Википедија mkwiki https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0 MediaWiki 1.45.0-wmf.3 first-letter Медиум Специјална Разговор Корисник Разговор со корисник Википедија Разговор за Википедија Податотека Разговор за податотека МедијаВики Разговор за МедијаВики Предлошка Разговор за предлошка Помош Разговор за помош Категорија Разговор за категорија Портал Разговор за Портал TimedText TimedText talk Модул Разговор за модул 0 1226 5378765 5296665 2025-06-10T21:48:59Z Buli 2648 5378765 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за држава | conventional_long_name = Унгарија | native_name = {{native name|hu|Magyarország}} | common_name = Унгарија | image_flag = Flag of Hungary.svg | image_coat = Coat of Arms of Hungary.svg | symbol_width = 50px | image_map = EU-Hungary.svg | map_caption = {{map_caption |location_color=темнозелена |region=Европа |region_color=темносива |subregion=Европската Унија |subregion_color=зелена |legend=EU-Hungary.svg}} | national_motto = нема<br /><small>Историски ''Cum Deo pro Patria et Libertate''&nbsp;([[Латински]], ''Со помош на Господ за татковината и слободата'') или ''Regnum Mariae Patronae Hungariae'' (Латински, ''Кралството на Марија, патронот на Унгарија'')<ref>[http://esuna.co.uk/~hagfish/blog/index.php?/archives/post-90.html European State Mottos]{{Мртва_врска|date=March 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><br /></small> | national_anthem = ''[[Боже, благослови го Унгарецот|Химна]]'' <small style="white-space:nowrap;"><span style="font-size:111%;">''(„Isten, áldd meg a magyart“)''</span><br /> („Боже, благослови го Унгарецот“)</small><br /><div style="display:inline-block;padding-top:0.4em;">[[File:Hungarian national anthem, performed by the United States Navy Band (1997 arrangement).mp3]]</div> | official_languages = [[Унгарски јазик|Унгарски]] (''Magyar'') | ethnic_groups = {{unbulleted list | 95.2% [[Унгарци]] | 2.2% [[Роми]] | 1.5% [[Германци]] | 1.2% Други<ref group="бел.">Во Унгарија луѓето можат да пријават повеќе етнички идентитети, па затоа збирот надминува 100%.</ref><ref name="census 2016">{{cite book|last=Vukovich|first=Gabriella|url=http://www.ksh.hu/docs/hun/xftp/idoszaki/mikrocenzus2016/mikrocenzus_2016_12.pdf|title=Mikrocenzus 2016 – 12. Nemzetiségi adatok|trans-title=2016 microcensus – 12. Ethnic data|language=hu|work=Hungarian Central Statistical Office|location=Budapest|year=2018|access-date=10 January 2019|isbn=978-963-235-542-9}}</ref> }} | demonym = [[Унгарци]] | capital = [[Будимпешта]] | latd = 47 |latm=26 |latNS=N |longd=19 |longm=15 |longEW=E | largest_city = capital | government_type = [[Парламентарна република]] | leader_title1 = [[Претседател на Унгарија|Претседател]] | leader_title2 = [[Премиер на Унгарија|Премиер]] | leader_name1 = [[Тамаш Суљок]] | leader_name2 = [[Виктор Орбан]] | accessionEUdate = 1 мај, 2004 | EUseats = 24 | area_rank = 109 | area_magnitude = | area_km2 = 93,030 | area_sq_mi = 35,919 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | percent_water = 0.74% | population_estimate = 9,855,571<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ksh.hu/docs/hun/xstadat/xstadat_eves/i_wdsd001.html|title=Population by type of settlement - annually|work=[[Hungarian Central Statistical Office]]|date=24 December 2015|accessdate=24 December 2015}}</ref> | population_estimate_year = 2015 | population_estimate_rank = 88ма | population_density_km2 = 105.9 | population_density_sq_mi = 274.4 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | population_density_rank = 94та | GDP_PPP_year = 2008 | GDP_PPP = $199.395 милијарди<ref name="autogenerated1">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/02/weodata/weorept.aspx?sy=2004&ey=2008&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=944&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=38&pr.y=5 |title=Report for Selected Countries and Subjects |publisher=Imf.org |date= |accessdate=2008-11-21}}</ref> | GDP_nominal_year = 2008 | GDP_nominal = $164,339 милијарди<ref name="autogenerated1"/> | GDP_nominal_per_capita = $16,343<ref name="autogenerated1"/> (IMF) | GDP_PPP_rank = 43 | GDP_PPP_per_capita = $19,829<ref name="autogenerated1"/> (IMF) | GDP_PPP_per_capita_rank = 39 | Gini = 29.0 <!--number only--> | Gini_year = 2023 | Gini_change = increase <!--increase/decrease/steady--> | Gini_ref = <ref name=eurogini>{{cite web|url=https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tessi190/default/table?lang=en|title=Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey|publisher=[[Eurostat]]|website=ec.europa.eu|access-date=4 May 2024}}</ref> | Gini_rank = | sovereignty_type = [[Историја на Унгарија|Основање]] | established_event1 = Основање на Унгарија | established_date1 = 896 | established_event2 = Призната за Царство - Прв крал: [[Стефан I (Унгарија)|Стефан I на Унгарија]] | established_date2 = 1000 декември | established_event3 = Моментално трета република | established_date3 = 23 октомври 1989 | HDI = 0.846 <!--number only--> | HDI_year = 2021 | HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady--> | HDI_ref = <ref name="UNHDR">{{cite web|url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2021-22pdf_1.pdf|title=Human Development Report 2021/2022|language=en|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=8 September 2022|access-date=8 September 2022}}</ref> | HDI_rank = 46та | currency = [[Унгарска форинта|Форинта]] | currency_code = HUF | country_code = hu | time_zone = [[Средноевропско време|CET]] | utc_offset = +1 | time_zone_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] | utc_offset_DST = +2 | date_format = yyyy.mm.dd, <br />yyyy.[[Roman numerals|{{sm|mm}}]].dd ([[Common Era|CE]]) | cctld = [[.hu]]¹ | drives_on = десно | calling_code = 36 | footnotes = | ISO_3166-1_alpha2 = HU | ISO_3166-1_alpha3 = HUN | ISO_3166-1_numeric = 348 | sport_code = HUN | vehicle_code = H | footnote1 = Се користи и [[.eu]] како дел од Европската Унија. |leader_title3=[[Спикер на Парламентот]]|leader_name3=[[Ласло Ковер]]|ethnic_groups_year=2022}} '''Унгарија''' ([[унгарски јазик|унгарски]]: ''Magyarország'' {{IPA-hu|ˈmɒɟɒrorsaːɡ||hu-Magyarország.ogg}}) е држава во [[Средна Европа]], што се граничи со [[Австрија]], [[Украина]], [[Романија]], [[Србија]], [[Хрватска]], [[Словенија]] и [[Словачка]]. Локално е позната како Земја на [[Унгарци]]те. Главен град на Унгарија е [[Будимпешта]]. Химна на Унгарија е ''[[Isten, áldd meg a magyart]]'' (''Боже, благослови го Унгарецот''). Во Унгарија живеат околу 10.241.000 жители на територија од околу 93.000 км2. == Историја == {{Главна|Историја на Унгарија}} === Пред 895 === [[Податотека:Kalandozasok.jpg|мини|лево|Унгарските напади во Европа во 9-10 век]] Денешната територија на Унгарија во стариот век била провинција [[Панонија]], дел од [[Римското Царство]]. Во [[4 век]] на таа територија се населиле [[Хуни]]те под водство на [[Атила]]. Подоцна таа територија ја населиле и германски племиња. По Германците дошле и [[Авари]]те и [[Словени]]те, што подоцна резултирало со доаѓање на [[Угри]]те, односно денешните Унгарци. Основањето на унгарската држава е поврзано со доселувањето на Угрите од [[Понтско-касписка Степа|Понтско-касписката степа]] како конфедерација на седум племиња. Нивната силно централизирана-степска империја била предводена од [[Алмош]] и неговиот син [[Арпад]]: основачи на династијата на [[Арпади]]те. [[Арпади]]те тврделе дека се директни потомци на Атила.<ref name=":02">{{Cite book |last1=Horváth-Lugossy |first1=Gábor |url=https://mki.gov.hu/assets/pdf/MKI_EN_006_kings_and_saints_B5_web.pdf |title=Kings and Saints - The Age of the Árpáds |last2=Makoldi |first2=Miklós |last3=Neparáczki |first3=Endre |publisher=Institute of Hungarian Research |year=2022 |isbn=978-615-6117-65-6 |location=Budapest, Székesfehérvár}}</ref><ref>{{Cite journal |last1=Neparáczki |first1=Endre |last2=Maróti |first2=Zoltán |last3=Kalmár |first3=Tibor |last4=Maár |first4=Kitti |last5=Nagy |first5=István |last6=Latinovics |first6=Dóra |last7=Kustár |first7=Ágnes |last8=Pálfi |first8=György |last9=Molnár |first9=Erika |last10=Marcsik |first10=Antónia |last11=Balogh |first11=Csilla |last12=Lőrinczy |first12=Gábor |last13=Tomka |first13=Péter |last14=Kovacsóczy |first14=Bernadett |last15=Kovács |first15=László |date=12 November 2019 |title=Y-chromosome haplogroups from Hun, Avar and conquering Hungarian period nomadic people of the Carpathian Basin |journal=Scientific Reports |last16=Török |first16=Tibor|volume=9 |issue=1 |page=16569 |doi=10.1038/s41598-019-53105-5 |pmid=31719606 |pmc=6851379 |bibcode=2019NatSR...916569N | issn = 2045-2322 }}</ref><ref>{{Cite journal |last1=Neparáczki |first1=Endre |last2=Maróti |first2=Zoltán |last3=Kalmár |first3=Tibor |last4=Kocsy |first4=Klaudia |last5=Maár |first5=Kitti |last6=Bihari |first6=Péter |last7=Nagy |first7=István |last8=Fóthi |first8=Erzsébet |last9=Pap |first9=Ildikó |last10=Kustár |first10=Ágnes |last11=Pálfi |first11=György |last12=Raskó |first12=István |last13=Zink |first13=Albert |last14=Török |first14=Tibor |date=18 October 2018 |title=Mitogenomic data indicate admixture components of Central-Inner Asian and Srubnaya origin in the conquering Hungarians |journal=PLOS ONE|volume=13 |issue=10 |pages=e0205920 |doi=10.1371/journal.pone.0205920 |pmid=30335830 |pmc=6193700 |bibcode=2018PLoSO..1305920N |doi-access=free }}</ref> Унгарците ја запоседнале [[Панонска Низина|Панонската Низина]] на претходно планиран начин, со долга миграција помеѓу 862–895 година.<ref name=":2822">{{Cite book |url=https://www.tankonyvkatalogus.hu/pdf/OH-TOR05TB__teljes.pdf |title=Történelem 5. az általános iskolások számára |publisher=Oktatási Hivatal (Hungarian Educational Authority) |year=2020 |isbn=978-615-6178-37-4 |pages=15, 112, 116, 137, 138, 141 |language=hu |trans-title=History 5. for primary school students |access-date=2024-02-19 |archive-date=2023-12-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231221015211/https://www.tankonyvkatalogus.hu/pdf/OH-TOR05TB__teljes.pdf |url-status=dead }}</ref> Според [[Угрофински јазици|угрофинската теорија]], тие потекнуваат од население кое зборувало [[Уралски јазици|уралски]] и го населувало подрачјето помеѓу реката [[Волга]] и [[Урал (планина)|Уралските планини]].<ref>[http://countrystudies.us/hungary/49.htm Origins and Language]. Source: ''U.S. Library of Congress''.</ref> === Среден век === [[Податотека:Crown, Sword and Globus Cruciger of Hungary2.jpg|thumb|left|150px|Круната на Свети Стефан Унгарски.]] Угрите се населиле во [[896]] година. Во [[1001]] година Унгарците го прифатиле [[христијанство]]то и кнезот [[Иштван I]] се крунисал во крал. Во 1241–1242, кралството претрпило голем удар со [[Монголска инвазија на Унгарија|Монголската инвазија]]. Половина од унгарското население од 2 милиони луѓе биле жртви на инвазијата.<ref>[http://www.britannica.com/eb/article-34789/Hungary The Mongol invasion: the last Arpad kings], Encyclopædia Britannica – "The country lost about half its population, the incidence ranging from 60 percent in the Alföld (100 percent in parts of it) to 20 percent in Transdanubia; only parts of Transylvania and the northwest came off fairly lightly."</ref> Кралот Бела IV дозволил влез на [[Кумани]] и [[Јаси (Унгарија)|Јаси]] во земјата, кои бегале од Монголите.<ref>[http://hungarianhistory.com/lib/hevizi/hevizi.pdf Autonomies in Europe and Hungary]. By Józsa Hévizi.</ref> Низ вековите, тие биле целосно асимилирани.<ref>{{cite web |author=cs |url=http://www.nemzetijelkepek.hu/onkormanyzat-jaszbereny_en.shtml |title=National and historical symbols of Hungary |publisher=Nemzetijelkepek.hu |access-date=20 September 2009 |archive-date=29 July 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080729054659/http://www.nemzetijelkepek.hu/onkormanyzat-jaszbereny_en.shtml |url-status=dead }}</ref> По повлекувањето на Монголите, кралот Бела наредил изградба на стотици камени замоци и утврдувања, за да се одбрани од можна втора монголска инвазија. [[Втора монголска инвазија на Унгарија|Монголите се вратиле во Унгарија]] во 1285, но со новоизградениот систем од замоци и нова тактика (тешко вооружени витези) успешно биле одбиени. Монголските војски биле поразени<ref>{{cite book|author=Pál Engel|title=Realm of St. Stephen: A History of Medieval Hungary|url=https://books.google.com/books?id=vEJNBqanT_8C&pg=PA109|year=2005|publisher=I.B.Tauris|isbn=978-1-85043-977-6|page=109}}</ref> во близина на Пешта од војската на кралот [[Ладислав IV (Унгарија)|Ладислав IV]]. Во [[1526]] година за време на [[Мохачка битка (1526)|Мохачката битка]] Турците извоиле победа над Унгарија и со тоа престанала да постои како држава. Територијата на Унгарија била поделена на три дела од кои еден дел целосно потпаднал под власт на Турција, друг под власт на [[Хабсбуршката монархија]] и третиот бил полунезависна држава во вазалски однос со Турција. Кон крајот на [[17 век]] сите три дела биле дел од Хабсбуршката монархија и тогаш Унгарците ја менуваат религијата прифаќајќи го [[лутеранство]]то и [[Калвинизам|калвинизмот]]. === Современа историја === {{Main|Унгарска револуција (1848)|Тријанонски договор|Унгарска Народна Република}} [[Податотека:Jakobey Buda ostroma 2.jpg|мини|лево|Опсадата на Буда во 1849]] Во [[1848]] година Унгарците дигнале востание против Монархијата за национални права, но не успеале во тоа. По востанието политиката на монархијата кон Унгарците се менува и тогаш е формирана [[Австроунгарија]]. Во [[Првата светска војна]] Австроунгарија била дел од Силите на оската заедно со [[Германија]] и [[Италија]]. Кога Австроунгарија ја изгубила војната, државата се поделила на два дела: [[Австрија]] и Унгарија, додека делови потпаднале во рамките на [[Југославија]], [[Романија]] и [[Чехословачка]]. Во [[Втората светска војна]] Унгарија повторно ја поддржала Германија и по вторпат ја загубила војната. По војната Унгарија била под раководство на Комунистичката партија на Унгарија. Од [[1990]] година е демократско повеќепартиско општество. == Географија и клима == {{Главна|Географија на Унгарија}} [[Податотека:Hungary-geographic map-en.svg|thumb|upright=1.3|Географска карта на Унгарија]] Околу половина од територијата на Унгарија е составена од рамница, поточно од [[Панонска Низина|Панонската низина]]. Највисоката надморска висина на Унгарија во рамницата е 183 метри. Трансданубија е ридски предел и има мали планини. Овие се најисточните точки на [[Алпи]]те на запад, Средните планини во центрот и [[Мешек]] планините на југ. Највисок врв во овој регион е [[Ирот ко]] со висина од 882 метри. Највисоките и најголемите планини во Унгарија се [[Карпати]]те кои се наоѓаат во северна Унгарија, на [[словачка]]та граница. Највисок врв е [[Кекеш]] со 1.014 метри. Унгрија е поделена на два дела од реката [[Дунав]]. Покрај Дунав во Унгарија течат и [[Драва]] и [[Тиса]] и езерото [[Балатон]]. Климата на Унгарија е континентална. == Политички систем == {{Главна|Политика на Унгарија}} [[Податотека:Budapest Hungarian Parliament (31363963556).jpg|thumb|left|Унгарскиот парламент на брегот на реката [[Дунав]].]] [[Претседател на Унгарија|Претседателот на Унгарија]] има церемонијална улога и е избран од парламентот на секои пет години. [[Премиер на Унгарија|Премиерот]] е избран од [[Национално собрание на Унгарија|парламентот на Унгарија]] и може да биде сменет само ако му се изгласа недоверба. Извршната власт, односно владата, е највисоката институција на Унгарија и премиерот е претседател на [[Влада на Унгарија|Владата]]. Премиерот го избира кабинетот на министри, но може истите да ги распушти. Националното собрание на Унгарија е еднодомна институција и има 386 пратенички места и се избираат на парламентарни избори за мандат од четири години. == Административна поделба == {{Главна|Административна поделба на Унгарија}} [[Податотека:HU NUTS 3.png|thumb|лево|130px|Третата админ. поделба на Унгарија.]] Административно, Унгарија е поделена на 19 региони и град [[Будимпешта]]. Овие региони се трета административна поделба на територијата на Унгарија. Регионите понатака се поделени на подрегиони меѓу кои повторно Будимпешта е свој подрегион. Унгарија има вкупно 173 подрегиони. Овие подрегиони во [[1996]] година биле групирани во седум статистички региони за економски и статистички цели. Тие седум региони ја прават втората административна поделба на Унгарија. Покрај регионите и подрегионите, во Унгарија има 23 градови кои се сметаат за посебни региони. Водачите на овие градови имаат соодветни законски сили, но сепак градовите спаѓаат во регионот каде се наоѓаат, освен Будимпешта. == Стопанство == {{Главна|Економија на Унгарија}} [[Податотека:Magyar Nemzeti Bank épülete, Szabadság tér és Hold utca sarok. - 2005, Budapest.jpg|thumb|left|130px|Национална банка на Унгарија.]] Унгарија ги одржала своите први избори во [[1990]] година, после комунистичкиот режим во државата и успешно ја трансформирала својата планска економија во пазарна. Во државата широкораспространети се странските инвестиции и странскиот посед на компании и трговско земјиште. Унгарија постојано има раст на економија. Приватниот сектор во државата сочинува околу 80% од БДП на Унгарија. Од странските инвестиции кои се слеваат во [[Средна Европа]], една третина одат во Унгарија. Унгарија има јака монетарна, фискална, бизнис и трговска политика со лесно инвестирање. Официјална валута во Унгарија е [[унгарска форинта|унгарската форинта]]. == Население и јазик == {{Главна|Демографија на Унгарија}} {{bar box |float=right |title=Верници во Унгарија |barwidth=200px |bars= {{Столбен постоток|Католици|yellow|80.5}} {{Столбен постоток|Источни Католици|yellow|0.27}} {{Столбен постоток|Православни|red|0.16}} {{Столбен постоток|Клаванисти|pink|16.2}} {{Столбен постоток|лутеранци|green|3}} {{Столбен постоток|Евреи|black|0.1}} {{Столбен постоток|Други|orange|0.2}} }} 95% од населението на Унгарија се [[Унгарци]] со мајчин јазик [[Унгарски јазик|унгарски]]. Најголеми малцински етнички заедници во Унгарија се [[Роми]]те со 2.1% и [[Германци]]те 1.2%. Покрај нив во Унгарија живеат и [[Словаци]], [[Хрвати]], [[Романци]], [[Украинци]] и [[Срби]]. Неофицијално, Ромите сочинуваат околу 10% од населението. Со Договорот од Карловиц голем број на Германци се доселиле во Унгарија. Службен јазик во Унгарија е [[унгарски јазик]]. {{Најголеми градови во Унгарија}} == Култура во Унгарија == {{Главна|Култура во Унгарија}} Културата во Унгарија има свој специфичен стил, богата со различни елементи и стилови. Поради богатата [[историја]], унгарската култура има богата фолклорна традиција изразена во [[архитектура]]та, начинот на живот, [[поезија]], [[литература]] и [[сликарство]]. Унгарската музика е доста богата, почнувајќи од класичната музика на Франц Лист до унгарската ромска музика и танцеви. Исто така, литературата е многу богата и шаренолика со голем број на автори меѓу кои има и светски познати писатели и поети. === Религија === {{Главна|Религија во Унгарија}} [[File:Benczúr - Painting of St Stephen in the Basilica of Budapest.jpg|thumb|left|[[Стефан I (Унгарија)|Кралот Свети Стефан]] ѝ ја нуди унгарската круна на [[Дева Марија]] – слика од Ѓула Бенцур, во базиликата Свети Стефан]] Мнозинството од населението на Унгарија биле [[христијанизација|христијанизирани]] во текот на [[10 век]]. Првиот унгарски крал, Свети [[Иштван I]] го зел [[Западно христијанство|западното христијанство]], иако неговата мајка, ''Саролт'', била крстена по источниот обред. Унгарија останала претежно католичка земја до [[16 век]], односно до појавата на [[Протестантска реформација|реформацијата]] и [[Лутеранство]]то, каде [[Калвинизам|калвинизмот]] бил прифатен од скоро цела популација. Во втората половина на [[16 век]], сепак, [[Исусовци|Езуитите]] предводени преку својата кампања на [[Контрареформација]] меѓу [[Унгарци]]те, успеале нивниот процент да го намалат. До [[17 век]], Унгарија веќе била католичка земја. Во некои од источните делови на земјата околу [[Дебрецен]], сѐ уште постојат протестантски заедници. [[православие]]то во Унгарија е на религијата главно на некои национални малцинства во земјата, особено, [[Романци]], [[Руси]], [[Украинци]] и [[Срби]]. Според последните податоци, 5.289.521 од населението на Унгарија се [[Римокатоличка црква|римокатолици]], 268.935 - [[Источнокатоличка црква|источни католици]], 15.928 - [[Православие|православни]], 1.622.796 [[Калвинизам|калвинисти]], 304.705 - [[Лутеранство|лутеранци]], 17.705 - [[Баптизам|баптисти]], 5.840 - [[Адвентизам|адвентисти]], 34.530 - други протестантски деноминации, 24.340 - други [[христијански деноминации]], 12.871- [[евреи]], 13.567 - други нехристијански деноминации, 1.483.369 - [[Атеизам|атеисти]], 1.734.333 - не одговориле на прашањето за нивната религиозна принадлежност. ==Унгарија како тема во уметноста и во популарната култура== * „Унгарски благородник“ - песна на унгарскиот поет [[Шандор Петефи]].<ref>Šandor Petefi, ''Sloboda i ljubav''. Beograd: Rad, 1969, стр. 21-22.</ref> == Белешки == {{reflist|group="бел."}} == Наводи == {{reflist}} == Галерија == <center> <gallery> Слика:Hortobagy-ziehbrunnen.jpg|Бунар во [[Хортобаѓ]] (''Hortobágy'') Слика:Views of Balatonfüred and Lake Balaton from Tihany Peninsula, Hungary.jpg|Езеро [[Балатон]] (''Balaton'') Слика:Szeged400.jpg|[[Сегед]] (''Szeged'') Слика:Gyor24.jpg|[[Ѓер]] (''Győr'') Слика:Miskolc33.jpg|[[Мишколц]] (''Miskolc'') </gallery> </center> == Поврзано == * [[Будимпешта]] * [[Унгарски јазик]] * [[Хуни]] * [[Австроунгарија]] == Надворешни врски == {{commons|Hungary|Унгарија}} * [http://www.parlament.hu/parl_en.htm Собрание] * [https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-h/hungary.html Шеф на држава и кабинет] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110514230722/https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-h/hungary.html |date=2011-05-14 }} * {{CIA World Factbook_link|hu|Унгарија}} * [http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/hungary.htm Унгарија на UCB] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110719175444/http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/hungary.htm |date=2011-07-19 }} * [http://eudocs.lib.byu.edu/index.php/History_of_Hungary:_Primary_Documents Историја на Унгарија:документи] * [http://www.hungarianhistory.com Историја на Унгарија] * [http://translations.bookfinder.hu/indexa.htm Превод на литературни творби на унгарски] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20001209172700/http://translations.bookfinder.hu/indexa.htm |date=2000-12-09 }} {{Држави на Европскиот континент}} {{ЕУ}} {{Светско наследство во Унгарија}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Унгарија|*]] [[Категорија:Средна Европа]] [[Категорија:Држави во Европа]] [[Категорија:Држави и територии настанати во 1920 година]] [[Категорија:Републики]] nfuoh4fs8qgo1clzmqc7mu7fr2ikpza 0 1233 5378792 5242998 2025-06-11T05:13:40Z P.Nedelkovski 47736 дополнување - член на МАНУ 5378792 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Венко Андоновски | портрет =Венко Андоновски.jpg | px = 200px | опис = | родено-име = Венко Андоновски | роден-дата = {{birth date and age|df=yes|1964|5|30}} | роден-место = {{роден во|Куманово}}, [[СР Македонија]], [[СФРЈ]] | починал-дата = | починал-место = | починал-причина = | наставка = | наставка1 = | наставка2 = | познат = | занимање = македонски писател, раскажувач, романописец, есеист, критичар и книжовен теоретичар. | сопружник = | родители = | деца = }} '''Венко Андоновски''' ([[Куманово]], [[30 мај]] [[1964]]) — македонски писател (романописец, раскажувач, драмски автор, поет, [[Есеј|есеист]], критичар и книжевен теоретичар. Дописен член на [[МАНУ]]. == Биографија== Венко Андоновски дипломирал на [[Филолошки факултет „Блаже Конески“ - Скопје|Филолошкиот факултет]] „[[Блаже Конески]]“, во [[Скопје]]. Тој е доктор по [[Филологија|филолошки]] науки и работи како професор на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ во Скопје. Андоновски е член на [[Македонски ПЕН центар|Македонскиот ПЕН центар]]. Во [[1990]] година станал член на [[Друштво на писателите на Македонија|Друштвото на писателите на Македонија]].<ref>Македонски писатели, Друштво на писатели на Македонија, 2004, стр. 24.</ref><ref name="www.blesok.com.mk">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.blesok.com.mk/avtor.asp?lang=mac&id=46 |title=www.blesok.com.mk |accessdate=2010-09-16 |archive-date=2009-02-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090211091746/http://blesok.com.mk/avtor.asp?lang=mac&id=46 |url-status=dead }}</ref><ref name="Филолошки факултет">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.flf.ukim.edu.mk/%D0%B4%D1%80%D0%92%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%90%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8/tabid/665/language/en-US/Default.aspx |title=Филолошки факултет |accessdate=2010-09-16 |archive-date=2018-02-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180218091322/http://www.flf.ukim.edu.mk/%D0%B4%D1%80%D0%92%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%90%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8/tabid/665/language/en-US/Default.aspx |url-status=dead }}</ref> За дописен член на [[МАНУ]] бил избран на 30 март 2022 година.<ref>{{нмс | last= | first= | author= | title=проф. д-р Венко Андоновски | url=https://manu.edu.mk/redovni-i-dopisni/#member-18204-info | date= | work= | publisher=[[МАНУ]] | accessdate=11 јуни 2025}}</ref> == Творештво == Творештвото на Андоновски е богато и се состои од [[поезија]], [[расказ]]и, [[роман]]и, [[Драмска уметност|драми]], есеи и [[книжевна критика]]. Тој е еден од најчитаните македонски писатели во [[21 век]]: неговиот роман „Папокот на светот“ е продаден во повеќе од 12 000 примероци, а романот „Вештица“ го надминал тиражот од 7 000 примероци. Исто така, тој е еден од најпопуларните драмски писатели во Македонија. Неговите дела се преведени на десетина јазици: англиски, француски, руски, грчки, словенечки, хрватски, српски, бугарски итн.<ref>Венко Андоновски, ''Папокот на светот''. Скопје: Три, 2019, стр. 343-344.</ref> ===Библиографија=== Негови најважни дела се:<ref name="ReferenceA">Венко Андоновски, ''Папокот на светот''. Скопје: Три, 2019, стр. 343.</ref><ref name="nezavisen.mk">[https://nezavisen.mk/venko-andonovski-ja-dobi-nagradata-stale-popov-za-2022/ Венко Андоновски ја доби наградата „Стале Попов“ на ДПМ за 2022“ (пристапено на 6.2.2023)]</ref> [[Поезија]]: * ''Нежното срце на варварот'', ([[1986]]). [[Расказ]]и: * ''Квартот на лиричарите'' ([[1989]]), * ''Фрески и гротески'' ([[1993]]). *''Припитомување на кучката'' ([[2018]])<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.novamakedonija.com.mk/prilozi/lik/%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0-%D0%BD%D0%B0-%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%BF%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%BC%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5-%D0%BD%D0%B0-%D0%BA%D1%83%D1%87%D0%BA%D0%B0/|title=Промоција на „Припитомување на кучката“ на Венко Андоновски|last=|first=|date=|work=Нова Македонија|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=21 јануари 2019}}</ref> [[Роман]]и: * ''[[Азбука за непослушните]]'' (1994), * ''[[Папокот на светот]]'' (2000), * ''[[Вештица (роман)|Вештица]]'' (2006), * ''[[Ќерката на математичарот/33,33]]'' (2013), * ''[[Папокот на светлината]]'' (2022).<ref name="nezavisen.mk"/> [[Драма|Драми]]: * ''Адска машина'' ([[1993]]), * ''Бунт во домот за старци'' ([[1994]]), * ''Словенскиот ковчег'' ([[1998]]), * ''Црни куклички'' ([[2000]]), * ''Папокот на светот'', * ''Кандид во земјата на чудата'' ([[2001]]), * ''Кинегонда во Карлаленд'' ([[2006]]), * ''Граница'' ([[2008]]), * ''Светица на темнината'' ([[2010]]), * ''Олово на перница'' ([[2010]]), * ''За секого има по една'', * ''Генетика на кучињата'', * ''Ана Каренина — македонска приказна'', * ''Исус на Масада'', * ''Господарот на кукавицата'', * ''Јов'' [[Критика]] и [[културологија]]: * ''Матошевите ѕвона'' ([[1996]]), * ''Текстовни процеси'' ([[1997]]), * ''Структура на македонскиот реалистичен роман'' ([[1997]]), * ''Дешифрирања'' ([[2000]]), * ''Воскресението на читателот'', * ''Обдукција на теоријата — Жива семиотика'' (том 1) * ''Обдукција на теоријата — Наратологија'' (том 2) * ''Зеницата на Македонија (Историја на македонската светлина)'', заедно со [[Глигор Стојковски]] *''Достоевски и Мекдоналдс'' ([[2019]])<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.slobodenpecat.mk/venko-andonovski-ima-nova-kniga-naslovot-e-dostoevski-i-mekdonalds/|title=Венко Андоновски има нова книга, насловот е „Достоевски и Мекдоналдс“|last=|first=|date=17 октомври 2019|work=Слободен печат|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=2 ноември 2019}}</ref> Филмски [[Сценарио|сценарија]]: * ''[[Превртено (филм)|Превртено]]'' ==Награди и признанија == За своето книжевно творештво, Андоновски е добитник на наградите:<ref name="www.blesok.com.mk"/><ref name="Филолошки факултет"/><ref name="ReferenceA"/> * „[[Рациново признание]]“, * прва награда за [[роман]] на издавачот „Зумпрес“ - Скопје, * наградата за најдобар драмски текст на Македонските театарски игри „[[Војдан Чернодрински]]“ - [[Прилеп]], * наградата на „[[Утрински весник]]“ за роман на годината, * наградата „[[Балканика (награда)|Балканика]]“ (за „Папокот на светот“), * „Кочиќево перо“ * „Југра“ (руска награда за најдобар роман во словенските книжевности) * 2013 - [[Награда „Стале Попов“]] за „[[Ќерката на математичарот]]“. * 2021 - [[Ванчо Николески (награда)|Награда „Ванчо Николески“]] за „Имаш пчела на носот: роман за њутајмер и олдтајмер тинејџери“<ref>{{наведена мрежна страница|url=https://makfax.com.mk/kultura/доделени-книжевните-награди-за-минат/|title=Доделени книжевните награди за минатата година|publisher=Макфакс| date=7.02.2022|accessdate=7 февруари 2022}}</ref> * 2022 - [[Награда „Стале Попов“]] за „Папокот на светлината“.<ref name="nezavisen.mk"/> * 2023 - Награда "[[Златна бубамара на популарноста]] == Наводи == {{наводи}} == Белешки == {{reflist|3}} {{МАНУ}} {{Македонска книжевност}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Андоновски, Венко}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Македонски писатели]] [[Категорија:Македонски универзитетски професори]] [[Категорија:Македонски есеисти]] [[Категорија:Македонски драматурзи]] [[Категорија:Македонски книжевни критичари]] [[Категорија:Луѓе од Куманово]] [[Категорија:Добитници на наградата „Св. Климент Охридски“]] [[Категорија:Добитници на наградата „Рациново признание“]] [[Категорија:Добитници на наградата „Стале Попов“]] [[Категорија:Добитници на наградата „Ванчо Николески“]] [[Категорија:Апсолвенти на универзитетот „Св. Кирил и Методиј“]] [[Категорија:Родени во 1964 година]] 0mm5ad721c0y8q096lcf8rtvzvx0bdn 5378802 5378792 2025-06-11T05:50:38Z P.Nedelkovski 47736 изменета категоризација 5378802 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Венко Андоновски | портрет =Венко Андоновски.jpg | px = 200px | опис = | родено-име = Венко Андоновски | роден-дата = {{birth date and age|df=yes|1964|5|30}} | роден-место = {{роден во|Куманово}}, [[СР Македонија]], [[СФРЈ]] | починал-дата = | починал-место = | починал-причина = | наставка = | наставка1 = | наставка2 = | познат = | занимање = македонски писател, раскажувач, романописец, есеист, критичар и книжовен теоретичар. | сопружник = | родители = | деца = }} '''Венко Андоновски''' ([[Куманово]], [[30 мај]] [[1964]]) — македонски писател (романописец, раскажувач, драмски автор, поет, [[Есеј|есеист]], критичар и книжевен теоретичар. Дописен член на [[МАНУ]]. == Биографија== Венко Андоновски дипломирал на [[Филолошки факултет „Блаже Конески“ - Скопје|Филолошкиот факултет]] „[[Блаже Конески]]“, во [[Скопје]]. Тој е доктор по [[Филологија|филолошки]] науки и работи како професор на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ во Скопје. Андоновски е член на [[Македонски ПЕН центар|Македонскиот ПЕН центар]]. Во [[1990]] година станал член на [[Друштво на писателите на Македонија|Друштвото на писателите на Македонија]].<ref>Македонски писатели, Друштво на писатели на Македонија, 2004, стр. 24.</ref><ref name="www.blesok.com.mk">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.blesok.com.mk/avtor.asp?lang=mac&id=46 |title=www.blesok.com.mk |accessdate=2010-09-16 |archive-date=2009-02-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090211091746/http://blesok.com.mk/avtor.asp?lang=mac&id=46 |url-status=dead }}</ref><ref name="Филолошки факултет">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.flf.ukim.edu.mk/%D0%B4%D1%80%D0%92%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%90%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8/tabid/665/language/en-US/Default.aspx |title=Филолошки факултет |accessdate=2010-09-16 |archive-date=2018-02-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180218091322/http://www.flf.ukim.edu.mk/%D0%B4%D1%80%D0%92%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%90%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8/tabid/665/language/en-US/Default.aspx |url-status=dead }}</ref> За дописен член на [[МАНУ]] бил избран на 30 март 2022 година.<ref>{{нмс | last= | first= | author= | title=проф. д-р Венко Андоновски | url=https://manu.edu.mk/redovni-i-dopisni/#member-18204-info | date= | work= | publisher=[[МАНУ]] | accessdate=11 јуни 2025}}</ref> == Творештво == Творештвото на Андоновски е богато и се состои од [[поезија]], [[расказ]]и, [[роман]]и, [[Драмска уметност|драми]], есеи и [[книжевна критика]]. Тој е еден од најчитаните македонски писатели во [[21 век]]: неговиот роман „Папокот на светот“ е продаден во повеќе од 12 000 примероци, а романот „Вештица“ го надминал тиражот од 7 000 примероци. Исто така, тој е еден од најпопуларните драмски писатели во Македонија. Неговите дела се преведени на десетина јазици: англиски, француски, руски, грчки, словенечки, хрватски, српски, бугарски итн.<ref>Венко Андоновски, ''Папокот на светот''. Скопје: Три, 2019, стр. 343-344.</ref> ===Библиографија=== Негови најважни дела се:<ref name="ReferenceA">Венко Андоновски, ''Папокот на светот''. Скопје: Три, 2019, стр. 343.</ref><ref name="nezavisen.mk">[https://nezavisen.mk/venko-andonovski-ja-dobi-nagradata-stale-popov-za-2022/ Венко Андоновски ја доби наградата „Стале Попов“ на ДПМ за 2022“ (пристапено на 6.2.2023)]</ref> [[Поезија]]: * ''Нежното срце на варварот'', ([[1986]]). [[Расказ]]и: * ''Квартот на лиричарите'' ([[1989]]), * ''Фрески и гротески'' ([[1993]]). *''Припитомување на кучката'' ([[2018]])<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.novamakedonija.com.mk/prilozi/lik/%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0-%D0%BD%D0%B0-%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%BF%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%BC%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5-%D0%BD%D0%B0-%D0%BA%D1%83%D1%87%D0%BA%D0%B0/|title=Промоција на „Припитомување на кучката“ на Венко Андоновски|last=|first=|date=|work=Нова Македонија|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=21 јануари 2019}}</ref> [[Роман]]и: * ''[[Азбука за непослушните]]'' (1994), * ''[[Папокот на светот]]'' (2000), * ''[[Вештица (роман)|Вештица]]'' (2006), * ''[[Ќерката на математичарот/33,33]]'' (2013), * ''[[Папокот на светлината]]'' (2022).<ref name="nezavisen.mk"/> [[Драма|Драми]]: * ''Адска машина'' ([[1993]]), * ''Бунт во домот за старци'' ([[1994]]), * ''Словенскиот ковчег'' ([[1998]]), * ''Црни куклички'' ([[2000]]), * ''Папокот на светот'', * ''Кандид во земјата на чудата'' ([[2001]]), * ''Кинегонда во Карлаленд'' ([[2006]]), * ''Граница'' ([[2008]]), * ''Светица на темнината'' ([[2010]]), * ''Олово на перница'' ([[2010]]), * ''За секого има по една'', * ''Генетика на кучињата'', * ''Ана Каренина — македонска приказна'', * ''Исус на Масада'', * ''Господарот на кукавицата'', * ''Јов'' [[Критика]] и [[културологија]]: * ''Матошевите ѕвона'' ([[1996]]), * ''Текстовни процеси'' ([[1997]]), * ''Структура на македонскиот реалистичен роман'' ([[1997]]), * ''Дешифрирања'' ([[2000]]), * ''Воскресението на читателот'', * ''Обдукција на теоријата — Жива семиотика'' (том 1) * ''Обдукција на теоријата — Наратологија'' (том 2) * ''Зеницата на Македонија (Историја на македонската светлина)'', заедно со [[Глигор Стојковски]] *''Достоевски и Мекдоналдс'' ([[2019]])<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.slobodenpecat.mk/venko-andonovski-ima-nova-kniga-naslovot-e-dostoevski-i-mekdonalds/|title=Венко Андоновски има нова книга, насловот е „Достоевски и Мекдоналдс“|last=|first=|date=17 октомври 2019|work=Слободен печат|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=2 ноември 2019}}</ref> Филмски [[Сценарио|сценарија]]: * ''[[Превртено (филм)|Превртено]]'' ==Награди и признанија == За своето книжевно творештво, Андоновски е добитник на наградите:<ref name="www.blesok.com.mk"/><ref name="Филолошки факултет"/><ref name="ReferenceA"/> * „[[Рациново признание]]“, * прва награда за [[роман]] на издавачот „Зумпрес“ - Скопје, * наградата за најдобар драмски текст на Македонските театарски игри „[[Војдан Чернодрински]]“ - [[Прилеп]], * наградата на „[[Утрински весник]]“ за роман на годината, * наградата „[[Балканика (награда)|Балканика]]“ (за „Папокот на светот“), * „Кочиќево перо“ * „Југра“ (руска награда за најдобар роман во словенските книжевности) * 2013 - [[Награда „Стале Попов“]] за „[[Ќерката на математичарот]]“. * 2021 - [[Ванчо Николески (награда)|Награда „Ванчо Николески“]] за „Имаш пчела на носот: роман за њутајмер и олдтајмер тинејџери“<ref>{{наведена мрежна страница|url=https://makfax.com.mk/kultura/доделени-книжевните-награди-за-минат/|title=Доделени книжевните награди за минатата година|publisher=Макфакс| date=7.02.2022|accessdate=7 февруари 2022}}</ref> * 2022 - [[Награда „Стале Попов“]] за „Папокот на светлината“.<ref name="nezavisen.mk"/> * 2023 - Награда "[[Златна бубамара на популарноста]] == Наводи == {{наводи}} == Белешки == {{reflist|3}} {{МАНУ}} {{Македонска книжевност}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Андоновски, Венко}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Македонски писатели]] [[Категорија:Македонски универзитетски професори]] [[Категорија:Македонски есеисти]] [[Категорија:Македонски драматурзи]] [[Категорија:Македонски книжевни критичари]] [[Категорија:Луѓе од Куманово]] [[Категорија:Добитници на наградата „Св. Климент Охридски“]] [[Категорија:Добитници на наградата „Рациново признание“]] [[Категорија:Добитници на наградата „Стале Попов“]] [[Категорија:Добитници на наградата „Ванчо Николески“]] [[Категорија:Апсолвенти на универзитетот „Св. Кирил и Методиј“]] [[Категорија:Родени во 1964 година]] [[Категорија:Академици на МАНУ]] 22eknrpngfegnh26hu0rocw182ezw81 0 1495 5378773 5106897 2025-06-10T23:45:16Z JayCubby 122276 ([[c:GR|GR]]) [[File:Japanese-surrender-mac-arthur-color-ac04627.jpg]] → [[File:USA C-4627 (Color) (23407419523) (restored).jpg]] Same photo, just scanned competently. 5378773 wikitext text/x-wiki {{WW2InfoBox}} '''Втора светска војна''' или '''II (2) светска војна''' — глобален вооружен конфликт што почнал на [[7 јули]] [[1937]] година во [[Азија]] и на [[1 септември]] [[1939]]<ref>Определената дата за тоа кога започнала Втората светска војна има условен карактер и се оспорува со неколку истражувања, на пример:[http://www.argumenti.ru/publications/6683 ''Кога започна Втората светска?''] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090528052453/http://www.argumenti.ru/publications/6683 |date=2009-05-28 }}, Валентин Фалин, ''Аргументы недели'' 18(104) од 7 мај 2008 г.,</ref> во [[Европа]] и траел до 8 мај 1945 во Европа со капитулацијата на Германија, а до [[2 септември]] [[1945]] во Азија со капитулацијата на [[Јапонија]]. Втората светска војна ги зафатила мнозинството на земји во светот на секој населен [[континент]]. Речиси сите земји што биле вклучени во [[Прва светска војна|Првата светска војна]] биле инволвирани и во Втората светска војна. Таа е најголемиот и најскапиот [[војна|вооружен конфликт]] во светската [[историја]]. Причините за војната, кои најчесто се припишуваат на [[Версајски договор|Версајскиот договор]], [[Големата криза од 1929]], [[национализам|национализмот]] и [[милитаризам|милитаризмот]], се предмет на дебати. На кој датум војната започнала е исто така предмет на расправа, најчесто се смета дека таа официјално започнала со [[Германија|германската]] инвазија на [[Полска]] на [[1 септември]] [[1939]], но исто така се наведуваат и други датуми - [[Јапонија|јапонската]] инвазија на [[Кина]] на [[7 јули]] [[1937]] (почетокот на [[Втора Кинеско-јапонска војна|Втората Кинеско-јапонска војна]]), или уште порано - во [[1931]] со јапонската инвазија на [[Манџурија]]. Некои, пак, сметаат дека Првата и Втората светска војна се еден конфликт раздвоен само со "[[прекин на огнот]]". Борби се воделе низ [[Атлантски Океан|Атлантскиот Океан]], [[Западна Европа|Западна]] и [[Источна Европа]], [[Средоземно Море]] или Медитеранот , [[Африка]], [[Блиски Исток|Блискиот Исток]], [[Источна Азија|Источна]], [[Тихи Океан|Тихиот Океан]] или Тихиот Океан и [[Југоисточна Азија]]. Во Европа војната завршила со капитулацијата на [[Германија]] на [[8 мај]] [[1945]], а во Азија со капитулацијата на [[Јапонија]] на [[2 септември]] [[1945]]. Се претпоставува дека до 1945 година околу 57 милион луѓе загинале во војната, вклучувајќи [[геноцид]] како што е [[Холокауст]]от. Втората светска војна е пример за [[тотална војна]], каде што се вклучени и [[фронт]]от и [[Бомбардирање на цивили|бомбардирањето на цивили]]. [[Атомска бомба|Атомската бомба]], [[Млазен авион|млазниот авион]] и [[радар]]от се само некои од изумите за време на војната. Поствоена [[Европа]] била поделена на [[Западен свет|Западна]] и [[СССР|Советска]] [[сфера на влијание]]. Првата доживеала економска реконструкција преку [[Маршалов план|Маршаловиот план]], додека пак источните земји станале [[сателитски земји|сателити]] на [[СССР]]. Во воена смисла, Западна Европа, во најголем дел била инкорпорирана во [[НАТО]], а Источна Европа во [[Варшавски пакт|Варшавскиот пакт]], сојузи меѓу кои се водела подоцна Студената војна. Во [[Азија]], американската воена окупација на [[Јапонија]] довела до нејзина [[вестернизација]], додека пак Кина била поделена на [[Комунизам|комунистичка]] [[Кина|Народна Република Кина]] и [[Национализам|националистичка]] [[Тајван|Република Кина (Тајван)]] по кинеската социјалистичка револуција во 1949. == Светот помеѓу двете светски војни == По поразот во [[Прва светска војна|Првата светска војна]], Германија била принудена да го потпише [[Версајски договор|Версајскиот договор]]<ref>{{наведена книга|last=Hakim|first=Joy|title=A History of Us: War, Peace and all that Jazz|publisher=Oxford University Press|year=1995|location=New York|isbn=0-19-509514-6}}</ref> во 1919, со кој морала да отстапи околу 14% од својата територија, била обврзана да се откаже од анектирање на туѓи територии и да го ограничи бројот на војници во сопствената армија на 100.000 војници, со што и официјално бил означен крајот на Првата светска војна, тогаш уште попозната како Големата Војна, војната што се сметала за војна што ќе стави крај на сите војни. Во 20 годишниот период од 1919 до 1939 светот претрпел огромни измени, особено на политичката сцена. === СССР === По поразот на [[Руска Империја|Руската Империја]] во Првата светска војна во 1917 во Русија се случиле двете руски револуции коишто ќе остават траен белег врз светот не само во 20 век, туку општо во целата историја не само на Русија и Европа, туку и врз историјата на целото човештво: [[Февруарска револуција|Февруарската буржоаско-демократска револуција]], со која царот [[Николај II]] абдицирал, со што и официјално бил ставен крај на повеќе од 300 годишното владеење со Русија од страна на [[Династија Романов|царската династија Романови]], како и на 200 години старата [[Руска Империја]], и [[Октомвриска револуција|Октомвриската социјалистичка револуција]], со која во Русија на власт дошле [[Болшевици]]те предводени од страна на [[Ленин|Владимир Илич Ленин]], по што бил создаден Сојузот на Советските Социјалистички Републики или [[СССР]], уште попознат како Советски Сојуз. По смртта на Ленин во 1924, власта во СССР ја презел еден од најбруталните диктатори општо познати на целото човештво, [[Јосиф Сталин|Јосиф Висарионович Сталин]]. === Италија и Јапонија === Во Италија дошло до првата појава на [[фашизам|фашизмот]] со доаѓањето на власт на фашистичкиот диктатор [[Бенито Мусолини]] по [[Марш на Рим|Маршот на Рим]] во октомври 1922.<ref>Shaw, Anthony. ''World War II Day by Day'', стр. 35.</ref> Во Кина, десничарската партија [[Куоминтанг]] започнал поход за унификација на Кина. Унификацијата завршила кон средината на 1920-те, по што следела граѓанска војна помеѓу Куоминтанг и нејзините некогашни сојузници, кинеските комунисти. Граѓанската војна и неединството меѓу Кинезите биле искористени од страна на Јапонија, која што во 1931 го искористила [[Мукденски инцидент|Мукденскиот инцидент]] како повод за да ја окупира богатата кинеска област [[Манџурија]], каде што ја формирала марионетската држава [[Манџуко]], уште попознато како Пацификација на Манџурија, како своја база за окупирање на Кина,<ref>Myers, Ramon; Peattie, Mark. ''The Japanese Colonial Empire, 1895–1945'', стр. 458.</ref> што требало да биде првиот чекор на Јапонија кон воспоставување на доминантна власт во Азија. Јапонската агресија врз Кина продолжила и во 1932, а особено во 1937. === Германија === {| border="0" cellpadding="1" cellspacing="2" style="margin:5px; width:20%; border:solid 1px #bbb; float:left;" |- | [[Податотека:Bundesarchiv Bild 102-04062A, Nürnberg, Reichsparteitag, SA- und SS-Appell.jpg|210px|1934]] |- | [[Податотека:Reichsparteitag_1935_mod.jpg|210px|1935]] |- | colspan="1" align="left" |Германски војници на [[Нирнбершки собири|собири во Нирнберг]] во 1934 (горе) и во 1935 (долу). |} Во Германија, гневот од поразот во Првата светска војна, [[Големата криза од 1929|Големата економска криза од 1929]] и невработеноста биле вешто искористени од страна на [[Адолф Хитлер]] и неговата [[Националсоцијалистичка германска работничка партија|Националсоцијалистичка работничка партија на Германија]] уште попозната како Нацистичка партија на Германија. И покрај [[Хитлер-пуч|неуспешниот обид за државен удар во 1923 од страна на Хитлер и нацистите]], ефектите од економската криза од 1929 сè уште биле свежи, што предизвикало незадоволство кај германскиот народ и несогласување помеѓу политичките партии во Германија, поради што на парламентарните избори во јули 1932 нацистите и комунистите освоиле мнозинство од 52% од пратеничките места во [[Рајхстаг]]от, поради што претседателот на Германија [[Паул фон Хинденбург]] морал да му даде мандат на Хитлер за да формира влада со што Хитлер станал [[канцелар]] на Германија. Во 1933 зградата на Рајхстагот била запалена, што било искористено од страна на Хитлер и нацистите за да ги обвинат комунистите и за да се забрани [[Комунистичка партија на Германија|Комунистичката партија на Германија]]. Хитлер го убедил претседателот фон Хинденбург да потпише серија законски акти со коишто биле суспендирани повеќето граѓански права загарантирани со Уставот на [[Вајмарска Република|Вајмарската Република]], била воведена таканаречена "заштита" од комунистичките водачи, а еден од тие законски акти бил и таканаречениот [[Овластувачки акт]], со којшто владата на Хитлер се стекнала со законодавни моќи. Во март 1933 Хитлер распишал нови парламентарни избори на коишто нацистите освоиле 43,9% од пратеничките места во Рајхстагот и заедно со нивните националистички сојузници имале мнозинство од 51,8%. Во јули 1933 бил усвоен актот со којшто бил укинат повеќепартискиот систем во Германија, а Нацистичката партија била прогласена за единствена политичка партија во Германија, со што Германија станала еднопартиска држава. По смртта на претседателот фон Хинденбург во август 1934, Хитлер си ги припишал на себе и ги презел неговите претседателски права и обврски и се прогласил себеси за [[Фирер]] (водач) на Германија. Хитлер ја одржувал својата диктаторска позиција и власт во Германија преку тајната полиција [[Гестапо]] и паравоените формации [[СС]] и [[СА]]. По осигурувањето на власта во Германија, Хитлер започнал поход за вооружување и подготвување на германските вооружени сили за подолго војување.<ref>Wouk, Herman. ''The Winds of War'', стр. 72.</ref> Ова ги загрижило Франција и Велика Британија коишто и онака изгубиле многу во Првата светска војна исто како и Германија и Италија.<ref>Brody, J. Kenneth. ''The Avoidable War: Pierre Laval and the Politics of Reality, 1935–1936'', стр. 4.</ref> За да се осигураат дека Италија нема да влезе во сојуз со Германија, Франција и дозволила на Италија да ја окупира Етиопија. Но ситуацијата станала сериозна кога во 1935 Хитлер ја вратил [[Сар|Сарската област]] под германска власт, која што била окупирана од страна на Франција со помош на Велика Британија во 1920. Со враќањето на Сарската област под германска власт, Хитлер прекршил една од точките на Версајскиот договор, која што гласела дека Сарската област треба да биде под управа на [[Друштво на народите|Друштвото на народите]] 15 години, по што требало да се одлучи дали ќе и биде вратена на Германија или ќе и припадне на Франција. Верувајќи дека ќе ја воздржат Германија од понатамошни освојувања, Франција, Велика Британија и Италија го формирале [[Стрезки фронт|Стрезкиот фронт]]. Советскиот Сојуз, загрижен поради германските цели за окупирање на територии и од источна Европа пристапил кон договор за меѓусебно помагање со Франција. Но договорот никогаш не стапил насила официјално бидејќи бил заглавен во бирократските лавиринти на Друштвото на народите.<ref>Record, Jeffery. ''Appeasement Reconsidered: Investigating the Mythology of the 1930s'', стр. 50.</ref><ref>Mandelbaum, Michael. ''The Fate of Nations: The Search for National Security in the Nineteenth and Twentieth Centuries'', стр. 96.</ref> Во 1935 Велика Британија потпишала независен поморски договор со Германија со кој дошло до олеснување на германската морнарица од одредени обврски коишто произлегле од Версајскиот договор. Забележувајќи ги историските промени во светот, САД прогласиле неутралност со [[Неутрален акт|Неутралниот акт]] усвоен во август 1935, со којшто ја ограничиле помошта за своите сојузници во Европа и Азија.<ref>Schmitz, David F. ''Henry L. Stimson: The First Wise Man'', стр. 124.</ref> Во 1923 Италија се обидела да го окупира островот Крф, а во 1924 го анектирала градот Риека. Во октомври 1935, Италија ја окупирала Етиопија со политичка поддршка од Германија, по што ги повлекла своите приговори кон Германија за да ја користат Австрија како сателитска држава.<ref>Kitson, Alison. ''Germany 1858–1990: Hope, Terror, and Revival'', стр. 231.</ref> Во 1939 Италија ја окупирала и Албанија.<ref>Lowe, C. J.; Marzari, F. ''Italian Foreign Policy 1870–1940'', стр. 330.</ref> Во целост спротивно на Версајскиот договор и договорите од Лоцарно, Хитлер ја ремилитаризирал Рајнската област во март 1936, на што наидел на многу мала реакција од останатите европски држави.<ref>Adamthwaite, Anthony P. ''The Making of the Second World War'', стр. 52.</ref> Во 1938 Хитлер извршил присилно присоединување на Австрија со Германија, уште попознато како [[Аншлус|Аншлусот на Австрија]].<ref>Collier, Martin; Pedley, Philip. ''Germany 1919–45'', стр. 144.</ref> Исто така во 1938 Хитлер побарал Чехословачка да им загарантира поголеми граѓански права на германците коишто живееле во Судетската област, што го искористил како изговор за да ја окупира, за што добил амин и од Велика Британија, Франција и Италија со Минхенскиот договор потпишан во септември 1938 во Минхен, Германија, без присуство на претставници на Чехословачка.<ref>Kershaw, Ian. ''Hitler, 1936–1945: Nemesis'', стр. 173.</ref> Подоцна, во март 1939 Хитлер ја окупирал цела Чехословачка. Со почетокот на [[Шпанска граѓанска војна|Граѓанската војна во Шпанија]] во јули 1936 Хитлер и Мусолини го поддржале фашистичкиот генерал и иден шпански диктатор [[Франциско Франко]] и неговите сили во неговата војна против шпанската република поддржана од страна на Советскиот Сојуз. И двете страни ја искористиле војната за да ги тестираат најновите оружја и методи на војување.<ref>Graham, Helen. ''The Spanish Civil War: A Very Short Introduction'', стр. 110.</ref> Двосмислената и доста помала помош од страна на СССР за шпанската република наспроти огромната воена помош од страна на Германија и Италија за Франко му ја донеле на Франко посакуваната победа во 1939 по што се прогласил себеси за регент на [[Шпанија|Шпанското кралство]], ги укинал сите политички слободи, како и националните слободи на народите на [[Каталонија]] и [[Баскија]]. Со зголемувањето на тензиите следувале обиди за консолидирање помеѓу Франција, Велика Британија и СССР, коишто не завршиле успешно, во главно поради несогласувањата на Полска со ставовите на трите држави. Во овие околности, во август 1939 била склучена советско-германската спогодба за ненапаѓање, уште попозната како [[Договор Молотов - Рибентроп|Договорот Молотов - Рибентроп]],<ref>Zachary Shore. ''What Hitler Knew: The Battle for Information in Nazi Foreign Policy.'' Published by Oxford University Press US, 2005 ISBN 0-19-518261-8, 978-0-19-518261-3, стр. 108.</ref> потпишана од страна на министерот за надворешни работи на СССР, [[Вјачеслав Молотов]], и министерот за надворешни работи на Германија, [[Јоаким фон Рибентроп]]. Од друга страна, Германија и Јапонија ги зацврстиле пријателските односи и меѓусебната соработка, уште попозната како оската Берлин-Токио, прво со потпишувањето на [[Анти-Коминтерен Пакт|Анти-Коминтерниот Пакт]] во ноември 1936 верувајќи дека [[комунизам|комунизмот]] и Советскиот Сојуз се опасна закана за нив. Подоцна во мај 1939 бил потпишан [[Челичен Пакт|Челичниот Пакт]]<ref>"Pact of Steel", in Dear and Foot, ed., ''Oxford Companion to World War II'', стр. 674.</ref> помеѓу Германија и Италија со што се зацврстиле пријателските односи и меѓусебната соработка помеѓу Германија и Италија, уште попозната како оската Берлин-Рим. Ваквиот сојуз бил потврден во септември 1940, кога Германија, Италија и Јапонија го потпишале [[Троен Пакт|Тројниот Пакт]], со што станал уште попознат како оската Берлин-Рим-Токио. Од друга страна во 1937 Куоминтанг и кинеските комунисти се согласиле на привремен прекин на огнот во кинеската граѓанска војна поради јапонската агресија.<ref>Busky, Donald F. ''Communism in History and Theory: Asia, Africa, and the Americas'', стр. 10.</ref> == Почеток, тек и крај на војната == Официјално за почеток на војната се смета датумот 1 септември 1939 со германската инвазија на Полска. Алтернативни датуми за почеток на војната се: 13 септември 1931 со јапонската инвазија на Манџурија<ref>[[James Bradley|Bradley James]], [[Ron Powers|Powers, Ron]]. ''[[Flags of Our Fathers]]'', стр. 58.</ref><ref>Tucker, Spencer; Roberts, Priscilla Mary. ''Encyclopedia of World War II: A Political, Social, and Military History'', стр. 771; note, however, that Tucker's own view is that 191 is most convenient; стр. 9.</ref> и 7 јули 1937 со почетокот на [[Втора кинеско-јапонска војна|Втората Кинеско-јапонска Војна]],<ref>Chickering, Roger; Förster, Stig; Greiner, Bernd. ''A World at Total War: Global Conflict and the Politics of Destruction, 1937–1945'', стр. 64.</ref><ref>Fiscus, James W. ''Critical Perspectives on World War II'', стр. 44.</ref> како и други датуми и настани. Според историчарот [[А.Џ.П. Тејлор|Ален Џон Персивал Тејлор]], [[Прва Кинеско-јапонска Војна|Првата]] и Втората Кинеско-јапонска Војна се всушност еден вооружен конфликт, додека војната во Европа е втора европска војна, сè до 1941 кога заедно стануваат Втора светска војна, сè до 1945.<ref>Among other starting dates sometimes used for World War II are the 1935 Italian invasion of Abyssinia; <small>(Ben-Horin, Eliahu (1943). ''The Middle East: Crossroads of History'', стр. 169; Taylor, Alan (1979). ''How Wars Begin'', стр. 124; Yisreelit, Hevrah Mizrahit (1965). ''Asian and African Studies'', стр. 191)</small>. For 1941 see <small>([[A. J. P. Taylor|Taylor, AJP]] (1961). ''The Origins of the Second World War'', стр. vii; Kellogg, William O. (2003). ''American History the Easy Way'', стр. 236)</small>. There also exists the viewpoint that both World War I and World War II are part of the same "[[European Civil War]]" or "[[Second Thirty Years War]]". <small>(Canfora, Luciano; Jones, Simon (2006). ''Democracy in Europe: A History of an Ideology'', стр. 155; Prin, Gwyn (2002). ''The Heart of War: On Power, Conflict and Obligation in the Twenty-First Century'', стр. 11).</small></ref> Крајот на војната исто така има повеќе датуми. Според едни извори, војната завршила на 14 август 1945 со примирје, за разлика од официјалниот датум, 2 септември 1945 кога Јапонија капитулирала. Во некои европски држави како официјален датум за крај на војната се смета 8 мај 1945 кога Германија капитулирала. Договорот за мир помеѓу Сојузниците и Јапонија, уште попознат како [[Договор од Сан Франциско|Договорот од Сан Франциско]] бил потпишан на 8 септември 1951, а стапил насила на 28 април 1952. === Војната во Кина === [[Податотека:Japanese_naval_landing_forces_blasting_Chinese_pillbox_and_marching_with_the_naval_flag,_Canton_Operation.jpg|десно|мини|Јапонските сили во [[Битка за Кантон|Битката за Кантон]].]] [[Податотека:Shanghai1937KMT machine gun nest.jpg|лево|мини|Кинеско одбранбено гнездо во [[Битка за Шангај|Битката за Шангај]], 13 август - 26 ноември 1939.]] Кон средината на 1937 по [[Инцидент на мостот Марко Поло|Инцидентот кај мостот Марко Поло]], Јапонија започнала со инвазија на Кина. Советскиот Сојуз веднаш застанал на страна на Кина и почнал да испраќа помош, со што се ставил крај на соработката на Кина со Германија. Почнувајќи со [[Битка за Шангај|Битката за Шангај]], јапонските сили ја презеле иницијативата што ги принудило кинеските сили да се повлечат, окупирајќи го главниот град на областа [[Нанкин]] во декември. Во јуни 1938 кинезите предизвикале Жолтата Река да се излее од своето корито, со што купиле време за да ја подготват одбраната на градот [[Вухан]], но сепак градот бил заземен од страна на јапонските сили во октомври истата година.<ref>Twitchett, Denis; Fairbank, John K. ''The Cambridge history of China'', стр. 566.</ref> Исто така во периодот од 29 јули до 11 август 1938, јапонците се обиделе да окупираат територија од СССР во околината на езерото Хасан, уште попознато како [[Битка кај езерото Хасан|Битката кај езерото Хасан]] или Чангкуфеншки инцидент,<ref>Coox, Alvin D. ''Nomonhan: Japan Against Russia, 1939'', стр. 189.</ref> каде што јапонците биле поразени, но претрпеле многу помали загуби од советската страна: 717 советски војници загинале, 75 исчезнати, 2752 ранети, наспроти 525 јапонски војници загинати, 913 ранети. Во мај 1939 дошло до многу посериозна гранична војна помеѓу СССР и Монголија од една страна, и Јапонија и нејзината марионетска држава Манџуко од друга страна, која што завршила со договор за прекин на огнот на 15 септември истата година, при што ниту една од страните не претрпела територијални измени.<ref>Amnon Sella ''Khalkhin-Gol: The Forgotten War'' Journal of Contemporary History, Vol. 18, No. 4, Military History (Oct., 1983), стр. 651–87.</ref> === Војната во Европа === Повод за почеток на војната во Европа било одбивањето на Полска на барањето на Хитлер градот [[Данциг]] (денешен [[Гдањск]]) и тесниот полски коридор кој ја разединувал источна Прусија од остатокот на Германија да и бидат отстапени на Германија. На 1 септември 1939 Хитлер ја започнал германската инвазија со започнување на [[блицкриг]]-поход врз Полска со што започнала војната во Европа. Франција и Велика Британија и објавиле војна на Германија на 3 септември 1939, откако Германија го одбила нивното барање за повлекување од Полска. Франција, Велика Британија и земјите од [[Комонвелт]]от обезбедиле многу мала воена поддршка за Полска. Франција извршила мал, но не многу значаен и делотворен напад на Сарската област.<ref>May, Ernest R. ''Strange Victory: Hitler's Conquest of France'', стр. 93.</ref> На 17 септември 1939, два дена по потпишувањето на примирјето со Јапонија, СССР започнал своја инвазија на Полска.<ref>Zaloga, Steven J. ''Poland 1939: The Birth of Blitzkrieg'', стр. 80.</ref> Веќе кон почетокот на октомври 1939, походот за окупација на Полска завршил со поделба на нејзините територии помеѓу Германија, СССР, Литванија и Словачка,<ref>Igor Baka: ''Slovensko vo vojne proti Poľsku v roku 1939'' (''Slovakia during the war against Poland in 1939''), [http://www.dejiny.sk/Casop/V_h/v_h.htm Vojenská história], 2005, No 3.</ref> иако Полска никогаш официјално не капитулирала и продолжила со воените дејствија против своите окупатори надвор од своите граници. [[Податотека:Armia_Czerwona%2CWehrmacht_23.09.1939_wspólna_parada.jpg|десно|мини|Стандардна парада на војници од германскиот [[Вермахт]] и советската [[Црвена Армија]] на 23 септември 1939 во Брест, источна Полска на крајот на инвазијата на Полска. Во центарот на сликата е мајор генерал [[Хајнц Гудеријан]], а лево од него, односно десно на сликата е бригадир [[Семион Кривошеин]].]] Паралелно со окупацијата на Полска, Јапонија ја започнала [[Прва Битка за Чангша|Првата Битка за Чангша]], кинески град, која траела од 13 септември до 8 октомври 1939, но завршила со победа на Кина.<ref>Jowett, Philip S. ''The Japanese Army, 1931–45'', стр. 14.</ref> По окупацијата на Полска, СССР преминал кон освојување на Балтичките земји. На ваквиот поход најголем отпор пружила Финска, што резултирало со 4 месечната [[Зимска војна]] помеѓу СССР и Финска, која што траела од 30 ноември 1939 до 13 март 1940, а завршила со победа на СССР и потпишувањето на [[Московски мировен договор|Московскиот мировен договор]] помеѓу СССР и Финска на 12 март 1940 во Москва, со кој Финска морала да му отстапи на СССР 10% од својата територија и 20% од своите индустриски капацитети.<ref>Hanhimäki, Jussi M. ''Containing Coexistence: America, Russia, and the "Finnish Solution"'', Kent State University Press, 1997.ISBN 0-87338-558-6, 9780873385589, стр. 13.</ref> Ваквиот развој на настаните ги загрижил Франција и Велика Британија кои стравувале дека СССР ќе застане на страната на Германија, на што реагирале со издејствување на исфрлувањето на СССР од Друштвото на народите. Иако Кина можела да стави вето на ваквата одлука, не можела да си дозволи да влезе во лоши односи ниту со СССР, ниту со западните земји, поради што била воздржана. СССР, незадоволен од ваквиот тек на настаните, ја прекинал сета воена помош за Кина.<ref name="ChinaBitter16">Hsiung, James Chieh; Levine, Steven I. ''China's Bitter Victory: The War with Japan, 1937–1945'', стр. 16.</ref> До јуни 1940, Советскиот Сојуз ја завршил успешно [[Окупација на Балтичките земји|Окупацијата на Балтичките земји]], анектирајќи ги Латвија, Литванија и Естонија.<ref>Bilinsky, Yaroslav. ''Endgame in NATO's Enlargement: The Baltic States and Ukraine'', стр. 9.</ref> [[Податотека:Nazi-parading-in-elysian-fields-paris-desert-1940.png|лево|мини|Германски трупи во Париз по капитулацијата на Франција.]] Во [[Западна Европа]], британските трупи биле подготвени за војување, но ниту биле нападнати од страна на германските сили, ниту ги нападнале. Советскиот Сојуз и Германија влегле во заеднички договор за трговска размена, со кој Германија му обезбедувала воена и индустриска опрема на СССР, во замена за советски суровини, со коишто Германија успеала да ја заобиколи увозната блокада на воена и индустриска опрема од страна на Велика Британија.<ref name="shirer668">Shirer, William L., ''The Rise and Fall of the Third Reich: A History of Nazi Germany'', Simon and Schuster, 1990 ISBN 0-671-72868-7, стр. 668–9.</ref> Во април 1940, Германија ги окупирала Данска и Норвешка. Додека Данска се предала без никаков отпор, Норвешка пружала жилав отпор речиси два месеца, потпомогната од сојузнички војски, кој можеби би продолжил да не би дошло до капитулацијата на Норвешка<ref>Commager, Henry Steele. ''The Story of the Second World War'', стр. 30.</ref> за која што најмногу придонеле домашните предавници, предводени од министерот на војската [[Видкун Квислинг]], чие име станало синоним за предавниците во војната (квислинзи). Со окупацијата на Данска и Норвешка, Германија дошла до пристап на постојан увоз на [[железна руда]] од Шведска, кој Сојузниците се обиделе да го запрат. Британското незадоволство поради неуспешниот поход за одбрана на Норвешка резултирало со смената на британскиот премиер [[Невил Чемберлен]] со [[Винстон Черчил]] на 10 мај 1940.<ref>Reynolds, David. ''From World War to Cold War: Churchill, Roosevelt, and the International History of the 1940s'', стр. 76, 77.</ref> === Напредокот на силите на Оската === [[Податотека:Second world war europe 1941-1942 map en.png|200п|десно|мини|Напредокот на силите на Оската во 1940 година (во сина боја) во Европа.]] Истиот ден, 10 мај 1940, Германија започнала со инвазијата на Франција и нејзините соседи Белгија, Холандија и Луксембург. [[Битка за Холандија|Битката за Холандија]] траела од 10 мај до 14 мај 1940, а завршила со победа на Германија и капитулација на Холандија. [[Битка за Белгија|Битката за Белгија]] траела од 10 мај до 28 мај 1940, а завршила со победа на Германија и капитулација на Белгија, а со нејзината окупација завршила и окупацијата на Луксембург. Германските сили ги заобиколиле француските сили кои биле распоредени на француската одбранбена линија Мажино, преку окупираните Холандија, Белгија и Луксембург и преку Ардените. Британските сили морале да се евакуираат од континентална Европа преку пристанишниот град [[Динкерк]]. На 10 јуни 1940 и Италија им објавила војна на Франција и Велика Британија,<ref name="FreeFromFear439">Kennedy, David M. ''Freedom from Fear: The American People in Depression and War, 1929–1945'', стр. 439.</ref> а 12 дена подоцна Франција капитулирала, иако официјалниот датум за почетокот на [[Битка за Франција|Битката за Франција]] е 10 мај 1940, а официјалниот датум за крајот на битката со победа на Германија и капитулација на Франција е 25 јуни 1940. Франција била поделена на германска окупациона зона, италијанска окупациона зона и независна зона под контрола на квислиншка влада на чело со [[Маршал Петен]] со седиште во Виши, уште попозната како [[Вишки режим|Вишкиот режим]].<ref>Militärgeschichtliches Forschungsamt. ''Germany and the Second World War&nbsp;— Volume 2: Germany's Initial Conquests in Europe'', стр. 311.</ref> На 14 јули 1940 британските сили ја нападнале француската морнарица во Алжир со цел да ја спречат Германија да преземе команда врз истата.<ref>Brown, David. ''The Road to Oran: Anglo-French Naval Relations, September 1939 – July 1940'', стр. xxx.</ref> [[Податотека:Supermarinespitfire.JPG|лево|мини|Британски [[Супермарин Спитфаер]], борбен авион во кралската авијација, често користен во [[Битка за Британија|Битката за Британија]].]] Со Франција неутрализирана, Германија започнал поход на масовни бомбардирања на Велика Британија, како подготовка за инвазија на Велика Британија, уште попознати како [[Битка за Британија|Битката за Британија]].<ref>Kelly, Nigel; Rees, Rosemary; Shuter, Jane. ''Twentieth Century World'', стр. 38.</ref> Битката за Британија официјално започнала на 10 јули 1940, а завршила на 31 октомври 1940, со победа на Велика Британија. Битката се водела во главно во небото над Велика Британија, германските трупи никогаш не дочекале да стапнат на британскиот остров. Како главен фактор за британската победа се сметаат британските радари, коишто ги информирале британците за доаѓањето на германските бомбардери, со што британските сили постојано биле чекор напред пред германските. Кралската морнарица била растегната од водите на [[Ламанш]], или Англискиот канал, до Атлантскиот Океан, но имајќи ги под своја контрола француските пристаништа, Германија постојано ги напаѓала бродовите на кралската морнарица со У-подморниците, особено во водите на Атлантскиот Океан, постигнувајќи огромни успеси против кралската морнарица.<ref>Goldstein, Margaret J. ''World War II'', стр. 35.</ref> Италија започнала со свои операции во Средоземното Море, почнувајќи со [[Опсада на Малта|Опсадата на Малта на 11 јуни 1940]], во периодот од 3 август до 17 август 1940 успешно го окупирала британскиот дел од Сомалија, а извршила и напади врз британските сили, слободните француски трупи и силите на Комонвелтот во периодот од 9 септември до 16 септември 1940. Јапонија ја зголемила својата блокада на Кина заземајќи бази во тогаш веќе изолираните северни делови на [[Француска Индокина|Индокина окупирани од страна на Франција]].<ref>Mercado, Stephen C. ''The Shadow Warriors of Nakano: A History of the Imperial Japanese Army's Elite Intelligence School'', стр. 109.</ref> Во овој период неутралните САД презеле мерки за помагање на Кина и нивните сојузници од западна Европа. Во ноември 1939, Неутралниот акт претрпел измени, со коишто САД им дозволиле на Сојузниците да "купуваат и транспортираат" воени средства и опрема.<ref>Brown, Robert J. ''Manipulating the Ether: The Power of Broadcast Radio in Thirties America'', стр. 91.</ref> Во 1940, по капитулацијата на Франција американската морнарица значително се зголемила, а по јапонското влегување во Индокина, САД вовеле ембарго кон Јапонија со коешто и забраниле да купува нивни производи од областа на железната индустрија, челичната индустрија и механички делови.<ref>Morison, Samuel Eliot. ''History of United States Naval Operations in World War II'', стр. 60.</ref> Во септември 1940, САД се согласиле на размена на американски воени бродови разурнувачи во замена за британски бази.<ref>Maingot, Anthony P. ''The United States and the Caribbean: Challenges of an Asymmetrical Relationship'', стр. 52.</ref> Но сепак, американската јавност и понатаму силно се противела на каква било воена интервенција од страна на САД во вооружениот конфликт во 1941.<ref>Hadley Cantril, "America Faces the War: A Study in Public Opinion," ''The Public Opinion Quarterly'' 4:3 (Sept. 1940), 390.</ref> На 27 септември 1940 Германија, Јапонија и Италија во Берлин го потпишале Тројниот Пакт, со што Оската и официјално била формирана. Со овој Пакт, секој напад од било која држава, со исклучок на Советскиот Сојуз, кој не учествувал во вооружениот конфликт, кон било која од трите држави потписнички на Пактот, ќе резултирал со воен одговор од страна на сите три држави потписнички.<ref>Bilhartz, Terry D.; Elliott, Alan C. ''Currents in American History: A Brief History of the United States'', стр. 179.</ref> Советскиот Сојуз изразил интерес за придружување на Пактот, со мали измени на текстот на договорот, коишто со себе носеле економски придобивки за Германија.<ref name="WorldArms200">Weinberg, Gerhard L. ''A World at Arms: A Global History of World War II'', стр. 200.</ref> Иако Германија никогаш официјално не изразила интерес СССР да му се придружи на Пактот, сепак ги прифатила економските придобивки, потпишувајќи договор со СССР на 10 јануари 1941.<ref name="WorldArms201">Weinberg, Gerhard L. ''A World at Arms: A Global History of World War II'', стр. 201.</ref> И покрај потпишувањето на Пактот, САД продолжиле со поддршката за Велика Британија и Кина преку [[Позајми-изнајми полиса]]та,<ref>Murray, Williamson; Millett, Allan Reed. ''A War to Be Won: Fighting the Second World War'', стр. 165.</ref> создавајќи безбедна зона која се протегала низ речиси цела половина од Атлантскиот Океан, каде што американската морнарица ги штитела британските конвои.<ref>Knell, Hermann. ''To Destroy a City: Strategic Bombing and Its Human Consequences in World War II'', стр. 205.</ref> Како резултат на ова, САД и Германија се нашле во таканаречена воздржана, или необјавена, поморска војна во северните делови на Атлантскиот Океан до 1941, иако САД и понатаму останале официјално неутрални.<ref>[http://history.sandiego.edu/gen/ww2Timeline/Prelude18.html Undeclared Naval War in the Atlantic 1941] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080509150056/http://history.sandiego.edu/gen/WW2Timeline/Prelude18.html |date=2008-05-09 }}.</ref> Оската се проширила во ноември 1940, кога Унгарија, Словачка и Романија се придружиле на Тројниот Пакт.<ref name="Tripartite Pact">"Tripartite Pact", in Dear and Foot, ed., ''Oxford Companion to World War II'', стр. 877.</ref> Овие држави учествувале во подоцнежната инвазија на Советскиот Сојуз, особено Романија, која што помогнала најмногу во инвазијата, со цел да си ги поврати своите територии анектирани од страна на СССР, следејќи ја антикомунистичката идеологија на својот водач, премиерот на Романија, [[Јон Антонеску]].<ref>Dennis Deletant, "Romania", in Dear and Foot, ed., ''Oxford Companion to World War II'', стр. 745–46.</ref> На 29 октомври 1940 Италија ја започнала [[Грчко-Италијанска Војна|Грчко-Италијанската Војна]], која завршила на 23 април 1941 со победа на Грција. Италијанските трупи биле принудени да се повлечат назад во Албанија.<ref>Clogg, Richard. ''A Concise History of Greece'', стр. 118.</ref> Кратко по ова, британски сили од Комонвелтот започнале офанзиви против Египет и териториите окупирани од страна на Италија во источна Африка. Кон почетокот на 1941, италијанските сили биле принудени да се повлечат во Либија, по што Черчил наредил испраќање на трупи од Африка во Грција во форма на воена помош. Италијанската морнарица исто така претрпела значајни порази од кралската морнарица во [[Битка кај Таранто|Битката кај Таранто]], каде што изгубила 3 воени бродови, а и подоцна претрпела загуби во [[Битка за Кејп Матапан|Битката за Кејп Матапан]].<ref>Jackson, Ashley. ''The British Empire and the Second World War'', стр. 106.</ref> [[Податотека:German_paratroopers_jumping_From_Ju_52s_over_Crete.jpg|десно|мини|Германски падобранци во инвазијата на грчкиот остров Крит.]] Германија наскоро интервенирала за да и помогне на Италија. Хитлер испратил германски трупи во Либија во февруари 1941 и кон крајот на март 1941 започнале офанзива против ослабените сили на Комонвелтот. Во период од еден месец, силите на Комонвелтот биле принудени да се повлечат во внатрешноста на Египет, со исклучок на окупираниот пристаништен град Тобрук. Силите на Комонвелтот се обиделе да ги истераат силите на Оската во мај 1941 и повторно во јуни 1941, но не успеале и во двата обида. Кон почетокот на април 1941 германците слично интервенирале и на Балканскиот Полуостров, окупирајќи ги Грција и Југославија во брзи наврати, принудувајќи ги сојузничките војски да се евакуираат по окупацијата на островот Крит кон крајот на мај 1941.<ref>Weinberg, Gerhard L. ''A World at Arms: A Global History of World War II'', стр. 229.</ref> Сојузниците сепак постигнале одредени успеси во овој период. На Блискиот Исток силите на Комонвелтот успеале да спречат државен удар во Ирак поддржан од страна на германската воена авијација од базите во Сирија, тогаш под окупација на Вишкиот Режим.<ref>Watson, William E. ''Tricolor and Crescent: France and the Islamic World'', стр. 80.</ref> Подоцна, со помош на слободните француски трупи ги окупирале Сирија и Либан со цел да спречат идни вакви настани.<ref>Jackson, Ashley. ''The British Empire and the Second World War'', стр. 154.</ref> Во водите на Атлантскиот Океан, кралската морнарица извојувала победа со која што се кренал моралот кај британските сили и кај британската јавност потопувајќи го германскиот боен брод [[Боен брод Бизмарк|Бизмарк]].<ref>Stewart, Vance. ''Three Against One: Churchill, Roosevelt, Stalin Vs Adolph Hitler'', стр. 159.</ref> Можеби најважниот успех на британските сили била успешната одбрана на британското небо во Битката за Британија, која иако официјално завршила на 31 октомври 1940, сепак Хитлер го прекинал походот на масовни бомбардирања од страна на [[Луфтвафе]] дури на 11 мај 1941.<ref>{{Наведена мрежна страница|title=The London Blitz, 1940|url=http://www.eyewitnesstohistory.com/blitz.htm|work=Eyewitness to History|year=2001| accessdate=2008-03-11}}</ref> Во Азија, и покрај офанзивите и од двете страни, позициите во војната помеѓу Кина и Јапонија останале непроменети во текот на 1940. Во август истата година, кинеските комунисти започнале офанзива во централна Кина, на што Јапонија возвратила со таканаречената [[Сите три полиса|Сите три]] полиса, која предвидувала уништување и ограбување на сите човечки и материјални ресурси коишто комунистите можеле да ги искористат во окупираните подрачја.<ref>Joes, Anthony James. ''Resisting Rebellion: The History And Politics of Counterinsurgency'', стр. 224.</ref> Продолжената антипатија помеѓу кинеските комунисти и националистичките сили кулминирала со вооружениот судир од 7 јануари до 13 јануари 1941, уште попознат како [[Нова четврта армија инцидент]]от, со што се ставил крај на нивната меѓусебна соработка.<ref>Fairbank, John King. ''China: A New History'', стр. 320.</ref> Со состојбата во Европа и Азија релативно стабилна, Германија, СССР и Јапонија ги правеле своите наредни подготовки. Советскиот Сојуз бил загрижен од тензиите на Германија и Јапонија за окупирање на богатите со ресурси и суровини области во југоисточна Азија кои веќе биле под окупација на западните европски земји, поради што дошло до потпишувањето на [[Советско-јапонски пакт за неутралност|Советско-јапонскиот пакт за неутралност]] потпишан во Москва помеѓу СССР и Јапонија на 13 април 1941.<ref>Garver, John W. ''Chinese-Soviet Relations, 1937–1945: The Diplomacy of Chinese Nationalism'', стр. 114.</ref> Истовремено Германија правела подготовки за напаѓање на Советскиот Сојуз, распоредувајќи трупи низ границата со СССР.<ref>Weinberg, Gerhard L. ''A World at Arms: A Global History of World War II'', стр. 195.</ref> === Операција Барбароса, војната станува глобална === [[Податотека:Ger_Inf_Russia_1941_HDSN9902655.JPEG|лево|мини|Германски војници во [[Инвазија на Советскиот Сојуз|инвазијата на Советскиот Сојуз]], 1941.]] [[Податотека:Bundesarchiv_Bild_101I-020-1268-36%2C_Russland%2C_russischer_Gefallener%2C_Panzer_BT_7%2C.jpg|десно|мини|Германски војник ги проверува остатоците од советските сили во Биалисток-Минскиот џеб.]] На 22 јуни 1941, Германија, заедно со европските членки на Оската и Финска ја започнале инвазијата на Советскиот Сојуз со [[Операција Барбароса|Операцијата Барбароса]] со што Германија директно ја прекршила спогодбата за ненапаѓање потпишана со СССР во август 1939 уште попозната како Договорот Молотов-Рибентроп. Главните цели на оваа изненадувачка офанзива<ref>Amnon Sella. ''"Barbarossa": Surprise Attack and Communication''. Journal of Contemporary History, Vol. 13, No. 3, (Jul., 1978), стр. 555–83.</ref> биле Балтичкиот регион, Москва и Украина, а како крајна цел била дефинирана линијата Архангелск-Астрахан од Белото Море до Каспиското Море, уште попозната како [[А-А линија]]та. Целите на Хитлер биле да се елиминира Советскиот Сојуз како воена сила, уништување на комунизмот, создавање на "простор за живеење"<ref>Kershaw, Ian. ''Fateful Choices'', стр. 66–69.</ref> за германската супериорна ариевска раса и нација со поместување на останатите народи,<ref>Jonathan Steinberg. ''The Third Reich Reflected: German Civil Administration in the Occupied Soviet Union, 1941–4'' The English Historical Review, Vol. 110, No. 437 (Jun., 1995), стр. 620–51.</ref> како и гарантирање на пристап на Германија до стратешки ресурси и суровини потребни за елиминирање на останатите соперници на Германија.<ref>Milan Hauner. ''Did Hitler Want a World Dominion?'' Journal of Contemporary History, Vol. 13, No. 1 (Jan., 1978), стр. 15–32.</ref> Иако [[Црвена Армија|Црвената Армија]] пред војната се подготвувала за стратешки контра-офанзиви,<ref>Cynthia A. Roberts. ''Planning for War: The Red Army and the Catastrophe of 1941.'' Europe-Asia Studies, Vol. 47, No. 8 (Dec., 1995), стр. 1293–26.</ref> сепак нацистичката инвазија го натерала советскиот воен команден врв да премине кон стратешка одбрана. Во летото 1941, силите на Оската навлегле длабоко во советските територии, нанесувајќи огромни загуби во човечки и материјални ресурси на Советскиот Сојуз. Сепак, германскиот воен команден врв кон средината на август 1941 ги суспендирал, односно одложил планираните офанзивни операции на веќе истрошената воена група [[Воена група Центар|Центар]] и ја испратил [[Втора Панзер воена група|Втората Панзер воена група]] да ги засили германските трупи кои напредувале во нивните кампањи кон Ленинград и централна Украина.<ref>Alan F. Wilt. ''Hitler's Late Summer Pause in 1941''. Military Affairs, Vol. 45, No. 4 (Dec., 1981), стр. 187–91.</ref> [[Опсада на Ленинград|Опсадата на Ленинград]] започнала на 8 септември 1941. [[Киевска офанзива|Киевската офанзива]] била несомнено најуспешна, резултирајќи со опколување и елиминирање на 4 советски армии, со што било овозможено напредување кон Кримскиот Полуостров и индустриски развиените делови на источна Украина. Во периодот од 20 октомври до 24 октомври 1941 во [[Прва Битка за Харков|Првата Битка за Харков]] силите на Оската извојувале победа, што се сметало за почеток на успешниот крај на Операција Барбароса со победа на силите на Оската. [[Податотека:Bundesarchiv Bild 183-L20582, Charkow, Strassenkämpfe.jpg|лево|мини|Германски војници и оклопни возила во [[Прва Битка за Харков|Првата Битка за Харков]], 1941.]] [[Податотека:Kyiv-Prorizna_1941.jpg|лево|мини|[[Крешчатик]], главната улица во Киев, по серија германски бомбардирања.]] Одвојувањето на три четвртини од воената сила на Оската и мнозинството од нејзината воена авијација од Франција кон централните делови на Средоземното Море и кон источниот фронт<ref name="D. Glantz. Soviet-German War">[[David M. Glantz]] [http://www.strom.clemson.edu/publications/sg-war41-45.pdf The Soviet‐German War 1941–45] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110617094931/http://www.strom.clemson.edu/publications/sg-war41-45.pdf|date=2011-06-17}} Myths and Realities: A Survey Essay.</ref><ref>''Hitler Can Be Beaten''. The New York Times: Aug 5, 1941</ref> ги убедиле британските сили да преминат кон промена на својата стратегија.<ref>Brian P. Farrell. ''Yes, Prime Minister: Barbarossa, Whipcord, and the Basis of British Grand Strategy, Autumn 1941''. The Journal of Military History, Vol. 57, No. 4 (Oct., 1993), стр. 599–625</ref> На 12 јули 1941 СССР и Велика Британија го потпишале [[Англо-Советски договор|Англо-Советскиот договор]],<ref>Pravda, Alex; Duncan, Peter J. S. ''Soviet-British Relations Since the 1970s'', стр. 29.</ref> кој всушност претставувал официјално формирање на воениот сојуз помеѓу СССР и Велика Британија против Германија, кој првпат бил тестиран во сојузничката окупација на Иран уште попозната како [[Англо-Советска инвазија на Иран|Англо-Советската инвазија на Иран]], која траела од 25 август до 17 септември 1941, а завршила со победа на сојузниците СССР и Велика Британија, со што биле осигурани персискиот коридор и нафтените полиња во Иран.<ref>Heptulla, Najma. ''The Logic of Political Survival'', стр. 131.</ref> Во август 1941 Велика Британија и САД ја потпишале [[Атлантска Повелба|Атлантската Повелба]], која претставувала нацрт документ и темел за многу меѓународни договори потпишани и меѓународни организации создадени по Втората светска војна.<ref name="AdvenBrit223">Louis, William Roger. ''More Adventures with Britannia: Personalities, Politics and Culture in Britain'', стр. 223.</ref> Во ноември 1941 силите на Комонвелтот започнале контра-офанзива со Операцијата [[Операција Crusader|Crusader]] или Операција Крстоносец и ги повратиле сите територии коишто силите на Оската ги имале во меѓувреме окупирано во северна Африка.<ref>Gannon, James. ''Stealing Secrets, Telling Lies: How Spies and Codebreakers Helped Shape the Twentieth Century'', стр. 76.</ref> Претходната година Јапонија ја окупирала и јужна Индокина, делумно за да го зголеми притисокот врз Кина со блокирање на маршрутите низ коишто поминувале ресурсите и залихите во облик на помош за Кина, а делумно за да ја подобри сопствената позиција во случај да дојде до војна помеѓу Јапонија и западните земји.<ref>''AFLMA Year in Review'', стр. 33.</ref> Јапонија, сметајќи дека ќе добие некакви придобивки од сојузништвото со Германија, побарала воена помош од Германија, вклучувајќи и побарувачка за постојан увоз на нафта од окупираните делови на Индонезија од страна на Холандија, тогаш под германска окупација. Но ваквите обиди на Јапонија завршиле неуспешно во јуни 1941.<ref>''AFLMA Year in Review'', стр. 32.</ref> САД, Велика Британија и други западни држави реагирале на јапонската окупација на Индокина со замрзнување на јапонските имоти и средства кај нив, а САД, коишто обезбедувале 80% од целокупната побарувачка на нафта на Јапонија<ref>Irvine H. Anderson, Jr. ''De Facto Embargo on Oil to Japan: A Bureaucratic Reflex''. The Pacific Historical Review, Vol. 44, No. 2 (May, 1975), стр. 201.</ref> реагирале и со целосно нафтено ембарго.<ref>Northrup, Cynthia Clark. ''The American economy: a historical encyclopedia'', стр. 214.</ref> Со ова Јапонија била оставена да бира помеѓу откажување од своите амбиции за воспоставување доминантна власт во Азија и да ја прекине војната со Кина, или да преземе контрола врз ресурсите што и требале по пат на сила. Јапонските власти не сакале ни да помислат на прекин на војната со Кина и откажување на своите амбиции за воспоставување доминантна власт во Азија, а ембаргото воведено од страна на САД го сметале како неофицијална најава за војна со САД.<ref>Lightbody, Bradley. ''The Second World War: Ambitions to Nemesis'', стр. 125.</ref> Јапонскиот империјален главен штаб планирал во брзи наврати да ги окупира териториите во Азија окупирани од страна на европските држави, со цел да создаде голем одбранбен периметар во централните делови на Тихиот Океан, по што Јапонија би можела слободно да ги експлоатира ресурсите од југоисточна Азија, а при тоа Сојузниците би претрпеле сериозни загуби во случај на евентуална војна со Јапонија. За да се спречи интервенција од страна на САД било потребно да се неутрализира американската морнарица во водите на Тихиот Океан.<ref>Morgan, Patrick M. ''Strategic Military Surprise: Incentives and Opportunities'', стр. 51.</ref> [[Податотека:Soviet_Offensive_Moscow_December_1941.jpg|лево|мини|Советски трупи опремени со зимска воена опрема тргнуваат во против напад кон германските тенкови, декември 1941.]] До октомври 1941, силите на Оската ги оствариле своите цели за окупирање на Украина и Балтичкиот регион, оставајќи ги само опсадите на Ленинград<ref>Gerald R. Kleinfeld. ''Hitler's Strike for Tikhvin''. Military Affairs, Vol. 47, No. 3 (Oct., 1983), стр. 122–28.</ref> и Севастопол<ref>Shukman, Harold. ''Stalin's Generals'', стр. 113.</ref> сè уште недовршени, а направиле и подготовки за продолжување на суспендираната, односно одложената опсада на Москва. Но руската зима во периодот 1941/1942, која била една од најстудените во 20 век се вмешала и одиграла голема улога во [[Битка за Москва|Битката за Москва]], а со тоа и во Втората светска војна. Битката траела од 2 октомври 1941 до 7 јануари 1942. Силите на Оската стигнале до предградието на Москва. На 30 километри од центарот на Москва, со погледот кон [[Кремљ]], германците и нивните сојузници биле принудени да запрат.<ref>According to D.Glantz, [http://www.strom.clemson.edu/publications/sg-war41-45.pdf The Soviet‐German War 1941–45] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110617094931/http://www.strom.clemson.edu/publications/sg-war41-45.pdf |date=2011-06-17 }} "By 1 ноември [the Wehrmacht] had lost fully 20% of its committed strength (686,000 men), up to 2/3 of its ½-million motor vehicles, and 65 percent of its tanks. The German Army High Command (OKH) rated its 136 divisions as equivalent to 83 full-strength divisions."</ref><ref>Klaus Reinhardt; Karl B. Keenan. ''Moscow-The Turning Point: The Failure of Hitler's Strategy in the Winter of 1941–42''. Berg, 1992. ISBN 0-85496-695-1, стр. 227.</ref> Силните ефекти на руската зима, неподносливи за недоволно подготвените за зимско војување под ниски температури и до –15&nbsp;°C германски војници и нивните сојузници, биле вешто искористени од страна на маршалите [[Георги Жуков]] и [[Александар Василевски]] во одбраната на Москва. Генералот [[Едуард Вагнер]], задолжен за воени залихи и ресурси наменети за силите на Оската при Битката за Москва, кој подоцна бил еден од заговарачите на [[Атентат врз Адолф Хитлер од 20 јули 1944|атентатот врз Хитлер на 20 јули 1944]], на 27 ноември 1941 рапортирал: "При крај сме со залихи и ресурси, човечки и материјални. Ќе се соочиме со опасностите на длабока зима." Кон почетокот на декември 1941, свежо мобилизирани резерви<ref>Louis Rotundo. ''The Creation of Soviet Reserves and the 1941 Campaign''. Military Affairs, Vol. 50, No. 1 (Jan., 1986), стр. 21–8.</ref> ги израмниле советските сили со силите на Оската во Битката за Москва<ref name="D. Glantz. Soviet-German War" />. Ова, заедно со разузнавачки информации за минималниот број на војници неопходни на Далечниот Исток за да се спречи евентуален напад од страна на јапонската [[Квантунг Армија|Квантунг]] армија<ref>Raymond L. Garthoff. ''The Soviet Manchurian Campaign, August 1945''. Military Affairs, Vol. 33, No. 2 (Oct., 1969), стр. 312.</ref> им било доволно на маршалите Жуков и Василевски за да започнат масовна контра-офанзива, која што започнала на 5 декември 1941 на 1000 километри долгиот фронт, по што силите на Оската биле присилени да се повлечат 100 до 250 километри западно од Москва.<ref>Welch, David. ''Modern European History, 1871–2000: A Documentary Reader'', стр. 102.</ref> Со одлучната победа на Советскиот Сојуз во [[Битка за Москва|Битката за Москва]] и официјално завршила [[Блицкриг]] фазата во Втората светска војна во Европа.<ref>A. S. Milward. ''The End of the Blitzkrieg''. The Economic History Review, New Series, Vol. 16, No. 3 (1964), стр. 499–518.</ref> [[Податотека:Japanese troops mopping up in Kuala Lumpur.jpg|десно|мини|Јапонски трупи напредувајќи во [[Куала Лумпур]].]] [[Податотека:Pearl_harbour.png|лево|мини|Од лево кон десно: Бојните бродови „Вест Вирџинија“ (сериозно оштетен), „Тенеси“ (оштетен) и потонатиот „Аризона“ по јапонскиот напад на Перл Харбор.]] [[Податотека:Australian 2-pdr anti-tank gun in action at Bakri on the Muar-Parit Sulong Road.jpg|десно|мини|Австралиски војници пукаат врз јапонските тенкови на патот Муар-Парит Сулонг.]] Два дена подоцна, по Гринич, на 7 декември 1941, односно три дена подоцна, по азиско време, на 8 декември 1941, [[Напад на Перл Харбор|Јапонија ја нападнала американската поморска база Перл Харбор на Хаваите]], што резултирало со катастрофални човечки и материјални загуби за САД. Истиот ден, Јапонија ги нападнала британските, холандските и американските упоришта во југоисточна Азија и во централните делови на Тихиот Океан. По овие настани, САД, Велика Британија, Австралија, заедно со нивните западни сојузници и Кина, која веќе војувала со Јапонија во Втората Кинеско-јапонска војна, и објавиле војна на Јапонија. На ова, Германија и другите држави членки на Оската реагирале со тоа што им објавиле војна на САД. Со ова, вооружениот конфликт и официјално станал Втора светска војна. Исто така на 8 декември 1941 започнала [[Битка за Малаја|Битката за Малаја]], тогаш окупирана од страна на Велика Британија, која што траела до 31 јануари 1942, а завршила со победа на Јапонија. За време на Првата Вашингтонска Конференција, уште попозната како [[Аркадија Конференција]]та, која траела од 22 декември 1941 до 14 јануари 1942, во престолнината на САД, Вашингтон, на 1 јануари 1942 била потпишана [[Декларација на Обединетите Нации|Декларацијата на Обединетите Нации]] од страна на владите на САД, Велика Британија, СССР, Кина и 22 помали или прогонети влади, со што била потврдена Атлантската Повелба.<ref>Mingst, Karen A.; Karns, Margaret P. ''United Nations in the Twenty-First Century'', стр. 22.</ref> Советскиот Сојуз не се придржувал до Декларацијата, бидејќи не и објавил војна на Јапонија, придржувајќи сè до Советско-јапонскиот пакт за неутралност потпишан во Москва на 13 април 1941,<ref>Dunn, Dennis J. ''Caught Between Roosevelt & Stalin: America's Ambassadors to Moscow'', стр. 157.</ref><ref>According to Ernest May (''The United States, the Soviet Union and the Far Eastern War''. The Pacific Historical Review. V. 24. No. 2. (1955) стр. 156) Churchill pointed out: "Russian declaration of war on Japan would be greatly to our advantage, provided, but only provided, that Russians are confident that will not impair their Western Front".</ref> изземајќи се од принципот на самоодлучување, загарантиран со Декларацијата<ref name="AdvenBrit223"/>. [[Податотека:IWM-E-6724-Crusader-19411126.jpg|лево|мини|Британски [[Crusader тенк]]ови напредуваат во северна Африка.]] [[Податотека:Bosbritsurrendergroup.jpg|десно|мини|Британски војници се предаваат на јапонските сили во Сингапур.]] Во меѓувреме, кон крајот на април 1942 Јапонија речиси целосно ги освоила Бурма, Филипините, Малаја, деловите од Индонезија окупирани од страна на Холандија, Сингапур<ref>Klam, Julie. ''The Rise of Japan and Pearl Harbor'', стр. 27.</ref> и главната поморска база во пристанишниот град Рабаул, нанесувајќи им сериозни загуби на сојузничките трупи и огромен број на воени заробеници. Јапонските сили исто така постигнале поморски победи во Јужнокинеското Море, морето Јава и Индискиот Океан,<ref>Hill, J. R.; Ranft, Bryan. ''The Oxford Illustrated History of the Royal Navy'', стр. 362.</ref> а исто така ја бомбардирале и сојузничката поморска база во пристанишниот град Дарвин во Австралија. Единствениот вистински успех на Сојузниците против Јапонија во овој период била победата во [[Втора Битка за Чангша|Втората Битка за Чангша]], која се одвивала во периодот од 24 декември 1941 до 15 јануари 1942, завршувајќи со победа на Кина.<ref name="ChinaBitter158">Hsiung, James Chieh; Levine, Steven I. ''China's Bitter Victory: The War with Japan, 1937–1945'', стр. 158.</ref> Ваквите лесни победи против неподготвените противници ја направиле Јапонија самоуверена, но и прерастегната на фронтовите. Германија исто така ја задржала иницијативата. Искористувајќи значителни разузнавачки информации за наредби издадени од страна на американските команданти, германската морнарица успеала да потопи значителни залихи и ресурси надвор од американскиот атлантски брег.<ref>Gooch, John. ''Decisive Campaigns of the Second World War'', стр. 52.</ref> И покрај значителните загуби, европските сили на Оската успеале да ја запрат советската офанзива кон централните и јужните делови на Советскиот Сојуз во Европа, одржувајќи ги под своја окупација повеќето советски територии окупирани претходната година<ref name="D. Glantz. Soviet-German War" />. Во северна Африка, германските сили започнале офанзива во јануари 1942, принудувајќи ги британските сили да се повлечат позади [[Газала Линија]]та кон почетокот на февруари 1942,<ref>Molinari, Andrea. ''Desert Raiders: Axis and Allied Special Forces 1940–43'', стр. 91.</ref> следено од привремено затишје што Германија го искористила за да направи подготовки за наредните офанзиви.<ref>Mitcham, Samuel W.; Mitcham, Samuel W. Jr. ''Rommel's Desert War: The Life and Death of the Afrika Korps'', стр. 31.</ref> === Пресвртницата во војната === [[Податотека:SBD-3 Dauntless bombers of VS-8 over the burning Japanese cruiser Mikuma on 6 June 1942.jpg|десно|мини|Американски "нуркачи" бомбардери [[SBD Dauntless]] во [[Битка за Мидвеј|Битката за Мидвеј]], јуни 1942.]] На 3 мај 1942, Јапонија ја започнала [[Операција Мо|Операцијата Мо]], чијашто цел била заземање на пристанишниот град Морсби, со што ќе можела да ги прекине комуникациските врски и рутите низ коишто поминувале залихите и ресурсите помеѓу САД и Австралија. Но Сојузниците возвратиле на ударот, по што јапонските сили биле принудени да се повлечат.<ref>Maddox, Robert James. ''The United States and World War II'', стр. 111–12.</ref> По бомбардирањата на Токио на 18 април 1942 од страна на сојузниците, уште попознати како [[Дулитлов Напад|Дулитловиот Напад]], Јапонија планирала окупирање на Мидвејскиот атол, со цел да ги поттикне американските носачи на авиони да возвратат на нападот, по што би биле уништени од страна на јапонските сили. Како диверзија, Јапонија ја започнала [[Поход на Алеутиските Острови|Походот на Алеутиските Острови]] на 3 јуни 1942.<ref>Salecker, Gene Eric. ''Fortress Against the Sun: The B-17 Flying Fortress in the Pacific'', стр. 186.</ref> Кон почетокот на јуни, Јапонија ги започнала воените операции, но американските сили, располагајќи со разузнавачки информации од јапонските воени штабови, до коишто дошле кон крајот на мај 1942, свесни за стапицата поставена од страна на Јапонија, ја искористиле оваа можност за да и нанесат силен удар на империјалната јапонска морнарица.<ref>Ropp, Theodore. ''War in the Modern World'', стр. 368.</ref> [[Битка за Мидвеј|Битката за Мидвеј]] траела од 4 јуни до 7 јуни 1942, а завршила со одлучна победа на Сојузниците. Со својот капацитет за агресивна акција намален по Битката за Мидвеј, Јапонија одбрала да се фокусира на повторниот обид за окупирање на пристанишниот град Морсби, овој пат преку походот на Кокода Трак, чија цел била окупирање на целата територија на Папуа.<ref>Weinberg, Gerhard L. ''A World at Arms: A Global History of World War II'', стр. 339.</ref> Походот започнал на 21 јули 1942, а завршил на 16 ноември 1942 со стратешка победа на Сојузниците. САД, од друга страна, планирале контра-напад насочен кон јапонските позиции во јужните делови на [[Соломонски острови|Соломонските Острови]], особено Гвадалканал како прва фаза да окупирање на пристанишниот град Рабаул, кој тогаш бил главна база на јапонските сили во југоисточна Азија.<ref>Gilbert, Adrian. ''The Encyclopedia of Warfare: From Earliest Times to the Present Day'', стр. 259.</ref> И двата плана преминале кон реализација од страна на Сојузниците, [[Битка за Гвадалканал|Битката за Гвадалканал]] започнала на 7 август 1942, а кон средината на септември 1942, јапонските сили, за коишто Гвадалканал сега станал приоритет, биле принудени да се повлечат кон пристанишниот град Морсби, каде што се соочиле со сојузничките трупи на САД и Австралија во [[Битка за Буна-Гона|Битката за Буна-Гона]], која траела од 16 ноември 1942 до 22 јануари 1943, а завршила со победа на Сојузниците.<ref>Swain, Bruce. ''A Chronology of Australian Armed Forces at War 1939–45'', стр. 197.</ref> Гвадалканал бил во центарот на фокусот и на двете страни, коишто вложиле многу средства и реурси, човечки и материјални, секоја со цел да извојува победа. Битката за Гвадалканал завршила на 9 февруари 1943 со стратешка победа на Сојузниците.<ref>Hane, Mikiso. ''Modern Japan: A Historical Survey'', стр. 340.</ref> Во Бурма, силите на Комонвелтот започнале две операции. Првата била офанзива во Араканскиот регион, уште попозната како [[Прва Араканска Офанзива|Првата Араканска Офанзива]], која започнала кон крајот на 1942, а завршила неуспешно, принудувајќи ги силите на Комонвелтот да се повлечат кон Индија кон почетокот на мај 1943.<ref>Marston, Daniel. ''The Pacific War Companion: From Pearl Harbor to Hiroshima'', стр. 111.</ref> Втората била офанзива во Бурма, уште попозната како [[Операција Лонгклот|Операцијата Лонгклот]], која започнала кон почетокот на февруари 1943, а завршила кон крајот на април 1943 со дубиозни резултати за Сојузниците.<ref>Brayley, Martin. ''The British Army, 1939–45'', стр. 9.</ref> [[Податотека:Bundesarchiv Bild 183-B28822, Russland, Kampf um Stalingrad, Infanterie.jpg|лево|мини|Германски војници и оклопни возила напредувајќи кон [[Сталинград]], 1942.]] [[Податотека:Stalingrad_-_ruined_city.jpg|лево|мини|Советски војници во урнатините на Сталинград при [[Сталинградска битка|Битката за Сталинград]].]] [[Податотека:Bundesarchiv_Bild_183-W0506-316%2C_Russland%2C_Kampf_um_Stalingrad%2C_Siegesflagge.jpg|лево|мини|Советски војник го вее црвеното знаме на централниот плоштад во Сталинград означувајќи ја победата на Црвената Армија над силите на Оската, 1943.]] На германскиот источен фронт, силите на Оската извојувале победи против Советскиот Сојуз во [[Битка за Керчкиот Полуостров|Битката за Керчкиот Полуостров]], која траела од 8 мај до 18 мај 1942, како и во [[Втора Битка за Харков|Втората Битка за Харков]],<ref>Read, Anthony. ''The Devil's Disciples: Hitler's Inner Circle'', стр. 764.</ref> која траела од 12 мај до 28 мај 1942, а исто така започнале и летна офанзива во јужните делови на Советскиот Сојуз во Европа во јуни 1942 со цел да ги заземат нафтените полиња на Кавказкиот полуостров. Советските команданти одлучиле дека не смеат да попуштат во [[Сталинградска битка|Битката за Сталинград]], чие заземање било од стратешка важност за силите на Оската бидејќи Сталинград се наоѓал среде патот којшто морале да го поминат за да ја започнат кавказката офанзива. Битката за Сталинград започнала на 17 јули 1942. Кон средината на ноември 1942, германските војници и нивните сојузници го зазеле речиси целиот град, но морале да се соочат со отпорот на советските војници низ улиците на Сталинград. По ова, советскиот воен команден врв ја започнал својата зимска офанзива со [[Операција Уран|Операцијата Уран]], чијашто цел била опколување и уништување на силите на Оската во Сталинград и околината.<ref>Badsey, Stephen. ''The Hutchinson Atlas of World War II Battle Plans: Before and After'', стр. 235–36.</ref><ref>Black, Jeremy. ''World War Two: A Military History'', стр. 119.</ref> Операцијата траела од 19 ноември до 23 ноември 1942, а завршила со стратешка победа на Црвената Армија. Битката за Сталинград завршила на 2 февруари 1943 со одлучна победа на Советскиот Сојуз. Кон средината на февруари 1943, силите на Оската ја започнале [[Трета Битка за Харков|Третата Битка за Харков]], која траела од 19 февруари до 15 март 1943, а завршила со победа на силите на Оската. До денешен ден, [[Сталинградска битка|Битката за Сталинград]] важи за најкрвавата битка во историјата на целото човештво. Од градот Сталинград и околните помали градови и села само 3% останале недопрени од војната. По Втората светска војна, градот бил прогласен за Град Херој. По поразот во Битката за Сталинград, германските сили и нивните европски сојузници формирале воена линија околу рускиот град Курск.<ref>Shukman, Harold. ''Stalin's Generals'', стр. 142.</ref> Во Африка, британските сили, загрижени дека Јапонија би можела да преземе команда врз базите во Мадагаскар, тогаш под контрола на Вишкиот Режим, било повод за да го окупираат островот во [[Битка за Мадагаскар|Битката за Мадагаскар]], која траела од 5 мај до 6 ноември 1942, а завршила со победа на Сојузниците.<ref>Paxton, Robert O. ''Vichy France: Old Guard and New Order, 1940–1944'', стр. 313.</ref> На ова, силите на Оската реагирале со офанзива во Либија во [[Битка за Газала|Битката за Газала]], која траела од 26 мај до 21 јуни 1942, а завршила со победа на силите на Оската, окупирајќи го градот Газала во близина на пристанишниот град Тобрук. Ваквата офанзива на силите на Оската ги принудила силите на Сојузниците да се повлекуваат во Египет, сè до [[Прва Битка за Ел Аламејн|Првата Битка за Ел Аламејн]], која траела од 1 јули до 27 јули 1942, а завршила со победа на Сојузниците.<ref>Rich, Norman. ''Hitler's War Aims: Ideology, the Nazi State, and the Course of Expansion'', стр. 178.</ref> Во континентална Европа, серии на напади од страна на сојузничките командоси кулминирала со нападот на Дијеп, уште попознат како [[Битка за Дијеп|Битката за Дијеп]], кој се случил на 19 август 1942, а завршил со тактичка победа на германските сили.<ref>Penrose, Jane. ''The D-Day Companion'', стр. 129.</ref><ref>Robin Neillands. ''The Dieppe Raid: The Story of the Disastrous 1942 Expedition.'' (Indiana University Press, 2006).</ref> [[Битка за Алам ел Халфа|Битката за Алам ел Халфа]], уште попозната како Битката за Алам Халфа траела од 30 август до 5 септември 1942, се одвивала јужно од Ел Аламејн, а завршила со успешна одбрана на силите на Сојузниците од силите на Оската, со што Сојузниците успеале да достават воена помош наменета за потребите на Малта, по што опсадата на Малта од страна на Италија и Германија започната на 11 јуни 1940 завршила во декември 1942 со победа на Сојузниците.<ref>Thomas, David Arthur. ''A Companion to the Royal Navy'', стр. 265.</ref> По ова следела [[Втора Битка за Ел Аламејн|Втората Битка за Ел Аламејн]], уште попозната како историската Битка за Ел Аламејн, која траела од 23 октомври до 5 ноември 1942, а завршила со одлучна победа на Сојузниците. По оваа битка силите на Оската биле принудени да се повлечат западно кон Либија.<ref>Thomas, Nigel. ''German Army 1939–1945 (2): North Africa & Balkans'', стр. 8.</ref> По ова следувала [[Операција Torch|Операцијата Torch]] или Операција Факел, предводена од англо-американските сили на Сојузниците, чијашто цел била окупирање на териториите окупирани од страна на Франција во северна Африка, тогаш под окупација на Вишкиот Режим. Операцијата траела од 8 ноември до 10 ноември 1942, а завршила со победа на Сојузниците.<ref name="AWP38">Ross, Steven T. ''American War Plans, 1941–1945: The Test of Battle'', стр. 38.</ref> На ова Хитлер реагирал со окупацијата на европските делови на Франција окупирани од страна на Вишкиот Режим,<ref name = "AWP38" /> која што завршила успешно за здружените германско-италијански сили на Оската. Иако Вишкиот Режим не пружил речиси никаков отпор, сепак помогнал во евакуацијата на француската морнарица од градот Тулон, со цел да ја спречи Германија да преземе команда врз истата.<ref>Bonner, Kit; Bonner, Carolyn. ''Warship Boneyards'', стр. 24.</ref> Тогаш веќе приклештените сили на Оската во Африка биле принудени да се повлечат во Тунис, кој бил окупиран во [[Туниски поход|Тунискиот поход]], кој траел од 17 ноември 1942 до 13 мај 1943, а завршил со победа на Сојузниците.<ref>Collier, Paul. ''The Second World War (4): The Mediterranean 1940–1945'', стр. 11.</ref> === Сојузниците се здобиваат со брзина === [[Податотека:Bombing of Hamburg.ogg|десно|мини|Видео снимка прикажувајќи ги бомбардирањата на [[Хамбург]] од страна на Сојузниците.]] [[Податотека:IND_004723.jpg|десно|мини|Британски војници испукувајќи од минофрлач во [[Битка за Имфал|Битката за Имфал]].]] Во континентална Азија, јапонците започнале две големи офанзиви. Првата била насочена кон британските позиции во индиската држава Асам,<ref>Lightbody, Bradley. ''The Second World War: Ambitions to Nemesis'', стр. 224.</ref> уште попозната како [[Операција U-Go|Операцијата U-Go]], која што започнала во март 1944, по што јапонските сили ги презеле позициите на сојузничките сили во Имфал и Кохима<ref>Zeiler, Thomas W. ''Unconditional Defeat: Japan, America, and the End of World War II'', стр. 60.</ref> кон мај 1944, но сепак јапонците биле под опсада во Мјиткина од страна на кинеските сили кои ја окупирале северна Бурма кон крајот на 1943.<ref>Craven, Wesley Frank; Cate, James Lea. ''[http://books.google.ca/books?id=6ZsTiBcmzNUC The Army Air Forces in World War II, Volume Five — The Pacific, Matterhorn to Nagasaki]'', стр. 207.</ref> Сојузниците постигнале одлучни победи во [[Битка за Имфал|Битката за Имфал]], која траела од 8 март до 3 јули 1944, и во [[Битка за Кохима|Битката за Кохима]], која траела од 4 април до 22 јуни 1944. Операцијата U-Go завршила во јуни 1944 со победа на Сојузниците. Втората голема офанзива, уште попозната како [[Операција Ichi-Go|Операцијата Ichi-Go]] имала за цел да ги собори главните кинески воени сили во областа Хенан со цел да се обезбедат железнички врски помеѓу окупираните територии од страна на Јапонија во југоисточните делови на континентална Азија, како и заземање на воздухопловните бази на Сојузниците во областа.<ref>Hsiung, James Chieh; Levine, Steven I. ''China's Bitter Victory: The War with Japan, 1937–1945'', стр. 163.</ref> Операцијата траела од 17 април до 10 декември 1944, а завршила со победа на јапонските сили. [[Трета Битка за Чангша|Третата Битка за Чангша]] траела во периодот од мај до август 1944, а завршила со победа на јапонските сили.<ref>Coble, Parks M. ''Chinese Capitalists in Japan's New Order: The Occupied Lower Yangzi, 1937–1945'', стр. 85.</ref> По Битката за Гвадалканал, Сојузниците започнале операции против Јапонија во водите на Тихиот Океан. Во мај 1943, американските сили биле испратени да ги елиминираат јапонските сили на Алеутиските Острови<ref>Thompson, John Herd; Randall, Stephen J. ''Canada and the United States: Ambivalent Allies'', стр. 164.</ref> и започнале големи операции за опколување на пристанишниот град Рабаул со заземање на островите кои го опколувале, а исто така го започнале походот за Гилбертските и Маршалските Острови во ноември 1943, со цел да го пробијат јапонскиот одбранбен периметар, која завршила во февруари 1944 со победа на американските сили, а до крајот на март 1944 американските сили успеале и да ја постигнат својата цел за опколување на Рабаул.<ref>''Freedom from Fear: The American People in Depression and War, 1929–1945'', стр. 610.</ref> На 15 август 1943 завршил Походот за Алеутиските Острови со победа на Сојузниците. Со [[Операција Хеилстоун|Операцијата Хеилстоун]], која траела од 17 февруари до 18 февруари 1944, а завршила со победа на американските сили, била неутрализирана уште една голема јапонска база на Каролинските Острови. На 22 април 1944 Сојузниците ја започнале Походот за Западна Нова Гвинеја, која траела до крајот на војната, кога завршила со победа на Сојузниците.<ref>Rottman, Gordon L. ''World War II Pacific Island Guide: A Geo-Military Study'', стр. 228.</ref> Во Средоземното Море, Сојузниците ја започнале [[Инвазија на Сицилија|Инвазијата на Сицилија]], која траела од 9 јули до 17 август 1943, а завршила со победа на Сојузниците. Нападот на италијанското тло, заедно со претходните неуспеси на режимот на Бенито Мусолини придонеле за негово апсење кон крајот на јули 1943.<ref>O'Reilly, Charles T. ''Forgotten Battles: Italy's War of Liberation, 1943–1945'', стр. 32.</ref> По окупацијата на Сицилија, Сојузниците ја започнале [[Инвазија на Италија|Инвазијата на Италија]], која траела од 3 септември до 16 септември 1943, а завршила со победа на Сојузниците, додека во меѓувреме Италија капитулирала на 8 септември 1943.<ref>McGowen, Tom. ''Assault From The Sea: Amphibious Invasions in the Twentieth Century'', стр. 43–44.</ref> По капитулацијата на Италија, Германија реагирала со разоружување на италијанските војници на териториите неокупирани од страна на Сојузниците, преземање контрола врз италијанските територии<ref>Lamb, Richard. ''War in Italy, 1943–1945: A Brutal Story'', стр. 154–55.</ref> сè уште неокупирани од страна на Сојузниците и поставување серии на одбранбени линии.<ref>Hart, Stephen; Hart, Russell. ''The German Soldier in World War II'', стр. 151.</ref> На 12 септември 1943 германски тим на воени специјалци го ослободиле Мусолини, по што тој ја формирал марионетската држава [[Социјална Република Италија]]<ref>Blinkhorn, Martin. ''Mussolini and Fascist Italy'', стр. 52.</ref> на северните делови од Италија тогаш под окупација на Германија. Сојузниците се бореле низ повеќе одбранбени линии, сè додека не стигнале до главната германска одбранбена линија кон средината на ноември 1943, уште попозната како Зимската Линија.<ref>Read, Anthony; Fisher, David. ''The Fall of Berlin'', стр. 129.</ref> [[Битка за Монтекасино|Битката за Монтекасино]] траела од 17 јануари до 18 мај 1944, а завршила со стратешка победа на Сојузниците. [[Битка за Анзио|Битката за Анзио]], уште попозната како Операција Шингл траела од 22 јануари до 5 јуни 1944, а завршила со победа на Сојузниците. Кон крајот на мај 1944, со успешниот тек на овие две офанзиви, германските сили биле принудени да се повлечат, по што на 4 јуни 1944 Рим бил заземен од страна на силите на Сојузниците.<ref>Havighurst, Alfred F. ''Britain in Transition: The Twentieth Century'', стр. 344.</ref> [[Податотека:Teheran_conference-1943.jpg|десно|мини|Водачите на [[Техеранска Конференција|Техеранската Конференција]], од лево кон десно: Сталин(СССР), Рузвелт(САД) и Черчил(Велика Британија), 28 ноември-1 декември 1943.]] Германија претрпела сериозни порази и во водите на Атлантскиот Океан. Заклучно со мај 1943, германците изгубиле огромен број на подморници, што придонело за прекинување на поморскиот поход од страна на германската морнарица.<ref>Read, Anthony. ''The Devil's Disciples: Hitler's Inner Circle'', стр. 804.</ref> На источниот фронт, силите на Оската ги поминале пролетта и почетокот на летото 1943 правејќи подготовки за окупација на рускиот град Курск. Советскиот воен команден врв паралелно со подготовките на силите на Оската го подготвувал градот за нејзината офанзива.<ref>Glantz, David M. ''From the Don to the Dnepr: Soviet Offensive Operations, December 1942 – August 1943'', стр. 216–17.</ref> На 4 јули 1943 германците ја започнале офанзивата, но недела дена подоцна Хитлер ја откажал истата.<ref>Kershaw, Ian. ''Hitler, 1936–1945: Nemesis'', стр. 592.</ref> Поради неочекуваното откажување на офанзивата од страна на Хитлер, Црвената Армија била со можност да започне масовна контра-офанзива, која резултирала со протерување на силите на Оската од советските територии заклучно со јуни 1944, по што советските војски навлегле во Романија.<ref>Chubarov, Alexander. ''Russia's Bitter Path to Modernity: A History of the Soviet and Post-Soviet Eras'', стр. 122.</ref> [[Битка за Курск|Битката за Курск]], која започнала на 4 јули 1943, и покрај неочекуваното откажување на германската офанзива од страна на Хитлер, сепак продолжила и завршила на 23 август 1943, со одлучна победа на Советскиот Сојуз. До денешен ден, Битката за Курск важи за најголемата тенковска битка во историјата на војувањето. Во ноември 1943, претседателот на САД, [[Франклин Делано Рузвелт]] и британскиот премиер, Винстон Черчил се сретнале со водачот на Куоминтанг, [[Чанг Кај-шек]] во Каиро, а подоцна и со водачот на СССР, Јосиф Висарионович Сталин на [[Техеранска конференција|Техеранската Конференција]], која што се одржала во престолнината на Иран, Техеран, од 28 ноември до 1 декември 1943. При средбата во Каиро со Чанг Кај-шек, биле договорени поствоените граници на Јапонија, а на Техеранската Конференција било договорено да се отвори фронт во западна Европа во 1944, уште попознат како западноевропскиот фронт, а СССР во замена за отворањето на западниот фронт се согласил да и објави војна на Јапонија 3 месеца откако Германија би капитулирала. Опсадата на Ленинград завршила на 27 јануари 1944 со победа на Советскиот Сојуз. Опсадата на Ленинград до денешен ден се помни како историски најсмртоносната опсада. [[Битка за Нарва|Битката за Нарва]], која траела од 2 февруари до 10 август 1944, а завршила со успешно заземање на Нарва од страна на Советскиот Сојуз, само привремено ја одложила советската офанзива.<ref name=glantz>{{наведена книга|author=David M. Glantz|title=The Battle for Leningrad: 1941–1944|publisher=University Press of Kansas|location=Lawrence| year = 2002}}</ref> === Напредокот на силите на Сојузниците === [[Податотека:Approaching_Omaha.jpg|десно|мини|Сојузничката [[Инвазија на Нормандија]], 6 јуни 1944.]] На 6 јуни 1944, сојузничките сили преку [[Ламанш]], или Англискиот Канал, се истовариле на северните брегови на Франција, тогаш под окупација на Германија, во областа Нормандија, уште попознато како [[Денот Д]] или [[Операција Оверлорд]], со што започнала [[Инвазија на Нормандија|Инвазијата на Нормандија]], која траела од 6 јуни 1944 до средината на јули 1944, а завршила со одлучна победа на Сојузниците, со што и официјално бил отворен западноевропскиот фронт. На 15 август 1944, со помош на сојузничките дивизии од Италија, биле заземени јужните делови на Франција, тогаш под окупација на Германија, уште попознати како [[Инвазија на [[јужна Франција]]|Инвазијата на [[јужна Франција]]]] или како [[Операција Dragoon|Операцијата Dragoon]].<ref>Weinberg, Gerhard L. A World at Arms: A Global History of World War II, стр. 695.</ref> По овие успешни офанзиви следела [[Битка за Париз|Битката за Париз]], која траела од 19 август до 25 август 1944,<ref>Badsey, Stephen. ''Normandy 1944: Allied Landings and Breakout'', стр. 91.</ref> а завршила со победа на Сојузниците и слободните француски трупи. По ова следела офанзива на Сојузниците низ Франција, по што силите на Оската биле принудени да се повлечат источно од реката Рајна до крајот на 1944. Сојузниците направиле и обид за [[падобранска инвазија на Холандија]] со [[Операција Маркет Гарден|Операцијата Маркет Гарден]], која траела од 17 септември до 25 септември 1944, но завршила неуспешно за Сојузниците.<ref>"Market-Garden", in Dear and Foot, ed., ''Oxford Companion to World War II'', стр. 877.</ref> Сојузниците исто така напредувале и во Италија, стигнувајќи до последната голема одбранбена линија на силите на Оската во Италија, [[Линија Готик|Линијата Готик]]. На 22 јуни 1944, советските сили ја започнале нивната стратешка офанзива во Белорусија со [[Операција Багратион|Операцијата Багратион]], која траела до 19 август 1944, а завршила со одлучна победа на советските сили, што довело до речиси целосно уништување на германската воена група Центар.<ref>The operation "was the most calamitous defeat of all the German armed forces in World War II". Zaloga, ''Bagration 1944: The destruction of Army Group Centre'', 7.</ref> На 13 јули 1944 советските сили ја започнале [[Лвовско-Сандомоерзка Офанзива|Лвовско-Сандомиерзката Офанзива]], која траела до 29 јули 1944, а завршила со победа на советските сили, по што силите на Оската биле принудени да се повлекуваат од западна Украина и источна Полска. Успешните офанзиви на советските сили биле поттик за полскиот и словачкиот отпор да организираат серии на востанија против силите на Оската, очекувајќи помош од советските сили, но најголемите востанија од овие, [[Варшавско Востание|Варшавското Востание]], кое траело од 1 август до 2 октомври 1944, и [[Словачко Национално Востание|Словачкото Национално Востание]], кое траело од 29 август до 28 октомври 1944, воопшто не биле потпомогнати од страна на советските сили, поради што и двете завршиле со неуспех.<ref>Berend, Tibor Iván. ''Central and Eastern Europe, 1944–1993: Detour from the Periphery to the Periphery'', стр. 8.</ref> Иако победата во востанијата ја однеле силите на Оската, нивните започнувања и крвавите задушувања биле дел од стратегијата на советските власти, коишто сакале со почнувањата и задушувањата на востанијата да ги скршат националистичките отпори во Полска и Словачка. [[Јаси-Кишиневска Офанзива|Јаси-Кишиневската Офанзива]], која траела од 20 август до 29 август 1944, а завршила со одлучна победа на советските сили, ги принудила силите на Оската да се повлечат од источна Романија. На 23 август 1944, [[романски крал Михаил I|романскиот крал Михаил I]], поддржан од романската армија и Советскиот Сојуз го симнал од власт романскиот диктатор Јон Антонеску, уште попознато како романскиот државен удар од 1944 предводен од страна на кралот Михаил I. По ова, Романија преминала на страна на Сојузниците. На 5 септември 1944 Советскиот Сојуз и објавил војна на Бугарија, која му се придружила на Тројниот Пакт на 1 март 1941. На 7 септември 1944, советските сили ја окупирале Бугарија наидувајќи на речиси никаков отпор. По ова, и Бугарија преминала на страна на Сојузниците. Во септември 1944, советските сили навлегле во териториите на Југославија, принудувајќи ги германските воени групи [[Воена група Е|Е]] и [[Воена група Ф|Ф]] на брзо повлекување кон Грција, Албанија и јужните и западните делови на Југославија. Југословенските партизани, предводени од страна на [[Јосип Броз Тито]] во тој период ги држеле под своја контрола тие делови од Југославија, по што започнале офанзива против германските сили, принудувајќи ги да се повлечат јужно кон Грција. Во северните делови на Србија, југословенските партизани, предводени од страна на Јосип Броз Тито, потпомогнати од страна на Црвената Армија и ограничена помош од страна на бугарските сили, сега на страна на Сојузниците, ја започнале [[Белградска Офанзива|Белградската Офанзива]], која траела од 14 септември до 24 ноември 1944, а завршила со победа на Сојузниците. Белград бил ослободен на 20 октомври 1944. На 29 октомври 1944, советските сили ја започнале [[Будимпештанска Офанзива|Будимпештанската Офанзива]], која завршила со [[Опсада на Будимпешта|Опсадата на Будимпешта]], која траела од 29 декември 1944 до 13 февруари 1945, а завршила со победа на советските сили потпомогнати од романските сили, сега на страна на Сојузниците, со што и Будимпештанската Офанзива завршила со победа на Сојузниците. По ова, и Унгарија преминала на страна на Сојузниците.<ref>Wiest, Andrew A.; Barbier, M. K. ''Strategy and Tactics Infantry Warfare'' стр. 65, 66.</ref> Продолжената [[Советско-финска војна]], која траела од 25 јуни 1941 до 19 септември 1944 завршила со победа на Советскиот Сојуз, по што Финска била приморана да го потпише [[Московско Примирје|Московското Примирје]],<ref>Wiktor, Christian L. ''Multilateral Treaty Calendar – 1648–1995'', стр. 426.</ref><ref name=newton>{{наведена книга|author=Steven H. Newton|title=Retreat from Leningrad : Army Group North, 1944/1945|publisher=Schiffer Books|location=Atglen, Philadelphia|year=1995}}</ref> потпишано на 19 септември 1944 во Москва, со кое морала да му отстапи дополнителни територии на СССР поради сојузништвото со силите на Оската, како и да ги легитимизира социјалистичките и комунистичките движења во Финска, а паралелно со тоа и да ги забрани сите движења во Финска коишто Советскиот Сојуз ги сметал за фашистички или про-фашистички ориентирани. По ова, и Финска преминала на страна на Сојузниците. Конечниот мировен договор помеѓу СССР и Финска бил потпишан во Париз на 10 февруари 1947, по [[Париска Мировна Конференција|Париската Мировна Конференција]], која што се одржала во престолнината на Франција, Париз, од 29 јули до 15 октомври 1946, со кој Финска била обврзана да му исплати 300 милиони американски долари на СССР во форма на воена оштета. Кон почетокот на јули 1944, силите на Комонвелтот во југоисточна Азија успеале да ги одбијат јапонските опсади на Асам, принудувајќи ги јапонските сили да се повлечат сè до реката Чиндвин,<ref>Marston, Daniel. ''The Pacific War Companion: From Pearl Harbor to Hiroshima'', стр. 120.</ref> а во меѓувреме кинеските сили го зазеле градот Мјиткина. Во Кина, јапонските сили постигнале поголеми успеси. Покрај успешната окупација на Чангша по Третата Битка за Чангша во август 1944, јапонските сили успеале да го окупираат и градот Хенгјанг кон почетокот на август 1944.<ref>Jowett, Philip S. ''The Japanese Army, 1931–45'', стр. 8.</ref> Исто така јапонските сили постигнале голем успех по победата во Битката за Гуејлин и Лиџоу, која траела од 16 август до 24 ноември 1944 г,<ref>Howard, Joshua H. ''Workers at War: Labor in China's Arsenals, 1937–1953'', стр. 140.</ref> со што јапонците ја окупирале и покраината [[Гуангсји]] и успеале да ги поврзат своите сили од Кина и Индокина кон средината на декември 1944.<ref>Drea, Edward J. ''In the Service of the Emperor: Essays on the Imperial Japanese Army'', стр. 54.</ref> Во водите на Тихиот Океан, американските сили продолжиле да го пробиваат јапонскиот одбранбен периметар. По Походот за Маријанските Острови и Палау, кој траел од јуни до ноември 1944, а завршил со победа на американските сили, јапонските сили биле принудени да се повлечат од Филипинското Море, јапонскиот премиер [[Хидеки Тоџо]] поднел оставка, а американските сили ги зазеле јапонските воздухопловни бази во регионот, со што се здобиле со способност да започнат тешки бомбардирања врз јапонските територии. Паралелно со [[Битка за Островот Лејте|Битката за Островот Лејте]], која траела од 20 октомври до 31 декември 1944, а завршила со одлучна победа на Сојузниците, се одвивала и најголемата поморска битка во Втората светска војна, како и една од најголемите поморски битки во историјата на војувањето, [[Битка за Лејтевскиот Залив|Битката за Лејтевскиот Залив]], каде што јапонците за првпат ги искористиле самоубиствените бомбашки напади од страна на јапонските воени пилоти самоубијци, [[Камиказе|камиказите]]. Битката за Лејтевскиот Залив траела од 23 октомври до 26 октомври 1944, а завршила со одлучна победа на сојузниците.<ref>Cook, Chris; Bewes, Diccon. ''What Happened Where: A Guide to Places and Events in Twentieth-Century History'', стр. 305.</ref> === Пораз на Оската, победа на Сојузниците === [[Податотека:Soviet Znamya Pobedy.svg|200п|десно|мини|Знамето на победата поставено над зградата на Рајхстагот по нејзиното заземање за време на [[Битка за Берлин|Битката за Берлин]].]] [[Податотека:AmericanAndSovietAtElbe.jpg|десно|мини|Американски и советски војници се сретнуваат источно од реката Елба, 25 април 1945.]] На 16 декември 1944, германските сили ја започнале [[Арденска Офанзива|Арденската Офанзива]], позната под името [[Стража на Рајна]], историски уште попозната како [[Битка на Испакнатоста|Битката на Испакнатоста]], која траела до 25 јануари 1945, а завршила со победа на Сојузниците. Советските сили навлегле преку Унгарија во териториите под германска окупација во Средна Европа. Германските сили почнале со повлекување од Грција и Албанија преку Југославија, по што на 20 март 1945, југословенските партизани започнале офанзива против германските сили во западна Југославија.<ref name="WorldArms758">Weinberg, Gerhard L. ''A World at Arms: A Global History of World War II'', стр. 758, 820.</ref> Во Италија, силите на Сојузниците биле задржани на Готик Линијата од страна на германските сили. На 12 јануари 1945, советските сили ја започнале [[Вистуло-Одерска Офанзива|Вистуло-Одерската Офанзива]], која траела до 2 февруари 1945, а завршила со победа на советските сили. Паралелно советските сили ја започнале и [[Источнопруска Офанзива|Источнопруската Офанзива]], која траела од 13 јануари до 9 мај 1945, а завршила со победа на советските сили.<ref>Glantz, David M. ''The Soviet-German War 1941–1945: Myths and Realities: A Survey Essay'' стр. 85.</ref> [[Податотека:Yalta summit 1945 with Churchill, Roosevelt, Stalin.jpg|десно|мини|Водачите на [[Конференција во Јалта|Конференцијата во Јалта]], од лево кон десно: Черчил(Велика Британија), Рузвелт(САД) и Сталин(СССР), 4 февруари-11 февруари 1945.]] Од 4 февруари до 11 февруари 1945, на Кримскиот Полуостров, во близина на градот Јалта, се одржала [[Кримска конференција|Конференцијата во Јалта]], на која учествувале водачите на Велика Британија, САД и СССР, на која била договорена поделбата на окупираните зони во поствоена Германија,<ref>Solsten, Eric. ''Dwight Germany: A Country Study'', стр. 76–7.</ref> кога Советскиот Сојуз би и објавил војна на Јапонија,<ref>United States Dept. of State. ''The China White Paper, August 1949'', стр. 113.</ref> било договорено основањето на [[Обединети Нации|Организацијата на Обединетите Нации]], а исто така било одлучено да се признае [[Народноослободителна војска на Југославија|Народноослободителната војска на Југославија]], или НОВЈ, како сојузник во војната на страна на Сојузниците. На 8 февруари 1945 советските сили ја започнале [[Долносилезиска Офанзива|Долносилезиската Офанзива]], која траела до 24 февруари 1945, а завршила со победа на советските сили. Подоцна, на 15 март 1945 советските сили ја започнале и [[Горносилезиска Офанзива|Горносилезиската Офанзива]], која траела до 31 март 1945, а завршила со победа на советските сили. Паралелно, во периодот од 24 февруари до 4 април 1945, советските сили извојувале победа и во [[Источнопомераниска Офанзива|Источнопомераниската Офанзива]]. Во западна Германија, сојузничките сили во [[Операција Plunder|Операцијата Plunder]] или Операција Грабеж, на 24 март 1945 ја преминале реката Рајна северно, а подоцна и јужно од Рурската област, заобиколувајќи ги германските сили во областа, додека во меѓувреме советските сили напредувале кон Виена. На 6 април 1945, сојузничките сили во Италија ја започнале [[Пролетна Офанзива во Италија|Пролетната Офанзива во Италија]], која завршила на 2 мај 1945 со одлучна победа на Сојузниците, по што германските сили во Италија се предале, а Социјалната Република Италија и официјално престанала да постои. Паралелно со Пролетната Офанзива во Италија, силите на Сојузниците напредувале и во западна Германија. На 16 април 1945 Црвената Армија ја започнала [[Битка за Берлин|Битката за Берлин]], која траела до 2 мај 1945, а завршила со одлучна победа на советските сили. За време на Битката за Берлин, на 25 април 1945, во близина на германскиот град Торгау, источно од реката Елба се сретнале американските војници од западноевропскиот фронт и советските војници од источноевропскиот фронт, настан уште попознат како Денот на Елба или Сретнувањето кај Елба. На 12 април 1945, американскиот претседател Рузвелт починал, по што бил наследен од страна на [[Хари Труман]], дотогашен заменик-претседател на САД. На 28 април 1945, Мусолини бил убиен од страна на италијански партизани, додека правел подготовки за бегање во Шпанија преку авионски лет од неутрална Швајцарија. Соочувајќи се со неизбежниот пораз и немоќ, одлучен да не падне жив во рацете на силите на Сојузниците, а уште помалку во рацете на Црвената Армија, Хитлер се самоубил на 30 април 1945,<ref>O'Reilly, Charles T. ''Forgotten Battles: Italy's War of Liberation, 1943–1945'', стр. 244.</ref> по што бил наследен од страна на германскиот адмирал [[Карл Дениц]].<ref>Kershaw, Ian. ''Hitler, 1936–1945: Nemesis'', стр. 823.</ref> На 5 јули 1945 во Велика Британија се одржале парламентарни избори на коишто победата ја однела Лабуристичката партија на [[Клемент Атли]], која освоила 196 пратенички места повеќе од Конзервативната партија на Винстон Черчил, освојувајќи 49.71% од целокупниот број на пратенички места во британскиот парламент. Иако Черчил ја изгубил својата позиција како премиер на Велика Британија, сепак ја задржал својата улога во актуелните и во идните дејствија на Велика Британија во Втората светска војна. [[Податотека:Soviet flag on the Reichstag roof Khaldei.jpg|лево|мини|Советските војници го поставуваат советското знаме над зградата на Рајхстагот по нејзиното заземање за време на [[Битка за Берлин|Битката за Берлин]].]] [[Податотека:Potsdam conference 1945-8.jpg|лево|мини|Водачите на [[Потсдамска Конференција|Потсдамската Конференција]], од лево кон десно: Атли(Велика Британија), Труман(САД) и Сталин(СССР), 16 јули-2 август 1945.]] [[Податотека:Destruction in a Berlin street.jpg|десно|мини|Урнатини околу улица во Берлин по [[Битка за Берлин|Битката за Берлин]], 3 јули 1945.]] [[Податотека:Atomic cloud over Hiroshima.jpg|десно|мини|Јадрениот облак над Хирошима во облик на печурка, 6 август 1945.]] Германија капитулирала на 8 мај 1945, по што германските сили се предале, со што завршила Втората светска војна во Европа.<ref name="BritWarxiv">Donnelly, Mark. ''Britain in the Second World War'', стр. xiv.</ref> Во престолнината на Чехословачка, Прага, отпорот на германските сили продолжил сè до 11 мај 1945. Во водите на Тихиот Океан, силите на Сојузниците извојувале победа во [[Филипински поход|Филипинскиот поход]], кој траел од 20 октомври 1944 до 2 септември 1945. Силите на Сојузниците извојувале победи и во [[Битка за Лусон|Битката за Лусон]], која траела од 9 јануари до 15 август 1945, и во [[Битка за Минданао|Битката за Минданао]], која траела од 10 март до 15 август 1945.<ref>Chant, Christopher. ''The Encyclopedia of Codenames of World War II'', стр. 118.</ref> Британските и кинеските сили извојувале победа врз јапонските сили и во северна Бурма во периодот од октомври 1944 до март 1945, по што британските сили напредувале кон Рангун, заклучно со 3 мај 1945.<ref>Drea, Edward J. ''In the Service of the Emperor: Essays on the Imperial Japanese Army'', стр. 57.</ref> По извојуваните победи во [[Битка за Иво Џима|Битката за Иво Џима]], која траела од 19 февруари до 26 март 1945, и во [[Битка за Окинава|Битката за Окинава]], која траела од 1 април до 23 јуни 1945,<ref>Jowett, Philip S. ''The Japanese Army, 1931–45'', стр. 6.</ref> американските сили започнале со серии на бомбардирања на јапонските градови, како и со потопување на јапонските поморски транспорти.<ref name="results of german and american submarines">{{Наведена мрежна страница|last=Poirier|first=Michel Thomas|title=Results of the German and American Submarine Campaigns of World War II|url=http://www.navy.mil/navydata/cno/n87/history/wwii-campaigns.html|publisher=U.S. Navy|date=1999-10-20|accessdate=2008-04-13|archive-date=2008-04-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20080409052122/http://www.navy.mil/navydata/cno/n87/history/wwii-campaigns.html}}</ref> Од 16 јули до 2 август 1945, во германскиот град Потсдам, во сега окупираната од страна на силите на Сојузниците Германија, се одржала [[Потсдамска конференција|Потсдамската Конференција]], на која што биле потврдени одлуките донесени на Конференцијата во Јалта во периодот од 4 февруари до 11 февруари 1945,<ref>Williams, Andrew J. ''Liberalism and War: The Victors and the Vanquished'', стр. 90.</ref> на кои било додадено и барањето испратено до Јапонија за безусловна капитулација, потенцирајќи дека Јапонија можела да бира помеѓу "безусловна капитулација или брзо и внатрешно уништување".<ref>Miscamble, Wilson D. ''From Roosevelt to Truman: Potsdam, Hiroshima, and the Cold War'', стр. 201.</ref> На оваа конференција учествувале водачите на Велика Британија, САД и СССР, вклучувајќи го и Винстон Черчил, кој иако повеќе не бил премиер на Велика Британија, сепак ја задржал својата улога во актуелните и идните дејствија на Велика Британија во Втората светска војна, иако војната во Европа веќе била завршена. [[Податотека:USA C-4627 (Color) (23407419523) (restored).jpg|десно|мини|Американскиот генерал [[Даглас МекАртур]] ја потпишува капитулацијата на Јапонија на бојниот брод „Мисури“, 2 септември 1945.]] По одбивањето на барањето на Сојузниците за безусловна капитулација од страна на Јапонија, САД ги фрлиле првите [[атомска бомба|атомски бомби]] врз јапонските градови, по претходно издадена дозвола од страна на претседателот Труман, [[Малото момче]] врз Хирошима, на 6 август 1945, и [[Дебелиот човек]] врз Нагасаки, на 9 август 1945. На 9 август 1945 СССР започнал со [[Советска инвазија на Манџурија|Советската инвазија на Манџурија]], која завршила на 20 август 1945 со одлучна победа на советските сили. Јапонија капитулирала на 2 септември 1945, со што и официјално завршила Втората светска војна.<ref name="BritWarxiv" /> == Наводи == {{reflist|2}} == Надворешни врски == * [http://www.cdsee.org/pdf/WorkBook4_mak.pdf „Втора светска војна“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20091229003431/http://www.cdsee.org/pdf/WorkBook4_mak.pdf |date=2009-12-29 }} {{Втора светска војна}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Глобални судири]] [[Категорија:Судири во 1939 година]] [[Категорија:Судири во 1940 година]] [[Категорија:Судири во 1941 година]] [[Категорија:Судири во 1942 година]] [[Категорија:Судири во 1943 година]] [[Категорија:Судири во 1944 година]] [[Категорија:Судири во 1945 година]] [[Категорија:Историја на САД]] [[Категорија:Европа во новиот век]] [[Категорија:Нов век]] [[Категорија:Историја на Русија]] [[Категорија:Историја на Советскиот Сојуз]] [[Категорија:Македонија во Втората светска војна]] [[Категорија:Војни на Ерменија]] [[Категорија:Војни на Австралија]] [[Категорија:Војни на Австрија]] [[Категорија:Војни на Белгија]] [[Категорија:Војни на Британска Индија]] [[Категорија:Војни на Канада]] [[Категорија:Војни на Кина]] [[Категорија:Војни на Хрватска]] [[Категорија:Војни на Куба]] [[Категорија:Војни на Данска]] [[Категорија:Војни на Естонија]] [[Категорија:Војни на Етиопија]] [[Категорија:Војни на Финска]] [[Категорија:Војни на Франција]] [[Категорија:Војни на Германија]] [[Категорија:Војни на Грција]] [[Категорија:Војни на Унгарија]] [[Категорија:Војни на Индонезија]] [[Категорија:Војни на Италија]] [[Категорија:Војни на Јапонија]] [[Категорија:Војни на Мексико]] [[Категорија:Војни на Холандија]] [[Категорија:Војни на Норвешка]] [[Категорија:Војни на Филипини]] [[Категорија:Војни на Полска]] [[Категорија:Војни на Романија]] [[Категорија:Војни на ЈАР]] [[Категорија:Војни на СССР]] [[Категорија:Војни на Обединетото Кралство]] [[Категорија:Војни на САД]] [[Категорија:Втора светска војна|*]] [[Категорија:Војни на Бугарија]] d6maufgfcas820p2wda66b2e96zwg7h 0 1498 5378837 5337299 2025-06-11T09:49:37Z 2A01:5A8:55B:6466:0:0:17DB:3643 5378837 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Христо Смирненски | портрет = BASA-1991K-1-770-1-Hristo Smirnenski.jpg | px = | опис = Портрет на Христо Смирненски | родено-име = Христо Димитров Измирлиев | роден-дата = [[17 септември]] [[1898]] | роден-место = [[Кукуш]], [[Солунски Вилает]], [[Османлиска Империја]] | починал-дата = {{починал на и возраст|df=yes|1923|6|18|1898|9|17}} | починал-место = [[Софија]], [[Царство Бугарија]] | починал-причина = | наставка = <!-- ова е наставка за полињата „Роден“ и „Починал“. ако го нема ова поле, ништо нема да се смени --> | наставка1 = <!-- ова е наставка само за полето „Роден“ --> | наставка2 = <!-- ова е наставка само за полето „Починал“ --> | познат =[[Македонци|бугарски]] писател и поет | занимање = писател, поет и офицер | сопружник = | родители = | деца = | lbl1 = <!-- Додатно поле 1 --> | data1 = <!-- Податок за додатното поле 1 --> | lbl2 = | data2 = | lbl3 = | data3 = | lbl4 = | data4 = | lbl5 = | data5 = | lbl-style = <!-- Стил на додатните полиња --> |народност=[[Бугарин]]}} '''Христо Димитров Измирлиев''', познат со псевдонимот '''Христо Смирненски''' ([[17 септември]] [[1898]] – [[18 јуни]] [[1923]]) — [[Македонци|македонски]] поет,<ref>[[Гане Тодоровски]], [[Љупчо Стојменски]], [[Ефтим Манев]] - „Бугарски поети: 10x10“, Детска радост, Скопје, 1996, ISBN 10: 9989301972, ISBN 13: 9789989301971</ref><ref name="ReferenceA">''Георги Сталев, Литература на македонскиот јазик, Просветно Дело, Скопје, 1995, стр. 158.''</ref> кој се преселил во [[Бугарија]]. [[Податотека:BASA-1271K-1-161-3-Hristo Smirnenski.jpg|мини|десно|Христо Смирненски]] == Животопис == Христо Смирненски е роден на [[17 септември]] [[1898]] во [[Кукуш]], [[Егејска Македонија]] (денес во составот на [[Грција]]). Неговиот татко бил [[занаетчија]], поточно [[слаткар]]. Во [[1913]] година градот Кукуш бил разорен до темели како резултат на одмазда во текот на [[Балканските војни]]. Петнаесетгодишниот Христо се нашол меѓу илјадниците бегалци на пат кон [[Бугарија]]. Целото семејство се населило во [[Софија]], каде Христо започнал да учи во техничкото училиште, а подоцна се префрлил во јункерската школа за млади [[офицер]]и. Христо потоа студирал право, но неговата вистинска преокупација била [[книжевност]]а. За сето време се стремел да се здобие со што посолидно [[Марксизам|марксистичко]] образование, застанувајќи на страната на обесправените пролетери. Христо Смирненски се разболел од [[тифус]], но набргу ја надминал оваа болест. Веднаш после тифусот, Христо се разболел од [[туберкулоза]] и починал на [[18 јуни]] [[1923]] година<ref name="ReferenceA"/>. == Книжевно творештво == Во период од пет години пред својата смрт, Христо Смирненски создал едно импозантно книжевно дело. Тој пишувал претежно поезија, но и проза, главно хумористично-сатирична тематика. Автор е на една единствена книга на поетско-револуционерна поезија - „Да биде ден“ ([[1922]]), која се смета за неповторлива во својата творечка автентичност. Неговата поезија е социјално-револуционерна. Слично како и [[Никола Вапцаров]], и Смирненски пее со восхит, со занес за револуционерните настани, за експлоатираниот работник и за самите револуционери. Поважни песни со ваква тематика се: „Левски“, „Христо Ботев“, „Јохан“, „Да биде ден“, „Кон висините“, „Роза Луксембург“, „Низ бурата“, „Први мај“, „Смртта на Делеклуз“ и други. Имал напишано и песни инспирирани од [[Октомвриската револуција]]. Такви песни се: „Москва“, „Црвените ескадрони“, „Советска Русија“, „Северниот Спартак“ и други. === „Автономна Македонија“ === Текстот „Автономна Македонија“ потекнува од [[1922]] година. Тој е за првпат објавен во весникот „Маскарад“ на [[10 декември]] [[1922]] во [[Софија]]. Овој весник е формиран по иницијатива на самиот Смирненски и на неговиот брат Тома Измирлиев и се печател неполни две години ([[1922]]-[[1923]]). „Автономна Македонија“ е напишана на [[македонски јазик]], поточно на еден од источните дијалекти на македонскиот јазик од кој доминира кукушкиот говор. Написот е потпишан со псевдоним „Баш-комита“<ref>''стр: 154 и 155, Томислав Тодоровски и Стефка Прокопиева, Примери од литература, Просветно дело, 1944''</ref>. Исто така, треба да се забележи дека во текстот Смирненски се подбива со акциите на лажните македонски автономисти во редовите на емиграцијата во Бугарија (се мисли на следбениците на [[Тодор Александров]] и Протогеров) кои во тој период почнуваат со масовни убиства и терористички акции. Зад грбот на овие квази патриоти стои мрачната сенка на крупната бугарска буржоазија. Ова е период кога братоубиствените борби помеѓу [[Македонци]]те во [[Бугарија]] земаат страшен замав. Споменатиот „Стамболија“ е [[Александар Стамболиски]], кој во ноември [[1922]] година го посетува [[Белград]] и бара конструктивни патишта кон решавање на македонското прашање. Тој бил убиен потоа.<ref>''стр: 154 и 155, Гане Тодоровски, Примери од литература, Просветно дело, 1944''</ref> ==== Текст ==== {{cquote|Ќеф е бе, браќа жими Ристос. Еве ти нагантот или парабелот, еве ти бомби, еве ти пушка- карај да ја ослободиме. Прескочи граница, утепај еден српски џандар, па се качи на планината да гледаш сеир. Ама долу сељнуријата ќе види зорт сетне- да види, да е јунак да се качи на планината и раат да биде. Србине се лутат на нас. Чудат се што ни дошло на ум, та не кандисем. Па и Стамболијата ги еди вакви трици Белград, ама ќе му се види тесен и Стамбол. Зашто бе, браќа. Али е лошо да имаше еден ваков занајат како нашиот - ни работа работиш, ни вергија платиш, ќеф ти гори на планината, ќеф ти долу во селото, за ручање - шо дал Господ, сè ќе се најде. Нели си комита. Ако те каздиса некој, дигни му парабелот - бум, ајде со здравје. Хеле какво матно е времето - да ти е ќеф да тепаш. Па колко за Македонија, ќе бидит автономна. Ќе стреламе, ќе дигаме ѓурултија, ќе бегаме кога потребе, па [[Грци]] и [[Срби]] ќе колат, ќе бесат, ќе палат куќите - што ќе чиниш: ова е автономија. Не е шега работа! Автономијата значи да се изравни [[Македонија (регион)|Македонија]], та да може автомобил да оди по неа. Ене го Тането. Во ѓурултијата во Тракија минал границата од турско во грчката како на дунунма. Бре пиштоли, бре бомби - да каздиса грчуљата. Кога се собрале многу - ќе бега што ќе чини. А па Грците удриле една автономија над бугарските куќи - да ти е драго да гледаш. Ушче ми е ќеф за [[Неврокоп]]. Ја направивме автономијата шарена како велигденско јајце. Ама ќе речеш, ти не во Солун или во Битола, ами во Неврокоп. Вака можеме, вака правиме. Еве ти сега во [[Ќустендил]]. Ќе му удриме тамо една автономија, па и дечињата ќе поминат. Елбете и правителство ќе каздиса мало, ама кај ќе ни фати? Па много да се не закача, оти ќе направиме една автономија во Софија, па ќе го видиме тогај. Оти како ни е дошло до гуша, ќе се предвикнеме некое сабајле: -Ураа, да живеј автономна Македонија во [[Добруџа]] биле!}} == Во чест на Смирненски == Од 2008 година во чест на Смирненски е наречен [[’Рт Смирненски|'рт]] на [[Робертов Остров|Робертовиот Остров]] што е дел од [[Јужни Шетландски Острови|Јужните Шетландски Острови]] на [[Антарктикот]]. == Наводи == <references/> == Поврзано == * [[Никола Вапцаров]] == Литература == * Христо Смирненски „Песни“, Скопје, 1980. * Христо Смирненски „Избор“, Скопје, 1998. == Надворешни врски == {{рв|Hristo Smirnenski}} * [[:s:Автор:Христо Смирненски|Христо Смирненски]] на Викиизвор. * [http://makedonskijazik.mk/2015/04/%D1%85%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE-%D1%81%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8-%D1%86%D1%80%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5-%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D1%80%D0%BE.html Две песни од Смирненски на македонски] * [https://www.marxists.org/makedonski/smirnenski/1922/jaglenokopacite.htm Христо Смирненски, „Јагленокопачите“] * [https://publicitet.mk/hristo-smirnenski-stara-prikazna/ Христо Смирненски, „Стара приказна“] * Уметност од Христо Смирненски на [http://www.slovo.bg/showauthor.php3?ID=50&LangID=1 www.slovo.bg] {{bg}}{{en}}{{fr}} * Уметност од Христо Смирненски на [http://liternet.bg/library/bl/s/hrsmir.htm liternet.bg] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090220001254/http://liternet.bg/library/bl/s/hrsmir.htm |date=2009-02-20 }} {{bg}}{{en}}{{fr}} {{Македонска книжевност}} {{Нормативна контрола}} {{DEFAULTSORT:Смирненски, Христо}} [[Категорија:Родени во 1898 година]] [[Категорија:Починати во 1923 година]] [[Категорија:Луѓе од Кукуш]] [[Категорија:Бугарски комунисти]] [[Категорија:Дводомни писатели]] [[Категорија:Македонски преселници во Софија]] [[Категорија:Македонски писатели]] [[Категорија:Погребани на Централните софиски гробишта]] [[Категорија:Починати од туберкулоза]] [[Категорија:Починати во Софија]] 4pefkhpnkekp0wd9swr7eui02lir6hb 5378842 5378837 2025-06-11T10:28:00Z Gurther 105215 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/2A01:5A8:55B:6466:0:0:17DB:3643|2A01:5A8:55B:6466:0:0:17DB:3643]]) и ја поврати преработката 5337299 на Dandarmkd 5378842 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Христо Смирненски | портрет = BASA-1991K-1-770-1-Hristo Smirnenski.jpg | px = | опис = Портрет на Христо Смирненски | родено-име = Христо Димитров Измирлиев | роден-дата = [[17 септември]] [[1898]] | роден-место = [[Кукуш]], [[Солунски Вилает]], [[Османлиска Империја]] | починал-дата = {{починал на и возраст|df=yes|1923|6|18|1898|9|17}} | починал-место = [[Софија]], [[Царство Бугарија]] | починал-причина = | наставка = <!-- ова е наставка за полињата „Роден“ и „Починал“. ако го нема ова поле, ништо нема да се смени --> | наставка1 = <!-- ова е наставка само за полето „Роден“ --> | наставка2 = <!-- ова е наставка само за полето „Починал“ --> | познат =[[Македонци|македонски]] писател и поет во Бугарија | занимање = писател, поет и офицер | сопружник = | родители = | деца = | lbl1 = <!-- Додатно поле 1 --> | data1 = <!-- Податок за додатното поле 1 --> | lbl2 = | data2 = | lbl3 = | data3 = | lbl4 = | data4 = | lbl5 = | data5 = | lbl-style = <!-- Стил на додатните полиња --> |народност=[[Македонец]]}} '''Христо Димитров Измирлиев''', познат со псевдонимот '''Христо Смирненски''' ([[17 септември]] [[1898]] – [[18 јуни]] [[1923]]) — [[Македонци|македонски]] поет,<ref>[[Гане Тодоровски]], [[Љупчо Стојменски]], [[Ефтим Манев]] - „Бугарски поети: 10x10“, Детска радост, Скопје, 1996, ISBN 10: 9989301972, ISBN 13: 9789989301971</ref><ref name="ReferenceA">''Георги Сталев, Литература на македонскиот јазик, Просветно Дело, Скопје, 1995, стр. 158.''</ref> кој се преселил во [[Бугарија]]. [[Податотека:BASA-1271K-1-161-3-Hristo Smirnenski.jpg|мини|десно|Христо Смирненски]] == Животопис == Христо Смирненски е роден на [[17 септември]] [[1898]] во [[Кукуш]], [[Егејска Македонија]] (денес во составот на [[Грција]]). Неговиот татко бил [[занаетчија]], поточно [[слаткар]]. Во [[1913]] година градот Кукуш бил разорен до темели како резултат на одмазда во текот на [[Балканските војни]]. Петнаесетгодишниот Христо се нашол меѓу илјадниците бегалци на пат кон [[Бугарија]]. Целото семејство се населило во [[Софија]], каде Христо започнал да учи во техничкото училиште, а подоцна се префрлил во јункерската школа за млади [[офицер]]и. Христо потоа студирал право, но неговата вистинска преокупација била [[книжевност]]а. За сето време се стремел да се здобие со што посолидно [[Марксизам|марксистичко]] образование, застанувајќи на страната на обесправените пролетери. Христо Смирненски се разболел од [[тифус]], но набргу ја надминал оваа болест. Веднаш после тифусот, Христо се разболел од [[туберкулоза]] и починал на [[18 јуни]] [[1923]] година<ref name="ReferenceA"/>. == Книжевно творештво == Во период од пет години пред својата смрт, Христо Смирненски создал едно импозантно книжевно дело. Тој пишувал претежно поезија, но и проза, главно хумористично-сатирична тематика. Автор е на една единствена книга на поетско-револуционерна поезија - „Да биде ден“ ([[1922]]), која се смета за неповторлива во својата творечка автентичност. Неговата поезија е социјално-револуционерна. Слично како и [[Никола Вапцаров]], и Смирненски пее со восхит, со занес за револуционерните настани, за експлоатираниот работник и за самите револуционери. Поважни песни со ваква тематика се: „Левски“, „Христо Ботев“, „Јохан“, „Да биде ден“, „Кон висините“, „Роза Луксембург“, „Низ бурата“, „Први мај“, „Смртта на Делеклуз“ и други. Имал напишано и песни инспирирани од [[Октомвриската револуција]]. Такви песни се: „Москва“, „Црвените ескадрони“, „Советска Русија“, „Северниот Спартак“ и други. === „Автономна Македонија“ === Текстот „Автономна Македонија“ потекнува од [[1922]] година. Тој е за првпат објавен во весникот „Маскарад“ на [[10 декември]] [[1922]] во [[Софија]]. Овој весник е формиран по иницијатива на самиот Смирненски и на неговиот брат Тома Измирлиев и се печател неполни две години ([[1922]]-[[1923]]). „Автономна Македонија“ е напишана на [[македонски јазик]], поточно на еден од источните дијалекти на македонскиот јазик од кој доминира кукушкиот говор. Написот е потпишан со псевдоним „Баш-комита“<ref>''стр: 154 и 155, Томислав Тодоровски и Стефка Прокопиева, Примери од литература, Просветно дело, 1944''</ref>. Исто така, треба да се забележи дека во текстот Смирненски се подбива со акциите на лажните македонски автономисти во редовите на емиграцијата во Бугарија (се мисли на следбениците на [[Тодор Александров]] и Протогеров) кои во тој период почнуваат со масовни убиства и терористички акции. Зад грбот на овие квази патриоти стои мрачната сенка на крупната бугарска буржоазија. Ова е период кога братоубиствените борби помеѓу [[Македонци]]те во [[Бугарија]] земаат страшен замав. Споменатиот „Стамболија“ е [[Александар Стамболиски]], кој во ноември [[1922]] година го посетува [[Белград]] и бара конструктивни патишта кон решавање на македонското прашање. Тој бил убиен потоа.<ref>''стр: 154 и 155, Гане Тодоровски, Примери од литература, Просветно дело, 1944''</ref> ==== Текст ==== {{cquote|Ќеф е бе, браќа жими Ристос. Еве ти нагантот или парабелот, еве ти бомби, еве ти пушка- карај да ја ослободиме. Прескочи граница, утепај еден српски џандар, па се качи на планината да гледаш сеир. Ама долу сељнуријата ќе види зорт сетне- да види, да е јунак да се качи на планината и раат да биде. Србине се лутат на нас. Чудат се што ни дошло на ум, та не кандисем. Па и Стамболијата ги еди вакви трици Белград, ама ќе му се види тесен и Стамбол. Зашто бе, браќа. Али е лошо да имаше еден ваков занајат како нашиот - ни работа работиш, ни вергија платиш, ќеф ти гори на планината, ќеф ти долу во селото, за ручање - шо дал Господ, сè ќе се најде. Нели си комита. Ако те каздиса некој, дигни му парабелот - бум, ајде со здравје. Хеле какво матно е времето - да ти е ќеф да тепаш. Па колко за Македонија, ќе бидит автономна. Ќе стреламе, ќе дигаме ѓурултија, ќе бегаме кога потребе, па [[Грци]] и [[Срби]] ќе колат, ќе бесат, ќе палат куќите - што ќе чиниш: ова е автономија. Не е шега работа! Автономијата значи да се изравни [[Македонија (регион)|Македонија]], та да може автомобил да оди по неа. Ене го Тането. Во ѓурултијата во Тракија минал границата од турско во грчката како на дунунма. Бре пиштоли, бре бомби - да каздиса грчуљата. Кога се собрале многу - ќе бега што ќе чини. А па Грците удриле една автономија над бугарските куќи - да ти е драго да гледаш. Ушче ми е ќеф за [[Неврокоп]]. Ја направивме автономијата шарена како велигденско јајце. Ама ќе речеш, ти не во Солун или во Битола, ами во Неврокоп. Вака можеме, вака правиме. Еве ти сега во [[Ќустендил]]. Ќе му удриме тамо една автономија, па и дечињата ќе поминат. Елбете и правителство ќе каздиса мало, ама кај ќе ни фати? Па много да се не закача, оти ќе направиме една автономија во Софија, па ќе го видиме тогај. Оти како ни е дошло до гуша, ќе се предвикнеме некое сабајле: -Ураа, да живеј автономна Македонија во [[Добруџа]] биле!}} == Во чест на Смирненски == Од 2008 година во чест на Смирненски е наречен [[’Рт Смирненски|'рт]] на [[Робертов Остров|Робертовиот Остров]] што е дел од [[Јужни Шетландски Острови|Јужните Шетландски Острови]] на [[Антарктикот]]. == Наводи == <references/> == Поврзано == * [[Никола Вапцаров]] == Литература == * Христо Смирненски „Песни“, Скопје, 1980. * Христо Смирненски „Избор“, Скопје, 1998. == Надворешни врски == {{рв|Hristo Smirnenski}} * [[:s:Автор:Христо Смирненски|Христо Смирненски]] на Викиизвор. * [http://makedonskijazik.mk/2015/04/%D1%85%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE-%D1%81%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8-%D1%86%D1%80%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5-%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D1%80%D0%BE.html Две песни од Смирненски на македонски] * [https://www.marxists.org/makedonski/smirnenski/1922/jaglenokopacite.htm Христо Смирненски, „Јагленокопачите“] * [https://publicitet.mk/hristo-smirnenski-stara-prikazna/ Христо Смирненски, „Стара приказна“] * Уметност од Христо Смирненски на [http://www.slovo.bg/showauthor.php3?ID=50&LangID=1 www.slovo.bg] {{bg}}{{en}}{{fr}} * Уметност од Христо Смирненски на [http://liternet.bg/library/bl/s/hrsmir.htm liternet.bg] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090220001254/http://liternet.bg/library/bl/s/hrsmir.htm |date=2009-02-20 }} {{bg}}{{en}}{{fr}} {{Македонска книжевност}} {{Нормативна контрола}} {{DEFAULTSORT:Смирненски, Христо}} [[Категорија:Родени во 1898 година]] [[Категорија:Починати во 1923 година]] [[Категорија:Луѓе од Кукуш]] [[Категорија:Бугарски комунисти]] [[Категорија:Дводомни писатели]] [[Категорија:Македонски преселници во Софија]] [[Категорија:Македонски писатели]] [[Категорија:Погребани на Централните софиски гробишта]] [[Категорија:Починати од туберкулоза]] [[Категорија:Починати во Софија]] 63kjnq6cf8d8d0sj9tv12sq415vzljk 0 1887 5378708 5374001 2025-06-10T17:06:20Z 37.25.86.50 Gresno beshe 5378708 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=август 2010}} {{викифицирање}} {{внимание}} {{Инфокутија Личност | bgcolour = | name = Вилијам Хенри Гејтс III | image = Bill Gates - 2023 - P062021-967902 (cropped).jpg | caption = | birth_date = {{роден на|28|октомври|1955}} (54 години) | birth_place = [[Сиетл, Вашингтон|Сиетл]], [[Вашингтон (сојузна држава)|Вашингтон]], [[САД]] | death_place = | occupation = директор на [[Мајкрософт]] | salary = | networth = 88.5 милијарди долари ([[2017]]) | spouse = Мелинда Гејтс | children = три | website = www.gatesnotes.com | footnotes = <div style="text-align:center;"><font size="2">[http://www.microsoft.com/presspass/exec/billg/default.aspx Официјално мрежно место]</font></div> }} '''Вилијам Хенри Гејтс III''' ({{lang-en|William Henry Gates III}}; роден на [[28 октомври|29 октомври]] [[1955]]), познат како '''Бил Гејтс''' — [[САД|американски]] стопанственик и микрокомпјутерски пионер. Тој, заедно со други, го има напишано оригиналниот [[Altair BASIC]] толкувач за [[Altair 8800]] (првиот комерцијално успешен [[личен сметач]]). Тој, заедно со [[Пол Ален]] ја имаат ко-основано [[Мајкрософт|Мајкрософт-корпорацијата]] и моментално е нејзин директор и главен софтвер архитект. Според списанието [[Форбс]], Бил Гејтс е третиот најбогат човек на светот. Тој живее на езерото [[Вашингтон (езеро)|Вашингтон]], во [[Медина, Вашингтон]], во една од најскапите куќи на светот, проценета на 125 милиони долари. == Резиме == Бил Гејтс е основачот на [[Microsoft]] заедно со Пол Ален и еден од највлијателните луѓе во информатичката индустрија. Уште се занимава со инвестирање, филантропија и пишување. Во Микрософт работи како генерален директор, и сè уште поседува најголем дел од акциите со 6.4%. Има напишано повеќе книги, додека во периодот од 1995 година па сè до 2009 со исклучок на 2008та кога бил трет. Бил Гејтс е еден од пионирите на индустријата за лични сметачи и најпознатиот меѓу нив. Повеќепати бил обвинуван и суден заради неговите бизнис тактики кои се сметале за не компетитивни. Подоцна тој донира огромни количини пари на разни организации за добротворни цели и програми за научни истражувања преку Bill & Melinda Gates Foundation. == Основни биографски податоци == Бил Гејтс, е роден во Seatle , Washington како дете на William Henry Gates sr. и Mary Maxwell Gates. Роден е на 28 октомври 1955 година. Тие имале англиско - германско и шкотско-ирско потекло. Тој бил четвртиот член во семејството што го носел името William Henry, и бил наречен трети (III) затоа што татко му бил наречен втори(II). Неговото семејство планирало тој да студира право, по патеката на неговите родители. Бил поблизок со неговата мајка, која својата започната кариера како наставничка ја свртела кон раснење на своите деца. Гејтс бил страстен читач како дете. Тој бил добар ученик, но кога имал 12 години неговите родители се уплашиле бидејќи изгледал како безпрестано да се досадува. На 13 годишна возраст тој тргнал во Lakeside School. Додека учел таму во школото со помош на донација била обезбедена машина на која тој го напишал првиот програм. Тој програм овозможувал познатата игра tic-tac-toe да се игра против компјутерот. Фасциниран од начинот на кој оваа машина ги извршувала кодовите бил ослободен од часовите по математика за да ја задоволи својата љубопитност околу програмирањето. Откако се потрошила донацијата Бил заедно со неколку други студенти поминувале голем дел од времето на DEC PDP миникомпјутерите. Еден од тие системи бил и PDP 10 којшто забранил пристап на 4 студенти од Lakeside School. Тоа биле Бил Гејтс, , Рик Вејланд и Кент Еванс. Причината била злоупотреба на програмски грешки за да обезбедат повеќе време на тие компјутери. Откако завршил во Lakeside School, постигнал 1590 од 1600 бода на SAT(вид на покагање матура), и се запишал на Харвард во 1973. Иако планирал да започне кариера на правник, сепак на Харвард тој повеќе време поминувал на компјутер отколку на друго место. Сепак успевал со неколку часа учење малку спиење да биде солиден студент. Во 1974та со Пол Ален решиле да се обидат да основаат компјутерска софтверска компанија. Бил Гејтс се оженил на први јануари 1994 со сопругата Мелинда. Таа имала 33 години, а тој имал 42 години. Имаат три деца, Џенифер Катарина(1996), Рори Џон(1999) и Фиби Адел(2002). Нивниот имот кој се протега на 6100 метри квадратни, во чијашто близина се наоѓа 18 метарски базен е опремен со подводен музички систем. Во своја приватна сопственост поседува неколку записи на Леонардо да Винчи за кои потрошил преку 30 милиони долари. == Творештво == Бил Гејтс има создадено многу програми и некој од најпознатите оперативни системи. На почетокот со Пол Ален прилагодувале програми за работа со одредени компјутери, но по основањето на Мајкрософот започнале со свои творби. Првиот оперативен систем бил MS-DOS. Потоа во 1985 година следувал [[Windows]]. За него се создале и Microsoft Office Suite,т.е. анцелариските алатки:Word, Excel, Powerpoint како и Internet Explorer. Оттогаш Windows и неговите помошни програми и алатки напредуваат и се надградуваат. Во 2000 година со неговата сопргуга Мелинда Гејтс ја основаат "Фондацијата на Бил и Мелинда Гејтс" преку која имаат донирано околу 28 билиони долари. Бил Гејтс има напишано и две книги: "The Road Ahead"(1995) и "Business @ the Speed of Thought". Се има појавено и во два филма: "Waiting For Superman" и "Pirates of Silicon Valley". == Microsoft == Првиот проект на Пол Ален и Бил Гејтс бил Altair Basic. Откако му завршил договорот Пол Ален со MITS го дал името на компанијата Micro-Soft. Како независни тие продолжиле да равиваат софтвер за различни системи. Тогаш, на први јануари 1979 година го преместиле седиштето во Албукерки. Овој период го има одбележано писмото на Бил Гејтс до луѓето чие хоби биле компјутерите. После еден проток на оперативниот систем тој станал многу популарен кај нив. Тој напишал писмо во кое им се обратил и велело дека доколку тие не сакаат да платат за софтверот кој го користат бидејќи "го спречуваат добриот софтвер да биде напишан". Ова писмо не наишло на одобрување кај нив. Следен проект бил првиот оперативен систем кој компанијата го пуштила во продажба, Microsoft-овата варијација на Unix наречена Xenix. Првиот Word текстуален едитор се појавил на Xenix. Следен бил DOS, оперативниот систем кој ја донел славата на Microsoft. Тој бил откупен за 50 000 долари пред да се прилагоди за IBM. IBM го побарале изворниот код, но Гејтс не се согласил што му дозволило на Microsoft да го лиценцира софтверот на кого и да посака. Наскоро бил изнесен нов софтвер Softcard, што му овозможило на Microsoft BASIC да функционира и на Apple II. Во 1983та година нивниот софтвер зафаќал повеќе од 30% од софтверот на продажба во Европа и Азија. DOS се испопуларизирал најмногу со домашниот компјутерски систем на Microsoft наречен MSX-DOS. Во 1985 во продажба бил пуштен Microsoft Windows ( Windows 1.0 ) кој е првиот Windows. Тој бил графичка екстензија на MS-DOS. Во меѓувреме бил исфрлен пакетот Microsoft Works интегриран програм за канцелариски работи во кој обично се наоѓал текстуален едитор, работна тетратка и база на податоци и други апликации. Microsoft бил популарен до 1988та кога Microsoft Оffice бил исфрлен на пазарот и станал најуспешен канцелариски пакет со апликации. Во 1990 година бил пуштен во продажба Windows 3.0. Тој бил првиот оперативен систем на Microsoft со графички интерфејс. Потоа во 1992 следувал Windows 3.1, потоа во 1995 Windows 1995, во 1998та следувал Windows 1998. Во 2000 година освен што следувал следниот Windows 2000 исто така завршило и првото судење на Microsoft за некомпетитивна конкуренција. 2001та го донела и Windows XP, производот кој е веројатно најпознат на Microsoft и Office XP којшто исто така има одиграно голема улога во развивањето на оперативните системи и нивните апликации. Охрабрени влегле и во бизнисот со конзоли пласирајќи го својот Xbox на пазарот, на почетокот тешко борејќи се со доминантниот Play Station 2, но подоцна станувајќи рамноправна конкуренција. До 2007та Windows XP не добиваше следбеник, но апликациите кој ја помагаа работата со него се размножуваа навистина брзо. Во 2007та излегла многу очекуваната Windows Vista, заедно со Microsoft Office 2007. Последен е Windows 10.Овој оперативен систем е најнов, а со тоа и секако најнапреден. 2011та година Microsoft ги откупија Skype Communications за 8.5 билиони долари. Се сметал за вербално борбелив(информации од луѓе кои работеле за него и ја имале честа да го запознаат), и било познато дека многу се лутел кога некој не е достапен на неговиот телефон или пак не одговара. Исто така на состаноците знаел да биде сарксастичен и ако мислел дека некоја идеја е глупава не го криел своето мислење. == Филантропија == Во 1994 година Бил Гејтс ја основа William H. Gates Foundation. Таа функционирала сè до 2000 година кога со неговата сопруга искомбинирале 3 семејни фондации во новата Bill & Melinda Gates Foundation која е најголемата транспарентна добротворна организација во светот. Дарежливото и љубезно донирање од страна на Дејвид Рокафелер, се смета дека има најголемо влијание за поттикнување на желбата за донирање во добротворни цели кај Бил Гејтс. Тој и неговиот татко повеќепати се сретнале со Рокафелер, при што се фокусирале на помагање на оние делови кој се најзапоставени од страна на владите и нивните организации. Од 2007та година до 2011та фондацијата на Бил Гејтс и неговата сопруга има донирано околу 28 билиони долари во добротворни цели, како дел од нивниот план да дадат 95% од нивното богатство. Фондацијата била критикувана повеќепати за несовесно инвестирање, односно донирање во фабрики кои не се грижат за човековата околина(преголемо загадување, фармацевтски компани што не тргуваат во државите во развој), но сето ова се променило во 2007 година. Тој и неговата жена биле наградени со орденот од редот на ацтечкиот орел од мексиканската влада за нивната филантропска работа низ светот. == Богатство и слава == Со самото појавување на Microsoft на пазарот за информатичка технологија богатството на Бил Гејтс тргнало по растечка линија која никогаш не ја сменила насоката. Во 1987 година официјално станал билионер според магазинот Форбс. Бил сè уште немал наполнето ни 32 години. Станал најмладиот билионер кој тоа го постигнал сам и со свој труд. Таа година тежел 1.25 билиони долари. Подоцна Тајм магазинот го класифицирал меѓу 100те највлијателни луѓе на 20 век, како и еден од 100те највлијателни луѓе за 2004,2005 и 2006 година. Во 2006 година бил изгласан како 6-ти на листата "Херои на Нашето Време", но првото место на списокот на еден медиум го однел во 1998 на листата "Топ 50 сајбер елита". 2011та ја помина како 5-ти најмоќен човек на планетава според Форбс магазинот. Во 1991та година владата на Соединетите Американски Држави се посомнеавала во Microsoft дека држи монопол на американскиот пазар. Истражувањето траело до 1993 година. Следната година одделот за правда на владата на САД поднела тужба против Microsoft. Сепак судењето започнало дури во 1998та година. Било донесено решение Microsoft да биде поделен на два дела, еден за производство на оперативниот систем, и друг за останатиот софтвер. Но сепак сето тоа завршило во 2007та година. Бил Гејтс бил обвинет и во Европа од слични причини, но ова завршило со најголемата казна во историјата голема дури 497 милиони евра. {{САД-биог-никулец}} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Гејтс, Вилијам Хенри III}} [[Категорија:Американски програмери]] [[Категорија:Американски стопанственици]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Носители на Претседателскиот медал на слободата]] [[Категорија:Американски пронаоѓачи]] [[Категорија:Заповедници на Легијата на честа]] [[Категорија:Членови на Американската академија на инженерството]] pw2y1gn3d422prqvmfxuawk7lgax9hp 5378709 5378708 2025-06-10T17:21:26Z Gurther 105215 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/37.25.86.50|37.25.86.50]]) и ја поврати преработката 5374001 на Bjankuloski06 5378709 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=август 2010}} {{викифицирање}} {{внимание}} {{Инфокутија Личност | bgcolour = | name = Вилијам Хенри Гејтс III | image = Bill Gates - 2023 - P062021-967902 (cropped).jpg | caption = | birth_date = {{роден на|28|октомври|1955}} (54 години) | birth_place = [[Сиетл, Вашингтон|Сиетл]], [[Вашингтон (сојузна држава)|Вашингтон]], [[САД]] | death_place = | occupation = директор на [[Мајкрософт]] | salary = | networth = 88.5 милијарди долари ([[2017]]) | spouse = Мелинда Гејтс | children = три | website = www.gatesnotes.com | footnotes = <div style="text-align:center;"><font size="2">[http://www.microsoft.com/presspass/exec/billg/default.aspx Официјално мрежно место]</font></div> }} '''Вилијам Хенри Гејтс III''' ({{lang-en|William Henry Gates III}}; роден на [[28 октомври]] [[1955]]), познат како '''Бил Гејтс''' — [[САД|американски]] стопанственик и микрокомпјутерски пионер. Тој, заедно со други, го има напишано оригиналниот [[Altair BASIC]] толкувач за [[Altair 8800]] (првиот комерцијално успешен [[личен сметач]]). Тој, заедно со [[Пол Ален]] ја имаат ко-основано [[Мајкрософт|Мајкрософт-корпорацијата]] и моментално е нејзин директор и главен софтвер архитект. Според списанието [[Форбс]], Бил Гејтс е третиот најбогат човек на светот. Тој живее на езерото [[Вашингтон (езеро)|Вашингтон]], во [[Медина, Вашингтон]], во една од најскапите куќи на светот, проценета на 125 милиони долари. == Резиме == Бил Гејтс е основачот на [[Microsoft]] заедно со Пол Ален и еден од највлијателните луѓе во информатичката индустрија. Уште се занимава со инвестирање, филантропија и пишување. Во Микрософт работи како генерален директор, и сè уште поседува најголем дел од акциите со 6.4%. Има напишано повеќе книги, додека во периодот од 1995 година па сè до 2009 со исклучок на 2008та кога бил трет. Бил Гејтс е еден од пионирите на индустријата за лични сметачи и најпознатиот меѓу нив. Повеќепати бил обвинуван и суден заради неговите бизнис тактики кои се сметале за не компетитивни. Подоцна тој донира огромни количини пари на разни организации за добротворни цели и програми за научни истражувања преку Bill & Melinda Gates Foundation. == Основни биографски податоци == Бил Гејтс, е роден во Seatle , Washington како дете на William Henry Gates sr. и Mary Maxwell Gates. Роден е на 28 октомври 1955 година. Тие имале англиско - германско и шкотско-ирско потекло. Тој бил четвртиот член во семејството што го носел името William Henry, и бил наречен трети (III) затоа што татко му бил наречен втори(II). Неговото семејство планирало тој да студира право, по патеката на неговите родители. Бил поблизок со неговата мајка, која својата започната кариера како наставничка ја свртела кон раснење на своите деца. Гејтс бил страстен читач како дете. Тој бил добар ученик, но кога имал 12 години неговите родители се уплашиле бидејќи изгледал како безпрестано да се досадува. На 13 годишна возраст тој тргнал во Lakeside School. Додека учел таму во школото со помош на донација била обезбедена машина на која тој го напишал првиот програм. Тој програм овозможувал познатата игра tic-tac-toe да се игра против компјутерот. Фасциниран од начинот на кој оваа машина ги извршувала кодовите бил ослободен од часовите по математика за да ја задоволи својата љубопитност околу програмирањето. Откако се потрошила донацијата Бил заедно со неколку други студенти поминувале голем дел од времето на DEC PDP миникомпјутерите. Еден од тие системи бил и PDP 10 којшто забранил пристап на 4 студенти од Lakeside School. Тоа биле Бил Гејтс, , Рик Вејланд и Кент Еванс. Причината била злоупотреба на програмски грешки за да обезбедат повеќе време на тие компјутери. Откако завршил во Lakeside School, постигнал 1590 од 1600 бода на SAT(вид на покагање матура), и се запишал на Харвард во 1973. Иако планирал да започне кариера на правник, сепак на Харвард тој повеќе време поминувал на компјутер отколку на друго место. Сепак успевал со неколку часа учење малку спиење да биде солиден студент. Во 1974та со Пол Ален решиле да се обидат да основаат компјутерска софтверска компанија. Бил Гејтс се оженил на први јануари 1994 со сопругата Мелинда. Таа имала 33 години, а тој имал 42 години. Имаат три деца, Џенифер Катарина(1996), Рори Џон(1999) и Фиби Адел(2002). Нивниот имот кој се протега на 6100 метри квадратни, во чијашто близина се наоѓа 18 метарски базен е опремен со подводен музички систем. Во своја приватна сопственост поседува неколку записи на Леонардо да Винчи за кои потрошил преку 30 милиони долари. == Творештво == Бил Гејтс има создадено многу програми и некој од најпознатите оперативни системи. На почетокот со Пол Ален прилагодувале програми за работа со одредени компјутери, но по основањето на Мајкрософот започнале со свои творби. Првиот оперативен систем бил MS-DOS. Потоа во 1985 година следувал [[Windows]]. За него се создале и Microsoft Office Suite,т.е. анцелариските алатки:Word, Excel, Powerpoint како и Internet Explorer. Оттогаш Windows и неговите помошни програми и алатки напредуваат и се надградуваат. Во 2000 година со неговата сопргуга Мелинда Гејтс ја основаат "Фондацијата на Бил и Мелинда Гејтс" преку која имаат донирано околу 28 билиони долари. Бил Гејтс има напишано и две книги: "The Road Ahead"(1995) и "Business @ the Speed of Thought". Се има појавено и во два филма: "Waiting For Superman" и "Pirates of Silicon Valley". == Microsoft == Првиот проект на Пол Ален и Бил Гејтс бил Altair Basic. Откако му завршил договорот Пол Ален со MITS го дал името на компанијата Micro-Soft. Како независни тие продолжиле да равиваат софтвер за различни системи. Тогаш, на први јануари 1979 година го преместиле седиштето во Албукерки. Овој период го има одбележано писмото на Бил Гејтс до луѓето чие хоби биле компјутерите. После еден проток на оперативниот систем тој станал многу популарен кај нив. Тој напишал писмо во кое им се обратил и велело дека доколку тие не сакаат да платат за софтверот кој го користат бидејќи "го спречуваат добриот софтвер да биде напишан". Ова писмо не наишло на одобрување кај нив. Следен проект бил првиот оперативен систем кој компанијата го пуштила во продажба, Microsoft-овата варијација на Unix наречена Xenix. Првиот Word текстуален едитор се појавил на Xenix. Следен бил DOS, оперативниот систем кој ја донел славата на Microsoft. Тој бил откупен за 50 000 долари пред да се прилагоди за IBM. IBM го побарале изворниот код, но Гејтс не се согласил што му дозволило на Microsoft да го лиценцира софтверот на кого и да посака. Наскоро бил изнесен нов софтвер Softcard, што му овозможило на Microsoft BASIC да функционира и на Apple II. Во 1983та година нивниот софтвер зафаќал повеќе од 30% од софтверот на продажба во Европа и Азија. DOS се испопуларизирал најмногу со домашниот компјутерски систем на Microsoft наречен MSX-DOS. Во 1985 во продажба бил пуштен Microsoft Windows ( Windows 1.0 ) кој е првиот Windows. Тој бил графичка екстензија на MS-DOS. Во меѓувреме бил исфрлен пакетот Microsoft Works интегриран програм за канцелариски работи во кој обично се наоѓал текстуален едитор, работна тетратка и база на податоци и други апликации. Microsoft бил популарен до 1988та кога Microsoft Оffice бил исфрлен на пазарот и станал најуспешен канцелариски пакет со апликации. Во 1990 година бил пуштен во продажба Windows 3.0. Тој бил првиот оперативен систем на Microsoft со графички интерфејс. Потоа во 1992 следувал Windows 3.1, потоа во 1995 Windows 1995, во 1998та следувал Windows 1998. Во 2000 година освен што следувал следниот Windows 2000 исто така завршило и првото судење на Microsoft за некомпетитивна конкуренција. 2001та го донела и Windows XP, производот кој е веројатно најпознат на Microsoft и Office XP којшто исто така има одиграно голема улога во развивањето на оперативните системи и нивните апликации. Охрабрени влегле и во бизнисот со конзоли пласирајќи го својот Xbox на пазарот, на почетокот тешко борејќи се со доминантниот Play Station 2, но подоцна станувајќи рамноправна конкуренција. До 2007та Windows XP не добиваше следбеник, но апликациите кој ја помагаа работата со него се размножуваа навистина брзо. Во 2007та излегла многу очекуваната Windows Vista, заедно со Microsoft Office 2007. Последен е Windows 10.Овој оперативен систем е најнов, а со тоа и секако најнапреден. 2011та година Microsoft ги откупија Skype Communications за 8.5 билиони долари. Се сметал за вербално борбелив(информации од луѓе кои работеле за него и ја имале честа да го запознаат), и било познато дека многу се лутел кога некој не е достапен на неговиот телефон или пак не одговара. Исто така на состаноците знаел да биде сарксастичен и ако мислел дека некоја идеја е глупава не го криел своето мислење. == Филантропија == Во 1994 година Бил Гејтс ја основа William H. Gates Foundation. Таа функционирала сè до 2000 година кога со неговата сопруга искомбинирале 3 семејни фондации во новата Bill & Melinda Gates Foundation која е најголемата транспарентна добротворна организација во светот. Дарежливото и љубезно донирање од страна на Дејвид Рокафелер, се смета дека има најголемо влијание за поттикнување на желбата за донирање во добротворни цели кај Бил Гејтс. Тој и неговиот татко повеќепати се сретнале со Рокафелер, при што се фокусирале на помагање на оние делови кој се најзапоставени од страна на владите и нивните организации. Од 2007та година до 2011та фондацијата на Бил Гејтс и неговата сопруга има донирано околу 28 билиони долари во добротворни цели, како дел од нивниот план да дадат 95% од нивното богатство. Фондацијата била критикувана повеќепати за несовесно инвестирање, односно донирање во фабрики кои не се грижат за човековата околина(преголемо загадување, фармацевтски компани што не тргуваат во државите во развој), но сето ова се променило во 2007 година. Тој и неговата жена биле наградени со орденот од редот на ацтечкиот орел од мексиканската влада за нивната филантропска работа низ светот. == Богатство и слава == Со самото појавување на Microsoft на пазарот за информатичка технологија богатството на Бил Гејтс тргнало по растечка линија која никогаш не ја сменила насоката. Во 1987 година официјално станал билионер според магазинот Форбс. Бил сè уште немал наполнето ни 32 години. Станал најмладиот билионер кој тоа го постигнал сам и со свој труд. Таа година тежел 1.25 билиони долари. Подоцна Тајм магазинот го класифицирал меѓу 100те највлијателни луѓе на 20 век, како и еден од 100те највлијателни луѓе за 2004,2005 и 2006 година. Во 2006 година бил изгласан како 6-ти на листата "Херои на Нашето Време", но првото место на списокот на еден медиум го однел во 1998 на листата "Топ 50 сајбер елита". 2011та ја помина како 5-ти најмоќен човек на планетава според Форбс магазинот. Во 1991та година владата на Соединетите Американски Држави се посомнеавала во Microsoft дека држи монопол на американскиот пазар. Истражувањето траело до 1993 година. Следната година одделот за правда на владата на САД поднела тужба против Microsoft. Сепак судењето започнало дури во 1998та година. Било донесено решение Microsoft да биде поделен на два дела, еден за производство на оперативниот систем, и друг за останатиот софтвер. Но сепак сето тоа завршило во 2007та година. Бил Гејтс бил обвинет и во Европа од слични причини, но ова завршило со најголемата казна во историјата голема дури 497 милиони евра. {{САД-биог-никулец}} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Гејтс, Вилијам Хенри III}} [[Категорија:Американски програмери]] [[Категорија:Американски стопанственици]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Носители на Претседателскиот медал на слободата]] [[Категорија:Американски пронаоѓачи]] [[Категорија:Заповедници на Легијата на честа]] [[Категорија:Членови на Американската академија на инженерството]] d667csd9czeljvhgldhcm6fagoq4hcb 0 3104 5378665 5317370 2025-06-10T13:42:52Z Andrew012p 85224 /* Творештво */ 5378665 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име=Владимир Илич Ленин | портрет=Lenin in 1920 (cropped).jpg | опис=Водач на [[СССР]] | наставка= | роден-дата= {{роден на|22|април|1870}} | роден-место=[[Симбирск]], [[Руска Империја]] | починал-дата={{починал на|21|јануари|1924}} | починал-место={{починал во|Москва}} }} {{СССР странична лента}} '''Владимир Илич Ленин''' ([[руски јазик|руски]]: ''Владимир Ильич Ленин''; [[Симбирск]], [[22 април]] [[1870]] - [[Москва]], [[21 јануари]] [[1924]]) (вистинско име: '''Владимир Илич Уљјанов''', руски: ''Владимир Ильич Ульянов'') — руски [[револуционер]], водач на [[болшевици]]те и прв премиер на [[СССР|Советска Русија]]. Според неговите приврзаници, Лениновата [[теорија]] се надоврзува на [[марксизам|марксизмот]] кој, според тоа, може да се нарече „марксизам-ленинизам“, додека неговите противници сметаат дека разликите помеѓу марксизмот и [[ленинизам|ленинизмот]] се преголеми за да се сметаат за единствена политичка теорија. == Живот == [[Податотека:Lenin-circa-1887.jpg|мини|лево|200|Ленин како дете во 1887 година]] Во текот на [[1887]] година Ленин ја завршува Симбирската [[гимназија]], се запишува на Правниот факултет на Казанскиот универзитет. Во [[Казањ]] учествува на револуционерните студентски кружоци и во Самарско-симбирското здружение, а кон крајот на годината првпат е уапсен поради учество во студентските немири, исклучен е од Казањскиот универзитет и протеран во селото [[Кокушкино]]. Во [[1889]] година тој заедно со неговото семејство се преселува во [[Самара]]. Следната [[1890]] година го завршува правниот факултет со многу голем успех. == Дело == Во [[1892]] година станува адвокатски приправник, добива право да се занимава со застапување на судски спорови, пишува реферати во кои ги критикува [[народници]]те и ги чита во илегални кружоци. Заминува за [[Петроград]], тогашниот центар на руското револуционерно движење и го пишува најстариот сочуван труд „Новите стопански движења во селанскиот живот“, во кој веќе се гледаат неговите изградени марксистички ставови. Во [[Петроград]] ги раководи петроградската група марксисти и централниот работнички кружок. За првпат се среќава со [[Надежда Крупскаја]] и се запознава со претставниците на „легалните марксисти“ — Потресов, Струве и Туган-Барановски. Ги пишува трудовите „Што се пријателите на народот и како се борат тие против социјалдемократите“ и „Економската содржина на народништвото и неговата критика во книгата на г. Струве“. Во нив ја покажува неиздржаноста на филозофијата и на општествено-политичката концепција на народниците, а истовремено ги критикува легалните марксисти. Во [[1895]] година, патува во странство ([[Германија]], [[Швајцарија]] и [[Франција]]) и се запознава со [[Георги Плеханов]] и [[Аксељрод]], основачите на првата руска марксистичка група „Ослободување на трудот“. Работи во јавните библиотеки, се запознава со странската марксистичка литература со западноевропското работничко движење и со негови истакнати раководители. Кон крајот на септември се враќа во [[Петроград]] и го основа „Сојузот на борбата за ослободување на работничката класа“, се занимава со организациона работа и го подготвува изданието на првиот број на илегалниот орган на организацијата „Рабочее дело". Кон крајот на годината е уапсен од царската полиција. [[Податотека:Lenin-1895-mugshot.jpg|мини|лево|200|Затворска слика на Ленин]] Во затвор поминува повеќе од 14 месеци, а потоа е осуден на тригодишно прогонство во [[Сибир]]. Таму на Ленин му се придружи Крупскаја, со која склопува брак во [[1898]] година. Во затворот и во прогонството мошне интензивно се занимава со теориски студии, а најзначаен резултат на тие студии е книгата „Развитокот на капитализмот во Русија“ (објавен во 1899 година). Следната година, на слобода се зафаќа со организирање политичка партија на работничката класа. По негова иницијатива се покренати марксистичките теоретски списанија „Искра“ и „Зарја“. Повторно заминува надвор од земјата, учествува активно во издавањето на „Искра“ и започнува да работа врз книгата „Што да се прави?“ Во [[1903]] година во [[Брисел]] учествува на Вториот конгрес на [[Руска социјалдемократска партија|Руската социјалдемократска партија]], на кој доаѓа до расцеп на партијата на [[болшевици]] и [[меншевици]], а Ленин станува предводник на болшевичкото крило. Поради репресивноста на царистичкиот режим во [[Русија]], Ленин, како и многу други руски револуционери, е принуден догли години да живее во странство, главно во [[Швајцарија]]. Во странство го дочекува и почетокот на [[Прва светска војна|Првата светска војна]] и избувнувањето на Февруарската револуција во [[Русија]] од [[1917]] година, во април се враќа во [[Русија]]. == Револуција == По победата на буржоаско-демократската револуција на формирањето на Привремената влада, Ленин се враќа во татковината. Во [[Петроград]], пред водечките партиски работници (на 17 април) го чита својот реферат „За задачите на пролетаријатот во сегашната револуција“, познат и како [[Априлски тези]], во кој докажува дека „двовластието“ во [[Русија]] не може да биде трајно и дека болшевиците мораат да се борат сета власт да прејде во рацете на советите. Кога на 19 јули Привремената влада дава налог за негово апсење повторно преминува во илегалност. Го пишува трудот „Државата и револуцијата“. И натаму ја раководи партиската работа. На 7 ноември, утрото, е објавен проглас на граѓаните на [[Русија]], напишан од Ленин, во кој се соопштува дека државната власт во [[Петроград]] преминала во рацете на Воено-револуционерниот комитет при Петроградскиот совет на работничките и воените депутати, а ноќта меѓу 8 и 9 ноември Вториот серуски конгрес на советите формира Привремена работничко-селанска влада и Совет на народните комесари на чело со Ленин. Во октомври [[1917]] избувна [[Октомвриска револуција|Октомвриската револуција]], со која беше соборена владата на [[Александар Керенски]] и беа поставени темелите на комунистичката власт во [[Русија]], на чело со Ленин. [[Податотека:Lenin.gif|мини|десно|500|Говор на Ленин пред народот]] Намерата на Ленин и неговите приврзаници беше да изградат социјалистички поредок во [[Русија]], кој ќе биде во прилог на работничката класа. Застапник на макијавелистичкиот принцип на целта ги оправдува средствата, Ленин не ја отфрлаше употребата и на груби методи, вклучувајќи и терор, за да ја зацврсти власта на комунистите. Периодот по [[Октомвриска револуција|Октомвриската револуција]] му носи уште потешки борби и поинтензивна работа. Раководи со разорената и опустошена земја, борејќи се против контрареволуционерните сили и трупите на странскиот интервенционизам, бранејќи ја советската власт, обновувајќи го стопанството и започнувајќи социјалистичка реорганизација на севкупниот општествен живот. Покрај Поголемите теориски трудови — „Пролетерската револуција и ренегатот Кауцки“ ([[1918]]) и „Детската болест на левичарството во комунизмот“ ([[1920]]), пишува повеќе брошури, расправи, статии, реферати, тези, резолуции и др. Здобиените рани во есеровскиот атентат ([[1918]]) и постојаната напорна работа го сторија своето — кон средината на [[1922]] тешко се разболува. Иако болен, кон крајот на [[1922]] го критикува големорускиот шовинизам, спречувајќи го прифаќањето на Сталиновиот проект за „автоматизација". По оваа критика, изработен е и прифатен нов проект, според кој советските републики се обединуваат врз начелото на доброволност и рамноправност во Сојуз на Советските Социјалистички Републики. == Смртта == Во [[декември]] [[1922]] и во [[јануари]] [[1923]] година, Ленин го напишал своето „Писмо до Конгресот“, познато како „Лениновиот тестамент“, во кое апелира партијата да го зачува единството на своите редови. По неговата смрт, со советската [[држава]] владеело колективно тело, составено од неговите водечки следбеници, но по интригите помеѓу нив, на чело на државата застанал [[Јосиф Сталин]]. == Творештво == Позначајни дела на Ленин се: * „Што да се прави?“ (1902) * „Чекор напред, два чекора назад“ (1904) * „Материјализам и емпирио-критицизам“ (1908) * „[[Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот]]“ (1915) * „Државата и револуцијата“ (1917) * „Пролетерската револуција и ренегатот Кауцки“ (1918) * „Детската болест на левичарството во комунизмот“ (1920) и други. ==Ленин како тема во уметноста и во популарната култура== * „[[Црвени марки со ликот на Ленин]]“ - (''Црвене марке с ликом Лењина'') - расказ на српскиот писател [[Данило Киш]].<ref>Danilo Kiš, ''Enciklopedija mrtvih''. Beograd: Arhipelag, 2015.</ref> * „Разговор со другарот Ленин“ (''Разговор с товарищтем Лениным'') - песна на рускиот поет [[Владимир Мајаковски]] од 1929 година.<ref>Владимир Мајаковски, ''Песме и поеме''. Нови Сад: Академска књига, 2015, стр. 183-186.</ref> * „[[Детството и школските години на Ленин]]“ — книга на А. Улјанова.<ref>''Јунак над јунаци'', Култура, Скопје, 1967.</ref> == Надворешни врски == {{рв|Vladimir Lenin}} * [http://zahovistika2.blog.mk/2013/04/22/lenin-socijalistichka-analiza/ Lew Higgins „Ленин: социјалистичка анализа“]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://zahovistika2.blog.mk/2012/12/01/marks-nasproti-lenin-osloboduvanje-na-rabotnicite-od-dolu-ili-gore/ Michael McGehee „Маркс наспроти Ленин: Ослободување на работниците од долу или горе?“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20121215042409/http://zahovistika2.blog.mk/2012/12/01/marks-nasproti-lenin-osloboduvanje-na-rabotnicite-od-dolu-ili-gore/ |date=2012-12-15 }} * [http://zahovistika2.blog.mk/2012/02/16/leninovata-drzhava-i-revolucija/ Лазар Гогов „Лениновата држава и револуција“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120224032215/http://zahovistika2.blog.mk/2012/02/16/leninovata-drzhava-i-revolucija/ |date=2012-02-24 }} * [http://zahovistika2.blog.mk/2012/02/04/marksovite-i-leninovite-pogledi-sporedeni/ Ричард Монтгју „Марксовите и Лениновите погледи споредени“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120207234131/http://zahovistika2.blog.mk/2012/02/04/marksovite-i-leninovite-pogledi-sporedeni/ |date=2012-02-07 }} * [http://zahovistika2.blog.mk/2010/10/03/marx-versus-lenin/ Социјалистички стандард (април 1970), Маркс наспроти Ленин]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://zahovistika2.blog.mk/2010/02/23/anti-marksizmot-na-lenin-i-leninistite/ Лазар Гогов, Анти-марксизмот на Ленин и ленинистите] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140216085715/http://zahovistika2.blog.mk/2010/02/23/anti-marksizmot-na-lenin-i-leninistite/ |date=2014-02-16 }} * [http://zahovistika2.blog.mk/2010/02/18/marksizam-nasproti-leninizam/ Социјалистички стандард (март 1990), Марксизам наспроти ленинизам] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140211114840/http://zahovistika2.blog.mk/2010/02/18/marksizam-nasproti-leninizam/ |date=2014-02-11 }} * [http://zahovistika2.blog.mk/2012/04/04/razgatnuvanje-na-enigmata-nep-nejzinata-prichina-i-nejzinite-posledici/ Томислав Захов, Разгатнување на енигмата НЕП: нејзината причина и нејзините последици] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120407103650/http://zahovistika2.blog.mk/2012/04/04/razgatnuvanje-na-enigmata-nep-nejzinata-prichina-i-nejzinite-posledici/ |date=2012-04-07 }} * [http://zahovistika2.blog.mk/2012/05/05/dali-marksizmot-leninizmot-i-negovite-%e2%80%9enus-produkti%e2%80%9c-se-alternativa-na-kapitalizmot/ Давиде Фери, Дали марксизмот-ленинизмот и неговите нус-производи се алтернатива на капитализмот?] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140413003830/http://zahovistika2.blog.mk/2012/05/05/dali-marksizmot-leninizmot-i-negovite-%E2%80%9Enus-produkti%E2%80%9C-se-alternativa-na-kapitalizmot/ |date=2014-04-13 }} * [http://zahovistika2.blog.mk/2012/10/08/marksizam-%e2%80%9emarksizam%e2%80%9c-i-marksizam-leninizam/ Давиде Фери, Марксизам-„марксизам“ и марксизам-ленинизам]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.marxists.org/makedonski/lenin/index.htm Македонска архива на Владимир Илич Ленин] * [http://www.marxists.org/makedonski/tematska/diktatura/sekelj.htm Ласло Секељ „Лениновото сфаќање на диктатурата на пролетаријатот“] * [http://www.vilenin.info/ V.I.Lenin.info: voting about carrying out of a body of Lenin from the Mausoleum. (Russian)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20060902171658/http://www.vilenin.info/ |date=2006-09-02 }} == Наводи == {{наводи}} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Ленин, Владимир Илич}} [[Категорија:Владимир Илич Ленин| ]] [[Категорија:Атеистички филозофи]] [[Категорија:Руски новинари]] [[Категорија:Руски атеисти]] [[Категорија:Руски економисти]] [[Категорија:Руски комунисти]] [[Категорија:Руски правници]] [[Категорија:Руски филозофи]] [[Категорија:Руски револуционери]] [[Категорија:Советски политичари]] [[Категорија:Премиери на Русија]] [[Категорија:Премиери на СССР]] [[Категорија:Руски Евреи]] [[Категорија:Марксизам]] [[Категорија:Апсолвенти на Санктпетербуршкиот државен универзитет]] [[Категорија:Учесници во Руската граѓанска војна]] hfbqsh3vwjb4744zuztfkv9kjlg5l8p 0 5089 5378774 5299199 2025-06-11T00:07:17Z Historia7262 124249 5378774 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Држава | native_name = {{unbulleted list|item_style=font-size:88%; |{{native name|es|República Bolivariana de Venezuela}}}} |conventional_long_name = Боливарска Република Венецуела{{Ref label|name|1|none}}</small> |common_name =Венецуела |image_flag = Flag of Venezuela (state).svg |image_coat = Coat of arms of Venezuela.svg |image_map = VEN orthographic.svg |national_motto = Историсски: ''Dios y Federación''{{spaces|2}}<small>{{es}}<br />"Господ и федерацијата"</small> | national_anthem = ''[[Gloria al Bravo Pueblo]]''<br>{{small|({{lang-mk|„Слава на храбрите луѓе“}})}}<br><center>[[File:United States Navy Band - Gloria al Bravo Pueblo.ogg]]</center> |official_languages = [[Шпански]]{{Ref label|languages|2|none}} |ethnic_groups ={{unbulleted list | 51.6% [[Мешани|Мултирасни]] | 43.6% [[Белци|Бели-Венецуелци]] | 3.6% [[Црнци|Афро-Венецуелци]] | 1.2% Други }} |demonym = Венецуелец |capital = [[Каракас]] |latd=10 |latm=30 |latNS=N |longd=66 |longm=58 |longEW=W |largest_city = capital |government_type = [[Федерална република|федерална]] [[претседателски систем|претседателска]] [[република]] под [[Авторитаризам|Авторитарен режим]] |leader_title1 = [[Претседател на Венецуела|Претседател]] |leader_name1 = [[Николас Мадуро]] (Легитимноста спорна)<ref>{{cite web |title=Latin America & Caribbean |url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-20664349 |website=BBC News |publisher=BBC |date=2024-08-16 |access-date=2024-08-16}}</ref> |leader_title2 = [[Потпретседател на Венецуела|Потпретседател]] |leader_name2 = [[Делси Родригез]] (Легитимноста спорна) |area_rank = 33^та |area_km2 = 916,445 |area_sq_mi = 353,841 |percent_water = 3.2 | population_estimate = {{Decrease}} 28,405,543 | population_estimate_year = 2024 | population_estimate_rank = 53^та | population_density_km2 = 33.7 | population_density_sq_mi = 87.4 | population_density_rank = 144^та |GDP_PPP = {{Increase}} $224.526 Милијарди |GDP_PPP_rank =73^та |GDP_PPP_year = 2024 |GDP_PPP_per_capita = {{Increase}} $8,486 |GDP_PPP_per_capita_rank =127^ма |GDP_nominal = {{Increase}} $102.328 Милијарди |GDP_nominal_rank =69^та |GDP_nominal_year = 2024 |GDP_nominal_per_capita = {{Increase}} $3,867 |GDP_nominal_per_capita_rank =128^ма |sovereignty_type = Независност |established_event1 = од Шпанија |established_date1 = 5 јули 1811 |established_event2 = од [[Голема Колумбија]] |established_date2 = 13 јануари 1830 |established_event3 = Призната |established_date3 = 30 март 1845 |HDI_year = 2024<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--> |HDI_change = decrease<!--increase/decrease/steady--> |HDI = 0.702 <!--number only--> |HDI_ref = <ref name="HDI">{{Наведена мрежна страница |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr14-summary-en.pdf |title=2014 Human Development Report Summary |date=2014 |accessdate=27 јули 2014 |publisher=United Nations Development Programme | pages=21–25}}</ref> |Gini = 44.8 |Gini_year = 2013 |Gini_category = <span style="color:#e0584e;">висок</span> |currency = [[Венецуелски боливар|Боливар]]{{Ref label|currency|4|none}} |currency_code = VEF |time_zone = [[UTC-4]] |drives_on = десно |cctld = [[.ve]] |calling_code = [[+58]] |footnotes = {{note label|name|1|none}} Ова целосно име е во употреба уште од усвојувањето на новиот устав во 1999.<br />{{note label|languages|2|none}} Уставот ги признава и сите староседелски јазици во земјата.<br />{{note label|area|3|none}} Вкупната површина ја опфаќа површината под венецуелска управа.<br />{{note label|currency|4|none}} На 1 јануари 2008 нов боливар бил воведен, боливар фуерте. |ethnic_groups_year=2013}} '''Венецуела''' (официјално: '''Боливарска република Венецуела''', {{lang-es|República Bolivariana de Venezuela}}) — земја во северниот дел од [[Јужна Америка]]. На север излегува на [[Карипско Море|Карипското Море]], граничи со [[Гвајана]] на исток, со [[Бразил]] на југ и со [[Колумбија]] на запад. Нејзин [[главен град]] е [[Каракас]]. Денешниот официјалниот назив за Венецуела, Боливарска република Венецуела потекнува од [[1999]], кога беше донесен нов [[Устав]] на Венецуела. Тоа е дел од концептот за [[Боливарска револуција]] на венецуелскиот претседател [[Уго Чавес]], а е инспириран од латино-американскиот борец за независност [[Симон Боливар]]. == Потекло на поимот == Во [[1498]] г., за време на третото патување во [[Америка]], [[Кристофер Колумбо]] се закотвил на делтата на реката [[Ориноко (река)|Ориноко]] и заливот [[Парија (залив)|Парија]]. Колумбо бил запрепастен од убавината на земјата и во писмата до Изабела и Фердинанд пишал дека го пронашол рајот на земјата, особено бил восхитен од обилството на свежа вода.<ref>{{Наведена книга |last=Zamora |first=Margarita |title=Reading Columbus |publisher=UNIVERSITY OF CALIFORNIA PRESS |location=Berkeley and Los Angeles, California |date=© 1993 The Regents of the University of California |pages=Voyage to Paradise |isbn=0-520-08297-4 |url=http://publishing.cdlib.org/ucpressebooks/view?docId=ft009nb0cv&doc.view=content&chunk.id=d0e2655&toc.depth=1&anchor.id=0&brand=eschol |accessdate=23 April 2010}}</ref> Поради таа восхитеност, Колумбо ја именувал територијата како „Земја на привлечност“, прекар кој и денес се користи за Венецуела. Како и да е, следната година, венецуелскиот брег бил посетен од [[Алонсо де Охеда]]. Тој го посетил езерото [[Маракаибо (езеро)|Маракаибо]] и таму забележал дека куќите биле изградени на вода, слично како во [[Венеција]], [[Италија]] и територијата ја именувал како ''Венецуела'' (''Venezuela'') по градот Венеција (''Venezia'')"<ref name="Dydynski_Beech_2004_177">{{Наведена книга |surname1=Dydynski |given1=K |surname2=Beech |given2=C |year=2004 |title=Venezuela |publisher=Lonely Planet |isbn=9781741041972 |url=https://books.google.com/books?id=JDdb1alDGYIC |accessdate=10 March 2007 |author1=Dydyński, Krzysztof |author2=Beech, Charlotte }}. p. 177.</ref>, што во буквален превод значи „Мала Венеција“ на [[италијански]]. Покрај првата теорија, постои и втора теорија за потеклото на името на државата. Имено, [[Мартин Фернандес де Енкисо]] во книгата „Summa de Gografia“ запишал дека таму пронашле племе кое се нарекувало ''„Veneciuela“'', па се претпоставува дека од нив потекнува и името на целата држава.<ref name="ICH_1958_386">{{Наведено списание|year=1958|title= Cuadernos Hispanoamericanos|publisher=Instituto de Cultura Hispánica (Agencia Española de Cooperación Internacional)|page=386|language=es}}</ref> == Историја на Венецуела == {{Главна|Историја на Венецуела }} Се проценува дека човекот почнал да ја населува територијата на Венецуела пред околу 16.000 години.<ref name="Kipfer_2000_172"> Kipfer 2000, p. 172. </ref> Најбројни домородни племиња биле [[Чипчи]]те, [[Кариби (племе)|Карибите]] и [[Араваци]]те. === Колонизација === Европејците ја откриваат Венецуела на третото патување на [[Кристофер Колумбо]], на [[2 август]] [[1498]] година. Првата населба што ја основаат шпанските колонизатори е основана во [[1522]] година во она што денес е градот [[Кумана]]. Во прво време територијата на Венецуела потпаѓа под [[Вицекралство Перу|Вицекралството Перу]], но потоа најголемиот дел од денешна Венецуела припаѓа на [[Вицекралство Нова Гренада|Вицекралството Нова Гренада]], а дел од источна Венецуела е инкорпориран во [[Нова Андалусија]]. === Независност === [[Податотека:Simón Bolívar 2.jpg|thumb|upright|left|''Ел Либертадор'', [[Симон Боливар]].]] По неуспешните обиди за осамостојување од Шпанија во [[1811]] и [[1813]] година, Венецуела конечно се осамостојува од [[Шпанија]] во [[1821]] година кога војската предводена од [[Симон Боливар]] ја добива [[Битка на Карабобо|Битката на Карабобо]]. Боливар ја продолжува борбата против шпанските колонизатори и ослободува неколку латино-американски земји, формирајќи ја [[Голема Колумбија]]. Венецуела е дел од Голема Колумбија до [[1830]] година кога [[Хосе Антонио Паез]] ја прогласува Венецуела за независна држава. Најголемиот дел од 19-от век во Венецуела има диктаторски режими и политички немири, а истото важи и за првата половина на 20-от век. Војската конечно конечно е принудена да се повлече од политиката во [[1958]] година, кога во Венецуела е воведена [[демократија]]. Во следните години Венецуела станува една од најстабилните демократски држави во [[Латинска Америка]], во време кога во многу латино-американски држави се случуваат воени удари и диктаторски режими. Периодот на мир во Венецуела нагло е нарушен во февруари [[1989]] година, кога избувнуваат масовни немири во [[Каракас]] и некои други градови на Венецуела, како резултат на неолибералистичките мерки на претседателот [[Карлос Андрес Перес]]. Во овие немири, познати како [[Каракасо]], се проценува дека се убиени до 3.000 лица. Како резултат на непопуларното владеење на Перес, во [[1992]] година се извршени два обиди за државен удар, од кои првиот бил предводен од [[Уго Чавес]]. На претседателските избори во [[1998]] година победа извојува Уго Чавес (1954-2013), кој откако доаѓа на власт почнува да спроведува социјални реформи во прилог на сиромашното мнозинство во Венецуела. Во април [[2002]] е извршен неуспешен воен удар против него, по чиј неуспешен крај, владата на Чавес почнува да спроведува уште порадикални социјални реформи, насочени кон воведување [[демократски социјализам]] и [[партиципативна демократија]] во Венецуела. == Географија и клима == [[Податотека:SaltoAngel4.jpg|мини|лево|180п|[[Ангелски водопад|Ангелскиот водопад]], највисокиот во светот.]] Венецуела е сместена во северниот дел на Јужна Америка. Геолошки нејзината копнена површина се наоѓа на јужноамериканската плоча. Тоталната површина на Венецуела е 916.445 км², а копнената површина изнесува 882.050 км², што ја прави Венецуела триесет и трета држава во светот по големина на површина. Венецуела со целата своја територија се наоѓа во [[Тропски појас|тропскиот појас]]. Просечната температура е до 35&nbsp;°C. Климата во Венецуела е тропска, најчесто влажна и многу топла, за нијанса поблага во планинските предели. Најголема река е реката Ориноко која се влева во [[Карипско Море|Карипското Море]]. == Политички систем == == Административна поделба == == Стопанство == Со економијата доминира нафтената индустрија со една третина од [[Бруто-домашен производ|Бруто Домашниот Производ]], 80% од извозните приходи и повеќе од половина од вкупните буџетски приходи. Најголеми економски проблеми се зависноста од цената на нафтата на светскиот пазар, високата [[невработеност]] и [[инфлација]]та. [[Бруто-домашен производ|БДП]] за 2004 година е проценет на 5.800 [[американски долар]]и по жител. == Население, јазик и религија == == Култура == == Надворешни врски == == Наводи == {{reflist|2}} {{Јужна Америка}} {{Венпод}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Венецуела| ]] [[Категорија:Држави во Јужна Америка]] [[Категорија:Поранешни колонии на Шпанија]] [[Категорија:Држави и територии настанати во 1811 година]] myffb98zlz99bjitxoni5bl9qsaigv6 0 11614 5378857 5369111 2025-06-11T10:41:06Z Ivan Stefanovski Student 2028 123182 Низ Росоман минува делницата Прилеп-Скопје 5378857 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Росоман | слика = Поглед на Росоман.jpg | големина на слика = 300п | опис = Воздушен поглед на селото Росоман | општина = {{општинскигрб|Општина Росоман}} | регион = {{грб|Вардарски Регион}} | област = [[Тиквеш]] | население = 2.553 | година = 2021 | поштенски број = 1422 | повикувачки број = 043 | надморска височина = 135 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=30 | lat_sec=58 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=56 | lon_sec=59 | слава = | мрежно место = | карта = Росоман во Општина Росоман.svg }} '''Росоман''' — село во областа [[Тиквеш]], во околината на градот [[Кавадарци]], во јужниот дел на [[Македонија]] и седиште на [[Општина Росоман|истоимената општина]], еден од деветте општини во [[Вардарски Регион|Вардарскиот Регион]]. == Потекло и значење на името == [[Податотека:Парк во Росоман.jpg|мини|300п|лево|Парк во селото]] Првпат името на селото било запишано како '''Росомани''' во турски документи во {{римски|15}} век (1445 г.). Името веројатно доаѓа од личното име Росоман.<ref name="Речник-Иванова">{{Речник-Иванова|152}}</ref> === Народни преданија за името === За потеклото на името на Росоман постојат различни легенди. Според една, некој трговец патувал со жена му од [[Прилеп]] кон [[Стоби]], но патем застанувал во секој [[ан]], а жена му, со име Роса, постојано го карала за неговата неодговорност. Во тоа време, луѓето немале часовници, па затоа со себеси носеле мали петлиња, кои со своето кукурикање ги потсетувале на времето. Знаејќи за навиката на својот маж, Роса му ставила петле во торбата, но му го врзала клунот за да не може да пее. Така, човекот тргнал на пат, но петлето никако не пеело, така што тој постојано одел понатаму, без да направи одмор. Во мугрите, тој пристигнал до [[ан]]от кој се наоѓал на местото на денешниот Росоман и дури тогаш забележал што му направила жената. Сфаќајќи дека бил насамарен од жена му, тој почнал да офка: Росо аман, Росо аман... Оттогаш, сите трговци, кога се договарале каде да се чекаат, на шега велеле „кај Росо аман“ и така местото го добило името Росоман. Според друга легенда, си била една убава девојка Роса, која сакале да ја потурчат. Не сакајќи да го прифати тоа, таа се фрлила во [[Црна Река]] и според нејзиното име, местото било наречено Росоман. Постои и трета легенда, според која, најголемиот недостаток (маана) на Росоманското Поле е [[роса]]та, која често ги зафаќа ливадите. Оттука, со спојување на именките роса и маана настанало името Росоман.<ref name="XIX 2015">Светлана Дарудова, „Пругата од Солун за Скопје го затворила пристаништето во Росоман“, ''Дневник'', година XIX, број 5752, вторник, 28 април 2015, стр. 12.</ref> == Географија и местоположба == Селото се наоѓа во источниот дел на [[Општина Росоман]], во [[Росоманско Поле|Росоманското Поле]], на самиот пат Градско-Прилеп. Атарот на селото се допира со подрачјето на [[Општина Градско]].<ref name="енциклопедија">{{наведена книга|last=Панов|first=Митко|title= Енциклопедија на селата во Република Македонија|url= https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf|accessdate=10 февруари 2025|year=1998|publisher=Патрија|location=Скопје|language=македонски|page=262}}</ref> Селото е рамничарско и се наоѓа на надморска височина од 135 метри.<ref name="енциклопедија" /> Селото се наоѓа во северниот дел на областа [[Тиквеш]], оддалечено 14 километри северозападно од градот [[Кавадарци]]. Селото се наоѓа на левиот брег на реката [[Црна Река|Црна]], низ него поминува патниот правец Р-106, кој преку [[Прилеп]] и [[Битола]] води за [[Охрид]], односно делницата Прилеп - [[Скопје]]. Во минатото, реката некогаш се излевала и го поплавувала долниот дел на селото. Водата за пиење доаѓала од изворот Ѓерис преку селска чешма, а имало и повеќе бунари.<ref name=":0">{{Наведена книга|url=https://www.scribd.com/document/620157953/%D0%B2%D0%BE%D1%98%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2-%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%9B-%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B2%D0%B5%D1%88-%D0%B8-%D1%80%D0%B0%D1%98%D0%B5%D1%86|title=Тиквеш и Рајец|last=Радовановиќ|first=Воислав|authorlink=Воислав Радовановиќ|page=456-457|date=1924|publisher=Српска кралска академија|isbn=|location=[[Белград]]|oclc=}}</ref> Селото има збиен тип. Било поделено на три маала: Горно, Средно и Долно Маало. Пред изградбата на пругата за [[Солун]], селото личело на мала населба ([[Паланка|варош]]), со мала чаршија во Средното Маало.<ref name=":0" /> == Историја == Подрачјето на Росоман е населено уште од [[Доцна антика|доцноантичкото време]], за што сведочат остатоците од населба во наоѓалиштето [[Ќуровец (Росоман)|Ќуровец]], сместено 500 метри западно од селото.<ref name="АрхеоКарта">{{АрхеоКарта|159}}</ref> За време на [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]], во близината на Росоман се наоѓало едно од двете речни [[пристаниште|пристаништа]] во Македонија..<ref name=":0" /> Од пристаништето во Росоман се превезувале земјоделски производи до [[Солун]], а во Росоман имало и барутарница. Пристаништето било најактивно во втората половина на XIX век, кога Росоман бил означуван како „варошица“, со полуградски тип, бидејќи во него имало чаршија со дуќани. Значењето на Росоман започнало да опаѓа со изградбата на железничката пруга од Солун до Скопје во 1873 година, а особено по 1888 година, кога била изградена пругата кон Србија. Иако со послаба активност, пристаништето функционирало до 1912 година.<ref name="XIX 2015"/> == Стопанство == [[Податотека:Вински силоси кај Росоман.jpg|мини|300п|десно|Вински силоси кај Росоман]] Атарот на селото зафаќа простор од 20 километри квадратни. На него преовладува обработливото земјиште на површина од 1.714 [[хектар]]и, па затоа селото има полјоделска функција.<ref name="енциклопедија" /> Во него работат продавници и угостителски објекти.<ref name="енциклопедија" /> Во близина на селото постои мал аеродром наречен [[Аеродром Градско|„Градско“]] наменет за земјоделството и шумарството. Во отоманскиот период, селаните се занимавале само со земјоделство, а дел од нив биле и самите [[бег]]ови.<ref name=":0" /> == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|1247 |1953|1486 |1961|1480 |1971|1914 |1981|2402 |1991|2471 |1994|2489 |2002|2554 |2021|2553 }} Според статистиката на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика|Македонија, Етнографија и статистика]]“) од 1900 година, во Росоман живееле 1.040 жители, сите [[Македонци]], од кои 100 христијани и 940 муслимани.<ref name=":2">[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_36.htm Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 154.]</ref> Според егзархискиот секретар [[Димитар Мишев]], („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во 1905 година во Росоман имало 80 жители, сите [[Македонци]] под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]].<ref name="brankcoff">Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 104-105.</ref> Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] од 1931 година, селото имало 600 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_39_39-41_BITOLJ_(MONASTIR)_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Селото е големо, со пораст на населението. Така, тоа во 1961 година имало 1.480 жители, од кои 888 биле Македонци, 234 Срби, 14 Срби и 340 биле запишани како други. Во 1994 година, бројот се зголемил на 2.489 жители, од кои 2.027 биле Македонци, 334 Срби, 9 роми и 119 останати.<ref name="енциклопедија" /> Според пописот од 2002 година, во селото живееле 2.554 жители, од кои 2.285 [[Македонци]], 2 [[Македонски Роми|Роми]], 238 [[Македонски Срби|Срби]] и 29 останати.<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија |date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=10 февруари 2025}}</ref> Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 2.553 жители, од кои 2.285 [[Македонци]], 2 [[Македонски Албанци|Албанци]], 21 [[Македонски Роми|Ром]], 4 [[Македонски Власи|Власи]], 169 [[Македонски Срби|Срби]], 16 останати и 56 лица без податоци.<ref>{{Попис2021белешка}}</ref> Низ годините ова било вкупното население и етничка припадност на населението во Росоман: {| class="wikitable" |- ! Година ! Македонци ! Албанци ! Турци ! Роми ! Власи ! Срби ! {{крат|Ост.|Останати}} ! {{крат|Лица без под.|Лица без податоци}} ! Вкупно |- style="text-align:center;" |'''1948''' |— |— |— |— |— |— |— |— |'''1.247''' |- style="text-align:center;" |'''1953''' |461 |3 |761 |0 |0 |241 |20 |— |'''1.486''' |- style="text-align:center;" |'''1961''' |888 |0 |14 |— |— |237 |341 |— |'''1.480''' |- style="text-align:center;" |'''1971''' |1.274 |7 |12 |0 |— |351 |270 |— |'''1.914''' |- style="text-align:center;" |'''1981''' |1.777 |0 |0 |8 |0 |337 |280 |— |'''2.402''' |- style="text-align:center;" |'''1991''' |1.944 |0 |0 |12 |0 |245 |270 |— |'''2.471''' |- style="text-align:center;" |'''1994''' |2.027 |0 |0 |9 |0 |334 |119 |— |'''2.489''' |- style="text-align:center;" |'''2002''' |2.285 |0 |0 |2 |0 |238 |29 |— |'''2.554''' |- style="text-align:center;" |'''2021''' |2.285 |2 |0 |21 |4 |169 |16 |56 |'''2.553''' |} <small>* Извор: [[Државен завод за статистика на Република Македонија]] (1948-2021), според податоци од официјалните пописи во соодветните години</small> === Родови === Росоман било македонско муслиманско село, но сега е доминантно македонско православно село. Според истражувањата од почетокот на 1920-тите години, во селото биле застапени следниве родови:<ref name=":0" /> * '''Староседелци:''' ''Минтешовци'' (8 к.), ''Јусуфчевци'' (7 к.), ''Патревци'' (10 к.), ''Алималовци'' (6 к.), ''Пусуловци'' (8 к.), ''Абевци'' (10 к.), ''Нолбантиновци'' (12 к.), ''Аџијовци'' (15 к.), ''Мустабеговци'' (12 к.), ''Узуновци'' (15 к.), ''Селимовци'' (25 к.) и ''Патлевци'' (6 к.). * '''Доселеници:''' ''Берберовци'' (9 к.), порано наречени ''Јуруковци'', доселени се од [[Јуруци|јуручкиот предел]], по потекло [[Јуруци]]; ''Хукачевци'' (6 к.), доселени се од [[Манастирец]] на почетокот од {{римски|19}} век; ''Асанчевци'' (8 к.), доселени во 1840 година од селото [[Дуброво]]; ''Муаџировци'' (2 к.), доселени во 1878 година од [[Врање]] во [[Србија]]; ''Пундевци'' (1 к.), доселени во 1902 година од селото ''Долни Дисан'' и ''Дашковци-Чамевци'' (1 к.), доселени во 1913 година од [[Долни Дисан]], а таму во {{римски|18}} век од раселеното село Раштани. === Иселеништво === Муслиманите од селото се иселени во Турција. == Општествени установи == * [[ОУ „Пере Тошев“ - Росоман|Централно основно училиште „Пере Тошев“]], деветгодишно основно училиште * Детска градинка „Праскичка“ * Седиште на [[Општина Росоман]] * Пошта ([[Поштенски броеви во Македонија|1422]]) * Амбуланта * Дом на културата <gallery mode="packed" heights="120px"> Податотека:Амбуланта во селото Росоман.jpg|Амбулантата Податотека:Градинка „Праскичка“ - Росоман.jpg|Градинката Податотека:ОУ „Пере Тошев“ - Росоман.jpg|Основното училиште Податотека:Пошта во Росоман 2.jpg|Поштата Податотека:Спортска сала во Росоман.jpg|Спортската сала Податотека:Старо училиште во Росоман.jpg|Старото училиште </gallery> == Самоуправа и политика == На крајот од XIX век, Росоман било село во [[Тиквешка Каза|Тиквешката Каза]] на [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. Селото влегува во рамките на [[Општина Росоман]], една од ретките општини која не била променета при новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната [[Општина Росоман]]. Во периодот 1965-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Кавадарци. Во периодот од 1955 до 1965 година, селото влегувало во рамките на тогашната општина Градско. Во периодот 1952-1955, селото било седиште на тогашната општина Росоман, во која покрај селото Росоман се наоѓале селата Камен Дол, Крушевица, Манастирец, Паликура, Рибарци, Сирково и Трстеник. Во периодот 1950-1952, селото било седиште на некогашната општина Росоман, во која влегувале селата Паликура и Росоман. <gallery mode="packed" heights="150px"> Податотека:Објект на месна заедница во Росоман.jpg|Месната заедница Податотека:Управна зграда на Општина Росоман.jpg|Управна зграда Податотека:Влез од управната зграда на Општина Росоман.jpg|Влез во управната зграда Податотека:Управна зграда на Општина Росоман 3.jpg|Управна зграда Податотека:Објект на месна заедница во Росоман 2.jpg|Влезот во месната заедница Податотека:Објект на месна заедница во Росоман 3.jpg|[[Знаме на Македонија|Sвезда од Кутлеш]] на месната заедница </gallery> === Избирачко место === Во селото постојат избирачките места бр. 0720, 0721 и 0722 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместени во просториите на новото основно училиште.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20230817210325/https://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|archive-date=2023-08-17|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на овие избирачки места биле запишани вкупно 2.166 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20191229144944/https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|archive-date=2019-12-29|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Локални избори во Македонија (2021)|локалните избори во 2021 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 2.149 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url= https://ep.sec.mk/election/results/electionType/local/electionYear/2021/electionRound/21/municipality/551/pollingStation/21741|title=Резултати|work=[[Државна изборна комисија]]|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=10 февруари 2025}}</ref> == Културни и природни знаменитости == [[Податотека:Црква „Св. Троица“ - Росоман.jpg|мини|300п|десно|Главната селска црква „Св. Троица“]] ;Археолошки наоѓалишта<ref name="АрхеоКарта"/> * [[Савова Чешма (Росоман)|Савова Чешма]] — населба од римско време; * [[Селски Гробишта (Росоман)|Селски Гробишта]] — базилика од старохристијанско време; * [[Ќуровец (Росоман)|Ќуровец]] — населба од доцноантичко време; и * [[Чешма (Росоман)|Чешма]] — осамен наод од римско време. ;Цркви<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7|page=62}}</ref><ref>[http://www.povardarska-eparhija.org.mk/pe//index.php?option=com_content&task=view&id=1828&Itemid=32 ''Литургија и освет на камен темелник'']</ref> * [[Црква „Св. Троица“ - Росоман|Црква „Св. Троица“]] — главна селска црква. <!--== Редовни настани == == Личности ==--> == Култура и спорт == * [[ФК Росоман 83]] - оформен е во 1983 година, а има настапувано и во [[Втора македонска фудбалска лига|Втората македонска фудбалска лига]]. == Галерија == <gallery mode="packed" heights="120px"> Податотека:Старо училиште во Росоман 2.jpg|Старото училиште Податотека:Градинка „Праскичка“ - Росоман 2.jpg|Детско игралиште кај градинката Податотека:Пошта во Росоман.jpg|Поштата Податотека:Старо училиште во Росоман 3.jpg|Старото училиште Податотека:Старо училиште во Росоман 4.jpg|Лулашки Податотека:Старо училиште во Росоман 5.jpg|Спортски терени </gallery> == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Rosoman}} {{Општина Росоман}} [[Категорија:Росоман| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Кавадаречки села]] [[Категорија:Села во Општина Росоман]] fixznn1m0aqi3zhmrevz7fmwgq6ug73 0 16145 5378685 5227833 2025-06-10T15:17:49Z Orce Wiki 121850 Додаден текст за женската носија и додадени наводи 5378685 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Празнични носии од пределот Дурачка Река.png|мини|255px|Празнични носии од пределот [[Дурачка Река (област)|Дурачка Река]]]] '''Носиите од Дурачка Река''' биле носени во [[Дурачка Река (област)|издвоениот планински предел]] по течението на [[Дурачка Река (река)|Дурачка Река]], во чиј состав влегуваат само четири села: [[Дурачка Река]], [[Станци]], [[Б’с|Б'с]] и Д'рнак. Носијата претрпела многу промени и во голем дел станала слична на носијата од соседниот предел [[Носии од Славиште|Источен дел на Славиште]], но сепак се разликува со свои посебни карактеристики.<ref name=":1">{{Наведена книга|title=Македонски народни носии|last=Јаневски|first=Владимир|publisher=Здружение на етнокореолози на Македонија|year=2024|isbn=978-608-65803-2-2|location=Скопје|pages=190-193}}</ref> Таа покажува извесни сличности со носијата од јужните делови на [[Осоговија|Осоговијата]], кон [[Кочанска Котлина|Кочанско]], а во некои елементи се надоврзува и на носијата на преселниците во шопската оаза [[Радовишки Шоплук]].<ref name=":0">{{Наведена книга|url=https://www.twirpx.com/file/2991485/|title=Македонски Народни Носии I|last=Здравев|first=Ѓорѓи|publisher=Матица Македонска|year=1996|isbn=9989-48-009-5|location=Скопје|pages=154 и стр. 155}}</ref> == Женската носија == Со одредени варијантни разлики во материјалот, обликувањето и украсувањето на поодделните облеки, се јавува носијата од пределот [[Дурачка Река (област)|Дурачка Река]], што го сочинуваат повеќе села по текот на истоимената планинска рекичка. Врз платнената кошула кенарлија во овој предел жените облекуваат безракавен долг елек од пругасто шарена волнена ткаенина, ноставен со конопно платно.<ref name=":2" /> Белата платнена кошула со кенари, која до периодот меѓу двете светски војни била скромно украсена со везбена декорација, подоцна почнала да се украсува со шарени рачно плетени ојки и сорки. Под влијание на [[Носии од Славиште|носијата од источниот дел на Славиште]], од втората половина на минатиот век, кошулата започнала да се украсува и со бели рачно плетени тантели во долниот дел. Влијанија од [[Носии од Овче Поле|носијата од Овче Поле]] се забележуваат и кај горната облека елек, кој е долг до колена и е направен од пругаста ткаенина [[антерија]].<ref name=":3">{{Наведена книга|title=Македонски народни носии|last=Здравев|first=Ѓорѓи|publisher=Матица македонска|year=2005|isbn=9989-48-584-4|location=Скопје|pages=142-145}}</ref> Околу половината жените се опашуваат со волнен ткаен појас кемер и декоративно орнаментирана скутина крпа.<ref name=":2" /> Волнената [[скутина]] наречена скутача, била составена од една или две струки дипли, со широка орнаментирана бордура во долниот дел. Слично орнаментирање се среќава и кај женските скутини во [[Носии од Радовишки Шоплук|Радовишки Шоплук]] и [[Носии од Радовишко Поле и Струмичко Поле|Радовишко-Струмичко Поле]].<ref name=":3" /> Празничната и невестинската облека е [[џубе]] од црна клашна, со богати поткити и украси од волнени и срмени гајтани, и ткаена крпа јашмак.[[Податотека:Женски народни носии од регионот на Крива Паланка.jpg|мини|лево|270px|Жени во носии од с. [[Дурачка Река|Дурачка Река,]] од истоимениот предел]]Волнени орнаментирани црвени „чорапи колајлии“ и домашно изработени [[опинци]] со долги волнени врвци го оформуваат обувањето на нозете во овие планински села.<ref name=":2">{{Наведена книга|title=Етнологија на Македонците|last=Томовски|first=Крум|publisher=МАНУ|year=1996|isbn=9989-649-25-1|location=Скопје|pages=155 и стр. 156}}</ref> Како фризура, жените носеле кркми, кои ги правеле со сечење на косата над образите и ушите, што претставувало обележје за омажени жени. Ваквиот начин на кратење на косата се среќава и во [[Носии од Радовишки Шоплук|Радовишки Шоплук]] и [[Народни носии од Мариово|Мариово]].<ref name=":3" /> Невестите од почетокот на 20-ти век покрај кенарната кошуља, на градите носеле грудњак и облекувале два елека: ширитлија елек со узбојки и алов елек. На половината опашувале поес, а на предниот дел носеле две [[скутини]]: пешкир скутача со три преткава и пеперуглија скутача. Скутината дополнително се украсувала со крпа, врз која се носело монистрено коланче со [[пафти]]. На градите носеле гердан. Како горни облеки носеле фермене и [[џубе]], а врз нив во горниот дел се префрлал специфичниот јашмак.<ref name=":1" /> Невестинското џубе кое имало посебно изразен локален карактер било направено од црн шајак и богато украсено со срмени или црвени гајтански апликации. Поради оваа мошне украсна облека, жените од овој крај, како и оние што ја носеле а припаѓале на други шопски региони, се нарекувале црноџупки.<ref name=":3" /> Косата кај невестите се плетела во плетенки со вплетени коцели, а главата се покривала со плиток [[Фес (капа)|фес]], украсен со монистрени украси, метални монети и китки од природно цвеќе. Над фесот се префрлала [[шамија]].<ref name=":1" /> == Машката носија == Машкиот рувет се состоел од бела платнена кошула широки или рамно-кроени ракави, [[чакшири]] од дебел кафеав или црникав шајак кои биле опточени со црни гајтани по рабовите и околу џеповите и алов појас со црни шарки кој се опашувал околу половината. Елекот (допојасна облека) порано бил од кафеав шајак (природната боја на [[волна]]), а потоа се ткаел од црвена/синкава ткаенина со вертикални црно-бели шарки. Наместо елекот можело да се носи [[минтан]] од волнена ткаенина „[[антерија]]“ со долги ракави и црни и бели пруги, или џамадан од црн шајак со долги ракави и црни/сини гајтани по рабовите. Чакширите со долги ногавици биле скроени од кафеав или црн шајак. Под колената се носеле црвени појасчиња „подвески“, а младоженците носеле калчини од кафеав шајак украсувани со црни гајтани. На нозете носеле волнени чорапи кои биле орнаментирани по целата должина на црвена основа, и [[Опинок|опинци]] од свинска или говедска кожа со врвци за врзување, а кон крајот на минатиот век на главата носеле [[Фес (капа)|фесче]] обвиено со црна/сина чалма, а потоа носеле или [[шубара]] од јагнешка кожа, или качкет „кескета“ – градска капа.<ref name=":0" /> Шубарата го потенцирала шопскиот дух на носијата.<ref name=":3" /> За време на зимско време се носело [[долама]] од кафеав шајак со долги ракави и црни гајтани по рабовите, а над неа се носело кушљак кој бил долг до под колената со ќуљавка.<ref name=":0" /> == Наводи == <references /> {{Македонски народни носии}} [[Категорија:Шопски регион]] ljlc7x2b64ynyf8acooexptvenxl3gr 4 20515 5378695 5373634 2025-06-10T15:36:32Z Marco Mitrovich 114460 /* Upcoming Deployment of the CampaignEvents Extension */ 5378695 wikitext text/x-wiki <!---------------------------------------------------------------------------------> <!-------Вам ви благодари помошниот тим на Википедија (pro's making woners)------> <!---------------------------------------------------------------------------------> {{Селска чешма}}<br /> __NEWSECTIONLINK__ <div id="содржина"> __TOC__ <div id="дискусии"> [[Категорија:Википедија:Селска чешма| ]] [[Категорија:Википедија:Заедница|Селска чешма]] == Критериуми за значајност == Здраво на сите, сакам да составам работна група, за да разработиме страница во која ќе ги наведеме критериумите за значајност, и ќе ја поставиме за гласање кога ќе е готов текстот. Вакви страници со дефинирани критериуми има на 54 јазици досега, а на англиската е најразработено, средено [[:en:Category:Wikipedia notability guidelines|по категории]]. Доколку има некој заинтересиран, нека ме контактира по мејл, со порака, било како. Поздрав - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 21:05, 16 ноември 2024 (CET) == Sign up for the language community meeting on November 29th, 16:00 UTC == Hello everyone, The next language community meeting is coming up next week, on November 29th, at 16:00 UTC (Zonestamp! For your timezone <https://zonestamp.toolforge.org/1732896000>). If you're interested in joining, you can sign up on this wiki page: <https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#29_November_2024>. This participant-driven meeting will be organized by the Wikimedia Foundation’s Language Product Localization team and the Language Diversity Hub. There will be presentations on topics like developing language keyboards, the creation of the Moore Wikipedia, and the language support track at Wiki Indaba. We will also have members from the Wayuunaiki community joining us to share their experiences with the Incubator and as a new community within our movement. This meeting will have a Spanish interpretation. Looking forward to seeing you at the language community meeting! Cheers, [[User:SSethi (WMF)|Srishti]] 20:54, 21 ноември 2024 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:SSethi (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27746256 --> == Proposal to enable the "Contribute" entry point in Macedonian Wikipedia == {{Int:Hello}} Macedonian Wikipedians, Apologies as this message is not in your language. {{Int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Wikimedia_Language_and_Product_Localization|WMF Language and Product Localization]] team proposes enabling an entry point called "Contribute" to your Wikipedia. The [[:bn:বিশেষ:Contribute|Contribute]] entry point is based on collaborative work with other product teams in the Wikimedia Foundation on [[mediawikiwiki:Edit_Discovery|Edit discovery]], which validated the entry point as a persistent and constant path that contributors took to discover ways to contribute content in Wikipedia. Therefore, enabling this entry point in your Wikipedia will help contributors quickly discover available tools and immediately click to start using them. This entry point is designed to be a central point for discovering contribution tools in Macedonian Wikipedia. '''Who can access it''' Once it is enabled in your Wikipedia, newcomers can access the entry point automatically by just logging into their account, click on the User drop-down menu and choose the "Contribute" icon, which takes you to another menu where you will find a self-guided description of what you can do to contribute content, as shown in the image below. An option to "view contributions" is also available to access the list of your contributions. [[File:Mobile_Contribute_Page.png|Mobile Contribute Page]] [[File:Mobile_contribute_menu_(detailed).png|Mobile contribute menu (detailed)]] For experienced contributors, the Contribute icon is not automatically shown in their User drop-down menu. They will still see the "Contributions" option unless they change it to the "Contribute" manually. This feature is available in four Wikipedia (Albanian, Malayalam, Mongolian, and Tagalog). We have gotten valuable feedback that helped us improve its discoverability. Now, it is ready to be enabled in other Wikis. One major improvement was to [[phab:T369041|make the entry point optional for experienced contributors]] who still want to have the "Contributions" entry point as default.           We plan to enable it '''on mobile''' for Wikis, where the Section translation tool is enabled. In this way, we will provide a main entry point to the mobile translation dashboard, and the exposure can still be limited by targeting only the mobile platform for now. If there are no objections to having the entry point for mobile users from your community, we will enable it by 10th December 2024. We welcome your feedback and questions in this thread on our proposal to enable it here. Suppose there are no objections, we will deploy the "Contribute" entry point in your Wikipedia. We look forward to your response soon. Thank you! On behalf of the WMF Language and Product Localization team. [[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] <small>([[User talk:UOzurumba (WMF)|разговор]])</small> 04:46, 28 ноември 2024 (CET) == Привремени сметки: потребна техничка помош == Во рамките на [[diffblog:2024/11/05/say-hi-to-temporary-accounts-easier-collaboration-with-logged-out-editors-with-better-privacy-protection/|воведувањето на привремени сметки]], работиме на тоа да обезбедиме алатките, ботовите, корисничките скрипти, филтрите за злоупотреби и сиот останат код во сопственост на заедницата да продолжат да работат без проблем. '''Што се привремени сметки?''' Привремените сметки се нов вид сметки за незачленети уредници. Наместо јавно да се покажуваат IP-адреси, овие сметки на ненајавените корисници им доделуваат привремени назнаки. Може да има потреба од надградби за правилно да работат алатките на кои им се неопходни IP-адреси или работни текови за ненајавени корисници. Привремените сметки веќе се пуштени на некои пилотни викија. Во февруари следат уште пилоти, а во мај привремените сметки ќе се воведат на сите викија. '''Како можете да помогнете''' * Проверете дали кодот (било на Toolforge или на вики, т.е.: алатки, помагала, ботови или кориснички скрипти) што сте го создале или често го користите работи на викијата што веќе имаат привремени сметки. Еве [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/FAQ#Where_are_temporary_accounts_deployed?_When_will_these_changes_reach_my_wiki?|список на содржински викија]], а ова е [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/FAQ#Where_can_I_test_it?|список на викија во бета и пробни викија]] со привремени сметки. * Ако забележите алатка засегната од ова, ви препорачуваме да ја подновите во согласност со нашиот [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/For_developers|водич за разработувачка документација]]. * [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/For_developers/Impacted_tools|Додајте ги засегнатите алатки на оваа страница]]. Сакаме да имаме увид над нив за да се осигураме дека сè работи според очекуваното. * Поледајте ги Филтрите на злоупотреби што се користат на вашето вики. Сите филтри што користат IP-адреси преку user_name повеќе нема да можат да го прават тоа. Тие филтри треба да се подноват, оспособувајќи ги да користат user_unnamed_ip наместо претходното. Коментар од нашите инженери: „Главен случај на употреба ќе биде ако пробате нешто како  ip_in_range(s). Работите што се однесуваат на кориснички имиња треба начелно да се во ред, и ќе продолжат да се однесуваат на имињата на привремените сметки“. Ако имате уште прашања за Филтерот за залоупотреби, оставете коментар на задачата [[phab:T369611|T369611]] на Фабрикатор. * Ако наидете на проблеми, или имате коментари или прашања, пишете на [[mediawikiwiki:Talk:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts|проектната разговорна страница]]. Можете и да се придружите на [[discord:channels/221049808784326656/1227616742340034722|наменската нишка на Discord]] ако ви треба поддршка или ако сакате на екипата да ѝ дадете ваше мислење. Вашето испробвување и пријавување на потенцијални проблеми ни помага да се осигураме дека важние алатки ќе продолжат да работат како што треба по воведувањето на привремените сметки. Ви благодариме на поддршката! [[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] <small>([[User talk:Udehb-WMF|разговор]])</small> 08:35, 9 декември 2024 (CET) == Преместување на статија == Кој може да ми помогне, сакам статијата „Меѓународни фотографски асоцијации“ да ја преместам во „Фотографски организации“. Целта е да се смени насловот, мислам дека „Фотографски организации“ е посоодветен. [[User:Zoran.Zdravev|Zoran.Zdravev]] <small>([[User talk:Zoran.Zdravev|разговор]])</small> 19:45, 23 декември 2024 (CET) == Launching! Join Us for Wiki Loves Ramadan 2025! == Dear All, We’re happy to announce the launch of [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|Wiki Loves Ramadan 2025]], an annual international campaign dedicated to celebrating and preserving Islamic cultures and history through the power of Wikipedia. As an active contributor to the Local Wikipedia, you are specially invited to participate in the launch. This year’s campaign will be launched for you to join us write, edit, and improve articles that showcase the richness and diversity of Islamic traditions, history, and culture. * Topic: [[m:Event:Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch|Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch]] * When: Jan 19, 2025 * Time: 16:00 Universal Time UTC and runs throughout Ramadan (starting February 25, 2025). * Join Zoom Meeting: https://us02web.zoom.us/j/88420056597?pwd=NdrpqIhrwAVPeWB8FNb258n7qngqqo.1 * Zoom meeting hosted by [[m:Wikimedia Bangladesh|Wikimedia Bangladesh]] To get started, visit the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|campaign page]] for details, resources, and guidelines: Wiki Loves Ramadan 2025. Add [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Participant|your community here]], and organized Wiki Loves Ramadan 2025 in your local language. Whether you’re a first-time editor or an experienced Wikipedian, your contributions matter. Together, we can ensure Islamic cultures and traditions are well-represented and accessible to all. Feel free to invite your community and friends too. Kindly reach out if you have any questions or need support as you prepare to participate. Let’s make Wiki Loves Ramadan 2025 a success! For the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Team|International Team]] 13:08, 16 јануари 2025 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:ZI Jony@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=27568454 --> <div class="boilerplate metadata rfa" style="background-color: #F3F9FF; margin: 2em 0 0 0; padding: 0 10px 0 10px; border: 1px solid #AAAAAA;"> == Предлози за правилно користење извори од отоманскиот период со именување на етничката припадност == Здраво на сите, Ја отворам оваа нишка со собирање на предлози, кои подоцна би се ставиле на гласање од страна на заедницата со цел воедначено користење на изворите од отоманскиот период при именувањето на етничката припадност на жителите. Бидејќи во нашата историографија истите извори се оспорени, а на нашата Википедија се користат различни варијанти од изворите, како: # користење на шаблонот [[Предлошка:БИМ|<nowiki>{{БИМ}}</nowiki>]] # употреба само на бројноста на населението, без да се спомнува етничка припадност # употреба на етничката припадност како што е наведена во изворот, но ''во наводници'', за да се знае дека само се цитира, избегнувајќи поддршка за ставот на авторот # употреба на етничката припадност како што е наведена во изворот (без никакви знаци и прибелешки) Се работи за книгите („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“, „[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“, „[[Материјали по изучувањето на Македонија]]“ (оригиналот), Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г., и други). До крајот на месецов може да трае прибирањето на предлозите. Поздрав, --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 18:18, 20 јануари 2025 (CET) === Изјаснувања === {{коментар}} Третото. Изворот за жал не вели Македонци. После споменувањето дека живеат x Бугари во некое x населено место, треба да виде спомнато дека Македонците биле сметани за Бугари поради великобугарската државна политика и поради личните погледи на авторот. [[User:Dandarmkd|Dandarmkd]] <small>([[User talk:Dandarmkd|разговор]])</small> 01:49, 21 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Доколку повеќе не може да се користи само <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>, туку мора наводната етничка припадност да биде наведена точно како во изворот уште во самиот текст, тогаш би одел со комбинација од ''предлогот '''бр. 3''' заедно со <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>'' веднаш по него. Значи „Бугари“ (исклучиво во наводници), и веднаш по него напомената која ја дава предлошката <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>. Нема ништо толку контроверзно ако се рече дека некој великобугарски извор во екот на асимилаторската политика ги нарекувал Македонците така. Тоа сите го знаат. Наводниците се доволно оградувачки за нас. Доколку ги избришеме сите места кајшто се спомнува етничка припадност, тогаш статиите за Егејска Македонија стануваат речиси бесмислени. Голема дел од нивната смисла е да се прикаже колку наш народ имало каде и кога во тие краишта. --[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 09:46, 21 јануари 2025 (CET) ::'''Дополнување''': Јас сум можеби повеќе и за варијантата да остане сето како што е, но да биде формулирано '''''...живееле X Македонци (кај него „Бугари“)'''''. --[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 10:45, 24 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Јас се согласувам со Никола и со Бојан, па затоа гласам за предлогот бр. 3 заедно со предлошката <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>. На сличен начин постапуваме и со етничката припадност на населението во селата според поновите пописи, каде што се прибележува дека голем дел од Турците и Албанците се всушност Македонци-муслимани коишто поради верски причини се попишани поинаку.--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 10:58, 21 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Можеби најарно воопшто да не се користи тој извор низ статиите? - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 19:06, 21 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Јас сум да си остане опцијата под бр. 1 само <nowiki>{{БИМ}}</nowiki> како што е и сега или пак воопшто да не се користат тие извори низ статиите. Друга идеја е да се подели населението според црквата, Егзархисти, Патријарши, Муслимани, по што всушност и се идентификувале најголем број од луѓето, може и да се даде забелешка под чива контрола била секоја црква. - [[User:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] <small>([[User talk:Bojan9Spasovski|разговор]])</small> 12:48, 23 јануари 2025 (CET) :За жал, понудената алтернатива не е решение, особено не за егејските села (но и за сите, ако се подразмислам). Патријаршисти имало и наши и Грци и Власи (речиси сите Власи). Муслимани имало и наши и Турци и Албанци и Грци и Роми. Ова е проблем и за моноетничките и за мешаните села. Покрај тоа, не станува збор за еден извор, туку барем три, и тие чинат многу битен дел од секоја статија. [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 21:32, 23 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Ние имаме статија за книгата на Кнчов, каде си е објаснето дека се вршела бугарска пропаганда. Ако ги пишеме Македонци, сега ние обратна пропагнада ќе направиме. Нас ни се важни бројките за да ги поставуваме во статии за села и градови историски да покажеме колкав бил бројот на жители, затоа треба да стои или само број на жители, без национална припадност, или воопшто да ги исфрлиме тие извори од употреба, сепак, поарно да нема некоја информација отколку да биде спорна или погрешна. -[[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 09:54, 24 јануари 2025 (CET) {{Коментар}} Васил Канчов, кој е лидер на бугарската пропаганда во Македонија кажува и пишува во својата книга: „Месните бугари и куцовласи, кои живет во пределите на Македонија '''се нарекуваат самите Македонци и околните народи ги нарекуваат така'''. Турците и арнаутите не се кажуваат Македонци, но запрашани од каде се, одговараат: од Македонија.”<nowiki><ref> Цитат од книгата “Орохидрография на Македония” - Васил Кънчов, Пловдив, Печатница Хр. Г. Данов, 1911 г.</ref></nowiki> Така што секое демографско толкување на бугарски извори (а сите бугарски издавачи се повикуваат на него) паѓа во вода. Доволно е само бројка да се наведе, а ако е потребно толкување, еве цитатот на самио Канчов нека се употребува. Поззз--<big><font face="Monotype Corsiva">[[Корисник:MacedonianBoy|Никола]] ^{[[Разговор со корисник:MacedonianBoy|Стоіаноски]]}</font></big> 10:09, 24 јануари 2025 (CET) :Токму таа улога веќе ја исполнува постоечкиот [[Предлошка:БИМ|<nowiki>{{БИМ}}</nowiki>]]. А за важноста за истакнување на етничката припадност веќе објаснив погоре на два наврата. Дури и може да оди формулата што ја дадов во дополнувањето горе. [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 10:24, 24 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Не можеме да се ограничиме на одредување ентитет од турски извори кога истите не запишувале етничка припадност. Не се слагам со [[User:Виолетова|Виолетова]] дека доколку се цитира К'нчов треба да стои како напишал (Бугари). [[Орохидрографија на Македонија#/media/Податотека:OrohidrografijaNaMakedonijaStrana6.jpg|Бидејќи самиот кажува дека сите не нарекувале Македонци, па дури и самиот народ се нарекувал Македонски]]. Значи свесно лажел и манипулирал, така да ние не вршиме пропаганда тука ја кажуваме вистината кој овој фалсификатор ја направил за нашиот народ. Можеби треба и да се забрани К'нчов да се користи како извор за идентитетот на населението, а да се користат неговите бројки (освен и таму ако не манипулирал по нарачка). Да не заборавиме дека Крсте Мисирков во првиот број на списанието „Вардар“ изработил етнографско-демографско-статистичкиот труд [https://xn--80axd.xn--d1alf/en/01%d0%b0-%d1%81%d0%b0%d0%bc%d0%be%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%bd%d0%be%d1%81%d1%82/%d0%b0i-%d0%b4%d0%be%d0%ba%d1%83%d0%bc%d0%b5%d0%bd%d1%82%d0%b8/%d0%b001-%d0%bc%d0%b0%d0%ba%d0%b5%d0%b4%d0%be%d0%bd%d1%81%d0%ba%d0%b0-%d0%b4%d0%be%d0%ba%d1%83%d0%bc%d0%b5%d0%bd%d1%82%d0%b0%d1%86%d0%b8%d1%98%d0%b0/%d0%b01-1-%d1%81%d0%bb%d0%b8%d0%ba%d0%b0-%d0%b8-%d0%bf%d0%be%d1%81%d0%be%d0%ba%d0%b0/1905_%d1%81%d0%bf%d0%b8%d1%81%d0%b0%d0%bd%d0%b8%d0%b5-%d0%b2%d0%b0%d1%80%d0%b4%d0%b0%d1%80-%d1%81%d1%82%d0%b0%d1%82%d0%b8%d1%81%d1%82%d0%b8%d1%87%d0%ba%d0%b0-%d1%82%d0%b0%d0%b1%d0%b5%d0%bb%d0%b0/ „Список села од iужна Мак`едониiа (Пазарцко, Гевг`елиiцко и Кукушко)“] во која јасно ги обележал Македонците како Македонци. Се сложувам со <big><font face="Monotype Corsiva">[[Корисник:MacedonianBoy|Никола]] ^{[[Разговор со корисник:MacedonianBoy|Стоіаноски]]}</font></big>. Поздрав [[User:Forbidden History|Forbidden History]] <small>([[User talk:Forbidden History|разговор]])</small> 19:18, 29 јануари 2025 (CET) :Грешно си разбрал ~~[[Корисник:Forbidden History|Forbidden History]], јас не сум за тоа да ги пишеме Бугари, како што Кнчов ги ставил, туку само жители, без определба. Поздрав - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 09:56, 30 јануари 2025 (CET) ::Се извинувам, тогаш. Моја грешка. [[User:Forbidden History|Forbidden History]] <small>([[User talk:Forbidden History|разговор]])</small> 11:20, 31 јануари 2025 (CET) ______________________ Во текот на утрешниот ден ќе ги запишам како предлози сите изјаснувања погоре со начинот на изјаснувања (налик тоа што беше за Пописот 2021), па од понеделник ќе може да гласаме. Фала за сите што земавте учество во ова. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 20:06, 31 јануари 2025 (CET) === Можни решенија === <span style="border: 1px solid #aaa; background: #f9fcf9; margin-right: .5em; padding: 6px;">Предлогот е направен во 22:30 ч. на 5 февруари 2025 (CET) и гласањето трае точно 7 дена.</span> * '''Предлог 1:''' продолжување на користењето на шаблонот [[Предлошка:БИМ|<nowiki>{{БИМ}}</nowiki>]] во истиот облик; * '''Предлог 2:''' употреба на етничката припадност како што е наведена во изворот во наводници во загради, за да се знае дека само се цитира, а претходно се користи дообјаснување (пр. '''''...живееле X Македонци (во книгата наведени како „Бугари“)'''''.); * '''Предлог 3:''' употреба само на бројноста на населението, без да се спомнува етничка припадност (пр. '''во селото во 1900 година имало 100 жители'''); и * '''Предлог 4:''' употреба на бројот на жители и нивната религија, без употреба на нивната оспорена етничка припадност (пр. '''во селото во 1900 година живееле 100 жители, христијани'''). Ве повикувам да се изјасните за некој од горенаведените предлози и да образложите зошто сметате дека е најсоодветен. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 22:34, 5 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 2.[[User:Dandarmkd|Dandarmkd]] <small>([[User talk:Dandarmkd|разговор]])</small> 01:13, 6 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 4 : Мое мислење е дека ако ние ги македонизираме жителите кои Кнчев ги бугаризирал не е соодветно решение, и затоа сметам дека треба да се впишат жители, христијани - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 09:59, 6 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 1. Сметам дека предлошката одлично објаснува како се определувало населението, а го објаснува и фалсификатот кој го правел овој бугарски пропагандист.[[User:Forbidden History|Forbidden History]] <small>([[User talk:Forbidden History|разговор]])</small> 20:47, 6 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 1.[[User:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] <small>([[User talk:Bojan9Spasovski|разговор]])</small> 16:41, 7 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 1. Ако се употребува доследно, сметам дека напомената во <nowiki>{{БИМ}}</nowiki> е доволна за да се задоволи стандардот на наведување на извор каков што е. Ова ќе важи не само за К’нчов („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“), туку и за „[[Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника]]“, која е правена од Бугарин и бугаромански владика и за „[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“, која е правена од Мишев — главен агент на Егзархијата. Поради тоа што изворите велат „Бугари“, би било сепак неисправно ако воопшто не се користи <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>, но ако ја користиме доследно, сè треба да биде во ред. --[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 22:49, 11 февруари 2025 (CET) {{За}} Предлог 1 --<big><font face="Monotype Corsiva">[[Корисник:MacedonianBoy|Никола]] ^{[[Разговор со корисник:MacedonianBoy|Стоіаноски]]}</font></big> 16:29, 12 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 1 — [[User:SpectralWiz|SpectralWiz]] <small>([[Разговор со корисник:SpectralWiz|разговор]])</small> 20:03, 12 февруари 2025 (CET) === Одлука === Се усвојува '''Предлог 1''' со продолжување на користењето на <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>. {{ping|Bjankuloski06}} Можеш во предлошката да додадеш и други дела кои се настанати по 1900 година, како би можело да бидат опфатени и другите дела на овие пропагандисти. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 10:30, 13 февруари 2025 (CET) </div class> == Кореница == колку е старо селото, кога е изградено училиштето, колну воденици ижало, кои се познати личности, легенди за селото.Колевци кога се доселиле, Во Нов учествувал Здраве Божин Колески за него кои информации имате, задруга кога се формирала кој ја формирал. [[Special:Contributions/146.255.75.213|146.255.75.213]] <small>([[User talk:146.255.75.213|разговор]])</small> 00:28, 22 јануари 2025 (CET) :Во [[Кореница|статијата за селото]] се наведени сите информации со коишто располагаме.--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 09:38, 22 јануари 2025 (CET) == Universal Code of Conduct annual review: provide your comments on the UCoC and Enforcement Guidelines == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines is open now. You can make suggestions for changes through 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 02:11, 24 јануари 2025 (CET) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27746256 --> == Feminism and Folklore 2025 starts soon == <div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;> [[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|centre|550px|frameless]] ::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <center>''{{int:please-translate}}''</center> Dear Wiki Community, You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025]]''' writing competition from February 1, 2025, to March 31, 2025 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia. You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles. Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project: # Create a page for the contest on the local wiki. # Set up a campaign on '''CampWiz''' tool. # Create the local list and mention the timeline and local and international prizes. # Request local admins for site notice. # Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta project page]]. This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools'''] Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2025|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance. We look forward to your immense coordination. Thank you and Best wishes, '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025 International Team]]''' ::::Stay connected [[File:B&W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&nbsp; [[File:B&W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]] </div></div> --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 03:36, 29 јануари 2025 (CET) == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Dear Wiki Community, You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore 2025]]''' an international media contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2025 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2025|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 03:36, 29 јануари 2025 (CET) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Tiven2240@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=26503019 --> == Reminder: first part of the annual UCoC review closes soon == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. This is a reminder that the first phase of the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines will be closing soon. You can make suggestions for changes through [[d:Q614092|the end of day]], 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. After review of the feedback, proposals for updated text will be published on Meta in March for another round of community review. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 01:48, 3 февруари 2025 (CET) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28198931 --> == Прашање == Дали може да се консултирам зошто при изработка на нова страница не се појавува опцијата „зачувај“. Вели, откако ќе се стават податоци, „одете на опцијата ,преглед‘ и потоа стиснете на ,зачувај‘. Ама никаде нема ,зачувај‘. Се работи за експериментирање. Што треба да се направи? Благодарам однапред на добронамерните одговори. [[User:Willusha|Willusha]] <small>([[User talk:Willusha|разговор]])</small> 14:14, 13 февруари 2025 (CET) :Се извинувам за многу задоцнетиот одговор. Некако не го добив известувањето дека некој пишал. Тоа напатствие е застарено — од поодамна копчето гласи „Објави ја сраницата“. Веќе ја најдов грешката и јас исправив. Поздрав. [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 13:19, 23 мај 2025 (CEST) == Нова страна за личност со исто име == Веќе постои страна за Димче Тошев (македонски партизан, револуционер, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ). Би сакал да додадам одредница за [https://ih.pmf.ukim.edu.mk/teachers/view/97 Димче Тошев], професор на Институтот за хемија, ПМФ. Не знам како да започнам затоа што одма ме води кон постојната страна за Димче Тошев. [[User:Zoranzdr|Zoranzdr]] <small>([[User talk:Zoranzdr|разговор]])</small> 18:25, 13 февруари 2025 (CET) :{{одговор|Zoranzdr}}Можеш како [[Димче Тошев (професор)]]--[[User:Тиверополник|Тиверополник]] <small>([[User talk:Тиверополник|разговор]])</small> 18:50, 13 февруари 2025 (CET) ::Благодарам! [[User:Zoranzdr|Zoranzdr]] <small>([[User talk:Zoranzdr|разговор]])</small> 10:34, 19 февруари 2025 (CET) :::Во меѓувреме, ќе создадам појаснителна страница за да може страницата Димче Тошев да дава објаснување за партизанот и за професорот. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 17:56, 19 февруари 2025 (CET) ::::Создадов страна за проф. Димче Тошев. Со фотографиите не сум сигурен како да постапам, затоа што јас немам авторски права. [[User:Zoranzdr|Zoranzdr]] <small>([[User talk:Zoranzdr|разговор]])</small> 10:05, 20 февруари 2025 (CET) == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Language Community Meeting (Feb 28th, 14:00 UTC) and Newsletter</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone! [[File:WP20Symbols WIKI INCUBATOR.svg|right|frameless|150x150px|alt=An image symbolising multiple languages]] We’re excited to announce that the next '''Language Community Meeting''' is happening soon, '''February 28th at 14:00 UTC'''! If you’d like to join, simply sign up on the '''[[mw:Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#28_February_2025|wiki page]]'''. This is a participant-driven meeting where we share updates on language-related projects, discuss technical challenges in language wikis, and collaborate on solutions. In our last meeting, we covered topics like developing language keyboards, creating the Moore Wikipedia, and updates from the language support track at Wiki Indaba. '''Got a topic to share?''' Whether it’s a technical update from your project, a challenge you need help with, or a request for interpretation support, we’d love to hear from you! Feel free to '''reply to this message''' or add agenda items to the document '''[[etherpad:p/language-community-meeting-feb-2025|here]]'''. Also, we wanted to highlight that the sixth edition of the Language & Internationalization newsletter (January 2025) is available here: [[:mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January]]. This newsletter provides updates from the October–December 2024 quarter on new feature development, improvements in various language-related technical projects and support efforts, details about community meetings, and ideas for contributing to projects. To stay updated, you can subscribe to the newsletter on its wiki page: [[:mw:Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter]]. We look forward to your ideas and participation at the language community meeting, see you there! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 09:29, 22 февруари 2025 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:SSethi (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28217779 --> == CEE Hub Microgrant Programme - 2025 round == '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants|CEE Hub Microgrant programme]]''' is open for submissions from the communities across Central and Eastern Europe (as well as Central Asia, and Farsi contributors that live in these regions). The CEE Hub Microgrant programme will fund projects ranging from 50 to 700 EUR. Please read the criteria and other details with the programme. '''[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdscTZ9EPNjHhU0r7hUHNwntX34Wrk8ieiHemk_clB9VI3PfQ/viewform Application form]''' is accessible on the Meta page where you will need to answer a few simple questions. You can find a list of the applications for the programme from 2024 [[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants/Applications 2024|on this page]], so you will get a sense of what other communities asked for funds. If you have any questions, please let us know ([[:m:Wikimedia CEE Hub/Communication|contact us]]). We are waiting for your submissions! --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 14:35, 24 февруари 2025 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:TRistovski-CEEhub@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28306207 --> == An improved dashboard for the Content Translation tool == {{Int:hello}} Macedonian Wikipedians, Apologies as this message is not in your language, {{Int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Wikimedia_Language_and_Product_Localization|Language and Product Localization team]] has improved the [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&campaign=contributionsmenu&to=es&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en#/ Content Translation dashboard] to create a consistent experience for all contributors using mobile and desktop devices. The improved translation dashboard allows all logged-in users of the tool to enjoy a consistent experience regardless of their type of device. With a harmonized experience, logged-in desktop users now have access to the capabilities shown in the image below. [[file:Content_Translation_new-dashboard.png|alt=|center|thumbnail|576x576px|Notice that in this screenshot, the new dashboard allows: Users to adjust suggestions with the "For you" and "...More" buttons to select general topics or community-created collections (like the example of Climate topic).  Also, users can use translation to create new articles (as before) and expand existing articles section by section. You can see how suggestions are provided in the new dashboard  in two groups ("Create new pages" and "Expand with new sections")-one for each activity. ]] [[file:Content_Translation_dashboard_on_desktop.png|alt=|center|thumbnail|577x577px|In the current dashboard, you will notice that you can't adjust suggestions to select topics or community-created collections. Also, you can't expand on existing articles by translating new sections. ]] We will implement this improvement on your wiki '''on Monday, March 10th, 2025''' and subsequently for other Wikipedias. We plan to roll it out on all wikis and remove the current dashboard '''by May 2025'''. We look forward to your feedback after using the new dashboard. Please reach out with any questions regarding your experience with the enhanced dashboard in this thread. Thank you! On behalf of the Language and Product Localization team. [[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] <small>([[User talk:UOzurumba (WMF)|разговор]])</small> 06:38, 5 март 2025 (CET) == Universal Code of Conduct annual review: proposed changes are available for comment == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know that [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|proposed changes]] to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter]] are open for review. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|You can provide feedback on suggested changes]]''' through the [[d:Q614092|end of day]] on Tuesday, 18 March 2025. This is the second step in the annual review process, the final step will be community voting on the proposed changes. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find relevant links about the process on the UCoC annual review page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] 19:51, 7 март 2025 (CET) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28307738 --> == <span lang="en" dir="ltr">Your wiki will be in read-only soon</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="server-switch"/><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Read this message in another language]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] The [[foundation:|Wikimedia Foundation]] will switch the traffic between its data centers. This will make sure that Wikipedia and the other Wikimedia wikis can stay online even after a disaster. All traffic will switch on '''{{#time:j xg|2025-03-19|en}}'''. The switch will start at '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2025-03-19T14:00|en}} {{#time:H:i e|2025-03-19T14:00}}]'''. Unfortunately, because of some limitations in [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], all editing must stop while the switch is made. We apologize for this disruption, and we are working to minimize it in the future. A banner will be displayed on all wikis 30 minutes before this operation happens. This banner will remain visible until the end of the operation. '''You will be able to read, but not edit, all wikis for a short period of time.''' *You will not be able to edit for up to an hour on {{#time:l j xg Y|2025-03-19|en}}. *If you try to edit or save during these times, you will see an error message. We hope that no edits will be lost during these minutes, but we can't guarantee it. If you see the error message, then please wait until everything is back to normal. Then you should be able to save your edit. But, we recommend that you make a copy of your changes first, just in case. ''Other effects'': *Background jobs will be slower and some may be dropped. Red links might not be updated as quickly as normal. If you create an article that is already linked somewhere else, the link will stay red longer than usual. Some long-running scripts will have to be stopped. * We expect the code deployments to happen as any other week. However, some case-by-case code freezes could punctually happen if the operation require them afterwards. * [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] will be unavailable for about 90 minutes. This project may be postponed if necessary. You can [[wikitech:Switch_Datacenter|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Any changes will be announced in the schedule. '''Please share this information with your community.'''</div><section end="server-switch"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:15, 15 март 2025 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Quiddity (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=28307742 --> == Ми Срби смо уз вас Македонијо == Саучешће народу Републике Македоније и целој вашој заједници Википедије на македонском језику због велике трагедије у Кочанима. Ми смо уз пријатељски македонски народ у овим тешким тренуцима.--[[User:Soundwaweserb|Soundwaweserb]] <small>([[User talk:Soundwaweserb|разговор]])</small> 08:19, 17 март 2025 (CET) == Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon. Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 04:04, 4 април 2025 (CEST) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Be part of the next CEE Catch Up about Global Trends == Hi everyone, We want to announce the ninth '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Catch up|CEE Catch Up]]''' session, which will be dedicated to the Foundation Annual Planning Workshop focused on [[diffblog:2025/03/04/global-trends-2025/|'''global trends that are affecting our movement''']]. The session will take place on 23^rd of April 2025, 18:00-19:00 CEST (check your local time [https://zonestamp.toolforge.org/1745424000 here]). Together (the CEE Communities and the Wikimedia Foundation staff) we will discuss the trends related to our projects, our readers and editors. We will explore how those trends show up in the CEE context and discuss what our projects need to address those trends, and how we can support them. You will also have the opportunity to ask questions to the Wikimedia Foundation staff about the work being planned as part of the annual plan that runs from July 2025 to June 2026. '''<u>''[[Wikimedia CEE Hub/Catch up|Join us at the Next CEE Catch up]]!''</u>''' --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 19:19, 14 април 2025 (CEST) (on behalf of the CEE Catch Up team) <!-- Пораката ја испрати Корисник:TRistovski-CEEhub@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28546550 --> == Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025: Invitation == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:UCDM 2025 general.png|180px|right]] {{int:please-translate}} Hello, dear Wikipedians!<br/> [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the fifth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from '''14th April''' until '''16th May 2025'''. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design, and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contributions in every language! The most active contesters will receive prizes. If you are interested in coordinating long-term community engagement for the campaign and becoming a local ambassador, we would love to hear from you! Please let us know your interest. <br/> We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:OlesiaLukaniuk (WMUA)|OlesiaLukaniuk (WMUA)]] ([[:m:User talk:OlesiaLukaniuk (WMUA)|talk]]) </div> 18:11, 16 април 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Hide on Rosé@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:OlesiaLukaniuk_(WMUA)/list_of_wikis&oldid=28552112 --> == Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines ("UCoC EG") and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 02:34, 17 април 2025 (CEST) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Sub-referencing: User testing == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:Sub-referencing reuse visual.png|400px|right]] <small>''Apologies for writing in English, please help us by providing a translation below''</small> Hi I’m Johannes from [[:m:Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]'s [[:m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes team]]. We are making great strides with the new [[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|sub-referencing feature]] and we’d love to invite you to take part in two activities to help us move this work further: #'''Try it out and share your feedback''' #:[[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing# Test the prototype|Please try]] the updated ''wikitext'' feature [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Sub-referencing on the beta wiki] and let us know what you think, either [[:m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|on our talk page]] or by [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/talktotechwish booking a call] with our UX researcher. #'''Get a sneak peak and help shape the ''Visual Editor'' user designs''' #:Help us test the new design prototypes by participating in user sessions – [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/gxk0taud/apply sign up here to receive an invite]. We're especially hoping to speak with people from underrepresented and diverse groups. If that's you, please consider signing up! No prior or extensive editing experience is required. User sessions will start ''May 14th''. We plan to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We’ll reach out to wikis for piloting in time for deployments. Creators and maintainers of reference-related tools and templates will be contacted beforehand as well. Thank you very much for your support and encouragement so far in helping bring this feature to life! </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]])</bdi> 17:03, 28 април 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Johannes Richter (WMDE)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&oldid=28628657 --> == Гласање по предложените измени на Напатствијата за спроведување на Универзалниот правилник на однесување и Повелбата на Координативниот комитет (U4C) == <section begin="announcement-content" /> Преиодот на гласање за измените на Универзалниот правилник на однесување и Повелбата на U4C завршува на 1 мај 2025 г. во 23:59 г. UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 во вашиот часовен појас]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Погледајте како да учествувате и прочитајте го предлогот]] на страницата за УПнО (UCoC) на Мета. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Координативниот комитет за Универзалниот правилник на однесување (U4C)]] е глобална група посветена на праведно и доследно спроведување на УПнО. Овој годишен осврт беше осмислен и спроведен од U4C. Повеќе информации за надлежнсотите на U4C ќе најдете во [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Повелбата на U4C]]. Споделете ја поракава со членовите на вашата заедница на вашиот јазик, за да можат и тие да учествуваат во ова. Во соработка со U4C -- <section end="announcement-content" /> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 05:41, 29 април 2025 (CEST)</div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == We will be enabling the new Charts extension on your wiki soon! == ''(Apologies for posting in English)'' Hi all! We have good news to share regarding the ongoing problem with graphs and charts affecting all wikis that use them. As you probably know, the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|old Graph extension]] was disabled in 2023 [[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/EWL4AGBEZEDMNNFTM4FRD4MHOU3CVESO/|due to security reasons]]. We’ve worked in these two years to find a solution that could replace the old extension, and provide a safer and better solution to users who wanted to showcase graphs and charts in their articles. We therefore developed the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Charts extension]], which will be replacing the old Graph extension and potentially also the [[:mw:Extension:EasyTimeline|EasyTimeline extension]]. After successfully deploying the extension on Italian, Swedish, and Hebrew Wikipedia, as well as on MediaWiki.org, as part of a pilot phase, we are now happy to announce that we are moving forward with the next phase of deployment, which will also include your wiki. The deployment will happen in batches, and will start from '''May 6'''. Please, consult [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project#Deployment Timeline|our page on MediaWiki.org]] to discover when the new Charts extension will be deployed on your wiki. You can also [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|consult the documentation]] about the extension on MediaWiki.org. If you have questions, need clarifications, or just want to express your opinion about it, please refer to the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension_talk:Chart/Project|project’s talk page on Mediawiki.org]], or ping me directly under this thread. If you encounter issues using Charts once it gets enabled on your wiki, please report it on the [[:mw:Extension_talk:Chart/Project|talk page]] or at [[phab:tag/charts|Phabricator]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|User:Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|talk]]) 17:08, 6 мај 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Sannita (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28663781 --> == Registration for the Wikimedia CEE Meeting 2025 is open == Dear all, The Organising Committee of the [[metawiki:Wikimedia CEE Meeting 2025|Wikimedia CEE Meeting 2025]] is delighted to announce the opening of the registration for this year's conference. Affiliation and community delegates can register for the meeting until '''June 15th'''. All other self-funded participants can register until July 31st. The registration and scholarship application form which runs on Pretix, a free, open-sourced third-party platform that helps organize and manage events, can be found [https://pretix.eu/wikimedia-events/wmcee-2025/ here]. Details on how to select delegates and the selection process can be found on the [[metawiki:Wikimedia CEE Meeting 2025/Registration|registration page]]. Please keep in mind that the official language of the conference is English and interpreting services will not be available. If you encounter any issues while registering, or have questions about the registration process, feel free to contact the coordination team via [mailto:wmceem2025@wikimedia.gr wmceem2025@wikimedia.gr]. Your swift replies will be appreciated, as they will help us conduct an efficient booking process. Best regards, On behalf of '''Wikimedia CEE Meeting 2025 Organising Team''' --[[User:MARKELLOS|MARKELLOS]] <small>([[User talk:MARKELLOS|разговор]])</small> 19:23, 12 мај 2025 (CEST) == Demographic evolution in table form for populated areas of Slovakia == I would like to add: Demographic evolution in table form by places in Slovakia. Anyone against? This is part of a multi-"project" ([[:wikidata:Q132395970|Modul:SK]] & [[:wikidata:Q132395973|Template:SK]]). Example of table: [[:hr:Fintice#Stanovništvo]]. [[User:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] <small>([[User talk:Dušan Kreheľ|разговор]])</small> 22:08, 12 мај 2025 (CEST) :Not a problem. Things like this are done all the time. I've already created local versions. Here they are: [[Модул:SK]] & [[Предлошка:SK]]. I've edited the translatable parts, but do check if something is wrong, or if they need to be modified somehow for our wiki. Thanks a lot for the useful coding! [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 00:17, 13 мај 2025 (CEST) ::@[[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]]: I added the table to Slovak pages (only 20 pages). All is okey. [[User:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] <small>([[User talk:Dušan Kreheľ|разговор]])</small> 08:33, 13 мај 2025 (CEST) == <span lang="en" dir="ltr">Call for Candidates for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> The results of voting on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter is [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|available on Meta-wiki]]. You may now [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|submit your candidacy to serve on the U4C]] through 29 May 2025 at 12:00 UTC. Information about [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|eligibility, process, and the timeline are on Meta-wiki]]. Voting on candidates will open on 1 June 2025 and run for two weeks, closing on 15 June 2025 at 12:00 UTC. If you have any questions, you can ask on [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|the discussion page for the election]]. -- in cooperation with the U4C, </div><section end="announcement-content" /> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|разговор]])</bdi> 00:07, 16 мај 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)'' Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too. We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation. You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 17:27, 22 мај 2025 (CEST) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Sannita (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28768453 --> == CEE Meeting 2025: call for session submissions == Hi everyone, The CEE Meeting 2025 programme committee wants to inform you that the deadline to submit a session proposal in the CEE Meeting is 31 May 2025, 23:59 CET. You can read more information about the process [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_CEE_Meeting_2025/Submissions here] and [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_CEE_Meeting_2025/Programme_development here]. We hope to see you in Thessaloniki! Best, Nikos [[User:NikosLikomitros|NikosLikomitros]] <small>([[User talk:NikosLikomitros|разговор]])</small> 00:55, 28 мај 2025 (CEST) == <span lang="en" dir="ltr">Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 Selection & Call for Questions</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, This year, the term of 2 (two) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats. The Elections Committee will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Governance Committee, composed of trustees who are not candidates in the 2025 community-and-affiliate-selected trustee selection process (Raju Narisetti, Shani Evenstein Sigalov, Lorenzo Losa, Kathy Collins, Victoria Doronina and Esra’a Al Shafei) [3], is tasked with providing Board oversight for the 2025 trustee selection process and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4]. Here are the key planned dates: * May 22 – June 5: Announcement (this communication) and call for questions period [6] * June 17 – July 1, 2025: Call for candidates * July 2025: If needed, affiliates vote to shortlist candidates if more than 10 apply [5] * August 2025: Campaign period * August – September 2025: Two-week community voting period * October – November 2025: Background check of selected candidates * Board’s Meeting in December 2025: New trustees seated Learn more about the 2025 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on this Meta-wiki page [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[link]]]. '''Call for Questions''' In each selection process, the community has the opportunity to submit questions for the Board of Trustees candidates to answer. The Election Committee selects questions from the list developed by the community for the candidates to answer. Candidates must answer all the required questions in the application in order to be eligible; otherwise their application will be disqualified. This year, the Election Committee will select 5 questions for the candidates to answer. The selected questions may be a combination of what’s been submitted from the community, if they’re alike or related. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[link]]] '''Election Volunteers''' Another way to be involved with the 2025 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this Meta-wiki page [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[link].]] Thank you! [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024 [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ [6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates Best regards, Victoria Doronina Board Liaison to the Elections Committee Governance Committee<section end="announcement-content" /> </div> [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 05:07, 28 мај 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:RamzyM (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Deployment of the CampaignEvents Extension</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone, ''(Apologies for posting in English if English is not your first language. Please help translate to your language.)'' The Campaigns Product Team is planning a global deployment of the '''[[:mw:Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]]''' to all Wikipedias, including this wiki, during the '''week of June 23rd'''. This extension is designed to help organizers plan and manage events, WikiProjects, and other on-wiki collaborations - and to make these efforts more discoverable. The three main features of this extension are: * '''[[:m:Event_Center/Registration|Event Registration]]''': A simple way to sign up for events on the wiki. * '''[[:m:CampaignEvents/Collaboration_list|Collaboration List]]''': A global list of events and a local list of WikiProjects, accessible at '''[[:m:Special:AllEvents|Special:AllEvents]]'''. * '''[[:m:Campaigns/Foundation_Product_Team/Invitation_list|Invitation Lists]]''': A tool to help organizers find editors who might want to join, based on their past contributions. '''Note''': The extension comes with a new user right called '''"Event Organizer"''', which will be managed by administrators on this wiki. Organizer tools like Event Registration and Invitation Lists will only work if someone is granted this right. The Collaboration List is available to everyone immediately after deployment. The extension is already live on several wikis, including '''Meta, Wikidata, English Wikipedia''', and more ( [[m:CampaignEvents/Deployment_status#Current_Deployment_Status_for_CampaignEvents_extension| See the full deployment list]]) If you have any questions, concerns, or feedback, please feel free to share them on the [[m:Talk:CampaignEvents| extension talkpage]]. We’d love to hear from you before the rollout. Thank you! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] ([[User talk:Udehb-WMF|разговор]]) 18:47, 29 мај 2025 (CEST)</bdi> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Udehb-WMF@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Udehb-WMF/sandbox/deployment_audience&oldid=28803829 --> == Македонија == Има ли некој литературата поврзана со македонско население во Пчињско, Прешевско и Бујановачко. Според Србите автотохно македонско население никогаш не постојало во Србија, само колонисти во Банат. [[User:Marco Mitrovich|Марко Митровиќ]] <small>([[User talk:Marco Mitrovich|разговор]])</small> 17:36, 10 јуни 2025 (CEST) 23g54wzl22j0mcs2vq7nm9dest4mc7q 5378849 5378695 2025-06-11T10:34:43Z Bjankuloski06 332 /* Македонија */ Одговор 5378849 wikitext text/x-wiki <!---------------------------------------------------------------------------------> <!-------Вам ви благодари помошниот тим на Википедија (pro's making woners)------> <!---------------------------------------------------------------------------------> {{Селска чешма}}<br /> __NEWSECTIONLINK__ <div id="содржина"> __TOC__ <div id="дискусии"> [[Категорија:Википедија:Селска чешма| ]] [[Категорија:Википедија:Заедница|Селска чешма]] == Критериуми за значајност == Здраво на сите, сакам да составам работна група, за да разработиме страница во која ќе ги наведеме критериумите за значајност, и ќе ја поставиме за гласање кога ќе е готов текстот. Вакви страници со дефинирани критериуми има на 54 јазици досега, а на англиската е најразработено, средено [[:en:Category:Wikipedia notability guidelines|по категории]]. Доколку има некој заинтересиран, нека ме контактира по мејл, со порака, било како. Поздрав - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 21:05, 16 ноември 2024 (CET) == Sign up for the language community meeting on November 29th, 16:00 UTC == Hello everyone, The next language community meeting is coming up next week, on November 29th, at 16:00 UTC (Zonestamp! For your timezone <https://zonestamp.toolforge.org/1732896000>). If you're interested in joining, you can sign up on this wiki page: <https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#29_November_2024>. This participant-driven meeting will be organized by the Wikimedia Foundation’s Language Product Localization team and the Language Diversity Hub. There will be presentations on topics like developing language keyboards, the creation of the Moore Wikipedia, and the language support track at Wiki Indaba. We will also have members from the Wayuunaiki community joining us to share their experiences with the Incubator and as a new community within our movement. This meeting will have a Spanish interpretation. Looking forward to seeing you at the language community meeting! Cheers, [[User:SSethi (WMF)|Srishti]] 20:54, 21 ноември 2024 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:SSethi (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27746256 --> == Proposal to enable the "Contribute" entry point in Macedonian Wikipedia == {{Int:Hello}} Macedonian Wikipedians, Apologies as this message is not in your language. {{Int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Wikimedia_Language_and_Product_Localization|WMF Language and Product Localization]] team proposes enabling an entry point called "Contribute" to your Wikipedia. The [[:bn:বিশেষ:Contribute|Contribute]] entry point is based on collaborative work with other product teams in the Wikimedia Foundation on [[mediawikiwiki:Edit_Discovery|Edit discovery]], which validated the entry point as a persistent and constant path that contributors took to discover ways to contribute content in Wikipedia. Therefore, enabling this entry point in your Wikipedia will help contributors quickly discover available tools and immediately click to start using them. This entry point is designed to be a central point for discovering contribution tools in Macedonian Wikipedia. '''Who can access it''' Once it is enabled in your Wikipedia, newcomers can access the entry point automatically by just logging into their account, click on the User drop-down menu and choose the "Contribute" icon, which takes you to another menu where you will find a self-guided description of what you can do to contribute content, as shown in the image below. An option to "view contributions" is also available to access the list of your contributions. [[File:Mobile_Contribute_Page.png|Mobile Contribute Page]] [[File:Mobile_contribute_menu_(detailed).png|Mobile contribute menu (detailed)]] For experienced contributors, the Contribute icon is not automatically shown in their User drop-down menu. They will still see the "Contributions" option unless they change it to the "Contribute" manually. This feature is available in four Wikipedia (Albanian, Malayalam, Mongolian, and Tagalog). We have gotten valuable feedback that helped us improve its discoverability. Now, it is ready to be enabled in other Wikis. One major improvement was to [[phab:T369041|make the entry point optional for experienced contributors]] who still want to have the "Contributions" entry point as default.           We plan to enable it '''on mobile''' for Wikis, where the Section translation tool is enabled. In this way, we will provide a main entry point to the mobile translation dashboard, and the exposure can still be limited by targeting only the mobile platform for now. If there are no objections to having the entry point for mobile users from your community, we will enable it by 10th December 2024. We welcome your feedback and questions in this thread on our proposal to enable it here. Suppose there are no objections, we will deploy the "Contribute" entry point in your Wikipedia. We look forward to your response soon. Thank you! On behalf of the WMF Language and Product Localization team. [[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] <small>([[User talk:UOzurumba (WMF)|разговор]])</small> 04:46, 28 ноември 2024 (CET) == Привремени сметки: потребна техничка помош == Во рамките на [[diffblog:2024/11/05/say-hi-to-temporary-accounts-easier-collaboration-with-logged-out-editors-with-better-privacy-protection/|воведувањето на привремени сметки]], работиме на тоа да обезбедиме алатките, ботовите, корисничките скрипти, филтрите за злоупотреби и сиот останат код во сопственост на заедницата да продолжат да работат без проблем. '''Што се привремени сметки?''' Привремените сметки се нов вид сметки за незачленети уредници. Наместо јавно да се покажуваат IP-адреси, овие сметки на ненајавените корисници им доделуваат привремени назнаки. Може да има потреба од надградби за правилно да работат алатките на кои им се неопходни IP-адреси или работни текови за ненајавени корисници. Привремените сметки веќе се пуштени на некои пилотни викија. Во февруари следат уште пилоти, а во мај привремените сметки ќе се воведат на сите викија. '''Како можете да помогнете''' * Проверете дали кодот (било на Toolforge или на вики, т.е.: алатки, помагала, ботови или кориснички скрипти) што сте го создале или често го користите работи на викијата што веќе имаат привремени сметки. Еве [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/FAQ#Where_are_temporary_accounts_deployed?_When_will_these_changes_reach_my_wiki?|список на содржински викија]], а ова е [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/FAQ#Where_can_I_test_it?|список на викија во бета и пробни викија]] со привремени сметки. * Ако забележите алатка засегната од ова, ви препорачуваме да ја подновите во согласност со нашиот [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/For_developers|водич за разработувачка документација]]. * [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/For_developers/Impacted_tools|Додајте ги засегнатите алатки на оваа страница]]. Сакаме да имаме увид над нив за да се осигураме дека сè работи според очекуваното. * Поледајте ги Филтрите на злоупотреби што се користат на вашето вики. Сите филтри што користат IP-адреси преку user_name повеќе нема да можат да го прават тоа. Тие филтри треба да се подноват, оспособувајќи ги да користат user_unnamed_ip наместо претходното. Коментар од нашите инженери: „Главен случај на употреба ќе биде ако пробате нешто како  ip_in_range(s). Работите што се однесуваат на кориснички имиња треба начелно да се во ред, и ќе продолжат да се однесуваат на имињата на привремените сметки“. Ако имате уште прашања за Филтерот за залоупотреби, оставете коментар на задачата [[phab:T369611|T369611]] на Фабрикатор. * Ако наидете на проблеми, или имате коментари или прашања, пишете на [[mediawikiwiki:Talk:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts|проектната разговорна страница]]. Можете и да се придружите на [[discord:channels/221049808784326656/1227616742340034722|наменската нишка на Discord]] ако ви треба поддршка или ако сакате на екипата да ѝ дадете ваше мислење. Вашето испробвување и пријавување на потенцијални проблеми ни помага да се осигураме дека важние алатки ќе продолжат да работат како што треба по воведувањето на привремените сметки. Ви благодариме на поддршката! [[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] <small>([[User talk:Udehb-WMF|разговор]])</small> 08:35, 9 декември 2024 (CET) == Преместување на статија == Кој може да ми помогне, сакам статијата „Меѓународни фотографски асоцијации“ да ја преместам во „Фотографски организации“. Целта е да се смени насловот, мислам дека „Фотографски организации“ е посоодветен. [[User:Zoran.Zdravev|Zoran.Zdravev]] <small>([[User talk:Zoran.Zdravev|разговор]])</small> 19:45, 23 декември 2024 (CET) == Launching! Join Us for Wiki Loves Ramadan 2025! == Dear All, We’re happy to announce the launch of [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|Wiki Loves Ramadan 2025]], an annual international campaign dedicated to celebrating and preserving Islamic cultures and history through the power of Wikipedia. As an active contributor to the Local Wikipedia, you are specially invited to participate in the launch. This year’s campaign will be launched for you to join us write, edit, and improve articles that showcase the richness and diversity of Islamic traditions, history, and culture. * Topic: [[m:Event:Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch|Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch]] * When: Jan 19, 2025 * Time: 16:00 Universal Time UTC and runs throughout Ramadan (starting February 25, 2025). * Join Zoom Meeting: https://us02web.zoom.us/j/88420056597?pwd=NdrpqIhrwAVPeWB8FNb258n7qngqqo.1 * Zoom meeting hosted by [[m:Wikimedia Bangladesh|Wikimedia Bangladesh]] To get started, visit the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|campaign page]] for details, resources, and guidelines: Wiki Loves Ramadan 2025. Add [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Participant|your community here]], and organized Wiki Loves Ramadan 2025 in your local language. Whether you’re a first-time editor or an experienced Wikipedian, your contributions matter. Together, we can ensure Islamic cultures and traditions are well-represented and accessible to all. Feel free to invite your community and friends too. Kindly reach out if you have any questions or need support as you prepare to participate. Let’s make Wiki Loves Ramadan 2025 a success! For the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Team|International Team]] 13:08, 16 јануари 2025 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:ZI Jony@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=27568454 --> <div class="boilerplate metadata rfa" style="background-color: #F3F9FF; margin: 2em 0 0 0; padding: 0 10px 0 10px; border: 1px solid #AAAAAA;"> == Предлози за правилно користење извори од отоманскиот период со именување на етничката припадност == Здраво на сите, Ја отворам оваа нишка со собирање на предлози, кои подоцна би се ставиле на гласање од страна на заедницата со цел воедначено користење на изворите од отоманскиот период при именувањето на етничката припадност на жителите. Бидејќи во нашата историографија истите извори се оспорени, а на нашата Википедија се користат различни варијанти од изворите, како: # користење на шаблонот [[Предлошка:БИМ|<nowiki>{{БИМ}}</nowiki>]] # употреба само на бројноста на населението, без да се спомнува етничка припадност # употреба на етничката припадност како што е наведена во изворот, но ''во наводници'', за да се знае дека само се цитира, избегнувајќи поддршка за ставот на авторот # употреба на етничката припадност како што е наведена во изворот (без никакви знаци и прибелешки) Се работи за книгите („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“, „[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“, „[[Материјали по изучувањето на Македонија]]“ (оригиналот), Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г., и други). До крајот на месецов може да трае прибирањето на предлозите. Поздрав, --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 18:18, 20 јануари 2025 (CET) === Изјаснувања === {{коментар}} Третото. Изворот за жал не вели Македонци. После споменувањето дека живеат x Бугари во некое x населено место, треба да виде спомнато дека Македонците биле сметани за Бугари поради великобугарската државна политика и поради личните погледи на авторот. [[User:Dandarmkd|Dandarmkd]] <small>([[User talk:Dandarmkd|разговор]])</small> 01:49, 21 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Доколку повеќе не може да се користи само <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>, туку мора наводната етничка припадност да биде наведена точно како во изворот уште во самиот текст, тогаш би одел со комбинација од ''предлогот '''бр. 3''' заедно со <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>'' веднаш по него. Значи „Бугари“ (исклучиво во наводници), и веднаш по него напомената која ја дава предлошката <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>. Нема ништо толку контроверзно ако се рече дека некој великобугарски извор во екот на асимилаторската политика ги нарекувал Македонците така. Тоа сите го знаат. Наводниците се доволно оградувачки за нас. Доколку ги избришеме сите места кајшто се спомнува етничка припадност, тогаш статиите за Егејска Македонија стануваат речиси бесмислени. Голема дел од нивната смисла е да се прикаже колку наш народ имало каде и кога во тие краишта. --[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 09:46, 21 јануари 2025 (CET) ::'''Дополнување''': Јас сум можеби повеќе и за варијантата да остане сето како што е, но да биде формулирано '''''...живееле X Македонци (кај него „Бугари“)'''''. --[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 10:45, 24 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Јас се согласувам со Никола и со Бојан, па затоа гласам за предлогот бр. 3 заедно со предлошката <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>. На сличен начин постапуваме и со етничката припадност на населението во селата според поновите пописи, каде што се прибележува дека голем дел од Турците и Албанците се всушност Македонци-муслимани коишто поради верски причини се попишани поинаку.--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 10:58, 21 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Можеби најарно воопшто да не се користи тој извор низ статиите? - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 19:06, 21 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Јас сум да си остане опцијата под бр. 1 само <nowiki>{{БИМ}}</nowiki> како што е и сега или пак воопшто да не се користат тие извори низ статиите. Друга идеја е да се подели населението според црквата, Егзархисти, Патријарши, Муслимани, по што всушност и се идентификувале најголем број од луѓето, може и да се даде забелешка под чива контрола била секоја црква. - [[User:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] <small>([[User talk:Bojan9Spasovski|разговор]])</small> 12:48, 23 јануари 2025 (CET) :За жал, понудената алтернатива не е решение, особено не за егејските села (но и за сите, ако се подразмислам). Патријаршисти имало и наши и Грци и Власи (речиси сите Власи). Муслимани имало и наши и Турци и Албанци и Грци и Роми. Ова е проблем и за моноетничките и за мешаните села. Покрај тоа, не станува збор за еден извор, туку барем три, и тие чинат многу битен дел од секоја статија. [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 21:32, 23 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Ние имаме статија за книгата на Кнчов, каде си е објаснето дека се вршела бугарска пропаганда. Ако ги пишеме Македонци, сега ние обратна пропагнада ќе направиме. Нас ни се важни бројките за да ги поставуваме во статии за села и градови историски да покажеме колкав бил бројот на жители, затоа треба да стои или само број на жители, без национална припадност, или воопшто да ги исфрлиме тие извори од употреба, сепак, поарно да нема некоја информација отколку да биде спорна или погрешна. -[[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 09:54, 24 јануари 2025 (CET) {{Коментар}} Васил Канчов, кој е лидер на бугарската пропаганда во Македонија кажува и пишува во својата книга: „Месните бугари и куцовласи, кои живет во пределите на Македонија '''се нарекуваат самите Македонци и околните народи ги нарекуваат така'''. Турците и арнаутите не се кажуваат Македонци, но запрашани од каде се, одговараат: од Македонија.”<nowiki><ref> Цитат од книгата “Орохидрография на Македония” - Васил Кънчов, Пловдив, Печатница Хр. Г. Данов, 1911 г.</ref></nowiki> Така што секое демографско толкување на бугарски извори (а сите бугарски издавачи се повикуваат на него) паѓа во вода. Доволно е само бројка да се наведе, а ако е потребно толкување, еве цитатот на самио Канчов нека се употребува. Поззз--<big><font face="Monotype Corsiva">[[Корисник:MacedonianBoy|Никола]] ^{[[Разговор со корисник:MacedonianBoy|Стоіаноски]]}</font></big> 10:09, 24 јануари 2025 (CET) :Токму таа улога веќе ја исполнува постоечкиот [[Предлошка:БИМ|<nowiki>{{БИМ}}</nowiki>]]. А за важноста за истакнување на етничката припадност веќе објаснив погоре на два наврата. Дури и може да оди формулата што ја дадов во дополнувањето горе. [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 10:24, 24 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Не можеме да се ограничиме на одредување ентитет од турски извори кога истите не запишувале етничка припадност. Не се слагам со [[User:Виолетова|Виолетова]] дека доколку се цитира К'нчов треба да стои како напишал (Бугари). [[Орохидрографија на Македонија#/media/Податотека:OrohidrografijaNaMakedonijaStrana6.jpg|Бидејќи самиот кажува дека сите не нарекувале Македонци, па дури и самиот народ се нарекувал Македонски]]. Значи свесно лажел и манипулирал, така да ние не вршиме пропаганда тука ја кажуваме вистината кој овој фалсификатор ја направил за нашиот народ. Можеби треба и да се забрани К'нчов да се користи како извор за идентитетот на населението, а да се користат неговите бројки (освен и таму ако не манипулирал по нарачка). Да не заборавиме дека Крсте Мисирков во првиот број на списанието „Вардар“ изработил етнографско-демографско-статистичкиот труд [https://xn--80axd.xn--d1alf/en/01%d0%b0-%d1%81%d0%b0%d0%bc%d0%be%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%bd%d0%be%d1%81%d1%82/%d0%b0i-%d0%b4%d0%be%d0%ba%d1%83%d0%bc%d0%b5%d0%bd%d1%82%d0%b8/%d0%b001-%d0%bc%d0%b0%d0%ba%d0%b5%d0%b4%d0%be%d0%bd%d1%81%d0%ba%d0%b0-%d0%b4%d0%be%d0%ba%d1%83%d0%bc%d0%b5%d0%bd%d1%82%d0%b0%d1%86%d0%b8%d1%98%d0%b0/%d0%b01-1-%d1%81%d0%bb%d0%b8%d0%ba%d0%b0-%d0%b8-%d0%bf%d0%be%d1%81%d0%be%d0%ba%d0%b0/1905_%d1%81%d0%bf%d0%b8%d1%81%d0%b0%d0%bd%d0%b8%d0%b5-%d0%b2%d0%b0%d1%80%d0%b4%d0%b0%d1%80-%d1%81%d1%82%d0%b0%d1%82%d0%b8%d1%81%d1%82%d0%b8%d1%87%d0%ba%d0%b0-%d1%82%d0%b0%d0%b1%d0%b5%d0%bb%d0%b0/ „Список села од iужна Мак`едониiа (Пазарцко, Гевг`елиiцко и Кукушко)“] во која јасно ги обележал Македонците како Македонци. Се сложувам со <big><font face="Monotype Corsiva">[[Корисник:MacedonianBoy|Никола]] ^{[[Разговор со корисник:MacedonianBoy|Стоіаноски]]}</font></big>. Поздрав [[User:Forbidden History|Forbidden History]] <small>([[User talk:Forbidden History|разговор]])</small> 19:18, 29 јануари 2025 (CET) :Грешно си разбрал ~~[[Корисник:Forbidden History|Forbidden History]], јас не сум за тоа да ги пишеме Бугари, како што Кнчов ги ставил, туку само жители, без определба. Поздрав - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 09:56, 30 јануари 2025 (CET) ::Се извинувам, тогаш. Моја грешка. [[User:Forbidden History|Forbidden History]] <small>([[User talk:Forbidden History|разговор]])</small> 11:20, 31 јануари 2025 (CET) ______________________ Во текот на утрешниот ден ќе ги запишам како предлози сите изјаснувања погоре со начинот на изјаснувања (налик тоа што беше за Пописот 2021), па од понеделник ќе може да гласаме. Фала за сите што земавте учество во ова. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 20:06, 31 јануари 2025 (CET) === Можни решенија === <span style="border: 1px solid #aaa; background: #f9fcf9; margin-right: .5em; padding: 6px;">Предлогот е направен во 22:30 ч. на 5 февруари 2025 (CET) и гласањето трае точно 7 дена.</span> * '''Предлог 1:''' продолжување на користењето на шаблонот [[Предлошка:БИМ|<nowiki>{{БИМ}}</nowiki>]] во истиот облик; * '''Предлог 2:''' употреба на етничката припадност како што е наведена во изворот во наводници во загради, за да се знае дека само се цитира, а претходно се користи дообјаснување (пр. '''''...живееле X Македонци (во книгата наведени како „Бугари“)'''''.); * '''Предлог 3:''' употреба само на бројноста на населението, без да се спомнува етничка припадност (пр. '''во селото во 1900 година имало 100 жители'''); и * '''Предлог 4:''' употреба на бројот на жители и нивната религија, без употреба на нивната оспорена етничка припадност (пр. '''во селото во 1900 година живееле 100 жители, христијани'''). Ве повикувам да се изјасните за некој од горенаведените предлози и да образложите зошто сметате дека е најсоодветен. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 22:34, 5 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 2.[[User:Dandarmkd|Dandarmkd]] <small>([[User talk:Dandarmkd|разговор]])</small> 01:13, 6 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 4 : Мое мислење е дека ако ние ги македонизираме жителите кои Кнчев ги бугаризирал не е соодветно решение, и затоа сметам дека треба да се впишат жители, христијани - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 09:59, 6 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 1. Сметам дека предлошката одлично објаснува како се определувало населението, а го објаснува и фалсификатот кој го правел овој бугарски пропагандист.[[User:Forbidden History|Forbidden History]] <small>([[User talk:Forbidden History|разговор]])</small> 20:47, 6 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 1.[[User:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] <small>([[User talk:Bojan9Spasovski|разговор]])</small> 16:41, 7 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 1. Ако се употребува доследно, сметам дека напомената во <nowiki>{{БИМ}}</nowiki> е доволна за да се задоволи стандардот на наведување на извор каков што е. Ова ќе важи не само за К’нчов („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“), туку и за „[[Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника]]“, која е правена од Бугарин и бугаромански владика и за „[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“, која е правена од Мишев — главен агент на Егзархијата. Поради тоа што изворите велат „Бугари“, би било сепак неисправно ако воопшто не се користи <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>, но ако ја користиме доследно, сè треба да биде во ред. --[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 22:49, 11 февруари 2025 (CET) {{За}} Предлог 1 --<big><font face="Monotype Corsiva">[[Корисник:MacedonianBoy|Никола]] ^{[[Разговор со корисник:MacedonianBoy|Стоіаноски]]}</font></big> 16:29, 12 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 1 — [[User:SpectralWiz|SpectralWiz]] <small>([[Разговор со корисник:SpectralWiz|разговор]])</small> 20:03, 12 февруари 2025 (CET) === Одлука === Се усвојува '''Предлог 1''' со продолжување на користењето на <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>. {{ping|Bjankuloski06}} Можеш во предлошката да додадеш и други дела кои се настанати по 1900 година, како би можело да бидат опфатени и другите дела на овие пропагандисти. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 10:30, 13 февруари 2025 (CET) </div class> == Кореница == колку е старо селото, кога е изградено училиштето, колну воденици ижало, кои се познати личности, легенди за селото.Колевци кога се доселиле, Во Нов учествувал Здраве Божин Колески за него кои информации имате, задруга кога се формирала кој ја формирал. [[Special:Contributions/146.255.75.213|146.255.75.213]] <small>([[User talk:146.255.75.213|разговор]])</small> 00:28, 22 јануари 2025 (CET) :Во [[Кореница|статијата за селото]] се наведени сите информации со коишто располагаме.--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 09:38, 22 јануари 2025 (CET) == Universal Code of Conduct annual review: provide your comments on the UCoC and Enforcement Guidelines == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines is open now. You can make suggestions for changes through 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 02:11, 24 јануари 2025 (CET) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27746256 --> == Feminism and Folklore 2025 starts soon == <div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;> [[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|centre|550px|frameless]] ::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <center>''{{int:please-translate}}''</center> Dear Wiki Community, You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025]]''' writing competition from February 1, 2025, to March 31, 2025 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia. You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles. Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project: # Create a page for the contest on the local wiki. # Set up a campaign on '''CampWiz''' tool. # Create the local list and mention the timeline and local and international prizes. # Request local admins for site notice. # Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta project page]]. This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools'''] Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2025|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance. We look forward to your immense coordination. Thank you and Best wishes, '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025 International Team]]''' ::::Stay connected [[File:B&W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&nbsp; [[File:B&W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]] </div></div> --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 03:36, 29 јануари 2025 (CET) == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Dear Wiki Community, You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore 2025]]''' an international media contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2025 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2025|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 03:36, 29 јануари 2025 (CET) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Tiven2240@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=26503019 --> == Reminder: first part of the annual UCoC review closes soon == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. This is a reminder that the first phase of the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines will be closing soon. You can make suggestions for changes through [[d:Q614092|the end of day]], 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. After review of the feedback, proposals for updated text will be published on Meta in March for another round of community review. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 01:48, 3 февруари 2025 (CET) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28198931 --> == Прашање == Дали може да се консултирам зошто при изработка на нова страница не се појавува опцијата „зачувај“. Вели, откако ќе се стават податоци, „одете на опцијата ,преглед‘ и потоа стиснете на ,зачувај‘. Ама никаде нема ,зачувај‘. Се работи за експериментирање. Што треба да се направи? Благодарам однапред на добронамерните одговори. [[User:Willusha|Willusha]] <small>([[User talk:Willusha|разговор]])</small> 14:14, 13 февруари 2025 (CET) :Се извинувам за многу задоцнетиот одговор. Некако не го добив известувањето дека некој пишал. Тоа напатствие е застарено — од поодамна копчето гласи „Објави ја сраницата“. Веќе ја најдов грешката и јас исправив. Поздрав. [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 13:19, 23 мај 2025 (CEST) == Нова страна за личност со исто име == Веќе постои страна за Димче Тошев (македонски партизан, револуционер, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ). Би сакал да додадам одредница за [https://ih.pmf.ukim.edu.mk/teachers/view/97 Димче Тошев], професор на Институтот за хемија, ПМФ. Не знам како да започнам затоа што одма ме води кон постојната страна за Димче Тошев. [[User:Zoranzdr|Zoranzdr]] <small>([[User talk:Zoranzdr|разговор]])</small> 18:25, 13 февруари 2025 (CET) :{{одговор|Zoranzdr}}Можеш како [[Димче Тошев (професор)]]--[[User:Тиверополник|Тиверополник]] <small>([[User talk:Тиверополник|разговор]])</small> 18:50, 13 февруари 2025 (CET) ::Благодарам! [[User:Zoranzdr|Zoranzdr]] <small>([[User talk:Zoranzdr|разговор]])</small> 10:34, 19 февруари 2025 (CET) :::Во меѓувреме, ќе создадам појаснителна страница за да може страницата Димче Тошев да дава објаснување за партизанот и за професорот. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 17:56, 19 февруари 2025 (CET) ::::Создадов страна за проф. Димче Тошев. Со фотографиите не сум сигурен како да постапам, затоа што јас немам авторски права. [[User:Zoranzdr|Zoranzdr]] <small>([[User talk:Zoranzdr|разговор]])</small> 10:05, 20 февруари 2025 (CET) == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Language Community Meeting (Feb 28th, 14:00 UTC) and Newsletter</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone! [[File:WP20Symbols WIKI INCUBATOR.svg|right|frameless|150x150px|alt=An image symbolising multiple languages]] We’re excited to announce that the next '''Language Community Meeting''' is happening soon, '''February 28th at 14:00 UTC'''! If you’d like to join, simply sign up on the '''[[mw:Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#28_February_2025|wiki page]]'''. This is a participant-driven meeting where we share updates on language-related projects, discuss technical challenges in language wikis, and collaborate on solutions. In our last meeting, we covered topics like developing language keyboards, creating the Moore Wikipedia, and updates from the language support track at Wiki Indaba. '''Got a topic to share?''' Whether it’s a technical update from your project, a challenge you need help with, or a request for interpretation support, we’d love to hear from you! Feel free to '''reply to this message''' or add agenda items to the document '''[[etherpad:p/language-community-meeting-feb-2025|here]]'''. Also, we wanted to highlight that the sixth edition of the Language & Internationalization newsletter (January 2025) is available here: [[:mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January]]. This newsletter provides updates from the October–December 2024 quarter on new feature development, improvements in various language-related technical projects and support efforts, details about community meetings, and ideas for contributing to projects. To stay updated, you can subscribe to the newsletter on its wiki page: [[:mw:Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter]]. We look forward to your ideas and participation at the language community meeting, see you there! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 09:29, 22 февруари 2025 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:SSethi (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28217779 --> == CEE Hub Microgrant Programme - 2025 round == '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants|CEE Hub Microgrant programme]]''' is open for submissions from the communities across Central and Eastern Europe (as well as Central Asia, and Farsi contributors that live in these regions). The CEE Hub Microgrant programme will fund projects ranging from 50 to 700 EUR. Please read the criteria and other details with the programme. '''[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdscTZ9EPNjHhU0r7hUHNwntX34Wrk8ieiHemk_clB9VI3PfQ/viewform Application form]''' is accessible on the Meta page where you will need to answer a few simple questions. You can find a list of the applications for the programme from 2024 [[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants/Applications 2024|on this page]], so you will get a sense of what other communities asked for funds. If you have any questions, please let us know ([[:m:Wikimedia CEE Hub/Communication|contact us]]). We are waiting for your submissions! --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 14:35, 24 февруари 2025 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:TRistovski-CEEhub@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28306207 --> == An improved dashboard for the Content Translation tool == {{Int:hello}} Macedonian Wikipedians, Apologies as this message is not in your language, {{Int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Wikimedia_Language_and_Product_Localization|Language and Product Localization team]] has improved the [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&campaign=contributionsmenu&to=es&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en#/ Content Translation dashboard] to create a consistent experience for all contributors using mobile and desktop devices. The improved translation dashboard allows all logged-in users of the tool to enjoy a consistent experience regardless of their type of device. With a harmonized experience, logged-in desktop users now have access to the capabilities shown in the image below. [[file:Content_Translation_new-dashboard.png|alt=|center|thumbnail|576x576px|Notice that in this screenshot, the new dashboard allows: Users to adjust suggestions with the "For you" and "...More" buttons to select general topics or community-created collections (like the example of Climate topic).  Also, users can use translation to create new articles (as before) and expand existing articles section by section. You can see how suggestions are provided in the new dashboard  in two groups ("Create new pages" and "Expand with new sections")-one for each activity. ]] [[file:Content_Translation_dashboard_on_desktop.png|alt=|center|thumbnail|577x577px|In the current dashboard, you will notice that you can't adjust suggestions to select topics or community-created collections. Also, you can't expand on existing articles by translating new sections. ]] We will implement this improvement on your wiki '''on Monday, March 10th, 2025''' and subsequently for other Wikipedias. We plan to roll it out on all wikis and remove the current dashboard '''by May 2025'''. We look forward to your feedback after using the new dashboard. Please reach out with any questions regarding your experience with the enhanced dashboard in this thread. Thank you! On behalf of the Language and Product Localization team. [[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] <small>([[User talk:UOzurumba (WMF)|разговор]])</small> 06:38, 5 март 2025 (CET) == Universal Code of Conduct annual review: proposed changes are available for comment == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know that [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|proposed changes]] to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter]] are open for review. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|You can provide feedback on suggested changes]]''' through the [[d:Q614092|end of day]] on Tuesday, 18 March 2025. This is the second step in the annual review process, the final step will be community voting on the proposed changes. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find relevant links about the process on the UCoC annual review page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] 19:51, 7 март 2025 (CET) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28307738 --> == <span lang="en" dir="ltr">Your wiki will be in read-only soon</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="server-switch"/><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Read this message in another language]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] The [[foundation:|Wikimedia Foundation]] will switch the traffic between its data centers. This will make sure that Wikipedia and the other Wikimedia wikis can stay online even after a disaster. All traffic will switch on '''{{#time:j xg|2025-03-19|en}}'''. The switch will start at '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2025-03-19T14:00|en}} {{#time:H:i e|2025-03-19T14:00}}]'''. Unfortunately, because of some limitations in [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], all editing must stop while the switch is made. We apologize for this disruption, and we are working to minimize it in the future. A banner will be displayed on all wikis 30 minutes before this operation happens. This banner will remain visible until the end of the operation. '''You will be able to read, but not edit, all wikis for a short period of time.''' *You will not be able to edit for up to an hour on {{#time:l j xg Y|2025-03-19|en}}. *If you try to edit or save during these times, you will see an error message. We hope that no edits will be lost during these minutes, but we can't guarantee it. If you see the error message, then please wait until everything is back to normal. Then you should be able to save your edit. But, we recommend that you make a copy of your changes first, just in case. ''Other effects'': *Background jobs will be slower and some may be dropped. Red links might not be updated as quickly as normal. If you create an article that is already linked somewhere else, the link will stay red longer than usual. Some long-running scripts will have to be stopped. * We expect the code deployments to happen as any other week. However, some case-by-case code freezes could punctually happen if the operation require them afterwards. * [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] will be unavailable for about 90 minutes. This project may be postponed if necessary. You can [[wikitech:Switch_Datacenter|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Any changes will be announced in the schedule. '''Please share this information with your community.'''</div><section end="server-switch"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:15, 15 март 2025 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Quiddity (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=28307742 --> == Ми Срби смо уз вас Македонијо == Саучешће народу Републике Македоније и целој вашој заједници Википедије на македонском језику због велике трагедије у Кочанима. Ми смо уз пријатељски македонски народ у овим тешким тренуцима.--[[User:Soundwaweserb|Soundwaweserb]] <small>([[User talk:Soundwaweserb|разговор]])</small> 08:19, 17 март 2025 (CET) == Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon. Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 04:04, 4 април 2025 (CEST) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Be part of the next CEE Catch Up about Global Trends == Hi everyone, We want to announce the ninth '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Catch up|CEE Catch Up]]''' session, which will be dedicated to the Foundation Annual Planning Workshop focused on [[diffblog:2025/03/04/global-trends-2025/|'''global trends that are affecting our movement''']]. The session will take place on 23^rd of April 2025, 18:00-19:00 CEST (check your local time [https://zonestamp.toolforge.org/1745424000 here]). Together (the CEE Communities and the Wikimedia Foundation staff) we will discuss the trends related to our projects, our readers and editors. We will explore how those trends show up in the CEE context and discuss what our projects need to address those trends, and how we can support them. You will also have the opportunity to ask questions to the Wikimedia Foundation staff about the work being planned as part of the annual plan that runs from July 2025 to June 2026. '''<u>''[[Wikimedia CEE Hub/Catch up|Join us at the Next CEE Catch up]]!''</u>''' --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 19:19, 14 април 2025 (CEST) (on behalf of the CEE Catch Up team) <!-- Пораката ја испрати Корисник:TRistovski-CEEhub@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28546550 --> == Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025: Invitation == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:UCDM 2025 general.png|180px|right]] {{int:please-translate}} Hello, dear Wikipedians!<br/> [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the fifth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from '''14th April''' until '''16th May 2025'''. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design, and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contributions in every language! The most active contesters will receive prizes. If you are interested in coordinating long-term community engagement for the campaign and becoming a local ambassador, we would love to hear from you! Please let us know your interest. <br/> We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:OlesiaLukaniuk (WMUA)|OlesiaLukaniuk (WMUA)]] ([[:m:User talk:OlesiaLukaniuk (WMUA)|talk]]) </div> 18:11, 16 април 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Hide on Rosé@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:OlesiaLukaniuk_(WMUA)/list_of_wikis&oldid=28552112 --> == Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines ("UCoC EG") and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 02:34, 17 април 2025 (CEST) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Sub-referencing: User testing == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:Sub-referencing reuse visual.png|400px|right]] <small>''Apologies for writing in English, please help us by providing a translation below''</small> Hi I’m Johannes from [[:m:Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]'s [[:m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes team]]. We are making great strides with the new [[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|sub-referencing feature]] and we’d love to invite you to take part in two activities to help us move this work further: #'''Try it out and share your feedback''' #:[[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing# Test the prototype|Please try]] the updated ''wikitext'' feature [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Sub-referencing on the beta wiki] and let us know what you think, either [[:m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|on our talk page]] or by [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/talktotechwish booking a call] with our UX researcher. #'''Get a sneak peak and help shape the ''Visual Editor'' user designs''' #:Help us test the new design prototypes by participating in user sessions – [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/gxk0taud/apply sign up here to receive an invite]. We're especially hoping to speak with people from underrepresented and diverse groups. If that's you, please consider signing up! No prior or extensive editing experience is required. User sessions will start ''May 14th''. We plan to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We’ll reach out to wikis for piloting in time for deployments. Creators and maintainers of reference-related tools and templates will be contacted beforehand as well. Thank you very much for your support and encouragement so far in helping bring this feature to life! </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]])</bdi> 17:03, 28 април 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Johannes Richter (WMDE)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&oldid=28628657 --> == Гласање по предложените измени на Напатствијата за спроведување на Универзалниот правилник на однесување и Повелбата на Координативниот комитет (U4C) == <section begin="announcement-content" /> Преиодот на гласање за измените на Универзалниот правилник на однесување и Повелбата на U4C завршува на 1 мај 2025 г. во 23:59 г. UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 во вашиот часовен појас]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Погледајте како да учествувате и прочитајте го предлогот]] на страницата за УПнО (UCoC) на Мета. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Координативниот комитет за Универзалниот правилник на однесување (U4C)]] е глобална група посветена на праведно и доследно спроведување на УПнО. Овој годишен осврт беше осмислен и спроведен од U4C. Повеќе информации за надлежнсотите на U4C ќе најдете во [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Повелбата на U4C]]. Споделете ја поракава со членовите на вашата заедница на вашиот јазик, за да можат и тие да учествуваат во ова. Во соработка со U4C -- <section end="announcement-content" /> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 05:41, 29 април 2025 (CEST)</div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == We will be enabling the new Charts extension on your wiki soon! == ''(Apologies for posting in English)'' Hi all! We have good news to share regarding the ongoing problem with graphs and charts affecting all wikis that use them. As you probably know, the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|old Graph extension]] was disabled in 2023 [[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/EWL4AGBEZEDMNNFTM4FRD4MHOU3CVESO/|due to security reasons]]. We’ve worked in these two years to find a solution that could replace the old extension, and provide a safer and better solution to users who wanted to showcase graphs and charts in their articles. We therefore developed the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Charts extension]], which will be replacing the old Graph extension and potentially also the [[:mw:Extension:EasyTimeline|EasyTimeline extension]]. After successfully deploying the extension on Italian, Swedish, and Hebrew Wikipedia, as well as on MediaWiki.org, as part of a pilot phase, we are now happy to announce that we are moving forward with the next phase of deployment, which will also include your wiki. The deployment will happen in batches, and will start from '''May 6'''. Please, consult [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project#Deployment Timeline|our page on MediaWiki.org]] to discover when the new Charts extension will be deployed on your wiki. You can also [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|consult the documentation]] about the extension on MediaWiki.org. If you have questions, need clarifications, or just want to express your opinion about it, please refer to the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension_talk:Chart/Project|project’s talk page on Mediawiki.org]], or ping me directly under this thread. If you encounter issues using Charts once it gets enabled on your wiki, please report it on the [[:mw:Extension_talk:Chart/Project|talk page]] or at [[phab:tag/charts|Phabricator]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|User:Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|talk]]) 17:08, 6 мај 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Sannita (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28663781 --> == Registration for the Wikimedia CEE Meeting 2025 is open == Dear all, The Organising Committee of the [[metawiki:Wikimedia CEE Meeting 2025|Wikimedia CEE Meeting 2025]] is delighted to announce the opening of the registration for this year's conference. Affiliation and community delegates can register for the meeting until '''June 15th'''. All other self-funded participants can register until July 31st. The registration and scholarship application form which runs on Pretix, a free, open-sourced third-party platform that helps organize and manage events, can be found [https://pretix.eu/wikimedia-events/wmcee-2025/ here]. Details on how to select delegates and the selection process can be found on the [[metawiki:Wikimedia CEE Meeting 2025/Registration|registration page]]. Please keep in mind that the official language of the conference is English and interpreting services will not be available. If you encounter any issues while registering, or have questions about the registration process, feel free to contact the coordination team via [mailto:wmceem2025@wikimedia.gr wmceem2025@wikimedia.gr]. Your swift replies will be appreciated, as they will help us conduct an efficient booking process. Best regards, On behalf of '''Wikimedia CEE Meeting 2025 Organising Team''' --[[User:MARKELLOS|MARKELLOS]] <small>([[User talk:MARKELLOS|разговор]])</small> 19:23, 12 мај 2025 (CEST) == Demographic evolution in table form for populated areas of Slovakia == I would like to add: Demographic evolution in table form by places in Slovakia. Anyone against? This is part of a multi-"project" ([[:wikidata:Q132395970|Modul:SK]] & [[:wikidata:Q132395973|Template:SK]]). Example of table: [[:hr:Fintice#Stanovništvo]]. [[User:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] <small>([[User talk:Dušan Kreheľ|разговор]])</small> 22:08, 12 мај 2025 (CEST) :Not a problem. Things like this are done all the time. I've already created local versions. Here they are: [[Модул:SK]] & [[Предлошка:SK]]. I've edited the translatable parts, but do check if something is wrong, or if they need to be modified somehow for our wiki. Thanks a lot for the useful coding! [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 00:17, 13 мај 2025 (CEST) ::@[[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]]: I added the table to Slovak pages (only 20 pages). All is okey. [[User:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] <small>([[User talk:Dušan Kreheľ|разговор]])</small> 08:33, 13 мај 2025 (CEST) == <span lang="en" dir="ltr">Call for Candidates for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> The results of voting on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter is [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|available on Meta-wiki]]. You may now [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|submit your candidacy to serve on the U4C]] through 29 May 2025 at 12:00 UTC. Information about [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|eligibility, process, and the timeline are on Meta-wiki]]. Voting on candidates will open on 1 June 2025 and run for two weeks, closing on 15 June 2025 at 12:00 UTC. If you have any questions, you can ask on [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|the discussion page for the election]]. -- in cooperation with the U4C, </div><section end="announcement-content" /> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|разговор]])</bdi> 00:07, 16 мај 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)'' Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too. We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation. You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 17:27, 22 мај 2025 (CEST) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Sannita (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28768453 --> == CEE Meeting 2025: call for session submissions == Hi everyone, The CEE Meeting 2025 programme committee wants to inform you that the deadline to submit a session proposal in the CEE Meeting is 31 May 2025, 23:59 CET. You can read more information about the process [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_CEE_Meeting_2025/Submissions here] and [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_CEE_Meeting_2025/Programme_development here]. We hope to see you in Thessaloniki! Best, Nikos [[User:NikosLikomitros|NikosLikomitros]] <small>([[User talk:NikosLikomitros|разговор]])</small> 00:55, 28 мај 2025 (CEST) == <span lang="en" dir="ltr">Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 Selection & Call for Questions</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, This year, the term of 2 (two) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats. The Elections Committee will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Governance Committee, composed of trustees who are not candidates in the 2025 community-and-affiliate-selected trustee selection process (Raju Narisetti, Shani Evenstein Sigalov, Lorenzo Losa, Kathy Collins, Victoria Doronina and Esra’a Al Shafei) [3], is tasked with providing Board oversight for the 2025 trustee selection process and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4]. Here are the key planned dates: * May 22 – June 5: Announcement (this communication) and call for questions period [6] * June 17 – July 1, 2025: Call for candidates * July 2025: If needed, affiliates vote to shortlist candidates if more than 10 apply [5] * August 2025: Campaign period * August – September 2025: Two-week community voting period * October – November 2025: Background check of selected candidates * Board’s Meeting in December 2025: New trustees seated Learn more about the 2025 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on this Meta-wiki page [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[link]]]. '''Call for Questions''' In each selection process, the community has the opportunity to submit questions for the Board of Trustees candidates to answer. The Election Committee selects questions from the list developed by the community for the candidates to answer. Candidates must answer all the required questions in the application in order to be eligible; otherwise their application will be disqualified. This year, the Election Committee will select 5 questions for the candidates to answer. The selected questions may be a combination of what’s been submitted from the community, if they’re alike or related. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[link]]] '''Election Volunteers''' Another way to be involved with the 2025 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this Meta-wiki page [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[link].]] Thank you! [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024 [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ [6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates Best regards, Victoria Doronina Board Liaison to the Elections Committee Governance Committee<section end="announcement-content" /> </div> [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 05:07, 28 мај 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:RamzyM (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Deployment of the CampaignEvents Extension</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone, ''(Apologies for posting in English if English is not your first language. Please help translate to your language.)'' The Campaigns Product Team is planning a global deployment of the '''[[:mw:Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]]''' to all Wikipedias, including this wiki, during the '''week of June 23rd'''. This extension is designed to help organizers plan and manage events, WikiProjects, and other on-wiki collaborations - and to make these efforts more discoverable. The three main features of this extension are: * '''[[:m:Event_Center/Registration|Event Registration]]''': A simple way to sign up for events on the wiki. * '''[[:m:CampaignEvents/Collaboration_list|Collaboration List]]''': A global list of events and a local list of WikiProjects, accessible at '''[[:m:Special:AllEvents|Special:AllEvents]]'''. * '''[[:m:Campaigns/Foundation_Product_Team/Invitation_list|Invitation Lists]]''': A tool to help organizers find editors who might want to join, based on their past contributions. '''Note''': The extension comes with a new user right called '''"Event Organizer"''', which will be managed by administrators on this wiki. Organizer tools like Event Registration and Invitation Lists will only work if someone is granted this right. The Collaboration List is available to everyone immediately after deployment. The extension is already live on several wikis, including '''Meta, Wikidata, English Wikipedia''', and more ( [[m:CampaignEvents/Deployment_status#Current_Deployment_Status_for_CampaignEvents_extension| See the full deployment list]]) If you have any questions, concerns, or feedback, please feel free to share them on the [[m:Talk:CampaignEvents| extension talkpage]]. We’d love to hear from you before the rollout. Thank you! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] ([[User talk:Udehb-WMF|разговор]]) 18:47, 29 мај 2025 (CEST)</bdi> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Udehb-WMF@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Udehb-WMF/sandbox/deployment_audience&oldid=28803829 --> == Македонија == Има ли некој литературата поврзана со македонско население во Пчињско, Прешевско и Бујановачко. Според Србите автотохно македонско население никогаш не постојало во Србија, само колонисти во Банат. [[User:Marco Mitrovich|Марко Митровиќ]] <small>([[User talk:Marco Mitrovich|разговор]])</small> 17:36, 10 јуни 2025 (CEST) :Проблемот е во тоа што нашите дејци секогаш се занимаваа со другите краишта од Македонија, а во време на Југославија темата не се обработуваше заради запазување на „братство и единство“. Има поединечни мемоари на војводи, но систематски можам да ти го понудам само [https://macedonia.kroraina.com/vk/vk_2_29.htm пописот на села во Прешевската Каза на К’нчов] од 1900 г. („Бугарите“ замени ги со Македонци, секако). [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 12:34, 11 јуни 2025 (CEST) 3e2m5clvvzopiby8sqj5gm6ipl8k1yi 5378851 5378849 2025-06-11T10:35:43Z Bjankuloski06 332 /* Македонија */ 5378851 wikitext text/x-wiki <!---------------------------------------------------------------------------------> <!-------Вам ви благодари помошниот тим на Википедија (pro's making woners)------> <!---------------------------------------------------------------------------------> {{Селска чешма}}<br /> __NEWSECTIONLINK__ <div id="содржина"> __TOC__ <div id="дискусии"> [[Категорија:Википедија:Селска чешма| ]] [[Категорија:Википедија:Заедница|Селска чешма]] == Критериуми за значајност == Здраво на сите, сакам да составам работна група, за да разработиме страница во која ќе ги наведеме критериумите за значајност, и ќе ја поставиме за гласање кога ќе е готов текстот. Вакви страници со дефинирани критериуми има на 54 јазици досега, а на англиската е најразработено, средено [[:en:Category:Wikipedia notability guidelines|по категории]]. Доколку има некој заинтересиран, нека ме контактира по мејл, со порака, било како. Поздрав - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 21:05, 16 ноември 2024 (CET) == Sign up for the language community meeting on November 29th, 16:00 UTC == Hello everyone, The next language community meeting is coming up next week, on November 29th, at 16:00 UTC (Zonestamp! For your timezone <https://zonestamp.toolforge.org/1732896000>). If you're interested in joining, you can sign up on this wiki page: <https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#29_November_2024>. This participant-driven meeting will be organized by the Wikimedia Foundation’s Language Product Localization team and the Language Diversity Hub. There will be presentations on topics like developing language keyboards, the creation of the Moore Wikipedia, and the language support track at Wiki Indaba. We will also have members from the Wayuunaiki community joining us to share their experiences with the Incubator and as a new community within our movement. This meeting will have a Spanish interpretation. Looking forward to seeing you at the language community meeting! Cheers, [[User:SSethi (WMF)|Srishti]] 20:54, 21 ноември 2024 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:SSethi (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27746256 --> == Proposal to enable the "Contribute" entry point in Macedonian Wikipedia == {{Int:Hello}} Macedonian Wikipedians, Apologies as this message is not in your language. {{Int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Wikimedia_Language_and_Product_Localization|WMF Language and Product Localization]] team proposes enabling an entry point called "Contribute" to your Wikipedia. The [[:bn:বিশেষ:Contribute|Contribute]] entry point is based on collaborative work with other product teams in the Wikimedia Foundation on [[mediawikiwiki:Edit_Discovery|Edit discovery]], which validated the entry point as a persistent and constant path that contributors took to discover ways to contribute content in Wikipedia. Therefore, enabling this entry point in your Wikipedia will help contributors quickly discover available tools and immediately click to start using them. This entry point is designed to be a central point for discovering contribution tools in Macedonian Wikipedia. '''Who can access it''' Once it is enabled in your Wikipedia, newcomers can access the entry point automatically by just logging into their account, click on the User drop-down menu and choose the "Contribute" icon, which takes you to another menu where you will find a self-guided description of what you can do to contribute content, as shown in the image below. An option to "view contributions" is also available to access the list of your contributions. [[File:Mobile_Contribute_Page.png|Mobile Contribute Page]] [[File:Mobile_contribute_menu_(detailed).png|Mobile contribute menu (detailed)]] For experienced contributors, the Contribute icon is not automatically shown in their User drop-down menu. They will still see the "Contributions" option unless they change it to the "Contribute" manually. This feature is available in four Wikipedia (Albanian, Malayalam, Mongolian, and Tagalog). We have gotten valuable feedback that helped us improve its discoverability. Now, it is ready to be enabled in other Wikis. One major improvement was to [[phab:T369041|make the entry point optional for experienced contributors]] who still want to have the "Contributions" entry point as default.           We plan to enable it '''on mobile''' for Wikis, where the Section translation tool is enabled. In this way, we will provide a main entry point to the mobile translation dashboard, and the exposure can still be limited by targeting only the mobile platform for now. If there are no objections to having the entry point for mobile users from your community, we will enable it by 10th December 2024. We welcome your feedback and questions in this thread on our proposal to enable it here. Suppose there are no objections, we will deploy the "Contribute" entry point in your Wikipedia. We look forward to your response soon. Thank you! On behalf of the WMF Language and Product Localization team. [[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] <small>([[User talk:UOzurumba (WMF)|разговор]])</small> 04:46, 28 ноември 2024 (CET) == Привремени сметки: потребна техничка помош == Во рамките на [[diffblog:2024/11/05/say-hi-to-temporary-accounts-easier-collaboration-with-logged-out-editors-with-better-privacy-protection/|воведувањето на привремени сметки]], работиме на тоа да обезбедиме алатките, ботовите, корисничките скрипти, филтрите за злоупотреби и сиот останат код во сопственост на заедницата да продолжат да работат без проблем. '''Што се привремени сметки?''' Привремените сметки се нов вид сметки за незачленети уредници. Наместо јавно да се покажуваат IP-адреси, овие сметки на ненајавените корисници им доделуваат привремени назнаки. Може да има потреба од надградби за правилно да работат алатките на кои им се неопходни IP-адреси или работни текови за ненајавени корисници. Привремените сметки веќе се пуштени на некои пилотни викија. Во февруари следат уште пилоти, а во мај привремените сметки ќе се воведат на сите викија. '''Како можете да помогнете''' * Проверете дали кодот (било на Toolforge или на вики, т.е.: алатки, помагала, ботови или кориснички скрипти) што сте го создале или често го користите работи на викијата што веќе имаат привремени сметки. Еве [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/FAQ#Where_are_temporary_accounts_deployed?_When_will_these_changes_reach_my_wiki?|список на содржински викија]], а ова е [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/FAQ#Where_can_I_test_it?|список на викија во бета и пробни викија]] со привремени сметки. * Ако забележите алатка засегната од ова, ви препорачуваме да ја подновите во согласност со нашиот [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/For_developers|водич за разработувачка документација]]. * [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/For_developers/Impacted_tools|Додајте ги засегнатите алатки на оваа страница]]. Сакаме да имаме увид над нив за да се осигураме дека сè работи според очекуваното. * Поледајте ги Филтрите на злоупотреби што се користат на вашето вики. Сите филтри што користат IP-адреси преку user_name повеќе нема да можат да го прават тоа. Тие филтри треба да се подноват, оспособувајќи ги да користат user_unnamed_ip наместо претходното. Коментар од нашите инженери: „Главен случај на употреба ќе биде ако пробате нешто како  ip_in_range(s). Работите што се однесуваат на кориснички имиња треба начелно да се во ред, и ќе продолжат да се однесуваат на имињата на привремените сметки“. Ако имате уште прашања за Филтерот за залоупотреби, оставете коментар на задачата [[phab:T369611|T369611]] на Фабрикатор. * Ако наидете на проблеми, или имате коментари или прашања, пишете на [[mediawikiwiki:Talk:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts|проектната разговорна страница]]. Можете и да се придружите на [[discord:channels/221049808784326656/1227616742340034722|наменската нишка на Discord]] ако ви треба поддршка или ако сакате на екипата да ѝ дадете ваше мислење. Вашето испробвување и пријавување на потенцијални проблеми ни помага да се осигураме дека важние алатки ќе продолжат да работат како што треба по воведувањето на привремените сметки. Ви благодариме на поддршката! [[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] <small>([[User talk:Udehb-WMF|разговор]])</small> 08:35, 9 декември 2024 (CET) == Преместување на статија == Кој може да ми помогне, сакам статијата „Меѓународни фотографски асоцијации“ да ја преместам во „Фотографски организации“. Целта е да се смени насловот, мислам дека „Фотографски организации“ е посоодветен. [[User:Zoran.Zdravev|Zoran.Zdravev]] <small>([[User talk:Zoran.Zdravev|разговор]])</small> 19:45, 23 декември 2024 (CET) == Launching! Join Us for Wiki Loves Ramadan 2025! == Dear All, We’re happy to announce the launch of [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|Wiki Loves Ramadan 2025]], an annual international campaign dedicated to celebrating and preserving Islamic cultures and history through the power of Wikipedia. As an active contributor to the Local Wikipedia, you are specially invited to participate in the launch. This year’s campaign will be launched for you to join us write, edit, and improve articles that showcase the richness and diversity of Islamic traditions, history, and culture. * Topic: [[m:Event:Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch|Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch]] * When: Jan 19, 2025 * Time: 16:00 Universal Time UTC and runs throughout Ramadan (starting February 25, 2025). * Join Zoom Meeting: https://us02web.zoom.us/j/88420056597?pwd=NdrpqIhrwAVPeWB8FNb258n7qngqqo.1 * Zoom meeting hosted by [[m:Wikimedia Bangladesh|Wikimedia Bangladesh]] To get started, visit the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|campaign page]] for details, resources, and guidelines: Wiki Loves Ramadan 2025. Add [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Participant|your community here]], and organized Wiki Loves Ramadan 2025 in your local language. Whether you’re a first-time editor or an experienced Wikipedian, your contributions matter. Together, we can ensure Islamic cultures and traditions are well-represented and accessible to all. Feel free to invite your community and friends too. Kindly reach out if you have any questions or need support as you prepare to participate. Let’s make Wiki Loves Ramadan 2025 a success! For the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Team|International Team]] 13:08, 16 јануари 2025 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:ZI Jony@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=27568454 --> <div class="boilerplate metadata rfa" style="background-color: #F3F9FF; margin: 2em 0 0 0; padding: 0 10px 0 10px; border: 1px solid #AAAAAA;"> == Предлози за правилно користење извори од отоманскиот период со именување на етничката припадност == Здраво на сите, Ја отворам оваа нишка со собирање на предлози, кои подоцна би се ставиле на гласање од страна на заедницата со цел воедначено користење на изворите од отоманскиот период при именувањето на етничката припадност на жителите. Бидејќи во нашата историографија истите извори се оспорени, а на нашата Википедија се користат различни варијанти од изворите, како: # користење на шаблонот [[Предлошка:БИМ|<nowiki>{{БИМ}}</nowiki>]] # употреба само на бројноста на населението, без да се спомнува етничка припадност # употреба на етничката припадност како што е наведена во изворот, но ''во наводници'', за да се знае дека само се цитира, избегнувајќи поддршка за ставот на авторот # употреба на етничката припадност како што е наведена во изворот (без никакви знаци и прибелешки) Се работи за книгите („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“, „[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“, „[[Материјали по изучувањето на Македонија]]“ (оригиналот), Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г., и други). До крајот на месецов може да трае прибирањето на предлозите. Поздрав, --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 18:18, 20 јануари 2025 (CET) === Изјаснувања === {{коментар}} Третото. Изворот за жал не вели Македонци. После споменувањето дека живеат x Бугари во некое x населено место, треба да виде спомнато дека Македонците биле сметани за Бугари поради великобугарската државна политика и поради личните погледи на авторот. [[User:Dandarmkd|Dandarmkd]] <small>([[User talk:Dandarmkd|разговор]])</small> 01:49, 21 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Доколку повеќе не може да се користи само <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>, туку мора наводната етничка припадност да биде наведена точно како во изворот уште во самиот текст, тогаш би одел со комбинација од ''предлогот '''бр. 3''' заедно со <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>'' веднаш по него. Значи „Бугари“ (исклучиво во наводници), и веднаш по него напомената која ја дава предлошката <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>. Нема ништо толку контроверзно ако се рече дека некој великобугарски извор во екот на асимилаторската политика ги нарекувал Македонците така. Тоа сите го знаат. Наводниците се доволно оградувачки за нас. Доколку ги избришеме сите места кајшто се спомнува етничка припадност, тогаш статиите за Егејска Македонија стануваат речиси бесмислени. Голема дел од нивната смисла е да се прикаже колку наш народ имало каде и кога во тие краишта. --[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 09:46, 21 јануари 2025 (CET) ::'''Дополнување''': Јас сум можеби повеќе и за варијантата да остане сето како што е, но да биде формулирано '''''...живееле X Македонци (кај него „Бугари“)'''''. --[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 10:45, 24 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Јас се согласувам со Никола и со Бојан, па затоа гласам за предлогот бр. 3 заедно со предлошката <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>. На сличен начин постапуваме и со етничката припадност на населението во селата според поновите пописи, каде што се прибележува дека голем дел од Турците и Албанците се всушност Македонци-муслимани коишто поради верски причини се попишани поинаку.--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 10:58, 21 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Можеби најарно воопшто да не се користи тој извор низ статиите? - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 19:06, 21 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Јас сум да си остане опцијата под бр. 1 само <nowiki>{{БИМ}}</nowiki> како што е и сега или пак воопшто да не се користат тие извори низ статиите. Друга идеја е да се подели населението според црквата, Егзархисти, Патријарши, Муслимани, по што всушност и се идентификувале најголем број од луѓето, може и да се даде забелешка под чива контрола била секоја црква. - [[User:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] <small>([[User talk:Bojan9Spasovski|разговор]])</small> 12:48, 23 јануари 2025 (CET) :За жал, понудената алтернатива не е решение, особено не за егејските села (но и за сите, ако се подразмислам). Патријаршисти имало и наши и Грци и Власи (речиси сите Власи). Муслимани имало и наши и Турци и Албанци и Грци и Роми. Ова е проблем и за моноетничките и за мешаните села. Покрај тоа, не станува збор за еден извор, туку барем три, и тие чинат многу битен дел од секоја статија. [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 21:32, 23 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Ние имаме статија за книгата на Кнчов, каде си е објаснето дека се вршела бугарска пропаганда. Ако ги пишеме Македонци, сега ние обратна пропагнада ќе направиме. Нас ни се важни бројките за да ги поставуваме во статии за села и градови историски да покажеме колкав бил бројот на жители, затоа треба да стои или само број на жители, без национална припадност, или воопшто да ги исфрлиме тие извори од употреба, сепак, поарно да нема некоја информација отколку да биде спорна или погрешна. -[[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 09:54, 24 јануари 2025 (CET) {{Коментар}} Васил Канчов, кој е лидер на бугарската пропаганда во Македонија кажува и пишува во својата книга: „Месните бугари и куцовласи, кои живет во пределите на Македонија '''се нарекуваат самите Македонци и околните народи ги нарекуваат така'''. Турците и арнаутите не се кажуваат Македонци, но запрашани од каде се, одговараат: од Македонија.”<nowiki><ref> Цитат од книгата “Орохидрография на Македония” - Васил Кънчов, Пловдив, Печатница Хр. Г. Данов, 1911 г.</ref></nowiki> Така што секое демографско толкување на бугарски извори (а сите бугарски издавачи се повикуваат на него) паѓа во вода. Доволно е само бројка да се наведе, а ако е потребно толкување, еве цитатот на самио Канчов нека се употребува. Поззз--<big><font face="Monotype Corsiva">[[Корисник:MacedonianBoy|Никола]] ^{[[Разговор со корисник:MacedonianBoy|Стоіаноски]]}</font></big> 10:09, 24 јануари 2025 (CET) :Токму таа улога веќе ја исполнува постоечкиот [[Предлошка:БИМ|<nowiki>{{БИМ}}</nowiki>]]. А за важноста за истакнување на етничката припадност веќе објаснив погоре на два наврата. Дури и може да оди формулата што ја дадов во дополнувањето горе. [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 10:24, 24 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Не можеме да се ограничиме на одредување ентитет од турски извори кога истите не запишувале етничка припадност. Не се слагам со [[User:Виолетова|Виолетова]] дека доколку се цитира К'нчов треба да стои како напишал (Бугари). [[Орохидрографија на Македонија#/media/Податотека:OrohidrografijaNaMakedonijaStrana6.jpg|Бидејќи самиот кажува дека сите не нарекувале Македонци, па дури и самиот народ се нарекувал Македонски]]. Значи свесно лажел и манипулирал, така да ние не вршиме пропаганда тука ја кажуваме вистината кој овој фалсификатор ја направил за нашиот народ. Можеби треба и да се забрани К'нчов да се користи како извор за идентитетот на населението, а да се користат неговите бројки (освен и таму ако не манипулирал по нарачка). Да не заборавиме дека Крсте Мисирков во првиот број на списанието „Вардар“ изработил етнографско-демографско-статистичкиот труд [https://xn--80axd.xn--d1alf/en/01%d0%b0-%d1%81%d0%b0%d0%bc%d0%be%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%bd%d0%be%d1%81%d1%82/%d0%b0i-%d0%b4%d0%be%d0%ba%d1%83%d0%bc%d0%b5%d0%bd%d1%82%d0%b8/%d0%b001-%d0%bc%d0%b0%d0%ba%d0%b5%d0%b4%d0%be%d0%bd%d1%81%d0%ba%d0%b0-%d0%b4%d0%be%d0%ba%d1%83%d0%bc%d0%b5%d0%bd%d1%82%d0%b0%d1%86%d0%b8%d1%98%d0%b0/%d0%b01-1-%d1%81%d0%bb%d0%b8%d0%ba%d0%b0-%d0%b8-%d0%bf%d0%be%d1%81%d0%be%d0%ba%d0%b0/1905_%d1%81%d0%bf%d0%b8%d1%81%d0%b0%d0%bd%d0%b8%d0%b5-%d0%b2%d0%b0%d1%80%d0%b4%d0%b0%d1%80-%d1%81%d1%82%d0%b0%d1%82%d0%b8%d1%81%d1%82%d0%b8%d1%87%d0%ba%d0%b0-%d1%82%d0%b0%d0%b1%d0%b5%d0%bb%d0%b0/ „Список села од iужна Мак`едониiа (Пазарцко, Гевг`елиiцко и Кукушко)“] во која јасно ги обележал Македонците како Македонци. Се сложувам со <big><font face="Monotype Corsiva">[[Корисник:MacedonianBoy|Никола]] ^{[[Разговор со корисник:MacedonianBoy|Стоіаноски]]}</font></big>. Поздрав [[User:Forbidden History|Forbidden History]] <small>([[User talk:Forbidden History|разговор]])</small> 19:18, 29 јануари 2025 (CET) :Грешно си разбрал ~~[[Корисник:Forbidden History|Forbidden History]], јас не сум за тоа да ги пишеме Бугари, како што Кнчов ги ставил, туку само жители, без определба. Поздрав - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 09:56, 30 јануари 2025 (CET) ::Се извинувам, тогаш. Моја грешка. [[User:Forbidden History|Forbidden History]] <small>([[User talk:Forbidden History|разговор]])</small> 11:20, 31 јануари 2025 (CET) ______________________ Во текот на утрешниот ден ќе ги запишам како предлози сите изјаснувања погоре со начинот на изјаснувања (налик тоа што беше за Пописот 2021), па од понеделник ќе може да гласаме. Фала за сите што земавте учество во ова. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 20:06, 31 јануари 2025 (CET) === Можни решенија === <span style="border: 1px solid #aaa; background: #f9fcf9; margin-right: .5em; padding: 6px;">Предлогот е направен во 22:30 ч. на 5 февруари 2025 (CET) и гласањето трае точно 7 дена.</span> * '''Предлог 1:''' продолжување на користењето на шаблонот [[Предлошка:БИМ|<nowiki>{{БИМ}}</nowiki>]] во истиот облик; * '''Предлог 2:''' употреба на етничката припадност како што е наведена во изворот во наводници во загради, за да се знае дека само се цитира, а претходно се користи дообјаснување (пр. '''''...живееле X Македонци (во книгата наведени како „Бугари“)'''''.); * '''Предлог 3:''' употреба само на бројноста на населението, без да се спомнува етничка припадност (пр. '''во селото во 1900 година имало 100 жители'''); и * '''Предлог 4:''' употреба на бројот на жители и нивната религија, без употреба на нивната оспорена етничка припадност (пр. '''во селото во 1900 година живееле 100 жители, христијани'''). Ве повикувам да се изјасните за некој од горенаведените предлози и да образложите зошто сметате дека е најсоодветен. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 22:34, 5 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 2.[[User:Dandarmkd|Dandarmkd]] <small>([[User talk:Dandarmkd|разговор]])</small> 01:13, 6 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 4 : Мое мислење е дека ако ние ги македонизираме жителите кои Кнчев ги бугаризирал не е соодветно решение, и затоа сметам дека треба да се впишат жители, христијани - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 09:59, 6 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 1. Сметам дека предлошката одлично објаснува како се определувало населението, а го објаснува и фалсификатот кој го правел овој бугарски пропагандист.[[User:Forbidden History|Forbidden History]] <small>([[User talk:Forbidden History|разговор]])</small> 20:47, 6 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 1.[[User:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] <small>([[User talk:Bojan9Spasovski|разговор]])</small> 16:41, 7 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 1. Ако се употребува доследно, сметам дека напомената во <nowiki>{{БИМ}}</nowiki> е доволна за да се задоволи стандардот на наведување на извор каков што е. Ова ќе важи не само за К’нчов („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“), туку и за „[[Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника]]“, која е правена од Бугарин и бугаромански владика и за „[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“, која е правена од Мишев — главен агент на Егзархијата. Поради тоа што изворите велат „Бугари“, би било сепак неисправно ако воопшто не се користи <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>, но ако ја користиме доследно, сè треба да биде во ред. --[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 22:49, 11 февруари 2025 (CET) {{За}} Предлог 1 --<big><font face="Monotype Corsiva">[[Корисник:MacedonianBoy|Никола]] ^{[[Разговор со корисник:MacedonianBoy|Стоіаноски]]}</font></big> 16:29, 12 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 1 — [[User:SpectralWiz|SpectralWiz]] <small>([[Разговор со корисник:SpectralWiz|разговор]])</small> 20:03, 12 февруари 2025 (CET) === Одлука === Се усвојува '''Предлог 1''' со продолжување на користењето на <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>. {{ping|Bjankuloski06}} Можеш во предлошката да додадеш и други дела кои се настанати по 1900 година, како би можело да бидат опфатени и другите дела на овие пропагандисти. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 10:30, 13 февруари 2025 (CET) </div class> == Кореница == колку е старо селото, кога е изградено училиштето, колну воденици ижало, кои се познати личности, легенди за селото.Колевци кога се доселиле, Во Нов учествувал Здраве Божин Колески за него кои информации имате, задруга кога се формирала кој ја формирал. [[Special:Contributions/146.255.75.213|146.255.75.213]] <small>([[User talk:146.255.75.213|разговор]])</small> 00:28, 22 јануари 2025 (CET) :Во [[Кореница|статијата за селото]] се наведени сите информации со коишто располагаме.--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 09:38, 22 јануари 2025 (CET) == Universal Code of Conduct annual review: provide your comments on the UCoC and Enforcement Guidelines == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines is open now. You can make suggestions for changes through 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 02:11, 24 јануари 2025 (CET) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27746256 --> == Feminism and Folklore 2025 starts soon == <div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;> [[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|centre|550px|frameless]] ::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <center>''{{int:please-translate}}''</center> Dear Wiki Community, You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025]]''' writing competition from February 1, 2025, to March 31, 2025 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia. You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles. Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project: # Create a page for the contest on the local wiki. # Set up a campaign on '''CampWiz''' tool. # Create the local list and mention the timeline and local and international prizes. # Request local admins for site notice. # Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta project page]]. This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools'''] Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2025|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance. We look forward to your immense coordination. Thank you and Best wishes, '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025 International Team]]''' ::::Stay connected [[File:B&W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&nbsp; [[File:B&W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]] </div></div> --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 03:36, 29 јануари 2025 (CET) == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Dear Wiki Community, You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore 2025]]''' an international media contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2025 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2025|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 03:36, 29 јануари 2025 (CET) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Tiven2240@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=26503019 --> == Reminder: first part of the annual UCoC review closes soon == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. This is a reminder that the first phase of the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines will be closing soon. You can make suggestions for changes through [[d:Q614092|the end of day]], 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. After review of the feedback, proposals for updated text will be published on Meta in March for another round of community review. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 01:48, 3 февруари 2025 (CET) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28198931 --> == Прашање == Дали може да се консултирам зошто при изработка на нова страница не се појавува опцијата „зачувај“. Вели, откако ќе се стават податоци, „одете на опцијата ,преглед‘ и потоа стиснете на ,зачувај‘. Ама никаде нема ,зачувај‘. Се работи за експериментирање. Што треба да се направи? Благодарам однапред на добронамерните одговори. [[User:Willusha|Willusha]] <small>([[User talk:Willusha|разговор]])</small> 14:14, 13 февруари 2025 (CET) :Се извинувам за многу задоцнетиот одговор. Некако не го добив известувањето дека некој пишал. Тоа напатствие е застарено — од поодамна копчето гласи „Објави ја сраницата“. Веќе ја најдов грешката и јас исправив. Поздрав. [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 13:19, 23 мај 2025 (CEST) == Нова страна за личност со исто име == Веќе постои страна за Димче Тошев (македонски партизан, револуционер, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ). Би сакал да додадам одредница за [https://ih.pmf.ukim.edu.mk/teachers/view/97 Димче Тошев], професор на Институтот за хемија, ПМФ. Не знам како да започнам затоа што одма ме води кон постојната страна за Димче Тошев. [[User:Zoranzdr|Zoranzdr]] <small>([[User talk:Zoranzdr|разговор]])</small> 18:25, 13 февруари 2025 (CET) :{{одговор|Zoranzdr}}Можеш како [[Димче Тошев (професор)]]--[[User:Тиверополник|Тиверополник]] <small>([[User talk:Тиверополник|разговор]])</small> 18:50, 13 февруари 2025 (CET) ::Благодарам! [[User:Zoranzdr|Zoranzdr]] <small>([[User talk:Zoranzdr|разговор]])</small> 10:34, 19 февруари 2025 (CET) :::Во меѓувреме, ќе создадам појаснителна страница за да може страницата Димче Тошев да дава објаснување за партизанот и за професорот. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 17:56, 19 февруари 2025 (CET) ::::Создадов страна за проф. Димче Тошев. Со фотографиите не сум сигурен како да постапам, затоа што јас немам авторски права. [[User:Zoranzdr|Zoranzdr]] <small>([[User talk:Zoranzdr|разговор]])</small> 10:05, 20 февруари 2025 (CET) == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Language Community Meeting (Feb 28th, 14:00 UTC) and Newsletter</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone! [[File:WP20Symbols WIKI INCUBATOR.svg|right|frameless|150x150px|alt=An image symbolising multiple languages]] We’re excited to announce that the next '''Language Community Meeting''' is happening soon, '''February 28th at 14:00 UTC'''! If you’d like to join, simply sign up on the '''[[mw:Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#28_February_2025|wiki page]]'''. This is a participant-driven meeting where we share updates on language-related projects, discuss technical challenges in language wikis, and collaborate on solutions. In our last meeting, we covered topics like developing language keyboards, creating the Moore Wikipedia, and updates from the language support track at Wiki Indaba. '''Got a topic to share?''' Whether it’s a technical update from your project, a challenge you need help with, or a request for interpretation support, we’d love to hear from you! Feel free to '''reply to this message''' or add agenda items to the document '''[[etherpad:p/language-community-meeting-feb-2025|here]]'''. Also, we wanted to highlight that the sixth edition of the Language & Internationalization newsletter (January 2025) is available here: [[:mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January]]. This newsletter provides updates from the October–December 2024 quarter on new feature development, improvements in various language-related technical projects and support efforts, details about community meetings, and ideas for contributing to projects. To stay updated, you can subscribe to the newsletter on its wiki page: [[:mw:Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter]]. We look forward to your ideas and participation at the language community meeting, see you there! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 09:29, 22 февруари 2025 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:SSethi (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28217779 --> == CEE Hub Microgrant Programme - 2025 round == '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants|CEE Hub Microgrant programme]]''' is open for submissions from the communities across Central and Eastern Europe (as well as Central Asia, and Farsi contributors that live in these regions). The CEE Hub Microgrant programme will fund projects ranging from 50 to 700 EUR. Please read the criteria and other details with the programme. '''[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdscTZ9EPNjHhU0r7hUHNwntX34Wrk8ieiHemk_clB9VI3PfQ/viewform Application form]''' is accessible on the Meta page where you will need to answer a few simple questions. You can find a list of the applications for the programme from 2024 [[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants/Applications 2024|on this page]], so you will get a sense of what other communities asked for funds. If you have any questions, please let us know ([[:m:Wikimedia CEE Hub/Communication|contact us]]). We are waiting for your submissions! --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 14:35, 24 февруари 2025 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:TRistovski-CEEhub@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28306207 --> == An improved dashboard for the Content Translation tool == {{Int:hello}} Macedonian Wikipedians, Apologies as this message is not in your language, {{Int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Wikimedia_Language_and_Product_Localization|Language and Product Localization team]] has improved the [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&campaign=contributionsmenu&to=es&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en#/ Content Translation dashboard] to create a consistent experience for all contributors using mobile and desktop devices. The improved translation dashboard allows all logged-in users of the tool to enjoy a consistent experience regardless of their type of device. With a harmonized experience, logged-in desktop users now have access to the capabilities shown in the image below. [[file:Content_Translation_new-dashboard.png|alt=|center|thumbnail|576x576px|Notice that in this screenshot, the new dashboard allows: Users to adjust suggestions with the "For you" and "...More" buttons to select general topics or community-created collections (like the example of Climate topic).  Also, users can use translation to create new articles (as before) and expand existing articles section by section. You can see how suggestions are provided in the new dashboard  in two groups ("Create new pages" and "Expand with new sections")-one for each activity. ]] [[file:Content_Translation_dashboard_on_desktop.png|alt=|center|thumbnail|577x577px|In the current dashboard, you will notice that you can't adjust suggestions to select topics or community-created collections. Also, you can't expand on existing articles by translating new sections. ]] We will implement this improvement on your wiki '''on Monday, March 10th, 2025''' and subsequently for other Wikipedias. We plan to roll it out on all wikis and remove the current dashboard '''by May 2025'''. We look forward to your feedback after using the new dashboard. Please reach out with any questions regarding your experience with the enhanced dashboard in this thread. Thank you! On behalf of the Language and Product Localization team. [[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] <small>([[User talk:UOzurumba (WMF)|разговор]])</small> 06:38, 5 март 2025 (CET) == Universal Code of Conduct annual review: proposed changes are available for comment == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know that [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|proposed changes]] to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter]] are open for review. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|You can provide feedback on suggested changes]]''' through the [[d:Q614092|end of day]] on Tuesday, 18 March 2025. This is the second step in the annual review process, the final step will be community voting on the proposed changes. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find relevant links about the process on the UCoC annual review page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] 19:51, 7 март 2025 (CET) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28307738 --> == <span lang="en" dir="ltr">Your wiki will be in read-only soon</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="server-switch"/><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Read this message in another language]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] The [[foundation:|Wikimedia Foundation]] will switch the traffic between its data centers. This will make sure that Wikipedia and the other Wikimedia wikis can stay online even after a disaster. All traffic will switch on '''{{#time:j xg|2025-03-19|en}}'''. The switch will start at '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2025-03-19T14:00|en}} {{#time:H:i e|2025-03-19T14:00}}]'''. Unfortunately, because of some limitations in [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], all editing must stop while the switch is made. We apologize for this disruption, and we are working to minimize it in the future. A banner will be displayed on all wikis 30 minutes before this operation happens. This banner will remain visible until the end of the operation. '''You will be able to read, but not edit, all wikis for a short period of time.''' *You will not be able to edit for up to an hour on {{#time:l j xg Y|2025-03-19|en}}. *If you try to edit or save during these times, you will see an error message. We hope that no edits will be lost during these minutes, but we can't guarantee it. If you see the error message, then please wait until everything is back to normal. Then you should be able to save your edit. But, we recommend that you make a copy of your changes first, just in case. ''Other effects'': *Background jobs will be slower and some may be dropped. Red links might not be updated as quickly as normal. If you create an article that is already linked somewhere else, the link will stay red longer than usual. Some long-running scripts will have to be stopped. * We expect the code deployments to happen as any other week. However, some case-by-case code freezes could punctually happen if the operation require them afterwards. * [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] will be unavailable for about 90 minutes. This project may be postponed if necessary. You can [[wikitech:Switch_Datacenter|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Any changes will be announced in the schedule. '''Please share this information with your community.'''</div><section end="server-switch"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:15, 15 март 2025 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Quiddity (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=28307742 --> == Ми Срби смо уз вас Македонијо == Саучешће народу Републике Македоније и целој вашој заједници Википедије на македонском језику због велике трагедије у Кочанима. Ми смо уз пријатељски македонски народ у овим тешким тренуцима.--[[User:Soundwaweserb|Soundwaweserb]] <small>([[User talk:Soundwaweserb|разговор]])</small> 08:19, 17 март 2025 (CET) == Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon. Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 04:04, 4 април 2025 (CEST) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Be part of the next CEE Catch Up about Global Trends == Hi everyone, We want to announce the ninth '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Catch up|CEE Catch Up]]''' session, which will be dedicated to the Foundation Annual Planning Workshop focused on [[diffblog:2025/03/04/global-trends-2025/|'''global trends that are affecting our movement''']]. The session will take place on 23^rd of April 2025, 18:00-19:00 CEST (check your local time [https://zonestamp.toolforge.org/1745424000 here]). Together (the CEE Communities and the Wikimedia Foundation staff) we will discuss the trends related to our projects, our readers and editors. We will explore how those trends show up in the CEE context and discuss what our projects need to address those trends, and how we can support them. You will also have the opportunity to ask questions to the Wikimedia Foundation staff about the work being planned as part of the annual plan that runs from July 2025 to June 2026. '''<u>''[[Wikimedia CEE Hub/Catch up|Join us at the Next CEE Catch up]]!''</u>''' --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 19:19, 14 април 2025 (CEST) (on behalf of the CEE Catch Up team) <!-- Пораката ја испрати Корисник:TRistovski-CEEhub@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28546550 --> == Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025: Invitation == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:UCDM 2025 general.png|180px|right]] {{int:please-translate}} Hello, dear Wikipedians!<br/> [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the fifth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from '''14th April''' until '''16th May 2025'''. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design, and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contributions in every language! The most active contesters will receive prizes. If you are interested in coordinating long-term community engagement for the campaign and becoming a local ambassador, we would love to hear from you! Please let us know your interest. <br/> We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:OlesiaLukaniuk (WMUA)|OlesiaLukaniuk (WMUA)]] ([[:m:User talk:OlesiaLukaniuk (WMUA)|talk]]) </div> 18:11, 16 април 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Hide on Rosé@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:OlesiaLukaniuk_(WMUA)/list_of_wikis&oldid=28552112 --> == Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines ("UCoC EG") and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 02:34, 17 април 2025 (CEST) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Sub-referencing: User testing == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:Sub-referencing reuse visual.png|400px|right]] <small>''Apologies for writing in English, please help us by providing a translation below''</small> Hi I’m Johannes from [[:m:Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]'s [[:m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes team]]. We are making great strides with the new [[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|sub-referencing feature]] and we’d love to invite you to take part in two activities to help us move this work further: #'''Try it out and share your feedback''' #:[[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing# Test the prototype|Please try]] the updated ''wikitext'' feature [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Sub-referencing on the beta wiki] and let us know what you think, either [[:m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|on our talk page]] or by [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/talktotechwish booking a call] with our UX researcher. #'''Get a sneak peak and help shape the ''Visual Editor'' user designs''' #:Help us test the new design prototypes by participating in user sessions – [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/gxk0taud/apply sign up here to receive an invite]. We're especially hoping to speak with people from underrepresented and diverse groups. If that's you, please consider signing up! No prior or extensive editing experience is required. User sessions will start ''May 14th''. We plan to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We’ll reach out to wikis for piloting in time for deployments. Creators and maintainers of reference-related tools and templates will be contacted beforehand as well. Thank you very much for your support and encouragement so far in helping bring this feature to life! </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]])</bdi> 17:03, 28 април 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Johannes Richter (WMDE)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&oldid=28628657 --> == Гласање по предложените измени на Напатствијата за спроведување на Универзалниот правилник на однесување и Повелбата на Координативниот комитет (U4C) == <section begin="announcement-content" /> Преиодот на гласање за измените на Универзалниот правилник на однесување и Повелбата на U4C завршува на 1 мај 2025 г. во 23:59 г. UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 во вашиот часовен појас]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Погледајте како да учествувате и прочитајте го предлогот]] на страницата за УПнО (UCoC) на Мета. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Координативниот комитет за Универзалниот правилник на однесување (U4C)]] е глобална група посветена на праведно и доследно спроведување на УПнО. Овој годишен осврт беше осмислен и спроведен од U4C. Повеќе информации за надлежнсотите на U4C ќе најдете во [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Повелбата на U4C]]. Споделете ја поракава со членовите на вашата заедница на вашиот јазик, за да можат и тие да учествуваат во ова. Во соработка со U4C -- <section end="announcement-content" /> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 05:41, 29 април 2025 (CEST)</div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == We will be enabling the new Charts extension on your wiki soon! == ''(Apologies for posting in English)'' Hi all! We have good news to share regarding the ongoing problem with graphs and charts affecting all wikis that use them. As you probably know, the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|old Graph extension]] was disabled in 2023 [[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/EWL4AGBEZEDMNNFTM4FRD4MHOU3CVESO/|due to security reasons]]. We’ve worked in these two years to find a solution that could replace the old extension, and provide a safer and better solution to users who wanted to showcase graphs and charts in their articles. We therefore developed the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Charts extension]], which will be replacing the old Graph extension and potentially also the [[:mw:Extension:EasyTimeline|EasyTimeline extension]]. After successfully deploying the extension on Italian, Swedish, and Hebrew Wikipedia, as well as on MediaWiki.org, as part of a pilot phase, we are now happy to announce that we are moving forward with the next phase of deployment, which will also include your wiki. The deployment will happen in batches, and will start from '''May 6'''. Please, consult [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project#Deployment Timeline|our page on MediaWiki.org]] to discover when the new Charts extension will be deployed on your wiki. You can also [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|consult the documentation]] about the extension on MediaWiki.org. If you have questions, need clarifications, or just want to express your opinion about it, please refer to the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension_talk:Chart/Project|project’s talk page on Mediawiki.org]], or ping me directly under this thread. If you encounter issues using Charts once it gets enabled on your wiki, please report it on the [[:mw:Extension_talk:Chart/Project|talk page]] or at [[phab:tag/charts|Phabricator]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|User:Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|talk]]) 17:08, 6 мај 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Sannita (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28663781 --> == Registration for the Wikimedia CEE Meeting 2025 is open == Dear all, The Organising Committee of the [[metawiki:Wikimedia CEE Meeting 2025|Wikimedia CEE Meeting 2025]] is delighted to announce the opening of the registration for this year's conference. Affiliation and community delegates can register for the meeting until '''June 15th'''. All other self-funded participants can register until July 31st. The registration and scholarship application form which runs on Pretix, a free, open-sourced third-party platform that helps organize and manage events, can be found [https://pretix.eu/wikimedia-events/wmcee-2025/ here]. Details on how to select delegates and the selection process can be found on the [[metawiki:Wikimedia CEE Meeting 2025/Registration|registration page]]. Please keep in mind that the official language of the conference is English and interpreting services will not be available. If you encounter any issues while registering, or have questions about the registration process, feel free to contact the coordination team via [mailto:wmceem2025@wikimedia.gr wmceem2025@wikimedia.gr]. Your swift replies will be appreciated, as they will help us conduct an efficient booking process. Best regards, On behalf of '''Wikimedia CEE Meeting 2025 Organising Team''' --[[User:MARKELLOS|MARKELLOS]] <small>([[User talk:MARKELLOS|разговор]])</small> 19:23, 12 мај 2025 (CEST) == Demographic evolution in table form for populated areas of Slovakia == I would like to add: Demographic evolution in table form by places in Slovakia. Anyone against? This is part of a multi-"project" ([[:wikidata:Q132395970|Modul:SK]] & [[:wikidata:Q132395973|Template:SK]]). Example of table: [[:hr:Fintice#Stanovništvo]]. [[User:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] <small>([[User talk:Dušan Kreheľ|разговор]])</small> 22:08, 12 мај 2025 (CEST) :Not a problem. Things like this are done all the time. I've already created local versions. Here they are: [[Модул:SK]] & [[Предлошка:SK]]. I've edited the translatable parts, but do check if something is wrong, or if they need to be modified somehow for our wiki. Thanks a lot for the useful coding! [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 00:17, 13 мај 2025 (CEST) ::@[[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]]: I added the table to Slovak pages (only 20 pages). All is okey. [[User:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] <small>([[User talk:Dušan Kreheľ|разговор]])</small> 08:33, 13 мај 2025 (CEST) == <span lang="en" dir="ltr">Call for Candidates for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> The results of voting on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter is [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|available on Meta-wiki]]. You may now [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|submit your candidacy to serve on the U4C]] through 29 May 2025 at 12:00 UTC. Information about [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|eligibility, process, and the timeline are on Meta-wiki]]. Voting on candidates will open on 1 June 2025 and run for two weeks, closing on 15 June 2025 at 12:00 UTC. If you have any questions, you can ask on [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|the discussion page for the election]]. -- in cooperation with the U4C, </div><section end="announcement-content" /> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|разговор]])</bdi> 00:07, 16 мај 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)'' Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too. We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation. You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 17:27, 22 мај 2025 (CEST) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Sannita (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28768453 --> == CEE Meeting 2025: call for session submissions == Hi everyone, The CEE Meeting 2025 programme committee wants to inform you that the deadline to submit a session proposal in the CEE Meeting is 31 May 2025, 23:59 CET. You can read more information about the process [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_CEE_Meeting_2025/Submissions here] and [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_CEE_Meeting_2025/Programme_development here]. We hope to see you in Thessaloniki! Best, Nikos [[User:NikosLikomitros|NikosLikomitros]] <small>([[User talk:NikosLikomitros|разговор]])</small> 00:55, 28 мај 2025 (CEST) == <span lang="en" dir="ltr">Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 Selection & Call for Questions</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, This year, the term of 2 (two) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats. The Elections Committee will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Governance Committee, composed of trustees who are not candidates in the 2025 community-and-affiliate-selected trustee selection process (Raju Narisetti, Shani Evenstein Sigalov, Lorenzo Losa, Kathy Collins, Victoria Doronina and Esra’a Al Shafei) [3], is tasked with providing Board oversight for the 2025 trustee selection process and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4]. Here are the key planned dates: * May 22 – June 5: Announcement (this communication) and call for questions period [6] * June 17 – July 1, 2025: Call for candidates * July 2025: If needed, affiliates vote to shortlist candidates if more than 10 apply [5] * August 2025: Campaign period * August – September 2025: Two-week community voting period * October – November 2025: Background check of selected candidates * Board’s Meeting in December 2025: New trustees seated Learn more about the 2025 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on this Meta-wiki page [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[link]]]. '''Call for Questions''' In each selection process, the community has the opportunity to submit questions for the Board of Trustees candidates to answer. The Election Committee selects questions from the list developed by the community for the candidates to answer. Candidates must answer all the required questions in the application in order to be eligible; otherwise their application will be disqualified. This year, the Election Committee will select 5 questions for the candidates to answer. The selected questions may be a combination of what’s been submitted from the community, if they’re alike or related. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[link]]] '''Election Volunteers''' Another way to be involved with the 2025 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this Meta-wiki page [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[link].]] Thank you! [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024 [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ [6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates Best regards, Victoria Doronina Board Liaison to the Elections Committee Governance Committee<section end="announcement-content" /> </div> [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 05:07, 28 мај 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:RamzyM (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Deployment of the CampaignEvents Extension</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone, ''(Apologies for posting in English if English is not your first language. Please help translate to your language.)'' The Campaigns Product Team is planning a global deployment of the '''[[:mw:Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]]''' to all Wikipedias, including this wiki, during the '''week of June 23rd'''. This extension is designed to help organizers plan and manage events, WikiProjects, and other on-wiki collaborations - and to make these efforts more discoverable. The three main features of this extension are: * '''[[:m:Event_Center/Registration|Event Registration]]''': A simple way to sign up for events on the wiki. * '''[[:m:CampaignEvents/Collaboration_list|Collaboration List]]''': A global list of events and a local list of WikiProjects, accessible at '''[[:m:Special:AllEvents|Special:AllEvents]]'''. * '''[[:m:Campaigns/Foundation_Product_Team/Invitation_list|Invitation Lists]]''': A tool to help organizers find editors who might want to join, based on their past contributions. '''Note''': The extension comes with a new user right called '''"Event Organizer"''', which will be managed by administrators on this wiki. Organizer tools like Event Registration and Invitation Lists will only work if someone is granted this right. The Collaboration List is available to everyone immediately after deployment. The extension is already live on several wikis, including '''Meta, Wikidata, English Wikipedia''', and more ( [[m:CampaignEvents/Deployment_status#Current_Deployment_Status_for_CampaignEvents_extension| See the full deployment list]]) If you have any questions, concerns, or feedback, please feel free to share them on the [[m:Talk:CampaignEvents| extension talkpage]]. We’d love to hear from you before the rollout. Thank you! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] ([[User talk:Udehb-WMF|разговор]]) 18:47, 29 мај 2025 (CEST)</bdi> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Udehb-WMF@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Udehb-WMF/sandbox/deployment_audience&oldid=28803829 --> == Македонија == Има ли некој литературата поврзана со македонско население во Пчињско, Прешевско и Бујановачко. Според Србите автотохно македонско население никогаш не постојало во Србија, само колонисти во Банат. [[User:Marco Mitrovich|Марко Митровиќ]] <small>([[User talk:Marco Mitrovich|разговор]])</small> 17:36, 10 јуни 2025 (CEST) :Проблемот е во тоа што нашите дејци секогаш се занимаваа со другите краишта од Македонија, дури и пред кралска Југославија, а во време на СФРЈ темата не се обработуваше заради запазување на „братство и единство“. Има поединечни мемоари на војводи, но систематски можам да ти го понудам само [https://macedonia.kroraina.com/vk/vk_2_29.htm пописот на села во Прешевската Каза на К’нчов] од 1900 г. („Бугарите“ замени ги со Македонци, секако). [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 12:34, 11 јуни 2025 (CEST) 3grz3aymdchvk97sa7j4941xm86wk72 5378871 5378851 2025-06-11T11:49:36Z Marco Mitrovich 114460 /* Македонија */ 5378871 wikitext text/x-wiki <!---------------------------------------------------------------------------------> <!-------Вам ви благодари помошниот тим на Википедија (pro's making woners)------> <!---------------------------------------------------------------------------------> {{Селска чешма}}<br /> __NEWSECTIONLINK__ <div id="содржина"> __TOC__ <div id="дискусии"> [[Категорија:Википедија:Селска чешма| ]] [[Категорија:Википедија:Заедница|Селска чешма]] == Критериуми за значајност == Здраво на сите, сакам да составам работна група, за да разработиме страница во која ќе ги наведеме критериумите за значајност, и ќе ја поставиме за гласање кога ќе е готов текстот. Вакви страници со дефинирани критериуми има на 54 јазици досега, а на англиската е најразработено, средено [[:en:Category:Wikipedia notability guidelines|по категории]]. Доколку има некој заинтересиран, нека ме контактира по мејл, со порака, било како. Поздрав - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 21:05, 16 ноември 2024 (CET) == Sign up for the language community meeting on November 29th, 16:00 UTC == Hello everyone, The next language community meeting is coming up next week, on November 29th, at 16:00 UTC (Zonestamp! For your timezone <https://zonestamp.toolforge.org/1732896000>). If you're interested in joining, you can sign up on this wiki page: <https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#29_November_2024>. This participant-driven meeting will be organized by the Wikimedia Foundation’s Language Product Localization team and the Language Diversity Hub. There will be presentations on topics like developing language keyboards, the creation of the Moore Wikipedia, and the language support track at Wiki Indaba. We will also have members from the Wayuunaiki community joining us to share their experiences with the Incubator and as a new community within our movement. This meeting will have a Spanish interpretation. Looking forward to seeing you at the language community meeting! Cheers, [[User:SSethi (WMF)|Srishti]] 20:54, 21 ноември 2024 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:SSethi (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27746256 --> == Proposal to enable the "Contribute" entry point in Macedonian Wikipedia == {{Int:Hello}} Macedonian Wikipedians, Apologies as this message is not in your language. {{Int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Wikimedia_Language_and_Product_Localization|WMF Language and Product Localization]] team proposes enabling an entry point called "Contribute" to your Wikipedia. The [[:bn:বিশেষ:Contribute|Contribute]] entry point is based on collaborative work with other product teams in the Wikimedia Foundation on [[mediawikiwiki:Edit_Discovery|Edit discovery]], which validated the entry point as a persistent and constant path that contributors took to discover ways to contribute content in Wikipedia. Therefore, enabling this entry point in your Wikipedia will help contributors quickly discover available tools and immediately click to start using them. This entry point is designed to be a central point for discovering contribution tools in Macedonian Wikipedia. '''Who can access it''' Once it is enabled in your Wikipedia, newcomers can access the entry point automatically by just logging into their account, click on the User drop-down menu and choose the "Contribute" icon, which takes you to another menu where you will find a self-guided description of what you can do to contribute content, as shown in the image below. An option to "view contributions" is also available to access the list of your contributions. [[File:Mobile_Contribute_Page.png|Mobile Contribute Page]] [[File:Mobile_contribute_menu_(detailed).png|Mobile contribute menu (detailed)]] For experienced contributors, the Contribute icon is not automatically shown in their User drop-down menu. They will still see the "Contributions" option unless they change it to the "Contribute" manually. This feature is available in four Wikipedia (Albanian, Malayalam, Mongolian, and Tagalog). We have gotten valuable feedback that helped us improve its discoverability. Now, it is ready to be enabled in other Wikis. One major improvement was to [[phab:T369041|make the entry point optional for experienced contributors]] who still want to have the "Contributions" entry point as default.           We plan to enable it '''on mobile''' for Wikis, where the Section translation tool is enabled. In this way, we will provide a main entry point to the mobile translation dashboard, and the exposure can still be limited by targeting only the mobile platform for now. If there are no objections to having the entry point for mobile users from your community, we will enable it by 10th December 2024. We welcome your feedback and questions in this thread on our proposal to enable it here. Suppose there are no objections, we will deploy the "Contribute" entry point in your Wikipedia. We look forward to your response soon. Thank you! On behalf of the WMF Language and Product Localization team. [[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] <small>([[User talk:UOzurumba (WMF)|разговор]])</small> 04:46, 28 ноември 2024 (CET) == Привремени сметки: потребна техничка помош == Во рамките на [[diffblog:2024/11/05/say-hi-to-temporary-accounts-easier-collaboration-with-logged-out-editors-with-better-privacy-protection/|воведувањето на привремени сметки]], работиме на тоа да обезбедиме алатките, ботовите, корисничките скрипти, филтрите за злоупотреби и сиот останат код во сопственост на заедницата да продолжат да работат без проблем. '''Што се привремени сметки?''' Привремените сметки се нов вид сметки за незачленети уредници. Наместо јавно да се покажуваат IP-адреси, овие сметки на ненајавените корисници им доделуваат привремени назнаки. Може да има потреба од надградби за правилно да работат алатките на кои им се неопходни IP-адреси или работни текови за ненајавени корисници. Привремените сметки веќе се пуштени на некои пилотни викија. Во февруари следат уште пилоти, а во мај привремените сметки ќе се воведат на сите викија. '''Како можете да помогнете''' * Проверете дали кодот (било на Toolforge или на вики, т.е.: алатки, помагала, ботови или кориснички скрипти) што сте го создале или често го користите работи на викијата што веќе имаат привремени сметки. Еве [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/FAQ#Where_are_temporary_accounts_deployed?_When_will_these_changes_reach_my_wiki?|список на содржински викија]], а ова е [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/FAQ#Where_can_I_test_it?|список на викија во бета и пробни викија]] со привремени сметки. * Ако забележите алатка засегната од ова, ви препорачуваме да ја подновите во согласност со нашиот [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/For_developers|водич за разработувачка документација]]. * [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/For_developers/Impacted_tools|Додајте ги засегнатите алатки на оваа страница]]. Сакаме да имаме увид над нив за да се осигураме дека сè работи според очекуваното. * Поледајте ги Филтрите на злоупотреби што се користат на вашето вики. Сите филтри што користат IP-адреси преку user_name повеќе нема да можат да го прават тоа. Тие филтри треба да се подноват, оспособувајќи ги да користат user_unnamed_ip наместо претходното. Коментар од нашите инженери: „Главен случај на употреба ќе биде ако пробате нешто како  ip_in_range(s). Работите што се однесуваат на кориснички имиња треба начелно да се во ред, и ќе продолжат да се однесуваат на имињата на привремените сметки“. Ако имате уште прашања за Филтерот за залоупотреби, оставете коментар на задачата [[phab:T369611|T369611]] на Фабрикатор. * Ако наидете на проблеми, или имате коментари или прашања, пишете на [[mediawikiwiki:Talk:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts|проектната разговорна страница]]. Можете и да се придружите на [[discord:channels/221049808784326656/1227616742340034722|наменската нишка на Discord]] ако ви треба поддршка или ако сакате на екипата да ѝ дадете ваше мислење. Вашето испробвување и пријавување на потенцијални проблеми ни помага да се осигураме дека важние алатки ќе продолжат да работат како што треба по воведувањето на привремените сметки. Ви благодариме на поддршката! [[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] <small>([[User talk:Udehb-WMF|разговор]])</small> 08:35, 9 декември 2024 (CET) == Преместување на статија == Кој може да ми помогне, сакам статијата „Меѓународни фотографски асоцијации“ да ја преместам во „Фотографски организации“. Целта е да се смени насловот, мислам дека „Фотографски организации“ е посоодветен. [[User:Zoran.Zdravev|Zoran.Zdravev]] <small>([[User talk:Zoran.Zdravev|разговор]])</small> 19:45, 23 декември 2024 (CET) == Launching! Join Us for Wiki Loves Ramadan 2025! == Dear All, We’re happy to announce the launch of [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|Wiki Loves Ramadan 2025]], an annual international campaign dedicated to celebrating and preserving Islamic cultures and history through the power of Wikipedia. As an active contributor to the Local Wikipedia, you are specially invited to participate in the launch. This year’s campaign will be launched for you to join us write, edit, and improve articles that showcase the richness and diversity of Islamic traditions, history, and culture. * Topic: [[m:Event:Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch|Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch]] * When: Jan 19, 2025 * Time: 16:00 Universal Time UTC and runs throughout Ramadan (starting February 25, 2025). * Join Zoom Meeting: https://us02web.zoom.us/j/88420056597?pwd=NdrpqIhrwAVPeWB8FNb258n7qngqqo.1 * Zoom meeting hosted by [[m:Wikimedia Bangladesh|Wikimedia Bangladesh]] To get started, visit the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|campaign page]] for details, resources, and guidelines: Wiki Loves Ramadan 2025. Add [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Participant|your community here]], and organized Wiki Loves Ramadan 2025 in your local language. Whether you’re a first-time editor or an experienced Wikipedian, your contributions matter. Together, we can ensure Islamic cultures and traditions are well-represented and accessible to all. Feel free to invite your community and friends too. Kindly reach out if you have any questions or need support as you prepare to participate. Let’s make Wiki Loves Ramadan 2025 a success! For the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Team|International Team]] 13:08, 16 јануари 2025 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:ZI Jony@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=27568454 --> <div class="boilerplate metadata rfa" style="background-color: #F3F9FF; margin: 2em 0 0 0; padding: 0 10px 0 10px; border: 1px solid #AAAAAA;"> == Предлози за правилно користење извори од отоманскиот период со именување на етничката припадност == Здраво на сите, Ја отворам оваа нишка со собирање на предлози, кои подоцна би се ставиле на гласање од страна на заедницата со цел воедначено користење на изворите од отоманскиот период при именувањето на етничката припадност на жителите. Бидејќи во нашата историографија истите извори се оспорени, а на нашата Википедија се користат различни варијанти од изворите, како: # користење на шаблонот [[Предлошка:БИМ|<nowiki>{{БИМ}}</nowiki>]] # употреба само на бројноста на населението, без да се спомнува етничка припадност # употреба на етничката припадност како што е наведена во изворот, но ''во наводници'', за да се знае дека само се цитира, избегнувајќи поддршка за ставот на авторот # употреба на етничката припадност како што е наведена во изворот (без никакви знаци и прибелешки) Се работи за книгите („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“, „[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“, „[[Материјали по изучувањето на Македонија]]“ (оригиналот), Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г., и други). До крајот на месецов може да трае прибирањето на предлозите. Поздрав, --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 18:18, 20 јануари 2025 (CET) === Изјаснувања === {{коментар}} Третото. Изворот за жал не вели Македонци. После споменувањето дека живеат x Бугари во некое x населено место, треба да виде спомнато дека Македонците биле сметани за Бугари поради великобугарската државна политика и поради личните погледи на авторот. [[User:Dandarmkd|Dandarmkd]] <small>([[User talk:Dandarmkd|разговор]])</small> 01:49, 21 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Доколку повеќе не може да се користи само <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>, туку мора наводната етничка припадност да биде наведена точно како во изворот уште во самиот текст, тогаш би одел со комбинација од ''предлогот '''бр. 3''' заедно со <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>'' веднаш по него. Значи „Бугари“ (исклучиво во наводници), и веднаш по него напомената која ја дава предлошката <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>. Нема ништо толку контроверзно ако се рече дека некој великобугарски извор во екот на асимилаторската политика ги нарекувал Македонците така. Тоа сите го знаат. Наводниците се доволно оградувачки за нас. Доколку ги избришеме сите места кајшто се спомнува етничка припадност, тогаш статиите за Егејска Македонија стануваат речиси бесмислени. Голема дел од нивната смисла е да се прикаже колку наш народ имало каде и кога во тие краишта. --[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 09:46, 21 јануари 2025 (CET) ::'''Дополнување''': Јас сум можеби повеќе и за варијантата да остане сето како што е, но да биде формулирано '''''...живееле X Македонци (кај него „Бугари“)'''''. --[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 10:45, 24 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Јас се согласувам со Никола и со Бојан, па затоа гласам за предлогот бр. 3 заедно со предлошката <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>. На сличен начин постапуваме и со етничката припадност на населението во селата според поновите пописи, каде што се прибележува дека голем дел од Турците и Албанците се всушност Македонци-муслимани коишто поради верски причини се попишани поинаку.--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 10:58, 21 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Можеби најарно воопшто да не се користи тој извор низ статиите? - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 19:06, 21 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Јас сум да си остане опцијата под бр. 1 само <nowiki>{{БИМ}}</nowiki> како што е и сега или пак воопшто да не се користат тие извори низ статиите. Друга идеја е да се подели населението според црквата, Егзархисти, Патријарши, Муслимани, по што всушност и се идентификувале најголем број од луѓето, може и да се даде забелешка под чива контрола била секоја црква. - [[User:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] <small>([[User talk:Bojan9Spasovski|разговор]])</small> 12:48, 23 јануари 2025 (CET) :За жал, понудената алтернатива не е решение, особено не за егејските села (но и за сите, ако се подразмислам). Патријаршисти имало и наши и Грци и Власи (речиси сите Власи). Муслимани имало и наши и Турци и Албанци и Грци и Роми. Ова е проблем и за моноетничките и за мешаните села. Покрај тоа, не станува збор за еден извор, туку барем три, и тие чинат многу битен дел од секоја статија. [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 21:32, 23 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Ние имаме статија за книгата на Кнчов, каде си е објаснето дека се вршела бугарска пропаганда. Ако ги пишеме Македонци, сега ние обратна пропагнада ќе направиме. Нас ни се важни бројките за да ги поставуваме во статии за села и градови историски да покажеме колкав бил бројот на жители, затоа треба да стои или само број на жители, без национална припадност, или воопшто да ги исфрлиме тие извори од употреба, сепак, поарно да нема некоја информација отколку да биде спорна или погрешна. -[[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 09:54, 24 јануари 2025 (CET) {{Коментар}} Васил Канчов, кој е лидер на бугарската пропаганда во Македонија кажува и пишува во својата книга: „Месните бугари и куцовласи, кои живет во пределите на Македонија '''се нарекуваат самите Македонци и околните народи ги нарекуваат така'''. Турците и арнаутите не се кажуваат Македонци, но запрашани од каде се, одговараат: од Македонија.”<nowiki><ref> Цитат од книгата “Орохидрография на Македония” - Васил Кънчов, Пловдив, Печатница Хр. Г. Данов, 1911 г.</ref></nowiki> Така што секое демографско толкување на бугарски извори (а сите бугарски издавачи се повикуваат на него) паѓа во вода. Доволно е само бројка да се наведе, а ако е потребно толкување, еве цитатот на самио Канчов нека се употребува. Поззз--<big><font face="Monotype Corsiva">[[Корисник:MacedonianBoy|Никола]] ^{[[Разговор со корисник:MacedonianBoy|Стоіаноски]]}</font></big> 10:09, 24 јануари 2025 (CET) :Токму таа улога веќе ја исполнува постоечкиот [[Предлошка:БИМ|<nowiki>{{БИМ}}</nowiki>]]. А за важноста за истакнување на етничката припадност веќе објаснив погоре на два наврата. Дури и може да оди формулата што ја дадов во дополнувањето горе. [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 10:24, 24 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Не можеме да се ограничиме на одредување ентитет од турски извори кога истите не запишувале етничка припадност. Не се слагам со [[User:Виолетова|Виолетова]] дека доколку се цитира К'нчов треба да стои како напишал (Бугари). [[Орохидрографија на Македонија#/media/Податотека:OrohidrografijaNaMakedonijaStrana6.jpg|Бидејќи самиот кажува дека сите не нарекувале Македонци, па дури и самиот народ се нарекувал Македонски]]. Значи свесно лажел и манипулирал, така да ние не вршиме пропаганда тука ја кажуваме вистината кој овој фалсификатор ја направил за нашиот народ. Можеби треба и да се забрани К'нчов да се користи како извор за идентитетот на населението, а да се користат неговите бројки (освен и таму ако не манипулирал по нарачка). Да не заборавиме дека Крсте Мисирков во првиот број на списанието „Вардар“ изработил етнографско-демографско-статистичкиот труд [https://xn--80axd.xn--d1alf/en/01%d0%b0-%d1%81%d0%b0%d0%bc%d0%be%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%bd%d0%be%d1%81%d1%82/%d0%b0i-%d0%b4%d0%be%d0%ba%d1%83%d0%bc%d0%b5%d0%bd%d1%82%d0%b8/%d0%b001-%d0%bc%d0%b0%d0%ba%d0%b5%d0%b4%d0%be%d0%bd%d1%81%d0%ba%d0%b0-%d0%b4%d0%be%d0%ba%d1%83%d0%bc%d0%b5%d0%bd%d1%82%d0%b0%d1%86%d0%b8%d1%98%d0%b0/%d0%b01-1-%d1%81%d0%bb%d0%b8%d0%ba%d0%b0-%d0%b8-%d0%bf%d0%be%d1%81%d0%be%d0%ba%d0%b0/1905_%d1%81%d0%bf%d0%b8%d1%81%d0%b0%d0%bd%d0%b8%d0%b5-%d0%b2%d0%b0%d1%80%d0%b4%d0%b0%d1%80-%d1%81%d1%82%d0%b0%d1%82%d0%b8%d1%81%d1%82%d0%b8%d1%87%d0%ba%d0%b0-%d1%82%d0%b0%d0%b1%d0%b5%d0%bb%d0%b0/ „Список села од iужна Мак`едониiа (Пазарцко, Гевг`елиiцко и Кукушко)“] во која јасно ги обележал Македонците како Македонци. Се сложувам со <big><font face="Monotype Corsiva">[[Корисник:MacedonianBoy|Никола]] ^{[[Разговор со корисник:MacedonianBoy|Стоіаноски]]}</font></big>. Поздрав [[User:Forbidden History|Forbidden History]] <small>([[User talk:Forbidden History|разговор]])</small> 19:18, 29 јануари 2025 (CET) :Грешно си разбрал ~~[[Корисник:Forbidden History|Forbidden History]], јас не сум за тоа да ги пишеме Бугари, како што Кнчов ги ставил, туку само жители, без определба. Поздрав - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 09:56, 30 јануари 2025 (CET) ::Се извинувам, тогаш. Моја грешка. [[User:Forbidden History|Forbidden History]] <small>([[User talk:Forbidden History|разговор]])</small> 11:20, 31 јануари 2025 (CET) ______________________ Во текот на утрешниот ден ќе ги запишам како предлози сите изјаснувања погоре со начинот на изјаснувања (налик тоа што беше за Пописот 2021), па од понеделник ќе може да гласаме. Фала за сите што земавте учество во ова. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 20:06, 31 јануари 2025 (CET) === Можни решенија === <span style="border: 1px solid #aaa; background: #f9fcf9; margin-right: .5em; padding: 6px;">Предлогот е направен во 22:30 ч. на 5 февруари 2025 (CET) и гласањето трае точно 7 дена.</span> * '''Предлог 1:''' продолжување на користењето на шаблонот [[Предлошка:БИМ|<nowiki>{{БИМ}}</nowiki>]] во истиот облик; * '''Предлог 2:''' употреба на етничката припадност како што е наведена во изворот во наводници во загради, за да се знае дека само се цитира, а претходно се користи дообјаснување (пр. '''''...живееле X Македонци (во книгата наведени како „Бугари“)'''''.); * '''Предлог 3:''' употреба само на бројноста на населението, без да се спомнува етничка припадност (пр. '''во селото во 1900 година имало 100 жители'''); и * '''Предлог 4:''' употреба на бројот на жители и нивната религија, без употреба на нивната оспорена етничка припадност (пр. '''во селото во 1900 година живееле 100 жители, христијани'''). Ве повикувам да се изјасните за некој од горенаведените предлози и да образложите зошто сметате дека е најсоодветен. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 22:34, 5 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 2.[[User:Dandarmkd|Dandarmkd]] <small>([[User talk:Dandarmkd|разговор]])</small> 01:13, 6 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 4 : Мое мислење е дека ако ние ги македонизираме жителите кои Кнчев ги бугаризирал не е соодветно решение, и затоа сметам дека треба да се впишат жители, христијани - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 09:59, 6 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 1. Сметам дека предлошката одлично објаснува како се определувало населението, а го објаснува и фалсификатот кој го правел овој бугарски пропагандист.[[User:Forbidden History|Forbidden History]] <small>([[User talk:Forbidden History|разговор]])</small> 20:47, 6 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 1.[[User:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] <small>([[User talk:Bojan9Spasovski|разговор]])</small> 16:41, 7 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 1. Ако се употребува доследно, сметам дека напомената во <nowiki>{{БИМ}}</nowiki> е доволна за да се задоволи стандардот на наведување на извор каков што е. Ова ќе важи не само за К’нчов („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“), туку и за „[[Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника]]“, која е правена од Бугарин и бугаромански владика и за „[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“, која е правена од Мишев — главен агент на Егзархијата. Поради тоа што изворите велат „Бугари“, би било сепак неисправно ако воопшто не се користи <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>, но ако ја користиме доследно, сè треба да биде во ред. --[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 22:49, 11 февруари 2025 (CET) {{За}} Предлог 1 --<big><font face="Monotype Corsiva">[[Корисник:MacedonianBoy|Никола]] ^{[[Разговор со корисник:MacedonianBoy|Стоіаноски]]}</font></big> 16:29, 12 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 1 — [[User:SpectralWiz|SpectralWiz]] <small>([[Разговор со корисник:SpectralWiz|разговор]])</small> 20:03, 12 февруари 2025 (CET) === Одлука === Се усвојува '''Предлог 1''' со продолжување на користењето на <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>. {{ping|Bjankuloski06}} Можеш во предлошката да додадеш и други дела кои се настанати по 1900 година, како би можело да бидат опфатени и другите дела на овие пропагандисти. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 10:30, 13 февруари 2025 (CET) </div class> == Кореница == колку е старо селото, кога е изградено училиштето, колну воденици ижало, кои се познати личности, легенди за селото.Колевци кога се доселиле, Во Нов учествувал Здраве Божин Колески за него кои информации имате, задруга кога се формирала кој ја формирал. [[Special:Contributions/146.255.75.213|146.255.75.213]] <small>([[User talk:146.255.75.213|разговор]])</small> 00:28, 22 јануари 2025 (CET) :Во [[Кореница|статијата за селото]] се наведени сите информации со коишто располагаме.--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 09:38, 22 јануари 2025 (CET) == Universal Code of Conduct annual review: provide your comments on the UCoC and Enforcement Guidelines == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines is open now. You can make suggestions for changes through 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 02:11, 24 јануари 2025 (CET) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27746256 --> == Feminism and Folklore 2025 starts soon == <div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;> [[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|centre|550px|frameless]] ::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <center>''{{int:please-translate}}''</center> Dear Wiki Community, You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025]]''' writing competition from February 1, 2025, to March 31, 2025 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia. You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles. Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project: # Create a page for the contest on the local wiki. # Set up a campaign on '''CampWiz''' tool. # Create the local list and mention the timeline and local and international prizes. # Request local admins for site notice. # Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta project page]]. This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools'''] Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2025|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance. We look forward to your immense coordination. Thank you and Best wishes, '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025 International Team]]''' ::::Stay connected [[File:B&W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&nbsp; [[File:B&W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]] </div></div> --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 03:36, 29 јануари 2025 (CET) == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Dear Wiki Community, You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore 2025]]''' an international media contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2025 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2025|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 03:36, 29 јануари 2025 (CET) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Tiven2240@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=26503019 --> == Reminder: first part of the annual UCoC review closes soon == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. This is a reminder that the first phase of the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines will be closing soon. You can make suggestions for changes through [[d:Q614092|the end of day]], 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. After review of the feedback, proposals for updated text will be published on Meta in March for another round of community review. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 01:48, 3 февруари 2025 (CET) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28198931 --> == Прашање == Дали може да се консултирам зошто при изработка на нова страница не се појавува опцијата „зачувај“. Вели, откако ќе се стават податоци, „одете на опцијата ,преглед‘ и потоа стиснете на ,зачувај‘. Ама никаде нема ,зачувај‘. Се работи за експериментирање. Што треба да се направи? Благодарам однапред на добронамерните одговори. [[User:Willusha|Willusha]] <small>([[User talk:Willusha|разговор]])</small> 14:14, 13 февруари 2025 (CET) :Се извинувам за многу задоцнетиот одговор. Некако не го добив известувањето дека некој пишал. Тоа напатствие е застарено — од поодамна копчето гласи „Објави ја сраницата“. Веќе ја најдов грешката и јас исправив. Поздрав. [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 13:19, 23 мај 2025 (CEST) == Нова страна за личност со исто име == Веќе постои страна за Димче Тошев (македонски партизан, револуционер, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ). Би сакал да додадам одредница за [https://ih.pmf.ukim.edu.mk/teachers/view/97 Димче Тошев], професор на Институтот за хемија, ПМФ. Не знам како да започнам затоа што одма ме води кон постојната страна за Димче Тошев. [[User:Zoranzdr|Zoranzdr]] <small>([[User talk:Zoranzdr|разговор]])</small> 18:25, 13 февруари 2025 (CET) :{{одговор|Zoranzdr}}Можеш како [[Димче Тошев (професор)]]--[[User:Тиверополник|Тиверополник]] <small>([[User talk:Тиверополник|разговор]])</small> 18:50, 13 февруари 2025 (CET) ::Благодарам! [[User:Zoranzdr|Zoranzdr]] <small>([[User talk:Zoranzdr|разговор]])</small> 10:34, 19 февруари 2025 (CET) :::Во меѓувреме, ќе создадам појаснителна страница за да може страницата Димче Тошев да дава објаснување за партизанот и за професорот. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 17:56, 19 февруари 2025 (CET) ::::Создадов страна за проф. Димче Тошев. Со фотографиите не сум сигурен како да постапам, затоа што јас немам авторски права. [[User:Zoranzdr|Zoranzdr]] <small>([[User talk:Zoranzdr|разговор]])</small> 10:05, 20 февруари 2025 (CET) == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Language Community Meeting (Feb 28th, 14:00 UTC) and Newsletter</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone! [[File:WP20Symbols WIKI INCUBATOR.svg|right|frameless|150x150px|alt=An image symbolising multiple languages]] We’re excited to announce that the next '''Language Community Meeting''' is happening soon, '''February 28th at 14:00 UTC'''! If you’d like to join, simply sign up on the '''[[mw:Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#28_February_2025|wiki page]]'''. This is a participant-driven meeting where we share updates on language-related projects, discuss technical challenges in language wikis, and collaborate on solutions. In our last meeting, we covered topics like developing language keyboards, creating the Moore Wikipedia, and updates from the language support track at Wiki Indaba. '''Got a topic to share?''' Whether it’s a technical update from your project, a challenge you need help with, or a request for interpretation support, we’d love to hear from you! Feel free to '''reply to this message''' or add agenda items to the document '''[[etherpad:p/language-community-meeting-feb-2025|here]]'''. Also, we wanted to highlight that the sixth edition of the Language & Internationalization newsletter (January 2025) is available here: [[:mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January]]. This newsletter provides updates from the October–December 2024 quarter on new feature development, improvements in various language-related technical projects and support efforts, details about community meetings, and ideas for contributing to projects. To stay updated, you can subscribe to the newsletter on its wiki page: [[:mw:Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter]]. We look forward to your ideas and participation at the language community meeting, see you there! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 09:29, 22 февруари 2025 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:SSethi (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28217779 --> == CEE Hub Microgrant Programme - 2025 round == '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants|CEE Hub Microgrant programme]]''' is open for submissions from the communities across Central and Eastern Europe (as well as Central Asia, and Farsi contributors that live in these regions). The CEE Hub Microgrant programme will fund projects ranging from 50 to 700 EUR. Please read the criteria and other details with the programme. '''[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdscTZ9EPNjHhU0r7hUHNwntX34Wrk8ieiHemk_clB9VI3PfQ/viewform Application form]''' is accessible on the Meta page where you will need to answer a few simple questions. You can find a list of the applications for the programme from 2024 [[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants/Applications 2024|on this page]], so you will get a sense of what other communities asked for funds. If you have any questions, please let us know ([[:m:Wikimedia CEE Hub/Communication|contact us]]). We are waiting for your submissions! --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 14:35, 24 февруари 2025 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:TRistovski-CEEhub@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28306207 --> == An improved dashboard for the Content Translation tool == {{Int:hello}} Macedonian Wikipedians, Apologies as this message is not in your language, {{Int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Wikimedia_Language_and_Product_Localization|Language and Product Localization team]] has improved the [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&campaign=contributionsmenu&to=es&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en#/ Content Translation dashboard] to create a consistent experience for all contributors using mobile and desktop devices. The improved translation dashboard allows all logged-in users of the tool to enjoy a consistent experience regardless of their type of device. With a harmonized experience, logged-in desktop users now have access to the capabilities shown in the image below. [[file:Content_Translation_new-dashboard.png|alt=|center|thumbnail|576x576px|Notice that in this screenshot, the new dashboard allows: Users to adjust suggestions with the "For you" and "...More" buttons to select general topics or community-created collections (like the example of Climate topic).  Also, users can use translation to create new articles (as before) and expand existing articles section by section. You can see how suggestions are provided in the new dashboard  in two groups ("Create new pages" and "Expand with new sections")-one for each activity. ]] [[file:Content_Translation_dashboard_on_desktop.png|alt=|center|thumbnail|577x577px|In the current dashboard, you will notice that you can't adjust suggestions to select topics or community-created collections. Also, you can't expand on existing articles by translating new sections. ]] We will implement this improvement on your wiki '''on Monday, March 10th, 2025''' and subsequently for other Wikipedias. We plan to roll it out on all wikis and remove the current dashboard '''by May 2025'''. We look forward to your feedback after using the new dashboard. Please reach out with any questions regarding your experience with the enhanced dashboard in this thread. Thank you! On behalf of the Language and Product Localization team. [[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] <small>([[User talk:UOzurumba (WMF)|разговор]])</small> 06:38, 5 март 2025 (CET) == Universal Code of Conduct annual review: proposed changes are available for comment == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know that [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|proposed changes]] to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter]] are open for review. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|You can provide feedback on suggested changes]]''' through the [[d:Q614092|end of day]] on Tuesday, 18 March 2025. This is the second step in the annual review process, the final step will be community voting on the proposed changes. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find relevant links about the process on the UCoC annual review page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] 19:51, 7 март 2025 (CET) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28307738 --> == <span lang="en" dir="ltr">Your wiki will be in read-only soon</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="server-switch"/><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Read this message in another language]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] The [[foundation:|Wikimedia Foundation]] will switch the traffic between its data centers. This will make sure that Wikipedia and the other Wikimedia wikis can stay online even after a disaster. All traffic will switch on '''{{#time:j xg|2025-03-19|en}}'''. The switch will start at '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2025-03-19T14:00|en}} {{#time:H:i e|2025-03-19T14:00}}]'''. Unfortunately, because of some limitations in [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], all editing must stop while the switch is made. We apologize for this disruption, and we are working to minimize it in the future. A banner will be displayed on all wikis 30 minutes before this operation happens. This banner will remain visible until the end of the operation. '''You will be able to read, but not edit, all wikis for a short period of time.''' *You will not be able to edit for up to an hour on {{#time:l j xg Y|2025-03-19|en}}. *If you try to edit or save during these times, you will see an error message. We hope that no edits will be lost during these minutes, but we can't guarantee it. If you see the error message, then please wait until everything is back to normal. Then you should be able to save your edit. But, we recommend that you make a copy of your changes first, just in case. ''Other effects'': *Background jobs will be slower and some may be dropped. Red links might not be updated as quickly as normal. If you create an article that is already linked somewhere else, the link will stay red longer than usual. Some long-running scripts will have to be stopped. * We expect the code deployments to happen as any other week. However, some case-by-case code freezes could punctually happen if the operation require them afterwards. * [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] will be unavailable for about 90 minutes. This project may be postponed if necessary. You can [[wikitech:Switch_Datacenter|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Any changes will be announced in the schedule. '''Please share this information with your community.'''</div><section end="server-switch"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:15, 15 март 2025 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Quiddity (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=28307742 --> == Ми Срби смо уз вас Македонијо == Саучешће народу Републике Македоније и целој вашој заједници Википедије на македонском језику због велике трагедије у Кочанима. Ми смо уз пријатељски македонски народ у овим тешким тренуцима.--[[User:Soundwaweserb|Soundwaweserb]] <small>([[User talk:Soundwaweserb|разговор]])</small> 08:19, 17 март 2025 (CET) == Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon. Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 04:04, 4 април 2025 (CEST) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Be part of the next CEE Catch Up about Global Trends == Hi everyone, We want to announce the ninth '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Catch up|CEE Catch Up]]''' session, which will be dedicated to the Foundation Annual Planning Workshop focused on [[diffblog:2025/03/04/global-trends-2025/|'''global trends that are affecting our movement''']]. The session will take place on 23^rd of April 2025, 18:00-19:00 CEST (check your local time [https://zonestamp.toolforge.org/1745424000 here]). Together (the CEE Communities and the Wikimedia Foundation staff) we will discuss the trends related to our projects, our readers and editors. We will explore how those trends show up in the CEE context and discuss what our projects need to address those trends, and how we can support them. You will also have the opportunity to ask questions to the Wikimedia Foundation staff about the work being planned as part of the annual plan that runs from July 2025 to June 2026. '''<u>''[[Wikimedia CEE Hub/Catch up|Join us at the Next CEE Catch up]]!''</u>''' --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 19:19, 14 април 2025 (CEST) (on behalf of the CEE Catch Up team) <!-- Пораката ја испрати Корисник:TRistovski-CEEhub@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28546550 --> == Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025: Invitation == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:UCDM 2025 general.png|180px|right]] {{int:please-translate}} Hello, dear Wikipedians!<br/> [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the fifth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from '''14th April''' until '''16th May 2025'''. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design, and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contributions in every language! The most active contesters will receive prizes. If you are interested in coordinating long-term community engagement for the campaign and becoming a local ambassador, we would love to hear from you! Please let us know your interest. <br/> We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:OlesiaLukaniuk (WMUA)|OlesiaLukaniuk (WMUA)]] ([[:m:User talk:OlesiaLukaniuk (WMUA)|talk]]) </div> 18:11, 16 април 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Hide on Rosé@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:OlesiaLukaniuk_(WMUA)/list_of_wikis&oldid=28552112 --> == Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines ("UCoC EG") and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 02:34, 17 април 2025 (CEST) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Sub-referencing: User testing == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:Sub-referencing reuse visual.png|400px|right]] <small>''Apologies for writing in English, please help us by providing a translation below''</small> Hi I’m Johannes from [[:m:Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]'s [[:m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes team]]. We are making great strides with the new [[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|sub-referencing feature]] and we’d love to invite you to take part in two activities to help us move this work further: #'''Try it out and share your feedback''' #:[[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing# Test the prototype|Please try]] the updated ''wikitext'' feature [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Sub-referencing on the beta wiki] and let us know what you think, either [[:m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|on our talk page]] or by [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/talktotechwish booking a call] with our UX researcher. #'''Get a sneak peak and help shape the ''Visual Editor'' user designs''' #:Help us test the new design prototypes by participating in user sessions – [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/gxk0taud/apply sign up here to receive an invite]. We're especially hoping to speak with people from underrepresented and diverse groups. If that's you, please consider signing up! No prior or extensive editing experience is required. User sessions will start ''May 14th''. We plan to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We’ll reach out to wikis for piloting in time for deployments. Creators and maintainers of reference-related tools and templates will be contacted beforehand as well. Thank you very much for your support and encouragement so far in helping bring this feature to life! </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]])</bdi> 17:03, 28 април 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Johannes Richter (WMDE)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&oldid=28628657 --> == Гласање по предложените измени на Напатствијата за спроведување на Универзалниот правилник на однесување и Повелбата на Координативниот комитет (U4C) == <section begin="announcement-content" /> Преиодот на гласање за измените на Универзалниот правилник на однесување и Повелбата на U4C завршува на 1 мај 2025 г. во 23:59 г. UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 во вашиот часовен појас]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Погледајте како да учествувате и прочитајте го предлогот]] на страницата за УПнО (UCoC) на Мета. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Координативниот комитет за Универзалниот правилник на однесување (U4C)]] е глобална група посветена на праведно и доследно спроведување на УПнО. Овој годишен осврт беше осмислен и спроведен од U4C. Повеќе информации за надлежнсотите на U4C ќе најдете во [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Повелбата на U4C]]. Споделете ја поракава со членовите на вашата заедница на вашиот јазик, за да можат и тие да учествуваат во ова. Во соработка со U4C -- <section end="announcement-content" /> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 05:41, 29 април 2025 (CEST)</div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == We will be enabling the new Charts extension on your wiki soon! == ''(Apologies for posting in English)'' Hi all! We have good news to share regarding the ongoing problem with graphs and charts affecting all wikis that use them. As you probably know, the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|old Graph extension]] was disabled in 2023 [[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/EWL4AGBEZEDMNNFTM4FRD4MHOU3CVESO/|due to security reasons]]. We’ve worked in these two years to find a solution that could replace the old extension, and provide a safer and better solution to users who wanted to showcase graphs and charts in their articles. We therefore developed the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Charts extension]], which will be replacing the old Graph extension and potentially also the [[:mw:Extension:EasyTimeline|EasyTimeline extension]]. After successfully deploying the extension on Italian, Swedish, and Hebrew Wikipedia, as well as on MediaWiki.org, as part of a pilot phase, we are now happy to announce that we are moving forward with the next phase of deployment, which will also include your wiki. The deployment will happen in batches, and will start from '''May 6'''. Please, consult [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project#Deployment Timeline|our page on MediaWiki.org]] to discover when the new Charts extension will be deployed on your wiki. You can also [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|consult the documentation]] about the extension on MediaWiki.org. If you have questions, need clarifications, or just want to express your opinion about it, please refer to the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension_talk:Chart/Project|project’s talk page on Mediawiki.org]], or ping me directly under this thread. If you encounter issues using Charts once it gets enabled on your wiki, please report it on the [[:mw:Extension_talk:Chart/Project|talk page]] or at [[phab:tag/charts|Phabricator]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|User:Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|talk]]) 17:08, 6 мај 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Sannita (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28663781 --> == Registration for the Wikimedia CEE Meeting 2025 is open == Dear all, The Organising Committee of the [[metawiki:Wikimedia CEE Meeting 2025|Wikimedia CEE Meeting 2025]] is delighted to announce the opening of the registration for this year's conference. Affiliation and community delegates can register for the meeting until '''June 15th'''. All other self-funded participants can register until July 31st. The registration and scholarship application form which runs on Pretix, a free, open-sourced third-party platform that helps organize and manage events, can be found [https://pretix.eu/wikimedia-events/wmcee-2025/ here]. Details on how to select delegates and the selection process can be found on the [[metawiki:Wikimedia CEE Meeting 2025/Registration|registration page]]. Please keep in mind that the official language of the conference is English and interpreting services will not be available. If you encounter any issues while registering, or have questions about the registration process, feel free to contact the coordination team via [mailto:wmceem2025@wikimedia.gr wmceem2025@wikimedia.gr]. Your swift replies will be appreciated, as they will help us conduct an efficient booking process. Best regards, On behalf of '''Wikimedia CEE Meeting 2025 Organising Team''' --[[User:MARKELLOS|MARKELLOS]] <small>([[User talk:MARKELLOS|разговор]])</small> 19:23, 12 мај 2025 (CEST) == Demographic evolution in table form for populated areas of Slovakia == I would like to add: Demographic evolution in table form by places in Slovakia. Anyone against? This is part of a multi-"project" ([[:wikidata:Q132395970|Modul:SK]] & [[:wikidata:Q132395973|Template:SK]]). Example of table: [[:hr:Fintice#Stanovništvo]]. [[User:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] <small>([[User talk:Dušan Kreheľ|разговор]])</small> 22:08, 12 мај 2025 (CEST) :Not a problem. Things like this are done all the time. I've already created local versions. Here they are: [[Модул:SK]] & [[Предлошка:SK]]. I've edited the translatable parts, but do check if something is wrong, or if they need to be modified somehow for our wiki. Thanks a lot for the useful coding! [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 00:17, 13 мај 2025 (CEST) ::@[[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]]: I added the table to Slovak pages (only 20 pages). All is okey. [[User:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] <small>([[User talk:Dušan Kreheľ|разговор]])</small> 08:33, 13 мај 2025 (CEST) == <span lang="en" dir="ltr">Call for Candidates for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> The results of voting on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter is [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|available on Meta-wiki]]. You may now [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|submit your candidacy to serve on the U4C]] through 29 May 2025 at 12:00 UTC. Information about [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|eligibility, process, and the timeline are on Meta-wiki]]. Voting on candidates will open on 1 June 2025 and run for two weeks, closing on 15 June 2025 at 12:00 UTC. If you have any questions, you can ask on [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|the discussion page for the election]]. -- in cooperation with the U4C, </div><section end="announcement-content" /> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|разговор]])</bdi> 00:07, 16 мај 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)'' Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too. We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation. You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 17:27, 22 мај 2025 (CEST) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Sannita (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28768453 --> == CEE Meeting 2025: call for session submissions == Hi everyone, The CEE Meeting 2025 programme committee wants to inform you that the deadline to submit a session proposal in the CEE Meeting is 31 May 2025, 23:59 CET. You can read more information about the process [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_CEE_Meeting_2025/Submissions here] and [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_CEE_Meeting_2025/Programme_development here]. We hope to see you in Thessaloniki! Best, Nikos [[User:NikosLikomitros|NikosLikomitros]] <small>([[User talk:NikosLikomitros|разговор]])</small> 00:55, 28 мај 2025 (CEST) == <span lang="en" dir="ltr">Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 Selection & Call for Questions</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, This year, the term of 2 (two) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats. The Elections Committee will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Governance Committee, composed of trustees who are not candidates in the 2025 community-and-affiliate-selected trustee selection process (Raju Narisetti, Shani Evenstein Sigalov, Lorenzo Losa, Kathy Collins, Victoria Doronina and Esra’a Al Shafei) [3], is tasked with providing Board oversight for the 2025 trustee selection process and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4]. Here are the key planned dates: * May 22 – June 5: Announcement (this communication) and call for questions period [6] * June 17 – July 1, 2025: Call for candidates * July 2025: If needed, affiliates vote to shortlist candidates if more than 10 apply [5] * August 2025: Campaign period * August – September 2025: Two-week community voting period * October – November 2025: Background check of selected candidates * Board’s Meeting in December 2025: New trustees seated Learn more about the 2025 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on this Meta-wiki page [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[link]]]. '''Call for Questions''' In each selection process, the community has the opportunity to submit questions for the Board of Trustees candidates to answer. The Election Committee selects questions from the list developed by the community for the candidates to answer. Candidates must answer all the required questions in the application in order to be eligible; otherwise their application will be disqualified. This year, the Election Committee will select 5 questions for the candidates to answer. The selected questions may be a combination of what’s been submitted from the community, if they’re alike or related. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[link]]] '''Election Volunteers''' Another way to be involved with the 2025 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this Meta-wiki page [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[link].]] Thank you! [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024 [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ [6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates Best regards, Victoria Doronina Board Liaison to the Elections Committee Governance Committee<section end="announcement-content" /> </div> [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 05:07, 28 мај 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:RamzyM (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Deployment of the CampaignEvents Extension</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone, ''(Apologies for posting in English if English is not your first language. Please help translate to your language.)'' The Campaigns Product Team is planning a global deployment of the '''[[:mw:Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]]''' to all Wikipedias, including this wiki, during the '''week of June 23rd'''. This extension is designed to help organizers plan and manage events, WikiProjects, and other on-wiki collaborations - and to make these efforts more discoverable. The three main features of this extension are: * '''[[:m:Event_Center/Registration|Event Registration]]''': A simple way to sign up for events on the wiki. * '''[[:m:CampaignEvents/Collaboration_list|Collaboration List]]''': A global list of events and a local list of WikiProjects, accessible at '''[[:m:Special:AllEvents|Special:AllEvents]]'''. * '''[[:m:Campaigns/Foundation_Product_Team/Invitation_list|Invitation Lists]]''': A tool to help organizers find editors who might want to join, based on their past contributions. '''Note''': The extension comes with a new user right called '''"Event Organizer"''', which will be managed by administrators on this wiki. Organizer tools like Event Registration and Invitation Lists will only work if someone is granted this right. The Collaboration List is available to everyone immediately after deployment. The extension is already live on several wikis, including '''Meta, Wikidata, English Wikipedia''', and more ( [[m:CampaignEvents/Deployment_status#Current_Deployment_Status_for_CampaignEvents_extension| See the full deployment list]]) If you have any questions, concerns, or feedback, please feel free to share them on the [[m:Talk:CampaignEvents| extension talkpage]]. We’d love to hear from you before the rollout. Thank you! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] ([[User talk:Udehb-WMF|разговор]]) 18:47, 29 мај 2025 (CEST)</bdi> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Udehb-WMF@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Udehb-WMF/sandbox/deployment_audience&oldid=28803829 --> == Македонија == Има ли некој литературата поврзана со македонско население во Пчињско, Прешевско и Бујановачко. Според Србите автотохно македонско население никогаш не постојало во Србија, само колонисти во Банат. [[User:Marco Mitrovich|Марко Митровиќ]] <small>([[User talk:Marco Mitrovich|разговор]])</small> 17:36, 10 јуни 2025 (CEST) :Проблемот е во тоа што нашите дејци секогаш се занимаваа со другите краишта од Македонија, дури и пред кралска Југославија, а во време на СФРЈ темата не се обработуваше заради запазување на „братство и единство“. Има поединечни мемоари на војводи, но систематски можам да ти го понудам само [https://macedonia.kroraina.com/vk/vk_2_29.htm пописот на села во Прешевската Каза на К’нчов] од 1900 г. („Бугарите“ замени ги со Македонци, секако). [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 12:34, 11 јуни 2025 (CEST) Има доста семејства во Јужна Србија со македонско потекло, нажалост многу нив немав си свест за тоа, мислував дека су Срби со „специфичен говор, така се учиме во српските училишта. Уште Цвијиќ признаваше дека постои "моравско-вардарско" население врз Јужна Србија. [[User:Marco Mitrovich|Марко Митровиќ]] <small>([[User talk:Marco Mitrovich|разговор]])</small> 13:49, 11 јуни 2025 (CEST) 5d0amgkrftau9irs0ns22271sn7hys3 0 23460 5378754 4648691 2025-06-10T20:16:08Z Amherst99 14303 5378754 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=октомври 2009}} {{Infobox medical condition | Name = Атопичен дерматит | Image = Atopy2010.JPG | Caption = Атопичен дерматит. | Field = [[Дерматологија]] | ICD10 = {{ICD10|L|20||l|20}} | ICD9 = {{ICD9|691.8}} | ICDO = |DiseasesDB=4113 | OMIM = 603165 | MedlinePlus = 000853 | eMedicineSubj = emerg | eMedicineTopic = 130 | eMedicine_mult = {{eMedicine2|derm|38}} {{eMedicine2|ped|2567}} {{eMedicine2|oph|479}} | MeshID = D003876 }} '''Атопичен дерматит''' или '''екзема''' е алергиско воспаление на кожата, кое често се нарекува и детско воспаление на кожата, при кое се јавува сув, црвен [[осип]] при што [[кожа]]та се лупи и кој обично многу чеша. Понекогаш од осипот може да излегува течност или да се создаваат красти. Обично се јавува кај мали деца откако ќе наполнат 2-4 месеци. Воспалението кај повеќето деца се подобрува како што детето расте. Иако причината за оваа состојба не е позната, таа обично се среќава заедно со алергиските состојби на [[астма]] и на [[сенска треска]]. Постои поголема веројатност да се јави ваква состојба ако и други членови на семејството страдале од атопичен дерматит астма или сенска треска. == Каде по телото се јавува == Атопичниот дерматит често се појавува прво на [[образ]]ите, кои стануваат воспалени и суви. Кожата може да биде зацрвенета. Потоа може да се појави и на [[чело]]то и на кожата под [[коса]]та. Како што детето расте, обично се јавува и на [[тело]]то, како и на рацете, во превојот на лактите и на нозете, во превојот на колената. Исто така може да се јави и околу зглобовите на рацете и нозете. Кај постарите деца поретко се јавува на [[лице]]то, но осипот може да се јави зад ушите и околу очите. == Што го предизвикува == Во повеќето случаи не е утврдено постоење на видлива [[алергија]] на некаква материја кое би го предизвикувало [[дерматит]]от. Поголем број фактори може да ја влошат состојбата, меѓу кои спаѓаат: * Контакт со материи што надразнуваат или ја сушат кожата, како што се [[сапун]]от, [[прашоците за перење]] и [[шампон]]ите * Студено време, кога кожата е склона кон исушување * Секундарни [[бактерија|бактериски]] инфекции * Стрес == Работи што треба да се избегнуваат == * Триење и чешање, зашто со тоа осипот станува уште полош и уште повеќе чеша * Сапуни, прашоци за перење и парфимирани производи, зашто тие ја исушуваат кожата * Претерано миење со [[вода]], зашто и тоа исто така ја исушува кожата * Долго останување во жешка вода за капење или под жежок туш, зашто тоа уште повеќе ќе ја надразни и исуши кожата * Претерано високи или претерано ниски температури * [[Пердув]]ести [[јорган]]и, зашто тие ја загреваат личноста и предизвикуваат јадеж на воспалените делови од кожата * Директен допир со волнени ќебиња, [[ќилим]]и или алишта == Работи што треба да се направат == * Редовно да се нанесува средство за влажнење на кожата, како на пр., крем на основа на вода, особено по капењето * По капењето кожата да се исуши со нежно тапкање, а не со триење * Да се држи спалната соба свежа во текот на летото * Да се носат лабави памучни алишта (или мешавина од [[памук]] и [[синтетика]]) == Лек == Општо земено, [[крем]]овите или мастите што содржат малку [[кортизон]] се користат кога воспалението е активно, а кога ќе се смири, се прекинува нивното користење. Се продолжува со употребата на средства за навлажнување на кожата, дури и кога состојбата ќе се смири. Ако дематитот се инфицира, можеби ќе биде неопходно да се користат [[антибиотици]]. [[Антихистамин]]ските [[сируп]]и може да бидат корисни против јадежот, особено ако тој се случува ноќе и не може да се спие. Се`уште не е јасно каква улога има исхраната во лекувањето на дерматит и што треба да се избегнува. == Извор == * Дерматолошки департмент, Св. Винцент болница, Памфлет - ''Алергиско воспаление на кожата (дерматитис)'', Мелбурн, Австралија, 2002. == Надворешни врски == {{Medical resources | ICD10 = {{ICD10|L|20||l|20}} | ICD9 = {{ICD9|691.8}} | ICDO = | DiseasesDB=4113 | OMIM = 603165 | MedlinePlus = 000853 | eMedicineSubj = emerg | eMedicineTopic = 130 | eMedicine_mult = {{eMedicine2|derm|38}} {{eMedicine2|ped|2567}} {{eMedicine2|oph|479}} | MeshID = D003876 }} {{Хиперсензитивност и автоимуни болести}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Болести на кожата]] ah2m0whuh25u7x7b1xltenb9tkxcfkp 0 33639 5378609 5362545 2025-06-10T12:41:05Z 185.100.245.81 /* Добитници */ 5378609 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија награда | име = Орден за заслуги за Македонија | поднаслов = <!-- or | current_awards = --> | слика = orden za zaslugi.jpg | големина_слика = 250п | алт = | опис = | доделена_за = Заслуги на лица кои со својот ангажман придонеле и направиле врвни отварувања во сите домени на општествениот живот на земјава. | покровител = | датум = <!-- {{start date|YYYY|MM|DD}} --> | локација = | држава = {{МКД}} | доделува = [[Претседател на Република Македонија]] | водител = <!-- или | водители = --> | претходно_име = | воведен_водител = | дејствија = | кампања = | мото = | медал = | награда = | година = [[2002]] | година2 = | добитник_назив = | последен_добитник = <!-- или | добитник = или | добитници = --> | најмногу_награди = <!-- или | најмногу_освојувања = --> | најмногу_номинации = | награда1_тип = | награда1_добитник = | награда2_тип = | награда2_добитник = | награда3_тип = | награда3_добитник = | награда4_тип = | награда4_добитник = | награда5_тип = | награда5_добитник = | мрежно_место = <!-- {{URL|example.com}} --> | медиум = <!-- или | медиуми = --> | времетраење = | гледаност = <!-- или | рејтинг = --> | продукција = | режија = | слика2 = MKD Order of Merit for Macedonia BAR.svg | големина_слика2 = 100п | алт2 = | опис2 = | приоритетен_поле = | индивидуален = | повисоко = | исто = | пониско = | поврзано = | претходно = | главно = | следно = }} '''Орденот за заслуги за Македонија''' — четврто по важност државно [[Одликувања и признанија на Македонија|одликување]] доделувано за заслуги за [[Република Македонија]] на [[политика|политичко]]-[[општество|социјален]] и [[култура|културен]] план. == Опис == [[Податотека:Oрден за заслуги (Македонија).jpg|лево|мини|Изглед на Орденот за заслуги]] Има основна [[ѕвезда|ѕвездеста]] форма со димензии од 65мм. [[Орден]]от е изработен од [[сребро]], [[позлата]], тониран топол [[емајл]]. Има соодветна [[лента]] и минијатурна лента. Редниот број на орденот, соодветен [[жиг]] за чистота на [[метал]]от од кој е изработен и жигот на производителот се втиснати на задниот дел на орденот. Секој орден и медал има соодветна кутија, во одредена боја, која димензионално одговара на димензиите на [[одличие|одличјата]]. На поклопецот на кутијата со [[златовтиснување]] е името на одличјето. [[Лента|Лентите]] за ордените се изработени од маорирана свила во пропишаната боја и димензија. == Автор == Автор на идејното решение на орденот е [[Петар Гајдов]],поранешен член и потпретседател на Македонското хералдичко здружение. == Критериуми == Орденот за заслуги за Македонија се доделува на: * на [[личност]]и, владини и невладини [[организација|организации]] и [[граѓанско здружение|здруженија на граѓани]], на [[правно лице|правни лица]], како и на други органи и организации за особени заслуги во политичкиот и општествениот живот во Република Македонија, како и на шефови на [[дипломатија|дипломатско]]-[[конзулат|конзуларни]] [[амбасада|претставништва]] на други [[држава|држави]] и на [[меѓународна организација|меѓународни организации]] и други асоцијации акредитирани во [[Република Македонија]]; на странски државјани и странски установи и организации за особени заслуги за [[сувереност]]а, [[независност]]а и [[територијален интегритет|територијалниот интегритет]] на Република Македонија, за успешно организирање и ефикасно остварување на функциите на [[владина институција|органите на државната власт]], за особено значајни остварувања во [[стопанство]]то, [[образование]]то, [[наука]]та, [[култура]]та, [[иноваторство]]то, [[здравство]]то, [[социјална политика|социјалната политика]], [[спорт]]от и во [[заштитата]] и унапредувањето на [[животна средина|животната средина]] и [[природа]]та и за особен придонес за успешно организирање и ефикасно функционирање на установите и организациите во овие области за заслуги во остварувањето и унапредувањето на односите меѓу заедниците во Република Македонија, за особени заслуги за успешно остварување и унапредување на односите и соработката на Република Македонија со други држави и со меѓународни установи и организации, како и за нејзиното афирмирање во светот во одделни области и дејности и * за особени заслуги кои можат да се искажат и за меѓучовечка помош или [[хуманитарна помош]] која се спроведува со лично залагање. == Добитници == {{главна|Добитници на Орден „8 Септември“}} * [[2007]] - писателот [[Петре М. Андреевски]] (посмртно) * [[2007]] - академик [[Ѓорѓи Филиповски]]<ref name="Дневен весник - Утрински весник">[http://www.utrinski.com.mk/?ItemID=C160BD604B032B4CA2F13089FF7201C4 Дневен весник - Утрински весник]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} за исклучителен придонес во работата на Академијата, како и за врвните резултати во нивната образовна и научна дејност</ref> * [[2007]] - академик [[Благој Попов]]<ref name="Дневен весник - Утрински весник"/> * [[2007]] - академик [[Јордан Поп - Јорданов]]<ref name="utrinski.com.mk">[http://www.utrinski.com.mk/?ItemID=C160BD604B032B4CA2F13089FF7201C4 Дневен весник - Утрински весник]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} за исклучителниот придонес во работата и афирмацијата на МАНУ, за врвните резултати во нивната образовна и научна дејност, како нејзини претседатели во периодот од 1984 до 2007</ref> * [[2007]] - академик [[Ксенте Богоев]]<ref name="utrinski.com.mk"/> * [[2007]] - академик [[Георги Ефремов]]<ref name="utrinski.com.mk"/> * [[2007]] - академик [[Матеја Матевски]]<ref name="utrinski.com.mk"/> * [[2007]] - академик [[Цветан Грозданов]]<ref>[http://www.utrinski.com.mk/?ItemID=C160BD604B032B4CA2F13089FF7201C4 Дневен весник - Утрински весник]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} за иосклучителниот придонес во работата и афирмацијата на МАНУ, за врвните резултати во нивната образовна и научна дејност, како нејзини претседатели во периодот од 1984 до 2007</ref> * [[2007]] -Меѓународен семинар за македонски јазик, литература и култура<ref>http://www.utrinski.mk/default.asp?ItemID=4F67A88668ABA04FACE8141F6A66BA96{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * [[2008]] - фолклорен ансамбл [[Танец (ансамбл)|Танец]]. * [[2008]] - Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ при [[Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ ]] <ref name="idividi.com.mk">http://www.idividi.com.mk/vesti/makedonija/444660/</ref> * [[2008]] - Шумарски Факултет при [[Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ ]] <ref name="idividi.com.mk"/> * [[2008]] - Природно-математички факултет при [[Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ ]] <ref name="idividi.com.mk"/> * [[2008]] - Медицински факултет при [[Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ ]] <ref name="idividi.com.mk"/> * [[2008]] - Факултет за земјоделски науки при [[Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ ]] <ref name="idividi.com.mk"/> * [[2009]] - пијанистот [[Симон Трпчески]]<ref>[http://www.time.mk/read/d996d8d952/13c863ba12/index.html Сител - Симон Трпчески одликуван со „Орден за заслуги за Македонија“]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * [[2010]] - [[Есма Реџепова]]<ref>[http://www.president.gov.mk/mk/2011-06-17-09-55-07/2011-07-19-10-40-39/2324.html]{{Мртва_врска|date=August 2021|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}</ref> * [[2010]] - [[Круме Кепески]] (посмртно)<ref>[https://pretsedatel.gjorgeivanov.mk/mk/2011-06-17-09-55-07/2011-09-03-11-36-59/210-2010-06-17-10-19-12.html Професор Круме Кепески посмртно одликуван со Орден за заслуги за Македонија]</ref> * [[2010]] - [[Охридско лето]] * [[2011]] - НЦиКВ Принцот-престолонаследник [[Ото фон Хабсбург]] <ref>[http://www.heraldika.org.mk/news/%D0%BE%D1%82%D0%BE-%D1%84%D0%BE%D0%BD-%D1%85%D0%B0%D0%B1%D1%81%D0%B1%D1%83%D1%80%D0%B3-%D0%BE%D0%B4%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D1%83%D0%B2%D0%B0%D0%BD-%D1%81%D0%BE-%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B5%D0%BD-%D0%B7%D0%B0/ Ото фон Хабсбург одликуван со Орден за заслуги за Македонија] - [[Македонско хералдичко здружение]] 18 јануари 2011</ref> * [[2011]] - [[Струшки вечери на поезијата]] * [[2011]] - пејачот и хуманитарец [[Тоше Проески]] (посмртно) <ref>[http://www.me-chitash.com/vesti/makedonija/3217-orden-za-zaslugi-za-makedonija-na-tose-proeski http://www.me-chitash.com/vesti/makedonija/3217-orden-za-zaslugi-za-makedonija-na-tose-proeski] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20200820060638/http://www.me-chitash.com/vesti/makedonija/3217-orden-za-zaslugi-za-makedonija-na-tose-proeski |date=2020-08-20 }}, 24 јануари 2011</ref> * [[2011]] - [[Лиана Думитреску]]-прв претставник на Македонците во романскиот Парламент (посмртно) * [[2011]] - Правен факултет „Јустинијан Први", при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј" * [[2011]] - Национална установа Турски Театар * [[2011]] - Мировен Корпус од Соединетите Американски Држави * [[2011]] - Универзитет на Југоисточна Европа, Тетово * [[2011]] - [[Државен архив на Република Македонија]] <ref name="plusinfo.mk">[http://www.plusinfo.mk/vest/125075/Ivanov-kje-bide-pochesen-profesor-vo-Moskva“] 08.02.2014</ref> * [[2014]] - [[Евгениј Суханов]] <ref name="plusinfo.mk"/> * [[2014]] - [[Петар Иваноски - Тиквар]] <ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://president.gov.mk/mk/2011-06-17-09-55-07/2011-09-03-11-36-59/2935.html |title=архивски примерок |accessdate=2014-10-10 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305005910/http://president.gov.mk/mk/2011-06-17-09-55-07/2011-09-03-11-36-59/2935.html |url-status=dead }}</ref> * [[2014]] - [[Македонска филхармонија]]<ref>{{нмс|title=Македонската филхармонија доби Орден за заслуги за Македонија|url=http://www.dnevnik.mk/default.asp?ItemID=1033CAD02CBD084798A76B88CAFA98F4|work=[[Дневник (дневен весник)|Дневник]]|publisher=МПМ Македонија|date=25 ноември 2014|accessdate=25 ноември 2014|archive-date=2014-12-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20141207190336/http://www.dnevnik.mk/default.asp?ItemID=1033CAD02CBD084798A76B88CAFA98F4|url-status=dead}}</ref><ref>[http://www.president.gov.mk/mk/2011-06-17-09-55-07/2011-07-19-10-40-39/3010.html]{{Мртва_врска|date=August 2021|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}</ref> * [[2014]] - [[Национална и универзитетска библиотека „Св. Климент Охридски“]] <ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://vecer.mk/kultura/pretsedatelot-ivanov-kje-dodeli-orden-za-zaslugi-na-nub-sv-kliment-ohridski |title=архивски примерок |accessdate=2014-12-05 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305012256/http://vecer.mk/kultura/pretsedatelot-ivanov-kje-dodeli-orden-za-zaslugi-na-nub-sv-kliment-ohridski |url-status=dead }}</ref> * [[2014]] - [[Македонска радио-телевизија]] <ref>http://president.gov.mk/mk/2011-09-03-12-21-37/3041-mrtnajavno26122014.html{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * [[2016]] - [[Народна банка на Република Македонија]] <ref>http://president.mk/mk/2011-09-03-12-21-37/4122-2016-10-19-07-45-01.html{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * [[2021]] - [[Горан Стефановски]] (постхумно), [[Зафир Хаџиманов]] (постхумно), [[Ремзи Несими]] (постхумно), [[Живко Мукаетов]]<ref>{{нмс| title=Орден за заслуги за Стефановски, Хаџиманов, Несими и Мукаетов | url=https://www.dw.com/mk/орден-за-заслуги-за-стефановски-хаџиманов-несими-и-мукаетов/a-58611190 | work= | publisher=Дојче Веле | date=23 јули 2021 | accessdate=24 јули 2021}}</ref> * [[2023]] - [[Гоце Тодоровски]], [[Бајруш Мјаку]], [[Коле Ангеловски]], [[Бодан Арсовски]], [[Влатко Стефановски|Влатко Стефановски,]] [[Никола Димушевски]], [[Гарабет Тавитјан]].<ref>{{нмс|title=Пендаровски ги одликуваше Гоце Тодоровски, Бајруш Мјаку, Коле Ангеловски, Авторите на К-15 и Албанскиот Театар | url=https://sdk.mk/index.php/makedonija/pendarovski-gi-odlikuvashe-gotse-todorovski-bajrush-mjaku-kole-angelovski-avtorite-na-k-15-i-albanskiot-teatar/ | work= | date= 27.12.2023 | accessdate = 1 јануари 2023}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://fokus.mk/muzicharite-od-leb-i-sol-ke-dobijat-ordeni-za-zaslugi-od-pretsedatelot-pendarovski/|title=Музичарите од „Леб и сол“ ќе добијат ордени за заслуги од претседателот Пендаровски|date=2023-07-25|work=Фокус|language=en-GB|accessdate=2025-06-10}}</ref> * [[2024]] - [[Благоја Чоревски]], [[Бедија Беговска]], [[Ѓокица Лукаревски]], [[Рефет Абази]], [[Оливера Николова]], [[Слободан Унковски]], [[Ристо Вртев]].<ref>{{нмс | title = Орден за заслуги за Благоја Чоревски, Бедија Беговска, Ѓокица Лукаревски, Оливера Николова Слободан Унковски, Рефет Абази и Ристо Вртев | url = https://vecer.press/%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B5%D0%BD-%D0%B7%D0%B0-%D0%B7%D0%B0%D1%81%D0%BB%D1%83%D0%B3%D0%B8-%D0%B7%D0%B0-%D0%B1%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D1%87%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8 | publisher = | 4 = | work = [[Вечер (дневен весник)|Вечер]] | date = 29.1.2024 | accessdate = 31 јануари 2024 | archive-date = 2024-01-31 | archive-url = https://web.archive.org/web/20240131135452/https://www.vecer.press/%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B5%D0%BD-%D0%B7%D0%B0-%D0%B7%D0%B0%D1%81%D0%BB%D1%83%D0%B3%D0%B8-%D0%B7%D0%B0-%D0%B1%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D1%87%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8/ | url-status = dead }}</ref> == Наводи == {{наводи}} {{Ордени на РМ}} [[Категорија:Македонски ордени и одликувања]] [[Категорија:Појавено во 2007 година во Македонија]] 6jcikxr73wq4wcpo4gwv34p0vvyj12j 0 44945 5378847 5154835 2025-06-11T10:33:45Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378847 wikitext text/x-wiki {{Infobox Irish Place| name = Карлоу | gaeilge = Contae Cheatharlach | crest image = Carlow_County_Crest.svg | map image = IrelandCarlow.png | area = 896 км² | county town = [[Карлоу (град)|Карлоу]] | code = CW | population = 61,931<ref name=cso2022>{{cite web |url=https://www.cso.ie/en/releasesandpublications/ep/p-cpr/censusofpopulation2022-preliminaryresults/geographicchanges/ |title=Census of Population 2022 – Preliminary Results |date=23 June 2022 |publisher=[[Central Statistics Office (Ireland)]] |access-date=23 May 2023}}</ref> | census yr = 2022 | province = [[Ленстер]] | web = www.countycarlow.ie | |}} '''Карлоу''' ([[ирски]] -''Contae Cheatharlach'', [[англиски]] -''County Carlow'') е грофовија во покраината [[Ленстер]], сместена во јужниот исток на [[Ирска]]. Има население од 61,931 жители во 2022 г. Главен град град е [[Карлоу (град)|Карлоу]] и се наоѓа на реката [[Бероу]]. Има население од 20.724 жители (2006). Грофовијата била основана во околу 1210<ref>{{cite web|url=http://archive.org/details/historyantiquiti00ryan|title=The history and antiquities of the county of Carlow|first=John|last=Ryan|date=22 June 2019|publisher=Dublin, R. M. Times [etc.]|via=Internet Archive}}</ref> година. == Поврзано == * [[Ленстер]] * [[Ирска]] * [[Административна поделба на Ирска]] * [[Ирски јазик]] * [[Ирци]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.countycarlow.ie/ Carlow Local Authorities] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20130530133926/http://countycarlow.ie/ |date=2013-05-30 }} * [http://www.carlowbrewing.com Carlow Brewing Company] * [http://www.carlowrugby.ie Co Carlow Football Club] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20190514141300/http://www.carlowrugby.ie/ |date=2019-05-14 }} * [http://carlow.gaa.ie/ Carlow GAA] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110219145132/http://carlow.gaa.ie/ |date=2011-02-19 }} [[Податотека:Carlow-cathedral.JPG|right|thumb|225px|Кадедралната црква во главниот град [[Карлоу (град)|Карлоу]] во кое е и седиштето на локалната [[католицизам|католичка]] [[парохија]]]] {{Ирска}} {{coor title dm|52|40|N|6|50|W|region:IE_type:adm1st_source:GNS-enwiki}} [[Категорија:Карлоу (грофовија)| ]] [[Категорија:Грофовии во Ирска]] [[Категорија:Ленстер]] jfehkykelh0pt3ln6pkg1vwsa5b06p5 0 45434 5378810 5075481 2025-06-11T06:35:45Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378810 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија кошаркарски клуб | боја1 = | боја2 = | име = КК АБА Струмица | лого = BC ABA Strumica, logo.gif | големина =170px | цело име = Кошаркарски&nbsp;Клуб АБА Струмица | основан = {{Start date and age|2005}} | историја = | распаднат = {{Start date and age|2012}} (фузиран) | арена = [[Спортска сала Парк - Струмица|Сала Парк]] | локација = [[Струмица]] | бои = црвена и бела | претседател = | тренер = | титули = нема | лига = / | сезона = [[Прва македонска кошаркарска лига 2011/12|2011/12]]<br />([[Прва македонска кошаркарска лига|Прва лига мажи]]) | позиција = плејаут&nbsp;3<small>ти</small>(отпаднати)<br /> Прва Лига 9<small>ти</small> | вебместо = | | h_pattern_b=_thinorangesides|h_body=orange|h_shorts=orange|h_pattern_s=_orangesides | a_pattern_b=_thinsidesonwhite|a_body=white|a_shorts=white|a_pattern_s=_whitesides }} '''КК АБА Струмица''' е поранешен [[Македонија|македонски]] [[кошарка]]рски клуб со седиште во [[Струмица]]. Клубот бил поранешен учесник во [[Прва македонска кошаркарска лига|Првата македонска кошаркарска лига]]. ==Историја== АБА Струмица била формирана во 2005 година со спојувањето на АБА Струмица со клубот Јака Радовиш и започнал со работа претежно со младински категории. Нивното име "АБА" значи "Adonai Basketball Academy" бидејќи нивниот спонзор била Протестантската Црква од [[САД]] која намената и била ширење на христијанството преку вложување на спортски проекти. Во сезоната 2007/2008 клубот дебитирал во [[Втора македонска кошаркарска лига|Втората македонска кошаркарска лига]]. По добрата 2009/2010 сезона, клубот се пласирал во [[Прва македонска кошаркарска лига|Првата Лига]]. Во сезоната [[Прва македонска кошаркарска лига 2011/12|2011/12]], екипата завршила на последното место во Плејаут-от, со што заминала во Втората Лига за следната сезона. Меѓутоа, во летото 2012 година, АБА Струмица со повеќе струмички кошаркарски клубови се фузирала и се создал нов клуб '''[[КК Струмица|Струмица]]'''. == Состав == Просечната висина на играчите на АБА Струмица била 197.15&nbsp;cm, додека просечната старост е 25.3 години.<ref name="eurobasket"/> Составот на АБА Струмица за сезоната 2010/11 е<ref name="eurobasket"/><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.basketball.org.mk/WBStorage/Files/Prva_liga_mazi.pdf |title=Играчи на Македонската лига за сезона 2010/11 |accessdate=2010-11-23 |archive-date=2011-10-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111015172445/http://basketball.org.mk/WBStorage/Files/Prva_liga_mazi.pdf |url-status=dead }}</ref>:<ref name="eurobasket">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.eurobasket.com/team.asp?Cntry=FYR%20MACEDONIA&Team=8437&Page=0|title=Профил на АБА Струмица на eurobacket.com|accessdate=2010-11-23}}{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" width="350px" align:text="center" |----- ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| број ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| име ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| висина см ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| позиција ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| година ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| држава ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| претходен клуб |- |5||[[Џон Чепел]]||208||Ц||||{{САД}}||[[КК Есказу|Есказу]] |- |14||[[Ендру Стомсон]]||185||Б||||{{САД}}||[[KK Северозападен Колеџ|Северозападен Колеџ]] |- |8|| [[Марио Хасанов]]||198||Н||1986||{{MKD}}||[[КК Кожув|Кожув]] |- |12||[[Слободанчо Хаџивасилев]]||208||Ц||1981||{{MKD}}||[[КК Милениум Струмица|Милениум]] |- |9||[[Петре Цветков]]||||||||{{MKD}}||''јуниорски тим'' |- |4||[[Зоран Делев]]|| 184||Н||1984||{{MKD}}||[[КК Кожув|Кожув]] |- |7||[[Зоран Стојанов]]||202||Н/Ц||1985||{{MKD}}||[[КК АМАК СП|АМАК СП]] |- |14||[[Џеремаја Босвел]]||194||Б||1982||{{USA}}||[[КК МГС Гранд|МГС Гранд]] |- |6||[[Дејвид Бучбергер]]||193 ||Б||||{{USA}}||[[КК Лихај Универзитет|Лихај Универзитет]] |- |24||[[Маркус Нил]]|| 196||Б||1986||{{USA}}||[[КК Државен Универзитет Делавер|Делавер]] |- |15||[[Јордан Николов (кошаркар)|Јордан Николов]]||200||Н||1979||{{МКД}}||[[КК Неметали Огражден|Неметали Огражден]] |- |10||[[Ване Заев]]||196||Н||1990||{{MKD}}||[[КК Торус|Торус]] |- |13||[[Дејан Вегов]]||205||Н/Ц||1983||{{MKD}}||[[КК Илинден Скопје|Илинден]] |- |11||[[Иван Чикарски]]||194||Н/Ц||1991||{{MKD}}||''јуниорски тим'' |} == Поврзано == * [[Прва македонска кошаркарска лига]] * [[Втора македонска кошаркарска лига]] * [[Куп на Македонија во кошарка|Куп на Македонија]] * [[Македонска кошаркарска федерација]] * [[Спорт во Струмица]] * [[Кошарка во Македонија]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://forum.kajgana.com/threads/%D0%A4%D0%B0%D0%BD-%D0%9A%D0%BB%D1%83%D0%B1-%D0%90%D0%91%D0%90.16588/ Фан клуб на Кајгана форум] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140912103530/http://forum.kajgana.com/threads/%D0%A4%D0%B0%D0%BD-%D0%9A%D0%BB%D1%83%D0%B1-%D0%90%D0%91%D0%90.16588/ |date=2014-09-12 }} {{македонија-кошарка-никулец}} {{Кошаркарска прва лига 2011/2012}} {{DEFAULTSORT:АБА Струмица}} [[Категорија:Кошаркарски клубови од Струмица]] [[Категорија:Спортски клубови од Струмица]] [[Категорија:Македонски кошаркарски клубови]] [[Категорија:Појавено во 2005 година во Македонија]] [[Категорија:Престаноци во 2012 година во Македонија]] e5a2087rwtiex8h1adfguvwkbex3t2b 0 47533 5378835 4630948 2025-06-11T09:09:07Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378835 wikitext text/x-wiki {{Infobox language |name=Канурски јазик |states=[[Нигерија]], [[Нигер]], [[Чад]], [[Камерун]] |region=[[Западна Африка]] |speakers=4 милиони |iso1=kr|iso2=каu |lc1=kau|ld1=Канури|ll1=нема |lc2=knc|ld2=централноканурски |lc3=kby|ld3=Манга-канурски |lc4=krt|ld4=Тумари-канурски |lc5=bms|ld5=Билма-канурски |lc6=kbl|ld6=Канембуски|ll6=Канембуски јазик |familycolor=Nilo-Saharan |fam1=[[Сахарски јазици|Сахарско]] |fam2=[[Западносахарски јазици|Западносахарско]] }} '''Канурскиот''' е јазик кој се зборува од 4 милиони луѓе во [[Нигерија]], [[Нигер]], [[Чад]] и [[Камерун]], како и помаи групи во јужна [[Либија]] и дијаспората во [[Судан]]. Припаѓа на западните [[сахарски јазици]]. == Географска области == Канурскиот јазик е најмногу зборуван околу [[Чад Езеро]]то и во [[Нигерија]], [[Нигер]], [[Чад]] и [[Камерун]]. == Дијалекти == [[Етнологија]]та го развија Канурскиот јазик на помали лингвистички дијалекти како: * [[Централен Канури]] * [[Манга Канури]] * [[Тумари Канури]] * [[Канембу јазик|Канембу]] == Пишуван Канури == Канурскиот јазик го користи [[Аџамско писмо|аџамското писмо]] на [[арабица]]та. === Азбука === a b c d e ǝ f g h i j k l m n ny o p r ɍ s sh t u w y z == Надворешни врски == * [http://www.panafril10n.org/wikidoc/pmwiki.php/PanAfrLoc/Kanuri PanAfrican L10n page on Kanuri] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110119170806/http://www.panafril10n.org/wikidoc/pmwiki.php/PanAfrLoc/Kanuri |date=2011-01-19 }} * [http://www.sciences.univ-nantes.fr/info/perso/permanents/enguehard/recherche/Afrique/alphabet_kanuri.htm ''Alphabet Kanuri''] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090627072551/http://www.sciences.univ-nantes.fr/info/perso/permanents/enguehard/recherche/Afrique/alphabet_kanuri.htm |date=2009-06-27 }} == Извори == * [http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=2588 ''Ethnologue'' report for Kanuri] * Norbert Cyffer, ''A Sketch of Kanuri''. Rudiger Koppe Verlag: Koln 1998. * [http://www.sil.org/iso639-3/documentation.asp?id=kau Documentation for ISO 639 identifier: kau] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20061002191558/http://www.sil.org/iso639-3/documentation.asp?id=kau |date=2006-10-02 }} {{Јазици во Нигерија}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Сахарски јазици]] [[Категорија:Јазиви во Нигер]] [[Категорија:Јазици во Ниерија]] me7hligd1aszlt5yew6gao59vjpkwxf 0 60796 5378780 5323793 2025-06-11T02:49:43Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378780 wikitext text/x-wiki {{Закосен наслов}} {{Инфокутија за филм | name =Илузија (Mirage) | image =MirageFilm.jpg | image_size = | caption = Плакатот на филмот | director = [[Светозар Ристовски]] | producer = Светозар Ристовски | writer = Светозар Ристовски <br />[[Грејс Леа Троје]] | narrator = | starring = [[Мустафа Надаревиќ]] <br />[[Владо Јовановски]] <br />[[Никола Ѓуричко]] <br />[[Дејан Аќимовиќ]] <br />[[Марко Ковачевиќ]] <br />[[Александар Ѓорѓиев]]<br />[[Данчо Чевревски]]<br />[[Салаетин Билал]]<br />[[Кирил Гравчев]]<br />[[Бајруш Мјаку]] | music = Клаус Хундбихлер<ref name="IMDb">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.imdb.com/name/nm0402153/|title=Клаус Хундбихлер|publisher=[[Семрежна филмска база на податоци]]|accessdate=2008-09-16}}</ref><br />''[[Bei the Fish]]''<ref name="MIFC">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.maccinema.com/filmovi_detali.asp?IDMAKFILM=712|title=Илузија|publisher=Македонски Информациски Филмски Центар|accessdate=2008-09-16}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | cinematography = [[Владимир Самоиловски]] | editing = [[Атанас Георгиев]] | distributor = ''Crescent Releasing'' <br />''[[Picture This! Entertainment|Picture This!]]'' <small>([[САД]])</small> | released = '''{{ЦАН}}''': <br /> [[11 септември]] [[2004]] <br /> '''{{МКД}}''': <br /> [[11 март]] [[2005]] <br /> '''{{САД}}''': <br /> [[13 март]] [[2005]] | runtime = 103 <ref name="MIFC"/> 107 мин<ref name="IMDb1">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.imdb.com/title/tt0368962/|title=Илузија|publisher=[[Семрежна филмска база на податоци]]|accessdate=2008-09-17}}</ref> | country = [[Македонија]] | language = [[Македонски]]<br />[[Албански]] | budget = 600,000 [[Евро|евра]] <ref>На [[14 април]] [[2003]] година, ''[[Утрински весник]]'' објавил дека буџетот на филмот е 550,000 евра ([http://www.culture.in.mk/story.asp?id=6467 "Пред почетокот на снимањето на првиот долгометражен филм за 2003 година - ''Години на надеж'' ќе почне да се снима на 6 мај."] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120213102527/http://www.culture.in.mk/story.asp?id=6467 |date=2012-02-13 }}.) На [[6 мај]] истата година, ''[[Дневник (дневен весник)|Дневник]]'' објавува дека буџетот на филмот е 600,000 евра ([http://www.culture.in.mk/story.asp?id=6680 "Филм - снимањето на ''Години на надеж'' на Светозар Ристовски отпочнува"] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110519070604/http://www.culture.in.mk/story.asp?id=6680 |date=2011-05-19 }}.) Истата бројка ја соопштува и ''[[Вест (дневен весник)|Вест]]'' на [[13 јули]] [[2004]] ([http://www.culture.in.mk/story.asp?id=10660 "Три македонски кандидати на Мостра – филмот на Светозар Ристовски аплицира за Венеција"] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110519070527/http://www.culture.in.mk/story.asp?id=10660 |date=2011-05-19 }}.) Во сите три случаи, буџетот е приближно (''Утрински весник'') или точно (''Дневник'', ''Вест'') 600,000 [[Euro|€]]; затоа и оваа бројка е земена за точна.</ref> | gross = | preceded_by = | followed_by = | website = | amg_id = 1:315421 | imdb_id = 0368962 | MIFC = 712 }} '''''Илузија''''' — [[Историја на македонскиот филм|македонски]] [[филм]] во [[Австрија|австриска копродукција]]<ref name="A1premiera">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.a1.com.mk/vesti/default.aspx?VestID=44030|author=Александра Бубевска|title=Премиера на филмот "Илузија"| publisher=[[А1 телевизија]]|accessdate=2008-09-16}}</ref> од [[2004]] година со [[Мустафа Надаревиќ]], [[Владо Јовановски]], [[Никола Ѓуричко]], [[Дејан Аќимовиќ]] и [[Марко Ковачевиќ]] во главните улоги. Филмот е режиран од [[Светозар Ристовски]] кој е и автор на [[сценарио]]то во соработка со [[Грејс Леа Троје]]. Дејствието на филмот се одвива во [[Велес]] и е приказна за едно талентирано, но злоупотребувано момче кое е предадено од своите илузорни надежи за подобра иднина и, по склоп околници, претворено во криминалец. Филмот дава една мрачна претстава на пост-југословенска Македонија, портретирајќи ја како место подложно на насилство и корупција. ''Илузија'' е дебитантскиот филм на Ристовски. По неговата премиера во [[Канада]] и [[САД]], добро е прифатен од тамошните критичари кои го фалат неговиот бескомпромисен [[реализам]] и изведбата на [[Марко Ковачевиќ]] во главната улога.<ref name="Variety">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.variety.com/review/VE1117924885.html?categoryid=31&cs=1|author=Еди Кокрел|title=Mirage (Илузија)|publisher=Списание ''Variety''|accessdate=2008-09-16}}</ref> Споредуван со ''[[Ивановото детство]]'' на [[Андреј Тарковски]],<ref name="Variety"/><ref name="VEST">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.vest.com.mk/default.asp?id=94940&idg=5&idb=1434&rubrika=Kultura|author=|title=Проекции на македонската "Илузија"|publisher=[[Вест (дневен весник)|Вест]]|accessdate=2008-09-16|archive-date=2005-09-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20050910192127/http://www.vest.com.mk/default.asp?id=94940&idg=5&idb=1434&rubrika=Kultura|url-status=dead}}</ref> филмот добива награда за ''Најдобар филм'' на ''Меѓународниот Филмски Фестивал „Anchorage“'' во [[2005]] година<ref name="MIFC"/><ref name="awards"/><ref name="Anchorage">{{Наведена мрежна страница | title = ''Меѓународен Филмски Фестивал "Anchorage"'' [[2005]] | url = http://137.229.184.12/2005/index.asp | accessdate = 2008-09-16 | archive-date = 2011-05-29 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110529060928/http://137.229.184.12/2005/index.asp | url-status = dead }} Повеќе информации на {{Наведена мрежна страница | title = ''Илузија (Mirage)'' | url = http://137.229.184.12/2005/guide/entry.asp?id=0346 | accessdate = 2008-09-16 | archive-date = 2011-05-29 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110529060916/http://137.229.184.12/2005/guide/entry.asp?id=0346 | url-status = dead }}</ref>, а номиниран е и за ''Гран при'' на ''Меѓународниот Филмски Фестивал во [[Токио]]'' една година претходно<ref name="awards">{{Наведена мрежна страница | title = IMDB: Награди за ''Илузија'' (2004) | url = http://www.imdb.com/title/tt0368962/awards | publisher=[[Семрежна филмска база на податоци]] | accessdate = 2008-09-16}}</ref><ref name="Tokyo">{{Наведена мрежна страница | title = Историја: 17ти Меѓународен филмски фестивал во Токио | url = http://www.tiff-jp.net/en/tiff/lineup.php?id=17 | publisher = | accessdate = 2008-09-16 }}{{Мртва_врска|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. == Содржина == {{Разоткривање}} Дејството на филмот се случува во [[Велес]] за време на првите години од независноста на [[Република Македонија]]. Приказната се врзува за 13-годишното момче Марко Трифуновски ([[Марко Ковачевиќ]]), талентирано момче што расте во семејство на татко пијаница - Лазо ([[Владо Јовановски]]), преплашена мајка од која нема никаква поддршка - Анѓа ([[Елена Мосевска]]) и промискуитетна, надмена сестра Фани ([[Славица Манаскова]]). На училиште, Марко е постојано малтретиран од Леви ([[Мартин Јовчевски]]), син на [[Албанија|албанскиот]] шеф на полицијата Блашко ([[Дејан Ачимовиќ]]). За да избега од проблемите, Марко често игра шах на локалните гробишта сместени крај железничката. Два ментори му ветуваат подобра иднина на Марко - босанскиот професор по македонски јазик ([[Мустафа Надаревиќ]]) и исплашениот војник Парис ([[Никола Ѓуричко]]) - но потоа и двајцата го изневеруваат, што на крајот предизвикува катастрофална промена кај него - станува криминалец и го убива својот професор. Илузорната природа на овие надежи најдобро е конципирана во епиграфот на филмот, еден [[афоризам]] од ''[[Човечко, премногу човечко]]'' на [[Фридрих Ниче]] :''"Надежта е најлоша од сите зла, зашто ги продолжува човековите измачувања."''<ref>Малку поразлична верзија на истиот афоризам може да се најде на [http://en.wikiquote.org/wiki/Human%2C_All_Too_Human Викицитат] сместено под број 71.</ref> {{РазоткривањеКрај}} == Заработка, реакции и награди == === Заработка === Во [[САД]], филмот има премиера само во едно кино на [[17 март]] [[2006]] година и таму заработува $1,511 во текот на еднонеделното прикажување.<ref name="mojo">{{Наведена мрежна страница | title = ''Box Office Mojo'': ''Илузија'' | url = http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=mirage.htm | accessdate = 2008-09-16}}</ref> Севкупно, филмот има заработено $2,241 во [[Соединетите Држави]].<ref name="mojo"/> === Реакции === Филмот е добро прифатен од критичарите. На ''Rotten Tomatoes'' држи "свеж" рејтинг 82% врз основа на 11 рецензии, со 86% одобрување од страна на најдобрите критичари и нивните 7 огледи.<ref>{{Наведена мрежна страница | title = Rotten Tomatoes: ''Илузија'' | website = [[Rotten Tomatoes]] | url = http://www.rottentomatoes.com/m/mirage | accessdate = 2008-09-16}}</ref> На ''Metacritic'', филмот има исто така позитивен метаскор од 61% од 8 рецензии.<ref>{{Наведена мрежна страница | title = Metacritic: ''Илузија'' | website=[[Metacritic]] | url = http://www.metacritic.com/film/titles/mirage?q=Mirage | accessdate = 2008-09-16 }}{{Мртва_врска|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Воопштено, критичарите даваат многу позитивен осврт на бескомпромисниот [[реализам]]. По својата премиера во Торонто, списанието ''Variety'' го пофалува филмот како "''скромен триумф на бестрашна глума и остар социјален коментар''".<ref name="Variety"/> И во САД е пропратен со истата пофалба: "''Ристовски бара од нас да ги почувствуваме страдањата на неговата нација и, на крајот, успева'',"<ref>{{Наведена мрежна страница | author = Елизабет Вајцман | title = "Movie Digest: ''Илузија''" | work = New York Daily News | date = [[17 март]] [[2006]] | url = http://www.nydailynews.com/archives/entertainment/2006/03/17/2006-03-17_movie_digest.html | accessdate = 2008-09-16 | archive-date = 2011-06-04 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110604232111/http://www.nydailynews.com/archives/entertainment/2006/03/17/2006-03-17_movie_digest.html | url-status = dead }}</ref> пишува ''New York Daily News''. ''The Hollywood Reporter'' го оценува начинот на кој е обработена приказната за Марко како "''непрекинато тмурен и моќен''",<ref name="scheck">{{Наведена мрежна страница | author = Френк Шек | title = Рецензија за ''Илузија'' | work = The Hollywood Reporter | date = [[19 мај]] [[2006]] | url = http://www.allbusiness.com/services/motion-pictures/4790444-1.html | accessdate = 2008-09-16}}</ref> а ''TV Guide'' го смета филмот за "''напнат [и] неизвесен''", а истовремено и за "''особено убав''".<ref name="kenfox">{{Наведена мрежна страница | author = Кен ФоксF | title = "''Илузија'' (2006, филм)" | work = TV Guide | date = [[17 март]] [[2006]] | url = http://www.tvguide.com/movies/mirage/review/278991 | accessdate = 2008-09-16}}</ref> ''New York Times'' ѝ забележува на приказната која ја оценува за "''слабо развиена''", но сепак заклучува дека филмот е "застрашувачки прозорец кон [[балкан]]ската земја".<ref>{{Наведена мрежна страница | author = Нил Генцлингер | title = "Тешки времиња за македонските тинејџери" | work = New York Times | date = [[17 март]] [[2006]] | url = http://movies.nytimes.com/2006/03/17/movies/17mira.html | accessdate = 2008-09-16}}</ref> ''Village Voice'', пак, го окарактеризира филмскиот приказ на младешките страдања како "''извештачена евокација на безнадежноста''".<ref name="villagevoice">{{Наведена мрежна страница | author = Питер Л’Офишл | title = "Следејќи го филмот: ''Илузија''" | work = The Village Voice | date = [[7 март]] [[2006]] | url = http://www.villagevoice.com/film/0611,lofficial,72542,20.html | accessdate = 2008-09-16 | archive-date = 2007-08-06 | archive-url = https://web.archive.org/web/20070806131728/http://www.villagevoice.com/film/0611,lofficial,72542,20.html | url-status = dead }}</ref> Како и да е, филмот, исто така, наидува и на неколку негативни критики. ''New York Post'', на пример, вели дека филмот е "''здодевен, очаен и бесмислен''",<ref>Кајл Смит ([[17 март]] [[2006]]). "Болката во Шпанија создава познати солзи". ''New York Post'': New York Pulse, стр. 58.</ref> а списанието ''Slant'' смета дека Марковата приказна е "''очајничка''" и "''нереална''" живописно заклучува дека филмот "''го влече трупот на [[Били Елиот]] низ вода од одводен канал''".<ref>{{Наведена мрежна страница | author = Ед Гонсалес | title = Рецензија на ''Илузија'' | work = Slant Magazine | date = [[8 март]] [[2006]] | url = http://www.slantmagazine.com/film/film_review.asp?ID=2113 | accessdate = 2008-09-16}}</ref> По неговата европска премиера, дневниот ''[[Утрински весник]]'' го пофалува реализмот и визуелната истанченост на филмот, но, сепак, рецензијата ја завршува со критика на нагласувањето на страдањето што резултира филмот да е едностран.<ref name="vesnik-23-nov-2004">{{наведени вести | title = 45ти Филмски фестивал во [[Солун]] – ''Илузија'' со три проекции во Солун | work = [[Утрински весник]] | date = [[23 ноември]] [[2004]] | url = http://www.culture.in.mk/story.asp?id=11588 | accessdate = | archive-date = 2011-05-19 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110519070927/http://www.culture.in.mk/story.asp?id=11588 | url-status = dead }}</ref> Единствената константа што се провлекува низ сите критики е истакнувањето на [[Марко Ковачевиќ]] кој ја игра главната улога во филмот. Неговата изведба е оценета како "извонредна" од списанието ''Variety''<ref name="Variety"/> и "супериорна" од ''The Hollywood Reporter'',<ref name="scheck"/>. ''Village Voice'', пак, му честита за можноста да го "''каналира нежното и дивото со подеднаква леснотија''"<ref name="villagevoice"/> при неговото портретирање на протагонистот. === Награди === {| class="wikitable" |- !Настан !! Награда !! Номиниран !! Резултат |-valign="top" |''Меѓународен Филмски Фестивал во [[Токио]]'' [[2004]] <ref name="awards"/><ref name="Tokyo"/> |Токио Гран При |Светозар Ристовски |Номинација |-valign="top" |''Меѓународен Филмски Фестивал „Anchorage“'' [[2005]] <ref name="MIFC"/><ref name="awards"/><ref name="Anchorage"/> |Најдобар филм |Светозар Ристовски |'''Награден''' |-valign="top" |''Меѓународен Филмски Фестивал за деца и младинци во Злин'' [[2005]]<ref name="awards"/><ref>{{Наведена мрежна страница | title = Филмски Фестивал Злин: Меѓународен Филмски Фестивал за деца и младинци - 45то издание | url = http://www.zlinfest.cz/vysledkove_listiny.php?zobrazArchiv=2005 | accessdate = 2008-09-16 | archive-date = 2012-02-08 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120208113610/http://www.zlinfest.cz/vysledkove_listiny.php?zobrazArchiv=2005 | url-status = dead }}</ref> |Најдобар европски дебитантски филм |Светозар Ристовски |'''Награден''' |-valign="top" |rowspan="3"|''Филмски Фестивал Аванса'' [[2006]]<ref name="awards"/><ref>{{Наведена мрежна страница | title = Фестивал Аванса [[2006]]: Меѓународно кино и видео натпреварување | url = http://www.avanca.com/festival_2006_premios.htm | accessdate = 2008-09-16 | archive-date = 2008-05-09 | archive-url = https://web.archive.org/web/20080509105101/http://www.avanca.com/festival_2006_premios.htm | url-status = dead }}</ref> |Долгометражен филм |Светозар Ристовски |'''Награден''' |-valign="top" |Најдобар глумец (почесна награда) |Марко Ковачевиќ |'''Награден''' |-valign="top" |Најдобра фотографија |Владимир Самоиловски |'''Награден''' |} == Белешки == {{reflist}} == Надворешни врски == * {{МИФЦ|712|Илузија}} * {{imdb title|0368962|Илузија}} * [http://www.rottentomatoes.com/m/mirage/ Илузија] на ''Rotten Tomatoes''. * [http://www.metacritic.com/film/titles/mirage Илузија] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20060417233620/http://www.metacritic.com/film/titles/mirage |date=2006-04-17 }} на ''Metacritic''. * [http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=mirage.htm Илузија] на ''Box Office Mojo''. * [http://www.a1.com.mk/vesti/default.aspx?VestID=37368 Интервју со Владо Јовановски] на [[А1 телевизија]]. {{МакедонскиФилм}} [[Категорија:Македонски филмови од 2000-тите]] [[Категорија:Филмови од 2004 година]] [[Категорија:Македонски дела од 2004 година]] [[Категорија:Филмови чие дејствие се одвива во Велес]] [[Категорија:Филмови снимени во Велес]] [[Категорија:Појавено во 2004 година во Македонија]] jq26j9refnd1p7j8g8qnh70y59jpdjf 0 65022 5378697 5355196 2025-06-10T15:51:37Z Bojan9Spasovski 91316 5378697 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Montmartre jms.jpg|thumb|250px|'''Монмартр''' од [[центарот Жорж Помпиду]]]] '''Монмартр''' ([[Француски јазик|француски]]: ''butte Montmartre'') — рид со висина од 130 метри, кој се наоѓа на север од [[Париз]] во [[XVIII округ]], од десната страна на реката [[Сена]]. Ридот на кој се наоѓа Монмартр е највисоката точка на Париз; за да се стигне до врвот се користи [[фуникулар]]от или пак се искачуваат 222 скали. Сепак, највисоката улица во Париз е улицата на Телеграфот во [[XX округ]]. Монмартр е познат најмногу по [[базилика]]та [[Сакр-Кер]] која се наоѓа на неговиот врв и како место за ноќен живот, познато по славните паришки [[кабаре]]а. Другата, постара позната црква на ридот е [[Сент Пјер де Монмартр]], за која се тврди дека била место каде бил основан редот на [[језуити]]те. Многу уметници имале атељеа и живееле на Монмартр, како, на пример, [[Салвадор Дали]], [[Клод Моне]], [[Пабло Пикасо]], и [[Винсент ван Гог]]. == Историја == Монмартр долго време бил село надвор од [[Париз]]. Неговото име веројатно потекнува од ''Mons Martis'' (планината на Марс), бидејќи на ридот во минатото имало храм посветен на [[Марс (Митологија)|Марс]], богот на војната, во тек на римскиот период. Тука исто така се наоѓал и еден друг храм, посветен на [[Меркур (Митологија)|Меркур]]. Сепак, името можно е да има и една друга етимологија: ''ридот на маченикот'' (на француски: ''le mont du martyre''), бидејќи тука, според легендата, бил погубен [[Дени од Париз|свети Дени]], првиот владика на Париз<ref>The "place called the mont of Mars, nowby a happy mutation known as the Mont of Martyrs", ''Miracles of Saint Denis'' (831) quoted in Young 1978:321 note5.</ref>. Една од историските улици која води до Монмартр се нарекува [[улица на Мачениците]]. По формирањето на [[француска комуна|комуни]]те и на [[француски департмани|департмани]]те во [[1790]], Монмартр станал комуна во департманот на [[Сена (департман)|Сена]]. Монмартр бил едно од најважните места на [[Париска комуна|Париската комуна]] во [[1871]]. == XIX век == [[Податотека:Camille Pissarro - Boulevard Montmartre - Eremitage.jpg|thumb|250px|''Булеварот Монмартр.'' (1897), слика од [[Камиј Писаро]] од булеварот што водел до Монмартр од прозорецот на неговата хотелска соба.]] Кога [[Наполеон III]] и неговиот градски архитект [[Барон Хосман]] планирале да го направат Париз најубавиот град во [[Европа]], првиот чекор им бил да им обезбедат земјиште близу до градскиот центар на пријателите на Хосман и на финансиските поддржувачи. Поради тоа жителите на Париз требале да се преместат на нови места како [[Клиши]], [[Ла Вилет]], и на ридот со поглед на градот, Монмартр. Русите го окупирале Париз. Тие ја користеле височината на ридот за да го бомбардираат градот.<ref> {{cite video | people = [[Leonid Parfyonov]] | title = Russian Empire: Vol. 2, Disk 4, Part 2 ([[Alexander I of Russia|Alexander I]]) | medium = DVD | publisher = [[NTV Russia|NTV]] | location = Russia | date= 2004 | time = 00:27:40 }} </ref> Во еден од рестораните на Монмартр има знак кој вели: На [[30 март]] [[1814]] - тука [[Козаци]]те го лансираа нивното фамозно "Бистро" и оттука е потеклото на нашето [[бистро]]<ref> {{cite video | people = [[Leonid Parfyonov]] | title = Russian Empire: Vol. 2, Disk 4, Part 2 ([[Alexander I of Russia|Alexander I]]) | medium = DVD | publisher = [[NTV Russia|NTV]] | location = Russia | date= 2004 | time = 00:28:53 }} </ref> <blockquote> LE 30 MARS 1814<br /> LES COSAQUES LANCERENT ICI<br /> EN PREMIER, LEUR TRES FAMEUX "BISTRO"<br /> ET, SUR LA BUTTE, NAQUIT AINSI<br /> LE DIGNE ANCÉTRE DE NOS BISTROTS.<br /> 180<sup>eme</sup> ANNIVERSAIRE<br /> <small>SYNDICAT D'INTIATIVE DU VIEUX MONTMARTRE</small> </blockquote> [[Податотека:Montmartre07.jpg|thumb|left|225px|Basilica of the Sacré Cœur, Montmartre, Paris.]] Бидејќи Монмартр бил надвор од границите на градот, а и бидејќи било ослободено од градски такси а се произведувало вино, ридот бил познато место за пиење. Потоа станал место на слободните уметници, забавата и декаденцијата, особено на крајот на XIX век. Во популарните кабареа како [[Мулен Руж]], [[Црната мачка]], редовно настапувале разни уметници, пејачи и изведувачи како [[Ивет Гилбер]], [[Марсел Ландер]], [[Аристид Бриан]], [[La Goulue]],[[Мари-Луиз Дамиен|Дамиа]] и други. Во XIX и на почетокот на XX век, Монмартр бил собиралиште на многу славни уметници, како на пример [[Камиј Писаро|Писаро]], [[Анри де Тулуз-Лотрек|Тулуз-Лотрек]], [[Теофил Александр Стајнлен|Стајнлен]], [[Винсент ван Гог|Ван Гог]], [[Амадео Модиљани|Модиљани]], [[Пабло Пикасо|Пикасо]]... но освен сликари, тука живееле и престојувале многу познати светски писатели. == Собиралиште на уметниците == [[Податотека:Théophile-Alexandre Steinlen - Tournée du Chat Noir de Rodolphe Salis (Tour of Rodolphe Salis' Chat Noir) - Google Art Project.jpg|thumb|Познатиот плакат на Теофил Стајнен за посета на кабарето Црна мачка [[Le Chat Noir]] ]] Во XIX век, уметници како [[Јохан Јонкинд]] и [[Камиј Писаро]], дошле да `ивеат на Монмартр. Кон крајот на векот, Монмартр и другите околни делови на [[Левиот брег на Сена|Левиот брег]], [[Монпарнас]], станале главните уметнички центри во Париз. Бил отворен и ресторан близу до една стара мелница, наречен ''[[Мулен де ла Галет]]''. [[Пабло Пикасо]], [[Амедео Модиљани]], и други сиромашни сликари живееле и работеле во местото наречено ''[[Le Bateau-Lavoir]]'' во периодот 1904-1909 г. Биле формирали ликовни здруженија како [[Набис]] и [[Инкохерентни]]те но тука работеле и поединечно сликари како [[Винсент ван Гог]] во чии слики се среќава Монмартр како честа инспирација. Тука живееле и композитори како [[Сати]] (кој бил пијанист во [[Црната мачка]]). А најголем белег за ноќниот живот оставил сликарот [[Анри де Тулуз-Лотрек]]. Последниот [[Боемство|боем]]ски сликар на Монмартр бил [[Жен Пол]] (1895-1975), роден на Монмартр и пријател на Утрило. == Високо религиозно париско место == [[Податотека:Paris sacre coeur.jpg|left|thumb|Сакре-Кер]] [[Податотека:Saint-Pierre_de_Montmartre01.jpg|thumb|Црквата Сент-Пјер де Монмартр]] Ридот на Монмартр е пшознат бидејѓи на него се наоѓаат: * Базиликата [[Сакре-Кер (Париз)|“Светото срце“ на Монмартр]], * Црквата [[Сент-Пјер де Монмартр]] * Црквата [[Сент-Жан де Монмартр]] и четири религиозни заедници : * Кармелити. Денот го минуваат во богослужба, медитација и рачни работи ; * [[Бенедиктинки на Светото срце во Монмартр]]. Посветени на молитва и верско обојување во рамки на базиликата. Сепак нивниот дом е поотворен од оној на Кармелитите : тие примаат групи деца, млади, возрасни или стари за молитва. * Калуѓерките на Нотр-Дам ди Кенакл. Тоа е мисионерски ред кој има повеќе заедници низ повеќе континенти. Во Монмартр, овие им помагаат на сираците. * Калуѓерките од Сент-Фамиј де Бордо. == Монмартр денес == [[Податотека:Butte Montmartre 1.jpg|лево|225px|The view from the butte looking towards [[Centre Georges Pompidou]]]] [[Податотека:MontmartreBus.jpg|thumb|right|225px|Малиот воз на Монмартр кој кружи околу [[кабаре]]то [[Мулен Руж]].]] [[Податотека:Montmatre bordercropped.jpg|thumb|right|225px|Скалите на Rue de Mont Cenis.]] Во ''[[La Bohème (Charles Aznavour song)|La Bohème]]'' (1965), можеби најпознатата песна на францускиот композитор и пејач [[Шарл Азнавур]], сликарот се потсеќа на своите млади денови што ги минал на Монмартр: ''Je ne reconnais plus/Ni les murs, ni les rues/Qui ont vu ma jeunesse/En haut d'un escalier/Je cherche l'atelier/Dont plus rien ne subsiste/Dans son nouveau décor/Montmartre semble triste/Et les lilas sont morts'' ('Повеќе не ги препознавам/Ниту ѕидовите ниту пак улиците/Што младоста ми ја видоа/На врвот на едни скали/Го барам ателјето/Во кое ништо живо не остана/Во својот нов декор/Монмартр се чини тажен/И лилиите се мртви'). Песната е за последните славни денови на Монмартр кога тој бил дом и престојувалиште на едни од најголемите сликарски таленти кои го овековечиле во своите слики. Музејот на Монмартр се наоѓа во куќата во која сликарот [[Морис Утрило]] живеел и работел во едно студио на вториот кат. Павилјонот во задниот дел на дворот на куќата е најстариот хотел на Монмартр а еден од неговите први сопственици бил Клод Роз, познат и како Клод од Розимонд, којшто го купил во 1680. Роз бил глумецот кој го заменил [[Молиер]], и кој, исто како неговиот претходник, умрел на сцената. Таа куќа била и првата адреса на [[Пјер Огист Реноар]] а и многу други личности минале низ неа. Токму на врвот на ридот, [[Просторот Дали]] го прикажува делото на [[Надреализам|надреалист]]от [[Салвадор Дали]]. Туристите го посетуваат Монмартр да го почувствуваат духот на времето и на уличното сликарство на [[Place du Tertre]]. Многу уметници почиваат на [[Гробиштата на Монмартр]] и на [[Гробиштата Сент Венсен]]. Филмот ''[[Амелија]]'' е снимен токму тука, во овој питорескен кварт. Монмартр е споменик на културата и е заштитен со цел да се зачува неговата оригиналност а истиот постојано ги привлекува љубителите на уметноста кои доаѓаат тука да творат или да се восхитуваат на туѓото ликовно творештво. Или едноставно да го набљудуваат Париз од највисоката негова точка. [[Фуникуларот]] или ''Funiculaire de Montmartre'', под раководство на [[RATP]], го искачува ридот од јужната страна додека туристичките автобуси циркулираат низ Монмартр олеснувајќи ја прошетката на туристите. Долу кон југозапад се наоѓа [[Пигал]]. Таа област денес, е позната по широката распоространетост на [[секс шоп]]ови и е место на [[проституција]]. На улицата Сент Венсен има мал [[виноград]] кој ја продолжува старата традиција на производство на вино на Монмартр. Производството на вино е околу 500 литри годишно.<ref>[http://www.montmartre-guide.com/hi/histoire-et-lieux-celebres-de-montmartre/i6/la-vigne-de-montmartre.html Information on the Clos Montmartre by Syndicat d'Initiative] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20210414043550/http://www.montmartre-guide.com/hi/histoire-et-lieux-celebres-de-montmartre/i6/la-vigne-de-montmartre.html |date=2021-04-14 }}, retrieved 2008-09-26</ref> == Познати личности родени на Монмартр == * [[Марсел Карне]] — режисер * [[Жан Пјер Касел]] — глумец * [[Жан Реноар]] — режисер * [[Морис Утрило]] — сликар * [[Андре Малро]] — писател и министер * [[Жан Габен]] — глумец == Познати личности што живееле на Монмартр == * [[Марсел Еме]] — писател. * [[Шарл Азнавур]], кантавтор. * [[Луј Фердинан Селин]] — писател * [[Далида]] — пејачка и глумица. на Rue d'Orchampt. * [[Жан Пјер Жене]] — режисер. на Rue Lepic. * [[Пјер Мак Орлан]] — писател. * [[Жан Маре]] — глумец и вајар * [[Жорж Мишел (сликар)|Жорж Мишел, наречен Мишел од Монмартр]] — првиот сликар на Монмартр. * [[Моник Морели]] — пејачка. * [[Жан Пол]] — сликар * [[Пабло Пикасо]] — сликар * [[Анри Роје (сликар)|Анри Пол Роје]] — сликар * [[Ерик Сати]] — композитор и пијанист. * [[Анри де Тулуз-Лотрек]] — сликар. * [[Морис Утрило]] — сликар * [[Сузан Валадон]] — сликар * [[Винсент ван Гог]] — сликар. Кај брат му [[Теодор ван Гог (трговец со уметнички дела)|Тео]] на [[rue Lepic]], бр. 54. * [[Борис Виан]] — писател, поет, пејач, џез музичар. * [[Феликс Зием]] — сликар од [[Барбизонска школа|Барбизонската школа]]. * [[Жорж Брак]] — сликар, вајар. * [[Мишу]] — глумец, филозоф. * [[Макс Жакоб]] — поет, романописец, есеист, и француски сликар. ==Монмартр како тема во уметноста== Како собиралиште на уметниците, Монмартр се јавува и како нивна инспирација. На пример, американскито писател [[Хенри Милер]], за Монмартр вели дека е „мрзелив, рамнодушен, некако остарен, не е толку магичен колку што е заводлив, не пушта искри туку тлее со пригушен пламен.“<ref>Henri Miler, ''Mirni dani na Klišiju (drugo izdanje)''. Beograd: BIGZ, 1987, стр. 8.</ref> Понатаму, тој пишува дека „Монмартр е целиот пропаднат, избледен, запуштен, нескриено порочен, алчен, порочен. Сè на сè, повеќе е одбивен отколку привлечен, но подмолно одбивен, како и самиот порок.“<ref>Henri Miler, ''Mirni dani na Klišiju (drugo izdanje)''. Beograd: BIGZ, 1987, стр. 8-9.</ref> == Поврзано == * [[Мулен Руж]] === Библиографија === * Jean-Paul Crespelle, ''Vie quotidienne a Montmartre au temps de Picasso, 1900-1910]]'' === Надворешни врски === * [http://www.montmartre-paris-france.com/ Страната на Монмартр] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20151204173953/http://www.montmartre-paris-france.com/ |date=2015-12-04 }} * [http://www.montmartre-guide.com/ Le Syndicat d'Initiative de Montmartre] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20101228013712/http://www.montmartre-guide.com/ |date=2010-12-28 }} * [http://www.montmartre-guide.com/lang/en.html Официјални информации за туристите] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20081023142719/http://www.montmartre-guide.com/lang/en.html |date=2008-10-23 }} {{en}} * [http://www.montmartre-paris-france.com Official site of Montmartre] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20151204173953/http://www.montmartre-paris-france.com/ |date=2015-12-04 }} * [http://www.montmartre-site.com/articles/home.htm Montmartre website: Forget the well-trodden path] * [http://www.cityzeum.com/en/sacre-coeur Audio tour of Sacre Coeur to download] * [http://www.art-montmartre.com/ Уметници на Монмартр] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20210509225129/http://www.art-montmartre.com/ |date=2021-05-09 }} * [http://www.candelabratours.com/montmartre-history-paris.html Movie tour of Montmartre] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080404192449/http://www.candelabratours.com/montmartre-history-paris.html |date=2008-04-04 }} == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Знаменитости во Париз]] [[Категорија:Географија на Париз]] 0qvragxd57ax93mm1qxjz6bf3ktv3cn 0 65476 5378832 4835415 2025-06-11T08:38:19Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378832 wikitext text/x-wiki {{Infobox language |name=Камасински јазик |nativename= |states=[[Русија]] |region= |ethnicity=[[Камасинци]] |extinct=1989, со смртта на [[Клавдија Плотникова]] |familycolor=Uralic |fam2=[[самоједски јазици|самоједски]] |fam3=камаско-селкупски |lc1=xas|ld1=камамсински и којбалски |lc2=zkb|ld2=којбалски |linglist=zkb |glotto=kama1377 |glottorefname=Kamassic }} [[Податотека:MoWm9cA3slY.jpg|мини|Семејство Камаси во село Абалаково]] [[Податотека:Kamassian language.png|мини|Камасински јазик]] '''Камасински јазик''' — [[уралски јазик]], дел од подгрупата на [[самоједски јазици]]. Во рамките на самоједските јазици, најчесто камасинскиот се групира со [[Маторски јазик|маторскиот]] и [[Селкупски јазик|селкупскиот јазик]]. Јазикот имал два дијалекта, ''камасински'' и ''којбалски''. Јазикот сосема исчезнал во 1989 година со смртта на последниот говорник, [[Клавдија Плотникова]]. Камасинскиот се зборувал во [[Русија]], источно од Урал, од [[Камасинци]]те. Денес Камасинците се русизирани. Јазичарите забележале околу 1500 збора од јазикот. ==Наводи== *''Britannica'', 1984 Edition, Vol. 18, p.&nbsp;1025 *Wixman, Ronald. ''The Peoples of the USSR''. p.&nbsp;109 {{reflist}} ==Надворешни врски== *[http://www.reocities.com/Vienna/3259/kamassian-eng.html Камасинско-англиски зборови] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20121001005330/http://www.reocities.com/Vienna/3259/kamassian-eng.html |date=2012-10-01 }} *[http://kamass.efenstor.net Камаринско-руски речник (~300 збора)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20220121030801/http://kamass.efenstor.net/ |date=2022-01-21 }} {{уралски-јазик-никулец}} {{Уралски јазици}} [[Категорија:Самоједски јазици]] [[Категорија:Мртви јазици во Азија]] [[Категорија:Јазици во Русија]] eas83ko6b8unx52ll8a0hl48so80voo 0 78040 5378706 4725446 2025-06-10T16:27:04Z Bojan9Spasovski 91316 5378706 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Верски објект |building_name=Црква Сент Шапел<br />Sainte-Chapelle |image=SteChapelle von N.JPG |caption= |location=[[Париз]], [[Франција]] |geo={{coord|48|51|20|N|2|20|41|E|region:FR_type:landmark|display=title}} |religious_affiliation= |district= |consecration_year= |status= |leadership= |website= |architect= |architecture_type= |architecture_style= |facade_direction= |year_completed= |construction_cost= |capacity= |length= |width= |width_nave= |height_max= |dome_quantity= |dome_height_outer= |dome_height_inner= |dome_dia_outer= |dome_dia_inner= |minaret_quantity= |minaret_height= |spire_quantity= |spire_height= |materials= }} '''Црква Сент Шапел''' ([[француски јазик|француски]]: ''Sainte-Chapelle'') — [[црква]] која се наоѓа во [[Париз]], [[Франција]]. Оваа католичка црква била изградена во [[1238]] година а комплетно нејзината изградба завршила во [[1245]] година. Била изградена по наредба на кралот [[Луј IX]] сè со цел во неа да биде сочуван [[Светиот Крст]], кој бил купен во 1239 година од [[Болдвин Втори]]. {{Нормативна контрола}} {{црква-никулец}} {{DEFAULTSORT:Капела}} [[Категорија:Римокатолички цркви во Париз]] [[Категорија:Цркви од 13 век|Шапел]] [[Категорија:Капели во Франција]] [[Категорија:Готска архитектура]] [[Категорија:Светско наследство во Франција]] r5q6g4qhuim72hck4yooxehnwabkdyf 0 111917 5378594 4340600 2025-06-10T12:34:35Z Gurther 105215 ситна поправка 5378594 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=374|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == nfzcr3bnjhs0xvt8y7t3q99vnz6diuf 0 111919 5378596 4340090 2025-06-10T12:35:15Z Gurther 105215 ситна поправка 5378596 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1625|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == k46ks0mt243bs32sfzhgpmfzbwxc21d 0 111921 5378597 4340601 2025-06-10T12:35:40Z Gurther 105215 ситна поправка 5378597 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=375|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == 7310wv8c3xm39qte2njyvrvegibyfrq 0 111924 5378598 4340089 2025-06-10T12:36:02Z Gurther 105215 ситна поправка 5378598 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1624|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == 4pvxbqedc7ll2ok0xrwrj81pekdr90i 0 111926 5378600 4340602 2025-06-10T12:36:36Z Gurther 105215 ситна поправка 5378600 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=376|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == rlt2axp8wf0k5n839yp20py0ebhh1y7 0 111928 5378601 4340088 2025-06-10T12:37:01Z Gurther 105215 ситна поправка 5378601 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1623|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == 7epnnkxbljx329iq0rfe200aq7s6ytl 0 111930 5378602 4340603 2025-06-10T12:38:17Z Gurther 105215 ситна поправка 5378602 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=377|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == b035eztusve1s3iddsr4cxbvug6ee65 0 111932 5378603 4340087 2025-06-10T12:38:34Z Gurther 105215 ситна поправка 5378603 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1622|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == rihcxd4074rcqdexa2fofp6x7wn9lgp 0 111934 5378604 4340604 2025-06-10T12:38:52Z Gurther 105215 ситна поправка 5378604 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=378|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == iwfp1zxgh927tazrt16eu9s4jw27v9w 0 111936 5378605 4340086 2025-06-10T12:39:13Z Gurther 105215 ситна поправка 5378605 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1621|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == 3ecanhw6tgwdtiri79hy1p4jl1bkdk6 0 111938 5378606 4340605 2025-06-10T12:39:44Z Gurther 105215 ситна поправка 5378606 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=379|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == bepyt18ng98joghj1s4gk5beck1095j 0 111940 5378607 4340085 2025-06-10T12:40:06Z Gurther 105215 ситна поправка 5378607 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1620|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == o0w8tgctk0g7abottqyw3qwjk9ibroq 0 111942 5378611 4340607 2025-06-10T12:41:27Z Gurther 105215 ситна поправка 5378611 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=380|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == bebw4lpxn4lslda9a0ntbmak8z4asi2 0 111944 5378612 4340083 2025-06-10T12:41:48Z Gurther 105215 ситна поправка 5378612 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1619|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == 8wq65ndshh7pl40aiuxz2ohkeu0ceyh 0 111946 5378615 4340608 2025-06-10T12:43:31Z Gurther 105215 ситна поправка 5378615 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=381|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == 1u1ah2y81xhoo2hmm5mjyj5kjlu80tj 0 111948 5378616 4340082 2025-06-10T12:43:47Z Gurther 105215 ситна поправка 5378616 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1618|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == myj9kjqd9xu7pt6oq65wffov9bogfol 0 111953 5378617 4340081 2025-06-10T12:44:13Z Gurther 105215 ситна поправка 5378617 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1617|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == nl591veww0jeuagyh9ft8u6e16x2azm 0 111955 5378608 4340610 2025-06-10T12:40:47Z Gurther 105215 ситна поправка 5378608 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=383|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == dx38gjh67rqow8aor05o8n5xju2nthl 0 111957 5378610 4340080 2025-06-10T12:41:06Z Gurther 105215 ситна поправка 5378610 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1616|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == l6vy4cfk68jeuizlequ0lw4vvxjr2tr 0 111959 5378618 4340611 2025-06-10T12:45:27Z Gurther 105215 ситна поправка 5378618 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=384|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == l7a226v12v2ib18nbwz9soqgmvl97cu 0 111963 5378619 4340612 2025-06-10T12:45:44Z Gurther 105215 ситна поправка 5378619 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=385|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == 38nxljkecv2xjuuluzgrzzc84orqgsf 0 111965 5378620 4340078 2025-06-10T12:45:59Z Gurther 105215 ситна поправка 5378620 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1614|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == okknoq77tairjms25hlfynhybje8ilp 0 111967 5378621 4340613 2025-06-10T12:46:23Z Gurther 105215 ситна поправка 5378621 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=386|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == 39zgc6b7fuqkeo3v7mcr8cxkmbu8ahk 0 111969 5378622 4340077 2025-06-10T12:46:48Z Gurther 105215 ситна поправка 5378622 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1613|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == bz9qxsi0lqkrtm0ulletphbd5ytrtlg 0 111973 5378623 4340076 2025-06-10T12:47:05Z Gurther 105215 ситна поправка 5378623 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1612|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == sz2b538esfxyt97je8lolh6m9ao1z4c 0 111975 5378624 4340615 2025-06-10T12:47:40Z Gurther 105215 ситна поправка 5378624 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=388|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == jzlhf56zqxzl6syuq0yc33947md6k6y 0 111977 5378625 4340075 2025-06-10T12:48:06Z Gurther 105215 ситна поправка 5378625 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1611|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == m8y4p698p24ym0es4rxf88wm7zwpnuq 0 111979 5378626 4340616 2025-06-10T12:49:08Z Gurther 105215 ситна поправка 5378626 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=389|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == 2ny0z185owf70h9l5fn36sclfy4tnhf 0 111985 5378627 4340072 2025-06-10T12:49:23Z Gurther 105215 ситна поправка 5378627 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1609|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == 54rtjkpyva1nwvsbtdkqdspcutbo3pa 0 111987 5378628 4340619 2025-06-10T12:49:41Z Gurther 105215 ситна поправка 5378628 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=391|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == k0y7nwoubzb2ulfjdr3bu0oeiyl9s7v 0 111989 5378629 4340071 2025-06-10T12:50:15Z Gurther 105215 ситна поправка 5378629 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1608|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == 4vsih4mxb56iwqlqani89q8r9bp434f 0 111991 5378630 4340620 2025-06-10T12:50:30Z Gurther 105215 ситна поправка 5378630 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=392|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == 64fxlzfpo18fhzlz32z0mrq62p0ycz5 0 111993 5378632 4340070 2025-06-10T12:50:49Z Gurther 105215 ситна поправка 5378632 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1607|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == nabrnrq28b4uxx8jpo38zcch22ycumd 0 111995 5378633 4340621 2025-06-10T12:51:11Z Gurther 105215 ситна поправка 5378633 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=393|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == ipbpquo2u2aqdkoiwrdhf3kc5lyrlr7 0 111997 5378634 4340069 2025-06-10T12:51:29Z Gurther 105215 ситна поправка 5378634 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1606|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == djt4g36mtsyn3i1hjsidb5s7gle3ipb 0 111999 5378635 4340622 2025-06-10T12:53:39Z Gurther 105215 ситна поправка 5378635 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=394|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == 8zdn88zfbgzbrq1auci1srfbsof4rt3 0 112001 5378636 4340068 2025-06-10T12:54:00Z Gurther 105215 ситна поправка 5378636 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1605|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == c509myzltw1fpqkk9eyq7iyafkeum7n 0 112003 5378637 4340623 2025-06-10T12:54:23Z Gurther 105215 ситна поправка 5378637 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=395|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == drksdlwag0mtu08kldioks2y7c0unee 0 112005 5378638 4340067 2025-06-10T12:54:40Z Gurther 105215 ситна поправка 5378638 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1604|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == drmmqouu557hdmulg58a8fxornqgkxi 0 112007 5378639 4340624 2025-06-10T12:54:57Z Gurther 105215 ситна поправка 5378639 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=396|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == lsupd1rc0m8g3morq4kce1borg5hdah 0 112009 5378640 4340066 2025-06-10T12:55:12Z Gurther 105215 ситна поправка 5378640 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1603|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == 68c1tvszs1ma8guv2ppft74939763u2 0 112011 5378641 4340625 2025-06-10T12:55:30Z Gurther 105215 ситна поправка 5378641 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=397|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == nrepl4c1t99jrq7gaj8tpox8c0m6f0u 0 112013 5378642 4340065 2025-06-10T12:55:48Z Gurther 105215 ситна поправка 5378642 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1602|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == 8ngqgkx3ienjiz12ms7lctvwvjylkcr 0 112015 5378643 4340626 2025-06-10T12:56:53Z Gurther 105215 ситна поправка 5378643 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=398|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == 0tyf9q9f2ky7gex82zqeis7w1ew5azn 0 112017 5378644 4340064 2025-06-10T12:57:18Z Gurther 105215 ситна поправка 5378644 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1601|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == cs81ild5vhvzxsijsxovkdqsbz7vh7o 0 112019 5378645 4340627 2025-06-10T12:57:35Z Gurther 105215 ситна поправка 5378645 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=399|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == 0zbsfddadq25oycc51e2v0sse6pc1s4 0 112021 5378646 4340063 2025-06-10T12:57:56Z Gurther 105215 ситна поправка 5378646 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1600|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == 2tpfa9nd18jpe0mjyqqc9q4y8ulboa6 0 112025 5378647 4340060 2025-06-10T12:58:19Z Gurther 105215 ситна поправка 5378647 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1599|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == r5kd9bekmoux9p4tqilvfw1i4kies2h 0 112029 5378648 4340059 2025-06-10T12:58:37Z Gurther 105215 ситна поправка 5378648 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1598|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == 24b4lfrhjjxpc5h525wik7leo482w9b 0 112033 5378649 4340058 2025-06-10T12:58:53Z Gurther 105215 ситна поправка 5378649 wikitext text/x-wiki {{SLBY|temp=SLBYn|code=|fore=|year=1598|aft=}} Во него се наведени водачите на државите во светот, коишто постоеле во соодветната година. Се споменуваат имињата на оние водачи коишто ги заземале највисоките функции или оние со најголема моќ во државата, без оглед на обликот на државното уредување и видот на функцијата којашто ја извршувале. Како дополнителни информации се наведуваат и животниот век на водачот и временскиот период на извршување на соодветната функција. Списокот е поделен на [[континент]]ите во светот, коишто се подредени по азбучен редослед, а во делот за секој континент, исто така, по азбучен редослед се подредени државите коишто во годината се наоѓале на тој континент. Во случај да се случиле промени на функциите, наведени се имињата на сите лица коишто ја извршување таа функција подредени по хронолошки редослед во текот на годината. == Европа == == Азија == == Африка == == Јужна Америка == == Северна Америка == == Австралија со Океанија == 24b4lfrhjjxpc5h525wik7leo482w9b 0 115658 5378799 5331674 2025-06-11T05:45:59Z P.Nedelkovski 47736 дополнување - член на МАНУ 5378799 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Robert Badinter, 2007 (cropped).jpg|thumb|250px|right|Бадентер на демонстрации за укинување на смртната казна (Париз на 3 февруари 2007 г.)]] '''Робер Бадентер''' ({{lang-fr|Robert Badinter}}; [[30 март]] [[1928]] — [[Париз]], [[9 февруари]] [[2024]]) — многу ценет француски правник, универзитетски професор и политичар, најчесто познат по својата борба против смртната казна и нечесен живот. Член е на социјалистичката партија (ПС), тој бил во служба како министер за правда, а потоа и претседател на Уставниот совет под [[Франсоа Митеран]]. {{МФА|Моментално}} тој е сенатор во [[Сенат на Франција|францускиот сенат]] како претставник на департманот [[Сенски Висови]]. == Смртна казна == Во 1965 година, заедно со Жан Дени Бреден, Бадентеровата фирма основана со Бадентеровиот закон, Бредин и партнерите, со која се занимавале до 1981 година. Бадентеровата борба против смртната казна почнала откако била извршена врз Бонтемс Роџерс на 28 ноември, 1972 година. Покрај Клод Буфет, Бонтемс го снимиле затворските чувари и заложничката сестра во текот на побуната во затворот Кларваукус во 1971. По полицискиот метеж, Буфет го расекол грлото на заложниците. Бадентер бил адвокат на Бонтемс, и иако казната е основана по судењето на Буфет дека самиот е убиец, жирито сепак одлучило дека казната на мажот е смртна. Применувањето на смртна казна за личност која не убила го навела Бадентер да тој сам се посвети на укинување на смртната казна. Во тој контекст, и како [[адвокат]] тој прифатил да го брани Патрик Анри. Во јануари 1976 година, осумгодишната Филипа Бертран била киднапирана. Патрик Анри бил приведен многу брзо, но пуштен заради недостаток на докази. Тој дал интервју на телевизија и кажал дека оние кои киднапирале или убиле деца заслужуваат смрт. Неколку дена подоцна, тој повторно бил уапсен заради тоа што лешот на младата Филипа бил пронајден во прекривка под неговиот кревет. Бадентер и Робер Бокилон го бранеле Анри, правејќи го случајот да не е во корист на Анри, меѓутоа против смртната казна. Одбраната го дила случајот, а Анри бил осуден на доживотен затвор. Смртната казна подоцна повторно била применета во Франција, но тоа ќе стане јавна работа. Помеѓу 1976 и 1981 биле погубени три личности. == Министерски мандат (1981-1986) == Во 1981, Франсоа Митеран бил избран за претседател, а Бадентер бил именуван како министер за правда. Меѓу првите акции бил законот за укинување на смртната казна за било кои злосторства од страна на Францускиот Парламент, за кој Парламентот гласал по расправата на 30 септември, 1981 година. Во текот на неговиот мандат, тој исто така поминал низ неколку закони, како што се: * Укинување на „вонредни судења“, како и Сигурност на државниот суд и воени судови за време на мир * Консолидација на приватната слобода (како што е снижување на годините за пристанување на хомосексуалност или хетеросексуален однос) * Одобрување на правата на жртвите (било кои осудени лица можат да поднесат жалба пред Европската комисија за човекови права и Европскиот суд за човекови права) * Развојот на реченици без губиток на слободата (како општ интерес работи за помалите и ситни злосторства) Тој останал на положбата министер до 18 февруари 1986. == 1986-1992 == Од март 1986 до март 1995 Бадентер бил претседател на Уставниот совет, а од 24 септември 1995 бил сенатор од департманот [[Сенски Висови]]. Во 1991 година, Бадентер бил именуван од страна на Советот за министри на Европската заедница како член на Арбитражната комисија за мировни конференции на поранешна Југославија. Избран е за претседател на Комисијата по четири други членови, сите претседатели на судовите во Уставот на Европската заедница. Арбитражната комисија донела единаесет совети од „повеќето правни прашања“ кои се раздвоени од СФРЈ.<ref>[http://www.un.org/News/dh/hlpanel/badinter-bio.htm Curriculum vitae of Robert Badinter on un.org]</ref> == Ново време == Робер Бадентер ја продолжува борбата против смртната казна во Кина и САД, спротивставувајќи се со петиции во светскиот конгрес против смртната казна. Во 1989, Бадентер учествувал на познатата француска телевизиска програма „Апострофи“, посветен на [[човековите права]]. Говорел за исчезнувањето на тибетската култура во Тибет, Робер Бадентер го користи поимот „културен геноцид“ и е пофален е за обрасците од ненасилниот Тибетски отпор. Бадентер се запознал со [[далај-лама]]та повеќепати, посебно во 1998, кога тој го поздравил далај-ламата како "Шампион за човекови права" во 2008 година. Како водач на Арбитражната комисија тој добил голем авторитет меѓу Македонците и другите етнички групи во Република Македонија заради тоа што тој препорачал дека "користењето на името Македонија не може да имплицира територијални барања на било која друга држава" и полно признавање во 1992. Заради тоа, тој бил вклучен во изработката на [[Охридски договор|Охридскиот договор]] во Република Македонија. Принципот на овој договор е да ги поврзе етничките заедници во националното законодавно тело ( а подоцна и во локалната самоуправа и други државни органи) треба да биде поддржан од двете етнички групи, овој принцип често се нарекува „[[Бадентеров принцип]]“. Тој неодамна се спотивставил на приклучувањето на Турција во ЕУ, на таа основа што Турција можеби нема да биде во состојба да ги почитува правилата на Унијата. Исто така, географската положба на Турција ја претставува земјата како лош кандидат на Унијата, по Бадентер "Зашто Европа да биде соседка со Грузија, Ерменија, Сирија, Иран, Ирак, поранешен Кавказ, односно најопасниот регион на овој пат? Ништо од проектот на основачите не било предвидено во оваа екстензија, јас не се осудувам да кажам 'да' на експанзијата". == Признанија == * 2006: [[Орден „8 Септември“]] ([[Македонија]]).<ref>[http://www.a1.com.mk/vesti/default.aspx?VestID=85277 Робер Бадентер одликуван со орден за заслуги]</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.senat.fr/senfic/badinter_robert95006b.html Страница на Бадентер] — Сенат на Франција {{en}} {{МАНУ}} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Бадентер, Робер}} [[Категорија:Родени во 1928 година]] [[Категорија:Починати во 2024 година]] [[Категорија:Француски Евреи]] [[Категорија:Француски политичари]] [[Категорија:Министри за правда на Франција]] [[Категорија:Носители на орденот „8 Септември“]] [[Категорија:Луѓе од Париз]] [[Категорија:Апсолвенти на универзитетот „Колумбија“]] [[Категорија:Апсолвенти на Парискиот универзитет]] [[Категорија:Членови на Американската академија на уметностите и науките]] [[Категорија:Носители на титулата „Македонски сенатор“]] 1on43cstmwzmvthh2gjim06e2c8n6x6 0 121494 5378793 5272768 2025-06-11T05:18:28Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378793 wikitext text/x-wiki {{Историја на Франција}} Современа [[Франција]] има скоро иста површина како и некогашниот регион [[Галија]] во кој живееле некогашните древни келтски жители [[Гали]]. Римскиот државник [[Гај Јулиј Цезар]] ги покорил Галите во [[1 век п.н.е.]] и тогаш го присвоиле латинскиот јазик и култура а со тек на времето се формирал францускиот јазик кој денес ќе стане вториот доминантен јазик во светот.Од вториот до петтиот век Галите ја прифатиле христијанската вера. Традиционално, [[486]] година се смета за годината кога била создадена Француската држава. Создавањето ѝ се поврзува со завладувањето на голем дел од [[Галија]] од страна на [[Хлодовик I]], крал на [[Франки]]те. [[Франкиско Царство|франкиската држава]], а подоцна [[Франција]] е најстарата држава која била создадена во [[Европа]]. Името [[Франција]] за првпат се користи во [[1190]] година, кога кралот [[Филип II Август]] започнал да го употребува терминот ''rex Francie'' намесо ''rex Francorum''. Името [[Франција]] доаѓа од ''Francie'' кое во [[9 век]] било користено за да се именува франкиското кралство. Од [[1204]] година се користело и ''regnum Francie'' кое означува кралство на Франција. == Почеток на француската историја == {{further| [[Праисторија на Франција]], [[Галија]], [[Германи]]}} [[Податотека:Lascaux painting.jpg|thumb|left|Запис во пештера]]</s> Како прв народ којшто се поистоветува со денешните французи се [[Гали]]те. Галите се дел од големиот народ на [[Келти]]те, кои се оформиле северно од [[Алпи]]те. Првата [[археологија|археолошка]] [[култура]] на Келтите е [[латенска култура|латенската култура]] во првата половина на [[1 век п.н.е.]] Во околу [[500 п.н.е.]], [[Келти]]те започнале да се преселуваат во четри насоки од своите родни места - на [[запад]] и [[северозапад]], населувајќи ја целата територија на денешна [[Франција]] и [[Британија]]; на [[југозапад]], каде ја населиле денешна [[Шпанија]], но не целата; на [[југоисток]] келтски племиња стигнале до [[Панонија]], [[Балкански Полуостров|Балкани]]те и дури до [[Мала Азија]]; и на [[југ]], каде келтските племиња дошле до голем конфликт со младата [[Римска република]]. Во [[387 п.н.е.]] се одвила познатата битка кај [[Алија (река)|реката Алија]] во која [[Римска република|Римската република]] била поразена, но и покрај тоа што претрпиле пораз на ридот [[Капитол]], војната во крајна сметка била на страната на [[Рим]]. Оваа почетна историја на [[Келти]]те и [[Гали]]те доведува до нивниот опис дека тие се воинствен народ. Галите, под раководство на [[Ханибал]] биле завладеани од страна на [[Римско Царство|Римското Царство]] во [[222 п.н.е.]] и во следните сто години римјаните стигнале и до јужните делови на [[Галија]]. Под притисок на [[Рим]], Галите многу бргу биле [[Латинизација|латинизирани]]. Некои села се претвориле во големи градови, кои постојат до ден денес. ''Марсилија'' и ''Никеја'', кои биле основани од страна на грчките колонијални групи во [[6 век п.н.е.]] се првите градови на денешната [[Франција]], односно [[Марсеј]] и [[Ница]]. Од страна на римјаните пак, биле основани градовите ''Лугдунум'' ([[Лион]]), ''Лутеција Парисиорум'' ([[Париз]]), ''Толоса'' ([[Тулуза]]), ''Турнакум'' ([[Турнеј]]). За изградба на градовите биле користени елементи од римската архитектура како згради, [[терма|терми]] односно [[бања|бањи]], [[арка|арки]], [[аквадукт]]и, [[амфитеатар|амфитеатри]]. [[Податотека:Siege-alesia-vercingetorix-jules-cesar.jpg|thumb|left|[[Верцингеторикс]] се предаваат на [[Гај Јулиј Цезар]]]] Веќе кон [[1 век]] започнала да се чувствува германскиот притисок кон Римското Царство. [[Октавијан Август]] преземал големи дејства против [[германски племиња|германските племиња]], поставувајќи голема војска покрај градот [[Рен (град)|Рен]] и [[Галија]] ја користел како база за војните со [[Германи]]те. За првпат, посебна држава [[Галија]] била формирана во [[260]] година, година кога римската државаф била опфатена со тешка економска криза. Римскиот генерал [[Постумус]], кој претходно не успеел да го заземе престолот во [[Рим]], создал своја држава во северна и централна [[Галија]], а како престолнина му служила ''Треверорум''. Тој управувал сè до [[269]] година, а бил наследен од страна на [[Викторинус]] (269-271) и [[Тетрик]] (271-274). Оваа галска империја била ликвидирана од страна на римскиот цар [[Аурелијан]]. == Франкиската држава (451-843) == {{главна|Царство на Франките}} {{further| [[Франки]], [[Христијанизација на Франција]]}} [[Франки]]те се [[германски народи|германски народ]] и нивната прататковина е [[Скандинавија]]. Слично како и [[Келти]]те, и [[Германи]]те во текот на своето постоење доживувале свој расцут, како резултат на кој започнале да се преселуваат. Во периодот од [[8 век п.н.е.]] до [[1 век п.н.е.]] тие ја населиле целата територија на [[Северна Европа]], прогонувајќи ги Келтите кон [[југ]]. Уште во [[109]] година, германските народи [[Кимври]] и [[Тевтони]] навлегле во [[Римска Република|Римската република]], напаѓајќи ги и [[Гали]]те. Во [[9]] година, германските племиња го поразиле Римското Царство во [[Битка кај Тевтобуршката шума|Тевтобуршката шума]]. Но одбраната на царството останала делотворна дури во [[4 век]], кога многу [[Германи]] започнале да навлегуваат на територијата на Римското Царство и таму да се населуваат. Тие сепак во почетокот ја примаат римската власт и се согласиле да служат како гранична сила во заштита на царството. Таквите германски племиња од страна на Рим биле нарекувани „[[федерати]]“. [[Податотека:Steuben - Bataille de Poitiers.png|thumb|десно|[[Битка кај Поатје|Битката кај Поатје]]]] До [[4 век]], Франките живееле на [[североисток]] од [[Рајна]]. Во тоа време, помеѓу Франките постоеле два вида на племенски сојузи: ''салиски'', кој постојано минувал кон римската територија, и ''рипуарски'' кој останувал во околината на Рајна. По [[425]] година, Салиските Франки започнале да се преселуваат, но бргу биле застрашени од можна инвазија на [[Хуни]]те. Како федерати, тие помагале на големиот римски полковник [[Аециј]] во битката против хунскиот водач [[Атила]] во [[451]] година. По смртта на [[Атила]] во [[453]] година и на [[Аециј]] во [[454]] година, нивните дејства и напади немало кој да ги контролира. Во врска со таа битка, се споменува и првиот познат цар или крал на Франките по име [[Меровех]]. Но најверојатно е дека тој бил водач на една примитивна држава и имал титула крал. Од овде може да се каже дека од [[451]] година била создадена франкиската држава чија престолнина била [[Турнеј]]. Династијата на [[Меровинзи]]те ([[451]]-[[751]]) е првата франкиска династија. Нејзин најголем и најпознат претставник е [[Хлодовик I]], кој бил крал на Франките од [[482]] година до [[511]] година. Во [[486]] година тој ја уништил државата на Сијагриј, римски полковник кој честопати се обидувал околу [[Париз]] да формира тврдина на римската цивилизација. Во [[496]] година, [[Хлодовик I]] ја примил [[христијанство|христијанската вера]] од својата сопруга ''Клотилда'' и го наложил христијанството врз сите [[Франки]]. Во следните години следувале победа над [[Алемани]]те и [[Бургунди]]те, но најзначајна победа му се припишува онаа над [[Визиготи]]те во [[507]] година. Со оваа година тој го уништил [[Тулуско царство|Тулуското царство]] на [[Визиготи]]те, кои побегнале кон [[Шпанија]]. Во тој период, франкиската држава била една од највлијателните во [[Европа]]. По смртта на [[Хлодовик I]], кралството му било поделено помеѓу неговите синови, но со помош на силната војска која ја поседувале тие продолжиле со проширување на кралството. Обидот за обединување на [[Хлотар I]] бил неуспешен и по неговата смрт во [[561]] година кралството доживеало повторно разделување. Од него биле формирани нови четири држави: [[Австразија]] на север со престолнина [[Ремс]], [[Неустрија]] на запад со престолнина [[Париз]], [[Аквитанија]] на југозапад со престолнина [[Бордо]] и [[Бургундија]] на југоисток со престолнина [[Орлеан]]. Од [[7 век]] меровиншките кралства започнале да слабеат во поглед на својата моќност. Власта во тие држави била заземена од страна на министри кои се нарекувале [[мајордоми]]. Со текот на времето, помеѓу овие министри започнало да се појавува конкурентност и соперништво. Мајордомот на [[Австразија]], [[Пипин II]] успеал да ги победи [[Неустрија]] и [[Бургундија]] во [[687]] година и да ги стави под негова надлежност. Така тој го обединил кралството, и покрај тоа што кралството се состоело од повеќе кралеви. Неговиот син, [[Карло Мартел]] (714-741) ја продолжил завојувачката политика, а во [[732]] година успешно се справил и со [[Мааври|Маврите]]. Пред неговата смрт, тој го разделил кралството на своите синови. Од нив, [[Пипин Кусиот|Пипин III]] се покажал како најспособен при раководството. Најважно од неговото владеење е тоа што тој се прогласил за крал и ја оформил династијата на [[Каролинзи]]те. [[Податотека:Frankish empire.jpg|thumb|десно|[[Царство на Франките]]]] Син на [[Пипин Малиот|Пипин III]] e [[Карло Велики]] (768-814), најпознатиот и најмоќниот крал на [[франки]]те. Во текот на своето владеење, тој водил војни со [[Саксонци]]те (772-804), [[Лангобарди]]те (774), [[Словени]]те (789-812), [[Баварци]]те (788) и [[Авари]]те (791-802). Пред неговата смрт, Франкиската држава се простирила од [[Атлантски Океан|Атлантскиот Океан]] и [[Ламанш]] до [[Рим]], [[Елба]] и [[Панонија]]. Островот [[Бретања]] останал под власта на [[Гали]]те. На југ, неговота држава се простирила до [[Шпанија]] и на исток до [[Картинија]], [[Австрија]], [[Данска]] и [[Чешка]]. Државата била разделена на 230 мали административни единични грофовии. Со графовиите управувале грофови кои имале законски и административни функции. Еден од најголемите успеси на [[Карло Велики]] е неговото крунисувањето за император од страна на папата [[Лав III]] на [[25 декември]] [[800]] година. [[Византија]], која се наоѓала од другата страна на Европа ја признала оваа титула на [[Карло Велики]]. Денешната француска историографија смета дека историјата на Франкиската држава е дел од историјата на денешна [[Франција]]. Синот на Карло Велики е ''Лудвиг'' (814-840), кој како француски крал е познат под името [[Луј I]]. Со [[Верденски договор|Верденскиот договор]] помеѓу неговите три сина, државата била разделена на три дела: [[Западнофранкиско кралство]] со кое управувал Карло, [[Лотарингија]] со Лотар и [[Источнофранкиско кралство]] со [[Лудвиг I]]. Од [[870]] година и договорот од Мерсен, бил даден почеток на кралство [[Франција]], кралство [[Германија]] и кралство [[Италија]]. == Средновековна децентрализирана Франција ([[843]]-[[1328]]) == {{главна|Франција во средниот век}} [[Податотека:Battle of crecy froissart.jpg|thumb|десно|[[Битка кај Креси|Битката кај Креси]]]] [[Западно франкиско кралство|Западното франкиско кралство]] во времето на неговото постоење било значително помало за разлика од територијата на денешна [[Франција]]. Кралството се простирало до [[Рона]] и [[Меза]], на север опфаќала дел од [[Фландрија]]. [[Бретања]] повторно не бил во составот на државата. По смртта на [[Шарл II]] во [[877]] година, власта на Каролинзите ослабила. Бидејќи немал наследник, во [[888]] година графот на [[Париз]], Одо се објавил за крал и на тој начин произлегол внатрешен конфликт помеѓу Робертините и [[Каролинзи]]те. Во крајна сметка, Каролинзите ја зазеле власта во кралството во [[987]] година кога [[Хуго Капет]] го тргнал од престолот последниот каролиншки крал [[Луј V]] и го означил почетокот на династијата на [[Капетинска династија|Капетингите]]. Оваа династија со кралството управувала сè до [[1848]] година. За време на владеењето на династијата на Капетизите, власта во [[Франција]] не била организирана како централистичка во лицето на кралот. Државата била разделена на дваесет грофовии и војводства, од кој најсилни биле [[Анжу]], [[Аквитанија]], [[Шампан]], [[Тулуза]], [[Фландрија]] и [[Бургундија]]. Секој од овие месни владетели бил самостоен во политичкиот живот на грофовијата. Но, реалната кралска власт се простирала во [[Париз]], [[Орлеан]] и [[Санс]]. Првиот крал којшто успеал да ја зголеми својата власт и во други грофовии бил [[Луј VI]] ([[1008]]-[[1037]]), ставајќи ја под своја рака околината на [[Париз]], [[Ил де Франс]]. Тој создал нов систем на кралско управување и се доближил до политиката на [[папа]]та. Во тоа време, како резултат на [[крстоносни војни|крстоносните војни]], започнало формирање на две француски етноси: северни и јужни французи. Една од целите за обединување на [[Франција]] под една власт на кралот било овие два народи да се преполоват во еден. Слабото раководење на кралската власт во [[Франција]] довело до подпаѓање под надворешно влијание на француската територии. Во [[1066]] година, нормандските [[викинзи]] зазеле [[Англија]]. Во [[12 век]] влијанието на [[Англија]] сè повеќе започнало да се зголемува. [[Луј VII]] ([[1137]]-[[1180]]) се оженил за [[Елеонора Аквитанска]], наследничка на неколку области од [[Јужна Франција]]. Целта била тие земји да потпаднат под власта на францускиот крал. Но, по само некое време, тие се развеле и Елеонора се омажила за англискиот крал [[Хенри II Плантагенат]]. Самиот тој по потекло водел од [[Анжу]] во [[Франција]]. Во периодот од [[1152]] до [[1154]] година, англичаните поседувале контрола на околу 50 % од вкупната територија на [[Франција]]. Под власта на францускиот крал биле само 35%, а останатите под власта на графот од [[Тулуза]]. Во тој период започнале првите војни против [[Англија]] за обединување. Првата војна започнала во времето на [[Филип II Август]] ([[1180]]-[[1223]]) во [[1202]] година. Филип, англискиот крал го објавил за незаконски крал на француските земји и по тој начин го презел градот Руан. Во [[1214]] година, англичаните доживеале голем пораз од страна на Филип, зазимајќи голем дел од северните делови на Франција. Неговиот син [[Луј VIII]] на власт бил само три години, во периодот од [[1223]] до [[1226]] година, но успеал да ги присоедини кралските земји [[Поату]], [[Сентож]], [[Авињон]] и [[Лангдок]] кон француското кралство. Во времето на [[Луј IX]] (1226-1270), Франција кон својата територија ги присоединила [[Нормандија]], [[Мен]], [[Анжу]] и [[Поату]]. [[Франција]] во време на [[Среден век|средниот век]] најголем просперитет постигнала во времето на [[Филип IV Убавиот]] ([[1285]]-[[1314]]). За време на неговото владеење, во [[Франција]] се појавил нов начин на финансирање, била организирана платена војска, бил создаден Кралски совет и парламент, бил означен почетокот на Врховниот суд, како и созда еден орган на власт кој се нарекувал Генералните држави. Тоа се состоело од собрание на аристократи, свештеници кое имало сила да зима важни решенија, но најмногу своите приливи ги упатувал на кралот. Во периодот од [[1294]] година до 1302 година, [[Филип IV Убавиот]] водел војна со [[Англија]]. Тој успеал од [[Англија]] да ја одзеде [[Аквитанија]]. По ова, тој го подчинал војводата на [[Бретан]], ја окупирал [[Фландрија]], која била сојузник на англичаните. Но во [[1302]] година започнало востание каде французите доживеале пораз со која [[Фландрија]] повторно била заземена од страна на [[Англија]]. Во времето на Филип бил уништен и [[Витези-Темплари|орденот на Темпларите]] во [[1307]] година, седиштето на папата било преместено од [[Рим]] во [[Авињоњ]] во [[1309]] година, каде папите се задржиле седумдесет години и биле под контрола на францускиот крал. Овој период од историјата се нарекува периодот на [[Авињонско папство]]. Францускиот крал [[Филип IV убавиот]] успеал да се наметне при изборот на францускиот кардинал [[Папа Климент V|Климент V]] за папа и да ја папаската столица во [[Авињон]]. Во тој период, папаството и францускиот кралски двор соработувале до [[1342]], а потоа следувало силно влијние на францускиот двор до [[1378]]. Во [[1378]], папата повторно се преселил во [[Рим]], но тогаш настанала поделба и дошло до [[Западен раскол|Западната шизма]] ([[1378]]-[[1417]]). == Династијата Валоа и Стогодишната војна (1328-1461) == {{further| [[Династија Валоа]], [[Стогодишна војна]]}} По смртта на [[Филип IV Убавиот]], на чело на кралството застанале неговите три сина: [[Луј X]], Филип V и [[Шарл IV]]. Поради фактот што никој од трите браќа не оставил машко наследство, директната линија на династијата на Капетингите била прекратена. Нивното наследство било преземено од страна на [[Филип III Храбриот]] кој бил внук на Филип III и англискиот крал [[Едвард III]] кој бил внук на Филип IV. Француското население и француската администрација ја отфрлила англиската легитимност. Така, во [[1328]] година за крал на [[Франција]] бил избран [[Филип VI Валоа]] од династијата Валоа. По само девет години подоцна, [[Англија]] ја нападнала [[Франција]] со кое го означила почетокот на [[Стогодишна војна|Стогодишната војна]] ([[1337]]-[[1453]]). Освен спорот околу династиите и нивното владеење со [[Франција]], причините за војната се гледа и во меѓусебната конкуренција и соперништво. Во текот на [[13 век]], француските војски успеале да вратат голем дел од своите земји, кои претходно биле завладеани од страна на [[Англија]]. Во времето на [[Едвард III]], Англија била доволно силна за да побара реванш за претходно настанатата состојба и губењето на територии. Првата голема победа на англичаните се случила во [[1340]] година. По ова, тие навлегле во [[северна Франција]] и веднаш постигнале уште една голема победа наречена [[Битка кај Креси|Битката кај Креси]] во [[1346]] година. Англичаните, кои имале околу 9.000 војници, ги разбиле француските војници кои биле околу 30.000 на број. Главна причина за поразот на [[Франција]] се согледува во англиските [[стрелци]] со лак, наспроти француската [[коњаница]]. По десет години од Битката кај Креси, двете армии повторно одвиле голема битка позната како [[Битка кај Поатеа|Битката кај Поатеа]]. На истиот начин, англиските војски повторно ги поразиле француските рицареви. Новиот француски крал, [[Јован II Добриот]] бил заробен, и останатиот дел од својот живот го поминал во [[Англија]]. Негов наследник бил [[Шарл V]], кој раководил до [[1380]] година. Последиците од Поатеа биле многу тешки за [[Франција]]. Во [[1358]] година избувнало востание во [[Париз]] на чело со [[Етјен Марсел]]. Во [[1360]] година французите биле принудени да потпишат договор во [[Бретини]] со кој англискиот крал Едвард се откажал од француската корона, но за своја сметка ја добил цела [[југозападна Франција]], места каде претходно се наоѓале англиските територии. Војните продолжиле во [[1369]] година кога на чело на француските војски застанал [[Бертран Дугеклен]]. Тој направил нова тактика со која од функција ги отфрлил тешковооружените [[рицареви]] и ги заменил со лесни одреди. Ги одбегнувал директните дејства со англиските стрелци и претпочитал партизански начин на војување. Како резултата на тоа, англиското присуство во [[Франција]] било повторно сведено само на неколку крајбрежни града. Но настанале нови внатрешни конфликти, како востание во [[Фландрија]] поради тешките даноци ([[1378]]-[[1382]]), како и соперничките конфликти помеѓу Кабошиените и Арманеките. Во почетокот на [[15 век]], [[Англија]] повторно презела нови походи кон [[Франција]]. Во [[1415]] година, [[Хенри V]] навлегол во [[Франција]], каде во [[Битка кај Азенкур|Битката кај Азенкур]] се соочил со француската армија. Англичаните, иако биле пет пати помалку на број, сепак ги победиле француските позиции. [[Нормандија]], [[Пикардија]] и [[Париз]] биле окупирани. [[Хенри V]] добил можност и достап до управните органи на [[Франција]] и бил признат од страна на многу аристократи за наследник на душевно болниот [[Шарл VI]]. Веднаш по ова, [[Бургундија]] влегла во сојуз со [[Англија]]. Во времето кога Хенри и Карло починале во [[1422]] година, Арманеките за француски крал го избрале [[Шарл VII]], син на [[Шарл VI]]. Од другата страна, новиот англиски крал повторно претендирал за круната. Англичаните го опсадиле [[Орлеан]], кој во тоа време претставувал т.н. врата кон [[јужна Франција]]. Во [[1429]] година се настапила [[Јованка Орлеанка]], седумнаесет годишна девојка која го убедувала француското население да се приклучи кон француската војска. Под нејзино раководство, тие го ослободиле [[Орлеан]]. Така, во [[1429]] година, [[Шарл VII]] бил прогласен за крал. Во [[1431]] година, [[Јованка Орлеанка]] била заробена од страна на бургундите и била предадена на англичаните, а по ова таа била осудена за [[ерес]] од страна на религиозниот суд на [[Англија]] и изгорена како вештерка. И покрај тоа, подемот на [[Франција]] продолжил. Во [[1436]] година, французите го зазеле [[Париз]] и [[Шарл VII]] ја добил титулата “Победник“. Тогаш тој ги поставил ѝ основите на обединетата француска [[монархија]], со издавање на документот Прагматична санкција во [[1438]] година. Со него, тој создал самостојна француска црква која била подчинета на кралот, го вовел основниот данок таил, формирал постојана и платена војска. Последните војни помеѓу англичаните и французите биле во периодот од [[1449]] година до [[1453]] година и се одвивале во [[Нормандија]] и [[Аквитанија]]. Во тие битки биле вратени [[Руан]] и [[Бордо]]. Со победата на французите во [[Битка кај Кастион|Битката кај Кастион]] во [[1453]] година, англичаните се повлекле без да потпишат мировен договор. Оваа година се смета за крај на Стогодишна војна|Стогодишната војна. По ова, само крадот Кале останал под англиска власт, сè до [[1558]] година. == Обединување и криза == === Обединување === [[Податотека:Battle of Pavia.jpg|thumb|right|250px|[[Битка кај Павија|Битката кај Павија]]]] Периодот од крајот на [[Стогодишна војна|Стогодишната војна]] за [[Франција]] има големо значање поради големата економска состојба на Франција. Таа успеала да се соедини, да изигра значајна улога во [[Европа]]. Но во следните неколку години следувале големи кризи во поглед на соперништвото помеѓу династиите, социјалната и религиозната кауза, која криза во голем степен ги уништила успесите кои биле постигнати од страна на поранешните кралеви. Во текот на [[15 век]], најголем непријател на [[Франција]] останала [[Бургундско кралство|Бургундското кралство]], кои со сета сила се бореле против обединувањето на француските држави под власта на кралот. Во времето на [[Луј XI]] ([[1461]]-[[1483]]), конфликтот зазел поголем замав. Бургундите спровеле успешни дејства со кои [[Луј XI]] бил принуден да ја даде [[Нормандија]] на својот брат. Во [[1465]] година, кралската армија била поразена кај [[Монтрели]] и бил склучен договор со кој големите аристократи добиле голема слобода. Во таа војна, кралот бил подкрепен од страна на [[буржоазија]]та која посакувала стабилност и силна власт. Таа поседувала толку средства преку кои би можела да создаде нова армија на кралството. Во [[1467]] година, на чело на [[Бургундија]] застанал [[Карло Смелиот]], кој провел уште поагресивна политика, за разлика од своите претходници. Во времето кога Луј ја вратил [[Нормандија]] од својот брат, Карло повторно предизвикал големо востание кое го принудило на Луј да преговара. На средбата во Перон, Карло успеал да го зароби Луј XI и да го принуди на мир. Но со тој договор, успесите на [[Бургундија]] застанале. Тие немале голема поддршка од страна на [[Англија]]. Од друга страна, француската војска била преплавена од швајцарски наемници. Така во [[1472]] година Карло бил поразен кај Бове, во [[1476]] кај [[Грансон]], во [[1477]] кај [[Нанси]]. Во таа последна битка тој починал. Така, моќта на Бургундија се намалила во најголема мера, а самиот Карло не оставил свој наследник. Неговата ќерка [[Мери Бургундска]] останала единствена наследничка на земјите кои денеска се наоѓаат помеѓу границата на [[Германија]] и [[Франција]]. Но, [[Мери Бургундска]] се омажила за австрискиот престолонаследник [[Максимилијан I]], кој по ова, ја наследил Бургундија. Така, војната продолжила и во следните години. Во почетокот Максимилијан имал успех во [[1479]] година, но во крајна сметка тој бил принуден да го признае правото на Франција да владее со дел од [[Бургундија]]. Мировниот договор од [[Арас]] во [[1482]] година го потврдил тоа. Во истата година [[Мери Бургундска]] починала и нејзиното наследство останало под власта на [[Хабсбуршка династија|Хабсбуршката династија]]. Од овде започнал и конфликтот помеѓу Франција и Хабсбуршката династија кој траел околу четири века. Последниот чекор во обединувањето на Франција бил [[Бретања]], чие население било со келти|келтско потекло. [[Бретања]], користејќи ја помошта и поддршката од [[Англија]] и [[Хабсбуршка династија|Хабсбуршката династија]], тие објавуваат војна на [[Франција]]. Нов француски крал станал [[Шарл VIII]] ([[1483]]-[[1498]]), кој како малолетен победува во војанта. Во [[1490]] година, една млада наследничка, принцезата Ен се омажила за [[Максимилијан Хабсбург]], и под негово влијание Бретанња повторно била нападната. Бракот бил поништен од страна на папата и таа била принудена од се омажи со [[Шарл VIII]] во [[1491]] година. Така, [[Бретања]] се соединила на практика со [[Франција]]. Кога кралот починал, новоизбраниот [[Луј XII]] (1498-1515) исто така се оженил со Ен сè со цел да го одржи сојузот. === Хугенотство и верски воjни === [[Хугеноти]]те биле француските [[протестанти]], кои се следбеници на учењето на [[Жан Калвин]]. Тие се поекстремни од [[лутеранство|лутерантите]] кои преовладуваат во [[Германија]] и го претпочитат црковниот ред каде владее поголем демократија и помала дистанца помеѓу административните органи и верниците. [[Протестантство|Протестанството]] се распространило во дваесеттите години на [[16 век]] и покрај кампањата на [[Франсоа I]] и [[Анри II]] за ограничување. Хугенотство ги опфаќало покраините [[Нормандија]], [[Бретања]], [[Лангдок]], [[Прованса]] и [[Дофине]] како и два града кои се наоѓале во кралството [[Орлеан]] и [[Лион]]. Голем дел од аристократското население го прифатило протестанството, кое дало можност за голеажма поддршка за дополнително проширување. Хугенотите поседувале свои сопствени замоци, цели региони биле под нивна контрола создавајќи своја армија. По смртта на [[Хенри II]] за време на рицарскиот турнир, тој бил наследен од страна на своите три синови: [[Франсоа II]] ([[1559]]-[[1560]]), [[Шарл IX]] ([[1560]]-[[1574]]) и [[Анри III]] ([[1574]]-[[1589]]). Првите два сина биле малолетни кои само формално седеле на тронскиот престол, а дрќавата била управувана од страна на нивната деспотска мајка [[Катерина Медичи]]. Таа персонална слабост на монаријата, економската криза и тешките војни кои го водела француската власт во последните години довело до избувнување на голема религиозна војна во [[1562]] година. Двата рода од оваа група на население, Гиз и Монморанси биле католици, а третиот - Бурбон, протестанти. [[Податотека:Francois_Dubois_001.jpg|thumb|right|250px|[[Вартоломејска ноќ]]]] По смртта на [[Анри II]], трите рода стапиле во конфликт за проширување на своите влијателни региони околу малиот [[Франсоа II]]. Во [[1560]] година на виделина избил заговор за киднапирање на кралот, со кој се создала репресија од страна на гизите. По смртта на [[Франсоа II]], [[Катерина Медичи]] станала регент и настапило помирување. [[Карло де Гиз]] и [[Ен де Монтморанси]] и Ентоан де Бурбон биле повикани во [[Париз]] за да се помират помеѓу себеси. Неспоразумението довело до започнување на првата религиозна војна ([[1562]]-[[1563]]). Во овие дејствија католиците се покажале како победници по победата на Гиз кај Дру, Во текот на војната, истите имале поткрепа од надворешни сили како [[Англија]] која била на страната на хугенотите и [[Шпанија]] која се ставила на страната на католиците. Во текот на втората религиозна војна ([[1567]]-[[1568]]) повторно како победници излегле католиците. Најголема и најкрвава од сите претходни војни била третата религиозна војна ([[1568]]-[[1570]]). Католиците извојувале голема победа кај [[Жарнак]], но сепак била спасена каузата на хугенотите, кои се повлекле кон [[јужна Франција]]. Мировниот договор дозволил на протестантите да контролираат четири тврдини како и [[Ла Рошел]], кој подоцна станал престолнина. По ова, притисокот и тензиите на двете страни намалила. Во [[1572]] година двете страни се собрале во [[Париз]] за да присуствуваат на свадбата на Хенри и Маргарет. Но, неочекувано, на [[24 август]] истата година, на празникот на [[Свети Вартоломеј]], католиците изненадено повторно ги нападнале протестантите убивајќи околу 3.000 верници. Така по [[Вартоломејска ноќ|Вартоломејската ноќ]], силата на протестантите била намалена, а кралот [[Анри II]] кој останал нивни водач бидејќи ја примил католичката вера. Четвртата религиозна војна ([[1572]]-[[1573]]) започнала со востанието на хугенотите на јужниот дел од државата. Војната била проследена со неуспешниот обид на католиците да го заземат [[Ла Рошел]]. Во текот на [[1574]] година [[Шарл IX]] починал и на негово место дошол [[Анри III]]. Следната, петта религиозна војна ([[1575]]-[[1576]]) кралот најголем притисок имал од страна на влегувањето на германските народи од истокот. И покрај тоа што бил католик, тој држал биланс помеѓу двете страни сè со цел да си ја зачува својата власт. Гиз од своја страна создале т.н. [[Католичка лига]] која не се стремила дури и да го посака престолот за [[Анри де Гиз]]. Така, кралот бил принуден да даде уште поголеми права на протестаните и да ја забрани лигата. Во шестата ([[1577]]) и седмата религиозна војна ([[1579]]-[[1580]]), католиците извојувале големи победи и го принудиле на кралот да ја овласти создадената лига. Крајот на религиозните војни во Франција се гледа по убијството на [[Анри III]], а како негов наследник станал Анри де Бурбон како [[Анри IV]]. == Времето на Бурбонската династија == === Анри IV === [[Податотека:Henry IV of france by pourbous younger.jpg|thumb|right|200px|[[Анри IV]]]] [[Анри IV]] бил далечен роднина на неговите претходници од династијата [[династија Валоа|Валоа]]. Во [[1572]] година тој го примил [[католизам|католизмот]], но по само некое време тој тоа го поништува и повторно станал протестант. Неговото крунисување за крал не било признаено од страна на Католичката лига, туку како таков го почитува неговиот стрико ''Карло де Бурбон'', познат и како [[Шарл Х]]. Така започнале нови конфликти. Кралот ја искористил помошта дадена од страна на [[Шпанија]] во корист на католиците. Тој го избрал Туе на реката Лоара за своја база и навлегол во [[Нормандија]] каде во [[септември]] [[1589]] година победил во Битката кај Арк. Преку [[Париз]] се спуштил кон [[Иври]] и во [[март]] [[1590]] година исто така извојувал победа. Тогаш шпанските војски навлегле во [[Лангдок]], [[Пикардија]] и [[Бретања]]. Анри за првпат се оженил за [[Маргарита Валоа]] но во [[1599]] година се разведел од неа. Причината била во фактот што повторно морал да се ожени со [[Марија Медичи]], жена на војводата од [[Тоскана]]. Со неа тој имал шест деца, од кој едно е и идниот престолонаследник Луј. Во текот на неговото владеење не биле направени некои поголеми реформи ако се изостават оние во финансиите како и лојалноста на населението. Преземал големи мерки за да создаде биланс помеѓу незадоволните католици и протестанти, а за оние кои не ги почитувале неговите одлуки ги егзекутирал. Во надворешен план, ја продолжил војната со Хабсбуршката династија поддржан од страна на [[Англија]], германските протестанти и повеќе италијански држави. Во [[1610]] година бил убиен од страна на [[Франсоа Ревајак]]. === Луј XIII (1610-1643) === Кога [[Луј XIII]] станал [[крал на Франција]] во [[1610]] година, тој сѐ уште бил малолетно дете. Така, раководството со државата било преземено од страна на регенскиот совет на чело со неговата мајка. Всушност таа ја следила политиката на италијанецот [[Кончито Кончини]]. Овие настани довеле до ослабнување на централната власт, а во надворешен план било наложено прошпанско влијание. Во [[1617]] година кралот заедно со државникот [[Карл де Луин]] извршиле државен преврат убивајќи го [[Кончито Кончини]]. Во времето на министерствување на [[Карл де Луин]] ([[1617]]-[[1621]]) биле ограничениправата на големите аристрократи и протестантите. Тоа довело до востание во [[1620]] година. Кралот започнал голема акција против протестаните при која била заземена тврдината Сен Жан, преградие на престолнината [[Ла Рошел]]. Важен настан од тоа време е издадениот декрет од [[1617]] година со кој се довело до обединување на [[Франција]] и [[Навара]]. Најзначајниот министер на кралот [[Луј XIII]] бил кардиналот [[Арман Жан ди Плеси де Ришелје|Ришелје]], којшто раководил од [[1624]] година до [[1642]] година и покрај тоа што честопати не се сложувал со одлуките на кралот. Внатрешната политика на кардиналот довеле до создавање на почетоците на францускиот [[апсолутизам]]. Тој ја продолжил тенденцијата за централизирање на власта, намалување на правата на големите аристократи и силата на параментарците. Следувале неколку востанија кои силно биле задушувани од страна на кралската власт. Најголем непријател на власта во Франција повторно останале протестантите чии имоти и тврдини претставувале т.н. држава во држава. Војната продолжила и во следните години сè до [[1629]] година. Во војната учество земала и Англија, која испратила воена помош за протестаните. Зазимањето на [[Ла Рошел]] од страна на кралската власт само ја потврдила победата на [[Арман Жан ди Плеси де Ришело|Ришело]]. Следувал мировен договор според кој хугенотите ја задржиле своите религиозни и општествени права, но воената сила им била уништена. Со тоа, најголемото застрашување на кралската власт било уништено. Освен овие победи, Ришело го основал и првиот француски весник [[Gazette]] во [[1631]] година, создал Француска академија и го изградил кралскиот дворец [[Версај]] во [[Париз]]. [[Податотека:Cardinal Richelieu (Champaigne).jpg|thumb|right|200px|[[Арман Жан ди Плеси де Ришелје]]]] Надворешната политика на Ришело целосно се одвивала во услови на [[Триесетгодишна војна|Триесетгодишната војна]] во [[Средна Европа]] и [[Западна Европа]] во периодот од [[1618]] до [[1648]]. И покрај тоа што војната се водела помеѓу католиците од [[Австрија]], [[Шпанија]] и [[Баварија]] од една страна и протестантите од [[Холандија]], [[Данска]], [[Шведска]], [[Англија]] и германските протестанти од друга страна, Ришело не само што е католик и [[кардинал]], туку го отфрлил и апелот на [[папа Урбан VIII]] за вклучување во војната. Наспроти тоа, тој се вклучува на страната на протестантите. Основната му цел за оваа одлука била пред сè заштите на интересите на [[Франција]], која низ историјата била традиционален соперник на [[Шпанија]]. Со ова решение, Франција своите државни интереси ги подигнала пред религиозните цели. Рошило се стремил да го ограничи влијанието на [[Шпанија]] во [[Северна Италија]] окупирајќи ја савојската тврдина како и [[Лорен]] во [[1631]] година. Во текот на војната, кардиналот се стремил да не води откриени воени дејства, а претпочитал да ги финансира протестантските водичи. Но сето тоа не му дало некаков голем резултат поради поразот на протестаните во [[Битка кај Нордлинген]] во [[1634]] година. Веќе во [[1635]] година Франција официјално се вклучила во војаната, напаѓајќи ја Шпанија и нејзините територии. За време на војната, во [[1636]] година хабсбурските сили се доближиле на само осумдесет километри од [[Париз]]. Една од најголемие победи му е Битката кај Рокроа во [[1643]] година, кога француските војски ги разбиле на дотогаш непоразените шпански војски. [[Луј XIII]] се оженил во [[1614]] година за шпанската принцеза [[Ана Австриска]], но неговиот брак не бил многу среќен па тој не живеел заедно со својата сопруга. Негов наследник е синот му [[Луј XIV]] кој се родил во [[1638]] година. Кралот починал на [[14 мај]] [[1643]] година. === Луј XIV (1643-1715) === [[Луј XIV]] бил на пет години кога неговиот татко починал. Било очигледно дека требало повторно да се создаде регентство. [[Ана Австриска]] и министерот на [[Луј XIII]], [[Џулио Мазарини]] го зазеле раководството со кралството. Мерките кои ги преземал [[Џулио Мазарини]] биле само продолжение на оние на [[Ришело]], засилувајќи ја централната власт. Но со зголемувањето на даноците, сè повеќе се зголемило незадоволството помеѓу месното население. Следувал т.н. петгодишен период ([[1648]]-[[1653]]) во кој народот во [[Париз]] постојано се обидувал [[Џулио Мазарини]] да го симне од власта. Во првата етапа од војната, до [[1650]] година, бунтот се раководел од страна на парискиот парламент, којшто сакал да добие поголеми права, такви како што имал парламентот на [[Англија]]. Друго барање на парламентарците било поголем улога во контролирањето на државата. Со други зборови, тие Франција ја гледале како [[Уставна монархија]]. Во втората етапа, која траела до [[1653]] година, конфликтот го започнале крвниот роднина на кралот [[Луј де Кондо]]. Нивната цел била да го спречат процесот на централизација на власта, да ги вратат привилегиите на аристократските семејства и можноста за нивно политичко учество во управување на кралството. Луј официјално бил крунисан за крал во [[1651]] година, на своите тринаесет години. Веќе слдната година, состојбите во Париз се ставиле под контрола на кралот. Со договорот, кралскиот апсолутизам во најголема мера се намалил. Во [[1661]] година [[Џулио Мазарини]] починал и [[Луј XIV]] станал единствениот владетел на државата. Тој објавил дека нема да има повеќе т.н. прв министер и дека таа улога ќе ја презеде самиот тој. Но традиционалните министерства ги зачувал: воен министер, министер за финансии, министер за надворешни работи. Врховниот совет, кој го свикувал самиот крал работел по три до четири денови во неделата. Членовите на советот не биле по потекло од аристократските семејства ниту пак имале некои големи титули, кое означува дека аристокрацијата била ставена надвор од управувањето на државата а парламентот бил оставен без право на глас. Кралот ја поседувал на практика целата власт преку назначени од него служители. Во времето на овој крал биле донесени и пет значајни кодекса: Граѓански (1667), Казнителен (1670), Морски (1672), Трговски (1673) и Црн кодекс, кој се занимавал со колонијалните прашања. Едно од најголемите успеси на Луј XIV е создавањето на силна француска армија. Нејзиниот број се зголемил од 80.000 на 350.000. Односот на кралот кон црквата има големо значење за поддршката на населението и нивната верба. Тој се засновал на веќе постојачките принципи кои биле изградени од страна на неговите претходници, притоа создавајќи четри точки кои биле вклучени кон црковните дела во [[1682]] година. Во текот на неговото владеење се развило движењето на [[Јансеизам|Јансеизмот]] кое било иницирано од независни духовници и кои се стремиле кон пуританизмот без да се откажуваат од католизмот. Кралот за да има добри односи со папата бил принуден да ги следи неговите наредби. Од друга страна тој ги уважувал и хугенотите давајќи им право слободно да ја проповедат нивната религија и вера согласно договорот од [[Нант]]. Но во [[1685]] година кралот го поништил договорот протерувајќи околу 200 000 французи од кралството. [[Податотека:France 1552 to 1798-en.png|thumb|right|200px|Франција во периодот од 1552 до 1798 година]] Кралот [[Луј XIV]] покажувал голем интерес кон [[уметност]]а. За негово време бил изграден дворецот [[Версај]] кој станал негова резиденција, за првпат [[Лувр]] го користел како центар на уметноста. Во надворешен план, Луј XIV станал крал за време на [[триесетгодишна војна|триесетгодишната војна]]. Во војната на почетокот победила [[Франција]] со нејзините протестантски сојузници, но австријците повторно се обидиле да се спасат од пораз, навлегувајќи во Франција. Но Конде ги победил кај [[Ленс]] во [[1648]] година и на тој начин си осигурил силна позиција на својата држава при подпишувањето на Вестфалските договори. Според нив, Франција ги добила [[Мец]], [[Тул]] и [[Верден]] како и неколку тврдини кои во минатото биле под друга власт. Од овде, [[Хабсбургшка династија|Хабсбургшката династија]] доживеала и дебакал на европски пплан, бидејжи до тогаш таа била најголемата сила на [[Европа]]. Од друга страна пак се појавила можноста Франција да стане најголема сила во Европа. Војната со [[Шпанија]] од друга страна продолжила. Во времето на [[Фронда]]та, французите отстапувале на шпанците, но по нејзиниот крај тие повторно завладеале со голем дел од [[Јужни Ниски Земји|Шпанските Ниски Земји]], а во [[1658]] година [[Франција]] победила во една од најрешителните битки во нејзината историја. Следната година бил потпишан Пиринејски договор со кој [[Шпанија]] ги загубила [[Артоа]] и [[Русион]]. Шпанија се согласила принцезата [[Марија Тереза]] да се омажи за [[Луј XIV]] бидејќи таа била најголемата ќерка на [[Фелипе IV]] и се претпочитала како наследничка на Шпанскиот престол. Надворешната политика на Луј XIV имала три основни цели: [[Војна за шпанското наследство|осигурување на шпанското наследство]], границите на Франција да се статиционираат на [[Алпи]]те и [[Пиринеи]]те и преку субсиди, бракови и заплашувања да се разруши хегемонијата во Франција. Луј XIV најмногу се колебал околу династичниот начин на мислење и земање на решенија, поврзани со [[национализам|национализмот]]. Тој ја запоставил [[религија]]та. Поради фактот што Франција сè повеќе зајакнувала во економски и политички план, нејзините доскорешни сојузници правиле големи напори за да ја намалат или ограничат моќта на Кралот-Сонце. За време на своето владеење, Луј водил пет војни, од којшто три се долготрајни. Во [[1667]] година ја нападнал [[Шпанија]] претендирајќи за областите [[Брабант]] и [[Ено]]. Според него, овие области припаѓале нему, а не на братот на својата сопруга. Француската војска навлегла и во [[Ниски Земји|Ниските Земји]] и го окупирале [[Франш Конте]]. Но големите сили како [[Англија]], [[Холандија]] и [[Шведска]] стапиле во сојуз, поради кој сојуз Луј XIV морал да се повлече избегнувајќи голема војна. Луј XIV решил да ја неутрализира Холандија во овие дејствија. Така, тој ја нападнал Холандија во 1672 година нанесувајќи ѝ голем пораз. Во [[1673]] година, во војната на страната на [[Холандија]] стапиле [[Австрија]], [[Шпанија]] и [[Бранденбург]]. И покрај тоа, овој сојуз претрпел порази, особено кај Конде и Турен. Во крајна сметка Холандија била спасена од губење на уште територии, но на сметка на тоа [[Шпанија]] според договорот од [[1678]] година го загубила [[Франш Конте]] како и редица други градови во [[Ниски Земји|Ниските Земји]]. Се смета дека во тој момент Франција била најсилнала држава на стариот континент. Преку својата победа, кралот продолжил со политиката на обединување на старите француски земји, кои по различни начини низ минатото биле заземени од соседите. Француските правници ги пронашле старите договори според кои се дава можност на кралот да анексира територии кои се наоѓаат по севрозападната граница на Франција. Така, во 1681 година бил заземен Стразбур и целиот [[Елзас]]. На ова, неговите противници останале без одговор поради приближувањето на [[Османлиско Царство|Османлиите]] кон [[Виена]]. Луј XIV му предложил помош на кралот [[Леополд I]], но таа не била прифатена. Во [[1686]] година, [[Холандија]], [[Австрија]], [[Шпанија]], [[Браденбург]], [[Савоја]] и други држави ја создале [[Аугсбуршка лига|Аугсбуршката лига]], која требало да му се спротивстави на [[Луј XIV]]. Две години подоцна започнала [[Деветгодишна војна|Деветгодишната војна]]. Во почетокот [[Луј XIV]] имал поткрепа од страна на англискиот крал [[Џејмс II]]. Но тој бил тргнат од престолот, а на негово место бил ставен големиот француски непријател [[Вилијам III]]. Со приклучувањето на [[Англија]] во антифранцускиот сојуз бил формиран голем сојуз од сите земји од [[Западна Европа]] кои воделе војна против [[Франција]]. Но и покрај тоа, се покажало дека [[Франција]] многу тешко би можела да биде победена. Нејзините генерали победиле на неколкупати во [[Ниски Земји|Ниските Земји]], [[Италија]] и [[Шпанија]], зазимајќи ја [[Барселона]] и [[Торино]]. Во крајна сметка, било склучено примирје со кое Франција останала победник. === Шпанското наследство (1697-1714) === Борбата на [[Франција]] за наследување на дел од [[Војна за шпанското наследство|шпанското наследство]] претставува една голема ера во нејзината историја. Како што е веже познато, во [[1660]] година [[Луј XIV]] се оженил за најголемата ќерка на шпанскиот крал [[Фелипе IV]]. Веќе следната година тие добиле син, познат како [[Карлос II]], кое се родило болно и нема да може да остави наследници. Од овој аспект, француските пратеници конкурирале за шпанското наследство и покрај тоа што [[Марија Тереза]] се откажала од правата си во официјален документ. Во [[1667]] година [[Луј XIV]] овој документ го означил како невалиден. Основен соперник на францускиот крал бил [[Леополд I]], кој пак бил оженет за втората ќерка на [[Фелипе IV]]. Кога во [[1696]] година [[Карлос II]] се разболел, прашањето за шпанското наследство се поставило на дневен ред преку дипломатски пат. Леополд не сакал никакво делење на наследството, затоа францускиот крал се договорил со [[Англија]] и [[Холандија]]. Во [[1698]] година тие потпишале договор според кој шпанскиот престол бил предоставен на баварскиот принц [[Џозеф Фердинанд]], кој бил внук на Леополд, а за [[Франција]] се предвидувала само [[Неапол]] и [[Сицилија]]. Но по смртта на принцот морало да се создаде нов договор во [[1699]] година според кој основниот дел од наследството преминало под контрола на вториот син на Леополд, Карл VI, а [[Франција]] добила само некои компензации. Но и покрај тоа, [[Австрија]] не сакала да се приклучи кон договорот, макар што Луј ги направил првите свои отстапки. [[Податотека:Bakhuizen, Battle of Vigo Bay.jpg|thumb|right|250px|Битката во Заливот Бирго]] За целокупното прашање, краен збор имал [[Карлос II]]. За разлика од времето на првиот договор, според кој [[Карлос II]] го назначил за свој наследник [[Џозеф Фердинанд]], по вториот договор аз истата функција го посочил внукот на [[Луј XIV]], [[Филип де Анжу]]. Така, Луј XIV својот внук го испратил во [[Шпанија]] каде бил крунисан за крал под името [[Филипе V]]. Со неговата протолкувана фраза “''нема повеќе пиринеи''...„, тој дава сигнал кон соседните држави дека [[Франција]] и [[Шпанија]] стануваат од најголеми соперници во најголеми пријатели. По ова, [[Англија]], [[Холандија]] и [[Австрија]] а подоцна и [[Свето Римско Царство|Светото Римско Царство]], [[Савоја]], [[Прусија]] и [[Португалија]], кои веднаш се соединиле против [[Франција]] и [[Шпанија]], прогласувајќи го Карл за владетел на Шпанија под името Карлос III. Во [[1702]] година започнала [[Војна за шпанското наследство|војната за шпанското наследство]] и истата траела до [[1714]] година. Во почетокот, борбата била рамномерна на двете страни, но кон [[1704]] година француските војски претрпиле неколку порази. Најпрвин тие биле победени во [[Битка кај Блиндхајм|Битката кај Блиндхајм]] во [[1704]] година, а потоа и во [[Битка кај Рамили|Битката кај Рамили]] и [[Битка кај Уденарде|Битката кај Уденарде]] во [[Ниски Земји|Ниските Земји]]. Потоа следувало преземањето на [[Лил]] по кое следувале условите за мир од страна на сојузниците. Според нив, францускиот крал не само што требал да направи големи територијални отстапки, туку требал да се вклучи во војната против [[Фелипе V]]. На тоа, Луј се спротивставил со кое продолжиле нападите. Во [[Битка кај Малплаке|Битката кај Малплаке]] станало јасно дека [[Франција]] нема така лесно да се предаде. Големиот сојуз се распаднал во [[1711]] година, кога новиот претендент Карл станал император. [[Англија]] и [[Холандија]] го напуштиле сојузот, а осамената [[Австрија]] не можела да продолжи да војува со [[Франција]]. Војната завршила со мировните договори од [[Договор од Утрехт (1713)|Утрехт (1713)]] и [[Договор од Раштат (1714)|Раштат (1714)]]. Како резултат, [[Филип V (Шпанија)|Филип V]] останал крал на [[Шпанија]], но бил исклучен од Бурбонската наследна лоза, така што бил спречен и трајно оневозможен личниот сојуз помеѓу двете кралства. Австријците добиле најмногу од шпанските територии во [[Италија]] и [[Холандија]]. Како последица на војната, Француската доминација во [[Европа]] завршила, и надвладеала идејата за рамнотежа на силите во меѓународниот поредок. === Луј XV === [[Податотека:Louis15-1.jpg|thumb|right|250px|Луј XV]] [[Луј XV]] како крал бил крунисан во [[1715]] година. Тој е правнук на [[Луј XIV]]. Кон крајот на животот на [[Луј XIV]], целото негово машко поколение се стопило за три години. Во [[1711]] година починал неговиот син Луј, во [[1712]] година внукот му Бургон, а во [[1714]] година третиот му внук де Бери. Од двата му живи наследници, едниот бил крал на Шпанија и официјално се откажал од правата си врз француската круна, а вториот е петгодишно момче кое е со лошо здравје. Тоа било и причината поради кој започнал и спорот помеѓу [[Фелипе V]] и [[Филипе III]], роднина на Луј за [[Војна за француското наследство|француското наследство]]. Во крајна сметка, Филип станал регент на малиот крал. Според посакувањето на веќе покоен крал [[Луј XIV]], во регентството влегле и неговите незаконски синови: војводата на [[Мен]] и графот на [[Тулуза]], но [[Орлеан]] многу бргу ги отстранил. Аристократските семејства од новиот крал очекувале да го поправи системот на апсолутизмот во државната власт и да им даде ним поголеми слободи. Но до тоа не дошло, туку кралот дозволил само во парламентот да ги коментира дејствата и одлуките на кралот. Во [[1723]] година, кога кралот навршил тринаесет години, регенството било разрешено, а во истата година Филип умира. Во [[1725]] година, петнаесетгодишниот крал се оженил за полската принцеза [[Марија Лешчињска]] која тогаш била на дваесетидве години. Таа била ќерка на [[Станислав Лешчињски]]. Бракот, освен од пилитичка гледна точка, се окажал успешен и од семејна гледна тоќка бидејќи со неа тие имаат осум деца - престолонаследникот Луј кој починал во [[1765]] година и седум ќерки. Најважниот прв министер на [[Луј XV]] бил кардиналот Флори, кој постигнал одредени економски и демократски успеси, го блокирал влијанието на Јансенистите и повторно водил борба со парламентарците. Во периодот од [[1733]] до [[1738]] година, ја вклучил [[Франција]] во војна за т.н. [[Војна за полското наследство|полското наследство]], но сепак [[Станислав Лешчињски]] не успеал да го зазеде престолот во [[Полска]]. Според договорот, [[Лотарнигија]] требало да премине под контрола на Станислав, а лоренскиот војвода да ја добие како замена [[Токсана]]. Освен оваа војна, [[Франција]] била вклучена и во војна за [[австриско наследство|војната за австриското наследство]], која траела од [[1740]] до [[1748]] година. И покрај многубројните си победи, [[Франција]] не добила ништо. Тогаш [[Луј XV]] ја заземал власта по примерот на неговиот прадедо кое негативно се одразило за неговиот авторитет. Самостојното раководење на [[Луј XV]] ([[1743]]-[[1774]]) донело негативни резултати за развојот на државата, доведувајќи ја државата до хаос и [[анархија]]. Кралот попаднал под влијание на својата љубовница Помпадур, под чие влијание бил до [[1764]] година, кога ја заменил со грофицата Дубари. [[Седумгодишна војна|Седумгодишната војна]] довела до колапс на француската колонијално царство со загубата на [[Канада]] и влијанието на [[Франција]] во [[Индија]]. Тој бил наследен од страна на неговиот внук [[Луј XVI]]. === Луj XVI (1774-1792) === ==== Просветителство ==== [[Податотека:Encyclopedie de D'Alembert et Diderot - Premiere Page - ENC 1-NA5.jpg|thumb|right|200px|''[[Енциклопедија или универзален речник на науките, уметностите и занаетите|Енциклопедијата]]'' — книга која го обележува француското просветителство.]] Просветителството е духовно движење кое се јавило кон крајот од [[17 век]] (а официјално започнува малку подоцна - во [[1715]] година). Целта на просветителството, како што и самиот збор кажува, е расветлување на тајните кои отсекогаш биле догма за човештвото. Тоа навлегло во речиси сите области на [[култура]]та и духот. Носител на идеите на просветителството била [[Граѓанска класа|граѓанската класа]], која почнала да се еманципира уште во [[ренесанса]]та. Токму затоа [[литература]]та во просветителството е антирелигиозна и антифеудална. Во услови кога [[Апсолутизам|апсолутизмот]] на владетелите во [[Европа]] со помошта на [[црква]]та ги потенцира [[Општествена класа|класните]] антагонизми, граѓанската класа со својата материјална моќ и со интелектуалната супериорност се чувствувала повикана да го смени светот. Во литературата од овој период доминираат граѓански теми, додека [[Класицизам|класицизмот]] инсистира на литература која ќе го опише животот на дворот, односно [[аристократија]]та. Апсолутистичките [[Монархија|монархии]] (особено на [[Луј XIV]] во [[Франција]]) ги исцрпиле сопствените народи и материјално ги осиромашиле. [[Англија]] била најнапредната земја во [[Европа]], бидејќи во [[1688]] година, во рамките на т.н. [[славна револуција]], [[буржоазија]]та ја победила апсолутната монархија. Значителни промени во Франција ќе внесе (по смртта на Луј XIV) [[Филип Орлеански]], но вистинската промена во [[Општество|општествениот]] живот на Франција ќе се случи по [[Француска буржоаска револуција|француската буржоаска револуција]] во [[1789]] година. Сепак, карактеристично е што просветителството го потпомагаат и некои од владетелите - [[Фридрих II]], [[Марија Терезија]] и нејзиниот син [[Јосип II]], [[Катарина II]], кои докажуваат со тоа дека се вистински приврзаници на просветителскиот апсолутизам. Еден од основните белези на просветителството е обземеноста со [[наука]]та. [[18 век|Осумнаесеттиот век]] некои го нарекуваат и век на [[филозофија]]та. Во овој период се формираат многу науки: [[политичка економија]], [[статистика]], [[социологија]], [[емпириска психологија]] и споредбеното проучување на културата. Меѓутоа, филозофијата во просветителството значи социологија, [[право]] и [[политикологија]], а не филозофија во класичната смисла на зборот. За основач на француското просветителство се смета [[Карл Луј де Монтеско]], автор на [[Персиски писма]] во кој го критикува францускиот [[апсолутизам]] од гледна точка на еден персиски дипломат во [[Франција]]. Во таа книга тој ги определил начините на водење на државите, [[демократија]] и [[аристократија]], [[монархија]] и [[деспотија]]. Според него најдобра од сите наведени начини на владеење е аристократијата. Според него, таа во политичкиот живот внесувала умереност, ограничувајќи ја власта на монархот. Исто така, Карл Луј де Монтеско дал формула за определување на трите власти: законодавната, исполнителната и судската. Според него, тие би требало заемно да се контролираат. Оригинален и значително порадикален во практика бил швајцарецот, којшто живеел и работил во [[Франција]], Жан Жан Русо ([[1712]]-[[1778]]). [[Жан Жак Русо]] бил соработник на [[Енциклопедија]]та кој ненадејно се здобива со популарност со статијата "''Дали обновата на науките и уметностите придонела кон моралното очистување?''", која предизвикала толку внимание, пред сè, поради актуелноста. Вистинскиот текст со кој Русо се прославил со покритие бил текстот "За потеклото на нееднаквоста меѓу луѓето", кој е вистинска академска расправа во која Русо ја изложува јатката на својата политичка мисла. Своите филозофски ставови ги искажал во текстовите "Општествен договор" (со идеи за можни реформи на државното уредување) и "Емил" (трактат за воспитанието на човекот кој би требало да се вклучи во граѓанското општество). Русо од своите современици се разликува по тоа што го негира разумот на сметка на чувственоста. Неговата љубов кон природата е во согласност со тезата дека смислата на човечкиот живот е во чувствата и во неговата хармонија со природата. Неговиот легитимитет како радикал и револуционер е можеби најдобро демонстриран во Општествениот договор од 1762 година: „Човекот се раѓа слободен, а секаде е во окови“ Според него, човекот ќе ја ограничи својата слобода, но исто така ќе создаде и рамноправност, не социјално туку политичко. Поради овие тврдења, Русо се смета дека е директен претставник на демократија|демократијата. Според него, демократијата била многу тешка за да се воспостави во некоја голема држава како што е Франција. Според некои историчари, не би требало да се смета дека просветителите се причина за покасната Француска револуција. ==== Управување ==== [[Податотека:Louis XIV of France.jpg|thumb|right|200px|Луј XIV]] Во времето на [[Луј XIV]], Франција сѐ уште претставувала [[апсолутна монархија]]. Кралот, којшто бил нарекуван и “''најхристијански крал''“ бил врховен командант, законодавач и судија поседувајќи ја исполнинтелната власт. Неговиот апсолутизам бил само во областа на политиката и стопанството. Тоа го голема мера го разграничува францускиот апсолутизам од европскиот т.н. деспотизам, кој имал одлики на оној од [[Азија]] и нехристијанските земји како [[Османлиско Царство|Османлиското Царство]]. Основниот раководен орган во Франција во приквечерието на револуцијата бил Кралскиот совет, кој се состоел од пет помали совети: Таен совет, којшто се занимавал со надворешни работи, административен совет со администрацијата, полицијата и судот, финансискиот, трговскиот и стопанскиот совет. Во хиреархијата на кралската власт, под кралскиот совет стоела власта која се состоела од шест министерства: министерство на финансиите, канцеларството, надворешните работи, на војните, пловидбата и колониите. Франција во тоа време била разделена на 32 покраини на чие чело од секоја покраини стоел гувернер. Но таа функција повеќе била формална бидејќи гувернерите скоро не ни стапнувале во своите покраини. Власта на кралот над француската црква била неограничена. Во кралството постоеле разни видови на даноци. Најважниот данок бил [[taille]], кој во превод значи дакон на земјата и производството. Овој данок бил воведен во [[1439]] година. Други даноци врз приходите биле [[capitation]], [[vingtieme]] и [[corvee]]. Од само овие даноци, државата годишно собирала околу 208 000 000 ливри. Црковниот данок бил посебен, кој пак носел приходи од 110 000 ливри. Освен овие даноци постоеле и индиректни, како на пример данок на солта и тутунот, пијалаците кои на државната каса годишно ја полнела по 135 000 ливри. == Француска револуција == [[Француска револуција|Француската револуција]] претставувала [[револуција]] која траела во периодот од [[1789]] до [[1799]] година и претставува период на голема политичка и општествена промена во француската политичката историја, но и на [[Европа]] во целина. Во неа, француската структура на власта, претходно апсолутна монархија со феудални привилегии за аристократијата и католичкото свештенство, претрпела радикална промена во форми инспирирани од просветителските идеали на република, граѓанство и неотуѓиви права. Овие промени биле проследени со насилни немири, вклучувајќи и масовни погубувања и репресија за време на таканареченото Владеење на Теророт, како и со француските револуционерни војни, кои ќе зафатат голем дел од континентална Европа, со создавање на краткотрајни француски клиентски држави (сестрински држави) и менување на европските граници. === Причини === [[Податотека:Prise de la Bastille.jpg|thumb|right|200px|Нападот на Бастилја]] Една од причините за револуцијата е дека, пред [[1789]] година француското општество било поделено на сталежи: сталеж на свештенството, кој опфаќал околу 100.000 лица; сталеж на аристократијата (благородниците) - 400.000 лица, и сталеж на народот составен од сите останати (околу 23 милиони луѓе). Сталежите на свештенството и на аристократијата не плаќале даноци и имале многубројни привилегии. Во сталежот на народот, пак, со текот на времето се развила силна буржоазија која сакала да има поголем удел во владеењето на земјата. Тоа довело до класен конфликт. Друга причина за револуцијата била финансиската криза во [[Франција]]. [[Луј XVI]] направил обид за излегување на земјата од кризата и вовел даноци и за свештенството и за аристократијата, и го свикал Сталешкото собрание. Сепак, ова не успеало да го смири третиот сталеж, кои се собрале во Салата за тенис во [[Версај]] и заколнале дека нема да се раздојуваат сè додека не биде донесен [[Устав на Франција]], на тој начин, било создадено Националното собрание. На 26 август [[1789]] била донесена Декларација за правата на човекот и граѓанинот, со која Французите се прогласиле за еднакви со своите права за слобода, сопственост и безбедност. === Тек на војанта === Се смета дека Француската револуција како историски период започнува во [[1789]] година, со состанокот на Националното собрание и освојувањето на [[Бастилја]], а завршува околу [[1799]], со државниот преврат на 18 бример ([[9 ноември]] и [[10 ноември]] [[1799]]) од страна на [[Наполеон Бонапарт]]. Во следните 75 години, [[Франција]] ќе биде управувана како [[република]], [[диктатура]], [[уставна монархија]] и [[империја]]. Исто така, револуцијата ќе создаде трајна поделба помеѓу приврзаниците на револуционерните идеи и бранителите на стариот режим, помеѓу антиклерикалците и католичката црква. === Наполеон Бонапарт === Наполеон e роден на [[15 август]] [[1769]] во [[Ајачо]], на островот [[Корзика]]. Татко му бил адвокат кој се борел за Корзијската независност, но откако Французите го освоиле островот во [[1768]], тој служел како обвинител и судија, и влегол во Француската аристократија како гроф. Пред започнувањето на Револуцијата, тој станал полковник ([[1791]]) во Корзијската национална гарда. Во [[1793]], [[Корзика]] се декларирала како независна, а Бонапарт, Француски патриот и Републиканец, побегнал во Франција со неговото семејство. Во [[1796]] тој се оженил со [[Жозефина де Боарне]], вдовица на аристократ. Во [[1796]], Бонапарт бил ставен за командант на [[Француска армија|Француската армија]] во [[Италија]]. Неговата моќ и популарност во [[Франција]] го заплашиле Директориумот (тогашната влада), па затоа во [[1798]] година го упатиле во [[Египет]] каде што требало да ја попречи британската трговија со [[Индија]]. Тој победил четири Австријски генерали последователно, секој со супериорна надмоќност, и ги принудил [[Австрија]] и нејзините покраини да склучат мир. Во [[1798]], за да ја спречи трговијата на Британците со Истокот, тој водел експедиција на Отоманскиот Египет, кој го освоил. Во [[1799]] тој не успеал да ја освои [[Сирија]], но победил во една битка над [[Османлии|Отоманците]] во [[Абу Оир]] (Абукир). На Франција, меѓувремено, и се спротивставувала нова коалиција; [[Австрија]], [[Русија]], и помалку моќната поддршка од [[Британија]]. [[Податотека:Ingres, Napoleon on his Imperial throne.jpg|thumb|right|200px|Наполеон на престолот]] Бонапарт, не толку скромно, решил да ја остави својата армија и се вратил назад да ја спаси Франција. Во [[Париз]], тој се вклучил во заговорот против владата. Во државниот удар на 9-10 ноември [[1799]] тој и неговите колеги ја преземале власта и установиле нов режим - Конзулатот. По негово уредување, Бонапарт, како прв конзул, имал речиси диктаторска сила. Уредувањето било променето во [[1802]] за Бонапарт цел да живот биде конзул и во [[1804]] се прогласи за император. Секоја промена што ја вршел добивал голема согласност од избирачкото тело. Во [[1800]] тој ја осигурал својата власт со преминувањето на Алпите и разбивајќи ги Австријците кај [[Маренџо]]. Потоа тој преговарал за европски мир што ја установува реката Рајна за источна граница на [[Франција]]. Исто така се согласувал со папата (Конкорд од [[1801]]), што придонело Французите да имаат домашна спокојност и да ја прекинат расправијата со Римокатоличката црква за време на Револуцијата. Така, феудализмот и искористувањето на селаните со владеењето на Наполеон биле искоренети и била воспоставена слобода на религијата (освен во [[Шпанија]]). На секоја земја и бил дозволен устав и парламент со закон. Бил доведен француски систем на администрација и правосудство. Школите биле ставени под централна администрација, а јавните школи биле во замисла. Високото образование било отворено за сите оние кои ќе се квалификуваат, без разлика на класа или религија. Секоја држава имала академија за промовирање на науките и уметностите. Плати биле обезбедени за еминентни образовани луѓе, особено за научниците. Во [[1812]], Наполеон, чие сојузништво со [[Александар I]] пропаднало, лансирал инвазија на [[Русија]]. Наполеоновата војска успеала да навлезе во [[Москва]], која ја напуштиле руските единици и голем дел од цивилното население. Наместо мир, напаѓачите доживеале отпор и зимското невреме сосема ги уништило. Кампањата завршила во катастрофално повлекување од [[Москва]] во [[1813]]. Во [[април]] [[1814]], неговите маршали одбиле да продолжат со отпорот. Откако сојузниците го одбиле неговото доброволно симнување од престолот во корист на неговиот син, Наполеон безусловно абдицирал и бил прогонет на средоземниот остров Елба. Марија Луиза и неговиот син биле ставени во притвор на нејзиниот татко, царот на Австрија. Во [[март]] [[1815]], тој побегнал од [[Елба]], стасал до [[Франција]] и ги придобил силите испратени да го заробат. Во [[Париз]], тој донел нов, подемократски устав и неговите ветерани од претходните битки го поддржале. Наполеон барал мир од сојузниците, но тие го одбиле, па тој нападнал прв. Резултатот бил пораз во [[Битка кај Ватерло|Битката кај Ватерло]], [[Белгија]], на [[18 јуни]] [[1815]]. По поразот кај Ватерло, Наполеон ја потпишал својата втора абдикација на [[22 јуни]]; на [[28 јуни]] кралот [[Луј XVIII]] бил повратен на францускиот престол, со што завршиле т.н.'' Сто дена''. Тој бил прогонет на Св. Елена, изолиран остров во југот на Атлантскиот Океан, каде останал до неговата смрт на [[5 мај]] [[1821]]. == Реставрација == По сто дена од владеењето на Наполеон, во [[јули]] [[1815]] година од [[Белгија]] се вратил на власт [[Луј XVIII]]. По него, власта била преземена од страна на [[Шарл X]] (1824-1830), кој започнал војна со револуционерите и чија цел била да го врати во практика стариот феудален поредок. Таа борба наишла на голем отпор од страна на француската буржуазија. Во јули [[1830]] година избувнала [[Јулска револуција|Јулската револуциј]]а по која за крал бил поставен [[Луј Филип]], војвода од [[Орлеан]]. == Втора република == Во [[февруари]] [[1848]] година Франција влегла во уште една револуција која довела до создавање на т.н. Втора република. За нејзин претседател бил поставен ''Луј Наполеон Бонапарт''. === Империјата на Наполеон III === Луј Наполеон Бонапарт со државен удар во [[1852]] година се прогласил за цар на Второто Царство а тој бил преименуван како [[Наполеон III]]. Наполеон својата империја ја вовлекол во [[Кримска војна|Кримската војна]] ([[1853]]-[[1856]]), преку која го подигнал меѓународниот углед на Франција во [[Западна Европа]]. Согледувајќи дека [[Франција]] ќе биде првиот непријател при создавање на едно Германско Царство, [[Ото фон Бизмарк]] настојувал по секоја цена [[Франција]] да ја испровоцира и да ја вовлече во војна против [[Прусија]]. Во тоа и успеал, каде [[Прусија]] го освоила шпанскиот престол поставувајќи го принцот Леополд на тоа место. Веднаш по ова, [[Наполеон III]] му објавил војна на Бизмарк, позната како [[Француско-пруска војна]]. Војната започнала на [[19 јули]] [[1870]] година, во која [[Франција]] била на страната на поразените и по ова затворен на [[2 септември]] [[1870]] година од страна на [[Прусија]]. == Трета република == На [[4 септември]] [[1870]] година, на веста за поразот на француските војски била создадена Третата Француска Република, која се стремила да ја продолжи војната со обединетите германски сојузници. На [[28 јануари]] [[1871]] година, поради големиот притисок од страна на германската коалиција, француската влада потпишала капитулација во [[Париз]] и ги загубила [[Елзас]] и [[Лорен]]. На [[17 февруари]] [[1817]] година за посредник бил избран [[Адолф Тјер]]. Поради огромното незадоволство од страна на француското население, на [[26 март]] [[1817]] година се развила [[Париска комуна|Париската комуна]], првата пролетерска револуција како резултат на париските работници против владината војска која не сакала да ја продолжи војната против окупационите сили на [[Германија]]. По големи борби, францускиот претставник Адолф Тјер успеал да ја задуши Париската комуна на [[28 мај]] [[1871]] година, убивајќи повеќе од 20 000 луѓе. Но идејата за Париската комуна останала жива, па така на [[28 март]] [[1882]] година било воведено обавезно и бесплатно основно образование, а на [[24 јуни]] [[1894]] година бил извршен атентат на претседателот [[Сади Карно]], кој се борел за ограничување на синдикалните права. На 3 јули 1905 година бил изгласен закон според кој државата се одвоила од црквата. == Прва светска војна == [[Податотека:French bayonet charge.jpg|thumb|right|200px|Француска армија за време на Првата светска војна]] На [[3 август]] [[1914]] година [[Германија]] објавила војна на [[Франција]], по кое Франција влегла во [[Прва светска војна|Првата светска војна]]. По крајот на првата светска војна, [[Франција]] излегла како победник, а на [[28 јуни]] [[1919]] година во [[Версај]] бил потпишан договор според кој Германија ги вратила [[Елзас]] и [[Лорен]] на [[Франција]]. == Период помеѓу војните == == Втора светска војна == Во текот на [[март]] [[1939]] година, [[Велика Британија]] и [[Франција]] дале гаранција на [[Полска]] за нејзиниот суверенитет и териоторијална целост. Тоа означувало дека доколку некој ја нападне, тие треба да му објаваат војна. Кога на [[1 септември]] [[1939]] година [[Германија]] ја нападнала на [[Полска]], одговорот на двете демократски државил не закаснал и од [[3 септември]] тие влегле во војна. Франција кон војната се однесува со голема незагриженост, бидејќи во почетокот не сакала ниту да влезе во истата. Таа сѐ уште ги помнила последиците од Првата светска војна и во никој случај не сакала да се повторат. Ова е еден од фактите зошто француските војски по нејзините граници не воделе активни воени дејствија. Во тоа време, [[Адолф Хитлер]] ја зазима [[Полска]] и ја поделел со [[Сталин]], преку кој ги префрлил своите сили на запад. Преговорите за воена соработка помеѓу [[Франција]] и [[СССР]] течеле во текот на цела [[1939]] година, но тие не дале некаков резултат. Франција појавила поголем интерес кон војната во времето кога [[Германија]] ја нападнала на [[Норвешка]]. Во април и мај 1940 година, француските и англиските сили се бориле на страната на [[Норвешка]], но истите биле поразени. Франција по ова ја убедила на [[Англија]] да постави морска блокада на [[Германија]], според кое Хитлер подоцна изгубил голем број на стока која се превезувала. Но тие сојузниците на Антантата не сметала дека Сталин и Хитлер имаат постигнато активен договор за трговска размена. [[Адолф Хитлер]] во целост се плашел да ја нападне Франција, и затоа околу дваесет пати одбивал да ја нападне. Кон напад се решил на [[10 мај]] [[1940]] година. Три германски девизии ја нападнале [[Холандија]], [[Белгија]] и [[Луксембург]]. Северно од линијата [[Маџино]], генералот [[Хајнц Гудеријан]] успеал да навлезе зад грб на французите, спуштајќи се по реката Сома и затворајќи ги сите англиски, француски и белгиски делови северно од [[Луксембург]]. Се насочил кон [[Динкерк]], од каде се префрлиле во [[Англија]] но бил сопрен од страна на англиската флота. Од [[1 јуни]] до [[4 јуни]] поголем дел од тие војници биле спасени. По ова, [[Франција]] официјално го повикал [[САД]] да се вклуќи во војната, но Рузвелт не можел да го прифати тоа. На [[14 јуни]] [[Париз]] паднал под окупацијата на Германија а властите се повлекле во [[Бордо]]. [[Податотека:Bundesarchiv Bild 183-H28708, Paris, Eiffelturm, Besuch Adolf Hitler.jpg|thumb|right|260px|Хитлер во Париз]] Истоивремено се создале и две страни. Едната, на чело на Рено сакала војната да продолжи преку префрлање на француската војска во [[Англија]] и [[Алжир]], а другата, на чело со [[Филип Петен]] сметала дека Франција треба да се предаде за да се спаси од несмасната германска окупација. Од овие две фракции победила втората. Имено, на [[18 јуни]] [[Франција]] потпишала капитулација. Според тој документ, државата била разделена на три региони: [[Елзас]] и [[Лотарингија]] биле вратени на [[Германија]], [[северна Франција]] заедно со [[Париз]] и целото атлантско крајбрежје повторно окупирани од [[Германија]], а јужниуот дел од [[Франција]] останал самостојна држава која била управувана од страна на Патен како државен претставник. По името на нејзиниот главен град [[Виши]], оваа област била позната и како [[Вишистка Франција]]. Таа потполно била ставена на услугите на [[Нацистичка Германија]]. По нејзиното создавање, Патен организирал суд според кој ги осудил сите оние кои биле против неговата опција, вклучувајќи го и пол Рено. Можеби единствениот французин, којшто јавно се противил за капитулацијата и за продолжување на војната бил генералот [[Шарл де Гол]]. На [[18 јуни]] во [[Лондон]] тој дал исказ според кој ги повикал сите французи да му се спротивстават на новиот режим во [[Франција]]. Со претходно согласие на Рузвелт, било создадено движењето познато како [[Слободна Франција]]. Истото не било признаено од страна на [[САД]] кој продолжил да ги поддржува дипломатските односи од Ваши. Во [[август]] [[1940]] година англичаните ја нападнале француската флота во [[Оран]] и ги поразиле. Од овде односите помеѓу Де Гол и Черчил се влошиле. Всушност во текот на целата војна Франција и [[Англија]] останале во лоши односи поради фактот што англичаните се стремиле да заземат некои француски колонии, како на пример [[Сирија]]. Првите акции на движењето на Слободна Европа биле поразителни. Во Битката за [[Дакар]], тие доживеале пораз. Тогаш Де Гол отишол во африканските колонии на Франција и побарал поддршка од месното население и француските службеници. По ова Франција доживеала успех и кон [[1942]] година тој веќе имал создадено своја сопствена војска. Кога во [[ноември]] [[1942]] година, [[Англија]] и [[САД]] ги нападнале [[Мароко]] и [[Алжир]], кои биле француски колонии, Де Гол побрзал да отиде на лице место. Неговата цел била да се создаде француска емигрантска власт која официјално ќе учествува во борбата против [[Нацистичка Германија]]. И покрај тоа што во војната во [[Северна Африка]] учествувале и француски војски, всушност тие не биле способни се борат за ослободувањето на самата Франција. [[Велика Британија]] и [[САД]] решиле да отворат нов фронт во Франција во летото [[1944]] година. На [[6 јуни]] започнала операцијата Оверлорд односно [[Битка за Нормандија (1944)|Битката за Нормандија]]. Во битката, Де Гол успеал да ги убеди своите сојузници во битката да вклучат француски војски. На [[25 август]] и операцијата Дракон, германците започнале да ги губат своите позиции. Кога сојузниците се приближувале кон [[Париз]], [[Адолф Хитлер]] наредил на германскиот командант градот да биде разрушен, за кое тој не го послушал. Прв во градот влегла тенковската девизија од Слободна Франција. Де Гол бил прогласен за “спасител на Франција“. == Четвртата република == По ослободувањето на [[Париз]] во [[август]] [[1944]] година се создала т.н. Привремена република. Како претседател на Францускиот комитет за национално ослободување, генералот [[Шарл де Гол]] станал нејзин премиер. Во неговата власт учествувале сите политички сили. Од војната, државата била многу истрошена, не толку од воените дејства колку од грабењето на француските богатства од страна на германците. Во првите денови по ослободувањето настанале нереди предизвикани од страна на колабористите. Филип Патен бил помилуван од страна на Де Гол и пратен во затвор, но сите други биле погубени. Проститутките кои за време на војната се занимавале со германските војници претрпиле големи понижувања. ФКП претендирала да биде избрана како партијата на застреланите, но подоцна се утврдило дека имала многу малку жртви. Основна цел на Де Гол била да наложи умерен десно ориентиран Устав, но тоа во тој момент не било можно. Во [[1945]] година тој ја претставил програмата за идната Франција и нејзиниот народ. Но проблемот бил тоа што и покрај тоа што имал голема популарност сред населението, зад него не стоела никаква партија, а популарноста на ФКП нараснувала сè повеќе. Така ФСП победила на првите парламентарни избори и веднаш предложиле крајно лев проект за новиот Устав. Но истиот не бил прифатен од страна на Де Гол, кој го протурлак на референдум, укажувајќи им на избирачите да не го одобруваат истиот. Но вториот проект на комунистите и социјалистите бил поумерен и бил усвоен од страна на 40% од гласовите, 30% биле против и 30% воздржани. Така стартирала со работа четвртата француска држава. На [[13 октомври]] [[1949]] година, Франција станала член на [[НАТО]]. Според Уставот, најголемата власт била во рацете на Народното Собрание, претседателот немал скоро никакви права. Биле формирани четири политиќки партии: [[ФКП]], [[ФСП]], Радикалите и Народното републиканско движење – млада конзервативна сила. Никој од овие партии немал мнозинство, поради кое власта многу често се менувала во период од шест месеци. Во [[1947]] година кога започнала [[Студена војна|студената војна]], комунистите биле избркани од власта, и останатите три партии ја формирале власта на [[Франција]]. На изборите во [[1951]] година учествувало и движењето на Де Гол, Собир на францускиот народ којшто на крајот од изборите собериле најмногу пратеници, но биле далеку од формирале на самостојна влада. Така, во [[1956]] година генералотнајавил дека се повлекува од политиката. Од друга страна, политичката нестабилност не влијаела за економскиот развој на државата. Франција била иницијатор за создавање на првите “општества“ во 1951 и [[1957]] година, кои подоцна довеле до создавање на [[Европска Унија|Европската Унија]]. Во [[1947]] година започнала војната за независност на [[Индокина]] која завршила со пораз на француските сили кај [[Диен Биен Фу]] во [[1954]] година. Истата година започнала и војната за независност на [[Алжир]], најстарата француска колонија. Фронтот за националното ослободување била алжирска терористичка организација која била помагана од месното население. Во [[1956]] година, француската армија започнала големи акции против таа организација, нанесувајќи и големи порази. Тоа предизвикало големи протести во самата Франција и започнале преговори за ослободување на Франција. Во таква состојба, започнал и заговорот за свалување од власт на четвртата француска република. Во [[1958]] година во [[Корзика]] избувнале првите редови. Преземајќи голем дел од власта, организацијата го поканила на Де Гол да управува со власта. == Петта Република == Првата работа со која се нафатил генералот Де Гол била тоа што им дала до знаење на својата армија во [[Алжир]] дека нема да се откаже од својата колонија. По ова, тој изработил нов [[Устав]] кој бил прифатен од 80% од вкупниот број на гласачи. Преку тој Устав се дало почетокот на петтата француска република. Во нејзината [[хиреархија]], на врвот стои претседателот кој има власт да го распушти Народното собрание и да ја назначува администрацијата. Во декември Де Гол бил избран за прв [[претседател на Франција]] во петтата република. По стабилизирањето на власта си, тој покренал иницијатива за ослободување на [[Алжир]] потикнувајќи востание во [[јануари]] [[1960]] година. Во [[1962]] година склучил договор со [[ФНО]] и се повлекол од [[Алжир]]. Во тој момент неговата популарност била многу голема, проследена и со силна партија која се викала Собир на новата република. Левоориентираните партии биле исфрлени од политичкиот живот на Франција според изборите во Франција од [[1962]] година. Во [[1965]] година, Де Гол за вторпат бил избран за претседател, но успешното претставување на социјалистичкиот кандидат [[Франсоа Митеран]] бил предзнак за зголемување на притисокот кон Де Гол. Економската политика на [[Франција]] била успешна главно поради политичката стабилност и поради тоа што европската интеграција навлегла во успешен период. Во времето на Де Гол, Франција доживеала голем капиталистички развој, предводени од големи компании и стабилен француски франк. Следувала кризата во [[НАТО]] пактот. Кризата започнала [[Шарл де Гол]] во [[1958]] година се противал на силната и голема улога на [[САД]] во организацијата и тоа тој го прифаќал како сè поголемата намеса на Обединетото Кралство до [[САД]]. Со Меморандум, испратен до претседателот [[Двајт Ајзенхауер]] и премиерот [[Харолд Мекмилан]] на [[17 септември]] [[1958]] година, тој потенцирал за создавање на тристрана дирекција, со која [[Франција]] би била поставена на исто рамниште заедно со [[САД]] и [[Велика Британија]]. Тој исто така го потенцирал и опфатот на [[НАТО]] да се вклучат и географските области кои биле од интерес на Франција, пред сè ова се однесувало на [[Алжир]]. Одговорот од раководството на организацијата не бил позитивно прифатен. Де Гол започнал да гради една независна одбрана на својата држава. Така, официјално на [[11 март]] [[1959]] година Франција се повлекла од командувањето со [[НАТО]], а три месеци подоцна Де Гол забранил располагање на надворешни јадрени оружја на територијата на Франција. Тоа го принудило [[САД]] да ги префрли своите десетици илјади авиони на соседните НАТО бази. Веќе во 1962 година, сите француски вооружени сили биле отстранети од [[НАТО]] базите, и сите нефранцуски војски на НАТО биле замолени да ја напуштат Франција. Со тоа било преместено и седиштето на [[SHAPE]] на [[16 октомври]] [[1967]] година од Роквенкорт, блиску [[Париз]] во [[Монс]], [[Белгија]]. Но, Франција останала лојална на одбраната на Европа од можни комунистички напади од истокот. Надворешната политика на Де Гол била доста специфична. Таа се засновала на сфаќањето дека Франција била доволно силна земја за да и стои на [[САД]] во позадина. Де Гол во времето на втората светска војна имал доста антиамерикански и антианглиски чувства. Тогаш тој повеќе ги претпочитал [[Германија]] и [[Италија]] како партнери отколку [[САД]] и [[Англија]]. Во [[1966]] Де Гол најавил повлекување од [[Европска Економска Заедница|Европската економска заедница]], бидејќи сметал дека не може да располага со целиот суверенитет на Франција. Тој бил голем противник на [[Англија]] да се приклучи кон [[Европска Економска Заедница|Европската економска заедница]], притоа забранувајќи и двапати. Со влошувањето на односите со [[САД]], Де Гол пробал да ги подобри оние со [[СССР]], сметајќи го за едниствениот геополитички сојузник на Франција. Крајот на владеењето на Де Гол бил проследен со настаните од [[1967]] до [[1969]] година. Левицата се претставила многу добро на изборите од [[1967]] година. Следната година биле предизвикани масовни протести од страна на студентите кое движење било насочено лично против Де Гол. Во [[1969]] година, претседателот закажал референдум за законот на територијалната поделба, но истиот го загубил. По референдумот, Де Гол подал оставка. [[Податотека:Nicolas Sarkozy - 09FEB07 -presidencia-govar.jpg|thumb|right|200px|Никола Саркози]] Во периодот од [[1969]] до [[1974]] година, претседател на Франција станал [[Џорџ Помпиду]], кој претходно бил премиер во периодот од [[1962]] до [[1968]] година. Тој ја продолжил внатрешната политика на својот претходник, овозможувајќи и на [[Англија]] да стане член на [[Европска Економска Заедница|Европската економска заедница]] и подобрувајќи ги односите со [[САД]]. Во [[1974]] година бил наследен од страна на [[Валери Жискар де Естен]], водач на независната републиканска партија и близок соработник на Де Гол. На власт дошол благодарение на слабата позиција на голистите и нивната партија, како и благодарение на [[Жак Ширак]] кој го поддржал. Така во периодот од [[1958]] година до [[1981]] година на власт биле десничарските сили. Во почетокот, петета република се сметала како империја на Де Гол, која би се распаднала по неговото заминување но таа се покажала толку делотворна што до ден денес претставува една од најголемите сили во светот. Со доаѓањето на Франсоа Митеран на власт во 1981 година, постоењето на републиката се ставило под испит бидејќи тој бил во сојуз со комунистите. Тој сакал да го намали седумгодишниот мандат на претседателот како и неговите права, но се покажало дека и покрај тоа што е на власт не бил во можност тоа да го оствари. На претседателската функција останал два мандати, во периодот од 1981 до 1995 година без од корен да го промени францускиот економски развој. Негов наследник е [[Жак Ширак]] кој бил шеф на голистите од [[1972]] година. Ширак е оценет како еден од најактивните француски претседатели кога станува збор за меѓународната политика. Тој бил еден од главните противници и предводник на коалицијата против Соединетите Американски Држави, кои во тој момент се подготвувале да го нападнат [[Ирак]]. И покрај постојаниот притисок од страна на [[САД]], Ширак се заканил со вето на секоја резолуција која ќе биде донесена во советот за безбедност на Обединетите Нации, која би дозволила каква било акција против суверенитето на [[Ирак]]. За време на неговата посета на [[Кина]], на [[21 април]] [[2005]], Ширак го потврдува цврстиот француски став против признавање на Тајван, и почитување на островот како составен дел од [[Кина]]. Улогата која тој ја одигра заедно со неговиот кабинет во однос на припојувањето на [[Евро]]то како национална валута е огромна. Нему му се препишува речиси самоубиствена политичка одлука да го воведе еврото без референдум, нешто на што многу француски граѓани се спротивставија. Но исто така и му се препишува благодарност за реорганизацијата и стимулот кој го доби Францускиот економски систем со воведувањето на еврото, како национална валута. Неговиот наследник е сѐ уште актуелниот [[претседател на Франција]], [[Никола Саркози]] кој потекнува од [[Унија за популарно движење|Унијата за популарно движење]]. На оваа функција е од [[6 мај]] [[2007]] година. == Поврзано == * [[Франција]] * [[Француска револуција]] * [[Битка кај Ватерло]] * [[Список на француски кралеви]] == Надворешни врски == * [http://www.diplomatie.gouv.fr/en/france_159/discovering-france_2005/france-from-to-z_1978/history_1984/index.html ''Историја на Франција'' од Министерството за надворешни работи на Франција] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150604144647/http://www.diplomatie.gouv.fr/en/france_159/discovering-france_2005/france-from-to-z_1978/history_1984/index.html |date=2015-06-04 }} * [http://www.france-pittoresque.com Историја на Франција од средниот век до 19 век] (на француски) * [http://eudocs.lib.byu.edu/index.php/Историја на Франвија]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.histoire-france.info Мрежно место за историјата на Франција] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20170829020800/http://www.histoire-france.info/ |date=2017-08-29 }} (на француски) * [http://www.n-cyclopedia.com/france-history/index.htm За историјата на Франција] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090426053718/http://www.n-cyclopedia.com/france-history/index.htm |date=2009-04-26 }} (на англиски) * [http://www.gurdjieff-legacy.org/70links/bk_voices2.htm Втора светска војна] (на англиски) * Simon Kitson's Vichy web-page [http://artsweb.bham.ac.uk/vichy/] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090911094631/http://artsweb.bham.ac.uk/vichy/ |date=2009-09-11 }} * [http://www.tnr.com/politics/story.html?id=f89e5a9b-970c-4551-888b-6dcfab0761e7 "Becoming France," David Bell, The New Republic, 1 април 2009] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090327042456/http://www.tnr.com/politics/story.html?id=f89e5a9b-970c-4551-888b-6dcfab0761e7 |date=2009-03-27 }} (in English) {{Историја на Европа}} {{Историја на Европа по земја}} {{Француски монарси}} [[Категорија:Историја на Франција| ]] dg3sxzie4v4el2zddgjw5a0103f44f7 0 157220 5378819 5159074 2025-06-11T06:57:48Z P.Nedelkovski 47736 додадена/изменета предлошка, изменета категоризација 5378819 wikitext text/x-wiki '''Радомир Ивановиќ''' ({{роден во|Смошча}}, {{роден на|28|август|1936}} - {{починат во|Белград}}, {{починат на|20|ноември|2022}}) — [[Срби|српски]] и [[Црногорци|црногорски]] [[есеист]], [[критичар]], [[книжевен историчар]] и теоретичар и истакнат [[македонист]]. == Животопис == Ивановиќ е роден во с. [[Смошча]], [[Црна Гора]] на {{роден на|28|август|1936}} година. Дипломирал Југословенска литература и јужнословенски јазици на Филозофскиот факултет во [[Нови Сад]]. Доктор по филолошки науки. Професор на Филозофскиот факултет во Нови Сад. Член на [[МАНУ]] надвор од работниот состав (1991). Почесен член на [[ДПМ]]. Автор е на книгите од областа на книжевната и театарска историја, теоријата и критиката: Милутин Ускоковиќ (1968), Огледи (1969), Книжевното творештво на Косово на српскохрватски јазик (1971), Искушенија на книжевната анализа (1972), Романите на Михаило Лалиќ (1974), Критички методи (1975), Толкувања на современиот југословенски роман (1976), Убавината на пишувањето (1978), Тешкотиии на толкувањето на книжевното дело (1979), Писатели и проблеми (1984). Последниве три децении посебно внимание му посвети на проучувањето на македонската книжевност на 19. и 20. век и на македонски јазик ги објавил делата: Современиот роман (1977), Портрети на македонски писатели (1979), Поетиката на [[Коста Рацин]] (1979), Огледи за македонската книжевност (1982), Поетиката на Блаже Конески (1982), Македонски писатели и дела (1984), Книжевни паралели (1986), Поетиката на [[Ацо Шопов]] (1986), Поезијата на [[Блаже Конески]] (1988), Дијалог со делото (1989), Григор Прличев во светлината на романтизмот (1990). Добитник на наградата: Почесно Рациново признание. Починал на 20 ноември 2022 година во Белград.<ref>[https://www.vijesti.me/vijesti/drustvo/631534/preminuo-akademik-radomir-v-ivanovic Preminuo akademik Radomir V. Ivanović]</ref> ==Наводи== {{наводи}} {{МАНУ}} {{Биографија-никулец}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Ивановиќ, Радомир}} [[Категорија:Српски писатели]] [[Категорија:Српски македонисти]] [[Категорија:Црногорски македонисти]] [[Категорија:Српски слависти]] [[Категорија:Црногорски Срби]] [[Категорија:Академици на МАНУ]] ck8e96hxluio86cciwbsrtfy0u9onlu 0 157250 5378812 4415646 2025-06-11T06:42:13Z P.Nedelkovski 47736 P.Nedelkovski ја премести страницата [[Димитру М. Јон]] на [[Думитру М. Јон]]: транскрипција 4415646 wikitext text/x-wiki '''Димитру М. Јон''' ({{lang-ro|Dumitru M. Ion}}) — [[Романија|романски]] [[поет]], [[раскажувач]], [[романописец]], [[есеист]], [[критичар]], [[драмски автор]], [[преведувач]], [[антологичар]]. == Животопис == Димитру Јон е роден во с. [[Бретешти]], [[Куртеа де Арџеш]], [[Романија]] на {{роден на|26|септември|1947}} година. Завршил [[Академија за театар и филм „Ј. Л. Караџале“]], [[Букурешт]], [[1971]] година. Член на [[Сојузот на писателите на Романија]] е од [[1967]] година. До Револуцијата (1989) работел како професионален слободен писател. Од 1991 година ги создал книгоиздателството „[[Ориент Окуирент]]“, чиј сопственик е, Меѓународниот фестивал Поетски ноќи во Куртеа де Арџеш (1997) чиј претседател е, како и Меѓународната академија Ориент - Оксидент (1998) на која е претседател. За член надвор од работниот состав на МАНУ е избран во 2000 година. Почесен член на ДПМ. Автор е на книгите: Јадец (поезија, 1966), Летачки чинии (роман за деца, 1969), Лов (поезија, 1969), Балкански (поезија, 1970), Коњски Велигден (роман, 1970), Поет на дванаесет години (поезија за деца, 1972), Фалшив трактат за лов (поезија, 1973), Сказна за прекрасните патувања (роман, 1973), Сир и Еликсир (драма и стихови, 1973), Боја и арома(поезија, 1974), Надмености (поезија, 1974), Лов на тигри(проза и песни во проза, 1976), Метеор кој заборавил да падне (роман за деца, 1976), Елфи во Горуса (романи, 1979), Вавилон (романи, 1981), Лов(избор поезија, 1981), Скрибот и претставата (роман, 1985), Јован Метафора (поезија, 1986), Ѓаволот во Свети Стефан (романи, 1998), Фараон (стихови, 2000). Автор на антологијата Македонска лирска фаланга (1991). Превел и објавил над 60 книги од македонски писатели. Добитник е на наградите: „Лучеафаул“ (за поезија, 1964), „Наполи оспити“(поезија, Неапол. Италија, 1970), „Албатрос“(за проза, 1970), Награда на Сојузот на писателите од Романија (1974, 1982), Награда на Сојузот на Младина на Романија (за поезија, 1974), награди на Сојузот на книжевните преведувачи на Македонија (1977, 1982, 1986, 1989, 1991), Награда за најубава песна, Струшки вечери на поезијата, 1993 г. Почесно „Рациново признание“ (2000). {{Биографија-никулец}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Јон, Димитру М.}} [[Категорија:Романски писатели]] [[Категорија:Романски поети]] [[Категорија:Живи луѓе]] 57jkbwfvhyf55de1jggv2k7xkew5z37 5378816 5378812 2025-06-11T06:46:27Z P.Nedelkovski 47736 додадена/изменета предлошка, изменета категоризација 5378816 wikitext text/x-wiki '''Думитру М. Јон''' ({{lang-ro|Dumitru M. Ion}}) — [[Романија|романски]] [[поет]], [[раскажувач]], [[романописец]], [[есеист]], [[критичар]], [[драмски автор]], [[преведувач]], [[антологичар]]. == Животопис == Думитру Јон е роден во с. [[Бретешти]], [[Куртеа де Арџеш]], [[Романија]] на {{роден на|26|септември|1947}} година. Завршил [[Академија за театар и филм „Ј. Л. Караџале“]], [[Букурешт]], [[1971]] година. Член на [[Сојузот на писателите на Романија]] е од [[1967]] година. До Револуцијата (1989) работел како професионален слободен писател. Од 1991 година ги создал книгоиздателството „[[Ориент Окуирент]]“, чиј сопственик е, Меѓународниот фестивал Поетски ноќи во Куртеа де Арџеш (1997) чиј претседател е, како и Меѓународната академија Ориент - Оксидент (1998) на која е претседател. За член надвор од работниот состав на МАНУ е избран во 2000 година. Почесен член на ДПМ. ==Творештво== Автор е на книгите: Јадец (поезија, 1966), Летачки чинии (роман за деца, 1969), Лов (поезија, 1969), Балкански (поезија, 1970), Коњски Велигден (роман, 1970), Поет на дванаесет години (поезија за деца, 1972), Фалшив трактат за лов (поезија, 1973), Сказна за прекрасните патувања (роман, 1973), Сир и Еликсир (драма и стихови, 1973), Боја и арома(поезија, 1974), Надмености (поезија, 1974), Лов на тигри(проза и песни во проза, 1976), Метеор кој заборавил да падне (роман за деца, 1976), Елфи во Горуса (романи, 1979), Вавилон (романи, 1981), Лов(избор поезија, 1981), Скрибот и претставата (роман, 1985), Јован Метафора (поезија, 1986), Ѓаволот во Свети Стефан (романи, 1998), Фараон (стихови, 2000). Автор на антологијата Македонска лирска фаланга (1991). Превел и објавил над 60 книги од македонски писатели. Добитник е на наградите: „Лучеафаул“ (за поезија, 1964), „Наполи оспити“(поезија, Неапол. Италија, 1970), „Албатрос“(за проза, 1970), Н ==Награди== * Награда на Сојузот на писателите од Романија (1974, 1982), * Награда на Сојузот на Младина на Романија (за поезија, 1974), * награди на Сојузот на книжевните преведувачи на Македонија (1977, 1982, 1986, 1989, 1991), * Награда за најубава песна, Струшки вечери на поезијата, 1993 г. * Почесно „Рациново признание“ (2000). {{МАНУ}} {{Биографија-никулец}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Јон, Думитру М.}} [[Категорија:Романски писатели]] [[Категорија:Романски поети]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Академици на МАНУ]] n84j2alhta3m2z8iczmar4bjrt0lohy 1 157251 5378814 724883 2025-06-11T06:42:14Z P.Nedelkovski 47736 P.Nedelkovski ја премести страницата [[Разговор:Димитру М. Јон]] на [[Разговор:Думитру М. Јон]]: транскрипција 724883 wikitext text/x-wiki {{Сзр}} grwuoyit2h633gvkn6btn064whmp5dc 0 181583 5378825 5119483 2025-06-11T07:21:35Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378825 wikitext text/x-wiki '''Кабадаја''' ([[сленг]]) означува некомпетентен поединец од машки пол кој залудно се обидува да создаде невистинска перцепција на големец за себе пред остатокот од општеството. Овој сленг наоѓа употреба главно во [[Прилепско-битолски дијалект|битолското говорно подрачје]]. == Потекло на зборот == Според некои извори зборот „Кабадаја“ има турско потекло. Потекнува од зборовите „каба“ што во превод значи груб и „даха“ што во превод значи гордост.<ref name="gtrans">http://translate.google.com/</ref> Според [[Павел Шатев]], и неговата „[[Заточението во сахара]]“, кога бил во затворите во [[Триполи]] и [[Фезан]], покрај администрацијата во затворот имало и некои „главни“ затвореници кои собирале [[данок]]. Една затворска ќелија имала од 50-100 затвореници од кои еден бил главен. На [[Арапски јазик|арапски]] ги викале каба-даии и Павел Шатев спомнува дека денешниот термин кабадаја потекнува токму од таму.<ref name="Заточението в Сахара-Фезан">Павел Шатев - Заточението в Сахара-Фезан</ref> == Голич кабадаја == Голич кабадаја е посебен вид на кабадаја кој ги троши сите свои материјални средства, кои во повеќето случаи ги нема во изобилство, за да покаже големство пред другите. == Кабадајлук == * Еден од познатите битолски кабадаи патувал со авион и се однесувал недолично кон една [[стјуардеса]]. После неколку опомени стјуардесата го замолила да се упристои а тој ѝ одговорил: „Зошто? Да не ме слезиш од авионот?“. * Влегол кабадаја во некоја продавница и ѝ рекол на продавачката: „Ај дека ти ќе трчаш по мене“. Таа непристојно го негирала неговото тврдење, а тој брзо украл нешто од продавницата и со трчање почнал да бега. Продавачката изненадена почнала да трча по него, а кабадајата во тој момент застанал велејќи ѝ: „Кога ти велев дека ќе трчаш по мене ти не ми веруваше“.<ref name="kajgana">{{Наведена мрежна страница |url=http://forum.kajgana.com/threads/%D0%9A%D0%BE%D1%98-%D0%B5-%D0%BD%D0%B0%D1%98%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B0-%D0%9A%D0%90%D0%91%D0%90%D0%94%D0%90%D0%88%D0%90-%D0%B2%D0%BE-%D0%91%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B0.6153/ |title=архивска копија |accessdate=2012-07-22 |archive-date=2012-01-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120129150035/http://forum.kajgana.com/threads/%D0%9A%D0%BE%D1%98-%D0%B5-%D0%BD%D0%B0%D1%98%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B0-%D0%9A%D0%90%D0%91%D0%90%D0%94%D0%90%D0%88%D0%90-%D0%B2%D0%BE-%D0%91%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B0.6153/ |url-status=dead }}</ref> * Некој кабадаја нуркал во [[Охридско Езеро|Охридското Езеро]], но кога повторно се појавил на површината забележал дека тоа е [[Преспанско Езеро|Преспанското]]. * Отишол некој кабадаја во ноќен клуб и почнал да вика на цел глас дека со сите девојки кои биле таму имал спиено. На некоја девојка ѝ здодеало и му рекла дека со неа нема спиено, а тој ѝ одговорил: „Со вас од село уште немам стигнато да спијам“. * Се паркира кабадаја пред познат битолски ноќен клуб со нов зелен [[Мерцедес]]. Некој од обезбедувањето му рекол: „Со здравје да си го возиш Мерцедесот“, а овој му одговорил: „Фала. И не ти велам поубав да ти се врати бидејќи нема!“.<ref name="kajgana" /> == Кабадаја во популарната култура == * Битолската [[панк]] група „[[Паркети (музичка група)|Паркети]]“ имаат направено обработка на старогратската песна посветена на Ацо Саатчијата „[[Ацо Кабадаја]]“. * Во 2005 е снимен филмот „[[Кабадаја (филм)|Кабадаја]]“ во кој се зборува за животниот стил на кабадаите. Режисер на филмот е [[Мартин Мирчевски]] а во него учествуваат многу познати личности од [[Битола]] како [[Зоран Лазаревски - Паљо]], [[Менде Петковски]] и други. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == [http://forum.kajgana.com/threads/%D0%9A%D0%BE%D1%98-%D0%B5-%D0%BD%D0%B0%D1%98%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B0-%D0%9A%D0%90%D0%91%D0%90%D0%94%D0%90%D0%88%D0%90-%D0%B2%D0%BE-%D0%91%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B0.6153/ Форум дискусија за Битолските кабадаи] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120129150035/http://forum.kajgana.com/threads/%D0%9A%D0%BE%D1%98-%D0%B5-%D0%BD%D0%B0%D1%98%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B0-%D0%9A%D0%90%D0%91%D0%90%D0%94%D0%90%D0%88%D0%90-%D0%B2%D0%BE-%D0%91%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B0.6153/ |date=2012-01-29 }} [http://www.youtube.com/watch?v=NgS34kDLMTE Филмот „Кабадаја“ на YouTube] [[Категорија:Социолингвистика]] q5s8avik0swog988yixnywezfb9ai0r 0 187378 5378789 5193784 2025-06-11T04:56:08Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378789 wikitext text/x-wiki {{Историја на Бразил||}} Денешната територија на [[Бразил]] била населена најмалку пред 8.000 години.<ref>Levine, R.M., & Crocitti, J.J. (1999). [http://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&printsec=frontcover&dq=The+Brazil+reader:+History,+culture,+politics. ''The Brazil reader: History, culture, politics.''] p.[http://books.google.com/books?id=R28K2JA9PM8C&pg=PA11 11]. Durham, NC: Duke University Press.</ref> Повеќето домородни народи кои живееле и живеат на територијата на Бразил се верува дека се потомци од првиот бран мигранти од [[Северна Азија]], поточно [[Сибир]], коишто го преминале [[Берингов Проток|беринговиот проток]] кон крајот на ледената епоха околу 9000-та год. п.н.е. Во 1500-та год. од н.е. територијата на модерен Бразил имала население од околу 3 милиони, разделено во над 2000 нации и племиња. Во текот на наредните три века, Бразил бил непрекинато колонизиран од [[Португалци]]те. Лингвистиката открила над 188 живи [[Бразилски јазици|домородни јазици]] со над 150,000 говорници. Во 2007 Националната Индијанска Фондација (Fundação Nacional do Índio) го изнесла податокот за 67 домородни племиња кои сè уште живеат без допир со конвенционалната цивилизација. [[Педро Алварес Кабрал]] го открил ова подрачје во [[1500]] година. Во тоа време домородците биле семи-номади концентрирани околу бреговите најмногу онаву каде што се влеваат поголемите реки во океанот. == Колонизација == [[Податотека:Non-Native American Nations Control over South America 1700 and on.gif|200px|thumb|лево|политичкото формирање на [[Јужна Америка]]]] {{Главна|Колонијален Бразил}} Во почетокот [[Португалија]] не гледала со многу интерес кон Бразил, во главно поради профитот што го остварувала при тргување со [[Индија]], [[Индокина]], [[Кина]] и [[Јапонија]]. Во текот на овој период дрвото Бразил е најексплотираниот ресурс. Од 1530&nbsp;г. [[Листа на Португалски Монарси|Португалската Круна]] го ревизирала [[Наследните Капетании]] со цел подобро да ја управува новата колонија. Неколку рани населби биле основани покрај брегот, заедно со колонијалната престолнина [[Салвадор]] во 1549-та во [[Залив на Сите Светци|заливот на сите светци]], и градот [[Рио де Жанеиро]] бил основан во март 1567 на југ. Колонизаторите адаптирале економија за производство на намирници за извоз кон [[Европа]]. Од 17 век. приватни експедиции од Капетанијата Саун Пауло, нарекувани [[Бандеиранти]] ја истажувале и раширувале територијата на Бразил. Во 18 век тие пронашле злато и дијаманти на територијата на денешната држава [[Минас Жераис]]. Профитот од Благово е искористен за издржување на Португалската империја. Начинот на владеењето со Бразил и скапиот живот на Португалската монархија довела до движење за независност на Бразил. Производството на злато почнало да стагнира кон крајот на 18 век. Колониите се главно експлоатирани од робовите - домородците и Африканците. За разлика од соседните Шпански поседи, Португалската колонија го задржала територијалниот, политичкиот и лингвистиочкиот унитаритет. == Империја == {{Главна|Бразилска Империја}} Во [[1808]], кралот [[Жоао VI]] од [[Португалија]], бегајќи пред [[Наполеон]], се преселил во Бразил со целата кралска фамилија како и владата. Тие пребегале во [[Рио де Жанеиро]], и градот тогаш станал престолнина на Португалската Империја. Рио останал престолнина помеѓу 1808 и 1815-та. После тоа [[Обединето Кралство на Бразил, Португалија и Алгаверите|Обединетото Кралство на Бразил, Португалија и Алгаверите]] (1815-1825) било прогласено, со престолнина [[Лисабон]], Откако Јоао VI во 1821 се вратил во Португалија неговиот син-престолонаслидник станал регент на Бразил. Следејки серија политички инциденти Бразил станал независен на 7 септември 1822. На 12 октомври 1822 Дом Педро бил прогласен за прв император на Бразил, крунисан на 1 декември 1822. Португалија ја Признала независноста во 1825-та. Во 1824-та Педро го распуштил конститутивното собрание со образложение дека ја загрозува слободата, и донел устав по терк на Португалија и Франција. Управувањето на Педро било почнато да се смета за административно неадекватно. Политички притисоци го натерале Императорот да ја отстапи власта на својот 5 годишен син Педро Втори на 7 април 1831. Педро Први заминал во португалија, а додека Педро Втори да достигне адолесценција Бразил бил управуван од регенти сè до 1840-та. На 23 јули 1840 Педро Втори бил крунисан за император. Неговото владеење го одбележува бумот на кафе извоз, [[Војна на Тројната Алијансав|војната на тројната алијанса]] и крајот на робо-тргувањето со Африка на Америка во 1850. Во Бразил ропството е аболирано во 1888-ма. По укинувањето на ропството во бразил почнале да доагааат многу европски емигранти. Подоцна почнало да зема сила републиканското движење. Во 1889 Педро абдицирал и републиканскиот систем бил усвоен. == Република == Крајот на [[19 век]] и почетокот на [[XX век]], Бразил привлечил преку 5 милиони европски и јапонски имигранти кои се обидувале да ја пробаат среќата во Бразил. Бразилската демократија трипати била заменувана диктатура: [[1930]] - [[1934]] и [[1937]] - [[1945]] од страна на [[Жетулио Варгас]] и [[1964]] - [[1985]] од страна на група генерали на војски. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * {{en}} {{pt icon}} [http://www.brazilink.org/history.asp Историја на Бразил] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20050403162239/http://www.brazilink.org/history.asp |date=2005-04-03 }} * {{en}} [http://www.newadvent.org/cathen/02745c.htm Бразил] - Информации од ''Catholic Encyclopedia''. * {{en}} [http://www.historyofnations.net/southamerica/brazil.html Историја на Бразил] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110514095423/http://www.historyofnations.net/southamerica/brazil.html |date=2011-05-14 }} - Од 1500 до денес * {{en}} [http://www.brazilnow.info/timeline01.php Хронолошки поглед од историјата на Бразил] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20060210192249/http://brazilnow.info/timeline01.php |date=2006-02-10 }} - Најважните дати во историјата на Бразил, од 1500 до денес * {{pt icon}} [http://www.meusestudos.com/historia-do-brasil/ MeusEstudos.com: História do Brasil]. {{Јужна Америка по тема|Историја на}} {{DEFAULTSORT:Бразил, историја}} [[Категорија:Историја на Бразил| ]] nskfzvu1pfrj789tk1ee1sp6fbj6khd 0 392251 5378807 4664612 2025-06-11T06:23:26Z P.Nedelkovski 47736 ажурирање 5378807 wikitext text/x-wiki '''Кшиштоф Доминик Вроцлавски''' ([[полски јазик|полски]] Krzysztof Dominik Wrocławski), ({{роден во|Радом}}, {{роден на|28|септември|1937}} - {{починат во|Варшава}}, {{починат на|23|јуни|2022}}) — [[Полска|полски]] [[славистика|славист]], [[филолог]], [[фолклорист]] и [[книжевен историчар]]. Тој врши истражувања главно во областа на јужнословенска народна (усна) книжевност и популарна литература, современа култура, полско-словенски литерарни и културни врски. Кшиштоф Вроцлавски е автор на многу научни работи посветени на таа тема. Пишува исто така и за полската дијаспора во светот. ==Објавени научни дела== *''Македонскиот народен раскажувач Димо Стенкоски'' (tom 1-2 [[1979]] - [[1984]]) *''List z nieba, czyli epistoła o niedzieli'' ([[1991]]) *''Споредбена монографија на македонското село Јабланица и полското село Пјентки-Грензки'' (tom 3, [[1992]], соавтор) *''Polacy w Bośni, Polacy o Bośni'' ([[2003]], redaktor) *''Samowiły i pasterze'' ([[1981]]) *''O Bogu, Jego sługach i diabelskich sztuczkach. Setnik legend południowej Słowiańszczyzny'' ([[1985]]) *''Studia o literaturach i folklorze Słowian'' ([[1991]]) *''Folia Philologica Macedono-Polonica'' ([[2000]] tom 5, коредактор) == Надворешни врски == * {{Наведена мрежна страница|url=http://manu.edu.mk/clenovi_nadvor/krzysztof-wroclawski/|title=Д-р Кшиштоф Вроцлавски (Krzysztof Wrocławski) – МАНУ|date=|work=manu.edu.mk|archive-url=https://web.archive.org/web/20200810090911/http://manu.edu.mk/clenovi_nadvor/krzysztof-wroclawski/|archive-date=2020-08-10|accessdate=2021-10-11}} * [http://www.iszip.uw.edu.pl/files/pdf/publikacje_wroclawski_k.pdf Библиографија на научната и стручна работа] (pdf) {{Нормативна контрола}} {{Биог-никулец}} {{МАНУ}} {{DEFAULTSORT:Вроцлавски, Кшиштоф}} [[Категорија:Полски слависти]] [[Категорија:Полски македонисти]] [[Категорија:Полонисти]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 1937 година]] [[Категорија:Професори на УКИМ]] [[Категорија:Академици на МАНУ]] r03g0shdpjwbnkiw3pjbo6qfibqje9v 0 766716 5378762 5362279 2025-06-10T21:07:25Z Redaktor GLAM 92835 Higher resolution version of image 5378762 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Азори | native_name = ''{{јаз|pt|Açores}}'' | other_name = | settlement_type = [[Автономен регион на Португалија]] <!-- images, nickname, motto --> | image_skyline = Açores 2010-07-19 (5047589237).jpg | image_caption = Планината [[Пику (вулкан)|Пику]] симбол на Азорите | image_flag = Flag of the Azores.svg | image_shield = Coat of arms of the Azores.svg | motto = {{јаз|pt|'''Antes morrer livres que em paz sujeitos'''}}<br/><small>(македонски: "Попрво умри слободен отколку помирен со ропство")</small> | nickname = | etymology = ''{{јаз|pt|açor}}'', [[Португалски јазик|Португалски]] за [[северен јастреб]] (''Accipiter gentilis'', [[:pt:Açor]]), вид граблива птица <!-- location --> | subdivision_type = Земја | subdivision_name = {{знаме|Португалија}} | subdivision_type1 = Автономен регион | subdivision_name1 = {{знаме|Азори|author=Азори}} | subdivision_type2 = Регион | subdivision_name2 = Атлантски Океан | subdivision_type3 = Подрегион | subdivision_name3 = Средноатлантски гребен | subdivision_type4 = Положба | subdivision_name4 = [[Азорско плато]] | parts_type = Општини | parts_style = | p1 = | p2 = | p3 = | p4 = | p5 = | p6 = | p7 = | p8 = | p9 = | p10 = | p11 = | p12 = | p13 = | p14 = | p15 = | p16 = <!-- maps and coordinates --> | image_map = Locator map of Azores in EU.svg | map_caption = Местоположба на Азорите во однос на Португалија (зелено) и остатокот од [[Европска унија|Европската Унија]] (темносина) | pushpin_map = | pushpin_relief = | pushpin_map_caption = | coordinates = | coordinates_footnotes = <!-- government type, leaders --> | leader_title1 = Претседател | leader_name1 = [[Васко Кордеиро]] <!-- seat --> | seat = [[Понта Делгада]], [[Хорта]], [[Ангра ду Хероизму]] | seat_type = Главни градови <!-- established --> | established_title = Населба | established_date = 15 август 1432 | established_title1 = Административна автономија | established_date1 = околу 1895 | established_title2 = Политичка автономија | established_date2 = 4 септември 1976 <!-- area --> | area_footnotes = | area_total_km2 = 2333 | area_total_sq_mi = | area_land_sq_mi = | area_water_sq_mi = <!-- elevation --> | elevation_footnotes = | elevation_m = | elevation_ft = <!-- population --> | population_as_of = 2012 | population_footnotes = | population_total = 245746 | population_density_km2 = auto | population_density_sq_mi= | population_demonym = <!-- time zone(s) --> | timezone1 = [[Time in Portugal|AZOT]] | utc_offset1 = −1 | timezone1_DST = AZOST ([[UTC±00:00|UTC]]) | utc_offset1_DST = <!-- postal codes, area code --> | ISO 3166-2 code = PT-20 | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 9XXX-XXX | area_code_type = | area_code = (+351) 29X XX XX XX<ref author="Azores Area Codes">{{Наведена мрежна страница|title=What is Azores dialing code?|url=http://www.happyzebra.com/dialing-codes/Azores-area-code.php|website=happyzebra.com|accessdate=30 June 2014|archive-date=2015-04-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20150402150917/http://www.happyzebra.com/dialing-codes/Azores-area-code.php|url-status=dead}}</ref> | geocode = | iso_code = | blank_name = ccTLD | blank_info = [[.pt]] | blank1_name = | blank1_info = | blank2_name = Се вози на | blank2_info = десно | blank3_name = [[Демоним]] | blank3_info = Азореец | blank4_name = [[Патроним]] | blank4_info = [[Светиот Дух|Espírito Santo]] | blank5_name = Празник | blank5_info = 51ви ден (понеделник) по Велигден (Dia da Região Autónoma dos Açores) | blank6_name = Химна | blank6_info = {{јаз|pt|[[A Portuguesa]]}}&nbsp;(национална)<br/> {{јаз|pt|[[Hino dos Açores]]}}&nbsp;(regional) | blank7_name = Валута | blank7_info = [[Евро]] (€)<ref>Until 2002, the [[Portuguese escudo]] was used in financial transactions, and until 1910 the [[Portuguese real]] was the currency used by the monarchy of Portugal.</ref> | blank_name_sec1 = [[Human Development Index|HDI]] (2017) | blank_info_sec1 = 0.795<ref author="GlobalDataLab">{{Наведена мрежна страница|url=https://hdi.globaldatalab.org/areadata/shdi/|title=Sub-national HDI - Area Database - Global Data Lab|website=hdi.globaldatalab.org|language=en|access-date=2018-09-13}}</ref><br/>{{color|#090|high}} · [[List of Portuguese regions by Human Development Index|7th]] <!-- website, footnotes --> | website = [http://www.azores.gov.pt/ www.azores.gov.pt] | footnotes = Географски детаљ од CAOP (2010)<ref>{{citation|url=http://www.igeo.pt/produtos/cadastro/caop/download/Areas_Freg_Mun_Dist_CAOP2010.zip |title=Carta Administrativa Oficial de Portugal |publisher=Instituto Geográfico Português |location=Lisbon, Portugal |language=pt |accessdate=1 January 2012 |year=2010 |editor=IGP |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110521174146/http://www.igeo.pt/produtos/cadastro/caop/download/Areas_Freg_Mun_Dist_CAOP2010.zip |archivedate=21 May 2011 |df=dmy }}</ref> запис од Instituto Geográfico Português (IGP) }} '''Азори''' или '''Азорски Острови''' (службено: Автономен регион Азори, [[Португалски јазик|португалски]]: ''Região Autónoma dos Açores'') се [[Португалија|португалски острови]] во северниот дел на [[Атлантски Океан]], околу 1.500 км западно од брегот на [[Европа]], односно, од копнениот дел на [[Португалија]]. Азорите се истовремено и автономна покраина на [[Португалија]], а нејзин најголем град и центар, [[Понта Делгада]], е и управно седиште на покраината. Како што Азорите имаат статус на автономна покраина, така директно се составен дел на [[Европска Унија|Европската Унија]] како нејзин краен дел. Во оваа територија се издвојуваат девет значајни острови. На запад се [[Флориш(остров)|Флориш]] и [[Корву (остров)|Корву]], во средината се [[Грасиоза (остров)|Грасиоза]], [[Терсејра (остров)|Терсејра]], [[Саун Жоржи (остров)|Саун Жоржи]], [[Пику (остров)|Пику]] и [[Фајал (остров)|Фајал]], додека [[Саун Мигел (остров)|Саун Мигел]] и [[Санта Марија (Азори)|Санта Марија]] се на исток. Азорите се создадени од [[Вулкан|вулканска активност]] што се случила пред илјадници години и се наоѓаат во средината на Атлантскиот Океан. На повеќето од плажите на островите песокот има потемна боја, токму поради вулканското потекло<ref name="ИГЕО" />{{Наведена мрежна страница|url=https://www.igeografija.mk/Portal/?p=3944|title=Магичните Азорски Острови|work=ИГЕО-ПОРТАЛ|accessdate=2018-12-05}}</ref>. == Историја == [[Податотека:Azores - Theatrvm orbis terrarvm 1592 (4739970).jpg|мини|Стара мапа на Азорите|283x283пкс]] [[Податотека:Azores Islands Map.jpg|мини|Карта на Азорите|285x285пкс]] Азорите се познати од 14 век, како што може да се види во еден [[Каталонска мапа|Каталонски атлас]]. Тие биле откриени во 1427 година од страна на Португалецот [[Хенрик Морепловецот]], кој ги открил случајно враќајки се од [[Канарски Острови|Канарските Острови]] кон Португалија. Мал број на наводни [[хипогеј|хипогеи]], земјени структури врежани во карпите, биле идентификувани на островите Корву, Санта Марија и Терсејра од страна на португалскиот археолог [[Нуно Рибејро]], кој шпекулира дека тие би можеле да датираат од пред 2000 години, алудирајќи на човечко присуство на островот уште пред [[Португалци]]те.<ref>{{Citation|website=Correio da Manhã|language=pt|accessdate=18 June 2011|title=Estruturas podem ter mais de dois mil anos: Monumentos funerários descobertos nos Açores|date=5 March 2011|location=Lisbon, Portugal|editor=J.M.A.|publisher=Cofina Media|url=http://www.cmjornal.xl.pt/detalhe/noticias/ultima-hora/monumentos-funerarios-descobertos-nos-acores|archive-date=2011-05-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20110514153752/http://www.cmjornal.xl.pt/detalhe/noticias/ultima-hora/monumentos-funerarios-descobertos-nos-acores|url-status=dead}}</ref> Ваквите структури се користеле на Азорите за складирање на [[Жито|житни култури]], но тврдењата на Рибејро дека истите би можеле да бидат гробници,остануваат непотврдени. Недостасува детален преглед и датирање за да се потврди валидноста на овие шпекулации.<ref>{{Citation|publisher=Açoreana Oriental|language=pt|accessdate=27 June 2011|title=Estudos arqueológicos podem indicar presença prévia ao povoamento das ilhas|date=27 June 2011|location=Ponta Delgada (Azores), Portugal|editor=AO Online|url=http://www.acorianooriental.pt/noticias/view/216916}}</ref> Не е јасно дали овие структури се природни или вештачки и дали претстоеле при португалската колонизација на Азорите од 15 век. Цврстата потврда за човечко присуство во архипелагот пред Португалците сè уште не е објавена. [[Податотека:Desembarcoislasterceiras.jpg|мини|281x281пкс|Пристугнување на шпански трупи на островот Терсејра за време на кризата на португалската сукцесија од 1580 година (фреска на манастирот Св. Лоренс од Ескоријал).]] === Населување === Населувањето на островите почнало во 1439 година.<ref name="ИГЕО" /> Тамошното население оттогаш до денес развило свој оригинален идентитет и културни каректеристики како комбинација на португалските културни каректеристики и примеси од имиграцијата на разни народи со нивните култури кои се населиле на островите во минатите векови.<ref name="ИГЕО" /> [[Податотека:Vista_sobre_Angra_do_Heroismo.jpg|мини|Ангра ду Хероизмо, најстариот постојано населен град во архипелагот на Азорите и Светското наследство на УНЕСКО|281x281пкс]] На Санта Марија немало крупни животни па затоа, по откривањето и пред населувањето на островот пуштиле овци како ресурс за храна на идните доселеници. Меѓутоа, населувањето не се случило веднаш. Кај Португалците немало голем интерес да се населат во изолиран [[архипелаг]] дотогаш непознат за цивилизацијата. Сепак, [[Гонсало Велхо Кабрал]] трпеливо ги собирал ресурсите за доселениците во следните три години (1433-1436) и отпловил да формира колонии отпрвин на Санта Марија, а потоа и на Саун Мигел. Населениците ги расчистиле грмушките и карпите за да посадат житни култури, винови лози, шеќерна трска и други растенија погодни за локална употреба и со комерцијална вредност. Тие донеле [[домашни животни]], како што се кокошки, зајаци, говеда, овци, кози и свињи, изградиле куќи и утврдиле села. Архипелагот во голема мера се населил од копното на [[Португалија]]. Португалските доселеници дошле од провинциите [[Алгарве]], [[Мињу]], [[Алентежо]] и [[Рибатежу]], како и од [[Мадејра]]. Саун Мигел првпат бил населил во 1449 година со доселеници главно од [[Екстремадура|Естремадура]], Алто Алентежо и [[Алгарве]], на копното Португалија, под команда на [[Гонсало Велбо Кабрал]]. Првите доселеници биле португалски сефардски [[Евреи]] кои избегале од притисоците за [[инквизиција]] во Португалија. Во 1522, [[Вила Франка до Кампо]], тогаш главен град на островот, бил уништен од [[земјотрес]] и лизгање на земјиштето при што загинале околу 5.000 луѓе, а главниот град бил преместен во [[Понта Делгада]]. Градот [[Вила Франка ду Кампу]] повторно бил изграден на првичното место и денес е просперитетно пристаниште за јахти. [[Понта Делгада]] го добила својот градски статус во 1546 година. Првите доселеници се занимавале со земјоделство и до 15 век островот Грасиоза извезувал пченица, јачмен, вино и ракија. Стоката била праќана во Терсејра во голема мера поради близината на островот. Во XVIII и XIX век, на Грасиоза престојувале многу истакнати личности, меѓу кои и [[Франсоа Рене де Шатобријан|Шатобријан]], францускиот писател кој поминал оттука додека бегал во Америка за време на [[Француска револуција|Француската револуција]], [[Алмејда Гарет]], португалски поет и принцот Алберт од Монако, океанограф од 19 век, кој водел неколку експедиции во водите на Азорите. Тој пристигнал на својата јахта ''Хирондел'', и ја посетил ''фурна да калдеира'', познатата пештера на топли извори. Во 1869 година, авторот [[Марк Твен]] ја објавил книгата "Невини во странство" ''(''[[Англиски јазик|англиски:]] ''The Innocents Abroad)'', во која го опишал времето поминато на Азорите. Островот [[Саун Жоржи (остров)|Саун Жоржи]] за првпат се спомнува во 1439 година, но вистинскиот датум на неговото откривање е непознат. Во 1443 островот веќе бил населен, но активното населување започнало само со доаѓањето на [[Фламанци|фламанскиот]] благородник [[Вилхелм ван дер Хеген]]. До 1490 година, на островите [[Терсејра (остров)|Терсејра]], Пику, Фајал, Саун Жоржи и Флориш живееле 2.000 Фламанци. Бидејќи имало толку голема фламанска населба, Азорите станале познати и како ''Фламански Острови'' или Острови на Фландрија. Во 1583 година, [[Филип II (Шпанија)|Филип II од Шпанија]], ја испратил својата флота на Азорите. По успехот на неговата флота во [[Битка кај Понта Делгада|Битката кај Понта Делгада]], Шпанија ги држела Азорите под „заробеништво“ од 1580-1642 година. После војната со Шпанија за повраток на независноста, Португалија си го вратила архипелагот. Во доцниот 16 век, Азорите и [[Мадејра]] почнале да се соочуваат со пренаселеност. Заради економски причини, некои луѓе почнале да емигрираат во [[Бразил]].<ref author="ImperialAge1989">{{Наведена книга|first=G.V|last=Scammell|title=The First Imperial Age|year=1989|publisher=Unwin Hyman}}</ref> Во 1836, архипелагот бил поделен на три административни окрузи: *'''Ангра''' округот ги вклучувал островите Тецеира, Сао Хорхе и Грасиоза. Главниот град Ангра до Хероизмо бил на островот Терсејра. *'''Хорта''' округот ги опфаќал островите Пику, Фајал, Флориш и Корву. Главниот град Хорта бил на островот Фајал. *'''Понта Делгада''' округот ги вклучувал островите Саун Мигел и Санта Марија. Главниот град Понта Делгада бил на островот Саун Мигел. Во 1868 година, Португалија почнала да ги печати Азорите на поштенски марки. Помеѓу 1892 и 1906 година, биле печатени посебни [[Поштенска марка|поштенски марки]] за употреба во трите административни области. Во 1944 година, САД изградила мала и краткотрајна воздухопловна база на островот [[Санта Марија (остров)|Санта Марија]].<ref>{{Наведено списание|last=Crew|first=David F.|last2=Steinweis|first2=Alan E.|last3=Petropoulos|first3=Jonathan|date=1997|title=Art, Ideology, & Economics in Nazi Germany: The Reich Chambers of Music, Theater, and the Visual Arts|url=http://dx.doi.org/10.2307/3190212|journal=South Central Review|volume=14|issue=3/4|pages=98|doi=10.2307/3190212|issn=0743-6831}}</ref> Во 1945 година, на островот [[Терсејра (остров)|Терсејра]] била изградена нова база, ''Лажис Филд''. Оваа воздушна база е во областа наречена Лажис и е заеднички американско-португалски потфат. Лажис Филд продолжува да ги поддржува американските и португалските вооружени сили. За време на [[Студена војна|Студената војна]], американските морнарички борбени единици П-3 Орион патролирале во Северниот Атлантски Океан заради подморниците на [[Сојуз на Советските Социјалистички Републики|советската морнарица]] и површинските воени бродови. Во 1976 година Азорите станале автономен регион а поранешните три окрузи (Ангра, Хорта, Понта Делгада) биле укинати во 1978 година. На 16 март 2003 година, на „Азорскиот Самит“ се сретнале на американскиот претседател [[Џорџ В. Буш|Џорџ Буш]], британскиот премиер [[Тони Блер]], шпанскиот премиер Хосе Марија Азнар и португалскиот премиер Жозе Мануел Баросо, на разговори за иднината интервенција во Ирак<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://dx.doi.org/10.1163/2210-7975_hrd-9828-0050|title=field-report-iraq-humanitarian-needs-persist-mar-17-2010|work=Human Rights Documents online|accessdate=2018-12-05}}</ref>. == Географија == [[File:Azores CIA.jpg|thumb|257x257px|Карта на Азорите.|алт=|лево]] {| class="wikitable" style="float:right;" |+Површина на островите на архипелагот ! rowspan="2" style="width:130px;" |Остров ! colspan="2" |Површина |- ! style="width:50px;" |км² ! style="width:50px;" |sq mi |- |[[Саун Мигел (остров)|Саун Мигел]]|| {{convert|759|km2|sqmi|0|disp=table}} | style="text-align:right;" |293 |- |[[Пику (остров)|Пику]]|| {{convert|446|km2|sqmi|0|disp=table}} | style="text-align:right;" |172 |- |[[Терсејра (остров)|Терсејра]]|| {{convert|403|km2|sqmi|0|disp=table}} | style="text-align:right;" |156 |- |[[Саун Жоржи (остров)|Саун Жоржи]]|| {{convert|246|km2|sqmi|0|disp=table}} | style="text-align:right;" |95 |- |[[Фајал (остров)|Фајал]]|| {{convert|173|km2|sqmi|0|disp=table}} | style="text-align:right;" |67 |- |[[Флориш (остров)|Флориш]]|| {{convert|143|km2|sqmi|0|disp=table}} | style="text-align:right;" |55 |- |[[Санта Марија (остров)|Санта Марија]]|| {{convert|97|km2|sqmi|0|disp=table}} | style="text-align:right;" |37 |- |[[Грасиоза (остров)|Грасиоза]]|| {{convert|62|km2|sqmi|0|disp=table}} | style="text-align:right;" |24 |- |[[Корву (остров)|Корву]]|| {{convert|17|km2|sqmi|0|disp=table}} | style="text-align:right;" |7 |} [[Архипелагот]] се наоѓа на приближно истата ширина како Лисабон (од 39 ° 43 'до 39 ° 55' северна [[географска ширина]]). Има многу влажна [[океанска клима]] со релативно мали годишни варијации. [[Вулкан]]ското потекло на сите [[остров]]и, кое се должи на [[жешка точка на Азорите|жешката точка на Азорите]], се докажува преку постоењето на многубројни конуси на исфрлената [[згура]] и неколку [[стратовулкан]]и со [[калдеира|калдеири]]. На повеќето острови се јавува интензивна [[земјотрес|сеизмичка]] активност. Вулканот [[Пику (вулкан)|Понта ду Пику]] на островот Пику се издига на надморска височина од 2,351 метри со што претставува највисока точка Азорите и на Португалија. Деветте острови се поделени во три природни географски групи: * Источната група ги сочинува островите [[Саун Мигел (остров)|Саун Мигел]] и [[Санта Марија (остров)|Санта Марија]], * Централната група ги сочинува островите [[Фајал (остров)|Фајал]], [[Терсејра]], [[Грасиоза (остров)|Грасиоза]], [[Саун Жоржи (остров)|Саун Жоржи]] и [[Пику (остров)|Пику]] (со највисоката точка на Азорите и на Португалија која изнесува 2351 м.), * Западната група ги сочинува островите [[Флориш (остров)|Флориш]] и [[Корву (остров)|Корву]]. {{wide image|Sete Cidades (panorama).JPG|1400px}}Површината на сите острови изнесува 2.355 км2. Нивната поединечна површина варира помеѓу 747 км2 на најголемиот (Саун Мигел) и 17 км2 на најмалиот (Корву). Азорите произлегле од она што се нарекува Азорско плато, регион од 5,8 милиони км2 кој е морфолошки нагласен со длабочина од 2.000 метри.<ref>Miranda, et al., 1998</ref><ref author="Machado, et al., 2008, p.14">Machado, et al., 2008, p.14</ref> Од геоструктурна перспектива, Азорите се наоѓаат над активната тројна спојка помеѓу трите големи тектонски плочи во светот ([[Северноамериканска Плоча]], [[Евроазиска Плоча]] и [[Африканска Плоча]]), што придонесува за постоење на многу фрактури во регионот на [[Атлантски Океан|Атлантикот]].<ref>Lúis, 1994, p.439–440</ref> Најзападните острови на архипелагот (Корву и Флориш) се наоѓаат на Северноамериканската Плоча, додека останатите острови се наоѓаат во рамките на границата помеѓу Евроазиската и Африканската Плоча. [[Средноатлантски Гребен|Средноатлантскиот Гребен]] е главната граница меѓу американската тектонска плоча и африканско-евроазиските плочи што поминува кај Азорите помеѓу островите Флориш и Фајал од север кон југ, потоа кон југозапад. Истата е сеизмички активна и подложна на вулканска активност. Вулканизмот на островот е поврзан со раседнувањето по должината на тројната спојка а ширењето на кората по постоечките фрактури предизвикува многу активни вулкански и [[Земјотрес|сеизмички настани]]<ref author="Ferreira, 2005, p.4">Ferreira, 2005, p.4</ref>.<ref>Ting Yang, et al., 2006, p.20</ref> Поголемиот дел од вулканската активност е центрирана првенствено по должината на Терсејранскиот расед. Од почетокот на населбата на островот, околу 15 век, биле регистрирани 28 регистрирани вулкански ерупции (15 копнени и 13 подморски). Последната значајна вулканска ерупција, вулканот [[Капелињос]] ([[Португалски јазик|португалски:]] Vulcão dos Capelinhos) се случила на брегот на островот Фајал во 1957 година. Најновата вулканска активност се случила во подводните вулкани од брегот на Серета и во каналот Пику-Саун Жоржи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.cvarg.azores.gov.pt/Cvarg/CentroVulcanologia/geologiaacores/GA+-+Vulcanismo+Historico.htm|title=Erupções vulcânicas históricas|trans-title=Historical Volcanic Eruptions|publisher=Centro de Vulcanologia e Avaliação de Riscos Geológicos (CVARG)|year=2010|accessdate=15 April 2010|archive-date=2012-03-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20120305153226/http://www.cvarg.azores.gov.pt/Cvarg/CentroVulcanologia/geologiaacores/GA+-+Vulcanismo+Historico.htm}}; Evidence for the submarine eruptions off the coasts of [[Velas]], [[São Jorge Island]] and Cachorro, [[Santa Luzia (São Roque do Pico)|Santa Luzia]], [[Pico Island]] included primarily from inferences and eyewitness testimonies about sulfuric gases and vapors released from the waters along the coast (15–24 February 1964 and 15 December 1963, respectively)</ref>{{Wide image|Interior da ilha das Flores, Lagoa Funda e Lagoa Rasa, 1, ilha das flores, Açores, Arquivo de Villa Maria, ilha Terceira, Açores.jpg|1000px|Островот Флориш|box width|center|alt=alt text}}<br />[[Податотека:Ilha_do_Pico_vista_da_Fajã_Grande,_Calheta,_ilha_de_São_Jorge,_Açores,_Portugal.JPG|мини|Планината Пику]] Островите на архипелагот биле формирани преку вулканска и сеизмичка активност во периодот на неогенот. Првите површини почнале да се појавуваат во водите на Санта Марија за време на [[Миоцен|миоценската епоха]] (пред околу 8 милиони години). Редоследот на формирањето на островите генерално се одликува според следново: Санта Марија (8,12 Ма), Саун Мигел (4,1 Ма), Терсејра (3,52 Ма), Грасиоза (2,5 Ма), Флориш (2,16 Ма), Фајал (0,7 Ма) Саун Жоржи (0,55 Ма), Корву (0,7 Ма) и најмладиот, Пику (0,27 Ма).<ref author="Carine, 2010, p.78">Carine, 2010, p.78</ref> Иако сите острови доживеале [[Вулкански избув|вулкански ерупции]] за време на нивната геолошка историја, во историјата на човечката населба, островите Санта Марија, Грасиоза, Флориш и Корву не доживеале никакви вулкански ерупции. Покрај активните [[Фумарола|фумароли]] и топли извори, останатите острови имале спорадични ерупции уште од 14 век. Освен вулканот [[Капелињос]] во 1957-58 година, последниот забележан пример на "островско формирање" се случил на брегот на Саун Мигел, кога островот [[Сабрина (остров)|Сабрина]] бил накратко формиран. [[Податотека:The Sabrina eruption off the Azores in 1811.jpg|мини|Ерупцијата Сабрина на Азорите во 1811 година]] Поради геодинамичното опкружување, регионот е центар на интензивна [[Земјотрес|сеизмичка активност,]] особено по тектонските граници на [[Средноатлантски Гребен|Средноатлантскиот гребен]] и Терсејрнскиот расед. Сеизмички настани, иако чести, обично тектонски или вулкано-тектонски по природа, со ниски до средни интензитети, повремено нагласени на ниво 5 или поголемо на скалата на Рихтер.<ref>Ferreira, 2005, p.110</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.cvarg.azores.gov.pt/Cvarg/CentroVulcanologia/geologiaacores/VA+-+Sismicidade+instrumental.htm|title=Actividade Sísmica|trans-title=Seismic Activity|year=2010|accessdate=15 April 2010|language=pt|publisher=CVARG|archive-date=2012-03-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20120305153323/http://www.cvarg.azores.gov.pt/Cvarg/CentroVulcanologia/geologiaacores/VA+-+Sismicidade+instrumental.htm}}</ref> Најсилниот земјотрес бил регистриран во 1757 година, во близина на Калета на островот Саун Жоржи, кој надминал 7 степени според [[Рихтерова скала|Рихтер]]. За споредба, земјотресот од 1522 година што бил споменат од историчарот Гаспар Фрутусо изнесувал 6,8 а ефектите биле оценети како X (Extreme) на [[Меркалиева скала|Меркалиевата скала]],<ref>Ferreira, 2005, p.111</ref> и бил одговорен за уништувањето на [[Вила Франка ду Кампу]] и лизгање на земјиштето и повеќе од 5.000 загинати. [[Податотека:Fajã_do_Ouvidor,_a_grandiosidade_das_falésias,_Norte_Grande,_Velas,_ilha_de_São_Jorge.JPG|мини|Големите карпи на островот Саун Жоржи, формирани од фисуралниот вулканизам.]] === Демографија === Во 2016<ref author="srea.azores">{{Наведена мрежна страница|titre=Estimativas da População Residente - Visionneuse de rapports|url=http://srea.azores.gov.pt/ReportServer/Pages/ReportViewer.aspx?/Demografia/Estimativas+da+Popula%C3%A7%C3%A3o+Residente&rs:Command=Render|website=srea.azores.gov.pt}}</ref>, населението на Азорите броело 245283 жители а густината изнесувала 106 жители на м2. Стапката на наталитетот била 12.5% а на морталитетот 10.2% ([[2004]]). Населението е нееднакво распоредено на островите<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://srea.azores.gov.pt/|title=SREA|work=srea.azores.gov.pt|accessdate=2018-12-06}}</ref> : {| class="wikitable" !Острови !Број на жители во 2016 |- !Санта Марија |{{formatnum:5653}} |- |'''Саун Мигел''' |{{formatnum:138138}} |- |'''Терсејра''' |{{formatnum:55955}} |- |'''Грасиоза''' |{{formatnum:4301}} |- |'''Саун Жоржи''' |{{formatnum:8491}} |- |'''Пику''' |{{formatnum:13834}} |- |'''Фајал''' |{{formatnum:14759}} |- |'''Флориш''' |{{formatnum:3692}} |- |'''Корву''' |{{formatnum:460}} |} Поголеми градови на островите се : *[[Понта Делгада]], на островот Саун Мигел со 64000 жители е главен град на архипелагот. *[[Ангра ду Хероизму]], на островот Терсејра(35000 жители) ; *[[Хорта (Азори)|Хорта]], на островот Фајал (15000 жители). {{wide image|Es2004 terceira.jpg|1100px|Панорамски поглед близу Сао Матео, Терсејра, јуни 2004}} === Население === [[Податотека:Flores_west.jpg|мини|Фаџа Гранде, најзападно село на Азорите, Португалија и Европа]] Според Пописот од 2011 година, населението на Азорите изнесувало 246.746, со густина од 106 жители по квадратен километар (270 / sq mi). Азорите биле ненаселени кога португалските навигатори пристигнале на почетокот на 15 век. Процесот на населување беше инициран во 1439 година со луѓе од различни региони на копното [[Португалија]] и од [[Мадејра]]. Островите биле населени главно од португалски имигранти од [[Алгарве]], Алентежо и Мињу. Сепак, во обид да избегаат од опасностите од португалската инквизиција на копното Португалија, многу португалски сефардски Евреи се населиле на островите во голем број. Азербејџанските Евреи имале презимиња како што се Родригес, Пачеко, Оливеира, Переира, Пиментел, Нуне, Мендес, Пинто, Алварес, Хенрике, Кардозо, Тејсеира, Васконселос и др. Островите се населиле и со [[Маорски јазик|маорски]] затвореници и со африкански робови од [[Гвинеја]], [[Зелен ’Рт|Кејп Верде]] и Саун Томе. Фламанците и Французите исто така, придонеле за првата населба. Природата на економијата диктирала африканското ропство никогаш да не стане вообичаено на Азорите, бидејќи биле испраќани во [[Бразил]] и на [[Карипски Острови|Карибите]]. Само неколкумина останале на Азорите за да помогнат во домашните задолженија, макар што островите понекогаш служеле како патна точка за бродовите што носеле африкански робови.<ref author="Colonialism: An International, Social, Cultural, and Political Encyclopedia">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=qFTHBoRvQbsC&pg=PA42|title=Colonialism: An International, Social, Cultural, and Political Encyclopedia|author1=Melvin Eugene Page|author2=Penny M. Sonnenburg|lastauthoramp=yes|isbn=978-1-57607-335-3|year=2003}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Pacheco|first=Paula R|last2=Branco|first2=Claudia C|last3=Gomes|first3=Cidália T|last4=Cabral|first4=Rita|last5=Mota-Vieira|first5=Luisa|date=12 May 2010|title=HLA Class I and II profiles in São Miguel Island (Azores): genetic diversity and linkage disequilibrium|url=http://bmcresnotes.biomedcentral.com/articles/10.1186/1756-0500-3-134|journal=BMC Research Notes|volume=3|issue=134|pages=134|doi=10.1186/1756-0500-3-134|publisher=Mota-Vieira et al; licensee BioMed Central Ltd|access-date=|pmc=2883542|pmid=20462405}}</ref> == Клима == [[Податотека:Miradouro_da_Vigia_das_Baleias,_Capelas,_Ponta_Delgada,_ilha_de_São_Miguel,_Açores.JPG|мини|Северниот брег на Саун Мигел]]Во зима, просечната дневна температура изнесува од 12 до 16 степени и никогаш нема снег, освен на највисокиот врв [[Пику (вулкан)|Пику.]] Во летните месеци, од јуни до септември температурата се движи од 17 до 25 степени, а од октомври до март, претежно е дождливо, а понекогаш се случува летните сончеви денови да бидат прекинати со поројни дождови. Архипелагот се шири во областа помеѓу 37 ° С и паралелите на географската ширина што минуваат низ лисабонската област (38 ° 43 '/ 38 ° 55' N), што ја дава главно млаката, океанска, суптропска клима, со лесни годишни осцилации. Дневните максимални температури обично се движат помеѓу 15 и 25&nbsp;°C (59 и 77&nbsp;°F). Просечните годишни врнежи се зголемуваат од исток кон запад, од 700 до 1600 милиметри (27,6-63 инчи) на исток, и достигнуваат 6.300 милиметри (250 инчи) на планината Пику,<ref author="Climate of the Azores islands">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.azoresweather.com|title=Climate of the Azores islands|publisher=Azores Weather|accessdate=5 May 2009|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090514035733/http://www.azoresweather.com/|archivedate=14 May 2009|df=dmy}}</ref> највисока португалска планина на 2.351 м (7.713 ст.). Високата област Азорис, со висок атмосферски притисок, е именувана по островите. Според [[Кепенова класификација на климата|Кепеновата]] климатска класификација, постојат различни локални клими, една од нив е "суволетна суптропска", честопати нарекувана "средоземна". Податоците на [[Ривас Мартинес]], презентираат неколку различни биоклиматски зони за Азорите<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.globalbioclimatics.org/form/tb_med.htm|title=Mapas bioclimáticos y biogeográficos|website=www.globalbioclimatics.org}}</ref> Азорите имаат најтопла зима во [[Европа]] (се уште во рамките на европската континентална плоча). Август е најтопол месец. Никогаш немало мраз, снежни врнежи или замрзнување што било забележано на кој било од островите. Најстудено време во зима обично доаѓа од северозападните воздушни маси кои потекнуваат од [[Лабрадорско Море|Лабрадор]] во [[Канада]]. Но, бидејќи овие воздушни маси се менуваат додека минуваат низ потоплиот Атлантскиот Океан, дневните температури дури и тогаш надминуваат 10&nbsp;°C (50&nbsp;°F).{{Weather box|location=Ponta Delgada|metric first=yes|single line=yes|Jan record high C=20.2|Feb record high C=20.4|Mar record high C=22.8|Apr record high C=22.6|May record high C=23.2|Jun record high C=25.6|Jul record high C=28.2|Aug record high C=28.8|Sep record high C=28.6|Oct record high C=26.2|Nov record high C=25.5|Dec record high C=22.6|Jan high C=16.8|Feb high C=16.6|Mar high C=17.0|Apr high C=17.7|May high C=19.1|Jun high C=21.4|Jul high C=23.9|Aug high C=25.3|Sep high C=24.3|Oct high C=21.9|Nov high C=19.4|Dec high C=17.8|year high C=20.1|Jan low C=12.2|Feb low C=11.5|Mar low C=12.0|Apr low C=12.3|May low C=13.6|Jun low C=15.8|Jul low C=17.8|Aug low C=19.0|Sep low C=18.4|Oct low C=16.5|Nov low C=14.3|Dec low C=12.9|year low C=14.7|Jan record low C=4.4|Feb record low C=3.7|Mar record low C=4.2|Apr record low C=5.5|May record low C=6.6|Jun record low C=8.3|Jul record low C=12.0|Aug record low C=13.0|Sep record low C=12.2|Oct record low C=10.4|Nov record low C=7.6|Dec record low C=6.2|Jan precipitation mm=96.9|Feb precipitation mm=84.0|Mar precipitation mm=87.7|Apr precipitation mm=76.7|May precipitation mm=72.0|Jun precipitation mm=39.6|Jul precipitation mm=26.6|Aug precipitation mm=46.1|Sep precipitation mm=91.9|Oct precipitation mm=108.5|Nov precipitation mm=108.7|Dec precipitation mm=146.9|Jan sun=97|Feb sun=103|Mar sun=120|Apr sun=141|May sun=174|Jun sun=163|Jul sun=208|Aug sun=213|Sep sun=175|Oct sun=142|Nov sun=109|Dec sun=93|year sun=1738|source 1=Instituto de Meteorologia<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.ipma.pt/pt/oclima/normais.clima/1981-2010/020/ |title=Normais Climatológicas (1981–2010) |language=pt |publisher=Instituto de Meteorologia |accessdate=July 9, 2015}}</ref>|source 2=NOAA (sun, 1961–1990)<ref author= NOAA>{{Наведена мрежна страница | url = ftp://ftp.atdd.noaa.gov/pub/GCOS/WMO-Normals/TABLES/REG_VI/PO/08513.TXT | title = Ponta Delgada Climate Normals 1961–1990 | publisher= [[National Oceanic and Atmospheric Administration]] | accessdate = July 9, 2015}}</ref>|date=July 2015}} [[Податотека:Pico_da_Sé,_Inverno_de_2008,_ilha_das_Flores,_Açores.JPG|мини|Островот Флориш]] Покрај тоа, Институтот за метеорологија ги идентификувал следниве екстремни временски услови: [[Податотека:Manuel_Gaspar,_moinho_típico,_Santa_Cruz_da_Graciosa,_ilha_Graciosa,_Açores,_Portugal.JPG|мини|Една од фламанско инспирираните ветерници, кои сè уште се дел од пејзажот на Азорите (оваа е на островот Грасиоза)]] * Највисока минимална температура на воздухот: 24,3&nbsp;°C (75,7&nbsp;°F), во Ангра ду Хероизму, Терсејра (30 јуни 1996) * Најниска минимална температура на воздухот: -3.5&nbsp;°C (25.7&nbsp;°F), во Ча дас Лагоњас, [[Саун Мигел (остров)|Саун Мигел]] (2 јануари 1973) * Највисока максимална температура на воздухот: 39.0&nbsp;°C (102.2&nbsp;°F), во јули (точниот датум и локација непозната) * Најниска максимална температура на воздухот: 4.0&nbsp;°C (39.2&nbsp;°F), Ча дас Лагоњас, Саун Мигел (20 февруари 1972) * Максимални врнежи во 24 часа: 276 мм (0.91 ст.), Фурнас, Саун Мигел (3 октомври 1974) * Максимална брзина на ветер:> 168 км / час, Ангра ду Хероизму, (Терсејра 2 ноември 1995)<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.meteo.pt/pt/oclima/extremos/|title=Maximum wind speed recorded during Hurricane Tanya (1995)|author=<!--Staff writer(s); no by-line.-->|website=|publisher=Institute of Meteorology, IP Portugal|access-date=|quote=|archive-url=https://web.archive.org/web/20120712075018/http://www.meteo.pt/pt/oclima/extremos/|archive-date=12 July 2012}}</ref> Азорите се познати по мали [[Тропски циклон|урагани]]. Вкупно 14 тропски или суптропски циклони го погодиле регионот во историјата. Повеќето од нив биле или екстратропични или тропски бури кога тие влијаеле на регионот, иако неколку урагани од Категорија 1 стигнале до Азорите. Само еден голем ураган некогаш влијаел на Азорите: ''Ураганот Офелија'' во 2017 година, според интензитетот, од категоријата 3. Следниве бури влијаеле на регионот, со сила од категоријата 1: ''ураганот Фран'' во 1973 година, ''ураганот Еми'' во 1976 година, ''ураганот Гордон'' во 2006 година, ''ураганот Гордон'' во 2012 година и ''ураганот Алекс'' во 2016 година. Неколку тропски бури го погодиле регионот, вклучувајќи ја тропската бура ''Ирма'' во 1978 година, ''ураганот Бони'' во 1992 година, ''ураганот Чарли'' во 1992 година, ''ураганот Ерика'' во 1997 година и ''ураганот Гастон'' во 2016 година. Бурите што биле екстратропични кога го погодиле регионот се ''ураганот Тања'' во 1995 година, тропската бура ''Ана'' во 2003 година и тропската бура ''Грејс'' во 2009 година. Покрај тоа, суптропската бура Азорес во 2005 година го погодила регионот во октомври 2005 година. == Култура == [[Податотека:Senhor_Santo_Cristo_(4616751002).jpg|мини|Фестивалот на Господ Светиот Христос на чудата, во Понта Делгада, островот Саун Мигел.|247x247пкс]] Азорејците развиле свој посебен регионален идентитет и културни особини, комбинација на континентални португалски обичаи донесени од различни бранови на имиграција и локални политички и еколошки фактори. Религиозните фестивали и традиционалните празници го означуваат календарот. Најважните религиозни настани се врзани со фестивалите поврзани со култот на Светиот Дух, [[Духовден]] (или ''Еспирито Санто''), кои се одржуваат на сите острови од мај до септември. Овие фестивали се многу важни за луѓето од Азорите кои се главно [[Римокатоличка црква|римокатолици]]. Настаните се фокусираат на членовите на локалните парохии, а не на туристите, но сите се добредојдени, бидејќи споделувањето е еден од главните принципи. [[Податотека:SMG_PDL_20090517_SaoJose_festaSSCristo_imageLights02.jpg|мини|Процесијата на фестивалот на Господ Светиот Христос на чудата, во Понта Делгада, островот Саун Мигел.|алт=|324x324пкс]] Друг настан е [[Фестивал на Господ Свети Христос на Чудата|Фестивалот на Господ Свети Христос на Чудата]] (или ''Сањор Санто Кристо дос Милагрес'') во [[Понта Делгада]] на островот [[Саун Мигел (остров)|Саун Мигел]] кој е најголемиот поединечен верски настан на Азорите. Аџии од португалската дијаспора вообичаено патуваат во Понта Делгада за да учествуваат во попладневната поворка зад сликата на Христос по улиците на градот украсени со цвеќе. Иако свечената поворка се одржува само на еден ден, настаните на ''Фестивалот Сањор Санто Кристо'' траат цела недела и вклучуваат ритуал за поместување на сликата помеѓу главната црква и манастирот, што на крајот кулминира во процесијата, која се емитува низ Азорите и португалската дијаспора. Свеченостите на Санџанина во Ангра ду Хероизмо на Терсејра се одржуваат во јуни во чест на Свети Антониј, Свети Петар и Свети Јован Крстител, на голема верска прослава. [[Носа Сењора де Лурдес|Фестивалот на Пресвета Богородица од Лурд]] (или ''Носа Сењора де Лурдес''), света заштитничка на китовите, започнува во Лајес на островот Пику во последната недела од август. Се обележани со социјални и културни настани поврзани со традицијата на лов на кит. Фестивалот за вино (''Феста дас Виндимас'') се одржува во текот на првата седмица од септември и е вековен обичај на луѓето од Пику. На Корву луѓето на 15 август секоја година ја слават својата света заштитничка Пресвета Богородица, покрај фестивалите на Божествениот Свети Дух. ''Фестивалот Маре де Агосто'' се одржува секоја година, почнувајќи од 15 август на островот Санта Марија. Исто така, во август во градот Хорта, на Фајал, се одржува ''Семана ду Мар'' (Морската недела) посветена речиси исклучиво на спортовите на вода. Карневал се слави и на Азорите со жива музика, шарени костуми, рачни маски. Традиционално се одржуваат настани како трчањето на бикови на улиците. [[Податотека:S Miguel 1 (176367629).jpeg|мини|311x311пкс|Саун Мигел]] == Туризам == Од описот на островите за нивната место положба, уникатност, климатските каректеристики и друго, Азорите привлекуваат голем број на туристи од целиот свет со најразлични вкусови, побарувачки и разнобаразен вид и тип на одмор: луѓе кои сакаат уникатен и далечен магичен одмор, мир и медитација, посета на геотермални појави, стари вулкански остатоци (т.е. лава и кратери), љубители на [[фолклор]]от и традицијата (стари автентични села непроменети од нивното настанување со улици од калдрми, фармерскиот живот и сл.), дегустација на вина и сирења на местата каде се произведуваат, морска храна, пешачење или јавање на коњ по бујните зелени пејзажи, едрење, пливање со делфините и китовите, морски риболов, нуркање во прекрасните кристално чисти води, тури со џип и влегување во многубројните пештери, слушање на мистичните приказни од трансатлантските авантури на морнарите од минатото и сето тоа и многу повеќе може да го доживеат токму на овие острови.<ref name="ИГЕО" /> Се организираат тури по островите кои нудат запознавање на тамошната историја, изучување и прочување на флората и фауната каде што туристите со огромно задоволство ги користат овие тури. Сместувачките капацитети се разновидни од желбата и вкусовите. Сместувачките опции вклучуваат: [[Податотека:Terceria Town Square Azores Islands Portugal Panorama.jpg|центар|безрамка|540x540пкс]] * Луксузни хотели кој се наоѓаат на работ од некоја карпа кој имаат базенти со прекрасни цветни градини и поглед кон океанот. * Хотели или вили кој поседуваат ресторани под лозници каде се служат домашни традиционални јадења од риба, месо и вегетаријанска храна. * Вили во периферните делови на острови кои се изолирани од населените места за љубителите на мирот и медитацијата. * Селски куќички за љубителите на селскиот туризам и итн. == Сообраќај == [[Податотека:Lajes field.jpg|мини|304x304пкс|Базата Лажис Филд]] === Авиотранспорт === Секој од деветте острови има аеродром<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.flugplaetze.org/PT/|title=Flughäfen in Portugal (PT)|publisher=Flugplaetze.org|accessdate=7 July 2009|archive-date=2009-01-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20090107025615/http://www.flugplaetze.org/PT/}}</ref>. Аеродромите се: * Санта Марија: Santa Maria Airport (LPAZ) * Саун Мигел: João Paulo II Airport (LPPD) * Терсејра: Lajes Field (LPLA) ''Лажиз Филд воена база (Португалски сили и силите на САД)'' * Саун Жоржи: São Jorge Airport (LPSJ) * Пику: Pico Airport (LPPI) * Фајал: Horta Airport (LPHR) * Грасиоза: Graciosa Airport (LPGR) * Флориш: Flores Airport (LPFL) * Корву: Corvo Airport (LPCR) === Поморски сообраќај === [[Податотека:Azores Central Group.jpg|мини|311x311пкс|Поставеност на 9те острови]] Азорите имаат долга историја на воден транспорт за надминување на растојанијата и воспоставување контакти и трговија меѓу заедниците. Како резултат на тоа, бродоградежништвото се развило на многу острови, од мали рибарски бродови до поголеми патнички услуги.<ref author="ALine">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.atlanticoline.pt/index.php?option=com_content&view=article&id=62&Itemid=60&lang=en|title=atlanticoline.pt: History|location=Ponta Delgada (Azores), Portugal|publisher=Atlânticoline|accessdate=14 March 2011|year=2009|language=pt}}</ref> Патничкиот сообраќај кон главните острови (Саун Мигел, Санта Марија, Терсејра и Фајал) започнал во 17 век, а помеѓу 18-19 век, ''Пику Јахт'' ја контролирал доходовната линија во сообраќајна сезона.<ref author="ALine" /> По 1871 година, ''Инсулана Шипинг Компани'' било единственото тело одговорно за редовниот сообраќај помеѓу островите (освен Корву), Мадејра и [[Соединети Американски Држави|САД]].<ref author="ALine" /> Сепак, товарниот и патнички превоз престанал во 1970-тите, а бродовите биле продадени или претворени во рибарски чамци за туна. Во следните 20 години, комерцијалната поморска служба меѓу островите престанала (освен меѓу Фајал-Пику и Лажис дас Флориш-Вила ду Корву).<ref author="ALine" /> Трансмасор (''Transportes Marítimos Açorianos, Lda''.) бил основан на 22 декември 1987 година, како резултат на соединувањето на ''Empresa das Lanchas do Pico, Ld'', сопственици на бродовите [[Еспаламака]] и Калета (бродови кои патувале низ каналот помеѓу Фајал и Пику); ''Empresa Açoreana de Transportes Marítimos, Lda'', кое управувало со бродот Тера Алта; и Трансканал (''Transportes Marítimos do Canal, Lda''.) оператор на традиционалните чамци Пикарото и Мануел Хосе.<ref author="Transmacor">{{Наведена мрежна страница|url=http://transmacor.pt/site_actual/|title=Transmaçor – Transportes Marítimos Açorianos, Ldª.|editor=Transmaçor|location=Horta (Azores), Portugal|publisher=Transportes Marítimos Açorianos, Lda.|language=pt|year=2010|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160310022040/https://transmacor.pt/site_actual/|archivedate=10 March 2016|df=dmy}}</ref><ref>The societies and companies comprise 80% of the capital, with the remaining shares owned by the Azores Regional Government.</ref> Во централната група, транспортната компанија опслужува четири до шест линии дневно помеѓу Хорта и Мадалена во текот на годината, користејќи ја својата мала флота на бродови (Cruzeiro das Ilhas, Cruzeiro do Canal, Expresso das Ilhas и Expresso do Triangulo), покрај меѓуостровски линии помеѓу Фајал, Пику, Сао Хорхе и Терсејра во летните месеци.<ref author="Transmacor" /> На 20 јуни 2011 година, регионалната влада објавила дека ќе купи 60% од Трансмасор, што е еквивалентно на 500.000 евра од капиталот на компанијата.<ref author="StakeTransmacor">{{Наведена мрежна страница|editor=AO Online|author=Lusa|title=Concluídas negociações para compra da Transmaçor|accessdate=21 June 2011|date=20 June 2011|language=pt|url=http://www.acorianooriental.pt/noticias/view/216797}}</ref> Со оваа трансакција, Автономната влада на Азорите ја отстапила контролата, од која имала 88% од капиталот.<ref author="StakeTransmacor" /> Потпишаниот Меморандум за разбирање ги заврши преговорите меѓу различните вклучени страни, според кои одговорноста на Трансмасор (во вредност од вкупно 8 милиони евра) подеднакво била поделена помеѓу Регионот и стопанственикот Хосе Алмеида, кој сега е носител на мнозинскиот удел во компанија.<ref author="StakeTransmacor" /> == Поврзано== * [[Португалија]] * [[Административна поделба на Португалија]] == Наводи == {{наводи}} ===Извори=== *{{Наведена книга|last=Costa|first=Antonieta|title=Pelo sinal do Espírito Santo By the sign of the Holy Spirit|year=2007|publisher=Presidência do Governo Reginal dos Açores. Direcção Regional da Cultural|location=Angra do Heroísmo|pages=120p}} *{{Наведена книга|first=Mark|last=Twain|authorlink=Mark Twain|title= The Innocents Abroad, or the New Pilgrims Progress|publisher=American Publishing Co|year=1869|location=Hartford, CT|oclc=1047562}} *{{Наведена книга |url=https://books.google.fr/books/about?id=olh5QgAACAAJ |last=Dervenn |first=Claude |translator-last=Bryans |translator-first=Robin |year=1956 |title=The Azores : with 104 photographs in photogravure and a map |location=London |publisher=George G. Harrap and Co.}} *{{Наведена книга |url=https://books.google.fr/books/about?id=Ph60AAAAIAAJ |last=Dervenn |first=Claude |translator-last=Hogarth-Gaute |translator-first=Frances |year=1957 |title=Madeira |location=London |publisher=George G. Harrap and Co.}} *{{Наведена книга| last =Lourenço |first=N.|year=1998|title= Morpho-tectonic analysis of the Azores Volcanic Plateau from a new bathymetric compilation of the area|publisher=Marine Geophysical Researches|volume=20|pages=141–156 |author2=Miranda, J.M. |author3=Luis, J.F. |author4=Ribeiros, A. |author5=Mendes Victor, L.A. |author6=Madeira, J. |author7=H. Needham}} *{{Наведена книга|last=Luís|first=J.F.|year= 1994|title=The Azores triple junction evolution since 10 Ma from an aeromagnetic survey of the Mid-Atlantic Ridge|publisher=Earth and Planetary Science Letters|volume=125|pages=439–459|author2=Miranda, J.M |author3=Galdeano, A. |author4=Patriat, P. |author5= Rossignol, J.C. and L.A. Mendes Victor }} *{{Наведена книга|last=Madeira|first= J. |year=1998|title=Estudos de neotectónica nas ilhas do Faial, Pico e S. Jorge: uma contribuição para o conhecimento geodinâmico da junção tripla dos Açores|language=pt|trans-title=Neotectonic studies on the islands of Faial, Pico and S. Jorge: a contribution to the geodynamic knowledge in the triple junction of the Açores|publisher=Faculdade de Ciências, Universidade de Lisboa|location=Lisbon}} *{{Наведена книга|last=Ridley|first=W.|year=1974|title=The ocean basins and margins|editor=E. Nairn and F. Stehli|publisher=Plenum Press|location=New York|chapter=The oceanic islands: Azores|pages=445–478|author2=Watkins, N. and D.Macfarlane}} *{{Наведена книга|title=Upper mantle structure beneath the Azores hotspot from finite-frequency seismic tomography|publisher=Earth and Planetary Science Letters|year=2006|volume=260|pages=11–26|author8= Ting Yang, Yang Shen, Suzan van der Lee, Sean C. Solomon and Shu-Huei Hung}} *{{Наведена книга|last=Needham|first=H|year=1974|title=Some characteristics of the rift valley in the Atlantic Ocean near 36o48’ north|publisher=Earth Planetary Science Letters|volume=22|pages=29–43|author2=J. Francheteau}} *{{Наведено списание|first=António de Brum|last=Ferreira|title=Geodinâmica e perigosidade natural nas ilhas dos Açores|trans-title=Geodynamics and Natural Risks on the Islands of the Azores |journal=Finisterra| volume=XL| issue=79| year=2005 |pages=013–120|language=pt|url=http://revistas.rcaap.pt/finisterra/article/view/1494}} *{{Наведено списание|doi=10.1111/j.1365-2699.2009.02181.x|first=Mark|last2=Schaefer|last=Carine|first2=Hanno|title=The Azores diversity enigma: why are there so few Azorean endemic flowering plants and why are they so widespread?|journal=Journal of Biogeography| volume=37| issue=1| year=2010 |pages=77–89}} *{{Наведена мрежна страница|url=http://www.cvarg.azores.gov.pt|title=Centro de Vulcanologia e Avaliação de Riscos Geológicos: Observatório Vulcanológica e Sismológico da Universidade dos Açores|publisher=Centro de Vulcanologia e Avaliação de Riscos Geológicos (CVARG)|year=2010|accessdate=15 April 2010}}{{Мртва_врска|date=November 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *{{Наведено списание|url=http://e-terra.geopor.pt/artigos/cong_geoq/machado.pdf|last=Machado|first=Adriane|author2=Azevedo, José M. M.|author3=Alemeida, Delia P.M.|author4=Farid Chemale Jr.|title=Geochemistry of Volcanic Rocks from Faial Island (Azores)|publisher=e-Terra, GEOTIC – Sociedade Geológica de Portugal|location=Lisbon|volume=5, 1|year=2008|pages=1–14|journal=|access-date=2018-12-05|archive-date=2011-05-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20110511135248/http://e-terra.geopor.pt/artigos/cong_geoq/machado.pdf|url-status=dead}} *{{Наведено списание|url=http://www.ceg.ul.pt/finisterra/numeros/1980-30/30_02.pdf|pages=201–219|title=Some geomorphological aspects of the Azores Archipelago|author=R.C. Mitchell-Thomé|journal=Finistrerra: Revista Portuguesa de Geografia|publisher=Fundação para a Ciência e Tecnologia, University of Lisbon|location=Lisbon, Portugal|volume=XV|year=1980|issue=30|access-date=2018-12-05|archive-date=2011-05-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20110515190908/http://www.ceg.ul.pt/finisterra/numeros/1980-30/30_02.pdf|url-status=dead}} *{{Наведена книга|last=Scammell|first=G. V.|title=The First Imperial Age|year=1989|publisher=Unwin Hyman|location=London|pages=51–70}} ==Надворешни врски== {{рв|Azores}} * [http://www.azores.gov.pt/ www.azores.gov.pt]—регионалната влада * [http://www.azoresweather.com/ www.azoresweather.com]—време и клима на Азорите * [http://acoreanos.ning.com Acoreanos] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20101012151448/http://acoreanos.ning.com/ |date=2010-10-12 }} {{Азори}} {{Надворешни територии на европските земји}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Азори| ]] [[Категорија:Автономни региони на Португалија]] [[Категорија:Архипелази во Атлантскиот Океан]] [[Категорија:Средноатлантски Гребен]] 964hh2aypedvrbt6apx852vonaznlje 0 768910 5378794 5138286 2025-06-11T05:30:10Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378794 wikitext text/x-wiki [[File:Political map of East Africa mk.svg|thumb|right|245px|Карта на Источна Африка.]] [[File:Political map of East Africa according UN mk.svg|десно|мини|245px|Карта на Источна Африка според ООН.]] == Географска положба == Источна Африка лежи на територијата спрема Индискиот Океан. Ги опфаќа пределите на Етиопската и Езерската Висорамнина. Етиопските Планини достигнуваат до околу 4 500 м.н.в., а планините на Езерската висорамнина се издигнуваат дан 5 000м. Такви се планините килимаџаро, Кенија и [[Рувензори]]. Во приморските делови на Кенија и Сомалија се наоѓаат поголеми низински територии. Иточна Африка на југ се простира до [[вододелница]]та на реката Замбези, а на запад приближно до источната вододелница на реката Конго. има развиен буен животински и растителен свет, претставен со густи шуми - прашуми, високи треви - савани, и разновидни тревопасни и месојадни животни. == Население и Стопанство == Во државите во Источна Африка претежно живее население од белата и од црната раса. Главно занимање се земјоделството и сточарството. Најмногу се одгледуваат кафе, памук, жита, шеќерна трска, банани, ананас и др. Во сточарството најмногу се одгледуваат овци, кози и говеда. Од рудните богатства се застапени бакар, злато, олово, дијаманти, волфрам, железо и др. Најразвиени гранки се прехранбената, дрвната, хемиската, драгежната и металната индустрија. Државите во Источна Африка сè уште се со статус недоволно развиени земји и земји во развој. Поразвиени се државите Танзанија и Кенија. == Дефинирање на регионот== Источна Африка ги опфаќа следниве држави: * {{знамеикона|Burundi}} [[Бурунди]] * {{знамеикона|Eritrea}} [[Еритреја]] * {{знамеикона|Ethiopia}} [[Етиопија]] * {{знамеикона|South Sudan}} [[Јужен Судан]] * {{знамеикона|Kenya}} [[Кенија]] * {{знамеикона|Rwanda}} [[Руанда]] * {{знамеикона|Somalia}} [[Сомалија]] * {{знамеикона|Tanzania}} [[Танзанија]] * {{знамеикона|Uganda}} [[Уганда]] * {{знамеикона|Djibouti}} [[Џибути]] Според шемата на [[ООН]], источна Африка се состои од 19 територии:<ref>[http://millenniumindicators.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm Одделение за статистика на ООН - Стандардни класификации на земјите и подрачните кодови] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20151208235218/http://millenniumindicators.un.org/unsd/methods/m49/m49regin.htm |date=2015-12-08 }} {{en}}</ref> * [[Танзанија]], [[Кенија]], [[Уганда]], [[Руанда]] и [[Бурунди]] – членки на [[Источноафриканска заедница|Источноафриканската заедница]] (EAC). Бурунди и Руанда понекогаш се сметаат за дел од [[централна Африка]]. * [[Џибути]], [[Еритреја]], [[Етиопија]] и [[Сомалија]] (го опфаќа и ''[[Сомалиленд]]''<ref name="Somaliland">ООН не го смета Сомалиленд за дел од регионот бидејќи не е признаен како независна држава.</ref>) – збирно наречени [[Африкански Рог]]<ref name="Stock">Robert Stock, ''Africa South of the Sahara, Second Edition: A Geographical Interpretation'', (The Guilford Press: 2004), стр. 26</ref><ref name="IRIN">[http://www.irinnews.org/Africa-Region.aspx?Region=HOA&Service=ENG IRIN Африка] {{en}}</ref><ref name="Hodd">Michael Hodd, ''East Africa Handbook'', VII изд, (Passport Books: 2002), стр. 21: "To the north are the countries of the Horn of Africa comprising Ethiopia, Eritrea, Djibouti and Somalia."</ref><ref name="Britannica">Encyclopaedia Britannica, inc, Jacob E. Safra, ''The New Encyclopaedia Britannica'', (Encyclopaedia Britannica: 2002), стр. 61: „Северната планинска област наречена Африкански Рог ги опфаќа земјите Џибути, Етиопија, Еритреја и Сомалија.“</ref><ref name="Joireman">Sandra Fullerton Joireman, ''Institutional Change in the Horn of Africa'', (Universal-Publishers: 1997), стр. 1: „Африканскиот Рог ги опфаќа земјите Етиопија, Еритреја, Џибути и Сомалија. Овие земји имаат слично население, јазици и географско окружување.“</ref> * [[Мозамбик]] и [[Мадагаскар]] – обично се сметаат за дел од [[Јужна Африка (регион)|јужна Африка]]. Мадагаскар е културно тесноповрзан со [[југоисточна Азија]] и островите во [[Индиски Океан|Индискиот Океан]]. * [[Малави]], [[Замбија]] и [[Зимбабве]] – честопати се сметаат за дел од [[Јужна Африка (регион)|јужна Африка]]. Ова се членки на поранешната [[Федерација на Родезија и Њасаленд|Централноафриканска Федерација]] * [[Комори]], [[Маврициус]] и [[Сејшели]] – мали островски земји во Индискиот Океан * [[Реинион]] и [[Мајот]] – прекуморски територии на Франција во Индискиот Океан. [[Египет]] и [[Судан]] се сместени во североисточниот дел на континентот, но обично се сметаат за дел од [[северна Африка]].<ref>{{Наведена мрежна страница |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/eg.html#Geo |title=архивски примерок |accessdate=2011-09-06 |archive-date=2018-12-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181224211210/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/eg.html#Geo |url-status=dead }}</ref> ==Демографија== Демографската слика на Источна Африка изгледа вака: {| class="wikitable" |- ! држава ! население ! доминантна<br>религија ! % од вкупното<br>население !службен јазик !најголема етничка група |- |{{знаме|Еритреја}} | 5,291,370<ref>Попис во Еритреја од 2008.</ref> |[[Христијанство]]<ref name="религија"/> |64%<ref name="религија">{{Наведена мрежна страница|url=http://www9.georgetown.edu/faculty/bh297/HsuEritrea.pdf|title=Религија во Еритреја|language=англиски|accessdate=2012-04-14}}</ref> |нема<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.shaebia.org/constitution.html#CHAP1_ |title=Constitution of the State of Eritrea |publisher=Shaebia.org |date= |accessdate=2010-05-02}}</ref> |[[Тигриња (народ)|Тигриња]] (~60%) |- | {{знаме|Етиопија}} | 75.1 милиони (2006)<ref>''Diercke Landerlexicon'', 1983</ref> |[[Христијанство]]<ref name="ети-рел"/> |62.8%<ref name="ети-рел">{{Наведена мрежна страница|url=http://bxabeg.people.wm.edu/Ethiopia.Census%20Portrait.pdf|title=Ethiopia: A Model Nation of Minorities|language=англиски|accessdate=2012-04-14}}</ref> |[[амхарски јазик]]<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Ethiopian Constitution|url=http://www.apapeth.org/Documents/EthiopianLaws.html|work=Article 5 Ethiopian constitution|publisher=APAP|accessdate=3 December 2011|archive-date=2012-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20120304035224/http://www.apapeth.org/Documents/EthiopianLaws.html|url-status=dead}}</ref> |[[оромски јазик]] (34.49%)<ref name="ети-рел"/> |- |{{знаме|Џибути}} | 818,159 <ref>Попис во Џибути од 2009.</ref> |[[Ислам]]<ref name="https">{{Наведена мрежна страница |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/dj.html |title=CIA World Factbook (2010) – Djibouti |publisher=Cia.gov |date= |accessdate=2011-04-27 |archive-date=2014-07-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140702024855/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/dj.html |url-status=dead }}</ref> |94%<ref name="https"/> |[[француски]] и [[арапски јазик]]<ref name="https"/> |[[Сомалијци]] (60%)<ref name="https"/> |- |{{знаме|Сомалија}} | 10,085,638<ref name="cia-somalia"/> |[[Ислам]]<ref name="cia-somalia"/> |апсолутно мнозинство |[[Сомалиски јазик|сомалиски]] и [[арапски јазик]]<ref name="Charter">According to article 7 of [http://www.chr.up.ac.za/hr_docs/countries/docs/charterfeb04.pdf The Transitional Federal Charter of the Somali Republic] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20100215171406/http://www.chr.up.ac.za/hr_docs/countries/docs/charterfeb04.pdf |date=2010-02-15 }}: ''The official languages of the Somali Republic shall be Somali (Maay and Maxaatiri) and Arabic. The second languages of the Transitional Federal Government shall be English and Italian.''</ref> |[[Сомалијци]] (85%)<ref name="cia-somalia">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/so.html|title=CIA World Factbook (2010) – Somalia|date=2010|publisher=cia.gov|language=англиски|accessdate=2012-04-14|archive-date=2016-07-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20160701194614/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/so.html|url-status=dead}}</ref> |- |{{знаме|Јужен Судан}} |8,260,490 (попис 2008) |[[Христијанство]] |н.п |[[англиски]] |нема мнозинство, но најбројни се [[Динка]] (15 %) и [[Нуери]] (10 %) |- |{{знаме|Кенија}} | 43,013,341<ref name="cia-kenya"/> |[[Христијанство]]<ref name="KNBS"/> |83%<ref name="KNBS">[http://www.knbs.or.ke/docs/PresentationbyMinisterforPlanningrevised.pdf 2009 POPULATION & HOUSING CENSUS RESULTS] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20111113152122/http://www.knbs.or.ke/docs/PresentationbyMinisterforPlanningrevised.pdf |date=2011-11-13 }}. Wycliffe Ambetsa Oparanya, Minister of State for Planning, National Development and Vision 2030. knbs.or.ke 31 August, 2010</ref> |[[англиски]] и [[свахили]]<ref>''Constitution (2009) Art. 7[National, official and other languages] "(1) The national language of the Republic is Kiswahili. (2) The official languages of the Republic are Kiswahili and English. (3) The State shall–-–- (a) promote and protect the diversity of language of the people of Kenya; and (b) promote the development and use of indigenous languages, Kenyan Sign language, Braille and other communication formats and technologies accessible to persons with disabilities.''</ref> |нема мнозински народ. Најголем народ се Кикујуанците со 22% <ref name="cia-kenya">{{Наведена мрежна страница |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ke.html |title=CIA World Factbook (2010) – Kenya |accessdate=2012-04-14 |archive-date=2020-08-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200831033452/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ke.html |url-status=dead }}</ref> |- |{{знаме|Бурунди}} | 8,053,574 (2008 <ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.presidence.bi/spip.php?article405 |title=3rd general census (2008) |accessdate=2012-04-14 |archive-date=2013-05-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130523051745/http://www.presidence.bi/spip.php?article405 |url-status=dead }}</ref>) |[[Христијанство]]<ref name="state2010"/> |75%<ref name="state2010">[http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2010/148667.htm U.S. Department of State]</ref> |[[рунди (јазик)|рунди]] и [[англиски јазик|англиски]] |[[Хутуанци]] (85%)<ref>Eggers, E., ''Historical Dictionary of Burundi'', ix.</ref> |- |{{знаме|Руанда}} | 8,162,715 (2002<ref>{{Наведена мрежна страница |author=National Census Service |year=2003 |title=The General Census of Population and Housing, Rwanda |url=http://www.grandslacs.net/doc/2816.pdf |accessdate=2012-02-16 |archive-date=2014-04-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140416192154/http://www.grandslacs.net/doc/2816.pdf |url-status=dead }}</ref>) |[[Христијанство]]<ref name="cia-rw"/> |98.2% <ref name="cia-rw">{{Наведена мрежна страница |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/rw.html |title=CIA World Factbook (2010) – Rwanda |accessdate=2012-04-14 |archive-date=2020-05-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200521080512/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/rw.html |url-status=dead }}</ref> |[[руанда (јазик)|руанда]], [[англиски]], [[француски]]<ref name="cia-rw"/> |[[Хутуанци]] (84%)<ref name="cia-rw"/> |- |{{знаме|Уганда}} | 35,873,253<ref name="cia-ug">{{Наведена мрежна страница |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ug.html |title=CIA World Factbook (2010) – Uganda |accessdate=2012-04-14 |archive-date=2015-10-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151018002856/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ug.html |url-status=dead }}</ref> |[[Христијанство]]<ref name="cia-ug"/> |83.9%<ref name="cia-ug"/> |[[англиски]]<ref name="cia-ug"/> |нема мнозински народ. Најголем народ се [[Баганѓани]]те со 16.9%<ref name="cia-ug"/> |- |{{знаме|Танзанија}} | 43,188,000 (2010<ref name=tanfig>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.nbs.go.tz/pdf/Tanzania_in_Figures2010.pdf |title=Tanzania in Figures 2010 |accessdate=2012-04-14 |archive-date=2013-12-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131208022453/http://www.nbs.go.tz/pdf/Tanzania_in_Figures2010.pdf |url-status=dead }}</ref>) |[[Христијанство]] |62%<ref>{{Наведена мрежна страница | author = U.S. Department of State | date = 26 October 2009 | title = International Religious Freedom Report 2009: Tanzania | work = United States [[Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor]] | url = http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2009/127259.htm | accessdate = 5 October 2010 | authorlink = U.S. Department of State}} ''Статијава содржи текст од овој извор, кој е во [[јавна сопственост]].''</ref> |[[свахили]] и [[англиски]]<ref name="cia-tz">{{Наведена мрежна страница |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tz.html |title=CIA World Factbook (2010) – Tanzania |accessdate=2012-04-14 |archive-date=2020-11-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201127225447/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tz.html |url-status=dead }}</ref> |нема мнозински народ<ref name="cia-tz"/> |- |} ==Јазици== Во земјите од регионот се нашироко се застапени [[англиски јазик|англискиот]] и [[француски јазик|францускиот]]. Најкористен јазик е [[свахили]]. Во Етиопија се говори претежно локалниот [[амхарски јазик]]. Во [[југоисточна Африка]] е мошне застапен [[португалски јазик|португалскиот]]. == Поврзано == {{Портал|Африка}} {{рв|East Africa}} *[[Аксумско царство]] *[[Источноафриканска заедница]] *[[Африкански Рог]] *[[Британска Источна Африка]] *[[Германска Источна Африка]] *[[Италијанска Источна Африка]] == Наводи == {{наводи}} {{Региони во Африка}} {{Региони на светот}} [[Категорија:Источна Африка| ]] aszws8ouwcn384r0rvizmxf6acrjwsj 0 885307 5378782 5356242 2025-06-11T04:03:23Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 3 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378782 wikitext text/x-wiki '''Информациски и комуникациски технологии за развој''' ('''ИКТ''') е општ термин кој се однесува на примена на [[Информациски и комуникациски технологии]] (ИКТ) во областа на [[социо-економски развој]], [[меѓународен развој]] и [[човекови права]]. Основната хипотеза зад овој пристап е се повеќе и подобро информирање и комуникација кое го промовира развојот на едно општество (тука спаѓаат подобри приходи, образование, здравство, безбедност или било кој друг аспект на [[Човековиот развој (човештвото)|човековиот развој]] ). Во нашето време, најмногу материјални и ефективни начини за подобрување на информациски и комуникациски текови во општеството се состојат во поттикнување на ИКТ. Доминантниот термин кој се користи во оваа област е "ИКТЗР". Алтернативи вклучуваат [[ИКТР]] и [[информатика за развој]]. '''ИКТР''' (Информатички и комуникациски технологии и развој) е примена на технолошки решенија за проблемите на земјите во развој. Во теоријата, тоа се разликува од [[информатички и комуникациски технологии за развој]] (ИКТРЗР). ИКТРЗР се фокусира на користење на дигитална технологија за добивање на специфични развојни цели (особено на [[Милениумски развојни цели|Милениумските развојни цели]]). ИКТР е многу пошироко во употреба од ИКТ кај земјите во развој. Ова е разлика која ретко се сфаќа и се користи во пракса.<ref>{{cite web | url=http://chriscoward.wordpress.com/2009/03/11/ict4d-ictd-or-what/ | title=ICT4D, ICTD, or what? | date=2009-03-11 }}</ref> Постои - сосема слободна - заедница на истражувачи што е создадена на годишните ИКТЗР конференции, од кои втората<ref>http://www.ictd2010.org/</ref> се одржа во [[Лондон]], [[Англија]]. Главната одлика на оваа заедница е интеграција на двете технички и општествени науки и истражувачите кои работат во оваа област. Концептот на ИКТЗР може да се толкува дека се занимава со маргинализираните популации насекаде во светот, но најчесто се поврзани со работа во [[земја во развој|земјите во развој]]. Тој се занимава со директна примена на [[информатичка технологија|информатичката технологија]] за [[намалување на сиромаштија]]та. ИКТ може да се примени и во директна смисла, кога неговата употреба носи директни придобивки на маргинализираното население или во индиректна смисла, при што им помага на ИКТ хуманитарните организации или [[невладини организации]] или влади или бизниси со цел да се подобрат општите социо-економски услови. Полето станува признаено како област за интердисциплинарни истражувања што може да се забележи од страна на поголем број на конференции, работилници и публикации.<ref name="ICT4D Research">{{Наведена мрежна страница | author = | publisher = UICT4D.ORG, [[University of Washington]] | url = http://uict4d.org/ | title = University ICT4D | year = 2007 | accessdate = | archive-date = 2014-03-20 | archive-url = https://web.archive.org/web/20140320233913/http://www.uict4d.org/ | url-status = dead }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница | author = | publisher = Swedish Programme for ICT in Developing Regions, [[KTH]] | url = http://www.spidercentre.org/ | title = SPIDER | year = 2007 | accessdate = | archive-date = 2010-04-29 | archive-url = https://web.archive.org/web/20100429194337/http://www.spidercentre.org/ | url-status = dead }}</ref><ref name="Algorithms and Applications">{{Наведена книга | last1 = Sutinen | first1 = Erkki | last2 = Tedre | first2 = Matti | year = 2010 | chapter = ICT4D: A Computer Science Perspective | title = Algorithms and Applications | series = Lecture Notes in Computer Science | pages = 221–231 | publisher = [[Springer-Verlag]] | format = PDF | url = http://www.springerlink.com/content/j7j5n6731k616075/?p=4b1e36801fc3478ea9fd2ee59a42f2e3&pi=1 }}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Таквите истражувања се поттикнати делумно и од потребата за научно потврдени репери и резултати кои може да се користат за мерење на ефикасноста на тековните проекти.<ref name="ICT4D Efficacy">{{Наведено списание | author = McNamara, Kerry S. | title = Information and Communication Technologies, Poverty and Development: Learning from Experience | publisher = World Bank, Washington D.C., USA | year = 2003 | url = http://www.infodev.org/en/Document.19.aspx | format = PDF | accessdate = 2007-04-08}}</ref> == Можности == ИКТ е од централно значење за повеќето модерни економии денес. Многу меѓународни развојни агенции ја признале важноста на ИКТЗР, на пример, GICT секцијата на [[Светската банка]] има тим од околу 200 членови од персоналот задолжени да работат во областа на ИКТ. Центарот за глобална мрежа, исто така, ги промовира иновациите и напредокот во ИКТЗР.[http://www.globalknowledgepartnership.org/gkp/index.cfm/pageid/93 Global Knowledge Partnership (GKP)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20101129083030/http://www.globalknowledgepartnership.org/gkp/index.cfm/pageid/93 |date=2010-11-29 }} е првата мрежа во светот со повеќе чинители, заедничка за јавниот сектор, приватниот сектор и организациите на граѓанското општество со цел да се сподели знаењето и градење на партнерства во ИКТЗР. Земјите во развој далеку заостануваат зад развиените земји во употребата на компјутери и интернет пристап. На пример, во просек само 1 од 130 лица во Африка има компјутер<ref>[http://www.voanews.com/english/news/africa/east/Butty-U-S-Computers-for-Africa-14april10-90805754.html Computers for Africa Launches New Initiative to Help Schools (4/13/2010)]</ref>, додека во Северна Америка и Европа 1 на секои 2 лица имаат пристап до интернет.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.un.org/ecosocdev/geninfo/afrec/vol17no3/173tech.htm |title=Africa takes on the digital divide |accessdate=2003-12-23 |archive-date=2003-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20031223131911/http://www.un.org/ecosocdev/geninfo/afrec/vol17no3/173tech.htm |url-status=live }}</ref> 90% од учениците во Африка никогаш не допреле компјутер.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.google.com/hostednews/ukpress/article/ALeqM5iS38zZc6d-JIIBpAx705Zz-zt94Q?docId=N0401251293791904810A |title=Computers recycled to help Africa (12/31/2010) |accessdate=2011-01-08 |archive-date=2011-01-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110108153058/http://www.google.com/hostednews/ukpress/article/ALeqM5iS38zZc6d-JIIBpAx705Zz-zt94Q?docId=N0401251293791904810A |url-status=live }}</ref> Сепак, локалните мрежи може да обезбедат значителен пристап до софтвер и информации дури и без користење на интернет врска, на пример, преку употреба на [[Википедија ЦД]] или [[eGranary дигитална библиотека]]. Еден добар пример за влијанието на ИКТ е запознавањето на земјоделците со [[цена|пазарната цена]] и на тој начин доаѓа до зголемување на нивните приходи.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.iicd.org/bottom-content-panel/video/presenting-iicd-short |title=Presenting IICD (Short version) — International Institute for Communication and Development (IICD)<!-- Bot generated title --> |accessdate=2012-01-13 |archive-date=2010-01-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100128090026/http://www.iicd.org/bottom-content-panel/video/presenting-iicd-short |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web | url=http://www.youtube.com/watch?v=8ARrLWWDjb4 | title=Cell Phones Can Help Alleviate Poverty in Developing Countries | website=[[YouTube]] | date=2009-08-17 }}</ref> Е-центарот на заедницата на Филипините има развиено мрежно место за промоција на неговите локални производи во светот.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.telecentre.org/forum/topics/poverty-eradication-and?id=2086278:Topic:32038&page=2#comments |title=архивски примерок |accessdate=2012-01-13 |archive-date=2009-10-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091002041630/http://www.telecentre.org/forum/topics/poverty-eradication-and?id=2086278%3ATopic%3A32038&page=2#comments |url-status=dead }}</ref> Друг пример е употребата на [[мобилни телекомуникации]] и [[радио емитување]] против [[политичка корупција]] во [[Бурунди]].<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://voicesfromemergingmarkets.com/?p=19 |title=архивски примерок |accessdate=2012-01-13 |archive-date=2009-06-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090630142547/http://voicesfromemergingmarkets.com/?p=19 |url-status=dead }}</ref> ==Историја== Историјата на ИКТЗР може да се подели во три периоди:<ref name="Heeks">{{Наведено списание | last = Heeks | first = Richard | year = 2008 | title = ICT4D 2.0: The Next Phase of Applying ICT for International Development | journal = IEEE Computer | volume = 41 | issue = 6 | url = http://doi.ieeecomputersociety.org/10.1109/MC.2008.192 | pages = 26–33 | doi=10.1109/MC.2008.192}}</ref> * ИКТЗР 0.0: средината на 1950-тите до крајот на 1990-тите години. Во овој период (пред создавањето на терминот "ИКТЗР"), фокусот бил на компјутери/обработка на податоци за канцелариски апликации за власта и приватниот сектор како и организации за земјите во развој. * ИКТЗР 1.0: крајот на 1990-тите години до крајот на 2000-. Комбинирано со доаѓањето на [[Милениумски развојни цели|Милениумските развојни цели]] и меинстрим употреба на интернетот во индустријализираните земји довело до брз пораст на инвестициите во ИКТ инфраструктура и ИКТ програми/проекти во земјите во развој. Најтипична апликација е [[телецентар]], кој се користи да се донесат информации за развој на прашања како што е здравството, образованието и земјоделието во сиромашните заедници. * ИКТЗР 2.0: крајот на 2000-тите и наваму. Нема јасна граница меѓу фаза 1.0 и 2.0, но има предлози да се пресели во нова фаза која вклучува промена од телецентрите кон [[мобилен телефон|мобилни телефони]] како архетипска примена; постои помала загриженост за [[Е-подготвеност]] и поголем интерес за влијанието на ИКТ за развој и повеќе се фокусира на сиромашните како производители и иноватори со ИКТ (за разлика од корисниците на ИКТ-засновани на информации). == Проекти == ===Анализи=== ИКТЗР иницијативи и проекти може да бидат дизајнирани и имплементирани од страна на меѓународните институции, владите (на пример, [[е-Мексико иницијатива]]), консултанти (на пример, непрофитни компјутери,<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.click-aid.org/ |title=website |accessdate=2012-01-13 |archive-date=2011-06-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110627081023/http://www.click-aid.org/ |url-status=dead }}</ref>), приватни компании (на пример, [[Intel]]'s [[Intel Classmate|Classmate]]), невладини организации (на пример, [[Меѓународниот институт за комуникација и развој]]) или виртуелни организации (на пример, [[Лаптоп за секое дете]]). Проектите обично може да се евалуација на истражување, прелиминарни истражувања, или конструктивни истражувања.<ref name="Algorithms and Applications"/> Во 2010 година Извештај од истражување за Ресурсниот центар за управување и социјален развој <ref>[http://www.gsdrc.org Governance and Social Development Resource Centre website]</ref> заклучил дека "Многу малку ИКТЗР активности се покажале одржливи ... Неодамнешните истражувања ја нагласиле потребата да се префрлат од технологија зависна од пристап, каде што акцентот е на технички иновации кон приод кој ја нагласува иновативната употреба на веќе воспоставената технологија (мобилни телефони, радио, телевизија). "<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.gsdrc.org/docs/open/HD691.pdf |title=Helpdesk Research Report: New ICTs for Development (6/14/2010) |accessdate=2012-01-13 |archive-date=2011-12-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111211145254/http://www.gsdrc.org/docs/open/HD691.pdf |url-status=dead }}</ref> Сепак, од 27 апликации на ИКТ за развој како е-влада, Е-учење и Е-здравје било заклучено дека има можности за голем успех како и зајакнување на социјалните мрежи и зголемување на безбедноста (особено за жените). Центарот за развој на Обединетите нации во Бангкок издал список на повеќе од 100 студии за случаи на решавање на едно или повеќе од следните прашања:<ref>[http://www.apdip.net/resources/case UNDP ICTD Case Studies]{{Мртва_врска|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> *''Пристап и [[инфраструктура]]'' *''Градење на капацитети и образование'' *''E-владеење и е-влада'' *''Животната средина и земјоделството'' *''[[Слободен софтвер]]'' *''[[Пол]] и [[Информациски и комуникациски технологии|ИКТ]]'' *''[[Здравство]] и [[медицина]]'' *''Политика и социјална анализа'' *''Технички иновации за развој'' ===Проблеми=== Проекти кои распоредуваат технологии во недоволно развиените подрачја се соочуваат со добро познати проблеми во врска со криминал, проблемите на прилагодување на социјалниот контекст и инфраструктурни проблеми. Во многу сиромашни региони на светот потребни се законски и политички мерки за да се олесни или овозможи примена на ИКТ, особено во однос на [[монопол]]от со комуникациски структури и цензура на закони. Повеќе истражувања и планирања се од клучно значење за да се минимизираат проблемите и да се зголемат резултатите во спроведувањето на ИКТЗР проекти. Истражувањето треба да е свртено кон корисникот со цел да се направи дизајн на технологијата кој ќе биде лесен за восприемање што е особено важно во руралните области на земјите во развој, каде што голем предизвик е образованието на децата. Прашањето во врска со писменоста е еден од клучните фактори зошто проектите не успеваат во руралните области, образованието и писменоста буквално претставуваат основа за дигитална и информациска писменост па со тоа потребно е да се направи соодветно образование и обука за корисникот со цел да разбере како да манипулира со апликации за да добие информации кои му се потребни. Потребно е постојано следење на заедницата за да се види дали проектот е успешно имплементиран и дали се користи. Во случајот на Индија, технолошкиот напредок е повеќе од видлив во реалноста: достапноста на мобилни телефони дозволи повеќе луѓе да се здобијат со мобилни телефони уште пред да научат да користат лични компјутери и работни околини. Затоа непознавањето на работа со компјутери може да се види како проблематично бидејќи се создава дигитален јаз ако предвидени технолошки уреди се компјутери, па поделеноста меѓу компјутерската технологија и луѓето предизвикува тешкотии за некои иницијативи од ИКТЗР проектот да стапат на сила. На пример, во руралните делови на Индија, Министерството за образование ја отфрли OLPC иницијативата<ref>{{Наведено списание | author = D. Viswanathan, J. Blom | title = New Metaphors from Old Practices — Mobile Learning to Revitalize Education in Developing Regions of the World | journal = IEEE Transactions On Learning Technologies | volume = 3 | issue = 1 | format = PDF | doi = 10.1109/TLT.2010.5 | pages = 18–23}}</ref> поради недостаток на средства и обучени професионалци за одржување на настава на компјутер. Додека затворање на дигиталниот јаз може да се постигне преку обука на наставници, со што технологијата може да се користи за наставниот процес, постои уште еден проблем за неуспех да се признае технологијата како алатка во процесот на учење. Проучување како ученици и/или студенти кои комуницираат со користење на технологијата е од витално значење за развој и дизајнирање технологии за нив. Проекти во маргинализираните руралните области се соочени со најзначајните пречки, но, бидејќи луѓето во руралните области се маргинализирани на [[дното на пирамидата]], напорите за развој треба да направат најмногу разлика во овој сектор. ИКТ имаат потенцијал да ги мултиплицираат ефектите за развој<ref>{{Наведено списание | author = IDRC | title = Acacia Prospectus 2006 - 2011 | url = http://www.idrc.ca/en/ev-113431-201-1-DO_TOPIC.html | accessdate = 2009-05-09 | journal = | archive-date = 2009-04-27 | archive-url = https://web.archive.org/web/20090427194655/http://www.idrc.ca/en/ev-113431-201-1-DO_TOPIC.html | url-status = dead }}</ref> и на тој начин се исто така значајни во руралната арена.<ref name="Rural Eng">{{Наведено списание | last = Parikh | first =Tapan | year = 2009 | title = Engineering Rural Development | journal = Communications of the ACM | volume = 52 | issue = 1 | format = PDF | doi =10.1145/1435417.1435433 | pages = 54–63 }}</ref> Сепак, воведувањето на ИКТ во овие области е најчесто многу скапо и постојат следниве бариери:<ref name="Dwesa">{{Наведено списание | author = Thinyane, M., Slay, H., Terzoli, A., & Clayton, P. | title = A preliminary investigation into the implementation of ICT in marginalized communities. | version = | publisher = South African Telecommunication Network and Application Conference | date = 4 September 2006 | location = Stellenbosch, South Africa | id = | accessdate = }}</ref> * Недостигот на инфраструктура: нема електрична енергија, нема вода, лоши патишта, итн. * Недостаток на здравствени услуги: болести како ХИВ, туберкулоза, маларија кои се сè почести. * Недостаток на вработување: практично нема работни места во маргинализирани рурални области. * Глад: гладни корисници имаат проблем со концентрацијата. * Неписменост: Кориснички интерфејси со текст кои не работат многу добро, иновативни човекови компјутерски интерфејси (види [[интеракција човек- компјутер]]) се задолжителни. * Недостаток на средства за одржување на проектот: некои проекти може да се остават да се влошуваат со време, бидејќи одржување е спорадично ако компонентата паузира за да се добијат квалификувани луѓе или да се направи поправка .. * Недостаток на средства за одржување на проектот поради грантови со краток поглед * Недостаток на поддршка од локалната самоуправа * Социјални контексти: на потенцијалните корисници кои живеат во руралните маргинализирани области често не може лесно да се види местото на ИКТ поради општествениот контекст и поради пречки како глад, болести и неписменост. * Можност за поттикнување на одлив на интелигентен кадар.<ref name="csl.ucc.ie">{{Наведена мрежна страница |url=http://csl.ucc.ie/4-information-technology-and-food-security/ |title=архивски примерок |accessdate=2012-01-13 |archive-date=2007-01-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070111032733/http://csl.ucc.ie/4-information-technology-and-food-security/ |url-status=dead }}</ref> * Корупцијата е еден од факторите кои го попречуваат спроведувањето на ИКТ проекти во руралните области. * Обуки и семинари мора да се спроведуваат во согласност со соодветно време за земјоделците, да бидете сигурни дека нивната секојдневна рутина не е засегната. * Многу апликации не се лесни. * Проектите понекогаш не се управувани од потребите и не се релевантни за локалната средина.<ref name="csl.ucc.ie"/> Друг значаен проблем може да биде избор на софтвер инсталиран на една технологија <ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/2989567.stm Computers to Africa scheme criticised (5/1/2003)]</ref> - инструктори обучени во друг сет на софтвер, (на пример [[Ubuntu (operating system)|Ubuntu]]<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.aabgu.org/media-center/headlines/computers-wiki-africa.html |title=Students Bring Computers and Wikipedia to Africa (9/17/2010) |accessdate=2012-01-13 |archive-date=2011-07-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722002405/http://www.aabgu.org/media-center/headlines/computers-wiki-africa.html |url-status=dead }}</ref>) може да се очекува да имаат тешкотии во навигацијата на компјутери донирани со различен софтвер (на пример [[Windows XP]]). Уште еден значаен проблем е, исто така, злоупотребата на [[електронски отпад|електронскиот отпад]] на опасни начини. Палење на технологијата за да се добијат метали од неа ќе испушти отровни гасови во воздухот.<ref>[http://abcnews.go.com/WN/discarded-computers-poisonous-african-children/story?id=9266722 How Discarded Computers Are Poisoning Africa's Kids (12/7/2009)]</ref> Сепак, додека трае обуката, сите може да донираат поддршка, хардвер и софтвер, а тоа е тешко за друга витална компонента на технологијата, интернет пристап, да биде ставен на располагање со намалена стапка. "Во околу половина од земјите во Африка, една година на dial-up Интернет чини повеќе од просечниот годишен приход."<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.schoolnetafrica.org/fileadmin/resources/Internet_prices_in_Africa.pdf |title=Internet prices in Africa. A comparative study. (probably 2003) |accessdate=2012-01-13 |archive-date=2011-07-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728002618/http://www.schoolnetafrica.org/fileadmin/resources/Internet_prices_in_Africa.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.satsig.net/gispa-afrispa.htm Is Africa in a Digital Quagmire? (11/6/2004)]</ref> === Правни прашања === Еден од главните предизвици во надминување на дигиталниот јаз е да се прошири влијанието на соодветните политики од оние извршени од страна на телекомуникацискиот авторитет на целиот јавен сектор. Додека повеќето од националните дигитални агенди се предводени од националните телекомуникациски власти, како што се САД [[Федералната комисија за комуникации]] и [[NTIA]], случајот на Чиле покажува дека средствата успеваат од страна на органот Телеком да претстават помалку од 5% од вкупните средства потрошени од страна на целокупната власт на [[Информациски и комуникациски технологии|ИКТ]] за полиси и проекти (ги шират над 22 владини сектори), ги спроведува националниот оддел за здравство, Министерството за образование или одделот за финансии.<ref name="HilbertDigDiv2011">[http://dx.doi.org/10.1016/j.telpol.2011.06.012 "The end justifies the definition: The manifold outlooks on the digital divide and their practical usefulness for policy-making"], Martin Hilbert (2011), Telecommunications Policy, 35(8), 715-736; free access to the article can be found here: martinhilbert.net/ManifoldDigitalDivide_Hilbert_AAM.pdf</ref><ref name="HilbertDigDiv2011"/> Расположливите средства за ИКТЗР за јавниот сектор се големи, поголеми од оние потрошени за технологија и инфраструктура на власта. Земји и меѓународни организации најчесто не знаат која агенција управува со кои видови на ИКТ-фондови, и честопати не се прави обид да се следат овие ресурси. Од ИКТ развојот се повеќе од обезбедува пристап до технологии, па логичен заклучок треба да биде да се координираат фондовите и проектите кои се спроведуваат од страна на телекомуникациите и технологиите и власта со оние управувани од страна на здравството, образованието и финансиите. Првата задача во координацијата обично се состои од преземање на попис на средствата на располагање на целиот јавен сектор. Ова генерално не се прави, а дури и глумците и носителите на одлуки имаат кохерентна слика за она што е направено. Заеднички резултат се двојни напори и недостаток на синергија.<ref name="HilbertDigDiv2011"/> ====Научени лекции==== Од клучно значење во правење било кој напор на ИКТЗР успешен е делотворно партнерство меѓу четири клучни чинители: * Јавниот сектор (власти - од развиените земји, земјите во развој, меѓународните органи и единиците на локалната самоуправа) * Приватниот сектор (компании што им припаѓаат на членови на целната публика, мулти-национални организации кои сакаат да ги прошират своите пазари, про-сиромашни или социјални компании) * Неформалниот сектор (НВО, групи за застапување) * Претставници од целната публика InfoDev има објавено 6 лекции од анализа на 17 нивни пилот програми. Овие лекции се поддржани од различни примери, како и список на препораки:<ref name="Lessons">{{Наведено списание | author = S. Batchelor, S. Evangelista, S.Hearn, M. Pierce, S. Sugden, M. Webb | title = ICT for Development Contributing to the Millennium Development Goals: Lessons Learned from Seventeen infoDev Projects | publisher = [[World Bank]] |date=November 2003}}</ref> * Лекција 1: Вклучување целни групи во проектот и надзорот. * Лекција 2: При изборот на технологија за проект за интервенција при сиромаштија, да се посвети посебно внимание на барањата на инфраструктурата, локалната достапност, барања за обука и технички предизвици. Поедноставните технологии често даваат подобри резултати. * Лекција 3: постојните технологии-особено телефон, радио и ТВ-често може помалку скапо да пренесуваат информации на локалните јазици и на поголем број на луѓе отколку што може поновата технологија. Во некои случаи, претходниот може да го подобри капацитетот на вторите. * Лекција 4: ИКТ проекти кои допираат до руралните средини може да придонесат повеќе за Милениумските развојни цели од проекти засновани во урбаните средини. * Лекција 5: Финансиска одржливост е предизвик за ИКТ иницијативи за развој. * Лекција 6: Проекти кои се фокусираат на ИКТ обука треба да содржат практикантска работа и компонента за вработување. === Одржливост и приспособливост === Во моментов, главните две перспективи кои доаѓаат од овој сектор е да се нагласи потребата од надворешна помош за изградба на инфраструктура, така што проектите да може да постигнат одржливост, како и потребата да се развие и да се изгради. Сè поголема перспектива во ова поле е дека исто така треба да се изградат проекти кои се одржливи и [[размерливост|размерливи]], наместо да се фокусира на оние кои мора да се опкружени со огромни количини на надворешно финансирање и не можат да преживеат долго. Одржување на приспособливост на проектот е огромен предизвик на ИКТ за развој; како цел корисникот да продолжи да ја користи платформата. ИКТЗР не е единечна имплементација, туку тоа е сложен процес кој треба да се преземе постојано, како за напредокот на секој проект кој се развива околу локалното образование за приспособливост на технологијата. Исто така, голем број на земји во развој ги покажале своите вештини во ИТ (информатичка технологија). Користењето на овие вештини треба да се изгради на ИКТЗР проекти и да се допре до локалниот потенцијал и клучните локални партнери во развојот на овој сектор. [[Рамнотежа на трговијата]] кај овие земји се должи на увозот на [[компјутерски хардвер|хардвер]] и [[компјутерски софтвер|софтвер]]. === Критики и предизвици === Како што расте во популарност, особено во меѓународен развоен сектор, ИКТЗР, исто така, постојано трпи и критики. Прашања се покренати за тоа дали проектите кои се имплементирани со огромни трошоци се всушност дизајнирани да бидат размерливи или дали со овие проекти ќе се направи доволно влијание за да се произведе забележлива промена.<ref name="Graham2">{{Наведено списание | last = Graham | first = Mark | year = 2008 | title = Warped Geographies of Development: The Internet and Theories of Economic Development | journal = Geography Compass | volume = 2 | issue = 3 | format = PDF | doi = 10.1111/j.1749-8198.2008.00093.x | page = 771 }}</ref><ref name="docs.google.com">Graham, M. 2011 ''[https://docs.google.com/fileview?id=0B0eDX6K2hsNeZTkxMWE1NTktODBjMi00OTE0LTg0ZWQtODhhYTA2NjIyZTQ5&hl=en_GB&pli=1 Time Machines and Virtual Portals: The Spatialities of the Digital Divide], Progress in Development Studies 11 (3). 211-227.''</ref> На пример, во Шри Ланка новинарот Nalaka Gunawardene тврди дека илјадници пилот проекти биле носени без оглед на генерализација, размерливост и одржливост, што значи дека овие проекти секогаш ќе бараат надворешно финансирање да продолжат со работа и дека нивното влијание е ограничено.<ref>Nalaka Gunawardene ''[http://www.islamonline.net/English/Science/2005/11/article10.shtml Waiting for Pilots to Land in Tunis] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090630135708/http://www.islamonline.net/English/Science/2005/11/article10.shtml |date=2009-06-30 }}'' [[Islam Online]], November 2005. Retrieved August 11, 2007.</ref> Понатамошни критики на ИКТЗР се однесуваат на влијанието на ИКТ врз традиционалните култури итн. [[културен империјализам]] кој може да се шири со ИКТ. Со тоа се нагласува дека локалниот јазик, содржините и софтверот се добар начин за да им помогнат во ублажување на влијанието на ИКТ во развојот на области.<ref name="Anderson">{{Наведено списание | last = Anderson | first = Neil | year = 2005 | title = Building digital capacities in remote communities within developing countries: Practical applications and ethical issues | journal = Information technology, education and society | volume = 6 | issue = 3 | format = PDF }}</ref> Потенцијалот на ИКТ сериозно е загрозен од дигиталниот јаз и јазот помеѓу луѓе со пристап до информациите и оние без таквиот пристап<ref name="docs.google.com"/>. Ова прашање било доведено во првите редови на меѓународната агенда и се воделе жестоки дебати во некои големи меѓународни политички средби како што е состанокот на Г8 во Окинава, Јапонија во јули, 2000 година.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.adb.org/Documents/Policies/ICT/ict220.asp |title=архивски примерок |accessdate=2012-01-13 |archive-date=2012-01-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120111032944/http://www.adb.org/Documents/Policies/ICT/ict220.asp |url-status=dead }}</ref> Anriette Esterhuysen, застапник за ИКТЗР и човековите права во Јужна Африка,<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.apc.org/en/user/anriette |title=архивски примерок |accessdate=2012-01-13 |archive-date=2009-06-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090627093106/http://www.apc.org/en/user/anriette |url-status=dead }}</ref> посочила дека некои ИКТЗР проекти често даваат поголем акцент на тоа како ИКТ може да им помогне на своите корисници економски, наместо да им помагаат да се создаде општество каде ќе преовладуваат социјална правда и еднакви права. Таа смета дека одржливиот развој може да се постигне ако луѓето можат да зборуваат слободно за човековите права.<ref>{{cite web | url=http://ict4d.at/2009/07/09/coop-20-interview-anriette-esterhuysen/ | title=ICT4D.at - A World of Equal Opportunities for All }}</ref> Друга страна на критики против ИКТЗР е дека неговите проекти се на долг рок и ретко се еколошки. Корисничките заедници често не се одговорни да се ослободат од токсичните електронски остатоци кога опремата се распаѓа и е надвор од поправка. Транспорт на опрема за рециклирање на објекти е скапа, а опремата често се отстранува неправилно што придонесува за загадување на животната средина. === Елементи на успешни ИКТЗР проекти во Африка === Тоа се елементи кои д-р П. Клинт Роџерс ги забележал во успешни ИКТЗР проекти: • зголемена постојна економска активност, се фокусира на силните точки да ги направат дури и подобри. • Зголемување на важност со вклучување на крајниот корисник од самиот почеток на проектот. • Изградба на постоечката инфраструктура (на пример, радио, телевизија, мобилни телефони) и / или крајниот корисник има преглед како да е едноставена инфраструктура. • Размислете што може една африканска заедница да понуди на другите, а не она што другите може да го понудат на африканските заедници. ==Технологија== ИКТЗР проекти обично се обидуваат да вработат по ниски цени, ниска технологија која може да биде одржлива за развој на животната средина. Предизвикот е голем, бидејќи се проценува дека 40% од светското население има помалку од $ 20 годишно на располагање за да ги дадат во ИКТ. Во Бразил, најсиромашните 20% од населението живее со само $ 9 годишно (US 0,75 $ месечно).<ref name="HilbertWD38,5">Martin Hilbert ''[http://dx.doi.org/10.1016/j.worlddev.2009.11.019 "When is Cheap, Cheap Enough to Bridge the Digital Divide? Modeling Income Related Structural Challenges of Technology Diffusion in Latin America"]''. [http://www.elsevier.com/locate/worlddev World Development], Volume 38, issue 5, p. 756-770.</ref> Од Латинска Америка се знае дека на границата помеѓу ИКТ како [[неопходно добро]] и ИКТ како [[луксузно добро]] е приближно околу "магичен број" $ 10 по лице месечно или $120 годишно.<ref name="HilbertWD38,5"/> Ова е цената кон која ИКТ луѓе се стремат и затоа е општо прифатено како минимум. Во контекст на оваа реалност, телецентри, десктоп виртуелизација и multiseat конфигурација и во моментов се чини дека се повеќе едноставни и заеднички патеки до прифатливи компјутери. ИКТЗР проекти треба правилно да се следат и спроведуваат, како дизајн на системот и корисничкиот интерфејс и треба да бидат соодветни на целните корисници. Ако ИКТЗР проекти се инсталираат без соодветна координација со заедница на корисник, имаат тенденција да паднат за кратко време од главните цели. На пример, во користењето на ИКТЗР проекти во земјоделските сектори каде што мнозинството од населението се сметаат за технолошки неписмени, може да стане застарена. == Вештачка интелигенција за развој == Остроумни апликации за машинско учење, размислување, планирање и перцепција имаат потенцијал да донесат големи придобивки на маргинализираните популации во широк спектар на области, вклучувајќи ги здравството, образованието, транспортот, земјоделството и трговијата. Како пример, со учење и размислување може да се прошири медицинската грижа на оддалечените региони преку автоматски дијагнози на ограничена медицинска експертиза и транспорт на ресурси. Машинската интелигенција еден ден може да помогне во откривање, следење и одговарање на природните, епидемиолошки, или политички пореметувања. Методи развиени во рамките на вештачка интелигенција може дури и да помогнат да се откријат причински влијанија во големи програми и затоа е подобро да се разбере како да се дизајнира поефикасно здравствениот и образовниот систем. И идеи и алатки, создадени во пресекот на вештачката интелигенција и електронска трговија може да обезбедат нови насоки за подобрување и проширување на категоријата економски концепти како микро-финансирање и микро-работа. Машинското учење има особено значење за помагање на населението во регионите во развој. Без преседан, големи количини на податоци се генерираат во светот за развој на здравјето на луѓето, трговија, комуникации и миграција. Автоматски методи на учење се развиени во рамките на заедницата и може да помогнат да ги разграничат од увид од овие податоци за природата и динамиката на општествените односи, финансиски врски и трансакции, модели на човековата подвижност, ширењето на болести и итни предизвици како на потребите на населението така и на лицата во криза. Модели и системи кои се потпора на такви податоци би можеле еден ден да бидат водичи за јавната политика, обликот на изградба на одговори на кризата и да помогнат да се формулира ефектива на долгорочни интервенции. == Мобилната телефонија == Користење на [[мобилен телефон|мобилни телефони]] како дел од ИКТЗР иницијативи се покажало како успешно за брза дистрибуција и [[мобилна телефонија|мобилната телефонија]] има овозможено за сиромашните луѓе да имаат лесен пристап до корисни и интерактивни информации.<ref>{{Наведена мрежна страница|last=Languepin|first=Olivier|title=How mobile phones can help reduce poverty|url=http://thailand-business-news.com/news/top-stories/26596-how-mobile-phones-can-help-reduce-poverty|accessdate=2012-01-13|archive-date=2012-03-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20120320233431/http://thailand-business-news.com/news/top-stories/26596-how-mobile-phones-can-help-reduce-poverty|url-status=dead}}</ref> На пример, во Индија вкупниот број на мобилни телефони достигнал 851,70 милиони во јуни 2011 година, меѓу кои 289.570.000 дошле од руралните области со повисок процент на зголемување од урбаните.<ref name="trai_subnumbers">{{наведена изјава за печат|title=Highlights of Telecom Subscription Data as on 30th June 2011 |url=http://www.trai.gov.in/WriteReadData/trai/upload/PressReleases/835/Press%20Release%20June11.pdf|format=PDF|date=8 Aug 2011|accessdate=24 Oct 2011|publisher=[[Telecom Regulatory Authority of India]]}}</ref> Неочекуваниот раст на достапност и покривање на услуги на мобилната телефонија ја зголемила својата важност не само како средство за двонасочната комуникација, но и поради леснотијата на пристапот до информации. Мобилните телефони сега се исто така способни за многу повеќе од размена на информации помеѓу двајца луѓе преку повик или СМС пораки. Напредни модели на мобилни телефони, исто така може да чуваат фотографии, снимање на видео, примаат радио честоти да се вклучат во локалните AM / FM станици, споделување и примање на мултимедијални пораки и дури да се поврзат на интернет и речиси сите одлики кои доаѓаат кога се поврзани со Интернетот. Сите овие одлики го прават уште подобар уред за помош во ИКТЗР проекти. *'''Претприемништво и барање на работа''' : Мобилните телефони ги намалуваат трошоците за водење на бизнис, а во некои случаи, технологијата дури и му овозможува на корисникот да започне. Добар пример за ова е случајот на многу жени во Пакистан кои биле во можност да почнат мали бизниси кои нудат разубавување и фризерски услуги без да плаќаат за поставување на козметички салони. Клиенти лесно можеле да им се јават преку нивните телефонски броеви да закажат средба и да уживаат во нивните услуги. *'''Лесен пристап до информации''' : Мобилните телефони им овозможуваат на корисниците пристап до вредни информации како што се цени, арбитража и пазар или трговски можности кои можат подобро да ги подготват за идните бизнис трансакции. Мобилната телефонија ги овласти фармерите и рибарите да го реализираат својот потенцијал како стопанственици и тие директно да се вклучат во процесите за преговори со своите клиенти. На страна на купувачот, исто така може да ги користи своите мобилни телефони за да дознае каде има најдобар квалитет и добра цена за производи кои се наоѓаат на пазарот. *'''Неефикасности на пазарот''' : Со користење на мобилни телефони, исто така може да се поправи неефикасноста на пазарот и враќање на рамнотежата во снабдувањето на пазарот. Информациите и услугите кои можат да бидат достапни преку мобилни телефони ќе спречат експлоатација од страна на посредници или трговци и ќе обезбедат можности за вработување (особено за жените од руралните средини), намалување на информациски празнини, освен трошоците и времето, и зајакнување на пристапот на давателите на услуги од руралните луѓе. Дозволува дознавање на релевантни информации во врска со образованието, вонредни состојби, пазари, време, итн, исто така може да ги поттикне жените економски. *'''Замена на транспорт''' : Подобрувањето на протокот на информации помеѓу купувачите и продавачите се направи за поефикасно пренесување на информации без да патуваат. Ова е особено значајно во руралните области каде што трговците треба да патуваат во урбаните средини едноставно да проверат за побарувачката и да преговараат за цените. Мобилните телефони ја елиминираат потребата за чести патувања како трговци и може да бидат сигурни дека побарувачката за нивните производи постои дури и пред да заминат од нивните рурални домови. *'''Катастрофи''' : Во случај на тешка суша, поплави, војни или слаби економии, мобилни телефони може да се користат не само за подобрување на бизнис можности, но исто така и за чување на контакт со домот. Мобилните оператори исто така се докажани како неверојатно корисни во катастрофи и при напори за известување за вонредни состојби поврзани со комуникациска инфраструктура. *'''Образованието и здравството''' : Мобилните услуги се користат за ширење на локално генерирани и локално релевантни образовни и здравствени информации. *'''Социјалниот капитал и социјална кохезија''' : Мобилните услуги им овозможуваат на учесниците да дејствуваат заедно и поефикасно да ги извршуваат заедничките цели со промовирање на соработката меѓу социјалните мрежи. ==Наводи== {{Reflist|2}} == Подетални информации == [[File:Wireless Networking in the Developing World (WNDW) Second Edition.pdf|thumb|Wireless Networking in the Developing World (PDF book)]] {{Refbegin}} *{{Наведена книга|title=How New Technologies Impact Aid Coordination|publisher=Linksbridge|format=PDF|year=2011|url=http://www.linksbridge.com/how-new-technologies-impact-ai/|access-date=2012-01-11|archive-date=2012-01-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20120129210432/http://www.linksbridge.com/how-new-technologies-impact-ai/|url-status=dead}} *{{Наведена книга|last=Berthoud|first=Olivier|title=Knowledge management, international cooperation and the use of Internet|publisher=SDC|location=Bolivia|format=PDF|year=2004|url=http://www.edinter.net/docs/Berthoud_KM_cooperation_Internet_2004.pdf|accessdate=2009-06-23}} *{{Наведена книга|last=Haris|first=Roger W.|title=Information and Communication Technologies for Poverty Alleviation|publisher=UNDP Asia-Pacific Development Information Programme|location=Kuala Lumpur, Malaysia|year=2004|page=75|isbn=983-3094-01-5|url=http://www.apdip.net/publications/iespprimers/eprimer-pov.pdf|format=PDF|accessdate=2009-06-23|archive-date=2008-08-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20080829110750/http://www.apdip.net/publications/iespprimers/eprimer-pov.pdf|url-status=dead}} *{{Наведена книга|last=Unwin|first=Tim|title=ICT4D: Information and Communication Technology for Development|publisher=Cambridge University Press|year=2009|isbn=9780521712361}} *{{Наведена книга|last=Beardon|first=Hannah|title=Mobiles for Development: How mobile technologies can enhance Plan and partners work in Afrika|publisher=[[Plan (aid organisation)|Plan]]|date=January 2009|page=48|url=http://www.plan.fi/uploads/media/Mobiles_for_Development_-_Plan_2009.pdf}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *{{Наведена книга|last=Vital Wave Consulting|date=February 2009|title=mHealth for Development: The Opportunity of Mobile Technology for Healthcare in the Developing World|publisher=[[United Nations Foundation]], Vodafone Foundation|format=PDF|page=70|url=http://www.vitalwaveconsulting.com/pdf/mHealth.pdf|accessdate=2009-06-23|archive-date=2009-07-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20090704193127/http://www.vitalwaveconsulting.com/pdf/mHealth.pdf|url-status=dead}} *{{Наведена книга|title=Africa: The Impact of Mobile Phones|publisher=Vodafone|year=2005|format=PDF|page=71|url=http://www.vodafone.com/etc/medialib/attachments/cr_downloads.Par.78351.File.tmp/GPP_SIM_paper_3.pdf|accessdate=2009-06-23|archive-date=2009-10-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20091007060531/http://www.vodafone.com/etc/medialib/attachments/cr_downloads.Par.78351.File.tmp/GPP_SIM_paper_3.pdf|url-status=dead}} Key findings here [http://www.vodafone.com/start/responsibility/our_social___economic/access_to_communications/sim_research/impact_of_mobile_phones.html] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090523092830/http://www.vodafone.com/start/responsibility/our_social___economic/access_to_communications/sim_research/impact_of_mobile_phones.html |date=2009-05-23 }}. *{{Наведена книга|title=The Impact of Mobile Phones in Africa|publisher=Commission for Africa|year=2004|format=PDF|page=18|url=http://www.commissionforafrica.org/english/report/background/scott_et_al_background.pdf|accessdate=2009-06-23}} *{{Наведена книга|title=The Role of Mobile Phones in Sustainable Rural Poverty Reduction|publisher=ICT Polici Division, GICT|format=PDF|page=25|url=http://www.web4dev.org/images/2/2d/The_Role_of_Mobile_Phones_in_Sustainable_Rural_Poverty_Reduction_June_2008.pdf|accessdate=2009-06-23|archive-date=2022-03-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20220307092604/http://www.web4dev.org/images/2/2d/The_Role_of_Mobile_Phones_in_Sustainable_Rural_Poverty_Reduction_June_2008.pdf|url-status=dead}} *{{Наведена книга|last=Ahmed T. Rashid, Laurent Elder|title=Mobile Phones and Development: An Analysis of IDRC-Supported Projects|publisher=The Electronic Journal on Information Systems in Developing Countries|year=2009|page=16|url=http://www.ejisdc.org/ojs2/index.php/ejisdc/article/viewFile/529/265}} *{{Наведена книга|title=Wireless Networking in the Developing World: A practical guide to planning and building low-cost telecommunications infrastructure|publisher=Hacker Friendly LLC|edition=2|page=425|format=PDF|year=2007|url=http://wndw.net/pdf/wndw2-en/wndw2-ebook.pdf|accessdate=2009-06-23}} *{{Наведена книга|last=Vital Wave Consulting|title=Landscape Analysis of Low-cost Computing Devices|date=December 2008|format=PDF|page=38|url=http://www.vitalwaveconsulting.com/publications/pdf/Landscape_Analysis_of_Low-cost_Computing_Devices_Dec08.pdf|accessdate=2009-06-23|archive-date=2011-07-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20110717224419/http://www.vitalwaveconsulting.com/publications/pdf/Landscape_Analysis_of_Low-cost_Computing_Devices_Dec08.pdf|url-status=dead}} *{{Наведена книга|title=Report on Low-Power PC Research Project|publisher=[[Computer Aid International]]|year=2009|format=PDF|page=9|url=http://www.computeraid.org/pdffiles/Report%20on%20Low-Power%20PC%20Research%20Project%20April%202009.pdf|accessdate=2009-06-23|archive-date=2009-09-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20090911015307/http://www.computeraid.org/pdffiles/Report%20on%20Low-Power%20PC%20Research%20Project%20April%202009.pdf|url-status=dead}} *{{Наведена книга|last=Heeks|first=Richard|title=Emerging markets: IT and the world's "bottom billion"|publisher=Communications of the ACM|date=April 2009|page=3|url=http://portal.acm.org/citation.cfm?id=1498765.1498776&coll=GUIDE&dl=GUIDE&CFID=33035588&CFTOKEN=15363531}} *{{Наведена книга|last=Randy Spence, Matthew Smith|title=Information and Communication Technologies, Human Development, Growth and Poverty Reduction: A Background Paper|date=April 2009|format=PDF|page=325|url=http://www.idrc.ca/uploads/user-S/12412058391HF2_Background_Paper_28-04-09.pdf|accessdate=2009-06-23|archive-date=2009-07-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20090711094941/http://www.idrc.ca/uploads/user-S/12412058391HF2_Background_Paper_28-04-09.pdf|url-status=dead}} *{{Наведена книга|last=Erkki Sutinen, Matti Tedre|title=ICT4D: A Computer Science Perspective|date=April 2010|format=PDF|page=221|url=http://www.springerlink.com/content/j7j5n6731k616075/?p=4b1e36801fc3478ea9fd2ee59a42f2e3&pi=1|accessdate=2010-04-22}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *{{Наведена книга|last=Burrell|first=Jenna|title=Livelihoods and the mobile phone in rural Uganda|publisher=Grameen Foundation USA|date=January 2008|format=PDF|page=52|url=http://www.grameenfoundation.applab.org/uploads/burrell_needs_assessment_final-1.pdf|accessdate=2009-06-23|archive-date=2011-07-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20110721154241/http://www.grameenfoundation.applab.org/uploads/burrell_needs_assessment_final-1.pdf|url-status=dead}} *{{Наведена книга|last=Garside|first=Ben|title=Village voice: towards inclusive information technologies|publisher=International Institute for Environment and Development (IIED)|date=April 2009|page=4|url=http://www.iied.org/pubs/display.php?o=17051IIED}} *{{Наведена книга|last=IEG (Independent Evaluation Group)|title=Capturing Technology for Development: An Evaluation of World Bank Group Activities in Information and Communication Technologies|publisher=Independent Evaluation Group, The World Bank Group|year=2011|format=PDF|page=106|url=http://ieg.worldbankgroup.org/content/dam/ieg/ict/ict_evaluation.pdf|isbn=9781602441934|access-date=2012-01-11|archive-date=2012-04-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20120402211736/http://ieg.worldbankgroup.org/content/dam/ieg/ict/ict_evaluation.pdf|url-status=dead}} *[http://www.inveneo.org/newsfeed/solar-power-guide Inveneo Solar Power Deployment Guide] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120402220058/http://www.inveneo.org/newsfeed/solar-power-guide |date=2012-04-02 }} by [[Inveneo]] {{Refend}} == Надворешни врски == {{Wikibooks|Information and Communication Technologies for Poverty Alleviation}} <!-- PLEASE DO NOT INSERT ANY LINKS FOR ICT4D ORGANIZATIONS HERE OR THEY WILL BE DELETED. CONSIDER CONTRIBUTING TO "List of ICT4D organizations". THANK YOU. --> *[http://www.e-agriculture.org/ ICT4D and e-Agriculture] *[http://www.oii.ox.ac.uk/teaching/msc/courses.cfm?id=14 Oxford Internet Institute course on ICT for Development] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20101216180206/http://www.oii.ox.ac.uk/teaching/msc/courses.cfm?id=14 |date=2010-12-16 }} *[http://ict4d.at/ Austrian Network for Information and Communication technologies for Development] *[http://www.apdip.net/resources/case UNDP Page for ICT4D case Studies] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20111229073944/http://www.apdip.net/resources/case |date=2011-12-29 }} *[http://ict4d-in-srilanka.blogspot.com/ ICT4D in Sri Lanka] Information and Communication Technology for Development (ICT4D) in Sri Lanka *[http://www.i4donline.net/ i4d magazine] information 4 development magazine, published from India *[http://www.infodev.org/en/Publication.107.html Quick guide: Low-cost computing devices and initiatives for the developing world] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070314183359/http://www.infodev.org/en/Publication.107.html |date=2007-03-14 }} *[http://www.ethnosproject.org/ The Ethnos Project - ICT4D advocacy and information resource] *[http://nextlab.mit.edu/ NextLab, [[MIT]] project that uses mobile technologies for development] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20100206171411/http://nextlab.mit.edu/ |date=2010-02-06 }} *[http://www.internetworldstats.com/links10.htm The Digital Divide, ICT and the 50x15 Initiative] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120111111420/http://www.internetworldstats.com/links10.htm |date=2012-01-11 }} ===Медии=== *[http://www.nytimes.com/2009/04/27/technology/start-ups/27global.html In Developing Countries, Web Grows Without Profit] ===Видео=== *[http://etech.blip.tv/file/1868821/ Low-Cost, Low-Power Computing] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090315014046/http://etech.blip.tv/file/1868821/ |date=2009-03-15 }} - [[Mary Lou Jepsen]] at ETech 2009 *[http://vimeo.com/4664795 Hello Africa] - a documentary about mobile phone culture in Africa {{Ризница-врска|Information technology and development}} [[Категорија:Информациски и комуникациски технологии]] 7da6ilcztw6qt3ek5pgf1echdls1yme 0 970343 5378777 5375075 2025-06-11T01:07:25Z Dandarmkd 31127 5378777 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Христо Шалдев | портрет = Hristo Shaldev.JPG | опис = Портрет на Шалдев | родено-име = | роден-дата = {{роден на|25|декември|1876}} | роден-место = {{роден во|Гуменџе}}, [[Солунски Вилает]], [[Отоманско Царство]] | починал-дата = {{починал на и возраст|df=yes|1962|2|2|1876|12|25}} | починал-место = [[Софија]], [[НР Бугарија]] | починал-причина = | народност = [[Македонци|Македонец]] (наводен [[Бугари]]н) | познат = | наставка = | занимање = општественик, револуционер, учител | сопружник = | татко = | мајка = | родители = | роднини = | деца = }} '''Христо Шалдев''' (со псевдоним ''Лефтер'', {{роден на|25|декември|1876}} во {{роден во|Гуменџе}} — {{починат на|2|февруари|1962}} во {{починат во|Софија}}) — македонски револуционер учесник во македонското револуционерно движење и деец на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]].<ref>{{МакЕнц|1644|Шакири|II}}</ref> == Животопис == [[Податотека:Hristo shaldev.jpg|мини|лево|300п|Христо Шалдев во комитска носија.]] Христо Шалдев е роден на 25 декември 1876 година во [[Гуменџе]], тогаш во [[Отоманското Царство]]. Потекнувал од познатиот гуменџиски род [[Шалдеви]], дедо му Христо Шалдев е еден од борците за црковна независност и често е затворан во [[Ениџе Вардар]] и [[Солун]]. Младиот Христо Шалдев е испратен да учи во духовната богословија во [[Цариград]]. На 17 август 1895 година наставникот [[Григор Мокрев]], близок пријател на неговиот чичко, го покрстил во [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]]. Во Цариградската богословија, заедно со Христо Манчев, Спас Цветков, Милан Јорданов и Петар Каркалашев Делев, создава револуционерна група и револуционерна библиотека, во неа биле собрани дела од [[Христо Ботев]], [[Љубен Каравелов]] и [[Иван Вазов]]. Учествувал во издавањето на весникот [[Бунтовник (весник)|„Бунтовник“]]. Во 1899 година Христо Шалдев се преселил во [[Санкт Петербург]] за го продолжи школувањето. Во [[Русија]] учествувал во создавањето на комитети на Тајното македонско-одринското студентско друштво во [[Санкт Петербург|Петербург]], [[Казањ]], [[Киев]] и [[Одеса]], како и во [[Македонско научно-литературно другарство во Санкт Петербург|Македонското научно-литературно другарство]]. Централниот комитет на [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]] му дава за задача да ги следи и да известува за активностите на овие комитети пред Организацијата. Учествувам на тајна средба на украински револуционери во [[Полтава]], каде што завршува богословија и ги објаснува проблемите на македонското прашање. Во март 1903 година испраќа 1.100 наполеони. За време на престојот во Санкт Петербург, Шалдев не се согласува со погледите на [[Македонско научно-литературно другарство во Санкт Петербург|Македонското научно-литературно другарство]] и [[Димитрија Чуповски]], дека македонските Словени се етнос различен од Бугарите. Според него, главните идеолозите на македонскиот национален сепаратизам се [[Стојан Новаковиќ]], а исто така и професорите [[Јован Цвииќ]] и [[Александар Белиќ]]. [[Податотека:Makedonski Glas.jpg|мини|лево|300п|[[Македонски Глас]], орган на [[Македонско научно-литературно другарство во Санкт Петербург|Македонскоto научно-литературно другарство]]]] [[Податотека:Gumendzha Svilarska Fabrika.JPG|мини|десно|300п|Гуменџе]] Откако разбирал за подготовката на [[Илинденско востание|Илинденското востание]], Христо Шалдев заминува за [[Ќустендил]], каде влегува во Македонија со четата на [[Димитар Мирасчиев]]. Потоа, заедно со [[Тодор Паница]], се приклучува во скопската чета на [[Никола Пушкаров]]. На [[22 јули]] четата се сместила во манастирот [[Ветерски манастир|„Св. Јован“]] над селото [[Ветерско]], недалеку од реката [[Пчиња]]. Од манастирот четата заминала за селото [[Новачани]]. На [[1 август]] во 11 часот бил извршен атентат на железничката линија [[Скопје]]-[[Солун]]. Расчистувањето на пругата траело два дена. Потоа едно одделение на чело со Димитар Бојанов имале судир со турска потера, во судирот загинале 10 војници, а останатите се разбегале. Четниците ги зазеле каменестите висови над [[Кожле]], а отаму сакале да ја привлечат потерата кон нив, но Турците заминале кон селото Кожле, таму Турците фатиле 50 селани и ги повеле со себе. Тогаш четата отворила огин, а престрелката траела со вечерта. Следниот ден Пушкаров имал судир со аскерот кај Ветерскиот манастир, комитите немале жртви. По судирот кон четата на Пушкаров се присоединила четата на светиниколскиот војвода [[Боби Стојчев]], кој тргнал за помогне во судирот.<ref name="HS">[[Христо Силјанов|Христо Силянов]], "Освободителнитѣ борби на Македония", том I Илинденското възстание, Издателство на Илинденската организация, София, 1933. {{bg}}</ref> Се вратил во Санкт Петербург и го завршува образованието во духовната академија во летото 1905 година, по што заминува за [[Цариград]]. Уапсен е за 10 дена, а потоа се враќа во Гуменџе, а потоа за кратко време учителствувал во [[Едрене]], каде што е член на Одринскиот окружен револуционерен комитет. [[Бугарската егзархија]] го назначува како учител по литература, поради неговиот труд од 300 страници ''„Духовната состојба на Бугаринот за време на негово ропство под Турско“''. Христо Шалдев се зазема за воведување на црковното пеење на старословенски и објавил голем број на написи во ''„Музички весник“'', а во 1916 година ги објавил ''„Psalm Mass of the Old and New Bulgarian Songs“'', а како основа користел народни песни од Лозенградско. Со помош на наставникот Мале Малеев го издава весникот ''„Борба“''. Потоа е преместен во Скопје во 1906-1907 година, каде ја предводел Скопскиот окружен револуционерен комитет, заедно со Стефан Петров, Атанас Албански, Христо Поп Пандов и Јанчев од Штип. Во Скопје, Шалдев е учител во Скопското педагошко училиште. Ги претставил документи на министерот за надворешни работи на Бугарија за активностите на Хилми-паша во Македонија, координираните активности на грчката и српската вооружена пропаганда за контрола на Порече, Азот, Струма, Меглен, Лерин и Мариово. [[Податотека:Ilinden-magazine.jpg|thumb|300п|лево|Корица на „Илустрација Илинден“]] [[Податотека:VMS1933-arka.jpg|мини|десно|300п|Големиот македонски собор, порта од соборот со натпис ''„Македонци, потпирајте се претежно на себе“'']] По завршувањето на учебната 1906-1907 година Христо Шалдев е отпуштен од [[Бугарската егзархија]] како учител по наредба на Хилми-паша и до [[Младотурската револуција]] учителството во [[Софија]], во меѓувреме е делегат на [[Ќустендилски конгрес|Ќустендилскиот конгрес]]. Тогаш е назначен за началник на сите училишта во Прилепското и ја врши функцијата до 1912 година, по што е назначен во Солунската женска гимназија до почетокот на [[Првата балканска војна]]. По [[Втората балканска војна]] е уапсен и е испратен на островот [[Итака]]. По заточението заминал за Бугарија. Во учебната 1913-1914 е професор во [[Ајтос (село)|Ајтос]], а потоа во Ќустендил. Во [[Првата светска војна]] се бори во Петтиот македонски полк под команда на [[Борис Дрангов]]. По војната учителствувал во женска гимназија и во наставниќки институт, во тоа време српскиот печат го именувал за главен организатор на [[ВМРО (Автономистичка)|ВМРО]] во [[Вардарска Македонија]], поради неговите силни контакти со [[Тодор Александров]] и [[Иван Михајлов]]. Учителстувал уште во [[Пазарџик]], и во [[Софија]], каде што е секретар на [[Илинденската организација]] и на изданието „[[Илустрација Илинден]]“, и за четири години е уредник на списанието ''„Geographic Reading Matters“''. Трајко Благоев, К. Рачев и Христо Шалдев го издаваат заедничото списание ''„Географска читанка“''. Во 1933 година на [[Голем македонски собор|Големиот македонски собор]] заедно со раководителите на другите бегалски македонски организации го потпишува ''Повикот кон македонскиот народ''. Се пензионирал во 1934 година. По Деветосептемврискиот удар во 1944 година се противи на културната автономија во [[Пиринска Македонија]]. Христо Шалдев умира во Софија на 2 февруари 1962 година. Автор е на книгите ''Македонија и нејзиниот копнеж за слобода'' и ''Градот Прилеп во бугарската преродба''. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://strumski.com/biblioteka/?id=609 "Из революционните борби в Паяк Планина"] - Спомени на Христо Шалдев публикувани во "Илюстрация Илинден", книга 33, 34, 35, 36, 37, 39, 43, 44 46, Софиja, 1931 година * [http://www.strumski.com/biblioteka/?id=732 "Екзарх Йосиф за задачата на Екзархията след 1878&nbsp;г."] публикувани во "Илюстрация Илинден", книга 72, 73, 74, 75, 76, 77, 79, 80, Софија, 1936 година * [http://strumski.com/biblioteka/?id=754 "Македония и копнежът й за свобода"], Софиjа, 1943 година {{Дејци на МРО}} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Шалдев, Христо}} [[Категорија:Дејци на ВМОРО]] [[Категорија:Македонски преселници во Софија]] [[Категорија:Македонски општественици]] [[Категорија:Борци против грчката вооружена пропаганда во Македонија]] [[Категорија:Бугаромани]] 7ztftc0x2pns5fz0havbu0ah2k00zpo 0 1030906 5378778 5371947 2025-06-11T01:23:33Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378778 wikitext text/x-wiki {{Infobox Football biography-retired | playername = Игор Тудор | image = [[Податотека:Dnepr-Hajduk (1).jpg|240px]] | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1978|4|16}} | cityofbirth = {{роден во|Сплит|}} | countryofbirth = [[СФРЈ]] | nationality = {{flagsport|CRO}} [[Хрватска]] | height = {{height|m=1.93}} | position = [[Одбрана (фудбал)|одбрана]] | currentclub = {{Fb team Juventus}} (тренер) | retired = 2008 <small>(30 г.)</small> | years1 = 1995-1999 | caps1 = 58 | goals1 = 5 | clubs1 = {{Fb team Hajduk Split}} | years2 = 1996 | caps2 = 5 | goals2 = 1 | clubs2 = →{{Fb team HNK Trogir}} | years3 = 1999-2007 | caps3 = 110 | goals3 = 15 | clubs3 = {{Fb team Juventus}} | years4 = 2005-2006 | caps4 = 39 | goals4 = 2 | clubs4 = →{{Fb team Siena}} | years5 = 2007-2008 | caps5 = 8 | goals5 = 1 | clubs5 = {{Fb team Hajduk Split}} | nationalyears1 = 1994 | nationalcaps1 = 1 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{flagsport|CRO}} [[Фудбалска репрезентација на Хрватска под 16 години|Хрватска 16]] | nationalyears2 = 1993 | nationalcaps2 = 4 | nationalgoals2 = 0 | nationalteam2 = {{flagsport|CRO}} [[Фудбалска репрезентација на Хрватска под 17 години|Хрватска 17]] | nationalyears3 = 1994-1995 | nationalcaps3 = 3 | nationalgoals3 = 0 | nationalteam3 = {{flagsport|CRO}} [[Фудбалска репрезентација на Хрватска под 18 години|Хрватска 18]] | nationalyears4 = 1995 | nationalcaps4 = 2 | nationalgoals4 = 0 | nationalteam4 = {{flagsport|CRO}} [[Фудбалска репрезентација на Хрватска под 19 години|Хрватска 19]] | nationalyears5 = 1993 | nationalcaps5 = 12 | nationalgoals5 = 2 | nationalteam5 = {{flagsport|CRO}} [[Фудбалска репрезентација на Хрватска под 21 година|Хрватска 21]] | nationalyears6 = 1997–2006 | nationalcaps6 = 55 | nationalgoals6 = 3 | nationalteam6 = {{flagsport|CRO}} [[Фудбалска репрезентација на Хрватска|Хрватска]] | manageryears1 = 2009-2010 |managerclubs1 = {{Fb team Hajduk Split}} &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<small>(Асистент)</small> | manageryears2 = 2011-2013 |managerclubs2 = {{Fb team Hajduk Split}} &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<small>(У-17)</small> | manageryears3 = 2013-2015 |managerclubs3 = {{Fb team Hajduk Split}} | manageryears4 = 2015-2016 |managerclubs4 = {{Fb team PAOK}} | manageryears5 = 2016-2017 |managerclubs5 = {{Fb team Karabukspor}} | manageryears6 = 2017 |managerclubs6 = {{Fb team Galatasaray}} | manageryears7 = 2018 |managerclubs7 = {{Fb team Udinese}} | manageryears8 = 2019 |managerclubs8 = {{Fb team Udinese}} | manageryears9 = 2020 |managerclubs9 = {{Fb team Hajduk Split}} | manageryears10= 2020-2021 |managerclubs10= {{Fb team Juventus}} &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<small>(Асистент)</small> | manageryears11= 2021-2022 |managerclubs11= {{Fb team Verona}} | manageryears12= 2022-2023 |managerclubs12= {{Fb team Olympique Marseille}} | manageryears13= 2024 |managerclubs13= {{Fb team Lazio}} | manageryears14= 2025- |managerclubs14= {{Fb team Juventus}} }} '''Игор Тудор''' (роден на [[16 април]] [[1978]] година, во [[Сплит]]) — [[Хрватска|хрватски]] [[фудбал]]ски [[тренер]] и поранешен [[Одбрана (фудбал)|играч од одбраната]]. Во моментов ја води екипата на {{Fb team (N) Juventus}}. Кариерата ја започнал во својата татковина со [[ХНК Хајдук Сплит|Хајдук Сплит]], клубот со кој дебитирал во професионалниот фудбал и во кој подоцна и ја завршил својата играчка кариера. Помеѓу двата периода со Хајдук тој играл десеттина години во [[Италија]], главно носејќи го дресот на Јувентус,<ref name="Zara"/><ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/un-ritorno-in-bianconero-chi-e-igor-tudor-il-nuovo-allenatore-della-juventus|title=Un ritorno in bianconero {{!}} Chi è Igor Tudor, il nuovo allenatore della Juventus|date=23 март 2025}}</ref> со кој освоил две првенствени титули ([[Серија А 2001-2002|2001-2002]] и [[Серија А 2002-2003|2002-2003]]) и одиграл едно финале во [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]] ([[Финале на УЕФА Лигата на шампионите во 2003 година|2003]]). По завршувањето на играчката кариера, која ја завршил на само 30 години поради повторливи проблеми со глуждот на десната нога,<ref name="Retired">{{cite web|author=Paolo Bardelli|url=http://www.tuttomercatoweb.com/europa/l-ex-juventino-tudor-lascia-il-calcio-115002|title=L'ex juventino Tudor lascia il calcio|date=24 јули 2008}}</ref> Тудор се посветил на тренерската кариера која ја започнал во 2013 година повторно со Хајдук. Од тогаш, тој водел уште многу екипи работејќи во пет различни земји: Хрватска, Грција, Турција, Италија и Франција. == Технички карактеристики == ===Играч=== Играч надарен со физички<ref name="Zara">{{cite web|author=Furio Zara|url=https://www.calciomercato.com/news/carattere-e-personalita-in-quattro-partite-tudor-si-gioca-l-udin-86012|title=Allievo di Lippi, specialista in panchine bollenti: Tudor plasma la sua Udinese|date=26 април 2018}}</ref> и технички<ref name="Gamba">{{cite news|author=Emanuele Gamba|url=https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1998/11/11/la-juve-inventa-tudor-centravanti.html|title=La Juve inventa Tudor centravanti|publisher=la Repubblica|date=11 ноември 1998}}</ref><ref name="Ansaldo">{{cite news|url=http://www.archiviolastampa.it/component/option,com_lastampa/task,search/mod,libera/action,viewer/Itemid,3/page,29/articleid,0572_01_1998_0310_0031_7636576/|title=Le invenzioni di Lippi|author=Marco Ansaldo|publisher=La Stampa|date=11 ноември 1998|p=29}}</ref> предиспозиции, – може да се дефинира како „физички [[Одбрана (фудбал)#Централен одбранбен играч|стопер]], кој е добар со топката како талентиран [[Среден ред (фудбал)|играч од средниот ред]]“<ref name="Zara"/> – иако не ги достигнал највисоките нивоа во играта, сепак може да се вметне меѓу најдобрите разновсрни играчи во својата генерација. Започнувајќи ја кариерата како чист дефанзивец, главно на позицијата централен одбранбен играч, но повремено играјќи и како [[Одбрана (фудбал)#Страничен бек|бек]], тој бил успешно промовиран во [[Среден ред (фудбал)#Дефанзивен играч од среден ред|средниот ред]] подоцна во неговата кариера поради забележителниот придонес што можел да го понуди во двете фази од играта: при бранење тој стоел како ''потпора'' пред последната линија, потпомогнат од неговата физичка сила и големина, додека пак во напад, бил корисен благодарение на добрата основна техника, со топката во нозете<ref name="Zara"/> покажувајќи добра визија за играта<ref name="Caracciolo"/> и знаење како да ја диктира играта со неговите додавања.<ref name="Zara"/> Освен тоа, неговата вродена склоност кон нападот,<ref name="Gamba"/> во итни ситуации<ref name="Gamba"/><ref name="Lo Presti"/><ref name="Vergnano">{{cite news|url=http://www.archiviolastampa.it/component/option,com_lastampa/task,search/mod,libera/action,viewer/Itemid,3/page,29/articleid,0572_01_1998_0311_0037_7638728/|title=Ferrara cuore Juve ma Zidane va ko|author=Fabio Vergnano|publisher=La Stampa|date=12 ноември 1998|p=29}}</ref> или во бурните завршници од натпреварите во кој неговиот тим заостанувал,<ref name="Zara"/> тој често бил „фрлен“ во мешаницата како [[Напад (фудбал)|централен напаѓач]],<ref name="Gamba"/><ref name="Lo Presti">{{cite news|author=Salvatore Lo Presti|url=http://archiviostorico.gazzetta.it/1998/novembre/11/Lippi_sposta_torre_Tudor_ga_0_9811111252.shtml|title=Lippi sposta la torre Tudor|publisher=La Gazzetta dello Sport|date=11 ноември 1998}}</ref><ref name="Vergnano"/> за да ја искористи својата способност во играта во воздухот<ref name="Gamba"/><ref name="Ansaldo"/> и да им помогне на соиграчите.<ref name="Lo Presti"/> Големата разноврсност<ref name="Zara"/> која, во комбинација со решителниот карактер често доведувајќи го на граница со груби манири, но и прилично големиот број на голови, понекогаш дури и одлучувачки,<ref name="Caracciolo"/> го направиле Тудор сигурен елемент за својот тим.<ref name="Zara"/> Сепак, од друга страна, неговата кариера била поткопана од бројни повреди - правејќи го, и покрај се, да заработи репутација на „кристален џин“<ref name="Zara"/><ref name="Caracciolo">{{cite web|author=Nino Caracciolo|url=https://gianlucadimarzio.com/it/tudor-la-scuola-reja-e-il-bianconero-nel-destino-chi-e-il-nuovo-allenatore-delludinese|title=Tudor, la scuola Reja e il bianconero nel destino: chi è il nuovo allenatore dell'Udinese|date=24 април 2018}}</ref> – кои го забавиле неговиот напредок и му пречеле при конзистентноста во перформансите, што го довело до предвремено пензионирање од играчката активност<ref name="Zara"/> на само 30 години. [[Податотека:Igor Tudor Udinese 2.jpg|thumb|right|Тудор како тренер на {{Fb team (N) Udinese}} во 2017]] ===Тренер=== Седнувајќи на клупата, тој се покажал како тренер со карактер, кој може да се справи дури и со многу тешки моменти во средини каде владее негативна атмосфера.<ref name="Zara"/> Тактички, тој ги претпочита формациите [[3-4-2-1]] и [[3-4-1-2]],<ref name="Zara"/><ref name="Caracciolo"/> а во помала мера и [[3-5-2]];<ref name="Zara"/> важни сегменти во играта што ја поставува Тудор се употребата на многу висок ''[[пресинг]]'', со цел да се врати поседот на противничката половина и, следствено, спречување на обидите за градење на акција одзади.<ref>{{cite web|author=Salvatore Amato|url=https://juvengers.com/2021/10/30/lavagna-tattica-il-verona-di-tudor/|title=Lavagna Tattica: il Verona di Tudor|date=2021-10-30|access-date=9 ноември 2021|archivedate=2022-06-27|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220627153540/https://juvengers.com/2021/10/30/lavagna-tattica-il-verona-di-tudor/|dead-link=yes|url-status=bot: unknown}}</ref> == Клупска кариера == === Хајдук Сплит и Трогир === Тудор ја започнал својата кариера во [[ХНК Хајдук Сплит|Хајдук Сплит]], каде што и израснал. Своето деби за првиот тим го направил во сезоната 1995-1996, во поразот со 1-0 од [[НК Марсонија|Марсонија]] во осминафиналето на [[Фудбалски куп на Хрватска|Купот на Хрватска]]. Откако бил испратен на позајмица во третата хрватска лига (во екипата на [[ХНК Трогир|Трогир]]), со цел да стекне повеќе искуство, тој се вратил во Хајдук и бил стандарден првотимец на клубот во следните две сезони. === Јувентус и Сиена=== Во Сплит тој бил забележан од {{Fb team (N) Juventus}}, кој го купил во летото 1998 година,<ref>{{cite news|author=Salvatore Lo Presti|url=http://archiviostorico.gazzetta.it//1998/maggio/30/Tudor_gia_vinto_suo_mondiale_ga_0_9805309427.shtml|title=Tudor ha già vinto il suo mondiale|publisher=La Gazzetta dello Sport|date=30 мај 1998}}</ref> за 4 милиони евра, што до продажбата на [[Нико Крањчар]] во 2005 година била најскапата продажба на сплитскиот клуб. Дебитирал за ''бјанконерите'' на 29 август, во натпреварот од [[Суперкуп на Италија 1998|Суперкупот на Италија]], загубен со 1-2 од {{Fb team (N) Lazio}}. Петтнаесеттина дена подоцна, на своето деби во [[Серија А]], Тудор постигнал гол во победата со 4-3 на гостувањето кај {{Fb team (N) Perugia}}. [[Податотека:Tudor Juventus 2002-2003.jpg|thumb|left|280px|Тудор со Јувентус во сезоната 2002-2003]] Тој останал во Торино следните шест и пол години,<ref name="Zara"/> етаблирајќи се како важен играч во одбраната, но пресвртот во неговата кариера се случил во [[ФК Јувентус сезона 2001-2002|сезоната 2001-2002]], онаа што го донела враќањето на клупата на Јувентус на [[Марчело Липи]], тренерот кој успешно го промовирал Тудор во играч од средниот ред: таа година Хрватот постигнал 4 многу важни гола во трката за [[Серија А 2001-2002|скудетото]] (во [[Дерби дела Моле|градското дерби]] против {{Fb team (N) Torino}}, во враќањето од негатива против {{Fb team (N) Verona}} и {{Fb team (N) Chievo}}, и во [[Дерби на Италија|директниот дуел]] против еден од најголемите конкуренти {{Fb team (N) Inter}}<ref name="Zara"/>). Следната сезона, неговиот гол во последната минута против [[Депортиво Ла Коруња]] бил одлучувачки за да може Јувентус да се пласира во четвртфиналето на [[УЕФА Лига на шампиони 2002/03|Лигата на шампионите]];<ref group="nb">[https://www.youtube.com/watch?v=u1mVzTtIF80 Голот на Тудор] против [[Депортиво Ла Коруња]] во [[УЕФА Лига на шампиони 2002/03|Лигата на шампионите]], ''youtube.com''</ref><ref name="Zara"/><ref name="Caracciolo"/> во продолжение, Јувентус стигнал до [[Финале на УЕФА Лигата на шампионите во 2003 година|финалето]] на натпреварувањето, губејќи го натпреварот за најважниот европски трофеј на [[Изведување пенали (фудбал)|пенали]] од {{Fb team (N) Milan}}. По шест сезони со Јувентус, крунисани со освојување на две [[Скудето|скудета]] и два [[Суперкуп на Италија|Суперкупа на Италија]],<ref name="Zara"/> во јануари 2005 година, по многуте повреди кои ги лимитирале неговите настапи, како и конкуренцијата на неговата позиција од [[Лилијан Тирам]] и новото засилување [[Фабио Канаваро]]<ref>{{cite web|url=https://it.uefa.com/insideuefa/member-associations/ITA/news/01a5-0f84658b87ec-15f1263db077-1000--tudor-al-siena/|title=Tudor al Siena|date=27 јануари 2005}}</ref> тој отишол на позајмица во {{Fb team (N) Siena}}<ref>{{cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Squadra/Siena/primopiano/2005/1-gennaio/28.shtml|title=Tudor tutta grinta per il Siena|date=28 јануари 2005}}</ref> каде што останал и целата наредна сезона, придонесувајќи за опстанокот на тосканскиот тим во Серија А во двете години. Во летото 2006 година, откако Јувентус бил [[Калчополи|казнет со исфрлање во Серија Б]], тој се вратил во престолнината на [[Пиемонт]] за да му помогне на клубот, но немал можност да настапи поради продолженото рехабилитирање од повредата задобиена во претсезоната;<ref name="Juventus">{{cite web|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/Squadre/Juventus/Primo_Piano/2007/02_Febbraio/12/tudor.shtml|title=La Juve non vuole più Tudor|date=12 февруари 2007}}</ref> откако клубот се обиде да го раскине неговиот договор на почетокот на февруари 2007 поради неговата продолжена недостапност,<ref name="Juventus"/> сепак го задржале во тимот до природниот крај на сезоната, по самонамалувањето на платата од самиот играч.<ref>{{cite web|author=Alberto Mauro|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/Squadre/Juventus/Primo_Piano/2007/02_Febbraio/16/TUDOR.shtml|title=Sorpresa: Tudor resta alla Juve|date=16 февруари 2007}}</ref> Вкупно во дресот на Јувентус одиграл 174 натпревари и постигнал 21 гол. === Враќање во Хајдук и завршување на кариерата === Борејќи се со повредите и мистериозната бактериска инфекција на глуждот, Тудор бил речиси принуден да ја заврши кариерата, но наместо тоа, во јуни 2007 година, тој одлучил да му се приклучи на неговиот поранешен клуб Хајдук Сплит, откако не добил обновување на неговиот договор со Јувентус. Своето враќање на терените го направил во натпреварот против [[НК Задар|Задар]] на 20 октомври 2007 година, што бил неговиот прв настап после 16 месеци неиграње. Сепак, не можејќи да се врати во претходната форма, на 22 јули 2008 година, Тудор го објавил своето предвремено пензионирање, што се должело на неговите периодични проблеми со повредата на глуждот.<ref>{{cite web|author=Paolo Bardelli|url=http://www.tuttomercatoweb.com/europa/l-ex-juventino-tudor-lascia-il-calcio-115002|title=L'ex juventino Tudor lascia il calcio|date=24 јули 2008}}</ref> == Репрезентативна кариера == Тудор настапувал за [[Фудбалска репрезентација на Хрватска|хрватската сениорска репрезентација]] во периодот од 1997 до 2006 година. Тој, исто така, играл и во младинските селекции [[Фудбалска репрезентација на Хрватска под 17 години|под 17]], [[Фудбалска репрезентација на Хрватска под 18 години|под 18]], [[Фудбалска репрезентација на Хрватска под 19 години|под 19]] и [[Фудбалска репрезентација на Хрватска под 21 година|под 21 година]] во периодот помеѓу 1993 и 2000 година. Своето деби за сениорската репрезентација го направил во [[Квалификации за Светско првенство во фудбал 1998|квалификациите]] за [[Светско првенство во фудбал 1998|Светското првенство 1998]], во ремито 1-1 со [[Фудбалска репрезентација на Украина|Украина]] во [[Киев]], на 15 ноември 1997, влегувајќи од клупата за резерви на местото на [[Аљоша Асановиќ]] во 89-тата минута.<ref>{{cite web|url=https://eu-football.info/_player.php?id=21417|title=Player Database|accessdate=7 January 2023|website=EU-football}}</ref> Последователно, по успешно минатите квалификации, тој бил дел од хрватскиот состав кој го освоил бронзениот медал на ''[[Светско првенство во фудбал 1998|Мундијалот]]'' во [[Франција]]: таму, тој настапил три пати, против [[Фудбалска репрезентација на Јапонија|Јапонија]], [[Фудбалска репрезентација на Романија|Романија]] и [[Фудбалска репрезентација на Холандија|Холандија]], сите како замена. По Светското првенство 1998, тој направил 4 настапи во неуспешната квалификациска кампања на ''коцкестите'' во квалификациите за [[Европско првенство во фудбал 2000|Европското првенство 2000]], и бил стартер во сите натпревари. Тој, исто така, одиграл 6 натпревари во квалификациите за [[Светско првенство во фудбал 2002|Светското првенство 2002]], но го пропушти финалниот турнир во [[Јужна Кореја]] и [[Јапонија]] поради повреда. Тој се вратил во репрезентацијата за време на квалификациските натпревари за [[Европско првенство во фудбал 2004|Европското првенство 2004]], играјќи во седум од нив. На завршниот турнир во Португалија, тој се појавил во два од трите натпревари на Хрватска во групата. Во неговиот прв настап на турнирот, ремито 2–2 против [[Фудбалска репрезентација на Франција|Франција]], тој постигнал [[автогол]] со кој и дал предност на Франција од 1–0 во средината на првото полувреме. Неговиот втор настап на турнирот дошол во последниот натпревар во групата на Хрватска против [[Фудбалска репрезентација на Англија|Англија]], каде што го постигнал вториот гол на Хрватска за да ги задржи нивните надежи живи откако тие се нашле во негатива од 3–1 во второто полувреме. Сепак, набрзо потоа [[Френк Лампард]] го постигнал четвртиот гол за Англија со што ги поставил конечните 4-2, резултат со кој Хрватска била елиминирана од турнирот по групната фаза. Две години подоцна, Тудор бил во составот на Хрватска и на [[Светско првенство во фудбал 2006|Светското првенство 2006]] во [[Германија]]; тој ги започнал сите три натпревари на Хрватска во групната фаза, каде Хрватска била елиминирана од турнирот по ремито 2-2 со [[Фудбалска репрезентација на Австралија|Австралија]] во последниот натпревар од групата, во кој Тудор направил прекршокот за пеналот од кој Австралија го постигнала првиот гол за израмнување на 1-1. Иако Тудор официјално не најавил дека повеќе нема да настапува за хрватската репрезентација, по завршувањето на Светското првенство 2006, тој не запишал ниту еден настап повеќе во национаниот дрес најмногу заради константните проблеми со повреди кој и го принудиле рано да ја заврши играчката кариера. === Хронологија на репрезетнативните настапи === {{Репрезентативни настапи|HRV}} {{Cronopar|15-11-1997|Киев|UKR|1|1|HRV|-|Квал. за СП|1998|13={{subon|89}}}} {{Cronopar|22-4-1998|Осиек|HRV|4|1|POL|-|Пријателска|13={{subon|75}}}} {{Cronopar|29-5-1998|Пула|HRV|1|2|SVK|-|Пријателска|13={{subon|70}}}} {{Cronopar|3-6-1998|Риека|HRV|2|0|IRN|-|Пријателска|13={{subon|46}}}} {{Cronopar|6-6-1998|Загреб|HRV|7|0|AUS|-|Пријателска|13={{subon|46}}}} {{Cronopar|20-6-1998|Ланс|JPN|0|1|HRV|-|Светско првенство|1998|Прва фаза|13={{subon|88}}|15=[[Светско првенство во фудбал 1998 - група Х#Јапонија - Хрватска|дет.]]}} {{Cronopar|30-6-1998|Бордо|ROU|0|1|HRV|-|Светско првенство|1998|Осминафинале|13={{subon|83}}|15=[[Светско првенство во фудбал 1998 - нокаут фаза#Романија - Хрватска|дет.]]}} {{Cronopar|11-7-1998|Париз|NLD|1|2|HRV|-|Светско првенство|1998|натп. за 3. место|13={{subon|86}}|15=[[Светско првенство во фудбал 1998 - нокаут фаза#Натпревар за трето место|дет.]]}} {{Cronopar|5-9-1998|Даблин|IRL|2|0|HRV|-|Квал. за ЕП|2000|13={{yel|32}} {{suboff|63}}}} {{Cronopar|10-10-1998|Та Кали|MLT|1|4|HRV|-|Квал. за ЕП|2000}} {{Cronopar|14-10-1998|Загреб|HRV|3|2|MKD|-|Квал. за ЕП|2000}} {{Cronopar|28-4-1999|Загреб|HRV|0|0|ITA|-|Пријателска|13={{subon|69}}}} {{Cronopar|5-5-1999|Севиља|ESP|3|1|HRV|-|Пријателска}} {{Cronopar|9-10-1999|Загреб|HRV|2|2|YUG (1992-2003)|-|Квал. за ЕП|2000|13={{yel|48}} {{suboff|62}}}} {{Cronopar|26-4-2000|Виена|AUT|1|2|HRV|-|Пријателска|13={{subon|86}}}} {{Cronopar|16-8-2000|Братислава|SVK|1|1|HRV|-|Пријателска|13={{subon|46}}}} {{Cronopar|2-9-2000|Брисел|BEL|0|0|HRV|-|Квал. за СП|2002|13={{subon|90}}}} {{Cronopar|28-2-2001|Риека|HRV|1|0|AUT|-|Пријателска}} {{Cronopar|24-3-2001|Осиек|HRV|4|1|LAT|-|Квал. за СП|2002|13={{yel|64}}}} {{Cronopar|25-4-2001|Вараждин|HRV|2|2|GRC|-|Пријателска}} {{Cronopar|2-6-2001|Вараждин|HRV|4|0|SMR|-|Квал. за СП|2002}} {{Cronopar|6-6-2001|Рига|LAT|0|1|HRV|-|Квал. за СП|2002}} {{Cronopar|15-8-2001|Даблин|IRL|2|2|HRV|-|Пријателска}} {{Cronopar|1-9-2001|Глазгов|SCO|0|0|HRV|-|Квал. за СП|2002|13={{yel|76}}}} {{Cronopar|6-10-2001|Загреб|HRV|1|0|BEL|-|Квал. за СП|2002}} {{Cronopar|12-10-2002|Софија|BUL|2|0|HRV|-|Квал. за ЕП|2004|13={{yel|75}}}} {{Cronopar|12-2-2003|Сплит|HRV|0|0|POL|-|Пријателска|13={{suboff|63}}}} {{Cronopar|29-3-2003|Загреб|HRV|4|0|BEL|-|Квал. за ЕП|2004|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|2-4-2003|Вараждин|HRV|2|0|AND|-|Квал. за ЕП|2004|13={{yel|63}}}} {{Cronopar|6-9-2003|Андора ла Веља|AND|0|3|HRV|-|Квал. за ЕП|2004|13={{subon|46}}}} {{Cronopar|11-10-2003|Загреб|HRV|1|0|BUL|-|Квал. за ЕП|2004|13={{yel|38}}}} {{Cronopar|15-11-2003|Загреб|HRV|1|1|SVN|-|Квал. за ЕП|2004}} {{Cronopar|19-11-2003|Љубљана|SVN|0|1|HRV|-|Квал. за ЕП|2004|13={{sent off|2|36|59}}}} {{Cronopar|31-3-2004|Загреб|HRV|2|2|TUR|-|Пријателска|13={{suboff|46}}}} {{Cronopar|28-4-2004|Скопје|MKD|0|1|HRV|-|Пријателска|13={{suboff|58}}}} {{Cronopar|17-6-2004|Леирија|HRV|2|2|FRA|-|Евро|2004|Прва фаза|13={{yel|39}}}} {{Cronopar|21-6-2004|Лисабон|HRV|2|4|ENG|1|Евро|2004|Прва фаза}} {{Cronopar|18-8-2004|Вараждин|HRV|1|0|ISR|-|Пријателска}} {{Cronopar|4-9-2004|Загреб|HRV|3|0|HUN|-|Квал. за СП|2006}} {{Cronopar|8-9-2004|Гетеборг|SWE|0|1|HRV|-|Квал. за СП|2006}} {{Cronopar|16-11-2004|Даблин|IRL|1|0|HRV|-|Пријателска}} {{Cronopar|26-3-2005|Загреб|HRV|4|0|ISL|-|Квал. за СП|2006}} {{Cronopar|30-3-2005|Загреб|HRV|3|0|MLT|1|Квал. за СП|2006}} {{Cronopar|4-6-2005|Софија|BUL|1|3|HRV|1|Квал. за СП|2006|13={{yel|30}}}} {{Cronopar|17-8-2005|Сплит|HRV|1|1|BRA|-|Пријателска}} {{Cronopar|3-9-2005|Рејкјавик|ISL|1|3|HRV|-|Квал. за СП|2006|13={{yel|60}}}} {{Cronopar|8-10-2005|Загреб|HRV|1|0|SWE|-|Квал. за СП|2006}} {{Cronopar|12-10-2005|Будимпешта|HUN|0|0|HRV|-|Квал. за СП|2006|13={{Капитен}}}} {{Cronopar|1-3-2006|Базел|HRV|3|2|ARG|-|Пријателска|13={{yel|87}}}} {{Cronopar|23-5-2006|Виена|AUT|1|4|HRV|-|Пријателска}} {{Cronopar|28-5-2006|Осиек|HRV|2|2|IRN|-|Пријателска|13={{suboff|46}}}} {{Cronopar|7-6-2006|Ланси|HRV|1|2|ESP|-|Пријателска}} {{Cronopar|13-6-2006|Берлин|BRA|1|0|HRV|-|Светско првенство|2006|Прва фаза|13={{yel|90}}}} {{Cronopar|18-6-2006|Нирнберг|JPN|0|0|HRV|-|Светско првенство|2006|Прва фаза|13={{suboff|69}}}} {{Cronopar|22-6-2006|Штутгарт|HRV|2|2|AUS|-|Светско првенство|2006|Прва фаза}} {{Cronofin|55|3}} == Тренерска кариера == ===Почетоци=== Во август 2009, Тудор бил назначен за асистент тренер на италијанецот [[Едоардо Реја]] во [[ХНК Хајдук Сплит|Хајдук Сплит]].<ref name="noibiancocelesti">{{cite web|url=http://www.noibiancocelesti.com/wp2/1867/rassegna-stampa/rassegna-stampa-reja-e-tudor-ancora-insieme-a-formello/|title=Reja e Tudor ancora insieme a Formello|date=20 декември 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160307210818/http://www.noibiancocelesti.com/1867/rassegna-stampa/rassegna-stampa-reja-e-tudor-ancora-insieme-a-formello/|archivedate=7 март 2016}}</ref> Во февруари 2010, кога Реја го напуштил Хајдук и ја презел тренерската функција во [[СС Лацио|Лацио]], Тудор одлучил да не оди со него во Италија. Во декември 2011, бил назначен за тренер на У-17 тимот на Хајдук од спортскиот директор на клубот [[Сергије Крешиќ]]. По преземањето на оваа фунција, тој напоредно поминал некое време посетувајќи часови во [[Јувентус тренинг центар (Виново)|тренинг центарот на Јувентус]], каде учел тренерски занает од некогашниот соиграч од Јувентус, [[Антонио Конте]]. Со У-17 тимот успеал да стигне до финалето на купот во категоријата. ===Хајдук Сплит и ПАОК=== [[Податотека:Igor Tudor.jpg|thumb|right|Тудор како тренер на [[ХНК Хајдук Сплит|Хајдук Сплит]]]] Во април 2013, Тудор бил назанчен за тренер на првиот тим на Хајдук, заменувајќи го отпуштениот [[Мишо Крстичевиќ]].<ref>{{cite web|language=hr|url=http://hajduk.hr/?otvori=vijest&vijest=3663|title=Smijenjen Krstičević, Tudor novi trener!|date=29 април 2013}}</ref> Веќе во својте први месеци како тренер успеал на клубот да му донесе титула, триумфирајќи во [[Фудбалски куп на Хрватска 2012-2013|Купот на Хрватска]] со вкупен резултат 5-4 против [[НК Локомотива Загреб|Локомотива]]. Во февруари 2015 бил отпуштен од функцијата по година и девет месец како тренер на Хајдук.<ref>{{cite web|url=http://www.croatiaweek.com/unhappy-igor-tudor-resigns-as-hajduk-split-coach|title=Unhappy Igor Tudor Resigns as Hajduk Split Coach|publisher=Croatia Week|date=5 February 2015}}</ref> Во јуни истата година Тудор седнал на клупата на грчкиот клуб [[ФК ПАОК Солун|ПАОК]],<ref>{{cite web|author=Raimondo De Magistris|url=http://www.tuttomercatoweb.com/europa/ufficiale-paok-salonicco-e-l-ex-juventus-tudor-il-nuovo-allenatore-693746|title=UFFICIALE: Paok Salonicco, è l'ex Juventus Tudor il nuovo allenatore|date=19 јуни 2015}}</ref> каде што останал до март 2016 година, кога бил ослободен од должностите, во тоа време клубот се наоѓал на четвртото место на првенствената табела, поради некои лоши резултати и неговите омаловажувачки коментари во однос на квалитетот на составот со кој располагал.<ref>{{cite web|language=en|url=http://www.paokfc.gr/en/news/20160309-telos-o-tudor/|title=PAOK fire Tudor|date=9 март 2016}}</ref> ===Искуството во Турција: Карабукспор и Галатасарај=== Во јуни 2016 година, тој бил назначен за тренер на [[Кардемир Карабукспор|Карабукспор]], [[Турција|турски]] клуб штотуку промовиран во [[Суперлига на Турција|Суперлигата]], со кој потпишал едногодишен договор.<ref>{{cite web|url=http://www.itasportpress.it/calcio-estero/ufficiale-karabukspor-tudor-nuovo-allenatore/?intcmp=tudor-panchina|title=Ufficiale – Karabukspor, Tudor nuovo allenatore|date=19 јуни 2016}}{{Мртва_врска|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> По добрите резултати кој ги постигнал со Карабукспор, тој го напуштил клубот во февруари 2017 година, за да ја прифати понудата на попознатиот турски клуб {{Fb team (N) Galatasaray}}, со кој првенството го завршил на четвртото место. Тој, останал во клубот од Истанбул до декември 2017 година, кога бил отпуштен поради некои резултати кои се сметале за незадоволителни, и покрај тоа што тимот бил на второто место на првенствената табела.<ref>{{cite web|url=http://www.tuttosport.com/news/calcio/calcio-estero/2017/12/18-35797129/galatasaray_secondo_posto_a_un_punto_dalla_vetta_tudor_esonerato/|title=Galatasaray, secondo posto a un punto dalla vetta: Tudor esonerato|date=19 декември 2017}}</ref> ===Удинезе=== [[Податотека:Tudor.jpg|thumb|left|Тудор на прес-конференција за време на неговиот прв престој во Удинезе, во [[Серија А 2017-2018|сезоната 2017-2018]]]] Во април 2018 година, тој бил ангажиран од италијанскиот клуб {{Fb team (N) Udinese}}, каде го заменил отпуштениот [[Масимо Оддо]],<ref>{{cite web|url=http://www.udinese.it/news/societa/igor-tudor-nuovo-tecnico-dell-udinese|title=Igor Tudor nuovo tecnico dell'Udinese|date=24 април 2018}}</ref> водејќи ги црно-белите до опстанокот во [[Серија А 2017-2018|Серија А]].<ref>{{cite web|author=Marco Conterio|url=https://www.tuttomercatoweb.com/altre-notizie/video-udinese-bologna-1-0-fofana-regala-la-salvezza-a-tudor-1113844|title=Udinese-Bologna 1-0, Fofana regala la salvezza a Tudor|date=21 мај 2018}}</ref> И покрај тоа што го спасил клубот од испаѓање, тој не бил потврден за тренер во следната сезона; сепак, во март 2019 година, тој се вратил на клупата во клубот од [[Удине]] за да го замени отпуштениот [[Давиде Никола]],<ref>{{cite web|url=http://www.udinese.it/news/squadra/igor-tudor-alla-guida-dell-udinese|title=Igor Tudor alla guida dell'Udinese|date=20 март 2019}}</ref> водејќи го тимот уште еднаш до безбедните позиции на табелата.<ref>{{cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Empoli/18-05-2019/udinese-salvezza-genoa-rischia-empoli-sogna-contro-torino-inter-3301728444687.shtml|title=L'Udinese si salva, il Genoa rischia. L'Empoli sogna contro Torino e Inter|date=18 мај 2019}}</ref> За разлика од претходно, овојпат во текот на летото, тој бил потврден за тренер и во следната сезона; сепак, негативниот старт на [[Серија А 2019-2020|првенството]] со само 3 победи во првите 10 натпревари<ref>{{cite web|url=https://www.repubblica.it/sport/calcio/serie-a/2019/10/31/news/udinese_tudor_a_rischio_esonero_sono_ore_decisive-239982498/|title=Udinese: Tudor a rischio esonero, sono ore decisive|date=31 октомври 2019}}</ref> довеле до тоа тој да биде отпуштен во ноември 2019 година.<ref>{{cite web|url=http://www.udinese.it/news/squadra/igor-tudor-sollevato-dalla-guida-tecnica|title=Igor Tudor sollevato dalla guida tecnica|date=1 ноември 2019}}</ref> ===Враќање во Хајдук, асистент во Јувентус=== Во декември 2019 година, тој повторно се вратил да го води сплитски Хајдук,<ref>{{cite web|language=hr|url=https://hajduk.hr/vijest/igor-tudor-dat-cu-sve-od-sebe-da-hajduk-napravimo-boljim-klubom-/12389|title=Igor Tudor: Dat ću sve od sebe da Hajduk napravimo boljim Klubom!|date=23 декември 2019}}</ref> завршувајќи го првенството [[Прва фудбалска лига на Хрватска 2019-2020|2019-2020]] на петтото место. Во август 2020 година, тој го раскинал договорот со сплитскиот клуб<ref>{{cite web|language=hr|url=https://hajduk.hr/vijest/igor-tudor-vise-nije-trener-hajduka/12970|title=Igor Tudor više nije trener Hajduka|date=21 август 2020}}</ref> за да се врати во {{Fb team (N) Juventus}}, тринаесет години по неговата играчка кариера во клубот, каде што ја преземал улогата на помошник на тренерот [[Андреа Пирло]].<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/lo-staff-di-andrea-pirlo|title=Lo staff di Andrea Pirlo|date=23 август 2020}}</ref> Јувентус, и покрај освојувањето на [[Фудбалски куп на Италија 2020-2021|Купот]] и [[Суперкуп на Италија 2020|Суперкуп на Италија]], доживеал надолна година, во која била изгубена титулата во Италија по девет години, па така на крајот од првенството Пирло и неговиот персонал, вклучувајќи го и Тудор, биле отпуштени. ===Верона и Олимпик Марсеј=== На 14 септември 2021 година, тој седнал на клупата на {{Fb team (N) Verona}}, заменувајќи го отпуштениот [[Еузебио Ди Франческо]] на почетокот на сезоната.<ref>{{cite web|url=https://www.hellasverona.it/it/news/igor-tudor-e-il-nuovo-allenatore-del-verona|title=Igor Tudor è il nuovo allenatore del Verona|date=14 септември 2021|access-date=14 септември 2021|archivedate=8 април 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220408212904/https://www.hellasverona.it/it/news/igor-tudor-e-il-nuovo-allenatore-del-verona|dead-link=yes}}</ref> Тој го имал своето деби пет дена подоцна, освојувајќи ги првите бодови во сезоната за Хелас во [[Серија А 2021-2022|првенството]] благодарение на домашниот успех над {{Fb team (N) Roma}} (3-2).<ref>{{cite web|author=Stefano Silvestri|url=https://www.eurosport.it/calcio/serie-a/2021-2022/serie-a-verona-roma-3-2-barak-caprari-e-faraoni-firmano-il-colpo-pellegrini-non-basta-a-mourinho_sto8548976/story.shtml|title=Serie A - Verona-Roma 3-2: Barak, Caprari e Faraoni firmano il colpo, Pellegrini non basta a Mourinho|date=2021-09-19}}</ref> Во Венето е автор на првенство над очекувањата, во кое постигнува лесен спас: постигнува победи против високо рангирани клубови како што се {{Fb team (N) Lazio}},<ref>{{cite web|author=Diego Costa|url=https://www.repubblica.it/sport/calcio/serie-a/2021/10/24/news/verona_lazio_partita-323606324/|title=Verona-Lazio 4-1, Simeone fa poker e affonda i biancocelesti|data=2021-10-24}}</ref> Јувентус<ref>{{cite web|author=Simone Eterno|url=https://www.eurosport.it/calcio/serie-a/2021-2022/calcio-serie-a-le-pagelle-di-verona-juventus-2-1-simeone-show-male-la-juve_sto8608245/story.shtml|title=Calcio, Serie A -Le pagelle di Verona-Juventus 2-1: Simeone show, male la Juve|date=2021-10-31}}</ref> и {{Fb team (N) Atalanta}},<ref>{{cite web|url=https://tuttosport.com/news/calcio/serie-a/2022/04/18-92009127/atalanta-verona_1-2_ceccherini_e_l_autogol_di_koopmeiners_affondano_gasperini|title=Atalanta-Verona 1-2: Ceccherini e l'autogol di Koopmeiners affondano Gasperini|date=2022-04-18}}</ref> борејќи за излез во европските купови<ref>{{cite web|author=Gianluca Tavellin|url=https://www.larena.it/argomenti/sport/hellas-verona/tudor-mette-le-mani-avanti-l-europa-non-e-un-obiettivo-1.9196865|title=Tudor mette le mani avanti: «L’Europa non è un obiettivo»|date=2022-02-18}}</ref> и речиси го соборил клупскиот рекорд по бројот на освоени бодови во највисоката дивизија.<ref>{{cite video|title=Tavellin: «Record mancato per un punto, ma il Verona di Tudor rimarrà nel cuore dei tifosi»|url=https://www.larena.it/argomenti/sport/hellas-verona/tavellin-record-mancato-per-un-punto-ma-il-verona-di-tudor-rimarra-nel-cuore-dei-tifosi-1.9422161|date=21 мај 2022|publisher=L'Arena}}</ref> И покрај повеќе од позитивната година, на 28 мај 2022 година, Тудор и Верона се разделиле со заедничка согласност, поради несогласувања околу идните планови на клубот.<ref>{{Cite web|url=https://www.hellasverona.it/it/news/nota-del-club-igor-tudor|title=Nota del Club - Igor Tudor|date=28 maggio 2022|access-date=28 мај 2022|archivedate=27 јуни 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220627162800/https://www.hellasverona.it/it/news/nota-del-club-igor-tudor|dead-link=yes}}</ref> На 4 јули, тој бил назначен за тренер на {{Fb team (N) Olympique Marseille}}, во [[Лига 1 (Франција)|Лига 1]].<ref>{{cite web|language=fr|url=https://www.om.fr/fr/actualites/4808/club/66050-igor-tudor-est-le-nouvel-entraineur-de-lom|title=Igor Tudor est le nouvel entraineur de l'OM|date=2022-07-04}}</ref> По завршувањето на [[Лига 1 (Франција) 2022-2023|првенството]], кое го завршил на третото место, на 1 јуни 2023 година, тој донел одлука да го напушти францускиот клуб.<ref>{{Cite web|language=fr|url=https://www.om.fr/fr/actualites/4803/equipe-pro/76751-ajaccio-om-la-conference-de-presse|title=Ajaccio - OM : La conférence de presse|date=2023-06-01}}</ref> ===Лацио и враќање во Јувентус=== На 18 март 2024 година, тој бил назначен за нов тренер на {{Fb team (N) Lazio}}, во тоа време деветти во [[Серија А]], заменувајќи го [[Маурицио Сари]] кој поднел оставка.<ref>{{cite web|url=https://www.sslazio.it/it/news/comunicati/igor-tudor-nuovo-responsabile-della-prima-squadra|title=Igor Tudor nuovo responsabile della prima squadra|date=2024-03-18}}</ref> Своето деби на клупата на ''бјанкочелестите'' го имал на 30 истиот месец, во победата на домашен терен над {{Fb team (N) Juventus}} (1-0) во [[Серија А 2023-2024|првенството]];<ref>{{cite web|url=https://www.sslazio.it/it/news/match-report/serie-a-tim-or-lazio-juventus-le-formazioni-ufficiali-a|title=Serie A TIM {{!}} Lazio-Juventus 1-0, il tabellino|date=2024-03-30}}</ref> следниот месец повторно се среќава со ''бјанконерите'', за време на полуфиналето на [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|Купот на Италија]], овојпат не успевајќи да ја избегне елиминацијата на Лацио во двомечот.<ref>{{cite web|url=https://www.legaseriea.it/it/media/coppa-italia/lazio-juventus|title=La Juventus conquista la finale del 15 maggio|date=2024-04-23}}</ref> Со 18 освоени бодови во девет натпревари, првенството го завршил на седмото место, со што тимот од главниот град се квалификувал во [[УЕФА Лига Европа]].<ref>{{cite web|author=Massimo Ferraro|url=https://www.open.online/2024/05/26/serie-a-verdetti-ultima-giornata-europa-retrocessioni/|title=Serie A, gli ultimi verdetti: Roma fuori dalla Champions, il Torino sogna l'Europa. Qual è l'ultima squadra a retrocedere|date=2024-05-26}}</ref> По несогласувањата со раководството во врска со идните планови на клубот,<ref>{{Cite web|url=https://www.goal.com/it/liste/la-lazio-e-tudor-si-separano-addio-con-effetto-immediato/bltda4c9f51ddd148c2|title=La Lazio e Tudor si separano: addio con effetto immediato|author=Alessandro De Felice|date=5 јуни 2024|access-date=5 јуни 2024}}</ref> тој поднел оставка на 5 јуни 2024 година.<ref>{{cite web|url=https://www.sslazio.it/it/news/comunicati/comunicfato-ufficiale-d|title=Comunicato ufficiale|date=5 јуни 2024|access-date=5 јуни 2024}}</ref> На 23 март 2025 година, тој се вратил во Јувентус по втор пат во тренерска улога, овојпат како главен тренер, заменувајќи го отпуштениот [[Тијаго Мота]].<ref>{{Cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/thiago-motta-non-e-piu-l-allenatore-della-juventus-la-prima-squadra-maschile-affidata-a-igor-tudor|title=Thiago Motta non è più l'allenatore della Juventus. La Prima Squadra Maschile affidata a Igor Tudor|date=23 март 2025}}</ref> Дебитирал на клупата на Јувентус шест дена подоцна, со победа од 1-0 на домашен терен против {{Fb team (N) Genoa}}.<ref>{{Cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/juventus-genoa-la-partita-2025|title=Juventus-Genoa {{!}} La partita|date=29 март 2025}}</ref> ==Статистика== === Клупска статистика === {| class="wikitable" style="font-size:90%; width:99%; text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- |[[ХНК Хајдук Сплит сезона 1995-1996|1995-јан. 1996]] || {{flagsport|HRV}} {{Fb team (N) Hajduk Split}} || [[Прва фудбалска лига на Хрватска 1995-1996|1.ХНЛ]] || 9 || 0 || [[Фудбалски куп на Хрватска 1995-1996|КХ]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 10 || 0 |- |[[ХНК Трогир сезона 1995-1996|јан.-јун. 1996]] || {{flagsport|HRV}} [[ХНК Трогир|Трогир]] || [[Втора фудбалска лига на Хрватска 1995-1996|2.ХНЛ]] || 5 || 1 || - || - || - || - || - || - || - || - || - || 5 || 1 |- |[[ХНК Хајдук Сплит сезона 1996-1997|1996-1997]] || rowspan="2"|{{flagsport|HRV}} {{Fb team (N) Hajduk Split}} || [[Прва фудбалска лига на Хрватска 1996-1997|1.ХНЛ]] || 23 || 1 || [[Фудбалски куп на Хрватска 1996-1997|КХ]] || 3 || 0 || [[Куп на УЕФА 1996-1997|КУ]] || 3 || 0 || - || - || - || 29 || 1 |- |[[ХНК Хајдук Сплит сезона 1997-1998|1997-1998]] || [[Прва фудбалска лига на Хрватска 1997-1998|1.ХНЛ]] || 26 || 4 || [[Фудбалски куп на Хрватска 1997-1998|КХ]] || 5 || 1 || [[Куп на УЕФА 1997-1998|КУ]] || 5 || 1 || - || - || - || 36 || 6 |- | [[ФК Јувентус сезона 1998-1999|1998-1999]] || rowspan=7|{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} || [[Серија А 1998-1999|А]] || 23+2<ref>[[Бараж#Бараж за излез во Европа|Бараж]] за [[Куп на УЕФА 1999-2000]].</ref> || 1+0 || [[Фудбалски куп на Италија 1998-1999|КИ]] || 4 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 1998-1999|ЛШ]] || 6 || 0 || [[Суперкуп на Италија 1998|СИ]] || 1 || 0 || 36 || 1 |- | [[ФК Јувентус сезона 1999-2000|1999-2000]] || [[Серија А 1999-2000|А]] || 17 || 1 || [[Фудбалски куп на Италија 1999-2000|КИ]] || 2 || 0 || [[УЕФА Интертото куп 1999|Инт]]+[[Куп на УЕФА 1999-2000|КУ]] || 2+7 || 0+1 || - || - || - || 28 || 2 |- | [[ФК Јувентус сезона 2000-2001|2000-2001]] || [[Серија А 2000-2001|А]] || 25 || 6 || [[Фудбалски куп на Италија 2000-2001|КИ]] || 2 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2000-2001|ЛШ]] || 5 || 1 || - || - || - || 32 || 7 |- | [[ФК Јувентус сезона 2001-2002|2001-2002]] || [[Серија А 2001-2002|А]] || 14 || 4 || [[Фудбалски куп на Италија 2001-2002|КИ]] || 1 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2001-2002|ЛШ]] || 6 || 2 || - || - || - || 21 || 6 |- | [[ФК Јувентус сезона 2002-2003|2002-2003]] || [[Серија А 2002-2003|А]] || 14 || 1 || [[Фудбалски куп на Италија 2002-2003|КИ]] || 2 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2002-2003|ЛШ]] || 11 || 1 || [[Суперкуп на Италија 2002|СИ]] || 0 || 0 || 27 || 2 |- | [[ФК Јувентус сезона 2003-2004|2003-2004]] || [[Серија А 2003-2004|А]] || 15 || 2 || [[Фудбалски куп на Италија 2003-2004|КИ]] || 6 || 1 || [[УЕФА Лига на шампиони 2003-2004|ЛШ]] || 5 || 0 || [[Суперкуп на Италија 2003|СИ]] || 0 || 0 || 26 || 3 |- | [[ФК Јувентус сезона 2004-2005|2004-јан. 2005]] || [[Серија А 2004-2005|А]] || 2 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2004-2005|КИ]] || 1 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2004-2005|ЛШ]] || 1 || 0 || - || - || - || 4 || 0 |- | [[ФК Сиена сезона 2004-2005|јан.-јун. 2005]] || rowspan=2|{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Siena}} || [[Серија А 2004-2005|А]] || 15 || 1 || [[Фудбалски куп на Италија 2004-2005|КИ]] || - || - || - || - || - || - || - || - || 15 || 1 |- | [[ФК Сиена сезона 2005-2006|2005-2006]] || [[Серија А 2005-2006|А]] || 24 || 1 || [[Фудбалски куп на Италија 2005-2006|КИ]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 24 || 1 |- !colspan="3"|Вкупно Сиена || 39 || 2 || || 0 || 0 || || - || - || || - || - || 39 || 2 |- | [[ФК Јувентус сезона 2006-2007|2006-2007]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} || [[Серија Б 2006-2007|Б]] || 0 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2006-2007|КИ]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 0 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно Јувентус || 110+2 || 15+0 || || 18 || 1 || || 43 || 5 || || 1 || 0 || 174 || 21 |- | [[ХНК Хајдук Сплит сезона 2007-2008|2007-2008]] || {{flagsport|HRV}} {{Fb team (N) Hajduk Split}} || [[Прва фудбалска лига на Хрватска 2007-2008|1.ХНЛ]] || 8 || 1 || [[Фудбалски куп на Хрватска 2007-2008|КХ]] || 0 || 0 || [[Куп на УЕФА 2007-2008|КУ]] || 0 || 0 || - || - || - || 8 || 1 |- !colspan="3"|Вкупно Хајдук Сплит || 66 || 6 || || 9 || 1 || || 8 || 1 || || 0 || 0 || 83 || 8 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 222 || 24 || || 27 || 2 || || 51 || 6 || || 1 || 0 || 301 || 32 |} ===Репрезентативна статистика=== {{updated|27 март 2025}} {| class="wikitable" style="text-align:center" !Репрезентација!!Година!!Настапи!!Голови |- |rowspan="11"|{{flagsport|CRO}} [[Фудбалска репрезентација на Хрватска|Хрватска]] |- |1997||1||0 |- |1998||10||0 |- |1999||3||0 |- |2000||3||0 |- |2001||8||0 |- |2002||1||0 |- |2003||7||0 |- |2004||8||1 |- |2005||7||2 |- |2006||7||0 |- !colspan="2"|Вкупно!!55!!3 |} === Тренерска статистика === ''Статистиката е ажурирана на 29 март 2025.'' Во '''болд''' се натпреварувањата кои Тудор ги освоил. {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- !rowspan="2"|Сезона !rowspan="2"|Екипа !colspan="5"|Првенство !colspan="5"|Национален куп !colspan="5"|Континентални купови !colspan="5"|Останати купови !colspan="4"|Вкупно !Победи % !rowspan="2"|Пласман |- ! Натп || ОН || П || Н || И || Натп || ОН || П || Н || И || Натп || ОН || П || Н || И || Натп || ОН || П || Н || И || ОН || П || Н || И || % |- || [[ХНК Хајдук Сплит сезона 2012-2013|апр.-јун. 2013]] || rowspan=3|{{flagsport|HRV}} {{Fb team (N) Hajduk Split}} || [[Прва фудбалска лига на Хрватска 2012-2013|1. ХНЛ]] || 4 || 1 || 1 || 2 || '''[[Фудбалски куп на Хрватска 2012-2013|КХ]]''' || 2 || 1 || 1 || 0 || [[УЕФА Лига Европа 2012-2013|ЛЕ]] || - || - || - || - || - || - || - || - || - {{WDL|6|2|2|2}} || ''наз. 4. место'' , крај 4. место |- || [[ХНК Хајдук Сплит сезона 2013-2014|2013-2014]] || [[Прва фудбалска лига на Хрватска 2013-2014|1. ХНЛ]] || 36 || 17 || 11 || 8 || [[Фудбалски куп на Хрватска 2013-2014|КХ]] || 4 || 2 || 0 || 2 || [[УЕФА Лига Европа 2013-2014|ЛЕ]] || 4<ref>Во квалификациските кола</ref>||1 || 1||2 || [[Суперкуп на Хрватска 2013|СХ]]||1 ||0 ||1 ||0 {{WDL|45|20|13|12}} || 3. место |- || [[ХНК Хајдук Сплит сезона 2014-2015|2014-фев. 2015]] || [[Прва фудбалска лига на Хрватска 2014-2015|1. ХНЛ]] || 19 || 9 || 5 || 5 || [[Фудбалски куп на Хрватска 2014-2015|КХ]] || 2 || 2 || 0 || 0 || [[УЕФА Лига Европа 2014-2015|ЛЕ]] || 6<ref>Во квалификациските кола</ref>||2 || 1||3 || - || - || - || - || - {{WDL|27|13|6|8}} || ''отп. 3. место'' |- | [[ФК ПАОК Солун сезона 2015-2016|2015-мар. 2016]] || {{flagsport|GRE}} {{Fb team (N) PAOK}} || [[Суперлига на Грција 2015-2016|СЛ]] || 25 || 10 || 8 || 7 || [[Фудбалски куп на Грција 2015-2016|КГ]] || 8|| 3|| 3 || 2 || [[УЕФА Лига Европа 2015-2016|ЛЕ]] || 12<ref>6 во квалификациските кола</ref> || 4 || 6 || 2 || - || - || - || - || - {{WDL|45|17|17|11}} || ''отп. 5. место'' |- | [[Кардемир Карабукспор сезона 2016-2017|2016-фев. 2017]] || {{flagsport|TUR}} [[Кардемир Карабукспор|Карабукспор]] || [[Суперлига на Турција 2016-2017|СЛ]] || 20 || 8 || 3 || 9 || [[Фудбалски куп на Турција 2016-2017|КТ]] || 1 || 0 || 0 || 1 || - || - || - || - || - || - || - || - || - || - {{WDL|21|8|3|10}} || ''ост. 10. место'' |- | [[ФК Галатасарај сезона 2016-2017|фев.-јун. 2017]] || rowspan=2|{{flagsport|TUR}} {{Fb team (N) Galatasaray}} || [[Суперлига на Турција 2016-2017|СЛ]] || 14 || 8 || 1 || 5 || [[Фудбалски куп на Турција 2016-2017|КТ]] || - || - || - || - || - || - || - || - || - || - || - || - || - || - {{WDL|14|8|1|5}} || ''наз. 3. место'', крај 4. место |- | [[ФК Галатасарај сезона 2017-2018|јул.-дек. 2017]] || [[Суперлига на Турција 2017-2018|СЛ]] || 16 || 10 || 2 || 4 || [[Фудбалски куп на Турција 2017-2018|КТ]] || 2 || 1 || 0 || 1 || [[УЕФА Лига Европа 2017-2018|ЛЕ]]|| 2<ref>Во квалификациските кола</ref> || 0 || 1 || 1 || - || - || - || - || - {{WDL|20|11|3|6}} || ''отп. 3. место'' |- !colspan="3"| Вкупно Галатасарај || 30 || 18 || 3 || 9 || || 2 || 1 || 0 || 1 || || 2 || 0 || 1 || 1 || || - || - || - || - {{WDLtot|34|19|4|11}} || |- | [[Удинезе Калчо сезона 2017-2018|апр.-јун. 2018]] || rowspan=3|{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Udinese}} || [[Серија А 2017-2018|А]] || 4 || 2 || 1 || 1 || [[Фудбалски куп на Италија 2017-2018|КИ]] || - || - || - || - || - || - || - || - || - || - || - || - || - || - {{WDL|4|2|1|1}} || ''наз. 15. место'', крај 14. место |- | [[Удинезе Калчо сезона 2018-2019|мар.-јун. 2019]] || [[Серија А 2018-2019|А]] || 11 || 5 || 3 || 3 || [[Фудбалски куп на Италија 2018-2019|КИ]] || - || - || - || - || - || - || - || - || - || - || - || - || - || - {{WDL|11|5|3|3}} || ''наз. 15. место'', крај 12. место |- | [[Удинезе Калчо сезона 2019-2020|јул.-ное. 2019]] || [[Серија А 2019-2020|A]] || 10 || 3 || 1 || 6 || [[Фудбалски куп на Италија 2019-2020|КИ]] || 1 || 1 || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || - || - || - || - {{WDL|11|4|1|6}} || ''отп. 15. место'' |- !colspan="3"| Вкупно Удинезе || 25 || 10 || 5 || 10 || || 1 || 1 || 0 || 0 || || - || - || - || - || || - || - || - || - {{WDLtot|26|11|5|10}} || |- || [[ХНК Хајдук Сплит сезона 2019-2020|јан.-јун. 2020]] || rowspan=2|{{flagsport|HRV}} {{Fb team (N) Hajduk Split}} || [[Прва фудбалска лига на Хрватска 2019-2020|1. ХНЛ]] || 17 || 8 || 1 || 8 || [[Фудбалски куп на Хрватска 2019-2020|КХ]] || - || - || - || - || [[УЕФА Лига Европа 2019-2020|ЛЕ]] || - || - || - || - || - || - || - || - || - {{WDL|17|8|1|8}} || ''наз. 2. место'', крај 5. место |- || [[ХНК Хајдук Сплит сезона 2020-2021|јул.-авг. 2020]] || [[Прва фудбалска лига на Хрватска 2020-2021|1. ХНЛ]] || 1 || 1 || 0 || 0 || [[Фудбалски куп на Хрватска 2020-2021|КХ]] || - || - || - || - || [[УЕФА Лига Европа 2020-2021|ЛЕ]] || - || - || - || - || - || - || - || - || - {{WDL|1|1|0|0}} || ''раск. договор'' |- !colspan="3"|Вкупно Хајдук Сплит ||77||36||18||23|| ||8||5|| 1 ||2|| ||10||3||2||5|| || 1 || 0 || 1 || 0 {{WDLtot|96|44|22|30}} || |- || [[ФК Хелас Верона сезона 2021-2022|сеп. 2021-2022]] ||{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Verona}} || [[Серија А 2021-2022|А]] || 35 || 14 || 11 || 10 || [[Фудбалски куп на Италија 2021-2022|КИ]] || 1 || 0|| 0|| 1|| - || - || - || - || - || - || - || - || - || - {{WDL|36|14|11|11}}|| ''наз. 19. место'', крај 9. место |- || [[ФК Олимпик Марсеј сезона 2022-2023|2022-2023]] || {{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Olympique Marseille}} || [[Лига 1 (Франција) 2022-2023|Л1]] || 38 || 22 || 7 || 9 || [[Фудбалски куп на Франција 2022-2023|КФ]] || 4 || 3 || 1 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2022-2023|ЛШ]] || 6 || 2 || 0 || 4 || - || - || - || - || - {{WDL|48|27|8|13}} || 3. место |- | [[СС Лацио сезона 2023-2024|мар.-јун. 2024]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Lazio}} || [[Серија А 2023-2024|А]] || 9 || 5 || 3 || 1 || [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|КИ]] || 2 || 1 || 0 || 1 || [[УЕФА Лига на шампиони 2023-2024|ЛШ]] || - || - || - || - || [[Суперкуп на Италија 2023|СИ]] || - || - || - || - {{WDL|11|6|3|2}} || ''наз. 9. место'', крај 7. место |- | [[ФК Јувентус сезона 2024-2025|мар.-јун. 2025]] ||{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} || [[Серија А 2024-2025|А]] || 9 || 5 || 3 || 1 || [[Фудбалски куп на Италија 2024-2025|КИ]] || - || - || - || - || [[УЕФА Лига на шампиони 2024-2025|ЛШ]] || - || - || - || - || [[Суперкуп на Италија 2024|СИ]]+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025|Скп]] || - || - || - || - {{WDL|9|5|3|1}} || ''наз. 5. место'', крај 4. место |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 268 || 128 || 61 || 79 || || 27 || 14 || 5 || 8 || || 30 || 9 || 9 || 12 || || 1 || 0 || 1 || 0 {{WDLtot|326|151|76|99}} || |} == Титули == {{Col-begin|width=100%}} {{col-2}} ===Играч=== ====Клупски==== =====Јувентус===== *'''{{Трофеј-Скудето}} [[Серија А]]''' : 2 : 2001-2002, 2002-2003 *'''{{Трофеј-Суперкуп на Италија}} [[Суперкуп на Италија]]''' : 2 : [[Суперкуп на Италија 2002|2002]], 2003 *'''{{Трофеј-Серија Б}} [[Серија Б]]''' : 1 : 2006-2007 *'''{{Трофеј-Интертото куп}} [[УЕФА Интертото куп]]''' : 1 : 1999 ====Репрезентативни==== =====Хрватска===== *[[ФИФА Светско Првенство|Светско првенство]] : [[Податотека:Bronze medal with cup.svg|20px|Бронзен медал]] Трето место: [[Светско првенство во фудбал 1998|1998]] ====Поединечни==== *[[Хрватски фудбалер на годината]] : 2001 {{col-2}} === Тренер === =====Хајдук Сплит===== *'''[[Фудбалски куп на Хрватска|Куп на Хрватска]]''' : 1 : [[Фудбалски куп на Хрватска 2012–2013|2012–2013]] {{col-end}} ==Наводи== {{наводи}} ==Видеа== <references group="nb"/> ==Надворешни врски== {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Хрватска |image3= Flag of Croatia.svg }} * [http://www.soccerway.com/players/igor-tudor/352/ Игор Тудор на soccerway] * [http://www.transfermarkt.co.uk/igor-tudor/profil/spieler/5752 Игор Тудор на transfermarkt] * [http://www.espnfc.co.uk/player/9551/igor-tudor Игор Тудор на espn] * [http://www.goal.com/en-ng/people/croatia/100/igor-tudor Игор Тудор на Goal.com]{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://hrnogomet.com/reprezentacija/igrac.php?id=788&stranica=1&sortBy=4&sortOrder=desc Игор Тудор на hrnogomet.com] {{Состав на Јувентус}} {{Состав на Хрватска на СП фудбал 1998}} {{Состав на Хрватска на СП фудбал 2006}} {{Navboxes |bg = gold |fg = black |bordercolor = solid 1px #000; |title = Награди |list1 = {{Хрватски фудбалер на годината}} }} {{Тренери на ФК Јувентус}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Тудор, Игор}} [[Категорија:Хрватски фудбалери]] [[Категорија:Хрватски фудбалски тренери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Хајдук Сплит]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Сиена]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] [[Категорија:Фудбалери во Серија А]] [[Категорија:Тренери на ФК Хајдук Сплит]] [[Категорија:Тренери на ФК Галатасарај]] [[Категорија:Тренери на ФК Удинезе]] [[Категорија:Тренери на ФК Верона]] [[Категорија:Тренери на ФК Олимпик Марсеј]] [[Категорија:Тренери на ФК Лацио]] [[Категорија:Тренери на ФК Јувентус]] [[Категорија:Родени во 1978 година]] 4fohojabf2zexatiju10rb1obaphi30 0 1077352 5378783 4854638 2025-06-11T04:30:59Z Bjankuloski06 332 5378783 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Боја |title=Синозелена |hex=00FFFF |textcolor=Black |image=File:Pallete_of_color_icon_cyan.png |wavelength=490–520 |frequency=610–575 |symbolism=[[вода]] |r=0 |g=255 |b=255 |rgbspace=[[RGB|sRGB]] |source=[http://www.w3.org/TR/css3-color/#svg-color Боен модул за CSS, III степен]}} '''Синозелената боја''' (или '''цијан''', од {{lang-el|κύανος}}) — назив за секоја [[боја]] во опсегот помеѓу [[сина боја|сината]] и [[зелена боја|зелената]]. Во минатото не се сметала за посебна боја од [[видлив спектар|видливиот спектар]] - боите што денес се нарекуваат синозелени се сметале за сини или делумно зелени и немале свое име бидејќи важеле за мешавини. Во системот на адитивни бои, поимот синозелена (цијан) се однесува на бојата што се добива при мешање на подднакво количество на сина и зелена светлина. Се добива и со отстранување на црвената од белата светлина, што значи дека е [[комплементарна боја|комплементарна]] на [[црвена боја|црвената]]: синозелените [[пигмент]]и ја впиваат црвената светлина. Присутна е во бојните системи [[RGB]] и [[CMYK]]. Некои тонови близу до синозелената се [[берија (боја)|берија]], [[тиркизна боја|тиркизната боја]], [[електрична сина боја|електричната сина]] и [[аквамарин (боја)|аквамаринот]]. ==Електрична наспроти печатарска== {{Инфокутија боја |title=Синозелена (адитивна вторична) |hex=00FFFF |r=0 |g=255 |b=255 |c=100 |m=0 |y=0 |k=0 |h=180 |s=100 |v=100 |source = [[:en:List of HTML color names|X11]]}} Силната синозелена бојна што се гледа на [[електроника|електронските]] [[приказен уред|приказни уреди]] се нарекува и „електрична синозелена“ за да се разликува од потемната тиркизна како печатарската синозелена (''process cyan'') согласно [[CMYK]] што се користи во [[печатарство|печатењето]] во боја. [[Семрежни бои|Семрежната боја]] „'''вода''' ('''аква''')“ е синоним за електричната синозелена. {{Инфокутија боја |title=Синозелена (суптрактивна првична) |hex=00B7EB |r=0 |g=183 |b=235 |c=100 |m=22 |y=0 |k=8 |h=193 |s=100 |v=92<ref>Користејќи претворање од RGB во HSL или HSV, v=247/255</ref> |source=CMYK<ref>[http://www.tintbook.com/ „Прецизни резултати за боите од CMYK“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070310213952/http://www.tintbook.com/ |date=2007-03-10 }} - Tintbooks {{en}}</ref>}} ==Во природата и науката== ===Молекули=== *Чистата вода е речиси безбојна, меѓутоа прима малку повеќе црвена отколку сина светлина, што и ја дава синкавата нијанса при достатно голема количина. Ситните честички во водата го зголемуваат распрснувањето на сината светлина и таа се поместува малку кон зелената.<ref>{{наведена книга|title = Clouds in a Glass of Beer: Simple Experiments in Atmospheric Physics|author = Craig F. Bohren|publisher = Courier Dover Publications|year = 2001|isbn = 0-486-41738-7|url = http://books.google.com/books?id=CZuNCZqtZZUC&pg=PA156&dq=absorption+scattering+water+blue+red&lr=&as_brr=3&ei=a684ScHhGI3WlQTM-_W7Bg}}</ref> *[[цијанид]]от го добил името од синиот пруски пигмент што се содржи во неговиот јон. ===Бактерии=== *[[Синозелени алги]] (цијанобактерии), важна алка во [[ланец на исхрана|ланецот на исхрана]]. ===Астрономија=== *Планетата [[Уран (планета)|Уран]] има синозелена боја бидејќи [[атмосфера]]та ѝ изобилува со [[метан]]. ===Енергетика=== *[[Земен гас]] (метан) што се користи во домаќинството и индустријата има синозелен [[пламен]]. ===Медицина=== *[[Цијаноза]] - абнормално синило на кожата поради слаб довод на кислород == Поврзано == * [[Тиркизна боја]] * [[Берија (боја)]] * [[Аквамарин (боја)]] == Наводи == {{наводи}} {{Семрежни бои}} {{Нијанси на синозелената боја}} {{Нијанси на сината боја}} {{Нијанси на зелената боја}} [[Категорија:Нијанси на синозелената боја]] [[Категорија:Нијанси на сината боја]] [[Категорија:Нијанси на зелената боја]] o23dzp3ot606jryxihdcqcp6wycsupx 5378784 5378783 2025-06-11T04:31:06Z Bjankuloski06 332 5378784 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Боја |title=Синозелена |hex=00FFFF |textcolor=Black |image=File:Pallete_of_color_icon_cyan.png |wavelength=490–520 |frequency=610–575 |symbolism=[[вода]] |r=0 |g=255 |b=255 |rgbspace=[[RGB|sRGB]] |source=[http://www.w3.org/TR/css3-color/#svg-color Боен модул за CSS, III степен]}} '''Синозелена боја''' (или '''цијан''', од {{lang-el|κύανος}}) — назив за секоја [[боја]] во опсегот помеѓу [[сина боја|сината]] и [[зелена боја|зелената]]. Во минатото не се сметала за посебна боја од [[видлив спектар|видливиот спектар]] - боите што денес се нарекуваат синозелени се сметале за сини или делумно зелени и немале свое име бидејќи важеле за мешавини. Во системот на адитивни бои, поимот синозелена (цијан) се однесува на бојата што се добива при мешање на подднакво количество на сина и зелена светлина. Се добива и со отстранување на црвената од белата светлина, што значи дека е [[комплементарна боја|комплементарна]] на [[црвена боја|црвената]]: синозелените [[пигмент]]и ја впиваат црвената светлина. Присутна е во бојните системи [[RGB]] и [[CMYK]]. Некои тонови близу до синозелената се [[берија (боја)|берија]], [[тиркизна боја|тиркизната боја]], [[електрична сина боја|електричната сина]] и [[аквамарин (боја)|аквамаринот]]. ==Електрична наспроти печатарска== {{Инфокутија боја |title=Синозелена (адитивна вторична) |hex=00FFFF |r=0 |g=255 |b=255 |c=100 |m=0 |y=0 |k=0 |h=180 |s=100 |v=100 |source = [[:en:List of HTML color names|X11]]}} Силната синозелена бојна што се гледа на [[електроника|електронските]] [[приказен уред|приказни уреди]] се нарекува и „електрична синозелена“ за да се разликува од потемната тиркизна како печатарската синозелена (''process cyan'') согласно [[CMYK]] што се користи во [[печатарство|печатењето]] во боја. [[Семрежни бои|Семрежната боја]] „'''вода''' ('''аква''')“ е синоним за електричната синозелена. {{Инфокутија боја |title=Синозелена (суптрактивна првична) |hex=00B7EB |r=0 |g=183 |b=235 |c=100 |m=22 |y=0 |k=8 |h=193 |s=100 |v=92<ref>Користејќи претворање од RGB во HSL или HSV, v=247/255</ref> |source=CMYK<ref>[http://www.tintbook.com/ „Прецизни резултати за боите од CMYK“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070310213952/http://www.tintbook.com/ |date=2007-03-10 }} - Tintbooks {{en}}</ref>}} ==Во природата и науката== ===Молекули=== *Чистата вода е речиси безбојна, меѓутоа прима малку повеќе црвена отколку сина светлина, што и ја дава синкавата нијанса при достатно голема количина. Ситните честички во водата го зголемуваат распрснувањето на сината светлина и таа се поместува малку кон зелената.<ref>{{наведена книга|title = Clouds in a Glass of Beer: Simple Experiments in Atmospheric Physics|author = Craig F. Bohren|publisher = Courier Dover Publications|year = 2001|isbn = 0-486-41738-7|url = http://books.google.com/books?id=CZuNCZqtZZUC&pg=PA156&dq=absorption+scattering+water+blue+red&lr=&as_brr=3&ei=a684ScHhGI3WlQTM-_W7Bg}}</ref> *[[цијанид]]от го добил името од синиот пруски пигмент што се содржи во неговиот јон. ===Бактерии=== *[[Синозелени алги]] (цијанобактерии), важна алка во [[ланец на исхрана|ланецот на исхрана]]. ===Астрономија=== *Планетата [[Уран (планета)|Уран]] има синозелена боја бидејќи [[атмосфера]]та ѝ изобилува со [[метан]]. ===Енергетика=== *[[Земен гас]] (метан) што се користи во домаќинството и индустријата има синозелен [[пламен]]. ===Медицина=== *[[Цијаноза]] - абнормално синило на кожата поради слаб довод на кислород == Поврзано == * [[Тиркизна боја]] * [[Берија (боја)]] * [[Аквамарин (боја)]] == Наводи == {{наводи}} {{Семрежни бои}} {{Нијанси на синозелената боја}} {{Нијанси на сината боја}} {{Нијанси на зелената боја}} [[Категорија:Нијанси на синозелената боја]] [[Категорија:Нијанси на сината боја]] [[Категорија:Нијанси на зелената боја]] a6uvwkrslzjf8og8jei3hkhvnrm4wgz 5378785 5378784 2025-06-11T04:31:33Z Bjankuloski06 332 5378785 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Боја |title=Синозелена |hex=00FFFF |textcolor=Black |image=File:Pallete_of_color_icon_cyan.png |wavelength=490–520 |frequency=610–575 |symbolism=[[вода]] |r=0 |g=255 |b=255 |rgbspace=[[RGB|sRGB]] |source=[http://www.w3.org/TR/css3-color/#svg-color Боен модул за CSS, III степен]}} '''Синозелена боја''' (или '''цијан''', од {{lang-grc|κύανος}}) — назив за секоја [[боја]] во опсегот помеѓу [[сина боја|сината]] и [[зелена боја|зелената]]. Во минатото не се сметала за посебна боја од [[видлив спектар|видливиот спектар]] - боите што денес се нарекуваат синозелени се сметале за сини или делумно зелени и немале свое име бидејќи важеле за мешавини. Во системот на адитивни бои, поимот синозелена (цијан) се однесува на бојата што се добива при мешање на подднакво количество на сина и зелена светлина. Се добива и со отстранување на црвената од белата светлина, што значи дека е [[комплементарна боја|комплементарна]] на [[црвена боја|црвената]]: синозелените [[пигмент]]и ја впиваат црвената светлина. Присутна е во бојните системи [[RGB]] и [[CMYK]]. Некои тонови близу до синозелената се [[берија (боја)|берија]], [[тиркизна боја|тиркизната боја]], [[електрична сина боја|електричната сина]] и [[аквамарин (боја)|аквамаринот]]. ==Електрична наспроти печатарска== {{Инфокутија боја |title=Синозелена (адитивна вторична) |hex=00FFFF |r=0 |g=255 |b=255 |c=100 |m=0 |y=0 |k=0 |h=180 |s=100 |v=100 |source = [[:en:List of HTML color names|X11]]}} Силната синозелена бојна што се гледа на [[електроника|електронските]] [[приказен уред|приказни уреди]] се нарекува и „електрична синозелена“ за да се разликува од потемната тиркизна како печатарската синозелена (''process cyan'') согласно [[CMYK]] што се користи во [[печатарство|печатењето]] во боја. [[Семрежни бои|Семрежната боја]] „'''вода''' ('''аква''')“ е синоним за електричната синозелена. {{Инфокутија боја |title=Синозелена (суптрактивна првична) |hex=00B7EB |r=0 |g=183 |b=235 |c=100 |m=22 |y=0 |k=8 |h=193 |s=100 |v=92<ref>Користејќи претворање од RGB во HSL или HSV, v=247/255</ref> |source=CMYK<ref>[http://www.tintbook.com/ „Прецизни резултати за боите од CMYK“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070310213952/http://www.tintbook.com/ |date=2007-03-10 }} - Tintbooks {{en}}</ref>}} ==Во природата и науката== ===Молекули=== *Чистата вода е речиси безбојна, меѓутоа прима малку повеќе црвена отколку сина светлина, што и ја дава синкавата нијанса при достатно голема количина. Ситните честички во водата го зголемуваат распрснувањето на сината светлина и таа се поместува малку кон зелената.<ref>{{наведена книга|title = Clouds in a Glass of Beer: Simple Experiments in Atmospheric Physics|author = Craig F. Bohren|publisher = Courier Dover Publications|year = 2001|isbn = 0-486-41738-7|url = http://books.google.com/books?id=CZuNCZqtZZUC&pg=PA156&dq=absorption+scattering+water+blue+red&lr=&as_brr=3&ei=a684ScHhGI3WlQTM-_W7Bg}}</ref> *[[цијанид]]от го добил името од синиот пруски пигмент што се содржи во неговиот јон. ===Бактерии=== *[[Синозелени алги]] (цијанобактерии), важна алка во [[ланец на исхрана|ланецот на исхрана]]. ===Астрономија=== *Планетата [[Уран (планета)|Уран]] има синозелена боја бидејќи [[атмосфера]]та ѝ изобилува со [[метан]]. ===Енергетика=== *[[Земен гас]] (метан) што се користи во домаќинството и индустријата има синозелен [[пламен]]. ===Медицина=== *[[Цијаноза]] - абнормално синило на кожата поради слаб довод на кислород == Поврзано == * [[Тиркизна боја]] * [[Берија (боја)]] * [[Аквамарин (боја)]] == Наводи == {{наводи}} {{Семрежни бои}} {{Нијанси на синозелената боја}} {{Нијанси на сината боја}} {{Нијанси на зелената боја}} [[Категорија:Нијанси на синозелената боја]] [[Категорија:Нијанси на сината боја]] [[Категорија:Нијанси на зелената боја]] 1ylu48uwqovtj1jraf1hpq4c53lqy4m 0 1089102 5378858 5244143 2025-06-11T10:42:05Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378858 wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = Карпест дрозд | image = | image_caption = | status = LC | status_system = IUCN3.1 | status_ref = <ref name=IUCN2012>{{IUCN|id=106006290 |title=''Monticola saxatilis'' |assessors=[[BirdLife International]] |version=2012.1 |year=2012 |accessdate=16 July 2012}}</ref> | regnum = [[Животни]] | phylum = [[Хордови]] | classis = [[Птици]] | ordo = [[Врапчевидни]] | familia = [[Муварчиња]] | genus = [[Карпест дрозд (род)|Карпест дрозд]] | species = '''Карпест дрозд''' | binomial = ''Monticola saxatilis'' | binomial_authority = ([[Карл Лине|Linnaeus]], 1766) }} [[File:Monticola saxatilis NAUMANN.jpg|мини|десно|Мажјак (во средина), женка (долу), младенче (горе)[http://www.biologie.uni-hamburg.de/b-online/birds/naumann.htm 1905 handbook] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090702124232/http://www.biologie.uni-hamburg.de/b-online/birds/naumann.htm |date=2009-07-02 }}.]] [[Податотека:Дрозд камењар-Марка.jpg|мини|десно|Дрозд камењар на марка на [[Македонска пошта]] од 2004 г.|]] '''Карпест дрозд''' или '''дрозд камењар''' ({{науч|Monticola saxatilis}}) — [[птица]] која припаѓа на [[семејство (биологија)|семејството]] [[муварчиња]] (''Muscicapidae''), порано сместена во [[дроздови]]те (''Turdidae''). ==Распространетост== Се размножува низ јужна [[Европа]], вклучувајќи ја и [[Македонија]], преку [[Средна Азија]], до северна [[Кина]]. Таа е исклучиво [[птица преселница]] која зимува јужно од [[Сахара]]. Редок посетител е на северна Европа. Нејзиниот опсег се симнал надолу, кон југ, најверојатно заради уништувањето на животната средина. На пример, во почетокот на 20 век, таа се размножувала во [[Полска]], каде денес ја нема,<ref>Tomek, Teresa & Bocheński, Zygmunt (2005): Weichselian and Holocene bird remains from Komarowa Cave, Central Poland. ''Acta zoologica cracoviensia'' '''48A'''(1-2): 43-65. [http://www.ingentaconnect.com/search/download?pub=infobike%3a%2f%2fisez%2fazc%2f2005%2f00000048%2fF0020001%2fart00005&mimetype=application%2fpdf PDF fulltext]</ref> но, нејзината популација не е загрозена на глобално ниво.<ref name=IUCN2012/> ==Опис== Карпестиот дрозд е средно голема птица, но крупен дрозд, кој е долг 17-20 см. Летно време мажјакот е непогрешлив. Тогаш има синосива глава, портокалов е одоздола и на надворешниот дел од [[опашка]]та, иам темнокафеави крилја и бел грб. Женките и младенчињата не се толку впечатливи. Тие одоздора се крлушесто темнокафеави, а одоздола светлокафеави. Надворешниот дел од опашката е црвенкав, како кај мажјаците.<ref name=Clement>Clement, Peter & Hathaway, Ren (2000): ''Thrushes''. [[Helm Identification Guides|Christopher Helm]], London. ISBN 0-7136-3940-7</ref> ==Поведение== Оваа птица се размножува во отворени, суви планински предели, обично под 1500 метри [[надморска височина]], а во појужните краишта и до 3000 метри. Таа е [[сештојад]] и се храни со широк спектар [[инсекти]], [[бобинки]] и мали [[влекачи]]. Песната на карпестиот дрозд е јасна и милозвучна.<ref name=Clement/> На местата на гнездење, може да се слушне пеењето на мажјакот како звук на флејта, дури и во лет. [[Птичје гнездо|Гнездото]] го градат во пукнатините на карпите, во пештери или на испакнатите делови од гребените, на височина и до 7 метри. Некои парови гнездата ги прават на земја. Несат 4-6 [[јајца]] кои ги [[квачење|лежи]] женката во период од 14 до 16 дена. По околу 14 дена младенчињата го напуштаат гнездото, но родителите ги хранат уште две недели. Потоа, тие се растураат и живеат сами до следната [[сезона на парење]]. ==Наводи== {{reflist|}} ==Надворешни врски== *[http://www.oiseaux.net/birds/photos/rufous-tailed.rock.thrush.html Oiseaux] Photos, map, text.{{fr}} *[http://www.ibercajalav.net/img/341_RockThrushMsaxatilis.pdf Пол и возраст (PDF; 1.2 MB) by Javier Blasco-Zumeta & Gerd-Michael Heinze]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *[http://ibc.hbw.com/ibc/phtml/especie.phtml?idEspecie=5844 Handbook of the Birds of the World]{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *[http://www.birdguides.com/html/vidlib/species/Monticola_saxatilis.htm BirdGuides] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20071030201944/http://www.birdguides.com/html/vidlib/species/Monticola_saxatilis.htm |date=2007-10-30 }} *[http://macaulaylibrary.org/video/36200 Macaulay Library at Cornell Lab or Ornithology] *[http://www.mangoverde.com/birdsound/spec/spec138-12.html Mangoverde] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20210921044926/https://mangoverde.com/birdsound/spec/spec138-12.html |date=2021-09-21 }}; direct link [http://www.soortenbank.nl/soorten.php?soortengroep=vogels&id=316&tab=multimedia here] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150911073614/http://www.soortenbank.nl/soorten.php?soortengroep=vogels&id=316&tab=multimedia |date=2015-09-11 }} [[Категорија:Дроздови]] [[Категорија:Птици на Македонија]] 8wmxg216ftiyt3q6yrf88lran1kmld1 0 1093503 5378763 5312322 2025-06-10T21:30:10Z 77.28.187.124 5378763 wikitext text/x-wiki {{Automatic taxobox | name = Липа | oldest_fossil = еоцен | image = Tilia cordata - Köhler–s Medizinal-Pflanzen-139.jpg | image_caption = Илустрација на [[ситнолисна липа]] (''Tilia cordata'') | taxon = Tilia | authority = [[Карл Линеј|L.]] | subdivision_ranks = Видови | subdivision = околу 30 }} [[Податотека:Tilia x cordata leaf underside.JPG|мини|десно|Опачина на лист од ситнолисна липа]] [[Податотека:Lime tree.jpg|мини|десно|Цветови на липата]] [[Податотека:Tilia cordata Owoce lipy 656.jpg|мини|десно|Плодови на липата]] [[Податотека:Riemenschneider Hl Georg.jpg|мини|десно|„[[Свети Ѓорѓија]] и ламјата“ — скулптура во липино дрво од [[Тилман Рименшнајдер]] (~1490)]] [[Податотека:Coat of Arms of the Socialist Republic of Slovenia.svg|мини|десно|180п|Липи на венецот во грбот на [[СР Словенија]]]] [[Податотека:Coat of Arms of Lipetsk oblast.svg|мини|десно|180п|Липа на грбот на [[Липецка област|Липецката област]], Русија]] '''Липа''' ({{науч|Tilia}}) — {{био|род}} од {{био|семејство}}то на [[слезови]]те (''Malvaceae'') со околу 30 {{био|вид}}а на [[дрво (растение)|дрва]] автохтони во [[умерена клима|умерените]] предели на [[северна полутопка|северната полутопка]]. Ова се големи [[листопадно растение|листопадни]] дрва со височина од 20-40&nbsp;м и дршкести срцевидни листови со пречник од 6-20&nbsp;см. Точниот број на видови е непознат бидејќи самите лесно се [[хибрид|вкрстуваат]] и во природата и кога се одгледуваат. Сите се [[хермафродит|двополови]] ([[цвет]]овите имаат и машки и женски делови) и се опрашуваат со инсекти. Во [[Македонија]] автохтони се [[ситнолисна липа|ситнолисната]] (''T. cordata''), [[големолисна липа|големолисната]] (''T. platyphyllos'') и [[сребренолисна липа|сребренолисната липа]] (''T. tomentosa'').<ref>{{МКЕ|800}}</ref> ==Опис== Липата има дебело исправено стебло како столб, а гранките се расчленуваат на повеќе ограноци со мазни дебели гранчиња. Лете има обилно зеленило од големи листови.<ref name=Keeler>{{наведена книга | last =Keeler | first =Harriet L. | title =Our Native Trees and How to Identify Them | publisher =Charles Scriber's Sons | year =1900 | location =New York | pages =24–31 }}</ref> Листовите се несиметрични, со облик на срце, а плодот е мал и зрнест, сврзан со жолтозелен [[прицветник]] што игра улога на крило. Нови растенија можат да се добијат со пресекување или од семка. Во плодна почва растат бргу, но подложни се на напад од многу разни инсекти. Семката мора да се посади штом ќе падне, во спротивно бргу се суши и оди во состојба на мирување која трае цели 18 месеци.<ref name=Keeler /> ==Примена== Липата е популарна во дрвореди и поради дебелата сенка што се должи на густината на листовите.<ref name=Keeler /> Цветовите се мирисливи и лепливи со нектар. Од нив се прави [[билен чај]] и течност за инхалација. Во [[пчеларство]]то липата е позната по светлиот, но богат [[мед]]. ===Дрвен материјал=== Липиното [[дрво (материјал)|дрво]] е меко и лесно обработливо, со многу малку шари и густина од 560&nbsp;кг/м³.<ref>[http://www.nichetimbers.co.uk/european-hardwood/lime/ Липино дртво] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110521040920/http://www.nichetimbers.co.uk/european-hardwood/lime/ |date=2011-05-21 }} — Niche Timbers {{en}}</ref> Во [[викиншка ера|викиншкиот период]] од липино дрво се изработувале штитови. Ужива популарност во макетарството и за изработка на ситна резба. Во [[православие]]то се претпочита како дрво за сликање на [[икона|икони]]. Во [[Германија|германското]] [[копаничарство]], липата е главен материјал за изработка на [[олтар]]и, како оние на познатите мајстори [[Фајт Штос]], [[Тилман Рименшнајдер]] и многу други. Поради малата тежина и отсуството на забележителни шари, липата наоѓа особена примена во [[кукларство]]то. Дрвото исто така има [[акустика|акустички]] особини, па затоа од неа се прават [[електрична гитара|електрични гитари]] и [[бас гитара|бас гитари]], како и [[дрвени дувачки инструменти]]. ===Како лек=== Во [[народна медицина|народната медицина]] и [[треварство]]то, цветот на липата се користи против настинка, кашлица, треска, инфекции, воспалувања, висок крвен притисок, главоболка (особено мигрена), за мочните патишта, помош на мускулатурата на органите за варење и како седатив.<ref>Coleta, M., Campos, M. G., Cotrim, M. D., et al. (2001). Comparative evaluation of Melissa officinalis L., Tilia europaea L., Passiflora edulis Sims. and Hypericum perforatum L. in the elevated plus maze anxiety test. ''Pharmacopsychiatry'' 34 (suppl 1): S20–1</ref> Се препорачува за личности кои се многу нервозни, против несоница и немир, немирни деца, ја прочистува крвта и разредува, делува против воспаление на вени, ангина пекторис и инфаркт, делува против изгореници, чиреви и воспаленија. Се употребува во многу рецепти и како дел од козметички препарати: *'''за воспаленија на:''' мочниот меур, белите дробови и [[душник]]от, за камења во бубрезите, 10-20 грама суви цветови од липа се преливаат со 1 литар врела зовриена вода, се остава да стои 10 минути и се процедува. Се пие 3 пати на ден по 1 шолја. Ако се пие врел се додава едно лажиче [[мед]] и сок од повина [[лимон]]. Чајот помага во намалувањето на зголемена [[температура]] и за препотување; *'''купка за релаксирање и смирување''': се ставаат 50 грама липа во 2-3 литри зовриена вода, се остава да стои 15 минути и се тура во када. Купката помага да се отворат [[пори]]те и организмот да ги исфрли [[отрови]]те, но исто така со отворањето на порите во организмот навлегуваат корисните материи од липата, во кадата се останува околу 20 минути; *'''за прочистување на крвта''': се подготвува 250 милилитри зовриено [[млеко]] со една супена лажица мед и 250 милилитри вода со 25 грама липа, истовремено на две посебни места зовриваат и млекото и чајот, двата напитоци зовриваат сè додека не стасаат до половина, половина од чајот и половина од млекото, потоа двата напитоци се соединуваат заедно во една шолја, се пие 1-2 шолји во текот на денот, за подобри ефекти се пие подол период. Корисни ефекти на чајот се: прочистување на [[крв]]та и крвните садови, а со тоа и зајакнување на [[имунитет]]от; *'''за слабокрвност и грчеви во желудникот''': во 250 милилитри [[Црвено вино|црно вино]] се ставаат 25 грама суви цветови од липа, едно лажиче мед и се остава да стои 12-16 часа, потоа се процедува и се складира во шише. Се зема по една супена лажица на секои 1-2 часа. Терапијата трае 3-4 месеци; *'''за нервни растројства, депресија и подавица''': во 250 милилитри [[црвено вино]] се ставаат 10 грама липа, 10 грама [[маточина]] и 2 супени лажици мед; *'''за разубавување''': се подготвува појак чај во 2 литри вода со 50 грама суви цветови од липа. Чајот помага за проблеми со брчки, пеги, [[акни]], чувствителна и иритабилна кожа. Со тампонче се нанесува од чајот на чисто [[лице]]. Исто така овој чај се користи за миење на [[коса]]та со што станува мека и се спречува опаѓање на косата. ==Културно значење== ===Кај словенските народи=== Во [[словенска митологија|словенската митологија]], липата се сметала за свето дрво<ref>[http://books.google.com/books?id=217jl_IBFP0C&pg=PA199#v=onepage&q=&f=false Archaeology and Language: Language change and cultural transformation] Roger Blench, Matthew Spriggs, стр. 199</ref> и денес претставува национално обележје на [[Словачка]], [[Словенија]], [[Чешка]] и [[Лужички Срби|Лужичките Срби]]. Во некои словенски јазици по неа е наречен месецот јуни ({{lang-hr|lipanj}}) или јули ({{lang-pl|lipiec}}, {{lang-uk|липень}}). Поимот стои и во името на германскиот град [[Лајпциг]], кое потекнува од [[лужички јазици|лужичкото]] ''lipsk''. Во [[Македонија]] дрвото е присутно во топонимите како [[Липа (село)]] и [[Липа (Церово)]], [[Липково]], [[Липковка]]. Во [[Русија]] такво име има градот [[Липецк]], а со тоа, и [[Липецка област|Липецката област]]. ===Кај германските народи=== Липата е свето дрво и кај [[германски народи|германските народи]], присутна во верувањата поврзани со [[нордиска митологија|германската митологија]]. Околу липата се одржувале свечености и веселби, но и се свикувале старешини кога требало да се дели правда. Овој обичај на судење под липа опстоил сè до времето на [[просветителство]]то. ==Класификација== Родот ги има следниве општоприфатени видови, сорти и хибриди. ===Видови=== * ''[[Tilia americana]]'' <small>[[Карл Линеј|L.]]</small> — [[американска липа]] * ''[[Tilia amurensis]]'' <small></small> — [[амурска липа]] * ''[[Tilia argentea]]'' <small></small> — сребрена липа * ''[[Tilia caroliniana]]'' <small></small> — каролинска липа * ''[[Tilia chinensis]]'' — [[кинеска липа]] * ''[[Tilia chingiana]]'' <small>Hu & W.C.Cheng</small> — [[краткозрачна липа]] * ''[[Tilia cordata]]'' <small>[[Филип Милер|Mill.]]</small> — [[ситнолисна липа]] * ''[[Tilia dasystyla]]'' <small>Steven</small> — [[кавкаска липа]] * ''[[Tilia henryana]]'' <small>Szyszyl.</small> — [[Хенриева липа]] * ''[[Tilia heterophylla]]'' <small>Vent.</small> — разнолисна липа * ''[[Tilia hupehensis]]'' <small></small> — [[хубејска липа]] * ''[[Tilia insularis]]'' — [[островска липа]] * ''[[Tilia intonsa]]'' * ''[[Tilia japonica]]'' <small></small> — [[јапонска липа]] * †''[[Tilia johnsoni]]'' <small>Wolfe & Wehr</small> еоцен; Вашингтон и Британска Колумбија * ''[[Tilia kiusiana]]'' * ''[[Tilia mandshurica]]'' <small></small> — [[манџурска липа]] * ''[[Tilia maximowicziana]]'' — [[Максимовичева липа]] * ''[[Tilia mexicana]]'' (''T. americana'' var. ''mexicana'') — [[мексиканска липа]] * ''[[Tilia miqueliana]]'' — [[Микелова липа]] * ''[[Tilia mongolica]]'' <small>Maxim.</small> — [[монголска липа]] * ''[[Tilia nasczokinii]]'' — [[Нашчокинова липа]] * ''[[Tilia nobilis]]'' — [[благородна липа]] * ''[[Tilia occidentalis]]'' <small></small> — [[западна липа]] * ''[[Tilia oliveri]]'' <small></small> — [[Оливерова липа]] * ''[[Tilia paucicostata]]'' * ''[[Tilia platyphyllos]]'' <small>[[Џовани Антонио Скополи|Scop.]]</small> — [[големолисна липа]] * ''[[Tilia rubra]]'' <small></small> — [[црвена липа]] (syn. ''T. platyphyllos'' var. ''rubra'') * ''[[Tilia tomentosa]]'' <small>[[Конрад Менх|Moench]]</small> — [[сребренолисна липа]] * ''[[Tilia tuan]]'' — [[туанска липа]] ===Хибриди и сорти=== * ''[[Tilia × euchlora]]'' (''T. dasystyla × T. cordata'') * ''[[Tilia × europaea]]'' — [[обична липа]] (''T. cordata × T. platyphyllos''; [[syn.]] ''T. × vulgaris'') * ''Tilia × petiolaris'' — дршкеста липа (''T. tomentosa × T. ?'') * ''Tilia'' 'Flavescens' — гленлевенска липа (''T. americana × T. cordata'') * ''Tilia'' 'Moltkei' (хибрид, непознато потекло) * ''Tilia'' 'Orbicularis' (хибрид, непознато потекло) * ''Tilia'' 'Spectabilis' (хибрид, непознато потекло) ==Липата како тема во уметноста и во популарната култура== * „Липа и есен“ — песна за деца на хрватскиот поет [[Григор Витез]].<ref>Григор Витез, ''Песни''. Мисла, Македонска книга, Култура, Наша книга и Детска радост, Скопје, 1990, стр. 77.</ref> * „Липи“ — песна на македонската поетеса [[Јованка Денкова]].<ref>Јованка Денкова, ''Исповед на бршленот''. Штип: Јованка Денкова, 2024, стр. 60.</ref> * „Липов чај“ — збирка [[поезија]] за деца на македонскиот писател [[Тоде Илиевски]] од 2009 година.<ref>„Нова Македонија“ број 21903, сабота 6.2.2010.</ref> * „Алеја на липи“ — песна на рускиот писател [[Борис Пастернак]] од 1957 година.<ref>Борис Леонидович Пастернак, ''Изабране песме''. Нови Сад: Orpheus, 2011, стр. 251-252.</ref> * „Мирисот на липите“ — расказ од македонската писателка [[Жанета Станоевска]], од 2011 година.<ref>Жанета Станоевска, ''Луѓе, птици и сеништа: Збирка раскази'', Темплум, Скопје, 2011.</ref> == Галерија на видови == <gallery> Податотека:Linde von linn - Pod lípou.jpg|Ситнолисна липа<br>(''T. cordata'') Податотека:Bioul AR1aJPG.jpg|Крупнолисна липа<br>(''T. platyphyllos'') Податотека:Tilia tomentosa.jpg|Сребренолисна липа<br>(''T. tomentosa'') Податотека:Tilia americana, Arnold Arboretum - IMG 5911.JPG|Американска липа<br>(''T. americana'') Податотека:Tilia mongolica.jpg|Монголска липа<br>(''T. mongolica'') Податотека:Tilia x vulgaris11.JPEG|Хибридната обична липа<br>(''Tilia × europaea'') Податотека:Linde bei Frankenbrunn.jpg | Стебло на стара липа во Франкенбраун во близина на Баварија </gallery> == Поврзано == * [[Липково]] * [[Липецка област]] * [[Лајпциг]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рв|Tilia}} {{викивидови-ред|Tilia|Липа}} * {{EOL}} * [http://doktori.mk/element/view/51705500c59ec/lipa-priroden-spokoj-za-sekogo Липа - природен спокој за секого] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20130817053728/http://doktori.mk/element/view/51705500c59ec/lipa-priroden-spokoj-za-sekogo |date=2013-08-17 }} — портал „Доктори“ * [http://www.rak.mk/index.php?option=com_content&view=article&id=2558:lekovitosta-na-cajot-od-lipa&catid=105:ishrana&Itemid=218 Лековитоста на чајот од липа] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140824104529/http://www.rak.mk/index.php?option=com_content&view=article&id=2558:lekovitosta-na-cajot-od-lipa&catid=105:ishrana&Itemid=218 |date=2014-08-24 }} — портал „Канцер“ * [http://www.pcelar.mk/index.php?option=com_content&view=article&id=256:2009-06-01-18-26-56&catid=41:fenoloskikalendar&Itemid=67 Липата во пчеларството] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160304215320/http://www.pcelar.mk/index.php?option=com_content&view=article&id=256:2009-06-01-18-26-56&catid=41:fenoloskikalendar&Itemid=67 |date=2016-03-04 }} — портал „Пчелар“ {{Таксонска лента}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Липа| ]] [[Категорија:Лековити растенија]] [[Категорија:Медоносни растенија]] [[Категорија:Дрва]] [[Категорија:Таксони опишани од Карл Линеј]] a888dpmro78wrvdonfgx6dy3ck51iun 10 1119642 5378853 4547591 2025-06-11T10:37:12Z Carshalton 30527 5378853 wikitext text/x-wiki {{Navboxes |title=Состави на Италија |bg= #0066BC |fg= white |bordercolor=darkblue |list1= {{Состав на Италија на СП фудбал 1998}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал 2000}} {{Состав на Италија на СП фудбал 2002}} {{Состав на Италија на СП фудбал 2006}} {{Состав на Италија на СП фудбал 2010}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал 2012}} {{Состав на Италија на СП фудбал 2014}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал 2016}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал 2020}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал 2024}} }} [[Категорија:Предлошки за италијански фудбал|Италија на СП и ЕП]] 6yrp65sctyeaqvmsa9ehgl6ht4tqvbg 5378854 5378853 2025-06-11T10:37:45Z Carshalton 30527 5378854 wikitext text/x-wiki {{Navboxes |title=Состави на Италија |bg= #0066BC |fg= white |bordercolor=darkblue |list1= {{Состав на Италија на ЕП фудбал 1996}} {{Состав на Италија на СП фудбал 1998}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал 2000}} {{Состав на Италија на СП фудбал 2002}} {{Состав на Италија на СП фудбал 2006}} {{Состав на Италија на СП фудбал 2010}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал 2012}} {{Состав на Италија на СП фудбал 2014}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал 2016}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал 2020}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал 2024}} }} [[Категорија:Предлошки за италијански фудбал|Италија на СП и ЕП]] r94gz0grn8jaa5hjhzs83oo6jlyz3dt 5378855 5378854 2025-06-11T10:37:58Z Carshalton 30527 5378855 wikitext text/x-wiki {{Navboxes |title=Состави на Италија |bg= #0066BC |fg= white |bordercolor=darkblue |list1= {{Состав на Италија на СП фудбал 1994}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал 1996}} {{Состав на Италија на СП фудбал 1998}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал 2000}} {{Состав на Италија на СП фудбал 2002}} {{Состав на Италија на СП фудбал 2006}} {{Состав на Италија на СП фудбал 2010}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал 2012}} {{Состав на Италија на СП фудбал 2014}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал 2016}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал 2020}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал 2024}} }} [[Категорија:Предлошки за италијански фудбал|Италија на СП и ЕП]] j0jqomkdemvi4xqrtl72u26xl5z3gkv 0 1127011 5378800 5172838 2025-06-11T05:49:32Z P.Nedelkovski 47736 изменета категоризација 5378800 wikitext text/x-wiki {{нобеловец}} {{Infobox scientist | name = Ферид Мурад | image = Ferid Murad.jpg | image_size = 220px | caption = Мурад во 2008 | birth_date = {{Birth date|1936|09|14|df=yes}} | birth_place = [[Вајтинг (Индијана)|Вајтинг]], [[Индијана]], САД | death_date = {{Death date and age|2023|09|04|1936|09|14|df=yes}} | death_place = [[Менло Парк (Калифорнија)|Менло Парк]], [[Калифорнија]], САД | residence = [[Вашингтон]] | citizenship = [[САД|Американско]] | nationality = | religion = [[Американска епископална црква]] | field = [[биохемија]], [[фармакологија]] | work_institutions = [[Универзитет на Вирџинија]] (1970-81), [[Стенфорд]] (1981-88), [[Лаборатории Абот]] (1988-93), Универзитет за здравствени науки на Тексас 1997-2011), [[Универзитет Џорџ Вашингтон]] (2011-сè уште) | alma_mater = [[DePauw University]] (BS, 1958) и [[Case Western Reserve University School of Medicine|Case Western Reserve University]] (MD-Ph.D., 1965) | doctoral_advisor = [[Ерл Сатерленд, Jr.]] и Теодор Рол | known_for = Откритија во врска со цикличниот гванозин монофосфат како сигнална молекула во кардиоваскуларниот систем | prizes = [[Нобелова награда за физиологија или медицина]] (1998) и [[Награда Алберт Ласкер за основни медицински истражувања (1996)]] }} '''Ферид Мурад''' ({{lang-en|Ferid Murad}}, {{lang-sq|Ferid Murati}}; [[Витинг (Индијана)]], {{рн|14|септември|1936}} - {{пн|4|септември|2023}}) — светски признат лекар и фармацевт, добитник на [[Нобеловата награда за физиологија или медицина]] во [[1998]] година. По татко води потекло од гостиварското село [[Лакавица]] и гостиварската општа болница го носи неговото име.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://novamakedonija.com.mk/NewsDetal.asp?vest=31411857185&id=9&setIzdanie=22230|title=Гостиварската болница ќе се вика „Ферид Мурад“|publisher=Нова Македонија|accessdate=14 март 2011}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Прогласен е за почесен граѓанин на скопската [[Општина Чаир]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.novamakedonija.com.mk/NewsDetal.asp?vest=62121015125&id=14&setIzdanie=22594|title=Нобеловецот Ферид Мурати почесен граѓанин на Чаир|publisher=Нова Македонија|accessdate=2 јуни 2012}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> и [[Косово]], но и за почесен доктор на науки на [[Државниот Универзитет во Тетово]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://dnevnik.mk/default.asp?ItemID=D07564F1C04F1D44B5175255D2FC3FAB|title=Ферид Мурад почесен доктор на науки на ДУТ|publisher=Дневник|accessdate=1 јуни 2012|archive-date=2016-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304135358/http://dnevnik.mk/default.asp?ItemID=D07564F1C04F1D44B5175255D2FC3FAB|url-status=dead}}</ref> Исто така е и почесен академик на Косовската академија на науките и уметностите.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ashak.org/?cid=1,13|title=Academy of Sciences and Arts of Kosovo|publisher=Academy of Sciences and Arts of Kosovo|accessdate=4 May 2010}}</ref> Тој е автор на голем број научни трудови од областа на клиничката фармакологија. ==Животопис== Мурад е роден на [[14 септември]] [[1936]] година во мал стан над една пекарница во [[Вајтинг (Индијана)|Вајтинг]], [[Индијана]]. Неговите браќа Џон Абдерхаман и Турхон Ален се родени во [[1938]] и [[1944]] година. Неговиот татко, Џабир Мурат Ејупи е роден во гостиварското село [[Лакавица (Гостиварско)|Лакавица]] во [[1892]] година и е најстар од четири деца. Мајка му била Хенриета Џозефин Бауман, која починала кога тој имал 13 години. Тој и неговото семејство биле овчари и тој како тинејџер избегал од дома за да продава бонбони низ [[балкан]]ските земји за неколку години. Иако имал помалку од една година образование, научил да зборува седум јазици, пред да умре на возраст од 84 во 1976 година кога со својот син отишол во посета на родната Лакавица. Тој се сретнал со група на младнци во [[Австрија]], кои емигрирале во [[САД]]. Во бирото за имиграција на островот Елис, во август [[1913]] година побарал неговото име да се промени од Џабир во Џон, по што службеникот го прогласил за '''Џон Мурат'''. По краткото работење во челичарници и фабрики во [[Кливленд]] и [[Детроит]], се населил во [[Чикаго]], каде што имал неколку пријатели. Неговата мајка, американката Хенриета Џозефин Бауман, е родена во [[1918]] година во [[Алтон (Илиноис)|Алтон]], Илиноис и била трета од шесте преживеани деца на Елизабет Лилијан и Андреј Орви Бауман Таа завршила само основно, по што морала да престане со настава и требало да помага во домот и да се грижи за помладите браќа и сестри, додека нејзината мајка и двете постари сестри оделе на работа. Дедо му бил дрводелец, кој обично работел со скратено работно време и често ја трошел својата скромна плата во локалните барови пред да замине дома. Сиромаштијата на детството и на неговите предци и нивното минимално образование големо влијание на Мурад во образованието и кариерата. Едниот брат станал стоматолог, а другиот професор по антропологија со докторски степен. Додека Мурад бил мал, тие имале сеемен бизнис, односно имале ресторант. Тука тој научил доста за водењето на бизнис, но и за тешката работа и што значи живот без образование. Мурад потекнува од едно мултикофенсионално семејство. Неговиот татко како [[Македонски Албанци|Македонски Албанец]] бил муслиман, додека неговата мајка била католик. Неговите браќа станале католици кога се оженил со католички жени, а и самиот Мурад бил крстен од страна на Епископалијанка додека бил на колез колеџ со што станал [[Американска Епископална Црква|Епискоскопијанец]]. Неговата сопруга во доцните триесетти години станала презвитеријанка, а две од нивните ќерки се во брак еврејски мажи, додека едната е мажена за католик. ==Образование== Неговите родители не можеле да си дозволат да му помогнат со трошоците за неговото образование па барал колеџ во кој се нудело најдобра стипендија. Успеал да се запише на универзитетот [[DePauw]] во [[Гринкасл]], каде студирал во периодот од [[1954]] до [[1958]] година. За време на студирањрто често се обидувал да работи и дополнително, сè со цел за да ги покрие големите трошоци. Во [[1957]] година за време на пролетниот распуст „[[Спринг Брејк]]“ во [[Форт Лодердејл]], [[Флорида]], се сретнал со '''Керол Ен Леополд''', со која почнал да се забавува. Неколку недели од завршувањето на студиите во DePauw, односно на [[21 јуни]] [[1958]] година се венчале. За време на неговите последни години од студирањето почнал да аплицира на медицинските училишта и планирал да оди на [[Washington University Medical School]] во [[Сент Луис]]. Еден негов пријател од братството, Бил Сатерленд, му дал идеја да аплицира кај неговиот татко Ерл Сатерленд. Таму бил интервјуиран, и бил веднаш примен на департманот за фармакологија. Планот бил да се учи уште 7 години, но неговата жена забременила, па тој по само еден семестар ги напуштил студиите. ==Кариера== [[Податотека:Selo Lakavica (Gostivarsko).jpg|мини|десно|Селото Лакавица во близина на Гостивар од каде што д-р Мурад има потекло]] Мурад работел на повеќе работни места. Честопати и напорни ноќни смени. Потоа решил да одам во Општата болница во [[Масачусетс]] ([[1965]]-[[1967]]). Имал прекрасно искуство, бидејќи работел со некои од светските водечки научници, професори и лекари. Неговата група од 14 експерти била составена од светски умови како што се [[Том Смит]], [[Тони Џото]], [[Џим Вилерсон]], [[Ед Сколник]] и други кои имале значително влијание врз него. Бил во '''NIH''' (американски [[Институт за национално здравство]]) повеќе од три години ([[1967]]-[[1970]]), кога од Универзитетот во Вирџинија бил повикан да развие нов клинички фармаколошки оддел во Департманот за медицина со назнака како вонреден професор по медицина и фармација. На факултет на Универзитетот во Вирџинија се приклучил на [[1 септември]] [[1970]] година. Таму останал до [[1981]] година, каде што бил промовиран и како еден од најмладите професори во [[1975]] година. Како претседавач на медицина или фармација, тој бил во можност да види многу универзитети низ целата земја. Потоа решил да оди на [[Стенфорд]] во јули [[1981]] година како шеф на медицина на воените ветерани во болницата во [[Пало Алто]]. Таму бил и професор по медицина и фармакологија и соработник на претседателот. Во [[1993]] година заминал од [[Abbott Laboratories]], една од најголемите американски фармацевтски компании, за да биде основач, претседател и извршен директор на нова биотехнолошка компанија, '''Molecular Geriatrics Corporation'''. Планот бил да се создадат уште поинтензивни истражувања засновани на биотехнолошката компанија, но за жал овој проект пропаднал, па Мурад заминал за [[Тексас]]. Таму во април [[1997]] година, на Универзитетот на Тексас во [[Хјустон]] станал претседател на новоформираниот оддел Интегративна биологија. Нобеловата награда ја добил додека бил на оваа позиција..<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.faqs.org/health/bios/68/Ferid-Murad.html|title=Ferid Murad Biography (1936-)|publisher=faqs.org|accessdate=none}}</ref> ==Нобелова награда== [[Податотека:Нобеловата на Мурад.jpg|мини|десно|Нобеловата награда]] Во [[1998]] година заедно со уште двајца научници [[Роберт Фечгот]] и [[Луис Игнаро]] ја добил [[Нобеловата награда за физиологија или медицина]] „за откривањето на улогата на азотен оксид како сигнална молекула во регулирањето на кардиоваскуларниот систем.“ Покажал дека нитроглицеринот и сличните лекови дејствуваат како вазодилататори во формирањето на телото на азотен оксид НО, кои делуваат како сигнални молекули и имаат релаксирачки ефект врз крвните садови.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://circ.ahajournals.org/content/98/22/2365.full|title=Nobel Prize Awarded to Scientists for Nitric Oxide Discoveries|publisher=Cardiovascular News|accessdate=1998}}</ref> Нитричкиот оксид ги проширува крвните садови и дејствува врз мозокот, срцето и другите органи. Тој се користи и кај предвреме родените бебиња, кај кои е помало нивото на кислородот во крвта, зашто го зголемува и тие можат подобро да дишат. Помага и кај зараснување на раните, а дејствува и врз коагулација на крвта. Околу 70 компании во светот имаат производи што ја содржат оваа молекула - нитричкиот оксид. [[Податотека:Clinton&1998NobelLaureates.jpg|мини|десно|Ферид Мурад со американскиот претседател Бил Клинтон и останатите лауреати од 1908 година]] По добиената награда, Мурад продолжи како претседател на Одделот за интегративниа биологија и фармакологија на Универзитетот во Тексас - Хјустон. Кратко време по Нобеловата награда било побарано да стане директор на Институтот за молекуларна медицина што тој ја прифатил. По наградата се зголемиле неговите активности, па посетил преку 40 земји во светот со 100.000 до 150.000 милји на годишно ниво. Бил канет на многу видови на состаноци и од функционери од целиот свет, па посетувал болници, учествувал на конференции, научни собири, семинари, итн. Со него се консултирале и компании и влади. Имал средби со претседателот на [[Палестина]] [[Јасер Арафат]], израелскиот премиер [[Бенјамин Нетанјаху|Нетанјаху]], претседателите Ли и Чен од [[Тајван]], претседателот на [[Хонгконг]] - Тунг , претседателот Медани на [[Албанија]], Претседателот [[Борис Трајковски|Трајковски]] на [[Македонија]], премиерот [[Вен Џиабао]] на [[Кина]], претседателот [[Бил Клинтон|Клинтон]], претседателот [[Џорџ В. Буш|Буш]], многу конгресмен и сенатори, гувернери и градоначалници. ==Библиографија== *Gene Therapy, Volume 40 (Advances in Pharmacology) by J. Thomas August, Ferid Murad, M. W. Anders, Joseph T. Coyle; *Cyclic GMP: Synthesis, Metabolism, and Function, Volume 26... by Ferid Murad, J. Thomas August, M. W. Anders; *HIV I: Molecular Biology and Pathogenesis: Clinical Applications, Volume 49 (Advances in Pharmacology) by Kuan-Teh Jeang, J. Thomas August, Ferid Murad; *Drug-Drug Interactions: Scientific and Regulatory Perspectives, by Albert P. Li, J. Thomas August, Ferid Murad, M. W. Anders, Joseph T. Coyle *Biochemistry, Molecular Biology, and Therapeutic Implications, Volume 34: Nitric Oxide: Biochemistry, Molecular Biology, And Therapeutic Implications by Louis J. Ignarro, Ferid Murad, J. Thomas August, M. W. Anders, Joseph T. Coyle *Dr. Murad and Nitric Oxide; Nov 10, 2013 by Dr. Ferid Murad and Dr. Daniel Cheng-Shing Chen *Las bases farmacológicas de la terapéutica; Cover Theodore W. Rall, Ferid Murad. Editorial Médica Panamericana, 1989 ==Награди и признанија== *Ciba Award Recipient, 1988; *Награда Алберт Ласкер за основни медицински истражувања , 1996; *[[Нобелова награда за физиологија или медицина]], 1998; ==Мурад и Македонија== Мурад поради своето потекло од гостиварско, тој е длабоко врзан за Македонија. Бил во неколку наврати во [[Македонија]]. Во [[2000]] година тој дошол со својата ќерка во [[Гостивар]], која посвоила 3 месечно дете.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.dnevnik.mk/default.asp?ItemID=0C7CC7F211565A4F92E4CD3D0DC42FC0|title=Не би се лекувал во Македонија!|publisher=Дневник|accessdate=19 јуни 2011}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Гостиварската општа болница го нои неговото име, а е прогласен и за почесен граѓанин на скопската [[Општина Чаир]]. За време на неговата посета во [[2012]] година, тој бил прогласен и за почесен доктор на науки на [[Државниот Универзитет во Тетово]]. Една улица во [[Скопје]] го носи неговото име..<ref>{{Наведена мрежна страница|url= http://24vesti.mk/ploshtadot-kaj-crkvata-sv-dimitrija-preimenuvan-vo-%E2%80%9Efilip-vtori%E2%80%9C|title=Плоштадот кај црквата Св. Димитрија преименуван во „Филип Втори“|publisher=24 вести|accessdate=24 јули 2014}}</ref> Тој е голем лобист за Македонија, а неговите успеси ги препишувал и како успеси на Македонија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.president.gov.mk/2011-06-17-09-55-07/2011-09-03-11-41-54/511-2011-06-13-13-38-39.html|title=Средба со д-р Ферид Мурад, добитник на Нобелова награда од областа на медицината и клиничката фармакологија|publisher=Претседател на Македонија|accessdate=13 јуни 2011}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Во јуни 2011 година од [[Министерство за здравство на Македонија|Министерството за здравство на Македонија]] му била врачена благодарница за придонесот и развојот на медицината во Македонија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.utrinski.mk/?ItemID=4E0C245021652F4486DF6E1D0AFC8DF7|title=БЛАГОДАРНИЦА ЗА НОБЕЛОВЕЦОТ ФЕРИД МУРАД|publisher=Утрински Весник|accessdate=12 јуни 2011|archive-date=2016-03-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305133821/http://www.utrinski.mk/?ItemID=4E0C245021652F4486DF6E1D0AFC8DF7|url-status=dead}}</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рв|Ferid Murad}} *[https://www.youtube.com/watch?v=GzM-M9vNX_0 Мурад на YouTube] *[http://www.dnevnik.mk/default.asp?ItemID=0C7CC7F211565A4F92E4CD3D0DC42FC0 Интервју со д-р Ферид Мурад]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} (Дневник, 19 јуни 2011) *[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/397831/Ferid-Murad Ферид Мудар на Енциклопедија Британика] {{Нормативна контрола}} {{Нобелова награда за физиологија или медицина}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Мурад, Ферид}} [[Категорија:Американски лекари]] [[Категорија:Американски фармаколози]] [[Категорија:Носители на Медалот за заслуги за Македонија]] [[Категорија:Членови на КАНУ]] [[Категорија:Професори на Државниот универзитет во Тетово]] [[Категорија:Лакавица (Гостиварско)]] [[Категорија:Добитници на Нобеловата награда за физиологија или медицина]] [[Категорија:Американски нобеловци]] [[Категорија:Македонски Албанци]] [[Категорија:Апсолвенти на Универзитетот на Вирџинија]] [[Категорија:Луѓе од Гостивар]] [[Категорија:Членови на Националната академија на науките на САД]] [[Категорија:Странски членови на Кинеската академија на науките]] [[Категорија:Членови на Американската академија на уметностите и науките]] [[Категорија:Академици на МАНУ]] 17q6icclqqlomdzaui3ff2h45vpuaqi 10 1128883 5378856 5209245 2025-06-11T10:39:49Z Carshalton 30527 5378856 wikitext text/x-wiki {{Navbox |name = Шампиони на Италија во фудбал |state = collapsed |title = Фудбалски клубови [[Серија А|<span style="color:#FFFFFF">шампиони на Италија</span>]] - Хронологија |titlestyle = background-color:#007FFF;color:#FFFFFF; |groupstyle = background-color:#379BFF;color:#FFFFFF; |group1 = Федерално првенство |list1 = <div> {{Безпрелом|[[ФК Џенова|Џенова]] ([[Фудбалско првенство на Италија 1898|1898]], [[Фудбалско првенство на Италија 1899|1899]], [[Фудбалско првенство на Италија 1900|1900]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Милан|Милан]] ([[Фудбалско првенство на Италија 1901|1901]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Џенова|Џенова]] ([[Фудбалско првенство на Италија 1902|1902]], [[Фудбалско првенство на Италија 1903|1903]])}} </div> |group2 = Прима Категорија |list2 = <div> {{Безпрелом|[[ФК Џенова|Џенова]] ([[Прима Категорија 1904|1904]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Јувентус|Јувентус]] ([[Прима Категорија 1905|1905]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Милан|Милан]] ([[Прима Категорија 1906|1906]], [[Прима Категорија 1907|1907]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Про Верчели 1892|Про Верчели]] ([[Прима Категорија 1908|1908]], [[Прима Категорија 1909|1909]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Интер|Интер]] ([[Прима Категорија 1909-1910|1910]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Про Верчели 1892|Про Верчели]] ([[Прима Категорија 1910-1911|1911]], [[Прима Категорија 1911-1912|1912]], [[Прима Категорија 1912-1913|1913]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[АС Казале Калчо|Казале]] ([[Прима Категорија 1913-1914|1914]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Џенова|Џенова]] ([[Прима Категорија 1914-1915|1915]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Интер|Интер]] ([[Прима Категорија 1919-1920|1920]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Про Верчели 1892|Про Верчели]] ([[Прима Категорија 1920-1921|1921]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[УСД Новезе|Новезе]] ([[Прима Категорија 1921-1922|1922 ФФИ]])}} </div> |group3 = Прима Дивизионе |list3 = <div> {{Безпрелом|[[ФК Про Верчели 1892|Про Верчели]] ([[Прима Дивизионе 1921-1922|1922 ФКИ]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Џенова|Џенова]] ([[Прима Дивизионе 1922-1923|1923]], [[Прима Дивизионе 1923-1924|1924]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Болоња|Болоња]] ([[Прима Дивизионе 1924-1925|1925]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Јувентус|Јувентус]] ([[Прима Дивизионе 1925-1926|1926]])}} </div> |group4 = Дивизионе Национале |list4 = <div> ''Одземена титула'' ([[Дивизионе Национале 1926-1927|1927]]){{·}} {{Безпрелом|[[ФК Торино|Торино]] ([[Дивизионе Националеe 1927-1928|1928]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Болоња|Болоња]] ([[Дивизионе Национале 1928-1929|1929]])}} </div> |group5 = Серија А |list5 = <div> {{Безпрелом|[[ФК Интер|Амброзијана]] ([[Серија А 1929-1930|1930]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Јувентус|Јувентус]] ([[Серија А 1930-1931|1931]], [[Серија А 1931-1932|1932]], [[Серија А 1932-1933|1933]], [[Серија А 1933-1934|1934]], [[Серија А 1934-1935|1935]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Болоња|Болоња]] ([[Серија А 1935-1936|1936]], [[Серија А 1936-1937|1937]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Интер|Амброзијана-Интер]] ([[Серија А 1937-1938|1938]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Болоња|Болоња]] ([[Серија А 1938-1939|1939]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Интер|Амброзијана-Интер]] ([[Серија А 1939-1940|1940]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Болоња|Болоња]] ([[Серија А 1940-1941|1941]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Рома|Рома]] ([[Серија А 1941-1942|1942]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Торино|Торино]] ([[Серија А 1942-1943|1943]])}} </div> |group6 = Дивизионе Национале |list6 = <div> {{Безпрелом|[[ФК Торино|Торино]] ([[Дивизионе Национале 1945-1946|1946]])}} </div> |group7 = Серија А |list7 = <div> {{Безпрелом|[[ФК Торино|Торино]] ([[Серија А 1946-1947|1947]], [[Серија А 1947-1948|1948]], [[Серија А 1948-1949|1949]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Јувентус|Јувентус]] ([[Серија А 1949-1950|1950]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Милан|Милан]] ([[Серија А 1950-1951|1951]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Јувентус|Јувентус]] ([[Серија А 1951-1952|1952]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Интер|Интер]] ([[Серија А 1952-1953|1953]], [[Серија А 1953-1954|1954]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Милан|Милан]] ([[Серија А 1954-1955|1955]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Фјорентина|Фјорентина]] ([[Серија А 1955-1956|1956]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Милан|Милан]] ([[Серија А 1956-1957|1957]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Јувентус|Јувентус]] ([[Серија А 1957-1958|1958]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Милан|Милан]] ([[Серија А 1958-1959|1959]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Јувентус|Јувентус]] ([[Серија А 1959-1960|1960]], [[Серија А 1960-1961|1961]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Милан|Милан]] ([[Серија А 1961-1962|1962]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Интер|Интер]] ([[Серија А 1962-1963|1963]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Болоња|Болоња]] ([[Серија А 1963-1964|1964]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Интер|Интер]] ([[Серија А 1964-1965|1965]], [[Серија А 1965-1966|1966]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Јувентус|Јувентус]] ([[Серија А 1966-1967|1967]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Милан|Милан]] ([[Серија А 1967-1968|1968]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Фјорентина|Фјорентина]] ([[Серија А 1968-1969|1969]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Каљари Калчо|Каљари]] ([[Серија А 1969-1970|1970]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Интер|Интер]] ([[Серија А 1970-1971|1971]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Јувентус|Јувентус]] ([[Серија А 1971-1972|1972]], [[Серија А 1972-1973|1973]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[СС Лацио|Лацио]] ([[Серија А 1973-1974|1974]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Јувентус|Јувентус]] ([[Серија А 1974-1975|1975]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Торино|Торино]] ([[Серија А 1975-1976|1976]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Јувентус|Јувентус]] ([[Серија А 1976-1977|1977]], [[Серија А 1977-1978|1978]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Милан|Милан]] ([[Серија А 1978-1979|1979]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Интер|Интер]] ([[Серија А 1979-1980|1980]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Јувентус|Јувентус]] ([[Серија А 1980-1981|1981]], [[Серија А 1981-1982|1982]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Рома|Рома]] ([[Серија А 1982-1983|1983]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Јувентус|Јувентус]] ([[Серија А 1983-1984|1984]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Хелас Верона|Хелас Верона]] ([[Серија А 1984-1985|1985]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Јувентус|Јувентус]] ([[Серија А 1985-1986|1986]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Наполи|Наполи]] ([[Серија А 1986-1987|1987]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Милан|Милан]] ([[Серија А 1987-1988|1988]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Интер|Интер]] ([[Серија А 1988-1989|1989]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Наполи|Наполи]] ([[Серија А 1989-1990|1990]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Сампдорија|Сампдорија]] ([[Серија А 1990-1991|1991]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Милан|Милан]] ([[Серија А 1991-1992|1992]], [[Серија А 1992-1993|1993]], [[Серија А 1993-1994|1994]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Јувентус|Јувентус]] ([[Серија А 1994-1995|1995]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Милан|Милан]] ([[Серија А 1995-1996|1996]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Јувентус|Јувентус]] ([[Серија А 1996-1997|1997]], [[Серија А 1997-1998|1998]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Милан|Милан]] ([[Серија А 1998-1999|1999]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[СС Лацио|Лацио]] ([[Серија А 1999-2000|2000]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Рома|Рома]] ([[Серија А 2000-2001|2001]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Јувентус|Јувентус]] ([[Серија А 2001-2002|2002]], [[Серија А 2002-2003|2003]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Милан|Милан]] ([[Серија А 2003-2004|2004]])}}{{·}} ''Одземена титула'' ([[Serie A 2004-2005|2005]]){{·}} {{Безпрелом|[[ФК Интер|Интер]] ([[Серија А 2005-2006|2006]], [[Серија А 2006-2007|2007]], [[Серија А 2007-2008|2008]], [[Серија А 2008-2009|2009]], [[Серија А 2009-2010|2010]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Милан|Милан]] ([[Серија А 2010-2011|2011]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Јувентус|Јувентус]] ([[Серија А 2011-2012|2012]], [[Серија А 2012-2013|2013]], [[Серија А 2013-2014|2014]], [[Серија А 2014-2015|2015]], [[Серија А 2015-2016|2016]], [[Серија А 2016-2017|2017]], [[Серија А 2017-2018|2018]], [[Серија А 2018-2019|2019]], [[Серија А 2019-2020|2020]])}}{{·}} {{Безпрелом|[[ФК Интер|Интер]] ([[Серија А 2020-2021|2021]])}} {{Безпрелом|[[ФК Милан|Милан]] ([[Серија А 2021-2022|2022]])}} {{Безпрелом|[[ФК Наполи|Наполи]] ([[Серија А 2022-2023|2023]])}} {{Безпрелом|[[ФК Интер|Интер]] ([[Серија А 2023-2024|2024]])}} {{Безпрелом|[[ФК Наполи|Наполи]] ([[Серија А 2024-2025|2025]])}} </div> }}<noinclude> [[Категорија:Предлошки за италијански фудбал|Клубови шампиони по години]] m5vl0mw6n93f6sn9mn8t0ii0fbplslg 0 1131560 5378820 5370861 2025-06-11T06:58:08Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378820 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија спортска сезона | име = Сезона на КК Работнички 2015/16 | боја = | боја на текст = | лига = [[Прва македонска кошаркарска лига|Прва лига мажи]] | спорт = [[кошарка]] | лого = | пиксели = | текст = | период = | бр на екипи = | посетеност = | ТВ = | драфт = | драфт врска = | топ пик = | драфтуван = | сезона = [[Прва македонска кошаркарска лига 2015/16|Прва лига мажи 2015/16]] | сез прваци = | име на сезонски прваци = | лиг прваци = | име на лигашки прваци = | 2 место = | МВП = | МВП врска = | нај стрелец = | влезени = | влезени од = | одпаднати = | одпаднати оп = | плекоф = | плејоф врска = | конф1 = | конф1 врска = | конф1 прваци = | конф1 вице = | конф2 = | конф2 врска = | конф2 прваци = | конф2 вице = | плејоф МВП = | плејоф МВП врска = | финале = | финале врска = | финале прваци = | финале вице = | финале МВП = | финале МВП врска = | сезонскалиста = Список на сезони на КК Работнички | сезонскалистаиме = КК Работнички | претсезонаврска = КК Работнички сезона 2014/15 | претсезонагод = 2014/15 | следсезонаврска = КК Работнички сезона 2016/17 | следсезонагод = 2016/17 }} '''Сезоната 2015/16 на [[КК Работнички]]''' била 24. сезона во [[Прва македонска кошаркарска лига|Првата македонска кошаркарска лига]] и 70. сезона од неговото постоење. Клубот оваа сезона во [[Прва македонска кошаркарска лига 2014/15|Првенството]] и во [[Куп на Македонија во кошарка 2015|Купот]] стигнал до четвртфиналето, додека во [[Суперкуп на Македонија во кошарка 2015|Суперкупот]] бил вицепрвак. ==Преглед на сезоната== ===Претсезонски подготовки и промени=== На крајот на јуни, [[Димитар Мираковски]] потпишал нов договор со [[КК Работнички|Работнички]] за новата сезона.<ref>[http://ekipa.mk/mirakovski-ke-go-predvodi-podmladeniot-rabotnichki/ Мираковски ќе го предводи „подмладениот Работнички“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150630134814/http://ekipa.mk/mirakovski-ke-go-predvodi-podmladeniot-rabotnichki/ |date=2015-06-30 }} ekipa.mk 29 јуни 2015</ref> Претседателот на КК Работнички - Ристо Гапиќ ги најавил целите за новата сезона, односно подмладување на составот, и создавање своја сопствена академија. Исто така тој најавил дека клубот нема да цели кон нови титули во новата сезона, туку поработување на внатрешната состојба на клубот.<ref>[http://sportclub.mk/index.php/kosarka/4319-rabotnicki-risto-galic Ристо Галиќ за Спортклуб: Работнички ќе биде расадник на млади таленти] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150711042031/http://sportclub.mk/index.php/kosarka/4319-rabotnicki-risto-galic |date=2015-07-11 }} sportclub.mk 7 јули 2015</ref> Во јули, слободниот агент и најкорисен играч на [[2014/15 Прва македонска кошаркарска лига|претходната сезона]] - [[Ѓорѓи Чековски]] потпишал за [[Република Косово|косовски]] Сигал Приштина.<ref>[http://sport365.mk/cekovski-se-vraka-vo-sigal-prishtina-posle-11-godini/ Чековски се враќа во Сигал Приштина после 11 години!] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160304223641/http://sport365.mk/cekovski-se-vraka-vo-sigal-prishtina-posle-11-godini/ |date=2016-03-04 }} sport365.mk 21 јули 2015</ref><ref>[http://sportmedia.mk/kosharka/internacionalci/dogovorot-e-postignat-chekovski-po-11-godini-povtorno-kje-igra-za-sigal Чековски по 11 години пак ќе игра за Сигал Приштина!] sportmedia.mk 21 јули 2015</ref><ref>[http://ekipa.mk/chekovski-chest-mi-e-shto-pak-ke-igram-za-prishtina/ Чековски: Чест ми е што пак ќе играм за Приштина] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150724225019/http://ekipa.mk/chekovski-chest-mi-e-shto-pak-ke-igram-za-prishtina/ |date=2015-07-24 }} ekipa.mk 22 јули 2015</ref> Управата на КК Работнички била во исчекување колкав ќе и биде буџетот за [[Прва македонска кошаркарска лига 2015/16|новата сезона]], која требала да го добие од главниот сопственик - [[Општина Центар|Општината Центар]].<ref>[http://ekipa.mk/rabotnichki-vo-ischekuvane-pogledite-kon-opshtinata-a-tamu-molk/ КК Работнички во исчекување: Погледите кон општината, а таму молк] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150801005911/http://ekipa.mk/rabotnichki-vo-ischekuvane-pogledite-kon-opshtinata-a-tamu-molk/ |date=2015-08-01 }} ekipa.mk 28 јули 2015</ref> [[Дарко Соколов]] во август 2015 година по истекот на договорот го напуштил Работнички и потпишал за [[КК Карпош Соколи|Карпош Соколи]].<ref>[http://sportmedia.mk/kosharka/domashno-prvenstvo/reprezentativno-zasiluvanje-darko-sokolov-edna-sezona-vo-jatoto-na Репрезентативно засилување: Дарко Соколов една сезона во јатото на „соколите"!] sportmedia.mk 1 август 2015</ref><ref>[http://sport365.mk/sokolov-e-nov-igrac-na-karpos-sokoli/ Соколов е нов играч на Карпош Соколи] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160304223525/http://sport365.mk/sokolov-e-nov-igrac-na-karpos-sokoli/ |date=2016-03-04 }} sport365.mk 1 август 2015</ref><ref>[http://ekipa.mk/darko-sokolov-potpisha-za-karposh-sokoli/ Дарко Соколов потпиша за Карпош соколи] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150803040233/http://ekipa.mk/darko-sokolov-potpisha-za-karposh-sokoli/ |date=2015-08-03 }} ekipa.mk 1 август 2015</ref> Неколку дена подоцна, доскорешните кошаркари на Работнички, [[Црногорци|Црногорецот]] Игор Бијелиќ и [[Срби]]нот Марко Ѓурковиќ, потпишале за [[КК Куманово|Куманово 2009]],<ref>[http://ekipa.mk/bijelik-potpisha-za-kumanovo/ Бијелиќ потпиша за Куманово] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150809010708/http://ekipa.mk/bijelik-potpisha-za-kumanovo/ |date=2015-08-09 }} ekipa.mk 7 август 2015</ref><ref>[http://sportmedia.mk/kosharka/domashno-prvenstvo/sino-belite-pazarea-vo-gradski-park-crnogorecot-bjelikj-potpisha-za Сино-белите пазареа во „Градски парк“: Црногорецот Бијелиќ потпиша за Куманово!] sportmedia.mk 7 август 2015</ref><ref>[http://sport365.mk/li-ingram-i-bjelic-go-zasilija-kk-kumanovo/ Ли-Инграм и Бјелиќ го засилија КК Куманово!]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} sport365.mk 7 август 2015</ref> односно за [[Романија|романска]] БЦМ У Питешт.<ref>[http://www.totalbaschet.ro/articol/ACTUALIZARE-Marko-Djurkovic-nu-a-semnat-cu-BCM-U-Pite%C8%99ti~39300 Marko Djurkovic nu a semnat cu BCM U Pitești] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150808042107/http://totalbaschet.ro/articol/ACTUALIZARE-Marko-Djurkovic-nu-a-semnat-cu-BCM-U-Pite%C8%99ti~39300 |date=2015-08-08 }} {{ro}} totalbaschet.ro 4 август 2015</ref><ref>[http://csgazmetan.com/2015/08/04/marko-djurkovic-nu-va-continua-la-medias-in-sezonul-2015-2016/ Marko Djurkovic nu a semnat cu BCM U Pitești]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{ro}} csgazmetan.com 4 август 2015</ref> Клубот го напуштиле и Марјан Ѓуров како и Србинот Миљан Павковиќ. На местото на [[Марјан Србиновски]], кој претходно станал селектор на [[Македонска кошаркарска репрезентација|македонската репрезентација]], на негово место дошол [[Перо Блажевски]] на функцијата помошник тренер.<ref>[http://sportmedia.mk/kosharka/domashno-prvenstvo/legendata-povtorno-doma-pero-blazhevski-i-se-vrakja-na-prvata-ljubov Легендата повторно дома: Перо Блажевски ѝ се враќа на првата љубов – Работнички!] sportmedia.mk 10 август 2015</ref> На средината на август, крилниот центар на екипата од минатата сезона - [[Тодор Гечевски]] станал координатор на младинските школи.<ref>[http://sportmedia.mk/kosharka/domashno-prvenstvo/legendata-vo-nova-uloga-gechevski-kje-go-vrakja-stariot-sjaj-na Легендата во нова улога: Гечевски ќе го враќа стариот сјај на младинската школа на Работнички] sportmedia.mk 17 август 2015</ref><ref>[http://sportmedia.mk/kosharka/domashno-prvenstvo/gechevski-sakame-rabotnichki-pak-da-bide-dominanten-so-igrachi-od Гечевски: Сакаме Работнички пак да биде доминантен со играчи од сопствената школа!] sportmedia.mk 17 август 2015</ref><ref>[http://centarnews.net/HQ/mk/index.php/basketball/item/3687-gechevski-kje-im-pomaga-na-mladite-a-mozhebi-i-pak-kje-zaigra-za-rabotnichki Гечевски ќе им помага на младите, а можеби и пак ќе заигра за Работнички] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160305022724/http://centarnews.net/HQ/mk/index.php/basketball/item/3687-gechevski-kje-im-pomaga-na-mladite-a-mozhebi-i-pak-kje-zaigra-za-rabotnichki |date=2016-03-05 }} centarnews.net 17 август 2015</ref> На крајот на септември слободните агенти, репрезентативецот [[Стојан Ѓуроски]] кој претходната сезона играл за [[Бугарија|бугарски]] Левски и [[Бојан Крстевски]] кој настапувал во [[Грција|грчка]] Кавала, потпишале отворен договор со клубот.<ref>[http://ekipa.mk/guroski-pred-potpis-na-otvoren-dogovor-so-rabotnichki/ Ѓуроски пред потпис на „отворен договор“ со Работнички] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150927005556/http://ekipa.mk/guroski-pred-potpis-na-otvoren-dogovor-so-rabotnichki/ |date=2015-09-27 }} ekipa.mk 24 септември 2015</ref><ref>[http://sport365.mk/reprezentativecot-gjuroski-ke-go-zasili-rabotnicki/ Репрезентативецот Ѓуроски ќе го засили Работнички!?] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160304224051/http://sport365.mk/reprezentativecot-gjuroski-ke-go-zasili-rabotnicki/ |date=2016-03-04 }} sport365.mk 24 септември 2015</ref><ref>[http://www.eurobasket.com/FYR-Macedonia/news/422769/Krstevski-is-back-at-Rabotnicki Krstevski is back at Rabotnicki] eurobasket.com 28 септември 2015</ref> Потпишал и Александар Стефановски кој дошол од екипата на [[КК Водњански Лисици|Водњански Лисици]].<ref>[http://www.eurobasket.com/FYR-Macedonia/news/422770/Krstevski-is-back-at-Rabotnicki Rabotnicki lands Aleksandar Stefanovski] eurobasket.com 28 септември 2015</ref> Воедно во екипата се приклучиле и Андреј Цветковски од [[КК МЗТ Скопје|МЗТ Аеродром]], [[Срби]]нот [[Петар Николиќ]] од Водњански Лисици, [[Виктор Ефремовски]] од [[КК Вардар|Вардар]], Виктор Серафимовски од Шкупи, Ервин Цого од косовски Кастриоти, Томислав Петров од [[КК Кожув|Кожув]], како и Алаудин Мустафа од младинската екипа.<ref>[http://www.eurobasket.com/FYR-Macedonia/basketball-Transfers.asp Players/Coaches Movement in FYRO Macedonia in summer 2015] eurobasket.com</ref> Истовремено бил одржан Управниот Одбор при што се одлучило колкав буџет ќе добие клубот за престојната сезона.<ref>[http://ekipa.mk/zheshka-sednitsa-na-uo-nema-pari-ke-ima-ostavki-vo-rabotnichki/ Жешка седница на УО: Нема пари, ќе има оставки во Работнички] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150926065552/http://ekipa.mk/zheshka-sednitsa-na-uo-nema-pari-ke-ima-ostavki-vo-rabotnichki/ |date=2015-09-26 }} ekipa.mk 24 септември 2015</ref><ref>[http://ekipa.mk/zavrshi-burniot-uo-rabotnichki-ke-dishi-na-shkrgi/ Заврши бурниот УО: Работнички ќе диши на шкрги] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150926154004/http://ekipa.mk/zavrshi-burniot-uo-rabotnichki-ke-dishi-na-shkrgi/ |date=2015-09-26 }} ekipa.mk 24 септември 2015</ref> Во возобновениот [[Суперкуп на Македонија во кошарка 2015|Суперкуп на Македонија]] кој се играл во [[Охрид]] и кој бил со нов формат,<ref>[http://basketball.org.mk/?ItemID=99EDD94F44E02348818FF03A3895544C Хуавеј Супер Куп 2015] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160304113237/http://basketball.org.mk/?ItemID=99EDD94F44E02348818FF03A3895544C |date=2016-03-04 }} basketball.org.mk</ref><ref>[http://www.ohrid.gov.mk/index.asp?PodatociID=5210 ОХРИД ДОМАЌИН НА ПРВИОТ СУПЕР КУП ВО КОШАРКА] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160414171758/http://ohrid.gov.mk/index.asp?PodatociID=5210 |date=2016-04-14 }} ohrid.gov.mk 23 септември 2015</ref><ref>[http://basketball.org.mk/?ItemID=9A89934CA2CCB94DA56DCCA64E5CF8F4 Учесниците на Хуавеј Супер купот: Добра можност за победнички старт на новата сезона] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160304113331/http://basketball.org.mk/?ItemID=9A89934CA2CCB94DA56DCCA64E5CF8F4 |date=2016-03-04 }} basketball.org.mk</ref> Работнички во полуфиналето го победил фаворитот на хартија - [[КК Кожув|Кожув]] со 79:56. Најмногу бодови остварил Стојан Ѓуровски кој завршил со 17 бода, Бојан Крстевски забележал 8 скокови додека Димитар Мираковски имал 8 асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/matches/8416/16/52/31/43zb8spIvEcpo/ Работнички-Кожув 79:56] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160305015957/http://www.fibalivestats.com/matches/8416/16/52/31/43zb8spIvEcpo/ |date=2016-03-05 }} fibalivestats.com 26 септември 2015</ref><ref>[http://sportmedia.mk/kosharka/domashno-prvenstvo/nikogash-ne-go-potcenuvaj-rabotnichki-centarci-go-torpediraa-kozhuv-za Никогаш не го потценувај Работнички: „Центарци“ го торпедираа Кожув за финале во Суперкупот!] sportmedia.mk 26 септември 2015</ref> Во финалето Работнички бил поразен од МЗТ Аеродром со резултат 62:81. Димитар Мираковски постигнал 16 бода и пет асистенции, додека Стојан Ѓуровски имал осум скокови.<ref>[http://www.basketball.org.mk/WBStorage/Files/Finale_Sk.pdf Работнички-МЗТ Аеродром 62:81] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160304113353/http://www.basketball.org.mk/WBStorage/Files/Finale_Sk.pdf |date=2016-03-04 }} basketball.org.mk 27 септември 2015</ref> Воедно Мираковски го добил признанието најкорисен играч на турнирот.<ref>[http://ekipa.mk/rabotnichki-so-sila-za-edna-chetvrtina-mzt-go-osvoi-huavej-super-kupot/ Работнички со сила за една четвртина, МЗТ го освои Хуавеј Супер купот] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150929191304/http://ekipa.mk/rabotnichki-so-sila-za-edna-chetvrtina-mzt-go-osvoi-huavej-super-kupot/ |date=2015-09-29 }} ekipa.mk 27 септември 2015</ref><ref>[http://sport365.mk/mzt-skopje-aerodrom-go-osvoi-prviot-trofej-vo-huavej-super-kupot/ МЗТ Аеродром го освои првиот трофеј во Хуавеј Супер Купот] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160304224117/http://sport365.mk/mzt-skopje-aerodrom-go-osvoi-prviot-trofej-vo-huavej-super-kupot/ |date=2016-03-04 }} sport365.mk 27 септември 2015</ref><ref>[http://sportmedia.mk/kosharka/domashno-prvenstvo/nagrada-vo-vistinski-race-mirakovski-go-zagubi-finaleto-no-go-dobi Награда во вистински раце: Мираковски го загуби финалето, но го доби признанието за МВП на турнирот!] sportmedia.mk 27 септември 2015</ref> На почетокот на октомври, бившиот селектор на македонската репрезентација Александар Џикиќ бил гостин во клубот каде одржал предавања на младинските екипи како и на тренерите.<ref>[http://sportmedia.mk/kosharka/domashno-prvenstvo/eks-selektorot-doagja-vo-gradski-park-dzhikikj-kje-raboti-so-talentite-i Екс-селекторот во „Градски парк“: Џикиќ ќе работи со талентите и ќе ги образова тренерите на Работнички] sportmedia.mk 5 октомври 2015</ref><ref>[http://sportmedia.mk/kosharka/domashno-prvenstvo/dzhikikj-rabotnichki-foto Џикиќ во „Градски парк“: Работнички има таленти, но и одлична идеја за нивни развој сѐ до првиот тим] sportmedia.mk 8 октомври 2015</ref> Пред самиот почеток на новата сезона, нов договор потпишале [[Ивица Димчевски]], [[Јане Петровски]], како и репрезентативецот [[Бојан Трајковски]] кој претходно играл во Сигал Приштина.<ref>[http://sportmedia.mk/kosharka/domashno-prvenstvo/rabotnichki-vo-bitka-so-vremeto-trajkovski-potpisha-se-cheka Работнички во битка со времето: Трајковски потпиша, се чека сертификатот за да игра во Гевгелија!] sportmedia.mk 8 октомври 2015</ref><ref>[http://ekipa.mk/najavite-se-ostvarija-trajkovski-i-dimchevski-potpishaa-za-rabotnichki/ Најавите се остварија: Трајковски и Димчевски потпишаа за Работнички] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20151010234546/http://ekipa.mk/najavite-se-ostvarija-trajkovski-i-dimchevski-potpishaa-za-rabotnichki/ |date=2015-10-10 }} ekipa.mk 8 октомври 2015</ref> ===Октомври=== Во првото коло во [[Прва македонска кошаркарска лига 2015/16|Првенството]], [[КК Работнички|Работнички]] му гостувал на [[КК Кожув|Кожув]], каде бил поразен со 88:67. Најмногу бодови остварил [[Стојан Ѓуроски]] - 13, [[Петар Николиќ]] и [[Бојан Трајковски]] завршиле со пет скокови, а капитенот [[Димитар Мираковски]] имал пет асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170756/lds.html Кожув-Работнички 88:67] fibalivestats.com 10 октомври 2015</ref> Иако било најавено дека Бојан Трајковски кој имал потпишано отворен договор со Работнички, дека преминал во [[Грција|грчки]] Аполон Патрас,<ref>[http://ekipa.mk/kratko-vo-rabotnichki-bojan-trajkovski-se-seli-vo-apolon/ Кратко во Работнички: Бојан Трајковски се сели во Аполон] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20151014214028/http://ekipa.mk/kratko-vo-rabotnichki-bojan-trajkovski-se-seli-vo-apolon/ |date=2015-10-14 }} ekipa.mk 13 октомври 2015</ref><ref>[http://sportmedia.mk/kosharka/domashno-prvenstvo/tolku-od-ljubovta-so-rabotnichki-bojan-trajkovski-se-seli-vo-grcija-kje Толку од „љубовта“ со Работнички: Трајковски се сели во Грција - ќе игра за Аполон Патра!] sportmedia.mk 13 октомври 2015</ref><ref>[http://derbi.mk/index.php/kosarka/svet/item/30228-trajkovski-se-seli-vo-grcki-apolon Трајковски се сели во грчки Аполон]{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} derbi.mk 13 октомври 2015</ref> тој сепак не нашол заеднички договор со Аполон и останал во Работнички.<ref>[http://www.sport.com.mk/default.asp?ItemID=6E299DB8C457BF43BEE4BCE9670A2D3D Трајковски: Немам договор со Аполон!] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160812231331/http://sport.com.mk/default.asp?ItemID=6E299DB8C457BF43BEE4BCE9670A2D3D |date=2016-08-12 }} sport.com.mk 14 октомври 2015</ref><ref>[http://sportmedia.mk/kosharka/domashno-prvenstvo/nishto-od-transferot-vo-grcija-bojan-trajkovski-zasega-ostanuva-vo Ништо од трансферот во Грција: Бојан Трајковски (засега) останува во „Градски парк“!] sportmedia.mk 17 октомври 2015</ref> Во второто коло, Работнички му бил домаќин на [[Гевгелија|гевгелиски]] [[КК Бест|Бест]] кој го победил со 84:46. Најдобар бодтер бил Виктор Серафимовски со 19 бода, Бојан Трајковски забележал седум скокови и Димитар Мираковски имал пет асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/matches/8416/16/81/18/2238n5MWpBeE/ Работнички-Бест 84:46] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160305014517/http://www.fibalivestats.com/matches/8416/16/81/18/2238n5MWpBeE/ |date=2016-03-05 }} fibalivestats.com 17 октомври 2015</ref> За време на последните тренинзи пред натпреварот против [[КК Фени Индустри|Фени Индустри]], [[Ивица Димчевски]] ги скинал лигаментите на коленото и лекарските прегледи потврдиле дека ќе ја пропушти целата сезона.<ref>[http://ekipa.mk/udar-za-rabotnichki-dimchevski-gi-skina-ligamentite/ Удар за Работнички: Димчевски ги скина лигаментите] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20151029221535/http://ekipa.mk/udar-za-rabotnichki-dimchevski-gi-skina-ligamentite/ |date=2015-10-29 }} ekipa.mk 27 октомври 2015</ref><ref>[http://www.sport.com.mk/default.asp?ItemID=E1CE7EA83CE99F4EB8ED9FE41F568C36 Димчевски повторно ги скина лигаментите на коленото] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160305042238/http://www.sport.com.mk/default.asp?ItemID=E1CE7EA83CE99F4EB8ED9FE41F568C36 |date=2016-03-05 }} sport.com.mk 27 октомври 2015</ref><ref>[http://vecer.mk/sport/dimchevski-gi-skina-ligamentite-ja-propushta-cela-sezona Димчевски ги скина лигаментите, ја пропушта цела сезона!] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160305013657/http://vecer.mk/sport/dimchevski-gi-skina-ligamentite-ja-propushta-cela-sezona |date=2016-03-05 }} vecer.mk 27 октомври 2015</ref><ref>[http://derbi.mk/dimchevski-gi-skina-ligamentite-na-kolenoto/ Димчевски ги скина лигаментите на коленото] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160305184105/http://derbi.mk/dimchevski-gi-skina-ligamentite-na-kolenoto/ |date=2016-03-05 }} derbi.mk 27 октомври 2015</ref> Истовремено пред натпреварот, во екипата пристигнал Јован Марковски кој бил слободен играч, а претходно настапувал во Фени Индустри. Третото коло било одбележано со победа кога Работнички го победил Фени Индустри на гости со 79:82. Бојан Трајковски имал 23 бода и седум скокови, а Димитар Мираковски придонел со девет асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170651/ Фени Индустри-Работнички 79:82] fibalivestats.com 24 октомври 2015</ref> Работнички во четвртото коло ја пречекал [[КК Струмица|Струмица]] и ја победил со 88:68. Најдобар бил Бојан Трајковски со 22 бода и десет скокови, а Димитар Мираковски придонел со шест асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170655/ Работнички-Струмица 88:68] fibalivestats.com 30 октомври 2015</ref> ===Ноември=== Во петтото коло [[КК Работнички|Работнички]] бил поразен при гостувањето кај [[КК МЗТ Скопје|МЗТ Аеродром]] со 90:85. [[Јане Петровски]] постигнал 22 бода како и четири скокови, а исто толку скокови имале [[Стојан Ѓуроски]], [[Бојан Крстевски]] и [[Бојан Трајковски]], воедно [[Димитар Мираковски]] имал девет асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170659/index.html МЗТ Аеродром-Работнички 90:85] fibalivestats.com 12 ноември 2015</ref> Во шестото коло Работнички бил поразен кога му бил домаќин на [[КК Куманово|Куманово 2009]] со резултат 64:82. Најмногу бодови остварил Стојан Ѓуроски - 16, а Димитар Мираковски имал седум скокови и шест асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170663/ Работнички-Куманово 2009 64:82] fibalivestats.com 15 ноември 2015</ref> По шестото коло, Јане Петровски го напуштил Работнички и потпишал за [[КК Фени Индустри|Фени Индустри]].<ref>[http://ekipa.mk/jane-petrovski-potpisha-za-feni-industri/ Јане Петровски потпиша за Фени индустри] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20151118050612/http://ekipa.mk/jane-petrovski-potpisha-za-feni-industri/ |date=2015-11-18 }} ekipa.mk 17 ноември 2015</ref><ref>[http://sportmedia.mk/kosharka/domashno-prvenstvo/dobrite-igri-mu-donesoa-platen-angazhman-jane-petrovski-potpisha-za-feni Добрите игри му донесоа платен ангажман: Јане Петровски потпиша за Фени индустри!] sportmedia.mk 17 ноември 2015</ref><ref>[http://derbi.mk/jane-petrovski-go-zasili-feni-industri/ Јане Петровски го засили Фени Индустри] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160305181812/http://derbi.mk/jane-petrovski-go-zasili-feni-industri/ |date=2016-03-05 }} derbi.mk 17 ноември 2015</ref> Во седмото коло Работнички гостувал кај [[КК Карпош Соколи|Карпош Соколи 2000]] и притоа бил поразен со 87:64. Бојан Крстевски имал 15 бода, Стојан Ѓуроски остварил седум скокови исто како и Димитар Мираковски кој воедно имал и девет асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170667/ Карпош Соколи 2000-Работнички 87:64] fibalivestats.com 22 ноември 2015</ref> Претходно од составот биле отстранети Ервин Цого кој заминал во Шкупи<ref>[http://basketball.org.mk/WBStorage/Files/2skupi.pdf ЛИСТА НА ОДОБРЕНИ ИГРАЧИ И СЛУЖБЕНИ ЛИЦА СЕЗОНА 2015/16 - КК Шкупи] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160304112655/http://basketball.org.mk/WBStorage/Files/2skupi.pdf |date=2016-03-04 }} basketball.org.mk</ref> и Виктор Серафимовски кој се преселил во [[КК Гостивар|Гостивар 2015]], а бил пријавен Михајло Митев. На крајот на ноември, Работнички раскинал со Бојан Трајковски кој потпишал со Куманово 2009,<ref>[http://ekipa.mk/bojan-trajkovski-potpisha-za-kumanovo/ Бојан Трајковски потпиша за Куманово!] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20151130151842/http://ekipa.mk/bojan-trajkovski-potpisha-za-kumanovo/ |date=2015-11-30 }} ekipa.mk 29 ноември 2015</ref><ref>[http://sportmedia.mk/kosharka/domashno-prvenstvo/bojan-trajkovski-gi-otkri-tajnite-na-gradski-park-i-potpisha-za-kumanovo Бојан Трајковски ги откри „тајните“ на Работнички и потпиша за – Куманово!] sportmedia.mk 29 ноември 2015</ref> а на негово место дошол повратникот [[Ѓорѓи Чековски]] потпишувајќи отворен договор, откако претходно Чековски раскинал со [[Република Косово|косовска]] Сигал Приштина.<ref>[http://sportmedia.mk/kosharka/domashno-prvenstvo/trajkovski-si-zamina-od-gradski-park-chekovski-najmalku-eden-mesec-vo По заминувањето на Трајковски: Ѓорѓи Чековски најмалку еден месец во дресот на Работнички!] sportmedia.mk 29 ноември 2015</ref><ref>[http://ekipa.mk/trajkovski-raskina-so-rabotnichki-chekovski-negova-zamena/ Трајковски раскина со Работнички, Чековски негова замена]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ekipa.mk 29 ноември 2015</ref> Во осмото коло Работнички загубил дома од [[КК Кожув|Кожув]] со резултат 61:62. Најдобар поединец бил Горѓи Чековски со 28 бода и девет скокови, додека Димитар Мираковски остварил пет асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170671/ Работнички-Кожув 61:62] fibalivestats.com 30 ноември 2015</ref> ===Декември=== Во деветтото коло [[КК Работнички|Работнички]] гостувал кај [[КК Бест|Бест]] и го победил со 56:84. Најдобар бодтер бил [[Стојан Ѓуроски]] со 22 бода и со 14 скокови, а [[Ѓорѓи Чековски]] имал четири асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170675/ Бест-Работнички 56:84] fibalivestats.com 5 декември 2015</ref> Во десеттото коло Работнички бил поразен од [[КК Фени Индустри|Фени Индустри]] на домашен терен со 59:76. Најдобар играч бил [[Димитар Мираковски]] со 14 бода и шест асистенции, додека Ѓорѓи Чековски имал десет скокови.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170679/ Работнички-Фени Индустри 59:76] fibalivestats.com 12 декември 2015</ref> Во единаесеттото коло била поразена [[КК Струмица|Струмица]] на гости со 56:79. Најдобар поединец бил Димитар Мираковски со 20 бода и три асистенции, а Ѓорѓи Чековски остварил 11 скокови.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170683/lds.html Струмица-Работнички 56:79] fibalivestats.com 20 декември 2015</ref> Во дванаесеттото коло Работнички бил поразен дома од [[КК МЗТ Скопје|МЗТ Аеродром]] со 75:86. Најистакнати биле Ѓорѓи Чековски со 23 бода и 11 скокови и Димитар Мираковски со 10 асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170687/ Работнички-МЗТ Аеродром 75:86] fibalivestats.com 30 декември 2015</ref> Веднаш по натпреварот Стојан Ѓуроски го напуштил клубот и се преселил во [[КК Кожув|Кожув]].<ref>[http://ekipa.mk/guroski-go-zameni-rabotnichki-za-kozhuv/ Ѓуроски го замени Работнички за Кожув] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160103023606/http://ekipa.mk/guroski-go-zameni-rabotnichki-za-kozhuv/ |date=2016-01-03 }} ekipa.mk 31 декември 2015</ref><ref>[http://sportmedia.mk/kosharka/domashno-prvenstvo/go-odigra-derbito-i-zamina-stojan-gjuroski-e-nov-igrach-na-kozhuv Го одигра дербито и замина: Стојан Ѓуроски е нов играч на Кожув!] sportmedia.mk 31 декември 2015</ref><ref>[http://sport365.mk/kozuv-ne-se-seguva-pristigna-i-reprezentativecot-gjuroski/ Кожув не се шегува: Пристигна и репрезентативецот Ѓуроски!] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160304223439/http://sport365.mk/kozuv-ne-se-seguva-pristigna-i-reprezentativecot-gjuroski/ |date=2016-03-04 }} sport365.mk 31 декември 2015</ref> Истовремено Ѓорѓи Чековски потпишал за Работнички до крајот на сезоната.<ref>[http://ekipa.mk/chekovski-ostanuva-do-kraj-vo-rabotnichki/ Чековски останува до крај во Работнички] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160103023551/http://ekipa.mk/chekovski-ostanuva-do-kraj-vo-rabotnichki/ |date=2016-01-03 }} ekipa.mk 31 декември 2015</ref><ref>[http://centarnews.net/HQ/mk/index.php/basketball/item/12216-chekovski-ostanuva-do-kraj-vo-rabotnichki Чековски останува до крај во Работнички] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160305030535/http://centarnews.net/HQ/mk/index.php/basketball/item/12216-chekovski-ostanuva-do-kraj-vo-rabotnichki |date=2016-03-05 }} centarnews.net 31 декември 2015</ref> ===Јануари=== Во средината на јануари, [[Крилен центар (кошарка)|крилниот центар]] Бојан Крстевски се здобил со скршеница на стапалото.<ref>[http://ekipa.mk/rabotnichki-ostanuva-podolg-period-bez-krstevski/ Работнички останува подолг период без Крстевски]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ekipa.mk 14 јануари 2016</ref> Во тринаесеттото коло [[КК Работнички|Работнички]] загубил на гости од [[КК Куманово|Куманово 2009]] со 83:67. Најдобар бодтер бил Александар Стефановски со 24 бода, најмногу скокови имал [[Ѓорѓи Чековски]] - 12, додека [[Димитар Мираковски]] остварил пет асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170691/lds.html Куманово 2009-Работнички 83:67] fibalivestats.com 16 јануари 2016</ref> Во четиринаесеттото коло Работнички бил поразен дома од страна на [[КК Карпош Соколи|Карпош Соколи 2000]] со 69:80. Најмногу бодови имал Димитар Мираковски - 27 како и шест асистенции, а Ѓорѓи Чековски имал 14 скокови.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170695/lds.html Работнички-Карпош Соколи 2000 69:80] fibalivestats.com 26 јануари 2016</ref> Веднаш по натпреварот [[Диме Тасовски]] по четврти пат потпишал за Работнички, а претходно играл за [[КК Струмица]].<ref>[http://derbi.mk/iskusniot-tasovski-se-vrati-vo-gradski-park/ Искусниот Тасовски се врати во „Градски Парк“]{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} derbi.mk 27 јануари 2016</ref><ref>[http://ekipa.mk/dime-tasovski-se-vraka-vo-gradski-park/ Диме Тасовски се враќа во „Градски Парк“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160129224854/http://ekipa.mk/dime-tasovski-se-vraka-vo-gradski-park/ |date=2016-01-29 }} ekipa.mk 27 јануари 2016</ref><ref>[http://sport365.mk/tasovski-povtorno-vo-timot-na-rabotnicki/ Тасовски повторно во тимот на Работнички]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} sport365.mk 27 јануари 2016</ref> На крајот на јануари 2016 година било најавено дека [[Тодор Гечевски]] повторно ќе се активира како кошаркар и да се врати во екипата на Работнички,<ref>[http://maksport.ml/gechevski-povtorno-ke-igra-za-rabotnichki/ Гечевски повторно ќе игра за Работнички]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} maksport.ml 29 јануари 2016</ref><ref>[http://sportmedia.mk/kosharka/domashno-prvenstvo/pak-se-spojuvaa-kulite-bliznachki-gechevski-se-vrakja-vo-timot-na Пак се спојуваат „Кулите близначки“: Гечевски се враќа во тимот на Работнички!] sportmedia.mk 29 јануари 2016</ref><ref>[http://sport365.mk/gecevski-se-vrati-vo-redovite-na-rabotnicki/ Гечевски се врати во редовите на Работнички!]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} sport365.mk 29 јануари 2016</ref> но тоа не се остварило. Во петнаесеттото коло Работнички загубил дома од Куманово 2009 со резултат од 76:87. Со најмногу бодови (27) завршил Диме Тасовски и истовремено се истакнал Ѓорѓи Чековски со девет скокови и седум асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170701/lds.html Работнички-Куманово 2009 76-87] fibalivestats.com 30 јануари 2016</ref> ===Февруари=== Во шестнаесетото коло [[КК Работнички|Работнички]] победил на гости против [[КК Бест|Бест]] со 62:78. Најдобар бодтер бил [[Димитар Мираковски]] со 23 бода и со пет асистенции, а [[Ѓорѓи Чековски]] остварил десет скокови.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170703/lds.html Бест-Работнички 62:78] fibalivestats.com 7 февруари 2016</ref> Во седумнаесеттото коло Работнички дома го поразил [[КК МЗТ Скопје|МЗТ Аеродром]] со 74:71. Најдобар стрелец бил [[Диме Тасовски]] со 19 бода, со осум скокови завршиле Ѓорѓи Чековски и [[Виктор Ефремовски]], додека Димитар Мираковски и [[Петар Николиќ]] имале шест асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170707/lds.html Работнички-МЗТ Аеродром 74:71] fibalivestats.com 16 февруари 2016</ref> За време на [[Куп на Македонија во кошарка 2016|Купот на Македонија 2016]], Работнички загубил во четвртфиналето од [[КК Куманово|Куманово 2009]] со 85:79. Најдобар играч бил Ѓорѓи Чековски со 28 бода и 14 скокови, а најмногу асистенции остварил Димитар Мираковски - девет.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/269654/lds.html Куманово 2009-Работнички 85:79] fibalivestats.com 19 февруари 2016</ref> Во осумнаесеттото коло Работнички бил поразен од [[КК Фени Индустри|Фени Индустри]] на домашен терен со 66:75. Најдобар бодтер бил Ѓорѓи Чековски со 17 бода, додека Диме Тасовски имал осум скокови и четири асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170711/lds.html Работнички-Фени Индустри 66:75] fibalivestats.com 27 февруари 2016</ref> ===Март=== Во деветнаесеттото коло [[КК Работнички|Работнички]] на гости загубил против [[КК Карпош Соколи|Карпош Соколи 2000]] со 83:72. Најдобар играч бил [[Ѓорѓи Чековски]] со 29 бода и со 12 скокови, а Јован Марковски остварил пет асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170717/lds.html Карпош Соколи 2000-Работнички 83:72] fibalivestats.com 6 март 2016</ref> Во дваесеттото коло Работнички ја поразил [[КК Струмица|Струмица]] на [[Спортска сала Градски Парк|домашен терен]] со 85:61. Најдобар бодтер бил [[Диме Тасовски]] со 27 бода и седум скокови, исто толку скокови како [[Петар Николиќ]] кој имал и шест асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170722/lds.html Работнички-Струмица 85:61] fibalivestats.com 12 март 2016</ref> Во дваесет и првото коло Работнички победил на гости против [[КК Кожув|Кожув]] со 75:81. Ѓорѓи Чековски имал 30 бода и 14 скокови, додека Диме Тасовски и Петар Николиќ оствариле четири асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170725/lds.html Кожув-Работнички 75:81] fibalivestats.com 19 март 2016</ref> Во дваесет и второто коло Работнички на гости загубил против [[КК Куманово|Куманово 2009]] со 98:67. Најдобар играч бил Ѓорѓи Чековски со 18 бода и со 11 скокови, а Петар Николиќ остварил пет асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170730/lds.html Куманово 2009-Работнички 98:67] fibalivestats.com 26 март 2016</ref> ===Април=== Во дваесет и третото коло [[КК Работнички|Работнички]] го победил [[КК Бест|Бест]] со 90:88. Најдобар играч бил [[Димитар Мираковски]] со 28 бода и седум асистенции, а [[Диме Тасовски]] остварил 15 скокови.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170733/lds.html Работнички-Бест 90:88] fibalivestats.com 1 април 2016</ref> Во дваесет и четвртото коло Работнички бил поразен при гостувањето кај [[КК МЗТ Скопје|МЗТ Аеродром]] со 81:71. Димитар Мираковски постигнал 23 бода како и пет асистенции, додека [[Ѓорѓи Чековски]] завршил со седум скокови.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170736/lds.html МЗТ Аеродром-Работнички 81:71] fibalivestats.com 5 април 2016</ref> На почетокот на април, актуелниот тренер на Работнички, [[Марин Докузовски]] потпишал договор во кој во следната сезона да остане како тренер на Работнички.<ref>[http://ekipa.mk/doktorot-marin-i-vo-slednata-sezona-na-chelo-na-rabotnichki/ „Докторот“ Марин и во следната сезона на чело на Работнички] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160409200211/http://ekipa.mk/doktorot-marin-i-vo-slednata-sezona-na-chelo-na-rabotnichki/ |date=2016-04-09 }} ekipa.mk 6 април 2016</ref> Во дваесет и петтото коло Работнички загубил на гости против [[КК Фени Индустри|Фени Индустри]] со 108:93. Најдобар поединец бил Ѓорѓи Чековски со 23 бода, 14 скокови и десет асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170742/lds.html Фени Индустри-Работнички 108:93] fibalivestats.com 9 април 2016</ref> Во дваесет и шестото коло Работнички бил поразен дома од страна на [[КК Карпош Соколи|Карпош Соколи 2000]] со 80:98. Најмногу бодови имал Ѓорѓи Чековски - 28 како и девет скокови, а Димитар Мираковски имал девет асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170745/lds.html Работнички-Карпош Соколи 2000 80:98] fibalivestats.com 16 април 2016</ref> Во дваесет и седмото коло била поразена [[КК Струмица|Струмица]] на гости со 63:83. Најдобар кошаркар во екипата бил Димитар Мираковски со 29 бода и десет скокови и четири асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170748/lds.html Струмица-Работнички 63:83] fibalivestats.com 20 април 2015</ref> Во дваесет и осмото коло Работнички загубил дома од [[КК Кожув|Кожув]] со резултат 75:76. Најдобар поединец бил Горѓи Чековски со 21 бод и девет асистенции, додека Диме Тасовски остварил десет скокови.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/170753/lds.html Работнички-Кожув 75:76] fibalivestats.com 23 април 2015</ref> Разигрувањето Работнички го започнал во четвртфиналето против [[КК Куманово|Куманово 2009]] со негатива во победи 0-1 поради лошиот меѓусебен двобој со противникот (0-4). Во првиот натпревар Работнички на гости го победил Куманово 2009 со 82:85 и со тоа израмнил на 1-1. Најдобар бодтер бил Горѓи Чековски со 21 бод, додека Димитар Мираковски завршил со осум скокови и четири асистенци, исто толку асистенции како и Јован Марковски.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/289892/lds.html Куманово 2009-Работнички 82:85] fibalivestats.com 26 април 2016</ref> Во вториот натпревар Работнички дома загубил против [[КК Куманово|Куманово 2009]] со 60:77. Јован Марковски имал 17 бода, Ѓорѓи Чековски завршил со девет скокови, а Димитар Мираковски остварил девет асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/289870/lds.html Работнички-Куманово 2009 60:77] fibalivestats.com 29 април 2016</ref> ===Мај=== Во третиот натпревар [[КК Работнички|Работнички]] загубил на гости од [[КК Куманово|Куманово 2009]] со 100:94 при што бил елиминиран во разигрувањата со 3-1 во победи. Најдобар играч во екипата бил [[Ѓорѓи Чековски]] со 29 бода, десет скокови и девет асистенции.<ref>[http://www.fibalivestats.com/u/MSL/289872/lds.html Куманово 2009-Работнички 100:94] fibalivestats.com 3 мај 2016</ref> ==Состав и стручен штаб== ===Играчки состав=== {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" width="950px" align:text="center" |----- ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| број ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| име ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| висина см ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| позиција ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| години ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| националност ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| година на пристигнување ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| претходен клуб |- |align="center"|8||[[Петар Николиќ]]||align="center"|189||align="center"|[[Бек (кошарка)|Бек]]||align="center"|22||{{МКД}}<br />{{СРБ}}|| align="center"|2015 || [[КК Водњански Лисици|Водњански Лисици]] |- |align="center"|5||[[Димитар Мираковски]] ([[Капитен|К]])||align="center"|177||align="center"|[[Организатор на игра|Плејмејкер]]||align="center"|35||{{МКД}}|| align="center"|2014 || [[КК Кожув|Кожув]] |- |align="center"|22||[[Ѓорѓи Чековски]] (Зам. К)||align="center"|203||align="center"|[[Крилен центар (кошарка)|Крилен центар]] ||align="center"|36||{{МКД}}|| align="center"|2015 || Сигал Приштина {{знамеикона|Косово}} |- |align="center"|10||Јован Марковски||align="center"|197 ||align="center"|[[Крило (кошарка)|Крило]]||align="center"|28||{{МКД}}|| align="center"|2015 || [[КК Фени Индустри|Фени Индустри]] |- | ||[[Диме Тасовски]]||align="center"|200||align="center"|[[Крилен центар (кошарка)|Крилен центар]] ||align="center"|35||{{МКД}}|| align="center"|2016||[[КК Струмица|Струмица]] |- |align="center"|7||Андреј Цветковски||align="center"|186||align="center"|[[Организатор на игра|Плејмејкер]]||align="center"|19||{{МКД}}|| align="center"|2015 || [[КК МЗТ Скопје|МЗТ Аеродром]] |- |align="center"|9||[[Виктор Ефремовски]]||align="center"|191 ||align="center"|[[Крило (кошарка)|Крило]]||align="center"|17||{{МКД}}|| align="center"|2015 || [[КК Вардар|Вардар]] |- |align="center"|12||[[Бојан Крстевски]]||align="center"|206||align="center"|[[Крилен центар (кошарка)|Крилен центар]] /<br />[[Центар (кошарка)|Центар]]||align="center"|26||{{МКД}} || align="center"|2015 ||Кавала {{знамеикона|ГРЦ}} |- |align="center"|''10''||[[Ивица Димчевски]]||align="center"|195||align="center"|[[Бек (кошарка)|Бек]] /<br />[[Крилен центар (кошарка)|Крилен центар]]||align="center"|26||{{МКД}}|| align="center"|2014 || [[КК Куманово|Куманово 2009]] |- |align="center"|4 ||Алаудин Мустафа|| || ||align="center"|21||{{МКД}}|| align="center"|2014 || ''Младински тим'' |- |align="center"|15||Александар Стефановски||align="center"|200||align="center"|[[Бек (кошарка)|Бек]] /<br />[[Крилен центар (кошарка)|Крилен центар]]||align="center"|28||{{МКД}}|| align="center"|2015 || [[КК Водњански Лисици|Водњански Лисици]] |- |align="center"|6||Ненад Станков||align="center"|192||align="center"|[[Крило (кошарка)|Крило]]||align="center"|24||{{МКД}}|| align="center"|2014 || [[КК Фени Индустри|Фени Индустри]] |- |align="center"|14||Илин Веселковски|| || ||align="center"|20||{{МКД}}|| align="center"|2014 || ''Младински тим'' |- |align="center"|23||Томислав Петров|| || ||align="center"|17||{{МКД}}|| align="center"|2015 || [[КК Кожув|Кожув]] |-} {{col-end}} Извор: [http://basketball.eurobasket.com/team/FYR-Macedonia/KK_Rabotnicki_AD_Skopje/616?Year=2015-2016 eurobasket.com][http://www.basketball.org.mk/WBStorage/Files/1RABOTNICKI3.pdf basketball.org.mk] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160408061723/http://basketball.org.mk/WBStorage/Files/1RABOTNICKI3.pdf |date=2016-04-08 }} ===Играчи кои го напуштиле клубот за време на сезоната=== {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" width="1050px" align:text="center" |----- ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| број ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| име ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| висина см ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| позиција ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| години ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| националност ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| година на<br />пристигнување ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| претходен клуб ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| година на<br />заминување ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| следен клуб |- |align="center"|4||[[Јане Петровски]]||align="center"|181 ||align="center"|[[Организатор на игра|Разигрувач]]||align="center"|30||{{МКД}}|| align="center"|2011 || [[КК МЗТ Скопје|МЗТ Аеродром]] || align="center"|2015 || [[КК Фени Индустри|Фени Индустри]] |- |align="center"|23||Ервин Цого||align="center"|186||align="center"|[[Организатор на игра|Разигрувач]]||align="center"|22||{{МКД}}|| align="center"|2015 || Кастриоти {{знамеикона|Косово}} || align="center"|2015 || Шкупи |- |align="center"|9||Виктор Серафимовски|| || ||align="center"|25||{{МКД}}|| align="center"|2015 || Шкупи || align="center"|2015 || [[КК Гостивар|Гостивар 2015]] |- |align="center"|21||[[Бојан Трајковски]]||align="center"|206||align="center"|[[Центар (кошарка)|Центар]] /<br />[[Крилен центар (кошарка)|Крилен центар]]||align="center"|29||{{МКД}} || align="center"|2015 ||Сигал Приштина {{знамеикона|Косово}} || align="center"|2015 || [[КК Куманово|Куманово 2009]] |- |align="center"|11||[[Стојан Ѓуроски]]||align="center"|203 ||align="center"|[[Крилен центар (кошарка)|Крилен центар]]||align="center"|24||{{МКД}} || align="center"|2015 ||Левски 2014 {{знамеикона|БУГ}} || align="center"|2015 || [[КК Кожув|Кожув]] |-} {{col-end}} ===Стручен штаб=== {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" width="340px" align:text="center" |----- ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| име ! style="background-color:red; color:white;" align="center"| функција |- |[[Марин Докузовски]]||тренер |- |[[Перо Блажевски]]||помошник тренер |- |Ристо Гапиќ||службен претставник |- |Бранислав Марковски||службен претставник |- |Марко Докузовски||технички раководител |- |Виктор Тевчев||лекар |- |Михајло Манојлов||физиотерапевт |-} {{col-end}} <small>Извор: [http://basketball.org.mk/WBStorage/Files/1RABOTNICKI3.pdf basketball.org.mk] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160408061723/http://basketball.org.mk/WBStorage/Files/1RABOTNICKI3.pdf |date=2016-04-08 }}</small> ==Статистика== {| class="wikitable" style="font-size:95%; text-align: center;" |- !colspan=9|[[Прва македонска кошаркарска лига 2015/16|Прва лига мажи 2015/16]] !rowspan=3 width="30"|[[Куп на Македонија во кошарка 2016|Куп 2016]] !rowspan=3 width="30"|[[Суперкуп на Македонија во кошарка 2015|Суперкуп 2015]] |- !colspan=5|[[Прва македонска кошаркарска лига 2015/16 - Регуларен дел|Регуларен дел]] !colspan=4|[[Прва македонска кошаркарска лига 2015/16 - Разигрување|Разигрување]] |- !width="25"|О !width="25"|П !width="25"|З !width="25"|Бод !width="40"|Поз !width="25"|О !width="25"|П !width="25"|З !width="40"|Поз |- |28 |11 |17 |39 |6. |3 |1 |2 |1/4 |1/4 |bgcolor="silver"|ВП |} '''Легенда''' {{col-begin}} {{col-2}} *О = Одиграни натпревари *П = Победи *З = Загубени *Пое = Бодови *Поз = Конечна позиција {{col-2}} *1/4 = Четвртфинале {| class="wikitable" style="text-align:center" |- |bgcolor=gold|П |bgcolor=silver|ВП |- |width="60"|Првак |width="60"|Вицепрвак |} {{col-end}} == Поврзано == * [[КК Работнички]] * [[Прва македонска кошаркарска лига 2015/16]] * [[Куп на Македонија во кошарка 2016|Куп на Македонија 2016]] * [[Суперкуп на Македонија во кошарка 2015|Суперкуп на Македонија 2015]] * [[Прва македонска кошаркарска лига]] * [[Куп на Македонија во кошарка|Куп на Македонија]] * [[Суперкуп на Македонија во кошарка|Суперкуп на Македонија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Сезони на КК Работнички]] [[Категорија:КК Работнички]] fg4nrx3zqhxbjp920c9dxp8j3tyv8ku 0 1142331 5378701 5167505 2025-06-10T16:00:50Z Иван Ж 57150 /* Организација и менаџмент */ 5378701 wikitext text/x-wiki '''Арс Ламина - публикации''' - македонска издавачка куќа, со седиште во [[Скопје]]. ==Организација и менаџмент== Издавачката куќа Арс Ламина - публикации е дел од друштвото со ограничена одговорност [[Арс Ламина]], со седиште во Скопје, на ул. „[[Св. Кирил и Методиј]]“ бр. 50, VI кат. Во рамките на издавачката куќа работи редакцијата „Либи“.<ref name="ReferenceA">А. Гати - Д. Моросиното, ''Мачки детективи: Кој го грабна кралот на шпоретите?'' Скопје: Арс ламина - публикации, 2015.</ref> Компанијата „Арс Ламина“ е основана во 2005 година како репро-студио, а од 2009 година со издавањето на првата книга, приказната ја продолжиле и како издавачка куќа, со мисија да ги подигне стандардите во издаваштвото на повисоко ниво. Денес, „Арс Ламина“ е најголемиот и најважниот издавач на образовна литература: учебници, збирки и други дидактички и едукативни изданија за основните и средните училишта, како и на стручна и академска литература. Лидери во објавувањето на современа белетристика, светски и домашни класици од најзначајните писатели и литературата за деца и млади, со најбараните сликовници и книги од најпознатите и најнаградувани светски автори. Бележиме континуиран подем и развој, со објавени повеќе од 200 книги годишно од сите области. Семејството на „Арс Ламина – публикации“ се состои од неколку импринти (издавачки оддели): „Арс Ламина“ (образовни и стручни изданија), „Арс Либрис“ (белетристика), „Либи“ (детска книжевност), „Попули“ (популарна литература) и „Скрипти“ (дизајнирани нотеси и гифт-програма).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://arslamina.com/za-nas/|title=За нас|work=Арс Ламина|language=mk-MK|accessdate=2025-06-10}}</ref> Главни уредници во Арс Ламина биле: * Бранка Бугариска<ref>Велко Неделковски, ''Збунети години'', Арс ламина - публикации, Скопје, 2019, стр. 167.</ref> Како уредници во Арс ламина - публикации работеле: * Билјана С. Црвеновска<ref>Кочо Рацин, ''Бели мугри''. Арс ламина публикации, Либи, Скопје, 2018, стр. 63.</ref> * Надица Фирфова<ref>А. Гати - Д. Моросиното, ''Кој го украде златниот мачор?''. Скопје: Арс ламина - публикации, 2015, стр. 2.</ref> * Татјана Димовска-Атанасова<ref>Велко Неделковски, ''Збунети години'', Арс ламина - публикации, Скопје, 2019, стр. 167.</ref> ==Издавачка дејност== * [[Каролина Каприја]], ''[[Четири пријатели онлајн!]]'' (2015)<ref>Каролина Каприја, ''Четири пријатели онлајн!''. Арс ламина публикации, Либи, Скопје, 2015.</ref> * А. Гати - Д. Моросиното, ''[[Кој го грабна кралот на шпоретите|Мачки детективи: Кој го грабна кралот на шпоретите]]?'' (2015)<ref name="ReferenceA"/> * А. Гати - Д. Моросиното, ''[[Крадец... Отмен мачор|Мачки детективи: Крадец... отмен мачор]]'' (2015) * А. Гати - Д. Моросиното, ''[[Чудниот случај на исчезнатите колбаси|Мачки детективи: Чудниот случај на исчезнатите колбаси]]'' (2015) * А. Гати - Д. Моросиното, ''[[Кој го наместо Жан Мусташ?|Мачки детективи: Кој го наместо Жан Мусташ?]]'' (2015) * А. Гати - Д. Моросиното, ''[[Кој го украде златниот мачор?|Мачки детективи: Кој го украде златниот мачор?]]'' (2015) * А. Гати - Д. Моросиното, ''[[Голем напад на париската банка|Мачки детективи: Голем напад на париската банка]]'' (2015) * [[Кочо Рацин]], ''[[Бели мугри]]'' (2018)<ref>Кочо Рацин, ''Бели мугри''. Арс ламина публикации, Либи, Скопје, 2018.</ref> * [[Велко Неделковски]], ''[[Збунети години]]'' (2019)<ref>Велко Неделковски, ''Збунети години'', Арс ламина - публикации, Скопје, 2019.</ref> ==Надворешни врски== [http://www.arslamina.com Официјално мрежно место на Арс Ламина] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Македонски издавачки куќи]] 5b1xfrfwt4mpxihf6eot618fs62j34j 5378704 5378701 2025-06-10T16:14:42Z Иван Ж 57150 5378704 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Претпријатие | company_name = Арс Ламина - публикации<br>претпријатие Скопје | company_logo = | company_type = [[Издавачка куќа]] | foundation = [[2005]] | location = бул. Св. Кирил и Методиј 50 | location_city = [[Скопје]] | location_country = [[Македонија]] | key_people = </small> | industry = [[Издаваштво]] | products = образовна, стручна и академска литература. | revenue = | operating_income = | net_income = | num_employees = | parent = | subsid = | homepage = [http://www.arslamina.com// http://www.arslamina.com/] | footnotes }} '''Арс Ламина - публикации''' - македонска издавачка куќа, со седиште во [[Скопје]]. ==Организација и менаџмент== Издавачката куќа Арс Ламина - публикации е дел од друштвото со ограничена одговорност [[Арс Ламина]], со седиште во Скопје, на бул. „[[Св. Кирил и Методиј]]“ бр. 50, VI кат. Во рамките на издавачката куќа работи редакцијата „Либи“.<ref name="ReferenceA">А. Гати - Д. Моросиното, ''Мачки детективи: Кој го грабна кралот на шпоретите?'' Скопје: Арс ламина - публикации, 2015.</ref> Компанијата „Арс Ламина“ е основана во 2005 година како репро-студио, а од 2009 година со издавањето на првата книга, приказната ја продолжиле и како издавачка куќа, со мисија да ги подигне стандардите во издаваштвото на повисоко ниво. Денес, „Арс Ламина“ е најголемиот и најважниот издавач на образовна литература: учебници, збирки и други дидактички и едукативни изданија за основните и средните училишта, како и на стручна и академска литература. Лидери во објавувањето на современа белетристика, светски и домашни класици од најзначајните писатели и литературата за деца и млади, со најбараните сликовници и книги од најпознатите и најнаградувани светски автори. Бележиме континуиран подем и развој, со објавени повеќе од 200 книги годишно од сите области. Семејството на „Арс Ламина – публикации“ се состои од неколку импринти (издавачки оддели): „Арс Ламина“ (образовни и стручни изданија), „Арс Либрис“ (белетристика), „Либи“ (детска книжевност), „Попули“ (популарна литература) и „Скрипти“ (дизајнирани нотеси и гифт-програма).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://arslamina.com/za-nas/|title=За нас|work=Арс Ламина|language=mk-MK|accessdate=2025-06-10}}</ref> Главни уредници во Арс Ламина биле: * Бранка Бугариска<ref>Велко Неделковски, ''Збунети години'', Арс ламина - публикации, Скопје, 2019, стр. 167.</ref> Како уредници во Арс ламина - публикации работеле: * Билјана С. Црвеновска<ref>Кочо Рацин, ''Бели мугри''. Арс ламина публикации, Либи, Скопје, 2018, стр. 63.</ref> * Надица Фирфова<ref>А. Гати - Д. Моросиното, ''Кој го украде златниот мачор?''. Скопје: Арс ламина - публикации, 2015, стр. 2.</ref> * Татјана Димовска-Атанасова<ref>Велко Неделковски, ''Збунети години'', Арс ламина - публикации, Скопје, 2019, стр. 167.</ref> ==Издавачка дејност== * [[Каролина Каприја]], ''[[Четири пријатели онлајн!]]'' (2015)<ref>Каролина Каприја, ''Четири пријатели онлајн!''. Арс ламина публикации, Либи, Скопје, 2015.</ref> * А. Гати - Д. Моросиното, ''[[Кој го грабна кралот на шпоретите|Мачки детективи: Кој го грабна кралот на шпоретите]]?'' (2015)<ref name="ReferenceA"/> * А. Гати - Д. Моросиното, ''[[Крадец... Отмен мачор|Мачки детективи: Крадец... отмен мачор]]'' (2015) * А. Гати - Д. Моросиното, ''[[Чудниот случај на исчезнатите колбаси|Мачки детективи: Чудниот случај на исчезнатите колбаси]]'' (2015) * А. Гати - Д. Моросиното, ''[[Кој го наместо Жан Мусташ?|Мачки детективи: Кој го наместо Жан Мусташ?]]'' (2015) * А. Гати - Д. Моросиното, ''[[Кој го украде златниот мачор?|Мачки детективи: Кој го украде златниот мачор?]]'' (2015) * А. Гати - Д. Моросиното, ''[[Голем напад на париската банка|Мачки детективи: Голем напад на париската банка]]'' (2015) * [[Кочо Рацин]], ''[[Бели мугри]]'' (2018)<ref>Кочо Рацин, ''Бели мугри''. Арс ламина публикации, Либи, Скопје, 2018.</ref> * [[Велко Неделковски]], ''[[Збунети години]]'' (2019)<ref>Велко Неделковски, ''Збунети години'', Арс ламина - публикации, Скопје, 2019.</ref> ==Надворешни врски== [http://www.arslamina.com Официјално мрежно место на Арс Ламина] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Македонски издавачки куќи]] nwkc50k6ehqg3gkg6fhbz927eo30lmq 2 1143575 5378691 5191770 2025-06-10T15:24:53Z Иван Ж 57150 5378691 wikitext text/x-wiki {{Вавилон-4|mk|sr-5|en-4|nl-2}} Здраво, јас сум корисник Иван Ж. {{Инфокутија за корисник | ширина = | боја = Gray | име = '''Иван''' | пол = [[Податотека:Mars symbol (outline).svg|20px]] Машки | локација = [[Податотека:Coat of arms of Skopje.svg|20px]] [[Скопје]] | земја = {{знамеикона|Македонија}} [[Македонија]] | интереси = *{{Спортско натпреварување/Симбол|Фудбал}} | активен = *{{Активност на Википедија|year=2015|month=10|day=14}} *{{Спортско натпреварување/Симбол|Кошарка}} *{{Спортско натпреварување/Симбол|Ракомет}} *{{Спортско натпреварување/Симбол|Тенис}} *{{Спортско натпреварување/Симбол|Олимпијада}} }} nw5dirqx6pp6en2575vgtbf2twbyu0b 0 1144172 5378829 5132777 2025-06-11T08:24:49Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378829 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Калистрат Зографски | портрет = ArhimandritKalistratZografskiportret.jpg | px = | опис = теолог, музиколог, филолог | родено-име = Крстан | роден-дата = 1830 (?) | роден-место = Струга | починал-дата = 1914 | починал-место = Света Гора Атонска | починал-причина = | националност = | наставка = <!-- ова е наставка за полињата „Роден“ и „Починал“. ако го нема ова поле, ништо нема да се смени --> | наставка1 = <!-- ова е наставка само за полето „Роден“ --> | наставка2 = <!-- ова е наставка само за полето „Починал“ --> | познат = <!-- овде треба да стои по што е позната личноста. пр. „по улогата во Бетмен“ --> | занимање = | сопружник = | татко = Стојан Санџак | мајка = Депа (Деспина) Санџак | родители = | роднини = Јоаким Санџак (брат) | деца = | lbl1 = <!-- Додатно поле 1 --> | data1 = <!-- Податок за додатното поле 1 --> | lbl2 = | data2 = | lbl3 = | data3 = | lbl4 = | data4 = | lbl5 = | data5 = | lbl-style = <!-- Стил на додатните полиња --> }} '''Калистрат Зографски''', родено име '''Крстан Санџак''' ({{роден во|Струга}}, ок. {{роден на|||1830}} (?) - {{починат во|Света Гора}}, {{починат на|||1914}}) — бележит игуман и архимандрит на општежителниот манастир Свети Георгиј - [[Манастир Зограф|Зограф]] на Света Гора Атонска. Енциклопедиски образован и задлабочен подвижник, теолог, музиколог и филолог. До замонашувањето работел како професор по грчки јазик и црковно пеење. Во манастирот Зограф ги создал: музичкото училиште и преведувачкото, калиграфско - препишувачко училиште. Како блескотен теоретичар на [[Византиска музика|византиската невматска музичка традиција]], [[композитор]] и [[пцалт]] од една страна, и одличен познавател на старогрчкиот, старословенскиот, новогрчкиот и романскиот јазик од друга страна, создавал несмртни музички дела и преводи. Со нив ги богател културните и цивилизациските силоси на православната икумена и на православниот македонски народ. Автор е на базична музичка литература ''Восточно црковно пеење'' во четири тома, отпечатена на Света Гора Атонска во 1905 година. Автор е на повеќе оригинални композиции. Најпознати се: ''Отца и Сина...'' и ''Достојно јест'', во повеќе гласови. Како уредник на зографската издавачка дејност и како брилијантен познавател на повеќе класични и живи јазици Калистрат Зографски, прв, ги преведува и ги печати службите на св. Климент Охридски, св. Наум Охридски и св. Седмочисленици, од старогрчки на црковнословенски јазик запишани во Мосхополскиот кодекс. Уживал репутација на уникатен зографски пцалт. Се упокоил во зографската монашка киновија во 1914 (годината на неговото блаженоупокојување е запишана на черепот што до неодамна се чуваше во костурницата на Зографскиот манастир). Поради неговиот смирен, зеркателен и аскетски живот се смета за еден од најомилените духовници на Атонскиот манастир Зограф. Неговиот придонес кон музичките и филолошките науки е живо реактуализиран во современите научни кругови.<ref>{{Наведена книга|title=Историјата како иконостас|last=Санџакоски|first=Стефан|publisher=Икона|year=2003|isbn=9989-2132-7-5|location=Скопје|pages=стр. 143-144}}</ref> ==Живот== === Семејо потекло === Во шеесеттите години од минатиот век, стружанецот Јово Миле, поттикнат од својот постар брат, професор на катедрата по географија на Философскиот факултет во Скопје, сериозно се заинтересирал да го истражи потеклото на струшките семејства. Од таа причина ги посетил сите можни архиви во Македонија, од Историскиот архив до архивот што се чувал во тогашниот Секретеријатот за внатрешна работи. Јово Миле ја посетил и куќата на семејството Санџакоски во Струга, со намера да им ги соопшти резултатите од неговото истражување за нив. Тој дошол до заклучок дека, сите релевантни историски информации укажуваат на фактот дека, семејството Санџак дошло во Струга од Драч во Албанија. Некои стари струшки семејства и денес го чуваат знаењето за нивното потекло од албанските географски предели, и точно ги знаат имињата на градовите или селата од коишто потекнуваат. Сето тоа се случувало некаде во XVIII и XIX век. Историската литература врзана за македонските и албанските географски простори во епохата кога Струга се населува од семејства мигрирани од Албанија во Струга, говори за фактот дека, тоа историско раздобје коинцидира со егзилот на православните христијански семејства од словенско, грчко и влашко потекло. Причина за масовната преселба на православните христијани од Албанија во Македонија бил безочно манифестираниот прозелитизам на исламската религија.<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Како стружани го пеат Бога|last=Кумбароски|first=Димитри|publisher=Ирис Принт|year=2015|isbn=608-207-144-2|location=Струга|pages=стр. 85-86}}</ref> Во насилното фаворизирање на исламот, особено предводеле епирскиот династ Али-паша Јанински (18 век) и Скадарските паши од родот на Бушталиите (18 век).<ref>{{Наведена книга|title=Istorija turskog /osmanskog/ carstva|last=Hammer von|first=J.|publisher=|year=1979|isbn=|location=Zagreb|pages=}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Отпорот во Македонија|last=Матковски|first=А.|publisher=|year=1983|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> Не сакајќи да го примат исламот, ги напуштале своите родни огништа и се населувале претежно во Струга и во Охрид, но и во други градови во Македонија. Зошто токму во Струга и Охрид? Не е тешко да се заклучи, дека Охрид како седиште на Охридската архиепископија и по нејзиното неканонско укинување (1767&nbsp;г.) не престанал да ја зрачи својата несмртна духовност. Ферманот на турскиот Султан, не можел да му ја одземе славата на ''моќен духовен културен и цивилизациски центар''. Неговото влијание се чувствувало вдолж и попреку целиот православен Балкан. Токму затоа христијаните кои гравитирале кон Охрид, градот го доживувале како непробоен бедем на православната вера. Во него и околу него наоѓале заштита за својот православен идентитет. Познато е дека, јурисдикцијата на Охридската архиепископија, на запад се протегала до Драч.<ref>{{Наведена книга|title=История на Охридската архиепископия|last=Снегаров|first=Иван|publisher=Печатница П. Глушковъ|year=1932|isbn=|location=София|pages=}}</ref> На овој начин, најдобро се апсолвира причината поради која, албанските христијани, кои сакале докрај да и останат лојални на Светата Православна Црква, ги напуштале своите вековни огништа и ја населувале охридско - струшката регија. Таму наоѓале заштита и покров за својата распната љубов и за верноста кон Богочовекот Христос и Неговата Света Црква. [[Податотека:Diptihsvgjorgi.jpg|мини|Диптих од Соборниот храм Св. Георгиј Победоносец - Струга, 1894 година]]Согласно усното предание пазено во семејството Санџакоски до денес, семејната историска пасха од Драч во Струга се случила апроксимативно на залезот од 18-от век или во мугрите на 19-от век. Кажувањето на старите струшки Турци, за значењето на турскиот збор „''санџак“,'' целосно се совпаѓа со толкувањето на истиот во познатиот ''Лексикон'' на Милан Вујаклија: „Sancak - тур., знаме; област која султаните им ја давале на управување на своите војводи; управување со помала област“.<ref>{{Наведена книга|title=Лексикон страних речи и израза|last=Вијаклија|first=М.|publisher=|year=1980|isbn=|location=Београд|pages=}}</ref> Судејќи според значењето на семејното презиме, може да се извлече заклучок дека, членовите на семејството биле угледни и привилегирани граѓани на Драч кои, повеќе од кариерата и привилегиите што им ги нудела тогашната османлиска власт, го сакале Христа Господа и Неговата света Црква. Тоа значело да се одбие да се прими исламот и да се партиципира во власта, непријателски настроена кон православната вера. За да го сочуваат голиот биолошки живот, а потем и етничкиот (словенски) и религиозниот (православен) идентитет, членовите на семејството Санџак го напуштаат Драч. [[Податотека:Geneologijakalistrat.jpg|мини|Родослов на сем. Санџакоски]] Првиот човек на семејството Санџак, кој се доселил од Драч во Струга бил Стојан Санџак. Семејната анамнеза соочува со фактот дека Стојан дошол во Струга како тотален сиромав. Го понел само голиот живот како дар на Живиот Троичен Бог. Огромниот имот со кој располагал во Драч засекогаш го оставил таму. Досегашново кажување за историјата на семејството Санџакоски, може да се потврди, и со имињата на упокоените и живите членови на семејството, запишани во диптихот на имиња, до ден денешен чуван во Проскомидијата на струшкиот Соборен храм „''Свети Георгиј Победоносец''“. По се изгледа, имињата се калиграфски испишани од раката на Високопреподобниот Архимандрит Калистрат Зографски, најугледниот член на семејството Санџакоски, и најдобриот познавател на семејното стебло. Она што е поважно од убавината на писмото се имињата на членовите на семејството Санџакоски кои до ден денешен се спомнуваат од струшкото свештенство, поради одлуката што во 1894 година ја донела Црковната општина во Струга: „вечно да се спомнуваат имињата на членовите на семејството на Архимандритот Калистрат Зографски“.<blockquote>„Настојашчите имена од поп Калистрат С. Санџаков, шче се спомнуват вјечно според обшчинското решение, заради црковните вешчи. 1894 година“ - Диптих на имиња од Соборниот храм „''Свети Георгиј Победоносец''“ во Струга</blockquote> === Предмонашки живот === Калистрат Зографски е роден во Струга, во бракот помеѓу Стојан Санџак (првиот човек од семејството Санџакоски што се доселил од Драч во Струга) и Депа (Деспина). Годината на раѓање не е позната. Судејќи според годините на неговата старост, монашкото братство на Зографскиот манастир претпоставува дека годината на неговото раѓање може да биде одредена некаде околу 1830 година.<ref name=":1">Бужаровски, Димитрије (2003) - Македонско културно наследство, ''Отец Стефан Санџакоски за Архимандритот Калистрат Зографски'' - ИРАМ, ФМУ, Скопје (видео)</ref> Уште од утробата на мајка си, хранет и доен со млекото натопено од Крвта и Телото на Богочовекот Христос - воплотениот Логос Божји, бил учен и воспитуван да ја возљуби невенливата убавина на Светата Црква Христова. Го понел името на Светиот Чесен и Животворен Крст Господен - Крстан.<ref>Санџакоски, Стефан (2000) - За животот и делото на Калистрат Зографски - документарен филм на МРТ, https://www.youtube.com/watch?v=bDfUhAJwzSQ, дата на пристап: 20.06.2019</ref> Исклучително обдарен и по дух, и по ум, тој успеал да ги заврши сите високи школи, тогаш постоечки на балканските простори. Игуманот на Зографскиот манастир отец Ефтимиј, за Архимандритот Калистрат, кажал дека уживал глас на необично многу учен човек.<ref name=":1" /> И тука не располагаме со конкретни документи низ кои училишта поминал, но точно се знае дека работел како професор по грчки јазик и црковно пеење. Постојат документи дека неговата професорска дејност се обавувала вдолж и попреку Македонија. Работел во Струга, Охрид, Лазарополе, во Струмица и во многу други градови ширум Македонија. Сепак неговата љубов кон Црквата Божја, кон православните науки и уметности, неговиот исихастриоцентризам, го одвел на Света Гора Атонска, во цутот на неговата младост. === Монашки живот === Имајќи порив и вокација да прими монашки потстриг, Крстан, заедно со неколку други млади стружани, ја донел одлуката да ја остави Струга и да замине на Света Гора Атонска. И тоа се случило. Заедно со уште четворица стружани, младенци од неговата генерација, заминале на Света Гора и влегле во составот на зографското монашко братство. Не се знае точната година на нивното заминување, но судејќи според податоците во два документа од ова историско раздобје, ''Ракописната псалтика од Лазарополе, од 1862 година'' во која Калистрат е потпишан како Крстан Санџаковиќ, како и ''Записот од летописната книга на манастирот Св. Наум'' во Охрид, може да се претпостави дека тоа се случило помеѓу 1862 и 1865 година.<ref name=":0" /><blockquote>„Ќе раскажеме еден настан. Еден полнолетен младич од паланката Струга (ако не се лажам) отприлика околу 1865 година, приближно кон празникот Велигден заедно со некои слични младичи, истомисленици, благочестиви и желни на Бога да се посветат, одлучиле да заминат за Света Гора и таму да се замонашат. И тајно без знаење на нивните родители и родбини, поминале одовде и за Атос заминаа. Самотниот живот на [[искушеник]] го минал во Царскиот манастир, кој Свети Зограф се викаше. Се разбира, бидејќи се залагал и со труд се истакнувал, унапреден бил во свештенички чин. Понатаму удостоен бил и со титулата архимандрит и добил име Калистрат. Значи тој истиот, по долги години, откако го напуштил неговиот крај, посакал повторно да ја види својата татковина, мајката и најблискиот род, а потоа на своето покајание да се врати. Пристигнал во Струга. Но не мала желба имал и нашиот манастир (Св. Наум) да го посети, и така пристигна во придружба на некој јеромонах по име Теодор, а со него мајка му и уште некои други свои сограѓани, на ден 28 јули 1890, со чун директно од Струга. Стигнаа негде околу пладне и беа дочекани и нагостени како што доликува... Во сабота приквечер приложија покровци за свети сасуди (дискос и [[путир]]) и некои други вредни подароци, кои многу значат и еден пар стари нараквици (што свештенослужителите, на обете раце ги затегнуваат ракавите). При заминувањето, на 30-ти истиот месец, оставија паричен дар – еден дваесеттофранк. Нив ги пратеше и старешината (прота) од Струга г. Јаким Н. Деребан“.<ref>{{Наведена книга|title=Како стружани го пеат Бога|last=Кумбароски|first=Димитри|publisher=Ирис принт|year=2015|isbn=608-207-144-2|location=Струга|pages=стр. 58-59}}</ref><ref>Летописот на манастирот Св. Наум се чува во Архивот на град Охрид и сè уште не е интегрално објавен. Делови од летописот со свои коментари објави Н. Целакоски, Летописот на манастирот Св. Наум, Наум Охридски, Охрид, 1985</ref></blockquote>Таму тој се ставил под раководство на учениот и бележит исихаст и подвижник Натанаил од Сирија.<ref name=":1" /> На Света Гора Атонска, Калистрат, од него одлично познаваното црковно пеење, го развил до совршенство. Младиот јероѓакон Калистрат Зографски се развил во крупен музиколог, композитор и пцалт. Поради неговиот исклучителен пеjачки израз стекнал репутација на уникатен зографски пцалт, додека поради неговиот смирен, зеркателен и аскетски живот - станал еден од омилените духовници на неговото време. Отецот Стефан Санџакоски раскажува дека, за време на една своја посета на Рилскиот манастир, чул дека еден од најталентираните ученици монахот Козма, толку силно го возљубил својот учител Калистрат, поради сите прекрасни одлики што ја краселе неговата личност, поради што, при секое спомнување на името на својот славен учител, своето кажување за него го проследувал низ солзи.<ref name=":1" /> Меѓу денешните жители на Зографскиот манастир сè уште се живи спомените за Архимандритот Калистрат. Музикологот Димитри Кумбароски, раскажува дека, за време на неговиот студиски престој во Софија, Бугарија, се сретнал со жители на манастирот Зограф кои, со љубов му раскажале две анегдоти во врска со нивниот сакан игуман: <blockquote>„Поради неговиот пеачки талент, светогорците го нарекувале „славеј на Богородичниот перивој“, па така соборните чествувања на големите празници биле незамисливи без дедо Калистрат на клиросот. На едно сеноќно бдение во Протатонот се собрале највештите светогорски пцалти. Еден од нив, бил обземен од погрешна ревност, поради што му завидувал на Калистрат за небоземното славење на Бог Троица во Единица. Затоа решил да го збуни така што му задал висока интонација. Но дедо Калистрат незаприметно го отпеал напевот уште помелозвучно од претходно. На тој начин, завидливиот и ѕлонамерен пцалт бил посрамен“.</blockquote>и уште,<blockquote>„Архимандритот Калистрат се прочул не само поради неговиот моќен глас, но и поради неговата светост. Поради тоа еден од собраќата посакал да му наштети така што, во една прилика, му подметнал лоша храна. Но, архимандритот смирено ја прекрстил храната и ништо не му се случиле“.</blockquote> Во манастирот Зограф ги создал: музичкото училиште и преведувачкото, калиграфско-препишувачко училиште. Својата грижа кон родниот крај, Калистрат ја покажувал не само преку молитвите што ги принесувал пред Престолот Божји во манастирот Зограф, туку и со тоа што во повеќе наврати, ги помагал стружани материјално. За неговото доброчинителство сведочи и написот од 6 мај 1891 година, во Летописната книга на Соборниот храм „Св. Георгиј Попедоносец“ во Струга: <blockquote>„Архимандритот јеромонах Калистрат атонозографски, родом од Струга, подари два Свети потири и два Дискоси за сите принадлежности од чисто сребро, едно рало одежди свештенически за през Великите пости и Покровци шест рала за Светите тајни; една Плаштеница, един Крст за на Света трапеза, един за Водосвјат, едно многуцено Евангелие позлатено, едно помалко Евенгелие сребрено, една завеса, два шандана од дрво за на Света трапеза и друга от [[туч]], един Службеник и два помалки, един Велики требник, един Триод, един Цветен триод, една Икона на светите просветители светаго Кирила и Методија, една Служба на светаго Климента, един Службеник на светаго чудотворца Наума Охридскаго, и една Служба на светаго Иоана Владимира преведени од грцки на славјански език од негово Всепреподобие и три чаршафи за Света трапеза и многу други црковни украшенија, многаја лета…“</blockquote>[[File:Kalistrat Zografski in Struga.jpg|лево|мини|350px|Арх. Калистрат Зографски со тогашната инелигенција]]Неговата благороднoст и беспоштедност во доброчинителството е посведочена и во Предговорот на Зборникот ''Псалтикиска литургија'' од бугарскиот музиколог Манасиј поп Тодоров. Заблагодарувајќи им се на сите оние коишто материјално го помагаат издавањето на неговата книга, Манасиј со посебна восхитеност говори за писмото на браќата од Светото Зографско семејство, со коешто тие „...ја поддржуваат благородната иницијатива ... за остварување на тоа свето дело...“ и се одзиваат на неговата молба, испраќајќи му пет турски лири. „А тоа го прават, (истовремено) кога и самите браќа издаваат псалтикиски книги! Навистина, каква висока благородна, вистинска христијанска постапка!“, - воодушевено воскликнува Манасиј поп Тодоров во предговорот кон својата книга Псалтикиска литургија (издадена во Софија, 1905 година).<ref>{{Наведена книга|title=Источно црковно пеење|last=Коџабашија|first=Јане|publisher=Центар за византолошки студии|year=2013|isbn=|location=Скопје|pages=стр. 12}}</ref> Познат е уште и фактот дека му било понудено да ја возглави тесалиската епархија, но поради неговата монашка скромност, тој ја одбил понудата.<ref name=":0" /> Охридскиот егзархиски митрополит Григориј го посетил Калистрат во последните години од неговиот живот. Владиката го затекнал архимандритот Калистрат како ги држи нозете во леген студена вода, целосно потонат во исихија. Калистрат Зографски го завршил својот овоземен живот во 1914 година, како игуман на Зографската монашка [[обител]], предавајќи го духот свој во рацете Божји. ==Творештво== === Музичко наследство === ==== Ракописна граѓа ==== Првиот пишан документ за музичкото творештво на Калистрат Зографски датира од 1862 година, а тоа е неговиот ракопис '''Псалтика''', што во 1982 година, македонскиот медиевист [[Михајло Георгиевски]] го откри во црквата Св. Георгиј, во мијачкото село Лазарополе:<blockquote>„Сија Псалтика описана с рука от Крстана Санџаковиќ от Струга, на 1862 година, во август на 12“. </blockquote>Ракописот на Крстан Санџакоски со монашко име Калистрат Зографски содржи 162 страници, 20 х 14,5 см испишани со нотни знаци невми со црковнословенски текст под нив. Ракописот завршува на страна 160 со творба од Петар Ефески. Овој значан прв ракопис на Калистрат Зографски (препис на Цветособранието на Никола Трендафилов) се чува во споматата црква во Лазарополе, додека Народната и универзитетска библиотека „Св. Климент Охридски“ во Скопје располага со копија од истиот.<ref>{{Наведена книга|title=Македонски црковни пцалти|last=Николовски|first=Михајло|publisher=Македонска реч|year=2013|isbn=978-608-225-084-7|location=Скопје|pages=стр. 85-88}}</ref> Бугарскиот научник [[Иван Попвасилев]] на едно место забележува дека, за време на неговото патување на Света Гора, во библиотеката на Зографскиот манастир видел подврзана тетратка од 49 листа, со ракописно нотирани црковни песни. Се испоставило дека тетратката содржи авторски и преведени песни чиј мелограф и преведувач е Калистрат Зографски (''причесен за Воздвижение на Чесниот и Животворен Крст Господен; по два причастни на Рождество Христово, Богојавление, Педесетница; херувика; кекрагариј; [[трисветa песна]]; пофална песна во чест на Св. 26 Зографски преподобномаченици'' и др). Македонскиот музиколог [[Димитри Кумбароски]] забележува дека за време на неговата посета на Света Гора добил од отецот Атанасиј Зографски, библиотекар на Зографскиот манастир, факсимили од неколку ракописи меѓу кои: ''Достойно есть'' на плагален втори (шести глас) од непознат автор, преведено од Архимандрит Калистрат Зографски; ''Отца и Сына'' (евхаристиски канон) на плагален втори (шести глас) од Архимандрит Калистрат Зографски, ''Око серца моегѡ'' на втор плагален (шести глас) од Николај Смирнски, преведено од Архимандрит Калистрат Зографски и ''Слово благо'' на плагален четврти (осми) од Теодор Фокејски, преведено од Калистрат Зографски.   [[Податотека:Dostojnojestnektarijrakopiskalistrat.jpg|мини|299x299пкс|Ракопис од библиотеката на сем. Санџакоски]] Во приватната библиотека на [[Стефан Санџакоски|отецот Стефан Санџакоски]] се чуваат два ракописа: ''Достойно есть'' на плагален втори (шести глас) од непознат автор, преведено од Архимандрит Калистрат Зографски и ''Достойно есть'' на први глас од Нектариј Продромит, преведено од Калистрат Зографски. Во библиотеката на светогорскиот [[Хиландар|манастир Хиландар]], исто така се чуваат ракописни книги на Архимандритот Калистрат Зографски. Микрофилмови на истите се чуваат во архивската граѓа на библиотеката на Државниот универзитетот во Охајо, во Колумбус, САД. Станува збор за ракописите: '''785/IV сиг. 743''', кој претставува доцно византиски аниксандарион и вклучува аниксандарии на Хурмузиј (2а-22а) и Достойно есть на шести, седми и осми глас, преведени од јеромонах Калистрат Зографски; '''786 сиг. 805''' од 1889 година кој претставува фрагмент од Последование. На листот 60а постои инскрипт дека ракописот е завршен на 23 Јули 1889 година. На последната страница датумот е повторен со потпис на извесен Старец Софрониј. Постои уште една белешка и криптограм со иницијали Р С М З К. Ракописот содржи: деветта песна од канонот на Воздвижение на Чесниот и Животворен Крст, херувика на осумтте гласа од Теодор Фокејски, други од него на страна 40а и 24б, Достойно есть на различни гласови од Нектариј Протопсалт, друго енхармонско на страна 29а, друго на седмогласен аџем на страна 30а од Хурмузиј, ирмос за Рождество, за Богојавление, за Велигден. На 54б страна Ангел вопијаше од Дионисиј Светогорец и преведено на „наш јазик“ од јероѓакон Калистрат Зографски. на Успение на Мајката Божја и повторно виздвижение на Чесниот Крст; '''694 сиг. 607''' кој претставува Антологија што содржи аниксандарии од Хармузиј, полиелеј од Даниил Протопсалт, Слово благо од Теодор Фокејски, Велики славословија „древни“ од Герман и други химни. На страниците 50б и 53б стои инскрипт дека текстовите се новопреведени од грчки, од јеромонахот Калистрат Зографски. [[Протопцалт]]от Теофан Санџакоски, потомок на Архимандритот Калистрат и магистрант на Аристотеловиот универзитет во Солун, откри во манастирот Симонопетра, на Света Гора Атонска ракопис на Архимандритот Калистрат. Ракописот ΙΜΣΠ 1911 претставува печатена книга (четвртиот том на Зборникот од 1905, печатен на Света Гора Атонска), кон кого се придодадени непагинирани страници со нотни знаци невми, калиграфски испишани од Калистрат. ==== Печатени псалтики ==== [[Податотека:Vostochno Tserkovno Peene 3.jpg|мини|Факсимил од Зборникот печатен во 1905 во Солун]] Како резултат на неговите долгогодишни залагања на планот на црковната музика, во 1905 година излегува од печат базичната музичка литература „Восточно црковно пеење“. Ова дело се појавува во две верзии: една во три книги 1. Воскресник, 2. Вечерна и 3. Утрена, издадени во Солун во 1905 година, во печатницата на К. Г. Самарџиев, и втората во четири тома: 1. Воскресник, 2. Аниксандарии, 3. Вечерна и Утрена и 4.Литургија, издадена на Света Гора, истата 1905 година. И двете верзии имаат идентични графички решенија на насловните страници на кои различни се само имињата на издавачите. Во однос на музичкиот материјал ова издание е повеќе еклектично, а помалку нуди нови содржини во однос на останатите, дотогаш печатени псалтики изданија на словенски јазик. Во него се поместени 4 авторски композиции и 14 преводи на Калистрат Зографски:<ref>{{Наведена книга|title=Како стружани го пеат Бога|last=Кумбароски|first=Димитри|publisher=Ирис принт|year=2015|isbn=608-207-144-2|location=Струга|pages=стр. 61-62}}</ref> <u>Авторски дела:</u> {| class="wikitable" |# |'''Наслов''' |'''Глас''' |'''Издание''' |'''Стр.''' |- |1 |Отца и Сына (евхаристиски канон) |Прв плагален (петти) |Восточно църковно пѣние – Литургіѧ, Св. Гора, 1905 |стр. 91 |- |2 |Отца и Сына (евхаристиски канон) |Варис (седми) |Восточно църковно пѣние – Литургиѧ, Св. Гора, 1905 |стр. 99 |- |3 |Достойно есть |Први |Восточно църковно пѣние – Литургиѧ, Св. Гора, 1905 |стр. 114 |- |4 |Достойно есть |Четврти легетос |Восточно църковно пѣние – Литургиѧ, Св. Гора, 1905 |стр. 123 |} <u>Преводи од грчки:</u> {| class="wikitable" |# |'''Наслов''' |'''Глас''' |'''Издание''' |'''Стр.''' |- |1 |О тебѣ радуетсѧ ѿ Петра Ефескаго |Седми |Восточно църковно пѣние – Литургиѧ, Св. Гора, 1905 |Стр. 123 |- |2 |Достойно есть ѿ Нектарїа Продромита |Први |Восточно църковно пѣние – Литургиѧ, Св. Гора, 1905 |Стр. 115 |- |3 |Достойно есть – непознат |Глас втори |Восточно църковно пѣние – Литургиѧ, Св. Гора, 1905 |Стр. 118 |- |4 |Достойно есть ѿ Антѡніа Смирненскагѡ |Четврти легетос |Восточно църковно пѣние – Литургиѧ, Св. Гора, 1905 |Стр. 122 |- |5 |Достойно есть ѿ Георгїа Сарандаеклисїѡта |Втор плагален (шести) |Восточно църковно пѣние – Литургиѧ, Св. Гора, 1905 |Стр. 129 |- |6 |Достойно есть - Влашко |Седми трофонос |Восточно църковно пѣние – Литургиѧ, Св. Гора, 1905 |Стр. 130 |- |7 |Достойно есть ѿ Димитрїа Вулгараки Градоборскагѡ |Четврти плагален |Восточно църковно пѣние – Литургиѧ, Св. Гора, 1905 |Стр. 134 |- |8 |Аггелъ вопїѧше ѿ Діонысїа Светогорца |Прв |Восточно църковно пѣние – Литургиѧ, Св. Гора, 1905 |Стр. 149 |- |9 |Блаженъ мужъ ѿ Мелетїѧ Сїсанїйскагѡ |Прв |Восточно църковно пѣние – Вечернѧ, Св. Гора, 1905 |Стр. 5 |- |10 |Блаженъ мужъ ѿ Маѳеа Ефесскагѡ Ватопедскагѡ |Варис |Восточно църковно пѣние – Вечернѧ, Св. Гора, 1905 |Стр. 31 |- |11 |На рекахъ вавѷлонскихъ |Трети |Восточно църковно пѣние – Ѹтренѧ, Св. Гора, 1905 |Стр. 16 |- |12 |Славословїе ѿ Мелетїѧ Сїсанїйскагѡ |Втори |Восточно църковно пѣние – Ѹтренѧ, Св. Гора, 1905 |Стр. 88 |- |13 |Славословїе ѿ Анастасїѧ Раѱанїѡта |Осмогласно |Восточно църковно пѣние – Ѹтренѧ, Св. Гора, 1905 |Стр. 115 |- |14. |Свише пророцы ѿ Иоанна Кукузелѧ |Седми |Восточно църковно пѣние – Ѹтренѧ, Св. Гора, 1905 |Стр. 277 |} ==== За музичкиот јазик на Калистрат ==== За музичкиот јазик на Калистрат Зографски пишувале професорот [[Сотир Голабовски]] во трудот „Од музичкото минато на Струга”, професорот [[Јане Коџабашија]] во трудот „Калистрат Зографски – време, живот и дело” и музикологот [[Димитри Кумбароски]] во „Анализа на напевот „Достойно есть” на прв глас, од Архимандритот Калистрат Зографски“. Во цитираниот труд, Голабовски забележува дека, „во македонската музичка литература среќаваме поголем број оригинални духовни музички творби од македонски автори, но дека творбите на Калистрат Зографски се издвојуваат од ова творештво. Тие се уникати во својата категорија” – вели Голабовски, „бидејќи во нив се чувствува во голема мера еден природен духовен одраз на животот на самиот Калистрат, духовната арома од подрачјето од каде што потекнува, а и тенденцијата да се излезе од рамките на својата средина”. Тој уште додава дека Калистрат останал верен на традициите на хрисантовата теорија, но дека „во своето дело внесува елементи кои тогаш биле актуелни и за средноевропската музика”. На крај, Голабовски заклучува дека карактерот на неговата музика од една страна е одраз на секојдневниот живот на луѓето, и е напоена од фолклорот на неговиот роден крај, а од друга страна, Калистрат Зографски гради фантастичен однос спрема христијанските правила. Во продолжение, тој го анализира напевот „Отца и Сына” на прв плагален (петти глас).<ref>Голабовски, С. (1977) Од музичкото минато на Струга, ''Македонска музика'', Скопје: СМЕ, стр. 43</ref> Коџабашија пак, во својот труд забележува дека, „Калистрат Зографски дошол до интересни согледувања за византиската музичка симиографија и правопис” – и дека „за жал теоретското образложение на овие свои истражувања, по се изгледа, не ги објавил, туку само практично ги применил во зборникот „Восточно църковно пѣние”. Во продолжение Коџабашија ја развива тезата дека, семиографските грешки среќавани кај Калистрат всушност не се грешки, и дека зад тоа стои „идејата за рационализација” на музичките знаци. Она во што и Коџабашија, и Голабовски се согласни е тоа дека, иако музичките творби на Калистрат Зографски „се создавани во духот на источното црковно пеење, во овие композиции се чувствува и влијанието на западната музика“.<ref>Коџабашија, Ј. (2005) Калистрат Зографски – време, живот, дело – ''Источно црковно пеење (партитура)'', Центар за византолошки студии, Скопје, стр. 17</ref> Музикологот Димитри Кумбароски го дели мислењето на професорите Голабовски и Коџабашија за одредени надворешни феномени, но инсистира да се биде прецизен во дефинирањето на истите. Употребувајќи посебна методологија, Кумбароски доаѓа до заклучокот дека, музичкиот јазик во делата на Калистрат е нетрадиционален во контекст на музичкиот израз на поствизантиските мелурзи, но тој е на линија со тогашните тенденции, и е близок со музичкиот јазик на неговите современици: Нектариј Продромит, Антониј Смирнски, Георги Сарандаеклисиот, Дионисиј Светогорец, Мелетиј Сисанијски, Анастасиј Рапсаниот. Во таа смисла може да се нарече авангарден. Сепак - смета Кумбароски - овие надворешни влијанија немаат никаква врска со национални елементи, фолклор и сл., туку се облици на еден жив културолошки универзализам, својствен за Православната Црква. Способноста на Црквата да го преобрази и спаси се она што е добро. Според тоа, творештвото на Калистрат не ќе може да се детерминира од идејата за некаков национален стил. Тоа е плод на опитот во Црквата, и ѝ припаѓа на Црквата. Од тие причини може да се нарече и безвремно.<ref>Д. Кумбароски (2015) – Анализа на напевот „Достойно есть” на прв глас, од Архимандритот Калистрат Зографски, ''Зборник на трудови на музичката научна манифестација Струшка музичка есен'', СОКОМ, Скопје</ref> === Преведувачка дејност === [[File:kal116.jpg|thumb|250px|Портрет на игуманот Калистрат Зографски, кој се чува во гостинската одаја на манастирот Зограф на Света Гора]]Првата служба на Свети Климент ја напишал светиот архиепископ охридски Теофилакт. Тој напишал едно кратко и едно опширно житие на светителот. Познато е дека постои печатено издание на службата на Свети Климент на грчки јазик од 1742 година, печатено во Мосхополе, а на трошок на манастирот Свети Наум Охридски Чудотворец. Службата е посветена на „блаженејшиот архиепископ на Прва Јустинијана и Охрид г.г. Јоасаф“, а поправена е од јеромаонахот г. Григориј. Оваа служба е меѓу повеќето служби кои во 1741 и 1742 година се издаваат во Мосхополе, а се посветени на светителите кои се слават во Охридската архиепископија. Во тие две години издадени се службите на: ''Светите Петнаесет Тивериополски маченици'', на ''Свети Еразмо Охридски'', на ''Свети Наум Охридски'', ''Светите Седмочисленици'' и на ''Св. мч. Никодим Белградски'' и службата на Свети Јован Владимир. Како уредник на зографската издавачка дејност и како брилијантен познавател на повеќе класични и живи јазици Калистрат Зографски, прв се зафаќа да ги преведе и ги печати службите на св. Климент Охридски, св. Наум Охридски и св. Седмочисленици, Св. Јован Владимир од старогрчки на црковнословенски јазик, содржани во т.н Мосхополскиот кодекс. Во предговорот кон Службата на Св. Климент Охридски, Архимандритот Калистрат Зографски забележува дека со огромниот труд, доследност и монашко трпение успеал да ја надмине сопствената слабост, па иако бил свесен со какви потешкотии ќе се сретне немајќи соодветен грчко-словенски речник, тој со Божја помош, ги понашил службите и со тоа принесол лепта на народниот жртвеник и ја оставил грижата на Светиот Синод на Бугарската Црква за печатењето на книгата и распространувањето на истата. Преводот на Службата на Свети Климент Охридски, во 1901 година го отпечатил Светиот Синод на Бугарската Црква од фондот на оставнината на покојниот Митрополит Мелетиј, а за негово спасение и спасение на неговите родители. Подолу се наоѓа дел од овие преводи на службите, во електронска форма: *[[c:File:K_Zografski_Sluzhba_Sv_Sedmochislenik.pdf|Служба иже во Святих Отца нашего архιерарха и чудотворца Климента, (1901)]] *[http://commons.wikimedia.org/wiki/File:K_Zografski_Vostochno_Cerkovno_Penie.pdf Служба Свѧтых Седмочисленник (1903)] ==Современи согледувања== Првиот македонски музиколог кој се зафати со научно истражување на музичката дејност на Архимандрит Калистрат Зографски беше професорот Сотир Голабовски, од Факултетот за музичка уметност во Скопје. Инспириран од ликот и делото на Архимандритот Калистрат Зографски, заедно со некои видни стружани, во 1975 година ја иницира научната музичка манифестација Струшка музичка есен, во рамките на која функционира и музиколошката секција за истражување на македонската црковна музика што подоцна го понесе името на академик отец Владимир А. Мошин. Во предговорот кон книгата „Македонско црковно пеење - Осмогласник“, Голабовски за себе пишува: „уште како дете се воодушевував од убавото, смирено и таинствено пеење во струшката црква Св. Ѓорѓија. За време на војната кога светот беше опфатен од омразата, стереотипите, плачот на мајките и децата, и безумието, она спротивното – љубовта, сигурноста, радоста и целосната хармонија на умот со емоциите – можев да го најдам во ова подрачје на македонската духовна култура“.<ref>С. Голабовски, Осмогласник (Македонско црковно пеење), Култура, Скопје, 1993, стр. 5</ref> Во својот исклучителен труд, „Од музичкото минато на Струга”, тој не соочува со фактот дека македонската музикологија заостанува во однос на современите текови, особено во областа на црковното пеење. Додека нашите колеги од странство, вели Голабовски, се впуштаат во „позадлабочено навлегување во музичката теорија, акустика, хармонија, контрапункт, музички форми, инструменти и инструментација, естетика, социологија и психологија на музиката, ние сè уште се наоѓаме во фаза на собирање на елементарни податоци за нашето музичко минато. Голабовски со доблест замолува да не му биде замерено што не нуди некои „разработени и темелно аргументирани музиколошки анализи“ и инсистира нашата културна јавност да го насочи своето внимание кон Струга и кон една традиција на пеење, чија историја е малку позната и третирана, но со сигурност славна. Голабовски ги прави првите толкувања на музичките текстови на Калистрат и ги афирмира во странство. Во 1981 година, светски познатиот камерен хор „Словенски октет“ прави аудио записи на две композиции од Калистрат, транскрибирани од Сотир Голабовски. Во 1982 година и македонскиот медиевист Михајло Георгиевски се вклучува во потрагата по музичкото наследство на Калистрат и ја открива ракописната псалтика од Лазарополе. Битна фигура која активно се вклучува во афирмирањето на калистратовото творештво е и професорот Драгослав Ортаков. Тој можеби е најзаслужен што имињата на Димитар Златанов – Градоборски, Архимандритот Калистрат Зографски и други денес се запишани во престижниот Харвардски музички речник.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.mk/books?id=02rFSecPhEsC&pg=PA478&lpg=PA478&dq=%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%82+%D0%B7%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D1%81%D0%BA%D0%B8&source=bl&ots=Um8VLDXhUI&sig=ACfU3U059dZgUyHy4lfoDfbGBPKRAgVf8w&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwiV8u68xvfiAhVSiYsKHc_KC7Q4PBDoATAHegQICBAB#v=onepage&q=%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%82%20%D0%B7%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D1%81%D0%BA%D0%B8&f=false|title=The Harvard Dictionary of Music|last=Apel|first=Willi|date=2003-11-28|publisher=Harvard University Press|isbn=9780674011632|language=en}}</ref> На крајот од 90-тите протопцалтот Георгиј Секуловски го отпечатил првиот во независна Македонија Краток зборник по црковно пеење во кој беа вклучени и дела на Калистрат Зографски. Во 2005 година, византискиот хор на црковната заедница при манастирот Рождество на Пресвета Богородица од Калишта, го понел името „Архимандрит Калистрат Зографски“. Во 2005 година, Центарот за византолошки студии на професорот Јане Коџабашија по повод јубилејот 100 години од печатењето за Зборникот, го преиздал истиот. Во 2008 година, Фондацијата Трифун Костовски го откупила портретот на Архимандритот Калистрат Зографски, 80 x 100 см насликан од академскиот сликар [[Данчо Кал'чев]] и ѝ го подарил на [[МАНУ|Македонската академија на науките и уметностите]], и истиот денес стои во зградата на МАНУ, во редот со портретите на нејзините претседатели. Во 2012 година, Македонскиот византиски хор „Хармосини“ премиерно извел дела на Калистрат Зографски во Академската капела во Петроград, Русија Во 2014 година, по повод јубилејот 100 години од упокојувањето на Калистрат Зографски, византискиот хор Калистрат Зографски во соработка со манифестацијата Струшка музичка есен и Сојузот на композиторите на Македонија, организирал јубилејна изложба во Центарот за култура во Струга. https://issuu.com/dimitrikumbaroski/docs/katalog {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20200916023201/https://issuu.com/dimitrikumbaroski/docs/katalog |date=2020-09-16 }} Во 2016 година, во палатата на Грчкиот парламент се одржала изложба насловена „Атон. Света Гора“. Истата била организирана од Собранието на Р. Грција, Интерпарламентарната асамблеа за дијалог меѓу православните, и Света Гора. На изложбата се обратиле Претседателот на Парламентот на Грција, Претседателот на Интерпарламентарната асамблеа за дијалог меѓу православните, претставници на Атон. Меѓу изложените портрети на духовници од минатиот век бил изложен и портретот на Архимандритот Калистрат Зографски, и тоа во редот на најпознатите светогорски светила од нашево времиња - старците Пајсиј и Порфириј. Во 2016 година, Православната охридска архиепископија, по повод јубилејот 1100 години од упокојувањето на Свети Климент Охридски ја преиздал Службата на Свети Климент Охридски, преведена од Архимандритот Калистрат Зографски. Во 2019 година, профункцинирал неформалниот Истражувачки центар за византиска музикологија „Архимандрит Калистрат Зографски“. https://byzstruga.wordpress.com/ == Галерија == <gallery mode="packed"> Податотека:Kalistrat1.jpg Податотека:Kalistrat2.jpg Податотека:Kalistrat3.jpg Податотека:Kalistrat4.jpg Податотека:Kalistrat5.jpg Податотека:Kalistrat7.jpg Податотека:Kalistrat6.jpg Податотека:Kalistrat9.jpg Податотека:Kalistrat8.jpg Податотека:Kallistratos Zographitis.jpg </gallery> == Дискографија == *''Slovenski Oktet'' ‎– Dostojno Jest, Glas 4 - Makedonska Pravoslavna Crkva, Bogoslovski Fakultet »Sveti Kliment Ohridski« Skopje ‎– POR-024, Vinyl, LP, Album, 1981 https://www.discogs.com/composition/b0c2102f-d8b0-4caa-917a-3b9efeb042c1-Dostojno-Jest-Glas-4 *''Slovenski Oktet'' ‎– Otca I Sina, Glas 7 - Makedonska Pravoslavna Crkva, Bogoslovski Fakultet »Sveti Kliment Ohridski« Skopje ‎– POR-024, Vinyl, LP, Album, 1981 *''The Angeloglassniyat Chamber Ensemble'' - DOSTOINO EST in the 4th mode - Балкантон, Bulgaria - Vinyl, LP, Album *''Протопсалт Георгиј Секуловски'' - Тебѣ поем гл. 5 - Света Литургија - ППЕ, Скопје, CD, Album *''Хор Калистрат Зографски'' - Евхаристиски канон гл. 5 - Литургиско славење од Калишта – двоен компакт диск со записи од византиката и локалната музичка традиција, Хор „Калистрат Зографски“, CD, Album, Скопје, 2006 *''Јане Коџабашија'' - Калистрат Зографски - Da ispravitsja molitva moja, Glas 1 - https://byzantinemusicmacedonia.org/music *''Јане Коџабашија'' - Калистрат Зографски - Dostojno est, Glas 5 - https://byzantinemusicmacedonia.org/music *''Јане Коџабашија'' - Калистрат Зографски - Gospodi Vozvah Tebe, Glas 2 -https://byzantinemusicmacedonia.org/music *''Јане Коџабашија'' - Калистрат Зографски - Gospodi Vozvah Tebe, Glas 3 - https://byzantinemusicmacedonia.org/music *''Јане Коџабашија'' - Калистрат Зографски - Slava, I ninje, Glas 1 - https://byzantinemusicmacedonia.org/music *''Македонски византиски хор „Хармосини“'' - Отца и Сына (евхаристиски канон) глас петти - CD, Album, Скопје, 2014 == Наводи == <references /> {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Зографски, Калистрат}} [[Категорија:Македонски теолози]] [[Категорија:Македонски музиколози]] [[Категорија:Македонски филолози]] [[Категорија:Родени во 1821 година]] k7bb622c3uz4pcjelvpxlpw6cy4y1tf 10 1148174 5378797 5335960 2025-06-11T05:41:50Z P.Nedelkovski 47736 ажурирање 5378797 wikitext text/x-wiki {{Навкутија | name = МАНУ | title = [[:Категорија:Академици на МАНУ|Академици]] на [[Македонска академија на науките и уметностите|Македонската академија на науките и уметностите]] | listclass = hlist | state = {{{state|}}} | titlestyle = background:#89CFF0 | liststyle = background:#FEFEFA | bodystyle = background:#F5F5DC | groupstyle = background:#F0F8FF | belowstyle = background:#000000 | image = [[Податотека:МАНУ-Лого.svg|десно|100п|МАНУ]] | group1 = Редовни членови | list1 = * [[Алајдин Абази|Абази]] * [[Газанфер Бајрам|Бајрам]] * [[Абдулменаф Беџети|Беџети]] * [[Вера Битракова - Грозданова|Битракова - Грозданова]] * [[Леонид Грчев|Грчев]] * [[Александар Димовски|А. Димовски]] * [[Дончо Димовски|Д. Димовски]] * [[Драги Ѓоргиев|Ѓоргиев]] * [[Глигор Јовановски|Јовановски]] * [[Владо Камбовски|Камбовски]] * [[Сашко Кедев|Кедев]] * [[Љупчо Коцарев|Коцарев]] * [[Владо Матевски|В. Матевски]] * [[Марјан Марковиќ|Марковиќ]] * [[Митко Маџунков|Маџунков]] * [[Витомир Митевски|Митевски]] * [[Божин Павловски|Б. Павловски]] * [[Гоце Петрески|Петрески]] * [[Ѓорѓи Поп-Атанасов|Поп-Атанасов]] * [[Јордан Поп Јорданов (академик)|Поп-Јорданов]] * [[Нада Поп-Јорданова|Поп-Јорданова]] * [[Живко Попов|Попов]]<small> (''претседател'')</small> * [[Владимир Серафимовски|В. Серафимовски]] * [[Васко Ташковски|Ташковски]] * [[Зузана Тополињска|Тополињска]] * [[Катица Ќулавкова|Ќулавкова]] * [[Влада Урошевиќ|Урошевиќ]] * [[Таки Фити|Фити]] | group2 = Дописни членови | list2 = * [[Венко Андоновски|Андоновски]] * [[Блажо Боев|Боев]] * [[Изет Зеќири|Зеќири]] * [[Веселинка Лаброска|Лаброска]] * [[Лилјана Макаријоска|Макаријоска]] * [[Валентин Мирчески|Мирчески]] * [[Дијана Плашеска-Каранфилска|Плашеска-Каранфилска]] * [[Зоран Хаџи-Велков|Хаџи-Велков]] * [[Сашо Цветковски|Цветковски]] | group3 = Членови надвор<br>од работниот состав | list3 = * [[Клеман-Клод Абу|Абу]] * [[Исак Адижес|Адижес]] * [[Али Алиу|Алиу]] * [[Васа Антуновиќ|Антуновиќ]] * [[Робер Бадентер|Бадентер]] * [[Џозеф Бреда|Бреда]] * [[Џејмс Вајсман|Вајсман]] * [[Ристо Василевски|Василевски]] * [[Татјана Вендина|Вендина]] * [[Кшиштоф Вроцлавски|Вроцлавски]] * [[Кајетар Гантар|Гантар]] * [[Рос Геген|Геген]] * [[Жозеф Глигоров|Глигоров]] * [[Михајло Дика|Дика]] * [[Ендрју Дворк|Дворк]] * [[Иван Доровски|Доровски]] * [[Момир Ѓуровиќ|Ѓуровиќ]] * [[Димитар Ефремов|Ефремов]] * [[Радомир Ивановиќ|Ивановиќ]] * [[Екмеледин Ихсаноглу|Ихсаноглу]] * [[Думитру Јон|Јон]] * [[Наташа Јоноска|Јоноска]] * [[Горан Калоѓера|Калоѓера]] * [[Хорст Клинкман|Клинкман]] * [[Владимир Костиќ|Костиќ]] * [[Рајнер Иго Петер Коц|Коц]] * [[Златко Крамариќ|Крамариќ]] * [[Кристина Крамер|Крамер]] * [[Јирген Курц|Курц]] * [[Реџеп Мејдани|Мејдани]] * [[Нуло Миниси|Миниси]] * [[Едгар Морен|Морен]] * [[Панче Наумов|Наумов]] * [[Симеон Ока|Ока]] * [[Олексеј Семјонович Онишченко|Онишченко]] * [[Илбер Ортајли|Ортајли]] * [[Сретен Перовиќ|Перовиќ]] * [[Влоѓимјеж Пјанка|Пјанка]] * [[Љубиша Ракиќ|Ракиќ]] * [[Горазд Росоклија|Росоклија]] * [[Ендру Росос|Росос]] * [[Јан Соколовски|Соколовски]] * [[Хари Сривастава|Сривастава]] * [[Гојко Суботиќ|Суботиќ]] * [[Рзван Теодореску|Теодореску]] * [[Феликс Унгер|Унгер]] * [[Киро Урдин|Урдин]] * [[Виктор Фридман|Фридман]] * [[Шашти Хермансон|Хермансон]] * [[Генаѓ Апанасович Цихун|Цихун]] * [[Андраж Чарни|Чарни]] * [[Илија Чашуле|И. Чашуле]] * [[Сашо Џероски|Џероски]] * [[Ала Генадјевна Шешкен|Шешкен]] * [[Иво Шлаус|Шлаус]] | group4 = Почесни членови | list4 = * [[Омер Калеши|Калеши]] | group5 = Починати членови | list5 = * [[Ристо Аврамовски|Аврамовски]] * [[Блага Алексова|Алексова]] * [[Александар Андреевски|Андреевски]] * [[Петре М. Андреевски|Андреевски]] * [[Константин Апостолов|Апостолов]] * [[Михајло Апостолски|Апостолски]] * [[Димитар Арсов|Арсов]] * [[Анто Бабиќ|Бабиќ]] * [[Хенрик Батовски|Батовски]] * [[Самуил Борисович Бернштејн|Бернштејн]] * [[Ксенте Богоев|Богоев]] * [[Томо Босанац|Босанац]] * [[Томе Бошевски|Бошевски]] * [[Ѓурѓе Бошковиќ|Бошковиќ]] * [[Далибор Брозовиќ|Брозовиќ]] * [[Јулијан Бромлеј|Бромлеј]] * [[Андре Вајан|Вајан]] * [[Илија Васков|Васков]] * [[Јосип Видмар|Видмар]] * [[Божидар Видоески|Видоески]] * [[Воислав Вузевски|Вузевски]] * [[Милутин Гарашанин|Гарашанин]] * [[Ташко Георгиевски|Георгиевски]] * [[Велибор Глигориќ|Глигориќ]] * [[Збигњев Голомб|Голомб]] * [[Жак Гошрон|Гошрон]] * [[Јордан Грабулоски|Грабулоски]] * [[Цветан Грозданов|Грозданов]] * [[Пенчо Давчев|Давчев]] * [[Реџиналд де Бреј|Де Бреј]] * [[Иван Дејанов|Дејанов]] * [[Евгени Димитров|Димитров]] * [[Богомил Ѓузел|Ѓузел]] * [[Бранислав Ѓурѓев|Ѓурѓев]] * [[Милан Ѓурчинов|Ѓурчинов]] * [[Ханс Ем|Ем]] * [[Ѓорѓи Евремов|Евремов]] * [[Киро З’мбов|З’мбов]] * [[Ратко Јанев|Јанев]] * [[Глигор Каневче|Каневче]] * [[Едвард Кардељ|Кардељ]] * [[Иван Катарџиев|Катарџиев]] * [[Блаже Конески|Конески]] * [[Георги Константиновски|Константиновски]] * [[Владимир Костов|Костов]] * [[Димче Коцо|Коцо]] * [[Љубен Лапе|Лапе]] * [[Љубомир Левчев|Левчев]] * [[Никола Мартиноски|Мартиноски]] * [[Матеја Матевски|М. Матевски]] * [[Александар Матковски|Матковски]] * [[Боро Митриќески|Митриќески]] * [[Драгослав Митриновиќ|Митриновиќ]] * [[Ферид Мурад|Мурад]] * [[Радован Павловски|Р. Павловски]] * [[Борис Патон|Патон]] * [[Момир Поленаковиќ|Поленаковиќ]] * [[Харалампие Поленаковиќ|Поленаковиќ]] * [[Анте Поповски|Поповски]] * [[Блаже Ристовски|Ристовски]] * [[Петар Серафимов|Серафимов]] * [[Томе Серафимовски|Т. Серафимовски]] * [[Паскал Сотировски|Сотировски]] * [[Георги Старделов|Старделов]] * [[Луан Старова|Старова]] * [[Горан Стефановски|Стефановски]] * [[Владо Стругар|Стругар]] * [[Кензо Танге|Танге]] * [[Исак Таџер|Таџер]] * [[Јосип Броз Тито|Тито]] * [[Димо Тодоровски|Тодоровски]] * [[Никита Илич Толстој|Толстој]] * [[Никола Узунов|Узунов]] * [[Ѓорѓи Филиповски|Филиповски]] * [[Душан Хаџи|Хаџи]] * [[Александар Христов (академик)|Христов]] * [[Коле Чашуле|К. Чашуле]] * [[Глигор Чемерски|Чемерски]] * [[Ацо Шопов|Шопов]] * [[Бојан Шоптрајанов|Шоптрајанов]] }}<noinclude> {{расклоп}} [[Категорија:Академици на МАНУ|Ψ]] </noinclude> 4uhil625cl5m9puz3qmtjur532f0x8p 5378798 5378797 2025-06-11T05:44:29Z P.Nedelkovski 47736 ажурирање 5378798 wikitext text/x-wiki {{Навкутија | name = МАНУ | title = [[:Категорија:Академици на МАНУ|Академици]] на [[Македонска академија на науките и уметностите|Македонската академија на науките и уметностите]] | listclass = hlist | state = {{{state|}}} | titlestyle = background:#89CFF0 | liststyle = background:#FEFEFA | bodystyle = background:#F5F5DC | groupstyle = background:#F0F8FF | belowstyle = background:#000000 | image = [[Податотека:МАНУ-Лого.svg|десно|100п|МАНУ]] | group1 = Редовни членови | list1 = * [[Алајдин Абази|Абази]] * [[Газанфер Бајрам|Бајрам]] * [[Абдулменаф Беџети|Беџети]] * [[Вера Битракова - Грозданова|Битракова - Грозданова]] * [[Леонид Грчев|Грчев]] * [[Александар Димовски|А. Димовски]] * [[Дончо Димовски|Д. Димовски]] * [[Драги Ѓоргиев|Ѓоргиев]] * [[Глигор Јовановски|Јовановски]] * [[Владо Камбовски|Камбовски]] * [[Сашко Кедев|Кедев]] * [[Љупчо Коцарев|Коцарев]] * [[Владо Матевски|В. Матевски]] * [[Марјан Марковиќ|Марковиќ]] * [[Митко Маџунков|Маџунков]] * [[Витомир Митевски|Митевски]] * [[Божин Павловски|Б. Павловски]] * [[Гоце Петрески|Петрески]] * [[Ѓорѓи Поп-Атанасов|Поп-Атанасов]] * [[Јордан Поп Јорданов (академик)|Поп-Јорданов]] * [[Нада Поп-Јорданова|Поп-Јорданова]] * [[Живко Попов|Попов]]<small> (''претседател'')</small> * [[Владимир Серафимовски|В. Серафимовски]] * [[Васко Ташковски|Ташковски]] * [[Зузана Тополињска|Тополињска]] * [[Катица Ќулавкова|Ќулавкова]] * [[Влада Урошевиќ|Урошевиќ]] * [[Таки Фити|Фити]] | group2 = Дописни членови | list2 = * [[Венко Андоновски|Андоновски]] * [[Блажо Боев|Боев]] * [[Изет Зеќири|Зеќири]] * [[Веселинка Лаброска|Лаброска]] * [[Лилјана Макаријоска|Макаријоска]] * [[Валентин Мирчески|Мирчески]] * [[Дијана Плашеска-Каранфилска|Плашеска-Каранфилска]] * [[Зоран Хаџи-Велков|Хаџи-Велков]] * [[Сашо Цветковски|Цветковски]] | group3 = Членови надвор<br>од работниот состав | list3 = * [[Клеман-Клод Абу|Абу]] * [[Исак Адижес|Адижес]] * [[Али Алиу|Алиу]] * [[Васа Антуновиќ|Антуновиќ]] * [[Џозеф Бреда|Бреда]] * [[Џејмс Вајсман|Вајсман]] * [[Ристо Василевски|Василевски]] * [[Татјана Вендина|Вендина]] * [[Кшиштоф Вроцлавски|Вроцлавски]] * [[Кајетар Гантар|Гантар]] * [[Рос Геген|Геген]] * [[Жозеф Глигоров|Глигоров]] * [[Михајло Дика|Дика]] * [[Ендрју Дворк|Дворк]] * [[Иван Доровски|Доровски]] * [[Момир Ѓуровиќ|Ѓуровиќ]] * [[Димитар Ефремов|Ефремов]] * [[Радомир Ивановиќ|Ивановиќ]] * [[Екмеледин Ихсаноглу|Ихсаноглу]] * [[Думитру Јон|Јон]] * [[Наташа Јоноска|Јоноска]] * [[Горан Калоѓера|Калоѓера]] * [[Хорст Клинкман|Клинкман]] * [[Владимир Костиќ|Костиќ]] * [[Рајнер Иго Петер Коц|Коц]] * [[Златко Крамариќ|Крамариќ]] * [[Кристина Крамер|Крамер]] * [[Јирген Курц|Курц]] * [[Реџеп Мејдани|Мејдани]] * [[Нуло Миниси|Миниси]] * [[Едгар Морен|Морен]] * [[Панче Наумов|Наумов]] * [[Симеон Ока|Ока]] * [[Олексеј Семјонович Онишченко|Онишченко]] * [[Илбер Ортајли|Ортајли]] * [[Сретен Перовиќ|Перовиќ]] * [[Влоѓимјеж Пјанка|Пјанка]] * [[Љубиша Ракиќ|Ракиќ]] * [[Горазд Росоклија|Росоклија]] * [[Ендру Росос|Росос]] * [[Јан Соколовски|Соколовски]] * [[Хари Сривастава|Сривастава]] * [[Гојко Суботиќ|Суботиќ]] * [[Рзван Теодореску|Теодореску]] * [[Феликс Унгер|Унгер]] * [[Киро Урдин|Урдин]] * [[Виктор Фридман|Фридман]] * [[Шашти Хермансон|Хермансон]] * [[Генаѓ Апанасович Цихун|Цихун]] * [[Андраж Чарни|Чарни]] * [[Илија Чашуле|И. Чашуле]] * [[Сашо Џероски|Џероски]] * [[Ала Генадјевна Шешкен|Шешкен]] * [[Иво Шлаус|Шлаус]] | group4 = Почесни членови | list4 = * [[Омер Калеши|Калеши]] | group5 = Починати членови | list5 = * [[Ристо Аврамовски|Аврамовски]] * [[Блага Алексова|Алексова]] * [[Александар Андреевски|Андреевски]] * [[Петре М. Андреевски|Андреевски]] * [[Константин Апостолов|Апостолов]] * [[Михајло Апостолски|Апостолски]] * [[Димитар Арсов|Арсов]] * [[Анто Бабиќ|Бабиќ]] * [[Робер Бадентер|Бадентер]] * [[Хенрик Батовски|Батовски]] * [[Самуил Борисович Бернштејн|Бернштејн]] * [[Ксенте Богоев|Богоев]] * [[Томо Босанац|Босанац]] * [[Томе Бошевски|Бошевски]] * [[Ѓурѓе Бошковиќ|Бошковиќ]] * [[Далибор Брозовиќ|Брозовиќ]] * [[Јулијан Бромлеј|Бромлеј]] * [[Андре Вајан|Вајан]] * [[Илија Васков|Васков]] * [[Јосип Видмар|Видмар]] * [[Божидар Видоески|Видоески]] * [[Воислав Вузевски|Вузевски]] * [[Милутин Гарашанин|Гарашанин]] * [[Ташко Георгиевски|Георгиевски]] * [[Велибор Глигориќ|Глигориќ]] * [[Збигњев Голомб|Голомб]] * [[Жак Гошрон|Гошрон]] * [[Јордан Грабулоски|Грабулоски]] * [[Цветан Грозданов|Грозданов]] * [[Пенчо Давчев|Давчев]] * [[Реџиналд де Бреј|Де Бреј]] * [[Иван Дејанов|Дејанов]] * [[Евгени Димитров|Димитров]] * [[Богомил Ѓузел|Ѓузел]] * [[Бранислав Ѓурѓев|Ѓурѓев]] * [[Милан Ѓурчинов|Ѓурчинов]] * [[Ханс Ем|Ем]] * [[Ѓорѓи Евремов|Евремов]] * [[Киро З’мбов|З’мбов]] * [[Ратко Јанев|Јанев]] * [[Глигор Каневче|Каневче]] * [[Едвард Кардељ|Кардељ]] * [[Иван Катарџиев|Катарџиев]] * [[Блаже Конески|Конески]] * [[Георги Константиновски|Константиновски]] * [[Владимир Костов|Костов]] * [[Димче Коцо|Коцо]] * [[Љубен Лапе|Лапе]] * [[Љубомир Левчев|Левчев]] * [[Никола Мартиноски|Мартиноски]] * [[Матеја Матевски|М. Матевски]] * [[Александар Матковски|Матковски]] * [[Боро Митриќески|Митриќески]] * [[Драгослав Митриновиќ|Митриновиќ]] * [[Ферид Мурад|Мурад]] * [[Радован Павловски|Р. Павловски]] * [[Борис Патон|Патон]] * [[Момир Поленаковиќ|Поленаковиќ]] * [[Харалампие Поленаковиќ|Поленаковиќ]] * [[Анте Поповски|Поповски]] * [[Блаже Ристовски|Ристовски]] * [[Петар Серафимов|Серафимов]] * [[Томе Серафимовски|Т. Серафимовски]] * [[Паскал Сотировски|Сотировски]] * [[Георги Старделов|Старделов]] * [[Луан Старова|Старова]] * [[Горан Стефановски|Стефановски]] * [[Владо Стругар|Стругар]] * [[Кензо Танге|Танге]] * [[Исак Таџер|Таџер]] * [[Јосип Броз Тито|Тито]] * [[Димо Тодоровски|Тодоровски]] * [[Никита Илич Толстој|Толстој]] * [[Никола Узунов|Узунов]] * [[Ѓорѓи Филиповски|Филиповски]] * [[Душан Хаџи|Хаџи]] * [[Александар Христов (академик)|Христов]] * [[Коле Чашуле|К. Чашуле]] * [[Глигор Чемерски|Чемерски]] * [[Ацо Шопов|Шопов]] * [[Бојан Шоптрајанов|Шоптрајанов]] }}<noinclude> {{расклоп}} [[Категорија:Академици на МАНУ|Ψ]] </noinclude> 9kewmznilgrabw3b9008egg7uyr279x 5378803 5378798 2025-06-11T05:55:00Z P.Nedelkovski 47736 дополнување 5378803 wikitext text/x-wiki {{Навкутија | name = МАНУ | title = [[:Категорија:Академици на МАНУ|Академици]] на [[Македонска академија на науките и уметностите|Македонската академија на науките и уметностите]] | listclass = hlist | state = {{{state|}}} | titlestyle = background:#89CFF0 | liststyle = background:#FEFEFA | bodystyle = background:#F5F5DC | groupstyle = background:#F0F8FF | belowstyle = background:#000000 | image = [[Податотека:МАНУ-Лого.svg|десно|100п|МАНУ]] | group1 = Редовни членови | list1 = * [[Алајдин Абази|Абази]] * [[Газанфер Бајрам|Бајрам]] * [[Абдулменаф Беџети|Беџети]] * [[Вера Битракова - Грозданова|Битракова - Грозданова]] * [[Леонид Грчев|Грчев]] * [[Александар Димовски|А. Димовски]] * [[Дончо Димовски|Д. Димовски]] * [[Драги Ѓоргиев|Ѓоргиев]] * [[Глигор Јовановски|Јовановски]] * [[Владо Камбовски|Камбовски]] * [[Сашко Кедев|Кедев]] * [[Љупчо Коцарев|Коцарев]] * [[Владо Матевски|В. Матевски]] * [[Марјан Марковиќ|Марковиќ]] * [[Митко Маџунков|Маџунков]] * [[Витомир Митевски|Митевски]] * [[Божин Павловски|Б. Павловски]] * [[Гоце Петрески|Петрески]] * [[Ѓорѓи Поп-Атанасов|Поп-Атанасов]] * [[Јордан Поп Јорданов (академик)|Поп-Јорданов]] * [[Нада Поп-Јорданова|Поп-Јорданова]] * [[Живко Попов|Попов]]<small> (''претседател'')</small> * [[Владимир Серафимовски|В. Серафимовски]] * [[Васко Ташковски|Ташковски]] * [[Зузана Тополињска|Тополињска]] * [[Катица Ќулавкова|Ќулавкова]] * [[Влада Урошевиќ|Урошевиќ]] * [[Таки Фити|Фити]] | group2 = Дописни членови | list2 = * [[Венко Андоновски|Андоновски]] * [[Блажо Боев|Боев]] * [[Изет Зеќири|Зеќири]] * [[Веселинка Лаброска|Лаброска]] * [[Лилјана Макаријоска|Макаријоска]] * [[Валентин Мирчески|Мирчески]] * [[Дијана Плашеска-Каранфилска|Плашеска-Каранфилска]] * [[Зоран Хаџи-Велков|Хаџи-Велков]] * [[Сашо Цветковски|Цветковски]] | group3 = Членови надвор<br>од работниот состав | list3 = * [[Клеман-Клод Абу|Абу]] * [[Исак Адижес|Адижес]] * [[Али Алиу|Алиу]] * [[Васа Антуновиќ|Антуновиќ]] * [[Џозеф Бреда|Бреда]] * [[Џејмс Вајсман|Вајсман]] * [[Ристо Василевски|Василевски]] * [[Татјана Вендина|Вендина]] * [[Кшиштоф Вроцлавски|Вроцлавски]] * [[Кајетар Гантар|Гантар]] * [[Рос Геген|Геген]] * [[Жозеф Глигоров|Глигоров]] * [[Михајло Дика|Дика]] * [[Ендрју Дворк|Дворк]] * [[Иван Доровски|Доровски]] * [[Момир Ѓуровиќ|Ѓуровиќ]] * [[Димитар Ефремов|Ефремов]] * [[Радомир Ивановиќ|Ивановиќ]] * [[Екмеледин Ихсаноглу|Ихсаноглу]] * [[Думитру Јон|Јон]] * [[Наташа Јоноска|Јоноска]] * [[Горан Калоѓера|Калоѓера]] * [[Хорст Клинкман|Клинкман]] * [[Владимир Костиќ|Костиќ]] * [[Рајнер Иго Петер Коц|Коц]] * [[Златко Крамариќ|Крамариќ]] * [[Кристина Крамер|Крамер]] * [[Јирген Курц|Курц]] * [[Реџеп Мејдани|Мејдани]] * [[Нуло Миниси|Миниси]] * [[Едгар Морен|Морен]] * [[Панче Наумов|Наумов]] * [[Симеон Ока|Ока]] * [[Олексеј Семјонович Онишченко|Онишченко]] * [[Илбер Ортајли|Ортајли]] * [[Сретен Перовиќ|Перовиќ]] * [[Влоѓимјеж Пјанка|Пјанка]] * [[Љубиша Ракиќ|Ракиќ]] * [[Горазд Росоклија|Росоклија]] * [[Ендру Росос|Росос]] * [[Јан Соколовски|Соколовски]] * [[Хари Сривастава|Сривастава]] * [[Гојко Суботиќ|Суботиќ]] * [[Рзван Теодореску|Теодореску]] * [[Феликс Унгер|Унгер]] * [[Киро Урдин|Урдин]] * [[Виктор Фридман|Фридман]] * [[Шашти Хермансон|Хермансон]] * [[Генаѓ Апанасович Цихун|Цихун]] * [[Андраж Чарни|Чарни]] * [[Илија Чашуле|И. Чашуле]] * [[Сашо Џероски|Џероски]] * [[Ала Генадјевна Шешкен|Шешкен]] * [[Иво Шлаус|Шлаус]] | group4 = Почесни членови | list4 = * [[Омер Калеши|Калеши]] | group5 = Починати членови | list5 = * [[Ристо Аврамовски|Аврамовски]] * [[Блага Алексова|Алексова]] * [[Александар Андреевски|Андреевски]] * [[Петре М. Андреевски|Андреевски]] * [[Стјепан Антољак|Антољак]] * [[Константин Апостолов|Апостолов]] * [[Михајло Апостолски|Апостолски]] * [[Димитар Арсов|Арсов]] * [[Анто Бабиќ|Бабиќ]] * [[Робер Бадентер|Бадентер]] * [[Хенрик Батовски|Батовски]] * [[Самуил Борисович Бернштејн|Бернштејн]] * [[Ксенте Богоев|Богоев]] * [[Томо Босанац|Босанац]] * [[Томе Бошевски|Бошевски]] * [[Ѓурѓе Бошковиќ|Бошковиќ]] * [[Далибор Брозовиќ|Брозовиќ]] * [[Јулијан Бромлеј|Бромлеј]] * [[Андре Вајан|Вајан]] * [[Илија Васков|Васков]] * [[Јосип Видмар|Видмар]] * [[Божидар Видоески|Видоески]] * [[Воислав Вузевски|Вузевски]] * [[Милутин Гарашанин|Гарашанин]] * [[Ташко Георгиевски|Георгиевски]] * [[Велибор Глигориќ|Глигориќ]] * [[Збигњев Голомб|Голомб]] * [[Жак Гошрон|Гошрон]] * [[Јордан Грабулоски|Грабулоски]] * [[Цветан Грозданов|Грозданов]] * [[Пенчо Давчев|Давчев]] * [[Реџиналд де Бреј|Де Бреј]] * [[Иван Дејанов|Дејанов]] * [[Евгени Димитров|Димитров]] * [[Богомил Ѓузел|Ѓузел]] * [[Бранислав Ѓурѓев|Ѓурѓев]] * [[Милан Ѓурчинов|Ѓурчинов]] * [[Ханс Ем|Ем]] * [[Ѓорѓи Евремов|Евремов]] * [[Киро З’мбов|З’мбов]] * [[Ратко Јанев|Јанев]] * [[Глигор Каневче|Каневче]] * [[Едвард Кардељ|Кардељ]] * [[Иван Катарџиев|Катарџиев]] * [[Блаже Конески|Конески]] * [[Георги Константиновски|Константиновски]] * [[Владимир Костов|Костов]] * [[Димче Коцо|Коцо]] * [[Љубен Лапе|Лапе]] * [[Љубомир Левчев|Левчев]] * [[Никола Мартиноски|Мартиноски]] * [[Матеја Матевски|М. Матевски]] * [[Александар Матковски|Матковски]] * [[Боро Митриќески|Митриќески]] * [[Драгослав Митриновиќ|Митриновиќ]] * [[Ферид Мурад|Мурад]] * [[Радован Павловски|Р. Павловски]] * [[Борис Патон|Патон]] * [[Момир Поленаковиќ|Поленаковиќ]] * [[Харалампие Поленаковиќ|Поленаковиќ]] * [[Анте Поповски|Поповски]] * [[Блаже Ристовски|Ристовски]] * [[Петар Серафимов|Серафимов]] * [[Томе Серафимовски|Т. Серафимовски]] * [[Паскал Сотировски|Сотировски]] * [[Георги Старделов|Старделов]] * [[Луан Старова|Старова]] * [[Горан Стефановски|Стефановски]] * [[Владо Стругар|Стругар]] * [[Кензо Танге|Танге]] * [[Исак Таџер|Таџер]] * [[Јосип Броз Тито|Тито]] * [[Димо Тодоровски|Тодоровски]] * [[Никита Илич Толстој|Толстој]] * [[Никола Узунов|Узунов]] * [[Ѓорѓи Филиповски|Филиповски]] * [[Душан Хаџи|Хаџи]] * [[Александар Христов (академик)|Христов]] * [[Коле Чашуле|К. Чашуле]] * [[Глигор Чемерски|Чемерски]] * [[Ацо Шопов|Шопов]] * [[Бојан Шоптрајанов|Шоптрајанов]] }}<noinclude> {{расклоп}} [[Категорија:Академици на МАНУ|Ψ]] </noinclude> hb84hh1z9ppp6eab84uo1mr65knhjkm 5378804 5378803 2025-06-11T05:57:25Z P.Nedelkovski 47736 дополнување 5378804 wikitext text/x-wiki {{Навкутија | name = МАНУ | title = [[:Категорија:Академици на МАНУ|Академици]] на [[Македонска академија на науките и уметностите|Македонската академија на науките и уметностите]] | listclass = hlist | state = {{{state|}}} | titlestyle = background:#89CFF0 | liststyle = background:#FEFEFA | bodystyle = background:#F5F5DC | groupstyle = background:#F0F8FF | belowstyle = background:#000000 | image = [[Податотека:МАНУ-Лого.svg|десно|100п|МАНУ]] | group1 = Редовни членови | list1 = * [[Алајдин Абази|Абази]] * [[Газанфер Бајрам|Бајрам]] * [[Абдулменаф Беџети|Беџети]] * [[Вера Битракова - Грозданова|Битракова - Грозданова]] * [[Леонид Грчев|Грчев]] * [[Александар Димовски|А. Димовски]] * [[Дончо Димовски|Д. Димовски]] * [[Драги Ѓоргиев|Ѓоргиев]] * [[Глигор Јовановски|Јовановски]] * [[Владо Камбовски|Камбовски]] * [[Сашко Кедев|Кедев]] * [[Љупчо Коцарев|Коцарев]] * [[Владо Матевски|В. Матевски]] * [[Марјан Марковиќ|Марковиќ]] * [[Митко Маџунков|Маџунков]] * [[Витомир Митевски|Митевски]] * [[Божин Павловски|Б. Павловски]] * [[Гоце Петрески|Петрески]] * [[Ѓорѓи Поп-Атанасов|Поп-Атанасов]] * [[Јордан Поп Јорданов (академик)|Поп-Јорданов]] * [[Нада Поп-Јорданова|Поп-Јорданова]] * [[Живко Попов|Попов]]<small> (''претседател'')</small> * [[Владимир Серафимовски|В. Серафимовски]] * [[Васко Ташковски|Ташковски]] * [[Зузана Тополињска|Тополињска]] * [[Катица Ќулавкова|Ќулавкова]] * [[Влада Урошевиќ|Урошевиќ]] * [[Таки Фити|Фити]] | group2 = Дописни членови | list2 = * [[Венко Андоновски|Андоновски]] * [[Блажо Боев|Боев]] * [[Изет Зеќири|Зеќири]] * [[Веселинка Лаброска|Лаброска]] * [[Лилјана Макаријоска|Макаријоска]] * [[Валентин Мирчески|Мирчески]] * [[Дијана Плашеска-Каранфилска|Плашеска-Каранфилска]] * [[Зоран Хаџи-Велков|Хаџи-Велков]] * [[Сашо Цветковски|Цветковски]] | group3 = Членови надвор<br>од работниот состав | list3 = * [[Клеман-Клод Абу|Абу]] * [[Исак Адижес|Адижес]] * [[Али Алиу|Алиу]] * [[Васа Антуновиќ|Антуновиќ]] * [[Џозеф Бреда|Бреда]] * [[Џејмс Вајсман|Вајсман]] * [[Ристо Василевски|Василевски]] * [[Татјана Вендина|Вендина]] * [[Кшиштоф Вроцлавски|Вроцлавски]] * [[Кајетар Гантар|Гантар]] * [[Рос Геген|Геген]] * [[Жозеф Глигоров|Глигоров]] * [[Михајло Дика|Дика]] * [[Ендрју Дворк|Дворк]] * [[Иван Доровски|Доровски]] * [[Момир Ѓуровиќ|Ѓуровиќ]] * [[Димитар Ефремов|Ефремов]] * [[Радомир Ивановиќ|Ивановиќ]] * [[Екмеледин Ихсаноглу|Ихсаноглу]] * [[Думитру Јон|Јон]] * [[Наташа Јоноска|Јоноска]] * [[Горан Калоѓера|Калоѓера]] * [[Хорст Клинкман|Клинкман]] * [[Владимир Костиќ|Костиќ]] * [[Рајнер Иго Петер Коц|Коц]] * [[Златко Крамариќ|Крамариќ]] * [[Кристина Крамер|Крамер]] * [[Јирген Курц|Курц]] * [[Реџеп Мејдани|Мејдани]] * [[Нуло Миниси|Миниси]] * [[Едгар Морен|Морен]] * [[Панче Наумов|Наумов]] * [[Симеон Ока|Ока]] * [[Олексеј Семјонович Онишченко|Онишченко]] * [[Илбер Ортајли|Ортајли]] * [[Сретен Перовиќ|Перовиќ]] * [[Влоѓимјеж Пјанка|Пјанка]] * [[Љубиша Ракиќ|Ракиќ]] * [[Горазд Росоклија|Росоклија]] * [[Ендру Росос|Росос]] * [[Јан Соколовски|Соколовски]] * [[Хари Сривастава|Сривастава]] * [[Гојко Суботиќ|Суботиќ]] * [[Рзван Теодореску|Теодореску]] * [[Феликс Унгер|Унгер]] * [[Киро Урдин|Урдин]] * [[Виктор Фридман|Фридман]] * [[Шашти Хермансон|Хермансон]] * [[Генаѓ Апанасович Цихун|Цихун]] * [[Андраж Чарни|Чарни]] * [[Илија Чашуле|И. Чашуле]] * [[Сашо Џероски|Џероски]] * [[Ала Генадјевна Шешкен|Шешкен]] * [[Иво Шлаус|Шлаус]] | group4 = Почесни членови | list4 = * [[Омер Калеши|Калеши]] | group5 = Починати членови | list5 = * [[Ристо Аврамовски|Аврамовски]] * [[Блага Алексова|Алексова]] * [[Александар Андреевски|Андреевски]] * [[Петре М. Андреевски|Андреевски]] * [[Стјепан Антољак|Антољак]] * [[Константин Апостолов|Апостолов]] * [[Михајло Апостолски|Апостолски]] * [[Димитар Арсов|Арсов]] * [[Анто Бабиќ|Бабиќ]] * [[Робер Бадентер|Бадентер]] * [[Милан Бартош|Бартош]] * [[Хенрик Батовски|Батовски]] * [[Самуил Борисович Бернштејн|Бернштејн]] * [[Ксенте Богоев|Богоев]] * [[Томо Босанац|Босанац]] * [[Томе Бошевски|Бошевски]] * [[Ѓурѓе Бошковиќ|Бошковиќ]] * [[Далибор Брозовиќ|Брозовиќ]] * [[Јулијан Бромлеј|Бромлеј]] * [[Андре Вајан|Вајан]] * [[Илија Васков|Васков]] * [[Јосип Видмар|Видмар]] * [[Божидар Видоески|Видоески]] * [[Воислав Вузевски|Вузевски]] * [[Милутин Гарашанин|Гарашанин]] * [[Ташко Георгиевски|Георгиевски]] * [[Велибор Глигориќ|Глигориќ]] * [[Збигњев Голомб|Голомб]] * [[Жак Гошрон|Гошрон]] * [[Јордан Грабулоски|Грабулоски]] * [[Цветан Грозданов|Грозданов]] * [[Пенчо Давчев|Давчев]] * [[Реџиналд де Бреј|Де Бреј]] * [[Иван Дејанов|Дејанов]] * [[Евгени Димитров|Димитров]] * [[Богомил Ѓузел|Ѓузел]] * [[Бранислав Ѓурѓев|Ѓурѓев]] * [[Милан Ѓурчинов|Ѓурчинов]] * [[Ханс Ем|Ем]] * [[Ѓорѓи Евремов|Евремов]] * [[Киро З’мбов|З’мбов]] * [[Ратко Јанев|Јанев]] * [[Глигор Каневче|Каневче]] * [[Едвард Кардељ|Кардељ]] * [[Иван Катарџиев|Катарџиев]] * [[Блаже Конески|Конески]] * [[Георги Константиновски|Константиновски]] * [[Владимир Костов|Костов]] * [[Димче Коцо|Коцо]] * [[Љубен Лапе|Лапе]] * [[Љубомир Левчев|Левчев]] * [[Никола Мартиноски|Мартиноски]] * [[Матеја Матевски|М. Матевски]] * [[Александар Матковски|Матковски]] * [[Боро Митриќески|Митриќески]] * [[Драгослав Митриновиќ|Митриновиќ]] * [[Ферид Мурад|Мурад]] * [[Радован Павловски|Р. Павловски]] * [[Борис Патон|Патон]] * [[Момир Поленаковиќ|Поленаковиќ]] * [[Харалампие Поленаковиќ|Поленаковиќ]] * [[Анте Поповски|Поповски]] * [[Блаже Ристовски|Ристовски]] * [[Петар Серафимов|Серафимов]] * [[Томе Серафимовски|Т. Серафимовски]] * [[Паскал Сотировски|Сотировски]] * [[Георги Старделов|Старделов]] * [[Луан Старова|Старова]] * [[Горан Стефановски|Стефановски]] * [[Владо Стругар|Стругар]] * [[Кензо Танге|Танге]] * [[Исак Таџер|Таџер]] * [[Јосип Броз Тито|Тито]] * [[Димо Тодоровски|Тодоровски]] * [[Никита Илич Толстој|Толстој]] * [[Никола Узунов|Узунов]] * [[Ѓорѓи Филиповски|Филиповски]] * [[Душан Хаџи|Хаџи]] * [[Александар Христов (академик)|Христов]] * [[Коле Чашуле|К. Чашуле]] * [[Глигор Чемерски|Чемерски]] * [[Ацо Шопов|Шопов]] * [[Бојан Шоптрајанов|Шоптрајанов]] }}<noinclude> {{расклоп}} [[Категорија:Академици на МАНУ|Ψ]] </noinclude> o03e4ej1fuofd7pqdiavog10vty3cnz 5378806 5378804 2025-06-11T06:19:37Z P.Nedelkovski 47736 ажурирање 5378806 wikitext text/x-wiki {{Навкутија | name = МАНУ | title = [[:Категорија:Академици на МАНУ|Академици]] на [[Македонска академија на науките и уметностите|Македонската академија на науките и уметностите]] | listclass = hlist | state = {{{state|}}} | titlestyle = background:#89CFF0 | liststyle = background:#FEFEFA | bodystyle = background:#F5F5DC | groupstyle = background:#F0F8FF | belowstyle = background:#000000 | image = [[Податотека:МАНУ-Лого.svg|десно|100п|МАНУ]] | group1 = Редовни членови | list1 = * [[Алајдин Абази|Абази]] * [[Газанфер Бајрам|Бајрам]] * [[Абдулменаф Беџети|Беџети]] * [[Вера Битракова - Грозданова|Битракова - Грозданова]] * [[Леонид Грчев|Грчев]] * [[Александар Димовски|А. Димовски]] * [[Дончо Димовски|Д. Димовски]] * [[Драги Ѓоргиев|Ѓоргиев]] * [[Глигор Јовановски|Јовановски]] * [[Владо Камбовски|Камбовски]] * [[Сашко Кедев|Кедев]] * [[Љупчо Коцарев|Коцарев]] * [[Владо Матевски|В. Матевски]] * [[Марјан Марковиќ|Марковиќ]] * [[Митко Маџунков|Маџунков]] * [[Витомир Митевски|Митевски]] * [[Божин Павловски|Б. Павловски]] * [[Гоце Петрески|Петрески]] * [[Ѓорѓи Поп-Атанасов|Поп-Атанасов]] * [[Јордан Поп Јорданов (академик)|Поп-Јорданов]] * [[Нада Поп-Јорданова|Поп-Јорданова]] * [[Живко Попов|Попов]]<small> (''претседател'')</small> * [[Владимир Серафимовски|В. Серафимовски]] * [[Васко Ташковски|Ташковски]] * [[Зузана Тополињска|Тополињска]] * [[Катица Ќулавкова|Ќулавкова]] * [[Влада Урошевиќ|Урошевиќ]] * [[Таки Фити|Фити]] | group2 = Дописни членови | list2 = * [[Венко Андоновски|Андоновски]] * [[Блажо Боев|Боев]] * [[Изет Зеќири|Зеќири]] * [[Веселинка Лаброска|Лаброска]] * [[Лилјана Макаријоска|Макаријоска]] * [[Валентин Мирчески|Мирчески]] * [[Дијана Плашеска-Каранфилска|Плашеска-Каранфилска]] * [[Зоран Хаџи-Велков|Хаџи-Велков]] * [[Сашо Цветковски|Цветковски]] | group3 = Членови надвор<br>од работниот состав | list3 = * [[Клеман-Клод Абу|Абу]] * [[Исак Адижес|Адижес]] * [[Али Алиу|Алиу]] * [[Васа Антуновиќ|Антуновиќ]] * [[Џозеф Бреда|Бреда]] * [[Џејмс Вајсман|Вајсман]] * [[Ристо Василевски|Василевски]] * [[Татјана Вендина|Вендина]] * [[Кшиштоф Вроцлавски|Вроцлавски]] * [[Кајетар Гантар|Гантар]] * [[Рос Геген|Геген]] * [[Жозеф Глигоров|Глигоров]] * [[Михајло Дика|Дика]] * [[Ендрју Дворк|Дворк]] * [[Иван Доровски|Доровски]] * [[Момир Ѓуровиќ|Ѓуровиќ]] * [[Димитар Ефремов|Ефремов]] * [[Радомир Ивановиќ|Ивановиќ]] * [[Екмеледин Ихсаноглу|Ихсаноглу]] * [[Думитру Јон|Јон]] * [[Наташа Јоноска|Јоноска]] * [[Горан Калоѓера|Калоѓера]] * [[Хорст Клинкман|Клинкман]] * [[Владимир Костиќ|Костиќ]] * [[Рајнер Иго Петер Коц|Коц]] * [[Златко Крамариќ|Крамариќ]] * [[Кристина Крамер|Крамер]] * [[Јирген Курц|Курц]] * [[Реџеп Мејдани|Мејдани]] * [[Нуло Миниси|Миниси]] * [[Едгар Морен|Морен]] * [[Панче Наумов|Наумов]] * [[Симеон Ока|Ока]] * [[Олексеј Семјонович Онишченко|Онишченко]] * [[Илбер Ортајли|Ортајли]] * [[Сретен Перовиќ|Перовиќ]] * [[Влоѓимјеж Пјанка|Пјанка]] * [[Љубиша Ракиќ|Ракиќ]] * [[Горазд Росоклија|Росоклија]] * [[Ендру Росос|Росос]] * [[Јан Соколовски|Соколовски]] * [[Хари Сривастава|Сривастава]] * [[Гојко Суботиќ|Суботиќ]] * [[Феликс Унгер|Унгер]] * [[Киро Урдин|Урдин]] * [[Виктор Фридман|Фридман]] * [[Шашти Хермансон|Хермансон]] * [[Генаѓ Апанасович Цихун|Цихун]] * [[Андраж Чарни|Чарни]] * [[Илија Чашуле|И. Чашуле]] * [[Сашо Џероски|Џероски]] * [[Ала Генадјевна Шешкен|Шешкен]] * [[Иво Шлаус|Шлаус]] | group4 = Почесни членови | list4 = * [[Омер Калеши|Калеши]] | group5 = Починати членови | list5 = * [[Ристо Аврамовски|Аврамовски]] * [[Блага Алексова|Алексова]] * [[Александар Андреевски|Андреевски]] * [[Петре М. Андреевски|Андреевски]] * [[Стјепан Антољак|Антољак]] * [[Константин Апостолов|Апостолов]] * [[Михајло Апостолски|Апостолски]] * [[Димитар Арсов|Арсов]] * [[Анто Бабиќ|Бабиќ]] * [[Робер Бадентер|Бадентер]] * [[Милан Бартош|Бартош]] * [[Хенрик Батовски|Батовски]] * [[Самуил Борисович Бернштејн|Бернштејн]] * [[Ксенте Богоев|Богоев]] * [[Томо Босанац|Босанац]] * [[Томе Бошевски|Бошевски]] * [[Ѓурѓе Бошковиќ|Бошковиќ]] * [[Далибор Брозовиќ|Брозовиќ]] * [[Јулијан Бромлеј|Бромлеј]] * [[Андре Вајан|Вајан]] * [[Илија Васков|Васков]] * [[Јосип Видмар|Видмар]] * [[Божидар Видоески|Видоески]] * [[Воислав Вузевски|Вузевски]] * [[Милутин Гарашанин|Гарашанин]] * [[Ташко Георгиевски|Георгиевски]] * [[Велибор Глигориќ|Глигориќ]] * [[Збигњев Голомб|Голомб]] * [[Жак Гошрон|Гошрон]] * [[Јордан Грабулоски|Грабулоски]] * [[Цветан Грозданов|Грозданов]] * [[Пенчо Давчев|Давчев]] * [[Реџиналд де Бреј|Де Бреј]] * [[Иван Дејанов|Дејанов]] * [[Евгени Димитров|Димитров]] * [[Богомил Ѓузел|Ѓузел]] * [[Бранислав Ѓурѓев|Ѓурѓев]] * [[Милан Ѓурчинов|Ѓурчинов]] * [[Ханс Ем|Ем]] * [[Ѓорѓи Евремов|Евремов]] * [[Киро З’мбов|З’мбов]] * [[Ратко Јанев|Јанев]] * [[Глигор Каневче|Каневче]] * [[Едвард Кардељ|Кардељ]] * [[Иван Катарџиев|Катарџиев]] * [[Блаже Конески|Конески]] * [[Георги Константиновски|Константиновски]] * [[Владимир Костов|Костов]] * [[Димче Коцо|Коцо]] * [[Љубен Лапе|Лапе]] * [[Љубомир Левчев|Левчев]] * [[Никола Мартиноски|Мартиноски]] * [[Матеја Матевски|М. Матевски]] * [[Александар Матковски|Матковски]] * [[Боро Митриќески|Митриќески]] * [[Драгослав Митриновиќ|Митриновиќ]] * [[Ферид Мурад|Мурад]] * [[Радован Павловски|Р. Павловски]] * [[Борис Патон|Патон]] * [[Момир Поленаковиќ|Поленаковиќ]] * [[Харалампие Поленаковиќ|Поленаковиќ]] * [[Анте Поповски|Поповски]] * [[Блаже Ристовски|Ристовски]] * [[Петар Серафимов|Серафимов]] * [[Томе Серафимовски|Т. Серафимовски]] * [[Паскал Сотировски|Сотировски]] * [[Георги Старделов|Старделов]] * [[Луан Старова|Старова]] * [[Горан Стефановски|Стефановски]] * [[Владо Стругар|Стругар]] * [[Кензо Танге|Танге]] * [[Исак Таџер|Таџер]] * [[Рзван Теодореску|Теодореску]] * [[Јосип Броз Тито|Тито]] * [[Димо Тодоровски|Тодоровски]] * [[Никита Илич Толстој|Толстој]] * [[Никола Узунов|Узунов]] * [[Ѓорѓи Филиповски|Филиповски]] * [[Душан Хаџи|Хаџи]] * [[Александар Христов (академик)|Христов]] * [[Коле Чашуле|К. Чашуле]] * [[Глигор Чемерски|Чемерски]] * [[Ацо Шопов|Шопов]] * [[Бојан Шоптрајанов|Шоптрајанов]] }}<noinclude> {{расклоп}} [[Категорија:Академици на МАНУ|Ψ]] </noinclude> 9fzbd0tb8orsa76q986h68c2h3mgtgb 5378808 5378806 2025-06-11T06:24:28Z P.Nedelkovski 47736 ажурирање 5378808 wikitext text/x-wiki {{Навкутија | name = МАНУ | title = [[:Категорија:Академици на МАНУ|Академици]] на [[Македонска академија на науките и уметностите|Македонската академија на науките и уметностите]] | listclass = hlist | state = {{{state|}}} | titlestyle = background:#89CFF0 | liststyle = background:#FEFEFA | bodystyle = background:#F5F5DC | groupstyle = background:#F0F8FF | belowstyle = background:#000000 | image = [[Податотека:МАНУ-Лого.svg|десно|100п|МАНУ]] | group1 = Редовни членови | list1 = * [[Алајдин Абази|Абази]] * [[Газанфер Бајрам|Бајрам]] * [[Абдулменаф Беџети|Беџети]] * [[Вера Битракова - Грозданова|Битракова - Грозданова]] * [[Леонид Грчев|Грчев]] * [[Александар Димовски|А. Димовски]] * [[Дончо Димовски|Д. Димовски]] * [[Драги Ѓоргиев|Ѓоргиев]] * [[Глигор Јовановски|Јовановски]] * [[Владо Камбовски|Камбовски]] * [[Сашко Кедев|Кедев]] * [[Љупчо Коцарев|Коцарев]] * [[Владо Матевски|В. Матевски]] * [[Марјан Марковиќ|Марковиќ]] * [[Митко Маџунков|Маџунков]] * [[Витомир Митевски|Митевски]] * [[Божин Павловски|Б. Павловски]] * [[Гоце Петрески|Петрески]] * [[Ѓорѓи Поп-Атанасов|Поп-Атанасов]] * [[Јордан Поп Јорданов (академик)|Поп-Јорданов]] * [[Нада Поп-Јорданова|Поп-Јорданова]] * [[Живко Попов|Попов]]<small> (''претседател'')</small> * [[Владимир Серафимовски|В. Серафимовски]] * [[Васко Ташковски|Ташковски]] * [[Зузана Тополињска|Тополињска]] * [[Катица Ќулавкова|Ќулавкова]] * [[Влада Урошевиќ|Урошевиќ]] * [[Таки Фити|Фити]] | group2 = Дописни членови | list2 = * [[Венко Андоновски|Андоновски]] * [[Блажо Боев|Боев]] * [[Изет Зеќири|Зеќири]] * [[Веселинка Лаброска|Лаброска]] * [[Лилјана Макаријоска|Макаријоска]] * [[Валентин Мирчески|Мирчески]] * [[Дијана Плашеска-Каранфилска|Плашеска-Каранфилска]] * [[Зоран Хаџи-Велков|Хаџи-Велков]] * [[Сашо Цветковски|Цветковски]] | group3 = Членови надвор<br>од работниот состав | list3 = * [[Клеман-Клод Абу|Абу]] * [[Исак Адижес|Адижес]] * [[Али Алиу|Алиу]] * [[Васа Антуновиќ|Антуновиќ]] * [[Џозеф Бреда|Бреда]] * [[Џејмс Вајсман|Вајсман]] * [[Ристо Василевски|Василевски]] * [[Татјана Вендина|Вендина]] * [[Кајетар Гантар|Гантар]] * [[Рос Геген|Геген]] * [[Жозеф Глигоров|Глигоров]] * [[Михајло Дика|Дика]] * [[Ендрју Дворк|Дворк]] * [[Иван Доровски|Доровски]] * [[Момир Ѓуровиќ|Ѓуровиќ]] * [[Димитар Ефремов|Ефремов]] * [[Радомир Ивановиќ|Ивановиќ]] * [[Екмеледин Ихсаноглу|Ихсаноглу]] * [[Думитру Јон|Јон]] * [[Наташа Јоноска|Јоноска]] * [[Горан Калоѓера|Калоѓера]] * [[Хорст Клинкман|Клинкман]] * [[Владимир Костиќ|Костиќ]] * [[Рајнер Иго Петер Коц|Коц]] * [[Златко Крамариќ|Крамариќ]] * [[Кристина Крамер|Крамер]] * [[Јирген Курц|Курц]] * [[Реџеп Мејдани|Мејдани]] * [[Нуло Миниси|Миниси]] * [[Едгар Морен|Морен]] * [[Панче Наумов|Наумов]] * [[Симеон Ока|Ока]] * [[Олексеј Семјонович Онишченко|Онишченко]] * [[Илбер Ортајли|Ортајли]] * [[Сретен Перовиќ|Перовиќ]] * [[Влоѓимјеж Пјанка|Пјанка]] * [[Љубиша Ракиќ|Ракиќ]] * [[Горазд Росоклија|Росоклија]] * [[Ендру Росос|Росос]] * [[Јан Соколовски|Соколовски]] * [[Хари Сривастава|Сривастава]] * [[Гојко Суботиќ|Суботиќ]] * [[Феликс Унгер|Унгер]] * [[Киро Урдин|Урдин]] * [[Виктор Фридман|Фридман]] * [[Шашти Хермансон|Хермансон]] * [[Генаѓ Апанасович Цихун|Цихун]] * [[Андраж Чарни|Чарни]] * [[Илија Чашуле|И. Чашуле]] * [[Сашо Џероски|Џероски]] * [[Ала Генадјевна Шешкен|Шешкен]] * [[Иво Шлаус|Шлаус]] | group4 = Почесни членови | list4 = * [[Омер Калеши|Калеши]] | group5 = Починати членови | list5 = * [[Ристо Аврамовски|Аврамовски]] * [[Блага Алексова|Алексова]] * [[Александар Андреевски|Андреевски]] * [[Петре М. Андреевски|Андреевски]] * [[Стјепан Антољак|Антољак]] * [[Константин Апостолов|Апостолов]] * [[Михајло Апостолски|Апостолски]] * [[Димитар Арсов|Арсов]] * [[Анто Бабиќ|Бабиќ]] * [[Робер Бадентер|Бадентер]] * [[Милан Бартош|Бартош]] * [[Хенрик Батовски|Батовски]] * [[Самуил Борисович Бернштејн|Бернштејн]] * [[Ксенте Богоев|Богоев]] * [[Томо Босанац|Босанац]] * [[Томе Бошевски|Бошевски]] * [[Ѓурѓе Бошковиќ|Бошковиќ]] * [[Далибор Брозовиќ|Брозовиќ]] * [[Јулијан Бромлеј|Бромлеј]] * [[Андре Вајан|Вајан]] * [[Илија Васков|Васков]] * [[Јосип Видмар|Видмар]] * [[Божидар Видоески|Видоески]] * [[Кшиштоф Вроцлавски|Вроцлавски]] * [[Воислав Вузевски|Вузевски]] * [[Милутин Гарашанин|Гарашанин]] * [[Ташко Георгиевски|Георгиевски]] * [[Велибор Глигориќ|Глигориќ]] * [[Збигњев Голомб|Голомб]] * [[Жак Гошрон|Гошрон]] * [[Јордан Грабулоски|Грабулоски]] * [[Цветан Грозданов|Грозданов]] * [[Пенчо Давчев|Давчев]] * [[Реџиналд де Бреј|Де Бреј]] * [[Иван Дејанов|Дејанов]] * [[Евгени Димитров|Димитров]] * [[Богомил Ѓузел|Ѓузел]] * [[Бранислав Ѓурѓев|Ѓурѓев]] * [[Милан Ѓурчинов|Ѓурчинов]] * [[Ханс Ем|Ем]] * [[Ѓорѓи Евремов|Евремов]] * [[Киро З’мбов|З’мбов]] * [[Ратко Јанев|Јанев]] * [[Глигор Каневче|Каневче]] * [[Едвард Кардељ|Кардељ]] * [[Иван Катарџиев|Катарџиев]] * [[Блаже Конески|Конески]] * [[Георги Константиновски|Константиновски]] * [[Владимир Костов|Костов]] * [[Димче Коцо|Коцо]] * [[Љубен Лапе|Лапе]] * [[Љубомир Левчев|Левчев]] * [[Никола Мартиноски|Мартиноски]] * [[Матеја Матевски|М. Матевски]] * [[Александар Матковски|Матковски]] * [[Боро Митриќески|Митриќески]] * [[Драгослав Митриновиќ|Митриновиќ]] * [[Ферид Мурад|Мурад]] * [[Радован Павловски|Р. Павловски]] * [[Борис Патон|Патон]] * [[Момир Поленаковиќ|Поленаковиќ]] * [[Харалампие Поленаковиќ|Поленаковиќ]] * [[Анте Поповски|Поповски]] * [[Блаже Ристовски|Ристовски]] * [[Петар Серафимов|Серафимов]] * [[Томе Серафимовски|Т. Серафимовски]] * [[Паскал Сотировски|Сотировски]] * [[Георги Старделов|Старделов]] * [[Луан Старова|Старова]] * [[Горан Стефановски|Стефановски]] * [[Владо Стругар|Стругар]] * [[Кензо Танге|Танге]] * [[Исак Таџер|Таџер]] * [[Рзван Теодореску|Теодореску]] * [[Јосип Броз Тито|Тито]] * [[Димо Тодоровски|Тодоровски]] * [[Никита Илич Толстој|Толстој]] * [[Никола Узунов|Узунов]] * [[Ѓорѓи Филиповски|Филиповски]] * [[Душан Хаџи|Хаџи]] * [[Александар Христов (академик)|Христов]] * [[Коле Чашуле|К. Чашуле]] * [[Глигор Чемерски|Чемерски]] * [[Ацо Шопов|Шопов]] * [[Бојан Шоптрајанов|Шоптрајанов]] }}<noinclude> {{расклоп}} [[Категорија:Академици на МАНУ|Ψ]] </noinclude> 60f5i7o9ugb4uhs4lofhvjjigzq4cn5 5378817 5378808 2025-06-11T06:47:47Z P.Nedelkovski 47736 ажурирање 5378817 wikitext text/x-wiki {{Навкутија | name = МАНУ | title = [[:Категорија:Академици на МАНУ|Академици]] на [[Македонска академија на науките и уметностите|Македонската академија на науките и уметностите]] | listclass = hlist | state = {{{state|}}} | titlestyle = background:#89CFF0 | liststyle = background:#FEFEFA | bodystyle = background:#F5F5DC | groupstyle = background:#F0F8FF | belowstyle = background:#000000 | image = [[Податотека:МАНУ-Лого.svg|десно|100п|МАНУ]] | group1 = Редовни членови | list1 = * [[Алајдин Абази|Абази]] * [[Газанфер Бајрам|Бајрам]] * [[Абдулменаф Беџети|Беџети]] * [[Вера Битракова - Грозданова|Битракова - Грозданова]] * [[Леонид Грчев|Грчев]] * [[Александар Димовски|А. Димовски]] * [[Дончо Димовски|Д. Димовски]] * [[Драги Ѓоргиев|Ѓоргиев]] * [[Глигор Јовановски|Јовановски]] * [[Владо Камбовски|Камбовски]] * [[Сашко Кедев|Кедев]] * [[Љупчо Коцарев|Коцарев]] * [[Владо Матевски|В. Матевски]] * [[Марјан Марковиќ|Марковиќ]] * [[Митко Маџунков|Маџунков]] * [[Витомир Митевски|Митевски]] * [[Божин Павловски|Б. Павловски]] * [[Гоце Петрески|Петрески]] * [[Ѓорѓи Поп-Атанасов|Поп-Атанасов]] * [[Јордан Поп Јорданов (академик)|Поп-Јорданов]] * [[Нада Поп-Јорданова|Поп-Јорданова]] * [[Живко Попов|Попов]]<small> (''претседател'')</small> * [[Владимир Серафимовски|В. Серафимовски]] * [[Васко Ташковски|Ташковски]] * [[Зузана Тополињска|Тополињска]] * [[Катица Ќулавкова|Ќулавкова]] * [[Влада Урошевиќ|Урошевиќ]] * [[Таки Фити|Фити]] | group2 = Дописни членови | list2 = * [[Венко Андоновски|Андоновски]] * [[Блажо Боев|Боев]] * [[Изет Зеќири|Зеќири]] * [[Веселинка Лаброска|Лаброска]] * [[Лилјана Макаријоска|Макаријоска]] * [[Валентин Мирчески|Мирчески]] * [[Дијана Плашеска-Каранфилска|Плашеска-Каранфилска]] * [[Зоран Хаџи-Велков|Хаџи-Велков]] * [[Сашо Цветковски|Цветковски]] | group3 = Членови надвор<br>од работниот состав | list3 = * [[Клеман-Клод Абу|Абу]] * [[Исак Адижес|Адижес]] * [[Али Алиу|Алиу]] * [[Васа Антуновиќ|Антуновиќ]] * [[Џозеф Бреда|Бреда]] * [[Џејмс Вајсман|Вајсман]] * [[Ристо Василевски|Василевски]] * [[Татјана Вендина|Вендина]] * [[Кајетар Гантар|Гантар]] * [[Рос Геген|Геген]] * [[Жозеф Глигоров|Глигоров]] * [[Михајло Дика|Дика]] * [[Ендрју Дворк|Дворк]] * [[Иван Доровски|Доровски]] * [[Момир Ѓуровиќ|Ѓуровиќ]] * [[Димитар Ефремов|Ефремов]] * [[Радомир Ивановиќ|Ивановиќ]] * [[Екмеледин Ихсаноглу|Ихсаноглу]] * [[Наташа Јоноска|Јоноска]] * [[Горан Калоѓера|Калоѓера]] * [[Хорст Клинкман|Клинкман]] * [[Владимир Костиќ|Костиќ]] * [[Рајнер Иго Петер Коц|Коц]] * [[Златко Крамариќ|Крамариќ]] * [[Кристина Крамер|Крамер]] * [[Јирген Курц|Курц]] * [[Реџеп Мејдани|Мејдани]] * [[Нуло Миниси|Миниси]] * [[Едгар Морен|Морен]] * [[Панче Наумов|Наумов]] * [[Симеон Ока|Ока]] * [[Олексеј Семјонович Онишченко|Онишченко]] * [[Илбер Ортајли|Ортајли]] * [[Сретен Перовиќ|Перовиќ]] * [[Влоѓимјеж Пјанка|Пјанка]] * [[Љубиша Ракиќ|Ракиќ]] * [[Горазд Росоклија|Росоклија]] * [[Ендру Росос|Росос]] * [[Јан Соколовски|Соколовски]] * [[Хари Сривастава|Сривастава]] * [[Гојко Суботиќ|Суботиќ]] * [[Феликс Унгер|Унгер]] * [[Киро Урдин|Урдин]] * [[Виктор Фридман|Фридман]] * [[Шашти Хермансон|Хермансон]] * [[Генаѓ Апанасович Цихун|Цихун]] * [[Андраж Чарни|Чарни]] * [[Илија Чашуле|И. Чашуле]] * [[Сашо Џероски|Џероски]] * [[Ала Генадјевна Шешкен|Шешкен]] * [[Иво Шлаус|Шлаус]] | group4 = Почесни членови | list4 = * [[Омер Калеши|Калеши]] | group5 = Починати членови | list5 = * [[Ристо Аврамовски|Аврамовски]] * [[Блага Алексова|Алексова]] * [[Александар Андреевски|Андреевски]] * [[Петре М. Андреевски|Андреевски]] * [[Стјепан Антољак|Антољак]] * [[Константин Апостолов|Апостолов]] * [[Михајло Апостолски|Апостолски]] * [[Димитар Арсов|Арсов]] * [[Анто Бабиќ|Бабиќ]] * [[Робер Бадентер|Бадентер]] * [[Милан Бартош|Бартош]] * [[Хенрик Батовски|Батовски]] * [[Самуил Борисович Бернштејн|Бернштејн]] * [[Ксенте Богоев|Богоев]] * [[Томо Босанац|Босанац]] * [[Томе Бошевски|Бошевски]] * [[Ѓурѓе Бошковиќ|Бошковиќ]] * [[Далибор Брозовиќ|Брозовиќ]] * [[Јулијан Бромлеј|Бромлеј]] * [[Андре Вајан|Вајан]] * [[Илија Васков|Васков]] * [[Јосип Видмар|Видмар]] * [[Божидар Видоески|Видоески]] * [[Кшиштоф Вроцлавски|Вроцлавски]] * [[Воислав Вузевски|Вузевски]] * [[Милутин Гарашанин|Гарашанин]] * [[Ташко Георгиевски|Георгиевски]] * [[Велибор Глигориќ|Глигориќ]] * [[Збигњев Голомб|Голомб]] * [[Жак Гошрон|Гошрон]] * [[Јордан Грабулоски|Грабулоски]] * [[Цветан Грозданов|Грозданов]] * [[Пенчо Давчев|Давчев]] * [[Реџиналд де Бреј|Де Бреј]] * [[Иван Дејанов|Дејанов]] * [[Евгени Димитров|Димитров]] * [[Богомил Ѓузел|Ѓузел]] * [[Бранислав Ѓурѓев|Ѓурѓев]] * [[Милан Ѓурчинов|Ѓурчинов]] * [[Ханс Ем|Ем]] * [[Ѓорѓи Евремов|Евремов]] * [[Киро З’мбов|З’мбов]] * [[Ратко Јанев|Јанев]] * [[Думитру М. Јон|Јон]] * [[Глигор Каневче|Каневче]] * [[Едвард Кардељ|Кардељ]] * [[Иван Катарџиев|Катарџиев]] * [[Блаже Конески|Конески]] * [[Георги Константиновски|Константиновски]] * [[Владимир Костов|Костов]] * [[Димче Коцо|Коцо]] * [[Љубен Лапе|Лапе]] * [[Љубомир Левчев|Левчев]] * [[Никола Мартиноски|Мартиноски]] * [[Матеја Матевски|М. Матевски]] * [[Александар Матковски|Матковски]] * [[Боро Митриќески|Митриќески]] * [[Драгослав Митриновиќ|Митриновиќ]] * [[Ферид Мурад|Мурад]] * [[Радован Павловски|Р. Павловски]] * [[Борис Патон|Патон]] * [[Момир Поленаковиќ|Поленаковиќ]] * [[Харалампие Поленаковиќ|Поленаковиќ]] * [[Анте Поповски|Поповски]] * [[Блаже Ристовски|Ристовски]] * [[Петар Серафимов|Серафимов]] * [[Томе Серафимовски|Т. Серафимовски]] * [[Паскал Сотировски|Сотировски]] * [[Георги Старделов|Старделов]] * [[Луан Старова|Старова]] * [[Горан Стефановски|Стефановски]] * [[Владо Стругар|Стругар]] * [[Кензо Танге|Танге]] * [[Исак Таџер|Таџер]] * [[Рзван Теодореску|Теодореску]] * [[Јосип Броз Тито|Тито]] * [[Димо Тодоровски|Тодоровски]] * [[Никита Илич Толстој|Толстој]] * [[Никола Узунов|Узунов]] * [[Ѓорѓи Филиповски|Филиповски]] * [[Душан Хаџи|Хаџи]] * [[Александар Христов (академик)|Христов]] * [[Коле Чашуле|К. Чашуле]] * [[Глигор Чемерски|Чемерски]] * [[Ацо Шопов|Шопов]] * [[Бојан Шоптрајанов|Шоптрајанов]] }}<noinclude> {{расклоп}} [[Категорија:Академици на МАНУ|Ψ]] </noinclude> buikafcgl9q3it8g5o1wwhssyjhcufa 5378821 5378817 2025-06-11T06:58:52Z P.Nedelkovski 47736 ажурирање 5378821 wikitext text/x-wiki {{Навкутија | name = МАНУ | title = [[:Категорија:Академици на МАНУ|Академици]] на [[Македонска академија на науките и уметностите|Македонската академија на науките и уметностите]] | listclass = hlist | state = {{{state|}}} | titlestyle = background:#89CFF0 | liststyle = background:#FEFEFA | bodystyle = background:#F5F5DC | groupstyle = background:#F0F8FF | belowstyle = background:#000000 | image = [[Податотека:МАНУ-Лого.svg|десно|100п|МАНУ]] | group1 = Редовни членови | list1 = * [[Алајдин Абази|Абази]] * [[Газанфер Бајрам|Бајрам]] * [[Абдулменаф Беџети|Беџети]] * [[Вера Битракова - Грозданова|Битракова - Грозданова]] * [[Леонид Грчев|Грчев]] * [[Александар Димовски|А. Димовски]] * [[Дончо Димовски|Д. Димовски]] * [[Драги Ѓоргиев|Ѓоргиев]] * [[Глигор Јовановски|Јовановски]] * [[Владо Камбовски|Камбовски]] * [[Сашко Кедев|Кедев]] * [[Љупчо Коцарев|Коцарев]] * [[Владо Матевски|В. Матевски]] * [[Марјан Марковиќ|Марковиќ]] * [[Митко Маџунков|Маџунков]] * [[Витомир Митевски|Митевски]] * [[Божин Павловски|Б. Павловски]] * [[Гоце Петрески|Петрески]] * [[Ѓорѓи Поп-Атанасов|Поп-Атанасов]] * [[Јордан Поп Јорданов (академик)|Поп-Јорданов]] * [[Нада Поп-Јорданова|Поп-Јорданова]] * [[Живко Попов|Попов]]<small> (''претседател'')</small> * [[Владимир Серафимовски|В. Серафимовски]] * [[Васко Ташковски|Ташковски]] * [[Зузана Тополињска|Тополињска]] * [[Катица Ќулавкова|Ќулавкова]] * [[Влада Урошевиќ|Урошевиќ]] * [[Таки Фити|Фити]] | group2 = Дописни членови | list2 = * [[Венко Андоновски|Андоновски]] * [[Блажо Боев|Боев]] * [[Изет Зеќири|Зеќири]] * [[Веселинка Лаброска|Лаброска]] * [[Лилјана Макаријоска|Макаријоска]] * [[Валентин Мирчески|Мирчески]] * [[Дијана Плашеска-Каранфилска|Плашеска-Каранфилска]] * [[Зоран Хаџи-Велков|Хаџи-Велков]] * [[Сашо Цветковски|Цветковски]] | group3 = Членови надвор<br>од работниот состав | list3 = * [[Клеман-Клод Абу|Абу]] * [[Исак Адижес|Адижес]] * [[Али Алиу|Алиу]] * [[Васа Антуновиќ|Антуновиќ]] * [[Џозеф Бреда|Бреда]] * [[Џејмс Вајсман|Вајсман]] * [[Ристо Василевски|Василевски]] * [[Татјана Вендина|Вендина]] * [[Кајетар Гантар|Гантар]] * [[Рос Геген|Геген]] * [[Жозеф Глигоров|Глигоров]] * [[Михајло Дика|Дика]] * [[Ендрју Дворк|Дворк]] * [[Иван Доровски|Доровски]] * [[Момир Ѓуровиќ|Ѓуровиќ]] * [[Димитар Ефремов|Ефремов]] * [[Екмеледин Ихсаноглу|Ихсаноглу]] * [[Наташа Јоноска|Јоноска]] * [[Горан Калоѓера|Калоѓера]] * [[Хорст Клинкман|Клинкман]] * [[Владимир Костиќ|Костиќ]] * [[Рајнер Иго Петер Коц|Коц]] * [[Златко Крамариќ|Крамариќ]] * [[Кристина Крамер|Крамер]] * [[Јирген Курц|Курц]] * [[Реџеп Мејдани|Мејдани]] * [[Нуло Миниси|Миниси]] * [[Едгар Морен|Морен]] * [[Панче Наумов|Наумов]] * [[Симеон Ока|Ока]] * [[Олексеј Семјонович Онишченко|Онишченко]] * [[Илбер Ортајли|Ортајли]] * [[Сретен Перовиќ|Перовиќ]] * [[Влоѓимјеж Пјанка|Пјанка]] * [[Љубиша Ракиќ|Ракиќ]] * [[Горазд Росоклија|Росоклија]] * [[Ендру Росос|Росос]] * [[Јан Соколовски|Соколовски]] * [[Хари Сривастава|Сривастава]] * [[Гојко Суботиќ|Суботиќ]] * [[Феликс Унгер|Унгер]] * [[Киро Урдин|Урдин]] * [[Виктор Фридман|Фридман]] * [[Шашти Хермансон|Хермансон]] * [[Генаѓ Апанасович Цихун|Цихун]] * [[Андраж Чарни|Чарни]] * [[Илија Чашуле|И. Чашуле]] * [[Сашо Џероски|Џероски]] * [[Ала Генадјевна Шешкен|Шешкен]] * [[Иво Шлаус|Шлаус]] | group4 = Почесни членови | list4 = * [[Омер Калеши|Калеши]] | group5 = Починати членови | list5 = * [[Ристо Аврамовски|Аврамовски]] * [[Блага Алексова|Алексова]] * [[Александар Андреевски|Андреевски]] * [[Петре М. Андреевски|Андреевски]] * [[Стјепан Антољак|Антољак]] * [[Константин Апостолов|Апостолов]] * [[Михајло Апостолски|Апостолски]] * [[Димитар Арсов|Арсов]] * [[Анто Бабиќ|Бабиќ]] * [[Робер Бадентер|Бадентер]] * [[Милан Бартош|Бартош]] * [[Хенрик Батовски|Батовски]] * [[Самуил Борисович Бернштејн|Бернштејн]] * [[Ксенте Богоев|Богоев]] * [[Томо Босанац|Босанац]] * [[Томе Бошевски|Бошевски]] * [[Ѓурѓе Бошковиќ|Бошковиќ]] * [[Далибор Брозовиќ|Брозовиќ]] * [[Јулијан Бромлеј|Бромлеј]] * [[Андре Вајан|Вајан]] * [[Илија Васков|Васков]] * [[Јосип Видмар|Видмар]] * [[Божидар Видоески|Видоески]] * [[Кшиштоф Вроцлавски|Вроцлавски]] * [[Воислав Вузевски|Вузевски]] * [[Милутин Гарашанин|Гарашанин]] * [[Ташко Георгиевски|Георгиевски]] * [[Велибор Глигориќ|Глигориќ]] * [[Збигњев Голомб|Голомб]] * [[Жак Гошрон|Гошрон]] * [[Јордан Грабулоски|Грабулоски]] * [[Цветан Грозданов|Грозданов]] * [[Пенчо Давчев|Давчев]] * [[Реџиналд де Бреј|Де Бреј]] * [[Иван Дејанов|Дејанов]] * [[Евгени Димитров|Димитров]] * [[Богомил Ѓузел|Ѓузел]] * [[Бранислав Ѓурѓев|Ѓурѓев]] * [[Милан Ѓурчинов|Ѓурчинов]] * [[Ханс Ем|Ем]] * [[Ѓорѓи Евремов|Евремов]] * [[Киро З’мбов|З’мбов]] * [[Радомир Ивановиќ|Ивановиќ]] * [[Ратко Јанев|Јанев]] * [[Думитру М. Јон|Јон]] * [[Глигор Каневче|Каневче]] * [[Едвард Кардељ|Кардељ]] * [[Иван Катарџиев|Катарџиев]] * [[Блаже Конески|Конески]] * [[Георги Константиновски|Константиновски]] * [[Владимир Костов|Костов]] * [[Димче Коцо|Коцо]] * [[Љубен Лапе|Лапе]] * [[Љубомир Левчев|Левчев]] * [[Никола Мартиноски|Мартиноски]] * [[Матеја Матевски|М. Матевски]] * [[Александар Матковски|Матковски]] * [[Боро Митриќески|Митриќески]] * [[Драгослав Митриновиќ|Митриновиќ]] * [[Ферид Мурад|Мурад]] * [[Радован Павловски|Р. Павловски]] * [[Борис Патон|Патон]] * [[Момир Поленаковиќ|Поленаковиќ]] * [[Харалампие Поленаковиќ|Поленаковиќ]] * [[Анте Поповски|Поповски]] * [[Блаже Ристовски|Ристовски]] * [[Петар Серафимов|Серафимов]] * [[Томе Серафимовски|Т. Серафимовски]] * [[Паскал Сотировски|Сотировски]] * [[Георги Старделов|Старделов]] * [[Луан Старова|Старова]] * [[Горан Стефановски|Стефановски]] * [[Владо Стругар|Стругар]] * [[Кензо Танге|Танге]] * [[Исак Таџер|Таџер]] * [[Рзван Теодореску|Теодореску]] * [[Јосип Броз Тито|Тито]] * [[Димо Тодоровски|Тодоровски]] * [[Никита Илич Толстој|Толстој]] * [[Никола Узунов|Узунов]] * [[Ѓорѓи Филиповски|Филиповски]] * [[Душан Хаџи|Хаџи]] * [[Александар Христов (академик)|Христов]] * [[Коле Чашуле|К. Чашуле]] * [[Глигор Чемерски|Чемерски]] * [[Ацо Шопов|Шопов]] * [[Бојан Шоптрајанов|Шоптрајанов]] }}<noinclude> {{расклоп}} [[Категорија:Академици на МАНУ|Ψ]] </noinclude> kgj3esaqlvk058scct73itww57z6tp7 5378822 5378821 2025-06-11T07:01:21Z P.Nedelkovski 47736 ажурирање 5378822 wikitext text/x-wiki {{Навкутија | name = МАНУ | title = [[:Категорија:Академици на МАНУ|Академици]] на [[Македонска академија на науките и уметностите|Македонската академија на науките и уметностите]] | listclass = hlist | state = {{{state|}}} | titlestyle = background:#89CFF0 | liststyle = background:#FEFEFA | bodystyle = background:#F5F5DC | groupstyle = background:#F0F8FF | belowstyle = background:#000000 | image = [[Податотека:МАНУ-Лого.svg|десно|100п|МАНУ]] | group1 = Редовни членови | list1 = * [[Алајдин Абази|Абази]] * [[Газанфер Бајрам|Бајрам]] * [[Абдулменаф Беџети|Беџети]] * [[Вера Битракова - Грозданова|Битракова - Грозданова]] * [[Леонид Грчев|Грчев]] * [[Александар Димовски|А. Димовски]] * [[Дончо Димовски|Д. Димовски]] * [[Драги Ѓоргиев|Ѓоргиев]] * [[Глигор Јовановски|Јовановски]] * [[Владо Камбовски|Камбовски]] * [[Сашко Кедев|Кедев]] * [[Љупчо Коцарев|Коцарев]] * [[Владо Матевски|В. Матевски]] * [[Марјан Марковиќ|Марковиќ]] * [[Митко Маџунков|Маџунков]] * [[Витомир Митевски|Митевски]] * [[Божин Павловски|Б. Павловски]] * [[Гоце Петрески|Петрески]] * [[Ѓорѓи Поп-Атанасов|Поп-Атанасов]] * [[Јордан Поп Јорданов (академик)|Поп-Јорданов]] * [[Нада Поп-Јорданова|Поп-Јорданова]] * [[Живко Попов|Попов]]<small> (''претседател'')</small> * [[Владимир Серафимовски|В. Серафимовски]] * [[Васко Ташковски|Ташковски]] * [[Зузана Тополињска|Тополињска]] * [[Катица Ќулавкова|Ќулавкова]] * [[Влада Урошевиќ|Урошевиќ]] * [[Таки Фити|Фити]] | group2 = Дописни членови | list2 = * [[Венко Андоновски|Андоновски]] * [[Блажо Боев|Боев]] * [[Изет Зеќири|Зеќири]] * [[Веселинка Лаброска|Лаброска]] * [[Лилјана Макаријоска|Макаријоска]] * [[Валентин Мирчески|Мирчески]] * [[Дијана Плашеска-Каранфилска|Плашеска-Каранфилска]] * [[Зоран Хаџи-Велков|Хаџи-Велков]] * [[Сашо Цветковски|Цветковски]] | group3 = Членови надвор<br>од работниот состав | list3 = * [[Клеман-Клод Абу|Абу]] * [[Исак Адижес|Адижес]] * [[Али Алиу|Алиу]] * [[Васа Антуновиќ|Антуновиќ]] * [[Џозеф Бреда|Бреда]] * [[Џејмс Вајсман|Вајсман]] * [[Ристо Василевски|Василевски]] * [[Татјана Вендина|Вендина]] * [[Кајетар Гантар|Гантар]] * [[Рос Геген|Геген]] * [[Жозеф Глигоров|Глигоров]] * [[Михајло Дика|Дика]] * [[Ендрју Дворк|Дворк]] * [[Иван Доровски|Доровски]] * [[Момир Ѓуровиќ|Ѓуровиќ]] * [[Димитар Ефремов|Ефремов]] * [[Екмеледин Ихсаноглу|Ихсаноглу]] * [[Наташа Јоноска|Јоноска]] * [[Горан Калоѓера|Калоѓера]] * [[Хорст Клинкман|Клинкман]] * [[Владимир Костиќ|Костиќ]] * [[Рајнер Иго Петер Коц|Коц]] * [[Златко Крамариќ|Крамариќ]] * [[Кристина Крамер|Крамер]] * [[Јирген Курц|Курц]] * [[Реџеп Мејдани|Мејдани]] * [[Нуло Миниси|Миниси]] * [[Едгар Морен|Морен]] * [[Панче Наумов|Наумов]] * [[Симеон Ока|Ока]] * [[Олексеј Семјонович Онишченко|Онишченко]] * [[Илбер Ортајли|Ортајли]] * [[Сретен Перовиќ|Перовиќ]] * [[Љубиша Ракиќ|Ракиќ]] * [[Горазд Росоклија|Росоклија]] * [[Ендру Росос|Росос]] * [[Јан Соколовски|Соколовски]] * [[Хари Сривастава|Сривастава]] * [[Гојко Суботиќ|Суботиќ]] * [[Феликс Унгер|Унгер]] * [[Киро Урдин|Урдин]] * [[Виктор Фридман|Фридман]] * [[Шашти Хермансон|Хермансон]] * [[Генаѓ Апанасович Цихун|Цихун]] * [[Андраж Чарни|Чарни]] * [[Илија Чашуле|И. Чашуле]] * [[Сашо Џероски|Џероски]] * [[Ала Генадјевна Шешкен|Шешкен]] * [[Иво Шлаус|Шлаус]] | group4 = Почесни членови | list4 = * [[Омер Калеши|Калеши]] | group5 = Починати членови | list5 = * [[Ристо Аврамовски|Аврамовски]] * [[Блага Алексова|Алексова]] * [[Александар Андреевски|Андреевски]] * [[Петре М. Андреевски|Андреевски]] * [[Стјепан Антољак|Антољак]] * [[Константин Апостолов|Апостолов]] * [[Михајло Апостолски|Апостолски]] * [[Димитар Арсов|Арсов]] * [[Анто Бабиќ|Бабиќ]] * [[Робер Бадентер|Бадентер]] * [[Милан Бартош|Бартош]] * [[Хенрик Батовски|Батовски]] * [[Самуил Борисович Бернштејн|Бернштејн]] * [[Ксенте Богоев|Богоев]] * [[Томо Босанац|Босанац]] * [[Томе Бошевски|Бошевски]] * [[Ѓурѓе Бошковиќ|Бошковиќ]] * [[Далибор Брозовиќ|Брозовиќ]] * [[Јулијан Бромлеј|Бромлеј]] * [[Андре Вајан|Вајан]] * [[Илија Васков|Васков]] * [[Јосип Видмар|Видмар]] * [[Божидар Видоески|Видоески]] * [[Кшиштоф Вроцлавски|Вроцлавски]] * [[Воислав Вузевски|Вузевски]] * [[Милутин Гарашанин|Гарашанин]] * [[Ташко Георгиевски|Георгиевски]] * [[Велибор Глигориќ|Глигориќ]] * [[Збигњев Голомб|Голомб]] * [[Жак Гошрон|Гошрон]] * [[Јордан Грабулоски|Грабулоски]] * [[Цветан Грозданов|Грозданов]] * [[Пенчо Давчев|Давчев]] * [[Реџиналд де Бреј|Де Бреј]] * [[Иван Дејанов|Дејанов]] * [[Евгени Димитров|Димитров]] * [[Богомил Ѓузел|Ѓузел]] * [[Бранислав Ѓурѓев|Ѓурѓев]] * [[Милан Ѓурчинов|Ѓурчинов]] * [[Ханс Ем|Ем]] * [[Ѓорѓи Евремов|Евремов]] * [[Киро З’мбов|З’мбов]] * [[Радомир Ивановиќ|Ивановиќ]] * [[Ратко Јанев|Јанев]] * [[Думитру М. Јон|Јон]] * [[Глигор Каневче|Каневче]] * [[Едвард Кардељ|Кардељ]] * [[Иван Катарџиев|Катарџиев]] * [[Блаже Конески|Конески]] * [[Георги Константиновски|Константиновски]] * [[Владимир Костов|Костов]] * [[Димче Коцо|Коцо]] * [[Љубен Лапе|Лапе]] * [[Љубомир Левчев|Левчев]] * [[Никола Мартиноски|Мартиноски]] * [[Матеја Матевски|М. Матевски]] * [[Александар Матковски|Матковски]] * [[Боро Митриќески|Митриќески]] * [[Драгослав Митриновиќ|Митриновиќ]] * [[Ферид Мурад|Мурад]] * [[Радован Павловски|Р. Павловски]] * [[Борис Патон|Патон]] * [[Влоѓимјеж Пјанка|Пјанка]] * [[Момир Поленаковиќ|Поленаковиќ]] * [[Харалампие Поленаковиќ|Поленаковиќ]] * [[Анте Поповски|Поповски]] * [[Блаже Ристовски|Ристовски]] * [[Петар Серафимов|Серафимов]] * [[Томе Серафимовски|Т. Серафимовски]] * [[Паскал Сотировски|Сотировски]] * [[Георги Старделов|Старделов]] * [[Луан Старова|Старова]] * [[Горан Стефановски|Стефановски]] * [[Владо Стругар|Стругар]] * [[Кензо Танге|Танге]] * [[Исак Таџер|Таџер]] * [[Рзван Теодореску|Теодореску]] * [[Јосип Броз Тито|Тито]] * [[Димо Тодоровски|Тодоровски]] * [[Никита Илич Толстој|Толстој]] * [[Никола Узунов|Узунов]] * [[Ѓорѓи Филиповски|Филиповски]] * [[Душан Хаџи|Хаџи]] * [[Александар Христов (академик)|Христов]] * [[Коле Чашуле|К. Чашуле]] * [[Глигор Чемерски|Чемерски]] * [[Ацо Шопов|Шопов]] * [[Бојан Шоптрајанов|Шоптрајанов]] }}<noinclude> {{расклоп}} [[Категорија:Академици на МАНУ|Ψ]] </noinclude> dskgbt0836qe4e3q2n624g33ltgmsxb 0 1180561 5378836 5323090 2025-06-11T09:26:33Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378836 wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = Капина | image = Blackberries (Rubus fruticosus).jpg | image_width = 280п | regnum = [[Растенија]] | divisio = [[Скриеносеменици]] | ordo = -{[[Rosales]]}- | familia = -{[[Rosaceae]]}- | subfamilia = -{[[Rosoideae]]}- | tribus = -{[[Rubeae]]}- | genus = ''-{[[Rubus]] (малини и капини)}-'' | species = малина | binomial = ''-{Rubus idaeus}-'' | binomial_authority = [[Карл Лине|Linneus]] | synonyms = *''Batidaea'' <small>([[Barthélemy Charles Joseph Dumortier|Dumort.]]) [[Edward Lee Greene|Greene]]</small> |genus_authority = [[Carl Linnaeus|L.]]<ref name="GRIN">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/genus.pl?10574 |title=''Rubus'' L. |work=Germplasm Resources Information Network |publisher=United States Department of Agriculture |date=5 октомври 2007 |accessdate=27 јуни 2010 |archive-date=2009-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090828111032/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/genus.pl?10574 |url-status=dead }}</ref> |type_species = -{''[[Rubus fruticosus]]''}- |type_species_authority = L.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://tropicos.org/Name/40027499 |title=''Rubus'' L. |work=TROPICOS |publisher=Missouri Botanical Garden |accessdate = 27 јуни 2010}}</ref> |synonyms = *''Batidaea'' <small>([[Barthélemy Charles Joseph Dumortier|Dumort.]]) [[Edward Lee Greene|Greene]]</small> * ''Comarobatia'' <small>Greene</small> * ''[[Dalibarda]]'' L. |synonyms_ref=<ref name="GRIN"/><ref>[http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=1&taxon_id=128837 Flora of North America, ''Rubus'' Linnaeus, 1753; Bramble ]</ref> }} {{nutritional value | name = Боровинки, сирови (''Rubus'' spp.) | image = Blackberry (Rubus fruticosus).jpg | caption = {{center|'''Поглед одблизу на капина'''}} | kJ=180 | protein=1.39 g | fat=0.49 g | carbs=9.61 g | fiber=5.3 g | sugars=4.88 g | calcium_mg=29 | iron_mg=0.62 | magnesium_mg=20 | phosphorus_mg=22 | potassium_mg=162 | sodium_mg=1 | zinc_mg=0.53 | manganese_mg=0.646 | vitC_mg=21.0 | thiamin_mg=0.020 | riboflavin_mg=0.026 | niacin_mg=0.646 | pantothenic_mg= | vitB6_mg=0.030 | folate_ug=25 | betacarotene_ug= | vitA_iu=214 | lutein_ug= | vitE_mg=1.17 | vitK_ug=19.8 | water=88 g | source_usda = 1 | note=[https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/173946/nutrients Link to USDA Database entry] }} '''Капина''' е повеќегодишна листопадна полужбунаста [[билка]], која има повеќегодишен [[корен]]ов систем и едногодишни или двогодишни изданоци, и припаѓа на фамилијата рози (-{[[Rosaceae]]}-) на родот ''Rubus''.<ref>{{citation |author=Brouillet, L. |year=2015 |title=Flora of North America North of Mexico |chapter=Rosaceae Jussieu (subfam. Rosoideae) tribe Rubeae Dumortier, Anal. Fam. Pl. 39. 1829 |publisher=Oxford University Press |location=New York, Oxford |editor1=L. Brouillet |editor2=K. Gandhi |editor3=C.L. Howard |editor4=H. Jeude |editor5=R.W. Kiger |editor6=J.B. Phipps |editor7=A.C. Pryor |editor8=H.H. Schmidt |editor9=J.L. Strother |editor10=J.L. Zarucchi |isbn=978-0-19-534029-7 |pages=27–28 |volume=Volume 9: Magnoliophyta: Picramniaceae to Rosaceae }}</ref> == Морфологија == Кореновиот систем е многу разгранет, жилест и достигнува должина до 1 [[метар]]. Главниот коренов систем има капинови садници произведени од [[семе]]. Многу врсти на капини немаат главен корен. Тој е [[Зимзелено растение|зимзелен]] (''[[Rubus laciniatus]]'') додека легнатата сорта има главен корен кој продира длабоко во земјата, ама не формира коренови стебла. Поради длабочината до која продира во земјата, кореновиот систем на капините се одликува по отпорноста на суша. Жбуновите капини во зависност од сортата различно се развива. Може да се развиат на основа на следните одлики: * висок (хималаја) * средно висок (агава) * низок (лукреција) * собрани (агава, ериа) * исправени (кумберланд) * легнати (лукреција) * глатки ластери (бојсен, лукреција) [[Стебло]]то зависно од видот во текот на првите години достигнува должина помеѓу 2 и 4 метри. Во другата година стеблото носи род, а после тоа се суши. Во зависност од сортата стеблото може да биде од микроцрвена до темнозелена боја, како и со бројно тврдо бодликав жбун, ретки и понежни трнови и сорта со стебла без трње. [[Лист]]от е сложен и во зависност од типот и сортата се состои од 3, 5, 7 или 9 листови кои се во јајцест облик, од светлозелена до тамнозелена боја, додека дршките на листовите се воглавно трновити. [[Пупка|Пупките]] се развиваат на жилите (подземни) и на едногодишни стебла. Цветните гранчиња се долги или кратки кои се развиваат во на двогодишите стебла. [[Цвет]]от е хемофродитен (двополен) и средно крупен, кои има [[Толчник (цвет)|толчник]], [[прашник]] и двоен цветен мотач. Цветовите се собрани на цветните гранчиња, кои не се развиваат едновремено. [[Плод]]от на капината претставува збир на затворената семка на чврста ложа и по бојата може да биде темна, мат црна или блескаво црна. == Капината како лек == [[File:Сок од капини.jpg|200px|thumb|right|Природен сок од капина]] Капината крие многу корисни ефекти телото па експертите предвидуваат дека во иднина ова ќе биде едно од популарните овошја. Во медицински цели, од плодовите најчесто се прави вино кое е богато со витамини и минерали и е ефикасно кај анемијата бидејќи го зголемува нивото на [[железо]] во крвта. За да се види вистинскиот резултат од тоа, во текот на месецот треба да се пие дневно 1 дл вино, половина час пред јадење. Покрај крвта, капината го регулира [[Крвен притисок|крвниот притисок]], циркулацијата, помага кај дигестивните проблеми, го зајакнува [[Имунолошки систем|имунолошкиот систем]] и апетитот, го подобрува [[Метаболизам|метаболизмот]]. Поради изобилството на железо, капината е многу важна во исхраната на бремените жени, доилки, деца, тинејџери и луѓето во климактериум. Лисјата на капината се природен лек против дијареја, а од нив се прави чај кој помага кај крварење во стомакот и цревна [[инфламација]] како и хронична иритација на слепото црево. А лекарите ја преппорачуваат и кај [[парадентоза]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://zdravstvo24.mk/2014/07/27/kapinata-lek-za-anemija-krven-pritisok-i-dobar-metabolizam/|title=Капината лек за анемија, крвен притисок и добар метаболизам {{!}} Zdravstvo24|work=zdravstvo24.mk|language=mk-MK|accessdate=2017-09-25}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. Освен плодот на капината, кој се користи за правење [[сок]]ови, [[Мармалад|мармалд]], [[вино]], во колачи, и листот на капината може да се искористи за чај. Младите фиданки и листовите на капината, заедно со фиданките на копривите, [[Јаглики|јагликата]] и шумските јагоди го прават познатиот пролетен чај, кој служи за прочистување на крвта. Смесата од листови на капина со [[мед]] и [[прополис]] отвора апетит и го лечи [[желудник]]от. Како останатото темно овошје, како [[боровинка|боровинките]] и [[грозје]]то, капините содржат биофлавоноиди, кои делуваат како силни [[антиоксиданси]] и го спречуваат создавањето на слободни радикали. Ја зголемуваат апсорбцијата на [[витамин Ц]] и помагаат за зачувување на колагенот. Хранливи вредности на капината: Благите, сочни капини се летен деликатес во северните региони со умерена клима. Како малините, растат на грмушки од фамилијата rosaceae. Растението потекнува од [[Европа]], а денес се одгледува комерцијално од [[Северна Америка]] (особено [[Соединети Американски Држави|САД]]), па сè до [[Сибир]]. Ботанички, растението е повеќегодишна грмушка која припаѓа во фамилијата Rosaceae, од родот Rubus. Научното име на капината е Rubus fruticosus. Во зависност од сортата, грмушката од капините може да се класифицира како исправена, полуисправена или ползечка. Исправениот вид грмушка има трња и се раширува преку [[’ркулци]] од корењата (кои потоа испуштаат ластари) по грмушките, додека на ползечкиот вид грмушка му е потребен шпалир за да може да расте и испушта свежи ластари. Во текот на втората сезона на ластарите се појавуваат бели или розови цветови. Технички, целата дудинка е збир од мали плодови кои се кружно. Секој ситен плод има мала сочна пупка обвиена околу една ситна семка. Капината тежи од 3 до 4 грама и содржи од 80 до 100 ситни плодови<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://srekja.mk/kapina-lek-za-krvta-hrana-za-teloto/|title=Капина - лек за крвта, храна за телото! - Среќа.мк|work=srekja.mk|language=mk-MK|accessdate=2017-09-25|archive-date=2017-12-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20171229091415/http://srekja.mk/kapina-lek-za-krvta-hrana-za-teloto/|url-status=dead}}</ref>. ==Капината како тема во уметноста== * „Лисицата и капината“ — [[басна]] на старогрчкиот баснописец [[Езоп]].<ref>Езоп, ''Басне (по Доситеју Обрадовићу)''. Београд: Просвета, 1963, стр. 56.</ref> * „Берење капини“ — песна на северноирскиот поет [[Шејмас Хини]].<ref>Шејмас Хини, ''Песме''. Београд: Цицеро, Земун: Писмо, Нови Сад: Матица српска, 1993, стр. 9.</ref> *„[[s:Брала мома капини|Брала мома капини]]“ — македонска народна песна ==Галерија== <center> <gallery mode=packed heights=140px> File:Капини.jpg|right|200px|Капини File:Капини во Брајчино.jpg|Капини во село [[Брајчино]] File:Капинки од село Љубојно.jpg|Капинки во село [[Љубојно]] File:Агроекспедиција Тиквешија 02.jpg|Капинки во [[Тиквеш]]ијата </gallery> </center> == Литература == * Станиша А. Пауновић, др Петар Д. Мишић и др Асен С. Станчевић:[https://www.kupindo.com/Poljoprivreda/16974045_JAGODASTO-VOCE-JAGODA-MALINA-CRNA-RIBIZLA-KUPINA „'''Јагодасто воће'''“], НОЛИТ - Београд, 1974. * {{Наведена книга|last1=Проф. др Миладин Шошкић|title=Савремено воћарство|url=http://www.knjizara.com/Savremeno-vocarstvo-Miladin-Soskic-18413|access-date=2017-09-09|archive-date=2017-01-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20170103002633/https://www.knjizara.com/Savremeno-vocarstvo-Miladin-Soskic-18413|url-status=dead}}. * {{Наведена книга |last1=Мратинић Е.|title=Купина|year=1998}} * [http://www.fb.org.rs/upload/content/Tehnologija_proizvodnje_kupine.pdf Технологија производње купине] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160321031245/http://fb.org.rs/upload/content/Tehnologija_proizvodnje_kupine.pdf |date=2016-03-21 }}, Проф. др Радисав Благојевић и Мастер инг. Владимир Божић, Ниш 2012. == Наводи == {{Reflist}} [[Категорија:Овошје]] [[Категорија:Капина (род)]] [[Категорија:Лековити растенија]] 5wjfn2ej3pb41fyi1ff4g9x9thzrz1g 0 1188861 5378775 5374697 2025-06-11T00:22:39Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378775 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Зоран Кардула | image = Зоран Кардула (2021).jpg | alt = <!-- descriptive text for use by speech synthesis (text-to-speech) software --> | caption = Зоран Кардула | birth_name = <!-- only use if different from name --> | birth_date = {{роден на|||1967}} | birth_place = {{роден во|Крушево}}, [[СР Македонија]], [[СФРЈ]] | death_date = <!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (DEATH date then BIRTH date) --> | death_place = | nationality = | other_names = | occupation = графички дизајнер, сликар | years_active = од почетокот на 90^тите | known_for = | notable_works = }} '''Зоран Кардула''' ([[влашки]]: ''Zoran Cardula''; {{роден во|Крушево}}, {{роден на|||1967}}) ― [[Македонија|македонски]] графички дизајнер и [[сликар]] од [[Македонски Власи|влашка]] народност. ==Животопис== Кардула е роден во [[1967]] година во [[Крушево], во влашко семејство. Тој е дипломиран електроинженер кој со графички дизајн се занимавал од 2000^тата па навака, работи како дизајнер во агенцијата „Публицис“ од Скопје, а напоредно тој бил посветен и на сликарство и тоа од почетокот на 90^тите години на [[XX век]]. Досега учествувал на различни конкурси, меѓу кои на конкурс за дизајн на накит за „Swarovski“ и „INYO“, каде бил и финалист. Во ноември [[2017]] година имал изложба на постери на тема „Soviet Neo-Constructivist Propaganda“ во [[Минеаполис]], [[САД]]. Во јануари 2018 година во Рим ја претставил „Изложба без жири“, поставка на 40 негови дела кои биле редизајн на симболите кои ја одбележале социјалистичката ера на поранешна [[Југославија]]. Изложбата била дел од настанот насловен Мондо екс, омаж на големиот европски интелектуалец [[Предраг Матвејевиќ]], по повод една година од неговата смрт.<ref>[https://sdk.mk/index.php/kultura/dizajnerot-zoran-kardula-vo-rim-izlozhi-redizajn-na-eksju-simbolite/ ''ДИЗАЈНЕРОТ ЗОРАН КАРДУЛА ВО РИМ ИЗЛОЖИ РЕДИЗАЈН НА ЕКСЈУ СИМБОЛИТЕ'']</ref> Во [[2017]] година издал и книга, „Гуш и Бац”, која била создадена од зборовите на неговата аутистична ќерка Ерато. Книгата содржи измислени 47 зборови на Ерато, преведени на 19 јазици, како и 47 илустрации на нејзините зборови создадени од 33 креативци.<ref>[http://www.libertas.mk/umetnikot-zoran-kardula-objavi-kniga-so-jazikot-na-negovata-autistichna-kerka-erato/ ''Уметникот Зоран Кардула објави книга со јазикот на неговата аутистична ќерка Ерато'']{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Живее и работи во [[Скопје]]. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == *[https://www.facebook.com/zoran.cardula Профил на] Facebook *[http://trendtwitter.com/ZKardula/ trendtwitter.com]{{Мртва_врска|date=November 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *[https://blog.everest.mk/%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B2%D1%98%D1%83-%D0%B7%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%BD-%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B4%D1%83%D0%BB%D0%B0-%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B8-%D0%B4%D0%B8%D0%B7%D0%B0/ Интервју: Зоран Кардула, дизајнер]{{Мртва_врска|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{рв|Zoran Cardula}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Кардула, Зоран}} [[Категорија:Македонски Власи]] [[Категорија:Македонски сликари]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Луѓе од Крушево]] eekmxxjr1zcrvc5mc7pkre90cgf3xh3 14 1196915 5378730 3721997 2025-06-10T19:08:30Z Dandarmkd 31127 5378730 wikitext text/x-wiki {{престземја|196|5|Македонија}} [[Категорија:Престаноци во 1965 година во Југославија| Македонија]] 8wf5eicexoctth24650cbg7o0okojc0 0 1202638 5378676 5354594 2025-06-10T14:28:01Z Иван Ж 57150 5378676 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Никола Миленковиќ | image = [[File:Nikola Milenković 2018.jpg|220px]] | image_size = Миленковиќ со репрезентацијата на Србија на Светското првенство во 2018 година | caption = | fullname = Никола Миленковиќ | birth_date = {{birth date and age|1997|10|12|df=y}} | birth_place = [[Белград]], [[СР Југославија]]<ref name="srbijafudbal">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.srbijafudbal.com/partizan/milenkovic_n.htm|title=Milenkovic, Nikola|website=srbijafudbal.com|language=sr|accessdate=12 October 2016}}</ref> | nationality = {{flagsport|SRB}} [[Србија]] | height = 1.95 m<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sr.partizan.rs/130069-milenkovic-nikola/|title=Milenković, Nikola|website=FK Partizan official website|language=sr|accessdate=18 April 2016|archive-date=2019-12-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20191217001129/http://www.sr.partizan.rs/130069-milenkovic-nikola/|url-status=dead}}</ref> | position = [[Одбранбен играч (фудбал)|одбранбен играч]] | currentclub = {{Fb team Nottingham Forrest}} | clubnumber = 4 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Partizan}} | years1 = 2015–2017 | clubs1 = {{Fb team Partizan}} | caps1 = 36 | goals1 = 3 | years2 = 2015–2016 | clubs2 = →{{Fb team Teleoptik}} | caps2 = 13 | goals2 = 0 | years3 = 2017–2024 | clubs3 = {{Fb team Fiorentina}} | caps3 = 216 | goals3 = 14 | years4 = 2024- | clubs4 = {{Fb team Nottingham Forrest}} | caps4 = 30 | goals4 = 4 | nationalyears1 = 2015–2016 | nationalteam1 = {{flagsport|SRB}} [[Фудбалска репреентација на Србија под 19 година|Србија 19]] | nationalcaps1 = 3 | nationalgoals1 = 1 | nationalyears2 = 2016 | nationalteam2 = {{flagsport|SRB}} [[Фудбалска репрезентација на Србија под 20 година|Србија 20]] | nationalcaps2 = 1 | nationalgoals2 = 0 | nationalyears3 = 2017– | nationalteam3 = {{flagsport|SRB}} [[Фудблска репрезентација на Србија под 21 година|Србија 21]] | nationalcaps3 = 5 | nationalgoals3 = 0 | nationalyears4 = 2016– | nationalteam4 = {{flagsport|SRB}} [[Фудбалска репрезентација на Србија|Србија]] | nationalcaps4 = 63 | nationalgoals4 = 3 | pcupdate = 20 May 2018 | ntupdate = 17 June 2018 }} '''Никола Миленковиќ''' ([[српски јазик|српски]]: Никола Миленковић), (роден на 12 октомври 1997 година) — [[Срби|српски]] [[фудбалер]], [[Одбранбен играч (фудбал)|играч од одбраната]] на [[ФК Нотингем Форест|Нотингем Форест]] и на [[Фудбалска репрезентација на Србија|српската репрезентација]]. == Клупска кариера == == Наводи == {{наводи}} {{Состав на ФК Фјорентина}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Миленковиќ, Никола}} [[Категорија:Родени во 1997 година]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Фјорентина]] [[Категорија:Фудбалски дефанзивци]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Партизан]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Српски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери во Серија А]] [[Категорија:Луѓе од Белград]] ryb2z9u7hjnavrtl1tkhw3zcnx4zvjs 5378678 5378676 2025-06-10T14:29:42Z Иван Ж 57150 5378678 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Никола Миленковиќ | image = [[File:Nikola Milenković 2018.jpg|220px]] | image_size = Миленковиќ со репрезентацијата на Србија на Светското првенство во 2018 година | caption = | fullname = Никола Миленковиќ | birth_date = {{birth date and age|1997|10|12|df=y}} | birth_place = [[Белград]], [[СР Југославија]]<ref name="srbijafudbal">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.srbijafudbal.com/partizan/milenkovic_n.htm|title=Milenkovic, Nikola|website=srbijafudbal.com|language=sr|accessdate=12 October 2016}}</ref> | nationality = {{flagsport|SRB}} [[Србија]] | height = 1.95 m<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sr.partizan.rs/130069-milenkovic-nikola/|title=Milenković, Nikola|website=FK Partizan official website|language=sr|accessdate=18 April 2016|archive-date=2019-12-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20191217001129/http://www.sr.partizan.rs/130069-milenkovic-nikola/|url-status=dead}}</ref> | position = [[Одбранбен играч (фудбал)|одбранбен играч]] | currentclub = {{Fb team Nottingham Forrest}} | clubnumber = 4 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Partizan}} | years1 = 2015–2017 | clubs1 = {{Fb team Partizan}} | caps1 = 36 | goals1 = 3 | years2 = 2015–2016 | clubs2 = →{{Fb team Teleoptik}} | caps2 = 13 | goals2 = 0 | years3 = 2017–2024 | clubs3 = {{Fb team Fiorentina}} | caps3 = 216 | goals3 = 14 | years4 = 2024- | clubs4 = {{Fb team Nottingham Forrest}} | caps4 = 37 | goals4 = 5 | nationalyears1 = 2015–2016 | nationalteam1 = {{flagsport|SRB}} [[Фудбалска репреентација на Србија под 19 година|Србија 19]] | nationalcaps1 = 3 | nationalgoals1 = 1 | nationalyears2 = 2016 | nationalteam2 = {{flagsport|SRB}} [[Фудбалска репрезентација на Србија под 20 година|Србија 20]] | nationalcaps2 = 1 | nationalgoals2 = 0 | nationalyears3 = 2017– | nationalteam3 = {{flagsport|SRB}} [[Фудблска репрезентација на Србија под 21 година|Србија 21]] | nationalcaps3 = 5 | nationalgoals3 = 0 | nationalyears4 = 2016– | nationalteam4 = {{flagsport|SRB}} [[Фудбалска репрезентација на Србија|Србија]] | nationalcaps4 = 65 | nationalgoals4 = 3 | pcupdate = 09 May 2018 | ntupdate = 10 June 2025 }} '''Никола Миленковиќ''' ([[српски јазик|српски]]: Никола Миленковић), (роден на 12 октомври 1997 година) — [[Срби|српски]] [[фудбалер]], [[Одбранбен играч (фудбал)|играч од одбраната]] на [[ФК Нотингем Форест|Нотингем Форест]] и на [[Фудбалска репрезентација на Србија|српската репрезентација]]. == Клупска кариера == == Наводи == {{наводи}} {{Состав на ФК Фјорентина}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Миленковиќ, Никола}} [[Категорија:Родени во 1997 година]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Фјорентина]] [[Категорија:Фудбалски дефанзивци]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Партизан]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Српски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери во Серија А]] [[Категорија:Луѓе од Белград]] 6qov7q8vrljlj5b6ikcj4e1mcx88mzd 0 1222926 5378718 4577418 2025-06-10T18:24:30Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5378718 wikitext text/x-wiki '''Вупер''' е десна [[притока]] на [[Рајна]] во државата [[Северна Рајна-Вестфалија]], [[Германија]]. Извира во близина на Маринејде во западниот дел на Сауерленд поминува низ планинскиот регион на Бергишс Ланд во округот Берг и влегува во Рајна во [[Леверкузен]], јужно од [[Диселдорф]]. Горниот тек се нарекува "брич". [[Податотека:Brücke_wikipedia.jpg|лево|мини|211x211пкс| Мостот помеѓу Ремшид и Солинген]] На должина од околу 116&nbsp;km, Вупер поминува низ градот [[Вупертал]], каде што железничката пруга се протега 10 километри над реката. Преминува една од највисоките железнички мост во Германија во близина Мунгстен, меѓу Ремшид и Солинген. Неколку километри подолу, замокот Бург се наоѓа на еден рид со поглед на реката. == Хидроенергија == Од 15 век, Вупер и неговите многубројни потоци создале стотици работилници, мелници и фабрики на брегот. Првично, водата се користела за [[белење (платно)|белење]] и перење платно и крпи,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.langerfeld.de/index.php?option=com_content&view=article&id=55&Itemid=68|title=Cloth Bleaching alongside Wupper River|publisher=Municipality of Wuppertal|accessdate=1 January 2011}}</ref> подоцна се користела за напојување на машини или транспортен отпад. На тој начин, Вупер ја олеснува раната индустриска експанзија на [[Вупертал]] (германски за "Вупер долина") во текот на 18, 19 и почетокот на 20 век. Долината на Вупер била еден од првите индустријализирани региони во светот и ги овласти, меѓу другото, [[Рур]] како регион за рударство. [[Податотека:Wuppertal_Schwebebahn_2005.jpg|десно|мини|220x220пкс| Железничката пруга над Вупер во [[Вупертал]] . ]] == Наводи == {{наводи}} {{рв|Wupper}} [[Категорија:Реки во Северна Рајна-Вестфалија]] [[Категорија:Статии со надворешни врски на германски]] [[Категорија:Координати на Википодатоците]] [[Категорија:Притоки на Рајна]] sl8x2er8jal2b4zp96na5tca503l6ja 0 1246066 5378719 4284404 2025-06-10T18:30:37Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5378719 wikitext text/x-wiki '''Марко Крале ја препознава татковата сабја''' ([[српски]]: ''Марко Краљевић познаје очину сабљу'') — српска [[еп]]ска (јуначка) песна. Песната прв ја запишал [[Вук Караџиќ]], кој ја слушнал од [[ајдук]]от [[Тешан Подруговиќ]].<ref>В.Ђ., „Поговор - О певачима“, во: Војислав Ђурић, ''Антологија српских народних јуначких песама''. Београд: Српска књижевна задруга, 2012, стр. 488.</ref> == Содржина == Рано наутро, една Турчинка оди на реката [[Марица]] за да [[белење (платно)|бели платно]]. Наеднаш, водата се заматува и таа здогледува во [[река]]та многу мртви војници. Еден јунак ја моли да му подаде платно за да доплива до брегот и таа го спасува. Непознатиот јунак, тешко ранет и убаво облечен, бара од девојката да го замоли нејзиниот брат Мустафа-[[ага]] да го прими во неговата куќа, а за возврат на двајцата ќе им даде три товари богатство. Девојката ја пренесува молбата и го моли својот брат да го поштеди јунакот, но тој го убива. По некое време, Мустафа-ага ѝ се приклучува на царската [[војска]] при што ја носи [[сабја]]та што ја зел од непознатиот јунак. Крале Марко ја препознава сабјата и го прашува агата како дошла во неговите раце, а Мустафа-ага му ја кажува вистината. Тогаш, Марко го убива агата, а веста за тој настан доаѓа до [[цар]]от. Царот го повикува Марко кај себе, но кога го гледа разлутен, му дава стотина [[дукат]]и, а Марко му кажува зошто е налутен.<ref>Војислав Ђурић, ''Антологија српских народних јуначких песама''. Београд: Српска књижевна задруга, 2012, стр. 171-174.</ref> == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Песни за Крале Марко]] [[Категорија:Српски епски песни]] d3c2vtdjk9vh1dp5zyv7qw6wwybbpmr 0 1250007 5378699 4313410 2025-06-10T15:56:56Z Bojan9Spasovski 91316 5378699 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Le sacre coeur.jpg|мини|Поглед на јужната фасада на Базиликата Сакре-кер на Монмартр]] '''Базиликата на Светото срце''' (на {{lang-fr|Basilique du Sacré-Cœur}}) или '''Сакре-кер''' — [[римокатоличка]] црква и мала базилика во [[Париз]] посветена на [[Пресвето срце|преданоста кон Пресветото срце]] на [[Исус]]. Таа е популарно обележје и e еден од најпосетуваните споменици во Париз. Градбата е сместена на ридот [[Монмартр]]. Базиликата е дизајнирана од францускиот архитект [[Пол Абади]]. Изградбата била започната во 1875 година и завршила во 1914 година. Осветувањето на базиликата се случило во 1919 година, по завршувањето на [[Првата светска војна]]. {{Архитектура-никулец}} 7kk8rdpx3xh1uh7s03m2k5lep3uo2qu 5378700 5378699 2025-06-10T15:58:43Z Bojan9Spasovski 91316 5378700 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Le sacre coeur.jpg|мини|Поглед на јужната фасада на Базиликата Сакре-кер на Монмартр]] '''Базилика на Светото срце''' (на {{lang-fr|Basilique du Sacré-Cœur}}) или '''Сакре-кер''' — [[римокатоличка]] црква и мала базилика во [[Париз]] посветена на [[Пресвето срце|преданоста кон Пресветото срце]] на [[Исус]]. Таа е популарно обележје и e еден од најпосетуваните споменици во Париз. Градбата е сместена на ридот [[Монмартр]]. Базиликата е дизајнирана од францускиот архитект [[Пол Абади]]. Изградбата била започната во 1875 година и завршила во 1914 година. Осветувањето на базиликата се случило во 1919 година, по завршувањето на [[Првата светска војна]]. {{Архитектура-никулец}} 66oryu0mxu87jfmubzbvqmhoy2mj74q 0 1252026 5378841 5281184 2025-06-11T10:12:12Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378841 wikitext text/x-wiki '''Карин Ауривилиус''' (1920-1982) била [[Швеѓани|шведска]] хемичарка и кристалограф.<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.mindat.org/min-26525.html|title=Aurivilliusite: Mineral information, data and localities.|last=|date=|year=|publisher=|pages=|language=|format=|archive-url=|archive-date=|accessdate=|quote=}}</ref><ref name=":1">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.mineralienatlas.de/lexikon/index.php/MineralData?lang=de&mineral=Aurivilliusit|title=Mineralienatlas - Fossilienatlas|last=|date=|year=|publisher=|pages=|language=de|format=|archive-url=|archive-date=|accessdate=|quote=}}</ref><ref>{{Наведување|title=World Directory of Crystallographers and of Other Scientists Employing Crystallographic Methods|publisher=International Union of Crystallography|date=1977|url=https://books.google.com/books?id=eYMcAQAAMAAJ&q=Karin+aurivillius+crystallographers&dq=Karin+aurivillius+crystallographers|access-date=2020-09-24}}</ref> Таа ги утврдила [[Кристална структура|кристалните структури]] на многу [[Жива|соединенија на живата]] .<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://actachemscand.org/author.php?aid=757|title=Acta Chemica Scandinavica|last=|date=|year=|publisher=|pages=|language=en|format=|archive-url=https://web.archive.org/web/20201009140114/http://actachemscand.org/author.php?aid=757|archive-date=2020-10-09|accessdate=|quote=|url-status=dead}}</ref> == Награди == Минералот ауривилиузит го добил името по неа.<ref name=":0"/><ref name=":1"/> == Наводи == <references /> [[Категорија:Шведски хемичари]] [[Категорија:Починати во 1982 година]] [[Категорија:Родени во 1920 година]] 71ynck76d3hp7g2gb0skc2g8h57fh3t 0 1253838 5378666 5356720 2025-06-10T13:47:40Z Marco Mitrovich 114460 5378666 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Туларска_бања.jpg|мини|Туларска бања]] '''Туларска бања''' е бања која го носи името по селото [Туларе (Медвеѓа)|Туларе]] и се наоѓа на 15 западно од Сијаринска бања во Јабланичкиот управен округ на [[Јужна Србија|југ на Србија]]. == Географска положба и релјеф == Туларска бања се наоѓа во општина [[Медвеѓа]] во Јабланичкиот округ на југ на Србија. Се развила во мало проширување на долината на Трупалска река, притока на реката Јабланица, на надморска височина од 570 метри. Лесно е пристапна бидејќи се наоѓа покрај патот [[Белград]] - [[Приштина]]. Од [[Лесковац]] е оддалечено 63 км, од Медвеѓа 10 км и од [[Приштина]] 60 км. Јужно од бањата се издига планината Гољак, висока 1.181 метри.<ref name="станковић2009">{{Наведена книга|title=Бање Србије|last=Станковић|first=Стеван М.|publisher=завод за уџбенике|year=2009|isbn=978-86-17-16455-1|location=Београд|pages=}}</ref> == Име и минато == Туларска бања го носи називот по селото Туларе. На планинските височини Мркоњ и Брајински врв има остатоци од стари утврдувања па се заклучува дека термоминералната вода ја користеле Римјаните, затоа што на овие простори постојал знаменитиот град, престолнина на царот [[Јустинијан I|Јустинијан]] во периодот од 527-565 година познат по називот [[Јустинијана Прима|Царичин град]] (), денес заштитен со закон. Во средниот век, ова билопозната рударски крај со манастир. == Геолошки состав == Околината на Тулар е изградена од вулкански карпи кои припаѓаат на Раданскиот андезитски комплекс. == Минерални извори == [[Податотека:Кисела_вода_у_Туларској_бањи.jpg|мини|233x233пкс| Кисела вода во Туларска бања]] Во Туларска бања постојат неколку извори. Водата се појавува од разбиено извориште, кое е условено од расед. Истражувајќи го Лецкиот андезитски, геолозите утврдиле дека изворите во Туларска бања се појавуваат во источниот дел на пространа вулканско-тектонска структура, која, меѓу другото, е претставена со голема палеовулканска калдера. Кисела вода од пет извори е каптирана во чешма, над која е подигната настрешница. Каптажата на киселата вода извршена во собирниот резервоар непосредно над зградата со настрешница. Но, во резервоарот доаѓа и обична вода, која ја деминерализира лекувитата и и ја намалува температурата. Изворите на кисела вода даваат околу 9000 литри за 24 часа. Температурата на минералната вода е постојана и изнесува 15 степени. Во зима не мрзне, ниту се одржува снегот околу изворот. Најсилниот извор наод втората група на термо-минералните извори на бањата е примитивно каптиран. Тоа е солен извор, покрај кој се наоѓа уште еден извор на минерална вода со белузлава боја (боја на вар). Покрај минералните извори, тука се поставени и неколку хидрогеолошки дупнатини. Од едната од нив, изведена во 1970 година, се појавил 1 литар вода во секунда, чија температура е 19,5 степени.<ref name="станковић2009"/> == Минерален состав на водата == Анализа на вода на Туларска бања, која ја извршил Марко Т. Леко, посочила дека станува збор за муријатиечн кисељак со зголемена содржина на [[натриум]], [[калциум]], [[хлор]] и слободна [[јаглеродна киселина]]. Подоцнежните анализи укажале на блага природна радиоактивност која потекнува од [[радон]] и [[радиум]] . В. Вујановиќ и М. Теофиловиќ констатираат дека минералната вода се одликува со значителна содржина на хидрокарбонати, сулфати, хлор, калциум, натриум и бромна киселина, кои се вбројуваат во најголо меѓу водите со вулканско потекло во Србија. Значителни се и количините на магнезиум и силициум диоксид, како и зголемената содржина на железо, литиум, цезиум и стронциум, што е важно за терапијата.<ref name="станковић2009"/> == Туризам и искористеност на водата == Лековитите води на Туларска бања не се доволно искористени. Нема модерни медицински и туристички угостителски објекти. Месното население ја користи вода за самоиницијативно лекување на заболувања на органите за варење, нарушувања на метаболизмот, анемични состојби и нервни заболувања. [[Податотека:Туризам_у_Туларској_бањи.jpg|мини|Туризам во Туларска бања]] == Галерија == <gallery> Податотека:Tularska spa 01.jpg|Гејзер. Податотека:Tularska spa 02.jpg|Гејзер. Податотека:Tularska spa 04.jpg|Гејзер. Податотека:Tularska spa 08.jpg|Гејзер. </gallery> == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == {{Портал|Србија}} * http://banjeusrbiji.net/ * http://www.tomedvedja.org.rs/ [[Категорија:Медвеѓа]] [[Категорија:Бањи]] bdgag2ftnse12b4u3p5caxm30j1gcgt 5378667 5378666 2025-06-10T13:49:10Z Marco Mitrovich 114460 5378667 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Туларска_бања.jpg|мини|Туларска бања]] '''Туларска бања''' е бања која го носи името по селото [[Туларе (Медвеѓа)|Туларе]] и се наоѓа на 15 западно од Сијаринска бања во Јабланичкиот управен округ на [[Јужна Србија|југ на Србија]]. == Географска положба и релјеф == Туларска бања се наоѓа во општина [[Медвеѓа]] во Јабланичкиот округ на југ на Србија. Се развила во мало проширување на долината на Трупалска река, притока на реката Јабланица, на надморска височина од 570 метри. Лесно е пристапна бидејќи се наоѓа покрај патот [[Белград]] - [[Приштина]]. Од [[Лесковац]] е оддалечено 63 км, од Медвеѓа 10 км и од [[Приштина]] 60 км. Јужно од бањата се издига планината Гољак, висока 1.181 метри.<ref name="станковић2009">{{Наведена книга|title=Бање Србије|last=Станковић|first=Стеван М.|publisher=завод за уџбенике|year=2009|isbn=978-86-17-16455-1|location=Београд|pages=}}</ref> == Име и минато == Туларска бања го носи називот по селото Туларе. На планинските височини Мркоњ и Брајински врв има остатоци од стари утврдувања па се заклучува дека термоминералната вода ја користеле Римјаните, затоа што на овие простори постојал знаменитиот град, престолнина на царот [[Јустинијан I|Јустинијан]] во периодот од 527-565 година познат по називот [[Јустинијана Прима|Царичин град]] (), денес заштитен со закон. Во средниот век, ова билопозната рударски крај со манастир. == Геолошки состав == Околината на Тулар е изградена од вулкански карпи кои припаѓаат на Раданскиот андезитски комплекс. == Минерални извори == [[Податотека:Кисела_вода_у_Туларској_бањи.jpg|мини|233x233пкс| Кисела вода во Туларска бања]] Во Туларска бања постојат неколку извори. Водата се појавува од разбиено извориште, кое е условено од расед. Истражувајќи го Лецкиот андезитски, геолозите утврдиле дека изворите во Туларска бања се појавуваат во источниот дел на пространа вулканско-тектонска структура, која, меѓу другото, е претставена со голема палеовулканска калдера. Кисела вода од пет извори е каптирана во чешма, над која е подигната настрешница. Каптажата на киселата вода извршена во собирниот резервоар непосредно над зградата со настрешница. Но, во резервоарот доаѓа и обична вода, која ја деминерализира лекувитата и и ја намалува температурата. Изворите на кисела вода даваат околу 9000 литри за 24 часа. Температурата на минералната вода е постојана и изнесува 15 степени. Во зима не мрзне, ниту се одржува снегот околу изворот. Најсилниот извор наод втората група на термо-минералните извори на бањата е примитивно каптиран. Тоа е солен извор, покрај кој се наоѓа уште еден извор на минерална вода со белузлава боја (боја на вар). Покрај минералните извори, тука се поставени и неколку хидрогеолошки дупнатини. Од едната од нив, изведена во 1970 година, се појавил 1 литар вода во секунда, чија температура е 19,5 степени.<ref name="станковић2009"/> == Минерален состав на водата == Анализа на вода на Туларска бања, која ја извршил Марко Т. Леко, посочила дека станува збор за муријатиечн кисељак со зголемена содржина на [[натриум]], [[калциум]], [[хлор]] и слободна [[јаглеродна киселина]]. Подоцнежните анализи укажале на блага природна радиоактивност која потекнува од [[радон]] и [[радиум]] . В. Вујановиќ и М. Теофиловиќ констатираат дека минералната вода се одликува со значителна содржина на хидрокарбонати, сулфати, хлор, калциум, натриум и бромна киселина, кои се вбројуваат во најголо меѓу водите со вулканско потекло во Србија. Значителни се и количините на магнезиум и силициум диоксид, како и зголемената содржина на железо, литиум, цезиум и стронциум, што е важно за терапијата.<ref name="станковић2009"/> == Туризам и искористеност на водата == Лековитите води на Туларска бања не се доволно искористени. Нема модерни медицински и туристички угостителски објекти. Месното население ја користи вода за самоиницијативно лекување на заболувања на органите за варење, нарушувања на метаболизмот, анемични состојби и нервни заболувања. [[Податотека:Туризам_у_Туларској_бањи.jpg|мини|Туризам во Туларска бања]] == Галерија == <gallery> Податотека:Tularska spa 01.jpg|Гејзер. Податотека:Tularska spa 02.jpg|Гејзер. Податотека:Tularska spa 04.jpg|Гејзер. Податотека:Tularska spa 08.jpg|Гејзер. </gallery> == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == {{Портал|Србија}} * http://banjeusrbiji.net/ * http://www.tomedvedja.org.rs/ [[Категорија:Медвеѓа]] [[Категорија:Бањи во Србија]] 8z3t886f0cuyweba9twfkdrkpb533y6 0 1254181 5378703 5184312 2025-06-10T16:10:05Z P.Nedelkovski 47736 ситна поправка 5378703 wikitext text/x-wiki {{Infobox song | name = Билјана платно белеше | cover =Biljana platno beleshe-Ohrid.jpg | alt = | type = | artist = | album = | EP = | language = [[македонски јазик|македонски]] | written = | published = | released = | format = | recorded = | studio = | venue = | genre = [[македонска народна музика]] | length = | label = | writer = | composer = непознат, со разни<br>современи аранжмани | lyricist = | producer = | prev_title = | prev_year = | title = | next_title = | next_year = }} {{Закосен наслов}}'''Билјана платно белеше''' — македонска романтична [[песна]] за љубовта и убавината.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ohridnews.com/bil-ana-izvorite-pesnata/|title=БилјанА, ИзвориТЕ, ПЕСНАТА|last=Јузмески|first=Мишо|date=2018|work=Ohridnews|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=}}</ref> Оваа народна песна е и главна тема на Десеттата ракатка (Песни од Охрид)<ref>''[https://www.youtube.com/watch?v=yjPL-Q7-_ZI Hor Radio Televizije Beograd - Deseta rukovet]'' (2015) од [[Стеван Мокрањац|Стеван Стојановиќ Мокрањец]]</ref> на [[Стеван Мокрањац|Стеван Стојановиќ Мокрањец]], најголемиот српски композитор на преминот од 19 во 20 век. ==Опис== Песната опишува настан од „охридските извори“, а Билјана би можела да биде секоја млада девојка која таму си го белела платното. Одењето до најблискиот извор било секојдневна обврска за секоја жена кога водата била подалеку од домашното огниште. Притоа мора да се има предвид дека значаен дел од социјалниот живот на месното население се одвивал околу изворите; таму се раѓале многу познанства и љубовни приказни. Другиот клучен лик во песната е млад винар. Тој во љубовната драма зазема пасивен став, оставајќи дијалогот да се одвива помеѓу Билјана и другите винари, додека сиот свој интерес кон девојката го покажува со притаено набљудување. Наспроти сета негова ненаметливост, младиот винар ја претставува оската околу која се врти целокупното дејство во љубовната драма. За него дознаваме уште дека припаѓа на група винари кои во песната се опишани како „белограѓани“! ==Стихови== Светската слава на Билјанините извори се должи пред сè на легендата за убавата охриѓанка од народната песна „Билјана платно белеше“: {{Quote|text=''<center>Билјана платно белеше<br/>на охридските извори.<br/>Оздола идат винари,<br/>винари белограѓани.<br/>'' ''Винари белограѓани,<br/>кротко терајте карванот,<br/>да не ми платно згазите,<br/>платното ми е даровно.<br/>'' ''Билјано моме убаво,<br/>ако ти платно згазиме,<br/>со вино ќе го платиме,<br/>ем бела лута ракија.<br/>'' ''Не ви сакам виното,<br/>тук’ ви го сакам момчето,<br/>што напред води карванот<br/>што фесче носит над око.<br/>Што фесче носит над око<br/>и мене гледат под око.<br/>'' ''Билјано, моме убаво,<br/>момчето ни е свршено.<br/>За него вино носиме,<br/>в’ недела ќе го жениме.<br/>'' ''Да би го вода однела<br/>и мене ми го донела,<br/>да би го змија к’снала<br/>со мојве долни запчиња.</center>''}} Оваа е најпознатата варијанта на песната од која вообичаено се пеат само првите 18 стихови. Постојат уште многу други пократки и подолги варијанти со сличен текст. == Наводи == [[Категорија:Македонски народни песни]] ciosqll5hs0vzg05joy2kk8632idzk3 5378721 5378703 2025-06-10T18:34:07Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5378721 wikitext text/x-wiki {{Infobox song | name = Билјана платно белеше | cover =Biljana platno beleshe-Ohrid.jpg | alt = | type = | artist = | album = | EP = | language = [[македонски јазик|македонски]] | written = | published = | released = | format = | recorded = | studio = | venue = | genre = [[македонска народна музика]] | length = | label = | writer = | composer = непознат, со разни<br>современи аранжмани | lyricist = | producer = | prev_title = | prev_year = | title = | next_title = | next_year = }} {{Закосен наслов}}'''Билјана платно белеше''' — македонска романтична [[песна]] за љубовта и убавината.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ohridnews.com/bil-ana-izvorite-pesnata/|title=БилјанА, ИзвориТЕ, ПЕСНАТА|last=Јузмески|first=Мишо|date=2018|work=Ohridnews|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=}}</ref> Оваа народна песна е и главна тема на Десеттата ракатка (Песни од Охрид)<ref>''[https://www.youtube.com/watch?v=yjPL-Q7-_ZI Hor Radio Televizije Beograd - Deseta rukovet]'' (2015) од [[Стеван Мокрањац|Стеван Стојановиќ Мокрањец]]</ref> на [[Стеван Мокрањац|Стеван Стојановиќ Мокрањец]], најголемиот српски композитор на преминот од 19 во 20 век. ==Опис== Песната опишува настан од „охридските извори“, а Билјана би можела да биде секоја млада девојка која таму си го [[белење (платно)|белела платното]]. Одењето до најблискиот извор било секојдневна обврска за секоја жена кога водата била подалеку од домашното огниште. Притоа мора да се има предвид дека значаен дел од социјалниот живот на месното население се одвивал околу изворите; таму се раѓале многу познанства и љубовни приказни. Другиот клучен лик во песната е млад винар. Тој во љубовната драма зазема пасивен став, оставајќи дијалогот да се одвива помеѓу Билјана и другите винари, додека сиот свој интерес кон девојката го покажува со притаено набљудување. Наспроти сета негова ненаметливост, младиот винар ја претставува оската околу која се врти целокупното дејство во љубовната драма. За него дознаваме уште дека припаѓа на група винари кои во песната се опишани како „белограѓани“! ==Стихови== Светската слава на Билјанините извори се должи пред сè на легендата за убавата охриѓанка од народната песна „Билјана платно белеше“: {{Quote|text=''<center>Билјана платно белеше<br/>на охридските извори.<br/>Оздола идат винари,<br/>винари белограѓани.<br/>'' ''Винари белограѓани,<br/>кротко терајте карванот,<br/>да не ми платно згазите,<br/>платното ми е даровно.<br/>'' ''Билјано моме убаво,<br/>ако ти платно згазиме,<br/>со вино ќе го платиме,<br/>ем бела лута ракија.<br/>'' ''Не ви сакам виното,<br/>тук’ ви го сакам момчето,<br/>што напред води карванот<br/>што фесче носит над око.<br/>Што фесче носит над око<br/>и мене гледат под око.<br/>'' ''Билјано, моме убаво,<br/>момчето ни е свршено.<br/>За него вино носиме,<br/>в’ недела ќе го жениме.<br/>'' ''Да би го вода однела<br/>и мене ми го донела,<br/>да би го змија к’снала<br/>со мојве долни запчиња.</center>''}} Оваа е најпознатата варијанта на песната од која вообичаено се пеат само првите 18 стихови. Постојат уште многу други пократки и подолги варијанти со сличен текст. == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Македонски народни песни]] jttbajzyjbqainqsyl0kadlu4sdtumy 0 1260437 5378781 5255406 2025-06-11T02:57:56Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378781 wikitext text/x-wiki {{Infobox university | name = Империјална академија уметности | native_name = Императорская Академия художеств | native_name_lang = | image = Imperial Academy of Arts.jpg | image_alt = 320px | caption = Главната зграда на академијата | type = Империјална Академија на уметностите на Руската Империја | established = 1757 | closed = 1917 | founder = [[Иван Шувалов]] | city = [[Санкт Петербург]] | country = [[Руска Империја]] {{Commons category|Academy of Arts (Saint Petersburg)}} }} {{multiple image | align = | image1 = Ivan Shuvalov by F.Rokotov (1760, Hermitage).jpg | width1 = 160 | alt1 = | caption1 = | image2 = Levitsky kokrinov.jpg | width2 = 150 | alt2 = | caption2 = | footer = <center> Основачи на академијата, Иван Шувалов и Александар Кокоринов</center> }} '''Империјална академија на уметностите''' (руски: Императорская Академия художеств) во [[Санкт Петербург]], неформално позната како ''Санкт Петербуршка академија на уметностите'', основана е во [[1757]] година од страна на основачот на Империјалниот Московски Универзитет Иван Шувалов под името ''Академија на три најплеменити уметности''. [[Катерина Велика]] го преименувала во Империјална академија на уметностите и започнала нова зграда, завршена 25 години подоцна, во [[1789]] година покрај [[Нева]]. Академијата го промовирала неокласичниот стил и техника, и ги испратила своите перспективни студенти во европските метрополи за понатамошни студии. Формално била укината во [[1918]] година по Руската револуција, а потоа академијата била преименувана неколку пати. Во 1947 година, националната институција била преместена во Москва, а голем дел од нејзината уметничка колекција бил преместенаво [[Ермитаж]]. Зградата во Ленинград била посветена на Ленинградскиот институт за сликарство, скулптура и архитектура на Илија Репин, именуван по еден од најистакнатите руски реалисти. Од [[1991]] година наречен е „Санктпетербуршки институт за сликарство, скулптура и архитектура“. {{double image|right|Ivan Shuvalov by F.Rokotov (1760, Hermitage).jpg|130|Levitsky kokrinov.jpg|120|<center><small>Оснивачи Академије — Шувалов и Кокоринов</small></center>}} == Царска Русија == Академијата се наоѓала во палатата Шувалов на улицата Садова. Во 1764 година, Катерин Велика ја преименувала палатата во Царската академија на уметности и нарачала од својот прв ректор Александар Кокоринов да дизајнира нова зграда. Биле потребни 25 години да се заврши неокласичната зграда, која била отворена во [[1789]] година. Исто така пред зградата дизајнирано е пристаниште, со скалила кон Нева, украсено со две сфинги стари 3000 години, кои биле пренесени од [[Египет]]. Иван Бетској ја реорганизирал академијата во владин оддел; тој ги надгледувал прашањата што се однесувале на уметностите низ целата земја, дистрибуирал порачки и доделувал чинови на уметници. Академијата енергично ги промовирала принципите на [[Неокласицизам|неокласицизмот]] испраќајќи ги најважните руски сликари во странство да ги научат античките и ренесансните стилови на Италија и Франција. Таа исто така имаше своја голема колекција на уметнички дела наменети за учење и копирање на истите. Во средината на 19 век, академизмот обука на персоналот, под силно влијание на доктрините на Доминик Ингрес, беше предизвикана од помладата генерација руски уметници кои ја потврдија својата слобода на сликање во реалистичен стил. Поддржувачите на ова движење станаа познати како [[передвижници]]. Предводени од Иван Крамској, тие јавно ја прекинаа соработката со Академијата и организираа свои изложби, кои патуваа од град во град низ цела Русија. [[Иљја Рјепин]], [[Михаил Врубељ]] и некои други сликари сепак сметале дека обуката на академијата е неопходна за развој на основните професионални и технички вештини. === Виша школа на уметности === Во 1893 година, Царската академија на уметностите била поделена на самата Академија на уметностите, која била задолжена за целата уметничка работа во Руската Империја и Вишата уметничка школа на Академијата за уметности, која се занимавала само со академски работи. Иницијатор на реформата биле потпретседателот на Академијата, грофот Иван Иванович Толстој. Повелба, одобрена на крајот [[1893]] година, ја поделила поранешната академија на две институции: * Самата академија, државна институција за одржување, развој и ширење на уметноста во Русија. * Образовна институција: Виша уметничка школа на Академијата со која раководи „Совет на професори“ со ректор на чело. И двете институции биле сместени во [[Санкт Петербург]] во зградата на Академијата на уметности. Наместо стари професори, [[передвижници]] уметниците беа поканети на наставни места во Вишата уметничка школа. Студиската програма во Вишото училиште значително се промени: основан е институт на професори и се воспоставуваат слободни теми за тестови за натпреварување. На Академијата дојдоа нови професори, меѓу кои се издвојува [[Иљја Рјепин]]. Славните уметници ги викале професорите како би ги оддржале работилниците: Владимир Маковски, [[Иван Шишкин]], Архип Куинџи, Алексеј Кившенко. Подоцна дошле: Александар Киселиов, Дмитриј Кардовски, Николај Дубовски, Николај Самокиш, Василиј Мате. [[Податотека:Jacobi InaguarationofAcademy.jpg|320п|мини|десно|''Инаугурација на Академијата'']] [[Податотека:khudozhestva.jpg|мини|320п|десно| ''Античка галерија во Академијата'' (1836)]] [[Податотека:Sphinxes.jpg|мини|320п|десно|''Сфинги покрај брегот на реката Нева пред Санктпетербуршката академија на уметностите'' (1835)]] == Натпреварувања == [[Податотека:Gold Medal of the Imperial Academy of Arts.jpg|мини|десно|175п|<center><small>Златен медал на Академијата</small></center>]] Големиот златен медал, кој се доделувал на странски државјанин, бил доделен на натпревар на кој на најталентираните дипломци на Академијата им било дозволено да ги завршат студиите. Доделувани се и мали златни медали на Академијата „За успех во цртањето“. Дипломираните студенти кои го добиле Големиот златен медал останувале на Академијата за уметности уште една година; им била дадена посебна работилница, материјали за работа и паричен надоместок. Оние кои биле примени на конкурсот, билеа должни да ја завршат програмата, да нацртаат слика според програмата (креативна задача), која претходно била одобрена од Советот на Академијата на уметностите. Задачата, најчесто на историска тема, била направена на таков начин што учесникот ги покажувал сите професионални вештини и знаења што ги совладал за време на студиите. == Советски Сојуз == По [[Руска револуција|Руската револуција]] во [[1917]] година, Царската академија претрпела низа трансформации. Формално била укината во 1918 година, а на нејзиноо место било создадено студиото за бесплатно уметничко образование од Санкт Петербург (Пегоскума); Преименувано е во „Петроград Свомас“ во 1919 година, во „Државното студио за уметност и образование на Петроград на реконструираната академија на уметностите“ 1921, „Вутемас“ 1928, „Институт за пролетерска уметност“ 1930, „Руска академија на уметност“ 1933 и „Академија за уметности на Советски Сојуз“ 1947 година. Откако Академијата била преместена во Москва таа година, зградата во тогашниот Ленинград билае преименувана во „Институт за сликарство, скулптура и архитектура Илија Репин Ленинград“. Националната академија останала во Москва. Во 1991 година била преименувана во „Руска академија на уметностите“. Колекцијата уметнички дела на старата академија, која ги опфаќала главните дела на [[Николас Пусин]], [[Жак-Луј Дејвид]] и Ингрес, билеа пренесени во [[Ермитаж]]. За време на Советскиот Сојуз, академиите биле ослободени од плаќање школарина, затоа што биле финансирани од владата, но приемот биле многу конкурентен. Со само дваесеттина места на располагање и илјадници кандидати, запишувањето било тешко. == Академијата денес == Седиштето на Руската академија на уметностите е во Москва од 1947 година. Нејзин сегашен претседател е [[Зураб Церетели]], а негов потпретседател е Таир Салахов. Историската зграда на Нева во Санкт Петербург се користи за Институтот за уметност „Рјепин“, целосно име: „Иљја Репин, Санкт Петербург, Државен академски институт за сликарство, скулптура и архитектура "', во чест на еден од неговите познати алумни. Исто така се нарекува Државна академија за ликовни уметности, скулптури и архитектура.<ref>[http://www.artsacademy.ru/ Санкт-Петербургский Государственный Академический Институт Живописи, Скульптуры и Архитектуры имени И. Е. Репина при Российской Академии Художеств<!-- Botovski generisani naziv -->]</ref>. == Наводи == {{reflist}} == Литература == * ''Sergei V. Ivanov. Unknown Socialist Realism. The Leningrad School.'' - Saint Petersburg: NP-Print Edition. {{page|year=2007|isbn=978-5-901724-21-7|pages=447}}. {{page|year=|isbn=978-5-901724-21-7|pages=}}. * {{наведена книга| ref=harv|last=Кондаков|first=С. Н.| chapter = | chapter-url = | format = | url = | title = Юбилейный справочник Императорской Академии художеств. 1764-1914 | orig-year=| agency = | edition = |location= |year=1915|publisher= |at= |volume= 1 |issue = | page = __ | series = | language= ru | ref = Directory of the Imperial Academy of Arts}} * {{наведена книга| ref=harv|last=Кондаков|first=С. Н.| chapter = | chapter-url = | format = | url = | title = Юбилейный справочник Императорской Академии художеств. 1764-1914 | orig-year=| agency = | edition = |location= |year=1915|publisher= |at= |volume= 2 |issue = | page = __ | series = | language= ru | ref = List of Russian artists to the anniversary reference book of the Imperial Academy of Arts}} == Надворешни врски == * {{cite web|url=http://www.artsacademy.ru/|title=Санкт-Петербургская академия художеств &#124; Институт имени И. Е. Репина|publisher=artsacademy.ru}} * [https://web.archive.org/web/20171120215928/http://artinrussia.org/leningrad-school/ The Leningrad School (En)] * [http://en.rah.ru/ Russian Academy of Arts] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110519200751/http://en.rah.ru/ |date=2011-05-19 }} * [http://www.artroots.com/ra/index.html The St. Petersburg State Academic Institute of Fine Arts] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20220119172343/http://artroots.com/ra/index.html |date=2022-01-19 }} * [http://www.leningradartist.com/outline.htm ''Sergei V. Ivanov''. The Leningrad School of painting. Historical outline] {{Commonscat|Academy of Arts (Saint Petersburg)}} [[Категорија:Санкт Петербург]] [[Категорија:Империјална академија на уметностите| ]] [[Категорија:Згради и градби во Русија]] a1cg928n5t8et82fykui6x07qxksjzx 0 1266728 5378776 4877834 2025-06-11T00:30:11Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378776 wikitext text/x-wiki {{Infobox artist|name=Зофија Ридет|education=|spouse=|awards=|patrons=|works=|movement=|training=|field=фотографија|nationality=полјакина|image=Photo of Zofia Rydet.jpg|death_place=Главице, Полска|death_date={{death date and age|1997|8|24|1911|5|5|df=y}}|birth_place=Станисловов, Полска|birth_date={{birth date|1911|5|5|df=y}}|birth_name=|caption=Ридет во 1950те|imagesize=|website={{URL|www.zofiarydet.com}}}}'''Зофија Ридет''' ([[5 мај]] [[1911]] - [[24 август]] [[1997]])<ref name="Rydet">{{Наведена мрежна страница|url=http://zofiarydet.com/dokumentacje/en/pages/zofia-rydet|title=Zofia Rydet|work=zofiarydet.com|accessdate=1 March 2018|archive-date=2020-11-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20201124144908/http://zofiarydet.com/dokumentacje/en/pages/zofia-rydet|url-status=dead}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://zofiarydet.com/dokumentacje/en/pages/zofia-rydet "Zofia Rydet"] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20201124144908/http://zofiarydet.com/dokumentacje/en/pages/zofia-rydet |date=2020-11-24 }}. ''zofiarydet.com''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">1 March</span> 2018</span>.</cite></ref> — [[Полјаци|полска]] фотографка, позната по својот проект „Социолошки рекорд“<ref name="culture.pl">{{Наведена мрежна страница|url=http://culture.pl/en/artist/zofia-rydet|title=Zofia Rydet|last=Le Nart|first=Agnieszka|work=culture.pl|publisher=Adam Mickiewicz Institute|accessdate=1 March 2018}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFLe_Nart">Le Nart, Agnieszka. [http://culture.pl/en/artist/zofia-rydet "Zofia Rydet"]. ''culture.pl''. Adam Mickiewicz Institute<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">1 March</span> 2018</span>.</cite></ref> чија цел била документирање на секое домаќинство во Полска. Таа започнала да работи на „Социолошки рекорд“ во 1978 година на 67-годишна возраст и направила скоро 20.000 фотографии до нејзината смрт во 1997 година.<ref name="Guardian">{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/artanddesign/gallery/2015/dec/08/zofia-rydet-the-woman-who-tried-to-photograph-every-house-in-poland-in-pictures|title=Zofia Rydet: the woman who tried to photograph every house in Poland – in pictures|date=2015-12-08|work=The Guardian|access-date=1 March 2018}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.theguardian.com/artanddesign/gallery/2015/dec/08/zofia-rydet-the-woman-who-tried-to-photograph-every-house-in-poland-in-pictures "Zofia Rydet: the woman who tried to photograph every house in Poland – in pictures"]. ''The Guardian''. 2015-12-08<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">1 March</span> 2018</span>.</cite></ref> Многу од сликите останале неразвиени. Фотографиите се претежно портрети на деца, мажи, жени, парови, семејства и стари лица меѓу нивните предмети. Ридет имала тенденција да ги фотографира своите субјекти директно, користејќи леќа со широк агол и блиц. == Личен живот == Ридет е роден во [[Ивано-Франковск|Станиславов]]. Таа присуствувала на <nowiki><i>Гловна Школа</i></nowiki> ''Господарца Чешка'' во Снопков. Како млада жена, таа имала голем број занимања како што се работи за Полската туристичка канцеларија Орбис и водење продавница за канцелариски материјал.<ref name="Rydet"/> Во средината на животот се вратила во своето хоби за фотографија. Таа се приклучила на Фотографското друштво Гливис во 1954 година и ги подобрила своите вештини.<ref name="Rydet"/><ref name="culture.pl"/> == Дела == Во 1961 година Ридет имала голема изложба на фотографии наречена ''Mały człowiek'' (Малиот човек). Намерата на Ридет за ''Малиот човек'' била да покаже дека децата имале добри и лоши искуства во животот, исто како и возрасните. Таа исто така сакала да опише како општествените теми и политики можат да влијаат на децата. Ридет не сакал да им покажува на децата како безгрижен стереотип, туку повеќе како човек.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://culture.pl/en/artist/zofia-rydet|title=Zofia Rydet|work=Culture.pl|language=en|accessdate=2020-03-01}}</ref> Во 1965 година, делата на оваа изложба биле собрани во книга изменета од Војчех Замечник.<ref name="culture.pl"/> Истата година станала членка на Сојузот на полски уметнички фотографи.<ref name="Rydet"/> Во ''Czas prezemianija'' (Патот на времето, 1963-1977), Ридет ги прикажала достоинството и благодатта на староста во низа интимни портрети.<ref>{{Наведена книга|title=Medea muckt auf : Radikale Künstlerinnen hinter dem Eisernen Vorhang = The Medea insurrection : radical women artists behind the Iron Curtain|date=2019-05-03|others=Altmann, Susanne,, Lozo, Katarina,, Wagner, Hilke, 1972-, Staatliche Kunstsammlungen Dresden,, Wende Museum (Culver City, Calif.)|isbn=978-3-96098-527-3|location=Köln|oclc=1099843511}}</ref> Во 1976 година, на Ридет ѝ била доделена награда од меѓународната федерација за фотографска уметност.<ref name="Rydet"/> Во 1978 година, Ридет ја започнала својата работа на „''Запис Социологични''“ („Социолошки запис“).<ref name="culture.pl"/> Проектот се состои од илјадници неформални црно-бели фотографии направени во обични домаќинства низ Полска, особено од регионите [[Подхале]], [[Горна Шлеска]] и областа [[Сувалки (заштитено подрачје)|Сувачки]].<ref name="Guardian"/><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://artmuseum.pl/en/wystawy/zofia-rydet-zapis-1978-1990|title=Zofia Rydet. Record, 1978-1990 - Museum of Modern Art in Warsaw|work=artmuseum.pl|language=en|accessdate=2021-04-02}}</ref> За време на последните години од својот живот, бидејќи била премногу слаба за да патува со својот фотоапарат, Ридет се свртела кон фотографскиот колаж како медиум и ги измени своите фотографии со тоа што ги пресече и додаде копчиња, ткаенина и суво цвеќе.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://artmuseum.pl/en/wystawy/zofia-rydet-zapis-1978-1990|title=Zofia Rydet. Record, 1978-1990 - Museum of Modern Art in Warsaw|work=artmuseum.pl|language=en|accessdate=2021-04-02}}</ref> Првата голема изложба на Ридет за нејзиниот Социолошки запис се одржала во 2015 година во Музејот на модерна уметност во Варшава,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://artmuseum.pl/en/wystawy/zofia-rydet-zapis-1978-1990|title=Zofia Rydet. Record, 1978-1990 - Museum of Modern Art in Warsaw|work=artmuseum.pl|language=en|accessdate=2021-04-02}}</ref> и ''Jeu de Paume, Château de Tours''.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.jeudepaume.org/index.php?page=article&idArt=2713|title=Zofia Rydet|work=Le Jeu de Paume|language=en|accessdate=2021-04-02}}</ref> Нејзината фотографија може да се најде во постојаните колекции на Музејот на модерна уметност во Њујорк,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://post.moma.org/photographer-zofia-rydets-unfinished-sociological-record/|title=Photographer Zofia Rydet’s Unfinished Sociological Record|date=2017-08-22|work=post|language=en-US|accessdate=2021-04-02|archive-date=2021-04-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20210421104758/https://post.moma.org/photographer-zofia-rydets-unfinished-sociological-record/|url-status=dead}}</ref> Институтот за уметност во Чикаго,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.artic.edu/artists/22612/zofia-rydet|title=Zofia Rydet|work=The Art Institute of Chicago|language=en|accessdate=2021-04-02}}</ref> и Центарот orорж Помпиду во Париз<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.artandeducation.net/announcements/107052/zofia-rydets-sociological-record-archive-goes-online|title=Zofia Rydet’s “Sociological Record” archive goes online - Announcements - Art & Education|work=www.artandeducation.net|accessdate=2021-04-02}}</ref> и Националниот музеј на модерна уметност во Кјото.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://search.artmuseums.go.jp/search_e/sakuhin_list.php|title=The Independent Administrative Institution National Museum of Art - Collections|work=search.artmuseums.go.jp|accessdate=2021-04-02}}</ref> Ридет починала во [[Гливице]] на 24 август 1997 година.<ref name="Rydet"/> == Наводи == {{Наводи}}  == Библиографија == ** Adam Mazur, 'Zofia Rydet, "Zapis, 1978-1990"', ''Szum : sztuka polska w rozszerzonym polu''. бр. 11 (2015/2016), s. 159-161. ** Barbara Panek-Sarnowska, ''Socjologiczność fotografii Zofii Rydet'', Zielona Góra : Lubuskie Towarzystwo Fiotograficzne, 2005. ISBN 8391578674 9788391578674 ** Centre régional de la photographie Nord-Pas-de-Calais, ''Aspects de la photographie polonaise : Stanislaw Michalski, Zofia Rydet, Maciej Plewinski, Wojciech Prazmowski.'' Douchy-les-Mines : Centre régional de la photographie Nord Pas-de-Calais, [1988?] ISBN 2904538135 9782904538131 ** Krzysztof Jurecki; Elżbieta Fuchs; Katarzyna Bilicka; Alina Kwiatkowska; Joanna Holzman; Muzeum Sztuki (Łódź), ''Zofia Rydet (1911-1997) : fotografie : Muzeum Sztuki w Łodzi, 2 czerwca 1999 - 31 lipca 1999'', Łódź : Muzeum Sztuki, ; 1999. <nowiki>ISBN 838793707X</nowiki> 9788387937072 ** Marcin Łakomski; Anda MacBride; Krzysztof Pijarski; Muzeum Sztuki Nowoczesnej (Warszawa), ''Object lessons : Zofia Rydet's "Sociological record",'' Warsaw : Museum of Modern Art, 2017. ISBN 9788364177378 8364177370 ** Stefan Czyżewski; Mariusz Gołąb; Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo, ''Zofia Rydet po latach, 1978-2018'', Łódź : Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2020. ISBN 9788381426282 8381426286 9788381429498 8381429498 ** Zofia Rydet, Julia Staniszewska, Kryzsztof Kościuczuk, Galeria Asymetria (Warszawa), ''Zofia Rydet / Julia Staniszewska : mały człowiek - oczekiwanie,'' Warszawa : Fundacja Archeologia Fotografii, 2011. ISBN 9788392886273 8392886275 ** Zofia Rydet, Wojciech Nowicki, Muzeum w Gliwicach, ''Zofia Rydet : Zapis socjologiczny 1978-1990, Gliwice : Muzeum w Gliwicach, [2017].'' ISBN 9788389856913 8389856913 [[Категорија:Полски фотографи]] [[Категорија:Починати во 1997 година]] [[Категорија:Родени во 1911 година]] bpg5xj01e9s7t3x0wrwqu83djqk270c 0 1266855 5378848 5299276 2025-06-11T10:34:11Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378848 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Планина|name=|range_coordinates={{coord|32|44|N|35|03|E|type:mountain_region:IL|format=dms|display=inline,title}}|map=Israel haifa|period=<!-- *** Maps *** -->|orogeny=|geology=[[Варовник]] и [[кремен]]|area_km2=<!-- *** Features *** -->|width_orientation=|width_km=8|length_orientation=|length_km=39|coordinates=|native_name=|elevation_m=525.4|highest=|border=<!-- *** Locations *** -->|district=[[Haifa District|Хаифа]] <!-- *** Family *** -->|region=|state=|country=[[Израел]]|photo_caption=Планината Кармел на зајдисонце, како се гледа од влезот на [[Кибуц]] [[Ма'аган Мајкл]] <!-- *** Country *** -->|photo=Caiobadner - mount carmel.JPG|other_name=Mount Carmel<br/>{{lang-he|הר הכרמל}} ''Karem El/Har Ha'Karmel''<br/> {{lang-ar|الكرمل/جبل مار إلياس}} ''Kurmul/Jabal Mar Elyas'' <!-- *** Names **** --> <!-- *** Image *** -->|map_caption=}} [[Податотека:Mount-carmel-1894.jpg|мини|Поглед на планината Кармел во 1894 година]] [[Податотека:Lilium_candidum_in_Wadi_Kelah_1.jpg|мини|Универзитет во Хаифа на врвот на планината Кармел]] '''Планината Кармел''' ({{Lang-he|הַר הַכַּרְמֶל}} , ''Хар ХаКармел'', <small>ИСО 259-3:</small> ''Хар ха Кармел,'' {{ArB|جبل الكرمل}} , ''Џабал ал-Karmil),'' исто така познат како '''планината Мар Илија''' ({{ArB|جبل مار إلياس}} , ''Abабал Мар Еlyас''. Планината Свети Елијас / Илија), е крајбрежен [[планински венец]] во северен [[Израел|Израел, кој се]] протега од [[Средоземно Море|Средоземното Море]] кон југоисток. Опсегот е Бисферен резерват [[УНЕСКО|на УНЕСКО]]. Голем број на градови се наоѓаат таму, особено градот [[Хаифа]], третиот по големина во Израел, сместен на северните и западните падини. == Етимологија == Зборот ''кармел'' значи „градина-земја“ <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ericlevy.com/revel/bdb/bdb/main.htm/|title=Brown-Driver-Briggs Hebrew and English Lexicon|accessdate=2021-04-22|archive-date=2020-11-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20201111190537/http://www.ericlevy.com/revel/bdb/bdb/main.htm|url-status=dead}}</ref> и има неизвесно потекло. Тоа е или соединение од ''керем'' и ''ел'', што значи „лозјето Божјо “ или исечок од ''кар маж,'' што значи „полн кернел“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://school.kotar.cet.ac.il/KotarApp/Index/Page.aspx?nBookID=45800000&nTocEntryID=45927722&nPageID=45902757|title=Aviv Hadash: An Israeli youth encyclopedia for|page=vol. 9 pg. 169}}</ref> Мартин Јан Мулдер предложил трета етимологија, онаа на ''керем + л'' со потиштен суформатив, но ова се смета за малку веројатно, бидејќи доказот за постоење на потиштен суформатив е слаб.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=oJY06MoeEb4C&q=88|title=A Grammar of Biblical Hebrew|last1=Paul|first1=Jouon|last2=Tamitsu|first2=Muraoka|date=2006|publisher=Gregorian Biblical BookShop|isbn=978-88-7653-629-8|location=|pages=|language=en}}</ref> == Географија и геологија == Фразата „Планина Кармел“ е употребена на три различни начини:<ref name="Biblica">Cheyne and Black, ''[[Encyclopedia Biblica]]''</ref> * Да се означи планинскиот венец долг (39 км), кој се протега на југоисток до [[Џенин|Јенин]]. * Да се означи северозападниот дел (21 км) на планинскиот венец. * Да се означи главата на северозападниот крај на опсегот. Опсегот Кармел е широк приближно од 6.5 до 8 километри, постепен наклон кон југозапад, но формира стрмен срт на североисточното лице, 546 метри. Долината Језреел лежи непосредно североисточно. Опсегот формира природна бариера во пределот, исто како што долината Језреел формира природен премин, и следствено на тоа, планинскиот венец и долината имаа големо влијание врз миграцијата и инвазиите низ Левант со текот на времето.<ref name="Biblica"/> Планинската формација е мешавина од [[варовник]] и [[кремен]], која содржи многу пештери и е покриена со неколку вулкански карпи.<ref name="Biblica"/><ref name="J Enc">''Jewish encyclopedia''</ref> Наклонетата страна на планината е покриена со раскошна вегетација, вклучувајќи [[даб]]ови, [[Бор (дрво)|бор]], [[Маслинка|маслинки]] и ловорови дрвја.<ref name="J Enc">''Jewish encyclopedia''</ref> Неколку модерни градови се наоѓаат на опсегот, вклучувајќи го и Јокнем на источниот гребен, Зихрон Јааков на јужната падина, заедниците на Друзе, Далијат ал-Кармел и Исфија на поцентралниот дел на гребенот, и градовите Нешер, Тират Хакармел и градот [[Хаифа]], на крајниот северозападен предел и неговата база. Постои и мал кибуц наречен Бејт Орен, кој се наоѓа на една од највисоките точки во опсегот југоисточно од Хаифа. == Историја == === Палеолит и епипалеолит === Како дел од 1929&ndash;1934 годиншната кампања,<ref>{{Наведена книга|url=http://www.oxforddnb.com/view/article/37443|title=Garrod, Dorothy Annie Elizabeth (1892–1968)|last=Callander|first=Jane|work=[[Oxford Dictionary of National Biography]]|publisher=Oxford University Press|year=2004|access-date=2011-02-14}}</ref> помеѓу 1930 и 1932 година, Дороти Гарод ископала четири пештери и голем број карпи засолништа, во планинскиот венец Кармел кај ел-Вад, ел-Табун и Ес Схул.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.athenapub.com/8timelin.htm|title=Timeline in the Understanding of Neanderthals|archive-url=https://web.archive.org/web/20070927231557/http://www.athenapub.com/8timelin.htm|archive-date=2007-09-27|accessdate=2007-07-13}}</ref> Гарод открил [[Неандерталец|остатоци од неандерталец]] и раните современи луѓе, вклучувајќи го и скелетот на жената неандерталец, по име ,,Табун Први", што се смета за еден од најважните човечки фосили некогаш пронајдени.<ref>Christopher Stringer, custodian of Tabun I, [[Natural History Museum, London|Natural History Museum]], quoted in an exhibition in honour of Garrod; ''Callander and Smith'', 1998</ref> Ископувањето во ел-Табун произведол најдолг стратиграфски запис во регионот, опфаќајќи 600.000 или повеќе години човечка активност.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.arch.cam.ac.uk/~pjs1011/Pams.html|title=From 'small, dark and alive' to 'cripplingly shy': Dorothy Garrod as the first woman Professor at Cambridge|archive-url=https://web.archive.org/web/20090228172528/http://www.arch.cam.ac.uk/~pjs1011/Pams.html|archive-date=2009-02-28|accessdate=2007-07-13}}</ref> Четирите пештери и засолништа за карпи (Табун, Jamамал, ел-Вад и Схул) заедно даваат резултати од [[Ран палеолит|долниот палеолит]] до денес, што претставува приближно милион години [[Еволуција на човекот|човечка еволуција]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://arch.haifa.ac.il/index.php/2013-12-25-08-32-38/prehistory-division|title=Excavations and Surveys / Prehistory Division|publisher=The Zinman Institute of Archaeology, University of Haifa|accessdate=2016-04-18}}</ref> Исто така, постојат неколку добро сочувани погребувања на неандерталците и [[Човек|хомо сапиенсите]] и транзицијата од номадски групи ловци-собирачи во сложени, седентарни земјоделски друштва е детално документирана на тоа место. Земени заедно, овие го нагласуваат најголемото значење на пештерите во планината Кармел за проучување на човечката културна и биолошка еволуција во рамките на палео-еколошките промени “.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://arch.haifa.ac.il/excav.php|title=The Zinman Institute of Archaeology – Excavations and Surveys|publisher=Arch.haifa.ac.il|archive-url=https://web.archive.org/web/20130313142646/http://arch.haifa.ac.il/excav.php|archive-date=March 13, 2013|accessdate=2009-01-19}}</ref> Во 2012 година, Комитетот за [[Одбор на светското наследство|светско наследство на]] УНЕСКО ги додаде местата на човечка еволуција (на планината Кармел) во [[Светско наследство на УНЕСКО|Списокот на места со светско наследство]].<ref>{{Наведена изјава за печат|url=http://mfa.gov.il/MFA/PressRoom/2012/Pages/UNESCO_World_Heritage_Site_Carmel_Caves_2-Jul-2012.aspx|title=Newest UNESCO World Heritage Site-Carmel Caves|date=2012-07-02}}</ref><ref name="jpostunesco">{{Наведени вести|url=http://www.jpost.com/Enviro-Tech/4-Mount-Carmel-caves-nominated-to-join-UNESCO|title=4 Mount Carmel Caves Nominated to Join UNESCO|last=Sharon Udasin|date=2012-06-29|work=The Jerusalem Post|access-date=2016-04-19}}</ref><ref>{{Наведена изјава за печат|url=https://whc.unesco.org/en/news/903/|title=Twenty-six new sites inscribed on UNESCO World Heritage List this year|date=2012-07-02}}</ref> Светското наследство вклучува четири пештери (Табун, alамал, ел-Вад и Схул) на јужната страна од долината Нахал Меарот / Вади Ел-Мугара. Местото исполнува критериуми во две одделни категории, "природна" и "културна". Од голем интерес за епипалеолитот на Блискиот Исток е пештерата Кебара. === Античко земјоделство: маслиново масло и вино === [[Археологија|Археолозите]] откриле антички преса за вино и масло на различни локации на планината Кармел.<ref name="Biblica"/><ref name="J Enc">''Jewish encyclopedia''</ref> === Како стратешка локација === ==== Хебрејска Библија ==== Поради бујната вегетација на закосениот рид, и многу пештери од пострмната страна, Кармел стана прогонство на криминалци.<ref name="Biblica"/> Кармел се гледало како на место кое нуди бегство од Бога, како што е наведено во Книгата Амос.<ref>{{Bibleverse||Amos|9:3|}}</ref> Според Книгите на кралевите, Елисеј отпатувал за Кармел веднаш откако проколнал група млади луѓе затоа што тие се потсмевале на него и на воздигнувањето на Илија, тогаш со шегување му рекле: „Оди горе, ќелав човек!“ По ова, мечките излегле од шумата и нападнале 42 од нив.<ref>{{Bibleverse|2|Kings|2:25|}}</ref> Ова не мора да значи дека Елисеј барал азил таму од каква било потенцијална реакција, иако описот во Книгата на Амос, опишува дека локацијата е засолниште, датирано од текстолозите дури порано од извештаите на Елисеј во Книги на кралевите.<ref>''Jewish Encyclopedia'', ''Books of Kings''</ref><ref>''Jewish Encyclopedia'', ''Book of Amos''</ref> ==== Римски и византиски период ==== Според [[Страбон]], планината Кармел продолжила да биде засолниште барем до првиот век.<ref>Strabo, ''[[Geographica (Strabo)|Geographica]]''</ref> Според Јосиф <ref>Josephus, ''[[War of the Jews]]''</ref> и Епифаниј,<ref>Epiphanius of Salamis, ''Panarion'' 1:18</ref> планината Кармел била упориште на Есените што доаѓале од едно место во [[Галилеја]], по име ''[[Назарет]],'' оваа група Есенсе понекогаш се нарекувале и Назарии'','' можеби слично на Назарет, која следела по учењата на [[Исус Христос|Исус]] (Јешуа).<ref>J Gordon Melton, ''Encyclopedia of American Religions''</ref> ==== Прва светска војна ==== За време на [[Прва светска војна|Првата светска војна]], планината Кармел одиграла значајна стратешка улога. Битката кај Мегидо се одвивала на чело на превојот низ Кармелскиот гребен, кој од југ гледа на долината на Језреел. Генералот Аленби ги водел Британците во битката, што била пресвртница во војната против [[Отоманско Царство|Отоманската империја]]. Долината Језреел била домаќин на многу битки порано, вклучувајќи ја и историски значајната Битката кај Мегидо меѓу Египќаните и Ханаанците во 15 век пр.н.е. а во битката од 20 век, самиот Кармел Риџ имал значајна улога, заради развојот во [[артилерија]]та и муницијата.{{Се бара извор|date=November 2019}} === Како света локација === ==== Ханаанците ==== Во античката ханаанска култура, ''високите места'' честопати се сметале за свети, а се чини дека планината Кармел не била исклучок, Египетскиот [[фараон]] Тутмос III содржел ''света земја'' меѓу неговите Ханански територии, а доколку ова е исто на Планината Кармил, [[Египтологија|египтолози]] како Масперо веруваат дека планината Синор се смета за света од најмалку 15 век п.н.е.<ref name="Biblica"/> ==== Израелци и хебрејска Библија ==== ===== Олтарот на Јахве ===== Според Книгите на кралевите, на планината имало жртвеник на [[Јехова|Јахве]], кој пропаднал во времето на Ахав, но [[Свети Илија|Илија]] изградил нов ( {{Bibleverse|1|Кралеви|18:30-32|}} ). ===== Илија ===== Во главната [[Евреи|еврејска]], [[Христијанство|христијанска]] и [[ислам]]ска мисла <ref name="Biblica"/> [[Свети Илија|, Илија]] е цврсто поврзан со планината, и се смета дека понекогаш престојувал во грото на планината. Едно [[Арапски јазик|арапско]] име за планината Кармел е جبل مار إلياس ( ''abабал Мар Еlyас'', осветлена. „Гора на Свети Илија“). Во Книгите на кралевите, Илија ги предизвикува 450 пророци на ''Ваал'' на натпревар пред олтарот на планината Кармел за да утврди чие божество навистина го контролира Израелското Кралство. Бидејќи нарацијата е поставена за време на владеењето на Ахав и неговата асоцијација со [[Феникија|Феникијците]], библиските научници се сомневаат дека ''Баалот'' за кој станува збор веројатно бил Мелкарт.<ref>''[[Peake's commentary on the Bible]]''</ref> Според поглавјето 18 од Книгата на кралевите во хебрејската Библија, предизвикот бил да се види кое божество може да запали жртва со оган. Откако пророците на Ваал пропаднале, Илија се полил со неговата жртва за да го засити олтарот. Потоа се помолил. Паднал оган и ја внесол жртвата, дрвото, камењата, земјата и водата, што ги натерало израелските сведоци да објават: ГОСПОД, Тој е Бог! “ Во извештајот, Илија исто така објавува крај на долгата тригодишна суша, која претходно била испратена како божествена казна за израелското [[идолопоклонство]]. Иако не постои библиска причина да се претпостави дека извештајот за победата на Илија се однесува на кој било посебен дел од планината Кармел,<ref name="Biblica"/> исламската традиција го става во точка позната како ''Ел-Махарака'' или поточно '''''Ел-Мухрака''''', што значи ''палење''.<ref name="J Enc">''Jewish encyclopedia''</ref> Две области се претпоставуваат како можно место за приказната за битката против свештениците на Ваал. Битката можно е да се случила во близина на реката Кишон, во планинската основа, во рамно подрачје слично на амфитеатар. Местото каде што се случило, традиционално е поставено на планината над Јокнем, на патот кон дружното село Далијат ел-Кармил, каде што има манастир, изграден во 1868 година, наречен Ел-Мухрака („палењето“, можеби поврзано со изгорената жртва“). Се смета за една од "местата за посета што мора да ги посетите" во областа Хаифа.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.bizisrael.com/tour/5-must-visit-sites-haifa-tour/|title=Tour Haifa: 5 Must-Visit Sites in Haifa|last=BI|first=Editor|date=2018-11-29|publisher=Biz Israel}}</ref> (Видете подолу под „ '''Кармелити (12-ти век - сегашност): локалитет Ел-Мухрака''' “ за повеќе). Иако археолошките траги се отсутни, локацијата е фаворизирана затоа што има извор, од кој можело да се извлече вода до влажниот придонес на Илија. Има и поглед на море, каде што Илија погледнал да го види облакот кој најавувал дожд. Сепак, во библискиот текст се вели дека Илија морал да се искачи за да го види морето. Во манастирот има олтар за кој се тврди дека е тој што Илија го изградил во чест на Бога, но тоа е малку веројатно, бидејќи не е направен од локален варовник.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.jewishmag.com/102mag/mtcarmel/mtcarmel.htm|title=Mount Carmel|work=The Jewish Megazine|accessdate=2016-01-30}}</ref> ==== Хеленистички и римски периоди ==== Јамблих го опишува [[Питагора]] во посета на планината заради нејзината репутација за светост, наведувајќи дека таа е ''најсвета од сите планини, а пристапот е забранет за многумина'', додека [[Такит]] наведувал дека таму се наоѓал оракул, што [[Веспазијан|Веспасијан]] го посетил за консултации.<ref name="J Enc">''Jewish encyclopedia''</ref> Такит наведувал дека таму имало олтар, но без никаква слика на него и без храм околу него.<ref>[[Tacitus]] ''Histories'' 2.78.</ref> ==== Кармелити (12 век - денес) ==== Католички религиозен поредок бил основан на планината Кармел во 1209 година, наречен Кармелити, во врска со планинскиот венец чии основач на кармелитите е Англичанецот Сент Симон Сток (род. 1265 година).<ref>James Hitchcock, History of the Catholic Church, San Francisco: Ignatius Press, 2012, p.155.</ref> Во оригиналното правило или „Писмо за живот“ дадено од Алберт, латинскиот патријарх во Ерусалим, кој живеел во Акре, околу 1210 година, овој пустиник се нарекува едноставно „Брат Б“, тој најверојатно починал околу датумот 1210 година и можел да биде аџија, некој што служел покајание или крстоносец кој останал во Светата земја.{{Се бара извор|date=January 2020}} Иако [[Луј IX Светиот|Луис IX од Франција]] понекогаш е именуван како основач, тој не бил, и само го посетил во 1252 година.<ref name="J Enc">''Jewish encyclopedia''</ref> : '''Местото Стела Марис''' [[Податотека:Grotto_of_Elijah,_Mt_Carmel.jpg|мини|Според кармелитската традиција, криптата на манастирот Стела Марис, видена овде на фотографија од 1913 година, првично била криената пештера на Илија]] Орденот е основан на местото за кое се тврди дека било локацијата на пештерата на Илија, (520 м) [[надморска височина]] на северозападниот крај на планинскиот венец.<ref name="Biblica"/> Иако не постојат документирани докази што го поддржуваат тоа, кармелитската традиција сугерира дека заедницата [[Евреи|еврејски]] пустиници живеела на тоа место од времето на [[Свети Илија|Илија]] до пронаоѓањето на Кармелитите, префиксот до Уставот на Кармелитите од 1281 година тврдело дека од времето кога Илија и Елисеј ''живееле побожно на планината Кармел'', свештеници и пророци, евреи и христијани, живееле „пофални животи во светото покајание “ во непосредна близина на местото на „фонтаната“ на Елисеј “  во непрекината сукцесија.  Кармелитскиот манастир бил основан на тоа место непосредно по создавањето на самиот Орден кој бил посветен на [[Богородица|Пресвета Богородица]] под наслов „ Ѕвезда на морето “ („стела марис“ на [[Латински јазик|латински]] ), вообичаена средновековна презентација за неа.<ref name="Biblica"/> Кармелитскиот ред станал еден од најголемите католички религиозни наредби ширум светот, иако манастирот во Кармел има помалку успешна историја. За време на [[Крстоносни војни|крстоносните војни]] манастирот се менувал, честопати претворајќи се во [[џамија]].<ref name="J Enc">''Jewish encyclopedia''</ref> Во 1799-тите години, зградата конечно била претворена во [[болница]], од [[Наполеон Бонапарт|Наполеон]], но во 1821 година преживеаната структура била уништена од [[паша]]та на [[Дамаск]]. Подоцна бил изграден нов манастир директно над блиската пештера, откако биле собрани средства од Кармелитскиот ред за реставрација на манастирот. Пештерата, која сега ја формира криптата на манастирската црква, е наречена „Грото на Илија“ од страна на разоткриените кармелитски фратели кои го чуваат манастирот. : '''Местото Ел-Мохрака''' [[Податотека:48.El-Mohraka_(site_du_Sacrifice_d'Elie.)_.jpg|мини|Ел-Мохрака, во 1850-тите, како што го опишал ван де Велде]] Под [[ислам]]ска контрола, локацијата на највисокиот врв на Кармел станал познат како „Ел-Махарака“ или „Ел-Мухрака“, што значи „место на палење“, во врска со извештајот за предизвикот на Илија кон свештениците на Хадад.<ref name="J Enc">''Jewish encyclopedia''</ref> Ова можеби не случајно, бидејќи е исто така највисоката природна точка на планинскиот венец. : '''Скапуларот на Богородица на планината Кармел''' Еден од најстарите скапулари се поврзува со планината Кармел и кармелитите. Според кармелитската традиција, Спапуларната Богородица на планината Кармел најпрво му била дадена на Свети Симон Сток, [[Англија|англиски]] кармелит, од [[Богородица|Пресвета Богородица]]. Кармелитите ја повикуваат под насловот „ Богородица на планината Кармел “ и го слават 16 јули како нејзин празник.  ==== Бахачи вера ==== [[Податотека:TerracesBenGurion2.jpg|мини|Светилиштето на Баб и неговите тераси на планината Кармел, 2004 година.]] Планината Кармел се смета за свето место за следбениците на [[Бахаизам|Бахаџиската вера]], и е локација на Светскиот центар Бахаџи и Светилиштето на Баб. Локацијата на светите места на Бахаџи потекнува од затворањето на основачот на религијата, Бахаула, близу Хаифа од страна на [[Отоманско Царство|Отоманската империја за]] време на владеењето на Османлиската империја над [[Палестина]]. Светилиштето на Баб е структура каде што се положени остатоците на Баб, основачот на Бабизмот и претходник на Бахаулах во Бахаџиската вера. Прецизната локација на светилиштето на планината Кармел беше назначена од самиот Бахаулах, а остатоците на Баб биле положени на 21 март 1909 година во шест-собен мавзолеум направен од локален камен. Изградбата на светилиштето со златна купола била завршена над мавзолејот во 1953 година,<ref name="anniversary">{{Наведени вести|url=http://news.bahai.org/story/252|title=Golden anniversary of the Queen of Carmel|date=2003-10-12|access-date=2007-05-12|publisher=Baháʼí World News Service.}}</ref> и серија од декоративни тераси околу светилиштето биле завршени во 2001 година. Белите [[мермер]]и што биле користени биле од истиот антички извор што [[Атина|го користеле повеќето атински]] ремек-дела, планината Пентелико. Бахаулах, основачот на Бахаџиската вера, пишувајќи во ''Таблетата на Кармел'', ја назначил областа околу светилиштето како локација за административниот штаб на религијата, административните згради на Бахаџи биле изградени во непосредна близина на украсните тераси и се нарекуваат ''Лак'', поради нивното физичко уредување. [[Ахмадија|Муслиманската заедница Ахмадија ја]] има својата најголема израелска џамија на планината Кармел, во квартот Кабабир на Хаифа, позната како џамија Махмуд. Тоа е единствена структура со две минариња.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tour-haifa.co.il/eng/modules/article/view.article.php/c12/67|title=Holy Sites in Haifa|publisher=Tour-Haifa|accessdate=18 November 2010|archive-date=2010-06-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20100620040415/http://www.tour-haifa.co.il/eng/modules/article/view.article.php/c12/67|url-status=dead}}</ref> Џамијата еднаш била посетена од претседателот на Израел, [[Шимон Перес]], на вечерата [[Ифтар|на ифтар.]] <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.youtube.com/watch?v=MKC-m6pq4Uo|title=Shimon Peres visits Ahmadiyya Mosque in Kababir Israel|date=2009-03-30 |publisher=youtube|accessdate=4 December 2010}}</ref> == Галерија == {{Панорама|Abreekpano.jpg|1000px|Панорама на планинскиот венец Кармел}} == Поврзано == * Национален парк планина Кармел * Природен резерват Нахал Меарот * Шумски пожар во планината Кармел (2010) * Свето срце капела, Хаифа * Конечна тврдина на Палестина == Надворешни врски == * [http://www.unesco.org/mabdb/br/brdir/directory/biores.asp?mode=all&code=ISR+01 Директориум на резерви на биосфери на УНЕСКО] * [https://whc.unesco.org/en/list/1393 Список на светско наследство на УНЕСКО] * [https://web.archive.org/web/20120705160545/http://www.bibleplaces.com/mtcarmel.htm Планина Кармел - BiblePlaces.com], слики и текст што ја осветлува библиската страница * [http://muhraqa.org/ Мухрака], веб-страница на кармелитскиот манастир на традиционалното место на конфронтацијата на Илија со свештениците на Баал == Наводи == [[Категорија:Планински венци во Израел]] [[Категорија:Археолошки наоѓалишта во Израел]] [[Категорија:Координати на Википодатоците]] [[Категорија:Биосферни резервати во Израел]] ct5uvc9oax8qyx5ulpusar03lycmvqt 0 1278887 5378786 5293294 2025-06-11T04:40:28Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378786 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | name = Исмаилија (област) | settlement_type = [[Области во Египет|Област]] | image_flag = Governadorat d'Ismailiya.png | flag_size = 120px | image_blank_emblem = | blank_emblem_size = 75px | image_map = Ismailia in Egypt.svg | map_caption = Областа Исмаилија на мапата на Египет | coordinates = | subdivision_type = Country | subdivision_name = {{EGY}} | seat = [[Исмаилија]] (главен град) | leader_party = | leader_title = Гувернер | leader_name = Хамди Хамед Мохамед Осман<ref>{{cite web|url=https://www.reuters.com/article/us-egypt-governors/egypt-names-six-provincial-governors-mostly-ex-generals-idUSKCN11D285|title=رسمياً.. المحافظون الجدد ونوابهم يؤدون اليمين الدستورية أمام الرئيس|work=Almasry Alyoum|language=ar|date=30 August 2018|access-date=2018-08-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20180831211714/https://www.reuters.com/article/us-egypt-governors/egypt-names-six-provincial-governors-mostly-ex-generals-idUSKCN11D285#|archive-date=2018-08-31|url-status=live}}</ref> | government_footnotes = | area_footnotes = <ref name="Population by Subdivision" /><ref name="Gov Site About the Gov">{{cite web |title=About the governorate |url=http://www.ismailia.gov.eg/governor-office/Pages/GovernerOfficeDetails.aspx?GovernerCode=5 |website=www.ismailia.gov.eg |access-date=13 December 2018 |archive-date=2018-12-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181213132220/http://www.ismailia.gov.eg/governor-office/Pages/GovernerOfficeDetails.aspx?GovernerCode=5 |url-status=dead }}</ref> | area_total_km2 = 5,066 | area_land_km2 = | area_water_km2 = | population_footnotes = | population_total = 1325000<ref>{{cite web |title=Population Estimates By Governorate ( Urban /Rural ) 1/1/2018 |url=https://www.capmas.gov.eg/Pages/StaticPages.aspx?page_id=5035 |website=www.capmas.gov.eg |access-date=10 October 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181102023819/https://www.capmas.gov.eg/Pages/StaticPages.aspx?page_id=5035# |archive-date=2018-11-02 |url-status=live }}</ref> | population_as_of = Јануари 2018 | population_density_km2 = auto | timezone1 = [[источноевропско време|EET]] | utc_offset1 = +2 | timezone1_DST = | utc_offset1_DST = | blank_name_sec2 = [[Human Development Index|HDI]] (2017) | blank_info_sec2 = 0.707<ref name="GlobalDataLab">{{Cite web|url=https://hdi.globaldatalab.org/areadata/shdi/|title=Sub-national HDI - Area Database - Global Data Lab|website=hdi.globaldatalab.org|language=en|access-date=2018-09-13}}</ref><br/>{{color|#0c0|high}} · [[List of governorates of Egypt by Human Development Index|8th]] | website = {{URL|http://www.ismailia.gov.eg}} | iso_code = | calling_code = | footnotes = }} '''Исмаилија''' е еден од 27-те [[Области во Египет|области]] во [[Египет]]. Завзема површина од 1.442&nbsp;км². Спрема пописот од населението од 2006 година, во областа живееле 942.832 жители. Главен град е [[Исмаилија]]. == Население == {| align="center" border="0" cellspacing="2" cellpadding="5" style="border:1px solid #AAAAAA;" |-bgcolor="#AAAAFF" |+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em"| Движење на бројот на жители |-bgcolor="#eeeeff" ! 2006. !! 2012. (проценка) |- bgcolor="#f7f9ff" | align=center| 942.832 | align=center| 1.077.000 |} ==Наводи== {{reflist|30em}} ==Дополнителна литература== *[http://communitytimes.me/ismailia-egypts-garden-city/ "Ismailia – Egypt's Garden City"]{{Мртва_врска|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, ''Community Times'' Magazine * [http://www.waterpololegends.com/2014/04/1930s-water-polo-match-in-ismailia-egypt.html Water Polo Legends: 1930's in Ismailia, Egypt] mcckd9fv777cw4xark27rln1qddynsx 0 1281062 5378862 5229356 2025-06-11T11:09:23Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378862 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Stenbeck performing in Ojai 2018.jpg|мини|Стенбек настап во Оџаи 2018 година]] '''Катарина Алис Хилда Стенбек''' е шведска уметничка, дизајнерка, [[Електронска музика|електронски музичар]], пејачка и [[Јутјубер]]ка. == Раниот живот и театарот == Стенбек пораснала во Салтсјобаден надвор од [[Стокхолм]], но и како дете живеела во Лондон. Студирала театар во Södra Latin во Стокхолм пред да се пресели во Њујорк за да присуствува на Американската академија за драмски уметности од 2005 до 2008 година.<ref name="Stenbeck interviewed in Nacka Värmdö Posten">{{Наведена мрежна страница|url=https://etidning.nvp.se/91/NVP-Nacka/19831/2008-02-12/r/16/|title=Stenbeck interviewed in Nacka Värmdö Posten|last=Westling|first=Charlotta|work=[[Nacka Värmdö Posten]] ([[:sv:Nacka Värmdö Posten|sv]])|accessdate=February 12, 2008}}</ref> == Музика == Стенбек била предводник на пост-диско бендот Folding Legs [[Бруклин|од Бруклин]] од 2009 до 2015 година. Во пролетта 2017 година, таа го лансира '''Галериет''' ( {{МФА-sv|ɡalɛˈrǐːɛt}}, „The Gallery“) <ref name="posturemag">{{Наведена мрежна страница|url=http://posturemag.com/online/galleriet-on-personal-resurrection-as-a-solo-artist/|title=Galleriet on Personal Resurrection as a Solo Artist|last=Mendelson|first=Winter|work=Posture Magazine|accessdate=July 30, 2017|archive-date=2021-11-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20211120142314/http://posturemag.com/online/galleriet-on-personal-resurrection-as-a-solo-artist/|url-status=dead}}</ref> и го издава нејзиниот деби соло албум, ''Romantic Gestures'', подоцна истата година.<ref name="audiofemme">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.audiofemme.com/album-premiere-galleriet-romantic-gestures/|title=Album Premiere: Romantic Gestures by Galleriet|last=Wakefield|first=Elizabeth|publisher=Audiofemme|accessdate=October 16, 2017}}</ref> Три од песните од албумот, „Right Wavelength“, „Homesick Lover“ и „Juvenile“, биле премиерно прикажани на шведското национално радио во ''Musikguiden'' за Sveriges Radio P3 .<ref name="Right Wavelength i Musikguiden">{{Наведена мрежна страница|url=http://sverigesradio.se/sida/avsnitt/894792?programid=4067|title="Right Wavelength" in Musikguiden i P3|publisher=[[Sveriges Radio P3]]|accessdate=May 24, 2017}}</ref><ref name="Homesick Lover i Musikguiden">{{Наведена мрежна страница|url=http://sverigesradio.se/sida/avsnitt/917357?programid=4067|title="Homesick Lover" in Musikguiden i P3|publisher=[[Sveriges Radio P3]]|accessdate=July 11, 2017}}</ref> Во 2018 година, таа го издаде EP-то, ''Send Me Your Daughter'' .<ref name="Interview with Galleriet on LVL3">{{Наведена мрежна страница|url=http://lvl3official.com/galleriet/|title=Interview with Galleriet on LVL3|publisher=LVL3|accessdate=September 14, 2018}}</ref> Стенбек, која самостојно ја продуцира целата нејзина работа, користи маски, аудиовизуелни инсталации и други театарски елементи во нејзините музички спотови и изведби во живо.<ref name="Galleriet live at Nous Tous Gallery [Video]">{{Наведена мрежна страница|url=https://vimeo.com/263959231|title='Galleriet live at Teater Giljotin' [Video]|accessdate=April 10, 2018}}</ref> == Уметност == Стенбек е самоука уметничка. Нејзината работа опфаќа широк спектар на медиуми, вклучувајќи сликарство, скулптура од папие-маше , видео инсталација, уметност за носење и стоп-моушн анимација .<ref name="Stenbeck interviewed in VoyageLA Magazine">{{Наведена мрежна страница|url=http://voyagela.com/interview/meet-katharina-stenbeck-katharina-stenbeck-ojai-ca/|title=Stenbeck interviewed in VoyageLA Magazine|accessdate=July 10, 2019|archive-date=2021-11-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20211120142312/http://voyagela.com/interview/meet-katharina-stenbeck-katharina-stenbeck-ojai-ca/|url-status=dead}}</ref><ref name="Artist Q&A with Katharina Stenbeck">{{Наведена мрежна страница|url=https://leannalinswonderland.com/blogs/news/katharina-stenbeck|title=Artist Q&A with Katharina Stenbeck|accessdate=February 12, 2018}}</ref> Таа започнала канал на YouTube во март 2019 година, на кој споделува видеа за нејзината работа.<ref name="Katharina Stenbeck YouTube Channel">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.youtube.com/channel/UCr9RcTaBfWOfzYwF_WZJkIw|title=Katharina Stenbeck YouTube Channel|accessdate=March 1, 2019}}</ref> Во август 2019 година, таа лансира онлајн продавница на прибор за домаќинство, додатоци и уметнички дела дизајнирани и создадени од Стенбек во нејзиното студио.<ref name="Katharina Stenbeck Shop">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.katharinastenbeck.com/shop|title=Katharina Stenbeck Shop|accessdate=August 16, 2019}}</ref> == Личен живот == Стенбек моментално го дели своето време помеѓу [[Лос Анџелес]], Калифорнија и [[Стокхолм]], Шведска.<ref name="Katharina Stenbeck About">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.katharinastenbeck.com/about|title=Katharina Stenbeck About|accessdate=June 14, 2020}}</ref> == Дискографија == === Албуми === * Романтични гестови (2017 година, самообјавено) === Проширени претстави === * Испрати ми ја својата ќерка (2018 година, самообјавено) === Синглс === * ''Десна бранова должина'' (2017 година, само-ослободен) * ''Љубовник со носталгија'' (2017 година, самообјавен) * ''Allting är som vanligt'' (2017, самообјавено) * ''Senga'' (2018, самообјавено) === Музички видеа === * ''„Десна бранова должина“ во'' режија на Катарина Стенбек. Видеото беше премиерно прикажано на GAFFA и доби позитивни критики на неколку блогови, а песната се најде на топ листите на Hype Machine .<ref name="Right Wavelength in Gaffa [Video]">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gaffa.se/artikel/117605/jag-lyfter-fram-tankar-kring-kvinnlighet-och-dess-fysiska-och-psykiska-ideal|title=Galleriet: "Jag lyfter fram tankar kring kvinnlighet och dess fysiska och psykiska ideal" [Video]|last=Palm|first=Erik Augustin|work=[[Gaffa (magazine)|GAFFA]]|accessdate=May 18, 2017|archive-date=2021-11-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20211120142334/https://gaffa.se/artikel/117605/jag-lyfter-fram-tankar-kring-kvinnlighet-och-dess-fysiska-och-psykiska-ideal|url-status=dead}}</ref><ref name="Right Wavelength in HYMN [Video]">{{Наведена мрежна страница|url=http://hymn.se/2017/06/05/veckans-fynd-rut-sandbladh-legbiter-och-galleriet/|title=Veckans Fynd: "Right Wavelength" av Galleriet [Video]|work=HYMN|accessdate=June 5, 2017}}</ref><ref name="Right Wavelength in What Else is There? [Video]">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.whatelseisthere.se/tag/galleriet/|title=Debut ifrån Galleriet: "Right Wavelength" [Video]|last=Faringer|first=Jannice|work=What Else is There?|accessdate=June 11, 2017|archive-date=2018-04-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180407182635/http://whatelseisthere.se/tag/galleriet/|url-status=dead}}</ref><ref name="Right Wavelength in KALTBLUT [Video]">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.kaltblut-magazine.com/top-5-videos-week/|title=Top 5 Videos of the Week: "Right Wavelength" by Galleriet [Video]|last=Phillips|first=Nicola|work=KALTBLUT|accessdate=May 21, 2017}}</ref><ref name="HypeMachine">{{Наведена мрежна страница|url=https://hypem.com/track/2n11x/Galleriet+-+Right+Wavelength|title="Right Wavelength" on Hype Machine|publisher=[[Hype Machine]]|accessdate=May 17, 2017}}</ref> * ''„Сенга“ во'' режија на Катарина Стенбек. Видеото беше премиерно прикажано на магазинот Том Том и доби неколку позитивни критики на блогот, а песната повторно се најде на топ листите на Hype Machine .<ref name="Senga on Tom Tom Magazine [Video]">{{Наведена мрежна страница|url=https://tomtommag.com/2018/09/video-premiere-senga-by-galleriet/|title=Tom Tom Magazine Video Premiere: ‘Senga’ by Galleriet [Video]|last=News|first=Tom Tom|work=[[Tom Tom Magazine]]|accessdate=September 6, 2018}}</ref><ref name="Senga in Analogue Trash [Video]">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.analoguetrash.com/blog/galleriet-senga|title=NEW MUSIC: GALLERIET – SENGA [Video]|last=Buckley|first=Mark|work=Analogue Trash|accessdate=September 5, 2018}}</ref><ref name="Senga in Sawdust and Gin [Video]">{{Наведена мрежна страница|url=http://sawdustandgin.com/post/178551583802/galleriet-senga|title=Galleriet – 'Senga' [Video]|work=Sawdust and Gin|accessdate=September 28, 2018}}</ref><ref name="Hype Machine">{{Наведена мрежна страница|url=https://hypem.com/search/galleriet%20senga/1/|title="Senga" on Hype Machine|publisher=[[Hype Machine]]|accessdate=September 28, 2018}}</ref> == Наводи ==   == Надворешни врски == * [http://www.katharinastenbeck.com/ Официјална веб страна] * [https://www.youtube.com/channel/UCr9RcTaBfWOfzYwF_WZJkIw/ YouTube канал] === Интервјуа === * {{Наведена мрежна страница|url=https://shesaid.com/katherina-stenbeck-feminism-intersectional/|title=Artist Katharina Stenbeck On Why Feminism Needs To Be Intersectional|last=Jol|first=Emily|date=July 16, 2019|work=SheSaid|accessdate=2021-11-20|archive-date=2021-11-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20211120142306/https://shesaid.com/katherina-stenbeck-feminism-intersectional/|url-status=dead}} * {{Наведена мрежна страница|url=http://voyagela.com/interview/meet-katharina-stenbeck-katharina-stenbeck-ojai-ca/|title=Meet Katharina Stenbeck|last=Bhandari|first=Mayank|date=July 10, 2019|work=VoyageLA Magazine|accessdate=2021-11-20|archive-date=2021-11-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20211120142312/http://voyagela.com/interview/meet-katharina-stenbeck-katharina-stenbeck-ojai-ca/|url-status=dead}} * {{Наведена мрежна страница|url=https://www.curensea.com/piece/2986181|title=Katharina Stenbeck, artist/musician. Curensea Interview Series|last=Chirico|first=Sofi|date=September 27, 2018|work=Curensea}}{{Мртва_врска|date=July 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * {{Наведена мрежна страница|url=https://leannalinswonderland.com/blogs/news/katharina-stenbeck|title=Artist Q&A with Katharina Stenbeck|last=Lin Fong|first=Leanna|date=February 12, 2018|work=Leanna Lin's Wonderland}} * {{Наведена мрежна страница|url=https://supahcute.com/2017/03/15/artist-interview-katharina-stenbeck/|title=Artist Interview: Katharina Stenbeck|last=Kim|first=Hana|date=March 15, 2017|work=Supahcute|accessdate=2021-11-20|archive-date=2017-03-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20170317005447/https://supahcute.com/2017/03/15/artist-interview-katharina-stenbeck/|url-status=dead}} [[Категорија:Статии со hCards]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 1987 година]] [[Категорија:Луѓе од Стокхолм]] ahga8ttks4yq21ztmn75v0k5jxfoywc 0 1281466 5378585 5178060 2025-06-10T12:09:54Z Kapakoiva turkulainen 124242 5378585 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Suzanne Sjögren.jpg|thumb|десно|200п|Сузан Шегрен (2013)]] '''Сузан Лејла Шегрен Јенсен''' (родена на 27 мај 1974 година) е шведска спортска новинарка и телевизиска водителка која работи за ТВ4 .<ref>{{Наведени вести|url=http://www.expressen.se/noje/extra/suzanne-sjogren-har-blivit-mamma-igen/|title=Suzanne Sjögren har blivit mamma igen|last=Lillemägi|first=David|date=14 September 2013|work=[[Expressen]]|access-date=3 October 2015|language=sv|trans-title=Suzanne Sjögren has become mother again}}</ref> Презентирала пренос за неколку големи спортски настани, главно на ТВ4. == Биографија == Шегрен ја започнала својата кариера во SVT со локалните вести ''Sydnytt,'' а потоа и детското спортско шоу Lilla Sportspegeln.<ref name="aftonbladet.se">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aftonbladet.se/halsa/article11027245.ab|title=Jag ska banta bort åtta kilo till bröllopet|last=Lundberg|first=Ulrika|date=2007-01-04|language=sv|trans-title="I will lose eight kilos before the wedding"|accessdate=3 October 2015}}</ref> Таа била вработена во ТВ3 во 1999 година каде четири години го претставувала Светското првенство во хокеј на мраз. Таа, исто така, презентирала забавни емисии како ''Världens starkaste man'', ''Гинис рекорд-тв'' и натпревари од [[Лига на шампиони во фудбал|Лигата на шампионите]] .<ref name="aftonbladet.se" /><ref name="sydsvenskan.se">{{Наведени вести|url=http://www.sydsvenskan.se/familj/suzanne-sjogren-mamma/?url=/Malm%C3%B6|title=Suzanne Sjögren mamma|last=Pietersen|first=Amanda|date=11 April 2008|work=[[Sydsvenskan]]|access-date=3 October 2015|language=sv|trans-title=Suzanne Sjögren mother|archive-date=2015-11-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20151129195018/http://www.sydsvenskan.se/familj/suzanne-sjogren-mamma/?url=/Malm%C3%B6|url-status=dead}}</ref> Во 2003 година се вработила во ТВ4 .<ref name="sydsvenskan.se"/> Оттогаш таа ги презентирала и работела на преносите за Купот на УЕФА во 2004 година во [[Португалија]] и Светското првенство на ФИФА во 2006 година во [[Германија]] .<ref name="kick-off.se">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.kick-off.se/artikel/suzanne-sjogren-om-sporten-slitz-bilderna-och-stallet/2333|title=Suzanne Sjögren &ndash; om sporten, Slitz-bilderna och stallet|date=23 март 2010|publisher=Kick-off.se|language=sv|trans-title=Suzanne Sjögren - about the sport, Slitz images and the stable|archive-url=https://web.archive.org/web/20151004022017/http://www.kick-off.se/artikel/suzanne-sjogren-om-sporten-slitz-bilderna-och-stallet/2333#|archive-date=2015-10-04|accessdate=3 October 2015}}</ref> Шегрен е позната и по покривањето на женскиот фудбал. Таа ги презентирала преносите за Светското првенство на ФИФА за жени во САД во 2003 година, што го видоа 3,8 милиони шведски гледачи, а работела и на Светското првенство на ФИФА за жени во Германија во 2011 година.<ref name="kick-off.se" /> Таа, исто така, има емитувано од шпанската лига [[Примера Дивисион (Шпанија)|Ла Лига]], и од финалето на Шведската лига во хокеј на мраз.<ref name="kick-off.se" /><ref>{{Наведени вести|url=http://www.expressen.se/sport/jag-kraks-hela-tiden/|title=Jag kräks hela tiden|last=Kristoffersson|first=Daniel|date=10 October 2007|work=[[Expressen]]|access-date=3 October 2015|language=sv|trans-title="I vomit all the time"}}</ref> Таа го претставила Fotbollsgalan двапати, во 2003 година заедно со Рикард Олсон и Рикард Шеберг и во 2005 година заедно со Џесика Алменес .<ref name="sydsvenskan.se" /><ref name="kick-off.se" /> Во 2005 година галата била емитувана од Ховет во Стокхолм.<ref name="aftonbladet.se1">{{Наведени вести|url=http://www.aftonbladet.se/sportbladet/fotboll/article10684818.ab|title=Jessica och Suzanne leder Fotbollsgalan|last=Sportbladet.se|date=2005-10-18|work=[[Aftonbladet]]|access-date=18 October 2015|language=sv|trans-title=Jessica and Suzanne hosts Fotbollsgalan}}</ref> Шегрен и Алменес биле пофалени дека се првото женско дуо што ја претстави галата.<ref name="aftonbladet.se1" /> Во 2010 година, Шегрен ги претстави светските првенства во сала во [[Катар]], преносите на Дијамантската лига и светското првенство во атлетика во [[Барселона]] . Таа исто така го претстави ''Nyhetsmorgon'' .<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tv4.se/nyhetsmorgon/klipp/suzanne-sj%C3%B6gren-om-s%C3%B6ndagens-program-2328877|title=Suzanne Sjögren om söndagens program|date=2013-04-13|publisher=[[TV4 (Sweden)|TV4]]|language=sv|trans-title=Suzanne Sjögren on the Sunday program|archive-url=https://web.archive.org/web/20151004015002/http://www.tv4.se/nyhetsmorgon/klipp/suzanne-sj%C3%B6gren-om-s%C3%B6ndagens-program-2328877#|archive-date=2015-10-04|accessdate=3 October 2015}}</ref> Во 2009 година, Шегрен победи во славното издание на ТВ3 шоуто Singing Bee, освојувајќи 50.000 (SEK) за добротворната организација MinStoraDag. Шегрен била избрана за најсекси жена во Шведска од страна на машкото списание ''Слиц'' во 2001 година.<ref name="aftonbladet.se"/> == Наводи ==   == Надворешни врски == {{Commons category-inline|Suzanne Sjögren}} [[Категорија:Статии со hCards]] [[Категорија:Статии со извори на шведски (sv)]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 1974 година]] i79ze1i5jkvpvoih6on1z1jqr2sq7n7 0 1281607 5378586 5054165 2025-06-10T12:10:30Z Kapakoiva turkulainen 124242 5378586 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Jessica Almenäs in August 2013.jpg|thumb|десно|200п|Јесика Алменес (2013)]] '''Џесика Магдалена Тереза Алменес''' (родена на 16 ноември 1975 година) е [[Швеѓани|шведска]] телевизиска водителка и репортерка. Таа го претставува шоуто за трки со коњи Vinnare V75 и од 2008 година танцувачкото шоу на славните личности Let's Dance, двете емитувани на ТВ4 . Алменес завршила прва придружничка на Мис Шведска 1998 година и продолжила да ја претставува својата земја на Мис на светот таа година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.expressen.se/halsoliv/jessica-almenas-jag-gjorde-inget-annat-an-nojade-over-kroppen/|title=Jessica Almenäs: "Jag gjorde inget annat än nojade över kroppen"|work=Expressen|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304070810/http://www.expressen.se/halsoliv/jessica-almenas-jag-gjorde-inget-annat-an-nojade-over-kroppen/|archive-date=4 March 2016|accessdate=19 September 2015}}</ref> Таа го претставила Nyhetsmorgon .<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tv4play.se/program/nyhetsmorgon?video_id=2310437|title=Jessica Almenäs om Nyhetsmorgon söndag|work=TV4 Play|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304193701/http://www.tv4play.se/program/nyhetsmorgon?video_id=2310437|archive-date=4 March 2016|accessdate=19 September 2015}}</ref> Заедно со Адам Алсинг таа го презентирала шоуто за фудбалски награди Fotbollsgalan во 2006, 2007, 2008 и 2009 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tv4.se/tv4/artiklar/jessica-almen%C3%A4s-fr%C3%A5n-lets-dance-till-vinnare-v75-4fc025d804bf72519400c304|title=Jessica Almenäs - Från Let´s dance till Vinnare V75 - TV4 - tv4.se|work=tv4.se|archive-url=https://web.archive.org/web/20150504083921/http://www.tv4.se/tv4/artiklar/jessica-almen%C3%A4s-fr%C3%A5n-lets-dance-till-vinnare-v75-4fc025d804bf72519400c304|archive-date=4 May 2015|accessdate=19 September 2015}}</ref> Таа го претстави Кристален во 2008 година и била репортер кој ги интервјуира славните гости на Кристален 2014 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aftonbladet.se/nojesbladet/tv/article11482494.ab|title=De leder årets Kristallen-gala - TV - Nöjesbladet - Aftonbladet|work=Aftonbladet|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304090540/http://www.aftonbladet.se/nojesbladet/tv/article11482494.ab|archive-date=4 March 2016|accessdate=19 September 2015}}</ref> Во 2011 и 2012 година, Алменес го претстави шоуто Најголем губитник на ТВ4 .<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tv4.se/personer/jessica-almen%C3%A4s|title=Jessica Almenäs - tv4.se|publisher=|archive-url=https://web.archive.org/web/20150919160557/http://www.tv4.se/personer/jessica-almen%C3%A4s|archive-date=19 September 2015|accessdate=19 September 2015}}</ref> Таа е поранешна кошаркарка и играла на елитното ниво за Брахе Баскет.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sydsvenskan.se/sport/idrottstjejen-som-blev-galaproffs/|title=Idrottstjejen som blev galaproffs|work=Sydsvenskan|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924152506/http://www.sydsvenskan.se/sport/idrottstjejen-som-blev-galaproffs/|archive-date=24 September 2015|accessdate=19 September 2015}}</ref> Во септември 2016 година, Алменес откри дека ќе започне да работи за Канал5 и ќе го прекине договорот со ТВ4.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.expressen.se/noje/jessica-almenas-om-svara-beslutet/|title=Jessica Almenäs om stödet efter svåra beslutet|publisher=aftonbladet.se|archive-url=https://web.archive.org/web/20160916195011/http://www.expressen.se/noje/jessica-almenas-om-svara-beslutet/|archive-date=16 September 2016|accessdate=18 September 2016}}</ref> == Личен живот == Алменес претходно била во врска со Јохан Едлунд, со кого има син, роден во 2005 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aftonbladet.se/nojesbladet/article10628091.ab|title=Tillökning – i familjen tv-sporten|work=Aftonbladet|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304053030/http://www.aftonbladet.se/nojesbladet/article10628091.ab|archive-date=4 March 2016|accessdate=19 September 2015}}</ref> Таа има и син роден во 2009 година со [[Норвежани|норвешкиот]] јавач на коњи Тони Андре Хансен .<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.kristianstadsbladet.se/familj/jessica-almenas-fick-en-son/|title=Jessica Almenäs fick en son|last=null SAXO|date=1 October 2009|work=Kristianstadsbladet|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304114729/http://www.kristianstadsbladet.se/familj/jessica-almenas-fick-en-son/|archive-date=4 March 2016|accessdate=19 September 2015}}</ref> . Таа е братучетка со играчот [[Национална хокеарска лига|на НХЛ]] Оскар Сундквист . == Наводи == <references /> == Надворешни врски == [[Категорија:Статии со hCards]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 1975 година]] [[Категорија:Луѓе од Лулео]] k3ixti8muiyq9a41046msrlgek8rgl5 0 1281645 5378588 5240079 2025-06-10T12:11:44Z Kapakoiva turkulainen 124242 5378588 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Josefin Crafoord, programledare.jpg|thumb|десно|200п|Јосефин Крафорд (2011)]] '''Џозефин Крафорд''' (роден на 5 април 1973 година) е [[Шведска|шведски]] телевизиски и радио водител.<ref name="Henning">{{Наведени вести|url=http://www.aftonbladet.se/wendela/barn/article1261089.ab?service=print|title=Mama mia, Josefin!|last=Henning|first=Annika|date=2007-11-16|work=[[Aftonbladet]]|access-date=2009-09-06|language=sv}}</ref> Таа била водителка на радио емисијата ''ВАКНА! med The Voice'' on The Voice Hiphop &amp;amp; RnB Шведска од 2007 година со ко-домаќините Jakob Öqvist och Paul Haukka.<ref name="DM">{{Наведени вести|url=http://www.dagensmedia.se/nyheter/article12354.ece|title=Crafoord och Öqvist i The Voice morgonshow|last=Eriksson|first=Ola|date=2007-08-08|work=Dagens Media|access-date=2009-09-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20110725175935/http://www.dagensmedia.se/nyheter/article12354.ece|archive-date=July 25, 2011|language=sv}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=http://www.expressen.se/mode/1.1295256/josefin-crafoord-jag-vill-ha-armband-i-klasar|title=Josefin Crafoord: "Jag vill ha armband i klasar"|last=Hallengren|first=Mia-Li|date=2008-09-10|work=[[Expressen]]|access-date=2009-09-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20080912141853/http://www.expressen.se/mode/1.1295256/josefin-crafoord-jag-vill-ha-armband-i-klasar|archive-date=September 12, 2008|language=sv}}</ref><ref name="Aftonbladet">{{Наведени вести|url=http://www.aftonbladet.se/nojesbladet/tv/tvpriset2007/article1787848.ab?service=print|title=Josefin Crafoord vill gå på gala i gaffatejp|date=2008-02-07|work=[[Aftonbladet]]|access-date=2009-09-06|language=sv}}</ref> Емисијата секое утро се емитува и на Канал 5.<ref name="DM" /><ref name="Ericson">{{Наведени вести|url=http://www.aftonbladet.se/sofismode/article3052787.ab|title=Så gör du modefynd – på stormarknaden!|last=Ericson|first=Pernilla|date=2008-08-07|work=[[Aftonbladet]]|access-date=2009-09-06|language=sv}}</ref> Со Кјел Ериксон и како комично олеснување. Пред да биде домаќин на ''ВАКНА! med The Voice'', Крафорд работела на радио работи на Sveriges Radio P3 .<ref name="DM" /> Телевизиската кариера на Крафорд започнала во 1990-тите на шведскиот музички канал ZTV каде што презентирала музички спотови. Во 1998 година, таа се сврте кон ТВ3 за да го води телевизиското шоу ''Силикон'' со Гри Форсел .<ref name="TV4">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tv4.se/1.665228|title=Modigt startfält i TV4:s Stjärnor på is|date=2008-09-29|publisher=[[TV4 Sweden|TV4]]|language=sv|archive-url=https://web.archive.org/web/20120223113539/http://www.tv4.se/1.665228|archive-date=2012-02-23|accessdate=2009-09-06}}</ref> Крафорд потоа стана најавувач на континуитет на ТВ4 <ref name="Ericson"/><ref name="TV4" /> и водител на шведската верзија на ''хотелот Рај'' во 2005 година.<ref name="Ericson" /><ref name="TV4" /><ref>{{Наведени вести|url=http://www.aftonbladet.se/nojesbladet/tv/dokusapa/article258825.ab?service=print|title=Intrigerna tar fart i "Paradise Hotel"|last=Wik|first=Karin|date=2005-01-14|work=[[Aftonbladet]]|access-date=2009-09-06|language=sv}}</ref> Крафорд се врати на ТВ3 во 2006 година како водител на шоуто за запознавање ''Fling'' .<ref>{{Наведени вести|url=http://www.svd.se/kulturnoje/nyheter/artikel_329742.svd|title=TV3 värvar profiler inför hösten|date=2006-06-21|work=[[Svenska Dagbladet]]|access-date=2009-09-06|language=sv}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=http://www.aftonbladet.se/nojesbladet/tv/article431831.ab?service=print|title=TV3 satsar på singlarna i höst|last=Höök|first=Gustaf|date=2006-08-25|work=[[Aftonbladet]]|access-date=2009-09-06|language=sv}}</ref> ''Флинг'' испадна дека е пад на рејтингот и Крафорд се пресели во ТВ400 во 2007 година за да биде домаќин на ''Сниггаст и класи'' со Ерик Екстранд.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.dagensmedia.se/nyheter/article10360.ece|title=Josefin Crafoord gör comeback på TV4|last=Svedjetun|first=Fredrik|date=2007-02-06|work=Dagens Media|access-date=2009-09-06|archive-url=https://www.webcitation.org/60b3bZkWn?url=http://www.dagensmedia.se/nyheter/article10360.ece|archive-date=2011-07-31|language=sv}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=http://www.aftonbladet.se/nyheter/article405044.ab|title=Experterna rasar mot 'Snyggast i klassen'|last=Andersson|first=Johan|date=2007-02-21|work=[[Aftonbladet]]|access-date=2009-09-06|language=sv}}</ref> Крафорд била една од натпреварувачите во шведската верзија на ''Танцување на мраз'' што се емитувала на ТВ4 во есента 2008 година.<ref name="TV4"/><ref name="DT" /> Таа никогаш не возела на мраз пред да се согласи да се појави во шоуто и првично ја одби понудата поради тоа.<ref name="DT">{{Наведени вести|url=http://www.dt.se/noje/article356292.ece?service=print|title=På hal is med blåslagna stjärnor|last=Cato|first=Carl|date=2008-09-29|work=[[Dalarnas Tidningar]]|access-date=2009-09-06|language=sv}}</ref> Која во слободното време, Крафорд е член на Eurodance група Domenicer дека таа почна во 1999 година со Чан Ваи и Мартин Бликс.<ref name="Ericson"/><ref name="Domenicer" /> Нивниот прв сингл, "Disco Dance", бил издаден на 14 јуни 1999 година.<ref name="Domenicer">{{Наведени вести|url=http://wwwc.aftonbladet.se/noje/9906/15/josefin.html|title=Josefin Crafoord blir popstjärna|last=Wikman|first=Pär|date=1999-06-15|work=[[Aftonbladet]]|access-date=2009-09-06|language=sv}}</ref> Крафорд е исто така блогерка.<ref name="DT" /> Крафорд претходно била во брак со музичарот Вил Крафорд,<ref name="Ericson" /><ref name="Domenicer"/> кого имала еден син, Родерик. Таа го доби своето второ дете Чарли неколку години подоцна со новиот партнер Мартин Алиага.<ref name="Henning"/> Крафорд живее во [[Седермалм]], [[Стокхолм]] со Алиага, нејзините две деца и нејзиното милениче [[Чивава (куче)|чивава]] .<ref name="Ericson"/><ref>{{Наведени вести|url=http://www.aftonbladet.se/pryl/article1330864.ab?service=print|title='Jag gillar smaklösa prylar'|last=Lindstam|first=Helena|date=2007-11-26|work=[[Aftonbladet]]|access-date=2009-09-06|language=sv}}</ref> == Наводи ==   == Надворешни врски == * [https://web.archive.org/web/20090901171724/http://finest.se/JosefinCrafoord Официјален блог] * [http://www.thevoice.se/program/vakna/josefin Профил во The Voice]{{Мртва_врска|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[Категорија:Статии со hCards]] [[Категорија:Луѓе од Гетеборг]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 1973 година]] [[Категорија:Шведски телевизиски глумци]] oyrzxwn3n59lfsq3hwk2mdifr7rp4az 0 1281666 5378587 5055167 2025-06-10T12:11:08Z Kapakoiva turkulainen 124242 5378587 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Carina Berg in August 2013.jpg|thumb|десно|250п|Карина Берг (2013)]] '''Карина Лили Берг Луук''' (родена на 11 ноември 1977 година) е [[Швеѓани|шведски]] комичар и телевизиски презентер. Берг израснала во Акерсберга, студирала естетска програма во гимназијата Дандеридс, а потоа продолжила да студира радио во Kaggeholms folkhögskola. Таа порано била мажена и има син со Кристијан Луук, кој го запознала во 2005 година кога ги споделија должностите водителка за ТВ4 шоуто ''God natt, Sverige'', телевизиското деби на Берг. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aftonbladet.se/nojesbladet/klick/article4010300.ab|title=Luuk och Berg har gift sig|work=Aftonbladet|accessdate=19 September 2015}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sydsvenskan.se/familj/luuk-och-berg-fick-en-son/|title=Luuk och Berg fick en son|work=Sydsvenskan|accessdate=19 September 2015}}</ref> Заедно со Кристин Мелцер ја освоила наградата Кристален во 2015 година за „Најдобар женски телевизиски водител“. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.expressen.se/noje/har-ar-alla-vinnare-pa-kristallen-galan/|title=Kristallen 2015 – här är alla vinnare - Nöje|work=Expressen|accessdate=19 September 2015}}</ref> Берг од декември 2018 година е во брак со фудбалерот Ерик Берг . == Кариера == === Радио кариера === Берг ја започнала својата медиумска кариера во радиото по завршувањето на студиите, таа започна во локалната станица Sveriges Radios [[Вестернорланд (округ)|во Вестернорланд,]] а потоа напредувала до претставување на Morgonpasset за Sveriges Radio P3 заедно со Питер Ериксон помеѓу 2003 и 2005 година. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://sverigesradio.se/sida/artikel.aspx?programid=2024&artikel=5526776|title=Bärbar Carina Berg flyttar in|last=Sveriges Radio|publisher=|accessdate=19 September 2015}}</ref> Таа исто така била помошник во радио шоуто Lantz i P3 со Аника Ланц . <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://sverigesradio.se/sida/gruppsida.aspx?programid=4045&grupp=13783|title=Carina Berg|last=Sveriges Radio|publisher=|accessdate=19 September 2015}}</ref> Во 2008 и почетокот на 2009 година таа работела за Mix Megapol во шоуто ''Äntligen helg med Breitholtz och Berg'' заедно со Даниел Брајтхолц . <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://nyheter24.se/noje/kandisar/443288-berg-och-breitholtz-gor-web-radioshow|title=Berg och Breitholtz gör webbradioshow|publisher=|accessdate=19 September 2015|archive-date=2016-03-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305023119/http://nyheter24.se/noje/kandisar/443288-berg-och-breitholtz-gor-web-radioshow|url-status=dead}}</ref> Во 2010 и почетокот на 2011 година, таа работела на podradio заедно со Breitholtz за списанието ''Yourlife'' . Заедно со [[Џени Стремштет|Џени Стремштет,]] таа го емитувала подрадиото Strömstedt ''& Berg'' за TV4.se и TV4 Play. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://podcasts.nu/poddar/stromstedt-berg|title=Strömstedt och Berg|publisher=|accessdate=19 September 2015}}</ref> === ТВ кариера === [[Податотека:Carolina_Gynning_&_Carina_Berg.jpg|десно|мини|250x250пкс| Карина Берг и Каролина Gynning на Grönan време ''Sommarkrysset'' 2009 година.]] Откако го имала своето неофицијално телевизиско деби во 2004 година како репортер со хендикеп за CP-magasinet на СВТ и нејзината подоцнежна улога во God natt, Sverige, Берг во 2006 година ја претстави комичната емисија Lilla vi (tar stor plats...) на ТВ4. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tv4gruppen.se/Templates/TV4Gruppen/Pages/StandardPage.aspx?id=6278&epslanguage=sv|title=Carina Berg blir Kristian Luuks kollega i God natt, Sverige|publisher=|accessdate=19 September 2015}}</ref> Во 2007 година, таа го претставила Förkväll на истиот канал. Кон крајот на 2007 година таа го претстави идол 2007 заедно со Каролина Гининг, тие го претставија аудициониот дел од шоуто. Во 2008 година, дуото претставено Stjärnor på е на ТВ4. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tv4.se/tv4/artiklar/gynning-och-berg-p%C3%A5-hal-is-4fc398c904bf72228b008a4b|title=Gynning och Berg på hal is - TV4 - tv4.se|work=tv4.se|accessdate=19 September 2015}}</ref> Истата година таа била избрана за „Најдобар женски телевизиски водител“ за време на гласањето од четиринаесет ТВ-газди за Афтонбладет . <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tv4gruppen.se/Templates/TV4Gruppen/Pages/StandardPage.aspx?id=5689&epslanguage=sv|title=Carolina Gynning och Carina Berg leder TV4:s storsatsning Stjärnor på is|publisher=|accessdate=19 September 2015}}</ref> Во 2009 година на Канал5 ја претстави емисијата Снилен закуска. Берг го претставувала шоуто на славните Берг флитар во пет сезони, во секоја епизода таа се пресели во различни домови на познати личности во текот на неколку дена. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tv4.se/berg-flyttar-in|title=Berg flyttar in - tv4.se|publisher=|accessdate=19 September 2015}}</ref> <ref name="aftonbladet.se">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aftonbladet.se/nojesbladet/tv/article15644467.ab|title=Carina Berg: ’Hela Parneviksklanen kom till vårt lantställe’ - TV - Nöjesbladet - Aftonbladet|work=Aftonbladet|accessdate=19 September 2015}}</ref> Шоуто се емитувало помеѓу 2008 и 2012 година. <ref name="aftonbladet.se" /> По оваа емисија Берг решила да почне да работи за Канал5 . <ref name="expressen.se">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.expressen.se/noje/carina-berg-leder-the-voice/|title=Carina Berg leder The Voice|work=Expressen|accessdate=19 September 2015}}</ref> Таму го претстави The Voice во 2012 година, а во 2013 година го претстави ток-шоуто Bergs bärbara talkshow. <ref name="expressen.se" /> Во 2014 година таа и Кристин Мелцер го претставија шоуто Берг и Мелцер и Америка каде дуото два месеци патува низ САД и посетува интересни личности. Шоуто доби втора сезона во 2015 година каде дуото патува низ европските земји. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aftonbladet.se/nojesbladet/tv/article20497469.ab|title=Vi slängde oss ut ur bilen|work=Aftonbladet|accessdate=19 September 2015}}</ref> Во 2019 и 2020 година, Берг и нејзиниот втор сопруг, фудбалерот Ерик Берг, учествувале во реалити серијалот Бергс дремкак што се емитува на Канал5 . <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aftonbladet.se/a/gW7RE0|title=Carina Berg i tårar i ”Bergs drömkåk” – berättar om gravidkampen|work=Aftonbladet|accessdate=26 November 2020}}</ref> == Личен живот == Карина Берг се омажила со Кристијан Луук во 2008 година, парот се развел во 2017 година. <ref name="auto">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.expressen.se/noje/berg-om-skilsmassan-fran-luuk-bara-brot-ihop/|title=Carina Berg om tiden efter skilsmässan från Kristian Luuk: ”Bara bröt ihop”|work=Expressen|accessdate=26 November 2020}}</ref> Двојката има едно дете, син, заедно. <ref name="auto" /> Во 2018 година, Берг се ожени со фудбалерот Ерик Берг . <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.expressen.se/noje/har-gifter-sig-carina-berg-med-sin-erik-johansson/|title=Carina Berg och Erik Johansson har gift sig|work=Expressen|accessdate=26 November 2020}}</ref> Двојката има син роден во декември 2019 година <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aftonbladet.se/a/Qo2Odx|title=Carina och Erik Berg har fått sonen Otto|work=Aftonbladet|accessdate=26 November 2020}}</ref> и во март 2021 година парот роди ќерка. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.expressen.se/mama/mamaliv/stjarnmammor/carina-berg-har-fatt-en-dotter/|title=Efter tuffa graviditeten – Carina Berg, 43, har fått en dotter|work=www.expressen.se|language=sv|accessdate=2021-03-13}}</ref> == Телевизиска работа == * 2004 – CP-magasinet * 2005 година - Бог нет, Свериге * 2006 – Лила Ви (tar stor plats. . . ) * 2006–2007 година – Форквел * 2007 – Идол 2007 година * 2008 – Stjärnor på е * 2008–2012 – Берг флитар во * 2009 – Снилен закуска * 2012 - Гласот * 2013 - токшоу на Бергс барбара * 2014 – Берг и Мелцер и Америка * 2015 – Берг и Мелцер и Европа * 2015 - Ett jobb за Берг == Наводи == <references /> == Надворешни врски == {{Commonscat-inline|Carina Berg}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 1977 година]] l8vzscz9j955ckol8agtwyzrhz1ikqs 0 1289345 5378788 5352832 2025-06-11T04:55:46Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378788 wikitext text/x-wiki Многу важни настани од [[Македонци|македонската]] и [[балкан]]ската [[историја]] се случиле во Битола. Градот е граден, доградуван, рушен и повторно граден и надградуван уште од неговото прво населување во доцното [[бронзено доба]]. Потоа во [[Хеленистички период|хеленистичкиот период]], па [[Римско Царство|Римското Царство]], сѐ до [[Византија|византиското]] време имал статус на град со висок степен на цивилизација. Традиционално силниот трговски центар, е познат и како град на конзулите поради тоа што во еден период за време на [[Отоманското Царство]], Битола имала дури дваесет [[конзулат]]и од разни [[Европа|европски]] земји. Во истиот период, градот имал многу школи, меѓу другите и воена академија, којашто ја посетувал и славниот турски реформатор [[Кемал Ататурк]]. На крајот на XIX век бил толку силен град, што неговото население непрестајно растело и го надминало бројот на населението на [[Белград]]. Градот бил преполн со [[фабрика|фабрики]] и [[Фотографија|фотографски]] дуќани, а занимливо е и тоа што покрај Сингер, во Битола уште во тоа време постоела фабрика за слатки. Во Битола се снимени првите фотографии и филмови на Балканот, благодарејќи на [[Браќа Манаки|браќата Манаки]]. Првата филмска камера [[Јанаки Манаки|Јанаки]] ја купува од [[Лондон]], производство на компанијата „Charles Urban Trading”, и тоа 300-тиот примерок од серијата ''BIOSCOPE''. Така, со таа фамозна „Камера 300" започнала кинематографијата на [[Балкански Полуостров|Балканот]]. Тоа било златното доба на градот. За жал, за време на [[Балкански војни|Балканските војни]], многу битки биле водени во околината на градот и самиот град, па многу материјални докази изгореле или биле потполно уништени. [[Архитектура]]та можела да се обнови, посебно последните петнаесетина години, а докази за сѐ што се случувало се и прераскажувањата на старите кои добро се сеќаваат. Меѓутоа, денес останале многу организации и фестивали, коишто по долг период, повторно се одржуваат. Еден од нив се одржува секој година од [[29 јули]] до [[2 август]] во Битола, во знак на спомен на [[Илинденското востание]], под името „Културен фестивал Илинденски денови“. == Праисторија == Градот Битола со околината е многу богат со споменици од [[Праисторија|праисторискиот период]]. Двата најзначајни се Велушка Тумба и Тумба Бара, коишто се наоѓаат покрај селото [[Породин]]. Од [[Бакарно доба|бакарното доба]], тука се населува Тумба покрај селото [[Црнобуки]], Шуплевац (покрај селото [[Суводол]]) и Висок Рид (покрај селото [[Букри]]). == Римски период == Градот се наоѓа на римскиот пат [[Вија Егнација]] ''(Via Ignatia)'', каде што е и античкиот град [[Хераклеја Линкестис]]. Во периодот на II век п.н.е. кога Македонија станува [[Римско Царство|римска]] провинција, Хераклеја станува силен економско-политички центар (''Septina Aurelia Heraclea'') со свој постојан римски намесник и римска војска, што сведочи за Битола како центар на вечна моќ, цивилизација, култура и убавина којашто е тука и денес. == Османлиска власт == [[Податотека:Bitola posle mladoturskiot rezim, 1908.pdf|мини|лево|Српски извештај од 5 август 1908, за новата состојба во Битола по воспоставувањето на младотурскиот режим: благосостојба, ред, мир, славење.]] [[Податотека:Bitola old.jpg|мини|десно|Битола во XIX век]] [[Податотека:Ottoman Postcard of Huriet in Monastir.jpg|мини|десно|Прослава во Битола за време на [[Младотурската револуција]] во 1908 година, по повод враќањето на Уставот од страна на султанот [[Абдул Хамид II]]]] Почетокот на турските завојувања на Балканот најавиле и нова ера на живеење. Турските војски во текот на [[1382]]-[[1383]] година по многу тешки и крвави борби и по жестокиот отпор кој го пружило месното население конечно успеале да ја освојат Битола. Според некои легенди многу жесток отпор на турските освојувачи му пружиле и монасите од седумдесетте манастири и цркви кои во тој период постоеле во Битола. Хаџи Евронос беј кој се наоѓал на чело на турската војска револтиран од жестокиот отпор на кој наишол при освојувањето на градот наредил да се урне и битолската тврдина. Ашик-паша Зеде, кој го придружувал Евронос-бег во неговиот поход, во своите извештаи забележал дека турските војски неколкупати ја напаѓале Битола, а калуѓерите, давајќи голем отпор, на крајот на самиот брег на реката [[Драгор]], сите до еден биле масакрирани. Меѓутоа, Турците потполно го зазеле градот дури по смртта на [[Крал Марко|Крали Марко]] во 1395 година, а при тоа заземање во Битола прв влегов Тимурташ-паша со неговата војска.<ref>Македонските градови во турско време, Зоран Сенев, Киро Герасимов, Кочани,2004,стр. 9</ref> Од овој период всушност започнува и „ориенталното” вообликување на градот што било резултат токму на изградбата на ваквиот тип објекти, но и на ориенталните градителски техники и стилови. Во периодот на XVI - XVII век, период на историски но и културни промени, од страна на турската администрација градот Битола започнува да биде именуван како Манастир или Толи Манастир. Сепак во целиот период на своето постоење името Битола никогаш не било заборавено, туку напротив од страна на христијанското население тоа било во секојдневна употреба. Во средината на XVII век станал и важен културен центар на европска [[Турција]]. Таа е седиште на Битолска нахија во која имало 150 населени места. Градот бил прочуен по неговите многубројни пазари, од кои најмногу бил прочуен пазарот за памук. Познатиот патописец [[Евлија Челебија]], Битола ја посетил во 1662 година и забележал: „''градот има околу 3000 мали и големи куќи на приземје и кат, групирани во 21 маало, чаршија со 900 занаетчиски и трговски дуќани, 40 кафе-чајџилници и гостилници, монументален безистен со железни порти и со 86 дуќани. Во градот имало 70 муслимански храмови, девет медреси, неколку христијански цркви и фтуги јавни згради''“. Самиот град, гледан од далеку, изгледал како да е потонат во зеленило. Во овој период Битола претставува еден од најважните верско-муслимански центри, си Висока верска правна школа, којашто егзистирала низ целиот XVII век. Во истиот век. градот прераснал во значаен административен, стопански и културен центар. Кога во 1689 година поради колерата, Скопје бил запален, повеќето важни функции од него ги презела Битола. Таа развивала трговија, главно со европските центри, [[Виена]], [[Париз]], [[Лондон]] итн.<ref>Македонските градови во турско време, Зоран Сенев, Киро Герасимов, Кочани,2004,стр. 9-10</ref> Најзначаен перидо од историскиот и стопанскиот развој на Битола е XIX век, кога во Битола е преместено седиштето на Румелискиот вилает, и како таков, е рангиран за прв град во европскиот дел на Турција. Според еден документ од овој период, се кажува дека во Битола имало 1.380 дуќани, од кои најголем број биле занаетчиски.<ref>Македонските градови во турско време, Зоран Сенев, Киро Герасимов, Кочани,2004,стр. 10</ref> Во 1805 година во Битола живееле околу 15.000 жители. Од стопанските гранки виден напредок доживеало занаетчиството. Во средината на XIX век бројот на занаетчиските дуќани достигнал над 2.000 со околу 140 видови занаети, организирани во 70 еснафски организации. Виден придонес во развојот на Битола дале и дипломатските претставништва, конзулати на повеќе странски држави. Тоа довело Битола да стане „град на конзули” но и арена на странски пропаганди.<ref>Стојмилов, А., (2005), Социоекономска географија на Република Македонија, ПМФ, Скопје</ref> Почнувајќи од 1843 година Третата (Румелиската) армија скоро половина век ќе има седиште во Битола. Покривала територија од [[Босна]] до [[Грција]], од [[Јадранско Море]] до [[Одрински Пашалак|Одринскиот Пашалак]]. Располагала со сите родови војска од тоа време и броела од 15.000 до 20.000 војници, а некогаш и повеќе.<ref name=GradbiBT>{{наведена книга |title=[[Битола – Градби]] |last=Стерјовски |first=Александар |authorlink1=Александар Стерјовски |year=2020 |publisher=Конзулат на Република Србија во Република Македонија |location=Битола |isbn=978-608-65122-8-6 |page= 28|url= }}</ref> За нејзини потреби биле изградени [[Црвена касарна|Црвената]] и [[Бела касарна|Белата касарна]], [[Воена гимназија (Битола)|Воената гимназија]] и болница. Со пуштањето на [[железничка линија Солун-Битола|железничката линија Солун-Битола]] (1894), Битола го изгубила посебното значење за војската и седиштето на Третата армија било преместено во [[Солун]].<ref name=GradbiBT/> Во Битола во крајот на XIX и почетокот на XX век имало околу 3000 клавири за што градот го викале и „Градот на Клавирите“. Поради некои поранешни сфаќања клавирот симболизирал богатство, класна поделеност и во 50-тите години на XX век со процесот на национализација на многу од семејствата клавирите им биле одземени.<ref>https://www.babambitola.mk/%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B8-%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D0%B5%D1%82%D0%B5-%D0%B4%D0%B5%D0%BA%D0%B0-15/{{Мртва_врска|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Во учебната 1899/1900 година во [[Битолска машка гимназија|Битолската машка гимназија]], како учител се вработил еден од основачите на [[Внатрешна македонска револуционерна организација (Автономистичка)|ВМРО]], [[Даме Груев]], кој бил задолжен да изведува настава по предметите географија, аритметика, геометрија и цртање. [[Податотека:Monastir Vilayet, Ottoman Empire (1900).png|мини|десно|Битолскиот вилает во 1900 година]] Според статистиката на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) од 1900 година, во Битола живееле 37.000 жители, од кои 10.000 [[Македонци]], 10.500 [[Турци]], 1.500 [[Албанци|Албанци муслимани]], 2.000 [[Роми]], 7.000 [[Власи]], 5.500 [[Евреи]] и околу 500 останати.<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/index.html Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. Софија, 1900.]</ref> [[Податотека:Панаѓур пред црквата „Св. Недела“ во Битола.webm|мини|лево|''Панаѓур пред црквата „Св. Недела“ во Битола'' снимен од [[Браќа Манаки|браќата Манаки]], помеѓу 1905-1912]] Христијанските жители на градот биле разделени во повеќе конфесии. Според статистиката на егзархискиот секретар [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во 1905 година христијанското население на Битола се состоело од 15.252 [[Македонци]], од кои 8.844 егзархисти, 6.300 грчки патријаршисти, 72 српски патријаршисти и 36 протестанти, потоа 100 [[Грци]], 7.200 [[Власи]], 120 [[Албанци]] и 120 [[Роми]]. Во градот имало 10 основни и 3 средни бугарски училишта, 7 основни и 2 средни грчки, 2 основни и 2 средни влашки и 1 основно и 2 средни српски.<ref>D.M.Brancoff. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905, р.166-167.</ref> Битола поради својата местоположба, на крстопатот помеѓу сите најзначајни патни правци (исток, запад, север и југ), уште од најраниот период на турското завладување го добила заслуженото значење при што станала значаен воено-стратешки центар што било само потврдено во 1830 година кога таа станува и политички центар на [[Румелискиот вилает]]. По распаѓањето на [[тимаро-спахиски систем|тимаро-спахискиот систем]] и интензивираните малтретирања од страна на чифликсајбиите дошло и до нови промени во етничката структура на населението во Битола. Во 1864 година бил формиран [[Битолски вилает|Битолскиот вилает]] со седиште во Битола. На чело на вилаетот стоел [[валија]], со титула [[паша]], кој бил назначуван со султанско ираде. Вилаетот зафаќал територија од околу 32.000 км², простирајќи се на делови од денешните држави: [[Македонија]], [[Албанија]] и [[Грција]]. == Балкански војни == [[Податотека:Paul Leblois Didericks Monastir.jpg|мини|лево|Генерали на [[Антанта]]та во посета на Битола, 1916 г.]] За време на [[Првата балканска војна]] во околината на градот се водела [[Битолска битка|Битолската битка]] во којашто [[Отоманско Царство|отоманската]] војска била победена од страна на српските сили. Градот страдал за време на [[Првата светска војна]] заради близината на [[Солунскиот фронт]]. Во периодот меѓу двете светски војни, Битола станала пограничен град. Ги изгубила гравитациските подрачја спрема [[Грција]] и [[Албанија]]. Сепак, во овој период градот за првпат започнал плански да се гради и тоа според урбанистички планови == Прва светска војна == Дел од операциите на сојузничките војски од средината на септември до средината на ноември 1916 година против бугарските одбранбени позиции во Македонија е и освојувањето на Битола. Напредокот на сојузниците бил бавен и мачен. Сепак, по освојувањето на [[Битка на Кајмакчалан|Кајмакчалан]], Лерин и [[Битка на свиокот на Црна|преминувањето на Црна река]], француските и српските единици конечно се приближиле до Битола.<ref name=ПСВ>{{нмс| title= Освојување на Битола | url=https://www.frontorient14-18.org/mk-mk/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BE%D1%82-%D1%84%D1%80%D0%BE%D0%BD%D1%82/%D0%9E%D1%81%D0%B2%D0%BE%D1%98%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5-%D0%BD%D0%B0-%D0%91%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B0 | work= Сеќавање на Македонскиот фронт за време на Првата светска војна | publisher= | date= | accessdate=2022-01-30}}</ref> [[File:World War I victims in Bitola, Macedonia.jpg|мини|лево|Цивилни жртви од Првата светска војна во Битола убиени со боен отров, 1917 г.]] На 18 ноември попладне, во бугарската команда во Битола стигнала веста за падот на нивната позиција на котата 1212, која доминирала со регионот на [[Суводол (Битолско)|Суводол]]. Било јасно дека контролата над Битола нема да може да се задржи, и била дадена наредба за повлекување. Од другата страна, сојузниците на југ почнале да слушаат експлозии од правец на Битола, а забележале и огнови. Заклучувајќи, со право, дека бугарската војска ги уништува складовите и се подготвува за повлекување, сојузничкиот штаб наредил гонење на противникот. Последните бугарски и германски војници го напуштиле градот во текот на ноќта меѓу 18 и 19 ноември. По неколку часа безвластие, следното утро, околу 8 часот, една француска коњаничка единица влегла во Битола. Била срдечно пречекана со аплаузи од една толпа граѓани, кои не биле наклонети кон бугарската управа или пак кои верувале (залудно) дека дошол крајот на нивните страдања. Вусшност, нивната дотогашна изложеност на инфлација, глад, епидемии и бомбардирања продолжила и понатаму.<ref name=ПСВ/> [[File:Битола после бомбардирање.jpg|мини|десно|Битола после бомбардирање за време на Првата светска војна.]] Меѓу првите кои влегле тој ден во Битола бил и познатиот француски историчар Жером Каркопино, кој во своите спомени оставил мошне интересни записи за тој настан и за самиот град. Меѓу другото, тој ја дава скицата за урбаниот пејсаж на еден набрзина напуштен град. Истоштените сојузнички војници имале можност да се порадуваат на првиот голем успех и на повторното стапнување во градска средина. Но, таквата атмосфера траела само еден ден. Што се однесува до бугарските единици, иако го напуштиле градот, тие сепак зазеле позиции во неговата околина, особено на Пелистер, од каде можеле да вршат набљудување и артилериски напади. Нивните најистурени позиции биле на само 3-4 километри од градот, а во функција била и авијацијата. Во ноември и декември, српските и француските единици извршиле неколку помали и споредни пешадиски напади на околните ридови, но, без поддршка од тешка артилерија, тие не дале резултати. Останувало Битола допрва да се соочи со хоророт на војната.<ref name=ПСВ/> Во секој случај, до тој момент, освојувањето на градот имало и своја позитивна страна за сојузниците. Битола, како втор град во Македонија, била логистички поврзана со [[Солун]] и со главнината на [[Сојузници во Првата светска војна|сојузничките војски]]. Истовремено, приказната за Битола била користена во западноевропската јавност со цел да се привлече поголемо внимание кон улогата на Македонскиот фронт. Од друга страна, губењето на Битола и јужниот дел на Пелагонија имало негативен ефект врз моралот на бугарската војска. Барем за некое време. До крајот на војната градот бил бомбардиран речиси секој ден.<ref name=ПСВ/> == Втора светска војна == [[Податотека:Stiv Naumov -BT.JPG|алт=Споменик на Стив Наумов во Битола|мини|315x315пкс|Споменик на [[Стефан Наумов-Стив|Стив Наумов]] во Битола]] Битола бил прв град во [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] што ја почувствувал Втората светска војна, затоа што бил [[Бомбардирање на Битола (1940)|бомбардиран од италијански авиони]] уште на 5 ноември 1940 година.<ref name="БТ">{{наведена книга |title=Битола |last=Ставрев |first=Петар |authorlink= |year=1999 |publisher=ГП „Пелистер“ Битола |location=Битола |isbn= |page= |pages= |url= |accessdate=}}</ref> Биле фрлени 21 бомба, од кои 19 експлодирале. Во бомбардирањето биле убиени 9 луѓе, 21 биле ранети, а била причинета и голема материјална штета.<ref>{{cite news |date=1940-11-06 |title= Непознати страни авиони прелетали су јуче у три маха нашу територију и бомбардовали Битољ |trans-title= |url= https://digitalna.nb.rs/wb/NBS/novine/politika/1940/11/06#page/0/mode/1up |language= српски |work= Политика |location= Белград |access-date=}}</ref> За време на [[Втората светска војна]], градот најпрво го окупирале Германците, а подоцна Бугарите. Во септември 1944, Бугарија капитулирала и започнала да се повлекува од Југославија и Битола била ослободена од македонските партизани. На [[4 ноември]] [[1944]], [[Седма македонска ударна бригада|Седмата македонска ударна бригада]] победнички влегла во Битола. На 6 февруари 1945 година, во Битола била отворена првата гимназија (првично наречена „Гоце Делчев“, во 1952 година преименувана во [[СОУ „Јосип Броз-Тито“ - Битола|„Јосип Броз Тито“]]) на која се предавало на [[македонски јазик]]. За време на [[НОБ]] од градот и околината од страна на бугарскиот фашистички окупатор биле затворени 606 лица, интернирани 117, депортирани 4 и 8 одведени во заробеништво. 251 лице било осудено од кои 23 на смрт. На боиштата на Југославија погинале 266 лица. 106 лица од Битола и околината биле носители на [[Партизанска споменица 1941]] и 8 биле прогласени за [[народен херој|народни херои]].<ref name=БТ/> == Евреите во Битола == Битола била населена со [[Евреи]], кои избегале од [[Шпанија]] за време на [[Шпанска инквизиција|црквината инквизиција]] на кралицата [[Изабела I Кастиљска|Изабела Кастиљска]]<ref name="Битолските Евреи">{{нмс|title=Битолските Евреи|date=2002|publisher=Ѓорги Димовски - Цолев|accessda26/5/13}}</ref>.Тие Евреи се доселиле во најголем дел на [[Балкан]]от во градовите од поголемо значење и со развиена трговија, меѓу другите и во Битола. Тука го потпомогнале развојот на градот со добри трговски врски. На [[11 март]] [[1943]] година, целокупното еврејско население од Битола (3.011 Евреи) било депортирано во логорот [[Треблинка]] во [[Полска]] од страна на бугарските фашисти. == Наводи == {{наводи}} {{Историја на македонските градови}} [[Категорија:Битола]] 4l5kivin3pqv0zwuwc2rij4rob6b8ye 0 1289476 5378755 5242068 2025-06-10T20:16:34Z Todot3123 118124 Поправки 5378755 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Tanja Savić (April 2010).jpg|мини|Тања Савиќ (април [[2010]])]]   '''Тања Савиќ''' ([[Радинац]], [[20 март]] [[1985]]) е [[Поп-фолк во Србија|српска поп-фолк]] пејачка. == Биографија == Родена е на [[20 март]] [[1985|1985 година]] во Радинац, кај [[Смедерево]]. Детството го поминала во Смедеревска Паланка. Станала позната благодарение на учеството во музичкиот натпревар на [[Ѕвездите на Гранд]] (2004), на кој го освоила трето место. Истата година ја снимила својата прва песна ''За мое добро'', кој станал голем хит, а за која текстот го напиша [[Марина Туцаковиќ]]. Следната година го издаде својот прв албум ''Така млада'' со хитовите: ''Така млада (Тако млада), Како бродови (Као бродови), Минута љубов (Минут љубави), Стани, Таго (Туго), Зошто во образот ме бакнуваш (Зашто ме у образ љубиш), За мое добро (За моје добро), Играчка, В година еден ден (У години један дан)''. Во [[2006]] година учествувала на Првиот Гранд фестивал и го освоила второто место. Истата година ја отпеала песната ''Сукњица'' ''во филмот Гуча''. Учествувала на Беовизија 2007 година со [[Бранислав Мојиќевиќ|Бане Мојиќевиќ]] со песната ''Симпатија''. На Гранд фестивалот во [[2008]] година го освоила четвртото место ''со'' песната ''Златник.'' Во јуни истата година го издала својот втор студиски албум. Најголемите хитови од албумот се: Златник (''Zlatnik'')'','' Потписот мој (Потпис мој) , ''Ало, мамо,'' Црвена буква (''Црвено слово)''... Во филмот ''Српски лузни во'' [[2009]] година, ја отпеала песната ''Каде љубовта патува (Gde ljubav putuje).'' Во декември 2009 година, таа го издала својот трет албум - ''Сестри по солзи''. На Гранд фестивалот во 2010 година го освоила второто место ''со'' песната ''Инцидент.'' По бракот се преселил во Австралија, а во [[2013]] година се вратил на сцената. Во [[2014]] годин таа бил една од учесниците во шоуто за таленти [[Вашето лице звучи познато|Твоето лице звучи познато]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://tlzp.prva.rs/takmicari/319/tanja-savic.html|title=Tvoje lice zvuči poznato: Tanja Savić|archive-url=https://web.archive.org/web/20151119071341/http://tlzp.prva.rs/takmicari/319/tanja-savic.html|archive-date=19 ноември 2015|accessdate=19 ноември 2015}}</ref> Таа година Тања соработувала со [[Дарко Лазиќ (пејач)|Дарко Лазиќ]] и песната ''Ти си таа(Ти си та)'' која наиде на добри реакции кај публиката. Следната година ја објавува соло песната ''Ѓердани''.<ref name="taNJ">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.biografija.org/muzika/tanja-savic/|title=Таnja Savić|work=Biografija|accessdate=4 февруари 2019}}</ref> Тања го имала својот голем повраток во 2016 година со песната ''Швалер,'' која има околу 25 милиони прегледи на [[Јутјуб]] и воедно е еден од најголемите хитови во Србија таа година. На почетокот на 2017 година Тања ја објави песната Простачка (''Простакуша)'', која го повторила успехот од претходната. На крајот на 2017 година, Тања објавила песна со помодерен звук'', Очи со боја на виски (Очи боје вискија)'' (соработка со раперите Корона и Римски), која била уште поуспешна од претходните две. Во мај 2018 година, за еден месец, Тања ја објавила баладата ''Соба на заблуди (Соба заблуде)'', а потоа во јуни, уште еден дует со Корона и Римски со песната ''Злосторник без доказ (Злочин без доказа)''. Во есента истата година, таа ја објави песната ''Погрешна адреса''.<ref name="taNJ"/> По десет години, во декември 2019 г. го издаде својот четврти албум - ''Странци''.<ref>[https://www.pulsonline.rs/musko-zenski-razgovori/dugovi-kuca-kriza-u-braku-tanja-savic-otvoreno-o-svemu-o-cemu-se-suskalo/n61jdsm DUGOVI, KUĆA, KRIZA U BRAKU.. TANJA SAVIĆ OTVORENO O SVEMU O ČEMU SE ŠUŠKALO!] pulsonline.rs</ref> == Дискографија == * ''Толку млада'' (2005) * ''Тања Савиќ'' (2008) * ''Сестрите по солзи'' (2009) * ''Странци'' (2019) === Синглови === * ''Посилен пол'' (2005 година) * Полудела ([[Гранд фестивал]], 2006) * ''Здолниште'' (''филм Гуча'', 2006) * ''Симпатија'' (дует со Бане Мојиќевиќ), Беовизија (2007) * ''Златник'' (Гранд фестивал, 2008) * ''Каде љубовта патува'' (филм ''Српски лузни'', 2009) * ''Инцидент'' (Гранд фестивал, 2010) * ''Хотел за изгубени души'' (2013) * ''Виша сила'' (2013) * ''Тврдина од љубов'' (2014) * ''Дождливо лето'' (дует со [[Стеван Анѓелковиќ]]) (2014) * ''Ти си таа'' (дует со [[Дарко Лазиќ (пејач)|Дарко Лазиќ]]) (2014) * ''Гинисов рекорд'' (Гранд фестивал, 2014) * ''Ѓердан'' (2015) * ''Швалер'' (2016) * ''Простачка'' (2017) * Очи со боја на виски (дует со [[Круна (рапер)|Корона]] и [[Роман (рапер)|Римски]]) (2017) * ''Соба на заблудата'' (2018) * ''Злосторник без докази'' (дует со Корона и Римски) (2018) * ''Погрешна адреса'' (2018) === Видеографија === {| class="wikitable sortable" !Музичко видео ! Година ! Режисер |- | ''Здолниште'' | 2006 година | - |- | ''Таму Далеку'' | 2006 година | |- | ''Каде што патува љубовта'' | 2008 година | - |- | ''Инцидент'' | 2010 година | Дејан Миличевиќ |- | ''Дождливо лето'' | 2014 година | LOONEYRAMA |- | ''Ти си тој'' | 2014 година | Марко Арсиќ |- | ''Ѓердан'' | 2015 година | Дејан Миличевиќ |- | ''Швалер'' | 2016 година |Visual Infinity |- | ''Простачка'' | 2017 година | Visual Infinity |- | Очи со боја на виски | 2017 година | Ѓорѓе Трбовиќ |- | ''Соба на заблуда'' | 2018 година | Борис Зец |- | ''Злосторник без докази'' | 2018 година | Андреј Илиќ |- | ''Погрешна адреса'' | 2018 година | TOXIC ENTERTAINMENT |- |''Не си за љубов'' | 2019 година |NN Media |- | ''Брза помош'' | 2019 година | NN Media |- | ''Лага, лага'' | 2019 година | Петар Драшковиќ, Марко Тодоровиќ |- | ''Осудени на болка'' | 2019 година | NN Media |- | Bye, Bye | 2019 година | Петар Драшковиќ, Марко Тодоровиќ |- | ''Странци'' | 2019 година | NN Media |- | ''Сирачиња'' | 2020 година |Visual Infinity |- |Панцир | 2020 година |NN Media |- | ''Повторно'' | 2020 година |NN Media |- | ''Во темница'' | 2021 година | Ведад Јашаревиќ |} === Фестивали === * 2006 година Гранд фестивал - Полудела - второ место * 2007 година Беовизија - Симпатија - дует со Бане Мојиќевиќ * 2008 година Гранд фестивал - златен медал - четврто место * 2010 година Гранд Фестивал - Инцидент - второ место * 2014 година Гранд фестивал - Гинисов рекорд - четврто место === Дуети === * 2006 година Еден ден во годината - со [[Дарко Филиповиќ]] * 2007 година Симпатија - со [[Бане Мојиќевиќ]] * 2014 година Дождливо лето - со [[Стеван Анѓелковиќ]] * 2014 година Ти си тој - со [[Дарко Лазиќ (пејач)|Дарко Лазиќ]] == Наводи == {{Наводи}}  == Надворешни врски == * {{Матична|http://www.tanjasavic.rs/}} * {{Facebook|TanjaSavicOFFICIAL}} * {{Твитер|TanjaS_Official}} [[Категорија:Поп-фолк пејачи]] [[Категорија:Луѓе од Смедерево]] [[Категорија:Родени во 1985 година]] [[Категорија:Српски пејачки]] km2ajjcupralidv6tm9w9p5opg7jwsx 5378756 5378755 2025-06-10T20:16:44Z Todot3123 118124 5378756 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Tanja Savić (April 2010).jpg|мини|Тања Савиќ (април [[2010]])]] '''Тања Савиќ''' ([[Радинац]], [[20 март]] [[1985]]) е [[Поп-фолк во Србија|српска поп-фолк]] пејачка. == Биографија == Родена е на [[20 март]] [[1985|1985 година]] во Радинац, кај [[Смедерево]]. Детството го поминала во Смедеревска Паланка. Станала позната благодарение на учеството во музичкиот натпревар на [[Ѕвездите на Гранд]] (2004), на кој го освоила трето место. Истата година ја снимила својата прва песна ''За мое добро'', кој станал голем хит, а за која текстот го напиша [[Марина Туцаковиќ]]. Следната година го издаде својот прв албум ''Така млада'' со хитовите: ''Така млада (Тако млада), Како бродови (Као бродови), Минута љубов (Минут љубави), Стани, Таго (Туго), Зошто во образот ме бакнуваш (Зашто ме у образ љубиш), За мое добро (За моје добро), Играчка, В година еден ден (У години један дан)''. Во [[2006]] година учествувала на Првиот Гранд фестивал и го освоила второто место. Истата година ја отпеала песната ''Сукњица'' ''во филмот Гуча''. Учествувала на Беовизија 2007 година со [[Бранислав Мојиќевиќ|Бане Мојиќевиќ]] со песната ''Симпатија''. На Гранд фестивалот во [[2008]] година го освоила четвртото место ''со'' песната ''Златник.'' Во јуни истата година го издала својот втор студиски албум. Најголемите хитови од албумот се: Златник (''Zlatnik'')'','' Потписот мој (Потпис мој) , ''Ало, мамо,'' Црвена буква (''Црвено слово)''... Во филмот ''Српски лузни во'' [[2009]] година, ја отпеала песната ''Каде љубовта патува (Gde ljubav putuje).'' Во декември 2009 година, таа го издала својот трет албум - ''Сестри по солзи''. На Гранд фестивалот во 2010 година го освоила второто место ''со'' песната ''Инцидент.'' По бракот се преселил во Австралија, а во [[2013]] година се вратил на сцената. Во [[2014]] годин таа бил една од учесниците во шоуто за таленти [[Вашето лице звучи познато|Твоето лице звучи познато]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://tlzp.prva.rs/takmicari/319/tanja-savic.html|title=Tvoje lice zvuči poznato: Tanja Savić|archive-url=https://web.archive.org/web/20151119071341/http://tlzp.prva.rs/takmicari/319/tanja-savic.html|archive-date=19 ноември 2015|accessdate=19 ноември 2015}}</ref> Таа година Тања соработувала со [[Дарко Лазиќ (пејач)|Дарко Лазиќ]] и песната ''Ти си таа(Ти си та)'' која наиде на добри реакции кај публиката. Следната година ја објавува соло песната ''Ѓердани''.<ref name="taNJ">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.biografija.org/muzika/tanja-savic/|title=Таnja Savić|work=Biografija|accessdate=4 февруари 2019}}</ref> Тања го имала својот голем повраток во 2016 година со песната ''Швалер,'' која има околу 25 милиони прегледи на [[Јутјуб]] и воедно е еден од најголемите хитови во Србија таа година. На почетокот на 2017 година Тања ја објави песната Простачка (''Простакуша)'', која го повторила успехот од претходната. На крајот на 2017 година, Тања објавила песна со помодерен звук'', Очи со боја на виски (Очи боје вискија)'' (соработка со раперите Корона и Римски), која била уште поуспешна од претходните две. Во мај 2018 година, за еден месец, Тања ја објавила баладата ''Соба на заблуди (Соба заблуде)'', а потоа во јуни, уште еден дует со Корона и Римски со песната ''Злосторник без доказ (Злочин без доказа)''. Во есента истата година, таа ја објави песната ''Погрешна адреса''.<ref name="taNJ"/> По десет години, во декември 2019 г. го издаде својот четврти албум - ''Странци''.<ref>[https://www.pulsonline.rs/musko-zenski-razgovori/dugovi-kuca-kriza-u-braku-tanja-savic-otvoreno-o-svemu-o-cemu-se-suskalo/n61jdsm DUGOVI, KUĆA, KRIZA U BRAKU.. TANJA SAVIĆ OTVORENO O SVEMU O ČEMU SE ŠUŠKALO!] pulsonline.rs</ref> == Дискографија == * ''Толку млада'' (2005) * ''Тања Савиќ'' (2008) * ''Сестрите по солзи'' (2009) * ''Странци'' (2019) === Синглови === * ''Посилен пол'' (2005 година) * Полудела ([[Гранд фестивал]], 2006) * ''Здолниште'' (''филм Гуча'', 2006) * ''Симпатија'' (дует со Бане Мојиќевиќ), Беовизија (2007) * ''Златник'' (Гранд фестивал, 2008) * ''Каде љубовта патува'' (филм ''Српски лузни'', 2009) * ''Инцидент'' (Гранд фестивал, 2010) * ''Хотел за изгубени души'' (2013) * ''Виша сила'' (2013) * ''Тврдина од љубов'' (2014) * ''Дождливо лето'' (дует со [[Стеван Анѓелковиќ]]) (2014) * ''Ти си таа'' (дует со [[Дарко Лазиќ (пејач)|Дарко Лазиќ]]) (2014) * ''Гинисов рекорд'' (Гранд фестивал, 2014) * ''Ѓердан'' (2015) * ''Швалер'' (2016) * ''Простачка'' (2017) * Очи со боја на виски (дует со [[Круна (рапер)|Корона]] и [[Роман (рапер)|Римски]]) (2017) * ''Соба на заблудата'' (2018) * ''Злосторник без докази'' (дует со Корона и Римски) (2018) * ''Погрешна адреса'' (2018) === Видеографија === {| class="wikitable sortable" !Музичко видео ! Година ! Режисер |- | ''Здолниште'' | 2006 година | - |- | ''Таму Далеку'' | 2006 година | |- | ''Каде што патува љубовта'' | 2008 година | - |- | ''Инцидент'' | 2010 година | Дејан Миличевиќ |- | ''Дождливо лето'' | 2014 година | LOONEYRAMA |- | ''Ти си тој'' | 2014 година | Марко Арсиќ |- | ''Ѓердан'' | 2015 година | Дејан Миличевиќ |- | ''Швалер'' | 2016 година |Visual Infinity |- | ''Простачка'' | 2017 година | Visual Infinity |- | Очи со боја на виски | 2017 година | Ѓорѓе Трбовиќ |- | ''Соба на заблуда'' | 2018 година | Борис Зец |- | ''Злосторник без докази'' | 2018 година | Андреј Илиќ |- | ''Погрешна адреса'' | 2018 година | TOXIC ENTERTAINMENT |- |''Не си за љубов'' | 2019 година |NN Media |- | ''Брза помош'' | 2019 година | NN Media |- | ''Лага, лага'' | 2019 година | Петар Драшковиќ, Марко Тодоровиќ |- | ''Осудени на болка'' | 2019 година | NN Media |- | Bye, Bye | 2019 година | Петар Драшковиќ, Марко Тодоровиќ |- | ''Странци'' | 2019 година | NN Media |- | ''Сирачиња'' | 2020 година |Visual Infinity |- |Панцир | 2020 година |NN Media |- | ''Повторно'' | 2020 година |NN Media |- | ''Во темница'' | 2021 година | Ведад Јашаревиќ |} === Фестивали === * 2006 година Гранд фестивал - Полудела - второ место * 2007 година Беовизија - Симпатија - дует со Бане Мојиќевиќ * 2008 година Гранд фестивал - златен медал - четврто место * 2010 година Гранд Фестивал - Инцидент - второ место * 2014 година Гранд фестивал - Гинисов рекорд - четврто место === Дуети === * 2006 година Еден ден во годината - со [[Дарко Филиповиќ]] * 2007 година Симпатија - со [[Бане Мојиќевиќ]] * 2014 година Дождливо лето - со [[Стеван Анѓелковиќ]] * 2014 година Ти си тој - со [[Дарко Лазиќ (пејач)|Дарко Лазиќ]] == Наводи == {{Наводи}}  == Надворешни врски == * {{Матична|http://www.tanjasavic.rs/}} * {{Facebook|TanjaSavicOFFICIAL}} * {{Твитер|TanjaS_Official}} [[Категорија:Поп-фолк пејачи]] [[Категорија:Луѓе од Смедерево]] [[Категорија:Родени во 1985 година]] [[Категорија:Српски пејачки]] mwvgl6aimsgcda7tq4ovx0qdanez9qs 0 1291125 5378761 5240554 2025-06-10T20:53:26Z Carshalton 30527 5378761 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Алекса Терзиќ | image = [[Податотека:FC Red Bull Salzburg gegen FC Blau-Weiß Linz (2025-04-06 Österreichische Bundesliga) 70.jpg|200px]] | height = {{height|m=1.81}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2000|2|20}} | cityofbirth = {{роден во|Белград|}} | countryofbirth = [[СР Југославија]] | nationality = {{flagsport|SRB}} [[Србија]] | currentclub = {{Fb team Salzburg}} | clubnumber = 3 | position = [[Одбрана (фудбал)|одбрана]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Crvena Zvezda}} | years1 = 2017-2019 | caps1 = 2 | goals1 = 0 | clubs1 = {{Fb team Crvena Zvezda}} | years2 = 2018 | caps2 = 10 | goals2 = 0 | clubs2 = →{{Fb team Graficar}} | years3 = 2019-2023 | caps3 = 33 | goals3 = 1 | clubs3 = {{Fb team Fiorentina}} | years4 = 2020-2021 | caps4 = 21 | goals4 = 0 | clubs4 = →{{Fb team Empoli}} | years5 = 2023- | caps5 = 40 | goals5 = 0 | clubs5 = {{Fb team Salzburg}} | nationalyears1 = 2015 | nationalcaps1 = 2 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{flagsport|SRB}} [[Фудбалска репрезентација на Србија под 16 години|Србија 16]] | nationalyears2 = 2015-2016 | nationalcaps2 = 10 | nationalgoals2 = 0 | nationalteam2 = {{flagsport|SRB}} [[Фудбалска репрезентација на Србија под 17 години|Србија 17]] | nationalyears3 = 2016-2017 | nationalcaps3 = 8 | nationalgoals3 = 1 | nationalteam3 = {{flagsport|SRB}} [[Фудбалска репрезентација на Србија под 18 години|Србија 18]] | nationalyears4 = 2016-2018 | nationalcaps4 = 19 | nationalgoals4 = 1 | nationalteam4 = {{flagsport|SRB}} [[Фудбалска репрезентација на Србија под 19 години|Србија 19]] | nationalyears5 = 2018-2019 | nationalcaps5 = 9 | nationalgoals5 = 1 | nationalteam5 = {{flagsport|SRB}} [[Фудбалска репрезентација на Србија под 21 година|Србија 21]] | nationalyears6 = 2021- | nationalcaps6 = 8 | nationalgoals6 = 1 | nationalteam6 = {{flagsport|SRB}} [[Фудбалска репрезентација на Србија|Србија]] }} '''Алекса Терзиќ''' (роден на 17 август 1999 година) е српски професионален [[фудбал]]ер, кој игра како [[Одбрана (фудбал)|лев бек]] за клубот од [[Серија А]], [[ФК Фјорентина|Фиорентина]] и за [[Фудбалска репрезентација на Србија|репрезентацијата на Србија]]. == Клупска кариера == === Црвена звезда Белград === Роден во [[Белград]], Терзиќ израснал во [[Младеновац]], каде исто така започнал да игра фудбал во локалниот клуб.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.mladenovac.rs/index.php/vesti/sport/3843-2017-02-05-12-59-41|title=Додељене награде најуспешнијим спортистима|date=5 February 2017|work=mladenovac.rs|language=sr|accessdate=22 July 2018}}</ref> Во 2010 година се пресели во [[ФК Црвена ѕвезда|Црвена звезда Белград]] и ги помина сите млади категории.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sport.blic.rs/fudbal/domaci-fudbal/aleksa-terzic-zbog-zvezde-sam-odbio-juventus/n55xbjm|title=Aleksa Terzić: Zbog Zvezde sam odbio Juventus|date=26 December 2016|work=[[Blic]]|language=sr|accessdate=22 July 2018}}</ref> Тој го потпиша својот прв, тригодишен професионален договор во ноември 2016 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.balkanuzivo.net/cetiri-bisera-ko-su-zvezdini-omladinci-koje-milojevic-vodi-na-pripreme-crveno-belih/|title=ČETIRI BISERA: Ko su Zvezdini omladinci koje Milojević vodi na pripreme crveno-belih?|date=9 January 2018|work=balkanuzivo.net|language=sr|archive-url=https://web.archive.org/web/20180723003615/https://www.balkanuzivo.net/cetiri-bisera-ko-su-zvezdini-omladinci-koje-milojevic-vodi-na-pripreme-crveno-belih/|archive-date=23 July 2018|accessdate=22 July 2018}}</ref> На почетокот на 2017 година, тој беше означен како една од перспективите на врвниот клуб од страна на генералниот директор [[Звездан Терзиќ|Ѕвездан Терзиќ]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.mozzartsport.com/fudbal/vesti/na-ove-zvezdine-klince-se-kladio-zvezdan-terzic/191241|title=Na ove Zvezdine klince se kladio Zvezdan Terzić!|date=25 April 2017|work=mozzartsport.com|language=sr|accessdate=22 July 2018}}</ref> Тој беше лиценциран за сезоната 2017-18 со првиот тим и играше со младинскиот тим до тимот до крајот на една календарска година, соодветно.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mozzartsport.com/fudbal/vesti/joveljicu-evo-ti-drugara-zvezda-promovise-terzica-i-erakovica/281640|title=Joveljiću, evo ti drugara: Zvezda promoviše Terzića i Erakovića|date=21 December 2017|work=mozzartsport.com|language=sr|accessdate=22 July 2018}}</ref> На почетокот на 2018 година, откако тренираше со сениорскиот тим за време на зимскиот одмор, Терзиќ се пресели на позајмица во српската лига, Белград, Графичар Београд за остатокот од сезоната.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.crvenazvezdafk.com/scc/vest/6771/Nastavlja-se-saradnja-Graficara-i-Zvezde|title=Наставља се сарадња Графичара и Звезде|date=9 February 2018|work=Red Star Belgrade official website|language=sr|accessdate=22 July 2018}}</ref> По завршувањето на сезоната во Лигата на Белград, во која имаше 10 настапи со сателитски клуб,<ref name="srbijafudbal">{{Наведена мрежна страница|url=http://srbijafudbal.com/crzvezda/terzic_a.htm|title=Terzic, Aleksa|work=srbijafudbal.com|language=sr|archive-url=https://web.archive.org/web/20180723003716/http://srbijafudbal.com/crzvezda/terzic_a.htm|archive-date=23 July 2018|accessdate=22 July 2018}}</ref> Терзиќ се врати во Црвена Звезда во јуни 2018 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.crvenazvezdafk.com/scc/vest/7159/Vladan-Milojevic-izvrsio-prozivku|title=Владан Милојевић извршио прозивку|date=11 June 2018|work=Red Star Belgrade official website|language=sr|accessdate=22 July 2018}}</ref> За време на летната претсезона, додека [[Милан Родиќ]] беше со [[Фудбалска репрезентација на Србија|државната репрезентација]] на [[Светско првенство во фудбал 2018|Светското првенство во ФИФА 2018 година]], Терзиќ доби поделена минутажа со [[Стефан Хајдин]] како лев бек.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.crvenazvezdafk.com/scc/vest/7214/aleksa-terzic-borba-za-minutazu|title=Алекса Терзић - Борба за минутажу|date=26 June 2018|work=Red Star Belgrade official website|language=sr|accessdate=22 July 2018}}</ref> На почетокот на сезоната 2018-19, Терзиќ доби лиценца за квалификациите за Лигата на шампионите на УЕФА 2018-19.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.beogradskiportal.rs/2018/07/07/ovo-je-zvezdina-formula-za-pobedu-taktika-koja-vodi-u-ls/|title=Ovo je Zvezdina formula za pobedu! Taktika koja vodi u LŠ|date=7 July 2018|work=beogradskiportal.rs|language=sr|archive-url=https://web.archive.org/web/20180723003654/https://www.beogradskiportal.rs/2018/07/07/ovo-je-zvezdina-formula-za-pobedu-taktika-koja-vodi-u-ls/|archive-date=23 July 2018|accessdate=22 July 2018}}</ref> Откако ги пропушти двата натпревари против Спартак Јурмала во првото коло, Терзиќ одигра целосен натпревар против Динамо Врање на 20 јули 2018 година, што беше негово деби во [[Српска Суперлига|српската Суперлига]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.telegraf.rs/sport/fudbal/2977006-za-ovo-se-zivi-zvezdin-tandem-koji-ce-klubu-doneti-milione-odusevio-za-navijace-na-startu-nove-sezone-foto-video|title=Za ovo se živi! Zvezdin tandem koji će klubu doneti milione, oduševio za navijače na startu nove sezone (FOTO) (VIDEO)|date=21 July 2018|work=telegraf.rs|language=sr|accessdate=22 July 2018}}</ref> Терзиќ го започнал и 5-от натпревар во сезоната, кога му асистирал на [[Славољуб Срниќ]] во победата од 2–1 на домашен терен над Чукарички.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.novosti.rs/%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B8/%D1%81%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%82.434.html:746011-ZVEZDA-SIGURNA-PRED-SALCBURG-Srnic-i-Gobeljic-za-tri-boda|title=ЗВЕЗДА СИГУРНА ПРЕД САЛЦБУРГ: Срнић и Гобељић за три бода|date=25 August 2018|work=[[Večernje novosti]]|language=sr|accessdate=26 August 2018}}</ref> === Фиорентина === На 13 јуни 2019 година, Терзиќ се приклучи на италијанскиот клуб [[Серија А|од Серија А]] [[ФК Фјорентина|Фиорентина]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://m.tuttomercatoweb.com/serie-a/ufficiale-fiorentina-ingaggiato-il-classe-99-terzic-1257683|title=UFFICIALE: Fiorentina, ingaggiato il classe '99 Terzic|language=it|accessdate=13 June 2019}}</ref> ==== Позајмица во Емполи ==== На 1 септември 2020 година, Терзиќ се приклучи на позајмица во [[ФК Емполи|Емполи]] до 30 јуни 2021 година <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://m.tuttomercatoweb.com/serie-b/ufficiale-empoli-presi-zurkowski-e-terzic-in-prestito-dalla-fiorentina-1427303|title=UFFICIALE: Empoli, presi Zurkowski e Terzic in prestito dalla Fiorentina}}</ref> == Репрезентативна кариера == Терзиќ го направи своето деби за Србија до 16 години на 3 март 2015 година, заменувајќи го Никола Савиќ во ремито 1-1 со Словенија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.fss.rs/index.php?id=2021&aid=7129|title=У-16: Србијa - Слoвенијa 1:1 - пенaлимa 6:5|date=3 March 2015|work=[[Football Association of Serbia]]|language=sr|accessdate=22 July 2018}}</ref> Во октомври истата година, Терзиќ, исто така, го направи своето деби за Србија У17 во првиот осминафинален квалификациски натпревар за УЕФА Еуро до 17 години, против Луксембург.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.fss.rs/index.php?id=2021&aid=8953|title=У-17: Србија - Луксембург 6:1 (2:0)|date=24 October 2015|work=[[Football Association of Serbia]]|language=sr|accessdate=22 July 2018}}</ref> Играјќи со тимот до 2016 година, Терзиќ беше именуван во тимот за последното натпреварување.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://soskanal.net/fudbal-reprezentacija/kadetska-reprezentacija-u-17-otputovala-na-ep-u-azerbejd%C5%BEanu|title=Kadetska reprezentacija (U-17) otputovala na EP u Azerbejdžanu|date=2 May 2015|work=soskanal.net|language=sr|archive-url=https://web.archive.org/web/20180723122528/https://soskanal.net/fudbal-reprezentacija/kadetska-reprezentacija-u-17-otputovala-na-ep-u-azerbejd%C5%BEanu|archive-date=23 July 2018|accessdate=22 July 2018}}</ref> Во септември 2016 година, Терзиќ беше дел од репрезентацијата на Србија до 19 години на меморијалниот турнир „Стеван Вилотиќ - Ќеле“, каде што дебитираше на воведниот натпревар против Соединетите Американски Држави.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.fss.rs/index.php?id=2021&aid=10916|title="Стевaн Ћеле Вилoтић": Србијa – СAД 2:1 (1:1)|date=1 September 2016|work=[[Football Association of Serbia]]|language=sr|accessdate=22 July 2018}}</ref> На 29 ноември 2016 година, додека играше со репрезентацијата до 19 години, Терзиќ постигна гол на своето деби за Србија до 18 години против Црна Гора.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.novosti.rs/%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B8/%D1%81%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%82.434.html:637468-Mladji-omladinci-ubedljivi-protiv-Crne-Gore|title=Млађи омладинци убедљиви против Црне Горе|date=29 November 2016|work=[[Večernje novosti]]|language=sr|accessdate=22 July 2018}}</ref> Во март следната година, тренерот Милан Обрадовиќ го повика Терзиќ во тимот за елитното квалификациско коло на УЕФА Европското првенство до 19 години 2017 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mozzartsport.com/vesti/orlici-oslabljeni-za-ispit-generacije-obradovic-otpisao-veljka-nikolica-jovanovic-i-romanic-predvode-napad/161957|title=Orlići oslabljeni za ispit generacije: Obradović otpisao Veljka Nikolića! Jovanović i Romanić predvode napad|date=15 March 2017|work=mozzartsport.com|language=sr|archive-url=https://web.archive.org/web/20170718020823/http://www.mozzartsport.com/vesti/orlici-oslabljeni-za-ispit-generacije-obradovic-otpisao-veljka-nikolica-jovanovic-i-romanic-predvode-napad/161957|archive-date=18 July 2017|accessdate=22 July 2018}}</ref> Терзиќ, исто така, придонесе за тимот за време на квалификациите 2017−18, постигнувајќи гол во победата од 4−1 над Азербејџан на 7 октомври 2017 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.mozzartsport.com/fudbal/vesti/deca-koja-obecavaju-jovanovici-olupali-azere/273644|title=Deca koja obećavaju - Jovanovići olupali Azere!|date=7 October 2017|work=mozzartsport.com|language=sr|accessdate=22 July 2018}}</ref> Како селектор на Србија до 21 година, Горан Ѓоровиќ го вклучи Терзиќ во тимот за натпреварувачки натпревари против [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 21 година|Македонија]] и Русија во септември 2018 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.mozzartsport.com/fudbal/vesti/spisak-mlade-reprezentacije-markovic-i-terzic-debituju-povratak-babica/304271|title=Spisak mlade reprezentacije: Marković i Terzić debituju, povratak Babića|date=24 August 2018|work=mozzartsport.com|language=sr|accessdate=26 August 2018}}</ref> Тој го имаше своето деби за [[Фудбалска репрезентација на Србија|сениорската репрезентација на Србија]] на 7 јуни 2021 година во пријателскиот натпревар против [[Фудбалска репрезентација на Јамајка|Јамајка]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.eurosport.com/football/international-friendlies/2021/live-serbia-jamaica_mtc1265861/live.shtml|title=Serbia v Jamaica game report|date=7 June 2021|publisher=[[Eurosport]]}}</ref> == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == * Aleksa Terzić at FootballDatabase.eu * Aleksa Terzić at WorldFootball.net * {{UEFA player|250089719}} [[Категорија:Фудбалери на ФК Фјорентина]] [[Категорија:Фудбалери во Серија Б]] [[Категорија:Фудбалери во Серија А]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Црвена Ѕвезда]] [[Категорија:Српски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалски бекови]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 1999 година]] 839zf6dr9hzccknnku68l3rro0rghzc 0 1295197 5378840 5261886 2025-06-11T10:11:59Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378840 wikitext text/x-wiki '''Карин Џусти''' била италијанско-американска вајарка и уметник за инсталација.<ref>{{Наведено списание|last=Lombardi|first=D. Dominick|date=June 2003|title=Signs & Symbols: A Conversation with Karin Giusti|url=http://www.giustistudio.com/pdf/sculpture2.pdf|journal=Sculpture|volume=22.5|pages=53–57|access-date=2022-03-14|archive-date=2017-08-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20170817082408/http://www.giustistudio.com/pdf/sculpture2.pdf|url-status=dead}}</ref> == Список на дела == *''Уметност во Енкориџ'' (1995)<ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/1995/08/04/arts/art-review-anchor-and-balm-for-restless-souls.html|title=ART REVIEW; Anchor and Balm For Restless Souls|last=Smith|first=Roberta|date=1995-08-04|work=The New York Times|access-date=2017-08-17|language=en-US|issn=0362-4331}}</ref> *''Бела куќа/Зелена куќа'' (1995–1996)<ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/1996/08/09/arts/sculpture-that-basks-in-summer.html|title=Sculpture That Basks in Summer|last=Cotter|first=Holland|date=1996-08-09|work=The New York Times|access-date=2017-08-17|language=en-US|issn=0362-4331}}</ref> *''Безбедносна мрежа'' (1998–2000)<ref>{{Наведено списание|last=Hill|first=Joe|date=March 2000|title=Karin Giusti at Nikolai and St. John the Divine|url=http://www.giustistudio.com/gswp/wp-content/uploads/Review-Safety-Net.pdf|journal=Art in America|access-date=2022-03-14|archive-date=2014-02-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20140224102325/http://www.giustistudio.com/gswp/wp-content/uploads/Review-Safety-Net.pdf|url-status=dead}}</ref> *''Три сезони на фармата Блек Форест'' (2014–2016)<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.american.edu/cas/museum/gallery/2014/lay-land.cfm|title=Lay of the Land: Alan Sonfist & Karin F. Gusti {{!}} American University Museum, Katzen Arts Center, Washington DC|work=www.american.edu|language=en|accessdate=2017-08-17}}</ref> Оваа инсталација е создадена за да им оддаде почит на 9/11 First Responders и, особено, на нејзиниот партнер Стивен Шварц кој почина од болести поврзани со неговите напори во обидите за спасување.<ref>{{Наведени вести|url=https://rhinohornartists.wordpress.com/2015/10/23/karin-giustis-honorem-for-first-responders/|title=Karin Giusti’s Honorem For First Responders|date=2015-10-23|work=Rhino Horn Group|access-date=2018-06-11|language=en-US}}</ref> == Награди и почести == Стипендија на Меморијалната фондација Џон Симон Гугенхајм за инсталација на скулптури (1997)<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.gf.org/fellows/all-fellows/karin-f-giusti/|title=John Simon Guggenheim Foundation {{!}} Karin F. Giusti|work=www.gf.org|language=en-US|accessdate=2017-08-17|archive-date=2017-08-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20170817120431/https://www.gf.org/fellows/all-fellows/karin-f-giusti/|url-status=dead}}</ref> Грант за индивидуален уметник од Фондацијата Полок-Краснер(1999) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.pkf-imagecollection.org/artist/Karin_Giusti/works/#!7564|title=Karin Giusti {{!}} Works {{!}} Pollock Krasner Image Collection|work=www.pkf-imagecollection.org|language=en|accessdate=2017-08-17}}</ref> Соработник на NYFA во архитектура/еколошки структури(2002) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://current.nyfa.org/post/134941414603/artists-news-arts-during-the-holidays|title=Artists News: Arts during the Holidays|last=NYFA.org|work=NYFA.org - NYFA Current|accessdate=2017-08-17}}</ref> Грант за вајари од фондацијата Вирџинија А. Грот(2002)<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.virginiaagrootfoundation.org/artists/2002/61/|title=Virginia A. Groot Foundation - Artists - Karin Giusti|work=www.virginiaagrootfoundation.org|language=en|accessdate=2017-08-17|archive-date=2017-08-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20170817164608/http://www.virginiaagrootfoundation.org/artists/2002/61/|url-status=dead}}</ref> Bogliasco Fellowship in Visual Art (2007) <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bfny.org/en/fellows/directory-of-fellows/results|title=Directory of Fellows {{!}} Bogliasco Foundation|work=www.bfny.org|accessdate=2017-08-17}}</ref> == Образование == Џусти го добила своето МНР од Јеил во 1989 година, а дипломирањето на Универзитетот во Масачусетс во Амхерст во 1987 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.giustistudio.com/gswp/?p=10|title=Biography&nbsp;{{!}}&nbsp;Giusti Studio|work=www.giustistudio.com|language=en|accessdate=2017-08-17|archive-date=2014-01-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20140129170028/http://www.giustistudio.com/gswp/?p=10|url-status=dead}}</ref> Од 1994 година, Џусти е професор по уметност и раководител на одделот за скулптура на колеџот Бруклин.<ref>{{Наведени вести|url=http://ncac.org/update/brooklyn-college-mfa-students-sue-nyc|title=Brooklyn College MFA Students Sue NYC|date=2006-06-15|work=National Coalition Against Censorship|access-date=2017-08-17|language=en-US}}</ref> == Наводи == {{Наводи}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Џусти}} [[Категорија:Американски вајари]] [[Категорија:Жени-уметници]] n84d1b767k0cup2whjmy5yue4v3zhjo 10 1307528 5378772 5112944 2025-06-10T22:33:34Z Buli 2648 5378772 wikitext text/x-wiki {{Navbox | name = Метаболизам | title = [[Метаболизам]], [[катаболизам]], [[анаболизам]] | state = {{{state|}}} | bodyclass = hlist | group1 = Енергетски метаболизам | list1 = * [[Кребсов циклус]] | group2 = Метаболизам на јаглехидрати | list2 = * [[Гликолиза]] * [[Гликонеогенеза]] * [[Пентозо-фосфатен пат]] | group3 = Метаболизам на протеини | list3 = * [[Циклус на уреа]] }}<noinclude> {{документација}} </noinclude> gscpj1hhlwytqat35syq1gyscxnrmgc 0 1312683 5378712 5142723 2025-06-10T17:34:34Z 62.162.212.17 Месното население (Ѓавато, Кажани, Маловишта) отсекогаш врвот го именувал како Вртушка, а не Вртешка. 5378712 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Планински врв | име = Вртешка | слика = Pogled Od Vrteshka.jpg | опис = Поглед од врвот кон [[Преспанското Езеро]] | висина = 2010 | место = {{МАК}} | венец = [[Баба (планина)|Баба Планина]] | истакнатост = | координати = | lat_d = 41 | lat_m = 02 | lat_s = 0| lat_NS = N | long_d = 21 | long_m = 07 | long_s = 0| long_EW = E | прво_освојување = непознато | без_помошен_кислород = | самостојно_освојување = | најлесна_патека = }} {|class="toccolours vcard" cellpadding="2" style="float: right; clear: right; margin: 0 0 0.5em 1em; width: 235px; font-size: 90%; text-align: left;" |{{Location map |Република Македонија | |label = '''Вртешка''' |lat = 41.036703 |long = 21.0692329 |width = 200 |position = right }} |} '''Вртушка''' – планински [[врв (топографија)|врв]] на планината [[Баба (планина)|Баба]], во рамки на [[Национален парк Пелистер|националниот парк Пелистер]] во југозападниот-западниот дел на [[Република Македонија]]. Врвот се наоѓа во северниот дел на планината, јужно од [[превој]]от [[Ѓавато (превој)| Ѓавато]], северозападно од селото [[Маловиште]] и западно од [[Битола]]. Неговата [[надморска височина]] изнесува 2.010 метри.<ref>Петрушевски, Илија. (2012). ''Попис на врвовите во Република Македонија''. Скопје. стр. 35.</ref> ==Наводи== {{Наводи}} {{Баба Планина}} {{никулец}} [[Категорија:Национален парк Пелистер]] [[Категорија:Врвови на Баба Планина]] d8btm2u1om7fyrc340tb8r4noq455h6 5378727 5378712 2025-06-10T19:06:23Z Gurther 105215 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/62.162.212.17|62.162.212.17]]) и ја поврати преработката 5142723 на Kiril Simeonovski 5378727 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Планински врв | име = Вртешка | слика = Pogled Od Vrteshka.jpg | опис = Поглед од врвот кон [[Преспанското Езеро]] | висина = 2010 | место = {{МАК}} | венец = [[Баба (планина)|Баба Планина]] | истакнатост = | координати = | lat_d = 41 | lat_m = 02 | lat_s = 0| lat_NS = N | long_d = 21 | long_m = 07 | long_s = 0| long_EW = E | прво_освојување = непознато | без_помошен_кислород = | самостојно_освојување = | најлесна_патека = }} {|class="toccolours vcard" cellpadding="2" style="float: right; clear: right; margin: 0 0 0.5em 1em; width: 235px; font-size: 90%; text-align: left;" |{{Location map |Република Македонија | |label = '''Вртешка''' |lat = 41.036703 |long = 21.0692329 |width = 200 |position = right }} |} '''Вртешка''' – планински [[врв (топографија)|врв]] на планината [[Баба (планина)|Баба]], во рамки на [[Национален парк Пелистер|националниот парк Пелистер]] во југозападниот-западниот дел на [[Република Македонија]]. Врвот се наоѓа во северниот дел на планината, јужно од [[превој]]от [[Ѓавато (превој)| Ѓавато]], северозападно од селото [[Маловиште]] и западно од [[Битола]]. Неговата [[надморска височина]] изнесува 2.010 метри.<ref>Петрушевски, Илија. (2012). ''Попис на врвовите во Република Македонија''. Скопје. стр. 35.</ref> ==Наводи== {{Наводи}} {{Баба Планина}} {{никулец}} [[Категорија:Национален парк Пелистер]] [[Категорија:Врвови на Баба Планина]] a2el1c5dfg7y6ifxkfsniya45lewqz1 0 1317531 5378872 5346631 2025-06-11T11:57:12Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378872 wikitext text/x-wiki [[Податотека:La cattedrale di Sant’Andrea (xilografia).jpg|мини|Катедралата Сан Андреа во Амалфи]] '''Катедралата во Амалфи''', позната и како '''катедралата Сан Андреa (Duomo di Amalfi)''' претставува централно место на [[Римокатоличка црква|католичката]] богослужба во Амалфи, епископското седиште на архиепископијата Амалфи-Кава де Тирени. Посветена е на [[Апостол Андреја|светиот апостол Андреј]]. Се наоѓа на плоштадот Пјаца Дуомо, во центарот на градот. Според една легенда, Сан [[Франциск Асишки]] отишол во оваа зграда во [[1218|1218 година]] за да ги почитува моштите на апостолот што се чувале таму и останал во градот цели две години. По тој повод го основал манастирот Санта Марија Дели Анџели, подоцна посветен на Сан Антонио.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.parrocchiaamalfi.com/la-presenza-di-san-francesco-ad-amalfi-nelle-antiche-carte-di-una-platea-settecentesca/|title=La presenza di San Francesco ad Amalfi nelle antiche carte di una platea settecentesca – Parrocchia S. Andrea Apostolo di Amalfi|language=it-IT|accessdate=2023-03-13|archive-date=2023-03-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20230313202205/http://www.parrocchiaamalfi.com/la-presenza-di-san-francesco-ad-amalfi-nelle-antiche-carte-di-una-platea-settecentesca/|url-status=dead}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.parrocchiaamalfi.com/cattedrale/santo-patrono/|title=Il Santo Patrono e la Traslazione – Parrocchia S. Andrea Apostolo di Amalfi|language=it-IT|accessdate=2023-03-13|archive-date=2023-03-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20230313202206/http://www.parrocchiaamalfi.com/cattedrale/santo-patrono/|url-status=dead}}</ref> == Историја == [[Податотека:Amalfi_basilique.jpg|лево|мини| Катедралата од IX век како што е и денес]] [[Податотека:Giacinto_Gigante_Marktszene_in_Amalfi_1845.jpg|мини| Надворешноста на катедралата во [[1845|1845 година]]]] Катедралата е изградена од страна на војводата Менсон I почнувајќи од [[987]] година, веднаш до онаа што била изградена во [[9 век|IX век]]. Во тоа време, двете места за богослужба се користеле во исто време како што било и случајот во сите ранохристијански цркви во покраината [[Кампанија]]. Наскоро двете цркви, и двете со по три кораби, се обединиле и на тој начин формирале единствена црква во романски стил со [[Брод (архитектура)|шесткорабна]] конструкција (веќе од [[1176|1176 година]] постарата градба се споменува како едноставен кораб на катедралата<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.amalfiscoast.com/italiano/scoprire/meravigl/la_cattedrale.htm|title=Il Duomo di Amalfi|accessdate=2023-03-13|archive-date=2021-08-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20210802222851/http://www.amalfiscoast.com/italiano/scoprire/meravigl/la_cattedrale.htm|url-status=dead}}</ref>). Почнувајќи од [[1266|1266 година]], патеките биле намалени на вкупно пет. По уривањето на левата патека на постарата црква се овозможило изградба на манастирот Рај во непосредна близина. Во периодот по контрареформацијата, двете првобитни сакрални градби повторно се разликувале и одделиле. Постарата од двете станала базилика на Распетието. Се случувале и понатамошни интервенции и тоа некаде помеѓу [[16 век|XVI]] и [[18 век|XVIII век]]. На 24 декември [[1861|1861 година,]] под дејство на силен ветер, дел од круната на фасадата, кој бил во лоша состојба на конзервација, паднал, притоа пробивајќи го еднаш или можеби и двапати долниот атриум. Овој настан, благодарение на мислењето во корист на стилската реставрација на Комисијата за ликовни уметности значело дека, иако оштетувањата биле мали, стратификациите на фасадата (од ренесансата, барокот и др.) сепак биле откажани. Подоцна катедралата била обновена според стилот на „архитектот [[Лоренцо Казалборе]]. Тој ги урнал портикот, капителите, корнизите, самиот малтер и основите и пиластрите од [[18 век]], поставени од страна на Архангел Гуглиелмели, со цел да го репродуцира оригиналниот стил на црквата. Отстранувањето на настанот од колективната меморија на жителите на Амалфи помогнало да се зајакне тезата што градоначалникот на градот Салваторе Аматруда ја спровел за да го оправда тоа „обновување“ на фасадата, односно дека црквата речиси целосно се срушила. Некои пишани извори, кои веројатно припаѓаат на експертите за реставрација кои биле назначени од Комисијата за ликовни уметности велат:„Кога овој извонреден споменик би бил ослободен и лишен од барокните надградби кои во последно време го обезличиле и искривиле, тој би претставувал единствена новина на стилот, како во неговата структура како целина, така и во навистина извонредните украси. Во меѓувреме, способноста да се врати барем античкиот стил на овој споменик во делот што се однесува на надворешниот преден изглед е секако дело за пофалба“.<ref>G. Fiengo nella ''Tutela e restauro dei monumenti in Campania'' ci parla di questo avvenimento e denuncia l'ignoranza con la quale è stata accettata questa ricostruzione.</ref> == Опис == === Надворешен изглед - опис === [[Податотека:Amalfi_BW_2013-05-15_11-53-33_DxO.jpg|лево|мини| Мозаикот на фасадата]] Сегашната фасада била изградена во [[19 век|IX век]] од страна на архитектот Ерико Алвино потпомогнат од елита дискретни архитекти. Обновата се случила по претпоставениот колапс на првобитната фасада. Проектот на Алвино се одликувал со нео-мавританска фасада, со неоготски влијанија, на која ѝ претходел атриум кој ги поврзува камбанаријата, соседните објекти како манастирот Рај и црквата Распетие. Камбанаријата на катедралата Сан Андреа најверојатно е изградена помеѓу [[1108]] и [[1276|1276 година]] (на крајот од [[12 век|XII век]] била изградена кулата, додека крунисувачката купола, користена како камбанарија, била изградена некаде на почетокот од средината на следниот век).<ref>{{Харвардски навод|A. Venditti|p. 646.}}</ref> Употребени биле тенки обоени прозорци ([[Бифора|двојни ланцетни прозорци]] во првиот ред и [[Трифора|три прозорци]] во вториот), но и во зглобната купола. Камбанаријата била завршена во истите години како онаа камбанарија на катедралата Гаета. Сепак оваа камбанарија се издвојува со извонредната полихромија, со поизразито зелено и жолто емајлирање, отколку кај камбанаријата на катедралата Гаета.<ref>{{Харвардски навод|M. Di Marco et al|p. 40.}}</ref> === Внатрешен изглед === [[Податотека:Amalfi_cathedrale_nef.jpg|десно|мини| Внатрешен изглед]] Главниот влез - порта има лунета, која содржи фреска изработена од страна на Доменико Морели и Паоло Ветри, и бронзена врата, излеана во леарницата во [[Цариград|Константинопол]] (денешен Истанбул). Внатрешноста преуредена во барокен стил, има план на базилика со трансепт и апсида. Целата е покриена со инкрустиран мермер и заградени антички столбови. Патеките се покриени со таван со каса. На [[барок]]ниот главен олтар постои големо платно што го прикажува ''Распетието на Сан Андреа Апостолот'', инаку копија од Матија Прети (базилика на Сан Андреа дела Вале), можеби насликана од локален сликар. Во внатрешноста постои и модерно насликано дрвено ''Распетие.'' Во капелите има поставено дела од [[Готска уметност|готска]] и [[Ренесанса|ренесансна]] уметност. Во капелата има дрвена група на која е прикажан текст: ''Појавување на сан Архангел Михаил на Сан Федел'' и под гробот на светецот-маченик. На таванот, украсен со златни фризови се наоѓаат ''Приказните за Сан Андреа.'' Во левиот пак коридор се наоѓа реликвијарната статуа од шеснаесеттиот век на светецот-заштитник, како оние на мртвите Христос и Богородица. На крајот од истиот наос, во капелата на помирувањето, се наоѓаат моштите од главата на Сан Андреа. [[Податотека:Amalfi_crypte.jpg|мини|Крипта]] Во сакристијата се наоѓа поворката од осумнаесеттиот век на светецот-заштитник, затворена во гардероба, позната како ''кабинет'' од жителите на Амалфи. Во катедралата се наоѓа [[Оргули|органот за цевки]] Масиони опус ''835.'' Поделен е на две тела (едното на контрафасадата, другото во античкото куќиште спроти столот). Таму постои електричен менувач со 40 регистри на три прирачници и една педала.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.mascioni-organs.com/elenco-nuovi/|title=Elenco nuovi|accessdate=2023-03-13|archive-date=2023-03-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20230323214848/https://www.mascioni-organs.com/elenco-nuovi/|url-status=dead}}</ref> === Крипта === Криптата изградена на гробот на светецот-заштитник, е украсена со вредни фрески, од кои најголемата го претставува ''доаѓањето на телото на Сан Андреа во катедралата во Амалфи.'' На олтарот се наоѓа бронзената статуа на Сан Андреа изработена од Микеланџело Накерино, мермерната статуа на Сан Лоренцо изработена од Пјетро Бернини, потоа статуата на таткото на [[Џан Лоренцо Бернини|Џан Лоренцо]] и онаа на [[Свети Стефан]] изработени од страна на некој локален скулптор. == Галерија со слики == <gallery mode="packed"> Податотека:La città medievale di Amalfi nel XVII secolo.jpg|Надворешноста во XVII век Податотека:A history of architecture in Italy from the time of Constantine to the dawn of the renaissance (1901) (14782084014).jpg|Внатрешноста на атриумот Податотека:Amalfi BW 2013-05-15 10-31-26 DxO.jpg|Бронзена порта Податотека:Amalfi BW 2013-05-15 10-11-00 DxO.jpg|Камбанарија Податотека:Amalfi Cathedral interior 01.jpg|Презвитерија и апсида Податотека:Affresco Madonna Cattedrale Amalfi.jpg|Фреска на Мадона Податотека:Madonna lignea con Bambino Cattedrale Amalfi.jpg|Полихромна скулптура на Мадона </gallery> == Наводи == <references /> == Библиографија == * Андреа Д'Антуоно, ''Амалфи и неговата катедрала'', Де Лука, Салерно 2004 година. * Џузепе Фиенго, Катедралата на Амалфи Центарот за култура и историја на Амалфи, Амалфи 1991 година. * Пјетро Пири, ''Катедралата во Амалфи и манастирот на рајот'', Де Лука, Салерно 1999 година. * Џенаро Тоскано, ''Енрико Алвино и реконструкција на фасадата на катедралата во Амалфи'', Алинеа Едитриче, Фиренца 1991 година. * Ренато Бонели, ''Историско-критичко читање на базиликата на Распетието во катедралата во Амалфи'', Типографска уметност, Неапол 1997 година. * {{Наведена книга|title=Architettura bizantina nell'Italia meridionale: Campania - Calabria - Lucania|publisher=Edizioni scientifiche italiane|volume=2|location=Napoli}} * {{Наведена книга|title=Il campanile del duomo di Gaeta|publisher=Centro Storico Culturale|location=Gaeta}} == Други проекти == {{Братскиврски}} * [[File:Wikibooks-logo.svg|врска=|18x18пкс|Collabora a Wikibooks]] [https://it.wikibooks.org/wiki/ Wikibooks] contiene testi o manuali sulla '''[https://it.wikibooks.org/wiki/Disposizioni%20foniche%20di%20organi%20a%20canne/Italia/Campania/Provincia%20di%20Salerno/Amalfi/Amalfi%20-%20Cattedrale%20di%20Sant'Andrea%20Apostolo disposizione fonica dell'organo a canne]''' * [[File:Commons-logo.svg|врска=https://commons.wikimedia.org/wiki/?uselang=it|24x24пкс|Collabora a Wikimedia Commons]] <span class="plainlinks">[https://commons.wikimedia.org/wiki/?uselang=it Wikimedia Commons]</span> contiene immagini o altri file sulla '''<span class="plainlinks">[https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Duomo_(Amalfi)?uselang=it cattedrale di Sant'Andrea ad Amalfi]</span>''' == Надворешни врски == * [http://www.beweb.chiesacattolica.it/cattedrali/cattedrale/180/Chiesa+di+Sant%27Andrea+Apostolo Црквата Сант'Андреа Апостоло (Амалфи)] на BeWeB - црковно наследство на интернет * http://www.comune.amalfi.sa.it/origini.asp?p=5 * http://www.parrocchiaamalfi.com/cattedrale/cattedrale/ {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20230205180843/https://www.parrocchiaamalfi.com/cattedrale/cattedrale/ |date=2023-02-05 }} * http://www.amalfiscoast.com/italiano/scoprire/meravigl/la_cattedrale.htm {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20210802222851/http://www.amalfiscoast.com/italiano/scoprire/meravigl/la_cattedrale.htm |date=2021-08-02 }} [[Категорија:Катедрали во Италија]] 4ybbhfnpo6z42hhc6bji8ko9pgmc4z9 0 1317950 5378805 5319873 2025-06-11T06:15:40Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378805 wikitext text/x-wiki {| class="infobox biota" style="text-align: left; width: 200px; font-size: 100%" ! colspan="2" style="text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)" |Италијанско врапче |- | colspan="2" style="text-align: center" |[[File:Passer_italiae_1_(loz).jpg|безрамка]] |- | colspan="2" style="text-align: center; font-size: 88%" |мажјак во Тоскана |- style="text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)" ! colspan="2" |Заштитен статус |- | colspan="2" |<div style="text-align: center">[[File:Status_iucn3.1_VU.svg|врска=|алт=|безрамка]]<br /><br />[[Vulnerable species|Vulnerable]] <small>&nbsp;([[IUCN Red List|IUCN 3.1]])<ref><cite class="citation journal cs1" id="CITEREFBirdLife_International2017"><span class="cx-segment" data-segmentid="218">[[BirdLife International]] (2017). </span><span class="cx-segment" data-segmentid="220">"''Passer italiae''". </span><span class="cx-segment" data-segmentid="221">''[[The IUCN Red List of Threatened Species]]''. '''2017''': e.</span><span class="cx-segment" data-segmentid="223">T103819014A119356624. [[Doi (identifier)|doi]]:[[doi:10.2305/IUCN.UK.2017-3.RLTS.T103819014A119356624.en|10.2305/IUCN.]]</span>[[doi:10.2305/IUCN.UK.2017-3.RLTS.T103819014A119356624.en|<span class="cx-segment" data-segmentid="225">UK.2017-3.</span><span class="cx-segment" data-segmentid="226">RLTS.</span>]]<span class="cx-segment" data-segmentid="227">[[doi:10.2305/IUCN.UK.2017-3.RLTS.T103819014A119356624.en|T103819014A119356624.en]]. </span><span class="cx-segment" data-segmentid="228">[[S2CID (identifier)|S2CID]]&nbsp;[https://api.semanticscholar.org/CorpusID:240327457 240327457].</span></cite></ref></small></div> |- ! colspan="2" style="min-width:15em; text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)" |Наулна класификација |- |Кралство: |Анималиа |- |Филум: |Чордата |- |Класа: |Авес |- |Редослед: |Минувачи |- |Фамилија: |Минувачи |- |Род: |Додавач |- |Вид: |<div class="species" style="display:inline">'''''P.&nbsp;italiae'''''</div> |- ! colspan="2" style="text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)" |Биономно име |- | colspan="2" style="text-align: center" |'''<span class="binomial">''Passer italiae''</span>'''<div style="font-size: 85%;">([[Louis Jean Pierre Vieillot|Vieillot]], 1817)</div> |- style="text-align: center; background-color: rgb(235,235,210)" |} '''Италијанското врапче''' ('''''Passer italiae'''''), познато и како '''цисалпско врапче е''' птица [[Врапчевидни|минувач]] од [[Семејство (биологија)|фамилијата]] на врапчиња ''Минувачи'', која се наоѓа во Италија и други делови од медитеранскиот регион. По изглед, тој е среден помеѓу [[Градско врапче|домашното врапче]] и [[Шпанско врапче|шпанското врапче]], а видот е тесно поврзан со домашното врапче. Италијанското врапче се јавува во северна Италија и соседните региони. Имало многу дебати за потеклото и таксономскиот статус на италијанското врапче, особено со оглед на неговото можно хибридно потекло. Некои го класифицирале како подвид на домашното врапче, подвид на шпанското врапче или како посебен вид. ДНК анализа на Глен-Петер Сетре и неговите колеги која била објавена во 2011 година укажала на потеклото на италијанското врапче преку хибридизација помеѓу шпанските и домашните врапчиња, а Сетре и неговите колеги тврделе дека со оглед на неговото потекло и ограничениот степен на хибридизација, третманот како посебен вид бил поддржан . == Опис == Италијанското врапче е мала птица, со сиви и кафени перја. Половите се разликуваат по моделот на перја и малку по должина.<ref name="Töpfer">{{Наведено списание|last=Töpfer|first=Till|year=2006|title=The taxonomic status of the Italian Sparrow &ndash; ''Passer italiae'' (Vieillot 1817): Speciation by stabilised hybridisation? A critical analysis|url=http://www.mapress.com/zootaxa/2006f/z01325p145f.pdf|format=PDF, abstract only|journal=Zootaxa|volume=1325|pages=117–145|doi=10.11646/zootaxa.1325.1.8|issn=1175-5334}}</ref> Мажјакот има глава со дезен како онаа на [[Шпанско врапче|шпанското врапче]], со костенова круна, вратот и страните на главата и бели образи. Горниот дел на мажјакот е светлокостенлива, а долниот дел е бледосива.<ref name="Summers162–163">{{Harvnb|Summers-Smith|1988}}</ref> Мажјакот има црна дамка на грлото и градите, позната како лигавче или значка.<ref>{{Наведено списание|last=Bogliani, G.|last2=Brangi, A.|year=1990|title=Abrasion of the status badge in the male Italian Sparrow ''Passer italiae''|journal=Bird Study|volume=37|issue=3|pages=195&ndash;198|doi=10.1080/00063659009477057}}</ref> Женката е речиси идентична со женското [[Градско врапче|домашно врапче]], но се разликува од женското шпанско врапче по недостатокот на црни ленти на долните делови. Повремено се забележува [[албинизам]].<ref name="Modena">{{Наведено списание|last=Picaglia, L.|year=1889|title=Elenco degli ucceli Modenese (Continuazione)|url=https://books.google.com/books?id=bkoXAAAAYAAJ&q=passer+italiae&pg=RA2-PA21|journal=Atti della Società dei Naturalisti e Matematici di Modena|language=it|volume=VIII|access-date=2010-04-20}}</ref> Италијанското врапче е приближно со иста големина како и домашното врапче, односно од 14-16 сантиметри во должина.<ref name="Backhouse">{{Harvnb|Backhouse|1890}}</ref> Опашката е 5,3-6 сантиметри, [[Коски на нозете|тарсус]] 18,6-21 милиметри,<ref name="Backhouse" /><ref>{{Harvnb|Cramp|Perrins|1994}}</ref> и должината на крилата за мажјаците е 7,3-8,2 сантиметри. Тежината на италијанското врапче варира сезонски од 30 грама во зима до 26 грама во лето.<ref>{{Наведено списание|last=Fulgione, D.|last2=Rusch, C. E.|last3=Esposito, A.|last4=Milone, M.|year=1998|title=Dynamics of weight, fat and moult in the Italian Sparrow ''Passer domesticus italiae''|url=http://psjc.icm.edu.pl/psjc/cgi-bin/getdoc.cgi?B99-5-114|journal=Acta Ornithologica|volume=33|pages=93–98|access-date=2010-04-22}}</ref> Вокализациите на италијанското врапче се слични на оние на шпанското и на домашното врапче. Мажјакот упатува ''страшен'' повик како оној на шпанското врапче да прогласи сопственост на гнездото и побрза верзија на ова како дел од приказот на додворувањето.<ref name="HBW">{{Наведена книга|title=Handbook of the Birds of the World|title-link=Handbook of the Birds of the World|last=Summers-Smith|first=J. Denis|publisher=Lynx Edicions|year=2009|isbn=978-84-96553-50-7|editor-last=del Hoyo, Josep|volume=14: Bush-shrikes to Old World Sparrows|location=Barcelona|chapter=Family Passeridae (Old World Sparrows)|editor-last2=Elliott, Andrew|editor-last3=Christie, David}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Fulgione, D.|last2=Esposito, A.|last3=Rusch, C. E.|last4=Milone, M.|date=December 2000|title=Song clinal variability in ''Passer italiae'', a species of probable hybrid origins|url=http://www.ciso-coi.org/avoxvol24.htm|journal=Avocetta|volume=24|issue=2|pages=107–112|access-date=2010-04-20|archive-date=2010-05-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20100507000753/http://www.ciso-coi.org/avoxvol24.htm|url-status=dead}}</ref> == Таксономијата == [[Таксономија|Таксономскиот]] статус на италијанското врапче е предмет на дебата.<ref name="bbc">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.co.uk/nature/14947902|title=Italian sparrow joins family as a new species|last=Gill|first=Victoria|work=BBC News|accessdate=2011-09-19}}</ref> Различно се смета за стабилен хибрид помеѓу домашното врапче и шпанското врапче,<ref>{{Наведено списание|last=Stephan|first=B.|year=1986|title=Die Evolutionstheorie und der taxonomische Status des Italiensperlings|journal=Mitteilungen aus dem Zoologischen Museum in Berlin|language=de|volume=62|doi=10.1515/9783112567302-003}}</ref> или како [[подвид]] на куќниот<ref name="bwp">{{Harvnb|Snow|Perrins|1998}}</ref> или шпанското врапче.<ref name="Summers162–163"/> Многу авторитети, вклучувајќи го и ''Прирачникот за птиците на светот'', го препознаваат како посебен вид, макар и само заради погодност.<ref name="AERC">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aerc.eu/DOCS/AERCTACPending.pdf|title=Pending decisions with comments on their progress|publisher=AERC TAC|archive-url=https://web.archive.org/web/20110720153056/http://www.aerc.eu/DOCS/AERCTACPending.pdf|archive-date=20 July 2011|accessdate=2010-08-21}}</ref> Други, вклучително и многу групи за заштита, го сметаат италијанското врапче за едноставен хибрид и го игнорираат.<ref>{{Наведено списание|last=Massa|first=Bruno|year=2006|title=Biological significance and conservation of biogeographical bird populations as shown by selected Mediterranean species|url=http://www.ornitologiasiciliana.it/pdf/BMassaBirdConservation.pdf|journal=Avocetta|volume=30|pages=5–14|access-date=2010-05-03|archive-date=2011-07-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20110722043756/http://www.ornitologiasiciliana.it/pdf/BMassaBirdConservation.pdf|url-status=dead}}</ref> [[Хромозом]]ите на италијанските врапчиња се разликуваат од оние на домашните врапчиња, но [[Митохондриска ДНК|митохондријалната ДНК]] укажува на блиска врска со домашното врапче.<ref>{{Наведено списание|last=Allende|first=Luis M.|last2=Rubio, Isabel|last3=Ruíz-del-Valle, Valentin|last4=Guillén, Jesus|last5=Martínez-Laso, Jorge|last6=Lowy, Ernesto|last7=Varela, Pilar|last8=Zamora, Jorge|last9=Arnaiz-Villena, Antonio|date=August 2001|title=The Old World sparrows (genus ''Passer'') phylogeography and their relative abundance of nuclear mtDNA pseudogenes|url=http://chopo.pntic.mec.es/~biolmol/publicaciones/Passer.pdf|journal=[[Journal of Molecular Evolution]]|volume=53|issue=2|pages=144–154|bibcode=2001JMolE..53..144A|citeseerx=10.1.1.520.4878|doi=10.1007/s002390010202|pmid=11479685|archive-url=https://web.archive.org/web/20110721034443/http://chopo.pntic.mec.es/~biolmol/publicaciones/Passer.pdf|archive-date=21 July 2011}}</ref> ДНК анализа на Џо Хермансен, Глен-Петер Сетре и група други научници од Норвешка која била објавена во ''„Молекуларна екологија“'' во 2011 година покажувала дека италијанското врапче потекнува како хибрид помеѓу домашни и шпански врапчиња. Има [[Митохондриска ДНК|митохондријална ДНК]] од двата родителски вида. Дополнително, сега се размножувала покрај шпанското врапче без вкрстување во областите каде што се појавуваат и двата вида.<ref name="species">{{Наведено списание|last=Hermansen|first=Jo S.|last2=Sæther|first2=Stein A.|last3=Elgvin|first3=Tore O.|last4=Borge|first4=Thomas|last5=Hjelle|first5=Elin|last6=Sætre|first6=Glenn-Peter|date=September 2011|title=Hybrid speciation in sparrows I: phenotypic intermediacy, genetic admixture and barriers to gene flow|journal=[[Molecular Ecology]]|volume=20|issue=18|pages=3812–3822|doi=10.1111/j.1365-294X.2011.05183.x|pmid=21771138}}</ref> Иако се хибридизира со домашното врапче во ретко населена контактна зона на Алпите, контактната зона се одликува со релативно нагли промени во машкиот пердув специфични за видовите, што сугерира дека делумната репродуктивна изолација врз основа на пердувите можеби се развила и помеѓу овие две таксони. Како генетски различна група која е репродуктивно изолирана од родителскиот вид, таа мора да биде препознаена како посебен вид, според Хермансен и неговите колеги. == Распространетост и живеалиште == [[Податотека:Passer_italiae_4_(loz).jpg|лево|мини| Италијанско врапче во Тоскана]] Италијанското врапче се наоѓа во северна и централна Италија, [[Корзика]] и мали делови од Франција, Швајцарија, Австрија и Словенија. Нејзината распространетост била опишана од италијанскиот зоолог Енрико Хилиер Џиљоли во 1881 година.<ref>{{Наведено списание|last=Giglioli|first=Henry Hillyer|year=1881|title=Notes on the Avifauna of Italy|url=https://www.biodiversitylibrary.org/page/16251462|journal=The Ibis|series=4|volume=5|issue=XVIII|pages=181–222}}</ref> На најсеверниот раб на нејзиниот опсег во јужните [[Алпи]], постои тесна хибридна зона околу 20-30&nbsp;км (12–20&nbsp;ми) широк со куќното врапче.<ref name="Summers162–163"/> Во јужна Италија, постои постепен клинички тренд со шпанското врапче, при што птиците се зголемуваат во нивната сличност со шпанското врапче по изглед и екологија на југ, од околу [[Неапол]] до западна [[Сицилија]], каде што птиците личат на чисти шпански врапчиња.<ref name="Summers162–163"/> Сепак, овој тренд може да биде површен,<ref>{{Наведена книга|url=http://www.duo.uio.no/sok/work.html?WORKID=99094&lang=en|title=On the origin of an avian species by means of natural hybridization|last=Hermansen|first=Jo Skeie|publisher=Universitetet i Oslo|year=2009|location=Oslo|access-date=2010-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20110718172428/http://www.duo.uio.no/sok/work.html?WORKID=99094&lang=en|archive-date=2011-07-18}}</ref> и ''Прирачникот на птиците на светот'' ги препознава птиците од Сицилија и [[Крит]] како италијански врапчиња. [[Податотека:Passer_italiae_in_Crete.jpg|лево|мини| Машко на Крит]] [[Сардинија]] е населена од шпански врапчиња, додека врапчињата на [[Малта]], Крит и соседните острови се слични на италијанските врапчиња.<ref name="search 22–23">{{Harvnb|Summers-Smith|1992}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Meinertzhagen|first=R.|author-link=Richard Meinertzhagen|year=1921|title=A Note on the Breeding Birds of Crete|url=https://www.biodiversitylibrary.org/page/8759834|journal=The Ibis|series=11|volume=3}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Despott|first=G.|year=2008|title=Notes on the Ornithology of Malta|url=https://www.biodiversitylibrary.org/page/8764408|journal=The Ibis|series=10|volume=5|issue=3|pages=281–349|doi=10.1111/j.1474-919x.1917.tb00557.x}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Hartert|first=E.|year=1919|title=Types of Birds in the Tring Museum. B. Types in the General Collection|url=https://www.biodiversitylibrary.org/page/3858226|journal=Novitates Zoologicae|volume=XXVI|pages=123–178}}</ref> На Малта, врапчињата личат на шпанското врапче, со урбани птици кои се однесуваат слично како домашните врапчиња, а селските птици како шпанското врапче. Ситуацијата ја комплицираат домашните и шпанските врапчиња кои презимуваат и мигрираат на Малта.<ref name="Summers162–163"/><ref>{{Наведено списание|last=Sultana|first=Joe|year=2007|title=Ein neues Ereignis: Wandernde Weidensperlinge ''Passer hispaniolensis'' in Malta|journal=Ornithologische Mitteilungen|language=de|volume=59|issue=1|pages=30–32}}</ref><ref>{{Harvnb|Roberts|1954}}</ref> Посложена ситуација се јавува во делови од северна Африка, каде што се јавува многу променлива мешана, вкрстена популација на домашни врапчиња и шпански врапчиња. Овој „хибриден рој“ прикажува цела палета на ликови од речиси чисти домашни врапчиња до речиси чисти шпански врапчиња и сè помеѓу.<ref name="Summers162–163"/><ref>{{Наведено списание|last=Rothschild|first=W.|author-link=Walter Rothschild|last2=Hartert|first2=E.|author-link2=Ernst Hartert|year=1911|title=Ornithological Explorations in Algeria|url=https://www.biodiversitylibrary.org/page/3109742#480|journal=[[Novitates Zoologicae]]|volume=18|pages=456–550|doi=10.5962/bhl.part.1696}}</ref> Италијанското врапче е поврзано со човечки живеалишта, градови и земјоделски области. Во повеќето градови во Италија, ја дели урбаната средина со [[Селско врапче|евроазиското врапче]],<ref>{{Наведено списание|last=Giglioli, Henry|year=1865|title=Notes on the Birds observed at Pisa and in its Neighbourhood during the Winter, Spring, and Summer of 1864|url=https://www.biodiversitylibrary.org/page/31142583|journal=The Ibis|series=New Series|volume=1|pages=50–63|doi=10.1111/j.1474-919x.1865.tb05751.x}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Wallis, H. M.|year=1887|title=Notes upon the Northern Limit of the Italian Sparrow (''Passer italiae'')|url=https://www.biodiversitylibrary.org/page/8521966|journal=The Ibis|series=5|volume=5|issue=4|pages=454–455|doi=10.1111/j.1474-919x.1887.tb06627.x}}</ref> и во некои делови на [[Неапол]], тој е целосно заменет со овој вид.<ref name="search 22–23"/><ref>{{Наведено списание|last=Mirabella|first=P.|last2=Fraissinet, M.|last3=Milone, M.|year=1996|title=Breeding birds and territorial heterogeneity in Naples city (Italy)|url=http://psjc.icm.edu.pl/psjc/cgi-bin/getdoc.cgi?9704091540180100|journal=Acta Ornithologica|volume=31|issue=1|pages=25–31|access-date=2010-04-22}}</ref> Се верува дека популацијата за размножување на италијанските врапчиња се состои од 5 до 10 милиони парови, од кои 750.000 до 900.000 се проценува дека живеат во урбани области. Има густина на населеност од 58 до 160 пара километри на квадрат.<ref name="Dinetti" /> До средината на 1990-тите, нејзиното население постојано се зголемувало, веројатно поради зголемената урбанизација.<ref>{{Наведена книга|title=The EBCC Atlas of European Breeding Birds: Their Distribution and Abundance|title-link=The EBCC Atlas of European Breeding Birds|last=Massa|first=B.|last2=Milone|first2=M.|last3=Groselj|first3=P.|publisher=T. & A. D. Poyser|year=1997|isbn=978-0-85661-091-2|editor-last=Hagemeijer, W. J. M.|location=London|chapter=Italian Sparrow|editor-last2=Blair, M. J.}}</ref> Помеѓу 2000 и 2005 година, популацијата на италијанските врапчиња во Италија се намалила за 27,1&nbsp;проценти, отсликувајќи ги опаѓањата на домашните врапчиња низ Европа. Од 1998 до 2008 година, урбаното население се намалило за околу 50&nbsp;проценти. Студијата за статусот на италијанското врапче наведело голем број потенцијални причини за опаѓање на италијанското врапче, вклучувајќи недостиг од храна за инсекти, интензивирање на земјоделството и намалување на зелените површини.<ref name="Dinetti">{{Наведено списание|last=Dinetti, Marco|year=2008|title=I passeri ''Passer'' spp.: da "problematici" a specie di interesse conservazionistico|url=http://www.ciso-coi.org/avoxvol32.htm|journal=Avocetta|volume=32|pages=61–68|archive-url=https://web.archive.org/web/20100505141127/http://www.ciso-coi.org/avoxvol32.htm|archive-date=2010-05-05|access-date=2010-04-20}}</ref> Италијанското врапче е меѓу најчестите птици во италијанските градови, но други видови, вклучувајќи ја и [[Билбилче|европската златна репка]], се почести.<ref>{{Наведено списание|last=Fraissinet, Maurizio|last2=Dinetti, Marco|title=Urban Ornithological Atlases in Italy|url=http://www.ebcc.info/wpimages/video/BCN_20_2.pdf|journal=Bird Census News|volume=20|issue=2|archive-url=https://web.archive.org/web/20150923232754/http://www.ebcc.info/wpimages/video/BCN_20_2.pdf|archive-date=2015-09-23|access-date=2010-04-27}}</ref> == Поведение == [[Податотека:Passer_italiae_MHNT.ZOO.2010.11.208.jpg|мини|Јајца]] [[Податотека:Passer_flying_Pompeii.jpg|мини|Фреска во Помпеја која прикажува италијански врапче или роднина]] Однесувањето на италијанското врапче е слично на многу начини на однесувањето на домашното врапче. Таа е социјална птица, која најмногу се храни со семиња и инсекти. Претежно е седентарен, но донекаде талка надвор од сезоната на парење. Овие скитници се главно локални, но тие може да се прошират и во јужна Франција. Слично на тоа, куќното врапче понекогаш се јавува како зимски посетител во северна Италија.<ref>{{Harvnb|Summers-Smith|1963}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Gustin, Marco|last2=Sorace, Alberto|year=2002|title=Autumn movements of Italian Sparrows ''Passer italiae'' in central Italy|url=http://www.bto.org/ringing/rmj/rmj-abstracts21-1.htm|journal=[[Ringing & Migration]]|volume=21|issue=1|pages=1–4|doi=10.1080/03078698.2002.9674270|archive-url=https://web.archive.org/web/20100315010020/http://www.bto.org/ringing/rmj/rmj-abstracts21-1.htm|archive-date=15 March 2010|access-date=2010-04-20|doi-access=free}}</ref> Покрај интерградирањето со шпанските и домашните врапчиња, италијанското врапче е забележано како хибридизира со евроазиското дрво.<ref>{{Наведено списание|last=Gustin, Marco|last2=Sorace, Alberto|last3=Cecere, Jacodo|year=2003|title=Plumage and biometrics of two hybrids Italian sparrow ''Passer italiae'' X tree sparrow ''Passer montanus'' in central Italy|journal=Alauda|volume=71|issue=3|pages=375–376|issn=0002-4619}}</ref> Се чини дека јајцата на италијанското врапче не се разликуваат од оние на домашното врапче.<ref>{{Harvnb|Ogilvie-Grant|1912}}</ref><ref>{{Harvnb|Jourdain|1906}}</ref> == Односите со луѓето == Во поголемиот дел од својот опсег, италијанското врапче е обилна и позната птица од куќи. Таа е една од дивите птици кои најчесто се консумираат како храна во Италија.<ref>{{Наведено списание|last=Meiklejohn|first=M. F. M.|year=1962|title=Wild birds as human food|journal=Proceedings of the Nutrition Society|volume=21|pages=80–83|doi=10.1079/PNS19620014|pmid=14472204|doi-access=free}}</ref> Во [[Помпеја]] се пронајдени портрети на италијанскиот врапче или на еден од неговите роднини.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.nga.gov/exhibitions/2008/pompeii/courtyard.shtm|title=Garden with colonnade (peristyle)|work=Pompeii and the Roman Villa: Art and Culture around the Bay of Naples|publisher=National Gallery of Art|archive-url=https://web.archive.org/web/20100602052411/http://www.nga.gov/exhibitions/2008/pompeii/courtyard.shtm|archive-date=2010-06-02|accessdate=2010-04-20}}</ref> Како домашно врапче, италијанското врапче се смета за биолошки показател за загадување.<ref>{{Наведено списание|last=Gragnaniello, S.|last2=Fulgione, D.|last3=Milone, M.|last4=Soppelsa, O.|last5=Cacace, P.|last6=Ferrara, L.|date=June 2001|title=Sparrows as Possible Heavy-Metal Biomonitors of Polluted Environments|journal=Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology|volume=66|issue=6|pages=719–726|doi=10.1007/s001280068|pmid=11353373}}</ref> == Наводи == {{Наводи|colwidth=30em}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Passer italiae}} * [http://ibc.lynxeds.com/species/italian-sparrow-passer-italiae Italian sparrow at the Internet Bird Collection] * [http://www.birdsongs.it/songs/passer_d_italiae/passer_d_italiae.html Italian sparrow vocalisations] [[Категорија:Врапчевидни]] adu2qgaank7tva6zydjr1wte0jmh366 0 1318225 5378795 5277902 2025-06-11T05:34:25Z P.Nedelkovski 47736 дополнување - член на МАНУ 5378795 wikitext text/x-wiki {{Infobox Person | name = [[Податотека:Златен венец.svg|20п|Златен венец]] Љубомир Левчев<br/> Любомир Левчев | image = Lubomir Levchev.jpg | birth_name = Љубомир Левчев во 2009 година | birth_date = {{роден на|27|април|1935}} | birth_place = {{роден во|Тројан}}, [[Бугарија]] | death_date = {{починат на|25|септември|2019}} | death_place = {{починат во|Софија}} | parents = | children = [[Владимир Левчев|Владимир]] (син)<br/>[[Марта Левчева|Марта]] (ќерка) | alma_mater = [[Софиски универзитет „Св. Климент Охридски“]] }} '''Љубомир Левчев''' ({{роден во|Тројан}}, {{роден на|27|април|1935}} - {{починат во|Софија}}, {{починат на|25|септември|2019}}) — [[Бугарија|бугарски]] [[поет]] и писател, народен деец на уметноста и културата. Поранешен член на ЦК на БКП.<ref>[http://politburo.archives.bg/bg/2013-04-24-11-12-48/dokumenti/1970-1979/1170---497--1--1972- Протокол № 497 от 1 юли 1972 г. от заседание на Политбюро (ПБ) на ЦК на БКП].</ref> До неговата смрт бил во брак со уметницата [[Дора Бонева]]. Татко е на поетот [[Владимир Левчев]] и на уметницата [[Марта Левчева]]. == Животопис == Роден е на 27 април 1935 година во [[Тројан]].<ref>{{Геб|7|2576}}</ref> Завршил гимназија во [[Софија]] и високо образование на [[Софиски универзитет „Св. Климент Охридски“|софискиот универзитет „Климент Охридски“]], насока „Библиографија и библиотекарство“ на Филозофско-историскиот факултет. Бил член на Комунистичката партија на Бугарија од 1961 година. Како ученик и студент бил секретар на Комсомолското друштво. Од 1959 до 1963 година бил инструктор во ЦК на ДКМС. Неговата прва книга „Ѕвездите се мои“ била објавена во 1957 година, а вкупно 58 негови книги се преведени во 36 земји. Автор е на три романи и сценарија за филмовите „Тивките патеки “, „Падот на Александар Македонски“ и „Слатко и горчливо“. Работел во Радио Софија и весникот „[[Литературен фронт (вестник)|Литературен фронт]] “.<ref>Народни представители в Седмо народно събрание на Народна република България, ДПК „Димитър Благоев“, 1977, с. 260</ref> Од 1972 до 1975 година бил заменик претседател на Народното собрание на ОФ. Подоцна, тој бил прв потпретседател на Комитетот за култура. Претседател на Сојузот на бугарските писатели од 1979 до 1988 година, Левчев беше дел од блиската придружба на [[Тодор Живков]], познат како „ловечки одред“ и делувал како неформален советодавен персонал.<ref name="груев">{{Наведување|isbn=978-954-28-0588-5}}</ref> Бил член на Президиумот на Националното собрание на ОФ, Светскиот совет за мир и Европската академија на науките и уметностите.<ref>Народни представители в девето народно събрание на Народна република България, Изд. Наука и изкуство, 1987, с. 285</ref> Од 1991 година бил сопственик на издавачката куќа Орфеј, која издава збирки песни и истоимено списание. За член на [[МАНУ]] надвор од работниот состав бил избран на 2012 година.<ref>{{нмс | last= | first= | author= | title=Љубомир Левчев | url=https://manu.edu.mk/redovni-i-dopisni/#member-18323-info | date= | work= | publisher=[[МАНУ]] | accessdate=11 јуни 2025}}</ref> == Награди и почести == ; Меѓународни * Златен медал за поезија на Француската академија и витез на поезијата (1985) * Медал на Здружението на писатели од Венецуела (1985) * Награди Мате Залка и Борис Полевој - Русија (1986) * Голема награда на Институтот Александар Пушкин и Сорбона (1989) * Светска награда за мистична поезија Фернандо Риело (1993) * Орден „Владимир Мајаковски“ основан од Сојузот на писателите на Евроазија и Унијата на писатели и преведувачи на Русија и Диплома на литературно-јавната награда „Секогаш да блесне“ во 2009 година <ref>[http://www.plovdiv-online.com/component/k2/item/15570-левчев-с-орден-маяковски „Левчев с орден „Маяковски“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140916060136/http://www.plovdiv-online.com/component/k2/item/15570-%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D1%87%D0%B5%D0%B2-%D1%81-%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B5%D0%BD-%D0%BC%D0%B0%D1%8F%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8 |date=2014-09-16 }}, plovdiv-online.com, 31 юли 2009 г.</ref> * „Златен венец“ на [[Струшки вечери на поезијата|Струшките вечери на поезијата]] (2010)<ref>{{Наведени вести|url=http://utrinski.com.mk/?ItemID=B95B0311D450CD46ABDE3BC8A4A75FD8|title=Струга уште еднаш ќе ја празнува поезијата|last=Поповска|first=Невена|date=19 август 2010|access-date=19 август 2010}}</ref> ; Во Бугарија * Добитник е на највисоката државна награда во [[Народна Република Бугарија|НР Бугарија]] за придонес во областа на науката, уметноста и културата - Димитровска награда за 1972 година. * Во 1977 година го добил звањето „Народен деец на уметноста и културата“ <ref>Указ № 800 от 23 май 1977 г. Обн. ДВ. бр. 43 от 3 юни 1977 г.</ref> * Добитник на Националната книжевна награда „Пењо Пенев“ за 1984 година <ref>[https://web.archive.org/web/20140420172421/http://penyopenev.dimitrovgrad.bg/laureate.php Лауреати на Националната литературна награда „Пеньо Пенев“], сайт на дом-музей „Пеньо Пенев“ в Димитровград</ref> * Doctor honoris causa на SVUBIT (17 мај 2005 г ) <ref>[https://www.unibit.bg/about-unibit/overview/honorary-doctorate Почетни доктори на Университета по библиотекознание и информационни технологии], сайт на УниБИТ.</ref> * По повод неговиот 70-годишен јубилеј во 2006 г. Љубомир Левчев беше одликуван од претседателот [[Георги Прванов]] со Орден Стара Планина - 1 степен, за „исклучително големи заслуги за Бугарија, за развој и популаризација на бугарската уметност и култура“ <ref>[http://www.president.bg/news.php?id=2390&st=0 „Президентът връчи ордени на Любомир Левчев, Недялко Йорданов и Александър Морфов“], сайт на Президентството, 1 март 2006</ref> * Doctor honoris causa на Слободниот универзитет Бургас (со протокол бр. 3 од 12 мај 2006 г. ) <ref>[https://www.bfu.bg/bg/pochetni-doktori Почетни доктори на Бургаския свободен университет], сайт на БСУ.</ref> * Во 2008 година ја добил националната награда „Христо Г. Данов“ за животно дело <ref>[http://mc.government.bg/newsn.php?n=973&q=%F5%F0%E8%F1%F2%EE+%E3.+%E4%E0%ED%EE%E2 Лауреати на националната награда „Христо Г. Данов“ 2008], сайт на Министерство на културата на Р България, 14 юни 2008 г.</ref> * Почесен граѓанин на [[Смољан|Смолјан]] (2010) <ref>[http://www.smolyandnes.com/lyubomir-levchev-stana-pocheten-grazhdanin-na-smolyan „Любомир Левчев стана почетен гражданин на Смолян“], smolyandnes.com, 21 май 2010 г.</ref><ref>[https://www.24chasa.bg/Article/488098 „Любомир Левчев – почетен гражданин на Смолян“], в. „24 часа“, 22 май 2010 г.</ref> * Почесен граѓанин на Софија (2015) <ref>[http://www.sofiacouncil.bg/content/docs/c_f34689.pdf Решение № 243 по т. 49, обявено на 29 април 2015], сайт на Столична община.</ref><ref>[http://sofiacouncil.bg/?page=sessions&id=349 Дневен ред на заседанието на Столичния общински съвет, проведено на 23 април 2015 г.] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160305121248/http://sofiacouncil.bg/?page=sessions&id=349 |date=2016-03-05 }}, сайт на Столична община</ref> == Творештво == === Поезија === {| | valign="top" | * „Ѕвездите се мои“ - Поеми (1957) * „Засекогаш“ - Поеми (1960) * „Позиција“ - Поеми (1962) * „Но, пред да остарам“ - Поеми (1964) * „Зависности. Поеми (1966) * „Опсерваторија“ - Поеми (1967) * „Рецитал“ - Поеми (1968) * „Стрелиште“ - Поеми (1971, 1974) * „Запали дневник“ - Поеми (1973, 1975) * "Стар Трек“ - Поеми (1973) * „Слобода“ - Стихови (1974) * „Самосудија“ - Песни во десет книги (1975) * „Излези“ - Стихови (1976) * „Поздрав до огнот“ - Стихови (1976, 1978) * „Извадок“ - Стихови (1980) * „Магии“ - Поеми (1981) * „Поклони се“ - Поеми (1983) * „Самосуд'83“ - Песни во четиринаесет книги (1983) | valign="top" | * „Работничка крв“ - Поеми (1984) * „Бавен марш и други песни“ (1984) * „Метроном“ - Стихови (1986) * „Седмата смрт“ - Стихови (1989) * „Надвор“ - Поеми (1994) * „Скајфол“ - Поеми (1996) * „Прстен со прст“ (1999) * „Селена“ (2001) * „Вечерен чин“ (2003) <ref>Анахит Хачикян, [http://www.kultura.bg/media/my_html/2267/c-act.htm Минирепортаж от премиерата на „Вечерен акт“ в НДК] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160304201033/http://www.kultura.bg/media/my_html/2267/c-act.htm|date=2016-03-04}}, в. „Култура“, 21 март 2003 г.</ref> * Ashes of Light (2005) <ref>Константин Еленков, [http://old.duma.bg/2005/0605/280605/kultura/cul-5.html „Поетът няма тайни от читателя“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160313202605/http://old.duma.bg/2005/0605/280605/kultura/cul-5.html |date=2016-03-13 }}, рец. във в. „Дума“, 28 юни 2005 г.</ref> * Заврши (2006) * Коњ со зелени крилја (2009) * Чудната игра на времето (2010) * Седумдесет и седум песни (2012) * „Во невидливата кула“. Љубовна лирика. ИЦ „Жанет 45“, Пловдив (2014) <ref>[[Марин Бодаков]], [https://newspaper.kultura.bg/bg/article/view/21852 „Ходене по буквите“], в. „Култура“, бр. 6 (2755), 14 февруари 2014 г.</ref> |} Автор е на текстовите на песните „Да те радост“ на рок групата „Сигнал“ и „По љубов“ на музика на Александар Јосифов, вклучени во албумот „Борис Гуџунов '78“. === Проза, есеистика, мемоари === {| | valign="top" | * „Уметноста на поезијата“ (1986) * „Убиј го Бугаринот. Роман“ (1988) * Ти си следниот - роман (2001) * „Рефлексии за орфизмот“ * „Писма од пеколот. Есеи“. Софија: Стандард, 2008, 262 стр. * „Реквием за мртво време“ (2011) <ref>[https://archive.today/20130630085838/http://paper.standartnews.com/bg/article.php?d=2011-09-26&article=382937 „Самотата е работилницата на поета“], интервю на Валерия Велева, в. „Стандарт“, 26 септември 2011 г.</ref><ref>[https://www.24chasa.bg/Article/1118905 „Нито вълк, нито брат. Човек за човека е българин“], интервю на Пенчо Ковачев, в. „24 часа“, 19 ноември 2011 г.</ref><ref>Аглика Георгиева, [https://archive.today/20130628004440/http://novinar.bg/news/levchev-se-izpoviadva-v-panihida-na-martvoto-vreme_MzY5NTs0NA==.html „Левчев се изповядва в „Панихида на мъртвото време“], в. „Новинар“, 26 септември 2011 г.</ref> |} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://unicat.nalis.bg/Search/Results?lookfor=Любомир+Левчев&type=AllFields Од и за Љубомир Левчев во NABIS Consolidated Catalog - национален каталог на академски библиотеки во Бугарија] * {{Imdb име|0505201|Любомир Левчев}} {{Добитници на Златен венец (1991–2015)}} {{МАНУ}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Левчев, Љубомир}} [[Категорија:Апсолвенти на Софискиот универзитет]] [[Категорија:Бугарски писатели]] [[Категорија:Бугарски поети]] [[Категорија:Добитници на Златен венец на Струшките вечери на поезијата]] [[Категорија:Бугарски мемоаристи]] rr9hnz2zpnvzjh7jvpwoqqyevn2ymwd 5378801 5378795 2025-06-11T05:50:00Z P.Nedelkovski 47736 изменета категоризација 5378801 wikitext text/x-wiki {{Infobox Person | name = [[Податотека:Златен венец.svg|20п|Златен венец]] Љубомир Левчев<br/> Любомир Левчев | image = Lubomir Levchev.jpg | birth_name = Љубомир Левчев во 2009 година | birth_date = {{роден на|27|април|1935}} | birth_place = {{роден во|Тројан}}, [[Бугарија]] | death_date = {{починат на|25|септември|2019}} | death_place = {{починат во|Софија}} | parents = | children = [[Владимир Левчев|Владимир]] (син)<br/>[[Марта Левчева|Марта]] (ќерка) | alma_mater = [[Софиски универзитет „Св. Климент Охридски“]] }} '''Љубомир Левчев''' ({{роден во|Тројан}}, {{роден на|27|април|1935}} - {{починат во|Софија}}, {{починат на|25|септември|2019}}) — [[Бугарија|бугарски]] [[поет]] и писател, народен деец на уметноста и културата. Поранешен член на ЦК на БКП.<ref>[http://politburo.archives.bg/bg/2013-04-24-11-12-48/dokumenti/1970-1979/1170---497--1--1972- Протокол № 497 от 1 юли 1972 г. от заседание на Политбюро (ПБ) на ЦК на БКП].</ref> До неговата смрт бил во брак со уметницата [[Дора Бонева]]. Татко е на поетот [[Владимир Левчев]] и на уметницата [[Марта Левчева]]. == Животопис == Роден е на 27 април 1935 година во [[Тројан]].<ref>{{Геб|7|2576}}</ref> Завршил гимназија во [[Софија]] и високо образование на [[Софиски универзитет „Св. Климент Охридски“|софискиот универзитет „Климент Охридски“]], насока „Библиографија и библиотекарство“ на Филозофско-историскиот факултет. Бил член на Комунистичката партија на Бугарија од 1961 година. Како ученик и студент бил секретар на Комсомолското друштво. Од 1959 до 1963 година бил инструктор во ЦК на ДКМС. Неговата прва книга „Ѕвездите се мои“ била објавена во 1957 година, а вкупно 58 негови книги се преведени во 36 земји. Автор е на три романи и сценарија за филмовите „Тивките патеки “, „Падот на Александар Македонски“ и „Слатко и горчливо“. Работел во Радио Софија и весникот „[[Литературен фронт (вестник)|Литературен фронт]] “.<ref>Народни представители в Седмо народно събрание на Народна република България, ДПК „Димитър Благоев“, 1977, с. 260</ref> Од 1972 до 1975 година бил заменик претседател на Народното собрание на ОФ. Подоцна, тој бил прв потпретседател на Комитетот за култура. Претседател на Сојузот на бугарските писатели од 1979 до 1988 година, Левчев беше дел од блиската придружба на [[Тодор Живков]], познат како „ловечки одред“ и делувал како неформален советодавен персонал.<ref name="груев">{{Наведување|isbn=978-954-28-0588-5}}</ref> Бил член на Президиумот на Националното собрание на ОФ, Светскиот совет за мир и Европската академија на науките и уметностите.<ref>Народни представители в девето народно събрание на Народна република България, Изд. Наука и изкуство, 1987, с. 285</ref> Од 1991 година бил сопственик на издавачката куќа Орфеј, која издава збирки песни и истоимено списание. За член на [[МАНУ]] надвор од работниот состав бил избран на 2012 година.<ref>{{нмс | last= | first= | author= | title=Љубомир Левчев | url=https://manu.edu.mk/redovni-i-dopisni/#member-18323-info | date= | work= | publisher=[[МАНУ]] | accessdate=11 јуни 2025}}</ref> == Награди и почести == ; Меѓународни * Златен медал за поезија на Француската академија и витез на поезијата (1985) * Медал на Здружението на писатели од Венецуела (1985) * Награди Мате Залка и Борис Полевој - Русија (1986) * Голема награда на Институтот Александар Пушкин и Сорбона (1989) * Светска награда за мистична поезија Фернандо Риело (1993) * Орден „Владимир Мајаковски“ основан од Сојузот на писателите на Евроазија и Унијата на писатели и преведувачи на Русија и Диплома на литературно-јавната награда „Секогаш да блесне“ во 2009 година <ref>[http://www.plovdiv-online.com/component/k2/item/15570-левчев-с-орден-маяковски „Левчев с орден „Маяковски“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140916060136/http://www.plovdiv-online.com/component/k2/item/15570-%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D1%87%D0%B5%D0%B2-%D1%81-%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B5%D0%BD-%D0%BC%D0%B0%D1%8F%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8 |date=2014-09-16 }}, plovdiv-online.com, 31 юли 2009 г.</ref> * „Златен венец“ на [[Струшки вечери на поезијата|Струшките вечери на поезијата]] (2010)<ref>{{Наведени вести|url=http://utrinski.com.mk/?ItemID=B95B0311D450CD46ABDE3BC8A4A75FD8|title=Струга уште еднаш ќе ја празнува поезијата|last=Поповска|first=Невена|date=19 август 2010|access-date=19 август 2010}}</ref> ; Во Бугарија * Добитник е на највисоката државна награда во [[Народна Република Бугарија|НР Бугарија]] за придонес во областа на науката, уметноста и културата - Димитровска награда за 1972 година. * Во 1977 година го добил звањето „Народен деец на уметноста и културата“ <ref>Указ № 800 от 23 май 1977 г. Обн. ДВ. бр. 43 от 3 юни 1977 г.</ref> * Добитник на Националната книжевна награда „Пењо Пенев“ за 1984 година <ref>[https://web.archive.org/web/20140420172421/http://penyopenev.dimitrovgrad.bg/laureate.php Лауреати на Националната литературна награда „Пеньо Пенев“], сайт на дом-музей „Пеньо Пенев“ в Димитровград</ref> * Doctor honoris causa на SVUBIT (17 мај 2005 г ) <ref>[https://www.unibit.bg/about-unibit/overview/honorary-doctorate Почетни доктори на Университета по библиотекознание и информационни технологии], сайт на УниБИТ.</ref> * По повод неговиот 70-годишен јубилеј во 2006 г. Љубомир Левчев беше одликуван од претседателот [[Георги Прванов]] со Орден Стара Планина - 1 степен, за „исклучително големи заслуги за Бугарија, за развој и популаризација на бугарската уметност и култура“ <ref>[http://www.president.bg/news.php?id=2390&st=0 „Президентът връчи ордени на Любомир Левчев, Недялко Йорданов и Александър Морфов“], сайт на Президентството, 1 март 2006</ref> * Doctor honoris causa на Слободниот универзитет Бургас (со протокол бр. 3 од 12 мај 2006 г. ) <ref>[https://www.bfu.bg/bg/pochetni-doktori Почетни доктори на Бургаския свободен университет], сайт на БСУ.</ref> * Во 2008 година ја добил националната награда „Христо Г. Данов“ за животно дело <ref>[http://mc.government.bg/newsn.php?n=973&q=%F5%F0%E8%F1%F2%EE+%E3.+%E4%E0%ED%EE%E2 Лауреати на националната награда „Христо Г. Данов“ 2008], сайт на Министерство на културата на Р България, 14 юни 2008 г.</ref> * Почесен граѓанин на [[Смољан|Смолјан]] (2010) <ref>[http://www.smolyandnes.com/lyubomir-levchev-stana-pocheten-grazhdanin-na-smolyan „Любомир Левчев стана почетен гражданин на Смолян“], smolyandnes.com, 21 май 2010 г.</ref><ref>[https://www.24chasa.bg/Article/488098 „Любомир Левчев – почетен гражданин на Смолян“], в. „24 часа“, 22 май 2010 г.</ref> * Почесен граѓанин на Софија (2015) <ref>[http://www.sofiacouncil.bg/content/docs/c_f34689.pdf Решение № 243 по т. 49, обявено на 29 април 2015], сайт на Столична община.</ref><ref>[http://sofiacouncil.bg/?page=sessions&id=349 Дневен ред на заседанието на Столичния общински съвет, проведено на 23 април 2015 г.] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160305121248/http://sofiacouncil.bg/?page=sessions&id=349 |date=2016-03-05 }}, сайт на Столична община</ref> == Творештво == === Поезија === {| | valign="top" | * „Ѕвездите се мои“ - Поеми (1957) * „Засекогаш“ - Поеми (1960) * „Позиција“ - Поеми (1962) * „Но, пред да остарам“ - Поеми (1964) * „Зависности. Поеми (1966) * „Опсерваторија“ - Поеми (1967) * „Рецитал“ - Поеми (1968) * „Стрелиште“ - Поеми (1971, 1974) * „Запали дневник“ - Поеми (1973, 1975) * "Стар Трек“ - Поеми (1973) * „Слобода“ - Стихови (1974) * „Самосудија“ - Песни во десет книги (1975) * „Излези“ - Стихови (1976) * „Поздрав до огнот“ - Стихови (1976, 1978) * „Извадок“ - Стихови (1980) * „Магии“ - Поеми (1981) * „Поклони се“ - Поеми (1983) * „Самосуд'83“ - Песни во четиринаесет книги (1983) | valign="top" | * „Работничка крв“ - Поеми (1984) * „Бавен марш и други песни“ (1984) * „Метроном“ - Стихови (1986) * „Седмата смрт“ - Стихови (1989) * „Надвор“ - Поеми (1994) * „Скајфол“ - Поеми (1996) * „Прстен со прст“ (1999) * „Селена“ (2001) * „Вечерен чин“ (2003) <ref>Анахит Хачикян, [http://www.kultura.bg/media/my_html/2267/c-act.htm Минирепортаж от премиерата на „Вечерен акт“ в НДК] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160304201033/http://www.kultura.bg/media/my_html/2267/c-act.htm|date=2016-03-04}}, в. „Култура“, 21 март 2003 г.</ref> * Ashes of Light (2005) <ref>Константин Еленков, [http://old.duma.bg/2005/0605/280605/kultura/cul-5.html „Поетът няма тайни от читателя“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160313202605/http://old.duma.bg/2005/0605/280605/kultura/cul-5.html |date=2016-03-13 }}, рец. във в. „Дума“, 28 юни 2005 г.</ref> * Заврши (2006) * Коњ со зелени крилја (2009) * Чудната игра на времето (2010) * Седумдесет и седум песни (2012) * „Во невидливата кула“. Љубовна лирика. ИЦ „Жанет 45“, Пловдив (2014) <ref>[[Марин Бодаков]], [https://newspaper.kultura.bg/bg/article/view/21852 „Ходене по буквите“], в. „Култура“, бр. 6 (2755), 14 февруари 2014 г.</ref> |} Автор е на текстовите на песните „Да те радост“ на рок групата „Сигнал“ и „По љубов“ на музика на Александар Јосифов, вклучени во албумот „Борис Гуџунов '78“. === Проза, есеистика, мемоари === {| | valign="top" | * „Уметноста на поезијата“ (1986) * „Убиј го Бугаринот. Роман“ (1988) * Ти си следниот - роман (2001) * „Рефлексии за орфизмот“ * „Писма од пеколот. Есеи“. Софија: Стандард, 2008, 262 стр. * „Реквием за мртво време“ (2011) <ref>[https://archive.today/20130630085838/http://paper.standartnews.com/bg/article.php?d=2011-09-26&article=382937 „Самотата е работилницата на поета“], интервю на Валерия Велева, в. „Стандарт“, 26 септември 2011 г.</ref><ref>[https://www.24chasa.bg/Article/1118905 „Нито вълк, нито брат. Човек за човека е българин“], интервю на Пенчо Ковачев, в. „24 часа“, 19 ноември 2011 г.</ref><ref>Аглика Георгиева, [https://archive.today/20130628004440/http://novinar.bg/news/levchev-se-izpoviadva-v-panihida-na-martvoto-vreme_MzY5NTs0NA==.html „Левчев се изповядва в „Панихида на мъртвото време“], в. „Новинар“, 26 септември 2011 г.</ref> |} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://unicat.nalis.bg/Search/Results?lookfor=Любомир+Левчев&type=AllFields Од и за Љубомир Левчев во NABIS Consolidated Catalog - национален каталог на академски библиотеки во Бугарија] * {{Imdb име|0505201|Любомир Левчев}} {{Добитници на Златен венец (1991–2015)}} {{МАНУ}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Левчев, Љубомир}} [[Категорија:Апсолвенти на Софискиот универзитет]] [[Категорија:Бугарски писатели]] [[Категорија:Бугарски поети]] [[Категорија:Добитници на Златен венец на Струшките вечери на поезијата]] [[Категорија:Бугарски мемоаристи]] [[Категорија:Академици на МАНУ]] 3n9e3qlucd9dbz1xyvhloptyv1lmjgg 0 1340763 5378830 5320663 2025-06-11T08:30:59Z Kiril Simeonovski 3243 5378830 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Љупчо Златев | image = Ljupcho Zlatev.jpg | birth_date = {{роден на и возраст|df=yes|1992|2|24}} | birth_place = {{роден во|Кавадарци}}, {{МКД}} | nationality = [[Македонец]] | occupation = [[новинар]] | years_active = [[2014]] — сè уште | website = {{URL|www.lider.mk}} |alma mater=BSc, Anglia Ruskin University}} '''Љупчо Златев''' (р. {{роден во|Кавадарци}}, {{роден на|24|февруари|1992}}) — [[Македонија|македонски]] [[новинар]], економист и сопственик на ''Радио лидер''. == Животопис == Љупчо Златев е роден во Кавадарци на 24 февруари 1992. Основно и средно електротехничко образование завршил во родниот град. Во Кембриџ, Велика Британија се стекнал со високо образование, со висок успех дипломирал во областа на бизнис менаџментот на Anglia Ruskin University. Тој е магистрант во областа на Политичката Економија на King's College London. Златев кариерата како новинар ја започнува во 2014 година, во [[Слободен печат]], кај [[Бранко Героски]]. Одреден период работи во Капитал. Во 2015 година, се вработува во [[Сител|Сител-телевизија]], каде останува до 2016 година, кога преминува во порталот [[Вечер (дневен весник)|Вечер]]. Од 2017 до 2018 година, работи за неделникот [[Република (неделен весник)|Република]]. Паралелно пишувал за словенечкиот неделник Демокрација и водел емисии на Радио Слободна Македонија. Помеѓу 2018 и 2020 работел како продуцент и автор на истражувачката емисија Блиц на ТВ Алфа. Од 2018 година, Златев е сопственик и уредник во Радио Лидер, водител е на емисија "Експресо со Златев". Златев е член на Здружението на новинари на Македонија и на Чатам Хаус, Кралскиот институт за надворешни работи во Велика Британија. == Надворешни врски == * [https://www.lider.mk lider.mk] [[Категорија:Македонски новинари]] [[Категорија:Македонски водители]] m277znwxqvsw4krzgsigptzy6inzbio 0 1348279 5378722 5339789 2025-06-10T18:35:52Z Carshalton 30527 5378722 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Андреа Камбјазо | image = | height = {{height|m=1.81}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2000|2|20}} | cityofbirth = {{роден во|Џенова|}} | countryofbirth = [[Италија]] | nationality = {{flagsport|ITA}} [[Италија]] | currentclub = {{Fb team Juventus}} | clubnumber = 27 | position = [[Одбрана (фудбал)|одбрана]], [[Среден ред (фудбал)|среден ред]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Genoa}} | years1 = 2017-2022 | caps1 = 26 | goals1 = 1 | clubs1 = {{Fb team Genoa}} | years2 = 2017-2018 | caps2 = 21 | goals2 = 0 | clubs2 = →{{Fb team Albissola}} | years3 = 2018-2019 | caps3 = 32 | goals3 = 2 | clubs3 = →{{Fb team Savona}} | years4 = 2019-2020 | caps4 = 17 | goals4 = 0 | clubs4 = →{{Fb team Alessandria 1912}} | years5 = 2020-2021 | caps5 = 7 | goals5 = 0 | clubs5 = →{{Fb team Empoli}} | years6 = 2022- | caps6 = 67 | goals6 = 4 | clubs6 = {{Fb team Juventus}} | years7 = 2022-2023 | caps7 = 32 | goals7 = 0 | clubs7 = →{{Fb team Bologna}} | nationalyears1 = 2021-2023 | nationalcaps1 = 8 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 21 година|Италија 21]] | nationalyears2 = 2024- | nationalcaps2 = 14 | nationalgoals2 = 3 | nationalteam2 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија|Италија]] }} '''Андреа Камбјазо''' (роден на {{роден на|20|февруари|2000}} година, во [[Џенова]]) — [[Италијанци|италијански]] [[фудбалер]], играч од [[Одбрана (фудбал)|одбраната]] или од [[Среден ред (фудбал)|средниот ред]] на [[ФК Јувентус|Јувентус]] и на [[Фудбалска репрезентација на Италија|италијанската репрезентација]]. ==Технички карактеристики== [[Одбрана (фудбал)#Страничен бек|Лев бек]], кој може да игра и по десната страна, подобен за позицијата страничен дефанзивец во одбрана од 4 или 3 играчи.<ref name="Baridon">{{Cite web|url=https://www.juventusnews24.com/cambiaso-juve-chi-e-esterno-genoa-obiettivo-curiosita-storia-carriera-dybala-caratteristiche/|titolo=La Serie D, Dybala, la Juve: ecco Andrea Cambiaso. E c'è una curiosità tattica|author=Marco Baridon|date=29 јуни 2022}}</ref><ref name="Fonsato">{{Cite web|author=Stefano Fonsato|url=https://www.eurosport.it/calcio/calciomercato/2021-2022/juventus-chi-e-andrea-cambiaso-una-favola-alla-moreno-torricelli.-in-3-anni-dalla-d-con-l-albissola-_sto9011405/story.shtml|title=Juventus, chi è Andrea Cambiaso: una favola alla Moreno Torricelli. In 3 anni dalla D con l'Albissola ad Allegri|date=4 јули 2022}}</ref> Покрај тоа, тој може да игра странично и како играч од средниот ред во [[4-4-2]] формација,<ref name="Baridon"/><ref name="Fonsato"/><ref name="Carmignani">{{Cite web|author=Tommaso Carmignani|url=https://www.lanazione.it/empoli/sport/cambiaso-e-parisi-adesso-lempoli-si-affida-a-loro-due-rv4klq41|title=Cambiaso e Parisi, adesso l'Empoli si affida a loro due|date=2020-12-02}}</ref> и, доколку е потребно, како [[Среден ред (фудбал)#Централен играч од средниот ред|централен играч од средниот ред]].<ref name="Baridon" /> Технички, тој покажува склоност кон офанзивната фаза на играта, во која се истакнува со [[Асистенција (фудбал)|асистенции]] што може да им ги пружи на соиграчите; брз и добар во прогресија, има добра промена на темпото, поединечна техника и не се плаши да влегува во дуели.<ref name="Baridon" /><ref name="Fonsato" /> ==Клупска кариера== Роден во [[Џенова]], Камбјазо израснал во младинскиот сектор на [[ФК Џенова|истоимениот клуб]].<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Genoa/16-09-2021/genoa-cambiaso-sorpresa-ballardini-4201264697013.shtml|title=La passione del nonno, la gavetta in D e ora l'azzurro: chi è Cambiaso, sorpresa del Genoa|access-date=2021-11-29}}</ref> За сезоната 2017-2018, тој бил позајмен на [[Албисоле 1909|Албисола]], во [[Серија Д]], за којa одиграл 21 натпревар и на крајот од првенството изборил промоција во [[Серија Ц]].<ref>{{Cite web|url=https://www.eurosport.it/calcio/albissola-2010-un-miracolo-in-liguria-stile-leicester-dalla-promozione-alla-serie-c-in-3-anni_sto6747207/story.shtml|title=Albissola 2010: un miracolo in Liguria stile Leicester, dalla Promozione alla Serie C in 3 anni|date=9 мај 2018|access-date=21 септември 2021}}</ref> Следната година бил испратен на позајмица во [[ФК Савона|Савона]], повторно во Серија Д. Во оваа прилика, тој го постигнал својот прв гол во кариерата, уште на своето првенствено деби за Савона, во победата со 4-1 на домашен терен над [[АСД Боргаро Нобис 1965|Боргаро]]. Сезоната ја завршил со 32 настапи и 2 гола. На 2 август 2019 година, тој трета сезона по ред заминал на позајмица, овојпат во {{Fb team (N) Alessandria 1912}} во Серија Ц.<ref>{{cite web|url=https://radiogold.it/sport/calcio/195606-alessandria-calcio-andrea-cambiaso-arriva-in-prestito-genoa/|title=Alessandria Calcio: Andrea Cambiaso arriva in prestito dal Genoa|date=2 август 2019}}</ref> Своето деби за клубот го имал на 25-ти истиот месец, во натпреварот со кој била отворена сезоната против [[ФК Гоцано|Гоцано]]. Во дресот на Алесандрија во сезоната 2019-2020, која останала не завршена до крај поради [[Пандемија на КОВИД-19 во Италија|пандемијата на КОВИД-19]], собрал 17 настапи. Во сезоната [[ФК Емполи сезона 2020-2021|2020-2021]], Камбјазо бил позајмен на {{Fb team (N) Empoli}}, во [[Серија Б]].<ref>{{Cite web|url=https://empolifc.com/andrea-cambiaso-e-un-nuovo-calciatore-dellempoli/|title=Andrea Cambiaso è un nuovo calciatore dell'Empoli|date=21 септември 2020}}</ref> Поради присуството на неговата позиција на [[Фабијано Паризи]] и [[Алекса Терзиќ]],<ref name="Carmignani" /> тој добил можност од тренерот [[Алесио Дионизи]] да игра само во 7 првенствени натпревари, но иако како спореден играч сепак помогнал во освојувањето на [[Серија Б 2020-2021|првенството]] и последователната промоција во [[Серија А]].<ref name="Fonsato" /> После четири години позајмици, тој се вратил во Џенова за сезоната [[ФК Џенова сезона 2021-2022|2021-2022]] и го имал своето деби во Серија А на 21 август, на 21-годишна возраст, во натпреварот од првото коло на првенството во кое ''грифоните'' загубиле со 4-0 од {{Fb team (N) Inter}} на стадионот [[Сан Сиро|Џузепе Меаца]].<ref name=":1" /> Играјќи редовно како стартер во Џенова уште од самиот почеток на сезоната<ref name=":1" /> на 29-ти истиот месец тој го постигнал својот прв гол во елитната дивизија во Италија, во поразот на домашен терен со 2-1 од {{Fb team (N) Napoli}}.<ref name=":0">{{cite web|url=https://corrieredellumbria.corr.it/news/sport/28484271/genoa-napoli-1-2-video-gol-fabian-ruiz-cambiaso-petagna.html|title=Da raccattapalle al primo goal in Serie A: chi è Andrea Cambiaso|date=29 agosto 2021|access-date=31 август 2021|archivedate=7 март 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230307124824/https://corrieredellumbria.corr.it/news/sport/28484271/genoa-napoli-1-2-video-gol-fabian-ruiz-cambiaso-petagna.html|dead-link=yes}}</ref> Првата сезона во Серија А во кариерата, ја завршил со 26 настапи и еден гол, оставајќи многу добар впечаток. Сепак и покрај позитивната сезона на личен план, истата за неговата екипа завршила разочарувачки со испаѓање во Серија Б. Настапите понудени во неговата прва сезона во Серија А му го привлекле вниманието на {{Fb team (N) Juventus}}, кој го купил на 14 јули 2022 година за сума од 8,5 милиони евра плус бонуси;<ref>{{Cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/cambiaso-e-un-nuovo-giocatore-della-juventus|title=Cambiaso è un nuovo giocatore della Juventus|date=14 јули 2022}}</ref> во исто време, клубот од Торино за следната сезона го позајмил на {{Fb team (N) Bologna}},<ref>{{Cite web|url=https://www.bolognafc.it/andrea-cambiaso-al-bologna|title=Andrea Cambiaso al Bologna|date=15 јули 2022}}</ref> каде брзо се наметнал во стартните единаесет<ref>{{cite web|author=Dario Saltari|url=https://www.ultimouomo.com/come-thiago-motta-sta-migliorando-bologna-come-gioca-seriea/|title=Thiago Motta ha fatto suo il Bologna|date=2023-02-28}}</ref> и придонесува за позитивнaтa сезона на Болоња која го завршила првенството во средината на табелата.<ref>{{cite web|author=Mirko Mazzali|url=https://www.tuttocampo.it/News/1556848/serie-a-bologna-cambiaso-siamo-ancora-in-corsa-per-l-ottavo-posto|title=Serie A. Bologna, Cambiaso: "Siamo ancora in corsa per l'ottavo posto"|date=2023-05-17}}</ref> Откако се вратил во Јувентус во летото 2023 година, тој го имал своето деби во црно-белиот дрес на 20 август, во победата со 0-3 на гостувањето кај {{Fb team (N) Udinese}}, забележувајќи асистенција за третиот гол кој го постигнал [[Адријан Рабио]].<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/udinese-juventus-la-sintesi-x0710|title=Udinese - Juventus {{!}} La Sintesi|date=2023-08-20}}</ref> Својот прв гол за клубот од Торино го постигнал на 28 октомври истата година, проследувајќи ја топката во мрежата во последните секунди за победата со 1-0 на домашен терен против {{Fb team (N) Verona}};<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/juventus-hellas-verona-la-sintesi|title=Juventus-Hellas Verona {{!}} La sintesi|date=2023-10-28}}</ref> потоа на 4 јануари 2024 година, го постигнал својот прв гол во [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|Купот на Италија]], во победата со 6-1 над {{Fb team (N) Salernitana}} во осминафиналето.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/juventus-salernitana-risultato-coppa-italia|title=Coppa Italia {{!}} Juventus-Salernitana {{!}} La sintesi|date=2024-01-04}}</ref> Подоцна, со Јувентус го освоил Купот на Италија, по победата со 1-0 над {{Fb team (N) Atalanta}}, за која тој асистирал за одлучувачкиот гол на [[Душан Влаховиќ]]. ==Репрезентативна кариера== На 30 август 2021 година, тој го добил својот прв повик во [[Фудбалска репрезентација на Италија под 21 година|италијанската репрезентација под 21 година]], од тренерот [[Паоло Николато]],<ref name=":0" /> но дебитирал неколку месеци подоцна, на 12 ноември, играјќи како стартер во натпреварот добиен со 2-0 во [[Даблин]] против [[Фудбалска репрезентација на Ирска под 21 година|Ирска]], во [[Квалификации за Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|квалификациите]] за [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|Европското првенство 2023]].<ref>{{Cite web|url=https://www.figc.it/it/nazionali/news/u21-qualificazioni-europee-grande-vittoria-dell-italia-a-dublino-firmata-dai-gol-di-lucca-e-cancellieri/|title=Qualificazioni europee. Grande vittoria dell’Italia a Dublino, firmata dai gol di Lucca e Cancellieri|date=2021-11-12|access-date=2021-11-13}}</ref> Откако Италија се квалификувала, Камбјазо бил повикан да ја претставува својата земја на споменатото првенство кое се одржало во [[Грузија]] и [[Романија]].<ref>{{cite web|url=https://www.figc.it/it/nazionali/news/ufficializzata-la-lista-dei-23-convocati-per-il-campionato-europeo-c-%C3%A8-anche-gnonto/|title=Ufficializzata la lista dei 23 convocati per il Campionato Europeo, c'è anche Gnonto|date=13 јуни 2023}}</ref> За време на првенството забележал еден настап, заменувајќи го [[Раул Беланова]] во третиот натпревар од групната фаза, против [[Фудбалска репрезентација на Норвешка под 21 година|Норвешка]], кој ''aѕурините'' го загубиле со 1-0 и со тоа ја потпишале својата елиминација.<ref>{{cite web|url=https://www.figc.it/it/nazionali/news/litalia-perde-1-0-con-la-norvegia-e-viene-eliminata-dalleuropeo-under-21-ai-quarti-francia-e-svizzera/|title=L'Italia perde 1-0 con la Norvegia e viene eliminata dall'Europeo, ai quarti Francia e Svizzera|date=2023-06-28}}</ref> Во ноември 2023 година, тој за првпат бил повикан во [[Фудбалска репрезентација на Италија|сениорската репрезентација]] од селекторот [[Лучано Спалети]], за [[Квалификации за Европското првенство во фудбал 2024|квалификациските натпревари]] за [[Европско првенство во фудбал 2024|Европското првенство 2024]] против {{NazNB|FUrep|MKD}} и {{NazNB|FUrep|UKR}},<ref>{{cite web|url=https://www.figc.it/it/nazionali/news/la-prima-volta-di-cambiaso-e-colpani-lemozione-di-leggere-il-nostro-nome-nella-lista-dei-convocati-lingresso-a-coverciano-bellissimo/|title=La prima volta di Cambiaso e Colpani. "L'emozione di leggere il nostro nome nella lista dei convocati, l'ingresso a Coverciano: bellissimo"|date=2023-11-15}}</ref> но и во двата останал неискористена замена; неговото деби, сепак се случило на 21 март 2024 година, кога излегол на теренот како стартер во пријателскиот натпревар на ''аѕурите'' во [[Форт Лодердејл]] против {{NazNB|FUrep|VEN}}.<ref>{{cite web|url=https://figc.it/it/nazionali/news/l-italia-esulta-con-retegui-il-2-1-al-venezuela-porta-la-firma-dell-attaccante-del-genoa/|title=L'Italia esulta con Retegui, il 2-1 al Venezuela porta la firma dell'attaccante del Genoa|date=2024-03-21}}</ref> ===Хронологија на репрезентативните настапи=== {{Репрезентативни настапи|ITA}} {{Cronopar|21-3-2024|Форт Лодердејл|VEN|1|2|ITA|-|Пријателска|13={{suboff|74}}}} {{Cronopar|24-3-2024|Харисон|ECU|0|2|ITA|-|Пријателска|13={{subon|88}} {{yel|89}}|14=Харисон (Њу Џерзи)}} {{Cronopar|4-6-2024|Болоња|ITA|0|0|TUR|-|Пријателска|13={{subon|46}}}} {{Cronopar|9-6-2024|Емполи|ITA|1|0|BIH|-|Пријателска|}} {{Cronopar|15-6-2024|Дортмунд|ITA|2|1|ALB|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|77}}}} {{Cronopar|20-6-2024|Гелзенкирхен|ESP|1|0|ITA|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|46}}}} {{Cronopar|29-6-2024|Берлин|CHE|2|0|ITA|-|Евро|2024|Осминафинале|13={{subon|74}}}} {{Cronopar|6-9-2024|Париз|FRA|1|3|ITA|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|9-9-2024|Будимпешта|ISR|1|2|ITA|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{subon|64}}}} {{Cronopar|10-10-2024|Рим|ITA|2|2|BEL|1|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|14-10-2024|Удине|ITA|4|1|ISR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|66}}}} {{Cronopar|14-11-2024|Брисел|BEL|0|1|ITA|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{suboff|82}}}} {{Cronopar|17-11-2024|Милано|ITA|1|3|FRA|1|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{suboff|78}}}} {{Cronopar|9-6-2025|Реџо Емилија|ITA|2|0|MDA|1|Квал. за СП|2026|Прва фаза|}} {{Cronofin|14|3}} ==Статистика== ===Клупска статистика=== ''Статистиката е ажурирана на 15 мај 2024.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- | [[Албисола 2010 сезона 2017-2018|2017-2018]] || {{flagsport|ITA}} [[Албисоле 1909|Албисола]] || [[Серија Д 2017-2018|Д]] || 21+3<ref>Скудето Серија Д.</ref> || 0 || [[Фудбалски куп на Италија Серија Д 2017-2018|КИ-Д]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 25 || 0 |- | 2018-2019 || {{flagsport|ITA}} [[ФК Савона|Савона]] || [[Серија Д 2018-2019|Д]] || 32+1<ref>Плејоф.</ref> || 2 || [[Фудбалски куп на Италија Серија Д 2018-2019|КИ-Д]] || 3 || 0 || - || - || - || - || - || - || 36 || 2 |- | [[УС Алесандрија сезона 1912 2019-2020|2019-2020]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Alessandria 1912}} || [[Серија Ц 2019-2020|Ц]] || 17 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2019-2020|КИ]]+[[Фудбалски куп на Италија Серија Ц 2019-2020|КИ-Ц]] || 1+1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 19 || 0 |- | [[ФК Емполи сезона 2020-2021|2020-2021]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Empoli}} || [[Серија Б 2020-2021|Б]] || 7 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2020-2021|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 9 ||0 |- | [[ФК Џенова сезона 2021-2022|2021-2022]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Genoa}} || [[Серија А 2021-2022|А]] || 26 || 1 || [[Фудбалски куп на Италија 2021-2022|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 28 || 1 |- | [[ФК Болоња сезона 1909 2022-2023|2022-2023]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Bologna}} || [[Серија А 2022-2023|А]] || 32 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 34 || 0 |- | [[ФК Јувентус сезона 2023-2024|2023-2024]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} || [[Серија А 2023-2024|А]] || 33 || 2 || [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|КИ]] || 5 || 1 || - || - || - || - || - || - || 38 || 3 |- ! colspan="3" |Вкупно во кариерата || 172 || 5 || || 17 || 1 || || - || - || || - || - || 189 || 6 |} ==Титули== ===Клупски=== {{Title style - Albissola}} *'''[[Серија Д]]''' : 1 : 2017-2018 <small>(група E)</small> {{Title style - Empoli}} *'''{{Трофеј-Серија Б}} [[Серија Б]]''' : 1 : 2020-2021 {{Тitle style - Juventus}} *'''{{Трофеј-Куп на Италија}} [[Фудбалски куп на Италија|Куп на Италија]]''' : 1 : [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|2023-2024]] ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Италија |image3=Flag of Italy.svg }} *[https://int.soccerway.com/players/andrea-cambiaso/621129/ Андреа Камбјазо на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/andrea-cambiaso/profil/spieler/459658 Андреа Камбјазо на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/308029/andrea-cambiaso Андреа Камбјазо на ESPN] *[https://www.tuttocalciatori.net/Cambiaso_Andrea Андреа Камбјазо на tuttocalciatori] *[https://www.whoscored.com/Players/423440/Show/Andrea-Cambiaso Андреа Камбјазо на whoscored] {{Состав на ФК Јувентус}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал под 21 година 2023}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал 2024}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Камбјазо, Андреа}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Фудбалери во Серија А]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Џенова]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Емполи]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Болоња]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] [[Категорија:Италијански фудбалери]] qmrvco0cz9nn35d6gr9a94l1k56d6ne 5378759 5378722 2025-06-10T20:41:18Z Carshalton 30527 5378759 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Андреа Камбјазо | image = | height = {{height|m=1.81}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2000|2|20}} | cityofbirth = {{роден во|Џенова|}} | countryofbirth = [[Италија]] | nationality = {{flagsport|ITA}} [[Италија]] | currentclub = {{Fb team Juventus}} | clubnumber = 27 | position = [[Одбрана (фудбал)|одбрана]], [[Среден ред (фудбал)|среден ред]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Genoa}} | years1 = 2017-2022 | caps1 = 26 | goals1 = 1 | clubs1 = {{Fb team Genoa}} | years2 = 2017-2018 | caps2 = 21 | goals2 = 0 | clubs2 = →{{Fb team Albissola}} | years3 = 2018-2019 | caps3 = 32 | goals3 = 2 | clubs3 = →{{Fb team Savona}} | years4 = 2019-2020 | caps4 = 17 | goals4 = 0 | clubs4 = →{{Fb team Alessandria 1912}} | years5 = 2020-2021 | caps5 = 7 | goals5 = 0 | clubs5 = →{{Fb team Empoli}} | years6 = 2022- | caps6 = 67 | goals6 = 4 | clubs6 = {{Fb team Juventus}} | years7 = 2022-2023 | caps7 = 32 | goals7 = 0 | clubs7 = →{{Fb team Bologna}} | nationalyears1 = 2021-2023 | nationalcaps1 = 8 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 21 година|Италија 21]] | nationalyears2 = 2024- | nationalcaps2 = 14 | nationalgoals2 = 3 | nationalteam2 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија|Италија]] }} '''Андреа Камбјазо''' (роден на {{роден на|20|февруари|2000}} година, во [[Џенова]]) — [[Италијанци|италијански]] [[фудбалер]], играч од [[Одбрана (фудбал)|одбраната]] или од [[Среден ред (фудбал)|средниот ред]] на [[ФК Јувентус|Јувентус]] и на [[Фудбалска репрезентација на Италија|италијанската репрезентација]]. ==Технички карактеристики== [[Одбрана (фудбал)#Страничен бек|Лев бек]], кој може да игра и по десната страна, подобен за позицијата страничен дефанзивец во одбрана од 4 или 3 играчи.<ref name="Baridon">{{Cite web|url=https://www.juventusnews24.com/cambiaso-juve-chi-e-esterno-genoa-obiettivo-curiosita-storia-carriera-dybala-caratteristiche/|titolo=La Serie D, Dybala, la Juve: ecco Andrea Cambiaso. E c'è una curiosità tattica|author=Marco Baridon|date=29 јуни 2022}}</ref><ref name="Fonsato">{{Cite web|author=Stefano Fonsato|url=https://www.eurosport.it/calcio/calciomercato/2021-2022/juventus-chi-e-andrea-cambiaso-una-favola-alla-moreno-torricelli.-in-3-anni-dalla-d-con-l-albissola-_sto9011405/story.shtml|title=Juventus, chi è Andrea Cambiaso: una favola alla Moreno Torricelli. In 3 anni dalla D con l'Albissola ad Allegri|date=4 јули 2022}}</ref> Покрај тоа, тој може да игра странично и како играч од средниот ред во [[4-4-2]] формација,<ref name="Baridon"/><ref name="Fonsato"/><ref name="Carmignani">{{Cite web|author=Tommaso Carmignani|url=https://www.lanazione.it/empoli/sport/cambiaso-e-parisi-adesso-lempoli-si-affida-a-loro-due-rv4klq41|title=Cambiaso e Parisi, adesso l'Empoli si affida a loro due|date=2020-12-02}}</ref> и, доколку е потребно, како [[Среден ред (фудбал)#Централен играч од средниот ред|централен играч од средниот ред]].<ref name="Baridon" /> Технички, тој покажува склоност кон офанзивната фаза на играта, во која се истакнува со [[Асистенција (фудбал)|асистенции]] што може да им ги пружи на соиграчите; брз и добар во прогресија, има добра промена на темпото, поединечна техника и не се плаши да влегува во дуели.<ref name="Baridon" /><ref name="Fonsato" /> ==Клупска кариера== Роден во [[Џенова]], Камбјазо израснал во младинскиот сектор на [[ФК Џенова|истоимениот клуб]].<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Genoa/16-09-2021/genoa-cambiaso-sorpresa-ballardini-4201264697013.shtml|title=La passione del nonno, la gavetta in D e ora l'azzurro: chi è Cambiaso, sorpresa del Genoa|access-date=2021-11-29}}</ref> За сезоната 2017-2018, тој бил позајмен на [[Албисоле 1909|Албисола]], во [[Серија Д]], за којa одиграл 21 натпревар и на крајот од првенството изборил промоција во [[Серија Ц]].<ref>{{Cite web|url=https://www.eurosport.it/calcio/albissola-2010-un-miracolo-in-liguria-stile-leicester-dalla-promozione-alla-serie-c-in-3-anni_sto6747207/story.shtml|title=Albissola 2010: un miracolo in Liguria stile Leicester, dalla Promozione alla Serie C in 3 anni|date=9 мај 2018|access-date=21 септември 2021}}</ref> Следната година бил испратен на позајмица во [[ФК Савона|Савона]], повторно во Серија Д. Во оваа прилика, тој го постигнал својот прв гол во кариерата, уште на своето првенствено деби за Савона, во победата со 4-1 на домашен терен над [[АСД Боргаро Нобис 1965|Боргаро]]. Сезоната ја завршил со 32 настапи и 2 гола. На 2 август 2019 година, тој трета сезона по ред заминал на позајмица, овојпат во {{Fb team (N) Alessandria 1912}} во Серија Ц.<ref>{{cite web|url=https://radiogold.it/sport/calcio/195606-alessandria-calcio-andrea-cambiaso-arriva-in-prestito-genoa/|title=Alessandria Calcio: Andrea Cambiaso arriva in prestito dal Genoa|date=2 август 2019}}</ref> Своето деби за клубот го имал на 25-ти истиот месец, во натпреварот со кој била отворена сезоната против [[ФК Гоцано|Гоцано]]. Во дресот на Алесандрија во сезоната 2019-2020, која останала не завршена до крај поради [[Пандемија на КОВИД-19 во Италија|пандемијата на КОВИД-19]], собрал 17 настапи. Во сезоната [[ФК Емполи сезона 2020-2021|2020-2021]], Камбјазо бил позајмен на {{Fb team (N) Empoli}}, во [[Серија Б]].<ref>{{Cite web|url=https://empolifc.com/andrea-cambiaso-e-un-nuovo-calciatore-dellempoli/|title=Andrea Cambiaso è un nuovo calciatore dell'Empoli|date=21 септември 2020}}</ref> Поради присуството на неговата позиција на [[Фабијано Паризи]] и [[Алекса Терзиќ]],<ref name="Carmignani" /> тој добил можност од тренерот [[Алесио Дионизи]] да игра само во 7 првенствени натпревари, но иако како спореден играч сепак помогнал во освојувањето на [[Серија Б 2020-2021|првенството]] и последователната промоција во [[Серија А]].<ref name="Fonsato" /> После четири години позајмици, тој се вратил во Џенова за сезоната [[ФК Џенова сезона 2021-2022|2021-2022]] и го имал своето деби во Серија А на 21 август, на 21-годишна возраст, во натпреварот од првото коло на првенството во кое ''грифоните'' загубиле со 4-0 од {{Fb team (N) Inter}} на стадионот [[Сан Сиро|Џузепе Меаца]].<ref name=":1" /> Играјќи редовно како стартер во Џенова уште од самиот почеток на сезоната<ref name=":1" /> на 29-ти истиот месец тој го постигнал својот прв гол во елитната дивизија во Италија, во поразот на домашен терен со 2-1 од {{Fb team (N) Napoli}}.<ref name=":0">{{cite web|url=https://corrieredellumbria.corr.it/news/sport/28484271/genoa-napoli-1-2-video-gol-fabian-ruiz-cambiaso-petagna.html|title=Da raccattapalle al primo goal in Serie A: chi è Andrea Cambiaso|date=29 agosto 2021|access-date=31 август 2021|archivedate=7 март 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230307124824/https://corrieredellumbria.corr.it/news/sport/28484271/genoa-napoli-1-2-video-gol-fabian-ruiz-cambiaso-petagna.html|dead-link=yes}}</ref> Првата сезона во Серија А во кариерата, ја завршил со 26 настапи и еден гол, оставајќи многу добар впечаток. Сепак и покрај позитивната сезона на личен план, истата за неговата екипа завршила разочарувачки со испаѓање во Серија Б. Настапите понудени во неговата прва сезона во Серија А му го привлекле вниманието на {{Fb team (N) Juventus}}, кој го купил на 14 јули 2022 година за сума од 8,5 милиони евра плус бонуси;<ref>{{Cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/cambiaso-e-un-nuovo-giocatore-della-juventus|title=Cambiaso è un nuovo giocatore della Juventus|date=14 јули 2022}}</ref> во исто време, клубот од Торино за следната сезона го позајмил на {{Fb team (N) Bologna}},<ref>{{Cite web|url=https://www.bolognafc.it/andrea-cambiaso-al-bologna|title=Andrea Cambiaso al Bologna|date=15 јули 2022}}</ref> каде брзо се наметнал во стартните единаесет<ref>{{cite web|author=Dario Saltari|url=https://www.ultimouomo.com/come-thiago-motta-sta-migliorando-bologna-come-gioca-seriea/|title=Thiago Motta ha fatto suo il Bologna|date=2023-02-28}}</ref> и придонесува за позитивнaтa сезона на Болоња која го завршила првенството во средината на табелата.<ref>{{cite web|author=Mirko Mazzali|url=https://www.tuttocampo.it/News/1556848/serie-a-bologna-cambiaso-siamo-ancora-in-corsa-per-l-ottavo-posto|title=Serie A. Bologna, Cambiaso: "Siamo ancora in corsa per l'ottavo posto"|date=2023-05-17}}</ref> Откако се вратил во Јувентус во летото 2023 година, тој го имал своето деби во црно-белиот дрес на 20 август, во победата со 0-3 на гостувањето кај {{Fb team (N) Udinese}}, забележувајќи асистенција за третиот гол кој го постигнал [[Адријан Рабио]].<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/udinese-juventus-la-sintesi-x0710|title=Udinese - Juventus {{!}} La Sintesi|date=2023-08-20}}</ref> Својот прв гол за клубот од Торино го постигнал на 28 октомври истата година, проследувајќи ја топката во мрежата во последните секунди за победата со 1-0 на домашен терен против {{Fb team (N) Verona}};<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/juventus-hellas-verona-la-sintesi|title=Juventus-Hellas Verona {{!}} La sintesi|date=2023-10-28}}</ref> потоа на 4 јануари 2024 година, го постигнал својот прв гол во [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|Купот на Италија]], во победата со 6-1 над {{Fb team (N) Salernitana}} во осминафиналето.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/juventus-salernitana-risultato-coppa-italia|title=Coppa Italia {{!}} Juventus-Salernitana {{!}} La sintesi|date=2024-01-04}}</ref> Подоцна, со Јувентус го освоил Купот на Италија, по победата со 1-0 над {{Fb team (N) Atalanta}}, за која тој асистирал за одлучувачкиот гол на [[Душан Влаховиќ]]. ==Репрезентативна кариера== На 30 август 2021 година, тој го добил својот прв повик во [[Фудбалска репрезентација на Италија под 21 година|италијанската репрезентација под 21 година]], од тренерот [[Паоло Николато]],<ref name=":0" /> но дебитирал неколку месеци подоцна, на 12 ноември, играјќи како стартер во натпреварот добиен со 2-0 во [[Даблин]] против [[Фудбалска репрезентација на Ирска под 21 година|Ирска]], во [[Квалификации за Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|квалификациите]] за [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|Европското првенство 2023]].<ref>{{Cite web|url=https://www.figc.it/it/nazionali/news/u21-qualificazioni-europee-grande-vittoria-dell-italia-a-dublino-firmata-dai-gol-di-lucca-e-cancellieri/|title=Qualificazioni europee. Grande vittoria dell’Italia a Dublino, firmata dai gol di Lucca e Cancellieri|date=2021-11-12|access-date=2021-11-13}}</ref> Откако Италија се квалификувала, Камбјазо бил повикан да ја претставува својата земја на споменатото првенство кое се одржало во [[Грузија]] и [[Романија]].<ref>{{cite web|url=https://www.figc.it/it/nazionali/news/ufficializzata-la-lista-dei-23-convocati-per-il-campionato-europeo-c-%C3%A8-anche-gnonto/|title=Ufficializzata la lista dei 23 convocati per il Campionato Europeo, c'è anche Gnonto|date=13 јуни 2023}}</ref> За време на првенството забележал еден настап, заменувајќи го [[Раул Беланова]] во третиот натпревар од групната фаза, против [[Фудбалска репрезентација на Норвешка под 21 година|Норвешка]], кој ''aѕурините'' го загубиле со 1-0 и со тоа ја потпишале својата елиминација.<ref>{{cite web|url=https://www.figc.it/it/nazionali/news/litalia-perde-1-0-con-la-norvegia-e-viene-eliminata-dalleuropeo-under-21-ai-quarti-francia-e-svizzera/|title=L'Italia perde 1-0 con la Norvegia e viene eliminata dall'Europeo, ai quarti Francia e Svizzera|date=2023-06-28}}</ref> Во ноември 2023 година, тој за првпат бил повикан во [[Фудбалска репрезентација на Италија|сениорската репрезентација]] од селекторот [[Лучано Спалети]], за [[Квалификации за Европското првенство во фудбал 2024|квалификациските натпревари]] за [[Европско првенство во фудбал 2024|Европското првенство 2024]] против {{NazNB|FUrep|MKD}} и {{NazNB|FUrep|UKR}},<ref>{{cite web|url=https://www.figc.it/it/nazionali/news/la-prima-volta-di-cambiaso-e-colpani-lemozione-di-leggere-il-nostro-nome-nella-lista-dei-convocati-lingresso-a-coverciano-bellissimo/|title=La prima volta di Cambiaso e Colpani. "L'emozione di leggere il nostro nome nella lista dei convocati, l'ingresso a Coverciano: bellissimo"|date=2023-11-15}}</ref> но и во двата останал неискористена замена; неговото деби, сепак се случило на 21 март 2024 година, кога излегол на теренот како стартер во пријателскиот натпревар на ''аѕурите'' во [[Форт Лодердејл]] против {{NazNB|FUrep|VEN}}.<ref>{{cite web|url=https://figc.it/it/nazionali/news/l-italia-esulta-con-retegui-il-2-1-al-venezuela-porta-la-firma-dell-attaccante-del-genoa/|title=L'Italia esulta con Retegui, il 2-1 al Venezuela porta la firma dell'attaccante del Genoa|date=2024-03-21}}</ref> ===Хронологија на репрезентативните настапи=== {{Репрезентативни настапи|ITA}} {{Cronopar|21-3-2024|Форт Лодердејл|VEN|1|2|ITA|-|Пријателска|13={{suboff|74}}}} {{Cronopar|24-3-2024|Харисон|ECU|0|2|ITA|-|Пријателска|13={{subon|88}} {{yel|89}}|14=Харисон (Њу Џерзи)}} {{Cronopar|4-6-2024|Болоња|ITA|0|0|TUR|-|Пријателска|13={{subon|46}}}} {{Cronopar|9-6-2024|Емполи|ITA|1|0|BIH|-|Пријателска|}} {{Cronopar|15-6-2024|Дортмунд|ITA|2|1|ALB|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|77}}}} {{Cronopar|20-6-2024|Гелзенкирхен|ESP|1|0|ITA|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|46}}}} {{Cronopar|29-6-2024|Берлин|CHE|2|0|ITA|-|Евро|2024|Осминафинале|13={{subon|74}}}} {{Cronopar|6-9-2024|Париз|FRA|1|3|ITA|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|9-9-2024|Будимпешта|ISR|1|2|ITA|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{subon|64}}}} {{Cronopar|10-10-2024|Рим|ITA|2|2|BEL|1|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|14-10-2024|Удине|ITA|4|1|ISR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|66}}}} {{Cronopar|14-11-2024|Брисел|BEL|0|1|ITA|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{suboff|82}}}} {{Cronopar|17-11-2024|Милано|ITA|1|3|FRA|1|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{suboff|78}}}} {{Cronopar|9-6-2025|Реџо Емилија|ITA|2|0|MDA|1|Квал. за СП|2026|Прва фаза|}} {{Cronofin|14|3}} ==Статистика== ===Клупска статистика=== ''Статистиката е ажурирана на 15 мај 2024.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- | [[Албисола 2010 сезона 2017-2018|2017-2018]] || {{flagsport|ITA}} [[Албисоле 1909|Албисола]] || [[Серија Д 2017-2018|Д]] || 21+3<ref>Скудето Серија Д.</ref> || 0 || [[Фудбалски куп на Италија Серија Д 2017-2018|КИ-Д]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 25 || 0 |- | 2018-2019 || {{flagsport|ITA}} [[ФК Савона|Савона]] || [[Серија Д 2018-2019|Д]] || 32+1<ref>Плејоф.</ref> || 2 || [[Фудбалски куп на Италија Серија Д 2018-2019|КИ-Д]] || 3 || 0 || - || - || - || - || - || - || 36 || 2 |- | [[УС Алесандрија сезона 1912 2019-2020|2019-2020]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Alessandria 1912}} || [[Серија Ц 2019-2020|Ц]] || 17 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2019-2020|КИ]]+[[Фудбалски куп на Италија Серија Ц 2019-2020|КИ-Ц]] || 1+1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 19 || 0 |- | [[ФК Емполи сезона 2020-2021|2020-2021]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Empoli}} || [[Серија Б 2020-2021|Б]] || 7 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2020-2021|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 9 ||0 |- | [[ФК Џенова сезона 2021-2022|2021-2022]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Genoa}} || [[Серија А 2021-2022|А]] || 26 || 1 || [[Фудбалски куп на Италија 2021-2022|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 28 || 1 |- | [[ФК Болоња сезона 1909 2022-2023|2022-2023]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Bologna}} || [[Серија А 2022-2023|А]] || 32 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 34 || 0 |- | [[ФК Јувентус сезона 2023-2024|2023-2024]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} || [[Серија А 2023-2024|А]] || 34 || 2 || [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|КИ]] || 5 || 1 || - || - || - || - || - || - || 39 || 3 |- || [[ФК Јувентус сезона 2024-2025|2024-2025]] || [[Серија А 2024-2025|А]] || 33 || 2 || [[Фудбалски куп на Италија 2024-2025|КИ]] || 1 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2024-2025|ЛШ]] || 7 || 0 || [[Суперкуп на Италија 2024|СИ]]+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025|Скп]] || 1+0 || 0+0 || 42 || 2 |- !colspan="3"|Вкупно Јувентус || 67 || 4 || || 6 || 1 || || 7 || 0 || || 1 || 0 || 81 || 5 |- ! colspan="3" |Вкупно во кариерата || 172 || 5 || || 17 || 1 || || - || - || || - || - || 189 || 6 |} ==Титули== ===Клупски=== {{Title style - Albissola}} *'''[[Серија Д]]''' : 1 : 2017-2018 <small>(група E)</small> {{Title style - Empoli}} *'''{{Трофеј-Серија Б}} [[Серија Б]]''' : 1 : 2020-2021 {{Тitle style - Juventus}} *'''{{Трофеј-Куп на Италија}} [[Фудбалски куп на Италија|Куп на Италија]]''' : 1 : [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|2023-2024]] ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Италија |image3=Flag of Italy.svg }} *[https://int.soccerway.com/players/andrea-cambiaso/621129/ Андреа Камбјазо на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/andrea-cambiaso/profil/spieler/459658 Андреа Камбјазо на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/308029/andrea-cambiaso Андреа Камбјазо на ESPN] *[https://www.tuttocalciatori.net/Cambiaso_Andrea Андреа Камбјазо на tuttocalciatori] *[https://www.whoscored.com/Players/423440/Show/Andrea-Cambiaso Андреа Камбјазо на whoscored] {{Состав на ФК Јувентус}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал под 21 година 2023}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал 2024}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Камбјазо, Андреа}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Фудбалери во Серија А]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Џенова]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Емполи]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Болоња]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] [[Категорија:Италијански фудбалери]] 3pwm2xfvnrclk26nh3ji30tegoaqord 5378760 5378759 2025-06-10T20:42:00Z Carshalton 30527 /* Клупска статистика */ 5378760 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Андреа Камбјазо | image = | height = {{height|m=1.81}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2000|2|20}} | cityofbirth = {{роден во|Џенова|}} | countryofbirth = [[Италија]] | nationality = {{flagsport|ITA}} [[Италија]] | currentclub = {{Fb team Juventus}} | clubnumber = 27 | position = [[Одбрана (фудбал)|одбрана]], [[Среден ред (фудбал)|среден ред]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Genoa}} | years1 = 2017-2022 | caps1 = 26 | goals1 = 1 | clubs1 = {{Fb team Genoa}} | years2 = 2017-2018 | caps2 = 21 | goals2 = 0 | clubs2 = →{{Fb team Albissola}} | years3 = 2018-2019 | caps3 = 32 | goals3 = 2 | clubs3 = →{{Fb team Savona}} | years4 = 2019-2020 | caps4 = 17 | goals4 = 0 | clubs4 = →{{Fb team Alessandria 1912}} | years5 = 2020-2021 | caps5 = 7 | goals5 = 0 | clubs5 = →{{Fb team Empoli}} | years6 = 2022- | caps6 = 67 | goals6 = 4 | clubs6 = {{Fb team Juventus}} | years7 = 2022-2023 | caps7 = 32 | goals7 = 0 | clubs7 = →{{Fb team Bologna}} | nationalyears1 = 2021-2023 | nationalcaps1 = 8 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 21 година|Италија 21]] | nationalyears2 = 2024- | nationalcaps2 = 14 | nationalgoals2 = 3 | nationalteam2 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија|Италија]] }} '''Андреа Камбјазо''' (роден на {{роден на|20|февруари|2000}} година, во [[Џенова]]) — [[Италијанци|италијански]] [[фудбалер]], играч од [[Одбрана (фудбал)|одбраната]] или од [[Среден ред (фудбал)|средниот ред]] на [[ФК Јувентус|Јувентус]] и на [[Фудбалска репрезентација на Италија|италијанската репрезентација]]. ==Технички карактеристики== [[Одбрана (фудбал)#Страничен бек|Лев бек]], кој може да игра и по десната страна, подобен за позицијата страничен дефанзивец во одбрана од 4 или 3 играчи.<ref name="Baridon">{{Cite web|url=https://www.juventusnews24.com/cambiaso-juve-chi-e-esterno-genoa-obiettivo-curiosita-storia-carriera-dybala-caratteristiche/|titolo=La Serie D, Dybala, la Juve: ecco Andrea Cambiaso. E c'è una curiosità tattica|author=Marco Baridon|date=29 јуни 2022}}</ref><ref name="Fonsato">{{Cite web|author=Stefano Fonsato|url=https://www.eurosport.it/calcio/calciomercato/2021-2022/juventus-chi-e-andrea-cambiaso-una-favola-alla-moreno-torricelli.-in-3-anni-dalla-d-con-l-albissola-_sto9011405/story.shtml|title=Juventus, chi è Andrea Cambiaso: una favola alla Moreno Torricelli. In 3 anni dalla D con l'Albissola ad Allegri|date=4 јули 2022}}</ref> Покрај тоа, тој може да игра странично и како играч од средниот ред во [[4-4-2]] формација,<ref name="Baridon"/><ref name="Fonsato"/><ref name="Carmignani">{{Cite web|author=Tommaso Carmignani|url=https://www.lanazione.it/empoli/sport/cambiaso-e-parisi-adesso-lempoli-si-affida-a-loro-due-rv4klq41|title=Cambiaso e Parisi, adesso l'Empoli si affida a loro due|date=2020-12-02}}</ref> и, доколку е потребно, како [[Среден ред (фудбал)#Централен играч од средниот ред|централен играч од средниот ред]].<ref name="Baridon" /> Технички, тој покажува склоност кон офанзивната фаза на играта, во која се истакнува со [[Асистенција (фудбал)|асистенции]] што може да им ги пружи на соиграчите; брз и добар во прогресија, има добра промена на темпото, поединечна техника и не се плаши да влегува во дуели.<ref name="Baridon" /><ref name="Fonsato" /> ==Клупска кариера== Роден во [[Џенова]], Камбјазо израснал во младинскиот сектор на [[ФК Џенова|истоимениот клуб]].<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Genoa/16-09-2021/genoa-cambiaso-sorpresa-ballardini-4201264697013.shtml|title=La passione del nonno, la gavetta in D e ora l'azzurro: chi è Cambiaso, sorpresa del Genoa|access-date=2021-11-29}}</ref> За сезоната 2017-2018, тој бил позајмен на [[Албисоле 1909|Албисола]], во [[Серија Д]], за којa одиграл 21 натпревар и на крајот од првенството изборил промоција во [[Серија Ц]].<ref>{{Cite web|url=https://www.eurosport.it/calcio/albissola-2010-un-miracolo-in-liguria-stile-leicester-dalla-promozione-alla-serie-c-in-3-anni_sto6747207/story.shtml|title=Albissola 2010: un miracolo in Liguria stile Leicester, dalla Promozione alla Serie C in 3 anni|date=9 мај 2018|access-date=21 септември 2021}}</ref> Следната година бил испратен на позајмица во [[ФК Савона|Савона]], повторно во Серија Д. Во оваа прилика, тој го постигнал својот прв гол во кариерата, уште на своето првенствено деби за Савона, во победата со 4-1 на домашен терен над [[АСД Боргаро Нобис 1965|Боргаро]]. Сезоната ја завршил со 32 настапи и 2 гола. На 2 август 2019 година, тој трета сезона по ред заминал на позајмица, овојпат во {{Fb team (N) Alessandria 1912}} во Серија Ц.<ref>{{cite web|url=https://radiogold.it/sport/calcio/195606-alessandria-calcio-andrea-cambiaso-arriva-in-prestito-genoa/|title=Alessandria Calcio: Andrea Cambiaso arriva in prestito dal Genoa|date=2 август 2019}}</ref> Своето деби за клубот го имал на 25-ти истиот месец, во натпреварот со кој била отворена сезоната против [[ФК Гоцано|Гоцано]]. Во дресот на Алесандрија во сезоната 2019-2020, која останала не завршена до крај поради [[Пандемија на КОВИД-19 во Италија|пандемијата на КОВИД-19]], собрал 17 настапи. Во сезоната [[ФК Емполи сезона 2020-2021|2020-2021]], Камбјазо бил позајмен на {{Fb team (N) Empoli}}, во [[Серија Б]].<ref>{{Cite web|url=https://empolifc.com/andrea-cambiaso-e-un-nuovo-calciatore-dellempoli/|title=Andrea Cambiaso è un nuovo calciatore dell'Empoli|date=21 септември 2020}}</ref> Поради присуството на неговата позиција на [[Фабијано Паризи]] и [[Алекса Терзиќ]],<ref name="Carmignani" /> тој добил можност од тренерот [[Алесио Дионизи]] да игра само во 7 првенствени натпревари, но иако како спореден играч сепак помогнал во освојувањето на [[Серија Б 2020-2021|првенството]] и последователната промоција во [[Серија А]].<ref name="Fonsato" /> После четири години позајмици, тој се вратил во Џенова за сезоната [[ФК Џенова сезона 2021-2022|2021-2022]] и го имал своето деби во Серија А на 21 август, на 21-годишна возраст, во натпреварот од првото коло на првенството во кое ''грифоните'' загубиле со 4-0 од {{Fb team (N) Inter}} на стадионот [[Сан Сиро|Џузепе Меаца]].<ref name=":1" /> Играјќи редовно како стартер во Џенова уште од самиот почеток на сезоната<ref name=":1" /> на 29-ти истиот месец тој го постигнал својот прв гол во елитната дивизија во Италија, во поразот на домашен терен со 2-1 од {{Fb team (N) Napoli}}.<ref name=":0">{{cite web|url=https://corrieredellumbria.corr.it/news/sport/28484271/genoa-napoli-1-2-video-gol-fabian-ruiz-cambiaso-petagna.html|title=Da raccattapalle al primo goal in Serie A: chi è Andrea Cambiaso|date=29 agosto 2021|access-date=31 август 2021|archivedate=7 март 2023|archiveurl=https://web.archive.org/web/20230307124824/https://corrieredellumbria.corr.it/news/sport/28484271/genoa-napoli-1-2-video-gol-fabian-ruiz-cambiaso-petagna.html|dead-link=yes}}</ref> Првата сезона во Серија А во кариерата, ја завршил со 26 настапи и еден гол, оставајќи многу добар впечаток. Сепак и покрај позитивната сезона на личен план, истата за неговата екипа завршила разочарувачки со испаѓање во Серија Б. Настапите понудени во неговата прва сезона во Серија А му го привлекле вниманието на {{Fb team (N) Juventus}}, кој го купил на 14 јули 2022 година за сума од 8,5 милиони евра плус бонуси;<ref>{{Cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/cambiaso-e-un-nuovo-giocatore-della-juventus|title=Cambiaso è un nuovo giocatore della Juventus|date=14 јули 2022}}</ref> во исто време, клубот од Торино за следната сезона го позајмил на {{Fb team (N) Bologna}},<ref>{{Cite web|url=https://www.bolognafc.it/andrea-cambiaso-al-bologna|title=Andrea Cambiaso al Bologna|date=15 јули 2022}}</ref> каде брзо се наметнал во стартните единаесет<ref>{{cite web|author=Dario Saltari|url=https://www.ultimouomo.com/come-thiago-motta-sta-migliorando-bologna-come-gioca-seriea/|title=Thiago Motta ha fatto suo il Bologna|date=2023-02-28}}</ref> и придонесува за позитивнaтa сезона на Болоња која го завршила првенството во средината на табелата.<ref>{{cite web|author=Mirko Mazzali|url=https://www.tuttocampo.it/News/1556848/serie-a-bologna-cambiaso-siamo-ancora-in-corsa-per-l-ottavo-posto|title=Serie A. Bologna, Cambiaso: "Siamo ancora in corsa per l'ottavo posto"|date=2023-05-17}}</ref> Откако се вратил во Јувентус во летото 2023 година, тој го имал своето деби во црно-белиот дрес на 20 август, во победата со 0-3 на гостувањето кај {{Fb team (N) Udinese}}, забележувајќи асистенција за третиот гол кој го постигнал [[Адријан Рабио]].<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/udinese-juventus-la-sintesi-x0710|title=Udinese - Juventus {{!}} La Sintesi|date=2023-08-20}}</ref> Својот прв гол за клубот од Торино го постигнал на 28 октомври истата година, проследувајќи ја топката во мрежата во последните секунди за победата со 1-0 на домашен терен против {{Fb team (N) Verona}};<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/juventus-hellas-verona-la-sintesi|title=Juventus-Hellas Verona {{!}} La sintesi|date=2023-10-28}}</ref> потоа на 4 јануари 2024 година, го постигнал својот прв гол во [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|Купот на Италија]], во победата со 6-1 над {{Fb team (N) Salernitana}} во осминафиналето.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/juventus-salernitana-risultato-coppa-italia|title=Coppa Italia {{!}} Juventus-Salernitana {{!}} La sintesi|date=2024-01-04}}</ref> Подоцна, со Јувентус го освоил Купот на Италија, по победата со 1-0 над {{Fb team (N) Atalanta}}, за која тој асистирал за одлучувачкиот гол на [[Душан Влаховиќ]]. ==Репрезентативна кариера== На 30 август 2021 година, тој го добил својот прв повик во [[Фудбалска репрезентација на Италија под 21 година|италијанската репрезентација под 21 година]], од тренерот [[Паоло Николато]],<ref name=":0" /> но дебитирал неколку месеци подоцна, на 12 ноември, играјќи како стартер во натпреварот добиен со 2-0 во [[Даблин]] против [[Фудбалска репрезентација на Ирска под 21 година|Ирска]], во [[Квалификации за Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|квалификациите]] за [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|Европското првенство 2023]].<ref>{{Cite web|url=https://www.figc.it/it/nazionali/news/u21-qualificazioni-europee-grande-vittoria-dell-italia-a-dublino-firmata-dai-gol-di-lucca-e-cancellieri/|title=Qualificazioni europee. Grande vittoria dell’Italia a Dublino, firmata dai gol di Lucca e Cancellieri|date=2021-11-12|access-date=2021-11-13}}</ref> Откако Италија се квалификувала, Камбјазо бил повикан да ја претставува својата земја на споменатото првенство кое се одржало во [[Грузија]] и [[Романија]].<ref>{{cite web|url=https://www.figc.it/it/nazionali/news/ufficializzata-la-lista-dei-23-convocati-per-il-campionato-europeo-c-%C3%A8-anche-gnonto/|title=Ufficializzata la lista dei 23 convocati per il Campionato Europeo, c'è anche Gnonto|date=13 јуни 2023}}</ref> За време на првенството забележал еден настап, заменувајќи го [[Раул Беланова]] во третиот натпревар од групната фаза, против [[Фудбалска репрезентација на Норвешка под 21 година|Норвешка]], кој ''aѕурините'' го загубиле со 1-0 и со тоа ја потпишале својата елиминација.<ref>{{cite web|url=https://www.figc.it/it/nazionali/news/litalia-perde-1-0-con-la-norvegia-e-viene-eliminata-dalleuropeo-under-21-ai-quarti-francia-e-svizzera/|title=L'Italia perde 1-0 con la Norvegia e viene eliminata dall'Europeo, ai quarti Francia e Svizzera|date=2023-06-28}}</ref> Во ноември 2023 година, тој за првпат бил повикан во [[Фудбалска репрезентација на Италија|сениорската репрезентација]] од селекторот [[Лучано Спалети]], за [[Квалификации за Европското првенство во фудбал 2024|квалификациските натпревари]] за [[Европско првенство во фудбал 2024|Европското првенство 2024]] против {{NazNB|FUrep|MKD}} и {{NazNB|FUrep|UKR}},<ref>{{cite web|url=https://www.figc.it/it/nazionali/news/la-prima-volta-di-cambiaso-e-colpani-lemozione-di-leggere-il-nostro-nome-nella-lista-dei-convocati-lingresso-a-coverciano-bellissimo/|title=La prima volta di Cambiaso e Colpani. "L'emozione di leggere il nostro nome nella lista dei convocati, l'ingresso a Coverciano: bellissimo"|date=2023-11-15}}</ref> но и во двата останал неискористена замена; неговото деби, сепак се случило на 21 март 2024 година, кога излегол на теренот како стартер во пријателскиот натпревар на ''аѕурите'' во [[Форт Лодердејл]] против {{NazNB|FUrep|VEN}}.<ref>{{cite web|url=https://figc.it/it/nazionali/news/l-italia-esulta-con-retegui-il-2-1-al-venezuela-porta-la-firma-dell-attaccante-del-genoa/|title=L'Italia esulta con Retegui, il 2-1 al Venezuela porta la firma dell'attaccante del Genoa|date=2024-03-21}}</ref> ===Хронологија на репрезентативните настапи=== {{Репрезентативни настапи|ITA}} {{Cronopar|21-3-2024|Форт Лодердејл|VEN|1|2|ITA|-|Пријателска|13={{suboff|74}}}} {{Cronopar|24-3-2024|Харисон|ECU|0|2|ITA|-|Пријателска|13={{subon|88}} {{yel|89}}|14=Харисон (Њу Џерзи)}} {{Cronopar|4-6-2024|Болоња|ITA|0|0|TUR|-|Пријателска|13={{subon|46}}}} {{Cronopar|9-6-2024|Емполи|ITA|1|0|BIH|-|Пријателска|}} {{Cronopar|15-6-2024|Дортмунд|ITA|2|1|ALB|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|77}}}} {{Cronopar|20-6-2024|Гелзенкирхен|ESP|1|0|ITA|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|46}}}} {{Cronopar|29-6-2024|Берлин|CHE|2|0|ITA|-|Евро|2024|Осминафинале|13={{subon|74}}}} {{Cronopar|6-9-2024|Париз|FRA|1|3|ITA|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|9-9-2024|Будимпешта|ISR|1|2|ITA|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{subon|64}}}} {{Cronopar|10-10-2024|Рим|ITA|2|2|BEL|1|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|14-10-2024|Удине|ITA|4|1|ISR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|66}}}} {{Cronopar|14-11-2024|Брисел|BEL|0|1|ITA|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{suboff|82}}}} {{Cronopar|17-11-2024|Милано|ITA|1|3|FRA|1|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{suboff|78}}}} {{Cronopar|9-6-2025|Реџо Емилија|ITA|2|0|MDA|1|Квал. за СП|2026|Прва фаза|}} {{Cronofin|14|3}} ==Статистика== ===Клупска статистика=== ''Статистиката е ажурирана на 15 мај 2024.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- | [[Албисола 2010 сезона 2017-2018|2017-2018]] || {{flagsport|ITA}} [[Албисоле 1909|Албисола]] || [[Серија Д 2017-2018|Д]] || 21+3<ref>Скудето Серија Д.</ref> || 0 || [[Фудбалски куп на Италија Серија Д 2017-2018|КИ-Д]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 25 || 0 |- | 2018-2019 || {{flagsport|ITA}} [[ФК Савона|Савона]] || [[Серија Д 2018-2019|Д]] || 32+1<ref>Плејоф.</ref> || 2 || [[Фудбалски куп на Италија Серија Д 2018-2019|КИ-Д]] || 3 || 0 || - || - || - || - || - || - || 36 || 2 |- | [[УС Алесандрија сезона 1912 2019-2020|2019-2020]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Alessandria 1912}} || [[Серија Ц 2019-2020|Ц]] || 17 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2019-2020|КИ]]+[[Фудбалски куп на Италија Серија Ц 2019-2020|КИ-Ц]] || 1+1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 19 || 0 |- | [[ФК Емполи сезона 2020-2021|2020-2021]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Empoli}} || [[Серија Б 2020-2021|Б]] || 7 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2020-2021|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 9 ||0 |- | [[ФК Џенова сезона 2021-2022|2021-2022]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Genoa}} || [[Серија А 2021-2022|А]] || 26 || 1 || [[Фудбалски куп на Италија 2021-2022|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 28 || 1 |- | [[ФК Болоња сезона 1909 2022-2023|2022-2023]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Bologna}} || [[Серија А 2022-2023|А]] || 32 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 34 || 0 |- | [[ФК Јувентус сезона 2023-2024|2023-2024]] || rowspan=2|{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} || [[Серија А 2023-2024|А]] || 34 || 2 || [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|КИ]] || 5 || 1 || - || - || - || - || - || - || 39 || 3 |- || [[ФК Јувентус сезона 2024-2025|2024-2025]] || [[Серија А 2024-2025|А]] || 33 || 2 || [[Фудбалски куп на Италија 2024-2025|КИ]] || 1 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2024-2025|ЛШ]] || 7 || 0 || [[Суперкуп на Италија 2024|СИ]]+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025|Скп]] || 1+0 || 0+0 || 42 || 2 |- !colspan="3"|Вкупно Јувентус || 67 || 4 || || 6 || 1 || || 7 || 0 || || 1 || 0 || 81 || 5 |- ! colspan="3" |Вкупно во кариерата || 172 || 5 || || 17 || 1 || || - || - || || - || - || 189 || 6 |} ==Титули== ===Клупски=== {{Title style - Albissola}} *'''[[Серија Д]]''' : 1 : 2017-2018 <small>(група E)</small> {{Title style - Empoli}} *'''{{Трофеј-Серија Б}} [[Серија Б]]''' : 1 : 2020-2021 {{Тitle style - Juventus}} *'''{{Трофеј-Куп на Италија}} [[Фудбалски куп на Италија|Куп на Италија]]''' : 1 : [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|2023-2024]] ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Италија |image3=Flag of Italy.svg }} *[https://int.soccerway.com/players/andrea-cambiaso/621129/ Андреа Камбјазо на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/andrea-cambiaso/profil/spieler/459658 Андреа Камбјазо на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/308029/andrea-cambiaso Андреа Камбјазо на ESPN] *[https://www.tuttocalciatori.net/Cambiaso_Andrea Андреа Камбјазо на tuttocalciatori] *[https://www.whoscored.com/Players/423440/Show/Andrea-Cambiaso Андреа Камбјазо на whoscored] {{Состав на ФК Јувентус}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал под 21 година 2023}} {{Состав на Италија на ЕП фудбал 2024}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Камбјазо, Андреа}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Фудбалери во Серија А]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Џенова]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Емполи]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Болоња]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] [[Категорија:Италијански фудбалери]] iaos7kk3pd8a7i6dwrpb5lqop5le0t0 0 1348657 5378733 5378210 2025-06-10T19:45:47Z Carshalton 30527 5378733 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Кенан Јилдиз | image = [[Податотека:Kenan Yildiz.jpg|190px]] | height = {{height|m=1.85}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2005|5|4}} | cityofbirth = [[Регенсбург]] | countryofbirth = [[Германија]] | nationality = {{flagsport|GER}} [[Германија]]<br>{{flagsport|TUR}} [[Турција]] (од 2021) | currentclub = {{Fb team Juventus}} | clubnumber = 10 | position = [[Напад (фудбал)|напаѓач]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|600px pentasection vertical Black HEX-DE1100.svg}} Салерн Регенсбург | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Jahn Regensburg}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Bayern Munchen}} | youthyears4 = | youthclubs4 = {{Fb team Juventus}} | years1 = 2022- | caps1 = 14 | goals1 = 2 | clubs1 = {{Fb team Juventus Next Gen}} | years2 = 2023- | caps2 = 26 | goals2 = 2 | clubs2 = {{Fb team Juventus}} | nationalyears1 = 2021-2022 | nationalcaps1 = 10 | nationalgoals1 = 3 | nationalteam1 = {{flagsport|TUR}} [[Фудбалска репрезентација на Турција под 17 години|Турција 17]] | nationalyears2 = 2022- | nationalcaps2 = 8 | nationalgoals2 = 2 | nationalteam2 = {{flagsport|TUR}} [[Фудбалска репрезентација на Турција под 21 година|Турција 21]] | nationalyears3 = 2023- | nationalcaps3 = 20 | nationalgoals3 = 2 | nationalteam3 = {{flagsport|TUR}} [[Фудбалска репрезентација на Турција|Турција]] }} '''Кенан Јилдиз''' (роден на [[4 мај]] [[2005]] година, во [[Регенсбург]]) — [[Турци|турски]] [[фудбал]]ер, {{Football/FW/player}} на {{Fb team (N) Juventus}} и на [[Фудбалска репрезентација на Турција|турската репрезентација]]. ==Биографија== Роден е и израснат во [[Германија]] од татко [[Турција|турчин]] и мајка [[Германија|германка]],<ref>{{cite web|author=Giacomo Iacobellis|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/kenan-yildiz-e-nata-una-star-5-curiosita-che-forse-non-sapevate-sul-talento-della-juve-1922018|title=Kenan Yildiz, è nata una star: 5 curiosità che forse non sapevate sul talento della Juve|date=2024-01-12}}</ref> избирајќи ја за својата спортска националност земјата на неговиот татко.<ref name="Corbo">{{cite web|author=Cristiano Corbo|url=https://www.dazn.com/it-IT/news/calcio/juventus-chi-e-yildiz/1hkgptloekek91ahl68mol99pr|title=Juventus, chi è Yildiz: il talento a disposizione di Allegri in gol a Frosinone|date=2023-12-23}}</ref> ==Технички карактеристики== Неговата примарна позиција е [[Напад (фудбал)#Втор напаѓач|втор напаѓач]], кој исто така добро игра како крилен напаѓач, бидејќи добро се снаоѓа и со двете нозе.<ref name="Corbo"/> Има одлична техника, визија за играта и додавања.<ref>{{Cite web|url=https://www.ilbianconero.com/a/chi-e-kenan-yildiz-l-ultimo-talento-accostato-alla-juve-18087|title=Chi è Kenan Yildiz, l'ultimo talento accostato alla Juve|website=Juventus News - Ultime Notizie Juve - il BiancoNero|date=6 August 2022 }}</ref> ==Клупска кариера== Своите први чекори ги направил во Салерн и [[ФК Јан Регенсбург|Јан Регенсбург]], екипи од неговиот роден град, пред да се пресели, на седумгодишна возраст, во {{Fb team (N) Bayern Munchen}} во кој ја поминал речиси целата своја младинска кариера;<ref name="Parisi">{{cite web|author=Carlotta Parisi|url=https://www.lacasadic.com/news-serie-c/kenan-yildiz-juventus-chi-e-storia/|title=Juventus, chi è Kenan Yildiz: il classe 2005 che ha esordito in Serie A|date=2023-08-20}}</ref> во неговата последна сезона во Баварија забележал 20 настапи и 6 гола, а исто така дебитирал во [[УЕФА Младинска лига|УЕФА Младинската лига]].<ref name="Parisi"/> Во летото 2022 година, тој се преселил во {{Fb team (N) Juventus}} со слободен трансфер.<ref>{{cite tweet|author=Juventus FC Youth|user=JuventusFCYouth|number=1546788546693955584|title=#Under19 {{!}} Ufficiale il passaggio in bianconero di Kenan Yildiz, centrocampista classe 2005, e di Ivano Srdoc, attaccante classe 2005. Entrambi si legano alla Juventus fino al 2025. Benvenuti!|date=2022-07-12}}</ref> Првично, тој бил вклучен во [[Младински сектор на ФК Јувентус#Примавера (под 19 години)|Примавера]] тимот, каде под водството на тренерот [[Паоло Монтеро]], во сезоната 2022-2023 забележал вкупно 37 настапи и 15 гола.<ref name="Juventus">{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-rinnova-con-la-juventus|title=Kenan Yildiz rinnova con la Juventus!|date=2023-08-30}}</ref> Наскоро потоа, тој започнал да се приклучува на [[ФК Јувентус Некст Џен|Јувентус Нект Џен]], [[втор тим|вториот тим]] на Јувентус кој се натпреварувал во [[Серија Ц]], со кој го направил своето професионално деби на 17 декември 2022 година, под водството на тренерот [[Масимо Брамбиља]], во поразот на домашен терен со 0-3 од [[Виртус Верона]].<ref name="Juventus"/> Во сезоната 2023-2024, тој бил потврден како постојан член во Некст Џен тимот, со кој на 23 септември го постигнал својот прв гол во својата професионална кариера, отворајќи го резултатот во победата со 1-2 на гостувањето кај [[УС Анкона|Анкона]] во рамките од петтото коло на [[Серија Ц 2023-2024|Серија Ц]] првенството,<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/next-gen-ancona-juventus-la-sintesi|title=Next Gen {{!}} Ancona - Juventus {{!}} La Sintesi|date=2023-09-23}}</ref> додека во меѓувреме бил вклучен и во првиот тим на ''бјанконерите'' од [[Масимилијано Алегри]],<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/huijsen-e-yildiz-entrano-a-far-parte-della-prima-squadra-della-juventus|title=Huijsen e Yildiz entrano a far parte della Prima Squadra della Juventus|date=2023-11-07}}</ref> со кој дебитирал во [[Серија А]], на 20 август во победата со 0-3 на гости против {{Fb team (N) Udinese}}.<ref name="Parisi"/> На 23 декември истата година, на своето деби како стартер за првиот тим на Јувентус, тој го постигнал својот прв гол за клубот, отворајќи го резултатот во победата со 1-2 на гостувањето кај {{Fb team (N) Frosinone}}:<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/frosinone-juventus-risultato|title=Frosinone-Juventus {{!}} La sintesi|date=2023-12-23}}</ref> со ова, на возраст од 18 години и 233 дена, тој станал најмладиот странски стрелец во првенствен натпревар за Јувентус во историјата на клубот од Торино, соборувајќи го претходниот рекорд на [[Марсело Залајета]].<ref>{{cite tweet|author=OptaPaolo|user=OptaPaolo|number=1738529699066745031|title=Today Kenan Yildiz became the youngest foreign goalscorer in the Juventus history in Serie A (18 years and 233 days). Future|date=2023-12-23}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-primo-gol-con-la-juve-gioiello-da-record|title=Kenan Yildiz, primo gol con la Juve! Gioiello da record|date=2023-12-23}}</ref> На 4 јануари 2024 година, на своето деби во [[Фудбалски куп на Италија|Купот на Италија]], во успехот со 6-1 против {{Fb team (N) Salernitana}} во осминафиналето, тој го постигнал петтиот погодок за својот тим во натпреварот.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/juventus-salernitana-risultato-coppa-italia|title=Coppa Italia {{!}} Juventus-Salernitana {{!}} La sintesi|date=2024-01-04}}</ref> Својата прва сезона со првиот тим на Јувентус ја затворил со освојување на трофејот во [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|Купот на Италија]], влегувајќи како замена во финалето одиграно во [[Рим]] на 15 мај, во кое Јувентус ја совладал {{Fb team (N) Atalanta}} со 1-0.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/coppa-italia-atalanta-juventus-finale-racconto-partita|title=La Coppa Italia è nostra!|date=2024-05-15}}</ref> За сезоната [[ФК Јувентус сезона 2024-2025|2024-2025]], тој го носел дресот со „''број десет''“,<ref>{{Cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-rinnovo-2029|title=Ufficiale {{!}} Kenan Yildiz, rinnovo e maglia numero 10|date=2024-08-16}}</ref> со кој на својот грб дебитирал на 19 август 2024 во првенствената победа со 3-0 на домашен терен над {{Fb team (N) Como}}, во која забелажал асистенција за голот на [[Тимоти Веа]].<ref>[https://www.comunicazioneitaliana.it/news/f5ad9d05e5e005045f494a36a78af74a Juventus-Como 3-0, buona la prima di Thiago Motta] ''comunicazione italiana'' 19.08.2025</ref> На 17 септември 2024 година, тој го имал своето деби во [[УЕФА клупски натпреварувања|натпреварувањата на УЕФА]] со гол во победата од 3-1 на домашен терен над {{Fb team (N) PSV}}: со 19 години и 136 дена, тој станал најмладиот стрелец на Јувентус во [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]], надминувајќи го [[Алесандро Дел Пјеро]].<ref name="Del Piero">{{Cite web|author=Davide Bighiani|url=https://www.eurosport.it/calcio/champions-league/2024-2025/yildiz-che-esordio-gol-alla-del-piero-prima-di-alex-e-il-piu-giovane-juventino-di-sempre-in-juventus-psv_sto20037943/story.shtml|title=Yildiz, che esordio! Gol alla Del Piero, prima di Alex: è il più giovane juventino di sempre in Juventus-PSV|date=2024-09-17}}</ref> На 27 октомври, тој ги постигнал своите први два гола во Серија А за сезоната, помагајќи им на „''бјанконерите''“ да ја анулираат негативата од 4-2 и да стигнат до реми 4-4 на стадионот „[[Сан Сиро|Џузепе Меаца]]“ против {{Fb team (N) Inter}}:<ref>{{cite web|url=https://www.legaseriea.it/it/media/serie-a/inter-juventus-da-fantascienza|title=Inter - Juventus da fantascienza|date=27 октомври 2024}}</ref> така, со 19 години и 176 дена, тој станал најмладиот играч кој постигнал два гола во историјата на ''[[Дерби д’Италија]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/numeri-kenan-le-statistiche-della-sua-partita|title=NUMERI {{!}} YILDIZ, le statistiche della sua partita|date=27 октомври 2024}}</ref> На 3 јануари 2025 година, тој постигнал гол на своето деби во [[Суперкуп на Италија 2024|Суперкупот на Италија]], давајќи му на Јувентус привремено водство во полуфиналето против {{Fb team (N) Milan}}, подоцна загубено со 1-2.<ref>{{cite web|url=https://www.legaseriea.it/it/media/supercoppa/il-milan-conquista-la-finale|title=Il Milan conquista la finale|date=3 јануари 2025}}</ref> На 27 април 2025, во натпреварот против {{Fb team (N) Monza}} добиен со 2-0, тој го добил првиот црвен картон во кариерата поради удар со лакт во лицето на противничкиот играч [[Алесандро Бјанко]].<ref>{{cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Juventus/27-04-2025/juve-monza-yildiz-espulso-per-gomitata-a-bianco.shtml|title=Yildiz espulso per gomitata a Bianco|publisher=La Gazzetta dello Sport|language=it|date=27 април 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> Поради ова тој добил суспензија од два натпревари, но се вратил на време за последните два натпревари помагајќи му на клубот да оствари две победи и да се квалификува за [[УЕФА Лига на шампиони 2025-2026|следната сезона на Лигата на шампионите]]: најпрво, тој забележал две асистенции во победата од 2-0 над {{Fb team (N) Udinese}}, а потоа постигнал гол во победата со 2-3 на гостувањето кај {{Fb team (N) Venezia}}. ==Репрезентативна кариера== Иако имал можност да игра и за [[Германија]], Јилдиз се одлучил да ја претставува [[Турција]] на репрезентативни ниво, играјќи најпрво за [[Фудбалска репрезентација на Турција под 17 години|селекцијата под 17 години]], за која во периодот 2021-2022 забележал 10 настапи и 3 гола.<ref>{{Cite web|url=https://www.fanatik.com.tr/kenan-yildizi-ajax-ve-juventus-transfer-etmek-istiyor-2255310|title=Kenan Yıldızı Ajax ve Juventus transfer etmek istiyor|website=Fanatik|date=12 August 2022 }}</ref> На 27 септември 2022 година, дебитирал за [[Фудбалска репрезентација на Турција под 21 година|турската репрезентација под 21 година]], влегувајќи како замена во пријателскиот натпревар против [[Фудбалска репрезентација на Грузија под 21 година|Грузија]].<ref>{{cite web|author=Mario Tramo|url=https://www.serieanews.com/2022/09/29/serie-a-juventus-giovanili-yildiz-milan-inter-carboni/|title=Juventus, momento d’oro per Kenan Yildiz. Debutto in nazionale per la stella|date=2022-09-29}}</ref> Својот прв гол за истата репрезентација го постигнал на 27 март 2023 година, во победата со 4-2 против [[Фудбалска репрезентација на Косово под 21 година|Косово]] во [[Анталија]], исто така во пријателски натпревар.<ref>{{cite web|url=https://www.tuttosport.com/news/calcio/serie-a/juventus/2023/03/27-105583022/turchia_u21_yildiz_show_in_nazionale_gol_e_magie_contro_il_kosovo|title=Turchia U21, Yildiz show in Nazionale: gol e magie contro il Kosovo|date=2023-03-27}}</ref> Досега за репрезентацијата под 21 година има 8 настапи и 2 гола. Во октомври 2023 година, го добил својот прв повик во [[Фудбалска репрезентација на Турција|сениорската репрезентација]],<ref>{{cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Juventus/06-10-2023/juve-yildiz-convocato-in-nazionale-dalla-turchia-di-montella.shtml|title=I giorni speciali di Yildiz: non solo derby, Montella lo convoca per la prima volta con la Turchia|date=2023-10-06}}</ref> правејќи го своето деби на 12 октомври 2023, во победата со 0-1 на гости над {{NazNB|FUrep|HRV}}, во [[Квалификации за Европско првенство во фудбал 2024|квалификациите]] за [[Европско првенство во фудбал 2024|Европското првенство 2024]].<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-esordio-con-la-turchia|title=Kenan Yildiz, esordio con la Turchia|date=2023-10-13}}</ref> На 18 ноември, во неговиот втор настап, тој го постигнал својот прв гол, во победата со 2-3 во пријателскиот натпревар против {{NazNB|FUrep|GER}}.<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/2023/11/18/yildiz-gol-germania-turchia|title=Germania-Turchia 2-3: lo juventino Yildiz segna e poi esulta alla Del Piero|date=2023-11-18}}</ref> ===Хронологија на репрезентативните настапи=== {{Репрезентативни настапи|TUR}} {{Cronopar|12-10-2023|Осиек|HRV|0|1|TUR|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|86}}}} {{Cronopar|18-11-2023|Берлин|DEU|2|3|TUR|1|Пријателска|13={{suboff|73}}}} {{Cronopar|21-11-2023|Кардиф|WAL|1|1|TUR|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|59}}}} {{Cronopar|22-3-2024|Будимпешта|HUN|1|0|TUR|-|Пријателска|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|26-3-2024|Виена|AUT|6|1|TUR|-|Пријателска}} {{Cronopar|4-6-2024|Болоња|ITA|0|0|TUR|-|Пријателска}} {{Cronopar|10-6-2024|Варшава|POL|2|1|TUR|-|Пријателска|13={{subon|71}}}} {{Cronopar|18-6-2024|Дортмунд|TUR|3|1|GEO|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{suboff|85}}}} {{Cronopar|22-6-2024|Дортмунд|TUR|0|3|PRT|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|58}}}} {{Cronopar|26-6-2024|Хамбург|CZE|1|2|TUR|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{yel|37}} {{suboff|75}}}} {{Cronopar|2-7-2024|Лајпциг|AUT|1|2|TUR|-|Евро|2024|Осминафинале|13={{suboff|78}}}} {{Cronopar|6-7-2024|Берлин|NLD|2|1|TUR|-|Евро|2024|Четвртфинале|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|6-9-2024|Кардиф|WAL|0|0|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|25}} {{suboff|77}}}} {{Cronopar|9-9-2024|Smirne|TUR|3|1|ISL|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{subon|74}}}} {{Cronopar|11-10-2024|Самсун|TUR|1|0|MNE|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13= {{subon|69}}}} {{Cronopar|14-10-2024|Рејкјавик|ISL|2|4|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|57}} {{suboff|90+3}}}} {{Cronopar|19-11-2024|Никшиќ|MNE|3|1|TUR|1|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|20-3-2025|Истанбул|TUR|3|1|HUN|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Плејоф}} {{Cronopar|23-3-2025|Будимпешта|HUN|0|3|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Плејоф|13={{suboff|82}}}} {{Cronofin|19|2}} ==Статистика== === Клупска статистика === ''Статистиката е ажурирана на 20 мај 2024.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- | [[ФК Јувентус Некст Џен 2022-2023|2022-2023]] || rowspan=2| {{flagsport|ITA}} [[ФК Јувентус Некст Џен|Јувентус Некст Џен]] || [[Серија Ц 2022-2023|Ц]] || 7 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија Серија Ц 2022-2023|КИ-Ц]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 8 || 0 |- | [[ФК Јувентус Некст Џен 2023-2024|2023-2024]] || [[Серија Ц 2023-2024|Ц]]|| 7 || 2 || [[Фудбалски куп на Италија Серија Ц 2023-2024|КИ-Ц]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 7 || 2 |- ! colspan="3"| Вкупно Јувентус Некст Џен || 14 || 2 || || 1 || 0 || || - || - || || - || - || 15 || 2 |- | [[ФК Јувентус сезона 2023-2024|2023-2024]] || rowspan=2| {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} || [[Серија А 2023-2024|А]] || 26 || 2 || [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|КИ]] || 5 || 2 || - || - || - || - || - || - || 31 || 4 |- || [[ФК Јувентус сезона 2024-2025|2024-2025]] || [[Серија А 2024-2025|А]] || 35 || 7 || [[Фудбалски куп на Италија 2024-2025|КИ]] || 2 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2024-2025|ЛШ]] || 10 || 1 || [[Суперкуп на Италија 2015|СИ]]+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025|Скп]] || 1+0 || 1+0 || 48 || 9 |- !colspan="3"|Вкупно Јувентус || 62 || 9 || || 7 || 2 || || 10 || 1 || || 1 || 1 || 80 || 13 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 76 || 11 || || 8 || 2 || || 10 || 1 || || 1 || 1 || 95 || 15 |} ==Титули== {{Тitle style - Juventus}} *'''{{Трофеј-Куп на Италија}} [[Фудбалски куп на Италија|Куп на Италија]]''' : 1 : [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|2023-2024]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Турција |image3=Flag of Turkey.svg }} *[https://ng.soccerway.com/players/kenan-yildiz/759425/ Кенан Јилдиз на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/kenan-yildiz/profil/spieler/845654 Кенан Јилдиз на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/366509/kenan-yildiz Кенан Јилдиз на espn] *[https://www.whoscored.com/Players/494525/Show/Kenan-Yildiz Кенан Јилдиз на whoscored] {{Состав на ФК Јувентус}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Јилдиз, Кенан}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 2005 година]] [[Категорија:Турски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] 7dusqhwwnflwnoqt9d70d3krrojc7cn 5378737 5378733 2025-06-10T19:50:13Z Carshalton 30527 /* Клупска кариера */ 5378737 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Кенан Јилдиз | image = [[Податотека:Kenan Yildiz.jpg|190px]] | height = {{height|m=1.85}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2005|5|4}} | cityofbirth = [[Регенсбург]] | countryofbirth = [[Германија]] | nationality = {{flagsport|GER}} [[Германија]]<br>{{flagsport|TUR}} [[Турција]] (од 2021) | currentclub = {{Fb team Juventus}} | clubnumber = 10 | position = [[Напад (фудбал)|напаѓач]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|600px pentasection vertical Black HEX-DE1100.svg}} Салерн Регенсбург | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Jahn Regensburg}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Bayern Munchen}} | youthyears4 = | youthclubs4 = {{Fb team Juventus}} | years1 = 2022- | caps1 = 14 | goals1 = 2 | clubs1 = {{Fb team Juventus Next Gen}} | years2 = 2023- | caps2 = 26 | goals2 = 2 | clubs2 = {{Fb team Juventus}} | nationalyears1 = 2021-2022 | nationalcaps1 = 10 | nationalgoals1 = 3 | nationalteam1 = {{flagsport|TUR}} [[Фудбалска репрезентација на Турција под 17 години|Турција 17]] | nationalyears2 = 2022- | nationalcaps2 = 8 | nationalgoals2 = 2 | nationalteam2 = {{flagsport|TUR}} [[Фудбалска репрезентација на Турција под 21 година|Турција 21]] | nationalyears3 = 2023- | nationalcaps3 = 20 | nationalgoals3 = 2 | nationalteam3 = {{flagsport|TUR}} [[Фудбалска репрезентација на Турција|Турција]] }} '''Кенан Јилдиз''' (роден на [[4 мај]] [[2005]] година, во [[Регенсбург]]) — [[Турци|турски]] [[фудбал]]ер, {{Football/FW/player}} на {{Fb team (N) Juventus}} и на [[Фудбалска репрезентација на Турција|турската репрезентација]]. ==Биографија== Роден е и израснат во [[Германија]] од татко [[Турција|турчин]] и мајка [[Германија|германка]],<ref>{{cite web|author=Giacomo Iacobellis|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/kenan-yildiz-e-nata-una-star-5-curiosita-che-forse-non-sapevate-sul-talento-della-juve-1922018|title=Kenan Yildiz, è nata una star: 5 curiosità che forse non sapevate sul talento della Juve|date=2024-01-12}}</ref> избирајќи ја за својата спортска националност земјата на неговиот татко.<ref name="Corbo">{{cite web|author=Cristiano Corbo|url=https://www.dazn.com/it-IT/news/calcio/juventus-chi-e-yildiz/1hkgptloekek91ahl68mol99pr|title=Juventus, chi è Yildiz: il talento a disposizione di Allegri in gol a Frosinone|date=2023-12-23}}</ref> ==Технички карактеристики== Неговата примарна позиција е [[Напад (фудбал)#Втор напаѓач|втор напаѓач]], кој исто така добро игра како крилен напаѓач, бидејќи добро се снаоѓа и со двете нозе.<ref name="Corbo"/> Има одлична техника, визија за играта и додавања.<ref>{{Cite web|url=https://www.ilbianconero.com/a/chi-e-kenan-yildiz-l-ultimo-talento-accostato-alla-juve-18087|title=Chi è Kenan Yildiz, l'ultimo talento accostato alla Juve|website=Juventus News - Ultime Notizie Juve - il BiancoNero|date=6 August 2022 }}</ref> ==Клупска кариера== Своите први чекори ги направил во Салерн и [[ФК Јан Регенсбург|Јан Регенсбург]], екипи од неговиот роден град, пред да се пресели, на седумгодишна возраст, во {{Fb team (N) Bayern Munchen}} во кој ја поминал речиси целата своја младинска кариера;<ref name="Parisi">{{cite web|author=Carlotta Parisi|url=https://www.lacasadic.com/news-serie-c/kenan-yildiz-juventus-chi-e-storia/|title=Juventus, chi è Kenan Yildiz: il classe 2005 che ha esordito in Serie A|date=2023-08-20}}</ref> во неговата последна сезона во Баварија забележал 20 настапи и 6 гола, а исто така дебитирал во [[УЕФА Младинска лига|УЕФА Младинската лига]].<ref name="Parisi"/> Во летото 2022 година, тој се преселил во {{Fb team (N) Juventus}} со слободен трансфер.<ref>{{cite tweet|author=Juventus FC Youth|user=JuventusFCYouth|number=1546788546693955584|title=#Under19 {{!}} Ufficiale il passaggio in bianconero di Kenan Yildiz, centrocampista classe 2005, e di Ivano Srdoc, attaccante classe 2005. Entrambi si legano alla Juventus fino al 2025. Benvenuti!|date=2022-07-12}}</ref> Првично, тој бил вклучен во [[Младински сектор на ФК Јувентус#Примавера (под 19 години)|Примавера]] тимот, каде под водството на тренерот [[Паоло Монтеро]], во сезоната 2022-2023 забележал вкупно 37 настапи и 15 гола.<ref name="Juventus">{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-rinnova-con-la-juventus|title=Kenan Yildiz rinnova con la Juventus!|date=2023-08-30}}</ref> Наскоро потоа, тој започнал да се приклучува на [[ФК Јувентус Некст Џен|Јувентус Нект Џен]], [[втор тим|вториот тим]] на Јувентус кој се натпреварувал во [[Серија Ц]], со кој го направил своето професионално деби на 17 декември 2022 година, под водството на тренерот [[Масимо Брамбиља]], во поразот на домашен терен со 0-3 од [[Виртус Верона]].<ref name="Juventus"/> Во сезоната 2023-2024, тој бил потврден како постојан член во Некст Џен тимот, со кој на 23 септември го постигнал својот прв гол во својата професионална кариера, отворајќи го резултатот во победата со 1-2 на гостувањето кај [[УС Анкона|Анкона]] во рамките од петтото коло на [[Серија Ц 2023-2024|Серија Ц]] првенството,<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/next-gen-ancona-juventus-la-sintesi|title=Next Gen {{!}} Ancona - Juventus {{!}} La Sintesi|date=2023-09-23}}</ref> додека во меѓувреме бил вклучен и во првиот тим на ''бјанконерите'' од [[Масимилијано Алегри]],<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/huijsen-e-yildiz-entrano-a-far-parte-della-prima-squadra-della-juventus|title=Huijsen e Yildiz entrano a far parte della Prima Squadra della Juventus|date=2023-11-07}}</ref> со кој дебитирал во [[Серија А]], на 20 август во победата со 0-3 на гости против {{Fb team (N) Udinese}}.<ref name="Parisi"/> На 23 декември истата година, на своето деби како стартер за првиот тим на Јувентус, тој го постигнал својот прв гол за клубот, отворајќи го резултатот во победата со 1-2 на гостувањето кај {{Fb team (N) Frosinone}}:<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/frosinone-juventus-risultato|title=Frosinone-Juventus {{!}} La sintesi|date=2023-12-23}}</ref> со ова, на возраст од 18 години и 233 дена, тој станал најмладиот странски стрелец во првенствен натпревар за Јувентус во историјата на клубот од Торино, соборувајќи го претходниот рекорд на [[Марсело Залајета]].<ref>{{cite tweet|author=OptaPaolo|user=OptaPaolo|number=1738529699066745031|title=Today Kenan Yildiz became the youngest foreign goalscorer in the Juventus history in Serie A (18 years and 233 days). Future|date=2023-12-23}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-primo-gol-con-la-juve-gioiello-da-record|title=Kenan Yildiz, primo gol con la Juve! Gioiello da record|date=2023-12-23}}</ref> На 4 јануари 2024 година, на своето деби во [[Фудбалски куп на Италија|Купот на Италија]], во успехот со 6-1 против {{Fb team (N) Salernitana}} во осминафиналето, тој го постигнал петтиот погодок за својот тим во натпреварот.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/juventus-salernitana-risultato-coppa-italia|title=Coppa Italia {{!}} Juventus-Salernitana {{!}} La sintesi|date=2024-01-04}}</ref> Својата прва сезона со првиот тим на Јувентус ја затворил со освојување на трофејот во [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|Купот на Италија]], влегувајќи како замена во финалето одиграно во [[Рим]] на 15 мај, во кое Јувентус ја совладал {{Fb team (N) Atalanta}} со 1-0.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/coppa-italia-atalanta-juventus-finale-racconto-partita|title=La Coppa Italia è nostra!|date=2024-05-15}}</ref> За сезоната [[ФК Јувентус сезона 2024-2025|2024-2025]], тој го носел дресот со „''број десет''“,<ref>{{Cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-rinnovo-2029|title=Ufficiale {{!}} Kenan Yildiz, rinnovo e maglia numero 10|date=2024-08-16}}</ref> со кој на својот грб дебитирал на 19 август 2024 во првенствената победа со 3-0 на домашен терен над {{Fb team (N) Como}}, во која забелажал асистенција за голот на [[Тимоти Веа]].<ref>[https://www.comunicazioneitaliana.it/news/f5ad9d05e5e005045f494a36a78af74a Juventus-Como 3-0, buona la prima di Thiago Motta] ''comunicazione italiana'' 19.08.2025</ref> На 17 септември 2024 година, тој го имал своето деби во [[УЕФА клупски натпреварувања|натпреварувањата на УЕФА]] со гол во победата од 3-1 на домашен терен над {{Fb team (N) PSV}}: со 19 години и 136 дена, тој станал најмладиот стрелец на Јувентус во [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]], надминувајќи го [[Алесандро Дел Пјеро]].<ref name="Del Piero">{{Cite web|author=Davide Bighiani|url=https://www.eurosport.it/calcio/champions-league/2024-2025/yildiz-che-esordio-gol-alla-del-piero-prima-di-alex-e-il-piu-giovane-juventino-di-sempre-in-juventus-psv_sto20037943/story.shtml|title=Yildiz, che esordio! Gol alla Del Piero, prima di Alex: è il più giovane juventino di sempre in Juventus-PSV|date=2024-09-17}}</ref> На 27 октомври, тој ги постигнал своите први два гола во Серија А за сезоната, помагајќи им на „''бјанконерите''“ да ја анулираат негативата од 4-2 и да стигнат до реми 4-4 на стадионот „[[Сан Сиро|Џузепе Меаца]]“ против {{Fb team (N) Inter}}:<ref>{{cite web|url=https://www.legaseriea.it/it/media/serie-a/inter-juventus-da-fantascienza|title=Inter - Juventus da fantascienza|date=27 октомври 2024}}</ref> така, со 19 години и 176 дена, тој станал најмладиот играч кој постигнал два гола во историјата на ''[[Дерби д’Италија]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/numeri-kenan-le-statistiche-della-sua-partita|title=NUMERI {{!}} YILDIZ, le statistiche della sua partita|date=27 октомври 2024}}</ref> На 3 јануари 2025 година, тој постигнал гол на своето деби во [[Суперкуп на Италија 2024|Суперкупот на Италија]], давајќи му на Јувентус привремено водство во полуфиналето против {{Fb team (N) Milan}}, подоцна загубено со 1-2.<ref>{{cite web|url=https://www.legaseriea.it/it/media/supercoppa/il-milan-conquista-la-finale|title=Il Milan conquista la finale|date=3 јануари 2025}}</ref> На 27 април 2025, во натпреварот против {{Fb team (N) Monza}} добиен со 2-0, тој го добил првиот црвен картон во кариерата поради удар со лакт во лицето на противничкиот играч [[Алесандро Бјанко]].<ref>{{cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Juventus/27-04-2025/juve-monza-yildiz-espulso-per-gomitata-a-bianco.shtml|title=Yildiz espulso per gomitata a Bianco|publisher=La Gazzetta dello Sport|language=it|date=27 април 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> Поради ова тој добил суспензија од два натпревари,<ref>{{cite web|url=https://www.repubblica.it/sport/calcio/serie-a/2025/04/29/news/yildiz_squalifica_giudice_sportivo-424155978/|title=Yildiz squalificato per due giornate: salterà le sfide Champions con Bologna e Lazio|publisher=Repubblica.it|language=it|date=29 април 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> но се вратил на време за последните два натпревари помагајќи му на клубот да оствари две победи и да се квалификува за [[УЕФА Лига на шампиони 2025-2026|следната сезона на Лигата на шампионите]]: најпрво, тој забележал две асистенции во победата од 2-0 над {{Fb team (N) Udinese}}, а потоа постигнал гол во победата со 2-3 на гостувањето кај {{Fb team (N) Venezia}}. ==Репрезентативна кариера== Иако имал можност да игра и за [[Германија]], Јилдиз се одлучил да ја претставува [[Турција]] на репрезентативни ниво, играјќи најпрво за [[Фудбалска репрезентација на Турција под 17 години|селекцијата под 17 години]], за која во периодот 2021-2022 забележал 10 настапи и 3 гола.<ref>{{Cite web|url=https://www.fanatik.com.tr/kenan-yildizi-ajax-ve-juventus-transfer-etmek-istiyor-2255310|title=Kenan Yıldızı Ajax ve Juventus transfer etmek istiyor|website=Fanatik|date=12 August 2022 }}</ref> На 27 септември 2022 година, дебитирал за [[Фудбалска репрезентација на Турција под 21 година|турската репрезентација под 21 година]], влегувајќи како замена во пријателскиот натпревар против [[Фудбалска репрезентација на Грузија под 21 година|Грузија]].<ref>{{cite web|author=Mario Tramo|url=https://www.serieanews.com/2022/09/29/serie-a-juventus-giovanili-yildiz-milan-inter-carboni/|title=Juventus, momento d’oro per Kenan Yildiz. Debutto in nazionale per la stella|date=2022-09-29}}</ref> Својот прв гол за истата репрезентација го постигнал на 27 март 2023 година, во победата со 4-2 против [[Фудбалска репрезентација на Косово под 21 година|Косово]] во [[Анталија]], исто така во пријателски натпревар.<ref>{{cite web|url=https://www.tuttosport.com/news/calcio/serie-a/juventus/2023/03/27-105583022/turchia_u21_yildiz_show_in_nazionale_gol_e_magie_contro_il_kosovo|title=Turchia U21, Yildiz show in Nazionale: gol e magie contro il Kosovo|date=2023-03-27}}</ref> Досега за репрезентацијата под 21 година има 8 настапи и 2 гола. Во октомври 2023 година, го добил својот прв повик во [[Фудбалска репрезентација на Турција|сениорската репрезентација]],<ref>{{cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Juventus/06-10-2023/juve-yildiz-convocato-in-nazionale-dalla-turchia-di-montella.shtml|title=I giorni speciali di Yildiz: non solo derby, Montella lo convoca per la prima volta con la Turchia|date=2023-10-06}}</ref> правејќи го своето деби на 12 октомври 2023, во победата со 0-1 на гости над {{NazNB|FUrep|HRV}}, во [[Квалификации за Европско првенство во фудбал 2024|квалификациите]] за [[Европско првенство во фудбал 2024|Европското првенство 2024]].<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-esordio-con-la-turchia|title=Kenan Yildiz, esordio con la Turchia|date=2023-10-13}}</ref> На 18 ноември, во неговиот втор настап, тој го постигнал својот прв гол, во победата со 2-3 во пријателскиот натпревар против {{NazNB|FUrep|GER}}.<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/2023/11/18/yildiz-gol-germania-turchia|title=Germania-Turchia 2-3: lo juventino Yildiz segna e poi esulta alla Del Piero|date=2023-11-18}}</ref> ===Хронологија на репрезентативните настапи=== {{Репрезентативни настапи|TUR}} {{Cronopar|12-10-2023|Осиек|HRV|0|1|TUR|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|86}}}} {{Cronopar|18-11-2023|Берлин|DEU|2|3|TUR|1|Пријателска|13={{suboff|73}}}} {{Cronopar|21-11-2023|Кардиф|WAL|1|1|TUR|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|59}}}} {{Cronopar|22-3-2024|Будимпешта|HUN|1|0|TUR|-|Пријателска|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|26-3-2024|Виена|AUT|6|1|TUR|-|Пријателска}} {{Cronopar|4-6-2024|Болоња|ITA|0|0|TUR|-|Пријателска}} {{Cronopar|10-6-2024|Варшава|POL|2|1|TUR|-|Пријателска|13={{subon|71}}}} {{Cronopar|18-6-2024|Дортмунд|TUR|3|1|GEO|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{suboff|85}}}} {{Cronopar|22-6-2024|Дортмунд|TUR|0|3|PRT|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|58}}}} {{Cronopar|26-6-2024|Хамбург|CZE|1|2|TUR|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{yel|37}} {{suboff|75}}}} {{Cronopar|2-7-2024|Лајпциг|AUT|1|2|TUR|-|Евро|2024|Осминафинале|13={{suboff|78}}}} {{Cronopar|6-7-2024|Берлин|NLD|2|1|TUR|-|Евро|2024|Четвртфинале|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|6-9-2024|Кардиф|WAL|0|0|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|25}} {{suboff|77}}}} {{Cronopar|9-9-2024|Smirne|TUR|3|1|ISL|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{subon|74}}}} {{Cronopar|11-10-2024|Самсун|TUR|1|0|MNE|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13= {{subon|69}}}} {{Cronopar|14-10-2024|Рејкјавик|ISL|2|4|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|57}} {{suboff|90+3}}}} {{Cronopar|19-11-2024|Никшиќ|MNE|3|1|TUR|1|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|20-3-2025|Истанбул|TUR|3|1|HUN|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Плејоф}} {{Cronopar|23-3-2025|Будимпешта|HUN|0|3|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Плејоф|13={{suboff|82}}}} {{Cronofin|19|2}} ==Статистика== === Клупска статистика === ''Статистиката е ажурирана на 20 мај 2024.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- | [[ФК Јувентус Некст Џен 2022-2023|2022-2023]] || rowspan=2| {{flagsport|ITA}} [[ФК Јувентус Некст Џен|Јувентус Некст Џен]] || [[Серија Ц 2022-2023|Ц]] || 7 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија Серија Ц 2022-2023|КИ-Ц]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 8 || 0 |- | [[ФК Јувентус Некст Џен 2023-2024|2023-2024]] || [[Серија Ц 2023-2024|Ц]]|| 7 || 2 || [[Фудбалски куп на Италија Серија Ц 2023-2024|КИ-Ц]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 7 || 2 |- ! colspan="3"| Вкупно Јувентус Некст Џен || 14 || 2 || || 1 || 0 || || - || - || || - || - || 15 || 2 |- | [[ФК Јувентус сезона 2023-2024|2023-2024]] || rowspan=2| {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} || [[Серија А 2023-2024|А]] || 26 || 2 || [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|КИ]] || 5 || 2 || - || - || - || - || - || - || 31 || 4 |- || [[ФК Јувентус сезона 2024-2025|2024-2025]] || [[Серија А 2024-2025|А]] || 35 || 7 || [[Фудбалски куп на Италија 2024-2025|КИ]] || 2 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2024-2025|ЛШ]] || 10 || 1 || [[Суперкуп на Италија 2015|СИ]]+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025|Скп]] || 1+0 || 1+0 || 48 || 9 |- !colspan="3"|Вкупно Јувентус || 62 || 9 || || 7 || 2 || || 10 || 1 || || 1 || 1 || 80 || 13 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 76 || 11 || || 8 || 2 || || 10 || 1 || || 1 || 1 || 95 || 15 |} ==Титули== {{Тitle style - Juventus}} *'''{{Трофеј-Куп на Италија}} [[Фудбалски куп на Италија|Куп на Италија]]''' : 1 : [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|2023-2024]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Турција |image3=Flag of Turkey.svg }} *[https://ng.soccerway.com/players/kenan-yildiz/759425/ Кенан Јилдиз на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/kenan-yildiz/profil/spieler/845654 Кенан Јилдиз на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/366509/kenan-yildiz Кенан Јилдиз на espn] *[https://www.whoscored.com/Players/494525/Show/Kenan-Yildiz Кенан Јилдиз на whoscored] {{Состав на ФК Јувентус}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Јилдиз, Кенан}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 2005 година]] [[Категорија:Турски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] n9be9hcn99hjon357jyylu6tai705bb 5378742 5378737 2025-06-10T20:02:59Z Carshalton 30527 /* Клупска кариера */ 5378742 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Кенан Јилдиз | image = [[Податотека:Kenan Yildiz.jpg|190px]] | height = {{height|m=1.85}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2005|5|4}} | cityofbirth = [[Регенсбург]] | countryofbirth = [[Германија]] | nationality = {{flagsport|GER}} [[Германија]]<br>{{flagsport|TUR}} [[Турција]] (од 2021) | currentclub = {{Fb team Juventus}} | clubnumber = 10 | position = [[Напад (фудбал)|напаѓач]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|600px pentasection vertical Black HEX-DE1100.svg}} Салерн Регенсбург | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Jahn Regensburg}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Bayern Munchen}} | youthyears4 = | youthclubs4 = {{Fb team Juventus}} | years1 = 2022- | caps1 = 14 | goals1 = 2 | clubs1 = {{Fb team Juventus Next Gen}} | years2 = 2023- | caps2 = 26 | goals2 = 2 | clubs2 = {{Fb team Juventus}} | nationalyears1 = 2021-2022 | nationalcaps1 = 10 | nationalgoals1 = 3 | nationalteam1 = {{flagsport|TUR}} [[Фудбалска репрезентација на Турција под 17 години|Турција 17]] | nationalyears2 = 2022- | nationalcaps2 = 8 | nationalgoals2 = 2 | nationalteam2 = {{flagsport|TUR}} [[Фудбалска репрезентација на Турција под 21 година|Турција 21]] | nationalyears3 = 2023- | nationalcaps3 = 20 | nationalgoals3 = 2 | nationalteam3 = {{flagsport|TUR}} [[Фудбалска репрезентација на Турција|Турција]] }} '''Кенан Јилдиз''' (роден на [[4 мај]] [[2005]] година, во [[Регенсбург]]) — [[Турци|турски]] [[фудбал]]ер, {{Football/FW/player}} на {{Fb team (N) Juventus}} и на [[Фудбалска репрезентација на Турција|турската репрезентација]]. ==Биографија== Роден е и израснат во [[Германија]] од татко [[Турција|турчин]] и мајка [[Германија|германка]],<ref>{{cite web|author=Giacomo Iacobellis|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/kenan-yildiz-e-nata-una-star-5-curiosita-che-forse-non-sapevate-sul-talento-della-juve-1922018|title=Kenan Yildiz, è nata una star: 5 curiosità che forse non sapevate sul talento della Juve|date=2024-01-12}}</ref> избирајќи ја за својата спортска националност земјата на неговиот татко.<ref name="Corbo">{{cite web|author=Cristiano Corbo|url=https://www.dazn.com/it-IT/news/calcio/juventus-chi-e-yildiz/1hkgptloekek91ahl68mol99pr|title=Juventus, chi è Yildiz: il talento a disposizione di Allegri in gol a Frosinone|date=2023-12-23}}</ref> ==Технички карактеристики== Неговата примарна позиција е [[Напад (фудбал)#Втор напаѓач|втор напаѓач]], кој исто така добро игра како крилен напаѓач, бидејќи добро се снаоѓа и со двете нозе.<ref name="Corbo"/> Има одлична техника, визија за играта и додавања.<ref>{{Cite web|url=https://www.ilbianconero.com/a/chi-e-kenan-yildiz-l-ultimo-talento-accostato-alla-juve-18087|title=Chi è Kenan Yildiz, l'ultimo talento accostato alla Juve|website=Juventus News - Ultime Notizie Juve - il BiancoNero|date=6 August 2022 }}</ref> ==Клупска кариера== Своите први чекори ги направил во Салерн и [[ФК Јан Регенсбург|Јан Регенсбург]], екипи од неговиот роден град, пред да се пресели, на седумгодишна возраст, во {{Fb team (N) Bayern Munchen}} во кој ја поминал речиси целата своја младинска кариера;<ref name="Parisi">{{cite web|author=Carlotta Parisi|url=https://www.lacasadic.com/news-serie-c/kenan-yildiz-juventus-chi-e-storia/|title=Juventus, chi è Kenan Yildiz: il classe 2005 che ha esordito in Serie A|date=2023-08-20}}</ref> во неговата последна сезона во Баварија забележал 20 настапи и 6 гола, а исто така дебитирал во [[УЕФА Младинска лига|УЕФА Младинската лига]].<ref name="Parisi"/> Во летото 2022 година, тој се преселил во {{Fb team (N) Juventus}} со слободен трансфер.<ref>{{cite tweet|author=Juventus FC Youth|user=JuventusFCYouth|number=1546788546693955584|title=#Under19 {{!}} Ufficiale il passaggio in bianconero di Kenan Yildiz, centrocampista classe 2005, e di Ivano Srdoc, attaccante classe 2005. Entrambi si legano alla Juventus fino al 2025. Benvenuti!|date=2022-07-12}}</ref> Првично, тој бил вклучен во [[Младински сектор на ФК Јувентус#Примавера (под 19 години)|Примавера]] тимот, каде под водството на тренерот [[Паоло Монтеро]], во сезоната 2022-2023 забележал вкупно 37 настапи и 15 гола.<ref name="Juventus">{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-rinnova-con-la-juventus|title=Kenan Yildiz rinnova con la Juventus!|date=2023-08-30}}</ref> Наскоро потоа, тој започнал да се приклучува на [[ФК Јувентус Некст Џен|Јувентус Нект Џен]], [[втор тим|вториот тим]] на Јувентус кој се натпреварувал во [[Серија Ц]], со кој го направил своето професионално деби на 17 декември 2022 година, под водството на тренерот [[Масимо Брамбиља]], во поразот на домашен терен со 0-3 од [[Виртус Верона]].<ref name="Juventus"/> Во сезоната 2023-2024, тој бил потврден како постојан член во Некст Џен тимот, со кој на 23 септември го постигнал својот прв гол во својата професионална кариера, отворајќи го резултатот во победата со 1-2 на гостувањето кај [[УС Анкона|Анкона]] во рамките од петтото коло на [[Серија Ц 2023-2024|Серија Ц]] првенството,<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/next-gen-ancona-juventus-la-sintesi|title=Next Gen {{!}} Ancona - Juventus {{!}} La Sintesi|date=2023-09-23}}</ref> додека во меѓувреме бил вклучен и во првиот тим на ''бјанконерите'' од [[Масимилијано Алегри]],<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/huijsen-e-yildiz-entrano-a-far-parte-della-prima-squadra-della-juventus|title=Huijsen e Yildiz entrano a far parte della Prima Squadra della Juventus|date=2023-11-07}}</ref> со кој дебитирал во [[Серија А]], на 20 август во победата со 0-3 на гости против {{Fb team (N) Udinese}}.<ref name="Parisi"/> На 23 декември истата година, на своето деби како стартер за првиот тим на Јувентус, тој го постигнал својот прв гол за клубот, отворајќи го резултатот во победата со 1-2 на гостувањето кај {{Fb team (N) Frosinone}}:<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/frosinone-juventus-risultato|title=Frosinone-Juventus {{!}} La sintesi|date=2023-12-23}}</ref> со ова, на возраст од 18 години и 233 дена, тој станал најмладиот странски стрелец во првенствен натпревар за Јувентус во историјата на клубот од Торино, соборувајќи го претходниот рекорд на [[Марсело Залајета]].<ref>{{cite tweet|author=OptaPaolo|user=OptaPaolo|number=1738529699066745031|title=Today Kenan Yildiz became the youngest foreign goalscorer in the Juventus history in Serie A (18 years and 233 days). Future|date=2023-12-23}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-primo-gol-con-la-juve-gioiello-da-record|title=Kenan Yildiz, primo gol con la Juve! Gioiello da record|date=2023-12-23}}</ref> На 4 јануари 2024 година, на своето деби во [[Фудбалски куп на Италија|Купот на Италија]], во успехот со 6-1 против {{Fb team (N) Salernitana}} во осминафиналето, тој го постигнал петтиот погодок за својот тим во натпреварот.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/juventus-salernitana-risultato-coppa-italia|title=Coppa Italia {{!}} Juventus-Salernitana {{!}} La sintesi|date=2024-01-04}}</ref> Својата прва сезона со првиот тим на Јувентус ја затворил со освојување на трофејот во [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|Купот на Италија]], влегувајќи како замена во финалето одиграно во [[Рим]] на 15 мај, во кое Јувентус ја совладал {{Fb team (N) Atalanta}} со 1-0.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/coppa-italia-atalanta-juventus-finale-racconto-partita|title=La Coppa Italia è nostra!|date=2024-05-15}}</ref> За сезоната [[ФК Јувентус сезона 2024-2025|2024-2025]], тој го носел дресот со „''број десет''“,<ref>{{Cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-rinnovo-2029|title=Ufficiale {{!}} Kenan Yildiz, rinnovo e maglia numero 10|date=2024-08-16}}</ref> со кој на својот грб дебитирал на 19 август 2024 во првенствената победа со 3-0 на домашен терен над {{Fb team (N) Como}}, во која забелажал асистенција за голот на [[Тимоти Веа]].<ref>[https://www.comunicazioneitaliana.it/news/f5ad9d05e5e005045f494a36a78af74a Juventus-Como 3-0, buona la prima di Thiago Motta] ''comunicazione italiana'' 19.08.2025</ref> На 17 септември 2024 година, тој го имал своето деби во [[УЕФА клупски натпреварувања|натпреварувањата на УЕФА]] со гол во победата од 3-1 на домашен терен над {{Fb team (N) PSV}}: со 19 години и 136 дена, тој станал најмладиот стрелец на Јувентус во [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]], надминувајќи го [[Алесандро Дел Пјеро]].<ref name="Del Piero">{{Cite web|author=Davide Bighiani|url=https://www.eurosport.it/calcio/champions-league/2024-2025/yildiz-che-esordio-gol-alla-del-piero-prima-di-alex-e-il-piu-giovane-juventino-di-sempre-in-juventus-psv_sto20037943/story.shtml|title=Yildiz, che esordio! Gol alla Del Piero, prima di Alex: è il più giovane juventino di sempre in Juventus-PSV|date=2024-09-17}}</ref> На 27 октомври, тој ги постигнал своите први два гола во Серија А за сезоната, помагајќи им на „''бјанконерите''“ да ја анулираат негативата од 4-2 и да стигнат до реми 4-4 на стадионот „[[Сан Сиро|Џузепе Меаца]]“ против {{Fb team (N) Inter}}:<ref>{{cite web|url=https://www.legaseriea.it/it/media/serie-a/inter-juventus-da-fantascienza|title=Inter - Juventus da fantascienza|date=27 октомври 2024}}</ref> така, со 19 години и 176 дена, тој станал најмладиот играч кој постигнал два гола во историјата на ''[[Дерби д’Италија]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/numeri-kenan-le-statistiche-della-sua-partita|title=NUMERI {{!}} YILDIZ, le statistiche della sua partita|date=27 октомври 2024}}</ref> На 3 јануари 2025 година, тој постигнал гол на своето деби во [[Суперкуп на Италија 2024|Суперкупот на Италија]], давајќи му на Јувентус привремено водство во полуфиналето против {{Fb team (N) Milan}}, подоцна загубено со 1-2.<ref>{{cite web|url=https://www.legaseriea.it/it/media/supercoppa/il-milan-conquista-la-finale|title=Il Milan conquista la finale|date=3 јануари 2025}}</ref> На 27 април 2025, во натпреварот против {{Fb team (N) Monza}} добиен со 2-0, тој го добил првиот црвен картон во кариерата поради удар со лакт во лицето на противничкиот играч [[Алесандро Бјанко]].<ref>{{cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Juventus/27-04-2025/juve-monza-yildiz-espulso-per-gomitata-a-bianco.shtml|title=Yildiz espulso per gomitata a Bianco|publisher=La Gazzetta dello Sport|language=it|date=27 април 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> Поради ова тој добил суспензија од два натпревари,<ref>{{cite web|url=https://www.repubblica.it/sport/calcio/serie-a/2025/04/29/news/yildiz_squalifica_giudice_sportivo-424155978/|title=Yildiz squalificato per due giornate: salterà le sfide Champions con Bologna e Lazio|publisher=Repubblica.it|language=it|date=29 април 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> но се вратил на време за последните два натпревари помагајќи му на клубот да оствари две победи и да се квалификува за [[УЕФА Лига на шампиони 2025-2026|следната сезона на Лигата на шампионите]]: најпрво, тој забележал две асистенции во победата од 2-0 над {{Fb team (N) Udinese}},<ref>{{cite web|url=https://onefootball.com/en/video/yildiz-decisivo-con-due-assist-contro-ludinese-41163884|title=Yildiz decisivo con due assist contro l’Udinese|publisher=onefootball|language=it|date=26 мај 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> а потоа постигнал гол во победата со 2-3 на гостувањето кај {{Fb team (N) Venezia}}.<ref>{{cite web|url=https://www.lottomatica.sport/news/calcio/serie-a/la-juve-vince-a-venezia-i-bianconeri-conquistano-laccesso-in-champions/|title= La Juve vince a Venezia: i bianconeri conquistano l’accesso in Champions|publisher=lottomatica.sport|language=it|date=26 мај 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Иако имал можност да игра и за [[Германија]], Јилдиз се одлучил да ја претставува [[Турција]] на репрезентативни ниво, играјќи најпрво за [[Фудбалска репрезентација на Турција под 17 години|селекцијата под 17 години]], за која во периодот 2021-2022 забележал 10 настапи и 3 гола.<ref>{{Cite web|url=https://www.fanatik.com.tr/kenan-yildizi-ajax-ve-juventus-transfer-etmek-istiyor-2255310|title=Kenan Yıldızı Ajax ve Juventus transfer etmek istiyor|website=Fanatik|date=12 August 2022 }}</ref> На 27 септември 2022 година, дебитирал за [[Фудбалска репрезентација на Турција под 21 година|турската репрезентација под 21 година]], влегувајќи како замена во пријателскиот натпревар против [[Фудбалска репрезентација на Грузија под 21 година|Грузија]].<ref>{{cite web|author=Mario Tramo|url=https://www.serieanews.com/2022/09/29/serie-a-juventus-giovanili-yildiz-milan-inter-carboni/|title=Juventus, momento d’oro per Kenan Yildiz. Debutto in nazionale per la stella|date=2022-09-29}}</ref> Својот прв гол за истата репрезентација го постигнал на 27 март 2023 година, во победата со 4-2 против [[Фудбалска репрезентација на Косово под 21 година|Косово]] во [[Анталија]], исто така во пријателски натпревар.<ref>{{cite web|url=https://www.tuttosport.com/news/calcio/serie-a/juventus/2023/03/27-105583022/turchia_u21_yildiz_show_in_nazionale_gol_e_magie_contro_il_kosovo|title=Turchia U21, Yildiz show in Nazionale: gol e magie contro il Kosovo|date=2023-03-27}}</ref> Досега за репрезентацијата под 21 година има 8 настапи и 2 гола. Во октомври 2023 година, го добил својот прв повик во [[Фудбалска репрезентација на Турција|сениорската репрезентација]],<ref>{{cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Juventus/06-10-2023/juve-yildiz-convocato-in-nazionale-dalla-turchia-di-montella.shtml|title=I giorni speciali di Yildiz: non solo derby, Montella lo convoca per la prima volta con la Turchia|date=2023-10-06}}</ref> правејќи го своето деби на 12 октомври 2023, во победата со 0-1 на гости над {{NazNB|FUrep|HRV}}, во [[Квалификации за Европско првенство во фудбал 2024|квалификациите]] за [[Европско првенство во фудбал 2024|Европското првенство 2024]].<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-esordio-con-la-turchia|title=Kenan Yildiz, esordio con la Turchia|date=2023-10-13}}</ref> На 18 ноември, во неговиот втор настап, тој го постигнал својот прв гол, во победата со 2-3 во пријателскиот натпревар против {{NazNB|FUrep|GER}}.<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/2023/11/18/yildiz-gol-germania-turchia|title=Germania-Turchia 2-3: lo juventino Yildiz segna e poi esulta alla Del Piero|date=2023-11-18}}</ref> ===Хронологија на репрезентативните настапи=== {{Репрезентативни настапи|TUR}} {{Cronopar|12-10-2023|Осиек|HRV|0|1|TUR|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|86}}}} {{Cronopar|18-11-2023|Берлин|DEU|2|3|TUR|1|Пријателска|13={{suboff|73}}}} {{Cronopar|21-11-2023|Кардиф|WAL|1|1|TUR|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|59}}}} {{Cronopar|22-3-2024|Будимпешта|HUN|1|0|TUR|-|Пријателска|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|26-3-2024|Виена|AUT|6|1|TUR|-|Пријателска}} {{Cronopar|4-6-2024|Болоња|ITA|0|0|TUR|-|Пријателска}} {{Cronopar|10-6-2024|Варшава|POL|2|1|TUR|-|Пријателска|13={{subon|71}}}} {{Cronopar|18-6-2024|Дортмунд|TUR|3|1|GEO|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{suboff|85}}}} {{Cronopar|22-6-2024|Дортмунд|TUR|0|3|PRT|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|58}}}} {{Cronopar|26-6-2024|Хамбург|CZE|1|2|TUR|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{yel|37}} {{suboff|75}}}} {{Cronopar|2-7-2024|Лајпциг|AUT|1|2|TUR|-|Евро|2024|Осминафинале|13={{suboff|78}}}} {{Cronopar|6-7-2024|Берлин|NLD|2|1|TUR|-|Евро|2024|Четвртфинале|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|6-9-2024|Кардиф|WAL|0|0|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|25}} {{suboff|77}}}} {{Cronopar|9-9-2024|Smirne|TUR|3|1|ISL|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{subon|74}}}} {{Cronopar|11-10-2024|Самсун|TUR|1|0|MNE|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13= {{subon|69}}}} {{Cronopar|14-10-2024|Рејкјавик|ISL|2|4|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|57}} {{suboff|90+3}}}} {{Cronopar|19-11-2024|Никшиќ|MNE|3|1|TUR|1|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|20-3-2025|Истанбул|TUR|3|1|HUN|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Плејоф}} {{Cronopar|23-3-2025|Будимпешта|HUN|0|3|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Плејоф|13={{suboff|82}}}} {{Cronofin|19|2}} ==Статистика== === Клупска статистика === ''Статистиката е ажурирана на 20 мај 2024.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- | [[ФК Јувентус Некст Џен 2022-2023|2022-2023]] || rowspan=2| {{flagsport|ITA}} [[ФК Јувентус Некст Џен|Јувентус Некст Џен]] || [[Серија Ц 2022-2023|Ц]] || 7 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија Серија Ц 2022-2023|КИ-Ц]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 8 || 0 |- | [[ФК Јувентус Некст Џен 2023-2024|2023-2024]] || [[Серија Ц 2023-2024|Ц]]|| 7 || 2 || [[Фудбалски куп на Италија Серија Ц 2023-2024|КИ-Ц]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 7 || 2 |- ! colspan="3"| Вкупно Јувентус Некст Џен || 14 || 2 || || 1 || 0 || || - || - || || - || - || 15 || 2 |- | [[ФК Јувентус сезона 2023-2024|2023-2024]] || rowspan=2| {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} || [[Серија А 2023-2024|А]] || 26 || 2 || [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|КИ]] || 5 || 2 || - || - || - || - || - || - || 31 || 4 |- || [[ФК Јувентус сезона 2024-2025|2024-2025]] || [[Серија А 2024-2025|А]] || 35 || 7 || [[Фудбалски куп на Италија 2024-2025|КИ]] || 2 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2024-2025|ЛШ]] || 10 || 1 || [[Суперкуп на Италија 2015|СИ]]+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025|Скп]] || 1+0 || 1+0 || 48 || 9 |- !colspan="3"|Вкупно Јувентус || 62 || 9 || || 7 || 2 || || 10 || 1 || || 1 || 1 || 80 || 13 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 76 || 11 || || 8 || 2 || || 10 || 1 || || 1 || 1 || 95 || 15 |} ==Титули== {{Тitle style - Juventus}} *'''{{Трофеј-Куп на Италија}} [[Фудбалски куп на Италија|Куп на Италија]]''' : 1 : [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|2023-2024]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Турција |image3=Flag of Turkey.svg }} *[https://ng.soccerway.com/players/kenan-yildiz/759425/ Кенан Јилдиз на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/kenan-yildiz/profil/spieler/845654 Кенан Јилдиз на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/366509/kenan-yildiz Кенан Јилдиз на espn] *[https://www.whoscored.com/Players/494525/Show/Kenan-Yildiz Кенан Јилдиз на whoscored] {{Состав на ФК Јувентус}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Јилдиз, Кенан}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 2005 година]] [[Категорија:Турски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] 3ic8mt8wx654sqqa73bp3bms1x1dr8q 5378745 5378742 2025-06-10T20:03:37Z Carshalton 30527 /* Клупска кариера */ 5378745 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Кенан Јилдиз | image = [[Податотека:Kenan Yildiz.jpg|190px]] | height = {{height|m=1.85}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2005|5|4}} | cityofbirth = [[Регенсбург]] | countryofbirth = [[Германија]] | nationality = {{flagsport|GER}} [[Германија]]<br>{{flagsport|TUR}} [[Турција]] (од 2021) | currentclub = {{Fb team Juventus}} | clubnumber = 10 | position = [[Напад (фудбал)|напаѓач]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|600px pentasection vertical Black HEX-DE1100.svg}} Салерн Регенсбург | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Jahn Regensburg}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Bayern Munchen}} | youthyears4 = | youthclubs4 = {{Fb team Juventus}} | years1 = 2022- | caps1 = 14 | goals1 = 2 | clubs1 = {{Fb team Juventus Next Gen}} | years2 = 2023- | caps2 = 26 | goals2 = 2 | clubs2 = {{Fb team Juventus}} | nationalyears1 = 2021-2022 | nationalcaps1 = 10 | nationalgoals1 = 3 | nationalteam1 = {{flagsport|TUR}} [[Фудбалска репрезентација на Турција под 17 години|Турција 17]] | nationalyears2 = 2022- | nationalcaps2 = 8 | nationalgoals2 = 2 | nationalteam2 = {{flagsport|TUR}} [[Фудбалска репрезентација на Турција под 21 година|Турција 21]] | nationalyears3 = 2023- | nationalcaps3 = 20 | nationalgoals3 = 2 | nationalteam3 = {{flagsport|TUR}} [[Фудбалска репрезентација на Турција|Турција]] }} '''Кенан Јилдиз''' (роден на [[4 мај]] [[2005]] година, во [[Регенсбург]]) — [[Турци|турски]] [[фудбал]]ер, {{Football/FW/player}} на {{Fb team (N) Juventus}} и на [[Фудбалска репрезентација на Турција|турската репрезентација]]. ==Биографија== Роден е и израснат во [[Германија]] од татко [[Турција|турчин]] и мајка [[Германија|германка]],<ref>{{cite web|author=Giacomo Iacobellis|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/kenan-yildiz-e-nata-una-star-5-curiosita-che-forse-non-sapevate-sul-talento-della-juve-1922018|title=Kenan Yildiz, è nata una star: 5 curiosità che forse non sapevate sul talento della Juve|date=2024-01-12}}</ref> избирајќи ја за својата спортска националност земјата на неговиот татко.<ref name="Corbo">{{cite web|author=Cristiano Corbo|url=https://www.dazn.com/it-IT/news/calcio/juventus-chi-e-yildiz/1hkgptloekek91ahl68mol99pr|title=Juventus, chi è Yildiz: il talento a disposizione di Allegri in gol a Frosinone|date=2023-12-23}}</ref> ==Технички карактеристики== Неговата примарна позиција е [[Напад (фудбал)#Втор напаѓач|втор напаѓач]], кој исто така добро игра како крилен напаѓач, бидејќи добро се снаоѓа и со двете нозе.<ref name="Corbo"/> Има одлична техника, визија за играта и додавања.<ref>{{Cite web|url=https://www.ilbianconero.com/a/chi-e-kenan-yildiz-l-ultimo-talento-accostato-alla-juve-18087|title=Chi è Kenan Yildiz, l'ultimo talento accostato alla Juve|website=Juventus News - Ultime Notizie Juve - il BiancoNero|date=6 August 2022 }}</ref> ==Клупска кариера== Своите први чекори ги направил во Салерн и [[ФК Јан Регенсбург|Јан Регенсбург]], екипи од неговиот роден град, пред да се пресели, на седумгодишна возраст, во {{Fb team (N) Bayern Munchen}} во кој ја поминал речиси целата своја младинска кариера;<ref name="Parisi">{{cite web|author=Carlotta Parisi|url=https://www.lacasadic.com/news-serie-c/kenan-yildiz-juventus-chi-e-storia/|title=Juventus, chi è Kenan Yildiz: il classe 2005 che ha esordito in Serie A|date=2023-08-20}}</ref> во неговата последна сезона во Баварија забележал 20 настапи и 6 гола, а исто така дебитирал во [[УЕФА Младинска лига|УЕФА Младинската лига]].<ref name="Parisi"/> Во летото 2022 година, тој се преселил во {{Fb team (N) Juventus}} со слободен трансфер.<ref>{{cite tweet|author=Juventus FC Youth|user=JuventusFCYouth|number=1546788546693955584|title=#Under19 {{!}} Ufficiale il passaggio in bianconero di Kenan Yildiz, centrocampista classe 2005, e di Ivano Srdoc, attaccante classe 2005. Entrambi si legano alla Juventus fino al 2025. Benvenuti!|date=2022-07-12}}</ref> Првично, тој бил вклучен во [[Младински сектор на ФК Јувентус#Примавера (под 19 години)|Примавера]] тимот, каде под водството на тренерот [[Паоло Монтеро]], во сезоната 2022-2023 забележал вкупно 37 настапи и 15 гола.<ref name="Juventus">{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-rinnova-con-la-juventus|title=Kenan Yildiz rinnova con la Juventus!|date=2023-08-30}}</ref> Наскоро потоа, тој започнал да се приклучува на [[ФК Јувентус Некст Џен|Јувентус Нект Џен]], [[втор тим|вториот тим]] на Јувентус кој се натпреварувал во [[Серија Ц]], со кој го направил своето професионално деби на 17 декември 2022 година, под водството на тренерот [[Масимо Брамбиља]], во поразот на домашен терен со 0-3 од [[Виртус Верона]].<ref name="Juventus"/> Во сезоната 2023-2024, тој бил потврден како постојан член во Некст Џен тимот, со кој на 23 септември го постигнал својот прв гол во својата професионална кариера, отворајќи го резултатот во победата со 1-2 на гостувањето кај [[УС Анкона|Анкона]] во рамките од петтото коло на [[Серија Ц 2023-2024|Серија Ц]] првенството,<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/next-gen-ancona-juventus-la-sintesi|title=Next Gen {{!}} Ancona - Juventus {{!}} La Sintesi|date=2023-09-23}}</ref> додека во меѓувреме бил вклучен и во првиот тим на ''бјанконерите'' од [[Масимилијано Алегри]],<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/huijsen-e-yildiz-entrano-a-far-parte-della-prima-squadra-della-juventus|title=Huijsen e Yildiz entrano a far parte della Prima Squadra della Juventus|date=2023-11-07}}</ref> со кој дебитирал во [[Серија А]], на 20 август во победата со 0-3 на гости против {{Fb team (N) Udinese}}.<ref name="Parisi"/> На 23 декември истата година, на своето деби како стартер за првиот тим на Јувентус, тој го постигнал својот прв гол за клубот, отворајќи го резултатот во победата со 1-2 на гостувањето кај {{Fb team (N) Frosinone}}:<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/frosinone-juventus-risultato|title=Frosinone-Juventus {{!}} La sintesi|date=2023-12-23}}</ref> со ова, на возраст од 18 години и 233 дена, тој станал најмладиот странски стрелец во првенствен натпревар за Јувентус во историјата на клубот од Торино, соборувајќи го претходниот рекорд на [[Марсело Залајета]].<ref>{{cite tweet|author=OptaPaolo|user=OptaPaolo|number=1738529699066745031|title=Today Kenan Yildiz became the youngest foreign goalscorer in the Juventus history in Serie A (18 years and 233 days). Future|date=2023-12-23}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-primo-gol-con-la-juve-gioiello-da-record|title=Kenan Yildiz, primo gol con la Juve! Gioiello da record|date=2023-12-23}}</ref> На 4 јануари 2024 година, на своето деби во [[Фудбалски куп на Италија|Купот на Италија]], во успехот со 6-1 против {{Fb team (N) Salernitana}} во осминафиналето, тој го постигнал петтиот погодок за својот тим во натпреварот.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/juventus-salernitana-risultato-coppa-italia|title=Coppa Italia {{!}} Juventus-Salernitana {{!}} La sintesi|date=2024-01-04}}</ref> Својата прва сезона со првиот тим на Јувентус ја затворил со освојување на трофејот во [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|Купот на Италија]], влегувајќи како замена во финалето одиграно во [[Рим]] на 15 мај, во кое Јувентус ја совладал {{Fb team (N) Atalanta}} со 1-0.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/coppa-italia-atalanta-juventus-finale-racconto-partita|title=La Coppa Italia è nostra!|date=2024-05-15}}</ref> За сезоната [[ФК Јувентус сезона 2024-2025|2024-2025]], тој го носел дресот со „''број десет''“,<ref>{{Cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-rinnovo-2029|title=Ufficiale {{!}} Kenan Yildiz, rinnovo e maglia numero 10|date=2024-08-16}}</ref> со кој на својот грб дебитирал на 19 август 2024 во првенствената победа со 3-0 на домашен терен над {{Fb team (N) Como}}, во која забелажал асистенција за голот на [[Тимоти Веа]].<ref>[https://www.comunicazioneitaliana.it/news/f5ad9d05e5e005045f494a36a78af74a Juventus-Como 3-0, buona la prima di Thiago Motta] ''comunicazione italiana'' 19.08.2025</ref> На 17 септември 2024 година, тој го имал своето деби во [[УЕФА клупски натпреварувања|натпреварувањата на УЕФА]] со гол во победата од 3-1 на домашен терен над {{Fb team (N) PSV}}: со 19 години и 136 дена, тој станал најмладиот стрелец на Јувентус во [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]], надминувајќи го [[Алесандро Дел Пјеро]].<ref name="Del Piero">{{Cite web|author=Davide Bighiani|url=https://www.eurosport.it/calcio/champions-league/2024-2025/yildiz-che-esordio-gol-alla-del-piero-prima-di-alex-e-il-piu-giovane-juventino-di-sempre-in-juventus-psv_sto20037943/story.shtml|title=Yildiz, che esordio! Gol alla Del Piero, prima di Alex: è il più giovane juventino di sempre in Juventus-PSV|date=2024-09-17}}</ref> На 27 октомври, тој ги постигнал своите први два гола во Серија А за сезоната, помагајќи им на „''бјанконерите''“ да ја анулираат негативата од 4-2 и да стигнат до реми 4-4 на стадионот „[[Сан Сиро|Џузепе Меаца]]“ против {{Fb team (N) Inter}}:<ref>{{cite web|url=https://www.legaseriea.it/it/media/serie-a/inter-juventus-da-fantascienza|title=Inter - Juventus da fantascienza|date=27 октомври 2024}}</ref> така, со 19 години и 176 дена, тој станал најмладиот играч кој постигнал два гола во историјата на ''[[Дерби д’Италија]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/numeri-kenan-le-statistiche-della-sua-partita|title=NUMERI {{!}} YILDIZ, le statistiche della sua partita|date=27 октомври 2024}}</ref> На 3 јануари 2025 година, тој постигнал гол на своето деби во [[Суперкуп на Италија 2024|Суперкупот на Италија]], давајќи му на Јувентус привремено водство во полуфиналето против {{Fb team (N) Milan}}, подоцна загубено со 1-2.<ref>{{cite web|url=https://www.legaseriea.it/it/media/supercoppa/il-milan-conquista-la-finale|title=Il Milan conquista la finale|date=3 јануари 2025}}</ref> На 27 април 2025, во натпреварот против {{Fb team (N) Monza}} добиен со 2-0, тој го добил првиот црвен картон во кариерата поради удар со лакт во лицето на противничкиот играч [[Алесандро Бјанко]].<ref>{{cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Juventus/27-04-2025/juve-monza-yildiz-espulso-per-gomitata-a-bianco.shtml|title=Yildiz espulso per gomitata a Bianco|publisher=La Gazzetta dello Sport|language=it|date=27 април 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> Поради ова тој добил суспензија од два натпревари,<ref>{{cite web|url=https://www.repubblica.it/sport/calcio/serie-a/2025/04/29/news/yildiz_squalifica_giudice_sportivo-424155978/|title=Yildiz squalificato per due giornate: salterà le sfide Champions con Bologna e Lazio|publisher=Repubblica.it|language=it|date=29 април 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> но се вратил на време за последните два натпревари помагајќи му на клубот да оствари две победи и да се квалификува за [[УЕФА Лига на шампиони 2025-2026|следната сезона на Лигата на шампионите]]: најпрво, тој забележал две асистенции во победата од 2-0 над {{Fb team (N) Udinese}},<ref>{{cite web|url=https://onefootball.com/en/video/yildiz-decisivo-con-due-assist-contro-ludinese-41163884|title=Yildiz decisivo con due assist contro l’Udinese|publisher=onefootball|language=it|date=26 мај 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> а потоа постигнал гол во победата од 2-3 на гостувањето кај {{Fb team (N) Venezia}}.<ref>{{cite web|url=https://www.lottomatica.sport/news/calcio/serie-a/la-juve-vince-a-venezia-i-bianconeri-conquistano-laccesso-in-champions/|title= La Juve vince a Venezia: i bianconeri conquistano l’accesso in Champions|publisher=lottomatica.sport|language=it|date=26 мај 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Иако имал можност да игра и за [[Германија]], Јилдиз се одлучил да ја претставува [[Турција]] на репрезентативни ниво, играјќи најпрво за [[Фудбалска репрезентација на Турција под 17 години|селекцијата под 17 години]], за која во периодот 2021-2022 забележал 10 настапи и 3 гола.<ref>{{Cite web|url=https://www.fanatik.com.tr/kenan-yildizi-ajax-ve-juventus-transfer-etmek-istiyor-2255310|title=Kenan Yıldızı Ajax ve Juventus transfer etmek istiyor|website=Fanatik|date=12 August 2022 }}</ref> На 27 септември 2022 година, дебитирал за [[Фудбалска репрезентација на Турција под 21 година|турската репрезентација под 21 година]], влегувајќи како замена во пријателскиот натпревар против [[Фудбалска репрезентација на Грузија под 21 година|Грузија]].<ref>{{cite web|author=Mario Tramo|url=https://www.serieanews.com/2022/09/29/serie-a-juventus-giovanili-yildiz-milan-inter-carboni/|title=Juventus, momento d’oro per Kenan Yildiz. Debutto in nazionale per la stella|date=2022-09-29}}</ref> Својот прв гол за истата репрезентација го постигнал на 27 март 2023 година, во победата со 4-2 против [[Фудбалска репрезентација на Косово под 21 година|Косово]] во [[Анталија]], исто така во пријателски натпревар.<ref>{{cite web|url=https://www.tuttosport.com/news/calcio/serie-a/juventus/2023/03/27-105583022/turchia_u21_yildiz_show_in_nazionale_gol_e_magie_contro_il_kosovo|title=Turchia U21, Yildiz show in Nazionale: gol e magie contro il Kosovo|date=2023-03-27}}</ref> Досега за репрезентацијата под 21 година има 8 настапи и 2 гола. Во октомври 2023 година, го добил својот прв повик во [[Фудбалска репрезентација на Турција|сениорската репрезентација]],<ref>{{cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Juventus/06-10-2023/juve-yildiz-convocato-in-nazionale-dalla-turchia-di-montella.shtml|title=I giorni speciali di Yildiz: non solo derby, Montella lo convoca per la prima volta con la Turchia|date=2023-10-06}}</ref> правејќи го своето деби на 12 октомври 2023, во победата со 0-1 на гости над {{NazNB|FUrep|HRV}}, во [[Квалификации за Европско првенство во фудбал 2024|квалификациите]] за [[Европско првенство во фудбал 2024|Европското првенство 2024]].<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-esordio-con-la-turchia|title=Kenan Yildiz, esordio con la Turchia|date=2023-10-13}}</ref> На 18 ноември, во неговиот втор настап, тој го постигнал својот прв гол, во победата со 2-3 во пријателскиот натпревар против {{NazNB|FUrep|GER}}.<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/2023/11/18/yildiz-gol-germania-turchia|title=Germania-Turchia 2-3: lo juventino Yildiz segna e poi esulta alla Del Piero|date=2023-11-18}}</ref> ===Хронологија на репрезентативните настапи=== {{Репрезентативни настапи|TUR}} {{Cronopar|12-10-2023|Осиек|HRV|0|1|TUR|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|86}}}} {{Cronopar|18-11-2023|Берлин|DEU|2|3|TUR|1|Пријателска|13={{suboff|73}}}} {{Cronopar|21-11-2023|Кардиф|WAL|1|1|TUR|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|59}}}} {{Cronopar|22-3-2024|Будимпешта|HUN|1|0|TUR|-|Пријателска|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|26-3-2024|Виена|AUT|6|1|TUR|-|Пријателска}} {{Cronopar|4-6-2024|Болоња|ITA|0|0|TUR|-|Пријателска}} {{Cronopar|10-6-2024|Варшава|POL|2|1|TUR|-|Пријателска|13={{subon|71}}}} {{Cronopar|18-6-2024|Дортмунд|TUR|3|1|GEO|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{suboff|85}}}} {{Cronopar|22-6-2024|Дортмунд|TUR|0|3|PRT|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|58}}}} {{Cronopar|26-6-2024|Хамбург|CZE|1|2|TUR|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{yel|37}} {{suboff|75}}}} {{Cronopar|2-7-2024|Лајпциг|AUT|1|2|TUR|-|Евро|2024|Осминафинале|13={{suboff|78}}}} {{Cronopar|6-7-2024|Берлин|NLD|2|1|TUR|-|Евро|2024|Четвртфинале|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|6-9-2024|Кардиф|WAL|0|0|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|25}} {{suboff|77}}}} {{Cronopar|9-9-2024|Smirne|TUR|3|1|ISL|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{subon|74}}}} {{Cronopar|11-10-2024|Самсун|TUR|1|0|MNE|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13= {{subon|69}}}} {{Cronopar|14-10-2024|Рејкјавик|ISL|2|4|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|57}} {{suboff|90+3}}}} {{Cronopar|19-11-2024|Никшиќ|MNE|3|1|TUR|1|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|20-3-2025|Истанбул|TUR|3|1|HUN|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Плејоф}} {{Cronopar|23-3-2025|Будимпешта|HUN|0|3|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Плејоф|13={{suboff|82}}}} {{Cronofin|19|2}} ==Статистика== === Клупска статистика === ''Статистиката е ажурирана на 20 мај 2024.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- | [[ФК Јувентус Некст Џен 2022-2023|2022-2023]] || rowspan=2| {{flagsport|ITA}} [[ФК Јувентус Некст Џен|Јувентус Некст Џен]] || [[Серија Ц 2022-2023|Ц]] || 7 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија Серија Ц 2022-2023|КИ-Ц]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 8 || 0 |- | [[ФК Јувентус Некст Џен 2023-2024|2023-2024]] || [[Серија Ц 2023-2024|Ц]]|| 7 || 2 || [[Фудбалски куп на Италија Серија Ц 2023-2024|КИ-Ц]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 7 || 2 |- ! colspan="3"| Вкупно Јувентус Некст Џен || 14 || 2 || || 1 || 0 || || - || - || || - || - || 15 || 2 |- | [[ФК Јувентус сезона 2023-2024|2023-2024]] || rowspan=2| {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} || [[Серија А 2023-2024|А]] || 26 || 2 || [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|КИ]] || 5 || 2 || - || - || - || - || - || - || 31 || 4 |- || [[ФК Јувентус сезона 2024-2025|2024-2025]] || [[Серија А 2024-2025|А]] || 35 || 7 || [[Фудбалски куп на Италија 2024-2025|КИ]] || 2 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2024-2025|ЛШ]] || 10 || 1 || [[Суперкуп на Италија 2015|СИ]]+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025|Скп]] || 1+0 || 1+0 || 48 || 9 |- !colspan="3"|Вкупно Јувентус || 62 || 9 || || 7 || 2 || || 10 || 1 || || 1 || 1 || 80 || 13 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 76 || 11 || || 8 || 2 || || 10 || 1 || || 1 || 1 || 95 || 15 |} ==Титули== {{Тitle style - Juventus}} *'''{{Трофеј-Куп на Италија}} [[Фудбалски куп на Италија|Куп на Италија]]''' : 1 : [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|2023-2024]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Турција |image3=Flag of Turkey.svg }} *[https://ng.soccerway.com/players/kenan-yildiz/759425/ Кенан Јилдиз на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/kenan-yildiz/profil/spieler/845654 Кенан Јилдиз на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/366509/kenan-yildiz Кенан Јилдиз на espn] *[https://www.whoscored.com/Players/494525/Show/Kenan-Yildiz Кенан Јилдиз на whoscored] {{Состав на ФК Јувентус}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Јилдиз, Кенан}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 2005 година]] [[Категорија:Турски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] 74l0o34cavh22l57fdg7dopfic1ugux 5378753 5378745 2025-06-10T20:14:30Z Carshalton 30527 5378753 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Кенан Јилдиз | image = [[Податотека:Kenan Yildiz.jpg|190px]] | height = {{height|m=1.85}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2005|5|4}} | cityofbirth = [[Регенсбург]] | countryofbirth = [[Германија]] | nationality = {{flagsport|GER}} [[Германија]]<br>{{flagsport|TUR}} [[Турција]] (од 2021) | currentclub = {{Fb team Juventus}} | clubnumber = 10 | position = [[Напад (фудбал)|напаѓач]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|600px pentasection vertical Black HEX-DE1100.svg}} Салерн Регенсбург | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Jahn Regensburg}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Bayern Munchen}} | youthyears4 = | youthclubs4 = {{Fb team Juventus}} | years1 = 2022- | caps1 = 14 | goals1 = 2 | clubs1 = {{Fb team Juventus Next Gen}} | years2 = 2023- | caps2 = 26 | goals2 = 2 | clubs2 = {{Fb team Juventus}} | nationalyears1 = 2021-2022 | nationalcaps1 = 10 | nationalgoals1 = 3 | nationalteam1 = {{flagsport|TUR}} [[Фудбалска репрезентација на Турција под 17 години|Турција 17]] | nationalyears2 = 2022- | nationalcaps2 = 8 | nationalgoals2 = 2 | nationalteam2 = {{flagsport|TUR}} [[Фудбалска репрезентација на Турција под 21 година|Турција 21]] | nationalyears3 = 2023- | nationalcaps3 = 20 | nationalgoals3 = 2 | nationalteam3 = {{flagsport|TUR}} [[Фудбалска репрезентација на Турција|Турција]] }} '''Кенан Јилдиз''' (роден на [[4 мај]] [[2005]] година, во [[Регенсбург]]) — [[Турци|турски]] [[фудбал]]ер, {{Football/FW/player}} на {{Fb team (N) Juventus}} и на [[Фудбалска репрезентација на Турција|турската репрезентација]]. ==Биографија== Роден е и израснат во [[Германија]] од татко [[Турција|турчин]] и мајка [[Германија|германка]],<ref>{{cite web|author=Giacomo Iacobellis|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/kenan-yildiz-e-nata-una-star-5-curiosita-che-forse-non-sapevate-sul-talento-della-juve-1922018|title=Kenan Yildiz, è nata una star: 5 curiosità che forse non sapevate sul talento della Juve|date=2024-01-12}}</ref> избирајќи ја за својата спортска националност земјата на неговиот татко.<ref name="Corbo">{{cite web|author=Cristiano Corbo|url=https://www.dazn.com/it-IT/news/calcio/juventus-chi-e-yildiz/1hkgptloekek91ahl68mol99pr|title=Juventus, chi è Yildiz: il talento a disposizione di Allegri in gol a Frosinone|date=2023-12-23}}</ref> ==Технички карактеристики== Неговата примарна позиција е [[Напад (фудбал)#Втор напаѓач|втор напаѓач]], кој исто така добро игра како крилен напаѓач, бидејќи добро се снаоѓа и со двете нозе.<ref name="Corbo"/> Има одлична техника, визија за играта и додавања.<ref>{{Cite web|url=https://www.ilbianconero.com/a/chi-e-kenan-yildiz-l-ultimo-talento-accostato-alla-juve-18087|title=Chi è Kenan Yildiz, l'ultimo talento accostato alla Juve|website=Juventus News - Ultime Notizie Juve - il BiancoNero|date=6 August 2022 }}</ref> ==Клупска кариера== Своите први чекори ги направил во Салерн и [[ФК Јан Регенсбург|Јан Регенсбург]], екипи од неговиот роден град, пред да се пресели, на седумгодишна возраст, во {{Fb team (N) Bayern Munchen}} во кој ја поминал речиси целата своја младинска кариера;<ref name="Parisi">{{cite web|author=Carlotta Parisi|url=https://www.lacasadic.com/news-serie-c/kenan-yildiz-juventus-chi-e-storia/|title=Juventus, chi è Kenan Yildiz: il classe 2005 che ha esordito in Serie A|date=2023-08-20}}</ref> во неговата последна сезона во Баварија забележал 20 настапи и 6 гола, а исто така дебитирал во [[УЕФА Младинска лига|УЕФА Младинската лига]].<ref name="Parisi"/> Во летото 2022 година, тој се преселил во {{Fb team (N) Juventus}} со слободен трансфер.<ref>{{cite tweet|author=Juventus FC Youth|user=JuventusFCYouth|number=1546788546693955584|title=#Under19 {{!}} Ufficiale il passaggio in bianconero di Kenan Yildiz, centrocampista classe 2005, e di Ivano Srdoc, attaccante classe 2005. Entrambi si legano alla Juventus fino al 2025. Benvenuti!|date=2022-07-12}}</ref> Првично, тој бил вклучен во [[Младински сектор на ФК Јувентус#Примавера (под 19 години)|Примавера]] тимот, каде под водството на тренерот [[Паоло Монтеро]], во сезоната 2022-2023 забележал вкупно 37 настапи и 15 гола.<ref name="Juventus">{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-rinnova-con-la-juventus|title=Kenan Yildiz rinnova con la Juventus!|date=2023-08-30}}</ref> Наскоро потоа, тој започнал да се приклучува на [[ФК Јувентус Некст Џен|Јувентус Нект Џен]], [[втор тим|вториот тим]] на Јувентус кој се натпреварувал во [[Серија Ц]], со кој го направил своето професионално деби на 17 декември 2022 година, под водството на тренерот [[Масимо Брамбиља]], во поразот на домашен терен со 0-3 од [[Виртус Верона]].<ref name="Juventus"/> Во сезоната 2023-2024, тој бил потврден како постојан член во Некст Џен тимот, со кој на 23 септември го постигнал својот прв гол во својата професионална кариера, отворајќи го резултатот во победата со 1-2 на гостувањето кај [[УС Анкона|Анкона]] во рамките од петтото коло на [[Серија Ц 2023-2024|Серија Ц]] првенството,<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/next-gen-ancona-juventus-la-sintesi|title=Next Gen {{!}} Ancona - Juventus {{!}} La Sintesi|date=2023-09-23}}</ref> додека во меѓувреме бил вклучен и во првиот тим на ''бјанконерите'' од [[Масимилијано Алегри]],<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/huijsen-e-yildiz-entrano-a-far-parte-della-prima-squadra-della-juventus|title=Huijsen e Yildiz entrano a far parte della Prima Squadra della Juventus|date=2023-11-07}}</ref> со кој дебитирал во [[Серија А]], на 20 август во победата со 0-3 на гости против {{Fb team (N) Udinese}}.<ref name="Parisi"/> На 23 декември истата година, на своето деби како стартер за првиот тим на Јувентус, тој го постигнал својот прв гол за клубот, отворајќи го резултатот во победата со 1-2 на гостувањето кај {{Fb team (N) Frosinone}}:<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/frosinone-juventus-risultato|title=Frosinone-Juventus {{!}} La sintesi|date=2023-12-23}}</ref> со ова, на возраст од 18 години и 233 дена, тој станал најмладиот странски стрелец во првенствен натпревар за Јувентус во историјата на клубот од Торино, соборувајќи го претходниот рекорд на [[Марсело Залајета]].<ref>{{cite tweet|author=OptaPaolo|user=OptaPaolo|number=1738529699066745031|title=Today Kenan Yildiz became the youngest foreign goalscorer in the Juventus history in Serie A (18 years and 233 days). Future|date=2023-12-23}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-primo-gol-con-la-juve-gioiello-da-record|title=Kenan Yildiz, primo gol con la Juve! Gioiello da record|date=2023-12-23}}</ref> На 4 јануари 2024 година, на своето деби во [[Фудбалски куп на Италија|Купот на Италија]], во успехот со 6-1 против {{Fb team (N) Salernitana}} во осминафиналето, тој го постигнал петтиот погодок за својот тим во натпреварот.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/juventus-salernitana-risultato-coppa-italia|title=Coppa Italia {{!}} Juventus-Salernitana {{!}} La sintesi|date=2024-01-04}}</ref> Својата прва сезона со првиот тим на Јувентус ја затворил со освојување на трофејот во [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|Купот на Италија]], влегувајќи како замена во финалето одиграно во [[Рим]] на 15 мај, во кое Јувентус ја совладал {{Fb team (N) Atalanta}} со 1-0.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/coppa-italia-atalanta-juventus-finale-racconto-partita|title=La Coppa Italia è nostra!|date=2024-05-15}}</ref> За сезоната [[ФК Јувентус сезона 2024-2025|2024-2025]], тој го носел дресот со „''број десет''“,<ref>{{Cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-rinnovo-2029|title=Ufficiale {{!}} Kenan Yildiz, rinnovo e maglia numero 10|date=2024-08-16}}</ref> со кој на својот грб дебитирал на 19 август 2024 во првенствената победа со 3-0 на домашен терен над {{Fb team (N) Como}}, во која забелажал асистенција за голот на [[Тимоти Веа]].<ref>[https://www.comunicazioneitaliana.it/news/f5ad9d05e5e005045f494a36a78af74a Juventus-Como 3-0, buona la prima di Thiago Motta] ''comunicazione italiana'' 19.08.2025</ref> На 17 септември 2024 година, тој го имал своето деби во [[УЕФА клупски натпреварувања|натпреварувањата на УЕФА]] со гол во победата од 3-1 на домашен терен над {{Fb team (N) PSV}}: со 19 години и 136 дена, тој станал најмладиот стрелец на Јувентус во [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]], надминувајќи го [[Алесандро Дел Пјеро]].<ref name="Del Piero">{{Cite web|author=Davide Bighiani|url=https://www.eurosport.it/calcio/champions-league/2024-2025/yildiz-che-esordio-gol-alla-del-piero-prima-di-alex-e-il-piu-giovane-juventino-di-sempre-in-juventus-psv_sto20037943/story.shtml|title=Yildiz, che esordio! Gol alla Del Piero, prima di Alex: è il più giovane juventino di sempre in Juventus-PSV|date=2024-09-17}}</ref> На 27 октомври, тој ги постигнал своите први два гола во Серија А за сезоната, помагајќи им на „''бјанконерите''“ да ја анулираат негативата од 4-2 и да стигнат до реми 4-4 на стадионот „[[Сан Сиро|Џузепе Меаца]]“ против {{Fb team (N) Inter}}:<ref>{{cite web|url=https://www.legaseriea.it/it/media/serie-a/inter-juventus-da-fantascienza|title=Inter - Juventus da fantascienza|date=27 октомври 2024}}</ref> така, со 19 години и 176 дена, тој станал најмладиот играч кој постигнал два гола во историјата на ''[[Дерби д’Италија]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/numeri-kenan-le-statistiche-della-sua-partita|title=NUMERI {{!}} YILDIZ, le statistiche della sua partita|date=27 октомври 2024}}</ref> На 3 јануари 2025 година, тој постигнал гол на своето деби во [[Суперкуп на Италија 2024|Суперкупот на Италија]], давајќи му на Јувентус привремено водство во полуфиналето против {{Fb team (N) Milan}}, подоцна загубено со 1-2.<ref>{{cite web|url=https://www.legaseriea.it/it/media/supercoppa/il-milan-conquista-la-finale|title=Il Milan conquista la finale|date=3 јануари 2025}}</ref> На 27 април 2025, во натпреварот против {{Fb team (N) Monza}} добиен со 2-0, тој го добил првиот црвен картон во кариерата поради удар со лакт во лицето на противничкиот играч [[Алесандро Бјанко]].<ref>{{cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Juventus/27-04-2025/juve-monza-yildiz-espulso-per-gomitata-a-bianco.shtml|title=Yildiz espulso per gomitata a Bianco|publisher=La Gazzetta dello Sport|language=it|date=27 април 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> Поради ова тој добил суспензија од два натпревари,<ref>{{cite web|url=https://www.repubblica.it/sport/calcio/serie-a/2025/04/29/news/yildiz_squalifica_giudice_sportivo-424155978/|title=Yildiz squalificato per due giornate: salterà le sfide Champions con Bologna e Lazio|publisher=Repubblica.it|language=it|date=29 април 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> но се вратил на време за последните два натпревари помагајќи му на клубот да оствари две победи и да се квалификува за [[УЕФА Лига на шампиони 2025-2026|следната сезона на Лигата на шампионите]]: најпрво, тој забележал две асистенции во победата од 2-0 над {{Fb team (N) Udinese}},<ref>{{cite web|url=https://onefootball.com/en/video/yildiz-decisivo-con-due-assist-contro-ludinese-41163884|title=Yildiz decisivo con due assist contro l’Udinese|publisher=onefootball|language=it|date=26 мај 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> а потоа постигнал гол во победата од 2-3 на гостувањето кај {{Fb team (N) Venezia}}.<ref>{{cite web|url=https://www.lottomatica.sport/news/calcio/serie-a/la-juve-vince-a-venezia-i-bianconeri-conquistano-laccesso-in-champions/|title= La Juve vince a Venezia: i bianconeri conquistano l’accesso in Champions|publisher=lottomatica.sport|language=it|date=26 мај 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Иако имал можност да игра и за [[Германија]], Јилдиз се одлучил да ја претставува [[Турција]] на репрезентативни ниво, играјќи најпрво за [[Фудбалска репрезентација на Турција под 17 години|селекцијата под 17 години]], за која во периодот 2021-2022 забележал 10 настапи и 3 гола.<ref>{{Cite web|url=https://www.fanatik.com.tr/kenan-yildizi-ajax-ve-juventus-transfer-etmek-istiyor-2255310|title=Kenan Yıldızı Ajax ve Juventus transfer etmek istiyor|website=Fanatik|date=12 August 2022 }}</ref> На 27 септември 2022 година, дебитирал за [[Фудбалска репрезентација на Турција под 21 година|турската репрезентација под 21 година]], влегувајќи како замена во пријателскиот натпревар против [[Фудбалска репрезентација на Грузија под 21 година|Грузија]].<ref>{{cite web|author=Mario Tramo|url=https://www.serieanews.com/2022/09/29/serie-a-juventus-giovanili-yildiz-milan-inter-carboni/|title=Juventus, momento d’oro per Kenan Yildiz. Debutto in nazionale per la stella|date=2022-09-29}}</ref> Својот прв гол за истата репрезентација го постигнал на 27 март 2023 година, во победата со 4-2 против [[Фудбалска репрезентација на Косово под 21 година|Косово]] во [[Анталија]], исто така во пријателски натпревар.<ref>{{cite web|url=https://www.tuttosport.com/news/calcio/serie-a/juventus/2023/03/27-105583022/turchia_u21_yildiz_show_in_nazionale_gol_e_magie_contro_il_kosovo|title=Turchia U21, Yildiz show in Nazionale: gol e magie contro il Kosovo|date=2023-03-27}}</ref> Досега за репрезентацијата под 21 година има 8 настапи и 2 гола. Во октомври 2023 година, го добил својот прв повик во [[Фудбалска репрезентација на Турција|сениорската репрезентација]],<ref>{{cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Juventus/06-10-2023/juve-yildiz-convocato-in-nazionale-dalla-turchia-di-montella.shtml|title=I giorni speciali di Yildiz: non solo derby, Montella lo convoca per la prima volta con la Turchia|date=2023-10-06}}</ref> правејќи го своето деби на 12 октомври 2023, во победата со 0-1 на гости над {{NazNB|FUrep|HRV}}, во [[Квалификации за Европско првенство во фудбал 2024|квалификациите]] за [[Европско првенство во фудбал 2024|Европското првенство 2024]].<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-esordio-con-la-turchia|title=Kenan Yildiz, esordio con la Turchia|date=2023-10-13}}</ref> На 18 ноември, во неговиот втор настап, тој го постигнал својот прв гол, во победата со 2-3 во пријателскиот натпревар против {{NazNB|FUrep|GER}}.<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/2023/11/18/yildiz-gol-germania-turchia|title=Germania-Turchia 2-3: lo juventino Yildiz segna e poi esulta alla Del Piero|date=2023-11-18}}</ref> Во мај 2024 година, тој се нашол на првичниот список со играчи на селекторот [[Винченцо Монтела]], за [[Европско првенство во фудбал 2024|Европското првенство 2024]] во [[Германија]].<ref>{{cite web|language=tr|url=https://www.tff.org/default.aspx?pageID=202&ftxtID=44364|title=A Millî Takımımızın EURO 2024 Geniş Kadrosu Açıklandı|date=24 мај 2024}}</ref> Откако следниот месец бил потврден во конечниот список,<ref>{{cite web|language=tr|url=https://www.tff.org/default.aspx?pageID=202&ftxtID=44561|title=A Millî Takımımızın EURO 2024 Kadrosu Açıklandı|date=7 јуни 2024}}</ref> на 18 јуни 2024 година, тој го направил своето деби започнувајќи како стартер во првиот натпревар на Турција, во [[Дортмунд]] против {{NazNB|FUrep|GEO}}, добиен со 3-1 (во натпреварот, исто така, му бил поништен гол):<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/international-recap-esordio-euro2024-successo-yildiz|title=International Recap {{!}} Esordio a Euro2024 e successo per Yildiz|date=19 јуни 2024}}</ref> тој бил користен во сите пет натпревари на на турнирот на турците, чие патување завршило во четвртфиналето против {{NazNB|FUrep|NED}}.<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/worldcup/canadamexicousa2026/articles/kenan-yildiz-intervista-turchia-juventus|title=La rapida ascesa di Yildiz: "Indossare la 10 della Juve è un onore ma anche una responsabilità"|date=25 октомври 2024}}</ref> ===Хронологија на репрезентативните настапи=== {{Репрезентативни настапи|TUR}} {{Cronopar|12-10-2023|Осиек|HRV|0|1|TUR|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|86}}}} {{Cronopar|18-11-2023|Берлин|DEU|2|3|TUR|1|Пријателска|13={{suboff|73}}}} {{Cronopar|21-11-2023|Кардиф|WAL|1|1|TUR|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|59}}}} {{Cronopar|22-3-2024|Будимпешта|HUN|1|0|TUR|-|Пријателска|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|26-3-2024|Виена|AUT|6|1|TUR|-|Пријателска}} {{Cronopar|4-6-2024|Болоња|ITA|0|0|TUR|-|Пријателска}} {{Cronopar|10-6-2024|Варшава|POL|2|1|TUR|-|Пријателска|13={{subon|71}}}} {{Cronopar|18-6-2024|Дортмунд|TUR|3|1|GEO|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{suboff|85}}}} {{Cronopar|22-6-2024|Дортмунд|TUR|0|3|PRT|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|58}}}} {{Cronopar|26-6-2024|Хамбург|CZE|1|2|TUR|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{yel|37}} {{suboff|75}}}} {{Cronopar|2-7-2024|Лајпциг|AUT|1|2|TUR|-|Евро|2024|Осминафинале|13={{suboff|78}}}} {{Cronopar|6-7-2024|Берлин|NLD|2|1|TUR|-|Евро|2024|Четвртфинале|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|6-9-2024|Кардиф|WAL|0|0|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|25}} {{suboff|77}}}} {{Cronopar|9-9-2024|Smirne|TUR|3|1|ISL|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{subon|74}}}} {{Cronopar|11-10-2024|Самсун|TUR|1|0|MNE|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13= {{subon|69}}}} {{Cronopar|14-10-2024|Рејкјавик|ISL|2|4|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|57}} {{suboff|90+3}}}} {{Cronopar|19-11-2024|Никшиќ|MNE|3|1|TUR|1|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|20-3-2025|Истанбул|TUR|3|1|HUN|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Плејоф}} {{Cronopar|23-3-2025|Будимпешта|HUN|0|3|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Плејоф|13={{suboff|82}}}} {{Cronofin|19|2}} ==Статистика== === Клупска статистика === ''Статистиката е ажурирана на 20 мај 2024.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- | [[ФК Јувентус Некст Џен 2022-2023|2022-2023]] || rowspan=2| {{flagsport|ITA}} [[ФК Јувентус Некст Џен|Јувентус Некст Џен]] || [[Серија Ц 2022-2023|Ц]] || 7 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија Серија Ц 2022-2023|КИ-Ц]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 8 || 0 |- | [[ФК Јувентус Некст Џен 2023-2024|2023-2024]] || [[Серија Ц 2023-2024|Ц]]|| 7 || 2 || [[Фудбалски куп на Италија Серија Ц 2023-2024|КИ-Ц]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 7 || 2 |- ! colspan="3"| Вкупно Јувентус Некст Џен || 14 || 2 || || 1 || 0 || || - || - || || - || - || 15 || 2 |- | [[ФК Јувентус сезона 2023-2024|2023-2024]] || rowspan=2| {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} || [[Серија А 2023-2024|А]] || 26 || 2 || [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|КИ]] || 5 || 2 || - || - || - || - || - || - || 31 || 4 |- || [[ФК Јувентус сезона 2024-2025|2024-2025]] || [[Серија А 2024-2025|А]] || 35 || 7 || [[Фудбалски куп на Италија 2024-2025|КИ]] || 2 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2024-2025|ЛШ]] || 10 || 1 || [[Суперкуп на Италија 2015|СИ]]+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025|Скп]] || 1+0 || 1+0 || 48 || 9 |- !colspan="3"|Вкупно Јувентус || 62 || 9 || || 7 || 2 || || 10 || 1 || || 1 || 1 || 80 || 13 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 76 || 11 || || 8 || 2 || || 10 || 1 || || 1 || 1 || 95 || 15 |} ==Титули== {{Тitle style - Juventus}} *'''{{Трофеј-Куп на Италија}} [[Фудбалски куп на Италија|Куп на Италија]]''' : 1 : [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|2023-2024]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Турција |image3=Flag of Turkey.svg }} *[https://ng.soccerway.com/players/kenan-yildiz/759425/ Кенан Јилдиз на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/kenan-yildiz/profil/spieler/845654 Кенан Јилдиз на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/366509/kenan-yildiz Кенан Јилдиз на espn] *[https://www.whoscored.com/Players/494525/Show/Kenan-Yildiz Кенан Јилдиз на whoscored] {{Состав на ФК Јувентус}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Јилдиз, Кенан}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 2005 година]] [[Категорија:Турски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] 6dvfnahmtnz656sg4k5i1qeub6ic76d 5378758 5378753 2025-06-10T20:38:45Z Carshalton 30527 5378758 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Кенан Јилдиз | image = [[Податотека:Kenan Yildiz.jpg|190px]] | height = {{height|m=1.85}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2005|5|4}} | cityofbirth = [[Регенсбург]] | countryofbirth = [[Германија]] | nationality = {{flagsport|GER}} [[Германија]]<br>{{flagsport|TUR}} [[Турција]] (од 2021) | currentclub = {{Fb team Juventus}} | clubnumber = 10 | position = [[Напад (фудбал)|напаѓач]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|600px pentasection vertical Black HEX-DE1100.svg}} Салерн Регенсбург | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Jahn Regensburg}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Bayern Munchen}} | youthyears4 = | youthclubs4 = {{Fb team Juventus}} | years1 = 2022-2023 | caps1 = 14 | goals1 = 2 | clubs1 = {{Fb team Juventus Next Gen}} | years2 = 2023- | caps2 = 62 | goals2 = 9 | clubs2 = {{Fb team Juventus}} | nationalyears1 = 2021-2022 | nationalcaps1 = 10 | nationalgoals1 = 3 | nationalteam1 = {{flagsport|TUR}} [[Фудбалска репрезентација на Турција под 17 години|Турција 17]] | nationalyears2 = 2022- | nationalcaps2 = 8 | nationalgoals2 = 2 | nationalteam2 = {{flagsport|TUR}} [[Фудбалска репрезентација на Турција под 21 година|Турција 21]] | nationalyears3 = 2023- | nationalcaps3 = 20 | nationalgoals3 = 2 | nationalteam3 = {{flagsport|TUR}} [[Фудбалска репрезентација на Турција|Турција]] }} '''Кенан Јилдиз''' (роден на [[4 мај]] [[2005]] година, во [[Регенсбург]]) — [[Турци|турски]] [[фудбал]]ер, {{Football/FW/player}} на {{Fb team (N) Juventus}} и на [[Фудбалска репрезентација на Турција|турската репрезентација]]. ==Биографија== Роден е и израснат во [[Германија]] од татко [[Турција|турчин]] и мајка [[Германија|германка]],<ref>{{cite web|author=Giacomo Iacobellis|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/kenan-yildiz-e-nata-una-star-5-curiosita-che-forse-non-sapevate-sul-talento-della-juve-1922018|title=Kenan Yildiz, è nata una star: 5 curiosità che forse non sapevate sul talento della Juve|date=2024-01-12}}</ref> избирајќи ја за својата спортска националност земјата на неговиот татко.<ref name="Corbo">{{cite web|author=Cristiano Corbo|url=https://www.dazn.com/it-IT/news/calcio/juventus-chi-e-yildiz/1hkgptloekek91ahl68mol99pr|title=Juventus, chi è Yildiz: il talento a disposizione di Allegri in gol a Frosinone|date=2023-12-23}}</ref> ==Технички карактеристики== Неговата примарна позиција е [[Напад (фудбал)#Втор напаѓач|втор напаѓач]], кој исто така добро игра како крилен напаѓач, бидејќи добро се снаоѓа и со двете нозе.<ref name="Corbo"/> Има одлична техника, визија за играта и додавања.<ref>{{Cite web|url=https://www.ilbianconero.com/a/chi-e-kenan-yildiz-l-ultimo-talento-accostato-alla-juve-18087|title=Chi è Kenan Yildiz, l'ultimo talento accostato alla Juve|website=Juventus News - Ultime Notizie Juve - il BiancoNero|date=6 August 2022 }}</ref> ==Клупска кариера== Своите први чекори ги направил во Салерн и [[ФК Јан Регенсбург|Јан Регенсбург]], екипи од неговиот роден град, пред да се пресели, на седумгодишна возраст, во {{Fb team (N) Bayern Munchen}} во кој ја поминал речиси целата своја младинска кариера;<ref name="Parisi">{{cite web|author=Carlotta Parisi|url=https://www.lacasadic.com/news-serie-c/kenan-yildiz-juventus-chi-e-storia/|title=Juventus, chi è Kenan Yildiz: il classe 2005 che ha esordito in Serie A|date=2023-08-20}}</ref> во неговата последна сезона во Баварија забележал 20 настапи и 6 гола, а исто така дебитирал во [[УЕФА Младинска лига|УЕФА Младинската лига]].<ref name="Parisi"/> Во летото 2022 година, тој се преселил во {{Fb team (N) Juventus}} со слободен трансфер.<ref>{{cite tweet|author=Juventus FC Youth|user=JuventusFCYouth|number=1546788546693955584|title=#Under19 {{!}} Ufficiale il passaggio in bianconero di Kenan Yildiz, centrocampista classe 2005, e di Ivano Srdoc, attaccante classe 2005. Entrambi si legano alla Juventus fino al 2025. Benvenuti!|date=2022-07-12}}</ref> Првично, тој бил вклучен во [[Младински сектор на ФК Јувентус#Примавера (под 19 години)|Примавера]] тимот, каде под водството на тренерот [[Паоло Монтеро]], во сезоната 2022-2023 забележал вкупно 37 настапи и 15 гола.<ref name="Juventus">{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-rinnova-con-la-juventus|title=Kenan Yildiz rinnova con la Juventus!|date=2023-08-30}}</ref> Наскоро потоа, тој започнал да се приклучува на [[ФК Јувентус Некст Џен|Јувентус Нект Џен]], [[втор тим|вториот тим]] на Јувентус кој се натпреварувал во [[Серија Ц]], со кој го направил своето професионално деби на 17 декември 2022 година, под водството на тренерот [[Масимо Брамбиља]], во поразот на домашен терен со 0-3 од [[Виртус Верона]].<ref name="Juventus"/> Во сезоната 2023-2024, тој бил потврден како постојан член во Некст Џен тимот, со кој на 23 септември го постигнал својот прв гол во својата професионална кариера, отворајќи го резултатот во победата со 1-2 на гостувањето кај [[УС Анкона|Анкона]] во рамките од петтото коло на [[Серија Ц 2023-2024|Серија Ц]] првенството,<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/next-gen-ancona-juventus-la-sintesi|title=Next Gen {{!}} Ancona - Juventus {{!}} La Sintesi|date=2023-09-23}}</ref> додека во меѓувреме бил вклучен и во првиот тим на ''бјанконерите'' од [[Масимилијано Алегри]],<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/huijsen-e-yildiz-entrano-a-far-parte-della-prima-squadra-della-juventus|title=Huijsen e Yildiz entrano a far parte della Prima Squadra della Juventus|date=2023-11-07}}</ref> со кој дебитирал во [[Серија А]], на 20 август во победата со 0-3 на гости против {{Fb team (N) Udinese}}.<ref name="Parisi"/> На 23 декември истата година, на своето деби како стартер за првиот тим на Јувентус, тој го постигнал својот прв гол за клубот, отворајќи го резултатот во победата со 1-2 на гостувањето кај {{Fb team (N) Frosinone}}:<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/frosinone-juventus-risultato|title=Frosinone-Juventus {{!}} La sintesi|date=2023-12-23}}</ref> со ова, на возраст од 18 години и 233 дена, тој станал најмладиот странски стрелец во првенствен натпревар за Јувентус во историјата на клубот од Торино, соборувајќи го претходниот рекорд на [[Марсело Залајета]].<ref>{{cite tweet|author=OptaPaolo|user=OptaPaolo|number=1738529699066745031|title=Today Kenan Yildiz became the youngest foreign goalscorer in the Juventus history in Serie A (18 years and 233 days). Future|date=2023-12-23}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-primo-gol-con-la-juve-gioiello-da-record|title=Kenan Yildiz, primo gol con la Juve! Gioiello da record|date=2023-12-23}}</ref> На 4 јануари 2024 година, на своето деби во [[Фудбалски куп на Италија|Купот на Италија]], во успехот со 6-1 против {{Fb team (N) Salernitana}} во осминафиналето, тој го постигнал петтиот погодок за својот тим во натпреварот.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/juventus-salernitana-risultato-coppa-italia|title=Coppa Italia {{!}} Juventus-Salernitana {{!}} La sintesi|date=2024-01-04}}</ref> Својата прва сезона со првиот тим на Јувентус ја затворил со освојување на трофејот во [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|Купот на Италија]], влегувајќи како замена во финалето одиграно во [[Рим]] на 15 мај, во кое Јувентус ја совладал {{Fb team (N) Atalanta}} со 1-0.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/coppa-italia-atalanta-juventus-finale-racconto-partita|title=La Coppa Italia è nostra!|date=2024-05-15}}</ref> За сезоната [[ФК Јувентус сезона 2024-2025|2024-2025]], тој го носел дресот со „''број десет''“,<ref>{{Cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-rinnovo-2029|title=Ufficiale {{!}} Kenan Yildiz, rinnovo e maglia numero 10|date=2024-08-16}}</ref> со кој на својот грб дебитирал на 19 август 2024 во првенствената победа со 3-0 на домашен терен над {{Fb team (N) Como}}, во која забелажал асистенција за голот на [[Тимоти Веа]].<ref>[https://www.comunicazioneitaliana.it/news/f5ad9d05e5e005045f494a36a78af74a Juventus-Como 3-0, buona la prima di Thiago Motta] ''comunicazione italiana'' 19.08.2025</ref> На 17 септември 2024 година, тој го имал своето деби во [[УЕФА клупски натпреварувања|натпреварувањата на УЕФА]] со гол во победата од 3-1 на домашен терен над {{Fb team (N) PSV}}: со 19 години и 136 дена, тој станал најмладиот стрелец на Јувентус во [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]], надминувајќи го [[Алесандро Дел Пјеро]].<ref name="Del Piero">{{Cite web|author=Davide Bighiani|url=https://www.eurosport.it/calcio/champions-league/2024-2025/yildiz-che-esordio-gol-alla-del-piero-prima-di-alex-e-il-piu-giovane-juventino-di-sempre-in-juventus-psv_sto20037943/story.shtml|title=Yildiz, che esordio! Gol alla Del Piero, prima di Alex: è il più giovane juventino di sempre in Juventus-PSV|date=2024-09-17}}</ref> На 27 октомври, тој ги постигнал своите први два гола во Серија А за сезоната, помагајќи им на „''бјанконерите''“ да ја анулираат негативата од 4-2 и да стигнат до реми 4-4 на стадионот „[[Сан Сиро|Џузепе Меаца]]“ против {{Fb team (N) Inter}}:<ref>{{cite web|url=https://www.legaseriea.it/it/media/serie-a/inter-juventus-da-fantascienza|title=Inter - Juventus da fantascienza|date=27 октомври 2024}}</ref> така, со 19 години и 176 дена, тој станал најмладиот играч кој постигнал два гола во историјата на ''[[Дерби д’Италија]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/numeri-kenan-le-statistiche-della-sua-partita|title=NUMERI {{!}} YILDIZ, le statistiche della sua partita|date=27 октомври 2024}}</ref> На 3 јануари 2025 година, тој постигнал гол на своето деби во [[Суперкуп на Италија 2024|Суперкупот на Италија]], давајќи му на Јувентус привремено водство во полуфиналето против {{Fb team (N) Milan}}, подоцна загубено со 1-2.<ref>{{cite web|url=https://www.legaseriea.it/it/media/supercoppa/il-milan-conquista-la-finale|title=Il Milan conquista la finale|date=3 јануари 2025}}</ref> На 27 април 2025, во натпреварот против {{Fb team (N) Monza}} добиен со 2-0, тој го добил првиот црвен картон во кариерата поради удар со лакт во лицето на противничкиот играч [[Алесандро Бјанко]].<ref>{{cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Juventus/27-04-2025/juve-monza-yildiz-espulso-per-gomitata-a-bianco.shtml|title=Yildiz espulso per gomitata a Bianco|publisher=La Gazzetta dello Sport|language=it|date=27 април 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> Поради ова тој добил суспензија од два натпревари,<ref>{{cite web|url=https://www.repubblica.it/sport/calcio/serie-a/2025/04/29/news/yildiz_squalifica_giudice_sportivo-424155978/|title=Yildiz squalificato per due giornate: salterà le sfide Champions con Bologna e Lazio|publisher=Repubblica.it|language=it|date=29 април 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> но се вратил на време за последните два натпревари помагајќи му на клубот да оствари две победи и да се квалификува за [[УЕФА Лига на шампиони 2025-2026|следната сезона на Лигата на шампионите]]: најпрво, тој забележал две асистенции во победата од 2-0 над {{Fb team (N) Udinese}},<ref>{{cite web|url=https://onefootball.com/en/video/yildiz-decisivo-con-due-assist-contro-ludinese-41163884|title=Yildiz decisivo con due assist contro l’Udinese|publisher=onefootball|language=it|date=26 мај 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> а потоа постигнал гол во победата од 2-3 на гостувањето кај {{Fb team (N) Venezia}}.<ref>{{cite web|url=https://www.lottomatica.sport/news/calcio/serie-a/la-juve-vince-a-venezia-i-bianconeri-conquistano-laccesso-in-champions/|title= La Juve vince a Venezia: i bianconeri conquistano l’accesso in Champions|publisher=lottomatica.sport|language=it|date=26 мај 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Иако имал можност да игра и за [[Германија]], Јилдиз се одлучил да ја претставува [[Турција]] на репрезентативни ниво, играјќи најпрво за [[Фудбалска репрезентација на Турција под 17 години|селекцијата под 17 години]], за која во периодот 2021-2022 забележал 10 настапи и 3 гола.<ref>{{Cite web|url=https://www.fanatik.com.tr/kenan-yildizi-ajax-ve-juventus-transfer-etmek-istiyor-2255310|title=Kenan Yıldızı Ajax ve Juventus transfer etmek istiyor|website=Fanatik|date=12 August 2022 }}</ref> На 27 септември 2022 година, дебитирал за [[Фудбалска репрезентација на Турција под 21 година|турската репрезентација под 21 година]], влегувајќи како замена во пријателскиот натпревар против [[Фудбалска репрезентација на Грузија под 21 година|Грузија]].<ref>{{cite web|author=Mario Tramo|url=https://www.serieanews.com/2022/09/29/serie-a-juventus-giovanili-yildiz-milan-inter-carboni/|title=Juventus, momento d’oro per Kenan Yildiz. Debutto in nazionale per la stella|date=2022-09-29}}</ref> Својот прв гол за истата репрезентација го постигнал на 27 март 2023 година, во победата со 4-2 против [[Фудбалска репрезентација на Косово под 21 година|Косово]] во [[Анталија]], исто така во пријателски натпревар.<ref>{{cite web|url=https://www.tuttosport.com/news/calcio/serie-a/juventus/2023/03/27-105583022/turchia_u21_yildiz_show_in_nazionale_gol_e_magie_contro_il_kosovo|title=Turchia U21, Yildiz show in Nazionale: gol e magie contro il Kosovo|date=2023-03-27}}</ref> Досега за репрезентацијата под 21 година има 8 настапи и 2 гола. Во октомври 2023 година, го добил својот прв повик во [[Фудбалска репрезентација на Турција|сениорската репрезентација]],<ref>{{cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Juventus/06-10-2023/juve-yildiz-convocato-in-nazionale-dalla-turchia-di-montella.shtml|title=I giorni speciali di Yildiz: non solo derby, Montella lo convoca per la prima volta con la Turchia|date=2023-10-06}}</ref> правејќи го своето деби на 12 октомври 2023, во победата со 0-1 на гости над {{NazNB|FUrep|HRV}}, во [[Квалификации за Европско првенство во фудбал 2024|квалификациите]] за [[Европско првенство во фудбал 2024|Европското првенство 2024]].<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-esordio-con-la-turchia|title=Kenan Yildiz, esordio con la Turchia|date=2023-10-13}}</ref> На 18 ноември, во неговиот втор настап, тој го постигнал својот прв гол, во победата со 2-3 во пријателскиот натпревар против {{NazNB|FUrep|GER}}.<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/2023/11/18/yildiz-gol-germania-turchia|title=Germania-Turchia 2-3: lo juventino Yildiz segna e poi esulta alla Del Piero|date=2023-11-18}}</ref> Во мај 2024 година, тој се нашол на првичниот список со играчи на селекторот [[Винченцо Монтела]], за [[Европско првенство во фудбал 2024|Европското првенство 2024]] во [[Германија]].<ref>{{cite web|language=tr|url=https://www.tff.org/default.aspx?pageID=202&ftxtID=44364|title=A Millî Takımımızın EURO 2024 Geniş Kadrosu Açıklandı|date=24 мај 2024}}</ref> Откако следниот месец бил потврден во конечниот список,<ref>{{cite web|language=tr|url=https://www.tff.org/default.aspx?pageID=202&ftxtID=44561|title=A Millî Takımımızın EURO 2024 Kadrosu Açıklandı|date=7 јуни 2024}}</ref> на 18 јуни 2024 година, тој го направил своето деби започнувајќи како стартер во првиот натпревар на Турција, во [[Дортмунд]] против {{NazNB|FUrep|GEO}}, добиен со 3-1 (во натпреварот, исто така, му бил поништен гол):<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/international-recap-esordio-euro2024-successo-yildiz|title=International Recap {{!}} Esordio a Euro2024 e successo per Yildiz|date=19 јуни 2024}}</ref> тој бил користен во сите пет натпревари на на турнирот на турците, чие патување завршило во четвртфиналето против {{NazNB|FUrep|NED}}.<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/worldcup/canadamexicousa2026/articles/kenan-yildiz-intervista-turchia-juventus|title=La rapida ascesa di Yildiz: "Indossare la 10 della Juve è un onore ma anche una responsabilità"|date=25 октомври 2024}}</ref> ===Хронологија на репрезентативните настапи=== {{Репрезентативни настапи|TUR}} {{Cronopar|12-10-2023|Осиек|HRV|0|1|TUR|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|86}}}} {{Cronopar|18-11-2023|Берлин|DEU|2|3|TUR|1|Пријателска|13={{suboff|73}}}} {{Cronopar|21-11-2023|Кардиф|WAL|1|1|TUR|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|59}}}} {{Cronopar|22-3-2024|Будимпешта|HUN|1|0|TUR|-|Пријателска|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|26-3-2024|Виена|AUT|6|1|TUR|-|Пријателска}} {{Cronopar|4-6-2024|Болоња|ITA|0|0|TUR|-|Пријателска}} {{Cronopar|10-6-2024|Варшава|POL|2|1|TUR|-|Пријателска|13={{subon|71}}}} {{Cronopar|18-6-2024|Дортмунд|TUR|3|1|GEO|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{suboff|85}}}} {{Cronopar|22-6-2024|Дортмунд|TUR|0|3|PRT|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|58}}}} {{Cronopar|26-6-2024|Хамбург|CZE|1|2|TUR|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{yel|37}} {{suboff|75}}}} {{Cronopar|2-7-2024|Лајпциг|AUT|1|2|TUR|-|Евро|2024|Осминафинале|13={{suboff|78}}}} {{Cronopar|6-7-2024|Берлин|NLD|2|1|TUR|-|Евро|2024|Четвртфинале|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|6-9-2024|Кардиф|WAL|0|0|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|25}} {{suboff|77}}}} {{Cronopar|9-9-2024|Smirne|TUR|3|1|ISL|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{subon|74}}}} {{Cronopar|11-10-2024|Самсун|TUR|1|0|MNE|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13= {{subon|69}}}} {{Cronopar|14-10-2024|Рејкјавик|ISL|2|4|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|57}} {{suboff|90+3}}}} {{Cronopar|19-11-2024|Никшиќ|MNE|3|1|TUR|1|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|20-3-2025|Истанбул|TUR|3|1|HUN|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Плејоф}} {{Cronopar|23-3-2025|Будимпешта|HUN|0|3|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Плејоф|13={{suboff|82}}}} {{Cronopar|7-6-2025|Ист Хартфорд|USA|1|2|TUR|-|Пријателска|13={{suboff|76}}}} {{Cronofin|19|2}} ==Статистика== === Клупска статистика === ''Статистиката е ажурирана на 20 мај 2024.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- | [[ФК Јувентус Некст Џен 2022-2023|2022-2023]] || rowspan=2| {{flagsport|ITA}} [[ФК Јувентус Некст Џен|Јувентус Некст Џен]] || [[Серија Ц 2022-2023|Ц]] || 7 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија Серија Ц 2022-2023|КИ-Ц]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 8 || 0 |- | [[ФК Јувентус Некст Џен 2023-2024|2023-2024]] || [[Серија Ц 2023-2024|Ц]]|| 7 || 2 || [[Фудбалски куп на Италија Серија Ц 2023-2024|КИ-Ц]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 7 || 2 |- ! colspan="3"| Вкупно Јувентус Некст Џен || 14 || 2 || || 1 || 0 || || - || - || || - || - || 15 || 2 |- | [[ФК Јувентус сезона 2023-2024|2023-2024]] || rowspan=2| {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} || [[Серија А 2023-2024|А]] || 26 || 2 || [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|КИ]] || 5 || 2 || - || - || - || - || - || - || 31 || 4 |- || [[ФК Јувентус сезона 2024-2025|2024-2025]] || [[Серија А 2024-2025|А]] || 35 || 7 || [[Фудбалски куп на Италија 2024-2025|КИ]] || 2 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2024-2025|ЛШ]] || 10 || 1 || [[Суперкуп на Италија 2015|СИ]]+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025|Скп]] || 1+0 || 1+0 || 48 || 9 |- !colspan="3"|Вкупно Јувентус || 62 || 9 || || 7 || 2 || || 10 || 1 || || 1 || 1 || 80 || 13 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 76 || 11 || || 8 || 2 || || 10 || 1 || || 1 || 1 || 95 || 15 |} ==Титули== {{Тitle style - Juventus}} *'''{{Трофеј-Куп на Италија}} [[Фудбалски куп на Италија|Куп на Италија]]''' : 1 : [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|2023-2024]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Турција |image3=Flag of Turkey.svg }} *[https://ng.soccerway.com/players/kenan-yildiz/759425/ Кенан Јилдиз на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/kenan-yildiz/profil/spieler/845654 Кенан Јилдиз на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/366509/kenan-yildiz Кенан Јилдиз на espn] *[https://www.whoscored.com/Players/494525/Show/Kenan-Yildiz Кенан Јилдиз на whoscored] {{Состав на ФК Јувентус}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Јилдиз, Кенан}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 2005 година]] [[Категорија:Турски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] 03689e61kw0z83vk8qex0rc2fkrqmhx 5378831 5378758 2025-06-11T08:33:57Z Carshalton 30527 5378831 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Кенан Јилдиз | image = [[Податотека:Kenan Yildiz.jpg|190px]] | height = {{height|m=1.85}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2005|5|4}} | cityofbirth = [[Регенсбург]] | countryofbirth = [[Германија]] | nationality = {{flagsport|GER}} [[Германија]]<br>{{flagsport|TUR}} [[Турција]] (од 2021) | currentclub = {{Fb team Juventus}} | clubnumber = 10 | position = [[Напад (фудбал)|напаѓач]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|600px pentasection vertical Black HEX-DE1100.svg}} Салерн Регенсбург | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Jahn Regensburg}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Bayern Munchen}} | youthyears4 = | youthclubs4 = {{Fb team Juventus}} | years1 = 2022-2023 | caps1 = 14 | goals1 = 2 | clubs1 = {{Fb team Juventus Next Gen}} | years2 = 2023- | caps2 = 62 | goals2 = 9 | clubs2 = {{Fb team Juventus}} | nationalyears1 = 2021-2022 | nationalcaps1 = 10 | nationalgoals1 = 3 | nationalteam1 = {{flagsport|TUR}} [[Фудбалска репрезентација на Турција под 17 години|Турција 17]] | nationalyears2 = 2022- | nationalcaps2 = 8 | nationalgoals2 = 2 | nationalteam2 = {{flagsport|TUR}} [[Фудбалска репрезентација на Турција под 21 година|Турција 21]] | nationalyears3 = 2023- | nationalcaps3 = 21 | nationalgoals3 = 2 | nationalteam3 = {{flagsport|TUR}} [[Фудбалска репрезентација на Турција|Турција]] }} '''Кенан Јилдиз''' (роден на [[4 мај]] [[2005]] година, во [[Регенсбург]]) — [[Турци|турски]] [[фудбал]]ер, {{Football/FW/player}} на {{Fb team (N) Juventus}} и на [[Фудбалска репрезентација на Турција|турската репрезентација]]. ==Биографија== Роден е и израснат во [[Германија]] од татко [[Турција|турчин]] и мајка [[Германија|германка]],<ref>{{cite web|author=Giacomo Iacobellis|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/kenan-yildiz-e-nata-una-star-5-curiosita-che-forse-non-sapevate-sul-talento-della-juve-1922018|title=Kenan Yildiz, è nata una star: 5 curiosità che forse non sapevate sul talento della Juve|date=2024-01-12}}</ref> избирајќи ја за својата спортска националност земјата на неговиот татко.<ref name="Corbo">{{cite web|author=Cristiano Corbo|url=https://www.dazn.com/it-IT/news/calcio/juventus-chi-e-yildiz/1hkgptloekek91ahl68mol99pr|title=Juventus, chi è Yildiz: il talento a disposizione di Allegri in gol a Frosinone|date=2023-12-23}}</ref> ==Технички карактеристики== Неговата примарна позиција е [[Напад (фудбал)#Втор напаѓач|втор напаѓач]], кој исто така добро игра како крилен напаѓач, бидејќи добро се снаоѓа и со двете нозе.<ref name="Corbo"/> Има одлична техника, визија за играта и додавања.<ref>{{Cite web|url=https://www.ilbianconero.com/a/chi-e-kenan-yildiz-l-ultimo-talento-accostato-alla-juve-18087|title=Chi è Kenan Yildiz, l'ultimo talento accostato alla Juve|website=Juventus News - Ultime Notizie Juve - il BiancoNero|date=6 August 2022 }}</ref> ==Клупска кариера== Своите први чекори ги направил во Салерн и [[ФК Јан Регенсбург|Јан Регенсбург]], екипи од неговиот роден град, пред да се пресели, на седумгодишна возраст, во {{Fb team (N) Bayern Munchen}} во кој ја поминал речиси целата своја младинска кариера;<ref name="Parisi">{{cite web|author=Carlotta Parisi|url=https://www.lacasadic.com/news-serie-c/kenan-yildiz-juventus-chi-e-storia/|title=Juventus, chi è Kenan Yildiz: il classe 2005 che ha esordito in Serie A|date=2023-08-20}}</ref> во неговата последна сезона во Баварија забележал 20 настапи и 6 гола, а исто така дебитирал во [[УЕФА Младинска лига|УЕФА Младинската лига]].<ref name="Parisi"/> Во летото 2022 година, тој се преселил во {{Fb team (N) Juventus}} со слободен трансфер.<ref>{{cite tweet|author=Juventus FC Youth|user=JuventusFCYouth|number=1546788546693955584|title=#Under19 {{!}} Ufficiale il passaggio in bianconero di Kenan Yildiz, centrocampista classe 2005, e di Ivano Srdoc, attaccante classe 2005. Entrambi si legano alla Juventus fino al 2025. Benvenuti!|date=2022-07-12}}</ref> Првично, тој бил вклучен во [[Младински сектор на ФК Јувентус#Примавера (под 19 години)|Примавера]] тимот, каде под водството на тренерот [[Паоло Монтеро]], во сезоната 2022-2023 забележал вкупно 37 настапи и 15 гола.<ref name="Juventus">{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-rinnova-con-la-juventus|title=Kenan Yildiz rinnova con la Juventus!|date=2023-08-30}}</ref> Наскоро потоа, тој започнал да се приклучува на [[ФК Јувентус Некст Џен|Јувентус Нект Џен]], [[втор тим|вториот тим]] на Јувентус кој се натпреварувал во [[Серија Ц]], со кој го направил своето професионално деби на 17 декември 2022 година, под водството на тренерот [[Масимо Брамбиља]], во поразот на домашен терен со 0-3 од [[Виртус Верона]].<ref name="Juventus"/> Во сезоната 2023-2024, тој бил потврден како постојан член во Некст Џен тимот, со кој на 23 септември го постигнал својот прв гол во својата професионална кариера, отворајќи го резултатот во победата со 1-2 на гостувањето кај [[УС Анкона|Анкона]] во рамките од петтото коло на [[Серија Ц 2023-2024|Серија Ц]] првенството,<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/next-gen-ancona-juventus-la-sintesi|title=Next Gen {{!}} Ancona - Juventus {{!}} La Sintesi|date=2023-09-23}}</ref> додека во меѓувреме бил вклучен и во првиот тим на ''бјанконерите'' од [[Масимилијано Алегри]],<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/huijsen-e-yildiz-entrano-a-far-parte-della-prima-squadra-della-juventus|title=Huijsen e Yildiz entrano a far parte della Prima Squadra della Juventus|date=2023-11-07}}</ref> со кој дебитирал во [[Серија А]], на 20 август во победата со 0-3 на гости против {{Fb team (N) Udinese}}.<ref name="Parisi"/> На 23 декември истата година, на своето деби како стартер за првиот тим на Јувентус, тој го постигнал својот прв гол за клубот, отворајќи го резултатот во победата со 1-2 на гостувањето кај {{Fb team (N) Frosinone}}:<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/frosinone-juventus-risultato|title=Frosinone-Juventus {{!}} La sintesi|date=2023-12-23}}</ref> со ова, на возраст од 18 години и 233 дена, тој станал најмладиот странски стрелец во првенствен натпревар за Јувентус во историјата на клубот од Торино, соборувајќи го претходниот рекорд на [[Марсело Залајета]].<ref>{{cite tweet|author=OptaPaolo|user=OptaPaolo|number=1738529699066745031|title=Today Kenan Yildiz became the youngest foreign goalscorer in the Juventus history in Serie A (18 years and 233 days). Future|date=2023-12-23}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-primo-gol-con-la-juve-gioiello-da-record|title=Kenan Yildiz, primo gol con la Juve! Gioiello da record|date=2023-12-23}}</ref> На 4 јануари 2024 година, на своето деби во [[Фудбалски куп на Италија|Купот на Италија]], во успехот со 6-1 против {{Fb team (N) Salernitana}} во осминафиналето, тој го постигнал петтиот погодок за својот тим во натпреварот.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/juventus-salernitana-risultato-coppa-italia|title=Coppa Italia {{!}} Juventus-Salernitana {{!}} La sintesi|date=2024-01-04}}</ref> Својата прва сезона со првиот тим на Јувентус ја затворил со освојување на трофејот во [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|Купот на Италија]], влегувајќи како замена во финалето одиграно во [[Рим]] на 15 мај, во кое Јувентус ја совладал {{Fb team (N) Atalanta}} со 1-0.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/coppa-italia-atalanta-juventus-finale-racconto-partita|title=La Coppa Italia è nostra!|date=2024-05-15}}</ref> За сезоната [[ФК Јувентус сезона 2024-2025|2024-2025]], тој го носел дресот со „''број десет''“,<ref>{{Cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-rinnovo-2029|title=Ufficiale {{!}} Kenan Yildiz, rinnovo e maglia numero 10|date=2024-08-16}}</ref> со кој на својот грб дебитирал на 19 август 2024 во првенствената победа со 3-0 на домашен терен над {{Fb team (N) Como}}, во која забелажал асистенција за голот на [[Тимоти Веа]].<ref>[https://www.comunicazioneitaliana.it/news/f5ad9d05e5e005045f494a36a78af74a Juventus-Como 3-0, buona la prima di Thiago Motta] ''comunicazione italiana'' 19.08.2025</ref> На 17 септември 2024 година, тој го имал своето деби во [[УЕФА клупски натпреварувања|натпреварувањата на УЕФА]] со гол во победата од 3-1 на домашен терен над {{Fb team (N) PSV}}: со 19 години и 136 дена, тој станал најмладиот стрелец на Јувентус во [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]], надминувајќи го [[Алесандро Дел Пјеро]].<ref name="Del Piero">{{Cite web|author=Davide Bighiani|url=https://www.eurosport.it/calcio/champions-league/2024-2025/yildiz-che-esordio-gol-alla-del-piero-prima-di-alex-e-il-piu-giovane-juventino-di-sempre-in-juventus-psv_sto20037943/story.shtml|title=Yildiz, che esordio! Gol alla Del Piero, prima di Alex: è il più giovane juventino di sempre in Juventus-PSV|date=2024-09-17}}</ref> На 27 октомври, тој ги постигнал своите први два гола во Серија А за сезоната, помагајќи им на „''бјанконерите''“ да ја анулираат негативата од 4-2 и да стигнат до реми 4-4 на стадионот „[[Сан Сиро|Џузепе Меаца]]“ против {{Fb team (N) Inter}}:<ref>{{cite web|url=https://www.legaseriea.it/it/media/serie-a/inter-juventus-da-fantascienza|title=Inter - Juventus da fantascienza|date=27 октомври 2024}}</ref> така, со 19 години и 176 дена, тој станал најмладиот играч кој постигнал два гола во историјата на ''[[Дерби д’Италија]]''.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/numeri-kenan-le-statistiche-della-sua-partita|title=NUMERI {{!}} YILDIZ, le statistiche della sua partita|date=27 октомври 2024}}</ref> На 3 јануари 2025 година, тој постигнал гол на своето деби во [[Суперкуп на Италија 2024|Суперкупот на Италија]], давајќи му на Јувентус привремено водство во полуфиналето против {{Fb team (N) Milan}}, подоцна загубено со 1-2.<ref>{{cite web|url=https://www.legaseriea.it/it/media/supercoppa/il-milan-conquista-la-finale|title=Il Milan conquista la finale|date=3 јануари 2025}}</ref> На 27 април 2025, во натпреварот против {{Fb team (N) Monza}} добиен со 2-0, тој го добил првиот црвен картон во кариерата поради удар со лакт во лицето на противничкиот играч [[Алесандро Бјанко]].<ref>{{cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Juventus/27-04-2025/juve-monza-yildiz-espulso-per-gomitata-a-bianco.shtml|title=Yildiz espulso per gomitata a Bianco|publisher=La Gazzetta dello Sport|language=it|date=27 април 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> Поради ова тој добил суспензија од два натпревари,<ref>{{cite web|url=https://www.repubblica.it/sport/calcio/serie-a/2025/04/29/news/yildiz_squalifica_giudice_sportivo-424155978/|title=Yildiz squalificato per due giornate: salterà le sfide Champions con Bologna e Lazio|publisher=Repubblica.it|language=it|date=29 април 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> но се вратил на време за последните два натпревари помагајќи му на клубот да оствари две победи и да се квалификува за [[УЕФА Лига на шампиони 2025-2026|следната сезона на Лигата на шампионите]]: најпрво, тој забележал две асистенции во победата од 2-0 над {{Fb team (N) Udinese}},<ref>{{cite web|url=https://onefootball.com/en/video/yildiz-decisivo-con-due-assist-contro-ludinese-41163884|title=Yildiz decisivo con due assist contro l’Udinese|publisher=onefootball|language=it|date=26 мај 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> а потоа постигнал гол во победата од 2-3 на гостувањето кај {{Fb team (N) Venezia}}.<ref>{{cite web|url=https://www.lottomatica.sport/news/calcio/serie-a/la-juve-vince-a-venezia-i-bianconeri-conquistano-laccesso-in-champions/|title= La Juve vince a Venezia: i bianconeri conquistano l’accesso in Champions|publisher=lottomatica.sport|language=it|date=26 мај 2025|access-date=10 јуни 2025}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Иако имал можност да игра и за [[Германија]], Јилдиз се одлучил да ја претставува [[Турција]] на репрезентативни ниво, играјќи најпрво за [[Фудбалска репрезентација на Турција под 17 години|селекцијата под 17 години]], за која во периодот 2021-2022 забележал 10 настапи и 3 гола.<ref>{{Cite web|url=https://www.fanatik.com.tr/kenan-yildizi-ajax-ve-juventus-transfer-etmek-istiyor-2255310|title=Kenan Yıldızı Ajax ve Juventus transfer etmek istiyor|website=Fanatik|date=12 August 2022 }}</ref> На 27 септември 2022 година, дебитирал за [[Фудбалска репрезентација на Турција под 21 година|турската репрезентација под 21 година]], влегувајќи како замена во пријателскиот натпревар против [[Фудбалска репрезентација на Грузија под 21 година|Грузија]].<ref>{{cite web|author=Mario Tramo|url=https://www.serieanews.com/2022/09/29/serie-a-juventus-giovanili-yildiz-milan-inter-carboni/|title=Juventus, momento d’oro per Kenan Yildiz. Debutto in nazionale per la stella|date=2022-09-29}}</ref> Својот прв гол за истата репрезентација го постигнал на 27 март 2023 година, во победата со 4-2 против [[Фудбалска репрезентација на Косово под 21 година|Косово]] во [[Анталија]], исто така во пријателски натпревар.<ref>{{cite web|url=https://www.tuttosport.com/news/calcio/serie-a/juventus/2023/03/27-105583022/turchia_u21_yildiz_show_in_nazionale_gol_e_magie_contro_il_kosovo|title=Turchia U21, Yildiz show in Nazionale: gol e magie contro il Kosovo|date=2023-03-27}}</ref> Досега за репрезентацијата под 21 година има 8 настапи и 2 гола. Во октомври 2023 година, го добил својот прв повик во [[Фудбалска репрезентација на Турција|сениорската репрезентација]],<ref>{{cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Serie-A/Juventus/06-10-2023/juve-yildiz-convocato-in-nazionale-dalla-turchia-di-montella.shtml|title=I giorni speciali di Yildiz: non solo derby, Montella lo convoca per la prima volta con la Turchia|date=2023-10-06}}</ref> правејќи го своето деби на 12 октомври 2023, во победата со 0-1 на гости над {{NazNB|FUrep|HRV}}, во [[Квалификации за Европско првенство во фудбал 2024|квалификациите]] за [[Европско првенство во фудбал 2024|Европското првенство 2024]].<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/kenan-yildiz-esordio-con-la-turchia|title=Kenan Yildiz, esordio con la Turchia|date=2023-10-13}}</ref> На 18 ноември, во неговиот втор настап, тој го постигнал својот прв гол, во победата со 2-3 во пријателскиот натпревар против {{NazNB|FUrep|GER}}.<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/2023/11/18/yildiz-gol-germania-turchia|title=Germania-Turchia 2-3: lo juventino Yildiz segna e poi esulta alla Del Piero|date=2023-11-18}}</ref> Во мај 2024 година, тој се нашол на првичниот список со играчи на селекторот [[Винченцо Монтела]], за [[Европско првенство во фудбал 2024|Европското првенство 2024]] во [[Германија]].<ref>{{cite web|language=tr|url=https://www.tff.org/default.aspx?pageID=202&ftxtID=44364|title=A Millî Takımımızın EURO 2024 Geniş Kadrosu Açıklandı|date=24 мај 2024}}</ref> Откако следниот месец бил потврден во конечниот список,<ref>{{cite web|language=tr|url=https://www.tff.org/default.aspx?pageID=202&ftxtID=44561|title=A Millî Takımımızın EURO 2024 Kadrosu Açıklandı|date=7 јуни 2024}}</ref> на 18 јуни 2024 година, тој го направил своето деби започнувајќи како стартер во првиот натпревар на Турција, во [[Дортмунд]] против {{NazNB|FUrep|GEO}}, добиен со 3-1 (во натпреварот, исто така, му бил поништен гол):<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/international-recap-esordio-euro2024-successo-yildiz|title=International Recap {{!}} Esordio a Euro2024 e successo per Yildiz|date=19 јуни 2024}}</ref> тој бил користен во сите пет натпревари на на турнирот на турците, чие патување завршило во четвртфиналето против {{NazNB|FUrep|NED}}.<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/worldcup/canadamexicousa2026/articles/kenan-yildiz-intervista-turchia-juventus|title=La rapida ascesa di Yildiz: "Indossare la 10 della Juve è un onore ma anche una responsabilità"|date=25 октомври 2024}}</ref> ===Хронологија на репрезентативните настапи=== {{Репрезентативни настапи|TUR}} {{Cronopar|12-10-2023|Осиек|HRV|0|1|TUR|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|86}}}} {{Cronopar|18-11-2023|Берлин|DEU|2|3|TUR|1|Пријателска|13={{suboff|73}}}} {{Cronopar|21-11-2023|Кардиф|WAL|1|1|TUR|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|59}}}} {{Cronopar|22-3-2024|Будимпешта|HUN|1|0|TUR|-|Пријателска|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|26-3-2024|Виена|AUT|6|1|TUR|-|Пријателска}} {{Cronopar|4-6-2024|Болоња|ITA|0|0|TUR|-|Пријателска}} {{Cronopar|10-6-2024|Варшава|POL|2|1|TUR|-|Пријателска|13={{subon|71}}}} {{Cronopar|18-6-2024|Дортмунд|TUR|3|1|GEO|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{suboff|85}}}} {{Cronopar|22-6-2024|Дортмунд|TUR|0|3|PRT|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|58}}}} {{Cronopar|26-6-2024|Хамбург|CZE|1|2|TUR|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{yel|37}} {{suboff|75}}}} {{Cronopar|2-7-2024|Лајпциг|AUT|1|2|TUR|-|Евро|2024|Осминафинале|13={{suboff|78}}}} {{Cronopar|6-7-2024|Берлин|NLD|2|1|TUR|-|Евро|2024|Четвртфинале|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|6-9-2024|Кардиф|WAL|0|0|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|25}} {{suboff|77}}}} {{Cronopar|9-9-2024|Измир|TUR|3|1|ISL|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{subon|74}}}} {{Cronopar|11-10-2024|Самсун|TUR|1|0|MNE|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13= {{subon|69}}}} {{Cronopar|14-10-2024|Рејкјавик|ISL|2|4|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|57}} {{suboff|90+3}}}} {{Cronopar|19-11-2024|Никшиќ|MNE|3|1|TUR|1|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|20-3-2025|Истанбул|TUR|3|1|HUN|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Плејоф}} {{Cronopar|23-3-2025|Будимпешта|HUN|0|3|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Плејоф|13={{suboff|82}}}} {{Cronopar|7-6-2025|Ист Хартфорд|USA|1|2|TUR|-|Пријателска|13={{suboff|76}}}} {{Cronopar|10-6-2025|Чапел Хил|MEX|1|0|TUR|-|Пријателска|13={{suboff|85}}|14=Чапел Хил (Северна Каролина)}} {{Cronofin|21|2}} ==Статистика== === Клупска статистика === ''Статистиката е ажурирана на 20 мај 2024.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- | [[ФК Јувентус Некст Џен 2022-2023|2022-2023]] || rowspan=2| {{flagsport|ITA}} [[ФК Јувентус Некст Џен|Јувентус Некст Џен]] || [[Серија Ц 2022-2023|Ц]] || 7 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија Серија Ц 2022-2023|КИ-Ц]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 8 || 0 |- | [[ФК Јувентус Некст Џен 2023-2024|2023-2024]] || [[Серија Ц 2023-2024|Ц]]|| 7 || 2 || [[Фудбалски куп на Италија Серија Ц 2023-2024|КИ-Ц]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 7 || 2 |- ! colspan="3"| Вкупно Јувентус Некст Џен || 14 || 2 || || 1 || 0 || || - || - || || - || - || 15 || 2 |- | [[ФК Јувентус сезона 2023-2024|2023-2024]] || rowspan=2| {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} || [[Серија А 2023-2024|А]] || 26 || 2 || [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|КИ]] || 5 || 2 || - || - || - || - || - || - || 31 || 4 |- || [[ФК Јувентус сезона 2024-2025|2024-2025]] || [[Серија А 2024-2025|А]] || 35 || 7 || [[Фудбалски куп на Италија 2024-2025|КИ]] || 2 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2024-2025|ЛШ]] || 10 || 1 || [[Суперкуп на Италија 2015|СИ]]+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025|Скп]] || 1+0 || 1+0 || 48 || 9 |- !colspan="3"|Вкупно Јувентус || 62 || 9 || || 7 || 2 || || 10 || 1 || || 1 || 1 || 80 || 13 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 76 || 11 || || 8 || 2 || || 10 || 1 || || 1 || 1 || 95 || 15 |} ==Титули== {{Тitle style - Juventus}} *'''{{Трофеј-Куп на Италија}} [[Фудбалски куп на Италија|Куп на Италија]]''' : 1 : [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|2023-2024]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Турција |image3=Flag of Turkey.svg }} *[https://ng.soccerway.com/players/kenan-yildiz/759425/ Кенан Јилдиз на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/kenan-yildiz/profil/spieler/845654 Кенан Јилдиз на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/366509/kenan-yildiz Кенан Јилдиз на espn] *[https://www.whoscored.com/Players/494525/Show/Kenan-Yildiz Кенан Јилдиз на whoscored] {{Состав на ФК Јувентус}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Јилдиз, Кенан}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 2005 година]] [[Категорија:Турски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] 3b436u3u43968f5jd4u6urku2wddqc9 10 1348691 5378850 5214339 2025-06-11T10:34:52Z Carshalton 30527 5378850 wikitext text/x-wiki {{National squad under 21 | name = Состав на Италија на ЕП фудбал под 21 година 2023 | bg = #0066BC | fg = white | bordercolor = darkblue | country = Италија | comp link = Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023 | comp = ЕП за играчи под 21 година 2023 | p1 = [[Марко Карнесеки|Карнесеки]] | p2 = [[Џорџо Скалвини|Скалвини]] | p3 = [[Фабијано Паризи|Паризи]] | p4 = [[Самуеле Ричи|Ричи]] | p5 = [[Лоренцо Пирола|Пирола]] | p6 = [[Матео Ловато|Ловато]] | p7 = [[Салваторе Еспозито (фудбалер 2000)|Еспозито]] | p8 = [[Сандро Тонали|Тонали]]&nbsp;{{капитен}} | p9 = [[Лоренцо Коломбо|Коломбо]] | p10 = [[Николо Ровела|Ровела]] | p11 = [[Пјетро Пелегри|Пелегри]] | p12 = [[Раул Беланова|Беланова]] | p13 = [[Дестини Удоџи|Удоџи]] | p14 = [[Џорџо Читадини|Читадини]] | p15 = [[Кејлеб Околи|Околи]] | p16 = [[Едоардо Бове|Бове]] | p17 = [[Вилфрид Њонто|Њонто]] | p18 = [[Матео Канчелиери|Канчелиери]] | p19 = [[Елија Каприле|Каприле]] | p20 = [[Андреа Камбјазо|Камбјазо]] | p21 = [[Фабио Мирети|Мирети]] | p22 = [[Стефано Турати|Турати]] | p23 = [[Николо Камбијаги|Камбијаги]] | coach = [[Паоло Николато|П.&nbsp;Николато]] }}<noinclude> [[Категорија:Предлошки за италијански фудбал|ЕП-У21 2023]] [[Категорија:Предлошки за земјите учеснички на ЕП-У21 2023|Италија]]<noinclude> irqfl3y5pbymqjn17enzyxlsxl0bi6b 0 1355538 5378732 5328879 2025-06-10T19:33:57Z Redaktor GLAM 92835 Better quality version of image 5378732 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Ptolemaicsystem-small.png|мини|288x288пкс| Овој дијаграм на Птоломејскиот Сончев Систем од делото ''Космографија'' на [[Петер Апијан]] ги прикажува „неподвижните ѕвезди“ на осмото небо на [[Небосвод|сводот]], зад кое се наоѓа деветтото, кристално небо, а зад тоа, „првата подвижна“ ([[Примум мобилен|primim mobile]]).]] Во [[астрологија]]та, одредени '''ѕвезди''' се сметани за значајни. Историски гледано, сите различни небесни тела што ги разгледувале астролозите биле сметани за „ѕвезди“, без разлика дали се тоа [[Ѕвезда|ѕвезди]], [[Планета|планети]], други ѕвездени појави како [[Нова|нови]] и [[Супернова|супернови]] или други појави во [[Сончевиот Систем]], како [[Комета|комети]] и [[Метеороид|метеори]].{{Sfnp|Robson|1969}}<ref>[[Клавдиј Птоломеј]], ''[[Четири книги (Птоломеј)|Четири книги]]'', book 1</ref> == Неподвижни и шетачки ѕвезди == Во традиционалната астролошка номенклатура, [[Ѕвезда|ѕвездите]] биле поделени на [[Неподвижна ѕвезда|неподвижни ѕвезди]], [[латински]] stellæ fixæ, што во астрологијата значи ѕвезди и други галактички или меѓугалактички [[Астрономско тело|тела]] што ги препознава [[астрономија]]та ; и „ѕвезди шетачи“ (грчки: πλανήτης αστήρ, планетес астер), кои ги знаеме како [[Планета|планети]] на [[Сончев Систем|Сончевиот Систем]]. Астрологијата исто така ги третира [[Сонце]]то, кое е ѕвезда, и [[Земја (планета)|земјината]] [[Месечина]] како да се планети во [[хороскоп]]от. Овие ѕвезди биле наречени „неподвижни“ затоа што било сметано дека се прикачени на [[Небосвод|невосводот]], најоддалечениот од Земјата од [[Небесна сфера|небесните сфери]]. == Ѕвезди и астролошки степени == Одредени од [[Астролошки степени|астролошките степени]] биле идентификувани и познати поради нивната поврзаност со соодветната [[ѕвезда]].{{Sfnp|Robson|1969|pp=11ff}} Астролошките степени што одговараат на поединечни ѕвезди мора да бидат одговараат за прецесијата на [[Рамноденица|рамнодениците]] и како такви астрологот мора да знае кога е забележана која било дадена положба на една неподвижна ѕвезда, за да ги направи потребните поправки.{{Sfnp|De Vore|1947|loc="Degree"}} == Ѕвезди во сидерална и тропска астрологија == Традиционалната западна астрологија се заснова на [[Сидерална астрологија|тропска астрологија]], која претпоставува еднаква поделба на [[Небесна сфера|небесната сфера]] долж [[еклиптика]]та на дванаесет еднакви делови, почнувајќи од [[Овен (хороскопски знак)|Овен]]. [[Сидерална астрологија|Сидералната астрологија]], истовремено најстарата и неодамна оживеаната астролошка традиција, е повеќе насочена кон набљудување и ја користи вистинската набљудувана положба на [[Ѕвезда|ѕвездите]] и традиционалните поделби на зодијачките соѕвездија како своја почетна точка. Како резултат на [[Прецесија|прецесијата на рамнодениците]], набљудуваните положби на хороскопските знаци повеќе не одговараат на знаците на тропската астрологија. == Зодијак == [[Податотека:Paranatellonta.jpg|мини| ''Паранателонта'' (''Paranatellonta''): оваа ракописна илуминација од астролошки текст што му е припишувана на Алфонсо X Кастиљски ги илустрира ефектите на различни ѕвезди и соѕвездија, вклучувајќи ги [[Гавран (соѕвездие)|Гавран]], [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] и [[Змеј (соѕвездие)|Змеј]], кога дејствуваат заедно со [[Близнаци (соѕвездие)|Близнаци]].]] Традиционално, најважните неподвижни точки на небесата биле опишани од [[Соѕвездие|соѕвездијата]] на [[зодијак]]от. Извештајот на [[Клавдиј Птоломеј|Птоломеј]] го споредува влијанието на некои од ѕвездите во зодијачните соѕвездија со планетите; тој пишува, на пример, дека „Ѕвездите во стапалата на [[Близнаци (хороскопски знак)|Близнаци]] ( [[Алхена]] и [[Му Близнаци|Заден Тејат]]) имаат влијание слично на она на [[Планетите во астрологијата|Меркур]] и умерено на она на [[Планетите во астрологијата|Венера]]“.<ref>[[Клавдиј Птоломеј]], ''[[Четири книги (Птоломеј)|Четири книги]]'', [http://www.sacred-texts.com/astro/ptb/ptb12.htm book 1 ch. 9]</ref> == Незодијачки соѕвездија во астрологијата == Вивијан Робсон забележал дека многу од традиционалните [[соѕвездија]] надвор од [[хороскоп]]ските соѕвездија зафаќаат големи лачни степени и обично опфаќаат неколку тропски хороскопски знаци. [[Клавдиј Птоломеј|Птоломеј]] се однесувал на [[Ѕвезда|ѕвездите]] со упатување на анатомијата или делови од соѕвездијата во кои тие се појавиле; па така [[Арктур]] го нарекол „десното колено на [[Воловар (соѕвездие)|Воловар]]“. Повеќето од западните имиња на ѕвездите, како што се [[Алгол]] или [[Бетелгез]], имаат [[Список на арапски имиња на ѕвезди|арапско]] потекло. Во 1603 година, [[адвокат]]от-уранограф од [[Аугсбург]], [[Јохан Бајер]] го вовел сегашниот [[Бајерово означување|класификациски систем]] за посветлите ѕвезди, во кој ѕвездите се идентификувани дека припаѓаат на нивните соѕвездија со [[грчки букви]], во (приближно) опаѓачки светлосен редослед; така што [[Регул]], најсветлата ѕвезда во [[Лав (соѕвездие)|Лав]], е нарекувана α Лав, најсветлата ѕвезда во Лав.{{Sfnp|Robson|1969|pp=19-20}} == Астролошки метеори == [[Податотека:Bayeux_Tapestry_scene32_Halley_comet.jpg|десно|мини| „Тие луѓе се чудат на ѕвездата“. Шевовите на Бајоската таписерија верувале дека враќањето на [[Халеева Комета|Халеевата комета]] е поврзано со [[Норманско освојување на Англија|норманското освојување на Англија]] во 1066 година.]] Непредвидливите набљудувања на небото, вклучувајќи ги и [[Нова|новите]] и [[Супернова|суперновите]], како и другите феномени на небото, како што се [[Комета|кометите]], [[Метеороид|метеорите]], [[Лажно сонце|пархелиите]], па дури и [[Виножито|виножитата]], сите биле собрани под името астролошки метеори. Според [[Клавдиј Птоломеј|Птоломеј]], варијациите во големината на неподвижните ѕвезди го прикажуваат ветерот од правецот во кој лежи ѕвездата.<ref>Клавдиј Птоломеј, ''Четири книги'', [http://www.sacred-texts.com/astro/ptb/ptb44.htm книга 2 погл. 14]</ref> [[Етимологија|Етимолошки]], зборот метеор опишува каква било појава на небесата и потекнува од грчкиот ''[[wiktionary:μετέωρος|μετέωρον]]'' (метеорон), што означува што било на небото или над земјата; ова е заедничкото потекло на зборовите како што се [[метеороид]] и [[метеорологија]]. Овие астролошки метеори вообичаено биле сметани за предзнаци што ги предвидуваат главните светски настани. Во „''За новата ѕвезда''“ (''De nova stella''), [[Тихо Брахе]], еден од многуте астролози кои ја набљудувале [[SN 1572|суперновата од 1572 година]], го изјавил своето верување дека појавата на суперновата го најавува падот на [[Римокатоличка црква|римокатоличката црква]] и изјавил дека годините 1592-1632 година ќе бидат под влијание на астролошките влијанието на суперновата. Годините речиси прецизно кореспондираат со животниот век на [[Густав II Адолф|Густавус Адолф]] (1594 - 1632), [[Шведска Монархија|кралот на Шведска]] кој се залагал за каузата на [[протестантство]]то за време на [[Триесетгодишна војна|Триесетгодишната војна]]. Ова очигледно успешно предвидување му донело меѓународна слава на Брахе како астролог.{{Sfnp|Plant|1995}} == Употреба == [[Податотека:Scorpius - Ioannis Bayeri Rhainani Vranometria 1661 (84127804).jpg|мини| [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]], прикажана во делото „''Уранометрија''“ (''Uranometria'') на [[Јохан Бајер]]. Светлата ѕвезда во телото на скорпијата, ᾳ Скорпија, е [[Антарес]].]] Според Николас Девор, додека неподвижните [[ѕвезди]] повеќе не се советувани многу во [[Натална астрологија|наталната астрологија]], тие остануваат важни во аспектите на астролошкото [[претскажување]] како што е [[Судска астрологија|судската астрологија]]. Оние астролози кои ги вклучуваат во наталните карти не ѝ даваат никакво значење на главната ѕвезда освен ако не се појави како дел од блиска врска со родната планета, во рамките на 5° по [[Небесен координатен систем|небесна должина]] и 1° по [[Небесен координатен систем|географска ширина]]. Тие немаат ефект преку [[Астролошки аспект|аспект]]. [[Величина (астрономија)|Првата величина]] или посветла ѕвезда на [[асцендент]]от или [[Куќа (астрологија)|средината на рајот]] во [[хороскоп]]от може да укаже на [[Позната личност|славна личност]]. Велено е дека двете ѕвезди [[Алдебаран]] и [[Антарес]] предизвикуваат стрес кога [[Премин (астрологија)|поминуваат низ]] еден од аглите на хороскопот.{{sfnp|De Vore|1947|loc="Stars"|pp=408- 409}}{{sfnp|De Vore|1947|loc="Astrology"|pp=8-29}} Некои астролози кои се советуваат со ѕвездите ги нарекуваат нивните афекти како паранателонта, или скратено „паран“. Паранателонтасе ѕвезди кои паѓаат на еден од четирите агли на хороскопот (изгревање или заоѓање, на средината на рајот или на дното на небото) во исто време значајна планета се наоѓа на една од тие точки.{{Sfnp|Brady|1999|pp=15–16}} Така, на пример, ако [[Сириус]] се издигала додека [[Планетите во астрологијата|Јупитер]] била на средината на рајот, Сириус ќе биде сметама за паран на Јупитер и може да влијае на начинот на кој астрологот го толкува Јупитер во тој хороскоп. == Посебни неподвижни ѕвезди == {{Главна|Бехенска неподвижна ѕвезда}} === Алдебаран === Астролошки, [[Алдебаран]] е среќна [[ѕвезда]], која навестува богатство и чест. Оваа ѕвезда, наречена „Тасхетер“ од Персијците, е една од четирите „[[кралски ѕвезди]]“ на Персијците од околу [[30 век п.н.е.|3000 година п.н.е.]] Овие ѕвезди биле избрани на таков начин што биле оддалечени приближно 6 часа во [[Ректасцензија|реткасцензијата]]. Секоја од овие ѕвезди била доделена на едно [[годишно време]], Алдебаран бил истакнат на мартовското небо и како таков, бил поврзан со [[Мартовска рамноденица|пролетната рамноденица]].{{Sfnp|Davis|1945}} Во [[Среден век|средновековната]] [[астрологија]], Алдебаран е една од петнаесетте бехенски ѕвезди, поврзани со [[рубин]]от, [[Млечен трн|млечниот трн]] и [[Печат (магија)|печатот]] [[Податотека:Aldaboram_(Agripa_1531).svg|25x25пкс]]. === Алгол === Во [[астрологијата]], [[Алгол]] е една од најнесреќните ѕвезди.{{Sfnp|Allen|1963|pp=[https://archive.org/details/starnamestheirlo00alle/page/332 332–33]}} [[Клавдиј Птоломеј|Птоломеј]] ја нарекол „[[Горгона]] на [[Персеј (соѕвездие)|Персеј]] “ и ја поврзал со смртта со обезглавување: пресликувајќи го митот за победата на јунакот [[Персеј (митологија)|Персеј]] над змиоглавата Горгона [[Медуза (митологија)|Медуза]].<ref>Robbins, Frank E. (уред.) 1940. ''Ptolemy Tetrabiblos''. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press (Loeb Classical Library). {{ISBN|0-674-99479-5}}, IV.9, p.435.</ref> Историски гледано, Алгол добил силна поврзаност со насилството низ широк спектар на [[Култура|култури]]. [[Среден век|Средновековните]] арапски команданти се обиделе да се погрижат да не започне важна битка додека светлината на Алгол била слаба.{{Sfnp|Ebertin|Hoffmann|1971|p=24}} Алгол бил поврзан со прогнозите во еден [[Стар Египет|староегипетски]] [[календар]] за среќни и несреќни денови составени пред околу 3200 години.<ref>{{Наведено списание|last=Porceddu, S.|last2=Jetsu, L.|last3=Lyytinen, J.|last4=Kajatkari, P.|last5=Lehtinen, J.|last6=Markkanen, T.|last7=Toivari-Viitala, J.|displayauthors=4|date=2008|title=Evidence of Periodicity in Ancient Egyptian Calendars of Lucky and Unlucky Days|url=https://zenodo.org/record/896419|journal=Cambridge Archaeological Journal|volume=18|issue=3|pages=327–339|bibcode=2008CArcJ..18..327P|doi=10.1017/S0959774308000395}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Jetsu, L.|last2=Porceddu, S.|last3=Lyytinen, J.|last4=Kajatkari, P.|last5=Lehtinen, J.|last6=Markkanen, T.|last7=Toivari-Viitala, J.|displayauthors=4|date=2013|title=Did the Ancient Egyptians Record the Period of the Eclipsing Binary Algol - The Raging One?|journal=The Astrophysical Journal|volume=773|issue=1|pages=A1 (14pp)|arxiv=1204.6206|bibcode=2013ApJ...773....1J|doi=10.1088/0004-637X/773/1/1}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Jetsu, L.|last2=Porceddu, S.|date=2015|title=Shifting Milestones of Natural Sciences: The Ancient Egyptian Discovery of Algol's Period Confirmed|journal=PLOS ONE|volume=10|issue=12|pages=e.0144140 (23pp)|arxiv=1601.06990|bibcode=2015PLoSO..1044140J|doi=10.1371/journal.pone.0144140|pmc=4683080|pmid=26679699|doi-access=free}}</ref> [[Кралство Англија|Англискиот]] астролог од 17 век [[Вилијам Лили]] сметал дека секоја [[планета]] е погодена кога е во пет степени на спојување.{{Sfnp|Lilly|1999|p=115}} Алгол е исто така една од 15-те бехенски ѕвезди,<ref name="Tyson">{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/threebooksofoccu00agri|title=Three Books of Occult Philosophy|last=Henry Cornelius Agrippa|year=1898}} Lyons, 1531/33. Llewellyn reprint, 1993; tr. J. Freake (1651), ed. D. Tyson, p.411.</ref> поврзани со [[дијамант]]от и [[Црн кукурек|црниот кукурек]] и означени со печатот:[[Податотека:Algol_symbol_(Agripe_1531).svg|75x75пкс]]. === Прокион === [[Астрологија|Астролошки]], [[Прокион]] е сметан за главно несреќен, иако понекогаш произведува богатство. Има силен потенцијал како причина за насилство; тоа носи ненадеен успех потоа катастрофа.{{Sfnp|Robson|1969}} Тоа е од природата на [[Марс (планета)|Марс]] (а исто така и на [[Меркур]] во помала мера),<ref>Клавдиј Птоломеј</ref> и кога Марс ќе се најде споен со оваа ѕвезда, домородецот со оваа конфигурација често ќе биде сторител на зло и насилство, односно ако овие ѕвездите се наоѓаат на еден од четирите агли на табелата, во текот на денот, при што [[Месечината]] дава сведоштво за нив додека се зголемува во [[светлина]]та.<ref>Maternus</ref> Таа е исто така една од петнаесетте бехенски ѕвезди, поврзани со [[ахат]]от и [[лутиче]]то. Според [[Хајнрих Корнелиус Агрипа|Корнелиус Агрипа]], нејзиниот печат е [[Податотека:Agrippa1531_Canisminor.png]]. === Сириус === Во астрологијата на [[Среден век|средниот век]], [[Сириус]] е бехенска ѕвезда, поврзана со [[берил]]от и [[смрека]]та. Неговиот печат [[Податотека:Sirius_-_Agrippa.png]] бил наведен од [[Хајнрих Корнелиус Агрипа]]. === Вега === [[Вега]] го зема своето име од лабава транслитерација на [[Арапски јазик|арапскиот]] збор уаки/ваки (''{{Трансл|ar|wāqi‘}}'') што значи „паѓање“.<ref>{{Наведено списание|last=Knobel|first=E. B.|date=јуни 1895|title=Al Achsasi Al Mouakket, on a catalogue of stars in the Calendarium of Mohammad Al Achsasi Al Mouakket|journal=[[Monthly Notices of the Royal Astronomical Society]]|volume=55|page=429|bibcode=1895MNRAS..55..429K|doi=10.1093/mnras/55.8.429|doi-access=free}}</ref> Нејзиното [[соѕвездие]] ([[Лира (соѕвездие)|Лира]]) било претставено како мршојадец или [[орел]], така што Вега била наречена „мршојадец/орел што паѓа“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.skyscript.co.uk/lyre.html|title=Lyra: The Lyre|last=Houlding|first=Deborah|date=December 2005|publisher=Sktscript|accessdate=13 септември 2024}}</ref> Ова е [[полска ѕвезда]]. Околу 12.000 п.н.е., полот бил насочен само пет степени подалеку од Вега и преку прецесија, полот повторно ќе помине во близина на Вега околу 14.000 година од нашата ера.<ref>{{Наведена книга|title=Astronomy: Principles and Practice|last=Roy|first=Archie E.|last2=Clarke, David|date=2003|publisher=CRC Press|isbn=0-7503-0917-2}}</ref> [[Среден век|Средновековните]] [[Астрологија|астролози]] ја вбројувале Вега како една од бехенските ѕвезди,<ref>{{Наведена книга|title=Three Books of Occult Philosophy|last=Tyson|first=Donald|last2=Freake, James|date=1993|publisher=Llewellyn Worldwide|isbn=0-87542-832-0}}</ref> и ја поврзале со [[Оливин|хризолитот]] и [[Планинска чубрика|планинската чубрика]]. [[Хајнрих Корнелиус Агрипа|Корнелиус Агрипа]] ја навел нејзиниот печат [[Податотека:Agrippa1531_Vulturcadens.png]] под Vultur cadens (мршојадец што паѓа), буквален латински превод на арапското име.<ref>{{Наведена книга|title=De Occulta Philosophia|last=Agrippa|first=Heinrich Cornelius|date=1533|publisher=BRILL|isbn=90-04-09421-0}}</ref> == Поврзано == * [[Астероидите во астрологијата]] * [[Планетите во астрологијата]] == Наводи == {{наводи}} === Наведени дела === * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/starnamestheirlo00alle|title=Star Names: Their Lore and Meaning|last=Allen|first=Richard Hinckley |publisher=Dover Publications|year=1963|isbn=978-0-486-21079-7|orig-year=1899}} * {{Наведена книга|title=Brady's Book of Fixed Stars|last=Brady|first=Bernadette|publisher=Red Wheel Weiser|year=1999|isbn=978-1-57863-105-6}} * {{Наведено списание|last=Davis|first=George A. Jr.|date=April 1945|title=The so-called Royal Stars of Persia|url=http://adsabs.harvard.edu/full/1945PA.....53..149D|journal=Popular Astronomy|volume=LIII|page=149|bibcode=1945PA.....53..149D}} * {{Наведена книга|title=Encyclopedia of Astrology|last=De Vore|first=Nicholas |publisher=Philosophical Library|year=1947}} * {{Наведена книга|title=Fixed Stars and Their Interpretation|last=Ebertin|first=Reinhold |last2=Hoffmann|first2=Georg |publisher=Ebertin-Verlag|year=1971|location=Germany}} * {{Наведена книга|title=Christian Astrology|last=Lilly|first=William|publisher=Ascella|year=1999|isbn=978-1-898503-99-6|author-link=Вилијам Лили|orig-year=1647}} * {{Наведено списание|first=David |last=Plant |url=http://www.skyscript.co.uk/brahe.html |title=Tycho Brahe: A King among Astronomers |via=skyscript.co.uk |magazine=The Traditional Astrologer |issue=8 |date=пролет 1995 |access-date=13 септември 2024}} * {{Наведена книга|title=The Fixed Stars and Constellations in Astrology|last=Robson|first=Vivian E.|publisher=S. Weiser|year=1969|isbn=978-0-85030-047-5|orig-year=1923}} == Дополнителна книжевност == * {{Наведена книга|title=The Lost Constellations: A History of Obsolete, Extinct, Or Forgotten Star Lore|last=Barentine|first=J. C.|publisher=Springer International Publishing|year=2015|isbn=978-3-319-22795-5|location=Germany|ref=none}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/fatedskyastrolog00bobr|title=The Fated Sky|last=Bobrick|first=Benson|date=2006|publisher=Simon & Schuster Paperbacks|isbn=978-0-7432-2482-6|location=New York|ref=none|url-access=registration}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/astrologyreligio00cumouoft|title=Astrology and religion among the Greeks and Romans|last=Cumont|first=Franz Valery Marie|publisher=G. P. Putnam|year=1912|location=New York|ref=none|author-link=Франц Кимон}} * {{Наведена книга|title=Star Lore: Myths, Legends, and Facts|last=Olcott|first=W. T.|publisher=Dover Publications|year=2004|isbn=978-0-486-43581-7|ref=none}} == Надворешни врски == * [http://www.astrologycom.com/fixedstars.html Неподвижни ѕвезди] [[Категорија:Списоци на ѕвезди]] [[Категорија:Технички чинители во астрологијата]] [[Категорија:Историја на астрологијата]] r9kltpbgrahd8n00e3g91f70w6xpbz0 0 1356550 5378866 5359143 2025-06-11T11:38:25Z Инокентиј 47954 /* Ултравиолетово зрачење */ 5378866 wikitext text/x-wiki {{Use dmy dates|date=April 2020}} [[File:Alfa beta gamma radiation penetration_mk.svg|upright=1.5|thumb|right|Приказ на релативните способности на различните видови на [[јонизирачко зрачење]] при преминот низ цврсти материјали. Вообичаените алфа-честички (α) не можат да пробијат низ лист хартија, додека пак бета-честичките (β) не можат да пробијат низ алуминиумска фолија со дебелина од 3mm. Гама-зрачењето (γ) е придушено кога минува низ олово.]] [[File:Radioactive.svg|thumb|upright|Меѓународниот симбол за сите видови и нивоа на зрачење (радиоактивнст) кои се небезбедни за [[заштита од зрачење|незаштитени]] луѓе. Зрачењето, воопшто, е присутно во природата, како што се светлината и звукот.]] '''Зрачење''' — оддавањето и пренесувањето на [[енергија]] во облик на [[бран]]ови или [[честичка|честички]] низ просторот или материјалната средина.<ref>{{cite web |url=http://scienceworld.wolfram.com/physics/Radiation.html |title=Radiation |last=Weisstein |first=Eric W. |website=Eric Weisstein's World of Physics |publisher=Wolfram Research |access-date=2014-01-11}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.thefreedictionary.com/radiation |title=Radiation |website=The free dictionary by Farlex |publisher=Farlex, Inc. |access-date=2014-01-11}}</ref> Вклучувајќи: * ''[[електромагнетно зрачење]]''се состои од [[фотон]]и, како што се [[радиобранови]]те, [[микробранови]]те, [[инфрацрвена светлина]], [[видлива светлина]], [[ултравиолетова светлина]], [[рендгенски зраци]] и [[гама-зраци|гама-зрачењето (γ)]] * ''[[честично зрачење]]'' се состои од честички со различна од нула [[мировна маса]], како што се [[алфа-зрачење]] (α), [[бета-зрачење]] (β), протонско зрачење и [[неутронско зрачење]] * ''[[акустика|акустично]] зрачење'', како што се [[ултразвук]], [[звук]] и [[сеизмички бран]]ови, и сите имаат потреба од [[преносна средина]] * ''[[гравитациско зрачење]]'', во вид на гравитациски бранови, бранувања на [[време-простор]]от. Зрачењето честопати се категоризира како ''[[јонизирачко зрачење|јонизирачко]]'' или ''[[нејонизирачко зрачење|нејонизирачко]]'' во зависност од енергијата која ја зрачат честичките. Јонизирачкото зрачење може да има повеќе од 10 [[електронволт|електронволти (eV)]], што е доволно да се [[јонизира]]ат атомите и молекулите и да се раскинат [[хемиска врска|хемиските врски]]. Ова е важно тврдење поради постоењето на голема опасност за повреди на живите организми. Чест извор на јонизирачко зрачење се [[радиоактивен распад|радиоактивните материјали]] кои оддаваат α, β, или [[гама-зрачење|γ зрачење]], соодветно секое од нив се состои од [[хелиумско јадро]], [[електрон]]и или [[позитрон]]и, и [[фотон]]и. Други извори се [[рендгенски зраци|рендгенските зраци]] од медицинската [[радиографија|радиографските]] испитувања и [[мион]]и, [[мезон]]и, позитрони, [[неутрон]]и и други честички кои се составен дел на секундарното [[космичко зрачење]] и се создадени по првичната реакција меѓу космичките зраци и [[Земјина атмосфера|Земјината атмосфера]]. Гама-зраците, рендгенските зраци, и ултравиолетовото зрачење со повисоки енергии го сочинуваат делот на јонизирачки зрачења во [[електромагнетен спектар|електромагнетниот спектар]]. Зборот "јонизира" се однесува на отстранувањето на еден или повеќе електрони од атомот, дејство кое за да се случи треба да поседува енергии кои може да бидат снабдени само од овие видови на електромагнетни бранови. Поназад во спектарот, се нејонизирачките ниски енергетски зрачења па така нејонизирачките нискоенергетски утравиолетови зраци не може да јонизираат атоми, но може да ги раскинат внатрешно атомските врски кои ги создаваат молекулите, и на тој начин да ги раскинат молекулите наместо атомите добар пример за ова се изгорениците кои ги предизвикувааат долго[[бранова должина|брановите]] сончеви ултравиолетови зраци. Брановите со подолги бранови должини од ултравиолетовата светлина се видливата светлина, инфрацрвената светлина, и микробрановите фреквенции кои не можат да раскинуваат врски но може да предизвикаат вибрации кај врските кои пак се чувствуваат како [[топлина]]. Радобрановите должини и пониските бранови се сметаат за безопасни за биолошките организми. Ова се поделбите на енергиите и постои некое преклопување во ефектите и специфичните,[[фреквенција|фреквенции]].<ref>{{cite web| url=https://www.cdc.gov/nceh/radiation/nonionizing_radiation.html| title=The Electromagnetic Spectrum| publisher=Centers for Disease Control and Prevention| date=7 December 2015| access-date=29 August 2018}}</ref> Зборот "зрачење" потеквува од поимот кај брановите ''простирање'' (т.е., движење нанадвор во сите насоки) од изворот. Ова гледиште води кон систем на [[радиометрија|мерење на физичките величини]] и ова важи за сите видови на зрачења. Бидејќи овие зрачења се шират како што минуваат низ просторот, и енергијта е запазена (во вакуум), јачината на сите видови на зрањења од [[точкаст извор]] следат [[обратнопропорционален квадратен закон]] во однос со растојанието од изворот. Како и секој идеален закон, обратнопропорционалниот-квадратен закон приближно ја определува измерената јачина на зрачењето до оној степен што изворот наликува на геометриска точка. == Јонизирачко зрачење == {{Main|Јонизирачко зрачење}} [[File:Radon decay in a cloud chamber.jpg|thumb|Некои видови на [[јонизирачко зрачење]] може да се забележат во [[Вилсонова комора]].]] Зрачењето со доволно висока енергија може да [[јонизира]] атоми; тоа значи дека може да исфрли [[електрон]]и од атомите, создавајќи јони. Јонизацијата се случува кога електрон се отстранува (или „изгонува“) од електронската обвивка на атомот, што го остава атомот со нето позитивен полнеж. Поради тоа што живите [[клетка|клетки]] а, воедно и, [[ДНК]]-та во тие клетки можат да бидат оштетени од оваа јонизација, изложеноста на јонизирачко зрачење го зголемува ризикот од [[рак]]. Затоа, „јонизирачкото зрачење“ е некако вештачки разделено од [[честично зрачење]] и [[електромагнетно зрачење|електромагнетното зрачење]], едноставно поради неговиот голем потенцијал за биолошка штета. Додека една поединечна клетка е составена од [[Размер на величини (броеви)#1012|трилиони]] атоми, само мал дел од нив ќе бидат јонизирани при ниски до умерени моќности на зрачење. Веројатноста за јонизирачко зрачење да предизвика рак зависи од [[апсорбирана доза|апсорбираната доза]] на зрачењето и е функција на оштетувачкиот тренд на видот на зрачењето ([[еквивалентна доза|еквивалентната доза]]) и чувствителноста на изложениот организам или ткиво ([[ефективна доза|ефективната доза]]). Ако изворот на јонизирачкото зрачење е радиоактивен материјал или нуклеарен процес како [[јадрено цепење|цепењето]] или [[нуклеарна фузија|фузијата]], тогаш треба да се разгледа [[честично зрачење]]. Честичното зрачење се [[субатомски честички|субатомските честички]] забрзани до [[релативистичка брзина|релативистичката брзина]] од нуклеарни реакции. Поради нивните [[импулс (физика)|импулси]], тие се мошне способни да исфрлат електрони и да јонизираат материјали, но бидејќи повеќето од нив имаат електричен полнеж, тие немаат таква проникнувачка моќ како јонизирачкото зрачење. Исклучок се [[неутрон]]ите, погледајте подолу. Постојат неколку различни видови на овие честички, но мнозинството се [[алфа-честичка|алфа-честичките]], [[бета-честичка|бета-честичките]], [[неутрон]]ите и [[протон]]ите. Грубо кажано, [[фотон]]ите и честичките со енергија над околу 10 [[електрон волти]] (eV) се јонизирачки (некои автопри користат 33 eV, енергија за јонизација на вода). Честичното зрачење од радиоактивен материјал или космички зраци скоро неизбежно носи доволно енергија за да биде јонизирачко. Поголемиот дел од јонизирачкото зрачење потекнува од радиоактивни материјали и вселената (космички зраци), па од таа причина и е природно присутно во околината, бидејќи повеќето камења и почва имаат мали концентрации на радиоактивни материјали. Бидејќи оваа зрачење е невидливо и не се забележува директно од човечките сетила, инструментите како што се [[Гајгеров бројач|Гајгеровите бројачи]] вообичаено се користат за да се забележи нејзиното присуство. Во некои случаи, јонизацијата може да предизвика секундарно испуштање на видлива светлина по своето влијание со материјал, како што е случајот со [[Черенково зрачење|Черенковото зрачење]] и [[радиолуминесценцијата]]. [[File:Radioactivity and radiation.png|thumb|upright=1.5|Дијаграм кој покажува врски помеѓу радиоактивноста и забележаното јонизирачко зрачење.]] Јонизирачкото зрачење има многу практични примени во [[медицина]]та, [[истражување]]то и [[градежништво]]то, но претставува здравствен ризик ако не се употребува правилно. Изложеноста на зрачење предизвикува оштетување на живото ткиво, високи дози резултираат со [[акутен синдром на зрачење]] (АСЗ), со изгореници на кожата, губење на косата, распад на внатрешните органи и смрт, додека секоја доза може да доведе до зголемени шанси за рак и [[генетско оштетување|генетското оштетување]], посебни видови на рак, [[рак на штитната жлезда]], честопати се јавува кога изворот на зрачење се [[нуклеарно оружје|нуклеарните оружја]] и [[јадрен реактор|јадрени реактори]], поради биолошките својства на радиоактивниот јоден продукт од цепењето, односно [[јод-131]].<ref name="ICNIR2003" /> Сепак, пресметката на точниот ризик и шанса за рак во клетките предизвика од јонизирачкото зрачење сè уште не е добро разбран, а моменталните проценки се релативно одредени според податоци засновани на популација од [[Атомски бомбардирања на Хирошима и Нагасаки|атомските бомбардирања на Хирошима и Нагасаки]] и од иследување на несреќи во [[јадрен реактор|јадрени реактори]], како што е [[Чернобилска несреќа|Чернобилската катастрофа]]. [[Меѓународната комисија за радиолошка заштита|Меѓународна комисија за радиолошка заштита]] изјавува дека „Комисијата е свесна за неизвесностите и недостатокот на прецизност на моделите и параметарите“, „Колективната ефикасна доза не е наменета како алатка за епидемиолошка процена на ризик, и не е соодветно да се користи во проектирање на ризици“ и „особено, пресметката на бројот на смтни случаи предизвикани од рак врз основа на колективни ефективни дози од тривијални индивидуални дози треба да се избегнува“.<ref>{{cite web|title=ICRP Publication 103 The 2007 Recommendations of the International Commission on Protection|url=http://www.icrp.org/docs/ICRP_Publication_103-Annals_of_the_ICRP_37(2-4)-Free_extract.pdf|publisher=ICRP|access-date=12 December 2013}}</ref> === Ултравиолетово зрачење === {{Main|Ултравиолетово зрачење}} Ултравиолетовото зрачење, со бранови должини од 10 nm до 200 nm, јонизира молекули од воздухот, што предизвикува силна апсорпција од страна на воздухот, особено од страна на озонот (O₃). Затоа, јонизирачкото УВ зрачење не продира значајно низ атмосферата на Земјата и понекогаш се нарекува [[ултравиолетово зрачење|вакуумско ултравиолетово зрачење]]. Иако е присутно во вселената, овој дел од УВ спектарот нема биолошко значење бидејќи не допира до живите организми на Земјата. Постои зона во атмосферата во која озонот апсорбира околу 98% од нејонизирачкото, но сепак опасно УВ-C и УВ-B зрачење. Овој [[озонски слој]] започнува на околу 32 km и се протега нагоре. Дел од ултравиолетовиот спектар што достигнува до површината на Земјата е нејонизирачки, но сепак биолошки опасен поради способноста на поединечни фотони со таа енергија да предизвикаат електронскко возбудување во биолошките молекули, и на тој начин да ги оштетат преку несакани реакции. Пример за тоа е формирањето на [[пиримидински димер]]и во ДНК, што започнува при бранови должини под 365 nm (3,4 eV), што е далеку под енергијата потребна за јонизација. Оваа особина му дава на ултравиолетовиот спектар дел од опасностите на јонизирачкото зрачење во биолошки системи, иако не доаѓа до вистинска јонизација. За споредба, видливата светлина и електромагнетното зрачење со подолга бранова должина, како инфрацрвеното, микробрановото и радио-брановите, содржат фотони со премалку енергија за да предизвикаат оштетувачко молекуларно возбудување, и затоа ова зрачење е многу помалку опасно по единица енергија. === Рендгенски зраци === {{Main|Рендгенско зрачење}} Рендгенските зраци се електромагнетни бранови со бранова должина помала од околу 10⁻⁹ метри (поголема од приближно 3×10¹⁷ Hz и 1,240 eV). Помала бранова должина значи поголема енергија според равенката [[Енергија|''E'']] = [[Планкова константа|''h'']][[брзина на светлината|''c'']]/[[бранова должина|''λ'']] (h-Планкова константа, c-брзина на светлината, λ-бранова должина). Кога рендгенски фотон ќе се судри со атом, атомот може да ја впие енергијата од фотонот и да подигне електрон на повисоко орбитално ниво, или, ако фотонот е многу енергетски, може да извади електрон од атомот целосно, предизвикувајќи јонизација. Воопшто земено, поголемите атоми имаат поголема веројатност да впијат рендгенски фотон затоа што имаат поголеми енергетски разлики меѓу орбиталните електрони. Мекото ткиво во човечкото тело е составено од помали атоми во споредба со калциумовите атоми што ги сочинуваат коските, па постои контраст во апсорпцијата на рендгенските зраци. Рендгенските апарати се специјално дизајнирани да ја искористат оваа разлика во апсорпција меѓу коските и мекото ткиво, што им овозможува на лекарите да ја набљудуваат структурата на човечкото тело. Рендгенските зраци, исто така, целосно се впиени од атмосферата на Земјата, со што се спречува рендгенското зрачење од Сонцето — кое иако е помалку обилно од ултравиолетовото, сепак е моќно — да стигне до површината. === Гама зрачење === {{Main|Гама зрачење}} [[File:Gamma radiation detected in an isopropanol cloud chamber.jpg|thumb|Гама зрачењето забележано во [[исопропанол]] во [[Вилсонова комора]].]] Гама (γ) зрачењето се состои од фотони со бранова должина помала од приближно 3×10⁻¹¹ метри (поголема од 10¹⁹ Hz и 41,4 keV).<ref name="ICNIR2003">{{cite journal|url=https://www.who.int/peh-emf/meetings/archive/en/keynote3ng.pdf| title=Non-Ionizing Radiations – Sources, Biological Effects, Emissions and Exposures|journal= Proceedings of the International Conference on Non-Ionizing Radiation at UNITEN ICNIR2003 Electromagnetic Fields and Our Health|date=20–22 October 2003|author= Kwan-Hoong Ng}}</ref>Испуштањето на гама зраци е нуклеарен процес што се случува кога нестабилно [[атомско јадро]] се ослободува од вишок енергија по извршување на други јадрени реакции. И алфа и бета честичките имаат електричен полнеж и маса, и затоа имаат голема веројатност да взаемнодејствуваат со други атоми на нивата патека на движење. Гама зрачењето, пак, се состои од фотони, кои немаат ниту маса ниту електричен полнеж, и како резултат, продираат многу подлабоко низ материјата отколку алфа или бета зрачењето. Гама зраците може да се застанат со доволно дебел или густ слој на материјал, при што способноста за застанување по дадена површина зависи воглавно (но не целосно) од вкупната маса на материјалот по должината на патот на зрачењето, без разлика дали материјалот е со висока или ниска густина. Сепак, како и кај рендгенските зраци, материјалите со висок атомски број, како што се оловото или [[осиромашен ураниум]], додаваат умерено (типично 20% до 30%) подобрување во способноста за впивање во споредба со еднаква маса на помалку густи материјали со понизок атомски број, како што се водата или бетонот. Атмосферата ги апсорбира сите гама зраци што доаѓаат од вселената кон Земјата. Дури и воздухот е способен да ги ослаби гама зраците, преполовувајќи ја нивната енергија на просечно растојание од приближно 150 метри. === Алфа зрачење === {{Main|Алфа-распад}} [[File:Alpha particle detected in an isopropanol cloud chamber.jpg|thumb|[[Алфа честичка]] забележана во [[исопропанол]] во [[Вилсонова комора]]]] Алфа-честичките се јадра на [[хелиум-4]] (два протони и два неутрони). Тие силно взаемнодејствуваат со материјата поради нивниот полнеж и комбинирана маса, и на нивните вообичаени брзини продираат само неколку сантиметри низ воздух, или неколку милиметри низ материјали со мала густина (како тенкиот слој од мика кој намерно се става во некои туби на Гајгеров бројач за да овозможи влез на алфа-честички). Ова значи дека алфа-честичките од обично алфа-распаѓање не продираат низ надворешните слоеви на мртви клетки на кожата и не предизвикуваат оштетување на живото ткиво под нив. Некои алфа-честички со многу висока енергија сочинуваат околу 10% од [[космички зраци|космичките зраци]], и тие се способни да продрат во телото па дури и низ тенки метални плочи. Сепак, тие претставуваат опасност само за астронаутите, бидејќи се отклонети од магнетното поле на Земјата, а потоа и застанати од нејзината атмосфера. Алфа-зрачењето е опасно кога [[радионуклеид]]и кои емитуваат алфа-честички се вдишуваат или проголтуваат. Ова го доведува радиоизотопот доволно блиску до чувствителното живо ткиво за алфа-зрачењето да ги оштети клетките. По единица енергија, алфа-честичките се најмалку 20 пати поефективни во оштетување на клетките од гама-зраците и рендгенските зраци. Погледнете [[релативна биолошка ефикасност]] за повеќе информации. Примери за високо токсични алфа-емитери се сите изотопи на [[радиум]], [[радон]] и [[полониум]], поради големата активност што се случува кај овие материјали со краток полуживот. === Бета зрачење === {{Main|Бета-распад}} [[File:Electron detected in an isopropanol cloud chamber.jpg|thumb|[[Електрон]]и (бета зрачење) забележани во [[исопропанол]] во [[Вилсонова комора]]]] Бета-минус (β⁻) зрачењето се состои од енергетски електрон. Тоа продира повеќе од алфа-зрачењето, но помалку од гама-зрачењето. Бета-зрачењето што произлегува од [[радиоактивно распаѓање|радиоактивното распаѓање]] може да се запре со неколку сантиметри пластика или неколку милиметри метал. Се појавува кога неутрон во јадрото се распаѓа во протон, ослободувајќи бета-честичка и [[антинутрино]]. Бета-зрачењето од [[линеарен забрзувач|LINAC]] е многу поенергетско и има поголема способност за продирање отколку природното бета-зрачење. Понекогаш се користи терапевтски во [[радиотерапија]] за лекување на површни тумори. Бета-плус (β⁺) зрачењето е оддавање на [[позитрон]]и, кои се [[антиматерија|антиматериски]] облик на електроните. Кога позитивниот електрон (позитрон) ќе се забави до брзина слична на електроните во материјалот, тој ќе се анихилира со еден електрон, ослободувајќи две гама-фотони со енергија од 511 keV. Тие два гама-фотони ќе патуваат во (приближно) спротивни насоки. Гама-зрачењето од анихилацијата на позитроните се состои од фотони со висока енергија и, исто така, е јонизирачко зрачење. === Неутронско зрачење === {{Main|Неутронско зрачење|Неутронска температура }} == Поврзано == {{div col|colwidth=27em}} * [[Позадинско зрачење]] * [[Черенково зрачење]] * [[Космичко микробраново позадинско зрачење]] * [[Електромагнетен спектар]] * [[Хокингово зрачење]] * [[Јонизирачко зрачење]] * [[Нејонизирачко зрачење]] * [[Зрачна енергија]] * [[Зрачно оштетување]] * [[Зрачно труење]] * [[Зрачни својства]] * [[Зрачно загадување]] * [[Радиоактивен распад]] {{div col end}} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * {{In Our Time|Radiation|b00nqljy|Radiation}} * [http://www.radiationanswers.org Health Physics Society Public Education Website] * [https://www.cdc.gov/nceh/radiation/ionizing_radiation.html#:~:text=Natural%20sources%20of%20ionizing%20radiation%20include%20radioactive,are%20naturally%20in%20our%20body.&text=Radon%2C%20however%2C%20is%20a%20natural,cancer%20in%20the%20United%20States. Ionizing Radiation and Radon] from World Health Organization * [https://www.bbc.com/news/health-12722435 Q&A: Health effects of radiation exposure], ''BBC News'', 21 July 2011. * {{cite Q|Q19086230}}<!-- On Radiation (Rede Lecture) --> {{Radiation|state=expanded}} {{Nature}} {{Authority control}} [[Категорија:Физички појави]] [[Категорија:Зрачење| ]] nwmlf3d6cfj4r896hotq2fmwnxzke2c 5378869 5378866 2025-06-11T11:48:11Z Инокентиј 47954 /* Бета зрачење */ 5378869 wikitext text/x-wiki {{Use dmy dates|date=April 2020}} [[File:Alfa beta gamma radiation penetration_mk.svg|upright=1.5|thumb|right|Приказ на релативните способности на различните видови на [[јонизирачко зрачење]] при преминот низ цврсти материјали. Вообичаените алфа-честички (α) не можат да пробијат низ лист хартија, додека пак бета-честичките (β) не можат да пробијат низ алуминиумска фолија со дебелина од 3mm. Гама-зрачењето (γ) е придушено кога минува низ олово.]] [[File:Radioactive.svg|thumb|upright|Меѓународниот симбол за сите видови и нивоа на зрачење (радиоактивнст) кои се небезбедни за [[заштита од зрачење|незаштитени]] луѓе. Зрачењето, воопшто, е присутно во природата, како што се светлината и звукот.]] '''Зрачење''' — оддавањето и пренесувањето на [[енергија]] во облик на [[бран]]ови или [[честичка|честички]] низ просторот или материјалната средина.<ref>{{cite web |url=http://scienceworld.wolfram.com/physics/Radiation.html |title=Radiation |last=Weisstein |first=Eric W. |website=Eric Weisstein's World of Physics |publisher=Wolfram Research |access-date=2014-01-11}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.thefreedictionary.com/radiation |title=Radiation |website=The free dictionary by Farlex |publisher=Farlex, Inc. |access-date=2014-01-11}}</ref> Вклучувајќи: * ''[[електромагнетно зрачење]]''се состои од [[фотон]]и, како што се [[радиобранови]]те, [[микробранови]]те, [[инфрацрвена светлина]], [[видлива светлина]], [[ултравиолетова светлина]], [[рендгенски зраци]] и [[гама-зраци|гама-зрачењето (γ)]] * ''[[честично зрачење]]'' се состои од честички со различна од нула [[мировна маса]], како што се [[алфа-зрачење]] (α), [[бета-зрачење]] (β), протонско зрачење и [[неутронско зрачење]] * ''[[акустика|акустично]] зрачење'', како што се [[ултразвук]], [[звук]] и [[сеизмички бран]]ови, и сите имаат потреба од [[преносна средина]] * ''[[гравитациско зрачење]]'', во вид на гравитациски бранови, бранувања на [[време-простор]]от. Зрачењето честопати се категоризира како ''[[јонизирачко зрачење|јонизирачко]]'' или ''[[нејонизирачко зрачење|нејонизирачко]]'' во зависност од енергијата која ја зрачат честичките. Јонизирачкото зрачење може да има повеќе од 10 [[електронволт|електронволти (eV)]], што е доволно да се [[јонизира]]ат атомите и молекулите и да се раскинат [[хемиска врска|хемиските врски]]. Ова е важно тврдење поради постоењето на голема опасност за повреди на живите организми. Чест извор на јонизирачко зрачење се [[радиоактивен распад|радиоактивните материјали]] кои оддаваат α, β, или [[гама-зрачење|γ зрачење]], соодветно секое од нив се состои од [[хелиумско јадро]], [[електрон]]и или [[позитрон]]и, и [[фотон]]и. Други извори се [[рендгенски зраци|рендгенските зраци]] од медицинската [[радиографија|радиографските]] испитувања и [[мион]]и, [[мезон]]и, позитрони, [[неутрон]]и и други честички кои се составен дел на секундарното [[космичко зрачење]] и се создадени по првичната реакција меѓу космичките зраци и [[Земјина атмосфера|Земјината атмосфера]]. Гама-зраците, рендгенските зраци, и ултравиолетовото зрачење со повисоки енергии го сочинуваат делот на јонизирачки зрачења во [[електромагнетен спектар|електромагнетниот спектар]]. Зборот "јонизира" се однесува на отстранувањето на еден или повеќе електрони од атомот, дејство кое за да се случи треба да поседува енергии кои може да бидат снабдени само од овие видови на електромагнетни бранови. Поназад во спектарот, се нејонизирачките ниски енергетски зрачења па така нејонизирачките нискоенергетски утравиолетови зраци не може да јонизираат атоми, но може да ги раскинат внатрешно атомските врски кои ги создаваат молекулите, и на тој начин да ги раскинат молекулите наместо атомите добар пример за ова се изгорениците кои ги предизвикувааат долго[[бранова должина|брановите]] сончеви ултравиолетови зраци. Брановите со подолги бранови должини од ултравиолетовата светлина се видливата светлина, инфрацрвената светлина, и микробрановите фреквенции кои не можат да раскинуваат врски но може да предизвикаат вибрации кај врските кои пак се чувствуваат како [[топлина]]. Радобрановите должини и пониските бранови се сметаат за безопасни за биолошките организми. Ова се поделбите на енергиите и постои некое преклопување во ефектите и специфичните,[[фреквенција|фреквенции]].<ref>{{cite web| url=https://www.cdc.gov/nceh/radiation/nonionizing_radiation.html| title=The Electromagnetic Spectrum| publisher=Centers for Disease Control and Prevention| date=7 December 2015| access-date=29 August 2018}}</ref> Зборот "зрачење" потеквува од поимот кај брановите ''простирање'' (т.е., движење нанадвор во сите насоки) од изворот. Ова гледиште води кон систем на [[радиометрија|мерење на физичките величини]] и ова важи за сите видови на зрачења. Бидејќи овие зрачења се шират како што минуваат низ просторот, и енергијта е запазена (во вакуум), јачината на сите видови на зрањења од [[точкаст извор]] следат [[обратнопропорционален квадратен закон]] во однос со растојанието од изворот. Како и секој идеален закон, обратнопропорционалниот-квадратен закон приближно ја определува измерената јачина на зрачењето до оној степен што изворот наликува на геометриска точка. == Јонизирачко зрачење == {{Main|Јонизирачко зрачење}} [[File:Radon decay in a cloud chamber.jpg|thumb|Некои видови на [[јонизирачко зрачење]] може да се забележат во [[Вилсонова комора]].]] Зрачењето со доволно висока енергија може да [[јонизира]] атоми; тоа значи дека може да исфрли [[електрон]]и од атомите, создавајќи јони. Јонизацијата се случува кога електрон се отстранува (или „изгонува“) од електронската обвивка на атомот, што го остава атомот со нето позитивен полнеж. Поради тоа што живите [[клетка|клетки]] а, воедно и, [[ДНК]]-та во тие клетки можат да бидат оштетени од оваа јонизација, изложеноста на јонизирачко зрачење го зголемува ризикот од [[рак]]. Затоа, „јонизирачкото зрачење“ е некако вештачки разделено од [[честично зрачење]] и [[електромагнетно зрачење|електромагнетното зрачење]], едноставно поради неговиот голем потенцијал за биолошка штета. Додека една поединечна клетка е составена од [[Размер на величини (броеви)#1012|трилиони]] атоми, само мал дел од нив ќе бидат јонизирани при ниски до умерени моќности на зрачење. Веројатноста за јонизирачко зрачење да предизвика рак зависи од [[апсорбирана доза|апсорбираната доза]] на зрачењето и е функција на оштетувачкиот тренд на видот на зрачењето ([[еквивалентна доза|еквивалентната доза]]) и чувствителноста на изложениот организам или ткиво ([[ефективна доза|ефективната доза]]). Ако изворот на јонизирачкото зрачење е радиоактивен материјал или нуклеарен процес како [[јадрено цепење|цепењето]] или [[нуклеарна фузија|фузијата]], тогаш треба да се разгледа [[честично зрачење]]. Честичното зрачење се [[субатомски честички|субатомските честички]] забрзани до [[релативистичка брзина|релативистичката брзина]] од нуклеарни реакции. Поради нивните [[импулс (физика)|импулси]], тие се мошне способни да исфрлат електрони и да јонизираат материјали, но бидејќи повеќето од нив имаат електричен полнеж, тие немаат таква проникнувачка моќ како јонизирачкото зрачење. Исклучок се [[неутрон]]ите, погледајте подолу. Постојат неколку различни видови на овие честички, но мнозинството се [[алфа-честичка|алфа-честичките]], [[бета-честичка|бета-честичките]], [[неутрон]]ите и [[протон]]ите. Грубо кажано, [[фотон]]ите и честичките со енергија над околу 10 [[електрон волти]] (eV) се јонизирачки (некои автопри користат 33 eV, енергија за јонизација на вода). Честичното зрачење од радиоактивен материјал или космички зраци скоро неизбежно носи доволно енергија за да биде јонизирачко. Поголемиот дел од јонизирачкото зрачење потекнува од радиоактивни материјали и вселената (космички зраци), па од таа причина и е природно присутно во околината, бидејќи повеќето камења и почва имаат мали концентрации на радиоактивни материјали. Бидејќи оваа зрачење е невидливо и не се забележува директно од човечките сетила, инструментите како што се [[Гајгеров бројач|Гајгеровите бројачи]] вообичаено се користат за да се забележи нејзиното присуство. Во некои случаи, јонизацијата може да предизвика секундарно испуштање на видлива светлина по своето влијание со материјал, како што е случајот со [[Черенково зрачење|Черенковото зрачење]] и [[радиолуминесценцијата]]. [[File:Radioactivity and radiation.png|thumb|upright=1.5|Дијаграм кој покажува врски помеѓу радиоактивноста и забележаното јонизирачко зрачење.]] Јонизирачкото зрачење има многу практични примени во [[медицина]]та, [[истражување]]то и [[градежништво]]то, но претставува здравствен ризик ако не се употребува правилно. Изложеноста на зрачење предизвикува оштетување на живото ткиво, високи дози резултираат со [[акутен синдром на зрачење]] (АСЗ), со изгореници на кожата, губење на косата, распад на внатрешните органи и смрт, додека секоја доза може да доведе до зголемени шанси за рак и [[генетско оштетување|генетското оштетување]], посебни видови на рак, [[рак на штитната жлезда]], честопати се јавува кога изворот на зрачење се [[нуклеарно оружје|нуклеарните оружја]] и [[јадрен реактор|јадрени реактори]], поради биолошките својства на радиоактивниот јоден продукт од цепењето, односно [[јод-131]].<ref name="ICNIR2003" /> Сепак, пресметката на точниот ризик и шанса за рак во клетките предизвика од јонизирачкото зрачење сè уште не е добро разбран, а моменталните проценки се релативно одредени според податоци засновани на популација од [[Атомски бомбардирања на Хирошима и Нагасаки|атомските бомбардирања на Хирошима и Нагасаки]] и од иследување на несреќи во [[јадрен реактор|јадрени реактори]], како што е [[Чернобилска несреќа|Чернобилската катастрофа]]. [[Меѓународната комисија за радиолошка заштита|Меѓународна комисија за радиолошка заштита]] изјавува дека „Комисијата е свесна за неизвесностите и недостатокот на прецизност на моделите и параметарите“, „Колективната ефикасна доза не е наменета како алатка за епидемиолошка процена на ризик, и не е соодветно да се користи во проектирање на ризици“ и „особено, пресметката на бројот на смтни случаи предизвикани од рак врз основа на колективни ефективни дози од тривијални индивидуални дози треба да се избегнува“.<ref>{{cite web|title=ICRP Publication 103 The 2007 Recommendations of the International Commission on Protection|url=http://www.icrp.org/docs/ICRP_Publication_103-Annals_of_the_ICRP_37(2-4)-Free_extract.pdf|publisher=ICRP|access-date=12 December 2013}}</ref> === Ултравиолетово зрачење === {{Main|Ултравиолетово зрачење}} Ултравиолетовото зрачење, со бранови должини од 10 nm до 200 nm, јонизира молекули од воздухот, што предизвикува силна апсорпција од страна на воздухот, особено од страна на озонот (O₃). Затоа, јонизирачкото УВ зрачење не продира значајно низ атмосферата на Земјата и понекогаш се нарекува [[ултравиолетово зрачење|вакуумско ултравиолетово зрачење]]. Иако е присутно во вселената, овој дел од УВ спектарот нема биолошко значење бидејќи не допира до живите организми на Земјата. Постои зона во атмосферата во која озонот апсорбира околу 98% од нејонизирачкото, но сепак опасно УВ-C и УВ-B зрачење. Овој [[озонски слој]] започнува на околу 32 km и се протега нагоре. Дел од ултравиолетовиот спектар што достигнува до површината на Земјата е нејонизирачки, но сепак биолошки опасен поради способноста на поединечни фотони со таа енергија да предизвикаат електронскко возбудување во биолошките молекули, и на тој начин да ги оштетат преку несакани реакции. Пример за тоа е формирањето на [[пиримидински димер]]и во ДНК, што започнува при бранови должини под 365 nm (3,4 eV), што е далеку под енергијата потребна за јонизација. Оваа особина му дава на ултравиолетовиот спектар дел од опасностите на јонизирачкото зрачење во биолошки системи, иако не доаѓа до вистинска јонизација. За споредба, видливата светлина и електромагнетното зрачење со подолга бранова должина, како инфрацрвеното, микробрановото и радио-брановите, содржат фотони со премалку енергија за да предизвикаат оштетувачко молекуларно возбудување, и затоа ова зрачење е многу помалку опасно по единица енергија. === Рендгенски зраци === {{Main|Рендгенско зрачење}} Рендгенските зраци се електромагнетни бранови со бранова должина помала од околу 10⁻⁹ метри (поголема од приближно 3×10¹⁷ Hz и 1,240 eV). Помала бранова должина значи поголема енергија според равенката [[Енергија|''E'']] = [[Планкова константа|''h'']][[брзина на светлината|''c'']]/[[бранова должина|''λ'']] (h-Планкова константа, c-брзина на светлината, λ-бранова должина). Кога рендгенски фотон ќе се судри со атом, атомот може да ја впие енергијата од фотонот и да подигне електрон на повисоко орбитално ниво, или, ако фотонот е многу енергетски, може да извади електрон од атомот целосно, предизвикувајќи јонизација. Воопшто земено, поголемите атоми имаат поголема веројатност да впијат рендгенски фотон затоа што имаат поголеми енергетски разлики меѓу орбиталните електрони. Мекото ткиво во човечкото тело е составено од помали атоми во споредба со калциумовите атоми што ги сочинуваат коските, па постои контраст во апсорпцијата на рендгенските зраци. Рендгенските апарати се специјално дизајнирани да ја искористат оваа разлика во апсорпција меѓу коските и мекото ткиво, што им овозможува на лекарите да ја набљудуваат структурата на човечкото тело. Рендгенските зраци, исто така, целосно се впиени од атмосферата на Земјата, со што се спречува рендгенското зрачење од Сонцето — кое иако е помалку обилно од ултравиолетовото, сепак е моќно — да стигне до површината. === Гама зрачење === {{Main|Гама зрачење}} [[File:Gamma radiation detected in an isopropanol cloud chamber.jpg|thumb|Гама зрачењето забележано во [[исопропанол]] во [[Вилсонова комора]].]] Гама (γ) зрачењето се состои од фотони со бранова должина помала од приближно 3×10⁻¹¹ метри (поголема од 10¹⁹ Hz и 41,4 keV).<ref name="ICNIR2003">{{cite journal|url=https://www.who.int/peh-emf/meetings/archive/en/keynote3ng.pdf| title=Non-Ionizing Radiations – Sources, Biological Effects, Emissions and Exposures|journal= Proceedings of the International Conference on Non-Ionizing Radiation at UNITEN ICNIR2003 Electromagnetic Fields and Our Health|date=20–22 October 2003|author= Kwan-Hoong Ng}}</ref>Испуштањето на гама зраци е нуклеарен процес што се случува кога нестабилно [[атомско јадро]] се ослободува од вишок енергија по извршување на други јадрени реакции. И алфа и бета честичките имаат електричен полнеж и маса, и затоа имаат голема веројатност да взаемнодејствуваат со други атоми на нивата патека на движење. Гама зрачењето, пак, се состои од фотони, кои немаат ниту маса ниту електричен полнеж, и како резултат, продираат многу подлабоко низ материјата отколку алфа или бета зрачењето. Гама зраците може да се застанат со доволно дебел или густ слој на материјал, при што способноста за застанување по дадена површина зависи воглавно (но не целосно) од вкупната маса на материјалот по должината на патот на зрачењето, без разлика дали материјалот е со висока или ниска густина. Сепак, како и кај рендгенските зраци, материјалите со висок атомски број, како што се оловото или [[осиромашен ураниум]], додаваат умерено (типично 20% до 30%) подобрување во способноста за впивање во споредба со еднаква маса на помалку густи материјали со понизок атомски број, како што се водата или бетонот. Атмосферата ги апсорбира сите гама зраци што доаѓаат од вселената кон Земјата. Дури и воздухот е способен да ги ослаби гама зраците, преполовувајќи ја нивната енергија на просечно растојание од приближно 150 метри. === Алфа зрачење === {{Main|Алфа-распад}} [[File:Alpha particle detected in an isopropanol cloud chamber.jpg|thumb|[[Алфа честичка]] забележана во [[исопропанол]] во [[Вилсонова комора]]]] Алфа-честичките се јадра на [[хелиум-4]] (два протони и два неутрони). Тие силно взаемнодејствуваат со материјата поради нивниот полнеж и комбинирана маса, и на нивните вообичаени брзини продираат само неколку сантиметри низ воздух, или неколку милиметри низ материјали со мала густина (како тенкиот слој од мика кој намерно се става во некои туби на Гајгеров бројач за да овозможи влез на алфа-честички). Ова значи дека алфа-честичките од обично алфа-распаѓање не продираат низ надворешните слоеви на мртви клетки на кожата и не предизвикуваат оштетување на живото ткиво под нив. Некои алфа-честички со многу висока енергија сочинуваат околу 10% од [[космички зраци|космичките зраци]], и тие се способни да продрат во телото па дури и низ тенки метални плочи. Сепак, тие претставуваат опасност само за астронаутите, бидејќи се отклонети од магнетното поле на Земјата, а потоа и застанати од нејзината атмосфера. Алфа-зрачењето е опасно кога [[радионуклеид]]и кои емитуваат алфа-честички се вдишуваат или проголтуваат. Ова го доведува радиоизотопот доволно блиску до чувствителното живо ткиво за алфа-зрачењето да ги оштети клетките. По единица енергија, алфа-честичките се најмалку 20 пати поефективни во оштетување на клетките од гама-зраците и рендгенските зраци. Погледнете [[релативна биолошка ефикасност]] за повеќе информации. Примери за високо токсични алфа-емитери се сите изотопи на [[радиум]], [[радон]] и [[полониум]], поради големата активност што се случува кај овие материјали со краток полуживот. === Бета зрачење === {{Main|Бета-распад}} [[File:Electron detected in an isopropanol cloud chamber.jpg|thumb|[[Електрон]]и (бета зрачење) забележани во [[исопропанол]] во [[Вилсонова комора]]]] Бета-минус (β⁻) зрачењето се состои од енергетски електрон. Тоа продира повеќе од алфа-зрачењето, но помалку од гама-зрачењето. Бета-зрачењето што произлегува од [[радиоактивно распаѓање|радиоактивното распаѓање]] може да се запре со неколку сантиметри пластика или неколку милиметри метал. Се појавува кога неутрон во јадрото се распаѓа во протон, ослободувајќи бета-честичка и [[антинеутрино]]. Бета-зрачењето од [[линеарен забрзувач|LINAC]] е многу поенергетско и има поголема способност за продирање отколку природното бета-зрачење. Понекогаш се користи терапевтски во [[радиотерапија]] за лекување на површни тумори. Бета-плус (β⁺) зрачењето е оддавање на [[позитрон]]и, кои се [[антиматерија|антиматериски]] облик на електроните. Кога позитивниот електрон (позитрон) ќе се забави до брзина слична на електроните во материјалот, тој ќе се анихилира со еден електрон, ослободувајќи две гама-фотони со енергија од 511 keV. Тие два гама-фотони ќе патуваат во (приближно) спротивни насоки. Гама-зрачењето од анихилацијата на позитроните се состои од фотони со висока енергија и, исто така, е јонизирачко зрачење. === Неутронско зрачење === {{Main|Неутронско зрачење|Неутронска температура }} == Поврзано == {{div col|colwidth=27em}} * [[Позадинско зрачење]] * [[Черенково зрачење]] * [[Космичко микробраново позадинско зрачење]] * [[Електромагнетен спектар]] * [[Хокингово зрачење]] * [[Јонизирачко зрачење]] * [[Нејонизирачко зрачење]] * [[Зрачна енергија]] * [[Зрачно оштетување]] * [[Зрачно труење]] * [[Зрачни својства]] * [[Зрачно загадување]] * [[Радиоактивен распад]] {{div col end}} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * {{In Our Time|Radiation|b00nqljy|Radiation}} * [http://www.radiationanswers.org Health Physics Society Public Education Website] * [https://www.cdc.gov/nceh/radiation/ionizing_radiation.html#:~:text=Natural%20sources%20of%20ionizing%20radiation%20include%20radioactive,are%20naturally%20in%20our%20body.&text=Radon%2C%20however%2C%20is%20a%20natural,cancer%20in%20the%20United%20States. Ionizing Radiation and Radon] from World Health Organization * [https://www.bbc.com/news/health-12722435 Q&A: Health effects of radiation exposure], ''BBC News'', 21 July 2011. * {{cite Q|Q19086230}}<!-- On Radiation (Rede Lecture) --> {{Radiation|state=expanded}} {{Nature}} {{Authority control}} [[Категорија:Физички појави]] [[Категорија:Зрачење| ]] bye67zvqtkpq6adhvm6iebl2n5hwzza 2 1358446 5378717 5376201 2025-06-10T18:20:10Z Gurther 105215 5378717 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Книга|name=Моето учество во револуционерните борби на Македонија|image=File:Моето учество во револуционерните борби во Македонија.jpg|image_caption=Корицата на книгата|authors=[[Алексо Мартулков]]</br> [[Ѓорѓи Абаџиев]]|language=[[Македонски јазик]]|series=[[Материјали за македонската национал-револуционерна историја (едиција)]]|subjects=[[Македонското револуционерно движење]]</br>[[Бугарска пропаганда во Македонија]]</br>[[Пирински Македонци|Македонски активисти во Бугарија]]</br>[[Балканските војни]]|country=[[СР Македонија]]|genre=Автобиографија|publisher=[[Институт за национална историја]]|release_date=1954|pages=389|wikisource=Моето учество во револуционерните борби на Македонија}}'''Моето учество во револуционерните борби на Македонија''' (или само „''Спомени''“ во постари научни трудови) — автобиографија на [[Алексо Мартулков|Александар Мартулков]], истакнат [[Македонци|македонски]] [[револуционер]], [[политичар]] и еден од првите пропагатори на [[социјализмот]] во Македонија. Делото е издадено во [[1954|1954 година]] од [[Институт за национална историја|Институтот за национална историја]]. Книгата спаѓа во шестиот и последниот дел на серијалот „[[Материјали за македонската национал-револуционерна историја (едиција)|''Материјали за македонската национал-револуционерна историја'']]“. Првите три книги биле преведените спомени на [[Ѓорче Петров]], [[Славејко Арсов]]<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/%D0%9C%D0%B0%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98/BFLRAAAAMAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=%E2%80%9E%D0%9C%D0%B0%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%B8+%D0%B7%D0%B0+%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0+%D0%BD%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB-%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B0+%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0%E2%80%9E&dq=%E2%80%9E%D0%9C%D0%B0%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%B8+%D0%B7%D0%B0+%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0+%D0%BD%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB-%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B0+%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0%E2%80%9E&printsec=frontcover|title=Материјали за историјата на Македонија|last=Institut za nacionalna istorija|publisher=[[Институт за национална историја]]|year=1955|pages=1}}</ref> и [[Јане Сандански]]<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/%D0%A2%D1%83%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B4%D0%BE%D0%BA%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%BC/ocYPtI6RSjQC?hl=mk&gbpv=1&bsq=%E2%80%9E%D0%88%D0%B0%D0%BD%D0%B5%20%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%E2%80%9E&dq=%E2%80%9E%D0%88%D0%B0%D0%BD%D0%B5%20%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%E2%80%9E&printsec=frontcover|title=Турски документи за македонската историја|last=[[Институт за национална историја]]|publisher=Научен Институт за национална историја на македонскиот народ|pages=191}}</ref> од [[Љубомир Милетиќ]]. Четвртата книга ги истражувала [[Гоце Делчев|Гоцевите писма]] и петтата книга ги преведила спомените на [[Лука Ѓеров]] и [[Лазар Димитров (Дренок)|Лазар Димитров]] за револуционерните дејности во [[Јужна Македонија]]. Книгата на Алексо Мартулков, како другите во серијалот, е [[автобиографија|автобиографска]] и ги документира револуционерните дејства за време на петвековното [[Отоманска Македонија|турско ропство]]. Книгата е исклучителна во серијалот бидејќи таа не била претходно објавена од Милетиќ. Книгата претставува, според [[Ѓорѓи Абаџиев]], ''сосем нов, свеж материјал''.<ref>{{Мартулков|Поглавје=0|Цитат=''За разлика од претходните изданија на оваа едиција, кои се материјали од втора рака, како преводи од објавени веќе работи [[Втора светска војна|пред војната]] на [[бугарски јазик]] (Спомени на [[Ѓорче Петров]], Востаничкото движење во Југозападна Македонија по спомените на [[Славејко Арсов]], Спомени на [[Јане Сандански]], Борбите во Југозападна Македонија по спомени на [[Лука Џеров]], Лазар Димитров и др.), или се собрани документи, печатени во разни весници, списанија и книги (Писмата на [[Гоце Делчев]]), мемоариве на Мартулков се сосем нов, свеж материјал. Тие претставуваат прв чекор кон документирање на некои моменти од историјата на [[Социјализам|социјалистичкото движење]] во Македонија.''}}</ref> Делото е целосно напишано од Алексо Мартулков, со исклучок на предговорот кое напишано од Ѓорѓи Абаџиев. Абаџиев во предговорот спомнал дека покрај староста на Мартулков тој сѐ уште имал добро сеќавање што му овозможило да даде богата перспектива за револуционерното движење во [[Велес]]. Книгата е составена од 389 страници со 47 поглавја. Во книгата Мартулков дискутира за неговата младост, како под влијание на [[Васил Главинов]] тој се посветил кон социјализмот, неговото учество во [[Македонска револуционерна организација|македонската револуционерна организација]] и [[Внатрешна македонска револуционерна организација (Обединета)|нејзиниот следбеник]]. Како им помогнал на [[Илинденско востание|Илинденците за време на нивното национално востание]], неговите политички дејства во [[Царство Бугарија|Царството Бугарија]] во однос со [[Пирински Македонци|Македонците во државата]], неговиот мандат како пратеник во [[Народно собрание на Бугарија|бугарското собрание]], неговото учество во [[Балкански војни|Балканските војни]] и подоцна [[Прва светска војна|Првата светска војна]], неговите дејства со весникот „[[Македонско знаме (1932 - 1934)|Македонски знаме]]“ и за неговото учество во [[Судски процес против ВМРО (Обединета)|судскиот процес во Бугарија против ВМРО Обединета.]] == Вовед == Нема податоци за кога било напишано делото, според еден историски труд објавен во [[1950|1950 година]], историчарот [[Данчо Зографски]] спомнал како државниот архив во [[Скопје]] содржил необјавен ракопис од Мартулков без датум.<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/%D0%97%D0%B0_%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%BE_%D0%B4%D0%B2%D0%B8%D0%B6%D0%B5/B2dTAAAAYAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=%E2%80%9E%D0%A1%D0%BF%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%E2%80%9E+%E2%80%9E%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E&dq=%E2%80%9E%D0%A1%D0%BF%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%E2%80%9E+%E2%80%9E%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E&printsec=frontcover|title=За работничкото движење во Македонија до Балканската војна|last=[[Данчо Зографски|Зографски, Данчо]]|publisher=Институт за национална историја на македонскиот народ|year=1950|pages=327}}</ref> Во [[1952|1952 година]] неговите спомени биле објавени во списанието „''Материјали за македонската национал-револуциона историја''“ од [[Ѓорѓи Абаџиев]].<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/Materijali_za_makedonskata_nacional_revo/7Eo8AAAAIAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=%22%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%22+%E2%80%9E%D0%94%D0%B5%D0%BB%D1%87%D0%B5%D0%B2%E2%80%9E&dq=%22%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%22+%E2%80%9E%D0%94%D0%B5%D0%BB%D1%87%D0%B5%D0%B2%E2%80%9E&printsec=frontcover|title=Материјали за македонската национал-револуциона историја|last=Абаџиев|first=Ѓорѓи|publisher=[[Институт за национална историја]]|year=1952|pages=1-5}}</ref> Иако е издадена во [[1954|1954 година]], содржината на книгата прекинува во [[1 септември]] [[1939|1939 година]], денот кога почнала [[Втора светска војна|Втората светска војна]]. Некои историчари сметаат дека ракописите биле напишани околу [[1930-ти|1930-тите]] и дека Абаџиев ги преведил подоцна. Oвие ставови се противречат со триесеттото поглавје на делото каде што Мартулков дискутира за стрелањето на [[Антон Попов]], настан што се одвивало во втората половина на [[1942|1942 г.]], што тврди дека книгата најверојатно била напишана за време или брзо после војната. Првична цена на книгата била 250 [[Југословенски динар|југословенски динари]].<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/Die_Akten_aus_dem_Haus_Hof_und_Staatsarc/DqZvNHYgTCcC?hl=mk&gbpv=1&bsq=%E2%80%9E%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E+%E2%80%9E%D0%A1%D0%BF%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%E2%80%9E&dq=%E2%80%9E%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E+%E2%80%9E%D0%A1%D0%BF%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%E2%80%9E&printsec=frontcover|title=Dokumenti od vienskata arhiva za Makedonija od 1879-1903|last=Томоски|first=Томо|publisher=[[Институт за национална историја]]|year=1955}}</ref> Книгата доживеала делумен успех, поради тоа има примероци во странски државни библиотеки како во [[Грција]], [[Бугарија]], [[Црна Гора]],<ref>[https://hip.eindigo.net/?pr=iiif.v.a&id=104913&tify={%22panX%22:0.527,%22panY%22:0.354,%22view%22:%22thumbnails%22,%22zoom%22:0.757} ''Моето учество во револуционерните борби на Македонија'']</ref> [[Данска]],<ref name=":0">''[https://search.worldcat.org/title/moeto-ucestvo-vo-revolucionernite-borbi-na-makedonija/oclc/27993631 Моето учество во револуционерните борби на Македонија / Moeto učestvo vo revolucionernite borbi na Makedonija]'' (WorldCat)</ref> [[Германија]],<ref name=":0" /> [[Франција]], [[Холандија]],<ref name=":0" /> [[Обединето Кралство]] и [[Соединети Американски Држави|Соединетите Држави]],<ref name=":0" /> Денес книгата е пристапна во различни библиотеки низ Македонија како во [[Прилеп]], [[Охрид]], [[Тетово]], [[Куманово]], [[Скопје]], [[Велес]], [[Струмица]], [[Струга]] итн.<ref>''[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/127750151 Моето учество во револуционерните борби на Македонија]'' (Cobiss)</ref> Освен неговите спомени Мартулков бил автор и на брошурата „''[[Врховизмот и борбата на Внатрешната револуционерна организација против него]]''“ издадена во Скопје. Има противречни наводи за кога било издадено, според [[Манол Пандевски]], во еден од неговите трудови во [[1987|1987 г.]], делото било објавено во [[1940|1940 година]],<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/Makedonskoto_osloboditelno_delo_vo_XIX_i/oKMMAAAAIAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=%E2%80%9E%D0%A1%D0%BF%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%E2%80%9E+%E2%80%9E%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E&dq=%E2%80%9E%D0%A1%D0%BF%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%E2%80%9E+%E2%80%9E%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E&printsec=frontcover|title=Македоското ослободително дело во XIX и XX век: Внатрешната македонска револуционерна организација и неоврховизмот (1904-1908)|last=[[Манол Пандевски|Пандевски, Манол]]|publisher=Мисла|year=1987|pages=347}}</ref> додека пак во [[1983|1983 г]]. тој спомнал дека брошурата била издадена во [[1946|1946 година]].<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/Vnatre%C5%A1nata_makedonska_revolucionerna_o/t6QMAAAAIAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=%E2%80%9E%D0%92%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D0%BE%D1%82+%D0%B8+%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0%D1%82%D0%B0+%D0%BD%D0%B0+%D0%B2%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%B0+%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B0+%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0+%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%82%D0%B8%D0%B2+%D0%BD%D0%B5%D0%B3%D0%BE%E2%80%9C&dq=%E2%80%9E%D0%92%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D0%BE%D1%82+%D0%B8+%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0%D1%82%D0%B0+%D0%BD%D0%B0+%D0%B2%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%B0+%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B0+%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0+%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%82%D0%B8%D0%B2+%D0%BD%D0%B5%D0%B3%D0%BE%E2%80%9C&printsec=frontcover|title=Внатрешната македонска револуционерна организација и неоврховизмот (1904-1908)|last=[[Манол Пандевски|Пандевски, Манол]]|publisher=Култура|year=1983|pages=22}}</ref> Мартулков е автор и на неколку статии, меѓу нив најпознатите се „[[Развитокот на социјалистичката мисла пред Илинденското востание|''Развитокот на социјалистичката мисла пред Илинденското востание'']]“ објавено во весникот „Трудбеник' и „[[Список на литературни дела од Алексо Мартулков#За Гоцета Делчев|За Гоцета Делчев]]“. Пред [[Втората светска војна]] тој напишал неколку статии во весникот [[Македонско знаме (1932 - 1934)|„Македонско знаме“]]. [[Список на литературни дела од Алексо Мартулков|Мартулков издадол многу други дела после втората светска војна]]. == Лични ставови на Мартулков во делото == {{Quote|text=''Во некои погледи и коментари на Мартулков има неправилности, кои во крајна линија се негови субјективни гледања, својствени за луѓето од неговата генерација, и сами по себеси го имаат своето оправдание и место во еден мемоарски изнесен материјал.''|sign='''[[Ѓорѓи Абаџиев]]'''|source=<ref name=predgovor>{{Мартулков|Поглавје=0}}</ref>}}[[Податотека:Alekso Martulkov.jpg|мини|325x325пкс|Портрет од Мартулков во самата книга, носејќи ја [[Илинденска споменица|Илинденската споменица]].]] Во самиот предоговор Ѓорѓи Абаџиев истакнал како во одредени дела на книгата Мартулков ги вметнувал своите лични ставови кон различни теми поврзани со [[Историја на македонскиот народ|историјата на македонскиот народ]]. Некои од ставовите на Мартулков, особено за [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]], се контроверзни. Третото поглавје на делото претставува првиот пат кога Мартулков си ги вметнал своите ставови, во поглавјето тој претежно ја критикувал неповолната состојба на македонските социјалисти во [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. Според Мартулков нивниот најголем недостаток бил индустрискиот пролетаријат,<ref>{{Наведени вести|url=https://novamakedonija.com.mk/makedonija/politika/chovekot-shto-beshe-pobornik-na-idejata-makedonija-za-makedoncite/|title=Човекот што беше поборник на идејата „Македонија за Македонците“|last=Станоковиќ|first=Далибор|date=21 ноември 2024|work=[[Нова Македонија]]}}</ref> и поради нејзиниот недостаток [[Македонци|Македонците]] ефективно се бореле како ''класа против класа со три гласа'', трите гласа во смисла биле [[Турци|Турците]], [[Грци|Грците]] и [[Евреи|Евреите]] кои ги имале највисоките позиции во [[Македонија (регион)|македонскиот регион]] во тоа време.<ref>{{Мартулков|Поглавје=3|Цитат=''Но да се мисли дека при тогашните услови можеше да се создаде масовно социјалистичко движење во Македонија и во Европска Турција, би било наивно. Недостасуваше најглавниот елемент за социјалистичка дејност - индустрискиот пролетаријат. До колку го имаше, во слабо развиената индустрија кај нас, го сочинуваа повеќе Турци, Грци и Евреи, со многу мал процент Македонци. Ние имавме слаба да проникнеме сред него за агитација и организациона дејност. Ние работевме во ерата „класа против класа со три гласа". Ете зошто кај нас беа застапени повеќе национално-револуционерните задачи, отколку класните. возможност''}}</ref> Во третото поглавје на делото тој ја истакнува неговата подршка кон постоењето на уникатен [[Македонци|македонски идентитет]] и [[Македонски јазик|јазик]] со геслото „''Народите имаат право на слободно самоопределување, [[Македонија на Македонците]]''“. Мартулков ја подржувал и идејата за [[Независна Македонија|независна Македонска]] и [[Одринско|Одринска држава]]. Сметал дека Македонија неможела да се ослободи преку дипломатија туку ''ќе работиле за социјалната револуција''. Во неговите спомени тој исто така истакнува како неможеле да зависат од странски држави како [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] и [[Царство Бугарија|Царството Бугарија]], ниту ни од странски организации, иако се бореле за исти интереси тој водел и агитациски маси во [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]].<ref>{{Мартулков|Поглавје=3|Цитат=''Ние ќе водиме непомирлива борба против националните омрази, макар и од каде да доаѓаат тие. На работниците ќе им помагаме сестрано. Ние ги мразиме шовинистичките стремежи во Бугарија, Србија и Грција, од кои ништо добро не произлегува за поробените народи, туку напротив - се распалува непријателството меѓу националностите кај нас и се усложнува и онака веќе лошата положба под турскиот режим. Народите имаат право на слободно самоопределување. Македонија на Македонците. Појдувајќи од сопствените наши интереси, ние не сме против прогресивните струи во останатите балкански земји. Како социјалисти ќе работиме за социјалната револуција.''}}</ref> Еден од најконтроверзните ставови на Мартулков изјаснети во книгата е во врска со Македонската револуционерна организација. Со разлика со спомените на други македонски револуционери, Мартулков редовно ја критикувал организацијата. Во четиринаесетото поглавје Мартулков ја обвинува МРО дека го злоупотребиле теророт во [[Македонија]] со цел да си ја прошириле нивната организација.<ref>{{Мартулков|Цитат=''Јас на многу места во своите спомени пишувам за теророт и не сум негов обожавател. Овде не би сум пишал за него, ако тој не беше употребуван од ВМОРО. Не би било чудно, ако тој беше употребуван во почетокот од создавањето на Револуционерната организација за водење вооружена борба за нашето национално ослободување.''|Поглавје=14}}</ref> Кога открил дека неговите соработници, [[Никола Петров Русински|Никола Русински]] и [[Веле Марков]], ја укинале социјалистичката организација во [[Битола]] во договор со [[Даме Груев]] тој им пратил писмо каде што ги критикувал. Сметал дека ја продаделе социјалистичката кауза за високи позиции во револуционерната организација. Мартулков сметал дека ако соработувале со МРО нивното социјалистичко движење би го изгубило нејзиниот идентитет.<ref>{{Мартулков|Поглавје=12|Цитат=''Но сето тоа не можеше да се трпи од меродавните кругови на ВМОРО. Беа заплашувани да престанат да постојат како социјалистичка група и да се влеат во Организацијата, каде што ќе им се даваат погодни должности во неа за работа. Инаку Организацијата ќе биде принудена да примени против нив санкции предвидени во статутите на РО. Никола Русински и Веле Марков се сретнаа со Дамета Груев во затворот (тој беше по тоа време во битолскиот затвор) да преговараат со него за условите при кои ќе работат во Организацијата. И постигнаа спогодба. Групата бидува растурена и нејзините членови заминуваат по одредените реони на работа. Пред да заминат, тие ми пишаа во Велес. Писмото ми го донесе другарот Борис Весов, исклучен ученик Од Солунската гимназија, кого бев го испратил во Битола да учи дрводелски занает при нив и да се школува при нивната социјалистичка група. Во писмото ми пишуваа дека постигнале спогодба со ВМОРО и дека им даваат војводски места. Никола Русински го назначуваат за организатор на четничкиот институт во Втората револуционерна област, а Велета Марков за крушевски околиски војвода. Исто така ми пишуваа оти било уговорено и за мене да заземам војводско место и ме викаа да појдам во Битола кај нив. Јас им одговорив оти не го споделувам нивното становиште за растурање на нашите социјалистички групи и стојам на нашето старо становиште: coрaботка со ВМОРО на база на нашите принципи во однос на нашата национално-револуционерна борба јасно определена од принципите легнати во нашата програма, зашто ние, слеани во таа огромна маса на Револуционерната организација, ќе се стопиме и нашиот социјалистички индивидуалитет ќе се загуби.''}}</ref> Покрај неговите критики за организацијата тој сѐ уште одлучил да соработува со нив во врска со спремањето на [[Илинденско востание|Илинденското востание]]. Во [[Куманово]] соработувал со [[Никола Пушкаров]] и успеал да собере 450 [[Турска лира|турски лири]], 60 [[Пушка|пушки]] и 20 [[Револвер|револвери]]. Мартулков ја реорганизирал структурата на Кумановскиот оддел на организацијата и ги подобрил нејзините услови за востание.<ref>{{Наведена книга|url=https://www.zirm.mk/wp-content/uploads/2022/11/IST-2022.1.08-Sazdovski-N.-Dejnosta-na-MRO-vo-kumanovsko-1895-1903.pdf|title=ДЕЈНОСТА НА МАКЕДОНСКАТА РЕВОЛУЦИОНЕРНА ОРГАНИЗАЦИЈА ВО КУМАНОВСКО (1895-1903)|last=Саздовски|first=Ненад|publisher=ЗИРМ|year=2022|pages=144}}</ref> Иако соработувал со организацијата пред и после Илинденското востание тој никогаш не се сметал себеси како дел од организацијата, во неговите спомени истакнува како ''соработува со ВМОРО во извесни моменти кога се крстосуваа нивните интереси''.<ref>{{Мартулков|Поглавје=23|Цитат=''Ние никогаш не бевме ангажирани организационо со ВМОРО и со разните струи во неа. Ние во организационен однос постоевме одделно, а соработувавме со ВМОРО како целина. Со нашите идеи и принципи, легнати во основата на нашата програма, водевме една агитациона и просветна работа сред сите членови на ВМОРО без исклучок. Можеше да се соработува со ВМОРО во извесни моменти кога се крстосуваа нашите интереси.''}}</ref> Сепак се приклучил во четата на [[Иван Наумов Аљабакот|Иван Наумов - Аљабакот]] после востанието во [[1907|1907 година]]. Тој ја критикува организацијата за нејзиното слабо учество во [[Грчко-турска војна (1897)|Грчко-турската војна]] во [[1897|1897 година]], наведувајќи дека со ''прст не мрднаа.''<ref>{{Мартулков|Цитат=''През 1897 година изби грчко-турската војна како последица на востанието на остров Крит. Симпатиите на нашето граѓанство беа насочени кон Грција, но јасно беше дека таа ќе ја изгуби војната. Се надевавме дека ВМОРО ќе преземе вооружена акција, поткрепена од Бугарија, и дека великите сили (боејќи се оти војната меѓу Турција и Грција не ќе може да се локализира туку ќе се усложни, и за да го спречат тоа) ќе бидат принудени да ја натераат Турција да отстапи и да биде применет чл. 23 од Берлинскиот договор. Но македонствујуштите, било внатрешните или надворешните, со прст не мрднаа. Граѓанството не само кај нас, туку и во другите градови на Македонија беше разочарано поради тој факт. Не сакам да се впуштам подлабоко во коментарите на тој случај, оставајќи им го на идните беспристрасни македонски историци да си го кажат зборот. ''|Поглавје=5}}</ref> Околу [[1901|1901 година]] Мартулков бил известен дека Трајче Христов, виден функционер од МРО, посакал да организира средба во [[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Велес|црквата „Св Ѓорѓи“]], тогаш основно училиште. При нивната средба тие се воведиле во сурова дебата за целта на македонското национално ослободување, Христов го навредил и го обележал неговото социјалистичко движење како ''куче без појас''. После долга дебата двете страни се договориле на компромиз во кој што [[Социјалист|социјалистите]] немале да напаѓаат или ограбат богати членови на организацијата додека МРО немала да се вмеша во внатрешноста на социјалистичкото движење.<ref>{{Мартулков|Цитат=''Не многу по таа случка, ми се случи на глава друга беља. Едно утро чичко ми ми кажа дека дошол Трајче Христов, голем функционер во ВМОРО, и ме викал во училиштето „Св. Ѓорѓи“ за сретнување со него. Веднаш отидов таму и го најдов во учителската соба. Кога ме виде, стана и ме одведе во една друга соба за разговор. Ја зеде позата на олимписки бог и со власнички тон ми рече: „Вие, социјалистите, пак си го пуштивте појасот како во пусто село без кучишта, сте почнале да распраќате анонимни писма до некои видни имашливи граѓани, да ви бидат дадени пари. Им наредувате парите да ги оставаат на извесно посочено место, во спротивен случј ги заплашувате со смрт. Еве од нив едно писмо, читај го!“ Предаденото писмо јас го прочитав. Трајко Христов продолжи: „ВМОРО нема да ѝ позволи на никоја друга организација во нејзината територија да ги мачи граѓаните“. ''|Поглавје=13}}</ref> Во неговите мемоари Мартулков дава уникатна перспектива за [[македонското прашање]], според него, [[Македонско востание|Македонското]] и [[Разловечко востание|Разловечкото востание]] биле организирани со цел да го укинаат [[Берлински конгрес|Берлинскиот договор]] и вметнат [[Санстефански договор|Санстефанскиот договор]], но не поради тоа што организаторите биле „[[бугарофили]]“ туку поради тоа што тогашните водачи на [[Македонско национално движење|македонското национално движење]] во раните фази го сметале тоа како најдобриот компромиз за македонскиот народ. Тој смета дека неуспесите на востанијата биле поради тоа што водачите немале надеж во нејзиниот успех.<ref>{{Мартулков|Поглавје=26|Цитат=''Многупати се воделе спорови помеѓу нашите македонски прогресивни кругови за главната цел на нашето национал-револуционерно движење. Оваа цел не била никогаш категорично еднаква и се изменувала сообразно со условите во дадените моменти, кои налагале да бидува определена така како би можела да биде реализирана. Во почетокот нашите национал-револуционерни, дури и најпрогресивните за времето, беа многу скромни и си ја поставуваа целта извојувањето на чл. 23 од Берлинскиот договор, кој беше далеку од тоа да одговараше за конечното разрешување на македонскиот проблем и да е израз на интересите на македонскиот народ. Тој побргу беше во интерес на заинтересуваните големи европски сили и неговите автори на Балканот. Но за да можеше да биде восприемена споменатава цел, тогаш се гледаше по наличните револуционерни сили, кои беа многу ограничени и не веруваа дека со својата непосредна борба ќе го разрешат македонското прашање, ами предимно веруваа дека ова ќе биде разрешено од споменативе сили.''}}</ref> Мартулков истакнува во неговите спомени како бил подржувач на автономија за Македонија и Одринско но после неуспесите на Илинденското востание социјалистите се ориентирале кон нова цел — [[Независна Македонија|независна македонска држава]]. Тој смета дека неуспесите со Илинденското востание се поврзани со тоа што водачите немале надеж и поради тоа тие го формирале [[Задгранично претставништво|Задграничното претставништве]].<ref>{{Мартулков|Поглавје=26|Цитат=''Понатака, кога нарасна силата на ВМОРО и таа беше го опфатила во своите редови речиси целиот македонски народ и вербата во нејзините споствени сили беше подигната, прогресивните револуционерни водачи, што имаа предимно влијание во неа, во 1896 година на конгресот во Солун, јасно ја поставија веќе целта за полната политичка автономија на Македонија и Одринско, која цел беше восприемена уште во истава година и од нас, македонските социјалисти-револуционери, организирани во одделни групи. Но и покрај сето тоа, таа верба во сопствените сили на ВМОРО не беше стигната до својот врв, и се плаќаше данок на помошта која можеше да дојде однадвор. И затоа беше создаден и институтот Задгранично претставителство, преку кое можеше да се работи сред прогресивното општествено мнение македонската емиграција, за да ги поткрепат борбите на македонскиот народ за постигнување на поставената цел: полна политичка автономија. Но уште тогаш мнозина си го поставувавме прашањето, може ли да биде извојувана таа само со нашите непосредни сили, се разбира, сметајќи и на поткрепата на светското прогресивно општествено мнение? Со средствата што сме ги усвоиле, ќе бидат ли ефикасни за постигнувањето на целва?''}}</ref>{{Долап|[[Алексо Мартулков]], ''„[[Список на литературни дела од Алексо Мартулков#За Гоцета Делчев|За Гоцета Делчев]]“''|29em|Но во [[1901|тоа време]] дојде во [[Велес]] [[Гоце Делчев|Делчев]] и раководството му кажува за нашава „опасна“ дејност и за пресудата над нас. Тој им рече: ''„Тие луѓе вршат една вистинска револуционерна работа, растурајќи [[Социјализам|социјалистичка литература]], за да можат социјалистички идеи да проникнат во нашите редови. Тие можат да изиграат преродбенска а не штетна улога, како што тврдите вие. Затоа и едно влакно ако падне од главата на „осудените“, ќе ве сметам одговорни вас сите“''. По таков начин се осуетија намерите на раководството на [[ВМОРО]] во Велес.}} Најнегативните ставови на Мартулков во неговите спомени се во врска со [[Ванчо Михајлов|Иван Михајлов]] и неговите соработници — [[михајловисти]]. Односите меѓу двајцата револуционери биле негативни и нивната заедничка омраза достигнала нов врв во [[јануари]] [[1933|1933 година]], кога михајловистите вршиле неуспешен обид на атентат на Алексо Мартулков. Мартулков особено го критикувал нивниот водач во неговиот весник „[[Македонско знаме (1932 - 1934)|Македонско знаме]]“ издаден меѓу [[1932]] и [[1934|1934 година]]. Во неговите спомени Мартулков го претставува како ''волк кој ги апи неговите противници''. Тој смета дека поради подршката на [[Кирил Прличев]], [[Георги Баждаров]] и [[Наум Томалевски]] Михајлов успешно станал водач на [[Внатрешна македонска револуционерна организација (Автономистичка)|Внатрешната македонска револуционерна организација]].<ref>{{Мартулков|Поглавје=46|Цитат=''Но и во редовите на „ВМРО“ почна нешто да крцка. Волчето што го создадоа Прличев, Баждарев и Томалевски, — Иван Михаилов почна да ги апе и нив. Се започна една фракциска борба меѓу ЦК и Задграничното претставителство, а исто така и меѓу Протогеров и Иван Михаилов. Последниот од волче стана волк, диктатор во организацијата. Тој сакаше ЦК да има полно раководство во организацијата, а членовите на Задграничното претставителство, (коишто како избрани лица имаа право на дејствителни членови на ЦК и полни права во раководењето на организацијата) да не се избираат веќе, ами да се назначуваат од ЦК. Спрема тоа, ЗП треба да биде орган на ЦК и да работи по негови директиви.''}}</ref> Покрај неговата омраза кон Македонската револуционерна организација тој признава дека некои од нејзините водачи како [[Петар Поп Арсов]] и [[Гоце Делчев]] им се восхитувал. Особено кон Гоце Делчев, поради тоа што им го подржувал социјалистичкото движење и покрај тоа што не бил социјалист. Повеќе лични информации за Делчев споделува во неговата статија „''За Гоцета Делчев''“. При неговото патување во Бугарија околу втората половина на 1900-тите се запознал со македонската војвода [[Мише Развигоров]], во неговите спомени тој истакнува како Развигоров бил способен и паметен водач за МРО, дека со негово водење [[Штипско|штипскиот регион]] станал поодпорен против [[Отоманска Македонија|Отоманската власт]] отколку [[Серски округ|серскиот округ]] под контрола на [[Јане Сандански]].<ref>{{Мартулков|Поглавје=24|Цитат=''Мене Мише Развигоров ми остави впечаток на добар организатор. Навистина тој беше создал една доста солидна организација во Штипско и овој успех се должеше многу на фактот, што ѝ даваше тој големо предимство на социјалната дејност. Тој беше им ја организирал заемно-спомагателната помош на селаните за купување земјата од беговите и во овој поглед имаше големи успеси во Овчеполието. Исто така тој водеше ефикасна борба против лихварството и на многу бегови и чорбаџии успеа да им ги поништи сенетите на задолжени селани, а на селаните на кои не им беа поништени сенетите им забрануваше да ги исплатат. Во случај на збирање по егзекутивен начин на долговите од власта, им забрануваше на селаните да ги купат продадените имоти. Тогаш во Штипска околија, по силата на мирцштегските реформи, беше укинат данокот „десетарлак“ и беше заменет со поземјениот данок. Развигоров воопшто беше го организирал добро и бојкотот на населението за неплаќање на даноците. Во овој поглед беше отишол многу понапред од сите други околии во Македонија, дури и од Серско. Тој беше проникнал со своето влијание и во соседните околии на Штипско. Беше го сплотил околу себе поголемиот дел од интелигенцијата во Штипско и во самиот град Штип и навистина беше еден од најздравите столбови на неоврховистите во Скопскиот округ.''}}</ref> Во неговите спомени Алексо Мартулков редовно се восхитува кон дејствата на македонскиот револуционер и стар социјалист [[Васил Главинов]], според Мартулков и мнозинството на историски дела, тие секогаш биле во добар однос.<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB/ay4gAAAAMAAJ?hl=mk&gbpv=1&dq=%22%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%22+%E2%80%9E%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E&pg=PA474&printsec=frontcover|title=Извори за ослободителната војна и револуција во Македонија 1941-1945: Документи на Комунистичката партија на Југославија и Комунистичката партија на Македонија 1941-1945|last=Апостолски|first=Михајло|publisher=[[Институт за национална историја]]|year=1970|pages=474|author-link=Михајло Апостолски}}</ref> Главинов имал големо влијание врз Мартулков особено во неговите помлади години. Мартулков ја споредува љубовта од Главинов со љубовта од сопствен татко. Поради посетата на Главинов во Велес околу [[1894|1894 година]] тој успеал да го убеди Мартулков да се приклучи во социјалистичкото движење. == Јазични карактеристики == {{Quote|text=''На некои места во текстот авторот паѓа во белетристичен тон или манир и на прв поглед прави впечаток дека се увлекол и загубил во незначи телни и ненужни подробности. Но токму на овие места авторот одразил како во калеидоскоп една историска стварност во која се огледуваат и наравите, и обичаите, и карактерите на личностите од различни слоеви на тогашното општество, и битовите особености и многу уште друго.''|sign='''[[Ѓорѓи Абаџиев]]'''|source=<ref name=predgovor></ref>}}{{Долап|Исечок од книгата, поглавје VII|29em|Тој беше го напуштил училиштето со своите другари. Тие, организирани од [[Гоце Делчев|Делчев]], работеа во железарските работилници на [[ВМОРО]] во [[Ќустендил]] и во [[Саблер|с. Саблер]] за леење бомби и поправка на оружје. Минов ме одведе во работилницата и ме запозна со [[Велко Михов]] и другите работници. Повеќето од нив станаа војводи и големи дејци во ВМОРО. Велко Михов беше [[социјалист]]. Тоа беше во [[1899|1899 година]] во месец [[август]]. Среќно пристигнав во [[Велес]] и се зафатив здраво за работата. }}Спомените содржат различни уникатни јазични карактеристики што ги разликува од другите дела во тоа време. Мартулков понекогаш користил зборови од неговиот [[Скопско-велешки дијалект|матичен велешки дијалект]]. Поради неговиот долготраен пристој во [[Бугарија]] неговиот речник подпаднал под [[Бугаризација|бугарско влијание]]. Поради тоа понекогаш користи бугарски зборови. Како пример тој го избегнува користот на поимот [[државен удар]] и го користи [[Бугарски јазик|бугарскиот]] збор преврат. Бугарското влијание во неговиот говор е последица од неговиот мандат како пратеник во [[Народно собрание на Бугарија|бугарското собрание]]. Во еден од неговите белешки Мартулков признава дека постапил грешно кога се преселил во [[Софија]] и им препорачал на новата млада генерација на македонски [[Социјализам|социјалисти]] и револуционери да се ориентирале кон [[Белград]].<ref>{{Мартулков|Цитат=''Во 1938 год., точно во кое време не можам да си спомнам, бев тешко болен и лежев дома. Еден ден дојде кај мене младиот наш другар Антон Попов, родум од село Егуменци, Петричко. (Тој беше активен член на нашето прогресивно национал-револуционерно движење, беше осуден на смрт од профашистичкото правосудство и егзекутиран во 1942 год, како член на ЦК на БРП(к). Попов ми рече дека одел за Белград и од мене бараше некои совети по нашата, македонска, линија. Најважната порачка што тогаш му ја предадов беше: да им каже на нашите другари од Вардарска Македонија да гледаат кон Белград. Му реков дека тие таму ќе најдат сили со кои ќе можат да работат за правилното поставување и разрешување на проблемите во врска со нашето национал-револуционерно движење. Додадов дека ако ние во минатото го гледавме центарот на нашите борби таму каде што тие навистина се водеа, а не пред се кон Софија, нашето движење ќе се развиваше во друг правец.''|Поглавје=30}}</ref> == Впечаток врз Македонската историографија == {{Quote|text=''Напишани со жив и увлекателен јазик, мемоарите на Алексо Мартулков не се само објект за историкот, но претставуваат интересно четиво и за поширок круг читатели.''|sign='''[[Ѓорѓи Абаџиев]]'''|source=<ref name=predgovor></ref>}} == Цитати == == Поврзано == * [[Врховизмот и борбата на Внатрешната револуционерна организација против него]] * [[Алексо Мартулков]] * [[Список на литературни дела од Алексо Мартулков]] == Наводи == <references /> gz1r830a6sz0xhea0n9jxnmug24etwt 5378764 5378717 2025-06-10T21:42:04Z Gurther 105215 /* Вовед */ 5378764 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Книга|name=Моето учество во револуционерните борби на Македонија|image=File:Моето учество во револуционерните борби во Македонија.jpg|image_caption=Корицата на книгата|authors=[[Алексо Мартулков]]</br> [[Ѓорѓи Абаџиев]]|language=[[Македонски јазик]]|series=[[Материјали за македонската национал-револуционерна историја (едиција)]]|subjects=[[Македонското револуционерно движење]]</br>[[Бугарска пропаганда во Македонија]]</br>[[Пирински Македонци|Македонски активисти во Бугарија]]</br>[[Балканските војни]]|country=[[СР Македонија]]|genre=Автобиографија|publisher=[[Институт за национална историја]]|release_date=1954|pages=389|wikisource=Моето учество во револуционерните борби на Македонија}}'''Моето учество во револуционерните борби на Македонија''' (или само „''Спомени''“ во постари научни трудови) — автобиографија на [[Алексо Мартулков|Александар Мартулков]], истакнат [[Македонци|македонски]] [[револуционер]], [[политичар]] и еден од првите пропагатори на [[социјализмот]] во Македонија. Делото е издадено во [[1954|1954 година]] од [[Институт за национална историја|Институтот за национална историја]]. Книгата спаѓа во шестиот и последниот дел на серијалот „[[Материјали за македонската национал-револуционерна историја (едиција)|''Материјали за македонската национал-револуционерна историја'']]“. Првите три книги биле преведените спомени на [[Ѓорче Петров]], [[Славејко Арсов]]<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/%D0%9C%D0%B0%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98/BFLRAAAAMAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=%E2%80%9E%D0%9C%D0%B0%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%B8+%D0%B7%D0%B0+%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0+%D0%BD%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB-%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B0+%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0%E2%80%9E&dq=%E2%80%9E%D0%9C%D0%B0%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%B8+%D0%B7%D0%B0+%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0+%D0%BD%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB-%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B0+%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0%E2%80%9E&printsec=frontcover|title=Материјали за историјата на Македонија|last=Institut za nacionalna istorija|publisher=[[Институт за национална историја]]|year=1955|pages=1}}</ref> и [[Јане Сандански]]<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/%D0%A2%D1%83%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B4%D0%BE%D0%BA%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%BC/ocYPtI6RSjQC?hl=mk&gbpv=1&bsq=%E2%80%9E%D0%88%D0%B0%D0%BD%D0%B5%20%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%E2%80%9E&dq=%E2%80%9E%D0%88%D0%B0%D0%BD%D0%B5%20%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%E2%80%9E&printsec=frontcover|title=Турски документи за македонската историја|last=[[Институт за национална историја]]|publisher=Научен Институт за национална историја на македонскиот народ|pages=191}}</ref> од [[Љубомир Милетиќ]]. Четвртата книга ги истражувала [[Гоце Делчев|Гоцевите писма]] и петтата книга ги преведила спомените на [[Лука Ѓеров]] и [[Лазар Димитров (Дренок)|Лазар Димитров]] за револуционерните дејности во [[Јужна Македонија]]. Книгата на Алексо Мартулков, како другите во серијалот, е [[автобиографија|автобиографска]] и ги документира револуционерните дејства за време на петвековното [[Отоманска Македонија|турско ропство]]. Книгата е исклучителна во серијалот бидејќи таа не била претходно објавена од Милетиќ. Книгата претставува, според [[Ѓорѓи Абаџиев]], ''сосем нов, свеж материјал''.<ref>{{Мартулков|Поглавје=0|Цитат=''За разлика од претходните изданија на оваа едиција, кои се материјали од втора рака, како преводи од објавени веќе работи [[Втора светска војна|пред војната]] на [[бугарски јазик]] (Спомени на [[Ѓорче Петров]], Востаничкото движење во Југозападна Македонија по спомените на [[Славејко Арсов]], Спомени на [[Јане Сандански]], Борбите во Југозападна Македонија по спомени на [[Лука Џеров]], Лазар Димитров и др.), или се собрани документи, печатени во разни весници, списанија и книги (Писмата на [[Гоце Делчев]]), мемоариве на Мартулков се сосем нов, свеж материјал. Тие претставуваат прв чекор кон документирање на некои моменти од историјата на [[Социјализам|социјалистичкото движење]] во Македонија.''}}</ref> Делото е целосно напишано од Алексо Мартулков, со исклучок на предговорот кое напишано од Ѓорѓи Абаџиев. Абаџиев во предговорот спомнал дека покрај староста на Мартулков тој сѐ уште имал добро сеќавање што му овозможило да даде богата перспектива за револуционерното движење во [[Велес]]. Книгата е составена од 389 страници со 47 поглавја. Во книгата Мартулков дискутира за неговата младост, како под влијание на [[Васил Главинов]] тој се посветил кон социјализмот, неговото учество во [[Македонска револуционерна организација|македонската револуционерна организација]] и [[Внатрешна македонска револуционерна организација (Обединета)|нејзиниот следбеник]]. Како им помогнал на [[Илинденско востание|Илинденците за време на нивното национално востание]], неговите политички дејства во [[Царство Бугарија|Царството Бугарија]] во однос со [[Пирински Македонци|Македонците во државата]], неговиот мандат како пратеник во [[Народно собрание на Бугарија|бугарското собрание]], неговото учество во [[Балкански војни|Балканските војни]] и подоцна [[Прва светска војна|Првата светска војна]], неговите дејства со весникот „[[Македонско знаме (1932 - 1934)|Македонски знаме]]“ и за неговото учество во [[Судски процес против ВМРО (Обединета)|судскиот процес во Бугарија против ВМРО Обединета.]] == Вовед == Нема податоци за кога било напишано делото, според еден историски труд објавен во [[1950|1950 година]], историчарот [[Данчо Зографски]] спомнал како државниот архив во [[Скопје]] содржил необјавен ракопис од Мартулков без датум.<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/%D0%97%D0%B0_%D1%80%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%BE_%D0%B4%D0%B2%D0%B8%D0%B6%D0%B5/B2dTAAAAYAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=%E2%80%9E%D0%A1%D0%BF%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%E2%80%9E+%E2%80%9E%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E&dq=%E2%80%9E%D0%A1%D0%BF%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%E2%80%9E+%E2%80%9E%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E&printsec=frontcover|title=За работничкото движење во Македонија до Балканската војна|last=[[Данчо Зографски|Зографски, Данчо]]|publisher=Институт за национална историја на македонскиот народ|year=1950|pages=327}}</ref> Во [[1952|1952 година]] неговите спомени биле објавени во списанието „''Материјали за македонската национал-револуциона историја''“ од [[Ѓорѓи Абаџиев]].<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/Materijali_za_makedonskata_nacional_revo/7Eo8AAAAIAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=%22%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%22+%E2%80%9E%D0%94%D0%B5%D0%BB%D1%87%D0%B5%D0%B2%E2%80%9E&dq=%22%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%22+%E2%80%9E%D0%94%D0%B5%D0%BB%D1%87%D0%B5%D0%B2%E2%80%9E&printsec=frontcover|title=Материјали за македонската национал-револуциона историја|last=Абаџиев|first=Ѓорѓи|publisher=[[Институт за национална историја]]|year=1952|pages=1-5}}</ref> Иако е издадена во [[1954|1954 година]], содржината на книгата прекинува во [[1 септември]] [[1939|1939 година]], денот кога почнала [[Втора светска војна|Втората светска војна]]. Некои историчари сметаат дека ракописите биле напишани околу [[1930-ти|1930-тите]] и дека Абаџиев ги преведил подоцна. Oвие ставови се противречат со триесеттото поглавје на делото каде што Мартулков дискутира за стрелањето на [[Антон Попов]], настан што се одвивало во втората половина на [[1942|1942 г.]], што тврди дека книгата најверојатно била напишана за време или брзо после војната. Првична цена на книгата била 250 [[Југословенски динар|југословенски динари]].<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/Die_Akten_aus_dem_Haus_Hof_und_Staatsarc/DqZvNHYgTCcC?hl=mk&gbpv=1&bsq=%E2%80%9E%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E+%E2%80%9E%D0%A1%D0%BF%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%E2%80%9E&dq=%E2%80%9E%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E+%E2%80%9E%D0%A1%D0%BF%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%E2%80%9E&printsec=frontcover|title=Dokumenti od vienskata arhiva za Makedonija od 1879-1903|last=Томоски|first=Томо|publisher=[[Институт за национална историја]]|year=1955}}</ref> Книгата доживеала делумен успех, поради тоа има примероци во странски државни библиотеки како во [[Грција]], [[Бугарија]], [[Црна Гора]],<ref>[https://hip.eindigo.net/?pr=iiif.v.a&id=104913&tify={%22panX%22:0.527,%22panY%22:0.354,%22view%22:%22thumbnails%22,%22zoom%22:0.757} ''Моето учество во револуционерните борби на Македонија'']</ref> [[Данска]],<ref name=":0">''[https://search.worldcat.org/title/moeto-ucestvo-vo-revolucionernite-borbi-na-makedonija/oclc/27993631 Моето учество во револуционерните борби на Македонија / Moeto učestvo vo revolucionernite borbi na Makedonija]'' (WorldCat)</ref> [[Германија]],<ref name=":0" /> [[Франција]], [[Холандија]],<ref name=":0" /> [[Обединето Кралство]] и [[Соединети Американски Држави|Соединетите Држави]],<ref name=":0" /> Денес книгата е пристапна во различни библиотеки низ Македонија како во [[Прилеп]], [[Охрид]], [[Тетово]], [[Куманово]], [[Скопје]], [[Велес]], [[Струмица]], [[Струга]] итн.<ref>''[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/127750151 Моето учество во револуционерните борби на Македонија]'' (Cobiss)</ref> Освен неговите спомени Мартулков ја напишал брошурата „''[[Врховизмот и борбата на Внатрешната револуционерна организација против него]]''“ издадено во Скопје. Има противречни наводи за кога било издадено, според [[Манол Пандевски]], во еден од неговите трудови во [[1987|1987 г.]], делото било објавено во [[1940|1940 година]],<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/Makedonskoto_osloboditelno_delo_vo_XIX_i/oKMMAAAAIAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=%E2%80%9E%D0%A1%D0%BF%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%E2%80%9E+%E2%80%9E%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E&dq=%E2%80%9E%D0%A1%D0%BF%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%E2%80%9E+%E2%80%9E%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E&printsec=frontcover|title=Македоското ослободително дело во XIX и XX век: Внатрешната македонска револуционерна организација и неоврховизмот (1904-1908)|last=[[Манол Пандевски|Пандевски, Манол]]|publisher=Мисла|year=1987|pages=347}}</ref> додека пак во [[1983|1983 г]]. тој спомнал дека брошурата била издадена во [[1946|1946 година]].<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/Vnatre%C5%A1nata_makedonska_revolucionerna_o/t6QMAAAAIAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=%E2%80%9E%D0%92%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D0%BE%D1%82+%D0%B8+%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0%D1%82%D0%B0+%D0%BD%D0%B0+%D0%B2%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%B0+%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B0+%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0+%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%82%D0%B8%D0%B2+%D0%BD%D0%B5%D0%B3%D0%BE%E2%80%9C&dq=%E2%80%9E%D0%92%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D0%BE%D1%82+%D0%B8+%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0%D1%82%D0%B0+%D0%BD%D0%B0+%D0%B2%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%B0+%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B0+%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0+%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%82%D0%B8%D0%B2+%D0%BD%D0%B5%D0%B3%D0%BE%E2%80%9C&printsec=frontcover|title=Внатрешната македонска револуционерна организација и неоврховизмот (1904-1908)|last=[[Манол Пандевски|Пандевски, Манол]]|publisher=Култура|year=1983|pages=22}}</ref> Мартулков е автор и на неколку статии, меѓу нив најпознатите се „[[Развитокот на социјалистичката мисла пред Илинденското востание|''Развитокот на социјалистичката мисла пред Илинденското востание'']]“ објавено во весникот „Трудбеник' и „[[Список на литературни дела од Алексо Мартулков#За Гоцета Делчев|За Гоцета Делчев]]“. Пред [[Втората светска војна]] тој напишал неколку статии во весникот [[Македонско знаме (1932 - 1934)|„Македонско знаме“]]. [[Список на литературни дела од Алексо Мартулков|Мартулков издадол многу други дела после втората светска војна]]. == Лични ставови на Мартулков во делото == {{Quote|text=''Во некои погледи и коментари на Мартулков има неправилности, кои во крајна линија се негови субјективни гледања, својствени за луѓето од неговата генерација, и сами по себеси го имаат своето оправдание и место во еден мемоарски изнесен материјал.''|sign='''[[Ѓорѓи Абаџиев]]'''|source=<ref name=predgovor>{{Мартулков|Поглавје=0}}</ref>}}[[Податотека:Alekso Martulkov.jpg|мини|325x325пкс|Портрет од Мартулков во книгата, носејќи ја [[Илинденска споменица|Илинденската споменица]].]] Во самиот предговор Ѓорѓи Абаџиев спомнал дека Мартулков ги вметнал своите лични ставови кон различни теми поврзани со [[Историја на македонскиот народ|историјата на македонскиот народ]]. Некои од ставовите на Мартулков, особено за [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]], се оспорени. Во третото поглавје тој ја истакнал неговата подршка кон постоењето на [[Македонци|македонски идентитет]] и [[Македонски јазик|јазик]] со геслото „''Народите имаат право на слободно самоопределување, [[Македонија на Македонците]]''“. Мартулков дополнително ја подржувал идејата за [[Независна Македонија|независна Македонска]] и [[Одринско|Одринска држава]]. Сметал дека Македонија неможела да се ослободи преку дипломатија туку со социјалистичка револуција. Дополнително спомнал како [[Македонците]] неможеле да зависат од надворешни сили како [[Кралство Југославија|Југославија]], [[Грција]] и [[Царство Бугарија|Царството Бугарија]], ниту ни од надворешни организации, иако се бореле за иста цел тој водел и агитаторски маси во [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]].<ref>{{Мартулков|Поглавје=3|Цитат=''Ние ќе водиме непомирлива борба против националните омрази, макар и од каде да доаѓаат тие. На работниците ќе им помагаме сестрано. Ние ги мразиме шовинистичките стремежи во Бугарија, Србија и Грција, од кои ништо добро не произлегува за поробените народи, туку напротив - се распалува непријателството меѓу националностите кај нас и се усложнува и онака веќе лошата положба под турскиот режим. Народите имаат право на слободно самоопределување. Македонија на Македонците. Појдувајќи од сопствените наши интереси, ние не сме против прогресивните струи во останатите балкански земји. Како социјалисти ќе работиме за социјалната револуција.''}}</ref> Еден од најоспорените гледишта на Мартулков во спомените е во однос со Македонската револуционерна организација. Со разлика од спомените на други македонски револуционери, Мартулков ја критикува организацијата. Во четиринаесетото поглавје Мартулков ја обвинува МРО дека го злоупотребиле теророт во [[Македонија]] со намера да си ја прошират нивната организација.<ref>{{Мартулков|Цитат=''Јас на многу места во своите спомени пишувам за теророт и не сум негов обожавател. Овде не би сум пишал за него, ако тој не беше употребуван од ВМОРО. Не би било чудно, ако тој беше употребуван во почетокот од создавањето на Револуционерната организација за водење вооружена борба за нашето национално ослободување.''|Поглавје=14}}</ref> Кога открил дека неговите соработници, [[Никола Петров Русински|Никола Русински]] и [[Веле Марков]], ја укинале социјалистичката организација во [[Битола]] како дел од спогодбата со [[Даме Груев]] тој им упатил писмо каде што ги критикувал. Сметал дека ја продале социјалистичката цел за високи позиции во револуционерната организација. Мартулков верувал дека ако соработувале со МРО нивното социјалистичко движење би го изгубило идентитетот.<ref>{{Мартулков|Поглавје=12|Цитат=''Но сето тоа не можеше да се трпи од меродавните кругови на ВМОРО. Беа заплашувани да престанат да постојат како социјалистичка група и да се влеат во Организацијата, каде што ќе им се даваат погодни должности во неа за работа. Инаку Организацијата ќе биде принудена да примени против нив санкции предвидени во статутите на РО. Никола Русински и Веле Марков се сретнаа со Дамета Груев во затворот (тој беше по тоа време во битолскиот затвор) да преговараат со него за условите при кои ќе работат во Организацијата. И постигнаа спогодба. Групата бидува растурена и нејзините членови заминуваат по одредените реони на работа. Пред да заминат, тие ми пишаа во Велес. Писмото ми го донесе другарот Борис Весов, исклучен ученик Од Солунската гимназија, кого бев го испратил во Битола да учи дрводелски занает при нив и да се школува при нивната социјалистичка група. Во писмото ми пишуваа дека постигнале спогодба со ВМОРО и дека им даваат војводски места. Никола Русински го назначуваат за организатор на четничкиот институт во Втората револуционерна област, а Велета Марков за крушевски околиски војвода. Исто така ми пишуваа оти било уговорено и за мене да заземам војводско место и ме викаа да појдам во Битола кај нив. Јас им одговорив оти не го споделувам нивното становиште за растурање на нашите социјалистички групи и стојам на нашето старо становиште: coрaботка со ВМОРО на база на нашите принципи во однос на нашата национално-револуционерна борба јасно определена од принципите легнати во нашата програма, зашто ние, слеани во таа огромна маса на Револуционерната организација, ќе се стопиме и нашиот социјалистички индивидуалитет ќе се загуби.''}}</ref> Покрај неговите критики за организацијата тој сѐ уште соработувал со нив во однос со организирањето на [[Илинденско востание|Илинденското востание]]. Во [[Куманово]] соработувал со [[Никола Пушкаров]] и успеал да увези 60 [[Пушка|пушки]] и 20 [[Револвер|револвери]] заедно со 450 [[Турска лира|турски лири]], Мартулков ја преустројствувал структурата на Кумановскиот оддел на организацијата и ги подобрил нејзините услови за востание.<ref>{{Наведена книга|url=https://www.zirm.mk/wp-content/uploads/2022/11/IST-2022.1.08-Sazdovski-N.-Dejnosta-na-MRO-vo-kumanovsko-1895-1903.pdf|title=ДЕЈНОСТА НА МАКЕДОНСКАТА РЕВОЛУЦИОНЕРНА ОРГАНИЗАЦИЈА ВО КУМАНОВСКО (1895-1903)|last=Саздовски|first=Ненад|publisher=ЗИРМ|year=2022|pages=144}}</ref> Иако соработувал со организацијата пред и после Илинденското востание тој никогаш не се сметал себеси како дел од организацијата, во неговите спомени истакнува како ''соработува со ВМОРО во извесни моменти кога се крстосуваа нивните интереси''.<ref>{{Мартулков|Поглавје=23|Цитат=''Ние никогаш не бевме ангажирани организационо со ВМОРО и со разните струи во неа. Ние во организационен однос постоевме одделно, а соработувавме со ВМОРО како целина. Со нашите идеи и принципи, легнати во основата на нашата програма, водевме една агитациона и просветна работа сред сите членови на ВМОРО без исклучок. Можеше да се соработува со ВМОРО во извесни моменти кога се крстосуваа нашите интереси.''}}</ref> Сепак се приклучил во четата на [[Иван Наумов Аљабакот|Иван Наумов - Аљабакот]] после востанието во [[1907|1907 година]]. Тој ја критикува организацијата за нејзиното слабо учество во [[Грчко-турска војна (1897)|Грчко-турската војна]] во [[1897|1897 година]], наведувајќи дека со ''прст не мрднаа.''<ref>{{Мартулков|Цитат=''През 1897 година изби грчко-турската војна како последица на востанието на остров Крит. Симпатиите на нашето граѓанство беа насочени кон Грција, но јасно беше дека таа ќе ја изгуби војната. Се надевавме дека ВМОРО ќе преземе вооружена акција, поткрепена од Бугарија, и дека великите сили (боејќи се оти војната меѓу Турција и Грција не ќе може да се локализира туку ќе се усложни, и за да го спречат тоа) ќе бидат принудени да ја натераат Турција да отстапи и да биде применет чл. 23 од Берлинскиот договор. Но македонствујуштите, било внатрешните или надворешните, со прст не мрднаа. Граѓанството не само кај нас, туку и во другите градови на Македонија беше разочарано поради тој факт. Не сакам да се впуштам подлабоко во коментарите на тој случај, оставајќи им го на идните беспристрасни македонски историци да си го кажат зборот. ''|Поглавје=5}}</ref> Околу [[1901|1901 година]] Мартулков бил известен дека Трајче Христов, виден функционер од МРО, посакал да организира средба во [[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Велес|црквата „Св Ѓорѓи“]], тогаш основно училиште. При нивната средба тие се воведиле во сурова дебата за целта на македонското национално ослободување, Христов го навредил и го обележал неговото социјалистичко движење како ''куче без појас''. После долга дебата двете страни се договориле на компромиз во кој што [[Социјалист|социјалистите]] немале да напаѓаат или ограбат богати членови на организацијата додека МРО немала да се вмеша во внатрешноста на социјалистичкото движење.<ref>{{Мартулков|Цитат=''Не многу по таа случка, ми се случи на глава друга беља. Едно утро чичко ми ми кажа дека дошол Трајче Христов, голем функционер во ВМОРО, и ме викал во училиштето „Св. Ѓорѓи“ за сретнување со него. Веднаш отидов таму и го најдов во учителската соба. Кога ме виде, стана и ме одведе во една друга соба за разговор. Ја зеде позата на олимписки бог и со власнички тон ми рече: „Вие, социјалистите, пак си го пуштивте појасот како во пусто село без кучишта, сте почнале да распраќате анонимни писма до некои видни имашливи граѓани, да ви бидат дадени пари. Им наредувате парите да ги оставаат на извесно посочено место, во спротивен случј ги заплашувате со смрт. Еве од нив едно писмо, читај го!“ Предаденото писмо јас го прочитав. Трајко Христов продолжи: „ВМОРО нема да ѝ позволи на никоја друга организација во нејзината територија да ги мачи граѓаните“. ''|Поглавје=13}}</ref> Во неговите мемоари Мартулков дава уникатна перспектива за [[македонското прашање]], според него, [[Македонско востание|Македонското]] и [[Разловечко востание|Разловечкото востание]] биле организирани со цел да го укинаат [[Берлински конгрес|Берлинскиот договор]] и вметнат [[Санстефански договор|Санстефанскиот договор]], но не поради тоа што организаторите биле „[[бугарофили]]“ туку поради тоа што тогашните водачи на [[Македонско национално движење|македонското национално движење]] во раните фази го сметале тоа како најдобриот компромиз за македонскиот народ. Тој смета дека неуспесите на востанијата биле поради тоа што водачите немале надеж во нејзиниот успех.<ref>{{Мартулков|Поглавје=26|Цитат=''Многупати се воделе спорови помеѓу нашите македонски прогресивни кругови за главната цел на нашето национал-револуционерно движење. Оваа цел не била никогаш категорично еднаква и се изменувала сообразно со условите во дадените моменти, кои налагале да бидува определена така како би можела да биде реализирана. Во почетокот нашите национал-револуционерни, дури и најпрогресивните за времето, беа многу скромни и си ја поставуваа целта извојувањето на чл. 23 од Берлинскиот договор, кој беше далеку од тоа да одговараше за конечното разрешување на македонскиот проблем и да е израз на интересите на македонскиот народ. Тој побргу беше во интерес на заинтересуваните големи европски сили и неговите автори на Балканот. Но за да можеше да биде восприемена споменатава цел, тогаш се гледаше по наличните револуционерни сили, кои беа многу ограничени и не веруваа дека со својата непосредна борба ќе го разрешат македонското прашање, ами предимно веруваа дека ова ќе биде разрешено од споменативе сили.''}}</ref> Мартулков истакнува во неговите спомени како бил подржувач на автономија за Македонија и Одринско но после неуспесите на Илинденското востание социјалистите се ориентирале кон нова цел — [[Независна Македонија|независна македонска држава]]. Тој смета дека неуспесите со Илинденското востание се поврзани со тоа што водачите немале надеж и поради тоа тие го формирале [[Задгранично претставништво|Задграничното претставништве]].<ref>{{Мартулков|Поглавје=26|Цитат=''Понатака, кога нарасна силата на ВМОРО и таа беше го опфатила во своите редови речиси целиот македонски народ и вербата во нејзините споствени сили беше подигната, прогресивните револуционерни водачи, што имаа предимно влијание во неа, во 1896 година на конгресот во Солун, јасно ја поставија веќе целта за полната политичка автономија на Македонија и Одринско, која цел беше восприемена уште во истава година и од нас, македонските социјалисти-револуционери, организирани во одделни групи. Но и покрај сето тоа, таа верба во сопствените сили на ВМОРО не беше стигната до својот врв, и се плаќаше данок на помошта која можеше да дојде однадвор. И затоа беше создаден и институтот Задгранично претставителство, преку кое можеше да се работи сред прогресивното општествено мнение македонската емиграција, за да ги поткрепат борбите на македонскиот народ за постигнување на поставената цел: полна политичка автономија. Но уште тогаш мнозина си го поставувавме прашањето, може ли да биде извојувана таа само со нашите непосредни сили, се разбира, сметајќи и на поткрепата на светското прогресивно општествено мнение? Со средствата што сме ги усвоиле, ќе бидат ли ефикасни за постигнувањето на целва?''}}</ref>{{Долап|[[Алексо Мартулков]], ''„[[Список на литературни дела од Алексо Мартулков#За Гоцета Делчев|За Гоцета Делчев]]“''|29em|Но во [[1901|тоа време]] дојде во [[Велес]] [[Гоце Делчев|Делчев]] и раководството му кажува за нашава „опасна“ дејност и за пресудата над нас. Тој им рече: ''„Тие луѓе вршат една вистинска револуционерна работа, растурајќи [[Социјализам|социјалистичка литература]], за да можат социјалистички идеи да проникнат во нашите редови. Тие можат да изиграат преродбенска а не штетна улога, како што тврдите вие. Затоа и едно влакно ако падне од главата на „осудените“, ќе ве сметам одговорни вас сите“''. По таков начин се осуетија намерите на раководството на [[ВМОРО]] во Велес.}} Најнегативните ставови на Мартулков во неговите спомени се во врска со [[Ванчо Михајлов|Иван Михајлов]] и неговите соработници — [[михајловисти]]. Односите меѓу двајцата револуционери биле негативни и нивната заедничка омраза достигнала нов врв во [[јануари]] [[1933|1933 година]], кога михајловистите вршиле неуспешен обид на атентат на Алексо Мартулков. Мартулков особено го критикувал нивниот водач во неговиот весник „[[Македонско знаме (1932 - 1934)|Македонско знаме]]“ издаден меѓу [[1932]] и [[1934|1934 година]]. Во неговите спомени Мартулков го претставува како ''волк кој ги апи неговите противници''. Тој смета дека поради подршката на [[Кирил Прличев]], [[Георги Баждаров]] и [[Наум Томалевски]] Михајлов успешно станал водач на [[Внатрешна македонска револуционерна организација (Автономистичка)|Внатрешната македонска револуционерна организација]].<ref>{{Мартулков|Поглавје=46|Цитат=''Но и во редовите на „ВМРО“ почна нешто да крцка. Волчето што го создадоа Прличев, Баждарев и Томалевски, — Иван Михаилов почна да ги апе и нив. Се започна една фракциска борба меѓу ЦК и Задграничното претставителство, а исто така и меѓу Протогеров и Иван Михаилов. Последниот од волче стана волк, диктатор во организацијата. Тој сакаше ЦК да има полно раководство во организацијата, а членовите на Задграничното претставителство, (коишто како избрани лица имаа право на дејствителни членови на ЦК и полни права во раководењето на организацијата) да не се избираат веќе, ами да се назначуваат од ЦК. Спрема тоа, ЗП треба да биде орган на ЦК и да работи по негови директиви.''}}</ref> Покрај неговата омраза кон Македонската револуционерна организација тој признава дека некои од нејзините водачи како [[Петар Поп Арсов]] и [[Гоце Делчев]] им се восхитувал. Особено кон Гоце Делчев, поради тоа што им го подржувал социјалистичкото движење и покрај тоа што не бил социјалист. Повеќе лични информации за Делчев споделува во неговата статија „''За Гоцета Делчев''“. При неговото патување во Бугарија околу втората половина на 1900-тите се запознал со македонската војвода [[Мише Развигоров]], во неговите спомени тој истакнува како Развигоров бил способен и паметен водач за МРО, дека со негово водење [[Штипско|штипскиот регион]] станал поодпорен против [[Отоманска Македонија|Отоманската власт]] отколку [[Серски округ|серскиот округ]] под контрола на [[Јане Сандански]].<ref>{{Мартулков|Поглавје=24|Цитат=''Мене Мише Развигоров ми остави впечаток на добар организатор. Навистина тој беше создал една доста солидна организација во Штипско и овој успех се должеше многу на фактот, што ѝ даваше тој големо предимство на социјалната дејност. Тој беше им ја организирал заемно-спомагателната помош на селаните за купување земјата од беговите и во овој поглед имаше големи успеси во Овчеполието. Исто така тој водеше ефикасна борба против лихварството и на многу бегови и чорбаџии успеа да им ги поништи сенетите на задолжени селани, а на селаните на кои не им беа поништени сенетите им забрануваше да ги исплатат. Во случај на збирање по егзекутивен начин на долговите од власта, им забрануваше на селаните да ги купат продадените имоти. Тогаш во Штипска околија, по силата на мирцштегските реформи, беше укинат данокот „десетарлак“ и беше заменет со поземјениот данок. Развигоров воопшто беше го организирал добро и бојкотот на населението за неплаќање на даноците. Во овој поглед беше отишол многу понапред од сите други околии во Македонија, дури и од Серско. Тој беше проникнал со своето влијание и во соседните околии на Штипско. Беше го сплотил околу себе поголемиот дел од интелигенцијата во Штипско и во самиот град Штип и навистина беше еден од најздравите столбови на неоврховистите во Скопскиот округ.''}}</ref> Во неговите спомени Алексо Мартулков редовно се восхитува кон дејствата на македонскиот револуционер и стар социјалист [[Васил Главинов]], според Мартулков и мнозинството на историски дела, тие секогаш биле во добар однос.<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB/ay4gAAAAMAAJ?hl=mk&gbpv=1&dq=%22%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%22+%E2%80%9E%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E&pg=PA474&printsec=frontcover|title=Извори за ослободителната војна и револуција во Македонија 1941-1945: Документи на Комунистичката партија на Југославија и Комунистичката партија на Македонија 1941-1945|last=Апостолски|first=Михајло|publisher=[[Институт за национална историја]]|year=1970|pages=474|author-link=Михајло Апостолски}}</ref> Главинов имал големо влијание врз Мартулков особено во неговите помлади години. Мартулков ја споредува љубовта од Главинов со љубовта од сопствен татко. Поради посетата на Главинов во Велес околу [[1894|1894 година]] тој успеал да го убеди Мартулков да се приклучи во социјалистичкото движење. == Јазични карактеристики == {{Quote|text=''На некои места во текстот авторот паѓа во белетристичен тон или манир и на прв поглед прави впечаток дека се увлекол и загубил во незначи телни и ненужни подробности. Но токму на овие места авторот одразил како во калеидоскоп една историска стварност во која се огледуваат и наравите, и обичаите, и карактерите на личностите од различни слоеви на тогашното општество, и битовите особености и многу уште друго.''|sign='''[[Ѓорѓи Абаџиев]]'''|source=<ref name=predgovor></ref>}}{{Долап|Исечок од книгата, поглавје VII|29em|Тој беше го напуштил училиштето со своите другари. Тие, организирани од [[Гоце Делчев|Делчев]], работеа во железарските работилници на [[ВМОРО]] во [[Ќустендил]] и во [[Саблер|с. Саблер]] за леење бомби и поправка на оружје. Минов ме одведе во работилницата и ме запозна со [[Велко Михов]] и другите работници. Повеќето од нив станаа војводи и големи дејци во ВМОРО. Велко Михов беше [[социјалист]]. Тоа беше во [[1899|1899 година]] во месец [[август]]. Среќно пристигнав во [[Велес]] и се зафатив здраво за работата. }}Спомените содржат различни уникатни јазични карактеристики што ги разликува од другите дела во тоа време. Мартулков понекогаш користил зборови од неговиот [[Скопско-велешки дијалект|матичен велешки дијалект]]. Поради неговиот долготраен пристој во [[Бугарија]] неговиот речник подпаднал под [[Бугаризација|бугарско влијание]]. Поради тоа понекогаш користи бугарски зборови. Како пример тој го избегнува користот на поимот [[државен удар]] и го користи [[Бугарски јазик|бугарскиот]] збор преврат. Бугарското влијание во неговиот говор е последица од неговиот мандат како пратеник во [[Народно собрание на Бугарија|бугарското собрание]]. Во еден од неговите белешки Мартулков признава дека постапил грешно кога се преселил во [[Софија]] и им препорачал на новата млада генерација на македонски [[Социјализам|социјалисти]] и револуционери да се ориентирале кон [[Белград]].<ref>{{Мартулков|Цитат=''Во 1938 год., точно во кое време не можам да си спомнам, бев тешко болен и лежев дома. Еден ден дојде кај мене младиот наш другар Антон Попов, родум од село Егуменци, Петричко. (Тој беше активен член на нашето прогресивно национал-револуционерно движење, беше осуден на смрт од профашистичкото правосудство и егзекутиран во 1942 год, како член на ЦК на БРП(к). Попов ми рече дека одел за Белград и од мене бараше некои совети по нашата, македонска, линија. Најважната порачка што тогаш му ја предадов беше: да им каже на нашите другари од Вардарска Македонија да гледаат кон Белград. Му реков дека тие таму ќе најдат сили со кои ќе можат да работат за правилното поставување и разрешување на проблемите во врска со нашето национал-револуционерно движење. Додадов дека ако ние во минатото го гледавме центарот на нашите борби таму каде што тие навистина се водеа, а не пред се кон Софија, нашето движење ќе се развиваше во друг правец.''|Поглавје=30}}</ref> == Впечаток врз Македонската историографија == {{Quote|text=''Напишани со жив и увлекателен јазик, мемоарите на Алексо Мартулков не се само објект за историкот, но претставуваат интересно четиво и за поширок круг читатели.''|sign='''[[Ѓорѓи Абаџиев]]'''|source=<ref name=predgovor></ref>}} == Цитати == == Поврзано == * [[Врховизмот и борбата на Внатрешната револуционерна организација против него]] * [[Алексо Мартулков]] * [[Список на литературни дела од Алексо Мартулков]] == Наводи == <references /> bi2t3tewt87iqjpe2m479vu7hrlp6g4 4 1360728 5378593 5376251 2025-06-10T12:29:50Z Виолетова 1975 /* Список на учесници */ 5378593 wikitext text/x-wiki {| style="float:right; width:200px; border:solid #ccc 1px; margin:5px;" |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Wikimedia MKD mk.svg|150п]] |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Уредувачки денови.svg|150п]] |} {{Кратенка|ВП:УД}} Во текот на 2025 година е планирано да се одржуваат '''[[Википедија:Уредувачки денови|уредувачки денови]]'''. Уредувачките денови се изведуваат во текот на еден ден од 24 часа, со почеток во 00:00&nbsp;ч. и крај во 23:59&nbsp;ч. истиот ден. Предвид се земаат сите создадени или подобрени статии и предлошки на зададената тема од корисници на Википедија на македонски јазик кои ги пријавиле во уредувачкиот ден. '''Напомена:''' Заради избегнување на спротивставени уредувања и пишување на иста статија од двајца или повеќе корисници на Википедија на македонски јазик, секој заинтересиран учесник е пожелно да го пријави своето учество и да избере кои статии ќе ги уредува! == Признанија == Награди ќе им бидат доделени на тројцата најплодотворни учесници кои ќе имаат највисок успех при заедничкото и споено бодување од Уредувачките денови и [[Википедија:Уредувачки викенди 2025|Уредувачките викенди]]. Наградите се во облик на вредносни купони, и тоа: * Прва награда: купон во вредност од 15.000 денари. * Втора награда: купон во вредност од 9.000 денари. * Трета награда: купон во вредност од 6.000 денари. '''Важно''': За да се освои која било награда, потребно е да се исполнат следните критериуми: * да се учествува во најмалку 100 изданија на уредувачките денови и/или викенди; * да се учествува во барем 10 од 12-те календарски месеци; и * да се создадат или подобрат најмалку 150 статии, предлошки или модули. == Одржани денови == === Планини во Црна Гора === [[Податотека:Emoji u1f3d4.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Планини во Црна Гора“]] На 2 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Планини во Црна Гора“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за планините во Црна Гора можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mountains of Montenegro]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Тројан (планина)]] (Н)|[[Виситор (планина)]] (Н)|[[Јабука (планина)]] (Н)|[[Биоч]] (Н)|[[Хум (планина)]] (Н)|[[Камена Гора (планина)]] (Н)|[[Каменик (планина)]] (Н)|[[Белег (планина)]] (Н)|[[Стожина]] (Н)|[[Жилиндар]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Градина (планина)]] (Н)|[[Бјеласица]] (Н)|[[Гарач]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Његош]] (Н)|[[Врмац]] (Н)|[[Орлов Крш]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Цркви во Русија === [[Податотека:Ансамбль Успенского собора.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Цркви во Русија“]] На 7 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Цркви во Русија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за црквите во Русија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Churches in Russia]] * од Википедија на руски јазик: ** [[:ru:Категория:Церкви России]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Јужен зеленчукски храм]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Меѓународни денови на Обединетите нации === [[Податотека:UN emblem blue.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Меѓународни денови на Обединетите нации“]] На 9 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Меѓународни денови на Обединетите нации“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за Меѓународните денови на Обединетите нации можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:United Nations days]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Меѓународен ден на семејството]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Меѓународен ден на џезот]] (Н) |[[Меѓународен ден на толеранцијата]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jashko002|Jashko002]] | {{подреден список|[[Светски ден на книгата и авторското право]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Светска акција „Исчисти го светот”]] (Н)|[[Меѓународен ден на девојчето]] (Н)|[[Меѓународен ден на танцот]] (Н)|[[Светски ден на лебот]] (Н)|[[Светски ден на млекото]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Кубански стилови на музика === [[Податотека:Negro Curro Juan Cocuyo, grabado cubano del Siglo XIX.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Кубански стилови на музика“]] На 14 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Кубански стилови на музика“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со кубанските стилови на музика можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cuban styles of music]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Мамбо (музика)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Кубански рок]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Алберто Сокарас]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Два крста]] (Н)|[[Мој (песна на Армандо Манзанеро)]] (Н)|[[Обожавам (песна)]] (Н)|[[Се и ништо]] (Н)|[[Црни цвеќиња]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Болеро]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Древна технологија === [[Податотека:Antikythera mechanism.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Древна технологија“]] На 16 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Древна технологија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со древната технологија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Ancient technology]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Katerina1010|Katerina1010]] | {{подреден список|[[Шенус]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jashko002|Jashko002]] | {{подреден список|[[Мамантео]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] | {{подреден список|[[Фрикторија]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Џерван]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Архимедова канџа]] (Н)}} |- | 6 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Рударење на сол]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Советски пронајдоци === [[Податотека:Fialka,_Russian_rotary_cypher_machine,_detail.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Советски пронајдоци“]] На 21 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Советски пронајдоци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со советските пронајдоци можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Soviet inventions]] * од Википедија на руски јазик: ** [[:ru:Категория:Изобретения СССР]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Вселенски костум]] (Н)|[[Победит]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Кислороден коктел]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Аеросанка]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Викиншка уметност === [[Податотека:Viking - Whale-Bone Plaque - Walters 711169.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Викиншка уметност“]] На 23 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Викиншка уметност“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со викиншката уметност можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Viking art]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Шиенско животно]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Один од Лејре]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Средновековна скандинавска архитектура]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Министерства на Литванија === [[Податотека:Flag_of_Lithuania.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Министерства на Литванија“]] На 28 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Министерства на Литванија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за министерствата на Литванија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Government ministries of Lithuania]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Министерство за правда (Литванија)]] (Н)|[[Министерство за здравство (Литванија)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Министерство за култура на Литванија]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Министерство за енергетика (Литванија)]] (Н)|[[Министерство за животна средина (Литванија)]] (Н)|[[Предлошка:Влада на Литванија]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Министерство за земјоделство (Литванија)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Веганство === [[Податотека:Vegan friendly icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Веганство“]] На 30 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Веганство“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со веганството можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Veganism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Natasa Stardelova|Natasa Stardelova]] | {{подреден список|[[Пост со сок]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Веганманија]] (Н)|[[Вегански дизајн]] (Н)|[[Вегански сапун]] (Н)|[[Abillion]] (Н)|[[Post Punk Kitchen]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Марш за да се затворат сите кланици]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Змејови === [[Податотека:Vietnamese Dragon green.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Змејови“]] На 4 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Змејови“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со змејовите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Dragons]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Лотан]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Ушумгалу]] (Н)|[[Башму]] (Н)|[[Мушмаху]] (Н)|[[Тели (змеј)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Ладон (митологија)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce Wiki]] | {{подреден список|[[Чума (слика)]] (Н)|[[Големиот црвен змеј (слики)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Цркви во Швајцарија === [[Податотека:Église orthodoxe russe, Genève 2.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Цркви во Швајцарија“]] На 6 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Цркви во Швајцарија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за црквите во Швајцарија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Churches in Switzerland]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Исусовска црква, Луцерн]] (Н)|[[Џовани Антонио Пелегрини]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Опатија Филе-Дие]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Црква на Светиот дух (Берн)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Црква „Свети Никола“ (Ереманс)]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce Wiki]] | {{подреден список|[[Капела Свети Гал (Санкт Гален)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Капиталистички системи === [[Податотека:Anti-capitalism_color—_Restored.png|десно|240п|Уредувачки ден „Капиталистички системи“]] На 11 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Капиталистички системи“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со капиталистичките системи можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Capitalist systems]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce Wiki]] | {{подреден список|[[Грофот (филм)]] (Н)|[[Општа идеја за револуцијата во деветнаесеттиот век]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Надзорен капитализам]] (Н)|[[Корпоративен капитализам]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Технокапитализам]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Дакијци === [[Податотека:Dacian symbols.png|десно|240п|Уредувачки ден „Дакијци“]] На 13 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Дакијци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Дакијците можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Dacians]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce WIki]] | {{подреден список|[[Гебелеизис]] (Н)|[[Дерзелас]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Слободни Дакијци]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Буребиста]] (Н)| [[Москон]] (Н)| [[Ремакс]] (Н)| [[Скорило]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Меда од Одесос]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Шлем од Перету]] (Н)|[[Шлем од Аџигиол]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Злосторнички организации === [[Податотека:Handcuffs_icon.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Злосторнички организации“]] На 18 февруари 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Злосторнички организации“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со злосторничките организации може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Criminal groups and organizations]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Криминално семејство Ал-Зеин]] (Н)|[[Франкфуртска мафија]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Хакерска група]] (Н)|[[Акира (уценувачки софтвер)]] (Н)|[[Зоран Манасков]] (Н)|[[Бајруш Сејдиу]] (Н)|[[Ромео Живиќ]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Фалсификување]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Револуционерни движења === [[Податотека:Sloboda ili smrt logo.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Револуционерни движења“]] На 20 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Револуционерни движења“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со револуционерните движења можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Revolutionary movements]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Хозе Дејвид Кабело]] (Н)|[[Глена Кабело]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Револуционерно движење]] (Н)|[[Револуционерен фронт (Шведска)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Народноослободителен фонд]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[КелКел]] (Н)|[[Движење на револуционерите од 25 јануари]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Дијаманти === [[Податотека:Diamond-dimd15a.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Дијаманти“]] На 25 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Дијаманти“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со дијамантите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Diamond]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Меморијален дијамант]] (Н)|[[Груб дијамант]] (Н)|[[Дијамантски нож]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник: Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Дијамантски фонд]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Борт]] (Н)|[[Опенхајмер (дијамант)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Старогрчки женски филозофи === [[Податотека:Aspasie Pio-Clementino Inv272.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Старогрчки женски филозофи“]] На 27 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Старогрчки женски филозофи“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за старогрчките женски филозофи можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Ancient Greek women philosophers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Клеопатра (алхемичарка)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Аригнота]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Темистоклеја]] (Н)|[[Темиста од Лампсак]] (Н)|[[Леонтион]] (Н)|[[Аксиотеја Флиуска]] (Н)|[[Ластенеја Мантинејска]] (Н)|[[Миро Родоска]] (Н)|[[Арета Киренска]] (Н)|[[Птолемаида Киренска]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Министерства на Ерменија === [[Податотека:Flag of Armenia.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Министерства на Ерменија“]] На 4 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Министерства на Ерменија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за министерствата на Ерменија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Government ministries of Armenia]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Министерство за животна средина (Ерменија)]] (Н)|[[Министерство за транспорт и врски (Ерменија)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Министерство за здравство (Ерменија)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Пештерски слики === [[Податотека:SantaCruz-CuevaManos-P2210651b.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Пештерски слики“]] На 6 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Пештерски слики“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за пештерските слики можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cave paintings]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Тамбунска карпеста уметност]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Шабо (пештера)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Цркви во Австралија === [[Податотека:GoulburnStSaviour'sCathedral.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Цркви во Австралија“]] На 11 март 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Цркви во Австралија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за црквите во Австралија може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Churches in Australia]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква „Св. Јован Крстител“ - Џилонг]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква „Св. Никола“ - Престон]] (Н)|[[Македонска православна црква „Св. Петка“ - Мил Парк]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Црква Пресвета Богородица на Светото срце, Рендвик]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква „Св. Димитрија Солунски“, Спрингвејл]] (Н)|[[Македонска православна катедрала „Успение на Пресвета Богородица“, Сиденхам]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква Св. Пророк Илија, Футскреј]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Волфова награда === [[Податотека:Wolf Foundation Logo.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Волфова награда“]] На 13 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Волфова награда“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Волфовата награда можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Wolf Prizes]] <b>Забелешка:</b> Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: * [[Предлошка:Волфова награда]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Vesnasocijal|Vesnasocijal]] | {{подреден список|[[Рикардо Волф]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Волфова награда за хемија]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Андре Веј]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Културно наследство на Србија === [[Податотека:Coat_of_arms_of_Serbia.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Србија“]] На 18 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Културно наследство на Србија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со културното наследство на Србија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cultural heritage of Serbia]] * од Википедија на српски јазик: ** [[:sr:Категорија:Непокретна културна добра у Србији]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Спомен-куќа на Вук Стефановиќ Караџиќ во Тршиќ]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Рудна Глава]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Праисториска уметност === [[Податотека:Ankara_Muzeum_B19-36.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Праисториска уметност“]] На 20 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Праисториска уметноста“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со праисториската уметност можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Prehistoric art]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Видовданка]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Рендгенски стил на уметност]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Петроглиф]] (Н)|[[Пештерско сликарство]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Урбани легенди === [[Податотека:Shadowman-3.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Урбани легенди“]] На 25 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Урбани легенди“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за урбаните легенди можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Urban legends]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Ѓаволско дрво]] (Н)|[[Слонови гробишта]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Проклетство на Тамерлан]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Сепак се врти]] (Н)|[[Мит за нецелосно користење на мозокот]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Светолуцијци === [[Податотека:Flag_of_Saint_Lucia.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Светолуцијци“]] На 27 март 2025 година ќе е одржан уредувачки ден на тема „Светолуцијци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за Светолуцијците можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Saint Lucian people]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Џозеф Соломон (убиец)]] (Н)|[[Предлошка:Селектори на светолуциската фудбалска репрезентација]] (Н)|[[Кингсли Армстронг]] (Н)|[[Касим Луис]] (Н)|[[Карсон Милар]] (Н)|[[Теренс Каро]] (Н)|[[Ален Провиденс]] (Н)|[[Френсис Мекдоналд (фудбалер)]] (Н)|}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Родерик Волкот]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Џон Одлум]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Британска мода === [[Податотека:Queen_Elizabeth_II_on_her_Coronation_Day_(cropped).jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Британска мода“]] На 1 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Британска мода“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со британската мода можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:British fashion]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Џими Чу]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Амброу]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Фустан од остриги]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Фантомска нишка]] (Н)|[[Синоќа во Сохо]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Саат-кули === [[Податотека:Clock_Tower_of_Bitola.jpg|десно|200п|Уредувачки ден „Саат-кули“]] На 3 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Саат-кули“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со саат-кулите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Clock towers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Талбургтор]] (Н)|[[Дубровничка камбанарија]] (Н)|[[Саат-кула (Приштина)]] (Н)|[[Сараевска саат-кула]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] |{{подреден список|[[Саат-кула Манара]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Царинарница (Шангај)]] (Н)|[[Железничка станица Сержи-Сен-Кристоф]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Саат-кула (Хонгконг)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Роми === [[Податотека:Flag_of_the_Romani_people.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Роми“]] На 8 април 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Роми“. Потфатот е дел од иницијативата за одбележување на Меѓународниот ден на Ромите во 2025 година во повеќе земји во светот, поттикната од страна на Викимедија Србија, којашто има за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со Ромите и ромската култура на Википедија. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за и во врска со Ромите е препорачано да се користи [[meta:International Roma Day Edit-a-thon 2025/Article lists#People|потсписокот на предложени личности]] во рамки на глобалната иницијатива „Меѓународен ден на Ромите 2025“. ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Сара Хименес Хименес]] (Н)|[[Сретен Мирковиќ]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Гина Рањичиќ]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Калеи (велшки Роми)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Velkovski.b |Velkovski.b]] | {{подреден список|[[Марио Маја]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Stojnaa|Stojnaa]] | {{подреден список|[[Рoм барo]] (Н)}} |- | 6 | [[Корисник:Doni12345|Doni12345]] | {{подреден список|[[Гаѓо (термин)]] (Н)}} |- | 7 | [[Корисник:Baek147|Baek147]] | {{подреден список|[[Ромска книжевност]] (Н)}} |- | 8 | [[Корисник:Banja147|Banja147]] | {{подреден список|[[Емил Абаз]] (Н)}} |- | 9 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Оѓила]] (Н)}} |- | 10 | [[Корисник:Gorandonevski|Gorandonevski]] | {{подреден список|[[Лекша Мануш]] (Н)}} |- | 11 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Анжелика Биелова]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Огледала во уметноста === [[Податотека:C_W_Eckersberg_1841_-_Kvinde_foran_et_spejl.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Огледала во уметноста“]] На 10 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Огледала во уметноста“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за oгледалата во уметноста можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mirrors in art]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Венера пред огледало]] (Н)|[[Жена пред огледало]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Вештини за опстанок === [[Податотека:Campfire_Pinecone.png|десно|210п|Уредувачки ден „Вештини за опстанок“]] На 15 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Вештини за опстанок“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со вештините за опстанок можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Survival skills]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Маскирање]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Болка === [[Податотека:Wrist_pain.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Болка“]] На 17 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Болка“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со болката можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Pain]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Грлобол]] (Н)|[[Грбобол]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Неоромантизам === [[Податотека:Pena-medio-cut.JPG|десно|210п|Уредувачки ден „Неоромантизам“]] На 22 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Неоромантизам“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со неоромантизмот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Neo-romanticism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Џорџ Ворнер Ален]] (Н)|[[Млада Естонија]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Александар Ѓокиќ (архитект)]] (Н)|[[Неоромантизам (музика)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Молња === [[Податотека:Lightning--.svg|десно|190п|Уредувачки ден „Молња“]] На 24 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Молња“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со молњата можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Lightning]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Црвен виленик]] (Н)|[[Грмежлива бура]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Астрафобија]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Канибализам === [[Податотека:Theodore_de_Bry_-_America_tertia_pars_4.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Канибализам“]] На 29 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Канибализам“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со канибализамот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cannibalism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Куру (болест)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Егзоканибализам]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Автоканибализам]] (Н)|[[Ендоканибализам]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Тајни здруженија === [[Податотека:Secret_Society_Buildings_New_Haven.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Тајни здруженија“]] На 1 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Тајни здруженија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со тајните здруженија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Secret societies]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Алумбрадоси]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Секта]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Барокно вајарство === [[Податотека:Rom,_Santa_Maria_della_Vittoria,_Die_Verzückung_der_Heiligen_Theresa_(Bernini).jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Барокно вајарство“]] На 6 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Барокно вајарство“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со барокното вајарство можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Baroque sculpture]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Давид (Бернини)]] (Н)|[[Џулијано Финели]] (Н)|[[Доменико Гвиди]] (Н)|[[Аполон и Дафне (Бернини)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник: Chnitke| Chnitke]] | {{подреден список|[[Иноченцо Спинаци]] (Н)|[[Франц Ксавер Месершмит]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Педро Ернандес (вајар)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Момче со змеј]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Столб на чумата (Марибор)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Каросериски делови на автомобили === [[Податотека:Car.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Каросериски делови на автомобили“]] На 8 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Каросериски делови на автомобили“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со каросериските делови на автомобилите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Automotive body parts]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Наслон за раце]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Одбојник]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Грбови со рози === [[Податотека:Coat_of_arms_of_Montreal.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Грбови со рози“]] На 13 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Грбови со рози“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со грбовите со рози можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Coats of arms with roses]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Грб на Урсинов]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Грб на Монтреал]] (Н)|[[Грб на Шефилдски универзитет]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Грб на Виган]] (Н)|[[Грб на Брадфорд]] (Н)|[[Грб на Универзитетот Ланкастер]] (Н)|[[Грб на Западен Јоркшир]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Грб на Алберта]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Пчеларство === [[Податотека:Abelhas em favo de mel.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Пчеларство“]] На 15 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Пчеларство“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите од областа на пчеларството можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Beekeeping]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Пчелар]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Руска медоносна пчела]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Медарка]] (Н)|[[Apinae]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Митолошки книги === [[Податотека:J. Howe & Co. books, 1830.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Митолошки книги“]] На 20 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Митолошки книги“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за митолошките книги можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mythology books]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Митос]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Теогонија]] (Н)|[[Митологија (книга)]] (Н)|[[Митологии (книга)]] (Н)|[[Човекот и неговите симболи]] (Н)|[[Херојот со илјада лица]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Сказни од браќата Грим]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Од Атлантида до сфингата]] (Н)|[[Рагнарок: Добата на оган и чакал]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Антикорупциски мерки === [[Податотека:9_-_euro_bank_notes_hidden_in_sleeve_-_white_background_-_royalty_free,_without_copyright,_public_domain_photo_image.JPG|десно|210п|Уредувачки ден „Антикорупциски мерки“]] На 22 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Антикорупциски мерки“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со антикорупциските мерки можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Anti-corruption measures]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Антикорупција]] (Н)|[[Економска транспарентност]] (Н)|[[Пакт за интегритет]] (Н)|[[Условеност]] (Н)|[[Врзана меѓународна помош]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Буџетска одговорност во Европската Унија]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Министерства на Руската Империја === [[Податотека:Flag_of_Russia.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Министерства на Руската Империја“]] На 27 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Министерства на Руската Империја“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за министерствата на Руската Империја можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Government ministries of the Russian Empire]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Министерство за надворешни работи на Руското Царство]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Министерство за верски работи и јавно образование (Руска Империја)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Биолошки рекорди === [[Податотека:Robert_Wadlow_postcard.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Биолошки рекорди“]] На 29 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Биолошки рекорди“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со биолошките рекорди можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Biological records]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Ајана Вилијамс]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Биг Џејк (коњ)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Самсон (коњ)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Маријам Набатанзи]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Игри со карти === [[Податотека:Cards-J-Diamond.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Игри со карти“]] На 3 јуни 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Игри со карти“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со игрите со карти можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Card games]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Реми]] (Н)|[[Адут (карташки игри)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Африкански фудбалски репрезентации === [[Податотека:Soccer_ball.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Африкански фудбалски репрезентации“]] На 5 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Африкански фудбалски репрезентации“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за Африканските фудбалски репрезентации може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. <b>Забелешка</b>: Препорачано e изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: * [[Предлошка:Африкански фудбалски репрезентации]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Фудбалска репрезентација на Либија]] (Н)}} |- | 2 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 3 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија == Претстојни денови == === Месечеви мориња === [[Податотека:Astronomy_for_the_use_of_schools_and_academies_(1882)_(14577550018).jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Месечеви мориња“]] На 10 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Месечеви мориња“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со месечевите мориња може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Maria on the Moon]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Mесечево море]] (Н)}} |- | 2 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 3 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија == Поврзано == * [[Википедија:Уредувачки денови 2025/Статистика]] * [[Википедија:Уредувачки денови 2025/Известувања]] [[Категорија:Википедија:Уредувачки денови 2025| ]] [[Категорија:Википедија:Викимедија МКД во 2025 година|Уредувачки денови]] isogpbiu8u2881mr0nrz048x2avglz6 5378735 5378593 2025-06-10T19:48:30Z Jtasevski123 69538 /* Претстојни денови */ 5378735 wikitext text/x-wiki {| style="float:right; width:200px; border:solid #ccc 1px; margin:5px;" |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Wikimedia MKD mk.svg|150п]] |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Уредувачки денови.svg|150п]] |} {{Кратенка|ВП:УД}} Во текот на 2025 година е планирано да се одржуваат '''[[Википедија:Уредувачки денови|уредувачки денови]]'''. Уредувачките денови се изведуваат во текот на еден ден од 24 часа, со почеток во 00:00&nbsp;ч. и крај во 23:59&nbsp;ч. истиот ден. Предвид се земаат сите создадени или подобрени статии и предлошки на зададената тема од корисници на Википедија на македонски јазик кои ги пријавиле во уредувачкиот ден. '''Напомена:''' Заради избегнување на спротивставени уредувања и пишување на иста статија од двајца или повеќе корисници на Википедија на македонски јазик, секој заинтересиран учесник е пожелно да го пријави своето учество и да избере кои статии ќе ги уредува! == Признанија == Награди ќе им бидат доделени на тројцата најплодотворни учесници кои ќе имаат највисок успех при заедничкото и споено бодување од Уредувачките денови и [[Википедија:Уредувачки викенди 2025|Уредувачките викенди]]. Наградите се во облик на вредносни купони, и тоа: * Прва награда: купон во вредност од 15.000 денари. * Втора награда: купон во вредност од 9.000 денари. * Трета награда: купон во вредност од 6.000 денари. '''Важно''': За да се освои која било награда, потребно е да се исполнат следните критериуми: * да се учествува во најмалку 100 изданија на уредувачките денови и/или викенди; * да се учествува во барем 10 од 12-те календарски месеци; и * да се создадат или подобрат најмалку 150 статии, предлошки или модули. == Одржани денови == === Планини во Црна Гора === [[Податотека:Emoji u1f3d4.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Планини во Црна Гора“]] На 2 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Планини во Црна Гора“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за планините во Црна Гора можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mountains of Montenegro]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Тројан (планина)]] (Н)|[[Виситор (планина)]] (Н)|[[Јабука (планина)]] (Н)|[[Биоч]] (Н)|[[Хум (планина)]] (Н)|[[Камена Гора (планина)]] (Н)|[[Каменик (планина)]] (Н)|[[Белег (планина)]] (Н)|[[Стожина]] (Н)|[[Жилиндар]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Градина (планина)]] (Н)|[[Бјеласица]] (Н)|[[Гарач]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Његош]] (Н)|[[Врмац]] (Н)|[[Орлов Крш]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Цркви во Русија === [[Податотека:Ансамбль Успенского собора.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Цркви во Русија“]] На 7 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Цркви во Русија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за црквите во Русија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Churches in Russia]] * од Википедија на руски јазик: ** [[:ru:Категория:Церкви России]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Јужен зеленчукски храм]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Меѓународни денови на Обединетите нации === [[Податотека:UN emblem blue.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Меѓународни денови на Обединетите нации“]] На 9 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Меѓународни денови на Обединетите нации“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за Меѓународните денови на Обединетите нации можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:United Nations days]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Меѓународен ден на семејството]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Меѓународен ден на џезот]] (Н) |[[Меѓународен ден на толеранцијата]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jashko002|Jashko002]] | {{подреден список|[[Светски ден на книгата и авторското право]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Светска акција „Исчисти го светот”]] (Н)|[[Меѓународен ден на девојчето]] (Н)|[[Меѓународен ден на танцот]] (Н)|[[Светски ден на лебот]] (Н)|[[Светски ден на млекото]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Кубански стилови на музика === [[Податотека:Negro Curro Juan Cocuyo, grabado cubano del Siglo XIX.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Кубански стилови на музика“]] На 14 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Кубански стилови на музика“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со кубанските стилови на музика можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cuban styles of music]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Мамбо (музика)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Кубански рок]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Алберто Сокарас]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Два крста]] (Н)|[[Мој (песна на Армандо Манзанеро)]] (Н)|[[Обожавам (песна)]] (Н)|[[Се и ништо]] (Н)|[[Црни цвеќиња]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Болеро]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Древна технологија === [[Податотека:Antikythera mechanism.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Древна технологија“]] На 16 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Древна технологија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со древната технологија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Ancient technology]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Katerina1010|Katerina1010]] | {{подреден список|[[Шенус]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jashko002|Jashko002]] | {{подреден список|[[Мамантео]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] | {{подреден список|[[Фрикторија]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Џерван]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Архимедова канџа]] (Н)}} |- | 6 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Рударење на сол]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Советски пронајдоци === [[Податотека:Fialka,_Russian_rotary_cypher_machine,_detail.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Советски пронајдоци“]] На 21 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Советски пронајдоци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со советските пронајдоци можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Soviet inventions]] * од Википедија на руски јазик: ** [[:ru:Категория:Изобретения СССР]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Вселенски костум]] (Н)|[[Победит]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Кислороден коктел]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Аеросанка]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Викиншка уметност === [[Податотека:Viking - Whale-Bone Plaque - Walters 711169.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Викиншка уметност“]] На 23 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Викиншка уметност“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со викиншката уметност можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Viking art]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Шиенско животно]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Один од Лејре]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Средновековна скандинавска архитектура]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Министерства на Литванија === [[Податотека:Flag_of_Lithuania.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Министерства на Литванија“]] На 28 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Министерства на Литванија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за министерствата на Литванија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Government ministries of Lithuania]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Министерство за правда (Литванија)]] (Н)|[[Министерство за здравство (Литванија)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Министерство за култура на Литванија]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Министерство за енергетика (Литванија)]] (Н)|[[Министерство за животна средина (Литванија)]] (Н)|[[Предлошка:Влада на Литванија]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Министерство за земјоделство (Литванија)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Веганство === [[Податотека:Vegan friendly icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Веганство“]] На 30 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Веганство“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со веганството можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Veganism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Natasa Stardelova|Natasa Stardelova]] | {{подреден список|[[Пост со сок]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Веганманија]] (Н)|[[Вегански дизајн]] (Н)|[[Вегански сапун]] (Н)|[[Abillion]] (Н)|[[Post Punk Kitchen]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Марш за да се затворат сите кланици]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Змејови === [[Податотека:Vietnamese Dragon green.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Змејови“]] На 4 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Змејови“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со змејовите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Dragons]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Лотан]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Ушумгалу]] (Н)|[[Башму]] (Н)|[[Мушмаху]] (Н)|[[Тели (змеј)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Ладон (митологија)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce Wiki]] | {{подреден список|[[Чума (слика)]] (Н)|[[Големиот црвен змеј (слики)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Цркви во Швајцарија === [[Податотека:Église orthodoxe russe, Genève 2.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Цркви во Швајцарија“]] На 6 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Цркви во Швајцарија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за црквите во Швајцарија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Churches in Switzerland]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Исусовска црква, Луцерн]] (Н)|[[Џовани Антонио Пелегрини]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Опатија Филе-Дие]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Црква на Светиот дух (Берн)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Црква „Свети Никола“ (Ереманс)]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce Wiki]] | {{подреден список|[[Капела Свети Гал (Санкт Гален)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Капиталистички системи === [[Податотека:Anti-capitalism_color—_Restored.png|десно|240п|Уредувачки ден „Капиталистички системи“]] На 11 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Капиталистички системи“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со капиталистичките системи можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Capitalist systems]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce Wiki]] | {{подреден список|[[Грофот (филм)]] (Н)|[[Општа идеја за револуцијата во деветнаесеттиот век]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Надзорен капитализам]] (Н)|[[Корпоративен капитализам]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Технокапитализам]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Дакијци === [[Податотека:Dacian symbols.png|десно|240п|Уредувачки ден „Дакијци“]] На 13 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Дакијци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Дакијците можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Dacians]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce WIki]] | {{подреден список|[[Гебелеизис]] (Н)|[[Дерзелас]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Слободни Дакијци]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Буребиста]] (Н)| [[Москон]] (Н)| [[Ремакс]] (Н)| [[Скорило]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Меда од Одесос]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Шлем од Перету]] (Н)|[[Шлем од Аџигиол]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Злосторнички организации === [[Податотека:Handcuffs_icon.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Злосторнички организации“]] На 18 февруари 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Злосторнички организации“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со злосторничките организации може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Criminal groups and organizations]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Криминално семејство Ал-Зеин]] (Н)|[[Франкфуртска мафија]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Хакерска група]] (Н)|[[Акира (уценувачки софтвер)]] (Н)|[[Зоран Манасков]] (Н)|[[Бајруш Сејдиу]] (Н)|[[Ромео Живиќ]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Фалсификување]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Револуционерни движења === [[Податотека:Sloboda ili smrt logo.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Револуционерни движења“]] На 20 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Револуционерни движења“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со револуционерните движења можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Revolutionary movements]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Хозе Дејвид Кабело]] (Н)|[[Глена Кабело]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Револуционерно движење]] (Н)|[[Револуционерен фронт (Шведска)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Народноослободителен фонд]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[КелКел]] (Н)|[[Движење на револуционерите од 25 јануари]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Дијаманти === [[Податотека:Diamond-dimd15a.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Дијаманти“]] На 25 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Дијаманти“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со дијамантите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Diamond]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Меморијален дијамант]] (Н)|[[Груб дијамант]] (Н)|[[Дијамантски нож]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник: Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Дијамантски фонд]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Борт]] (Н)|[[Опенхајмер (дијамант)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Старогрчки женски филозофи === [[Податотека:Aspasie Pio-Clementino Inv272.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Старогрчки женски филозофи“]] На 27 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Старогрчки женски филозофи“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за старогрчките женски филозофи можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Ancient Greek women philosophers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Клеопатра (алхемичарка)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Аригнота]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Темистоклеја]] (Н)|[[Темиста од Лампсак]] (Н)|[[Леонтион]] (Н)|[[Аксиотеја Флиуска]] (Н)|[[Ластенеја Мантинејска]] (Н)|[[Миро Родоска]] (Н)|[[Арета Киренска]] (Н)|[[Птолемаида Киренска]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Министерства на Ерменија === [[Податотека:Flag of Armenia.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Министерства на Ерменија“]] На 4 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Министерства на Ерменија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за министерствата на Ерменија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Government ministries of Armenia]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Министерство за животна средина (Ерменија)]] (Н)|[[Министерство за транспорт и врски (Ерменија)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Министерство за здравство (Ерменија)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Пештерски слики === [[Податотека:SantaCruz-CuevaManos-P2210651b.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Пештерски слики“]] На 6 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Пештерски слики“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за пештерските слики можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cave paintings]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Тамбунска карпеста уметност]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Шабо (пештера)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Цркви во Австралија === [[Податотека:GoulburnStSaviour'sCathedral.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Цркви во Австралија“]] На 11 март 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Цркви во Австралија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за црквите во Австралија може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Churches in Australia]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква „Св. Јован Крстител“ - Џилонг]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква „Св. Никола“ - Престон]] (Н)|[[Македонска православна црква „Св. Петка“ - Мил Парк]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Црква Пресвета Богородица на Светото срце, Рендвик]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква „Св. Димитрија Солунски“, Спрингвејл]] (Н)|[[Македонска православна катедрала „Успение на Пресвета Богородица“, Сиденхам]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква Св. Пророк Илија, Футскреј]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Волфова награда === [[Податотека:Wolf Foundation Logo.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Волфова награда“]] На 13 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Волфова награда“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Волфовата награда можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Wolf Prizes]] <b>Забелешка:</b> Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: * [[Предлошка:Волфова награда]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Vesnasocijal|Vesnasocijal]] | {{подреден список|[[Рикардо Волф]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Волфова награда за хемија]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Андре Веј]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Културно наследство на Србија === [[Податотека:Coat_of_arms_of_Serbia.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Србија“]] На 18 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Културно наследство на Србија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со културното наследство на Србија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cultural heritage of Serbia]] * од Википедија на српски јазик: ** [[:sr:Категорија:Непокретна културна добра у Србији]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Спомен-куќа на Вук Стефановиќ Караџиќ во Тршиќ]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Рудна Глава]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Праисториска уметност === [[Податотека:Ankara_Muzeum_B19-36.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Праисториска уметност“]] На 20 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Праисториска уметноста“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со праисториската уметност можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Prehistoric art]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Видовданка]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Рендгенски стил на уметност]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Петроглиф]] (Н)|[[Пештерско сликарство]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Урбани легенди === [[Податотека:Shadowman-3.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Урбани легенди“]] На 25 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Урбани легенди“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за урбаните легенди можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Urban legends]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Ѓаволско дрво]] (Н)|[[Слонови гробишта]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Проклетство на Тамерлан]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Сепак се врти]] (Н)|[[Мит за нецелосно користење на мозокот]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Светолуцијци === [[Податотека:Flag_of_Saint_Lucia.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Светолуцијци“]] На 27 март 2025 година ќе е одржан уредувачки ден на тема „Светолуцијци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за Светолуцијците можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Saint Lucian people]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Џозеф Соломон (убиец)]] (Н)|[[Предлошка:Селектори на светолуциската фудбалска репрезентација]] (Н)|[[Кингсли Армстронг]] (Н)|[[Касим Луис]] (Н)|[[Карсон Милар]] (Н)|[[Теренс Каро]] (Н)|[[Ален Провиденс]] (Н)|[[Френсис Мекдоналд (фудбалер)]] (Н)|}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Родерик Волкот]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Џон Одлум]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Британска мода === [[Податотека:Queen_Elizabeth_II_on_her_Coronation_Day_(cropped).jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Британска мода“]] На 1 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Британска мода“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со британската мода можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:British fashion]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Џими Чу]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Амброу]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Фустан од остриги]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Фантомска нишка]] (Н)|[[Синоќа во Сохо]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Саат-кули === [[Податотека:Clock_Tower_of_Bitola.jpg|десно|200п|Уредувачки ден „Саат-кули“]] На 3 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Саат-кули“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со саат-кулите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Clock towers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Талбургтор]] (Н)|[[Дубровничка камбанарија]] (Н)|[[Саат-кула (Приштина)]] (Н)|[[Сараевска саат-кула]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] |{{подреден список|[[Саат-кула Манара]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Царинарница (Шангај)]] (Н)|[[Железничка станица Сержи-Сен-Кристоф]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Саат-кула (Хонгконг)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Роми === [[Податотека:Flag_of_the_Romani_people.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Роми“]] На 8 април 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Роми“. Потфатот е дел од иницијативата за одбележување на Меѓународниот ден на Ромите во 2025 година во повеќе земји во светот, поттикната од страна на Викимедија Србија, којашто има за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со Ромите и ромската култура на Википедија. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за и во врска со Ромите е препорачано да се користи [[meta:International Roma Day Edit-a-thon 2025/Article lists#People|потсписокот на предложени личности]] во рамки на глобалната иницијатива „Меѓународен ден на Ромите 2025“. ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Сара Хименес Хименес]] (Н)|[[Сретен Мирковиќ]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Гина Рањичиќ]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Калеи (велшки Роми)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Velkovski.b |Velkovski.b]] | {{подреден список|[[Марио Маја]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Stojnaa|Stojnaa]] | {{подреден список|[[Рoм барo]] (Н)}} |- | 6 | [[Корисник:Doni12345|Doni12345]] | {{подреден список|[[Гаѓо (термин)]] (Н)}} |- | 7 | [[Корисник:Baek147|Baek147]] | {{подреден список|[[Ромска книжевност]] (Н)}} |- | 8 | [[Корисник:Banja147|Banja147]] | {{подреден список|[[Емил Абаз]] (Н)}} |- | 9 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Оѓила]] (Н)}} |- | 10 | [[Корисник:Gorandonevski|Gorandonevski]] | {{подреден список|[[Лекша Мануш]] (Н)}} |- | 11 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Анжелика Биелова]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Огледала во уметноста === [[Податотека:C_W_Eckersberg_1841_-_Kvinde_foran_et_spejl.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Огледала во уметноста“]] На 10 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Огледала во уметноста“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за oгледалата во уметноста можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mirrors in art]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Венера пред огледало]] (Н)|[[Жена пред огледало]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Вештини за опстанок === [[Податотека:Campfire_Pinecone.png|десно|210п|Уредувачки ден „Вештини за опстанок“]] На 15 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Вештини за опстанок“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со вештините за опстанок можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Survival skills]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Маскирање]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Болка === [[Податотека:Wrist_pain.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Болка“]] На 17 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Болка“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со болката можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Pain]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Грлобол]] (Н)|[[Грбобол]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Неоромантизам === [[Податотека:Pena-medio-cut.JPG|десно|210п|Уредувачки ден „Неоромантизам“]] На 22 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Неоромантизам“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со неоромантизмот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Neo-romanticism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Џорџ Ворнер Ален]] (Н)|[[Млада Естонија]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Александар Ѓокиќ (архитект)]] (Н)|[[Неоромантизам (музика)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Молња === [[Податотека:Lightning--.svg|десно|190п|Уредувачки ден „Молња“]] На 24 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Молња“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со молњата можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Lightning]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Црвен виленик]] (Н)|[[Грмежлива бура]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Астрафобија]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Канибализам === [[Податотека:Theodore_de_Bry_-_America_tertia_pars_4.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Канибализам“]] На 29 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Канибализам“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со канибализамот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cannibalism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Куру (болест)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Егзоканибализам]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Автоканибализам]] (Н)|[[Ендоканибализам]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Тајни здруженија === [[Податотека:Secret_Society_Buildings_New_Haven.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Тајни здруженија“]] На 1 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Тајни здруженија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со тајните здруженија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Secret societies]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Алумбрадоси]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Секта]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Барокно вајарство === [[Податотека:Rom,_Santa_Maria_della_Vittoria,_Die_Verzückung_der_Heiligen_Theresa_(Bernini).jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Барокно вајарство“]] На 6 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Барокно вајарство“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со барокното вајарство можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Baroque sculpture]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Давид (Бернини)]] (Н)|[[Џулијано Финели]] (Н)|[[Доменико Гвиди]] (Н)|[[Аполон и Дафне (Бернини)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник: Chnitke| Chnitke]] | {{подреден список|[[Иноченцо Спинаци]] (Н)|[[Франц Ксавер Месершмит]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Педро Ернандес (вајар)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Момче со змеј]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Столб на чумата (Марибор)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Каросериски делови на автомобили === [[Податотека:Car.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Каросериски делови на автомобили“]] На 8 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Каросериски делови на автомобили“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со каросериските делови на автомобилите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Automotive body parts]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Наслон за раце]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Одбојник]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Грбови со рози === [[Податотека:Coat_of_arms_of_Montreal.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Грбови со рози“]] На 13 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Грбови со рози“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со грбовите со рози можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Coats of arms with roses]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Грб на Урсинов]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Грб на Монтреал]] (Н)|[[Грб на Шефилдски универзитет]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Грб на Виган]] (Н)|[[Грб на Брадфорд]] (Н)|[[Грб на Универзитетот Ланкастер]] (Н)|[[Грб на Западен Јоркшир]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Грб на Алберта]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Пчеларство === [[Податотека:Abelhas em favo de mel.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Пчеларство“]] На 15 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Пчеларство“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите од областа на пчеларството можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Beekeeping]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Пчелар]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Руска медоносна пчела]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Медарка]] (Н)|[[Apinae]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Митолошки книги === [[Податотека:J. Howe & Co. books, 1830.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Митолошки книги“]] На 20 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Митолошки книги“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за митолошките книги можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mythology books]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Митос]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Теогонија]] (Н)|[[Митологија (книга)]] (Н)|[[Митологии (книга)]] (Н)|[[Човекот и неговите симболи]] (Н)|[[Херојот со илјада лица]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Сказни од браќата Грим]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Од Атлантида до сфингата]] (Н)|[[Рагнарок: Добата на оган и чакал]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Антикорупциски мерки === [[Податотека:9_-_euro_bank_notes_hidden_in_sleeve_-_white_background_-_royalty_free,_without_copyright,_public_domain_photo_image.JPG|десно|210п|Уредувачки ден „Антикорупциски мерки“]] На 22 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Антикорупциски мерки“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со антикорупциските мерки можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Anti-corruption measures]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Антикорупција]] (Н)|[[Економска транспарентност]] (Н)|[[Пакт за интегритет]] (Н)|[[Условеност]] (Н)|[[Врзана меѓународна помош]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Буџетска одговорност во Европската Унија]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Министерства на Руската Империја === [[Податотека:Flag_of_Russia.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Министерства на Руската Империја“]] На 27 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Министерства на Руската Империја“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за министерствата на Руската Империја можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Government ministries of the Russian Empire]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Министерство за надворешни работи на Руското Царство]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Министерство за верски работи и јавно образование (Руска Империја)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Биолошки рекорди === [[Податотека:Robert_Wadlow_postcard.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Биолошки рекорди“]] На 29 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Биолошки рекорди“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со биолошките рекорди можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Biological records]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Ајана Вилијамс]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Биг Џејк (коњ)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Самсон (коњ)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Маријам Набатанзи]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Игри со карти === [[Податотека:Cards-J-Diamond.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Игри со карти“]] На 3 јуни 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Игри со карти“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со игрите со карти можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Card games]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Реми]] (Н)|[[Адут (карташки игри)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Африкански фудбалски репрезентации === [[Податотека:Soccer_ball.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Африкански фудбалски репрезентации“]] На 5 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Африкански фудбалски репрезентации“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за Африканските фудбалски репрезентации може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. <b>Забелешка</b>: Препорачано e изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: * [[Предлошка:Африкански фудбалски репрезентации]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Фудбалска репрезентација на Либија]] (Н)}} |- | 2 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 3 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија == Претстојни денови == === Месечеви мориња === [[Податотека:Astronomy_for_the_use_of_schools_and_academies_(1882)_(14577550018).jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Месечеви мориња“]] На 10 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Месечеви мориња“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со месечевите мориња може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Maria on the Moon]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Mесечево море]] (Н)}} |- | 2 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 3 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Картагинци === [[Податотека:CarthageMap.png|десно|230п|Уредувачки ден „Картагинци“]] На 12 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Картагинци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Картагинците може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Carthaginians]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 2 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 3 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија == Поврзано == * [[Википедија:Уредувачки денови 2025/Статистика]] * [[Википедија:Уредувачки денови 2025/Известувања]] [[Категорија:Википедија:Уредувачки денови 2025| ]] [[Категорија:Википедија:Викимедија МКД во 2025 година|Уредувачки денови]] mb3fmrjtz63cyleyk5zivdtjnoyxza7 5378746 5378735 2025-06-10T20:06:08Z P.Nedelkovski 47736 /* Список на учесници */ 5378746 wikitext text/x-wiki {| style="float:right; width:200px; border:solid #ccc 1px; margin:5px;" |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Wikimedia MKD mk.svg|150п]] |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Уредувачки денови.svg|150п]] |} {{Кратенка|ВП:УД}} Во текот на 2025 година е планирано да се одржуваат '''[[Википедија:Уредувачки денови|уредувачки денови]]'''. Уредувачките денови се изведуваат во текот на еден ден од 24 часа, со почеток во 00:00&nbsp;ч. и крај во 23:59&nbsp;ч. истиот ден. Предвид се земаат сите создадени или подобрени статии и предлошки на зададената тема од корисници на Википедија на македонски јазик кои ги пријавиле во уредувачкиот ден. '''Напомена:''' Заради избегнување на спротивставени уредувања и пишување на иста статија од двајца или повеќе корисници на Википедија на македонски јазик, секој заинтересиран учесник е пожелно да го пријави своето учество и да избере кои статии ќе ги уредува! == Признанија == Награди ќе им бидат доделени на тројцата најплодотворни учесници кои ќе имаат највисок успех при заедничкото и споено бодување од Уредувачките денови и [[Википедија:Уредувачки викенди 2025|Уредувачките викенди]]. Наградите се во облик на вредносни купони, и тоа: * Прва награда: купон во вредност од 15.000 денари. * Втора награда: купон во вредност од 9.000 денари. * Трета награда: купон во вредност од 6.000 денари. '''Важно''': За да се освои која било награда, потребно е да се исполнат следните критериуми: * да се учествува во најмалку 100 изданија на уредувачките денови и/или викенди; * да се учествува во барем 10 од 12-те календарски месеци; и * да се создадат или подобрат најмалку 150 статии, предлошки или модули. == Одржани денови == === Планини во Црна Гора === [[Податотека:Emoji u1f3d4.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Планини во Црна Гора“]] На 2 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Планини во Црна Гора“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за планините во Црна Гора можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mountains of Montenegro]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Тројан (планина)]] (Н)|[[Виситор (планина)]] (Н)|[[Јабука (планина)]] (Н)|[[Биоч]] (Н)|[[Хум (планина)]] (Н)|[[Камена Гора (планина)]] (Н)|[[Каменик (планина)]] (Н)|[[Белег (планина)]] (Н)|[[Стожина]] (Н)|[[Жилиндар]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Градина (планина)]] (Н)|[[Бјеласица]] (Н)|[[Гарач]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Његош]] (Н)|[[Врмац]] (Н)|[[Орлов Крш]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Цркви во Русија === [[Податотека:Ансамбль Успенского собора.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Цркви во Русија“]] На 7 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Цркви во Русија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за црквите во Русија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Churches in Russia]] * од Википедија на руски јазик: ** [[:ru:Категория:Церкви России]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Јужен зеленчукски храм]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Меѓународни денови на Обединетите нации === [[Податотека:UN emblem blue.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Меѓународни денови на Обединетите нации“]] На 9 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Меѓународни денови на Обединетите нации“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за Меѓународните денови на Обединетите нации можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:United Nations days]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Меѓународен ден на семејството]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Меѓународен ден на џезот]] (Н) |[[Меѓународен ден на толеранцијата]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jashko002|Jashko002]] | {{подреден список|[[Светски ден на книгата и авторското право]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Светска акција „Исчисти го светот”]] (Н)|[[Меѓународен ден на девојчето]] (Н)|[[Меѓународен ден на танцот]] (Н)|[[Светски ден на лебот]] (Н)|[[Светски ден на млекото]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Кубански стилови на музика === [[Податотека:Negro Curro Juan Cocuyo, grabado cubano del Siglo XIX.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Кубански стилови на музика“]] На 14 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Кубански стилови на музика“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со кубанските стилови на музика можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cuban styles of music]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Мамбо (музика)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Кубански рок]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Алберто Сокарас]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Два крста]] (Н)|[[Мој (песна на Армандо Манзанеро)]] (Н)|[[Обожавам (песна)]] (Н)|[[Се и ништо]] (Н)|[[Црни цвеќиња]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Болеро]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Древна технологија === [[Податотека:Antikythera mechanism.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Древна технологија“]] На 16 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Древна технологија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со древната технологија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Ancient technology]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Katerina1010|Katerina1010]] | {{подреден список|[[Шенус]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jashko002|Jashko002]] | {{подреден список|[[Мамантео]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] | {{подреден список|[[Фрикторија]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Џерван]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Архимедова канџа]] (Н)}} |- | 6 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Рударење на сол]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Советски пронајдоци === [[Податотека:Fialka,_Russian_rotary_cypher_machine,_detail.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Советски пронајдоци“]] На 21 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Советски пронајдоци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со советските пронајдоци можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Soviet inventions]] * од Википедија на руски јазик: ** [[:ru:Категория:Изобретения СССР]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Вселенски костум]] (Н)|[[Победит]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Кислороден коктел]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Аеросанка]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Викиншка уметност === [[Податотека:Viking - Whale-Bone Plaque - Walters 711169.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Викиншка уметност“]] На 23 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Викиншка уметност“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со викиншката уметност можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Viking art]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Шиенско животно]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Один од Лејре]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Средновековна скандинавска архитектура]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Министерства на Литванија === [[Податотека:Flag_of_Lithuania.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Министерства на Литванија“]] На 28 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Министерства на Литванија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за министерствата на Литванија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Government ministries of Lithuania]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Министерство за правда (Литванија)]] (Н)|[[Министерство за здравство (Литванија)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Министерство за култура на Литванија]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Министерство за енергетика (Литванија)]] (Н)|[[Министерство за животна средина (Литванија)]] (Н)|[[Предлошка:Влада на Литванија]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Министерство за земјоделство (Литванија)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Веганство === [[Податотека:Vegan friendly icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Веганство“]] На 30 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Веганство“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со веганството можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Veganism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Natasa Stardelova|Natasa Stardelova]] | {{подреден список|[[Пост со сок]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Веганманија]] (Н)|[[Вегански дизајн]] (Н)|[[Вегански сапун]] (Н)|[[Abillion]] (Н)|[[Post Punk Kitchen]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Марш за да се затворат сите кланици]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Змејови === [[Податотека:Vietnamese Dragon green.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Змејови“]] На 4 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Змејови“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со змејовите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Dragons]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Лотан]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Ушумгалу]] (Н)|[[Башму]] (Н)|[[Мушмаху]] (Н)|[[Тели (змеј)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Ладон (митологија)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce Wiki]] | {{подреден список|[[Чума (слика)]] (Н)|[[Големиот црвен змеј (слики)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Цркви во Швајцарија === [[Податотека:Église orthodoxe russe, Genève 2.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Цркви во Швајцарија“]] На 6 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Цркви во Швајцарија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за црквите во Швајцарија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Churches in Switzerland]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Исусовска црква, Луцерн]] (Н)|[[Џовани Антонио Пелегрини]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Опатија Филе-Дие]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Црква на Светиот дух (Берн)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Црква „Свети Никола“ (Ереманс)]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce Wiki]] | {{подреден список|[[Капела Свети Гал (Санкт Гален)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Капиталистички системи === [[Податотека:Anti-capitalism_color—_Restored.png|десно|240п|Уредувачки ден „Капиталистички системи“]] На 11 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Капиталистички системи“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со капиталистичките системи можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Capitalist systems]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce Wiki]] | {{подреден список|[[Грофот (филм)]] (Н)|[[Општа идеја за револуцијата во деветнаесеттиот век]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Надзорен капитализам]] (Н)|[[Корпоративен капитализам]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Технокапитализам]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Дакијци === [[Податотека:Dacian symbols.png|десно|240п|Уредувачки ден „Дакијци“]] На 13 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Дакијци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Дакијците можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Dacians]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce WIki]] | {{подреден список|[[Гебелеизис]] (Н)|[[Дерзелас]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Слободни Дакијци]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Буребиста]] (Н)| [[Москон]] (Н)| [[Ремакс]] (Н)| [[Скорило]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Меда од Одесос]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Шлем од Перету]] (Н)|[[Шлем од Аџигиол]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Злосторнички организации === [[Податотека:Handcuffs_icon.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Злосторнички организации“]] На 18 февруари 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Злосторнички организации“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со злосторничките организации може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Criminal groups and organizations]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Криминално семејство Ал-Зеин]] (Н)|[[Франкфуртска мафија]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Хакерска група]] (Н)|[[Акира (уценувачки софтвер)]] (Н)|[[Зоран Манасков]] (Н)|[[Бајруш Сејдиу]] (Н)|[[Ромео Живиќ]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Фалсификување]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Револуционерни движења === [[Податотека:Sloboda ili smrt logo.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Револуционерни движења“]] На 20 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Револуционерни движења“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со револуционерните движења можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Revolutionary movements]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Хозе Дејвид Кабело]] (Н)|[[Глена Кабело]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Револуционерно движење]] (Н)|[[Револуционерен фронт (Шведска)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Народноослободителен фонд]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[КелКел]] (Н)|[[Движење на револуционерите од 25 јануари]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Дијаманти === [[Податотека:Diamond-dimd15a.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Дијаманти“]] На 25 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Дијаманти“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со дијамантите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Diamond]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Меморијален дијамант]] (Н)|[[Груб дијамант]] (Н)|[[Дијамантски нож]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник: Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Дијамантски фонд]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Борт]] (Н)|[[Опенхајмер (дијамант)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Старогрчки женски филозофи === [[Податотека:Aspasie Pio-Clementino Inv272.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Старогрчки женски филозофи“]] На 27 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Старогрчки женски филозофи“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за старогрчките женски филозофи можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Ancient Greek women philosophers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Клеопатра (алхемичарка)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Аригнота]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Темистоклеја]] (Н)|[[Темиста од Лампсак]] (Н)|[[Леонтион]] (Н)|[[Аксиотеја Флиуска]] (Н)|[[Ластенеја Мантинејска]] (Н)|[[Миро Родоска]] (Н)|[[Арета Киренска]] (Н)|[[Птолемаида Киренска]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Министерства на Ерменија === [[Податотека:Flag of Armenia.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Министерства на Ерменија“]] На 4 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Министерства на Ерменија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за министерствата на Ерменија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Government ministries of Armenia]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Министерство за животна средина (Ерменија)]] (Н)|[[Министерство за транспорт и врски (Ерменија)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Министерство за здравство (Ерменија)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Пештерски слики === [[Податотека:SantaCruz-CuevaManos-P2210651b.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Пештерски слики“]] На 6 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Пештерски слики“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за пештерските слики можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cave paintings]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Тамбунска карпеста уметност]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Шабо (пештера)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Цркви во Австралија === [[Податотека:GoulburnStSaviour'sCathedral.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Цркви во Австралија“]] На 11 март 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Цркви во Австралија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за црквите во Австралија може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Churches in Australia]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква „Св. Јован Крстител“ - Џилонг]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква „Св. Никола“ - Престон]] (Н)|[[Македонска православна црква „Св. Петка“ - Мил Парк]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Црква Пресвета Богородица на Светото срце, Рендвик]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква „Св. Димитрија Солунски“, Спрингвејл]] (Н)|[[Македонска православна катедрала „Успение на Пресвета Богородица“, Сиденхам]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква Св. Пророк Илија, Футскреј]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Волфова награда === [[Податотека:Wolf Foundation Logo.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Волфова награда“]] На 13 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Волфова награда“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Волфовата награда можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Wolf Prizes]] <b>Забелешка:</b> Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: * [[Предлошка:Волфова награда]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Vesnasocijal|Vesnasocijal]] | {{подреден список|[[Рикардо Волф]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Волфова награда за хемија]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Андре Веј]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Културно наследство на Србија === [[Податотека:Coat_of_arms_of_Serbia.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Србија“]] На 18 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Културно наследство на Србија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со културното наследство на Србија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cultural heritage of Serbia]] * од Википедија на српски јазик: ** [[:sr:Категорија:Непокретна културна добра у Србији]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Спомен-куќа на Вук Стефановиќ Караџиќ во Тршиќ]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Рудна Глава]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Праисториска уметност === [[Податотека:Ankara_Muzeum_B19-36.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Праисториска уметност“]] На 20 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Праисториска уметноста“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со праисториската уметност можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Prehistoric art]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Видовданка]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Рендгенски стил на уметност]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Петроглиф]] (Н)|[[Пештерско сликарство]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Урбани легенди === [[Податотека:Shadowman-3.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Урбани легенди“]] На 25 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Урбани легенди“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за урбаните легенди можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Urban legends]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Ѓаволско дрво]] (Н)|[[Слонови гробишта]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Проклетство на Тамерлан]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Сепак се врти]] (Н)|[[Мит за нецелосно користење на мозокот]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Светолуцијци === [[Податотека:Flag_of_Saint_Lucia.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Светолуцијци“]] На 27 март 2025 година ќе е одржан уредувачки ден на тема „Светолуцијци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за Светолуцијците можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Saint Lucian people]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Џозеф Соломон (убиец)]] (Н)|[[Предлошка:Селектори на светолуциската фудбалска репрезентација]] (Н)|[[Кингсли Армстронг]] (Н)|[[Касим Луис]] (Н)|[[Карсон Милар]] (Н)|[[Теренс Каро]] (Н)|[[Ален Провиденс]] (Н)|[[Френсис Мекдоналд (фудбалер)]] (Н)|}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Родерик Волкот]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Џон Одлум]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Британска мода === [[Податотека:Queen_Elizabeth_II_on_her_Coronation_Day_(cropped).jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Британска мода“]] На 1 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Британска мода“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со британската мода можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:British fashion]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Џими Чу]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Амброу]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Фустан од остриги]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Фантомска нишка]] (Н)|[[Синоќа во Сохо]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Саат-кули === [[Податотека:Clock_Tower_of_Bitola.jpg|десно|200п|Уредувачки ден „Саат-кули“]] На 3 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Саат-кули“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со саат-кулите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Clock towers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Талбургтор]] (Н)|[[Дубровничка камбанарија]] (Н)|[[Саат-кула (Приштина)]] (Н)|[[Сараевска саат-кула]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] |{{подреден список|[[Саат-кула Манара]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Царинарница (Шангај)]] (Н)|[[Железничка станица Сержи-Сен-Кристоф]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Саат-кула (Хонгконг)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Роми === [[Податотека:Flag_of_the_Romani_people.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Роми“]] На 8 април 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Роми“. Потфатот е дел од иницијативата за одбележување на Меѓународниот ден на Ромите во 2025 година во повеќе земји во светот, поттикната од страна на Викимедија Србија, којашто има за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со Ромите и ромската култура на Википедија. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за и во врска со Ромите е препорачано да се користи [[meta:International Roma Day Edit-a-thon 2025/Article lists#People|потсписокот на предложени личности]] во рамки на глобалната иницијатива „Меѓународен ден на Ромите 2025“. ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Сара Хименес Хименес]] (Н)|[[Сретен Мирковиќ]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Гина Рањичиќ]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Калеи (велшки Роми)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Velkovski.b |Velkovski.b]] | {{подреден список|[[Марио Маја]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Stojnaa|Stojnaa]] | {{подреден список|[[Рoм барo]] (Н)}} |- | 6 | [[Корисник:Doni12345|Doni12345]] | {{подреден список|[[Гаѓо (термин)]] (Н)}} |- | 7 | [[Корисник:Baek147|Baek147]] | {{подреден список|[[Ромска книжевност]] (Н)}} |- | 8 | [[Корисник:Banja147|Banja147]] | {{подреден список|[[Емил Абаз]] (Н)}} |- | 9 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Оѓила]] (Н)}} |- | 10 | [[Корисник:Gorandonevski|Gorandonevski]] | {{подреден список|[[Лекша Мануш]] (Н)}} |- | 11 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Анжелика Биелова]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Огледала во уметноста === [[Податотека:C_W_Eckersberg_1841_-_Kvinde_foran_et_spejl.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Огледала во уметноста“]] На 10 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Огледала во уметноста“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за oгледалата во уметноста можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mirrors in art]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Венера пред огледало]] (Н)|[[Жена пред огледало]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Вештини за опстанок === [[Податотека:Campfire_Pinecone.png|десно|210п|Уредувачки ден „Вештини за опстанок“]] На 15 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Вештини за опстанок“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со вештините за опстанок можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Survival skills]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Маскирање]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Болка === [[Податотека:Wrist_pain.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Болка“]] На 17 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Болка“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со болката можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Pain]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Грлобол]] (Н)|[[Грбобол]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Неоромантизам === [[Податотека:Pena-medio-cut.JPG|десно|210п|Уредувачки ден „Неоромантизам“]] На 22 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Неоромантизам“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со неоромантизмот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Neo-romanticism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Џорџ Ворнер Ален]] (Н)|[[Млада Естонија]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Александар Ѓокиќ (архитект)]] (Н)|[[Неоромантизам (музика)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Молња === [[Податотека:Lightning--.svg|десно|190п|Уредувачки ден „Молња“]] На 24 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Молња“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со молњата можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Lightning]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Црвен виленик]] (Н)|[[Грмежлива бура]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Астрафобија]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Канибализам === [[Податотека:Theodore_de_Bry_-_America_tertia_pars_4.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Канибализам“]] На 29 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Канибализам“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со канибализамот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cannibalism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Куру (болест)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Егзоканибализам]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Автоканибализам]] (Н)|[[Ендоканибализам]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Тајни здруженија === [[Податотека:Secret_Society_Buildings_New_Haven.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Тајни здруженија“]] На 1 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Тајни здруженија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со тајните здруженија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Secret societies]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Алумбрадоси]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Секта]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Барокно вајарство === [[Податотека:Rom,_Santa_Maria_della_Vittoria,_Die_Verzückung_der_Heiligen_Theresa_(Bernini).jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Барокно вајарство“]] На 6 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Барокно вајарство“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со барокното вајарство можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Baroque sculpture]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Давид (Бернини)]] (Н)|[[Џулијано Финели]] (Н)|[[Доменико Гвиди]] (Н)|[[Аполон и Дафне (Бернини)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник: Chnitke| Chnitke]] | {{подреден список|[[Иноченцо Спинаци]] (Н)|[[Франц Ксавер Месершмит]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Педро Ернандес (вајар)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Момче со змеј]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Столб на чумата (Марибор)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Каросериски делови на автомобили === [[Податотека:Car.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Каросериски делови на автомобили“]] На 8 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Каросериски делови на автомобили“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со каросериските делови на автомобилите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Automotive body parts]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Наслон за раце]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Одбојник]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Грбови со рози === [[Податотека:Coat_of_arms_of_Montreal.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Грбови со рози“]] На 13 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Грбови со рози“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со грбовите со рози можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Coats of arms with roses]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Грб на Урсинов]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Грб на Монтреал]] (Н)|[[Грб на Шефилдски универзитет]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Грб на Виган]] (Н)|[[Грб на Брадфорд]] (Н)|[[Грб на Универзитетот Ланкастер]] (Н)|[[Грб на Западен Јоркшир]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Грб на Алберта]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Пчеларство === [[Податотека:Abelhas em favo de mel.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Пчеларство“]] На 15 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Пчеларство“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите од областа на пчеларството можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Beekeeping]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Пчелар]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Руска медоносна пчела]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Медарка]] (Н)|[[Apinae]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Митолошки книги === [[Податотека:J. Howe & Co. books, 1830.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Митолошки книги“]] На 20 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Митолошки книги“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за митолошките книги можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mythology books]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Митос]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Теогонија]] (Н)|[[Митологија (книга)]] (Н)|[[Митологии (книга)]] (Н)|[[Човекот и неговите симболи]] (Н)|[[Херојот со илјада лица]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Сказни од браќата Грим]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Од Атлантида до сфингата]] (Н)|[[Рагнарок: Добата на оган и чакал]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Антикорупциски мерки === [[Податотека:9_-_euro_bank_notes_hidden_in_sleeve_-_white_background_-_royalty_free,_without_copyright,_public_domain_photo_image.JPG|десно|210п|Уредувачки ден „Антикорупциски мерки“]] На 22 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Антикорупциски мерки“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со антикорупциските мерки можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Anti-corruption measures]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Антикорупција]] (Н)|[[Економска транспарентност]] (Н)|[[Пакт за интегритет]] (Н)|[[Условеност]] (Н)|[[Врзана меѓународна помош]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Буџетска одговорност во Европската Унија]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Министерства на Руската Империја === [[Податотека:Flag_of_Russia.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Министерства на Руската Империја“]] На 27 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Министерства на Руската Империја“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за министерствата на Руската Империја можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Government ministries of the Russian Empire]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Министерство за надворешни работи на Руското Царство]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Министерство за верски работи и јавно образование (Руска Империја)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Биолошки рекорди === [[Податотека:Robert_Wadlow_postcard.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Биолошки рекорди“]] На 29 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Биолошки рекорди“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со биолошките рекорди можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Biological records]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Ајана Вилијамс]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Биг Џејк (коњ)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Самсон (коњ)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Маријам Набатанзи]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Игри со карти === [[Податотека:Cards-J-Diamond.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Игри со карти“]] На 3 јуни 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Игри со карти“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со игрите со карти можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Card games]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Реми]] (Н)|[[Адут (карташки игри)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Африкански фудбалски репрезентации === [[Податотека:Soccer_ball.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Африкански фудбалски репрезентации“]] На 5 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Африкански фудбалски репрезентации“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за Африканските фудбалски репрезентации може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. <b>Забелешка</b>: Препорачано e изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: * [[Предлошка:Африкански фудбалски репрезентации]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Фудбалска репрезентација на Либија]] (Н)}} |- | 2 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 3 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија == Претстојни денови == === Месечеви мориња === [[Податотека:Astronomy_for_the_use_of_schools_and_academies_(1882)_(14577550018).jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Месечеви мориња“]] На 10 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Месечеви мориња“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со месечевите мориња може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Maria on the Moon]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Mесечево море]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Море на Дождовите]] (Н)}} |- | 3 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Картагинци === [[Податотека:CarthageMap.png|десно|230п|Уредувачки ден „Картагинци“]] На 12 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Картагинци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Картагинците може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Carthaginians]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 2 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 3 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија == Поврзано == * [[Википедија:Уредувачки денови 2025/Статистика]] * [[Википедија:Уредувачки денови 2025/Известувања]] [[Категорија:Википедија:Уредувачки денови 2025| ]] [[Категорија:Википедија:Викимедија МКД во 2025 година|Уредувачки денови]] dsx2q1yjuyfs7ic4rt2d2q8uc5zcz7v 0 1364224 5378650 5331904 2025-06-10T12:59:42Z Gurther 105215 додадена [[Категорија:Универзитети во Швајцарија]] користејќи го [[:en:Wikipedia:HotCat|HotCat]] 5378650 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Uni GE logo.svg|мини]] '''Универзитетот во Женева''' (Université de Genève, UNIGE) е еден од најпрестижните јавни универзитети во Европа. Основан е во 1559 година од [[Жан Калвин]], и денес е познат по висококвалитетното образование, научни истражувања и меѓународна соработка. UNIGE нуди широк спектар на додипломски, магистерски и докторски програми во области како што се општествени науки, природни науки, право, медицина, инженерство и уметност. Особено е познат по своите интердисциплинарни истражувачки центри кои се фокусираат на актуелни глобални теми како што се одржлив развој, биомедицина и човекови права. Универзитетот има блиска соработка со многу меѓународни организации лоцирани во [[Женева]], вклучувајќи ги [[Обединетите нации]] (ОН) и [[Светската здравствена организација]] (СЗО). Наставата се одвива главно на француски јазик. [[Категорија:Женева]] [[Категорија:Универзитети во Швајцарија]] 35lspityunzxzeh0hy4acn30qhp1474 5378653 5378650 2025-06-10T13:04:46Z Gurther 105215 5378653 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Uni GE logo.svg|мини]] '''Универзитетот во Женева''' ({{Lang-fr|Université de Genève, UNIGE}}) — еден од најугледните јавни универзитети во [[Европа]]. Основан е во [[1559|1559 година]] од [[Жан Калвин]], и денес е познат по висококвалитетното образование, научни истражувања и меѓународна соработка. UNIGE нуди широк спектар на додипломски, магистерски и докторски програми во области како што се општествени науки, природни науки, право, медицина, инженерство и уметност. Особено е познат по своите интердисциплинарни истражувачки центри кои се фокусираат на актуелни глобални теми како што се одржлив развој, биомедицина и човекови права. Универзитетот има блиска соработка со многу меѓународни организации лоцирани во [[Женева]], вклучувајќи ги [[Обединетите нации]] (ОН) и [[Светската здравствена организација]] (СЗО). Наставата се одвива главно на француски јазик.<ref>{{cite journal|title=University of Geneva|url=http://talloiresnetwork.tufts.edu/university-of-geneva-switzerland/|journal=talloiresnetwork.tufts.edu}} {{икона|en}}</ref> == Наводи == <references /> {{Никулец}} [[Категорија:Женева]] [[Категорија:Универзитети во Швајцарија]] iitywgar39bnpbxs2cpy6pukxicwqwh 5378654 5378653 2025-06-10T13:05:31Z Gurther 105215 додадена [[Категорија:Појавено во 16 век]] користејќи го [[:en:Wikipedia:HotCat|HotCat]] 5378654 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Uni GE logo.svg|мини]] '''Универзитетот во Женева''' ({{Lang-fr|Université de Genève, UNIGE}}) — еден од најугледните јавни универзитети во [[Европа]]. Основан е во [[1559|1559 година]] од [[Жан Калвин]], и денес е познат по висококвалитетното образование, научни истражувања и меѓународна соработка. UNIGE нуди широк спектар на додипломски, магистерски и докторски програми во области како што се општествени науки, природни науки, право, медицина, инженерство и уметност. Особено е познат по своите интердисциплинарни истражувачки центри кои се фокусираат на актуелни глобални теми како што се одржлив развој, биомедицина и човекови права. Универзитетот има блиска соработка со многу меѓународни организации лоцирани во [[Женева]], вклучувајќи ги [[Обединетите нации]] (ОН) и [[Светската здравствена организација]] (СЗО). Наставата се одвива главно на француски јазик.<ref>{{cite journal|title=University of Geneva|url=http://talloiresnetwork.tufts.edu/university-of-geneva-switzerland/|journal=talloiresnetwork.tufts.edu}} {{икона|en}}</ref> == Наводи == <references /> {{Никулец}} [[Категорија:Женева]] [[Категорија:Универзитети во Швајцарија]] [[Категорија:Појавено во 16 век]] dl461muaxlqj1kvl0b8v0lm960kjd6g 5378655 5378654 2025-06-10T13:05:52Z Gurther 105215 додадена [[Категорија:Појавено во 1560-тите]] користејќи го [[:en:Wikipedia:HotCat|HotCat]] 5378655 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Uni GE logo.svg|мини]] '''Универзитетот во Женева''' ({{Lang-fr|Université de Genève, UNIGE}}) — еден од најугледните јавни универзитети во [[Европа]]. Основан е во [[1559|1559 година]] од [[Жан Калвин]], и денес е познат по висококвалитетното образование, научни истражувања и меѓународна соработка. UNIGE нуди широк спектар на додипломски, магистерски и докторски програми во области како што се општествени науки, природни науки, право, медицина, инженерство и уметност. Особено е познат по своите интердисциплинарни истражувачки центри кои се фокусираат на актуелни глобални теми како што се одржлив развој, биомедицина и човекови права. Универзитетот има блиска соработка со многу меѓународни организации лоцирани во [[Женева]], вклучувајќи ги [[Обединетите нации]] (ОН) и [[Светската здравствена организација]] (СЗО). Наставата се одвива главно на француски јазик.<ref>{{cite journal|title=University of Geneva|url=http://talloiresnetwork.tufts.edu/university-of-geneva-switzerland/|journal=talloiresnetwork.tufts.edu}} {{икона|en}}</ref> == Наводи == <references /> {{Никулец}} [[Категорија:Женева]] [[Категорија:Универзитети во Швајцарија]] [[Категорија:Појавено во 16 век]] [[Категорија:Појавено во 1560-тите]] iwhxslpwhojdlsrd3l4unq5iqwthkct 5378656 5378655 2025-06-10T13:05:58Z Gurther 105215 отстранета [[Категорија:Појавено во 1560-тите]]; додадена [[Категорија:Појавено во 1550-тите]] користејќи го [[:en:Wikipedia:HotCat|HotCat]] 5378656 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Uni GE logo.svg|мини]] '''Универзитетот во Женева''' ({{Lang-fr|Université de Genève, UNIGE}}) — еден од најугледните јавни универзитети во [[Европа]]. Основан е во [[1559|1559 година]] од [[Жан Калвин]], и денес е познат по висококвалитетното образование, научни истражувања и меѓународна соработка. UNIGE нуди широк спектар на додипломски, магистерски и докторски програми во области како што се општествени науки, природни науки, право, медицина, инженерство и уметност. Особено е познат по своите интердисциплинарни истражувачки центри кои се фокусираат на актуелни глобални теми како што се одржлив развој, биомедицина и човекови права. Универзитетот има блиска соработка со многу меѓународни организации лоцирани во [[Женева]], вклучувајќи ги [[Обединетите нации]] (ОН) и [[Светската здравствена организација]] (СЗО). Наставата се одвива главно на француски јазик.<ref>{{cite journal|title=University of Geneva|url=http://talloiresnetwork.tufts.edu/university-of-geneva-switzerland/|journal=talloiresnetwork.tufts.edu}} {{икона|en}}</ref> == Наводи == <references /> {{Никулец}} [[Категорија:Женева]] [[Категорија:Универзитети во Швајцарија]] [[Категорија:Појавено во 16 век]] [[Категорија:Појавено во 1550-тите]] mdopmltrkd8sva2rq3dmuv3w3imu9ye 0 1364273 5378658 5355404 2025-06-10T13:09:36Z Gurther 105215 ситна поправка 5378658 wikitext text/x-wiki '''Одлуката за улицата Тито''' — пресуда на Уставниот суд на [[Словенија]] од [[октомври]] [[2011|2011 година]] (U–I–109/10), во која судот утврдил дека именувањето на една улица во главниот град на [[Словенија]], [[Љубљана]], по името на [[Јосип Броз-Тито|Јосип Броз Тито]] во април 2009 година било неуставно. Судот едногласно донел одлука дека „''името Тито не симболизира ослободувањето на територијата на денешна Словенија од фашистичката окупација за време на [[Втората светска војна]], како што тврди странката во случајот, туку и сериозни повреди на човековите права и основни слободи, особено во деценијата по Втората светска војна.''“<ref name="STAreport2">{{cite news|url=http://www.sloveniatimes.com/naming-street-after-tito-unconstitutional|title=Naming Street After Tito Unconstitutional|date=5 October 2011|work=Slovenia Times|accessdate=22 October 2011|publisher=[[Slovenian Press Agency]]|archive-date=2017-01-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20170131111939/http://www.sloveniatimes.com/naming-street-after-tito-unconstitutional|url-status=dead}}</ref> Ова било првпат највисок суд во државата правно да ја процени симболиката на името на [[Јосип Броз-Тито|Јосип Броз Тито]]. == Вовед == Во април 2009 година, Советот на градот [[Љубљана]] донел одлука за новоизградената улица во [[Љубљана]] да се именувала „Улица Тито“ ([[Словенечки јазик|словенечки]]: Titova cesta) по поранешниот лидер на [[Социјалистичка Федеративна Република Југославија|СФР Југославија]], [[Јосип Броз-Тито|Јосип Броз Тито]]. Предлогот бил поднесен од страна на градоначалникот на [[Љубљана]], Зоран Јанковиќ и градскиот советник Петер Божиќ. Именувањето било многу контроверзно и привлекло големо внимание од јавноста. Противниците на именувањето собрале многу потписи против улицата да се нарекла по Тито. Тие исто така пробале да го спречат тоа преку локален референдум, но властите на [[Љубљана]] успешно го спречиле референдумот. Група на граѓани, некои од нив бивши жртви и политички затвореници на комунистичкиот режим, поднеле приговор до Уставниот суд на [[Словенија]], барајќи судот да го прогласи именувањето на улицата за неуставно. == Пресуда == Случајот бил U-I-109/10, а одлуката била донесена на 3 октомври 2011 година. Според судот, усвојувањето на документите за независност не значело само прекин на врските помеѓу [[Словенија|Република Словенија]] и [[Социјалистичка Федеративна Република Југославија|Социјалистичката Федеративна Република Југославија]], туку и раскинување со основниот концепт на уставниот систем на вредности на [[Југославија]]. За разлика од поранешна [[Југославија]], Република [[Словенија]] била заснована на владеењето на правото, а нејзиниот уставен систем бил изграден врз почитување на човековите права и основните слободи. Човечкото достоинство било во сржта на уставниот поредок на [[Словенија|Република Словенија]]. Судот нагласил дека името Тито го симболизирало повоениот комунистички режим, кој се карактеризирал со обемни и сериозни прекршувања на човековите права и основните слободи, особено во деценијата непосредно по [[Втора светска војна|Втората светска војна]]. Во [[Словенија]], каде што развојот на демократијата и слободното општество се засновало на почитување на човечкото достоинство и прекин со претходниот режим, прославувањето на авторитарниот комунистички режим преку именување улица по неговиот лидер било неуставно. Именувањето на улица по [[Јосип Броз-Тито|Јосип Броз Тито]] во [[Љубљана]] не било задржано од претходниот режим, во кој случај тоа денес би било само дел од историјата. Оспорената локална уредба била донесена во 2009 година, осумнаесет години по независноста на [[Словенија]] и воспоставувањето на уставен поредок заснован на уставни вредности, кои биле спротивни на вредностите на режимот пред независноста. Ваквите нови именувања немале место во сегашното време, бидејќи биле спротивни на принципот на почитување на човечкото достоинство, кое имало основа во Првиот член од Уставот и било во самиот центар на уставниот систем на Република [[Словенија]]. == Согласни мислења == Одлуката била донесена едногласно со неколку согласни мислења. Судиите Коприќ-Хорват и Клампфер во своето согласно мислење навеле дека образложението на мнозинската одлука било неурамнотежено, бидејќи претерано ги критикувало Тито и комунизмот. Судијата Совдат нагласил дека според одлуката, само новите именувања на улици по комунистички симболи биле неуставни. Именувањата на улици кои постоеле пред независноста биле уставни, исто како што бил уставен и споменикот на [[Наполеон Бонапарт|Наполеон]] во [[Љубљана]]. Судијата Јадек-Пенса во своето согласно мислење истакнал дека именувањето на улица немало само информативно значење, туку искажувало и почит од страна на државата кон таа личност. Судиите Зобец и Можетиќ во своето согласно мислење аргументирале дека секој граѓанин требало да има право да покрене постапка пред судот во вакви случаи. Од друга страна, согласните мислења на судиските Петриќ и Совдат навеле дека не сите подносители на барањето во овој случај имале право да поднесат жалба. == Цитирање на случајот == Одлука U-I-109/10 („Одлука за улицата Тито“) на Уставниот суд на [[Словенија]], била донесена на 3 октомври 2011 година. == Последици == Во одвоен случај, во мај 2021 година, Уставниот суд на [[Словенија]] го поништил преименувањето на улицата на Тито во Улица на Словенечката независност во [[општина Раденци]] поради процедурни причини.<ref>{{Cite web|url=https://www.us-rs.si/odlocba-ustavnega-sodisca-u-i-2-21-u-i-3-21-z-dne/|title=Constitutional Court ruling U-I-2/21, U-I-3/21 of 20 May 2021.|accessdate=2025-02-18|archive-date=2023-04-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20230423114713/https://www.us-rs.si/odlocba-ustavnega-sodisca-u-i-2-21-u-i-3-21-z-dne/|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.theguardian.com/world/2021/jul/05/slovenian-street-name-row-highlights-tensions-over-former-dictator|title=Slovenian street name row highlights tensions over former dictator|date=2021-07-05|language=en|access-date=2021-11-15|website=the Guardian}}</ref> Општината ја преименувала улицата без да им овозможи на жителите да иницирале локален референдум за името на улицата. Општината ја преименувала улицата повторно, и тоа повторно без да дозволи референдум. Во септември 2021 година, Уставниот суд привремено го запрал преименувањето додека не ја донел финалната одлука дали биле следени процедурните правила.<ref>{{Cite web|url=https://www.us-rs.si/zadrzanje/zadrzanje-izvrsevanja-odloka-o-spremembah-in-dopolnitvah-odloka-o-imenovanju-ulic-trgov-in-naselij-v-obcini-radenci-uradno-glasilo-slovenskih-obcin-st-36-21-u-i-182-21-u-i-184-21/|title=Constitutional Court decision U-I-182/21, U-I-184/21 of 16 September 2021|accessdate=2025-02-18|archive-date=2023-10-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20231004234557/https://www.us-rs.si/zadrzanje/zadrzanje-izvrsevanja-odloka-o-spremembah-in-dopolnitvah-odloka-o-imenovanju-ulic-trgov-in-naselij-v-obcini-radenci-uradno-glasilo-slovenskih-obcin-st-36-21-u-i-182-21-u-i-184-21/|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.24ur.com/novice/slovenija/us-z-izvrsitvijo-odloka-bi-lahko-nastale-nezanemerljive-posledice.html|title=Vsak dan prvi - 24ur.com|access-date=2021-11-15|website=www.24ur.com}}</ref> Судијата Јаклич напишал критичко несогласување.<ref>{{Cite web|url=https://siol.net/novice/slovenija/ustavni-sodnik-jaklic-ostro-nad-castilce-tita-562270|title=Ustavni sodnik Jaklič ostro nad častilce Tita|language=sl|access-date=2021-11-15|website=siol.net}}</ref> == Надворешни врски == * [http://odlocitve.us-rs.si/usrs/us-odl.nsf/o/AB6C747BE8DF7AF3C125791F00404CF9 Текст на пресудата U–I–109/10] објавен на 3 октомври 2011 година (на [[Словенечки јазик|словенечки]]) * [https://www.us-rs.si/decision/?lang=en&q=U-I-109%2F10&df=&dt=&af=&at=&vd=&vo=&vv=&vs=&ui=&va=&page=1&sort=&order=&id=110615 Текст на пресудата U–I–109/10] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20220120112315/https://www.us-rs.si/decision/?lang=en&q=U-I-109%2F10&df=&dt=&af=&at=&vd=&vo=&vv=&vs=&ui=&va=&page=1&sort=&order=&id=110615 |date=2022-01-20 }} објавен на 3 октомври 2011 година {{In lang|en}} == Наводи == {{Наводи}} [[Категорија:Историја на Љубљана]] [[Категорија:Политичка историја на Словенија]] [[Категорија:2011 во Словенија]] 7htd1ttd8fy1oi72g7ipzjh7nb1lmkw 4 1366495 5378687 5377261 2025-06-10T15:18:49Z Orce Wiki 121850 /* Јуни 2025 */ 5378687 wikitext text/x-wiki {| style="float:right; width:200px; border:solid #ccc 1px; margin:5px;" |- style="text-align:center;" |[[Податотека:GLAM logo transparent.png|180п]] |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Wikimedia MKD mk.svg|150п]] |} {| style="height:100%; width:80%; background:transparent; padding:0 10px 0 0; margin:0; border:0; border-spacing:0;" | style="padding:10px 0; font-family:'DejaVu Sans Serif', sans-serif; vertical-align:top;" | <span style="font-size:25px;"><center>'''Координатор за соработка со културни институции 2025</center>'''</span> <div align="center"> <div style="width:350px; font-size:0px; margin-top:-10px; margin-bottom:20px; -moz-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; -webkit-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9;">&nbsp;</div> <span style="font-size:16px; font-weight;">[[Корисник:Orce Wiki|'''Orce Wiki''']]</span> <div style="width:350px; font-size:0px; margin-bottom:20px; -moz-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; -webkit-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9;">&nbsp;</div> </div> Ова е дневник на активности за 2025 година, спроведени од лицето што е Координатор за соработка со културни институции, поделени по месеци. Подигнатите фотографии и други документи може да ги најдете на оваа категорија: [[:c:Category:GLAM program of Wikimedia MKD 2025|Category:GLAM program of Wikimedia MKD 2025]] == Јуни 2025 == *Нови и проширени статии: # [[Носии од Дебарско Поле]] (П) # [[Носии од Мавровско Поле и Горна Река]] (П) # [[Носии од шопскиот регион]] (П) # [[Носии од Мала и Долна Река]] (П) # [[Носии од Славиште]] (П) # [[Носии од Дурачка Река]] (П) == Мај 2025 == *Нови и проширени статии: # [[Горновардарска носија]] (П) # [[Носии од Кумановско]] (П) # [[Носии од Скопска Котлина]] (П) # [[Носии од Полог]] (П) # [[Носии од Разлошко]] (Н) # [[Средновардарска носија]] (П) # [[Носии од Овче Поле]] (П) # [[Народни носии од Тиквеш]] (П) # [[Носии од Радовишко Поле и Струмичко Поле]] (П) # [[Носија од Бабуна]] (П) # [[Брсјачка носија]] (П) # [[Народни носии од Струшки Дримкол]] (П) # [[Народни носии од Мариово]] (П) # [[Народни носии од Преспа]] (П) # [[Народни носии од Горни Села]] (П) # [[Носија од Прилепско-Битолско Поле]] (П) # [[Народни носии од Кичевија, Порече и Железник]] (П) # [[Народни носии од Охридско Поле и Дебрца]] (П) # [[Јужномакедонска носија]] (П) # [[Носија од Леринско Поле]] (П) # [[Носии од Леринска Река]] (П) # [[Народни носии од Воденско и Мегленско]] (П) # [[Носии од Бојмија]] (П) # [[Мијачко-дебарска носија]] (П) # [[Носии од Голо Брдо]] (П) == Април 2025 == * Потпишан меморандум за соработка со НУ Музеј на СР Македонија * Соработка со стручните лица за македонските народни носии од НУ Музеј на СР Македонија, која вклучува правење анализи и планови за понатамошно користење на ресурсите од збирката и депото на музејот. * Прибирање и скенирање книги, научни списанија и каталози поврзани со занаетите, накитот и народните носии од библиотеката и стручните лица во НУ Музеј на СР Македонија. *Фотографирање на занаетчиските работилници и продавници во Старата скопска чаршија и прикачување на фотографиите на Wikimedia Commons. *Фотографирање на занаетчиските работилници и продавници во Велес и прикачување на фотографиите на Wikimedia Commons. *Подигнати фотографии: 20 *фотографирање на две уметнички слики со претстави на занаетите: Терзија (1946) од Лазар Личеноски и Каменоресци (1936) од Вангел Коџоман, во соработка со Стопанска комора на Македонија, во чија сопственост се истите. *Нови и проширени статии: # [[Носии од Петричко, Светиврачко и Мелничко Поле]] (Н) # [[Детски ткаеници]] (Н) # [[Струмско-местанска носија]] (П) # [[Народни носии од Серско]] (П) # [[Носии од Банско]] (П) # [[Носии од Драма]] (П) # [[Народна носија на Мрваците]] (П) == Март 2025 == * Отворена нова категорија на ризницата: [[:c:Category:Crafts of North Macedonia|Category:Crafts of North Macedonia]] * Прибирање книги, научни списанија и каталози поврзани со занаетите и народните носии. Некои од списанијата се добиени по пат на соработка со библиотеки и институции, додека некои онлајн. *Скенирање, фотокопирање и целосна обработка на статиите од книгите и списанијата во одделни ПДФ фајлови, спремени за непречена понатамошна употреба. *Фотографирање на преостанатите занаетчиски работилници и продавници во Старата скопска чаршија. * Подигнати фотографии вкупно овој месец: 17 == Февруари 2025 == *Месец февруари е поминат во најголем дел во средби со официјални лица од Музеј на Македонија заради договарање на соработка, прибавување на материјали за матичните Википедијанци и други обрвски. == Поврзано == * [[Википедија:Програма „ГЛАМ“]] [[Категорија:Википедија:Викимедија МКД во 2025 година]] t3naqdorojeowt9kt24wv6ft79tlzys 0 1367126 5378779 5343565 2025-06-11T02:19:44Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378779 wikitext text/x-wiki {{инфокутија рендгениум}} [[Рендгениум|Рендгениумот]] (₁₁₁ Rg) — [[вештачки елемент]] и затоа не може да се даде стандардна атомска тежина. Како и сите вештачки елементи, нема [[Стабилен изотоп|стабилни изотопи]]. Првиот [[изотоп]] кој бил синтетизиран бил ²⁷²Rg во 1994 година, што е и единствениот директно синтетизиран изотоп; сите други се [[Распаден производ|распадни производи]] на потешки елементи. Познати се седум радиоизотопи, со масен број од 272, 274 и 278-282. Најдолговечниот изотоп е ²⁸²Rg со [[Период на полураспад|полураспад]] од околу 2 минути, иако непотврдените ²⁸³Rg и ²⁸⁶Rg може да имаат подолг [[Период на полураспад|полураспад]] од околу 5,1 минути и 10.7&nbsp;минути соодветно. == Список на изотопи == {{Isotopes table |symbol=Rg |refs=NUBASE2020 |notes=unc(), mass#, EC, SF, spin# }} |-id=Roentgenium-272 | ²⁷²Rg | 111 | 161 | 272.15327(25)# | {{val|4.2|(11)|u=ms}} | [[алфа-распад|α]] | ²⁶⁸Mt | 5+#, 6+# |-id=Roentgenium-274 | ²⁷⁴Rg<ref group="n">Не се директно синтетизирани, се јавува како [[распаден производ]] на²⁷⁸Nh</ref> | 111 | 163 | 274.15525(23)# | {{val|20|(11)|u=ms}} | α | ²⁷⁰Mt | |-id=Roentgenium-278 | ²⁷⁸Rg<ref group="n">Не се директно синтетизирани, се јавува како [[распаден производ]] на ²⁸²Nh</ref> | 111 | 167 | 278.16159(42)# | {{val|4.6|5.5|1.6|u=ms}}<ref name=Mc2022>{{Cite journal |title=New isotope ²⁸⁶Mc produced in the ²⁴³Am+⁴⁸Ca reaction |last1=Oganessian |first1=Yu. Ts. |last2=Utyonkov |first2=V. K. |last3=Kovrizhnykh |first3=N. D. |display-authors=et al. |date=2022 |journal=Physical Review C |volume=106 |number=64306 |page=064306 |doi=10.1103/PhysRevC.106.064306|bibcode=2022PhRvC.106f4306O |s2cid=254435744 |doi-access=free |url=https://www.osti.gov/biblio/1905386 }}</ref> | α | ²⁷⁴Mt | |-id=Roentgenium-279 | rowspan=2|²⁷⁹Rg<ref group="n">Not directly synthesized, occurs in [[decay chain]] of ²⁸⁷Mc</ref> | rowspan=2|111 | rowspan=2|168 | rowspan=2|279.16288(45)# | rowspan=2|{{val|90|60|25|u=ms}}<ref name=Mc2022/> | α (87%) | ²⁷⁵Mt | |- | [[Спонтано цепење|СЦ]] (13%)<ref name=Mc2022/> | (various) |-id=Roentgenium-280 | rowspan=2|²⁸⁰Rg<ref group="n">Не се директно синтетизирани, се јавува како [[распаден производ]] на ²⁸⁸Mc</ref> | rowspan=2|111 | rowspan=2|169 | rowspan=2|280.16520(57)# | rowspan=2|{{val|3.9|(3)|u=s}}<ref name=Mc2022/> | α (87%) | ²⁷⁶Mt | |- | [[Електронски зафат|ЕЗ]] (13%)<ref>{{Cite journal |arxiv = 1502.03030|doi = 10.1016/j.nuclphysa.2016.04.025|title = Recoil-α-fission and recoil-α–α-fission events observed in the reaction 48Ca + 243Am|journal = Nuclear Physics A|volume = 953|pages = 117–138|year = 2016|last1 = Forsberg|first1 = U.|last2 = Rudolph|first2 = D.|last3 = Andersson|first3 = L.-L.|last4 = Di Nitto|first4 = A.|last5 = Düllmann|first5 = Ch.E.|last6 = Fahlander|first6 = C.|last7 = Gates|first7 = J.M.|last8 = Golubev|first8 = P.|last9 = Gregorich|first9 = K.E.|last10 = Gross|first10 = C.J.|last11 = Herzberg|first11 = R.-D.|last12 = Heßberger|first12 = F.P.|last13 = Khuyagbaatar|first13 = J.|last14 = Kratz|first14 = J.V.|last15 = Rykaczewski|first15 = K.|last16 = Sarmiento|first16 = L.G.|last17 = Schädel|first17 = M.|last18 = Yakushev|first18 = A.|last19 = Åberg|first19 = S.|last20 = Ackermann|first20 = D.|last21 = Block|first21 = M.|last22 = Brand|first22 = H.|last23 = Carlsson|first23 = B.G.|last24 = Cox|first24 = D.|last25 = Derkx|first25 = X.|last26 = Dobaczewski|first26 = J.|last27 = Eberhardt|first27 = K.|last28 = Even|first28 = J.|last29 = Gerl|first29 = J.|last30 = Jäger|first30 = E.|display-authors = 29|bibcode = 2016NuPhA.953..117F|s2cid = 55598355}}</ref> | ²⁸⁰Ds | |-id=Roentgenium-281 |rowspan=2 |²⁸¹Rg<ref group="n">Не се директно синтетизирани, се јавува како [[распаден производ]] на ²⁹³Ts</ref> |rowspan=2 |111 |rowspan=2 |170 |rowspan=2 |281.16676(83)# |rowspan=2 |{{val|11|3|1|u=s}}<ref name=Mc2022/> | СЦ (86%) | (various) |rowspan=2| |- | α (14%)<ref name=Mc2022/> | ²⁷⁷Mt |-id=Roentgenium-282 | ²⁸²Rg<ref group="n">Не се директно синтетизирани, се јавува како [[распаден производ]] на ²⁹⁴Ts</ref> | 111 | 171 | 282.16934(63)# | {{val|130|(50)|u=s}} | α | ²⁷⁸Mt | |-id=Roentgenium-283 | ²⁸³Rg<ref group="n">Не се директно синтетизирани, се јавува како [[распаден производ]] на ²⁸⁷Fl; непотврден</ref> | 111 | 172 | 283.17110(73)# | 5.1&nbsp;min? | СЦ | (various) | |-id=Roentgenium-286 | ²⁸⁶Rg<ref group="n">Не се директно синтетизирани, се јавува како [[распаден производ]] на ²⁹⁰Fl и ²⁹⁴Lv; непотврден</ref> | 111 | 175 | 286.17876(49)# | 10.7&nbsp;min? | α | ²⁸²Mt | {{Isotopes table/footer}} == Изотопи и јадрени својства == === Нуклеосинтеза === Супер-тешките елементи како што е рендгениумот се произведуваат со бомбардирање на полесни елементи во [[Забрзувач на честички|забрзувачите на честички]] кои предизвикуваат [[Јадрено соединување|реакции на јадрено соединување]]. Додека најлесниот изотоп на рендгениумот, рендгениум-272, може да се синтетизира директно на овој начин, сите потешки изотопи на рендгениум се забележани само како распадни производи на елементи со поголем [[атомски број]]. <ref name="AM89">{{Наведено списание|last=Armbruster|first=Peter|last2=Munzenberg|first2=Gottfried|year=1989|title=Creating superheavy elements|journal=Scientific American|volume=34|pages=36–42}}</ref> Во зависност од вклучените енергии, [[Јадрено соединување|реакциите на јадрено соединување]] може да се категоризираат како „топли“ или „ладни“. Во реакциите на топло соединување, многу лесни проектили со висока енергија се забрзуваат кон многу тешки цели ([[актиноиди]]), предизвикувајќи сложени јадра при висока енергија на возбудување (~ 40-50&nbsp;[[Електронволт|MeV]] ) што може или да претставува цепење или да испарат неколку (3 до 5) неутрони. <ref name="fusion">{{Наведено списание|last=Barber|first=Robert C.|last2=Gäggeler|first2=Heinz W.|last3=Karol|first3=Paul J.|last4=Nakahara|first4=Hiromichi|last5=Vardaci|first5=Emanuele|last6=Vogt|first6=Erich|year=2009|title=Discovery of the element with atomic number 112 (IUPAC Technical Report)|url=https://www.dora.lib4ri.ch/psi/islandora/object/psi%3A16806/datastream/PDF/Barber-2009-Discovery_of_the_element_with-%28published_version%29.pdf|journal=Pure and Applied Chemistry|volume=81|issue=7|page=1331|doi=10.1351/PAC-REP-08-03-05|doi-access=free}}</ref> Во реакциите на ладно соединување, произведените споени јадра имаат релативно ниска енергија на возбудување (~ 10-20&nbsp;MeV), што ја намалува веројатноста овие производи да подлежат на реакции на цепење. Како што споените јадра се ладат до основната состојба, тие бараат емисија на само еден или два неутрони, и на тој начин овозможува генерирање на повеќе производи богати со неутрони. Вториот е различен концепт од оној каде што се тврди дека јадреното соединување се постигнува во услови на собна температура (види [[Ладно соединување|ладна фузија]]). <ref>{{Наведено списание|last=Fleischmann|first=Martin|last2=Pons|first2=Stanley|year=1989|title=Electrochemically induced nuclear fusion of deuterium|journal=Journal of Electroanalytical Chemistry and Interfacial Electrochemistry|volume=261|issue=2|pages=301–308|doi=10.1016/0022-0728(89)80006-3}}</ref> Табелата подолу содржи различни комбинации на цели и проектили кои би можеле да се користат за формирање на сложени јадра со Z=111. {|class="wikitable" style="text-align:center" ! Цел !! Проектил !! CN !! Резултат од обидот |- !²⁰⁵Tl |⁷⁰Zn||²⁷⁵Rg||Неуспеша реакција |- !²⁰⁸Pb |⁶⁵Cu||²⁷³Rg||Успешна реакција |- !²⁰⁹Bi |⁶⁴Ni||²⁷³Rg||Успешна реакција |- !²³¹Pa |⁴⁸Ca||²⁷⁹Rg||Реакцијата сеуште не дала резултати |- !²³⁸U |⁴¹K||²⁷⁹Rg||Реакцијата сеуште не дала резултати |- !²⁴⁴Pu |³⁷Cl||²⁸¹Rg||Реакцијата сеуште не дала резултати |- !²⁴⁸Cm |³¹P||²⁷⁹Rg||Реакцијата сеуште не дала резултати |- !²⁵⁰Cm |³¹P||²⁸¹Rg||Реакцијата сеуште не дала резултати |} ==== Ладно соединување ==== Пред првата успешна синтеза на рендгениумот во 1994 година од страна на тимот ЦИТЈ, тим од Заедничкиот институт за јадрени истражувања (ЗИЈИ), Русија, исто така се обидел да синтетизира рендгениум со бомбардирање на бизмут-209 со никел-64 во 1986 година. Не биле идентификувани атоми на рентген. По надградбата на нивните капацитети, тимот успешно открил 3 атоми од ²⁷²Rg во нивниот експеримент за откривање. <ref name="95Ho01">{{Наведено списание|last=Hofmann|first=S.|last2=Ninov|first2=V.|last3=Heßberger|first3=F. P.|last4=Armbruster|first4=P.|last5=Folger|first5=H.|last6=Münzenberg|first6=G.|last7=Schött|first7=H. J.|last8=Popeko|first8=A. G.|last9=Yeremin|first9=A. V.|displayauthors=8|year=1995|title=The new element 111|journal=Zeitschrift für Physik A|volume=350|issue=4|pages=281–282|bibcode=1995ZPhyA.350..281H|doi=10.1007/BF01291182}}</ref> Во 2002 година биле синтетизирани уште 3 атоми. <ref name="02Ho01">{{Наведено списание|last=Hofmann|first=S.|last2=Heßberger|first2=F. P.|last3=Ackermann|first3=D.|last4=Münzenberg|first4=G.|last5=Antalic|first5=S.|last6=Cagarda|first6=P.|last7=Kindler|first7=B.|last8=Kojouharova|first8=J.|last9=Leino|first9=M.|displayauthors=8|year=2002|title=New results on elements 111 and 112|journal=The European Physical Journal A|volume=14|issue=2|pages=147–157|bibcode=2002EPJA...14..147H|doi=10.1140/epja/i2001-10119-x}}</ref> Откритието на рендгениумот било потврдено во 2003 година кога тим од РИКЕН кој измерил распаѓање на 14 атоми од ²⁷²Rg. <ref name="Morita">{{Наведено списание|last=Morita|first=K.|last2=Morimoto|first2=K. K.|last3=Kaji|first3=D.|last4=Goto|first4=S.|last5=Haba|first5=H.|last6=Ideguchi|first6=E.|last7=Kanungo|first7=R.|last8=Katori|first8=K.|last9=Koura|first9=H.|year=2004|title=Status of heavy element research using GARIS at RIKEN|journal=Nuclear Physics A|volume=734|pages=101–108|bibcode=2004NuPhA.734..101M|doi=10.1016/j.nuclphysa.2004.01.019}}</ref> Истиот изотоп на рендгениумот, исто така, бил забележан од американски тим во Националната лабораторија Лоренс Беркли (НЛЛБ) од реакцијата: : {{Нуклид|олово|208}} + {{Нуклид|бакар|65}} → {{Нуклид|рендгениум|272}} + {{Субатомска честичка|neutron}} Оваа реакција била спроведена како дел од нивната студија за проектили со непарен [[атомски број]] во реакции на ладно соединување. <ref>{{Наведено списание|last=Folden, C. M.|last2=Gregorich|first2=K.|last3=Düllmann|first3=Ch.|last4=Mahmud|first4=H.|last5=Pang|first5=G.|last6=Schwantes|first6=J.|last7=Sudowe|first7=R.|last8=Zielinski|first8=P.|last9=Nitsche|first9=H.|displayauthors=8|year=2004|title=Development of an Odd-Z-Projectile Reaction for Heavy Element Synthesis: ²⁰⁸Pb(⁶⁴Ni,n)²⁷¹Ds and ²⁰⁸Pb(⁶⁵Cu,n)²⁷²111|url=https://digital.library.unt.edu/ark:/67531/metadc780605/m2/1/high_res_d/836679.pdf|journal=Physical Review Letters|volume=93|issue=21|pages=212702|bibcode=2004PhRvL..93u2702F|doi=10.1103/PhysRevLett.93.212702|pmid=15601003}}</ref> Реакцијата ²⁰⁵Tl(⁷⁰Zn,n)²⁷⁴ Rg била испробана од тимот на РИКЕН во 2004 година и повторена во 2010 година во обид да се обезбеди откривање на нејзиниот родител ²⁷⁸Nh: <ref name="Morimoto2016">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.physics.adelaide.edu.au/cssm/workshops/inpc2016/talks/Morimoto_Mon_HallL_0930.pdf|title=The discovery of element 113 at RIKEN|last=Morimoto|first=Kouji|date=2016|work=www.physics.adelaide.edu.au|publisher=26th International Nuclear Physics Conference|accessdate=14 May 2017|archive-date=2021-12-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20211209203731/http://www.physics.adelaide.edu.au/cssm/workshops/inpc2016/talks/Morimoto_Mon_HallL_0930.pdf|url-status=dead}}</ref> : {{Нуклид|талиум|205}} + {{Нуклид|цинк|70}} → {{Нуклид|рендгениум|274}} + {{Субатомска честичка|neutron}} Поради слабоста на целта на [[талиум]], тие не биле во можност да пронајдат ниту еден атом од ²⁷⁴ g. ==== Распаден производ ==== <div style="float:right; margin:1em; font-size:85%;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Список на изотопи на рендгениумот забележани преку распад ! Остатоци од испарување ! Набљудуван изотоп на ренген |- | ²⁹⁴ Lv, ²⁹⁰ Fl, ²⁹⁰ Nh ? | ²⁸⁶ Rg ? |- | ²⁸⁷ Fl, ²⁸⁷ Nh ? | ²⁸³ Rg ? |- | ²⁹⁴ Ts, ²⁹⁰ Mc, ²⁸⁶ Nh | ²⁸² Rg |- | ²⁹³ Ts, ²⁸⁹ Mc, ²⁸⁵ Nh | ²⁸¹ Rg <ref name="e117">{{cite journal|last1=Oganessian |first1=Yuri Ts.|last2=Abdullin |first2=F. Sh.|last3=Bailey |first3=P. D.|last4=Benker |first4=D. E.|last5=Bennett |first5=M. E.|last6=Dmitriev |first6=S. N.|last7=Ezold |first7= J. G.|last8=Hamilton |first8= J. H.|last9=Henderson |first9= R. A. <!--| first10=M. G. |last10=Itkis | first11=Yuri V. |last11=Lobanov | first12=A. N. |last12=Mezentsev | first13=K. J. |last13=Moody | first14=S. L. |last14=Nelson | first15=A. N. |last15=Polyakov | first16=C. E. |last16=Porter | first17=A. V. |last17=Ramayya | first18=F. D. |last18=Riley | first19=J. B.|last19=Roberto | first20=M. A. |last20=Ryabinin | first21=K. P. |last21=Rykaczewski | first22=R. N. |last22=Sagaidak | first23=D. A. |last23=Shaughnessy | first24=I. V. |last24=Shirokovsky | first25=M. A. |last25=Stoyer | first26=V. G. |last26=Subbotin | first27=R. |last27=Sudowe | first28=A. M. |last28=Sukhov | first29=Yu. S. |last29=Tsyganov | first30=Vladimir K. |last30=Utyonkov | first31=A. A. |last31=Voinov | first32=G. K. |last32=Vostokin | first33=P. A. |last33=Wilk -->|title=Synthesis of a New Element with Atomic Number ''Z''=117 |date=2010-04-09 |journal=Physical Review Letters |volume=104 <!--|issue=14 -->|number=142502 |doi=10.1103/PhysRevLett.104.142502 |pmid=20481935 |bibcode=2010PhRvL.104n2502O |url=https://www.researchgate.net/publication/44610795 |display-authors=3 |pages=142502|doi-access=free }}</ref> |- | ²⁸⁸ Mc, ²⁸⁴ Nh | ²⁸⁰ Rg <ref name="Organessian">{{Наведена книга|title=AIP Conference Proceedings|last=Oganessian|first=Yu. Ts.|last2=Penionzhkevich|first2=Yu. E.|last3=Cherepanov|first3=E. A.|year=2007|volume=912|pages=235–246|chapter=Heaviest Nuclei Produced in ⁴⁸Ca-induced Reactions (Synthesis and Decay Properties)|doi=10.1063/1.2746600}}</ref> |- | ²⁸⁷ Mc, ²⁸³ Nh | ²⁷⁹ Rg <ref name="Organessian" /> |- | ²⁸⁶ Mc, ²⁸² Nh | ²⁷⁸ Rg <ref name="Organessian" /> |- | ²⁷⁸ Nh | ²⁷⁴ Rg <ref name="04Mo01">{{Наведено списание|last=Morita|first=Kosuke|last2=Morimoto|first2=Kouji|last3=Kaji|first3=Daiya|last4=Akiyama|first4=Takahiro|last5=Goto|first5=Sin-ichi|last6=Haba|first6=Hiromitsu|last7=Ideguchi|first7=Eiji|last8=Kanungo|first8=Rituparna|last9=Katori|first9=Kenji|year=2004|title=Experiment on the Synthesis of Element 113 in the Reaction ²⁰⁹Bi(⁷⁰Zn,n)²⁷⁸113|journal=Journal of the Physical Society of Japan|volume=73|issue=10|pages=2593–2596|bibcode=2004JPSJ...73.2593M|doi=10.1143/JPSJ.73.2593|doi-access=}}</ref> |} </div>Сите изотопи на рендгениумот, освен рендгениум-272, биле откриени само во ланците на распаѓање на елементите со повисок [[атомски број]], како што е [[Нихониум|нихониумот]]. Нихониум моментално има шест познати изотопи, со уште два непотврдени; сите тие се подложени на алфа-распд за да станат јадра на рендгениум, со масовни броеви помеѓу 274 и 286. Матичните јадра на нихониум може да бидат самите распадни производи на [[московиум]] и [[тенесин]], и (преку непотврдени гранки) [[флеровиум]] и [[ливермориум]]. <ref name="nuclidetable">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.nndc.bnl.gov/chart/reCenter.jsp?z=111&n=170|title=Interactive Chart of Nuclides|last=Sonzogni|first=Alejandro|publisher=Brookhaven National Laboratory|location=National Nuclear Data Center|archive-url=https://archive.today/20121211232515/http://www.nndc.bnl.gov/chart/reCenter.jsp?z=111&n=170|archive-date=2012-12-11|accessdate=2008-06-06}}</ref> На пример, во јануари 2010 година, тимот на Заедничкиот институт за јадрени истражувања (ЗИЈИ) го идентификувала рендгениум-281 како финален производ во распаѓањето на тенесин преку низата на алфа-распад: : {{Нуклид|тенесин|293}} → {{Нуклид|московиум|289}} + {{Нуклид|хелиум|4}} : {{Нуклид|московиум|289}} → {{Нуклид|нихониум|285}} + {{Нуклид|хелиум|4}} : {{Нуклид|nihonium|285}} → {{Нуклид|рендгениум|281}} + {{Нуклид|хелиум|4}} === Нуклеарен изомеризам === ; ²⁷⁴Rg Два атома од ²⁷⁴Rg се забележани во ланецот на распаѓање од ²⁷⁸Nh. Тие се распаѓаат со [[Алфа-распад|алфа-емисија]], емитувајќи алфа честички со различни енергии и имаат различен животен век. Покрај тоа, двата цели ланцу на распаѓање се смета дека се различни. Ова укажува на присуство на два јадрени изомери, но потребни се дополнителни истражувања. ; ²⁷²Rg Четири алфа честички емитирани од ²⁷²Rg со енергии од 11,37, 11,03, 10,82 и 10,40&nbsp;MeV се откриени. Центарот за истражување на тешки јони (ЦИТЈ) измерил ²⁷²Rg за да има полураспад од 1,6&nbsp;ms додека неодамнешните податоци од РИКЕН дале полураспад од 3,8&nbsp;ms. Судирните податоци може да се должат на јадрени изомери, но денешните податоци се недоволни за да се дојде до цврсти задачи. === Хемиски приноси на изотопи === ==== Ладно соединување ==== Табелата подолу дава пресеци и енергии на возбуда за реакции на ладно соединување кои директно произведуваат изотопи на рендгениум. Податоците со задебелени букви претставуваат максимални изведени од мерењата на функцијата на возбудување. + претставува набљудуван излезен канал. {| class="wikitable" style="text-align:center" !Проектил ! Цел ! CN ! 1n ! 2n ! 3n |- | ⁶⁴ Ni | ²⁰⁹ Bi | ²⁷³ Rg | 3.5&nbsp;pb, 12,5&nbsp;MeV |- | ⁶⁵ Cu | ²⁰⁸ Pb | ²⁷³ Rg | 1.7&nbsp;pb, 13.2&nbsp;MeV |} === Теоретски пресметки === ==== Пресеци на остатоци од испарување ==== Табелата подолу содржи различни комбинации на цели-проектил за кои пресметките обезбедиле проценки за приносите на пресек од различни канали за испарување на неутрони. Даден е каналот со највисок очекуван принос. DNS = Di-јадрен систем; σ = пресек {| class="wikitable" style="text-align:center" !Цел ! Проектил ! CN ! Канал (производ) ! σ _макс ! Модел ! Уп |- ! ²³⁸ U | ⁴¹ К | ²⁷⁹ Rg | 4n ( ²⁷⁵ Rg) | 0,21&nbsp;pb | DNS | <ref name="Feng108114">{{Наведено списание|last=Feng|first=Z.|last2=Jin|first2=G.|last3=Li|first3=J.|date=2009|title=Production of new superheavy Z=108–114 nuclei with ²³⁸U, ²⁴⁴Pu and ^248,250Cm targets|journal=[[Physical Review C]]|volume=80|issue=5|pages=057601|arxiv=0912.4069|doi=10.1103/PhysRevC.80.057601}}</ref> |- ! ²⁴⁴ Pu | ³⁷ Cl | ²⁸¹ Rg | 4n ( ²⁷⁷ Rg) | 0,33&nbsp;pb | DNS | <ref name="Feng108114" /> |- ! ²⁴⁸ Cm | ³¹ P | ²⁷⁹ Rg | 4n ( ²⁷⁵ Rg) | 1,85&nbsp;pb | DNS | <ref name="Feng108114" /> |- ! ²⁵⁰ Cm | ³¹ P | ²⁸¹ Rg | 4n ( ²⁷⁷ Rg) | 0,41&nbsp;pb | DNS | <ref name="Feng108114" /> |} ==Белешки== <references group="n"/> == Наводи == {{наводи}} {{Таблица на изотопи}} [[Категорија:Списоци на изотопи по елемент|рендгениумот]] [[Категорија:рендгениум]] [[Категорија:Изотопи на рендгениумот| ]] j34xgboibbaknf4gey5m6jpoaksmf4q 4 1367977 5378724 5376308 2025-06-10T18:43:38Z P.Nedelkovski 47736 5378724 wikitext text/x-wiki {| style="float:right; width:200px; border:solid #ccc 1px; margin:5px;" |- style="text-align:center;" |[[Податотека:GLAM logo transparent.png|180п]] |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Wikimedia MKD mk.svg|150п]] |} {| style="height:100%; width:80%; background:transparent; padding:0 10px 0 0; margin:0; border:0; border-spacing:0;" | style="padding:10px 0; font-family:'DejaVu Sans Serif', sans-serif; vertical-align:top;" | <span style="font-size:25px;"><center>'''МАТИЧЕН ВИКИПЕДИЈАНЕЦ 2025</center>'''</span> <div align="center"> <div style="width:350px; font-size:0px; margin-top:-10px; margin-bottom:20px; -moz-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; -webkit-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9;">&nbsp;</div> <span style="font-size:16px; font-weight;">[[Корисник:P.Nedelkovski|'''P.Nedelkovski''']]</span> <div style="width:350px; font-size:0px; margin-bottom:20px; -moz-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; -webkit-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9;">&nbsp;</div> </div> '''Овогодинашната тема на програмата „ГЛАМ“ за уредување, соработка и подобрување на содржината на Википедија и нејзините проекти е [[занаети]]. Следствено на тоа, приднесите и делувањата на ова поле (оваа програма) е насечно токму кон таа тема. == Резултати == ''' {| class="wikitable" |+ Создадени статии |- ! реден број !! новосоздадена статија |- | 1. || [[Обувка]] |- | 2. || [[Фајанс]] |- | 3. || [[Оџачар]] |- | 4. || [[Процес на производство во грнчарството]] |- | 5. || [[Јажар]] |- | 6. || [[Слагарче]] |- | 7. || [[Гајдаџија]] |- | 8. || [[Каналска ќерамида]] |- | 9. || [[Ткаење]] (П) |- | 10. || [[Ислахане (Битола)]] |- | 11. || [[Брава]] |- | 12. || [[Клуч (брава)]] |- | 13. || [[Килим]] |- | 14. || [[Браварство]] |- | 15. || [[Говедар]] |- | 16. || [[Подношка]] |- | 17. || [[Скрипец (разбој)]] |- | 18. || [[Мајстор]] |- | 19. || [[Чирак]] |- | 20. || [[Калфа]] |- | 21. || [[Резбарско училиште (Охрид)]] |- | 22. || [[Копаничарство]] (П) |- | 23. || [[Пештански влак]] |- | 24. || [[Црепна]] (П) |- | 25. || [[Мистрија]] |- | 26. || [[Каменоделство]] |- | 27. || [[Јамболлија]] |- | 28. || [[Белење (платно)]] |} == Поврзано == * [[Википедија:Програма „ГЛАМ“]] [[Категорија:Википедија:Викимедија МКД во 2025 година]] p4l1mn6imwpo7fn4y15u4n7a8ok213b 0 1368079 5378707 5378257 2025-06-10T16:59:33Z Carshalton 30527 5378707 wikitext text/x-wiki {{Врати се|Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026}} '''Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026 - група Ј''' била една од дванаесетте групи во склоп на квалификациите за [[Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026|Светското првенство 2026]]. Во групата учествувале пет репрезентации: {{NazNB|FUrep|BEL}}, {{NazNB|FUrep|WAL}}, {{NazNB|FUrep|KAZ}}, {{NazNB|FUrep|LIE}} и {{NazNB|FUrep|MKD}} и се играло по [[Бергеров систем]] на натпреварување од март до ноември 2025. Победникот на групата ќе се квалификува директно за Светското првенство 2026, додека второпласираната репрезентација ќе игра во баражот. == Табела == {| class="wikitable" |- ! Легенда |- style="background:#bbf3bb;" | Екипа која се квалификувала на [[Светско првенство во фудбал 2026|Светското првенство 2026]]. |} {{Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026 (УЕФА) - група Ј}} == Натпревари == {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Лихтенштајн - Македонија|Лихтенштајн - Македонија]] |id = Лихтенштајн - Македонија |дата = {{Start date|2025|3|22|df=y}} |време = 15:00 |екипа1 = {{fb-rt|LIE}} |резултат = 0&ndash;3 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044172/ |екипа2 = {{fb|MKD}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|{{0}}7}} [[Александар Трајковски|Трајковски]] *{{goal|42}} [[Висар Муслиу|Муслиу]] *{{goal|84}} [[Бојан Миовски|Миовски]] |стадион = [[Стадион Рајнпарк|Рајнпарк]] |локација = [[Вадуц]] |гледачи = 4.094 |судија = {{flagsport|UKR}} [[Микола Балакин]] }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Велс - Казахстан|Велс - Казахстан]] |id = Велс - Казахстан |дата = {{Start date|2025|3|22|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|WAL}} |резултат = 3&ndash;1 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044167/ |екипа2 = {{fb|KAZ}} |голови1 = *[[Даниел Џејмс (фудбалер)|Д. Џејмс]] {{goal|{{0}}9}} *[[Бен Дејвис (фудбалер 1993)|Б. Дејвис]] {{goal|47}} *[[Раби Матондо|Матондо]] {{goal|90}} |голови2 = *{{goal|32|пен.}} [[Асхат Тагиберген|Тагиберген]] |стадион = [[Стадион Кардиф Сити|Кардиф Сити]] |локација = [[Кардиф]] |гледачи = 32.473 |судија = {{flagsport|LTU}} [[Донатас Румшас]] }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Лихтенштајн - Казахстан|Лихтенштајн - Казахстан]] |id = Лихтенштајн - Казахстан |дата = {{Start date|2025|3|25|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|LIE}} |резултат = 0&ndash;2 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044184/ |екипа2 = {{fb|KAZ}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|42}} [[Максим Самородов|Самородов]] *{{goal|45}} [[Александар Марочкин|Марочкин]] |стадион = [[Стадион Рајнпарк|Рајнпарк]] |локација = [[Вадуц]] |гледачи = 1.123 |судија = {{flagsport|SCO}} [[Џон Битон]] }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Македонија - Велс|Македонија - Велс]] |id = Македонија - Велс |дата = {{Start date|2025|3|25|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|MKD}} |резултат = 1&ndash;1 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044179/ |екипа2 = {{fb|WAL}} |голови1 = *[[Бојан Миовски|Миовски]] {{goal|90+1}} |голови2 = *{{goal|90+6}} [[Дејвид Брукс (фудбалер)|Брукс]] |стадион = [[Национална арена „Тоше Проески“]] |локација = [[Скопје]] |гледачи = 23.114 |судија = {{flagsport|FRA}} [[Жером Брисар]] }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Македонија - Белгија|Македонија - Белгија]] |id = Македонија - Белгија |дата = {{Start date|2025|6|6|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|MKD}} |резултат = 1&ndash;1 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044188/ |екипа2 = {{fb|BEL}} |голови1 = *[[Езѓан Алиоски|Алиоски]] {{goal|86}} |голови2 = *{{goal|28}} [[Максим Де Кујпер|Де Кујпер]] |стадион = [[Национална арена „Тоше Проески“]] |локација = [[Скопје]] |гледачи = 23.070<ref>{{cite web |url=https://www.uefa.com/newsfiles/EURO/2026/2044188_FR.pdf |title=Full Time Report Qualifying round – North Macedonia v Belgium |publisher=[[UEFA]] |date=6 June 2025 |access-date=6 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ENG}} [[Крис Кавана]] }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Велс - Лихтенштајн|Велс - Лихтенштајн]] |id = Велс - Лихтенштајн |дата = {{Start date|2025|6|6|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|WAL}} |резултат = 3&ndash;0 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044185/ |екипа2 = {{fb|KAZ}} |голови1 = *[[Џо Родон|Родон]] {{goal|40}} *[[Хари Вилсон (фудбалер 1997)|Вилсон]] {{goal|65}} *[[Кифер Мур|Мур]] {{goal|68}} |голови2 = |стадион = [[Стадион Кардиф Сити|Кардиф Сити]] |локација = [[Кардиф]] |гледачи = 30.646 |судија = {{flagsport|GRE}} [[Анатасиос Папапетру]] }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Казахстан - Македонија|Казахстан - Македонија]] |id = Казахстан - Македонија |дата = {{Start date|2025|6|9|df=y}} |време = 16:00&nbsp;{{small|(19:00 [[UTC+05:00|UTC+5]])}} |екипа1 = {{fb-rt|KAZ}} |резултат = 0&ndash;1 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044202/ |екипа2 = {{fb|MKD}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|33}} [[Александар Трајковски|Трајковски]] |стадион = [[Астана Арена]] |локација = [[Астана]] |гледачи = |судија = {{flagsport|SVK}} [[Филип Глова]] }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Белгија - Велс|Белгија - Велс]] |id = Белгија - Велс |дата = {{Start date|2025|6|9|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|BEL}} |резултат = 4&ndash;3 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044199/ |екипа2 = {{fb|WAL}} |голови1 = *[[Ромелу Лукаку|Лукаку]] {{goal|15|пен.}} *[[Јури Тилеманс|Тилеманс]] {{goal|19}} *[[Џереми Доку|Доку]] {{goal|28}} *[[Кевин Де Бројне|Де Бројне]] {{goal|88}} |голови2 = *{{goal|45+7|pen.}} [[Хари Вилсон (фудбалер 1997)|Вилсон]] *{{goal|52}} [[Сорба Томас|Томас]] *{{goal|70}} [[Бренан Џонсон|Џонсон]] |стадион = [[Стадион Крал Бодуен]] |локација = [[Брисел]] |гледачи = 33,653 |судија = {{flagsport|BIH}} [[Ирфан Пељто]] }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Казахстан - Велс|Казахстан - Велс]] |id = Казахстан - Велс |дата = {{Start date|2025|9|4|df=y}} |време = 16:00&nbsp;{{small|(19:00 [[UTC+05:00|UTC+5]])}} |екипа1 = {{fb-rt|KAZ}} |резултат = &ndash; |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044216/ |екипа2 = {{fb|WAL}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Астана Арена]] |локација = [[Астана]] |гледачи = |судија = }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Лихтенштајн - Белгија|Лихтенштајн - Белгија]] |id = Лихтенштајн - Белгија |дата = {{Start date|2025|9|4|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|LIE}} |резултат = &ndash; |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044215/ |екипа2 = {{fb|BEL}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Рајнпарк|Рајнпарк]] |локација = [[Вадуц]] |гледачи = |судија = }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Македонија - Лихтенштајн|Македонија - Лихтенштајн]] |id = Македонија - Лихтенштајн |дата = {{Start date|2025|9|7|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fb-rt|MKD}} |резултат = &ndash; |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044236/ |екипа2 = {{fb|LIE}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Национална арена „Тоше Проески“]] |локација = [[Скопје]] |гледачи = |судија = }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Белгија - Казахстан|Белгија - Казахстан]] |id = Белгија - Казахстан |дата = {{Start date|2025|9|7|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|BEL}} |резултат = &ndash; |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044239/ |екипа2 = {{fb|KAZ}} |голови1 = |голови2 = |стадион = |локација = |гледачи = |судија = }} ---- == Наводи == {{наводи}} == Нотес == <references group="note"/> == Надворешни врски == *{{Official website|https://www.fifa.com/en/tournaments/mens/worldcup/canadamexicousa2026|Official FIFA World Cup website}} **[https://www.fifa.com/en/tournaments/mens/worldcup/canadamexicousa2026/qualifiers/uefa Qualifiers – UEFA], FIFA.com *[https://www.uefa.com/european-qualifiers/ European Qualifiers], UEFA.com [[Категорија:Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026 (УЕФА)|Ј]] shpw9net4ob5un6drifv0ioc2ctp3bd 5378716 5378707 2025-06-10T18:19:24Z Carshalton 30527 /* Натпревари */ 5378716 wikitext text/x-wiki {{Врати се|Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026}} '''Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026 - група Ј''' била една од дванаесетте групи во склоп на квалификациите за [[Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026|Светското првенство 2026]]. Во групата учествувале пет репрезентации: {{NazNB|FUrep|BEL}}, {{NazNB|FUrep|WAL}}, {{NazNB|FUrep|KAZ}}, {{NazNB|FUrep|LIE}} и {{NazNB|FUrep|MKD}} и се играло по [[Бергеров систем]] на натпреварување од март до ноември 2025. Победникот на групата ќе се квалификува директно за Светското првенство 2026, додека второпласираната репрезентација ќе игра во баражот. == Табела == {| class="wikitable" |- ! Легенда |- style="background:#bbf3bb;" | Екипа која се квалификувала на [[Светско првенство во фудбал 2026|Светското првенство 2026]]. |} {{Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026 (УЕФА) - група Ј}} == Натпревари == {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Лихтенштајн - Македонија|Лихтенштајн - Македонија]] |id = Лихтенштајн - Македонија |дата = {{Start date|2025|3|22|df=y}} |време = 15:00 |екипа1 = {{fb-rt|LIE}} |резултат = [[Додаток:Квалификации за СП во фудбал 2026 УЕФА - резултати и состави (група Ј)#Лихтенштајн - Македонија|0&ndash;3]] |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044172/ |екипа2 = {{fb|MKD}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|{{0}}7}} [[Александар Трајковски|Трајковски]] *{{goal|42}} [[Висар Муслиу|Муслиу]] *{{goal|84}} [[Бојан Миовски|Миовски]] |стадион = [[Стадион Рајнпарк|Рајнпарк]] |локација = [[Вадуц]] |гледачи = 4.094 |судија = {{flagsport|UKR}} [[Микола Балакин]] }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Велс - Казахстан|Велс - Казахстан]] |id = Велс - Казахстан |дата = {{Start date|2025|3|22|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|WAL}} |резултат = [[Додаток:Квалификации за СП во фудбал 2026 УЕФА - резултати и состави (група Ј)#Велс - Казахстан|3&ndash;1]] |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044167/ |екипа2 = {{fb|KAZ}} |голови1 = *[[Даниел Џејмс (фудбалер)|Д. Џејмс]] {{goal|{{0}}9}} *[[Бен Дејвис (фудбалер 1993)|Б. Дејвис]] {{goal|47}} *[[Раби Матондо|Матондо]] {{goal|90}} |голови2 = *{{goal|32|пен.}} [[Асхат Тагиберген|Тагиберген]] |стадион = [[Стадион Кардиф Сити|Кардиф Сити]] |локација = [[Кардиф]] |гледачи = 32.473 |судија = {{flagsport|LTU}} [[Донатас Румшас]] }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Лихтенштајн - Казахстан|Лихтенштајн - Казахстан]] |id = Лихтенштајн - Казахстан |дата = {{Start date|2025|3|25|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|LIE}} |резултат = [[Додаток:Квалификации за СП во фудбал 2026 УЕФА - резултати и состави (група Ј)#Лихтенштајн - Казахстан|0&ndash;2]] |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044184/ |екипа2 = {{fb|KAZ}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|42}} [[Максим Самородов|Самородов]] *{{goal|45}} [[Александар Марочкин|Марочкин]] |стадион = [[Стадион Рајнпарк|Рајнпарк]] |локација = [[Вадуц]] |гледачи = 1.123 |судија = {{flagsport|SCO}} [[Џон Битон]] }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Македонија - Велс|Македонија - Велс]] |id = Македонија - Велс |дата = {{Start date|2025|3|25|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|MKD}} |резултат = [[Додаток:Квалификации за СП во фудбал 2026 УЕФА - резултати и состави (група Ј)#Македонија - Велс|1&ndash;1]] |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044179/ |екипа2 = {{fb|WAL}} |голови1 = *[[Бојан Миовски|Миовски]] {{goal|90+1}} |голови2 = *{{goal|90+6}} [[Дејвид Брукс (фудбалер)|Брукс]] |стадион = [[Национална арена „Тоше Проески“]] |локација = [[Скопје]] |гледачи = 23.114 |судија = {{flagsport|FRA}} [[Жером Брисар]] }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Македонија - Белгија|Македонија - Белгија]] |id = Македонија - Белгија |дата = {{Start date|2025|6|6|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|MKD}} |резултат = 1&ndash;1 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044188/ |екипа2 = {{fb|BEL}} |голови1 = *[[Езѓан Алиоски|Алиоски]] {{goal|86}} |голови2 = *{{goal|28}} [[Максим Де Кујпер|Де Кујпер]] |стадион = [[Национална арена „Тоше Проески“]] |локација = [[Скопје]] |гледачи = 23.070<ref>{{cite web |url=https://www.uefa.com/newsfiles/EURO/2026/2044188_FR.pdf |title=Full Time Report Qualifying round – North Macedonia v Belgium |publisher=[[UEFA]] |date=6 June 2025 |access-date=6 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ENG}} [[Крис Кавана]] }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Велс - Лихтенштајн|Велс - Лихтенштајн]] |id = Велс - Лихтенштајн |дата = {{Start date|2025|6|6|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|WAL}} |резултат = 3&ndash;0 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044185/ |екипа2 = {{fb|KAZ}} |голови1 = *[[Џо Родон|Родон]] {{goal|40}} *[[Хари Вилсон (фудбалер 1997)|Вилсон]] {{goal|65}} *[[Кифер Мур|Мур]] {{goal|68}} |голови2 = |стадион = [[Стадион Кардиф Сити|Кардиф Сити]] |локација = [[Кардиф]] |гледачи = 30.646 |судија = {{flagsport|GRE}} [[Анатасиос Папапетру]] }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Казахстан - Македонија|Казахстан - Македонија]] |id = Казахстан - Македонија |дата = {{Start date|2025|6|9|df=y}} |време = 16:00&nbsp;{{small|(19:00 [[UTC+05:00|UTC+5]])}} |екипа1 = {{fb-rt|KAZ}} |резултат = 0&ndash;1 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044202/ |екипа2 = {{fb|MKD}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|33}} [[Александар Трајковски|Трајковски]] |стадион = [[Астана Арена]] |локација = [[Астана]] |гледачи = |судија = {{flagsport|SVK}} [[Филип Глова]] }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Белгија - Велс|Белгија - Велс]] |id = Белгија - Велс |дата = {{Start date|2025|6|9|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|BEL}} |резултат = 4&ndash;3 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044199/ |екипа2 = {{fb|WAL}} |голови1 = *[[Ромелу Лукаку|Лукаку]] {{goal|15|пен.}} *[[Јури Тилеманс|Тилеманс]] {{goal|19}} *[[Џереми Доку|Доку]] {{goal|28}} *[[Кевин Де Бројне|Де Бројне]] {{goal|88}} |голови2 = *{{goal|45+7|pen.}} [[Хари Вилсон (фудбалер 1997)|Вилсон]] *{{goal|52}} [[Сорба Томас|Томас]] *{{goal|70}} [[Бренан Џонсон|Џонсон]] |стадион = [[Стадион Крал Бодуен]] |локација = [[Брисел]] |гледачи = 33,653 |судија = {{flagsport|BIH}} [[Ирфан Пељто]] }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Казахстан - Велс|Казахстан - Велс]] |id = Казахстан - Велс |дата = {{Start date|2025|9|4|df=y}} |време = 16:00&nbsp;{{small|(19:00 [[UTC+05:00|UTC+5]])}} |екипа1 = {{fb-rt|KAZ}} |резултат = &ndash; |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044216/ |екипа2 = {{fb|WAL}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Астана Арена]] |локација = [[Астана]] |гледачи = |судија = }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Лихтенштајн - Белгија|Лихтенштајн - Белгија]] |id = Лихтенштајн - Белгија |дата = {{Start date|2025|9|4|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|LIE}} |резултат = &ndash; |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044215/ |екипа2 = {{fb|BEL}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Рајнпарк|Рајнпарк]] |локација = [[Вадуц]] |гледачи = |судија = }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Македонија - Лихтенштајн|Македонија - Лихтенштајн]] |id = Македонија - Лихтенштајн |дата = {{Start date|2025|9|7|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fb-rt|MKD}} |резултат = &ndash; |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044236/ |екипа2 = {{fb|LIE}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Национална арена „Тоше Проески“]] |локација = [[Скопје]] |гледачи = |судија = }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Белгија - Казахстан|Белгија - Казахстан]] |id = Белгија - Казахстан |дата = {{Start date|2025|9|7|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|BEL}} |резултат = &ndash; |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044239/ |екипа2 = {{fb|KAZ}} |голови1 = |голови2 = |стадион = |локација = |гледачи = |судија = }} ---- == Наводи == {{наводи}} == Нотес == <references group="note"/> == Надворешни врски == *{{Official website|https://www.fifa.com/en/tournaments/mens/worldcup/canadamexicousa2026|Official FIFA World Cup website}} **[https://www.fifa.com/en/tournaments/mens/worldcup/canadamexicousa2026/qualifiers/uefa Qualifiers – UEFA], FIFA.com *[https://www.uefa.com/european-qualifiers/ European Qualifiers], UEFA.com [[Категорија:Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026 (УЕФА)|Ј]] 190bxvs91lpyclt73i3zkqdag8iwsi0 0 1368861 5378796 5364657 2025-06-11T05:38:56Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378796 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Вооружен судир|conflict=Источно боиште|partof=[[Руска инвазија на Украина (2022)|Руска инвазија на Украина]]|image={{multiple image |border=infobox |perrow=2/2 |total_width=300 |image1= Russian bombing of Mariupol (3to4).jpg |alt1= |image2=Mariupol Drama Theatre Destroyed 2 (3to4).jpg |alt2= |image3=Окупанти вдарили «Точкою-У» по залізничному вокзалу Краматорська 03 (3to4).jpg |alt3= |image4=Destruction of Russian tanks by Ukrainian troops in Mariupol (2).jpg |alt4= }}|caption=Во насока на стрелките на часовникот од горе лево: {{flatlist| * [[Опсада на Мариупол|Бомбардирање на Мариупол]] * [[Воздушен напад на театарот во Мариупол|Унишен театар во Мариупол]] * Уништен руски тенк уништен во близина на [[Мариупол]] * Последици од [[напад на железничката станица „Краматорск“|ракетниот напад на железничката станица Краматорск]] }}|date=24 февруари 2022 – денес<br />({{age in years, months, weeks and days|month1=2|day1=24|year1=2022}})|place=[[Источна Украина]] ([[Донечка Област]], [[Луганска Област]], [[Харковска Област]])|status=Ongoing|territory=* Русија и проруските сепаратисти контролираат 98,5 отсто од [[Луганска Област]]<ref name="Reuters917">{{cite web |date=17 September 2024 |title=Russia captures Ukrainsk in east Ukraine, state media and war bloggers say |url=https://www.reuters.com/world/europe/russia-captures-ukrainsk-east-ukraine-state-media-war-bloggers-say-2024-09-17/ |website=[[Reuters]]|quote=Russian forces, which have taken about a fifth of Ukraine, control 98.5% of the Luhansk region}}</ref> и околу 60% од [[Донечка Област]] според подаоци од 17 септември 2024<ref name="Reuters917"/> * Русија се повлекува од целата [[Харковска Област]] западно од реката Оскил и стратешкиот град Лиман * Русија ги освојува градовите [[Соледар]], [[Бахмут]], [[Маринка]], [[Авдејевка]], [[Новохродивка]], [[Красногоровка]], [[Украинск]], [[Угледар]], [[Горнјак]],[[Селидове]] и [[Курахове]] во Донечката Област по 2022 година|combatant1={{flag|Russia}} * {{flag|Donetsk People's Republic}} * {{flag|Luhansk People's Republic}}|combatant2={{flag|Ukraine}}|commander1={{flagicon|Russia}} [[Владимир Путин]]|commander2={{flagicon|Ukraine}} [[Володимир Зеленски]]|strength1=38,000+ војници (крајот на март 2022 г)<ref name="gears up">{{cite news|url=https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/04/11/ukraine-russia-invasion-live-updates/9535346002/|title=As Russia gears up for bloodier phase of war, reports indicate a chemical weapon was used in Mariupol: Live Ukraine updates|author1=John Bacon|author2=Tom Vanden Brook|author3=Jorge L. Ortiz|author4=Celina Tebor|work=USA Today|date=12 April 2022|accessdate=12 April 2022|archive-date=12 April 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220412212351/https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/04/11/ukraine-russia-invasion-live-updates/9535346002/|url-status=live}}</ref><ref name="planning large assault">{{cite news|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/4/11/russia-planning-large-assault-in-eastern-ukraine|title=Kyiv warns Russia planning large assault in eastern Ukraine|author=|work=Al-Jazeera News|date=11 April 2022|accessdate=12 April 2022|archive-date=12 April 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220412191421/https://www.aljazeera.com/news/2022/4/11/russia-planning-large-assault-in-eastern-ukraine|url-status=live}}</ref><ref name="auto10">{{cite news |date=21 March 2022 |title=Hundreds of thousands face catastrophe in Mariupol |newspaper=[[The Economist]] |url=https://www.economist.com/europe/2022/03/21/hundreds-of-thousands-face-catastrophe-in-mariupol |url-status=live |url-access=subscription |access-date=21 March 2022 |quote=Ukrainian forces in Mariupol are vastly outnumbered, with 3,500 soldiers facing 14,000 invaders, around a tenth of the total estimated Russian force in the country. |archive-date=24 March 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220324031525/https://www.economist.com/europe/2022/03/21/hundreds-of-thousands-face-catastrophe-in-mariupol }}</ref><br />50,000–62,000 војници (април 2022)<ref>{{cite web|title=Russia has begun 'Battle for Donbas' in Ukraine's east: Zelenskyy|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/4/19/russia-has-begun-battle-for-donbas-in-ukraines-east-zelenskyy|date=19 April 2022|access-date=20 April 2022|publisher=Al Jazeera|archive-date=19 April 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220419044742/https://www.aljazeera.com/news/2022/4/19/russia-has-begun-battle-for-donbas-in-ukraines-east-zelenskyy|url-status=live}}</ref><br />10,000–20,000 платеници (по европски функционери, почетокот на април 2022 година)<ref name="Guardian mercenaries">{{cite web|title=Russia deploys up to 20,000 mercenaries in battle for Ukraine's Donbas region|url=https://www.theguardian.com/world/2022/apr/19/russia-deployed-20000-mercenaries-ukraine-donbas-region|date=19 April 2022|access-date=20 April 2022|work=The Guardian|archive-date=19 April 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220419180949/https://www.theguardian.com/world/2022/apr/19/russia-deployed-20000-mercenaries-ukraine-donbas-region|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Russia is deploying up to 20,000 Syrian, Libyan, and Wagner Group mercenaries in the Donbas, European official says|url=https://www.businessinsider.com/russia-using-20000-mercenaries-including-libyans-syrians-official-says-2022-4|date=19 April 2022|access-date=21 April 2022|publisher=Insider|archive-date=20 April 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220420071240/https://www.businessinsider.com/russia-using-20000-mercenaries-including-libyans-syrians-official-says-2022-4|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Russia pours in more troops and presses attack in the east|author1=Adam Schrek|url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-putin-kyiv-world-news-europe-61ac8636ddb2d75a6df4605492889d7b|date=19 April 2022|access-date=21 April 2022|work=Associated Press|archive-date=19 April 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220419134618/https://apnews.com/article/russia-ukraine-putin-kyiv-world-news-europe-61ac8636ddb2d75a6df4605492889d7b|url-status=live}}</ref><br />300–500 сириски и либиски платеници (според [[Институт за проучување на војна|ИПВ]], почетокот на април 2022 г.)<ref name="isw 20 April" /><br>180,000 војници (според Украина, July 2023)<ref name="ISW 4 July">{{cite web |last1=Hird |first1=Karolina |last2=Mappes |first2=Grace |last3=Wolkov |first3=Nicole |last4=Evans |first4=Angelica |last5=Kagan |first5=Frederick W. |title=Russian Offensive Campaign Assessment, July 4, 2023 |url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-july-4-2023 |website=[[Institute for the Study of War]] |access-date=6 July 2023 |archive-date=5 July 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230705235634/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-july-4-2023 |url-status=live }}</ref>|strength2=125,000 војници (во [[Источна Украина]])<ref name="not 2014">{{cite web|url=https://www.lowyinstitute.org/the-interpreter/2022-not-2014-what-holds-back-russia-ukraine|title=2022 is not 2014: What holds back Russia from Ukraine|author=Alexei Muraviev|website=Lowly Institute|publisher=The Interpreter|date=21 January 2022|accessdate=12 April 2022|archive-date=21 January 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220121024957/https://www.lowyinstitute.org/the-interpreter/2022-not-2014-what-holds-back-russia-ukraine|url-status=live}}</ref><br />40,000–50,000 (од почетокот на [[Битка за Донбас (2022)|битката за Донбас]])<ref>{{cite web|title=Ukraine war: Russia bombards cities as eastern offensive begins|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-61145578|date=19 April 2022|access-date=20 April 2022|publisher=BBC News|archive-date=19 April 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220419010115/https://www.bbc.com/news/world-europe-61145578|url-status=live}}</ref>|campaignbox=}} Најисточните области на Украина, [[Донечка Област|Донецк]], [[Луганска Област|Луганск]] и [[Харковска Област|Харков]], се место на тековно боиште од почетокот на [[Руска инвазија на Украина (2022)|руската инвазија на Украина]] во февруари 2022 година. Битката за Донбас претставува голема офанзива во источното боиште што се случила во средината на 2022 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.janes.com/defence-news/news-detail/ukraine-conflict-russia-begins-donbas-offensive|title=Ukraine conflict: Russia begins Donbas offensive|date=22 April 2022|work=Janes.com|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20220424205428/https://www.janes.com/defence-news/news-detail/ukraine-conflict-russia-begins-donbas-offensive|archive-date=24 April 2022|accessdate=2022-04-29}}</ref> До кулминацијата на офанзивата во јули 2022 година, руските сили и нивните сепаратистички сојузници ги освоиле градовите Северодонецк,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-61920708|title=Ukraine war: Kyiv orders forces to withdraw from Severodonetsk|date=24 June 2022|work=BBC News}}</ref> Лисичанск,<ref name="ISW2July">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-july-2|title=Russian Offensive Campaign Assessment, July 2|last=Stepanenko|first=Kateryna|last2=Hird|first2=Karolina|date=2 July 2022|publisher=[[Institute for the Study of War]]|accessdate=2 July 2022|last3=Kagan|first3=Frederick W.}}</ref> Рубижне <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/russia-ukraine-war-news-05-13-22/h_67faa3f08da188441de767341e390737|title=Ukrainian forces lose foothold in eastern town|date=13 May 2022|work=CNN|archive-url=https://web.archive.org/web/20220513185139/https://edition.cnn.com/europe/live-news/russia-ukraine-war-news-05-13-22/h_67faa3f08da188441de767341e390737|archive-date=13 May 2022|accessdate=17 May 2022}}</ref> и Изјум.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mil.in.ua/uk/news/rosiyany-kontrolyuyut-izyum-genshtab-zsu/|title=Росіяни контролюють Ізюм – Генштаб ЗСУ}}</ref> Сепак, на почетокот на септември, Украина започнала голема контраофанзива на исток, која ги вратила градовите Изјум, Балаклија, Купјанск, Свјатогорск <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.theguardian.com/world/2022/sep/13/ukraine-reclaim-control-of-kharkiv-and-towns-seized-at-onset-of-russian-invasion|title=Ukraine takes control of entire Kharkiv region and towns seized at onset of Russian invasion|date=2022-09-14|work=the Guardian|language=en|accessdate=2022-11-28}}</ref> и стратешкиот град Лиман.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.euronews.com/2022/10/08/recaptured-ukrainian-city-lyman-completely-destroyed-say-officials|title=Recaptured Ukrainian city Lyman 'completely destroyed', say officials|date=2022-10-08|work=euronews|language=en|accessdate=2022-11-28}}</ref> Контраофанзивата запрела источно од реката Оскил, а кампањата во источна Харковска Област и западна Луганска Област продолжила, иако Донечката Област останала најактивната област на фронтот. Во зимата 2022-2023 година, Русија се фокусирала на освојување на градот Бахмут, во голема мера уништувајќи го градот во [[Битка за Бахмут|една од најкрвавите битки во војната]] и целосно заземање во мај 2023 година. Во јуни 2023 година, Украина започнала уште една голема контраофанзива низ целата линија на боиштето, заземајќи некои руски позиции по должината на периферијата на Бахмут и во југозападната Донечка област, иако не ги остварила големите придобивки во Донбас што се барале. До ноември 2023 година, оваа контраофанзива во голема мера била заглавена на исток и Русија почнала да спроведува нови офанзивни операции за заземање територија, стекнувајќи контрола над [[Авдејевка]],и [[Маринка]] во Донечката Област до февруари 2024 година.<ref name="bakhmutflank23">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-october-27-2023|title=Russian Offensive Campaign Assessment, October 27, 2023|date=27 October 2023|work=Institute for the Study of War|accessdate=17 November 2023}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.economist.com/europe/2023/11/01/ukraines-commander-in-chief-on-the-breakthrough-he-needs-to-beat-russia|title=Ukraine's commander-in-chief on the breakthrough he needs to beat Russia|last=|date=1 Nov 2023|work=The Economist|access-date=2 November 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231101191731/https://www.economist.com/europe/2023/11/01/ukraines-commander-in-chief-on-the-breakthrough-he-needs-to-beat-russia|archive-date=1 November 2023}}</ref> По заземањето на Авдејевка, руските сили напредувале со цел да формираат северозападно од него и ја освоиле населбата Очеретино во април 2024 година и почнале да се борат против Красногоровка, југозападно од [[Донецк]] и Часов Јар, западно од Бахмут, и започнале офанзива кон градот Торецк во јуни 2024 година. Кон крајот на јули 2024 година, Русија ги зголемила офанзивните маневри во насока на стратешки важниот град Покровск, значително напредувајќи кон градот во август 2024 година. == Позадина == Од 2014 година се воделе спорадични борби помеѓу украинските сили и сепаратистите од [[Донечка Народна Република|Донечката Народна Република]] поддржани од Русија за време на војната во Донбас.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-60938544|title=Donbas: Why Russia is trying to capture eastern Ukraine|last=Kirby|first=Paul|date=26 May 2022|work=[[BBC News]]}}</ref> == Кампања == === Првични руски напади (февруари-март 2022 година) === ==== Харковска Област ==== [[Податотека:Выдвижение_автомобильной_колонны_снабжения_ВС_РФ_в_Харьковской_обл._001.png|мини| Руски конвој за снабдување во [[Харковска Област|Харков]], март 2022 година]] На 24 февруари, откако рускиот претседател [[Владимир Путин]] објавил специјална воена операција во Украина, руските сили ја преминале руско-украинската граница и почнале да напредуваат кон [[Харков]]. Украинските војници биле распоредени на позициите по должина на клучните правци во градот, а жителите почнале да волонтираат за воена служба неколку часа по инвазијата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://foreignpolicy.com/2022/02/24/russia-ukraine-war-resistance-kharkiv/|title=Kharkiv's Resistance to Russia's War Has Already Begun|last=Jack Losh|date=25 February 2022|work=Foreign Policy|archive-url=https://web.archive.org/web/20220225044904/https://foreignpolicy.com/2022/02/24/russia-ukraine-war-resistance-kharkiv/|archive-date=25 February 2022|accessdate=27 February 2022}}</ref> Руска ракета ја погодила воздушната база Чугујев <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.sky.com/video/ukraine-video-appears-to-show-aftermath-of-missile-strike-on-air-base-in-chuhuiv-12550242|title=Ukraine: Video appears to show aftermath of missile strike on air base in Chuhuiv|date=24 February 2022|publisher=Sky News|archive-url=https://web.archive.org/web/20220307062158/https://news.sky.com/video/ukraine-video-appears-to-show-aftermath-of-missile-strike-on-air-base-in-chuhuiv-12550242|archive-date=7 March 2022|accessdate=8 March 2022}}</ref> во која биле сместени беспилотни летала Бајрактар TB2. Според разузнавачките информации со отворен код, нападот оставил штета на местата за складирање гориво и инфраструктурата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cnbc.com/2022/02/24/satellite-imagery-shows-russian-attack-on-ukraine-from-space.html|title=Satellite imagery shows Russian attack on Ukraine from space|last=Sheetz|first=Michael|date=24 February 2022|publisher=CNBC|archive-url=https://web.archive.org/web/20220307101908/https://www.cnbc.com/2022/02/24/satellite-imagery-shows-russian-attack-on-ukraine-from-space.html|archive-date=7 March 2022|accessdate=8 March 2022}}</ref> На 25 февруари продолжиле жестоките борби во северните предградија на [[Харков]], особено во селото Циркуни.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2022/02/25/world/europe/kharkiv-ukraine-military.html|title=Scenes from Kharkiv: Battle wreckage, the boom of artillery, and people sheltering in the subway.|last=Schwirtz|first=Michael|date=25 February 2022|work=The New York Times|access-date=27 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220225173613/https://www.nytimes.com/2022/02/25/world/europe/kharkiv-ukraine-military.html|archive-date=25 February 2022|language=en-US|issn=0362-4331}}</ref> На 26 февруари, гувернерот на [[Харковска Област|Харковската Област]], Олег Синегубов, изјавил дека градот [[Харков]] сè уште е под украинска контрола и најавил полициски час во градот.<ref>{{Наведени вести|url=https://hromadske.radio/news/2022/02/26/komendants-ka-hodyna-u-kharkovi-tykh-koho-neidentyfikuiut-iak-viys-kovoho-likvidovuvatymut|title=Комендантська година у Харкові: тих, кого неідентифікують як військового, ліквідовуватимуть|date=26 February 2022|access-date=15 March 2022|publisher=[[Hromadske Radio]]|language=uk}}</ref> Во раните утрински часови на 27 февруари, гасовод во [[Харков]] бил уништен од руските сили.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/ukraine-says-russian-troops-blow-up-gas-pipeline-kharkiv-2022-02-27/|title=Ukraine says Russian troops blow up gas pipeline in Kharkiv|date=27 February 2022|work=Reuters|access-date=28 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220227151344/https://www.reuters.com/world/europe/ukraine-says-russian-troops-blow-up-gas-pipeline-kharkiv-2022-02-27/|archive-date=27 February 2022|language=en}}</ref> Руски лесни возила упаднале во градот,<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/russian-troops-enter-ukraines-kharkiv-ukrainian-official-2022-02-27/|title=Russian troops enter Ukraine's Kharkiv -Ukrainian official|work=Reuters|access-date=15 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220227081959/https://www.reuters.com/world/europe/russian-troops-enter-ukraines-kharkiv-ukrainian-official-2022-02-27/|archive-date=2022-02-27}}</ref> при што половина од нив наводно биле уништени од украинските сили во борбите кои следеле.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.dailysabah.com/world/europe/ukrainian-army-destroys-half-of-russian-transport-in-kharkiv-top-adviser|title=Ukrainian army destroys half of Russian transport in Kharkiv: Top adviser|date=27 February 2022|work=[[Daily Sabah]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20220227105850/https://www.dailysabah.com/world/europe/ukrainian-army-destroys-half-of-russian-transport-in-kharkiv-top-adviser|archive-date=27 February 2022|accessdate=28 February 2022}}</ref> До попладневните часови, украинските власти изјавиле дека [[Харков]] сè уште е под украинска контрола и покрај нападот на руските сили во текот на ноќта.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.npr.org/2022/02/27/1083353689/russian-troops-enter-ukraines-2nd-largest-city-kharkiv-as-invasion-continues|title=After a night of heavy fighting, Ukrainian officials say they still control Kharkiv|last=Sullivan|first=Becky|date=27 February 2022|access-date=28 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220227205438/https://www.npr.org/2022/02/27/1083353689/russian-troops-enter-ukraines-2nd-largest-city-kharkiv-as-invasion-continues|archive-date=27 February 2022|publisher=NPR|language=en}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.dailysabah.com/world/europe/ukraine-has-restored-full-control-of-kharkiv-governor|title=Ukraine has restored full control of Kharkiv: Governor|date=27 February 2022|work=[[Daily Sabah]]|access-date=28 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220227230955/https://www.dailysabah.com/world/europe/ukraine-has-restored-full-control-of-kharkiv-governor|archive-date=27 February 2022|agency=Reuters}}</ref> Во меѓувреме, Генадиј Мацегора, градоначалникот на Купјанск, се согласил да ја предаде контролата врз градот на руските сили и ги обвинил украинските сили дека го напуштиле кога започнала инвазијата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.pravda.com.ua/eng/news/2022/02/27/7326623/|title=In Kharkiv region, mayor admits to handing over city to occupiers|date=27 February 2022|work=Ukrayinska Pravda|archive-url=https://web.archive.org/web/20220228032920/https://www.pravda.com.ua/eng/news/2022/02/27/7326623/|archive-date=28 February 2022|accessdate=28 February 2022}}</ref> Подоцна тој бил обвинет за предавство од украинската главна обвинителка Ирина Венедиктова.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.agenciapi.co/noticia/mundo/acusan-de-traicion-al-alcalde-de-kupyansk-ciudad-del-noreste-de-ucrania|title=Acusan de traición al alcalde de Kupyansk, ciudad del noreste de Ucrania|language=spanish|archive-url=https://web.archive.org/web/20220228154149/https://www.agenciapi.co/noticia/mundo/acusan-de-traicion-al-alcalde-de-kupyansk-ciudad-del-noreste-de-ucrania|archive-date=28 February 2022|accessdate=28 February 2022}}</ref> На 2 март, руските падобранци слетаале во [[Харков]] во раните утрински часови и почнале да се судираат со украинските сили. Судири се случиле и во близина на воената болница во градот додека руските падобранци се спуштале на неа. Шефот на полицијата на [[Харковска Област|Харковската Област]] Володимир Тимошко подоцна изјавил дека ситуацијата била под контрола.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.skynews.com.au/world-news/russian-paratroopers-launch-fresh-attack-on-embattled-kharkiv-with-battle-underway-at-military-hospital/news-story/4cbd5625944ddf500545c11291e46302|title=Russian paratroopers launch fresh attack on embattled Kharkiv with battle underway at military hospital|last=Zoe Zaczek|date=2 March 2022|publisher=[[Sky News]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20220310024108/https://www.skynews.com.au/world-news/russian-paratroopers-launch-fresh-attack-on-embattled-kharkiv-with-battle-underway-at-military-hospital/news-story/4cbd5625944ddf500545c11291e46302|archive-date=2022-03-10|accessdate=2 March 2022}}</ref> Врховната Рада во меѓувреме соопштила дека руското гранатирање на Изјум убило осум лица.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.reuters.com/article/us-ukraine-crisis/russian-troops-enter-strategic-ukrainian-port-of-kherson-idUKKBN2L002I|title=Russian troops enter strategic Ukrainian port of Kherson|date=2 March 2022|work=Reuters|archive-url=https://web.archive.org/web/20220303230937/https://www.reuters.com/article/us-ukraine-crisis/russian-troops-enter-strategic-ukrainian-port-of-kherson-idUKKBN2L002I|archive-date=3 March 2022|accessdate=3 March 2022}}</ref> Руските сили во текот на денот влегле во градот Балаклија.<ref name=":0b">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.unn.com.ua/uk/news/1966175-balakliya-na-teritoriyu-gromadi-zayshli-rosiyski-viyska-miskiy-golova|title=Балаклія: на територію громади зайшли російські війська – міський голова|last=Tony Tumanova|work=Ukrainian National News|language=uk|archive-url=https://web.archive.org/web/20220308170543/https://www.unn.com.ua/uk/news/1966175-balakliya-na-teritoriyu-gromadi-zayshli-rosiyski-viyska-miskiy-golova|archive-date=8 March 2022|accessdate=2 March 2022}}</ref> На 4 март, украинските сили започнале контранапад во [[Харковска Област|Харковската Област]], наводно туркајќи ги руските сили кон [[Сумска Област|Сумската Област]] и стигнувајќи до дел од руско-украинската граница.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.pravda.com.ua/eng/news/2022/03/4/7328307/|title=Ukrainian forces launch counterattack against Russian forces near Kharkiv|last=Denys Karlovskyy|date=4 March 2022|work=[[Ukrayinska Pravda]]|access-date=6 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220306172058/https://www.pravda.com.ua/eng/news/2022/03/4/7328307/|archive-date=6 March 2022}}</ref> До 7 март, Украина соопштила дека го вратила Чугујев во близина на [[Харков]] во контранапад во текот на ноќта.<ref name="2coms">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.newsweek.com/ukraine-russia-recapture-chuhuiv-kharkiv-region-armed-forces-claim-facebook-1685356|title=Ukraine Recaptures City of Chuhuiv, Kills Top Russian Commanders: Officials|date=7 March 2022|work=Newsweek|archive-url=https://web.archive.org/web/20220309101852/https://www.newsweek.com/ukraine-russia-recapture-chuhuiv-kharkiv-region-armed-forces-claim-facebook-1685356|archive-date=9 March 2022|accessdate=7 March 2022}}</ref> Во текот на денот, Украина, исто така, соопштила дека го убила рускиот генерал-мајор Виталиј Герасимов, додека исто така убила и ранила други високи офицери на руската армија за време на битката кај [[Харков]].<ref name="general">{{Наведени вести|url=https://www.independent.co.uk/news/world/europe/ukraine-russia-fighting-general-killed-b2030661.html|title=Ukraine claims it has killed another Russian general during fighting in Kharkiv|last=Graeme Massie|date=7 March 2022|work=The Independent|access-date=7 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220308100912/https://www.independent.co.uk/news/world/europe/ukraine-russia-fighting-general-killed-b2030661.html|archive-date=8 March 2022}}</ref> На 8 март, Украина изјавила дека го одбила нападот на руските сили врз Изјум.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.france24.com/en/live-news/20220308-russia-to-open-ukraine-humanitarian-routes-but-fears-persist|title=Russia to open Ukraine 'humanitarian routes', but fears persist|date=8 March 2022|access-date=8 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220308070819/https://www.france24.com/en/live-news/20220308-russia-to-open-ukraine-humanitarian-routes-but-fears-persist|archive-date=8 March 2022|publisher=[[France 24]]|agency=[[Agence France-Presse]]}}</ref> ==== Донечка област ==== Утрото на 25 февруари, руските сили, заедно со сојузничките сепаратисти, напредувале од територијата контролирана од [[Донечка Народна Република|Донечката Народна Република]] (ДНР) кон [[Мариупол]], наидувајќи на украинските сили во Павлопил.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3412585-battle-ongoing-near-mariupol-mayor.html|title=Battle ongoing near Mariupol – mayor|access-date=27 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220225110919/https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3412585-battle-ongoing-near-mariupol-mayor.html|archive-date=25 February 2022|agency=Ukrinform|language=en}}</ref> Украинците победиле, уништувајќи најмалку 20 руски тенкови.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://ellenszel.hu/2022/02/25/igy-all-most-a-haboru-ukrajnaban-tobb-nagyvarosban-harcok-dulnak-megtamadtak-egy-orosz-repuloteret/|title=Így áll most a háború Ukrajnában: több nagyvárosban harcok dúlnak, megtámadtak egy orosz repülőteret|last=Richárd|first=Jabronka|date=25 February 2022|work=Ellenszél|language=hu|archive-url=https://web.archive.org/web/20220226011052/https://ellenszel.hu/2022/02/25/igy-all-most-a-haboru-ukrajnaban-tobb-nagyvarosban-harcok-dulnak-megtamadtak-egy-orosz-repuloteret/|archive-date=26 February 2022|accessdate=27 February 2022}}</ref> Во вечерните часови, руската морнарица започнала амфибиски напад на 70 километри (43 милји) од Мариупол, по должина на брегот на [[Азовско Море|Азовското Море]].<ref>{{Наведени вести|url=https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-25-22/h_622a8b21dd1cf52845090a96c9c6513b|title="Amphibious assault" underway west of Mariupol on the Sea of Azov, senior US defense official says|last=Sangal|first=Aditi|date=25 February 2022|work=CNN|access-date=27 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220225220827/https://www.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-25-22/h_622a8b21dd1cf52845090a96c9c6513b|archive-date=25 February 2022|last2=Vogt|first2=Adrienne|language=en|last3=Woodyatt|first3=Amy|last4=Picheta|first4=Rob|last5=Upright|first5=Ed|last6=Yeung|first6=Jessie|last7=Renton|first7=Adam|last8=Macaya|first8=Melissa|last9=Wagner|first9=Meg}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://maritime-executive.com/article/russian-navy-carries-out-amphibious-assault-near-mariupol|title=Russian Navy Carries Out Amphibious Assault Near Mariupol|work=The Maritime Executive|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20220225220846/https://www.maritime-executive.com/article/russian-navy-carries-out-amphibious-assault-near-mariupol|archive-date=25 February 2022|accessdate=27 February 2022}}</ref> Руските сили го бомбардирале Мариупол во текот на 26 февруари; Градоначалникот на градот Вадим Бојченко тврдел дека биле погодени училишта и станбени згради.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.abc.net.au/news/2022-02-27/russia-commands-troops-advance-faster-kyiv-long-curfew/100865104|title=Russia orders troops to hasten their advance as Mariupol remains under heavy shelling|date=26 February 2022|work=ABC News|access-date=27 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220227102555/https://www.abc.net.au/news/2022-02-27/russia-commands-troops-advance-faster-kyiv-long-curfew/100865104|archive-date=27 February 2022|language=en-AU}}</ref> [[Податотека:Ukrainian_civilians_are_evacuated_from_Volnovakha_in_the_Donetsk_region.jpg|лево|thumbtime=0:04|мини| Украински цивили се евакуираат од Волноваха во регионот на Донецк]] Утрото на 27 февруари било објавено дека руска тенковска колона брзо напредувала кон Мариупол од територијата под контрола на ДНР, но нападот бил спречен од украинските сили. Шест руски војници биле заробени.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3414859-russian-invasion-update-ukraine-repels-tank-attack-captures-six-russians-in-mariupol.html|title=Russian invasion update: Ukraine repels tank attack, captures six Russians in Mariupol|access-date=28 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220227165047/https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3414859-russian-invasion-update-ukraine-repels-tank-attack-captures-six-russians-in-mariupol.html|archive-date=27 February 2022|agency=Ukrinform|language=en}}</ref> Истиот ден, гувернерот на Донечката област Павло Кириленко изјавил дека Волноваха поминува низ хуманитарна криза, бидејќи руското гранатирање практично го уништило целиот град.<ref name="HaidaiAndKyrylenko">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.rbc.ua/ukr/news/stanitsa-luganskaya-schaste-volnovaha-okazalis-1645985725.html|title=Станиця Луганська, Щастя і Волноваха опинилися на межі гуманітарної катастрофи|date=27 February 2022|work=RBC Ukraine|language=Ukrainian|archive-url=https://web.archive.org/web/20220227184232/https://www.rbc.ua/ukr/news/stanitsa-luganskaya-schaste-volnovaha-okazalis-1645985725.html|archive-date=27 February 2022|accessdate=28 February 2022}}</ref> На 1 март, украинските сили започнале контраофанзива кон Горловка, која била контролирана од ДНР од 2014 година.<ref name="en.interfax.com.ua">{{Наведена мрежна страница|url=https://en.interfax.com.ua/news/general/805456.html|title=First in 7 days of war Ukrainian units go on offensive advancing to Horlivka – Arestovych|date=2 March 2022|work=[[Interfax Ukraine]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20220302190129/https://en.interfax.com.ua/news/general/805456.html|archive-date=2 March 2022|accessdate=2 March 2022}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://ukranews.com/en/news/838237-ukrainian-military-begin-to-seize-initiative-from-russian-invaders-general-staff|title=Ukrainian Military Begin To Seize Initiative From Russian Invaders – General Staff|date=2 March 2022|work=Ukranews_Com|access-date=2 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220303152649/https://ukranews.com/en/news/838237-ukrainian-military-begin-to-seize-initiative-from-russian-invaders-general-staff|archive-date=3 March 2022}}</ref> На 2 март, Донецк, кој бил под контрола на сепаратистите, бил цел на гранатирање неколку дена. Некои населби немале напојување со струја, а по улиците имало изгорени автомобили.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/russian/media-60569427|title=Донецк после обстрела|access-date=4 April 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220404060735/https://www.bbc.com/russian/media-60569427|archive-date=4 April 2022|publisher=BBC}}</ref> Украинскиот официјален претставник Олексиј Арестович соопштил дека украинските сили за првпат тргнале во офанзива за време на војната, напредувајќи кон Горловка.<ref name="en.interfax.com.ua"/><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://ukranews.com/en/news/838237-ukrainian-military-begin-to-seize-initiative-from-russian-invaders-general-staff|title=Ukrainian Military Begin To Seize Initiative From Russian Invaders – General Staff|date=2 March 2022|work=ukranews_com|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20220303152649/https://ukranews.com/en/news/838237-ukrainian-military-begin-to-seize-initiative-from-russian-invaders-general-staff|archive-date=3 March 2022|accessdate=2 March 2022}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://belsat.eu/en/news/02-03-2022-no-confirmation-of-belarusian-troops-fighting-against-ukraine/|title=Ukrainian authorities have no data on the participation of Belarusian troops in the fighting against Ukraine|work=belsat.eu|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20220304201610/https://belsat.eu/en/news/02-03-2022-no-confirmation-of-belarusian-troops-fighting-against-ukraine/|archive-date=4 March 2022|accessdate=3 March 2022}}</ref> Игор Жданов подоцна тврдел дека „постојат извештаи“ дека дел од градот бил заземен од украинските сили.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.interfax.com.ua/news/press-release/805391.html|title=Military and Political Situation in Ukraine. Morning of March 2nd, 2022 – Ihor Zhdanov|work=Interfax-Ukraine|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20220306141759/https://en.interfax.com.ua/news/press-release/805391.html|archive-date=6 March 2022|accessdate=2 March 2022}}</ref> Според украинските извештаи, 95-та воздушна ударна бригада на Украина почнала да го напаѓа градот претходниот ден.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.criticalthreats.org/analysis/russian-offensive-campaign-assessment-march-2|title=Russian Offensive Campaign Assessment, March 2|work=Critical Threats|archive-url=https://web.archive.org/web/20220306142241/https://www.criticalthreats.org/analysis/russian-offensive-campaign-assessment-march-2|archive-date=6 March 2022|accessdate=3 March 2022}}</ref> [[Податотека:Russian_bombing_of_Mariupol.jpg|лево|мини| Епицентарот К пламнал среде [[Опсада на Мариупол|руските бомбардирања во Мариупол]].]] Украинските власти на 3 март соопштиле дека 34 цивили биле убиени во руското гранатирање во Мариупол во претходните 24 часа.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.reuters.com/world/europe/ukraine-says-34-civilians-killed-kharkiv-region-no-water-or-power-mariupol-city-2022-03-03/|title=Ukraine says 34 civilians killed in Kharkiv region, no water or power in Mariupol city|date=3 March 2022|work=Reuters|archive-url=https://web.archive.org/web/20220303230929/https://www.reuters.com/world/europe/ukraine-says-34-civilians-killed-kharkiv-region-no-water-or-power-mariupol-city-2022-03-03/|archive-date=3 March 2022|accessdate=3 March 2022}}</ref> На 5 март бил прогласен прекин на огнот во Волноваха за да им се овозможи на цивилите да се евакуираат, но подоцна бил уништен со украински официјални лица обвинувајќи ги дека руското гранатирање продолжило за време на процесот на евакуација. Тие додале дека околу 400 цивили се уште можеле да го напуштат градот. Меѓутоа, рускиот претседател [[Владимир Путин]] ги обвинил украинските сили за рушење на договорот за прекин на огнот.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.wsj.com/articles/ukraine-resumes-evacuation-attempts-as-russia-presses-offensive-11646564330|title=Ukraine Resumes Evacuation Attempts as Russia Presses Offensive|last=Yaroslav Trofimov|date=6 March 2022|work=The Wall Street Journal|access-date=6 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220308143448/https://www.wsj.com/articles/ukraine-resumes-evacuation-attempts-as-russia-presses-offensive-11646564330|archive-date=8 March 2022|last2=Alan Cullison}}</ref> На 6 март, двете страни се обвинувале меѓусебно за неуспехот на вториот обид за евакуација на цивили од Мариупол.<ref>{{Наведени вести|url=https://news.sky.com/story/ukraine-invasion-second-attempt-to-evacuate-mariupol-to-begin-as-temporary-ceasefire-announced-12559009|title=Ukraine invasion: Mariupol evacuation halted again as Russia 'regroups forces'|date=6 March 2022|work=Sky News|access-date=6 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220307083904/https://news.sky.com/story/ukraine-invasion-second-attempt-to-evacuate-mariupol-to-begin-as-temporary-ceasefire-announced-12559009|archive-date=7 March 2022}}</ref> На 9 март, зградата која служела како породилно и детска болница во Мариупол била бомбардирана од страна на руските воздухопловни сили околу 17:00 часот, при што загинале пет цивили, а биле повредени 17 лица.<ref name=":2">{{Наведени вести|url=https://www.wsj.com/articles/russia-presses-offensive-as-ukrainians-try-to-evacuate-11646819525|title=Russian Airstrike Hits Maternity Hospital in Ukrainian City of Mariupol|last=Alan Cullison|date=9 March 2022|work=[[The Wall Street Journal]]|access-date=9 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220309155941/https://www.wsj.com/articles/russia-presses-offensive-as-ukrainians-try-to-evacuate-11646819525|archive-date=9 March 2022}}</ref> На 11 март, руското Министерство за одбрана изјавило дека силите на ДНР ја зазеле Волноваха.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/russian-backed-separatists-capture-ukraines-volnovakha-ria-2022-03-11/|title=Russian-backed separatists capture Ukraine's Volnovakha – RIA|date=2022-03-11|work=Reuters|access-date=2022-03-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20220311085733/https://www.reuters.com/world/europe/russian-backed-separatists-capture-ukraines-volnovakha-ria-2022-03-11/|archive-date=11 March 2022}}</ref> Исто така, соопштило дека напреднале 6 километри и дополнително ја заостриле опсадата на Мариупол. Видеата подоцна објавени на социјалните мрежи ги покажале руските сили во многу населби на Волноваха.<ref>{{Наведени вести|url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-11-22/h_4d42be46e5f7137415357edad4f81f0a|title=Evidence indicates Volnovakha in eastern Ukraine has fallen to Russian-backed forces|last=Tim Lister|date=2022-03-11|work=CNN|access-date=2022-03-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20220314033706/https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-11-22/h_4d42be46e5f7137415357edad4f81f0a|archive-date=14 March 2022}}</ref> На 12 март, [[Associated Press|Асошијетед прес]] независно потврдил дека Волноваха била освоена од проруските сепаратисти и голем дел од неа бил уништен во борбите.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.euronews.com/2022/03/12/heavy-fighting-leaves-much-of-volnovakha-in-ruins|title=Heavy fighting leaves much of Volnovakha in ruins|date=12 March 2022|access-date=13 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220313173034/https://www.euronews.com/2022/03/12/heavy-fighting-leaves-much-of-volnovakha-in-ruins|archive-date=13 March 2022|publisher=Euronews|agency=Associated Press}}</ref> Павло Кириленко, гувернерот на Донечката Област, изјавил дека додека населбите Николске, Мангуш и Урзуф биле окупирани од руски војници и дека тие допрва треба да заземат еден клучен град, со исклучок на Волноваха.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.0342.ua/news/3348769/vorog-cerez-fejki-provokue-paniku|title=Ворог через фейки провокує паніку|last=Lilia Olenuk|date=12 March 2012|work=0342.ua|archive-url=https://web.archive.org/web/20220315161736/https://www.0342.ua/news/3348769/vorog-cerez-fejki-provokue-paniku|archive-date=15 March 2022|accessdate=15 March 2022}}</ref> Во северната Донечка Област, манастирот [[Светогорска Успенска Лавра|Сетогорска Успенска Лавра]] била бомбардирана околу 22:00 часот на 12 март, при што биле повредени 30 луѓе и бил оштетен манастирот.<ref name="MoscowPopasna">{{Наведени вести|url=https://www.themoscowtimes.com/2022/03/13/moscow-accused-of-phosporous-gas-attacks-in-donbas-a76899|title=Strike in Donbas Wounds 30, Russia Accused of Chemical Attacks|date=13 March 2022|work=Agence France-Presse|access-date=13 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220313165128/https://www.themoscowtimes.com/2022/03/13/moscow-accused-of-phosporous-gas-attacks-in-donbas-a76899|archive-date=13 March 2022|publisher=The Moscow Times}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-13-22/h_e1905e260badeb635420976a05d72825|title=Russian airstrike damages historic Ukrainian monastery|last=Alex Stambaugh|date=13 March 2022|work=CNN|access-date=14 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220313104709/https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-putin-news-03-13-22/h_e1905e260badeb635420976a05d72825|archive-date=13 March 2022|last2=Lizzy Yee}}</ref> Руското Министерство за одбрана на 13 март изјавило дека руските сили ги зазеле населбите Николске, Благодатное, Володимиривка и Павливка во Донечката област, во обид да стигнат до Велика Новосилка.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.rbc.ru/politics/13/03/2022/622d9e449a79477d879c78f0|title=Минобороны сообщило об освобождении заложников в монастыре под Мариуполем|date=14 March 2022|work=[[RBC Group]]|access-date=15 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220314135448/https://www.rbc.ru/politics/13/03/2022/622d9e449a79477d879c78f0|archive-date=14 March 2022|language=ru}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.jpost.com/international/article-701133|title=Ukraine accuses Russia of using phosphorus bombs – ombudsman|last=Aaron Reich|date=14 March 2022|work=[[The Jerusalem Post]]|access-date=15 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220315004929/https://www.jpost.com/international/article-701133|archive-date=15 March 2022|agency=[[Reuters]]}}</ref> Украинската војска соопштила дека руските сили во текот на денот ги зазеле населбите Старомлинивка, Евгеновка, Павливка и Егоровка.<ref>{{Наведени вести|url=https://24tv.ua/vorog-okupuvav-staromlinivku-yevgenivku-pavlivku-yegorivku-genshtab_n1904027/|title=Ворог окупував Старомлинівку, Євгенівку, Павлівку та Єгорівку, – Генштаб|date=13 March 2022|work=Channel 24|access-date=16 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220316100442/https://24tv.ua/vorog-okupuvav-staromlinivku-yevgenivku-pavlivku-yegorivku-genshtab_n1904027|archive-date=16 March 2022|language=uk}}</ref> На 14 март, Донецк бил погоден од ракетен напад.<ref name="MSN1">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.dnaindia.com/world/report-ukraine-russia-war-day-20-russia-says-23-dead-in-missile-attack-on-donetsk-jaishankar-statement-in-parliament-2939941|title=Russia claims 23 dead in missile attack on Donetsk, S Jaishankar to give statement on war in Parliament today|date=15 March 2022|work=DNA India|archive-url=https://web.archive.org/web/20220315031949/https://www.dnaindia.com/world/report-ukraine-russia-war-day-20-russia-says-23-dead-in-missile-attack-on-donetsk-jaishankar-statement-in-parliament-2939941|archive-date=15 March 2022|accessdate=4 April 2022}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://24tv.ua/rosiya-zaradi-feyku-pro-obstril-donetska-vbila-desyatki-lyudey_n1905380|title=Росія заради фейку про обстріл Донецька вбила десятки людей|date=14 March 2022|language=Ukrainian|archive-url=https://web.archive.org/web/20220314141040/https://24tv.ua/rosiya-zaradi-feyku-pro-obstril-donetska-vbila-desyatki-lyudey_n1905380|archive-date=14 March 2022|accessdate=4 April 2022}}</ref> [[Денис Пушилин]], шефот на Донечка Народна Република, изјавил дека тие собориле украински проектил Точка-У истрелан врз градот Донецк, но делови од проектилот паднале во центарот на градот, при што загинале повеќе цивили. Руското Министерство за одбрана соопштило дека загинале 23 цивили, а уште 28 биле ранети. Сепак, украинската војска негирала дека го извршила нападот и изјавила дека тоа е „''непогрешливо руска ракета или друга муниција''“,<ref>{{Наведени вести|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/3/14/ukraine-missile-debris-kill-16-in-donetsk-separatists|title=Russia says 23 dead in missile attack on Donetsk|date=14 March 2022|work=[[Al Jazeera Media Network|Al Jazeera]]|access-date=14 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220314131029/https://www.aljazeera.com/news/2022/3/14/ukraine-missile-debris-kill-16-in-donetsk-separatists|archive-date=14 March 2022}}</ref> кое било поддржано од проценката на Тимот за разузнавање на судири, истражувачка новинарска група.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.pravda.com.ua/eng/news/2022/03/15/7331707/|title=The missile strike on the centre of Donetsk was carried out from the territory of the Russian Federation – Conflict Intelligence Team|last=Karlovsky|first=Denys|date=2022-03-15|work=Ukrayinska Pravda|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20220318141103/https://www.pravda.com.ua/eng/news/2022/03/15/7331707/|archive-date=18 March 2022|accessdate=2022-03-18}}</ref> Украинските сили подоцна соопштиле дека руските трупи на 336-та гардиска поморска пешадиска бригада и 11-та гардиска воздушна ударна бригада се обиделе да напредуваат во Донечката Област во 17:00 часот, но биле одбиени со до 100 убиени војници и уништени шест од нивните возила.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.pravda.com.ua/news/2022/03/14/7331359/|title=На Донецькому напрямку ЗСУ відбили наступ: знищено до сотні окупантів|last=Katerina Tischenko|date=14 March 2022|work=Ukrayinska Pravda|access-date=14 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220314194327/https://www.pravda.com.ua/news/2022/03/14/7331359/|archive-date=14 March 2022|language=uk}}</ref> На 20 март, руските власти потврдиле дека Андреј Палиј, заменик командант на Црноморската флота, бил убиен во Мариупол.<ref name="bbc_60802572">{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/news/live/world-europe-60802572?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=623754da980bea49f4b7d7aa%26Russia%20confirms%20senior%20naval%20officer%20killed%20in%20Mariupol%262022-03-20T17%3A12%3A34.995Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:cf3aecdb-2f00-44c4-ad14-9126d4fe86e2&pinned_post_asset_id=623754da980bea49f4b7d7aa&pinned_post_type=share|title=Russia confirms senior naval officer killed in Mariupol|date=20 March 2022|work=BBC News|access-date=20 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220320231449/https://www.bbc.com/news/live/world-europe-60802572?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=623754da980bea49f4b7d7aa%26Russia%20confirms%20senior%20naval%20officer%20killed%20in%20Mariupol%262022-03-20T17%3A12%3A34.995Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:cf3aecdb-2f00-44c4-ad14-9126d4fe86e2&pinned_post_asset_id=623754da980bea49f4b7d7aa&pinned_post_type=share|archive-date=20 March 2022|language=en-gb}}</ref> ==== Луганска Област ==== [[Податотека:Встреча_подразделений_ВС_РФ_и_ЛНР_в_Новоайдаре_007.png|мини| Руските и [[Луганска Народна Република|ЛНР]] единиците се состануваат во Новоајдар, март 2022 година]] [[Податотека:Vehicle_recaptured_by_Ukrainian_forces_in_Luhansk_Oblast,_12_March_2022_(01).jpg|мини|Украински војници со заробен руски БРДМ, март 2022 година]] [[Податотека:Bombing_of_buildings_in_Sievierodonetsk_by_Russian_troops.jpg|мини|Горење згради во Северодонецк по руско гранатирање, 13 март]] На 24 февруари, украинската војска соопштила дека руските сили се обидуваат да ја преминат реката Сверски Донец и да навлезат во украинската одбранбена линија во услови на тешки судири за Счастје и Станица Луганскаја.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://novyny.live/ukraine/putin-obiavil-vtorzhenie-v-ukrainu-nachalis-massovye-obstrely-foto-video-40802.html|title=Путін атакував Україну: всі подробиці про нове російське вторгнення|date=2022-02-24|work=Новини.live|language=uk|accessdate=2022-02-26}}</ref> До 27 февруари, гувернерот на Луганската Област Сергиј Гајдај признал дека и двата града биле под руска окупација и практично биле уништени од руското гранатирање. На 25 февруари, украинската војска тврдела дека нејзината артилерија нанела штета на руска колона која се подготвувала да ја премине реката Ајдар во близина на Старобилск, принудувајќи ги Русите да се повлечат.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://gazeta.ua/articles/np/_bilya-starobilska-ukrayinski-vijskovi-rozbili-kolonu-vorozhoyi-tehniki/1072523|title=Війна в Україні: біля Старобільська українські військові розбили колону ворожої техніки {{!}} Новини на Gazeta.ua|date=25 February 2022|work=[[Gazeta.ua]]|language=uk|archive-url=https://web.archive.org/web/20220225093156/https://gazeta.ua/articles/np/_bilya-starobilska-ukrayinski-vijskovi-rozbili-kolonu-vorozhoyi-tehniki/1072523|archive-date=25 February 2022|accessdate=27 February 2022}}</ref> На 2 март, силите на Луганската Народна Република и руските трупи го зазеле Новоајдар, преземајќи ја базата на 79-та бригада на Украина.<ref>{{Наведени вести|url=https://blitz.bg/svyat/voyskite-na-vsu-izostavyat-tekhnikata-ruskite-sili-prevzekha-novoaydar-video_news871675.html|title=Войските на ВСУ изоставят техниката: Руските сили превзеха Новоайдар ВИДЕО|date=3 March 2022|work=Blitz|access-date=12 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220303015320/https://blitz.bg/svyat/voyskite-na-vsu-izostavyat-tekhnikata-ruskite-sili-prevzekha-novoaydar-video_news871675.html|archive-date=3 March 2022|language=Bulgarian}}</ref> Понатаму на север, руски конвој од 60 возила влегол во Старобилск низ полињата во близина на селата Шулгинка, Омелкове и Хворостијанивка. Внатре во градот, Русите се соочиле со протестирачки локални жители кои вееле украински знамиња и ја пееле [[Уште не умрела Украина|украинската национална химна]]. Колоната продолжила во правец на Сватово.<ref>{{Наведени вести|url=https://suspilne.media/212928-rosijski-tanki-zajsli-u-starobilsk-ih-zupinaut-miscevi-ziteli/?|title=Російські танки зайшли у Старобільськ, їх зупиняють місцеві жителі|last=Суспільне|date=2 March 2022|work=Суспільне &#124; Новини|access-date=3 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220302171907/https://suspilne.media/212928-rosijski-tanki-zajsli-u-starobilsk-ih-zupinaut-miscevi-ziteli/|archive-date=2 March 2022|language=uk}}</ref> Следниот ден, цивили кои носеле украински знамиња протестирале против руските војници во Сватово.<ref name="TSNSvatove">{{Наведени вести|url=https://tsn.ua/ato/svatove-ce-ukrayina-miscevi-zhiteli-na-luganschini-prognali-rosiyskih-okupantiv-video-1996450.html|title=СВАТОВЕ – ЦЕ УКРАЇНА: МІСЦЕВІ ЖИТЕЛІ НА ЛУГАНЩИНІ ПРОГНАЛИ РОСІЙСЬКИХ ОКУПАНТІВ (ВІДЕО)|date=3 March 2022|work=TSN|access-date=8 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220308143622/https://tsn.ua/ato/svatove-ce-ukrayina-miscevi-zhiteli-na-luganschini-prognali-rosiyskih-okupantiv-video-1996450.html|archive-date=8 March 2022|language=Ukrainian}}</ref> По разговорите со местното население, војниците се повлекле од градот.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.minutouno.com/mundo/ucrania/civiles-nos-impidieron-el-avance-tanques-rusos-n5384760|title=Civiles ucranianos impidieron el avance de tanques rusos|date=3 March 2022|work=MinutoUno.com|access-date=8 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220308191719/https://www.minutouno.com/mundo/ucrania/civiles-nos-impidieron-el-avance-tanques-rusos-n5384760|archive-date=8 March 2022|language=Spanish}}</ref> Исто така, на 3 март, претставниците на ЛНР објавиле дека покрај Новоајдар и Старобилск, нивните сили ја презеле контролата врз Степниј Јар, Епифанивкаи Краснориченско, сите лоцирани на периферијата на Северодонецк.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-march-3|title=Russian Offensive Campaign Assessment, March 3|last=Clark|first=Mason|last2=Barros|first2=George|date=3 March 2022|work=[[Institute for the Study of War]]|accessdate=4 February 2025|last3=Stepanenko|first3=Kateryna}}</ref> Гајдај на 6 март изјавил дека борбите се водат на периферијата на Лисичанск, Северодонецк и Рубижне, бидејќи украинските единици се вратиле на нова линија на фронтот со цел да избегнат опкружување или руски пробив. Тој додал дека украинските сили ја изгубиле контролата врз Сватово, Старобилск и Новопсков, иако руските сили не биле распоредени во голем број во градовите. Тој исто така изјавил дека Попасна и Хирске биле континуирано гранатирани.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.unian.ua/war/boji-bilya-troh-mist-stalo-vidomo-de-na-luganshchini-duzhe-garyache-novini-donbasu-11731171.html|title=Бої біля трьох міст: стало відомо, де на Луганщині дуже "гаряче"|last=Ivan Boyko|date=6 March 2022|work=Ukrainian Independent Information Agency|language=Ukrainian|archive-url=https://web.archive.org/web/20220306062545/https://www.unian.ua/war/boji-bilya-troh-mist-stalo-vidomo-de-na-luganshchini-duzhe-garyache-novini-donbasu-11731171.html|archive-date=6 March 2022|accessdate=8 March 2022}}</ref> На 8 март, украинските власти изјавиле дека десет цивили биле убиени, а осум биле ранети во гранатирањето на Северодонецк во текот на денот. Гајдај, пак, изјавил дека руските сили окупирале 70% од Луганската Област.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.pravda.com.ua/eng/news/2022/03/12/7330543/|title=Russian troops occupied 70% of the territory of Luhansk region – Head of Luhansk Oblast|last=Denys Karlovskyy|date=11 March 2022|work=Ukrayinska Pravda|access-date=15 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220315141801/https://www.pravda.com.ua/eng/news/2022/03/12/7330543/|archive-date=15 March 2022}}</ref> На 12 март, украинските сили ја потврдиле смртта на полковникот Валери Хуц, командант на украинската 24-та механизирана бригада, додека се борел на фронтот во Луганск.<ref name="ValeryHudz">{{Наведени вести|url=https://hromadske.radio/news/2022/03/13/na-luhanshchyni-zahynuv-polkovnyk-zsu-valeriy-hudz|title=На Луганщині загинув полковник ЗСУ Валерій Гудзь|date=13 March 2022|access-date=14 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220313104200/https://hromadske.radio/news/2022/03/13/na-luhanshchyni-zahynuv-polkovnyk-zsu-valeriy-hudz|archive-date=13 March 2022|publisher=Hromadske Radio|language=Ukrainian}}</ref> Украинските власти ја обвиниле Русија за употреба на муниција од бел фосфор во градот Попасна, кој се наоѓа во Луганската Област, во текот на ноќта меѓу 12 и 13 март. На 15 март, Гајдај изјавил дека четворица цивили биле убиени поради руско гранатирање болница, установа за згрижување деца со оштетен вид и три училишта во Рубижне.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.pravda.com.ua/eng/news/2022/03/15/7331465/|title=Russia's shelling of hospital, residential care facility, and 3 schools in Rubizhne: 4 killed|last=Balachuk|first=Iryna|date=15 March 2022|work=Ukrayinska Pravda|access-date=15 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220315092932/https://www.pravda.com.ua/eng/news/2022/03/15/7331465/|archive-date=15 March 2022}}</ref> На 22 март, шефот на ЛНР, Леонид Пашечник, соопштил дека „''речиси 80% од територијата''“ на регионот Луганск е под сепаратистичка контрола, а Попасна, Лисичанск, Рубижне, Северодонецк и Кремина останале под контрола на Украина. Тој истакнал дека ситуацијата на бојното поле станала „''стабилно напната''“ и дека единиците на Народната милиција на ЛНР се стремат да ги заземат Попасна и Рубижне.<ref>{{Наведени вести|url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/14142001|title=Глава ЛНР заявил об освобождении от украинских военных порядка 80% территории республики|access-date=2022-03-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20220324151018/https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/14142001|archive-date=24 March 2022|agency=TASS}}</ref> === Битката за Донбас (април-септември 2022 година) === ==== Април 2022 година ==== [[Податотека:Russian_drone_shot_down_by_National_Guard_of_Ukraine,_23_April_2022.jpg|лево|мини| Руски дрон Орлан-10 соборен од Националната гарда на Украина во [[Луганска Област|Луганската Област]], април 2022 година]] На 25 март, руското Министерство за одбрана соопштило дека е подготвено да започне втора фаза од воените операции со цел да ги окупира големите украински градови во источна Украина. Според Министерството, сепаратистите поддржани од Русија имале контрола над 93% од Луганската Област и 54% од областа Донецк.<ref name="YF1">{{Наведена мрежна страница|url=https://finance.yahoo.com/news/russia-says-first-phase-ukraine-134534902.html|title=Russia says first phase of Ukraine operation mostly complete, focus now on Donbass|date=25 March 2022|work=Reuters via Yahoo Finance|archive-url=https://web.archive.org/web/20220325135703/https://finance.yahoo.com/news/russia-says-first-phase-ukraine-134534902.html|archive-date=25 March 2022|accessdate=25 March 2022}}</ref> Откако Русија се откажала од [[Северно боиште (Руска инвазија на Украина)|офанзивата за заземање на Киев]], го насочила своето внимание кон источна и јужна Украина. Руската војска почнала да ги прераспоредува единиците од северна Украина на исток, но голем дел од овие војници се сметало дека се речиси борбено неефикасни поради големите загуби. Сепак, Русија сè уште поседувала десетици илјади војници, прогласувајќи ја својата цел целосно да ги заземе областите Донецк и Луганск.<ref name="11 April assessment">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-11|title=RUSSIAN OFFENSIVE CAMPAIGN ASSESSMENT, APRIL 11|last=Mason Clark|last2=Karolina Hird|date=11 April 2022|publisher=Institute for the Study of War|archive-url=https://web.archive.org/web/20220412012732/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-11|archive-date=12 April 2022|accessdate=12 April 2022|last3=George Barros}}</ref><ref name="isw 12 April">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-12|title=Russian Offensive Campaign Assessment, April 12|date=12 April 2022|publisher=[[Institute for the Study of War]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20220413043638/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-12|archive-date=2022-04-13|accessdate=13 April 2022}}</ref> Русија го [[Битка за Изјум|освоила Изјум]] на 1 април, иако тешките борби продолжиле околу населбата во текот на следните неколку дена.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-1|title=Russian Offensive Campaign Assessment, April 1|date=1 April 2022|publisher=[[Institute for the Study of War]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20220516042101/https://understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-1|archive-date=2022-05-16|accessdate=13 April 2022}}</ref> Според местните власти 80% од станбените згради на Изјум биле уништени во битката. На 3 април, според украинската влада, двајца руски војници загинале, а 28 други биле хоспитализирани откако украински цивили им делеле отровни колачи на војниците на руската трета дивизија во Изјум.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://thehill.com/policy/international/3257737-two-russian-soldiers-killed-28-in-hospital-after-being-poisoned-by-ukrainian-civilians-officials/|title=Two Russian soldiers killed, 28 in hospital after being poisoned by Ukrainian civilians: Officials|date=3 April 2022}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.express.co.uk/news/world/1590887/putin-news-russian-army-mocked-ukraine-pie-poisoning|title=Putin's army mocked after Ukrainian pie poisoning of Russian soldiers|last=Cook|first=Pip|date=4 April 2022|access-date=15 April 2022|publisher=Express}}</ref> Русија и проруските сепаратисти продолжиле да го опсадуваат Мариупол, каде што постигнале мал напредок. Сепак, руските трупи успеале да ги поделат украинските заштитници во Мариупол на два или три џебови на 10 април.<ref name="isw 10 April">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-10|title=Russian Offensive Campaign Assessment, April 10|date=10 April 2022|publisher=[[Institute for the Study of War]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20220517162409/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-10|archive-date=2022-05-17|accessdate=13 April 2022}}</ref> Во исто време, Русија направила концентрирани напори да ги освои стратешки важните градови Северодонецк, Попасна и Рубижне. Таа започнала повторени напади на овие места од 10 април. Русија постигнала мал напредок во овие напади, и Украина соопштила дека и нанела тежок пораз на руската 60-та независна моторизирана пешадиска бригада на 11 април. Во блиската Кремина, 128-та бригада на Украина соопштила дека ги потиснала руските сили на 6-10 километри од градот.<ref name="Kremmina">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3451178-ukrainian-army-forces-enemy-to-retreat-from-kreminna-in-luhansk-region.html|title=Ukrainian army forces enemy to retreat from Kreminna in Luhansk region|date=7 April 2022|work=www.ukrinform.net|language=en|accessdate=2022-04-08}}</ref> За да ги поддржи операциите насочени кон Севродонецк, Попасна и Рубижне, Русија извршила пробив јужно од Изјум кон Барвинкове и Славјанск. Украина одговорила со префрлање на повеќе единици за да ги задржи Русите во Изјум. Во исто време, Русија нападнала околу Харков за да ги утврди местните украински сили. Русија имала само ограничени придобивки во Изјум до 12 април, но повеќе руски сили продолжиле да пристигнуваат, за да ја засилат офанзивата. На 13 април, било објавено дека Русија се обидува да собере сила доволно голема за пет пати да ги надмине украинските војници во источна Украина, во обид конечно да извојува решавачка победа во Донбас.<ref name="five to one">{{Наведени вести|url=https://www.thetimes.com/world/russia-ukraine-war/article/vladimir-putin-bids-outnumber-ukraine-troops-donbas-region-wtnzws0ks|title=Putin bids to outnumber Ukrainian troops five to one in the Donbas region|last=Larisa Brown|date=13 April 2022|work=The Times|access-date=18 April 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220414025421/https://www.thetimes.co.uk/article/vladimir-putin-bids-outnumber-ukraine-troops-donbas-region-wtnzws0ks|archive-date=2022-04-14}}</ref> На 16 април, Русија ги предупредила преостанатите бранители на Мариупол да се предадат; Украинците го игнорирале барањето.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/news/live/world-europe-61124291|title=Russia offers Mariupol defence a surrender window|date=16 April 2022|work=[[BBC]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20220417015231/https://www.bbc.com/news/live/world-europe-61124291|archive-date=2022-04-17|accessdate=17 April 2022}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/apr/17/russia-ukraine-war-russian-deadline-for-mariupol-defenders-to-surrender-or-die-passes-live|title=Russia-Ukraine war: Russian deadline for Mariupol defenders to 'surrender or die' passes|date=17 April 2022|work=The Guardian|archive-url=https://web.archive.org/web/20220417051237/https://www.theguardian.com/world/live/2022/apr/17/russia-ukraine-war-russian-deadline-for-mariupol-defenders-to-surrender-or-die-passes-live|archive-date=17 April 2022|accessdate=17 April 2022}}</ref> На 18 април, Украина започнала контранапади и повторно зазела неколку мали градови и села во близина на Харков и Изјум.<ref name="isw 18 April">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-18|title=Russian Offensive Campaign Assessment, April 18|date=18 April 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220418232103/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-18|archive-date=18 April 2022|accessdate=22 April 2022}}</ref> Исто така, на 18 април, Зеленски објавил дека „битката за Донбас“ започнала, бидејќи руските сили започнале офанзива преку боиштето од 300 милји. Според руските власти, 1.260 воени цели биле погодени со ракети и артилерија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/4/19/russia-has-begun-battle-for-donbas-in-ukraines-east-zelenskyy|title='Battle for Donbas begins' with explosions along all front lines|work=www.aljazeera.com|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20220419044742/https://www.aljazeera.com/news/2022/4/19/russia-has-begun-battle-for-donbas-in-ukraines-east-zelenskyy|archive-date=19 April 2022|accessdate=2022-04-29}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nbcnews.com/news/world/live-blog/russia-ukraine-war-live-updates-strikes-lviv-west-mariupol-surrender-rcna24764|title=Russia-Ukraine war live updates: Russia begins new offensive in Donbas region|date=18 April 2022|work=[[NBC News]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20220418074939/https://www.nbcnews.com/news/world/live-blog/russia-ukraine-war-live-updates-strikes-lviv-west-mariupol-surrender-rcna24764|archive-date=18 April 2022|accessdate=18 April 2022}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/4/18/russian-offensive-in-eastern-ukraine-has-begun-kyiv-says-liveblog|title=Russia-Ukraine live news: Russia's eastern offensive has begun|date=18 April 2022|work=[[Al Jazeera Media Network|Al Jazeera]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20220418202226/https://www.aljazeera.com/news/2022/4/18/russian-offensive-in-eastern-ukraine-has-begun-kyiv-says-liveblog|archive-date=18 April 2022|accessdate=18 April 2022}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.reuters.com/world/europe/ukraine-says-it-sees-signs-russia-is-starting-new-eastern-offensive-2022-04-18/|title=Ukraine says it sees signs Russia is starting new eastern offensive|date=18 April 2022|work=[[Reuters]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20220418170230/https://www.reuters.com/world/europe/ukraine-says-it-sees-signs-russia-is-starting-new-eastern-offensive-2022-04-18/|archive-date=18 April 2022|accessdate=18 April 2022}}</ref> Првичното руско бомбардирање се фокусирало на Рубижне, Попасна и Маринка. Истиот ден било соопштено дека руските и трупите на ЛНР влегле во градот Кремина, заземајќи го по неколкучасовни судири со украинската армија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3460421-russian-invaders-take-control-of-kreminna-in-luhansk-region-haidai.html|title=Russian invaders take control of Kreminna in Luhansk region – Haidai|date=18 April 2022|work=ukrinform.net|archive-url=https://web.archive.org/web/20220418083007/https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3460421-russian-invaders-take-control-of-kreminna-in-luhansk-region-haidai.html|archive-date=18 April 2022|accessdate=19 April 2022}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/4/19/russian-forces-seize-eastern-ukraines-kreminna-governor-says|title=Russian forces seize Kreminna in eastern Ukraine, says governor|date=19 April 2022|work=Aljazeera|archive-url=https://web.archive.org/web/20220426161107/https://www.aljazeera.com/news/2022/4/19/russian-forces-seize-eastern-ukraines-kreminna-governor-says|archive-date=26 April 2022|accessdate=19 April 2022}}</ref> Во оваа битка загинал командантот на ЛНР, Михаил Кишчик.<ref name="Kishchik">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.pravda.com.ua/news/2022/04/19/7340742/|title=На Луганщині ЗСУ ліквідували відомого ватажка "ЛНР"|date=19 April 2022|work=[[Ukrayinska Pravda]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20220419173859/https://www.pravda.com.ua/news/2022/04/19/7340742/|archive-date=19 April 2022|accessdate=20 April 2022}}</ref> Во текот на следните денови, Русија добила мала територија и покрај нападите низ целата линија на боиштето. Соочувајќи се со силен украински отпор, руските и сепаратистичките сили успеале да напредуваат во делови на Рубижне, Попасна и Севродонецк. Некои извештаи, исто така, сугерираат дека борбите во Кремина биле уште се во тек.<ref name="isw 20 April">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-20|title=Russian Offensive Campaign Assessment, April 20|date=20 April 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220420225829/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-20|archive-date=20 April 2022|accessdate=22 April 2022}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-19|title=Russian Offensive Campaign Assessment, April 19|date=19 April 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220426110245/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-19|archive-date=26 April 2022|accessdate=22 April 2022}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-21|title=Russian Offensive Campaign Assessment, April 21|date=21 April 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220425135948/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-21|archive-date=25 April 2022|accessdate=22 April 2022}}</ref> На 21 април, Русите тврделе дека убиле над 4.000 украински војници во Мариупол и дека заробиле уште 1.478.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.courthousenews.com/russia-claims-capture-of-mariupol-fighting-rages-in-eastern-ukraine/|title=Russia claims capture of Mariupol, fighting rages in eastern Ukraine}}</ref> До 23 април, украинските контранапади наводно дополнително го закочиле рускиот напредок.<ref>{{Наведени вести|url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-kyiv-business-europe-moscow-07659d866eb9496caf00842c3a90f36c|title=Ukrainian counterattacks slowing Russian offensive in east|date=23 April 2022|work=Associated Press|access-date=23 April 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220427025133/https://apnews.com/article/russia-ukraine-kyiv-business-europe-moscow-07659d866eb9496caf00842c3a90f36c|archive-date=27 April 2022}}</ref> Во следните денови, Русија продолжила со обидите да ја пробие украинската одбрана, веројатно со цел да го опколи истакнатиот град Изјм-Донецк. Борбите биле концентрирани во Северодонецк, Рубижне, Попасна, Маринка, Харков и Изјум.<ref name="isw 23 April">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-23|title=Russian Offensive Campaign Assessment, April 23|date=23 April 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220423231130/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-23|archive-date=23 April 2022|accessdate=8 May 2022}}</ref><ref name="isw 24 April">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-24|title=Russian Offensive Campaign Assessment, April 24|date=24 April 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220424213208/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-24|archive-date=24 April 2022|accessdate=8 May 2022}}</ref><ref name="isw 26 April">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-26|title=Russian Offensive Campaign Assessment, April 26|date=26 April 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220427002554/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-26|archive-date=27 April 2022|accessdate=8 May 2022}}</ref><ref name="isw 29 April">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-29|title=Russian Offensive Campaign Assessment, April 29|date=29 April 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220503201050/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-29|archive-date=3 May 2022|accessdate=8 May 2022}}</ref> Русија, ЛНР и ДНР оствариле ограничени придобивки, заземајќи голем број села и градови Попивка, Пишане, Житливка и Кремина.<ref name="isw 24 April" /><ref name="isw 26 April" /> Сепак, нивното севкупно напредување одело бавно и било закочено во повеќето области на линијата на фронтот. Украина, исто така, организирала сè поголем број контра-напади на Изјум и Харков, постепено протерувајќи ги руските сили од голем број населби.<ref name="isw 29 April" /><ref name="isw 25 April">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-25|title=Russian Offensive Campaign Assessment, April 25|date=25 April 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220506175216/https://understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-25|archive-date=6 May 2022|accessdate=8 May 2022}}</ref><ref name="isw 30 April">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-30|title=Russian Offensive Campaign Assessment, April 30|date=30 April 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220502143555/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-30|archive-date=2 May 2022|accessdate=8 May 2022}}</ref> ==== Прва украинска контраофанзива во Харков и повторно заземање на Мариупол и Северодонецк (мај-септември 2022 година) ==== [[Податотека:Выход_боевиков_из_Азовстали_001.png|мини| Украинските трупи се предале по [[Опсада на Мариупол|заземањето на Азовстал]] во [[Опсада на Мариупол|Мариупол]], 19 мај 2022 година]] [[Податотека:Робоча_поїздка_Президента_України_до_Запорізької_області_та_на_Донбас_43.jpg|мини| Претседателот [[Володимир Зеленски]] во посета на 24-та механизирана бригада на источниот фронт, во близина на Бахмут и Лисичанск, 5 јуни 2022 година]] [[Податотека:War_in_Luhansk_Oblast_(2022-06-14)_01.jpg|мини| Изгорени згради во [[Луганска Област|Луганската Област]] по руско гранатирање, 13 јуни 2022 година]] На 30 април, Украина започнала голема контраофанзива во Харков, враќајќи ги предградијата на градот и уште неколку градови во текот на следните денови.<ref name="isw 30 April"/><ref name="Trofimov">{{Наведени вести|url=https://www.wsj.com/articles/ukraine-retakes-villages-near-kharkiv-easing-pressure-on-battered-city-11651669856|title=Ukraine Retakes Villages Near Kharkiv, Easing Pressure on Battered City|last=Yaroslav Trofimov|date=4 May 2022|work=WSJ|access-date=9 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220508143958/https://www.wsj.com/articles/ukraine-retakes-villages-near-kharkiv-easing-pressure-on-battered-city-11651669856|archive-date=8 May 2022}}</ref><ref name="isw 3 May">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-3|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 3|date=3 May 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|accessdate=9 May 2022}}</ref><ref name="isw 5 May">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-campaign-assessment-may-5|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 5|date=5 May 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220508113806/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-campaign-assessment-may-5|archive-date=8 May 2022|accessdate=9 May 2022}}</ref><ref name="isw 2 May">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-2|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 2|date=2 May 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220506052211/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-2|archive-date=6 May 2022|accessdate=9 May 2022}}</ref> До 4 мај, руските сили биле потиснати на такво растојание што поголемиот дел од нивната артилерија повеќе не можела да го нападне Харков. Во меѓувреме, руските и сепаратистичките сили на ДНР/ЛНР продолжиле да се обидуваат да ја пробијат украинската одбрана во Изјум и боиштето Донецк-Луганск.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-1|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 1|date=1 May 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220504153239/https://understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-1|archive-date=4 May 2022|accessdate=9 May 2022}}</ref> На 6-ти мај, Институтот за проучување на војната ја опишал украинската контраофанзива „по широкиот лак“ во близина на Харков, известувајќи дека Украина повторно зазела „''неколку села''“, вклучувајќи ги Циркуни, Перемога и дел од Черкаски Тишки.<ref name="pushback">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-6|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 6|last=Clark|first=Mason|last2=Barros|first2=George|date=6 May 2022|publisher=Institute for the Study of War|accessdate=6 May 2022}}</ref> Институтот за проучување на војната, исто така, објавил дека Украина „''може успешно да ги истисне руските сили од артилерискиот дострел во [[Харков]] во наредните денови''“.<ref name="pushback" /> На 7 мај, руските сили уништиле неколку мостови во обид да ја забават украинската контраофанзива кај Харков. Истиот ден, Русија и сепаратистичките трупи ја зазеле и Попасна.<ref name="isw 7 May">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-7|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 7|date=7 May 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220508232425/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-7|archive-date=8 May 2022|accessdate=9 May 2022}}</ref> По заземањето на Попасна, Русија почнала да се обидува да го опколи Сверодонецк.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-8|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 8|date=8 May 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220511125601/https://understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-8|archive-date=11 May 2022|accessdate=11 May 2022}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-9|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 9|date=9 May 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220510205607/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-9|archive-date=10 May 2022|accessdate=11 May 2022}}</ref> На 7-ми мај, било објавено дека украинските сили успешно ги потиснале руските сили стационирани околу [[Харков]], при што градот станал подалеку од опсегот за руските сили.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.telegraph.co.uk/world-news/2022/05/07/ukrainian-counterattacks-pushing-russian-artillery-range-kharkiv/|title=Ukrainian counterattacks are pushing Russian artillery out of range of Kharkiv|last=Kilner|first=James|date=7 May 2022|access-date=7 May 2022|publisher=Daily Telegraph|last2=Bowman|first2=Verity}}</ref> Истиот ден, украинските сили исто така објавиле дека повторно зазеле пет села североисточно од [[Харков]].<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-61364217|title=Ukraine: Intense shelling as troops battle to regain Kharkiv region|last=Williams|first=Sophie|date=7 May 2022|access-date=7 May 2022|publisher=BBC News}}</ref> Цитирајќи украински функционер, ''[[The New York Times|„Њујорк тајмс“]]'' напишал дека битката за Харков не е завршена, но дека во тој момент Украина доминирала и дека руските војници уништуваат мостови додека се повлекуваат.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2022/05/07/world/europe/russia-ukraine-kharkiv-victory-day.html|title=Russian Pullback Seen Near Kharkiv, Despite Victory Day Push for Gains|last=Schwirtz|first=Michael|date=2022-05-07|work=[[The New York Times]]|access-date=2022-05-09|last2=Engelbrecht|first2=Cora|language=en-US|issn=0362-4331|last3=Specia|first3=Megan}}</ref> На 11 мај, украинските сили тврделе дека повторно зазеле четири населени места. Контраофанзивата имала потенцијал да ги доведе украинските сили на неколку километри од руската граница.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/missiles-pound-ukraines-odesa-after-russia-marks-ww2-victory-2022-05-10/|title=Ukraine pushes back Russian troops in counter-offensive near Kharkiv|last=Landay|first=Jonathan|date=11 May 2022|access-date=11 May 2022|publisher=Reuters}}</ref> На 10 мај, Украина остварила дополнителни придобивки на Харковската Област, принудувајќи ја Русија да ги прераспореди силите од Изјум на север.<ref name="isw 10 May">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-10|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 10|date=10 May 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220511001039/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-10|archive-date=11 May 2022|accessdate=11 May 2022}}</ref> Покрај тоа, украинската артилерија уништила цела тактичка група на руски баталјон, која се обидела да премине преку река во битката кај Сверски Донец.<ref name="nyt 15 May">{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2022/05/15/world/europe/pro-russian-war-bloggers-kremlin.html|title=Growing evidence of a military disaster on the Donets pierces a pro-Russian bubble|last=Troianovski|first=Anton|date=15 May 2022|work=[[The New York Times]]|access-date=16 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220516030015/https://www.nytimes.com/2022/05/15/world/europe/pro-russian-war-bloggers-kremlin.html|archive-date=16 May 2022|last2=Santora|first2=Marc}}</ref> Во меѓувреме, Русија и ДНР се обиделе да ја зацврстат својата окупација во источна Украина преку политички и економски средства, најверојатно во обид да ги интегрираат овие области во постојните сепаратистички републики или да воспостават нови.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/ukraine-invasion-update-25|title=Ukraine Invasion Update 25|date=5 May 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220508042826/https://www.understandingwar.org/backgrounder/ukraine-invasion-update-25|archive-date=8 May 2022|accessdate=8 May 2022}}</ref> Од друга страна, украинските цивили почнале да организираат движења на отпорот. Додека украинските сили ја вратиле територијата околу Харков, местните цивилни соработници побегнале во Русија. На 12 мај, руските сили го освоиле Рубижне и блискиот град Воеводовка.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/russia-ukraine-war-news-05-13-22/h_67faa3f08da188441de767341e390737|title=Ukrainian forces lose foothold in eastern town|date=2022-05-13|work=CNN|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20220513185139/https://edition.cnn.com/europe/live-news/russia-ukraine-war-news-05-13-22/h_67faa3f08da188441de767341e390737|archive-date=13 May 2022|accessdate=2022-05-17}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-12|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 12|date=12 May 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220513183528/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-12|archive-date=13 May 2022|accessdate=19 May 2022}}</ref> Тешки борби потоа се воделе во селото Довенке јужно од Изјум.<ref name="isw 15 May">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-15|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 15|date=15 May 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220526001642/https://understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-15|archive-date=26 May 2022|accessdate=19 May 2022}}</ref> На 13 мај, било објавено дека Русија одлучила да ги повлече своите сили од [[Харковска Област|Харковската Област]].<ref name="fox">{{Наведени вести|url=https://www.foxnews.com/world/russia-withdrawing-troops-kharkiv-ukraine-war-uk-says|title=Russia withdrawing troops after 'heavy losses', proving 'inability to capture key Ukrainian cities,' UK says|last=Norman|first=Greg|date=2022-05-12|access-date=2022-05-14|language=en-US}}</ref> На 14 мај, Институтот за проучување на војната известил дека „''Се чини дека Украина ја доби битката кај Харков''“.<ref name="ISW_May_14_2022">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.theguardian.com/world/2022/may/14/ukraine-has-won-the-battle-of-kharkiv-analysts-say-as-kyiv-warns-of-long-phase-of-war|title=Ukraine has won the battle of Kharkiv, analysts say, as Kyiv warns of 'long phase of war'|date=14 May 2022|work=[[TheGuardian.com]]}}</ref> Градоначалникот на [[Харков]] изјавил за Би-Би-Си: „''Немаше гранатирање во градот во последните пет дена. Имаше само еден обид од Русите да го погодат градот со ракета во близина на аеродромот'' во ''[[Харков]], но проектилот беше елиминиран од украинската воздушна одбрана''“.<ref name="bbc.com">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/news/live/world-europe-61441664|title=Russian forces withdraw far from Kharkiv, mayor tells BBC|date=14 May 2022}}</ref> Русија продолжила со обидите да го опколи Северодонецк и започнала да се фокусира на пресекување на автопатот кај Бахмут.<ref name="isw 16 May">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-16|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 16|date=16 May 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220521132904/https://understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-16|archive-date=21 May 2022|accessdate=19 May 2022}}</ref> До 14 мај, Украинците тврделе дека убиле над 6.000 руски војници во Мариупол. Тие, исто така, тврделе дека уништиле 78 тенкови и 100 други оклопни возила.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://kyivindependent.com/news-feed/azov-officer-russian-forces-lost-about-6000-troops-in-mariupol|title=Azov officer: Russian forces lost about 6,000 troops in Mariupol|date=14 May 2022}}</ref> На 15 мај, украинските сили стигнале до границата во близина на Харков, додека продолжиле да ги потиснуваат руските и ЛНР единиците. Следниот ден, опсадата на Мариупол била формално завршена бидејќи украинскиот воен персонал во градот Азовстал се согласил постепено да се евакуира и да им се предаде на руските сили.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2022/05/16/world/europe/azovstal-mariupol.html|title=The Ukrainian authorities declare an end to the combat mission in Mariupol after weeks of Russian siege.|last=Hopkins|first=Valerie|date=2022-05-16|work=The New York Times|access-date=2022-05-17|archive-url=https://archive.today/20220516233043/https://www.nytimes.com/2022/05/16/world/europe/azovstal-mariupol.html|archive-date=16 May 2022|last2=Nechepurenko|first2=Ivan|language=en-US|issn=0362-4331|last3=Santora|first3=Marc}}</ref> Четири дена подоцна, Русите објавиле дека зеле дополнителни 2.439 Украинци во Мариупол, со што вкупниот број заробени за време на опсадата достигнал 3.917.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.voanews.com/a/explainer-who-were-mariupol-s-last-defenders-/6584122.html|title=Explainer: Who Were Mariupol's Last Defenders?}}</ref> Покрај тоа, било објавено дека немири{{Цп}}вклучително и јавни протести{{Цп}}растеле меѓу проруските соработници и сепаратисти во источна Украина, бидејќи тие ги обвиниле руските сили за корупција, неспособност и принудна мобилизација. Во текот на следните денови, Русија направила малку или никаков напредок на фронтот во Изјум, но зазела одредена територија околу Попасна и Северодонецк, сè повеќе заканувајќи им се на Северодонецк и Лисичанск со опкружување.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-19|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 19|date=19 May 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220521115225/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-19|archive-date=21 May 2022|accessdate=20 May 2022}}</ref> Русија, исто така, ги засилила воздушните и артилериските напади насочени кон украинските местоположби околу Изјум, веројатно за да се подготви за обновени напади.<ref name="isw 23 May">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-23|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 23|date=23 May 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220526152819/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-23|archive-date=26 May 2022|accessdate=25 May 2022}}</ref><ref name="isw 22 May">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-22|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 22|date=22 May 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220526152818/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-22|archive-date=26 May 2022|accessdate=25 May 2022}}</ref> На северното боиште, Русија и сепаратистичките сили вратиле неколку села и ги зацврстиле своите позиции за да ја запрат украинската контраофанзива. По украинската контраофанзива, руските сили биле вратени на одбранбените позиции, од кои некои биле на неколку километри од меѓународната граница меѓу Русија и Украина. И покрај тоа, тие продолжиле да гранатираат различни предградија на [[Харков]], како и самиот град, убивајќи голем број цивили и ранети уште десетици. Престрелките по должината на руско-украинската граница во областа на североисточна Украина продолжиле меѓу руските и украинските сили и по 14 мај.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.newsweek.com/russian-sneak-attack-sumy-area-fails-putin-forces-lose-ukrainian-ground-1706966|title=Russian sneak attack on Sumy area fails, Putin forces lose Ukrainian ground|last=Strozewski|first=Zoe|date=16 May 2022|work=Newsweek}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.yahoo.com/borders-sumy-region-shelled-russian-063710132.html|title=Borders of Sumy region shelled from Russian territory|date=21 May 2022|work=news.yahoo.com}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.yahoo.com/sumy-oblast-missile-strike-woman-173617820.html|title=Sumy Oblast missile strike: Woman wounded, church and kindergarten damaged|date=28 May 2022}}</ref> На 20 мај, руските сили повторно гранатирале неколку села во Харковската Област, вклучувајќи го и самиот град [[Харков]], користејќи повеќе ракетни фрлачи БМ-21 Град, БМ-27 Ураган и БМ-30 Смерч.<ref name="pravda_ua_20220520">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.pravda.com.ua/eng/news/2022/05/20/7347355/|title=The Russians shelled Kharkiv again, trying to carry out counterattack|date=20 May 2022|work=pravda.com.ua}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://english.nv.ua/nation/russians-attempt-counterattack-in-kharkiv-oblast-russia-ukraine-war-50243845.html|title=Russians attempt counterattacks in Kharkiv Oblast to regain lost ground — General Staff}}</ref> На 21 мај, украинската полиција го потврдила извлекувањето на телата на шест воени службеници, вклучително и руски [[полковник]], во населбата Золочив.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://edition.cnn.com/europe/live-news/russia-ukraine-war-news-05-21-22/h_b135cf557a352152f3a0f501193db208|title=Ukraine recovers bodies, including a senior Russian officer, from graves dug by locals in Kharkiv region|last=Voitovych|first=Olga|date=21 May 2022|work=CNN|accessdate=27 May 2022}}</ref> На 22 мај, руските сили постигнале минимален напредок во источна Украина. Новите извештаи потврдиле дека руските трупи го окупирале Рубижне во северната [[Харковска Област]] на 19 мај. Во северниот дел на Харков, руските сили донеле засилување за да ги задржат своите местоположба на западниот брег на реката Северски Донец, наместо да се повлечат преку реката за да ја користат како одбранбена позиција, за да спречат понатамошен напредок на Украина на север или на исток што може да ги загрози руските комуникациски линии по должината на линијата со Изјум.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-22|title=RUSSIAN OFFENSIVE CAMPAIGN ASSESSMENT, MAY 22|last=Voitovych|first=Olga|date=22 May 2022|work=ISW}}</ref> На 24 мај, руските сили се обиделе да ја вратат Тернова во северната [[Харковска Област]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.criticalthreats.org/analysis/russian-offensive-campaign-assessment-may-24|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 24|last=Voitovych|first=Olga|date=22 May 2022|work=ISW}}</ref> На 23 мај, руските сили ја презеле контролата врз Лиман и ја нападнале Авдејевка.<ref name="isw 24 May">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-24|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 24|date=24 May 2022|publisher=Institute for the Study of Warfare|archive-url=https://web.archive.org/web/20220526001639/https://understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-24|archive-date=26 May 2022|accessdate=25 May 2022}}</ref> На 24 мај, руските сили нападнале од Попасна со цел да ги отсечат Бахмут, Лисичанск и Северодонецк, освојувајќи одредено место. Украинските сили извршиле контролирано повлекување југозападно од Попасна за да ја зајакнат својата одбранбена позиција кај Бахмут. Русија потоа го зазела Светлодарск.<ref name="isw 24 May" /><ref name="WarsawInstitute">{{Наведена мрежна страница|url=https://warsawinstitute.org/russian-cutoffs-european-countries-face-gas-conundrum-2/|title=Russian Troops Want To Cut Off Ukrainians By Donets River|last=Kuczyński|first=Grzegorz|date=24 May 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220526145349/https://warsawinstitute.org/russian-cutoffs-european-countries-face-gas-conundrum-2/|archive-date=26 May 2022|accessdate=24 May 2022}}</ref> Во тоа време, украинскиот советник за одбрана Јуриј Сак јавно побарал повеќе повеќекратни ракетни системи за лансирање за да ги зацврсти украинските артилериски способности.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/news/live/world-europe-61629260|title=Heavy weapons would be game changer – Ukraine adviser|date=2022-05-30|work=BBC|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20220530101744/https://www.bbc.com/news/live/world-europe-61629260|archive-date=30 May 2022|accessdate=30 May 2022}}</ref> На 31 мај, Соединетите Американски Држави објавиле пакет воена помош што вклучува прецизни ракетни системи со дострел од 80<nowiki><span typeof="mw:Entity" id="mwBHU">&</nowiki>nbsp;<nowiki></span></nowiki>км.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/biden-closing-new-weapons-package-ukraine-2022-05-31/|title=Biden agrees to provide Ukraine with longer range missiles|last=Mason|first=Jeff|date=2022-06-01|work=Reuters|access-date=2022-06-01|last2=Holland|first2=Steve|language=en}}</ref> По жестока едномесечна битка која уништила голем дел од градот, руските и силите на ЛНР го зазеле Северодонецк покрај реката Сверски Донецк на 25 јуни.<ref>{{Наведени вести|url=https://rus.azattyq.org/a/31915438.html|title=Российские военные заявили о полном контроле над Северодонецком|date=26 June 2022|work=Radio Free Europe|language=ru|quote=The summary of the General Staff of the Armed Forces of Ukraine on the evening of June 25 says, among other things, that after the withdrawal of Ukrainian units, Russian troops are fixed in the areas of the settlements of Severodonetsk, Sirotino, Voronovo and Borovskoye.}}</ref> Истиот ден започнала битката кај Лисичанск, која исто така забележала руска победа на 2 јули. Следниот ден руските и силите на ЛНР објавиле целосна контрола врз целиот регион Луганск.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.dailyindependent.com/region/russia-claims-control-of-pivotal-eastern-ukrainian-province/article_f487bcf7-e5ba-522a-8a45-49e7585e7569.html|title=Russia claims control of pivotal eastern Ukrainian province|date=3 July 2022|work=Daily Independent|access-date=4 July 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220710153857/https://www.dailyindependent.com/region/russia-claims-control-of-pivotal-eastern-ukrainian-province/article_f487bcf7-e5ba-522a-8a45-49e7585e7569.html|archive-date=10 July 2022}}</ref> На 4 јули, ''Гардијан'' објавил дека по заземањето на областа Луганск, руските трупи за инвазија ќе ја продолжат својата инвазија во соседната Донечка Област за да ги нападнат градовите Славјанск и Бахмут. Руската војска прогласила „''оперативна пауза''“ за одмор и надополнување на силите на фронтот во Луганск.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.theguardian.com/world/2022/jul/04/ukraine-donetsk-next-russian-target-after-capture-of-luhansk-says-governor|title=Putin declares victory in Luhansk after fall of Lysychansk|date=2022-07-04|work=the Guardian|language=en|accessdate=2022-07-08}}</ref> На 9 јули, во руски ракетен напад врз две станбени згради во Часов Јар загинале најмалку 48 луѓе.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/rocket-attack-collapses-apartment-block-ukraines-donbas-killing-six-2022-07-10/|title=Russian rockets hit apartment block, killing at least 15|last=Voitenko|first=Anna|date=10 July 2022|work=[[Reuters]]|access-date=10 July 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220710204159/https://www.reuters.com/world/europe/rocket-attack-collapses-apartment-block-ukraines-donbas-killing-six-2022-07-10/|archive-date=10 July 2022}}</ref> На 25-26 јули, по завршувањето на оперативната пауза на Русија, руски извори објавиле дека градовите Берестове, Новолуганске и блиската електрана Угледар биле заземени. Институтот за проучување на војнатасугерирал дека украинските бранители најверојатно спровеле намерно повлекување од областа.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://english.pravda.ru/news/hotspots/153288-vuhlehirska/|title=Russian forces take Vuhlehirska power station under total control|date=26 July 2022|work=english.pravda.ru}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-july-25|title=RUSSIAN OFFENSIVE CAMPAIGN ASSESSMENT, JULY 25|date=25 July 2022|work=Institute for the Study of War|accessdate=2022-07-26}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-july-26|title=RUSSIAN OFFENSIVE CAMPAIGN ASSESSMENT, JULY 26|date=26 July 2022|work=Institute for the Study of War|accessdate=2022-07-27}}</ref> На 13 август, руското Министерство за одбрана соопштило дека неговите сили го зазеле селото Уди, северозападно од [[Харков]].<ref>{{Наведени вести|url=https://www.swissinfo.ch/spa/ucrania-guerra_rusia-dice-que-tom%C3%B3-control-de-aldea-de-udy--en-la-regi%C3%B3n-ucraniana-de-j%C3%A1rkov/47825922|title=Rusia dice que tomó control de aldea de Udy, en la región ucraniana de Járkov|date=14 August 2022|work=Swiss Info}}</ref> Заменик-началникот на Главната оперативна дирекција на Генералштабот на Украина, Олексеј Хромов, на 1септември обвинил дека рускиот претседател Владимир Путин им наредил на руските сили да ја освојат целата Донечка Област до 15 септември преку обновена офанзива. Хромов понатаму соопштил дека Русија ќе го ротира својот неодамна формиран 3-ти армиски корпус на Донечкото боиште. Висок американски одбранбен функционер го отфрлил наводното распоредување на „постариот, неспособен и лошо обучен“ персонал на Третиот армиски корпус како неспособен да ја зголеми севкупната борбена моќ на Русија во Украина.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.thedailybeast.com/ukraine-reveals-vladimir-putins-new-deadline-for-a-major-russian-victory-in-donetsk|title=Revealed: Putin's New Deadline for a Major Victory in Ukraine|date=1 September 2022|work=The Daily Beast|access-date=2 September 2022}}</ref> === Втора украинска контраофанзива во Харков (септември-октомври 2022 година) === [[Податотека:Робоча_поїздка_Президента_України_на_Харківщину_57.jpg|мини|Претседателот Зеленски со украинските војници во близина на линијата на фронтот во Харковската област, септември 2022 година]] [[Податотека:Lyman_after_the_battle_(2022-10-06)_01.jpg|мини|Уништена руска опрема од битката кај Лиман]] На 6 септември 2022 година, украинските сили започнале ненадејна контраофанзива на Харковското боиште што резултирало со повлекување на руските сили на над 1.000 квадратни километри кон исток.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.theguardian.com/global/2022/sep/07/ukraine-launches-surprise-counterattack-kharkiv-region-russia|title=Ukraine launches surprise counterattack in Kharkiv region|date=2022-09-08|work=the Guardian|language=en|accessdate=2022-10-06}}</ref> На 4 септември, Зеленски објавил ослободување на село во Донечката област. Украинските власти објавиле видео од нивното влегување во Озерне.<ref>{{Наведени вести|url=https://kyivindependent.com/national/ukraine-war-latest-ukraine-liberates-villages-in-south-and-east|title=Ukraine war latest: Ukraine liberates villages in south and east|last=Asami|first=Terajima|date=2022-09-04|work=[[The Kyiv Independent]]|access-date=2022-09-05|archive-url=https://archive.today/20220904234748/https://kyivindependent.com/national/ukraine-war-latest-ukraine-liberates-villages-in-south-and-east|archive-date=2022-09-04}}</ref> На 8 септември, украинските сили повторно зазеле повеќе од 20 населби во [[Харковска Област|Харковската Област]], вклучувајќи ги градовите Балаклија и Шевченкове и навлегле во руските одбранбени позиции до 50&nbsp;km' според Генералштабот на вооружените сили на Украина. Истиот ден, претставник на руските власти објавил дека „''одбраната на Купјанск започнала''“ и дека дополнителни руски сили се на пат да ги поддржат напорите, што сугерира дека украинските елементи биле блиску до градот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://liveuamap.com/en/2022/8-september-representative-of-general-staff-of-armed-forces|title=Representative of General staff of Armed forces of Ukraine says over 20 settlements were liberated in Kharkiv region, in some areas penetration in Russian defense positions up to 50 kms Kharkiv - Ukraine Interactive map - Ukraine Latest news on live map - liveuamap.com|work=Ukraine Interactive map - Ukraine Latest news on live map - liveuamap.com|language=en|accessdate=2022-09-10}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://liveuamap.com/en/2022/8-september-ukrainian-military-liberated-balakliia-from-russian|title=Ukrainian military liberated Balakliia from Russian occupation Balakliia - Ukraine Interactive map - Ukraine Latest news on live map - liveuamap.com|work=Ukraine Interactive map - Ukraine Latest news on live map - liveuamap.com|language=en|accessdate=2022-09-10}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://liveuamap.com/en/2022/9-september-ukrainian-flag-raised-in-shevchenkove|title=Ukrainian flag raised in Shevchenkove Kharkiv - Ukraine Interactive map - Ukraine Latest news on live map - liveuamap.com|work=Ukraine Interactive map - Ukraine Latest news on live map - liveuamap.com|language=en|accessdate=2022-09-10}}</ref> На 9 септември, украинските сили стигнале до периферијата на Купјанск и го уништиле главниот мост на реката Оскил во центарот на градот, ограничувајќи ја способноста на руската армија да се повлече или да донесе засилување.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://liveuamap.com/en/2022/9-september-ukrainian-military-reached-kupiansk|title=Ukrainian military reached Kupiansk Kharkiv - Ukraine Interactive map - Ukraine Latest news on live map - liveuamap.com|work=Ukraine Interactive map - Ukraine Latest news on live map - liveuamap.com|language=en|accessdate=2022-09-10}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://liveuamap.com/en/2022/9-september-russian-war-correspondent-evegeny-poddubny-says|title=Russian war correspondent Evegeny Poddubny says that Ukraine has damaged the bridge in Kupyansk, potentially limiting the ability of Russian reinforcements to arrive in the city or for its forces to retreat Kupyansk, Kharkiv - Ukraine Interactive map - Ukraine Latest news on live map - liveuamap.com|work=Ukraine Interactive map - Ukraine Latest news on live map - liveuamap.com|language=en|accessdate=2022-09-10}}</ref> Утрото на 10 септември, украинските војници објавиле слики од подигнување на украинското знаме пред градското собрание.<ref name="reuters.com">{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/ukraine-troops-raise-flag-over-railway-hub-advance-threatens-turn-into-rout-2022-09-10/|title=Russian grip on northeast Ukraine collapses after Kyiv severs supply line|last=Hunder|first=Max|date=10 September 2022|work=Reuters|last2=Hnidyi|first2=Vitalii}}</ref> Исто така, на 10 септември, Изјум, централно командно место на Русите во регионот, паднало во рацете на украинските сили, „''со илјадници руски војници кои ги напуштаа резервите на муниција и опремата додека бегаа''“.<ref name="reuters.com" /> На 11 септември, било објавено дека Украинците повторно го зазеле Велики Бурлук во Харковската Област, на само 24 километри од границата со Русија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.newsweek.com/ukraine-map-invasion-rolled-back-200-days-russia-war-1741816|title=Ukraine map reveals how invasion is being rolled back 200 days in|date=11 September 2022|work=[[Newsweek]]}}</ref> Русија одговорила со ракетни напади врз цивилни области и врз невоени инфраструктурни објекти како електрани.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.theguardian.com/world/live/2022/sep/11/ukraine-russia-war-zaporizhzhia-nuclear-power-plant-has-shut-down-says-operator-live|title='You can't scare us', Zelenkiy tells Russia, after missile attacks on Kharkiv – as it happened|date=12 September 2022|work=[[TheGuardian.com]]}}</ref> Руското Министерство за одбрана тогаш официјално го објавило повлекувањето на руските сили од поголемиот дел од [[Харковска Област|Харковската Област]] на 11 септември,<ref name="meduza20220911">{{Наведени вести|url=https://meduza.io/en/news/2022/09/11/russian-defense-ministry-shows-retreat-from-most-of-kharkiv-region|title=Russian defense ministry shows retreat from most of Kharkiv region|date=11 September 2022|work=Meduza|access-date=14 September 2022}}</ref> при што [[Русија]] контролирала само делови од регионот на источниот брег на реката Оскил.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/world/2022/sep/13/ukraine-reclaim-control-of-kharkiv-and-towns-seized-at-onset-of-russian-invasion|title=Ukraine takes control of entire Kharkiv region and towns seized at onset of Russian invasion|last=Harding|first=Luke|date=14 September 2022|work=the Guardian|access-date=14 September 2022|last2=Sabbagh|first2=Dan|language=en}}</ref> До октомври 2022 година, украинските сили повторно освоиле неколку села и градови во северниот дел на Луганск и северниот дел на Донецк, вклучувајќи ги Јацкивка, Новолубивка, Невске, Грековка, Авдејевка, Стелмаховка.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.theguardian.com/world/2022/sep/24/russia-ukraine-war-latest-what-we-know-on-day-213-of-the-invasion|title=Russia-Ukraine war latest: what we know on day 213 of the invasion|last=Yang|first=Maya|last2=Chaofong|first2=Leonie|date=24 September 2022|work=www.theguardian.com|publisher=Guardian News and Media Ltd|accessdate=24 September 2022|last3=Belam|first3=Martin|last4=McClure|first4=Tess}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mil.in.ua/en/news/the-ukrainian-military-liberated-the-stelmakhivka-village-in-the-luhansk-region-haidai/|title=The Ukrainian military liberated the Stelmakhivka village in the Luhansk region – Haidai}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://kyivindependent.com/national/ukraine-war-latest-armed-forces-liberate-4-settlements-in-donbas|title=Ukraine war latest: Armed Forces liberate 4 settlements in Donbas|last=Khrebet|first=Alexander|date=24 October 2022|work=kyivindependent.com|publisher=The Kyiv Independent|accessdate=24 October 2022}}</ref> На 1 октомври, украинските сили влегле во Лиман по кратка опсада.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://edition.cnn.com/2022/10/01/europe/ukraine-russia-lyman-donetsk-intl/index.html|title=Russian forces retreat from strategic Donetsk city a day after Moscow's annexation of the region|date=1 October 2022|work=[[CNN]]}}</ref> Руските сили се вратиле на автопатот П-66 во близина на границата Харков-Луганска област, закотвен од населбите Сватове и Кремина, првиот град што бил заземен за време на битката кај Донбас. На 2-3 октомври, украинските сили почнале да напаѓаат кон Кремина и Сватове во обид да ја пробијат руската линија на боиштето по должина на П-66 во северен Луганск. === Прва руска зимска кампања (ноември 2022-мај 2023) === ==== Рана зима (ноември-декември 2022 година) ==== [[Податотека:Battle_of_Bakhmut_1.jpg|мини| Ничија земја за време на [[Битка за Бахмут|битката кај Бахмут]], ноември 2022 година]] Руските сили започнале обновена офанзива во јужниот и северниот дел на Донечката област на почетокот на ноември,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3613509-russians-going-on-offensive-in-three-directions-of-donetsk-region.html|title=Russians going on offensive in three directions of Donetsk region|date=13 November 2022|work=www.ukrinform.net|language=en|accessdate=2022-11-14}}</ref> при што руските трупи ги интензивирале своите обиди да ги пробијат украинските одбранбени линии во Бахмут, Соледар, Павливка и Угледар.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-november-13|title=Russian Offensive Campaign Assessment, November 13|work=Institute for the Study of War|language=en|accessdate=2022-11-14}}</ref> На 11 ноември, било пријавено дека силите на ДНР влегле во Павливка.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://eng.ombudsman-dnr.ru/the-overview-of-the-current-social-and-humanitarian-situation-in-the-territory-of-the-donetsk-peoples-republic-as-a-result-of-hostilities-in-the-period-04-and-11-november-2022/|title=The overview of the current social and humanitarian situation in the territory of the Donetsk People's Republic as a result of hostilities in the period 04 and 11 November 2022}}</ref> Руските сили, вклучително и борците ПМЦ на групата Вагнер, ги прегазиле одбранбените линии јужно од Бахмут кон крајот на ноември, тврдејќи дека ги освоиле населбите Курдиумивка, Озарјановка, Зеленопилија и Авдејевка до 30 ноември, додека судирите во Опитне продолжиле.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-november-29|title=RUSSIAN OFFENSIVE CAMPAIGN ASSESSMENT, NOVEMBER 29|work=ISW|quote=Russian milbloggers reiterated claims that Russian forces advanced southwest of Bakhmut, taking Andriivka, Ozarianivka, and Zelenopillia (13km south of Bakhmut)}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://dev-isw.bivings.com/|title=Institute for the Study of War|work=Institute for the Study of War|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20220325065358/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-march-24|archive-date=25 March 2022|accessdate=2023-01-18}}</ref> До декември 2022 година, Донбас бил местото на најжестоките борби во Украина. Руските и украинските сили испратиле засилување од другите боишта кон линијата[[Битка за Бахмут|Бахмут]] - [[Битка за Соледар|Соледар]], додека источната контраофанзива на Украина во голема мера заглавила по должината на линијата Лиман-Кремина-Сватов.<ref>{{Наведен нестручен часопис|access-date=24 December 2022}}</ref> Русија поминала голем дел од месецот консолидирајќи ги одбранбените линии по должината на Кремина-Сватов, настојувајќи да го спречи украинскиот пробив до автопатот П-66; Украинците, вклучително и 92-та механизирана бригада, се обиделе со прекини локални контранапади преку линијата на контакт додека одбивале многу местни руски напади.<ref name="Svatove">{{Наведени вести|url=https://www.forbes.com/sites/davidaxe/2022/12/21/the-russian-army-is-crowding-its-best-tanks-in-one-sector-of-eastern-ukraine/?sh=525cd2c14407|title=The Russian Army Is Crowding Its Best Tanks In One Sector Of Eastern Ukraine|date=21 December 2022|work=Forbes|access-date=24 December 2022}}</ref> Линијата Кремина-Сватов станала одбранбена точка на удар за Русија, која, наводно, ја засилила областа со два баталјони тенкови Т-90 и неколку [[Оклопно возило|оклопни борбени возила]] БМПТ, и наводно мобилизирала елементи на 144-та гардиска дивизија и 8-та комбинирана армија.<ref name="Svatove" /><ref name="ISW26December">{{Наведени вести|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-december-26|title=Russian Offensive Campaign Assessment, December 26|date=26 December 2022|work=The Institute for the Study of War|access-date=27 December 2022}}</ref> И Русите и Украинците тврделе дека спроведуваат офанзивни операции по оваа линија на боиштето и одбиваале местни непријателски напади; на 10 декември, руското Министерство за одбрана изјавило дека прави нови напредоци источно од Лиман <ref name="Associated Press">{{Наведени вести|url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-putin-zelenskyy-government-germany-74c2f2bb64bba8ff3bb93cd6d41b54da|title=Russia grinds on in eastern Ukraine; Bakhmut 'destroyed'|date=10 December 2022|work=Associated Press}}</ref> додека Институтот за проучување на војната оценило дека Украина „веројатно“ ја контролира спорната населба на Червонопоповка од 22 декември.<ref name="Dec22ISW">{{Наведени вести|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-december-22|title=Russian Offensive Campaign Assessment, December 22|date=22 December 2022|work=The Institute for the study of War|access-date=23 December 2022}}</ref> Во меѓувреме, повеќе руски извори известиле дека борците на Вагнер ја зазеле и ја расчистувале Јаковлива, која се наоѓа покрај североисточното крило на Соледар, до 7 декември.<ref name="Newsweek">{{Наведени вести|url=https://www.newsweek.com/russia-ukraine-wagner-group-attack-battle-bakhmut-study-war-latest-1765549|title=Wagner Group Repels Fresh Ukrainian Advances in Battle for Bakhmut—Report|date=8 December 2022|work=Newsweek}}</ref> Русите, исто така, соопштиле дека собориле украински хеликоптер Ми-8 во Јаковливка на 8 декември.<ref>{{Наведени вести|url=https://t.me/mod_russia_en/5329|title=Ukrainian Mi-8 shot down over Yakovlivka (8/12)|date=8 December 2022|work=Russian Ministry of Defense|access-date=11 December 2022}}</ref> Украина, наводно, ротирала во нови единици во Донбас до средината на декември, особено од Херсонското боиште. 57-та моторизирана бригада, 36-та поморска бригада и 46-та воздушна бригада го зацврстиле боиштето околу Бахмут заедно со 24-та механизирана бригада, ослободувајќи ја 93-та, која со месеци ги бранела Бахмут и Соледар. 28-та бригада, наводно, ротирала во Костијантинивка и 18-тиот морски пешадиски баталјон, 35-та морска бригада ги засилила Невелске и Првомајские.<ref>{{Наведени вести|url=https://militaryland.net/news/ukrainian-reinforcements-heading-to-donbas/|title=Ukrainian reinforcements heading to Donbas|date=11 December 2022|work=Military Land|access-date=16 December 2022}}</ref> Тешките судири по должина на линијата Бахмут-Соледар продолжиле до 10 декември, карактеристични со исцрпувачки рововски војни, борби со беспилотни летала, артилериски дуели и помали копнени напади во услови на ниски температури. Зеленски ја обвинил Русија дека го „уништила“ Бахмут, велејќи дека „''нема станбен простор кој долго време не бил оштетен со гранатирање''“. На 10 декември, украинскиот Генералштаб соопштил дека повеќе од 20 населби биле бомбардирани во борбите само во областа Бахмут.<ref name="10Dec">{{Наведени вести|url=https://www.rferl.org/a/ukraine-donbas-fighting-moscow-sanctioned-states/32170554.html|title=Donbas Fighting Heavy Overnight As West Says Moscow Turning To 'Sanctioned States' For Weaponry|date=10 December 2022|work=RFE/RFL}}</ref> Украинските падобранци на 71-та одделна бригадаобјавиле дека одбиваат руска „''диверзантско-извидувачка група''“ со минофрлачки оган во близина на Бахмут, „''елиминирајќи''“ најмалку двајца напаѓачи.<ref>{{Наведени вести|url=https://ukranews.com/en/news/901120-ukrainian-paratroopers-eliminate-enemy-sabotage-and-reconnaissance-group-near-bakhmut|title=Ukrainian Paratroopers Eliminate Enemy Sabotage And Reconnaissance Group Near Bakhmut|date=11 December 2022|work=Ukranews}}</ref> На 16 декември, силите на Вагнер, наводно, го завршиле расчистувањето на Јаковливка, дополнително загрозувајќи го североисточното крило на Соледар.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-december-16|title=Russian Offensive Campaign Assessment, December 16|date=17 December 2022|work=The Institute for the Study of War}}</ref> Во јужниот и западниот дел на Донечката област, битката кај Маринка продолжила, при што претседателот на ДНР [[Денис Пушилин]] на 15 декември соопштил дека 80% од градот бил заземен во услови на тековни тешки урбани борби.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.pbs.org/newshour/world/russia-warns-of-consequences-if-u-s-sends-patriot-missiles-sent-to-ukraine|title=Russia warns of 'consequences' if U.S. sends Patriot missiles sent to Ukraine|date=15 December 2022|work=PBS}}</ref> Русија, исто така, продолжила со проектите за уривање и реконструкција во Мариупол, наводно сакајќи да го претвори разурнатиот град во гарнизон. Набљудувачите ја обвиниле Русија дека ги користи напорите за обнова за да ги прикрие и уништи доказите за воените злосторства во Мариупол, особено воздушниот напад на театарот во Мариупол во март 2022 година.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/russia-begins-demolition-bombed-mariupol-theatre-2022-12-23/|title=Russia begins demolition of bombed Mariupol theatre|date=24 December 2022|work=Reuters}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.euronews.com/2022/12/22/in-occupied-mariupol-russias-rebuild-is-erasing-ukrainian-identity-and-any-evidence-of-war|title=In occupied Mariupol, Russia's rebuild is erasing Ukrainian identity and any evidence of war crimes|date=22 December 2022|work=Euronews|access-date=24 December 2022}}</ref> Руските редовни, сепаратистички и вагнерски сили продолжиле со обидите да ги пробијат одбранбените линии на јужното и источното крило на Бахмут преку мали истражни напади; Борците на Вагнер ги предводеле копнените напади во градот и неговите сателитски предградија, од кои секое место во Украина се претворило во упориште. Медиумите, владините претставници и очевидците ги опишале борбите во Бахмут како „''мелница за месо''“, бидејќи и украинските и руските војници, наводно, секојдневно трпиле големи загуби со занемарливи промени на линијата на фронтот.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.cnbc.com/2022/12/10/russian-attacks-grind-on-in-eastern-ukraine-as-bakhmut-is-destroyed-.html|title=Russian attacks grind on in eastern Ukraine as Bakhmut is 'destroyed'|date=10 December 2022|work=CNBC|access-date=24 December 2022}}</ref> Институтот за проучување на војната оценил дека темпото на напредување на рускиот Донбас во ноември и декември е приближно еднакво на темпото во октомври. Според Институтот за проучување на војната, руските сили освоиле вкупно 192 квадратни километри во секторот Бахмут помеѓу 1 октомври и 20 декември.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-december-20|title=Russian Offensive Campaign Assessment, December 20|date=20 December 2022|work=The Institute for the Study of War|access-date=22 December 2022}}</ref> Снимките објавени на интернет од руски новинар потврдиле дека руските сили го освоиле Авдејевка, на 10 километри јужно од Бахмут, до 22 декември. Новинарот тврдел дека борците на Вагнер се бореле во близина на Клештиевка, каде што Украина наводно воспоставила силни одбранбени позиции. Во меѓувреме, Украина продолжила да ја држи северната половина на Опитне и западната половина на Маринка.<ref name="Dec22ISW"/> На 26 декември, Зеленски ја нарекол ситуацијата на Украина во Донбас како „тешка“, велејќи дека Русите „''ги користат сите ресурси што им се достапни... за да направат барем одреден напредок''“.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.newsweek.com/volodymyr-zelensky-donbas-situation-comments-difficult-acute-ukraine-russia-advances-1769679|title=Donbas Situation Is 'Difficult, Acute' for Ukraine: Zelensky|date=26 December 2022|work=Newsweek|access-date=27 December 2022}}</ref> Источната воена команда на Украина известила дека областа Бахмут била гранатирана 225 пати само на 26 декември.<ref>{{Наведени вести|url=https://news.yahoo.com/governor-over-60-infrastructure-bakhmut-195427592.html|title=Governor: Over 60% of infrastructure in Bakhmut damaged or destroyed|date=26 December 2022|work=Yahoo News|access-date=27 December 2022}}</ref> ==== Руски напади (декември 2022-март 2023) ==== [[Податотека:Kyrylo_budanov_in_bakhmut_7.jpeg|лево|мини| Шефот на украинското разузнавање Кирило Буданов во посета на војниците во Бахмут, декември 2022 година]] [[Податотека:Wagner_flag.jpg|лево|мини| Борците на групата Вагнер позираат по заземањето на селото Миколаивка, северно од Соледар, 2 февруари 2023 година]] Руските сили ги интензивирале своите обиди за опкружување на Бахмут во зима, кога Вагнер ги [[Битка за Соледар|пробил]] украинските одбранбени линии во градот Соледар кој ископува сол на 27 декември, заземајќи го Бахмутске.<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-december-27|title=RUSSIAN OFFENSIVE CAMPAIGN ASSESSMENT, DECEMBER 27|date=27 December 2022|work=The Institute for the Study of War|accessdate=5 January 2023}}</ref> Самиот Соледар бил преземен до 16 јануари 2023 година, деградирајќи ги североисточните одбранбени крила на Бахмут.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://kyivindependent.com/news-feed/ukrainian-military-source|title=Ukrainian military source: Russia controls administrative territory of Soledar|date=2023-01-15|work=The Kyiv Independent|accessdate=2023-01-16}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://todaytimeslive.com/world/199313.html|title=Bachmut's next target? – Ukraine admits loss of Soledar|last=Wallace|date=16 January 2023|work=Today Times Live|language=en-US|accessdate=2023-01-16}}</ref> Повторното заземање на Соледар им овозможило на руските сили, предводени од ловците на Вагнер, дополнително да го заградат Бахмут од североисточниот правец и да воспостават контрола над дел од автопатот Т0513 кон Сиверск.<ref>{{Наведени вести|url=https://news.yahoo.com/loss-soledar-ukrainian-positions-bakhmut-091058838.html|title=With the loss of Soledar, Ukrainian positions in Bakhmut jeopardized|date=22 January 2023|work=Kyiv Independent|access-date=25 March 2023}}</ref> Одбраната по должината на северното крило на Бахмут пропаднала кога Украинците се повлекле од Красна Гора на 11 февруари.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/wagner-founder-prigozhin-says-russian-forces-take-ukraine-village-krasna-hora-2023-02-12/|title=Wagner founder Prigozhin says Russian forces take Ukraine village Krasna Hora, north of Bakhmut|date=12 February 2023|work=Reuters|access-date=25 March 2023}}</ref> Вагнер напредувал 2-3 километри западно од Благодатне, освојувајќи ја областа во близина на главниот автопат М-03 што води во Бахмут. И Министерството за одбрана на Обединетото Кралство и гувернерот на Украина на Донецк, Павло Кириленко, изјавиле дека Русите се обидуваат да го придвижат Бахмут, обвивајќи го градот од повеќе правци и воспоставувајќи контрола на огнот над повеќето украински патишта за снабдување во него.<ref>{{Наведени вести|url=https://uk.news.yahoo.com/ukraine-denies-russian-capture-krasna-195200206.html|title=Ukraine denies Russian capture of Krasna Hora near Bakhmut|date=13 February 2023|work=The New Voice of Ukraine|access-date=25 March 2023}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://english.nv.ua/nation/different-scenarios-for-bakhmut-possible-including-capture-by-enemy-says-donetsk-regional-governor-50302623.html|title=Different scenarios for Bakhmut possible, including capture by enemy, says Donetsk regional governor|date=7 February 2023|work=The New Voice of Ukraine|access-date=25 March 2023}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://apnews.com/article/ukraine-russia-war-bakhmut-shelling-frontline-missile-strike-5e23ed681b72421a547b52a8ca86e5e9|title=UK: Russian advance in Bakhmut could come with heavy losses|date=11 March 2023|work=Associated Press|access-date=3 April 2023}}</ref> Во средината на јануари се случила битка во Водјане. На 15 јануари, околу 9-10 часот наутро, елементи на 1-та посебна механизирана бригада на Словјанска на ДНР го нападнале источниот дел на Водјане од замрзнатото поплавено подрачје западно од Опитне. Овие елементи не биле поддржани од артилерија. Во 12 часот, конвојот од осум до девет руски БМП-2, кој се движел кон западно Водјане, под контрола на Украина, бил погоден од украински оган, при што биле повредени 70% од вклучените војници, според рускиот командант на нападот. Два Т-72Б потоа се приближиле до градот, но биле уништени. Третиот и последен напад се случил попладнето, кога некои БМП се обидиле да се приближат до мостот помеѓу Водјане и Опитне (кој бил уништен за време на борбите), но исто така биле уништени од артилерија. Постоеле и напади на Северне, западно од Авдејевка.<ref name="WR">{{Наведена мрежна страница|url=https://wavellroom.com/2023/02/20/vodyane-village-assault/|title=May the farce be with you: the assault on Vodyane village »|last=Miller|first=Sergio|last2=Steve|date=2023-02-20|work=Wavell Room|language=en-GB|archive-url=https://web.archive.org/web/20230323220429/https://wavellroom.com/2023/02/20/vodyane-village-assault/|archive-date=2023-03-23|accessdate=2023-04-05}}</ref> На 10 февруари 2023 година, руските борци во Водјане тврделе дека „''нема ниту едно живо суштество во градот''“ од уништувањето.<ref name="vodiane">{{Наведена мрежна страница|url=https://ombudsman-dnr.ru/obzor-soczialno-gumanitarnoj-situaczii-slozhivshejsya-na-territorii-doneczkoj-narodnoj-respubliki-vsledstvie-voennyh-dejstvij-v-period-s-07-po-13-maya-2022-g/|title=Обзор социально-гуманитарной ситуации, сложившейся на территории Донецкой Народной Республики вследствие военных действий в период с 07 по 13 мая 2022 г. — Уполномоченный по правам человека в ДНР|work=ombudsman-dnr.ru|accessdate=2022-05-13}}</ref> Група руски војници од одредот „Бура“ од [[Калининград]] објавиле видео во март 2023 година, тврдејќи дека претрпеле големи загуби додека се бореле во Водјане.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://patrioty.org.ua/politic/vse-zavaleno-trupamy-nas-ne-vypuskaiut-z-pozytsii-zalyshky-zahonu-rf-shtorm-blahaiut-putina-pro-dopomohu-460157.html|title="Все завалено трупами, нас не випускають з позицій": Залишки загону РФ "Шторм" благають Путіна про допомогу|work=Патріоти України|language=uk|archive-url=https://web.archive.org/web/20230405234337/https://patrioty.org.ua/politic/vse-zavaleno-trupamy-nas-ne-vypuskaiut-z-pozytsii-zalyshky-zahonu-rf-shtorm-blahaiut-putina-pro-dopomohu-460157.html|archive-date=2023-04-05|accessdate=2023-04-05}}</ref> До 22 февруари, руските единици го преминале патот М-03 и почнале да ги напаѓаат Јагодное и Берховка, северозападно од Бахмут, при што Украинците тврделе дека ги одбиле нападите во услови на тешки борби.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.voanews.com/a/latest-developments-in-ukraine-feb-22/6973508.html|title=Latest Developments in Ukraine: Feb. 22|date=22 February 2023|work=VOA News|access-date=27 March 2023}}</ref> Вагнер соопштил дека ги освоил двете села до 26 февруари, но генералниот штаб на Украина изјавил дека руските напади останале „неуспешни“ поради силно гранатирање.<ref>{{Наведени вести|url=https://finance.yahoo.com/news/1-russias-prigozhin-says-wagner-170746357.html|title=UPDATE 2-Russia's Prigozhin, Ukraine give varying accounts on fighting near Bakhmut|date=25 February 2023|access-date=27 March 2023|agency=Reuters}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.thedrive.com/the-war-zone/ukraine-situation-report-tensions-build-in-moldova|title=Ukraine Situation Report: Tensions Build In Moldova|date=27 February 2023|work=The Drive|access-date=27 March 2023}}</ref> Геолокацираната снимка на 4 март покажала дека руските трупи напредуваат по двата брега на акумулацијата Берховка лоцирана на околу 4 километри северозападно од Бахмут, на приодите кон селата Хромово и Дубово-Василивка, соодветно.<ref>{{Наведени вести|url=https://euromaidanpress.com/2023/02/28/russo-ukrainian-war-day-370-russia-changes-tactics-of-missile-attacks/|title=Russo-Ukrainian War. Day 370: Russia changes tactics of missile attacks|date=28 February 2023|work=Euromaidan Press|access-date=27 March 2023}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.dailykos.com/stories/2023/3/4/2155870/-Ukraine-update-Russia-claims-to-be-sending-their-own-super-tank-to-Ukraine|title=Ukraine update: Russia claims to be sending their own 'super tank' to Ukraine|date=4 March 2023|work=Daily Kos|access-date=27 March 2023}}</ref> На 7 март, Украина им го отстапила источен Бахмут на руските сили, повлекувајќи се западно од реката Бахмутка.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.washingtonpost.com/world/2023/03/08/russia-ukraine-war-bakhmut/736dc5e6-bd89-11ed-9350-7c5fccd598ad_story.html|title=Russian forces claim progress in Bakhmut but no end in sight|last=Arhirova|first=Hanna|work=The Washington Post|access-date=9 March 2023}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://thehill.com/policy/international/3889409-russia-says-it-controls-eastern-bakhmut/|title=Russia says it controls eastern Bakhmut|last=Sforza|first=Lauren|date=8 March 2023|work=The Hill|accessdate=9 March 2023}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.euronews.com/2023/03/08/ukraine-war-russias-wagner-group-claims-full-control-of-eastern-bakhmut-districts|title=Ukraine war: Russia's Wagner Group claims full control of eastern Bakhmut districts|date=8 March 2023|work=Euronews|accessdate=9 March 2023}}</ref> Вагнер соопштил дека напредувал долж М-03 и ја проширил тампон зоната северно и западно од Бахмут, заземајќи ги селата Дубово-Василивка и Зализнјанское до 16 март,<ref>{{Наведени вести|url=https://euromaidanpress.com/2023/03/10/russian-wagner-troops-have-likely-captured-a-village-6km-northwest-of-ukraines-bakhmut-on-9-march/|title=Russian Wagner troops have likely captured a village 6km northwest of Ukraine's Bakhmut on 9 March|date=10 March 2023|work=Euromaidan Press|access-date=3 April 2023}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.yahoo.com/lifestyle/ukraine-war-latest-wagners-offensive-231139893.html|title=Ukraine war latest: As Wagner's offensive in Bakhmut likely 'nears culmination,' Kyiv set to receive first MiG-29 jets|date=16 March 2023|work=The Kyiv Independent|access-date=3 April 2023}}</ref> меѓутоа украинските бранители го запреле напредувањето по оваа линија до 19 март, одбивајќи ги кон Орехово-Василевка, и села Хромово.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.forbes.com/sites/davidaxe/2023/03/10/to-keep-open-its-supply-line-into-bakhmut-the-ukrainian-army-rolled-in-one-of-its-armored-bridgelayers/?sh=2e5e4e227224|title=To Keep Open Its Supply Line Into Bakhmut, The Ukrainian Army Rolled In One Of Its Armored Bridgelayers|date=10 March 2023|work=Forbes|access-date=3 April 2023}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.yahoo.com/lifestyle/ukraine-repels-over-100-attacks-114900286.html|title=Ukraine repels over 100 attacks in past day as Russia continues offensive|date=14 March 2023|work=The New Voice of Ukraine|access-date=3 April 2023|archive-date=2023-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20230404054659/https://www.yahoo.com/lifestyle/ukraine-repels-over-100-attacks-114900286.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.rferl.org/a/russia-ukraine-invasion-bakhmut-attacks/32320631.html|title=Russia Launches More Attacks On Bakhmut, 'Regardless Of Losses,' As U.S. Warns Of 'Tough Fight' Ahead|date=16 March 2023|work=Radio Free Europe/Radio Liberty|access-date=3 April 2023}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3684497-russians-tactically-cannot-complete-operation-to-capture-bakhmut-cherevatyi.html|title=Russians tactically cannot complete operation to capture Bakhmut – Cherevatyi|date=19 March 2023|work=Ukrinform|access-date=3 April 2023}}</ref> На почетокот на март 2023 година, Зеленски ги нарекол тековните борби во Донбас како „''болни и тешки''“.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.brecorder.com/news/40229678/battle-for-ukraines-donbas-painful-and-difficult-zelensky|title=Battle for Ukraine's Donbas 'painful and difficult': Zelensky|date=6 March 2023|work=Business Recorder|access-date=4 May 2023}}</ref> Судирите околу Авдејевка ескалирале во февруари и март, бидејќи Украинците тврделе дека руските сили започнале обид за опкружување на градот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.reuters.com/world/europe/ukraine-says-eastern-town-avdiivka-could-become-second-bakhmut-2023-03-20/|title=Ukraine says eastern town of Avdiivka could become 'second Bakhmut'|date=20 March 2023|work=Reuters}}</ref> Руските сили го зголемиле бројот на воздушни напади во областа додека копнените единици напредувале кон периферијата на Авдејевка од север и североисток, заземајќи ја Красногоривка (9&nbsp;км северно од Авдејевка) и Веселе (7&nbsp;км северно од Авдејевка) до 21 март.<ref>{{Наведени вести|url=https://euromaidanpress.com/2023/03/10/russo-ukrainian-war-day-380-russian-largest-missile-strike-of-2023/|title=Russo-Ukrainian War. Day 380: Russian largest missile strike of 2023|date=10 March 2023|work=Euromaidan Press|access-date=4 May 2023}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://euromaidanpress.com/2023/03/21/russians-likely-tries-to-make-gains-in-donbas-before-losing-initiative-in-ukraine-isw/|title=Russia likely tries to make gains in Donbas before losing initiative in Ukraine – ISW|date=21 March 2023|work=Euromaidan Press|access-date=4 May 2023}}</ref> Понатаму на југ, тешката битка за Маринка го намалила градот на „пост-апокалиптични“ урнатини бидејќи руските копнени единици оствариле минимални придобивки во услови на жестока урбана борба со украинските бранители.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.thedefensepost.com/2023/01/24/battle-ukraine-marinka/|title=Close Combat Marks 'Hellish' Battle at Ukraine's Marinka|date=24 January 2023|work=The Defense Post|access-date=4 May 2023}}</ref> Водачот на ДНР[[Денис Пушилин|, Денис Пушилин,]] соопштил дека Украина постојано ги пренесува резервите на Маринка.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.businessinsider.com/ukraine-marinka-photos-before-after-destroyed-putin-russia-war-2023-3|title=Before-and-after photos show how Russia's invasion reduced a Ukrainian city to a post-apocalyptic wasteland|date=7 March 2023|work=Business Insider|access-date=4 May 2023}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.easternherald.com/2023/03/24/pushilin-in-marinka-until-the-complete-liberation-of-the-city-there-was-only-one-section-in-the-western-part/|title=Pushilin: In Marinka, until the complete liberation of the city, there was only one section in the western part|date=24 March 2023|work=Eastern Herald|access-date=4 May 2023}}</ref> ==== Освојување на Бахмут и украински крилни контранапади (април-мај 2023 година) ==== [[Податотека:Bakhmut_during_the_battle_(2023-04-05),_frame_15989.jpg|десно|мини| Поглед на западен Бахмут за време на [[Битка за Бахмут|битката]], 5 април 2023 година]] Борбите во Бахмут продолжиле во април и мај 2023 година. Руските сили контролирале 95% од градот до 18 мај, откако ги навеле украинските бранители во југозападниот кварт на повеќекатните станбени згради, кои Русите го нарекувале „гнездо“, каде што Украина наводно концентрирала голем број одбранбени единици.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.politico.com/news/2023/05/10/wagner-russia-bakhmut-ukraine-00096255|title=Wagner still holds significant territory in Bakhmut, U.S. officials say|date=10 May 2023|work=Politico|access-date=21 May 2023}}</ref><ref name="95 per">{{Наведени вести|url=https://kyivindependent.com/ukraine-strikes-back-around-bakhmut-as-wagner-reaches-last-streets-in-the-city/|title=Ukraine strikes back around Bakhmut as Wagner reaches last streets in the city|date=19 May 2023|work=Kyiv Independent|access-date=21 May 2023}}</ref> Како што борците на Вагнер постигнале постепени придобивки во Бахмут, Украина започнала контранапади на јужните и северозападните крила на градот почнувајќи од околу 10 мај, што резултирало со напуштање на руските единици во близина на резервоарот Беркивка и јужно од Иванивске, на приодот кон Клештиевка.<ref name=":1">{{Наведена мрежна страница|url=https://understandingwar.org/backgrounder/kremlin%E2%80%99s-pyrrhic-victory-bakhmut-retrospective-battle-bakhmut|title=The Kremlin's Pyrrhic Victory in Bakhmut: A Retrospective on the Battle for Bakhmut|date=24 May 2023|work=ISW|accessdate=14 June 2023}}</ref> Третата ударна бригада на Украина, наводно, учествувала во повторното заземање на 2&nbsp;км територија, во она што украинскиот командант Олександар Сирски го нарекол „''првата успешна офанзивна операција во одбраната на градот''“.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/ukraine-unit-says-russian-brigade-flees-bakhmut-outskirts-2023-05-10/|title=Ukraine unit says Russian brigade flees outskirts of Bakhmut|date=10 May 2023|work=Reuters|access-date=21 May 2023}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://english.alarabiya.net/News/world/2023/05/15/Advance-in-Bakhmut-is-first-success-city-s-defense-continues-Ukraine-top-commander-|title=Advance in Bakhmut is first success, city's defense continues: Ukraine top commander|date=15 May 2023|work=Al Arabiya|access-date=21 May 2023}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.independent.co.uk/news/world/europe/ukraine-war-russia-bakhmut-wagner-b2337951.html|title=Russia admits its forces have fallen back near Bakhmut – as Ukraine gains ground|date=12 May 2023|work=The Independent|access-date=21 May 2023}}</ref> И покрај украинските контранапади кои им се заканувале на нивните крила, Вагнер продолжил да напредува внатре во градот и соопштил дека целосно го освоил на 20 мај, додавајќи дека планирале да се повлечат од линијата на боиштето и да бидат заменети со редовни руски трупи по завршувањето на операциите за расчистување.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.aljazeera.com/news/2023/5/21/putin-congratulates-russia-troops-wagner-for-capturing-bakhmut|title=Putin congratulates Russia troops, Wagner for 'capturing Bakhmut'|date=20 May 2023|work=Al Jazeera|access-date=21 May 2023|language=en}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://english.alarabiya.net/News/world/2023/05/21/Head-of-Russia-s-Wagner-says-all-of-Bakhmut-captured-as-promised-will-leave-May-25|title=Head of Russia's Wagner says all of Bakhmut captured as promised, will leave May 25|date=21 May 2023|work=Al Arabiya}}</ref> Украина, сепак, негирала дека Бахмут паднал и тврдела дека нивните сили биле во процес на делумно „заобиколување“ на градот преку нивните повеќекратни „локализирани“ придобивки на околината.<ref name=":22">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-12-2023|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 12, 2023|last=Hird|first=Karolina|last2=Mappes|first2=Grace|date=12 May 2023|work=ISW|archive-url=https://web.archive.org/web/20230601205739/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-12-2023|archive-date=1 June 2023|accessdate=11 June 2023|last3=Wolkov|first3=Nicole|last4=Philipson|first4=Layne|last5=Kagan|first5=Frederick W.}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aljazeera.com/news/2023/5/19/bakhmut-battle-rages-as-ukraine-claims-advances-russian-retreat|title=Bakhmut battle rages as Ukraine claims advances, Russian retreat|date=19 May 2023|work=Al Jazeera|archive-url=https://web.archive.org/web/20230608045352/https://www.aljazeera.com/news/2023/5/19/bakhmut-battle-rages-as-ukraine-claims-advances-russian-retreat|archive-date=8 June 2023|accessdate=11 June 2023}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.aljazeera.com/news/liveblog/2023/5/21/russia-ukraine-live-zelenskyy-says-nothing-left-in-bakhmut|title=Russia-Ukraine live: Zelenskyy says 'nothing left' in Bakhmut / Ukraine says its troops have 'semi-circled' Bakhmut|date=21 May 2023|publisher=Aljazeera}}</ref> До 21 мај, силите на Вагнер ја консолидирале контролата врз Бахмут и го запреле нивното напредување, при што украинските сили сè уште оперираат во соседните локалитети западно и јужно од градот. Институтот за проучување на војната оценил дека украинските сили се повлекле од самиот град, но сè уште вршиле контранапад на периферијата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-22-2023|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 22, 2023|work=Institute for the Study of War|accessdate=24 May 2023}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-23-2023|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 23, 2023|work=Institute for the Study of War|accessdate=24 May 2023}}</ref> === Украинска контраофанзива 2023 и обновени напади на Авдејевка (јуни-октомври 2023 година) === [[Податотека:Rusia_tanko_en_vilaĝo_Rajgorodko.jpg|мини| Руски тенк во селото Рајгородок во [[Луганска Област|Луганската област]], јули 2023 година]] [[Податотека:Destruction_of_the_military_echelon_of_the_AFU_in_the_Donetsk_direction.webm|мини| Руски ракетен напад врз железничката станица Межова во [[Днепропетровска Област|Днепропетровската Област]], август 2023 година.<ref>{{Наведени вести|url=https://tass.com/politics/1661729|title=Russia's missile strike wipes out Ukrainian army's ammo train in Dnepropetrovsk area|date=17 August 2023|work=TASS|access-date=19 January 2024}}</ref> Видео објавено од руското Министерство за одбрана.]] [[Податотека:State_Border_Guard_Service_of_Ukraine_reports_Russian_use_of_white_phosphorus_weapon_near_Bakhmut_(2023-10-11).webm|мини|Руските сили распоредуваат запалива муниција против украинските позиции кај Бахмут, октомври 2023 година]] На почетокот на јуни 2023 година, Украина започнала голема контраофанзива низ првите линии, вклучително и на крилата на Бахмут. Овие напади се фокусирале на области како што се Андреевка,<ref name="ISW June 8">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-june-8-2023|title=Russian Offensive Campaign Assessment, June 8, 2023|last=Hird|first=Karolina|last2=Barros|first2=George|work=[[Institute for the Study of War]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20230609004240/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-june-8-2023|archive-date=9 June 2023|accessdate=9 June 2023|last3=Mappes|first3=Grace|last4=Wolkov|first4=Nicole|last5=Clark|first5=Mason|last6=Kagan|first6=Fredrick W.}}</ref> Клештиевка,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.reuters.com/world/europe/ukraine-retakes-village-first-results-counterattack-military-2023-06-11/|title=Ukraine says it retakes village in 'first results' of counterattack|last=Balmforth|first=Tom|work=[[Reuters]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20230611165356/https://www.reuters.com/world/europe/ukraine-retakes-village-first-results-counterattack-military-2023-06-11/|archive-date=2023-06-11|accessdate=12 June 2023}}</ref> и Берховка,<ref name="ISW June 10">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-june-10-2023|title=Russian Offensive Campaign Assessment, June 10, 2023|last=Bailey|first=Riley|last2=Mappes|first2=Grace|work=[[Institute for the Study of War]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20230611005930/https://understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-june-10-2023|archive-date=11 June 2023|accessdate=11 June 2023|last3=Hird|first3=Karolina|last4=Clark|first4=Mason}}</ref> каде што украинските сили оствариле „маргинални“ придобивки. Напредокот на Украина бил значително попречен од густите руски мински полиња, при што Русите, наводно, користеле ракетни системи за распоредување мини во областите што украинските војници претходно ги зазеле и ги исчистиле.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-66080652|title=Ukraine war: The lethal minefields holding up Kyiv's counter-offensive|last=Harding|first=Andrew|date=3 July 2023|publisher=[[BBC]]|last2=Walker|first2=Marcus|last3=Luxmoore|first3=Matthew}}</ref> До јули 2023 година, руските сили во голема мера одржувале одбранбена положба по должина на огромната линија на боиштето, при што Луганск бил едно од ретките места каде што, наводно, останале во офанзива.<ref name="NYT26July">{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2023/07/26/world/europe/ukraine-russia-offensive-northeast.html|title='They Shoot Without Stopping': Where Russia Is on the Attack in Ukraine|last=Santora|first=Marc|date=2023-07-26|work=[[The New York Times]]|access-date=2023-07-30|last2=O'Reilly|first2=Finbarr|issn=0362-4331}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.washingtonpost.com/world/2023/06/27/ukraine-kreminna-russia-donbas-counteroffensive/|title=On this part of the eastern front, Russia is still on the attack|last=Ebel|first=Francesca|date=2023-06-27|work=[[Washington Post]]|access-date=2023-07-30|last2=Hrabchuk|first2=Kamila}}</ref> Во меѓувреме, внатрешните тензии меѓу руското Министерство за одбрана и Групата Вагнер се зголемиле кога групата започнала [[Бунт на групата Вагнер|еднодневен бунт]] против руската влада на 23 јуни, кој бил завршен со посредство на [[Белорусија]]. Водачот на Вагнер, Евгениј Пригожин подоцна објавил на 19 јули дека групата повеќе нема да се бори во Украина.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/wagner-is-not-fighting-ukraine-present-says-white-houses-sullivan-2023-07-21/|title=Wagner is not fighting in Ukraine at present, says White House's Sullivan|date=21 July 2023|work=Reuters|via=www.reuters.com}}</ref> Русија, наводно, го зголемила својот надзор над силите на Вагнер откако Пригожин и уште двајца команданти на Вагнер загинале во авионска несреќа на 23 август. Рускиот воен блог Rybar објавил дека борците на Вагнер ќе се вратат на линијата Бахмут за да помогнат во враќањето на загубените позиции.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/is-russias-wagner-back-2023-09-29/|title=Explainer: Wagner group - Is it back? Who controls it?|date=29 September 2023|work=Reuters|access-date=17 November 2023}}</ref> На 27 септември, украинската војска изјавила дека „''максимум неколку стотини''“ борци на Вагнер се вратиле во Украина, но го отфрлил нивното влијание на бојното поле како занемарливо, опишувајќи ги како „остаток“ од сила што повеќе не се бори како единствена единица - наместо тоа се дисперзирани низ редовните руски единици.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/several-hundred-wagner-fighters-return-ukraine-impact-limited-kyiv-2023-09-27/|title=Several hundred Wagner fighters return to Ukraine, impact limited, Kyiv says|date=27 July 2023|work=Reuters|access-date=17 November 2023}}</ref> Подоцна, на 27 ноември, портпаролот на украинските копнени сили изјавил дека „''поранешните членови на групата Вагнер''“ биле забележани како се борат на линијата Лајман-Купјанск заедно со единиците Storm-Z.<ref>{{Наведени вести|url=https://news.yahoo.com/former-wagner-mercenaries-spotted-lyman-101925165.html|title=Former Wagner mercenaries spotted at Lyman-Kupiansk contact line|date=27 November 2023|work=Yahoo! News|access-date=28 November 2023}}</ref> До октомври 2023 година, Украина водела „активна одбрана“ на линијата Бахмут откако ги вратила Андреевка и Клиштиевка, држејќи ја линијата додека спроведувала офанзивни операции за да ги подобри тактичките позиции кога е можно. Сепак, украинските напади почнале полека да кулминираат на ова боиште до крајот на месецот. Институтот за проучување на војната на 27 октомври објавил дека руските сили спроведувале успешни контранапади на крилата на Бахмут, враќајќи ги позициите јужно од резервоарот Берхивка што ги изгубиле неколку месеци пред тоа, заедно со маргиналните придобивки западно од Курдумивка, лоцирана 13.&nbsp;км југозападно од Бахмут. За возврат, украинските војници, наводно, ги турнале Русите од неколку позиции источно од железничката линија Бахмут-Горловка во областа Андреевка.<ref name="bakhmutflank23"/><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.osw.waw.pl/en/publikacje/analyses/2023-10-24/ukrainian-activity-dniepers-left-bank-day-607-war|title=Ukrainian activity on the Dnieper's left bank. Day 607 of the war|date=24 October 2023|work=OSW|accessdate=17 November 2023}}</ref> На почетокот на октомври 2023 година, додека поголемата контраофанзива на Украина номинално продолжила на други боишта, руските сили започнале локализирана офанзива против Авдејевка, обидувајќи се да го опколат утврдениот град.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-war-avdiivka-donetsk-counteroffensive-ae6a7dd33a43ae91bd9660aa5ca2b9a0|title=Russia's assault on a key eastern Ukraine city reported to be weakening. The war marks 600 days|last=NOVIKOV|first=ILLIA|date=16 October 2023|work=[[Associated Press]]|accessdate=16 October 2023}}</ref> На 30 октомври 2023 година, украинскиот генерал Олександр Сирски изјавил дека руските сили ги префрлаат резервите и „значително“ ја зацврстуваат својата групација на Бахмут како подготовка за обновена офанзива за враќање на загубените позиции по должината на крилата на Бахмут. Портпаролот на украинската војска, Володимир Фитјо, цитирајќи разузнавачки извештаи, изјавил дека Русите се подготвувале од почетокот на октомври 2023 година и дека украинските војници ги зајакнувале „''одбранбените позиции, инженерските утврдувања и повлекувале резерви''“ како одговор.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/russia-beefs-up-forces-near-bakhmut-switches-defensive-posture-ukraine-commander-2023-10-30/|title=Ukraine says it is ready to repel Russia's offensive actions in Bakhmut|date=30 October 2023|work=Reuters|access-date=5 January 2023}}</ref> Руски извори, вклучително и руското Министерство за одбрана, соопштиле дека елементи од 331-от гардиски воздушно-десантен полк, 98-та и 106-та гардиска воздушнодесантна дивизија, 200-та одделна моторна бригада, одредот „Викинг“ на Спецназ и [["Alexander Nevsky" Assault Brigade|„]]Александар Невски[["Alexander Nevsky" Assault Brigade|“]] биле меѓу персоналот што оперирал околу Бахмут тоа време.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-november-4-2023|title=Russian Offensive Campaign Assessment, November 4, 2023|date=4 November 2023|work=Institute for the Study of War|accessdate=7 January 2024}}</ref><ref name="ISW10112023">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-november-10-2023|title=Russian Offensive Campaign Assessment, November 10, 2023|date=10 November 2023|work=Institute for the Study of War|accessdate=7 January 2024}}</ref><ref name="ISW13112023">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-november-13-2023|title=Russian Offensive Campaign Assessment, November 13, 2023|date=13 November 2023|work=Institute for the Study of War|accessdate=8 January 2024}}</ref><ref name="ISW14112023">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-november-14-2023|title=Russian Offensive Campaign Assessment, November 14, 2023|date=14 November 2023|work=Institute for the Study of War|accessdate=8 January 2024}}</ref><ref name="ISW17112023">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-november-17-2023|title=Russian Offensive Campaign Assessment, November 17, 2023|date=17 November 2023|work=Institute for the Study of War|accessdate=8 January 2024}}</ref> === Втора руска зимска кампања (ноември 2023-април 2024) === ==== Рана зима (ноември-декември 2023) ==== На почетокот на ноември, позициските битки јужно од Бахмут продолжиле по должината на железничката линија Клештиевка-Андејевка-Курдиумивка, додека руските извори тврделе дека има зголемени офанзивни операции на линијата на акумулацијата Берховка северозападно од Бахмут.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-november-1-2023-0|title=Russian Offensive Campaign Assessment, November 1, 2023|date=1 November 2023|work=Institute for the Study of War|accessdate=7 January 2024}}</ref> На 6 ноември, украински и руски извори известиле дека руските трупи направиле „маргинален“ напредок јужно од акумулацијата Берховка, иако во тоа време не било јасно дали тие повторно го зазеле целиот резервоар или само јужниот брег.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.kyivpost.com/post/23748|title='Soldiers Repelled Orc Attack' – Ukraine Counteroffensive Update for Nov 7 (Europe Edition)|date=7 November 2023|work=Kyiv Post|access-date=7 January 2023}}</ref> На 10 ноември, руски извори објавиле дека руските трупи ги вратиле загубените позиции северно од Клештиевка и дрворедите северно од Андејевка, туркајќи ги украинските сили подалеку од железничката линија и автопатот Т0513, но украинските мини, беспилотни летала и артилерија го комплицирале напредувањето. За возврат, украинскиот Генералштаб известил за одбивање на напади во близина на Богдановка, Иванивске, Клештиевка и Андејевка. Во средината на ноември, генералот Сирски потврдил дека руските сили ги интензивирале своите напади северно и јужно од Бахмут во обид да ја вратат иницијативата и да ги вратат загубените места.<ref>{{Наведени вести|url=https://kyivindependent.com/ukraine-war-latest-russia-intensifies-assaults-near-bakhmut/|title=Ukraine war latest: Russia intensifies assaults near Bakhmut|date=13 November 2023|work=Kyiv Independent|access-date=7 January 2024}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.politico.com/news/2023/11/12/russia-attacks-key-cities-eastern-ukraine-00126767|title=Russia ramps up attacks on key cities in eastern Ukraine|date=12 November 2023|work=Politico|access-date=8 January 2024}}</ref> На 13-14 ноември, руските трупи - вклучително и елементи на дивизијата „Бура“ на 98-та гардиска воздухопловна дивизија - напредувале западно од Јагодное напредувајќи по дрворедот југозападно од Орохово-Василивка кон Богдановка и обезбедувајќи нови позиции во близина на резерватот Берховка. Руските трупи, наводно, ја преминале пругата северно од Клештиевка и ги консолидирале позициите, иако 93-та механизирана бригада на Украина тврдела дека артилерија ги турнала назад преку железницата. Јуриј Федоренко, командант на специјалистите за беспилотни летала „Ахил“, потврдил дека ситуацијата во правецот Бахмут станува комплицирана, заслужна за постојано менување на тактиката на руските трупи и тешката употреба на беспилотни летала на бојното поле. Во меѓувреме, украинскиот Генералштаб објавил дека одбил бројни напади северно и јужно од Бахмут во своите дневни извештаи, вклучително и кон Богдановка, Иванивске, Андејевка, Клештиевка и западно од Дубово-Василивка.<ref>{{Наведени вести|url=https://news.yahoo.com/russia-steps-assaults-around-bakhmut-103100790.html|title=Russia steps up assaults around Bakhmut, Ukrainian military says|date=14 November 2023|work=Yahoo! News|access-date=8 January 2024}}</ref> На 16 ноември, Максим Жорин, заменик-командантот на 3-та ударна бригада, ги обвинил руските трупи за распоредување на хемиско оружје за време на судирите во близина на Бахмут.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.newsweek.com/ukraine-video-bakhmut-assault-russia-counteroffensive-1844609|title=Ukraine's 'Hellish Assault' near Bakhmut Viewed 500K Times|date=17 November 2023|work=Newsweek|access-date=8 January 2024}}</ref> До 19 ноември, Русите продолжиле со нападите кон селото Хромово, Богдановка, и против Клештиевка, каде што Украинците продолжиле да ги држат тактичките височини западно од селото.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-november-19-2023|title=Russian Offensive Campaign Assessment, November 19, 2023|date=19 November 2023|work=Institute for the Study of War|accessdate=8 January 2024}}</ref> На 29 ноември Русија соопштила дека нејзините сили ја презеле контролата над Хромово.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/russia-says-it-has-taken-control-village-outskirts-ukraines-bakhmut-2023-11-29/|title=Russia says it has taken control of village on outskirts of Ukraine's Bakhmut|date=2023-11-29|work=Reuters|access-date=2023-11-29|language=en}}</ref> До ноември 2023 година, и Русите и Украинците, наводно, користеле касетна муниција на источното боиште, при што руската касетна муниција била лансирана од воздух, а украинската касетна муниција, обезбедена од [[Соединети Американски Држави|Соединетите Американски Држави]], била истрелана преку артилерија.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.forbes.com/sites/davidaxe/2023/11/20/ukrainian-artillery-batteries-have-turned-the-battle-of-avdiivka-into-a-game-who-can-kill-more-russians/?sh=326d86b72b58|title=Ukrainian Artillery Batteries Have Turned The Battle Of Avdiivka Into A Game: Who Can Kill More Russians?|date=20 November 2023|work=Forbes|access-date=24 November 2023}}</ref> Околу 20 ноември, на интернет се појавило видео на кое руските сили, наводно, ги таргетираат украинските позиции во близина на Старомајорске со касетна муниција РБК-500 опремена со комплети за UMPK. Според онлајн магазинот ''[[The War Zone (magazine)|The War Zone]]'', РБК-500 вградените во UMPK се сметаат за високо ефективни против персонал и меки цели, што ги прави логично оружје на избор за Русија во источна Украина, каде што борбите доминираат со рововски војни среде дрвореди и отворен терен.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.thedrive.com/the-war-zone/russian-glide-bomb-kits-now-adapted-for-cluster-munitions-reports|title=Russian Glide Bomb Kits Now Adapted For Cluster Munitions: Reports|date=20 November 2023|work=The Drive|access-date=23 November 2023}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.newsweek.com/russia-glide-bombs-cluster-munitions-rbk500-donetsk-video-1845124|title=Russia's Devastating New Weapon Hits Enemy Positions in War's First: Video|date=20 November 2023|work=Newsweek|access-date=24 November 2023}}</ref> Според еден украински командант на вод на боиштето во Бахмут, нивната касетна муниција станувала сè понеефикасна како што Русите се прилагодувале; Руските трупи почнале да ги напаѓаат позициите во помалите единици и ги копале нивните ровови подлабоко и го отежнувале ударот.<ref name="NYTJan1324">{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2024/01/13/world/europe/ukraine-russia-war.html|title=Russia Regains Upper Hand in Ukraine's East as Kyiv's Troops Struggle|date=13 January 2024|work=New York Times|access-date=3 February 2024|archive-url=https://archive.today/20240113105736/https://www.nytimes.com/2024/01/13/world/europe/ukraine-russia-war.html|archive-date=13 January 2024}}</ref> Помеѓу 8 и 9 декември, на линијата Бахмут-Соледар, руските трупи, наводно, напредувале 1,5 километри и вкупно 3,5 километри во очигледен обид да го опколат Весело, кој се наоѓа на 20 километри североисточно од Бахмут.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-december-9-2023|title=Russian Offensive Campaign Assessment, December 9, 2023|date=9 December 2023|work=The Institute for the Study of War|accessdate=10 December 2023}}</ref> Повеќе од еден месец подоцна, на 18 јануари 2024 година, руското Министерство за одбрана тврдело дека руските трупи го зазеле Весело. Иако се наоѓа во близина на Соледар, таа ја означило првата населба освоена на јужниот приод кон линијатаСиверск - Белогоровка, дел од источното боиште кое останало главно стагнирано во текот на 2023 година. Руските тврдења за напредок не биле независно потврдени во тоа време.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/russian-military-says-it-took-control-village-eastern-ukraine-2024-01-18/|title=Russian military says it took control of village in eastern Ukraine|date=18 January 2024|work=Reuters|access-date=19 January 2024}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.kyivpost.com/post/26917|title=Russia Claims Capture of Small Village in Eastern Ukraine|date=18 January 2024|work=Kyiv Post|access-date=19 January 2024}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.thedefensepost.com/2024/01/18/russia-captures-vesele-east-ukraine/|title=Russia Says Captured Small Village of Vesele in East Ukraine|last=AFP|first=Staff Writer With|date=2024-01-18|work=The Defense Post|language=en-us|accessdate=2024-01-19}}</ref> Руските сили ја освоиле Маринка на 25 декември. Според ''Њујорк Тајмс'', заземањето на разурнатиот град е дополнителен доказ дека руските сили ја презеле иницијативата во војната по главно неуспешната летна контраофанзива на Украина. Закочената украинска офанзива и обновените руски напади резултирале со тоа што руските сили на крајот зазеле повеќе територии во 2023 година отколку што изгубиле.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2024/01/04/world/europe/ukraine-war-marinka-russia.html|title=A Trophy in Ruins: Evidence Grows That Russia Controls Marinka|date=4 January 2024|work=The New York Times|access-date=7 January 2024}}</ref> ==== Пробивот на Авдејевка и истакнат Очеретино (јануари 2024-април 2024) ==== [[Податотека:Морпехи_ТОФ_штурмуют_позиции_ВСУ_на_Южно-Донецком_направлении.webm|мини|Маринци од руската Пацифичка флота се борат во Новомихајловка, февруари 2024 година. Видео објавено од руското Министерство за одбрана.]] Руската офанзива на боиштето кај Бахмут продолжило во јануари 2024 година, полека туркајќи на запад кон Часив Јар, со тековни судири во и во близина на Богдановка, и по должината на линијата Иванивске -Андејевка-Клештиевка.<ref name="NYTJan1324"/> Генералот Олександар Сирски изјавил дека руските сили користат беспилотни летала камикази и електронско војување заедно со ударните групи поддржани од артилерија за да ја пробијат украинската одбрана на Бахмут.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.kyivpost.com/post/27774|title=Russia Storming Avdiivka with 'Very Large Forces'|date=8 February 2024|work=Kyiv Post}}</ref> На 20 јануари 2024 година, украинскиот портпарол полковник Олександр Штупун изјавил дека Русија ги фокусира своите ударни операции во Донецк на Авдејевка и Новомихајловка, додавајќи дека руските копнени напади главно биле составени од пешадија, со многу ограничена поддршка за оклопни возила. Руските сили извршиле 592 артилериски напади и извршиле три ракетни напади на Донечкото боиште во изминатите 24 часа, според Штупун.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3815961-russian-infantry-attacking-avdiivka-novomykhailivka-without-armored-cover.html|title=Russian infantry attacking Avdiivka, Novomykhailivka without armored cover|date=20 January 2024|work=Ukrinform}}</ref> Кон крајот на јануари - почетокот на февруари 2024 година, руските сили ја пробиле украинската одбрана во Авдејевка и почнале да ги опкружуваат трупите на борбената 110-та механизирана бригада, што предизвикало украинско повлекување и резултирало со освојување на руските сили на утврдениот град по неколкумесечни смртоносни борби.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aljazeera.com/news/2024/2/18/russia-claims-full-control-of-avdiivka-says-ukrainian-troops-still-in-town|title=Russia claims full control of Avdiivka, says Ukrainian troops still in town|date=2024-02-18|work=Al Jazeera|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20240218133606/https://www.aljazeera.com/news/2024/2/18/russia-claims-full-control-of-avdiivka-says-ukrainian-troops-still-in-town|archive-date=2024-02-18|accessdate=2024-02-18}}</ref> Русите продолжиле да напредуваат западно од Авдејевка, наводно, заземајќи ги Ласточкино, Степове и Сверное до 27 февруари.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.pravda.com.ua/eng/news/2024/02/24/7443559/|title=Russians occupy Lastochkyne near Avdiivka|date=24 February 2024|work=Ukrainska Pravda}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.pravda.com.ua/eng/news/2024/02/27/7443889/|title=Russian troops capture two more villages west of Avdiivka|date=27 February 2024|work=Ukrainska Pravda}}</ref> Сирски изјавил дека 3-та ударна и 25-та воздушна бригада ги потиснале руските војници од Орловка на 29 февруари.<ref name="syrskyi229">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.reuters.com/world/europe/ukraine-repels-russian-attacks-situation-is-difficult-top-general-says-2024-02-29/|title=Ukraine repels Russian attacks but situation is difficult, top general says|date=2024-02-29|work=REUTERS|language=en|accessdate=2024-03-19}}</ref> Судирите продолжиле и за Новомихајловка, при што Русија соопштила дека ја освоила Побједа на 22 февруари, дополнително загрозувајќи го северното крило на Новомихајловка и ја проширила тампон зоната јужно од Маринка.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/russia-takes-village-pobieda-donetsk-region-defence-ministry-says-2024-02-22/|title=Russia says it has taken Pobieda village in Donetsk region, Ukraine reports fighting|date=22 February 2024|work=Reuters|access-date=23 February 2024}}</ref> Во февруари-март 2024 година, руските сили продолжиле со офанзивните операции на правецот Богдановка-Часив Јар, имено по автопатот О0506, северно и североисточно од Иванивско, и со обид да ги заобиколат височините северно и северозападно од Клештиевка, според украинскиот воен набљудувач Костјантин Машовец. На 21-23 февруари, руски извори соопштиле дека руските трупи, вклучително и елементи на 98-та гардиска воздушнодесантна дивизија, влегле во источната периферија на Иванивско и напредувале кон улицата Садова среде жестоки судири.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-february-21-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, February 21, 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=23 February 2024}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-february-22-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, February 22, 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=23 February 2024}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-february-23-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, February 23, 2024|work=Institute for the Study of War}}</ref> До 3 март, руските трупи стигнале до центарот на Иванивско. Украинската оперативно-стратешка група Таврија соопштила дека бранителите успеваат да изградат изолирани бедеми, бункери и противтенковски ровови среде борбите.<ref name="AJ6324">{{Наведени вести|url=https://www.aljazeera.com/news/2024/3/6/russia-takes-more-ground-in-east-ukraine-but-loses-another-ship-at-sea|title=Russia takes more ground in east Ukraine but loses another ship at sea|date=6 March 2024|work=Al Jazeera|access-date=14 March 2024}}</ref> По неколкунеделни борби, руското Министерство за одбрана соопштило дека е заземен Иванивско на 23 март, иако мапирањето на DeepState тврдело дека градот сè уште бил оспоруван од 2 април.<ref name="TCH1">{{Наведени вести|url=https://tsn.ua/en/ato/the-russians-have-entered-the-important-heights-of-chasiv-yar-co-founder-of-deepstate-explains-why-this-is-dangerous-2548711.html|title=The Russians have entered the important heights of Chasiv Yar: co-founder of DeepState explains why this is dangerous|date=2 April 2024|work=TCH.UA|access-date=5 April 2024}}</ref> Сепак, Русите го продолжиле напредувањето кон Часив Јар, наводно заземајќи ги оперативно важните височини северно од градот и Иванивско, соодветно.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.france24.com/en/europe/20240323-russia-says-captured-ukrainian-frontline-village-west-bakhmut|title=Russia says it captured Ukrainian frontline village west of Bakhmut|date=23 March 2024|work=France24}}</ref> Судирите продолжиле западно и јужно од Авдејевка во март и април 2024 година, особено по должината на линијата Тоненко - Орливка - Бердичи <ref>{{Наведени вести|url=https://www.aljazeera.com/news/2024/2/29/russian-troops-inch-ahead-as-war-in-ukraine-barrels-into-third-year|title=Russian troops inch ahead as war in Ukraine barrels into third year|date=29 February 2024|work=Al Jazeera}}</ref> и линијата Водјано - Првомајско. До 1 март, Русите имале упориште на источните предградија на Бердичи, влегле во централна Орливка и се заканувале на северното и источното крило на Тоненко. Русите подоцна соопштиле дека ја зазеле Орливка на 19 март и Тоненко на 21 март.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.france24.com/en/europe/20240319-russia-captured-frontline-village-eastern-ukraine-war-putin-zelensky-europe|title=Russia says it has captured frontline village of Orlivka in eastern Ukraine|date=19 March 2024|work=France24}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.jpost.com/breaking-news/article-793067|title=Russia says it has captured the village of Tonenke in eastern Ukraine|date=21 March 2024|work=Jerusalem Post}}</ref> На 12 март, руското Министерство за одбрана соопштило дека е заземено Невелско, село лоцирано на јужното крило на Првомајско и помалку од 15 километри (9,3 милји) северно од Красногоривка.<ref>{{Наведени вести|url=https://kyivindependent.com/russian-defense-ministry-says-its-forces-take-control-of-donetsk-oblast-village-nevelske/|title=Russia claims it has taken control of Nevelske in Donetsk Oblast|date=12 March 2024|work=Kyiv Independent}}</ref> Русите соопштиле дека го зазеле Водјано на 5 април и наводно го зазеле Првомајско до 10 април.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.france24.com/en/europe/20240405-russia-claims-to-have-captured-village-in-ukraine-s-donetsk-region|title=Russia claims to have captured village in Ukraine's Donetsk region|date=5 April 2024|work=France24}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.pravda.com.ua/eng/news/2024/04/10/7450507/|title=Russians seize Pervomaiske in Donetsk Oblast – Deep State|work=Ukrainska Pravda|language=en|accessdate=2024-04-11}}</ref> На 14-16 април, руските сили почнале да го прошируваат северното крило на Авдејевка, заземајќи ги [[Дача|дачите]] Зарија и брзо преминале кон воспоставување упориште во Очеретино. Руските трупи го искористиле пробивањето на одбраната, заземајќи го Очеретино до 28 април.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.pravda.com.ua/eng/news/2024/04/17/7451563/|title=Russian forces advance towards Ocheretyne, Donetsk Oblast – DeepState interactive map}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.telegraph.co.uk/world-news/2024/04/24/russia-advances-5-miles-after-error-by-ukraine-forces/|title=Russian troops advance five miles after Ukrainians left front line unmanned|last=Barnes|first=Joe|date=24 April 2024|work=The Telegraph}}</ref><ref name="euro2442024">{{Наведени вести|url=https://euromaidanpress.com/2024/04/24/frontline-report-ukrainian-defensive-line-breached-by-russian-flanking-maneuver-near-avdiivka/|title=Frontline report: Ukrainian defensive line breached by Russian flanking maneuver near Avdiivka|date=24 April 2024|work=Euromaidan Press|access-date=28 April 2024}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/russia-takes-control-ocheretyne-village-ukraines-east-defence-ministry-2024-05-05/|title=Russia takes control of Ocheretyne village in Ukraine's east -defence ministry|date=5 May 2024|work=Reuters}}</ref> Руските сили се прошириле значајното со брзо заземање на селата Новобахмутовка до 28 април и Соловеово до 1 мај долж јужното крило на Очеретино.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-28-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, April 28, 2024|date=28 April 2024|work=Institute for the Study of War|language=en|accessdate=29 April 2024|quote=On Sunday, Russia said the nearby village of Novobakhmutivka had fallen to its forces.}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-1-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 1, 2024|date=5 May 2024|work=Institute for the Study of War|language=en|accessdate=5 May 2024}}</ref> Русите истовремено напредувале на втората оска линија север, источно од Очеретино, кон Новокалиново и Керамик, кои, наводно, биле освоени до 30 април, според DeepStateMap.live.<ref>{{Наведени вести|url=https://antikor.com.ua/en/articles/698954-okkupanty_zahvatili_keramik_i_novokalinovo_pod_avdeevkoj|title=Occupants seized Keramik and Novokalynove near Avdiivka|date=30 April 2024|work=Antikor|access-date=5 May 2024}}</ref> По заземањето на Очеретино и Керамик, Русите дополнително напредувале кон север и го зазеле Архангелск до 5 мај, според DeepState; Русија подоцна тврдела дека го освоил Архангелск на 25 мај.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.yahoo.com/news/russian-flag-raised-villages-arkhanhelske-142700710.html|title=Russian flag raised in villages of Arkhanhelske and Kotlyarivka, Donetsk Oblast - DeepState|date=5 May 2024|work=The New Voice of Ukraine|access-date=2025-04-06|archive-date=2024-05-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20240510172359/https://www.yahoo.com/news/russian-flag-raised-villages-arkhanhelske-142700710.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.themoscowtimes.com/2024/05/25/russia-says-captured-another-village-in-east-ukraine-a85223|title=Russia Says Captured Another Village in East Ukraine|date=25 May 2024|work=The Moscow Times|access-date=25 May 2024|language=en}}</ref> [[Податотека:Chasiv_Yar_during_the_war_(2024-03-30)_03.jpg|мини|Оштетени згради во Часов Јар, 30 март 2024 година]] На 25 април, Институтот за проучување на војната оценил дека иако Русија барала дополнителни „тактички придобивки“ северозападно од Авдејевка, Часов Јар останал примарна цел на пролетната кампања.<ref>{{Наведени вести|url=https://kyivindependent.com/isw-russian-forces-looking-to-make-tactical-gains-west-of-avdiivka-chasiv-yar-remains-primary-pressure-point/|title=ISW: Russian forces looking to make 'tactical gains' west of Avdiivka, Chasiv Yar remains primary pressure point|date=26 April 2024|work=Kyiv Independent|access-date=5 May 2024}}</ref> === Руска кампања пролет-зима (април 2024 година – денес) === ==== Донечка област ==== Руските медиуми на 5 април објавиле дека нивните војници влегле во источните предградија на Часов Јар. Источната команда на Украина ги негирала овие извештаи, но признала дека ситуацијата во периферијата на градот станала „напната“.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/ukraine-says-fighting-rages-near-chasiv-yar-denies-russia-reached-suburbs-2024-04-05/|title=Ukrainian forces try to hold Russians back from stronghold in east|date=5 April 2024|work=Reuters}}</ref> На 6 април, генерал-полковник Олександр Сирски – кој го наследил Валериј Залужни како врховен командант на Украина на 8 февруари – изјавил: „''Денес се водат најжестоките битки во областите Првомајско и Водјано, како и источно од Часов Јар, каде што се обидува да ги пробие нашите одбранбени линии''“.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3849234-chasiv-yar-remains-under-ukraines-control-cinc-syrskyi.html|title=Chasiv Yar remains under Ukraine's control – CinC Syrskyi Chasiv Yar remains under Ukraine's control – CinC Syrskyi|date=6 April 2024|work=Ukrinform|access-date=7 April 2024}}</ref> На 13 април, Сирски изјавил дека ситуацијата на источното боиште „''значително се влошила''“ во последните денови и дека борбите се интензивирале по руските претседателски избори во 2024 година. Сирски делумно ги припишал неодамнешните руски придобивки во Донечката Област на нивното супериорно вооружување и зборувал за потребата од обука на повеќе украински пешадиски единици.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.dw.com/en/ukraine-says-eastern-front-has-deteriorated-significantly/a-68809455|title=Ukraine says eastern front has 'deteriorated significantly'|date=13 April 2024|work=DW|access-date=14 April 2024}}</ref> Истиот ден, DeepStateMap.live објавил дека руските сили ја зазеле Богдановка, која се наоѓа на помалку од 6 милји (10&nbsp;км) источно од Часов Јар; руското Министерство за одбрана подоцна го потврдило неговото освојување на 21 април.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-april-9-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, April 9, 2024|date=9 April 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=11 April 2024}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.pravda.com.ua/eng/news/2024/04/13/7451063/|title=Russians seize Bohdanivka in Donetsk Oblast – DeepState|date=13 April 2024|work=Ukrainska Pravda}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.business-standard.com/external-affairs-defence-security/news/ukraine-says-situation-in-east-worse-as-russian-troops-step-up-attacks-124041300480_1.html|title=Ukraine says situation in East worse as Russian troops step up attacks|date=13 April 2024|work=Business Standard}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.themoscowtimes.com/2024/04/21/russia-says-captured-village-near-ukraines-chasiv-yar-a84913|title=Russia Claims Advances Near Chasiv Yar as Ukraine Hails New Aid|date=21 April 2024|work=The Moscow Times}}</ref> Истовремено со битките за Часов Јар и Красногоривка, руските трупи, исто така, продолжиле со копнениот напредок на другите линии во Донецк до мај 2024 година. Руските трупи, наводно, влегле во Уманско на 9 мај.<ref>{{Наведени вести|url=https://english.nv.ua/nation/the-russians-entered-the-village-of-umanske-west-of-avdiivka-and-planted-the-ussr-flag-50416929.html|title=Russian forces take control of Umanske village and install the USSR flag — Bild analyst|date=9 May 2024|work=The New Voice of Ukraine}}</ref> По локална офанзива, руските трупи ги вратиле Клештиевка и Андејевка до 23 мај, завршувајќи со месечната позициска војна откако Украина ги вратила разурнатите села во септември 2023 година.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.kyivpost.com/post/33083|title=Russia Claims Recapture of Klishchiivka, Village Retaken by Ukraine in 2023|date=22 May 2024|work=Kyiv Post}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/russian-forces-take-control-andriivka-near-bakhmut-defence-ministry-says-2024-05-23/|title=Russian forces take control of Andriivka near Bakhmut, defence ministry says|date=23 May 2024|work=Reuters}}</ref> Русија соопштила дека го освоила селото Нетајлово на 27 мај, кое се наоѓа на помалку од 15 километри северозападно од периферијата на градот Донецк. Украинскиот Генералштаб објавил „напнати“ судири во близина на Нетајлово, но не го потврдил или негирал заземањето на селото.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.arabnews.pk/node/2517846/world|title=Russia says captured two villages in eastern Ukraine|date=27 May 2024|work=Arab News|access-date=28 May 2024}}</ref><ref name="27May24">{{Наведени вести|url=https://kyivindependent.com/russia-claims-capture-of-2-villages-in-kharkiv-donetsk-oblasts-ukraine-hasnt-confirmed/|title=Russia claims capture of 2 villages in Kharkiv, Donetsk oblasts, Ukraine hasn't confirmed|date=27 May 2024|work=Kyiv Independent|access-date=28 May 2024}}</ref> [[Податотека:The_Southern_Grouping_of_Forces'_FPV_drones_fireteam_strike_on_AFU_units_in_the_Donetsk_direction_(2024-06-08).webm|мини| Руски војници управуваат со беспилотни летала FPV против украинските позиции во [[Донечка Област|Донечката област]], 6 јуни 2024 година. Видеото го објавило руското Министерство за одбрана.]] По неколкумесечни судири по падот на Маринка, руските извори објавиле заземање на Георгиевка околу 14 јуни 2024 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-june-14-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, June 14, 2024|last=Evans|first=Angelica|last2=Wolkov|first2=Nicole|date=14 June 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=15 June 2024|quote=Russian milbloggers claimed that Russian forces also advanced near Novooleksandrivka (northwest of Avdiivka), within Novopokrovske (northwest of Avdiivka, north and west of Umanske (west of Avdiivka) [...] Geolocated footage published on June 14 indicates that Russian forces recently seized Heorhiivka|last3=Harward|first3=Christina|last4=Stepanenko|first4=Kateryna|last5=Barros|first5=George}}</ref> Министерството за одбрана на Обединетото Кралство навело во своето ажурирање на разузнавањето од 18 јуни дека руските сили најверојатно ја зазеле Новолександровка. Селото се наоѓа на нешто повеќе од 12 милји западно од Авдејевка и се наоѓа на пристапот до патот Т-05-04, еден од главните патишта за снабдување на украинските сили на Донечкото боиште што ги поврзува Покровск, Костијантинивка и Бахмут.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3876185-russian-forces-likely-captured-novooleksandrivka-near-avdiivka-uk-intelligence.html|title=Russian forces likely captured Novooleksandrivka near Avdiivka – UK intelligence|date=18 June 2024|work=Ukrinform|access-date=23 June 2024}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.newsweek.com/russia-ukraine-donetsk-supply-route-t0504-highway-bakhmut-avdiivka-1914156|title=Russia Advances Towards Critical Ukrainian Supply Route: UK|date=18 June 2024|work=Newsweek|access-date=23 June 2024}}</ref> На 18 јуни, Русија започнала нова офанзива кон градот Торецк,<ref name="ISW 2024-07-18">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-july-18-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, July 18, 2024|last=Stepanenko|first=Kateryna|last2=Evans|first2=Angelica|date=18 July 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=19 July 2024|last3=Hird|first3=Karolina|last4=Harward|first4=Christina|last5=Barros|first5=George}}</ref> и до 21 јуни зазела село источно од него, Шуми.<ref name="ISW 2024-06-22">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-june-22-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, June 22, 2024|last=Evans|first=Angelica|last2=Hird|first2=Karolina|date=22 June 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=13 July 2024|quote=A Ukrainian source claimed on June 21 that Russian forces seized Shumy|last3=Mappes|first3=Grace|last4=Wolkov|first4=Nicole|last5=Barros|first5=George}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://deepstatemap.live/#13/48.3815659/37.9201698|title=The enemy occupied Shumy and advanced in Sokil and Pivnichne.|date=21 June 2024|work=DeepStateMap.Live}}</ref> Борбите започнале во сателитските населби источно од Торецк, Пивден, Зализно, Дружба и Пивнично, а до крајот на јуни руските сили имаа упориште во сите овие населби.<ref name="ISW 2024-06-29">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-June-29-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, June 29, 2024|last=Evans|first=Angelica|last2=Bailey|first2=Riley|work=Institute for the Study of War|accessdate=13 July 2024|last3=Harward|first3=Christina|last4=Wolkov|first4=Nicole|last5=Kagan|first5=Frederick W.}}</ref><ref name="ISW 2024-07-13">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-july-13-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, July 13, 2024|last=Wolkov|first=Nicole|last2=Evans|first2=Angelica|date=13 July 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=13 July 2024|last3=Bailey|first3=Riley|last4=Harward|first4=Christina|last5=Kagan|first5=Frederick W.}}</ref><ref name="ISW 2024-06-24">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-june-24-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, June 24, 2024|last=Harward|first=Christina|last2=Wolkov|first2=Nicole|date=24 June 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=13 July 2024|last3=Mappes|first3=Grace|last4=Stepanenko|first4=Kateryna|last5=Kagan|first5=Frederick W.}}</ref> На 2 јули, руските сили напреднале 4 километри на север за да стигнат до јужниот дел на Њу-Јорк, рурална населба јужно од Торецк,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://deepstatemap.live/#13/48.3165377/37.8439522|title=The enemy advanced near Prohres, Volodymyrivka, Karlivka, Krasnohorivka, New York,Chasiv Yar and Makiivka.|date=2 July 2024|work=DeepStateMap.Live}}</ref><ref name="ISW 2024-07-03">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-july-3-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, July 3, 2024|last=Mappes|first=Grace|last2=Barros|first2=George|date=3 July 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=13 July 2024|last3=Bailey|first3=Riley|last4=Hird|first4=Karolina|last5=Wolkov|first5=Nicole}}</ref> обидувајќи се да го заземе Торецк од исток и југ.<ref name="ISW 2024-07-12">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-july-12-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, July 12, 2024|last=Mappes|first=Grace|last2=Kagan|first2=Frederick W.|date=12 July 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=13 July 2024|last3=Bailey|first3=Riley|last4=Evans|first4=Angelica|last5=Harward|first5=Christina}}</ref> Паралелно со напредокот во близина на Торецк, руските сили продолжиле да се прошируваат по Авдејевка по заземањето на Новолександривка; Сокил до 6 јули <ref name="ISW 2024-07-06">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-july-6-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, July 6, 2024|last=Kagan|first=Frederick W.|last2=Evans|first2=Angelica|date=6 July 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=6 July 2024|quote=Russian forces likely recently seized Sokil [...] Geolocated footage published on July 6 shows elements of the Russian "Black Hussars" detachment raising a flag in western Sokil, and the Russian Ministry of Defense (MoD) claimed that Russian forces seized the settlement.|last3=Bailey|first3=Riley|last4=Harward|first4=Christina|last5=Mappes|first5=Grace}}</ref> и Восход до 11 јули <ref name="ISW 2024-07-11">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-july-11-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, July 11, 2024|last=Mappes|first=Grace|last2=Evans|first2=Angelica|date=11 July 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=12 July 2024|quote=Geolocated footage published on July 11 indicates that Russian forces recently seized Voskhod|last3=Bailey|first3=Riley|last4=Harward|first4=Christina|last5=Kagan|first5=Frederick W.}}</ref> и двете места биле освоени, западно од Очеретино. Урожајно, источно од Старомајорско, бил преземен околу 13 јули,<ref name="DSML71324">{{Наведена мрежна страница|url=https://deepstatemap.live/#14/47.7551367/36.8186188|title=The enemy occupied Urozhayne and advanced near Oleksandropol, Novoselivka Persha and in Makiivka. Fighting continues in Zalizne and Klishchiyivka.|date=13 July 2024|work=DeepStateMap.Live}}</ref> и во правец на Сиверск, руските сили повторно започнале со офанзивните маневри за да ги заземат Спирно и Ивано-Даривка околу 17 јули.<ref name="ISW 2024-07-19">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-july-19-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, July 19, 2024|last=Bailey|first=Riley|last2=Evans|first2=Angelica|date=19 July 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=19 July 2024|last3=Wolkov|first3=Nicole|last4=Harward|first4=Christina|last5=Barros|first5=George|last6=Gasparyan|first6=Davit}}</ref> На 18 јули, руските сили влегле во Прохрес, западно од Очеретино, и го зазеле на 19 јули,<ref name="ISW 2024-07-19"/> означувајќи нова фаза за битката северозападно од Авдејевка, додека руските сили напредувале и се надевале дека ќе го заземат градот Покровск, клучен украински логистички центар што поврзува два автопати за снабдување. Руските сили ги освоиле и селата Лозуватско и Волче, северно и јужно од Прогрес, во неделата по заробувањето на вториот. Ситуацијата, опишана како „напната и тешка“, и неодамнешниот руски напредок на Покровскот боиште, се припишуваат на недостатокот на украински резерви и работна сила. {{Efn|<ref>{{cite web|title=Russian troops mount pressure on Ukrainian logistics hub of Pokrovsk|work=Reuters|first=Olena|last=Harmash|date=22 July 2024|url=https://www.reuters.com/world/europe/russian-troops-mount-pressure-ukrainian-logistics-hub-pokrovsk-2024-07-22/}}</ref><ref>{{cite web|work=Forbes|first=David|last=Axe|date=25 July 2024|title=A Day After Getting Surrounded Near Prohres, Two Ukrainian Battalions Overruled Their Commander—And Fought Their Way To Safety|url=https://www.forbes.com/sites/davidaxe/2024/07/25/a-day-after-getting-surrounded-near-prohres-two-ukrainian-battalions-overruled-their-commander-and-fought-their-way-to-safety/}}</ref><ref>{{cite web|work=Meduza|url=https://meduza.io/en/feature/2024/07/26/the-fall-of-prohres|title=The fall of Prohres : A new Russian breakthrough threatens Ukraine's supply lines at the most vulnerable part of the front|date=26 July 2024}}</ref><ref>{{cite web|title=Russia attempting to break through toward Pokrovsk in Donetsk Oblast, military says|url=https://kyivindependent.com/russia-attempting-to-break-through-toward-pokrovsk-military-says/|first=Martin|last=Fornusek|work=Kyiv Independent|date=24 July 2024}}</ref><ref>{{cite web|url=https://kyivindependent.com/pokrovsk-situation-tense-and-difficult-ukraines-military-says/|work=Kyiv Independent|date=24 July 2024|title=Pokrovsk situation 'tense and difficult,' Ukrainian military says}}</ref><ref>{{cite web|url=https://kyivindependent.com/russia-captures-vovche-deepstate-reports-ukrainian-military-doesnt-confirm/|work=Kyiv Independent|title=Russia reportedly captures Vovche, Ukrainian military doesn't confirm yet|date=27 July 2024}}</ref><ref name="WAPO72724"/>}} На 24 јули, Русија започнала голем механизиран напад кон Курахово, со големи загуби;<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://kyivindependent.com/ukraines-79th-brigade/|title=Ukraine's 79th brigade says it repelled one of largest Russian attacks near Kurakhove|last=Kateryna Denisova|date=24 July 2024|publisher=The Kyiv Independent|accessdate=2024-07-25}}</ref> друг бил лансиран од Русија кон Костијантинивко во Покровски Рајон истиот ден, повторно преземајќи значителни загуби, но сепак стекнувајќи основа во селото.<ref name="WAPO72724">{{Наведени вести|url=https://www.washingtonpost.com/world/2024/07/27/russia-adapting-tactics-advances-donetsk-takes-more-ukrainian-land/|title=Russia, adapting tactics, advances in Donetsk and takes more Ukrainian land|last=Ebel|first=Francesca|date=27 July 2024|work=Washington Post|last2=Korolchuk|first2=Serhii}}</ref><ref name="ISW 2024-07-25">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-july-25-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, July 25, 2024|last=Bailey|first=Riley|last2=Mappes|first2=Grace|date=25 July 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=25 July 2024|quote=Geolocated footage published on July 24 indicates that Russian forces advanced up to the southeastern outskirts of Kostyantynivka (southwest of Donetsk City) during a reinforced battalion-size mechanized assault.|last3=Evans|first3=Angelica|last4=Harward|first4=Christina|last5=Barros|first5=George|last6=Gasparyan|first6=Davit|last7=Parry|first7=Andie}}</ref> Русија продолжила да прави значителен напредок во насока на Покровск во август, додека ја проширила својата контрола во областа во и околу Торецк.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/news/articles/c785z8917leo|title=Pokrovsk: Ukraine's vital eastern town in Russian sights|last=Shevchenko|first=Vitaly|date=29 August 2024|work=[[BBC News]]}}</ref> Покровското боиште станало најактивната област на боиштето како главна цел на Русија во источна Украина до почетокот на август.<ref name="RBC-82">{{Наведена мрежна страница|url=https://newsukraine.rbc.ua/analytics/battle-of-western-gates-of-donbas-life-in-1722583690.html|title=Battle of Western gates of Donbas: Life in frontline city of Pokrovsk|date=2 August 2024|work=[[RBC-Ukraine]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20240818050135/https://newsukraine.rbc.ua/analytics/battle-of-western-gates-of-donbas-life-in-1722583690.html|archive-date=18 August 2024|accessdate=15 August 2024}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://kyivindependent.com/ukraine-war-latest-18/|title=Ukraine war latest: Pokrovsk is Russia's main target after Kharkiv push failed, Zelensky says|last=Denisova|first=Kateryna|date=1 August 2024|work=[[Kyiv Independent]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20240818044405/https://kyivindependent.com/ukraine-war-latest-18/|archive-date=18 August 2024|accessdate=15 August 2024}}</ref> По упадот на Украина во руската Курска област на почетокот на август, стапката на руско напредување во близина на Покровск се зголемила, каде што руските сили на линијата на напредување биле засилени.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.economist.com/europe/2024/08/22/the-kremlin-is-close-to-crushing-pokrovsk-a-vital-ukrainian-town|title=The Kremlin is close to crushing Pokrovsk, a vital Ukrainian town|date=22 August 2024|work=[[The Economist]]}}</ref><ref name="ECO-829">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.economist.com/europe/2024/08/29/even-as-it-humiliates-russia-ukraines-line-is-crumbling-in-the-donbas|title=Even as it humiliates Russia, Ukraine’s line is crumbling in the Donbas|date=29 August 2024|work=[[The Economist]]|quote=By the end of General Syrsky’s press conference [on 27 August], Russian forces had moved fully into the mining town of Novohrodivka, less than 9km from Pokrovsk.}}</ref> До средината на август, Русија наводно била на 10 километри од Покровск,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://edition.cnn.com/2024/08/15/europe/kursk-incursion-sudzha-captured-ukraine-intl/index.html|title=Ukraine captures town of Sudzha in Russia's Kursk region as it says advance continues|last=Kostenko|first=Maria|last2=Danaher|first2=Caitlin|date=15 August 2024|work=[[CNN]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20240818044406/https://edition.cnn.com/2024/08/15/europe/kursk-incursion-sudzha-captured-ukraine-intl/index.html|archive-date=18 August 2024|accessdate=15 August 2024|last3=Tanno|first3=Sophie}}</ref> и продолжила да напредува низ населбите источно од градот, вклучително и во Гродовка,<ref name="ISW 2024-08-15">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-august-15-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, August 15, 2024|last=Hird|first=Karolina|last2=Harward|first2=Christina|date=15 August 2024|work=Institute for the Study of War|archive-url=https://web.archive.org/web/20240818050136/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-august-15-2024|archive-date=18 August 2024|accessdate=15 August 2024|last3=Bailey|first3=Riley|last4=Kagan|first4=Frederick W.|last5=Stepanenko|first5=Kateryna|last6=Wolkov|first6=Nicole}}</ref> град кој се наоѓа на последната одбранбена линија (линија што минува низ Гродовка–Новогродивка–Селидовка од север кон југ) пред самиот Покровск.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-august-1-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, August 1, 2024|last=Hird|first=Karolina|last2=Mappes|first2=Grace|date=1 August 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=1 August 2024|last3=Bailey|first3=Riley|last4=Evans|first4=Angelica|last5=Kagan|first5=Frederick W.}}</ref> Кон крајот на август, Русија влегла во Торецк од две линии на напредување, влегувајќи во него од Пивнични на исток и Зализно на југ.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-august-23-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, August 23, 2024|last=Evans|first=Angelica|last2=Mappes|first2=Grace|date=23 August 2024|work=Institute for the Study of War|archive-url=https://web.archive.org/web/20240824015858/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-august-23-2024|archive-date=24 August 2024|accessdate=24 August 2024|last3=Riley|first3=Bailey|last4=Harward|first4=Christina|last5=Gasparyan|first5=Davit|last6=Barros|first6=George}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-august-25-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, August 25, 2024|last=Barros|first=George|last2=Mappes|first2=Grace|date=25 August 2024|work=Institute for the Study of War|archive-url=https://web.archive.org/web/20240828051247/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-august-25-2024|archive-date=28 August 2024|accessdate=26 August 2024|last3=Wolkov|first3=Nicole|last4=Bailey|first4=Riley|last5=Gasparyan|first5=Davit}}</ref> На 27 август, Русија го зазела клучниот град Новогродивка, девет километри источно од Покровск,<ref name="ECO-829" /><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://zn.ua/eng/battle-for-pokrovsk-will-donbas-become-ukrainian-verdun.html|title=Battle for Pokrovsk. Will Donbas Become Ukrainian Verdun?|last=Kononuchenko|first=Vitalii|date=29 August 2024|work=[[Dzerkalo Tyzhnia]]|quote=As of the evening of August 27, Russian troops completely occupied Novohrodivka}}</ref> во ангажман кој наводно траел само три дена.<ref name="KP828">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.kyivpost.com/post/38085|title=Russia's Donbas Offensive Rolls On Against Outgunned Ukrainian Troops|last=Korshak|first=Stefan|date=28 August 2024|work=[[Kyiv Post]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20240828211817/https://www.kyivpost.com/post/38085|archive-date=28 August 2024|accessdate=29 August 2024}}</ref> Следниот ден, наводно, започнале борби над Селидово, бидејќи руските сили влегле во градот од исток, заземајќи делови од автопатот Е50 југоисточно од Покровск.<ref name="ISW 2024-08-28">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-august-28-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, August 28, 2024|last=Barros|first=George|last2=Hird|first2=Karolina|date=28 August 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=28 August 2024|quote=Geolocated footage published on August 27 shows Russian forces, reportedly of the Republic of Tatarstan volunteer-based 1st "Timer" Battalion of the 57th Motorized Rifle Regiment (6th Motorized Rifle Division, 3rd AC), planting a flag in western Kostyantynivka (northeast of Vuhledar) at a position along Shakhtarska Street, indicating that Russian forces have likely seized the whole settlement.|last3=Wolkov|first3=Nicole|last4=Evans|first4=Angelica|last5=Harward|first5=Christina}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://kyivindependent.com/russian-forces-approaching-town-of-selydove-in-donetsk-oblast-media-says/|title=Russian forces approaching town of Selydove in Donetsk Oblast, media reports|last=Hodunova|first=Kateryna|date=28 August 2024|work=[[Kyiv Independent]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20240828224734/https://kyivindependent.com/russian-forces-approaching-town-of-selydove-in-donetsk-oblast-media-says/|archive-date=28 August 2024|accessdate=29 August 2024}}</ref> Русија истовремено зазела значителни делови од автопатот што се протега од Маринка до Угледар и веројатно целосно го зазела селото Костијантинивка, пресечено со патот на 27-ми август.<ref name="ISW August 21">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-august-21-2024-0|title=Russian Offensive Campaign Assessment, August 21, 2024|last=Evans|first=Angelica|last2=Hird|first2=Karolina|work=Institute for the Study of War|accessdate=28 August 2024|last3=Wolkov|first3=Nicole|last4=Stepanenko|first4=Kateryna|last5=Barros|first5=George}}</ref> Кон крајот на август била започната обновена офанзива кон Угледар.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.kyivpost.com/post/38334|title=Russia Widens Assaults Against Hard-Pressed Ukraine Defenses, Opens New Attack Axis in East|last=Korshak|first=Stefan|date=2 September 2024|work=[[Kyiv Post]]}}</ref> Селата Пречистивка и Водјано биле заземени на 3 и 8 септември, западно и североисточно од Угледар,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.radiosvoboda.org/a/vuhledar-zsu-otochennya-zahroza/33105735.html|title=Південь Донеччини: армія РФ наближається до Вугледару|date=4 September 2024|work=[[Radio Svaboda]]|language=uk|trans-title=South Donetsk: Russian army is approaching Vuhledar}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.pravda.com.ua/eng/news/2024/09/9/7474090/|title=Russian forces occupy Vodiane in Donetsk Oblast|last=Hlushchenko|first=Olha|date=9 September 2024|work=[[Ukrainska Pravda]]}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nytimes.com/2024/09/09/world/europe/russia-pokrovsk-ukraine.html|title=Russian Forces Capture 2 Villages in Eastern Ukraine, Analysis Shows|last=Varenikova|first=Maria|last2=Bigg|first2=Matthew Mpoke|date=9 September 2024|work=[[The New York Times]]}}</ref> додека се појавиле напади во близина на самиот Угледар.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://kyivindependent.com/russia-ramp-ups-offensive-on-vuhledar-ukrainian-stronghold-in-the-east/|title=Russia ramps up offensive on Vuhledar, Ukrainian stronghold in the east|last=Hodunova|first=Kateryna|date=9 September 2024|work=[[Kyiv Independent]]}}</ref> Руските сили напредувале околу градот и развиле опкружување околу него, отежнувајќи го преносот на украински резерви во градот и способноста на бранителите да се движат надвор од него.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.reuters.com/world/europe/how-significant-would-russias-capture-ukrainian-town-vuhledar-be-2024-10-01/|title=How significant is Russia's capture of Ukrainian town of Vuhledar?|last=Osborn|first=Andrew|date=2 October 2024|work=[[Reuters]]}}</ref> Градот бил заземен од Русија на 1 октомври.<ref name="telegraph101">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.telegraph.co.uk/world-news/2024/10/01/russias-biggest-victory-since-february-ukrainian-stronghold/|title=Russia secures biggest victory since February as it captures Ukrainian stronghold|last=Kilner|first=James|date=1 October 2024|work=[[The Daily Telegraph]]}}</ref><ref name="occupied1">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.pravda.com.ua/eng/news/2024/10/1/7477692/|title=DeepState: Russians occupy Vuhledar, Donetsk Oblast|last=Oliynyk|first=Tetyana|date=1 October 2024|work=[[Ukrainska Pravda]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20241001182850/https://www.pravda.com.ua/eng/news/2024/10/1/7477692/|archive-date=1 October 2024|accessdate=1 October 2024}}</ref> На 9 септември бил заземен градот Красногоровка.<ref name="ISW 2024-09-10">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-september-10-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, September 10, 2024|last=Hird|first=Karolina|last2=Evans|first2=Angelica|date=10 September 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=10 September 2024|quote=Geolocated footage posted on September 9 indicates that Russian forces seized Krasnohorivka [...] The Russian MoD also claimed that Russian forces seized Krasnohorivka, consistent with the available geolocated evidence.|last3=Wolkov|first3=Nicole|last4=Mappes|first4=Grace|last5=Zehrung|first5=Haley}}</ref> На 17 септември, Русија го зазела градот Украинск, југоисточно од Покровск,<ref name="ISW 2024-09-17">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-september-17-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, September 17, 2024|last=Barros|first=George|last2=Mappes|first2=Grace|date=17 September 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=17 September 2024|last3=Harward|first3=Christina|last4=Hird|first4=Karolina|last5=Zehrung|first5=Haley|last6=Evans|first6=Angelica}}</ref><ref name="NYT918">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nytimes.com/2024/09/18/world/europe/ukraine-russia-strikes.html|title=Russia Seizes Eastern Town as Ukraine Says It Hit a Big Ammunition Depot|last=Méheut|first=Constant|date=18 September 2024|work=[[The New York Times]]|archive-url=https://archive.today/20240918100048/https://www.nytimes.com/2024/09/18/world/europe/ukraine-russia-strikes.html|archive-date=18 September 2024|accessdate=18 September 2024}}</ref> откако нивните сили наводно влегле во градот до 6 септември.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://english.nv.ua/nation/russian-occupiers-advance-in-ukrainka-and-near-krasnohorivka-deepstate-50449040.html|title=Russian occupiers advance in Ukrainka and near Krasnohorivka — DeepState|date=7 September 2024|work=[[The New Voice of Ukraine]]}}</ref> Во септември, во близина на Украина, започнале борби околу населбата Цукурин <ref name="deepstate">{{Наведена мрежна страница|url=https://deepstatemap.live/#14/48.0850459/37.3103428|title=DeepStateMAP {{!}} Мапа війни в Україні|work=DeepStateMap|language=uk-UA|accessdate=2024-10-01}}</ref> и градот Горник,<ref name="evac">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ukrinform.net/rubric-society/3903242-police-evacuate-six-children-from-hirnyk-donetsk-region.html|title=Police evacuate six children from Hirnyk, Donetsk region|date=8 September 2024|work=[[Ukrinform]]}}</ref> додека руските сили дополнително притискале кон Курахово.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.economist.com/europe/2024/09/08/danger-in-donbas-as-ukraines-front-line-falters|title=Danger in Donbas as Ukraine's front line falters|work=The Economist|access-date=2024-09-17|archive-url=https://archive.today/20240910132936/https://www.economist.com/europe/2024/09/08/danger-in-donbas-as-ukraines-front-line-falters|archive-date=10 September 2024|issn=0013-0613}}</ref><ref name="british">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/news/articles/c1epe546p5vo|title=Ukraine war: Troops fear encirclement in Pokrovsk as Russians near|work=www.bbc.com|language=en-GB|archive-url=https://web.archive.org/web/20240914043702/https://www.bbc.com/news/articles/c1epe546p5vo|archive-date=14 September 2024|accessdate=2024-09-17}}</ref> До 10 октомври, Русија ја зазела населбата Цукурин јужно од Селидове,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-october-7-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, October 7, 2024|last=Mappes|first=Grace|last2=Wolkov|first2=Nicole|date=7 October 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=7 October 2024|last3=Barros|first3=George|last4=Evans|first4=Angelica|last5=Kagan|first5=Frederick W.}}</ref> и Миколаивка, Красни Јар до Мирноград.<ref name="tsukuryne">{{Наведена мрежна страница|url=https://deepstatemap.live/en#12/48.2922735/37.7698803|title=The enemy has occupied Mykolaivka, Krasnyi Yar, Krutyi Yar and Myasozharivka|work=DeepStateMap|language=uk-UA|accessdate=2024-10-12}}</ref> Русија ги зазела градовите Селидове <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://deepstatemap.live/en|title=The enemy occupied Selydove, Vyshneve, Zoryane, and advanced near Novoukrainka, Novodmytrivka and Kurakhivka.|date=30 October 2024}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-october-30-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, October 30, 2024|last=Wolkov|first=Nicole|last2=Gasparyan|first2=Davit|date=30 October 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=30 October 2024|last3=Stepanenko|first3=Kateryna|last4=Harward|first4=Christina|last5=Kagan|first5=Frederick W.|last6=Runkel|first6=William|last7=Trotter|first7=Nate}}</ref> и Горник кон крајот на октомври.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.pravda.com.ua/eng/news/2024/10/28/7481664/|title=Russians occupy Hirske in Donetsk Oblast used to broadcast Ukrainian TV for occupied territories – DeepState|last=Olena|first=Ivashkiv|date=28 October 2024|work=[[Ukrainska Pravda]]}}</ref> Источно од Курахово, руските сили презеле целосна контрола над Максимилијанивка во средината на октомври,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-october-21-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, October 21, 2024|last=Wolkov|first=Nicole|last2=Gasparyan|first2=Davit|date=21 October 2024|work=Institute for the Study of War|last3=Evans|first3=Angelica|last4=Harward|first4=Christina|last5=Kagan|first5=Frederick W.|last6=Trotter|first6=Nate}}</ref> како и населбата Остривско кај акумулацијата Курахово. По заземањето на селото, започнале борбите за Курахово.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-october-30-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, October 30, 2024|last=Wolkov|first=Nicole|last2=Gasparyan|first2=Davit|date=30 October 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=30 October 2024|last3=Stepanenko|first3=Kateryna|last4=Harward|first4=Christina|last5=Kagan|first5=Frederick W.|last6=Runkel|first6=William|last7=Trotter|first7=Nate}}</ref> Руските сили ја зазеле рударската населба Курахово <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-october-31-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, October 30, 2024|last=Evans|first=Angelica|last2=Trotter|first2=Nate|date=31 October 2024|work=Institute for the Study of War|last3=Stepanenko|first3=Kateryna|last4=Harward|first4=Christina|last5=Kagan|first5=Frederick W.|last6=Runkel|first6=William}}</ref> и напредувале кон селото Курахов кон крајот на октомври.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-october-30-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, October 30, 2024|last=Wolkov|first=Nicole|last2=Gasparyan|first2=Davit|date=30 October 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=30 October 2024|last3=Stepanenko|first3=Kateryna|last4=Harward|first4=Christina|last5=Kagan|first5=Frederick W.|last6=Runkel|first6=William|last7=Trotter|first7=Nate}}</ref> По заземањето на Угледар, руските сили го искористиле падот на градот за да направат значителен напредок северно и северозападно од него;<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-october-11-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, October 11, 2024|last=Stepanenko|first=Kateryna|last2=Gasparyan|first2=Davit|date=11 October 2024|work=Institute for the Study of War|last3=Bailey|first3=Riley|last4=Harward|first4=Christina|last5=Barros|first5=George|last6=Trotter|first6=Nate}}</ref> населбите Богојавленка,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-october-27-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, October 27, 2024|last=Harward|first=Christina|last2=Gasparyan|first2=Davit|date=27 October 2024|work=Institute for the Study of War|last3=Wolkov|first3=Nicole|last4=Trotter|first4=Nate|last5=Hird|first5=Karolina|last6=Barros|first6=George}}</ref> Новокраинка,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-october-31-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, October 31, 2024|last=Evans|first=Angelica|last2=Trotter|first2=Nate|date=31 October 2024|work=Institute for the Study of War|last3=Stepanenko|first3=Kateryna|last4=Harward|first4=Christina|last5=Kagan|first5=Frederick W.|last6=Runkel|first6=William}}</ref> Јасна Полјана<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.pravda.com.ua/eng/news/2024/11/2/7482579/|title=Russians occupy Yasna Poliana in Donetsk Oblast – DeepState|last=Olena|first=Ivashkiv|date=2 November 2024|work=[[Ukrainska Pravda]]}}</ref> Першотравенск,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-november-4-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, November 4, 2024|last=Runkel|first=William|last2=Gasparyan|first2=Davit|date=4 November 2024|work=Institute for the Study of War|last3=Stepanenko|first3=Kateryna|last4=Kagan|first4=Frederick W.|last5=Hird|first5=Karolina|last6=Wolkov|first6=Nicole|last7=Trotter|first7=Nate}}</ref> и Максимивка <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-november-3-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, November 3, 2024|last=Runkel|first=William|last2=Gasparyan|first2=Davit|date=3 November 2024|work=Institute for the Study of War|last3=Stepanenko|first3=Kateryna|last4=Kagan|first4=Frederick W.|last5=Mappes|first5=Grace}}</ref> биле освоени кон крајот на октомври до почетокот на ноември 2024 година. По два месеци борби, руските сили го освоиле Курахово кон крајот на декември 2024 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-december-26-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, December 26, 2024|last=Wolkov|first=Nicole|last2=Harward|first2=Christina|date=26 December 2024|work=Institute for the Study of War|last3=Stepanenko|first3=Kateryna|last4=Evans|first4=Angelica|last5=Kagan|first5=Frederick W.|last6=Gibson|first6=Olivia|last7=Davit|first7=Gasparyan}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-december-31-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, December 31, 2024|last=Trotter|first=Nate|last2=Wolkov|first2=Nicole|date=31 December 2024|work=Institute for the Study of War|last3=Stepanenko|first3=Kateryna|last4=Evans|first4=Angelica|last5=Kagan|first5=Frederick W.|last6=Runkel|first6=William}}</ref> Било потврдено дека електраната Курахово била под руска контрола на почетокот на јануари 2025 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-january-3-2025|title=Russian Offensive Campaign Assessment, January 3, 2025|last=Trotter|first=Nate|last2=Kagan|first2=Frederick W.|date=3 January 2025|work=Institute for the Study of War|last3=Mappes|first3=Grace|last4=Runkel|first4=William|last5=Gibson|first5=Olivia|last6=Harward|first6=Christina}}</ref> Кон крајот на јануари, руските сили ја зазеле утврдената населба Велика Новосилка.<ref name="control">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.pravda.com.ua/news/2025/01/26/7495293/|title=Ворог окупував Времівку та практично захопив Велику Новосілку – DeepState|last=Dyakonov|first=Ivan|date=26 January 2025|work=[[Ukrainska Pravda]]|trans-title=The enemy occupied Vremivka and practically captured Velyka Novosilka - DeepState}}</ref> ==== Северна Харковска област ==== [[Податотека:Vovchansk_(2024-06-02).webm|мини|Оштетени и уништени згради во Вовчанск, 2 јуни 2024 година]] Како што руските сили продолжиле со постепен напредок во областите Донецк и Луганск, тие започнале и нова офанзива во украинската [[Харковска Област]] на 10 мај, користејќи гранатирање, воздушни напади и пешадија за да ја нарушат одбраната во правците Вовчанск и [[Харков]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://war.telegraf.com.ua/war-in-ukraine/2024-05-10/5851171-prognozovani-dii-v-rnbo-prokomentuvali-mozhlive-zagostrennya-na-kharkivshchini|title=В СНБО прокомментировали ситуацию на Харьковщине и оценили угрозу для областного центра|date=10 May 2024|work=Телеграф|archive-url=https://web.archive.org/web/20240516143901/https://war.telegraf.com.ua/war-in-ukraine/2024-05-10/5851171-prognozovani-dii-v-rnbo-prokomentuvali-mozhlive-zagostrennya-na-kharkivshchini|archive-date=2024-05-16|accessdate=2024-05-10}}</ref> На 17 мај, генерал-полковникот Олександр Сирски изјавил дека новата офанзива „''ја прошири зоната на активни непријателства за речиси 70 километри''“.<ref name="PutinKharkiv">{{Наведени вести|url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-war-news-5-17-2024-ce31e2e73cbb8dd59aa73baa6cd87d68|title=Putin says Russia wants a buffer zone in Ukraine's Kharkiv but has no plans to capture the city|date=17 May 2024|work=Associated Press|access-date=22 May 2024}}</ref> До 21 мај, Русија повторно окупирала 13 {{Efn|[[Borysivka, Kharkiv Oblast|Borysivka]], {{ill|Buhruvatka|uk|Бугруватка (Чугуївський район)}}, [[Hatyshche, Kharkiv Oblast]], [[Hlyboke, Kharkiv Oblast]], [[Krasne, Kharkiv Raion|Krasne]], [[Lukiantsi]], [[Morokhovets]], {{ill|Ohirtseve|uk|Огірцеве}}, [[Oliinykove]], {{ill|Pletenivka|uk|Плетенівка}}, [[Pylna]], [[Strilecha]] and [[Tykhe, Kharkiv Oblast|Tykhe]].}} села и населби во Харковската Област и напредувала до северниот брег на реката Вовча во Вовчанск.<ref name="ISW13">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-13-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 13, 2024|work=Institute for the Study of War|archive-url=https://web.archive.org/web/20240514154203/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-13-2024|archive-date=14 May 2024|accessdate=14 May 2024}}</ref><ref name="ISW20">{{Наведени вести|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-may-20-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, May 20, 2024|last=Christina Harward|date=20 May 2024|work=ISW|access-date=21 May 2024|last2=Frederick W. Kagan|language=en|last3=Nicole Wolkov|last4=Kateryna Stepanenko|last5=Grace Mappes}}</ref> Во врска со целта на операцијата, раните шпекулации се движеле од тоа како заеднички напор да се заземе Харков до тоа што служел како место за растегнување на украинските одбранбени линии, принудувајќи ги да ги префрлат резервите подалеку од другите боишта, особено во Донбас.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/news/articles/cn037ry3r3zo|title=Ukraine's defence lines stretched as Russian troops advance|date=16 May 2024|work=BBC|access-date=22 May 2024}}</ref> На 17 мај, претседателот Владимир Путин изјавил дека Русија има за цел да создаде „тампон зона“ во Харковската Област за да спречи понатамошни напади врз [[Белгородска област|Белгород,]] додека негирал дека има планови за заземање на градот Харков. Претходно истата недела, украинскиот претседател Володимир Зеленски изјавил дека рускиот напредок бил запрен на првата линија на одбрана, додека шефот на украинската разузнавачка служба Кирило Буданов, наводно, предупредил дека Русија може да изврши нов копнен упад во [[Сумска Област|Сумската Област]]. До 23 мај, руските трупи биле „целосно заглавени“ среде урбаната борба во Вовчанск, според Сирски.<ref name="24May2024">{{Наведени вести|url=https://kyivindependent.com/general-staff-ukraine-conducts-counteroffensive-actions-in-the-kharkiv-sector-russia-troops-halted/|title=General Staff: Russian troops halted in Kharkiv sector, Ukraine conducts counterattacks|date=24 May 2024|work=Kyiv Independent|access-date=28 May 2024}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true">[https://kyivindependent.com/general-staff-ukraine-conducts-counteroffensive-actions-in-the-kharkiv-sector-russia-troops-halted/ "General Staff: Russian troops halted in Kharkiv sector, Ukraine conducts counterattacks"]. </cite></ref> На 24 мај, Генералштабот на Украина изјавил дека украинските сили ја „запреле“ офанзивата во Харков и спроведувале контранапади, додавајќи дека најинтензивните борби во Украина се воделе во областите Харков и Донецк.<ref name="24May2024" /> ==== Луганска област и источна Харковска област ==== На 20 мај, руското Министерство за одбрана соопштило дека целосно ја вратило Белогоровка во [[Луганска Област|Луганската Област]], но украинскиот Генералштаб изјавил дека украинските сили сè уште ги задржиле руските сили во близина на населбата.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/russia-says-it-took-full-control-bilohorivka-eastern-ukraine-2024-05-20/|title=Russia claims full control of Bilohorivka, Ukraine says it holds troops back|date=20 May 2024|work=Reuters}}</ref> На 27 мај, Русија го објавила освојувањето на селото Иванивка во североисточната Харковска Област, кое се наоѓа на околу 20 километри источно од Купјанск. На 9 јуни, Институтот за проучување на војната оценил дека руските сили „најверојатно неодамна го зазеле“ селото Иванивка во Харковската Област цитирајќи геолокацирани снимки.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://dev-isw.bivings.com/|title=Institute for the Study of War|work=Institute for the Study of War|accessdate=2025-04-05|archive-date=2022-03-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20220325065358/https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-march-24|url-status=dead}}</ref> На 20 јули, било потврдено дека Русија повторно го зазеле Песчано во источната Харковска Област.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-july-20-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, July 20, 2024|last=Bailey|first=Riley|last2=Mappes|first2=Grace|date=20 July 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=20 July 2024|quote=Geolocated footage published on July 20 shows Russian forces raising a Russian flag in central Pishchane and indicates that Russian forces have seized the settlement [...] Russian milbloggers claimed on July 19 and 20 that Russian forces completely seized Andriivka|last3=Wolkov|first3=Nicole|last4=Harward|first4=Christina|last5=Kagan|first5=Frederick W.}}</ref> На 29 август, снимката покажала дека Русија напредувала во центарот на Синкивка, а некои извори соопштиле дека селото било заземено.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-august-29-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, August 29, 2024|last=Barros|first=George|last2=Angelica|first2=Evans|date=29 August 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=30 August 2024|last3=Gasparyan|first3=Davit|last4=Bailey|first4=Riley|last5=Mappes|first5=Grace}}</ref> На 30 август, Русија го зазела селото Стелмаховка.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-august-30-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, August 30, 2024|last=Barros|first=George|last2=Harward|first2=Christina|date=30 August 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=30 August 2024|last3=Gasparyan|first3=Davit|last4=Bailey|first4=Riley|last5=Mappes|first5=Grace}}</ref> До 6 септември, руските сили целосно ја зазеле Синкивка.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-september-7-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, September 7, 2024|last=Harward|first=Christina|last2=Evans|first2=Angelica|date=7 September 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=7 September 2024|last3=Stepanenko|first3=Kateryna|last4=Gasparyan|first4=Davit|last5=Bailey|first5=Riley}}</ref> Дополнителен напредок на југ во следната недела бил направен во северна Петропавловка.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-september-13-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, September 13, 2024|last=Barros|first=George|last2=Evans|first2=Angelica|date=13 September 2024|work=Institute for the Study of War|accessdate=14 September 2024|last3=Harward|first3=Christina|last4=Bailey|first4=Riley|last5=Zehrung|first5=Haley|last6=Gasparyan|first6=Davit}}</ref> До 10 октомври, руските сили ја зазеле Мјасожаровка. == Жртви == === Воени жртви === Според украински извори, повеќе од 500 ранети руски војници, повеќето од нив неодамна мобилизирани, биле хоспитализирани во окупираниот град Горловка помеѓу 10 и 16 ноември 2022 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://kyivindependent.com/news-feed/general-staff-about-500-wounded-russian-soldiers-were-brought-to-horlivka-hospitals|title=General Staff: About 500 wounded Russian soldiers were brought to Horlivka hospitals|date=19 November 2022}}</ref> На 1 октомври 2023 година, украински снајперски тим од 20 мажи наречени „''Духовите на Бахмут''“, соопштил дека убиле 558 Руси за време на битката досега, а нивниот водач (наречен „Дух“) наводно бил одговорен за 113 од нив. Тие, исто така, соопштиле дека само двајца од нив биле ранети. Од јануари 2024 година, украинските некролози ги запишале имињата на 7.644 украински војници убиени за време на битката кај Бахмут.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://ualosses.org/soldiers/|title=Ukraine's losses in the war {{!}} Battle of Bakhmut}}</ref> Во април 2024 година, Украинската здружена оперативна група Хортица соопштила дека Русија претрпела „вкупни загуби“, само во источниот правец, од 24.156 персонал, 308 тенкови, 671 оклопни возила, 575 пиштоли и минофрлачи, 19 MLR, плус 871 друг систем за опрема.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3859024-russia-lost-more-than-24000-soldiers-and-308-tanks-in-east-in-april.html|title=Russia lost more than 24,000 soldiers and 308 tanks in east in April|date=May 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240502001125/https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3859024-russia-lost-more-than-24000-soldiers-and-308-tanks-in-east-in-april.html|archive-date=2 May 2024|accessdate=2 May 2024}}</ref> Во мај 2024 година, Украинците соопштиле дека руските загуби во источниот правец биле 25.665 персонал, 408 тенкови, 814 АФВ, 816 пиштоли и минофрлачи, 26 MLR, 1.363 возила, 79 противтенковски оружја, 5 тешка опрема „210 парчиња пламено фрлачи“, бројни системи „210 огнени фрлачи“, 5 парчиња огнено оружје и други видови опрема. Во јуни 2024 година, групата „Хортиција“ повторно соопштила за руски загуби на исток, тврдејќи дека „елиминирале“ 31.936 луѓе од персоналот, 342 непријателски тенкови, 592 оклопни борбени возила, 1.084 пиштоли и минофрлачи, 13 MLR, 1.302 воздушни одбранбени системи, 4 противтенковски системи и еден авион, плус разни други системи за оружје. Во јули 2024 година, Украинците соопштиле дека вкупните руски загуби биле 31.748 војници (вклучувајќи 6.460 убиени за една недела помеѓу 15 и 22 јули) само во источниот сектор. Потврдени загуби на опрема се 282 тенкови, 608 AFV, 1.121 пиштоли и минофрлачи, 14 MLR, 5 тешки фрлачи, 64 противтенковски оружја, 5 пиштоли АА, 1.423 возила, 264 парчиња „специјална опрема“ плус друга опрема и 3 авиони. Во август 2024 година, Украина соопштила дека им нанела 32.988 жртви на Русите тој месец, со 184 тенкови, 502 AFV, 1.143 артилериски системи, 34 MLR, 51 противтенковски оружја, 1.510 возила, 391 возила, 391 тешка специјална опрема. Институтот за проучување на војната објавил дека руските сили претрпеле околу 80.110 жртви за време на засилените офанзивни напори против Купјанск во Харковската Област и Селидове, Курахово и Угледар во Донечката област во септември и октомври 2024 година, или „приближно 20.000 американски сили во текот на операциите на [[Ирачка војна|Ирак]] и [[Авганистанска војна|Авганистан]] претрпеле речиси 20.000 повеќе жртви во текот на 20 години“. Според министерот за одбрана на Обединетото Кралство, Џон Хили, Русија губела 1.345 војници дневно, или околу 41.980 жртви, во октомври 2024 година, со 1.271 дневни загуби или околу 38.130 жртви во септември. Податоците собрани од Орикс покажуваат дека руските сили изгубиле и 197 тенкови, 661 оклопен транспортер (АПЦ) и 65 артилериски системи поголеми од 100 мм, додека зазеле 1.517 квадратни километри територија, „''површина помала од една третина од големината на Делавер''“.<ref name="q901">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-november-9-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, November 9, 2024|date=2024-11-09|work=Institute for the Study of War|accessdate=2024-11-10}}</ref> Групата Хортица соопштила и дека Русите претрпеле „колосални“ загуби од над 35.000 жртви во нивната оперативна зона во текот на ноември 2024 година. Институтот за проучување на војната објавил дека украинскиот воен набљудувач Петро Черник на 3 декември соопштил дека руските сили губат 1.700 војници дневно и претрпеле вкупно 45.000 жртви во ноември 2024 година „''како што се обидувале да одржат засилени офанзивни операции во источна Украина''“. Министерството за одбрана на Обединетото Кралство се согласило со оваа проценка, тврдејќи дека руските сили претрпеле околу 45.690 вкупни жртви, трпејќи 1.523 жртви дневно во ноември 2024 година и нешто повеќе од 2.000 жртви во еден ден за прв пат на 28 ноември 2024 година. Покрај тоа, било соопштени и дека биле уништени 307 руски тенкови, 899 борбени возила и 884 артилериски системи.<ref name="k310">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.pravda.com.ua/eng/news/2024/12/14/7489120/|title=It's impressive how Ukrainian troops withstand Russian pressure on Pokrovsk front – Estonian intelligence chief|date=2024-12-14|work=Ukrainska Pravda|accessdate=2024-12-22}}</ref> Институтот за проучување на војната понатаму објавил дека руските сили претрпеле околу 125.800 жртви „''во период на засилени офанзивни операции''“ во септември, октомври и ноември 2024 година во замена за 2.356 квадратни километри добивка, „''приближно 53 руски жртви на освоен квадратен километар од украинската територија''“.<ref name="q961">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3933513-russia-lost-over-35000-troops-on-eastern-front-in-november-ukrainian-forces.html|title=Russia lost over 35,000 troops on eastern front in November – Ukrainian forces|date=2024-12-02|work=Ukrinform|accessdate=2024-12-03}}</ref><ref name="a626">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-december-3-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, December 3, 2024|date=2024-12-03|work=Institute for the Study of War|accessdate=2024-12-05}}</ref><ref name="o063">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-december-5-2024|title=Russian Offensive Campaign Assessment, December 5, 2024|date=2024-12-05|work=Institute for the Study of War|accessdate=2024-12-15}}</ref> На 3 декември, потполковникот Назар Волошин соопштил дека руските сили изгубиле 9.000 жртви и 40 тенкови во источна Украина во текот на претходната недела. === Цивилни жртви === Според Људмила Денисова, комесар за човекови права во Украина, четворица цивили загинале кога граната го погодила нивниот дом во текот на ноќта на 9 март во селото Слобожанске, кое се наоѓа во Изјумскиот регион.<ref name="9march">{{Наведени вести|url=https://www.nst.com.my/world/world/2022/03/778861/71-children-killed-ukraine-so-far|title=71 children killed in Ukraine so far|date=10 March 2022|work=New Straits Times|access-date=11 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220310143600/https://www.nst.com.my/world/world/2022/03/778861/71-children-killed-ukraine-so-far|archive-date=10 March 2022|agency=[[Agence France-Presse]]}}</ref> Во руското гранатирање на Дергачи на 11 март, наводно, загинале тројца цивили.<ref name="11March2">{{Наведена мрежна страница|url=https://2day.kh.ua/kharkow/iz-za-obstrelov-rossiyskikh-okkupantov-dergachi-ostalis-bez-gaza-i-elektroenergii|title=Из-за обстрелов российских оккупантов Дергачи остались без газа и электроэнергии|date=11 March 2022|work=Kharkiv Today|language=uk|archive-url=https://web.archive.org/web/20220317145406/https://2day.kh.ua/kharkow/iz-za-obstrelov-rossiyskikh-okkupantov-dergachi-ostalis-bez-gaza-i-elektroenergii|archive-date=17 March 2022|accessdate=15 March 2022}}</ref> На 14 март, двајца цивили, наводно, биле убиени во руско гранатирање на куќи во [[Харков]], а едно дете загинало откако руско гранатирање погодила градинка во Чугујев.<ref name="14March">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.barrons.com/news/two-killed-in-kharkiv-bombardment-prosecutor-01647272707|title=Two Killed In Kharkiv Bombardment: Prosecutor|date=14 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220314234059/https://www.barrons.com/news/two-killed-in-kharkiv-bombardment-prosecutor-01647272707|archive-date=14 March 2022|accessdate=14 March 2022}}</ref> На 17 март, најмалку 21 лице, наводно, биле убиени по руското гранатирање во Мерефа.<ref name="21killed">{{Наведени вести|url=https://www.themoscowtimes.com/2022/03/17/at-least-21-dead-after-russian-shelling-of-east-ukraine-town-local-officials-a76978|title=At Least 21 Dead After Russian Shelling of East Ukraine Town – Local Officials|date=17 March 2022|work=[[The Moscow Times]]|access-date=18 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220401015131/https://www.themoscowtimes.com/2022/03/17/at-least-21-dead-after-russian-shelling-of-east-ukraine-town-local-officials-a76978|archive-date=2022-04-01}}</ref> ==Белешки== {{Notelist}} == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Боишта во Руската инвазија на Украина]] [[Категорија:Источно боиште (Руска инвазија на Украина)| ]] [[Категорија:Статии со извори на руски (ru)]] [[Категорија:Статии со извори на украински (uk)]] ryi3avjwa7u54jq2dfj4b28tmn36bj5 0 1369193 5378670 5356735 2025-06-10T14:12:48Z Marco Mitrovich 114460 5378670 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Медвеѓа | native_name = Медвеђа | settlement_type = Гратче и Општина | image_skyline = Varošica Medveđa 02.jpg | image_alt = | image_caption = Медвеѓа | image_shield = COA Medveđa.png | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 50 |lats = 36.96 |latNS = N | longd = 21 |longm = 35 |longs = 4.94 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = Медвеѓа | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 440 | population_footnotes = | population_as_of = 2022 | population_blank1_title = Гратче | population_blank1 = 2.666 | population_blank2_title = Општина | population_blank2 = 6.360 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16240 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = LE | website = {{url|https://www.medvedja.ls.gov.rs/}} }} '''Медвеѓа''' ({{lang-sr|Медвеђа}}, {{lang-sq|Medvegja}}) е гратче и седиштето на истоимената општина во [[Јабланички Управен Округ|Јабланичкиот Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 2.666 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> Во општината живеат 6.360 луѓе. Потекло од Медвеѓа имаат основувачи и водачи на организирана криминална група ''Земунски клан'' Душан Спасојевиќ (Шиптар) и Миле Луковиќ (Кум) кои организирале убиството премиер на Србија [[Зоран Ѓинѓиќ]]. == Населени места == Населби во општината: [[Богуновац]], [[Боровац (Медвеѓа)|Боровац]], [[Варадин]], [[Велика Браина]], [[Врапце]], [[Газдаре]], [[Горна Лапаштица]], [[Горни Бучумет]], [[Горни Гајтан]], [[Грбавце]], [[Губавце]], [[Гургутово]], [[Долна Лапаштица]], [[Долни Бучумет]], [[Долни Гајтан]], [[Дренце]], [[Ѓулекаре]], [[Капит]], [[Леце]], [[Мала Браина]], [[Маровац]], [[Маќедонце]], [[Маќедонце (Реткоцерско)]], '''Медвеѓа''', [[Медевце]], [[Мркоње]], [[Негосавље]], [[Петриље]], [[Пороштица (Медвеѓа)|Пороштица]], [[Пусто Шилово]], [[Равна Бања]], [[Реткоцер]], [[Рујковац]], [[Свирце (Медвеѓа)|Свирце]], [[Сијарина]], [[Сијаринска Бања]], [[Спонце]], [[Средни Бучумет]], [[Стара Бања]], [[Стубла (Медвеѓа)|Стубла]], [[Туларе (Медвеѓа)|Туларе]], [[Тупале]], [[Црни Врх (Медвеѓа)|Црни Врх]], [[Чокотин]]. [[Податотека:Municipalities of Serbia Medveđa.png|мини|центар|200п|Општина Медвеѓа во карта на Србија]] == Население == Во пописот од 2022 година мнозинското население во општина се смета за [[Срби|српско]]. [[Српски Албанци|Албанци]] имале мнозина во населби Горна Лапаштица, Грбавце, Ѓулекаре, Капит, Сијарина и Тупале. {{bar box |float=center |title=Етнички групи 2022 година<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-ethnic2022.htm Ethnic composition: 2022 census] pop-stat.mashke.org</ref> |titlebar=#ddd |barwidth=300px |bars= {{Столбен постоток|[[Срби]]|red|77.5}} {{Столбен постоток|[[Албанци]]|black|14.2}} {{Столбен постоток|[[Роми]]|brown|2.3}} {{Столбен постоток|[[Црногорци]]|orange|1.3}} }} == Поврзано == * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] * [[Прешевска Долина]] * [[Српски Албанци]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://www.tomedvedja.org.rs/ Туристичка организација општине Медвеђа] {{sr}} * [https://kt.gov.rs/medvedja/ Координационо тело Владе Репубике Србије за општине Прешево, Бујановац и Медвеђа] {{sr}} [[Категорија:Медвеѓа| ]] [[Категорија:Градови во Србија]] [[Категорија:Општини во Србија]] [[Категорија:Јабланички Управен Округ]] bh5lnqyzszw1okqapc1r4xli530r1k1 0 1369454 5378631 5378253 2025-06-10T12:50:46Z Marco Mitrovich 114460 5378631 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Свирце | native_name = Свирце | settlement_type = Населба | image_skyline = Svirca-Medvegjë(2017).jpg | image_alt = | image_caption = Свирце | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 45 |lats = 0 |latNS = N | longd = 21 |longm = 36 |longs = 0 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Медвеѓа]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 975 | population_footnotes = | population_total = 76 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16240 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = LE }} '''Свирце''' ({{lang-sq|Sfirca}}) е населено место во општината [[Медвеѓа]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 76 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> Селото до 2011 година било [[Албанци|албанско]]. Наоѓа се на граница со [[Косово]]. {{bar box |float=center |title=Етнички групи во 2022 |titlebar=#ddd |barwidth=300px |bars= {{Столбен постоток|[[Срби]]|red|43.4}} {{Столбен постоток|[[Албанци]]|black|3.9}} {{Столбен постоток|неизјаснени|cyan|43.4}} }} == Поврзано == * [[Медвеѓа]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Медвеѓа]] [[Категорија:Населени места во Србија]] 9dn6lykidmirdascgkxrdqa9tnw8bpc 0 1369625 5378698 5358747 2025-06-10T15:52:49Z Marco Mitrovich 114460 5378698 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Јелашница | native_name = Јелашница | settlement_type = Населба | image_skyline = Црква у Јелашници - Church in Jelašnica.jpg | image_alt = | image_caption = Црква во Јелашница | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 38 |lats = 15.6 |latNS = N | longd = 22 |longm = 5 |longs = 9.6 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Пчињски Управен Округ|Пчињски]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Сурдулица]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 452 | population_footnotes = | population_total = 921 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 17512 | area_code_type = | area_code = 017 | registration_plate = SC }} '''Јелашница''' е населено место во општината [[Сурдулица]], [[Пчињски Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 921 жител.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> Главното население е [[Роми|ромско]] и [[Срби|српско]]. {{bar box |float=center |title=Етнички групи во 2022 |titlebar=#ddd |barwidth=300px |bars= {{Столбен постоток|[[Роми]]|brown|51.4}} {{Столбен постоток|[[Срби]]|red|43.1}} }} == Поврзано == * [[Сурдулица]] * [[Пчињски Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Сурдулица]] [[Категорија:Населени места во Србија]] [[Категорија:Ромски населби во Србија]] n9zi9w7qkxczf7mq3xsy8dexue7n64l 0 1371789 5378662 5378063 2025-06-10T13:36:20Z Lili Arsova 86688 измени во текст 5378662 wikitext text/x-wiki Горанчо Бошковски е  македонски [[Копаничарство|копаничар]]. == Животопис == {{Инфокутија Личност|name=Горанчо Бошковски|native_name=Горан|birth_date=01.06.1964|birth_place=Велес|nationality=Македонец|ethnicity=Македонец|education=Факултет за безбедност|works=копаничар|religion=православен|image=Rezbarski zanaet 03.jpg}} Горанчо Бошковски е роден на 1 јуни1964 година во [[Велес]], [[Македонија|Република Македонија]]. Основно и средно образование завршил во Велес. Своето образование го продолжил во 1984 година на факултетот за безбедност „Елисиј Поповски Марко“ Идризово, Скопје<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://fb.uklo.edu.mk/|title=Факултет за Безбедност – Скопје|work=Факултет за Безбедност – Скопје|language=mk-MK|accessdate=2025-05-28}}</ref>. До своето пензионирање бил вработен во СВР и МВР Велес. Својата љубов кон копаничарство ја негувал од своето детство, со овој несекојдневен и редок занает започнал од 1995 година па се до денес. Бошковски<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=https://vidivaka.mk/tag/goran-boshkovski/|title=Горан Бошковски Archives|work=ВидиВака|language=mk-MK|accessdate=2025-05-28}}</ref> од Велес ја продолжил долгата традиција на копаничарството како занает и хоби. Тој е самоук копаничар кој скоро три децении се занимава со [[копаничарство]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.mn.mk/aktuelno/827|title=Копаничарство - можеби уметност, можеби занает - но пред се љубов|work=Македонска нација|language=mk-mk|accessdate=2025-05-28}}</ref>. Најчесто во својата работа тој го користел [[орев]]<nowiki/>от како дрво за неговите [[Копаничарство|резби]]<ref name=":0" />. Бошковски ги овековекувал во своите резби македонската [[Флора на Македонија|флора]] и [[Фауна на Македонија|фауна]]. Инспирацијата во неговите резби  или дрворез во неговото творештво најчесто ја пронаоѓал во македонските [[Црква (градба)|цркви]] и [[манастир]]<nowiki/>и во кои е вткаена историјата на македонската резба. Бошковски е член на [[Здружение на копаничарите на Македонија|Здружението на копаничари на Македонија]] „ЗКМАК„ во Битола. Своите дела ги изложувал на изложби организирни од „ЗКМАК“. Квалитетните дрворези на Бошковски се препознаени кај љубителите на оваа уметност и последните години тој изработувал резби само по порачка. Во оформување на ореовото дрво во различни форми тој најчесто ги користел техниките: длабока поткопана резба и ажурна или пробушена резба. Бошковски е мајстор на тридимензионално прикажување на сите делови на резбата. Со свои резби се претставил и на изложбата организирана од [[Народен музеј (Велес)|Народниот музеј]] Велес, каде биле презентирани 45 уметнички дела - копаници на десет велешки автори. Велес е град во кој има уметници копаничари кои ја негуваат оваа древна македонска автентична уметност. == Галерија == <gallery> Податотека:Rezbarski zanaet 02.jpg|Копаничарско дело на Горан Бошковски на зиден часовник Податотека:Rezbarski zanaet 05.jpg|Резбарски алатки </gallery> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://www.taratur.com/kopanicharstvoto-umetnost-na-drvo-koja-poleka-izumira-odlichna-video-reportazha-na-vidi-vaka/ Копанирство уметност која изумира] * [https://kanal5.com.mk/vo-veles-otvorena-izlozhba-na-veleshkite-kopanichari/a237623 Изложба на велешките копаничари] * [https://www.mn.mk/kultura/827-Kopanicarstvo---mozebi-umetnost-mozebi-zanaet---no-pred-se-ljubov Копаничарството како љубов] [[Категорија:Македонски копаничари]] [[Категорија:Луѓе од Велес]] [[Категорија:Македонски уметници]] dynmdqsxj0vp0dlp2lwsh1vjpnvcifc 5378684 5378662 2025-06-10T15:17:29Z Виолетова 1975 5378684 wikitext text/x-wiki Горанчо Бошковски е  македонски [[Копаничарство|копаничар]]. == Животопис == {{Инфокутија Личност|name=Горанчо Бошковски|native_name=Горан|birth_date=01.06.1964|birth_place=Велес|nationality=Македонец|ethnicity=Македонец|education=Факултет за безбедност|works=копаничар|religion=православен|image=Rezbarski zanaet 03.jpg}} Горанчо Бошковски е роден на 1 јуни1964 година во [[Велес]], [[Македонија|Република Македонија]]. Основно и средно образование завршил во Велес. Своето образование го продолжил во 1984 година на факултетот за безбедност „Елисиј Поповски Марко“ Идризово, Скопје<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://fb.uklo.edu.mk/|title=Факултет за Безбедност – Скопје|work=Факултет за Безбедност – Скопје|language=mk-MK|accessdate=2025-05-28}}</ref>. До своето пензионирање бил вработен во СВР и МВР Велес. Својата љубов кон копаничарство ја негувал од своето детство, со овој несекојдневен и редок занает започнал од 1995 година па се до денес. Бошковски<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=https://vidivaka.mk/tag/goran-boshkovski/|title=Горан Бошковски Archives|work=ВидиВака|language=mk-MK|accessdate=2025-05-28}}</ref> од Велес ја продолжил долгата традиција на копаничарството како занает и хоби. Тој е самоук копаничар кој скоро три децении се занимава со [[копаничарство]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.mn.mk/aktuelno/827|title=Копаничарство - можеби уметност, можеби занает - но пред се љубов|work=Македонска нација|language=mk-mk|accessdate=2025-05-28}}</ref>. Најчесто во својата работа тој го користел [[орев]]от како дрво за неговите [[Копаничарство|резби]]<ref name=":0" />. Бошковски ги овековекувал во своите резби македонската [[Флора на Македонија|флора]] и [[Фауна на Македонија|фауна]]. Инспирацијата во неговите резби  или дрворез во неговото творештво најчесто ја пронаоѓал во македонските [[Црква (градба)|цркви]] и [[манастир]]и во кои е вткаена историјата на македонската резба. Бошковски е член на [[Здружение на копаничарите на Македонија|Здружението на копаничари на Македонија]] „ЗКМАК“ во Битола. Своите дела ги изложувал на изложби организирни од „ЗКМАК“. Квалитетните дрворези на Бошковски се препознаени кај љубителите на оваа уметност и последните години тој изработувал резби само по порачка. Во оформување на ореовото дрво во различни форми тој најчесто ги користел техниките: длабока поткопана резба и ажурна или пробушена резба. Бошковски е мајстор на тридимензионално прикажување на сите делови на резбата. Со свои резби се претставил и на изложбата организирана од [[Народен музеј (Велес)|Народниот музеј]] Велес, каде биле презентирани 45 уметнички дела - копаници на десет велешки автори. == Галерија == <gallery> Податотека:Rezbarski zanaet 02.jpg|Копаничарско дело на Горан Бошковски на зиден часовник Податотека:Rezbarski zanaet 05.jpg|Резбарски алатки </gallery> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://www.taratur.com/kopanicharstvoto-umetnost-na-drvo-koja-poleka-izumira-odlichna-video-reportazha-na-vidi-vaka/ Копанирство уметност која изумира] * [https://kanal5.com.mk/vo-veles-otvorena-izlozhba-na-veleshkite-kopanichari/a237623 Изложба на велешките копаничари] * [https://www.mn.mk/kultura/827-Kopanicarstvo---mozebi-umetnost-mozebi-zanaet---no-pred-se-ljubov Копаничарството како љубов] [[Категорија:Македонски копаничари]] [[Категорија:Луѓе од Велес]] [[Категорија:Македонски уметници]] qd171wb5ksw3vuu6donaiu5nladmblj 5378686 5378684 2025-06-10T15:18:17Z Виолетова 1975 5378686 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Личност|name=Горанчо Бошковски|native_name=Горан|birth_date= 1 јуни 1964 г.|birth_place=Велес|nationality=Македонец|ethnicity=Македонец|education=Факултет за безбедност|works=копаничар|religion=православен|image=Rezbarski zanaet 03.jpg}} '''Горанчо Бошковски''' е  македонски [[Копаничарство|копаничар]]. == Животопис == Горанчо Бошковски е роден на 1 јуни1964 година во [[Велес]], [[Македонија|Република Македонија]]. Основно и средно образование завршил во Велес. Своето образование го продолжил во 1984 година на факултетот за безбедност „Елисиј Поповски Марко“ Идризово, Скопје<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://fb.uklo.edu.mk/|title=Факултет за Безбедност – Скопје|work=Факултет за Безбедност – Скопје|language=mk-MK|accessdate=2025-05-28}}</ref>. До своето пензионирање бил вработен во СВР и МВР Велес. Својата љубов кон копаничарство ја негувал од своето детство, со овој несекојдневен и редок занает започнал од 1995 година па се до денес. Бошковски<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=https://vidivaka.mk/tag/goran-boshkovski/|title=Горан Бошковски Archives|work=ВидиВака|language=mk-MK|accessdate=2025-05-28}}</ref> од Велес ја продолжил долгата традиција на копаничарството како занает и хоби. Тој е самоук копаничар кој скоро три децении се занимава со [[копаничарство]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.mn.mk/aktuelno/827|title=Копаничарство - можеби уметност, можеби занает - но пред се љубов|work=Македонска нација|language=mk-mk|accessdate=2025-05-28}}</ref>. Најчесто во својата работа тој го користел [[орев]]от како дрво за неговите [[Копаничарство|резби]]<ref name=":0" />. Бошковски ги овековекувал во своите резби македонската [[Флора на Македонија|флора]] и [[Фауна на Македонија|фауна]]. Инспирацијата во неговите резби  или дрворез во неговото творештво најчесто ја пронаоѓал во македонските [[Црква (градба)|цркви]] и [[манастир]]и во кои е вткаена историјата на македонската резба. Бошковски е член на [[Здружение на копаничарите на Македонија|Здружението на копаничари на Македонија]] „ЗКМАК“ во Битола. Своите дела ги изложувал на изложби организирни од „ЗКМАК“. Квалитетните дрворези на Бошковски се препознаени кај љубителите на оваа уметност и последните години тој изработувал резби само по порачка. Во оформување на ореовото дрво во различни форми тој најчесто ги користел техниките: длабока поткопана резба и ажурна или пробушена резба. Бошковски е мајстор на тридимензионално прикажување на сите делови на резбата. Со свои резби се претставил и на изложбата организирана од [[Народен музеј (Велес)|Народниот музеј]] Велес, каде биле презентирани 45 уметнички дела - копаници на десет велешки автори. == Галерија == <gallery> Податотека:Rezbarski zanaet 02.jpg|Копаничарско дело на Горан Бошковски на зиден часовник Податотека:Rezbarski zanaet 05.jpg|Резбарски алатки </gallery> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://www.taratur.com/kopanicharstvoto-umetnost-na-drvo-koja-poleka-izumira-odlichna-video-reportazha-na-vidi-vaka/ Копанирство уметност која изумира] * [https://kanal5.com.mk/vo-veles-otvorena-izlozhba-na-veleshkite-kopanichari/a237623 Изложба на велешките копаничари] * [https://www.mn.mk/kultura/827-Kopanicarstvo---mozebi-umetnost-mozebi-zanaet---no-pred-se-ljubov Копаничарството како љубов] [[Категорија:Македонски копаничари]] [[Категорија:Луѓе од Велес]] [[Категорија:Македонски уметници]] ctztvzndng19fp8d0yex8woveuoxlul 5378689 5378686 2025-06-10T15:19:20Z Виолетова 1975 5378689 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Личност|name=Горанчо Бошковски|native_name=Горан|birth_date= 1 јуни 1964 г.|birth_place=Велес|nationality=Македонец|ethnicity=Македонец|education=Факултет за безбедност|works=копаничар|religion=православен|image=Rezbarski zanaet 03.jpg}} '''Горанчо Бошковски''' ({{роден на|1|јуни|1964}}) — македонски [[Копаничарство|копаничар]]. == Животопис == Горанчо Бошковски е роден на 1 јуни1964 година во [[Велес]], [[Македонија|Република Македонија]]. Основно и средно образование завршил во Велес. Своето образование го продолжил во 1984 година на факултетот за безбедност „Елисиј Поповски Марко“ Идризово, Скопје<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://fb.uklo.edu.mk/|title=Факултет за Безбедност – Скопје|work=Факултет за Безбедност – Скопје|language=mk-MK|accessdate=2025-05-28}}</ref>. До своето пензионирање бил вработен во СВР и МВР Велес. Својата љубов кон копаничарство ја негувал од своето детство, со овој несекојдневен и редок занает започнал од 1995 година па се до денес. Бошковски<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=https://vidivaka.mk/tag/goran-boshkovski/|title=Горан Бошковски Archives|work=ВидиВака|language=mk-MK|accessdate=2025-05-28}}</ref> од Велес ја продолжил долгата традиција на копаничарството како занает и хоби. Тој е самоук копаничар кој скоро три децении се занимава со [[копаничарство]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.mn.mk/aktuelno/827|title=Копаничарство - можеби уметност, можеби занает - но пред се љубов|work=Македонска нација|language=mk-mk|accessdate=2025-05-28}}</ref>. Најчесто во својата работа тој го користел [[орев]]от како дрво за неговите [[Копаничарство|резби]]<ref name=":0" />. Бошковски ги овековекувал во своите резби македонската [[Флора на Македонија|флора]] и [[Фауна на Македонија|фауна]]. Инспирацијата во неговите резби  или дрворез во неговото творештво најчесто ја пронаоѓал во македонските [[Црква (градба)|цркви]] и [[манастир]]и во кои е вткаена историјата на македонската резба. Бошковски е член на [[Здружение на копаничарите на Македонија|Здружението на копаничари на Македонија]] „ЗКМАК“ во Битола. Своите дела ги изложувал на изложби организирни од „ЗКМАК“. Квалитетните дрворези на Бошковски се препознаени кај љубителите на оваа уметност и последните години тој изработувал резби само по порачка. Во оформување на ореовото дрво во различни форми тој најчесто ги користел техниките: длабока поткопана резба и ажурна или пробушена резба. Бошковски е мајстор на тридимензионално прикажување на сите делови на резбата. Со свои резби се претставил и на изложбата организирана од [[Народен музеј (Велес)|Народниот музеј]] Велес, каде биле презентирани 45 уметнички дела - копаници на десет велешки автори. == Галерија == <gallery> Податотека:Rezbarski zanaet 02.jpg|Копаничарско дело на Горан Бошковски на зиден часовник Податотека:Rezbarski zanaet 05.jpg|Резбарски алатки </gallery> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://www.taratur.com/kopanicharstvoto-umetnost-na-drvo-koja-poleka-izumira-odlichna-video-reportazha-na-vidi-vaka/ Копанирство уметност која изумира] * [https://kanal5.com.mk/vo-veles-otvorena-izlozhba-na-veleshkite-kopanichari/a237623 Изложба на велешките копаничари] * [https://www.mn.mk/kultura/827-Kopanicarstvo---mozebi-umetnost-mozebi-zanaet---no-pred-se-ljubov Копаничарството како љубов] [[Категорија:Македонски копаничари]] [[Категорија:Луѓе од Велес]] [[Категорија:Македонски уметници]] iab7vsyopu7yrhf1aam8gkbutvxsqvy 4 1371796 5378577 5378565 2025-06-10T12:00:15Z Виолетова 1975 /* Список на учесници */ 5378577 wikitext text/x-wiki {| style="float:right; width:200px; border:solid #ccc 1px; margin:5px;" |- style="text-align:center;" |[[Податотека:International tidyman.svg|150п]] |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Wikimedia MKD mk.svg|150п]] |} {| style="height:100%; width:80%; background:transparent; padding:0 10px 0 0; margin:0; border:0; border-spacing:0;" | style="padding:10px 0; font-family:'DejaVu Sans Serif', sans-serif; vertical-align:top;" | <span style="font-size:25px;"><center>'''Уредувачка седмица „Управување со отпад“</center>'''</span> <br> <div align="center"> <div style="width:350px; font-size:0px; margin-top:-10px; margin-bottom:20px; -moz-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; -webkit-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9;">&nbsp;</div> <span style="font-size:16px; font-weight;">'''од 2 до 8 јуни 2025 година'''</span> <div style="width:350px; font-size:0px; margin-bottom:20px; -moz-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; -webkit-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9;">&nbsp;</div> </div> '''Управување со отпад''' — иницијатива на здружението на граѓани „Викимедија МКД“ и Википедија на македонски јазик, која има за цел да помогне во подобрување на постоечките и создавање на нови статии на тема „Управување со отпад“. Потфатот е дел од меѓународната иницијатива „[[:m:WikiForHumanRights|Вики за човековите права 2025]]“. Седмицата започнува на '''2 јуни 2025 г. во 00:00 ч.''' и завршува на '''8 јуни 2025 г. во 23:59 ч.''' по [[средноевропско време|македонско време]]. Доколку сте заинтересирани за учество, '''пријавете се подолу''' (со напатствија). Сите статии треба да бидат напишани во склад со начелата и правилата на Википедија, па така сите статии треба да бидат напишани на енциклопедиски стил и да имаат извори. При уредување на натпреварот или по завршувањето на истиот, сите учесници треба да се запишат со кои статии учествувале. Покрај пишувањето на нови статии, учесниците имаат прилика и значајно да дополнат постоечка статија. Во натпреварот имаат можност да учествуваат сите регистрирани корисници на Википедија на македонски јазик, а за најдобрите учесници се обезбедени награди. == Методи == За време на уредувачката седмица, учесниците се очекува да: * создадат нови статии и да ги подобрат постоечките; * додадат веродостојни надворешни врски во статиите; и * додадат слики во статиите за да ги направат посликовити. == Упатство за учество == === Основни податоци === * '''Почеток:''' 2 јуни 2025 г. во 00:00 (CEST). * '''Крај:''' 8 јуни 2025 г. во 23:59 (CEST). * '''Место на одржување:''' секое место со пристап до интернет. * '''Тема:''' Управување со отпад === Пријава === * '''Чекор 1:''' Создадете корисничка сметка [https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BE%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%98%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0%D0%A1%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BA%D0%B0 тука] или најавете се доколку веќе имате. * '''Чекор 2:''' Додадете го корисничкото име во [[#Список на учесници|списокот на учесници]] и одберете статија од [[#Материјали за уредување|списокот на статии за уредување]]. Со цел да се спречи истовремено уредување на една статија од повеќе учесници, задолжително додадете ги статиите коишто планирате да ги уредувате во списокот на учесници. === Награди === Награди се доделуваат на тројцата најплодотворни учесници во облик на вредносни купони, и тоа: * Прва награда: купон во вредност од 4.000 денари. * Втора награда: купон во вредност од 3.000 денари. * Трета награда: купон во вредност од 2.000 денари. '''Важно:''' За да се освои било која награда, потребно е да се создадат или подобрат најмалку 20 статии! == Социјални медиуми == Споделувањето на меѓународната иницијатива на социјалните медиуми е препорачано да се врши со тарабните ознаки #WikiForHumanRights. == Содржина за уредување статии == [[Податотека:Content Translation Screencast (English).webm|мини|300п|десно|Кратко видео-упатство за тоа како се користи алатката за превод на статии на Википедија (видеото е со македонски превод)]] Во овој дел е направен преглед на корисни материјали за уредување, наведен е список со потребни статии, а прикажана е и табела за евиденција на придонесите. Додавањето нови содржини можело да се врши преку превод на содржини од другите јазични изданија на Википедија, но особено се охрабрувало дополнување со информации од други расположливи материјали. Препорака за новите и помалку искусни корисници е да ја користат алатката за превод на статии на Википедија (видео-упатство од десната страна). === Материјали за уредување === ;Други јазични изданија на Википедија * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Waste management]] ;Печатени и електронски изданија Се охрабруваат уредниците да користат македонски печатени и електронски изданија, а притоа е потребно изворите да бидат наведени. ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] | {{подреден список|[[Канализација]] (Н)|[[Биоразградување]] (Н)|[[Производ за еднократна употреба]] (Н)|[[Нулти отпад]] (Н)|[[Добротворна продавница]] (Н)|[[Автомобилска депонија]] (Н)|[[Отпадни води]] (Н)|[[Прочистување на земјоделски отпадни води]] (Н)|[[Биоразградлив отпад]] (Н)|[[Хемиски отпад]] (Н)|[[Медицински отпад]] (Н)|[[Кафеав отпад]] (Н)|[[Градежен отпад]] (Н)|[[Зелен отпад]] (Н)|[[Индустриски отпад]] (Н)|[[Отпад од остри предмети ]] (Н)|[[Морски отпад]] (Н)|[[Комунален цврст отпад]] (Н)|[[Радиоактивен отпад]] (Н)|[[Отпад од амбалажа]] (Н)|[[Јаловина]] (Н)|[[Постпотрошувачки отпад ]] (Н)|[[Токсичен отпад]] (Н)|[[Глобална трговија со отпад]] (Н)|[[Право на поправка]] (Н)|[[Обновување на ресурси]] (Н)|[[Рециклирање на автомобилски гуми]] (Н)|[[Рециклирање на дрвена граѓа]] (Н)|[[Управување со отпад во Турција]] (Н)|[[Управување со отпад во Казахстан]] (Н)|[[Управување со отпад во Нов Зеланд]] (Н)|[[Управување со отпад во Тајланд]] (Н)|[[Управување со отпад во Швајцарија]] (Н)|[[Управување со отпад во Русија]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Комерцијален отпад]] (Н)|[[Инертен отпад]] (Н)|[[Размена на отпад]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:MagdalenaAvr|MagdalenaAvr]] | {{подреден список|[[Компост]] (Н)|[[Сортирање на отпад]] (Н)|[[Влажно марамче]] (Н)|[[Менструална влошка]] (Н)|[[Пластична чаша]](Н) |[[Чаша за еднократна употреба ]](Н)|[[Хартиена крпа ]](Н)|[[Фотоапарат за еднократна употреба]](Н)|[[Прибор за јадење за еднократна употреба ]] (Н)|[[Памучно стапче ]] (Н)|[[Отстранување на човечки трупови ]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] |{{подреден список|[[Железнички гробишта]] (Н)|[[Автомобилски гробишта]] (Н)|[[Даблинска постројка за претворање на отпад во енергија]] (Н)|[[Преносна станица Шах Алам или SATS]] (Н)|[[Долина на бурињата]] (Н)|[[Балефил]] (Н)|[[Еколошки центар на Долниот Ист Сајд]] (Н)|[[Чинет]] (Н)|[[Анаеробен кларигестер]] (Н)|[[Пластични торби за пазарење]] (Н)|[[Американска алијанса за рециклирачки пластични кеси]] (Н)|[[Алијансата за рециклирање на храна и пијалоци]] (Н)|[[СИРУМ (Поддршка на иницијативи за редистрибуција на неискористени лекови)]] (Н)|[[Базелска акциона мрежа]] (Н)|[[Сертификација АДИСА]] (Н)|[[Биоретенција]] (Н)|[[Отстранување на отпад (инциденти)]] (Н)|[[Процес на бизмут-фосфат]] (Н)|[[Испарување на роса]] (Н)|[[Матијас Купс]] (Н)|[[Оксидација на стопена сол]] (Н)|[[Рамеш Сумант Мехта]] (Н)|[[Продолжена аерација]] (Н)|[[Здружение за анаеробна дигестија и биоресурси]] (Н)|[[Сечeњето автомобили]] (Н)|[[Колекција покрај тротоарот или собирање покрај тротоар]] (Н)|[[Електронски отпад ]] (Н)|[[Отпад со висока концентрација (HLW) ]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Хиерархија на отпад]] (Н)|[[Биокремација]] (Н)|[[Обработка на отпад]] (Н)|[[Рамковна директива за отпад]] (Н)|[[Механички биолошки третман]] (Н)|[[Биосушење]] (Н)|[[Анаеробна дигестија]] (Н)|[[Терамација]] (Н)|[[Отстранување на лекови]] (Н)|[[Биоефектор]] (Н)|[[Биофабрика]] (Н)|[[Биоразградлива ќеса]] (Н)|[[Собирање на отпад]] (Н)|[[Инсинерација]] (Н)|[[Карактеризација на отпад]] (Н)|[[Енергија од отпад]] (Н)|[[Список на технологии за обработка на цврст отпад]] (Н)|[[Видови анаеробни дигестори]] (Н)|[[Центар за рециклирање на комунален цврст отпад]] (Н)|[[Претоварна станица]] (Н)|[[Плазмична гасификација]] (Н)|[[Санација на депонии]] (Н)|[[Депонија со биореактор]] (Н)|[[Управување со отпад]] (Н)|[[Ацидогенеза]] (Н)|[[Ацетогенеза]] (Н)|[[Метаногенеза]] (Н)|[[Депониски гас]] (Н)|[[Рециклирање на хартија]] (Н)}} |- | 6 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Рециклирана облека од „Ендевор“]] (Н)|[[Книжарници на Оксфам]] (Н)|[[Продавница за отпадоци]] (Н)|[[Кеса за отпад]] (Н)|[[Сина ќеса ]] (Н)|[[Депонија]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија За да се запишете во списокот по двете точки запишете го вашето корисничко име, како и после големата црта. (пример: Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123). За да ги запишувате вашите статии во списокот служете во секоја заграда запишувајте ја статијата која сте ја уредиле и означувајте дали се работи за нова или подобрена статија (пример: [[Винсент ван Гог]] (Н)). == Резултати == == Надворешни врски == * [[m:WikiForHumanRights/mk|Вики за човековите права 2025]] — службена страница на иницијативата на Мета. [[Категорија:Википедија:Вики за човековите права|Управување со отпад]] [[Категорија:Википедија:Викимедија МКД во 2025 година]] [[Категорија:Википедија:Уредувачки седмици]] 8o30b8yrtwfrt12qlryft1ejmsgerv4 0 1371806 5378787 5373791 2025-06-11T04:53:05Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378787 wikitext text/x-wiki {{Книжевност}} [[Податотека:Gosselin_Hugo_1831_Johannot.jpg|мини| ''[[Богородичната црква во Париз|Богородичината црква во Париз]]'' ( ''Нотр Дам де Париз'' ) од [[Виктор Иго]] (1831), пример за романтично-историски роман од 19 век]] '''Историската фикција''' е литературен жанр во кој [[Фикција|фиктивниот]] заплет се одвива во контекст на одредени реални [[Историја|историски настани]]. Иако терминот најчесто се користи како синоним за историска [[Книжевност|фикција]] во книжевноста, може да се примени и на други области, вклучувајќи [[Драмска уметност|театар]], [[опера]], [[филм]] и [[телевизија]], како и [[Видеоигра|видео игри]] и графички новели. Суштински елемент на историската фикција е тоа што е сместена во минатото и обрнува внимание на манирите, општествените услови и другите детали од прикажаниот период.<ref tu'lname="Britannica">{{Наведена енциклопедија|access-date=2013-10-12}}</ref> Авторите исто така честопати истражуваат значајни историски личности во овие услови, овозможувајќи им на читателите подобро да разберат како овие поединци можеби реагирале во нивните средини. Историската романса обично се стреми да романтизира епохи од минатото. Некои поджанрови како што се алтернативната историја и историската фантастика вметнуваат намерно аисториски или шпекулативни елементи во романот. Делата од историската фикција понекогаш се критикуваат поради недостаток на автентичност поради критиките на читателите или [[Жанр|жанровските очекувања]] за точни детали за периодот. Оваа тензија помеѓу историската автентичност и [[Фикција|фикцијата]] честопати станува точка на коментар за читателите и популарните критичари, додека [[Книжевна критика|книжевната критика]] честопати оди подалеку од овој коментар, истражувајќи го жанрот за неговите други тематски и критички интереси. Историската фикција како современ западен литературен жанр ги има своите темели во делата на Сер [[Волтер Скот]] од почетокот на 19 век и неговите современици во други национални литератури, како што се [[Оноре де Балзак]], [[Џемс Фенимор Купер|Џејмс Фенимор Купер]] и [[Лав Николаевич Толстој|Лав Толстој]]. Сепак, спојувањето на историски и фиктивни елементи во поединечни литературни дела има долга традиција во многу култури; и западните традиции (уште во старогрчката и латинската литература), како и источните, во форма на усни и народни традиции ([[Мит|митологија]] и [[фолклор]] ), кои создале епови, романи, драми и други фиктивни дела што ја опишуваат историјата за современа публика. == Вовед == Постојат различни дефиниции во однос на тоа што претставува историски роман. Од една страна, Друштвото за историски романи го дефинира жанрот како дела напишани најмалку педесет години по опишаните настани, додека критичарката Сара Џонсон ги дефинира таквите романи како сместени пред средината на минатиот [20-ти] век... во кои авторот пишува врз основа на истражување, а не врз основа на лично искуство. Од друга страна, Линда Адамсон, во својот предговор на библиографското референтно дело ''Светска историски фикција'', наведува дека иако општо прифатена дефиниција за историскиот роман е роман за временски период најмалку 25 години пред да биде напишан, таа исто така смета дека некои луѓе ги читаат романите напишани во минатото, како оние на [[Џејн Остин]] (1775–1817), како да се историски романи.<ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/worldhistoricalf00adam/page/|title=World Historical Fiction|last=Adamson|first=Lynda G.|publisher=Oryx Press|year=1999|isbn=9781573560665|location=Phoenix, AZ|page=[https://archive.org/details/worldhistoricalf00adam/page/ xi]|url-access=registration}}</ref> Историската фикција понекогаш охрабрувала движења на романтичен национализам. Романите на Валтер Скот за Вејверли создале и сеуште создаваат интерес за [[Шкотска|шкотската]] историја. Серија романи од Јожеф Игнаци Крашевски за историјата на [[Полска]] ја популаризирала историјата на земјата откако таа ја изгубила својата независност во Полската поделба. [[Хенрик Шенкевич]] напишал неколку неверојатно популарни романи за конфликти меѓу Полјаците и [[Тевтонски ред|тевтонските витези]], бунтовните [[Козаци]] и напаѓачките [[Шведска|Швеѓани]]. Тој ја освоил [[Нобелова награда за литература|Нобеловата награда за литература]] во 1905 година. Негов е и популарниот роман ''[[Кво вадис (роман)|Кво вадис]]'', кој зборува за [[Нерон|Нероновиот]] [[Римско Царство|Рим]] и [[Рано христијанство|раните христијани]] и бил адаптиран неколку пати за филм, во [[Кво вадис (филм од 1912)|1913]], 1924, [[Кво вадис (филм)|1951]], 2001 година. ''Кристин Лаврансдатер'' на [[Сигри Унсет]] исполнил слична функција за [[Норвешка|норвешката историја]] ; Унсет подоцна ја добила [[Нобелова награда за литература|Нобеловата награда за литература]] (1928). Многу рани историски романи одиграле важна улога во порастот на европскиот популарен интерес за историјата на средниот век. ''[[Богородичната црква во Париз]]'' од [[Виктор Иго]] често добива признание за поттикнување на движењето за зачувување на [[Готска архитектура|готската архитектура]] на [[Франција]], што довело до воспоставување на францускиот владин орган за зачувување на историските вредности.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mappinggothic.org/person/440|title=Hugo, Victor|work=Mapping Gothic France|archive-url=https://web.archive.org/web/20181106202434/http://www.mappinggothic.org/person/440|archive-date=2018-11-06|accessdate=2014-09-14}}</ref> Историската мистериозна сага на Рита Моналди и Франческо Сорти ''Imprimateur Secretum Veritas Mysterium'' го зголемила интересот за европската историја и го прикажува познатиот кастрато оперски пејач [[Ато Мелани]] како детектив и шпион. Иако самата приказна е фикција, многу од ликовите и настаните не се. Книгата е заснована на истражување од Моналди и Сорти, кои истражувале информации од ракописи од 17 век и објавиле дела во врска со [[Опсада на Виена (1683)|опсадата на Виена]], [[Чума (болест)|чумата]] и [[Папа|папството]] на [[Папа Инокентиј XI|папата Инокентиј XI]]. Жанрот на историскиот роман, исто така, им дозволил на некои автори, како што е [[Полска|полскиот]] романописец [[Болеслав Прус]] во неговиот единствен историски роман, ''Фараонот'', да се дистанцираат од сопственото време и место за да добијат перспектива за [[Општество|општеството]] и за човечката состојба, или да избегаат од [[Цензура|цензурата]]. Во некои историски романи, големите историски настани се одвиваат претежно надвор од сцената, додека измислените ликови се дел од светот каде што се случуваат тие настани.''[[Киднапиран]]'' од [[Роберт Луис Стивенсон]] раскажува претежно приватни авантури сместени во позадина на јакобитските проблеми во [[Шкотска]]. ''Барнаби Раџ'' од [[Чарлс Дикенс]] се одвива среде Гордоновите немири, а ''Приказна за два града'' во [[Француска револуција|Француската револуција]]. Во некои дела, точноста на историските елементи е доведена во прашање, како во романот [[Александар Дима|на Александар Дима]] од 1845 година ''[[Кралицата Марго]]''. [[Постмодернизам|Постмодерните]] романописци како што се Џон Барт и [[Томас Пинчон]] работат со уште поголема слобода, мешајќи историски ликови и опкружувања со измислена историја и фантазија, како во романите ''Факторот на сот-вид'' (1960) и ''Мејсон и Диксон'' (1997), соодветно. Неколку писатели создаваат историска фикција без измислени ликови. Еден пример е серијата ''Господарите на Рим'' од Колин МекКалоу. == Поджанрови == === Документарна фикција === Документарната фикција, која вклучува не само историски ликови и настани, туку и извештаи за секојдневни настани што се наоѓаат во современите весници. Примери за оваа форма на историски роман се ''САД'' (1938) и ''Регтајм'' (1975) од Е.Л. Доктороу. === Фиктивни биографии === ''[[Мемоарите на Адријан]]'' од француската писателка родена во Белгија, [[Маргерит Јурсенар|Маргарита Јурсенар,]] се работи за животот и смртта на [[Римски цар|римскиот император]] [[Адријан]]. Првпат објавена во Франција на француски јазик во 1951 година, книгата веднаш постигнала успех, наидувајќи на огромно критичко признание. <ref>"Becoming the Emperor: How Marguerite Yourcenar reinvented the past". Books, ''The New Yorker'', February 14, 2005 {{Наведена мрежна страница |url=http://www.newyorker.com/archive/2005/02/14/050214crbo_books?currentPage=6 |title=архивска копија |accessdate=2025-05-29 |archive-date=2014-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140402093250/http://www.newyorker.com/archive/2005/02/14/050214crbo_books?currentPage=6 |url-status=bot: unknown }}.</ref> Маргарет Џорџ напишала фиктивни биографии за историски личности во ''Мемоарите на Клеопатра'' (1997) и ''Марија, наречена Магдалена'' (2002). Поранешни примери се ''Петар I'' (1929–34) од [[Алексеј Толстој|Алексеј Николаевич Толстој]] и ''Јас, Клавдиј'' (1934) и ''Крал Исус'' (1946) од Роберт Грејвс. === Готска фикција === Готскиот роман бил популарен кон крајот на осумнаесеттиот век. Сместен во историското минато, филмот има интерес за мистериозното, застрашувачкото и прогонливото. Романот на [[Хорас Волпол]] од 1764 година ''Замокот Отранто'' се смета за влијателно дело. === Историски мистерии === Историската мистерија е поджанр од два книжевни жанра, историска фантастика и мистерија. Овие дела се сместени во временски период кој се смета за историски од перспектива на авторот, а централниот заплет вклучува решавање на мистерија или злосторство (обично убиство). Иако делата што ги комбинираат овие жанрови постојат барем од почетокот на 20 век, многумина ја признаваат Кадфаел хрониката на Елис Питерс (1977–1994) за популаризирање на она што би станало познато како историска мистерија. Зголемената популарност и распространетоста на овој тип на фикција во следните децении предизвикало посебен поджанр препознаен од издавачката индустрија и библиотеките.''Паблишерс викли'' во 2010 година забележал во жанрот: Минатата деценија беше забележана експлозија и во квантитет и во квалитет. Никогаш порано не биле објавени толку многу историски мистерии, од толку многу надарени писатели, и покривајќи толку широк опсег на времиња и места. Уредникот Кит Кала се согласува: Од мала група на писатели со специјална публика историската мистерија стана реномиран, наградуван жанр со потпора на листата на бестселери на Њујорк Тајмс. === Историски романси и семејни саги === Исто така, се прикажани романтични теми, како што се ''[[Доктор Живаго]]'' од [[Борис Пастернак]] и ''[[Одвеано со виорот|Однесено со виорот]]'' од [[Маргарет Мичел]]. Една од првите популарни историски романси се појавила во 1921 година, кога Џорџет Хејер ја објавила ''Црниот молец'', чие дејствие се одвива во 1751 година. Дури во 1935 година го напишала првиот од нејзините препознатливи романи за регентството, сместени околу периодот на англиската регентство (1811–1820), кога [[Џорџ IV|принцот регент]] владеел со Англија на местото на својот болен татко, Џорџ III. Романите на Хејер од времето на Регентството биле инспирирани од романите на [[Џејн Остин]] од крајот на 18-ти и почетокот на 19-ти век. === Наутичка и пиратска фикција === Некои историски романи го истражуваат животот на море, вклучувајќи го серијалот Хорнблоуер од К.С. Форестер, серијалот Обри-Матурин од Патрик О'Брајан, романите Болито од Александар Кент и серијалот Лорд Рамаџ од Дадли Поуп, сите од кои се занимаваат со [[Наполеонови војни|Наполеоновите војни]]. Исто така, постојат авантуристички романи со пиратски ликови како ''[[Островот на богатството|Островот со богатство]]'' (1883) од [[Роберт Луис Стивенсон]], Сандокан (1895–1913) од Емилио Салгари и ''Капетан Блад'' (1922) од [[Рафаел Сабатини]]. Неодамнешни примери на историски романи за пирати се ''Авантурите на Хектор Линч'' од Тим Северин, ''Белиот ѓавол'' од Христо Калчев и романите ''Пиратот Девлин'' од Марк Китинг. === Алтернативна историја === Алтернативната историја е поджанр на шпекулативна фикција во која се случиле еден или повеќе историски настани, но се разрешени поинаку отколку во вистинската историја. Како претпоставка заснована на историски факт, алтернативните историски приказни предлагаат Што ако? сценарија за клучни настани во човечката историја и сегашните исходи многу различни од историските записи. Некои алтернативни истории се сметаат за поджанр на научна фантастика или историска фантастика. === Историска фантастика === Историската фантастика е категорија на фантастика и жанр на историска фикција која вклучува фантастични елементи (како магија) во пореалистична нарација. Има многу вкрстувања со други поджанрови на фантастиката; оние што се класифицирани како Артурија, Келтско или Темно доба може исто толку лесно да се стават во историската фантастика. Приказните што одговараат на оваа класификација генерално се случуваат пред 20 век. === Историски романи за деца === Истакнат поджанр во рамките на историската фикција е историскиот роман за деца. Често по педагошки наклон, детската историска фикција може да ги следи конвенциите на многу други поджанрови на историската фикција. Голем број такви дела вклучуваат елементи на историска фантастика или патување низ времето за да се олесни транзицијата помеѓу современиот свет и минатото. Понекогаш издавачите нарачуваат серија историски романи кои истражуваат различни периоди и времиња. Меѓу најпопуларните современи серии се романите „Американска девојка“ и серијалот „Магична куќа на дрво“. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://herstorynovels.com/ Историска фикција од жени, за жени] * [https://web.archive.org/web/20170328191322/http://www.bookmarksmagazine.com/historical-fiction-masters-past/sarah-l-johnson Препорачана литература за] [http://herstorynovels.com/ историска фикција] * [http://www.kwls.org/category/podcasts/?select=2009 Аудио Архиви "Историска фикција и потрага по вистината"]- 2009 [[Key West Literary Seminar]] * [http://www.historicfictionfest.com/ Фестивал за историска фикција] Годишен настан во Самерхол, Единбург, за писателите и публиката да разговараат за историската фантастика. [[Категорија:Филмски жанрови]] [[Категорија:Книжевни жанрови]] [[Категорија:Жанрови на научна фантастика]] [[Категорија:Статии со извадоци]] [[Категорија:Страници со непрегледан превод]] 8dd87lwspvgw4af3nforkz3x13kanil 0 1371916 5378846 5375205 2025-06-11T10:33:31Z Chnitke 80568 5378846 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност |име=Билјана Толевска Наумовска |роден- а дата= {{роден на|| |1992}} |роден-место={{роден во|Битола}}, [[Република Македонија]] |починал-дата= |починал-место= |националност = [[СР Македонија|Македонка]]-[[Југославија|Македонија]] |народност= |занимање = [[ликовен уметник]], [[сликар]]ка }} '''Билјана Толевска Наумовска''' родена во Битола, [[1992]] — македонска [[сликар]]ка, [[ликовен уметник]], македонски уметник.<ref>[https://apla.mk/denes/item/16253-pretstaveno-tvoreshtvoto-na-mladata-umetnichka-biljana-tolevska-naumovska-pred-ohrigjani/ Претставено творештвото на младата уметничка Билјана Толевска-Наумовска]</ref> ==Животопис== Билјана Толевска Наумовска - основно и средно образование завршила во родниот град како и [[Меѓународен Славјански Универзитет]] [[(МСУ)]]. . Досега работела на повеќе работни места кои вклучувале едукација, креативен ангажман, работа со различни целни групи низ кои доаѓа до израз нејзината целосна професионална, стручна и хуманистичка оддаденост за емнаципација и хуманистичка равноправност на вклученоста на поединецот во општествените и социјални уредувања и устројства.<ref>[https://apla.mk/denes/item/16253-pretstaveno-tvoreshtvoto-na-mladata-umetnichka-biljana-tolevska-naumovska-pred-ohrigjani/ Билјана Толевска-Наумовска]</ref> ==Кариера== Својот творечки и креативен ангажман го изградува мошне рано, создавајќи во континуитет богат и разновиден творечки опус. Таа е член на меѓународната асоцијација на [[Mail Art]] - [[Мејл-арт]]. Член е и на меѓународната асоцијација [[Ex libris]] како и на ликовната асоцијација и здружение FireArt - art collective<ref>[https://apla.mk/denes/item/16253-pretstaveno-tvoreshtvoto-na-mladata-umetnichka-biljana-tolevska-naumovska-pred-ohrigjani/ Билјана Толевска-Наумовска]</ref>, <ref>[https://www.902.gr/eidisi/politismos/388562/na-anegerthei-stis-sykies-thessalonikis-mnimeio-gia-toys-ektelesmenoys/ FireArt - art collective]</ref>, <ref>[http://arnolfini-mma.blogspot.com/search/label/Naumovska%3B%20Biljana%20Tolevska/ The Arnolfini Archives' e-mail art project]</ref>, <ref>[https://iuoma-network.ning.com/profile/Biljana/ International Union of Mail-Artists - Biljana]</ref>. Реализирала повеќе самостојни изложби во: [[Битола]], [[Охрид]], [[Ресен]].<ref>[https://culturalchat.org/mk/%D1%82%D0%B5%D1%87%D0%BD%D0%B8-%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8-%D0%BF%D1%80%D0%B2%D0%B0-%D1%81%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%B0-%D0%B8%D0%B7%D0%BB%D0%BE%D0%B6%D0%B1%D0%B0/ Билјана Толевска Наумовска]</ref>.,<ref>[https://bitolanews.mk/2025/04/03/%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0-%D0%B8%D0%B7%D0%BB%D0%BE%D0%B6%D0%B1%D0%B0-%D0%BD%D0%B0-%D0%BC%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B0-%D1%81%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B0-%D0%BE/ Билана Толевска – Наумовска во Охрид]</ref>. Воедно и бројни колективни претсавувања во: [[Полска]], [[Франција]], [[Андора]], [[Турција]], [[Грција]], [[Италија]], [[Унгарија]], [[Јапонија]]. [[Кина]] - ААмА 2025 - [[Чешка]] ...<ref>[https://gegonota.news/2025/05/27/eleftheri-palestini-diethnis-ekthesi-mail-art-stin-pinakothiki-chrysoulas-zogia/ Έκθεση Mail Art]</ref>, <ref>[https://projectkafka.com/kafka-international-mail-art/ Biljana Tolevska Naumovska]</ref>, <ref>[https://www.youtube.com/watch?v=GJPLxiTgKKM/ Изложба „Течни денови“ од Билјана Толевска-Наумовска во Охрид]</ref>, <ref>[https://www.youtube.com/watch?v=GJPLxiTgKKM/ Изложба „Течни денови“ од Билјана Толевска-Наумовска во Охрид]</ref> Во 2025 година во издание на [[Меѓународно графичко триенале Битола]] е публикувана нејзината обемна монографија: Билјана Толевска Наумовска - цртежи и слики во која се претставени над петстотини нејзини дела поделени во повеќе циклусни поглавја. <ref>[https://lisandru.blogspot.com/ participare la AAmA International Arta Exhibition 2025, Tagus INTL Center of Arts]</ref> ==Творештво== Нејзиното творештво е изразено во богат и разновиден опус. Специфично, оригинално и виртуозно, особено во нејзината работа со туш и суптилни акварели. Нејзиниот уметнички пристап е со мотивска ориентација и инспирација нежно, суптилно и сензитивно пренесена. Со јасни потези и специфичен уметнички израз таа ги открива вистинските уметнички традиции што некогаш биле создавани во славење на животот и постоењето, нешто што денес е суштинско за нашиот вистински опстанок. Низ бројни оригинални и авторски циклуси, таа разработува раскошни мотивско-поетски инспирации со богати композициски, структурни и стилски елементи. Длабоко емотивни, отаа создавадела во кои се присутни и необична музички структури и линиска ритмика како и богатство на валерски градации низ кои е изразена носталгија и лиризам. Таа сигурно и длабоко ја надоградува традицијата на македонскиот ликовен пејзаж следејќи ја и надоградуваји ја генезата на современото ликовно толкување на пределот од делата на [[Борислав Траиковски]], [[Јордан Мансијевски]], [[Вангел Наумовски]], изградувајќи сопствен стил во кои има одредени екстракти на националната традиција и лаконското во источното спиритуално творечко изразување.<ref>[https://www.academia.edu/129674819/Biljana_Tolevska_Naumovska_Paintings_and_drawings/Biljana Tolevska Naumovska - Paintings and drawings]</ref>, ==Библиографија== * Tolevska Naumovska : drawing and paintings - ISBN - 978-608-67256-2-4 , COBISS.MK-ID - 65977093 издавач [[Меѓународно графичко триенале Битола]], 2025, 320 стр.илустр. ; 29 см, УДК 7.038.532(497.7) Толевска Наумовска, Б, <ref>[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/65977093/Biljana Tolevska Naumovska - Paintings and drawings]</ref> <ref>[https://independent.academia.edu/BiljanaTolevskaNaumovska/ Biljana Tolevska Naumovska - drawings and paintings - akademia.edu]</ref>. <ref>[https://www.scribd.com/document/874331748/Biljana-Tolevska-Naumovska-drawings-and-paintings/ Biljana Tolevska Naumovska - drawings and paintings -SCRIBD]</ref> ==Наводи== {{наводи}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Толевска Наумовска, Билјана}} [[Категорија:Македонски уметници]] [[Категорија:Македонски сликари]] [[Категорија:Современи македонски ликовни уметници]] [[Категорија:Современи македонски сликари]] [[Категорија:Мекедонски жени сликарки]] lulxwb4hqfksos0o66koqh2k0k40ifs 5378852 5378846 2025-06-11T10:36:08Z Chnitke 80568 5378852 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност |име=Билјана Толевска Наумовска |роден- а дата= {{роден на|| |1992}} |роден-место={{роден во|Битола}}, [[Република Македонија]] |починал-дата= |починал-место= |националност = [[СР Македонија|Македонка]]-[[Југославија|Македонија]] |народност= |занимање = [[ликовен уметник]], [[сликар]]ка }} '''Билјана Толевска Наумовска''' родена во Битола, [[1992]] — македонска [[сликар]]ка, [[ликовен уметник]], македонски уметник.<ref>[https://apla.mk/denes/item/16253-pretstaveno-tvoreshtvoto-na-mladata-umetnichka-biljana-tolevska-naumovska-pred-ohrigjani/ Претставено творештвото на младата уметничка Билјана Толевска-Наумовска]</ref> ==Животопис== Билјана Толевска Наумовска - основно и средно образование завршила во родниот град како и [[Меѓународен Славјански Универзитет]] [[(МСУ)]]. . Досега работела на повеќе работни места кои вклучувале едукација, креативен ангажман, работа со различни целни групи низ кои доаѓа до израз нејзината целосна професионална, стручна и хуманистичка оддаденост за емнаципација и хуманистичка равноправност на вклученоста на поединецот во општествените и социјални уредувања и устројства.<ref>[https://apla.mk/denes/item/16253-pretstaveno-tvoreshtvoto-na-mladata-umetnichka-biljana-tolevska-naumovska-pred-ohrigjani/ Билјана Толевска-Наумовска]</ref> ==Кариера== Својот творечки и креативен ангажман го изградува мошне рано, создавајќи во континуитет богат и разновиден творечки опус. Таа е член на меѓународната асоцијација на [[Mail Art]] - [[Мејл-арт]]. Член е и на меѓународната асоцијација [[Ex libris]] како и на ликовната асоцијација и здружение FireArt - art collective<ref>[https://apla.mk/denes/item/16253-pretstaveno-tvoreshtvoto-na-mladata-umetnichka-biljana-tolevska-naumovska-pred-ohrigjani/ Билјана Толевска-Наумовска]</ref>, <ref>[https://www.902.gr/eidisi/politismos/388562/na-anegerthei-stis-sykies-thessalonikis-mnimeio-gia-toys-ektelesmenoys/ FireArt - art collective]</ref>, <ref>[http://arnolfini-mma.blogspot.com/search/label/Naumovska%3B%20Biljana%20Tolevska/ The Arnolfini Archives' e-mail art project]</ref>, <ref>[https://iuoma-network.ning.com/profile/Biljana/ International Union of Mail-Artists - Biljana]</ref>. Реализирала повеќе самостојни изложби во: [[Битола]], [[Охрид]], [[Ресен]].<ref>[https://culturalchat.org/mk/%D1%82%D0%B5%D1%87%D0%BD%D0%B8-%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8-%D0%BF%D1%80%D0%B2%D0%B0-%D1%81%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%B0-%D0%B8%D0%B7%D0%BB%D0%BE%D0%B6%D0%B1%D0%B0/ Билјана Толевска Наумовска]</ref>.,<ref>[https://bitolanews.mk/2025/04/03/%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0-%D0%B8%D0%B7%D0%BB%D0%BE%D0%B6%D0%B1%D0%B0-%D0%BD%D0%B0-%D0%BC%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B0-%D1%81%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B0-%D0%BE/ Билана Толевска – Наумовска во Охрид]</ref>. Воедно и бројни колективни претсавувања во: [[Полска]], [[Франција]], [[Андора]], [[Турција]], [[Грција]], [[Италија]], [[Унгарија]], [[Јапонија]]. [[Кина]] - ААмА 2025 - [[Чешка]] ...<ref>[https://gegonota.news/2025/05/27/eleftheri-palestini-diethnis-ekthesi-mail-art-stin-pinakothiki-chrysoulas-zogia/ Έκθεση Mail Art]</ref>, <ref>[https://projectkafka.com/kafka-international-mail-art/ Biljana Tolevska Naumovska]</ref>, <ref>[https://www.youtube.com/watch?v=GJPLxiTgKKM/ Изложба „Течни денови“ од Билјана Толевска-Наумовска во Охрид]</ref>, <ref>[https://www.youtube.com/watch?v=GJPLxiTgKKM/ Изложба „Течни денови“ од Билјана Толевска-Наумовска во Охрид]</ref> Во 2025 година во издание на [[Меѓународно графичко триенале Битола]] е публикувана нејзината обемна монографија: Билјана Толевска Наумовска - цртежи и слики во која се претставени над петстотини нејзини дела поделени во повеќе циклусни поглавја. <ref>[https://lisandru.blogspot.com/ participare la AAmA International Arta Exhibition 2025, Tagus INTL Center of Arts]</ref> ==Творештво== Нејзиното творештво е изразено во богат и разновиден опус. Специфично, оригинално и виртуозно, особено во нејзината работа со туш и суптилни акварели. Нејзиниот уметнички пристап е со мотивска ориентација и инспирација нежно, суптилно и сензитивно пренесена. Со јасни потези и специфичен уметнички израз таа ги открива вистинските уметнички традиции што некогаш биле создавани во славење на животот и постоењето, нешто што денес е суштинско за нашиот вистински опстанок. Низ бројни оригинални и авторски циклуси, таа разработува раскошни мотивско-поетски инспирации со богати композициски, структурни и стилски елементи. Длабоко емотивни, отаа создавадела во кои се присутни и необична музички структури и линиска ритмика како и богатство на валерски градации низ кои е изразена носталгија и лиризам. Таа сигурно и длабоко ја надоградува традицијата на македонскиот ликовен пејзаж следејќи ја и надоградуваји ја генезата на современото ликовно толкување на пределот од делата на [[Борислав Траиковски]], [[Јордан Мансијевски]], [[Вангел Наумовски]], изградувајќи сопствен стил во кои има одредени екстракти на националната традиција и лаконското во источното спиритуално творечко изразување.<ref>[https://www.academia.edu/129674819/Biljana_Tolevska_Naumovska_Paintings_and_drawings/Biljana Tolevska Naumovska - Paintings and drawings]</ref>, ==Библиографија== * Tolevska Naumovska : drawing and paintings - ISBN - 978-608-67256-2-4 , COBISS.MK-ID - 65977093 издавач [[Меѓународно графичко триенале Битола]], 2025, 320 стр.илустр. ; 29 см, УДК 7.038.532(497.7) Толевска Наумовска, Б, <ref>[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/65977093/Biljana Tolevska Naumovska - Paintings and drawings]</ref>,<ref>[https://independent.academia.edu/BiljanaTolevskaNaumovska/ Biljana Tolevska Naumovska - drawings and paintings - akademia.edu]</ref>,<ref>[https://www.scribd.com/document/874331748/Biljana-Tolevska-Naumovska-drawings-and-paintings/ Biljana Tolevska Naumovska - drawings and paintings -SCRIBD]</ref> ==Наводи== {{наводи}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Толевска Наумовска, Билјана}} [[Категорија:Македонски уметници]] [[Категорија:Македонски сликари]] [[Категорија:Современи македонски ликовни уметници]] [[Категорија:Современи македонски сликари]] [[Категорија:Мекедонски жени сликарки]] eadoc88b6gx2pa9rz66x4gpizpx8hi0 0 1371927 5378834 5374225 2025-06-11T08:59:07Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5378834 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Bazellgette_Sewer_Network_EN.svg|мини| Карта на лондонската канализациска мрежа, крајот на 19 век]] '''Канализацијата''' (или '''канализациски систем''') — [[инфраструктура]] што ги пренесува отпадните води или површинските истечни води ( атмосферска вода, [[Дожд|дождовница]]) преку канализација. Опфаќа компоненти како што се приемни одводи, шахти, пумпни станици, дождовни преливници и пречистителни станици на комбинираната канализација или санитарна канализација. Канализацијата завршува на влезот во [[Обработка на отпадни води|постројка за третман на отпадни води]] или на местото на испуштање во [[Животна средина|животната средина]]. Тоа е систем од цевки, станици, шахти или комори што ги пренесува отпадните води или атмосферските води. Во многу градови, канализацијата (општински отпадни води или комунална канализација) се носи заедно со атмосферските води, во комбиниран канализациски систем, до постројка за третман на отпадни води. Во некои урбани средини, канализацијата се носи одделно во санитарната канализација, а истечните води од улиците се носат во атмосферски одводи. Пристапот до овие системи, за цели на одржување, обично е преку шахта. Во периоди со обилни врнежи, канализацискиот систем може да доживее комбиниран настан на прелевање на канализација или настан на прелевање на санитарна канализација, што ги принудува непречистените отпадни води да течат директно во приемните води. Ова може да претставува сериозна закана за јавното здравје и околната средина. == Историја == Најверојатно поради потребата да се ослободат од непријатните мириси, а не поради разбирањето на здравствените опасности од човечкиот отпад, довело до првите соодветни канализациски системи. Поголемиот дел од населбите се развиле покрај природни [[Воден пат|водни патишта]] во кои лесно се канализирал отпадот од тоалетите, но појавата на големите градови ја разоткрила несоодветноста на овој пристап. Раните цивилизации како [[Вавилонија|Вавилонците]] копале септички јами под нивото на подот во своите куќи и создавале груби дренажни системи за отстранување на атмосферската вода. Но, дури во 2000 година п.н.е. во Индиската цивилизација изгрдила мрежи од прецизно изработени одводи за отпадни води обложени со [[Тула|тули]] по улиците за да се пренесува отпадот од домовите. <ref>{{Наведено списание|last=George|first=A.R.|date=2015|title=On Babylonian Lavatories and Sewers|url=https://www.jstor.org/stable/26426051|journal=Iraq|volume=77|pages=75–106|doi=10.1017/irq.2015.9|issn=0021-0889|jstor=26426051|url-access=subscription}}</ref> Тоалетите во домовите од страната на улицата биле директно поврзани со овие улични канализации и се пуштеле рачно со чиста вода. Векови подоцна, големите градови како [[Рим]] и [[Цариград]] изградиле сè посложени мрежни канализациски системи, од кои некои сè уште се во употреба. По изградбата на канализациските системи, луѓето сфатиле дека опасностите по здравјето се намалиле. <ref>{{Наведена книга|title=1001 Inventions that changed the World|publisher=Hachette India}}</ref> == Компоненти и типови == [[Податотека:Seattle_sewer_districts,_1894.jpg|мини| Карта на канализациските области во Сиетл, 1894 година]] Главниот дел од таков систем е составен од големи цевки (т.е. канализација или „санитарни канализации“) кои ја пренесуваат отпадната вода од местото на производство до местото на третман или испуштање. [[Податотека:Avlopp_-_Ystad-2018.jpg|мини| Канализација во изградба во [[Истад]], Шведска]] Видови санитарни канализациски системи кои обично се гравитациски канализациски системи вклучуваат: * Комбинирана канализација * Поедноставена канализација * Дождовна канализација Санитарни канализациски системи кои не се потпираат само на [[гравитација]] вклучуваат: * Вакуумска канализација * Канализација за отпадни води * Канализација под притисок Доколку не е поставен канализациски систем, отпадните води може да се собираат од домовите преку цевки во септички јами, каде што може да се собираат во возила и да се однесат на третман или отстранување (процес познат како управување со фекалии или асенизација). == Одржување и рехабилитација== Се применуваат строги ограничувања на канализацијата, што може да резултира со предвремено влошување. Тука спаѓаат навлегување на корени, поместување на споеви, пукнатини и формирање дупки што доведуваат до значителен обем на истекување со целокупен ризик за животната средина и јавното здравје. На пример, се проценува дека 500 милиони м3 контаминирана вода годишно може да протекува во почвата и подземните води во Германија.<ref>Kaempfer, W., Berndt, M., 2009. Estimation of service life of concrete pipes in sewer networks. Durability of building materials and components, 8, 36-45.</ref> Санацијата и замената на оштетените канализациски цевки е многу скапа. Годишните трошоци за рехабилитација за округот Лос Анџелес изнесуваат околу 400 милиони евра,<ref>Sydney, R., Esfandi, E., Surapaneni, S., 1996. Control concrete sewer corrosion via the crown spray process. Water Environment Research, 68 (3), 338-347.</ref> а во Германија овие трошоци се проценуваат на 100 милиони евра.<ref>Kaempfer, W., Berndt, M., 1998. Polymer modified mortar with high resistance to acid corrosion by biogenic sulphuric acid. In: Proceedings of the IX ICPIC Congress, Bologna, Italy, pp.&nbsp;681–687</ref> [[File:CES utilities 120627-F-CC568-041.jpg|thumb|upright|Чистење на остатоци од канализациска цевка]] [[Сулфурводород|Сулфурводородот]] (H₂S) е индиректно одговорен за биогената сулфидна корозија на железните канализации и следствено на тоа, на таквите канализации им е потребна санација. На сопствениците им се достапни различни опции за поправка во широк опсег на трошоци и потенцијална издржливост. Една опција е нанесување на цементен материјал на база на калциум алуминат, по чистење на кородираната структура за отстранување на лабавиот материјал и нечистотиите со цел да се открие цврста, груба и чиста подлога. Во зависност од состојбата на бетонот и контаминацијата, чистењето може да се движи од едноставно чистење со млаз вода под висок притисок (200 бари) до вистинско хидрорушење (2000 бари). Еден метод за да се осигура дека е изложен цврст бетон е да се потврди дека pH вредноста на површината е поголема од 10. Како и за секоја поправка на бетон, мора да се почитуваат најсовремените правила. По овој чекор на чистење, цементниот материјал се нанесува на заситената и сува подлога со употреба на: * Влажно прскање со низок притисок: овој метод е почест бидејќи не создава прашина и практично не се губи материјал при отскокнување. Користи класична фасадна роторска пумпа, лесно достапна на пазарот. Главниот недостаток е ограниченото растојание на пумпање кое не може да надмине 75 метри. * Влажно прскање со вртечка глава: овој метод е сличен на првиот, но рачното прскање се заменува со вртечка глава што го проектира малтерот врз поправената површина. Овој метод е брз и особено погоден за цилиндрични комори како што се шахтите. Кога некоја конструкција е толку силно кородирана што влегувањето на човек претставува ризик, примената на вртечка глава овозможува „без човечки екипаж“ да ја консолидира шахтата. * Суво прскање под висок притисок: овој метод, наречен и „ шоткрет“, овозможува побрза стапка на рехабилитација, а исто така и да се направи подебела нанесa со едно поминување. Главниот интерес на сувиот шуткрет е капацитетот за пумпање на малтерот на долго растојание, а ова е потребно кога пристапните точки се оддалечени. Можеби најдолгото растојание со сув шуткрет е на градилиште во Австралија во 2014 година, каде што 100% калциум алуминатен малтер бил пренесен со воздух на повеќе од 800 метри пред да се испрска. Главниот недостаток на сувиот шут-бетон е генерирањето прашина и отскокнување; тие можат да се ограничат и контролираат со соодветни средства (прстен за претходна влага, прилагодено градирање на агрегатот, искусен млазник, ѕидови за отстранување на водена магла итн.). == Предизвици== [[File:Seattle - Lander Street sewer construction, 1910 (48250199862).gif|thumb|upright|Изградба на канализација на новонаполнето земјиште на поранешни плимни населби во Сиетл, 1910 година.]] === Подземни води=== Инфраструктурата на канализацискиот систем често го намалува нивото на подземните води во областите, особено во густо населените области каде што дождовницата (од покривите на куќите) директно се спроведува во системот, наместо да се впие од почвата. Во одредени области тоа резултирало со значително намалување на нивото на подземните води. Во примерот на Белгија, резултатот е намалување на нивото на подземните води за 100 метри.<ref>{{cite web|url=http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/politiek/1.2221951|title=Beleid tegen watertekort dringt zich op|work=deredactie.be|date=28 January 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.vmm.be/verrekijker/Verrekijker_juni_2007.pdf|title=Publicaties — Vlaamse Milieumaatschappij|work=vmm.be|accessdate=2025-06-02|archive-date=2013-10-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20131001060308/http://www.vmm.be/verrekijker/Verrekijker_juni_2007.pdf|url-status=dead}}</ref>Слатката вода што се акумулира од системот потоа се спроведува со цевки во морето. Во областите каде што ова е проблем, наместо тоа може да се користат вакуумски канализации, поради плиткото ископување што е можно за нив. === Недостаток на инфраструктура=== Во многу земји со [[Земја во развој|ниски приходи]], канализацијата во некои случаи може да се исцеди директно во приемните водни тела без постоење на канализациски системи. Ова може да предизвика [[загадување на водата]]. [[Патоген|Патогените]] микроорганизми можат да предизвикаат разни болести. Некои хемикалии претставуваат ризик дури и при многу ниски концентрации и можат да останат закана подолг временски период поради биоакумулацијата во животинските или човечките ткива. ==Прописи== Во многу европски земји, граѓаните се обврзани да ги поврзат своите домашни канализациски системи со националната канализација, каде што е можно. Ова резултирало со тоа што голем процент од населението е поврзано. На пример, Холандија има 99% од населението поврзано на системот, а 1% има индивидуален систем за отстранување или третман на отпадни води, на пр. септичка јама. Други имаат малку пониски (иако сепак значителни) проценти; на пр. 96% за [[Германија]]. ==Трендови== Денешните пристапи кон управувањето со отпадните води може да вклучуваат ракување со површинските истечни води одделно од отпадните води, ракување со сивата вода одделно од црната вода ( тоалети со пуштање вода) и подобро справување со абнормални настани (како што се врвни количини на дождовница од екстремни временски услови). == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == *{{commons category-inline|Sewerage}} [[Категорија:Санитација]] [[Категорија:Канализација| ]] ft90cecvrqrc0hsuix2ddlcttchfpa8 0 1371942 5378582 5378573 2025-06-10T12:06:03Z Chnitke 80568 5378582 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност |име=Љупчо Толевски |роден-дата= {{роден на|| |1959}} |роден-место={{роден во|Битола}}, [[Република Македонија]] |починал-дата= |починал-место= |националност = [[СР Македонија|Македонец]] |народност= |занимање = [[писател]], [[публицист]], [[просветен работник]] |период =Четврта генерација повоени македонски писатели }} '''Љупчо Толевски''' [[Македонски писатели|македонски писател]], ([[Македонски писатели]]), [[публицист]], [[есист]] роден во [[Битола]] [[1959]]. ==Животопис== Љупчо Толевски завршил основно образование, гимназија [[СОУ „Јосип Броз-Тито“ - Битола]] и Виша педагошка школа во Битола. Поголемиот дел од својот работен ангажман го поминал како наставник, особено во [[ОУ „Кочо Рацин“ - Ивањевци]] ==Творештво== Љупчо Толевски покрај својата ангажираност, како просветен работник, целосно и континуирано се оддава на креативното творештво, особено во литературата, пулицистиката, есеистиката. Толевски остварува броен литературен опус. Во неговиот израит книжевниот ангажман, успешно се докажал и реализирал со објавени дела од скоро сите жанрови: [[роман]] , кратка [[проза]] , [[драма]] , [[монодрама]] , [[мјузикл]] , [[публицистика]] , [[есеј]] , [[рецензја]] , теолошки согледби и толкувања , [[патеписи]] ... Низ сите бројни дела развил свој стил: јасен, концизен со прецизно компонирање на бројните и богати жанровски нијанси. Вешто владеејќи ги сите литературни родови, покажува специфичен и оригинален книжевен ракопис. Со неговата творечка повеќеслојност, мисловна задлабоченост и разнообразност, тој е впечатлив дел од битолскиот литературен круг, збогатувајќи го со автентичен книжевен јазик, кој што е сериозен влог и во македонската литературна сцена. Неговото љубопитство, креативно истражување и широката мотивска распространетост е предмет на идно посериозно толкување, кое поради неговата скромност, повлеченост и тивка присутност, сèуште не е позиционирано на вистинските места кои одамна ги заслужува. ==Дела (селективен избор)== *Толевски, Љупчо - Битола–голем духовен центар и расадник на светители <ref>[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/65473285/ Битола–голем духовен центар и расадник на светители Толевски, Љупчо]</ref> *Толевски, Љупчо - Бог ги спасува праведниците<ref>[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/62855685/ Бог ги спасува праведниците]</ref> *Толевски, Љупчо - Чудни но вистинити приказни<ref>[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/63456261/ Чудни но вистинити приказни]</ref> *Толевски, Љупчо - Битки добиени со Божја помош<ref>[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/59232517/ Битки добиени со Божја помош]</ref> *Толевски, Љупчо - Најпознати побожни христијански владетели и владетелки<ref>[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/60295685/ Најпознати побожни христијански владетели и владетелки]</ref> *Толевски, Љупчо - Неми сведоци на Божјите чуда<ref>[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/60784901/ Неми сведоци на Божјите чуда]</ref> *Толевски, Љупчо - Црвени стени : дуодрама<ref>[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/62390789https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/53837317 Црвени стени : дуодрама]</ref> *Толевски, Љупчо - Јавувањата на мајката Божја, Пресвета Богородица<ref>[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/53837317/ Јавувањата на мајката Божја, Пресвета Богородица]</ref> *Толевски, Љупчо - Духовната светлина на Париз<ref>[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/54516997/ Духовната светлина на Париз]</ref> *Толевски, Љупчо - Растенијата : големо чудo божјо преку кои Бог прави чуда на земјата <ref>[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/112107018 /54516997/ Растенијата : големо чудo божјо преку кои Бог прави чуда на земјата]</ref> *Толевски, Љупчо - Поклонички места во Западна Европа со мошти од светители, реликвии и познати манастири пред поделбата на црквата во 1054 година<ref>[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/110495498/ Поклонички места во Западна Европа со мошти од светители, реликвии и познати манастири пред поделбата на црквата во 1054 година]</ref> *Толевски, Љупчо - Духовна преобразба<ref>[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/111040266/ Духовна преобразба]</ref> *Толевски, Љупчо - Стефановата одлука<ref>[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/18133569/ Стефановата одлука]</ref> *Толевски, Љупчо - Човекот и времето : (кратки раскази)<ref>[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/17567553/ Човекот и времето : (кратки раскази)]</ref> *Толевски, Љупчо - Човек на своето време : (драма)<ref>[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/16674113/ Човек на своето време : (драма)]</ref> *Толевски, Љупчо - Ситна душа : (монодрама)<ref>[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/43196170/ Ситна душа : (монодрама)]</ref> *Толевски, Љупчо - Моќта на парите : (драма)<ref>[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/39430154/ Моќта на парите : (драма)]</ref> *Толевски, Љупчо - Платонска љубов : (мјузикл)<ref>[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/39578634/ Платонска љубов : (мјузикл)]</ref> *Толевски, Љупчо - Басни и за возрасни<ref>[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/41463050/ Басни и за возрасни]</ref> *Толевски, Љупчо - Сенката на стравот<ref>[https://plus.cobiss.net/cobiss/mk/mk/bib/37415178/ Сенката на стравот]</ref> ==Наводи== {{наводи}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Толевски, Љупчо}} [[Категорија:Македонски писатели]] [[Категорија:Македонски публицисти]] ayk89h8iwmeixiawa83yrk3cz3ptim4 0 1372080 5378864 5374882 2025-06-11T11:32:05Z Jtasevski123 69538 Jtasevski123 ја премести страницата [[Преносна станица Шах Алам или SATS]] на [[Шах Аламова преносна станица]] 5374882 wikitext text/x-wiki {{Краток опис|Преносна станица за цврст отпад}} '''Преносна станица Шах Алам''' или '''SATS''' е [[Преносна станица (управување со отпад)|преносна станица]] за цврст отпад која се наоѓа во Делница 21, [[Шах Алам]]. До локацијата може да се пристапи преку Јалан Пучонг преку [[Автопат Шах Алам|Автопат КЕСАС]] и Персиаран Џубили Перак преку Федералниот автопат. SATS и неговиот транспортен систем се во сопственост на [[Министерството за урбана благосостојба, домување и локална самоуправа (Малезија)|Министерството за урбана благосостојба, домување и локална самоуправа]] (KPKT) преку [http://www.ppsppa.gov.my/index.php SWCorp]. Worldwide Holdings Bhd преку [http://www.whbenvironment.com.my/ WHB Environment] беше назначен за оператор за одржување (концесионер) до мај 2017 година. Сегашниот оператор на SATS е Bumi Segar Indah Sdn Bhd (BSI). SATS чини просечно 800.000 РМ месечно за работа и испраќање на целиот компактен отпад таму на санитарна депонија со користење на специјални [[Roll-off (dumpster)|roll-off]] контејнери (силоси) монтирани на [[transport]] приколки. Освен SATS што беше изграден во Шах Алам, постојат уште четири слични претоварни станици во Малезија, кои се наоѓаат во Таман Берингин во [[Куала Лумпур]], Тарука во [[Џохор]] и уште две во Бату Маунг и Ампанг Џаџар, обете лоцирани во [[Пенанг]].<ref>[https://worldwideenvironment.com.my/portfolio/shah-alam-transfer-station/ SHAH ALAM TRANSFER STATION]</ref> == Наменски изградена == Претоварната станица е составен дел од системот за управување со [[општински цврст отпад]]. Во суштина функционира како центар за собирање транзитен отпад на пат кон објектите [[депонија]]. Концептот на претоварната станица се базира на фактот дека кога местото за конечно отстранување е оддалечено од зоната за собирање, ќе биде поекономично да се транспортира отпадот во поголеми товарни возила (долг превоз). SATS е изграден од WHB Environment на земјиште од 10,55 хектари во индустриската зона на Делница 21, делејќи го истиот пат до добро познати гробишта управувани од локалниот совет на истата област во Делница 21. SATS првично беше наменет од страна на Меџлис Бандараја Шах Алам (MBSA) или [[Градскиот совет на Шах Алам]] за потребите за управување со домашен отпад. Но, за време на фазата на изградба, сопственоста на проектот беше префрлена на KPKT откако KPKT првично инвестираше 77 милиони РМ во проектот, дозволувајќи му на SATS да прима до 1.200–1.900 тони отпад дневно, не само од MBSA, туку има и капацитет да собира ѓубре од околните градови како што се Градскиот совет на Петалинг Џаја (MBPJ) и Општинскиот совет на Субанг Џаја (MPSJ). Претходно, изведувачите што ги опслужуваа MBPJ и MPSJ можеа да управуваат само со едно до две патувања дневно (до депонијата) пред да почне да работи претоварната станица. Патувањето до Џерам во Куала Селангор беше предалеку за изведувачите и малку скапо.<ref>[https://jssm.umt.edu.my/wp-content/uploads/sites/51/2020/05/bab-19-13.1.pdf/ SOLID WASTE MANAGEMENT IN SHAH ALAM CITY RESIDENTIAL AREA]</ref> == Концепт за дизајн == Споредете ја станицата за пренос во Таман Берингин, која користи хоризонтален систем, концептот за дизајн што се применува за SATS е систем за вертикална компресија каде што компактори се инсталирани на второ ниво од зградата на станицата за пренос. Камионот за собирање отпад ќе биде насочен кон платформата за исфрлање на второ ниво и ќе се исфрла директно во малиот бункер изграден над силосот. Во SATS се обезбедени осум единици за депонирање или силоси, поддржани од две единици мобилни вертикални компактори. '''Предности на SATS се:''' # Системот се смета за поедноставно, поефикасно и поекономично решение од хоризонталниот принцип, главно поради потребата од помалку контејнери (силоси), компактори и приколки за транспорт; # Полесните конструкции, помалкуто одржување на опремата и помалку потребен простор за градење и инфраструктура, исто така, придонесуваат за минимизирање на инвестициските и оперативните трошоци по тон отпад. # Претоварната станица може да служи и како место за собирање на рециклирачки материјали и место за инспекција и сортирање на опасниот отпад.<ref>[https://myjurnal.mohe.gov.my/public/article-view.php?id=36564/ Environmental management strategy for Shah Alam solid waste transfer station, Malaysia]</ref> ==Наводи== {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://www.youtube.com/watch?v=C9c-fGKd_hE Видео кое прикажува таков концепт (вертикален систем) во Пенанг.] * [https://www.youtube.com/watch?v=HD55ayd0nbE CNNL презентација] [[Категорија:Шах Алам]] [[Категорија:Згради и конструкции во Селангор]] [[Категорија:Инфраструктура во Малезија]] [[Категорија:Места за преработка на отпад]] nnaojn8b89m3ky9s6hst4ponjwr78a8 5378868 5378864 2025-06-11T11:47:59Z Jtasevski123 69538 5378868 wikitext text/x-wiki '''Шах Аламовата преносна станица''' или '''SATS''' — [[Станица за пренос на отпад|преносна станица]] за цврст отпад која се наоѓа во [[Шах Алам]]. SATS и неговиот транспортен систем се во сопственост на [[Министерство за домување и локална самоуправа (Малезија)|Министерството за урбана благосостојба, домување и локална самоуправа]]. Освен што SATS бил изграден во Шах Алам, постојат уште четири слични преносни станици во Малезија, кои се наоѓаат во Таман Берингин во [[Куала Лумпур]], Тарука во [[Џохор]] и уште две во Бату Маунг и Ампанг Џаџар, обете лоцирани во [[Пенанг]].<ref>[https://worldwideenvironment.com.my/portfolio/shah-alam-transfer-station/ SHAH ALAM TRANSFER STATION]</ref> == Наменски изградена == Претоварната станица е составен дел од системот за управување со [[Комунален цврст отпад|комуналниот цврст отпад]]. Во суштина функционира како центар за собирање транзитен отпад на пат кон [[депонија|депониите]]. Концептот на претоварната станица се базира на фактот дека кога местото за конечно отстранување е оддалечено од зоната за собирање, ќе биде поекономично да се транспортира отпадот во поголеми товарни возила (долг превоз). SATS е изграден од ''ВХБ Енвајромент'' (анг. WHB Environment) на земјиште од 10,55 хектари во индустриската зона на Делница 21, делејќи го истиот пат до добро познати гробишта управувани од локалниот совет на истата област. SATS првично бил наменет од страна на ''Меџлис Бандараја Шах Алам'' (MBSA) или [[Градски совет на Шах Алам|Градскиот совет на Шах Алам]] за потребите за управување со домашниот отпад. Но, за време на фазата на изградба, сопственоста на проектот била префрлена на KPKT откако KPKT првично инверстирала 77 милиони малезиски рингити во проектот, дозволувајќи му на SATS да прима до 1.200–1.900 тони отпад дневно, не само од MBSA, туку има и капацитет да собира ѓубре од околните градови како што се Градскиот совет на Петалинг Џаја (MBPJ) и Општинскиот совет на Субанг Џаја (MPSJ). Претходно, изведувачите што ги опслужувале MBPJ и MPSJ можеле да управуваат само со едно до две патувања дневно (до депонијата) пред да почне да работи претоварната станица. Патувањето до Џерам во Куала Селангор бил предалеку за изведувачите и малку скапо.<ref>[https://jssm.umt.edu.my/wp-content/uploads/sites/51/2020/05/bab-19-13.1.pdf/ SOLID WASTE MANAGEMENT IN SHAH ALAM CITY RESIDENTIAL AREA]</ref> == Концепт за дизајн == Споредено со преносната станица во Таман Берингин, која користи хоризонтален систем, концептот за дизајн што се применува за SATS е систем за вертикална компресија каде што компактори се инсталирани на второ ниво од зградата на преносната станица. Камионот за собирање отпад е насочен кон платформата за исфрлање на второ ниво и се исфрла директно во малиот бункер изграден над силосот. Во SATS се обезбедени осум единици за депонирање или силоси, поддржани од две единици мобилни вертикални компактори. '''Предности на SATS се:''' # Системот се смета за поедноставно, поефикасно и поекономично решение од хоризонталниот принцип, главно поради потребата од помалку контејнери (силоси), компактори и приколки за транспорт; # Полесните конструкции, помалкуто одржување на опремата и помалку потребен простор за градење и инфраструктура, исто така, придонесуваат за минимизирање на инвестициските и оперативните трошоци по тон отпад. # Претоварната станица може да служи и како место за собирање на рециклирачки материјали и место за инспекција и сортирање на опасниот отпад.<ref>[https://myjurnal.mohe.gov.my/public/article-view.php?id=36564/ Environmental management strategy for Shah Alam solid waste transfer station, Malaysia]</ref> ==Наводи== {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://www.youtube.com/watch?v=C9c-fGKd_hE Видео кое прикажува таков концепт (вертикален систем) во Пенанг.] * [https://www.youtube.com/watch?v=HD55ayd0nbE CNNL презентација] [[Категорија:Шах Алам]] [[Категорија:Згради и конструкции во Селангор]] [[Категорија:Инфраструктура во Малезија]] [[Категорија:Места за преработка на отпад]] [[Категорија:Управување со отпад]] n12l3suxa8dhfyej46h1xpz2ca3trbr 0 1372113 5378828 5375699 2025-06-11T07:59:11Z BosaFi 115936 /* Процес */ 5378828 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Alkaline_hydrolysis_vat.jpg|мини| Систем за отстранување со алкална хидролиза во Институтот за истражување на биолошката безбедност во рамките на салата „Пет Робертс“ на Државниот универзитет во Канзас]] '''Алкалната хидролиза''' (исто така наречена '''биокремација''', '''ресомација''',<ref name="mayo">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mayoclinic.org/body-donation/biocremation-resomation|title=Biocremation (Resomation) – Body Donation – Mayo Clinic|work=mayoclinic.org|accessdate=4 September 2017}}</ref><ref name="ucla">{{Наведена мрежна страница|url=http://donatedbodyprogram.ucla.edu/body.cfm?id=45|title=Bio Cremation – UCLA Donated Body Program|work=ucla.edu}}</ref> '''кремација без пламен''',<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/article/factcheck-dead-fed-living-idUSL1N3621X5|title=Fact Check-Alkaline hydrolysis, or liquid cremation, does not mean human remains are 'fed to the living'|date=2023-03-30|work=Reuters|access-date=2023-04-16|language=en}}</ref> '''аквамација'''<ref>{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/world/2022/jan/02/what-is-aquamation-the-process-behind-desmond-tutus-green-cremation|title=What is aquamation? The process behind Desmond Tutu's 'green cremation'|date=2 January 2022|work=The Guardian|access-date=2 January 2022|agency=Agence France-Presse}}</ref> или '''кремација со вода''')<ref name="KQED-170724">{{Наведени вести|url=https://ww2.kqed.org/futureofyou/2017/07/24/want-to-cut-your-carbon-footprint-get-liquefied-when-youre-dead/|title=Want to Cut Your Carbon Footprint? Get Liquefied When You're Dead|last=McClurg, Lesley|date=July 24, 2017|access-date=4 September 2017|publisher=KQED}}</ref> е процес за отстранување на човечки и животински останки со употреба на луга и топлина; таа е алтернатива на [[Закоп|закопувањето]] и [[кремација]]та. == Процес == Процесот се базира на [[Хидролиза|алкална хидролиза]]: телото се става во сад под притисок, кој потоа се полни со мешавина од вода и [[калиум хидроксид]] и се загрева на температура од околу 160 °C при покачен притисок што спречува вриење. Телото ефикасно се разградува на неговите хемиски компоненти (при што настанува целосно распаѓање на неговата ДНК), процес кој трае приближно четири до шест часа. Можат да се користат и пониски температури (98 °C) и притисоци така што процесот ќе трае од 14 до 16 часа.<ref name="Wired"/> На почетокот, смесата е многу алкална, со [[Водороден показател|pH]] вредност од приближно 14; ова паѓа на приближно 11 при крајот, но точната вредност зависи од вкупното време на траење на процесот и количината на маснотии во телото.<ref name="TAMU"/> Овој процес на алкална хидролиза бил поддржан од голем број еколошки групи преку нивните кампањи, поради тоа што користи само 90 kWh електрична енергија,<ref name="ChangingJourney"/> една четвртина од енергијата која се користи при [[кремација]] базирана на пламен, и произведува помалку [[јаглерод диоксид]] и загадувачи.<ref name="mayo"/> Се претставува како алтернативна опција во некои британски крематориуми. Во август 2007 година, околу 1.000 луѓе го избрале овој метод за отстранување на нивните останки во [[Соединети Американски Држави|САД]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.physorg.com/news105641250.html|title=UK firm: Don't burn bodies, boil them|date=2007-08-06|work=Physorg News}}</ref> Оперативните трошоци за материјалите, одржувањето и работната сила поврзани со отстранувањето на 910 кг остатоци биле проценети на 116,40 долари,<ref name="TAMU">{{Наведена книга|url=http://ssl.tamu.edu/edss/handbook/04_Alkaline.pdf|title=Managing Contaminated Animal and Plant Materials: Field Guide on Best Practices|publisher=Texas A&M University|chapter=Alkaline hydrolysis|access-date=4 September 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20160310022127/http://ssl.tamu.edu/edss/handbook/04_Alkaline.pdf|archive-date=2016-03-10|url-status=dead}}</ref> не вклучувајќи ги трошоците за капитални инвестиции во опрема. Алкалната хидролиза била исто така прифатена од индустријата за животни и миленичиња. Неколку компании во Северна Америка ја нудат постапката како алтернатива на кремирањето на домашните миленици.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.dailynews.com/lifestyle/20140529/new-petuary-liquifies-deceased-pets-green-alternative-to-cremation|title=New 'petuary' liquifies deceased pets, green alternative to cremation|work=Los Angeles Daily News}}</ref> Алкалната хидролиза се користи и во земјоделската индустрија за стерилизирање на животински трупови кои можат да претставуваат опасност по здравјето, бидејќи процесот ги инактивира вирусите, бактериите и [[Прион|прионите]] кои предизвикуваат пренослива сунѓереста енцефалопатија.<ref name="TAMU"/><ref>{{Наведено списание|last=Kaye, G|last2=Weber, P|last3=Evans, A|last4=Venezia, R|date=May 1998|title=Efficacy of Alkaline Hydrolysis as an Alternative Method for Treatment and Disposal of Infectious Animal Waste|journal=Contemp Top Lab Anim Sci|volume=37|issue=3|pages=43–46|pmid=12456159}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/p051f7vn|title=BBC World Service – People Fixing The World, Greener In Death|date=2 May 2017|work=BBC|language=en-GB|accessdate=2018-11-08}}</ref> === Историја === Процесот бил патентиран од Амос Херберт Хобсон во 1888 година како метод за преработка на животински трупови во растителна храна.<ref name="Wired">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.wired.com/2017/03/bath-turns-dead-bodies-coffee-colored-water/|title=The Fight to Legalize a Machine That Melts Flesh From Bone|last=Stockton, Nick|date=10 March 2017|publisher=Wired|accessdate=4 September 2017}}</ref><ref>{{Цитиран патент|title=Process of separating gelatine from bones|fdate=5 April 1888}}</ref><ref name="ChangingJourney">{{Наведена книга|title=Our Changing Journey to the End: Reshaping Death, Dying, and Grief in America|last=Rothstein, Karla Maria|date=2013|publisher=Praeger|isbn=978-1440828461|editor-last=Staudt, Christina|location=Santa Barbara, California|page=262|chapter=Reconfiguring Urban Spaces of Disposal, Sanctuary, and Remembrance|access-date=4 September 2017|editor-last2=Ellens, J. Harold|chapter-url=https://books.google.com/books?id=JakNAgAAQBAJ&pg=PA262}}</ref> Во 2005 година, „Био-Респонс Солушенс“ го дизајнирал, продал и инсталирал првиот систем за алкална хидролиза на трупови во клиниката Мајо, каде што сè уште бил во употреба во 2019 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://bioresponsesolutions.com/about/|title=About Us|work=Bio Response Solutions|language=en-US|accessdate=2019-12-04}}</ref> Во 2007 година, шкотската биохемичарка, Сенди Саливан, основала компанија за производство на машините потребни за процесот, именувајќи го процесот (и компанијата) Ресомација.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.theguardian.com/environment/2010/apr/04/lucy-siegle-innovator-sandy-sullivan-resomation|title=The innovator: Sandy Sullivan|last=Siegle|first=Lucy|date=2010-04-03|work=The Guardian|language=en|accessdate=2018-11-08}}</ref> == Религиозни погледи == Во [[Христијанство|христијанските]] земји и култури, кремацијата историски се обесхрабрувала и се сметала за сквернавење на Божјиот лик и како мешање во воскресението на мртвите што се учи во Светото писмо. Денес е прифатлива за некои деноминации.<ref name="GassmannLarson2001">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=Htz8M1Xlqi4C&pg=PA48|title=Historical Dictionary of Lutheranism|last=Gassmann|first=Günther|last2=Larson|first2=Duane H.|last3=Oldenburg|first3=Mark W.|date=2001|publisher=Scarecrow Press|isbn=978-0810866201|page=48|quote=Cremation was unheard of from the time Charlemagne outlawed it (784) until the 17th century. At that point, the practice was urged primarily by those opposed to the church, and for a long time cremation was forbidden by Roman Catholicism and practiced only reluctantly by Protestants. Recently, these strictures have eased, and more and more churches have established columbaria or memorial gardens within their precincts for the reception of the ashes by the faithful.|access-date=22 April 2014}}</ref> Дезмонд Туту, поранешен англикански надбискуп од Кејптаун, бил акваматиран, по негова желба.<ref name="bbcn">{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-59842728|title=Desmond Tutu: Body of South African Hero to be Aquamated|date=31 December 2021|work=BBC.com|access-date=1 January 2022|publisher=BBC News}}</ref> [[Православна црква|Православната црква]] не дозволува кремирање. [[Римокатоличка црква|Римокатоличката црква]] дозволува [[Кремација|кремирање]] на телата доколку тоа не се прави во знак на негирање на верувањата за светоста на човечкото тело или воскресението на мртвите.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.nyscatholic.org/2002/12/catholics-and-cremation-questions-and-answers-from-the-bishops-of-new-york-state/|title=Catholics and Cremation: Questions and Answers from the Bishops of New York State|date=December 6, 2002|publisher=New York State Catholic Conference|archive-url=https://web.archive.org/web/20150607104538/http://www.nyscatholic.org/2002/12/catholics-and-cremation-questions-and-answers-from-the-bishops-of-new-york-state/|archive-date=June 7, 2015|accessdate=April 12, 2014}}</ref> Во 2008 година, Рене Миркес ја објавил првата католичка морална анализа на алкалната хидролиза.<ref name=":0"/><ref name=":1">{{Наведено списание|last=Mirkes|first=Renée|last2=The National Catholic Bioethics Center|date=2008|title=The Mortuary Science of Alkaline Hydrolysis: Is It Ethical?|url=http://www.pdcnet.org/oom/service?url_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=&rft.imuse_id=ncbq_2008_0008_0004_0683_0695&svc_id=info:www.pdcnet.org/collection|journal=The National Catholic Bioethics Quarterly|volume=8|issue=4|pages=683–695|doi=10.5840/ncbq2008848|issn=1532-5490|url-access=subscription}}</ref> Тој изјавил дека таа е морално неутрална и може да биде алтернатива на погребувањето на слични основи како кремацијата.<ref name=":1" /> Сепак, Католичката црква во САД не ја одобрува алкалната хидролиза како метод за конечно отстранување на човечки останки. Во 2011 година, кардиналот Доналд Вурл, надбискуп на Вашингтон и тогашен претседател на Комитетот за доктрина на Конференцијата на католички бискупи на Соединетите Американски Држави (USCCB), го оценил процесот како „непотребно непочитување кон човечкото тело“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.archstl.org/Portals/0/Documents/Worship/AlkalineHydrolysisQandA.pdf|title=ALKALINE HYDROLYSIS Questions and Answers from a Catholic Perspective}}</ref> Надбискупијата Сент Луис објаснила дека така било одлучено бидејќи Црквата се загрижувала за конечното отстранување на течниот раствор, кој обично се испушта во канализацискиот систем.<ref name=":2">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.archstl.org/alkaline-hydrolysis-is-a-new-method-of-cremation-that-has-drawn-concerns-from-church-leaders-2835|title=HOPE IN THE RESURRECTION: Church teaching on cremation and burial highlights dignity of humans|work=www.archstl.org|language=en-US|accessdate=2023-06-16}}</ref> Ова се сметало за непочитување на светоста на човечкото тело.<ref name=":2" /> Дополнително, кога алкалната хидролиза била предложена во државата Њујорк во 2012 година, Католичката конференција на државата Њујорк ја осудила практиката, наведувајќи дека хидролизата не покажува доволно почитување на учењето за суштинското достоинство на човечкото тело.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.catholicnewsagency.com/news/24591/ny-catholic-conference-opposes-chemical-digestion-of-human-remains|title=NY Catholic conference opposes 'chemical digestion' of human remains|date=Mar 25, 2012}}</ref> [[Јудаизам|Јудаизмот]] забранува кремирање бидејќи се смета дека тоа не е во согласност со религиозните учења за почитување и достоинство кон луѓето, кои религијата верува дека се создадени по Божји лик. [[Ислам|Исламот]], исто така, забранува кремирање на починатиот. И двете религии веројатно ја отфрлаат алкалната хидролиза бидејќи веруваат дека телото мора да се положи на почивалиште преку погреб за да се подготви за задгробниот живот.<ref name=":0">{{Наведено списание|last=Robinson|first=Georgina M.|date=February 2021|title=Dying to Go Green: The Introduction of Resomation in the United Kingdom|journal=Religions|language=en|volume=12|issue=2|pages=97|doi=10.3390/rel12020097|issn=2077-1444|doi-access=free}}</ref> [[Бахаизам|Бахаизмот]], како и другите аврамски религии, не го препорачува кремирањето на починатите. Човечкото тело сметаат дека треба да се третира со почит и едноставно да се завиткува во покров пред погребот не подалеку од еден час од местото на смртта. [[Сикизам|Сикизмот]], [[Хиндуизам|хиндуизмот]] и [[Будизам|будизмот]] ставаат теолошки акцент на целосното уништување на трупот.<ref name=":0"/> Домородните Хавајци го сметаат аквамирањето за начин на приближување кон нивниот традиционален погребен ритуал, што вклучува чисто отстранување на месото од коските (иви) со помош на подземна печка покрај плажа (иму), завиткување на коските и нивно криење. Употребата на ''иму'' врз човечки тела повеќе не е дозволена, но аквамацијата може да понуди алтернатива бидејќи произведува слично чисти коски.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.hawaiipublicradio.org/local-news/2021-02-24/lawmakers-to-bolster-native-hawaiian-burial-traditions-with-modern-technology|title=Lawmakers to Bolster Native Hawaiian Burial Traditions With Modern Technology|date=24 February 2021|work=Hawai'i Public Radio|language=en}}</ref> == Наводи == {{Наводи|2}} == Литература == * [https://abcnews.go.com/Technology/story?id=4828249&page=1 Ново во мртовечницата: Растворување на тела со луга] – ABC News * [https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-14114555 Нова единица за „втечнување“ на тела откриена во погребална куќа во Флорида] - BBC News [[Категорија:Управување со отпад]] [[Категорија:Биоразградување]] [[Категорија:Погребни обичаи]] djszi161md5d1qs0541tmf9hgifytz4 0 1372115 5378833 5375030 2025-06-11T08:48:11Z BosaFi 115936 5378833 wikitext text/x-wiki [[Податотека:The_waste_hierarchy.jpg|мини|477x477пкс| Хиерархијата на менаџирање на отпад започнува од активности за превенција и намалување.]] [[Податотека:Waste_hierarchy_rect-en.svg|мини|354x354пкс| Подетална верзија на хиерархијата на отпад]] [[Податотека:Recycling_symbol.svg|мини| Трите стрелки што го претставуваат меѓународниот симбол за рециклирање. Понекогаш е придружен со текстот „редуцирај, реупотребувај и рециклирај“.]] '''Хиерархија на управувањето со отпад''', '''хиерархија на отпад''' или „хиерархија на опции за управување со отпад“, е [[Алат|алатка]] што се користи при евалуација на процесите што ја штитат животната средина, како и потрошувачката на ресурси и енергија, од најповолни до најмалку поволни дејства.<ref name="Hansen" /> Хиерархијата ги утврдува преферираните програмски приоритети врз основа на [[Одржливост|одржливоста]].<ref name="Hansen" /> За да биде одржливо, управувањето со отпад не може да се реши само со технички решенија на крајот од процесот и неопходен е интегриран пристап.<ref name="USEPA">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.epa.gov/waste/nonhaz/municipal/hierarchy.htm|title=Non-Hazardous Waste Management Hierarchy|last=Environmental Protection Agency|date=2013}}</ref> Хиерархијата означува редослед на дејствување со цел редуцирање на и управување со отпадот и обично е претставена дијаграмски во форма на пирамида.<ref name="UNEP">{{Наведена книга|url=http://www.unep.org/ietc/Portals/136/Publications/Waste%20Management/UNEP%20NWMS%20English.pdf|title=Guidelines for National Waste Management Strategies Moving from Challenges to Opportunities|last=United Nations Environmental Program|year=2013|isbn=978-92-807-3333-4}}</ref> Хиерархијата го опфаќа развојот на материјалот или производот низ последователни фази на управување со отпад и го претставува вториот дел од животниот циклус на секој производ.<ref name="UNEP" /> Целта на хиерархијата на отпад е да се извлечат максималните практични придобивки од производите и да се генерира минимална количина отпад. Правилната примена на хиерархијата на отпад може да има неколку придобивки. Може да помогне во спречувањето на емисиите на стакленички гасови, намалувањето на загадувачите, заштедата на енергија, зачувувањето на ресурсите, создавањето на работни места и стимулирањето на развојот на зелените технологии.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.wtert.eu/default.asp?Menue=14&ShowDok=25|title=Waste Hierarchy|last=Waste-to-Energy Research and Technology Council|date=2009}}</ref> == Европска Унија == '''Европската хиерархија на отпад''' се однесува на петте чекори вклучени во член 4 од Рамковната директива за отпад: ; Превенција : -спречување и редуцирање на создавањето на отпад. ; Повторна употреба и подготовка за повторна употреба : -давајќи им на производите втор живот пред да станат отпад. Ова може да вклучува повторна употреба на производот каков што е или повторна употреба со модификација, што вклучува пренамена, реновирање и повторно производство. ; [[Рециклирање]] : -секоја операција на обновување со која отпадните материјали се преработуваат во производи, материјали или супстанци, без разлика дали за првичната или за други цели. Вклучува [[Компост|компостирање]] и не вклучува согорување. ; Закрепнување : -вид согорување на отпад што ги надградува помалку неефикасните инсинератори. ; Отстранување : -процеси за отстранување на отпад, без разлика дали станува збор за депонирање, спалување, пиролиза, гасификација или други финални решенија. Според [[Рамковна директива за отпад|Рамковната директива за отпад]], Европската хиерархија за отпад е правно обврзувачка, освен во случаи кога е потребно специфичните текови на отпадот да отстапат од хиерархијата. Ова треба да се оправда врз основа на размислувањето за животниот циклус на отпадот. == Историја == Хиерархијата на отпад е концепт во литературата за животна средина и во законодавството за животна средина на некои земји-членки на ЕУ, но пред Рамковната директива за отпад од 2008 година не била дел од европското законодавство. Рамковната директива за отпад од 1975 година немала никаква референца за хиерархија на отпад. Во 1975 година, Рамковната директива за отпад на Европската Унија (1975/442/ЕЕЗ) за прв пат ги вовела елементите на концептот на хиерархија на отпад во европската политика за отпад.<ref name="ECWaste"/> Го нагласила значењето на минимизирањето на отпадот и заштитата на животната средина и [[Здравје|здравјето на луѓето]], како приоритет. Следејќи ја Директивата од 1975 година, политиката и законодавството на Европската Унија се прилагодиле на принципите на хиерархијата на отпадот. Фундаментално за концептот на хиерархија на отпад е „Лансинковата скала“, именувана по пратеникот во холандскиот парламент, Ад Лансинк, кој во 1979 година предложил таа да биде вклучена во холандската политика до 1993 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.adlansink.nl/voorbeeld-pagina/|title=Ladder van Lansink|date=5 June 2014|work=Ad Lansink's Website|language=nl|accessdate=2020-02-21}}</ref> Во 1989 година, била формализирана во хиерархија на опции за управување во Стратегијата на Заедницата за управување со отпад на Европската комисија, а оваа стратегија за отпад била дополнително одобрена во прегледот на Комисијата во 1996 година.<ref name="GOV.UK">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.gov.uk/government/publications/guidance-on-applying-the-waste-hierarchy|title=Guidance on Applying the Waste Hierarchy|last=Department for Environment Food and Rural Affairs|publisher=gov.uk|accessdate=2016-05-19}}</ref> Во првите законски предлози од 2006 година, [[Европска комисија|Европската комисија]] предложила хиерархија од 3 чекори составена од 1. - превенција и повторна употреба, 2, - рециклирање и преработка (со горење) и 3. - отстранување. Ова било жестоко критикувано бидејќи го ставало рециклирањето на исто ниво со согорувањето, што било во согласност со традиционалната позиција за согорување подржувана од Европската комисија. Притисокот од невладините организации и земјите-членки успеал да ја претвори почетната необврзувачка хиерархија од 3 чекори во квази-обврзувачка хиерархија од 5 чекори. Во 2008 година, Европската Унија вовела нова ''хиерархија на отпадот од пет чекори'' во своето законодавство за отпад преку Директивата 2008/98/ЕЗ, која земјите-членки мораат да ја воведат во националните закони за управување со отпад.<ref name="ECWaste">{{Наведена мрежна страница|url=http://ec.europa.eu/environment/waste/legislation/a.htm|title=EU Waste Legislation|last=European Commission|date=2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140312223737/http://ec.europa.eu/environment/waste/legislation/a.htm|archive-date=March 12, 2014}}</ref> Член 4 од директивата утврдува петстепена хиерархија на опциите за управување со отпад што земјите-членки мора да ја применат по овој редослед на приоритети.<ref name="ECWaste" /> Спречувањето на создавањето отпад, како претпочитана опција, е проследено со реупотреба, рециклирање, обновување, вклучително и обновување на енергија, и како последна опција, безбедно отстранување. Меѓу инженерите, слична хиерархија на управување со отпад е позната како стратегија на ARRE: избегнувај, редуцирај, рециклирај, елиминирај.<ref name="lienig">{{Наведена книга|title=Fundamentals of Electronic Systems Design|last=J. Lienig|last2=H. Bruemmer|date=2017|publisher=Springer International Publishing|isbn=978-3-319-55839-4|pages=197|doi=10.1007/978-3-319-55840-0}}</ref> == Предизвици за локалните и регионалните власти == Задачата за спроведување на хиерархијата на отпадот во практиките за управување со отпад во една земја може да се делегира на различни нивоа на власт (национално, регионално, локално ниво) и на други можни дејствувачи, вклучувајќи ја индустријата, приватните компании и домаќинствата. Локалните и регионалните власти можат да бидат особено засегнати од следниве прашања при примена на пристапот на хиерархија на отпадот.<ref name="Hansen">{{Наведена мрежна страница|url=http://ecologic.eu/sites/files/download/projekte/1900-1949/1921-1922/1921-1922_background_paper_waste_en.PDF|title=EU Waste Policies and Challenges for Local and Regional Authorities|last=Hansen|first=Wenke|last2=Christopher|first2=Maria|date=December 2002|archive-url=https://web.archive.org/web/20160617101229/https://www.ecologic.eu/sites/files/download/projekte/1900-1949/1921-1922/1921-1922_background_paper_waste_en.PDF|archive-date=17 June 2016|last3=Verbuecheln|first3=Maic}}</ref> * Воспоставување на кохерентна стратегија за управување со отпад * Воспоставување одделни системи за собирање и [[Сортирање на отпад|сортирање]] за многу различни текови на отпад. * Воспоставување соодветни капацитети за [[Обработка на отпад|обработка]] и отстранување. * Воспоставување ефикасна хоризонтална соработка меѓу локалните власти и општините и вертикална соработка меѓу различните нивоа на власт, од локално до регионално ниво, а кога е корисно и на национално ниво. * Финансирање за воспоставување или надградба на скапа одржлива инфраструктура за управување со отпад за да се задоволат потребите за управување со отпад * Недостатокот на достапни податоци за стратегиите за управување со отпад мора да се надмине и мора да се исполнат барањата за следење за да се спроведат програмите за отпад. * Спроведувањето и контролата на деловните планови и практики треба да се воспостават и применат за да се максимизираат придобивките за животната средина и здравјето на луѓето. * Недостаток на административен капацитет на регионално и локално ниво. Недостатокот на финансии, информации и техничка експертиза мора да се надмине за ефикасно спроведување и успех на политиките за управување со отпад. == Изворно редуцирање == Изворното редуцирање вклучува напори за намалување на [[Опасен отпад|опасниот отпад]] и другите материјали преку модифицирање на индустриското производство. Методите за изворно редуцирање вклучуваат промени во технологијата на производство, влезните [[Суровина|суровини]] и формулацијата на производот. Понекогаш, терминот „спречување на загадувањето“ може да се однесува на изворно редуцирање. == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == * [https://environment.ec.europa.eu/topics/waste-and-recycling_en Оддел за отпад во Генералниот директорат за животна средина] * [https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A32008L0098 Директива 2008/98/ЕЗ за отпад (Рамковна директива за отпад)] * [https://commission.europa.eu/about-european-commission/departments-and-executive-agencies/environment_en Генерален директорат за животна средина] * [http://www.letsrecycle.com/legislation/news.jsp?story=6188 Letsrecycle], статија на Letsrecycle.com за европската дебата за хиерархијата на отпадот * [http://gettingtozerowaste.com/ До нула отпад] [[Категорија:Рециклирање]] [[Категорија:Хиерархија]] [[Категорија:Концепти за управување со отпад]] [[Категорија:Управување со отпад]] h3u4ktfdro43co7d1quos1ifgzbsae0 0 1372116 5378827 5375034 2025-06-11T07:47:13Z BosaFi 115936 /* Клучни термини */ 5378827 wikitext text/x-wiki '''Рамковната директива за отпад (РДО)''' е директива на [[Европска Унија|Европската унија]] која се однесува на „мерки за заштита на животната средина и здравјето на луѓето преку спречување или намалување на негативните влијанија од создавањето и управувањето со отпад и преку намалување на вкупните влијанија од користењето на ресурсите и подобрување на ефикасноста на таквото користење“.<ref name=wfd>[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:32008L0098 Directive 2008/98/EC] of 19 November 2008 on waste and repealing certain Directives.</ref> Првата Рамковна директива за отпад датира од 1975 година.<ref>[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:31975L0442 Directive 75/442/EEC] of 15 July 1975 on waste. End of validity 16 May 2006, and repealed by 2006/12/EC.</ref> Таа претрпела значителни промени во 1991<ref>[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:31991L0156 Directive 91/156/EEC] of 18 March 1991 on waste. End of validity 16 May 2006, and repealed by 2006/12/EC.</ref> и 2006 година.<ref>[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:31991L0156 Directive 2006/12/EC] of 5 April 2006 on waste. End of validity 11 December 2006, and repealed by 2008/98/EC.</ref> Тековната директива била усвоена на 19 ноември 2008 година.<ref name="wfd" /> Целта на Рамковната директива за отпад била да се постави основата за претворање на ЕУ во „рециклирачко општество“ кое се стреми да избегне создавање отпад и да го користи отпадот како ресурс“ (Преамбула, дел 28). Една од карактеристиките на РДО е [[Хиерархија на отпад|Европската хиерархија за отпад]].<ref>{{Наведено списание|last=Zhang|first=Chunbo|last2=Hu|first2=Mingming|last3=Di Maio|first3=Francesco|last4=Sprecher|first4=Benjamin|last5=Yang|first5=Xining|last6=Tukker|first6=Arnold|date=2022-01-10|title=An overview of the waste hierarchy framework for analyzing the circularity in construction and demolition waste management in Europe|url=https://repository.tudelft.nl/islandora/object/uuid%3A9093a751-ec23-4dc1-a4c2-a566f4adac61/datastream/OBJ/download|journal=Science of the Total Environment|volume=803|pages=149892|bibcode=2022ScTEn.803n9892Z|doi=10.1016/j.scitotenv.2021.149892|issn=0048-9697|pmid=34500281|doi-access=free|hdl-access=free}}</ref> == Клучни термини == === Критериуми за укинување на статус на отпад === Критериумите за укинување на статусот на отпад наведуваат кога одреден отпаден материјал престанува да биде „отпад“ и добива статус на производ (или [[Суровина|секундарна суровина]]). Според член 6 (1) и (2), одреден специфичен отпад престанува да биде отпад кога ќе помине низ операција на преработка (вклучувајќи рециклирање) и ќе ги исполни специфичните критериуми што треба да се развијат во согласност со одредени законски услови, особено кога: * супстанцата или предметот најчесто се користи за специфични цели; * има постоечки пазар или побарувачка за супстанцата или предметот; * употребата е законска (супстанцата или предметот ги исполнува техничките барања за специфичните цели и ги исполнува постојните законски прописи и стандарди што се применуваат за производите); * употребата нема да доведе до целокупни негативни влијанија врз животната средина или здравјето на луѓето.<ref>European Commission, [https://ec.europa.eu/environment/waste/framework/end_of_waste.htm Waste Framework Directive: End-of-waste criteria], accessed 31 December 2020.</ref> === Висококвалитетно рециклирање === Член 11 бара од земјите-членки да „промовираат висококвалитетно рециклирање“. Терминот „висок квалитет“ не е дефиниран, но се состои во исполнување на „неопходните стандарди за квалитет за релевантните сектори за рециклирање“.<ref name=wfd /> === Одделно собирање === Член 10(2) од Рамковната директива за отпад утврдила општ услов за одделно собирање и ги обврзала земјите-членки да воспостават системи за одделно собирање барем за хартија, метал, пластика и стакло до 2015 година. Член 11 (1) ги утврдува барањата за земјите-членки да преземат мерки за промовирање на висококвалитетно рециклирање преку одделно собирање.<ref>European Commission - DG ENV, [https://ec.europa.eu/environment/waste/studies/pdf/Separate%20collection_Final%20Report.pdf Assessment of separate collection schemes in the 28 capitals of the EU], published 2014, accessed 28 December 2020</ref> === Технички, еколошки и економски изводливо === Според упатствата на ЕУ, „комбинацијата од термини „технички, еколошки и економски изводливо“ ги опишува предусловите за земјите-членки, во различен степен, да бидат обврзани да воспостават одделно собирање согласно членовите 10 и 11 од Директивата“.<ref>European Commission, [https://ec.europa.eu/environment/waste/framework/pdf/guidance_doc.pdf Guidance on the interpretation of key provisions of Directive 2008/98/EC on waste], para 4.4, accessed 28 December 2020</ref> == Наводи == {{Наводи}} [[Категорија:2008 во Европската Унија]] [[Категорија:Управување со отпад]] 60hw0s1e5q9lxe3241yyhpovf3hdewh 0 1372117 5378826 5375047 2025-06-11T07:44:04Z BosaFi 115936 5378826 wikitext text/x-wiki Системот на '''механичко биолошки третман''' ('''МБТ''') претставува вид на преработка на отпад кој комбинира објект за сортирање со форма на биолошки третман (како што се [[Компост|компостирањето]] или [[Анаеробна декомпозиција|анаеробната декомпозиција]]). МБТ постројките се дизајнирани за преработка на [[Комунален цврст отпад|мешан комунален цврст отпад]], како и на [[Комерцијален отпад|комерцијален]] и [[индустриски отпад]]. == Процес == [[Податотека:Mechanical_biological_treatment_flowchart.svg|десно|мини|350x350пкс| Дијаграм на тек на процесот]] Термините ''„механички биолошки третман“'' или ''„механички биолошки претходен третман“'' се однесуваат на група системи за третман на цврст отпад. Овие системи овозможуваат обновување на материјалите содржани во мешаниот отпад и го олеснуваат стабилизирањето на [[Биоразградување|биоразградливата]] компонента на материјалот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mbt.landfill-site.com/|title=Welcome to the Mechanical Biological Treatment Web Site|publisher=Enviros Consulting|location=Cambridge, UK|archive-url=https://web.archive.org/web/20071109211254/http://www.mbt.landfill-site.com/|archive-date=9 November 2007|accessdate=22 November 2006}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.juniper.co.uk/services/Our_services/mbt.html|title=Mechanical Biological Treatment|publisher=Juniper Consultancy Services Ltd|location=Uley, Gloucestershire, England|archive-url=https://web.archive.org/web/20051214154326/http://www.juniper.co.uk/services/Our_services/mbt.html|archive-date=14 December 2005}}</ref> Дваесет и два објекти во Велика Британија имаат имплементирано процеси на обработка со '''МБТ'''/БМТ.<ref>{{Наведено списание|last=Cook|first=Ed|last2=Wagland|first2=Stuart|last3=Coulon|first3=Frédéric|date=December 2015|title=Investigation into the non-biological outputs of mechanical-biological treatment facilities|url=https://doi.org/10.1016/j.wasman.2015.09.014|journal=Waste Management|volume=46|pages=212–226|doi=10.1016/j.wasman.2015.09.014|pmid=26394679|url-access=subscription|via=ELSEVIER Science Direct}}</ref> Компонентата за сортирање на постројките обично наликува на постројка за рециклирање на материјали. Оваа компонента е или конфигурирана за обновување на поединечните елементи на отпадот или за производство на гориво добиено од отпадот што може да се користи за производство на енергија. Компоненти на мешаниот отпад што можат да се рециклираат вклучуваат: * Црн метал * Обоени метали * [[Пластика]] * [[Стакло]] == Терминологија == Механичкиот биолошки третман понекогаш се нарекува и биолошки механички третман (БМТ), но тоа едноставно се однесува на редоследот на обработка (т.е. биолошката фаза на системот претходи на механичкото сортирање). МБТ не треба да се меша со механичката термичка обработка. == Механичко сортирање == [[Податотека:MBT_sorting.jpg|десно|мини|300x300пкс| Постројка за собирање влажен материјал, Хирија, [[Израел]]]] „Механичкиот“ елемент е обично автоматизирана механичка фаза за сортирање. Ова или ги отстранува [[Рециклирање|рециклирачките]] елементи од мешаниот отпад (како што се метали, пластика, стакло и хартија) или ги преработува. Обично вклучува транспортери во фабрички стил, индустриски [[Магнет|магнети]], сепаратори со вртложни струи, тромели, секачи и други системи по мерка, или пак сортирањето се врши рачно на станици за рачно собирање. Механичкиот елемент има голем број сличности со постројката за обновување на материјали.<ref>{{Наведување|title=MECHANICAL BIOLOGICAL TREATMENT Position Paper|date=May 2004|publisher=SITA UK|url=http://www.sita.co.uk/assets/PP_MBT.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060908000656/http://www.sita.co.uk/assets/PP_MBT.pdf|archivedate=8 September 2006|access-date=22 November 2006}}</ref> Некои системи интегрираат влажна постројка за обновување на материјали за одвојување по густина и флотација и за обновување и миење на рециклирачките елементи од отпадот во форма што може да се испрати за рециклирање. МБТ може алтернативно да го преработи отпадот за да произведе висококалорично гориво наречено гориво добиено од отпад. Ова гориво е да се користи во цементни печки или во [[Термоелектрана|термоелектрани]] и генерално е направено од пластика и биоразградлив органски отпад. Системите кои се конфигурирани за производство на гориво од отпад ги вклучуваат Херхофските и Екодешките процеси. Честа заблуда е дека сите МБТ процеси произведуваат гориво од отпад; ова не е случај и зависи строго од конфигурацијата на системот и соодветните локални пазари за МБТ излези. == Биолошка обработка == [[Податотека:MBT_anaerobicdigesters.jpg|десно|мини|300x300пкс| Двостепени и анаеробни декомпозитори кои вршат анаеробна декомпозиција на тиња со проток нагоре (UASB).]] „Биолошкиот“ елемент се однесува на: * [[Анаеробна декомпозиција]] * [[Компост|Компостирање]] * [[Биосушење]] Анаеробната декомпозиција ги користи анаеробните микроорганизми за да ја разградат [[Биоразградлив отпад|биоразградливата]] компонента на отпадот со цел произведување на [[биогас]] и подобрувач на почвата. Биогасот може да се користи за производство на [[Електрицитет|електрична енергија]] и [[топлина]]. Биолошкиот термин може да се однесува и на компостирање. Тука органската компонента се разградува од природно присутни аеробни микроорганизми. Тие го разградуваат отпадот во јаглерод диоксид и компост. Не постои зелена енергија која е произведена од системи што користат само компостирање за биоразградливиот отпад. Во случај на биосушење, отпадниот материјал поминува низ период на брзо загревање преку дејството на аеробни микроби. За време на оваа фаза на делумно компостирање, топлината генерирана од микробите резултира со брзо сушење на отпадот. Овие системи често се конфигурирани да произведуваат гориво добиено од отпад, каде што сувиот, лесен материјал е предност за подоцнежен транспорт и согорување. Некои системи вклучуваат и анаеробна декомпозиција и компостирање. Ова може да биде во форма на целосна анаеробна фаза на декомпозиција, проследена со созревање (компостирање) на дигестатот. Алтернативно, може да се индуцира делумна анаеробна фаза на декомпозиција на вода што се перколира низ суровиот отпад, растворајќи ги лесно достапните шеќери, а преостанатиот материјал се испраќа во друга постројка за компостирање. Преку преработка на биоразградливиот отпад, или преку анаеробна декомпозиција или преку [[Компост|компостирање]], технологиите за биоразградлив отпад помагаат да се намали придонесот на [[Стакленички гасови|стакленичките гасови]] кон [[Климатски промени|глобалното затоплување]]. Употреблив отпад за овој систем претставува: * [[Комунален цврст отпад]] * [[Комерцијален отпад|Комерцијален]] и [[индустриски отпад]] * Канализациска кал Можни производи од овој систем се: * Обновливо гориво (биогас) што води до обновлива енергија * Обновени рециклирачки материјали како што се метали, хартија, пластика, стакло итн. * Дигестат - органско ѓубриво и подобрувач на почвата * Јаглеродни кредити – дополнителни приходи * Гориво добиено од отпад со висока калорична фракција - содржината на обновливо гориво зависи од биолошката компонента * Остатоци од неупотребливи материјали подготвени за нивен последен безбеден третман (на пр., согорување или гасификација) и/или депонија. Дополнителни предности: * Мал дел инертен [[Комунален цврст отпад|остаточен отпад]] * Намалување на волуменот на отпадот што треба да се депонира на најмалку половина (густина > 1,3 t/ ^m3), со што животниот век на депонијата е најмалку двојно подолг од вообичаено. * Користење на исцедокот во процесот * Депонискиот гас не е проблематичен бидејќи биолошката компонента на отпадот е стабилизирана * Дневно покривање на депонијата не е потребно. == Можни употреби == Системите за МБТ можат да претставуваат составен дел од инфраструктурата за обработка на отпад во регионот. Овие системи обично се интегрирани со шеми за собирање отпад од тротоарот. Во случај на производство на гориво добиено од отпад како нуспроизвод, тогаш ќе биде потребна постројка за согорување. Ова може да биде или постројка за обично согорување или гасификатор. Исто така употребата на МБТ ја намалува потребата за одделно собирање на отпад во домовите и за собирање на рециклирачки елементи од отпадот во контејнери на тротоари. Ова им дава можност на локалните власти, општините и советите да ја намалат употребата на возила за собирање на отпад и да ги одржат стапките на рециклирање високи. == Ставот на еколошките групи == [[Пријатели на Земјата|„Пријатели на Земјата“]] сугерира дека најдобриот еколошки пат за [[Комунален цврст отпад|комуналниот цврст отпад]] е прво да се максимизира отстранувањето на преостанатите рециклирачки материјали од отпадот (што вклучува метали, пластика и хартија). Количината на преостанат отпад треба да се компостира или анаеробно да се декомпозира и да се отстрани на депонија, освен ако не е доволно чиста за да се користи како компост. Извештајот на Еуномија<ref>{{Наведување|url=http://www.foe.co.uk/resource/reports/changing_climate.pdf|title=A Changing Climate for Energy from Waste? Final Report for Friends of the Earth|first=Dominic|last=Hogg|date=3 May 2006|publisher=Eunomia Research & Consulting|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070715104358/http://www.foe.co.uk/resource/reports/changing_climate.pdf|archivedate=15 July 2007}}</ref> содржи детална анализа на климатските влијанија од различни технологии за резидуален отпад. Утврдил дека процесот на МБТ што ги екстрахира и металите и пластиката пред депонирањето е една од најдобрите опции за справување со нашиот преостанат отпад и има помало влијание од процесите на МБТ што произведуваат гориво за согорување или од согорувањето на отпад без МБТ. „Пријатели на Земјата“ не ги поддржува постројките за МБТ кои произведуваат гориво добиено од отпад и верува дека процесите на МБТ треба да се одвиваат во мали, локализирани постројки.<ref>{{Наведување|url=http://www.foe.co.uk/resource/briefings/mchnical_biolo_treatmnt.pdf|title=Briefing: Mechanical and Biological Treatment (MBT)|date=September 2008|publisher=Friends of the Earth|place=London, England, UK|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090521054103/http://www.foe.co.uk/resource/briefings/mchnical_biolo_treatmnt.pdf|archivedate=21 May 2009}}</ref> == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-врска}} * [http://www.waste-to-resources.eu/ „Од отпад до ресурси“] Најголемата светска конференција за механички биолошки третман (МБТ) на комунален цврст отпад (МЦО) и постројки за преработка на материјали (МРФ) * [https://web.archive.org/web/20060822233215/http://www.environment-agency.gov.uk/wtd/ Центар за податоци за технологија за отпад на Агенцијата за животна средина.] Независен преглед на напредните технологии за третман на отпад од страна на владата на Обединетото Кралство. * Куле-Вајдемаер и др. (2007) [http://www.wasteconsult.de/Sachstand_MBA_Englisch.pdf Постројки за механичко-биолошки третман на отпад] Резиме на евалуацијата на сите германски постројки за MBT во воведната фаза во 2005–2006 година. По наредба на германската EPA (Umweltbundesamt) * [https://web.archive.org/web/20060516043010/http://www.juniper.co.uk/Publications/mbt_report.html Извештај за MBT од смрека.] Независна студија за MBT технологиите нарачана со користење на даночни кредити за депонии во Велика Британија. * [https://web.archive.org/web/20070928093027/http://www.sepa.org.uk/pdf/nws/planning/leaflets/mech_bio.pdf Информативен лист за планирање на SEPA MBT] Информативен лист за размислувања за планирање во Шкотска * [http://www.compostinfo.info Compostinfo] Независна сеопфатна веб-страница за библиографија и прегледи фокусирана на извори на „мешан отпад“ * ГТЗ (2003) [https://web.archive.org/web/20110719034836/http://www2.gtz.de/dokumente/bib/04-5731.pdf Секторски проект за механичко-биолошки третман на отпад.] [https://web.archive.org/web/20110719034836/http://www2.gtz.de/dokumente/bib/04-5731.pdf Конечен извештај] * [http://www.faber-ambra.com Концепт за механичко-биолошки третман на отпад на FABER-AMBRA] - Научни резултати и видеа [[Категорија:Канализација]] [[Категорија:Биоенергија]] [[Категорија:Околинско инженерство]] [[Категорија:Управување со биоразградлив отпад]] 8v0if00x2a7x8agxvzz7ew3zi6rpnj2 0 1372118 5378824 5375054 2025-06-11T07:21:13Z BosaFi 115936 5378824 wikitext text/x-wiki '''Биосушењето''' е процес преку кој [[Биоразградлив отпад|биоразградливиот отпад]] брзо се загрева низ почетните фази на [[Компост|компостирање]] за да се отстрани влагата од отпадот и со тоа да се намали неговата вкупна тежина.<ref>{{Наведено списание|year=2001|title=Composting high moisture materials: biodrying poultry manure in a sequentially fed reactor|url=http://www.biocycle.net/CSUContents/2001/Autumn/303.html|journal=Compost Science & Utilization|volume=9|issue=4|pages=303–11|doi=10.1080/1065657X.2001.10702049|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20070930122054/http://www.biocycle.net/CSUContents/2001/Autumn/303.html|archive-date=2007-09-30}}</ref> При процесите на биосушење, стапките на сушење се зголемуваат со биолошка топлина и принудна аерација. Поголемиот дел од биолошката топлина, природно достапна преку [[Аеробна декомпозиција|аеробна декомпозиција]] на органската материја, се користи за испарување на површинската и врзаната вода поврзана со мешаната тиња. Ова производство на топлина помага да се намали содржината на влага во биомасата без потреба од дополнителни фосилни горива и со минимална потрошувачка на електрична енергија.<ref>{{Наведено списание|year=2006|title=Emerging biodrying technology for the drying of pulp and paper mixed sludges|journal=Drying Technology|volume=24|issue=7|pages=863–78|doi=10.1080/07373930600734026}}</ref> Сушењето на отпадот на овој начин може да потрае и до 8 дена.<ref>{{Наведено списание|date=August 2005|title=Biostabilization-biodrying of municipal solid waste by inverting air-flow|journal=Bioresource Technology|volume=96|issue=12|pages=1331–7|doi=10.1016/j.biortech.2004.11.016|pmid=15792579}}</ref> Ова овозможува намалување на трошоците за отстранување во случај кога депонијата наплаќа по тон. Биосушењето може да се користи како дел од процесот на производство на горива добиени од отпад, како што било замислено од италијанскиот инженер Луиџи Кастели во 1987 година.<ref>US Patent 4,894,066</ref> Сепак, биосушењето не влијае многу врз [[Биоразградување|биоразградливоста]] на отпадот и затоа не се стабилизира. Биосушениот отпад сепак ќе се распаѓа на депонија при што ќе произведува депониски гас и со тоа потенцијално ќе придонесува за климатските промени. Иако биосушењето сè повеќе се применува во комерцијалните постројки за [[Механички биолошки третман|механичко биолошки третман]] (МБТ) тоа е сè уште предмет на тековни истражувања и развој.<ref>{{Наведено списание|date=June 2009|title=Biodrying for mechanical-biological treatment of wastes: a review of process science and engineering|journal=Bioresource Technology|volume=100|issue=11|pages=2747–61|doi=10.1016/j.biortech.2008.12.026|pmid=19216072|hdl-access=free}}</ref> == Наводи == {{Наводи|2}} [[Категорија:Технологија за преработка на отпад]] [[Категорија:Управување со биоразградлив отпад]] 7mw9buktpbx0qag4ipwv0tvgxc8yu3g 0 1372144 5378574 5375129 2025-06-10T11:59:38Z Виолетова 1975 5378574 wikitext text/x-wiki '''Сертификација АДИСА''' („Алијанса за отстранување на средства и безбедност на информациите“) - организација за сертификација специјализирана за заштита на податоци и управување со квалитет, и е оператор на две шеми за сертификација на ГДПР во Велика Британија. Тие се официјално одобрени од Канцеларијата на комесарот за информации на Велика Британија, а процесот на ревизија е акредитиран од Службата за акредитација на Обединетото Кралство.<ref>[https://adisacertification.com/ ADISA certification ]</ref> Лабораторијата за тестирање на АДИСА, наречена Истражувачки центар АДИСА, е водечка лабораторија за тестирање за санитизација на податоци и во моментов е единствената лабораторија што ја потврдува усогласеноста со стандардите за санитизација на податоци NIST 800-88 и IEEE 2883. == Историја == Основана во 2010 година, АДИСА развила неколку стандарди и шеми за сертификација за да обезбеди безбедно отстранување на ИТ средства и санитизација на податоци. Во 2019 година, АДИСА го лансирала Истражувачкиот центар АДИСА, кој испорачува шеми за сертификација на производи за алатки за санитизација на податоци на софтвер и хардвер.<ref>[https://charterhousemuller.com/what-is-adisa-and-why-does-it-matter-to-your-business// ADISA certification ]</ref> ==Поврзано== *[[Електронски отпад]] ==Наводи== {{наводи}}{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Сертификација АДИСА}} [[Категорија:Електронски отпад]] [[Категорија:Управување со отпад]] jayhu5nsjj4x00jsj8g3z2j2ccm4pm3 5378575 5378574 2025-06-10T11:59:52Z Виолетова 1975 Виолетова ја премести страницата [[АДИСА Сертификат Лимитед]] на [[Сертификација АДИСА]] 5378574 wikitext text/x-wiki '''Сертификација АДИСА''' („Алијанса за отстранување на средства и безбедност на информациите“) - организација за сертификација специјализирана за заштита на податоци и управување со квалитет, и е оператор на две шеми за сертификација на ГДПР во Велика Британија. Тие се официјално одобрени од Канцеларијата на комесарот за информации на Велика Британија, а процесот на ревизија е акредитиран од Службата за акредитација на Обединетото Кралство.<ref>[https://adisacertification.com/ ADISA certification ]</ref> Лабораторијата за тестирање на АДИСА, наречена Истражувачки центар АДИСА, е водечка лабораторија за тестирање за санитизација на податоци и во моментов е единствената лабораторија што ја потврдува усогласеноста со стандардите за санитизација на податоци NIST 800-88 и IEEE 2883. == Историја == Основана во 2010 година, АДИСА развила неколку стандарди и шеми за сертификација за да обезбеди безбедно отстранување на ИТ средства и санитизација на податоци. Во 2019 година, АДИСА го лансирала Истражувачкиот центар АДИСА, кој испорачува шеми за сертификација на производи за алатки за санитизација на податоци на софтвер и хардвер.<ref>[https://charterhousemuller.com/what-is-adisa-and-why-does-it-matter-to-your-business// ADISA certification ]</ref> ==Поврзано== *[[Електронски отпад]] ==Наводи== {{наводи}}{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Сертификација АДИСА}} [[Категорија:Електронски отпад]] [[Категорија:Управување со отпад]] jayhu5nsjj4x00jsj8g3z2j2ccm4pm3 5378578 5378575 2025-06-10T12:01:23Z Виолетова 1975 5378578 wikitext text/x-wiki '''Сертификација АДИСА''' („Алијанса за отстранување на средства и безбедност на информациите“) организација за сертификација специјализирана за заштита на податоци и управување со квалитет, и е оператор на две шеми за сертификација на ГДПР во Велика Британија. Тие се официјално одобрени од Канцеларијата на комесарот за информации на Велика Британија, а процесот на ревизија е акредитиран од Службата за акредитација на Обединетото Кралство.<ref>[https://adisacertification.com/ ADISA certification ]</ref> Лабораторијата за тестирање на АДИСА, наречена Истражувачки центар АДИСА, е водечка лабораторија за тестирање за санитизација на податоци и во моментов е единствената лабораторија што ја потврдува усогласеноста со стандардите за санитизација на податоци NIST 800-88 и IEEE 2883. == Историја == Основана во 2010 година, АДИСА развила неколку стандарди и шеми за сертификација за да обезбеди безбедно отстранување на ИТ средства и санитизација на податоци. Во 2019 година, АДИСА го лансирала Истражувачкиот центар АДИСА, кој испорачува шеми за сертификација на производи за алатки за санитизација на податоци на софтвер и хардвер.<ref>[https://charterhousemuller.com/what-is-adisa-and-why-does-it-matter-to-your-business// ADISA certification ]</ref> ==Поврзано== *[[Електронски отпад]] ==Наводи== {{наводи}}{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:—АДИСА}} [[Категорија:Електронски отпад]] [[Категорија:Управување со отпад]] 42bzqg76m9stkgmb1uzgiwhueq09h84 5378579 5378578 2025-06-10T12:01:46Z Виолетова 1975 5378579 wikitext text/x-wiki '''Сертификација АДИСА''' („Алијанса за отстранување на средства и безбедност на информациите“) — организација за сертификација специјализирана за заштита на податоци и управување со квалитет, и е оператор на две шеми за сертификација на ГДПР во Велика Британија. Тие се официјално одобрени од Канцеларијата на комесарот за информации на Велика Британија, а процесот на ревизија е акредитиран од Службата за акредитација на Обединетото Кралство.<ref>[https://adisacertification.com/ ADISA certification ]</ref> Лабораторијата за тестирање на АДИСА, наречена Истражувачки центар АДИСА, е водечка лабораторија за тестирање за санитизација на податоци и во моментов е единствената лабораторија што ја потврдува усогласеноста со стандардите за санитизација на податоци NIST 800-88 и IEEE 2883. == Историја == Основана во 2010 година, АДИСА развила неколку стандарди и шеми за сертификација за да обезбеди безбедно отстранување на ИТ средства и санитизација на податоци. Во 2019 година, АДИСА го лансирала Истражувачкиот центар АДИСА, кој испорачува шеми за сертификација на производи за алатки за санитизација на податоци на софтвер и хардвер.<ref>[https://charterhousemuller.com/what-is-adisa-and-why-does-it-matter-to-your-business// ADISA certification ]</ref> ==Поврзано== *[[Електронски отпад]] ==Наводи== {{наводи}}{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:АДИСА}} [[Категорија:Електронски отпад]] [[Категорија:Управување со отпад]] 86xlv42xiud3ixo0nzqphf4r5euexf2 0 1372165 5378584 5375275 2025-06-10T12:09:44Z Виолетова 1975 средување 5378584 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Landfill_compactor.jpg|десно|мини|250x250пкс| Компактор за отпад]] [[Податотека:Landfill_Hawaii.jpg|десно|мини|250x250пкс| Организирана депонија]] '''Депонија''' — место за отстранување на [[Отпад|отпадни]] материјали. Селекцијата и [[Рециклирање|рециклирањето]] на отпадот понекогаш можат да се вршат и на самата депонија. Денес, отпадот обично се категоризира (класификува) според видот на отпад што се отстранува таму. Депониите можат да бидат современо проектирани и подготвени за користење на течни производи или гас преку распаѓање на органскиот отпад. Современите депонии генерално мора да имаат минимум еден покривен слој, кој се состои од набиена глина со минимална потребна дебелина за максимална хидраулична бариера. Депониите најчесто ги градат локалните самоуправи. Неодамна, на депониите се поставуваат компактори за отпад за да се заштеди простор. Кога депонијата е полна со ѓубре, таа често е покриена со слој почва. Депонија повеќе не е само место за отстранување на отпад, туку претставува и центар за управување со отпад како секундарна суровина. == Операции == [[Податотека:Landfill.jpg|десно|мини|250x250пкс| Една од неколкуте депонии што ги користи Драјден, во [[Онтарио]], Канада]] [[Податотека:Garbage_dump_in_Karachi.jpg|десно|мини|333x333пкс| Ѓубре фрлено на средина од патот во Карачи]] Операторите на добро управувани депонии за неопасен отпад ги исполнуваат претходно дефинираните спецификации со примена на техники за:<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/dsd/dsd_aofw_ni/ni_pdfs/NationalReports/finland/WASTE.pdf|title=Waste Management, General objectives of waste policy}}</ref> * ограничување на отпадот на најмалата можна површина * набивање на отпад за намалување на неговиот волумен<ref name=":1">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.co.cumberland.nc.us/departments/solid-waste-group/solid-waste-management/ann-street-landfill/how-a-landfill-operates|title=How a Landfill Operates|work=www.co.cumberland.nc.us|archive-url=https://web.archive.org/web/20210227021919/https://www.co.cumberland.nc.us/departments/solid-waste-group/solid-waste-management/ann-street-landfill/how-a-landfill-operates|archive-date=27. 02. 2021|accessdate=2020-02-22}}</ref> Тие исто така можат да го покријат отпадот (обично секојдневно) со слоеви на почва или други видови материјали како што се дрвени струготини и фини честички. За време на работењето на депонијата, вагата или камион-вагата може да ги измери возилата за собирање отпад по пристигнувањето, а персоналот може да го провери товарот за отпад што не ги исполнува критериумите за прифаќање отпад на депонијата.<ref name=":1">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.co.cumberland.nc.us/departments/solid-waste-group/solid-waste-management/ann-street-landfill/how-a-landfill-operates|title=How a Landfill Operates|work=www.co.cumberland.nc.us|archive-url=https://web.archive.org/web/20210227021919/https://www.co.cumberland.nc.us/departments/solid-waste-group/solid-waste-management/ann-street-landfill/how-a-landfill-operates|archive-date=27. 02. 2021|accessdate=2020-02-22}}</ref> Потоа, возилата за собирање отпад ја користат постојната патна мрежа на пат кон истовар или работно место, каде што ја истоваруваат својата содржина. Откако товарот ќе се исфрли, компактори или булдожери можат да го расфрлаат и компактираат отпадот на површината предвидена за отпад. Пред да ги напуштат границите на депонијата, возилата за собирање отпад може да поминат низ објект за чистење на тркала на возилата. Доколку е потребно, тие се враќаат на вагата за повторно мерење без нивниот товар. Процесот на мерење може да собере статистика за дневната тонажа на примениот отпад, која базите на податоци можат да ја задржат за водење на евиденција. Покрај камионите, некои депонии може да имаат опрема за ракување со железни контејнери. Употребата на „железнички транспорт“ овозможува депониите да се лоцираат на пооддалечени локации, без проблеми кои се поврзани со многуте патувања со камиони. Типично, на работното место, збиениот отпад се покрива секојдневно со почва или алтернативни материјали. Алтернативните материјали за покривање на отпадот вклучуваат дрвени струготини или друг „зелен отпад“,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.calrecycle.ca.gov/lgcentral/basics/adcbasic.htm|title=Alternative Daily Cover (ADC)|archive-url=https://web.archive.org/web/20120605044817/http://www.calrecycle.ca.gov/lgcentral/basics/adcbasic.htm|archive-date=June 5, 2012|accessdate=September 14, 2012}}</ref> неколку производи од пена за прскање, хемиски „фиксирани“ био-цврсти материи и привремени покривки. Капаците може да се подигнат на местото ноќе, а потоа да се отстранат следниот ден пред отстранувањето на отпадот. Просторот што го зафаќа набиениот отпад и материјалот за покривање секојдневно се нарекува дневна ќелија. Компакцијата на отпадот е клучна за продолжување на животниот век на депонијата. Фактори како што се компресибилноста на отпадот, дебелината на слојот од отпад и бројот на поминувања на компакторот над отпадот влијаат на густината на отпадот. == Животен циклус на санитарна депонија == Терминот депонија обично е кратенка за општинска депонија или санитарна депонија. Овие објекти за прв пат биле воведени на почетокот на 20 век, но добиле широка употреба во 1960-ти и 1970-ти години, во обид да се елиминираат отворените депонии и другите „нехигиенски“ практики за отстранување на отпадот. Санитарна депонија е дизајниран објект што го одвојува и ограничува отпадот. Санитарните депонии се дизајнирани како биолошки реактори (биореактори) во кои микробите со текот на времето ќе го разградат сложениот органски отпад во поедноставни, помалку токсични соединенија. Овие реактори мора да бидат дизајнирани и да работат во согласност со регулаторните стандарди и упатства (видете инженерство за заштита на животната средина). Типично, аеробната деградација е првата фаза во која отпадот се распаѓа на депонија. По нив следат четири фази на анаеробна деградација. Типично, цврстиот органски материјал во цврстата фаза брзо се распаѓа бидејќи поголемите органски молекули се распаѓаат на помали молекули. Овие помали органски молекули почнуваат да се раствораат и преминуваат во течна фаза, по што следува хидролиза на овие органски молекули, а хидролизираните соединенија потоа се трансформираат и испаруваат како јаглерод диоксид (_CO2) и метан (CH4), при што остатокот од отпадот останува во цврста и течна фаза. Во раните фази, мала количина на материјал влегува во исцедокот, бидејќи биоразградливата органска материја од отпадот брзо се намалува во волуменот. Во меѓувреме, хемиската побарувачка за кислород во исцедокот се зголемува со зголемување на концентрациите на порезистентни соединенија во споредба со пореактивните соединенија во исцедокот. Успешната конверзија и стабилизација на отпадот зависи од тоа колку добро функционираат микробните популации во синтрофија, односно од интеракцијата на различните популации за да се задоволат меѓусебните нутритивни потреби.<ref name="Vallero">{{Наведена книга|title=Waste: A Handbook for Management|last=D. Vallero and G. Blight|date=2019|publisher=Elsevier Academic Press|isbn=9780128150603|editor-last=Letcher|editor-first=T.M.|location=Amsterdam, Netherlands and Boston MA, Print Book|pages=235-249|editor-last2=Vallero|editor-first2=D.A.}}</ref> Животниот циклус на општинска депонија поминува низ пет различни фази:<ref name="Vallero">{{Наведена книга|title=Waste: A Handbook for Management|last=D. Vallero and G. Blight|date=2019|publisher=Elsevier Academic Press|isbn=9780128150603|editor-last=Letcher|editor-first=T.M.|location=Amsterdam, Netherlands and Boston MA, Print Book|pages=235-249|editor-last2=Vallero|editor-first2=D.A.}}</ref> === Првично прилагодување (Фаза I) === Бидејќи отпадот се отстранува на депонија, празните простори содржат големи количини на молекуларен кислород (_O2). Со додаден и компактен отпад, содржината на _O2 во слоевите на биореакторската депонија постепено се намалува. Микробните популации растат, густината се зголемува. Аеробната биоразградба доминира, т.е. примарниот електронски акцептор е _O2. === Транзиција (Фаза II) === O2 брзо се разградува од постојните микробни популации. Намалувањето на O2 води кон помалку аеробни и повеќе анаеробни услови во слоевите. Примарните акцептори на електрони за време на транзицијата се [[Нитрат|нитрати]] и [[Сулфат|сулфати]], бидејќи O2 брзо се заменува со CO2 во отпадниот гас. === Формирање на киселина (Фаза III) === [[Хидролиза|Хидролизата на]] биоразградливата фракција од цврст отпад започнува во фазата на формирање киселина, што доведува до брзо акумулирање на испарливи масни киселини (VFA) во исцедокот. Зголемената содржина на органски киселини ја намалува [[Водороден показател|pH вредноста]] на исцедокот од приближно 7,5 на 5,6. За време на оваа фаза, соединенијата во средното распаѓање, како што се VFA, придонесуваат за висока хемиска побарувачка на кислород (COD). Долговерижните испарливи органски киселини (VOA) се претвораат во [[оцетна киселина]] ( _C2H4O2 ₎, _CO2 и водороден гас (_H2). Високите концентрации на VFA ја зголемуваат и биохемиската побарувачка за кислород (BOD) и концентрацијата на VOA, што го поттикнува производството на H₂ од страна на ферментативните бактерии, што го стимулира растот на бактериите што оксидираат H₂. Фазата на генерирање на H₂ е релативно кратка бидејќи завршува до крајот на фазата на формирање на киселина. Зголемувањето на биомасата на ацидогените бактерии го зголемува количеството на распаѓање на отпадните материјали и потрошувачката на хранливи материи. Металите, кои генерално се порастворливи во [[вода]] при пониска pH вредност, можат да станат помобилни во текот на оваа фаза, што доведува до зголемување на концентрацијата на метали во исцедокот. === Ферментација на метан (Фаза IV) === Меѓу производите од фазата на формирање киселина (на пр. оцетни, пропионски и бутерни киселини) се претвораат во _CH4 и _CO2 од страна на метаногени микроорганизми. Бидејќи VFA се метаболизираат од метаногени, pH вредноста на водата оддепонијата се враќа на неутрална. Органската моќност на исцедокот, изразена како побарувачка на кислород, брзо се намалува со зголемување на производството на гасови _CH4 и _CO2. Ова е најдолгата фаза на распаѓање. === Конечно созревање и стабилизација (Фаза V) === Стапката на микробна активност се забавува за време на последната фаза од распаѓањето на отпадот, бидејќи снабдувањето со хранливи материи ги ограничува хемиските реакции, на пр. бидејќи [[Биорасположливост|биодостапниот]] [[фосфор]] станува сè поретко. Производството на CH₄ речиси целосно исчезнува, при што O₂ и оксидираните видови постепено се појавуваат повторно во гасните бунари како што O₂ продира надолу од тропосферата. Ова го трансформира [[Оксидационо-редукциона реакција|оксидациско-редукцискиот]] потенцијал (ORP) во исцедокот кон оксидативни процеси. Останатите органски материјали можат постепено да се претворат во гасна фаза, додека органската материја се компостира; односно, органската материја се претвора во соединенија слични на хумусна земја.<ref>{{Наведено списание|last=Weitz|first=Keith|last2=Barlaz|first2=Morton|last3=Ranjithan|first3=Ranji|last4=Brill|first4=Downey|last5=Thorneloe|first5=Susan|last6=Ham|first6=Robert|date=July 1999|title=Life Cycle Management of Municipal Solid Waste|journal=The International Journal of Life Cycle Assessment|language=en|volume=4|issue=4|pages=195–201|doi=10.1007/BF02979496|issn=0948-3349}}</ref> == Наводи == {{наводи}} == Литература == * {{cite web|title=Modern landfills | url= http://beginwiththebin.org/innovation/modern-landfills | accessdate=21. 02. 2015 | archive-url= https://web.archive.org/web/20150222005007/http://beginwiththebin.org/innovation/modern-landfills | archive-date=22. 02. 2015 |url-status=dead | df= }} * {{cite web|title=Council Directive 1999/31/EC of 26 April 1999, on the landfill of waste | url= http://eur-lex.europa.eu/pri/en/oj/dat/1999/l_182/l_18219990716en00010019.pdf |format=PDF| accessdate=29. 8. 2005 }} * {{cite web|title=The Landfill Operation Management Advisor Web Based Expert System | url= http://loma.civil.duth.gr | accessdate=29. 08. 2005 | archive-url= https://web.archive.org/web/20051030021240/http://loma.civil.duth.gr/ | archive-date=30. 10. 2005 |url-status=dead | df= }} * {{cite web|author=H. Lanier Hickman Jr. and Richard W. Eldredge | title= Part 3: The Sanitary Landfill | work= A Brief History of Solid Waste Management in the US During the Last 50 Years | url= http://www.forester.net/msw_0001_history.html | accessdate=29. 08. 2005 | archive-url= https://web.archive.org/web/20051123103812/http://www.forester.net/msw_0001_history.html | archive-date=23. 11. 2005 |url-status=dead | df= }} * {{cite web|url=https://www3.epa.gov/climatechange/ghgemissions/gases/ch4.html|title=Methane Emissions|date=23 December 2015|publisher=Environmental Protection Agency|access-date=13 June 2016}} * {{cite web|title = Landfill Gas and Biogas|publisher = U.S. Energy Information Administration|url = http://www.eia.gov/Energyexplained/?page=biomass_biogas|access-date = 2015-11-22}} * {{cite web|title=Landfill Gas Control Measures|publisher=Agency for Toxic Substances & Disease Registry|url=http://www.atsdr.cdc.gov/hac/landfill/html/ch5.html|access-date=2010-04-26}} * {{cite web|last=Sullivan|first=Patrick|title=The Importance of Landfill Gas Capture and Utilization in the U.S|url=http://www.scsengineers.com/Papers/Sullivan_Importance_of_LFG_Capture_and_Utilization_in_the_US.pdf|publisher=SUR|access-date=27 September 2013}} * {{cite web|title=Landfill Gas Power Plants|url=http://www.energy.ca.gov/biomass/landfill_gas.html|publisher=California Energy Commission|access-date=27 September 2013}} * {{cite web|title=Landfill Methane Outreach program|url=http://www.epa.gov/lmop/basic-info/index.html|access-date=27 September 2013|publisher=EPA}} * {{Cite journal|title = Estimates of solid waste disposal rates and reduction targets for landfill gas emissions|journal = Nature Climate Change|date = 2015-09-21|issn = 1758-6798|volume = advance online publication|issue = 2|pages = 162–165|doi = 10.1038/nclimate2804|language = en|first1 = Jon T.|last1 = Powell|first2 = Timothy G.|last2 = Townsend|first3 = Julie B.|last3 = Zimmerman}} * {{cite news|last=Koch|first=Wendy|date=2010-02-25|title=Landfill Projects on the rise|publisher=USA Today|url=https://www.usatoday.com/money/industries/energy/2010-02-24-landfill-energy_N.htm|access-date=2010-04-25}} * {{cite web|url=http://www2.mst.dk/common/Udgivramme/Frame.asp?pg=http://www2.mst.dk/Udgiv/publikationer/2001/87-7944-831-3/html/kap30.htm|title=Danish EPA|website=mst.dk}} * {{cite book|author=GA Mansoori, N Enayati, LB Agyarko |title=Energy: Sources, Utilization, Legislation, Sustainability, Illinois as Model State|url=http://www.worldscientific.com/worldscibooks/10.1142/9699|publisher=World Sci. Pub. Co. |year=2006|isbn=978-981-4704-00-7|pages=}} * {{cite web|title=Primer on Landfill Gas as "Green Energy"|publisher=Energy Justice Network|url=http://www.energyjustice.net/lfg/|access-date=2010-04-25|archive-date=16. 07. 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190716083900/http://www.energyjustice.net/lfg|url-status=}} * {{cite news|title=Landfill Projects on the rise|publisher=USA Today|url=https://www.usatoday.com/money/industries/energy/2010-02-24-landfill-energy_N.htm|access-date=2010-04-25 | first=Wendy | last=Koch | date=2010-02-25}} * {{cite web|title=Landfill Gas to Energy|publisher=Waste Management|url=http://www.thinkgreen.com/landfill-gas-to-energy|access-date=2010-04-26|archive-date=12. 08. 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130812041031/http://www.thinkgreen.com/landfill-gas-to-energy|url-status=}} * {{cite web|title=Landfill Gas|publisher=Gas Separation Technology LLC|url=http://www.gassep.com/lfg.htm|access-date=2010-04-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20170506142646/http://www.gassep.com/lfg.htm|archive-date=2017-05-06|url-status=dead}} * {{cite web|title=Landfill Gas Control Measures|publisher=Agency for Toxic Substances & Disease Registry|url=http://www.atsdr.cdc.gov/hac/landfill/html/ch5.html|access-date=2010-04-26}} * {{cite book | editor1-last = Sarsby | editor1-first = R.W. | editor1-link = | editor2-last = Felton | editor2-first = A.J. | title = Geotechnical and Environmental Aspects of Waste Disposal Sites: Proceedings of the 4th International Symposium on Geotechnics Related to the Environment - GREEN 4, Wolverhampton, UK, 28 June-1 July 2004 | url = https://books.google.com/books?id=I8M82rHxiAwC | publisher = CRC Press | publication-date = 2006 | isbn = 9781439833551 | access-date = 22 August 2019 | quote = Within the UK, high population density and increased traffic volumes has [sic] led to the expansion of urban areas which have encroached on former landfill sites where refuse is present in significant quantity.}} * {{cite web|url=https://api.parliament.uk/historic-hansard/commons/1973/jun/25/maendy-and-brofiskin-quarries-chemical|publisher=Hansard|date=25 June 1973|access-date=29 December 2019|title=Maendy and Broofiscin quarries}} == Надворешни врски == * [http://eur-lex.europa.eu/pri/en/oj/dat/1999/l_182/l_18219990716en00010019.pdf Дефиниција и регулативи на ЕУ] * [http://www.wasterecycling.org Национално здружение за отпад и рециклирање на САД] * [http://www.swana.org Здружение за цврст отпад на Северна Америка] * [https://waste-management-world.com/a/a-compact-guide-to-landfill-operation-machinery-management-and-misconceptions Компактен водич за работа со депонии: Машини, управување и заблуди] * [https://leachate.co.uk/main/leachate-management/landfill-leachate-dilute-and-disperse/ Филозофија на разредување и дисперзија] [[Категорија:Екологија]] [[Категорија:Управување со отпад]] 6c2slbv9b7o31dv7xku634s07en9uek 0 1372173 5378652 5375300 2025-06-10T13:04:24Z BosaFi 115936 5378652 wikitext text/x-wiki [[Податотека:District_heating_plant_spittelau_ssw_crop1.png|десно|мини| Фабрика за согорување во [[Виена]], [[Австрија]], дизајнирана од Фриденсрајх Хундертвасер.]] [[Податотека:Sopförbränningsanläggningen_på_Spillepengen,_Malmö.jpg|десно|мини| Постројка за согорување во [[Малме]], [[Шведска]], способна за преработка на 25 тони отпад од домаќинствата за еден час. Лево од главниот оџак, во изградба е нова идентична линија (март 2007 година).]] '''Инсинерацијата''' е процес на обработка на отпад што вклучува согорување на супстанции содржани во отпадните материјали.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.oneia.ca/files/EFW%20-%20Knox.pdf|title=An Overview of Incineration and EFW Technology as Applied to the Management of Municipal Solid Waste (MSW)|last=Knox|first=Andrew|date=February 2005|publisher=[[University of Western Ontario]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20081205164320/http://www.oneia.ca/files/EFW%20-%20Knox.pdf|archive-date=5 December 2008}}</ref> Индустриските постројки за согорување на отпад најчесто се нарекуваат постројки за '''претворање на отпад во енергија'''. Инсинерацијата и другите системи за обработка на отпад на висока температура се карактеризираат како „термичка обработка“. Согорувањето на отпадните материјали го претвора отпадот во пепел, издувни гасови и топлина. Пепелта најчесто се формира од [[Неорганско соединение|неорганските]] состојки на отпадот и може да биде во форма на цврсти грутки или честички што ги носи издувниот гас. Димните гасови треба да се исчистат од гасовити и честички загадувачи пред да се дисперзираат во [[Атмосфера|атмосферата]]. Во некои случаи, топлината што се создава со согорување може да се користи за производство на [[Електрична моќност|електрична енергија]]. Инсинерацијата која вклучува обновување на енергија е една од неколкуте технологии за [[Енергија од отпад|претворање на отпадот во енергија,]] покрај гасификацијата, пиролизата и анаеробната декомпозиција. Иако технологиите за согорување и гасификација во принцип се слични, енергијата произведена од согорувањето претставува топлина со висока температура, додека запаливиот гас е често главниот енергетски производ од гасификацијата. Согорувањето и гасификацијата можат да се спроведат и без обновување на енергија и материјали. Инсинерацијата има особено силни придобивки за обработка на одредени видови отпад во нишни области како што се [[Медицински отпад|медицинскиот отпад]] и одредени [[Опасен отпад|опасни отпади]] каде што [[Патоген|патогените]] и токсините можат да бидат уништени со високи температури. Тоа се врши преку хемиски пвеќе производи со различни токсични или многу токсични потоци на отпадни води, кои не можат да се насочат кон конвенционална постројка за третман на отпадни води. == Историја == [[Податотека:Manlove,_Alliott_furnace.jpg|мини| „Манлав, Алиот и Ко.“ 1894 година, деструкторска печка во Музејот на технологија во Кембриџ.]] Првите инсинератори за отстранување на отпад во Велика Британија биле изградени во [[Нотингем]] од страна на „Менлов, Алиот и Ко. Лтд.“ во 1874 година според дизајн патентиран од Алфред Фрајер. Тие првично биле познати како '''деструктори'''.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ciwm.co.uk/Custom/BSIDocumentSelector/Pages/DocumentViewer.aspx?id=QoR7FzWBtitMKLGdXnS8mUgJfkM0vi6KMAYwUqgqau3ztZeoed%2bsdmKIqDzPOm8yAXgBZR%2fn1fYhL%2bTNdjUq9g2xwY63C2g8GcAQQyfpf3SImIrrED%2bTfsUM91bKsogr|title=Centenary History of Waste and Waste Managers in London and South East England|last=Herbert|first=Lewis|year=2007|publisher=[[Chartered Institution of Wastes Management]]|format=PDF|archive-url=https://web.archive.org/web/20181126182428/https://www.ciwm.co.uk/Custom/BSIDocumentSelector/Pages/DocumentViewer.aspx?id=QoR7FzWBtitMKLGdXnS8mUgJfkM0vi6KMAYwUqgqau3ztZeoed%252bsdmKIqDzPOm8yAXgBZR%252fn1fYhL%252bTNdjUq9g2xwY63C2g8GcAQQyfpf3SImIrrED%252bTfsUM91bKsogr|archive-date=26 November 2018|accessdate=29 November 2019}}</ref> [[Податотека:Tarastenjärven_jätteenpolttolaitos.jpg|мини| Фабриката за согорување Тарастејарви во Тараште, [[Тампере]], [[Финска]].]] [[Податотека:Containerised_waste_incinerator-Incinco.jpg|мини| Пример за контејнерски инсинератор за отпад - Incinco]] Првиот инсинератор во САД бил изграден во 1885 година на Гувернерскиот остров во Њујорк.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.epa.gov/osw/nonhaz/municipal/wte/basic.htm|title=Energy Recovery - Basic Information|date=15 November 2016|publisher=US EPA}}</ref> Првиот ваков објект во [[Австроунгарија|Австро-Унгарија]] бил изграден во 1905 година во [[Брно]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.degruyter.com/view/j/gse.2012.58.issue-4/v10205-011-0023-1/v10205-011-0023-1.xml|title=Možnosti Energetického Využití Komunálního Odpadu|last=Lapčík|date=Dec 2012|publisher=GeoScience Engineering|language=cs|display-authors=etal}}</ref> Денес сгорувањето на отпад е особено популарно во земји како Јапонија, Сингапур и Холандија, каде што земјиштето е оскуден ресурс. Данска и Шведска се лидери во користењето на енергијата генерирана од согорување повеќе од еден век, во локализирани комбинирани постројки за топлина и електрична енергија кои поддржуваат шеми за централно греење.<ref>{{Наведена книга|url=http://www.ramboll.com/services-and-sectors/energy/~/media/8CBA6EE8466246A88E51FE0BA8F9B19F.ashx|title=100 Years of Waste Incineration in Denmark|last=Kleis|first=Heron|last2=Dalager|first2=Søren|year=2004|format=PDF}}</ref> Во 2005 година, согорувањето на отпадот произвело 4,8% од потрошувачката на електрична енергија и 13,7% од вкупната потрошувачка на топлина во домаќинствата во Данска.<ref>{{Наведена книга|url=http://ens.dk/graphics/Publikationer/Statistik_UK/Energy_statistics_2005/index.htm|title=Danish Energy Statistics 2005|date=9 January 2007|publisher=Danish Energy Authority|access-date=25 November 2007|archive-url=https://archive.today/20120709105348/http://ens.dk/graphics/Publikationer/Statistik_UK/Energy_statistics_2005/index.htm|archive-date=9 July 2012|df=dmy-all}}</ref> Голем број други европски земји во голема мера се потпираат на согорувањето при управувањето со комунален отпад, особено [[Луксембург]], Холандија, Германија и Франција.<ref name="autogenerated7">{{Наведена мрежна страница|url=https://stateofgreen.com/files/download/275|title=Waste to Energy in Denmark|year=2006|publisher=[[Ramboll]]}}</ref> == Дебата == [[Податотека:Kwai_Chung_Incineration_Plant.jpg|десно|мини| Деактивирана постројка за согорување во Кваи Чунг од 1978 година. Била срушена до 2009 година.]] Употребата на инсинератори за управување со отпадот е доста контроверзна. Дебатата за инсинераторите обично вклучува деловни интереси (кои ги претставуваат и создавачите на отпад и фирмите за инсинератори), владини регулатори, еколошки активисти и локални граѓани кои ја одмеруваат економската привлечност на локалната индустриска активност со загриженостите во врска со здравствениот и еколошкиот ризик. Во неколку земји, сè уште постојат загрижености од експертите и локалните заедници за влијанието на инсинераторите врз животната средина. Поддржувачите истакнуваат дека инсинераторите ја намалуваат цврстата маса на оригиналниот отпад за 80–85%, а волуменот (веќе донекаде компресиран во камионите за ѓубре) за 95–96%, во зависност од составот и степенот на обновување на материјалите како што се металите од пепелта за рециклирање.<ref name="autogenerated7"/> Ова значи дека иако согорувањето не го заменува целосно [[Депонија|депонирањето]], значително го намалува волуменот на отпадот. Камионите за ѓубре често го намалуваат обемот на отпад во вграден компресор пред да го достават во инсинераторот. Алтернативно, на депониите, обемот на некомпресирано ѓубре може да се намали за приближно 70% со користење на стационарен челичен компресор, иако со значителни трошоци за енергија. Во многу земји, поедноставното набивање на отпадот е вообичаена практика за набивање на депониите.<ref>{{Наведена книга|title=Introduction to Instrumentation in Life Sciences|last=Bisen|first=Prakash Singh|last2=Sharma|first2=Anjana|publisher=CRC Press|year=2012|isbn=9781466512412|pages=283}}</ref> Меѓу луѓето и организациите професионално вклучени во ова прашање се и Агенцијата за заштита на животната средина на САД, како и голем број локални и национални регулаторни агенции за квалитет на воздухот ширум светот. == Поврзано == * [[Кремација]] * [[Енергија од отпад]] * [[Нулти отпад]] == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == [[Податотека:Hinwil_-_KEZO_-_Ringwilerstrasse_IMG_8027.JPG|мини| ''Инсенератор'' во Хинвил, Швајцарија.]] === Групи против инсинерација === * {{Наведена мрежна страница|url=http://www.ukwin.org.uk/|title=UK Without Incineration Network|publisher=ukwin.org.uk}} * {{Наведена мрежна страница|url=http://www.no-burn.org/index.php|title=Global Alliance for Incinerator Alternatives|publisher=www.no-burn.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20160131234337/http://www.no-burn.org/index.php|archive-date=31 January 2016}} * {{Наведена мрежна страница|url=http://www.burnbarrel.org/|title=Burn Barrel Organization|publisher=burnbarrel.org}} * {{Наведена мрежна страница|url=http://www.bsem.org.uk/uploads/IncineratorReport_v3.pdf|title=The Health Effects of Waste Incinerators|publisher=British Society for Ecological Medicine|archive-url=https://web.archive.org/web/20170809141145/http://www.bsem.org.uk/uploads/IncineratorReport_v3.pdf|archive-date=9 August 2017|accessdate=28 December 2018}} * {{Наведена мрежна страница|url=http://www.epa.state.il.us/community-relations/fact-sheets/burn-barrels/|title=Burn barrel Fact Sheet|publisher=EPA|archive-url=https://web.archive.org/web/20141030085644/http://www.epa.state.il.us/community-relations/fact-sheets/burn-barrels/|archive-date=30 October 2014|accessdate=28 December 2018}} * {{Наведена мрежна страница|url=http://www.mindfully.org/Air/Ban-Burn-Barrels.htm|title=Emissions Information|publisher=mindfully.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304043211/http://www.mindfully.org/Air/Ban-Burn-Barrels.htm|archive-date=4 March 2016}} === Информации од Европската Унија === * {{Наведена мрежна страница|url=http://europa.eu/scadplus/leg/en/lvb/l28072.htm|title=EU Directive on waste incineration|archive-url=https://web.archive.org/web/20160517090211/http://europa.eu/scadplus/leg/en/lvb/l28072.htm|archive-date=17 May 2016}} * [https://web.archive.org/web/20080617213639/http://eippcb.jrc.es/pages/Fmembers.htm BREF Drafts & Papers], eippcb.jrc.es * {{Наведена мрежна страница|url=http://www.iswa.org/c/portal/layout?p_l_id=PUB.1.31|title=position papers|publisher=International Solid Waste Association|archive-url=https://web.archive.org/web/20091220002419/http://www.iswa.org/c/portal/layout?p_l_id=PUB.1.31|archive-date=20 December 2009}} [[Категорија:Технологија за преработка на отпад]] [[Категорија:Управување со отпад]] [[Категорија:Безбедност и здравје при работа]] [[Категорија:Англиски пронајдоци]] ni9vgairiz9wf2tggyqeccch82hii1b 0 1372176 5378818 5375698 2025-06-11T06:57:38Z BosaFi 115936 /* Истражување и јавно ширење */ 5378818 wikitext text/x-wiki '''Биоефектор''' е одржлив [[микроорганизам]] или активно природно соединение кое директно или индиректно влијае на перформансите на растенијата (биоѓубриво) и на тој начин има потенцијал да ја намали употребата на [[Гноиво|ѓубрива]] и [[Пестицид|пестициди]] во производството на разни култури.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://dpg.phytomedizin.org/fileadmin/tagungen/03_PPPHE/Doku/2014/MinutesPPPHE2014.pdf |title=Minutes of the 6th International Symposium Plant Protection and Plant Health in Europe, May 2014 Braunschweig, Germany |accessdate=2025-06-06 |archive-date=2021-04-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210426193321/http://dpg.phytomedizin.org/fileadmin/tagungen/03_PPPHE/Doku/2014/MinutesPPPHE2014.pdf |url-status=dead }}</ref> == Видови == Биоефекторите директно или индиректно влијаат на перформансите на растенијата преку влијание врз функционалната имплементација или преку активирање на биолошките механизми, особено оние што се вклучени во интеракциите почва-растение-микроб.<ref>V. Römheld, G. Neumann (2006): ''The Rhizosphere: Contributions of the soil-root interface to sustainable soil systems''. In: N. Uphoff, N., N. A. S. Ball et al. (Hg.), ''Biological Approaches to Sustainable Soil Systems'', S. 92–107, CRC-Press, Oxford, UK.</ref> За разлика од конвенционалните ѓубрива и пестициди, ефективноста на биоефекторите не се базира на значителен директен внес на минерални хранливи материи за растенијата, ниту во неорганска ниту во органска форма. * Производите што се користат се: ** Микробни остатоци, ** производи за компостирање и ферментација, ** Екстракти од растенија и алги. * Се применуваат биоефекторски препарати (''биоагенси'') како готови формулирани производи: ** за стимулирање на растот на растенијата (биостимуланси), ** за подобрување на асимилацијата на хранливи материи од растенијата (био-ѓубрива), ** за заштита на растенијата од [[Патоген|патогени]] и штетници (биолошки средства за контрола) ** или генерално за подобрување на ефикасноста на одгледувањето; тие можат да содржат еден или повеќе биоефектори како и други супстанции“.<ref>Bakonyi N., Donath S., Weinmann M., Neumann G., [[Torsten Müller (agroscientist)|Müller T.]], [[Volker Roemheld|Römheld V.]] (2008): Assessing commercial bio-fertilisers for improved phosphorus availability. Use of rapid screening tests. Jahrestagung der Deutschen Gesellschaft für Pflanzenernährung 2008</ref> * Добро воспоставени биоефектори со документирани позитивни резултати на терен се: ** Соеви на Rhizobia за инокулација во почва или семе како предуслов за симбиотска N2-фиксација при воспоставување нови видови или сорти на мешункасти растенија. ** позитивни ефекти од инокулација со [[микориза]] за почви со (привремено) низок потенцијал за природна микоризација на коренот. ** доволната микоризација го подобрува апсорбирањето на хранливи материи (P) и вода и ја зголемува отпорноста на патогени габи. * Постулирани се и дополнителни механизми за позитивното влијание на биоефекторите врз растот на растенијата, ветувајќи висок потенцијал за зачувување на ресурсите поради намалување на употребата на ѓубрива и пестициди: ** Активна мобилизација на хранливи материи преку ексудација на киселини и карбоксилати (на пр. P-мобилизација), ** ексудација на микронутриенти кои мобилизираат сидерофори/хелати (на пр. Fe3⁺), ** редукција на елементи во трагови од помалку растворливи оксидирани до високо растворливи редуцирани форми (на пр., Fe3⁺ во Fe2⁺, Mn4⁺ во Mn2⁺ и слично), ** асоцијативна/несимбиотска N_-2 фиксација, заштитен антагонизам кон растителни патогени, ** подобрување на микоризна инфекција и раст и стимулирање на хормоналните ефекти. == Истражување и јавно ширење == Под кратенката ''Биоефектор,'' Европската Унија го поддржува истражувањето на биоефекторите под водство на Хоенхајмскиот универзитет. Координатор е Гинтер Нојман, а членови на проектот се: Јиржи Балик, [[Борбала Биро]], Карл Фриц Лауер, Уве Лудевиг, Торстен Милер, Алесандро Пиколо, Манфред Г. Рауп, Корнелија Смала, Павел Тлустош, Маркус Вајнман. Резултатите од проектот ќе бидат оценети од членовите на [[Здружение за биостимуланти во земјоделството|Здружението на биостимуланти во земјоделството]] (ABISTA) и ќе бидат обезбедени од страна на земјоделските институции за употреба и од институциите на ЕУ за законодавните процедури и за процедурите за регистрација.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.biostimulants.info/|title=Webpage Biostimulants Association|archive-url=https://web.archive.org/web/20180604201202/http://biostimulants.info/|archive-date=2018-06-04|accessdate=2016-06-16}}</ref> Други организации поврзани со биостимулансите се [[Европски совет за индустрија за биостимуланси|Европскиот совет за индустрија за биостимуланси]], Меѓународното здружение на производители на биоконтрола и Годишниот состанок на индустријата за биоконтрола. == Надворешни врски == * [http://www.biofector.org Официјална веб-страница] * [http://www.biofector-database.eu/en/biofectors-homepage.html Базата на податоци Biofector] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20181030035401/https://www.biofector-database.eu/en/biofectors-homepage.html}} * [http://www.biostimulants.info/ Веб-страница на Здружението Биостимуланти во земјоделството] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20180604201202/http://biostimulants.info/}} * [http://biofector.af.czu.cz Веб-страница на Biofector CULS Прага] * [http://www.raupp.biz Веб-страница на Мадора Биоефектори] * [https://www.uni-hohenheim.de/1597.html?typo3state=projects&lsfid=1672 Веб-страница на Биофекторски Универзитет во Хоенхајм] == Наводи == {{Наводи}} [[Категорија:Управување со отпад]] [[Категорија:Системска екологија]] [[Категорија:Одржливи технологии]] [[Категорија:Одржливо земјоделство]] [[Категорија:Почва]] [[Категорија:Рециклирање]] [[Категорија:Органска храна]] [[Категорија:Едафологија]] [[Категорија:Еколошка економика]] [[Категорија:Екологија]] [[Категорија:Биологија и фармакологија на хемиските елементи]] [[Категорија:Ботаника]] [[Категорија:Агрономија]] [[Категорија:Агроекологија]] relnhpj2gxy2tuygo2vvwafg4i121en 0 1372214 5378811 5375518 2025-06-11T06:38:56Z BosaFi 115936 /* Прием */ 5378811 wikitext text/x-wiki '''Компостирањето на човекови останки''' (наречено '''терамација''') е процес за конечно отстранување на човековите останки при кој [[Микроорганизам|микробите]] го претвораат тело на починатиот во [[компост]]. На почетокот на 21 век, во неколку американски држави била легализирана форма на човечко компостирање што го содржела и го забрзувала процесот како вид на '''природна органска редукција'''.<ref name="BBCHow2">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/news/world-us-canada-47031816|title=How do you compost a human body – and why would you?|last=Prasad|first=Ritu|date=January 30, 2019|work=[[BBC News]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20201108002333/https://www.bbc.com/news/world-us-canada-47031816|archive-date=November 8, 2020|accessdate=January 2, 2023}}</ref><ref name="BBCWashFirst2">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-48359571|title=Washington becomes first US state to legalise human composting|date=May 21, 2019|work=[[BBC News]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20190521221646/https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-48359571|archive-date=May 21, 2019|accessdate=January 2, 2023}}</ref> == Развој и имплементација == Во 21 век, неколку фактори довеле до развој на компостирањето на човечки останки како еден од неколкуте предлози за алтернативна грижа при смртни случаи.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.theguardian.com/society/2023/feb/19/human-composting-industry-deathcare|title=From cradle to compost: the disruptors who want to make death greener|last=Paul|first=Kari|date=2023-02-19|work=The Guardian|access-date=2025-05-08|language=en-GB|issn=0261-3077}}</ref> Во статијата од 1963 година ''„Американскиот начин на смрт“'', било опишано како индустријата за профитна грижа по смрт во Соединетите Американски Држави еволуирала по [[Американска граѓанска војна|Граѓанската војна]], промовирајќи раскошни и ресурсно-интензивни погребни обичаи, вклучувајќи [[балсамирање]] со хемикалии, скапи ковчези и високо украсени гробови.<ref name="LQ">{{Наведен нестручен часопис|access-date=2016-09-27}}</ref> По публикувањето, [[Кремација|кремацијата]] станала популарна како поедноставна алтернатива, надминувајќи го бројот на погребувања низ целата земја до 2015 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cnn.com/2017/08/09/health/cremation-tops-burials-in-us-study|title=Half of Americans choose cremation|last=Scutti|first=Susan|date=2017-08-09|work=CNN|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20220912230206/https://www.cnn.com/2017/08/09/health/cremation-tops-burials-in-us-study|archive-date=September 12, 2022|accessdate=2025-05-08}}</ref> Сепак, самата кремација е под лупа поради употребата на фосилни горива во ретортите и емисиите што се ослободуваат при согорувањето (кои можат да вклучуваат токсична [[жива]] од забниот амалгам).<ref>{{Наведено списание|last=Tibau|first=Anita Vazquez|last2=Grube|first2=Blanche D.|date=June 2019|title=Mercury Contamination from Dental Amalgam|url=https://ehp.niehs.nih.gov/doi/10.5696/2156-9614-9.22.190612|journal=Journal of Health and Pollution|volume=9|issue=22|pages=190612|doi=10.5696/2156-9614-9.22.190612|pmc=6555253|pmid=31259088|archive-url=https://web.archive.org/web/20250201121714/https://ehp.niehs.nih.gov/doi/10.5696/2156-9614-9.22.190612|archive-date=February 1, 2025|access-date=May 8, 2025}}</ref> === Контраиндикации и мерки на претпазливост === Лицата со одредени болести (како што се [[туберкулоза]], [[Кројцфелд-Јакобова болест]] и [[ебола]]) не се подобни за компостирање поради патогени кои можат да го преживеат процесот на компостирање.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.britannica.com/science/human-composting|title=Human composting {{!}} Description, Process, Legality, & Facts|work=www.britannica.com|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20241114144342/https://www.britannica.com/science/human-composting|archive-date=November 14, 2024|accessdate=2025-03-27}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.seattletimes.com/life/recompose-the-first-human-compositing-funeral-home-in-the-u-s-is-now-open-for-business/|title=Recompose, the first human-composting funeral home in the U.S., is now open for business|date=2021-01-22|work=The Seattle Times|language=en-US|accessdate=2025-05-05}}</ref> Слично како во случај на кремација, со одредени материјали во човечкото тело мора да се ракува со внимание. Имплантите со батерии (како што се пејсмејкерите) или радиоактивни материјали (како што се семињата за брахитерапија) претставуваат ризици што бараат отстранување пред телото да се компостира. Можно е да има потреба коскените фрагменти да се пулверизираат во средината на процесот на компостирање за да се олесни понатамошното распаѓање. Металите (како оние користени при замена на колк) мора да се отстранат од компостираните остатоци.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://talkdeath.com/becoming-human-compost-the-process-of-natural-organic-reduction/|title=Becoming Human Compost: Natural Organic Reduction|date=2022-06-21|work=TalkDeath|language=en-US|archive-url=https://web.archive.org/web/20250317150055/https://talkdeath.com/becoming-human-compost-the-process-of-natural-organic-reduction/|archive-date=March 17, 2025|accessdate=2025-05-04}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.theverge.com/c/23307867/human-composting-process-return-home|title=Inside one of the world’s first human composting facilities|last=Cummins|first=Eleanor|date=2022-10-03|work=The Verge|archive-url=https://web.archive.org/web/20250425142229/https://www.theverge.com/c/23307867/human-composting-process-return-home|archive-date=April 25, 2025|accessdate=2025-05-04}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://ncceh.ca/resources/evidence-reviews/alternative-disposition-services-green-burial-alkaline-hydrolysis-and|title=Alternative disposition services: Green burial, alkaline hydrolysis and human composting {{!}} National Collaborating Centre for Environmental Health {{!}} NCCEH - CCSNE|work=ncceh.ca|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20240715060859/https://ncceh.ca/resources/evidence-reviews/alternative-disposition-services-green-burial-alkaline-hydrolysis-and|archive-date=July 15, 2024|accessdate=2025-05-05}}</ref> Во Вашингтон, прописите бараат тестирање на компостираните остатоци за нивоа на токсини, вклучувајќи [[арсен]], [[кадмиум]], [[олово]], [[жива]] и [[селен]], како и патогени на фекална колиформа и [[салмонела]]. Остатоците што ги надминуваат дозволените граници не смеат да се испуштат во животната средина.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://app.leg.wa.gov/wac/default.aspx?cite=246-500-055|title=WAC 246-500-055:|work=app.leg.wa.gov|accessdate=2025-05-04}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://lawfilesext.leg.wa.gov/law/wsr/2024/15/24-15-129.htm|title=WSR 24-15-129 PERMANENT RULES STATE BOARD OF HEALTH|work=lawfilesext.leg.wa.gov|archive-url=https://web.archive.org/web/20250421125800/https://lawfilesext.leg.wa.gov/law/wsr/2024/15/24-15-129.htm|archive-date=April 21, 2025|accessdate=2025-05-04}}</ref> == Прием == Застапниците велат дека човечкото компостирање е поекономично, поеколошки и повеќе ги почитува телото и земјата отколку методите на отстранување што обично се практикуваат во технолошки напредните општества. Кремацијата користи [[Фосилно гориво|фосилни горива]] или големи количини на дрво за погребни клади (и двете создаваат загадувачки чад и ослободуваат големи количини јаглерод), а конвенционалното погребување бара многу земјиште, има висок јаглероден отпечаток и често вклучува фрлање на телесни течности и течни органи во канализацијата и инјектирање на телото со токсични хемикалии за балсамирање. Спротивно на тоа, човечкото компостирање, како и природното закопување, е природен процес и придонесува за еколошката вредност со зачувување на хранливиот материјал на телото.<ref name="SmithsonianCalifornia">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.smithsonianmag.com/smart-news/california-has-legalized-human-composting-180980809/|title=California Has Legalized Human Composting|last=Kuta|first=Sarah|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20220921201922/https://www.smithsonianmag.com/smart-news/california-has-legalized-human-composting-180980809/|archive-date=September 21, 2022|accessdate=September 9, 2022}}</ref> Авторката Кејтлин Доути, пишувајќи во прилог на легализацијата во државата Њујорк, тврди дека процесот „ја исполнува желбата на многу луѓе да ја негуваат земјата по смртта“.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/interactive/2022/12/05/opinion/human-composting-new-york.html|title=Opinion {{!}} If You Want to Give Something Back to Nature, Give Your Body|last=Doughty|first=Caitlin|date=2022-12-05|work=The New York Times|access-date=2025-05-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20250504110538/https://www.nytimes.com/interactive/2022/12/05/opinion/human-composting-new-york.html|archive-date=May 4, 2025|language=en-US|issn=0362-4331}}</ref> Во еден уреднички текст во списанието „Андарк“ се тврди дека „природната органска редукција го почитува човечкото тело и дух, ја поддржува, а не ја валка земјата и работи со природата, а не против неа“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://undark.org/2022/08/18/for-a-more-sustainable-afterlife-try-human-composting/|title=Opinion: For a More Sustainable Afterlife, Try Human Composting|date=August 18, 2022|work=[[Undark Magazine]]|language=en-US|accessdate=February 5, 2023}}</ref> Критичарите велат дека брзиот процес на распаѓање е несоодветен за човечките тела. Католичката црква во САД тврди дека процесот не им дава должно почит на телесните останки,<ref name="ReligionNews1">{{Наведена мрежна страница|url=https://religionnews.com/2021/07/12/amid-catholic-opposition-states-are-legalizing-composting-of-human-remains/|title=Amid Catholic opposition, states are legalizing composting of human remains|last=Molina|first=Alejandra|date=July 12, 2021|work=[[Religion News Service]]|language=en-US}}</ref><ref name="ReligionNews2">{{Наведени вести|url=https://religionnews.com/2022/09/20/california-legalizes-human-composting-bill-which-catholic-bishops-oppose/|title=California legalizes human composting bill against opposition by Catholic bishops|last=Molina|first=Alejandra|date=September 20, 2022|work=[[Religion News Service]]|access-date=October 2, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221001043055/https://religionnews.com/2022/09/20/california-legalizes-human-composting-bill-which-catholic-bishops-oppose/|archive-date=October 1, 2022}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nyscatholic.org/composting-of-human-bodies/|title=Composting of Human Bodies: Memorandum of Opposition|date=February 28, 2020|work=New York State Catholic Conference|language=en-US|archive-url=https://web.archive.org/web/20201203031645/https://www.nyscatholic.org/composting-of-human-bodies/|archive-date=December 3, 2020}}</ref> иако други католици тврдат дека човечкото компостирање „на подиректен начин ја исполнува библиската декларација дека сме прав и во прав ќе се вратиме (Битие 3:19).“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ncronline.org/opinion/guest-voices/catholic-case-support-nys-human-composting-bill|title=The Catholic case to support NY's human composting bill|date=December 20, 2022|work=[[National Catholic Reporter]]|language=en-US|archive-url=https://web.archive.org/web/20230205015508/https://www.ncronline.org/opinion/guest-voices/catholic-case-support-nys-human-composting-bill|archive-date=February 5, 2023|accessdate=February 5, 2023}}</ref> Ортодоксните еврејски толкувања на религиозниот закон Халакха се спротивставуваат на забрзаниот процес на компостирање, велејќи дека му недостасува соодветен почит кон мртвите, а ова прашање е предмет на дебата во други варијации на јудаизмот.<ref name="Forward"/><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.abc.net.au/news/2021-09-26/body-composting-a-green-alternative-to-burial-cremation/100486964|title='We're all going to turn to dust': Body composting a 'green' alternative to burial and cremation|date=September 25, 2021|work=[[Australian Broadcasting Corporation]]|language=en-AU|accessdate=January 2, 2023}}</ref> == Правен статус == Компостирањето на човечки останки бара експлицитно овластување од јурисдикциите со промени во лиценцирањето за животна средина и професионално работење. Вашингтон била првата американска држава што ја легализирала, регулирала и лиценцирала оваа практика.<ref name="SmithsonianCalifornia"/><ref name="APNewsNewYork6th">{{Наведена мрежна страница|url=https://apnews.com/article/new-york-business-washington-vermont-funerals-and-memorial-services-c4b392bc9433505808c73367b2a2ea9e|title=New York OKs human composting law; 6th state in US to do so|last=Maysoon|first=Khan|date=December 31, 2022|work=[[AP News]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20230516141127/https://apnews.com/article/new-york-business-washington-vermont-funerals-and-memorial-services-c4b392bc9433505808c73367b2a2ea9e|archive-date=May 16, 2023|accessdate=January 2, 2023}}</ref><ref name="BBCWashFirst">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-48359571|title=Washington becomes first US state to legalise human composting|date=May 21, 2019|work=[[BBC News]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20190521221646/https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-48359571|archive-date=May 21, 2019|accessdate=January 2, 2023}}</ref> Имало три погребални бизниси во државата Вашингтон кои нуделе компостирање на човечки останки до 2022 година.<ref name="Forward">{{Наведена мрежна страница|url=https://forward.com/news/527817/jewish-human-composting-rabbis-halacha-burial-cremation/|title=Jewish law forbids human composting, but for some Jews it's the way to go|last=Ain|first=Stewart|date=December 9, 2022|work=[[The Forward]]|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20230102135057/https://forward.com/news/527817/jewish-human-composting-rabbis-halacha-burial-cremation/|archive-date=January 2, 2023|accessdate=January 2, 2023}}</ref><ref name="EarthTracker">{{Наведена мрежна страница|url=https://earthfuneral.com/resources/tracker-where-human-composting-legal/|title=Tracker: Where Is Human Composting Legal In The US?|date=August 19, 2022|work=Earth|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20230104185123/https://earthfuneral.com/resources/tracker-where-human-composting-legal/|archive-date=January 4, 2023|accessdate=January 2, 2023}}</ref> == Наводи == {{Наводи}} [[Категорија:Биоразградување]] [[Категорија:Управување со отпад]] [[Категорија:Почивалишта]] 55uwwbfcrfwexahcjiioxv83o31yyyn 0 1372215 5378809 5375526 2025-06-11T06:30:38Z BosaFi 115936 5378809 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Biogasanlage_mit_Kompostierung.jpg|алт=Anaerobic digester system|мини| Анаеробен дигестерски систем во Германија]] '''Анаеробната декомпозиција''', наречена и '''анаеробна дигестија''' или '''анаеробно варење''', е низа процеси преку кои [[Микроорганизам|микроорганизмите]] го разградуваат [[Биоразградување|биоразградливиот]] материјал во отсуство на [[кислород]]<ref name="nnfcc">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.nnfcc.co.uk/publications/nnfcc-renewable-fuels-and-energy-factsheet-anaerobic-digestion|title=Anaerobic Digestion|series=NNFCC Renewable Fuels and Energy Factsheet|publisher=[[National Non-Food Crops Centre]]|accessdate=2011-11-22}}</ref> Процесот се користи за индустриски или домашни цели за управување со отпад или за производство на горива. Голем дел од [[Ферментација|ферментацијата]] што се користи индустриски за производство на храна и пијалоци, како и домашната ферментација, користи анаеробно дигестирање. Анаеробната дигестија се јавува природно во некои почви и во седиментите на езерските и [[Подводна котлина|океанските басени]], каде што обично се нарекува „анаеробна активност“.<ref>{{Наведено списание|last=Koyama, Tadashiro|year=1963|title=Gaseous metabolism in lake sediments and paddy soils and the production of atmospheric methane and hydrogen|journal=Journal of Geophysical Research|volume=68|issue=13|pages=3971–3973|bibcode=1963JGR....68.3971K|doi=10.1029/JZ068i013p03971}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Pamatmat, Mario Macalalag|last2=Bhagwat, Ashok M.|year=1973|title=Anaerobic metabolism in Lake Washington sediments|url=http://aslo.org/lo/toc/vol_18/issue_4/0611.pdf|journal=Limnology and Oceanography|volume=18|issue=4|pages=611–627|bibcode=1973LimOc..18..611P|doi=10.4319/lo.1973.18.4.0611|archive-url=https://web.archive.org/web/20131216221344/http://aslo.org/lo/toc/vol_18/issue_4/0611.pdf|archive-date=16 December 2013}}</ref> Ова е изворот на [[Метан|метан од мочуришниот гас]], откриен од [[Алесандро Волта]] во 1776 година.<ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/waterpollutionmi00mitc/page/349|title=Water Pollution Microbiology|last=Zehnder, Alexander J. B.|publisher=Wiley|year=1978|isbn=978-0-471-01902-2|editor-last=Mitchell, Ralph|volume=2|location=New York|pages=[https://archive.org/details/waterpollutionmi00mitc/page/349 349–376]|chapter=Ecology of methane formation|author-link=Alexander Zehnder|chapter-url=https://archive.org/details/waterpollutionmi00mitc}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=MacGregor, A. N.|last2=Keeney, D.R.|year=1973|title=Methane formation by lake sediments during in vitro incubations|journal=Journal of the American Water Resources Association|volume=9|issue=6|pages=1153–1158|bibcode=1973JAWRA...9.1153M|doi=10.1111/j.1752-1688.1973.tb05854.x}}</ref> Анаеробната декомпозиција се состои од четири фази: * [[Хидролиза]] * [[Ацидогенеза]] * [[Ацетогенеза]] * [[Метаногенеза]] Процесот на варење започнува со [[Бактерии|бактериска]] [[хидролиза]] на влезните материјали. Нерастворливите [[Полимер|органски полимери]], како што се [[Јаглехидрат|јаглехидратите]], се разградуваат на растворливи деривати кои стануваат достапни за други бактерии. Ацидогените бактерии потоа ги претвораат [[Шеќер|шеќерите]] и [[Аминокиселина|аминокиселините]] во јаглерод диоксид, [[водород]], [[амонијак]] и [[Органска киселина|органски киселини]]. Во ацетогенезата, бактериите ги претвораат овие добиени органски киселини во [[оцетна киселина]], заедно со дополнителен амонијак, водород и јаглерод диоксид, меѓу другите соединенија. Конечно, метаногените ги претвораат овие производи во метан и јаглерод диоксид.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.waste.nl/content/download/472/3779/file/WB89-InfoSheet(Anaerobic%20Digestion).pdf|title=Anaerobic digestion reference sheet|work=waste.nl|archive-url=https://web.archive.org/web/20111005194523/http://www.waste.nl/content/download/472/3779/file/WB89-InfoSheet(Anaerobic%20Digestion).pdf|archive-date=5 October 2011|accessdate=25 October 2007}}</ref> Популациите на метаногените [[археи]] играат неопходна улога во анаеробниот третман на отпадните води.<ref>{{Наведено списание|last=Tabatabaei|first=Meisam|year=2010|title=Importance of the methanogenic archaea populations in anaerobic wastewater treatments|url=http://psasir.upm.edu.my/id/eprint/15129/1/Importance%20of%20the%20methanogenic%20archaea%20populations%20in%20anaerobic%20wastewater%20treatments.pdf|journal=Process Biochemistry|volume=45|issue=8|pages=1214–1225|doi=10.1016/j.procbio.2010.05.017}}</ref> Анаеробното дигестирање се користи како дел од процесот за третирање на биоразградлив отпад и канализациска талог. Како дел од интегриран систем за управување со отпад, анаеробната дигестија ја намалува емисијата на депониски гас во атмосферата. Анаеробните дигестори можат да се хранат и со енергетски култури одгледувани за таа намена, како што е [[Пченка|пченката]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.clarke-energy.com/gas-type/biogas/agricultural-biogas/|title=Agricultural Biogas|work=clarke-energy.com|accessdate=8 November 2011}}</ref> Анаеробната дигестија е широко користена како извор на [[Обновливи извори на енергија|обновлива енергија]]. Процесот произведува [[биогас]], кој се состои од [[метан]], [[јаглерод диоксид]] и траги од други „загадувачки“ гасови.<ref name="nnfcc"/> Овој биогас може да се користи директно како гориво, во комбинирани мотори на гас за производство на топлина и енергија<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.clarke-energy.com/gas-engines/|title=Jenbacher Gas Engines|work=clarke-energy.com}}</ref> или да се надгради во биометан со квалитет на природен гас. Добиениот дигестат богат со хранливи материи може да се користи и како [[Гноиво|ѓубриво]]. Со повторната употреба на отпадот како ресурс и новите технолошки пристапи што ги намалија капиталните трошоци, анаеробната дигестија во последниве години привлече зголемено внимание кај владите во голем број земји, меѓу кои Обединетото Кралство (2011),<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.defra.gov.uk/publications/files/anaerobic-digestion-strat-action-plan.pdf|title=Anaerobic Digestion Strategy and Action Plan|work=defra.gov.uk|accessdate=19 January 2012}}</ref> Германија,  Данска (2011),<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://translate.google.com/translate?sl=auto&tl=en&js=n&prev=_t&hl=da&ie=UTF-8&layout=2&eotf=1&u=http%3A%2F%2Fjp.dk%2Findland%2Farticle2649820.ece|title=Jyllands-Posten|date=29 December 2011|accessdate=19 January 2012}}</ref> и Соединетите Американски Држави.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.epa.gov/agstar/agstar-data-and-trends|title=AgSTAR Data and Trends|date=2019-07-03|publisher=[[United States Environmental Protection Agency]]|language=en|accessdate=2019-10-18}}</ref> == Процес == Многу микроорганизми влијаат на анаеробното варење, вклучувајќи ги [[Бактерии|бактериите]] што формираат оцетна киселина (ацетогени) и [[Археи|археите]] што формираат метан (метаногени). Овие организми поттикнуваат голем број на хемиски процеси во претворањето на биомасата во [[биогас]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.nnfcc.co.uk/tools/evaluation-of-opportunities-for-converting-indigenous-uk-wastes-to-fuels-and-energy-report-nnfcc-09-012|title=Evaluation of Opportunities for Converting Indigenous UK Wastes to Fuels and Energy|publisher=[[National Non-Food Crops Centre]]|type=Report|id=NNFCC 09-012|archive-url=https://web.archive.org/web/20110720181907/http://www.nnfcc.co.uk/tools/evaluation-of-opportunities-for-converting-indigenous-uk-wastes-to-fuels-and-energy-report-nnfcc-09-012|archive-date=20 July 2011}}</ref> Гасовитиот кислород е исклучен од реакциите со физичко ограничување. Анаеробите користат електронски акцептори од други извори кои не вклучуваат кислороден гас. Овие акцептори можат да бидат самиот органски материјал или можат да бидат обезбедени од неоргански [[Оксид|оксиди]] од влезниот материјал. Кога изворот на кислород во анаеробен систем е изведен од самиот органски материјал, „средните“ крајни производи се првенствено [[Алкохол|алкохоли]], [[Алдехид|алдехиди]] и органски киселини, плус јаглерод диоксид. Во присуство на специјализирани метаногени, меѓупроизводите се претвораат во „конечни“ крајни производи од метан, јаглерод диоксид и траги од [[Сулфурводород|водород сулфид]].<ref>''Adapted from'' {{Наведена книга|title=Aqueous Wastes from Petroleum and Petrochemical Plants|title-link=Aqueous Wastes from Petroleum and Petrochemical Plants|last=Beychok, M.|publisher=John Wiley & Sons|year=1967|edition=First|lccn=67019834}}</ref> Во анаеробен систем, поголемиот дел од хемиската енергија содржана во почетниот материјал се ослободува од метаногените археи како метан. На популациите на анаеробни микроорганизми обично им е потребен значителен временски период за да се воспостават и да бидат целосно ефикасни. Затоа, вообичаена практика е да се воведат анаеробни микроорганизми од материјали со постоечки популации, процес познат како „сеење“ на дигесторите, што обично се постигнува преку додавање на канализациска тиња или кашеста маса од добиток.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.unu.edu/unupress/unupbooks/80434e/80434E0k.htm|title=The biogas plant|work=unu.edu|archive-url=https://web.archive.org/web/20101202051145/http://unu.edu/unupress/unupbooks/80434e/80434E0k.htm|archive-date=2 December 2010|accessdate=5 November 2007}}</ref> === Фази на процесот === [[Податотека:AD_Process_Flow.png|лево|мини| Тек на процесот на анаеробно дигестирање: Сите текови на процесот зависат од рамнотежата помеѓу протеините, јаглехидратите и мастите.]] Четирите клучни фази на анаеробна декомпозиција вклучуваат [[хидролиза]], ацидогенеза, ацетогенеза и метаногенеза.<ref name="Anaerobic digestion"/> Целокупниот процес може да се опише со хемиска реакција, каде што органскиот материјал како што е гликозата биохемиски се разградува во јаглерод диоксид (_CO2) и метан (_CH4) од страна на анаеробните микроорганизми.<div style="text-align: center; margin: 1em 10%; border: 1px solid; max-width: 450px;"> _C6H12O6 _→ _3CO2 ₊ _3CH4 </div> === Конфигурација === [[Податотека:Comparison_of_common_biogas_technologies.jpg|алт=Comparison of common biogas technologies|мини| Споредба на вообичаени технологии за биогас.]] Анаеробните дигестори можат да бидат дизајнирани и конструирани да работат со користење на голем број различни конфигурации и можат да се категоризираат според тоа дали користат сериски наспроти континуиран процесен режим, мезофилни наспроти термофилни температурни услови, висок наспроти низок удел на цврсти материи и едностепени наспроти повеќестепени процеси. Континуираниот процес бара посложен дизајн, но сепак, може да биде поекономичен од серискиот процес, бидејќи серискиот процес бара повеќе почетни трошоци за изградба и поголем волумен на дигесторите (распоредени во неколку серии) за да се справи со истата количина отпад како дигесторот со континуиран процес.<ref>{{Наведено списание|last=A|first=Igoni Hilkia|last2=Abowei|first2=M. F. N.|last3=Ayotamuno|first3=M. J.|last4=Eze|first4=C. L.|date=2009-01-16|title=Comparative Evaluation of Batch and Continuous Anaerobic Digesters in Biogas Production from Municipal Solid Waste using Mathematical Models|url=http://www.cigrjournal.org/index.php/Ejounral/article/view/1160|journal=Agricultural Engineering International: CIGR Journal|language=en|issn=1682-1130}}</ref> Во термофилниот систем е потребна поголема топлинска енергија во споредба со мезофилниот систем, но термофилниот систем бара многу помалку време и има поголем капацитет за производство на гас и поголема содржина на метан, па затоа внимателно се разгледува овој компромис.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://aloki.hu/pdf/0903_293302.pdf|title=COMPARING OF MESOPHILIC AND THERMOPHILIC ANAEROBIC FERMENTED SEWAGE SLUDGE BASED ON CHEMICAL AND BIOCHEMICAL TESTS|publisher=aloki.hu|accessdate=23 February 2016}}</ref> За содржина од цврсти материи, ниската температура ќе се справи со содржина од цврсти материи до 15%. Над ова ниво се смета за висока содржина на цврсти материи и може да се нарече и суво дигестирање.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.theecoambassador.com/SolidAnaerobicDigestion.html|title=Low and High Solid Anaerobic Digestion Technology|work=www.theecoambassador.com|accessdate=2016-02-23}}</ref> Во еднофазен процес, еден реактор ги опфаќа сите четири чекори на анаеробна дигестија. Повеќестепениот процес користи два или повеќе реактори за дигестирање за да ги одвои фазите на метаногенеза и хидролиза.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.wtert.eu/default.asp?Menue=13&ShowDok=17|title=Anaerobic Digestion Systems|date=2008|work=www.wtert.eu|accessdate=2016-02-02}}</ref> == Апликации == [[Податотека:Schematic_of_the_Biogas_Reactor.jpg|мини| Шема на анаеробен дигестер како дел од санитарен систем. Произведува дигестирана кашеста маса (дигестат) што може да се користи како [[Гноиво|ѓубриво]] и [[биогас]] што може да се користи за енергија.]] Користењето на технологии за анаеробна дигестија може да помогне во намалувањето на емисијата на стакленички гасови на неколку клучни начини, и тоа преку: * Замена на [[Фосилно гориво|фосилни горива]] * Намалување или елиминирање на енергетскиот отпечаток на постројките за обработка на отпад * Намалување на емисијата на метан од депониите * Заменување на индустриски произведените хемиски ѓубрива * Намалување на движењето на [[Автомобил|возилата]] * Намалување на загубите во транспортот на електричната мрежа * Намалување на употребата на ЛП гас за [[готвење]] * Важна компонента на иницијативите [[Нулти отпад|„Нулти отпад“]]. Трите главни продукти на анаеробната дигестија се биогас, дигестат и вода.<ref name="eunomia.co.uk">[http://eunomia.co.uk/NI%20AD%20final%20report.pdf Feasibility study concerning anaerobic digestion in Northern Ireland], eunomia.co.uk, Retrieved 19.08.07. {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20071128093059/http://eunomia.co.uk/NI%20AD%20final%20report.pdf}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.e-wef.org/timssnet/products/tnt_products.cfm?primary_id=MOP1131&Action=LONG&subsystem=ORD|title=Operation of Municipal Wastewater Treatment Plants Manual of Practice-MOP 11 Fifth Edition (Abstract)|work=e-wef.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20070928121600/http://www.e-wef.org/timssnet/products/tnt_products.cfm?primary_id=MOP1131&Action=LONG&subsystem=ORD|archive-date=28 September 2007}}</ref> == Историја == [[Податотека:SGDL0001.JPG|мини| Гасна улична светилка.]] Пријавениот научен интерес за производство на гас произведен преку природното распаѓање на органска материја датира од 17 век, кога [[Роберт Бојл]] (1627-1691) и [[Стивен Хејлс]] (1677-1761) забележале дека нарушувањето на седиментот на потоците и езерата ослободува запалив гас. Во 1778 година, италијанскиот физичар [[Алесандро Волта]] (1745-1827), таткото на [[Електрохемија|електрохемијата]],<ref name="Trasatti-1999">{{Наведено списание|last=Trasatti|first=Sergio|date=1999-01-18|title=1799–1999: Alessandro Volta's 'Electric Pile': Two hundred years, but it doesn't seem like it|journal=Journal of Electroanalytical Chemistry|volume=460|pages=1–4|doi=10.1016/S0022-0728(98)00302-7|doi-access=}}</ref> научно го идентификувал тој гас како [[метан]].<ref name="Gijzen-2002">{{Наведено списание|last=Gijzen|first=H.J.|year=2002|title=Anaerobic digestion for sustainable development: a natural approach|url=http://wst.iwaponline.com/content/45/10/321|journal=Water Science and Technology|volume=45|issue=10|pages=321–328|bibcode=2002WSTec..45..321G|doi=10.2166/wst.2002.0364|pmid=12188565|url-access=subscription}}</ref> Во 1808 година, Сер Хамфри Дејви докажал присуство на метан во гасовите произведени од [[Домашно говедо|говедско]] ѓубриво.<ref name="Anaerobic digestion">[http://www.waste.nl/content/download/472/3779/file/WB89-InfoSheet(Anaerobic%20Digestion).pdf Anaerobic digestion] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20111005194523/http://www.waste.nl/content/download/472/3779/file/WB89-InfoSheet(Anaerobic%20Digestion).pdf}}, waste.nl. Retrieved 19.08.07.</ref> Првиот познат анаеробен дигестер бил изграден во 1859 година во колонија на лепрозни во [[Мумбај|Бомбај]], [[Индија]].<ref name="Marsh-2008">{{Наведено списание|last=Marsh|first=George|date=November–December 2008|title=Rise of the Anaerobic Digestor|journal=Renewable Energy Focus|volume=9|issue=6|pages=28–30|doi=10.1016/S1755-0084(08)70063-2}}</ref> Во 1895 година, технологијата била развиена во Ексетер, [[Англија]], каде што септичка јама се користела за производство на гас за ламбата за уништување на канализациски гас, еден вид осветлување на гас. Исто така, во Англија, во 1904 година, првиот резервоар со двојна намена за седиментација и обработка на тиња бил инсталиран во Хемптон, Лондон. [[Податотека:Emscherbrunnen.jpg|мини| Резервоарот Имхоф.]] До почетокот на 20 век, анаеробните системи за дигестирање почнале да личат на технологијата каква што е денес.<ref name="Klinkner-2014"/> Во 1906 година, Карл Имхоф го создал резервоарот Имхоф;<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://water.me.vccs.edu/courses/ENV149/Imhoff.htm|title=Course ENV&nbsp;149|work=Water.me.vccs.edu|archive-url=https://web.archive.org/web/20200413083033/https://water.me.vccs.edu/courses/ENV149/Imhoff.htm|archive-date=13 April 2020|accessdate=22 February 2010}}</ref> рана форма на анаеробен дигестер и модел на систем за пречистување на отпадни води во текот на почетокот на 20 век.<ref name="Grando-2017">{{Наведено списание|last=Grando|displayauthors=etal|date=December 2017|title=Technology overview of biogas production in anaerobic digestion plants: A European evaluation of research and development|url=http://ddd.uab.cat/record/196228|journal=Renewable and Sustainable Energy Reviews|volume=80|pages=44–53|bibcode=2017RSERv..80...44L|doi=10.1016/j.rser.2017.05.079}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Wagenhals|displayauthors=etal|year=1924|title=Sewage treatment in the United States: A report on the study of 15&nbsp;representative sewage treatment plants|journal=Public Health|volume=38|page=38|doi=10.1016/S0033-3506(24)80014-8}}</ref> По 1920 година, затворените резервоари почнале да ја заменуваат претходно вообичаената употреба на анаеробни лагуни - покриени земјени базени што се користеле за обработка на испарливи цврсти материи. Истражувањата за анаеробна дигестија започнале во 1930-тите години.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.epa.gov/agstar/documents/conf04/humenik.pdf|title=Agstar Conference 2004|last=Humenik, F.|year=2007|work=epa.gov|accessdate=14 July 2014|display-authors=etal}}</ref> Околу периодот на [[Прва светска војна|Првата светска војна]], производството со биогорива се забавило со зголемувањето на производството на нафта и идентификувањето на нејзината употреба.<ref name="Black">{{Наведени вести|url=http://theconversation.com/how-world-war-i-ushered-in-the-century-of-oil-74585|title=How World War I ushered in the century of oil|last=Black|first=Brian C.|work=The Conversation|access-date=2018-04-10|language=en}}</ref> Иако недостигот на гориво за време на [[Втора светска војна|Втората светска војна]] повторно ја популаризирало анаеробната дигестија, интересот за технологијата повторно се намалил по завршувањето на војната.<ref name="Klinkner-2014">{{Наведено списание|last=Klinkner|first=Blake Anthony|date=2014|title=Anaerobic Digestion as a Renewable Energy Source and Waste Management Technology: What Must be Done for This Technology to Realize Success in the United States?|url=https://scholarship.law.umassd.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1027&context=umlr|journal=UMass Law Review|volume=9|page=79}}</ref><ref name="Verma-2002">{{Наведена книга|title=Anaerobic Digestion of Biodegradable Organics in Municipal Solid Wastes|last=Verma|first=Shefali|publisher=Columbia University|year=2002|location=New York|page=12}}</ref> Слично на тоа, енергетската криза од 1970-тите години предизвикало интерес за анаеробната дигестија.<ref name="Klinkner-2014" /> Покрај високите цени на енергијата, факторите што влијаат врз усвојувањето на анаеробни системи за дигестија вклучуваат приемчивост кон иновации, казни за загадување, политички стимулации и достапност на субвенции и можности за финансирање.<ref>{{Наведено списание|last=Bishop, C.|last2=Shumway, C.|last3=Wandschneider, P.|year=2010|title=Agent heterogeneity in adoption of anaerobic digestion technology: Integrating economic, diffusion, and behavioral innovation theories|url=https://muse.jhu.edu/article/467630/summary|journal=Land Economics|volume=86|issue=3|pages=585–608|doi=10.3368/le.86.3.585|url-access=subscription}}</ref><ref name="Bangalore-2016">{{Наведено списание|last=Bangalore|displayauthors=etal|date=Nov 2016|title=Policy incentives and adoption of agricultural anaerobic digestion: A survey of Europe and the United States|journal=Renewable Energy|volume=97|pages=559–571|bibcode=2016REne...97..559B|doi=10.1016/j.renene.2016.05.062|via=Elsevier Science Direct|doi-access=free}}</ref> == Наводи == {{Наводи|25em}} == Надворешни врски == {{Commons category|Anaerobic digestion}} {{Div col|colwidth=25em}} * {{cite web |url=http://www.adbioresources.org/ |title=Official Website of the Anaerobic Digestion and Bioresources Association |publisher=Anaerobic Digestion and Bioresources Association (ADBA)}} * {{cite web |url=http://www.biogas-info.co.uk/ |title=UK's Official Information Portal on Anaerobic Digestion and Biogas}} * {{cite web |url=http://www.americanbiogascouncil.org/ |title=American Biogas Council |date=9 October 2018}} * {{cite web |url=http://www.extension.org/pages/Introduction_to_Biogas_and_Anaerobic_Digestion |title=Introduction to Biogas and Anaerobic Digestion], information from eXtension's Livestock and Poultry Environmental Learning Center |access-date=18 November 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101225093646/http://www.extension.org/pages/Introduction_to_Biogas_and_Anaerobic_Digestion |archive-date=25 December 2010}} {{Div col end}} [[Категорија:Анаеробно варење]] [[Категорија:Управување со отпад]] f2hx7wgzz41b5q3hdr5fqxedrhr0vu3 0 1372224 5378664 5375595 2025-06-10T13:40:00Z BosaFi 115936 5378664 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Biodegradable_bag.jpg|мини| Компостирачка кеса за еднократна употреба од продавница за исхрана]] '''Биоразградливите кеси''' се кеси кои се распаѓаат од бактерии или други живи организми.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://dictionary.reference.com/browse/biodegradable|title=Biodegradable - Define Biodegradable at Dictionary.com|work=Dictionary.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20070316154643/http://dictionary.reference.com/browse/biodegradable|archive-date=2007-03-16|accessdate=2013-03-12}}</ref> Секоја година во светот се користат приближно 500 милијарди до 1 трилион пластични ќеси. == Материјали == [[Податотека:Qwstion-tote-bag-large-natural-white-heron-front-02.jpg|мини| Торба направена од манилски коноп]] Повеќето ќеси што се произведуваат од пластика се направени од материјали на база на пченка, како што се мешавините од полилактична киселина. Биоразградливите пластични ќеси денес се подеднакво цврсти и сигурни како и традиционалните (претежно полиетиленски) ќеси. Многу од ќесите се направени и од хартија, органски материјали како што е манилскиот коноп или поликапролактон.<ref name= "store">"Store offers biodegradable bags." Aiken Standard (Aiken, SC) (Feb 17, 2009)</ref><ref name= "fest">Wilder, Sam. "Festival food recycling: Sun, fun and diversion." BioCycle 47.6 (June 2006): 30(3).</ref><ref>Opposing Viewpoints: Pollution. Tamara L. Roleff. San Diego: Greenhaven Press, 2000. Opposing Viewpoints Resource</ref> „Јавноста го гледа биоразградливиот материјал како нешто магично“, иако терминот е широко користен, според Рамани Нарајан, хемиски инженер на Државниот универзитет во Мичиген во Ист Лансинг и научен консултант во Институтот за биоразградлива пластика. „Ова е најкористениот, најзлоупотребуваниот и најнеправилно користениот збор во нашиот речник во моментов. Во [[Големо тихоокеанско ѓубре|Големото тихоокеанско ѓубре]], биоразградливата пластика се распаѓа на мали парчиња кои полесно можат да влезат во [[Ланец на исхрана|синџирот на исхрана]] преку консумирање.“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://news.discovery.com/earth/garbage-biodegradable-earth-month.html|title='Biodegradable' Doesn't Always Mean Earth-Friendly|last=Sohn|first=Emily|date=2 April 2010|work=DiscoveryNews|archive-url=https://web.archive.org/web/20120720215118/http://news.discovery.com/earth/garbage-biodegradable-earth-month.html|archive-date=2012-07-20}}</ref> == Рециклирање == Отпадот во фабриката често може да се рециклира, но сортирањето и рециклирањето по потрошувачката е потешко. Био-полимерите го контаминираат рециклирањето на други почести полимери. Иако производителите на оксо-биоразградлива пластика тврдат дека нивните ќеси се рециклираат, многу рециклатори на пластична фолија не ги прифаќаат, бидејќи нема долгорочни студии за одржливоста на производите со рециклирана содржина со овие адитиви. Понатаму, Институтот за биоразградлива пластика (BPI) изјавил дека формулацијата на адитиви во оксо филмовите варира во голема мера, што воведува уште поголема варијабилност при процесот на рециклирање.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.bpiworld.org/resources/Documents/BPI%20Assessment%20of%20Oxos%20v7.pdf|title=BPI Assessment of oxo-degradable films|publisher=Biodegradable Plastics Institute|archive-url=https://web.archive.org/web/20140123112824/http://www.bpiworld.org/resources/Documents/BPI%20Assessment%20of%20Oxos%20v7.pdf|archive-date=2014-01-23|accessdate=2014-05-23}}</ref> == Маркетинг квалификација и правни прашања == [[File:Oxo Biodegradable plastic-Logo2.jpg|thumb|upright|Печат на биоразградлива ќеса на француски јазик]] Бидејќи на многу од овие пластики им е потребен пристап до сончева светлина, кислород или им требаат долги временски периоди за да се постигне деградација или биоразградливост, Водичите на Федералната трговска комисија на САД за барања на еколошки маркетинг, најчесто наречени „зелени водичи“,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://ecfr.gpoaccess.gov/cgi/t/text/text-idx?c=ecfr&sid=b2333ddf96abf25788ef3037ffcfb40a&tpl=/ecfrbrowse/Title16/16cfr260_main_02.tpl|title=eCFR — Code of Federal Regulations|work=gpoaccess.gov|archive-url=https://web.archive.org/web/20091030051333/http://ecfr.gpoaccess.gov/cgi/t/text/text-idx?c=ecfr&sid=b2333ddf96abf25788ef3037ffcfb40a&tpl=%2Fecfrbrowse%2FTitle16%2F16cfr260_main_02.tpl|archive-date=2009-10-30}}</ref> бараат соодветно означување на овие производи за да се покажат нивните граници. Во 2007 година, државата Калифорнија во суштина го направила терминот „биоразградливи ќеси“ нелегален,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.calrecycle.ca.gov/plastics/degradables/|title=Degradable, Compostable, and Biodegradable Plastics Home|work=ca.gov|archive-url=https://web.archive.org/web/20110930024028/http://www.calrecycle.ca.gov/plastics/Degradables/|archive-date=2011-09-30|accessdate=2011-06-20}}</ref> освен ако таквите термини не се „поткрепени со компетентни и сигурни докази за да се спречи измама или заблуда на потрошувачите за влијанието врз животната средина на разградливите, компостирачките и биоразградливите пластични ќеси, садовите за угостителство и амбалажата“. Во 2010 година, австралиски производител на пластични ќеси, кој дал неосновани или неквалификувани тврдења за [[Биоразградување|биоразградливост]], бил казнет од Австралиската комисија за конкуренција и потрошувачи, австралискиот еквивалент на Федералната трговска комисија на САД.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.greenwashingspy.com/?p=1177|title=Court Declares 'Goody' Bag Marketing Claims Were Misleading|work=greenwashingspy.com}}</ref> Во последниве години, Институтот за биоразградливи производи и сродните компании тврдат дека производите се компостираат во достапни капацитети за компост на 60°C. Генералниот обвинител на Вермонт ги сметал овие тврдења за погрешни и ги тужел компаниите за компостирање пластика за лажни тврдења.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.biosphereplastic.com/compost-facility-verification/vermont-attorney-general-sues-compostable-claim/|title=Vermont Attorney General Sues "100% Compostable" Plastic Cup False Claims|work=biosphereplastic.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20120909044417/http://www.biosphereplastic.com/compost-facility-verification/vermont-attorney-general-sues-compostable-claim/|archive-date=2012-09-09|accessdate=2012-10-29}}</ref> == Поврзано == * [[Скроб]] * [[Одржливост]] * [[Управување со отпад]] == Наводи == {{Наводи|30em}} [[Категорија:Управување со отпад]] [[Категорија:Биоразградување]] [[Категорија:Торби]] mcmc5ehqvvsa02sdode7ozst0uhdxjl 0 1372226 5378661 5375618 2025-06-10T13:35:37Z BosaFi 115936 /* Комунален цврст */ 5378661 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Waste_collection_vehicle-Thai.JPG|мини|250x250пкс| Возило за собирање отпад во Сакон Накхон, Тајланд]] [[Податотека:Garbage_collecting_barge_(Venice_2015).jpg|мини|375x375пкс| Баржа за собирање отпад во [[Венеција]], Италија.]] [[Податотека:WasteCollection.JPG|мини|250x250пкс| Рачно собирање отпад во Букит Баток Вест, Сингапур]] [[Податотека:Ireland_Victor_Grigas_2011-15.jpg|десно|мини|250x250пкс| Отпад на тротоар за собирање, спакуван во ќеси и со налепница - во [[Даблин]], [[Ирска (остров)|Ирска]]]] '''Собирањето на отпад''' е дел од процесот на управување со отпад. Тоа претставува пренос на [[комунален цврст отпад]] од местото на употреба и отстранување до местото на [[Список на технологии за обработка на цврст отпад|обработка]] или [[депонија]]. Собирањето на отпад, исто така, вклучува собирање од тротоарот на [[Рециклирање|рециклирачки]] материјали кои технички не се отпад, како дел од програмата за пренасочување кон општинските депонии. == Комунален цврст == [[Комунален цврст отпад|Комуналниот цврст отпад]] во економски развиените земји генерално се остава во контејнери за отпад или канти за рециклирање пред собирачот на отпад да го собере со возило за собирање на отпад. Баржи за собирање на отпад се користат во некои градови, на пример во [[Венеција]]. Сепак, во многу земји во развој, како што се [[Мексико]]<ref name="MSNBC">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nbcnews.com/id/wbna28777897|title=Green garbage dumps? Mexico City vows to try|date=2009-01-25|work=NBC News|language=en|accessdate=2024-09-29}}</ref> и [[Египет]],<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://ipsnews.net/news.asp?idnews=48491|title=Inter Press Service - News and Views from the Global South|last=McGrath|first=Cam|date=2009-09-18|work=Inter Press Service|archive-url=https://web.archive.org/web/20120402032347/http://www.ipsnews.net/news.asp?idnews=48491|archive-date=2012-04-02}}</ref> отпадот оставен во канти или вреќи покрај патот нема да се отстрани освен ако жителите не комуницираат со собирачите на отпад. Жителите на [[Мексико (град)|Мексико]] мора да го однесат своето ѓубре до возилото за собирање на отпад кое често застанува околу секоја населба. Собирачите на отпад користат карактеристично ѕвонче и евентуално викање. Жителите се редат и го предаваат својот контејнер за ѓубре на собирачот на отпад. Во некои населби може да се очекува бакшиш.<ref name="MSNBC"/> Приватно ангажираните собирачи на отпад можат да кружат во истите населби и до пет пати на ден, туркајќи количка со контејнер за отпад, ѕвонејќи на ѕвонче и викајќи за да го најават своето присуство. Овие приватни собирачи на отпад не добиваат плата и преживуваат само од бакшишот што го добиваат.<ref name="MSNBC" /> Откако ќе го соберат отпадот, тие се среќаваат со возилото за собирање на отпад за да го депонираат насобраниот отпад. Возилото за собирање на отпад честопати го носи отпадот до [[претоварна станица]] каде што ќе се натовари во поголемо возило и ќе се испрати на депонија или на алтернативен објект за обработка на отпад. == Безбедност и цена == Преполните контејнери резултираат со испаѓање на ѓубрето додека се фрла. Опасниот отпад како што се празните боци со бензин можат да предизвика пожари што ќе запалат друг отпад кога работи компакторот на камионот. Контејнерите можат да бидат заклучени или складирани на безбедни места за да се избегне фрлање ѓубре во нив од лица кои не плаќаат.<ref name="Waste Management FAQ">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.wanless.com.au/FAQ.html|title=Waste Management FAQ|year=2009|work=Wanless Waste Management}}</ref> Цената исто така претставува проблем при собирањето отпад во некои земји.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.manoramanews.com/nattuvartha/central/2017/05/05/glass-bottles-loss-demand.html|title=കുപ്പിക്കു വിലയില്ല; കെട്ടിക്കിടക്കുന്നത് എട്ടു കോടി രൂപയുടെ ചില്ലുകുപ്പികൾ|date=2017-05-05|work=Monorama News|language=ml|accessdate=2024-09-29}}</ref> Доколку собирањето на отпад не се спроведува правилно, може да доведе до загадување на животната средина. Ова вклучува размножување на животни и инсекти, а на крајот може да доведе и до ширење на разни болести. Обично отпадот се согорува, но ова води до поголем проблем кога станува збор за [[загадување на воздухот]]. Ова на крајот може да создаде здравствени проблеми кај луѓето во околните области.<ref>{{Наведена книга|title=2016 International Conference on Internet of Things and Applications (IOTA)|last=Dugdhe|first=Saurabh|last2=Shelar|first2=Pooja|last3=Jire|first3=Sajuli|last4=Apte|first4=Anuja|date=January 2016|isbn=978-1-5090-0044-9|pages=143–147|chapter=Efficient waste collection system|doi=10.1109/IOTA.2016.7562711|chapter-url=https://ieeexplore.ieee.org/document/7562711}}</ref> == Вработување како собирач на отпад == Според ЈуЕсЊуз,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://money.usnews.com/careers/best-jobs/garbage-collector|title=Garbage Collector|work=[[U.S. News & World Report]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20240929215934/https://money.usnews.com/careers/best-jobs/garbage-collector|archive-date=2024-09-29|accessdate=2024-09-29}}</ref> {{blockquote|Бирото за статистика на трудот предвидува раст на вработеноста од 3,2% за собирачите на ѓубре помеѓу 2022 и 2032 година. Во тој период, се проценува дека треба да се отворат околу 4.700 работни места.}} == Поврзано == * [[Собирач на отпад]] * [[Чистач на плажи]] * [[Работник во санитација]] * [[Корпа за отпадоци]] * [[Сортирање на отпад]] == Наводи == {{Наводи}} [[Категорија:Управување со отпад]] [[Категорија:Собирање отпад]] p6431bp0hgzbdkexb6vbymnlezmusmc 0 1372228 5378823 5375632 2025-06-11T07:16:55Z BosaFi 115936 5378823 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Drug_disposal_receptacle.jpg|мини| Контејнер за отстранување лекови во лобито на болница.]] Правилото '''отстранувањето на лековите''' е од големо значење за заштита на животната средина и другите луѓе. Поединците најчесто ги фрлаат неискористените лекови што остануваат по завршувањето на медицинскиот третман.<ref name="Ginger 2017"/> Здравствените организации се ослободуваат од лекови во поголем обем од низа причини, вклучително и остатоци од лекови по лекувањето на пациентите и отстранување на лекови со истечен рок на траење. Неправилното отстранување на лековите создава можности за други (за кои лекот е ненаменет) да ги земаат несоодветно.<ref name="Ginger 2017" /> Несоодветното отстранување на лекови може да предизвика и загадување.<ref name="Ginger 2017" /><ref>{{Наведено списание|last=Alnahas|first=Faez|year=2020|title=Expired Medication: Societal, Regulatory and Ethical Aspects of a Wasted Opportunity|journal=International Journal of Environmental Research and Public Health|publisher=MDPI|volume=17|issue=3|page=787|doi=10.3390/ijerph17030787|pmc=7037917|pmid=32012703|doi-access=free}}</ref> Луѓето се ослободуваат од лековите на различни начини; дури и организациите со експертиза за лекови можат да им дадат неконзистентни информации на потрошувачите за отстранување на лековите.<ref>{{Наведено списание|last=Kuspis|first=DA|last2=Krenzelok|first2=EP|date=February 1996|title=What happens to expired medications? A survey of community medication disposal.|journal=Veterinary and Human Toxicology|volume=38|issue=1|pages=48–9|pmid=8825752}}</ref> Соодветниот систем за управување со отпад, вклучувајќи дистрибуција, контрола и отстранување, не само што им помага на здравствените центри, туку и го промовира здравјето на животната средина.<ref>{{Наведување|title=Biomedical Waste: Its Effects and Safe Disposal|date=2016-04-19|url=http://dx.doi.org/10.1201/b19243-8|journal=Environmental Waste Management|pages=95–108|publisher=CRC Press|doi=10.1201/b19243-8|isbn=978-0-429-08348-8|access-date=2020-12-31}}</ref> == Извор на лековите == Отпадот од лековите вклучува и опасен и неопасен отпад, контролирани супстанции и лекови со истечен рок на траење.<ref name=":5"/> Отпадот од лекови може да дојде од разни нивоа во животниот век на лекот. Прво, може да потекнува од производствените фабрики каде што се создадени. Ова ги вклучува несаканите фармацевтски состојки и материјали кои веќе не можат да се користат во процесот на производство на лекови.<ref name=":6">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.thepharmajournal.com/archives/2017/vol6issue3/PartC/6-2-9-174.pdf|title=An Overview of Waste Management in Pharmaceutical Industry|last=Jaseem|first=Mohammed|date=2017|work=The Pharma Journal}}</ref> Второ, отпадот од лекови може да се генерира [[Медицински отпад|од здравствени установи]], вклучувајќи болници, клиники и аптеки. Отпадот од лекови од овој извор може да биде поради прекумерно препишување на лекови од даватели на здравствени услуги, од болнички лаборатории, да се лекови со истечен рок, отворени пакувања за лекови и делумно употребени лекови.<ref name=":5">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.state.nj.us/dep/enforcement/1%20RCRA%20Pharmaceutical%20Waste%20-%20Best%20Management%20Practices%20-Vona%205-17-12.pdf|title=Pharmaceutical Waste Compliance For Healthcare Facilities|date=17 May 2012|work=The Official Website for the State of New Jersey}}</ref> Понатаму, овој отпад може да вклучува материјали како што се шприцеви, ампули, интравенски кеси и цевки што содржат вишок лекови или се контаминирани во процесот на ракување со опасни фармацевтски производи, како што се лекови за хемотерапија.<ref name=":6" /> Некои држави имаат прописи што бараат од здравствените установи да ги уништат неискористените лекови.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.epa.gov/sites/production/files/2015-11/documents/unused-pharms-health-care_interim-report_2008.pdf|title=Unused Pharmaceuticals in the Health Care Industry: Interim Report|date=November 2011|work=United States Environmental Protection Agency}}</ref> Конечно, фармацевтскиот отпад може да дојде од прекумерна консумација на лекови што се издаваат без рецепт од страна на пациентите.<ref name=":3">{{Наведена мрежна страница|url=https://fip.org/files/fip/publications/2015-12-Green-Pharmacy-Practice.pdf|title=Taking Responsibility for the Environmental Impact of Medicines|date=2015|work=FIP|accessdate=1 November 2018}}</ref> Понекогаш нормалната употреба на лек може да резултира со отпад. На пример, кога некој користи дермален фластер, откако ќе се употреби фластерот, тој сè уште ќе ја задржи значителната јачина, што бара безбедно отстранување.<ref name="Commissioner April 2016"/> == Методи за отстранување == === Отстранување за поединци и заедници === Најочигледниот начин поединците да се ослободат од лековите е преку службата за управување со комунален отпад.<ref name="Ginger 2017">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.consumerreports.org/drugs/getting-rid-of-expired-medication/|title=Easy Steps for Getting Rid of Unused Medication|last=Skinner|first=Ginger|date=20 March 2017|work=[[Consumer Reports]]|accessdate=30 March 2017}}</ref> Експертите советуваат прво да се проверат другите опции, бидејќи едноставното фрлање на лекот со друг отпад создава можност некој да го употреби и да се повреди.<ref name="Ginger 2017" /> Медицинските власти препорачуваат да не се фрлаат лекови така што ќе им се дадат на други потрошувачи.<ref name="Commissioner April 2016">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.fda.gov/ForConsumers/ConsumerUpdates/ucm101653.htm|title=Consumer Updates - How to Dispose of Unused Medicines|last=Office of the Commissioner|date=25 April 2016|work=www.fda.gov|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20090603082424/http://www.fda.gov/ForConsumers/ConsumerUpdates/ucm101653.htm|archive-date=June 3, 2009|accessdate=30 March 2017}}</ref> Најдобар извор за поединците ќе биде локалната аптека.<ref name="Ginger 2017">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.consumerreports.org/drugs/getting-rid-of-expired-medication/|title=Easy Steps for Getting Rid of Unused Medication|last=Skinner|first=Ginger|date=20 March 2017|work=[[Consumer Reports]]|accessdate=30 March 2017}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFSkinner2017">Skinner, Ginger (20 March 2017). [http://www.consumerreports.org/drugs/getting-rid-of-expired-medication/ "Easy Steps for Getting Rid of Unused Medication"]. ''[[Consumer Reports]]''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">30 March</span> 2017</span>.</cite></ref> Аптеките веќе работат со лекови и можат да препорачат каков метод на отстранување е најсоодветен.<ref name="Ginger 2017" /> Многу аптеки собираат лекови и ги отстрануваат како општествено корисна работа.<ref name="Ginger 2017" /> Некои региони имаат посебни владини служби кои нудат враќање и отстранување на лековите.<ref name="Ginger 2017" /> Понекогаш, аптеката или владината служба ќе обезбедат начин за испраќање на лекови по пошта до посебен објект за отстранување на лекови.<ref name="Ginger 2017" /> Доколку не постојат други опции и мора да се фрлат лековите во ѓубре, препорачан побезбеден начин да се направи тоа е со мешање на лекот со непривлечно ѓубре.<ref name="Ginger 2017" /> Фрлањето во тоалетат може да предизвика загадување со лекови, но ова може да се оправда како начин за брзо отстранување на опасните лекови.<ref name="Ginger 2017" /> Во САД имало повеќе обиди да се охрабрат потрошувачите да ги донесат своите остатоци од лекови во центрите за отстранување.<ref name="Egan 2016">{{Наведено списание|last=Egan|first=Kathleen L.|last2=Gregory|first2=Eric|last3=Sparks|first3=Michael|last4=Wolfson|first4=Mark|date=31 October 2016|title=From dispensed to disposed: evaluating the effectiveness of disposal programs through a comparison with prescription drug monitoring program data|journal=The American Journal of Drug and Alcohol Abuse|volume=43|issue=1|pages=69–77|doi=10.1080/00952990.2016.1240801|pmid=27797283}}</ref> Некои примери за програми за отстранување вклучуваат организирање на посебни настани во општински центар со претходни огласи за луѓето да ги донесат своите лекови на настанот, или на други начини вршење едукација на поединци и засегнати организации за правилниот начин на отстранување на лековите.<ref name="Egan 2016" /> Една студија што ја истражила ефикасноста на овие програми покажала дека нивното влијание е премногу ниско за да го има посакуваниот резултат, односно намалување на пристапот на заедницата до остатоци од лекови.<ref name="Egan 2016" /> === Отстранување за организации и индустрии === Отстранувањето на големи количини на лекови може да предизвика загадување од лековите и негативно влијание врз животната средина.<ref name="WHO 1999">{{Наведена книга|url=http://apps.who.int/medicinedocs/pdf/whozip51e/whozip51e.pdf|title=Guidelines for safe disposal of unwanted pharmaceuticals in and after emergencies|last=World Health Organization|date=1999|publisher=World Health Organization|isbn=978-0119854985|archive-url=https://web.archive.org/web/20110703181354/http://apps.who.int/medicinedocs/pdf/whozip51e/whozip51e.pdf|archive-date=July 3, 2011}}</ref> Организациите можат да изберат да се ослободат од големи количини на лекови со тоа што ќе ги вратат кај производителот, со нивно ставање на [[Депонија|депонии]], со употреба на [[инсинерација]] или со фрлање на лековите во канализација.<ref name="WHO 1999" /> == Наводи == {{Наводи}} [[Категорија:Управување со отпад]] [[Категорија:Медицински отпад]] qgafps1i1spd9gclzo8wcnn7q7zodqt 0 1372245 5378838 5378282 2025-06-11T09:56:46Z Carshalton 30527 5378838 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Матео Руџери | image = [[Податотека:Next Generation Trophy 2017 Dritter Tag 01.jpg|220px]] | fullname = Матео Руџери<ref>{{cite web |url=https://www.fifadata.com/documents/FU17WC/2019/pdf/FU17WC_2019_Squadlists.pdf |title=FIFA U-17 World Cup Brazil 2019: List of Players: Italy |publisher=FIFA |page=12 |date=31 October 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191227222540/https://www.fifadata.com/documents/FU17WC/2019/pdf/FU17WC_2019_Squadlists.pdf |archivedate=27 December 2019}}</ref> | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2002|7|11}} | cityofbirth = [[Сан Џовани Бјанко]] | countryofbirth = [[Италија]] | height = {{height|m=1.87}} | nationality = {{flagsport|ITA}} [[Италија]] | position = {{Football/DF}} | currentclub = {{Fb team Atalanta}} | clubnumber = 22 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Atalanta}} | years1 = 2020- |caps1 = 85 |goals1 = 0 |clubs1 = {{Fb team Atalanta}} | years2 = 2021-2022 |caps2 = 14 |goals2 = 0 |clubs2 = →{{Fb team Salernitana}} | nationalyears1 = 2018-2019 | nationalcaps1 = 14 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 17 години|Италија 17]] | nationalyears2 = 2019-2020 | nationalcaps2 = 5 | nationalgoals2 = 0 | nationalteam2 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 18 години|Италија 18]] | nationalyears3 = 2020 | nationalcaps3 = 1 | nationalgoals3 = 0 | nationalteam3 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 19 години|Италија 19]] | nationalyears4 = 2021-2022 | nationalcaps4 = 3 | nationalgoals4 = 0 | nationalteam4 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 20 години|Италија 20]] | nationalyears5 = 2022- | nationalcaps5 = 12 | nationalgoals5 = 0 | nationalteam5 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 21 година|Италија 21]] }} '''Матео Руџери''' (роден на [[11 јули]] [[2002]] година, во [[Сан Џовани Бјанко]]) — [[Италија|италијански]] [[фудбал]]ер, {{Football/DF/player}} на {{Fb team (N) Atalanta}} и на [[Фудбалска репрезентација на Италија под 21 година|италијанската репрезентација под 21 година]]. ==Технички карактеристики== [[Одбрана (фудбал)|Лев бек]] кој има одлични технички и физички вештини, како и моќен удар.<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/serie-a/2020/11/08/atalanta-inter-gasperini-intervista|title=Gasperini: 'Attese alte, non siamo in difficoltà'|access-date=11 декември 2020}}</ref><ref name=":0">{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/serie-a/2020/11/08/matteo-ruggeri-chi-e|title=Chi è Matteo Ruggeri, il bimbo che calciava troppo forte|access-date=11 декември 2020}}</ref> Покрај тоа, исто така, е многу добар при нафрлувањата во шеснаесетникот.<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.figc.it/it/nazionali/news/ruggeri-il-crossatore-seriale-cresciuto-con-il-mito-di-maldini-e-kolarov-il-mio-ruolo-non-lo-cambierei-con-nessun-altro/|title=Ruggeri, il crossatore seriale: "Cresciuto con il mito di Maldini e Kolarov. Il mio ruolo? Non lo cambierei con nessun altro"|date=24 март 2024|access-date=25 март 2024}}</ref><ref name=":2">{{Cite web|url=https://www.numero-diez.com/ruggeri-gasperini-kolarov-alonso-joe-barone|title=Ruggeri: “Una fortuna allenarsi con Gasp: ti sprona a non accontentarti mai”|author=Giuseppe Pio Di Cianno|date=24 март 2024|access-date=13 април 2024}}</ref> Тој изјавил дека е инспириран од [[Александар Коларов]], [[Маркос Алонсо Мендоса|Маркос Алонсо]] и [[Паоло Малдини]].<ref name=":1" /><ref name=":2" /> ==Клупска кариера== ===Почетоците со Аталанта=== Израснат во младинскиот сектор на {{Fb team (N) Atalanta}} (во кој се приклучил на 9 години)<ref name=":0" /> во сезоната [[ФК Аталанта сезона 2020-2021|2020-2021]], тој бил приклучен во првиот тим. Своето професионално деби го имал на 3 октомври 2020 година, на 18-годишна возраст, заменувајќи го [[Јохан Мохика]] во последните минути од натпреварот од групната фаза на [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]], против {{Fb team (N) Liverpool}} на домашен терен загубен со 5-0.<ref>{{Cite web|url=https://www.atalanta.it/news/esordio-in-prima-squadra-per-matteo-ruggeri/|title=Esordio in prima squadra per Matteo Ruggeri|access-date=11 декември 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.atalanta.it/news/ucl-atalanta-liverpool-0-5/|title=UCL Atalanta-Liverpool 0-5|access-date=11 декември 2020}}</ref> Пет дена подоцна, тој го имал своето деби и во [[Серија А]], започнувајќи како стартер во натпреварот што завршил 1-1 против {{Fb team (N) Inter}} на [[Стадион Атлети Аѕури д'Италија|Џевис]].<ref>{{Cite web|url=https://www.atalanta.it/news/matteo-ruggeri-prima-presenza-in-serie-a/|title=Matteo Ruggeri, prima presenza in Serie A|access-date=11 декември 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.atalanta.it/news/atalanta-inter-1-1/|title=Atalanta-Inter 1-1|access-date=11 декември 2020}}</ref> Сезоната ја завршил со вкупно 8 настапи. ===Позајмицата во Салернитана=== На 26 јули 2021 година, тој бил позајмен на {{Fb team (N) Salernitana}}, новопромовираната екипа во Серија А.<ref>{{Cite web|url=https://www.atalanta.it/news/matteo-ruggeri-alla-salernitana/|title=Matteo Ruggeri alla Salernitana|access-date=27 luglio 2021}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.ussalernitana1919.it/matteo-ruggeri-e-un-giocatore-della-salernitana/|title=Matteo Ruggeri è un giocatore della Salernitana|access-date=27 јули 2021}}</ref> Тој ги започнал првите два првенствени натпревари за тимот од регионот [[Кампанија]], а потоа во натпреварот од третото коло на домашен терен против {{Fb team (N) Torino}}, претрпел повреда на флексорот на мускулот поради која морал да отсуствува долго време.<ref>{{Cite web|url=https://sosfanta.calciomercato.com/salernitana-ruggeri-ko-infortunio-al-flessore-si-teme-un-lungo-stop/|title=Salernitana, Ruggeri ko: infortunio al flessore, si teme un lungo stop|language=it|access-date=20 јули 2022}}</ref> Откако останал надвор од терените поради други физички проблеми во текот на сезоната, тој се вратил тек кон крајот, придонесувајќи за опстанокот на клубот, со 14 настапи во [[Серија А 2021-2022|првенството]]. ===Враќање во Аталанта=== Откако се вратил во Аталанта во летото 2022 година, тој првично бил малку користен од тренерот [[Џан Пјеро Гасперини]], кој го ставил во почетниот состав за првпат на 9 ноември во поразот со 2-1 на гостувањето кај {{Fb team (N) Lecce}}.<ref>{{Cite web|url=https://www.atalanta.it/news/lecce-atalanta-2-1/|title=Lecce-Atalanta 2-1|access-date=6 октомври 2023}}</ref> Тој започнал да игра поконзистентно од јануари 2023 година, иако повредата на левото колено го натерала предвреме да ја заврши сезоната.<ref>{{Cite web|url=https://www.calcioatalanta.it/2023/04/12/ruggeri-linfortunio-non-e-lieve-il-difensore-costretto-ai-box/|title=Ruggeri, l'infortunio non è lieve. Il difensore costretto ai box|author=Norman Setti|date=12 aprile 2023|access-date=6 октомври 2023}}</ref> Сезоната [[ФК Аталанта сезона 2023-2024|2023-2024]], Руџери ја започнал како стартер. На 21 септември, го имал своето деби во [[УЕФА Лига Европа]], во натпреварот од групната фаза против [[Полска|полскиот]] клуб [[ФК Ракув Ченстохова|Ракув Ченстохова]], во кој забележал асистенција за голот на [[Едерсон (фудбалер 1999)|Едерсон]].<ref>{{Cite web|url=https://www.atalanta.it/partite/atalanta-bergamasca-calcio-ks-rakow-czestochowa-2023-7yd0sbfazu69pzehox8ocs8ic-it/|title=2-0 AL RAKÓW NELLA GARA D’ESORDIO|access-date=6 октомври 2023}}</ref> На 5 октомври, тој го постигнал својот прв гол во професионалната кариера, во победата од 2-1 над {{Fb team (N) Sporting Lisboa}} во истото натпреварување.<ref>{{Cite web|url=https://www.ansa.it/sito/notizie/sport/2023/10/05/europa-league-sporting-atalanta-1-2-_5b1c6ba8-1fc9-4665-a51c-71e2d00810d1.html|title=Europa League: Scalvini-Ruggeri, Atalanta vince 2-1 a Lisbona|date=5 октомври 2023|access-date=6 октомври 2023}}</ref> На 9 мај 2024 година, тој постигнал уште еден гол, овојпат во реваншот од полуфиналето на [[УЕФА Лига Европа 2023-2024|Лига Европа]], на домашен терен, против [[Франција|францускиот]] великан [[ФК Олимпик Марсеј|Олимпик Марсеј]], постигнувајќи го голот за резултат од 2-0, пред подоцна да бидат поставени конечните 3-0 кој ја испратиле Аталанта во финалето за првпат во историјата на клубот од [[Бергамо]].<ref>{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Europa-League/09-05-2024/atalanta-marsiglia-2-0-gol-di-lookman-ruggeri-e-toure.shtml|title=Atalanta in paradiso: 3-0 al Marsiglia e prima finale europea della sua storia|website=La Gazzetta dello Sport|language=it|access-date=12 мај 2024}}</ref> Руџери го започнал како стартер и [[Финале на УЕФА Лига Европа во 2024 година|финалето]], во кое Аталанта забележала убедлива победа од 3-0 против {{Fb team (N) Bayer Leverkusen}}, со што го освоила првиот европски трофеј во својата историја.<ref name=":02">{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Europa-League/22-05-2024/l-atalanta-vince-l-europa-league-lookman-segna-tre-gol-a-bayer.shtml|title=Lookman e Gasp portano l'Atalanta nella storia: Bayer travolto, l'Europa League è sua|autore=Matteo Brega|website=[[La Gazzetta dello Sport]]|date=22 мај 2024|access-date=23 мај 2024}}</ref><ref name=":12">{{cite news|author=Carlos Passerini|author2=Maria Strada|url=https://www.corriere.it/sport/calcio/europa-league/diretta-live/24_maggio_22/atalanta-bayer-leverkusen-diretta-live.shtml|title=Atalanta-Bayer Leverkusen: 3-0, Tripletta di Lookman! Il risultato della finale di Europa League|publisher=[[Corriere della Sera]]|date=22 мај 2023|access-date=23 мај 2023}}</ref> ==Статистика== ===Клупска статистика=== ''Статистиката е ажурирана на 10 јуни 2025.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- | [[ФК Аталанта сезона 2020-2021|2020-2021]] ||{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Atalanta}} || [[Серија А 2020-2021|А]] || 6 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2020-2021|КИ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2020-2021|ЛШ]] || 2 || 0 || - || - || - || 8 || 0 |- | [[УС Салернитана 1919 сезона 2021-2022|2021-2022]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Salernitana}} || [[Серија А 2021-2022|A]] || 14 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2021-2022|КИ]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 15 || 0 |- | [[ФК Аталанта сезона 2022-2023|2022-2023]] || rowspan=3|{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Atalanta}} || [[Серија А 2022-2023|A]] || 15 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|КИ]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 15 || 0 |- | [[ФК Аталанта сезона 2023-2024|2023-2024]] || [[Серија А 2023-2024|А]] || 34 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|КИ]] || 4 || 0 || [[УЕФА Лига Европа 2023-2024|ЛЕ]] || 10 || 2 || - || - || - || 48 || 2 |- | [[ФК Аталанта сезона 2024-2025|2024-2025]] || [[Серија А 2024-2025|А]] || 24 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2024-2025|КИ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2024-2025|ЛШ]] || 6 || 0 || [[Суперкуп на Италија 2024|СИ]]+[[Суперкуп на УЕФА 2024|СУ]] || 1+1 || 0 || 32 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно Аталанта || 79 || 0 || || 4 || 0 || || 18 || 2 || || 2 || 0 || 103 || 2 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 93 || 0 || || 5 || 0 || || 18 || 2 || || 2 || 0 || 118 || 2 |} ==Титули== ===Клупски=== ====Аталанта==== *'''{{Трофеј-Скудето}} [[Кампионато Примавера]]''' : 1 : 2019-2020 *'''{{Трофеј-Куп на УЕФА}} [[Лига Европа]]''' : 1 : 2023-2024 ===Поединечни=== *Тим на сезоната на [[УЕФА Лига Европа]] : 2023-2024 ==Наводи== {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Италија |image3=Flag of Italy.svg }} {{Ризница-врска|Matteo Ruggeri}} *[https://int.soccerway.com/players/matteo-ruggeri/579195/ Матео Руџери на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/matteo-ruggeri/profil/spieler/616631 Матео Руџери на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/297229/matteo-ruggeri Матео Руџери на espn] *[https://www.whoscored.com/players/402046/show/matteo-ruggeri Матео Руџери на whoscored] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Руџери, Матео}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Италијански фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Аталанта]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Салернитана]] [[Категорија:Родени во 2002 година]] atm3dizr7zrrloa6sd7l3n9mmbe9n4p 5378839 5378838 2025-06-11T09:59:40Z Carshalton 30527 5378839 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Матео Руџери | image = [[Податотека:Next Generation Trophy 2017 Dritter Tag 01.jpg|220px]] | fullname = Матео Руџери<ref>{{cite web |url=https://www.fifadata.com/documents/FU17WC/2019/pdf/FU17WC_2019_Squadlists.pdf |title=FIFA U-17 World Cup Brazil 2019: List of Players: Italy |publisher=FIFA |page=12 |date=31 October 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191227222540/https://www.fifadata.com/documents/FU17WC/2019/pdf/FU17WC_2019_Squadlists.pdf |archivedate=27 December 2019}}</ref> | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2002|7|11}} | cityofbirth = [[Сан Џовани Бјанко]] | countryofbirth = [[Италија]] | height = {{height|m=1.87}} | nationality = {{flagsport|ITA}} [[Италија]] | position = {{Football/DF}} | currentclub = {{Fb team Atalanta}} | clubnumber = 22 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Atalanta}} | years1 = 2020- |caps1 = 85 |goals1 = 0 |clubs1 = {{Fb team Atalanta}} | years2 = 2021-2022 |caps2 = 14 |goals2 = 0 |clubs2 = →{{Fb team Salernitana}} | nationalyears1 = 2018-2019 | nationalcaps1 = 14 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 17 години|Италија 17]] | nationalyears2 = 2019-2020 | nationalcaps2 = 5 | nationalgoals2 = 0 | nationalteam2 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 18 години|Италија 18]] | nationalyears3 = 2020 | nationalcaps3 = 1 | nationalgoals3 = 0 | nationalteam3 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 19 години|Италија 19]] | nationalyears4 = 2021-2022 | nationalcaps4 = 3 | nationalgoals4 = 0 | nationalteam4 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 20 години|Италија 20]] | nationalyears5 = 2022- | nationalcaps5 = 12 | nationalgoals5 = 0 | nationalteam5 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 21 година|Италија 21]] }} '''Матео Руџери''' (роден на [[11 јули]] [[2002]] година, во [[Сан Џовани Бјанко]]) — [[Италија|италијански]] [[фудбал]]ер, {{Football/DF/player}} на {{Fb team (N) Atalanta}} и на [[Фудбалска репрезентација на Италија под 21 година|италијанската репрезентација под 21 година]]. ==Технички карактеристики== [[Одбрана (фудбал)|Лев бек]] кој има одлични технички и физички вештини, како и моќен удар.<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/serie-a/2020/11/08/atalanta-inter-gasperini-intervista|title=Gasperini: 'Attese alte, non siamo in difficoltà'|access-date=11 декември 2020}}</ref><ref name=":0">{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/serie-a/2020/11/08/matteo-ruggeri-chi-e|title=Chi è Matteo Ruggeri, il bimbo che calciava troppo forte|access-date=11 декември 2020}}</ref> Покрај тоа, исто така, е многу добар при нафрлувањата во шеснаесетникот.<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.figc.it/it/nazionali/news/ruggeri-il-crossatore-seriale-cresciuto-con-il-mito-di-maldini-e-kolarov-il-mio-ruolo-non-lo-cambierei-con-nessun-altro/|title=Ruggeri, il crossatore seriale: "Cresciuto con il mito di Maldini e Kolarov. Il mio ruolo? Non lo cambierei con nessun altro"|date=24 март 2024|access-date=25 март 2024}}</ref><ref name=":2">{{Cite web|url=https://www.numero-diez.com/ruggeri-gasperini-kolarov-alonso-joe-barone|title=Ruggeri: “Una fortuna allenarsi con Gasp: ti sprona a non accontentarti mai”|author=Giuseppe Pio Di Cianno|date=24 март 2024|access-date=13 април 2024}}</ref> Тој изјавил дека е инспириран од [[Александар Коларов]], [[Маркос Алонсо Мендоса|Маркос Алонсо]] и [[Паоло Малдини]].<ref name=":1" /><ref name=":2" /> ==Клупска кариера== ===Почетоците со Аталанта=== Израснат во младинскиот сектор на {{Fb team (N) Atalanta}} (во кој се приклучил на 9 години)<ref name=":0" /> во сезоната [[ФК Аталанта сезона 2020-2021|2020-2021]], тој бил приклучен во првиот тим. Своето професионално деби го имал на 3 октомври 2020 година, на 18-годишна возраст, заменувајќи го [[Јохан Мохика]] во последните минути од натпреварот од групната фаза на [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]], против {{Fb team (N) Liverpool}} на домашен терен загубен со 5-0.<ref>{{Cite web|url=https://www.atalanta.it/news/esordio-in-prima-squadra-per-matteo-ruggeri/|title=Esordio in prima squadra per Matteo Ruggeri|access-date=11 декември 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.atalanta.it/news/ucl-atalanta-liverpool-0-5/|title=UCL Atalanta-Liverpool 0-5|access-date=11 декември 2020}}</ref> Пет дена подоцна, тој го имал своето деби и во [[Серија А]], започнувајќи како стартер во натпреварот што завршил 1-1 против {{Fb team (N) Inter}} на [[Стадион Атлети Аѕури д'Италија|Џевис]].<ref>{{Cite web|url=https://www.atalanta.it/news/matteo-ruggeri-prima-presenza-in-serie-a/|title=Matteo Ruggeri, prima presenza in Serie A|access-date=11 декември 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.atalanta.it/news/atalanta-inter-1-1/|title=Atalanta-Inter 1-1|access-date=11 декември 2020}}</ref> Сезоната ја завршил со вкупно 8 настапи. ===Позајмицата во Салернитана=== На 26 јули 2021 година, тој бил позајмен на {{Fb team (N) Salernitana}}, новопромовираната екипа во Серија А.<ref>{{Cite web|url=https://www.atalanta.it/news/matteo-ruggeri-alla-salernitana/|title=Matteo Ruggeri alla Salernitana|access-date=27 luglio 2021}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.ussalernitana1919.it/matteo-ruggeri-e-un-giocatore-della-salernitana/|title=Matteo Ruggeri è un giocatore della Salernitana|access-date=27 јули 2021}}</ref> Тој ги започнал првите два првенствени натпревари за тимот од регионот [[Кампанија]], а потоа во натпреварот од третото коло на домашен терен против {{Fb team (N) Torino}}, претрпел повреда на флексорот на мускулот поради која морал да отсуствува долго време.<ref>{{Cite web|url=https://sosfanta.calciomercato.com/salernitana-ruggeri-ko-infortunio-al-flessore-si-teme-un-lungo-stop/|title=Salernitana, Ruggeri ko: infortunio al flessore, si teme un lungo stop|language=it|access-date=20 јули 2022}}</ref> Откако останал надвор од терените поради други физички проблеми во текот на сезоната, тој се вратил тек кон крајот, придонесувајќи за опстанокот на клубот, со 14 настапи во [[Серија А 2021-2022|првенството]]. ===Враќање во Аталанта=== Откако се вратил во Аталанта во летото 2022 година, тој првично бил малку користен од тренерот [[Џан Пјеро Гасперини]], кој го ставил во почетниот состав за првпат на 9 ноември во поразот со 2-1 на гостувањето кај {{Fb team (N) Lecce}}.<ref>{{Cite web|url=https://www.atalanta.it/news/lecce-atalanta-2-1/|title=Lecce-Atalanta 2-1|access-date=6 октомври 2023}}</ref> Тој започнал да игра поконзистентно од јануари 2023 година, иако повредата на левото колено го натерала предвреме да ја заврши сезоната.<ref>{{Cite web|url=https://www.calcioatalanta.it/2023/04/12/ruggeri-linfortunio-non-e-lieve-il-difensore-costretto-ai-box/|title=Ruggeri, l'infortunio non è lieve. Il difensore costretto ai box|author=Norman Setti|date=12 aprile 2023|access-date=6 октомври 2023}}</ref> Сезоната [[ФК Аталанта сезона 2023-2024|2023-2024]], Руџери ја започнал како стартер. На 21 септември, го имал своето деби во [[УЕФА Лига Европа]], во натпреварот од групната фаза против [[Полска|полскиот]] клуб [[ФК Ракув Ченстохова|Ракув Ченстохова]], во кој забележал асистенција за голот на [[Едерсон (фудбалер 1999)|Едерсон]].<ref>{{Cite web|url=https://www.atalanta.it/partite/atalanta-bergamasca-calcio-ks-rakow-czestochowa-2023-7yd0sbfazu69pzehox8ocs8ic-it/|title=2-0 AL RAKÓW NELLA GARA D’ESORDIO|access-date=6 октомври 2023}}</ref> На 5 октомври, тој го постигнал својот прв гол во професионалната кариера, во победата од 2-1 над {{Fb team (N) Sporting Lisboa}} во истото натпреварување.<ref>{{Cite web|url=https://www.ansa.it/sito/notizie/sport/2023/10/05/europa-league-sporting-atalanta-1-2-_5b1c6ba8-1fc9-4665-a51c-71e2d00810d1.html|title=Europa League: Scalvini-Ruggeri, Atalanta vince 2-1 a Lisbona|date=5 октомври 2023|access-date=6 октомври 2023}}</ref> На 9 мај 2024 година, тој постигнал уште еден гол, овојпат во реваншот од полуфиналето на [[УЕФА Лига Европа 2023-2024|Лига Европа]], на домашен терен, против [[Франција|францускиот]] великан [[ФК Олимпик Марсеј|Олимпик Марсеј]], постигнувајќи го голот за резултат од 2-0, пред подоцна да бидат поставени конечните 3-0 кој ја испратиле Аталанта во финалето за првпат во историјата на клубот од [[Бергамо]].<ref>{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Europa-League/09-05-2024/atalanta-marsiglia-2-0-gol-di-lookman-ruggeri-e-toure.shtml|title=Atalanta in paradiso: 3-0 al Marsiglia e prima finale europea della sua storia|website=La Gazzetta dello Sport|language=it|access-date=12 мај 2024}}</ref> Руџери го започнал како стартер и [[Финале на УЕФА Лига Европа во 2024 година|финалето]], во кое Аталанта забележала убедлива победа од 3-0 против {{Fb team (N) Bayer Leverkusen}}, со што го освоила првиот европски трофеј во својата историја.<ref name=":02">{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Europa-League/22-05-2024/l-atalanta-vince-l-europa-league-lookman-segna-tre-gol-a-bayer.shtml|title=Lookman e Gasp portano l'Atalanta nella storia: Bayer travolto, l'Europa League è sua|autore=Matteo Brega|website=[[La Gazzetta dello Sport]]|date=22 мај 2024|access-date=23 мај 2024}}</ref><ref name=":12">{{cite news|author=Carlos Passerini|author2=Maria Strada|url=https://www.corriere.it/sport/calcio/europa-league/diretta-live/24_maggio_22/atalanta-bayer-leverkusen-diretta-live.shtml|title=Atalanta-Bayer Leverkusen: 3-0, Tripletta di Lookman! Il risultato della finale di Europa League|publisher=[[Corriere della Sera]]|date=22 мај 2023|access-date=23 мај 2023}}</ref> ==Репрезентативна кариера== На 26 септември 2022 година, тој го имал своето деби во [[Фудбалска репрезентација на Италија под 21 година|италијанската репрезентација под 21 година]], предводена од [[Паоло Николато]], играјќи како стартер на пријателскиот натпревар одигран против [[Фудбалска репрезентација на Јапонија под 20 години|Јапонија]]. ==Статистика== ===Клупска статистика=== ''Статистиката е ажурирана на 10 јуни 2025.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- | [[ФК Аталанта сезона 2020-2021|2020-2021]] ||{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Atalanta}} || [[Серија А 2020-2021|А]] || 6 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2020-2021|КИ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2020-2021|ЛШ]] || 2 || 0 || - || - || - || 8 || 0 |- | [[УС Салернитана 1919 сезона 2021-2022|2021-2022]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Salernitana}} || [[Серија А 2021-2022|A]] || 14 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2021-2022|КИ]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 15 || 0 |- | [[ФК Аталанта сезона 2022-2023|2022-2023]] || rowspan=3|{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Atalanta}} || [[Серија А 2022-2023|A]] || 15 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|КИ]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 15 || 0 |- | [[ФК Аталанта сезона 2023-2024|2023-2024]] || [[Серија А 2023-2024|А]] || 34 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|КИ]] || 4 || 0 || [[УЕФА Лига Европа 2023-2024|ЛЕ]] || 10 || 2 || - || - || - || 48 || 2 |- | [[ФК Аталанта сезона 2024-2025|2024-2025]] || [[Серија А 2024-2025|А]] || 24 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2024-2025|КИ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2024-2025|ЛШ]] || 6 || 0 || [[Суперкуп на Италија 2024|СИ]]+[[Суперкуп на УЕФА 2024|СУ]] || 1+1 || 0 || 32 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно Аталанта || 79 || 0 || || 4 || 0 || || 18 || 2 || || 2 || 0 || 103 || 2 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 93 || 0 || || 5 || 0 || || 18 || 2 || || 2 || 0 || 118 || 2 |} ==Титули== ===Клупски=== ====Аталанта==== *'''{{Трофеј-Скудето}} [[Кампионато Примавера]]''' : 1 : 2019-2020 *'''{{Трофеј-Куп на УЕФА}} [[Лига Европа]]''' : 1 : 2023-2024 ===Поединечни=== *Тим на сезоната на [[УЕФА Лига Европа]] : 2023-2024 ==Наводи== {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Италија |image3=Flag of Italy.svg }} {{Ризница-врска|Matteo Ruggeri}} *[https://int.soccerway.com/players/matteo-ruggeri/579195/ Матео Руџери на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/matteo-ruggeri/profil/spieler/616631 Матео Руџери на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/297229/matteo-ruggeri Матео Руџери на espn] *[https://www.whoscored.com/players/402046/show/matteo-ruggeri Матео Руџери на whoscored] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Руџери, Матео}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Италијански фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Аталанта]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Салернитана]] [[Категорија:Родени во 2002 година]] 82ryb3ktrmsvmri8dm9u0ydv9m320yx 5378844 5378839 2025-06-11T10:32:49Z Carshalton 30527 /* Надворешни врски */ 5378844 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Матео Руџери | image = [[Податотека:Next Generation Trophy 2017 Dritter Tag 01.jpg|220px]] | fullname = Матео Руџери<ref>{{cite web |url=https://www.fifadata.com/documents/FU17WC/2019/pdf/FU17WC_2019_Squadlists.pdf |title=FIFA U-17 World Cup Brazil 2019: List of Players: Italy |publisher=FIFA |page=12 |date=31 October 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191227222540/https://www.fifadata.com/documents/FU17WC/2019/pdf/FU17WC_2019_Squadlists.pdf |archivedate=27 December 2019}}</ref> | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2002|7|11}} | cityofbirth = [[Сан Џовани Бјанко]] | countryofbirth = [[Италија]] | height = {{height|m=1.87}} | nationality = {{flagsport|ITA}} [[Италија]] | position = {{Football/DF}} | currentclub = {{Fb team Atalanta}} | clubnumber = 22 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Atalanta}} | years1 = 2020- |caps1 = 85 |goals1 = 0 |clubs1 = {{Fb team Atalanta}} | years2 = 2021-2022 |caps2 = 14 |goals2 = 0 |clubs2 = →{{Fb team Salernitana}} | nationalyears1 = 2018-2019 | nationalcaps1 = 14 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 17 години|Италија 17]] | nationalyears2 = 2019-2020 | nationalcaps2 = 5 | nationalgoals2 = 0 | nationalteam2 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 18 години|Италија 18]] | nationalyears3 = 2020 | nationalcaps3 = 1 | nationalgoals3 = 0 | nationalteam3 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 19 години|Италија 19]] | nationalyears4 = 2021-2022 | nationalcaps4 = 3 | nationalgoals4 = 0 | nationalteam4 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 20 години|Италија 20]] | nationalyears5 = 2022- | nationalcaps5 = 12 | nationalgoals5 = 0 | nationalteam5 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 21 година|Италија 21]] }} '''Матео Руџери''' (роден на [[11 јули]] [[2002]] година, во [[Сан Џовани Бјанко]]) — [[Италија|италијански]] [[фудбал]]ер, {{Football/DF/player}} на {{Fb team (N) Atalanta}} и на [[Фудбалска репрезентација на Италија под 21 година|италијанската репрезентација под 21 година]]. ==Технички карактеристики== [[Одбрана (фудбал)|Лев бек]] кој има одлични технички и физички вештини, како и моќен удар.<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/serie-a/2020/11/08/atalanta-inter-gasperini-intervista|title=Gasperini: 'Attese alte, non siamo in difficoltà'|access-date=11 декември 2020}}</ref><ref name=":0">{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/serie-a/2020/11/08/matteo-ruggeri-chi-e|title=Chi è Matteo Ruggeri, il bimbo che calciava troppo forte|access-date=11 декември 2020}}</ref> Покрај тоа, исто така, е многу добар при нафрлувањата во шеснаесетникот.<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.figc.it/it/nazionali/news/ruggeri-il-crossatore-seriale-cresciuto-con-il-mito-di-maldini-e-kolarov-il-mio-ruolo-non-lo-cambierei-con-nessun-altro/|title=Ruggeri, il crossatore seriale: "Cresciuto con il mito di Maldini e Kolarov. Il mio ruolo? Non lo cambierei con nessun altro"|date=24 март 2024|access-date=25 март 2024}}</ref><ref name=":2">{{Cite web|url=https://www.numero-diez.com/ruggeri-gasperini-kolarov-alonso-joe-barone|title=Ruggeri: “Una fortuna allenarsi con Gasp: ti sprona a non accontentarti mai”|author=Giuseppe Pio Di Cianno|date=24 март 2024|access-date=13 април 2024}}</ref> Тој изјавил дека е инспириран од [[Александар Коларов]], [[Маркос Алонсо Мендоса|Маркос Алонсо]] и [[Паоло Малдини]].<ref name=":1" /><ref name=":2" /> ==Клупска кариера== ===Почетоците со Аталанта=== Израснат во младинскиот сектор на {{Fb team (N) Atalanta}} (во кој се приклучил на 9 години)<ref name=":0" /> во сезоната [[ФК Аталанта сезона 2020-2021|2020-2021]], тој бил приклучен во првиот тим. Своето професионално деби го имал на 3 октомври 2020 година, на 18-годишна возраст, заменувајќи го [[Јохан Мохика]] во последните минути од натпреварот од групната фаза на [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]], против {{Fb team (N) Liverpool}} на домашен терен загубен со 5-0.<ref>{{Cite web|url=https://www.atalanta.it/news/esordio-in-prima-squadra-per-matteo-ruggeri/|title=Esordio in prima squadra per Matteo Ruggeri|access-date=11 декември 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.atalanta.it/news/ucl-atalanta-liverpool-0-5/|title=UCL Atalanta-Liverpool 0-5|access-date=11 декември 2020}}</ref> Пет дена подоцна, тој го имал своето деби и во [[Серија А]], започнувајќи како стартер во натпреварот што завршил 1-1 против {{Fb team (N) Inter}} на [[Стадион Атлети Аѕури д'Италија|Џевис]].<ref>{{Cite web|url=https://www.atalanta.it/news/matteo-ruggeri-prima-presenza-in-serie-a/|title=Matteo Ruggeri, prima presenza in Serie A|access-date=11 декември 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.atalanta.it/news/atalanta-inter-1-1/|title=Atalanta-Inter 1-1|access-date=11 декември 2020}}</ref> Сезоната ја завршил со вкупно 8 настапи. ===Позајмицата во Салернитана=== На 26 јули 2021 година, тој бил позајмен на {{Fb team (N) Salernitana}}, новопромовираната екипа во Серија А.<ref>{{Cite web|url=https://www.atalanta.it/news/matteo-ruggeri-alla-salernitana/|title=Matteo Ruggeri alla Salernitana|access-date=27 luglio 2021}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.ussalernitana1919.it/matteo-ruggeri-e-un-giocatore-della-salernitana/|title=Matteo Ruggeri è un giocatore della Salernitana|access-date=27 јули 2021}}</ref> Тој ги започнал првите два првенствени натпревари за тимот од регионот [[Кампанија]], а потоа во натпреварот од третото коло на домашен терен против {{Fb team (N) Torino}}, претрпел повреда на флексорот на мускулот поради која морал да отсуствува долго време.<ref>{{Cite web|url=https://sosfanta.calciomercato.com/salernitana-ruggeri-ko-infortunio-al-flessore-si-teme-un-lungo-stop/|title=Salernitana, Ruggeri ko: infortunio al flessore, si teme un lungo stop|language=it|access-date=20 јули 2022}}</ref> Откако останал надвор од терените поради други физички проблеми во текот на сезоната, тој се вратил тек кон крајот, придонесувајќи за опстанокот на клубот, со 14 настапи во [[Серија А 2021-2022|првенството]]. ===Враќање во Аталанта=== Откако се вратил во Аталанта во летото 2022 година, тој првично бил малку користен од тренерот [[Џан Пјеро Гасперини]], кој го ставил во почетниот состав за првпат на 9 ноември во поразот со 2-1 на гостувањето кај {{Fb team (N) Lecce}}.<ref>{{Cite web|url=https://www.atalanta.it/news/lecce-atalanta-2-1/|title=Lecce-Atalanta 2-1|access-date=6 октомври 2023}}</ref> Тој започнал да игра поконзистентно од јануари 2023 година, иако повредата на левото колено го натерала предвреме да ја заврши сезоната.<ref>{{Cite web|url=https://www.calcioatalanta.it/2023/04/12/ruggeri-linfortunio-non-e-lieve-il-difensore-costretto-ai-box/|title=Ruggeri, l'infortunio non è lieve. Il difensore costretto ai box|author=Norman Setti|date=12 aprile 2023|access-date=6 октомври 2023}}</ref> Сезоната [[ФК Аталанта сезона 2023-2024|2023-2024]], Руџери ја започнал како стартер. На 21 септември, го имал своето деби во [[УЕФА Лига Европа]], во натпреварот од групната фаза против [[Полска|полскиот]] клуб [[ФК Ракув Ченстохова|Ракув Ченстохова]], во кој забележал асистенција за голот на [[Едерсон (фудбалер 1999)|Едерсон]].<ref>{{Cite web|url=https://www.atalanta.it/partite/atalanta-bergamasca-calcio-ks-rakow-czestochowa-2023-7yd0sbfazu69pzehox8ocs8ic-it/|title=2-0 AL RAKÓW NELLA GARA D’ESORDIO|access-date=6 октомври 2023}}</ref> На 5 октомври, тој го постигнал својот прв гол во професионалната кариера, во победата од 2-1 над {{Fb team (N) Sporting Lisboa}} во истото натпреварување.<ref>{{Cite web|url=https://www.ansa.it/sito/notizie/sport/2023/10/05/europa-league-sporting-atalanta-1-2-_5b1c6ba8-1fc9-4665-a51c-71e2d00810d1.html|title=Europa League: Scalvini-Ruggeri, Atalanta vince 2-1 a Lisbona|date=5 октомври 2023|access-date=6 октомври 2023}}</ref> На 9 мај 2024 година, тој постигнал уште еден гол, овојпат во реваншот од полуфиналето на [[УЕФА Лига Европа 2023-2024|Лига Европа]], на домашен терен, против [[Франција|францускиот]] великан [[ФК Олимпик Марсеј|Олимпик Марсеј]], постигнувајќи го голот за резултат од 2-0, пред подоцна да бидат поставени конечните 3-0 кој ја испратиле Аталанта во финалето за првпат во историјата на клубот од [[Бергамо]].<ref>{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Europa-League/09-05-2024/atalanta-marsiglia-2-0-gol-di-lookman-ruggeri-e-toure.shtml|title=Atalanta in paradiso: 3-0 al Marsiglia e prima finale europea della sua storia|website=La Gazzetta dello Sport|language=it|access-date=12 мај 2024}}</ref> Руџери го започнал како стартер и [[Финале на УЕФА Лига Европа во 2024 година|финалето]], во кое Аталанта забележала убедлива победа од 3-0 против {{Fb team (N) Bayer Leverkusen}}, со што го освоила првиот европски трофеј во својата историја.<ref name=":02">{{Cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Europa-League/22-05-2024/l-atalanta-vince-l-europa-league-lookman-segna-tre-gol-a-bayer.shtml|title=Lookman e Gasp portano l'Atalanta nella storia: Bayer travolto, l'Europa League è sua|autore=Matteo Brega|website=[[La Gazzetta dello Sport]]|date=22 мај 2024|access-date=23 мај 2024}}</ref><ref name=":12">{{cite news|author=Carlos Passerini|author2=Maria Strada|url=https://www.corriere.it/sport/calcio/europa-league/diretta-live/24_maggio_22/atalanta-bayer-leverkusen-diretta-live.shtml|title=Atalanta-Bayer Leverkusen: 3-0, Tripletta di Lookman! Il risultato della finale di Europa League|publisher=[[Corriere della Sera]]|date=22 мај 2023|access-date=23 мај 2023}}</ref> ==Репрезентативна кариера== На 26 септември 2022 година, тој го имал своето деби во [[Фудбалска репрезентација на Италија под 21 година|италијанската репрезентација под 21 година]], предводена од [[Паоло Николато]], играјќи како стартер на пријателскиот натпревар одигран против [[Фудбалска репрезентација на Јапонија под 20 години|Јапонија]]. ==Статистика== ===Клупска статистика=== ''Статистиката е ажурирана на 10 јуни 2025.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- | [[ФК Аталанта сезона 2020-2021|2020-2021]] ||{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Atalanta}} || [[Серија А 2020-2021|А]] || 6 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2020-2021|КИ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2020-2021|ЛШ]] || 2 || 0 || - || - || - || 8 || 0 |- | [[УС Салернитана 1919 сезона 2021-2022|2021-2022]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Salernitana}} || [[Серија А 2021-2022|A]] || 14 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2021-2022|КИ]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 15 || 0 |- | [[ФК Аталанта сезона 2022-2023|2022-2023]] || rowspan=3|{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Atalanta}} || [[Серија А 2022-2023|A]] || 15 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|КИ]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 15 || 0 |- | [[ФК Аталанта сезона 2023-2024|2023-2024]] || [[Серија А 2023-2024|А]] || 34 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|КИ]] || 4 || 0 || [[УЕФА Лига Европа 2023-2024|ЛЕ]] || 10 || 2 || - || - || - || 48 || 2 |- | [[ФК Аталанта сезона 2024-2025|2024-2025]] || [[Серија А 2024-2025|А]] || 24 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2024-2025|КИ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2024-2025|ЛШ]] || 6 || 0 || [[Суперкуп на Италија 2024|СИ]]+[[Суперкуп на УЕФА 2024|СУ]] || 1+1 || 0 || 32 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно Аталанта || 79 || 0 || || 4 || 0 || || 18 || 2 || || 2 || 0 || 103 || 2 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 93 || 0 || || 5 || 0 || || 18 || 2 || || 2 || 0 || 118 || 2 |} ==Титули== ===Клупски=== ====Аталанта==== *'''{{Трофеј-Скудето}} [[Кампионато Примавера]]''' : 1 : 2019-2020 *'''{{Трофеј-Куп на УЕФА}} [[Лига Европа]]''' : 1 : 2023-2024 ===Поединечни=== *Тим на сезоната на [[УЕФА Лига Европа]] : 2023-2024 ==Наводи== {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Италија |image3=Flag of Italy.svg }} {{Ризница-врска|Matteo Ruggeri}} *[https://int.soccerway.com/players/matteo-ruggeri/579195/ Матео Руџери на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/matteo-ruggeri/profil/spieler/616631 Матео Руџери на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/297229/matteo-ruggeri Матео Руџери на espn] *[https://www.whoscored.com/players/402046/show/matteo-ruggeri Матео Руџери на whoscored] {{Состав на Италија на ЕП фудбал под 21 година 2025}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Руџери, Матео}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Италијански фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Аталанта]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Салернитана]] [[Категорија:Родени во 2002 година]] aatvywxrxju81bl6g8epmypyaykgycn 0 1372254 5378867 5375908 2025-06-11T11:47:36Z BosaFi 115936 5378867 wikitext text/x-wiki '''Продолжена аерација''' е метод на третман на отпадни води со употреба на модифицирани процедури за активирана тиња. Се претпочита за релативно мали количини отпад, каде што пониската оперативна ефикасност се компензира со механичка едноставност.<ref>[https://www.wwdmag.com/what-is-articles/article/33019132/what-is-extended-aeration/ What is extended aeration]</ref> ==Конвенционален третман на отпадни води== Механизираниот третман на отпадни води обично вклучува таложење во примарен бистреч, проследено со биолошки третман и секундарен бистреч. И двата бистречи произведуваат отпадна тиња што бара третман на тиња од отпадни води и отстранување. Активната тиња ја разместува дел од тињата од секундарниот бистреч во отпадните води од примарниот бистреч. Преостанатата секундарна тиња и целата примарна тиња обично бараат варење пред отстранување. ==Модификација на процесот== Продолжената аерација го разместува целиот влезен отпад во тињата од еден бистреч. Комбинираната тиња започнува со поголема концентрација на инертни цврсти материи од типичната секундарна тиња, а подолгото време на мешање потребно за варење на примарните цврсти материи, покрај растворените органски материи, произведува стара тиња која бара поголем внес на енергија за мешање по единица оксидиран отпад.<ref>https://www3.epa.gov/npdes/pubs/package_plant.pdf/ </ref> ==Апликации== Продолжената аерација обично се користи во префабрикувани „постројки за пакување“ наменети за минимизирање на трошоците за дизајн за отстранување на отпад од мали заедници, туристички објекти или училишта. Во споредба со традиционалната активна тиња, подолгото време на мешање со стара тиња нуди стабилен биолошки екосистем подобро прилагоден за ефикасно третирање на флуктуациите на оптоварувањето со отпад од ситуации на променлива зафатеност. Дополнително хранење со нешто како шеќер понекогаш се користи за одржување на популациите на тиња [[микробни]] за време на периоди на ниска зафатеност; но одговорот на популацијата на променливите карактеристики на храната е непредвидлив, а дополнителното хранење ги зголемува количините на отпадна тиња. Тињата може периодично да се отстранува со камиони за пумпање на септички јами како што волуменот на тињата се приближува до капацитетот за складирање.<ref>https://www.membranechemicals.com/water-treatment/extended-aeration-treatment-packages/ </ref> ==Поврзано== * [[Список на технологии за третман на отпадни води]] ==Наводи== {{наводи}} [[Категорија:Еколошко инженерство]] [[Категорија:Технологии за контрола на загадувањето]] [[Категорија:Санитација]] [[Категорија:Канализација]] [[Категорија:Канализациска инфраструктура]] [[Категорија:Технологија за третман на отпад]] [[Категорија:Третман на вода]] c1vxlvv52keew4uls19veeaoopngm4x 0 1372279 5378681 5378543 2025-06-10T14:34:09Z Иван Ж 57150 5378681 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Писател | name = Зоран Спасов - Ѕоф | image = Zoran Spasov - Zoff.jpg | caption = Зоран Спасов - Ѕоф, на [[Саем на книга во Скопје|Саемот на книга во Скопје во 2025 година]] | pseudonym = Ѕоф | birth_date = [[2 ноември]] [[1965]] | birth_place = [[Скопје]], [[Македонија]] | occupation = писател, [[Драмска уметност|драматург]], [[романописец]]. | nationality = [[Македонија|Македонец]] | genre = [[роман]], [[афоризам]] | influences = [[Момо Капор]], [[Душко Радовиќ]] | notableworks = ''[[Цепај сине]]'', ''[[И јас сум Сирма]]'' }} '''Зоран Спасов - Ѕоф''' ([[Скопје]], [[1965]]) — македонски автор, [[драматург]], критичар и [[Роман|романописец]]. == Биографија== Зоран Спасов е роден во Скопје во 1965 година. Средно образование завршил во гимназијата „[[СУГС „Георги Димитров“ - Скопје|Георги Димитров]]“ а потоа се запишал на [[Градежен факултет - Скопје|Градежниот факултет]], во Скопје. Во 1990 година го издава првиот приватен весник во Македонија „[[Огласник М]]”, а веднаш потоа и таблоидот „MExpress” и енигматскиот забавник „Џокер”. Во 1995 година станува менаџер на година во областа на културата и маркетингот во едицијата „Македонска бизнис елита”. Во 1999 година ја основа и води печатницата „Графички Центар Скопје” која станува дел од групацијата Медиа Принт Македонија. Во 2013 година ја основа Фондацијата „Македоника” каде во првите две години се објавуваат преку 2.000 бесплатни [[Е-книга|електронски книги]] на [[македонски јазик]], со цел да се сочуваат најзначајните [[Македонска литература|македонски литературни дела]], како и да бидат достапни на сите Македонци каде и да живеат во светот. Во 2017 година ја основа медиумската групација „Clip Media Group”, составена од седум њуз портали, агрегатор на вести, новинска агенција и ТВ студио.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://clip.mk/|title=Clip Media Group – CMG|language=mk-MK|accessdate=2025-06-09}}</ref> == Творештво == Со пишување започнува да се занимава релативно доцна. Во 2008 година, по наговор на [[Сашо Мацановски - Трендо|Трендо]], ја пишува својата прва книга „Тибам Штркот”, која по два распродадени тиражи ја поставува за бесплатно преземање од сајтот off.net.mk. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/viewer.html?pdfurl=https%3A%2F%2Foff.net.mk%2Ffiles%2Fknigoteka%2F2012%2F03%2F27%2Ftibamshtrkot.pdf&tabId=677068078&clen=5456484&chunk=true|title=off.net.mk|last=Спасов|first=Ѕоф|dead-url=chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/viewer.html?pdfurl=https%3A%2F%2Foff.net.mk%2Ffiles%2Fknigoteka%2F2012%2F03%2F27%2Ftibamshtrkot.pdf&tabId=677068078&clen=5456484&chunk=true}}</ref> Следи „Некогаш - некаде” објавена во 2013 година, носталгичен лексикон за една изгубена Атлантида. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://reporter.mk/gjuture/nekogash-nekade-kniga-shto-ke-vi-ja-raznese-dushata/|title=„Некогаш ★ некаде” - книга што ќе ви ја разнесе душата|last=Владимиров|first=Љубисав|date=2021-03-11|work=Reporter.mk|language=mk-MK|accessdate=2025-06-08}}</ref> „Тито - мојот претпоследен херој” објавена 2020 година, го промовира Sоф во пишувач на бестселери. Романот влегува во потесниот избор за роман на годината.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://makfax.com.mk/kultura/%d1%82%d0%b8%d1%82%d0%be-%d0%bc%d0%be%d1%98%d0%be%d1%82-%d0%bf%d1%80%d0%b5%d1%82%d0%bf%d0%be%d1%81%d0%bb%d0%b5%d0%b4%d0%b5%d0%bd-%d1%85%d0%b5%d1%80%d0%be%d1%98-%d0%b2%d0%be-%d1%84/|title=„Тито, мојот претпоследен херој“ во финалето за „Роман на годината“|last=Макфакс|first=Е. Т. /|date=2021-02-16|work=МАКФАКС|language=mk-MK|accessdate=2025-06-08}}</ref> <ref>https://www.literatura.mk/makedonska-knizevnost/25634-tito-mojot-pretposleden-heroj</ref> „Торонто Експрес” (2021) е книжевен апдејт на „Тибам Штркот” и претставува основа за истоимената драма на [[Македонски народен театар|Македонскиот Народен Театар]] во режија на [[Јордан Симонов]], каде во главната улога се појавува [[Александар Микиќ]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mnt.mk/pretstavi-menu/tekovni-pretstavi/toronto-ekspres|title=Торонто експрес - НУ Македонски Народен Театар, Република Северна Македонија|work=mnt.mk|language=mk-mk|accessdate=2025-06-08}}</ref> „Џабе живиш у Скопје” (2022) е сериозен обид да се зачуваат скопскиот хумор и скопскиот сленг. Како главни промотери на книгата се појавуваат [[Игор Џамбазов]], [[Бранко Огњановски]] и [[Сашо Мацановски - Трендо]]. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.literatura.mk/humor-i-satira/31661-dzabe-zivis-u-skopje|title=Џабе живиш у Скопје|work=literatura.mk|language=mk|accessdate=2025-06-08}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://maskimagazin.faktor.mk/zoran-spasov-Zof-knigata-dzabe-zivish-u-skopje-e-vodich-do-sigurna-smrt-od-smeenje|title=Зоран Спасов Ѕоф: Книгата „Џабе живиш у Скопје“ е водич до сигурна смрт од смеење|work=Машки Магазин|language=en|accessdate=2025-06-08}}</ref> „Цепај Сине” (2023) е замислена како лектира за возрасни, како и хроника на многу генерации. Претставува голема збирка на [[Афоризам|афоризми]] и други кратки облици на пишување, со цел да го насмеат до солзи читателот. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.literatura.mk/humor-i-satira/40960-cepaj-sine-posto-dzabe-zivis-u-makedonija|title=Цепај сине: пошто џабе живиш у Македонија|work=literatura.mk|language=mk|accessdate=2025-06-08}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://makfax.com.mk/zanimlivosti/%d1%81%d0%b5-%d0%bf%d0%b0%d1%93%d0%b0%d1%88%d0%b5-%d0%b2%d0%be-%d0%b1%d0%b5%d1%81%d0%b2%d0%b5%d1%81%d1%82-%d0%bd%d0%b0-%d0%bf%d1%80%d0%be%d0%bc%d0%be%d1%86%d0%b8%d1%98%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0/|title=Се паѓаше во бесвест на промоцијата на новата книга на Зоран Спасов-Ѕоф - „Цепај сине“ го собра цело Скопје на журка|last=Макфакс|date=2023-10-26|work=МАКФАКС|language=mk-MK|accessdate=2025-06-08}}</ref> „И јас сум Сирма“ (2024) е франгментарен роман и контроверзен спој на [[фикција]] и [[историја]]. Централна личност е Сирма Војвода, која 2.000 години патува низ времето. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://ijassumsirma.mk/|title=И јас сум Сирма - И јас сум Сирма|work=И јас сум Сирма|language=mk-MK|accessdate=2025-06-08}}</ref> Песна за претставата „Торонто Експрес” <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/zoran.spasovzoff/posts/pfbid0C9LTUfbqt6tTHJwAGbMRVR7yf8QbVouLjJrc1f3NNdu3qYCwCPiPW9xF6LYPxmRrl?rdid=acFAZ5dMUMhl2csU#|title=Т’гата на Вале|last=Спасов - Ѕоф|first=Зоран|date=23 ноември, 2023}}</ref> Автор е на два спота за песни што се инспирирани од неговите книги:<ref>{{Наведување|title=Zoran Rudan Ceki {{!}} CEPAJ SINE (Зоран Рудан Цеки {{!}} ЦЕПАЈ СИНЕ)|url=https://www.youtube.com/watch?v=x0IJgoK38bI|date=2023-12-18|accessdate=2025-06-09|last=CELOFAN PRODUKCIJA {{!}} Zoran Rudan Ceki}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://a1on.mk/uncategorized/veshtachkata-inteligencija-mu-pomogna-na-ceki-okolu-spotot-za-noviot-hit-cepaj-sine/|title=Вештачката интелигенција му помогна на Цеки околу спотот за новиот хит „Цепај сине”|last=А1он|date=2023-12-19|work=А1он|language=en-US|accessdate=2025-06-09}}</ref> == Признанија == Издавачката куќа „Арс Ламина“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://makfax.com.mk/kultura/%d0%b7%d0%be%d1%80%d0%b0%d0%bd-%d1%81%d0%bf%d0%b0%d1%81%d0%be%d0%b2-%d1%95%d0%be%d1%84-%d0%bd%d0%b0%d1%98%d0%bf%d1%80%d0%be%d0%b4%d0%b0%d0%b2%d0%b0%d0%bd-%d0%b4%d0%be%d0%bc%d0%b0%d1%88%d0%b5%d0%bd/|title=Зоран Спасов-Ѕоф најпродаван домашен автор на „Арс ламина“|last=Макфакс|first=Е. Т. /|date=2023-12-29|work=МАКФАКС|language=mk-MK|accessdate=2025-06-07}}</ref> му доделила признание на Зоран Спасов-Ѕоф за најпродаван домашен автор во мрежата на книжарници „Литература.мк“ за 2023 година, како автор на книгите „''Тито, мојот претпоследен херој''“, „''Торонто експрес''“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.literatura.mk/makedonska-knizevnost/20340-toronto-ekspres|title=Торонто експрес|work=literatura.mk|language=mk|accessdate=2025-06-08}}</ref>, „''Џабе живиш у Скопје''“, како и најновото издание „''Цепај сине''“, кои се во издание на „''Попули''“, дел од „Арс Ламина – публикации. <ref>https://skopje1.mk/archives/273054</ref> [[Податотека:Promotion_of_the_2024_bestseller_I_am_Sirma_Vojvoda_too.jpg|мини|Промоција на бестселерот „ И јас сум Сирма Војвода“ во 2024 година]] Контроверзниот роман „''И јас сум Сирма''” е најпродаваната книга за 2024 година, роман кој побуди интерес кај публиката и за еден месец станал бестселер за 2024 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://smart.sdk.mk/zhivot/knigata-i-jas-sum-sirma-na-zoran-spasov-zof-e-najprodavana-za-2024-godina/|title=„И ЈАС СУМ СИРМА“ НА ЗОРАН СПАСОВ-ЅОФ Е НАЈПРОДАВАНАТА КНИГА ЗА 2024 ГОДИНА|last=milica|date=2025-01-02|work=СМАРТ - СДК МК|language=mk-MK|accessdate=2025-06-07}}</ref>Средствата од продажбата на книгата биле донирани во добротворни цели, како што тоа било случај и со претходните дела на Спасов.<ref>https://smart.sdk.mk/zhivot/knigata-i-jas-sum-sirma-na-zoran-spasov-zof-e-najprodavana-za-2024-godina/</ref><ref>https://smart.sdk.mk/vesti/zoran-spasov-zov-ke-gi-donira-parite-od-prodazhbata-na-knigata-tsepaj-sine-za-detskata-klinika-vo-skopje/</ref>. == Хуманитарна работа == Зоран Спасов важи како голем хуманист, кој несебично средствата од продажбата на сите книги ги донирал во добротворни цели. Во 2021 година, авторот Спасов одлучил приходот од продажбата на книгата „Тито – мојот последен херој“ да го донира токму во [[СОС Детско Село|СОС „Детското село“]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://reporter.mk/nashi-faci/11sof-tito-i-ars-lamina-se-najgolemite-donatori-na-sos-detsko-selo/|title=Sоф, Тито и „Арс ламина“ се најголемите донатори на СОС „Детското село“|last=Георгиев|first=Александра|date=2022-03-17|work=Reporter.mk|language=mk-MK|accessdate=2025-06-08}}</ref> Во 2023 година по големиот успех на книгата Цепај сине, како и во сите претходни изданија, средствата биле донирани на ЈЗУ Универзитетска клиника за детски болести во Скопје, се со цел на изградба на „Соба на бајките” - катче за игра и детска библиотека за пациентите . <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://vesnik.com/makedonija/tsepaj-sine-dzof-i-ars-lamina-vo-nova-khumanitarna-aktsija-aaaa9959-0795-4843-8c40-5fa644d297e0|title=„Цепај сине“: Ѕоф и „Арс Ламина“ во нова хуманитарна акција|last=Latas|first=Dragan Pavlovic|date=2023-12-07|work=Весник - проверено.|accessdate=2025-06-08}}</ref>Покрај овие активности од хуманитарен каркатер, исто така од приходите од другите дела Спасов - Зоф донорал и на деца од ранливи категории како и на Здружението „Дајте ни крила“ во борбата за посреќна иднина на децата со посебни потреби.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://dajtenikrilja.mk/pocetna-ns_article-pokana-i-programa-za-bal-na-razlicnosti.nspx|title=Дајте ни крилја :: Почетна|work=www.dajtenikrilja.mk|accessdate=2025-06-08}}</ref> ==Галерија== <center> <gallery mode="packed" heights="150px"> File:Tito - My before last hero.jpg|thumb|„Тито, мојот претпоследен херој“ File:Toronto Express.jpg|Исечок од [[Вечер (портал)|Вечер]] за претставата „Торонто експрес“ File:Book set by Zoran Spasov.jpg|thumb|Сет книги од Зоран Спасов </gallery> </center> ==Наводи== {{наводи}} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Јанковски, Владимир}} {{Ризница-врска|Зоран Спасов}} [[Категорија:Македонски писатели]] ed22aoo0dy0kpdhernq0ovt8t0kr0c5 5378688 5378681 2025-06-10T15:19:04Z Иван Ж 57150 5378688 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Писател | name = Зоран Спасов - Ѕоф | image = Zoran Spasov - Zoff.jpg | caption = Зоран Спасов - Ѕоф, на [[Саем на книга во Скопје|Саемот на книга во Скопје во 2025 година]] | pseudonym = Ѕоф | birth_date = [[2 ноември]] [[1965]] | birth_place = [[Скопје]], [[Македонија]] | occupation = писател, [[Драмска уметност|драматург]], [[романописец]]. | nationality = [[Македонија|Македонец]] | genre = [[роман]], [[афоризам]] | influences = [[Момо Капор]], [[Душко Радовиќ]] | notableworks = ''[[Цепај сине]]'', ''[[И јас сум Сирма]]'' }} '''Зоран Спасов - Ѕоф''' ([[Скопје]], [[1965]]) — македонски автор, [[драматург]], критичар и [[Роман|романописец]]. == Биографија== Зоран Спасов е роден во Скопје во 1965 година. Средно образование завршил во гимназијата „[[СУГС „Георги Димитров“ - Скопје|Георги Димитров]]“ а потоа се запишал на [[Градежен факултет - Скопје|Градежниот факултет]], во Скопје. Во 1990 година го издава првиот приватен весник во Македонија „[[Огласник М]]”, а веднаш потоа и таблоидот „MExpress” и енигматскиот забавник „Џокер”. Во 1995 година станува менаџер на година во областа на културата и маркетингот во едицијата „Македонска бизнис елита”. Во 1999 година ја основа и води печатницата „Графички Центар Скопје” која станува дел од групацијата Медиа Принт Македонија. Во 2013 година ја основа Фондацијата „Македоника” каде во првите две години се објавуваат преку 2.000 бесплатни [[Е-книга|електронски книги]] на [[македонски јазик]], со цел да се сочуваат најзначајните [[Македонска литература|македонски литературни дела]], како и да бидат достапни на сите Македонци каде и да живеат во светот. Во 2017 година ја основа медиумската групација „Clip Media Group”, составена од седум њуз портали, агрегатор на вести, новинска агенција и ТВ студио.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://clip.mk/|title=Clip Media Group – CMG|language=mk-MK|accessdate=2025-06-09}}</ref> == Творештво == Со пишување започнува да се занимава релативно доцна. Во 2008 година, по наговор на [[Сашо Мацановски - Трендо|Трендо]], ја пишува својата прва книга „Тибам Штркот”, која по два распродадени тиражи ја поставува за бесплатно преземање од сајтот off.net.mk. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/viewer.html?pdfurl=https%3A%2F%2Foff.net.mk%2Ffiles%2Fknigoteka%2F2012%2F03%2F27%2Ftibamshtrkot.pdf&tabId=677068078&clen=5456484&chunk=true|title=off.net.mk|last=Спасов|first=Ѕоф|dead-url=chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/viewer.html?pdfurl=https%3A%2F%2Foff.net.mk%2Ffiles%2Fknigoteka%2F2012%2F03%2F27%2Ftibamshtrkot.pdf&tabId=677068078&clen=5456484&chunk=true}}</ref> Следи „Некогаш - некаде” објавена во 2013 година, носталгичен лексикон за една изгубена Атлантида. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://reporter.mk/gjuture/nekogash-nekade-kniga-shto-ke-vi-ja-raznese-dushata/|title=„Некогаш ★ некаде” - книга што ќе ви ја разнесе душата|last=Владимиров|first=Љубисав|date=2021-03-11|work=Reporter.mk|language=mk-MK|accessdate=2025-06-08}}</ref> „Тито - мојот претпоследен херој” објавена 2020 година, го промовира Sоф во пишувач на бестселери. Романот влегува во потесниот избор за роман на годината.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://makfax.com.mk/kultura/%d1%82%d0%b8%d1%82%d0%be-%d0%bc%d0%be%d1%98%d0%be%d1%82-%d0%bf%d1%80%d0%b5%d1%82%d0%bf%d0%be%d1%81%d0%bb%d0%b5%d0%b4%d0%b5%d0%bd-%d1%85%d0%b5%d1%80%d0%be%d1%98-%d0%b2%d0%be-%d1%84/|title=„Тито, мојот претпоследен херој“ во финалето за „Роман на годината“|last=Макфакс|first=Е. Т. /|date=2021-02-16|work=МАКФАКС|language=mk-MK|accessdate=2025-06-08}}</ref> <ref>https://www.literatura.mk/makedonska-knizevnost/25634-tito-mojot-pretposleden-heroj</ref> „Торонто Експрес” (2021) е книжевен апдејт на „Тибам Штркот” и претставува основа за истоимената драма на [[Македонски народен театар|Македонскиот Народен Театар]] во режија на [[Јордан Симонов]], каде во главната улога се појавува [[Александар Микиќ]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mnt.mk/pretstavi-menu/tekovni-pretstavi/toronto-ekspres|title=Торонто експрес - НУ Македонски Народен Театар, Република Северна Македонија|work=mnt.mk|language=mk-mk|accessdate=2025-06-08}}</ref> „Џабе живиш у Скопје” (2022) е сериозен обид да се зачуваат скопскиот хумор и скопскиот сленг. Како главни промотери на книгата се појавуваат [[Игор Џамбазов]], [[Бранко Огњановски]] и [[Сашо Мацановски - Трендо]]. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.literatura.mk/humor-i-satira/31661-dzabe-zivis-u-skopje|title=Џабе живиш у Скопје|work=literatura.mk|language=mk|accessdate=2025-06-08}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://maskimagazin.faktor.mk/zoran-spasov-Zof-knigata-dzabe-zivish-u-skopje-e-vodich-do-sigurna-smrt-od-smeenje|title=Зоран Спасов Ѕоф: Книгата „Џабе живиш у Скопје“ е водич до сигурна смрт од смеење|work=Машки Магазин|language=en|accessdate=2025-06-08}}</ref> „Цепај Сине” (2023) е замислена како лектира за возрасни, како и хроника на многу генерации. Претставува голема збирка на [[Афоризам|афоризми]] и други кратки облици на пишување, со цел да го насмеат до солзи читателот. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.literatura.mk/humor-i-satira/40960-cepaj-sine-posto-dzabe-zivis-u-makedonija|title=Цепај сине: пошто џабе живиш у Македонија|work=literatura.mk|language=mk|accessdate=2025-06-08}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://makfax.com.mk/zanimlivosti/%d1%81%d0%b5-%d0%bf%d0%b0%d1%93%d0%b0%d1%88%d0%b5-%d0%b2%d0%be-%d0%b1%d0%b5%d1%81%d0%b2%d0%b5%d1%81%d1%82-%d0%bd%d0%b0-%d0%bf%d1%80%d0%be%d0%bc%d0%be%d1%86%d0%b8%d1%98%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0/|title=Се паѓаше во бесвест на промоцијата на новата книга на Зоран Спасов-Ѕоф - „Цепај сине“ го собра цело Скопје на журка|last=Макфакс|date=2023-10-26|work=МАКФАКС|language=mk-MK|accessdate=2025-06-08}}</ref> „И јас сум Сирма“ (2024) е франгментарен роман и контроверзен спој на [[фикција]] и [[историја]]. Централна личност е Сирма Војвода, која 2.000 години патува низ времето. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://ijassumsirma.mk/|title=И јас сум Сирма - И јас сум Сирма|work=И јас сум Сирма|language=mk-MK|accessdate=2025-06-08}}</ref> Песна за претставата „Торонто Експрес” <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/zoran.spasovzoff/posts/pfbid0C9LTUfbqt6tTHJwAGbMRVR7yf8QbVouLjJrc1f3NNdu3qYCwCPiPW9xF6LYPxmRrl?rdid=acFAZ5dMUMhl2csU#|title=Т’гата на Вале|last=Спасов - Ѕоф|first=Зоран|date=23 ноември, 2023}}</ref> Автор е на два спота за песни што се инспирирани од неговите книги:<ref>{{Наведување|title=Zoran Rudan Ceki {{!}} CEPAJ SINE (Зоран Рудан Цеки {{!}} ЦЕПАЈ СИНЕ)|url=https://www.youtube.com/watch?v=x0IJgoK38bI|date=2023-12-18|accessdate=2025-06-09|last=CELOFAN PRODUKCIJA {{!}} Zoran Rudan Ceki}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://a1on.mk/uncategorized/veshtachkata-inteligencija-mu-pomogna-na-ceki-okolu-spotot-za-noviot-hit-cepaj-sine/|title=Вештачката интелигенција му помогна на Цеки околу спотот за новиот хит „Цепај сине”|last=А1он|date=2023-12-19|work=А1он|language=en-US|accessdate=2025-06-09}}</ref> == Признанија == Издавачката куќа „[[Арс Ламина - публикации|Арс Ламина]]“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://makfax.com.mk/kultura/%d0%b7%d0%be%d1%80%d0%b0%d0%bd-%d1%81%d0%bf%d0%b0%d1%81%d0%be%d0%b2-%d1%95%d0%be%d1%84-%d0%bd%d0%b0%d1%98%d0%bf%d1%80%d0%be%d0%b4%d0%b0%d0%b2%d0%b0%d0%bd-%d0%b4%d0%be%d0%bc%d0%b0%d1%88%d0%b5%d0%bd/|title=Зоран Спасов-Ѕоф најпродаван домашен автор на „Арс ламина“|last=Макфакс|first=Е. Т. /|date=2023-12-29|work=МАКФАКС|language=mk-MK|accessdate=2025-06-07}}</ref> му доделила признание на Зоран Спасов-Ѕоф за најпродаван домашен автор во мрежата на книжарници „Литература.мк“ за 2023 година, како автор на книгите „''Тито, мојот претпоследен херој''“, „''Торонто експрес''“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.literatura.mk/makedonska-knizevnost/20340-toronto-ekspres|title=Торонто експрес|work=literatura.mk|language=mk|accessdate=2025-06-08}}</ref>, „''Џабе живиш у Скопје''“, како и најновото издание „''Цепај сине''“, кои се во издание на „''Попули''“, дел од „Арс Ламина – публикации. <ref>https://skopje1.mk/archives/273054</ref> [[Податотека:Promotion_of_the_2024_bestseller_I_am_Sirma_Vojvoda_too.jpg|мини|Промоција на бестселерот „ И јас сум Сирма Војвода“ во 2024 година]] Контроверзниот роман „''И јас сум Сирма''” е најпродаваната книга за 2024 година, роман кој побуди интерес кај публиката и за еден месец станал бестселер за 2024 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://smart.sdk.mk/zhivot/knigata-i-jas-sum-sirma-na-zoran-spasov-zof-e-najprodavana-za-2024-godina/|title=„И ЈАС СУМ СИРМА“ НА ЗОРАН СПАСОВ-ЅОФ Е НАЈПРОДАВАНАТА КНИГА ЗА 2024 ГОДИНА|last=milica|date=2025-01-02|work=СМАРТ - СДК МК|language=mk-MK|accessdate=2025-06-07}}</ref>Средствата од продажбата на книгата биле донирани во добротворни цели, како што тоа било случај и со претходните дела на Спасов.<ref>https://smart.sdk.mk/zhivot/knigata-i-jas-sum-sirma-na-zoran-spasov-zof-e-najprodavana-za-2024-godina/</ref><ref>https://smart.sdk.mk/vesti/zoran-spasov-zov-ke-gi-donira-parite-od-prodazhbata-na-knigata-tsepaj-sine-za-detskata-klinika-vo-skopje/</ref>. == Хуманитарна работа == Зоран Спасов важи како голем хуманист, кој несебично средствата од продажбата на сите книги ги донирал во добротворни цели. Во 2021 година, авторот Спасов одлучил приходот од продажбата на книгата „Тито – мојот последен херој“ да го донира токму во [[СОС Детско Село|СОС „Детското село“]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://reporter.mk/nashi-faci/11sof-tito-i-ars-lamina-se-najgolemite-donatori-na-sos-detsko-selo/|title=Sоф, Тито и „Арс ламина“ се најголемите донатори на СОС „Детското село“|last=Георгиев|first=Александра|date=2022-03-17|work=Reporter.mk|language=mk-MK|accessdate=2025-06-08}}</ref> Во 2023 година по големиот успех на книгата Цепај сине, како и во сите претходни изданија, средствата биле донирани на ЈЗУ Универзитетска клиника за детски болести во Скопје, се со цел на изградба на „Соба на бајките” - катче за игра и детска библиотека за пациентите . <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://vesnik.com/makedonija/tsepaj-sine-dzof-i-ars-lamina-vo-nova-khumanitarna-aktsija-aaaa9959-0795-4843-8c40-5fa644d297e0|title=„Цепај сине“: Ѕоф и „Арс Ламина“ во нова хуманитарна акција|last=Latas|first=Dragan Pavlovic|date=2023-12-07|work=Весник - проверено.|accessdate=2025-06-08}}</ref>Покрај овие активности од хуманитарен каркатер, исто така од приходите од другите дела Спасов - Зоф донорал и на деца од ранливи категории како и на Здружението „Дајте ни крила“ во борбата за посреќна иднина на децата со посебни потреби.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://dajtenikrilja.mk/pocetna-ns_article-pokana-i-programa-za-bal-na-razlicnosti.nspx|title=Дајте ни крилја :: Почетна|work=www.dajtenikrilja.mk|accessdate=2025-06-08}}</ref> ==Галерија== <center> <gallery mode="packed" heights="150px"> File:Tito - My before last hero.jpg|thumb|„Тито, мојот претпоследен херој“ File:Toronto Express.jpg|Исечок од [[Вечер (портал)|Вечер]] за претставата „Торонто експрес“ File:Book set by Zoran Spasov.jpg|thumb|Сет книги од Зоран Спасов </gallery> </center> ==Наводи== {{наводи}} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Јанковски, Владимир}} {{Ризница-врска|Зоран Спасов}} [[Категорија:Македонски писатели]] jbh3uzv6qf36bmz5e9qie1z8m66dpol 0 1372336 5378863 5376269 2025-06-11T11:25:48Z BosaFi 115936 Ја заменувам страницата со '[[File:ewaste-pile.jpg|thumb|Дефектна и застарена електронска опрема]] '''Електронски отпад''' (или '''е-отпад''') опишува отфрлени електрични или [[електронски|електронски уреди]]. Исто така е познат како '''отпад од електрична и електронска опрема''' ('''ОЕЕО''') и...' 5378863 wikitext text/x-wiki [[File:ewaste-pile.jpg|thumb|Дефектна и застарена електронска опрема]] '''Електронски отпад''' (или '''е-отпад''') опишува отфрлени електрични или [[електронски|електронски уреди]]. Исто така е познат како '''отпад од електрична и електронска опрема''' ('''ОЕЕО''') или '''крај на животниот век''' ('''EOL''') '''електроника'''. Употребената електроника која е наменета за реновирање, повторна употреба, препродажба, рециклирање преку обновување на материјали или отстранување, исто така, се смета за е-отпад. Неформалната обработка на е-отпад во земји во развој може да доведе до негативни ефекти врз здравјето на луѓето и животната средина [[загадување]]. Растечката потрошувачка на електронски производи поради дигиталната револуција и иновациите во науката и технологијата, како што е [[биткоин]], доведе до глобален проблем и опасност од е-отпад. Брзото експоненцијално зголемување на е-отпадот се должи на честите изданија на нови модели и непотребните купувања на електрична и електронска опрема (ЕЕО), кратките циклуси на иновации и ниските стапки на рециклирање, како и падот на просечниот животен век на компјутерите.<ref>[https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/electronic-waste-(e-waste)/ Electronic waste (e-waste) ]</ref> Електронски отпадни компоненти, како што се CPU, содржат потенцијално штетни материјали како што се [[олово]], [[кадмиум]], [[берилиум]] или бромирани средства за забавување на пламенот. Рециклирањето и отстранувањето на е-отпад може да вклучува значителен ризик за здравјето на работниците и нивните заедници. == Дефиниција == {{multiple image |align=right |direction=vertical |footer=Собирање (прво), расклопување (второ) и собирање (трето) електронски отпад во [[Бенгалуру]], Индија |image1=India Victor Grigas 2011-12.jpg |image2=India Victor Grigas 2011-14.jpg |image3=India Victor Grigas 2011-13.jpg }} Кога електронски производ се фрла откако ќе истече неговиот век на траење, тој произведува електронски отпад или е-отпад. Е-отпадот се произведува во огромни количини како резултат на општеството водено од потрошувачка и брзиот развој на технологијата. Во САД, Агенцијата за заштита на животната средина на Соединетите Американски Држави (EPA) го класифицира е-отпадот во десет категории: * Големи апарати за домаќинство, вклучително и уреди за ладење и замрзнување * Мали апарати за домаќинство * Информатичка опрема, вклучително и монитори * Потрошувачка електроника, вклучително и телевизори * Светилки и осветлување * Играчки * Алатки * Медицински уреди * Инструменти за мониторинг и контрола * Автоматски апарати Овие категории вклучуваат користена електроника наменета за повторна употреба, препродажба, рециклирање или отстранување, како и повторно употребливи (исправни и електронски уреди кои можат да се поправат) и секундарни суровини (како бакар, челик, пластика или слично). Терминот „отпад“ се користи за остатоци или материјали што се исфрлаат од купувачот наместо да се рециклираат, вклучително и остатоци од операции за повторна употреба и рециклирање, бидејќи често има мешани товари од вишок електроника (исправна, рециклирачка и неупотреблива). Неколку јавни политики го користат терминот „е-отпад“ или „електронски отпад“ пошироко за да се однесуваат на целата вишок електроника. Катодните цевки (CRT) се сметаат за еден од најтешките типови за рециклирање. Користејќи поинаков сет категории, Партнерството за мерење на ИКТ за развој го дефинира е-отпадот во шест категории: * Опрема за размена на температура (како клима-уреди, замрзнувачи) * Екрани, монитори (телевизори, лаптопи) * Светилки (на пример LED светилки) * Голема опрема (машини за перење, електрични шпорети) * Мала опрема (микробранови, електрични бричеви) * Мала информатичка и телекомуникациска опрема (како мобилни телефони, печатачи) Производите во секоја категорија се разликуваат по должината на нивниот животен век, влијанието што го имаат и методите на собирање, меѓу други разлики. Околу 70% од токсичниот отпад на депониите е електронски отпад. Катодните цевки (CRT) имаат релативно висока концентрација на олово и фосфори (не треба да се мешаат со фосфор), кои се неопходни за прикажување на сликата. Агенцијата за заштита на животната средина на САД (EPA) ги вклучува отфрлените CRT монитори во категоријата „опасен отпад од домаќинствата“, но ги смета CRT уредите кои се издвоени за тестирање за производи (добра) сè додека не се фрлени, не се акумулирани шпекулативно или не се оставени незаштитени од временски услови и други оштетувања. == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Отпад]] 217thzpr7f6s1bhqiatolukqpzn8pe4 0 1372356 5378581 5378553 2025-06-10T12:03:46Z Виолетова 1975 5378581 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Paper_recycling_in_Ponte_a_Serraglio.JPG|мини|400x400пкс| Отпадна хартија собрана за рециклирање во Италија.]] [[Податотека:Deutsche_Bahn_Mülltrennung_-_Papier.jpg|мини| Контејнер за собирање хартија за рециклирање на германска железничка станица.]] '''Рециклирањето на хартија''' е процес преку кој отпадната хартија се претвора во нови [[Хартија|хартиени]] производи. Има неколку важни придобивки: ја заштедува отпадната хартија од домовите на луѓето и производство на [[метан]] при нејзиното разградување. Бидејќи хартиените влакна содржат [[јаглерод]] (првично апсорбиран од дрвото од кое се произведени), рециклирањето го држи јаглеродот заштитен подолго време и подалеку од атмосферата. Околу две третини од сите хартиени производи во САД денес се обновуваат и рециклираат, иако не сите од нив стануваат нова хартија. По повторена обработка, влакната стануваат премногу кратки за производството на нова хартија, поради што девственото влакно (од одржливо одгледувани дрвја) често се додава во рецептот за пулпа.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.thebalancesmb.com/paper-recycling-facts-figures-and-information-sources-2877868|title=Paper Recycling Facts, Figures and Information Sources|work=Small Business|accessdate=28 August 2018}}</ref> Три категории хартија можат да се користат како суровини за производство на ''рециклирана хартија'': мелнички парчиња, отпад од предпотрошувачки отпад и [[постпотрошувачки отпад]].<ref name="debunking">{{Наведена мрежна страница|url=https://it-recycle.uk/debunking-the-myths-of-recycled-paper/|title=Debunking the Myths of Recycled Paper|publisher=IT Recycle|archive-url=|archive-date=|accessdate=28 December 2019}}</ref> ''Мелничките парчиња хартија'' се остатоци од хартија кои се создаваат при производството на хартија и се рециклираат во фабрика за хартија. ''Предпотрошувачкиот отпад'' е материјал кој ја напуштил фабриката за хартија, но бил отфрлен пред да биде подготвен за употреба од страна на потрошувачите. ''Постпотрошувачкиот отпад'' се фрла по употреба од страна на потрошувачите, а ова ги вклучува старите брановидни контејнери (OCC), списанијата и весниците.<ref name="debunking" /> Хартијата погодна за рециклирање се нарекува „отпадна хартија“, често се користи за производство на пакување од обликувана пулпа. Индустрискиот процес на отстранување на [[Мастило|печатарското мастило]] од хартиените влакна на рециклираната хартија за да се направи обезбоена пулпа се нарекува обезбоенување, изум на германскиот правник Јустус Клапрот.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=vnaDBgAAQBAJ|title=White Magic: The Age of Paper|last=Müller|first=Lothar|publisher=Polity Press|year=2014|isbn=978-0-7456-7253-3}}</ref> == Процес == Рециклирањето на отпадната хартија најчесто вклучува мешање на употребена и стара хартија со вода и хемикалии за да се разгради. Потоа се сечка и се загрева, што дополнително ја разградува на нишки од целулоза, еден вид органски растителен материјал; оваа добиена смеса се нарекува пулпа или кашеста маса. Се процедува низ [[Сито|сита]], со што се отстранува [[Пластика|пластиката]] (особено од хартијата обложена со пластична обвивка) што можеби сè уште е во смесата. Потоа се чисти, се отстранува мастилото, се избелува и се меша со вода. Потоа може да се направи нова рециклирана хартија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tappi.org/paperu/all_about_paper/earth_answers/earthanswers_recycle.pdf|title=How is Paper Recycled|publisher=TAPPI|archive-url=https://web.archive.org/web/20111130061422/http://www.tappi.org/paperu/all_about_paper/earth_answers/EarthAnswers_Recycle.pdf|archive-date=30 November 2011|accessdate=28 February 2012}}</ref> Уделот на мастило во отпадната хартија е до околу 2% од нејзината вкупна тежина.<ref>R. McKinney: Technology of Paper Recycling, 1995, p. 351. {{ISBN|9780751400175}}</ref> == Статистика за рециклирање == [[Податотека:Portugal,_politiek,_straatbeelden_etc._straatbeelden_in_Lissabon_Man_met_vrach,_Bestanddeelnr_927-7493.jpg|мини| Рециклирање во Лисабон, Португалија, 1975 година.]] {| class="wikitable sortable" |- |+Стапка на рециклирање на хартија ! Регион !! 2022<ref name=":0">{{Cite web|url=https://austropapier.at/wp-content/uploads/2024/08/23-00-EPRC-Recycling-Report.pdf|title=Monitoring Report 2023 - European Declaration on Paper Recycling 2021-2030|page=3|access-date=16 February 2025|website=austropapier.at}}</ref> |- |style="text-align: left" | [[Европа]] || 71,1% |- |style="text-align: left" | [[Азија]] || 56,9% |- |style="text-align: left" | [[Северна Америка]] || 67,6% |- |style="text-align: left" | [[Јужна Америка]] || 47,1% |- |style="text-align: left" | [[Африка]] || 38,4% |- |style="text-align: left" | Вкупно во [[свет]]от || 60% |} == Ограничувања и ефекти == Покрај хартијата може да содржи и различни [[Неорганско соединение|неоргански]] и органски состојки, вклучувајќи до 10.000 различни хемикалии, кои потенцијално можат да ги контаминираат новопроизведените хартиени производи.<ref>{{Наведено списание|last=Pivnenko|first=Kostyantyn|last2=Eriksson|first2=Eva|last3=Astrup|first3=Thomas F.|year=2015|title=Waste recycling paper: Overview and identification of potentially critical substances|url=https://backend.orbit.dtu.dk/ws/files/118749330/Overview_post_print_.pdf|journal=Waste Management|volume=45|pages=134–142|bibcode=2015WaMan..45..134P|doi=10.1016/j.wasman.2015.02.028|pmid=25771763}}</ref> На пример, [[Бисфенол А|бисфенолот А]] (хемикалија која најчесто се наоѓа во термичката хартија) е потврден како загадувач во различни хартиени производи добиени со рециклирање на хартија.<ref>{{Наведено списание|last=Pivnenko|first=K.|last2=Pedersen|first2=G. A.|last3=Eriksson|first3=E.|last4=Astrup|first4=T. F.|date=2015-10-01|title=Bisphenol A and its structural analogues in household waste paper|url=https://backend.orbit.dtu.dk/ws/files/118749778/PostPrint_Davidsen_JoH_1_.pdf|journal=Waste Management|volume=44|pages=39–47|bibcode=2015WaMan..44...39P|doi=10.1016/j.wasman.2015.07.017|pmid=26194879}}</ref> Групата на хемикалии како што се фталати, [[Фенол (класа)|феноли]], минерални масла, полихлорирани бифенили (PCB) и токсични метали се идентификувани во хартиениот материјал.<ref>{{Наведено списание|last=Pivnenko|first=K.|last2=Olsson|first2=M. E.|last3=Götze|first3=R.|last4=Eriksson|first4=E.|last5=Astrup|first5=T. F.|year=2016|title=Quantification of chemical contaminants in the paper and board fractions of municipal solid waste|url=https://backend.orbit.dtu.dk/ws/files/140534798/Author_s_version.pdf|journal=Waste Management|volume=51|pages=43–54|bibcode=2016WaMan..51...43P|doi=10.1016/j.wasman.2016.03.008|pmid=26969284}}</ref> Иако неколку мерки би можеле да го намалат хемиското оптоварување при рециклирање на хартијата (на пр. подобрена деконтаминација, оптимизирано собирање хартија за рециклирање), дури и целосното прекинување на употребата на одредена хемикалија (фазно укинување) сепак може да резултира со нејзино циркулирање во циклусот на хартија со децении.<ref>{{Наведено списание|last=Pivnenko|first=Kostyantyn|last2=Laner|first2=David|last3=Astrup|first3=Thomas F.|date=2016-11-15|title=Material Cycles and Chemicals: Dynamic Material Flow Analysis of Contaminants in Paper Recycling|journal=Environmental Science & Technology|volume=50|issue=22|pages=12302–12311|bibcode=2016EnST...5012302P|doi=10.1021/acs.est.6b01791|issn=0013-936X|pmid=27572286|doi-access=free}}</ref> == Наводи == {{Наводи|30em}} [[Категорија:Водозаштеда]] [[Категорија:Управување со отпад]] [[Категорија:Рециклирање по материјал|хартија ]] clu1cgtqsoh2iagckks4iuvmrek03vt 0 1372378 5378690 5378125 2025-06-10T15:22:46Z Dandarmkd 31127 5378690 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Месен народен<br />одбор Батинци |common_name = Месен народен одбор Батинци |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Батинци]] |entities = [[Батинци]] |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]]<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]]<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]]<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] |today = [[Општина Студеничани]] |year_start = 1945 |year_end = 1947 |event_start = Основање на МНО Батинци |date_start = |event_end = Укинување на МНО Батинци |date_end = |event1 = |date_event1 = |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = Општина Драчево |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Драчево |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = |stat_area1 = |stat_pop1 = |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Месен народен одбор Батинци''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1945-1947 година. ==Историја== Месниот народен одбор Батинци бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негово составно населено место било [[Батинци]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=149-150 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=9 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, месниот одбор бил укинат и неговата територија припаднала под [[Општина Драчево|Месен народен одбор Драчево]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=9 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Батинци]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1947 година|Батинци]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Батинци]] [[Категорија:Драчевска Околија]] 857xv90wg2fpe3mf1bfcn2jr82rpki9 5378693 5378690 2025-06-10T15:27:37Z Dandarmkd 31127 5378693 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Месен народен<br />одбор Батинци |common_name = Месен народен одбор Батинци |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Батинци]] |entities = [[Батинци]] |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]]<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]]<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]]<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] |today = [[Општина Студеничани]] |year_start = 1945 |year_end = 1947 |event_start = Основање на МНО Батинци |date_start = |event_end = Укинување на МНО Батинци |date_end = |event1 = |date_event1 = |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = Општина Драчево |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Драчево |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = |stat_area1 = |stat_pop1 = |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Месен народен одбор Батинци''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1945-1947 година. ==Историја== Месниот народен одбор Батинци бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негово составно населено место било [[Батинци]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=156 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=9 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, месниот одбор бил укинат и неговата територија припаднала под [[Општина Драчево|Месен народен одбор Драчево]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=9 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Батинци]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1947 година|Батинци]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Батинци]] [[Категорија:Драчевска Околија]] gp30gplrtlmzm9o09o5s54w4fhlnhmx 0 1372425 5378715 5378287 2025-06-10T18:14:21Z Dandarmkd 31127 5378715 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Општина Горно Количани (1913-1915, 1952-1955)<br />Месен народен одбор Горно Количани (1945-1952) |common_name = Месен народен одбор Горно Количани |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[Кралство Србија]] / [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Горно Количани]] |entities = [[Алдинци]] (1913-1915, 1950-1955), [[Горно Количани]] (1913-1915, 1945-1955), [[Долно Количани]] (1913-1915, 1950-1955), [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]] (1913-1915, 1947-1955), [[Калдирец]] (1945-1955), [[Пагаруша]] (1913-1915, 1950-1955) и [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]] (1913-1915, 1945-1955) |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[Кралство Србија]] (1913-1915), [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] (1945-1955)<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]] (1945-1955)<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]] (1913-1915, 1945-1947)<br /> Срез: [[Скопски Срез|Скопски]] (1913-1915)<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] (1945-1947), [[Скопска Околија|Скопска]] (1947-1955) |today = [[Општина Студеничани]] |year_start = 1913 |year_end = 1955 |event_start = Основање на Општина Горно Количани |date_start = |event_end = Укинување на Општина Горно Количани |date_end = |event1 = Основање на МНО Горно Количани |date_event1 = 1945 |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Драчево |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = [[Попис на населението во Македонија (1948)|1948]] |stat_area1 = |stat_pop1 = 1,861 |stat_year2 = [[Попис на населението во Македонија (1953)|1953]] |stat_area2 = |stat_pop2 = 3,753 |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Општина Горно Количани''', именувана и како '''Месен народен одбор Горно Количани''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1913-1915, меѓувоениот период и 1945-1955 година. ==Историја== ===1913-1915=== Општина Горно Количани за прв пат била основана во 1913 година, за време на [[Кралство Србија|Кралството Србија]]. Населени места во општината биле [[Алдинци]], [[Горно Количани]], [[Долно Количани]], [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], [[Пагаруша]] и [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]]. Општината била дел од [[Скопски Срез|Скопскиот Срез]], [[Скопски Округ]].<ref>{{наведена книга |last1=Вујичиќ |first1=Милорад Ант. |authorlink1= |last2= |first2= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Речник места у ослобођеној области Старе Србије по службени подацима |url=https://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1914/pdf/G191411001.pdf?fbclid=IwAR1t8Bh7wvIKbfeY3N8EsTS32O9ZWXJixlEoxWCH39WNdkhq7N8ow8fSBk0 |format= |accessdate=10 јуни 2025 |edition= |series= |volume= |date= |year=1914 |month= |origyear= |publisher=Државна печатница на Кралство Србија |location= |language= |isbn= |oclc= |doi= |id= |page=131 |pages= |chapter= |chapterurl= |quote= |ref= |bibcode= |laysummary= |laydate= |separator= |postscript= |lastauthoramp=}}</ref> ===1945-1955=== Месниот народен одбор Горно Количани бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негови составни населени места биле [[Горно Количани]], [[Калдирец]], и [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=156 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Горно Количани бил проширен на сметка на соседниот и укинат [[Општина Драчевица|Месен народен одбор Драчевица]] со неговото село [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Горно Количани бил проширен на сметка на соседниот и укинат [[Општина Долно Количани|Месен народен одбор Долно Количани]] со неговите села [[Алдинци]], [[Долно Количани]], и [[Пагаруша]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=204 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, сега со називот, Општина Горно Количани продолжила да постои и да ги опфаќа истите седум населени места.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1955 година, Општина Горно Количани била укината и нејзината општинска територија припаднала на [[Општина Драчево]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на околиите и општините во Народна Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305175641/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | work= | page=237 | issue=20 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=29 јуни 1955 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> ==Население== Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Горно Количани имал 1,861 жител, односно вкупното население на [[Горно Количани]], [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], [[Калдирец]], и [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]]. Сите жители биле [[Македонски Албанци|Албанци]].<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref> Според [[Попис на населението во Македонија (1953)|пописот од 1953 година]], Месен народен одбор Горно Количани имал 3,753 жители, односно вкупното население на [[Алдинци]], [[Горно Количани]], [[Долно Количани]], [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], [[Калдирец]], [[Пагаруша]] и [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]]. Следува табела според народностите во пописот од 1953 година:<ref>{{нмс | author= | title=Укупно становништво по народности | url=https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20190403212649/https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | work= | publisher=Државен завод за статистика на Србија |page=65 | archivedate=3 април 2019 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref><ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1953 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150629032157/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=29 јуни 2015 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 5 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 1,116 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 2,615 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 12 |- |Неопределени [[Југословени]] | 4 |- |Останати несловени | 1 |} == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1913 година|Горно Количани]] [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Горно Количани]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1955 година|Горно Количани]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Горно Количани]] [[Категорија:Драчевска Околија]] i0a0et8wnd0u48a6u7fjojbju0p0vs0 5378725 5378715 2025-06-10T18:51:54Z Dandarmkd 31127 /* Население */ 5378725 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Општина Горно Количани (1913-1915, 1952-1955)<br />Месен народен одбор Горно Количани (1945-1952) |common_name = Месен народен одбор Горно Количани |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[Кралство Србија]] / [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Горно Количани]] |entities = [[Алдинци]] (1913-1915, 1950-1955), [[Горно Количани]] (1913-1915, 1945-1955), [[Долно Количани]] (1913-1915, 1950-1955), [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]] (1913-1915, 1947-1955), [[Калдирец]] (1945-1955), [[Пагаруша]] (1913-1915, 1950-1955) и [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]] (1913-1915, 1945-1955) |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[Кралство Србија]] (1913-1915), [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] (1945-1955)<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]] (1945-1955)<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]] (1913-1915, 1945-1947)<br /> Срез: [[Скопски Срез|Скопски]] (1913-1915)<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] (1945-1947), [[Скопска Околија|Скопска]] (1947-1955) |today = [[Општина Студеничани]] |year_start = 1913 |year_end = 1955 |event_start = Основање на Општина Горно Количани |date_start = |event_end = Укинување на Општина Горно Количани |date_end = |event1 = Основање на МНО Горно Количани |date_event1 = 1945 |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Драчево |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = [[Попис на населението во Македонија (1948)|1948]] |stat_area1 = |stat_pop1 = 1,861 |stat_year2 = [[Попис на населението во Македонија (1953)|1953]] |stat_area2 = |stat_pop2 = 3,753 |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Општина Горно Количани''', именувана и како '''Месен народен одбор Горно Количани''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1913-1915, меѓувоениот период и 1945-1955 година. ==Историја== ===1913-1915=== Општина Горно Количани за прв пат била основана во 1913 година, за време на [[Кралство Србија|Кралството Србија]]. Населени места во општината биле [[Алдинци]], [[Горно Количани]], [[Долно Количани]], [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], [[Пагаруша]] и [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]]. Општината била дел од [[Скопски Срез|Скопскиот Срез]], [[Скопски Округ]].<ref>{{наведена книга |last1=Вујичиќ |first1=Милорад Ант. |authorlink1= |last2= |first2= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Речник места у ослобођеној области Старе Србије по службени подацима |url=https://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1914/pdf/G191411001.pdf?fbclid=IwAR1t8Bh7wvIKbfeY3N8EsTS32O9ZWXJixlEoxWCH39WNdkhq7N8ow8fSBk0 |format= |accessdate=10 јуни 2025 |edition= |series= |volume= |date= |year=1914 |month= |origyear= |publisher=Државна печатница на Кралство Србија |location= |language= |isbn= |oclc= |doi= |id= |page=131 |pages= |chapter= |chapterurl= |quote= |ref= |bibcode= |laysummary= |laydate= |separator= |postscript= |lastauthoramp=}}</ref> ===1945-1955=== Месниот народен одбор Горно Количани бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негови составни населени места биле [[Горно Количани]], [[Калдирец]], и [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=156 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Горно Количани бил проширен на сметка на соседниот и укинат [[Општина Драчевица|Месен народен одбор Драчевица]] со неговото село [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Горно Количани бил проширен на сметка на соседниот и укинат [[Општина Долно Количани|Месен народен одбор Долно Количани]] со неговите села [[Алдинци]], [[Долно Количани]], и [[Пагаруша]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=204 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, сега со називот, Општина Горно Количани продолжила да постои и да ги опфаќа истите седум населени места.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1955 година, Општина Горно Количани била укината и нејзината општинска територија припаднала на [[Општина Драчево]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на околиите и општините во Народна Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305175641/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | work= | page=237 | issue=20 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=29 јуни 1955 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> ==Население== Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Горно Количани имал 1,861 жител, односно вкупното население на [[Горно Количани]], [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], [[Калдирец]], и [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]]. Сите жители биле [[Македонски Албанци|Албанци]].<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref> Според [[Попис на населението во Македонија (1953)|пописот од 1953 година]], Општина Горно Количани имала 3,753 жители, односно вкупното население на [[Алдинци]], [[Горно Количани]], [[Долно Количани]], [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], [[Калдирец]], [[Пагаруша]] и [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]]. Следува табела според народностите во пописот од 1953 година:<ref>{{нмс | author= | title=Укупно становништво по народности | url=https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20190403212649/https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | work= | publisher=Државен завод за статистика на Србија |page=65 | archivedate=3 април 2019 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref><ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1953 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150629032157/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=29 јуни 2015 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 5 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 1,116 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 2,615 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 12 |- |Неопределени [[Југословени]] | 4 |- |Останати несловени | 1 |} == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1913 година|Горно Количани]] [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Горно Количани]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1955 година|Горно Количани]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Горно Количани]] [[Категорија:Драчевска Околија]] s3lxa1obub0xp132ij65846scgiqd2n 5378726 5378725 2025-06-10T19:04:54Z Dandarmkd 31127 5378726 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Општина Горно Количани (1913-1915, 1952-1955)<br />Месен народен одбор Горно Количани (1945-1952) |common_name = Месен народен одбор Горно Количани |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[Кралство Србија]] / [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Горно Количани]] |entities = [[Алдинци]] (1913-1915, 1950-1955), [[Горно Количани]] (1913-1915, 1945-1955), [[Долно Количани]] (1913-1915, 1950-1955), [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]] (1913-1915, 1947-1955), [[Калдирец]] (1945-1955), [[Пагаруша]] (1913-1915, 1950-1955) и [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]] (1913-1915, 1945-1955) |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[Кралство Србија]] (1913-1915), [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] (1945-1955)<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]] (1945-1955)<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]] (1913-1915, 1945-1947)<br /> Срез: [[Скопски Срез|Скопски]] (1913-1915)<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] (1945-1947), [[Скопска Околија|Скопска]] (1947-1955) |today = [[Општина Студеничани]] |year_start = 1913 |year_end = 1955 |event_start = Основање на Општина Горно Количани |date_start = |event_end = Укинување на Општина Горно Количани |date_end = |event1 = Основање на МНО Горно Количани |date_event1 = 1945 |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Драчево |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = [[Попис на населението во Македонија (1948)|1948]] |stat_area1 = |stat_pop1 = 1,861 |stat_year2 = [[Попис на населението во Македонија (1953)|1953]] |stat_area2 = |stat_pop2 = 3,753 |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Општина Горно Количани''', именувана и како '''Месен народен одбор Горно Количани''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1913-1915, меѓувоениот период и 1945-1955 година. ==Историја== ===1913-1915=== Општина Горно Количани за прв пат била основана во 1913 година, за време на [[Кралство Србија|Кралството Србија]]. Населени места во општината биле [[Алдинци]], [[Горно Количани]], [[Долно Количани]], [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], [[Пагаруша]] и [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]]. Општината била дел од [[Скопски Срез|Скопскиот Срез]], [[Скопски Округ]].<ref>{{наведена книга |last1=Вујичиќ |first1=Милорад Ант. |authorlink1= |last2= |first2= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Речник места у ослобођеној области Старе Србије по службени подацима |url=https://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1914/pdf/G191411001.pdf?fbclid=IwAR1t8Bh7wvIKbfeY3N8EsTS32O9ZWXJixlEoxWCH39WNdkhq7N8ow8fSBk0 |format= |accessdate=10 јуни 2025 |edition= |series= |volume= |date= |year=1914 |month= |origyear= |publisher=Државна печатница на Кралство Србија |location= |language= |isbn= |oclc= |doi= |id= |page=131 |pages= |chapter= |chapterurl= |quote= |ref= |bibcode= |laysummary= |laydate= |separator= |postscript= |lastauthoramp=}}</ref> ===1945-1955=== Месниот народен одбор Горно Количани бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негови составни населени места биле [[Горно Количани]], [[Калдирец]], и [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=156 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Горно Количани бил проширен на сметка на соседниот и укинат [[Општина Драчевица|Месен народен одбор Драчевица]] со неговото село [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Горно Количани бил проширен на сметка на соседниот и укинат [[Општина Долно Количани|Месен народен одбор Долно Количани]] со неговите села [[Алдинци]], [[Долно Количани]], и [[Пагаруша]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=204 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, сега со називот, Општина Горно Количани продолжила да постои и да ги опфаќа истите седум населени места.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1955 година, Општина Горно Количани била укината и нејзината општинска територија припаднала на [[Општина Драчево]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на околиите и општините во Народна Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305175641/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | work= | page=237 | issue=20 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=29 јуни 1955 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> ==Население== Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Горно Количани имал 1,861 жител, односно вкупното население на [[Горно Количани]], [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], [[Калдирец]], и [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]]. Сите жители биле [[Македонски Албанци|Албанци]].<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref> Според [[Попис на населението во Македонија (1953)|пописот од 1953 година]], Општина Горно Количани имала 3,753 жители, односно вкупното население на [[Алдинци]], [[Горно Количани]], [[Долно Количани]], [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], [[Калдирец]], [[Пагаруша]] и [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]]. Следува табела според народностите во пописот од 1953 година:<ref>{{нмс | author= | title=Укупно становништво по народности | url=https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20190403212649/https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | work= | publisher=Државен завод за статистика на Србија |page=65 | archivedate=3 април 2019 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref><ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1953 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150629032157/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=29 јуни 2015 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 5 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 1,116 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 2,615 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 12 |- |Неопределени [[Југословени]] | 4 |- |Останати несловени | 1 |} == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] *[[Список на општини во Македонија по население (1953)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1913 година|Горно Количани]] [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Горно Количани]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1955 година|Горно Количани]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Горно Количани]] [[Категорија:Драчевска Околија]] 60ny38myx2xcflyqye2257ohgxku84w 0 1372429 5378714 5378297 2025-06-10T18:14:04Z Dandarmkd 31127 5378714 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Месен народен<br />одбор Гумалево |common_name = Месен народен одбор Гумалево |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Гумалево]] |entities = [[Гумалево]] (1945-1952), [[Дејковец]] (1945-1952), [[Добрино]] (1945-1952), [[Тисовица]] (1950-1952) |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]]<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]]<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]] (1945-1947)<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] (1945-1947), [[Скопска Околија|Скопска]] (1947-1952) |today = [[Општина Зелениково]] |year_start = 1945 |year_end = 1952 |event_start = Основање на МНО Гумалево |date_start = |event_end = Укинување на МНО Гумалево |date_end = |event1 = |date_event1 = |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Зелениково |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = [[Попис на населението во Македонија (1948)|1948]] |stat_area1 = |stat_pop1 = 1,175 |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Месен народен одбор Гумалево''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1945-1952 година. ==Историја== Месниот народен одбор Гумалево бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негови составни населени места биле [[Гумалево]], [[Дејковец]], [[Добрино]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=156 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, месниот одбор припаднал под [[Скопска Околија|Скопската Околија]], со истите три населени места.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Гумалево бил проширен на сметка на соседниот и укинат [[Општина Палиград|Месен народен одбор Палиград]] со неговото село [[Тисовица]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=204 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, МНО Гумалево бил укинат и неговата општинска територија припаднала на [[Општина Зелениково]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=9 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> ==Население== Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Гумалево имал 1,175 жители, односно вкупното население на [[Гумалево]], [[Дејковец]], [[Добрино]]. Од 1,175 жители, 1,163 биле [[Македонци]], додека 12 биле [[Македонски Роми|Роми]].<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref> == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Гумалево]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1952 година|Гумалево]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Гумалево]] [[Категорија:Драчевска Околија]] qmx79tyvr3vbzqsmgisdgecze8knp6k 0 1372488 5378580 2025-06-10T12:02:08Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Сијаринска Бања | native_name = Сијаринска Бања | settlement_type = Населба | image_skyline = Sijarinska banja 01.jpg | image_alt = | image_caption = Сијаринска Бања | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_m... 5378580 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Сијаринска Бања | native_name = Сијаринска Бања | settlement_type = Населба | image_skyline = Sijarinska banja 01.jpg | image_alt = | image_caption = Сијаринска Бања | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 46 |lats = 23 |latNS = N | longd = 21 |longm = 36 |longs = 0.5 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Медвеѓа]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 492 | population_footnotes = | population_total = 327 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16246 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = LE }} '''Сијаринска Бања''' ({{lang-sq|Baja e Siarinës}}) е бања во општината [[Медвеѓа]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 327 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> {{bar box |float=center |title=Етнички групи во 2022 |titlebar=#ddd |barwidth=300px |bars= {{Столбен постоток|[[Срби]]|red|62.7}} {{Столбен постоток|[[Албанци]]|black|28.7}} }} Сијаринска Бања е единствено место во континенталната Европа со термоминералер гејзер висок осум метри. Гејзери во Европа има само на Исланд.<ref>{{cite web |title=Jedini gejzir u kontinentalnoj Evropi nalazi se – u Srbiji |url=https://nova.rs/magazin/putovanja/jedini-gejzir-u-kontinentalnoj-evropi-nalazi-se-u-srbiji/ |website=nova.rs}}</ref> [[Податотека:Сијаринска Бања водоскок Гејзер.jpg|мини|центар|200п|Гејзер во Сијаринска Бања]] == Поврзано == * [[Медвеѓа]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] * [[Српски Албанци]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Медвеѓа]] [[Категорија:Населени места во Србија]] [[Категорија:Бањи во Србија]] 0kwfcparg02ptkt1xekdagzkpemoefe 5378583 5378580 2025-06-10T12:08:49Z Marco Mitrovich 114460 5378583 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Сијаринска Бања | native_name = Сијаринска Бања | settlement_type = Населба | image_skyline = Sijarinska banja 01.jpg | image_alt = | image_caption = Сијаринска Бања | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 46 |lats = 23 |latNS = N | longd = 21 |longm = 36 |longs = 0.5 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Медвеѓа]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 492 | population_footnotes = | population_total = 327 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16246 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = LE }} '''Сијаринска Бања''' ({{lang-sq|Baja e Siarinës}}) е бања во општината [[Медвеѓа]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 327 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> {{bar box |float=center |title=Етнички групи во 2022 |titlebar=#ddd |barwidth=300px |bars= {{Столбен постоток|[[Срби]]|red|62.7}} {{Столбен постоток|[[Албанци]]|black|28.7}} }} Сијаринска Бања е единствено место во [[Континентална Европа|континенталната Европа]] со термоминералер [[гејзер]] висок осум метри. Гејзери во Европа има само на [[Исланд]].<ref>{{cite web |title=Jedini gejzir u kontinentalnoj Evropi nalazi se – u Srbiji |url=https://nova.rs/magazin/putovanja/jedini-gejzir-u-kontinentalnoj-evropi-nalazi-se-u-srbiji/ |website=nova.rs}}</ref> [[Податотека:Сијаринска Бања водоскок Гејзер.jpg|мини|центар|200п|Гејзер во Сијаринска Бања]] == Поврзано == * [[Медвеѓа]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] * [[Српски Албанци]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Медвеѓа]] [[Категорија:Населени места во Србија]] [[Категорија:Бањи во Србија]] 14g40nkg0eup3dudm2n5y0co0igpwqo 5378589 5378583 2025-06-10T12:27:12Z Marco Mitrovich 114460 5378589 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Сијаринска Бања | native_name = Сијаринска Бања | settlement_type = Населба | image_skyline = Sijarinska banja 01.jpg | image_alt = | image_caption = Сијаринска Бања | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 46 |lats = 23 |latNS = N | longd = 21 |longm = 36 |longs = 0.5 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Медвеѓа]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 492 | population_footnotes = | population_total = 327 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16246 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = LE }} '''Сијаринска Бања''' (поранешно ''Лесковачка Бања'' или ''Арнаутска Бања'',<ref>{{cite journal |title=Сијаринска бања |journal=Гласник |date=1952 |volume=17 |page=336}}</ref> {{lang-sq|Baja e Siarinës}}) е бања во општината [[Медвеѓа]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 327 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> {{bar box |float=center |title=Етнички групи во 2022 |titlebar=#ddd |barwidth=300px |bars= {{Столбен постоток|[[Срби]]|red|62.7}} {{Столбен постоток|[[Албанци]]|black|28.7}} }} Сијаринска Бања е единствено место во [[Континентална Европа|континенталната Европа]] со термоминералер [[гејзер]] висок осум метри. Гејзери во Европа има само на [[Исланд]].<ref>{{cite web |title=Jedini gejzir u kontinentalnoj Evropi nalazi se – u Srbiji |url=https://nova.rs/magazin/putovanja/jedini-gejzir-u-kontinentalnoj-evropi-nalazi-se-u-srbiji/ |website=nova.rs}}</ref> [[Податотека:Сијаринска Бања водоскок Гејзер.jpg|мини|центар|200п|Гејзер во Сијаринска Бања]] == Поврзано == * [[Медвеѓа]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] * [[Српски Албанци]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Медвеѓа]] [[Категорија:Населени места во Србија]] [[Категорија:Бањи во Србија]] d05xni5pkdx9glhdf5447rd4m6x8oom 0 1372489 5378590 2025-06-10T12:27:41Z Виолетова 1975 Создадено преведувајќи ја страницата „[[:en:Special:Redirect/revision/1288494066|Lunar mare]]“ 5378590 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Moon_names.svg|мини| [[Блиска страна на месечината|Блиската страна на Месечината]], со означени главните мориња и [[Месечев кратер|кратери]] ]] '''Месечевите мориња''' се големи, темни, [[Базалт|базалтни]] рамнини на нашата [[Месечина]], формирани од [[лава]] што се влевала во прастарите базени создадени од удар. Тие се помалку [[Албедо|рефлективни]] од „висорамнините“ како резултат на нивниот состав богат со железо, и затоа изгледаат темни кога се набљудуваат со [[голо око]]. Овие простори покриваат околу 16% од површината на Месечината, претежно на [[Блиска страна на месечината|страната видлива од Земјата]]. Неколкуте вакви мориња кои се наоѓаат на [[Далечна страна на Месечината|другата страна]] се многу помали, сместени претежно во многу големи кратери. Традиционалната номенклатура за Месечината вклучува и еден океан, како и карактеристики наречени „езеро“ ({{Јаз|la|lacus}}), „мочуриште“ ({{Јаз|la|palus}}) и „залив“ ({{Јаз|la|sinus}}). Последните три се помали од морињата, но имаат иста природа и карактеристики. Имињата на морињата се однесуваат на карактеристиките на самиот простор.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.iau.org/static/resolutions/IAU1961_French.pdf|title=XIth General Assembly|year=1961|publisher=[[International Astronomical Union]]|language=fr, en|accessdate=26 July 2015}}</ref> Кога било откриено Московското море од [[Луна 3]], а името беше предложено од Советскиот Сојуз, тоа било прифатено само од [[Меѓународен астрономски сојуз|Меѓународниот астрономски сојуз]].<ref>{{Наведено списание|date=22 August 2012|title=The name game|journal=[[Nature Magazine]]|volume=488|issue=7412|page=429|bibcode=2012Natur.488R.429.|doi=10.1038/488429b|pmid=22914129|doi-access=free}}</ref> == Старост на Месечевите мориња == Староста на базалтот е одредена со директно радиометриско датирање и со техниката на броење на кратери. Радиометриската проценка на староста се движи од околу 3,16 до 4,2 милијарди години (Ga),<ref>{{Наведено списание|last=James Papike|last2=Grahm Ryder|last3=Charles Shearer|date=1998|title=Lunar Samples|journal=Reviews in Mineralogy and Geochemistry|volume=36|pages=5.1–5.234}}</ref> додека најмладите утврдени со броење на кратерите се околу 1,2 милијарди години. <ref>{{Наведено списание|last=H. Hiesinger|last2=J. W. Head|last3=U. Wolf|last4=R. Jaumanm|last5=G. Neukum|date=2003|title=Ages and stratigraphy of mare basalts in Oceanus Procellarum, Mare Numbium, Mare Cognitum, and Mare Insularum|journal=J. Geophys. Res.|volume=108|issue=E7|page=5065|bibcode=2003JGRE..108.5065H|doi=10.1029/2002JE001985|doi-access=free}}</ref> Сепак, поголемиот дел од базалтите се чини дека еруптирале помеѓу околу 3 и 3,5 милијарди години. Неколкуте базалтни ерупции што се случиле на другата страна се стари.   [[Податотека:14284-Moon-Maskelyne-LRO-20141012.jpg|десно|мини|200x200пкс| Неправилна дамка од месечево море – доказ за понова вулканска активност (12 октомври 2014 година)]] == Наводи == {{Наводи}} == Литература == ** Paul D. Spudis, ''The Once and Future Moon'', Smithsonian Institution Press, 1996, {{ISBN|1-56098-634-4}}. ** {{cite web|url=http://www.psrd.hawaii.edu/April06/basaltFragments.html|title=Finding Basalt Chips from Distant Maria|author=G. Jeffrey Taylor|date=April 30, 2006|publisher=Planetary Science Research Discoveries}} ** {{cite web|url=http://www.psrd.hawaii.edu/Dec00/highTi.html|title=Recipe for High-Titanium Lunar Magmas|author=G. Jeffrey Taylor|date=December 5, 2000|publisher=Planetary Science Research Discoveries}} ** {{cite web|url=http://www.psrd.hawaii.edu/June00/lunarMaria.html|title=The Surprising Lunar Maria|author=G. Jeffrey Taylor|date=June 23, 2000|publisher=Planetary Science Research Discoveries}} ** {{cite web|url=http://www.psrd.hawaii.edu/Feb97/MoonVolcanics.html|title=Explosive Volcanic Eruptions on the Moon|author=Catherine Weitz|date=February 12, 1997|publisher=Planetary Science Research Discoveries}} == Надворешни врски == * [http://www.google.com/moon/ Google Moon] * [http://www.lpi.usra.edu/expmoon/ Месечев и планетарен институт: Истражување на Месечината] * [https://web.archive.org/web/20111218085633/http://www.lpi.usra.edu/resources/lunar_atlases/ Месечев и планетарен институт: Месечеви атласи] * [http://ralphaeschliman.com/id26.htm Планетарна картографија и графика на Ралф Ашлиман: Месечеви карти] * [http://www.psrd.hawaii.edu/Archive/Archive-Moon.html Статии за Месечината во „Откритија за планетарни науки“] * [http://www.radio-science.net/2018/08/cryptomare-formation.html Криптомарски формации] [[Категорија:Месечеви мориња]] cj9jzcm8o8n6h1ht2adqqhk78ql9zv2 5378592 5378590 2025-06-10T12:29:06Z Виолетова 1975 5378592 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Moon_names.svg|мини| [[Блиска страна на месечината|Блиската страна на Месечината]], со означени главните мориња и [[Месечев кратер|кратери]] ]] '''Месечевите мориња''' се големи, темни, [[Базалт|базалтни]] рамнини на нашата [[Месечина]], формирани од [[лава]] што се влевала во прастарите базени создадени од удар. Тие се помалку [[Албедо|рефлективни]] од „висорамнините“ како резултат на нивниот состав богат со железо, и затоа изгледаат темни кога се набљудуваат со [[голо око]]. Овие простори покриваат околу 16% од површината на Месечината, претежно на [[Блиска страна на месечината|страната видлива од Земјата]]. Неколкуте вакви мориња кои се наоѓаат на [[Далечна страна на Месечината|другата страна]] се многу помали, сместени претежно во многу големи кратери. Традиционалната номенклатура за Месечината вклучува и еден океан, како и карактеристики наречени „езеро“ ({{Јаз|la|lacus}}), „мочуриште“ ({{Јаз|la|palus}}) и „залив“ ({{Јаз|la|sinus}}). Последните три се помали од морињата, но имаат иста природа и карактеристики. Имињата на морињата се однесуваат на карактеристиките на самиот простор.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.iau.org/static/resolutions/IAU1961_French.pdf|title=XIth General Assembly|year=1961|publisher=[[International Astronomical Union]]|language=fr, en|accessdate=26 July 2015}}</ref> Кога било откриено Московското море од [[Луна 3]], а името беше предложено од Советскиот Сојуз, тоа било прифатено само од [[Меѓународен астрономски сојуз|Меѓународниот астрономски сојуз]].<ref>{{Наведено списание|date=22 August 2012|title=The name game|journal=[[Nature Magazine]]|volume=488|issue=7412|page=429|bibcode=2012Natur.488R.429.|doi=10.1038/488429b|pmid=22914129|doi-access=free}}</ref> == Старост на Месечевите мориња == Староста на базалтот е одредена со директно радиометриско датирање и со техниката на броење на кратери. Радиометриската проценка на староста се движи од околу 3,16 до 4,2 милијарди години (Ga),<ref>{{Наведено списание|last=James Papike|last2=Grahm Ryder|last3=Charles Shearer|date=1998|title=Lunar Samples|journal=Reviews in Mineralogy and Geochemistry|volume=36|pages=5.1–5.234}}</ref> додека најмладите утврдени со броење на кратерите се околу 1,2 милијарди години. <ref>{{Наведено списание|last=H. Hiesinger|last2=J. W. Head|last3=U. Wolf|last4=R. Jaumanm|last5=G. Neukum|date=2003|title=Ages and stratigraphy of mare basalts in Oceanus Procellarum, Mare Numbium, Mare Cognitum, and Mare Insularum|journal=J. Geophys. Res.|volume=108|issue=E7|page=5065|bibcode=2003JGRE..108.5065H|doi=10.1029/2002JE001985|doi-access=free}}</ref> Сепак, поголемиот дел од базалтите се чини дека еруптирале помеѓу околу 3 и 3,5 милијарди години. Неколкуте базалтни ерупции што се случиле на другата страна се стари. [[Податотека:14284-Moon-Maskelyne-LRO-20141012.jpg|десно|мини|200x200пкс| Неправилна дамка од месечево море – доказ за понова вулканска активност (12 октомври 2014 година)]] == Наводи == {{Наводи}} == Литература == *Paul D. Spudis, ''The Once and Future Moon'', Smithsonian Institution Press, 1996, {{ISBN|1-56098-634-4}} *{{cite web|url=http://www.psrd.hawaii.edu/April06/basaltFragments.html|title=Finding Basalt Chips from Distant Maria|author=G. Jeffrey Taylor|date=April 30, 2006|publisher=Planetary Science Research Discoveries}} *{{cite web|url=http://www.psrd.hawaii.edu/Dec00/highTi.html|title=Recipe for High-Titanium Lunar Magmas|author=G. Jeffrey Taylor|date=December 5, 2000|publisher=Planetary Science Research Discoveries}} *{{cite web|url=http://www.psrd.hawaii.edu/June00/lunarMaria.html|title=The Surprising Lunar Maria|author=G. Jeffrey Taylor|date=June 23, 2000|publisher=Planetary Science Research Discoveries}} *{{cite web|url=http://www.psrd.hawaii.edu/Feb97/MoonVolcanics.html|title=Explosive Volcanic Eruptions on the Moon|author=Catherine Weitz|date=February 12, 1997|publisher=Planetary Science Research Discoveries}} == Надворешни врски == * [http://www.google.com/moon/ Google Moon] * [http://www.lpi.usra.edu/expmoon/ Месечев и планетарен институт: Истражување на Месечината] * [https://web.archive.org/web/20111218085633/http://www.lpi.usra.edu/resources/lunar_atlases/ Месечев и планетарен институт: Месечеви атласи] * [http://ralphaeschliman.com/id26.htm Планетарна картографија и графика на Ралф Ашлиман: Месечеви карти] * [http://www.psrd.hawaii.edu/Archive/Archive-Moon.html Статии за Месечината во „Откритија за планетарни науки“] * [http://www.radio-science.net/2018/08/cryptomare-formation.html Криптомарски формации] [[Категорија:Месечеви мориња]] jk6m8iz09eflhhv2pfo1qpwsq99ye95 1 1372490 5378591 2025-06-10T12:27:56Z Виолетова 1975 Создадена страница со: {{СЗР}} 5378591 wikitext text/x-wiki {{СЗР}} 111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx 0 1372491 5378595 2025-06-10T12:34:47Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Спонце | native_name = Спонце | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 51 |lats = 08 |la... 5378595 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Спонце | native_name = Спонце | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 51 |lats = 08 |latNS = N | longd = 21 |longm = 28 |longs = 00 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Медвеѓа]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 780 | population_footnotes = | population_total = 45 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16240 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = LE }} '''Спонце''' е населено место во општината [[Медвеѓа]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 45 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Медвеѓа]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Медвеѓа]] [[Категорија:Населени места во Србија]] t8b637oumd5jeuq4vgi5vltva1ciccf 5378599 5378595 2025-06-10T12:36:06Z Marco Mitrovich 114460 5378599 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Спонце | native_name = Спонце | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 51 |lats = 08 |latNS = N | longd = 21 |longm = 28 |longs = 00 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Медвеѓа]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 780 | population_footnotes = | population_total = 45 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16240 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = LE }} '''Спонце''' е населено место во општината [[Медвеѓа]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 45 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> Наоѓа се на граница со [[Косово]]. == Поврзано == * [[Медвеѓа]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Медвеѓа]] [[Категорија:Населени места во Србија]] ndfg7xwkl8wf99giyj2ai9ckkckwjky 0 1372492 5378613 2025-06-10T12:42:45Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Средни Бучумет | native_name = Средњи Бугумет | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd =... 5378613 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Средни Бучумет | native_name = Средњи Бугумет | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 55 |lats = 10 |latNS = N | longd = 21 |longm = 36 |longs = 23 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Медвеѓа]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 515 | population_footnotes = | population_total = 78 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16240 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = LE }} '''Средни Бучумет''' ({{lang-sr|Средњи Бучумет}}) е населено место во општината [[Медвеѓа]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 78 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> Наоѓа се на граница со [[Косово]]. == Поврзано == * [[Медвеѓа]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Медвеѓа]] [[Категорија:Населени места во Србија]] db8gwnvgontpz0kacftpcxsr2dn582i 5378614 5378613 2025-06-10T12:43:13Z Marco Mitrovich 114460 5378614 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Средни Бучумет | native_name = Средњи Бугумет | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 55 |lats = 10 |latNS = N | longd = 21 |longm = 36 |longs = 23 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Медвеѓа]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 515 | population_footnotes = | population_total = 78 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16240 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = LE }} '''Средни Бучумет''' ({{lang-sr|Средњи Бучумет}}) е населено место во општината [[Медвеѓа]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 78 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Медвеѓа]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Медвеѓа]] [[Категорија:Населени места во Србија]] ssfaj1g9uuuocuhnhjkdqaeqb3d7kbz 0 1372493 5378651 2025-06-10T13:04:21Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Стара Бања | native_name = Стара Бања | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 45 |... 5378651 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Стара Бања | native_name = Стара Бања | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 45 |lats = 06 |latNS = N | longd = 21 |longm = 37 |longs = 30 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Медвеѓа]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 610 | population_footnotes = | population_total = 22 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16246 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = LE }} '''Стара Бања''' е населено место во општината [[Медвеѓа]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 22 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> До 2002 година селото имало релативно [[Албанци|албанско]] мнозинство. == Поврзано == * [[Медвеѓа]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Медвеѓа]] [[Категорија:Населени места во Србија]] 0bjuzw9nhspwnfmx8xhk65ns81shazl 5378657 5378651 2025-06-10T13:08:39Z Marco Mitrovich 114460 5378657 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Стара Бања | native_name = Стара Бања | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 42 |lats = 54 |latNS = N | longd = 21 |longm = 36 |longs = 34 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Медвеѓа]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 610 | population_footnotes = | population_total = 22 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16246 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = LE }} '''Стара Бања''' е населено место во општината [[Медвеѓа]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 22 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> До 2002 година селото имало релативно [[Албанци|албанско]] мнозинство. == Поврзано == * [[Медвеѓа]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Медвеѓа]] [[Категорија:Населени места во Србија]] 3rs75c3i0hoebaik1e9lsgdd54lisu0 5378659 5378657 2025-06-10T13:10:18Z Marco Mitrovich 114460 5378659 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Стара Бања | native_name = Стара Бања | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 42 |lats = 54 |latNS = N | longd = 21 |longm = 36 |longs = 34 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Медвеѓа]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 610 | population_footnotes = | population_total = 22 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16246 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = LE }} '''Стара Бања''' е населено место во општината [[Медвеѓа]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 22 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> До 2002 година селото имало релативно [[Албанци|албанско]] мнозинство. Наоѓа се на граница со [[Косово]]. == Поврзано == * [[Медвеѓа]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Медвеѓа]] [[Категорија:Населени места во Србија]] qe1j3621pk32k73cbokiyckjx8i2gzh 0 1372494 5378660 2025-06-10T13:18:02Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Стубла | native_name = Стубла | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 53 |lats = 00 |la... 5378660 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Стубла | native_name = Стубла | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 53 |lats = 00 |latNS = N | longd = 21 |longm = 30 |longs = 00 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Медвеѓа]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 570 | population_footnotes = | population_total = 44 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16240 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = LE }} '''Стубла''' е населено место во општината [[Медвеѓа]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 44 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Медвеѓа]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Медвеѓа]] [[Категорија:Населени места во Србија]] t7sff3n9ie1s2lud49o1ibgwyssyx7b 0 1372495 5378663 2025-06-10T13:38:58Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Туларе | native_name = Туларе | settlement_type = Населба | image_skyline = Tulare.jpg | image_alt = | image_caption = Панорама на Туларе | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption... 5378663 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Туларе | native_name = Туларе | settlement_type = Населба | image_skyline = Tulare.jpg | image_alt = | image_caption = Панорама на Туларе | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 47 |lats = 21 |latNS = N | longd = 21 |longm = 27 |longs = 19 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Медвеѓа]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 649 | population_footnotes = | population_total = 104 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16247 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = LE }} '''Туларе''' е населено место во општината [[Медвеѓа]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 104 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> Во селото се наоѓа [[Туларска бања]] и манастирот Брајина. [[Податотека:Туризам у Туларској бањи.jpg|мини|центар|250п|Туларска бања]] == Поврзано == * [[Туларска бања]] * [[Медвеѓа]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Медвеѓа]] [[Категорија:Населени места во Србија]] 9ese0lxk1ewkwghf3np5qvhdxr8tsvq 0 1372496 5378668 2025-06-10T13:58:49Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Црни Врх | native_name = Црни Врх | settlement_type = Населба | image_skyline = Zapis-1180-Crni-Vrh-Arsica-spomenik 20170820 6022.jpg | image_alt = | image_caption = Споменик Арсиќ во Црни Врх | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_pos... 5378668 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Црни Врх | native_name = Црни Врх | settlement_type = Населба | image_skyline = Zapis-1180-Crni-Vrh-Arsica-spomenik 20170820 6022.jpg | image_alt = | image_caption = Споменик Арсиќ во Црни Врх | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 52 |lats = 04 |latNS = N | longd = 21 |longm = 37 |longs = 02 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Медвеѓа]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 650 | population_footnotes = | population_total = 61 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16240 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = LE }} '''Црни Врх''' е населено место во општината [[Медвеѓа]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 61 жител.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Медвеѓа]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Медвеѓа]] [[Категорија:Населени места во Србија]] c8sr9eq4gz7l147iy0xqw9gqkz4sm29 0 1372497 5378669 2025-06-10T14:08:37Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Чокотин | native_name = Чокотин | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 48 |lats = 4... 5378669 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Чокотин | native_name = Чокотин | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 48 |lats = 40 |latNS = N | longd = 21 |longm = 27 |longs = 29 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Медвеѓа]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 733 | population_footnotes = | population_total = 25 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16247 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = LE }} '''Чокотин''' е населено место во општината [[Медвеѓа]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 25 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Медвеѓа]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Медвеѓа]] [[Категорија:Населени места во Србија]] 0j6te8k9s0ujhi8npc3ybkjspd8g0ei 14 1372498 5378671 2025-06-10T14:18:21Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{вр|Spas in Serbia}} [[Категорија:Бањи|Србија]] 5378671 wikitext text/x-wiki {{вр|Spas in Serbia}} [[Категорија:Бањи|Србија]] 21af4f51dprjzcef9u7x2hjzc2usb00 5378672 5378671 2025-06-10T14:21:29Z Marco Mitrovich 114460 5378672 wikitext text/x-wiki {{рв|Spas in Serbia}} [[Категорија:Бањи|Србија]] r43e9ecp3edp7w7pqgqnbvjoqynoo1t 5378675 5378672 2025-06-10T14:23:57Z Marco Mitrovich 114460 5378675 wikitext text/x-wiki {{рв|Spas in Serbia}} [[Категорија:Бањи|Србија]] [[Категорија:Туризам во Србија]] r0b85ajirlad0exp5bvd0b5g3a9h6gs 0 1372499 5378673 2025-06-10T14:23:36Z Andrew012p 85224 Создадена страница со: Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот (изворно {{Lang-ru|Империализм, как новейший этап капитализма}}) — економско дело од [[Владимир Илич Ленин]], напишано како продолжение и развој на „Капиталот“ на [[Карл Маркс]] во контекст на нова ис... 5378673 wikitext text/x-wiki Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот (изворно {{Lang-ru|Империализм, как новейший этап капитализма}}) — економско дело од [[Владимир Илич Ленин]], напишано како продолжение и развој на „Капиталот“ на [[Карл Маркс]] во контекст на нова историска епоха[1]. Посветено е на преодот на капитализмот кон крајот на XIX и почетокот на XX век од стадиумот на почетно натрупување на капиталот во стадиумот на монополски капитализам, кој авторот го нарекува „[[империјализам]]“. Есејот јасно ги истакнува основните економски закони својствени за капитализмот во оваа етапа на развој. Делото е напишано во пролетта 1916 г. во [[Цирих]] и објавено во [[Санкт Петербург|Петроград]] во април 1917 г. == Историја на пишувањето == Овој напис е напишан од [[Владимир Илич Ленин|Ленин]] помеѓу јануари и јуни 1916 г., додека бил во егзил во [[Швајцарија]]. Делото Ленин го замислил како критички одговор на книгата „Империјализам“ од Џон Хобсон, чија положба ја карактеризира на почетокот на текстот како гледна точка на „...буржоаскиот социјал-реформизам и пацифизам“. Големо влијание имала и книгата на Рудолф Хилфердинг „Финансиски капитал“ (1910). Определбата за империјализмот од гледиште на неговите пет карактеристични особености (монополи, финансиски капитал, извоз на капитал, меѓународни картели, територијална поделба на светот) произлегла од книгата на Хилфердинг, со додадени елементи позајмени од Хобсон. Од друга страна, книгата била насочена против теоријата за ултраимперијализам, која кратко пред тоа, во 1914 г., ја изнел [[Карл Кауцки]]. Според оваа теорија, империјализмот не е последен, туку претпоследен стадиум на развој на капитализмот, со што Ленин не се согласувал. Плашејќи се од запленување на тиражот од страна на цензурата, Ленин:<blockquote>„не само што бил принуден строго да се ограничи исклучиво на теоретска — особено економска — анализа, туку и да ги формулира неопходните малкубројни забелешки во врска со политиката со огромна претпазливост, навестувања, со тој езоповски — проклет езоповски — јазик, на кој царизмот ги принудувал сите револуционери да прибегнуваат кога земале пенкало за „законско“ дело.“</blockquote>На работата на Ленин влијаел и текстот на [[Николај Бухарин]] „Светската економија и империјализмот“, напишан во периодот 1915-1916 г., исто така насочен против идеите на Кауцки. Делото на Бухарин било објавено дури во 1918 г., но Ленин се запознал со неговиот ракопис во периодот кога имал несогласувања со Бухарин. При првото објавување на делото, Ленин напишал предговор, главно насочен против Кауцки, а индиректно и против она што Ленин го сметал за грешки на Бухарин.<ref>В. П. Макаренко. Бюрократия и сталинизм (1989)</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.com/books/edition/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82/k57mAAAAMAAJ|title=Коммунист|date=1988|publisher=|language=ru}}</ref> Покрај Хобсон и Кауцки, идеен противник на Ленин меѓу марксистите била и [[Роза Луксембург]]: Ленин ја сметал за погрешна нејзината теорија за империјализмот, изнесена во 1913 г. во книгата „Акумулација на капитал“. Најпрво, Ленин имал намера да напише критика на нејзиното дело, но на крајот таа не била објавена; во „Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот“, Ленин намерно не полемизирал конкретно со Луксембург. Една од причините за пишувањето на делото била непосредно нарачка: пријателот на Ленин, [[Максим Горки]], кој се наоѓал во [[Русија]] и ја предводел издавачката куќа „Парус“ по почетокот на [[Прва светска војна|Првата светска војна]] (која ја организирал меѓу другото и за прогресивна и антивоена пропаганда, вклучувајќи ги и идеите на [[Марксизам|марксизмот]]), се договарал со голем број социјалдемократи за издавање серија популарни брошури „Државите на Западна Европа пред и за време на војната“, што го дискутирал со [[Михаил Покровски]]. Покровски одлучил дека воведната брошура нема кој да ја напише „освен Ленин“, и со знаење на Горки му испратил предлог; преговорите се воделе преку Григориј Зиновјев. Ленин ја прифатил идејата и, поради можни цензурни ограничувања, се согласил на можни цензурни пропусти, објавување под псевдоним и промена на насловот. Ленин го испратил ракописот до Покровски во јули 1916 г., но бил задржан од француската воена цензура; во август бил примен по друга пратка, но другите раководители на издавачката куќа побарале да се испуштат нападите против Кауцки и Мартов. Горки му напишал на Покровски дека „одличното“ дело треба да се објави „надвор од серијата“, и на 20 октомври 1916 г. А. Тихонов го известил Покровски: „Брошурата на В. Илин веднаш ја дадовме на печатење, скратувајќи ги оние поглавја што ги означивте (полемиката со Кауцки)“. Делото било најавено во октомври во списанието на Горки „Летопис“ под наслов „Најнов капитализам“ и конечно излегло дури во летото 1917 г.<ref>М. Горький. Письма в 24 томах. Том 12. стр. 76, 355-356, 366.</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * ''[https://www.marxists.org/archive/lenin/works/1916/imp-hsc/ Imperialism, the Highest Stage of Capitalism]'' [[Категорија:Руска книжевност]] [[Категорија:Марксистичка теорија]] [[Категорија:Книги од 1916 година]] [[Категорија:Капитал]] [[Категорија:Империјализам]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ r0b4lvafd15z5cbe6e4xg86zsexz8t4 5378677 5378673 2025-06-10T14:28:48Z Andrew012p 85224 5378677 wikitext text/x-wiki {{Infobox book | name = Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот | image = Ленин В. И. Империализм, как высшая стадия капитализма (1917).jpg | alt = | caption = Корицата на првото издание на руски јазик | title_orig = Имперіализмъ какъ новѣйшій этапъ капитализма | orig_lang_code = ru | translator =Елена Бражанска (македонски) | author = [[Владимир Ленин]] | country = [[Руска Република]] | language = [[руски]] | published = 1917 г. | media_type = | pages = | isbn = | oclc = | genre = [[политичка економија]], [[економска теорија]] | wikisource = }} {{Закосен наслов}}'''Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот''' (изворно {{Lang-ru|Империализм, как новейший этап капитализма}}) — економско дело од [[Владимир Илич Ленин]], напишано како продолжение и развој на „Капиталот“ на [[Карл Маркс]] во контекст на нова историска епоха[1]. Посветено е на преодот на капитализмот кон крајот на XIX и почетокот на XX век од стадиумот на почетно натрупување на капиталот во стадиумот на монополски капитализам, кој авторот го нарекува „[[империјализам]]“. Есејот јасно ги истакнува основните економски закони својствени за капитализмот во оваа етапа на развој. Делото е напишано во пролетта 1916 г. во [[Цирих]] и објавено во [[Санкт Петербург|Петроград]] во април 1917 г. == Историја на пишувањето == Овој напис е напишан од [[Владимир Илич Ленин|Ленин]] помеѓу јануари и јуни 1916 г., додека бил во егзил во [[Швајцарија]]. Делото Ленин го замислил како критички одговор на книгата „Империјализам“ од Џон Хобсон, чија положба ја карактеризира на почетокот на текстот како гледна точка на „...буржоаскиот социјал-реформизам и пацифизам“. Големо влијание имала и книгата на Рудолф Хилфердинг „Финансиски капитал“ (1910). Определбата за империјализмот од гледиште на неговите пет карактеристични особености (монополи, финансиски капитал, извоз на капитал, меѓународни картели, територијална поделба на светот) произлегла од книгата на Хилфердинг, со додадени елементи позајмени од Хобсон. Од друга страна, книгата била насочена против теоријата за ултраимперијализам, која кратко пред тоа, во 1914 г., ја изнел [[Карл Кауцки]]. Според оваа теорија, империјализмот не е последен, туку претпоследен стадиум на развој на капитализмот, со што Ленин не се согласувал. Плашејќи се од запленување на тиражот од страна на цензурата, Ленин:<blockquote>„не само што бил принуден строго да се ограничи исклучиво на теоретска — особено економска — анализа, туку и да ги формулира неопходните малкубројни забелешки во врска со политиката со огромна претпазливост, навестувања, со тој езоповски — проклет езоповски — јазик, на кој царизмот ги принудувал сите револуционери да прибегнуваат кога земале пенкало за „законско“ дело.“</blockquote>На работата на Ленин влијаел и текстот на [[Николај Бухарин]] „Светската економија и империјализмот“, напишан во периодот 1915-1916 г., исто така насочен против идеите на Кауцки. Делото на Бухарин било објавено дури во 1918 г., но Ленин се запознал со неговиот ракопис во периодот кога имал несогласувања со Бухарин. При првото објавување на делото, Ленин напишал предговор, главно насочен против Кауцки, а индиректно и против она што Ленин го сметал за грешки на Бухарин.<ref>В. П. Макаренко. Бюрократия и сталинизм (1989)</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.com/books/edition/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82/k57mAAAAMAAJ|title=Коммунист|date=1988|publisher=|language=ru}}</ref> Покрај Хобсон и Кауцки, идеен противник на Ленин меѓу марксистите била и [[Роза Луксембург]]: Ленин ја сметал за погрешна нејзината теорија за империјализмот, изнесена во 1913 г. во книгата „Акумулација на капитал“. Најпрво, Ленин имал намера да напише критика на нејзиното дело, но на крајот таа не била објавена; во „Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот“, Ленин намерно не полемизирал конкретно со Луксембург. Една од причините за пишувањето на делото била непосредно нарачка: пријателот на Ленин, [[Максим Горки]], кој се наоѓал во [[Русија]] и ја предводел издавачката куќа „Парус“ по почетокот на [[Прва светска војна|Првата светска војна]] (која ја организирал меѓу другото и за прогресивна и антивоена пропаганда, вклучувајќи ги и идеите на [[Марксизам|марксизмот]]), се договарал со голем број социјалдемократи за издавање серија популарни брошури „Државите на Западна Европа пред и за време на војната“, што го дискутирал со [[Михаил Покровски]]. Покровски одлучил дека воведната брошура нема кој да ја напише „освен Ленин“, и со знаење на Горки му испратил предлог; преговорите се воделе преку Григориј Зиновјев. Ленин ја прифатил идејата и, поради можни цензурни ограничувања, се согласил на можни цензурни пропусти, објавување под псевдоним и промена на насловот. Ленин го испратил ракописот до Покровски во јули 1916 г., но бил задржан од француската воена цензура; во август бил примен по друга пратка, но другите раководители на издавачката куќа побарале да се испуштат нападите против Кауцки и Мартов. Горки му напишал на Покровски дека „одличното“ дело треба да се објави „надвор од серијата“, и на 20 октомври 1916 г. А. Тихонов го известил Покровски: „Брошурата на В. Илин веднаш ја дадовме на печатење, скратувајќи ги оние поглавја што ги означивте (полемиката со Кауцки)“. Делото било најавено во октомври во списанието на Горки „Летопис“ под наслов „Најнов капитализам“ и конечно излегло дури во летото 1917 г.<ref>М. Горький. Письма в 24 томах. Том 12. стр. 76, 355-356, 366.</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://antropol.mk/2020/01/23/imperijalizmot-kako-najvisok-stadium-na-kapitalizmot-lenin/ ''Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот''] (превод на македонски) * ''[https://www.marxists.org/archive/lenin/works/1916/imp-hsc/ Imperialism, the Highest Stage of Capitalism]'' [[Категорија:Руска книжевност]] [[Категорија:Марксистичка теорија]] [[Категорија:Книги од 1916 година]] [[Категорија:Капитал]] [[Категорија:Империјализам]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ p4pb4bvo6w2rhh3c062w01rvik2am2w 5378679 5378677 2025-06-10T14:31:43Z Andrew012p 85224 5378679 wikitext text/x-wiki {{Infobox book | name = Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот | image = Ленин В. И. Империализм, как высшая стадия капитализма (1917).jpg | alt = | caption = Корицата на првото издание на руски јазик | title_orig = Имперіализмъ какъ новѣйшій этапъ капитализма | orig_lang_code = ru | translator =Елена Бражанска (македонски) | author = [[Владимир Ленин]] | country = [[Руска Република]] | language = [[руски]] | published = 1917 г. | media_type = | pages = | isbn = | oclc = | genre = [[политичка економија]], [[економска теорија]] | wikisource = }} {{Закосен наслов}}'''Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот''' (изворно {{Lang-ru|Империализм, как новейший этап капитализма}}) — економско дело од [[Владимир Илич Ленин]], напишано како продолжение и развој на „Капиталот“ на [[Карл Маркс]] во контекст на нова историска епоха[1]. Посветено е на преодот на капитализмот кон крајот на XIX и почетокот на XX век од стадиумот на почетно натрупување на капиталот во стадиумот на монополски капитализам, кој авторот го нарекува „[[империјализам]]“. Есејот јасно ги истакнува основните економски закони својствени за капитализмот во оваа етапа на развој. Делото е напишано во пролетта 1916 г. во [[Цирих]] и објавено во [[Санкт Петербург|Петроград]] во април 1917 г. == Историја на пишувањето == Овој напис е напишан од [[Владимир Илич Ленин|Ленин]] помеѓу јануари и јуни 1916 г., додека бил во егзил во [[Швајцарија]]. Делото Ленин го замислил како критички одговор на книгата „Империјализам“ од Џон Хобсон, чија положба ја карактеризира на почетокот на текстот како гледна точка на „...буржоаскиот социјал-реформизам и пацифизам“. Големо влијание имала и книгата на Рудолф Хилфердинг „Финансиски капитал“ (1910). Определбата за империјализмот од гледиште на неговите пет карактеристични особености (монополи, финансиски капитал, извоз на капитал, меѓународни картели, територијална поделба на светот) произлегла од книгата на Хилфердинг, со додадени елементи позајмени од Хобсон. Од друга страна, книгата била насочена против теоријата за ултраимперијализам, која кратко пред тоа, во 1914 г., ја изнел [[Карл Кауцки]]. Според оваа теорија, империјализмот не е последен, туку претпоследен стадиум на развој на капитализмот, со што Ленин не се согласувал. Плашејќи се од запленување на тиражот од страна на цензурата, Ленин:<blockquote>„не само што бил принуден строго да се ограничи исклучиво на теоретска — особено економска — анализа, туку и да ги формулира неопходните малкубројни забелешки во врска со политиката со огромна претпазливост, навестувања, со тој езоповски — проклет езоповски — јазик, на кој царизмот ги принудувал сите револуционери да прибегнуваат кога земале пенкало за 'законско' дело“.</blockquote>На работата на Ленин влијаел и текстот на [[Николај Бухарин]] „Светската економија и империјализмот“, напишан во периодот 1915-1916 г., исто така насочен против идеите на Кауцки. Делото на Бухарин било објавено дури во 1918 г., но Ленин се запознал со неговиот ракопис во периодот кога имал несогласувања со Бухарин. При првото објавување на делото, Ленин напишал предговор, главно насочен против Кауцки, а индиректно и против она што Ленин го сметал за грешки на Бухарин.<ref>В. П. Макаренко. Бюрократия и сталинизм (1989)</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.com/books/edition/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82/k57mAAAAMAAJ|title=Коммунист|date=1988|publisher=|language=ru}}</ref> Покрај Хобсон и Кауцки, идеен противник на Ленин меѓу марксистите била и [[Роза Луксембург]]: Ленин ја сметал за погрешна нејзината теорија за империјализмот, изнесена во 1913 г. во книгата „Акумулација на капитал“. Најпрво, Ленин имал намера да напише критика на нејзиното дело, но на крајот таа не била објавена; во „Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот“, Ленин намерно не полемизирал конкретно со Луксембург. Една од причините за пишувањето на делото била непосредно нарачка: пријателот на Ленин, [[Максим Горки]], кој се наоѓал во [[Русија]] и ја предводел издавачката куќа „Парус“ по почетокот на [[Прва светска војна|Првата светска војна]] (која ја организирал меѓу другото и за прогресивна и антивоена пропаганда, вклучувајќи ги и идеите на [[Марксизам|марксизмот]]), се договарал со голем број социјалдемократи за издавање серија популарни брошури „Државите на Западна Европа пред и за време на војната“, што го дискутирал со [[Михаил Покровски]]. Покровски одлучил дека воведната брошура нема кој да ја напише „освен Ленин“, и со знаење на Горки му испратил предлог; преговорите се воделе преку Григориј Зиновјев. Ленин ја прифатил идејата и, поради можни цензурни ограничувања, се согласил на можни цензурни пропусти, објавување под псевдоним и промена на насловот. Ленин го испратил ракописот до Покровски во јули 1916 г., но бил задржан од француската воена цензура; во август бил примен по друга пратка, но другите раководители на издавачката куќа побарале да се испуштат нападите против Кауцки и Мартов. Горки му напишал на Покровски дека „одличното“ дело треба да се објави „надвор од серијата“, и на 20 октомври 1916 г. А. Тихонов го известил Покровски: „Брошурата на В. Илин веднаш ја дадовме на печатење, скратувајќи ги оние поглавја што ги означивте (полемиката со Кауцки)“. Делото било најавено во октомври во списанието на Горки „Летопис“ под наслов „Најнов капитализам“ и конечно излегло дури во летото 1917 г.<ref>М. Горький. Письма в 24 томах. Том 12. стр. 76, 355-356, 366.</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://antropol.mk/2020/01/23/imperijalizmot-kako-najvisok-stadium-na-kapitalizmot-lenin/ ''Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот''] (превод на македонски) * ''[https://www.marxists.org/archive/lenin/works/1916/imp-hsc/ Imperialism, the Highest Stage of Capitalism]'' [[Категорија:Руска книжевност]] [[Категорија:Марксистичка теорија]] [[Категорија:Книги од 1916 година]] [[Категорија:Капитал]] [[Категорија:Империјализам]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ 2rqzqvxzy79v5mxka349umv8jn8o5f3 5378680 5378679 2025-06-10T14:33:59Z Andrew012p 85224 /* Историја на пишувањето */ 5378680 wikitext text/x-wiki {{Infobox book | name = Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот | image = Ленин В. И. Империализм, как высшая стадия капитализма (1917).jpg | alt = | caption = Корицата на првото издание на руски јазик | title_orig = Имперіализмъ какъ новѣйшій этапъ капитализма | orig_lang_code = ru | translator =Елена Бражанска (македонски) | author = [[Владимир Ленин]] | country = [[Руска Република]] | language = [[руски]] | published = 1917 г. | media_type = | pages = | isbn = | oclc = | genre = [[политичка економија]], [[економска теорија]] | wikisource = }} {{Закосен наслов}}'''Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот''' (изворно {{Lang-ru|Империализм, как новейший этап капитализма}}) — економско дело од [[Владимир Илич Ленин]], напишано како продолжение и развој на „Капиталот“ на [[Карл Маркс]] во контекст на нова историска епоха[1]. Посветено е на преодот на капитализмот кон крајот на XIX и почетокот на XX век од стадиумот на почетно натрупување на капиталот во стадиумот на монополски капитализам, кој авторот го нарекува „[[империјализам]]“. Есејот јасно ги истакнува основните економски закони својствени за капитализмот во оваа етапа на развој. Делото е напишано во пролетта 1916 г. во [[Цирих]] и објавено во [[Санкт Петербург|Петроград]] во април 1917 г. == Историја на пишувањето == Овој напис е напишан од [[Владимир Илич Ленин|Ленин]] помеѓу јануари и јуни 1916 г., додека бил во егзил во [[Швајцарија]]. Делото Ленин го замислил како критички одговор на книгата „Империјализам“ од Џон Хобсон, чија положба ја карактеризира на почетокот на текстот како гледна точка на „...буржоаскиот социјалреформизам и пацифизам“. Големо влијание имала и книгата на Рудолф Хилфердинг „Финансиски капитал“ (1910). Определбата за империјализмот од гледиште на неговите пет карактеристични особености (монополи, финансиски капитал, извоз на капитал, меѓународни картели, територијална поделба на светот) произлегла од книгата на Хилфердинг, со додадени елементи позајмени од Хобсон. Од друга страна, книгата била насочена против теоријата за ултраимперијализам, која кратко пред тоа, во 1914 г., ја изнел [[Карл Кауцки]]. Според оваа теорија, империјализмот не е последен, туку претпоследен стадиум на развој на капитализмот, со што Ленин не се согласувал. Плашејќи се од запленување на тиражот од страна на цензурата, Ленин:<blockquote>„не само што бил принуден строго да се ограничи исклучиво на теоретска — особено економска — анализа, туку и да ги формулира неопходните малкубројни забелешки во врска со политиката со огромна претпазливост, навестувања, со тој езоповски — проклет езоповски — јазик, на кој царизмот ги принудувал сите револуционери да прибегнуваат кога земале пенкало за 'законско' дело“.</blockquote>На работата на Ленин влијаел и текстот на [[Николај Бухарин]] „Светската економија и империјализмот“, напишан во периодот 1915-1916 г., исто така насочен против идеите на Кауцки. Делото на Бухарин било објавено дури во 1918 г., но Ленин се запознал со неговиот ракопис во периодот кога имал несогласувања со Бухарин. При првото објавување на делото, Ленин напишал предговор, главно насочен против Кауцки, а индиректно и против она што Ленин го сметал за грешки на Бухарин.<ref>В. П. Макаренко. Бюрократия и сталинизм (1989)</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.com/books/edition/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82/k57mAAAAMAAJ|title=Коммунист|date=1988|publisher=|language=ru}}</ref> Покрај Хобсон и Кауцки, идеен противник на Ленин меѓу марксистите била и [[Роза Луксембург]]: Ленин ја сметал за погрешна нејзината теорија за империјализмот, изнесена во 1913 г. во книгата „Акумулација на капитал“. Најпрво, Ленин имал намера да напише критика на нејзиното дело, но на крајот таа не била објавена; во „Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот“, Ленин намерно не полемизирал конкретно со Луксембург. Една од причините за пишувањето на делото била непосредно нарачка: пријателот на Ленин, [[Максим Горки]], кој се наоѓал во [[Русија]] и ја предводел издавачката куќа „Парус“ по почетокот на [[Прва светска војна|Првата светска војна]] (која ја организирал меѓу другото и за прогресивна и антивоена пропаганда, вклучувајќи ги и идеите на [[Марксизам|марксизмот]]), се договарал со голем број социјалдемократи за издавање серија популарни брошури „Државите на Западна Европа пред и за време на војната“, што го дискутирал со [[Михаил Покровски]]. Покровски одлучил дека воведната брошура нема кој да ја напише „освен Ленин“, и со знаење на Горки му испратил предлог; преговорите се воделе преку Григориј Зиновјев. Ленин ја прифатил идејата и, поради можни цензурни ограничувања, се согласил на можни цензурни пропусти, објавување под псевдоним и промена на насловот. Ленин го испратил ракописот до Покровски во јули 1916 г., но бил задржан од француската воена цензура; во август бил примен по друга пратка, но другите раководители на издавачката куќа побарале да се испуштат нападите против Кауцки и Мартов. Горки му напишал на Покровски дека „одличното“ дело треба да се објави „надвор од серијата“, и на 20 октомври 1916 г. А. Тихонов го известил Покровски: „Брошурата на В. Илин веднаш ја дадовме на печатење, скратувајќи ги оние поглавја што ги означивте (полемиката со Кауцки)“. Делото било најавено во октомври во списанието на Горки „Летопис“ под наслов „Најнов капитализам“ и конечно излегло дури во летото 1917 г.<ref>М. Горький. Письма в 24 томах. Том 12. стр. 76, 355-356, 366.</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://antropol.mk/2020/01/23/imperijalizmot-kako-najvisok-stadium-na-kapitalizmot-lenin/ ''Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот''] (превод на македонски) * ''[https://www.marxists.org/archive/lenin/works/1916/imp-hsc/ Imperialism, the Highest Stage of Capitalism]'' [[Категорија:Руска книжевност]] [[Категорија:Марксистичка теорија]] [[Категорија:Книги од 1916 година]] [[Категорија:Капитал]] [[Категорија:Империјализам]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ q601jnxpvv6qz60o0rdwxu7m057p3kn 5378682 5378680 2025-06-10T14:37:24Z Andrew012p 85224 5378682 wikitext text/x-wiki {{Infobox book | name = Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот | image = Ленин В. И. Империализм, как высшая стадия капитализма (1917).jpg | alt = | caption = Корицата на првото издание на руски јазик | title_orig = Имперіализмъ какъ новѣйшій этапъ капитализма | orig_lang_code = ru | translator =Елена Бражанска (македонски) | author = [[Владимир Ленин]] | country = [[Руска Република]] | language = [[руски]] | published = 1917 г. | media_type = | pages = | isbn = | oclc = | genre = [[политичка економија]], [[економска теорија]] | wikisource = }} {{Закосен наслов}}'''Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот''' (изворно {{Lang-ru|Империализм, как новейший этап капитализма}}) — економско дело од [[Владимир Илич Ленин]], напишано како продолжение и развој на „Капиталот“ на [[Карл Маркс]] во контекст на нова историска епоха. Посветено е на преодот на капитализмот кон крајот на XIX и почетокот на XX век од стадиумот на почетно натрупување на капиталот во стадиумот на монополски капитализам, кој авторот го нарекува „[[империјализам]]“. Есејот јасно ги истакнува основните економски закони својствени за капитализмот во оваа етапа на развој. Делото е напишано во пролетта 1916 г. во [[Цирих]] и објавено во [[Санкт Петербург|Петроград]] во април 1917 г. == Историја на пишувањето == Овој напис е напишан од [[Владимир Илич Ленин|Ленин]] помеѓу јануари и јуни 1916 г., додека бил во егзил во [[Швајцарија]]. Делото Ленин го замислил како критички одговор на книгата „Империјализам“ од Џон Хобсон, чија положба ја карактеризира на почетокот на текстот како гледна точка на „...буржоаскиот социјалреформизам и пацифизам“. Големо влијание имала и книгата на Рудолф Хилфердинг „Финансиски капитал“ (1910). Определбата за империјализмот од гледиште на неговите пет карактеристични особености (монополи, финансиски капитал, извоз на капитал, меѓународни картели, територијална поделба на светот) произлегла од книгата на Хилфердинг, со додадени елементи позајмени од Хобсон. Од друга страна, книгата била насочена против теоријата за ултраимперијализам, која кратко пред тоа, во 1914 г., ја изнел [[Карл Кауцки]]. Според оваа теорија, империјализмот не е последен, туку претпоследен стадиум на развој на капитализмот, со што Ленин не се согласувал. Плашејќи се од запленување на тиражот од страна на цензурата, Ленин:<blockquote>„не само што бил принуден строго да се ограничи исклучиво на теоретска — особено економска — анализа, туку и да ги формулира неопходните малкубројни забелешки во врска со политиката со огромна претпазливост, навестувања, со тој езоповски — проклет езоповски — јазик, на кој царизмот ги принудувал сите револуционери да прибегнуваат кога земале пенкало за 'законско' дело“.</blockquote>На работата на Ленин влијаел и текстот на [[Николај Бухарин]] „Светската економија и империјализмот“, напишан во периодот 1915-1916 г., исто така насочен против идеите на Кауцки. Делото на Бухарин било објавено дури во 1918 г., но Ленин се запознал со неговиот ракопис во периодот кога имал несогласувања со Бухарин. При првото објавување на делото, Ленин напишал предговор, главно насочен против Кауцки, а индиректно и против она што Ленин го сметал за грешки на Бухарин.<ref>В. П. Макаренко. Бюрократия и сталинизм (1989)</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.com/books/edition/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82/k57mAAAAMAAJ|title=Коммунист|date=1988|publisher=|language=ru}}</ref> Покрај Хобсон и Кауцки, идеен противник на Ленин меѓу марксистите била и [[Роза Луксембург]]: Ленин ја сметал за погрешна нејзината теорија за империјализмот, изнесена во 1913 г. во книгата „Акумулација на капитал“. Најпрво, Ленин имал намера да напише критика на нејзиното дело, но на крајот таа не била објавена; во „Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот“, Ленин намерно не полемизирал конкретно со Луксембург. Една од причините за пишувањето на делото била непосредно нарачка: пријателот на Ленин, [[Максим Горки]], кој се наоѓал во [[Русија]] и ја предводел издавачката куќа „Парус“ по почетокот на [[Прва светска војна|Првата светска војна]] (која ја организирал меѓу другото и за прогресивна и антивоена пропаганда, вклучувајќи ги и идеите на [[Марксизам|марксизмот]]), се договарал со голем број социјалдемократи за издавање серија популарни брошури „Државите на Западна Европа пред и за време на војната“, што го дискутирал со [[Михаил Покровски]]. Покровски одлучил дека воведната брошура нема кој да ја напише „освен Ленин“, и со знаење на Горки му испратил предлог; преговорите се воделе преку Григориј Зиновјев. Ленин ја прифатил идејата и, поради можни цензурни ограничувања, се согласил на можни цензурни пропусти, објавување под псевдоним и промена на насловот. Ленин го испратил ракописот до Покровски во јули 1916 г., но бил задржан од француската воена цензура; во август бил примен по друга пратка, но другите раководители на издавачката куќа побарале да се испуштат нападите против Кауцки и Мартов. Горки му напишал на Покровски дека „одличното“ дело треба да се објави „надвор од серијата“, и на 20 октомври 1916 г. А. Тихонов го известил Покровски: „Брошурата на В. Илин веднаш ја дадовме на печатење, скратувајќи ги оние поглавја што ги означивте (полемиката со Кауцки)“. Делото било најавено во октомври во списанието на Горки „Летопис“ под наслов „Најнов капитализам“ и конечно излегло дури во летото 1917 г.<ref>М. Горький. Письма в 24 томах. Том 12. стр. 76, 355-356, 366.</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://antropol.mk/2020/01/23/imperijalizmot-kako-najvisok-stadium-na-kapitalizmot-lenin/ ''Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот''] (превод на македонски) * ''[https://www.marxists.org/archive/lenin/works/1916/imp-hsc/ Imperialism, the Highest Stage of Capitalism]'' [[Категорија:Руска книжевност]] [[Категорија:Марксистичка теорија]] [[Категорија:Книги од 1916 година]] [[Категорија:Капитал]] [[Категорија:Империјализам]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ fbdicvo5jgiy92yj2zzvmgz58z2ths7 5378683 5378682 2025-06-10T14:41:17Z Andrew012p 85224 5378683 wikitext text/x-wiki {{Infobox book | name = Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот | image = Ленин В. И. Империализм, как высшая стадия капитализма (1917).jpg | alt = | caption = Корицата на првото издание на руски јазик | title_orig = Имперіализмъ какъ новѣйшій этапъ капитализма | orig_lang_code = ru | translator =Елена Бражанска (македонски) | author = [[Владимир Ленин]] | country = [[Руска Република]] | language = [[руски]] | published = 1917 г. | media_type = | pages = | isbn = | oclc = | genre = [[политичка економија]], [[економска теорија]] | wikisource = }} {{Закосен наслов}}'''Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот''' (изворно {{Lang-ru|Империализм, как новейший этап капитализма}}) — економско дело од [[Владимир Илич Ленин]], напишано како продолжение и развој на „Капиталот“ на [[Карл Маркс]] во контекст на нова историска епоха. Посветено е на преодот на капитализмот кон крајот на XIX и почетокот на XX век од стадиумот на почетно натрупување на капиталот во стадиумот на монополски капитализам, кој авторот го нарекува „[[империјализам]]“. Есејот јасно ги истакнува основните економски закони својствени за капитализмот во оваа етапа на развој. Делото е напишано во пролетта 1916 г. во [[Цирих]] и објавено во [[Санкт Петербург|Петроград]] во април 1917 г. == Историја на пишувањето == Овој напис е напишан од [[Владимир Илич Ленин|Ленин]] помеѓу јануари и јуни 1916 г., додека бил во егзил во [[Швајцарија]]. Делото Ленин го замислил како критички одговор на книгата „Империјализам“ од Џон Хобсон, чија положба ја карактеризира на почетокот на текстот како гледна точка на „...буржоаскиот социјалреформизам и пацифизам“. Големо влијание имала и книгата на Рудолф Хилфердинг „Финансиски капитал“ (1910). Определбата за империјализмот од гледиште на неговите пет карактеристични особености (монополи, финансиски капитал, извоз на капитал, меѓународни картели, територијална поделба на светот) произлегла од книгата на Хилфердинг, со додадени елементи позајмени од Хобсон. Од друга страна, книгата била насочена против теоријата за ултраимперијализам, која кратко пред тоа, во 1914 г., ја изнел [[Карл Кауцки]]. Според оваа теорија, империјализмот не е последен, туку претпоследен стадиум на развој на капитализмот, со што Ленин не се согласувал. Плашејќи се од запленување на тиражот од страна на цензурата, Ленин:<blockquote>„не само што бил принуден строго да се ограничи исклучиво на теоретска — особено економска — анализа, туку и да ги формулира неопходните малкубројни забелешки во врска со политиката со огромна претпазливост, навестувања, со тој езоповски — проклет езоповски — јазик, на кој царизмот ги принудувал сите револуционери да прибегнуваат кога земале пенкало за 'законско' дело“.</blockquote>На работата на Ленин влијаел и текстот на [[Николај Бухарин]] „Светската економија и империјализмот“, напишан во периодот 1915-1916 г., исто така насочен против идеите на Кауцки. Делото на Бухарин било објавено дури во 1918 г., но Ленин се запознал со неговиот ракопис во периодот кога имал несогласувања со Бухарин. При првото објавување на делото, Ленин напишал предговор, главно насочен против Кауцки, а индиректно и против она што Ленин го сметал за грешки на Бухарин.<ref>В. П. Макаренко. Бюрократия и сталинизм (1989)</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.com/books/edition/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82/k57mAAAAMAAJ|title=Коммунист|date=1988|publisher=|language=ru}}</ref> Покрај Хобсон и Кауцки, идеен противник на Ленин меѓу марксистите била и [[Роза Луксембург]]: Ленин ја сметал за погрешна нејзината теорија за империјализмот, изнесена во 1913 г. во книгата „Акумулација на капитал“. Најпрво, Ленин имал намера да напише критика на нејзиното дело, но на крајот таа не била објавена; во „Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот“, Ленин намерно не полемизирал конкретно со Луксембург. Една од причините за пишувањето на делото била непосредна нарачка: пријателот на Ленин, [[Максим Горки]], кој се наоѓал во [[Русија]] и ја предводел издавачката куќа „Парус“ по почетокот на [[Прва светска војна|Првата светска војна]] (која ја организирал меѓу другото и за прогресивна и антивоена пропаганда, вклучувајќи ги и идеите на [[Марксизам|марксизмот]]), се договарал со голем број социјалдемократи за издавање серија популарни брошури „Државите на Западна Европа пред и за време на војната“, што го дискутирал со [[Михаил Покровски]]. Покровски одлучил дека воведната брошура нема кој да ја напише „освен Ленин“, и со знаење на Горки му испратил предлог; преговорите се воделе преку Григориј Зиновјев. Ленин ја прифатил идејата и, поради можни цензурни ограничувања, се согласил на можни цензурни пропусти, објавување под псевдоним и промена на насловот. Ленин го испратил ракописот до Покровски во јули 1916 г., но бил задржан од француската воена цензура; во август бил примен по друга пратка, но другите раководители на издавачката куќа побарале да се испуштат нападите против Кауцки и Мартов. Горки му напишал на Покровски дека „одличното“ дело треба да се објави „надвор од серијата“, и на 20 октомври 1916 г. А. Тихонов го известил Покровски: „Брошурата на В. Илин веднаш ја дадовме на печатење, скратувајќи ги оние поглавја што ги означивте (полемиката со Кауцки)“. Делото било најавено во октомври во списанието на Горки „Летопис“ под наслов „Најнов капитализам“ и конечно излегло дури во летото 1917 г.<ref>М. Горький. Письма в 24 томах. Том 12. стр. 76, 355-356, 366.</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://antropol.mk/2020/01/23/imperijalizmot-kako-najvisok-stadium-na-kapitalizmot-lenin/ ''Империјализмот како највисок стадиум на капитализмот''] (превод на македонски) * ''[https://www.marxists.org/archive/lenin/works/1916/imp-hsc/ Imperialism, the Highest Stage of Capitalism]'' [[Категорија:Руска книжевност]] [[Категорија:Марксистичка теорија]] [[Категорија:Книги од 1916 година]] [[Категорија:Капитал]] [[Категорија:Империјализам]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ sl14su2yel6yrac84nmjc1tmhxqf6x1 1 1372500 5378674 2025-06-10T14:23:50Z Andrew012p 85224 Создадена страница со: {{СЗР}} 5378674 wikitext text/x-wiki {{СЗР}} 111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx 0 1372501 5378692 2025-06-10T15:26:32Z Dandarmkd 31127 Создадена страница со: {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Месен народен одбор<br />Долно Количани |common_name = Месен народен одбор Долно Количани |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], СФР... 5378692 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Месен народен одбор<br />Долно Количани |common_name = Месен народен одбор Долно Количани |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Долно Количани]] |entities = [[Долно Количани]], [[Пагаруша]] |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]]<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]]<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]]<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] |today = [[Општина Студеничани]] |year_start = 1945 |year_end = 1947 |event_start = Основање на МНО Долно Количани |date_start = |event_end = Укинување на МНО Долно Количани |date_end = |event1 = |date_event1 = |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = Општина Драчево |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Пагаруша |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = |stat_area1 = |stat_pop1 = |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Месен народен одбор Долно Количани''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1945-1947 година. ==Историја== Месниот народен одбор Долно Количани бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негови составни населени места биле [[Долно Количани]] и [[Пагаруша]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=156 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, месниот одбор бил укинат и неговата територија припаднала под [[Општина Пагаруша|Месен народен одбор Пагаруша]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Долно Количани]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1947 година|Долно Количани]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Долно Количани]] [[Категорија:Драчевска Околија]] 2uzykshotrsawcposmpxsae6gb7zkd6 0 1372502 5378694 2025-06-10T15:28:26Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Боринце | native_name = Боринце | settlement_type = Населба | image_skyline = Vrh Sveti Petar.jpg | image_alt = | image_caption = Боринце и врвот Свети Петар на планината Радан | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_po... 5378694 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Боринце | native_name = Боринце | settlement_type = Населба | image_skyline = Vrh Sveti Petar.jpg | image_alt = | image_caption = Боринце и врвот Свети Петар на планината Радан | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 58 |lats = 28 |latNS = N | longd = 21 |longm = 34 |longs = 08 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Бојник]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 616 | population_footnotes = | population_total = 14 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16233 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = LE }} '''Боринце''' е населено место во општината [[Бојник]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 14 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Бојник]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Бојник]] [[Категорија:Населени места во Србија]] si3w9x8x164qunqqoc39gecp1zis87h 0 1372503 5378696 2025-06-10T15:39:31Z Dandarmkd 31127 Создадена страница со: {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Месен народен<br />одбор Драчевица |common_name = Месен народен одбор Долно Драчевица |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], СФРЈ|ДФ... 5378696 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Месен народен<br />одбор Драчевица |common_name = Месен народен одбор Долно Драчевица |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]] |entities = [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], Лабуница |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]]<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]]<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]]<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] |today = [[Општина Студеничани]] |year_start = 1945 |year_end = 1947 |event_start = Основање на МНО Драчевица |date_start = |event_end = Укинување на МНО Драчевица |date_end = |event1 = |date_event1 = |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = Општина Драчево |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Горно Количани |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = |stat_area1 = |stat_pop1 = |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Месен народен одбор Драчевица''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1945-1947 година. ==Историја== Месниот народен одбор Драчевица бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негови составни населени места биле [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], Лабуница.<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=156 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, месниот одбор бил укинат и неговата територија припаднала под [[Општина Горно Количани|Месен народен одбор Горно Количани]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Драчевица]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1947 година|Драчевица]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Драчевица]] [[Категорија:Драчевска Околија]] c1tms3mp74cdpn9s94oj4lhtrwwu5u1 0 1372504 5378702 2025-06-10T16:07:46Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Брестовац | native_name = Брестовац | settlement_type = Населба | image_skyline = Брестовац (Бојник) - Brestovac (Bojnik).JPG | image_alt = | image_caption = Брестовац | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin... 5378702 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Брестовац | native_name = Брестовац | settlement_type = Населба | image_skyline = Брестовац (Бојник) - Brestovac (Bojnik).JPG | image_alt = | image_caption = Брестовац | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 43 |latm = 02 |lats = 14 |latNS = N | longd = 21 |longm = 38 |longs = 02 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Бојник]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 297 | population_footnotes = | population_total = 236 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16244 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = LE }} '''Брестовац''' е населено место во општината [[Бојник]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 236 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> До 2002 година Срби били мнозина во селото. Кај селото се наоѓа Брестовачко еѕеро.<ref>{{cite web |title=Брестовачко језеро |url=https://tobojnik.rs/turisticka-ponuda/brestovacko-jezero/ |website=tobojnik.rs}}</ref> {{bar box |float=center |title=Етнички групи во 2022 |titlebar=#ddd |barwidth=300px |bars= {{Столбен постоток|[[Роми]]|brown|72.5}} {{Столбен постоток|[[Срби]]|red|20.8}} }} == Поврзано == * [[Бојник]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Бојник]] [[Категорија:Населени места во Србија]] [[Категорија:Ромски населби во Србија]] qyiewtx56u5p2np5dtcuqlx7ombgolv 0 1372505 5378705 2025-06-10T16:25:22Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Вујаново | native_name = Вујаново | settlement_type = Населба | image_skyline = Село Вујаново Бојник 23.12.2011. Стојан Станојевић Лесковац.jpg | image_alt = | image_caption = Вујаново | nickname = | pushpin_map = Serb... 5378705 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Вујаново | native_name = Вујаново | settlement_type = Населба | image_skyline = Село Вујаново Бојник 23.12.2011. Стојан Станојевић Лесковац.jpg | image_alt = | image_caption = Вујаново | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 43 |latm = 00 |lats = 17 |latNS = N | longd = 21 |longm = 37 |longs = 14 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Бојник]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 357 | population_footnotes = | population_total = 14 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16233 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = LE }} '''Вујаново''' е населено место во општината [[Бојник]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 14 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Бојник]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Бојник]] [[Категорија:Населени места во Србија]] a6wooi5e36jjrwnyq8sq7z2m7196v0s 0 1372506 5378710 2025-06-10T17:27:56Z P.Nedelkovski 47736 нова страница 5378710 wikitext text/x-wiki '''Белење'''<ref>{{ДРМЈ|белење}}</ref><ref>{{ОДРМЈ|белење}}</ref> — постапка со која што се бели платно. Оваа постапка за разлика од бојадисувањето, секогаш се изведувало на веќе исткаено платно. ==Традиционална постапка== Традиционално исткаеното платно имало кафеаво-жолтеникава боја што му дава изглед на нечисто. Затоа се применувало белење на платното. Според истражувањето во [[Кратовско]], постапката за белење започнувала од [[Ѓурѓовден]] и траела до [[Петровден]]. За белење на платното најчесто се избирале деновите понеделник или среда, според верувањето тие денови означувале добар почеток и напредок во работата. Се собирале брбушки - овчи измет, се ставале во [[котел]] и се растопувале во вода 2-3 дена, при што се често се мешале. Платното се потопувало во смесата којашто се покривала со [[коприва]]. Платното се оставало да се откиснува 3 дена, потоа се вадело и се оставало на сонце. Се оставало да отстои околу 30 минути, а потоа се става на камена плоча и се удирало со [[пиралка]]. Платното не смеело да се исуши. Во тој случај тоа добивало црвеникава боја која не можела да се отстрани. Постапката се повторувала два-три дена, по што се оставало да се исуши. По белењето ткаенината била побела за неколку нијанси од претходната. Белењето е последица на фотохемиската катализа од која настануваат перооксиди, кои се нестабилни и брзо се распаѓаат, при што се ослободува [[кислород]]от којшто го обелува платното. По целосното белење, платното се собира на [[кросно]] со навивање. Платното се навивало (се намотувало) за да се истегне, се мазнело и се прибирало.<ref>{{Наведено списание |last=Георгиевски |first=Драган |authorurl= |author= |year=2021 |month=октомври |title= Текстилни суровини, процеси и техники на изработка на народни носии |journal=Музејски гласник |volume= |issue=13 |pages=136-152 |id= |url= https://kumanovomuseum.com/wp-content/uploads/2022/05 МУЗЕЈСКИ-ГЛАСНИК-13.pdf|accessdate=10 јуни 2025 |quote= }}</ref> ==Современа постапка== Денес, во текстилната индустрија за белење се користат оксидациски средства. Од степенот на оксидацијата зависи и степенот на оштетувањето на влакното. Колку подолго влакното е изложено на оксидациското средство, толку и оштетувањето на влакното ќе биде поголемо. Ова важи за сите природни влакна. Што се однесува на синтетичките влакна, тие главно се постојани на оксидациските средства. Белење се врши на влакна кои треба да бидат бели или обоени во светли тонови. За белење најчесто се користат [[хипохлорид]]и, [[водороден пероксид]], оптички средства за белење и сл., при што се води сметка за нивната концентрација. Поголемата концентрација може негативно да влијае на некои својства на влакната.<ref> {{наведена книга |title=ТЕКСТИЛНО - КОЖАРСКИ СУРОВИНИ |last1=Вељковиќ |first1=Олгица |last2=Муртовска |first2=Билјана |authorlink= |author= |year= |publisher=[[Министерство за образование и наука на Македонија|Министерство за образование и наука]]|location= |isbn= |page=20, 105 |pages=147 |url= https://www.e-ucebnici.mon.gov.mk/pdf/Tekst_kozarski_sur_1_mak.pdf |accessdate=10 јуни 2025}}</ref> ==Белењето во народната уметност== *[[Билјана платно белеше]] - македонска романтична [[песна]] за љубовта и убавината. ==Наводи== {{Наводи}} [[Категорија:Текстилна индустрија]] g5ajyp1win2uqenq11aujvm7jij6esm 5378723 5378710 2025-06-10T18:42:11Z P.Nedelkovski 47736 илустрирање 5378723 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Ohrid, 123.JPG|мини|Скулптура во име на испеаната народна песна „[[Билјана платно белеше]]“ во дворот на [[Билјанини Извори|Билјанините Извори]]]] '''Белење'''<ref>{{ДРМЈ|белење}}</ref><ref>{{ОДРМЈ|белење}}</ref> — постапка со која што се бели платно. Оваа постапка за разлика од бојадисувањето, секогаш се изведувало на веќе исткаено платно. ==Традиционална постапка== Традиционално исткаеното платно имало кафеаво-жолтеникава боја што му дава изглед на нечисто. Затоа се применувало белење на платното. Според истражувањето во [[Кратовско]], постапката за белење започнувала од [[Ѓурѓовден]] и траела до [[Петровден]]. За белење на платното најчесто се избирале деновите понеделник или среда, според верувањето тие денови означувале добар почеток и напредок во работата. Се собирале брбушки - овчи измет, се ставале во [[котел]] и се растопувале во вода 2-3 дена, при што се често се мешале. Платното се потопувало во смесата којашто се покривала со [[коприва]]. Платното се оставало да се откиснува 3 дена, потоа се вадело и се оставало на сонце. Се оставало да отстои околу 30 минути, а потоа се става на камена плоча и се удирало со [[пиралка]]. Платното не смеело да се исуши. Во тој случај тоа добивало црвеникава боја која не можела да се отстрани. Постапката се повторувала два-три дена, по што се оставало да се исуши. По белењето ткаенината била побела за неколку нијанси од претходната. Белењето е последица на фотохемиската катализа од која настануваат перооксиди, кои се нестабилни и брзо се распаѓаат, при што се ослободува [[кислород]]от којшто го обелува платното. По целосното белење, платното се собира на [[кросно]] со навивање. Платното се навивало (се намотувало) за да се истегне, се мазнело и се прибирало.<ref>{{Наведено списание |last=Георгиевски |first=Драган |authorurl= |author= |year=2021 |month=октомври |title= Текстилни суровини, процеси и техники на изработка на народни носии |journal=Музејски гласник |volume= |issue=13 |pages=136-152 |id= |url= https://kumanovomuseum.com/wp-content/uploads/2022/05 МУЗЕЈСКИ-ГЛАСНИК-13.pdf|accessdate=10 јуни 2025 |quote= }}</ref> ==Современа постапка== Денес, во текстилната индустрија за белење се користат оксидациски средства. Од степенот на оксидацијата зависи и степенот на оштетувањето на влакното. Колку подолго влакното е изложено на оксидациското средство, толку и оштетувањето на влакното ќе биде поголемо. Ова важи за сите природни влакна. Што се однесува на синтетичките влакна, тие главно се постојани на оксидациските средства. Белење се врши на влакна кои треба да бидат бели или обоени во светли тонови. За белење најчесто се користат [[хипохлорид]]и, [[водороден пероксид]], оптички средства за белење и сл., при што се води сметка за нивната концентрација. Поголемата концентрација може негативно да влијае на некои својства на влакната.<ref> {{наведена книга |title=ТЕКСТИЛНО - КОЖАРСКИ СУРОВИНИ |last1=Вељковиќ |first1=Олгица |last2=Муртовска |first2=Билјана |authorlink= |author= |year= |publisher=[[Министерство за образование и наука на Македонија|Министерство за образование и наука]]|location= |isbn= |page=20, 105 |pages=147 |url= https://www.e-ucebnici.mon.gov.mk/pdf/Tekst_kozarski_sur_1_mak.pdf |accessdate=10 јуни 2025}}</ref> ==Белењето во народната уметност== *[[Билјана платно белеше]] - македонска романтична [[песна]] за љубовта и убавината. ==Наводи== {{Наводи}} [[Категорија:Текстилна индустрија]] 8ppeyyvmjq9pbzdnau39kpv3gtlwftl 1 1372507 5378711 2025-06-10T17:28:09Z P.Nedelkovski 47736 Создадена страница со: {{СЗР}} 5378711 wikitext text/x-wiki {{СЗР}} 111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx 0 1372508 5378713 2025-06-10T18:04:55Z Carshalton 30527 Создадена страница со: {{Врати се|Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026 - УЕФА}} Овој додаток ги содржи сите натпревари од [[Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026 (УЕФА) - група Ј|групата Ј]] на УЕФА квалификациите за Светското првенство 2026, прикажани во де... 5378713 wikitext text/x-wiki {{Врати се|Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026 - УЕФА}} Овој додаток ги содржи сите натпревари од [[Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026 (УЕФА) - група Ј|групата Ј]] на УЕФА квалификациите за Светското првенство 2026, прикажани во детали. ==Резултати и состави== ===1. коло=== ==== Лихтенштајн - Македонија ==== {{Football box no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Лихтенштајн - Македонија|Лихтенштајн - Македонија]] |id = Лихтенштајн - Македонија |дата = {{Start date|2025|3|22|df=y}} |време = 15:00 |екипа1 = {{fb-rt|LIE}} |резултат = 0&ndash;3 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044172/ |екипа2 = {{fb|MKD}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|{{0}}7}} [[Александар Трајковски|Трајковски]] *{{goal|42}} [[Висар Муслиу|Муслиу]] *{{goal|84}} [[Бојан Миовски|Миовски]] |стадион = [[Стадион Рајнпарк|Рајнпарк]] |локација = [[Вадуц]] |гледачи = 4.094 |судија = {{flagsport|UKR}} [[Микола Балакин]] }} {| width=92% |- |{{Football kit | pattern_la = _whiteborder | pattern_b = _lie24h | pattern_ra = _whiteborder | pattern_sh = | pattern_so = _whitetop | leftarm = 0000FF | body = 0000FF | rightarm = 0000FF | shorts = 0000FF | socks = 0000FF |title = Лихтенштајн }} |{{Football kit | pattern_la = _mkd23t | pattern_b = _mkd23t | pattern_ra = _mkd23t | pattern_sh = | pattern_so = | leftarm = 898987 | body = 000000 | rightarm = 898987 | shorts = 000000 | socks = 000000 |title = Македонија }} |} {| width="100%" |valign="top" width="40%"| {| style="font-size:90%" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1'''||[[Бенјамин Бухел]] |- |CB ||'''4'''||[[Ларс Трабер]] || {{yel|90+2}} |- |CB ||'''10''' ||[[Сандро Визер]] || || {{suboff|73}} |- |CB ||'''4''' ||[[Максимилијан Гепел]] || || {{suboff|55}} |- |RWB ||'''20''' ||[[Сандро Волфингер]] || || {{suboff|73}} |- |LWB ||'''5'''||[[Јенс Хофер]] || {{yel|32}} |- |CM ||'''17'''||[[Симон Лухингер]] |- |CM ||'''18'''||[[Николас Хаслер]] {{Капитен}} |- |CM ||'''8''' ||[[Арон Зеле]] || {{yel|38}} |- |CF ||'''22''' ||[[Вили Пици]] || || {{suboff|63}} |- |CF ||'''11'''||[[Денис Салановиќ]] || || {{suboff|63}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |MF ||'''13'''||[[Кени Киндле]] || || {{subon|55}} |- |FW ||'''9'''||[[Ферхат Саглам]] || || {{subon|63}} |- |FW ||'''7''' ||[[Фабио Луке Нотаро]] || || {{subon|63}} |- |DF ||'''2'''||[[Никлас Бек]] || || {{subon|73}} |- |MF ||'''23''' ||[[Емануел Зинд]] || || {{subon|73}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|{{flagsport|GER}} [[Конрад Финфстик]] |} |valign="top"| |valign="top" width="50%"| {| style="font-size:90%; margin:auto" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1''' ||[[Столе Димитриевски]] |- |RB ||'''5'''||[[Ѓоко Зајков]] |- |CB ||'''4'''||[[Никола Серафимов]] || {{yel|24}} || {{suboff|46}} |- |CB ||'''6'''||[[Висар Муслиу]] |- |LB ||'''8'''||[[Езѓан Алиоски]] || || {{suboff|63}} |- |RM ||'''11'''||[[Дарко Чурлинов]] || || {{suboff|80}} |- |CM ||'''16'''||[[Исник Алими]] || || {{suboff|46}} |- |CM ||'''10'''||[[Енис Барди]] {{Капитен}} |- |LM ||'''7''' ||[[Елиф Елмас]] |- |CF ||'''10'''||[[Бојан Миовски]] |- |CF ||'''9''' ||[[Александар Трајковски]] || || {{suboff|63}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |MF ||'''21''' ||[[Јани Атанасов]] || || {{subon|46}} |- |DF ||'''2'''||[[Бојан Илиевски]] || || {{subon|46}} |- |FW ||'''19''' ||[[Давид Тошевски]] || || {{subon|63}} |- |DF ||'''13''' ||[[Бојан Димоски]] || || {{subon|63}} |- |MF ||'''14'''||[[Кристијан Трапановски]] || || {{subon|80}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Благоја Милевски]] |} |} ==== Велс - Казахстан ==== {{Football box no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Велс - Казахстан|Велс - Казахстан]] |id = Велс - Казахстан |дата = {{Start date|2025|3|22|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|WAL}} |резултат = 3&ndash;1 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044167/ |екипа2 = {{fb|KAZ}} |голови1 = *[[Даниел Џејмс (фудбалер)|Д. Џејмс]] {{goal|{{0}}9}} *[[Бен Дејвис (фудбалер 1993)|Б. Дејвис]] {{goal|47}} *[[Раби Матондо|Матондо]] {{goal|90}} |голови2 = *{{goal|32|пен.}} [[Асхат Тагиберген|Тагиберген]] |стадион = [[Стадион Кардиф Сити|Кардиф Сити]] |локација = [[Кардиф]] |гледачи = 32.473 |судија = {{flagsport|LTU}} [[Донатас Румшас]] }} {| width=92% |- |{{Football kit | pattern_la = _wal24h | pattern_b = _wal24h | pattern_ra = _wal24h | pattern_sh = _wal24h | pattern_so = _wls24hl | leftarm = EF0000 | body = EF0000 | rightarm = EF0000 | shorts = EF0000 | socks = EF0000 | title = Велс }} |{{Football kit | pattern_la = _kaz23a | pattern_b = _kaz23a | pattern_ra = _kaz23a | pattern_sh = _kaz23a | pattern_so = | leftarm = 0060DD | body = 0060DD | rightarm = 0060DD | shorts = 0060DD | socks = 0060DD | title = Казахстан }} |} {| width="100%" |valign="top" width="40%"| {| style="font-size:90%" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1'''||[[Карл Дарлоу]] |- |RB ||'''14'''||[[Конор Робертс]] |- |CB ||'''6''' ||[[Џо Родон]] |- |CB ||'''4''' ||[[Бен Дејвис]] {{Капитен}} |- |LB ||'''3''' ||[[Нeко Вилијамс]] |- |CM ||'''15'''||[[Лиам Кулен]] |- |CM ||'''22'''||[[Џош Шихан]] |- |RW ||'''20'''||[[Даниел Џејмс (фудбалер)|Даниел Џејмс]] || || || || {{suboff|86}} |- |AM ||'''10''' ||[[Дејвид Брукс (фудбалер)|Дејвид Брукс]] || || || || {{suboff|62}} |- |CF ||'''22''' ||[[Сорба Томас]] |- |CF ||'''11'''||[[Бренан Џонсон]] || || || || {{suboff|62}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |FW ||'''18'''||[[Марк Харис (велшки фудбалер)|Марк Харис]] || || || || {{subon|62}} |- |MF ||'''17'''||[[Џордан Џејмс (фудбалер 2004)|Џордан Џејмс]] || || || || {{subon|62}} |- |FW ||'''7''' ||[[Раби Матондо]] || || || || {{subon|86}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Крег Белами]] |} |valign="top"| |valign="top" width="50%"| {| style="font-size:90%; margin:auto" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''15''' ||[[Александер Заруцки]] |- |RB ||'''16'''||[[Еркин Тапалов]] |- |CB ||'''3'''||[[Нурали Алип]] || |- |CB ||'''22'''||[[Александар Марочкин]] |- |CB ||'''4'''||[[Марат Бистров]] |- |LB ||'''11'''||[[Јан Вороговски]] |- |RW ||'''22'''||[[Ислам Чесноков]] || {{yel|61}} || {{suboff|86}} |- |CM ||'''8'''||[[Асхат Тагиберген]] {{Капитен}} |- |CM ||'''7''' ||[[Серикжан Мужиков]] || || {{suboff|62}} |- |LW ||'''10'''||[[Максим Самородов]] || {{yel|42}} || {{suboff|74}} |- |CF ||'''19''' ||[[Ајбар Жаксиликов]] || || {{suboff|74}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |MF ||'''14''' ||[[Георги Жуков]] || || {{subon|62}} |- |FW ||'''17'''||[[Абат Ајмбетов]] || || {{subon|74}} |- |FW ||'''18''' ||[[Дастан Сатпаев]] || || {{subon|74}} |- |MF ||'''9''' ||[[Галимжан Кенжебек]] || || {{subon|86}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Али Алиев (фудбалер)|Али Алиев]] |} |} ===2. коло=== ==== Лихтенштајн - Казахстан ==== ==== Македонија - Велс ==== {{Football box no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Македонија - Велс|Македонија - Велс]] |id = Македонија - Велс |дата = {{Start date|2025|3|25|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|MKD}} |резултат = 1&ndash;1 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044179/ |екипа2 = {{fb|WAL}} |голови1 = *[[Бојан Миовски|Миовски]] {{goal|90+1}} |голови2 = *{{goal|90+6}} [[Дејвид Брукс (фудбалер)|Брукс]] |стадион = [[Национална арена „Тоше Проески“]] |локација = [[Скопје]] |гледачи = 23.114 |судија = {{flagsport|FRA}} [[Жером Брисар]] }} {| width=92% |- |{{Football kit | pattern_la = _mkd23t | pattern_b = _mkd23t | pattern_ra = _mkd23t | pattern_sh = | pattern_so = | leftarm = 898987 | body = 000000 | rightarm = 898987 | shorts = 000000 | socks = 000000 |title = Македонија }} |{{Football kit | pattern_la = _wal24h | pattern_b = _wal24h | pattern_ra = _wal24h | pattern_sh = _wal24h | pattern_so = _wls24hl | leftarm = EF0000 | body = EF0000 | rightarm = EF0000 | shorts = EF0000 | socks = EF0000 |title = Велс }} |} {| width="100%" |valign="top" width="40%"| {| style="font-size:90%" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1'''||[[Столе Димитриевски]] |- |CB ||'''5'''||[[Ѓоко Зајков]] || || {{suboff|61}} |- |CB ||'''4''' ||[[Никола Серафимов]] || {{yel|45+2}} |- |CB ||'''6''' ||[[Висар Муслиу]] |- |RWB ||'''2'''||[[Бојан Илиевски]] || || {{suboff|87}} |- |CM ||'''16'''||[[Исник Алими]] || || {{suboff|61}} |- |CM ||'''18'''||[[Тихомир Костадинов]] |- |LWB ||'''8'''||[[Езѓан Алиоски]] |- |AM ||'''10''' ||[[Енис Барди]] {{Капитен}} || || {{suboff|90+2}} |- |CF ||'''20''' ||[[Бојан Миовски]] || {{yel|90+2}} || {{suboff|90+2}} |- |CF ||'''7'''||[[Елиф Елмас]] |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |MF ||'''21'''||[[Јани Атанасов]] || || {{subon|55}} |- |FW ||'''11'''||[[Дарко Чурлинов]] || || {{subon|63}} |- |FW ||'''13''' ||[[Бојан Димоски]] || || {{subon|63}} |- |DF ||'''15'''||[[Јован Манев]] || || {{subon|73}} |- |MF ||'''9''' ||[[Александар Трајковски]] || || {{subon|73}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Благоја Милевски]] |} |valign="top"| |valign="top" width="50%"| {| style="font-size:90%; margin:auto" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1''' ||[[Карл Дарлоу]] |- |RB ||'''3'''||[[Нико Вилијамс]] |- |CB ||'''6'''||[[Џо Родон]] || {{yel|80}} |- |CB ||'''2'''||[[Крис Мефам]] |- |LB ||'''4'''||[[Бен Дејвис (фудбалер 1993)|Бен Дејвис]] {{Капитен}} |- |CM ||'''22'''||[[Џош Шихан]] || || {{suboff|84}} |- |CM ||'''17'''||[[Џордан Џејмс (фудбалер 2004)|Џордан Џејмс]] || {{yel|90+4}} |- |RW ||'''20'''||[[Даниел Џејмс (фудбалер)|Даниел Џејмс]] || || {{suboff|64}} |- |AM ||'''23''' ||[[Нејтн Броудхед]] || || {{suboff|75}} |- |LW ||'''10'''||[[Сорба Томас]] |- |CF ||'''11''' ||[[Бренан Џонсон]] || || {{suboff|84}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |FW ||'''13''' ||[[Кифер Мур]] || || {{subon|64}} |- |MF ||'''10'''||[[Дејвид Брукс (фудбалер)|Дејвид Брукс]] || || {{subon|75}} |- |FW ||'''9''' ||[[Раби Матондо]] || || {{subon|84}} |- |MF ||'''7''' ||[[Џо Алан]] || || {{subon|84}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Крег Белами]] |} |} == Надворешни врски == *{{Official website|https://www.fifa.com/en/tournaments/mens/worldcup/canadamexicousa2026|Official FIFA World Cup website}} **[https://www.fifa.com/en/tournaments/mens/worldcup/canadamexicousa2026/qualifiers/uefa Квалификации за СП 2026 – УЕФА], FIFA.com *[https://www.uefa.com/european-qualifiers/ Европски квалификациии], UEFA.com [[Категорија:Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026 (УЕФА)|Група Ј - резултати и состави]] 6l0fp1mlxqqg1114me4sid2fvh92quf 1 1372509 5378720 2025-06-10T18:30:59Z P.Nedelkovski 47736 Создадена страница со: {{СЗР}} 5378720 wikitext text/x-wiki {{СЗР}} 111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx 0 1372510 5378728 2025-06-10T19:07:10Z Dandarmkd 31127 Создадена страница со: {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Општина Драчево (1913-1915, 1952-1965)<br />Месен народен одбор Драчево (1945-1952) |common_name = Месен народен одбор Драчево |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[Кралство Србија]... 5378728 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Општина Драчево (1913-1915, 1952-1965)<br />Месен народен одбор Драчево (1945-1952) |common_name = Месен народен одбор Драчево |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[Кралство Србија]] / [[СР Македонија|ДФ/НР/СР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ/СФРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Драчево]] |entities = Алдинци (1955-1965), [[Аџево]] (1913-1915), [[Батинци]] (1913-1915, 1947-1965), [[Вртекица]] (1913-1915, 1952-1965), [[Вражале]] (1955-1965), [[Горно Количани]] (1955-1965), [[Горно Лисиче]] (1913-1915, 1952-1955), [[Градовци]] (1955-1965), [[Гумалево]] (1955-1965), [[Дејковец]] (1955-1965), [[Добрино]] (1955-1965), [[Долно Количани]] (1955-1965), [[Долно Лисиче]] (1913-1915, 1950-1965), [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]] (1955-1965), [[Драчево]] (1913-1915, 1945-1965), [[Дресница]] (1913-1915), [[Зелениково]] (1955-1965), [[Калдирец]] (1955-1965), [[Љубош]] (1913-1915), [[Морани]] (1913-1915, 1952-1965), [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]] (1955-1965), [[Орешани]] (1955-1965), [[Пагаруша]] (1955-1965), [[Рамни Габер]] (1913-1915, 1952-1965), [[Смесница]] (1955-1965), [[Станица Зелениково]] (1955-1965), [[Страхојадица]] (1955-1965), [[Студеничани]] (1913-1915, 1952-1965), [[Таор]] (1955-1965), [[Тисовица]] (1955-1965), [[Усје]] (1950-1955), [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]] (1955-1965) |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[Кралство Србија]] (1913-1915), [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ/СФРЈ]] (1945-1965)<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР/СР Македонија]] (1945-1965)<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]] (1913-1915, 1945-1947)<br /> Срез: [[Скопски Срез|Скопски]] (1913-1915)<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] (1945-1947), [[Скопска Околија|Скопска]] (1947-1965) |today = [[Општина Аеродром]], [[Општина Зелениково]], [[Општина Кисела Вода]], [[Општина Студеничани]] |year_start = 1913 |year_end = 1965 |event_start = Основање на Општина Драчево |date_start = |event_end = Укинување на Општина Драчево |date_end = |event1 = Основање на МНО Драчево |date_event1 = 1945 |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Кисела Вода |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = [[Попис на населението во Македонија (1948)|1948]] |stat_area1 = |stat_pop1 = 3,298 |stat_year2 = [[Попис на населението во Македонија (1953)|1953]] |stat_area2 = |stat_pop2 = 9,466 |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName =v |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Општина Драчево''', именувана и како '''Месен народен одбор Драчево''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1913-1915, меѓувоениот период и 1945-1965 година. ==Историја== ===1913-1915=== Општина Драчево за прв пат била основана во 1913 година, за време на [[Кралство Србија|Кралството Србија]]. Населени места во општината биле [[Аџево]], [[Батинци]], [[Вртекица]], [[Горно Лисиче]], [[Долно Лисиче]], [[Драчево]], [[Дресница]], [[Љубош]], [[Морани]], [[Рамни Габер]] и [[Студеничани]]. Општината била дел од [[Скопски Срез|Скопскиот Срез]], [[Скопски Округ]].<ref>{{наведена книга |last1=Вујичиќ |first1=Милорад Ант. |authorlink1= |last2= |first2= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Речник места у ослобођеној области Старе Србије по службени подацима |url=https://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1914/pdf/G191411001.pdf?fbclid=IwAR1t8Bh7wvIKbfeY3N8EsTS32O9ZWXJixlEoxWCH39WNdkhq7N8ow8fSBk0 |format= |accessdate=10 јуни 2025 |edition= |series= |volume= |date= |year=1914 |month= |origyear= |publisher=Државна печатница на Кралство Србија |location= |language= |isbn= |oclc= |doi= |id= |page=131 |pages= |chapter= |chapterurl= |quote= |ref= |bibcode= |laysummary= |laydate= |separator= |postscript= |lastauthoramp=}}</ref> ===1945-1965=== Месниот народен одбор Драчево бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негово составно населено место биле [[Драчево]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=156 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Драчево бил проширен на сметка на соседниот и укинат [[Општина Батинци|Месен народен одбор Батинци]] со неговото село [[Батинци]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Драчево бил проширен на сметка на соседниот и намален [[Општина Горно Лисиче|Месен народен одбор Горно Лисиче]] со неговите села [[Долно Лисиче]] и [[Усје]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=204 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, сега со називот, Општина Драчево била проширена на сметка на укинатиот [[Општина Студеничани|Месен народен одбор Студеничани]] со неговите села [[Вртекица]], [[Морани]], [[Рамни Габер]] и [[Студеничани]], и укинатиот [[Општина Горно Лисиче|Месен народен одбор Горно Лисиче]] со неговото село [[Горно Лисиче]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1955 година, од Општина Драчево биле одземени населените места Горно Лисиче и Усје кои припаднале на [[Општина Кисела Вода]]. Истовремено, Општина Драчево била проширена кон исток бидејќи [[Општина Зелениково]] била укината и нејзините села [[Вражале]], [[Градовци]], [[Гумалево]], [[Дејковец]], [[Добрино]], [[Зелениково]], [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]], [[Орешани]], [[Пакошево]], [[Палиград]], [[Смесница]], [[Станица Зелениково]], [[Страхојадица]], [[Таор]], [[Тисовица]]. Тогаш, Општина Драчево била проширена и со територијата на укинатата [[Општина Горно Количани]] со нејзините населени места [[Алдинци]], [[Горно Количани]], [[Долно Количани]], [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], [[Калдирец]], [[Пагаруша]] и [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на околиите и општините во Народна Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305175641/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | work= | page=236 | issue=20 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=29 јуни 1955 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Според Законот за подрачјата на општините од 1965 година, Општина Драчево била укината и нејзината територија била припоена кон [[Општина Кисела Вода]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на општините во Социјалистичка Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/313D92D7E05E4442B0BCAC88B481AB1B.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185843/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/313D92D7E05E4442B0BCAC88B481AB1B.pdf | work= | page=21 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Социјалистичка Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=25 јануари 1965 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> ==Население== Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Драчево имал 3,298 жители, односно вкупното население на [[Драчево]] и [[Батинци]]. Следува табела според народностите во пописот од 1948 година:<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 2,991 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 58 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 139 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 87 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 14 |- |[[Македонски Хрвати|Хрвати]] | 2 |- |[[Македонски Словенци|Словенци]] | 2 |- |[[Македонски Црногорци|Црногорци]] | 1 |- |Неопределени [[Југословени]] | 4 |- |Останати и непознато | 4 |} Според [[Попис на населението во Македонија (1953)|пописот од 1953 година]], Општина Драчево имала 9,466 жители, односно вкупното население на [[Батинци]], [[Вртекица]], [[Горно Лисиче]], [[Долно Лисиче]], [[Драчево]], [[Морани]], [[Рамни Габер]] и [[Студеничани]]. Следува табела според народностите во пописот од 1953 година:<ref>{{нмс | author= | title=Укупно становништво по народности | url=https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20190403212649/https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | work= | publisher=Државен завод за статистика на Србија |page=65 | archivedate=3 април 2019 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref><ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1953 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150629032157/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=29 јуни 2015 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 5,025 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 3,028 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 1,004 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 258 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 104 |- |[[Македонски Хрвати|Хрвати]] | 16 |- |[[Македонски Црногорци|Црногорци]] | 3 |- |Неопределени [[Југословени]] | 22 |- |Останати Sловени | 2 |- |Останати несловени | 4 |} == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] *[[Список на општини во Македонија по население (1953)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1913 година|Драчево]] [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Драчево]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1965 година|Драчево]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Драчево]] [[Категорија:Драчевска Околија]] ltmkn2x9j0qvup1xgrvhu2ch2fmq7vw 5378731 5378728 2025-06-10T19:10:13Z Dandarmkd 31127 /* Население */ 5378731 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Општина Драчево (1913-1915, 1952-1965)<br />Месен народен одбор Драчево (1945-1952) |common_name = Месен народен одбор Драчево |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[Кралство Србија]] / [[СР Македонија|ДФ/НР/СР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ/СФРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Драчево]] |entities = Алдинци (1955-1965), [[Аџево]] (1913-1915), [[Батинци]] (1913-1915, 1947-1965), [[Вртекица]] (1913-1915, 1952-1965), [[Вражале]] (1955-1965), [[Горно Количани]] (1955-1965), [[Горно Лисиче]] (1913-1915, 1952-1955), [[Градовци]] (1955-1965), [[Гумалево]] (1955-1965), [[Дејковец]] (1955-1965), [[Добрино]] (1955-1965), [[Долно Количани]] (1955-1965), [[Долно Лисиче]] (1913-1915, 1950-1965), [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]] (1955-1965), [[Драчево]] (1913-1915, 1945-1965), [[Дресница]] (1913-1915), [[Зелениково]] (1955-1965), [[Калдирец]] (1955-1965), [[Љубош]] (1913-1915), [[Морани]] (1913-1915, 1952-1965), [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]] (1955-1965), [[Орешани]] (1955-1965), [[Пагаруша]] (1955-1965), [[Рамни Габер]] (1913-1915, 1952-1965), [[Смесница]] (1955-1965), [[Станица Зелениково]] (1955-1965), [[Страхојадица]] (1955-1965), [[Студеничани]] (1913-1915, 1952-1965), [[Таор]] (1955-1965), [[Тисовица]] (1955-1965), [[Усје]] (1950-1955), [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]] (1955-1965) |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[Кралство Србија]] (1913-1915), [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ/СФРЈ]] (1945-1965)<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР/СР Македонија]] (1945-1965)<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]] (1913-1915, 1945-1947)<br /> Срез: [[Скопски Срез|Скопски]] (1913-1915)<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] (1945-1947), [[Скопска Околија|Скопска]] (1947-1965) |today = [[Општина Аеродром]], [[Општина Зелениково]], [[Општина Кисела Вода]], [[Општина Студеничани]] |year_start = 1913 |year_end = 1965 |event_start = Основање на Општина Драчево |date_start = |event_end = Укинување на Општина Драчево |date_end = |event1 = Основање на МНО Драчево |date_event1 = 1945 |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Кисела Вода |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = [[Попис на населението во Македонија (1948)|1948]] |stat_area1 = |stat_pop1 = 3,298 |stat_year2 = [[Попис на населението во Македонија (1953)|1953]] |stat_area2 = |stat_pop2 = 9,466 |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName =v |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Општина Драчево''', именувана и како '''Месен народен одбор Драчево''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1913-1915, меѓувоениот период и 1945-1965 година. ==Историја== ===1913-1915=== Општина Драчево за прв пат била основана во 1913 година, за време на [[Кралство Србија|Кралството Србија]]. Населени места во општината биле [[Аџево]], [[Батинци]], [[Вртекица]], [[Горно Лисиче]], [[Долно Лисиче]], [[Драчево]], [[Дресница]], [[Љубош]], [[Морани]], [[Рамни Габер]] и [[Студеничани]]. Општината била дел од [[Скопски Срез|Скопскиот Срез]], [[Скопски Округ]].<ref>{{наведена книга |last1=Вујичиќ |first1=Милорад Ант. |authorlink1= |last2= |first2= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Речник места у ослобођеној области Старе Србије по службени подацима |url=https://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1914/pdf/G191411001.pdf?fbclid=IwAR1t8Bh7wvIKbfeY3N8EsTS32O9ZWXJixlEoxWCH39WNdkhq7N8ow8fSBk0 |format= |accessdate=10 јуни 2025 |edition= |series= |volume= |date= |year=1914 |month= |origyear= |publisher=Државна печатница на Кралство Србија |location= |language= |isbn= |oclc= |doi= |id= |page=131 |pages= |chapter= |chapterurl= |quote= |ref= |bibcode= |laysummary= |laydate= |separator= |postscript= |lastauthoramp=}}</ref> ===1945-1965=== Месниот народен одбор Драчево бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негово составно населено место биле [[Драчево]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=156 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Драчево бил проширен на сметка на соседниот и укинат [[Општина Батинци|Месен народен одбор Батинци]] со неговото село [[Батинци]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Драчево бил проширен на сметка на соседниот и намален [[Општина Горно Лисиче|Месен народен одбор Горно Лисиче]] со неговите села [[Долно Лисиче]] и [[Усје]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=204 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, сега со називот, Општина Драчево била проширена на сметка на укинатиот [[Општина Студеничани|Месен народен одбор Студеничани]] со неговите села [[Вртекица]], [[Морани]], [[Рамни Габер]] и [[Студеничани]], и укинатиот [[Општина Горно Лисиче|Месен народен одбор Горно Лисиче]] со неговото село [[Горно Лисиче]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1955 година, од Општина Драчево биле одземени населените места Горно Лисиче и Усје кои припаднале на [[Општина Кисела Вода]]. Истовремено, Општина Драчево била проширена кон исток бидејќи [[Општина Зелениково]] била укината и нејзините села [[Вражале]], [[Градовци]], [[Гумалево]], [[Дејковец]], [[Добрино]], [[Зелениково]], [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]], [[Орешани]], [[Пакошево]], [[Палиград]], [[Смесница]], [[Станица Зелениково]], [[Страхојадица]], [[Таор]], [[Тисовица]]. Тогаш, Општина Драчево била проширена и со територијата на укинатата [[Општина Горно Количани]] со нејзините населени места [[Алдинци]], [[Горно Количани]], [[Долно Количани]], [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], [[Калдирец]], [[Пагаруша]] и [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на околиите и општините во Народна Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305175641/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | work= | page=236 | issue=20 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=29 јуни 1955 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Според Законот за подрачјата на општините од 1965 година, Општина Драчево била укината и нејзината територија била припоена кон [[Општина Кисела Вода]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на општините во Социјалистичка Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/313D92D7E05E4442B0BCAC88B481AB1B.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185843/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/313D92D7E05E4442B0BCAC88B481AB1B.pdf | work= | page=21 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Социјалистичка Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=25 јануари 1965 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> ==Население== Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Драчево имал 3,298 жители, односно вкупното население на [[Драчево]] и [[Батинци]]. Следува табела според народностите во пописот од 1948 година:<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 2,991 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 58 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 139 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 87 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 14 |- |[[Македонски Хрвати|Хрвати]] | 2 |- |[[Македонски Словенци|Словенци]] | 2 |- |[[Македонски Црногорци|Црногорци]] | 1 |- |Неопределени [[Југословени]] | 4 |- |Останати и непознато | 4 |} Според [[Попис на населението во Македонија (1953)|пописот од 1953 година]], Општина Драчево имала 9,466 жители, односно вкупното население на [[Батинци]], [[Вртекица]], [[Горно Лисиче]], [[Долно Лисиче]], [[Драчево]], [[Морани]], [[Рамни Габер]] и [[Студеничани]]. Следува табела според народностите во пописот од 1953 година:<ref>{{нмс | author= | title=Укупно становништво по народности | url=https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20190403212649/https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | work= | publisher=Државен завод за статистика на Србија |page=65 | archivedate=3 април 2019 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref><ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1953 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150629032157/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=29 јуни 2015 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 5,025 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 3,028 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 1,004 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 258 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 104 |- |[[Македонски Хрвати|Хрвати]] | 16 |- |[[Македонски Црногорци|Црногорци]] | 3 |- |Неопределени [[Југословени]] | 22 |- |Останати Словени | 2 |- |Останати несловени | 4 |} == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] *[[Список на општини во Македонија по население (1953)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1913 година|Драчево]] [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Драчево]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1965 година|Драчево]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Драчево]] [[Категорија:Драчевска Околија]] m2q6krh2uhgy7bx9rorjim1o0wpqdbd 5378734 5378731 2025-06-10T19:47:13Z Dandarmkd 31127 5378734 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Општина Драчево (1913-1915, 1952-1965)<br />Месен народен одбор Драчево (1945-1952) |common_name = Месен народен одбор Драчево |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[Кралство Србија]] / [[СР Македонија|ДФ/НР/СР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ/СФРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Драчево]] |entities = Алдинци (1955-1965), [[Аџево]] (1913-1915), [[Батинци]] (1913-1915, 1947-1965), [[Вртекица]] (1913-1915, 1952-1965), [[Вражале]] (1955-1965), [[Горно Количани]] (1955-1965), [[Горно Лисиче]] (1913-1915, 1952-1955), [[Градовци]] (1955-1965), [[Гумалево]] (1955-1965), [[Дејковец]] (1955-1965), [[Добрино]] (1955-1965), [[Долно Количани]] (1955-1965), [[Долно Лисиче]] (1913-1915, 1950-1965), [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]] (1955-1965), [[Драчево]] (1913-1915, 1945-1965), [[Дресница]] (1913-1915), [[Зелениково]] (1955-1965), [[Калдирец]] (1955-1965), [[Љубош]] (1913-1915), [[Морани]] (1913-1915, 1952-1965), [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]] (1955-1965), [[Орешани]] (1955-1965), [[Пагаруша]] (1955-1965), [[Рамни Габер]] (1913-1915, 1952-1965), [[Смесница]] (1955-1965), [[Станица Зелениково]] (1955-1965), [[Страхојадица]] (1955-1965), [[Студеничани]] (1913-1915, 1952-1965), [[Таор]] (1955-1965), [[Тисовица]] (1955-1965), [[Усје]] (1950-1955), [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]] (1955-1965) |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[Кралство Србија]] (1913-1915), [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ/СФРЈ]] (1945-1965)<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР/СР Македонија]] (1945-1965)<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]] (1913-1915, 1945-1947)<br /> Срез: [[Скопски Срез|Скопски]] (1913-1915)<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] (1945-1947), [[Скопска Околија|Скопска]] (1947-1965) |today = [[Општина Аеродром]], [[Општина Зелениково]], [[Општина Кисела Вода]], [[Општина Студеничани]] |year_start = 1913 |year_end = 1965 |event_start = Основање на Општина Драчево |date_start = |event_end = Укинување на Општина Драчево |date_end = |event1 = Основање на МНО Драчево |date_event1 = 1945 |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Кисела Вода |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = [[Попис на населението во Македонија (1948)|1948]] |stat_area1 = |stat_pop1 = 3,298 |stat_year2 = [[Попис на населението во Македонија (1953)|1953]] |stat_area2 = |stat_pop2 = 9,466 |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Општина Драчево''', именувана и како '''Месен народен одбор Драчево''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1913-1915, меѓувоениот период и 1945-1965 година. ==Историја== ===1913-1915=== Општина Драчево за прв пат била основана во 1913 година, за време на [[Кралство Србија|Кралството Србија]]. Населени места во општината биле [[Аџево]], [[Батинци]], [[Вртекица]], [[Горно Лисиче]], [[Долно Лисиче]], [[Драчево]], [[Дресница]], [[Љубош]], [[Морани]], [[Рамни Габер]] и [[Студеничани]]. Општината била дел од [[Скопски Срез|Скопскиот Срез]], [[Скопски Округ]].<ref>{{наведена книга |last1=Вујичиќ |first1=Милорад Ант. |authorlink1= |last2= |first2= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Речник места у ослобођеној области Старе Србије по службени подацима |url=https://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1914/pdf/G191411001.pdf?fbclid=IwAR1t8Bh7wvIKbfeY3N8EsTS32O9ZWXJixlEoxWCH39WNdkhq7N8ow8fSBk0 |format= |accessdate=10 јуни 2025 |edition= |series= |volume= |date= |year=1914 |month= |origyear= |publisher=Државна печатница на Кралство Србија |location= |language= |isbn= |oclc= |doi= |id= |page=131 |pages= |chapter= |chapterurl= |quote= |ref= |bibcode= |laysummary= |laydate= |separator= |postscript= |lastauthoramp=}}</ref> ===1945-1965=== Месниот народен одбор Драчево бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негово составно населено место биле [[Драчево]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=156 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Драчево бил проширен на сметка на соседниот и укинат [[Општина Батинци|Месен народен одбор Батинци]] со неговото село [[Батинци]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Драчево бил проширен на сметка на соседниот и намален [[Општина Горно Лисиче|Месен народен одбор Горно Лисиче]] со неговите села [[Долно Лисиче]] и [[Усје]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=204 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, сега со називот, Општина Драчево била проширена на сметка на укинатиот [[Општина Студеничани|Месен народен одбор Студеничани]] со неговите села [[Вртекица]], [[Морани]], [[Рамни Габер]] и [[Студеничани]], и укинатиот [[Општина Горно Лисиче|Месен народен одбор Горно Лисиче]] со неговото село [[Горно Лисиче]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1955 година, од Општина Драчево биле одземени населените места Горно Лисиче и Усје кои припаднале на [[Општина Кисела Вода]]. Истовремено, Општина Драчево била проширена кон исток бидејќи [[Општина Зелениково]] била укината и нејзините села [[Вражале]], [[Градовци]], [[Гумалево]], [[Дејковец]], [[Добрино]], [[Зелениково]], [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]], [[Орешани]], [[Пакошево]], [[Палиград]], [[Смесница]], [[Станица Зелениково]], [[Страхојадица]], [[Таор]], [[Тисовица]]. Тогаш, Општина Драчево била проширена и со територијата на укинатата [[Општина Горно Количани]] со нејзините населени места [[Алдинци]], [[Горно Количани]], [[Долно Количани]], [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], [[Калдирец]], [[Пагаруша]] и [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на околиите и општините во Народна Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305175641/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | work= | page=236 | issue=20 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=29 јуни 1955 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Според Законот за подрачјата на општините од 1965 година, Општина Драчево била укината и нејзината територија била припоена кон [[Општина Кисела Вода]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на општините во Социјалистичка Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/313D92D7E05E4442B0BCAC88B481AB1B.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185843/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/313D92D7E05E4442B0BCAC88B481AB1B.pdf | work= | page=21 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Социјалистичка Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=25 јануари 1965 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> ==Население== Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Драчево имал 3,298 жители, односно вкупното население на [[Драчево]] и [[Батинци]]. Следува табела според народностите во пописот од 1948 година:<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 2,991 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 58 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 139 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 87 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 14 |- |[[Македонски Хрвати|Хрвати]] | 2 |- |[[Македонски Словенци|Словенци]] | 2 |- |[[Македонски Црногорци|Црногорци]] | 1 |- |Неопределени [[Југословени]] | 4 |- |Останати и непознато | 4 |} Според [[Попис на населението во Македонија (1953)|пописот од 1953 година]], Општина Драчево имала 9,466 жители, односно вкупното население на [[Батинци]], [[Вртекица]], [[Горно Лисиче]], [[Долно Лисиче]], [[Драчево]], [[Морани]], [[Рамни Габер]] и [[Студеничани]]. Следува табела според народностите во пописот од 1953 година:<ref>{{нмс | author= | title=Укупно становништво по народности | url=https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20190403212649/https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | work= | publisher=Државен завод за статистика на Србија |page=65 | archivedate=3 април 2019 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref><ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1953 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150629032157/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=29 јуни 2015 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 5,025 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 3,028 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 1,004 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 258 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 104 |- |[[Македонски Хрвати|Хрвати]] | 16 |- |[[Македонски Црногорци|Црногорци]] | 3 |- |Неопределени [[Југословени]] | 22 |- |Останати Словени | 2 |- |Останати несловени | 4 |} == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] *[[Список на општини во Македонија по население (1953)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1913 година|Драчево]] [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Драчево]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1965 година|Драчево]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Драчево]] [[Категорија:Драчевска Околија]] 86bx6b8fmrxqas2z9keqxdjwxpnwl95 5378739 5378734 2025-06-10T20:00:39Z Dandarmkd 31127 5378739 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Општина Драчево (1913-1915, 1952-1965)<br />Месен народен одбор Драчево (1945-1952) |common_name = Месен народен одбор Драчево |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[Кралство Србија]] / [[СР Македонија|ДФ/НР/СР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ/СФРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Драчево]] |entities = Алдинци (1955-1965), [[Аџево]] (1913-1915), [[Батинци]] (1913-1915, 1947-1965), [[Вртекица]] (1913-1915, 1952-1965), [[Вражале]] (1955-1965), [[Горно Количани]] (1955-1965), [[Горно Лисиче]] (1913-1915, 1952-1955), [[Градовци]] (1955-1965), [[Гумалево]] (1955-1965), [[Дејковец]] (1955-1965), [[Добрино]] (1955-1965), [[Долно Количани]] (1955-1965), [[Долно Лисиче]] (1913-1915, 1950-1965), [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]] (1955-1965), [[Драчево]] (1913-1915, 1945-1965), [[Дресница]] (1913-1915), [[Зелениково]] (1955-1965), [[Калдирец]] (1955-1965), [[Љубош]] (1913-1915), [[Морани]] (1913-1915, 1952-1965), [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]] (1955-1965), [[Орешани]] (1955-1965), [[Пагаруша]] (1955-1965), [[Рамни Габер]] (1913-1915, 1952-1965), [[Смесница]] (1955-1965), [[Станица Зелениково]] (1955-1965), [[Страхојадица]] (1955-1965), [[Студеничани]] (1913-1915, 1952-1965), [[Таор]] (1955-1965), [[Тисовица]] (1955-1965), [[Усје]] (1950-1955), [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]] (1955-1965) |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[Кралство Србија]] (1913-1915), [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ/СФРЈ]] (1945-1965)<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР/СР Македонија]] (1945-1965)<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]] (1913-1915, 1945-1947)<br /> Срез: [[Скопски Срез|Скопски]] (1913-1915)<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] (1945-1947), [[Скопска Околија|Скопска]] (1947-1965) |today = [[Општина Аеродром]], [[Општина Зелениково]], [[Општина Кисела Вода]], [[Општина Студеничани]] |year_start = 1913 |year_end = 1965 |event_start = Основање на Општина Драчево |date_start = |event_end = Укинување на Општина Драчево |date_end = |event1 = Основање на МНО Драчево |date_event1 = 1945 |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Кисела Вода |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = [[Попис на населението во Македонија (1948)|1948]] |stat_area1 = |stat_pop1 = 3,298 |stat_year2 = [[Попис на населението во Македонија (1953)|1953]] |stat_area2 = |stat_pop2 = 9,466 |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Општина Драчево''', именувана и како '''Месен народен одбор Драчево''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1913-1915, меѓувоениот период и 1945-1965 година. ==Историја== ===1913-1915=== Општина Драчево за прв пат била основана во 1913 година, за време на [[Кралство Србија|Кралството Србија]]. Населени места во општината биле [[Аџево]], [[Батинци]], [[Вртекица]], [[Горно Лисиче]], [[Долно Лисиче]], [[Драчево]], [[Дресница]], [[Љубош]], [[Морани]], [[Рамни Габер]] и [[Студеничани]]. Општината била дел од [[Скопски Срез|Скопскиот Срез]], [[Скопски Округ]].<ref>{{наведена книга |last1=Вујичиќ |first1=Милорад Ант. |authorlink1= |last2= |first2= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Речник места у ослобођеној области Старе Србије по службени подацима |url=https://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1914/pdf/G191411001.pdf?fbclid=IwAR1t8Bh7wvIKbfeY3N8EsTS32O9ZWXJixlEoxWCH39WNdkhq7N8ow8fSBk0 |format= |accessdate=10 јуни 2025 |edition= |series= |volume= |date= |year=1914 |month= |origyear= |publisher=Државна печатница на Кралство Србија |location= |language= |isbn= |oclc= |doi= |id= |page=132 |pages= |chapter= |chapterurl= |quote= |ref= |bibcode= |laysummary= |laydate= |separator= |postscript= |lastauthoramp=}}</ref> ===1945-1965=== Месниот народен одбор Драчево бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негово составно населено место биле [[Драчево]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=156 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Драчево бил проширен на сметка на соседниот и укинат [[Општина Батинци|Месен народен одбор Батинци]] со неговото село [[Батинци]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Драчево бил проширен на сметка на соседниот и намален [[Општина Горно Лисиче|Месен народен одбор Горно Лисиче]] со неговите села [[Долно Лисиче]] и [[Усје]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=204 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, сега со називот, Општина Драчево била проширена на сметка на укинатиот [[Општина Студеничани|Месен народен одбор Студеничани]] со неговите села [[Вртекица]], [[Морани]], [[Рамни Габер]] и [[Студеничани]], и укинатиот [[Општина Горно Лисиче|Месен народен одбор Горно Лисиче]] со неговото село [[Горно Лисиче]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1955 година, од Општина Драчево биле одземени населените места Горно Лисиче и Усје кои припаднале на [[Општина Кисела Вода]]. Истовремено, Општина Драчево била проширена кон исток бидејќи [[Општина Зелениково]] била укината и нејзините села [[Вражале]], [[Градовци]], [[Гумалево]], [[Дејковец]], [[Добрино]], [[Зелениково]], [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]], [[Орешани]], [[Пакошево]], [[Палиград]], [[Смесница]], [[Станица Зелениково]], [[Страхојадица]], [[Таор]], [[Тисовица]]. Тогаш, Општина Драчево била проширена и со територијата на укинатата [[Општина Горно Количани]] со нејзините населени места [[Алдинци]], [[Горно Количани]], [[Долно Количани]], [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], [[Калдирец]], [[Пагаруша]] и [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на околиите и општините во Народна Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305175641/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | work= | page=236 | issue=20 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=29 јуни 1955 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Според Законот за подрачјата на општините од 1965 година, Општина Драчево била укината и нејзината територија била припоена кон [[Општина Кисела Вода]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на општините во Социјалистичка Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/313D92D7E05E4442B0BCAC88B481AB1B.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185843/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/313D92D7E05E4442B0BCAC88B481AB1B.pdf | work= | page=21 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Социјалистичка Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=25 јануари 1965 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> ==Население== Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Драчево имал 3,298 жители, односно вкупното население на [[Драчево]] и [[Батинци]]. Следува табела според народностите во пописот од 1948 година:<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 2,991 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 58 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 139 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 87 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 14 |- |[[Македонски Хрвати|Хрвати]] | 2 |- |[[Македонски Словенци|Словенци]] | 2 |- |[[Македонски Црногорци|Црногорци]] | 1 |- |Неопределени [[Југословени]] | 4 |- |Останати и непознато | 4 |} Според [[Попис на населението во Македонија (1953)|пописот од 1953 година]], Општина Драчево имала 9,466 жители, односно вкупното население на [[Батинци]], [[Вртекица]], [[Горно Лисиче]], [[Долно Лисиче]], [[Драчево]], [[Морани]], [[Рамни Габер]] и [[Студеничани]]. Следува табела според народностите во пописот од 1953 година:<ref>{{нмс | author= | title=Укупно становништво по народности | url=https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20190403212649/https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | work= | publisher=Државен завод за статистика на Србија |page=65 | archivedate=3 април 2019 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref><ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1953 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150629032157/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=29 јуни 2015 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 5,025 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 3,028 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 1,004 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 258 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 104 |- |[[Македонски Хрвати|Хрвати]] | 16 |- |[[Македонски Црногорци|Црногорци]] | 3 |- |Неопределени [[Југословени]] | 22 |- |Останати Словени | 2 |- |Останати несловени | 4 |} == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] *[[Список на општини во Македонија по население (1953)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1913 година|Драчево]] [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Драчево]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1965 година|Драчево]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Драчево]] [[Категорија:Драчевска Околија]] 3535risopv7ul7vbbq1len8gk8xcqop 14 1372511 5378729 2025-06-10T19:07:53Z Dandarmkd 31127 Создадена страница со: [[Категорија:Општини во Македонија по година на укинување| ]] [[Категорија:Престаноци во 1965 година во Македонија]] 5378729 wikitext text/x-wiki [[Категорија:Општини во Македонија по година на укинување| ]] [[Категорија:Престаноци во 1965 година во Македонија]] 67h85ag8vjeot1kw8owzugc1tp178ve 4 1372512 5378736 2025-06-10T19:50:13Z Jtasevski123 69538 Создадена страница со: [[Податотека:CarthageMap.png|лево|35п|Уредувачки ден „Картагинци“]] Се известуваат сите заинтересирани уредници дека на 12 јуни 2025 година ќе се одржи [[Википедија:Уредувачки денови|уредувачки ден]] на тема „'''Википедија:Уредувачки денови 2025#Картагинци|Ка... 5378736 wikitext text/x-wiki [[Податотека:CarthageMap.png|лево|35п|Уредувачки ден „Картагинци“]] Се известуваат сите заинтересирани уредници дека на 12 јуни 2025 година ќе се одржи [[Википедија:Уредувачки денови|уредувачки ден]] на тема „'''[[Википедија:Уредувачки денови 2025#Картагинци|Картагинци]]'''“. l9v39tfyjtn6l710hq7l9p9n6fwkhlm 0 1372513 5378738 2025-06-10T19:55:26Z P.Nedelkovski 47736 Создадено преведувајќи ја страницата „[[:sr:Special:Redirect/revision/29609279|Море кише]]“ 5378738 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Imbrium_location.jpg|мини| Местоположба на Морето на Дождовите на Месечината]] '''Море на Дождовите''' (од [[Латински јазик|латинскиот]] ''Mare Imbrium'') - област на [[Месечина|Месечината]]. Всушност, тоа е [[кратер]] и е еден од најголемите кратери во [[Сончев Систем|Сончевиот Систем]] со пречник од 1145 километри. == Основни одлики == Морето на Дождовите е најголемо на Месечината и е видливо со голо око. Опкружено е со планини од сите страни освен на запад каде што се спојува со друго море. На север се планините Јура и Алпите, на исток се Кавказ и Апенините, а на југ се Карпатите. Овие планини се издигаат до 7 километри над морето. На северозападниот брег на морето се наоѓа „Заливот на Виножитото“ (Sinus Iridum). Го добил своето име поради својот правилен облик. Заливот е всушност само преостанатиот дел од кратерот кој го задржал својот речиси совршен кружен облик. Неговиот пречник е 260 километри, а 50 километри јужно од него во 1970 година. Во 2007 година, се спуштило руското вселенско летало Луна 17 со првиот лунар возило [[Лунаход 1]]. [[Податотека:Mare_Imbrium_Clementine.jpg|мини]] == Име == Името на Морето на Дождовите, како и на Заливот на Виножитото, најверојатно го дал Џовани Ричоли, чиј номенклатурен систем бил прифатен уште во 1651 година. Првото запишано име на морето било „Хекатин Олтар“. [[Плутарх]] запишал дека старите Грци му го дале ова име на морето по нивната божица [[Хеката (митологија)|Хеката]] бидејќи тоа било најголемото и најтаинственото море. Старите Грци верувале дека кога некој ќе умре, неговата душа оди во Морето на Дождовите. Во 16 век, Вилијам Гилберт направил карта на Месечината, а Морето на Дождовите го нарекол „Голем Источен Регион“ (Regio Magna Orientalis). После него, морето било преименувано во „Австриско Море“ (Mare Austriacum) од Михаел ван Ланген. == Истражувања == На 17 ноември 1970 година [[Советски Сојуз|советското]] вселенско летало Луна 17 слетало во Морето на Дождовите, носејќи го со себе првото лунарно возило, Луноход 1 . Мисијата Луноход траела неколку месеци. [[Податотека:Fallen_Astronaut.jpg|мини| Скулптура за паднатите астронаути]] Во 1971 година, [[Аполо 15]] слетал во југоисточниот дел на Морето на Дождовите, во близина на Апенинските Планини. Командантот Дејвид Скот и пилотот Џејмс Ирвин на Месечината поминале три дена, вклучувајќи 18 часа надвор од вселенското летало. Тие ја истражувале површината на Месечината и се вратиле на Земјата со 77 килограми камења. Недозволено оставиле скулптура на паднатите астронаути на Месечината како спомен на сите астронаути кои загинале за доброто на науката. == Наводи == [[Категорија:Месечеви мориња]] [[Категорија:Астрономија]] [[Категорија:Кратери на Месечината]] [[Категорија:Месечина]] eajphxy3yqnmkwc5saui7lcrdn6mnt6 5378743 5378738 2025-06-10T20:03:12Z P.Nedelkovski 47736 поправки 5378743 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Imbrium_location.jpg|мини| Местоположба на Морето на Дождовите на Месечината]] '''Море на Дождовите''' (од [[Латински јазик|латинскиот]] ''Mare Imbrium'') — област на [[Месечина|Месечината]]. Всушност, тоа е [[кратер]] и е еден од најголемите кратери во [[Сончев Систем|Сончевиот Систем]] со пречник од 1145 километри. == Основни одлики == Морето на Дождовите е најголемо на Месечината и е видливо со голо око. Опкружено е со планини од сите страни освен на запад каде што се спојува со друго море. На север се планините Јура и Алпите, на исток се Кавказ и Апенините, а на југ се Карпатите. Овие планини се издигаат до 7 километри над морето.<ref>[https://moonsummits.carrd.co The Moon's Highs and Lows]</ref> На северозападниот брег на морето се наоѓа „Заливот на Виножитото“ (Sinus Iridum). Го добил своето име поради својот правилен облик. Заливот е всушност само преостанатиот дел од кратерот кој го задржал својот речиси совршен кружен облик. Неговиот пречник е 260 километри,<ref>P. H. Schultz & D.A. Crawford, ''Origin and implications of non-radial Imbrium Sculpture on the Moon'', Nature '''535''', 391–394 (2016)</ref> а 50 километри јужно од него во 1970 година. Во 2007 година, се спуштило руското вселенско летало Луна 17 со првиот лунар возило [[Лунаход 1]]. [[Податотека:Mare_Imbrium_Clementine.jpg|мини]] == Име == Името на Морето на Дождовите, како и на Заливот на Виножитото, најверојатно го дал Џовани Ричоли, чиј номенклатурен систем бил прифатен уште во 1651 година. Првото запишано име на морето било „Хекатин Олтар“. [[Плутарх]] запишал дека старите Грци му го дале ова име на морето по нивната божица [[Хеката (митологија)|Хеката]] бидејќи тоа било најголемото и најтаинственото море. Старите Грци верувале дека кога некој ќе умре, неговата душа оди во Морето на Дождовите. Во 16 век, Вилијам Гилберт направил карта на Месечината, а Морето на Дождовите го нарекол „Голем Источен Регион“ (Regio Magna Orientalis). После него, морето било преименувано во „Австриско Море“ (Mare Austriacum) од Михаел ван Ланген. == Истражувања == На 17 ноември 1970 година [[Советски Сојуз|советското]] вселенско летало Луна 17 слетало во Морето на Дождовите, носејќи го со себе првото лунарно возило, Луноход 1 . Мисијата Луноход траела неколку месеци. [[Податотека:Fallen_Astronaut.jpg|мини| Скулптура за паднатите астронаути]] Во 1971 година, [[Аполо 15]] слетал во југоисточниот дел на Морето на Дождовите, во близина на Апенинските Планини. Командантот Дејвид Скот и пилотот Џејмс Ирвин на Месечината поминале три дена, вклучувајќи 18 часа надвор од вселенското летало. Тие ја истражувале површината на Месечината и се вратиле на Земјата со 77 килограми камења. Недозволено оставиле скулптура на паднатите астронаути на Месечината како спомен на сите астронаути кои загинале за доброто на науката. == Наводи == {{наводи}} ==Надворешни врски== {{рвр|Mare Imbrium}} * {{cite web | last = Phillips | first = Tony | date = 2006-06-13 | url = https://science.nasa.gov/headlines/y2006/13jun_lunarsporadic.htm | title = A Meteoroid Hits the Moon | publisher = Science@NASA | access-date = 2006-06-16 | archive-url = https://web.archive.org/web/20060616011442/http://science.nasa.gov/headlines/y2006/13jun_lunarsporadic.htm | archive-date = 16 June 2006 | url-status = dead }} *[https://the-moon.us/wiki/Mare_Imbrium Mare Imbrium at The Moon Wiki] *{{Cite APOD |date=28 December 2000|title=Moon Mare and Montes}} – one of the prominent features of the photo includes Mare Imbrium [[Категорија:Месечеви мориња]] [[Категорија:Астрономија]] [[Категорија:Кратери на Месечината]] [[Категорија:Месечина]] 9lgiwpp7pdf33o84k5f7svzm0mgtya5 0 1372514 5378740 2025-06-10T20:01:53Z Andrew012p 85224 Создадена страница со: {{Infobox film | image = Sinners (2025 film) poster.jpg | caption = Theatrical release poster | director = <nowiki>[[Рајан Куглер]</nowiki> | writer = Рајан Куглер | producer = {{Plainlist| * Рајан Куглер * Зинзи Куглер * Сев Оханијан }} | starring = {Plainlist{{!}} * [[Мајкл Б. Џордан]] * [[Хејли Стајнфелд]] * Мајлс Ка... 5378740 wikitext text/x-wiki {{Infobox film | image = Sinners (2025 film) poster.jpg | caption = Theatrical release poster | director = <nowiki>[[Рајан Куглер]</nowiki> | writer = Рајан Куглер | producer = {{Plainlist| * Рајан Куглер * Зинзи Куглер * Сев Оханијан }} | starring = {Plainlist{{!}} * [[Мајкл Б. Џордан]] * [[Хејли Стајнфелд]] * [[Мајлс Катон]] <nowiki>}}</nowiki> | cinematography = Отум Дјуралд Аркапо | editing = Мајкл П. Шовер | music = Лудвиг Јерансон | studio = [[Ryan Coogler|Proximity Media]] | distributor = [[Warner Bros. Pictures]] | released = {{Film date|2025|4|3|AMC Lincoln Square|2025|4|18|United States}} | runtime = 137 минути<ref>{{Cite web |date=1 април 2025 |title=''Sinners'' (15) |url=https://www.bbfc.co.uk/release/sinners-q29sbgvjdglvbjpwwc0xmdi0mdu0 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250410161242/https://www.bbfc.co.uk/release/sinners-q29sbgvjdglvbjpwwc0xmdi0mdu0 |archive-date=10 април 2025 |access-date=10 април 2025 |website=[[Британски одбор за филмска класификација]] |language=en}}</ref> | country = {{САД}} | language = {{Plainlist| * [[англиски јазик|англиски]] * + [[македонски јазик|македонски]] <small>(титла)</small> }} | budget = 90 милиони долари<ref>{{Cite web |author=<!-- not stated --> |date=26 мај 2025 |title=''Sinners Scores $45 Million in Massive Second Weekend'' |url=https://variety.com/2025/film/news/sinners-box-office-massive-second-weekend-star-wars-revenge-of-the-sith-rerelease-scores-1236379466/ |website=[[Variety (magazine)|Variety]] |access-date=May 26, 2025|archive-date=April 27, 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250427153027/https://variety.com/2025/film/news/sinners-box-office-massive-second-weekend-star-wars-revenge-of-the-sith-rerelease-scores-1236379466/|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |author=Brian Welk |date=21 април 2025 |title=''Let's Talk About 'Sinners' and Profitability'' |url=https://www.indiewire.com/news/box-office/sinners-box-office-profitability-analysis-1235117258/ |website=[[IndieWire]] |access-date=27 мај 2025 |archive-date=21 април 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250421213843/https://www.indiewire.com/news/box-office/sinners-box-office-profitability-analysis-1235117258/ |url-status=live}}</ref><ref name="Galuppo" /> | gross = 357,2 милиони долари<ref name="The Numbers">{{Cite The Numbers |title=Sinners (2025) – Financial Information |id=Sinners-(2025) |website=[[The Numbers (website)|The Numbers]] |access-date= 8 јуни 2025 |archive-date=May 2, 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250502014147/https://www.the-numbers.com/movie/Sinners-(2025)|url-status=live}}</ref><ref name="Box Office Mojo">{{cite Box Office Mojo|id=31193180|title=Sinners |access-date=8 јуни 2025 |archive-date=1 мај 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250501130001/https://www.boxofficemojo.com/title/tt31193180/|url-status=live}}</ref> }} '''{{Закосен наслов}}Грешници''' ({{lang-en|Sinners}}) — мерикански историски [[Хорор (филм)|филм на ужасите]] од 2025 г. Режисер и сценарист е Рајан Куглер. Во филмот глумат [[Мајкл Б. Џордан]], Делрој Линдо, Џек О'Конел, Џејми Лосон, Вунми Мосаку, Омар Бенсон Милер, Хајли Стајнфелд, Ли Џун Ли, Лола Кирке и Кристијан Робинсон. Името било откриено во септември 2024 г. Филмот бил објавен во американските кина на [[18 април]] 2025 г., а во македонските на [[17 април]] истата година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://kinoverzum.mk/film/sinners/|title=Грешници {{!}} Киноверзум МК|language=mk-MK|accessdate=2025-06-10}}</ref> == Содржина == Обидувајќи се да ги остават зад себе своите проблематични животи, браќата близнаци се враќаат во својот роден град за да започнат одново, само за да откријат дека ги очекува уште поголемо зло. == Улоги == {| class="wikitable" !Глумец !Улога |- | rowspan="2" |[[Мајкл Б. Џордан]] |Смоук |- |Стек |- |[[Хејли Стајнфелд]] |Мери |- |[[Мајлс Катон]] |Семи |- |[[Џек О'Конел]] |Ремик |- |[[Вунми Мосаку]] |Ени |- |[[Џејми Лосон]] |Перлајн |- |[[Омар Бенсон Милер]] |Корнбред |- |[[Ли Џун Ли]] |Грејс Чо |- |[[Делрој Линдо]] |Делта Слим |} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * {{Official website|https://www.sinnersmovie.net/}} {{IMDb title}} [[Категорија:Американски филмови]] [[Категорија:Филмови од 2025 година]] [[Категорија:Филмови на англиски јазик]] [[Категорија:Американски хорор-филмови]] [[Категорија:Филмови на Warner Bros.]] knxrmdpfozorbqw8ksr7fcsbt5loc72 5378747 5378740 2025-06-10T20:07:31Z Andrew012p 85224 5378747 wikitext text/x-wiki {{Infobox film | image = Sinners (2025 film) poster.jpg | caption = Плакатот на македонски јазик | director = [[Рајан Куглер]] | writer = Рајан Куглер | producer = {{Plainlist| * Рајан Куглер * Зинзи Куглер * Сев Оханијан }} | starring = {{Plainlist| * [[Мајкл Б. Џордан]] * [[Хејли Стајнфелд]] * [[Мајлс Катон]] }} | cinematography = Отам Дјуралд Аркапо | editing = Мајкл П. Шовер | music = Лудвиг Јерансон | studio = [[Ryan Coogler|Proximity Media]] | distributor = [[Warner Bros. Pictures]] | released = 18 април 2025 г. (САД)<br>17 април 2025 г. (Македонија) | runtime = 137 минути<ref>{{Cite web |date=1 април 2025 |title=''Sinners'' (15) |url=https://www.bbfc.co.uk/release/sinners-q29sbgvjdglvbjpwwc0xmdi0mdu0 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250410161242/https://www.bbfc.co.uk/release/sinners-q29sbgvjdglvbjpwwc0xmdi0mdu0 |archive-date=10 април 2025 |access-date=10 април 2025 |website=[[Британски одбор за филмска класификација]] |language=en}}</ref> | country = {{САД}} | language = {{Plainlist| * [[англиски јазик|англиски]] * + [[македонски јазик|македонски]] <small>(титла)</small> }} | budget = 90 милиони долари<ref>{{Cite web |author=<!-- not stated --> |date=26 мај 2025 |title=''Sinners Scores $45 Million in Massive Second Weekend'' |url=https://variety.com/2025/film/news/sinners-box-office-massive-second-weekend-star-wars-revenge-of-the-sith-rerelease-scores-1236379466/ |website=[[Variety (magazine)|Variety]] |access-date=May 26, 2025|archive-date=April 27, 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250427153027/https://variety.com/2025/film/news/sinners-box-office-massive-second-weekend-star-wars-revenge-of-the-sith-rerelease-scores-1236379466/|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |author=Brian Welk |date=21 април 2025 |title=''Let's Talk About 'Sinners' and Profitability'' |url=https://www.indiewire.com/news/box-office/sinners-box-office-profitability-analysis-1235117258/ |website=[[IndieWire]] |access-date=27 мај 2025 |archive-date=21 април 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250421213843/https://www.indiewire.com/news/box-office/sinners-box-office-profitability-analysis-1235117258/ |url-status=live}}</ref><ref name="Galuppo" /> | gross = 357,2 милиони долари<ref name="The Numbers">{{Cite The Numbers |title=Sinners (2025) – Financial Information |id=Sinners-(2025) |website=[[The Numbers (website)|The Numbers]] |access-date= 8 јуни 2025 |archive-date=May 2, 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250502014147/https://www.the-numbers.com/movie/Sinners-(2025)|url-status=live}}</ref><ref name="Box Office Mojo">{{cite Box Office Mojo|id=31193180|title=Sinners |access-date=8 јуни 2025 |archive-date=1 мај 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250501130001/https://www.boxofficemojo.com/title/tt31193180/|url-status=live}}</ref> }} '''{{Закосен наслов}}Грешници''' ({{lang-en|Sinners}}) — мерикански историски [[Хорор (филм)|филм на ужасите]] од 2025 г. Режисер и сценарист е Рајан Куглер. Во филмот глумат [[Мајкл Б. Џордан]], Делрој Линдо, Џек О'Конел, Џејми Лосон, Вунми Мосаку, Омар Бенсон Милер, [[Хејли Стајнфелд|Хајли Стајнфелд]], Ли Џун Ли и Лола Кирке. Името било откриено во септември 2024 г. Филмот бил објавен во американските кина на [[18 април]] 2025 г., а во македонските на [[17 април]] истата година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://kinoverzum.mk/film/sinners/|title=Грешници {{!}} Киноверзум МК|language=mk-MK|accessdate=2025-06-10}}</ref> == Содржина == Обидувајќи се да ги остават зад себе своите проблематични животи, браќата близнаци се враќаат во својот роден град за да започнат одново, само за да откријат дека ги очекува уште поголемо зло. == Улоги == {| class="wikitable" !Глумец !Улога |- | rowspan="2" |[[Мајкл Б. Џордан]] |Смоук |- |Стек |- |[[Хејли Стајнфелд]] |Мери |- |[[Мајлс Катон]] |Семи |- |[[Џек О'Конел]] |Ремик |- |[[Вунми Мосаку]] |Ени |- |[[Џејми Лосон]] |Перлин |- |[[Омар Бенсон Милер]] |Корнбред |- |[[Ли Џун Ли]] |Грејс Чо |- |Јао |Бо Чо |- |[[Делрој Линдо]] |Делта Слим |} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * {{Official website|https://www.sinnersmovie.net/}} {{IMDb title}} [[Категорија:Американски филмови]] [[Категорија:Филмови од 2025 година]] [[Категорија:Филмови на англиски јазик]] [[Категорија:Американски хорор-филмови]] [[Категорија:Филмови на Warner Bros.]] 8so4pvbpxah6nkmxpjx95r8c4ikv9q5 5378748 5378747 2025-06-10T20:08:05Z Andrew012p 85224 5378748 wikitext text/x-wiki {{Infobox film | image = Sinners (2025 film) poster.jpg | caption = Плакатот на македонски јазик | director = [[Рајан Куглер]] | writer = Рајан Куглер | producer = {{Plainlist| * Рајан Куглер * Зинзи Куглер * Сев Оханијан }} | starring = {{Plainlist| * [[Мајкл Б. Џордан]] * [[Хејли Стајнфелд]] * [[Мајлс Катон]] }} | cinematography = Отам Дјуралд Аркапо | editing = Мајкл П. Шовер | music = Лудвиг Јерансон | studio = [[Ryan Coogler|Proximity Media]] | distributor = [[Warner Bros. Pictures]] | released = 18 април 2025 г. (САД)<br>17 април 2025 г. (Македонија) | runtime = 137 минути<ref>{{Cite web |date=1 април 2025 |title=''Sinners'' (15) |url=https://www.bbfc.co.uk/release/sinners-q29sbgvjdglvbjpwwc0xmdi0mdu0 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250410161242/https://www.bbfc.co.uk/release/sinners-q29sbgvjdglvbjpwwc0xmdi0mdu0 |archive-date=10 април 2025 |access-date=10 април 2025 |website=[[Британски одбор за филмска класификација]] |language=en}}</ref> | country = {{САД}} | language = {{Plainlist| * [[англиски јазик|англиски]] * + [[македонски јазик|македонски]] <small>(титла)</small> }} | budget = 90 милиони долари<ref>{{Cite web |author=<!-- not stated --> |date=26 мај 2025 |title=''Sinners Scores $45 Million in Massive Second Weekend'' |url=https://variety.com/2025/film/news/sinners-box-office-massive-second-weekend-star-wars-revenge-of-the-sith-rerelease-scores-1236379466/ |website=[[Variety (magazine)|Variety]] |access-date=May 26, 2025|archive-date=April 27, 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250427153027/https://variety.com/2025/film/news/sinners-box-office-massive-second-weekend-star-wars-revenge-of-the-sith-rerelease-scores-1236379466/|url-status=live}}ref><ref name="Galuppo" /> | gross = 357,2 милиони долари }} '''{{Закосен наслов}}Грешници''' ({{lang-en|Sinners}}) — мерикански историски [[Хорор (филм)|филм на ужасите]] од 2025 г. Режисер и сценарист е Рајан Куглер. Во филмот глумат [[Мајкл Б. Џордан]], Делрој Линдо, Џек О'Конел, Џејми Лосон, Вунми Мосаку, Омар Бенсон Милер, [[Хејли Стајнфелд|Хајли Стајнфелд]], Ли Џун Ли и Лола Кирке. Името било откриено во септември 2024 г. Филмот бил објавен во американските кина на [[18 април]] 2025 г., а во македонските на [[17 април]] истата година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://kinoverzum.mk/film/sinners/|title=Грешници {{!}} Киноверзум МК|language=mk-MK|accessdate=2025-06-10}}</ref> == Содржина == Обидувајќи се да ги остават зад себе своите проблематични животи, браќата близнаци се враќаат во својот роден град за да започнат одново, само за да откријат дека ги очекува уште поголемо зло. == Улоги == {| class="wikitable" !Глумец !Улога |- | rowspan="2" |[[Мајкл Б. Џордан]] |Смоук |- |Стек |- |[[Хејли Стајнфелд]] |Мери |- |[[Мајлс Катон]] |Семи |- |[[Џек О'Конел]] |Ремик |- |[[Вунми Мосаку]] |Ени |- |[[Џејми Лосон]] |Перлин |- |[[Омар Бенсон Милер]] |Корнбред |- |[[Ли Џун Ли]] |Грејс Чо |- |Јао |Бо Чо |- |[[Делрој Линдо]] |Делта Слим |} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * {{Official website|https://www.sinnersmovie.net/}} {{IMDb title}} [[Категорија:Американски филмови]] [[Категорија:Филмови од 2025 година]] [[Категорија:Филмови на англиски јазик]] [[Категорија:Американски хорор-филмови]] [[Категорија:Филмови на Warner Bros.]] 9dvszrn9fns8y1nmrz36bssnw3d61mf 5378749 5378748 2025-06-10T20:08:21Z Andrew012p 85224 Откажано уредувањето [[Special:Diff/5378748|5378748]] на [[Special:Contributions/Andrew012p|Andrew012p]] ([[User talk:Andrew012p|разговор]]) 5378749 wikitext text/x-wiki {{Infobox film | image = Sinners (2025 film) poster.jpg | caption = Плакатот на македонски јазик | director = [[Рајан Куглер]] | writer = Рајан Куглер | producer = {{Plainlist| * Рајан Куглер * Зинзи Куглер * Сев Оханијан }} | starring = {{Plainlist| * [[Мајкл Б. Џордан]] * [[Хејли Стајнфелд]] * [[Мајлс Катон]] }} | cinematography = Отам Дјуралд Аркапо | editing = Мајкл П. Шовер | music = Лудвиг Јерансон | studio = [[Ryan Coogler|Proximity Media]] | distributor = [[Warner Bros. Pictures]] | released = 18 април 2025 г. (САД)<br>17 април 2025 г. (Македонија) | runtime = 137 минути<ref>{{Cite web |date=1 април 2025 |title=''Sinners'' (15) |url=https://www.bbfc.co.uk/release/sinners-q29sbgvjdglvbjpwwc0xmdi0mdu0 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250410161242/https://www.bbfc.co.uk/release/sinners-q29sbgvjdglvbjpwwc0xmdi0mdu0 |archive-date=10 април 2025 |access-date=10 април 2025 |website=[[Британски одбор за филмска класификација]] |language=en}}</ref> | country = {{САД}} | language = {{Plainlist| * [[англиски јазик|англиски]] * + [[македонски јазик|македонски]] <small>(титла)</small> }} | budget = 90 милиони долари<ref>{{Cite web |author=<!-- not stated --> |date=26 мај 2025 |title=''Sinners Scores $45 Million in Massive Second Weekend'' |url=https://variety.com/2025/film/news/sinners-box-office-massive-second-weekend-star-wars-revenge-of-the-sith-rerelease-scores-1236379466/ |website=[[Variety (magazine)|Variety]] |access-date=May 26, 2025|archive-date=April 27, 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250427153027/https://variety.com/2025/film/news/sinners-box-office-massive-second-weekend-star-wars-revenge-of-the-sith-rerelease-scores-1236379466/|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |author=Brian Welk |date=21 април 2025 |title=''Let's Talk About 'Sinners' and Profitability'' |url=https://www.indiewire.com/news/box-office/sinners-box-office-profitability-analysis-1235117258/ |website=[[IndieWire]] |access-date=27 мај 2025 |archive-date=21 април 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250421213843/https://www.indiewire.com/news/box-office/sinners-box-office-profitability-analysis-1235117258/ |url-status=live}}</ref><ref name="Galuppo" /> | gross = 357,2 милиони долари<ref name="The Numbers">{{Cite The Numbers |title=Sinners (2025) – Financial Information |id=Sinners-(2025) |website=[[The Numbers (website)|The Numbers]] |access-date= 8 јуни 2025 |archive-date=May 2, 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250502014147/https://www.the-numbers.com/movie/Sinners-(2025)|url-status=live}}</ref><ref name="Box Office Mojo">{{cite Box Office Mojo|id=31193180|title=Sinners |access-date=8 јуни 2025 |archive-date=1 мај 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250501130001/https://www.boxofficemojo.com/title/tt31193180/|url-status=live}}</ref> }} '''{{Закосен наслов}}Грешници''' ({{lang-en|Sinners}}) — мерикански историски [[Хорор (филм)|филм на ужасите]] од 2025 г. Режисер и сценарист е Рајан Куглер. Во филмот глумат [[Мајкл Б. Џордан]], Делрој Линдо, Џек О'Конел, Џејми Лосон, Вунми Мосаку, Омар Бенсон Милер, [[Хејли Стајнфелд|Хајли Стајнфелд]], Ли Џун Ли и Лола Кирке. Името било откриено во септември 2024 г. Филмот бил објавен во американските кина на [[18 април]] 2025 г., а во македонските на [[17 април]] истата година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://kinoverzum.mk/film/sinners/|title=Грешници {{!}} Киноверзум МК|language=mk-MK|accessdate=2025-06-10}}</ref> == Содржина == Обидувајќи се да ги остават зад себе своите проблематични животи, браќата близнаци се враќаат во својот роден град за да започнат одново, само за да откријат дека ги очекува уште поголемо зло. == Улоги == {| class="wikitable" !Глумец !Улога |- | rowspan="2" |[[Мајкл Б. Џордан]] |Смоук |- |Стек |- |[[Хејли Стајнфелд]] |Мери |- |[[Мајлс Катон]] |Семи |- |[[Џек О'Конел]] |Ремик |- |[[Вунми Мосаку]] |Ени |- |[[Џејми Лосон]] |Перлин |- |[[Омар Бенсон Милер]] |Корнбред |- |[[Ли Џун Ли]] |Грејс Чо |- |Јао |Бо Чо |- |[[Делрој Линдо]] |Делта Слим |} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * {{Official website|https://www.sinnersmovie.net/}} {{IMDb title}} [[Категорија:Американски филмови]] [[Категорија:Филмови од 2025 година]] [[Категорија:Филмови на англиски јазик]] [[Категорија:Американски хорор-филмови]] [[Категорија:Филмови на Warner Bros.]] 8so4pvbpxah6nkmxpjx95r8c4ikv9q5 5378750 5378749 2025-06-10T20:08:46Z Andrew012p 85224 5378750 wikitext text/x-wiki {{Infobox film | image = Sinners (2025 film) poster.jpg | caption = Плакатот на македонски јазик | director = [[Рајан Куглер]] | writer = Рајан Куглер | producer = {{Plainlist| * Рајан Куглер * Зинзи Куглер * Сев Оханијан }} | starring = {{Plainlist| * [[Мајкл Б. Џордан]] * [[Хејли Стајнфелд]] * [[Мајлс Катон]] }} | cinematography = Отам Дјуралд Аркапо | editing = Мајкл П. Шовер | music = Лудвиг Јерансон | studio = [[Ryan Coogler|Proximity Media]] | distributor = [[Warner Bros. Pictures]] | released = 18 април 2025 г. (САД)<br>17 април 2025 г. (Македонија) | runtime = 137 минути<ref>{{Cite web |date=1 април 2025 |title=''Sinners'' (15) |url=https://www.bbfc.co.uk/release/sinners-q29sbgvjdglvbjpwwc0xmdi0mdu0 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250410161242/https://www.bbfc.co.uk/release/sinners-q29sbgvjdglvbjpwwc0xmdi0mdu0 |archive-date=10 април 2025 |access-date=10 април 2025 |website=[[Британски одбор за филмска класификација]] |language=en}}</ref> | country = {{САД}} | language = {{Plainlist| * [[англиски јазик|англиски]] * + [[македонски јазик|македонски]] <small>(титла)</small> }} | budget = 90 милиони долари | gross = 357,2 милиони долари }} '''{{Закосен наслов}}Грешници''' ({{lang-en|Sinners}}) — мерикански историски [[Хорор (филм)|филм на ужасите]] од 2025 г. Режисер и сценарист е Рајан Куглер. Во филмот глумат [[Мајкл Б. Џордан]], Делрој Линдо, Џек О'Конел, Џејми Лосон, Вунми Мосаку, Омар Бенсон Милер, [[Хејли Стајнфелд|Хајли Стајнфелд]], Ли Џун Ли и Лола Кирке. Името било откриено во септември 2024 г. Филмот бил објавен во американските кина на [[18 април]] 2025 г., а во македонските на [[17 април]] истата година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://kinoverzum.mk/film/sinners/|title=Грешници {{!}} Киноверзум МК|language=mk-MK|accessdate=2025-06-10}}</ref> == Содржина == Обидувајќи се да ги остават зад себе своите проблематични животи, браќата близнаци се враќаат во својот роден град за да започнат одново, само за да откријат дека ги очекува уште поголемо зло. == Улоги == {| class="wikitable" !Глумец !Улога |- | rowspan="2" |[[Мајкл Б. Џордан]] |Смоук |- |Стек |- |[[Хејли Стајнфелд]] |Мери |- |[[Мајлс Катон]] |Семи |- |[[Џек О'Конел]] |Ремик |- |[[Вунми Мосаку]] |Ени |- |[[Џејми Лосон]] |Перлин |- |[[Омар Бенсон Милер]] |Корнбред |- |[[Ли Џун Ли]] |Грејс Чо |- |Јао |Бо Чо |- |[[Делрој Линдо]] |Делта Слим |} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * {{Official website|https://www.sinnersmovie.net/}} {{IMDb title}} [[Категорија:Американски филмови]] [[Категорија:Филмови од 2025 година]] [[Категорија:Филмови на англиски јазик]] [[Категорија:Американски хорор-филмови]] [[Категорија:Филмови на Warner Bros.]] s12kp8onhv8vsf9wr2pkvg6tpglgst7 5378752 5378750 2025-06-10T20:09:56Z Andrew012p 85224 5378752 wikitext text/x-wiki {{Infobox film | image = Грешници плакат 2025 (МКД).jpg | caption = Плакатот на македонски јазик | director = [[Рајан Куглер]] | writer = Рајан Куглер | producer = {{Plainlist| * Рајан Куглер * Зинзи Куглер * Сев Оханијан }} | starring = {{Plainlist| * [[Мајкл Б. Џордан]] * [[Хејли Стајнфелд]] * [[Мајлс Катон]] }} | cinematography = Отам Дјуралд Аркапо | editing = Мајкл П. Шовер | music = Лудвиг Јерансон | studio = [[Ryan Coogler|Proximity Media]] | distributor = [[Warner Bros. Pictures]] | released = 18 април 2025 г. (САД)<br>17 април 2025 г. (Македонија) | runtime = 137 минути<ref>{{Cite web |date=1 април 2025 |title=''Sinners'' (15) |url=https://www.bbfc.co.uk/release/sinners-q29sbgvjdglvbjpwwc0xmdi0mdu0 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250410161242/https://www.bbfc.co.uk/release/sinners-q29sbgvjdglvbjpwwc0xmdi0mdu0 |archive-date=10 април 2025 |access-date=10 април 2025 |website=[[Британски одбор за филмска класификација]] |language=en}}</ref> | country = {{САД}} | language = {{Plainlist| * [[англиски јазик|англиски]] * + [[македонски јазик|македонски]] <small>(титла)</small> }} | budget = 90 милиони долари | gross = 357,2 милиони долари }} '''{{Закосен наслов}}Грешници''' ({{lang-en|Sinners}}) — мерикански историски [[Хорор (филм)|филм на ужасите]] од 2025 г. Режисер и сценарист е Рајан Куглер. Во филмот глумат [[Мајкл Б. Џордан]], Делрој Линдо, Џек О'Конел, Џејми Лосон, Вунми Мосаку, Омар Бенсон Милер, [[Хејли Стајнфелд|Хајли Стајнфелд]], Ли Џун Ли и Лола Кирке. Името било откриено во септември 2024 г. Филмот бил објавен во американските кина на [[18 април]] 2025 г., а во македонските на [[17 април]] истата година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://kinoverzum.mk/film/sinners/|title=Грешници {{!}} Киноверзум МК|language=mk-MK|accessdate=2025-06-10}}</ref> == Содржина == Обидувајќи се да ги остават зад себе своите проблематични животи, браќата близнаци се враќаат во својот роден град за да започнат одново, само за да откријат дека ги очекува уште поголемо зло. == Улоги == {| class="wikitable" !Глумец !Улога |- | rowspan="2" |[[Мајкл Б. Џордан]] |Смоук |- |Стек |- |[[Хејли Стајнфелд]] |Мери |- |[[Мајлс Катон]] |Семи |- |[[Џек О'Конел]] |Ремик |- |[[Вунми Мосаку]] |Ени |- |[[Џејми Лосон]] |Перлин |- |[[Омар Бенсон Милер]] |Корнбред |- |[[Ли Џун Ли]] |Грејс Чо |- |Јао |Бо Чо |- |[[Делрој Линдо]] |Делта Слим |} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * {{Official website|https://www.sinnersmovie.net/}} {{IMDb title}} [[Категорија:Американски филмови]] [[Категорија:Филмови од 2025 година]] [[Категорија:Филмови на англиски јазик]] [[Категорија:Американски хорор-филмови]] [[Категорија:Филмови на Warner Bros.]] ft4zrrv62d6gmqa1scsuow48cm48tgn 5378791 5378752 2025-06-11T05:02:15Z Andrew012p 85224 5378791 wikitext text/x-wiki {{Infobox film | image = Грешници плакат 2025 (МКД).jpg | caption = Плакатот на македонски јазик | director = [[Рајан Куглер]] | writer = Рајан Куглер | producer = {{Plainlist| * Рајан Куглер * Зинзи Куглер * Сев Оханијан }} | starring = {{Plainlist| * [[Мајкл Б. Џордан]] * [[Хејли Стајнфелд]] * [[Мајлс Катон]] }} | cinematography = Отам Дјуралд Аркапо | editing = Мајкл П. Шовер | music = Лудвиг Јерансон | studio = [[Ryan Coogler|Proximity Media]] | distributor = [[Warner Bros. Pictures]] | released = 18 април 2025 г. (САД)<br>17 април 2025 г. (Македонија) | runtime = 137 минути<ref>{{Cite web |date=1 април 2025 |title=''Sinners'' (15) |url=https://www.bbfc.co.uk/release/sinners-q29sbgvjdglvbjpwwc0xmdi0mdu0 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20250410161242/https://www.bbfc.co.uk/release/sinners-q29sbgvjdglvbjpwwc0xmdi0mdu0 |archive-date=10 април 2025 |access-date=10 април 2025 |website=[[Британски одбор за филмска класификација]] |language=en}}</ref> | country = {{САД}} | language = {{Plainlist| * [[англиски јазик|англиски]] * + [[македонски јазик|македонски]] <small>(титла)</small> }} | budget = 90 милиони долари | gross = 357,2 милиони долари }} '''{{Закосен наслов}}Грешници''' ({{lang-en|Sinners}}) — американски историски [[Хорор (филм)|филм на ужасите]] од 2025 г. Режисер и сценарист е Рајан Куглер. Во филмот глумат [[Мајкл Б. Џордан]], Делрој Линдо, Џек О'Конел, Џејми Лосон, Вунми Мосаку, Омар Бенсон Милер, [[Хејли Стајнфелд|Хајли Стајнфелд]], Ли Џун Ли и Лола Кирке. Името било откриено во септември 2024 г. Филмот бил објавен во американските кина на [[18 април]] 2025 г., а во македонските на [[17 април]] истата година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://kinoverzum.mk/film/sinners/|title=Грешници {{!}} Киноверзум МК|language=mk-MK|accessdate=2025-06-10}}</ref> == Содржина == Обидувајќи се да ги остават зад себе своите проблематични животи, браќата близнаци се враќаат во својот роден град за да започнат одново, само за да откријат дека ги очекува уште поголемо зло. == Улоги == {| class="wikitable" !Глумец !Улога |- | rowspan="2" |[[Мајкл Б. Џордан]] |Смоук |- |Стек |- |[[Хејли Стајнфелд]] |Мери |- |[[Мајлс Катон]] |Семи |- |[[Џек О'Конел]] |Ремик |- |[[Вунми Мосаку]] |Ени |- |[[Џејми Лосон]] |Перлин |- |[[Омар Бенсон Милер]] |Корнбред |- |[[Ли Џун Ли]] |Грејс Чо |- |Јао |Бо Чо |- |[[Делрој Линдо]] |Делта Слим |} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * {{Official website|https://www.sinnersmovie.net/}} {{IMDb title}} [[Категорија:Американски филмови]] [[Категорија:Филмови од 2025 година]] [[Категорија:Филмови на англиски јазик]] [[Категорија:Американски хорор-филмови]] [[Категорија:Филмови на Warner Bros.]] 1ymg7ru1dmnddp4ocnqhomykn557b39 1 1372515 5378741 2025-06-10T20:02:06Z Andrew012p 85224 Создадена страница со: {{СЗР}} 5378741 wikitext text/x-wiki {{СЗР}} 111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx 1 1372516 5378744 2025-06-10T20:03:27Z P.Nedelkovski 47736 Создадена страница со: {{СЗР}} 5378744 wikitext text/x-wiki {{СЗР}} 111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx 6 1372517 5378751 2025-06-10T20:09:43Z Andrew012p 85224 {{Податоци за неслободна слика |Опис = филмски плакат |Извор = дистрибутер |Дел = цел |Ниска_резолуција = да |други_информации = }} {{Образложение за неслободна слика |Статија = Грешници (филм од 2025) |Намена = прикажување |Заменливост = нема }} 5378751 wikitext text/x-wiki == Опис == {{Податоци за неслободна слика |Опис = филмски плакат |Извор = дистрибутер |Дел = цел |Ниска_резолуција = да |други_информации = }} {{Образложение за неслободна слика |Статија = Грешници (филм од 2025) |Намена = прикажување |Заменливост = нема }} == Лиценцирање == {{Филмски плакат}} mrw3t4vx0wyr80js40dfys1bliykarh 0 1372518 5378757 2025-06-10T20:18:52Z Dandarmkd 31127 Создадена страница со: {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Општина Држилово (1913-1915)<br />Месен народен одбор Држилово (1945-1952) |common_name = Месен народен одбор Држилово |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[Кралство Србија]] / [... 5378757 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Општина Држилово (1913-1915)<br />Месен народен одбор Држилово (1945-1952) |common_name = Месен народен одбор Држилово |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[Кралство Србија]] / [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Држилово]] |entities = [[Држилово]] (1913-1915, 1945-1952), [[Елово]] (1913-1915, 1950-1952), [[Малчиште]] (1913-1915), [[Патишка Река]] (1913-1915, 1947-1950), [[Умово]] (1913-1915), [[Цветово]] (1913-1915) и [[Црн Врв]] (1913-1915) |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[Кралство Србија]] (1913-1915), [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] (1945-1952)<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]] (1945-1952)<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]] (1913-1915, 1945-1947)<br /> Срез: [[Скопски Срез|Скопски]] (1913-1915)<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] (1945-1947), [[Скопска Околија|Скопска]] (1947-1952) |today = [[Општина Студеничани]] |year_start = 1913 |year_end = 1952 |event_start = Основање на Општина Држилово |date_start = |event_end = Укинување на МНО Држилово |date_end = |event1 = Основање на МНО Држилово |date_event1 = 1945 |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Јаболци |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |s2 = Општина Цветово |stat_year1 = [[Попис на населението во Македонија (1948)|1948]] |stat_area1 = |stat_pop1 = 1,347 |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Општина Држилово''', именувана и како '''Месен народен одбор Држилово''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1913-1915, меѓувоениот период и 1945-1952 година. ==Историја== ===1913-1915=== Општина Држилово за прв пат била основана во 1913 година, за време на [[Кралство Србија|Кралството Србија]]. Населени места во општината биле [[Држилово]], [[Елово]], [[Малчиште]], [[Патишка Река]], [[Умово]], [[Цветово]] и [[Црн Врв]]. Општината била дел од [[Скопски Срез|Скопскиот Срез]], [[Скопски Округ]].<ref>{{наведена книга |last1=Вујичиќ |first1=Милорад Ант. |authorlink1= |last2= |first2= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Речник места у ослобођеној области Старе Србије по службени подацима |url=https://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1914/pdf/G191411001.pdf?fbclid=IwAR1t8Bh7wvIKbfeY3N8EsTS32O9ZWXJixlEoxWCH39WNdkhq7N8ow8fSBk0 |format= |accessdate=10 јуни 2025 |edition= |series= |volume= |date= |year=1914 |month= |origyear= |publisher=Државна печатница на Кралство Србија |location= |language= |isbn= |oclc= |doi= |id= |page=132 |pages= |chapter= |chapterurl= |quote= |ref= |bibcode= |laysummary= |laydate= |separator= |postscript= |lastauthoramp=}}</ref> ===1945-1952=== Месниот народен одбор Држилово бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негово составно населено место биле [[Држилово]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=155 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Држилово бил проширен на сметка на соседниот и укинат [[Општина Патишка Река|Месен народен одбор Патишка Река]] со неговото село [[Патишка Река]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Држилово бил проширен на сметка на укинатиот [[Општина Сушица (Маркова Река)|Месен народен одбор Сушица]] со неговото село [[Елово]], но истовремено МНО Држилово ја загубил Патишка Река која припаднала на [[Општина Јаболци|Месен народен одбор Јаболци]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=204 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, МНО Држилово бил укинат на сметка на Општина Јаболци која го добила селото Држилово, и [[Општина Цветово]] која го добила селото Елово.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101, 102 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> ==Население== Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Држилово имал 1,347 жители, односно вкупното население на [[Држилово]] и [[Патишка Река]]. Следува табела според народностите во пописот од 1948 година:<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 776 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 570 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 1 |} == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1913 година|Држилово]] [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Држилово]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1952 година|Држилово]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Држилово]] [[Категорија:Драчевска Околија]] q0c5tn51m3pfew57mfpr1qlnzvy30uk 0 1372519 5378766 2025-06-10T21:52:50Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Горно Бријање | native_name = Горње Бријање | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 43... 5378766 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Горно Бријање | native_name = Горње Бријање | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 43 |latm = 05 |lats = 28 |latNS = N | longd = 21 |longm = 47 |longs = 31 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Бојник]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 232 | population_footnotes = | population_total = 317 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16205 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = LE }} '''Горно Бријање''' ({{lang-sr|Горње Бријање}}) }е населено место во општината [[Бојник]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 317 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Бојник]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Бојник]] [[Категорија:Населени места во Србија]] p6xcdhg0sdexunfdeyng679s37jros4 0 1372520 5378767 2025-06-10T21:57:49Z Buli 2648 Создадена страница со: {{chembox | verifiedrevid = 470635696 | Name = Zeaxanthin | ImageFile =Zeaxanthin2.svg | ImageSize = 320px | ImageAlt = Structural formula of zeaxanthin | ImageFile1 = Zeaxanthin molecule spacefill.png | ImageSize1 = 320 | ImageAlt1 = Space-filling model of the zeaxanthin molecule | IUPACName = (3''R'',3′''R'')-β,β-Carotene-3,3′-diol | SystematicName = (1''R'',1′''R'')-4,4′-[(1''E'',3''E'',5''E'',7''E'',9''E'',11''E'',13''E'',15''E'',17''E... 5378767 wikitext text/x-wiki {{chembox | verifiedrevid = 470635696 | Name = Zeaxanthin | ImageFile =Zeaxanthin2.svg | ImageSize = 320px | ImageAlt = Structural formula of zeaxanthin | ImageFile1 = Zeaxanthin molecule spacefill.png | ImageSize1 = 320 | ImageAlt1 = Space-filling model of the zeaxanthin molecule | IUPACName = (3''R'',3′''R'')-β,β-Carotene-3,3′-diol | SystematicName = (1''R'',1′''R'')-4,4′-[(1''E'',3''E'',5''E'',7''E'',9''E'',11''E'',13''E'',15''E'',17''E'')-3,7,12,16-Tetramethyloctadeca-1,3,5,7,9,11,13,15,17-nonaene-1,18-diyl]bis(3,5,5-trimethylcyclohex-3-en-1-ol) | OtherNames = |Section1={{Chembox Identifiers | ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}} | ChemSpiderID = 4444421 | PubChem = 5280899 | UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}} | UNII = CV0IB81ORO | InChI = 1/C40H56O2/c1-29(17-13-19-31(3)21-23-37-33(5)25-35(41)27-39(37,7)8)15-11-12-16-30(2)18-14-20-32(4)22-24-38-34(6)26-36(42)28-40(38,9)10/h11-24,35-36,41-42H,25-28H2,1-10H3/b12-11+,17-13+,18-14+,23-21+,24-22+,29-15+,30-16+,31-19+,32-20+/t35-,36-/m1/s1 | InChIKey = JKQXZKUSFCKOGQ-QAYBQHTQBL | ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | ChEBI = 27547 | SMILES = CC1=C(C(C[C@@H](C1)O)(C)C)/C=C/C(=C/C=C/C(=C/C=C/C=C(/C=C/C=C(/C=C/C2=C(C[C@H](CC2(C)C)O)C)\C)\C)/C)/C | StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChI = 1S/C40H56O2/c1-29(17-13-19-31(3)21-23-37-33(5)25-35(41)27-39(37,7)8)15-11-12-16-30(2)18-14-20-32(4)22-24-38-34(6)26-36(42)28-40(38,9)10/h11-24,35-36,41-42H,25-28H2,1-10H3/b12-11+,17-13+,18-14+,23-21+,24-22+,29-15+,30-16+,31-19+,32-20+/t35-,36-/m1/s1 | StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChIKey = JKQXZKUSFCKOGQ-QAYBQHTQSA-N | CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}} | CASNo = 144-68-3 | RTECS = }} |Section2={{Chembox Properties | Formula = C₄₀H₅₆O₂ | MolarMass = 568.88 g/mol | Appearance = orange-red | Density = | Solubility = insol. | MeltingPtC = 215.5 | BoilingPt = | pKa = | pKb = | Viscosity = }} |Section7={{Chembox Hazards | ExternalSDS = | MainHazards = | FlashPt = | HPhrases = | PPhrases = | GHS_ref = }} |Section8={{Chembox Related | OtherAnions = | OtherCations = | OtherCompounds = [[lutein]]<br />[[xanthophyll]] }} }} 5ijuga2fg4gkc8hq6hna797equljxhm 5378768 5378767 2025-06-10T22:00:36Z Buli 2648 5378768 wikitext text/x-wiki {{chembox | verifiedrevid = 470635696 | Name = Zeaxanthin | ImageFile =Zeaxanthin2.svg | ImageSize = 320px | ImageAlt = Structural formula of zeaxanthin | ImageFile1 = Zeaxanthin molecule spacefill.png | ImageSize1 = 320 | ImageAlt1 = Space-filling model of the zeaxanthin molecule | IUPACName = (3''R'',3′''R'')-β,β-Carotene-3,3′-diol | SystematicName = (1''R'',1′''R'')-4,4′-[(1''E'',3''E'',5''E'',7''E'',9''E'',11''E'',13''E'',15''E'',17''E'')-3,7,12,16-Tetramethyloctadeca-1,3,5,7,9,11,13,15,17-nonaene-1,18-diyl]bis(3,5,5-trimethylcyclohex-3-en-1-ol) | OtherNames = |Section1={{Chembox Identifiers | ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}} | ChemSpiderID = 4444421 | PubChem = 5280899 | UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}} | UNII = CV0IB81ORO | InChI = 1/C40H56O2/c1-29(17-13-19-31(3)21-23-37-33(5)25-35(41)27-39(37,7)8)15-11-12-16-30(2)18-14-20-32(4)22-24-38-34(6)26-36(42)28-40(38,9)10/h11-24,35-36,41-42H,25-28H2,1-10H3/b12-11+,17-13+,18-14+,23-21+,24-22+,29-15+,30-16+,31-19+,32-20+/t35-,36-/m1/s1 | InChIKey = JKQXZKUSFCKOGQ-QAYBQHTQBL | ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | ChEBI = 27547 | SMILES = CC1=C(C(C[C@@H](C1)O)(C)C)/C=C/C(=C/C=C/C(=C/C=C/C=C(/C=C/C=C(/C=C/C2=C(C[C@H](CC2(C)C)O)C)\C)\C)/C)/C | StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChI = 1S/C40H56O2/c1-29(17-13-19-31(3)21-23-37-33(5)25-35(41)27-39(37,7)8)15-11-12-16-30(2)18-14-20-32(4)22-24-38-34(6)26-36(42)28-40(38,9)10/h11-24,35-36,41-42H,25-28H2,1-10H3/b12-11+,17-13+,18-14+,23-21+,24-22+,29-15+,30-16+,31-19+,32-20+/t35-,36-/m1/s1 | StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChIKey = JKQXZKUSFCKOGQ-QAYBQHTQSA-N | CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}} | CASNo = 144-68-3 | RTECS = }} |Section2={{Chembox Properties | Formula = C₄₀H₅₆O₂ | MolarMass = 568.88 g/mol | Appearance = orange-red | Density = | Solubility = insol. | MeltingPtC = 215.5 | BoilingPt = | pKa = | pKb = | Viscosity = }} |Section7={{Chembox Hazards | ExternalSDS = | MainHazards = | FlashPt = | HPhrases = | PPhrases = | GHS_ref = }} |Section8={{Chembox Related | OtherAnions = | OtherCations = | OtherCompounds = [[lutein]]<br />[[xanthophyll]] }} }} [[Категорија:Циклоалкени]] [[Категорија:Прехранбени бои]] [[Категорија:Терпени и терпеноиди]] nt8cjau0m6qbt98g7ue66stryae8kx0 5378769 5378768 2025-06-10T22:02:03Z Buli 2648 5378769 wikitext text/x-wiki {{chembox | verifiedrevid = 470635696 | Name = Зеаксантин | ImageFile =Zeaxanthin2.svg | ImageSize = 320px | ImageAlt = Structural formula of zeaxanthin | ImageFile1 = Zeaxanthin molecule spacefill.png | ImageSize1 = 320 | ImageAlt1 = Space-filling model of the zeaxanthin molecule | IUPACName = (3''R'',3′''R'')-β,β-Carotene-3,3′-diol | SystematicName = (1''R'',1′''R'')-4,4′-[(1''E'',3''E'',5''E'',7''E'',9''E'',11''E'',13''E'',15''E'',17''E'')-3,7,12,16-Tetramethyloctadeca-1,3,5,7,9,11,13,15,17-nonaene-1,18-diyl]bis(3,5,5-trimethylcyclohex-3-en-1-ol) | OtherNames = |Section1={{Chembox Identifiers | ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}} | ChemSpiderID = 4444421 | PubChem = 5280899 | UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}} | UNII = CV0IB81ORO | InChI = 1/C40H56O2/c1-29(17-13-19-31(3)21-23-37-33(5)25-35(41)27-39(37,7)8)15-11-12-16-30(2)18-14-20-32(4)22-24-38-34(6)26-36(42)28-40(38,9)10/h11-24,35-36,41-42H,25-28H2,1-10H3/b12-11+,17-13+,18-14+,23-21+,24-22+,29-15+,30-16+,31-19+,32-20+/t35-,36-/m1/s1 | InChIKey = JKQXZKUSFCKOGQ-QAYBQHTQBL | ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | ChEBI = 27547 | SMILES = CC1=C(C(C[C@@H](C1)O)(C)C)/C=C/C(=C/C=C/C(=C/C=C/C=C(/C=C/C=C(/C=C/C2=C(C[C@H](CC2(C)C)O)C)\C)\C)/C)/C | StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChI = 1S/C40H56O2/c1-29(17-13-19-31(3)21-23-37-33(5)25-35(41)27-39(37,7)8)15-11-12-16-30(2)18-14-20-32(4)22-24-38-34(6)26-36(42)28-40(38,9)10/h11-24,35-36,41-42H,25-28H2,1-10H3/b12-11+,17-13+,18-14+,23-21+,24-22+,29-15+,30-16+,31-19+,32-20+/t35-,36-/m1/s1 | StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChIKey = JKQXZKUSFCKOGQ-QAYBQHTQSA-N | CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}} | CASNo = 144-68-3 | RTECS = }} |Section2={{Chembox Properties | Formula = C₄₀H₅₆O₂ | MolarMass = 568.88 g/mol | Appearance = orange-red | Density = | Solubility = insol. | MeltingPtC = 215.5 | BoilingPt = | pKa = | pKb = | Viscosity = }} |Section7={{Chembox Hazards | ExternalSDS = | MainHazards = | FlashPt = | HPhrases = | PPhrases = | GHS_ref = }} |Section8={{Chembox Related | OtherAnions = | OtherCations = | OtherCompounds = [[lutein]]<br />[[xanthophyll]] }} }} [[Категорија:Циклоалкени]] [[Категорија:Прехранбени бои]] [[Категорија:Терпени и терпеноиди]] iiwiqko9q6l021jokjbvobkk80nx1nu 5378770 5378769 2025-06-10T22:10:45Z Buli 2648 5378770 wikitext text/x-wiki {{chembox | verifiedrevid = 470635696 | Name = Зеаксантин | ImageFile =Zeaxanthin2.svg | ImageSize = 320px | ImageAlt = Structural formula of zeaxanthin | ImageFile1 = Zeaxanthin molecule spacefill.png | ImageSize1 = 320 | ImageAlt1 = Space-filling model of the zeaxanthin molecule | IUPACName = (3''R'',3′''R'')-β,β-Carotene-3,3′-diol | SystematicName = (1''R'',1′''R'')-4,4′-[(1''E'',3''E'',5''E'',7''E'',9''E'',11''E'',13''E'',15''E'',17''E'')-3,7,12,16-Tetramethyloctadeca-1,3,5,7,9,11,13,15,17-nonaene-1,18-diyl]bis(3,5,5-trimethylcyclohex-3-en-1-ol) | OtherNames = |Section1={{Chembox Identifiers | ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}} | ChemSpiderID = 4444421 | PubChem = 5280899 | UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}} | UNII = CV0IB81ORO | InChI = 1/C40H56O2/c1-29(17-13-19-31(3)21-23-37-33(5)25-35(41)27-39(37,7)8)15-11-12-16-30(2)18-14-20-32(4)22-24-38-34(6)26-36(42)28-40(38,9)10/h11-24,35-36,41-42H,25-28H2,1-10H3/b12-11+,17-13+,18-14+,23-21+,24-22+,29-15+,30-16+,31-19+,32-20+/t35-,36-/m1/s1 | InChIKey = JKQXZKUSFCKOGQ-QAYBQHTQBL | ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | ChEBI = 27547 | SMILES = CC1=C(C(C[C@@H](C1)O)(C)C)/C=C/C(=C/C=C/C(=C/C=C/C=C(/C=C/C=C(/C=C/C2=C(C[C@H](CC2(C)C)O)C)\C)\C)/C)/C | StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChI = 1S/C40H56O2/c1-29(17-13-19-31(3)21-23-37-33(5)25-35(41)27-39(37,7)8)15-11-12-16-30(2)18-14-20-32(4)22-24-38-34(6)26-36(42)28-40(38,9)10/h11-24,35-36,41-42H,25-28H2,1-10H3/b12-11+,17-13+,18-14+,23-21+,24-22+,29-15+,30-16+,31-19+,32-20+/t35-,36-/m1/s1 | StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChIKey = JKQXZKUSFCKOGQ-QAYBQHTQSA-N | CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}} | CASNo = 144-68-3 | RTECS = }} |Section2={{Chembox Properties | Formula = C₄₀H₅₆O₂ | MolarMass = 568.88 g/mol | Appearance = orange-red | Density = | Solubility = insol. | MeltingPtC = 215.5 | BoilingPt = | pKa = | pKb = | Viscosity = }} |Section7={{Chembox Hazards | ExternalSDS = | MainHazards = | FlashPt = | HPhrases = | PPhrases = | GHS_ref = }} |Section8={{Chembox Related | OtherAnions = | OtherCations = | OtherCompounds = [[lutein]]<br />[[xanthophyll]] }} }}'''Зеаксантинот''' е еден од најзастапените [[Каротеноид|каротеноиди]] во природата. Го синтетизираат растенијата и некои микроорганизми, и е пигментот кој ја дава карактеристичната боја на [[Црвен пипер|пиперот]], [[Пченка|пченката]], [[Шафран|шафранот]], гоџи, и многу други растенија и микроорганизми.<ref>{{cite web|url=http://www.encyclopedia.com/topic/Carotenoids.aspx|title=Carotenoids|last=Encyclopedia.com|access-date=6 May 2012}}</ref><ref name="LPI">{{cite web|url=http://lpi.oregonstate.edu/infocenter/phytochemicals/carotenoids/index.html#sources|title=Lutein + Zeaxanthin Content of Selected Foods|date=2014|publisher=Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis|access-date=20 May 2014}}</ref> Името доаѓа од ''[[Zea mays]]'' (пченка, во која зеаксантинот ја обезбедува жолтата боја), и ''xanthos'', што е грчкото име за жолта боја). [[Категорија:Циклоалкени]] [[Категорија:Прехранбени бои]] [[Категорија:Терпени и терпеноиди]] 9yyxsbqgeqa9badb1ybuthdzq7xoaz7 5378771 5378770 2025-06-10T22:11:31Z Buli 2648 5378771 wikitext text/x-wiki {{chembox | verifiedrevid = 470635696 | Name = Зеаксантин | ImageFile =Zeaxanthin2.svg | ImageSize = 320px | ImageAlt = Structural formula of zeaxanthin | ImageFile1 = Zeaxanthin molecule spacefill.png | ImageSize1 = 320 | ImageAlt1 = Space-filling model of the zeaxanthin molecule | IUPACName = (3''R'',3′''R'')-β,β-Carotene-3,3′-diol | SystematicName = (1''R'',1′''R'')-4,4′-[(1''E'',3''E'',5''E'',7''E'',9''E'',11''E'',13''E'',15''E'',17''E'')-3,7,12,16-Tetramethyloctadeca-1,3,5,7,9,11,13,15,17-nonaene-1,18-diyl]bis(3,5,5-trimethylcyclohex-3-en-1-ol) | OtherNames = |Section1={{Chembox Identifiers | ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}} | ChemSpiderID = 4444421 | PubChem = 5280899 | UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}} | UNII = CV0IB81ORO | InChI = 1/C40H56O2/c1-29(17-13-19-31(3)21-23-37-33(5)25-35(41)27-39(37,7)8)15-11-12-16-30(2)18-14-20-32(4)22-24-38-34(6)26-36(42)28-40(38,9)10/h11-24,35-36,41-42H,25-28H2,1-10H3/b12-11+,17-13+,18-14+,23-21+,24-22+,29-15+,30-16+,31-19+,32-20+/t35-,36-/m1/s1 | InChIKey = JKQXZKUSFCKOGQ-QAYBQHTQBL | ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | ChEBI = 27547 | SMILES = CC1=C(C(C[C@@H](C1)O)(C)C)/C=C/C(=C/C=C/C(=C/C=C/C=C(/C=C/C=C(/C=C/C2=C(C[C@H](CC2(C)C)O)C)\C)\C)/C)/C | StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChI = 1S/C40H56O2/c1-29(17-13-19-31(3)21-23-37-33(5)25-35(41)27-39(37,7)8)15-11-12-16-30(2)18-14-20-32(4)22-24-38-34(6)26-36(42)28-40(38,9)10/h11-24,35-36,41-42H,25-28H2,1-10H3/b12-11+,17-13+,18-14+,23-21+,24-22+,29-15+,30-16+,31-19+,32-20+/t35-,36-/m1/s1 | StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChIKey = JKQXZKUSFCKOGQ-QAYBQHTQSA-N | CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}} | CASNo = 144-68-3 | RTECS = }} |Section2={{Chembox Properties | Formula = C₄₀H₅₆O₂ | MolarMass = 568.88 g/mol | Appearance = orange-red | Density = | Solubility = insol. | MeltingPtC = 215.5 | BoilingPt = | pKa = | pKb = | Viscosity = }} |Section7={{Chembox Hazards | ExternalSDS = | MainHazards = | FlashPt = | HPhrases = | PPhrases = | GHS_ref = }} |Section8={{Chembox Related | OtherAnions = | OtherCations = | OtherCompounds = [[lutein]]<br />[[xanthophyll]] }} }} '''Зеаксантинот''' е еден од најзастапените [[Каротеноид|каротеноиди]] во природата. Го синтетизираат растенијата и некои микроорганизми, и е пигментот кој ја дава карактеристичната боја на [[Црвен пипер|пиперот]], [[Пченка|пченката]], [[Шафран|шафранот]], гоџи, и многу други растенија и микроорганизми.<ref>{{cite web|url=http://www.encyclopedia.com/topic/Carotenoids.aspx|title=Carotenoids|last=Encyclopedia.com|access-date=6 May 2012}}</ref><ref name="LPI">{{cite web|url=http://lpi.oregonstate.edu/infocenter/phytochemicals/carotenoids/index.html#sources|title=Lutein + Zeaxanthin Content of Selected Foods|date=2014|publisher=Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis|access-date=20 May 2014}}</ref> Името доаѓа од ''[[Zea mays]]'' (пченка, во која зеаксантинот ја обезбедува жолтата боја), и ''xanthos'', што е грчкото име за жолта боја). == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Циклоалкени]] [[Категорија:Прехранбени бои]] [[Категорија:Терпени и терпеноиди]] i7m3j76nwkdgzw3tte0jnda5npsa9lk 5378790 5378771 2025-06-11T05:01:06Z Andrew012p 85224 5378790 wikitext text/x-wiki {{chembox | verifiedrevid = 470635696 | Name = Зеаксантин | ImageFile =Zeaxanthin2.svg | ImageSize = 320px | ImageAlt = Structural formula of zeaxanthin | ImageFile1 = Zeaxanthin molecule spacefill.png | ImageSize1 = 320 | ImageAlt1 = Space-filling model of the zeaxanthin molecule | IUPACName = (3''R'',3′''R'')-β,β-Carotene-3,3′-diol | SystematicName = (1''R'',1′''R'')-4,4′-[(1''E'',3''E'',5''E'',7''E'',9''E'',11''E'',13''E'',15''E'',17''E'')-3,7,12,16-Tetramethyloctadeca-1,3,5,7,9,11,13,15,17-nonaene-1,18-diyl]bis(3,5,5-trimethylcyclohex-3-en-1-ol) | OtherNames = |Section1={{Chembox Identifiers | ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}} | ChemSpiderID = 4444421 | PubChem = 5280899 | UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}} | UNII = CV0IB81ORO | InChI = 1/C40H56O2/c1-29(17-13-19-31(3)21-23-37-33(5)25-35(41)27-39(37,7)8)15-11-12-16-30(2)18-14-20-32(4)22-24-38-34(6)26-36(42)28-40(38,9)10/h11-24,35-36,41-42H,25-28H2,1-10H3/b12-11+,17-13+,18-14+,23-21+,24-22+,29-15+,30-16+,31-19+,32-20+/t35-,36-/m1/s1 | InChIKey = JKQXZKUSFCKOGQ-QAYBQHTQBL | ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | ChEBI = 27547 | SMILES = CC1=C(C(C[C@@H](C1)O)(C)C)/C=C/C(=C/C=C/C(=C/C=C/C=C(/C=C/C=C(/C=C/C2=C(C[C@H](CC2(C)C)O)C)\C)\C)/C)/C | StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChI = 1S/C40H56O2/c1-29(17-13-19-31(3)21-23-37-33(5)25-35(41)27-39(37,7)8)15-11-12-16-30(2)18-14-20-32(4)22-24-38-34(6)26-36(42)28-40(38,9)10/h11-24,35-36,41-42H,25-28H2,1-10H3/b12-11+,17-13+,18-14+,23-21+,24-22+,29-15+,30-16+,31-19+,32-20+/t35-,36-/m1/s1 | StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChIKey = JKQXZKUSFCKOGQ-QAYBQHTQSA-N | CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}} | CASNo = 144-68-3 | RTECS = }} |Section2={{Chembox Properties | Formula = C₄₀H₅₆O₂ | MolarMass = 568.88 g/mol | Appearance = orange-red | Density = | Solubility = insol. | MeltingPtC = 215.5 | BoilingPt = | pKa = | pKb = | Viscosity = }} |Section7={{Chembox Hazards | ExternalSDS = | MainHazards = | FlashPt = | HPhrases = | PPhrases = | GHS_ref = }} |Section8={{Chembox Related | OtherAnions = | OtherCations = | OtherCompounds = [[lutein]]<br />[[xanthophyll]] }} }} '''Зеаксантин''' — еден од најзастапените [[Каротеноид|каротеноиди]] во природата. Го синтетизираат растенијата и некои микроорганизми, и е пигментот кој ја дава карактеристичната боја на [[Црвен пипер|пиперот]], [[Пченка|пченката]], [[Шафран|шафранот]], гоџи, и многу други растенија и микроорганизми.<ref>{{cite web|url=http://www.encyclopedia.com/topic/Carotenoids.aspx|title=Carotenoids|last=Encyclopedia.com|access-date=6 May 2012}}</ref><ref name="LPI">{{cite web|url=http://lpi.oregonstate.edu/infocenter/phytochemicals/carotenoids/index.html#sources|title=Lutein + Zeaxanthin Content of Selected Foods|date=2014|publisher=Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis|access-date=20 May 2014}}</ref> Името доаѓа од ''[[Zea mays]]'' (пченка, во која зеаксантинот ја обезбедува жолтата боја), и ''xanthos'', што е грчкото име за жолта боја). == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Циклоалкени]] [[Категорија:Прехранбени бои]] [[Категорија:Терпени и терпеноиди]] skz5rbm2fpbk926ys6hl7njbs3da9ky 1 1372522 5378815 2025-06-11T06:42:14Z P.Nedelkovski 47736 P.Nedelkovski ја премести страницата [[Разговор:Димитру М. Јон]] на [[Разговор:Думитру М. Јон]]: транскрипција 5378815 wikitext text/x-wiki #пренасочување [[Разговор:Думитру М. Јон]] krvade9yxwbno8znytfsyb98u2olvq7 10 1372523 5378843 2025-06-11T10:32:20Z Carshalton 30527 Создадена страница со: {{National squad under 21 | name = Состав на Италија на ЕП фудбал под 21 година 2023 | bg = #0066BC | fg = white | bordercolor = darkblue | country = Италија | comp link = Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023 | comp = ЕП за играчи под 21 година 2023 | p1 = Себастијано Дес... 5378843 wikitext text/x-wiki {{National squad under 21 | name = Состав на Италија на ЕП фудбал под 21 година 2023 | bg = #0066BC | fg = white | bordercolor = darkblue | country = Италија | comp link = Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023 | comp = ЕП за играчи под 21 година 2023 | p1 = [[Себастијано Деспланш|Деспланш]] | p2 = [[Матија Ѕаноти|Ѕаноти]] | p3 = [[Матео Руџери|Руџери]] | p4 = [[Матео Прати|Прати]] | p5 = [[Лоренцо Пирола|Пирола]] &nbsp;{{капитен}} | p6 = [[Даниеле Гиларди|Гиларди]] | p7 = [[Шер Ндур|Ндур]] | p8 = [[Чезаре Казадеи|Казадеи]] | p9 = [[Џузепе Амброзино|Амброзино]] | p10 = [[Вилфрид Њонто|Њонто]] | p11 = [[Томазо Балданци|Балданци]] | p12 = [[Џоеле Ѕаки|Ѕаки]] | p13 = [[Мајкл Кајоде|Кајоде]] | p14 = [[Џовани Фабијан|Фабијан]] | p15 = [[Диего Копола|Копола]] | p16 = [[Рикардо Турикја|Турикја]] | p17 = [[Лука Колеошо|Колеошо]] | p18 = [[Иса Думбија (фудбалер)|Думбија]] | p19 = [[Габриеле Гуарино|Гуарино]] | p20 = [[Николо Пизили|Пизили]] | p21 = [[Јакопо Фацини|Фацини]] | p22 = [[Јакопо Саси|Саси]] | p23 = [[Алесандро Бјанко|Бјанко]] | coach = [[Паоло Николато|П.&nbsp;Николато]] }}<noinclude> [[Категорија:Предлошки за италијански фудбал|ЕП-У21 2025]] [[Категорија:Предлошки за земјите учеснички на ЕП-У21 2025|Италија]]<noinclude> pf76auvgq5i5xugwhihnddhlra1f8n7 5378845 5378843 2025-06-11T10:33:04Z Carshalton 30527 5378845 wikitext text/x-wiki {{National squad under 21 | name = Состав на Италија на ЕП фудбал под 21 година 2025 | bg = #0066BC | fg = white | bordercolor = darkblue | country = Италија | comp link = Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2025 | comp = ЕП за играчи под 21 година 2025 | p1 = [[Себастијано Деспланш|Деспланш]] | p2 = [[Матија Ѕаноти|Ѕаноти]] | p3 = [[Матео Руџери|Руџери]] | p4 = [[Матео Прати|Прати]] | p5 = [[Лоренцо Пирола|Пирола]] &nbsp;{{капитен}} | p6 = [[Даниеле Гиларди|Гиларди]] | p7 = [[Шер Ндур|Ндур]] | p8 = [[Чезаре Казадеи|Казадеи]] | p9 = [[Џузепе Амброзино|Амброзино]] | p10 = [[Вилфрид Њонто|Њонто]] | p11 = [[Томазо Балданци|Балданци]] | p12 = [[Џоеле Ѕаки|Ѕаки]] | p13 = [[Мајкл Кајоде|Кајоде]] | p14 = [[Џовани Фабијан|Фабијан]] | p15 = [[Диего Копола|Копола]] | p16 = [[Рикардо Турикја|Турикја]] | p17 = [[Лука Колеошо|Колеошо]] | p18 = [[Иса Думбија (фудбалер)|Думбија]] | p19 = [[Габриеле Гуарино|Гуарино]] | p20 = [[Николо Пизили|Пизили]] | p21 = [[Јакопо Фацини|Фацини]] | p22 = [[Јакопо Саси|Саси]] | p23 = [[Алесандро Бјанко|Бјанко]] | coach = [[Паоло Николато|П.&nbsp;Николато]] }}<noinclude> [[Категорија:Предлошки за италијански фудбал|ЕП-У21 2025]] [[Категорија:Предлошки за земјите учеснички на ЕП-У21 2025|Италија]]<noinclude> e7lyz249djowt0xy0d87683ktu9irzd 4 1372524 5378859 2025-06-11T10:45:56Z Jtasevski123 69538 Создадена страница со: '''Концерт на Луфтанза''' - фотолов од настаните на концертот. Барателот јасно ги претставил своите планови, образложувајќи каде и што ќе фотографира, со кое превозно средство ќе патува, колку време ќе трае потфатот, колку членови ќе учествуваат во е... 5378859 wikitext text/x-wiki '''Концерт на Луфтанза''' - фотолов од настаните на концертот. Барателот јасно ги претставил своите планови, образложувајќи каде и што ќе фотографира, со кое превозно средство ќе патува, колку време ќе трае потфатот, колку членови ќе учествуваат во екипата (ако ги има) и колкави се проценетите трошоци. Врз основа на содржината на барањето, заедницата ќе донесе одлука во врска со предлогот. Барањето ќе биде одобрено во оној момент кога истото ќе добие три гласа „За“ или најмалку две третини од вкупниот број на гласови во случај веќе да има три гласа „Против“ или „Воздржан“. Свој придонес во дискусијата за поднесените предлози може да даде секој корисник на Википедија на македонски јазик, додека право на глас има секој корисник со најмалку 500 уредувања на Википедија на македонски јазик. Гласањето трае 24 часа од моментот на објавување на предлогот. Ова гласање ќе заврши на 12 јуни 2025 година точно во 12:45. == Основни информации == ===Место/места=== Посета на концертот на Луфтанза во Скопје. ===Траење=== Фотоловот се извел на 8 јуни, недела, 2025 година и било во времетраење од 3 часа. ===Поединец или група (тогаш и бр. на членови)=== *[[Корисник:vera1712|vera1712]] со опрема: Iphone 15 ===Проценети трошоци=== == Резултати == * Сите фотографии од овој Фотолов може да се најдат на категоријата на Ризницата: [[:c:Category:Macedonian Photohunts 2025|Category:Macedonian Photohunts 2025]] == Дискусија и гласање == Свој придонес во дискусијата за поднесените предлози може да даде секој корисник на Википедија на македонски јазик, додека право на глас има секој корисник со најмалку 500 уредувања на Википедија на македонски јазик.<br> Гласањето трае 24 часа од моментот на објавување на предлогот. Ова гласање ќе заврши на 12 јуни 2025 година точно во 12:45. === Гласање === #{{За}}[[User:Jtasevski123|Jtasevski123]] <small>([[User talk:Jtasevski123|разговор]])</small> 12:45, 11 јуни 2025 (CEST) === Заклучок === ;Напомена: Одобрените средства ќе бидат исплатени (повратени) '''откако''' фотографиите ќе '''[[:c:Special:UploadWizard?uselang=mk се подигнат на Ризницата (Wikimedia Commons)]]'''. При подигањето, учесникот задолжително мора да ја одбере лиценцата „Криејтив комонс 4.0“, да даде што попрецизен опис на подигнатото и долу да ги внесе категориите [[:c:Category:Lufthansa concert 2025|Lufthansa concert 2025]] и [[:c:Category:Macedonian Photohunts 2025|Macedonian Photohunts 2025]]. По подигањето, учесникот треба да задолжително да нè извести. [[Категорија:Википедија:Фотоловови 2025|Концерт на Луфтанза]] 4bbz8itbb7p7lxd9n5sc2j95aa901en 5378860 5378859 2025-06-11T10:49:08Z Jtasevski123 69538 /* Заклучок */ 5378860 wikitext text/x-wiki '''Концерт на Луфтанза''' - фотолов од настаните на концертот. Барателот јасно ги претставил своите планови, образложувајќи каде и што ќе фотографира, со кое превозно средство ќе патува, колку време ќе трае потфатот, колку членови ќе учествуваат во екипата (ако ги има) и колкави се проценетите трошоци. Врз основа на содржината на барањето, заедницата ќе донесе одлука во врска со предлогот. Барањето ќе биде одобрено во оној момент кога истото ќе добие три гласа „За“ или најмалку две третини од вкупниот број на гласови во случај веќе да има три гласа „Против“ или „Воздржан“. Свој придонес во дискусијата за поднесените предлози може да даде секој корисник на Википедија на македонски јазик, додека право на глас има секој корисник со најмалку 500 уредувања на Википедија на македонски јазик. Гласањето трае 24 часа од моментот на објавување на предлогот. Ова гласање ќе заврши на 12 јуни 2025 година точно во 12:45. == Основни информации == ===Место/места=== Посета на концертот на Луфтанза во Скопје. ===Траење=== Фотоловот се извел на 8 јуни, недела, 2025 година и било во времетраење од 3 часа. ===Поединец или група (тогаш и бр. на членови)=== *[[Корисник:vera1712|vera1712]] со опрема: Iphone 15 ===Проценети трошоци=== == Резултати == * Сите фотографии од овој Фотолов може да се најдат на категоријата на Ризницата: [[:c:Category:Macedonian Photohunts 2025|Category:Macedonian Photohunts 2025]] == Дискусија и гласање == Свој придонес во дискусијата за поднесените предлози може да даде секој корисник на Википедија на македонски јазик, додека право на глас има секој корисник со најмалку 500 уредувања на Википедија на македонски јазик.<br> Гласањето трае 24 часа од моментот на објавување на предлогот. Ова гласање ќе заврши на 12 јуни 2025 година точно во 12:45. === Гласање === #{{За}}[[User:Jtasevski123|Jtasevski123]] <small>([[User talk:Jtasevski123|разговор]])</small> 12:45, 11 јуни 2025 (CEST) === Заклучок === ;Напомена: Одобрените средства ќе бидат исплатени (повратени) '''откако''' фотографиите ќе '''<span class="plainlinks">[https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=mk се подигнат на Ризницата (Wikimedia Commons)]</span>'''. При подигањето, учесникот задолжително мора да ја одбере лиценцата „Криејтив комонс 4.0“, да даде што попрецизен опис на подигнатото и долу да ги внесе категориите [[:c:Category:Lufthansa concert 2025|Lufthansa concert 2025]] и [[:c:Category:Macedonian Photohunts 2025|Macedonian Photohunts 2025]]. По подигањето, учесникот треба да задолжително да нè извести. [[Категорија:Википедија:Фотоловови 2025|Концерт на Луфтанза]] 1h2myh0bsnb5khaa9wwp1ren0y9hjng 5378861 5378860 2025-06-11T10:50:10Z Виолетова 1975 /* Гласање */ 5378861 wikitext text/x-wiki '''Концерт на Луфтанза''' - фотолов од настаните на концертот. Барателот јасно ги претставил своите планови, образложувајќи каде и што ќе фотографира, со кое превозно средство ќе патува, колку време ќе трае потфатот, колку членови ќе учествуваат во екипата (ако ги има) и колкави се проценетите трошоци. Врз основа на содржината на барањето, заедницата ќе донесе одлука во врска со предлогот. Барањето ќе биде одобрено во оној момент кога истото ќе добие три гласа „За“ или најмалку две третини од вкупниот број на гласови во случај веќе да има три гласа „Против“ или „Воздржан“. Свој придонес во дискусијата за поднесените предлози може да даде секој корисник на Википедија на македонски јазик, додека право на глас има секој корисник со најмалку 500 уредувања на Википедија на македонски јазик. Гласањето трае 24 часа од моментот на објавување на предлогот. Ова гласање ќе заврши на 12 јуни 2025 година точно во 12:45. == Основни информации == ===Место/места=== Посета на концертот на Луфтанза во Скопје. ===Траење=== Фотоловот се извел на 8 јуни, недела, 2025 година и било во времетраење од 3 часа. ===Поединец или група (тогаш и бр. на членови)=== *[[Корисник:vera1712|vera1712]] со опрема: Iphone 15 ===Проценети трошоци=== == Резултати == * Сите фотографии од овој Фотолов може да се најдат на категоријата на Ризницата: [[:c:Category:Macedonian Photohunts 2025|Category:Macedonian Photohunts 2025]] == Дискусија и гласање == Свој придонес во дискусијата за поднесените предлози може да даде секој корисник на Википедија на македонски јазик, додека право на глас има секој корисник со најмалку 500 уредувања на Википедија на македонски јазик.<br> Гласањето трае 24 часа од моментот на објавување на предлогот. Ова гласање ќе заврши на 12 јуни 2025 година точно во 12:45. === Гласање === #{{За}}[[User:Jtasevski123|Jtasevski123]] <small>([[User talk:Jtasevski123|разговор]])</small> 12:45, 11 јуни 2025 (CEST) #{{За}}[[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 12:50, 11 јуни 2025 (CEST) === Заклучок === ;Напомена: Одобрените средства ќе бидат исплатени (повратени) '''откако''' фотографиите ќе '''<span class="plainlinks">[https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=mk се подигнат на Ризницата (Wikimedia Commons)]</span>'''. При подигањето, учесникот задолжително мора да ја одбере лиценцата „Криејтив комонс 4.0“, да даде што попрецизен опис на подигнатото и долу да ги внесе категориите [[:c:Category:Lufthansa concert 2025|Lufthansa concert 2025]] и [[:c:Category:Macedonian Photohunts 2025|Macedonian Photohunts 2025]]. По подигањето, учесникот треба да задолжително да нè извести. [[Категорија:Википедија:Фотоловови 2025|Концерт на Луфтанза]] 84mz80lyluve5et0dy29pldz62uk91f 0 1372525 5378865 2025-06-11T11:32:05Z Jtasevski123 69538 Jtasevski123 ја премести страницата [[Преносна станица Шах Алам или SATS]] на [[Шах Аламова преносна станица]] 5378865 wikitext text/x-wiki #пренасочување [[Шах Аламова преносна станица]] ks61ua9cmv1jm8n9sj9u6cwka26wihq 1 1372526 5378870 2025-06-11T11:48:17Z Jtasevski123 69538 Создадена страница со: {{Сзр}} 5378870 wikitext text/x-wiki {{Сзр}} grwuoyit2h633gvkn6btn064whmp5dc