Википедија mkwiki https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0 MediaWiki 1.45.0-wmf.5 first-letter Медиум Специјална Разговор Корисник Разговор со корисник Википедија Разговор за Википедија Податотека Разговор за податотека МедијаВики Разговор за МедијаВики Предлошка Разговор за предлошка Помош Разговор за помош Категорија Разговор за категорија Портал Разговор за Портал TimedText TimedText talk Модул Разговор за модул 0 8411 5381298 5238836 2025-06-18T07:28:16Z 89.190.196.153 необходими за истинноста 5381298 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Кузман Шапкарев | портрет = Kuzman Shapkarev Liondas Bros Thessaloniki.png | опис = Портрет на Шапкарев | родено-име = Кузман Атанасов Шапкарев | роден-дата = {{роден на|1|февруари|1834}} | роден-место = [[Охрид]], [[Битолски Вилает]], [[Отоманско Царство]] | починал-дата = {{починал на и возраст|df=yes|1909|3|18|1834|2|1}} | починал-место = [[Софија]], [[Царство Бугарија]] | починал-причина = | националност = [[Отоманско Царство|Отоманец]] | народност = [[Македонци|Македонец]] | познат = | наставка = | занимање = [[фолклор]]ист, публицист, [[Учебникарска дејност во Македонија|учебникар]] | сопружник = | татко = | мајка = | родители = | роднини = | деца = }} '''Кузман Атанасов Шапкарев''' ({{роден на|1|февруари|1834}} во {{роден во|Охрид}} — {{починат на|18|март|1909}} во {{починат во|Софија}}) — еден од најзначајните собирачи, публикатори и афирматори на бугарски народни умотворби и еден од првите бугарски учебникари. == Библиографија == Кузман Шапкарев е роден во [[семејство]] на сиромашен [[занает]]чија во Охрид на [[1 февруари]] [[1834]]. Завршил [[основно училиште]], но заради [[сиромаштија]] морал да го прекине [[Основно образование|образованието]]. До промена во неговиот живот дошло кога му понудиле да го заземе учителското место на неговиот чичко. Така станал [[учител]] и учителствувал во [[Битола]], [[Охрид]], [[Струга]], [[Прилеп]] и [[Кукуш]] на [[грчки јазик|грчки]] и [[бугарски јазик]].<ref>Кузман Шапкарев - „18-годишне учителствувание мое на български язик, от 1865 до 1884 година“</ref> Тогаш ги запознал [[Браќа Миладиновци|Димитрија и Константин Миладинови]]. По стапките на Димитрија Миладинов, на кого му станал зет, зашто Кузман се оженил со неговата ќерка, почнал да собира [[Македонски народни песни|народни песни]] и умотворби. Кога браќата Миладиновци бидуваат затворени, Кузман безуспешно се обидува да им помогне. По нивната смрт, тој отишол да учителствува прво во Прилеп, а потоа во Кукуш. Во октомври 1893 година заминал за [[Константинопол]], испратен од [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]] за да биде уредник на планиран бугарски весник таму. Во септември 1884 година заминал за [[Пловдив]], [[Источна Румелија]].<ref>Кузман Шапкарев - „Отиванието и пребиванието ми в Пловдив, Самоков и въобще в българско“</ref> Од 1900 година е редовен член на Бугарското книжевно друштво (преименувано подоцна во [[Бугарска академија на науките]]).<ref>"Пътеводител по фондовете на научния архив на БАН", 1981, том 1, стр. 130</ref><ref>"Български възрожденски книжовници от Македония: избрани страници", София, 1983, Издателство на БАН, стр. 221</ref><ref>"Проблеми на културата", София, 1987, Изтдатествто на Комитета за култура, стр. 118</ref> Кон крајот на својот живот заминал за [[Кнежевство Бугарија|Бугарија]]. Починал во [[Софија]] во [[1909]] година. Обемот и квалитетот на собраниот материјал го вбројуваат Шапкарев меѓу најголемите собирачи на народни умотворби не само од [[Македонија (регион)|Македонија]], туку од целиот [[Балкан]]. Во своето творештво Шапкарев се изјаснува како [[Бугари]]н по род.<ref>Кузман Шапкарев - „Материали за възраждането на българщината в Македония“: ''Родил съм се в охридский градский квартал, Варош називаем, в махалата «Св. Безсребреници Врачей», на 1-й февруарий 1834&nbsp;г. (следователно днес, 1895&nbsp;г., съм на 62-годишна възраст), от родители сиромаси, родом българи, православни християни''.</ref> == Творештво == [[Податотека:Kuzman Shapkarev - Sbornik ot bulgarski narodni umotvoreniq.jpg|right|thumb|150px|„Зборник на Бугарски народни умотворенија“, Софија, 1891]] * [[1866]] — „Българский буквар“ ("Бугарски буквар") * [[1868]] — „Голѣма българска читанка“, втора част на "Българский буквар ("Голема бугарска читанка", втор дел на "Бугарски буквар") * [[1868]] — „Кратко землеописание за малички детца“ ("Кратко опишување на Земjата за мали деца") * [[1868]] — „Кратка священа повестница от ветхий и новий завет“ ("Кратко свештено прераскажување на Стариот и Новиот завет") * [[1869]] — „Наръчно св. благовествование или сбор от евангелските чтения“ ("Прирачник на св. благовестување или зборник од евангелските читања") * [[1870]] — „Наръчний св. посланичник или сбор от апостолските чтения“ ("Прирачник на св. посланија или зборник од апостолските читања") * [[1874]] — „Майчин язик“ ("Мајчин јазик") * [[1884]] — „[[:File:Kuzman_Shapkarev_-_Materiali_za_zhivotoopisanieto_na_bratya_Miladinovi_(Plovdiv,_1884).pdf|Материали за животоописанието на братя Х. Миладинови, Димитрия и Константина. С прибавление нещо и за живота на Нака С. Станишев]]“ ("Материјали за опишување на животот на браќа Х. Миладинови, Димитрија и Константина. Со прибавување на нешто и за животот на Нако С. Станишев") * [[1884]] — „Материали за историята на възражданието българщината в Македония от 1854 до 1884&nbsp;г.“ ("Материјали за историјата на преродбата на бугарштината во Македонија од 1854 до 1884&nbsp;г.") * [[1884]] — „Русалии: древен и тврдѣ интересен българский обичай запазен и до днес в Южна Македония“ ("Русалии: антички и премногу интересен бугарски обичај зачуван до денес во Јужна Македонија") * [[1885]] — „Сборникъ отъ народни старини. Книга III. Български Народни Прикаски и Верования събралъ въ Македония и издава К. А. Шапкаревъ“ ("Зборник од народни старини. Книга III. Бугарски народни приказни и верувања собрал во Македонија и издава К. А. Шапкарев") [[Податотека:Kuzman Shapkarev 1907 posledna snimka.png|мини|десно|Последна слика од Шапкарев (1907).]] == Библиографија == * Шапкарев, Кузман. (1984). ''Избор''. Приредил Томислав Тодоровски. Скопје: Мисла. * Шапкарев, Кузман. (1987). ''Од­бра­ни творби''. Приредил Томислав Тодоровски. Скопје: Мисла. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == *[https://web.archive.org/web/20140227135141/http://www.org.mk/struga-heritage/tekst.asp-lang=mac&tekst=42.htm Записите на Кузман Шапкарев од Струга и Струшко] *[http://www.ohrid.gov.mk/index.asp?PodatociID=949 Чествување на охриѓанецот Кузман Шапкарев] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160305081000/http://www.ohrid.gov.mk/index.asp?PodatociID=949 |date=2016-03-05 }} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Шапкарев, Кузман}} [[Категорија:Македонски писатели]] [[Категорија:Бугарски писатели]] [[Категорија:Членови на БАН]] [[Категорија:Луѓе од Охрид]] [[Категорија:Македонски македонисти]] [[Категорија:Македонски слависти]] [[Категорија:Македонски преселници во Софија]] [[Категорија:Починати во 1909 година]] pn4uufvme5lb7so1eyyunfhkwula8nt 5381307 5381298 2025-06-18T08:45:00Z Виолетова 1975 Отповикано уредување на [[Special:Contributions/89.190.196.153|89.190.196.153]] ([[User talk:89.190.196.153|разговор]]), враќајќи на последната преработка на [[User:Dandarmkd|Dandarmkd]] 5238836 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Кузман Шапкарев | портрет = Kuzman Shapkarev Liondas Bros Thessaloniki.png | опис = Портрет на Шапкарев | родено-име = Кузман Атанасов Шапкарев | роден-дата = {{роден на|1|февруари|1834}} | роден-место = [[Охрид]], [[Битолски Вилает]], [[Отоманско Царство]] | починал-дата = {{починал на и возраст|df=yes|1909|3|18|1834|2|1}} | починал-место = [[Софија]], [[Царство Бугарија]] | починал-причина = | националност = [[Отоманско Царство|Отоманец]] | народност = [[Македонци|Македонец]] | познат = | наставка = | занимање = [[фолклор]]ист, публицист, [[Учебникарска дејност во Македонија|учебникар]] | сопружник = | татко = | мајка = | родители = | роднини = | деца = }} '''Кузман Атанасов Шапкарев''' ({{роден на|1|февруари|1834}} во {{роден во|Охрид}} — {{починат на|18|март|1909}} во {{починат во|Софија}}) — еден од најзначајните собирачи, публикатори и афирматори на македонски народни умотворби и еден од првите македонски учебникари. == Библиографија == Кузман Шапкарев е роден во [[семејство]] на сиромашен [[занает]]чија во Охрид на [[1 февруари]] [[1834]]. Завршил [[основно училиште]], но заради [[сиромаштија]] морал да го прекине [[Основно образование|образованието]]. До промена во неговиот живот дошло кога му понудиле да го заземе учителското место на неговиот чичко. Така станал [[учител]] и учителствувал во [[Битола]], [[Охрид]], [[Струга]], [[Прилеп]] и [[Кукуш]] на [[грчки јазик|грчки]] и [[бугарски јазик]].<ref>Кузман Шапкарев - „18-годишне учителствувание мое на български язик, от 1865 до 1884 година“</ref> Тогаш ги запознал [[Браќа Миладиновци|Димитрија и Константин Миладинови]]. По стапките на Димитрија Миладинов, на кого му станал зет, зашто Кузман се оженил со неговата ќерка, почнал да собира [[Македонски народни песни|народни песни]] и умотворби. Кога браќата Миладиновци бидуваат затворени, Кузман безуспешно се обидува да им помогне. По нивната смрт, тој отишол да учителствува прво во Прилеп, а потоа во Кукуш. Во октомври 1893 година заминал за [[Константинопол]], испратен од [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]] за да биде уредник на планиран бугарски весник таму. Во септември 1884 година заминал за [[Пловдив]], [[Источна Румелија]].<ref>Кузман Шапкарев - „Отиванието и пребиванието ми в Пловдив, Самоков и въобще в българско“</ref> Од 1900 година е редовен член на Бугарското книжевно друштво (преименувано подоцна во [[Бугарска академија на науките]]).<ref>"Пътеводител по фондовете на научния архив на БАН", 1981, том 1, стр. 130</ref><ref>"Български възрожденски книжовници от Македония: избрани страници", София, 1983, Издателство на БАН, стр. 221</ref><ref>"Проблеми на културата", София, 1987, Изтдатествто на Комитета за култура, стр. 118</ref> Кон крајот на својот живот заминал за [[Кнежевство Бугарија|Бугарија]]. Починал во [[Софија]] во [[1909]] година. Обемот и квалитетот на собраниот материјал го вбројуваат Шапкарев меѓу најголемите собирачи на народни умотворби не само од [[Македонија (регион)|Македонија]], туку од целиот [[Балкан]]. Во своето творештво Шапкарев се изјаснува како [[Бугари]]н по род.<ref>Кузман Шапкарев - „Материали за възраждането на българщината в Македония“: ''Родил съм се в охридский градский квартал, Варош називаем, в махалата «Св. Безсребреници Врачей», на 1-й февруарий 1834&nbsp;г. (следователно днес, 1895&nbsp;г., съм на 62-годишна възраст), от родители сиромаси, родом българи, православни християни''.</ref> == Творештво == [[Податотека:Kuzman Shapkarev - Sbornik ot bulgarski narodni umotvoreniq.jpg|right|thumb|150px|„Зборник на Бугарски народни умотворенија“, Софија, 1891]] * [[1866]] — „Българский буквар“ ("Бугарски буквар") * [[1868]] — „Голѣма българска читанка“, втора част на "Българский буквар ("Голема бугарска читанка", втор дел на "Бугарски буквар") * [[1868]] — „Кратко землеописание за малички детца“ ("Кратко опишување на Земjата за мали деца") * [[1868]] — „Кратка священа повестница от ветхий и новий завет“ ("Кратко свештено прераскажување на Стариот и Новиот завет") * [[1869]] — „Наръчно св. благовествование или сбор от евангелските чтения“ ("Прирачник на св. благовестување или зборник од евангелските читања") * [[1870]] — „Наръчний св. посланичник или сбор от апостолските чтения“ ("Прирачник на св. посланија или зборник од апостолските читања") * [[1874]] — „Майчин язик“ ("Мајчин јазик") * [[1884]] — „[[:File:Kuzman_Shapkarev_-_Materiali_za_zhivotoopisanieto_na_bratya_Miladinovi_(Plovdiv,_1884).pdf|Материали за животоописанието на братя Х. Миладинови, Димитрия и Константина. С прибавление нещо и за живота на Нака С. Станишев]]“ ("Материјали за опишување на животот на браќа Х. Миладинови, Димитрија и Константина. Со прибавување на нешто и за животот на Нако С. Станишев") * [[1884]] — „Материали за историята на възражданието българщината в Македония от 1854 до 1884&nbsp;г.“ ("Материјали за историјата на преродбата на бугарштината во Македонија од 1854 до 1884&nbsp;г.") * [[1884]] — „Русалии: древен и тврдѣ интересен българский обичай запазен и до днес в Южна Македония“ ("Русалии: антички и премногу интересен бугарски обичај зачуван до денес во Јужна Македонија") * [[1885]] — „Сборникъ отъ народни старини. Книга III. Български Народни Прикаски и Верования събралъ въ Македония и издава К. А. Шапкаревъ“ ("Зборник од народни старини. Книга III. Бугарски народни приказни и верувања собрал во Македонија и издава К. А. Шапкарев") [[Податотека:Kuzman Shapkarev 1907 posledna snimka.png|мини|десно|Последна слика од Шапкарев (1907).]] == Библиографија == * Шапкарев, Кузман. (1984). ''Избор''. Приредил Томислав Тодоровски. Скопје: Мисла. * Шапкарев, Кузман. (1987). ''Од­бра­ни творби''. Приредил Томислав Тодоровски. Скопје: Мисла. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == *[https://web.archive.org/web/20140227135141/http://www.org.mk/struga-heritage/tekst.asp-lang=mac&tekst=42.htm Записите на Кузман Шапкарев од Струга и Струшко] *[http://www.ohrid.gov.mk/index.asp?PodatociID=949 Чествување на охриѓанецот Кузман Шапкарев] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160305081000/http://www.ohrid.gov.mk/index.asp?PodatociID=949 |date=2016-03-05 }} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Шапкарев, Кузман}} [[Категорија:Македонски писатели]] [[Категорија:Бугарски писатели]] [[Категорија:Членови на БАН]] [[Категорија:Луѓе од Охрид]] [[Категорија:Македонски македонисти]] [[Категорија:Македонски слависти]] [[Категорија:Македонски преселници во Софија]] [[Категорија:Починати во 1909 година]] auuo0stc7v2xyb4xmc9ongwixerf9fk 0 10381 5381149 5338453 2025-06-17T13:00:03Z Pece tashevski 124340 Вангел Ташев е роден во с.Неред 1900 година. Исто може да се сретне како Гиле Христов. Убиен е во септември 1944 во близина на с.Граешница. Македонски револуционер, комита, борец за Независна Македонија 5381149 wikitext text/x-wiki {{другиместа3|Бистрица}} {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Бистрица | слика = Поглед на Бистрица 2.jpg | големина на слика = 300п | опис = Воздушен поглед на селото Бистрица | општина = {{општинскигрб|Општина Битола}} | регион = {{грб|Пелагониски Регион}} | област = [[Пелагонија]] | население = 734 | година = 2021 | поштенски број = 7221 | повикувачки број = 047 | надморска височина = 650 | lat_dir=N | lat_deg=40 | lat_min=58 | lat_sec=44 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=21 | lon_sec=54 | слава = [[Ѓурѓовден]] | мрежно место = | карта = Бистрица во Општина Битола.svg }} '''Бистрица''' — село во областа [[Пелагонија]], во [[Општина Битола]], во околината на градот [[Битола]]. До 2004 година, селото претставувало административно средиште на поранешната [[Општина Бистрица|истоимена општина]], а служи како главно село за останатите села во подножјето на [[Баба (планина)|Баба Планина]]. == Потекло на името == Името на селото првпат е споменато во турски документи од {{римски|16}} век (1568-1569 г.). Името потекнува од хидронимиското име „бистар“ или „бистра“ и означува нешто што е брзо или чисто и прозрачно.<ref name="речник">{{Наведена книга|title=Речник на имињата на населените места во Р Македонија|last=Иванова|first=Олга |publisher=[[Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“]]|year=2014|isbn=|location=Скопје|pages=54}}</ref> Самото име се поврзува и со бистрата планинска вода на реката што тече низ селото.<ref name=":1">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mojrodenkraj.com.mk/village.php?id=143|title=Мој Роден Крај|work=www.mojrodenkraj.com.mk|accessdate=2024-27-05|archive-date=2021-07-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20210719152530/http://www.mojrodenkraj.com.mk/village.php?id=143|url-status=bot: unknown}}</ref> == Географија и местоположба == [[Податотека:Сретсело на Бистрица.jpg|мини|300п|лево|Сретселото]] Селото се наоѓа во [[Пелагонија]], во јужниот дел на Битолското Поле и на територијата на [[Општина Битола]], под источната страна на планината [[Баба (планина)|Баба]]. Селото се наоѓа јужно од градот [[Битола]], на оддалеченост од помалку од осум километри.<ref name="енциклопедија">{{наведена книга|last=Панов|first=Митко|title= Енциклопедија на селата во Република Македонија|url= https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf|accessdate=5 октомври 2019|year=1998|publisher=Патрија|location=Скопје|language=македонски|page=29}}</ref> Селото е рамничарско, иако куќите се наоѓаат на просечна надморска височина од 650 метри.<ref name="енциклопедија" /> Бистрица во долниот дел е на надморска височина од 586 метри, додека во горниот дел е 680 метри. Низ селото поминува [[Регионален пат 2333|регионалниот пат 2333]]. Селото се наоѓа во подножјето на планината [[Баба (планина)|Баба]], покрај патот Битола-Лерин. Атарот на селото Бистрица граничи со атарите на следните села: [[Крстоар]] и [[Кравари]] од север, [[Оптичари]] од исток, [[Злокуќани (Битолско)|Злокуќани]] од запад, и [[Олевени]] од југ. Бистрица поседува обилни извори на питка вода. Има преку 60 бунари, длабоки до 3 метри и шест чешми.<ref name=":0">{{Наведена книга|url=https://www.worldcat.org/oclc/41961345|title=Bitoljsko-Prilepska kotlina : antropogeografska proučavanja|last=Трифуноски|first=Јован |authorlink=Јован Трифуноски|page=215-217|date=1998|publisher=Српска академија на науките и уметностите|isbn=8670252678|location=Белград|oclc=41961345}}</ref> Месностите во атарот ги носат следниве имиња: Кула, Стара Црква, Сува Река, Бендолица, Грмаѓе, Гумниња, Бела Вода, Винарски Пат, Градски Пат, Тумба, Калдрма, Бразда, Соленик, Бразда, Бучало, Средорек, Мифтарица, Ѓупки, Слатина, Средни Ливади и Кљандарка.<ref name=":0" /> Селото има збиен тип, издолжено во насока исток-запад. Поделено е на три маала, Долно, Средно и Горно Маало. Во Средното Маало се наоѓа задружниот дом.<ref name=":0" /> == Историја == [[Податотека:Меморијален парк на НОБ во Бистрица.jpg|мини|300п|десно|Меморијалниот парк на [[Македонија во Втората светска војна|НОБ]] во Бистрица]] Селото претставува стара населба. Од сочуваните документи се забележува дека истата се среќава уште во 1468 година, во Големиот пописен турски [[дефтер]], кога во неа живееле 90 семејства и би броела од 470-570 жители. Народното предание наведува дека некогаш на местото на денешното село постоело друго старо село. Тоа пропаднало за време на отоманскиот период. Од тој период останало само црквиште на месноста Стара Црква, околу 200 метри западно од патот, каде денес има стари гробови (остатоци од плочи) и темели од куќи.<ref name=":0" /> Македонското население и од Бистрица било принудено да бара заем за покривање на своите долгови кои доаѓале поради разните давачки што ги собирала османлиската власт. Давачките биле многубројни и разновидни. Задолжувањето на жителите кај приватни лица или „вакав“ продолжило и во наредните години. Долговите се плаќале со голема [[лихва]] што се одразувало на нивниот живот. Во 1640 година, поради ненавремено враќање на долгот, еден жител по име Димо бил затворен, а познатиот Бендо Али со својата чета го нападнал затворот и го ослободил. Во 1713 година веќе се споменуваат и [[чифлиг|чифлизи]] кај Бистрица и тоа неколку такви, сите во сопственост на муслимани, што зборува дека пропаѓањето на селаните и во ова село е евидентно. Денешното село е основано во поново време, веројатно на крајот на {{римски|18}} век. Го основале доселени македонски родови, кои дошле да работат на [[Чифлиг|чифлизите]]. Тие го основале денешното Долно Маало. По [[Прва светска војна|Првата светска војна]], селото се проширило на останатите селски делови од понови доселеници.<ref name=":0" /> По Првата светска војна, во селото дошле многу доселеници од македонските села во [[Егејска Македонија]].<ref name=":0" /> Вкупно 10 жители на оваа населба се заведени како жртви во [[Втора светска војна|Втората светска војна]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.muzejgenocida.rs/images/ZrtvePub/Mak.pdf|title=Попис на жртвите од војната 1941-1945, СР Македонија.}}</ref> == Стопанство == [[Податотека:Стопански објект во Бистрица.jpg|мини|300п|десно|Некогашен стопански објект во селото]] Атарот на селото не е многу голем и зафаќа простор од 5,6&nbsp;км². На него преовладува обработливото земјиште на површина од 419,1 [[хектар]], на пасиштата отпаѓаат 98,1 хектар, а на шумите само 2,1 хектар.<ref name="енциклопедија" /> Селото, во основа, има полјоделска функција. Во селото работат продавници и угостителски објекти.<ref name="енциклопедија" /> Покрај овоштарството, застапени се житните и градинарските култури, а помалку се застапени индустриските култури. == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|565 |1953|636 |1961|734 |1971|965 |1981|1140 |1991|1122 |1994|988 |2002|1015 |2021|734 }} Според статистиката на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика|Македонија, Етнографија и статистика]]“) од 1900 година, во Бистрица живееле 245 жители, сите [[Македонци]].<ref>Кѫнчовъ, Василъ. Македония. Етнография и статистика. София, Българското книжовно дружество, 1900. ISBN 954430424X. с. 236.</ref> На Етнографската карта на [[Битолски Вилает|Битолскиот Вилает]] од 1901 година, Бистрица се води како чисто македонско село во [[Битолска Каза|Битолската Каза]] на [[Битолски Санџак|Битолскиот Санџак]] со 36 куќи.<ref>{{Битолски Вилает|12}}</ref> Според егзархискиот секретар [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“), во 1905 година во Бистрица имало 256 [[Македонци]] под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]].<ref>Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 166-167.</ref> Кон крајот на XIX и почетокот на XX век се намалува населението, по [[Балканските војни]] во 1914 година, населбата имала 28 домаќинства со 107 жители. Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] од 1931 година, селото имало 350 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_39_39-41_BITOLJ_(MONASTIR)_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Бистрица станало имиграциско место, па затоа преминало од средно, во големо село. Во 1961 година, селото броело 734 жители, а во 1994 година 988 жители, од кои 960 биле Македонци, 21 Албанец и 5 жители Срби.<ref name="енциклопедија" /> Според пописот од 2002 селото брои 1.015 жители, од кои 949 [[Македонци]], 55 [[Македонски Албанци|Албанци]], 8 [[Македонски Срби|Срби]] и 3 останати.<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија |date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=27 мај 2024}}</ref> Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 734 жители, од кои 660 [[Македонци]], 43 [[Македонски Албанци|Албанци]], 1 [[Македонски Власи|Влав]], 6 [[Македонски Срби|Срби]], 1 [[Македонски Бошњаци|Бошњак]], 3 останати и 20 лица без податоци.<ref>{{Попис2021белешка}}</ref> {{Пописи|245|256|565|636|734|965|1140|1122|988|1015|734}} === Родови === Бистрица е чисто македонско православно село, сите родови во селото се доселенички, а првиот род дошол почетокот на XIX век.<ref name=":0" /> Според истражувањата од 1951 година, родови во селото: * '''Доселеници:''' **'''Постари доселеници:''' ''Кузевци'' (5 к.), доселени се во првата половина на XIX век од селото [[Врањевци]]. Таму биле староседелци. Во турско време нивната задруга чувала околу 400 овци, и поголем број на биволи; ''Шмаќе'' (1 к.), доселени се од селото [[Крушеани]] во [[Прилепско]]. Основачот на родот дошол како домазет во ''Кузевци''; ''Жабјанци'' (2 к.), по потекло се од селото [[Врањевци]]. Таму биле староседелци. Од Врањевци се иселиле во [[Жабјани]], а потоа некој предок прешол во Бистрица; ''Каракотевци'' (1 к.), доселени се од селото [[Орехово]]; ''Парчевци'' (4 к.), доселени се од селото [[Кравари]], каде исто така биле доселени однекаде; ''Шалевци'' (1 к.), доселени се од селото [[Ивањевци]]; ''Којовски'' (2 к.), доселени се од селото [[Буково]]; ''Вашаревци'' (1 к.), доселени се од селото [[Вашарејца]]; ''Милевци'' (1 к.), доселени се од селото [[Кривогаштани]] во [[Прилепско]]; ''Павловци или Трифуновци'' (5 к.), доселени се од селото [[Љубојно]] подалечно потекло [[Крани]] и [[Штрбово]] во [[Преспа]]; ''Кечевци'' (7 к.), ''Кавалиновци'' (4 к.), ''Лажиовци'' (4 к.), ''Ѓупаревци'' (4 к.), ''Самарковци'' (3 к.), ''Келемузевци'' (2 к.), ''Кајчиновци'' (2 к.), ''Ташковчиња'' (1 к.), ''Пангаловци'' (1 к.), ''Огњевци'' (1 к.) и ''Талевци'' (1 к.), за овие родови местото од каде се доселиле е непознато; **'''Доселеници по Првата светска војна:''' ''Николовци'' (2 к.), доселени се во 1918 година од селото [[Герман (Леринско)|Герман]] во [[Егејска Македонија|егејскиот дел]] од [[Преспа]]; ''Ристевци'' (1 к.), доселени се во 1918 година од селото [[Неред (село)|Неред]] во [[Лерин]]ско; ''Фотевци'' (2 к.), доселени се во 1919 година од селото [[Герман (Леринско)|Герман]] во [[Егејска Македонија|егејскиот дел]] од [[Преспа]]; ''Герговци'' (2 к.), доселени се во 1920 година од селото [[Наколец]] во [[Преспа]]; ''Бошевци'' (1 к.), доселени се во 1920 година од [[Битола]]; ''Поповци'' (3 к.), доселени се во 1922 година од селото [[Љубојно]] во [[Преспа]]; ''Новаковци'' (1 к.), доселени се во 1921 година од селото [[Арменско]] во [[Лерин]]ско; ''Чолаковци'' (1 к.), доселени се во 1922 година од селото [[Љубојно]] во [[Преспа]]; ''Гаштевци'' (2 к.), доселени се во 1922 година од селото [[Горно Котори|Котори]] во [[Лерин]]ско; ''Видановци'' (2 к.), доселени се во 1922 година од селото [[Крстоар]]. Таму имале истоимени роднини, подалечно потекло од [[Преспа]]; ''Караивановци'' (2 к.), доселени се во 1922 година од селото [[Крстоар]]; ''Мавнивиловци'' (1 к.), доселени се во 1923 година од селото [[Љубојно]] во [[Преспа]]; ''Трајковци'' (1 к.), доселени се во 1923 година од селото [[Дреновени]] во [[Костурско]]; ''Мирчевци'' (2 к.), доселени се во 1923 година од селото [[Барешани]], таму биле староседелци. И имале истоимени роднини; ''Грујевци'' (1 к.), доселени се во 1924 година од селото [[Крстоар]]; ''Генчовци'' (1 к.) и ''Филевци'' (4 к.), доселени се во 1926 година од селото [[Поздивишта]] во [[Костурско]]; ''Николовци'' (3 к.), доселени се во 1928 година од селото [[Герман (Леринско)|Герман]] во [[Егејска Македонија|егејскиот дел]] од [[Преспа]]; ''Сидеровци'' (3 к.), доселени се во 1928 година од селото [[Кономлади]] во [[Костурско]]; ''Чанчуковци'' (1 к.), доселени се во 1928 година од селото [[Крстоар]]. Таму биле староседелци, и имале роднини; ''Митовци'' (1 к.), доселени се во 1932 година од селото [[Пополжани (Леринско)|Пополжани]] во [[Лерин]]ско; ''Бошевци'' (1 к.), доселени се во 1938 година од селото [[Српци]]; **'''Доселеници по Втората светска војна:''' ''Пашкини'' (1 к.), доселени се во 1945 година од селото [[Брезница (Костурско)|Брезница]] во [[Костурско]]; ''Маневци'' (1 к.), доселени се во 1945 година од селото [[Војница]] во [[Велешко]]; ''Трајковци'' (2 к.), доселени се во 1946 година од селото [[Опеница]] во [[Охридско]] и ''Ѓераловци'' (1 к.), доселени се од селото [[Буково]]. === Иселеништво === Постари иселеници има во селата [[Канино]], таму е родот ''Бистричеви'' (7 к.). Родовите ''Николовци'' (4 к.) и ''Калимановци'', иселени се во [[Олевени]].<ref name=":0" /> Иселеници после [[Втора светска војна|Втората светска војна]] има на многу места, пред сè [[Битола]], но и во [[Скопје]], [[Соединети Американски Држави|САД]], [[Австралија]], [[Шведска]] и [[Германија]].<ref name=":1" /> == Општествени установи == * [[ОУ „Крсте Петков Мисирков“ - Бистрица|Основно училиште „Крсте Петков Мисирков“]], деветгодишно основно училиште * Пошта ([[Поштенски броеви во Македонија|7221]]) * Амбуланта * Задружен дом * Ветеринарна станица <gallery mode="packed" heights="150px"> Податотека:ОУ „Крсте Петков Мисирков“ - Бистрица.jpg|Основното училиште Податотека:Општествен објект во Бистрица.jpg|Општествен објект Податотека:ОУ „Крсте Петков Мисирков“ - Бистрица 6.jpg|Помошен објект во училишниот двор </gallery> == Самоуправа и политика == [[Податотека:Coat of arms of Bistrica Municipality.png|мини|300п|десно|Грб на поранешната [[Општина Бистрица]].]] На крајот од XIX век, Бистрица било чисто македонско село во [[Битолска Каза|Битолската Каза]] на [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. Селото влегува во рамките на [[Општина Битола]], која била проширена при новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било седиште на некогашната [[Општина Бистрица]]. Во периодот 1965-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Битола. Во периодот од 1955 до 1965 година, селото било седиште на рамките на тогашната општина Бистрица. Во периодот 1952-1955, селото било во рамките на тогашната општина Буково, во која покрај селото Бистрица се наоѓале селата Буково, Злокуќани, Кравари, Крстоар и Орехово. Во периодот 1950-1952, селото било седиште на некогашната општина Бистрица, во која влегувале селата Бистрица, Злокуќани, Кравари, Крстоар и Олевени. === Избирачко место === Во селото постои избирачкото место бр. 0149 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместено во просториите на основното училиште.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20230817210325/https://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|archive-date=2023-08-17|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 755 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20191229144944/https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|archive-date=2019-12-29|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Локални избори во Македонија (2021)|локалните избори во 2021 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 763 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url= https://ep.sec.mk/election/results/electionType/local/electionYear/2021/electionRound/21/municipality/532/pollingStation/21088|title=Резултати|work=[[Државна изборна комисија]]|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=27 мај 2024}}</ref> == Културни и природни знаменитости == ;Археолошки наоѓалишта<ref name="АрхеоКарта">{{АрхеоКарта|18}}</ref> * [[Во Селото (Бистрица)|Во Селото]] — населба од римско и доцноантичко време; * [[Стара Црква (Бистрица)|Стара Црква]] — некропола од железно време; и * [[Св. Ѓорѓија (Бистрица)|Св. Ѓорѓија]] — базилика од старохристијанско време. ;Цркви<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7|language=македонски}}</ref> * [[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Бистрица (Битолско)|Црква „Св. Ѓорѓи“]] — главната селска црква; и * [[Црква „Св. Никола“ - Бистрица|Црква „Св. Никола“]] — главната манастирска црква на Бистричкиот манастир. ;Манастири * [[Бистрички манастир]] — манастир над селото. ;Параклиси * [[Параклис „Света Вода“ - Бистрица|Параклис „Света Вода“]] — мал параклис во селото; и * [[Параклис „Воскресение Христово“ - Бистрица|Параклис „Воскресение Христово“]] — мал параклис во селото. ;Споменици * Споменик во чест на НОБ поставен во 1971 година со меморијален парк околу него * Спомен-плоча во чест на НОБ * Спомен-чешма во чест на [[Крстин Чулаковски]] ;Реки<ref name="РекиМак">{{РекиМак|страница=32}}</ref> * [[Бистричка Река (Црна Река)|Бистричка Река]] — река низ селото <gallery mode="packed" heights="150px"> Податотека:Бистрички манастир.jpg|Манастирскиот двор Податотека:Црква „Св. Никола“ - Бистрица.jpg|Манастирската црква Податотека:Црква „Св. Ѓорѓи“ - Бистрица.jpg|Главната селска црква Податотека:Параклис „Света Вода“ - Бистрица.jpg|Параклисот „Св. Вода“ Податотека:Параклис „Воскресение Христово“ - Бистрица.jpg|Параклисот „Воскресение Христово“ </gallery> == Редовни настани == ;Слави<ref name=":0" /> * [[Ѓурѓовден]] — селска слава == Личности == ;Родени во или по потекло од Бистрица * [[Ристо Кавалиновски]] (1922-1944) — партизан, учесник во НОВ * [[Апостол Здравевски]] — македонски партизан * [[Фана Велјанова]] (р.1924) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] * Вангел Ташев (1900-1944)- комита 1924 <!--== Култура и спорт ==--> == Галерија == <gallery mode="packed" heights="150px"> Податотека:Автобуска постојка во Бистрица.jpg|Автобуска постојка Податотека:Гробишта во Бистрица.jpg|Селските гробишта Податотека:Бистричка (Злокуќанска) Река.jpg|Реката низ селото Податотека:Меморијален парк на НОБ во Бистрица 2.jpg|Споменикот во меморијалниот парк Податотека:Спомен-плоча на НОБ во Бистрица 01.jpg|Спомен-плоча за паднатите борци Податотека:Стопански објект во Бистрица 2.jpg|Стопански објект Податотека:Чешма во Бистрица.jpg|Спомен-чешмата Податотека:Spomen ploca NOB vo Bistrica.jpg|Спомен-плоча за паднатите борци </gallery> == Поврзано == * [[Општина Битола]] * [[Пелагонија]] == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Bistrica (Bitola)|Бистрица}} {{Општина Битола}} [[Категорија:Бистрица (Битолско)| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Битолски села]] [[Категорија:Села во Општина Битола]] cifmvibi6pfxppe7sonnxy1l7rj5299 5381209 5381149 2025-06-17T15:58:11Z Gurther 105215 Ситна поправка 5381209 wikitext text/x-wiki {{другиместа3|Бистрица}} {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Бистрица | слика = Поглед на Бистрица 2.jpg | големина на слика = 300п | опис = Воздушен поглед на селото Бистрица | општина = {{општинскигрб|Општина Битола}} | регион = {{грб|Пелагониски Регион}} | област = [[Пелагонија]] | население = 734 | година = 2021 | поштенски број = 7221 | повикувачки број = 047 | надморска височина = 650 | lat_dir=N | lat_deg=40 | lat_min=58 | lat_sec=44 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=21 | lon_sec=54 | слава = [[Ѓурѓовден]] | мрежно место = | карта = Бистрица во Општина Битола.svg }} '''Бистрица''' — село во областа [[Пелагонија]], во [[Општина Битола]], во околината на градот [[Битола]]. До 2004 година, селото претставувало административно средиште на поранешната [[Општина Бистрица|истоимена општина]], а служи како главно село за останатите села во подножјето на [[Баба (планина)|Баба Планина]]. == Потекло на името == Името на селото првпат е споменато во турски документи од {{римски|16}} век (1568-1569 г.). Името потекнува од хидронимиското име „бистар“ или „бистра“ и означува нешто што е брзо или чисто и прозрачно.<ref name="речник">{{Наведена книга|title=Речник на имињата на населените места во Р Македонија|last=Иванова|first=Олга |publisher=[[Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“]]|year=2014|isbn=|location=Скопје|pages=54}}</ref> Самото име се поврзува и со бистрата планинска вода на реката што тече низ селото.<ref name=":1">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mojrodenkraj.com.mk/village.php?id=143|title=Мој Роден Крај|work=www.mojrodenkraj.com.mk|accessdate=2024-27-05|archive-date=2021-07-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20210719152530/http://www.mojrodenkraj.com.mk/village.php?id=143|url-status=bot: unknown}}</ref> == Географија и местоположба == [[Податотека:Сретсело на Бистрица.jpg|мини|300п|лево|Сретселото]] Селото се наоѓа во [[Пелагонија]], во јужниот дел на Битолското Поле и на територијата на [[Општина Битола]], под источната страна на планината [[Баба (планина)|Баба]]. Селото се наоѓа јужно од градот [[Битола]], на оддалеченост од помалку од осум километри.<ref name="енциклопедија">{{наведена книга|last=Панов|first=Митко|title= Енциклопедија на селата во Република Македонија|url= https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf|accessdate=5 октомври 2019|year=1998|publisher=Патрија|location=Скопје|language=македонски|page=29}}</ref> Селото е рамничарско, иако куќите се наоѓаат на просечна надморска височина од 650 метри.<ref name="енциклопедија" /> Бистрица во долниот дел е на надморска височина од 586 метри, додека во горниот дел е 680 метри. Низ селото поминува [[Регионален пат 2333|регионалниот пат 2333]]. Селото се наоѓа во подножјето на планината [[Баба (планина)|Баба]], покрај патот Битола-Лерин. Атарот на селото Бистрица граничи со атарите на следните села: [[Крстоар]] и [[Кравари]] од север, [[Оптичари]] од исток, [[Злокуќани (Битолско)|Злокуќани]] од запад, и [[Олевени]] од југ. Бистрица поседува обилни извори на питка вода. Има преку 60 бунари, длабоки до 3 метри и шест чешми.<ref name=":0">{{Наведена книга|url=https://www.worldcat.org/oclc/41961345|title=Bitoljsko-Prilepska kotlina : antropogeografska proučavanja|last=Трифуноски|first=Јован |authorlink=Јован Трифуноски|page=215-217|date=1998|publisher=Српска академија на науките и уметностите|isbn=8670252678|location=Белград|oclc=41961345}}</ref> Месностите во атарот ги носат следниве имиња: Кула, Стара Црква, Сува Река, Бендолица, Грмаѓе, Гумниња, Бела Вода, Винарски Пат, Градски Пат, Тумба, Калдрма, Бразда, Соленик, Бразда, Бучало, Средорек, Мифтарица, Ѓупки, Слатина, Средни Ливади и Кљандарка.<ref name=":0" /> Селото има збиен тип, издолжено во насока исток-запад. Поделено е на три маала, Долно, Средно и Горно Маало. Во Средното Маало се наоѓа задружниот дом.<ref name=":0" /> == Историја == [[Податотека:Меморијален парк на НОБ во Бистрица.jpg|мини|300п|десно|Меморијалниот парк на [[Македонија во Втората светска војна|НОБ]] во Бистрица]] Селото претставува стара населба. Од сочуваните документи се забележува дека истата се среќава уште во 1468 година, во Големиот пописен турски [[дефтер]], кога во неа живееле 90 семејства и би броела од 470-570 жители. Народното предание наведува дека некогаш на местото на денешното село постоело друго старо село. Тоа пропаднало за време на отоманскиот период. Од тој период останало само црквиште на месноста Стара Црква, околу 200 метри западно од патот, каде денес има стари гробови (остатоци од плочи) и темели од куќи.<ref name=":0" /> Македонското население и од Бистрица било принудено да бара заем за покривање на своите долгови кои доаѓале поради разните давачки што ги собирала османлиската власт. Давачките биле многубројни и разновидни. Задолжувањето на жителите кај приватни лица или „вакав“ продолжило и во наредните години. Долговите се плаќале со голема [[лихва]] што се одразувало на нивниот живот. Во 1640 година, поради ненавремено враќање на долгот, еден жител по име Димо бил затворен, а познатиот Бендо Али со својата чета го нападнал затворот и го ослободил. Во 1713 година веќе се споменуваат и [[чифлиг|чифлизи]] кај Бистрица и тоа неколку такви, сите во сопственост на муслимани, што зборува дека пропаѓањето на селаните и во ова село е евидентно. Денешното село е основано во поново време, веројатно на крајот на {{римски|18}} век. Го основале доселени македонски родови, кои дошле да работат на [[Чифлиг|чифлизите]]. Тие го основале денешното Долно Маало. По [[Прва светска војна|Првата светска војна]], селото се проширило на останатите селски делови од понови доселеници.<ref name=":0" /> По Првата светска војна, во селото дошле многу доселеници од македонските села во [[Егејска Македонија]].<ref name=":0" /> Вкупно 10 жители на оваа населба се заведени како жртви во [[Втора светска војна|Втората светска војна]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.muzejgenocida.rs/images/ZrtvePub/Mak.pdf|title=Попис на жртвите од војната 1941-1945, СР Македонија.}}</ref> == Стопанство == [[Податотека:Стопански објект во Бистрица.jpg|мини|300п|десно|Некогашен стопански објект во селото]] Атарот на селото не е многу голем и зафаќа простор од 5,6&nbsp;км². На него преовладува обработливото земјиште на површина од 419,1 [[хектар]], на пасиштата отпаѓаат 98,1 хектар, а на шумите само 2,1 хектар.<ref name="енциклопедија" /> Селото, во основа, има полјоделска функција. Во селото работат продавници и угостителски објекти.<ref name="енциклопедија" /> Покрај овоштарството, застапени се житните и градинарските култури, а помалку се застапени индустриските култури. == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|565 |1953|636 |1961|734 |1971|965 |1981|1140 |1991|1122 |1994|988 |2002|1015 |2021|734 }} Според статистиката на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика|Македонија, Етнографија и статистика]]“) од 1900 година, во Бистрица живееле 245 жители, сите [[Македонци]].<ref>Кѫнчовъ, Василъ. Македония. Етнография и статистика. София, Българското книжовно дружество, 1900. ISBN 954430424X. с. 236.</ref> На Етнографската карта на [[Битолски Вилает|Битолскиот Вилает]] од 1901 година, Бистрица се води како чисто македонско село во [[Битолска Каза|Битолската Каза]] на [[Битолски Санџак|Битолскиот Санџак]] со 36 куќи.<ref>{{Битолски Вилает|12}}</ref> Според егзархискиот секретар [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“), во 1905 година во Бистрица имало 256 [[Македонци]] под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]].<ref>Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 166-167.</ref> Кон крајот на XIX и почетокот на XX век се намалува населението, по [[Балканските војни]] во 1914 година, населбата имала 28 домаќинства со 107 жители. Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] од 1931 година, селото имало 350 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_39_39-41_BITOLJ_(MONASTIR)_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Бистрица станало имиграциско место, па затоа преминало од средно, во големо село. Во 1961 година, селото броело 734 жители, а во 1994 година 988 жители, од кои 960 биле Македонци, 21 Албанец и 5 жители Срби.<ref name="енциклопедија" /> Според пописот од 2002 селото брои 1.015 жители, од кои 949 [[Македонци]], 55 [[Македонски Албанци|Албанци]], 8 [[Македонски Срби|Срби]] и 3 останати.<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија |date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=27 мај 2024}}</ref> Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 734 жители, од кои 660 [[Македонци]], 43 [[Македонски Албанци|Албанци]], 1 [[Македонски Власи|Влав]], 6 [[Македонски Срби|Срби]], 1 [[Македонски Бошњаци|Бошњак]], 3 останати и 20 лица без податоци.<ref>{{Попис2021белешка}}</ref> {{Пописи|245|256|565|636|734|965|1140|1122|988|1015|734}} === Родови === Бистрица е чисто македонско православно село, сите родови во селото се доселенички, а првиот род дошол почетокот на XIX век.<ref name=":0" /> Според истражувањата од 1951 година, родови во селото: * '''Доселеници:''' **'''Постари доселеници:''' ''Кузевци'' (5 к.), доселени се во првата половина на XIX век од селото [[Врањевци]]. Таму биле староседелци. Во турско време нивната задруга чувала околу 400 овци, и поголем број на биволи; ''Шмаќе'' (1 к.), доселени се од селото [[Крушеани]] во [[Прилепско]]. Основачот на родот дошол како домазет во ''Кузевци''; ''Жабјанци'' (2 к.), по потекло се од селото [[Врањевци]]. Таму биле староседелци. Од Врањевци се иселиле во [[Жабјани]], а потоа некој предок прешол во Бистрица; ''Каракотевци'' (1 к.), доселени се од селото [[Орехово]]; ''Парчевци'' (4 к.), доселени се од селото [[Кравари]], каде исто така биле доселени однекаде; ''Шалевци'' (1 к.), доселени се од селото [[Ивањевци]]; ''Којовски'' (2 к.), доселени се од селото [[Буково]]; ''Вашаревци'' (1 к.), доселени се од селото [[Вашарејца]]; ''Милевци'' (1 к.), доселени се од селото [[Кривогаштани]] во [[Прилепско]]; ''Павловци или Трифуновци'' (5 к.), доселени се од селото [[Љубојно]] подалечно потекло [[Крани]] и [[Штрбово]] во [[Преспа]]; ''Кечевци'' (7 к.), ''Кавалиновци'' (4 к.), ''Лажиовци'' (4 к.), ''Ѓупаревци'' (4 к.), ''Самарковци'' (3 к.), ''Келемузевци'' (2 к.), ''Кајчиновци'' (2 к.), ''Ташковчиња'' (1 к.), ''Пангаловци'' (1 к.), ''Огњевци'' (1 к.) и ''Талевци'' (1 к.), за овие родови местото од каде се доселиле е непознато; **'''Доселеници по Првата светска војна:''' ''Николовци'' (2 к.), доселени се во 1918 година од селото [[Герман (Леринско)|Герман]] во [[Егејска Македонија|егејскиот дел]] од [[Преспа]]; ''Ристевци'' (1 к.), доселени се во 1918 година од селото [[Неред (село)|Неред]] во [[Лерин]]ско; ''Фотевци'' (2 к.), доселени се во 1919 година од селото [[Герман (Леринско)|Герман]] во [[Егејска Македонија|егејскиот дел]] од [[Преспа]]; ''Герговци'' (2 к.), доселени се во 1920 година од селото [[Наколец]] во [[Преспа]]; ''Бошевци'' (1 к.), доселени се во 1920 година од [[Битола]]; ''Поповци'' (3 к.), доселени се во 1922 година од селото [[Љубојно]] во [[Преспа]]; ''Новаковци'' (1 к.), доселени се во 1921 година од селото [[Арменско]] во [[Лерин]]ско; ''Чолаковци'' (1 к.), доселени се во 1922 година од селото [[Љубојно]] во [[Преспа]]; ''Гаштевци'' (2 к.), доселени се во 1922 година од селото [[Горно Котори|Котори]] во [[Лерин]]ско; ''Видановци'' (2 к.), доселени се во 1922 година од селото [[Крстоар]]. Таму имале истоимени роднини, подалечно потекло од [[Преспа]]; ''Караивановци'' (2 к.), доселени се во 1922 година од селото [[Крстоар]]; ''Мавнивиловци'' (1 к.), доселени се во 1923 година од селото [[Љубојно]] во [[Преспа]]; ''Трајковци'' (1 к.), доселени се во 1923 година од селото [[Дреновени]] во [[Костурско]]; ''Мирчевци'' (2 к.), доселени се во 1923 година од селото [[Барешани]], таму биле староседелци. И имале истоимени роднини; ''Грујевци'' (1 к.), доселени се во 1924 година од селото [[Крстоар]]; ''Генчовци'' (1 к.) и ''Филевци'' (4 к.), доселени се во 1926 година од селото [[Поздивишта]] во [[Костурско]]; ''Николовци'' (3 к.), доселени се во 1928 година од селото [[Герман (Леринско)|Герман]] во [[Егејска Македонија|егејскиот дел]] од [[Преспа]]; ''Сидеровци'' (3 к.), доселени се во 1928 година од селото [[Кономлади]] во [[Костурско]]; ''Чанчуковци'' (1 к.), доселени се во 1928 година од селото [[Крстоар]]. Таму биле староседелци, и имале роднини; ''Митовци'' (1 к.), доселени се во 1932 година од селото [[Пополжани (Леринско)|Пополжани]] во [[Лерин]]ско; ''Бошевци'' (1 к.), доселени се во 1938 година од селото [[Српци]]; **'''Доселеници по Втората светска војна:''' ''Пашкини'' (1 к.), доселени се во 1945 година од селото [[Брезница (Костурско)|Брезница]] во [[Костурско]]; ''Маневци'' (1 к.), доселени се во 1945 година од селото [[Војница]] во [[Велешко]]; ''Трајковци'' (2 к.), доселени се во 1946 година од селото [[Опеница]] во [[Охридско]] и ''Ѓераловци'' (1 к.), доселени се од селото [[Буково]]. === Иселеништво === Постари иселеници има во селата [[Канино]], таму е родот ''Бистричеви'' (7 к.). Родовите ''Николовци'' (4 к.) и ''Калимановци'', иселени се во [[Олевени]].<ref name=":0" /> Иселеници после [[Втора светска војна|Втората светска војна]] има на многу места, пред сè [[Битола]], но и во [[Скопје]], [[Соединети Американски Држави|САД]], [[Австралија]], [[Шведска]] и [[Германија]].<ref name=":1" /> == Општествени установи == * [[ОУ „Крсте Петков Мисирков“ - Бистрица|Основно училиште „Крсте Петков Мисирков“]], деветгодишно основно училиште * Пошта ([[Поштенски броеви во Македонија|7221]]) * Амбуланта * Задружен дом * Ветеринарна станица <gallery mode="packed" heights="150px"> Податотека:ОУ „Крсте Петков Мисирков“ - Бистрица.jpg|Основното училиште Податотека:Општествен објект во Бистрица.jpg|Општествен објект Податотека:ОУ „Крсте Петков Мисирков“ - Бистрица 6.jpg|Помошен објект во училишниот двор </gallery> == Самоуправа и политика == [[Податотека:Coat of arms of Bistrica Municipality.png|мини|300п|десно|Грб на поранешната [[Општина Бистрица]].]] На крајот од XIX век, Бистрица било чисто македонско село во [[Битолска Каза|Битолската Каза]] на [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. Селото влегува во рамките на [[Општина Битола]], која била проширена при новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било седиште на некогашната [[Општина Бистрица]]. Во периодот 1965-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Битола. Во периодот од 1955 до 1965 година, селото било седиште на рамките на тогашната општина Бистрица. Во периодот 1952-1955, селото било во рамките на тогашната општина Буково, во која покрај селото Бистрица се наоѓале селата Буково, Злокуќани, Кравари, Крстоар и Орехово. Во периодот 1950-1952, селото било седиште на некогашната општина Бистрица, во која влегувале селата Бистрица, Злокуќани, Кравари, Крстоар и Олевени. === Избирачко место === Во селото постои избирачкото место бр. 0149 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместено во просториите на основното училиште.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20230817210325/https://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|archive-date=2023-08-17|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 755 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20191229144944/https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|archive-date=2019-12-29|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Локални избори во Македонија (2021)|локалните избори во 2021 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 763 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url= https://ep.sec.mk/election/results/electionType/local/electionYear/2021/electionRound/21/municipality/532/pollingStation/21088|title=Резултати|work=[[Државна изборна комисија]]|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=27 мај 2024}}</ref> == Културни и природни знаменитости == ;Археолошки наоѓалишта<ref name="АрхеоКарта">{{АрхеоКарта|18}}</ref> * [[Во Селото (Бистрица)|Во Селото]] — населба од римско и доцноантичко време; * [[Стара Црква (Бистрица)|Стара Црква]] — некропола од железно време; и * [[Св. Ѓорѓија (Бистрица)|Св. Ѓорѓија]] — базилика од старохристијанско време. ;Цркви<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7|language=македонски}}</ref> * [[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Бистрица (Битолско)|Црква „Св. Ѓорѓи“]] — главната селска црква; и * [[Црква „Св. Никола“ - Бистрица|Црква „Св. Никола“]] — главната манастирска црква на Бистричкиот манастир. ;Манастири * [[Бистрички манастир]] — манастир над селото. ;Параклиси * [[Параклис „Света Вода“ - Бистрица|Параклис „Света Вода“]] — мал параклис во селото; и * [[Параклис „Воскресение Христово“ - Бистрица|Параклис „Воскресение Христово“]] — мал параклис во селото. ;Споменици * Споменик во чест на НОБ поставен во 1971 година со меморијален парк околу него * Спомен-плоча во чест на НОБ * Спомен-чешма во чест на [[Крстин Чулаковски]] ;Реки<ref name="РекиМак">{{РекиМак|страница=32}}</ref> * [[Бистричка Река (Црна Река)|Бистричка Река]] — река низ селото <gallery mode="packed" heights="150px"> Податотека:Бистрички манастир.jpg|Манастирскиот двор Податотека:Црква „Св. Никола“ - Бистрица.jpg|Манастирската црква Податотека:Црква „Св. Ѓорѓи“ - Бистрица.jpg|Главната селска црква Податотека:Параклис „Света Вода“ - Бистрица.jpg|Параклисот „Св. Вода“ Податотека:Параклис „Воскресение Христово“ - Бистрица.jpg|Параклисот „Воскресение Христово“ </gallery> == Редовни настани == ;Слави<ref name=":0" /> * [[Ѓурѓовден]] — селска слава == Личности == === Родени во или по потекло од Бистрица === * [[Ристо Кавалиновски]] (1922 — 1944) — македонски партизан, учесник во НОВ * [[Апостол Здравевски]] — македонски партизан * [[Фана Велјанова]] (р.1924) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] === Починати во Бистрица === * [[Вангел Ташев]] (1900 — 1944) — македонски партизан <!--== Култура и спорт ==--> == Галерија == <gallery mode="packed" heights="150px"> Податотека:Автобуска постојка во Бистрица.jpg|Автобуска постојка Податотека:Гробишта во Бистрица.jpg|Селските гробишта Податотека:Бистричка (Злокуќанска) Река.jpg|Реката низ селото Податотека:Меморијален парк на НОБ во Бистрица 2.jpg|Споменикот во меморијалниот парк Податотека:Спомен-плоча на НОБ во Бистрица 01.jpg|Спомен-плоча за паднатите борци Податотека:Стопански објект во Бистрица 2.jpg|Стопански објект Податотека:Чешма во Бистрица.jpg|Спомен-чешмата Податотека:Spomen ploca NOB vo Bistrica.jpg|Спомен-плоча за паднатите борци </gallery> == Поврзано == * [[Општина Битола]] * [[Пелагонија]] == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Bistrica (Bitola)|Бистрица}} {{Општина Битола}} [[Категорија:Бистрица (Битолско)| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Битолски села]] [[Категорија:Села во Општина Битола]] cdpqa4kyz6cju6vgoo5fehvwqzqnchq 5381212 5381209 2025-06-17T16:16:36Z Gurther 105215 /* Родени во или по потекло од Бистрица */ Додаток 5381212 wikitext text/x-wiki {{другиместа3|Бистрица}} {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Бистрица | слика = Поглед на Бистрица 2.jpg | големина на слика = 300п | опис = Воздушен поглед на селото Бистрица | општина = {{општинскигрб|Општина Битола}} | регион = {{грб|Пелагониски Регион}} | област = [[Пелагонија]] | население = 734 | година = 2021 | поштенски број = 7221 | повикувачки број = 047 | надморска височина = 650 | lat_dir=N | lat_deg=40 | lat_min=58 | lat_sec=44 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=21 | lon_sec=54 | слава = [[Ѓурѓовден]] | мрежно место = | карта = Бистрица во Општина Битола.svg }} '''Бистрица''' — село во областа [[Пелагонија]], во [[Општина Битола]], во околината на градот [[Битола]]. До 2004 година, селото претставувало административно средиште на поранешната [[Општина Бистрица|истоимена општина]], а служи како главно село за останатите села во подножјето на [[Баба (планина)|Баба Планина]]. == Потекло на името == Името на селото првпат е споменато во турски документи од {{римски|16}} век (1568-1569 г.). Името потекнува од хидронимиското име „бистар“ или „бистра“ и означува нешто што е брзо или чисто и прозрачно.<ref name="речник">{{Наведена книга|title=Речник на имињата на населените места во Р Македонија|last=Иванова|first=Олга |publisher=[[Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“]]|year=2014|isbn=|location=Скопје|pages=54}}</ref> Самото име се поврзува и со бистрата планинска вода на реката што тече низ селото.<ref name=":1">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mojrodenkraj.com.mk/village.php?id=143|title=Мој Роден Крај|work=www.mojrodenkraj.com.mk|accessdate=2024-27-05|archive-date=2021-07-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20210719152530/http://www.mojrodenkraj.com.mk/village.php?id=143|url-status=bot: unknown}}</ref> == Географија и местоположба == [[Податотека:Сретсело на Бистрица.jpg|мини|300п|лево|Сретселото]] Селото се наоѓа во [[Пелагонија]], во јужниот дел на Битолското Поле и на територијата на [[Општина Битола]], под источната страна на планината [[Баба (планина)|Баба]]. Селото се наоѓа јужно од градот [[Битола]], на оддалеченост од помалку од осум километри.<ref name="енциклопедија">{{наведена книга|last=Панов|first=Митко|title= Енциклопедија на селата во Република Македонија|url= https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf|accessdate=5 октомври 2019|year=1998|publisher=Патрија|location=Скопје|language=македонски|page=29}}</ref> Селото е рамничарско, иако куќите се наоѓаат на просечна надморска височина од 650 метри.<ref name="енциклопедија" /> Бистрица во долниот дел е на надморска височина од 586 метри, додека во горниот дел е 680 метри. Низ селото поминува [[Регионален пат 2333|регионалниот пат 2333]]. Селото се наоѓа во подножјето на планината [[Баба (планина)|Баба]], покрај патот Битола-Лерин. Атарот на селото Бистрица граничи со атарите на следните села: [[Крстоар]] и [[Кравари]] од север, [[Оптичари]] од исток, [[Злокуќани (Битолско)|Злокуќани]] од запад, и [[Олевени]] од југ. Бистрица поседува обилни извори на питка вода. Има преку 60 бунари, длабоки до 3 метри и шест чешми.<ref name=":0">{{Наведена книга|url=https://www.worldcat.org/oclc/41961345|title=Bitoljsko-Prilepska kotlina : antropogeografska proučavanja|last=Трифуноски|first=Јован |authorlink=Јован Трифуноски|page=215-217|date=1998|publisher=Српска академија на науките и уметностите|isbn=8670252678|location=Белград|oclc=41961345}}</ref> Месностите во атарот ги носат следниве имиња: Кула, Стара Црква, Сува Река, Бендолица, Грмаѓе, Гумниња, Бела Вода, Винарски Пат, Градски Пат, Тумба, Калдрма, Бразда, Соленик, Бразда, Бучало, Средорек, Мифтарица, Ѓупки, Слатина, Средни Ливади и Кљандарка.<ref name=":0" /> Селото има збиен тип, издолжено во насока исток-запад. Поделено е на три маала, Долно, Средно и Горно Маало. Во Средното Маало се наоѓа задружниот дом.<ref name=":0" /> == Историја == [[Податотека:Меморијален парк на НОБ во Бистрица.jpg|мини|300п|десно|Меморијалниот парк на [[Македонија во Втората светска војна|НОБ]] во Бистрица]] Селото претставува стара населба. Од сочуваните документи се забележува дека истата се среќава уште во 1468 година, во Големиот пописен турски [[дефтер]], кога во неа живееле 90 семејства и би броела од 470-570 жители. Народното предание наведува дека некогаш на местото на денешното село постоело друго старо село. Тоа пропаднало за време на отоманскиот период. Од тој период останало само црквиште на месноста Стара Црква, околу 200 метри западно од патот, каде денес има стари гробови (остатоци од плочи) и темели од куќи.<ref name=":0" /> Македонското население и од Бистрица било принудено да бара заем за покривање на своите долгови кои доаѓале поради разните давачки што ги собирала османлиската власт. Давачките биле многубројни и разновидни. Задолжувањето на жителите кај приватни лица или „вакав“ продолжило и во наредните години. Долговите се плаќале со голема [[лихва]] што се одразувало на нивниот живот. Во 1640 година, поради ненавремено враќање на долгот, еден жител по име Димо бил затворен, а познатиот Бендо Али со својата чета го нападнал затворот и го ослободил. Во 1713 година веќе се споменуваат и [[чифлиг|чифлизи]] кај Бистрица и тоа неколку такви, сите во сопственост на муслимани, што зборува дека пропаѓањето на селаните и во ова село е евидентно. Денешното село е основано во поново време, веројатно на крајот на {{римски|18}} век. Го основале доселени македонски родови, кои дошле да работат на [[Чифлиг|чифлизите]]. Тие го основале денешното Долно Маало. По [[Прва светска војна|Првата светска војна]], селото се проширило на останатите селски делови од понови доселеници.<ref name=":0" /> По Првата светска војна, во селото дошле многу доселеници од македонските села во [[Егејска Македонија]].<ref name=":0" /> Вкупно 10 жители на оваа населба се заведени како жртви во [[Втора светска војна|Втората светска војна]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.muzejgenocida.rs/images/ZrtvePub/Mak.pdf|title=Попис на жртвите од војната 1941-1945, СР Македонија.}}</ref> == Стопанство == [[Податотека:Стопански објект во Бистрица.jpg|мини|300п|десно|Некогашен стопански објект во селото]] Атарот на селото не е многу голем и зафаќа простор од 5,6&nbsp;км². На него преовладува обработливото земјиште на површина од 419,1 [[хектар]], на пасиштата отпаѓаат 98,1 хектар, а на шумите само 2,1 хектар.<ref name="енциклопедија" /> Селото, во основа, има полјоделска функција. Во селото работат продавници и угостителски објекти.<ref name="енциклопедија" /> Покрај овоштарството, застапени се житните и градинарските култури, а помалку се застапени индустриските култури. == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|565 |1953|636 |1961|734 |1971|965 |1981|1140 |1991|1122 |1994|988 |2002|1015 |2021|734 }} Според статистиката на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика|Македонија, Етнографија и статистика]]“) од 1900 година, во Бистрица живееле 245 жители, сите [[Македонци]].<ref>Кѫнчовъ, Василъ. Македония. Етнография и статистика. София, Българското книжовно дружество, 1900. ISBN 954430424X. с. 236.</ref> На Етнографската карта на [[Битолски Вилает|Битолскиот Вилает]] од 1901 година, Бистрица се води како чисто македонско село во [[Битолска Каза|Битолската Каза]] на [[Битолски Санџак|Битолскиот Санџак]] со 36 куќи.<ref>{{Битолски Вилает|12}}</ref> Според егзархискиот секретар [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“), во 1905 година во Бистрица имало 256 [[Македонци]] под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]].<ref>Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 166-167.</ref> Кон крајот на XIX и почетокот на XX век се намалува населението, по [[Балканските војни]] во 1914 година, населбата имала 28 домаќинства со 107 жители. Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] од 1931 година, селото имало 350 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_39_39-41_BITOLJ_(MONASTIR)_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Бистрица станало имиграциско место, па затоа преминало од средно, во големо село. Во 1961 година, селото броело 734 жители, а во 1994 година 988 жители, од кои 960 биле Македонци, 21 Албанец и 5 жители Срби.<ref name="енциклопедија" /> Според пописот од 2002 селото брои 1.015 жители, од кои 949 [[Македонци]], 55 [[Македонски Албанци|Албанци]], 8 [[Македонски Срби|Срби]] и 3 останати.<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија |date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=27 мај 2024}}</ref> Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 734 жители, од кои 660 [[Македонци]], 43 [[Македонски Албанци|Албанци]], 1 [[Македонски Власи|Влав]], 6 [[Македонски Срби|Срби]], 1 [[Македонски Бошњаци|Бошњак]], 3 останати и 20 лица без податоци.<ref>{{Попис2021белешка}}</ref> {{Пописи|245|256|565|636|734|965|1140|1122|988|1015|734}} === Родови === Бистрица е чисто македонско православно село, сите родови во селото се доселенички, а првиот род дошол почетокот на XIX век.<ref name=":0" /> Според истражувањата од 1951 година, родови во селото: * '''Доселеници:''' **'''Постари доселеници:''' ''Кузевци'' (5 к.), доселени се во првата половина на XIX век од селото [[Врањевци]]. Таму биле староседелци. Во турско време нивната задруга чувала околу 400 овци, и поголем број на биволи; ''Шмаќе'' (1 к.), доселени се од селото [[Крушеани]] во [[Прилепско]]. Основачот на родот дошол како домазет во ''Кузевци''; ''Жабјанци'' (2 к.), по потекло се од селото [[Врањевци]]. Таму биле староседелци. Од Врањевци се иселиле во [[Жабјани]], а потоа некој предок прешол во Бистрица; ''Каракотевци'' (1 к.), доселени се од селото [[Орехово]]; ''Парчевци'' (4 к.), доселени се од селото [[Кравари]], каде исто така биле доселени однекаде; ''Шалевци'' (1 к.), доселени се од селото [[Ивањевци]]; ''Којовски'' (2 к.), доселени се од селото [[Буково]]; ''Вашаревци'' (1 к.), доселени се од селото [[Вашарејца]]; ''Милевци'' (1 к.), доселени се од селото [[Кривогаштани]] во [[Прилепско]]; ''Павловци или Трифуновци'' (5 к.), доселени се од селото [[Љубојно]] подалечно потекло [[Крани]] и [[Штрбово]] во [[Преспа]]; ''Кечевци'' (7 к.), ''Кавалиновци'' (4 к.), ''Лажиовци'' (4 к.), ''Ѓупаревци'' (4 к.), ''Самарковци'' (3 к.), ''Келемузевци'' (2 к.), ''Кајчиновци'' (2 к.), ''Ташковчиња'' (1 к.), ''Пангаловци'' (1 к.), ''Огњевци'' (1 к.) и ''Талевци'' (1 к.), за овие родови местото од каде се доселиле е непознато; **'''Доселеници по Првата светска војна:''' ''Николовци'' (2 к.), доселени се во 1918 година од селото [[Герман (Леринско)|Герман]] во [[Егејска Македонија|егејскиот дел]] од [[Преспа]]; ''Ристевци'' (1 к.), доселени се во 1918 година од селото [[Неред (село)|Неред]] во [[Лерин]]ско; ''Фотевци'' (2 к.), доселени се во 1919 година од селото [[Герман (Леринско)|Герман]] во [[Егејска Македонија|егејскиот дел]] од [[Преспа]]; ''Герговци'' (2 к.), доселени се во 1920 година од селото [[Наколец]] во [[Преспа]]; ''Бошевци'' (1 к.), доселени се во 1920 година од [[Битола]]; ''Поповци'' (3 к.), доселени се во 1922 година од селото [[Љубојно]] во [[Преспа]]; ''Новаковци'' (1 к.), доселени се во 1921 година од селото [[Арменско]] во [[Лерин]]ско; ''Чолаковци'' (1 к.), доселени се во 1922 година од селото [[Љубојно]] во [[Преспа]]; ''Гаштевци'' (2 к.), доселени се во 1922 година од селото [[Горно Котори|Котори]] во [[Лерин]]ско; ''Видановци'' (2 к.), доселени се во 1922 година од селото [[Крстоар]]. Таму имале истоимени роднини, подалечно потекло од [[Преспа]]; ''Караивановци'' (2 к.), доселени се во 1922 година од селото [[Крстоар]]; ''Мавнивиловци'' (1 к.), доселени се во 1923 година од селото [[Љубојно]] во [[Преспа]]; ''Трајковци'' (1 к.), доселени се во 1923 година од селото [[Дреновени]] во [[Костурско]]; ''Мирчевци'' (2 к.), доселени се во 1923 година од селото [[Барешани]], таму биле староседелци. И имале истоимени роднини; ''Грујевци'' (1 к.), доселени се во 1924 година од селото [[Крстоар]]; ''Генчовци'' (1 к.) и ''Филевци'' (4 к.), доселени се во 1926 година од селото [[Поздивишта]] во [[Костурско]]; ''Николовци'' (3 к.), доселени се во 1928 година од селото [[Герман (Леринско)|Герман]] во [[Егејска Македонија|егејскиот дел]] од [[Преспа]]; ''Сидеровци'' (3 к.), доселени се во 1928 година од селото [[Кономлади]] во [[Костурско]]; ''Чанчуковци'' (1 к.), доселени се во 1928 година од селото [[Крстоар]]. Таму биле староседелци, и имале роднини; ''Митовци'' (1 к.), доселени се во 1932 година од селото [[Пополжани (Леринско)|Пополжани]] во [[Лерин]]ско; ''Бошевци'' (1 к.), доселени се во 1938 година од селото [[Српци]]; **'''Доселеници по Втората светска војна:''' ''Пашкини'' (1 к.), доселени се во 1945 година од селото [[Брезница (Костурско)|Брезница]] во [[Костурско]]; ''Маневци'' (1 к.), доселени се во 1945 година од селото [[Војница]] во [[Велешко]]; ''Трајковци'' (2 к.), доселени се во 1946 година од селото [[Опеница]] во [[Охридско]] и ''Ѓераловци'' (1 к.), доселени се од селото [[Буково]]. === Иселеништво === Постари иселеници има во селата [[Канино]], таму е родот ''Бистричеви'' (7 к.). Родовите ''Николовци'' (4 к.) и ''Калимановци'', иселени се во [[Олевени]].<ref name=":0" /> Иселеници после [[Втора светска војна|Втората светска војна]] има на многу места, пред сè [[Битола]], но и во [[Скопје]], [[Соединети Американски Држави|САД]], [[Австралија]], [[Шведска]] и [[Германија]].<ref name=":1" /> == Општествени установи == * [[ОУ „Крсте Петков Мисирков“ - Бистрица|Основно училиште „Крсте Петков Мисирков“]], деветгодишно основно училиште * Пошта ([[Поштенски броеви во Македонија|7221]]) * Амбуланта * Задружен дом * Ветеринарна станица <gallery mode="packed" heights="150px"> Податотека:ОУ „Крсте Петков Мисирков“ - Бистрица.jpg|Основното училиште Податотека:Општествен објект во Бистрица.jpg|Општествен објект Податотека:ОУ „Крсте Петков Мисирков“ - Бистрица 6.jpg|Помошен објект во училишниот двор </gallery> == Самоуправа и политика == [[Податотека:Coat of arms of Bistrica Municipality.png|мини|300п|десно|Грб на поранешната [[Општина Бистрица]].]] На крајот од XIX век, Бистрица било чисто македонско село во [[Битолска Каза|Битолската Каза]] на [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. Селото влегува во рамките на [[Општина Битола]], која била проширена при новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било седиште на некогашната [[Општина Бистрица]]. Во периодот 1965-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Битола. Во периодот од 1955 до 1965 година, селото било седиште на рамките на тогашната општина Бистрица. Во периодот 1952-1955, селото било во рамките на тогашната општина Буково, во која покрај селото Бистрица се наоѓале селата Буково, Злокуќани, Кравари, Крстоар и Орехово. Во периодот 1950-1952, селото било седиште на некогашната општина Бистрица, во која влегувале селата Бистрица, Злокуќани, Кравари, Крстоар и Олевени. === Избирачко место === Во селото постои избирачкото место бр. 0149 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместено во просториите на основното училиште.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20230817210325/https://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|archive-date=2023-08-17|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 755 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20191229144944/https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|archive-date=2019-12-29|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Локални избори во Македонија (2021)|локалните избори во 2021 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 763 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url= https://ep.sec.mk/election/results/electionType/local/electionYear/2021/electionRound/21/municipality/532/pollingStation/21088|title=Резултати|work=[[Државна изборна комисија]]|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=27 мај 2024}}</ref> == Културни и природни знаменитости == ;Археолошки наоѓалишта<ref name="АрхеоКарта">{{АрхеоКарта|18}}</ref> * [[Во Селото (Бистрица)|Во Селото]] — населба од римско и доцноантичко време; * [[Стара Црква (Бистрица)|Стара Црква]] — некропола од железно време; и * [[Св. Ѓорѓија (Бистрица)|Св. Ѓорѓија]] — базилика од старохристијанско време. ;Цркви<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7|language=македонски}}</ref> * [[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Бистрица (Битолско)|Црква „Св. Ѓорѓи“]] — главната селска црква; и * [[Црква „Св. Никола“ - Бистрица|Црква „Св. Никола“]] — главната манастирска црква на Бистричкиот манастир. ;Манастири * [[Бистрички манастир]] — манастир над селото. ;Параклиси * [[Параклис „Света Вода“ - Бистрица|Параклис „Света Вода“]] — мал параклис во селото; и * [[Параклис „Воскресение Христово“ - Бистрица|Параклис „Воскресение Христово“]] — мал параклис во селото. ;Споменици * Споменик во чест на НОБ поставен во 1971 година со меморијален парк околу него * Спомен-плоча во чест на НОБ * Спомен-чешма во чест на [[Крстин Чулаковски]] ;Реки<ref name="РекиМак">{{РекиМак|страница=32}}</ref> * [[Бистричка Река (Црна Река)|Бистричка Река]] — река низ селото <gallery mode="packed" heights="150px"> Податотека:Бистрички манастир.jpg|Манастирскиот двор Податотека:Црква „Св. Никола“ - Бистрица.jpg|Манастирската црква Податотека:Црква „Св. Ѓорѓи“ - Бистрица.jpg|Главната селска црква Податотека:Параклис „Света Вода“ - Бистрица.jpg|Параклисот „Св. Вода“ Податотека:Параклис „Воскресение Христово“ - Бистрица.jpg|Параклисот „Воскресение Христово“ </gallery> == Редовни настани == ;Слави<ref name=":0" /> * [[Ѓурѓовден]] — селска слава == Личности == === Родени во или по потекло од Бистрица === * [[Ристо Кавалиновски]] (1922 — 1944) — македонски партизан, учесник во НОВ * [[Апостол Здравевски]] (1924 — 1944) — македонски партизан, учесник во НОВ * [[Фана Велјанова]] (1924 — ?) — македонски партизан, учесник во НОВ === Починати во Бистрица === * [[Вангел Ташев]] (1900 — 1944) — македонски партизан, учесник во НОВ * [[Богоја Фотев]] (1900 — 1993) — македонски политичар, [[претседател на Македонија]] меѓу 1947 и 1951 г. <!--== Култура и спорт ==--> == Галерија == <gallery mode="packed" heights="150px"> Податотека:Автобуска постојка во Бистрица.jpg|Автобуска постојка Податотека:Гробишта во Бистрица.jpg|Селските гробишта Податотека:Бистричка (Злокуќанска) Река.jpg|Реката низ селото Податотека:Меморијален парк на НОБ во Бистрица 2.jpg|Споменикот во меморијалниот парк Податотека:Спомен-плоча на НОБ во Бистрица 01.jpg|Спомен-плоча за паднатите борци Податотека:Стопански објект во Бистрица 2.jpg|Стопански објект Податотека:Чешма во Бистрица.jpg|Спомен-чешмата Податотека:Spomen ploca NOB vo Bistrica.jpg|Спомен-плоча за паднатите борци </gallery> == Поврзано == * [[Општина Битола]] * [[Пелагонија]] == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Bistrica (Bitola)|Бистрица}} {{Општина Битола}} [[Категорија:Бистрица (Битолско)| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Битолски села]] [[Категорија:Села во Општина Битола]] i7gyulm8lrda6opqlip2dso9yei1wlq 0 10630 5381169 5328436 2025-06-17T14:36:50Z ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 120852 5381169 wikitext text/x-wiki {{другиместа3|Речани}} {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Речани | слика = Сретселото на Речани.jpg | големина на слика = 300п | опис = Сретселото на Речани | општина = {{општинскигрб|Општина Кичево}} | регион = {{грб|Југозападен Регион}} | област = [[Рабетинкол]] | население = 14 | година = 2002 | поштенски број = 6258 | повикувачки број = 045 | надморска височина = 660 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=30 | lat_sec=27 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=4 | lon_sec=8 | слава = | мрежно место = | карта = Речани - Челопечко во Општина Кичево.svg }} '''Речани''' (именувано и како '''Речани - Челопечко''') — мало село во областа [[Рабетинкол]], во [[Општина Кичево]], во околината на градот [[Кичево]]. == Етимологија == Речани под тоа име било првпат споменато во турски документи од {{римски|15}} век. Потеклото на името доаѓа од хидронимот „река“ и додавката „-јани“ со значење жители на река, луѓе населени покрај река. Другиот дел од името го добива поради близина до селото [[Челопеци]], со цел да се прави разлика со [[Речани (Зајаско)|истоименото]] село во близина на [[Зајас]].<ref name="речник">{{Наведена книга|title=Речник на имињата на населените места во Р Македонија|last=Иванова|first=Олга|publisher=[[Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“]]|year=2014|isbn=|location=Скопје|pages=126}}</ref> За да се разликува од селото близу Зајас во минатото било нарекувано и '''Чифлик-Речани'''.<ref name="Брадина" /> == Географија и местоположба == [[Податотека:Улица во Речани.jpg|мини|300п|лево|Улица во селото]] Селото се наоѓа во областа [[Рабетинкол]], во [[Кичевска Котлина|Кичевската Котлина]] и во крајниот источен дел на територијата на [[Општина Кичево]], чиј атар се допира со подрачјето на [[Општина Македонски Брод]].<ref name="енциклопедија">{{наведена книга|last=Панов|first=Митко|title=Енциклопедија на селата во Република Македонија|url=https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf|accessdate=17 декември 2020|year=1998|publisher=Патрија|location=Скопје|page=258}}</ref> Селото е ридско, на надморска височина од 660 метри. Од градот [[Кичево]] е оддалечено 15 километри.<ref name="енциклопедија" /> Ова мало село е сместено на левиот брег на [[Рабетинска Река]], притока на [[Треска]]. Околни села се [[Миокази]], [[Орланци (Кичевско)|Орланци]], [[Светораче]] и други.<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Кичевска котлина: Селски населби и население|last=Трифуноски|first=Јован|publisher=Српска академија на науките и уметностите|year=1968|isbn=|location=Белград|pages=19-20}}</ref> Сместено е западно од планината [[Песјак (планина)|Песјак]]. Месностите во атарот на селото ги носат следниве имиња: Старец, Турчинов Камен, Чистина, Гавранов Камен, Лаки, Рабетинска Река, Дуњи, Подувач, Манастириште, Еѓупски Гробишта, Попоа Нива, Солиште, Коловозиште, Митроа Нива, Крстои, Крив Орев, Вис, Огради и Зад Рид.<ref name=":0" /> Селото има збиен тип. Постојат четири групи на куќи наречени по родовите: Костовци, Дејановци, Булиовци и Танасковци.<ref name=":0" /> == Историја == [[Податотека:Илинденски споменик во Речани.jpg|мини|300п|десно|Илинденски споменик во близина на селото (десно од асфалтниот пат кон него)]] Околу Речани се сретнуваат старини и специфични топоними, кои укажуваат дека селото постоело уште одамна. На повеќе месности (Вис, Огради и други) се ископани стари гробови, за кои мештаните тврдат дека не се нивни.<ref name=":0" /> Месноста Манастириште на кој извира изворот Калуѓеров Кладенец се наоѓа над селото, околу 1 километар. На рамнина со дабова шума се сретнуваат руини од ѕидови, за кој се верува дека таму се наоѓал некогашниот манастир „Св. Врачи“, кој подоцна бил пренесен во [[Светораче]]. Ова се случило откако Речани било заземено од некој ага во [[Кичево]].<ref name="Брадина" /><ref name=":0" /> Во историските извори се споменува под истото име во втората половина на {{римски|15}} век.<ref name=":0" /> Преданието говори дека некогаш селото се наоѓало близу самата Рабетинска Река, на месноста Дуња. Но, реката тоа село го однела, поради што селаните изградиле куќи на повисоко земјиште. На селиштето се наоѓа црква и во околните ниви се забележуваат темели од куќи.<ref name=":0" /> Во {{римски|19}} век, Речани било село во [[Кичевска каза|Кичевската каза]] на [[Отоманското Царство]]. За време на [[Илинденско востание|Илинденското востание]] во 1903 година, близу Речани, се водела борба во месноста Подувач. Во борбата загинале 37 Македонци од околните села, а шест од нив биле од Речани.<ref name=":0" /> На тоа место денес е подигнат споменик. Селото било запалено во 1907 година поради четничко-комитски акции.<ref name=":0" /> == Стопанство == Атарот зафаќа простор од 5,8&nbsp;км². На него преовладуваат шумите на површина од 456 [[хектар]]и, на обработливото земјиште отпаѓаат 71 хектар, а на пасиштата 45 хектари.<ref name="енциклопедија" /> До крајот на отоманската власт, обработливата земја во атарот на селото била на аги. Селаните ја добиле дури под свое дури во српско време.<ref name=":0" /> == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|142 |1953|156 |1961|133 |1971|113 |1981|58 |1991|24 |1994|31 |2002|22 |2021|14 }} Според податоците од 1873 година, селото имало 9 домаќинства со 38 жители христијани ([[Македонци]]).<ref>„Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.“ Македонски научен институт, София, 1995, стр. 90-91.</ref> Според податоците на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) од [[1900]] година, во селото Речани имало 120 жители, сите [[Македонци]].<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_36.htm Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 257.]</ref> Според егзархискиот секретар [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“), во 1905 година во Речани имало 128 жители, под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]].<ref>D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, рр. 156-157.</ref> На Етнографската карта на [[Битолски Вилает|Битолскиот Вилает]] од 1901 г. Речани се води како чисто македонско село во Кичевската каза на Битолскиот санџак со 15 куќи.<ref>{{Битолски Вилает|35}}</ref> Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија]] во 1931 година, селото имало 150 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_35_39-42_SKOPLJE_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Селото е мало, населено со македонско население, но е во фаза на целосно раселување. Така, во 1961 година броело 133 жители, а во 1994 година само 31 жител.<ref name="енциклопедија" /> Според пописот од 2002 година, во селото Речани живееле 22 жители, сите [[Македонци]].<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија |date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=19 декември 2020}}</ref> Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 14 жители, сите [[Македонци]]. {{Пописи|120|128|142|156|133|113|58|24|31|22|14}} === Родови === Речани е чисто македонско православно село. Најстар род е Костовци, иако селото постоело и пред нивното доселување. Сепак, во селото не се зачувани староседелски родови.<ref name=":0" /> Според истражувањата на [[Јован Трифуноски]] во 1960-тите години родови во селото се: ''Костевци'' (10 к.), најстар род во селото доселени се почетокот на XIX век од селото [[Рабетино]], таму им се род Дојчиновци. Го знаат следното родословие: Христаќија (жив на 66&nbsp;г. во 1961 година) -Мисајл-Силјан-Коста, основачот на родот кој се доселил од Рабетино; ''Дејановци'' (5 к.), потеклото им е од [[Охридско]], родот го основал Тодор. Тодор во старината направил беља па пребегнал најпрво во [[Македонски Брод]], но таму не се задржал долго туку се префрлил во Речани. Во Дејановци го знаат следното родословие: Козмо (жив на 70&nbsp;г. во 1961 година) -Иван-Дејан-Тодор. По Дејан го носат името; ''Танасковци'' (2 к.) доселени се од [[Македонски Брод]], дошол Атанаско, тој во Речани бил голем сточар имал околу 1000 овци и ''Булиовци'' (5 к.) доселени се после Танасковци од поречкото село [[Девич]]. Според истражувањата пак на [[Томо Смилјаниќ - Брадина|Тома Смиљаниќ]] во периодот од 1921-1926 година родови во селото се:<ref name="Брадина">[[Томо Смилјаниќ - Брадина|Смиљанић, Тома]], (1935) ''Кичевија, Насеља и порекло становништва. Београд, САНУ''</ref> ''Костевци'' (4 к., слават Св. Никола), доселени се од селото [[Рабетино]]; ''Таневци'' (3 к., слават Св. Архангел), доселени се од [[Македонски Брод]]; ''Неделковци'' (1 к., слават Св. Ѓорѓија), потеклото им е од [[Општина Охрид|Охридско]] ([[Лактиње]], [[Дебрца]]), родот го основал Неделко. Неделко во старината направил беља па пребегнал најпрво во [[Кладник]], а потоа во [[Требино]] во [[Порече]], но тој не се задржал долго туку се префрлил во Речани околу средината на XIX век; ''Стефановци'' (3 к., слават Св. Ѓорѓија), доселени се од [[Македонски Брод]]. Сите кои дошле од [[Порече]] биле на чифлик во [[Лактиње]], но таму му работеле на бегот бесплатно, па побегнале во Речани и ''Билбиловци'' (1 к., слават Св. Ѓорѓија), доселени се од селото [[Требино]] во [[Порече]]. <!--== Општествени установи ==--> == Самоуправа и политика == Селото влегува во рамките на [[Општина Кичево]], која била проширена по новата територијална поделба на Македонија во 2013 година. Во периодот од 1996-2013 година, селото се наоѓало во некогашната [[Општина Вранештица]]. Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Кичево. Селото припаѓало на некогашната општина Кичево во периодот од 1955 до 1965 година. Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната Општина Орланци, во која покрај селото Рабетино, се наоѓале и селата Дупјани, Козичино, Крушица, Миокази, Орланци, Патец, Речани, Светораче и Челопеци. Речани во периодот 1950-1952 се наоѓало во некогашната Општина Светораче, во која тогаш влегувале селата: Дупјани, Козичино, Крушица, Речани, Рабетино, Светораче и Патец. === Избирачко место === Во селото постои избирачкото место бр. 0810 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместено во просториите на селскиот дом.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20230817210325/https://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|archive-date=2023-08-17|dead-url=|accessdate=27 ноември 2020|url-status=dead}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 17 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20191229144944/https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|archive-date=2019-12-29|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Македонски парламентарни избори (2020)|парламентарните избори во 2020 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 18 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/|title=Предвремени избори за пратеници 2020|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20200715190628/https://rezultati.sec.mk/|archive-date=2020-07-15|dead-url=|accessdate=19 декември 2020|url-status=dead}}</ref> == Културни и природни знаменитости == [[Податотека:Црква „Св. Никола - Речани.jpg|мини|300п|десно|Главната селска црква „Св. Никола“]] ;Цркви<ref name="верски објекти">{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7}}</ref> * [[Црква „Св. Никола“ - Речани|Црква „Св. Никола“]] — главна селска црква ;Споменици * Илинденски споменик во месноста Подувач <!--== Редовни настани ==--> == Личности == ;Родени во или со потекло од Речани * [[Крсте Дејановски]] (р. 1947) — стоматолог-протетичар, универзитетски професор <!--== Култура и спорт ==--> == Иселеништво == Од селото се има иселено староседелскиот род ''Поп Симоновци'' (1 к.) за време на отоманскиот период, кога отишле во селото [[Орланци (Кичевско)|Орланци]]. Исто така, родот ''Софевци'' се преселил во селото [[Раштани (Кичевско)|Раштани]]. Големо иселување од селото настапило по [[Втора светска војна|Втората светска војна]].<ref name=":0" /> == Наводи == {{наводи|2}} == Поврзано == * [[Кичевско Поле]] * [[Општина Кичево]] * [[Кичево]] == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Rečani, Čelopek}} {{Општина Кичево}} [[Категорија:Речани (Челопечко)| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Кичевски села]] [[Категорија:Села во Општина Кичево]] gcquqo09nwkg0ffpvihpk0i8zgi0lmu 5381179 5381169 2025-06-17T15:13:32Z ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 120852 5381179 wikitext text/x-wiki {{другиместа3|Речани}} {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Речани | слика = Сретселото на Речани.jpg | големина на слика = 300п | опис = Сретселото на Речани | општина = {{општинскигрб|Општина Кичево}} | регион = {{грб|Југозападен Регион}} | област = [[Рабетинкол]] | население = 14 | година = 2002 | поштенски број = 6258 | повикувачки број = 045 | надморска височина = 660 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=30 | lat_sec=27 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=4 | lon_sec=8 | слава = | мрежно место = | карта = Речани - Челопечко во Општина Кичево.svg }} '''Речани''' (именувано и како '''Речани - Челопечко''') — мало село во областа [[Рабетинкол]], во [[Општина Кичево]], во околината на градот [[Кичево]]. == Етимологија == Речани под тоа име било првпат споменато во турски документи од {{римски|15}} век. Потеклото на името доаѓа од хидронимот „река“ и додавката „-јани“ со значење жители на река, луѓе населени покрај река. Другиот дел од името го добива поради близина до селото [[Челопеци]], со цел да се прави разлика со [[Речани (Зајаско)|истоименото]] село во близина на [[Зајас]].<ref name="речник">{{Наведена книга|title=Речник на имињата на населените места во Р Македонија|last=Иванова|first=Олга|publisher=[[Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“]]|year=2014|isbn=|location=Скопје|pages=126}}</ref> За да се разликува од селото близу Зајас во минатото било нарекувано и '''Чифлик-Речани'''.<ref name="Брадина" /> == Географија и местоположба == [[Податотека:Улица во Речани.jpg|мини|300п|лево|Улица во селото]] Селото се наоѓа во областа [[Рабетинкол]], во [[Кичевска Котлина|Кичевската Котлина]] и во крајниот источен дел на територијата на [[Општина Кичево]], чиј атар се допира со подрачјето на [[Општина Македонски Брод]].<ref name="енциклопедија">{{наведена книга|last=Панов|first=Митко|title=Енциклопедија на селата во Република Македонија|url=https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf|accessdate=17 декември 2020|year=1998|publisher=Патрија|location=Скопје|page=258}}</ref> Селото е ридско, на надморска височина од 660 метри. Од градот [[Кичево]] е оддалечено 15 километри.<ref name="енциклопедија" /> Ова мало село е сместено на левиот брег на [[Рабетинска Река]], притока на [[Треска]]. Околни села се [[Миокази]], [[Орланци (Кичевско)|Орланци]], [[Светораче]] и други.<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Кичевска котлина: Селски населби и население|last=Трифуноски|first=Јован|publisher=Српска академија на науките и уметностите|year=1968|isbn=|location=Белград|pages=19-20}}</ref> Сместено е западно од планината [[Песјак (планина)|Песјак]]. Месностите во атарот на селото ги носат следниве имиња: Старец, Турчинов Камен, Чистина, Гавранов Камен, Лаки, Рабетинска Река, Дуњи, Подувач, Манастириште, Еѓупски Гробишта, Попоа Нива, Солиште, Коловозиште, Митроа Нива, Крстои, Крив Орев, Вис, Огради и Зад Рид.<ref name=":0" /> Селото има збиен тип. Постојат четири групи на куќи наречени по родовите: Костовци, Дејановци, Булиовци и Танасковци.<ref name=":0" /> == Историја == [[Податотека:Илинденски споменик во Речани.jpg|мини|300п|десно|Илинденски споменик во близина на селото (десно од асфалтниот пат кон него)]] Околу Речани се сретнуваат старини и специфични топоними, кои укажуваат дека селото постоело уште одамна. На повеќе месности (Вис, Огради и други) се ископани стари гробови, за кои мештаните тврдат дека не се нивни.<ref name=":0" /> Месноста Манастириште на кој извира изворот Калуѓеров Кладенец се наоѓа над селото, околу 1 километар. На рамнина со дабова шума се сретнуваат руини од ѕидови, за кој се верува дека таму се наоѓал некогашниот манастир „Св. Врачи“, кој подоцна бил пренесен во [[Светораче]]. Ова се случило откако Речани било заземено од некој ага во [[Кичево]].<ref name="Брадина" /><ref name=":0" /> Во историските извори се споменува под истото име во втората половина на {{римски|15}} век.<ref name=":0" /> Преданието говори дека некогаш селото се наоѓало близу самата Рабетинска Река, на месноста Дуња. Но, реката тоа село го однела, поради што селаните изградиле куќи на повисоко земјиште. На селиштето се наоѓа црква и во околните ниви се забележуваат темели од куќи.<ref name=":0" /> Во {{римски|19}} век, Речани било село во [[Кичевска каза|Кичевската каза]] на [[Отоманското Царство]]. За време на [[Илинденско востание|Илинденското востание]] во 1903 година, близу Речани, се водела борба во месноста Подувач. Во борбата загинале 37 Македонци од околните села, а шест од нив биле од Речани.<ref name=":0" /> На тоа место денес е подигнат споменик. Селото било запалено во 1907 година поради четничко-комитски акции.<ref name=":0" /> == Стопанство == Атарот зафаќа простор од 5,8&nbsp;км². На него преовладуваат шумите на површина од 456 [[хектар]]и, на обработливото земјиште отпаѓаат 71 хектар, а на пасиштата 45 хектари.<ref name="енциклопедија" /> До крајот на отоманската власт, обработливата земја во атарот на селото била на аги. Селаните ја добиле дури под свое дури во српско време.<ref name=":0" /> == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|142 |1953|156 |1961|133 |1971|113 |1981|58 |1991|24 |1994|31 |2002|22 |2021|14 }} Според податоците од 1873 година, селото имало 9 домаќинства со 38 жители христијани ([[Македонци]]).<ref>„Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.“ Македонски научен институт, София, 1995, стр. 90-91.</ref> Според податоците на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) од [[1900]] година, во селото Речани имало 120 жители, сите [[Македонци]].<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_36.htm Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 257.]</ref> Според егзархискиот секретар [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“), во 1905 година во Речани имало 128 жители, под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]].<ref>D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, рр. 156-157.</ref> На Етнографската карта на [[Битолски Вилает|Битолскиот Вилает]] од 1901 г. Речани се води како чисто македонско село во Кичевската каза на Битолскиот санџак со 15 куќи.<ref>{{Битолски Вилает|35}}</ref> Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија]] во 1931 година, селото имало 150 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_35_39-42_SKOPLJE_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Селото е мало, населено со македонско население, но е во фаза на целосно раселување. Така, во 1961 година броело 133 жители, а во 1994 година само 31 жител.<ref name="енциклопедија" /> Според пописот од 2002 година, во селото Речани живееле 22 жители, сите [[Македонци]].<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија |date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=19 декември 2020}}</ref> Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 14 жители, сите [[Македонци]]. {{Пописи|120|128|142|156|133|113|58|24|31|22|14}} === Родови === Речани е чисто македонско православно село. Најстар род е Костовци, иако селото постоело и пред нивното доселување. Сепак, во селото не се зачувани староседелски родови.<ref name=":0" /> Според истражувањата на [[Јован Трифуноски]] во 1960-тите години родови во селото се: ''Костевци'' (10 к.), најстар род во селото доселени се почетокот на XIX век од селото [[Рабетино]], таму им се род Дојчиновци. Го знаат следното родословие: Христаќија (жив на 66&nbsp;г. во 1961 година) -Мисајл-Силјан-Коста, основачот на родот кој се доселил од Рабетино; ''Дејановци'' (5 к.), потеклото им е од [[Охридски Санџак|Охридско]], родот го основал Тодор. Тодор во старината направил беља па пребегнал најпрво во [[Македонски Брод]], но таму не се задржал долго туку се префрлил во Речани. Во Дејановци го знаат следното родословие: Козмо (жив на 70&nbsp;г. во 1961 година) -Иван-Дејан-Тодор. По Дејан го носат името; ''Танасковци'' (2 к.) доселени се од [[Македонски Брод]], дошол Атанаско, тој во Речани бил голем сточар имал околу 1000 овци и ''Булиовци'' (5 к.) доселени се после Танасковци од поречкото село [[Девич]]. Според истражувањата пак на [[Томо Смилјаниќ - Брадина|Тома Смиљаниќ]] во периодот од 1921-1926 година родови во селото се:<ref name="Брадина">[[Томо Смилјаниќ - Брадина|Смиљанић, Тома]], (1935) ''Кичевија, Насеља и порекло становништва. Београд, САНУ''</ref> ''Костевци'' (4 к., слават Св. Никола), доселени се од селото [[Рабетино]]; ''Таневци'' (3 к., слават Св. Архангел), доселени се од [[Македонски Брод]]; ''Неделковци'' (1 к., слават Св. Ѓорѓија), потеклото им е од [[Општина Охрид|Охридско]] ([[Лактиње]], [[Дебрца]]), родот го основал Неделко. Неделко во старината направил беља па пребегнал најпрво во [[Кладник]], а потоа во [[Требино]] во [[Порече]], но тој не се задржал долго туку се префрлил во Речани околу средината на XIX век; ''Стефановци'' (3 к., слават Св. Ѓорѓија), доселени се од [[Македонски Брод]]. Сите кои дошле од [[Порече]] биле на чифлик во [[Лактиње]], но таму му работеле на бегот бесплатно, па побегнале во Речани и ''Билбиловци'' (1 к., слават Св. Ѓорѓија), доселени се од селото [[Требино]] во [[Порече]]. <!--== Општествени установи ==--> == Самоуправа и политика == Селото влегува во рамките на [[Општина Кичево]], која била проширена по новата територијална поделба на Македонија во 2013 година. Во периодот од 1996-2013 година, селото се наоѓало во некогашната [[Општина Вранештица]]. Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Кичево. Селото припаѓало на некогашната општина Кичево во периодот од 1955 до 1965 година. Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната Општина Орланци, во која покрај селото Рабетино, се наоѓале и селата Дупјани, Козичино, Крушица, Миокази, Орланци, Патец, Речани, Светораче и Челопеци. Речани во периодот 1950-1952 се наоѓало во некогашната Општина Светораче, во која тогаш влегувале селата: Дупјани, Козичино, Крушица, Речани, Рабетино, Светораче и Патец. === Избирачко место === Во селото постои избирачкото место бр. 0810 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместено во просториите на селскиот дом.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20230817210325/https://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|archive-date=2023-08-17|dead-url=|accessdate=27 ноември 2020|url-status=dead}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 17 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20191229144944/https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|archive-date=2019-12-29|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Македонски парламентарни избори (2020)|парламентарните избори во 2020 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 18 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/|title=Предвремени избори за пратеници 2020|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20200715190628/https://rezultati.sec.mk/|archive-date=2020-07-15|dead-url=|accessdate=19 декември 2020|url-status=dead}}</ref> == Културни и природни знаменитости == [[Податотека:Црква „Св. Никола - Речани.jpg|мини|300п|десно|Главната селска црква „Св. Никола“]] ;Цркви<ref name="верски објекти">{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7}}</ref> * [[Црква „Св. Никола“ - Речани|Црква „Св. Никола“]] — главна селска црква ;Споменици * Илинденски споменик во месноста Подувач <!--== Редовни настани ==--> == Личности == ;Родени во или со потекло од Речани * [[Крсте Дејановски]] (р. 1947) — стоматолог-протетичар, универзитетски професор <!--== Култура и спорт ==--> == Иселеништво == Од селото се има иселено староседелскиот род ''Поп Симоновци'' (1 к.) за време на отоманскиот период, кога отишле во селото [[Орланци (Кичевско)|Орланци]]. Исто така, родот ''Софевци'' се преселил во селото [[Раштани (Кичевско)|Раштани]]. Големо иселување од селото настапило по [[Втора светска војна|Втората светска војна]].<ref name=":0" /> == Наводи == {{наводи|2}} == Поврзано == * [[Кичевско Поле]] * [[Општина Кичево]] * [[Кичево]] == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Rečani, Čelopek}} {{Општина Кичево}} [[Категорија:Речани (Челопечко)| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Кичевски села]] [[Категорија:Села во Општина Кичево]] jg70zrf6qw5eelqijerwuafwwkvkw7w 0 10784 5381194 5353551 2025-06-17T15:21:39Z ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 120852 5381194 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Лактиње | слика = | големина на слика = 300п | опис = | општина = {{општинскигрб|Општина Дебрца}} | регион = {{грб|Југозападен Регион}} | област = [[Дебрца]] | население = 54 | година = 2002 | поштенски број = 6344 | повикувачки број = 046 | надморска височина = 862 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=23 | lat_sec=14 | lon_dir=E | lon_deg=20 | lon_min=47 | lon_sec=47 | слава = | мрежно место = | карта = Лактиње во Општина Дебарца.svg }} '''Лактиње''' — село во [[Општина Дебрца]], во областа [[Дебрца]], во близина на патот [[Кичево]] - [[Охрид]]. == Потекло на името == Меѓу народот се смета дека селото порано се викало Латини, по Латините кои живееле овде. впрочем името на селото би требало да дошло од старото Лактово<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Дебрца-Лактиње|last=Русиќ|first=Бранислав|publisher=Архивски фонд на МАНУ АЕ 89/1|others=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> == Географија и местоположба == Лактиње — село во [[Западна Македонија]], на источната страна на планината [[Караорман]], сместено во областа [[Дебрца]]. Оддалечено е 30 километри јужно од Кичево и 35 километри северно од [[Охрид]] и [[Струга]]. Соседни села на селото Лактиње се: [[Арбиново]] од исток, [[Песочани]] и [[Издеглавје]] од југ, [[’Ржаново (Струшко)|Ржаново]] и [[Збажди]] од запад и југозапад, и [[Годивје (Охридско)|Годивје]] од север. == Историја == [[Податотека:Izgoreno selo Laktinje.jpg|мини|Остатоци од изгореното Лактиње во [[Втора светска војна|Втората светска војна]]]] Селото Лактиње е стара населба, тоа има свое историско минато и од најстари времиња е населено на истиот простор. Во атарот на селото се пронајдени остатоци од стари уништени населби, како на месноста [[Градиште (Лактиње)|Градиште]] од [[доцна антика|доцната антика]]<ref name="АрхеоКарта" />, во повеќе усни преданија се изнесува дека на таа месност се наоѓал град под име Повеница, со повеќе негови делови, меѓу кои некои именувани како Сушица. Според некое друго предание селото Лактиње своето име го добило по доселувањето на родот Јоргановци, кои дошле од местото Латини во [[Лариса]] (денешна Грција), и по тоа селото го добило името, според преданието тоа било уште за време на [[Византија]]. Постои уште едно предание кое вели: Некогаш во дамнешни времиња во селото се случил пустеш по кој скоро сето население било убиено или избегано, со исклучок на две сестри. Тие се скриле во шумите и седеле таму долго време, а кога им дошло време да се мажат се договориле поголемата сестра да го земе првиот маж што ќе помине, а помалата вториот маж. Така прв дошол некој Вељан и од него се Вељановци, втор дошол некол Топал, крив во ногата, и по него се Топаловци. Тие биле најстари родови во селото.<ref name=":2" /><ref name=":1" /><ref>{{Наведена книга|title=Македонски народни преданиа, книга I|last=Вражиновски|first=Танас|publisher=Институт за фолклор „Марко Цепенков “|year=1986|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> Како најстари родови во селото се спомуваат, Вељановци, Топаловци, Јоргановци, Булиовци, Балабановци и др. Во 1583 година, по пописот во [[Охридски санџак|Охрискиот Санџак]], во селото живееле 30 семејства и 4 неженети. За време на борбите за ослободување на Македонија од ова село излегле многу борци, така овде биле родени [[Смиле Војданов|Смиле Војданов Војнески]] и [[Дејан Димитров Мицкоски]], кои останале во сеќавање на народот во Дебрца како големи борци за слободата на Македонија. Во периодот пред и по [[Илинденско востание|Илинденското востание]] во селото постоела лактинска чета, под водство на комитата Алексо Копиљакоски.<ref name=":1">{{Наведена книга|title=Лактиње- Корени и потомци, времиња и судбини|last=Милошески|first=Танче|publisher=Ирис-Р|year=2008|isbn=|location=Струга|pages=}}</ref> Во [[XIX век]], Лактиње се наоѓало во Охридската каза, нахија Дебрца, во [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. === Лактиње во Балканските војни и во Првата светска војна === Почетокот на Првата балканска војна во Македонија и Лактиње бил дочекан со радост, бидејќи била создадена можност за ослободување од петвековното турско ропство. Затоа сите од Лактиње и Македонија воопштво се впуштиле во борбата на страната на сојузничките сили. Но после балканските војни Македонија била поделена и Лактиње и целата Вардарса Македонија потпаднале под српска окупација. Во српската војска биле испраќани доста жители на Лактиње, кои немале никаква обука и биле испраќани во првите воени редови. Биле испраќани во западна Србија да се борат со Австроунгарија, или на Солунски Фронт. Во Првата балканска војна и во Првата светска војна, во период од шест години, од кои три на страната на Србија и три години на страната на Бугарија.<ref name=":1" /> === Лактиње во НОБ === Лактиње како и цела западна Македонија за време на НОБ биле под италијанско-албанска окупација. Па така народот масовно ги помагал партизаните. Во атарот на селото Лактиње на [[Славеј (планина)|Славеј Планина]] се основале неколку партизански единици, меѓу кои и [[Партизански баталјон „Мирче Ацев“|батаљонот Мирче Ацев]]. На 6 октомври 1943 година, со наредба на Главниот штаб на Втората оперативна зона, во Лактиње се формира команда на место како заедничка власт, со седиште во прво време во село Издеглавје, а потоа во Белчишта, командант бил Танаско Алексиев-Левски од [[Сливово]], а потоа и Божин Костески од Белчишта. На истиот ден во Лактиње бил формиран и Околиски народно ослободителен одбор за теренот на Дебрца. За претседател бил избран [[Антим Поповски]] од [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Во 1944 година бил избран и вториот народнослободителен одбор на Лактиње. == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|574 |1953|641 |1961|537 |1971|365 |1981|203 |1991|123 |1994|93 |2002|82 |2021|54 }} Според податоците на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) од [[1900]] година, во селото Лактиње имало 480 жители, сите [[Македонци]] [[христијани]].<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_36.htm Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 253.]</ref> По податоците на секретарот на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]], [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во [[1905]] година во Лактиње имало 560 жители.<ref>D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р. 162-163.</ref> На Етнографската карта на [[Битолски Вилает|Битолскиот Вилает]] од 1901 г. Лактиње е претставено како чисто македонско село во Охридската каза на Битолскиот санџак со 60 куќи.<ref>{{Битолски Вилает|31}}</ref> Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] од 1931 година, селото имало 600 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_38_38-41_ELBASAN_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Според пописот од 2002 година, во селото Лактиње живееле 82 жители, од кои 81 [[Македонци|Македонец]] и 1 [[Срби]]н.<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија|date=2002 |publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=8 октомври 2016}}</ref> Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 54 жители, од кои 37 [[Македонци]] и 17 лица без податоци.<ref>{{Попис2021белешка}}</ref> {{Пописи|480|560|574|641|537|365|203|123|93|82|54}} === Родови === Лактиње е македонско село. {{Collapsible section | framestyle = <!-- CSS styling applied to section --> | titlealign = left | titlestyle = <!-- CSS styling applied to title --> | title = Истражување во 1948 година | content = Според истражувањата на [[Бранислав Русиќ]] во '''1948 година''', родови во селото Лактиње се: '''Староседелци:''' ''Топаловци (9 куќи)'' живеат по целото село; ''Доневци (1 куќа)'' куќата им е на сред село; ''Вељановци (21 куќа)'' куќите им се во маалото Голема Река, слават Св. Никола. Некои од овој род се викаат Василевци, Гритовци и Војновци; ''Јоргановци (13 куќи)'' живеат по цело село, слават Св. Никола зимен и летен; ''Булијовци (5 куќи)'' живеат во свое посебно маало, слават Св. Никола летен; ''Богдановци (2 куќи)'' живеат до Булиовци, слават Св. Никола зимен; ''Пластевци (1 куќа)'' живеат на сред село. '''Со непозната старина се:''' ''Дуковци или Самармковци (20 куќи)'' живеат во своето маало, кај Мала Река. Некои ги сметаат за староседелци. А други претпоставуваат дека се доселени од [[Мраморец]].<ref name=":1" /> Дуко убил маж на некоја жена во [[Мраморец]], па потоа избегал. '''Доселеници со познато потекло:''' ''Србаковци (4 куќи)'' доселени се на почетокот од XIX век од некое место во [[Србија]] (околината на [[Гнилане]]), од каде избегале поради крв, живеат кај Топаловци; ''Николовци (9 куќи)'' доселени се кога и Србаковци, доселени се од [[Горно Палчиште]], [[Тетовско]],<ref name=":1" /> од Таму избегале поради крв, живеат по целото село, слават Св. Никола летен; ''Шајовци (1 куќа)'' доселени се во 30-тите на XIX век од [[Маврово]], живеат на сред село; ''Мартиновци (2 куќи)'' доселени се од селото [[Ореше]], [[Азот (област)|Азот]] во 1848 година, живеат кај Вељановци, подалечно потекло од [[Мијаци|мијачкиот крај]], ги викаат и ''Мијаковци''<ref name=":1" />; ''Балазовци (10 куќи)'' доселени се 1850 година од селото [[Оздолени]], живеат во својот дел во Мала Река, слават Петровден, од овој род потекнувал [[Смиле Војданов]]; ''Анѓелевци (3 куќи)'' доселени се околу 1878 година од селото [[Брждани]], [[Копачка (област)|Копачка]], живеат до Балазовци, слават Св. Никола зимен.<ref name=":0" /> | note = <!-- set to "omit", "off", "exclude", etc to omit "View by" note, otherwise delete or leave unused --> }} {{Collapsible section | framestyle = <!-- CSS styling applied to section --> | titlealign = left | titlestyle = <!-- CSS styling applied to title --> | title = Истражување во 1978 година | content = Според истражувањата пак на [[Јован Трифуноски]] '''во 1978 година''', родови во селото се: '''Родови кои потекнуваат од двете сестри и домазетовците се:''' ''Новевци (4 к.)'', ''Булиовци (4 к.)'', ''Камберовци (4 к.)'', ''Спировци (3 к.)'', ''Доневци (2 к.)'', ''Садровци (2 к.)'', ''Џамевци (2 к.)'', ''Вељановци (2 к.)'', ''Најдевци (2 к.)'', ''Топаловци (2 к.)'', ''Павлевци (2 к.)'', ''Андреевци (1 к.)'', ''Николовци (1) (1 к.)'', ''Ничевци (1 к.)'', ''Максимовци (1 к.)'', ''Станковци (1 к.)'', ''Цељковци (1 к.)'' и ''Николовци (2) (1 к.)''. '''Останати родови доселенички се:''' ''Балазовци (5 к.)'' потекнуваат од предок кој дошол од селото [[Оздолени]]; ''Николовци или Голомеовци (2 к.)'' се доселени од околината на [[Тетово]] ([[Горно Палчиште]])<ref name=":1" />; ''Србаковци (5 к.)'' потекнуваат од предок [[Роми|Ром]] кој дошол некаде од [[Србија]] (околината на [[Гнилане]])<ref name=":1" /> и ''Треневци'' и ''Богдановци'' потекнуваат од заеднички предок кој дошол од селото [[Брждани]].<ref name=":2">{{Наведена книга|title=Охридско-струшка област|last=Трифуноски|first=Јован|publisher=САНУ|year=1992|isbn=|location=Белград|pages=}}</ref> | note = <!-- set to "omit", "off", "exclude", etc to omit "View by" note, otherwise delete or leave unused --> }} {{Collapsible section | framestyle = <!-- CSS styling applied to section --> | titlealign = left | titlestyle = <!-- CSS styling applied to title --> | title = Понови истражувања | content = Според поновите истражувања пак на [[Танче Милошески]], родови во селото се * ''Анѓеловци (Дамјановци, Павлевци, Треневци и Недевци)'' доселени се од [[кичевско]]то село [[Брждани]]. Некои жители на овој род претпоставуваат дека имаат уште подалечно потекло од [[Тетовско|тетовскиот крај]]; ''Балабановци (Доневци, Најдевци, Шајовци и Јанаќијевци)'' за нив се мисли дека се меѓу најстарите родови во ова село. Според преданието доселени се од југ, [[Егејска Македонија]]; ''Балазовци (Војневци, Треневци, Дојчиновци, Јоновци, Паунковци, Наумовци, Стојановци и Копиљаковци)'' како што е утврдено и од другите истражувачи, нивното потекло е од селото [[Оздолени]]. Овде се доселил Симун, заедно со неговата сопруга. Од овој род е [[Смиле Војданов]]; ''Булиовци (Настовци, Темелковци, Алексовци, Ајровци, Јаневци, Киримановци, Тасевци и Деспотовци)'', доселени се од некогашното село [[Радомирово Песочани|Радомирово]] кај [[Песочани]]; ''Вељановци (Митревци, Новевци, Каранфиловци, Златановци, Андревци, Васковци, Спировци, Трајчевци, Грујовци, Размовци, Марковци, Наумовци, Најденковци, Илиевци, Андоновци, Џамевци, Ѓурчиновци)'', според искажувањата во селото нивното потекло е од некогашната населба Радомирово кај Песочани. Некогаш во дамнешни времиња во ова село останале две сестри, едната од сестрите ја земал Вељан кога се доселил во селото; ''Голомеовци или Николовци (Сиљановци, Стојановци, Крстановци, Најдевци, Трајчевци, Савевци и Петревци)'', нивното потекло е веќе добро познато. Тие се доселени од [[Тетовско|тетовскиот крај]], поточно од селото [[Горно Палчиште]]; ''Дуковци (Цветановци, Софрониовци, Стојановци, Димковци, Димовци, Сарафиловци, Костовци, Анастасовци, Јоновци, Ѓоргиевци, Стевановци, Каранфиловци, Ушковци и Илиевци)'' доселени се од [[кичевско]]то село [[Брждани]], по женска линија нивното потекло е од селото [[Мраморец|'''Мраморец<big>;</big>''']] Јанкуловци, доселени се од селото [[Присовјани]] во [[Малесија|струшка Малесија]]; ''Јоргановци (Здравевци, Илиевци, Целковци, Мицковци, Богдановци, Камберовци)'' според преданието потеклото на овој род е од местото [[Латини Тесалија|Латини]] во [[Тесалија]], денешна [[Грција]]. Они се меѓу најстарите родови во ова село; ''Мартиновци или Мијаковци'', доселени се од [[велешко]]то село [[Ораов Дол]], подалечно потекло од [[Мијаци|мијачкиот крај]]; ''Самариновци (Јошановци, Ѓоргиевци и Јаневци)'' доселени се од селото Мраморец. Во Лактиње дошол некој предок Ѕунко; Србаковци (Ѓиновци, Илиовци, Ѓеровци, Мојсовци и Тодоровци) доселени се од околината на [[Гнилане]] во [[Република Косово|Косово]]; ''Стојановци или Збашковци'', доселени се од селото [[Збажди]] во [[Малесија|струшка Малесија]]; ''Топаловци (Даневци, Античовци, Ристевци, Паловци, Стојановци, Спасевци и Ѓиновци)'' потекнуваат од предокот Топал, кој бил поп и куц на едната нога. Нивното потекло е од некогашната населба [[Радомирово Песочани|Радомирово]] кај [[Песочани]].<ref name=":1" /><!--== Општествени установи ==--> | note = <!-- set to "omit", "off", "exclude", etc to omit "View by" note, otherwise delete or leave unused --> }} == Самоуправа и политика == Селото влегува во рамките на проширената [[Општина Дебрца]], која настанала со спојување на поранешните општини [[Општина Белчишта|Белчишта]] и [[Општина Мешеишта|Мешеишта]] по новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Белчишта. Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Охрид. Во периодот од 1955 до 1965 година, селото било дел од некогашната Општина Белчишта. Во периодот 1952-1955, селото влегувало во рамките на тогашната Општина Сливово, во која покрај селото Лактиње, се наоѓале и селата Арбиново, Врбјани, Годивје, Мраморец, Сливово и Турје. Во периодот 1950-1952 година, селото Лактиње се наоѓало во некогашната Општина Годивје, во која влегувале селата Врбјани, Годивје и Лактиње. === Избирачко место === Во селото постои избирачкото место бр. 1334 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместени во просториите на здружен дом.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20230817210325/https://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|archive-date=2023-08-17|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 57 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20191229144944/https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|archive-date=2019-12-29|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> == Културни и природни знаменитости == ;Цркви<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7}}</ref> * [[Црква „Св. Илија“ - Лактиње|Црква „Св. Илија“]] — главна селска црква, изградена во {{римски|19}} век ;Археолошки наоѓалишта<ref name="АрхеоКарта">{{АрхеоКарта|249}}</ref> * [[Градиште (Лактиње)|Градиште]] — опидум (утврдена населба) од доцноантичко време * [[Манастир (Лактиње)|Манастир]] — населба и црква од средниот век * [[Мега (Лактиње)|Мега]] — населба од средниот век == Личности == * [[Дејан Димитров]] (1873 - 1910) — македонски револуционер * [[Смиле Војданов]] (1872 - 1958) — македонски револуционер * [[Благоја Лактински]] (р. [[10 март]] [[1942]]) — македонски поет. * [[Ѓорѓија Најдоски]] ([[18 февруари]] [[1942]]) — македонски поет, раскажувач и романописец. * [[Мито Златаноски]] (р. 20 октомври 1946) — македонски електо-инженер, редовен професор и продекан на ЕТФ во Скопје *[[Иван Војнески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]]. Роднина на [[Смиле Војданов|Смиле Војданов Војнески]].<ref name=":3">{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва. том I, дел I|last=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски|first=|publisher=Државен архив на Република Македонија|year=2016|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Петко Вељаноски|Петко Ристов Вељаноски]] — македонски револуционер од ВМОРО.<ref name=":3" /> *[[Мијајле Василески]] — македонски револуционер од ВМОРО.<ref name=":3" /> *[[Кузман Крстанов Кузманоски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":4">{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва. том II, дел II|last=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски|first=|publisher=Државен архив на Република Македонија|year=2016|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Стефан Костески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":4" /> *[[Трпе Танев Доневски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref>{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва. том I, дел II|last=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски|first=|publisher=Државен архив на Република Македонија|year=2016|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Ристо Тренев Ангелески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":3" /> *[[Јонче Андреевски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":3" /> *[[Димо Андрески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":3" /> *[[Илија Ристов Нически]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref>{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва. том III, дел I|last=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски|first=|publisher=Државен архив на Република Македонија|year=2017|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Ристо Трајчев Савески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":5">{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва. том IV, дел I|last=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски|first=|publisher=Државен архив на Република Македонија|year=2017|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Вељан Стојанов Сиљаноски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":5" /> *[[Божин Стојанов Сиљанов]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":5" /> *[[Миладин Танески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":5" /> *[[Дуко Цветаноски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":6">{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва. том IV, дел II.|author=Јасмина Дамјановска|author2=Ленина Жила|publisher=Државен архив на Република Македонија|author3=Филип Петровски |year=2017|isbn=|location= Скопје|pages=}}</ref> *[[Милош Софрониев Цветкоски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":6" /> *[[Смиле Алексов Иваноски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":7">{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва том II, дел I.|author=Јасмина Дамјановска|author2=Ленина Жила|publisher= Државен архив на Република Македонија|author3=Филип Петровски|year=2016|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Никола Илијоски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":7" /> *[[Здраве Максимов Илиоски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":7" /> *[[Стојан Максимов Илиоски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":7" /> *[[Герасим Ристески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]]. *[[Димо Корунов Ристески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref>{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва том III, дел II.|author=Јасмина Дамјановска|author2=Ленина Жила|publisher=Државен архив на Република Македонија|author3=Филип Петровски|year=2017|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Страхилка Алексоска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Дољанка Василеска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Кирана Василоска|Кирана Борисова Василоска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Велјанка Велјановска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Менка Велјановска (Лактиње)|Менка Велјановска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Сандра Гиноска|Сандра Стојанова Гиноска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Мара Ѓурчиноска|Мара Сандрева Ѓурчиноска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] == Иселеништво == Во постаро време од селото се има иселеници на следните места, ''Илијовци (13 к.)'' во селото [[Долно Лакочереј]], Камберовци (4 к.) во [[Ново Село (Охридско)|Ново Село]], исто така иселеници има и во [[Песочани]].<ref name=":2" /> Неделковци (1 к., слават Св. Ѓорѓија), родот го основал Неделко кој во старината направил беља (затоашто му работел бесплатно на бегот), па пребегнал најпрво во [[Кладник]], а потоа во [[Требино]] во [[Порече]], но тој не се задржал долго туку се префрлил во [[Речани (Челопечко)]] околу средината на XIX век. Потоа помеѓу двете светски војни доста население е иселено во одредени [[Прилепско|прилепски]] села. Потоа до 1948 година иселеници уште имало во [[Србија]] (4 семејства), [[Аргентина]] (3 семејства), Битола (1 семејство), Австралија (1 семејство), [[Бугарија]] (3 семејства), [[Соединети Американски Држави|САД]] (3 семејства) и во Скопје (1 семејство).<ref name=":0" /> До 1978 година од селото се иселиле целосно и следните родови, ''Дуковци, Пластевци, Петревци, Збашковци, Даневци, Треневци и Богдановци.''<ref name=":2" /> Во поново време малобројноста на населението во селото се должи како резултат на масовното иселување пред сè во [[Австралија]] и [[Охрид]]. А иселеници исто така има и во [[Скопје]], [[Битола]] и [[Белград]].<ref name=":2" /> == Поврзано == * [[Дебрца]] * [[Општина Дебрца]] * [[Белчишта]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Laktinje}} * [https://maps.google.com/maps?q=%D0%9B%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D1%9A%D0%B5,+%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0&hl=mk&ie=UTF8&ll=41.386871,20.798063&spn=0.008742,0.021136&sll=41.255839,20.766488&sspn=0.00438,0.010568&oq=%D0%9B%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8&t=h&hnear=Laktinje,+Macedonia+(FYROM)&z=16 Сателитска снимка на Лактиње] на Карти на Гугл {{Општина Дебрца}} [[Категорија:Лактиње| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Села во Општина Дебрца]] [[Категорија:Охридски села]] 4j97x6p4i9opt3l6c36ocmldefq6lk9 5381210 5381194 2025-06-17T15:59:21Z ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 120852 5381210 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Лактиње | слика = | големина на слика = 300п | опис = | општина = {{општинскигрб|Општина Дебрца}} | регион = {{грб|Југозападен Регион}} | област = [[Дебрца]] | население = 54 | година = 2002 | поштенски број = 6344 | повикувачки број = 046 | надморска височина = 862 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=23 | lat_sec=14 | lon_dir=E | lon_deg=20 | lon_min=47 | lon_sec=47 | слава = | мрежно место = | карта = Лактиње во Општина Дебарца.svg }} '''Лактиње''' — село во [[Општина Дебрца]], во областа [[Дебрца]], во близина на патот [[Кичево]] - [[Охрид]]. == Потекло на името == Меѓу народот се смета дека селото порано се викало Латини, по Латините кои живееле овде. впрочем името на селото би требало да дошло од старото Лактово<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Дебрца-Лактиње|last=Русиќ|first=Бранислав|publisher=Архивски фонд на МАНУ АЕ 89/1|others=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> == Географија и местоположба == Лактиње — село во [[Западна Македонија]], на источната страна на планината [[Караорман]], сместено во областа [[Дебрца]]. Оддалечено е 30 километри јужно од Кичево и 35 километри северно од [[Охрид]] и [[Струга]]. Соседни села на селото Лактиње се: [[Арбиново]] од исток, [[Песочани]] и [[Издеглавје]] од југ, [[’Ржаново (Струшко)|Ржаново]] и [[Збажди]] од запад и југозапад, и [[Годивје (Охридско)|Годивје]] од север. == Историја == [[Податотека:Izgoreno selo Laktinje.jpg|мини|Остатоци од изгореното Лактиње во [[Втора светска војна|Втората светска војна]]]] Селото Лактиње е стара населба, тоа има свое историско минато и од најстари времиња е населено на истиот простор. Во атарот на селото се пронајдени остатоци од стари уништени населби, како на месноста [[Градиште (Лактиње)|Градиште]] од [[доцна антика|доцната антика]]<ref name="АрхеоКарта" />, во повеќе усни преданија се изнесува дека на таа месност се наоѓал град под име Повеница, со повеќе негови делови, меѓу кои некои именувани како Сушица. Според некое друго предание селото Лактиње своето име го добило по доселувањето на родот Јоргановци, кои дошле од местото Латини во [[Лариса]] (денешна Грција), и по тоа селото го добило името, според преданието тоа било уште за време на [[Византија]]. Постои уште едно предание кое вели: Некогаш во дамнешни времиња во селото се случил пустеш по кој скоро сето население било убиено или избегано, со исклучок на две сестри. Тие се скриле во шумите и седеле таму долго време, а кога им дошло време да се мажат се договориле поголемата сестра да го земе првиот маж што ќе помине, а помалата вториот маж. Така прв дошол некој Вељан и од него се Вељановци, втор дошол некол Топал, крив во ногата, и по него се Топаловци. Тие биле најстари родови во селото.<ref name=":2" /><ref name=":1" /><ref>{{Наведена книга|title=Македонски народни преданиа, книга I|last=Вражиновски|first=Танас|publisher=Институт за фолклор „Марко Цепенков “|year=1986|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> Како најстари родови во селото се спомуваат, Вељановци, Топаловци, Јоргановци, Булиовци, Балабановци и др. Во 1583 година, по пописот во [[Охридски санџак|Охрискиот Санџак]], во селото живееле 30 семејства и 4 неженети. За време на борбите за ослободување на Македонија од ова село излегле многу борци, така овде биле родени [[Смиле Војданов|Смиле Војданов Војнески]] и [[Дејан Димитров Мицкоски]], кои останале во сеќавање на народот во Дебрца како големи борци за слободата на Македонија. Во периодот пред и по [[Илинденско востание|Илинденското востание]] во селото постоела лактинска чета, под водство на комитата Алексо Копиљакоски.<ref name=":1">{{Наведена книга|title=Лактиње- Корени и потомци, времиња и судбини|last=Милошески|first=Танче|publisher=Ирис-Р|year=2008|isbn=|location=Струга|pages=}}</ref> Во [[XIX век]], Лактиње се наоѓало во Охридската каза, нахија Дебрца, во [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. === Лактиње во Балканските војни и во Првата светска војна === Почетокот на Првата балканска војна во Македонија и Лактиње бил дочекан со радост, бидејќи била создадена можност за ослободување од петвековното турско ропство. Затоа сите од Лактиње и Македонија воопштво се впуштиле во борбата на страната на сојузничките сили. Но после балканските војни Македонија била поделена и Лактиње и целата Вардарса Македонија потпаднале под српска окупација. Во српската војска биле испраќани доста жители на Лактиње, кои немале никаква обука и биле испраќани во првите воени редови. Биле испраќани во западна Србија да се борат со Австроунгарија, или на Солунски Фронт. Во Првата балканска војна и во Првата светска војна, во период од шест години, од кои три на страната на Србија и три години на страната на Бугарија.<ref name=":1" /> === Лактиње во НОБ === Лактиње како и цела западна Македонија за време на НОБ биле под италијанско-албанска окупација. Па така народот масовно ги помагал партизаните. Во атарот на селото Лактиње на [[Славеј (планина)|Славеј Планина]] се основале неколку партизански единици, меѓу кои и [[Партизански баталјон „Мирче Ацев“|батаљонот Мирче Ацев]]. На 6 октомври 1943 година, со наредба на Главниот штаб на Втората оперативна зона, во Лактиње се формира команда на место како заедничка власт, со седиште во прво време во село Издеглавје, а потоа во Белчишта, командант бил Танаско Алексиев-Левски од [[Сливово]], а потоа и Божин Костески од Белчишта. На истиот ден во Лактиње бил формиран и Околиски народно ослободителен одбор за теренот на Дебрца. За претседател бил избран [[Антим Поповски]] од [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Во 1944 година бил избран и вториот народнослободителен одбор на Лактиње. == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|574 |1953|641 |1961|537 |1971|365 |1981|203 |1991|123 |1994|93 |2002|82 |2021|54 }} Според податоците на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) од [[1900]] година, во селото Лактиње имало 480 жители, сите [[Македонци]] [[христијани]].<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_36.htm Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 253.]</ref> По податоците на секретарот на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]], [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во [[1905]] година во Лактиње имало 560 жители.<ref>D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р. 162-163.</ref> На Етнографската карта на [[Битолски Вилает|Битолскиот Вилает]] од 1901 г. Лактиње е претставено како чисто македонско село во Охридската каза на Битолскиот санџак со 60 куќи.<ref>{{Битолски Вилает|31}}</ref> Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] од 1931 година, селото имало 600 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_38_38-41_ELBASAN_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Според пописот од 2002 година, во селото Лактиње живееле 82 жители, од кои 81 [[Македонци|Македонец]] и 1 [[Срби]]н.<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија|date=2002 |publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=8 октомври 2016}}</ref> Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 54 жители, од кои 37 [[Македонци]] и 17 лица без податоци.<ref>{{Попис2021белешка}}</ref> {{Пописи|480|560|574|641|537|365|203|123|93|82|54}} === Родови === Лактиње е македонско село. {{Collapsible section | framestyle = <!-- CSS styling applied to section --> | titlealign = left | titlestyle = <!-- CSS styling applied to title --> | title = Истражување во 1948 година | content = Според истражувањата на [[Бранислав Русиќ]] во '''1948 година''', родови во селото Лактиње се: '''Староседелци:''' ''Топаловци (9 куќи)'' живеат по целото село; ''Доневци (1 куќа)'' куќата им е на сред село; ''Вељановци (21 куќа)'' куќите им се во маалото Голема Река, слават Св. Никола. Некои од овој род се викаат Василевци, Гритовци и Војновци; ''Јоргановци (13 куќи)'' живеат по цело село, слават Св. Никола зимен и летен; ''Булијовци (5 куќи)'' живеат во свое посебно маало, слават Св. Никола летен; ''Богдановци (2 куќи)'' живеат до Булиовци, слават Св. Никола зимен; ''Пластевци (1 куќа)'' живеат на сред село. '''Со непозната старина се:''' ''Дуковци или Самармковци (20 куќи)'' живеат во своето маало, кај Мала Река. Некои ги сметаат за староседелци. А други претпоставуваат дека се доселени од [[Мраморец]].<ref name=":1" /> Дуко убил маж на некоја жена во [[Мраморец]], па потоа избегал. '''Доселеници со познато потекло:''' ''Србаковци (4 куќи)'' доселени се на почетокот од XIX век од некое место во [[Србија]] (околината на [[Гнилане]]), од каде избегале поради крв, живеат кај Топаловци; ''Николовци (9 куќи)'' доселени се кога и Србаковци, доселени се од [[Горно Палчиште]], [[Тетовско]],<ref name=":1" /> од Таму избегале поради крв, живеат по целото село, слават Св. Никола летен; ''Шајовци (1 куќа)'' доселени се во 30-тите на XIX век од [[Маврово]], живеат на сред село; ''Мартиновци (2 куќи)'' доселени се од селото [[Ореше]], [[Азот (област)|Азот]] во 1848 година, живеат кај Вељановци, подалечно потекло од [[Мијаци|мијачкиот крај]], ги викаат и ''Мијаковци''<ref name=":1" />; ''Балазовци (10 куќи)'' доселени се 1850 година од селото [[Оздолени]], живеат во својот дел во Мала Река, слават Петровден, од овој род потекнувал [[Смиле Војданов]]; ''Анѓелевци (3 куќи)'' доселени се околу 1878 година од селото [[Брждани]], [[Копачка (област)|Копачка]], живеат до Балазовци, слават Св. Никола зимен.<ref name=":0" /> | note = <!-- set to "omit", "off", "exclude", etc to omit "View by" note, otherwise delete or leave unused --> }} {{Collapsible section | framestyle = <!-- CSS styling applied to section --> | titlealign = left | titlestyle = <!-- CSS styling applied to title --> | title = Истражување во 1978 година | content = Според истражувањата пак на [[Јован Трифуноски]] '''во 1978 година''', родови во селото се: '''Родови кои потекнуваат од двете сестри и домазетовците се:''' ''Новевци (4 к.)'', ''Булиовци (4 к.)'', ''Камберовци (4 к.)'', ''Спировци (3 к.)'', ''Доневци (2 к.)'', ''Садровци (2 к.)'', ''Џамевци (2 к.)'', ''Вељановци (2 к.)'', ''Најдевци (2 к.)'', ''Топаловци (2 к.)'', ''Павлевци (2 к.)'', ''Андреевци (1 к.)'', ''Николовци (1) (1 к.)'', ''Ничевци (1 к.)'', ''Максимовци (1 к.)'', ''Станковци (1 к.)'', ''Цељковци (1 к.)'' и ''Николовци (2) (1 к.)''. '''Останати родови доселенички се:''' ''Балазовци (5 к.)'' потекнуваат од предок кој дошол од селото [[Оздолени]]; ''Николовци или Голомеовци (2 к.)'' се доселени од околината на [[Тетово]] ([[Горно Палчиште]])<ref name=":1" />; ''Србаковци (5 к.)'' потекнуваат од предок [[Роми|Ром]] кој дошол некаде од [[Србија]] (околината на [[Гнилане]])<ref name=":1" /> и ''Треневци'' и ''Богдановци'' потекнуваат од заеднички предок кој дошол од селото [[Брждани]].<ref name=":2">{{Наведена книга|title=Охридско-струшка област|last=Трифуноски|first=Јован|publisher=САНУ|year=1992|isbn=|location=Белград|pages=}}</ref> | note = <!-- set to "omit", "off", "exclude", etc to omit "View by" note, otherwise delete or leave unused --> }} {{Collapsible section | framestyle = <!-- CSS styling applied to section --> | titlealign = left | titlestyle = <!-- CSS styling applied to title --> | title = Понови истражувања | content = Според поновите истражувања пак на [[Танче Милошески]], родови во селото се * ''Анѓеловци (Дамјановци, Павлевци, Треневци и Недевци)'' доселени се од [[кичевско]]то село [[Брждани]]. Некои жители на овој род претпоставуваат дека имаат уште подалечно потекло од [[Тетовско|тетовскиот крај]]; ''Балабановци (Доневци, Најдевци, Шајовци и Јанаќијевци)'' за нив се мисли дека се меѓу најстарите родови во ова село. Според преданието доселени се од југ, [[Егејска Македонија]]; ''Балазовци (Војневци, Треневци, Дојчиновци, Јоновци, Паунковци, Наумовци, Стојановци и Копиљаковци)'' како што е утврдено и од другите истражувачи, нивното потекло е од селото [[Оздолени]]. Овде се доселил Симун, заедно со неговата сопруга. Од овој род е [[Смиле Војданов]]; ''Булиовци (Настовци, Темелковци, Алексовци, Ајровци, Јаневци, Киримановци, Тасевци и Деспотовци)'', доселени се од некогашното село [[Радомирово Песочани|Радомирово]] кај [[Песочани]]; ''Вељановци (Митревци, Новевци, Каранфиловци, Златановци, Андревци, Васковци, Спировци, Трајчевци, Грујовци, Размовци, Марковци, Наумовци, Најденковци, Илиевци, Андоновци, Џамевци, Ѓурчиновци)'', според искажувањата во селото нивното потекло е од некогашната населба Радомирово кај Песочани. Некогаш во дамнешни времиња во ова село останале две сестри, едната од сестрите ја земал Вељан кога се доселил во селото; ''Голомеовци или Николовци (Сиљановци, Стојановци, Крстановци, Најдевци, Трајчевци, Савевци и Петревци)'', нивното потекло е веќе добро познато. Тие се доселени од [[Тетовско|тетовскиот крај]], поточно од селото [[Горно Палчиште]]; ''Дуковци (Цветановци, Софрониовци, Стојановци, Димковци, Димовци, Сарафиловци, Костовци, Анастасовци, Јоновци, Ѓоргиевци, Стевановци, Каранфиловци, Ушковци и Илиевци)'' доселени се од [[кичевско]]то село [[Брждани]], по женска линија нивното потекло е од селото [[Мраморец|'''Мраморец<big>;</big>''']] Јанкуловци, доселени се од селото [[Присовјани]] во [[Малесија|струшка Малесија]]; ''Јоргановци (Здравевци, Илиевци, Целковци, Мицковци, Богдановци, Камберовци)'' според преданието потеклото на овој род е од местото [[Латини Тесалија|Латини]] во [[Тесалија]], денешна [[Грција]]. Они се меѓу најстарите родови во ова село; ''Мартиновци или Мијаковци'', доселени се од [[велешко]]то село [[Ораов Дол]], подалечно потекло од [[Мијаци|мијачкиот крај]]; ''Самариновци (Јошановци, Ѓоргиевци и Јаневци)'' доселени се од селото Мраморец. Во Лактиње дошол некој предок Ѕунко; Србаковци (Ѓиновци, Илиовци, Ѓеровци, Мојсовци и Тодоровци) доселени се од околината на [[Гнилане]] во [[Република Косово|Косово]]; ''Стојановци или Збашковци'', доселени се од селото [[Збажди]] во [[Малесија|струшка Малесија]]; ''Топаловци (Даневци, Античовци, Ристевци, Паловци, Стојановци, Спасевци и Ѓиновци)'' потекнуваат од предокот Топал, кој бил поп и куц на едната нога. Нивното потекло е од некогашната населба [[Радомирово Песочани|Радомирово]] кај [[Песочани]].<ref name=":1" /><!--== Општествени установи ==--> | note = <!-- set to "omit", "off", "exclude", etc to omit "View by" note, otherwise delete or leave unused --> }} == Самоуправа и политика == Селото влегува во рамките на проширената [[Општина Дебрца]], која настанала со спојување на поранешните општини [[Општина Белчишта|Белчишта]] и [[Општина Мешеишта|Мешеишта]] по новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Белчишта. Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Охрид. Во периодот од 1955 до 1965 година, селото било дел од некогашната Општина Белчишта. Во периодот 1952-1955, селото влегувало во рамките на тогашната Општина Сливово, во која покрај селото Лактиње, се наоѓале и селата Арбиново, Врбјани, Годивје, Мраморец, Сливово и Турје. Во периодот 1950-1952 година, селото Лактиње се наоѓало во некогашната Општина Годивје, во која влегувале селата Врбјани, Годивје и Лактиње. === Избирачко место === Во селото постои избирачкото место бр. 1334 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместени во просториите на здружен дом.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20230817210325/https://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|archive-date=2023-08-17|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 57 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20191229144944/https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|archive-date=2019-12-29|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> == Културни и природни знаменитости == ;Цркви<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7}}</ref> * [[Црква „Св. Илија“ - Лактиње|Црква „Св. Илија“]] — главна селска црква, изградена во {{римски|19}} век ;Археолошки наоѓалишта<ref name="АрхеоКарта">{{АрхеоКарта|249}}</ref> * [[Градиште (Лактиње)|Градиште]] — опидум (утврдена населба) од доцноантичко време * [[Манастир (Лактиње)|Манастир]] — населба и црква од средниот век * [[Мега (Лактиње)|Мега]] — населба од средниот век == Личности == * [[Дејан Димитров]] (1873 - 1910) — македонски револуционер * [[Смиле Војданов]] (1872 - 1958) — македонски револуционер * [[Благоја Лактински]] (р. [[10 март]] [[1942]]) — македонски поет. * [[Ѓорѓија Најдоски]] ([[18 февруари]] [[1942]]) — македонски поет, раскажувач и романописец. * [[Мито Златаноски]] (р. 20 октомври 1946) — македонски електо-инженер, редовен професор и продекан на ЕТФ во Скопје *[[Иван Војнески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]]. Роднина на [[Смиле Војданов|Смиле Војданов Војнески]].<ref name=":3">{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва. том I, дел I|last=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски|first=|publisher=Државен архив на Република Македонија|year=2016|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Петко Вељаноски|Петко Ристов Вељаноски]] — македонски револуционер од ВМОРО.<ref name=":3" /> *[[Мијајле Василески]] — македонски револуционер од ВМОРО.<ref name=":3" /> *[[Кузман Крстанов Кузманоски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":4">{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва. том II, дел II|last=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски|first=|publisher=Државен архив на Република Македонија|year=2016|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Стефан Костески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":4" /> *[[Трпе Танев Доневски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref>{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва. том I, дел II|last=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски|first=|publisher=Државен архив на Република Македонија|year=2016|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Ристо Тренев Ангелески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":3" /> *[[Јонче Андреевски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":3" /> *[[Димо Андрески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":3" /> *[[Илија Ристов Нически]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref>{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва. том III, дел I|last=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски|first=|publisher=Државен архив на Република Македонија|year=2017|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Ристо Трајчев Савески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":5">{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва. том IV, дел I|last=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски|first=|publisher=Државен архив на Република Македонија|year=2017|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Вељан Стојанов Сиљаноски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":5" /> *[[Божин Стојанов Сиљанов]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":5" /> *[[Миладин Танески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":5" /> *[[Дуко Цветаноски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":6">{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва. том IV, дел II.|author=Јасмина Дамјановска|author2=Ленина Жила|publisher=Државен архив на Република Македонија|author3=Филип Петровски |year=2017|isbn=|location= Скопје|pages=}}</ref> *[[Милош Софрониев Цветкоски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":6" /> *[[Смиле Алексов Иваноски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":7">{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва том II, дел I.|author=Јасмина Дамјановска|author2=Ленина Жила|publisher= Државен архив на Република Македонија|author3=Филип Петровски|year=2016|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Никола Илијоски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":7" /> *[[Здраве Максимов Илиоски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":7" /> *[[Стојан Максимов Илиоски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":7" /> *[[Герасим Ристески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]]. *[[Димо Корунов Ристески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref>{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва том III, дел II.|author=Јасмина Дамјановска|author2=Ленина Жила|publisher=Државен архив на Република Македонија|author3=Филип Петровски|year=2017|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Страхилка Алексоска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Дољанка Василеска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Кирана Василоска|Кирана Борисова Василоска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Велјанка Велјановска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Менка Велјановска (Лактиње)|Менка Велјановска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Сандра Гиноска|Сандра Стојанова Гиноска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Мара Ѓурчиноска|Мара Сандрева Ѓурчиноска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] == Иселеништво == Во постаро време од селото се има иселеници на следните места, ''Илијовци (13 к.)'' во селото [[Долно Лакочереј]], Камберовци (4 к.) во [[Ново Село (Охридско)|Ново Село]], исто така иселеници има и во [[Песочани]].<ref name=":2" /> Неделковци (1 к., слават Св. Ѓорѓија), родот го основал Неделко кој во старината направил беља (затоашто му работел бесплатно на бегот), па пребегнал најпрво во [[Кладник]], а потоа во [[Требино]] во [[Порече]], но тој не се задржал долго туку се префрлил во [[Речани (Челопечко)]] околу средината на XIX век.<ref>{{Наведена книга|title=Кичевија, Насеља и порекло становништва|last= Смиљанић|first=Тома,|publisher=САНУ|year=1935|location=Београд|pages=469}}</ref> Потоа помеѓу двете светски војни доста население е иселено во одредени [[Прилепско|прилепски]] села. Потоа до 1948 година иселеници уште имало во [[Србија]] (4 семејства), [[Аргентина]] (3 семејства), Битола (1 семејство), Австралија (1 семејство), [[Бугарија]] (3 семејства), [[Соединети Американски Држави|САД]] (3 семејства) и во Скопје (1 семејство).<ref name=":0" /> До 1978 година од селото се иселиле целосно и следните родови, ''Дуковци, Пластевци, Петревци, Збашковци, Даневци, Треневци и Богдановци.''<ref name=":2" /> Во поново време малобројноста на населението во селото се должи како резултат на масовното иселување пред сè во [[Австралија]] и [[Охрид]]. А иселеници исто така има и во [[Скопје]], [[Битола]] и [[Белград]].<ref name=":2" /> == Поврзано == * [[Дебрца]] * [[Општина Дебрца]] * [[Белчишта]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Laktinje}} * [https://maps.google.com/maps?q=%D0%9B%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D1%9A%D0%B5,+%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0&hl=mk&ie=UTF8&ll=41.386871,20.798063&spn=0.008742,0.021136&sll=41.255839,20.766488&sspn=0.00438,0.010568&oq=%D0%9B%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8&t=h&hnear=Laktinje,+Macedonia+(FYROM)&z=16 Сателитска снимка на Лактиње] на Карти на Гугл {{Општина Дебрца}} [[Категорија:Лактиње| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Села во Општина Дебрца]] [[Категорија:Охридски села]] 2tavyjotqfhmyskf9ed77vk722jzf60 5381236 5381210 2025-06-17T18:03:43Z ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 120852 5381236 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Лактиње | слика = | големина на слика = 300п | опис = | општина = {{општинскигрб|Општина Дебрца}} | регион = {{грб|Југозападен Регион}} | област = [[Дебрца]] | население = 54 | година = 2002 | поштенски број = 6344 | повикувачки број = 046 | надморска височина = 862 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=23 | lat_sec=14 | lon_dir=E | lon_deg=20 | lon_min=47 | lon_sec=47 | слава = | мрежно место = | карта = Лактиње во Општина Дебарца.svg }} '''Лактиње''' — село во [[Општина Дебрца]], во областа [[Дебрца]], во близина на патот [[Кичево]] - [[Охрид]]. == Потекло на името == Меѓу народот се смета дека селото порано се викало Латини, по Латините кои живееле овде. впрочем името на селото би требало да дошло од старото Лактово<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Дебрца-Лактиње|last=Русиќ|first=Бранислав|publisher=Архивски фонд на МАНУ АЕ 89/1|others=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> == Географија и местоположба == Лактиње — село во [[Западна Македонија]], на источната страна на планината [[Караорман]], сместено во областа [[Дебрца]]. Оддалечено е 30 километри јужно од Кичево и 35 километри северно од [[Охрид]] и [[Струга]]. Соседни села на селото Лактиње се: [[Арбиново]] од исток, [[Песочани]] и [[Издеглавје]] од југ, [[’Ржаново (Струшко)|Ржаново]] и [[Збажди]] од запад и југозапад, и [[Годивје (Охридско)|Годивје]] од север. == Историја == [[Податотека:Izgoreno selo Laktinje.jpg|мини|Остатоци од изгореното Лактиње во [[Втора светска војна|Втората светска војна]]]] Селото Лактиње е стара населба, тоа има свое историско минато и од најстари времиња е населено на истиот простор. Во атарот на селото се пронајдени остатоци од стари уништени населби, како на месноста [[Градиште (Лактиње)|Градиште]] од [[доцна антика|доцната антика]]<ref name="АрхеоКарта" />, во повеќе усни преданија се изнесува дека на таа месност се наоѓал град под име Повеница, со повеќе негови делови, меѓу кои некои именувани како Сушица. Според некое друго предание селото Лактиње своето име го добило по доселувањето на родот Јоргановци, кои дошле од местото Латини во [[Лариса]] (денешна Грција), и по тоа селото го добило името, според преданието тоа било уште за време на [[Византија]]. Постои уште едно предание кое вели: Некогаш во дамнешни времиња во селото се случил пустеш по кој скоро сето население било убиено или избегано, со исклучок на две сестри. Тие се скриле во шумите и седеле таму долго време, а кога им дошло време да се мажат се договориле поголемата сестра да го земе првиот маж што ќе помине, а помалата вториот маж. Така прв дошол некој Вељан и од него се Вељановци, втор дошол некол Топал, крив во ногата, и по него се Топаловци. Тие биле најстари родови во селото.<ref name=":2" /><ref name=":1" /><ref>{{Наведена книга|title=Македонски народни преданиа, книга I|last=Вражиновски|first=Танас|publisher=Институт за фолклор „Марко Цепенков “|year=1986|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> Како најстари родови во селото се спомуваат, Вељановци, Топаловци, Јоргановци, Булиовци, Балабановци и др. Во 1583 година, по пописот во [[Охридски санџак|Охрискиот Санџак]], во селото живееле 30 семејства и 4 неженети. За време на борбите за ослободување на Македонија од ова село излегле многу борци, така овде биле родени [[Смиле Војданов|Смиле Војданов Војнески]] и [[Дејан Димитров Мицкоски]], кои останале во сеќавање на народот во Дебрца како големи борци за слободата на Македонија. Во периодот пред и по [[Илинденско востание|Илинденското востание]] во селото постоела лактинска чета, под водство на комитата Алексо Копиљакоски.<ref name=":1">{{Наведена книга|title=Лактиње- Корени и потомци, времиња и судбини|last=Милошески|first=Танче|publisher=Ирис-Р|year=2008|isbn=|location=Струга|pages=}}</ref> Во [[XIX век]], Лактиње се наоѓало во Охридската каза, нахија Дебрца, во [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. === Лактиње во Балканските војни и во Првата светска војна === Почетокот на Првата балканска војна во Македонија и Лактиње бил дочекан со радост, бидејќи била создадена можност за ослободување од петвековното турско ропство. Затоа сите од Лактиње и Македонија воопштво се впуштиле во борбата на страната на сојузничките сили. Но после балканските војни Македонија била поделена и Лактиње и целата Вардарса Македонија потпаднале под српска окупација. Во српската војска биле испраќани доста жители на Лактиње, кои немале никаква обука и биле испраќани во првите воени редови. Биле испраќани во западна Србија да се борат со Австроунгарија, или на Солунски Фронт. Во Првата балканска војна и во Првата светска војна, во период од шест години, од кои три на страната на Србија и три години на страната на Бугарија.<ref name=":1" /> === Лактиње во НОБ === Лактиње како и цела западна Македонија за време на НОБ биле под италијанско-албанска окупација. Па така народот масовно ги помагал партизаните. Во атарот на селото Лактиње на [[Славеј (планина)|Славеј Планина]] се основале неколку партизански единици, меѓу кои и [[Партизански баталјон „Мирче Ацев“|батаљонот Мирче Ацев]]. На 6 октомври 1943 година, со наредба на Главниот штаб на Втората оперативна зона, во Лактиње се формира команда на место како заедничка власт, со седиште во прво време во село Издеглавје, а потоа во Белчишта, командант бил Танаско Алексиев-Левски од [[Сливово]], а потоа и Божин Костески од Белчишта. На истиот ден во Лактиње бил формиран и Околиски народно ослободителен одбор за теренот на Дебрца. За претседател бил избран [[Антим Поповски]] од [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Во 1944 година бил избран и вториот народнослободителен одбор на Лактиње. == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|574 |1953|641 |1961|537 |1971|365 |1981|203 |1991|123 |1994|93 |2002|82 |2021|54 }} Според податоците на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) од [[1900]] година, во селото Лактиње имало 480 жители, сите [[Македонци]] [[христијани]].<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_36.htm Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 253.]</ref> По податоците на секретарот на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]], [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во [[1905]] година во Лактиње имало 560 жители.<ref>D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р. 162-163.</ref> На Етнографската карта на [[Битолски Вилает|Битолскиот Вилает]] од 1901 г. Лактиње е претставено како чисто македонско село во Охридската каза на Битолскиот санџак со 60 куќи.<ref>{{Битолски Вилает|31}}</ref> Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] од 1931 година, селото имало 600 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_38_38-41_ELBASAN_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Според пописот од 2002 година, во селото Лактиње живееле 82 жители, од кои 81 [[Македонци|Македонец]] и 1 [[Срби]]н.<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија|date=2002 |publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=8 октомври 2016}}</ref> Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 54 жители, од кои 37 [[Македонци]] и 17 лица без податоци.<ref>{{Попис2021белешка}}</ref> {{Пописи|480|560|574|641|537|365|203|123|93|82|54}} === Родови === Лактиње е македонско село. {{Collapsible section | framestyle = <!-- CSS styling applied to section --> | titlealign = left | titlestyle = <!-- CSS styling applied to title --> | title = Истражување во 1948 година | content = Според истражувањата на [[Бранислав Русиќ]] во '''1948 година''', родови во селото Лактиње се: '''Староседелци:''' ''Топаловци (9 куќи)'' живеат по целото село; ''Доневци (1 куќа)'' куќата им е на сред село; ''Вељановци (21 куќа)'' куќите им се во маалото Голема Река, слават Св. Никола. Некои од овој род се викаат Василевци, Гритовци и Војновци; ''Јоргановци (13 куќи)'' живеат по цело село, слават Св. Никола зимен и летен; ''Булијовци (5 куќи)'' живеат во свое посебно маало, слават Св. Никола летен; ''Богдановци (2 куќи)'' живеат до Булиовци, слават Св. Никола зимен; ''Пластевци (1 куќа)'' живеат на сред село. '''Со непозната старина се:''' ''Дуковци или Самармковци (20 куќи)'' живеат во своето маало, кај Мала Река. Некои ги сметаат за староседелци. А други претпоставуваат дека се доселени од [[Мраморец]].<ref name=":1" /> Дуко убил маж на некоја жена во [[Мраморец]], па потоа избегал. '''Доселеници со познато потекло:''' ''Србаковци (4 куќи)'' доселени се на почетокот од XIX век од некое место во [[Србија]] (околината на [[Гнилане]]), од каде избегале поради крв, живеат кај Топаловци; ''Николовци (9 куќи)'' доселени се кога и Србаковци, доселени се од [[Горно Палчиште]], [[Тетовско]],<ref name=":1" /> од Таму избегале поради крв, живеат по целото село, слават Св. Никола летен; ''Шајовци (1 куќа)'' доселени се во 30-тите на XIX век од [[Маврово]], живеат на сред село; ''Мартиновци (2 куќи)'' доселени се од селото [[Ореше]], [[Азот (област)|Азот]] во 1848 година, живеат кај Вељановци, подалечно потекло од [[Мијаци|мијачкиот крај]], ги викаат и ''Мијаковци''<ref name=":1" />; ''Балазовци (10 куќи)'' доселени се 1850 година од селото [[Оздолени]], живеат во својот дел во Мала Река, слават Петровден, од овој род потекнувал [[Смиле Војданов]]; ''Анѓелевци (3 куќи)'' доселени се околу 1878 година од селото [[Брждани]], [[Копачка (област)|Копачка]], живеат до Балазовци, слават Св. Никола зимен.<ref name=":0" /> | note = <!-- set to "omit", "off", "exclude", etc to omit "View by" note, otherwise delete or leave unused --> }} {{Collapsible section | framestyle = <!-- CSS styling applied to section --> | titlealign = left | titlestyle = <!-- CSS styling applied to title --> | title = Истражување во 1978 година | content = Според истражувањата пак на [[Јован Трифуноски]] '''во 1978 година''', родови во селото се: '''Родови кои потекнуваат од двете сестри и домазетовците се:''' ''Новевци (4 к.)'', ''Булиовци (4 к.)'', ''Камберовци (4 к.)'', ''Спировци (3 к.)'', ''Доневци (2 к.)'', ''Садровци (2 к.)'', ''Џамевци (2 к.)'', ''Вељановци (2 к.)'', ''Најдевци (2 к.)'', ''Топаловци (2 к.)'', ''Павлевци (2 к.)'', ''Андреевци (1 к.)'', ''Николовци (1) (1 к.)'', ''Ничевци (1 к.)'', ''Максимовци (1 к.)'', ''Станковци (1 к.)'', ''Цељковци (1 к.)'' и ''Николовци (2) (1 к.)''. '''Останати родови доселенички се:''' ''Балазовци (5 к.)'' потекнуваат од предок кој дошол од селото [[Оздолени]]; ''Николовци или Голомеовци (2 к.)'' се доселени од околината на [[Тетово]] ([[Горно Палчиште]])<ref name=":1" />; ''Србаковци (5 к.)'' потекнуваат од предок [[Роми|Ром]] кој дошол некаде од [[Србија]] (околината на [[Гнилане]])<ref name=":1" /> и ''Треневци'' и ''Богдановци'' потекнуваат од заеднички предок кој дошол од селото [[Брждани]].<ref name=":2">{{Наведена книга|title=Охридско-струшка област|last=Трифуноски|first=Јован|publisher=САНУ|year=1992|isbn=|location=Белград|pages=}}</ref> | note = <!-- set to "omit", "off", "exclude", etc to omit "View by" note, otherwise delete or leave unused --> }} {{Collapsible section | framestyle = <!-- CSS styling applied to section --> | titlealign = left | titlestyle = <!-- CSS styling applied to title --> | title = Понови истражувања | content = Според поновите истражувања пак на [[Танче Милошески]], родови во селото се * ''Анѓеловци (Дамјановци, Павлевци, Треневци и Недевци)'' доселени се од [[кичевско]]то село [[Брждани]]. Некои жители на овој род претпоставуваат дека имаат уште подалечно потекло од [[Тетовско|тетовскиот крај]]; ''Балабановци (Доневци, Најдевци, Шајовци и Јанаќијевци)'' за нив се мисли дека се меѓу најстарите родови во ова село. Според преданието доселени се од југ, [[Егејска Македонија]]; ''Балазовци (Војневци, Треневци, Дојчиновци, Јоновци, Паунковци, Наумовци, Стојановци и Копиљаковци)'' како што е утврдено и од другите истражувачи, нивното потекло е од селото [[Оздолени]]. Овде се доселил Симун, заедно со неговата сопруга. Од овој род е [[Смиле Војданов]]; ''Булиовци (Настовци, Темелковци, Алексовци, Ајровци, Јаневци, Киримановци, Тасевци и Деспотовци)'', доселени се од некогашното село [[Радомирово Песочани|Радомирово]] кај [[Песочани]]; ''Вељановци (Митревци, Новевци, Каранфиловци, Златановци, Андревци, Васковци, Спировци, Трајчевци, Грујовци, Размовци, Марковци, Наумовци, Најденковци, Илиевци, Андоновци, Џамевци, Ѓурчиновци)'', според искажувањата во селото нивното потекло е од некогашната населба Радомирово кај Песочани. Некогаш во дамнешни времиња во ова село останале две сестри, едната од сестрите ја земал Вељан кога се доселил во селото; ''Голомеовци или Николовци (Сиљановци, Стојановци, Крстановци, Најдевци, Трајчевци, Савевци и Петревци)'', нивното потекло е веќе добро познато. Тие се доселени од [[Тетовско|тетовскиот крај]], поточно од селото [[Горно Палчиште]]; ''Дуковци (Цветановци, Софрониовци, Стојановци, Димковци, Димовци, Сарафиловци, Костовци, Анастасовци, Јоновци, Ѓоргиевци, Стевановци, Каранфиловци, Ушковци и Илиевци)'' доселени се од [[кичевско]]то село [[Брждани]], по женска линија нивното потекло е од селото [[Мраморец|'''Мраморец<big>;</big>''']] Јанкуловци, доселени се од селото [[Присовјани]] во [[Малесија|струшка Малесија]]; ''Јоргановци (Здравевци, Илиевци, Целковци, Мицковци, Богдановци, Камберовци)'' според преданието потеклото на овој род е од местото [[Латини Тесалија|Латини]] во [[Тесалија]], денешна [[Грција]]. Они се меѓу најстарите родови во ова село; ''Мартиновци или Мијаковци'', доселени се од [[велешко]]то село [[Ораов Дол]], подалечно потекло од [[Мијаци|мијачкиот крај]]; ''Самариновци (Јошановци, Ѓоргиевци и Јаневци)'' доселени се од селото Мраморец. Во Лактиње дошол некој предок Ѕунко; Србаковци (Ѓиновци, Илиовци, Ѓеровци, Мојсовци и Тодоровци) доселени се од околината на [[Гнилане]] во [[Република Косово|Косово]]; ''Стојановци или Збашковци'', доселени се од селото [[Збажди]] во [[Малесија|струшка Малесија]]; ''Топаловци (Даневци, Античовци, Ристевци, Паловци, Стојановци, Спасевци и Ѓиновци)'' потекнуваат од предокот Топал, кој бил поп и куц на едната нога. Нивното потекло е од некогашната населба [[Радомирово Песочани|Радомирово]] кај [[Песочани]].<ref name=":1" /><!--== Општествени установи ==--> | note = <!-- set to "omit", "off", "exclude", etc to omit "View by" note, otherwise delete or leave unused --> }} == Самоуправа и политика == Селото влегува во рамките на проширената [[Општина Дебрца]], која настанала со спојување на поранешните општини [[Општина Белчишта|Белчишта]] и [[Општина Мешеишта|Мешеишта]] по новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Белчишта. Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Охрид. Во периодот од 1955 до 1965 година, селото било дел од некогашната Општина Белчишта. Во периодот 1952-1955, селото влегувало во рамките на тогашната Општина Сливово, во која покрај селото Лактиње, се наоѓале и селата Арбиново, Врбјани, Годивје, Мраморец, Сливово и Турје. Во периодот 1950-1952 година, селото Лактиње се наоѓало во некогашната Општина Годивје, во која влегувале селата Врбјани, Годивје и Лактиње. === Избирачко место === Во селото постои избирачкото место бр. 1334 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместени во просториите на здружен дом.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20230817210325/https://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|archive-date=2023-08-17|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 57 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20191229144944/https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|archive-date=2019-12-29|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> == Културни и природни знаменитости == ;Цркви<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7}}</ref> * [[Црква „Св. Илија“ - Лактиње|Црква „Св. Илија“]] — главна селска црква, изградена во {{римски|19}} век ;Археолошки наоѓалишта<ref name="АрхеоКарта">{{АрхеоКарта|249}}</ref> * [[Градиште (Лактиње)|Градиште]] — опидум (утврдена населба) од доцноантичко време * [[Манастир (Лактиње)|Манастир]] — населба и црква од средниот век * [[Мега (Лактиње)|Мега]] — населба од средниот век == Личности == * [[Дејан Димитров]] (1873 - 1910) — македонски револуционер * [[Смиле Војданов]] (1872 - 1958) — македонски револуционер * [[Благоја Лактински]] (р. [[10 март]] [[1942]]) — македонски поет. * [[Ѓорѓија Најдоски]] ([[18 февруари]] [[1942]]) — македонски поет, раскажувач и романописец. * [[Мито Златаноски]] (р. 20 октомври 1946) — македонски електо-инженер, редовен професор и продекан на ЕТФ во Скопје *[[Иван Војнески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]]. Роднина на [[Смиле Војданов|Смиле Војданов Војнески]].<ref name=":3">{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва. том I, дел I|last=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски|first=|publisher=Државен архив на Република Македонија|year=2016|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Петко Вељаноски|Петко Ристов Вељаноски]] — македонски револуционер од ВМОРО.<ref name=":3" /> *[[Мијајле Василески]] — македонски револуционер од ВМОРО.<ref name=":3" /> *[[Кузман Крстанов Кузманоски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":4">{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва. том II, дел II|last=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски|first=|publisher=Државен архив на Република Македонија|year=2016|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Стефан Костески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":4" /> *[[Трпе Танев Доневски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref>{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва. том I, дел II|last=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски|first=|publisher=Државен архив на Република Македонија|year=2016|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Ристо Тренев Ангелески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":3" /> *[[Јонче Андреевски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":3" /> *[[Димо Андрески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":3" /> *[[Илија Ристов Нически]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref>{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва. том III, дел I|last=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски|first=|publisher=Државен архив на Република Македонија|year=2017|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Ристо Трајчев Савески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":5">{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва. том IV, дел I|last=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски|first=|publisher=Државен архив на Република Македонија|year=2017|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Вељан Стојанов Сиљаноски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":5" /> *[[Божин Стојанов Сиљанов]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":5" /> *[[Миладин Танески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":5" /> *[[Дуко Цветаноски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":6">{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва. том IV, дел II.|author=Јасмина Дамјановска|author2=Ленина Жила|publisher=Државен архив на Република Македонија|author3=Филип Петровски |year=2017|isbn=|location= Скопје|pages=}}</ref> *[[Милош Софрониев Цветкоски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":6" /> *[[Смиле Алексов Иваноски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":7">{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва том II, дел I.|author=Јасмина Дамјановска|author2=Ленина Жила|publisher= Државен архив на Република Македонија|author3=Филип Петровски|year=2016|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Никола Илијоски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":7" /> *[[Здраве Максимов Илиоски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":7" /> *[[Стојан Максимов Илиоски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref name=":7" /> *[[Герасим Ристески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]]. *[[Димо Корунов Ристески]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref>{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва том III, дел II.|author=Јасмина Дамјановска|author2=Ленина Жила|publisher=Државен архив на Република Македонија|author3=Филип Петровски|year=2017|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Страхилка Алексоска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Дољанка Василеска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Кирана Василоска|Кирана Борисова Василоска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Велјанка Велјановска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Менка Велјановска (Лактиње)|Менка Велјановска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Сандра Гиноска|Сандра Стојанова Гиноска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Мара Ѓурчиноска|Мара Сандрева Ѓурчиноска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] == Иселеништво == Во постаро време од селото се има иселеници на следните места, ''Илијовци (13 к.)'' во селото [[Долно Лакочереј]], Камберовци (4 к.) во [[Ново Село (Охридско)|Ново Село]], исто така иселеници има и во [[Песочани]].<ref name=":2" /> ''Неделковци'' (1 к., слават Св. Ѓорѓија), родот го основал Неделко кој во старината направил беља (затоашто му работел бесплатно на бегот), па пребегнал најпрво во [[Кладник]], а потоа во [[Требино]] во [[Порече]], но тој не се задржал долго туку се префрлил во [[Речани (Челопечко)]] околу средината на XIX век.<ref>{{Наведена книга|title=Кичевија, Насеља и порекло становништва|last= Смиљанић|first=Тома,|publisher=САНУ|year=1935|location=Београд|pages=469}}</ref> Потоа помеѓу двете светски војни доста население е иселено во одредени [[Прилепско|прилепски]] села. Потоа до 1948 година иселеници уште имало во [[Србија]] (4 семејства), [[Аргентина]] (3 семејства), Битола (1 семејство), Австралија (1 семејство), [[Бугарија]] (3 семејства), [[Соединети Американски Држави|САД]] (3 семејства) и во Скопје (1 семејство).<ref name=":0" /> До 1978 година од селото се иселиле целосно и следните родови, ''Дуковци, Пластевци, Петревци, Збашковци, Даневци, Треневци и Богдановци.''<ref name=":2" /> Во поново време малобројноста на населението во селото се должи како резултат на масовното иселување пред сè во [[Австралија]] и [[Охрид]]. А иселеници исто така има и во [[Скопје]], [[Битола]] и [[Белград]].<ref name=":2" /> == Поврзано == * [[Дебрца]] * [[Општина Дебрца]] * [[Белчишта]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Laktinje}} * [https://maps.google.com/maps?q=%D0%9B%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D1%9A%D0%B5,+%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0&hl=mk&ie=UTF8&ll=41.386871,20.798063&spn=0.008742,0.021136&sll=41.255839,20.766488&sspn=0.00438,0.010568&oq=%D0%9B%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8&t=h&hnear=Laktinje,+Macedonia+(FYROM)&z=16 Сателитска снимка на Лактиње] на Карти на Гугл {{Општина Дебрца}} [[Категорија:Лактиње| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Села во Општина Дебрца]] [[Категорија:Охридски села]] nv5ukuacra72xjhh0p3bppydzsc0qti 0 10969 5381211 5352689 2025-06-17T16:14:52Z ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 120852 5381211 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Кладник | слика = Викиекспедиција во Копачка 96.jpg | големина на слика = 300п | опис = Поглед на селото | општина = {{општинскигрб|Општина Кичево}} | регион = {{грб|Југозападен Регион}} | област = [[Копачка (област)|Копачка]] | население = 12 | година = 2002 | поштенски број = 6255 | повикувачки број = 045 | надморска височина = 930 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=26 | lat_sec=26 | lon_dir=E | lon_deg=20 | lon_min=58 | lon_sec=19 | слава = [[Успение на Пресвета Богородица|Голема Богородица]] | мрежно место = | карта = Кладник во Општина Кичево.svg }} '''Кладник''' — село во областа [[Копачка (област)|Копачка]], во [[Општина Кичево]], на патот помеѓу градовите [[Кичево]] и [[Демир Хисар]]. До март 2013 година, селото било дел од поранешната [[Општина Другово]], која била споена со Општина Кичево. == Потекло на името == Се верува дека жителите побегнале од старото село Лакаица, кое било пониско во шумата. Во шумата, жителите направиле колиби користејќи клади („пресечено или паднато парче дрво без гранки“).<ref>{{Наведена мрежна страница|url= http://www.makedonski.info/search/%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B0|title=Клада|work= www.makedonski.info|accessdate=2019-01-28}}</ref> Оттука доаѓа и денешното име на селото.<ref name=":1" /> == Географија и местоположба == [[Податотека:Куќи во селото Кладник 02.jpg|мини|300п|лево|Куќи во селото]] Селото се наоѓа во областа [[Копачка (област)|Копачка]], во јужниот дел на територијата на [[Општина Кичево]], од десната страна на реката [[Треска]] и од патот [[Кичево]]-[[Демир Хисар]].<ref name="енциклопедија">{{наведена книга|last=Панов|first=Митко|title=Енциклопедија на селата во Република Македонија|url= https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf|accessdate=28 јануари 2019|year=1998|publisher=Патрија|location=Скопје|page=150}}</ref> Селото е планинско, на надморска височина од 930 метри. Од градот [[Кичево]] е оддалечено 18 километри.<ref name="енциклопедија" /> Селото се наоѓа во сливното подрачје на [[Беличка Река (Илинска)|Беличка Река]], сместено на надморска височина над 900 метри. Околни села се: [[Козица]] на југозапад, [[Карбуница]] на север и [[Староец]] на североисток.<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Кичевска котлина: Селски населби и население|last=Трифуноски|first=Јован|publisher=Српска академија на науките и уметностите|year=1968|isbn=|location=Белград|pages=101-103}}</ref> Месностите во атарот на селото ги носат следниве имиња: Цоцан, Корита, Пониква, Снежоец, Лакаица, Каца, Рибарица, Белег Дол, Леко Рид, Лукоа Падина, Манчев Рид, Лиња Вода, Марина Падина, Дрманоец, Калуѓеров Пат, Икона, Езеро, Кољи Дол, Бабен и други.<ref name=":0" /> Селото има збиен тип. Постојат Горно и Долно Маало. Горно Маало е поголемо и поглавно. Во маалата, родовските куќи се поблизу една со друга и се групирани. Поголемите групи се именувани како Бајдевци, Силјановци, Калајџиовци и Ѓорѓиовци.<ref name=":0" /> == Историја == На три месности околу селото се наоѓаат остатоци од некогашни куќи и гробови. Тоа се Ѓорѓејца, Снежоец и Корита. По народното предание, таму живеело словенско население.<ref name=":0" /> И Кладник се споменува како старо село во [[Кичевска Котлина|Кичевската Котлина]]. Под истото име се споменува во турските пописни дефтери од 1476/77 година, како дел од Кичевската нахија и имало 10 словенски христијански куќи.<ref name=":0" /> Подоцна, се верува дека ова село било напуштено, а денешното село било обновено од страна на доселеници од селото Лакаица во соседната долина на Беличка Река веројатно кон крајот на {{римски|18}} век. Селото Лакаица повеќе не постои. Од него дошле 2-3 домаќинства.<ref name=":0" /> За време на турската власт, селото повремено било напаѓано и ограбувано. Во тоа учествувале и муслиманите од некогашното село С’лп, како и од [[Другово]] и [[Зајас]].<ref name=":0" /> Во {{римски|19}} век, Кладник било село во [[Кичевска каза|Кичевската каза]] на [[Отоманското Царство]]. == Стопанство == [[Податотека:Викиекспедиција во Копачка 90.jpg|мини|250п|десно|Спомен-плоча за загинатите во [[Илинденско востание|Илинденското востание]]]] [[Податотека:Куќи во селото Кладник 01.jpg|мини|250п|десно|Поглед кон Горно Маало]] Атарот зафаќа простор од 15,1&nbsp;км². На него преовладуваат шумите на површина од 1.012 [[хектар]]и, на пасиштата отпаѓаат 330 хектари, а на обработливото земјиште 149 хектари.<ref name="енциклопедија" /> Селото, во основа, има мешовита земјоделска функција.<ref name="енциклопедија" /> == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|411 |1953|379 |1961|273 |1971|164 |1981|82 |1991|27 |1994|25 |2002|20 |2021|12 }} Според податоците од 1873 година, селото имало 36 домаќинства со 124 жители христијани ([[Македонци]]).<ref>„Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.“ Македонски научен институт, София, 1995, стр.92-93.</ref> Според податоците на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) од [[1900]] година, во селото Кладник имало 380 жители, сите [[Македонци]].<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_36.htm Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 256.]</ref> Според егзархискиот секретар [[Димитар Мишев]], во 1905 година во Кладник имало 608 жители, под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]].<ref>D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, рр. 154-155.</ref> На Етнографската карта на [[Битолски Вилает|Битолскиот Вилает]] од 1901 г. Кладник се води како чисто македонско село во Кичевската каза на Битолскиот санџак со 60 куќи.<ref>{{Битолски Вилает|35}}</ref> Една статистика, која ја подготвил кичевскиот училиштен инспектор [[Крсто Димчев]] во 1909 година, ги дава следниве податоци за Кладник:<ref>Стойчева, Станислава. Аспекти на грамотността на българското население в Македония (1878 – 1912), Македонски преглед, година ХХХVІІІ, 2015, кн. 2, с. 76.</ref> {| class="wikitable" ! rowspan="2" |Домаќинства ! rowspan="2" |Гурбетчии ! colspan="3" |Писмени ! colspan="3" |Неписмени |- !мажи !жени !вкупно !мажи !жени !вкупно |- |75 |82 |99 |23 |122 |136 |205 |341 |} Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] од 1931 година, селото имало 350 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_39_39-41_BITOLJ_(MONASTIR)_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Кладник е мало село, кое што во 1961 година броело 273 жители, а во 1994 година само 25 жители, од кои 23 биле [[Македонци]].<ref name="енциклопедија" /> Според пописот од 2002 година, во селото Кладник живееле 20 жители, сите [[Македонци]].<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија |date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=28 јануари 2019}}</ref> Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 12 жители, сите [[Македонци]]. {{Пописи|480|608|411|379|273|164|82|27|25|20|12}} === Родови === Кладник е македонско православно село. Поголемиот број родови во селото се староседелски, односно доселени од раселеното село Лакаица.<ref name=":0" /> Според истражувањата на [[Јован Трифуноски]] во 1960-тите години родови во селото се: * Староседелски: ''Сиљановци'' (10 к.), ''Степановци'' (5 к.), ''Митревци'' (4 к.) и ''Коруновци'' (4 к.), кои слават Свети Никола. Нивните предци се дојдени од некогашното село Лакаица и овие се сметаат за основачи на селото; ''Бајдевци'' (15 к.), ''Калајџиовци'' (8 к.), ''Ѓоргиовци'' (7 к.) и ''Ѓоревци'' (3 к.), слават Петковден. И предците на овие родови најпрвин живееле во Лакаица и исто така се сметаат за основачи на селото. * Доселенички: ''Шешмевци'' (5 к.), кои потекнуваат од предок кој дошол од селото [[Суво Грло (Демирхисарско)|Суво Грло]]. Според истражувањата пак на [[Томо Смилјаниќ - Брадина|Тома Смиљаниќ]] во периодот од 1921-1926 година родови во селото се: ''Сиљановци'' (11 к.), ''Митревци'' (3 к.), ''Крстевци'' (4 к.), ''Степановци'' (5 к.), ''Ѓоревци'' (7 к.), ''Ѓорѓиовци'' (11 к.), ''Калајџиовци'' (9 к.) и ''Грујовци'' (3 к.), за сите се мисли дека побегнале од старото село Лакаица; ''Семчевци'' (3 к.), доселени од Суво Грло; ''Стојчевци'' (6 к.), доселени, но не знаат од каде и ''Бојдевци'' (12 к.), доселени од старото село.<ref name=":1">{{Наведени вести|url=https://kicevo.mk/kicevija-tomo-smiljanic-bradina/|title=Кичевија - Тома Смиљаниќ (1926) - Кичево|date=2018-05-16|work=Кичево|access-date=2018-11-25|language=mk-MK}}</ref> <!--== Општествени установи ==--> == Самоуправа и политика == Селото влегува во рамките на [[Општина Кичево]], која била проширена по новата територијална поделба на Македонија во 2013 година. Во периодот од 1996-2013 година, селото се наоѓало во некогашната [[Општина Другово]]. Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Кичево. Селото припаѓало на некогашната општина Кичево во периодот од 1955 до 1965 година. Во периодот 1950-1955, селото било дел од тогашната Општина Мало Црско, во која покрај селото Кладник, се наоѓале и селата Велмевци, Големо Црско, Мало Црско, Прострање и Цер. === Избирачко место === Во селото постои избирачкото место бр. 0770 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместено во приватна просторија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20230817210325/https://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|archive-date=2023-08-17|dead-url=|accessdate=28 јануари 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Локални избори во Македонија (2017)|локалните избори во 2017 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 8 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/Local/Results?cs=mk-MK&r=r&rd=r1&eu=All&m=39&ps=960|title=Локални избори 2017|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20210312112308/https://rezultati.sec.mk/Local/Results?cs=mk-MK&r=r&rd=r1&eu=All&m=39&ps=960|archive-date=2021-03-12|dead-url=|accessdate=28 јануари 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Референдум во Македонија (2018)|референдумот во 2018 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 8 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://referendum.sec.mk/Referendum/Results?cs=mk-MK&r=r&rd=r1&eu=All&m=39&ps=960|title=Референдум 2018|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=28 јануари 2019}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 8 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20191229144944/https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|archive-date=2019-12-29|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> == Личности == * [[Алекса Митаноски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref>{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва. том III, дел I|last=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски|first=|publisher=Државен архив на Република Македонија|year=2017|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Мојсија Митанов Митаноски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref>{{Наведена книга|title=|first=|publisher=|others=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2017). Илинденски сведоштва. том III, дел I. Скопје: Државен архив на Република Македонија.|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> *[[Кочо Стаматов Попоски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref>{{Наведена книга|title=|first=|publisher=|others=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2017). Илинденски сведоштва. том III, дел II. Скопје: Државен архив на Република Македонија.|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> *[[Санде Трајкоски]] (1922-1943) — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ]] *[[Стојмирка Бошковска]] (1923 - ) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Марија Велјаноска]] (1898- ) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Калина Ѓореска]] (1910- ) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] == Културни и природни знаменитости == [[Податотека:Викиекспедиција во Копачка 88.jpg|мини|300п|десно|Поглед кон главната селска црква „Успение на Пресвета Богородица“]] ;Археолошки наоѓалишта<ref>[[Димче Коцо|Коцо, Димче]] (1996). ''Археолошка картаг на Република Македонија''. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069</ref> * [[Ѓурѓејца (Кладник)|Ѓурѓејца]] — населба и некропола од доцната антика; * [[Корита (Кладник)|Корита]] — населба и некропола од римско време; и * [[Лакајца (Кладник)|Лакајца]] — средновековна црква и некропола. ;Цркви<ref name="верски објекти">{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7}}</ref> * [[Црква „Успение на Пресвета Богородица“ - Кладник|Црква „Успение на Пресвета Богородица“]] — главна селска црква. ;Спомен-плочи * Спомен-плоча за загинатите во [[Илинденско востание|Илинденското востание]] == Редовни настани == Традиционално, во селото има прослави и собири за: * [[Голема Богородица]] — селска и црковна слава. <!--== Личности == == Култура и спорт ==--> == Иселеништво == Иселени родови се: ''Ѓормалески'' (6 к.), кои живеат во [[Србјани]]; ''Николовци'' (5 к.) и ''Музаревци'' (3 к.), кои живеат во [[Орланци (Кичевско)|Орланци]]; ''Ристески'' (2 к.) и ''Кузевци'' (2 к.), кои живеат во [[Челопеци]]; ''Терзиовци'' (2 к.), кои живеат во [[Лисичани]]; ''Цветановци'' (1 к.), кои живеат во [[Староец]]; ''Стефановци'' (1 к.), кои живеат во [[Атишта]]. Неделковци (1 к., слават Св. Ѓорѓија), потеклото им е од [[Охридски Санџак|Охридско]] ([[Лактиње]], [[Дебрца]]), родот го основал Неделко кој во старината направил беља (затоашто му работел бесплатно на бегот), па пребегнал најпрво во Кладник, а потоа во [[Требино]] во [[Порече]], но тој не се задржал долго туку се префрлил во [[Речани (Челопечко)]] околу средината на XIX век. По [[Втора светска војна|Втората светска војна]], од селото се иселиле над 20 домаќинства, поголемиот дел од живеат во [[Кичево]].<ref name=":0" /> == Наводи == {{наводи|2}} == Поврзано == * [[Кичевско Поле]] * [[Општина Другово]] * [[Кичево]] == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Kladnik}} {{Општина Кичево}} [[Категорија:Кладник| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Кичевски села]] [[Категорија:Села во Општина Кичево]] glokuj5c7dji1vctvmebiiqkaf3el9s 5381213 5381211 2025-06-17T16:18:49Z ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 120852 5381213 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Кладник | слика = Викиекспедиција во Копачка 96.jpg | големина на слика = 300п | опис = Поглед на селото | општина = {{општинскигрб|Општина Кичево}} | регион = {{грб|Југозападен Регион}} | област = [[Копачка (област)|Копачка]] | население = 12 | година = 2002 | поштенски број = 6255 | повикувачки број = 045 | надморска височина = 930 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=26 | lat_sec=26 | lon_dir=E | lon_deg=20 | lon_min=58 | lon_sec=19 | слава = [[Успение на Пресвета Богородица|Голема Богородица]] | мрежно место = | карта = Кладник во Општина Кичево.svg }} '''Кладник''' — село во областа [[Копачка (област)|Копачка]], во [[Општина Кичево]], на патот помеѓу градовите [[Кичево]] и [[Демир Хисар]]. До март 2013 година, селото било дел од поранешната [[Општина Другово]], која била споена со Општина Кичево. == Потекло на името == Се верува дека жителите побегнале од старото село Лакаица, кое било пониско во шумата. Во шумата, жителите направиле колиби користејќи клади („пресечено или паднато парче дрво без гранки“).<ref>{{Наведена мрежна страница|url= http://www.makedonski.info/search/%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B0|title=Клада|work= www.makedonski.info|accessdate=2019-01-28}}</ref> Оттука доаѓа и денешното име на селото.<ref name=":1" /> == Географија и местоположба == [[Податотека:Куќи во селото Кладник 02.jpg|мини|300п|лево|Куќи во селото]] Селото се наоѓа во областа [[Копачка (област)|Копачка]], во јужниот дел на територијата на [[Општина Кичево]], од десната страна на реката [[Треска]] и од патот [[Кичево]]-[[Демир Хисар]].<ref name="енциклопедија">{{наведена книга|last=Панов|first=Митко|title=Енциклопедија на селата во Република Македонија|url= https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf|accessdate=28 јануари 2019|year=1998|publisher=Патрија|location=Скопје|page=150}}</ref> Селото е планинско, на надморска височина од 930 метри. Од градот [[Кичево]] е оддалечено 18 километри.<ref name="енциклопедија" /> Селото се наоѓа во сливното подрачје на [[Беличка Река (Илинска)|Беличка Река]], сместено на надморска височина над 900 метри. Околни села се: [[Козица]] на југозапад, [[Карбуница]] на север и [[Староец]] на североисток.<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Кичевска котлина: Селски населби и население|last=Трифуноски|first=Јован|publisher=Српска академија на науките и уметностите|year=1968|isbn=|location=Белград|pages=101-103}}</ref> Месностите во атарот на селото ги носат следниве имиња: Цоцан, Корита, Пониква, Снежоец, Лакаица, Каца, Рибарица, Белег Дол, Леко Рид, Лукоа Падина, Манчев Рид, Лиња Вода, Марина Падина, Дрманоец, Калуѓеров Пат, Икона, Езеро, Кољи Дол, Бабен и други.<ref name=":0" /> Селото има збиен тип. Постојат Горно и Долно Маало. Горно Маало е поголемо и поглавно. Во маалата, родовските куќи се поблизу една со друга и се групирани. Поголемите групи се именувани како Бајдевци, Силјановци, Калајџиовци и Ѓорѓиовци.<ref name=":0" /> == Историја == На три месности околу селото се наоѓаат остатоци од некогашни куќи и гробови. Тоа се Ѓорѓејца, Снежоец и Корита. По народното предание, таму живеело словенско население.<ref name=":0" /> И Кладник се споменува како старо село во [[Кичевска Котлина|Кичевската Котлина]]. Под истото име се споменува во турските пописни дефтери од 1476/77 година, како дел од Кичевската нахија и имало 10 словенски христијански куќи.<ref name=":0" /> Подоцна, се верува дека ова село било напуштено, а денешното село било обновено од страна на доселеници од селото Лакаица во соседната долина на Беличка Река веројатно кон крајот на {{римски|18}} век. Селото Лакаица повеќе не постои. Од него дошле 2-3 домаќинства.<ref name=":0" /> За време на турската власт, селото повремено било напаѓано и ограбувано. Во тоа учествувале и муслиманите од некогашното село С’лп, како и од [[Другово]] и [[Зајас]].<ref name=":0" /> Во {{римски|19}} век, Кладник било село во [[Кичевска каза|Кичевската каза]] на [[Отоманското Царство]]. == Стопанство == [[Податотека:Викиекспедиција во Копачка 90.jpg|мини|250п|десно|Спомен-плоча за загинатите во [[Илинденско востание|Илинденското востание]]]] [[Податотека:Куќи во селото Кладник 01.jpg|мини|250п|десно|Поглед кон Горно Маало]] Атарот зафаќа простор од 15,1&nbsp;км². На него преовладуваат шумите на површина од 1.012 [[хектар]]и, на пасиштата отпаѓаат 330 хектари, а на обработливото земјиште 149 хектари.<ref name="енциклопедија" /> Селото, во основа, има мешовита земјоделска функција.<ref name="енциклопедија" /> == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|411 |1953|379 |1961|273 |1971|164 |1981|82 |1991|27 |1994|25 |2002|20 |2021|12 }} Според податоците од 1873 година, селото имало 36 домаќинства со 124 жители христијани ([[Македонци]]).<ref>„Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.“ Македонски научен институт, София, 1995, стр.92-93.</ref> Според податоците на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) од [[1900]] година, во селото Кладник имало 380 жители, сите [[Македонци]].<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_36.htm Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 256.]</ref> Според егзархискиот секретар [[Димитар Мишев]], во 1905 година во Кладник имало 608 жители, под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]].<ref>D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, рр. 154-155.</ref> На Етнографската карта на [[Битолски Вилает|Битолскиот Вилает]] од 1901 г. Кладник се води како чисто македонско село во Кичевската каза на Битолскиот санџак со 60 куќи.<ref>{{Битолски Вилает|35}}</ref> Една статистика, која ја подготвил кичевскиот училиштен инспектор [[Крсто Димчев]] во 1909 година, ги дава следниве податоци за Кладник:<ref>Стойчева, Станислава. Аспекти на грамотността на българското население в Македония (1878 – 1912), Македонски преглед, година ХХХVІІІ, 2015, кн. 2, с. 76.</ref> {| class="wikitable" ! rowspan="2" |Домаќинства ! rowspan="2" |Гурбетчии ! colspan="3" |Писмени ! colspan="3" |Неписмени |- !мажи !жени !вкупно !мажи !жени !вкупно |- |75 |82 |99 |23 |122 |136 |205 |341 |} Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] од 1931 година, селото имало 350 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_39_39-41_BITOLJ_(MONASTIR)_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Кладник е мало село, кое што во 1961 година броело 273 жители, а во 1994 година само 25 жители, од кои 23 биле [[Македонци]].<ref name="енциклопедија" /> Според пописот од 2002 година, во селото Кладник живееле 20 жители, сите [[Македонци]].<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија |date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=28 јануари 2019}}</ref> Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 12 жители, сите [[Македонци]]. {{Пописи|480|608|411|379|273|164|82|27|25|20|12}} === Родови === Кладник е македонско православно село. Поголемиот број родови во селото се староседелски, односно доселени од раселеното село Лакаица.<ref name=":0" /> Според истражувањата на [[Јован Трифуноски]] во 1960-тите години родови во селото се: * Староседелски: ''Сиљановци'' (10 к.), ''Степановци'' (5 к.), ''Митревци'' (4 к.) и ''Коруновци'' (4 к.), кои слават Свети Никола. Нивните предци се дојдени од некогашното село Лакаица и овие се сметаат за основачи на селото; ''Бајдевци'' (15 к.), ''Калајџиовци'' (8 к.), ''Ѓоргиовци'' (7 к.) и ''Ѓоревци'' (3 к.), слават Петковден. И предците на овие родови најпрвин живееле во Лакаица и исто така се сметаат за основачи на селото. * Доселенички: ''Шешмевци'' (5 к.), кои потекнуваат од предок кој дошол од селото [[Суво Грло (Демирхисарско)|Суво Грло]]. Според истражувањата пак на [[Томо Смилјаниќ - Брадина|Тома Смиљаниќ]] во периодот од 1921-1926 година родови во селото се: ''Сиљановци'' (11 к.), ''Митревци'' (3 к.), ''Крстевци'' (4 к.), ''Степановци'' (5 к.), ''Ѓоревци'' (7 к.), ''Ѓорѓиовци'' (11 к.), ''Калајџиовци'' (9 к.) и ''Грујовци'' (3 к.), за сите се мисли дека побегнале од старото село Лакаица; ''Семчевци'' (3 к.), доселени од Суво Грло; ''Стојчевци'' (6 к.), доселени, но не знаат од каде и ''Бојдевци'' (12 к.), доселени од старото село.<ref name=":1">{{Наведени вести|url=https://kicevo.mk/kicevija-tomo-smiljanic-bradina/|title=Кичевија - Тома Смиљаниќ (1926) - Кичево|date=2018-05-16|work=Кичево|access-date=2018-11-25|language=mk-MK}}</ref> <!--== Општествени установи ==--> == Самоуправа и политика == Селото влегува во рамките на [[Општина Кичево]], која била проширена по новата територијална поделба на Македонија во 2013 година. Во периодот од 1996-2013 година, селото се наоѓало во некогашната [[Општина Другово]]. Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Кичево. Селото припаѓало на некогашната општина Кичево во периодот од 1955 до 1965 година. Во периодот 1950-1955, селото било дел од тогашната Општина Мало Црско, во која покрај селото Кладник, се наоѓале и селата Велмевци, Големо Црско, Мало Црско, Прострање и Цер. === Избирачко место === Во селото постои избирачкото место бр. 0770 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместено во приватна просторија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20230817210325/https://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|archive-date=2023-08-17|dead-url=|accessdate=28 јануари 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Локални избори во Македонија (2017)|локалните избори во 2017 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 8 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/Local/Results?cs=mk-MK&r=r&rd=r1&eu=All&m=39&ps=960|title=Локални избори 2017|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20210312112308/https://rezultati.sec.mk/Local/Results?cs=mk-MK&r=r&rd=r1&eu=All&m=39&ps=960|archive-date=2021-03-12|dead-url=|accessdate=28 јануари 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Референдум во Македонија (2018)|референдумот во 2018 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 8 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://referendum.sec.mk/Referendum/Results?cs=mk-MK&r=r&rd=r1&eu=All&m=39&ps=960|title=Референдум 2018|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=28 јануари 2019}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 8 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20191229144944/https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|archive-date=2019-12-29|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> == Личности == * [[Алекса Митаноски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref>{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва. том III, дел I|last=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски|first=|publisher=Државен архив на Република Македонија|year=2017|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Мојсија Митанов Митаноски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref>{{Наведена книга|title=|first=|publisher=|others=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2017). Илинденски сведоштва. том III, дел I. Скопје: Државен архив на Република Македонија.|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> *[[Кочо Стаматов Попоски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref>{{Наведена книга|title=|first=|publisher=|others=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2017). Илинденски сведоштва. том III, дел II. Скопје: Државен архив на Република Македонија.|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> *[[Санде Трајкоски]] (1922-1943) — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ]] *[[Стојмирка Бошковска]] (1923 - ) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Марија Велјаноска]] (1898- ) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Калина Ѓореска]] (1910- ) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] == Културни и природни знаменитости == [[Податотека:Викиекспедиција во Копачка 88.jpg|мини|300п|десно|Поглед кон главната селска црква „Успение на Пресвета Богородица“]] ;Археолошки наоѓалишта<ref>[[Димче Коцо|Коцо, Димче]] (1996). ''Археолошка картаг на Република Македонија''. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069</ref> * [[Ѓурѓејца (Кладник)|Ѓурѓејца]] — населба и некропола од доцната антика; * [[Корита (Кладник)|Корита]] — населба и некропола од римско време; и * [[Лакајца (Кладник)|Лакајца]] — средновековна црква и некропола. ;Цркви<ref name="верски објекти">{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7}}</ref> * [[Црква „Успение на Пресвета Богородица“ - Кладник|Црква „Успение на Пресвета Богородица“]] — главна селска црква. ;Спомен-плочи * Спомен-плоча за загинатите во [[Илинденско востание|Илинденското востание]] == Редовни настани == Традиционално, во селото има прослави и собири за: * [[Голема Богородица]] — селска и црковна слава. <!--== Личности == == Култура и спорт ==--> == Иселеништво == Иселени родови се: ''Ѓормалески'' (6 к.), кои живеат во [[Србјани]]; ''Николовци'' (5 к.) и ''Музаревци'' (3 к.), кои живеат во [[Орланци (Кичевско)|Орланци]]; ''Ристески'' (2 к.) и ''Кузевци'' (2 к.), кои живеат во [[Челопеци]]; ''Терзиовци'' (2 к.), кои живеат во [[Лисичани]]; ''Цветановци'' (1 к.), кои живеат во [[Староец]]; ''Стефановци'' (1 к.), кои живеат во [[Атишта]]. Неделковци (1 к., слават Св. Ѓорѓија), потеклото им е од [[Охридски Санџак|Охридско]] ([[Лактиње]], [[Дебрца]]), родот го основал Неделко кој во старината направил беља (затоашто му работел бесплатно на бегот), па пребегнал најпрво во Кладник, а потоа во [[Требино]] во [[Порече]], но тој не се задржал долго туку се префрлил во [[Речани (Челопечко)]] околу средината на XIX век.<ref>{{Наведена книга|title=Кичевија, Насеља и порекло становништва|last= Смиљанић|first=Тома|publisher=САНУ|year=1935|location=Београд|pages=469}}</ref> По [[Втора светска војна|Втората светска војна]], од селото се иселиле над 20 домаќинства, поголемиот дел од живеат во [[Кичево]].<ref name=":0" /> == Наводи == {{наводи|2}} == Поврзано == * [[Кичевско Поле]] * [[Општина Другово]] * [[Кичево]] == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Kladnik}} {{Општина Кичево}} [[Категорија:Кладник| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Кичевски села]] [[Категорија:Села во Општина Кичево]] qd8gkrpev9dugzlbnb5dhzra39oga23 5381215 5381213 2025-06-17T16:27:43Z ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 120852 5381215 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Кладник | слика = Викиекспедиција во Копачка 96.jpg | големина на слика = 300п | опис = Поглед на селото | општина = {{општинскигрб|Општина Кичево}} | регион = {{грб|Југозападен Регион}} | област = [[Копачка (област)|Копачка]] | население = 12 | година = 2002 | поштенски број = 6255 | повикувачки број = 045 | надморска височина = 930 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=26 | lat_sec=26 | lon_dir=E | lon_deg=20 | lon_min=58 | lon_sec=19 | слава = [[Успение на Пресвета Богородица|Голема Богородица]] | мрежно место = | карта = Кладник во Општина Кичево.svg }} '''Кладник''' — село во областа [[Копачка (област)|Копачка]], во [[Општина Кичево]], на патот помеѓу градовите [[Кичево]] и [[Демир Хисар]]. До март 2013 година, селото било дел од поранешната [[Општина Другово]], која била споена со Општина Кичево. == Потекло на името == Се верува дека жителите побегнале од старото село Лакаица, кое било пониско во шумата. Во шумата, жителите направиле колиби користејќи клади („пресечено или паднато парче дрво без гранки“).<ref>{{Наведена мрежна страница|url= http://www.makedonski.info/search/%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B0|title=Клада|work= www.makedonski.info|accessdate=2019-01-28}}</ref> Оттука доаѓа и денешното име на селото.<ref name=":1" /> == Географија и местоположба == [[Податотека:Куќи во селото Кладник 02.jpg|мини|300п|лево|Куќи во селото]] Селото се наоѓа во областа [[Копачка (област)|Копачка]], во јужниот дел на територијата на [[Општина Кичево]], од десната страна на реката [[Треска]] и од патот [[Кичево]]-[[Демир Хисар]].<ref name="енциклопедија">{{наведена книга|last=Панов|first=Митко|title=Енциклопедија на селата во Република Македонија|url= https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf|accessdate=28 јануари 2019|year=1998|publisher=Патрија|location=Скопје|page=150}}</ref> Селото е планинско, на надморска височина од 930 метри. Од градот [[Кичево]] е оддалечено 18 километри.<ref name="енциклопедија" /> Селото се наоѓа во сливното подрачје на [[Беличка Река (Илинска)|Беличка Река]], сместено на надморска височина над 900 метри. Околни села се: [[Козица]] на југозапад, [[Карбуница]] на север и [[Староец]] на североисток.<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Кичевска котлина: Селски населби и население|last=Трифуноски|first=Јован|publisher=Српска академија на науките и уметностите|year=1968|isbn=|location=Белград|pages=101-103}}</ref> Месностите во атарот на селото ги носат следниве имиња: Цоцан, Корита, Пониква, Снежоец, Лакаица, Каца, Рибарица, Белег Дол, Леко Рид, Лукоа Падина, Манчев Рид, Лиња Вода, Марина Падина, Дрманоец, Калуѓеров Пат, Икона, Езеро, Кољи Дол, Бабен и други.<ref name=":0" /> Селото има збиен тип. Постојат Горно и Долно Маало. Горно Маало е поголемо и поглавно. Во маалата, родовските куќи се поблизу една со друга и се групирани. Поголемите групи се именувани како Бајдевци, Силјановци, Калајџиовци и Ѓорѓиовци.<ref name=":0" /> == Историја == На три месности околу селото се наоѓаат остатоци од некогашни куќи и гробови. Тоа се Ѓорѓејца, Снежоец и Корита. По народното предание, таму живеело словенско население.<ref name=":0" /> И Кладник се споменува како старо село во [[Кичевска Котлина|Кичевската Котлина]]. Под истото име се споменува во турските пописни дефтери од 1476/77 година, како дел од Кичевската нахија и имало 10 словенски христијански куќи.<ref name=":0" /> Подоцна, се верува дека ова село било напуштено, а денешното село било обновено од страна на доселеници од селото Лакаица во соседната долина на Беличка Река веројатно кон крајот на {{римски|18}} век. Селото Лакаица повеќе не постои. Од него дошле 2-3 домаќинства.<ref name=":0" /> За време на турската власт, селото повремено било напаѓано и ограбувано. Во тоа учествувале и муслиманите од некогашното село С’лп, како и од [[Другово]] и [[Зајас]].<ref name=":0" /> Во {{римски|19}} век, Кладник било село во [[Кичевска каза|Кичевската каза]] на [[Отоманското Царство]]. == Стопанство == [[Податотека:Викиекспедиција во Копачка 90.jpg|мини|250п|десно|Спомен-плоча за загинатите во [[Илинденско востание|Илинденското востание]]]] [[Податотека:Куќи во селото Кладник 01.jpg|мини|250п|десно|Поглед кон Горно Маало]] Атарот зафаќа простор од 15,1&nbsp;км². На него преовладуваат шумите на површина од 1.012 [[хектар]]и, на пасиштата отпаѓаат 330 хектари, а на обработливото земјиште 149 хектари.<ref name="енциклопедија" /> Селото, во основа, има мешовита земјоделска функција.<ref name="енциклопедија" /> == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|411 |1953|379 |1961|273 |1971|164 |1981|82 |1991|27 |1994|25 |2002|20 |2021|12 }} Според податоците од 1873 година, селото имало 36 домаќинства со 124 жители христијани ([[Македонци]]).<ref>„Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.“ Македонски научен институт, София, 1995, стр.92-93.</ref> Според податоците на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) од [[1900]] година, во селото Кладник имало 380 жители, сите [[Македонци]].<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_36.htm Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 256.]</ref> Според егзархискиот секретар [[Димитар Мишев]], во 1905 година во Кладник имало 608 жители, под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]].<ref>D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, рр. 154-155.</ref> На Етнографската карта на [[Битолски Вилает|Битолскиот Вилает]] од 1901 г. Кладник се води како чисто македонско село во Кичевската каза на Битолскиот санџак со 60 куќи.<ref>{{Битолски Вилает|35}}</ref> Една статистика, која ја подготвил кичевскиот училиштен инспектор [[Крсто Димчев]] во 1909 година, ги дава следниве податоци за Кладник:<ref>Стойчева, Станислава. Аспекти на грамотността на българското население в Македония (1878 – 1912), Македонски преглед, година ХХХVІІІ, 2015, кн. 2, с. 76.</ref> {| class="wikitable" ! rowspan="2" |Домаќинства ! rowspan="2" |Гурбетчии ! colspan="3" |Писмени ! colspan="3" |Неписмени |- !мажи !жени !вкупно !мажи !жени !вкупно |- |75 |82 |99 |23 |122 |136 |205 |341 |} Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] од 1931 година, селото имало 350 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_39_39-41_BITOLJ_(MONASTIR)_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Кладник е мало село, кое што во 1961 година броело 273 жители, а во 1994 година само 25 жители, од кои 23 биле [[Македонци]].<ref name="енциклопедија" /> Според пописот од 2002 година, во селото Кладник живееле 20 жители, сите [[Македонци]].<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија |date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=28 јануари 2019}}</ref> Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 12 жители, сите [[Македонци]]. {{Пописи|480|608|411|379|273|164|82|27|25|20|12}} === Родови === Кладник е македонско православно село. Поголемиот број родови во селото се староседелски, односно доселени од раселеното село Лакаица.<ref name=":0" /> Според истражувањата на [[Јован Трифуноски]] во 1960-тите години родови во селото се: * Староседелски: ''Сиљановци'' (10 к.), ''Степановци'' (5 к.), ''Митревци'' (4 к.) и ''Коруновци'' (4 к.), кои слават Свети Никола. Нивните предци се дојдени од некогашното село Лакаица и овие се сметаат за основачи на селото; ''Бајдевци'' (15 к.), ''Калајџиовци'' (8 к.), ''Ѓоргиовци'' (7 к.) и ''Ѓоревци'' (3 к.), слават Петковден. И предците на овие родови најпрвин живееле во Лакаица и исто така се сметаат за основачи на селото. * Доселенички: ''Шешмевци'' (5 к.), кои потекнуваат од предок кој дошол од селото [[Суво Грло (Демирхисарско)|Суво Грло]]. Според истражувањата пак на [[Томо Смилјаниќ - Брадина|Тома Смиљаниќ]] во периодот од 1921-1926 година родови во селото се: ''Сиљановци'' (11 к.), ''Митревци'' (3 к.), ''Крстевци'' (4 к.), ''Степановци'' (5 к.), ''Ѓоревци'' (7 к.), ''Ѓорѓиовци'' (11 к.), ''Калајџиовци'' (9 к.) и ''Грујовци'' (3 к.), за сите се мисли дека побегнале од старото село Лакаица; ''Семчевци'' (3 к.), доселени од Суво Грло; ''Стојчевци'' (6 к.), доселени, но не знаат од каде и ''Бојдевци'' (12 к.), доселени од старото село.<ref name=":1">{{Наведени вести|url=https://kicevo.mk/kicevija-tomo-smiljanic-bradina/|title=Кичевија - Тома Смиљаниќ (1926) - Кичево|date=2018-05-16|work=Кичево|access-date=2018-11-25|language=mk-MK}}</ref> <!--== Општествени установи ==--> == Самоуправа и политика == Селото влегува во рамките на [[Општина Кичево]], која била проширена по новата територијална поделба на Македонија во 2013 година. Во периодот од 1996-2013 година, селото се наоѓало во некогашната [[Општина Другово]]. Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Кичево. Селото припаѓало на некогашната општина Кичево во периодот од 1955 до 1965 година. Во периодот 1950-1955, селото било дел од тогашната Општина Мало Црско, во која покрај селото Кладник, се наоѓале и селата Велмевци, Големо Црско, Мало Црско, Прострање и Цер. === Избирачко место === Во селото постои избирачкото место бр. 0770 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместено во приватна просторија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20230817210325/https://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|archive-date=2023-08-17|dead-url=|accessdate=28 јануари 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Локални избори во Македонија (2017)|локалните избори во 2017 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 8 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/Local/Results?cs=mk-MK&r=r&rd=r1&eu=All&m=39&ps=960|title=Локални избори 2017|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20210312112308/https://rezultati.sec.mk/Local/Results?cs=mk-MK&r=r&rd=r1&eu=All&m=39&ps=960|archive-date=2021-03-12|dead-url=|accessdate=28 јануари 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Референдум во Македонија (2018)|референдумот во 2018 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 8 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://referendum.sec.mk/Referendum/Results?cs=mk-MK&r=r&rd=r1&eu=All&m=39&ps=960|title=Референдум 2018|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=28 јануари 2019}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 8 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20191229144944/https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|archive-date=2019-12-29|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> == Личности == * [[Алекса Митаноски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref>{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва. том III, дел I|last=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски|first=|publisher=Државен архив на Република Македонија|year=2017|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Мојсија Митанов Митаноски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref>{{Наведена книга|title=|first=|publisher=|others=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2017). Илинденски сведоштва. том III, дел I. Скопје: Државен архив на Република Македонија.|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> *[[Кочо Стаматов Попоски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref>{{Наведена книга|title=|first=|publisher=|others=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2017). Илинденски сведоштва. том III, дел II. Скопје: Државен архив на Република Македонија.|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> *[[Санде Трајкоски]] (1922-1943) — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ]] *[[Стојмирка Бошковска]] (1923 - ) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Марија Велјаноска]] (1898- ) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Калина Ѓореска]] (1910- ) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] == Културни и природни знаменитости == [[Податотека:Викиекспедиција во Копачка 88.jpg|мини|300п|десно|Поглед кон главната селска црква „Успение на Пресвета Богородица“]] ;Археолошки наоѓалишта<ref>[[Димче Коцо|Коцо, Димче]] (1996). ''Археолошка картаг на Република Македонија''. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069</ref> * [[Ѓурѓејца (Кладник)|Ѓурѓејца]] — населба и некропола од доцната антика; * [[Корита (Кладник)|Корита]] — населба и некропола од римско време; и * [[Лакајца (Кладник)|Лакајца]] — средновековна црква и некропола. ;Цркви<ref name="верски објекти">{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7}}</ref> * [[Црква „Успение на Пресвета Богородица“ - Кладник|Црква „Успение на Пресвета Богородица“]] — главна селска црква. ;Спомен-плочи * Спомен-плоча за загинатите во [[Илинденско востание|Илинденското востание]] == Редовни настани == Традиционално, во селото има прослави и собири за: * [[Голема Богородица]] — селска и црковна слава. <!--== Личности == == Култура и спорт ==--> == Иселеништво == Иселени родови се: ''Ѓормалески'' (6 к.), кои живеат во [[Србјани]]; ''Николовци'' (5 к.) и ''Музаревци'' (3 к.), кои живеат во [[Орланци (Кичевско)|Орланци]]; ''Ристески'' (2 к.) и ''Кузевци'' (2 к.), кои живеат во [[Челопеци]]; ''Терзиовци'' (2 к.), кои живеат во [[Лисичани]]; ''Цветановци'' (1 к.), кои живеат во [[Староец]]; ''Стефановци'' (1 к.), кои живеат во [[Атишта]]. ''Мијаилевци'' (3 к., слават Св. Никола) се доселиле од Кладник во [[Орланци (Кичевско)|Орланци]] кон крајот на XVIII век. ''Неделковци'' (1 к., слават Св. Ѓорѓија), потеклото им е од [[Охридски Санџак|Охридско]] ([[Лактиње]], [[Дебрца]]), родот го основал Неделко кој во старината направил беља (затоашто му работел бесплатно на бегот), па пребегнал најпрво во Кладник, а потоа во [[Требино]] во [[Порече]], но тој не се задржал долго туку се префрлил во [[Речани (Челопечко)]] околу средината на XIX век.<ref>{{Наведена книга|title=Кичевија, Насеља и порекло становништва|last= Смиљанић|first=Тома|publisher=САНУ|year=1935|location=Београд|pages=469, 470 и 471}}</ref> По [[Втора светска војна|Втората светска војна]], од селото се иселиле над 20 домаќинства, поголемиот дел од живеат во [[Кичево]].<ref name=":0" /> == Наводи == {{наводи|2}} == Поврзано == * [[Кичевско Поле]] * [[Општина Другово]] * [[Кичево]] == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Kladnik}} {{Општина Кичево}} [[Категорија:Кладник| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Кичевски села]] [[Категорија:Села во Општина Кичево]] e8gum7immah3m1mkfxkzgt1ls5a7zn5 5381233 5381215 2025-06-17T17:53:15Z ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 120852 5381233 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Кладник | слика = Викиекспедиција во Копачка 96.jpg | големина на слика = 300п | опис = Поглед на селото | општина = {{општинскигрб|Општина Кичево}} | регион = {{грб|Југозападен Регион}} | област = [[Копачка (област)|Копачка]] | население = 12 | година = 2002 | поштенски број = 6255 | повикувачки број = 045 | надморска височина = 930 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=26 | lat_sec=26 | lon_dir=E | lon_deg=20 | lon_min=58 | lon_sec=19 | слава = [[Успение на Пресвета Богородица|Голема Богородица]] | мрежно место = | карта = Кладник во Општина Кичево.svg }} '''Кладник''' — село во областа [[Копачка (област)|Копачка]], во [[Општина Кичево]], на патот помеѓу градовите [[Кичево]] и [[Демир Хисар]]. До март 2013 година, селото било дел од поранешната [[Општина Другово]], која била споена со Општина Кичево. == Потекло на името == Се верува дека жителите побегнале од старото село Лакаица, кое било пониско во шумата. Во шумата, жителите направиле колиби користејќи клади („пресечено или паднато парче дрво без гранки“).<ref>{{Наведена мрежна страница|url= http://www.makedonski.info/search/%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B0|title=Клада|work= www.makedonski.info|accessdate=2019-01-28}}</ref> Оттука доаѓа и денешното име на селото.<ref name=":1" /> == Географија и местоположба == [[Податотека:Куќи во селото Кладник 02.jpg|мини|300п|лево|Куќи во селото]] Селото се наоѓа во областа [[Копачка (област)|Копачка]], во јужниот дел на територијата на [[Општина Кичево]], од десната страна на реката [[Треска]] и од патот [[Кичево]]-[[Демир Хисар]].<ref name="енциклопедија">{{наведена книга|last=Панов|first=Митко|title=Енциклопедија на селата во Република Македонија|url= https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf|accessdate=28 јануари 2019|year=1998|publisher=Патрија|location=Скопје|page=150}}</ref> Селото е планинско, на надморска височина од 930 метри. Од градот [[Кичево]] е оддалечено 18 километри.<ref name="енциклопедија" /> Селото се наоѓа во сливното подрачје на [[Беличка Река (Илинска)|Беличка Река]], сместено на надморска височина над 900 метри. Околни села се: [[Козица]] на југозапад, [[Карбуница]] на север и [[Староец]] на североисток.<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Кичевска котлина: Селски населби и население|last=Трифуноски|first=Јован|publisher=Српска академија на науките и уметностите|year=1968|isbn=|location=Белград|pages=101-103}}</ref> Месностите во атарот на селото ги носат следниве имиња: Цоцан, Корита, Пониква, Снежоец, Лакаица, Каца, Рибарица, Белег Дол, Леко Рид, Лукоа Падина, Манчев Рид, Лиња Вода, Марина Падина, Дрманоец, Калуѓеров Пат, Икона, Езеро, Кољи Дол, Бабен и други.<ref name=":0" /> Селото има збиен тип. Постојат Горно и Долно Маало. Горно Маало е поголемо и поглавно. Во маалата, родовските куќи се поблизу една со друга и се групирани. Поголемите групи се именувани како Бајдевци, Силјановци, Калајџиовци и Ѓорѓиовци.<ref name=":0" /> == Историја == На три месности околу селото се наоѓаат остатоци од некогашни куќи и гробови. Тоа се Ѓорѓејца, Снежоец и Корита. По народното предание, таму живеело словенско население.<ref name=":0" /> И Кладник се споменува како старо село во [[Кичевска Котлина|Кичевската Котлина]]. Под истото име се споменува во турските пописни дефтери од 1476/77 година, како дел од Кичевската нахија и имало 10 словенски христијански куќи.<ref name=":0" /> Подоцна, се верува дека ова село било напуштено, а денешното село било обновено од страна на доселеници од селото Лакаица во соседната долина на Беличка Река веројатно кон крајот на {{римски|18}} век. Селото Лакаица повеќе не постои. Од него дошле 2-3 домаќинства.<ref name=":0" /> За време на турската власт, селото повремено било напаѓано и ограбувано. Во тоа учествувале и муслиманите од некогашното село С’лп, како и од [[Другово]] и [[Зајас]].<ref name=":0" /> Во {{римски|19}} век, Кладник било село во [[Кичевска каза|Кичевската каза]] на [[Отоманското Царство]]. == Стопанство == [[Податотека:Викиекспедиција во Копачка 90.jpg|мини|250п|десно|Спомен-плоча за загинатите во [[Илинденско востание|Илинденското востание]]]] [[Податотека:Куќи во селото Кладник 01.jpg|мини|250п|десно|Поглед кон Горно Маало]] Атарот зафаќа простор од 15,1&nbsp;км². На него преовладуваат шумите на површина од 1.012 [[хектар]]и, на пасиштата отпаѓаат 330 хектари, а на обработливото земјиште 149 хектари.<ref name="енциклопедија" /> Селото, во основа, има мешовита земјоделска функција.<ref name="енциклопедија" /> == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|411 |1953|379 |1961|273 |1971|164 |1981|82 |1991|27 |1994|25 |2002|20 |2021|12 }} Според податоците од 1873 година, селото имало 36 домаќинства со 124 жители христијани ([[Македонци]]).<ref>„Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.“ Македонски научен институт, София, 1995, стр.92-93.</ref> Според податоците на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) од [[1900]] година, во селото Кладник имало 380 жители, сите [[Македонци]].<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_36.htm Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 256.]</ref> Според егзархискиот секретар [[Димитар Мишев]], во 1905 година во Кладник имало 608 жители, под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]].<ref>D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, рр. 154-155.</ref> На Етнографската карта на [[Битолски Вилает|Битолскиот Вилает]] од 1901 г. Кладник се води како чисто македонско село во Кичевската каза на Битолскиот санџак со 60 куќи.<ref>{{Битолски Вилает|35}}</ref> Една статистика, која ја подготвил кичевскиот училиштен инспектор [[Крсто Димчев]] во 1909 година, ги дава следниве податоци за Кладник:<ref>Стойчева, Станислава. Аспекти на грамотността на българското население в Македония (1878 – 1912), Македонски преглед, година ХХХVІІІ, 2015, кн. 2, с. 76.</ref> {| class="wikitable" ! rowspan="2" |Домаќинства ! rowspan="2" |Гурбетчии ! colspan="3" |Писмени ! colspan="3" |Неписмени |- !мажи !жени !вкупно !мажи !жени !вкупно |- |75 |82 |99 |23 |122 |136 |205 |341 |} Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] од 1931 година, селото имало 350 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_39_39-41_BITOLJ_(MONASTIR)_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Кладник е мало село, кое што во 1961 година броело 273 жители, а во 1994 година само 25 жители, од кои 23 биле [[Македонци]].<ref name="енциклопедија" /> Според пописот од 2002 година, во селото Кладник живееле 20 жители, сите [[Македонци]].<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија |date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=28 јануари 2019}}</ref> Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 12 жители, сите [[Македонци]]. {{Пописи|480|608|411|379|273|164|82|27|25|20|12}} === Родови === Кладник е македонско православно село. Поголемиот број родови во селото се староседелски, односно доселени од раселеното село Лакаица.<ref name=":0" /> Според истражувањата на [[Јован Трифуноски]] во 1960-тите години родови во селото се: * Староседелски: ''Сиљановци'' (10 к.), ''Степановци'' (5 к.), ''Митревци'' (4 к.) и ''Коруновци'' (4 к.), кои слават Свети Никола. Нивните предци се дојдени од некогашното село Лакаица и овие се сметаат за основачи на селото; ''Бајдевци'' (15 к.), ''Калајџиовци'' (8 к.), ''Ѓоргиовци'' (7 к.) и ''Ѓоревци'' (3 к.), слават Петковден. И предците на овие родови најпрвин живееле во Лакаица и исто така се сметаат за основачи на селото. * Доселенички: ''Шешмевци'' (5 к.), кои потекнуваат од предок кој дошол од селото [[Суво Грло (Демирхисарско)|Суво Грло]]. Според истражувањата пак на [[Томо Смилјаниќ - Брадина|Тома Смиљаниќ]] во периодот од 1921-1926 година родови во селото се: ''Сиљановци'' (11 к.), ''Митревци'' (3 к.), ''Крстевци'' (4 к.), ''Степановци'' (5 к.), ''Ѓоревци'' (7 к.), ''Ѓорѓиовци'' (11 к.), ''Калајџиовци'' (9 к.) и ''Грујовци'' (3 к.), за сите се мисли дека побегнале од старото село Лакаица; ''Семчевци'' (3 к.), доселени од Суво Грло; ''Стојчевци'' (6 к.), доселени, но не знаат од каде и ''Бојдевци'' (12 к.), доселени од старото село.<ref name=":1">{{Наведени вести|url=https://kicevo.mk/kicevija-tomo-smiljanic-bradina/|title=Кичевија - Тома Смиљаниќ (1926) - Кичево|date=2018-05-16|work=Кичево|access-date=2018-11-25|language=mk-MK}}</ref> <!--== Општествени установи ==--> == Самоуправа и политика == Селото влегува во рамките на [[Општина Кичево]], која била проширена по новата територијална поделба на Македонија во 2013 година. Во периодот од 1996-2013 година, селото се наоѓало во некогашната [[Општина Другово]]. Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Кичево. Селото припаѓало на некогашната општина Кичево во периодот од 1955 до 1965 година. Во периодот 1950-1955, селото било дел од тогашната Општина Мало Црско, во која покрај селото Кладник, се наоѓале и селата Велмевци, Големо Црско, Мало Црско, Прострање и Цер. === Избирачко место === Во селото постои избирачкото место бр. 0770 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместено во приватна просторија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20230817210325/https://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|archive-date=2023-08-17|dead-url=|accessdate=28 јануари 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Локални избори во Македонија (2017)|локалните избори во 2017 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 8 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/Local/Results?cs=mk-MK&r=r&rd=r1&eu=All&m=39&ps=960|title=Локални избори 2017|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20210312112308/https://rezultati.sec.mk/Local/Results?cs=mk-MK&r=r&rd=r1&eu=All&m=39&ps=960|archive-date=2021-03-12|dead-url=|accessdate=28 јануари 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Референдум во Македонија (2018)|референдумот во 2018 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 8 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://referendum.sec.mk/Referendum/Results?cs=mk-MK&r=r&rd=r1&eu=All&m=39&ps=960|title=Референдум 2018|last=|first=|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=28 јануари 2019}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 8 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20191229144944/https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|archive-date=2019-12-29|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> == Личности == * [[Алекса Митаноски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref>{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва. том III, дел I|last=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски|first=|publisher=Државен архив на Република Македонија|year=2017|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> *[[Мојсија Митанов Митаноски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref>{{Наведена книга|title=|first=|publisher=|others=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2017). Илинденски сведоштва. том III, дел I. Скопје: Државен архив на Република Македонија.|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> *[[Кочо Стаматов Попоски]] — македонски револуционер од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref>{{Наведена книга|title=|first=|publisher=|others=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2017). Илинденски сведоштва. том III, дел II. Скопје: Државен архив на Република Македонија.|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> *[[Санде Трајкоски]] (1922-1943) — [[Македонија|македонски]] партизан, борец за слобода на [[Македонија]] и учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ]] *[[Стојмирка Бошковска]] (1923 - ) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Марија Велјаноска]] (1898- ) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Калина Ѓореска]] (1910- ) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] == Културни и природни знаменитости == [[Податотека:Викиекспедиција во Копачка 88.jpg|мини|300п|десно|Поглед кон главната селска црква „Успение на Пресвета Богородица“]] ;Археолошки наоѓалишта<ref>[[Димче Коцо|Коцо, Димче]] (1996). ''Археолошка картаг на Република Македонија''. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069</ref> * [[Ѓурѓејца (Кладник)|Ѓурѓејца]] — населба и некропола од доцната антика; * [[Корита (Кладник)|Корита]] — населба и некропола од римско време; и * [[Лакајца (Кладник)|Лакајца]] — средновековна црква и некропола. ;Цркви<ref name="верски објекти">{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7}}</ref> * [[Црква „Успение на Пресвета Богородица“ - Кладник|Црква „Успение на Пресвета Богородица“]] — главна селска црква. ;Спомен-плочи * Спомен-плоча за загинатите во [[Илинденско востание|Илинденското востание]] == Редовни настани == Традиционално, во селото има прослави и собири за: * [[Голема Богородица]] — селска и црковна слава. <!--== Личности == == Култура и спорт ==--> == Иселеништво == Иселени родови се: ''Ѓормалески'' (6 к.), кои живеат во [[Србјани]]; ''Николовци'' (5 к.) и ''Музаревци'' (3 к.), кои живеат во [[Орланци (Кичевско)|Орланци]]; ''Ристески'' (2 к.) и ''Кузевци'' (2 к.), кои живеат во [[Челопеци]]; ''Терзиовци'' (2 к.), кои живеат во [[Лисичани]]; ''Цветановци'' (1 к.), кои живеат во [[Староец]]; ''Стефановци'' (1 к.), кои живеат во [[Атишта]]. ''Мијаилевци'' (3 к., слават Св. Никола) се доселиле од Кладник во [[Орланци (Кичевско)|Орланци]] кон крајот на XVIII век. ''Неделковци'' (1 к., слават Св. Ѓорѓија), потеклото им е од [[Охридски Санџак|Охридско]] ([[Лактиње]], [[Дебрца]]), родот го основал Неделко кој во старината направил беља (затоашто му работел бесплатно на бегот), па пребегнал најпрво во Кладник, а потоа во [[Требино]] во [[Порече]], но тој не се задржал долго туку се префрлил во [[Речани (Челопечко)]] околу средината на XIX век.<ref>{{Наведена книга|title=Кичевија, Насеља и порекло становништва|last= Смиљанић|first=Тома|publisher=САНУ|year=1935|location=Београд|pages=469, 470 и 471}}</ref> По [[Втора светска војна|Втората светска војна]], од селото се иселиле над 20 домаќинства, поголемиот дел од нив живеат во [[Кичево]].<ref name=":0" /> == Наводи == {{наводи|2}} == Поврзано == * [[Кичевско Поле]] * [[Општина Другово]] * [[Кичево]] == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Kladnik}} {{Општина Кичево}} [[Категорија:Кладник| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Кичевски села]] [[Категорија:Села во Општина Кичево]] j404yc3xwdc5e8sqasokv6arbtpj4dm 0 11385 5381216 5256414 2025-06-17T16:45:47Z ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 120852 5381216 wikitext text/x-wiki {{другизначења4|село во Поречко|селото во Егејска Македонија|Требино (Кајларско)}} {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Требино | слика = Поглед на село Требино.jpg | големина на слика = 300п | опис = Поглед на селото Требино | регион = {{грб|Југозападен Регион}} | општина = {{општинскигрб|Општина Македонски Брод}} | област = [[Порече]] | население = 133 | година = 2002 | поштенски број = 6530 | повикувачки број = 045 | надморска височина = 660 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=31 | lat_sec=40 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=12 | lon_sec=34 | слава = | мрежно место = | карта = Требино во Општина Македонски Брод.svg }} '''Требино''' — село во [[Општина Македонски Брод]], во областа [[Порече]], во околината на градот [[Македонски Брод]]. == Географија и местоположба == Селото се наоѓа во областа [[Порече]], во крајниот јужен дел на територијата на [[Општина Македонски Брод]], на источните падини на планината [[Песјак (планина)|Песјак]].<ref name="енциклопедија">{{наведена книга|last=Панов|first=Митко|title=Енциклопедија на селата во Република Македонија|url= https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf|accessdate=16 ноември 2017|year=1998|publisher=Патрија|location=Скопје|page=299}}</ref> Селото е ридско, на надморска височина од 660 метри. Од градот [[Македонски Брод]] е оддалечено само 2 километри.<ref name="енциклопедија" /> Атарот зафаќа површина од 8,7&nbsp;км². На него преовладуваат шумите на површина од 714 [[хектар]]и, на пасиштата отпаѓаат 76 хектари, а на обработливото земјиште само 62 хектари.<ref name="енциклопедија" /> == Историја == Во {{римски|19}} век, Требино било село во Поречката нахија на Кичевската каза на [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. == Стопанство == Селото нема развиена земјоделска функција.<ref name="енциклопедија" /> == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|160 |1953|147 |1961|211 |1971|189 |1981|176 |1991|206 |1994|204 |2002|198 |2021|133 }} Според податоците на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) од [[1900]] година, во селото Требино имало 65 жители, сите [[Македонци]] муслимани.<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_36.htm Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 257.]</ref> По податоците на секретарот на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]], [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во [[1905]] година во Требино имало 16 жители, христијани.<ref>D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р. 156-157.</ref> Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] од 1931 година, селото имало 50 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_35_39-42_SKOPLJE_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Требино е мало село, населено со македонско население, коешто во 1961 година броело 211 жители, а во 1994 година 204 жители.<ref name="енциклопедија" /> Според пописот од 2002 година, во селото Сланско имало 198 жители, сите [[Македонци]].<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија|date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=16 ноември 2017}}</ref> Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 133 жители, од кои 130 [[Македонци]], 1 [[Македонски Албанци|Албанец]] и 2 лица без податоци.<ref>{{Попис2021белешка}}</ref> {{Пописи|65|16|160|147|211|189|176|206|204|198|133}} === Родови === Требино е македонско село. Според истражувањата од 1926 година, родови се: '''муслимански:''' * '''Доселеници:''' ''Мехмедовиќ (4 к.) и Исеиновиќ (6 к.)'' доселени се од [[дебарско]]то село [[Коџаџик]]. '''Православни:''' * '''Доселеници:''' ''Андоменовиќ (1 к.) и Билбирадовиќ (1 к.)'' доселени се од [[Лупште]]. Подалечно потекло од [[прилепско]]; ''Мојсовиќ (1 к.)'' доселени се од [[Локвица]].<ref name=":0">{{Наведена книга|title=|others=Јовановиќ, Петар (1935). Порече. Белград: Српски етнографски зборник.}}</ref>   Муслиманите биле постари во селото. == Општествени установи == [[Податотека:Подрачно основно училиште во село Требино.jpg|мини|300п|десно|Подрачното основно училиште во селото]] * [[ПУ „Св. Климент Охридски“ - Требино|Основно училиште „Св. Климент Охридски“]] до V одделение<ref name="основно">{{наведена мрежна страница|url=http://www.oouklimentohridski.edu.mk|title=ПУ Требино|publisher=[[ОУ „Св. Климент Охридски“ - Македонски Брод]]|accessdate=17 октомври 2017|location=македонски}}</ref>, подрачно училиште на [[ОУ „Св. Климент Охридски“ - Македонски Брод]]. == Самоуправа и политика == [[Податотека:Црква „Св. Димитриј“ - Требино.jpg|мини|300п|десно|Главната селска црква „Св. Димитриј“]] Селото влегува во рамките на [[Општина Македонски Брод]], која била променета со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година, при што кон нејзе била придодадена поранешната [[Општина Самоков]]. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Македонски Брод. Во периодот 1950-1952, селото било дел од некогашната општина Брод, во која влегувале селата Брод, Девич, Дреново, Латово, Сланско, Суви Дол и Требино. Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната општина Брод, во која покрај селото Требино се наоѓале селата Брод, Девич, Дреново, Грешница, Латово, Сланско и Суводол. Во периодот 1955-1957, селото било дел од тогашната општина Брод. Во периодот 1957-1965, селото се наоѓало во некогашната општина Брод. Во периодот 1965-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Брод. === Избирачко место === Во селото постои избирачко место бр. 0233 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], кое е сместено во основното училиште.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20230817210325/https://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|archive-date=2023-08-17|dead-url=|accessdate=16 октомври 2017|url-status=dead}}</ref> На [[Локални избори во Македонија (2017)|локалните избори во 2017 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 142 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/Local/Results?cs=mk-MK&r=r&rd=r1&eu=All&m=51&ps=325|title=Локални избори 2017|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20200529205527/https://rezultati.sec.mk/Local/Results?cs=mk-MK&r=r&rd=r1&eu=All&m=51&ps=325|archive-date=2020-05-29|dead-url=|accessdate=16 октомври 2017|url-status=dead}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 140 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati-prvkrug.sec.mk/mk-MK/1/r/all/51/334|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20190505180647/https://rezultati-prvkrug.sec.mk/mk-MK/1/r/all/51/334|archive-date=5 мај 2019|dead-url=|accessdate=5 мај 2019|url-status=dead}}</ref> == Културни и природни знаменитости == ;Цркви<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7}}</ref> * [[Црква „Св. Димитриј“ - Требино|Црква „Св. Димитриј“]] — главна селска црква <!--== Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт == == Иселеништво ==--> == Иселеништво == Пред да биде муслиманско село, Требино било православно. Стари православни иселеници од селото имало во [[Латово]], [[Миокази]], [[Речани (Челопечко)|Речани]], [[Букурешт]], муслиманите се иселувале во [[Кичево]] и [[Турција]].<ref name=":0" /> ''Неделковци'' (1 к., слават Св. Ѓорѓија), потеклото им е од [[Охридски Санџак|Охридско]] ([[Лактиње]], [[Дебрца]]), родот го основал Неделко кој во старината направил беља (затоашто му работел бесплатно на бегот), па пребегнал најпрво во [[Кладник]], а потоа во Требино во [[Порече]], но тој не се задржал долго туку се префрлил во [[Речани (Челопечко)]] околу средината на XIX век.<ref>{{Наведена книга|title=Кичевија, Насеља и порекло становништва|last= Смиљанић|first=Тома|publisher=САНУ|year=1935|location=Београд|pages=469}}</ref> == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Trebino}} {{Општина Македонски Брод}} [[Категорија:Требино| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Поречки села]] [[Категорија:Села во Општина Македонски Брод]] f41t2eb0d7nw3e25a64qaz5y2bj3wdg 5381237 5381216 2025-06-17T18:13:34Z ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 120852 5381237 wikitext text/x-wiki {{другизначења4|село во Поречко|селото во Егејска Македонија|Требино (Кајларско)}} {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Требино | слика = Поглед на село Требино.jpg | големина на слика = 300п | опис = Поглед на селото Требино | регион = {{грб|Југозападен Регион}} | општина = {{општинскигрб|Општина Македонски Брод}} | област = [[Порече]] | население = 133 | година = 2002 | поштенски број = 6530 | повикувачки број = 045 | надморска височина = 660 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=31 | lat_sec=40 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=12 | lon_sec=34 | слава = | мрежно место = | карта = Требино во Општина Македонски Брод.svg }} '''Требино''' — село во [[Општина Македонски Брод]], во областа [[Порече]], во околината на градот [[Македонски Брод]]. == Географија и местоположба == Селото се наоѓа во областа [[Порече]], во крајниот јужен дел на територијата на [[Општина Македонски Брод]], на источните падини на планината [[Песјак (планина)|Песјак]].<ref name="енциклопедија">{{наведена книга|last=Панов|first=Митко|title=Енциклопедија на селата во Република Македонија|url= https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf|accessdate=16 ноември 2017|year=1998|publisher=Патрија|location=Скопје|page=299}}</ref> Селото е ридско, на надморска височина од 660 метри. Од градот [[Македонски Брод]] е оддалечено само 2 километри.<ref name="енциклопедија" /> Атарот зафаќа површина од 8,7&nbsp;км². На него преовладуваат шумите на површина од 714 [[хектар]]и, на пасиштата отпаѓаат 76 хектари, а на обработливото земјиште само 62 хектари.<ref name="енциклопедија" /> == Историја == Во {{римски|19}} век, Требино било село во Поречката нахија на Кичевската каза на [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. == Стопанство == Селото нема развиена земјоделска функција.<ref name="енциклопедија" /> == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|160 |1953|147 |1961|211 |1971|189 |1981|176 |1991|206 |1994|204 |2002|198 |2021|133 }} Според податоците на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) од [[1900]] година, во селото Требино имало 65 жители, сите [[Македонци]] муслимани.<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_36.htm Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 257.]</ref> По податоците на секретарот на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]], [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во [[1905]] година во Требино имало 16 жители, христијани.<ref>D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р. 156-157.</ref> Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] од 1931 година, селото имало 50 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_35_39-42_SKOPLJE_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Требино е мало село, населено со македонско население, коешто во 1961 година броело 211 жители, а во 1994 година 204 жители.<ref name="енциклопедија" /> Според пописот од 2002 година, во селото Сланско имало 198 жители, сите [[Македонци]].<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија|date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=16 ноември 2017}}</ref> Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 133 жители, од кои 130 [[Македонци]], 1 [[Македонски Албанци|Албанец]] и 2 лица без податоци.<ref>{{Попис2021белешка}}</ref> {{Пописи|65|16|160|147|211|189|176|206|204|198|133}} === Родови === Требино е македонско село. Според истражувањата од 1926 година, родови се: '''муслимански:''' * '''Доселеници:''' ''Мехмедовиќ (4 к.) и Исеиновиќ (6 к.)'' доселени се од [[дебарско]]то село [[Коџаџик]]. '''Православни:''' * '''Доселеници:''' ''Андоменовиќ (1 к.) и Билбирадовиќ (1 к.)'' доселени се од [[Лупште]]. Подалечно потекло од [[прилепско]]; ''Мојсовиќ (1 к.)'' доселени се од [[Локвица]].<ref name=":0">{{Наведена книга|title=|others=Јовановиќ, Петар (1935). Порече. Белград: Српски етнографски зборник.}}</ref>   Муслиманите биле постари во селото. == Општествени установи == [[Податотека:Подрачно основно училиште во село Требино.jpg|мини|300п|десно|Подрачното основно училиште во селото]] * [[ПУ „Св. Климент Охридски“ - Требино|Основно училиште „Св. Климент Охридски“]] до V одделение<ref name="основно">{{наведена мрежна страница|url=http://www.oouklimentohridski.edu.mk|title=ПУ Требино|publisher=[[ОУ „Св. Климент Охридски“ - Македонски Брод]]|accessdate=17 октомври 2017|location=македонски}}</ref>, подрачно училиште на [[ОУ „Св. Климент Охридски“ - Македонски Брод]]. == Самоуправа и политика == [[Податотека:Црква „Св. Димитриј“ - Требино.jpg|мини|300п|десно|Главната селска црква „Св. Димитриј“]] Селото влегува во рамките на [[Општина Македонски Брод]], која била променета со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година, при што кон нејзе била придодадена поранешната [[Општина Самоков]]. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Македонски Брод. Во периодот 1950-1952, селото било дел од некогашната општина Брод, во која влегувале селата Брод, Девич, Дреново, Латово, Сланско, Суви Дол и Требино. Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната општина Брод, во која покрај селото Требино се наоѓале селата Брод, Девич, Дреново, Грешница, Латово, Сланско и Суводол. Во периодот 1955-1957, селото било дел од тогашната општина Брод. Во периодот 1957-1965, селото се наоѓало во некогашната општина Брод. Во периодот 1965-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Брод. === Избирачко место === Во селото постои избирачко место бр. 0233 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], кое е сместено во основното училиште.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20230817210325/https://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|archive-date=2023-08-17|dead-url=|accessdate=16 октомври 2017|url-status=dead}}</ref> На [[Локални избори во Македонија (2017)|локалните избори во 2017 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 142 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/Local/Results?cs=mk-MK&r=r&rd=r1&eu=All&m=51&ps=325|title=Локални избори 2017|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20200529205527/https://rezultati.sec.mk/Local/Results?cs=mk-MK&r=r&rd=r1&eu=All&m=51&ps=325|archive-date=2020-05-29|dead-url=|accessdate=16 октомври 2017|url-status=dead}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 140 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati-prvkrug.sec.mk/mk-MK/1/r/all/51/334|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20190505180647/https://rezultati-prvkrug.sec.mk/mk-MK/1/r/all/51/334|archive-date=5 мај 2019|dead-url=|accessdate=5 мај 2019|url-status=dead}}</ref> == Културни и природни знаменитости == ;Цркви<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7}}</ref> * [[Црква „Св. Димитриј“ - Требино|Црква „Св. Димитриј“]] — главна селска црква <!--== Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт == == Иселеништво ==--> == Иселеништво == Пред да биде муслиманско село, Требино било православно. Стари православни иселеници од селото имало во [[Латово]], [[Миокази]], [[Речани (Челопечко)|Речани]], [[Букурешт]], муслиманите се иселувале во [[Кичево]] и [[Турција]].<ref name=":0" /> ''Неделковци'' (1 к., слават Св. Ѓорѓија), потеклото им е од [[Охридски Санџак|Охридско]] ([[Лактиње]], [[Дебрца]]), родот го основал Неделко кој во старината направил беља (затоашто му работел бесплатно на бегот), па пребегнал најпрво во [[Кладник]], а потоа во Требино во [[Порече]], но тој не се задржал долго туку се префрлил во [[Речани (Челопечко)]] околу средината на XIX век. ''Билбиловци'' (1 к., слават Св. Ѓорѓија), се доселиле од селото Требино во селото Речани.<ref>{{Наведена книга|title=Кичевија, Насеља и порекло становништва|last= Смиљанић|first=Тома|publisher=САНУ|year=1935|location=Београд|pages=469}}</ref> == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Trebino}} {{Општина Македонски Брод}} [[Категорија:Требино| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Поречки села]] [[Категорија:Села во Општина Македонски Брод]] docy2eori9dzk8zb2oarjedc5knlv1p 5381238 5381237 2025-06-17T18:16:03Z ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 120852 5381238 wikitext text/x-wiki {{другизначења4|село во Поречко|селото во Егејска Македонија|Требино (Кајларско)}} {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Требино | слика = Поглед на село Требино.jpg | големина на слика = 300п | опис = Поглед на селото Требино | регион = {{грб|Југозападен Регион}} | општина = {{општинскигрб|Општина Македонски Брод}} | област = [[Порече]] | население = 133 | година = 2002 | поштенски број = 6530 | повикувачки број = 045 | надморска височина = 660 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=31 | lat_sec=40 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=12 | lon_sec=34 | слава = | мрежно место = | карта = Требино во Општина Македонски Брод.svg }} '''Требино''' — село во [[Општина Македонски Брод]], во областа [[Порече]], во околината на градот [[Македонски Брод]]. == Географија и местоположба == Селото се наоѓа во областа [[Порече]], во крајниот јужен дел на територијата на [[Општина Македонски Брод]], на источните падини на планината [[Песјак (планина)|Песјак]].<ref name="енциклопедија">{{наведена книга|last=Панов|first=Митко|title=Енциклопедија на селата во Република Македонија|url= https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf|accessdate=16 ноември 2017|year=1998|publisher=Патрија|location=Скопје|page=299}}</ref> Селото е ридско, на надморска височина од 660 метри. Од градот [[Македонски Брод]] е оддалечено само 2 километри.<ref name="енциклопедија" /> Атарот зафаќа површина од 8,7&nbsp;км². На него преовладуваат шумите на површина од 714 [[хектар]]и, на пасиштата отпаѓаат 76 хектари, а на обработливото земјиште само 62 хектари.<ref name="енциклопедија" /> == Историја == Во {{римски|19}} век, Требино било село во Поречката нахија на Кичевската каза на [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. == Стопанство == Селото нема развиена земјоделска функција.<ref name="енциклопедија" /> == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|160 |1953|147 |1961|211 |1971|189 |1981|176 |1991|206 |1994|204 |2002|198 |2021|133 }} Според податоците на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) од [[1900]] година, во селото Требино имало 65 жители, сите [[Македонци]] муслимани.<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_36.htm Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 257.]</ref> По податоците на секретарот на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]], [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во [[1905]] година во Требино имало 16 жители, христијани.<ref>D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р. 156-157.</ref> Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] од 1931 година, селото имало 50 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_35_39-42_SKOPLJE_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Требино е мало село, населено со македонско население, коешто во 1961 година броело 211 жители, а во 1994 година 204 жители.<ref name="енциклопедија" /> Според пописот од 2002 година, во селото Сланско имало 198 жители, сите [[Македонци]].<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија|date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=16 ноември 2017}}</ref> Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 133 жители, од кои 130 [[Македонци]], 1 [[Македонски Албанци|Албанец]] и 2 лица без податоци.<ref>{{Попис2021белешка}}</ref> {{Пописи|65|16|160|147|211|189|176|206|204|198|133}} === Родови === Требино е македонско село. Според истражувањата од 1926 година, родови се: '''муслимански:''' * '''Доселеници:''' ''Мехмедовиќ (4 к.) и Исеиновиќ (6 к.)'' доселени се од [[дебарско]]то село [[Коџаџик]]. '''Православни:''' * '''Доселеници:''' ''Андоменовиќ (1 к.) и Билбирадовиќ (1 к.)'' доселени се од [[Лупште]]. Подалечно потекло од [[прилепско]]; ''Мојсовиќ (1 к.)'' доселени се од [[Локвица]].<ref name=":0">{{Наведена книга|title=|others=Јовановиќ, Петар (1935). Порече. Белград: Српски етнографски зборник.}}</ref>   Муслиманите биле постари во селото. == Општествени установи == [[Податотека:Подрачно основно училиште во село Требино.jpg|мини|300п|десно|Подрачното основно училиште во селото]] * [[ПУ „Св. Климент Охридски“ - Требино|Основно училиште „Св. Климент Охридски“]] до V одделение<ref name="основно">{{наведена мрежна страница|url=http://www.oouklimentohridski.edu.mk|title=ПУ Требино|publisher=[[ОУ „Св. Климент Охридски“ - Македонски Брод]]|accessdate=17 октомври 2017|location=македонски}}</ref>, подрачно училиште на [[ОУ „Св. Климент Охридски“ - Македонски Брод]]. == Самоуправа и политика == [[Податотека:Црква „Св. Димитриј“ - Требино.jpg|мини|300п|десно|Главната селска црква „Св. Димитриј“]] Селото влегува во рамките на [[Општина Македонски Брод]], која била променета со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година, при што кон нејзе била придодадена поранешната [[Општина Самоков]]. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Македонски Брод. Во периодот 1950-1952, селото било дел од некогашната општина Брод, во која влегувале селата Брод, Девич, Дреново, Латово, Сланско, Суви Дол и Требино. Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната општина Брод, во која покрај селото Требино се наоѓале селата Брод, Девич, Дреново, Грешница, Латово, Сланско и Суводол. Во периодот 1955-1957, селото било дел од тогашната општина Брод. Во периодот 1957-1965, селото се наоѓало во некогашната општина Брод. Во периодот 1965-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Брод. === Избирачко место === Во селото постои избирачко место бр. 0233 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], кое е сместено во основното училиште.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20230817210325/https://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|archive-date=2023-08-17|dead-url=|accessdate=16 октомври 2017|url-status=dead}}</ref> На [[Локални избори во Македонија (2017)|локалните избори во 2017 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 142 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/Local/Results?cs=mk-MK&r=r&rd=r1&eu=All&m=51&ps=325|title=Локални избори 2017|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20200529205527/https://rezultati.sec.mk/Local/Results?cs=mk-MK&r=r&rd=r1&eu=All&m=51&ps=325|archive-date=2020-05-29|dead-url=|accessdate=16 октомври 2017|url-status=dead}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 140 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati-prvkrug.sec.mk/mk-MK/1/r/all/51/334|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20190505180647/https://rezultati-prvkrug.sec.mk/mk-MK/1/r/all/51/334|archive-date=5 мај 2019|dead-url=|accessdate=5 мај 2019|url-status=dead}}</ref> == Културни и природни знаменитости == ;Цркви<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7}}</ref> * [[Црква „Св. Димитриј“ - Требино|Црква „Св. Димитриј“]] — главна селска црква <!--== Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт == == Иселеништво ==--> == Иселеништво == Пред да биде муслиманско село, Требино било православно. Стари православни иселеници од селото имало во [[Латово]], [[Миокази]], [[Речани (Челопечко)|Речани]], [[Букурешт]], муслиманите се иселувале во [[Кичево]] и [[Турција]].<ref name=":0" /> ''Неделковци'' (1 к., слават Св. Ѓорѓија), потеклото им е од [[Охридски Санџак|Охридско]] ([[Лактиње]], [[Дебрца]]), родот го основал Неделко кој во старината направил беља (затоашто му работел бесплатно на бегот), па пребегнал најпрво во [[Кладник]], а потоа во Требино во [[Порече]], но тој не се задржал долго туку се префрлил во [[Речани (Челопечко)]] околу средината на XIX век. ''Билбиловци'' (1 к., слават Св. Ѓорѓија), се доселиле од Требино во Речани.<ref>{{Наведена книга|title=Кичевија, Насеља и порекло становништва|last= Смиљанић|first=Тома|publisher=САНУ|year=1935|location=Београд|pages=469}}</ref> == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Trebino}} {{Општина Македонски Брод}} [[Категорија:Требино| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Поречки села]] [[Категорија:Села во Општина Македонски Брод]] qjmtta39hdc45khjm771n9zyi7hihw9 5381239 5381238 2025-06-17T18:20:16Z ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 120852 5381239 wikitext text/x-wiki {{другизначења4|село во Поречко|селото во Егејска Македонија|Требино (Кајларско)}} {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Требино | слика = Поглед на село Требино.jpg | големина на слика = 300п | опис = Поглед на селото Требино | регион = {{грб|Југозападен Регион}} | општина = {{општинскигрб|Општина Македонски Брод}} | област = [[Порече]] | население = 133 | година = 2002 | поштенски број = 6530 | повикувачки број = 045 | надморска височина = 660 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=31 | lat_sec=40 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=12 | lon_sec=34 | слава = | мрежно место = | карта = Требино во Општина Македонски Брод.svg }} '''Требино''' — село во [[Општина Македонски Брод]], во областа [[Порече]], во околината на градот [[Македонски Брод]]. == Географија и местоположба == Селото се наоѓа во областа [[Порече]], во крајниот јужен дел на територијата на [[Општина Македонски Брод]], на источните падини на планината [[Песјак (планина)|Песјак]].<ref name="енциклопедија">{{наведена книга|last=Панов|first=Митко|title=Енциклопедија на селата во Република Македонија|url= https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf|accessdate=16 ноември 2017|year=1998|publisher=Патрија|location=Скопје|page=299}}</ref> Селото е ридско, на надморска височина од 660 метри. Од градот [[Македонски Брод]] е оддалечено само 2 километри.<ref name="енциклопедија" /> Атарот зафаќа површина од 8,7&nbsp;км². На него преовладуваат шумите на површина од 714 [[хектар]]и, на пасиштата отпаѓаат 76 хектари, а на обработливото земјиште само 62 хектари.<ref name="енциклопедија" /> == Историја == Во {{римски|19}} век, Требино било село во Поречката нахија на Кичевската каза на [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. == Стопанство == Селото нема развиена земјоделска функција.<ref name="енциклопедија" /> == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|160 |1953|147 |1961|211 |1971|189 |1981|176 |1991|206 |1994|204 |2002|198 |2021|133 }} Според податоците на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) од [[1900]] година, во селото Требино имало 65 жители, сите [[Македонци]] муслимани.<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_36.htm Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 257.]</ref> По податоците на секретарот на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]], [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во [[1905]] година во Требино имало 16 жители, христијани.<ref>D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р. 156-157.</ref> Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] од 1931 година, селото имало 50 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_35_39-42_SKOPLJE_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Требино е мало село, населено со македонско население, коешто во 1961 година броело 211 жители, а во 1994 година 204 жители.<ref name="енциклопедија" /> Според пописот од 2002 година, во селото Сланско имало 198 жители, сите [[Македонци]].<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија|date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=16 ноември 2017}}</ref> Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 133 жители, од кои 130 [[Македонци]], 1 [[Македонски Албанци|Албанец]] и 2 лица без податоци.<ref>{{Попис2021белешка}}</ref> {{Пописи|65|16|160|147|211|189|176|206|204|198|133}} === Родови === Требино е македонско село. Според истражувањата од 1926 година, родови се: '''муслимански:''' * '''Доселеници:''' ''Мехмедовиќ (4 к.) и Исеиновиќ (6 к.)'' доселени се од [[дебарско]]то село [[Коџаџик]]. '''Православни:''' * '''Доселеници:''' ''Андоменовиќ (1 к.) и Билбирадовиќ (1 к.)'' доселени се од [[Лупште]]. Подалечно потекло од [[прилепско]]; ''Мојсовиќ (1 к.)'' доселени се од [[Локвица]].<ref name=":0">{{Наведена книга|title=|others=Јовановиќ, Петар (1935). Порече. Белград: Српски етнографски зборник.}}</ref>   Муслиманите биле постари во селото. == Општествени установи == [[Податотека:Подрачно основно училиште во село Требино.jpg|мини|300п|десно|Подрачното основно училиште во селото]] * [[ПУ „Св. Климент Охридски“ - Требино|Основно училиште „Св. Климент Охридски“]] до V одделение<ref name="основно">{{наведена мрежна страница|url=http://www.oouklimentohridski.edu.mk|title=ПУ Требино|publisher=[[ОУ „Св. Климент Охридски“ - Македонски Брод]]|accessdate=17 октомври 2017|location=македонски}}</ref>, подрачно училиште на [[ОУ „Св. Климент Охридски“ - Македонски Брод]]. == Самоуправа и политика == [[Податотека:Црква „Св. Димитриј“ - Требино.jpg|мини|300п|десно|Главната селска црква „Св. Димитриј“]] Селото влегува во рамките на [[Општина Македонски Брод]], која била променета со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година, при што кон нејзе била придодадена поранешната [[Општина Самоков]]. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Македонски Брод. Во периодот 1950-1952, селото било дел од некогашната општина Брод, во која влегувале селата Брод, Девич, Дреново, Латово, Сланско, Суви Дол и Требино. Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната општина Брод, во која покрај селото Требино се наоѓале селата Брод, Девич, Дреново, Грешница, Латово, Сланско и Суводол. Во периодот 1955-1957, селото било дел од тогашната општина Брод. Во периодот 1957-1965, селото се наоѓало во некогашната општина Брод. Во периодот 1965-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Брод. === Избирачко место === Во селото постои избирачко место бр. 0233 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], кое е сместено во основното училиште.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20230817210325/https://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|archive-date=2023-08-17|dead-url=|accessdate=16 октомври 2017|url-status=dead}}</ref> На [[Локални избори во Македонија (2017)|локалните избори во 2017 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 142 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/Local/Results?cs=mk-MK&r=r&rd=r1&eu=All&m=51&ps=325|title=Локални избори 2017|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20200529205527/https://rezultati.sec.mk/Local/Results?cs=mk-MK&r=r&rd=r1&eu=All&m=51&ps=325|archive-date=2020-05-29|dead-url=|accessdate=16 октомври 2017|url-status=dead}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 140 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati-prvkrug.sec.mk/mk-MK/1/r/all/51/334|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20190505180647/https://rezultati-prvkrug.sec.mk/mk-MK/1/r/all/51/334|archive-date=5 мај 2019|dead-url=|accessdate=5 мај 2019|url-status=dead}}</ref> == Културни и природни знаменитости == ;Цркви<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7}}</ref> * [[Црква „Св. Димитриј“ - Требино|Црква „Св. Димитриј“]] — главна селска црква <!--== Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт == == Иселеништво ==--> == Иселеништво == Пред да биде муслиманско село, Требино било православно. Стари православни иселеници од селото имало во [[Латово]], [[Миокази]], [[Речани (Челопечко)|Речани]], [[Букурешт]], муслиманите се иселувале во [[Кичево]] и [[Турција]].<ref name=":0" /> ''Неделковци'' (1 к., слават Св. Ѓорѓија), потеклото им е од [[Охридски Санџак|Охридско]] ([[Лактиње]], [[Дебрца]]), родот го основал Неделко кој во старината направил беља (затоашто му работел бесплатно на бегот), па пребегнал најпрво во [[Кладник]], а потоа во Требино, но тој не се задржал долго туку се префрлил во [[Речани (Челопечко)]] околу средината на XIX век. ''Билбиловци'' (1 к., слават Св. Ѓорѓија), се доселиле од Требино во Речани.<ref>{{Наведена книга|title=Кичевија, Насеља и порекло становништва|last= Смиљанић|first=Тома|publisher=САНУ|year=1935|location=Београд|pages=469}}</ref> == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Trebino}} {{Општина Македонски Брод}} [[Категорија:Требино| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Поречки села]] [[Категорија:Села во Општина Македонски Брод]] olbpkvdkumio27taahndt1azfyf23f9 0 13136 5381147 5380314 2025-06-17T12:57:54Z Д.Ильин 45803 5381147 wikitext text/x-wiki Во [[геометрија]]та, '''Архимедово тело''' или [[полуправилни полиедри|'''полуправилно тело''']] е полуправилен [[испакнат мноагуаголник|испакнат]] [[полиедар]] кој се состои од два или повеќе типа на [[правилен полиедар]] кои се среќаваат во исти [[теме (математика)|темиња]]. Тие се разликуваат од [[Платонски тела|Платонските тела]], кои се состојат од само еден тип на [[многуаголник]] чии страни се среќаваат во исто теме, и од [[Џонсонови тела|Џонсоновите тела]], чии правилни многуаголни страни не се среќаваат во исти темиња. == Потекло на името == Архимедовите тела се именувани по [[Архимед]], кој зборувал за нив во едно негово дело кое не е зачувано. За време на [[ренесанса]]та, [[уметник|уметниците]] и [[математичар]]ите ги вреднувале ''чистите облици'' и одново ги откриле сите овие облици. Истражувањата завршиле околу [[1619]] со делото на [[Јоханес Кеплер]], кој ги дефинирал призмите, антипризмите и неиспакнатите тела познати како [[Кеплер-Поансово тело|Кеплер-Поансови тела]]. == Класификација == Постојат 13 Архимедови тела (15 ако ги броиме [[обратна слика|обратните слики]] на две [[хиралитет (математика)|енантиоморфи]]). Овде ''темената конфигурација'' се однесува на тип на правилни многуаголници кои се среќаваат во кое било дадено теме. На пример, темена поставеност (4,6,8) значи дека тој [[квадрат]], [[хексагон]] и [[октагон]] се среќаваат во теме (со тоа што другите се сметаат за во насока на часовник околу темето). Бројот на темиња е 720° поделен со [[Дефект (геометрија)|аголниот дефект]] на темето. {| class="wikitable" style="text-align:center" |- ! Име ! слика ! colspan=2|Страни ! Рабови ! Темиња ! [[Темена поставеност]] ! [[Група на симетрија]] |- | [[потсечен тетраедар]] | [[Податотека:truncatedtetrahedron.svg|60px|Потсечен тетраедар]]<br /><small>([[:image:truncatedtetrahedron.gif|анимација]])</small> | 8 || 4 триаголници<br />4 [[шестаголник|шестаголници]] || 18 | 12 | 3.6.6 || T_d |- | [[кубоктаедар]] | [[Податотека:cuboctahedron.jpg|60px|Кубоктаедар]]<br /><small>([[:image:cuboctahedron.gif|анимација]])</small> | &nbsp;14&nbsp; || 8 [[триаголник (геометрија)|триаголници]]<br />6 [[квадрат]]и | 24 || 12 || 3.4.3.4 | O_h |- | [[потсечена коцка]]<br />или потсечен шестаголник | [[Податотека:truncatedhexahedron.jpg|60px|Потсечен шестаголник]]<br /><small>([[:image:truncatedhexahedron.gif|анимација]])</small> | 14 || 8 триаголници<br />6 [[осумаголник|осумаголници]] || 36 | 24 | 3.8.8 || O_h |- | [[потсечен осумаголник]] | [[Податотека:truncatedoctahedron.jpg|60px|Потсечен осумаголник]]<br /><small>([[:image:truncatedoctahedron.gif|анимација]])</small> | 14 || 6 квадрати<br />8 шестаголници || 36 || 24 | 4.6.6 || O_h |- | [[ромбикубоктаедар]]<br />или мал ромбикубоктаедар | [[Податотека:rhombicuboctahedron.jpg|60px|Ромбикубоктаедар]]<br /><small>([[:image:rhombicuboctahedron.gif|анимација]])</small> | 26 ||8 триаголници<br />18 квадрати || 48 || 24 | 3.4.4.4 || O_h |- | [[потсечен кубоктаедар]]<br />or голем кубоктаедар | [[Податотека:truncatedcuboctahedron.jpg|60px|Потсечен кубоктаедар]]<br /><small>([[:image:truncatedcuboctahedron.gif|анимација]])</small> | 26 || 12 квадрати<br />8 честоаголници<br />6 осумаголници | 72 || 48 || 4.6.8 || O_h |- | [[чпртава коцка]]<br />или чпртав кубоктаедар<br />(2 [[хиралитет (математика)|хирални]] форми) | [[Податотека:snubhexahedronccw.jpg|60px|Чпртав хексаедар (Ccw)]]<br /><small>([[:image:snubhexahedronccw.gif|анимација]])</small><br />[[Податотека:snubhexahedroncw.jpg|60px|Чпртав хексаедар (Cw)]]<br /><small>([[:image:snubhexahedroncw.gif|анимација]])</small> | 38 ||32 триаголника<br />6 квадрати || 60 || 24 | 3.3.3.3.4 | O |- | [[икосиододекаедар]] | [[Податотека:icosidodecahedron.jpg|60px|Икосидодекаедар]]<br /><small>([[:image:icosidodecahedron.gif|анимација]])</small> | 32 || 20 триаголника<br />12 [[петаголник|петаголници]] | 60 || 30 | 3.5.3.5 || I_h |- | [[потсечен додекаедар]] | [[Податотека:truncateddodecahedron.jpg|60px|Потсечен додекаедар]]<br /><small>([[:image:truncateddodecahedron.gif|анимација]])</small> | 32 ||20 триаголника<br />12 [[десеттоаголник|десеттоаголници]] || 90 | 60 | 3.10.10 || I_h |- | [[потсечен икосаедар]]<br />или [[фудбалска топка]] | [[Податотека:truncatedicosahedron.svg|60px|Потсечен икосаедар]]<br /><small>([[:image:truncatedicosahedron.gif|анимација]])</small> | 32 || 12 петаголника<br />20 шестаголника || 90 | 60 | 5.6.6 || I_h |- | [[ромбикосиододекаедар]]<br />или мал ромбикосиододекаедар | [[Податотека:rhombicosidodecahedron.jpg|60px|Ромбикосиододекаедар]]<br /><small>([[:image:rhombicosidodecahedron.gif|анимација]])</small> | 62 || 20 триаголника<br />30 квадрати<br />12 петаголници | 120 || 60 || 3.4.5.4 | I_h |- | [[потсечен икосидодекаедар]]<br />или голем ромбикосиододекаедар | [[Податотека:truncatedicosidodecahedron.jpg|60px|Потсечен икосидодекаедар]]<br /><small>([[:image:truncatedicosidodecahedron.gif|анимација]])</small> | 62 ||30 квадрата<br />20 шестаголници<br />12 десеттоаголници | 180 || 120 || 4.6.10 | I_h |- | [[чпртав додекаедар]]<br />или чпртав икосиододекаедар<br />(2 [[хиралитет (математика)|хирални]] форми) | [[Податотека:snubdodecahedronccw.jpg|60px|Чпртав додекаедар (Ccw)]]<br /><small>([[:image:snubdodecahedronccw.gif|анимација]])</small><br />[[Податотека:snubdodecahedroncw.jpg|60px|Чпртав додекаедар (Cw)]]<br /><small>([[:image:snubdodecahedroncw.gif|анимација]])</small> | 92 || 80 триаголници<br />12 петаголници|| 150 | 60 | 3.3.3.3.5 | I |} Кубоктаедарот и икосиододекаедарот се еднообразни по рабови и се нарекуваат квазиправилни. Чпртавата коцка и чпртавиот додекаедар се познати и како''хирални'', бидејќи се и од лев и од десен. Кога нешто е од повеќе облици кои меѓусебно си се тридимензионални [[обратна слика|обратни слики]], овие форми ги нарекуваме енантиоморфи. [[Дуален полиедар|Дуалите]] на Архимедовите тела се нарекуваат [[Каталаново тело|Каталанови тела]]. Заедно со [[бипирамида|бипирамидите]] и [[трапезоедар|трапезоедрите]], се тела со еднообразни страни (лица) со правилни темиња. == Поврзано == * [[Список на еднообразни полиедри]] == Надворешни врски == * [http://www.software3d.com/Archimedean.html Книжни модели на Архимедовите тела] * [http://www.mathconsult.ch/showroom/unipoly/ Еднообразните полиедри] * [http://www.cs.utk.edu/~plank/plank/origami/penultimate/intro.html Модуларни оригами] * [http://ibiblio.org/e-notes/3Dapp/Convex.htm Интерактивни 3Д полиедри] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20050403235101/http://ibiblio.org/e-notes/3Dapp/Convex.htm |date=2005-04-03 }} во Јава {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Архимедови тела| ]] [[Категорија:Полиедри]] [[Категорија:Архимед|Тела]] diybqw398gb49896gj3unnzr3j8q9qt 0 19935 5381175 5013309 2025-06-17T15:09:02Z ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 120852 5381175 wikitext text/x-wiki :''За други значења на поимот '''Дебрца''', видете на [[Дебрца (појаснување)|појаснителната страница]]'' [[Податотека:Debarca in Macedonia.png|мини|280п|десно|Дебрца на картата на Македонија (во црвено)]] '''Дебрца''' или '''Дебарца''' — етногеографска и историска област во [[Западна Македонија]], северно од [[Охрид]] и југозападно од [[Кичево]]. Областа Дебрца го опфаќа најголемиот дел од територијата на [[Општина Дебрца]].<ref>{{наведена книга|title=Македонски фолклор|publisher=Институт за фолклор|location=Скопје|date=1982|edition=29-31}}</ref> == Етимологија на името == Досега во науката не постојат точни податоци за потеклото на името Дебрца. Повеќе стари дебрчани искажувале различни преданија за потеклото на името. Најверојатно најблиску до вистината е кажувањето на Јонче Попоски од [[Велмеј]], според кој името на областа дошло од некогашниот град Дебрец кој постоел во средна Дебрца. Различни автори оваа област ја именувале со следните имиња: [[Ј. Г. Хан]] оваа област ја завел како Дебертза, [[Спиридон Гопчевиќ]] името на областа го завел како Дебрза, [[Кузман Шапкарев]] името на областа го завел според денешното име Дебрца.<ref name=":3">{{Наведена книга|title=Лактиње- Корени и потомци, времиња и судбини.|last=Милошески|first=Танче|publisher=Ирис-Р|year=2008|isbn=|location=Струга|pages=}}</ref> == Географски одлики и поделба на Дебрца == {{Главна|Дебрца (котлина)}} Дебрца е котлински предел кој на запад е ограден со падините на планините [[Стогово]] и [[Караорман]] кои ја одделуваат од областите [[Малесија|Струшка Малесија]], [[Дримкол]] и [[Општина Центар Жупа|Дебарска Жупа]], на исток со падините на планините [[Славеј Планина]], [[Илинска Планина]] и [[Плаќенска Планина]] кои ја одделуваат од областа [[Железник|Железник (Демир Хисар)]], додека пак на север е отворена кон Кичевската котлина и областа [[Копачка (област)|Копачка]], а на југ е отворена кон Охридско-Струшката котлина. Областа Дебрца се дели на три под-области '''Горна Дебрца''' со главно место [[Сливово]], '''Средна Дебрца''' со главно место [[Издеглавје]] и '''Долна Дебрца''' со главно место [[Белчишта]].<ref>Трифуноски, Ф. Јован. „Охридско-струшка област. Антропогеографска проучавања“. САНУ, 1980. стр.287</ref> Главна водена артерија низ областа која протекува низ средишниот и јужниот дел на областа е реката [[Сатеска]], која е притока на [[Црн Дрим]] и е дел од јадранскиот слив. == Население и села во Дебрца == {{Население низ историјата |source= Податоците од 1948-2002 се според официјалните пописи<ref name=popisi>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.stat.gov.mk/pxweb2007bazi/Dialog/varval.asp?ma=Popis_nm_1948_2002_NasPoEtnPrip_mk&ti=%CD%E0%F1%E5%EB%E5%ED%E8%E5+%ED%E0+%D0%E5%EF%F3%E1%EB%E8%EA%E0+%CC%E0%EA%E5%E4%EE%ED%E8%BC%E0+%F1%EF%EE%F0%E5%E4+%E8%E7%BC%E0%F1%ED%F3%E2%E0%9C%E5%F2%EE+%E7%E0+%E5%F2%ED%E8%F7%EA%E0%F2%E0+%EF%F0%E8%EF%E0%E4%ED%EE%F1%F2%2C+%EF%EE++%ED%E0%F1%E5%EB%E5%ED%E8+%EC%E5%F1%F2%E0%2C+%F1%EF%EE%F0%E5%E4+%EF%EE%EF%E8%F1%E8%F2%E5+%ED%E0+%ED%E0%F1%E5%EB%E5%ED%E8%E5+1948%2C+1953%2C+1961%2C+1971%2C+1981%2C+1991%2C+1994+%E8+2002++%E3%EE%E4%E8%ED%E0+%28%F1%EE%E3%EB%E0%F1%ED%EE+%F2%E5%F0%E8%F2%EE%F0%E8%BC%E0%EB%ED%E0%F2%E0+%EE%F0%E3%E0%ED%E8%E7%E0%F6%E8%BC%E0+%EE%E4+1996+%E3%EE%E4%E8%ED%E0%29&path=../Database/%CF%EE%EF%E8%F1%E8/%CF%EE%EF%E8%F1%E8%20%ED%E0%20%ED%E0%F1%E5%EB%E5%ED%E8%E5%201948%20-%202002/&lang=18 | title = Население на Република Македонија според изјаснувањето за етничката припадност, по населени места, според пописите на население 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 1994 и 2002 година (согласно територијалната организација од 1996 година) | publisher = Државен завод за статистика }}</ref> |1900|8.510 |1905|9.502 |1917|9.824 |1921|10.652|1948|12.264 |1953|12.896 |1961|11.342 |1971|8.570 |1981|6.098|1991|4.098|1994|3.354|2002|2.940|cols=2|graph-pos=bottom}} Во областа Дебрца живеат 2.940 жители од кои повеќето се [[Македонци]]. Како и многуте македонски региони, така и Дебрца во втората половина на XX век беше зафатена од големите миграциони процеси па до денес има константно намалување на своето население. Населението на Дебрца скоро отсекогаш било [[Македонци|македонско]] и христијанско, само во селото [[Песочани]] еден период живеело муслиманско население кое потекнувало од [[Албанци]] и [[Македонци-муслимани|исламизирани Македонци]].<ref name=":1" /><ref name=":4" /> Во составот на областа Дебрца влегуваат селата од северниот и средишниот дел на [[Општина Дебрца]] - Долна Дебрца (т.е. поранешната Општина [[Белчишта]]). Во областа Белчишта влегуваат следниве села: [[Арбиново]], [[Лактиње]], [[Годивје (Охридско)|Годивје]], [[Врбјани]], [[Сливово]], [[Турје]], [[Мраморец]] (во Горна Дебрца), [[Сошани]], [[Оздолени]], [[Слатински Чифлик]], [[Слатино]], [[Издеглавје]] (во Средна Дебрца), [[Ботун]], [[Црвена Вода]], [[Песочани]], [[Ново Село (Охридско)|Ново Село]], [[Белчишта]], [[Злести]], [[Лешани]], [[Брежани]], [[Велмеј]], [[Грко Поле]], [[Горно Средоречие]] и [[Долно Средоречие]] (во Долна Дебрца).<ref name=":0">Трифуноски, Ф. Јован. „Охридско-струшка област. Антропогеографска проучавања“. САНУ, 1980. стр.256</ref> {| class="wikitable sortable" |+ !Населени Места !1900 !1905 !1917 !1921 !1948 !1953 !1961 !1971 !1981 !1991 !1994 !2002 !2021 |- |[[Арбиново]] |280 |320 |303 |395 |410 |411 |311 |195 |137 |43 |32 |26 |12 |- |[[Белчишта]] |650 |752 |770 |850 |989 |1.122 |1.203 |788 |615 |620 |489 |437 |297 |- |[[Ботун]] |370 |400 |398 |415 |523 |569 |526 |453 |303 |305 |212 |227 |163 |- |[[Брежани]] |560 |640 |876 |698 |742 |742 |547 |425 |198 |54 |56 |31 |15 |- |[[Велмеј]] |700 |784 |698 |949 |1.186 |1.257 |1.217 |1.091 |912 |639 |582 |511 |260 |- |[[Врбјани (Охридско)|Врбјани]] |480 |640 |705 |712 |803 |879 |649 |371 |229 |129 |106 |58 |32 |- |[[Годивје (Охридско)|Годивје]] |500 |576 |690 |658 |745 |736 |637 |480 |267 |151 |104 |92 |27 |- |[[Горно Средоречие]] |100 |56 |15 |53 |175 |297 |161 |140 |80 |59 |38 |14 |7 |- |[[Грко Поле]] |20 |48 |58 |39 |60 |59 |52 |63 |55 |37 |27 |30 |14 |- |[[Долно Средоречие]] |72 |32 |38 |65 |111 |... |... |70 |71 |66 |55 |57 |43 |- |[[Злести]] |530 |520 |534 |720 |701 |721 |680 |552 |504 |369 |333 |294 |168 |- |[[Издеглавје]] |200 |224 |275 |241 |471 |529 |566 |445 |339 |176 |150 |136 |44 |- |[[Лактиње]] |480 |560 |540 |615 |574 |641 |537 |365 |203 |123 |93 |82 |54 |- |[[Лешани]] |450 |480 |488 |496 |709 |752 |769 |703 |706 |588 |472 |484 |310 |- |[[Мраморец]] |500 |536 |548 |749 |657 |609 |346 |132 |60 |19 |15 |8 |4 |- |[[Ново Село (Охридско)|Ново Село]] |18 |68 |40 |45 |201 |210 |241 |176 |184 |142 |92 |68 |39 |- |[[Оздолени]] |200 |216 |285 |257 |417 |462 |409 |325 |185 |95 |79 |47 |14 |- |[[Песочани]] |360 |/ |437 |552 |294 |358 |355 |268 |159 |126 |106 |95 |74 |- |[[Слатино (Охридско)|Слатино]] |960 |1.040 |860 |778 |957 |1.016 |948 |800 |547 |218 |204 |161 |65 |- |[[Слатински Чифлик]] |40 |40 |60 |55 |132 |140 |124 |92 |48 |17 |14 |11 |2 |- |[[Сливово]] |400 |480 |420 |476 |489 |463 |332 |194 |70 |35 |24 |16 |5 |- |[[Сошани]] |30 |24 |52 |57 |108 |99 |112 |111 |80 |24 |18 |15 |2 |- |[[Турје]] |320 |456 |419 |417 |492 |493 |338 |205 |87 |38 |36 |17 |4 |- |[[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]] |290 |320 |315 |360 |318 |331 |282 |127 |57 |25 |17 |23 |10 |} Највисоката бројка на население областа Дебрца ја имала во 1953 година, кога броела 12.896 жители. Од таа година, до последниот попис во Македонија во 2002 година, населението на Дебрца е намалено за 77,2 %, или за 9.956 жители.[[Податотека:Map of Municipality of Debarca.svg|thumb|right|300px|Карта на општина Дебрца со селските атари.]] === Раселени села во Дебрца === Денес во Дебрца има 24 села, од кои некои пред целосно изумирање ([[Мраморец]], [[Сливово]], [[Турје]], и др.). Но во минатото во Дебрца постоеле многу повеќе села, од кои некои биле многу значајни, од кои секако може да се издвојат [[Радомирово]] и [[Зглавица]], овие две села имале преку 100 домаќинства. Денес не постојат следните села: * [[Сатеска]]: ова село се спомнува во пописниот дефтер од 1582, припаѓало на Охридскиот санџак, нахија Дебрца, имало вкупно 25 жители и било едно од помалите села во дебрчката нахија, селото се наоѓало во атарот на селото [[Ботун]], кога и како исчезнало ова село не постојат точни податоци. * [[Леска]]: Ова село постоело некаде кај [[Лешани]] и [[Злести]]. Селото не се спомнува во пописниот дефтер од Охридскиот Санџак во 1582, но за селото имаат предание жителите на селата [[Лешани]] и [[Злести]], села каде што живеат потомците на иселените жители на селото Леска, а според преданието селото исчезнало некаде во 18 век. * [[Раштани|Раштани:]] ова село постоело на границата помеѓу селата [[Ботун]] и [[Злести]]. Жителите на селото Злести во местото каде што постоело селото Раштани, пронашле камена плоча на која била заведена годината 1450, плочата подоцна била пренесена во охридскиот музеј,<ref name=":1" /> ова исчезнато село се спомнува и во 1582 во пописот во охридскиот санџак, припаѓало во нахијата Дебрца, имало вкупно 88 жители, кога исчезнало селото еден дел од населението на селото се иселило во кичевското село [[Раштани (Кичевско)|Раштани]], точно кога се случило тоа не се знае.<ref name=":1" /> * [[Мацково|Мацково:]] ова било мало село, постоело северозападно од селото [[Песочани]], не се спомнува во пописот од охридскиот санџак во 1582 година, па веројатно е настано подоцна. По населувањето на албанците во селото Песочани, крајот на 18ти, почетокот на 19 век, населението постепено почнало да се иселува од ова село, денес е познат само родот ''Мацковци (''од кој потекнува познатиот писател [[Ванчо Николески]]), тие од селото Мацково се иселиле околу 1860 година.<ref name=":1" /> * [[Радомирово|Радомирово:]] било едно од најголемите села во Дебрца, постоело северозападно од селата [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]] и [[Песочани]], на самата граница со областа [[Малесија]], се наведува дека имало околу 500 домаќинства. Селото според преданието го добило името по [[Гаврил Радомир]], селото пропаднало во првата половина на 19 век, кога од селото се иселиле последните жители. Денес е познат родот ''Грбаковци'', кој се иселил во селото [[Лешани]] околу 1840 година.<ref name=":1" /> * [[Јаорец|Јаорец:]] селото било на границата помеѓу селата [[Велмеј]] и [[Брежани]]. Во 1582 година било заведено како [[Јаворче]], со 18 христијански домаќинства, преку селото Јаорец водел патот во правец, [[Дебар]]-[[Долна Дебрца]]-[[Демир Хисар]]-[[Битола]]. На крајот од 18 век поради некоја причина Турците го запалиле селото, па така едни избегале во кичевското село [[Јаворец]] (''Милошевци, Трајановци и Илијовци)'', втори во [[Велмеј]] (''Иљовци и Андревци),'' а трети во селото [[Брежани]] (''Десановци и Цветковци).''<ref name=":1" /><ref name=":4" /> * [[Зглавица]]: северозападна од селото [[Издеглавје]], постоело селото Зглавица, според народната традиција селото имало околу 500 домаќинства, што го правело најголемо село во Дебрца. Ова село било средишно место во областа Дебрца, исто така се наведува и дека било главно место во климентовата [[Кутмичевица]]. Кога точно пропаднало селото Зглавица не се знае, но се знае дека од Зглавица има иселеници во селото [[Издеглавје]] (''Тувчевци, Трповци, Куловци, Милевци, Гавриловци, Игларовци, Стојановци, Паунковци, Николовци и Србиновци).'' Иселеници има и на други места.<ref name=":1" /> * [[Манастирец врбјани|Манастирец]], [[Жежница]] и [[Петрчани|Петрчани:]] ова биле мали села кои постоеле во атарот на селото [[Врбјани]], [[Манастирец врбјани|Манастирец]] пропаднал уште во 18 век, за Жежница кога пропаднало нема точни информации, додека највеќе се сочувани информации за селото [[Петрчани]]. [[Петрчани]] било 3км североисточно од селото Врбјани, прв помен за селото е во 1582 година, припаѓало на Охридскиот санџак, нахија Дебрца, и имало 79 жители. Селото сè до 1863 било македонско кога во селото се населиле [[Черкези (народ)|Черкези]], тие биле многу лоши, вршеле големи зулуми, убиле некоја девојка што одела на патот [[Кичево]]-[[Охрид]], потоа земале некоја девојка од селото [[Гари]], и ја исламизирале. Поради сет терор кој го вршеле, Македонците од селата [[Врбјани]], [[Годивје (Охридско)|Годивје]] и [[Сливово]] се здружиле и го уништиле селото, при што убиле многу Черкези по што земјата од селото ја поделиле помеѓу себе. Некои Черкези што се спасиле пребегнале во [[дебарско]], при што и денес постојат муслимани со презимето Черкези во околината на дебар. Некои од денешните родови во селото Врбјани (''Патниковци, Анѓелевци, Ќемаловци, Радевци, Поповци, Вретовци, Савевци, Муратовци, Мушевци, Шамалевци и Пејовци)'' живееле во наведените три раселени села.<ref name=":1" /> * [[Војово|Војово:]] се наоѓало во атарот на селото [[Годивје (Охридско)|Годивје]], на падините на планината [[Караорман]]. Селото изчезнало кон средината на 18 век, кога после пустошењето на Годивје, кога пропаднало старото Годивје еден дел од населението се иселило во [[Годивле|прилепско]], по што денешното Годивле го обновиле доселеници од раселеното село [[Војово]], така во Годивје постојат следните родови доселени од [[Војово]]: ''Чараповци, Секуловци, Попаѓовци, Јаковчевци, Шутаровци, Деспотовци, Бачовци, Станковци, Дојчиновци, Шипинковци и Коруновци.''<ref name=":1" /> * [[Белче мраморец|Белче]]: селото се наоѓало на патот [[Сливово]]-[[Мраморец]], но во атарот на селото Мраморец, селото пропаднало пред повеќе од 300 години, при што населението избегало на разни страни, некои се скриле во Мраморец, други отишле во Туин, па се вратиле назад, а трети отишле во селото [[Белче]], [[демирхисарско]], четврти во [[Сливово]] (''Белчевци)''.<ref name=":1" /><ref name=":4" /> * [[Брест оздолени|Брест]]: селото се наоѓало источно од селото [[Оздолени]], крај патот [[Издеглавје]]-[[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Тоа село поради некоја причина пропаднало, па еден дел од жителите пребегнале во селото [[Оздолени]] (''Шишковци, Богдановци, Трпчевци и Смилевци).''<ref name=":1" /> <br /> == Историја == [[Податотека:Brezani-RM.JPG|мини|лево|Поглед кон село [[Брежани]]]] Областа Дебрца е позната и под името ''Славна Дебрца'' поради своето славно минато исполнето со хероизам и борба за слобода на [[Македонија]]. Уште во периодот на турското ропство во Дебрца крстосувале многу ајдутски и комитски чети. Во времето на ајдутството, пред организираниот вооружен и револуционерен отпор на [[Македонци|македонскиот народ]], во почетокот и средината на XIX век во оваа област живеел и дејствувал [[Кузман Капидан]], македонски народен јунак и војвода, опеан во народните песни, но и песните на [[Григор Прличев]]. Во времето на организираниот револуционерен отпор кон крајот на XIX и почетокот на XX век, во Дебрца многу често престојувал и охридскиот војвода [[Христо Узунов]]. Токму Дебрца, била најсилното жариште во Охридско, во времето на [[Илинденското востание]] во [[1903]] година. Многупати селата во Дебрца биле недостапни за турските арачлии поради што многу од селата повеќепати претрпувале палења и горења до темел (пр. [[Сливово]] и [[Мраморец]]). === Арбиновска битка === На само неколку месеци пред [[Илинденско востание|Илинденското востание]], односно на 28 март 1903 се одвила Битката кај Арбиново. Иистиот ден [[Дејан Војвода]] бил во своето родно село [[Лактиње]], потоа со четата заминал во село [[Врбјани]], каде што издал наредба да се избрка од селото полјакот Турчин, а потоа ги учел врбјанци да ракуваат со оружје. Истото тоа го направил и во селото [[Годивје (Охридско)|Годивје]]. Од Годивје тргнал за Арбиново, потоа кога влегол со четата во Арбиново полјакот Турчин ги забележал, селаните и тука му наредиле на Турчинот да си отиде. Тој заминал тогаш за [[Издеглавје]], каде што имало 8 души аскер, и 20 души заптии. Тогаш мудуринот соопштил во блиското муслиманско село [[Песочани]], и со ред по чифлиците каде имало Турци ([[Слатински Чифлик]], [[Сошани]], [[Оздолени]]), и се собрале до 100 души башибузук, и илјада души аскер и заптии и ноќта го опколиле селото Арбиново. Во селото Арбиново со Дејан Војвода во тој момент биле: [[Ташко Арсов]], [[Ламбе Дојчинов]], [[Сандре Џико]] сите од [[Охрид]], Стојан Караџа од [[Годивје (Охридско)|Годивје]], Иван Савевски, Дабе Христов и Ѓурчин сите од [[Слатино (Охридско)|Слатино]], Кочо Иванов од [[Арбиново]], Крсте Димуш од [[Сливово]], Наум Илиев од [[Издеглавје]], и Бимбил и уште двајца браќа од [[Лактиње]]. Тие биле отседнати во три-четири куќи кај поистакнати рбинци (арбинци). Опсадата ја откриле во полноќните часови, и се разделиле во групи и се обиделе да се пробијат низ обрачот на аскерот, користејќи ја темнината, тогаш Дејан Војвода отворил оган на аскерот при што паднале неколку Турци, а во тоа време на помош на неговата чета почнале да доаѓаат селани од околните села, од [[Лактиње]] 20 души, од [[Годивје (Охридско)|Годивје]] 16, од [[Врбјани]] 23, од [[Сливово]] 15, од [[Мраморец]] 30, од [[Турје]] 10. Од кај месноста Солишта собраните сили го нападнале аскерот од западната и северната страна. Од кај источната страна нападнале слатинци. Во меѓувреме и на опколените Турци им дошла помош од околу 200 души башибузук од кај селото [[Велмеј]], борбата станувала неизвесна. И тогаш на македонските чети им пристигнал на помош кичевскиот војвода Арсо Мицков со 80 души од околните кичевски села (од [[Копачка (област)|Копачка]]), Турците биле тогаш разбиени и морале да се повлечат, по што победиле четите на [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]]. Но неколку дена по оваа битка Турците повторно се вратиле назад и ги запалиле сите села во Дебрца, и забрале 218 селани за [[Дијарбакир|Дијарбекир]]. По овој настан е сниман и филмот [[Најдолгиот пат (филм)|Најдолгиот Пат]], како и настаната песната „Гори Балкан“.<ref name=":2">{{Наведена книга|title=Житија Караормански|last=Петровски|first=Трајан|publisher=Култура|year=1989|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> === Последици од Илинденското Востание во Дебрца === Населението во Дебрца за време на [[Илинденско востание|Илинденското Востание]], масовно земало учество, па така поради силната активност многу села настрадале,биле запалени до темел, а било убиено и доста невино население. Запалени биле следните села: * [[Белчишта]] запалени биле 112 куќи, 1 воденица, 1 црква и 1 училиште. * [[Брежани]] запалени биле 98 куќи, 6 воденици, 1 црква и 1 училиште. * [[Велмеј]] запалени биле 104 куќи, 27 кошари и плевни, 3 воденици, 2 црквци и 1 училиште. * [[Врбјани]] запалени биле 89 куќи, 215 кошари и плевни, 5 воденици, 1 црква и 1 училиште. * [[Годивје (Охридско)|Годивје]] запалени биле 98 куќи, 160 кошари и плевни, 6 воденици, 2 цркви и 1 училиште. * [[Долно Средоречие]] запалени биле 6 куќи. * [[Злести]] запалени биле 77 куќи, 93 кошари и плевни, 1 воденица и 1 црква. * [[Лактиње]] запалени биле 95 куќи, 120 кошари и плевни, 6 воденици, 2 цркви и 1 училиште. * [[Лешани]] запалени биле 77 куќи, 3 воденици, 1 црква и 1 училиште. * [[Мраморец]] запалени биле 84 куќи, 228 кошари и плевни, 9 воденици, 1 црква и 1 училиште. * [[Оздолени]] запалени биле 25 куќи, 2 цркви и 1 училиште. * [[Слатино (Охридско)|Слатино]] запалени биле 140 куќи, 13 воденици, 2 цркви и 1 училиште. * [[Сливово]] запалени биле 70 куќи, 93 кошари и плевни, 1 воденица, 1 црква и 1 училиште. * [[Турје]] запалени биле 64 куќи, 57 кошари и плевни, 1 воденица, 1 црква и 1 училиште. * [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]] запалени биле 52 куќи, 38 кошари и плевни, 3 воденици, 1 црква и 1 училиште. Запалени биле и селата [[Сошани]],[[Ботун]] и [[Арбиново]], но не е познато што се е запалено, и колку куќи.<ref>{{Наведена книга|title=Дневници и спомени за Илинденско-Преображенското въстание|last=|first=|publisher=Издателство на Отечествения фронт|year=1984|isbn=|location=|pages=121-122}}</ref> За време на востанието од Дебрца е убиено и многу невино население, убиени се следните жители од различни села во Дебрца * Од [[Белчишта]] се убиени следните жители: Јаќим Христов, Хр. Митрев, Стојан Павлев, Нејко Наумов, Вељан Сиљанов, Карафил Костев, Целе Шакирев, Миле Петрев, Тане Митрев, Триф. Танев и Андон Ѓеоргиев. * Од [[Ботун]] се убиени следните жители: Сп. Волканов, Стојан Богданов, Хр. Петрев, Христана Петрева, Косте Апостолов, Цв. Јончев, Наум Нацев, Пет. Митрев, Ленка Костова, Ст. Костов, Спаса Паункова и Андон Стефанов. * Од [[Издеглавје]] се убиени следните жители: Миле Смилев, Спиро Блажев, Лазар Сотиров и Крсте Шулев. * Од [[Мраморец]] се убиени следните жители: Спасе Василев, Хр. Матев, Трајче Димитров, Голаб Максимов, Ст. Тасев, Гркинка Сотирова, Крстаница Стојчева, Кофил Павлев, Јанаќија Николова, Стојан Иванов, Здраве Христов, Настов, Стојан Матев и Серафим Крстев. * Од [[Турје]] се убиени следните жители: Јанко Ѓорев, Крстина Милошова и Алеко Петрев. * Од [[Годивје (Охридско)|Годивје]] се убиени следните жители: Димо Аврамов-Попаѓоски, Угрин Филипов, Саве Шоков, Угриница Филипова, Јонче Андрев, Сим. Петров, Ѓурчин Кузманов, Стана Стојкова и Наум Савев. * Од [[Лактиње]] се убиени следните жители: Вељан Камберов, Андре Митрев и Стојан Тодоров. * Од [[Велмеј]] се убиени следните жители: Ст. Корунов, Ст. Ѓоргиев, Сиљан Котев, Мито Иловски, Петре Илевски, Чаче Трајчев, Саве Србинов, Митре Андрев, Насто Глигоров, Иван Славковски, Срб. Ангелев, Хр. Крстанов, Јон Церанин, Јон Караблажев и Пера Илова. * Од [[Лешани]] се убиени следните жители: Цв. Џепинков, В. Ангелица, Наум Шокаров, Кр. Стефанов, Хр. Трајков, Свештеник Васил. п .Ангелов, Коте Мучов и Милуш Николов. * Од [[Злести]] се убиени следните жители: Сиљана Андрева, Косте Цоков, Јончо Јосифов, Јордан Тасев, Јосиф Јончев, Ил. Марков, Насте Рамаевски, Кузман Локовски, Томе Кузманов и Трена Јонова. * Од [[Брежани]] се убиени следните жители: Илија Миленков, Војдан Крстанов, Стојан Крстев и Наум Радев. * Од [[Грко Поле]] е убиен: Јончо Лукачовски. * Од [[Сливово]] е убиен: Андре Стефанов. * Од [[Оздолени]] е убиена: Трифуница Миовска * Од [[Сошани]] е убиен: Димо Влавчев * Од [[Арбиново]] се убиени следните жители: Анѓелица, Јанкула Стамболџијата, Неде, Ристе Андрев Тошески и Стојна Тошеска. * Од [[Врбјани]] се убиени следните жители: Наум Сиљанов, Митре Марков, Кр. Смилев, Најденица и Илинка Стефова * Од [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]] се убиени следните жители: Хр. Трајчев, Китанов, Беле Цветков, Арсе Божинов и Јане Марков. * Од [[Слатино (Охридско)|Слатино]] се убиени следните жители: Неде Христов, Јон Петрев, Огнен Мојсов, Ѓурѓа Секулова, Дамјан Стојков Кита Димитрова, Вељан Котев, Стојан Томев, Темелко Јанкулов, Димо Угринов, Јон Томев, Дабе Христов, Ѓорги Трпчев, Крстан Божинов и Спаса Илиова.<ref>{{Наведена книга|title=Дневници и спомени за Илинденско-Преображенското въстание|last=|first=|publisher=София|year=1984|isbn=|location=София|pages=132,133,134,135,136 и 140}}</ref> === Дебрчани во македоно-одринското ополчение === Дебрчани учествувале во [[Балкански војни|Балканските војни]], и биле дел од македоно-одринското ополчение, и тоа, од: * [[Арбиново]]: Никола Ѓоргиев, Крсте Димов, Милан Димов, Коста Иванов, Темелко Наумов, Гене Петков, Бимбил Сиљанов, Стефан Христов и Стојко Цветанов. * [[Белчишта]]: Стојан Блажев, Христо Блажев, Никола Дојчинов, Христо Дулов, Фанко Јорданов, Коста Калушев, Секула Николов, Матеј Серафимов, Стефан Сиљанов и Јордан Трпчев. * [[Ботун]]: Стојан Ѓоргиев, Ѓорги Димов, Ѓорги Карафилов и Ванчо Наумов. * [[Брежани]]: Димитар Јонов, Андон Китанов, Танаско Костов, Наум Кочоров, Христо Наумов, Саве Поп-Наумов, Стојан Танасков, Наум Цветков и Никола Јанев. * [[Велмеј]]: Христо Билбилов, Стојан Војдинов и Русе Тодоров. * [[Врбјани]]: Јонче Алексов, Христо Анастасов, Стојан Вељанов, Стојан Ѓурчинов, Стојан Димитров, Блаже Иванов, Димо Иванов, Крсте Иванов, Павле Иванов, Петар Иванов, Темелко Иванов, Иван Илиев, Стојан Исијанов, Дејан Јончев, Здраве Јончев, Миладин Матев, Аврам Матов, Тане Најдев, Серафим Наумов, Костадин Петров, Трендафил Петров, Арсо Симеонов, Трајан Симеонов, Здраве Ставрев, Стефан Стефанов, Димо Трајков, Лазар Трајчев, Спасе Трајанов, Стаме Тренев, Павле Христов, Петар Христов, Рафаил Христов и Стојан Шијаков. * [[Годивје (Охридско)|Годивје]]: Стојан Ѓоргиев, Јанаќи Ѓоргиев, Паунко Корунов, Илија Наумов, Паунко Новев, Вељан Стојанов, Никола Трпчев и Ѓорги Цветанов. * [[Злести]]: Ламбе, Најден Несторов, Ѓорги Новев, Ламбе Новев, Стојан Новев и Христо. * [[Издеглавје]]: Атанас Влчев, Иван Илиев, Наум Илиев, Христо Јончев, Бимбил Лулев, Александар Мојсов, Мицко Николов, Русе Николов, Санде Сиљанов и Христо Јаќимов. * [[Лактиње]]: Петар Вељанов, Рафаил Вељанов, Сандо Вељанов, Серафим Вељанов, Фанче Вељанов, Смиле Војданов, Стефан Донев, Анастас Костов, Иван Костов, Илија Костов, Стојан Миладинов, Иван Николов, Коста Сарафов, Костадин Тодоров и Наум Христов. * [[Лешани]]: Иван Јосифов, Гине Милотинов, Петар Николов, Стефан Петров, Ангел Поп-Василев, Никодим Сиљанов, Ламбе Симеонов и Целе. * [[Мраморец]]: Ѓенко Андонов, Стојан Андреев, Спасе Божинов, Марко Велев, Мицко Велев, Костадин Гаврилов, Сиљан Ѓоргиев, Михаил Грозданов, Никола Дамјанов, Иван Дериволов, Стефан Димитров, Матеј, Миле Настев, Стојан Настов, Ѓорги Недев, Никодим, Григор Николов, Димитар Сиљанов, Божин Спасов, Крсте Стојанов, Цветко Стојанов и Трајко Јаков. * [[Оздолени]]: Темелко Блажев, Петар Милев, Робе Митрев, Атанас Најденов, Бимбил Наумов и Сиљан Пупанов. * [[Слатино (Охридско)|Слатино]]: Никола Аврамов, Стефан Ангелов, Видан, Стојан Голчев, Никола Иванов, Темелко Ламбев, Цветко Неделков, Спасе Николов, Христо Николов, Ѓорги Поп-Ангелов, Нане Сучков и Велко Христов. * [[Сливово]]: Златан Борисов, Ѓорги Ванков, Климе Ванков, Стојан Гаврилов, Христо Дејанов, Мино Димитров, Недан Димитров, Недо Димитров, Ташко Димитров, Климе Иванов, Коста Иванов, Милуш Иванов, Михаил Иванов, Сиљан Иванов, Бимбил Крстев, Каранфил Крстев, Димко Милошев, Ѓорги Најденов, Исијан Настев, Ѓорги Наумов, Мицко Наумов, Ставре Софков, Трајче Софков, Трајко Стефанов, Цветко Стефанов, Трифон Стојанов, Алексо Трајков, Каранфил Трајков, Андреј Трпчев, Вељан Трпчев, Трајко Фанков, Антон Христов, Мице Христов, Паунко Христов, Решко Христов, Трајко Христов и Србин Јанков. * [[Турје]]: Димитар Богданов, Јаќим Богданов, Иван Божинов, Томо Василев, Паун Вељанов, Петар Јолев, Блаже Мојсов, Веле Најденов, Коста Најдов, Дичо Најдов, Илчо Најдов, Климе Размов, Серафим Христов и Тодор Христов.<ref>{{Наведена книга|title=Македоно-одринското опълчение 1912-1913 г. Личен състав, Главно управление на архивите, 2006.|last=|first=|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> === Петар Чаулев во Дебрца и српска окупација === Уште од турско време Дебрца дејствуваше цело време под раководство на [[Христо Узунов]]. По него дошол и [[Петар Чаулев]] и останал да војува во Дебрца. Кога дојдоа Србите во 1912 година првото идење го затекнаа Петар Чаулев во Дебрца. Србите брзо го намирисаа како противник зошто не им се бендисаше неговата идеја, тогаш удрија потера по него, но не можеа да го фатат, па почнале да поткупуваат шпиони, ама Чаулев бел поитар од нив. И подебелиот крај го извлекле селаните. Едно време Чаулев се криел во [[Издеглавје]], неговиот побратим Темелко Ѓорески од [[Арбиново]], кој бил и кмет на селото ги испратил Анастос Анѓелески, Никодим Караустоски и Русе Китаноски да му однесат писмо. Во писмото Темелко му имал напишано да се засолни на друго место бидејќи Издеглавје ќе биде сардисано. Тогаш Чаулев избегал но, при бегањето писмото му паднало при што Србите го пронашле писмото и следеле тешки измачувања за многу селани во Дебрца. Попот Горгија од [[Слатино (Охридско)|Слатино]] бил фатен и обесен на јасика до селото. Мицко од [[Издеглавје]] бил фатен и отепан крај [[Оздолени]]. Анастос, Никодим и Русе од [[Арбиново]] се врзани и однесени во [[Лешани]], носеле и други соработници на ВМРО од селата [[Велмеј]] и [[Брежани]]. Темелко Ѓорески го фатиле по 7 дена, тогаш дошол српскиот шпион Мицко Прензо или Мицко Наумоски (иначе бивш член на [[Македонска револуционерна организација|МРО]], и доброволец во бугарската армија) од [[Сливово]] и го збрал сосе коњ, го однел и него во Лешани, и таму му откопал гроб во шумата. Пред да го кутнат се фатил за еден кол па одвај го совладале, таму го заклале.<ref name=":2" /><ref name=":5" /> <br /> === Дебрца за време на [[Втора светска војна|Втората светска војна]] === Дебрца особено е прославена од периодот на [[Втората светска војна]] по неколку настани. На [[Славеј Планина]] на [[18 август]] [[1943]] е формиран првиот македонски партизански [[баталјон „Мирче Ацев“]], а истата година неколку недели Дебрца ќе биде првата и единствена слободна територија во [[Македонија]] за време на [[НОБ]]. Првата македонско-косовска народноослободителна бригада е формирана во селото Сливово на [[11 ноември]] [[1943]] година. Во с. [[Издеглавје]] бил одржан Првиот свештенички собир, на кој било иницирано формирањето на [[МПЦ]]. Во близина на селата [[Сошани]] и [[Велмеј]] работела и партизанската болница за време на Втората светска војна. За време на НОБ,во секое село постоел НОО(Народно ослободителен одбор) селски и општински во кое дејствувало месното население.Во Општината Сливово,во која се наоѓале селата [[Врбјани]], [[Годивје (Охридско)|Годивје]], [[Лактиње]], [[Мраморец]], [[Турје]], [[Арбиново]] и главното село во Општината [[Сливово]] одборот го сочинувале: Трајан Мицкоски - претседател, Ѓеорги Станкоски - просвета, Круме Јовчески - секретар, Венчо Маркоски- стопанство, Љубе Костески - здравство и социјално, Дончо Мицкоски- судски и Трајан Дукоски - технички. * Селскиот НОО во [[Сливово]] го сочинувале: Наум Новески - претседател, Антоние Вељаноски - потпретседател, Јордан Ристески - секретар и членови биле: Цветан Јованоски, Мишко Костески и Митра Трајческа. * Селскиот НОО во [[Годивје (Охридско)|Годивје]] го сочинувале: Анѓеле Стојаноски - претседател, Трајан Ристески, Сандре Ристески, Иванчо Јаковчески - секретар, Страил Колоски, Димо Андреески и Гуга Блажеска. * Селскиот НОО во [[Турје]] го сочинувале: Сајко Трпески - претседател, Бимбил Војнески, Цоле Мицески - секретар, Петре Мојсоски, Александар Новески, Јован Јаковчески и Богдана Богданоска. * Селскиот НОО во [[Врбјани]] го сочинувале: Трпе Анѓелоски - претседател, Иван Смилески - заменик претседател, Нове Калајџиески - секретар, Лазар Миладиноски, Постол Николоски, Славко Мушески и Јордан Исијаноски. * Селскиот НОО во [[Мраморец]] го сочинувале: Никола Фанчески - претседател, Јордана Милеска зам.претседател, Сиљан Сандански - секретар, Темелко Магденоски, Александар Николоски, Божин Недески и Никола Рускин. * Селскиот НОО во [[Лактиње]] го сочинувале: Славко Алексоски - претседател, Сиљан Степаноски, Драгољуб Ристески - секретар, Здраве Максимоски и Бимбил Трајчески. * Селскиот НОО во [[Арбиново]] го сочинувале: Леон Трпески - претседател, Стојан Миладиноски - потпредседател, Сиљан Димоски - секретар, Нада Ѓерасимова, Златко Кршовски и Љубе Костески. Во Општината Слатино НОО го сочинувале селата: [[Слатино (Охридско)|Слатино]], [[Сошани]], [[Оздолени]], [[Слатински Чифлик]] и [[Издеглавје]]. Меѓутоа списоците со составот не е сочуван. Во Општината Белчишта НОО го сочинувале селата: [[Белчишта]], [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]], [[Ботун]], [[Горно Средоречие|Горно]] и [[Долно Средоречие|Долно]] [[Средоречие]], [[Песочани]], [[Грко Поле]], [[Злести]], [[Лешани]], [[Брежани]], [[Ново Село (Охридско)|Ново Село]] и [[Велмеј]]. Во главниот соста на општината влегле: Ванчо Ристески - претседател, Тане Шаќироски - потпретседател , Мартин Дојчиноски - секретар, Вељан Гуцески, Злате Попоски, Јордан Темјаноски, Костадин Симјаноски, Вангел Јовески. А селскиот НОО го сочинувале: * Селскиот НОО во [[Велмеј]] го сочинувале: Климе Вељаноски, Јордан Јонески, Арсе Јолески, Аргир Кузески и Јордан Кузески. * Селскиот НОО во [[Белчишта]] го сочинувале: Тане Шаќироски, Вељан Гуцески, Јовче Цулоски, Стојан Каљуноски и Злате Јовески. * Селскиот НОО во [[Брежани]] го сочинувале: Видан Трпески, Коле Станкоски, Танаско Томески, Ристо Маркоски и Ристо Милески. * Селскиот НОО во [[Лешани]] го сочинувале: Никола Делишкоски, Ѓеоргија Милошески, Ристо Качакоски и Војне Настоски. * Селскиот НОО во [[Злести]] го сочинувале: Темелко Грујоски, Наум Танески, Левко Илоски, Сиљан Николоски и Благоја Јаковчески. * Селскиот НОО во [[Горно Средоречие]] го сочинувале: Мартин Дојчиноски, Димко Маркоски и Јонче Дојчиноски. * Селскиот НОО во [[Долно Средоречие]] го сочинувале: Миладин Мицески, Јонче Мицески и Голуб Чакулески. * Селскиот НОО во [[Ботун]] го сочинувале: Јонче Митрески, Климе Маркоски и Илија Циноски. * Селскиот НОО во [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]] го сочинувале: Злате Стојаноски, Карафил Андоноски, Герасим Ристески, Сиљан Ристески и Анѓеле Иваноски. * Селскиот НОО во [[Песочани]] го сочинувале: Косто Петрески, Блаже Никодиноски и Јонче Костадиноски. * Селскиот НОО во [[Ново Село (Охридско)|Ново Село]] го сочинувале: Спасе Камбероски, Соколе Стојаноски и Томе Игнески.<ref>{{Наведена книга|title=Охридско-Струшко во НОБ 1941-1945|last=Митрески|first=Павле|publisher=|year=1990|isbn=|location=Струга|pages=15-16}}</ref> На 5 декември 1943 [[балисти]]те ја нападнаа Горна Дебрца, при што ги запалија селата [[Мраморец]], [[Сливово]] и [[Турје]]. Селата ги опустошија и ги стрелаа следните жители: Цветан Спасески, Ѓоргија Сиљаноски, Илија Наумоски, Темелко Стефаноски, Сидор Петрески и Трајче Костадиноски сите од [[Мраморец]], потоа Петре и Лазор Стојаноски( татко и син), Петре Здравески и Димко Матески сите од [[Турје]]. Карафил Крстески прославен илинденец кој со својата илинденска пушка го бранеше родното село [[Сливово]].<ref>{{Наведена книга|title=Огненото лице на Дебарца караорманска|last=Ристески Стојмир|first=Петровски Трајан|publisher=Мисла|year=1972|isbn=|location=Скопје|pages=89}}</ref> Покрај сите непријателски напади, за злото да биде поголемо во Дебрца од крајот на Декември 1943 ќе навлезе една [[Михајловистички контрачети во Вардарска Македонија|контрачетничка]] банда на чело со Димо Соколески од село [[Белица (Кичевско)|Белица]], кој долги години живеел во [[Бугарија]]. Таа контрачета најпрво дејствувала во реонот на Беличка Река, по селата [[Козица]], [[Кладник]], Белица но од крајот на 1943 се префрилила и во Дебрца. Во неговата чета отпрва ќе стапат Кирко Попоски од [[Лешани]], Климе Китески од [[Слатински Чифлик]] и Костадин Костадиноски од [[Турје]], во четата подоцна ќе влезат и Арсе Андоноски, Милан Пејоски, Ванчо Недески и Стојко Митрески од селото [[Мраморец]], како и Владо Крлоски од село [[Арбиново]]. А некои ќе бидат стрелани во 1945 од страна на партизаните како соработници со окупаторот.<ref>{{Наведена книга|title=Охридско-Струшко во НОБ|last=Размоски|first=Стојмир|publisher=|year=1990|isbn=|location=Струга|pages=152}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Огненото лице на Дебарца караорманска|last=Ристески Стојмир|first=Петровски Трајан|publisher=Мисла|year=1972|isbn=|location=Скопје|pages=82}}</ref> === Жртви од Дебрца во НОБ === #[[Алексо Стојанов Сиљаноски]]. Роден во 1919 година во с. [[Лешани]]. Бил борец во состав на Шестата македонска бригада. Умира во Скопје во болница како последица од Тифус во мај 1945 година. #[[Андон Стојанов Сиљаноски]]. Роден на 8 август 1922 година во с. [[Злести]]. Се бори во редовите на Шестата македонска бригада, при што загинува во борбите кај [[Сува Гора]] со балистичките банди на 24 август 1944 година. #[[Андре Настев Јованоски]]. Роден на 6 март 1920 година во с. [[Турје]]. Како борец на Првиот македонски баталјон „Мирче Ацев“ загинува во борбата кај с. [[Белчишта]] на 7 септември 1943 година. #[[Арсе Недев Савески]]. Роден во 1924 година во с. [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Стапува во редовите на Првата македонска бригада, и учествува во повеќе акции на бригадата, при што се разболува и е ослободен. Умира на 3 јуни 1945 година. #[[Арсе Трифунов Лулески]]. Роден во 1913 година во с. [[Издеглавје]]. Загинува како борец на Шестата македонска бригада во борбите кај с. [[Зајас]] со балистите на 21 октомври 199 година. #[[Арсо Кочов Гиноски]]. Роден во 1920 година во с. [[Издеглавје]]. Загинува како борец во Првата македонско-косовска бригада при Богомилискиот поход во февруари 1944 година. #[[Аспарух Георгиев Гаврилоски]]. Роден на 2 јануари 1923 година во с. [[Врбјани]]. Како борец во Шестата македонска бригада загинува во борбите со балистичките банди кај с. [[Србица]] на 22 септември 1944 година. #[[Блаже Недев Спасески]]. Роден во 1914 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Учествува во борбените дејствија што ги води партизанскиот одред „Славеј“ при што се разболува, и како последица на болеста умира на 20 ноември 1943 година. #[[Богоја Ламбев Милески]]. Роден во 1926 година во с. [[Велмеј]]. Како борец на Првата македонска ударна бригада загинува во борбите со балистичките банди за ослободување на [[Кичево]] во октомври 1944 година. #[[Богоја Цветков Ставрески]]. Роден во 1923 година во с. [[Велмеј]]. Како борец во Шестата македонска бригада загинува кај с. [[Белица (Кичевско)|Белица]] во септември 1944 година. #[[Борис Дичов Богданоски]]. Роден на 15 февруари 1915 година во с. [[Арбиново]]. Бил еден од најистакнатите активисти од Дебрца, учествувал во низа демострации и штрајкови во Белград, против политиките на Стара Југославија. Со основањето на партизанскиот одред „Славеј“ е назначен за прв политички комесар. Загинува при заседа поставена од балистите кај с. [[Зајас]] на пат за [[Буковиќ (планина)|Буковиќ]] на 4 октомври 1943 година. #[[Борис Митрев Пачески]]. Роден во 1922 година во с. [[Велмеј]]. Како борец на Првата македонско-косовска ударна бридага загинува при враќање од Богомилскиот поход кај с. [[Староец]] во февруари 1944 година. #[[Ванко Кочов Шулески]]. Роден во 1917 година во с. [[Оздолени]]. Загинува во борите со балистичките банди кај с. [[Кленоец]] на 5 октомври 1943 година. #[[Ванчо Бимбилов Митрески]]. Роден на 4 март 1928 година во с. [[Врбјани]]. Како борец на Шестата македонска бригада загинува во борбите со балистите кај с. [[Гарани]] на 15 август 1944 година. #[[Васил Матев Попоски]]. Роден во 1920 година во с. [[Злести]]. Загинува на Сремскиот фронт кај [[Винковци]] на 13 април 1945 година. #[[Веле Димов Новески]]. Роден во 1914 година во с. [[Ботун]]. Загинува како борец на баталјонот „Мирче Ацев“ во с. [[Белчишта]] со Италијанците на 7 септември 1943 година. #[[Вељан Темелков Филчески]]. Роден во 1916 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Загинува во борбите со балистите кај с. [[Кленоец]] на 1 октомври 1943 година. #[[Дејан Василев Вељаноски]]. Роден во 1915 година во с. [[Злести]]. Како борец на Шестата македонска бригада се разболува, поради што е ослободен во јануари 1945 година. Се лекува во болница во [[Охрид]] и на 5 мај 1945 година умира. #[[Доне Лалев Колоски]]. Роден во 1922 година во с. [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Како борец на Шестата македонска бригада загинува во борбите со балистите кај [[Сува Гора]] на 25 октомври 1944 година. #[[Драган Ѓуров Матески]]. Роден на 4 јануари 1915 година во с. [[Врбјани]]. Загинува во борбите со балистичките банди кај с. [[Србица]] на 22 септември 1944 година. #[[Ѓоргија Јончев Митрески]]. Роден во 1921 година во с. [[Ботун]]. Загинува во борбите со балистичките банди кај с. [[Кленоец]] на 6 октомври 1943 година. #[[Ѓоргија Методиев Блажески]]. Роден на 14 октомври 1923 година во с. [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Како борец на Првата македонска бригада загинува во борбите со германските окупатори кај [[Дебар]] на 2 август 1944 година. #[[Ѓоргија Робев Тодороски]]. Роден во 1918 година во с. [[Оздолени]]. Како борец на Осумнаесеттата македонска бригада учествува во повеќе борбени акции. Се разболува и умира во воената болница во [[Нови Сад]] во 1946 година. #[[Змејко Методиев Змејкоски]]. Роден на 8 јуни 1927 година во с. [[Врбјани]]. Како борец на Првата македонска бригада загинува во борбите кај [[Кичево]] на 10 август 1944 година. #[[Иван Божинов Божиноски]]. Роден на 8 ноември 1914 година во с. [[Врбјани]]. Организирано и активно работи за движењето од 1942 година. Умира од како се разболува на 28 јули 1946 година. #[[Иван Кипров Пашоски]]. Роден во 1924 година во с. [[Велмеј]]. Загинува како борец на Шестата македонска бригада кај с. [[Србица]] на 22 септември 1944 година, во борбите против балистите. #[[Иванчо Јаќимов Кузманоски]]. Роден на 5 јули 1918 година во с. [[Турје]]. Загинува во борбите против балистите кај с. [[Кленоец]] на 6 октомври 1943 година. #[[Илија Крстанов Дојчиноски]]. Роден во 1909 година во с. [[Горно Средоречие]]. Загинува во борбите со балистичките банди кај с. [[Кленоец]] на 6 октомври 1943 година. #[[Јоне Смилев Дескоски]]. Роден во 1923 година во с. [[Злести]]. Загинува во борбите за ослободување на [[Охрид]] на 7 ноември 1944 година. #[[Јонче Димков Стојаноски]]. Роден во 1921 година во с. [[Оздолени]]. Загинува во борбите со балистичките банди кај с. [[Кленоец]] на 6 октомври 1943 година. #[[Јонче Дингов Серафимоски]]. Роден на 28 мај 1924 година во с. [[Врбјани]]. Загинува во борбите со балистичките банди кај с. [[Србица]] на 22 септември 1944 година. #[[Јонче Темков Нестороски]]. Роден во 1926 година во с. [[Злести]]. Загинува на Сремскиот фронт кај [[Пожега (Хрватска)|Славонска Пожега]] на 27 април 1945 година. #[[Каранфил Крстев Дамјаноски]]. Роден во 1871 година. Учествувал во [[Илинденско востание|Илинденското Востание]]. А потоа земал и активно учество во НОБ. Загинува во борбите со балистичките банди во родното село Сливово на 5 декември 1943 година. #[[Кире Тодоров Митрески]]. Роден во 1921 година во с. [[Белчишта]]. Учествувал во Сремскиот фронт, каде се разболел и умрел во 1946 година во [[Битола]]. #[[Кирјан Славков Јанески]]. Роден во 1918 година во с. [[Лешани]]. Учествувал во неколку борби како борец на Шестата македонска бригада, се разболува и е ослободен од НОБ. Умира во ноември 1945 година. #[[Киро Ѓоргиев Алексоски]]. Роден на 26 јануари 1924 година во с. [[Врбјани]]. Како борец на Шестата македонска бригада загинува во борбите со балистичките банди кај с. [[Шутово]] на 15 ноември 1944 година. #[[Климе Наумов Сиљаноски]]. Роден во 1921 година во с. [[Долно Средоречие]]. Како борец на Шестата артилериска бригада се разболува и умира во воената болница во [[Љубљана]] на 21 јуни 1945 година. #[[Косте Наумчев Анѓелески]]. Роден на 20 февруари 1921 година во с. [[Арбиново]]. Како борец на Првата македонска ударна бригада загинува во борбите со балистите кај [[Кичево]] на 1 октомври 1944 година. #[[Лазар Блажев Секулоски]]. Роден во 1922 година во с. [[Ботун]]. Како борец на партизанскиот одред „Славеј“ загинува во борбите кај с. [[Кленоец]] на 6 септември 1943 година. #[[Ламбе Петрев Новески]]. Роден во 1922 година во с. [[Велмеј]]. Загинува на Сремскиот фронт во нападот кај Товарник на 12 април 1945 година. #[[Љубе Јорданов Крстески]]. Роден во 1925 година во с. [[Годивје (Охридско)|Годивје]]. Како борец на Шестата македонска бригада загинува на [[Сува Гора]] во борбите со балистите на 24 октомври 1944 година. #[[Методија Стојанов Димитриески]]. Роден на 5 април 1922 година во с. [[Турје]]. Загинува во борбите за [[Струга]] на 16 октомври 1944 година. #[[Милан Костадинов Ристески]]. Роден на 7 декември 1925 година во с. [[Мраморец]]. Загинува во борбите за ослободување на [[Струга]] на 28 октомври 1944 година. #[[Мирче Јовев Калајџиески]]. Роден во 1920 година во с. [[Врбјани]]. Загинува во борбите со балистите кај с. [[Кленоец]] на 6 октомври 1943 година. #[[Митушко Алеков Савески]]. Роден во с. [[Годивје (Охридско)|Годивје]]. Стапува во состав на Шестата македонска бригада и учествува во повеќе битни, од здобиените рани во борбите умира во Воената болница во [[Скопје]] во 1945 година. #[[Момчило Петков Јорданоски]]. Роден во 1911 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Загинува во битките за ослободување на [[Охрид]] на 7 ноември 1944 година. #[[Најде Трајчев Кочоски]]. Роден во 1911 година во с. [[Велмеј]]. Загинува во борбите со балистите кај с. [[Зајас]] на 16 ноември 1944 година. #[[Наум Јончев Иљоски]]. Роден во 1925 година во с. [[Велмеј]]. Учествува во повеќе битки како борец на Шестата македонска бригада, при што се разболува и умира во болница во [[Гостивар]] на 25 септември 1945 година. #[[Наум Сандрев Сиљаноски]]. Роден во 1896 година во с. [[Издеглавје]]. Фатен е од страна на [[Михајловистички контрачети во Вардарска Македонија|контрачетниците]] на Димо Соколески-Брадата кај с. [[Сливово]], и одвлечкан на Беличка Планина каде што е стрелан во октомври 1943 година. #[[Нестор Костов Јаковчески]]. Роден на 20 мај 1906 година во с. [[Годивје (Охридско)|Годивје]]. Загинува како борец на Шестата македонска бригада во борбите со балистите на [[Сува Гора]] на 24 октомври 1944 година. #[[Никола Илиев Дескоски]]. Роден во 1926 година во с. [[Злести]]. Загинува во борба против германските окупатори кај с. [[Радолишта]] на 10 октомври 1944 година. #[[Никола Кипров Јосифоски]]. Роден во 1911 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Активно учествува во НОБ. Умира 1943 година. #[[Никола Паунов Божиноски]]. Роден во 1918 година во с. [[Ново Село (Охридско)|Ново Село]]. Загинува во борбите со италијанските окупатори во борбите кај с. [[Карбуница]] на 31 јуни 1943 година. #[[Паско Климев Павлески]]. Роден во 1924 година во с. [[Ботун]]. Како борец во баталјонот „Мирче Ацев“ загинува во борбите со италијанските сили кај [[Белчишта]] на 7 септември 1943 година. #[[Петре Димков Секулоски]]. Роден на 6 декември 1921 година во с. [[Годивје (Охридско)|Годивје]]. Како борец на Шестата македонска бригада загинува на [[Сува Гора]] во борбите со балистите на 24 октомври 1944 година. #[[Петре Паунов Иљоски]]. Роден во 1920 година во с. [[Горно Средоречие]]. Загинува како борец на Шестата македонска бригада во борбите кај с. [[Србица]] во септември 1944 година. #[[Ристе Јончев Вељаноски]]. Роден во 1922 година во с. [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Загинува како борец на Првата македонска ударна бригада во борбите за [[Кичево]] во септември 1944 година. #[[Ристо Јончев Шулески]]. Роден во 1916 година во с. [[Оздолени]]. Загинува во борбите со балистите кај с. [[Кленоец]] на 6 октомври 1943 година. #[[Ристо Николов Стефаноски]]. Роден во 1910 година во с. [[Ботун]]. Загинува во борбите кај с. [[Кленоец]] против балистите на 6 октомври 1943 година. #[[Ристо Софков Стојкоски]]. Роден во 1926 година во с. [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Загинува во борбите со балистите кај с. [[Зајас]] во октомври 1944 година. #[[Ристо Темелков Донески]]. Роден во 1922 година во с. [[Оздолени]]. Загинува во борбите со балистите кај с. [[Зајас]] во ноември 1944 година. #[[Ристо Цветанов Божиноски]]. Роден во 1918 година во с. [[Велмеј]]. Загинува во борбите со балистите кај с. [[Зајас]] во октомври 1944 година. #[[Руменче Серафимов Наумоски]]. Роден на 15 декември 1919 година во с. [[Сливово]]. Загинува во борбите со балистите кај с. [[Кленоец]] на 6 октомври 1943 година. #[[Русе Петков Нестороски]]. Роден во 1926 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Во составот на Првата македонско-косовска ударна бригада учествува во повеќе акции што ги води бригадата во Западна Македонија и Грција, и се разболува. Умира во болница во [[Охрид]] во август 1945 година. #[[Секуле Постолов Димоски]]. Роден во 1901 година во с. [[Ново Село (Охридско)|Ново Село]]. Во февруарскиот поход заминува за кумановско, во борбите што ги води Третата македонска ударна бригада пролетта 1943 година загинува кај [[Сурдулица]]. #[[Серафим Блажев Китаноски]]. Роден во 1916 година во с. [[Издеглавје]]. Во мај 1943 година стапува во Кичевско-мариовскиот партизански одред, заробен е при Богомилскиот поход и стрелан кај [[Барбарос]] во февруари 1944 година. #[[Сиљан Кирков Серафилоски]]. Роден во 1892 година во с. [[Врбјани]]. Загинува во борбите со балистите кај [[Кичево]] на 10 август 1944 година. #[[Славе Митрев Николески]]. Роден во 1924 година во с. [[Велмеј]]. Загинува при расчистување на земјата од балистичките банди на 2 декември 1945 година кај с. [[Лојане]]. #[[Смиле Настев Јованоски]]. Роден на 1 октомври 1923 година во с. [[Турје]]. Учествува на Сремскиот фронт, каде исчезнува кај Пакрац во април 1945 година. #[[Србин Миланов Стојаноски]]. Роден на 5 март 1921 година во с. [[Мраморец]]. Загинува во борбите за [[Струга]] на 18 октомври 1944 година. #[[Стојан Јаковчев Стамески]]. Роден на 19 мај 1919 година во с. [[Врбјани]]. Загинува во борбите со балистите кај с. [[Србица]] на 22 септември 1944 година. #[[Стојан Недев Најдески]]. Роден во 1919 година во с. [[Белчишта]]. Загинува во борбите со балистите кај с. [[Кленоец]] на 6 октомври 1943 година. #[[Стојан Ристов Суклоски]]. Роден во 1920 година во с. [[Белчишта]]. Во ненадејниот напад на италијанските зголемени сили од Струшкиот гарнизон, за да го обезбеди повлекувањето на Првиот македонски баталјон „Мирче Ацев“ загинува на 7 септември 1943 година. #[[Стојко Спасев Костоски]]. Роден на 3 октомври 1926 година во с. [[Турје]]. Загинува во борбите со балистичките банди на [[Сува Гора]] на 24 октомври 1944 година. #[[Стојко Тодосиев Темелкоски]]. Роден во 1921 година во с. [[Врбјани]]. Учествува во борбите што ги води Шестата македонска бригада, при што се разболува и умира во декември 1944 година. #[[Темелко Михајлов Танаскоски]]. Роден во 1920 година во с. [[Врбјани]]. Учестува во борбите со балистите на [[Сува Гора]], при што е тешко ранет и подлегнува на раните во август 1945 година. #[[Тодор Спасев Митрески]]. Роден во 1924 година во с. [[Лешани]]. Учествува во борбите што ги води Шестата македонска бригада, при што се разболува и умира во воената болница во [[Скопје]], во февруари 1945 година. #[[Трајан Јончев Митрески]]. Роден во 1923 во с. [[Ботун]]. Учествува во борбите што ги води Шестата македонска бригада. Есента се разболува од проширената епидемија на стомачен вирус во кичевско и умира на 15 декември 1944 година. #[[Трајче Софрониев Дојчиноски]]. Роден во 1920 година во с. [[Белчишта]]. Загинува како член на Кичевско-мавровскиот партизански одред кај с. [[Карбуница]] на 31 јули 1943 година. #[[Трајче Темелков Сколоски]]. Роден во 1910 година во с. [[Годивје (Охридско)|Годивје]]. Загинува во борбите со балистите на [[Сува Гора]] на 24 октомври 1944 година. #[[Тренко Најдев Смилески]]. Роден во 1901 година во с. [[Мраморец]]. Загинува во борбите со балистите кај с. [[Србица]] есента 1944 година. #[[Филип Сидоров Ристески]]. Роден во 1918 година во с. [[Лешани]]. Загинува во борбите кај [[Кленоец]] со германско-балистичките сили на 6 октомври 1943 година. #[[Цветко Томев Стојаноски]]. Роден во 1920 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Загинува во борбите со италијанските војски на 7 септември 1943 година. #[[Анѓеле Мојсов Мојсоски]]. Роден во 1908 година во с. [[Врбјани]]. Убиен е од страна на балистите во родното село на 25 септември 1943 година. #[[Богдан Иљов Стојкоски]]. Роден во 1914 година во с. [[Белчишта]]. Убиен е од страна на италијанските окупатори во родното село во септември 1943 година. #[[Богоја Стојанов Кочоски]]. Роден во 1918 година во с. [[Белчишта]]. Убиен е од страна на италијанските окупатори во родното село во септември 1943 година #[[Димко Иванов Вељаноски]]. Роден во 1888 година во с. [[Турје]]. Убиен е од страна на балистите во родното село на 5 декември 1943 година. #[[Ѓоргија Сиљанов Маркоски]]. Роден во 1861 година во с. [[Мраморец]]. Убиен е од страна на балистите во родното село на 5 декември 1943 година. #[[Ѓоргија Русев Крстаноски]]. Роден во 1864 година во с. [[Врбјани]]. Убиен е од страна на балистите во родното село на 22 септември 1944 година. #[[Здраве Јовчев Јовчески]]. Роде во 1882 година во с. [[Врбјани]]. Убиен е од страна на балистите во родното село во 1944 година. #[[Зорка Ѓоргиева Ристеска]]. Родена во 1925 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Умира дома како последица на претепување кое го извршиле балистите во 1944 година. #[[Илија Ѓерасимов Угриноски]]. Роден во 1895 година во с. [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Убиен од балистичките банди над с. [[Гопеш]] на 7 ноември 1945 година. #[[Илија Трајчев Божиноски]]. Роден во 1888 година во с. [[Мраморец]]. Убиен е од страна на балистите во родното село на 5 декември 1943 година. #[[Илко Лазаров Наумоски]]. Роден во 1912 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Умира дома од здобиена болест во затворот кон средината на 1944 година. #[[Јован Ставрев Целески]]. Роден во 1891 година во с. [[Ботун]]. Убиен е во родното село од страна на германските окупаторски војски на 23 август 1944 година. #[[Јонче Димко Сиљаноски]]. Роден во 1922 година во с. [[Врбјани]]. Убиен од унгарските војски во [[Нови Сад]] на 10 април 1941 година. #[[Јордан Анчев Анѓелески]]. Роден во 1889 година во с. [[Ботун]]. Убиен е од страна на германските окупатори во родното село на 20 мај 1944 година. #[[Јордан Петрев Петрески]]. Роден во 1893 година во с. [[Арбиново]]. Убиен е на нива во родното село од страна на балистичките банди во мај 1944 година. #[[Кадринка Славева Ѓоршеска]]. Родена во 1923 година во с. [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Убиена од страна на бугарите в планина над селото во мај 1944 година. #[[Кале Трајков Карафилоски]]. Роден во 1918 година во с. [[Мраморец]]. Убиен од страна на балистите во селото на 5 декември 1943 година. #[[Каменка Петрева Наумоска]]. Родена во 1921 година во с. [[Турје]]. Умира како последица на насилство извршено од страна на балистите во декември 1943 година. #[[Книгена Стојанова Илиеска]]. Родена во 1907 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Умира од последица на претепување извршено од страна на германците дома во септември 1944 година. #[[Коле Цветанов Николески]]. Роден во 1914 година во с. [[Велмеј]]. Убиен од страна на Бугарите во мај 1944 година. #[[Крста Танаскова Србиноска]]. Родена во 1904 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Умира како последица од претепување кое го извршиле германските окупатори во 1944 година. #[[Конка Богоева Митреска]]. Родена во 1912 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Умира како последица од претепување кое го извршиле германските окупатори во 1944 година. #[[Лазар Петрев Стојаноски]]. Роден во 1902 година во с. [[Турје]]. Убиен од страна на балистите во селото на 5 декември 1943 година. #[[Ламбе Богатинов Вељаноски]]. Роден во 1914 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Заробен е од страна на германските окупатори и одведен во логор во [[Земун]] каде што умира во декември 1944 година. #[[Македонка Анѓелева Филипоска]]. Родена во 1921 година во с. [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Убиена од страна на Бугарите во родното село во мај 1944 година. #[[Миленко Јолев Томески]]. Роден во 1890 година во с. [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Убиен од страна на балистичките банди кај с. [[Златари]] на 4 ноември 1945 година. #[[Миленко Крстанов Николоски]]. Роден во 1884 година во с. [[Врбјани]]. Убиен од балистите кај с. [[Србица]] на пат за [[Кичево]] на 22 септември 1944 година. #[[Негрија Јанаќиев Најдески]]. Роден во 1911 година во с. [[Лактиње]]. Убиен од балистичките банди во родното село пролетта 1944 година. #[[Николе Стојанов Тодороски]]. Роден во 1883 година во с. [[Лактиње]]. Умира како последица на претепување кое го извршиле балистичките банди во летото 1944 година. #[[Петре Алексов Здравески]]. Роден во 1905 година во с. [[Турје]]. Убиен од страна на балистите во селото на 5 декември 1943 година. #[[Петре Јолев Стојаноски]]. Роден во 1873 година во с. [[Турје]]. Убиен од страна на балистите во селото на 5 декември 1943 година. #[[Петруш Димков Блажески]]. Роден во 1921 година во с. [[Лактиње]]. Убиен од страна на балистичките банди кај с. [[Тресонче]] есента 1943 година. #[[Ристо Крстев Спасески]]. Роден во 1920 година во с. [[Лактиње]]. Умира од последици на претепување кое го извршиле балистите на пат за [[Кичево]], летото 1944 година. #[[Сарафил Ристов Јанкулоски]]. Роден во 1886 во с. [[Турје]]. Умира како последица на претепување кое го извршиле балистите во декември 1943 година. #[[Сидор Тимјанов Николоски]]. Роден во 1923 година во с. [[Мраморец]]. Убиен од страна на балистите во селото на 5 декември 1943 година. #[[Славе Голабов Ѓоршески]]. Роден во 1917 година во с. [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Убиен в планина од страна на Бугарите во мај 1944 година. #[[Спасе Војнев Спасески]]. Роден во 1865 година во с. [[Врбјани]]. Умира како последица на претепување кое го извршиле балистите на 14 август 1944 година. #[[Стефанка Кипрова Петреска]]. Родена 1909 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Умира како последица од претепување кое го извршиле германските окупатори во 1944 година. #[[Стојан Анѓелев Савески]]. Роден во 1886 година во с. [[Издеглавје]]. Убиен од балистите во својот дом на 28 септември 1944 година. #[[Стојан Савев Савески]]. Роден во 1890 година во с. [[Арбиново]]. Убиен во својата воденица од одметнички банди во септември 1944 година. #[[Стојан Спасев Ѓорески]]. Роден во 1905 година во с. [[Врбјани]]. Убиен од балистичките банди во родното село на 29 август 1944 година. #[[Тодор Ристев Трајчески]]. Роден во 1893 година во с. [[Турје]]. Умира како последица на претепување кое го извршиле балистите во декември 1943 година. #[[Тодора Цветкова Трајческа]]. Родена во 1888 година во с. [[Турје]]. Умира како последица на претепување кое го извршиле балистите на 5 декември 1943 година. #[[Темелко Стефанов Стојкоски]]. Роден во 1898 година во с. [[Мраморец]]. Убиен од страна на балистите во селото на 5 декември 1943 година. #[[Тимјан Петрев Николоски]]. Роден во 1888 година во с. Мраморец. Убиен од страна на балистите во селото на 5 декември 1943 година. #[[Трајан Стеванов Танески]]. Роден во 1923 година во с. [[Ботун]]. Убиен во селото од балистите на 15 април 1944 година. #[[Трајче Јаковчев Костадиноски]]. Роден во 1864 година во с. [[Мраморец]]. Убиен од страна на балистите во селото на 5 декември 1943 година. #[[Форинка Климова Петреска]]. Родена во 1925 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Умира како последица од претепување кое го извршиле германските окупатори во 1944 година. #[[Цветан Тренев Божиноски]]. Роден во 1884 година во с. [[Мраморец]]. Убиен од страна на балистите во селото на 5 декември 1943 година.<ref>{{Наведена книга|title=Охрид и охридско во борбата против фашизмот, ЗБОРНИК на паднатите борци во народно-ослободителната борба и револуција и жртвите на фашистичкиот терор во Охрид и охридско 1941-1945 година.|last=|first=|publisher=|year=1976|isbn=|series=|location=Охрид|pages=}}</ref> == Карактеристични имиња на дебрчани == * Машки: ''Војне, Трене, Вељан, Сиљан, Мицко, Темелко, Мојсо, Радован, Видан, Величе, Миливој, Никола, Божин, Стојко, Митре, Трпе, Петре, Сандре, Стеван, Степан, Русе, Карафил, Анѓеле, Мате, Најде, Трајче, Трајан, Ѓоре, Спасе, Дафинче, Ѓоршо, Наум, Китан, Смиле, Јордан, Андон, Апостол, Дејан, Јаковче, Јонче, Симјан, Спиро, Ставре, Филип, Љубе, Здраве, Злате, Климе, Мито, Робе, Неде, Србин, Јаќим, Ванчо, Блаже, Ристо/Ристе, Ламбе, Раде, Ѓурчин, Деспот, Цветан, Цветко, Крсте, Андре, Ѓоргија, Круме, Косте, Славко, Момчула, Максим, Дуко, Стојан, Славе, Стојмир, Милан, Алексо, Нове, Крстан, Јован, Оноврија, Димко, Сидор, Марко, Сарафил, Димо, Митушко, Јанкула, Угрин, Антониј, Панделе, Илија, Секула, Поте, Костадин, Арсе, Милош, Иван, Софко, Аце, Дичо, Доне, Билбил/Бимбил, Совран, Војдан, Миладин, Мирче, Симон, Голаб, Насте, Димитар.''<ref name=":3" /><ref name=":5">{{Наведена книга|title=Лешани|last=Ристески|first=Стојан|publisher=Ирис|year=2000|isbn=|location=Струга|pages=}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Оздолени, Слатински Чифлик и Сошани|last=Смилески|first=Димитар|publisher=|year=2008|isbn=|location=Охрид|pages=}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Брежани|last=Степаноски|first=Наум|publisher=|year=1988|isbn=|location=Охрид|pages=}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Слатино, Дебрца-охридско|last=Костески|first=Миливој|publisher=|year=1998|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref><ref name=":6">{{Наведена книга|title=Злести|last=Грозданоски|first=Анѓеле|publisher=|year=1994|isbn=|location=Охрид|pages=}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Врбјани|last=Костадиновски|first=Бранко|publisher=|year=|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Велмеј|last=Смилески|first=Димитар|publisher=|year=1984|isbn=|location=Охрид|pages=}}</ref> * Женски: ''Гркинка, Воцка, Пара, Каља, Живка, Сиљанка, Јорданка, Вељанка, Македонка, Даљанка, Софка, Менка, Божана, Форинка, Крстана, Книгена, Петра, Ристана, Момана, Стеванка, Митра, Славка, Велика, Фанија, Деспина, Бимбила, Парошка, Трена, Петкана, Јолка, Сребренка, Сава, Руска, Милица, Цара, Цветанка, Ѓурѓа, Устијанка, Дуфка, Солунка, Вардаринка, Миладинка, Елена, Севда, Аспасика, Мира, Илинка, Трајанка.'' == Стопанство == Поради специфичноста на теренот и богатите тревни [[пасишта]] главна стопанска гранка со векови е [[сточарство]]то. Покрај одгледувањето на овци и крави (во пониските делови) последниве години во подем е одгледувањето на кози. Дебрца покрај своето сирење е многу позната и по својот мед, а во голем подем е и пчеларството. Во близина на селото [[Песочани]] постои мала [[ХЕЦ „Песочани“|хидроцентрала]], а работат и повеќе шумски стопанства, а во развој е и селскиот туризам со оглед дека Дебрца се наоѓа на патот кон [[Охрид]]. == Иселеништво == Иселеништвото од Дебрца отсекогаш било застапено. Во своите истражувања за потеклото на населението повеќе истражувачи од своите соговорници добивале информации дека се доселени од регионот Дебрца. Така пр.[[Јован Трифуноски]] и [[Томо Смилјаниќ - Брадина|Тома Смилјаниќ]] во нивните истражувања за Кичевската котлина<ref>{{Наведена книга|url=http://worldcat.org/oclc/18500423|title=Кичевска котлина : сеоска насеља и становништво|last=Ф.|first=Трифуноски, Јован|date=1968|publisher=Izdanje autora]|oclc=18500423}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Кичевија|last=Смилјаниќ|first=Тома|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> добиваат информации за родови преселени од различни села во Дебрца, па така во селото [[Тајмиште]] се родовите ''Тасевци (2 к.)'' и ''Маљуковци (1 к.)'' кои се доселени од [[Сливово]]. Во селото [[Поповјани]] е родот ''Огњановци (2 к.)'' кои своето потекло го знаат од [[Издеглавје]]. Во селото [[Патец]] е родот ''Николовци (2 к.)'' кои таму се доселени од [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Во селото [[Речани (Челопечко)]] е родот ''Неделковци'' (1 к., слават Св. Ѓорѓија), потеклото им е од [[Лактиње]], родот го основал Неделко кој во старината направил беља (затоашто му работел бесплатно на бегот), па пребегнал најпрво во [[Кладник]], а потоа во [[Требино]] во [[Порече]], но тој не се задржал долго туку се префрлил во Речани околу крајот на првата половина на XIX век. Во минатото во атарот на селото [[Велмеј]] постоело селото Јаорец, но некаде кон крајот на XVIIIти век се случила расправија по која селото било раселено, еден дел побегнале во кичевско каде го основале селото [[Јаворец|Јаорец]] па така основачите на родовите ''Милошевци (10 к.)'' ,''Трајановци (7 к.)'' и ''Илиовци (6 к.)'' се доселени од сега раселеното село Јаорец во Дебрца. Во [[Осој (Кичевско)|Осој]] е родот ''Ширговци (9 к.)'' кој е доселен од селото [[Оздолени]]. Родот ''Топлевци (3 к.)'' во селото [[Лазаровци]] е доселен од селото [[Турје]]. Во селото [[Свињиште]] е родот ''Караџовци (10 к.)'' доселен од [[Врбјани]]. Во [[Козица]] е родот ''Цветановци (6 к.)'' доселен од селото [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Во [[Миокази]] е родот ''Ќосевци (4 к.)'' доселен од [[Сливово]]. Во селото [[Лавчани]] е родот ''Ѓоргевци (11 к.)'' доселени од селото [[Турје]]. Во [[Манастирско Доленци]] е родот ''Сиљановци (4 к.)'' доселен од селото [[Оздолени]]. Во [[Србјани]] е родот ''Мијаиловци (3 к.)'' доселен од селото [[Годивје (Охридско)|Годивје]]. Во [[Карбуница]] е родот ''Жакеровци (2 к.)'' доселен од селото [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Истиот автор (Јован Трифуноски) доста иселеници од Дебрца забележал и во Битолско-Прилепската Котлина.<ref>{{Наведена книга|url=http://worldcat.org/oclc/469501519|title=Битољско-Прилепска котлина : антропогеографска проучавања (1914-1997)|last=Трифуноски Ф.|first=Јован|year=1998|publisher=Српска академија наука и уметности|isbn=8670252678|oclc=469501519}}</ref>, таму иселици има во следните села. Во селото [[Врбјани (Прилепско)|Врбјани]] се родовите ''Јадровци (5 к.)'' и ''Дамевци (3 к.)'' доселени од село [[Врбјани]], Дебрца. Во селото [[Бело Поле]] се родовите ''Трајковци (2 к.)'' и ''Мартиновци (2 к.)'' доселени исто така од [[Врбјани]], во истото село е и родот ''Стојановци (1 к.)'' доселен од [[Лактиње]], во селото [[Славеј (село)|Славеј]] се 20 фамилии доселени од селото [[Турје]], во селото Трновци се околу 40 фамилии доселени од селото [[Брежани]], во [[Логоварди]] се родовите ''Апостоловци (1 к.)'' и ''Анакијевци (1 к.)'' доселени од селото [[Мраморец]]. Во селото [[Лера]] е родот ''Вељановци (1 к.)'' доселен од селото [[Турје]]. Во селото [[Црнобуки]] е родот ''Брсјаковци (3 к.)'' доселен од [[Велмеј]]. Во селото [[Канатларци]] се повеќе родови доселени од селата [[Белчишта]], [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]], [[Годивје (Охридско)|Годивје]], [[Лактиње]], [[Песочани]]. Во селото [[Мусинци]] се неколку родови доселени од селата [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]] и [[Ботун]] . Во селото [[Десово]] се родовите ''Петковци (2 к.)'' и ''Мицковци (1 к.)'' доселени од селото [[Сливово]], потоа родот ''Балаловци (3 к.)'' доселен од [[Лактиње]], и родот ''Андреевци (1 к.)'' доселен од [[Годивје (Охридско)|Годивје]]. Во [[Дупјачани]] се родовите, ''Сливовци (2 к.)'' доселени од [[Сливово]], ''Копиљаковци (3 к.)'' и ''Крстановци (2 к.)'' доселени од [[Лактиње]]. Во селото [[Горно Село]] ,е родот ''Охриѓани (3 к.)'' доселен од село [[Годивје (Охридско)|Годивје]]. Во селото [[Беровци]] е родот ''Гулабовци (1 к.)'' доселен од селото [[Сливово]]. По селата во Охридско-струшката котлина<ref name=":1">{{Наведена книга|url=http://worldcat.org/oclc/27418468|title=Охридско-струшка област : антропогеографска проучавања|last=Ф.|first=Трифуноски, Јован|date=1992|publisher=Српска академија наука и уметности|isbn=8670251582|oclc=27418468}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Струшко Поле|last=Русиќ|first=Бранислав|publisher=Архивски фонд на МАНУ 88/1|others=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Охридско Поле|last=Русиќ|first=Бранислав|publisher=Архивски фонд на МАНУ АЕ 87/1|others=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> иселеници од Дебрца има во следните села. Во [[Долно Лакочереј]] се родовите ''Илијовци (13 к.)'' доселени од [[Лактиње]], ''Матевци (10 к.)'' доселени од селото [[Сошани]], ''Трајковци (2 к.)'' доселени од селото [[Оздолени]], ''Пашичовци (1 к.)'' доселени од селото [[Лешани]], и ''Јовевци (2 к.)'' доселени од селото [[Велмеј]]. Во селото [[Горно Лакочереј]] се родовите ''Шетковци (3 к.)'' доселени од некое село во Дебрца, како и родот ''Апостоловци (1 к.)'' доселени од селото [[Лешани]]. Во селото [[Ливоишта]] е родот ''Суљовци или Сиљановци (1 к''.) доселени од селото [[Лешани]]. Во селото [[Косел]] е родот ''Воденичаровци или Трајковци (6 к.)'' кои се од селото [[Брежани]]. Во селото [[Лескоец (Охридско)|Лескоец]] се 8 фамилии доселени од [[Песочани]] како и родовите ''Чифлигаровци (4 к.)'' и ''Џамбазовци (1 к.)'' доселени од [[Лешани]]. Во [[Велгошти]] се околу 30 фамилии доселени од разни села во Дебрца, како и родовите ''Шибаковци (5 к.)'', ''Шиковци (5 к.)'' и ''Шукаровци (5 к.)'' доселени од селото [[Велмеј]], во [[Пештани]] се родовите ''Башовци (20 к.)'' и ''Толевци (15 к.)'' доселени од селото [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Во селото [[Љубаништа]] се родовите ''Булевци (6 к.)'' доселен од [[Лактиње]], како и родот ''Пулчевци (7 к.)'' доселени од некое село во Дебрца. Во [[Враништа]] се родовите ''Милевци (11 к.)'' и ''Танасковци (2 к.)'' доселени од [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Во селото [[Горенци (Охридско)|Горенци]] се родовите ''Николовци (3 к.)'' и ''Андреевци (2 к.)'' доселени од [[Велмеј]]. Во [[Мислешево]] се родовите ''Бочевци (10 к.)'' доселен од некое село во Дебрца, како и родот ''Черенковци (1 к.)'' доселени од [[Сливово]]. Во [[Оровник]] се родовите ''Далчевци (3 к.)'' доселени од [[Злести]], ''Митревци (1 к.)'' доселени од [[Слатино (Охридско)|Слатино]] и ''Цветковци (16 к.)'' доселени од селото [[Сошани]]. Во селото [[Подмоље]] се околу 10 фамилии доселени од разни во Дебрца. Во [[Волино]] се родовите ''Јанкуловци (5 к.)'' доселен од [[Лешани]], како и ''Неловци (1 к.)'' доселени од некое село во Дебрца. Во [[Горенци (Охридско)|Горенци]] е родот ''Брмбовци или Наумовци (3 к.)'' доселени од некое село во Дебрца ([[Велмеј]] или [[Белчишта]]). во селото [[Требеништа]] се родовите ''Јоновци (2 к.) и Миревци (2 к.)'' доселени од некое село во Дебрца, потоа родовите ''Цибуковци или Пискуловци (3 к.) и Алексовци (3 к.)'' доселени од селото [[Белчишта]], како и родот ''Мувчевци (7 к.)'' доселени од селото [[Брежани]]. во [[Биџево]] се родовите ''Рачиовци (2 к.)'' доселени од селото [[Брежани]], како и ''Шкуртевци (2 к.)'' доселени од [[Белчишта]] или [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. во [[Драслајца]] е родот ''Јолдевци (1 к.)'' доселен од [[Велмеј]]. во [[Мороишта]] е родот ''Маџаровци (2 к.)'' доселен од селото [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. во [[Куратица]] се родовите ''Андревци (4 к.) и Јанкуловци (1 к.)'' доселени од селото [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Во селото [[Сирула]] е родот Бочкаровци (5 к.) доселен таму од селото [[Велмеј]]. Од останатите места иселеници има во [[Туденце]], таму е родот ''Вражевци (29 к.)'' доселен од [[Врбјани]].<ref>{{Наведена книга|url=http://worldcat.org/oclc/5846115|title=Полог : антропогеографска проучавања|last=Ф.|first=Трифуноски, Јован|date=1976|publisher=Српска академија наука и уметности|oclc=5846115}}</ref> Во селото [[Дренок (Струшко)|Дренок]] е родот ''Стојковци (1 к.)'' кои имаат потекло од некое село во Дебрца (Миленко Филиповиќ-Голо Брдо). во селото [[Рудник (Велешко)|Рудник]] е иселен родот ''Далчевци (1 к.)'', биле од селото [[Злести]]. Во Демирхисарскиот регион се отселени. Во селото [[Велмевци]] повеќето родови водат потекло од селото [[Велмеј]]<ref name=":1"/>(Тома Смиљаниќ – Кичевија), родот ''Мирчевци (26 к.)'' е доселен од [[Слатино (Охридско)|Слатино]].<ref name=":4">{{Наведена книга|title=Дебарца |last=Русиќ|first=Бранислав|publisher=Архивски фонд на МАНУ АЕ 89/1|others=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> Според истиот автор и целокупното население на [[Прострање]] потекнува од некое село кое исто така се викало Прострање и кое се наѓало во Дебрца (Тома Смиљаниќ – Кичевија), а пак родот ''Митковци (9 к.)'' е доселен од селото [[Слатино (Охридско)|Слатино]].<ref name=":4" /> Во минатото во атарот на [[Мраморец]] постоело село Белче, но поради притисок од муслиманите тоа село пропаднало, и еден дел од населението пребегнало во Демирхисарско каде основале село со истото име [[Белче]].<ref name=":1" /> Во селото [[Арилево]] се наоѓа родот ''Мутавџиовци (14 к.)'' таму доселени од [[Арбиново]]. Во селото [[Граиште]] е родот ''Распашновци (2 к.)'' доселен од [[Сливово]]''.'' Во селото [[Пуста Река]] се наоѓа родот ''Чкаловци (2 к.)'', таму доселен од селото [[Врбјани]]. Во селото [[Бабино]] се наоѓаат родовите ''Поповци (7 к.)'' и Кочовци, таму доселени од селото [[Лешани]]. Во селото [[Железнец]] се родовите ''Неделковци (4 к.)'' таму доселени од селото [[Оздолени]], како и родот ''Ламбровци (4 к.)'' доселен од селото [[Брежани]]. Во селото [[Сопотница]] е родот ''Ориѓани (6 к.)'' таму доселен од селото [[Оздолени]], како и родот ''Наумовци (2 к.)'' доселен од селото [[Велмеј]]. Во селото [[Острилци]] се наоѓа родот ''Петревци (6 к.)'' доселени од селото [[Сошани]].<ref name=":4" /> Во селото [[Љубојно]] е родот ''Јовановци'' доселени од селото [[Сливово]].<ref name=":7">{{Наведена книга|title=Населбите во Преспа|last=Јовановски|first=Владо|publisher=Ѓурѓа|year=2005|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> Во селото [[Избишта]] е родот Петковци доселен од селото [[Брежани]].<ref name=":7" /> Во [[Македонски Брод]] е родот ''Димовци (2 к.)'' таму доселен од селото [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Иселениците до овде изнесени се од различен период,почнувајќи од XVIIIти век па сè до 50-тите од минатиот век. Веќе од крајот на 50-тите години од минатиот век населението на Дебрца почнува масовно да се иселува по Градовите, највеќе иселеници се во [[Охрид]], каде сочинуваат околу 70% од населението на Градот, но доста иселеници има и на многу други места. Во Скопје Дебрчани има највеќе во [[Општина Ѓорче Петров]] (населбата [[Даме Груев (населба)|Даме Груев]],старо име Ге-ге) потоа [[Општина Кисела Вода]], [[Општина Аеродром]], [[Општина Бутел]] и др. Иселеници има во поголема мера и во [[Битола]], [[Кичево]], [[Струга]]. А во помала мера и во градовите [[Тетово]], [[Гостивар]], [[Велес]], [[Кавадарци]], [[Неготино]], [[Струмица]], [[Гевгелија]], [[Прилеп]], [[Демир Хисар]], [[Радовиш]], [[Кочани]]. Надвор од Македонија дебрчани има највеќе иселено во [[Австралија]], иселеници има и во [[Србија]], [[Бугарија]], [[Хрватска]], [[Словенија]], [[Црна Гора]], [[Литванија]], [[Норвешка]], [[Шведска]], [[Финска]], [[Соединети Американски Држави|САД]], [[Канада]], [[Аргентина]] и др. == Родови == Според истражувањата кои ги вршел Пр.Јован Трифуноски во регионот Дебрца,поголемиот дел од населението на регионот е староседелско,околу 70%.Но исто така постојат и доселеници Во староседелци се вбројуваат оние родови кои во Дебрца живеат отсекогаш Во повеќето села главнината ја сочинуваат староседелците Доселениците во Дебрца воглавно доаѓале од [[Закамен]](или [[Малесија|Струшка Малесија]]) и [[Железник]] Од [[Закамен]] (или [[Малесија|Струшка Малесија]]) се следните родови: ''Матевци, Пејовци и Србиновци'' во [[Мраморец]] од [[Закамен]]. ''Црвенковци'' (од овој род потекнува [[Бранко Црвенковски]]) во Слатино од [[Закамен]]. ''Ботунци или Мацевци'' во [[Долно Средоречие]] од [[Закамен]]. ''Ничевци, Јордановци, Гроздановци, Мацевци'' во [[Ботун]] од [[Закамен]]. ''Локовци'' во [[Злести]] се доселени од селото [[Локов]]. ''Малесорци'' во селото [[Грко Поле]] се доселени од селото [[Присовјани]]. ''Локовци'' во селото Врбјани се доселени од селото [[Локов]]. Од [[Железник]] се следните родови: ''Црниновци'' во [[Велмеј]] се доселени од [[Цер (село)|Цер]]. ''Николовци'' ''или Голабовци'' во истото село од [[Бараково]] и потенуваат од предок кој бил [[Власи|Влав]]. ''Китевци'' во Слатински Чифлик од [[Брезово]]. ''Ѓоршовци'' во [[Слатино (Охридско)|Слатино]] од [[Цер (село)|Цер]]. ''Тутунари'' во [[Мраморец]] се доселени од некое село во Железник. ''Бучковци'' во [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]] од [[Големо Илино]]. ''Дамчевци (Јолевци, Јосифовци и Сиљановци)'' во [[Злести]] доселени се од селото [[Велмевци]].<ref name=":6" /> ''Брдовци'' во селото [[Лешани]] доселени се од селото [[Слоештица]].<ref name=":5" /> Од [[Кичевско]] се следните родови: ''Милошевци, Пејчиновци и Мијаилевци'' во [[Мраморец]] се доселени од селото [[Туин]]. ''Неделковци'' во селото [[Велмеј]] се доселени од [[Прострање]]. ''Богдановци и Треневци'' во селото [[Лактиње]] дошле од селото [[Брждани]]. Од [[Полог]] се следните родови: ''Дуртановци'' во Сливово се доселени од [[Гостиварско]]. ''Николовци'' во Лактиње се доселени од [[Горно Палчиште]], [[тетовско]].<ref name=":3" /> Од територии надвор од Македонија се следните родови: ''Поповци'' во [[Велмеј]] се доселени од околината на [[Елбасан]]. ''Гавриловци и Марковци'' во [[Оздолени]] се доселени од околината на [[Пешкопеја]]. ''Савевци'' во [[Слатино (Охридско)|Слатино]] доселени од селото [[Лин]]. ''Китановци'' во [[Издеглавје]] се доселени од некаде во Албанија. ''Шокановци'' во [[Арбиново]] се доселени од некаде во Албанија. ''Србаковци'' во [[Лактиње]] се доселени од [[Гнилане]],<ref name=":3" /> и потекнуваат од некој [[Роми|Ром]]. ''Ѓаковци'' во [[Годивје (Охридско)|Годивје]] своето потекло го знаат од околината на [[Ѓаковица]]. ''Корџановци'' во [[Турје]] потекнуваат од некое село во околината на [[Горица (Албанија)|Корча]]. ''Младеновци'' во [[Мраморец]] се доселени од околината на [[Параќин|Парачин]].<ref name=":0" /> == Познати личности == [[Бранко Црвенковски]] (Роден во [[Сараево]] на 12 октомври 1962) - македонски политичар и поранешен претседател и премиер на [[Република Македонија]] од [[Социјалдемократски сојуз на Македонија|Социјалдемократскиот сојуз на Македонија]], по потекло од [[Слатино (Охридско)|Слатино]] [[Трајко Вељаноски]] (Роден во [[Сливово]] на 2 ноември 1962) - македонски политичар и поранешен претседател на Собранието на Република Македонија од [[Внатрешна македонска револуционерна организација - Демократска партија за македонско национално единство|ВМРО]] [[Илија Димовски]] (Роден во [[Велес]] на 10 октомври 1980) - македонски политичар и Член на ВМРО, и дел од Собранието како пратеник од редовите на ВМРО, по потекло од [[Врбјани]] [[Гордана Јанкулоска]] (Родена во [[Охрид]] на 12 октомври 1975) - македонска политичарка и поранешна министерка за внатрешни работи, политичарка од редовите на [[ВМРО-ДПМНЕ]], по потекло од [[Турје]]. [[Зоран Ставрески]] (Роден во [[Охрид]] на 29 октомври 1964) - македонски политичар и поранешен министер за финансии во периодот 2009-2016, член на [[ВМРО-ДПМНЕ]], по потекло од [[Велмеј]] [[Ристе Ристески]] (Роден во [[Охрид]] на 23 мај) - македонски пејач, кој се прослави со своето учество во Ѕвездите на Гранд, на кое го освои првото место, по потекло од [[Лактиње]] [[Вера Љубојно]] (Родена во [[Скопје]]) - македонска пејачка од групата [[Љубојна]], изведува етно музика, по потекло од [[Сливово]] [[Александар Костоски]] (Роден во [[Скопје]] на 5 март 1988) - македонски кошаркар и член на Македонската кошаркарска репрезентација, има настапувано за Работнички, МЗТ, Куманово, а моментално игра во Романија, по потекло од [[Сливово]] [[Драган Павловиќ Латас]] (Роден во [[Скопје]] на 25 февруари 1960) - македонски новинар и поранешен главен уредник на весникот Вечер, тој работи и како главен уредник на телевизијата [[Сител Телевизија|Сител]], по потекло од [[Мраморец]] [[Митко Апостоловски]] (Роден во [[Битола]] на 7 март 1955 - починат во Битола на 5 август 2022) - македонски глумец, работел во [[Народен театар - Битола|Народниот театар]] во Битола, познат по многу улоги во многу македонски филмови, по потекло од [[Мраморец]] [[Спасен Силјаноски]] (Роден во Кичево) - македонски пејач на народна музика, кој е многу познат и баран низ Западниот дел од Македонија и пошироко, по потекло од [[Турје]] [[Елена Ристеска]] (Родена во [[Скопје]] на 27 април 1986) - македонска позната пејачка која ја претставувала [[Македонија на Евровизија]] во 2006 год. По потекло од [[Арбиново]]. [[Владо Дојчиноски]] (Роден во [[Охрид]] на 27 февруари 1986) - македонски глумец кој е најдобро познат по своите улоги во Македонските народни приказни, по потекло од [[Годивје (Охридско)|Годивје]] [[Ѓоко Танески]] (роден во Охрид на 2 март 1977) - македонски пејач и претставник на Македонија на Евровизија 2010 со песната „Јас ја имам силата“ по потекло од [[Белчишта]] [[Трајан Петровски]] (роден во Арбиново 1939 година) прв амбасадор на Република Македонија писател и поет. ==Наводи== {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.debrca.gov.mk/ Општина Дебрца] [[Категорија:Историско-географски области во Македонија]] 44vbwtvuwu7hfbp4bwug09xm74itji8 5381176 5381175 2025-06-17T15:10:39Z ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 120852 5381176 wikitext text/x-wiki :''За други значења на поимот '''Дебрца''', видете на [[Дебрца (појаснување)|појаснителната страница]]'' [[Податотека:Debarca in Macedonia.png|мини|280п|десно|Дебрца на картата на Македонија (во црвено)]] '''Дебрца''' или '''Дебарца''' — етногеографска и историска област во [[Западна Македонија]], северно од [[Охрид]] и југозападно од [[Кичево]]. Областа Дебрца го опфаќа најголемиот дел од територијата на [[Општина Дебрца]].<ref>{{наведена книга|title=Македонски фолклор|publisher=Институт за фолклор|location=Скопје|date=1982|edition=29-31}}</ref> == Етимологија на името == Досега во науката не постојат точни податоци за потеклото на името Дебрца. Повеќе стари дебрчани искажувале различни преданија за потеклото на името. Најверојатно најблиску до вистината е кажувањето на Јонче Попоски од [[Велмеј]], според кој името на областа дошло од некогашниот град Дебрец кој постоел во средна Дебрца. Различни автори оваа област ја именувале со следните имиња: [[Ј. Г. Хан]] оваа област ја завел како Дебертза, [[Спиридон Гопчевиќ]] името на областа го завел како Дебрза, [[Кузман Шапкарев]] името на областа го завел според денешното име Дебрца.<ref name=":3">{{Наведена книга|title=Лактиње- Корени и потомци, времиња и судбини.|last=Милошески|first=Танче|publisher=Ирис-Р|year=2008|isbn=|location=Струга|pages=}}</ref> == Географски одлики и поделба на Дебрца == {{Главна|Дебрца (котлина)}} Дебрца е котлински предел кој на запад е ограден со падините на планините [[Стогово]] и [[Караорман]] кои ја одделуваат од областите [[Малесија|Струшка Малесија]], [[Дримкол]] и [[Општина Центар Жупа|Дебарска Жупа]], на исток со падините на планините [[Славеј Планина]], [[Илинска Планина]] и [[Плаќенска Планина]] кои ја одделуваат од областа [[Железник|Железник (Демир Хисар)]], додека пак на север е отворена кон Кичевската котлина и областа [[Копачка (област)|Копачка]], а на југ е отворена кон Охридско-Струшката котлина. Областа Дебрца се дели на три под-области '''Горна Дебрца''' со главно место [[Сливово]], '''Средна Дебрца''' со главно место [[Издеглавје]] и '''Долна Дебрца''' со главно место [[Белчишта]].<ref>Трифуноски, Ф. Јован. „Охридско-струшка област. Антропогеографска проучавања“. САНУ, 1980. стр.287</ref> Главна водена артерија низ областа која протекува низ средишниот и јужниот дел на областа е реката [[Сатеска]], која е притока на [[Црн Дрим]] и е дел од јадранскиот слив. == Население и села во Дебрца == {{Население низ историјата |source= Податоците од 1948-2002 се според официјалните пописи<ref name=popisi>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.stat.gov.mk/pxweb2007bazi/Dialog/varval.asp?ma=Popis_nm_1948_2002_NasPoEtnPrip_mk&ti=%CD%E0%F1%E5%EB%E5%ED%E8%E5+%ED%E0+%D0%E5%EF%F3%E1%EB%E8%EA%E0+%CC%E0%EA%E5%E4%EE%ED%E8%BC%E0+%F1%EF%EE%F0%E5%E4+%E8%E7%BC%E0%F1%ED%F3%E2%E0%9C%E5%F2%EE+%E7%E0+%E5%F2%ED%E8%F7%EA%E0%F2%E0+%EF%F0%E8%EF%E0%E4%ED%EE%F1%F2%2C+%EF%EE++%ED%E0%F1%E5%EB%E5%ED%E8+%EC%E5%F1%F2%E0%2C+%F1%EF%EE%F0%E5%E4+%EF%EE%EF%E8%F1%E8%F2%E5+%ED%E0+%ED%E0%F1%E5%EB%E5%ED%E8%E5+1948%2C+1953%2C+1961%2C+1971%2C+1981%2C+1991%2C+1994+%E8+2002++%E3%EE%E4%E8%ED%E0+%28%F1%EE%E3%EB%E0%F1%ED%EE+%F2%E5%F0%E8%F2%EE%F0%E8%BC%E0%EB%ED%E0%F2%E0+%EE%F0%E3%E0%ED%E8%E7%E0%F6%E8%BC%E0+%EE%E4+1996+%E3%EE%E4%E8%ED%E0%29&path=../Database/%CF%EE%EF%E8%F1%E8/%CF%EE%EF%E8%F1%E8%20%ED%E0%20%ED%E0%F1%E5%EB%E5%ED%E8%E5%201948%20-%202002/&lang=18 | title = Население на Република Македонија според изјаснувањето за етничката припадност, по населени места, според пописите на население 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 1994 и 2002 година (согласно територијалната организација од 1996 година) | publisher = Државен завод за статистика }}</ref> |1900|8.510 |1905|9.502 |1917|9.824 |1921|10.652|1948|12.264 |1953|12.896 |1961|11.342 |1971|8.570 |1981|6.098|1991|4.098|1994|3.354|2002|2.940|cols=2|graph-pos=bottom}} Во областа Дебрца живеат 2.940 жители од кои повеќето се [[Македонци]]. Како и многуте македонски региони, така и Дебрца во втората половина на XX век беше зафатена од големите миграциони процеси па до денес има константно намалување на своето население. Населението на Дебрца скоро отсекогаш било [[Македонци|македонско]] и христијанско, само во селото [[Песочани]] еден период живеело муслиманско население кое потекнувало од [[Албанци]] и [[Македонци-муслимани|исламизирани Македонци]].<ref name=":1" /><ref name=":4" /> Во составот на областа Дебрца влегуваат селата од северниот и средишниот дел на [[Општина Дебрца]] - Долна Дебрца (т.е. поранешната Општина [[Белчишта]]). Во областа Белчишта влегуваат следниве села: [[Арбиново]], [[Лактиње]], [[Годивје (Охридско)|Годивје]], [[Врбјани]], [[Сливово]], [[Турје]], [[Мраморец]] (во Горна Дебрца), [[Сошани]], [[Оздолени]], [[Слатински Чифлик]], [[Слатино]], [[Издеглавје]] (во Средна Дебрца), [[Ботун]], [[Црвена Вода]], [[Песочани]], [[Ново Село (Охридско)|Ново Село]], [[Белчишта]], [[Злести]], [[Лешани]], [[Брежани]], [[Велмеј]], [[Грко Поле]], [[Горно Средоречие]] и [[Долно Средоречие]] (во Долна Дебрца).<ref name=":0">Трифуноски, Ф. Јован. „Охридско-струшка област. Антропогеографска проучавања“. САНУ, 1980. стр.256</ref> {| class="wikitable sortable" |+ !Населени Места !1900 !1905 !1917 !1921 !1948 !1953 !1961 !1971 !1981 !1991 !1994 !2002 !2021 |- |[[Арбиново]] |280 |320 |303 |395 |410 |411 |311 |195 |137 |43 |32 |26 |12 |- |[[Белчишта]] |650 |752 |770 |850 |989 |1.122 |1.203 |788 |615 |620 |489 |437 |297 |- |[[Ботун]] |370 |400 |398 |415 |523 |569 |526 |453 |303 |305 |212 |227 |163 |- |[[Брежани]] |560 |640 |876 |698 |742 |742 |547 |425 |198 |54 |56 |31 |15 |- |[[Велмеј]] |700 |784 |698 |949 |1.186 |1.257 |1.217 |1.091 |912 |639 |582 |511 |260 |- |[[Врбјани (Охридско)|Врбјани]] |480 |640 |705 |712 |803 |879 |649 |371 |229 |129 |106 |58 |32 |- |[[Годивје (Охридско)|Годивје]] |500 |576 |690 |658 |745 |736 |637 |480 |267 |151 |104 |92 |27 |- |[[Горно Средоречие]] |100 |56 |15 |53 |175 |297 |161 |140 |80 |59 |38 |14 |7 |- |[[Грко Поле]] |20 |48 |58 |39 |60 |59 |52 |63 |55 |37 |27 |30 |14 |- |[[Долно Средоречие]] |72 |32 |38 |65 |111 |... |... |70 |71 |66 |55 |57 |43 |- |[[Злести]] |530 |520 |534 |720 |701 |721 |680 |552 |504 |369 |333 |294 |168 |- |[[Издеглавје]] |200 |224 |275 |241 |471 |529 |566 |445 |339 |176 |150 |136 |44 |- |[[Лактиње]] |480 |560 |540 |615 |574 |641 |537 |365 |203 |123 |93 |82 |54 |- |[[Лешани]] |450 |480 |488 |496 |709 |752 |769 |703 |706 |588 |472 |484 |310 |- |[[Мраморец]] |500 |536 |548 |749 |657 |609 |346 |132 |60 |19 |15 |8 |4 |- |[[Ново Село (Охридско)|Ново Село]] |18 |68 |40 |45 |201 |210 |241 |176 |184 |142 |92 |68 |39 |- |[[Оздолени]] |200 |216 |285 |257 |417 |462 |409 |325 |185 |95 |79 |47 |14 |- |[[Песочани]] |360 |/ |437 |552 |294 |358 |355 |268 |159 |126 |106 |95 |74 |- |[[Слатино (Охридско)|Слатино]] |960 |1.040 |860 |778 |957 |1.016 |948 |800 |547 |218 |204 |161 |65 |- |[[Слатински Чифлик]] |40 |40 |60 |55 |132 |140 |124 |92 |48 |17 |14 |11 |2 |- |[[Сливово]] |400 |480 |420 |476 |489 |463 |332 |194 |70 |35 |24 |16 |5 |- |[[Сошани]] |30 |24 |52 |57 |108 |99 |112 |111 |80 |24 |18 |15 |2 |- |[[Турје]] |320 |456 |419 |417 |492 |493 |338 |205 |87 |38 |36 |17 |4 |- |[[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]] |290 |320 |315 |360 |318 |331 |282 |127 |57 |25 |17 |23 |10 |} Највисоката бројка на население областа Дебрца ја имала во 1953 година, кога броела 12.896 жители. Од таа година, до последниот попис во Македонија во 2002 година, населението на Дебрца е намалено за 77,2 %, или за 9.956 жители.[[Податотека:Map of Municipality of Debarca.svg|thumb|right|300px|Карта на општина Дебрца со селските атари.]] === Раселени села во Дебрца === Денес во Дебрца има 24 села, од кои некои пред целосно изумирање ([[Мраморец]], [[Сливово]], [[Турје]], и др.). Но во минатото во Дебрца постоеле многу повеќе села, од кои некои биле многу значајни, од кои секако може да се издвојат [[Радомирово]] и [[Зглавица]], овие две села имале преку 100 домаќинства. Денес не постојат следните села: * [[Сатеска]]: ова село се спомнува во пописниот дефтер од 1582, припаѓало на Охридскиот санџак, нахија Дебрца, имало вкупно 25 жители и било едно од помалите села во дебрчката нахија, селото се наоѓало во атарот на селото [[Ботун]], кога и како исчезнало ова село не постојат точни податоци. * [[Леска]]: Ова село постоело некаде кај [[Лешани]] и [[Злести]]. Селото не се спомнува во пописниот дефтер од Охридскиот Санџак во 1582, но за селото имаат предание жителите на селата [[Лешани]] и [[Злести]], села каде што живеат потомците на иселените жители на селото Леска, а според преданието селото исчезнало некаде во 18 век. * [[Раштани|Раштани:]] ова село постоело на границата помеѓу селата [[Ботун]] и [[Злести]]. Жителите на селото Злести во местото каде што постоело селото Раштани, пронашле камена плоча на која била заведена годината 1450, плочата подоцна била пренесена во охридскиот музеј,<ref name=":1" /> ова исчезнато село се спомнува и во 1582 во пописот во охридскиот санџак, припаѓало во нахијата Дебрца, имало вкупно 88 жители, кога исчезнало селото еден дел од населението на селото се иселило во кичевското село [[Раштани (Кичевско)|Раштани]], точно кога се случило тоа не се знае.<ref name=":1" /> * [[Мацково|Мацково:]] ова било мало село, постоело северозападно од селото [[Песочани]], не се спомнува во пописот од охридскиот санџак во 1582 година, па веројатно е настано подоцна. По населувањето на албанците во селото Песочани, крајот на 18ти, почетокот на 19 век, населението постепено почнало да се иселува од ова село, денес е познат само родот ''Мацковци (''од кој потекнува познатиот писател [[Ванчо Николески]]), тие од селото Мацково се иселиле околу 1860 година.<ref name=":1" /> * [[Радомирово|Радомирово:]] било едно од најголемите села во Дебрца, постоело северозападно од селата [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]] и [[Песочани]], на самата граница со областа [[Малесија]], се наведува дека имало околу 500 домаќинства. Селото според преданието го добило името по [[Гаврил Радомир]], селото пропаднало во првата половина на 19 век, кога од селото се иселиле последните жители. Денес е познат родот ''Грбаковци'', кој се иселил во селото [[Лешани]] околу 1840 година.<ref name=":1" /> * [[Јаорец|Јаорец:]] селото било на границата помеѓу селата [[Велмеј]] и [[Брежани]]. Во 1582 година било заведено како [[Јаворче]], со 18 христијански домаќинства, преку селото Јаорец водел патот во правец, [[Дебар]]-[[Долна Дебрца]]-[[Демир Хисар]]-[[Битола]]. На крајот од 18 век поради некоја причина Турците го запалиле селото, па така едни избегале во кичевското село [[Јаворец]] (''Милошевци, Трајановци и Илијовци)'', втори во [[Велмеј]] (''Иљовци и Андревци),'' а трети во селото [[Брежани]] (''Десановци и Цветковци).''<ref name=":1" /><ref name=":4" /> * [[Зглавица]]: северозападна од селото [[Издеглавје]], постоело селото Зглавица, според народната традиција селото имало околу 500 домаќинства, што го правело најголемо село во Дебрца. Ова село било средишно место во областа Дебрца, исто така се наведува и дека било главно место во климентовата [[Кутмичевица]]. Кога точно пропаднало селото Зглавица не се знае, но се знае дека од Зглавица има иселеници во селото [[Издеглавје]] (''Тувчевци, Трповци, Куловци, Милевци, Гавриловци, Игларовци, Стојановци, Паунковци, Николовци и Србиновци).'' Иселеници има и на други места.<ref name=":1" /> * [[Манастирец врбјани|Манастирец]], [[Жежница]] и [[Петрчани|Петрчани:]] ова биле мали села кои постоеле во атарот на селото [[Врбјани]], [[Манастирец врбјани|Манастирец]] пропаднал уште во 18 век, за Жежница кога пропаднало нема точни информации, додека највеќе се сочувани информации за селото [[Петрчани]]. [[Петрчани]] било 3км североисточно од селото Врбјани, прв помен за селото е во 1582 година, припаѓало на Охридскиот санџак, нахија Дебрца, и имало 79 жители. Селото сè до 1863 било македонско кога во селото се населиле [[Черкези (народ)|Черкези]], тие биле многу лоши, вршеле големи зулуми, убиле некоја девојка што одела на патот [[Кичево]]-[[Охрид]], потоа земале некоја девојка од селото [[Гари]], и ја исламизирале. Поради сет терор кој го вршеле, Македонците од селата [[Врбјани]], [[Годивје (Охридско)|Годивје]] и [[Сливово]] се здружиле и го уништиле селото, при што убиле многу Черкези по што земјата од селото ја поделиле помеѓу себе. Некои Черкези што се спасиле пребегнале во [[дебарско]], при што и денес постојат муслимани со презимето Черкези во околината на дебар. Некои од денешните родови во селото Врбјани (''Патниковци, Анѓелевци, Ќемаловци, Радевци, Поповци, Вретовци, Савевци, Муратовци, Мушевци, Шамалевци и Пејовци)'' живееле во наведените три раселени села.<ref name=":1" /> * [[Војово|Војово:]] се наоѓало во атарот на селото [[Годивје (Охридско)|Годивје]], на падините на планината [[Караорман]]. Селото изчезнало кон средината на 18 век, кога после пустошењето на Годивје, кога пропаднало старото Годивје еден дел од населението се иселило во [[Годивле|прилепско]], по што денешното Годивле го обновиле доселеници од раселеното село [[Војово]], така во Годивје постојат следните родови доселени од [[Војово]]: ''Чараповци, Секуловци, Попаѓовци, Јаковчевци, Шутаровци, Деспотовци, Бачовци, Станковци, Дојчиновци, Шипинковци и Коруновци.''<ref name=":1" /> * [[Белче мраморец|Белче]]: селото се наоѓало на патот [[Сливово]]-[[Мраморец]], но во атарот на селото Мраморец, селото пропаднало пред повеќе од 300 години, при што населението избегало на разни страни, некои се скриле во Мраморец, други отишле во Туин, па се вратиле назад, а трети отишле во селото [[Белче]], [[демирхисарско]], четврти во [[Сливово]] (''Белчевци)''.<ref name=":1" /><ref name=":4" /> * [[Брест оздолени|Брест]]: селото се наоѓало источно од селото [[Оздолени]], крај патот [[Издеглавје]]-[[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Тоа село поради некоја причина пропаднало, па еден дел од жителите пребегнале во селото [[Оздолени]] (''Шишковци, Богдановци, Трпчевци и Смилевци).''<ref name=":1" /> <br /> == Историја == [[Податотека:Brezani-RM.JPG|мини|лево|Поглед кон село [[Брежани]]]] Областа Дебрца е позната и под името ''Славна Дебрца'' поради своето славно минато исполнето со хероизам и борба за слобода на [[Македонија]]. Уште во периодот на турското ропство во Дебрца крстосувале многу ајдутски и комитски чети. Во времето на ајдутството, пред организираниот вооружен и револуционерен отпор на [[Македонци|македонскиот народ]], во почетокот и средината на XIX век во оваа област живеел и дејствувал [[Кузман Капидан]], македонски народен јунак и војвода, опеан во народните песни, но и песните на [[Григор Прличев]]. Во времето на организираниот револуционерен отпор кон крајот на XIX и почетокот на XX век, во Дебрца многу често престојувал и охридскиот војвода [[Христо Узунов]]. Токму Дебрца, била најсилното жариште во Охридско, во времето на [[Илинденското востание]] во [[1903]] година. Многупати селата во Дебрца биле недостапни за турските арачлии поради што многу од селата повеќепати претрпувале палења и горења до темел (пр. [[Сливово]] и [[Мраморец]]). === Арбиновска битка === На само неколку месеци пред [[Илинденско востание|Илинденското востание]], односно на 28 март 1903 се одвила Битката кај Арбиново. Иистиот ден [[Дејан Војвода]] бил во своето родно село [[Лактиње]], потоа со четата заминал во село [[Врбјани]], каде што издал наредба да се избрка од селото полјакот Турчин, а потоа ги учел врбјанци да ракуваат со оружје. Истото тоа го направил и во селото [[Годивје (Охридско)|Годивје]]. Од Годивје тргнал за Арбиново, потоа кога влегол со четата во Арбиново полјакот Турчин ги забележал, селаните и тука му наредиле на Турчинот да си отиде. Тој заминал тогаш за [[Издеглавје]], каде што имало 8 души аскер, и 20 души заптии. Тогаш мудуринот соопштил во блиското муслиманско село [[Песочани]], и со ред по чифлиците каде имало Турци ([[Слатински Чифлик]], [[Сошани]], [[Оздолени]]), и се собрале до 100 души башибузук, и илјада души аскер и заптии и ноќта го опколиле селото Арбиново. Во селото Арбиново со Дејан Војвода во тој момент биле: [[Ташко Арсов]], [[Ламбе Дојчинов]], [[Сандре Џико]] сите од [[Охрид]], Стојан Караџа од [[Годивје (Охридско)|Годивје]], Иван Савевски, Дабе Христов и Ѓурчин сите од [[Слатино (Охридско)|Слатино]], Кочо Иванов од [[Арбиново]], Крсте Димуш од [[Сливово]], Наум Илиев од [[Издеглавје]], и Бимбил и уште двајца браќа од [[Лактиње]]. Тие биле отседнати во три-четири куќи кај поистакнати рбинци (арбинци). Опсадата ја откриле во полноќните часови, и се разделиле во групи и се обиделе да се пробијат низ обрачот на аскерот, користејќи ја темнината, тогаш Дејан Војвода отворил оган на аскерот при што паднале неколку Турци, а во тоа време на помош на неговата чета почнале да доаѓаат селани од околните села, од [[Лактиње]] 20 души, од [[Годивје (Охридско)|Годивје]] 16, од [[Врбјани]] 23, од [[Сливово]] 15, од [[Мраморец]] 30, од [[Турје]] 10. Од кај месноста Солишта собраните сили го нападнале аскерот од западната и северната страна. Од кај источната страна нападнале слатинци. Во меѓувреме и на опколените Турци им дошла помош од околу 200 души башибузук од кај селото [[Велмеј]], борбата станувала неизвесна. И тогаш на македонските чети им пристигнал на помош кичевскиот војвода Арсо Мицков со 80 души од околните кичевски села (од [[Копачка (област)|Копачка]]), Турците биле тогаш разбиени и морале да се повлечат, по што победиле четите на [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]]. Но неколку дена по оваа битка Турците повторно се вратиле назад и ги запалиле сите села во Дебрца, и забрале 218 селани за [[Дијарбакир|Дијарбекир]]. По овој настан е сниман и филмот [[Најдолгиот пат (филм)|Најдолгиот Пат]], како и настаната песната „Гори Балкан“.<ref name=":2">{{Наведена книга|title=Житија Караормански|last=Петровски|first=Трајан|publisher=Култура|year=1989|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> === Последици од Илинденското Востание во Дебрца === Населението во Дебрца за време на [[Илинденско востание|Илинденското Востание]], масовно земало учество, па така поради силната активност многу села настрадале,биле запалени до темел, а било убиено и доста невино население. Запалени биле следните села: * [[Белчишта]] запалени биле 112 куќи, 1 воденица, 1 црква и 1 училиште. * [[Брежани]] запалени биле 98 куќи, 6 воденици, 1 црква и 1 училиште. * [[Велмеј]] запалени биле 104 куќи, 27 кошари и плевни, 3 воденици, 2 црквци и 1 училиште. * [[Врбјани]] запалени биле 89 куќи, 215 кошари и плевни, 5 воденици, 1 црква и 1 училиште. * [[Годивје (Охридско)|Годивје]] запалени биле 98 куќи, 160 кошари и плевни, 6 воденици, 2 цркви и 1 училиште. * [[Долно Средоречие]] запалени биле 6 куќи. * [[Злести]] запалени биле 77 куќи, 93 кошари и плевни, 1 воденица и 1 црква. * [[Лактиње]] запалени биле 95 куќи, 120 кошари и плевни, 6 воденици, 2 цркви и 1 училиште. * [[Лешани]] запалени биле 77 куќи, 3 воденици, 1 црква и 1 училиште. * [[Мраморец]] запалени биле 84 куќи, 228 кошари и плевни, 9 воденици, 1 црква и 1 училиште. * [[Оздолени]] запалени биле 25 куќи, 2 цркви и 1 училиште. * [[Слатино (Охридско)|Слатино]] запалени биле 140 куќи, 13 воденици, 2 цркви и 1 училиште. * [[Сливово]] запалени биле 70 куќи, 93 кошари и плевни, 1 воденица, 1 црква и 1 училиште. * [[Турје]] запалени биле 64 куќи, 57 кошари и плевни, 1 воденица, 1 црква и 1 училиште. * [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]] запалени биле 52 куќи, 38 кошари и плевни, 3 воденици, 1 црква и 1 училиште. Запалени биле и селата [[Сошани]],[[Ботун]] и [[Арбиново]], но не е познато што се е запалено, и колку куќи.<ref>{{Наведена книга|title=Дневници и спомени за Илинденско-Преображенското въстание|last=|first=|publisher=Издателство на Отечествения фронт|year=1984|isbn=|location=|pages=121-122}}</ref> За време на востанието од Дебрца е убиено и многу невино население, убиени се следните жители од различни села во Дебрца * Од [[Белчишта]] се убиени следните жители: Јаќим Христов, Хр. Митрев, Стојан Павлев, Нејко Наумов, Вељан Сиљанов, Карафил Костев, Целе Шакирев, Миле Петрев, Тане Митрев, Триф. Танев и Андон Ѓеоргиев. * Од [[Ботун]] се убиени следните жители: Сп. Волканов, Стојан Богданов, Хр. Петрев, Христана Петрева, Косте Апостолов, Цв. Јончев, Наум Нацев, Пет. Митрев, Ленка Костова, Ст. Костов, Спаса Паункова и Андон Стефанов. * Од [[Издеглавје]] се убиени следните жители: Миле Смилев, Спиро Блажев, Лазар Сотиров и Крсте Шулев. * Од [[Мраморец]] се убиени следните жители: Спасе Василев, Хр. Матев, Трајче Димитров, Голаб Максимов, Ст. Тасев, Гркинка Сотирова, Крстаница Стојчева, Кофил Павлев, Јанаќија Николова, Стојан Иванов, Здраве Христов, Настов, Стојан Матев и Серафим Крстев. * Од [[Турје]] се убиени следните жители: Јанко Ѓорев, Крстина Милошова и Алеко Петрев. * Од [[Годивје (Охридско)|Годивје]] се убиени следните жители: Димо Аврамов-Попаѓоски, Угрин Филипов, Саве Шоков, Угриница Филипова, Јонче Андрев, Сим. Петров, Ѓурчин Кузманов, Стана Стојкова и Наум Савев. * Од [[Лактиње]] се убиени следните жители: Вељан Камберов, Андре Митрев и Стојан Тодоров. * Од [[Велмеј]] се убиени следните жители: Ст. Корунов, Ст. Ѓоргиев, Сиљан Котев, Мито Иловски, Петре Илевски, Чаче Трајчев, Саве Србинов, Митре Андрев, Насто Глигоров, Иван Славковски, Срб. Ангелев, Хр. Крстанов, Јон Церанин, Јон Караблажев и Пера Илова. * Од [[Лешани]] се убиени следните жители: Цв. Џепинков, В. Ангелица, Наум Шокаров, Кр. Стефанов, Хр. Трајков, Свештеник Васил. п .Ангелов, Коте Мучов и Милуш Николов. * Од [[Злести]] се убиени следните жители: Сиљана Андрева, Косте Цоков, Јончо Јосифов, Јордан Тасев, Јосиф Јончев, Ил. Марков, Насте Рамаевски, Кузман Локовски, Томе Кузманов и Трена Јонова. * Од [[Брежани]] се убиени следните жители: Илија Миленков, Војдан Крстанов, Стојан Крстев и Наум Радев. * Од [[Грко Поле]] е убиен: Јончо Лукачовски. * Од [[Сливово]] е убиен: Андре Стефанов. * Од [[Оздолени]] е убиена: Трифуница Миовска * Од [[Сошани]] е убиен: Димо Влавчев * Од [[Арбиново]] се убиени следните жители: Анѓелица, Јанкула Стамболџијата, Неде, Ристе Андрев Тошески и Стојна Тошеска. * Од [[Врбјани]] се убиени следните жители: Наум Сиљанов, Митре Марков, Кр. Смилев, Најденица и Илинка Стефова * Од [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]] се убиени следните жители: Хр. Трајчев, Китанов, Беле Цветков, Арсе Божинов и Јане Марков. * Од [[Слатино (Охридско)|Слатино]] се убиени следните жители: Неде Христов, Јон Петрев, Огнен Мојсов, Ѓурѓа Секулова, Дамјан Стојков Кита Димитрова, Вељан Котев, Стојан Томев, Темелко Јанкулов, Димо Угринов, Јон Томев, Дабе Христов, Ѓорги Трпчев, Крстан Божинов и Спаса Илиова.<ref>{{Наведена книга|title=Дневници и спомени за Илинденско-Преображенското въстание|last=|first=|publisher=София|year=1984|isbn=|location=София|pages=132,133,134,135,136 и 140}}</ref> === Дебрчани во македоно-одринското ополчение === Дебрчани учествувале во [[Балкански војни|Балканските војни]], и биле дел од македоно-одринското ополчение, и тоа, од: * [[Арбиново]]: Никола Ѓоргиев, Крсте Димов, Милан Димов, Коста Иванов, Темелко Наумов, Гене Петков, Бимбил Сиљанов, Стефан Христов и Стојко Цветанов. * [[Белчишта]]: Стојан Блажев, Христо Блажев, Никола Дојчинов, Христо Дулов, Фанко Јорданов, Коста Калушев, Секула Николов, Матеј Серафимов, Стефан Сиљанов и Јордан Трпчев. * [[Ботун]]: Стојан Ѓоргиев, Ѓорги Димов, Ѓорги Карафилов и Ванчо Наумов. * [[Брежани]]: Димитар Јонов, Андон Китанов, Танаско Костов, Наум Кочоров, Христо Наумов, Саве Поп-Наумов, Стојан Танасков, Наум Цветков и Никола Јанев. * [[Велмеј]]: Христо Билбилов, Стојан Војдинов и Русе Тодоров. * [[Врбјани]]: Јонче Алексов, Христо Анастасов, Стојан Вељанов, Стојан Ѓурчинов, Стојан Димитров, Блаже Иванов, Димо Иванов, Крсте Иванов, Павле Иванов, Петар Иванов, Темелко Иванов, Иван Илиев, Стојан Исијанов, Дејан Јончев, Здраве Јончев, Миладин Матев, Аврам Матов, Тане Најдев, Серафим Наумов, Костадин Петров, Трендафил Петров, Арсо Симеонов, Трајан Симеонов, Здраве Ставрев, Стефан Стефанов, Димо Трајков, Лазар Трајчев, Спасе Трајанов, Стаме Тренев, Павле Христов, Петар Христов, Рафаил Христов и Стојан Шијаков. * [[Годивје (Охридско)|Годивје]]: Стојан Ѓоргиев, Јанаќи Ѓоргиев, Паунко Корунов, Илија Наумов, Паунко Новев, Вељан Стојанов, Никола Трпчев и Ѓорги Цветанов. * [[Злести]]: Ламбе, Најден Несторов, Ѓорги Новев, Ламбе Новев, Стојан Новев и Христо. * [[Издеглавје]]: Атанас Влчев, Иван Илиев, Наум Илиев, Христо Јончев, Бимбил Лулев, Александар Мојсов, Мицко Николов, Русе Николов, Санде Сиљанов и Христо Јаќимов. * [[Лактиње]]: Петар Вељанов, Рафаил Вељанов, Сандо Вељанов, Серафим Вељанов, Фанче Вељанов, Смиле Војданов, Стефан Донев, Анастас Костов, Иван Костов, Илија Костов, Стојан Миладинов, Иван Николов, Коста Сарафов, Костадин Тодоров и Наум Христов. * [[Лешани]]: Иван Јосифов, Гине Милотинов, Петар Николов, Стефан Петров, Ангел Поп-Василев, Никодим Сиљанов, Ламбе Симеонов и Целе. * [[Мраморец]]: Ѓенко Андонов, Стојан Андреев, Спасе Божинов, Марко Велев, Мицко Велев, Костадин Гаврилов, Сиљан Ѓоргиев, Михаил Грозданов, Никола Дамјанов, Иван Дериволов, Стефан Димитров, Матеј, Миле Настев, Стојан Настов, Ѓорги Недев, Никодим, Григор Николов, Димитар Сиљанов, Божин Спасов, Крсте Стојанов, Цветко Стојанов и Трајко Јаков. * [[Оздолени]]: Темелко Блажев, Петар Милев, Робе Митрев, Атанас Најденов, Бимбил Наумов и Сиљан Пупанов. * [[Слатино (Охридско)|Слатино]]: Никола Аврамов, Стефан Ангелов, Видан, Стојан Голчев, Никола Иванов, Темелко Ламбев, Цветко Неделков, Спасе Николов, Христо Николов, Ѓорги Поп-Ангелов, Нане Сучков и Велко Христов. * [[Сливово]]: Златан Борисов, Ѓорги Ванков, Климе Ванков, Стојан Гаврилов, Христо Дејанов, Мино Димитров, Недан Димитров, Недо Димитров, Ташко Димитров, Климе Иванов, Коста Иванов, Милуш Иванов, Михаил Иванов, Сиљан Иванов, Бимбил Крстев, Каранфил Крстев, Димко Милошев, Ѓорги Најденов, Исијан Настев, Ѓорги Наумов, Мицко Наумов, Ставре Софков, Трајче Софков, Трајко Стефанов, Цветко Стефанов, Трифон Стојанов, Алексо Трајков, Каранфил Трајков, Андреј Трпчев, Вељан Трпчев, Трајко Фанков, Антон Христов, Мице Христов, Паунко Христов, Решко Христов, Трајко Христов и Србин Јанков. * [[Турје]]: Димитар Богданов, Јаќим Богданов, Иван Божинов, Томо Василев, Паун Вељанов, Петар Јолев, Блаже Мојсов, Веле Најденов, Коста Најдов, Дичо Најдов, Илчо Најдов, Климе Размов, Серафим Христов и Тодор Христов.<ref>{{Наведена книга|title=Македоно-одринското опълчение 1912-1913 г. Личен състав, Главно управление на архивите, 2006.|last=|first=|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> === Петар Чаулев во Дебрца и српска окупација === Уште од турско време Дебрца дејствуваше цело време под раководство на [[Христо Узунов]]. По него дошол и [[Петар Чаулев]] и останал да војува во Дебрца. Кога дојдоа Србите во 1912 година првото идење го затекнаа Петар Чаулев во Дебрца. Србите брзо го намирисаа како противник зошто не им се бендисаше неговата идеја, тогаш удрија потера по него, но не можеа да го фатат, па почнале да поткупуваат шпиони, ама Чаулев бел поитар од нив. И подебелиот крај го извлекле селаните. Едно време Чаулев се криел во [[Издеглавје]], неговиот побратим Темелко Ѓорески од [[Арбиново]], кој бил и кмет на селото ги испратил Анастос Анѓелески, Никодим Караустоски и Русе Китаноски да му однесат писмо. Во писмото Темелко му имал напишано да се засолни на друго место бидејќи Издеглавје ќе биде сардисано. Тогаш Чаулев избегал но, при бегањето писмото му паднало при што Србите го пронашле писмото и следеле тешки измачувања за многу селани во Дебрца. Попот Горгија од [[Слатино (Охридско)|Слатино]] бил фатен и обесен на јасика до селото. Мицко од [[Издеглавје]] бил фатен и отепан крај [[Оздолени]]. Анастос, Никодим и Русе од [[Арбиново]] се врзани и однесени во [[Лешани]], носеле и други соработници на ВМРО од селата [[Велмеј]] и [[Брежани]]. Темелко Ѓорески го фатиле по 7 дена, тогаш дошол српскиот шпион Мицко Прензо или Мицко Наумоски (иначе бивш член на [[Македонска револуционерна организација|МРО]], и доброволец во бугарската армија) од [[Сливово]] и го збрал сосе коњ, го однел и него во Лешани, и таму му откопал гроб во шумата. Пред да го кутнат се фатил за еден кол па одвај го совладале, таму го заклале.<ref name=":2" /><ref name=":5" /> <br /> === Дебрца за време на [[Втора светска војна|Втората светска војна]] === Дебрца особено е прославена од периодот на [[Втората светска војна]] по неколку настани. На [[Славеј Планина]] на [[18 август]] [[1943]] е формиран првиот македонски партизански [[баталјон „Мирче Ацев“]], а истата година неколку недели Дебрца ќе биде првата и единствена слободна територија во [[Македонија]] за време на [[НОБ]]. Првата македонско-косовска народноослободителна бригада е формирана во селото Сливово на [[11 ноември]] [[1943]] година. Во с. [[Издеглавје]] бил одржан Првиот свештенички собир, на кој било иницирано формирањето на [[МПЦ]]. Во близина на селата [[Сошани]] и [[Велмеј]] работела и партизанската болница за време на Втората светска војна. За време на НОБ,во секое село постоел НОО(Народно ослободителен одбор) селски и општински во кое дејствувало месното население.Во Општината Сливово,во која се наоѓале селата [[Врбјани]], [[Годивје (Охридско)|Годивје]], [[Лактиње]], [[Мраморец]], [[Турје]], [[Арбиново]] и главното село во Општината [[Сливово]] одборот го сочинувале: Трајан Мицкоски - претседател, Ѓеорги Станкоски - просвета, Круме Јовчески - секретар, Венчо Маркоски- стопанство, Љубе Костески - здравство и социјално, Дончо Мицкоски- судски и Трајан Дукоски - технички. * Селскиот НОО во [[Сливово]] го сочинувале: Наум Новески - претседател, Антоние Вељаноски - потпретседател, Јордан Ристески - секретар и членови биле: Цветан Јованоски, Мишко Костески и Митра Трајческа. * Селскиот НОО во [[Годивје (Охридско)|Годивје]] го сочинувале: Анѓеле Стојаноски - претседател, Трајан Ристески, Сандре Ристески, Иванчо Јаковчески - секретар, Страил Колоски, Димо Андреески и Гуга Блажеска. * Селскиот НОО во [[Турје]] го сочинувале: Сајко Трпески - претседател, Бимбил Војнески, Цоле Мицески - секретар, Петре Мојсоски, Александар Новески, Јован Јаковчески и Богдана Богданоска. * Селскиот НОО во [[Врбјани]] го сочинувале: Трпе Анѓелоски - претседател, Иван Смилески - заменик претседател, Нове Калајџиески - секретар, Лазар Миладиноски, Постол Николоски, Славко Мушески и Јордан Исијаноски. * Селскиот НОО во [[Мраморец]] го сочинувале: Никола Фанчески - претседател, Јордана Милеска зам.претседател, Сиљан Сандански - секретар, Темелко Магденоски, Александар Николоски, Божин Недески и Никола Рускин. * Селскиот НОО во [[Лактиње]] го сочинувале: Славко Алексоски - претседател, Сиљан Степаноски, Драгољуб Ристески - секретар, Здраве Максимоски и Бимбил Трајчески. * Селскиот НОО во [[Арбиново]] го сочинувале: Леон Трпески - претседател, Стојан Миладиноски - потпредседател, Сиљан Димоски - секретар, Нада Ѓерасимова, Златко Кршовски и Љубе Костески. Во Општината Слатино НОО го сочинувале селата: [[Слатино (Охридско)|Слатино]], [[Сошани]], [[Оздолени]], [[Слатински Чифлик]] и [[Издеглавје]]. Меѓутоа списоците со составот не е сочуван. Во Општината Белчишта НОО го сочинувале селата: [[Белчишта]], [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]], [[Ботун]], [[Горно Средоречие|Горно]] и [[Долно Средоречие|Долно]] [[Средоречие]], [[Песочани]], [[Грко Поле]], [[Злести]], [[Лешани]], [[Брежани]], [[Ново Село (Охридско)|Ново Село]] и [[Велмеј]]. Во главниот соста на општината влегле: Ванчо Ристески - претседател, Тане Шаќироски - потпретседател , Мартин Дојчиноски - секретар, Вељан Гуцески, Злате Попоски, Јордан Темјаноски, Костадин Симјаноски, Вангел Јовески. А селскиот НОО го сочинувале: * Селскиот НОО во [[Велмеј]] го сочинувале: Климе Вељаноски, Јордан Јонески, Арсе Јолески, Аргир Кузески и Јордан Кузески. * Селскиот НОО во [[Белчишта]] го сочинувале: Тане Шаќироски, Вељан Гуцески, Јовче Цулоски, Стојан Каљуноски и Злате Јовески. * Селскиот НОО во [[Брежани]] го сочинувале: Видан Трпески, Коле Станкоски, Танаско Томески, Ристо Маркоски и Ристо Милески. * Селскиот НОО во [[Лешани]] го сочинувале: Никола Делишкоски, Ѓеоргија Милошески, Ристо Качакоски и Војне Настоски. * Селскиот НОО во [[Злести]] го сочинувале: Темелко Грујоски, Наум Танески, Левко Илоски, Сиљан Николоски и Благоја Јаковчески. * Селскиот НОО во [[Горно Средоречие]] го сочинувале: Мартин Дојчиноски, Димко Маркоски и Јонче Дојчиноски. * Селскиот НОО во [[Долно Средоречие]] го сочинувале: Миладин Мицески, Јонче Мицески и Голуб Чакулески. * Селскиот НОО во [[Ботун]] го сочинувале: Јонче Митрески, Климе Маркоски и Илија Циноски. * Селскиот НОО во [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]] го сочинувале: Злате Стојаноски, Карафил Андоноски, Герасим Ристески, Сиљан Ристески и Анѓеле Иваноски. * Селскиот НОО во [[Песочани]] го сочинувале: Косто Петрески, Блаже Никодиноски и Јонче Костадиноски. * Селскиот НОО во [[Ново Село (Охридско)|Ново Село]] го сочинувале: Спасе Камбероски, Соколе Стојаноски и Томе Игнески.<ref>{{Наведена книга|title=Охридско-Струшко во НОБ 1941-1945|last=Митрески|first=Павле|publisher=|year=1990|isbn=|location=Струга|pages=15-16}}</ref> На 5 декември 1943 [[балисти]]те ја нападнаа Горна Дебрца, при што ги запалија селата [[Мраморец]], [[Сливово]] и [[Турје]]. Селата ги опустошија и ги стрелаа следните жители: Цветан Спасески, Ѓоргија Сиљаноски, Илија Наумоски, Темелко Стефаноски, Сидор Петрески и Трајче Костадиноски сите од [[Мраморец]], потоа Петре и Лазор Стојаноски( татко и син), Петре Здравески и Димко Матески сите од [[Турје]]. Карафил Крстески прославен илинденец кој со својата илинденска пушка го бранеше родното село [[Сливово]].<ref>{{Наведена книга|title=Огненото лице на Дебарца караорманска|last=Ристески Стојмир|first=Петровски Трајан|publisher=Мисла|year=1972|isbn=|location=Скопје|pages=89}}</ref> Покрај сите непријателски напади, за злото да биде поголемо во Дебрца од крајот на Декември 1943 ќе навлезе една [[Михајловистички контрачети во Вардарска Македонија|контрачетничка]] банда на чело со Димо Соколески од село [[Белица (Кичевско)|Белица]], кој долги години живеел во [[Бугарија]]. Таа контрачета најпрво дејствувала во реонот на Беличка Река, по селата [[Козица]], [[Кладник]], Белица но од крајот на 1943 се префрилила и во Дебрца. Во неговата чета отпрва ќе стапат Кирко Попоски од [[Лешани]], Климе Китески од [[Слатински Чифлик]] и Костадин Костадиноски од [[Турје]], во четата подоцна ќе влезат и Арсе Андоноски, Милан Пејоски, Ванчо Недески и Стојко Митрески од селото [[Мраморец]], како и Владо Крлоски од село [[Арбиново]]. А некои ќе бидат стрелани во 1945 од страна на партизаните како соработници со окупаторот.<ref>{{Наведена книга|title=Охридско-Струшко во НОБ|last=Размоски|first=Стојмир|publisher=|year=1990|isbn=|location=Струга|pages=152}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Огненото лице на Дебарца караорманска|last=Ристески Стојмир|first=Петровски Трајан|publisher=Мисла|year=1972|isbn=|location=Скопје|pages=82}}</ref> === Жртви од Дебрца во НОБ === #[[Алексо Стојанов Сиљаноски]]. Роден во 1919 година во с. [[Лешани]]. Бил борец во состав на Шестата македонска бригада. Умира во Скопје во болница како последица од Тифус во мај 1945 година. #[[Андон Стојанов Сиљаноски]]. Роден на 8 август 1922 година во с. [[Злести]]. Се бори во редовите на Шестата македонска бригада, при што загинува во борбите кај [[Сува Гора]] со балистичките банди на 24 август 1944 година. #[[Андре Настев Јованоски]]. Роден на 6 март 1920 година во с. [[Турје]]. Како борец на Првиот македонски баталјон „Мирче Ацев“ загинува во борбата кај с. [[Белчишта]] на 7 септември 1943 година. #[[Арсе Недев Савески]]. Роден во 1924 година во с. [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Стапува во редовите на Првата македонска бригада, и учествува во повеќе акции на бригадата, при што се разболува и е ослободен. Умира на 3 јуни 1945 година. #[[Арсе Трифунов Лулески]]. Роден во 1913 година во с. [[Издеглавје]]. Загинува како борец на Шестата македонска бригада во борбите кај с. [[Зајас]] со балистите на 21 октомври 199 година. #[[Арсо Кочов Гиноски]]. Роден во 1920 година во с. [[Издеглавје]]. Загинува како борец во Првата македонско-косовска бригада при Богомилискиот поход во февруари 1944 година. #[[Аспарух Георгиев Гаврилоски]]. Роден на 2 јануари 1923 година во с. [[Врбјани]]. Како борец во Шестата македонска бригада загинува во борбите со балистичките банди кај с. [[Србица]] на 22 септември 1944 година. #[[Блаже Недев Спасески]]. Роден во 1914 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Учествува во борбените дејствија што ги води партизанскиот одред „Славеј“ при што се разболува, и како последица на болеста умира на 20 ноември 1943 година. #[[Богоја Ламбев Милески]]. Роден во 1926 година во с. [[Велмеј]]. Како борец на Првата македонска ударна бригада загинува во борбите со балистичките банди за ослободување на [[Кичево]] во октомври 1944 година. #[[Богоја Цветков Ставрески]]. Роден во 1923 година во с. [[Велмеј]]. Како борец во Шестата македонска бригада загинува кај с. [[Белица (Кичевско)|Белица]] во септември 1944 година. #[[Борис Дичов Богданоски]]. Роден на 15 февруари 1915 година во с. [[Арбиново]]. Бил еден од најистакнатите активисти од Дебрца, учествувал во низа демострации и штрајкови во Белград, против политиките на Стара Југославија. Со основањето на партизанскиот одред „Славеј“ е назначен за прв политички комесар. Загинува при заседа поставена од балистите кај с. [[Зајас]] на пат за [[Буковиќ (планина)|Буковиќ]] на 4 октомври 1943 година. #[[Борис Митрев Пачески]]. Роден во 1922 година во с. [[Велмеј]]. Како борец на Првата македонско-косовска ударна бридага загинува при враќање од Богомилскиот поход кај с. [[Староец]] во февруари 1944 година. #[[Ванко Кочов Шулески]]. Роден во 1917 година во с. [[Оздолени]]. Загинува во борите со балистичките банди кај с. [[Кленоец]] на 5 октомври 1943 година. #[[Ванчо Бимбилов Митрески]]. Роден на 4 март 1928 година во с. [[Врбјани]]. Како борец на Шестата македонска бригада загинува во борбите со балистите кај с. [[Гарани]] на 15 август 1944 година. #[[Васил Матев Попоски]]. Роден во 1920 година во с. [[Злести]]. Загинува на Сремскиот фронт кај [[Винковци]] на 13 април 1945 година. #[[Веле Димов Новески]]. Роден во 1914 година во с. [[Ботун]]. Загинува како борец на баталјонот „Мирче Ацев“ во с. [[Белчишта]] со Италијанците на 7 септември 1943 година. #[[Вељан Темелков Филчески]]. Роден во 1916 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Загинува во борбите со балистите кај с. [[Кленоец]] на 1 октомври 1943 година. #[[Дејан Василев Вељаноски]]. Роден во 1915 година во с. [[Злести]]. Како борец на Шестата македонска бригада се разболува, поради што е ослободен во јануари 1945 година. Се лекува во болница во [[Охрид]] и на 5 мај 1945 година умира. #[[Доне Лалев Колоски]]. Роден во 1922 година во с. [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Како борец на Шестата македонска бригада загинува во борбите со балистите кај [[Сува Гора]] на 25 октомври 1944 година. #[[Драган Ѓуров Матески]]. Роден на 4 јануари 1915 година во с. [[Врбјани]]. Загинува во борбите со балистичките банди кај с. [[Србица]] на 22 септември 1944 година. #[[Ѓоргија Јончев Митрески]]. Роден во 1921 година во с. [[Ботун]]. Загинува во борбите со балистичките банди кај с. [[Кленоец]] на 6 октомври 1943 година. #[[Ѓоргија Методиев Блажески]]. Роден на 14 октомври 1923 година во с. [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Како борец на Првата македонска бригада загинува во борбите со германските окупатори кај [[Дебар]] на 2 август 1944 година. #[[Ѓоргија Робев Тодороски]]. Роден во 1918 година во с. [[Оздолени]]. Како борец на Осумнаесеттата македонска бригада учествува во повеќе борбени акции. Се разболува и умира во воената болница во [[Нови Сад]] во 1946 година. #[[Змејко Методиев Змејкоски]]. Роден на 8 јуни 1927 година во с. [[Врбјани]]. Како борец на Првата македонска бригада загинува во борбите кај [[Кичево]] на 10 август 1944 година. #[[Иван Божинов Божиноски]]. Роден на 8 ноември 1914 година во с. [[Врбјани]]. Организирано и активно работи за движењето од 1942 година. Умира од како се разболува на 28 јули 1946 година. #[[Иван Кипров Пашоски]]. Роден во 1924 година во с. [[Велмеј]]. Загинува како борец на Шестата македонска бригада кај с. [[Србица]] на 22 септември 1944 година, во борбите против балистите. #[[Иванчо Јаќимов Кузманоски]]. Роден на 5 јули 1918 година во с. [[Турје]]. Загинува во борбите против балистите кај с. [[Кленоец]] на 6 октомври 1943 година. #[[Илија Крстанов Дојчиноски]]. Роден во 1909 година во с. [[Горно Средоречие]]. Загинува во борбите со балистичките банди кај с. [[Кленоец]] на 6 октомври 1943 година. #[[Јоне Смилев Дескоски]]. Роден во 1923 година во с. [[Злести]]. Загинува во борбите за ослободување на [[Охрид]] на 7 ноември 1944 година. #[[Јонче Димков Стојаноски]]. Роден во 1921 година во с. [[Оздолени]]. Загинува во борбите со балистичките банди кај с. [[Кленоец]] на 6 октомври 1943 година. #[[Јонче Дингов Серафимоски]]. Роден на 28 мај 1924 година во с. [[Врбјани]]. Загинува во борбите со балистичките банди кај с. [[Србица]] на 22 септември 1944 година. #[[Јонче Темков Нестороски]]. Роден во 1926 година во с. [[Злести]]. Загинува на Сремскиот фронт кај [[Пожега (Хрватска)|Славонска Пожега]] на 27 април 1945 година. #[[Каранфил Крстев Дамјаноски]]. Роден во 1871 година. Учествувал во [[Илинденско востание|Илинденското Востание]]. А потоа земал и активно учество во НОБ. Загинува во борбите со балистичките банди во родното село Сливово на 5 декември 1943 година. #[[Кире Тодоров Митрески]]. Роден во 1921 година во с. [[Белчишта]]. Учествувал во Сремскиот фронт, каде се разболел и умрел во 1946 година во [[Битола]]. #[[Кирјан Славков Јанески]]. Роден во 1918 година во с. [[Лешани]]. Учествувал во неколку борби како борец на Шестата македонска бригада, се разболува и е ослободен од НОБ. Умира во ноември 1945 година. #[[Киро Ѓоргиев Алексоски]]. Роден на 26 јануари 1924 година во с. [[Врбјани]]. Како борец на Шестата македонска бригада загинува во борбите со балистичките банди кај с. [[Шутово]] на 15 ноември 1944 година. #[[Климе Наумов Сиљаноски]]. Роден во 1921 година во с. [[Долно Средоречие]]. Како борец на Шестата артилериска бригада се разболува и умира во воената болница во [[Љубљана]] на 21 јуни 1945 година. #[[Косте Наумчев Анѓелески]]. Роден на 20 февруари 1921 година во с. [[Арбиново]]. Како борец на Првата македонска ударна бригада загинува во борбите со балистите кај [[Кичево]] на 1 октомври 1944 година. #[[Лазар Блажев Секулоски]]. Роден во 1922 година во с. [[Ботун]]. Како борец на партизанскиот одред „Славеј“ загинува во борбите кај с. [[Кленоец]] на 6 септември 1943 година. #[[Ламбе Петрев Новески]]. Роден во 1922 година во с. [[Велмеј]]. Загинува на Сремскиот фронт во нападот кај Товарник на 12 април 1945 година. #[[Љубе Јорданов Крстески]]. Роден во 1925 година во с. [[Годивје (Охридско)|Годивје]]. Како борец на Шестата македонска бригада загинува на [[Сува Гора]] во борбите со балистите на 24 октомври 1944 година. #[[Методија Стојанов Димитриески]]. Роден на 5 април 1922 година во с. [[Турје]]. Загинува во борбите за [[Струга]] на 16 октомври 1944 година. #[[Милан Костадинов Ристески]]. Роден на 7 декември 1925 година во с. [[Мраморец]]. Загинува во борбите за ослободување на [[Струга]] на 28 октомври 1944 година. #[[Мирче Јовев Калајџиески]]. Роден во 1920 година во с. [[Врбјани]]. Загинува во борбите со балистите кај с. [[Кленоец]] на 6 октомври 1943 година. #[[Митушко Алеков Савески]]. Роден во с. [[Годивје (Охридско)|Годивје]]. Стапува во состав на Шестата македонска бригада и учествува во повеќе битни, од здобиените рани во борбите умира во Воената болница во [[Скопје]] во 1945 година. #[[Момчило Петков Јорданоски]]. Роден во 1911 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Загинува во битките за ослободување на [[Охрид]] на 7 ноември 1944 година. #[[Најде Трајчев Кочоски]]. Роден во 1911 година во с. [[Велмеј]]. Загинува во борбите со балистите кај с. [[Зајас]] на 16 ноември 1944 година. #[[Наум Јончев Иљоски]]. Роден во 1925 година во с. [[Велмеј]]. Учествува во повеќе битки како борец на Шестата македонска бригада, при што се разболува и умира во болница во [[Гостивар]] на 25 септември 1945 година. #[[Наум Сандрев Сиљаноски]]. Роден во 1896 година во с. [[Издеглавје]]. Фатен е од страна на [[Михајловистички контрачети во Вардарска Македонија|контрачетниците]] на Димо Соколески-Брадата кај с. [[Сливово]], и одвлечкан на Беличка Планина каде што е стрелан во октомври 1943 година. #[[Нестор Костов Јаковчески]]. Роден на 20 мај 1906 година во с. [[Годивје (Охридско)|Годивје]]. Загинува како борец на Шестата македонска бригада во борбите со балистите на [[Сува Гора]] на 24 октомври 1944 година. #[[Никола Илиев Дескоски]]. Роден во 1926 година во с. [[Злести]]. Загинува во борба против германските окупатори кај с. [[Радолишта]] на 10 октомври 1944 година. #[[Никола Кипров Јосифоски]]. Роден во 1911 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Активно учествува во НОБ. Умира 1943 година. #[[Никола Паунов Божиноски]]. Роден во 1918 година во с. [[Ново Село (Охридско)|Ново Село]]. Загинува во борбите со италијанските окупатори во борбите кај с. [[Карбуница]] на 31 јуни 1943 година. #[[Паско Климев Павлески]]. Роден во 1924 година во с. [[Ботун]]. Како борец во баталјонот „Мирче Ацев“ загинува во борбите со италијанските сили кај [[Белчишта]] на 7 септември 1943 година. #[[Петре Димков Секулоски]]. Роден на 6 декември 1921 година во с. [[Годивје (Охридско)|Годивје]]. Како борец на Шестата македонска бригада загинува на [[Сува Гора]] во борбите со балистите на 24 октомври 1944 година. #[[Петре Паунов Иљоски]]. Роден во 1920 година во с. [[Горно Средоречие]]. Загинува како борец на Шестата македонска бригада во борбите кај с. [[Србица]] во септември 1944 година. #[[Ристе Јончев Вељаноски]]. Роден во 1922 година во с. [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Загинува како борец на Првата македонска ударна бригада во борбите за [[Кичево]] во септември 1944 година. #[[Ристо Јончев Шулески]]. Роден во 1916 година во с. [[Оздолени]]. Загинува во борбите со балистите кај с. [[Кленоец]] на 6 октомври 1943 година. #[[Ристо Николов Стефаноски]]. Роден во 1910 година во с. [[Ботун]]. Загинува во борбите кај с. [[Кленоец]] против балистите на 6 октомври 1943 година. #[[Ристо Софков Стојкоски]]. Роден во 1926 година во с. [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Загинува во борбите со балистите кај с. [[Зајас]] во октомври 1944 година. #[[Ристо Темелков Донески]]. Роден во 1922 година во с. [[Оздолени]]. Загинува во борбите со балистите кај с. [[Зајас]] во ноември 1944 година. #[[Ристо Цветанов Божиноски]]. Роден во 1918 година во с. [[Велмеј]]. Загинува во борбите со балистите кај с. [[Зајас]] во октомври 1944 година. #[[Руменче Серафимов Наумоски]]. Роден на 15 декември 1919 година во с. [[Сливово]]. Загинува во борбите со балистите кај с. [[Кленоец]] на 6 октомври 1943 година. #[[Русе Петков Нестороски]]. Роден во 1926 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Во составот на Првата македонско-косовска ударна бригада учествува во повеќе акции што ги води бригадата во Западна Македонија и Грција, и се разболува. Умира во болница во [[Охрид]] во август 1945 година. #[[Секуле Постолов Димоски]]. Роден во 1901 година во с. [[Ново Село (Охридско)|Ново Село]]. Во февруарскиот поход заминува за кумановско, во борбите што ги води Третата македонска ударна бригада пролетта 1943 година загинува кај [[Сурдулица]]. #[[Серафим Блажев Китаноски]]. Роден во 1916 година во с. [[Издеглавје]]. Во мај 1943 година стапува во Кичевско-мариовскиот партизански одред, заробен е при Богомилскиот поход и стрелан кај [[Барбарос]] во февруари 1944 година. #[[Сиљан Кирков Серафилоски]]. Роден во 1892 година во с. [[Врбјани]]. Загинува во борбите со балистите кај [[Кичево]] на 10 август 1944 година. #[[Славе Митрев Николески]]. Роден во 1924 година во с. [[Велмеј]]. Загинува при расчистување на земјата од балистичките банди на 2 декември 1945 година кај с. [[Лојане]]. #[[Смиле Настев Јованоски]]. Роден на 1 октомври 1923 година во с. [[Турје]]. Учествува на Сремскиот фронт, каде исчезнува кај Пакрац во април 1945 година. #[[Србин Миланов Стојаноски]]. Роден на 5 март 1921 година во с. [[Мраморец]]. Загинува во борбите за [[Струга]] на 18 октомври 1944 година. #[[Стојан Јаковчев Стамески]]. Роден на 19 мај 1919 година во с. [[Врбјани]]. Загинува во борбите со балистите кај с. [[Србица]] на 22 септември 1944 година. #[[Стојан Недев Најдески]]. Роден во 1919 година во с. [[Белчишта]]. Загинува во борбите со балистите кај с. [[Кленоец]] на 6 октомври 1943 година. #[[Стојан Ристов Суклоски]]. Роден во 1920 година во с. [[Белчишта]]. Во ненадејниот напад на италијанските зголемени сили од Струшкиот гарнизон, за да го обезбеди повлекувањето на Првиот македонски баталјон „Мирче Ацев“ загинува на 7 септември 1943 година. #[[Стојко Спасев Костоски]]. Роден на 3 октомври 1926 година во с. [[Турје]]. Загинува во борбите со балистичките банди на [[Сува Гора]] на 24 октомври 1944 година. #[[Стојко Тодосиев Темелкоски]]. Роден во 1921 година во с. [[Врбјани]]. Учествува во борбите што ги води Шестата македонска бригада, при што се разболува и умира во декември 1944 година. #[[Темелко Михајлов Танаскоски]]. Роден во 1920 година во с. [[Врбјани]]. Учестува во борбите со балистите на [[Сува Гора]], при што е тешко ранет и подлегнува на раните во август 1945 година. #[[Тодор Спасев Митрески]]. Роден во 1924 година во с. [[Лешани]]. Учествува во борбите што ги води Шестата македонска бригада, при што се разболува и умира во воената болница во [[Скопје]], во февруари 1945 година. #[[Трајан Јончев Митрески]]. Роден во 1923 во с. [[Ботун]]. Учествува во борбите што ги води Шестата македонска бригада. Есента се разболува од проширената епидемија на стомачен вирус во кичевско и умира на 15 декември 1944 година. #[[Трајче Софрониев Дојчиноски]]. Роден во 1920 година во с. [[Белчишта]]. Загинува како член на Кичевско-мавровскиот партизански одред кај с. [[Карбуница]] на 31 јули 1943 година. #[[Трајче Темелков Сколоски]]. Роден во 1910 година во с. [[Годивје (Охридско)|Годивје]]. Загинува во борбите со балистите на [[Сува Гора]] на 24 октомври 1944 година. #[[Тренко Најдев Смилески]]. Роден во 1901 година во с. [[Мраморец]]. Загинува во борбите со балистите кај с. [[Србица]] есента 1944 година. #[[Филип Сидоров Ристески]]. Роден во 1918 година во с. [[Лешани]]. Загинува во борбите кај [[Кленоец]] со германско-балистичките сили на 6 октомври 1943 година. #[[Цветко Томев Стојаноски]]. Роден во 1920 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Загинува во борбите со италијанските војски на 7 септември 1943 година. #[[Анѓеле Мојсов Мојсоски]]. Роден во 1908 година во с. [[Врбјани]]. Убиен е од страна на балистите во родното село на 25 септември 1943 година. #[[Богдан Иљов Стојкоски]]. Роден во 1914 година во с. [[Белчишта]]. Убиен е од страна на италијанските окупатори во родното село во септември 1943 година. #[[Богоја Стојанов Кочоски]]. Роден во 1918 година во с. [[Белчишта]]. Убиен е од страна на италијанските окупатори во родното село во септември 1943 година #[[Димко Иванов Вељаноски]]. Роден во 1888 година во с. [[Турје]]. Убиен е од страна на балистите во родното село на 5 декември 1943 година. #[[Ѓоргија Сиљанов Маркоски]]. Роден во 1861 година во с. [[Мраморец]]. Убиен е од страна на балистите во родното село на 5 декември 1943 година. #[[Ѓоргија Русев Крстаноски]]. Роден во 1864 година во с. [[Врбјани]]. Убиен е од страна на балистите во родното село на 22 септември 1944 година. #[[Здраве Јовчев Јовчески]]. Роде во 1882 година во с. [[Врбјани]]. Убиен е од страна на балистите во родното село во 1944 година. #[[Зорка Ѓоргиева Ристеска]]. Родена во 1925 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Умира дома како последица на претепување кое го извршиле балистите во 1944 година. #[[Илија Ѓерасимов Угриноски]]. Роден во 1895 година во с. [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Убиен од балистичките банди над с. [[Гопеш]] на 7 ноември 1945 година. #[[Илија Трајчев Божиноски]]. Роден во 1888 година во с. [[Мраморец]]. Убиен е од страна на балистите во родното село на 5 декември 1943 година. #[[Илко Лазаров Наумоски]]. Роден во 1912 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Умира дома од здобиена болест во затворот кон средината на 1944 година. #[[Јован Ставрев Целески]]. Роден во 1891 година во с. [[Ботун]]. Убиен е во родното село од страна на германските окупаторски војски на 23 август 1944 година. #[[Јонче Димко Сиљаноски]]. Роден во 1922 година во с. [[Врбјани]]. Убиен од унгарските војски во [[Нови Сад]] на 10 април 1941 година. #[[Јордан Анчев Анѓелески]]. Роден во 1889 година во с. [[Ботун]]. Убиен е од страна на германските окупатори во родното село на 20 мај 1944 година. #[[Јордан Петрев Петрески]]. Роден во 1893 година во с. [[Арбиново]]. Убиен е на нива во родното село од страна на балистичките банди во мај 1944 година. #[[Кадринка Славева Ѓоршеска]]. Родена во 1923 година во с. [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Убиена од страна на бугарите в планина над селото во мај 1944 година. #[[Кале Трајков Карафилоски]]. Роден во 1918 година во с. [[Мраморец]]. Убиен од страна на балистите во селото на 5 декември 1943 година. #[[Каменка Петрева Наумоска]]. Родена во 1921 година во с. [[Турје]]. Умира како последица на насилство извршено од страна на балистите во декември 1943 година. #[[Книгена Стојанова Илиеска]]. Родена во 1907 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Умира од последица на претепување извршено од страна на германците дома во септември 1944 година. #[[Коле Цветанов Николески]]. Роден во 1914 година во с. [[Велмеј]]. Убиен од страна на Бугарите во мај 1944 година. #[[Крста Танаскова Србиноска]]. Родена во 1904 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Умира како последица од претепување кое го извршиле германските окупатори во 1944 година. #[[Конка Богоева Митреска]]. Родена во 1912 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Умира како последица од претепување кое го извршиле германските окупатори во 1944 година. #[[Лазар Петрев Стојаноски]]. Роден во 1902 година во с. [[Турје]]. Убиен од страна на балистите во селото на 5 декември 1943 година. #[[Ламбе Богатинов Вељаноски]]. Роден во 1914 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Заробен е од страна на германските окупатори и одведен во логор во [[Земун]] каде што умира во декември 1944 година. #[[Македонка Анѓелева Филипоска]]. Родена во 1921 година во с. [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Убиена од страна на Бугарите во родното село во мај 1944 година. #[[Миленко Јолев Томески]]. Роден во 1890 година во с. [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Убиен од страна на балистичките банди кај с. [[Златари]] на 4 ноември 1945 година. #[[Миленко Крстанов Николоски]]. Роден во 1884 година во с. [[Врбјани]]. Убиен од балистите кај с. [[Србица]] на пат за [[Кичево]] на 22 септември 1944 година. #[[Негрија Јанаќиев Најдески]]. Роден во 1911 година во с. [[Лактиње]]. Убиен од балистичките банди во родното село пролетта 1944 година. #[[Николе Стојанов Тодороски]]. Роден во 1883 година во с. [[Лактиње]]. Умира како последица на претепување кое го извршиле балистичките банди во летото 1944 година. #[[Петре Алексов Здравески]]. Роден во 1905 година во с. [[Турје]]. Убиен од страна на балистите во селото на 5 декември 1943 година. #[[Петре Јолев Стојаноски]]. Роден во 1873 година во с. [[Турје]]. Убиен од страна на балистите во селото на 5 декември 1943 година. #[[Петруш Димков Блажески]]. Роден во 1921 година во с. [[Лактиње]]. Убиен од страна на балистичките банди кај с. [[Тресонче]] есента 1943 година. #[[Ристо Крстев Спасески]]. Роден во 1920 година во с. [[Лактиње]]. Умира од последици на претепување кое го извршиле балистите на пат за [[Кичево]], летото 1944 година. #[[Сарафил Ристов Јанкулоски]]. Роден во 1886 во с. [[Турје]]. Умира како последица на претепување кое го извршиле балистите во декември 1943 година. #[[Сидор Тимјанов Николоски]]. Роден во 1923 година во с. [[Мраморец]]. Убиен од страна на балистите во селото на 5 декември 1943 година. #[[Славе Голабов Ѓоршески]]. Роден во 1917 година во с. [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Убиен в планина од страна на Бугарите во мај 1944 година. #[[Спасе Војнев Спасески]]. Роден во 1865 година во с. [[Врбјани]]. Умира како последица на претепување кое го извршиле балистите на 14 август 1944 година. #[[Стефанка Кипрова Петреска]]. Родена 1909 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Умира како последица од претепување кое го извршиле германските окупатори во 1944 година. #[[Стојан Анѓелев Савески]]. Роден во 1886 година во с. [[Издеглавје]]. Убиен од балистите во својот дом на 28 септември 1944 година. #[[Стојан Савев Савески]]. Роден во 1890 година во с. [[Арбиново]]. Убиен во својата воденица од одметнички банди во септември 1944 година. #[[Стојан Спасев Ѓорески]]. Роден во 1905 година во с. [[Врбјани]]. Убиен од балистичките банди во родното село на 29 август 1944 година. #[[Тодор Ристев Трајчески]]. Роден во 1893 година во с. [[Турје]]. Умира како последица на претепување кое го извршиле балистите во декември 1943 година. #[[Тодора Цветкова Трајческа]]. Родена во 1888 година во с. [[Турје]]. Умира како последица на претепување кое го извршиле балистите на 5 декември 1943 година. #[[Темелко Стефанов Стојкоски]]. Роден во 1898 година во с. [[Мраморец]]. Убиен од страна на балистите во селото на 5 декември 1943 година. #[[Тимјан Петрев Николоски]]. Роден во 1888 година во с. Мраморец. Убиен од страна на балистите во селото на 5 декември 1943 година. #[[Трајан Стеванов Танески]]. Роден во 1923 година во с. [[Ботун]]. Убиен во селото од балистите на 15 април 1944 година. #[[Трајче Јаковчев Костадиноски]]. Роден во 1864 година во с. [[Мраморец]]. Убиен од страна на балистите во селото на 5 декември 1943 година. #[[Форинка Климова Петреска]]. Родена во 1925 година во с. [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Умира како последица од претепување кое го извршиле германските окупатори во 1944 година. #[[Цветан Тренев Божиноски]]. Роден во 1884 година во с. [[Мраморец]]. Убиен од страна на балистите во селото на 5 декември 1943 година.<ref>{{Наведена книга|title=Охрид и охридско во борбата против фашизмот, ЗБОРНИК на паднатите борци во народно-ослободителната борба и револуција и жртвите на фашистичкиот терор во Охрид и охридско 1941-1945 година.|last=|first=|publisher=|year=1976|isbn=|series=|location=Охрид|pages=}}</ref> == Карактеристични имиња на дебрчани == * Машки: ''Војне, Трене, Вељан, Сиљан, Мицко, Темелко, Мојсо, Радован, Видан, Величе, Миливој, Никола, Божин, Стојко, Митре, Трпе, Петре, Сандре, Стеван, Степан, Русе, Карафил, Анѓеле, Мате, Најде, Трајче, Трајан, Ѓоре, Спасе, Дафинче, Ѓоршо, Наум, Китан, Смиле, Јордан, Андон, Апостол, Дејан, Јаковче, Јонче, Симјан, Спиро, Ставре, Филип, Љубе, Здраве, Злате, Климе, Мито, Робе, Неде, Србин, Јаќим, Ванчо, Блаже, Ристо/Ристе, Ламбе, Раде, Ѓурчин, Деспот, Цветан, Цветко, Крсте, Андре, Ѓоргија, Круме, Косте, Славко, Момчула, Максим, Дуко, Стојан, Славе, Стојмир, Милан, Алексо, Нове, Крстан, Јован, Оноврија, Димко, Сидор, Марко, Сарафил, Димо, Митушко, Јанкула, Угрин, Антониј, Панделе, Илија, Секула, Поте, Костадин, Арсе, Милош, Иван, Софко, Аце, Дичо, Доне, Билбил/Бимбил, Совран, Војдан, Миладин, Мирче, Симон, Голаб, Насте, Димитар.''<ref name=":3" /><ref name=":5">{{Наведена книга|title=Лешани|last=Ристески|first=Стојан|publisher=Ирис|year=2000|isbn=|location=Струга|pages=}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Оздолени, Слатински Чифлик и Сошани|last=Смилески|first=Димитар|publisher=|year=2008|isbn=|location=Охрид|pages=}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Брежани|last=Степаноски|first=Наум|publisher=|year=1988|isbn=|location=Охрид|pages=}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Слатино, Дебрца-охридско|last=Костески|first=Миливој|publisher=|year=1998|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref><ref name=":6">{{Наведена книга|title=Злести|last=Грозданоски|first=Анѓеле|publisher=|year=1994|isbn=|location=Охрид|pages=}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Врбјани|last=Костадиновски|first=Бранко|publisher=|year=|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Велмеј|last=Смилески|first=Димитар|publisher=|year=1984|isbn=|location=Охрид|pages=}}</ref> * Женски: ''Гркинка, Воцка, Пара, Каља, Живка, Сиљанка, Јорданка, Вељанка, Македонка, Даљанка, Софка, Менка, Божана, Форинка, Крстана, Книгена, Петра, Ристана, Момана, Стеванка, Митра, Славка, Велика, Фанија, Деспина, Бимбила, Парошка, Трена, Петкана, Јолка, Сребренка, Сава, Руска, Милица, Цара, Цветанка, Ѓурѓа, Устијанка, Дуфка, Солунка, Вардаринка, Миладинка, Елена, Севда, Аспасика, Мира, Илинка, Трајанка.'' == Стопанство == Поради специфичноста на теренот и богатите тревни [[пасишта]] главна стопанска гранка со векови е [[сточарство]]то. Покрај одгледувањето на овци и крави (во пониските делови) последниве години во подем е одгледувањето на кози. Дебрца покрај своето сирење е многу позната и по својот мед, а во голем подем е и пчеларството. Во близина на селото [[Песочани]] постои мала [[ХЕЦ „Песочани“|хидроцентрала]], а работат и повеќе шумски стопанства, а во развој е и селскиот туризам со оглед дека Дебрца се наоѓа на патот кон [[Охрид]]. == Иселеништво == Иселеништвото од Дебрца отсекогаш било застапено. Во своите истражувања за потеклото на населението повеќе истражувачи од своите соговорници добивале информации дека се доселени од регионот Дебрца. Така пр.[[Јован Трифуноски]] и [[Томо Смилјаниќ - Брадина|Тома Смилјаниќ]] во нивните истражувања за Кичевската котлина<ref>{{Наведена книга|url=http://worldcat.org/oclc/18500423|title=Кичевска котлина : сеоска насеља и становништво|last=Ф.|first=Трифуноски, Јован|date=1968|publisher=Izdanje autora]|oclc=18500423}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Кичевија|last=Смилјаниќ|first=Тома|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> добиваат информации за родови преселени од различни села во Дебрца, па така во селото [[Тајмиште]] се родовите ''Тасевци (2 к.)'' и ''Маљуковци (1 к.)'' кои се доселени од [[Сливово]]. Во селото [[Поповјани]] е родот ''Огњановци (2 к.)'' кои своето потекло го знаат од [[Издеглавје]]. Во селото [[Патец]] е родот ''Николовци (2 к.)'' кои таму се доселени од [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Во селото [[Речани (Челопечко)]] е родот ''Неделковци'' (1 к., слават Св. Ѓорѓија), потеклото им е од [[Лактиње]], родот го основал Неделко кој во старината направил беља (затоашто му работел бесплатно на бегот), па пребегнал најпрво во [[Кладник]], а потоа во [[Требино]] во [[Порече]], но тој не се задржал долго туку се префрлил во Речани околу средината на XIX век. Во минатото во атарот на селото [[Велмеј]] постоело селото Јаорец, но некаде кон крајот на XVIIIти век се случила расправија по која селото било раселено, еден дел побегнале во кичевско каде го основале селото [[Јаворец|Јаорец]] па така основачите на родовите ''Милошевци (10 к.)'' ,''Трајановци (7 к.)'' и ''Илиовци (6 к.)'' се доселени од сега раселеното село Јаорец во Дебрца. Во [[Осој (Кичевско)|Осој]] е родот ''Ширговци (9 к.)'' кој е доселен од селото [[Оздолени]]. Родот ''Топлевци (3 к.)'' во селото [[Лазаровци]] е доселен од селото [[Турје]]. Во селото [[Свињиште]] е родот ''Караџовци (10 к.)'' доселен од [[Врбјани]]. Во [[Козица]] е родот ''Цветановци (6 к.)'' доселен од селото [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Во [[Миокази]] е родот ''Ќосевци (4 к.)'' доселен од [[Сливово]]. Во селото [[Лавчани]] е родот ''Ѓоргевци (11 к.)'' доселени од селото [[Турје]]. Во [[Манастирско Доленци]] е родот ''Сиљановци (4 к.)'' доселен од селото [[Оздолени]]. Во [[Србјани]] е родот ''Мијаиловци (3 к.)'' доселен од селото [[Годивје (Охридско)|Годивје]]. Во [[Карбуница]] е родот ''Жакеровци (2 к.)'' доселен од селото [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Истиот автор (Јован Трифуноски) доста иселеници од Дебрца забележал и во Битолско-Прилепската Котлина.<ref>{{Наведена книга|url=http://worldcat.org/oclc/469501519|title=Битољско-Прилепска котлина : антропогеографска проучавања (1914-1997)|last=Трифуноски Ф.|first=Јован|year=1998|publisher=Српска академија наука и уметности|isbn=8670252678|oclc=469501519}}</ref>, таму иселици има во следните села. Во селото [[Врбјани (Прилепско)|Врбјани]] се родовите ''Јадровци (5 к.)'' и ''Дамевци (3 к.)'' доселени од село [[Врбјани]], Дебрца. Во селото [[Бело Поле]] се родовите ''Трајковци (2 к.)'' и ''Мартиновци (2 к.)'' доселени исто така од [[Врбјани]], во истото село е и родот ''Стојановци (1 к.)'' доселен од [[Лактиње]], во селото [[Славеј (село)|Славеј]] се 20 фамилии доселени од селото [[Турје]], во селото Трновци се околу 40 фамилии доселени од селото [[Брежани]], во [[Логоварди]] се родовите ''Апостоловци (1 к.)'' и ''Анакијевци (1 к.)'' доселени од селото [[Мраморец]]. Во селото [[Лера]] е родот ''Вељановци (1 к.)'' доселен од селото [[Турје]]. Во селото [[Црнобуки]] е родот ''Брсјаковци (3 к.)'' доселен од [[Велмеј]]. Во селото [[Канатларци]] се повеќе родови доселени од селата [[Белчишта]], [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]], [[Годивје (Охридско)|Годивје]], [[Лактиње]], [[Песочани]]. Во селото [[Мусинци]] се неколку родови доселени од селата [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]] и [[Ботун]] . Во селото [[Десово]] се родовите ''Петковци (2 к.)'' и ''Мицковци (1 к.)'' доселени од селото [[Сливово]], потоа родот ''Балаловци (3 к.)'' доселен од [[Лактиње]], и родот ''Андреевци (1 к.)'' доселен од [[Годивје (Охридско)|Годивје]]. Во [[Дупјачани]] се родовите, ''Сливовци (2 к.)'' доселени од [[Сливово]], ''Копиљаковци (3 к.)'' и ''Крстановци (2 к.)'' доселени од [[Лактиње]]. Во селото [[Горно Село]] ,е родот ''Охриѓани (3 к.)'' доселен од село [[Годивје (Охридско)|Годивје]]. Во селото [[Беровци]] е родот ''Гулабовци (1 к.)'' доселен од селото [[Сливово]]. По селата во Охридско-струшката котлина<ref name=":1">{{Наведена книга|url=http://worldcat.org/oclc/27418468|title=Охридско-струшка област : антропогеографска проучавања|last=Ф.|first=Трифуноски, Јован|date=1992|publisher=Српска академија наука и уметности|isbn=8670251582|oclc=27418468}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Струшко Поле|last=Русиќ|first=Бранислав|publisher=Архивски фонд на МАНУ 88/1|others=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Охридско Поле|last=Русиќ|first=Бранислав|publisher=Архивски фонд на МАНУ АЕ 87/1|others=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> иселеници од Дебрца има во следните села. Во [[Долно Лакочереј]] се родовите ''Илијовци (13 к.)'' доселени од [[Лактиње]], ''Матевци (10 к.)'' доселени од селото [[Сошани]], ''Трајковци (2 к.)'' доселени од селото [[Оздолени]], ''Пашичовци (1 к.)'' доселени од селото [[Лешани]], и ''Јовевци (2 к.)'' доселени од селото [[Велмеј]]. Во селото [[Горно Лакочереј]] се родовите ''Шетковци (3 к.)'' доселени од некое село во Дебрца, како и родот ''Апостоловци (1 к.)'' доселени од селото [[Лешани]]. Во селото [[Ливоишта]] е родот ''Суљовци или Сиљановци (1 к''.) доселени од селото [[Лешани]]. Во селото [[Косел]] е родот ''Воденичаровци или Трајковци (6 к.)'' кои се од селото [[Брежани]]. Во селото [[Лескоец (Охридско)|Лескоец]] се 8 фамилии доселени од [[Песочани]] како и родовите ''Чифлигаровци (4 к.)'' и ''Џамбазовци (1 к.)'' доселени од [[Лешани]]. Во [[Велгошти]] се околу 30 фамилии доселени од разни села во Дебрца, како и родовите ''Шибаковци (5 к.)'', ''Шиковци (5 к.)'' и ''Шукаровци (5 к.)'' доселени од селото [[Велмеј]], во [[Пештани]] се родовите ''Башовци (20 к.)'' и ''Толевци (15 к.)'' доселени од селото [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Во селото [[Љубаништа]] се родовите ''Булевци (6 к.)'' доселен од [[Лактиње]], како и родот ''Пулчевци (7 к.)'' доселени од некое село во Дебрца. Во [[Враништа]] се родовите ''Милевци (11 к.)'' и ''Танасковци (2 к.)'' доселени од [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Во селото [[Горенци (Охридско)|Горенци]] се родовите ''Николовци (3 к.)'' и ''Андреевци (2 к.)'' доселени од [[Велмеј]]. Во [[Мислешево]] се родовите ''Бочевци (10 к.)'' доселен од некое село во Дебрца, како и родот ''Черенковци (1 к.)'' доселени од [[Сливово]]. Во [[Оровник]] се родовите ''Далчевци (3 к.)'' доселени од [[Злести]], ''Митревци (1 к.)'' доселени од [[Слатино (Охридско)|Слатино]] и ''Цветковци (16 к.)'' доселени од селото [[Сошани]]. Во селото [[Подмоље]] се околу 10 фамилии доселени од разни во Дебрца. Во [[Волино]] се родовите ''Јанкуловци (5 к.)'' доселен од [[Лешани]], како и ''Неловци (1 к.)'' доселени од некое село во Дебрца. Во [[Горенци (Охридско)|Горенци]] е родот ''Брмбовци или Наумовци (3 к.)'' доселени од некое село во Дебрца ([[Велмеј]] или [[Белчишта]]). во селото [[Требеништа]] се родовите ''Јоновци (2 к.) и Миревци (2 к.)'' доселени од некое село во Дебрца, потоа родовите ''Цибуковци или Пискуловци (3 к.) и Алексовци (3 к.)'' доселени од селото [[Белчишта]], како и родот ''Мувчевци (7 к.)'' доселени од селото [[Брежани]]. во [[Биџево]] се родовите ''Рачиовци (2 к.)'' доселени од селото [[Брежани]], како и ''Шкуртевци (2 к.)'' доселени од [[Белчишта]] или [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. во [[Драслајца]] е родот ''Јолдевци (1 к.)'' доселен од [[Велмеј]]. во [[Мороишта]] е родот ''Маџаровци (2 к.)'' доселен од селото [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. во [[Куратица]] се родовите ''Андревци (4 к.) и Јанкуловци (1 к.)'' доселени од селото [[Слатино (Охридско)|Слатино]]. Во селото [[Сирула]] е родот Бочкаровци (5 к.) доселен таму од селото [[Велмеј]]. Од останатите места иселеници има во [[Туденце]], таму е родот ''Вражевци (29 к.)'' доселен од [[Врбјани]].<ref>{{Наведена книга|url=http://worldcat.org/oclc/5846115|title=Полог : антропогеографска проучавања|last=Ф.|first=Трифуноски, Јован|date=1976|publisher=Српска академија наука и уметности|oclc=5846115}}</ref> Во селото [[Дренок (Струшко)|Дренок]] е родот ''Стојковци (1 к.)'' кои имаат потекло од некое село во Дебрца (Миленко Филиповиќ-Голо Брдо). во селото [[Рудник (Велешко)|Рудник]] е иселен родот ''Далчевци (1 к.)'', биле од селото [[Злести]]. Во Демирхисарскиот регион се отселени. Во селото [[Велмевци]] повеќето родови водат потекло од селото [[Велмеј]]<ref name=":1"/>(Тома Смиљаниќ – Кичевија), родот ''Мирчевци (26 к.)'' е доселен од [[Слатино (Охридско)|Слатино]].<ref name=":4">{{Наведена книга|title=Дебарца |last=Русиќ|first=Бранислав|publisher=Архивски фонд на МАНУ АЕ 89/1|others=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> Според истиот автор и целокупното население на [[Прострање]] потекнува од некое село кое исто така се викало Прострање и кое се наѓало во Дебрца (Тома Смиљаниќ – Кичевија), а пак родот ''Митковци (9 к.)'' е доселен од селото [[Слатино (Охридско)|Слатино]].<ref name=":4" /> Во минатото во атарот на [[Мраморец]] постоело село Белче, но поради притисок од муслиманите тоа село пропаднало, и еден дел од населението пребегнало во Демирхисарско каде основале село со истото име [[Белче]].<ref name=":1" /> Во селото [[Арилево]] се наоѓа родот ''Мутавџиовци (14 к.)'' таму доселени од [[Арбиново]]. Во селото [[Граиште]] е родот ''Распашновци (2 к.)'' доселен од [[Сливово]]''.'' Во селото [[Пуста Река]] се наоѓа родот ''Чкаловци (2 к.)'', таму доселен од селото [[Врбјани]]. Во селото [[Бабино]] се наоѓаат родовите ''Поповци (7 к.)'' и Кочовци, таму доселени од селото [[Лешани]]. Во селото [[Железнец]] се родовите ''Неделковци (4 к.)'' таму доселени од селото [[Оздолени]], како и родот ''Ламбровци (4 к.)'' доселен од селото [[Брежани]]. Во селото [[Сопотница]] е родот ''Ориѓани (6 к.)'' таму доселен од селото [[Оздолени]], како и родот ''Наумовци (2 к.)'' доселен од селото [[Велмеј]]. Во селото [[Острилци]] се наоѓа родот ''Петревци (6 к.)'' доселени од селото [[Сошани]].<ref name=":4" /> Во селото [[Љубојно]] е родот ''Јовановци'' доселени од селото [[Сливово]].<ref name=":7">{{Наведена книга|title=Населбите во Преспа|last=Јовановски|first=Владо|publisher=Ѓурѓа|year=2005|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> Во селото [[Избишта]] е родот Петковци доселен од селото [[Брежани]].<ref name=":7" /> Во [[Македонски Брод]] е родот ''Димовци (2 к.)'' таму доселен од селото [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]]. Иселениците до овде изнесени се од различен период,почнувајќи од XVIIIти век па сè до 50-тите од минатиот век. Веќе од крајот на 50-тите години од минатиот век населението на Дебрца почнува масовно да се иселува по Градовите, највеќе иселеници се во [[Охрид]], каде сочинуваат околу 70% од населението на Градот, но доста иселеници има и на многу други места. Во Скопје Дебрчани има највеќе во [[Општина Ѓорче Петров]] (населбата [[Даме Груев (населба)|Даме Груев]],старо име Ге-ге) потоа [[Општина Кисела Вода]], [[Општина Аеродром]], [[Општина Бутел]] и др. Иселеници има во поголема мера и во [[Битола]], [[Кичево]], [[Струга]]. А во помала мера и во градовите [[Тетово]], [[Гостивар]], [[Велес]], [[Кавадарци]], [[Неготино]], [[Струмица]], [[Гевгелија]], [[Прилеп]], [[Демир Хисар]], [[Радовиш]], [[Кочани]]. Надвор од Македонија дебрчани има највеќе иселено во [[Австралија]], иселеници има и во [[Србија]], [[Бугарија]], [[Хрватска]], [[Словенија]], [[Црна Гора]], [[Литванија]], [[Норвешка]], [[Шведска]], [[Финска]], [[Соединети Американски Држави|САД]], [[Канада]], [[Аргентина]] и др. == Родови == Според истражувањата кои ги вршел Пр.Јован Трифуноски во регионот Дебрца,поголемиот дел од населението на регионот е староседелско,околу 70%.Но исто така постојат и доселеници Во староседелци се вбројуваат оние родови кои во Дебрца живеат отсекогаш Во повеќето села главнината ја сочинуваат староседелците Доселениците во Дебрца воглавно доаѓале од [[Закамен]](или [[Малесија|Струшка Малесија]]) и [[Железник]] Од [[Закамен]] (или [[Малесија|Струшка Малесија]]) се следните родови: ''Матевци, Пејовци и Србиновци'' во [[Мраморец]] од [[Закамен]]. ''Црвенковци'' (од овој род потекнува [[Бранко Црвенковски]]) во Слатино од [[Закамен]]. ''Ботунци или Мацевци'' во [[Долно Средоречие]] од [[Закамен]]. ''Ничевци, Јордановци, Гроздановци, Мацевци'' во [[Ботун]] од [[Закамен]]. ''Локовци'' во [[Злести]] се доселени од селото [[Локов]]. ''Малесорци'' во селото [[Грко Поле]] се доселени од селото [[Присовјани]]. ''Локовци'' во селото Врбјани се доселени од селото [[Локов]]. Од [[Железник]] се следните родови: ''Црниновци'' во [[Велмеј]] се доселени од [[Цер (село)|Цер]]. ''Николовци'' ''или Голабовци'' во истото село од [[Бараково]] и потенуваат од предок кој бил [[Власи|Влав]]. ''Китевци'' во Слатински Чифлик од [[Брезово]]. ''Ѓоршовци'' во [[Слатино (Охридско)|Слатино]] од [[Цер (село)|Цер]]. ''Тутунари'' во [[Мраморец]] се доселени од некое село во Железник. ''Бучковци'' во [[Црвена Вода (Охридско)|Црвена Вода]] од [[Големо Илино]]. ''Дамчевци (Јолевци, Јосифовци и Сиљановци)'' во [[Злести]] доселени се од селото [[Велмевци]].<ref name=":6" /> ''Брдовци'' во селото [[Лешани]] доселени се од селото [[Слоештица]].<ref name=":5" /> Од [[Кичевско]] се следните родови: ''Милошевци, Пејчиновци и Мијаилевци'' во [[Мраморец]] се доселени од селото [[Туин]]. ''Неделковци'' во селото [[Велмеј]] се доселени од [[Прострање]]. ''Богдановци и Треневци'' во селото [[Лактиње]] дошле од селото [[Брждани]]. Од [[Полог]] се следните родови: ''Дуртановци'' во Сливово се доселени од [[Гостиварско]]. ''Николовци'' во Лактиње се доселени од [[Горно Палчиште]], [[тетовско]].<ref name=":3" /> Од територии надвор од Македонија се следните родови: ''Поповци'' во [[Велмеј]] се доселени од околината на [[Елбасан]]. ''Гавриловци и Марковци'' во [[Оздолени]] се доселени од околината на [[Пешкопеја]]. ''Савевци'' во [[Слатино (Охридско)|Слатино]] доселени од селото [[Лин]]. ''Китановци'' во [[Издеглавје]] се доселени од некаде во Албанија. ''Шокановци'' во [[Арбиново]] се доселени од некаде во Албанија. ''Србаковци'' во [[Лактиње]] се доселени од [[Гнилане]],<ref name=":3" /> и потекнуваат од некој [[Роми|Ром]]. ''Ѓаковци'' во [[Годивје (Охридско)|Годивје]] своето потекло го знаат од околината на [[Ѓаковица]]. ''Корџановци'' во [[Турје]] потекнуваат од некое село во околината на [[Горица (Албанија)|Корча]]. ''Младеновци'' во [[Мраморец]] се доселени од околината на [[Параќин|Парачин]].<ref name=":0" /> == Познати личности == [[Бранко Црвенковски]] (Роден во [[Сараево]] на 12 октомври 1962) - македонски политичар и поранешен претседател и премиер на [[Република Македонија]] од [[Социјалдемократски сојуз на Македонија|Социјалдемократскиот сојуз на Македонија]], по потекло од [[Слатино (Охридско)|Слатино]] [[Трајко Вељаноски]] (Роден во [[Сливово]] на 2 ноември 1962) - македонски политичар и поранешен претседател на Собранието на Република Македонија од [[Внатрешна македонска револуционерна организација - Демократска партија за македонско национално единство|ВМРО]] [[Илија Димовски]] (Роден во [[Велес]] на 10 октомври 1980) - македонски политичар и Член на ВМРО, и дел од Собранието како пратеник од редовите на ВМРО, по потекло од [[Врбјани]] [[Гордана Јанкулоска]] (Родена во [[Охрид]] на 12 октомври 1975) - македонска политичарка и поранешна министерка за внатрешни работи, политичарка од редовите на [[ВМРО-ДПМНЕ]], по потекло од [[Турје]]. [[Зоран Ставрески]] (Роден во [[Охрид]] на 29 октомври 1964) - македонски политичар и поранешен министер за финансии во периодот 2009-2016, член на [[ВМРО-ДПМНЕ]], по потекло од [[Велмеј]] [[Ристе Ристески]] (Роден во [[Охрид]] на 23 мај) - македонски пејач, кој се прослави со своето учество во Ѕвездите на Гранд, на кое го освои првото место, по потекло од [[Лактиње]] [[Вера Љубојно]] (Родена во [[Скопје]]) - македонска пејачка од групата [[Љубојна]], изведува етно музика, по потекло од [[Сливово]] [[Александар Костоски]] (Роден во [[Скопје]] на 5 март 1988) - македонски кошаркар и член на Македонската кошаркарска репрезентација, има настапувано за Работнички, МЗТ, Куманово, а моментално игра во Романија, по потекло од [[Сливово]] [[Драган Павловиќ Латас]] (Роден во [[Скопје]] на 25 февруари 1960) - македонски новинар и поранешен главен уредник на весникот Вечер, тој работи и како главен уредник на телевизијата [[Сител Телевизија|Сител]], по потекло од [[Мраморец]] [[Митко Апостоловски]] (Роден во [[Битола]] на 7 март 1955 - починат во Битола на 5 август 2022) - македонски глумец, работел во [[Народен театар - Битола|Народниот театар]] во Битола, познат по многу улоги во многу македонски филмови, по потекло од [[Мраморец]] [[Спасен Силјаноски]] (Роден во Кичево) - македонски пејач на народна музика, кој е многу познат и баран низ Западниот дел од Македонија и пошироко, по потекло од [[Турје]] [[Елена Ристеска]] (Родена во [[Скопје]] на 27 април 1986) - македонска позната пејачка која ја претставувала [[Македонија на Евровизија]] во 2006 год. По потекло од [[Арбиново]]. [[Владо Дојчиноски]] (Роден во [[Охрид]] на 27 февруари 1986) - македонски глумец кој е најдобро познат по своите улоги во Македонските народни приказни, по потекло од [[Годивје (Охридско)|Годивје]] [[Ѓоко Танески]] (роден во Охрид на 2 март 1977) - македонски пејач и претставник на Македонија на Евровизија 2010 со песната „Јас ја имам силата“ по потекло од [[Белчишта]] [[Трајан Петровски]] (роден во Арбиново 1939 година) прв амбасадор на Република Македонија писател и поет. ==Наводи== {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.debrca.gov.mk/ Општина Дебрца] [[Категорија:Историско-географски области во Македонија]] eh9y00m7d78gtawrdysrkxvnz79w48h 4 20515 5381232 5379864 2025-06-17T17:44:04Z MediaWiki message delivery 47896 /* Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 - Call for Candidates */ ново заглавие 5381232 wikitext text/x-wiki <!---------------------------------------------------------------------------------> <!-------Вам ви благодари помошниот тим на Википедија (pro's making woners)------> <!---------------------------------------------------------------------------------> {{Селска чешма}}<br /> __NEWSECTIONLINK__ <div id="содржина"> __TOC__ <div id="дискусии"> [[Категорија:Википедија:Селска чешма| ]] [[Категорија:Википедија:Заедница|Селска чешма]] == Критериуми за значајност == Здраво на сите, сакам да составам работна група, за да разработиме страница во која ќе ги наведеме критериумите за значајност, и ќе ја поставиме за гласање кога ќе е готов текстот. Вакви страници со дефинирани критериуми има на 54 јазици досега, а на англиската е најразработено, средено [[:en:Category:Wikipedia notability guidelines|по категории]]. Доколку има некој заинтересиран, нека ме контактира по мејл, со порака, било како. Поздрав - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 21:05, 16 ноември 2024 (CET) == Sign up for the language community meeting on November 29th, 16:00 UTC == Hello everyone, The next language community meeting is coming up next week, on November 29th, at 16:00 UTC (Zonestamp! For your timezone <https://zonestamp.toolforge.org/1732896000>). If you're interested in joining, you can sign up on this wiki page: <https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#29_November_2024>. This participant-driven meeting will be organized by the Wikimedia Foundation’s Language Product Localization team and the Language Diversity Hub. There will be presentations on topics like developing language keyboards, the creation of the Moore Wikipedia, and the language support track at Wiki Indaba. We will also have members from the Wayuunaiki community joining us to share their experiences with the Incubator and as a new community within our movement. This meeting will have a Spanish interpretation. Looking forward to seeing you at the language community meeting! Cheers, [[User:SSethi (WMF)|Srishti]] 20:54, 21 ноември 2024 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:SSethi (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27746256 --> == Proposal to enable the "Contribute" entry point in Macedonian Wikipedia == {{Int:Hello}} Macedonian Wikipedians, Apologies as this message is not in your language. {{Int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Wikimedia_Language_and_Product_Localization|WMF Language and Product Localization]] team proposes enabling an entry point called "Contribute" to your Wikipedia. The [[:bn:বিশেষ:Contribute|Contribute]] entry point is based on collaborative work with other product teams in the Wikimedia Foundation on [[mediawikiwiki:Edit_Discovery|Edit discovery]], which validated the entry point as a persistent and constant path that contributors took to discover ways to contribute content in Wikipedia. Therefore, enabling this entry point in your Wikipedia will help contributors quickly discover available tools and immediately click to start using them. This entry point is designed to be a central point for discovering contribution tools in Macedonian Wikipedia. '''Who can access it''' Once it is enabled in your Wikipedia, newcomers can access the entry point automatically by just logging into their account, click on the User drop-down menu and choose the "Contribute" icon, which takes you to another menu where you will find a self-guided description of what you can do to contribute content, as shown in the image below. An option to "view contributions" is also available to access the list of your contributions. [[File:Mobile_Contribute_Page.png|Mobile Contribute Page]] [[File:Mobile_contribute_menu_(detailed).png|Mobile contribute menu (detailed)]] For experienced contributors, the Contribute icon is not automatically shown in their User drop-down menu. They will still see the "Contributions" option unless they change it to the "Contribute" manually. This feature is available in four Wikipedia (Albanian, Malayalam, Mongolian, and Tagalog). We have gotten valuable feedback that helped us improve its discoverability. Now, it is ready to be enabled in other Wikis. One major improvement was to [[phab:T369041|make the entry point optional for experienced contributors]] who still want to have the "Contributions" entry point as default.           We plan to enable it '''on mobile''' for Wikis, where the Section translation tool is enabled. In this way, we will provide a main entry point to the mobile translation dashboard, and the exposure can still be limited by targeting only the mobile platform for now. If there are no objections to having the entry point for mobile users from your community, we will enable it by 10th December 2024. We welcome your feedback and questions in this thread on our proposal to enable it here. Suppose there are no objections, we will deploy the "Contribute" entry point in your Wikipedia. We look forward to your response soon. Thank you! On behalf of the WMF Language and Product Localization team. [[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] <small>([[User talk:UOzurumba (WMF)|разговор]])</small> 04:46, 28 ноември 2024 (CET) == Привремени сметки: потребна техничка помош == Во рамките на [[diffblog:2024/11/05/say-hi-to-temporary-accounts-easier-collaboration-with-logged-out-editors-with-better-privacy-protection/|воведувањето на привремени сметки]], работиме на тоа да обезбедиме алатките, ботовите, корисничките скрипти, филтрите за злоупотреби и сиот останат код во сопственост на заедницата да продолжат да работат без проблем. '''Што се привремени сметки?''' Привремените сметки се нов вид сметки за незачленети уредници. Наместо јавно да се покажуваат IP-адреси, овие сметки на ненајавените корисници им доделуваат привремени назнаки. Може да има потреба од надградби за правилно да работат алатките на кои им се неопходни IP-адреси или работни текови за ненајавени корисници. Привремените сметки веќе се пуштени на некои пилотни викија. Во февруари следат уште пилоти, а во мај привремените сметки ќе се воведат на сите викија. '''Како можете да помогнете''' * Проверете дали кодот (било на Toolforge или на вики, т.е.: алатки, помагала, ботови или кориснички скрипти) што сте го создале или често го користите работи на викијата што веќе имаат привремени сметки. Еве [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/FAQ#Where_are_temporary_accounts_deployed?_When_will_these_changes_reach_my_wiki?|список на содржински викија]], а ова е [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/FAQ#Where_can_I_test_it?|список на викија во бета и пробни викија]] со привремени сметки. * Ако забележите алатка засегната од ова, ви препорачуваме да ја подновите во согласност со нашиот [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/For_developers|водич за разработувачка документација]]. * [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/For_developers/Impacted_tools|Додајте ги засегнатите алатки на оваа страница]]. Сакаме да имаме увид над нив за да се осигураме дека сè работи според очекуваното. * Поледајте ги Филтрите на злоупотреби што се користат на вашето вики. Сите филтри што користат IP-адреси преку user_name повеќе нема да можат да го прават тоа. Тие филтри треба да се подноват, оспособувајќи ги да користат user_unnamed_ip наместо претходното. Коментар од нашите инженери: „Главен случај на употреба ќе биде ако пробате нешто како  ip_in_range(s). Работите што се однесуваат на кориснички имиња треба начелно да се во ред, и ќе продолжат да се однесуваат на имињата на привремените сметки“. Ако имате уште прашања за Филтерот за залоупотреби, оставете коментар на задачата [[phab:T369611|T369611]] на Фабрикатор. * Ако наидете на проблеми, или имате коментари или прашања, пишете на [[mediawikiwiki:Talk:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts|проектната разговорна страница]]. Можете и да се придружите на [[discord:channels/221049808784326656/1227616742340034722|наменската нишка на Discord]] ако ви треба поддршка или ако сакате на екипата да ѝ дадете ваше мислење. Вашето испробвување и пријавување на потенцијални проблеми ни помага да се осигураме дека важние алатки ќе продолжат да работат како што треба по воведувањето на привремените сметки. Ви благодариме на поддршката! [[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] <small>([[User talk:Udehb-WMF|разговор]])</small> 08:35, 9 декември 2024 (CET) == Преместување на статија == Кој може да ми помогне, сакам статијата „Меѓународни фотографски асоцијации“ да ја преместам во „Фотографски организации“. Целта е да се смени насловот, мислам дека „Фотографски организации“ е посоодветен. [[User:Zoran.Zdravev|Zoran.Zdravev]] <small>([[User talk:Zoran.Zdravev|разговор]])</small> 19:45, 23 декември 2024 (CET) == Launching! Join Us for Wiki Loves Ramadan 2025! == Dear All, We’re happy to announce the launch of [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|Wiki Loves Ramadan 2025]], an annual international campaign dedicated to celebrating and preserving Islamic cultures and history through the power of Wikipedia. As an active contributor to the Local Wikipedia, you are specially invited to participate in the launch. This year’s campaign will be launched for you to join us write, edit, and improve articles that showcase the richness and diversity of Islamic traditions, history, and culture. * Topic: [[m:Event:Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch|Wiki Loves Ramadan 2025 Campaign Launch]] * When: Jan 19, 2025 * Time: 16:00 Universal Time UTC and runs throughout Ramadan (starting February 25, 2025). * Join Zoom Meeting: https://us02web.zoom.us/j/88420056597?pwd=NdrpqIhrwAVPeWB8FNb258n7qngqqo.1 * Zoom meeting hosted by [[m:Wikimedia Bangladesh|Wikimedia Bangladesh]] To get started, visit the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|campaign page]] for details, resources, and guidelines: Wiki Loves Ramadan 2025. Add [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Participant|your community here]], and organized Wiki Loves Ramadan 2025 in your local language. Whether you’re a first-time editor or an experienced Wikipedian, your contributions matter. Together, we can ensure Islamic cultures and traditions are well-represented and accessible to all. Feel free to invite your community and friends too. Kindly reach out if you have any questions or need support as you prepare to participate. Let’s make Wiki Loves Ramadan 2025 a success! For the [[m:Wiki Loves Ramadan 2025/Team|International Team]] 13:08, 16 јануари 2025 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:ZI Jony@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=27568454 --> <div class="boilerplate metadata rfa" style="background-color: #F3F9FF; margin: 2em 0 0 0; padding: 0 10px 0 10px; border: 1px solid #AAAAAA;"> == Предлози за правилно користење извори од отоманскиот период со именување на етничката припадност == Здраво на сите, Ја отворам оваа нишка со собирање на предлози, кои подоцна би се ставиле на гласање од страна на заедницата со цел воедначено користење на изворите од отоманскиот период при именувањето на етничката припадност на жителите. Бидејќи во нашата историографија истите извори се оспорени, а на нашата Википедија се користат различни варијанти од изворите, како: # користење на шаблонот [[Предлошка:БИМ|<nowiki>{{БИМ}}</nowiki>]] # употреба само на бројноста на населението, без да се спомнува етничка припадност # употреба на етничката припадност како што е наведена во изворот, но ''во наводници'', за да се знае дека само се цитира, избегнувајќи поддршка за ставот на авторот # употреба на етничката припадност како што е наведена во изворот (без никакви знаци и прибелешки) Се работи за книгите („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“, „[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“, „[[Материјали по изучувањето на Македонија]]“ (оригиналот), Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г., и други). До крајот на месецов може да трае прибирањето на предлозите. Поздрав, --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 18:18, 20 јануари 2025 (CET) === Изјаснувања === {{коментар}} Третото. Изворот за жал не вели Македонци. После споменувањето дека живеат x Бугари во некое x населено место, треба да виде спомнато дека Македонците биле сметани за Бугари поради великобугарската државна политика и поради личните погледи на авторот. [[User:Dandarmkd|Dandarmkd]] <small>([[User talk:Dandarmkd|разговор]])</small> 01:49, 21 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Доколку повеќе не може да се користи само <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>, туку мора наводната етничка припадност да биде наведена точно како во изворот уште во самиот текст, тогаш би одел со комбинација од ''предлогот '''бр. 3''' заедно со <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>'' веднаш по него. Значи „Бугари“ (исклучиво во наводници), и веднаш по него напомената која ја дава предлошката <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>. Нема ништо толку контроверзно ако се рече дека некој великобугарски извор во екот на асимилаторската политика ги нарекувал Македонците така. Тоа сите го знаат. Наводниците се доволно оградувачки за нас. Доколку ги избришеме сите места кајшто се спомнува етничка припадност, тогаш статиите за Егејска Македонија стануваат речиси бесмислени. Голема дел од нивната смисла е да се прикаже колку наш народ имало каде и кога во тие краишта. --[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 09:46, 21 јануари 2025 (CET) ::'''Дополнување''': Јас сум можеби повеќе и за варијантата да остане сето како што е, но да биде формулирано '''''...живееле X Македонци (кај него „Бугари“)'''''. --[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 10:45, 24 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Јас се согласувам со Никола и со Бојан, па затоа гласам за предлогот бр. 3 заедно со предлошката <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>. На сличен начин постапуваме и со етничката припадност на населението во селата според поновите пописи, каде што се прибележува дека голем дел од Турците и Албанците се всушност Македонци-муслимани коишто поради верски причини се попишани поинаку.--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 10:58, 21 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Можеби најарно воопшто да не се користи тој извор низ статиите? - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 19:06, 21 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Јас сум да си остане опцијата под бр. 1 само <nowiki>{{БИМ}}</nowiki> како што е и сега или пак воопшто да не се користат тие извори низ статиите. Друга идеја е да се подели населението според црквата, Егзархисти, Патријарши, Муслимани, по што всушност и се идентификувале најголем број од луѓето, може и да се даде забелешка под чива контрола била секоја црква. - [[User:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] <small>([[User talk:Bojan9Spasovski|разговор]])</small> 12:48, 23 јануари 2025 (CET) :За жал, понудената алтернатива не е решение, особено не за егејските села (но и за сите, ако се подразмислам). Патријаршисти имало и наши и Грци и Власи (речиси сите Власи). Муслимани имало и наши и Турци и Албанци и Грци и Роми. Ова е проблем и за моноетничките и за мешаните села. Покрај тоа, не станува збор за еден извор, туку барем три, и тие чинат многу битен дел од секоја статија. [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 21:32, 23 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Ние имаме статија за книгата на Кнчов, каде си е објаснето дека се вршела бугарска пропаганда. Ако ги пишеме Македонци, сега ние обратна пропагнада ќе направиме. Нас ни се важни бројките за да ги поставуваме во статии за села и градови историски да покажеме колкав бил бројот на жители, затоа треба да стои или само број на жители, без национална припадност, или воопшто да ги исфрлиме тие извори од употреба, сепак, поарно да нема некоја информација отколку да биде спорна или погрешна. -[[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 09:54, 24 јануари 2025 (CET) {{Коментар}} Васил Канчов, кој е лидер на бугарската пропаганда во Македонија кажува и пишува во својата книга: „Месните бугари и куцовласи, кои живет во пределите на Македонија '''се нарекуваат самите Македонци и околните народи ги нарекуваат така'''. Турците и арнаутите не се кажуваат Македонци, но запрашани од каде се, одговараат: од Македонија.”<nowiki><ref> Цитат од книгата “Орохидрография на Македония” - Васил Кънчов, Пловдив, Печатница Хр. Г. Данов, 1911 г.</ref></nowiki> Така што секое демографско толкување на бугарски извори (а сите бугарски издавачи се повикуваат на него) паѓа во вода. Доволно е само бројка да се наведе, а ако е потребно толкување, еве цитатот на самио Канчов нека се употребува. Поззз--<big><font face="Monotype Corsiva">[[Корисник:MacedonianBoy|Никола]] ^{[[Разговор со корисник:MacedonianBoy|Стоіаноски]]}</font></big> 10:09, 24 јануари 2025 (CET) :Токму таа улога веќе ја исполнува постоечкиот [[Предлошка:БИМ|<nowiki>{{БИМ}}</nowiki>]]. А за важноста за истакнување на етничката припадност веќе објаснив погоре на два наврата. Дури и може да оди формулата што ја дадов во дополнувањето горе. [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 10:24, 24 јануари 2025 (CET) {{коментар}} Не можеме да се ограничиме на одредување ентитет од турски извори кога истите не запишувале етничка припадност. Не се слагам со [[User:Виолетова|Виолетова]] дека доколку се цитира К'нчов треба да стои како напишал (Бугари). [[Орохидрографија на Македонија#/media/Податотека:OrohidrografijaNaMakedonijaStrana6.jpg|Бидејќи самиот кажува дека сите не нарекувале Македонци, па дури и самиот народ се нарекувал Македонски]]. Значи свесно лажел и манипулирал, така да ние не вршиме пропаганда тука ја кажуваме вистината кој овој фалсификатор ја направил за нашиот народ. Можеби треба и да се забрани К'нчов да се користи како извор за идентитетот на населението, а да се користат неговите бројки (освен и таму ако не манипулирал по нарачка). Да не заборавиме дека Крсте Мисирков во првиот број на списанието „Вардар“ изработил етнографско-демографско-статистичкиот труд [https://xn--80axd.xn--d1alf/en/01%d0%b0-%d1%81%d0%b0%d0%bc%d0%be%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%bd%d0%be%d1%81%d1%82/%d0%b0i-%d0%b4%d0%be%d0%ba%d1%83%d0%bc%d0%b5%d0%bd%d1%82%d0%b8/%d0%b001-%d0%bc%d0%b0%d0%ba%d0%b5%d0%b4%d0%be%d0%bd%d1%81%d0%ba%d0%b0-%d0%b4%d0%be%d0%ba%d1%83%d0%bc%d0%b5%d0%bd%d1%82%d0%b0%d1%86%d0%b8%d1%98%d0%b0/%d0%b01-1-%d1%81%d0%bb%d0%b8%d0%ba%d0%b0-%d0%b8-%d0%bf%d0%be%d1%81%d0%be%d0%ba%d0%b0/1905_%d1%81%d0%bf%d0%b8%d1%81%d0%b0%d0%bd%d0%b8%d0%b5-%d0%b2%d0%b0%d1%80%d0%b4%d0%b0%d1%80-%d1%81%d1%82%d0%b0%d1%82%d0%b8%d1%81%d1%82%d0%b8%d1%87%d0%ba%d0%b0-%d1%82%d0%b0%d0%b1%d0%b5%d0%bb%d0%b0/ „Список села од iужна Мак`едониiа (Пазарцко, Гевг`елиiцко и Кукушко)“] во која јасно ги обележал Македонците како Македонци. Се сложувам со <big><font face="Monotype Corsiva">[[Корисник:MacedonianBoy|Никола]] ^{[[Разговор со корисник:MacedonianBoy|Стоіаноски]]}</font></big>. Поздрав [[User:Forbidden History|Forbidden History]] <small>([[User talk:Forbidden History|разговор]])</small> 19:18, 29 јануари 2025 (CET) :Грешно си разбрал ~~[[Корисник:Forbidden History|Forbidden History]], јас не сум за тоа да ги пишеме Бугари, како што Кнчов ги ставил, туку само жители, без определба. Поздрав - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 09:56, 30 јануари 2025 (CET) ::Се извинувам, тогаш. Моја грешка. [[User:Forbidden History|Forbidden History]] <small>([[User talk:Forbidden History|разговор]])</small> 11:20, 31 јануари 2025 (CET) ______________________ Во текот на утрешниот ден ќе ги запишам како предлози сите изјаснувања погоре со начинот на изјаснувања (налик тоа што беше за Пописот 2021), па од понеделник ќе може да гласаме. Фала за сите што земавте учество во ова. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 20:06, 31 јануари 2025 (CET) === Можни решенија === <span style="border: 1px solid #aaa; background: #f9fcf9; margin-right: .5em; padding: 6px;">Предлогот е направен во 22:30 ч. на 5 февруари 2025 (CET) и гласањето трае точно 7 дена.</span> * '''Предлог 1:''' продолжување на користењето на шаблонот [[Предлошка:БИМ|<nowiki>{{БИМ}}</nowiki>]] во истиот облик; * '''Предлог 2:''' употреба на етничката припадност како што е наведена во изворот во наводници во загради, за да се знае дека само се цитира, а претходно се користи дообјаснување (пр. '''''...живееле X Македонци (во книгата наведени како „Бугари“)'''''.); * '''Предлог 3:''' употреба само на бројноста на населението, без да се спомнува етничка припадност (пр. '''во селото во 1900 година имало 100 жители'''); и * '''Предлог 4:''' употреба на бројот на жители и нивната религија, без употреба на нивната оспорена етничка припадност (пр. '''во селото во 1900 година живееле 100 жители, христијани'''). Ве повикувам да се изјасните за некој од горенаведените предлози и да образложите зошто сметате дека е најсоодветен. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 22:34, 5 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 2.[[User:Dandarmkd|Dandarmkd]] <small>([[User talk:Dandarmkd|разговор]])</small> 01:13, 6 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 4 : Мое мислење е дека ако ние ги македонизираме жителите кои Кнчев ги бугаризирал не е соодветно решение, и затоа сметам дека треба да се впишат жители, христијани - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 09:59, 6 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 1. Сметам дека предлошката одлично објаснува како се определувало населението, а го објаснува и фалсификатот кој го правел овој бугарски пропагандист.[[User:Forbidden History|Forbidden History]] <small>([[User talk:Forbidden History|разговор]])</small> 20:47, 6 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 1.[[User:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] <small>([[User talk:Bojan9Spasovski|разговор]])</small> 16:41, 7 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 1. Ако се употребува доследно, сметам дека напомената во <nowiki>{{БИМ}}</nowiki> е доволна за да се задоволи стандардот на наведување на извор каков што е. Ова ќе важи не само за К’нчов („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“), туку и за „[[Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника]]“, која е правена од Бугарин и бугаромански владика и за „[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“, која е правена од Мишев — главен агент на Егзархијата. Поради тоа што изворите велат „Бугари“, би било сепак неисправно ако воопшто не се користи <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>, но ако ја користиме доследно, сè треба да биде во ред. --[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 22:49, 11 февруари 2025 (CET) {{За}} Предлог 1 --<big><font face="Monotype Corsiva">[[Корисник:MacedonianBoy|Никола]] ^{[[Разговор со корисник:MacedonianBoy|Стоіаноски]]}</font></big> 16:29, 12 февруари 2025 (CET) {{за}} Предлог 1 — [[User:SpectralWiz|SpectralWiz]] <small>([[Разговор со корисник:SpectralWiz|разговор]])</small> 20:03, 12 февруари 2025 (CET) === Одлука === Се усвојува '''Предлог 1''' со продолжување на користењето на <nowiki>{{БИМ}}</nowiki>. {{ping|Bjankuloski06}} Можеш во предлошката да додадеш и други дела кои се настанати по 1900 година, како би можело да бидат опфатени и другите дела на овие пропагандисти. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 10:30, 13 февруари 2025 (CET) </div class> == Кореница == колку е старо селото, кога е изградено училиштето, колну воденици ижало, кои се познати личности, легенди за селото.Колевци кога се доселиле, Во Нов учествувал Здраве Божин Колески за него кои информации имате, задруга кога се формирала кој ја формирал. [[Special:Contributions/146.255.75.213|146.255.75.213]] <small>([[User talk:146.255.75.213|разговор]])</small> 00:28, 22 јануари 2025 (CET) :Во [[Кореница|статијата за селото]] се наведени сите информации со коишто располагаме.--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 09:38, 22 јануари 2025 (CET) == Universal Code of Conduct annual review: provide your comments on the UCoC and Enforcement Guidelines == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines is open now. You can make suggestions for changes through 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 02:11, 24 јануари 2025 (CET) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27746256 --> == Feminism and Folklore 2025 starts soon == <div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;> [[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|centre|550px|frameless]] ::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <center>''{{int:please-translate}}''</center> Dear Wiki Community, You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025]]''' writing competition from February 1, 2025, to March 31, 2025 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia. You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles. Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project: # Create a page for the contest on the local wiki. # Set up a campaign on '''CampWiz''' tool. # Create the local list and mention the timeline and local and international prizes. # Request local admins for site notice. # Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta project page]]. This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools'''] Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2025|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance. We look forward to your immense coordination. Thank you and Best wishes, '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025 International Team]]''' ::::Stay connected [[File:B&W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&nbsp; [[File:B&W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]] </div></div> --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 03:36, 29 јануари 2025 (CET) == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Dear Wiki Community, You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore 2025]]''' an international media contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2025 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2025|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 03:36, 29 јануари 2025 (CET) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Tiven2240@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=26503019 --> == Reminder: first part of the annual UCoC review closes soon == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. This is a reminder that the first phase of the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines will be closing soon. You can make suggestions for changes through [[d:Q614092|the end of day]], 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. After review of the feedback, proposals for updated text will be published on Meta in March for another round of community review. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 01:48, 3 февруари 2025 (CET) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28198931 --> == Прашање == Дали може да се консултирам зошто при изработка на нова страница не се појавува опцијата „зачувај“. Вели, откако ќе се стават податоци, „одете на опцијата ,преглед‘ и потоа стиснете на ,зачувај‘. Ама никаде нема ,зачувај‘. Се работи за експериментирање. Што треба да се направи? Благодарам однапред на добронамерните одговори. [[User:Willusha|Willusha]] <small>([[User talk:Willusha|разговор]])</small> 14:14, 13 февруари 2025 (CET) :Се извинувам за многу задоцнетиот одговор. Некако не го добив известувањето дека некој пишал. Тоа напатствие е застарено — од поодамна копчето гласи „Објави ја сраницата“. Веќе ја најдов грешката и јас исправив. Поздрав. [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 13:19, 23 мај 2025 (CEST) == Нова страна за личност со исто име == Веќе постои страна за Димче Тошев (македонски партизан, револуционер, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ). Би сакал да додадам одредница за [https://ih.pmf.ukim.edu.mk/teachers/view/97 Димче Тошев], професор на Институтот за хемија, ПМФ. Не знам како да започнам затоа што одма ме води кон постојната страна за Димче Тошев. [[User:Zoranzdr|Zoranzdr]] <small>([[User talk:Zoranzdr|разговор]])</small> 18:25, 13 февруари 2025 (CET) :{{одговор|Zoranzdr}}Можеш како [[Димче Тошев (професор)]]--[[User:Тиверополник|Тиверополник]] <small>([[User talk:Тиверополник|разговор]])</small> 18:50, 13 февруари 2025 (CET) ::Благодарам! [[User:Zoranzdr|Zoranzdr]] <small>([[User talk:Zoranzdr|разговор]])</small> 10:34, 19 февруари 2025 (CET) :::Во меѓувреме, ќе создадам појаснителна страница за да може страницата Димче Тошев да дава објаснување за партизанот и за професорот. --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 17:56, 19 февруари 2025 (CET) ::::Создадов страна за проф. Димче Тошев. Со фотографиите не сум сигурен како да постапам, затоа што јас немам авторски права. [[User:Zoranzdr|Zoranzdr]] <small>([[User talk:Zoranzdr|разговор]])</small> 10:05, 20 февруари 2025 (CET) == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Language Community Meeting (Feb 28th, 14:00 UTC) and Newsletter</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone! [[File:WP20Symbols WIKI INCUBATOR.svg|right|frameless|150x150px|alt=An image symbolising multiple languages]] We’re excited to announce that the next '''Language Community Meeting''' is happening soon, '''February 28th at 14:00 UTC'''! If you’d like to join, simply sign up on the '''[[mw:Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#28_February_2025|wiki page]]'''. This is a participant-driven meeting where we share updates on language-related projects, discuss technical challenges in language wikis, and collaborate on solutions. In our last meeting, we covered topics like developing language keyboards, creating the Moore Wikipedia, and updates from the language support track at Wiki Indaba. '''Got a topic to share?''' Whether it’s a technical update from your project, a challenge you need help with, or a request for interpretation support, we’d love to hear from you! Feel free to '''reply to this message''' or add agenda items to the document '''[[etherpad:p/language-community-meeting-feb-2025|here]]'''. Also, we wanted to highlight that the sixth edition of the Language & Internationalization newsletter (January 2025) is available here: [[:mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January]]. This newsletter provides updates from the October–December 2024 quarter on new feature development, improvements in various language-related technical projects and support efforts, details about community meetings, and ideas for contributing to projects. To stay updated, you can subscribe to the newsletter on its wiki page: [[:mw:Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter]]. We look forward to your ideas and participation at the language community meeting, see you there! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 09:29, 22 февруари 2025 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:SSethi (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28217779 --> == CEE Hub Microgrant Programme - 2025 round == '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants|CEE Hub Microgrant programme]]''' is open for submissions from the communities across Central and Eastern Europe (as well as Central Asia, and Farsi contributors that live in these regions). The CEE Hub Microgrant programme will fund projects ranging from 50 to 700 EUR. Please read the criteria and other details with the programme. '''[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdscTZ9EPNjHhU0r7hUHNwntX34Wrk8ieiHemk_clB9VI3PfQ/viewform Application form]''' is accessible on the Meta page where you will need to answer a few simple questions. You can find a list of the applications for the programme from 2024 [[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants/Applications 2024|on this page]], so you will get a sense of what other communities asked for funds. If you have any questions, please let us know ([[:m:Wikimedia CEE Hub/Communication|contact us]]). We are waiting for your submissions! --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 14:35, 24 февруари 2025 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:TRistovski-CEEhub@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28306207 --> == An improved dashboard for the Content Translation tool == {{Int:hello}} Macedonian Wikipedians, Apologies as this message is not in your language, {{Int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Wikimedia_Language_and_Product_Localization|Language and Product Localization team]] has improved the [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&campaign=contributionsmenu&to=es&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en#/ Content Translation dashboard] to create a consistent experience for all contributors using mobile and desktop devices. The improved translation dashboard allows all logged-in users of the tool to enjoy a consistent experience regardless of their type of device. With a harmonized experience, logged-in desktop users now have access to the capabilities shown in the image below. [[file:Content_Translation_new-dashboard.png|alt=|center|thumbnail|576x576px|Notice that in this screenshot, the new dashboard allows: Users to adjust suggestions with the "For you" and "...More" buttons to select general topics or community-created collections (like the example of Climate topic).  Also, users can use translation to create new articles (as before) and expand existing articles section by section. You can see how suggestions are provided in the new dashboard  in two groups ("Create new pages" and "Expand with new sections")-one for each activity. ]] [[file:Content_Translation_dashboard_on_desktop.png|alt=|center|thumbnail|577x577px|In the current dashboard, you will notice that you can't adjust suggestions to select topics or community-created collections. Also, you can't expand on existing articles by translating new sections. ]] We will implement this improvement on your wiki '''on Monday, March 10th, 2025''' and subsequently for other Wikipedias. We plan to roll it out on all wikis and remove the current dashboard '''by May 2025'''. We look forward to your feedback after using the new dashboard. Please reach out with any questions regarding your experience with the enhanced dashboard in this thread. Thank you! On behalf of the Language and Product Localization team. [[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] <small>([[User talk:UOzurumba (WMF)|разговор]])</small> 06:38, 5 март 2025 (CET) == Universal Code of Conduct annual review: proposed changes are available for comment == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know that [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|proposed changes]] to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter]] are open for review. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|You can provide feedback on suggested changes]]''' through the [[d:Q614092|end of day]] on Tuesday, 18 March 2025. This is the second step in the annual review process, the final step will be community voting on the proposed changes. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find relevant links about the process on the UCoC annual review page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] 19:51, 7 март 2025 (CET) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28307738 --> == <span lang="en" dir="ltr">Your wiki will be in read-only soon</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="server-switch"/><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Read this message in another language]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] The [[foundation:|Wikimedia Foundation]] will switch the traffic between its data centers. This will make sure that Wikipedia and the other Wikimedia wikis can stay online even after a disaster. All traffic will switch on '''{{#time:j xg|2025-03-19|en}}'''. The switch will start at '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2025-03-19T14:00|en}} {{#time:H:i e|2025-03-19T14:00}}]'''. Unfortunately, because of some limitations in [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], all editing must stop while the switch is made. We apologize for this disruption, and we are working to minimize it in the future. A banner will be displayed on all wikis 30 minutes before this operation happens. This banner will remain visible until the end of the operation. '''You will be able to read, but not edit, all wikis for a short period of time.''' *You will not be able to edit for up to an hour on {{#time:l j xg Y|2025-03-19|en}}. *If you try to edit or save during these times, you will see an error message. We hope that no edits will be lost during these minutes, but we can't guarantee it. If you see the error message, then please wait until everything is back to normal. Then you should be able to save your edit. But, we recommend that you make a copy of your changes first, just in case. ''Other effects'': *Background jobs will be slower and some may be dropped. Red links might not be updated as quickly as normal. If you create an article that is already linked somewhere else, the link will stay red longer than usual. Some long-running scripts will have to be stopped. * We expect the code deployments to happen as any other week. However, some case-by-case code freezes could punctually happen if the operation require them afterwards. * [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] will be unavailable for about 90 minutes. This project may be postponed if necessary. You can [[wikitech:Switch_Datacenter|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Any changes will be announced in the schedule. '''Please share this information with your community.'''</div><section end="server-switch"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 00:15, 15 март 2025 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Quiddity (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=28307742 --> == Ми Срби смо уз вас Македонијо == Саучешће народу Републике Македоније и целој вашој заједници Википедије на македонском језику због велике трагедије у Кочанима. Ми смо уз пријатељски македонски народ у овим тешким тренуцима.--[[User:Soundwaweserb|Soundwaweserb]] <small>([[User talk:Soundwaweserb|разговор]])</small> 08:19, 17 март 2025 (CET) == Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon. Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 04:04, 4 април 2025 (CEST) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Be part of the next CEE Catch Up about Global Trends == Hi everyone, We want to announce the ninth '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Catch up|CEE Catch Up]]''' session, which will be dedicated to the Foundation Annual Planning Workshop focused on [[diffblog:2025/03/04/global-trends-2025/|'''global trends that are affecting our movement''']]. The session will take place on 23^rd of April 2025, 18:00-19:00 CEST (check your local time [https://zonestamp.toolforge.org/1745424000 here]). Together (the CEE Communities and the Wikimedia Foundation staff) we will discuss the trends related to our projects, our readers and editors. We will explore how those trends show up in the CEE context and discuss what our projects need to address those trends, and how we can support them. You will also have the opportunity to ask questions to the Wikimedia Foundation staff about the work being planned as part of the annual plan that runs from July 2025 to June 2026. '''<u>''[[Wikimedia CEE Hub/Catch up|Join us at the Next CEE Catch up]]!''</u>''' --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 19:19, 14 април 2025 (CEST) (on behalf of the CEE Catch Up team) <!-- Пораката ја испрати Корисник:TRistovski-CEEhub@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28546550 --> == Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025: Invitation == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:UCDM 2025 general.png|180px|right]] {{int:please-translate}} Hello, dear Wikipedians!<br/> [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the fifth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from '''14th April''' until '''16th May 2025'''. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design, and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contributions in every language! The most active contesters will receive prizes. If you are interested in coordinating long-term community engagement for the campaign and becoming a local ambassador, we would love to hear from you! Please let us know your interest. <br/> We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:OlesiaLukaniuk (WMUA)|OlesiaLukaniuk (WMUA)]] ([[:m:User talk:OlesiaLukaniuk (WMUA)|talk]]) </div> 18:11, 16 април 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Hide on Rosé@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:OlesiaLukaniuk_(WMUA)/list_of_wikis&oldid=28552112 --> == Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines ("UCoC EG") and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 02:34, 17 април 2025 (CEST) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Sub-referencing: User testing == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:Sub-referencing reuse visual.png|400px|right]] <small>''Apologies for writing in English, please help us by providing a translation below''</small> Hi I’m Johannes from [[:m:Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]'s [[:m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes team]]. We are making great strides with the new [[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|sub-referencing feature]] and we’d love to invite you to take part in two activities to help us move this work further: #'''Try it out and share your feedback''' #:[[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing# Test the prototype|Please try]] the updated ''wikitext'' feature [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Sub-referencing on the beta wiki] and let us know what you think, either [[:m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|on our talk page]] or by [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/talktotechwish booking a call] with our UX researcher. #'''Get a sneak peak and help shape the ''Visual Editor'' user designs''' #:Help us test the new design prototypes by participating in user sessions – [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/gxk0taud/apply sign up here to receive an invite]. We're especially hoping to speak with people from underrepresented and diverse groups. If that's you, please consider signing up! No prior or extensive editing experience is required. User sessions will start ''May 14th''. We plan to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We’ll reach out to wikis for piloting in time for deployments. Creators and maintainers of reference-related tools and templates will be contacted beforehand as well. Thank you very much for your support and encouragement so far in helping bring this feature to life! </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]])</bdi> 17:03, 28 април 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Johannes Richter (WMDE)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&oldid=28628657 --> == Гласање по предложените измени на Напатствијата за спроведување на Универзалниот правилник на однесување и Повелбата на Координативниот комитет (U4C) == <section begin="announcement-content" /> Преиодот на гласање за измените на Универзалниот правилник на однесување и Повелбата на U4C завршува на 1 мај 2025 г. во 23:59 г. UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 во вашиот часовен појас]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Погледајте како да учествувате и прочитајте го предлогот]] на страницата за УПнО (UCoC) на Мета. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Координативниот комитет за Универзалниот правилник на однесување (U4C)]] е глобална група посветена на праведно и доследно спроведување на УПнО. Овој годишен осврт беше осмислен и спроведен од U4C. Повеќе информации за надлежнсотите на U4C ќе најдете во [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Повелбата на U4C]]. Споделете ја поракава со членовите на вашата заедница на вашиот јазик, за да можат и тие да учествуваат во ова. Во соработка со U4C -- <section end="announcement-content" /> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 05:41, 29 април 2025 (CEST)</div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == We will be enabling the new Charts extension on your wiki soon! == ''(Apologies for posting in English)'' Hi all! We have good news to share regarding the ongoing problem with graphs and charts affecting all wikis that use them. As you probably know, the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|old Graph extension]] was disabled in 2023 [[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/EWL4AGBEZEDMNNFTM4FRD4MHOU3CVESO/|due to security reasons]]. We’ve worked in these two years to find a solution that could replace the old extension, and provide a safer and better solution to users who wanted to showcase graphs and charts in their articles. We therefore developed the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Charts extension]], which will be replacing the old Graph extension and potentially also the [[:mw:Extension:EasyTimeline|EasyTimeline extension]]. After successfully deploying the extension on Italian, Swedish, and Hebrew Wikipedia, as well as on MediaWiki.org, as part of a pilot phase, we are now happy to announce that we are moving forward with the next phase of deployment, which will also include your wiki. The deployment will happen in batches, and will start from '''May 6'''. Please, consult [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project#Deployment Timeline|our page on MediaWiki.org]] to discover when the new Charts extension will be deployed on your wiki. You can also [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|consult the documentation]] about the extension on MediaWiki.org. If you have questions, need clarifications, or just want to express your opinion about it, please refer to the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension_talk:Chart/Project|project’s talk page on Mediawiki.org]], or ping me directly under this thread. If you encounter issues using Charts once it gets enabled on your wiki, please report it on the [[:mw:Extension_talk:Chart/Project|talk page]] or at [[phab:tag/charts|Phabricator]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|User:Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|talk]]) 17:08, 6 мај 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Sannita (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28663781 --> == Registration for the Wikimedia CEE Meeting 2025 is open == Dear all, The Organising Committee of the [[metawiki:Wikimedia CEE Meeting 2025|Wikimedia CEE Meeting 2025]] is delighted to announce the opening of the registration for this year's conference. Affiliation and community delegates can register for the meeting until '''June 15th'''. All other self-funded participants can register until July 31st. The registration and scholarship application form which runs on Pretix, a free, open-sourced third-party platform that helps organize and manage events, can be found [https://pretix.eu/wikimedia-events/wmcee-2025/ here]. Details on how to select delegates and the selection process can be found on the [[metawiki:Wikimedia CEE Meeting 2025/Registration|registration page]]. Please keep in mind that the official language of the conference is English and interpreting services will not be available. If you encounter any issues while registering, or have questions about the registration process, feel free to contact the coordination team via [mailto:wmceem2025@wikimedia.gr wmceem2025@wikimedia.gr]. Your swift replies will be appreciated, as they will help us conduct an efficient booking process. Best regards, On behalf of '''Wikimedia CEE Meeting 2025 Organising Team''' --[[User:MARKELLOS|MARKELLOS]] <small>([[User talk:MARKELLOS|разговор]])</small> 19:23, 12 мај 2025 (CEST) == Demographic evolution in table form for populated areas of Slovakia == I would like to add: Demographic evolution in table form by places in Slovakia. Anyone against? This is part of a multi-"project" ([[:wikidata:Q132395970|Modul:SK]] & [[:wikidata:Q132395973|Template:SK]]). Example of table: [[:hr:Fintice#Stanovništvo]]. [[User:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] <small>([[User talk:Dušan Kreheľ|разговор]])</small> 22:08, 12 мај 2025 (CEST) :Not a problem. Things like this are done all the time. I've already created local versions. Here they are: [[Модул:SK]] & [[Предлошка:SK]]. I've edited the translatable parts, but do check if something is wrong, or if they need to be modified somehow for our wiki. Thanks a lot for the useful coding! [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 00:17, 13 мај 2025 (CEST) ::@[[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]]: I added the table to Slovak pages (only 20 pages). All is okey. [[User:Dušan Kreheľ|Dušan Kreheľ]] <small>([[User talk:Dušan Kreheľ|разговор]])</small> 08:33, 13 мај 2025 (CEST) == <span lang="en" dir="ltr">Call for Candidates for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> The results of voting on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter is [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|available on Meta-wiki]]. You may now [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|submit your candidacy to serve on the U4C]] through 29 May 2025 at 12:00 UTC. Information about [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|eligibility, process, and the timeline are on Meta-wiki]]. Voting on candidates will open on 1 June 2025 and run for two weeks, closing on 15 June 2025 at 12:00 UTC. If you have any questions, you can ask on [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|the discussion page for the election]]. -- in cooperation with the U4C, </div><section end="announcement-content" /> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|разговор]])</bdi> 00:07, 16 мај 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)'' Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too. We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation. You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 17:27, 22 мај 2025 (CEST) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Sannita (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28768453 --> == CEE Meeting 2025: call for session submissions == Hi everyone, The CEE Meeting 2025 programme committee wants to inform you that the deadline to submit a session proposal in the CEE Meeting is 31 May 2025, 23:59 CET. You can read more information about the process [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_CEE_Meeting_2025/Submissions here] and [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_CEE_Meeting_2025/Programme_development here]. We hope to see you in Thessaloniki! Best, Nikos [[User:NikosLikomitros|NikosLikomitros]] <small>([[User talk:NikosLikomitros|разговор]])</small> 00:55, 28 мај 2025 (CEST) == <span lang="en" dir="ltr">Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 Selection & Call for Questions</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, This year, the term of 2 (two) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats. The Elections Committee will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Governance Committee, composed of trustees who are not candidates in the 2025 community-and-affiliate-selected trustee selection process (Raju Narisetti, Shani Evenstein Sigalov, Lorenzo Losa, Kathy Collins, Victoria Doronina and Esra’a Al Shafei) [3], is tasked with providing Board oversight for the 2025 trustee selection process and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4]. Here are the key planned dates: * May 22 – June 5: Announcement (this communication) and call for questions period [6] * June 17 – July 1, 2025: Call for candidates * July 2025: If needed, affiliates vote to shortlist candidates if more than 10 apply [5] * August 2025: Campaign period * August – September 2025: Two-week community voting period * October – November 2025: Background check of selected candidates * Board’s Meeting in December 2025: New trustees seated Learn more about the 2025 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on this Meta-wiki page [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[link]]]. '''Call for Questions''' In each selection process, the community has the opportunity to submit questions for the Board of Trustees candidates to answer. The Election Committee selects questions from the list developed by the community for the candidates to answer. Candidates must answer all the required questions in the application in order to be eligible; otherwise their application will be disqualified. This year, the Election Committee will select 5 questions for the candidates to answer. The selected questions may be a combination of what’s been submitted from the community, if they’re alike or related. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[link]]] '''Election Volunteers''' Another way to be involved with the 2025 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this Meta-wiki page [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[link].]] Thank you! [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024 [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ [6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates Best regards, Victoria Doronina Board Liaison to the Elections Committee Governance Committee<section end="announcement-content" /> </div> [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 05:07, 28 мај 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:RamzyM (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Deployment of the CampaignEvents Extension</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone, ''(Apologies for posting in English if English is not your first language. Please help translate to your language.)'' The Campaigns Product Team is planning a global deployment of the '''[[:mw:Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]]''' to all Wikipedias, including this wiki, during the '''week of June 23rd'''. This extension is designed to help organizers plan and manage events, WikiProjects, and other on-wiki collaborations - and to make these efforts more discoverable. The three main features of this extension are: * '''[[:m:Event_Center/Registration|Event Registration]]''': A simple way to sign up for events on the wiki. * '''[[:m:CampaignEvents/Collaboration_list|Collaboration List]]''': A global list of events and a local list of WikiProjects, accessible at '''[[:m:Special:AllEvents|Special:AllEvents]]'''. * '''[[:m:Campaigns/Foundation_Product_Team/Invitation_list|Invitation Lists]]''': A tool to help organizers find editors who might want to join, based on their past contributions. '''Note''': The extension comes with a new user right called '''"Event Organizer"''', which will be managed by administrators on this wiki. Organizer tools like Event Registration and Invitation Lists will only work if someone is granted this right. The Collaboration List is available to everyone immediately after deployment. The extension is already live on several wikis, including '''Meta, Wikidata, English Wikipedia''', and more ( [[m:CampaignEvents/Deployment_status#Current_Deployment_Status_for_CampaignEvents_extension| See the full deployment list]]) If you have any questions, concerns, or feedback, please feel free to share them on the [[m:Talk:CampaignEvents| extension talkpage]]. We’d love to hear from you before the rollout. Thank you! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] ([[User talk:Udehb-WMF|разговор]]) 18:47, 29 мај 2025 (CEST)</bdi> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Udehb-WMF@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Udehb-WMF/sandbox/deployment_audience&oldid=28803829 --> == Македонија == Има ли некој литературата поврзана со македонско население во Пчињско, Прешевско и Бујановачко. Според Србите автотохно македонско население никогаш не постојало во Србија, само колонисти во Банат. [[User:Marco Mitrovich|Марко Митровиќ]] <small>([[User talk:Marco Mitrovich|разговор]])</small> 17:36, 10 јуни 2025 (CEST) :Проблемот е во тоа што нашите дејци секогаш се занимаваа со другите краишта од Македонија, дури и пред кралска Југославија, а во време на СФРЈ темата не се обработуваше заради запазување на „братство и единство“. Има поединечни мемоари на војводи, но систематски можам да ти го понудам само [https://macedonia.kroraina.com/vk/vk_2_29.htm пописот на села во Прешевската Каза на К’нчов] од 1900 г. („Бугарите“ замени ги со Македонци, секако). [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 12:34, 11 јуни 2025 (CEST) Има доста семејства во Јужна Србија со македонско потекло, нажалост многу нив немав си свест за тоа, мислував дека су Срби со „специфичен говор, така се учиме во српските училишта. Уште Цвијиќ признаваше дека постои "моравско-вардарско" население врз Јужна Србија. [[User:Marco Mitrovich|Марко Митровиќ]] <small>([[User talk:Marco Mitrovich|разговор]])</small> 13:49, 11 јуни 2025 (CEST) == Правопис == по правопис што је поправилно Српски Роми или Роми во Србија? [[User:Marco Mitrovich|Марко Митровиќ]] <small>([[User talk:Marco Mitrovich|разговор]])</small> 00:02, 12 јуни 2025 (CEST) :Имаме Категорија:Српски Роми [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 09:34, 12 јуни 2025 (CEST) :Во правописот вакво нешто не се спомнува. На нашето вики овде користиме „Српски Роми“, „Македонски Власи“ и слично. Тоа е така по наша норма на овдешната заедница. [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 09:37, 12 јуни 2025 (CEST) Исто така што је поправилно кои или кој? [[User:Marco Mitrovich|Марко Митровиќ]] <small>([[User talk:Marco Mitrovich|разговор]])</small> 07:32, 12 јуни 2025 (CEST) :Различно е. „Кој“ е еднина, а „кои“ е множина. На пример, ''Кој е тој човек?'' и ''Кои се тие луѓе?''. [[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 09:34, 12 јуни 2025 (CEST) Благодарам :) [[User:Marco Mitrovich|Марко Митровиќ]] <small>([[User talk:Marco Mitrovich|разговор]])</small> 12:34, 12 јуни 2025 (CEST) == Вандализмот == Постојат ли некои вниманителни предлошки за вандализмот? [[User:Marco Mitrovich|Марко Митровиќ]] <small>([[User talk:Marco Mitrovich|разговор]])</small> 20:32, 12 јуни 2025 (CEST) == Vote now in the 2025 U4C Election == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}} Eligible voters are asked to participate in the 2025 [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] election. More information–including an eligibility check, voting process information, candidate information, and a link to the vote–are available on Meta at the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2025|2025 Election information page]]. The vote closes on 17 June 2025 at [https://zonestamp.toolforge.org/1750161600 12:00 UTC]. Please vote if your account is eligible. Results will be available by 1 July 2025. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 01:01, 14 јуни 2025 (CEST) </div> <!-- Пораката ја испрати Корисник:Keegan (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28848819 --> == <span lang="en" dir="ltr">Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 - Call for Candidates</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div> Hello all, The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025|call for candidates for the 2025 Wikimedia Foundation Board of Trustees selection is now open]] from June 17, 2025 – July 2, 2025 at 11:59 UTC [1]. The Board of Trustees oversees the Wikimedia Foundation's work, and each Trustee serves a three-year term [2]. This is a volunteer position. This year, the Wikimedia community will vote in late August through September 2025 to fill two (2) seats on the Foundation Board. Could you – or someone you know – be a good fit to join the Wikimedia Foundation's Board of Trustees? [3] Learn more about what it takes to stand for these leadership positions and how to submit your candidacy on [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Candidate application|this Meta-wiki page]] or encourage someone else to run in this year's election. Best regards, Abhishek Suryawanshi<br /> Chair of the Elections Committee On behalf of the Elections Committee and Governance Committee [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Call_for_candidates [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Legal:Bylaws#(B)_Term. [3] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Resources_for_candidates<section end="announcement-content" /> </div> [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 19:44, 17 јуни 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:RamzyM (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28866958 --> chzt9wsel05bgbdrd8qan7lvgr70xpz 0 20543 5381299 5312152 2025-06-18T07:28:43Z Nasaka2YT 122427 Ово jе бугарско востание, не македонско. 5381299 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Вооружен судир |conflict= Карпошово востание |partof= |image=[[Податотека:Smrtta na Karpos.jpg|300px]] |caption=Уметничка претстава за смртта на Карпош. На сликата му се чита пресудата, а во позадина се гледа [[Камен мост|Камениот мост]] во Скопје. |date= октомври 1689 |place=[[Македонија]], Османлиско Царство |coordinates= | map_type = | latitude = | longitude = | map_size = | map_caption = | map_label = | territory = Османлиите ги задушиле востаничките дејства во Кратово, Крива Паланка, Куманово и Скопје | result = османлиска победа | status = | combatant1 = Македонски востаници | combatant2 = Османлиско Царство | commander1 = [[Карпош]] | commander2 = Селим I Гирај | strength1 = 3.000<ref>''[https://repository.ukim.mk/bitstream/20.500.12188/24072/1/07.%20%D0%9A%D0%90%D0%A0%D0%9F%D0%9E%D0%A8%D0%9E%D0%92%D0%9E%D0%A2%D0%9E%20%D0%92%D0%9E%D0%A1%D0%A2%D0%90%D0%9D%D0%98%D0%95.pdf Карпошовото Востание (1689)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20240814071020/https://repository.ukim.mk/bitstream/20.500.12188/24072/1/07.%20%D0%9A%D0%90%D0%A0%D0%9F%D0%9E%D0%A8%D0%9E%D0%92%D0%9E%D0%A2%D0%9E%20%D0%92%D0%9E%D0%A1%D0%A2%D0%90%D0%9D%D0%98%D0%95.pdf |date=2024-08-14 }}'' (2007) од Ванчо Ѓорѓиев, ст. 9</ref> | strength2 = 30.000 | casualties1 = Непознато | casualties2 = Непознато | notes = }} {{Османлиско-македонски војни и востанија}} '''Карпошово востание''' — вооружено [[востание]] дигнато во [[1689]] г. на територијата на [[Македонија]]. Востанието го носи името по својот водач [[Карпош]]. Непосреден повод и охрабрување за подигање на востанието дала големата Австриско-турска војна, а неговите корени лежеле во незавидната економско-општествена и политичка положба на бугарският народ во Македониjа. Во чест на востанието бил наречен [[Филип II (плоштад)|плоштадот „Карпошово востание“]] на почетокот на [[Стара скопска чаршија|Старата чаршија]] во [[Скопје]]. Од 2013 г. плоштадот го носи името „[[Филип II (плоштад)|Филип II]]“. == Продирање на австриска војска во Македонија == {{Поврзано|Голема турска војна}} Во 1683 година Османлиите по вторпат се обиделе Опсада на Виена (1683)да ја заземат Виена. Меѓутоа по двомесечна опсада, на градот му пристигнала помош од Австрија австриската, а исто така и полската војска предводена од полскиот благородник Јан Собјески, па турската војска претрпела пораз што довел до огромни територијални, материјални и човечки жртви. Набргу потоа, во март 1684, против [[Отоманско Царство|Османлисото Царство]] била создадена Света лига, во која покрај [[Австрија]] и [[Полска]], влегле и [[Венецијанска Република|Венеција]], а подоцна и [[Руска Империја|Русија]]. Продирајќи постепено кон југ, Австријците стигнале дури до Македонија. Веќе на 25 октомври 1689 тие, предводени од генералот [[Силвио Пиколомини]], влегле во [[Скопско Поле|Скопското Поле]], каде што со радост ги пречекало населението од [[Скопско|околните села]]. Истиот ден влегле во напуштениот град, кој бил полн со прехранбени производи и трговски стоки. Премногу оддалечен од својата главнина, Пиколомини решил веднаш да се повлече од градот, кој претходно Скопски пожар од 1689 го опожарил поради чума. Пожарот беснеел цели три дена на 26 октомври, 27 октомври и 28 октомври 1689 и го уништил најголемиот дел од Скопје. Скопје тогаш бил споредуван со Прага. Во писмото до австрискиот цар Леополд, генералот Пиколомини пишува: „Градот Скопје е голем речиси колку Прага. Тој е без ѕидини и ровови. Го најдов напуштен и лишен од сите скапоцености, но богато е снабден со стоки.“ По повлекувањето од [[Скопје]], австријците извршиле уште неколку пробиви во длабината на македонската територија. Таков еден пробив извршил херцогот [[Холштајн]], кој во меѓувреме го заменил умрениот од чума Пиколомини. Тргнувајќи од логорот крај кумановското село [[Оризари (Кумановско)|Оризари]], австриските одреди се нашле пред [[Штип]], во зорите на [[10 ноември]] [[1689]]. Тука дошло до најжестокиот и најголем судир помеѓу австриските и турските војски на територијата на Македонија. Оставајќи зад себе околу две илјади мртви, турските војски биле принудени на повлекување. [[Австријци]]те го запалиле градот, а потоа на враќање, тие разбиле уште еден турски одред од 300 души. Во средината на ноември кон [[Тетово]] биле испратени доброволци [[Албанци]]-католици, кои успеале да уништат преку 600 [[Турци]] и да запленат неколку стотици грла [[добиток]]. Најпосле, на 20 декември од [[Приштина]] кон [[Велес]] тргнал еден австриски [[одред]], во чиј состав имало и [[Срби]], предводен од капетанот [[Саноски]]. Одредот влегол во [[Велес]], каде биле отепани триесет Турци, а имало и заробени. Градот бил ограбен и делумно запален, но на враќање одредот бил нападнат од [[јаничари]], при што Саноски добил смртоносни рани. == Подигање и тек на востанието == {{Историја на Македонија}} Во годините на Австриско-турската војна дошло до нагло влошување на [[Стопанство|економската]] и [[Политика|политичката]] положба на [[Македонци|населението]] во земјата. Даночниот притисок, несигурноста и насилствата зеле дотогаш невидени размери. Воените операции ја гонеле државата да го засили принудниот откуп на [[Житни култури|житата]], [[фураж]]от, [[добиток]]от, [[дрво (материјал)|дрвата]] и на други селскостопански производи, по цени далеку под нивната вредност. Биле воведени и ред нови вонредни [[данок|давачки]]. Во ова тешко време [[раја]]та страдала и од з[[улум]]ите на турските вони [[дезертер]]и и одметници од централната власт, меѓу кои посебно се истакнувал злогласниот [[Јеген-паша]], бившиот [[Румелија|румелиски]] [[беглербег]], кој со околу 10.000 одметници пљачкосувал по [[Балкан]]от. Централната власт успеала да го ликвидира дури во [[февруари]] [[1689]] година. Воената катастрофа и хаотичната внатрешна положба во [[Отоманско Царство|Османлиското Царство]] создале погодни услови за широк замав на [[ајдутство]]то во сите делови од Македонија, а особено во [[Мариово|Мариовско]], Битолско, Тиквешко, Велешко, Штипско, во [[Доспат Планина]] и во северното гранично подрачје. Во таквата атмосфера, ненадејниот продор на австриската војска имал посебно дејство врз расположбата на бугарският народ во Македониjа. Кон средината на [[октомври]] [[1689]], во севериостичниот дел на Македонија, на просторот помеѓу [[Ќустендил]] и Скопје избувнало востание, на чело со познатиот ајдутски [[арамбаша]] [[Карпош]]. Главно упориште на слободната востаничка територија станала Крива Паланка, која и пред тоа била ослободно турско утврдување, изградена во 1636 година. Тука на востаниците им паднале в раце шест топови. Освен тоа, востаниците изградиле и сосем ново утврдување кај [[Куманово]]. Не е исклучено тие да биле во врска и да содејствувале со австриските одреди, особено во времето на нивниот продор во Македонија. Современите турски [[хроника|хроники]] и месното народно предание го титулираат Карпош како „[[крал]] од [[Куманово]]“, која титула му ја дал или потврдил [[Цар на Австрија|австриски цар]] [[Леополд I]], праќајќи му притоа и [[калпак]], како надворешен знак за признанието. == Пораз и последици од востанието == [[Податотека:Karposh_memory_table_Skopje.JPG|thumb|left|250px|Плоча на Камен Мост во Скопје, во спомен на Карпош]] [[Податотека:Naredba za ubistvo na Karpos.jpg|мини|лево|Наредба за убиството на Карпош]] Набргу дошло да пресврт на воено-политичката ситуација на [[Балкан]]от, што имало пресудна улога за натамошната судбина на востанието. Османлиите презеле енергични чекори за стабилизација на ситуацијата во земјата и заполнале подготовките за напад против македонските востаници и австриската војска. На помош на турските војски им пристигнал [[крим]]скиот хан [[Селим Гирај]] со своите борбени и жестоки [[татари|татарски]] одреди. На советувањето во [[Софија]], на [[14 ноември]] [[1689]], било решено во напад да се тргне преку [[Ќустендил]], односно најпрвин да се ликвидира Карпошовото востание. Прва на удар била [[Крива Паланка]], каде неколку илјади востаници се подготвувале за напад на [[Ќустендил]]. Дознавајќи за големата надмоќност на противникот, востаницте ја запалиле [[Крива Паланка]] и отстапиле кон Куманово. Веќе идниот ден турските и татарските одреди се појавиле и пред овој град. Востаниците го дочекале непријателот пред новоизградената [[тврдина]]. Во судирот бил заробен Карпош заедно со голем број востаници. Последен отпор бил даден од трврдината, која била преземена на [[јуриш]], а нејзините бранители биле уништени. Победниците сега се упатиле кон [[Скопје]], водејќи ги со себе заробените востаници. Во Скопје, крај [[Камен мост|Камениот мост]] на [[Вардар]], Карпош бил изведен пред [[Селим Гирај]], набиен на колец, а потоа избоден од татарските копја и фрлен во реката. Тоа се случило во првите денови на [[декември]] [[1689]] година. Трагичната смрт на Карпош го означувала истовремено и крајот на востанието. Македонскиот [[селанец]] скапо го платил својот обид за ослободување. За мнозина единствен спас било бегањето далеку на север, зад [[Сава]] и [[Дунав]]. Дел од нив подоцна преминале дури и во [[Русија]], создавајќи таму свои војнички колонии и одделен „[[Македонски полк]]“, кој дејствувал во состав на регуларната руска војска. Во запустените предели од [[северозападна Македонија]] започнало масовно населување на [[Македонски Албанци|албанско население]]. == Манифест и заштитни писма од Леополд I == На [[6 април]] [[1690]] година, [[Цар на Светото Римско Царство|светиот римски цар]] [[Леополд I (Свето Римско Царство)|Леополд I]] (1657-1705) издал [[манифест]], со кој ги повикува „''сите народи кои по сета [[Албанија]], [[Србија]], [[Мизија]], [[Бугарија]], [[Силистрија]], [[Илирија]], [[Македонија]], [[Рашка]] живеат, да им се придружат на Австријците и против Турција на оружје да се дигнат''“. Речиси истовремено, на [[26 април]] [[1690]], Леополд издал и едно писмо со кое го земал под заштита бугарите во Македониjа. Иницијатори на неговото изд авање биле [[Марко Крајда]], родум од [[Кожани]] и [[Димитри Георгија Поповиќ]], родум од [[Солун]]. Во писмото меѓу другото, се декларира:<ref>{{Наведена книга|title=Prilozi za istoriju Srba u Ugarskoj u XI., XVII. i XVIII. veku|last2=Јован Радоњиќ|publisher=Knjiga Matice Srpske|year=1908|location=Нови Сад|pages=52-53}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.mk/books?id=InyEqBVhH-EC&pg=PA59&lpg=PA59&dq=the+name+used+for+macedonia+and+its+people+in+the+middle+ages+john+cametinae&source=bl&ots=qVXi1TNFZP&sig=I3Brmp9AnC4LTKQ9AA6Z7tSxsGA&hl=mk&ei=inkcTsiLCcPDswbTt_2GBw&sa=X&oi=book_result&ct=result&redir_esc=y#v=onepage&q=john%20cametinae&f=false|title=Macedonia and Greece: The Struggle to Define a New Balkan Nation|last=Shea|first=John|date=1997-01-01|publisher=McFarland|isbn=978-0-7864-0228-1|language=en}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=http://periodica.fzf.ukim.edu.mk/godzb/GZ48(1995)/GZ48.19.%20%D0%9F%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2,%20%D0%91.%20-%20%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D1%82%20%D0%BD%D0%B0%20%D0%B0%D0%B2%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BE%D1%82%20%D0%B4%D0%B2%D0%BE%D1%80%20%D1%81%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%BC%D0%B0%20%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0%20%D0%B8%20%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BE%D1%82%20%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%20%D0%BD%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BD%D0%BE%20%D0%BF%D0%BE%20%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B2%D0%B8%D0%B4%D0%B8%D1%80%D0%B0%D1%9A%D0%B5%D1%82%D0%BE%20%D0%BD%D0%B0%20%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BF%D0%BE%D1%88%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%82%D0%BE%20%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5.pdf|title=Ставот на австрискиот двор спрема Македонија и македонскиот народ непосреднопо ликвидирањето на Карпошовото востание|last2=Бранко Панов|publisher=ИНИ|year=1995|location=Скопје|pages=194-195}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.mk/books/about/%D0%94%D0%BE%D0%BA%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0%D1%82%D0%B0.html?id=5dQkMwEACAAJ&redir_esc=y|title=Документи за борбата на македонскиот народ за самостојност и за национална држава|last=nauki|first=ИНИ|date=|publisher=Универзитет Кирил и Методиј|year=1981|location=Скопје|pages=158-159|language=mk}}</ref> [[Податотека:Leopold I-pismo.jpg|мини|250п|Заштитно писмо за бугарският народ во Македониjа од светоримскиот цар [[Леополд I (Свето Римско Царство)|Леополд I]]|лево]]{{Цитат|Со ова известуваме дека двајца [[Македонци]] Марко Креида, роден во [[Кожани]] и Димитриј Георги Поповиќ, роден во македонски [[Солун]], ни изложија колку македонскиот народ, поради почит кон нашето најправедно дело, а со жар и ревност кон нашата служба, со сериозна намера е склоно да премине од преголемиот турски јарем под наша заштита, доколку му биде дадена нашата милост и сигурно покровителство. Поради тоа, согласно со нашата вродена добрина, со која, поттикнати од милоста да им укажуваме заштита на оние што ни се приврзани нам и на светата христијанска религија, милостиво го прифаќаме и го примаме под наша царска и кралска милост во секој начин и вид гореспомнатиот македонски народ, љубезно препорачувајќи им, поединечно и на сите наши волни заповедници, да не го напаѓаат споменатиот македонски народ, ниту да му причинуваат непријатности, туку според силите, секојпат и во секоја околнсот да го заштитуваат, бранат и да му помагаат за таа цел. Воопшто, да му овозможат нему сигурности и увереност за да запазат повеќе наши царски и кралски милости, права и слободи. Во случај некои наши припадници од истиот народ да посакаат да војуваат под водството на нашите гореспоменати капетани и под наше знаме, нека се настојува повеќе да се поттикне таквата намера одошто да се спречи. Исто така допуштаме, со претходно знаење и согласност на нашиот тамошен главен командант, да се собираат во одред и одделно да дејствуваат или да се поврзуваат со нашите, за да можат така да имаат сила да се борат против заедничкиот непријател. За таа цел тие ќе се пријавуваат кај спомнатиот командант, па според неговите наредби, со божја помош нека ги чуваат нашите краишта за општо дбро. Секој според силите, да не пропушта во секоја околност да соработува. Дадено во [[Виена]], на [[26 април]], [[1690]] година. Претставници: бранители на [[македонскиот народ]] кои преминале во краиштата на Царското Величество. Изложено во [[Виена]] на [[26 април]], [[1690]] година. М.Пауер. За Ветеранија.}} На [[31 мај]] [[1690]] царот издал уште едно писмо, со кое ја проширил својата заштита на населението во Бугарија, Србија, Македонија и Албанија. Меѓутоа Македонија одново станала длабока провинцијана Османлиското Царство. ==Карпошовото востание како мотив во уметноста== * „Буната Карпошова“ — песна на македонскиот поет [[Блаже Конески]].<ref>Блаже Конески, ''Поезија''. Скопје: Просветно дело, Редакција „Детска радост“, 2011, стр. 113-115.</ref> == Поврзано == * [[Карпош]] * [[Карпош (населба во Скопје)|Скопски населби именувани по Карпош]] * [[Плоштад Карпошово востание|Плоштад „Карпошово востание“]] — поранешно име на „[[Филип II (плоштад)|плоштадот Филип II]]“ во Скопје == Наводи == {{наводи}} == Извори == * ''Историја на македонскиот народ'', [[Институт за национална историја]], [[Просветно дело]], Скопје, 1972 == Надворешни врски == * [http://www.makedonskosonce.com/broevis/2002/sonce435/Tekst40.htm Крвава епопеја на македонскиот народ] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20091228110157/http://www.makedonskosonce.com/broevis/2002/sonce435/Tekst40.htm |date=2009-12-28 }} * [http://documents-mk.blogspot.com/search/label/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BF%D0%BE%D1%88%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D1%82%D0%BE%20%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5 Карпошовото востание, Драган Ташковски] * [http://www.macedonium.org/Macedonium.aspx?jazik=2&kid=1&pid=2&ppid=38&tid=368 Карпошово востание] * [http://documents-mk.blogspot.mk/search/label/%D0%9A%D1%83%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BE%D1%82%20%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%BB Кумановски крал Карпош, Проф. Д-р Александар Димиќ - Паланчански] * [http://documents-mk.blogspot.mk/2012/11/1689.html Карпошовото востание 1689 година, Историја на Силахдер] {{Востанија во Османлиското Царство}} <!--Намерно стои--> [[Категорија:Карпошово востание| ]] [[Категорија:Голема турска војна]] [[Категорија:Македонски востанија]] [[Категорија:Историја на македонскиот народ]] 19wkdmj49qb5zka5k5z8y7jp69punxp 5381309 5381299 2025-06-18T08:50:21Z Gurther 105215 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/Nasaka2YT|Nasaka2YT]]) и ја поврати преработката 5312152 на InternetArchiveBot 5381309 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Вооружен судир |conflict= Карпошово востание |partof= |image=[[Податотека:Smrtta na Karpos.jpg|300px]] |caption=Уметничка претстава за смртта на Карпош. На сликата му се чита пресудата, а во позадина се гледа [[Камен мост|Камениот мост]] во Скопје. |date= октомври 1689 |place=[[Македонија]], Османлиско Царство |coordinates= | map_type = | latitude = | longitude = | map_size = | map_caption = | map_label = | territory = Османлиите ги задушиле востаничките дејства во Кратово, Крива Паланка, Куманово и Скопје | result = османлиска победа | status = | combatant1 = Македонски востаници | combatant2 = Османлиско Царство | commander1 = [[Карпош]] | commander2 = Селим I Гирај | strength1 = 3.000<ref>''[https://repository.ukim.mk/bitstream/20.500.12188/24072/1/07.%20%D0%9A%D0%90%D0%A0%D0%9F%D0%9E%D0%A8%D0%9E%D0%92%D0%9E%D0%A2%D0%9E%20%D0%92%D0%9E%D0%A1%D0%A2%D0%90%D0%9D%D0%98%D0%95.pdf Карпошовото Востание (1689)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20240814071020/https://repository.ukim.mk/bitstream/20.500.12188/24072/1/07.%20%D0%9A%D0%90%D0%A0%D0%9F%D0%9E%D0%A8%D0%9E%D0%92%D0%9E%D0%A2%D0%9E%20%D0%92%D0%9E%D0%A1%D0%A2%D0%90%D0%9D%D0%98%D0%95.pdf |date=2024-08-14 }}'' (2007) од Ванчо Ѓорѓиев, ст. 9</ref> | strength2 = 30.000 | casualties1 = Непознато | casualties2 = Непознато | notes = }} {{Османлиско-македонски војни и востанија}} '''Карпошово востание''' — вооружено [[востание]] дигнато во [[1689]] г. на територијата на [[Македонија]]. Востанието го носи името по својот водач [[Карпош]]. Непосреден повод и охрабрување за подигање на востанието дала големата Австриско-турска војна, а неговите корени лежеле во незавидната економско-општествена и политичка положба на [[Македонци|македонскиот народ]]. Во чест на востанието бил наречен [[Филип II (плоштад)|плоштадот „Карпошово востание“]] на почетокот на [[Стара скопска чаршија|Старата чаршија]] во [[Скопје]]. Од 2013 г. плоштадот го носи името „[[Филип II (плоштад)|Филип II]]“. == Продирање на австриска војска во Македонија == {{Поврзано|Голема турска војна}} Во 1683 година Османлиите по вторпат се обиделе Опсада на Виена (1683)да ја заземат Виена. Меѓутоа по двомесечна опсада, на градот му пристигнала помош од Австрија австриската, а исто така и полската војска предводена од полскиот благородник Јан Собјески, па турската војска претрпела пораз што довел до огромни територијални, материјални и човечки жртви. Набргу потоа, во март 1684, против [[Отоманско Царство|Османлисото Царство]] била создадена Света лига, во која покрај [[Австрија]] и [[Полска]], влегле и [[Венецијанска Република|Венеција]], а подоцна и [[Руска Империја|Русија]]. Продирајќи постепено кон југ, Австријците стигнале дури до Македонија. Веќе на 25 октомври 1689 тие, предводени од генералот [[Силвио Пиколомини]], влегле во [[Скопско Поле|Скопското Поле]], каде што со радост ги пречекало населението од [[Скопско|околните села]]. Истиот ден влегле во напуштениот град, кој бил полн со прехранбени производи и трговски стоки. Премногу оддалечен од својата главнина, Пиколомини решил веднаш да се повлече од градот, кој претходно Скопски пожар од 1689 го опожарил поради чума. Пожарот беснеел цели три дена на 26 октомври, 27 октомври и 28 октомври 1689 и го уништил најголемиот дел од Скопје. Скопје тогаш бил споредуван со Прага. Во писмото до австрискиот цар Леополд, генералот Пиколомини пишува: „Градот Скопје е голем речиси колку Прага. Тој е без ѕидини и ровови. Го најдов напуштен и лишен од сите скапоцености, но богато е снабден со стоки.“ По повлекувањето од [[Скопје]], австријците извршиле уште неколку пробиви во длабината на македонската територија. Таков еден пробив извршил херцогот [[Холштајн]], кој во меѓувреме го заменил умрениот од чума Пиколомини. Тргнувајќи од логорот крај кумановското село [[Оризари (Кумановско)|Оризари]], австриските одреди се нашле пред [[Штип]], во зорите на [[10 ноември]] [[1689]]. Тука дошло до најжестокиот и најголем судир помеѓу австриските и турските војски на територијата на Македонија. Оставајќи зад себе околу две илјади мртви, турските војски биле принудени на повлекување. [[Австријци]]те го запалиле градот, а потоа на враќање, тие разбиле уште еден турски одред од 300 души. Во средината на ноември кон [[Тетово]] биле испратени доброволци [[Албанци]]-католици, кои успеале да уништат преку 600 [[Турци]] и да запленат неколку стотици грла [[добиток]]. Најпосле, на 20 декември од [[Приштина]] кон [[Велес]] тргнал еден австриски [[одред]], во чиј состав имало и [[Срби]], предводен од капетанот [[Саноски]]. Одредот влегол во [[Велес]], каде биле отепани триесет Турци, а имало и заробени. Градот бил ограбен и делумно запален, но на враќање одредот бил нападнат од [[јаничари]], при што Саноски добил смртоносни рани. == Подигање и тек на востанието == {{Историја на Македонија}} Во годините на Австриско-турската војна дошло до нагло влошување на [[Стопанство|економската]] и [[Политика|политичката]] положба на [[Македонци|населението]] во земјата. Даночниот притисок, несигурноста и насилствата зеле дотогаш невидени размери. Воените операции ја гонеле државата да го засили принудниот откуп на [[Житни култури|житата]], [[фураж]]от, [[добиток]]от, [[дрво (материјал)|дрвата]] и на други селскостопански производи, по цени далеку под нивната вредност. Биле воведени и ред нови вонредни [[данок|давачки]]. Во ова тешко време [[раја]]та страдала и од з[[улум]]ите на турските вони [[дезертер]]и и одметници од централната власт, меѓу кои посебно се истакнувал злогласниот [[Јеген-паша]], бившиот [[Румелија|румелиски]] [[беглербег]], кој со околу 10.000 одметници пљачкосувал по [[Балкан]]от. Централната власт успеала да го ликвидира дури во [[февруари]] [[1689]] година. Воената катастрофа и хаотичната внатрешна положба во [[Отоманско Царство|Османлиското Царство]] создале погодни услови за широк замав на [[ајдутство]]то во сите делови од Македонија, а особено во [[Мариово|Мариовско]], Битолско, Тиквешко, Велешко, Штипско, во [[Доспат Планина]] и во северното гранично подрачје. Во таквата атмосфера, ненадејниот продор на австриската војска имал посебно дејство врз расположбата на македонскиот народ. Кон средината на [[октомври]] [[1689]], во севериостичниот дел на Македонија, на просторот помеѓу [[Ќустендил]] и Скопје избувнало востание, на чело со познатиот ајдутски [[арамбаша]] [[Карпош]]. Главно упориште на слободната востаничка територија станала Крива Паланка, која и пред тоа била ослободно турско утврдување, изградена во 1636 година. Тука на востаниците им паднале в раце шест топови. Освен тоа, востаниците изградиле и сосем ново утврдување кај [[Куманово]]. Не е исклучено тие да биле во врска и да содејствувале со австриските одреди, особено во времето на нивниот продор во Македонија. Современите турски [[хроника|хроники]] и месното народно предание го титулираат Карпош како „[[крал]] од [[Куманово]]“, која титула му ја дал или потврдил [[Цар на Австрија|австриски цар]] [[Леополд I]], праќајќи му притоа и [[калпак]], како надворешен знак за признанието. == Пораз и последици од востанието == [[Податотека:Karposh_memory_table_Skopje.JPG|thumb|left|250px|Плоча на Камен Мост во Скопје, во спомен на Карпош]] [[Податотека:Naredba za ubistvo na Karpos.jpg|мини|лево|Наредба за убиството на Карпош]] Набргу дошло да пресврт на воено-политичката ситуација на [[Балкан]]от, што имало пресудна улога за натамошната судбина на востанието. Османлиите презеле енергични чекори за стабилизација на ситуацијата во земјата и заполнале подготовките за напад против македонските востаници и австриската војска. На помош на турските војски им пристигнал [[крим]]скиот хан [[Селим Гирај]] со своите борбени и жестоки [[татари|татарски]] одреди. На советувањето во [[Софија]], на [[14 ноември]] [[1689]], било решено во напад да се тргне преку [[Ќустендил]], односно најпрвин да се ликвидира Карпошовото востание. Прва на удар била [[Крива Паланка]], каде неколку илјади востаници се подготвувале за напад на [[Ќустендил]]. Дознавајќи за големата надмоќност на противникот, востаницте ја запалиле [[Крива Паланка]] и отстапиле кон Куманово. Веќе идниот ден турските и татарските одреди се појавиле и пред овој град. Востаниците го дочекале непријателот пред новоизградената [[тврдина]]. Во судирот бил заробен Карпош заедно со голем број востаници. Последен отпор бил даден од трврдината, која била преземена на [[јуриш]], а нејзините бранители биле уништени. Победниците сега се упатиле кон [[Скопје]], водејќи ги со себе заробените востаници. Во Скопје, крај [[Камен мост|Камениот мост]] на [[Вардар]], Карпош бил изведен пред [[Селим Гирај]], набиен на колец, а потоа избоден од татарските копја и фрлен во реката. Тоа се случило во првите денови на [[декември]] [[1689]] година. Трагичната смрт на Карпош го означувала истовремено и крајот на востанието. Македонскиот [[селанец]] скапо го платил својот обид за ослободување. За мнозина единствен спас било бегањето далеку на север, зад [[Сава]] и [[Дунав]]. Дел од нив подоцна преминале дури и во [[Русија]], создавајќи таму свои војнички колонии и одделен „[[Македонски полк]]“, кој дејствувал во состав на регуларната руска војска. Во запустените предели од [[северозападна Македонија]] започнало масовно населување на [[Македонски Албанци|албанско население]]. == Манифест и заштитни писма од Леополд I == На [[6 април]] [[1690]] година, [[Цар на Светото Римско Царство|светиот римски цар]] [[Леополд I (Свето Римско Царство)|Леополд I]] (1657-1705) издал [[манифест]], со кој ги повикува „''сите народи кои по сета [[Албанија]], [[Србија]], [[Мизија]], [[Бугарија]], [[Силистрија]], [[Илирија]], [[Македонија]], [[Рашка]] живеат, да им се придружат на Австријците и против Турција на оружје да се дигнат''“. Речиси истовремено, на [[26 април]] [[1690]], Леополд издал и едно писмо со кое го земал под заштита [[Македонци|македонскиот народ]]. Иницијатори на неговото изд авање биле [[Марко Крајда]], родум од [[Кожани]] и [[Димитри Георгија Поповиќ]], родум од [[Солун]]. Во писмото меѓу другото, се декларира:<ref>{{Наведена книга|title=Prilozi za istoriju Srba u Ugarskoj u XI., XVII. i XVIII. veku|last2=Јован Радоњиќ|publisher=Knjiga Matice Srpske|year=1908|location=Нови Сад|pages=52-53}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.mk/books?id=InyEqBVhH-EC&pg=PA59&lpg=PA59&dq=the+name+used+for+macedonia+and+its+people+in+the+middle+ages+john+cametinae&source=bl&ots=qVXi1TNFZP&sig=I3Brmp9AnC4LTKQ9AA6Z7tSxsGA&hl=mk&ei=inkcTsiLCcPDswbTt_2GBw&sa=X&oi=book_result&ct=result&redir_esc=y#v=onepage&q=john%20cametinae&f=false|title=Macedonia and Greece: The Struggle to Define a New Balkan Nation|last=Shea|first=John|date=1997-01-01|publisher=McFarland|isbn=978-0-7864-0228-1|language=en}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=http://periodica.fzf.ukim.edu.mk/godzb/GZ48(1995)/GZ48.19.%20%D0%9F%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2,%20%D0%91.%20-%20%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D1%82%20%D0%BD%D0%B0%20%D0%B0%D0%B2%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BE%D1%82%20%D0%B4%D0%B2%D0%BE%D1%80%20%D1%81%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%BC%D0%B0%20%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0%20%D0%B8%20%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BE%D1%82%20%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%20%D0%BD%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BD%D0%BE%20%D0%BF%D0%BE%20%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B2%D0%B8%D0%B4%D0%B8%D1%80%D0%B0%D1%9A%D0%B5%D1%82%D0%BE%20%D0%BD%D0%B0%20%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BF%D0%BE%D1%88%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%82%D0%BE%20%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5.pdf|title=Ставот на австрискиот двор спрема Македонија и македонскиот народ непосреднопо ликвидирањето на Карпошовото востание|last2=Бранко Панов|publisher=ИНИ|year=1995|location=Скопје|pages=194-195}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.mk/books/about/%D0%94%D0%BE%D0%BA%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0%D1%82%D0%B0.html?id=5dQkMwEACAAJ&redir_esc=y|title=Документи за борбата на македонскиот народ за самостојност и за национална држава|last=nauki|first=ИНИ|date=|publisher=Универзитет Кирил и Методиј|year=1981|location=Скопје|pages=158-159|language=mk}}</ref> [[Податотека:Leopold I-pismo.jpg|мини|250п|Заштитно писмо за [[Македонскиот народ]] од светоримскиот цар [[Леополд I (Свето Римско Царство)|Леополд I]]|лево]]{{Цитат|Со ова известуваме дека двајца [[Македонци]] Марко Креида, роден во [[Кожани]] и Димитриј Георги Поповиќ, роден во македонски [[Солун]], ни изложија колку македонскиот народ, поради почит кон нашето најправедно дело, а со жар и ревност кон нашата служба, со сериозна намера е склоно да премине од преголемиот турски јарем под наша заштита, доколку му биде дадена нашата милост и сигурно покровителство. Поради тоа, согласно со нашата вродена добрина, со која, поттикнати од милоста да им укажуваме заштита на оние што ни се приврзани нам и на светата христијанска религија, милостиво го прифаќаме и го примаме под наша царска и кралска милост во секој начин и вид гореспомнатиот македонски народ, љубезно препорачувајќи им, поединечно и на сите наши волни заповедници, да не го напаѓаат споменатиот македонски народ, ниту да му причинуваат непријатности, туку според силите, секојпат и во секоја околнсот да го заштитуваат, бранат и да му помагаат за таа цел. Воопшто, да му овозможат нему сигурности и увереност за да запазат повеќе наши царски и кралски милости, права и слободи. Во случај некои наши припадници од истиот народ да посакаат да војуваат под водството на нашите гореспоменати капетани и под наше знаме, нека се настојува повеќе да се поттикне таквата намера одошто да се спречи. Исто така допуштаме, со претходно знаење и согласност на нашиот тамошен главен командант, да се собираат во одред и одделно да дејствуваат или да се поврзуваат со нашите, за да можат така да имаат сила да се борат против заедничкиот непријател. За таа цел тие ќе се пријавуваат кај спомнатиот командант, па според неговите наредби, со божја помош нека ги чуваат нашите краишта за општо дбро. Секој според силите, да не пропушта во секоја околност да соработува. Дадено во [[Виена]], на [[26 април]], [[1690]] година. Претставници: бранители на [[македонскиот народ]] кои преминале во краиштата на Царското Величество. Изложено во [[Виена]] на [[26 април]], [[1690]] година. М.Пауер. За Ветеранија.}} На [[31 мај]] [[1690]] царот издал уште едно писмо, со кое ја проширил својата заштита на населението во Бугарија, Србија, Македонија и Албанија. Меѓутоа Македонија одново станала длабока провинцијана Османлиското Царство, па манифестот и заштитните писма на австрискиот цар не можеле да имаат некое позначајно дејство врз рположбата на македонскиот народ. ==Карпошовото востание како мотив во уметноста== * „Буната Карпошова“ — песна на македонскиот поет [[Блаже Конески]].<ref>Блаже Конески, ''Поезија''. Скопје: Просветно дело, Редакција „Детска радост“, 2011, стр. 113-115.</ref> == Поврзано == * [[Карпош]] * [[Карпош (населба во Скопје)|Скопски населби именувани по Карпош]] * [[Плоштад Карпошово востание|Плоштад „Карпошово востание“]] — поранешно име на „[[Филип II (плоштад)|плоштадот Филип II]]“ во Скопје == Наводи == {{наводи}} == Извори == * ''Историја на македонскиот народ'', [[Институт за национална историја]], [[Просветно дело]], Скопје, 1972 == Надворешни врски == * [http://www.makedonskosonce.com/broevis/2002/sonce435/Tekst40.htm Крвава епопеја на македонскиот народ] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20091228110157/http://www.makedonskosonce.com/broevis/2002/sonce435/Tekst40.htm |date=2009-12-28 }} * [http://documents-mk.blogspot.com/search/label/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BF%D0%BE%D1%88%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D1%82%D0%BE%20%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5 Карпошовото востание, Драган Ташковски] * [http://www.macedonium.org/Macedonium.aspx?jazik=2&kid=1&pid=2&ppid=38&tid=368 Карпошово востание] * [http://documents-mk.blogspot.mk/search/label/%D0%9A%D1%83%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BE%D1%82%20%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%BB Кумановски крал Карпош, Проф. Д-р Александар Димиќ - Паланчански] * [http://documents-mk.blogspot.mk/2012/11/1689.html Карпошовото востание 1689 година, Историја на Силахдер] {{Востанија во Османлиското Царство}} <!--Намерно стои--> [[Категорија:Карпошово востание| ]] [[Категорија:Голема турска војна]] [[Категорија:Македонски востанија]] [[Категорија:Историја на македонскиот народ]] sxjug33wge4oqm5bny52lt8lh2e1kak 0 20798 5381297 5250096 2025-06-18T07:21:13Z Nasaka2YT 122427 Тоj се пишувал како бугарин, не како македонец 5381297 wikitext text/x-wiki {{Другизначења}} {{Инфокутија за личност | име = Карпош | портрет = Spomenik na Karpoš vo Skopje.JPG | px = | опис = Споменик на Карпош близу [[Уставен суд на Македонија|Уставниот суд на РМ]] во Скопје | родено-име = | роден-дата = 1655 | роден-место = с. [[Војник]], [[Кумановско]] | починал-дата = 1689 | починал-место = [[Скопје]] | починал-причина = | наставка = | наставка1 = | наставка2 = | познат = | занимање = | сопружник = | родители = | деца = }} '''Петар Карпош''' (с. [[Војник (село)|Војник]], Кумановско, [[1655]] - [[Скопје]], [[1689]]) попознат само како '''Карпош''' — предводник на големото востание од 1689 година на бугарскиjат народ во Македониjа против Османлиското Царство, познато во историјата како [[Карпошово востание]]. Пред востанието Карпош бил долгодишен [[ајдутин]], а подоцна и ајдутски арамбаша. Со востанието бил прогласен за „'''Крал на Куманово'''“. Додека корените на востанието лежеле во повеќевековната потчинетост на македонскиот народ, како и неговата незавидна економска и [[општествена положба]], под османлиска власт, непосреден повод била [[втората опсада на Виена]] од страна на Османлиското Царство во 1683 година. Во чест на востанието на Карпош, до 2013 година [[Карпошово востание (плоштад)|плоштадот]] на влезот на [[Стара скопска чаршија|Старата скопска чаршија]] во [[Скопје]] го носело името Плоштад „Карпошово востание“. Но по поставувањето на големата фонтана со статуа на [[Филип II Македонски]], плоштадот бил преименуван во името на овој [[крал на Македонија]] со одлука на Советот на [[Град Скопје]].<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.sky.mk/republika/22009-ploshtadot-karposhovo-vostanie-preimenuvan-vo-filip-vtori |title=''Плоштадот „Карпошово востание“ преименуван во „Филип Втори“'' |accessdate=2013-12-15 |archive-date=2016-02-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160204111536/http://www.sky.mk/republika/22009-ploshtadot-karposhovo-vostanie-preimenuvan-vo-filip-vtori |url-status=dead }}</ref><ref>{{наведени вести|url=http://www.vest.com.mk/default.asp?ItemID=65697D6DA71F3B45B045275A230D6021|title=Само Карпош го нема на Карпошово востание|date=8 ноември 2011|publisher=Вест}}{{Мртва_врска|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == Предвечерие на востанието == Во 1683 година Османлиите по вторпат се нашле пред ѕидините на Виена. Во тој период Австрија била преокупирана со агресивната политика на францускиот крал [[Луј XIV]] (1638-1715) и нерешените прашања со унгарските велможи. По двомесечна опсада на градот, напомош пристигнала австриската, како и полската војска предводена од кралот [[Јан Собјески]] (1629-1696). Турските сили биле разбиени и биле принудени на масовно и повеќегодишно повлекување. Во март 1684 година, со придружувањето на [[Венецијанска Република|Венецијанската Република]] кон Австрија и Полска, формирана е [[Светата лига]]. Подоцна во 1686 година кон истата се приклучила и Русија. Во текот на долгата војна, Австриската војска го ослободила Белград, а во истата година, во септември 1689 година, го ослободила и Ниш. Набргу потоа австриските сили предводени од генералот Грофот [[Силвио Пиколомини]] придружени од локални доброволци се упатиле на југ кон Косово, освојувајќи ги притоа Прокупле и Грделичка клисура. По неколку дена ја освоиле и Приштина, а оттаму на 22 октомври тргнале кон Качаник <ref>Историја на македонскиот народ, Книга прва, стр.280, Институт за национална историја-Скопје, НИП "Нова Македонија", Скопје, 1969 година.</ref>, со намера да се освои Скопје. На 25 октомври тие влегле во Скопје, кој бил полн со залихи од животни намирници и трговски стоки, но напуштен од месното население, кое броело околу 60,000 <ref>Macedonia:Its people and history, pg. 105, Stoyan Pribichevich, The Pennsylvania State University Press, 1982.</ref>, и турската војска. Поради низа фактори како оддалечувањето од главнината на австриските војски, и непогодните временски услови, а пред сè поради чумата која што беснеела во градот, Пиколомини решил да се повлече од градот и издал наредба истиот да се запали. Пожарот беснеел цели два дена, на 26 и 27 октомври, и го уништил најголемиот дел од градот<ref>Историја на македонскиот народ, Книга прва, стр. 280, Институт за национална историја-Скопје, НИП "Нова Македонија", Скопје, 1969 година.</ref>. По ова, Пиколомини со своите трупи се повлекол во Приштина и на пат кон Призрен, каде што требал да има средба со Патријархот на Пеќската Патријаршија Арсениј III Черноевиќ во врска со преселувањето на дел од месното население во Војводина, се заразил од чумата. Умрел на 9 ноември 1689 година во Призрен<ref>Macedonia: Its people and history, pg. 106, Stoyan Pribichevich, The Pennsylvania State University Press, 1982.</ref>. == Почетокот на Карпошовото востание == Според турски документи, месното население во Мариово се побунило уште пред заземањето на Ниш од страна на австриската војска во септември 1689 година. Насекаде ајдуците биле раздвижени и ги здружувале силите со општото востание.Самото востание избувнало кон средината на октомври 1689 година во северноисточниот дел на Македонија, центарот бил на подрачјето на Кратово и Крива Паланка. Селаните биле предводени од занаетчии, свештеници, рудари и ајдуци на чело со ајдутскиот арамбаша Карпош. Востаниците притоа им пружале и логистичка поддршка на австриските сили. Набрзо востаниците ги ослободиле Кратово, Крива Паланка и Качачкиот премин кон Србија. Австрискиот цар Леополд, кога слушнал за востанието, на Карпош му испратил свечена кнежевска капа. Карпош меѓу востаниците се стекнал со слава на „крал на Куманово“. == Карпош, краток животопис == [[Податотека:Naredba za ubistvo na Karpos.jpg|мини|лево|Наредба за убиство на Карпош]] Уште пред востанието, кон средината на 1689 година Карпош предводел една ајдутска дружина во [[Доспат Планина]], а кога турските власти распишала потера по него, тој упеал да избега и да ја пренесе својата активност на Нишката, Лесковачката, Врањанската, Призренската и Пиротската каза. Меѓутоа, кон крајот на септември или во почетокот на октомври, Карпош добил амнестија од турските власти и бил назначен за мартолозбашија на мартолозите во казите Ќустендил, Сиришник и Радовиш и за старешина на мартолозбашиите во десет кази на македонска територија<ref>Историја на македонскиот народ, Книга прва, стр. 282, 283, Институт за национална историја-Скопје, НИП "Нова Македонија", Скопје, 1969 година.</ref>. Историчарите се едногласни дека олку големата наклонетост на централната власт кон својот довчерашен непријател имала за цел да го придобие на своја страна и со тоа да се парализира ајдутското движење што во овие краишта зело застрашувачки размери. Но и овој потег останал без успех, зашто веќе кон средината на октомври Карпош се наоѓал на чело на народното востание против турската власт. Сè на сè, има малку пишан материјал за Карпош,се знае дека е роден во селото [[Војник (село)|Војник]], [[Кумановско]] но според народните фолклорни преданија, бил син на сиромашен мелничар. Додека името му било '''Петар''', прекарот „Карпош“, по кого и ќе остане запаметен во историјата, го добил од зборот “карпа”, поради наводната голема физичка сила. Исто така според преданијата, Карпош работел како рудар во рудниците во Кратово. По некое време се вратил во родното село, се оженил и имал две деца. Подоцна заминал за Влашко, во потрага по работа. Спечалил пари, но на пат за дома, бил пресретнат од Турци и целата заштеда му била ограбена. Наводно никогаш не се вратил во родното село, туку повторно заминал за рудниците близу Кратово. Кога се слушнало за напредувањето на австриските сили, ги мобилизирал селаните кои работеле во рудниците, постепено ги зголемувал своите сили и набрзо го имал под контрола северноцентралниот и северноисточниот дел на Македонија. == Текот на востанието == Главно упориште на слободната востаничка територија била Крива Паланка, која и пред тоа претставувала најсолидно турско утврдување во областа. Востаниците изградиле и едно сосем ново утврдување крај Куманово. Незадоволувајќи се со здобиените позиции, востаниците имале за цел да ја прошират слободната територија, подготвувајќи се за поход во правец на Ќустендил. Најверојатно тие дејствувале заедно со австриските одреди, особено во времето на нивните акции во Македонија. Исто така веројатно е дека биле преземени извесни чекори и во правец на надворешното признавање и афирмирање на слободната востаничка територија како независна и суверена<ref>Историја на македонскиот народ, Книга прва, стр. 283, Институт за национална историја-Скопје, НИП "Нова Македонија", Скопје, 1969 година.</ref>. Современите турски хроники и месното народно предание го титулираат Карпош како '''„Крал на Куманово“''', титула која подоцна и била призната од [[Цар на Светото Римско Царство|царот на Светото Римско Царство]] [[Леополд I (Свето Римско Царство)|Леополд I]] (1640-1705). Воедно и според австриски документи, кога Пиколомини влегол во Приштина во 1689 година, бил пречекан од 5.000 востаници, меѓу кои најголемата единица била токму таа на Карпош. Според истите извори, во тој момент веќе се прогласил за '''“Крал на Куманово”'''. Како чин на признавање од страна на Австрискиот цар, Карпош добил од него '''калпак''', '''грб''', '''декорација''' и плус '''царски патент''', т.е. '''сертификат''', со кое му се признава власта врз териториите под негова контрола. Исто така му бил доделен и чинот на '''генерал'''<ref>Macedonia: Its people and history, стр. 105, Stoyan Pribichevich, The Pennsylvania State University Press, 1982.</ref> == Задушувањето на востанието и смртта на Карпош == Меѓутоа набрзо дошло до пресврт во воено-политичката состојба на Балканот, што крајно негативно се одразило врз понатамошниот тек на востанието. Кон крајот на октомври Османлиите презеле серија мерки со цел консолидацијата на своите воени редови. Прво бил назначен нов голем везир, '''Мустафа-паша Ќуприли-зеде'''. Една од првите негови мерки била одлуката за укинување на низа извонредни давачки. Напоредно со овие мерки, започнале подготовките за напад против бугаро-македонските востаници и австриската војска. На помош на турските војски им пристигнал кримскиот хан '''Селим Гирај''' со своите борбени и жестоки татарски одреди, кои ќе бидат ударна сила во престојните судири со востаниците. Прв на удар била Крива Паланка, во која се наоѓале неколку илјади востаници, кои се спремале за напад на Ќустендил. Дознавајќи за големата надмоќ на непријателот, востаниците ја запалиле и напуштиле Крива Паланка, повлеувајќи се кон Куманово. Веќе следниот ден турските и татарските одреди се појавиле пред градот. Востаниците се решиле да го пречекаат непријателот надвор од новоизградената тврдина. Во судирот бил заробен Карпош со голем број свои борци. Последен отпор востаниците давале од тврдината, која била преземена на јуриш а нејзините бранители биле погубени. Османлиската војска сега се упатила кон Скопје, водејќи ги со себе заробените востаници. Скопје тогаш се наоѓало под контрола на ајдути, веројатно Карпошеви луѓе, но кога чуле за поразот кај Куманово и за приближувањето на османлиските војски, тие се разбегале. [[Податотека:Smrtta na Karpos.jpg|мини|десно|250x250px|Карпош ја слуша неговата пресуда пред да биде погубен]]Во Скопје, крај камениот мост на Вардар, Карпош бил изведен пред '''Селим Гирај''', набиен на колец<ref>Силахдер Финдиклили Мехмед Ага, [http://documents-mk.blogspot.com/2012/11/1689.html „Историја на Силахдер“].</ref>, а потоа избоден од татарските копја и фрлен во реката. Тоа се случувало најдоцна во првите денови на декември 1689 година. Трагичната смрт на Карпош воедно го означува и крајот на востанието. По ова османлиската војска тргнала во поход на север против австриската војска и во јануари 1690 година ја поразиле во битката на Косово поле. Во август 1690 година австриската војска го напуштила Ниш и Османлиското Царство во целина. == Спомен обележја == Карпошовото востание било најмасовното востание на територијата на Македонија од самото доаѓање на Турците во Македонија во последната четвртина на XIV век сè до крајот на XIX век. [[Податотека:Karposh_memory_table_Skopje.JPG|thumb|left|250px|Плоча на Камен Мост во Скопје, во спомен на Карпош]]Во чест на предводникот на востанието, [[Општина Карпош|Карпош]], '''општина во градот Скопје''' го носи неговото име, додека '''плоштадот''' на левиот брег од Вардар пред Камениот мост до 2013 година го носеше името “Карпошово востание”. Исто така на средина на [[Камен мост (Скопје)|Камениот мост]] е поставена '''плочa''' во негов спомен. Плочата го носи следниов текст (испишан на македонски и англиски): „КАРПОШ - Водачот на големото народно востание од 17 век, значајна личност на македонската историја, погубен 1689 година на Камениот мост во Скопје“. '''Споменикот на Карпош''' е поставен на источната страна од Камениот мост, на левиот брег на Вардар. ==Карпош како тема во уметноста== * „Во памјат Карпошова“ — песна на македонскиот писател [[Славко Јаневски]] од 1966 година.<ref>Славко Јаневски, ''Евангелие по Итар Пејо''. Скопје: Кочо Рацин, 1966, стр. 37-38.</ref> * „Буната Карпошова“ — песна на македонскиот поет [[Блаже Конески]].<ref>Блаже Конески, ''Поезија''. Скопје: Просветно дело, Редакција „Детска радост“, 2011, стр. 113-115.</ref> == Поврзано == * [[Карпошово востание]] * [[Плоштад Карпошово востание|Плоштад „Карпошово востание“]] * [[Карпош (населба во Скопје)|Скопски населби именувани по Карпош]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://documents-mk.blogspot.mk/search/label/%D0%9A%D1%83%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BE%D1%82%20%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%BB Проф. Д-р Александар Димиќ - Паланчански „Кумановски крал Карпош“, печатница „Просвета“, Куманово, 1982 година] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Карпош, Петар}} [[Категорија:Карпошово востание]] [[Категорија:Македонски револуционери]] [[Категорија:Востанија против Отоманското Царство]] [[Категорија:Починати во Скопје]] qs1saqytqaregvoawm8snhldznhsavv 5381310 5381297 2025-06-18T08:50:29Z Gurther 105215 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/Nasaka2YT|Nasaka2YT]]) и ја поврати преработката 5250096 на 92.53.13.6 5381310 wikitext text/x-wiki {{Другизначења}} {{Инфокутија за личност | име = Карпош | портрет = Spomenik na Karpoš vo Skopje.JPG | px = | опис = Споменик на Карпош близу [[Уставен суд на Македонија|Уставниот суд на РМ]] во Скопје | родено-име = | роден-дата = 1655 | роден-место = с. [[Војник]], [[Кумановско]] | починал-дата = 1689 | починал-место = [[Скопје]] | починал-причина = | наставка = | наставка1 = | наставка2 = | познат = | занимање = | сопружник = | родители = | деца = }} '''Петар Карпош''' (с. [[Војник (село)|Војник]], Кумановско, [[1655]] - [[Скопје]], [[1689]]) попознат само како '''Карпош''' — предводник на големото народно востание од 1689 година на македонскиот народ против Османлиското Царство, познато во историјата како [[Карпошово востание]]. Пред востанието Карпош бил долгодишен [[ајдутин]], а подоцна и ајдутски арамбаша. Со востанието бил прогласен за „'''Крал на Куманово'''“. Додека корените на востанието лежеле во повеќевековната потчинетост на македонскиот народ, како и неговата незавидна економска и [[општествена положба]], под османлиска власт, непосреден повод била [[втората опсада на Виена]] од страна на Османлиското Царство во 1683 година. Во чест на востанието на Карпош, до 2013 година [[Карпошово востание (плоштад)|плоштадот]] на влезот на [[Стара скопска чаршија|Старата скопска чаршија]] во [[Скопје]] го носело името Плоштад „Карпошово востание“. Но по поставувањето на големата фонтана со статуа на [[Филип II Македонски]], плоштадот бил преименуван во името на овој [[крал на Македонија]] со одлука на Советот на [[Град Скопје]].<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.sky.mk/republika/22009-ploshtadot-karposhovo-vostanie-preimenuvan-vo-filip-vtori |title=''Плоштадот „Карпошово востание“ преименуван во „Филип Втори“'' |accessdate=2013-12-15 |archive-date=2016-02-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160204111536/http://www.sky.mk/republika/22009-ploshtadot-karposhovo-vostanie-preimenuvan-vo-filip-vtori |url-status=dead }}</ref><ref>{{наведени вести|url=http://www.vest.com.mk/default.asp?ItemID=65697D6DA71F3B45B045275A230D6021|title=Само Карпош го нема на Карпошово востание|date=8 ноември 2011|publisher=Вест}}{{Мртва_врска|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == Предвечерие на востанието == Во 1683 година Османлиите по вторпат се нашле пред ѕидините на Виена. Во тој период Австрија била преокупирана со агресивната политика на францускиот крал [[Луј XIV]] (1638-1715) и нерешените прашања со унгарските велможи. По двомесечна опсада на градот, напомош пристигнала австриската, како и полската војска предводена од кралот [[Јан Собјески]] (1629-1696). Турските сили биле разбиени и биле принудени на масовно и повеќегодишно повлекување. Во март 1684 година, со придружувањето на [[Венецијанска Република|Венецијанската Република]] кон Австрија и Полска, формирана е [[Светата лига]]. Подоцна во 1686 година кон истата се приклучила и Русија. Во текот на долгата војна, Австриската војска го ослободила Белград, а во истата година, во септември 1689 година, го ослободила и Ниш. Набргу потоа австриските сили предводени од генералот Грофот [[Силвио Пиколомини]] придружени од локални доброволци се упатиле на југ кон Косово, освојувајќи ги притоа Прокупле и Грделичка клисура. По неколку дена ја освоиле и Приштина, а оттаму на 22 октомври тргнале кон Качаник <ref>Историја на македонскиот народ, Книга прва, стр.280, Институт за национална историја-Скопје, НИП "Нова Македонија", Скопје, 1969 година.</ref>, со намера да се освои Скопје. На 25 октомври тие влегле во Скопје, кој бил полн со залихи од животни намирници и трговски стоки, но напуштен од месното население, кое броело околу 60,000 <ref>Macedonia:Its people and history, pg. 105, Stoyan Pribichevich, The Pennsylvania State University Press, 1982.</ref>, и турската војска. Поради низа фактори како оддалечувањето од главнината на австриските војски, и непогодните временски услови, а пред сè поради чумата која што беснеела во градот, Пиколомини решил да се повлече од градот и издал наредба истиот да се запали. Пожарот беснеел цели два дена, на 26 и 27 октомври, и го уништил најголемиот дел од градот<ref>Историја на македонскиот народ, Книга прва, стр. 280, Институт за национална историја-Скопје, НИП "Нова Македонија", Скопје, 1969 година.</ref>. По ова, Пиколомини со своите трупи се повлекол во Приштина и на пат кон Призрен, каде што требал да има средба со Патријархот на Пеќската Патријаршија Арсениј III Черноевиќ во врска со преселувањето на дел од месното население во Војводина, се заразил од чумата. Умрел на 9 ноември 1689 година во Призрен<ref>Macedonia: Its people and history, pg. 106, Stoyan Pribichevich, The Pennsylvania State University Press, 1982.</ref>. == Почетокот на Карпошовото востание == Според турски документи, месното население во Мариово се побунило уште пред заземањето на Ниш од страна на австриската војска во септември 1689 година. Насекаде ајдуците биле раздвижени и ги здружувале силите со општото востание.Самото востание избувнало кон средината на октомври 1689 година во северноисточниот дел на Македонија, центарот бил на подрачјето на Кратово и Крива Паланка. Селаните биле предводени од занаетчии, свештеници, рудари и ајдуци на чело со ајдутскиот арамбаша Карпош. Востаниците притоа им пружале и логистичка поддршка на австриските сили. Набрзо востаниците ги ослободиле Кратово, Крива Паланка и Качачкиот премин кон Србија. Австрискиот цар Леополд, кога слушнал за востанието, на Карпош му испратил свечена кнежевска капа. Карпош меѓу востаниците се стекнал со слава на „крал на Куманово“. == Карпош, краток животопис == [[Податотека:Naredba za ubistvo na Karpos.jpg|мини|лево|Наредба за убиство на Карпош]] Уште пред востанието, кон средината на 1689 година Карпош предводел една ајдутска дружина во [[Доспат Планина]], а кога турските власти распишала потера по него, тој упеал да избега и да ја пренесе својата активност на Нишката, Лесковачката, Врањанската, Призренската и Пиротската каза. Меѓутоа, кон крајот на септември или во почетокот на октомври, Карпош добил амнестија од турските власти и бил назначен за мартолозбашија на мартолозите во казите Ќустендил, Сиришник и Радовиш и за старешина на мартолозбашиите во десет кази на македонска територија<ref>Историја на македонскиот народ, Книга прва, стр. 282, 283, Институт за национална историја-Скопје, НИП "Нова Македонија", Скопје, 1969 година.</ref>. Историчарите се едногласни дека олку големата наклонетост на централната власт кон својот довчерашен непријател имала за цел да го придобие на своја страна и со тоа да се парализира ајдутското движење што во овие краишта зело застрашувачки размери. Но и овој потег останал без успех, зашто веќе кон средината на октомври Карпош се наоѓал на чело на народното востание против турската власт. Сè на сè, има малку пишан материјал за Карпош,се знае дека е роден во селото [[Војник (село)|Војник]], [[Кумановско]] но според народните фолклорни преданија, бил син на сиромашен мелничар. Додека името му било '''Петар''', прекарот „Карпош“, по кого и ќе остане запаметен во историјата, го добил од зборот “карпа”, поради наводната голема физичка сила. Исто така според преданијата, Карпош работел како рудар во рудниците во Кратово. По некое време се вратил во родното село, се оженил и имал две деца. Подоцна заминал за Влашко, во потрага по работа. Спечалил пари, но на пат за дома, бил пресретнат од Турци и целата заштеда му била ограбена. Наводно никогаш не се вратил во родното село, туку повторно заминал за рудниците близу Кратово. Кога се слушнало за напредувањето на австриските сили, ги мобилизирал селаните кои работеле во рудниците, постепено ги зголемувал своите сили и набрзо го имал под контрола северноцентралниот и северноисточниот дел на Македонија. == Текот на востанието == Главно упориште на слободната востаничка територија била Крива Паланка, која и пред тоа претставувала најсолидно турско утврдување во областа. Востаниците изградиле и едно сосем ново утврдување крај Куманово. Незадоволувајќи се со здобиените позиции, востаниците имале за цел да ја прошират слободната територија, подготвувајќи се за поход во правец на Ќустендил. Најверојатно тие дејствувале заедно со австриските одреди, особено во времето на нивните акции во Македонија. Исто така веројатно е дека биле преземени извесни чекори и во правец на надворешното признавање и афирмирање на слободната востаничка територија како независна и суверена<ref>Историја на македонскиот народ, Книга прва, стр. 283, Институт за национална историја-Скопје, НИП "Нова Македонија", Скопје, 1969 година.</ref>. Современите турски хроники и месното народно предание го титулираат Карпош како '''„Крал на Куманово“''', титула која подоцна и била призната од [[Цар на Светото Римско Царство|царот на Светото Римско Царство]] [[Леополд I (Свето Римско Царство)|Леополд I]] (1640-1705). Воедно и според австриски документи, кога Пиколомини влегол во Приштина во 1689 година, бил пречекан од 5.000 востаници, меѓу кои најголемата единица била токму таа на Карпош. Според истите извори, во тој момент веќе се прогласил за '''“Крал на Куманово”'''. Како чин на признавање од страна на Австрискиот цар, Карпош добил од него '''калпак''', '''грб''', '''декорација''' и плус '''царски патент''', т.е. '''сертификат''', со кое му се признава власта врз териториите под негова контрола. Исто така му бил доделен и чинот на '''генерал'''<ref>Macedonia: Its people and history, стр. 105, Stoyan Pribichevich, The Pennsylvania State University Press, 1982.</ref> == Задушувањето на востанието и смртта на Карпош == Меѓутоа набрзо дошло до пресврт во воено-политичката состојба на Балканот, што крајно негативно се одразило врз понатамошниот тек на востанието. Кон крајот на октомври Османлиите презеле серија мерки со цел консолидацијата на своите воени редови. Прво бил назначен нов голем везир, '''Мустафа-паша Ќуприли-зеде'''. Една од првите негови мерки била одлуката за укинување на низа извонредни давачки. Напоредно со овие мерки, започнале подготовките за напад против македонските востаници и австриската војска. На помош на турските војски им пристигнал кримскиот хан '''Селим Гирај''' со своите борбени и жестоки татарски одреди, кои ќе бидат ударна сила во престојните судири со востаниците. Прв на удар била Крива Паланка, во која се наоѓале неколку илјади востаници, кои се спремале за напад на Ќустендил. Дознавајќи за големата надмоќ на непријателот, востаниците ја запалиле и напуштиле Крива Паланка, повлеувајќи се кон Куманово. Веќе следниот ден турските и татарските одреди се појавиле пред градот. Востаниците се решиле да го пречекаат непријателот надвор од новоизградената тврдина. Во судирот бил заробен Карпош со голем број свои борци. Последен отпор востаниците давале од тврдината, која била преземена на јуриш а нејзините бранители биле погубени. Османлиската војска сега се упатила кон Скопје, водејќи ги со себе заробените востаници. Скопје тогаш се наоѓало под контрола на ајдути, веројатно Карпошеви луѓе, но кога чуле за поразот кај Куманово и за приближувањето на османлиските војски, тие се разбегале. [[Податотека:Smrtta na Karpos.jpg|мини|десно|250x250px|Карпош ја слуша неговата пресуда пред да биде погубен]]Во Скопје, крај камениот мост на Вардар, Карпош бил изведен пред '''Селим Гирај''', набиен на колец<ref>Силахдер Финдиклили Мехмед Ага, [http://documents-mk.blogspot.com/2012/11/1689.html „Историја на Силахдер“].</ref>, а потоа избоден од татарските копја и фрлен во реката. Тоа се случувало најдоцна во првите денови на декември 1689 година. Трагичната смрт на Карпош воедно го означува и крајот на востанието. По ова османлиската војска тргнала во поход на север против австриската војска и во јануари 1690 година ја поразиле во битката на Косово поле. Во август 1690 година австриската војска го напуштила Ниш и Османлиското Царство во целина. == Спомен обележја == Карпошовото востание било најмасовното востание на територијата на Македонија од самото доаѓање на Турците во Македонија во последната четвртина на XIV век сè до крајот на XIX век. [[Податотека:Karposh_memory_table_Skopje.JPG|thumb|left|250px|Плоча на Камен Мост во Скопје, во спомен на Карпош]]Во чест на предводникот на востанието, [[Општина Карпош|Карпош]], '''општина во градот Скопје''' го носи неговото име, додека '''плоштадот''' на левиот брег од Вардар пред Камениот мост до 2013 година го носеше името “Карпошово востание”. Исто така на средина на [[Камен мост (Скопје)|Камениот мост]] е поставена '''плочa''' во негов спомен. Плочата го носи следниов текст (испишан на македонски и англиски): „КАРПОШ - Водачот на големото народно востание од 17 век, значајна личност на македонската историја, погубен 1689 година на Камениот мост во Скопје“. '''Споменикот на Карпош''' е поставен на источната страна од Камениот мост, на левиот брег на Вардар. ==Карпош како тема во уметноста== * „Во памјат Карпошова“ — песна на македонскиот писател [[Славко Јаневски]] од 1966 година.<ref>Славко Јаневски, ''Евангелие по Итар Пејо''. Скопје: Кочо Рацин, 1966, стр. 37-38.</ref> * „Буната Карпошова“ — песна на македонскиот поет [[Блаже Конески]].<ref>Блаже Конески, ''Поезија''. Скопје: Просветно дело, Редакција „Детска радост“, 2011, стр. 113-115.</ref> == Поврзано == * [[Карпошово востание]] * [[Плоштад Карпошово востание|Плоштад „Карпошово востание“]] * [[Карпош (населба во Скопје)|Скопски населби именувани по Карпош]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://documents-mk.blogspot.mk/search/label/%D0%9A%D1%83%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BE%D1%82%20%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%BB Проф. Д-р Александар Димиќ - Паланчански „Кумановски крал Карпош“, печатница „Просвета“, Куманово, 1982 година] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Карпош, Петар}} [[Категорија:Карпошово востание]] [[Категорија:Македонски револуционери]] [[Категорија:Востанија против Отоманското Царство]] [[Категорија:Починати во Скопје]] 6wf40v7n5wqnm0ggmg0kctuez7zj8jv 0 31375 5381295 5350691 2025-06-18T06:59:16Z 83.9.218.150 5381295 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Инфокутија за телевизија | show_name = Млади и неуморни| image = [[Податотека:Theyoungandtherestlesslogo.jpg|250px]] | network = [[CBS]] | creator = [[Вилијам Бел]]<br />[[Ли Филип Бел]] | executive_producer = [[Лин Мари Лејтам]]<br />[[Џош Грифит]]<br />Ентони Морина<br />Џош Фишер<br />Џош О’Конел<br />Метју Олсен | head_writer = [[Лим Мари Лејтам]]<br />[[Скот Хемнер]] | senior_cast_members = [[Џајен Купер]] | distributor = [[Sony Pictures Television]]<br />Bell Dramatic Serial Company<br />Corday Productions | first_aired = [[26 март]] [[1973]] | run_time = 60 минути (30 минути од 1973 to 1980) | official_website = http://www.theyoungandtherestless.com/index.php | num_episodes = 13.238 (до [[31 октомври]] [[2025]]) | imdb_id = 0069658 | tv_com_id = 100 }} '''''Млади и неуморни''''' ([[англиски]]: The Young and the Restless) е популарна [[америка]]нска телевизиска [[сапуница]], која се емитува секој работен ден на [[телевизија]]та [[CBS]], од [[26 март]] [[1973]]. Создадена е од Вилијам Бел и Ли Филип Бел, кои ја сместија драмата во серијата во измислениот град Џеноа Сити, [[Висконсин]]. На почетокот, серијата се фокусираше на семејните и професионалните животи на две семејства во Џеноа Сити, богатите Брукс и сиромашните Фостерс. По многубројни промени на глумците во раните 1980-ти, главна тема на серијата станаа семејствата Абот и Њуман, нивните две поединечни компании и соперништвото меѓу нив. Меѓутоа, една главна приказна владее во серијата уште од скоро самиот почеток, а тоа е соперништвото помеѓу Џил Фостер Абот и Кетрин Кенселор. На почетокот, ''Млади и неуморни'' беше емитувана во полчасовни епизоди, пет пати неделно. Од [[1 февруари]] [[1980]], се емитуваат едночасовни епизоди. ''Млади и неуморни'' е најгледаната дневна драма на американска телевизија. Во [[2006]], екипата што ја снима серијата ги прослави нејзините 900 недели (18 години) по ред на врвот на гледаноста на дневните серии и програми. ''Млади и неуморни'' има освоено седум [[Дневни Еми Награди]] за најдобра драмска серија. Само ''[[Главна болница]]'' има освоено повеќе (девет). Во [[2001]], ''Млади и неуморни'' почна да се снима и симултано емитува во [[висока дефиниција]] (HDTV), и со тоа стана првата сапуница што го направила овој чекор. Пред неколку години, Сител телевизија прикажа две сезони, вкупно 280 епизоди од оваа сапуница. Прикажаните епизоди беа од [[25 мај]] [[1998]] - [[1999]]. == Сегашни глумци == {| class="wikitable" |- bgcolor="#CCCCCC" ! Глумец || Улога || Статус |- | [[Питер Бергман]] || [[Џек Абот]] || 1989- (#2) |- | [[Мелоди Томас Скот]] || [[Ники Њуман]] || 1979- (#2) |- | [[Ерик Брејден]] || [[Виктор Њуман]] || 1980- |- | [[Мишел Стафорд]] || [[Филис Самерс Њуман]] || 1994-1997, 2000- (#1) |- | [[Шерон Кејс]] || [[Шерон Абот]] || 1995-2003, 2003- <small>(се појавува 1994-1995)</small> |- | [[Џошуа Мороу]] || [[Николас Њуман]] || 1994- |- | [[Џудит Чепмен]] || [[Глорија Бардвел]] || 2005- (#2) |- | [[Џини Купер]] || [[Кетрин Кенселор]] || 1973- |- | [[Даг Дејвидсон]] || [[Пол Вилијамс]] || 1978- |- | [[Дон Дајмонт]] || [[Бред Карлтон]] || 1985-1996, 1998- |- | [[Брајтон]] || [[Дивон Хемилтон]] || 2004- |- | [[Едријен Франц]] || [[Емброжа Мур Ешби]] || 2006- |- | [[Даниел Гудард]] || [[Кејн Ешби]] || 2007- |- | [[Мајкл Грациадеи]] || [[Даниел Ромалоти]] || 2004- |- | [[Амелија Хајнл]] || [[Викторија Њуман]] || 2005- (#3) |- | [[Винсент Иризари]] || [[Дејвид Чоу]] || 2007- |- | [[Кристел Калил]] || [[Лили Винтерс Ромалоти]] || 2002-2005, 2006- (#1) |- | [[Кристијан ЛеБланк]] || [[Мајкл Болдвин]] || 1991-1993, 1997- |- | [[Кејт Линдер]] || [[Естер Валентин]] || 1985- |- | [[Тед Лакинбил]] || [[ЏејТи Хелстром]] || 2001- <small>(се појавува 1999-2001)</small> |- | [[Емили О Брајен]] || [[Џена Хокс]] || 2006-2007, 2007- |- | [[Ниа Пиплес]] || [[Карен Тејлор]] || 2007- |- | [[Ајал Родел]] || [[Адријан Корбел]] || 2006- |- | [[Грег Рикарт]] || [[Кевин Фишер]] || 2003- |- | [[Деана Русо]] || [[Логан Армстронг]] || 2007 |- | [[Веил Блум]] || [[Хедер Стивенс]] || 2007- |- | [[Ерик Стајнберг]] || [[Џи Мин Ким]] || 2006- |- | [[Кристоф Сент Џон]] || [[Нил Винтерс]] || 1991- |- | [[Џес Волтон]] || [[Џил Фостер Абот]] || 1987- (#4) |} == Насловна мелодија == '''“Nadia’s theme”''' е музичката тема на Млади и неуморни од самиот почеток на серијата во [[1973]]. Мелодијата била оригинално наречена “Cotton’s Dream” и напишана од Бери Де Ворзон и Пери Боткин Јр. за филмот ''[[Благословете ги ѕверовите и децата]]''. Подоцна, мелодијата била прекрстена во “Nadia’s theme” по настапот на романската гиманстичарка Надиа Команечи на Летните олимписки игри во [[1976]] и прикажувањето на овој настап на ABC со музиката од популарната сапуница. == Гледаност == На самиот почеток во 70-тите, серијата беше на дното на гледаноста, како и сите серии при дебутот. Веќе по една-две сезони, гледаноста порасна, а во 1988-1989, се искачи на врвот и досега ни една сапуница ја нема симнато. '''Историја на дневната гледаност: Најгледана недела (Ноември 16-20 1981)''' {| class="wikitable" |- bgcolor="#CCCCCC" ! Сапуница || Домаќинства || (Термин) Телевизија || Гледачи |- |''[[Главна болница]]'' || 16.0 || (3-4pm) ABC || 30 милиони |- |''[[Сите мои деца]]'' || 10.2 || (1-2pm) ABC || 14 милиони |- |''[[Еден живот за живеење]]'' || 10.2 || (2-3pm) ABC || 13.9 милиони |- |''[[Водечко светло]]'' || 7.9 || (3-4pm) CBS || 8.3 милиони |- |''Млади и неуморни'' || 7.3 || (12:30-1:30pm) CBS || 8 милиони |} '''1995 гледаност''' {| class="wikitable" |- bgcolor="#CCCCCC" ! Сапуница || Милиони гледачи |- |Млади и неуморни || 4.155 |- |[[Сите мои деца]] || 3.891 |- |[[Главна болница]] || 3.343 |- |[[Смели и убави]] || 3.247 |- |[[Еден живот за живеење]] || 3.152 |} == Надворешни врски == * [http://www.theyoungandtherestless.com/ Официјална страна] * [http://www.cbs.com/daytime/yr/ CBS Daytime: Y&R] * [http://tv.yahoo.com/the-young-and-the-restless/show/34853 "Млади и неуморни"] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20101006212931/http://tv.yahoo.com/the-young-and-the-restless/show/34853 |date=2010-10-06 }} на [http://tv.yahoo.com/ Yahoo! TV] [[Категорија:Телевизиски серии со почеток во 1973 година]] 78oxp4rjsay2y97dhmoqllcx5rit261 3 34591 5381311 5373490 2025-06-18T08:53:32Z Blblb3333 124357 /* Question from Blblb3333 (10:53, 18 јуни 2025) */ ново заглавие 5381311 wikitext text/x-wiki {{Архиви| [[/Архива1]]<br /> [[/Архива2]]<br /> [[/Архива3]]<br /> [[/Архива4]]<br /> [[/Архива5]]<br /> [[/Архива6]]<br /> [[/Архива7]]<br /> [[/Архива8]]<br /> [[/Архива9]]<br /> [[/Архива10]]<br /> [[/Архива11]]<br /> [[/Архива12]] }} == Join us at the Next CEE Catch up! Learn about Temporary accounts! == Hi everyone, We want to announce the tenth '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Catch up|CEE Catch Up]]''' session, which will be dedicated to the '''Temporary accounts''', as this important change is going to affect every Wikipedia soon, so it is important for patrollers and functionaries like you to understand this change. On wikis where temporary accounts are enabled, IP addresses of unregistered editors are not visible publicly. Only those who fight spam, vandalism, harassment and disinformation have access to IP addresses there. The session will take place on '''10th of June 2025, 18:00-19:00 CEST''' (check your ''[https://zonestamp.toolforge.org/1749571200 local time]''). If you are interested in this topic, then '''[[:m:Event:CEE Catch up Nr. 10 (June 2025)|sign-up for the session here]]'''. [[User:TRistovski-CEEhub|TRistovski-CEEhub]] ([[User talk:TRistovski-CEEhub|разговор]]) 13:17, 29 мај 2025 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:TRistovski-CEEhub@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_admins&oldid=28802724 --> == Question from [[User:Blblb3333|Blblb3333]] (10:53, 18 јуни 2025) == test --[[User:Blblb3333|Blblb3333]] <small>([[User talk:Blblb3333|разговор]])</small> 10:53, 18 јуни 2025 (CEST) 5khi0gf1o9qzo9mw4awgjllx6xmu0jw 0 69465 5381190 3768360 2025-06-17T15:19:30Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5381190 wikitext text/x-wiki Статија поврзана со '''[[Египетска митологија]]'''. Забелешка: повеќето божества имаат по неколку имиња. [[Податотека:KemetismSymbol.PNG|thumb|right| 250 px|[[Анк]], светиот знак на животот.]] {{portalpar|Египтологија}} == А == * [[Амаунет]] - првата жена на Амон, создадена од Нун * [[Амут]] - чудовиште од повеќе делови, ги проголтува лошите луѓе * [[Амон]] - бог на Теба * [[Амон-Ра]] - спој на Ра и Амон, богот на Теба, стариот град * [[Анубис]] (Анпу) - бог на балсамирањето, првобитно бог на подземјето, бог-шакал, незаконски син на Озирис * [[Апоп]] (Апеп) - зол демон, темница и хаос, кобра, дете на Неит, непријателка на Ра * [[Атум]] (Тем, Тему, Тум, Атем) - бог на создавањето, на залезот на сонцето, имал овновска глава == Б == * [[Бес (бог)|Бес]] - бог на веселбите и танцот, чудно џуџе == Г == * [[Геб]] - бог на [[плодност]]а и [[земја]]та == Д == * [[Двете дами]] - сестри близначки, Вадјет и Некбет = И = * [[Изида]] (Асет или Есет) - божица на [[мајчинството]] и плодноста, на љубота, бракот и животот; жена на [[Озирис]] == К == * [[Кек]] - бог на темнината, творец на вселената * [[Кепри]] - бог на утринското сонце, скарабеј * [[Консу]] (Конс, Кенсу) - бог на Месечината, заедно со своите родители Амон и Мут заштитник на Теба == М == * [[Маат]] (Ма’ат или Мает) - ги штити вистината, правдата и хармонијата, понекогаш претставена и како божица, ја сметале за сестра на фараонот, ја надгледува работата на целата вселена * [[Меретсегер]] - божица-кобра, заштитничка на Долината на кралевите во [[Теба]] * [[Мин]] - бог на машката плодност и ерекција * [[Мут]] - божица на мајчинството, втората жена на Амон == Н == * [[Неит]] - божица на војната, древна северна божица, ракува со лак и стрела, „Мајка на Боговите“ * [[Нефтида]] - божица на подземното царство, на ноќта и гробниците, жена на Сет, а љубовница на Озирис * [[Нун]] - океан според еден, а бог според друг мит * [[Нут]] - божица на небото, мајка на ѕвездите и боговите == О == * [[Озирис]] (Асар) - господар на [[подземјето]], сопруг и брат на [[Изида]] == П == * [[Птах]] - бог на уметноста == Р == * [[Ра]] - бог на [[сонце]]то, имал глава на орел; во старото и средното кралство - крал на боговите [[Податотека:Egypt.Giza.Sphinx.01.jpg|thumb|295px| right|Големата сфинга во Гиза.]] == С == * [[Секмет]] - божица-лавица, воинствена, свирепа и осветољубива * [[Серкет]] - божица на скорпиите и на лечењето, заштитничка на мумиите и фараоните * [[Сешат]] - божица на пишувањето, мудроста и науката, записничарка на боговите * [[Сет (бог)|Сет]] - бог на хаосот, силата, војната, бурите, и пустините, имал глава на волк * [[Собек]] - бог-крокодил, бог на плодноста, скриен во мочуриште * [[Сфинга]] - чудовиште со човечка глава и тело на лав, а може да биде и со глава на овен == Т == * [[Таварет]] - божица - нилски коњ, заштитничка на децата и бремените жени * [[Тефнут]] - божица на водата и плодноста, на дождот и влажноста, претставена со глава на лав * [[Тот]] (Техути) - бог на месечината, пишувањето и знаењето, бог - ибис == Ф == * [[Феникс (птица)|Феникс]] - света волшебна двополна птица, се споменува и во Кина == Х == * [[Хапи]] - бог на Нил и водите, дава плодност на Земјата, поважен им е на селаните од самиот Ра * [[Хатор]] (Хеб) - божица на сонцето, „окото на богот Ра“, заштитничка на мртвите, божица-крава * [[Хекет]] - божица-жаба, знак на животот и плодноста * [[Хнум]] - бог-овен, грнчар, ги создал луѓето на своето [[грнчарско тркало]] * [[Хор (бог)|Хор]] (или Херу, Хер) - бог на воскреснувањето; постојат два Хоруса - едниот е претставен како сокол, а другиот со човечко тело и глава на сокол * [[Хух]] - бог на небесната вечност и бесконечност, еден од творците на светот, заедно со Нун и Амон == Ч == * [[Четири Хорови синови]] - четири бога кои ги штитат мумиите == Ш == * [[Шу]] - бог на воздухот [[Категорија:Египетска митологија]] [[Категорија:Египетски богови|*]] [[bg:Египетски божества по азбучен ред]] [[ca:Mitologia egípcia#Personatges de la Mitologia Egípcia]] [[da:Ægyptisk mytologi#Guder og gudinder]] [[de:Liste ägyptischer Götter]] [[en:Index of Egyptian mythology articles]] [[eo:Egipta Mitologio#A]] [[fr:Dieux égyptiens par ordre alphabétique]] [[ja:エジプト神話#記事]] [[nl:Egyptische mythologie#Goden]] [[pl:Bogowie starożytnego Egiptu]] [[pt:Antiga religião egípcia]] [[ro:Mitologie egipteană#Zei]] [[ru:Список египетских богов]] [[sv:Egyptisk mytologi#Lista över gestalter i egyptisk mytologi]] [[zh:埃及神话人物列表]] ky3umgbnp92404q2clomdmjk6qsjj9s 0 71688 5381191 4990622 2025-06-17T15:20:10Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5381191 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=август 2010}} [[Податотека:Khnum.svg|199px|right|thumb|Хнум]] '''Хнум''' ('''Кнум''', '''Кнему''', '''Хмену''') бил еден од најраните божества кај [[Египет|Египќаните]], бог на изворите на реката [[Нил]], со глава на [[овен]]. Хнум значи „градител“, а заштитник е и на [[грнчарство]]то. Се смета дека Хнум на своето [[грнчарско тркало]] ги создал луѓето. Им ја дал душата или „ка“. Посебно внимателно ги создава [[фараон]]ите. Хнум земал [[глина]] од годишните поплави на реката Нил, ги обликувал децата и им ги ставал во стомак на мајките. Здравјето на децата зависело од неговото расположени. Бил еден од старите космички богови богови кој му помагал на Птах во извршувањето на Тотовите наредби, кој со зборови ја изразувал волјата на првобитната, создавачка Моќ; опишан е како „творец на оние што се; творец на оние што ќе бидат; извор на создаденото; отец на татковците и мајка на мајките“. Хнум е маж на божицата-жаба [[Хекет]] и татко на [[Анукет]], која е отелотворување на Нил. == Наводи == * Египетска религија - египетската идеја за задгробниот живот - Е.А. Волис Баџ {{Египетски божества}} [[Категорија:Египетски богови]] [[Категорија:Староегипетски погребни списи]] [[Категорија:Богови-создатели]] itu2xip2o1fszjxzvxny6xrjd4cu0rq 0 161175 5381266 5130285 2025-06-17T21:16:58Z Riad Salih 111398 Fictional flag, not based on a reliable source, please not to be added again. 5381266 wikitext text/x-wiki {{Infobox Military Conflict |conflict=Битка кај Лас Навас де Толоса/ Битка кај Ал-Кваб |image=[[Податотека:Batalla de las Navas de Tolosa, por Francisco van Halen.jpg|300px]] |caption=Приказ на битката |partof=[[Реконквиста]] |place=Блуску Лас Навас де Толоса, Андалусија, {{coord|38.28443|-3.58286}} |date=[[16 јули]] [[1212]] |result=Победа на христијаните |combatant1=[[Податотека:Estandarte del Reino de Castilla.png|22px|border]] [[Кралство Кастиља]]<br />[[Податотека:Estandarte de la Corona de Aragon.png|22px|border]] [[Кралство Арагон]] <br />[[Податотека:PortugueseFlag1185.svg|22px|border]] [[Кралство Португалија]]<br />[[Податотека:EstandNavarra.png|22px|border]] [[Кралство Навара]] |combatant2=[[Алмохади]] |commander1=[[Алфонсо VIII од Кастиља]]<br />[[Санчо VII од Навара]]<br />[[Алфонсо II на Португалија]]<br />[[Педро II од Арагон]]|commander2=[[Мухамед ал Насир]] |strength1=~50,000 но според некои извори дури 120,000 {{Fact|date=June 2007}} |strength2=~300,000 {{Fact|date=June 2007}} |casualties1=~2,000 мртви или ранети{{Fact|date=June 2007}} |casualties2=~100,000 мртви, ранети,или заробени<ref>According to the king of Castile, "On their side 100,000 armed men fell in battle..." See Lynn Hunt, R. Po-chia Hsia, Thomas R. Martin, Barbara H. Rosenwein, and Bonnie Smith, ''The Making of the West: Peoples and Cultures: A Concise History: Volume I: To 1740'', Second Edition (New York: Bedford/St. Martin's 2007), 391.</ref> }} '''Битката кај Лас Навас де Толоса''' се одвила на [[16 јули]] [[1212]] година и претставува важна пресвртница во [[Реконквиста]] како и во средновековната историја на [[Шпанија]].<ref>Lynn Hunt describes the battle as a "major turning point in the reconquista..." See Lynn Hunt, R. Po-chia Hsia, Thomas R. Martin, Barbara H. Rosenwein, and Bonnie Smith, ''The Making of the West: Peoples and Cultures: A Concise History: Volume I: To 1740'', Second Edition (New York: Bedford/St. Martin's 2007), 391.</ref> Во текот пред битката, силите на кралот [[Алфонсо VIII од Кастиља]] се придружиле на армиите на неговите доскорешни христијанска соперници, [[Санчо VII од Навара]], [[Педро II од Арагон]] и [[Алфонсо II на Португалија]] во битка против Берберските [[Алмохади|алмохадски]] муслимански владетели на јужниот дел на [[Пиринејски Полуостров|Пиринејскиот Полуостров]]. Оваа битка завршила со катастрофален пораз над [[муслимани|муслиманските]] војски и се претпоставува дека жртвите на нивна страна биле околу 100.000. По поразот, напредувањето на муслиманите било спречено, додека [[Реконквиста]]та да заврши во [[1492]] година, кога муслиманите биле целосно протерени од полуостровот. == Наводи == {{reflist}} {{Нормативна контрола}} {{DEFAULTSORT:Лас Навас де Толоса}} [[Категорија:Европа во 1212 година]] [[Категорија:Судири во 1212 година]] [[Категорија:Битки во крстоносните војни|Лас Навас де Толоса]] [[Категорија:Битки на Кастиља|Лас Навас де Толоса]] [[Категорија:Битки на Арагон|Лас Навас де Толоса]] [[Категорија:Битки на Португалија|Лас Навас де Толоса]] [[Категорија:Битки на Мароко|Лас Навас де Толоса]] [[Категорија:Битки на Алмохадскиот халифат|Лас Навас де Толоса]] [[Категорија:Битки во Реконквиста|Лас Навас де Толоса]] [[Категорија:Воена историја на Шпанија]] [[Категорија:Шпанија во 13 век]] [[Категорија:Крстоносните војни во 13 век]] dzjgsb7jey24br1hztx3k5td34968uc 0 161218 5381268 5130279 2025-06-17T21:17:16Z Riad Salih 111398 Fictional flag, not based on a reliable source, please not to be added again. 5381268 wikitext text/x-wiki {{Infobox Military Conflict |conflict=Битка кај Саграхаз |image= [[Податотека:B Osma 85v.jpg|мини]] |caption=Битка кај Саграхас |partof=[[Реконквиста]] |date=[[23 октомври]], [[1086]] |place=северно од [[Бадахос]] |result=Победа на '''Алморадидите'''<ref>Dupuy, R. Ernest and Trevor N. Dupuy, ''The Harper Encyclopedia of Military history'', (HarperCollins Publishers, 1993), 324.</ref> |combatant1=[[Податотека:Estandarte del Reino de Castilla.png|22px|border]] [[Кралство Кастиља]] |combatant2=[[Алморавиди]] |commander1=[[Алфонсо VI од Леон и Кастиља|Алфонсо VI]] |commander2=[[Јусуф ибн Ташфин]] |strength1=2.500<ref>Lewis, David Levering, ''God's Crucible'', (New York: W & W Norton Inc, 2008), 364.</ref> |strength2=скоро трипати поголема од христијанската<ref>Lewis, ''God's Crucible'', 361.</ref> |casualties1=непознато |casualties2=непознато }} '''Битката кај Саграхаз''', позната и како ''Битката кај Залага'' ({{lang-ar|معركة الزلاقة}}) — битка одиграна на [[23 октомври]] [[1086]] година помеѓу [[Алморавиди]]те предводени од [[Јусуф ибн Ташфин]] на една страна и [[Кралство Кастиља]] предводено од [[Алфонсо VI од Леон и Кастиља|Алфонсо VI]]. Оваа битка односно бојно поле е познато и како аз-Залагах (во превод значи лизгав терен) поради огромната количина крв која била пролеана тој ден. Битката започнала во петокот во самите мугри со нападот предводен од Кастиља. [[Јусуф ибн Ташфин]] неговата војска ја поделил во три целини. Првата дивизија била предводена од [[Абад III ел-Мутамид]], втората од [[Јусуф ибн Ташфин]], а третата се состоела од африкански војници. [[Абад III ел-Мутамид]] и неговата дивизија војувале со Алфонсо цело попладне, а потоа [[Јусуф ибн Ташфин]] со неговата група се приклучиле на битката и го опкружиле Алфонсо VI и неговите војници. Алфонсо и нговата војска во паника започнале да го губат теренот, а потоа по наредбата на Јусуф била испратена и третата група на војници. Христијаните доживеале тежок пораз. Се смета дека само околу 500 витези успеале да се вратат во [[Кастиља]]. Кралот Алфонсо се здобил со тешка повреда на ногата. Со оваа битка било спречено ширењето на христијанските територии кон јужните делови на [[Пиринејски Полуостров|Пиринејскиот Полуостров]]. == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Битки на Кастиља|Саграхаз]] [[Категорија:Битки во Реконквиста|Саграхаз]] [[Категорија:Ел-Андалус]] [[Категорија:1086]] [[Категорија:Алморавиди]] [[Категорија:Судири во 11 век]] [[Категорија:Шпанија во 11 век]] 152s0b2p2cumhhetc13ni5t9970sker 0 188698 5381273 5078300 2025-06-17T21:48:47Z Riad Salih 111398 5381273 wikitext text/x-wiki [[File:Roman coins excavated in Essaouira 3rd century and late Roman Empire.jpg|thumb|right|[[Антички Рим|Римски]] монети ископани во Есауира, 3 век.]] Во текот пред околу 8.000 години, на просторот на денешен [[Мароко]] опстојувала т.н. [[Капсиска култура]]. Тогаш, [[Магреб]] не бил толку сув како што е денеска, и климата била поблага, која дополнително помагала за развој на човечката култура.<ref>D. Rubella, ''Environmentalism and Pi Paleolithic economies in the Maghreb (ca. 20,000 to 5000 B.P.)'', in, J.D. Clark & S.A. Brandt (eds.), ''From Hunters to Farmers: The of Food Production in Africa'', Berkeley: University of California Press, pp. 41-56</ref> Во текот на [[12 век п.н.е.]] во Мароко живееле [[Фенекија|фенекијците]], кои создавале голем број на пристаништа кои главно биле наменети за снабдување на фенекиските градови со [[сол (појаснување)|сол]] и [[руда]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.megalithic.co.uk/article.php?sid=17926 |title=C. Michael Hogan, ''Mogador: Promontory Fort'', The Megalithic Portal, ed. Andy Burnham |publisher=Megalithic.co.uk |date= |accessdate=2010-01-31}}</ref> Во тоа време, берберите веќе живееле во поголемиот дел од [[Северна Африка]]. [[Картагина]] воспоставила добри трговски односи и соработка со Фенекија. До [[2 век п.н.е.]] на територијата на Северна Африка, а со тоа и на Мароко, постоеле неколку берберски царства кои биле зазимани од страна на Картагина и [[Римско Царство|Римското Царство]]. Во [[40]] година, Римјаните успеале да ја анексираат денешната територија на Мароко, формирајќи ја провинцијата [[Тингитанска Мавританија]]. Во следните години започнало да се распространува [[христијанство]]то по овие земји. Во текот на [[5 век]], Римксата империја ја изгубила провинцијата, и таа била под чести напади од страна на [[Визиготи]]те, [[Византија|Византијци]], [[Вандали]] и др. Кон крајот на [[7 век]], од истокот престигнале арапските освојувачи и го донеле [[ислам]]от. Во [[11 век]] подрачјето станало дел од територијата на [[Алмохадска династија|Алмохадската династија]]. Во текот на [[16 век]], Мароканците успеале да се одбранат од обидот на европските и османлиските освојувачи и колонизатори, кои претходно веќе го имале освоено [[Алжир]], и на тој начин создале свој сопствен идентитет. Во [[1666]] година локалниот владетел Ар-Рашид го зазел Фес, а подоцна и поголемиот дел од мароканската земја, по кое го дал почетокот на династија Алави, која владее до денес. Во 1830 година, [[Французи]]те го освоиле соседниот Алжир, но Мароко останал независен до почетокот на [[XX век]] кога [[Обединето Кралство|Велика Британија]] им го препуштила Мароко на француските освојувачи. Кон француското освојување на Мароко најмногу се противела [[Германија]], па дипломатските кризи помеѓу двете земји за малку ќе прераснеле во војна. Во [[1912]] година Мароко станал француски протекторат под формална управа на султанот. Северниот дел од земјата бил под управа на [[Шпанија]], а градот [[Тангер]] станал т.н. меѓународен град. Градот [[Казабланка]] станал најголениот град во земјата, индустриски и економски развиен, а [[Рабат]] станал престолнина. По крајот на [[Втора светска војна|Втората светска војна]], обидите за независност на Мароко продолжиле, но [[Франција]] ги преземала секогаш сите мерки за да го скроти истото. Сепак, во втората половина на 1950-тите Франција морала да попушти и Мароко во [[1956]] година станал независна [[монархија]], а следната година султанот Мохамед бил прогласен за крал.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.spiritus-temporis.com/1956/ |title=архивски примерок |accessdate=2010-03-17 |archive-date=2010-06-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100627123732/http://www.spiritus-temporis.com/1956/ |url-status=dead }}</ref> Во периодот од [[1961]]-[[1999]] година, во Мароко владеел [[Хасан II од Мароко]]. Земјата, за разлика од многу други арапски земји, останал на страната на капиталистите во времето на [[Студена војна|Студената војна]]. Во [[1976]] година, Хасан заедно со [[Мавританија]] ја зазел соседна [[Западна Сахара]], поранешната шпанска колонија. Во текот на 1990-тите земјата го започнала процесот на целосна демократизација. == Наводи == {{наводи}} {{Африка по тема|Историја на}} {{DEFAULTSORT:Мароко, историја на}} [[Категорија:Историја на Мароко| ]] [[Категорија:Историја на Северна Африка]] [[Категорија:Историја на исламот]] llfbmk2i7t63h3t7z1r4swn8whcyd4j 5381274 5381273 2025-06-17T21:48:56Z Riad Salih 111398 5381274 wikitext text/x-wiki {{Историја на Мароко}}[[File:Roman coins excavated in Essaouira 3rd century and late Roman Empire.jpg|thumb|right|[[Антички Рим|Римски]] монети ископани во Есауира, 3 век.]] Во текот пред околу 8.000 години, на просторот на денешен [[Мароко]] опстојувала т.н. [[Капсиска култура]]. Тогаш, [[Магреб]] не бил толку сув како што е денеска, и климата била поблага, која дополнително помагала за развој на човечката култура.<ref>D. Rubella, ''Environmentalism and Pi Paleolithic economies in the Maghreb (ca. 20,000 to 5000 B.P.)'', in, J.D. Clark & S.A. Brandt (eds.), ''From Hunters to Farmers: The of Food Production in Africa'', Berkeley: University of California Press, pp. 41-56</ref> Во текот на [[12 век п.н.е.]] во Мароко живееле [[Фенекија|фенекијците]], кои создавале голем број на пристаништа кои главно биле наменети за снабдување на фенекиските градови со [[сол (појаснување)|сол]] и [[руда]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.megalithic.co.uk/article.php?sid=17926 |title=C. Michael Hogan, ''Mogador: Promontory Fort'', The Megalithic Portal, ed. Andy Burnham |publisher=Megalithic.co.uk |date= |accessdate=2010-01-31}}</ref> Во тоа време, берберите веќе живееле во поголемиот дел од [[Северна Африка]]. [[Картагина]] воспоставила добри трговски односи и соработка со Фенекија. До [[2 век п.н.е.]] на територијата на Северна Африка, а со тоа и на Мароко, постоеле неколку берберски царства кои биле зазимани од страна на Картагина и [[Римско Царство|Римското Царство]]. Во [[40]] година, Римјаните успеале да ја анексираат денешната територија на Мароко, формирајќи ја провинцијата [[Тингитанска Мавританија]]. Во следните години започнало да се распространува [[христијанство]]то по овие земји. Во текот на [[5 век]], Римксата империја ја изгубила провинцијата, и таа била под чести напади од страна на [[Визиготи]]те, [[Византија|Византијци]], [[Вандали]] и др. Кон крајот на [[7 век]], од истокот престигнале арапските освојувачи и го донеле [[ислам]]от. Во [[11 век]] подрачјето станало дел од територијата на [[Алмохадска династија|Алмохадската династија]]. Во текот на [[16 век]], Мароканците успеале да се одбранат од обидот на европските и османлиските освојувачи и колонизатори, кои претходно веќе го имале освоено [[Алжир]], и на тој начин создале свој сопствен идентитет. Во [[1666]] година локалниот владетел Ар-Рашид го зазел Фес, а подоцна и поголемиот дел од мароканската земја, по кое го дал почетокот на династија Алави, која владее до денес. Во 1830 година, [[Французи]]те го освоиле соседниот Алжир, но Мароко останал независен до почетокот на [[XX век]] кога [[Обединето Кралство|Велика Британија]] им го препуштила Мароко на француските освојувачи. Кон француското освојување на Мароко најмногу се противела [[Германија]], па дипломатските кризи помеѓу двете земји за малку ќе прераснеле во војна. Во [[1912]] година Мароко станал француски протекторат под формална управа на султанот. Северниот дел од земјата бил под управа на [[Шпанија]], а градот [[Тангер]] станал т.н. меѓународен град. Градот [[Казабланка]] станал најголениот град во земјата, индустриски и економски развиен, а [[Рабат]] станал престолнина. По крајот на [[Втора светска војна|Втората светска војна]], обидите за независност на Мароко продолжиле, но [[Франција]] ги преземала секогаш сите мерки за да го скроти истото. Сепак, во втората половина на 1950-тите Франција морала да попушти и Мароко во [[1956]] година станал независна [[монархија]], а следната година султанот Мохамед бил прогласен за крал.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.spiritus-temporis.com/1956/ |title=архивски примерок |accessdate=2010-03-17 |archive-date=2010-06-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100627123732/http://www.spiritus-temporis.com/1956/ |url-status=dead }}</ref> Во периодот од [[1961]]-[[1999]] година, во Мароко владеел [[Хасан II од Мароко]]. Земјата, за разлика од многу други арапски земји, останал на страната на капиталистите во времето на [[Студена војна|Студената војна]]. Во [[1976]] година, Хасан заедно со [[Мавританија]] ја зазел соседна [[Западна Сахара]], поранешната шпанска колонија. Во текот на 1990-тите земјата го започнала процесот на целосна демократизација. == Наводи == {{наводи}} {{Африка по тема|Историја на}} {{DEFAULTSORT:Мароко, историја на}} [[Категорија:Историја на Мароко| ]] [[Категорија:Историја на Северна Африка]] [[Категорија:Историја на исламот]] 1i4on6jkib326wvwl075u1reriotm4i 0 190085 5381313 5364020 2025-06-18T09:24:06Z Dandarmkd 31127 Во 1943 година, не постоела државата Македонија. Тогаш Битола била во Бугарија. Нашите партизани не се бореа сами со себе. 5381313 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | наставка = а | име = Јоана Поповска | портрет = Јоана Поповска (1998).jpg | px = | опис = | родено-име = | роден-дата = {{родена на и возраст|df=yes|1943|6|18}} | роден-место = [[Битола]], [[Царство Бугарија]] | починал-дата = | починал-место = | починал-причина = | националност = [[Македонија|Македонка]] | народност = [[Македонци|Македонка]] | познат = по улогата во: <br>[[Сенки (филм)|Сенки]]<br> [[Тајната книга (филм)|Тајната книга]]<br>[[Стрес или погрешна нота (филм)|Стрес или погрешна нота]]<br>[[Македонски народни приказни]]<br>[[Планината на гневот (филм)|Планината на гневот]]<br>[[Ругање со Христос]] | занимање = [[глумица]] | сопружник = | татко = | мајка = | родители = | роднини = | деца = }} '''Јоана Поповска''' ([[Битола]], {{роден на|18|јуни|1943}}) — [[Македонија|македонска]] театарска, филмска и телевизиска [[глумица]]. Целиот свој работен век го минала во [[Народен театар (Битола)|Народниот театар]] во [[Битола]]. == Животопис == Таа била вработена во [[Народен театар (Битола)|Народниот театар]] во [[Битола]], каде работала сè до нејзиното пензионирање. Покрај нејзиниот матичен театар, таа играла и во [[Македонски народен театар|Македонскиот народен театар]], [[Драмски театар - Скопје|Драмскиот театар]] во Скопје и во други театри во [[Македонија]] и надвор од неа. Поповска во својата богата глумечка кариера има настапувано во повеќе од 300 улоги во светски, европски и македонски драми. Добитник е на повеќе награди и признанија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mkd-kim.si/vesnik/NaseSonce9.pdf|title=Јоана Поповска во Љубов моја (монодрама)|last=|first=|date=октомври 2009|work=|publisher=НАШЕ СОНЦЕ|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=23 март 2010}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == Филмографија == {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Филм''' | '''Улога''' |- | 1968 || [[Планината на гневот (филм)|Планината на гневот]] ТВ-филм || |- | 1969 || [[Републиката во пламен]] ТВ-филм || |- | 1973 || [[Недела (филм)|Недела]] ТВ-филм || Ната |- | 1975 || [[Волшебното самарче (ТВ-серија)|Волшебното самарче]] ТВ-серија || |- | 1977 || [[Малиот одред (телевизиска серија)|Малиот одред]] ТВ-серија || |- | 1979 || [[Наши години]] ТВ-серија || Евда |- | 1980 || [[Двојка (филм)|Двојка]] ТВ-филм || |- | 1981 || [[Црвениот коњ (филм)|Црвениот коњ]] ТВ-филм || |- | 1981 || [[Булки крај шините]] ТВ-серија || Ангелина |- | 1982 || [[Едно лето]] ТВ-серија || |- | 1982 || [[Илинден (телевизиска серија)|Илинден]] || |- | 1982 || [[Јагне на ражен (ТВ-филм)|Јагне на ражен]] ТВ-филм || Милка |- | 1984 || [[Нели ти реков (филм)|Нели ти реков]] ТВ-филм || |- | 1987 || [[Хај-фај (филм)|Хај-фај]] ТВ-филм || |- | 1989-1992 || [[Еурека]] ТВ-серија || Мајка Ана |- | 1989 || [[Тврдокорни (телевизиска серија)|Тврдокорни]] ТВ-серија || |- | 1990-1992 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија)|Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 1991 || [[Стрес или погрешна нота (филм)|Стрес или погрешна нота]] ТВ-филм || |- | 1991 || [[Опстанок (серија)|Опстанок]] ТВ-серија || |- | 1994 || [[Прекалени]] ТВ-филм || Мајка Марија |- | 1994 || [[Пред дождот (филм)|Пред дождот]] ТВ-филм || |- | 1995 || [[Во светот на бајките (телевизиска серија)|Во светот на бајките]] ТВ-серија || |- | 1995-1997 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија)|Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 1997 || [[Welcome to Sarajevo]] ТВ-серија || |- | 2001 || [[Прашина (филм)|Прашина]] ТВ-филм || |- | 2006 || [[Тајната книга]] ТВ-филж || Хотелиерката |- | 2006-2010 || [[Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2007 || [[Сенки (филм)|Сенки]] ТВ-филм || Славка |- | 2007 || [[Вода]] ТВ-филм || |- | 2010-2011 || [[Македонски стари приказни]] ТВ-серија || |- | 2011 || [[Sarah, the Myth]] ТВ-филм || |- | 2017 || [[Коливо]] ТВ-филм || Перса |- | 2018 || [[Сведокот]] ТВ-филм || |- | 2018 || [[Ругање со Христос]] ТВ-филм || Султана |} ==Награди== * [[Награда „11 Октомври“|„11 Октомври“]] во 1977 година<ref>{{Наведена книга |title= Значајни личности за Битола|last=Андоновска |first=Ленче |authorlink= |author2=Ѓоргиевски, Науме, Николов, Благој, Огненовски, Трајко, Пешевска, Гордана, Стефановска, Анета, Талеска, Светлана |year=2007 |publisher= НУУБ „Св. Климент Охридски“ – Битола |location=Битола |isbn= 978-9989-2783-0-3 |pages= 181 - 182 |url=http://www.nuub.mk/index.php?option=com_content&view=article&id=375:2009 ноември 25 септември 35-37&catid=68:2009 октомври 25 јули 54-14&Itemid=94 |accessdate= |quote= }}</ref> * [[Награда „4 Ноември“|„4 Ноември“]] на [[Општина Битола]] * [[Фестивал на камерен театар „Ристо Шишков“|Награда „Ристо Шишков“]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.maccinema.com.mk/avtor_detali.asp?IDSORABOTNIK=104 Јоана Поповска]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} на [[Македонскиот информациски филмски центар]] * {{IMDb name|0691495}} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Поповска, Јоана}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Глумици од Битола]] [[Категорија:Македонски театарски глумци]] [[Категорија:Македонски телевизиски глумци]] [[Категорија:Македонски филмски глумци]] [[Категорија:Добитници на наградата „Ристо Шишков“]] [[Категорија:Добитници на наградата „4 Ноември“]] [[Категорија:Добитници на наградата „11 Октомври“]] 34b59be3g81ac78blh5apw5a6o94xe8 0 191148 5381281 5188357 2025-06-17T23:38:37Z 93.140.7.23 Radiii cordilata i manusite 5381281 wikitext text/x-wiki {{distinguish2| [[Кубанска војна за независност|Кубанската војна за независност]] од 1895-1898}} {{Infobox Military Conflict | conflict = Кубанска револуција | partof = [[Студената војна]] | date = 26 јули 1953 - 1 јануари 1959 | place = [[Куба]] | image = [[Податотека:Santiago_de_Cuba_Viva_Fidel_Patria_o_Muerte.jpg|300px|alt=Vival Fidel text on a wall]] | caption = Текст "Да живее Фидел - Слобода или смрт", напишан на ѕид во Сантјаго де Куба | casus = | result = Победа на Движењето 26 јули<br />Рушење на режимот на [[Фулгенсио Батиста|Батиста]] <br />Почеток на режимот на [[Фидел Кастро|Кастро]] | combatant1 = [[Податотека:M-26-7.svg|23px]] [[Движење 26 јули]] | combatant2 = {{знамеикона|Cuba}} Влада на Батиста | commander1 = [[Податотека:M-26-7.svg|23px]] [[Фидел Кастро]]<br />[[Податотека:M-26-7.svg|23px]] [[Че Гевара]]<br />[[Податотека:M-26-7.svg|23px]] [[Раул Кастро]]<br />[[Податотека:M-26-7.svg|23px]] [[Камило Сиенфуегос]]<br />[[Податотека:M-26-7.svg|23px]] [[Хубер Матос]] | = {{знамеикона|Cuba}} [[Фулгенсио Батиста]] }} CORDILAATAAA NA MANUSITEEEEE '''Кубанската револуција''' претставувала вооружен бунт којшто довел до симнување од власт на диктаторот на [[Куба]], [[Фулгенсио Батиста]], на 1 јануари 1959&nbsp;г. од страна на [[Движење 26 јули|Движењето 26 јули]] водено од [[Фидел Кастро]]. „Кубанската револуција” се однесува и на тековното спроведување на социјалните и економски програми на новата влада. == Пред 1956 == {{Главна статија| Касарна Монкада}} Кубанската револуција започнала кога слабо наоружните кубански бунтовници ја нападнале Монкада касарната во Сантјаго и касарните во [[Бајамо]] на 26 јули 1953.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.haciendapub.com/castro24.html |title=архивски примерок |accessdate=2010-04-06 |archive-date=2010-07-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100722191933/http://www.haciendapub.com/castro24.html |url-status=dead }}</ref> Точниот број на убиени бунтовници не е сигурен, но во својата автобиографија, [[Фидел Кастро]] тврди дека биле убиени пет лица во нападот и подоцна уште 56 од страна на режимот на [[Фулгенсио Батиста|Батиста]]. Меѓу убиените бил и [[Абел Сантамариа]], втор главен командант во нападот на касарната Монкада, кој бил затворен, мачен и погубен на истиот ден од нападот. Преживеаните, меѓу нив и Фидел Кастро и неговиот брат [[Раул Кастро|Раул Кастро Руз]] биле заробени на кратко после тие настани. На силното политичко судење, Фидел Кастро говорел околу 4 часа во своја одбрана, завршувајќи со зборовите: „Осудете ме, не е важно. Историјата ќе ме ослободи.” Фидел Кастро бил осуден на 15 години во президио модело затворот, сместен на Островот на боровите ([[Isla de Pinos]]); Раул бил осуден на 13 години. Во 1955, под голем политички притисок, режимот на Батиста ги ослободил сите политички затвореници во Куба, вклучувајќи ги и напаѓачите во Монкада. Батиста бил убеден да ги вклучи и браќата Кастро во ослободувањето, делумно од страна на Фиделовите језуитски учители од детството. Браќата Кастро се приклучиле на другите егзиланти во [[Мексико]] за да ја подготват револуцијата за соборување на Батиста, добивајќи обука од [[Алберто Бајо]], водач на републиканските сили во [[Шпанската граѓанска војна]]. Во овој период Фидел го сретнал и ги здружил силите со [[Ернесто Че Гевара]]. == Декември 1956 до средина на 1958 == {{quotation|„Верувам дека не постои ниту една земја во светот вклучувајќи ги и оние под колонијално владеење, каде што економската колонизација, понижување и експлоатација се полоши од Куба, делумно поради политиката на мојата држава за време на режимот на Батиста. Ја одобрив прокламацијата на Фидел Кастро направена во Сиера Маестра, кога тој оправдано повика на правда и особено изрази копнеж да се исчисти Куба од корупција. Дури и ќе продолжам: до некое ниво Батиста како да беше инкарнација на бројни гревови на страната на Соединетите Држави. Сега ние ќе треба да платиме за тие гревови. Во врска со режимот на Батиста, јас сум во согласност со првите кубански револуционери. Тоа е потполно јасно.“| Претседателот на САД, [[Џон Ф. Кенеди]], во интервју со [[Џин Даниел]], 24 октомври 1963 <ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/JFKdanielJ.htm |title=Spartacus Educational entry for Jean Daniel |accessdate=2010-04-06 |archive-date=2009-11-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091106072134/http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/JFKdanielJ.htm |url-status=dead }}</ref>}} Гранма јахтата пристигнала во Куба на 2 декември 1956. Пристигнала во Куба два дена подоцна од планираното бидејќи бродот бил тешко натоварен, за разлика од вообичаеното едрење. Ова ги уништило надежите за координирано напаѓање со ''лано'' крилото на движењето. По пристигнувањето, четата бунтовници почнале да се пробиваат кон [[Сиера Маестра]] планините, масив во југоисточна Куба. По три дена од почетокот на нивната селба, биле нападнати од армијата на Батиста. Повеќето од учесниците во Гранма биле убиени во овој напад, но мал број избегале. Додека точниот број е непознат, прифатливо е дека најмногу 20 од почетните 82 војника ги преживеале првичните крвави средби со кубанската армија и успеале да избегаат во [[Сиера Маестра]] планините. Групата на преживеани ги вклучувала [[Фидел Кастро]], [[Че Гевара]], [[Раул Кастро]] и [[Камило Сиенфуегос]]. Преживеаните биле разделени, насамо или во мали групи и почнале да скитаат по планините, барајќи се еден со друг. Евентуално, тие ќе се соберат со помошта на селаните поддржувачи и ќе го формираат јадрото на водството на герила војската. [[Селиа Санчес]] и Хајди Сантамариа, сестра на [[Абел Сантамариа]], биле две жени револуционерки кои му асистирале на Фидел Кастро во планините. На 13 март 1957 год, различна група на револуционери - студентска антикомунистичка Револуционерна управа (RD; Directorio Revolucionario) упаднале во Претседателската палата, во обид да извршат атентат на Батиста и да го срушат режимот. Нападот бил самоубиствен. Водачот на РУ, студентот Хосе Антонио Ечевериа, загинал во престрелка со силите на Батиста кај радио станицата која РУ ја зазеле за да ги рашират вестите за смртта на Батиста. Од малкутемина преживеани биле и Д-р Умберто Кастело (подоцна главен инспектор во Ескамбреј), Роландо Кубела и Форе Чомон (подоцна команданти на Движењето 13 март, сместено во Ескамбреј планините во провинцијата Лас Вилас). САД вовеле ембарго врз владата и го отповикале нивниот амбасадор, ослабувајќи ја моќта на владата подоцна. Поддршката на Батиста била ограничена на комунистите (КПК), но и тие ја престанале со долгорочната поддршка во средината на 1958&nbsp;г. [[Податотека:Raulche2.jpg|десно|thumb|220px|[[Раул Кастро]] (лево), со неговата рака врз вториот по команда, [[Ернесто "Че" Гевара]], во нивното засолниште на Сиера де Кристал планината во провинцијата Ориенте,Куба 1958.]] Режимот прибегнал кон чести смртоносни мерки за да ги зачува кубанските градови под контрола на Батиста. Но во Сиера Маестра планините, Кастро потпомогнат од [[Френк Паис]], Рамос Латур, [[Хубер Матос]] и многу други извеле успешни напади врз малите гарнизони на Батиста. Че Гевара и Раул Кастро му помогнале на Фидел да ја зацврсти политичката контрола во планините, често преку погубување на осомничените лојалисти на Батиста или другите соперници на Кастро. Освен тоа, слабо наоружаните нередовни војници познати како ескопетери ги малтретирале силите на Батиста по ридовите и рамнините во провинцијата Ориенте. Исто така тие им давале директна воена поддршка на главните сили на Кастро заштитувајќи ги линиите за снабдување и разменувајќи разузнавачки информации. На крајот, планините потпаднале под контрола на Кастро. Освен вооружениот отпор, режимот на Батиста бил поткопуван и од пиратската радио станица наречена Бунтовничко радио ([[Radio Rebelde]]), создадена во февруари 1958. Кастро и неговите сили ја ширеле нивната порака до секого во територијата на непријателот. Радиските емитувања биле овозможени од [[Карлос Франки]], претходен познаник на Кастро и кубански егзилант кој сега живее во [[Порторико]]. Во овој период, силите на Кастро биле прилично малубројни, понекогаш помалку од 200 луѓе, додека кубанската армија и полициските сили броеле меѓу 30.000 и 40.000 припадници. Сепак, речиси секогаш кога армијата се борела против револуционерите, била приморана да се повлече. Кубанската војска била значително неефикасна. Сè поголем проблем за силите на Батиста било ембаргото за оружје воведено врз кубанската влада од страна на владата на САД на 14 март 1958. Кубанските воздушни сили брзо пропаднале бидејќи не можело да бидат поправени без деловите од САД. Силите на Батиста најпосле одговориле со напад на планините наречени Операција Верано (бунтовниците ја викале „ла Офанзива”). Околу 12.000 војници (од кои половина биле необучени регрути) биле испратени во планините. Во неколку серии од мали престрелки, кубанската армија била поразена од одлучните војници на Кастро. Во [[Битката кај Ла Плата]], која траела од 11 јули до 21 јули, силите на Кастро поразиле цел баталјон, заробувајќи 240 луѓе, а губејќи само 3 свои. Текот на настани за малку ќе се сменел на 29 јули кога Кастровата мала армија (околу 300 војници) била речиси уништена во [[Битката кај Лас Мерседес]]. Кастровата војска била притисната од супериорно побројната кубанска армија, при што Кастро побарал и добил привремен прекин на огнот (1 август). Наредните седум дена, додека се воделе бесплодни преговори, силите на Кастро постепено избегале од стапицата. До 8 август, целата војска на Кастро избегала назад во планините завршувајќи ја делотворно Операцијата Верано со неуспех на владата на Батиста. == Средина на 1958 до јануари 1959 == {{quote|„Непријателскиот војник во кубанскиот пример којшто не интересира во моментот, е помладиот партнер на диктаторот, тој е човекот кој ја добива последната останата трошка во долгата линија на профитери која почнува на Вол Стрит и завршува со него. Тој е склон да ги брани своите привилегии, но тој е склон да ги брани само до тоа ниво доколку тие се важни за него. Неговата плата и пензија вредат за некое страдање и некои опасности, но тие никогаш не вредат за неговиот живот. Ако е тоа цената за да ги задржи, подобро да се откаже од нив, т.е. да се повлече од пред лицето на герилската опасност.” | [[Че Гевара]], командант на герилата, 1958<ref>''The Life & Times of Che Guevara'' by David Sandison, 1996, Paragon, ISBN 0-7525-1776-7 pg 41</ref>}} [[Податотека:Sierra Maestra -mapa rev cubana-.png|Cuban Revolution 1959|thumb|350px|right|Карта која ги покажува клучните локации на [[Сиера Маестра]] за време на Кубанската револуција, 1958.]] На 21 август 1958, по поразот на „офанзива” на Батиста, Кастровите сили ја започнаа својата офанзива. Постоеле четири фронтови во провинцијата „Ориенте” (сега поделена на [[Сантјаго де Куба]], [[Гранма]], [[Гвантанамо]] и [[Олгин]]) управувани од [[Фидел Кастро]], Раул Кастро и [[Хуан Алмеида Боске]]. Спуштајќи се од планините, со новите оружја запленети за време на офанзива и прокриумчарени во авион, Кастровите сили победиле во неколку битки. Најголема победа на Кастро кај [[Гуиса]] и успешното заземање на неколку гратчиња како Мафо, Контрамаестре и Сентрал Ориенте ги ставиле Кауто рамнините под негова контрола. Во меѓувреме, три колони на чело со [[Че Гевара]], [[Камило Сиенфуегос]] и Жаиме Вега продолжиле на запад кон провинцијалниот главен град Санта Клара. Колоната на Жаиме Вега била заседната и уништена. Другите две колони достигнале до централните провинции каде што ги здружиле силите со неколку други групи на отпорот кои не биле под команда на Кастро. Според Фариа, кога колоната на Че Гевара поминала низ провинцијата Лас Вилас, конкретно низ Ескамбреј планините, односно каде што силите на антикомунистичката управа (Движењето 13 март) се бореле неколку месеци против армијата на Батиста, се споиле двете бунтовнички групи. Трупите на Движењето на Че 26 јули всушност биле инфилтрирани со комунисти, како полемичарот Армандо Акоста и поопасниот Команданте Феликс Торес. Но, комбинираната бунтовничка армија продолжила со офанзивата и Сиенфуегос извојувал клучна победа во Битката кај Јагуајај, на 30 декември 1958 (заработувајќи го прекарот „Херојот од Јагуајај”). [[Податотека:Revolution Map of progress.jpg|left|380px|thumb| Карта на Куба која го покажува местото на пристигнувањето на бунтовниците со [[Гранма (јахта)|Гранма]] јахтата кон крајот на 1956 во упориштето на бунтовниците во [[Сиера Маестра]].Картата ја покажува и рутата на Че Гевара и Сиенфуегос кон [[Хавана]] преку [[Лас Вилас]] провинцијата во декември 1958]] Следниот ден (31 декември), Битката кај Санта Клара претставувала сцена со голема збрка. Градот [[Санта Клара]] бил заземен од комбинираните сили на Че Гевара, Сиенфуегос и бунтовниците на Револуционерната управа водени од командантите Роландо Кубела, Хуан („Ел Мексикано”) Абрахантес и [[Вилијам Александер Морган]]. Вестите од овие порази предизвикале паника кај Батиста. Тој избегал во [[Доминиканската Република]] набргу после неколку часа на 1 јануари 1959. Командантот Вилијам Александер Морган продолжил да се бори и го зазел градот Сиенфуегос на 1 и 2 јануари, за време на заминувањето на Батиста. Кастро слушнал за бегството на Батиста наредното утро и веднаш почнал преговори за преземање на Сантјаго де Куба. На 2 јануари, воениот командант во градот, Колонел Рубидо, им наредил на своите војници да не се борат и Кастровите сили го зазеле градот. Силите на Гевара и Сиенфуегос влегле во Хавана во тоа време. Тие не пресретнале никаков отпор на нивното патување од Санта Клара до главниот град на Куба. Кастро пристигнал во Хавана на 8 јануари после долг победнички марш. Неговиот избор за претседател, [[Мануел Урутиа Лео]] стапил на должност на 3 јануари. == После 1959: По револуцијата == {{цитат|„Нашата револуција ги загрозува сите американски сопствености во Латинска Америка. Ние им кажуваме на овие земји да направат своја револуција.”|[[Че Гевара]], октомври 1962}} Кастро отишол во САД подоцна за да ја објасни својата револуција. Тој рекол: „Јас знам што мисли светот за нас, ние сме комунисти, и секако дека јас многу јасно реков дека не сме комунисти, многу јасно.” Стотици осомничени агенти од ерата на Батиста, полицајци и војници биле изложени на јавно судење за злоупотреба на човековите права и воени злодела, вклучувајќи убиства и мачење. Повеќето од осудените во револуционерните трибунали за политички злодела биле погубени со стрелање, а останатите добиле долги затворски казни. Еден од најозлогласените примери на револуционерната правда било погубувањето на преку 70 заробени војници од режимот на Батиста, наредено од Раул Кастро по заземањето на [[Сантјаго де Куба]]. За неговиот дел во Хавана, Че Гевара бил назначен за врховен обвинител во тврдината [[Ла Кабана]]. Ова било далекусежен обид на Фидел Кастро да ги исчисти безбедносните сили од лојалистите на Батиста и потенцијалните противници на новиот револуционерен режим. Останатите имале среќа да бидат отпуштени од армијата и полицијата без гонење, а некои службеници со висок ранг од претходниот режим избегале во егзил како воени аташеа. Во 1961, по [[Инвазија во заливот на свињите|инвазијата во Заливот на свињите]], новата кубанска влада ги национализирала и сите имоти во држани од религиозни организации како [[Римокатоличката црква]]. Стотици членови на црквата, вклучувајќи го и бискупот, биле засекогаш протерани од нацијата, а официјално новата кубанска влада била [[Атеизам|атеистичка]]. Фариа опишува како се сменило образованието кај децата какошто Куба станала официјално атеистичка држава: приватните училишта биле забранети, а постепено социјалистичката држава имала голема одговорност за децата. Според географот и кубански командант [[Антонио Нуњес Хименес]], 75% од кубанската најдобра обработлива почва била поседувана од странци или странски (главно американски) компании. Една од првите политики на новоформираната кубанска влада била искоренување на неписменоста и спроведување на земјишни реформи. Земјишните реформи помогнале да се зголеми животниот стандард со поделба на поголемите фарми на [[задруги]]. Командантот Сори Марин, номинално задолжен за земјишната реформа, се спротивставил и избегал од Куба, но на крајот бил погубен. Многу други, немарксисти и водачи на анти-Батиста групи биле приморани во егзил, осудени на смрт или елиминирани во неуспешни востанија како тоа на браќата Битон. Набрзо по преземањето на власта, Кастро создал и Револуционерна милиција да ја прошири својата база на моќ меѓу поранешните бунтовници и поддржувачите од населението. Кастро исто така иницирал Комитет за одбрана на револуцијата (КОР) при крајот на септември 1960. Информаторите станале деспоти меѓу населението. КОР имале задача чуваат „будност против контрареволуционерните активности.” Локалните КОР исто така имале задача да водат документација за секој жител во соседствата, за потрошувачките навики, ниво на контакт со странци, нивното работно и образовно минато и какво било сомнително однесување. Една од најгонетите групи биле хомосексуалците, посебно хомосексуалните мажи. Сексот бил форма на ослободување и протест против владата на Кастро, Реиналдо Аренас, познат латиноамерикански писател, го опишува таквото покорување и протестирање во својата автобиографија „Пред мракот” („Antes Que Anochezca”) Куба започнала со експропријација на земјата и приватните имоти под покровителство на законот за аграрна реформа од мај 1959. Кубанскиот правник Марио Лазо пишува дека фарми од секоја големина може да бидат и се запленети од владата. Земја, бизниси и фирми во сопственост на Кубанци од средна и висока класа биле исто така национализирани, вклучувајќи ги и плантажите во што ги имало семејството на Фидел Кастро. Кон крајот на 1960, револуционерната влада национализирала кубански приватни имоти во вредност од 25 милијарди долари. Куба ги исто така национализирала и сите имоти во државата што биле во сопственост на САД и други странски сопственици на 6 август 1960. Како одговор на тоа, САД возвратиле со замрзнување на сите кубански средства во САД, затегнување на дипломатските односи и зацврстување на ембаргото врз Куба, кое сѐ уште трае после 50 години. Куба возвратила на мерките на Ајзенхауеровата администрација со свртување и барање поддршка од Советскиот Сојуз. Во јули 1961, Интегрираните револуционерни организации (ИРО) биле формирани со спојувањето на Фиделовото Револуционерно движење 26 јули, Народната социјалистичка партија (претходно Комунистичка партија) водена од Блас Рока и Револуционерната управа 13 март водена од Форе Чомон. На 26 март 1962, ИРО станала Обединета партија на кубанската социјалистичка револуција (PURSC) која, за возврат станала Комунистичка партија на Куба на 3 октомври 1965, со Кастро како Прв секретар. Направени се многу обиди од САД да ја соборат кубанската влада. Еден од најпознатите е неуспехот на [[Инвазија во заливот на свињите|инвазијата во Заливот на свињите во 1961]]. После кубанската ракетна криза од 1962, САД даде ветување дека никогаш нема да го окупира островот. Безнадежни и неуспешни бунтови, познати како [[Борба против бандитите]], продолжиле до 1965&nbsp;г. == Наводи == {{reflist|colwidth=30em}} == Дополнителна литература == * ''Вистинскиот Фидел Кастро'' од Листер Колтман == Надворешни врски == * [https://www.marxists.org/makedonski/istorija/kuba/index.htm Архива на Кубанската револуција] на Марксистичката интернет архива на македонски јазик * [http://tera.mk/index.php?option=com_content&view=article&id=18228:---638-&catid=86:2009-03-15-14-25-15&Itemid=122 Како кастро преживеа 683 атентати], Тера {{Студена војна}} [[Категорија:Фидел Кастро]] [[Категорија:Куба]] [[Категорија:Револуции во 20 век]] [[Категорија:Востанија]] [[Категорија:Комунистички револуции]] [[Категорија:Историја на социјализмот]] 9kgs9tmll9p2mrul2z2i5zcfi4s99ny 5381282 5381281 2025-06-17T23:38:45Z Như Gây Mê 123612 Undid edits by [[Special:Contribs/93.140.7.23|93.140.7.23]] ([[User talk:93.140.7.23|talk]]) to last version by Bjankuloski06: reverting vandalism 5381282 wikitext text/x-wiki {{distinguish2| [[Кубанска војна за независност|Кубанската војна за независност]] од 1895-1898}} {{Infobox Military Conflict | conflict = Кубанска револуција | partof = [[Студената војна]] | date = 26 јули 1953 - 1 јануари 1959 | place = [[Куба]] | image = [[Податотека:Santiago_de_Cuba_Viva_Fidel_Patria_o_Muerte.jpg|300px|alt=Vival Fidel text on a wall]] | caption = Текст "Да живее Фидел - Слобода или смрт", напишан на ѕид во Сантјаго де Куба | casus = | result = Победа на Движењето 26 јули<br />Рушење на режимот на [[Фулгенсио Батиста|Батиста]] <br />Почеток на режимот на [[Фидел Кастро|Кастро]] | combatant1 = [[Податотека:M-26-7.svg|23px]] [[Движење 26 јули]] | combatant2 = {{знамеикона|Cuba}} Влада на Батиста | commander1 = [[Податотека:M-26-7.svg|23px]] [[Фидел Кастро]]<br />[[Податотека:M-26-7.svg|23px]] [[Че Гевара]]<br />[[Податотека:M-26-7.svg|23px]] [[Раул Кастро]]<br />[[Податотека:M-26-7.svg|23px]] [[Камило Сиенфуегос]]<br />[[Податотека:M-26-7.svg|23px]] [[Хубер Матос]] | = {{знамеикона|Cuba}} [[Фулгенсио Батиста]] }} {{Поход | name = Кубанска револуција | battles = [[касарна Монкада]] - ''[[Операција Верано|Верано]]'' - [[Битката кај Ла Плата|Ла Плата]] - [[Битката кај Лас Мерседес|Лас Мерседес]] - [[Битката кај Јагуајај|Јагуајај]] - [[Битката кај Санта Клара|Санта Клара]] }} {{Кубанска револуција}} '''Кубанската револуција''' претставувала вооружен бунт којшто довел до симнување од власт на диктаторот на [[Куба]], [[Фулгенсио Батиста]], на 1 јануари 1959&nbsp;г. од страна на [[Движење 26 јули|Движењето 26 јули]] водено од [[Фидел Кастро]]. „Кубанската револуција” се однесува и на тековното спроведување на социјалните и економски програми на новата влада. == Пред 1956 == {{Главна статија| Касарна Монкада}} Кубанската револуција започнала кога слабо наоружните кубански бунтовници ја нападнале Монкада касарната во Сантјаго и касарните во [[Бајамо]] на 26 јули 1953.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.haciendapub.com/castro24.html |title=архивски примерок |accessdate=2010-04-06 |archive-date=2010-07-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100722191933/http://www.haciendapub.com/castro24.html |url-status=dead }}</ref> Точниот број на убиени бунтовници не е сигурен, но во својата автобиографија, [[Фидел Кастро]] тврди дека биле убиени пет лица во нападот и подоцна уште 56 од страна на режимот на [[Фулгенсио Батиста|Батиста]]. Меѓу убиените бил и [[Абел Сантамариа]], втор главен командант во нападот на касарната Монкада, кој бил затворен, мачен и погубен на истиот ден од нападот. Преживеаните, меѓу нив и Фидел Кастро и неговиот брат [[Раул Кастро|Раул Кастро Руз]] биле заробени на кратко после тие настани. На силното политичко судење, Фидел Кастро говорел околу 4 часа во своја одбрана, завршувајќи со зборовите: „Осудете ме, не е важно. Историјата ќе ме ослободи.” Фидел Кастро бил осуден на 15 години во президио модело затворот, сместен на Островот на боровите ([[Isla de Pinos]]); Раул бил осуден на 13 години. Во 1955, под голем политички притисок, режимот на Батиста ги ослободил сите политички затвореници во Куба, вклучувајќи ги и напаѓачите во Монкада. Батиста бил убеден да ги вклучи и браќата Кастро во ослободувањето, делумно од страна на Фиделовите језуитски учители од детството. Браќата Кастро се приклучиле на другите егзиланти во [[Мексико]] за да ја подготват револуцијата за соборување на Батиста, добивајќи обука од [[Алберто Бајо]], водач на републиканските сили во [[Шпанската граѓанска војна]]. Во овој период Фидел го сретнал и ги здружил силите со [[Ернесто Че Гевара]]. == Декември 1956 до средина на 1958 == {{quotation|„Верувам дека не постои ниту една земја во светот вклучувајќи ги и оние под колонијално владеење, каде што економската колонизација, понижување и експлоатација се полоши од Куба, делумно поради политиката на мојата држава за време на режимот на Батиста. Ја одобрив прокламацијата на Фидел Кастро направена во Сиера Маестра, кога тој оправдано повика на правда и особено изрази копнеж да се исчисти Куба од корупција. Дури и ќе продолжам: до некое ниво Батиста како да беше инкарнација на бројни гревови на страната на Соединетите Држави. Сега ние ќе треба да платиме за тие гревови. Во врска со режимот на Батиста, јас сум во согласност со првите кубански револуционери. Тоа е потполно јасно.“| Претседателот на САД, [[Џон Ф. Кенеди]], во интервју со [[Џин Даниел]], 24 октомври 1963 <ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/JFKdanielJ.htm |title=Spartacus Educational entry for Jean Daniel |accessdate=2010-04-06 |archive-date=2009-11-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091106072134/http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/JFKdanielJ.htm |url-status=dead }}</ref>}} Гранма јахтата пристигнала во Куба на 2 декември 1956. Пристигнала во Куба два дена подоцна од планираното бидејќи бродот бил тешко натоварен, за разлика од вообичаеното едрење. Ова ги уништило надежите за координирано напаѓање со ''лано'' крилото на движењето. По пристигнувањето, четата бунтовници почнале да се пробиваат кон [[Сиера Маестра]] планините, масив во југоисточна Куба. По три дена од почетокот на нивната селба, биле нападнати од армијата на Батиста. Повеќето од учесниците во Гранма биле убиени во овој напад, но мал број избегале. Додека точниот број е непознат, прифатливо е дека најмногу 20 од почетните 82 војника ги преживеале првичните крвави средби со кубанската армија и успеале да избегаат во [[Сиера Маестра]] планините. Групата на преживеани ги вклучувала [[Фидел Кастро]], [[Че Гевара]], [[Раул Кастро]] и [[Камило Сиенфуегос]]. Преживеаните биле разделени, насамо или во мали групи и почнале да скитаат по планините, барајќи се еден со друг. Евентуално, тие ќе се соберат со помошта на селаните поддржувачи и ќе го формираат јадрото на водството на герила војската. [[Селиа Санчес]] и Хајди Сантамариа, сестра на [[Абел Сантамариа]], биле две жени револуционерки кои му асистирале на Фидел Кастро во планините. На 13 март 1957 год, различна група на револуционери - студентска антикомунистичка Револуционерна управа (RD; Directorio Revolucionario) упаднале во Претседателската палата, во обид да извршат атентат на Батиста и да го срушат режимот. Нападот бил самоубиствен. Водачот на РУ, студентот Хосе Антонио Ечевериа, загинал во престрелка со силите на Батиста кај радио станицата која РУ ја зазеле за да ги рашират вестите за смртта на Батиста. Од малкутемина преживеани биле и Д-р Умберто Кастело (подоцна главен инспектор во Ескамбреј), Роландо Кубела и Форе Чомон (подоцна команданти на Движењето 13 март, сместено во Ескамбреј планините во провинцијата Лас Вилас). САД вовеле ембарго врз владата и го отповикале нивниот амбасадор, ослабувајќи ја моќта на владата подоцна. Поддршката на Батиста била ограничена на комунистите (КПК), но и тие ја престанале со долгорочната поддршка во средината на 1958&nbsp;г. [[Податотека:Raulche2.jpg|десно|thumb|220px|[[Раул Кастро]] (лево), со неговата рака врз вториот по команда, [[Ернесто "Че" Гевара]], во нивното засолниште на Сиера де Кристал планината во провинцијата Ориенте,Куба 1958.]] Режимот прибегнал кон чести смртоносни мерки за да ги зачува кубанските градови под контрола на Батиста. Но во Сиера Маестра планините, Кастро потпомогнат од [[Френк Паис]], Рамос Латур, [[Хубер Матос]] и многу други извеле успешни напади врз малите гарнизони на Батиста. Че Гевара и Раул Кастро му помогнале на Фидел да ја зацврсти политичката контрола во планините, често преку погубување на осомничените лојалисти на Батиста или другите соперници на Кастро. Освен тоа, слабо наоружаните нередовни војници познати како ескопетери ги малтретирале силите на Батиста по ридовите и рамнините во провинцијата Ориенте. Исто така тие им давале директна воена поддршка на главните сили на Кастро заштитувајќи ги линиите за снабдување и разменувајќи разузнавачки информации. На крајот, планините потпаднале под контрола на Кастро. Освен вооружениот отпор, режимот на Батиста бил поткопуван и од пиратската радио станица наречена Бунтовничко радио ([[Radio Rebelde]]), создадена во февруари 1958. Кастро и неговите сили ја ширеле нивната порака до секого во територијата на непријателот. Радиските емитувања биле овозможени од [[Карлос Франки]], претходен познаник на Кастро и кубански егзилант кој сега живее во [[Порторико]]. Во овој период, силите на Кастро биле прилично малубројни, понекогаш помалку од 200 луѓе, додека кубанската армија и полициските сили броеле меѓу 30.000 и 40.000 припадници. Сепак, речиси секогаш кога армијата се борела против револуционерите, била приморана да се повлече. Кубанската војска била значително неефикасна. Сè поголем проблем за силите на Батиста било ембаргото за оружје воведено врз кубанската влада од страна на владата на САД на 14 март 1958. Кубанските воздушни сили брзо пропаднале бидејќи не можело да бидат поправени без деловите од САД. Силите на Батиста најпосле одговориле со напад на планините наречени Операција Верано (бунтовниците ја викале „ла Офанзива”). Околу 12.000 војници (од кои половина биле необучени регрути) биле испратени во планините. Во неколку серии од мали престрелки, кубанската армија била поразена од одлучните војници на Кастро. Во [[Битката кај Ла Плата]], која траела од 11 јули до 21 јули, силите на Кастро поразиле цел баталјон, заробувајќи 240 луѓе, а губејќи само 3 свои. Текот на настани за малку ќе се сменел на 29 јули кога Кастровата мала армија (околу 300 војници) била речиси уништена во [[Битката кај Лас Мерседес]]. Кастровата војска била притисната од супериорно побројната кубанска армија, при што Кастро побарал и добил привремен прекин на огнот (1 август). Наредните седум дена, додека се воделе бесплодни преговори, силите на Кастро постепено избегале од стапицата. До 8 август, целата војска на Кастро избегала назад во планините завршувајќи ја делотворно Операцијата Верано со неуспех на владата на Батиста. == Средина на 1958 до јануари 1959 == {{quote|„Непријателскиот војник во кубанскиот пример којшто не интересира во моментот, е помладиот партнер на диктаторот, тој е човекот кој ја добива последната останата трошка во долгата линија на профитери која почнува на Вол Стрит и завршува со него. Тој е склон да ги брани своите привилегии, но тој е склон да ги брани само до тоа ниво доколку тие се важни за него. Неговата плата и пензија вредат за некое страдање и некои опасности, но тие никогаш не вредат за неговиот живот. Ако е тоа цената за да ги задржи, подобро да се откаже од нив, т.е. да се повлече од пред лицето на герилската опасност.” | [[Че Гевара]], командант на герилата, 1958<ref>''The Life & Times of Che Guevara'' by David Sandison, 1996, Paragon, ISBN 0-7525-1776-7 pg 41</ref>}} [[Податотека:Sierra Maestra -mapa rev cubana-.png|Cuban Revolution 1959|thumb|350px|right|Карта која ги покажува клучните локации на [[Сиера Маестра]] за време на Кубанската револуција, 1958.]] На 21 август 1958, по поразот на „офанзива” на Батиста, Кастровите сили ја започнаа својата офанзива. Постоеле четири фронтови во провинцијата „Ориенте” (сега поделена на [[Сантјаго де Куба]], [[Гранма]], [[Гвантанамо]] и [[Олгин]]) управувани од [[Фидел Кастро]], Раул Кастро и [[Хуан Алмеида Боске]]. Спуштајќи се од планините, со новите оружја запленети за време на офанзива и прокриумчарени во авион, Кастровите сили победиле во неколку битки. Најголема победа на Кастро кај [[Гуиса]] и успешното заземање на неколку гратчиња како Мафо, Контрамаестре и Сентрал Ориенте ги ставиле Кауто рамнините под негова контрола. Во меѓувреме, три колони на чело со [[Че Гевара]], [[Камило Сиенфуегос]] и Жаиме Вега продолжиле на запад кон провинцијалниот главен град Санта Клара. Колоната на Жаиме Вега била заседната и уништена. Другите две колони достигнале до централните провинции каде што ги здружиле силите со неколку други групи на отпорот кои не биле под команда на Кастро. Според Фариа, кога колоната на Че Гевара поминала низ провинцијата Лас Вилас, конкретно низ Ескамбреј планините, односно каде што силите на антикомунистичката управа (Движењето 13 март) се бореле неколку месеци против армијата на Батиста, се споиле двете бунтовнички групи. Трупите на Движењето на Че 26 јули всушност биле инфилтрирани со комунисти, како полемичарот Армандо Акоста и поопасниот Команданте Феликс Торес. Но, комбинираната бунтовничка армија продолжила со офанзивата и Сиенфуегос извојувал клучна победа во Битката кај Јагуајај, на 30 декември 1958 (заработувајќи го прекарот „Херојот од Јагуајај”). [[Податотека:Revolution Map of progress.jpg|left|380px|thumb| Карта на Куба која го покажува местото на пристигнувањето на бунтовниците со [[Гранма (јахта)|Гранма]] јахтата кон крајот на 1956 во упориштето на бунтовниците во [[Сиера Маестра]].Картата ја покажува и рутата на Че Гевара и Сиенфуегос кон [[Хавана]] преку [[Лас Вилас]] провинцијата во декември 1958]] Следниот ден (31 декември), Битката кај Санта Клара претставувала сцена со голема збрка. Градот [[Санта Клара]] бил заземен од комбинираните сили на Че Гевара, Сиенфуегос и бунтовниците на Револуционерната управа водени од командантите Роландо Кубела, Хуан („Ел Мексикано”) Абрахантес и [[Вилијам Александер Морган]]. Вестите од овие порази предизвикале паника кај Батиста. Тој избегал во [[Доминиканската Република]] набргу после неколку часа на 1 јануари 1959. Командантот Вилијам Александер Морган продолжил да се бори и го зазел градот Сиенфуегос на 1 и 2 јануари, за време на заминувањето на Батиста. Кастро слушнал за бегството на Батиста наредното утро и веднаш почнал преговори за преземање на Сантјаго де Куба. На 2 јануари, воениот командант во градот, Колонел Рубидо, им наредил на своите војници да не се борат и Кастровите сили го зазеле градот. Силите на Гевара и Сиенфуегос влегле во Хавана во тоа време. Тие не пресретнале никаков отпор на нивното патување од Санта Клара до главниот град на Куба. Кастро пристигнал во Хавана на 8 јануари после долг победнички марш. Неговиот избор за претседател, [[Мануел Урутиа Лео]] стапил на должност на 3 јануари. == После 1959: По револуцијата == {{цитат|„Нашата револуција ги загрозува сите американски сопствености во Латинска Америка. Ние им кажуваме на овие земји да направат своја револуција.”|[[Че Гевара]], октомври 1962}} Кастро отишол во САД подоцна за да ја објасни својата револуција. Тој рекол: „Јас знам што мисли светот за нас, ние сме комунисти, и секако дека јас многу јасно реков дека не сме комунисти, многу јасно.” Стотици осомничени агенти од ерата на Батиста, полицајци и војници биле изложени на јавно судење за злоупотреба на човековите права и воени злодела, вклучувајќи убиства и мачење. Повеќето од осудените во револуционерните трибунали за политички злодела биле погубени со стрелање, а останатите добиле долги затворски казни. Еден од најозлогласените примери на револуционерната правда било погубувањето на преку 70 заробени војници од режимот на Батиста, наредено од Раул Кастро по заземањето на [[Сантјаго де Куба]]. За неговиот дел во Хавана, Че Гевара бил назначен за врховен обвинител во тврдината [[Ла Кабана]]. Ова било далекусежен обид на Фидел Кастро да ги исчисти безбедносните сили од лојалистите на Батиста и потенцијалните противници на новиот револуционерен режим. Останатите имале среќа да бидат отпуштени од армијата и полицијата без гонење, а некои службеници со висок ранг од претходниот режим избегале во егзил како воени аташеа. Во 1961, по [[Инвазија во заливот на свињите|инвазијата во Заливот на свињите]], новата кубанска влада ги национализирала и сите имоти во држани од религиозни организации како [[Римокатоличката црква]]. Стотици членови на црквата, вклучувајќи го и бискупот, биле засекогаш протерани од нацијата, а официјално новата кубанска влада била [[Атеизам|атеистичка]]. Фариа опишува како се сменило образованието кај децата какошто Куба станала официјално атеистичка држава: приватните училишта биле забранети, а постепено социјалистичката држава имала голема одговорност за децата. Според географот и кубански командант [[Антонио Нуњес Хименес]], 75% од кубанската најдобра обработлива почва била поседувана од странци или странски (главно американски) компании. Една од првите политики на новоформираната кубанска влада била искоренување на неписменоста и спроведување на земјишни реформи. Земјишните реформи помогнале да се зголеми животниот стандард со поделба на поголемите фарми на [[задруги]]. Командантот Сори Марин, номинално задолжен за земјишната реформа, се спротивставил и избегал од Куба, но на крајот бил погубен. Многу други, немарксисти и водачи на анти-Батиста групи биле приморани во егзил, осудени на смрт или елиминирани во неуспешни востанија како тоа на браќата Битон. Набрзо по преземањето на власта, Кастро создал и Револуционерна милиција да ја прошири својата база на моќ меѓу поранешните бунтовници и поддржувачите од населението. Кастро исто така иницирал Комитет за одбрана на револуцијата (КОР) при крајот на септември 1960. Информаторите станале деспоти меѓу населението. КОР имале задача чуваат „будност против контрареволуционерните активности.” Локалните КОР исто така имале задача да водат документација за секој жител во соседствата, за потрошувачките навики, ниво на контакт со странци, нивното работно и образовно минато и какво било сомнително однесување. Една од најгонетите групи биле хомосексуалците, посебно хомосексуалните мажи. Сексот бил форма на ослободување и протест против владата на Кастро, Реиналдо Аренас, познат латиноамерикански писател, го опишува таквото покорување и протестирање во својата автобиографија „Пред мракот” („Antes Que Anochezca”) Куба започнала со експропријација на земјата и приватните имоти под покровителство на законот за аграрна реформа од мај 1959. Кубанскиот правник Марио Лазо пишува дека фарми од секоја големина може да бидат и се запленети од владата. Земја, бизниси и фирми во сопственост на Кубанци од средна и висока класа биле исто така национализирани, вклучувајќи ги и плантажите во што ги имало семејството на Фидел Кастро. Кон крајот на 1960, револуционерната влада национализирала кубански приватни имоти во вредност од 25 милијарди долари. Куба ги исто така национализирала и сите имоти во државата што биле во сопственост на САД и други странски сопственици на 6 август 1960. Како одговор на тоа, САД возвратиле со замрзнување на сите кубански средства во САД, затегнување на дипломатските односи и зацврстување на ембаргото врз Куба, кое сѐ уште трае после 50 години. Куба возвратила на мерките на Ајзенхауеровата администрација со свртување и барање поддршка од Советскиот Сојуз. Во јули 1961, Интегрираните револуционерни организации (ИРО) биле формирани со спојувањето на Фиделовото Револуционерно движење 26 јули, Народната социјалистичка партија (претходно Комунистичка партија) водена од Блас Рока и Револуционерната управа 13 март водена од Форе Чомон. На 26 март 1962, ИРО станала Обединета партија на кубанската социјалистичка револуција (PURSC) која, за возврат станала Комунистичка партија на Куба на 3 октомври 1965, со Кастро како Прв секретар. Направени се многу обиди од САД да ја соборат кубанската влада. Еден од најпознатите е неуспехот на [[Инвазија во заливот на свињите|инвазијата во Заливот на свињите во 1961]]. После кубанската ракетна криза од 1962, САД даде ветување дека никогаш нема да го окупира островот. Безнадежни и неуспешни бунтови, познати како [[Борба против бандитите]], продолжиле до 1965&nbsp;г. == Наводи == {{reflist|colwidth=30em}} == Дополнителна литература == * ''Вистинскиот Фидел Кастро'' од Листер Колтман == Надворешни врски == * [https://www.marxists.org/makedonski/istorija/kuba/index.htm Архива на Кубанската револуција] на Марксистичката интернет архива на македонски јазик * [http://tera.mk/index.php?option=com_content&view=article&id=18228:---638-&catid=86:2009-03-15-14-25-15&Itemid=122 Како кастро преживеа 683 атентати], Тера {{Студена војна}} [[Категорија:Фидел Кастро]] [[Категорија:Куба]] [[Категорија:Револуции во 20 век]] [[Категорија:Востанија]] [[Категорија:Комунистички револуции]] [[Категорија:Историја на социјализмот]] 0rx8jb5d2k3w7zqookhz2kdoe3yc91e 5381318 5381282 2025-06-18T09:46:48Z Gurther 105215 Додаток 5381318 wikitext text/x-wiki {{distinguish2| [[Кубанска војна за независност|Кубанската војна за независност]] од 1895-1898}} {{Infobox Military Conflict | conflict = Кубанска револуција | partof = [[Студената војна]] | date = 26 јули 1953 - 1 јануари 1959 | place = [[Куба]] | image = [[File:Fidel Castro and his men in the Sierra Maestra.jpg|300px]] | caption = [[Фидел Кастро]] заедно со неговата чета, [[1956|1956 г.]] | casus = | result = Победа на Движењето 26 јули<br />Рушење на режимот на [[Фулгенсио Батиста|Батиста]] <br />Почеток на режимот на [[Фидел Кастро|Кастро]] | combatant1 = [[Податотека:M-26-7.svg|23px]] [[Движење 26 јули]] | combatant2 = {{знамеикона|Cuba}} Влада на Батиста | commander1 = [[Податотека:M-26-7.svg|23px]] [[Фидел Кастро]]<br />[[Податотека:M-26-7.svg|23px]] [[Че Гевара]]<br />[[Податотека:M-26-7.svg|23px]] [[Раул Кастро]]<br />[[Податотека:M-26-7.svg|23px]] [[Камило Сиенфуегос]]<br />[[Податотека:M-26-7.svg|23px]] [[Хубер Матос]] }} {{Поход | name = Кубанска револуција | battles = [[касарна Монкада]] - ''[[Операција Верано|Верано]]'' - [[Битката кај Ла Плата|Ла Плата]] - [[Битката кај Лас Мерседес|Лас Мерседес]] - [[Битката кај Јагуајај|Јагуајај]] - [[Битката кај Санта Клара|Санта Клара]] }} {{Кубанска револуција}} '''Кубанската револуција''' претставувала вооружен бунт којшто довел до симнување од власт на диктаторот на [[Куба]], [[Фулгенсио Батиста]], на 1 јануари 1959&nbsp;г. од страна на [[Движење 26 јули|Движењето 26 јули]] водено од [[Фидел Кастро]]. „Кубанската револуција” се однесува и на тековното спроведување на социјалните и економски програми на новата влада. == Пред 1956 == {{Главна статија| Касарна Монкада}} Кубанската револуција започнала кога слабо наоружните кубански бунтовници ја нападнале Монкада касарната во Сантјаго и касарните во [[Бајамо]] на 26 јули 1953.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.haciendapub.com/castro24.html |title=архивски примерок |accessdate=2010-04-06 |archive-date=2010-07-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100722191933/http://www.haciendapub.com/castro24.html |url-status=dead }}</ref> Точниот број на убиени бунтовници не е сигурен, но во својата автобиографија, [[Фидел Кастро]] тврди дека биле убиени пет лица во нападот и подоцна уште 56 од страна на режимот на [[Фулгенсио Батиста|Батиста]]. Меѓу убиените бил и [[Абел Сантамариа]], втор главен командант во нападот на касарната Монкада, кој бил затворен, мачен и погубен на истиот ден од нападот. Преживеаните, меѓу нив и Фидел Кастро и неговиот брат [[Раул Кастро|Раул Кастро Руз]] биле заробени на кратко после тие настани. На силното политичко судење, Фидел Кастро говорел околу 4 часа во своја одбрана, завршувајќи со зборовите: „Осудете ме, не е важно. Историјата ќе ме ослободи.” Фидел Кастро бил осуден на 15 години во президио модело затворот, сместен на Островот на боровите ([[Isla de Pinos]]); Раул бил осуден на 13 години. Во 1955, под голем политички притисок, режимот на Батиста ги ослободил сите политички затвореници во Куба, вклучувајќи ги и напаѓачите во Монкада. Батиста бил убеден да ги вклучи и браќата Кастро во ослободувањето, делумно од страна на Фиделовите језуитски учители од детството. Браќата Кастро се приклучиле на другите егзиланти во [[Мексико]] за да ја подготват револуцијата за соборување на Батиста, добивајќи обука од [[Алберто Бајо]], водач на републиканските сили во [[Шпанската граѓанска војна]]. Во овој период Фидел го сретнал и ги здружил силите со [[Ернесто Че Гевара]]. == Декември 1956 до средина на 1958 == {{quotation|„Верувам дека не постои ниту една земја во светот вклучувајќи ги и оние под колонијално владеење, каде што економската колонизација, понижување и експлоатација се полоши од Куба, делумно поради политиката на мојата држава за време на режимот на Батиста. Ја одобрив прокламацијата на Фидел Кастро направена во Сиера Маестра, кога тој оправдано повика на правда и особено изрази копнеж да се исчисти Куба од корупција. Дури и ќе продолжам: до некое ниво Батиста како да беше инкарнација на бројни гревови на страната на Соединетите Држави. Сега ние ќе треба да платиме за тие гревови. Во врска со режимот на Батиста, јас сум во согласност со првите кубански револуционери. Тоа е потполно јасно.“| Претседателот на САД, [[Џон Ф. Кенеди]], во интервју со [[Џин Даниел]], 24 октомври 1963 <ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/JFKdanielJ.htm |title=Spartacus Educational entry for Jean Daniel |accessdate=2010-04-06 |archive-date=2009-11-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091106072134/http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/JFKdanielJ.htm |url-status=dead }}</ref>}} Гранма јахтата пристигнала во Куба на 2 декември 1956. Пристигнала во Куба два дена подоцна од планираното бидејќи бродот бил тешко натоварен, за разлика од вообичаеното едрење. Ова ги уништило надежите за координирано напаѓање со ''лано'' крилото на движењето. По пристигнувањето, четата бунтовници почнале да се пробиваат кон [[Сиера Маестра]] планините, масив во југоисточна Куба. По три дена од почетокот на нивната селба, биле нападнати од армијата на Батиста. Повеќето од учесниците во Гранма биле убиени во овој напад, но мал број избегале. Додека точниот број е непознат, прифатливо е дека најмногу 20 од почетните 82 војника ги преживеале првичните крвави средби со кубанската армија и успеале да избегаат во [[Сиера Маестра]] планините. Групата на преживеани ги вклучувала [[Фидел Кастро]], [[Че Гевара]], [[Раул Кастро]] и [[Камило Сиенфуегос]]. Преживеаните биле разделени, насамо или во мали групи и почнале да скитаат по планините, барајќи се еден со друг. Евентуално, тие ќе се соберат со помошта на селаните поддржувачи и ќе го формираат јадрото на водството на герила војската. [[Селиа Санчес]] и Хајди Сантамариа, сестра на [[Абел Сантамариа]], биле две жени револуционерки кои му асистирале на Фидел Кастро во планините. На 13 март 1957 год, различна група на револуционери - студентска антикомунистичка Револуционерна управа (RD; Directorio Revolucionario) упаднале во Претседателската палата, во обид да извршат атентат на Батиста и да го срушат режимот. Нападот бил самоубиствен. Водачот на РУ, студентот Хосе Антонио Ечевериа, загинал во престрелка со силите на Батиста кај радио станицата која РУ ја зазеле за да ги рашират вестите за смртта на Батиста. Од малкутемина преживеани биле и Д-р Умберто Кастело (подоцна главен инспектор во Ескамбреј), Роландо Кубела и Форе Чомон (подоцна команданти на Движењето 13 март, сместено во Ескамбреј планините во провинцијата Лас Вилас). САД вовеле ембарго врз владата и го отповикале нивниот амбасадор, ослабувајќи ја моќта на владата подоцна. Поддршката на Батиста била ограничена на комунистите (КПК), но и тие ја престанале со долгорочната поддршка во средината на 1958&nbsp;г. [[Податотека:Raulche2.jpg|десно|thumb|220px|[[Раул Кастро]] (лево), со неговата рака врз вториот по команда, [[Ернесто "Че" Гевара]], во нивното засолниште на Сиера де Кристал планината во провинцијата Ориенте,Куба 1958.]] Режимот прибегнал кон чести смртоносни мерки за да ги зачува кубанските градови под контрола на Батиста. Но во Сиера Маестра планините, Кастро потпомогнат од [[Френк Паис]], Рамос Латур, [[Хубер Матос]] и многу други извеле успешни напади врз малите гарнизони на Батиста. Че Гевара и Раул Кастро му помогнале на Фидел да ја зацврсти политичката контрола во планините, често преку погубување на осомничените лојалисти на Батиста или другите соперници на Кастро. Освен тоа, слабо наоружаните нередовни војници познати како ескопетери ги малтретирале силите на Батиста по ридовите и рамнините во провинцијата Ориенте. Исто така тие им давале директна воена поддршка на главните сили на Кастро заштитувајќи ги линиите за снабдување и разменувајќи разузнавачки информации. На крајот, планините потпаднале под контрола на Кастро. Освен вооружениот отпор, режимот на Батиста бил поткопуван и од пиратската радио станица наречена Бунтовничко радио ([[Radio Rebelde]]), создадена во февруари 1958. Кастро и неговите сили ја ширеле нивната порака до секого во територијата на непријателот. Радиските емитувања биле овозможени од [[Карлос Франки]], претходен познаник на Кастро и кубански егзилант кој сега живее во [[Порторико]]. Во овој период, силите на Кастро биле прилично малубројни, понекогаш помалку од 200 луѓе, додека кубанската армија и полициските сили броеле меѓу 30.000 и 40.000 припадници. Сепак, речиси секогаш кога армијата се борела против револуционерите, била приморана да се повлече. Кубанската војска била значително неефикасна. Сè поголем проблем за силите на Батиста било ембаргото за оружје воведено врз кубанската влада од страна на владата на САД на 14 март 1958. Кубанските воздушни сили брзо пропаднале бидејќи не можело да бидат поправени без деловите од САД. Силите на Батиста најпосле одговориле со напад на планините наречени Операција Верано (бунтовниците ја викале „ла Офанзива”). Околу 12.000 војници (од кои половина биле необучени регрути) биле испратени во планините. Во неколку серии од мали престрелки, кубанската армија била поразена од одлучните војници на Кастро. Во [[Битката кај Ла Плата]], која траела од 11 јули до 21 јули, силите на Кастро поразиле цел баталјон, заробувајќи 240 луѓе, а губејќи само 3 свои. Текот на настани за малку ќе се сменел на 29 јули кога Кастровата мала армија (околу 300 војници) била речиси уништена во [[Битката кај Лас Мерседес]]. Кастровата војска била притисната од супериорно побројната кубанска армија, при што Кастро побарал и добил привремен прекин на огнот (1 август). Наредните седум дена, додека се воделе бесплодни преговори, силите на Кастро постепено избегале од стапицата. До 8 август, целата војска на Кастро избегала назад во планините завршувајќи ја делотворно Операцијата Верано со неуспех на владата на Батиста. == Средина на 1958 до јануари 1959 == {{quote|„Непријателскиот војник во кубанскиот пример којшто не интересира во моментот, е помладиот партнер на диктаторот, тој е човекот кој ја добива последната останата трошка во долгата линија на профитери која почнува на Вол Стрит и завршува со него. Тој е склон да ги брани своите привилегии, но тој е склон да ги брани само до тоа ниво доколку тие се важни за него. Неговата плата и пензија вредат за некое страдање и некои опасности, но тие никогаш не вредат за неговиот живот. Ако е тоа цената за да ги задржи, подобро да се откаже од нив, т.е. да се повлече од пред лицето на герилската опасност.” | [[Че Гевара]], командант на герилата, 1958<ref>''The Life & Times of Che Guevara'' by David Sandison, 1996, Paragon, ISBN 0-7525-1776-7 pg 41</ref>}} [[Податотека:Sierra Maestra -mapa rev cubana-.png|Cuban Revolution 1959|thumb|350px|right|Карта која ги покажува клучните локации на [[Сиера Маестра]] за време на Кубанската револуција, 1958.]] На 21 август 1958, по поразот на „офанзива” на Батиста, Кастровите сили ја започнаа својата офанзива. Постоеле четири фронтови во провинцијата „Ориенте” (сега поделена на [[Сантјаго де Куба]], [[Гранма]], [[Гвантанамо]] и [[Олгин]]) управувани од [[Фидел Кастро]], Раул Кастро и [[Хуан Алмеида Боске]]. Спуштајќи се од планините, со новите оружја запленети за време на офанзива и прокриумчарени во авион, Кастровите сили победиле во неколку битки. Најголема победа на Кастро кај [[Гуиса]] и успешното заземање на неколку гратчиња како Мафо, Контрамаестре и Сентрал Ориенте ги ставиле Кауто рамнините под негова контрола. Во меѓувреме, три колони на чело со [[Че Гевара]], [[Камило Сиенфуегос]] и Жаиме Вега продолжиле на запад кон провинцијалниот главен град Санта Клара. Колоната на Жаиме Вега била заседната и уништена. Другите две колони достигнале до централните провинции каде што ги здружиле силите со неколку други групи на отпорот кои не биле под команда на Кастро. Според Фариа, кога колоната на Че Гевара поминала низ провинцијата Лас Вилас, конкретно низ Ескамбреј планините, односно каде што силите на антикомунистичката управа (Движењето 13 март) се бореле неколку месеци против армијата на Батиста, се споиле двете бунтовнички групи. Трупите на Движењето на Че 26 јули всушност биле инфилтрирани со комунисти, како полемичарот Армандо Акоста и поопасниот Команданте Феликс Торес. Но, комбинираната бунтовничка армија продолжила со офанзивата и Сиенфуегос извојувал клучна победа во Битката кај Јагуајај, на 30 декември 1958 (заработувајќи го прекарот „Херојот од Јагуајај”). [[Податотека:Revolution Map of progress.jpg|left|380px|thumb| Карта на Куба која го покажува местото на пристигнувањето на бунтовниците со [[Гранма (јахта)|Гранма]] јахтата кон крајот на 1956 во упориштето на бунтовниците во [[Сиера Маестра]].Картата ја покажува и рутата на Че Гевара и Сиенфуегос кон [[Хавана]] преку [[Лас Вилас]] провинцијата во декември 1958]] Следниот ден (31 декември), Битката кај Санта Клара претставувала сцена со голема збрка. Градот [[Санта Клара]] бил заземен од комбинираните сили на Че Гевара, Сиенфуегос и бунтовниците на Револуционерната управа водени од командантите Роландо Кубела, Хуан („Ел Мексикано”) Абрахантес и [[Вилијам Александер Морган]]. Вестите од овие порази предизвикале паника кај Батиста. Тој избегал во [[Доминиканската Република]] набргу после неколку часа на 1 јануари 1959. Командантот Вилијам Александер Морган продолжил да се бори и го зазел градот Сиенфуегос на 1 и 2 јануари, за време на заминувањето на Батиста. Кастро слушнал за бегството на Батиста наредното утро и веднаш почнал преговори за преземање на Сантјаго де Куба. На 2 јануари, воениот командант во градот, Колонел Рубидо, им наредил на своите војници да не се борат и Кастровите сили го зазеле градот. Силите на Гевара и Сиенфуегос влегле во Хавана во тоа време. Тие не пресретнале никаков отпор на нивното патување од Санта Клара до главниот град на Куба. Кастро пристигнал во Хавана на 8 јануари после долг победнички марш. Неговиот избор за претседател, [[Мануел Урутиа Лео]] стапил на должност на 3 јануари. == После 1959: По револуцијата == {{цитат|„Нашата револуција ги загрозува сите американски сопствености во Латинска Америка. Ние им кажуваме на овие земји да направат своја револуција.”|[[Че Гевара]], октомври 1962}} Кастро отишол во САД подоцна за да ја објасни својата револуција. Тој рекол: „Јас знам што мисли светот за нас, ние сме комунисти, и секако дека јас многу јасно реков дека не сме комунисти, многу јасно.” Стотици осомничени агенти од ерата на Батиста, полицајци и војници биле изложени на јавно судење за злоупотреба на човековите права и воени злодела, вклучувајќи убиства и мачење. Повеќето од осудените во револуционерните трибунали за политички злодела биле погубени со стрелање, а останатите добиле долги затворски казни. Еден од најозлогласените примери на револуционерната правда било погубувањето на преку 70 заробени војници од режимот на Батиста, наредено од Раул Кастро по заземањето на [[Сантјаго де Куба]]. За неговиот дел во Хавана, Че Гевара бил назначен за врховен обвинител во тврдината [[Ла Кабана]]. Ова било далекусежен обид на Фидел Кастро да ги исчисти безбедносните сили од лојалистите на Батиста и потенцијалните противници на новиот револуционерен режим. Останатите имале среќа да бидат отпуштени од армијата и полицијата без гонење, а некои службеници со висок ранг од претходниот режим избегале во егзил како воени аташеа. Во 1961, по [[Инвазија во заливот на свињите|инвазијата во Заливот на свињите]], новата кубанска влада ги национализирала и сите имоти во држани од религиозни организации како [[Римокатоличката црква]]. Стотици членови на црквата, вклучувајќи го и бискупот, биле засекогаш протерани од нацијата, а официјално новата кубанска влада била [[Атеизам|атеистичка]]. Фариа опишува како се сменило образованието кај децата какошто Куба станала официјално атеистичка држава: приватните училишта биле забранети, а постепено социјалистичката држава имала голема одговорност за децата. Според географот и кубански командант [[Антонио Нуњес Хименес]], 75% од кубанската најдобра обработлива почва била поседувана од странци или странски (главно американски) компании. Една од првите политики на новоформираната кубанска влада била искоренување на неписменоста и спроведување на земјишни реформи. Земјишните реформи помогнале да се зголеми животниот стандард со поделба на поголемите фарми на [[задруги]]. Командантот Сори Марин, номинално задолжен за земјишната реформа, се спротивставил и избегал од Куба, но на крајот бил погубен. Многу други, немарксисти и водачи на анти-Батиста групи биле приморани во егзил, осудени на смрт или елиминирани во неуспешни востанија како тоа на браќата Битон. Набрзо по преземањето на власта, Кастро создал и Револуционерна милиција да ја прошири својата база на моќ меѓу поранешните бунтовници и поддржувачите од населението. Кастро исто така иницирал Комитет за одбрана на револуцијата (КОР) при крајот на септември 1960. Информаторите станале деспоти меѓу населението. КОР имале задача чуваат „будност против контрареволуционерните активности.” Локалните КОР исто така имале задача да водат документација за секој жител во соседствата, за потрошувачките навики, ниво на контакт со странци, нивното работно и образовно минато и какво било сомнително однесување. Една од најгонетите групи биле хомосексуалците, посебно хомосексуалните мажи. Сексот бил форма на ослободување и протест против владата на Кастро, Реиналдо Аренас, познат латиноамерикански писател, го опишува таквото покорување и протестирање во својата автобиографија „Пред мракот” („Antes Que Anochezca”) Куба започнала со експропријација на земјата и приватните имоти под покровителство на законот за аграрна реформа од мај 1959. Кубанскиот правник Марио Лазо пишува дека фарми од секоја големина може да бидат и се запленети од владата. Земја, бизниси и фирми во сопственост на Кубанци од средна и висока класа биле исто така национализирани, вклучувајќи ги и плантажите во што ги имало семејството на Фидел Кастро. Кон крајот на 1960, револуционерната влада национализирала кубански приватни имоти во вредност од 25 милијарди долари. Куба ги исто така национализирала и сите имоти во државата што биле во сопственост на САД и други странски сопственици на 6 август 1960. Како одговор на тоа, САД возвратиле со замрзнување на сите кубански средства во САД, затегнување на дипломатските односи и зацврстување на ембаргото врз Куба, кое сѐ уште трае после 50 години. Куба возвратила на мерките на Ајзенхауеровата администрација со свртување и барање поддршка од Советскиот Сојуз. Во јули 1961, Интегрираните револуционерни организации (ИРО) биле формирани со спојувањето на Фиделовото Револуционерно движење 26 јули, Народната социјалистичка партија (претходно Комунистичка партија) водена од Блас Рока и Револуционерната управа 13 март водена од Форе Чомон. На 26 март 1962, ИРО станала Обединета партија на кубанската социјалистичка револуција (PURSC) која, за возврат станала Комунистичка партија на Куба на 3 октомври 1965, со Кастро како Прв секретар. Направени се многу обиди од САД да ја соборат кубанската влада. Еден од најпознатите е неуспехот на [[Инвазија во заливот на свињите|инвазијата во Заливот на свињите во 1961]]. После кубанската ракетна криза од 1962, САД даде ветување дека никогаш нема да го окупира островот. Безнадежни и неуспешни бунтови, познати како [[Борба против бандитите]], продолжиле до 1965&nbsp;г. == Наводи == {{reflist|colwidth=30em}} == Дополнителна литература == * ''Вистинскиот Фидел Кастро'' од Листер Колтман == Надворешни врски == * [https://www.marxists.org/makedonski/istorija/kuba/index.htm Архива на Кубанската револуција] на Марксистичката интернет архива на македонски јазик * [http://tera.mk/index.php?option=com_content&view=article&id=18228:---638-&catid=86:2009-03-15-14-25-15&Itemid=122 Како кастро преживеа 683 атентати], Тера {{Студена војна}} [[Категорија:Фидел Кастро]] [[Категорија:Куба]] [[Категорија:Револуции во 20 век]] [[Категорија:Востанија]] [[Категорија:Комунистички револуции]] [[Категорија:Историја на социјализмот]] ikdpvr7lkbr3x6xr7r7dhwhbbjdsmbw 8 198455 5381208 5380642 2025-06-17T15:37:39Z Kiril Simeonovski 3243 5381208 wikitext text/x-wiki <div style="background:white"><!-- НЕ СТАВАЈТЕ ПОТТОЧКИ (ЅВЕЗДИЧКИ), ТУКУ САМО ПИШЕТЕ ГО ТЕКСТОТ ОСТАВАЈЌИ ПО ЕДЕН ПРАЗЕН РЕД АКО ИМА ПОВЕЌЕ ОД ЕДНА ОБЈАВА--> <!-- Трајна објава за Википедија на Facebook --> [[Податотека:F icon.svg|лево|15п]] Следете ја Википедија на македонски јазик на '''<span class="plainlinks">[https://www.facebook.com/mk.wikipedia Facebook]</span>'''! {{-}} <!-- Објава за уредувачки денови и викенди --> {{#ifexist:Википедија:Уредувачки денови 2025/{{#time: j|+1 hours}} {{#time: F|+1 hours}}|{{:Википедија:Уредувачки денови 2025/{{#time: j|+1 hours}} {{#time: F|+1 hours}}}}|{{#ifexist:Википедија:Уредувачки викенди 2025/{{#time: j|+1 hours}} {{#time: F|+1 hours}}|{{:Википедија:Уредувачки викенди 2025/{{#time: j|+1 hours}} {{#time: F|+1 hours}}}}|}}}} {{-}} cwxap8650eqziy2jye61ewdxt52lnjr 0 754630 5381125 5381113 2025-06-17T12:12:34Z Marco Mitrovich 114460 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/Golf5plus|Golf5plus]]) и ја поврати преработката 5365618 на Golf5plus: Навод 5381125 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Петар Мирчевски | портрет = | px = | опис = | родено-име = | роден-дата = {{роден на и возраст|df=yes|1956|11|11}} | роден-место = [[Крушево]], [[НР Македонија]], [[ФНРЈ]] | починал-дата = | починал-место = | починал-причина = | националност = [[Македонија|Македонец]] | народност = [[Македонци|Македонец]] | познат = по улогата во: <br>[[Пред дождот]] <br> [[Контакт (филм)|Контакт]]<br>[[Сенки (филм)|Сенки]]<br>[[Збогум Румелија (ТВ-серија)|Збогум Румелија]]<br>[[Преспав (телевизиска серија)|Преспав]]<br>[[Ослободување на Скопје (филм)|Ослободување на Скопје]]<br>[[Прашина (филм)|Прашина]]<br>[[Сенки над Балканот]] | занимање = [[глумец]] | сопружник = | татко = | мајка = | родители = | роднини = | деца = }} '''Петар Мирчевски''' (роден на {{роден на|11|ноември|1956}} во [[Крушево]]) — [[Македонија|македонски]] [[театар]]ски, [[филм]]ски и [[Телевизија|телевизиски]] [[глумец]]. ==Животопис== Мирчевски е роден во [[1956]] година во [[Крушево]]. Кај блиските е познат и по прекарот ''Пепи Пивцето'' кој го добил во средношколските денови, за време на учеството во една работна акција. Неговите двајца сина Филип и Мартин продолжиле по стапките на таткото, работејќи како глумци во [[Народен театар (Битола)|Народниот театар во Битола]].<ref name="ReferenceA">Жанета Здравковска, „Учев турски само за улогата во Збогум, Румелија“, ''Антена'', број 868, 13 февруари 2015, стр. 8-9.</ref> Дипломирал на [[ФДУ]] во [[Скопје]], отсек глумечка игра. По дипломирањето во [[1979]] година станал член на битолскиот [[театар]]. Тој е еден од најангажираните и најекспонирани глумци, не само во историјата на битолскиот театар, туку и пошироко во Македонија. Покрај настапите во својата матична куќа, Мирчевски бил чест гостин и на сцената во [[Прилеп]]. ==Театарска кариера== Во својата кариера, Мирчевски играл во околу 150 претстави.<ref name="ReferenceA"/> За своите улоги, тој е добитник на повеќе награди, како: „4 ноември“, „Млад борец“, „Војдан Чернодрински“ (трипати), Екрановата награда, „Златна маска“ на [[Охридско лето]] и наградата за животно дело „[[Петре Прличко (награда)|Петре Прличко]]“<ref>{{наведени вести|url=http://www.utrinski.com.mk/?ItemID=8E432A4B68010240BE8F4D96C2CB217D|title=Петар Мирчевски ја доби наградата „Петре Прличко“|date= 26 декември 2008|publisher=Утрински весник|accessdate=2011-04-14}}</ref>. Во [[2011]] година ја добил наградата на театарскиот фестивал „Денови на [[Бранислав Нушиќ|Нушиќ]]“ кој се одржал во [[Смедерево]], [[Србија]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.kurir.mk/makedonija/kultura/26264-Petar-Mircevski-nagraden-na-teatarskiot-festival-vo-Srbija|title=Петар Мирчевски награден на театарскиот фестивал во Србија|date=14 април 2011 16:27|publisher=Курир|accessdate=2011-04-14|archive-date=2011-04-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20110415234109/http://www.kurir.mk/makedonija/kultura/26264-Petar-Mircevski-nagraden-na-teatarskiot-festival-vo-Srbija|url-status=dead}}</ref> Во 2019 година, Мирчевски ја добил [[награда „11 Октомври“|наградата „11 Октомври“]] за животно дело.<ref>[https://sdk.mk/index.php/kultura/11-oktomvri-za-zhivotno-delo-za-pepi-mirchevski-dimitri-duratsoski-i-lupcho-kotsarev/ „11 Октомври“ ЗА ЖИВОТНО ДЕЛО ЗА ПЕПИ МИРЧЕВСКИ, ДИМИТРИ ДУРАЦОСКИ И ЉУПЧО КОЦАРЕВ] на семрежното место на САКАМ ДА КАЖАМ</ref><ref>„Награда за животно дело за глумецот Мирчевски“, ''Слободен печат'', година VII, број 1783, стр. 17.</ref> Во 2021 година Мирчевски ја добил [[награда „4 Ноември“|наградата „4 Ноември“]] за животно дело<ref name=4N>{{нмс| title=АКТЕРОТ ПЕТАР МИРЧЕВСКИ ЈА ДОБИ ОПШТИНСКАТА НАГРАДА НА БИТОЛА ЗА ЖИВОТНО ДЕЛО „4 НОЕМВРИ“| url= https://sdk.mk/index.php/kultura/akterot-petar-mirchevski-ja-dobi-opshtinskata-nagrada-na-bitola-za-zhivotno-delo-4-noemvri/| work= | publisher= СДК| date=25 октомври 2021 | accessdate=26 октомври 2021}}</ref> Во 2023 година, Мирчевски ја добил наградата за животно дело „[[Војдан Чернодрински (награда)|Војдан Чернодрински]]“. ==Филмографија== Покрај настапите во театарот, Мирчевски остварил и плодна телевизиска и филмска кариера: {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="3" | '''Година''' | '''Филм''' | '''Улога''' |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |1970-ти[[#1|&#9650;]]<div id="1970"/> |- | 1976 || [[Патот кон иднината (телевизиска серија)|Патот кон иднината]] ТВ-серија || |- | 1979 || [[Наши години]] ТВ-серија || |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |1980-ти[[#1|&#9650;]]<div id="1980"/> |- | 1981 || [[Стојче (ТВ-филм)|Стојче]] ТВ-филм || |- | 1982 || [[Илинден (телевизиска серија)|Илинден]] ТВ-серија || |- | 1984 || [[Другарувања]] ТВ-серија || Таки |- | 1985 || [[Трговецот од Солун]] ТВ-филм || |- | 1986 || [[Солунски патрдии (ТВ-серија)|Солунски патрдии]] ТВ-серија || Трговецот |- | 1987 || [[Ѕвездите на 42-та]] ТВ-филм || Василев |- | 1987 || [[Народни трубадури]] ТВ-серија || |- | 1988 || [[Некоја чудна земја]] ТВ-филм || Минувач |- | 1988 || [[Еурека]] ТВ-серија || Менделев |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |1990-ти[[#1|&#9650;]]<div id="1990"/> |- | 1992 || [[Тврдокорни (телевизиска серија)|Тврдокорни]] ТВ-серија || Блаже |- | 1992 || [[Чудовиштата во нашиот град]] ТВ-серија || Џуџе Акира |- | 1994 || [[Пред дождот]] ТВ-филм || Здраве |- | 1996 || [[Феликс]] ТВ-филм || |- | 1998 || [[Збогум на 20-тиот век]] ТВ-филм || |- | 1998 || [[Салон Хармони]] ТВ-серија || Пепи |- | 1999 || [[Во светот на бајките (телевизиска серија)|Во светот на бајките]] ТВ-серија || |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |2000-ти[[#1|&#9650;]]<div id="2000"/> |- | 2000 || [[Је ли јасно пријатељу]] ТВ-филм || Мали |- | 2001 || [[Ноќ спроти Свети Василиј]] ТВ-филм || Царот |- | 2001 || [[Прашина (филм)|Прашина]] ТВ-филм || Попот |- | 2003 || [[Бубачки (филм)|Бубачки]] ТВ-филм || |- | 2004 || [[Големата вода (филм)|Големата вода]] ТВ-филм || Дервутоски |- | 2004 || [[Илузија (филм)|Илузија]] ТВ-филм || Полицаец |- | 2004 || [[Како убив светец]] ТВ-филм || Михајловиќ |- | 2005 || [[Бал-кан-кан]] ТВ-филм || Хомер |- | 2005 || [[Контакт (филм)|Контакт]] ТВ-филм || Новак |- | 2006 || [[Тајната книга]] ТВ-филм || Гулабарот |- | 2006 || [[Караула]] ТВ-филм || Миловановиќ |- | 2007 || [[Сенки (филм)|Сенки]] ТВ-филм || Благојче |- | 2007 || [[Превртено (филм)|Превртено]] ТВ-филм || Човек во костум |- | 2007-2009 || [[Збогум, Румелија (ТВ-серија)|Збогум, Румелија]] ТВ-серија ||Петрус Ефенди |- | 2009 || [[Балканска свадба]] ТВ-серија || |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |2010-ти[[#1|&#9650;]]<div id="2010"/> |- | 2010 || [[Мајки (филм)|Мајки]] ТВ-филм || Распусто |- | 2012 || [[Душан]] ТВ-филм || Миле |- | 2012 || [[Трето полувреме (филм)|Трето полувреме]] ТВ-филм || Берберот |- | 2012 || [[Само за губитници]] краток филм || |- | 2013 || [[Фалсификатор (филм)|Фалсификатор]] ТВ-филм || Командир Поповски |- | 2013 || [[Тврдокорни (телевизиска серија)|Тврдокорни]] ТВ-серија || Бугарски претставник |- | 2014 || [[Споменикот на Мајкл Џексон]] ТВ-филм || Таксист |- | 2015 || [[На млечниот пат (филм)|На млечниот пат]] ТВ-филм || |- | 2015 || [[Чизмаши]] ТВ-серија || Трпко |- | 2015 || [[Пепи и Муто]] ТВ-филм || Пепи |- | 2016 || [[Ослободување на Скопје (филм)|Ослободување на Скопје]] ТВ-филм || Агент Господинов |- | 2016 || [[Црвената соба]] ТВ-филм || Стојанче |- | 2017 || [[Анка]] ТВ-филм || Ночни јагар |- | 2017-2019 || [[Сенки над Балканот]] ТВ-серија || Круме |- | 2017-2019 || [[Фамилија Марковски (телевизиска серија)|Фамилија Марковски]] ТВ-серија || Тодоров |- | 2018-2020 || [[Преспав]] ТВ-серија || Гоце Бузалевски |- | 2018 || [[На млечен пат]] ТВ-филм || Поп-кувар |- | 2019 || [[Господ постои, името ѝ е Петрунија]] ТВ-филм || Стојан |- | 2019 || [[Врба (филм од 2019)|Врба]] ТВ-филм || Ставре |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |2020-ти[[#1|&#9650;]]<div id="2020"/> |- | 2022 || [[Блок 27]] ТВ-серија || Елвис |- | 2022 || [[Лена и Владимир]] ТВ-филм || Јово |- | 2022 || [[Мими]] ТВ-филм || Љупчо |- | 2022 || [[Балканска приспивна песна]] ТВ-серија || |- | 2022 || [[Кајмак (филм)|Кајмак]] ТВ-филм || Богдан |- | 2022-2024 || [[Тин Камп]] ТВ-серија || Ставре |- | 2024 || [[Црвениот поет (серија)|Црвениот поет]] ТВ-серија || Агент Мијо |} Петар Мирчевски настапил и во турската [[Телевизија|ТВ]]-серија „[[Збогум Румелија (ТВ-серија)|Збогум Румелија]]“, која се снимала на неколку локации во [[Македонија]] ([[Битола]], [[Охрид]] и [[село]]то [[Маково]] во [[Мариово]]) во периодот од [[2007]] до [[2009]] година. Во серијата го толкувал ликот на бугарскиот трговец со [[тутун]] Петрус ефенди, а во серијата се појавува во околу триесетина епизоди.<ref name="ReferenceA"/> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://midb.mk/search/node/Мирчевски Филмови со Петар Мирчевскки] на Македонската филмска база на податоци (MIDb) * {{IMDb name|0592285}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Мирчевски, Петар}} [[Категорија:Македонски театарски глумци]] [[Категорија:Македонски филмски глумци]] [[Категорија:Растојца]] [[Категорија:Добитници на наградата „Петре Прличко“]] [[Категорија:Добитници на наградата „11 Октомври“]] [[Категорија:Добитници на наградата „4 Ноември“]] [[Категорија:Глумци од Крушево]] [[Категорија:Апсолвенти на универзитетот „Св. Кирил и Методиј“]] 14vsurq0ld6sc7pmdgk63lxno0x1swu 5381162 5381125 2025-06-17T13:23:58Z Golf5plus 108702 5381162 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Петар Мирчевски | портрет = | px = | опис = | родено-име = | роден-дата = {{роден на и возраст|df=yes|1956|11|11}} | роден-место = [[Крушево]], [[НР Македонија]], [[ФНРЈ]] | починал-дата = | починал-место = | починал-причина = | националност = [[Македонија|Македонец]] | народност = [[Македонци|Македонец]] | познат = по улогата во: <br>[[Пред дождот]] <br> [[Контакт (филм)|Контакт]]<br>[[Сенки (филм)|Сенки]]<br>[[Збогум Румелија (ТВ-серија)|Збогум Румелија]]<br>[[Преспав (телевизиска серија)|Преспав]]<br>[[Ослободување на Скопје (филм)|Ослободување на Скопје]]<br>[[Прашина (филм)|Прашина]]<br>[[Сенки над Балканот]] | занимање = [[глумец]] | сопружник = | татко = | мајка = | родители = | роднини = | деца = }} '''Петар Мирчевски''' (роден на {{роден на|11|ноември|1956}} во [[Крушево]]) — [[Македонија|македонски]] [[театар]]ски, [[филм]]ски и [[Телевизија|телевизиски]] [[глумец]]. ==Животопис== Мирчевски е роден во [[1956]] година во [[Крушево]]. Кај блиските е познат и по прекарот ''Пепи Пивцето'' кој го добил во средношколските денови, за време на учеството во една работна акција. Неговите двајца сина Филип и Мартин продолжиле по стапките на таткото, работејќи како глумци во [[Народен театар (Битола)|Народниот театар во Битола]].<ref name="ReferenceA">Жанета Здравковска, „Учев турски само за улогата во Збогум, Румелија“, ''Антена'', број 868, 13 февруари 2015, стр. 8-9.</ref> Дипломирал на [[ФДУ]] во [[Скопје]], отсек глумечка игра. По дипломирањето во [[1979]] година станал член на битолскиот [[театар]]. Тој е еден од најангажираните и најекспонирани глумци, не само во историјата на битолскиот театар, туку и пошироко во Македонија. Покрај настапите во својата матична куќа, Мирчевски бил чест гостин и на сцената во [[Прилеп]]. ==Театарска кариера== Во својата кариера, Мирчевски играл во околу 150 претстави.<ref name="ReferenceA"/> За своите улоги, тој е добитник на повеќе награди, како: „4 ноември“, „Млад борец“, „Војдан Чернодрински“ (трипати), Екрановата награда, „Златна маска“ на [[Охридско лето]] и наградата за животно дело „[[Петре Прличко (награда)|Петре Прличко]]“<ref>{{наведени вести|url=http://www.utrinski.com.mk/?ItemID=8E432A4B68010240BE8F4D96C2CB217D|title=Петар Мирчевски ја доби наградата „Петре Прличко“|date= 26 декември 2008|publisher=Утрински весник|accessdate=2011-04-14}}</ref>. Во [[2011]] година ја добил наградата на театарскиот фестивал „Денови на [[Бранислав Нушиќ|Нушиќ]]“ кој се одржал во [[Смедерево]], [[Србија]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.kurir.mk/makedonija/kultura/26264-Petar-Mircevski-nagraden-na-teatarskiot-festival-vo-Srbija|title=Петар Мирчевски награден на театарскиот фестивал во Србија|date=14 април 2011 16:27|publisher=Курир|accessdate=2011-04-14|archive-date=2011-04-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20110415234109/http://www.kurir.mk/makedonija/kultura/26264-Petar-Mircevski-nagraden-na-teatarskiot-festival-vo-Srbija|url-status=dead}}</ref> Во 2019 година, Мирчевски ја добил [[награда „11 Октомври“|наградата „11 Октомври“]] за животно дело.<ref>[https://sdk.mk/index.php/kultura/11-oktomvri-za-zhivotno-delo-za-pepi-mirchevski-dimitri-duratsoski-i-lupcho-kotsarev/ „11 Октомври“ ЗА ЖИВОТНО ДЕЛО ЗА ПЕПИ МИРЧЕВСКИ, ДИМИТРИ ДУРАЦОСКИ И ЉУПЧО КОЦАРЕВ] на семрежното место на САКАМ ДА КАЖАМ</ref><ref>„Награда за животно дело за глумецот Мирчевски“, ''Слободен печат'', година VII, број 1783, стр. 17.</ref> Во 2021 година Мирчевски ја добил [[награда „4 Ноември“|наградата „4 Ноември“]] за животно дело<ref name=4N>{{нмс| title=АКТЕРОТ ПЕТАР МИРЧЕВСКИ ЈА ДОБИ ОПШТИНСКАТА НАГРАДА НА БИТОЛА ЗА ЖИВОТНО ДЕЛО „4 НОЕМВРИ“| url= https://sdk.mk/index.php/kultura/akterot-petar-mirchevski-ja-dobi-opshtinskata-nagrada-na-bitola-za-zhivotno-delo-4-noemvri/| work= | publisher= СДК| date=25 октомври 2021 | accessdate=26 октомври 2021}}</ref> Во 2023 година, Мирчевски ја добил наградата за животно дело „[[Војдан Чернодрински (награда)|Војдан Чернодрински]]“. ==Филмографија== Покрај настапите во театарот, Мирчевски остварил и плодна телевизиска и филмска кариера: {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="3" | '''Година''' | '''Филм''' | '''Улога''' |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |1970-ти[[#1|&#9650;]]<div id="1970"/> |- | 1976 || [[Патот кон иднината (телевизиска серија)|Патот кон иднината]] ТВ-серија || |- | 1979 || [[Наши години]] ТВ-серија || |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |1980-ти[[#1|&#9650;]]<div id="1980"/> |- | 1981 || [[Стојче (ТВ-филм)|Стојче]] ТВ-филм || |- | 1982 || [[Илинден (телевизиска серија)|Илинден]] ТВ-серија || |- | 1984 || [[Другарувања]] ТВ-серија || Таки |- | 1985 || [[Трговецот од Солун]] ТВ-филм || |- | 1986 || [[Солунски патрдии (ТВ-серија)|Солунски патрдии]] ТВ-серија || Трговецот |- | 1987 || [[Ѕвездите на 42-та]] ТВ-филм || Василев |- | 1987 || [[Народни трубадури]] ТВ-серија || |- | 1988 || [[Некоја чудна земја]] ТВ-филм || Минувач |- | 1988 || [[Еурека]] ТВ-серија || Менделев |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |1990-ти[[#1|&#9650;]]<div id="1990"/> |- | 1992 || [[Тврдокорни (телевизиска серија)|Тврдокорни]] ТВ-серија || Блаже |- | 1992 || [[Чудовиштата во нашиот град]] ТВ-серија || Џуџе Акира |- | 1994 || [[Пред дождот]] ТВ-филм || Здраве |- | 1996 || [[Феликс]] ТВ-филм || |- | 1998 || [[Збогум на 20-тиот век]] ТВ-филм || |- | 1998 || [[Салон Хармони]] ТВ-серија || Пепи |- | 1999 || [[Во светот на бајките (телевизиска серија)|Во светот на бајките]] ТВ-серија || |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |2000-ти[[#1|&#9650;]]<div id="2000"/> |- | 2000 || [[Је ли јасно пријатељу]] ТВ-филм || Мали |- | 2001 || [[Ноќ спроти Свети Василиј]] ТВ-филм || Царот |- | 2001 || [[Прашина (филм)|Прашина]] ТВ-филм || Попот |- | 2003 || [[Бубачки (филм)|Бубачки]] ТВ-филм || |- | 2004 || [[Големата вода (филм)|Големата вода]] ТВ-филм || Дервутоски |- | 2004 || [[Илузија (филм)|Илузија]] ТВ-филм || Полицаец |- | 2004 || [[Како убив светец]] ТВ-филм || Михајловиќ |- | 2005 || [[Бал-кан-кан]] ТВ-филм || Хомер |- | 2005 || [[Контакт (филм)|Контакт]] ТВ-филм || Новак |- | 2006 || [[Тајната книга]] ТВ-филм || Гулабарот |- | 2006 || [[Караула]] ТВ-филм || Миловановиќ |- | 2007 || [[Сенки (филм)|Сенки]] ТВ-филм || Благојче |- | 2007 || [[Превртено (филм)|Превртено]] ТВ-филм || Човек во костум |- | 2007-2009 || [[Збогум, Румелија (ТВ-серија)|Збогум, Румелија]] ТВ-серија ||Петрус Ефенди |- | 2009 || [[Балканска свадба]] ТВ-серија || |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |2010-ти[[#1|&#9650;]]<div id="2010"/> |- | 2010 || [[Мајки (филм)|Мајки]] ТВ-филм || Распусто |- | 2012 || [[Душан]] ТВ-филм || Миле |- | 2012 || [[Трето полувреме (филм)|Трето полувреме]] ТВ-филм || Берберот |- | 2012 || [[Само за губитници]] краток филм || |- | 2013 || [[Фалсификатор (филм)|Фалсификатор]] ТВ-филм || Командир Поповски |- | 2013 || [[Тврдокорни (телевизиска серија)|Тврдокорни]] ТВ-серија || Бугарски претставник |- | 2014 || [[Споменикот на Мајкл Џексон]] ТВ-филм || Таксист |- | 2015 || [[На млечниот пат (филм)|На млечниот пат]] ТВ-филм || |- | 2015 || [[Чизмаши]] ТВ-серија || Трпко |- | 2015 || [[Пепи и Муто]] ТВ-филм || Пепи |- | 2016 || [[Ослободување на Скопје (филм)|Ослободување на Скопје]] ТВ-филм || Агент Господинов |- | 2016 || [[Црвената соба]] ТВ-филм || Стојанче |- | 2017 || [[Анка]] ТВ-филм || Ночни јагар |- | 2017-2019 || [[Сенки над Балканот]] ТВ-серија || Круме |- | 2017-2019 || [[Фамилија Марковски (телевизиска серија)|Фамилија Марковски]] ТВ-серија || Тодоров |- | 2018-2020 || [[Преспав]] ТВ-серија || Гоце Бузалевски |- | 2018 || [[На млечен пат]] ТВ-филм || Поп-кувар |- | 2019 || [[Господ постои, името ѝ е Петрунија]] ТВ-филм || Стојан |- | 2019 || [[Врба (филм од 2019)|Врба]] ТВ-филм || Ставре |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |2020-ти[[#1|&#9650;]]<div id="2020"/> |- | 2022 || [[Блок 27]] ТВ-серија || Елвис |- | 2022 || [[Лена и Владимир]] ТВ-филм || Јово |- | 2022 || [[Мими]] ТВ-филм || Љупчо |- | 2022 || [[Балканска приспивна песна]] ТВ-серија || |- | 2022 || [[Кајмак (филм)|Кајмак]] ТВ-филм || Богдан |- | 2022-2024 || [[Тин Камп]] ТВ-серија || Ставре |- | 2024 || [[Црвениот поет (серија)|Црвениот поет]] ТВ-серија || Агент Мијо |- | 2025 || [[Езерото]] ТВ-филм || |} Петар Мирчевски настапил и во турската [[Телевизија|ТВ]]-серија „[[Збогум Румелија (ТВ-серија)|Збогум Румелија]]“, која се снимала на неколку локации во [[Македонија]] ([[Битола]], [[Охрид]] и [[село]]то [[Маково]] во [[Мариово]]) во периодот од [[2007]] до [[2009]] година. Во серијата го толкувал ликот на бугарскиот трговец со [[тутун]] Петрус ефенди, а во серијата се појавува во околу триесетина епизоди.<ref name="ReferenceA"/> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://midb.mk/search/node/Мирчевски Филмови со Петар Мирчевскки] на Македонската филмска база на податоци (MIDb) * {{IMDb name|0592285}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Мирчевски, Петар}} [[Категорија:Македонски театарски глумци]] [[Категорија:Македонски филмски глумци]] [[Категорија:Растојца]] [[Категорија:Добитници на наградата „Петре Прличко“]] [[Категорија:Добитници на наградата „11 Октомври“]] [[Категорија:Добитници на наградата „4 Ноември“]] [[Категорија:Глумци од Крушево]] [[Категорија:Апсолвенти на универзитетот „Св. Кирил и Методиј“]] s7ibbmocrjpsv9f2ly60vjusso3l02t 0 760506 5381201 4985299 2025-06-17T15:26:56Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5381201 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Wheel Iran.jpg|thumb|Тркало од раното [[железно доба]], Национален музеј на [[Иран]]]] '''Тркало''' или '''коло''' — тркалезен предмет, односно предмет во облик на [[диск]], кој е најважниот дел од повеќето средства за лесен пренос и превоз, поради малото триење при движењето. Постар збор што се користел е ''коло'', па оттаму потекнува зборот ''кола'', како [[превозно средство|транспортно средство]]. ==Механика== [[Податотека:Standard of Ur chariots.jpg|мини|350п|лево|Борна кола со мазги, [[Сумер]]ска цивилизација, околу 2600 г. п.н.е.]] Тркалото е споено со осовина на еден од двата начини: или осовината е неподвижна, а тркалото се врти или и осовината и тркалото се цврсто споени и заедно се вртат, а неподвижен е делот на возилото. Како и да е, постои место каде што се спојуваат делот што се врти со неподвижниот дел. Тој дел се вика '''[[лежиште]]'''. Во тој дел се случува [[триење]]то и се создава [[сила на отпор|силата на отпорот]]. ==Историја на тркалото== Пронаоѓањето на тркалото се смета за едно од најважните достигнувања во развојот на човековата цивилизација. Многу истражувачи тврдат дека се појавило во 5. милениум п.н.е. и дека е поврзан со откривањето на [[грнчарско тркало|грнчарското тркало]], односно грнчарското колце. ==Тркалото како тема во уметноста и во популарната култура== * „Тркало што се врти“ (англиски: ''Spinning Wheel'') — песна на американската [[џез-рок]] група ''[[Blood, Sweat and Tears]]'' од 1968 година.<ref>[https://www.discogs.com/de/master/35401-Blood-Sweat-And-Tears-Blood-Sweat-And-Tears DISCOGS, Blood, Sweat And Tears – Blood, Sweat And Tears (пристапено на 22.3.2022)]</ref> * „Медицинско тркало“ (англиски: ''Medicine Wheel'') — песна на британската [[рок]]-група [[Килинг џоук]] (''Killing Joke'') од 1996 година.<ref>[https://www.discogs.com/Killing-Joke-Democracy/master/16874 Discogs, Killing Joke ‎– Democracy (пристапено на 20.5.2020)]</ref> * „Огнени тркала“ ([[англиски]]: ''Wheels Of Fire'') — албум на британската [[Рок-музика|рок-група]] [[Крим]] (''Cream'') од 1968 година.<ref>[https://www.discogs.com/Cream-Wheels-Of-Fire/master/35706, Discogs, Cream (2) ‎– Wheels Of Fire (пристапено на 29.1.2019)]{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * „Химна за големото тркало“ (англиски: ''Hymn Of The Big Wheel'') — песна на британската група [[Масив Атак]] (''Massive Attack'') од 1991 година.<ref>[https://www.discogs.com/Massive-Attack-Blue-Lines/master/32618 Discogs, Massive Attack ‎– Blue Lines (пристапено на 11.1.2021)]</ref> * „Тркало“ ([[англиски]]: ''The Wheel'') — албум на британската рок-музичарка [[ПJ Харви]] (''PJ Harvey'').<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=7ReW0jJkag8, YouTube, PJ Harvey - The Wheel (пристапено на 23.12.2019)]</ref> * „Тркала“ (англиски: ''Wheels'') — песна на американската кантри-група ''[[The Flying Burrito Bros (музичка група)|The Flying Burrito Bros]]'' од 1969 година.<ref>[https://www.discogs.com/The-Flying-Burrito-Bros-The-Gilded-Palace-Of-Sin/release/1246690 DISCOGS, The Flying Burrito Bros ‎– The Gilded Palace Of Sin (пристапено на 21.2.2020)]</ref> == Наводи == {{наводи}} {{механика-никулец}} {{Ризница-врска|Wheels}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Тркала| ]] [[Категорија:Вртење]] qyiqxiztzn1ze22fd8qxsjq7yo8e9aq 0 766844 5381200 5359685 2025-06-17T15:26:21Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5381200 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место <!--See the Table at Инфокутија Населено место for all fields and descriptions of usage--> <!-- Basic info ----------------> | name = Тенерифе | native_name = Tenerife | nickname = | settlement_type = Остров | motto = <!-- images and maps -----------> | image_skyline = Puzzle Tenerife.jpg | imagesize = 300px | image_caption = ''[[Dracaena draco]]'', [[Анага]], [[Национален парк „Теиде“]], Традиционална куќа и [[Аудиторио де Тенерифе]]. | image_flag = Flag of Tenerife.svg | image_seal = | image_shield = | image_map = Tenerife locator.png | mapsize = 300px | map_caption = Местоположба на островот | pushpin_map = <!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map --> | pushpin_label_position = bottom | pushpin_mapsize = 360 | pushpin_map_caption = <!-- Location ------------------> | subdivision_type = Земја | subdivision_name = Шпанија | subdivision_type1 = [[Автономни заедници во Шпанија|Автономна заедница]] | subdivision_name1 = Канарски Острови | subdivision_type2 = [[Покраини во Шпанија|Покраина]] | subdivision_name2 = [[Тенерифе (покраина)|Тенерифе]] | seat_type = Главен и најголем град | seat = [[File:Escudo de armas de Santa Cruz de Tenerife.svg|x18px]] [[Санта Крус де Тенерифе]] (нас. 221,956) <!-- Politics -----------------> | government_type = | leader_title = | leader_name = | established_title = <!-- Settled --> <!-- Area ---------------------> | area_footnotes = | area_total_km2 = 2034<!-- ALL fields dealing with measurements are subject to automatic unit conversion--> <!-- Population -----------------------> | population_as_of = 2014 | population_footnotes = | population_note = | population_total = 889,936<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Tenerife data|url=http://www.ine.es/jaxiT3/Datos.htm?t=2910|publisher=www.ine.es|accessdate=3 September 2016}}</ref> | population_density_km2 = 442 | population_blank1_title = Етнички групи | population_blank1 = Шпанци и неколку мали групи <!-- General information ---------------> | timezone = [[Западноевропско време|WET]] | utc_offset = ±00:00{{!}}UTC±0 | timezone_DST = [[Западноевропско летно време|WEST]] | utc_offset_DST = +01:00{{!}}UTC+1 | coordinates = {{coord|28|16|7|N|16|36|20|W|region:ES-CN_type:isle_dim:50km|display=inline,title}} | postal_code_type = <!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... --> | postal_code = | area_code = | elevation_max_m = 3718 | elevation_max_footnotes = &nbsp;([[Теиде]]) | website = {{URL|http://www.tenerife.es/}} | footnotes = }} [[File:Tenerife LANDSAT-Canary Islands.png|мини|Сателитска фотографија на Тенерифе]] '''Тенерифе''' ({{lang-es|Tenerife}}) — најголемиот и најнаселен остров на седумте [[Канарски Острови]].<ref name="ine.es">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.ine.es/jaxi/tabla.do |title=Instituto Nacional de Estadística. (National Statistics Institute) |publisher=Ine.es |date= |accessdate=19 September 2012 |url-status=dead |archiveurl=https://www.webcitation.org/5dzZdiz9T?url=http://www.ine.es/jaxi/tabla.do |archivedate=21 January 2009 |df=dmy }}</ref> Со површина од 2.034,38 квадратни километри и 898.680 жители.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ine.es/jaxi/tabla.do|title=Cifras de población referidas al 01/01/2011 Real Decreto 1612/2011, de 7 de diciembre|publisher=[[Instituto Nacional de Estadística (Spain)-Instituto Nacional de Estadística]]|author=|date=|work=INE.es|accessdate=18 April 2017|archive-date=2015-12-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20151207003047/http://www.webcitation.org/5dzZdiz9T|url-status=dead}}</ref> опфаќа 43 % од вкупното население на [[Канарските Острови]].<ref name="ine.es"/> Тенерифе е најголемиот и најнаселен остров во [[Макаронезија]].<ref name="catalogo.museosdetenerife.org">[http://catalogo.museosdetenerife.org/cdm/singleitem/collection/MACAMONO/id/16/rec/1 ''La Macaronesia. Consideraciones geológicas, biogeográficas y paleoecológicas''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151117032309/http://catalogo.museosdetenerife.org/cdm/singleitem/collection/MACAMONO/id/16/rec/1 |date=17 November 2015 }}, Museo de Tenerife</ref> Околу пет милиони туристи го посетуваат Тенерифе секоја година, според кои податоци Тенерифе е најпосетуваниот остров на архипелагот.<ref>{{Наведена мрежна страница |author=Terra Noticias |url=http://noticias.terra.es/local/2009/0812/actualidad/canarias-recibe-593604-turistas-extranjeros-durante-el-mes-de-julio-un-16-menos-que-los-registrados-en-2008.aspx |title=Canarias recibe 593.604 turistas extranjeros durante el mes de julio, un 16% menos que los registrados en 2008 |trans-title= |publisher=Noticias.terra.es |date=12 August 2009 |access-date=19 September 2012 |archive-date=2012-06-05 |archive-url=https://archive.today/20120605025544/noticias.terra.es/local/2009/0812/actualidad/canarias-recibe-593604-turistas-extranjeros-durante-el-mes-de-julio-un-16-menos-que-los-registrados-en-2008.aspx |url-status=dead }}</ref> Островот е еден од најважните туристички одредишта во [[Шпанија]]<ref name="riull.ull.es">{{Наведена мрежна страница|url=http://riull.ull.es/xmlui/bitstream/handle/915/165/Posicionamiento%20de%20Tenerife%20como%20destino%20turistico.%20Propuestas%20de%20mejora%20a%20traves%20de%20la%20estrategia%20de%20diferenciacion..pdf?sequence=1|title=Posicionamiento turístico de Tenerife|author=|date=|work=ull.es|access-date=18 April 2017}}</ref> и во светот. Тенерифе е домаќин на еден од најголемите карневали во светот, а карневалот во Санта Крус де Тенерифе работи за прогласување на настанот од страна на [[УНЕСКО]] како нематеријално културно наследство на светот.<ref>[https://diariodeavisos.elespanol.com/2016/12/una-fiesta-unica-merece-patrimonio-la-unesco/ "Una fiesta única que merece ser Patrimonio de la Unesco"], Natalia Torres, ''Diario de Avisos'', 18-12-2016. [Retrieved 21-04-2018]</ref><ref>[https://diariodeavisos.elespanol.com/2016/12/carnaval-santa-cruz-relegado-candidato-patrimonio-la-humanidad/ "El Carnaval de Santa Cruz, relegado como candidato a Patrimonio de la Humanidad"], Natalia Torres, ''Diario de Avisos'', 02-12-2016. [Retrieved 21-04-2018]</ref><ref>[https://www.lavozdelsur.es/cadiz-y-santa-cruz-de-tenerife-de-la-mano-para-que-sus-carnavales-sean-patrimonio-mundial "Cádiz y Santa Cruz de Tenerife, de la mano para que sus carnavales sean Patrimonio Mundial"] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20180817002654/https://www.lavozdelsur.es/cadiz-y-santa-cruz-de-tenerife-de-la-mano-para-que-sus-carnavales-sean-patrimonio-mundial/ |date=2018-08-17 }}, ''La Voz del Sur'', 09-Nov-2017 [Retrieved 21-04-2018]</ref> Во Тенерифе постојат два аеродроми: Северен и Јужен. Тенерифе претставува економски центар на архипелагот.<ref name="canarias7.es">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.canarias7.es/articulo.cfm?id=75291&p=6|title=Ricardo Melchior: 'Tenerife es el motor de la economía canaria'|author=|date=|work=Canarias7.es|access-date=18 April 2017}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref name="Datos corporativos de CajaCanarias">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.cajacanarias.es/s_dato_2.htm|title=Datos corporativos de CajaCanarias|author=|date=|work=cajacanarias.es|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110720133822/http://www.cajacanarias.es/s_dato_2.htm|archivedate=20 July 2011|df=dmy-all}}</ref> Главниот град на островот, [[Санта Крус де Тенерифе]], исто така е седиште на островотскиот совет (''cabildo insular''). Градот е главен град на [[Автономни заедници во Шпанија|автономната заедница]] на [[Канарски Острови]] (заедно со [[Лас Палмас]]), делејќи ги владините институции како што се претседателството и министерствата. Во периодот помеѓу територијалната поделба на Шпанија и 1827 година, Санта Крус де Тенерифе бил единствениот главен град на Канарските Острови. Во [[1927]] година, Шпанија прогласила два главни градови на Канарските Острови, како што е и денес.<ref name="es.wikisource.org">[http://es.wikisource.org/wiki/Real_Decreto_de_30_de_noviembre_de_1833 ''Real Decreto de 30 de noviembre de 1833''] en wikisource</ref><ref name="gobiernodecanarias.org">[http://www.gobiernodecanarias.org/tuestatuto/docs/1833-12-03%20Decreto%20de%20division%20provincial.pdf ''Real Decreto de 30 de noviembre de 1833''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120722105020/http://www.gobiernodecanarias.org/tuestatuto/docs/1833-12-03%20Decreto%20de%20division%20provincial.pdf |date=22 July 2012 }}, sitio web oficial del Gobierno de Canarias</ref> Во Санта Крус се наоѓа современата сала „Аудиторио де Тенерифе“, архитектонски симбол на Канарските Острови.<ref>[http://www.treklens.com/gallery/Europe/Spain/Madrid/Madrid/Mostoles/photo370327.htm Auditorio Tenerife, información] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20121210073021/http://www.treklens.com/gallery/Europe/Spain/Madrid/Madrid/Mostoles/photo370327.htm |date=2012-12-10 }}, Treklens website</ref><ref>[http://www.laregioninternacional.com/noticia/22376/Sellos/auditorio/Tenerife/ Correos emite seis sellos con obras emblemáticas de la arquitectura española e incluye el Auditorio de Tenerife] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080411233325/http://www.laregioninternacional.com/noticia/22376/Sellos/auditorio/Tenerife/ |date=11 April 2008 }}, La Region Internacional</ref> На островот се наоѓа и [[Универзитет Ла Лагуна|Универзитетот Ла Лагуна]], основан во 1792 година во [[Сан Кристобал де Ла Лагуна]]. Овој универзитет е најстариот универзитет во Канарските Острови. Градот Ла Лагуна е вклучен во [[Список на светско културно наследство на Европа|списокот на светско културно наследство]] на [[УНЕСКО]] и бил главен град на Канарските Острови пред да го замени Санта Крус во [[1833]] година.<ref>{{Наведена мрежна страница |author=arquba.com |url=http://www.arquitectuba.com.ar/diccionario-arquitectura-construccion/san-cristobal-de-la-laguna/ |title=San Cristóbal De La Laguna – Arquitectura Y Construccion |publisher=Arquitectuba.com.ar |date= |access-date=2012-09-19 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090105123250/http://www.arquitectuba.com.ar/diccionario-arquitectura-construccion/san-cristobal-de-la-laguna/ |archivedate=5 January 2009 |df=dmy-all }}</ref> [[Национален парк „Теиде“|Националниот парк „Теиде“]] е исто така вклучен во [[Список на светско културно наследство на Европа|списокот на светско културно наследство]] на [[УНЕСКО]] и се наоѓа во центарот на островот. Во него, планината [[Теиде]] се издига на највисока надморска височина во Шпанија и на највисока од островите на [[Атлантскиот Океан]], и трет по големина вулкан во светот од неговата основа.<ref>[http://www.webtenerife.com/PortalTenerife/Home/Disfruta+sin+perderte+nada/Mas+sobre+Tenerife/Naturaleza/Espacios+naturales/Parque+Nacional+de+El+Teide/?Lang=es Parque nacional del Teide] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090826195531/http://www.webtenerife.com/PortalTenerife/Home/Disfruta+sin+perderte+nada/Mas+sobre+Tenerife/Naturaleza/Espacios+naturales/Parque+Nacional+de+El+Teide/?Lang=es |date=26 August 2009 }}, web oficial de Turismo de Tenerife</ref> Исто така на островот се наоѓа и Анага, биосферен резерват вклучен во спосокот на УНЕСКО од 2015 година.<ref name="efeverde.com">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.efeverde.com/noticias/el-macizo-de-anaga-alberga-mayor-concentracion-de-endemismos-de-toda-europa/|title=El macizo de Anaga alberga mayor concentración de endemismos de toda Europa|author=|date=|work=Efeverde.com|access-date=18 April 2017}}</ref> Резерватот има најголем број на ендемски видови во [[Европа]].<ref name="efeverde.com"/> Тенерифе е исто така познат по тоа што е место каде се случила [[Авионска несреќа на Тенерифе (1977)|најсмртоносната авионска несреќа]] во историјата во [[1977]] година. == Топонимија == Домородните народи на островот, Гуанчи, на нивниот јазик островот го нарекувале ''Акинет'' или ''Ченет'' (овие варијанти се пронајдени во литературата). Според [[Плиниј Помладиот]], берберскиот крал [[Јуба II]] испратил експедиција на [[Канарските Острови]] и [[Мадејра]]. Тој ги именувал Канарските Острови според особено жестоките кучиња на островот.<ref>O'Brien, Sally and Sarah Andrews. (2004) ''Lonely Planet Canary Islands,'' "Lonely Planet". p. 59. {{ISBN|1-74059-374-X}}.</ref> Јуба II и [[Стари Римјани|Старите Римјани]] островот Тенерифе го нарекувале ''Ниварија'', што произлегува од латинскиот збор ''nix'', што значи снег, осврнувајќи се на снегот покриен со вулканот [[Теиде]].<ref>Charles Knight, ''The English Cyclopaedia,'' 1866, Bradbury, Evans</ref> Подоцнежните мапи кои датираат од XIV и XV век, островот го споменуваат како ''Исла дел Инфиерно'', што буквално значи „''остров на пеколот''“, главно поради вулканската активност и ерупциите на вулканот [[Теиде]]. Се смета дека името на островот го дале Бенахоритите (домородци на [[Лас Палмас]]), кои островот го нарекувале „''Тени''“ (планина) и „ифе“ што значи бело. По колонизацијата, поради хиспанизацијата, кон името била додадена буквата „р“ за обединување на двата зборови, по кое се добило името Тенерифе.<ref name="Abreu">{{Наведена книга|last = Abreu Galindo|first=FR. J.|title=Historia de la conquista de las siete islas de Canaria|publisher =Goya| isbn=978-84-400-3645-2|language=es}}</ref><ref name="Bethencourt">{{Наведена книга |last=Bethencourt Alfonso|first=Juan|title=Historia del pueblo guanche|publisher=Francisco Lemus Editor SL|year=1997| isbn=978-84-87973-10-9|language=es}}</ref> Сепак, низ историјата имало други објаснувања за да се открие потеклото на името на островот. На пример, историчарите од [[XVIII век]], Хуан Нуњес де ла Пења и Томас Аријас Марин де Кубас, меѓу другото, наведуваат дека островот, најверојатно, бил именуван од домородците според легендарниот крал [[Тинерфе]] Големиот. Тој владеел со целиот остров во деновите пред освојувањето на Канарските Острови од Кастиља.<ref>[https://dialnet.unirioja.es/descarga/articulo/5120305.pdf "El nombre de Tenerife." Joaquín Caridad Arias], Dial Net</ref> [[File:Panorama Teide BW.jpg|upright=4|thumb|center|Панорама од [[Национален парк „Теиде“|Националниот парк „Теиде“]]]]. == Демонимија == Формалната демонимија што ја користат луѓето кои живеат на островот е Тинерфено (''Tinerfeño''), a исто така се користи колоквијално и терминот чичареро (''chicharrero'')<ref name="gentilicio">{{Наведена мрежна страница|url=http://buscon.rae.es/draeI/SrvltGUIBusUsual?LEMA=chicharrero|title=Real Academia Española|author=|date=|work=rae.es|accessdate=18 April 2017}}</ref>. Во современото општество, второто име обично се применува само од жителите на главниот град Санта Крус. Терминот некогаш бил навредлив термин што го користеле луѓето од Ла Лагуна, кога градот бил главен и се однесувало на посиромашните жители и рибари од Санта Крус. Рибарите најчесто ловеле скуша, а другите жители јаделе компири, кои се претпоставува дека биле со низок квалитет за разлика од оној на елитата од Ла Лагуна. Додека Санта Крус растела преку трговијата, го замениола Ла Лагуна како главен град на Тенерифе во 1833 година за време на владеењето на [[Фернандо VII (Шпанија)|Фернандо VII]]. Тогаш жителите на Санта Крус ја искористиле претходната навреда за да се идентификуваат како жители на новиот главен град, на сметка на Ла Лагуна. == Историја == [[File:MNH - Mumie Mann 1.jpg|thumb|[[Мумија]] од човек припадник на племето Гуанчи]] Најраната позната човечка населба на островите датира од околу 200 п.н.е., од берберите познати како Гуанчи,<ref name="Nido">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.nidolanguagetravel.com/destinations/tenerife/history-tenerife.aspx |title=g|publisher=Nido Language Travel|accessdate=15 October 2008|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061223092052/http://www.nidolanguagetravel.com/destinations/tenerife/history-tenerife.aspx |archivedate=23 December 2006|df=dmy-all}}</ref> иако, пештерата на Гуанчите во општина [[Икод де лос Винос]] на север од Тенерифе, ги обезбедила најстарите хронологии на Канарските Острови, со датуми околу шестиот век п.н.е.<ref name="Arco Aguilar_1">{{Наведено списание |last1=Arco Aguilar |first1=Marcelino J. del |last2=Arco Aguilar |first2=María del Carmen del |last3=Arco Aguilar |first3=María Mercedes del |last4=Atiénzar Armas |first4=Emilio |last5=González Hernández |first5=Cecilia |last6=Rosario Adrián |first6=María Candelaria |year=2000 |title=El menceyato de Icod en el poblamiento de Tenerife. D. Gaspar, Las Palomas y Los Guanches. Sobre el poblamiento y las estrategias de alimentación vegetal entre los guanches |language=es |trans-title=he menceyato of Icod in the settlement of Tenerife. D. Gaspar, Las Palomas and Los Guanches. On the settlement and the plant feeding strategies among the Guanches |journal=Eres. Arqueología/Bioantropología |number=9 |pages=67–129 |location=Santa Cruz de Tenerife |publisher=Museo Arqueológico de Tenerife |issn=1130-6572 |url=http://www.museosdetenerife.org/assets/downloads/publication-c408de300b.pdf}}</ref> Во однос на технолошкото ниво, културата на Гуанчи се одликува со напреден културен развој, најверојатно поврзан со културните одлики на берберските народи, увезени од [[Северна Африка]] и слабиот технолошки развој, утврдени поради недостигот на суровини, особено минерали кои овозможуваат екстракција на метали. Главната активност на населението во тоа време била пасење, иако населението исто така било ангажирано во земјоделството, како и во риболовот и собирање школки од брегот или користење риболовни пловни објекти.<ref>[http://www.gevic.net/info/contenidos/mostrar_contenidos.php?idcat=2&idcap=10&idcon=178 La población prehispánica: los guaches <small>- Gran Enciclopedia Virtual de Canarias</small>]</ref> Што се однесува до верувањата, религијата во Гуанчи била [[Политеизам|политеистичка]], иако астралниот култ бил широко распространет. Покрај него постоела и анимистичка религиозност која сакрализирала одредени места, главно карпи и планини. Меѓу главните богови на племето биле: Ахаман (бог на небото и врховен бог), Чаксиракси (мајка божица), Махек (бог на сонцето) и Гуајота (демонот). Особено голем претставувал култот кон мртвите, практикувајќи мумификација на труповите. Покрај тоа, на островот се појавиле и мали глинени фигури од [[Антропоморфизам|антропоморфниот]] и зооморфниот тип поврзани преку разни ритуали и толкувани како идоли. Меѓу нив се истакнува и таканаречениот идол на Гуатимак, за кој се верува дека претставува заштитен дух. ===Територијална организација пред освојувањето=== [[File:Tenerife preconquista.png|thumb|Територијална карта на Тенерифе пред освојувањето]] Околу сто години пред освојувањето од страна на кралот Јуба II, титулата ''Менеси'' била дадена на монархот или крал на [[Гуанчи]]те, кој управувал со царството. Оваа улога подоцна беше наречена „капетанство“ од страна на освојувачите. Тинарфе Големиот, син на Сунта, го управувал островот од [[Адехе]] на југ. Меѓутоа, по неговата смрт, неговите девет деца се побуниле и започнал конфликт за тоа како да го поделат островот. На островот биле создадени два независни ''achimenceyatos'', а островот бил поделен на девет дела (''menceyes''). Менцеите на островот го формирале она што ќе биде слично на денешните општини<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.canariasacross.com/islas/tenerife/situacion_historia.htm|title=El Portal de las Islas Canarias|archive-url=https://web.archive.org/web/20090429072039/http://www.canariasacross.com/islas/tenerife/situacion_historia.htm|archive-date=April 29, 2009|url-status=dead}}</ref>. Така, територијата на островот ги опфаќала следните делови: * Таоро. Денес ги вклучува [[Пуерто де ла Круз]], [[Ла Оротава]], [[Ла Викторија де Ацетехо]], [[Ла Матанца де Ацетехо]], [[Лос Реалехос]] и [[Санта Урсула]]. * ''Гуимар''. Денес оваа територија е составена од [[Ел Росарио]], [[Канделарија]], [[Арафо]] и [[Гуимар]] * ''Абона''. Денес ги вклучува [[Фаснија]], [[Арико]], [[Гранадиља де Абона]], [[Сан Мигел де Абона]] и [[Арона]]. * ''Анага''. Денес оваа територија ги опфаќа општините [[Санта Крус де Тенерифе]] и [[Сан Кристобал де Ла Лагуна]]. * ''Тегесте''. Денес оваа територија е составена од [[Тегесте]] и дел од крајбрежната зона на [[Ла Лагуна]]. * ''Такоронте''. Денес оваа територија е составена од [[Такоронте]] и [[Ел Саузал]] * ''Икоде''. Денес оваа територија е составена од [[Сан Хуан де ла Рамбла]], [[Ла Гуанча]], [[Гарачико]] и [[Икод де Лос Винос]]. * ''Дауте''. Денес оваа територија е составена од [[Ел Танке]], [[Лос Силос]], [[Буенависта дел Норте]] и [[Сантјаго дел Теиде]]. * ''Адехе''. Денес оваа територија е составена од [[Гија де Исора]], [[Адехе]] и [[Вилафлор (Тенерифе)|Вилафлор]] ===Шпанско освојување=== [[File:AlonsoFernandezdeLugo2.JPG|thumb|left|right|[[Алфонсо Фернандес де Луго]] ги претставува заробените кралеви пред Фердинанд и Изабела]] Тенерифе бил последниот остров на Канарските Острови што требало да биде освоен и оној што најдолго му требало да се предаде на [[Кралство Кастиља|кастилските трупи]]. Иако традиционалните датуми на освојување на Тенерифе се воспоставени помеѓу [[1494]] година (доаѓањето на Алонсо Фернандес де Луго) и [[1496]] (освојување на островот), мора да се земе предвид дека обидите за анектирање на островот Тенерифе започнале уште од 1464 година<ref name="Antonio">{{Наведена книга|last=Rumeu de Armas|first=Antonio |title=La Conquista de Tenerife (1494-1496) |edition=1 |year=1975 |editor= |publisher=Aula de Cultura de Tenerife |location= |isbn=84-500-7108-9 |chapter=VI-XIII-XV |pages= 155–171; 291–294; 350–354 |quote=}}</ref>. Поради оваа причина, од првиот обид за освојување на островот во 1464, сè додека не бил конечно освоен во 1496, поминале 32 години. Во 1464 година, Диего Гарсија де Херера, Господарот на Канарските Острови, симболично го посетил островот<ref name="Schwartz1994">{{Наведена книга|author=Eduardo Aznar Vallejo|editor=Stuart B. Schwartz|title=Implicit Understandings: Observing, Reporting and Reflecting on the Encounters Between Europeans and Other Peoples in the Early Modern Era|url=https://books.google.com/books?id=wtUGwJwEQ7UC&pg=PA144|date=25 November 1994|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-45880-1|page=144|chapter=Conquests of the Canary Islands}}</ref> потпишувајќи мировен договор со водачите на Гуанчи. Договорот дозволувал на Анага да се изгради тврдина и кула, по кое Шпанија и водачите одржувале периодични договори за разговори додека тврдината не била уништена во околу 1472 година<ref name="Armas197574">{{Наведена книга|author=Antonio Rumeu de Armas|title=La conquista de Tenerife, 1494-1496|url=http://mdc.ulpgc.es/cdm/ref/collection/MDC/id/44128|year=1975|publisher=Aula de Cultura de Tenerife|language=es|pages=74, 76|chapter=Planes de Dominación Política|access-date=2018-12-06|archive-date=2021-03-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20210301154146/https://mdc.ulpgc.es/cdm/ref/collection/MDC/id/44128|url-status=dead}}</ref>. Во [[1492]] година гувернерот на Гран Канарија, Франсиско Малдонадо организирал напад што завршил со катастрофа за [[Шпанци]]те кои биле поразени од силите на Анага. Во декември [[1493]] година, католичките монарси, кралицата [[Изабела I]] и кралот [[Фердинанд II (Арагон)|Фердинанд II]], му дале на Алонсо Фернандес де Луго право да го освои Тенерифе. Доаѓајќи од Гран Канарија во април 1494 година, освојувачот пристигнал на брегот на денешниот град Санта Крус де Тенерифе во мај заедно со околу 2.000 војници и 200 коњаници<ref name="Armas1975177">{{Наведена книга|author=Antonio Rumeu de Armas|title=La conquista de Tenerife, 1494-1496|url=http://mdc.ulpgc.es/cdm/ref/collection/MDC/id/44128|year=1975|publisher=Aula de Cultura de Tenerife|language=es|page=177|chapter=La Primera Entrada|access-date=2018-12-06|archive-date=2021-03-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20210301154146/https://mdc.ulpgc.es/cdm/ref/collection/MDC/id/44128|url-status=dead}}</ref>. По преземањето на тврдината, армијата продолжила кон внатрешноста, подоцна ги заробила кралевите на Тенерифе и ги однела пред Изабела и Фердинанд. Поделените територии на Тенерифе и нивните владетели имале различни одговори на освојувањето. Едните биле за одржување на мирот ([[шпански]]: ''bando de paz''), додека другите биле за продолжување на војната ([[шпански]]: ''bando de guerra''). Кон првиот предлог се приклучиле Анага, Гуимар, Абона и Адехе додека кон вториот предлог се приклучиле Тегесте, Таоро, Такоронте, Икоде и Дауте. Оние кои се спротивставувале на освојувањето се бореле против напаѓачите. Кастилските сили доживеале пораз во првата битка кај Ацетехо на [[31 мај]] [[1494]] година, но биле поразени во Втората битка на [[25 декември]] [[1494]] година. Гуанчите на крајот биле поразени и се предале на [[Кралство Кастиља|круната на Кастиља]] во [[1496]] година<ref name="Armas1975278">{{Наведена книга|author=Antonio Rumeu de Armas|title=La conquista de Tenerife, 1494-1496|url=http://mdc.ulpgc.es/cdm/ref/collection/MDC/id/44128|year=1975|publisher=Aula de Cultura de Tenerife|language=es|page=278|chapter=La Victoria de Acentejo|access-date=2018-12-06|archive-date=2021-03-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20210301154146/https://mdc.ulpgc.es/cdm/ref/collection/MDC/id/44128|url-status=dead}}</ref>. ===Шпанска управа=== Голем дел од домородците починале од нови заразни болести, како што се [[грип]] и веројатно [[големи сипаници]], главно поради немање [[имунитет]]. Новите колонисти се венчале со месното население. Во текот на еден век по освојувањето, многу нови колонисти се населиле на островот, вклучувајќи и имигранти од различни територии на растечкото [[Шпанско Царство]], како што се [[Фландрија]], [[Италија]] и [[Германија]]. Како што растело населението, така започнало и расчистување на [[Бор (дрво)|боровите шуми]] на Тенерифе, потребни за гориво и направи за земјоделски култури, потребни како за локална потрошувачка така и за извоз. [[Шеќерна трска|Шеќерната трска]] била донесена во 1520-тите како стоковна култура на поголемите плантажи. Таа претставувала работна интензивна култура во сите фази на одгледување и преработка. Во следните векови започнало и производство на вино од грозје за локална потрошувачка и за извоз<ref name="naturaycultura">{{Наведена книга |last=Hernández|first=Pedro|title=Natura y Cultura de las Islas Canarias|publisher= Tafor|year=2003|isbn=978-84-932758-0-8}}</ref>. ===Трговија со Америка=== [[File:Amaro Pargo.jpg|thumb|[[Амаро Парго]] (1678-1741).]] Во трговијата на [[Канарските Острови]] со [[Американци]]те од [[XVIII век]], Тенерифе претставувал хегемонистички остров, бидејќи надминувал 50 % од бројот на бродови и 60 % од тонажата. На островите [[Ла Палма]] и [[Гран Канарија]], процентот бил околу 19 % за првиот и 7 % за вториот<ref name="canariascnnews.com">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.canariascnnews.com/index.php/mirador/canarias/item/1721-el-comercio-canario-americano-en-el-siglo-xviii-i-parte|title=El comercio canario-americano en el siglo XVIII (I parte)|website=www.canariascnnews.com|accessdate=30 November 2017|archive-date=2018-07-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20180707091632/http://www.canariascnnews.com/index.php/mirador/canarias/item/1721-el-comercio-canario-americano-en-el-siglo-xviii-i-parte|url-status=dead}}</ref>. Обемот на сообраќај помеѓу [[Индија]] и Канарските Острови бил непознат, но бил многу важен и концентриран речиси исклучиво на Тенерифе<ref name="canariascnnews.com"/>. Меѓу производите кои биле извезувани биле рум и шеќерна трска, кои заминувале главно кон пристаништата на Америка, како што се Ла Гуаира, [[Хавана]], [[Кампече]] и [[Веракрус]]. Многу морнари од Тенерифе се приклучиле на оваа трансконтинетална поморска трговија, меѓу кои и Амаро Родригес Фелипе, попознат како [[Амаро Парго]], Хуан Педро Духардин и Бернардо де Еспиноса, и двајцата придружници на Амаро Парго<ref name="DocsAmaro">{{Наведена книга| publisher = Archivo Histórico Provincial de Santa Cruz de Tenerife| isbn = 978-84-7947-637-3| last1 = De Paz Sánchez| first1 = Manuel| last2 = García Pulido| first2 = Daniel| others = Francisco Javier Macías Martín (ed.)| title = El corsario de Dios. Documentos sobre Amaro Rodríguez Felipe (1678-1747)| location = Canarias| series = Documentos para la Historia de Canarias| accessdate = 8 June 2016| date = 2015| url = https://www.researchgate.net/publication/291148031_EL_CORSARIO_DE_DIOS_AMARO_RODRIGUEZ_FELIPE_1678-1747}}</ref>. ===Емиграција во Америка=== Тенерифе, како и другите острови, одржувале блиски односи со [[Латинска Америка]], бидејќи биле дел од [[Шпанско Царство|Шпанското Царство]]. Од почетокот на колонизацијата на [[Нов Свет|Новиот Свет]], многу шпански експедиции започнале од островот на пат кон [[Америка]]. Тие, исто така, регрутирале голем број на жители од островот во своите екипи, кои биле составен дел од освоените експедиции. Други се приклучиле на бродови во потрага по подобри перспективи. Исто така, важно е да се забележи размената на растителни и животински видови што се случила при тие патувања<ref name="emigracion">{{es}} [http://www.gobiernodecanarias.org/educacion/culturacanaria/emigracion/La_emigracion_canaria.htm "Emigration to the Americas throughout history"], Gobierno de Canarias</ref>. По еден век и половина од релативниот раст, врз основа на секторот на одгледување грозје, бројни семејства емигрирале, особено во [[Венецуела]] и [[Куба]]. Круната сакала да го охрабри населението на неразвиените зони во Америка да ја превенираат окупацијата од страна на странските сили, како што се случило со [[Англичани]]те во [[Јамајка]] и [[Французи]]те во [[Француска Гвајана|Гвајана]] и западниот дел на [[Хиспаниола]]. Поради тоа, голем дел од жителите на Канарските Острови, вклучувајќи ги и оние од Тенерифе, заминале кон [[Нов Свет|Новиот Свет]]. Успехот во одгледувањето на нови култури во Америка, како што се [[какао]]то во [[Венецуела]] и [[тутун]]от во [[Куба]], придонело за егзодус на населението од градовите како [[Буенависта дел Норте]], [[Вилафлор (Тенерифе)|Вилафлор]] или [[Ел Саузал]] кон крајот на [[XVII век]]. Селото Сан Карлос де Тенерифе било основано во [[1684]] година од Канарските Острови на [[Санто Доминго]]. Луѓето од Тенерифе биле регрутирани за да го изградат градот поради страв од колонизирање на градот од Французите. Помеѓу 1720 и 1730 година, биле преселени 176 семејства, вклучително и многу луѓе од Тенерифе, на [[Кариби|карибскиот остров]] [[Порторико]]. Во [[1726]] година, жители на околу 25 острови мигрирале во Америка за да учествуваат во основањето на [[Монтевидео]]. Четири години подоцна, во 1730 година, уште една група ја напуштила својата матична татковина за да биде основан градот [[Сан Антонио]] во денешен [[Тексас]]. Помеѓу 1777 и 1783 година, жители од повеќе острови емигрирале од [[Санта Крус де Тенерифе]], населувајќи се во она што денес е познато како Сент Бернард, [[Луизијана]], за време на периодот кога Шпанија владеела со оваа поранешна француска територија западно од реката [[Мисисипи]]. Некои групи заминале во Западна или Шпанска Флорида<ref name="emigracion"/>. Во Тенерифе во јуни [[1787]] година пристигнала [[Прва Флота|Првата Флота]], која се состоела од 11 бродови, и која заминала од [[Портсмут]], [[Англија]], на [[13 мај]] [[1787]] година, кон [[Австралија]], основајќи ја првата европска колонија на континентот. Флотата се состоела од два бродови од [[Кралска морнарица|Кралската морнарица]], три товарни бродови кои носеле меѓу 1.000 и 1.500 осуденици, маринци, морнари, цивилни службеници и слободни луѓе и огромно количество храна. На [[3 јуни]] [[1787]] година, флотата пристигнала во Санта Крус на Тенерифе. Овде добиле свежа вода, зеленчук и месо. Командантот на флотата, капетанот [[Артур Филип]] и главните офицери биле забавувани од страна на локалниот гувернер, додека еден осуденик неуспешно се обидел да избега. На 10 јуни тие тргнале да го преминат [[Атлантик]]от во [[Рио де Жанеиро]], искористувајќи ги поволните трговски ветрови и океанските струи. Имиграцијата во Америка (главно Куба и Венецуела) продолжила и во текот на 19 и почетокот на 20 век, поради недостаток на економски можности и релативна изолација на Канарските Острови. Од крајот на [[XX век]], економските закони за заштита на островот и силниот развој во туристичката индустрија ја зацврстиле економијата и привлекле нови мигранти. Тенерифе има добиено бројни нови жители, вклучувајќи го и враќањето на многу потомци од некои острови кои заминале пет века пред тоа<ref name="emigracion"/>. ===Воена историја=== [[File:Sir Horatio Nelson when wounded at Teneriffe.jpg|thumb|right|Адмиралот Нелсон во Тенерифе]] Најзначајниот конфликт за островот се случил поради [[Битка кај Санта Крус де Тенерифе|британската инвазија на Тенерифе]] во [[1797]] година<ref>{{es}} [http://www.ejercito.mde.es/ihycm/index-total.html?http://www.ejercito.mde.es/ihycm/chycm/canarias/museo.htm Instituto de Historia y Cultura Militar de Canarias]{{dead link|date=September 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. На [[25 јули]] [[1797]] година, адмирал [[Хорацио Нелсон]] извршил напад во [[Санта Крус де Тенерифе]], сега главен град на островот. По жестоката борба која резултирала со многу жртви, генералот Антонио Гутиерез де Отеро и Сантајана организирал одбрана за да ги принуди на напаѓачите да се повлечат. Во конфликтот Нелсон бил сериозно повреден во десната рака, поради што морало да се изврши [[ампутација]] на поголемиот дел од неговата рака<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://aboutnelson.co.uk/health.htm|title=Nelson's Health|website=aboutnelson.co.uk|access-date=2017-03-14}}</ref>. Легендата вели дека бил ранет од шпанскиот топограф ''Тигар'' (шпански: Тигре) додека се обидел да се симне на брегот на Пасо Алто<ref name="naturaycultura"/>. На [[5 септември]] [[1797]] година, Британците се обиделе уште еднаш да го освојат островот преку регионот на Порто Сантјаго, но и овој обид бил одбиен од жителите. Некои фрлале дури и камења кон Британците од височините на карпите. Островот исто така бил нападнат од британските команданти [[Роберт Блејк]], [[Волтер Роли]], Џон Хокинс, Вудс Роџерс<ref>{{es}} [http://www.vierayclavijo.org/html/paginas/cursos/cursos_2005/0505_masca/masca_05.htm Asociación canaria para la enseñanza de las ciencias- Viera y Clavijo] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150910014800/http://www.vierayclavijo.org/html/paginas/cursos/cursos_2005/0505_masca/masca_05.htm |date=2015-09-10 }}</ref>. ===Современа историја=== Помеѓу [[1833]] и [[1927]] година, [[Санта Крус де Тенерифе]] бил единствениот главен град на Канарските Острови. Во [[1927]] година, владата наредила главниот град да се подели со [[Лас Палмас]], како што е останато до денес<ref name="es.wikisource.org"/><ref name="gobiernodecanarias.org"/>. Оваа промена во статусот го поттикнало развојот во [[Лас Палмас]]. Туристите запоичнале да го посетуваат Тенерифе од [[Шпанија]], [[Велика Британија]] и [[Северна Европа]] во голем број во 1890-тите. Тие особено биле привлечени од одредиштате во северните градови на [[Пуерто де ла Круз]] и [[Санта Крус де Тенерифе]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.puertodelacruz.es/puerto/front_end/articulo.php?id_Art=123&idioma=1|title=Página web Ayuntamiento Puerto de la Cruz|author=|date=|work=puertodelacruz.es|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070303034305/http://www.puertodelacruz.es/puerto/front_end/articulo.php?id_Art=123|archivedate=3 March 2007|df=dmy-all}}</ref>. Независното бродско работење помогнало во зајакнувањето на туристичката индустрија<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Linked with the island's|url=http://www.tenerifenews.org.es/2013/08/linked-with-the-islands/|publisher=[[Tenerife News]]|accessdate=3 September 2016|date=24 August 2013}}</ref>. Природонаучникот [[Александар фон Хумболт]] се искачил на врвот на планината [[Теиде]] и ја забележал на убавината на островот. Пред неговото подигање на власта, [[Франциско Франко]] на Канарските Острови служел како командант. Во јули Франко бил контактиран и таен состанок кој бил одржан во шумата на Ла Есперанса на Тенерифе, започнале разговори околу започнувањето на воен удар во земјата<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.elpais.com/especiales/2006/mirada/fotogaleria_4_3.html |title=Las raíces insulares de Franco (The island roots of Franco) |publisher=Elpais |accessdate=15 April 2013 |language=es |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130523055841/http://www.elpais.com/especiales/2006/mirada/fotogaleria_4_3.html |archivedate=23 May 2013 }}</ref>, што резултирало до започнување на граѓанска војна. Островите паднале во рацете на националистите во јули [[1936]] година. Во 50-тите години, мизеријата на повоените години предизвикало да илјадници жители на островот емигрираат во [[Куба]] и во други делови на [[Латинска Америка]]. Тенерифе е местото каде се случила [[Авионска несреќа на Тенерифе (1977)|најсмртоносната несреќа]] досега во комерцијалната авијација. Во авионската несреќа загинале 583 лица, а авионскиот судир се случил на [[27 март]] [[1977]] година, на аеродромот Лос Родеос во северниот дел на островот, кога се судриле два авиони [[Боинг 747]]. На почетокот на [[XXI век]], таканаречената ''Ријада де Тенерифе 2002'' се одржала на 31 март истата година. Дождовите предизвикале да има 8 мртви, 12 исчезнати и десетици повредени луѓе<ref>[http://www.eldia.es/2002-04-09/actualidad/actualidad1.htm Ya son OCHO los muertos. ][[El Día (Canarias)|El Día]]<span>. 09/04/2011</span></ref>. Покрај човечките загуби, поплавата предизвикала значителна материјална штета, 70.000 лица останале без светлина, како и целосно или делумно уништување на најмалку 400 домови. Загубите биле пресметани на 90 милиони евра<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.atan.org/varios/31m/index.htm |title=ATAN Riada del 31 de март de 2002 |accessdate=2018-12-06 |archive-date=2009-04-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090411165326/http://www.atan.org/varios/31m/index.htm |url-status=dead }}</ref>. Од друга страна, во ноември [[2005]] година, Тенерифе бил Канарскиот остров кој бил најмногу погоден од тропската бура ''Делта''. Ветрови од 140 км/ч биле забележани на брегот и речиси 250 км/ч на врвот на вулканот [[Теиде]]. ==Географија== [[File:Palm Tree Canyon.JPG|thumb|Дрво од палма во внатрешноста на островот.]] Најстарите планински венци на Тенерифе се зголемиле со вулканска ерупција што го родила пред островот околу дванаесет милиони години<ref name="Origin about">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.abouttenerife.com/tenerife/history.asp|title=Origins of the island|publisher=About Tenerife.com|accessdate=15 October 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20081019091452/http://www.abouttenerife.com/tenerife/history.asp|archive-date=19 October 2008|url-status=dead|df=dmy-all}}</ref>. Островот како што е денес, бил формиран пред три милиони години со спојување на три острови составени од планинските предели на Анага, Тено и Вале де Сан Лоренцо<ref name="Origin about"/>, поради вулканска активност од Теиде. Вулканот е видлив од повеќето делови на островот денес, а [[кратер]]от е долг 17 километри во некои точки. Тенерифе е најголемиот остров на Канарските Острови и регионот [[Макаронезија]]<ref name="catalogo.museosdetenerife.org"/>. ==Геологија== Тенерифе е [[вулкан]]ски [[остров]] создаден од последователни ерупции во текот на неговата историја. Постојат четири историски забележани вулкански ерупции, од кои ниту една не довела до човечки жртви. Првата се случила во [[1704]], кога вулканите Арафо, Фаснија и Сиете Фуентес избувнале истовремено. Две години подоцна, во 1706 година, најголема ерупција се случила во Тревехо. Овој вулкан произвел големи количества [[лава]] и го уништила градот и главна порта на Гарачико, како и неколку помали села. Последната ерупција во [[XVIII век]] поврзана со стратовулканите Теиде и Пико Виејо се случила во 1798 година од Наричес дел Теиде на западниот крило на Пико Виејо<ref name="Carracedo2007">Carracedo, J. C., Rodríguez Badioloa, E., Guillou, H., Paterne, M., Scaillet, S., Pérez Torrado, F. J., Paris, R., Fra-Paleo, U., Hansen, A., 2007. "Eruptive and structural history of Teide Volcano and rift zones of Tenerife, Canary Islands." Bulletin of the Geological Society of America, 119(9–10). 1027–1051</ref>. [[Теиде]] последен пат избил во 1909 од Ел Чињеро<ref name="Carracedo2007" /> на гребенот Сантјаго<ref>{{es}} [http://www.fomento.es/NR/rdonlyres/C916903C-1153-46A3-ADDC-3B78D2AF9EC5/32675/Tablaerupciones_ampliada.pdf Instituto Geográfico Nacional] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081030133628/http://www.fomento.es/NR/rdonlyres/C916903C-1153-46A3-ADDC-3B78D2AF9EC5/32675/Tablaerupciones_ampliada.pdf |date=30 October 2008 }}</ref>. Островот се наоѓа помеѓу 28° и 29° на север и меридијани од 16° и 17° запад. Се наоѓа северно [[Северен Повратник|Северниот Повратник]], заземајќи централна позиција меѓу другите Канарски Острови на Гран Канарија, Ла Гомера и Ла Палма. Островот е оддалечен на околу 300 километри од африканскиот брег и приближно 1.000 километри од [[Пиринејски Полуостров|Пиринејскиот Полуостров]]<ref name=atlas>{{Наведена книга|author=García Rodríguez|title =Atlas interinsular de Canarias|publisher=Editorial interinsular canaria|year=1990|isbn=978-84-86733-09-4}}</ref>. Тенерифе е најголемиот остров на архипелагот на Канарските Острови, со површина од 2.034,38 км²<ref name=extension>[http://www.gobiernodecanarias.org/istac/estadisticas/php/saltarA.php?mid=/istac/estadisticas/territorio_ambiente/area_01_frame.html Estadísticas de la Comunidad Autónoma de Canarias] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100323155813/http://www.gobiernodecanarias.org/istac/estadisticas/php/saltarA.php?mid=%2Fistac%2Festadisticas%2Fterritorio_ambiente%2Farea_01_frame.html |date=23 March 2010 }}</ref> и има најдолга крајбрежна линија, која изнесува 342 километри<ref name=costa>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ine.es/daco/daco42/territorio/1.1.2.xls|title=Instituto Nacional de Estadística|author=|date=|work=ine.es|accessdate=18 April 2017}}</ref>. Покрај тоа, највисоката точка, Теиде, со надморска височина од 3.718 метри над морското ниво е највисока точка во цела Шпанија<ref name=teide>{{Наведена мрежна страница|url=http://reddeparquesnacionales.mma.es/parques/teide/guia_info_mediofisico.htma|title=Red de Parques Nacionales (Ministerio de Medio Ambiente)|author=|date=|work=mma.es|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090114131713/http://reddeparquesnacionales.mma.es/parques/teide/guia_info_mediofisico.htma|archivedate=14 January 2009|df=dmy-all}}</ref>. Врвот на Теиде исто така е трет по големина вулкан во светот од неговата основа на дното од морето. Поради оваа причина, Тенерифе е 10-ти највисок остров во светот. Се состои од околу 200 мали неплодни островчиња или големи карпи, вклучувајќи ги и Анага, Фаснија и Гарачико, додавајќи дополнителни 213.835 м² на вкупната површина<ref name="extension"/>. ===Потекло и геолошка формација=== [[File:Tenerife formation.png|thumb|upright|right]] Тенерифе е остров создаден вулкански, изградувајќи се од povr inata на океанот 20-50 милиони години<ref name="enciclopedia"/>. Според теоријата на [[Тектоника на плочите]], искачувањето на [[магма]]та што потекнува внатрешноста на Земјата се создава од ефектите на тектонската активност кои постојат на океанската плоча. Овие фрактури лежат по структурните оски на самиот остров, и биле формирани од алпската [[орогенеза]] за време на [[Терцијар|терцијарниот период]] поради движењата на [[Африканска Плоча|Африканската Плоча]]. Подводните пукнатини од ерупции потекнуваат од т.н. пилоу лава, која се создава со брзото ладење на магмата кога станува збор за контакт со вода, добивајќи ја нејзината особена форма. Оваа лава-перница се акумулирала, изградила база на островот под морето. Бидејќи оваа акумулација се приближила до површината на водата, гасовите избувнале од магмата поради намалувањето на притисокот во околината. Вулканските ерупции станале понасилни и имале експлозивен карактер и резултирале во формирање на необични геолошки фрагменти<ref name="enciclopedia"/>. По долгорочната акумулација на овие фрагменти, раѓањето на островот се случило на крајот од [[миоцен|миоценската епоха]]. Зоните на Тенерифе, познати како Тено, Анага и Адехе, биле формирани пред седум милиони години. Овие формации се нарекуваат ''Серија I''. Овие зони всушност биле три одделни острови што денеска се наоѓа крајниот западен, источен и јужен дел од Тенерифе<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.puntoinfo.idecnet.com/index.php?sectionID=2&lang=1&s=1&ID=160|title=Información del Cabildo de Tenerife|author=|date=|work=idecnet.com|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071109002153/http://www.puntoinfo.idecnet.com/index.php?sectionID=2&lang=1&s=1&ID=160|archivedate=9 November 2007|df=dmy-all}}</ref>. Вториот вулкански циклус наречен Пост-миоценска формација или ''Серија II, III, IV'', започнал пред три милиони години. Овој бил многу поинтензивен вулкански циклус, кој ги обединил Тено, Анага и Адехе во еден остров. Оваа нова структура, наречена ''Cañadas Structure I'', претствувала основа за создавање на областа позната како Бандас дел сур (денес југоисточно Тенерифе)<ref name=enciclopedia>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gevic.net/info/contenidos/mostrar_contenidos.php?idcat=36&idcap=58&idcon=330 |title=Origen y formación - TENERIFE - (GEVIC) Gran Enciclopedia Virtual Islas Canarias |author=|date=|work=gevic.net|accessdate=22 April 2017}}</ref>. Потоа, по урнатините на ''Cañadas Structure I'', се појавила ''Cañadas Structure II'', која била на 2.500 метри надморска височина и се појавила со интензивна експлозивна активност со помош на фисурална вулканска активност што се случувала помеѓу остатоците од ''Серија I''. Пред околу 800.000 години се случиле две гравитациски свлечишта, што довеле до создавање на денешните долини Ла Оротава и Гумир<ref name=enciclopedia/>. Конечно, пред околу 200.000 години, започнле ерупции кои ја изградиле областа Пико Виехо-Теиде во центарот на островот<ref name=enciclopedia/>. ===Орографија и пејзаж=== Нерамната и стрмна [[орографија]] на островот и неговата различна клима резултирале со разновидност на пејзажи и географски и геолошки формации, со создавање на денешниот [[Национален парк „Теиде“]] со својата богата борова шума, споредени со вулканскиот предел на врвот на Теиде и Гумир, до Акантиладос де Лос Гигантес (карпи на гигантите) со вертикални пропади. На југ постојат области со растенија кои се отпорни на суша. Други области се движат од оние заштитени и затворени во планините како Монтања Роха и Монтања Пелада, долините и шумите со суптропска растителност и клима, до оние со длабоки клисури и пропади како што се Анага и Тено. ====Централни височини==== Главните структури на Тенерифе, со комплексите Теиде и Пико-Виехо и областите Лас Канедас се најистакнати на островот. Се состои од полукалдера од околу 130 км² во областа, која потекнува од неколку геолошки процеси. Областа е делумно зафатена од стратовулканот Теиде. Пределот Лос Азулеос, составен од зелено-затемнети карпи, бил создаден со хидротермални процеси<ref name="naturaycultura"/><ref name="enciclopedia"/><ref name="islaaisla"/>. Јужно од Ла Калдера се наоѓа планината Гуахара, која има височина од 2,718 метри, што се издига над Националниот парк. На дното се наоѓа област, на која има многу ситен седиментарен материјал кој бил депониран од неговите вулкански процеси и е познат како Лано де Ucanca<ref name="naturaycultura"/><ref name="enciclopedia"/><ref name="islaaisla"/>. Највисоката точка на островот, на шпанска територија и во Атлантскиот Океан е врвот на [[Теиде]], на 3.718 метри надморска височина и над 7.500 метри над површината на океанот. Вулканот е трет по големина на планетата, а неговата централна местоположба и снежен пејзаж во зима му дава уникатна природа. Оригиналните доселеници сметале дека Теиде бил бог, и дека местото претставувало место за обожавање. Во 1954 година, целата област околу него била прогласена за национален парк, со понатамошно проширување подоцна. Покрај тоа, во јуни 2007 година [[УНЕСКО]] областа ја вклучила во списокот на светско културно наследство<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://whc.unesco.org/en/list/1258|title=Teide National Park|first=UNESCO World Heritage|last=Centre|date=|work=unesco.org|accessdate=18 April 2017}}</ref>. На запад се наоѓа вулканот Пико Виехо (Стариот врв). На едната страна од него е вулканот Чахора, каде што последната ерупција се случила во 1798 година. Теиде е еден од 16-те [[Декадни вулкани]] идентификувани од страна на Меѓународната асоцијација за вулканологија и хемија на Земјината внатрешност (IAVCEI). ====Масиви==== [[File:Anaga 2006.jpg|thumb|left|Масивот Анага]] Масивот Анага (''[[Macizo de Anaga]]''), на североисточниот дел на островот, има неправилен и нерамномерен топографски профил каде што, и покрај генерално скромните височини, Круз де Таборно достигнува висина од 1024 метри. Поради возраста од 5,7 милиони години, длабоки ерозивни процеси и густата мрежа на насипи кои го пробиваат масивот, неговата површина содржи материјали од [[фонолит]]ичко и [[трахит]]ско потекло. Голем број на клисури со стрмни ѕидови постојат на овој дел од островот. Вертикалните форми доминираат на брегот на Анага, со ретки плажи главно составени од карпи или црн песок<ref name="naturaycultura"/><ref name=enciclopedia/><ref name="islaaisla"/>. [[File:Punta teno.jpg|thumb|right|Масивот Тено со подрачјето на Гигантските Карпи]] Масивот Тено (''[[Macizo de Teno]]'') се наоѓа на северозападниот дел на островот. Како и Анага, и овој масив содржи надземни површини и длабоки клисури формирани со [[ерозија]]. Сепак, материјалите овде се постари (околу 7,4 милиони години). Планината Гала претставува највисока надморска височина од 1342 метри. Најнеобичниот пејзаж на овој масив се наоѓа на јужниот брег, каде што [[Акантиладос де Лос Гигантес]] ги прикажува вертикалните ѕидови кои достигнуваат височини од 500 метри на некои места<ref name="naturaycultura"/><ref name="enciclopedia"/><ref name="islaaisla"/>. Масивот Адехе (''Macizo de Adeje'') се наоѓа на јужниот дел на островот. Неговото главно обележје е Роке дел Конде, со надморска височина од 1.001 метри. Овој масив не е толку импресивен како другите поради неговата намалена основна структура, бидејќи во прилог на поголемата геолошка старост на таа местоположба, масивот доживеал голема ерозија на својот материјал, со што се изгубил оригиналниот изглед и обем<ref name="naturaycultura"/><ref name="enciclopedia"/><ref name="islaaisla"/>. ====Дорсалес==== Планинскиот венец познат како Дорсал на Педро Гил (''Dorsal of Pedro Gil'') ја покрива областа од самиот почеток на планината Ла Есперанса, на височина од околу 750 метри, до центарот на островот, во близина на Калдера де Лас Канадас, со Изања, како највисока точка на 2.390 метри. Овие планини се создадени поради [[базалт]]ниот [[вулкан]]изам преку една од оските што го создале вулканот во оваа област<ref name="naturaycultura"/><ref name="enciclopedia"/><ref name="islaaisla"/>. ''Abeque Dorsal'' бил формиран од еден ланец на вулкани кои се приклучуваат на Тено со централниот врв на Теиде-Пико Виехо, започнувајќи од една од трите оски на геолошките структури на Тенерифе. На овој дорсален дел се наоѓа историскиот вулкан Чинјеро чија последна ерупција се случила во [[1909]] година<ref name="naturaycultura"/><ref name="enciclopedia"/><ref name="islaaisla"/>. ''Dorsal of Adeje'' или ''Јужен Дорсал'' е дел од последната структурална оска. Остатоците од оваа масивна карпа го прикажуваат исконското земјиште, кое исто така покажува поставување на мали вулкански конуси и карпи на јужниот дел на Тенерифе<ref name="naturaycultura"/><ref name="enciclopedia"/><ref name="islaaisla"/>. ====Долини и клисури==== Најважни долини кои се наоѓаат на островот се [[Вале де Ла Оротава]] и [[Вале де Гуимар]], формирани од масовното лизгање на големи количества материјал кон морето. Другите долини имаат тенденција да бидат помеѓу ридовите формирани од депозити на седименти од блиските падини или едноставно преку нивната еволуција станале типични долини<ref name="naturaycultura"/><ref name="enciclopedia"/><ref name="islaaisla"/>. Тенерифе има голем број на клисури, кои се карактеристичен елемент на пределот, предизвикани од ерозија од одлевањето на подолго време. Значајни клисури на островот се Руиз, Фаснија и Гуимар, Инфиерно и Ерке, од кои сите се означени како заштитени природни области.<ref name="naturaycultura"/><ref name="enciclopedia"/><ref name="islaaisla"/> [[File:Panom-puerto.jpg|thumb|upright=2.5|center|Панорама од [[Вале де Ла Оротава]]]] ====Крајбрежје==== Бреговите на Тенерифе обично се стрмни и карпести, особено на север од островот. Сепак, островот има 67,14 километри плажи<ref>[http://www.gobiernodecanarias.org/istac/estadisticas/php/saltarA.php?mid=/istac/estadisticas/territorio_ambiente/area_01_frame.html Estadísticas del Gobierno de Canarias] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100323155813/http://www.gobiernodecanarias.org/istac/estadisticas/php/saltarA.php?mid=%2Fistac%2Festadisticas%2Fterritorio_ambiente%2Farea_01_frame.html |date=23 March 2010 }}</ref>. На северниот брег има песочни црни плажи, додека на јужниот и југозападниот брег на островот, плажите обично имаат многу пофини и појасни песоци со полесни тонови<ref name="naturaycultura"/><ref name="enciclopedia"/><ref name="islaaisla"/>. ==Клима== Тенерифе е познат на меѓународно ниво како „''Остров на вечната пролет''“ (''Isla de la Eterna Primavera'').<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.turismodecanarias.com/canary-islands-spain/tourism-office/tenerife-island/index.html|title=Tenerife|author=|date=27 March 2015|work=turismodecanarias.com|accessdate=18 April 2017|archive-date=2015-04-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20150422031727/http://www.turismodecanarias.com/canary-islands-spain/tourism-office/tenerife-island/index.html|url-status=dead}}</ref> Островот, кој лежи на иста ширина како пустината [[Сахара]], ужива топла [[тропска клима]] со просечна вредност од 18-24&nbsp;°C (64-75&nbsp;°F) во зимата и 24-28&nbsp;°C (75-82&nbsp;°F) во летото. Островот има поголем број на годишни сончеви денови и ниски врнежи во сите предели освен во планинските области. [[Умерена клима|Умерената клима]] на Тенерифе е контролирана во голема мера од страна на традиционалните трендови, чија [[влажност]] е [[Кондензација|кондензирана]] главно во северниот и североисточниот дел на островот, создавајќи облаци кои се движат помеѓу 600 и 1800 метри во височина. Студените морски струи на [[Канарските Острови]], исто така, имаат ефект на ладење на крајбрежјата и нејзините плажи, додека топографијата на пејзажот игра улога во климатските разлики на островот со големиот број на долини. Умерениот ефект на морскиот воздух ја прави екстремната топлина ретка појава. Најниската регистрирана температура во центарот на Санта Крус е 8.1&nbsp;°C (46.6&nbsp;°F), најстудениот месец во извештајот сè уште има релативно блага просечна температура од 15.8&nbsp;°C (60.4&nbsp;°F)<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aemet.es/en/serviciosclimaticos/datosclimatologicos/efemerides_extremos*?w=0&k=coo&l=C449C&datos=det&x=C449C&m=13&v=TMB|title=Santa Cruz All Time Records|publisher=Aemet.es|accessdate=10 December 2015}}</ref>. Летните температури се највисоки во август, со просечно високо ниво од 29&nbsp;°C (84&nbsp;°F) во Санта Крус, слично на оние на местата до северно од [[Барселона]] и [[Мајорка]], поради поголемо поморско влијание. На повисоките места во Ла Лагуна, климатските транзиции кон средоземна клима со повисоки врнежи и пониски температури во текот на целата година. Климата на Санта Крус е многу типична за Канарските Острови, иако е само малку потопла од климата на [[Лас Палмас]]. Големи климатски контрасти на островот се евидентни, особено во текот на зимските месеци кога е можно да се ужива во топлото сонце на брегот и да се доживее снег на надморска височина од 3.000 метри на Теиде<ref name=islaaisla>{{Наведена книга | last = González Morales | first = Alejandro | title = Canarias isla a isla (clima) | publisher = Centro de la Cultura Popular Canaria| year = 2000 | isbn = 84-7926-357-1}}</ref>. Исто така, постојат големи контрасти на ниска надморска височина, каде што климата се движи од сува на југоисточната страна претставена од Санта Крус де Тенерифе до [[Средоземје]]то на северозападната страна во [[Буена Виста дел Норте]] и [[Ла Оротава]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.webtenerife.com/PortalTenerife/Zonas/Santa%20Cruz%20Laguna/Mas%20sobre%20Tenerife/Geografia/Climatologia/Contraste%20norte-sur.htm?Lang=es&sig=true|title=Turismo Tenerife: Alojamiento, Carnaval, Actividades... - Tenerife|author=|date=|work=webtenerife.com|accessdate=18 April 2017}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. Северот и југот од Тенерифе слично имаат различни климатски одлики. Северозападната страна на островот добива 73 % од сите врнежи на островот, а релативната влажност на воздухот е супериорна. Плувиометриските максимуми се регистрирани на страна на просечна надморска височина од 1.000 до 1200 метри, речиси исклучиво во планинскиот венец Ла Оротава<ref name=islaaisla/>. Сепак, иако постојат климатски разлики во врнежите и сонцето на островот, вкупните годишни врнежи се ниски и летните месеци од мај до септември, вообичаено, се целосно суви. Врнежите, слично како и во [[Јужна Калифорнија]], исто така, може да бидат крајно непредвидливи од една година до друга<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://hal.archives-ouvertes.fr/docs/00/49/82/26/PDF/camberlin_CR_revised.pdf |title=More variable tropical climates have a slower demographic growth |publisher=Hal.archives-ouvertes.fr |accessdate=2012-09-19}}</ref>. {{Weather box |location = Санта Крус |metric first = yes |single line = yes |Jan record high C = 28.4 |Feb record high C = 31.2 |Mar record high C = 35.4 |Apr record high C = 35.2 |May record high C = 36.4 |Jun record high C = 37.1 |Jul record high C = 42.6 |Aug record high C = 40.4 |Sep record high C = 39.3 |Oct record high C = 38.1 |Nov record high C = 34.0 |Dec record high C = 28.2 |year record high C = 42.6 |Jan high C = 21.0 |Feb high C = 21.2 |Mar high C = 22.1 |Apr high C = 22.7 |May high C = 24.1 |Jun high C = 26.2 |Jul high C = 28.7 |Aug high C = 29.0 |Sep high C = 28.1 |Oct high C = 26.3 |Nov high C = 24.1 |Dec high C = 22.1 |year high C = 24.6 |Jan mean C = 18.2 |Feb mean C = 18.3 |Mar mean C = 19.0 |Apr mean C = 19.7 |May mean C = 21.0 |Jun mean C = 22.9 |Jul mean C = 25.0 |Aug mean C = 25.5 |Sep mean C = 24.9 |Oct mean C = 23.4 |Nov mean C = 21.3 |Dec mean C = 19.4 |year mean C = 21.5 |Jan low C = 15.4 |Feb low C = 15.3 |Mar low C = 15.9 |Apr low C = 16.5 |May low C = 17.8 |Jun low C = 19.5 |Jul low C = 21.2 |Aug low C = 21.9 |Sep low C = 21.7 |Oct low C = 20.3 |Nov low C = 18.4 |Dec low C = 16.6 |year low C = 18.4 |Jan record low C = 9.4 |Feb record low C = 8.1 |Mar record low C = 9.5 |Apr record low C = 9.4 |May record low C = 12.0 |Jun record low C = 13.4 |Jul record low C = 16.5 |Aug record low C = 14.6 |Sep record low C = 16.5 |Oct record low C = 14.6 |Nov record low C = 10.1 |Dec record low C = 10.0 |year record low C = 8.1 |Jan rain mm = 31.5 |Feb rain mm = 35.4 |Mar rain mm = 37.8 |Apr rain mm = 11.6 |May rain mm = 3.6 |Jun rain mm = 0.9 |Jul rain mm = 0.1 |Aug rain mm = 2.0 |Sep rain mm = 6.8 |Oct rain mm = 18.7 |Nov rain mm = 34.1 |Dec rain mm = 43.2 |Jan rain days = 8.0 |Feb rain days = 7.2 |Mar rain days = 6.9 |Apr rain days = 5.5 |May rain days = 2.9 |Jun rain days = 0.9 |Jul rain days = 0.2 |Aug rain days = 0.8 |Sep rain days = 2.7 |Oct rain days = 6.1 |Nov rain days = 8.8 |Dec rain days = 9.4 |unit rain days = 1.0 mm |Jan humidity = 64 |Feb humidity = 65 |Mar humidity = 62 |Apr humidity = 61 |May humidity = 61 |Jun humidity = 61 |Jul humidity = 58 |Aug humidity = 60 |Sep humidity = 64 |Oct humidity = 66 |Nov humidity = 65 |Dec humidity = 66 |year humidity = |Jan sun = 178 |Feb sun = 186 |Mar sun = 221 |Apr sun = 237 |May sun = 282 |Jun sun = 306 |Jul sun = 337 |Aug sun = 319 |Sep sun = 253 |Oct sun = 222 |Nov sun = 178 |Dec sun = 168 |source 1 = ''[[Државна метеоролошка агенција на Шпанија]]''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aemet.es/en/serviciosclimaticos/datosclimatologicos/valoresclimatologicos?l=C449C&k=coo|title=Valores Climatológicos Normales. Santa Cruz De Tenerife|accessdate=}}</ref> |source 2 = ''[[Државна метеоролошка агенција на Шпанија]]''<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.aemet.es/es/serviciosclimaticos/datosclimatologicos/efemerides_extremos?w=0&k=coo&l=C449C&datos=det |title=Valores Climatológicos Extremos. Santa Cruz de Tenerife |accessdate=}}</ref> (1981–2010), Extremes (1921-Present) |date = February 2016}} {{Weather box |location = [[Јужен Аеродром (Тенерифе)|Јужен Аеродром]] |metric first = yes |single line = yes |collapsed = yes |Jan record high C = 29.3 |Feb record high C = 30.0 |Mar record high C = 34.0 |Apr record high C = 35.6 |May record high C = 37.7 |Jun record high C = 36.2 |Jul record high C = 42.9 |Aug record high C = 44.3 |Sep record high C = 41.8 |Oct record high C = 37.0 |Nov record high C = 35.2 |Dec record high C = 30.0 |year record high C = 44.3 |Jan high C = 21.7 |Feb high C = 22.0 |Mar high C = 23.1 |Apr high C = 23.1 |May high C = 23.9 |Jun high C = 25.4 |Jul high C = 27.7 |Aug high C = 28.4 |Sep high C = 27.9 |Oct high C = 26.8 |Nov high C = 24.8 |Dec high C = 22.8 |year high C = 24.8 |Jan mean C = 18.4 |Feb mean C = 18.5 |Mar mean C = 19.3 |Apr mean C = 19.5 |May mean C = 20.4 |Jun mean C = 22.1 |Jul mean C = 24.0 |Aug mean C = 24.7 |Sep mean C = 24.5 |Oct mean C = 23.4 |Nov mean C = 21.5 |Dec mean C = 19.7 |year mean C = 21.4 |Jan low C = 15.2 |Feb low C = 15.0 |Mar low C = 15.6 |Apr low C = 16.0 |May low C = 17.0 |Jun low C = 18.8 |Jul low C = 20.2 |Aug low C = 21.1 |Sep low C = 21.1 |Oct low C = 20.0 |Nov low C = 18.2 |Dec low C = 16.5 |year low C = 17.9 |Jan record low C = 9.0 |Feb record low C = 9.8 |Mar record low C = 9.6 |Apr record low C = 12.2 |May record low C = 13.0 |Jun record low C = 14.6 |Jul record low C = 16.8 |Aug record low C = 17.1 |Sep record low C = 16.6 |Oct record low C = 14.8 |Nov record low C = 12.0 |Dec record low C = 10.4 |year record low C = 9.0 |Jan rain mm = 16.6 |Feb rain mm = 19.9 |Mar rain mm = 14.7 |Apr rain mm = 7.4 |May rain mm = 1.1 |Jun rain mm = 0.1 |Jul rain mm = 0.1 |Aug rain mm = 1.3 |Sep rain mm = 3.6 |Oct rain mm = 11.9 |Nov rain mm = 26.3 |Dec rain mm = 30.3 |Jan rain days = 1.8 |Feb rain days = 2.2 |Mar rain days = 1.9 |Apr rain days = 1.1 |May rain days = 0.3 |Jun rain days = 0.0 |Jul rain days = 0.0 |Aug rain days = 0.2 |Sep rain days = 0.6 |Oct rain days = 1.6 |Nov rain days = 1.9 |Dec rain days = 3.5 |unit rain days = 1.0 mm |Jan humidity = 62 |Feb humidity = 64 |Mar humidity = 63 |Apr humidity = 65 |May humidity = 66 |Jun humidity = 68 |Jul humidity = 65 |Aug humidity = 67 |Sep humidity = 68 |Oct humidity = 67 |Nov humidity = 64 |Dec humidity = 66 |year humidity = |Jan sun = 193 |Feb sun = 195 |Mar sun = 226 |Apr sun = 219 |May sun = 246 |Jun sun = 259 |Jul sun = 295 |Aug sun = 277 |Sep sun = 213 |Oct sun = 214 |Nov sun = 193 |Dec sun = 195 |source 1 = [[Agencia Estatal de Meteorología]]<ref name="aemet.es">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aemet.es/en/serviciosclimaticos/datosclimatologicos/valoresclimatologicos?l=C429I&k=coo|title=Standard Climate Values. Tenerife Sur Aeropuerto |accessdate=}}</ref> |source 2 = [[Agencia Estatal de Meteorología]]<ref name="aemet">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.aemet.es/es/serviciosclimaticos/datosclimatologicos/efemerides_extremos?w=0&k=coo&l=C429I&datos=det |title=Valores Climatológicos Extremos. Tenerife Sur Aeropuerto |accessdate=}}</ref> (1981–2010), Екстреми (1921-денес) |date = February 2016}} {{Weather box |location = Ла Лагуна – [[Северен Аеродром (Тенерифе)|Северен Аеродром]]<small>(надморска височина: {{convert|632|m|abbr=off}})</small> |metric first = yes |single line = yes |collapsed = yes |Jan record high C = 25.6 |Feb record high C = 26.9 |Mar record high C = 33.2 |Apr record high C = 33.0 |May record high C = 37.6 |Jun record high C = 37.9 |Jul record high C = 41.4 |Aug record high C = 41.2 |Sep record high C = 38.0 |Oct record high C = 33.2 |Nov record high C = 31.0 |Dec record high C = 25.2 |year record high C = 41.4 |Jan high C = 16.0 |Feb high C = 16.7 |Mar high C = 18.2 |Apr high C = 18.5 |May high C = 20.1 |Jun high C = 22.2 |Jul high C = 24.7 |Aug high C = 25.7 |Sep high C = 24.9 |Oct high C = 22.5 |Nov high C = 19.7 |Dec high C = 17.1 |year high C = 20.5 |Jan mean C = 13.1 |Feb mean C = 13.4 |Mar mean C = 14.5 |Apr mean C = 14.7 |May mean C = 16.1 |Jun mean C = 18.1 |Jul mean C = 20.2 |Aug mean C = 21.2 |Sep mean C = 20.7 |Oct mean C = 18.9 |Nov mean C = 16.5 |Dec mean C = 14.3 |year mean C = 16.8 |Jan low C = 10.2 |Feb low C = 10.0 |Mar low C = 10.7 |Apr low C = 10.9 |May low C = 12.0 |Jun low C = 14.0 |Jul low C = 15.7 |Aug low C = 16.6 |Sep low C = 16.5 |Oct low C = 15.2 |Nov low C = 13.3 |Dec low C = 11.5 |year low C = 13.0 |Jan record low C = 3.2 |Feb record low C = 3.4 |Mar record low C = 2.0 |Apr record low C = 4.2 |May record low C = 6.0 |Jun record low C = 8.5 |Jul record low C = 8.5 |Aug record low C = 7.0 |Sep record low C = 9.2 |Oct record low C = 6.8 |Nov record low C = 6.2 |Dec record low C = 3.5 |year record low C = 2.0 |Jan rain mm = 80 |Feb rain mm = 70 |Mar rain mm = 61 |Apr rain mm = 39 |May rain mm = 19 |Jun rain mm = 11 |Jul rain mm = 6 |Aug rain mm = 5 |Sep rain mm = 16 |Oct rain mm = 47 |Nov rain mm = 81 |Dec rain mm = 82 |Jan humidity = 76 |Feb humidity = 75 |Mar humidity = 71 |Apr humidity = 74 |May humidity = 72 |Jun humidity = 73 |Jul humidity = 69 |Aug humidity = 69 |Sep humidity = 71 |Oct humidity = 74 |Nov humidity = 75 |Dec humidity = 79 |year humidity = 73 |Jan rain days = 11 |Feb rain days = 10 |Mar rain days = 10 |Apr rain days = 10 |May rain days = 7 |Jun rain days = 4 |Jul rain days = 3 |Aug rain days = 3 |Sep rain days = 5 |Oct rain days = 10 |Nov rain days = 10 |Dec rain days = 12 |unit rain days = 1.0 mm |Jan sun = 150 |Feb sun = 168 |Mar sun = 188 |Apr sun = 203 |May sun = 234 |Jun sun = 237 |Jul sun = 262 |Aug sun = 269 |Sep sun = 213 |Oct sun = 194 |Nov sun = 155 |Dec sun = 137 |year sun = 2410 |source 1 = [[Agencia Estatal de Meteorología]]<ref name="aemet.es2">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aemet.es/en/serviciosclimaticos/datosclimatologicos/valoresclimatologicos?l=C447A&k=coo|title=Standard Climate Values. Tenerife Norte Aeropuerto |accessdate=}} </ref> (1981–2010) |source 2 = [[Agencia Estatal de Meteorología]]<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.aemet.es/es/serviciosclimaticos/datosclimatologicos/efemerides_extremos?w=0&k=coo&l=C447A&datos=det |title=Valores Climatológicos Extremos. Tenerife Norte Aeropuerto |accessdate=}}</ref> |date = February 2016}} {{Weather box |location = Изања<small>(надморска височина: {{convert|2371|m|abbr=off}})</small> |metric first = yes |single line = yes |collapsed = yes |Jan high C = 7.5 |Feb high C = 8.0 |Mar high C = 10.2 |Apr high C = 11.8 |May high C = 14.5 |Jun high C = 18.9 |Jul high C = 23.0 |Aug high C = 22.6 |Sep high C = 18.6 |Oct high C = 14.3 |Nov high C = 11.1 |Dec high C = 8.8 |year high C = |Jan mean C = 4.3 |Feb mean C = 4.7 |Mar mean C = 6.4 |Apr mean C = 7.6 |May mean C = 10.1 |Jun mean C = 14.4 |Jul mean C = 18.5 |Aug mean C = 18.2 |Sep mean C = 14.5 |Oct mean C = 10.6 |Nov mean C = 7.8 |Dec mean C = 5.6 |year mean C = |Jan low C = 1.1 |Feb low C = 1.3 |Mar low C = 2.7 |Apr low C = 3.5 |May low C = 5.8 |Jun low C = 9.9 |Jul low C = 14.0 |Aug low C = 13.8 |Sep low C = 10.4 |Oct low C = 6.9 |Nov low C = 4.5 |Dec low C = 2.4 |year low C = |Jan rain mm = 47 |Feb rain mm = 67 |Mar rain mm = 58 |Apr rain mm = 18 |May rain mm = 7 |Jun rain mm = 0 |Jul rain mm = 0 |Aug rain mm = 5 |Sep rain mm = 13 |Oct rain mm = 37 |Nov rain mm = 54 |Dec rain mm = 60 |Jan rain days = 4.5 |Feb rain days = 4.0 |Mar rain days = 4.1 |Apr rain days = 2.7 |May rain days = 1.1 |Jun rain days = 0.2 |Jul rain days = 0.1 |Aug rain days = 0.5 |Sep rain days = 1.6 |Oct rain days = 3.7 |Nov rain days = 4.4 |Dec rain days = 5.6 |unit rain days = 1.0 mm |Jan humidity = 50 |Feb humidity = 54 |Mar humidity = 48 |Apr humidity = 45 |May humidity = 40 |Jun humidity = 32 |Jul humidity = 25 |Aug humidity = 30 |Sep humidity = 43 |Oct humidity = 55 |Nov humidity = 54 |Dec humidity = 52 |year humidity = |Jan sun = 226 |Feb sun = 223 |Mar sun = 260 |Apr sun = 294 |May sun = 356 |Jun sun = 382 |Jul sun = 382 |Aug sun = 358 |Sep sun = 295 |Oct sun = 259 |Nov sun = 220 |Dec sun = 218 |year sun = |source 1 = Agencia Estatal de Meteorología<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aemet.es/en/serviciosclimaticos/datosclimatologicos/valoresclimatologicos?l=C430E&k=coo|title=Standard Climate Values. Izaña |accessdate=}}</ref> (1981–2010) |date = March 2018}} {{Weather box |location = Вилафлор<small>(надморска височина: {{convert|1378|m|abbr=off}}</small> |metric first = yes |single line = yes |collapsed = yes |Jan high C = 13.5 |Feb high C = 14.4 |Mar high C = 16.0 |Apr high C = 16.1 |May high C = 18.3 |Jun high C = 21.2 |Jul high C = 27.4 |Aug high C = 27.9 |Sep high C = 23.5 |Oct high C = 18.7 |Nov high C = 16.0 |Dec high C = 14.5 |year high C = 19.0 |Jan mean C= 9.4 |Feb mean C= 10.2 |Mar mean C= 11.7 |Apr mean C= 11.9 |May mean C= 13.8 |Jun mean C= 16.7 |Jul mean C= 22.7 |Aug mean C= 23.0 |Sep mean C= 19.2 |Oct mean C= 14.4 |Nov mean C= 11.4 |Dec mean C= 10.0 |year mean C= 14.7 |Jan low C = 5.4 |Feb low C = 6.0 |Mar low C = 7.3 |Apr low C = 7.2 |May low C = 9.5 |Jun low C = 12.2 |Jul low C = 18.0 |Aug low C = 18.5 |Sep low C = 14.8 |Oct low C = 10.4 |Nov low C = 8.2 |Dec low C = 7.0 |year low C = 10.2 |Jan precipitation mm = 49.4 |Feb precipitation mm = 51.2 |Mar precipitation mm = 34.1 |Apr precipitation mm = 24.4 |May precipitation mm = 2.7 |Jun precipitation mm = 0.4 |Jul precipitation mm = 0.0 |Aug precipitation mm = 0.8 |Sep precipitation mm = 7.5 |Oct precipitation mm = 33.8 |Nov precipitation mm = 70.6 |Dec precipitation mm = 56.2 |year precipitation mm = 366.1 |source 1 = Gobierno de Canarias<ref name="gobierno de canarias">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gobiernodecanarias.org/cmayot/espaciosnaturales/instrumentos/areadescarga/ifonche/aprobaciondefinitiva/informativo.pdf|title=Documento informativo del Plan Especial del paisaje protegido de Ifonche|accessdate=|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304081057/http://www.gobiernodecanarias.org/cmayot/espaciosnaturales/instrumentos/areadescarga/ifonche/aprobaciondefinitiva/informativo.pdf|archivedate=4 March 2016|df=dmy-all}}</ref> (Temperatures:1983–1995; Precipitation:1945–1997) | date= March 2016}} {{climate chart | [[Буенависта дел Норте]] | 12 | 17 | 167 | 11 | 17 | 95 | 12 | 17 | 70 | 12 | 17 | 18 | 13 | 19 | 12 | 14 | 20 | 9 | 17 | 22 | 1 | 18 | 23 | 3 | 17 | 23 | 4 | 16 | 21 | 90 | 15 | 19 | 207 | 13 | 17 | 122 | float = right | clear = none | source =<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ucm.es/info/cif/station/es-buena.htm|title=ESP S.C.TENERIFE - BUENAVISTA -TENERIFE-|author=|date=|work=ucm.es|accessdate=18 April 2017}}</ref>}} ===Вода=== Вулканската почва на Тенерифе, која е порозна и пропустлива, е генерално причината зошто почвата може да ја зголеми [[апсорпција]]та на вода на островот кој има ниски врнежи од дожд, со кондензација во пошумените области и со замрзнување на врвот на островот<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.webtenerife.com/PortalTenerife/Area%20profesional/Area%20industria%20turistica/La%20isla/Climatologia/El%20Agua.htm|title=Turismo Tenerife: Alojamiento, Carnaval, Actividades... - Tenerife|author=|date=|work=webtenerife.com|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081015010101/http://www.webtenerife.com/PortalTenerife/Area%2Bprofesional/Area%2Bindustria%2Bturistica/La%2Bisla/Climatologia/El%2BAgua.htm|archivedate=15 October 2008|df=dmy-all}}</ref>. Со оглед на неправилноста на врнежите и геолошките услови на островот, изградбата на браната е избегната, така што најголем дел од водата (90 %) доаѓа од бунари и од водни канали, кој ги има илјадници на островот, и важни системи кои служат за извлекување на своите хидролошки ресурси<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aguastenerife.org/4_tfeyelagua/4_3_6.html|title=Información del Consejo Insular de Aguas de Tenerife|author=|date=|work=aguastenerife.org|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160303170343/http://www.aguastenerife.org/4_tfeyelagua/4_3_6.html|archivedate=3 March 2016|df=dmy-all}}</ref>. Овие тунели се многу опасни, со џебови од вулкански гас или [[јаглерод диоксид]], предизвикувајќи брза смрт<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.bayjournal.com/article.cfm?article=3315 |title=Chesapeake Bay Journal : Article |publisher=Bayjournal.com |date= |accessdate=2012-09-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120223232921/http://www.bayjournal.com/article.cfm?article=3315 |archive-date=23 February 2012 |url-status=dead |df=dmy-all }}</ref>. ===Загадување и квалитет на воздухот=== Канарските Острови имаат ниски нивоа на загадување на воздухот, благодарение на недостатокот на фабрики и индустрии и традиции кои природно го отстрануваат контаминираниот воздух од островите. Според официјалните податоци што ги нуди [[Министерството за здравство и индустрија на Шпанија|Министерството за здравство и индустрија]] на [[Шпанија]], Тенерифе е едно од најчистите места во земјата со индекс на загадување на воздухот под националниот просек<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.troposfera.org/modules.php?name=News&file=article&sid=781 |title=Troposfera.org -- Portal de Calidad del Aire - 404 Error|first=Troposfera.org &#124; Portal de Calidad del |last=Aire |date=|work=troposfera.org|accessdate=18 April 2017}} {{dead link|date=April 2017 |fix-attempted=yes}}</ref>. И покрај ова, сè уште постојат агенси кои влијаат на нивоата на загадување на островот, главните загадувачки се рафинеријата во Санта Крус, термоцентралите во Лас Калетилас и Гранадила и патниот сообраќај, зголемени преку високото ниво на туризам на островот. Покрај тоа, на островот Тенерифе, како во [[Ла Палма]], мора да се контролира и загадувањето на светлината, за да им се помогне на астрофизичките опсерватории што се наоѓаат на врвовите на островот<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://atan.org/contaminacion/index.htm|title=Página oficial de ATAN: Contaminación|author=|date=|work=atan.org|accessdate=22 April 2017|archive-date=2001-02-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20010218172753/http://www.atan.org/contaminacion/index.htm|url-status=dead}}</ref>. Водата обично е со многу висок квалитет и сите плажи на островот Тенерифе се каталогизирани од страна на Министерството за здравство како води погодни за капење<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://nayade.msc.es/Splayas/html/ciudadano/documentos/Resumen_Aguas_Banio_2007.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20081030133628/http://nayade.msc.es/Splayas/html/ciudadano/documentos/Resumen_Aguas_Banio_2007.pdf|url-status=dead|archive-date=30 October 2008|title=Información sobre la Calidad del agua de baño|author=|date=|work=msc.es|accessdate=18 April 2017}}</ref>. ==Флора и фауна== Островот Тенерифе има извонредна еколошка разновидност и покрај неговата мала површина, што е последица на посебните еколошки услови на островот, каде што неговата посебна [[орографија]] ги модифицира општите климатски услови на локално ниво, произведувајќи значајна разновидност на микроклимати. Оваа разноликост на природни микроклимати и, според тоа, живеалишта, значи дека на островот постои богата и разновидна флора (1400 видови растенија), кои повеќе од сто се целосно ендемски на Тенерифе<ref name=florayfauna>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.puntoinfo.idecnet.com/index.php?sectionID=3&lang=1&s=1&ID=164|title=Cabildo de Tenerife (Flora y Fauna: introducción)|author=|date=|work=idecnet.com|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080307145049/http://www.puntoinfo.idecnet.com/index.php?sectionID=3&lang=1&s=1&ID=164|archivedate=7 March 2008|df=dmy-all}}</ref>. Ендемските видови ја вклучуваат [[волчја опашка|волчјата опашка]]. Фауната на островот има многу ендемски [[безрбетници]] и уникатни видови [[влекачи]], [[птици]] и [[цицачи]]. Фауната на Тенерифе вклучува околу 400 видови риби, 56 птици, пет влекачи, два [[водоземци]], 13 копнени цицачи и неколку илјади безрбетници, заедно со неколку видови морски желки, китови и делфини. Растителноста на Тенерифе може да се подели во шест главни зони кои се директно поврзани со надморската височина и насоката во која се соочуваат. * Долна ксерофизичка зона: 0-700 метри (0-2.297 стапки). [[Ксерофит]]ни грмушки кои се добро прилагодени на интензивно сонце и силни ветрови. Во оваа група спаѓаат следните ендемски видови: ''Euphorbia canariensis'', ''Ceropegia'' итн. * Термофилна шума: 200-600 метри (660-1.970 стапки). Преодна зона со умерени температури и дождови, но областа е влошена од човековата активност. Во оваа група спаѓаат следните ендемски видови: ''Juniperus cedrus'', ''Dracaena draco'', ''Phoenix canariensis'' итн.. * Шума: 500-1000 метри (1.600-3.300 стапки). Густа шума на големи дрвја, со [[терцијар]]на возраст, сместена во зона со чести дождови и магла. Во оваа група спаѓаат следните ендемски видови: ''Ilex canariensis'', ''Persea indica'', ''Apollonias barbujana'' итн. * Wax myrtle: 1.000-1.500 метри (3.300-4.900 стапки). Сушна растителност, посиромашна за видовите. Овој предел е од големо значење на шумарството. Во оваа група спаѓаат следните ендемски видови: ''Myrica faya'', ''Erica arborea'' итн. * Борова шума: 800-2000 метри (2.600-6.600 стапки). Во оваа група спаѓаат следните ендемски видови: ''Pinus canariensis'', ''Genista canariensis'' итн. * Високи планини: над 2.000 метри (6.600 стапки). Овде преовладува ува клима, интензивно сончево зрачење и екстремни температури. Флората добро е прилагодена на условите<ref name=florayfauna/>. <gallery widths="200px" heights="200px"> File:Eidechsen Teide.jpg|''[[Gallotia galloti]]'' File:Dracaena draco.jpg|''[[Dracaena draco]]'' File:Tajinaste rojo.jpg|''[[Echium wildpretii]]'' </gallery> ===Праисториска фауна=== Пред доаѓањето на [[Абориџини]]те, Канарските Острови, а особено островот Тенерифе, биле населени со ендемски животни кои денес главно се исчезнати. Овие примероци достигнале поголеми од вообичаените големини, поради феноменот наречен [[островски гигантизам]]. Меѓу овие видови, најпознатите во Тенерифе се: * [[Џиновски гуштер]] (''Gallotia goliath''). Го населувал островот Тенерифе од [[Холоцен]]от до XV век од н.е. Достигнувал должина од 120 до 125 сантиметри<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.iehcan.com/wp-content/uploads/2006/01/3_Mart%C3%ADn_2006.pdf|title=Aportaciones de D. Telesforo Bravo al conocimiento de la fauna de vertebrados terrestres de las islas Canarias|author=|date=|work=iehcan.com|accessdate=18 April 2017}}</ref>. * [[Џиновски стаорец]] (''Canariomys bravoi''): Фосилите најчесто датираат од [[плиоцен]]от и [[плеистоцен]]от. Черепот достигнал должина до 7 сантиметри, па затоа можел да достигне големината на зајак, што би го направил сосема голем во споредба со европските видови стаорци. Фосилите од Тенерифе на џиновскиот стаорец обично се појавуваат во [[Пештера|пештери]] и вулкански цевки<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gobiernodecanarias.org/cmayot/medioambiente/lagartodelagomera/gatos.html|title=GOBIERNO DE CANARIAS|author=|date=|work=gobiernodecanarias.org|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20091228151643/http://www.gobiernodecanarias.org/cmayot/medioambiente/lagartodelagomera/gatos.html|archivedate=28 December 2009|df=dmy-all}}</ref>. * [[Џиновска желка]] (''Geochelone burchardi''): Голема желка, слична на оние кои моментално се наоѓаат на некои океански острови како [[Галапагос]] во [[Тихиот Океан]] и [[Сејшели]] во [[Индискиот Океан]]. Биле откриени остатоци од [[миоцен]]от. Оваа желка можеби го населувала островот во [[Плеистоцен|Високиот Плеистоцен]], и очигледно исчезнала поради вулканските настани долго пред доаѓањето на луѓето<ref>[http://cubits.org/theextinctioncubit/db/extinctreptiles/view/18692/ The Recently Extinct Plants and Animals Database Extinct Reptiles: ''Geochelone burchardi''.] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160619232217/http://cubits.org/theextinctioncubit/db/extinctreptiles/view/18692/ |date=2016-06-19 }} Consultado el 17 de junio de 2016.</ref> <gallery class="center"> File:Canariomys bravoi skull.JPG|Череп од Џиновски стаорец File:Gallotia goliath mummy 2.JPG|Мумифициран примерок на Џиновски гуштер File:Geochelone burchardi - pleisto sup - femore - Tenerife Adeje.JPG|Фосилизирана коска на Џиновска желка </gallery> ===Заштитени природни области=== [[File:Espacios protegidos Tenerife-en.png|thumb|upright=1.25|Карта која ги прикажува заштитените подрачја во Тенерифе]] Речиси половина од територијата на островот (48,6 %)<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gobiernodecanarias.org/educacion/culturacanaria/espacios/espanat.htm#tenerife|title=LA PROTECCIÓN DE LOS ESPACIOS NATURALES EN CANARIAS|first=|last=NTI|date=|work=gobiernodecanarias.org|accessdate=18 April 2017}}</ref>, е под заштита од [[Заштитени природни подрачја на Канарските Острови|Заштитените природни подрачја на Канарските Острови]]. Од 146 заштитени подрачја под контрола на оваа организација<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gobcan.es/cmayot/espaciosnaturales/informacion/quees.html|title=Red Canaria de Espacios Naturales Protegidos - Información|author=|date=|work=gobcan.es|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161121081945/http://www.gobcan.es/cmayot/espaciosnaturales/informacion/quees.html|archivedate=21 November 2016|df=dmy-all}}</ref>, вкупно 43 се наоѓаат на Тенерифе, најзаштитениот остров во групата<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gobcan.es/cmayot/espaciosnaturales/informacion/tf_todo.html|title=Red Canaria de Espacios Naturales Protegidos - Información|author=|date=|work=gobcan.es|accessdate=18 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170521000208/http://www.gobcan.es/cmayot/espaciosnaturales/informacion/tf_todo.html|archive-date=21 May 2017|url-status=dead|df=dmy-all}}</ref>. Организацијата има критериуми кои ги ставаат областите под нејзино набљудување под осум различни категории на заштита, и сите од нив се претставени на Тенерифе. Освен Националниот парк „Теиде“, на островот постојат и други национални паркови како: Паркот на природата де Канаријас, два рурална паркови (Анага и Тено), четири интегрални природни резервати, шест посебни природни резервати, вкупно четиринаесет природни споменици, девет заштитени пејзажи и шест локации од научен интерес. Исто така Анага од [[2015]] година е прогласен за [[биосферен резерват]]<ref name="efeverde.com"/> и е место каде што има најголем број на ендемски видови во Европа<ref name="efeverde.com"/>. ==Администрација== ===Законска регулатива=== [[File:Santa Cruz Innenhof der Presidencia del gobierno de canarias (fcm).jpg|thumb|right|upright|Објектот каде се наоѓа Претседателството на автономната влада на Канарските Острови во Санта Крус]] Владата на островот Тенерифе е сместена во [[Кабилдо де Тенерифе]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tenerife.es/wps/portal/!ut/p/c1/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9CP0os3gPZxPfEG93QwMDCwsDAyNXN1PfEA9_A4NAI6B8JG55TwMCuv088nNT9QtyI8oBAzGQKg!!/dl2/d1/L2dJQSEvUUt3QS9ZQnB3LzZfSEk2TElLRzEwOE1RNzAySENTUDZSODFCTjQ!/|title=Cabildo de Tenerife|author=|date=|work=tenerife.es|accessdate=18 April 2017|archive-date=2009-12-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20091225110206/http://www.tenerife.es/wps/portal/!ut/p/c1/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9CP0os3gPZxPfEG93QwMDCwsDAyNXN1PfEA9_A4NAI6B8JG55TwMCuv088nNT9QtyI8oBAzGQKg!!/dl2/d1/L2dJQSEvUUt3QS9ZQnB3LzZfSEk2TElLRzEwOE1RNzAySENTUDZSODFCTjQ!/|url-status=dead}}</ref> која се наоѓа на Плаза де Еспања во главниот град на островот. Политичката Канарска организација нема владино тело на провинција, но наместо тоа, секој остров има свој сопствен ''[[Кабилдо]]'' (совет). Од своето основање во март [[1913]] година има серија на должности, наведени во ''Статутите за автономија на Канарските Острови'' ([[шпански]]: ''Estatuto de Autonomía de Canarias'') и регулирани со Законот 14/1990, од [[​​26 јули]] [[1990]] година, од ''Régimen Jurídico de las Administraciones Públicas de Canarias''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://noticias.juridicas.com/base_datos/CCAA/ic-l14-1990.t4.html|title=Ley 14/1990, de 26 de julio, de Régimen Jurídico de las Administraciones Públicas de Canarias. TITULO IV. Los Cabildos Insulares.|author=|date=|work=juridicas.com|accessdate=18 April 2017}}</ref>. Кабилдо е составен од следниве административни канцеларии: Претседателство, законодавно тело, владин совет, информативни комисии, канцеларија на портпаролот. ===Влада=== Тенерифе е автономна територија на Шпанија. Островот има систем на ниво-влада и посебен статус во [[Европската Унија]] во кој има пониски даночни стапки во споредба со другите региони. Санта Крус е седиште на половина од регионалните владини институции и парламентот, чии претставници се назначуваат од престолнината [[Мадрид]]. Постојат петнаесет членови на парламентот кои работат заедно во усвојувањето на законодавството, организирањето буџети и подобрување на економијата<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.spain-tenerife.com/en/discover/facts/government.html|title=SpainTenerife|last=|first=|date=n.d.|website=spain-tenerife.com |publisher=SpainTenerife|accessdate=1 December 2016}}</ref>. ===Општини=== Островот, кој е дел од [[Покраини во Шпанија|шпанската провинција]] [[Санта Крус де Тенерифе (покраина)|Санта Крус де Тенерифе]], е поделен административно во 31 општини. Само три општини се на копно: Тегесте, Ел Танке и [[Вилафлор (Тенерифе)|Вилафлор]]. Вилафлор е општина со највисока надморска височина на Канарските Острови (главниот град е на височина од 1.400 метри). Најголемата општина со површина од 207,31 километри е [[Ла Оротава]], која опфаќа голем дел од националниот парк Теиде. Најмалиот град на островот и на архипелагот е [[Пуерто де ла Круз]], со површина помала од 320 квадратни километри<ref name="extension"/>. Следува азбучен список на сите општини на островот: {{div col |colwidth=18em}} * [[Адехе]] * [[Арафо]] * [[Арико]] * [[Арона (Тенерифе)|Арона]] * [[Буенависта дел Норте]] * [[Канделарија (Тенерифе)|Канделарија]] * [[Фаснија]] * [[Гарачико]] * [[Гранадиља де Абона]] * [[Ла Гуанча (Тенерифе)|Ла Гуанча]] * [[Гија де Исора]] * [[Гуимар]] * [[Икод де лос Винос]] * [[Ла Матанца де Ацентехо]] * [[Ла Оротава]] * [[Пуетро де ла Круз]] * [[Лос Реалехос]] * [[Ел Росарио (Тенерифе)|Ел Росарио]] * [[Сан Кристобал де Ла Лагуна]] * [[Сан Хуан де ла Рамбла]] * [[Сан Мигел де Абона]] * [[Санта Крус де Тенерифе]] * [[Санта Урсула]] * [[Сантјаго де Теиде]] * [[Ел Саузал]] * [[Лос Силос]] * [[Такоронте]] * [[Ел Танке]] * [[Тегесте]] * [[Ла Викторија де Ацентехо]] * [[Вилафлор (Тенерифе)|Вилафлор]] {{div col end}} {{div col |colwidth=18em}} * Абона * Ацентехо * Анага * Вале де Гуимар * Икод * Исора * Вале де Ла Оротава * Тено {{div col end}} ==Симболи== === Знаме и хералдика=== [[File:Coat of Arms of Tenerife.svg|thumb|upright|Грб на Тенерифе]] [[Знаме на Тенерифе|Знамето на Тенерифе]] првобитно било усвоено во [[1845]] од страна на морнарицата во неговата база во пристаништето Санта Крус де Тенерифе. Подоцна, и во моментов, ова знаме го претставува целиот остров Тенерифе. Тоа било одобрено од [[Кабилдо де Тенерифе]] и од Владата на Канарските Острови на [[9 мај]] [[1989]] година и објавено на [[22 мај]] во владиниот извештај на Канарските Острови, станувајќи официјално<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gobiernodecanarias.org/boc/1989/070/007.html|title=BOC - 1989/070. Lunes 22 de Mayo de 1989 - 496|author=|date=|work=gobiernodecanarias.org|accessdate=18 April 2017}}</ref>. [[Грб на Тенерифе|Грбот на Тенерифе]] бил донесен со кралски указ на [[23 март]] [[1510]] година од страна на [[Фердинанд II (Арагон)|Фердинанд Католикот]] во [[Мадрид]], во име на [[Јована I Кастиљска|Јована]], кралицата на Кастиља. Грбот има златно поле, со слика на [[Свети Михаил]] (островот бил освоен на празникот на светителот) над планина прикажана со кафеави, природни бои. Пламен еруптира од планината, симболизирајќи го Теиде. Под оваа планина е прикажан самиот остров околу кој има сини и сребрени бранови. На десната страна се наоѓа замок во [[Црвена боја (хералдика)|црвена боја]], а лево, лав повторно во црвена боја. Штитот што го користи Владата на островот е малку поинаков од оној што го користи градската влада на [[Ла Лагуна]]. Освен тоа грбот вклучува и гранки од палма на двете страни од грбот<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.puntoinfo.idecnet.com/index.php?sectionID=1&lang=1&s=1&ID=3559|title=Información del Cabildo de Tenerife|author=|date=|work=idecnet.com|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071108084117/http://www.puntoinfo.idecnet.com/index.php?sectionID=1&lang=1&s=1&ID=3559|archivedate=8 November 2007|df=dmy-all}}</ref>. ===Природни симболи=== Официјалните природни симболи поврзани со Тенерифе се [[сина ѕвингалка]] (''[[Fringilla teydea]]'') и [[Змејско дрво]](''Dracaena draco'') tree.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gobcan.es/boc/1991/061/001.html|title=BOC - 1991/061. Viernes 10 de Mayo de 1991 - 577|author=|date=|work=gobcan.es|accessdate=18 April 2017}}</ref> <gallery class="center"> File:Teidefink.jpg|''[[Сина ѕвингалка]]'' File:Dracaena draco.jpg|''[[Змејско дрво]]'' </gallery> ==Демографија== [[File:Santa4.jpg|мини|десно|200п|Велигден во Лос Реалехос]] Според податоците на ''INE'' од [[1 јануари]] [[2011]] година, Тенерифе има најголема популација од седумте Канарски Острови и е најнаселен остров Шпанија со 908.555 регистрирани жители, од кои околу 25 % (220.902) живеат во главниот град [[Санта Крус де Тенерифе]] и речиси 50 % (424.200) во метрополитенската област [[Санта Крус Ла Лагуна]]<ref name="audes">Datos del proyecto AUDES5 {{Наведена мрежна страница |url=http://alarcos.inf-cr.uclm.es/per/fruiz/pobesp/ |title=Población de España - datos y mapas (áreas urbanas) |accessdate=2012-02-09 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120209063130/http://alarcos.inf-cr.uclm.es/per/fruiz/pobesp/ |archivedate=9 February 2012 |language=es |trans-title=Population of Spain - data and maps (urban areas) |df=dmy-all }}</ref>. Санта Крус де Тенерифе и градот Сан Кристобал де Ла Лагуна се всушност една урбана област, така што заедно имаат население од над 382.331 жители<ref>[http://www.webtenerife.com/NR/rdonlyres/CF59C0DB-7872-42B4-9206-D61390728073/5750/SantaCruzyLaLagunadosciudadesyunmill%C3%B3ndeopciones.pdf Dos ciudades, una Isla y un millón de opciones] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20110716063120/http://www.webtenerife.com/NR/rdonlyres/CF59C0DB-7872-42B4-9206-D61390728073/5750/SantaCruzyLaLagunadosciudadesyunmill%C3%B3ndeopciones.pdf |date=16 July 2011}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.webtenerife.com/PortalTenerife/Home/Disfruta%20sin%20perderte%20nada/Informacion%20practica/Antes%20de%20viajar/Zonas%20turisticas/SANTA%20CRUZ-LA%20LAGUNA.htm|title=Turismo Tenerife: Alojamiento, Carnaval, Actividades... - Tenerife|author=|date=|work=webtenerife.com|accessdate=18 April 2017}}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. По градот Санта Крус, главните градови и општини се [[Сан Кристобал де Ла Лагуна]] (144.347), [[Арона]] (72.328), [[Ла Оротава]] (40.644), [[Адехе]] (38.245), [[Лос Реалехос]] (37.224), Абона (36.224) и [[Пуерто де ла Круз]] (31.131). Сите други општини имаат помалку од 30.000 жители, а најмалата општина е Вилафлор со 1.900 жители. Покрај регистрираното население, има и бројни нерегистрирани жители, првенствено туристи. [[File:Gráfico.png|thumb|Демографска еволуција на Тенерифе|left]] Неодамна Тенерифе доживеал пораст на населението значително повисоко од националниот просек. Во [[1990]] година, имало 663.306 регистрирани жители, кои се зголемиле на 709.365 во 2000 година, што претставува зголемување од 46.059 или годишен раст од 0.69 проценти. Меѓутоа, помеѓу 2000 и 2007 година, населението се зголемило за 155.705 односно на 865.070, годишен пораст од 3.14 проценти<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gobiernodecanarias.org/istac/estadisticas/php/saltarA.php?mid=/istac/estadisticas/poblacion/area_02_frame.html|title=Evolución histórica de la población de Tenerife (ISTAC)|author=|date=|work=gobiernodecanarias.org|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101113143515/http://www2.gobiernodecanarias.org/istac/estadisticas/php/saltarA.php?mid=%2Fistac%2Festadisticas%2Fpoblacion%2Farea_02_frame.html|archivedate=13 November 2010|df=dmy-all}}</ref>. Овие резултати го одразуваат општиот тренд во Шпанија, каде што од 2000 година имиграцијата го променила растот на населението, по колапсот на стапката на [[наталитет]] од [[1976]] година. Сепак, од 2001 година вкупната стапка на раст во Шпанија има околу 1,7 проценти на годишно со 3,14 проценти на Тенерифе, една од најголемите зголемувања во земјата<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ine.es|title=Instituto Nacional de Estadistica. (Spanish Statistical Office)|author=|date=|work=ine.es|accessdate=18 April 2017}}</ref>. == Стопанство == [[File:Tenerife-phil5.jpg|thumb|right|Пристаниште]] Тенерифе е економски главен остров на Канарските Острови<ref name="canarias7.es"/><ref name="Datos corporativos de CajaCanarias"/>. Во моментов, Тенерифе е островот со највисок [[БДП]] на Канарските Острови<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.abc.es/espana/canarias/abci-tenerife-motor-turismo-canarias-201606141232_noticia.html|title=Tenerife, motor del turismo de Canarias|author=|date=14 June 2016|work=abc.es|accessdate=18 April 2017}}</ref>. Иако економијата на Тенерифе е високо специјализирана во услужниот сектор, што претставува 78 % од вкупниот производствен капацитет, важноста на останатите економски сектори е клучна за развојот на производството. Во оваа смисла, примарниот сектор, којшто претставува само 1,98 проценти од вкупниот производ, групира активности кои се важни за одржливиот развој на економијата на островот. Енергетскиот сектор кој придонесува со 2,85 проценти има примарна улога во развојот на обновливите извори на енергија. Индустрискиот сектор, кој учествува со 5,80 %, е растечка активност на островот, во однос на новите можности создадени со технолошкиот напредок. Конечно, градежниот сектор со 11,29 % од вкупното производство има стратешки приоритет, бидејќи тоа е сектор со релативна стабилност што овозможува повеќекратни можности за развој и можности за вработување<ref>{{es}} [http://www.tenerifecapitalbusiness.info/ficheros/Economía_de_Tenerife.pdf Informe elaborado por el Observatorio Económico de Tenerife (SOFITESA)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110722000515/http://www.tenerifecapitalbusiness.info/ficheros/Econom%C3%ADa_de_Tenerife.pdf |date=22 July 2011 }}</ref>. ===Туризам=== Туризмот е една од најистакнатите индустрии, а Тенерифе заедно со околните острови се една од главните туристички одредишта во светот. Во [[2014]] година, 11.473.600 туристи (со исклучок на оние од другите делови на Шпанија) дошле на Канарските Острови. Тенерифе имал 4.171.384 туристи таа година, со исклучок на бројот на шпански туристи кои сочинуваат дополнителни 30 % од вкупниот број кои пристигнале на островот. Според ''Извештајот за туризам во Канарскиот статистички центар'' (ISTAC) за 2017 година, најголем број туристи од која било земја доаѓаат од [[Обединетото Кралство]], со повеќе од 3.980.000 туристи во 2014 година. На второто место доаѓа [[Германија]], следена од [[Шведска]], [[Норвешка]], [[Холандија]], [[Франција]], [[Ирска]], [[Белгија]], [[Италија]], [[Данска]], [[Финска]], [[Швајцарија]], [[Полска]], [[Русија]] и [[Австрија]]. Туризмот е поприсутен на јужниот дел на островот, кој е потопол и посув и има многу добро развиени одморалишта како што се [[Плаја де лас Америкас]] и [[Лос Кристијанос]]. Неодамна, крајбрежниот развој се проширил на север од Плаја де лас Америкас и сега ја опфаќа поранешната мала енклава Ла Калета (омилено место за туристите). По актот ''Moratoria'', усвоен од парламентот во Санта Крус де Тенерифе, на островот не треба да се градат повеќе хотели освен ако не се класифицирани како 5 ѕвездички и содржат различни услуги како што се терени за голф или конвенционални објекти. Овој чин бил усвоен со цел да се подобри стандардот на туристичката услуга и да се промовира развојот на животната средина. [[File:Playa de las americas Tenerife.jpg|thumb|Зајдисонце на плажа во Плаја де Лас Америкас, Тенерифе]] Областа позната како Коста Адехе (''Las Américas-Callao Salvaje'') има многу можности за слободно време покрај морето и песокот, како што се трговски центри, терени за голф, ресторани, водени паркови (најпознат е [[Сијам Парк (Тенерифе)]], животински паркови и театар погоден за мјузикли или конвенциски центар. Во северниот дел на островот, главниот развој за туризам е во градот [[Пуерто де ла Круз]]. Самиот град го чува дел од стариот пристаништен градски шарм помешан со северно-европски влијанија. Сепак, туристичкиот бум во 1960-тите го сменил изгледот на градот, истовремено создавајќи го пријатно место и космополитски, и фаворит за повозрасниот турист (особено германскиот и шпанскиот турист). Градот, исто така, е дом на зоолошката градина број еден во светот, [[Лоро Парк]], кој ја освоил наградата ''Trip Advisers''<ref name="tripadvisor.com">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.tripadvisor.com/TravelersChoice-Attractions-cZoos-g1|title=Best Zoos - the World - TripAdvisor Travelers' Choice Awards|website=www.tripadvisor.com|language=en|access-date=2018-06-20}}</ref>. Во [[XIX век]] и поголемиот дел од [[XX век]] на островот дошле голем број странски туристи, особено Британци, кои покажале интерес за земјоделството на островите. Со светските војни, овој сектор започнал да слабее, но почетокот на втората половина на векот донело нови форми на туризам. Поради својата топла клима, првиот акцент бил ставен на Пуерто де ла Круз, а за сите атракции што ги понудил Вале де ла Оротава, и по промотивното сонце и плажи, околу 1980 година туристичкиот бум е роден во јужниот дел на Тенерифе. Акцентот бил ставен на градовите како Арона или Адехе, пренасочувајќи се во туристичките центри како Лос Кристијанос или Плаја де Лас Америкас, каде што сега се сместени 65 % од хотелите на островот. Тенерифе секоја година добива повеќе од 5 милиони туристи. Од Канарските нарските острови, Тенерифе е најпопуларен. Сепак, овие податоци исто така го одразуваат и големиот квалитет на ресурсите што ги троши туризмот (простор, енергија, вода итн.)<ref name="naturaycultura"/><ref>[http://www.webtenerife.com/NR/rdonlyres/AC31568D-687A-4B60-9FC2-389A90B1A728/6179/webTurismoenCifras2007.xls#'Menú Principal'!A1 Estadísticas de Turismo de Tenerife]{{Dead link|date=June 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=no }}</ref> Во моментов, општината Адехе на југот на островот има највисока концентрација на хотели со пет ѕвезди во Европа<ref>[https://diariodeavisos.elespanol.com/2018/06/las-nuevas-catedrales-del-turismo-en-tenerife/ Las nuevas ‘catedrales’ del turismo en Tenerife]</ref>, а исто така го има и она што се смета за најдобар луксузен хотел во Шпанија според''World Travel Awards''.<ref>[http://www.eleconomista.es/evasion/noticias/9254628/07/18/Tenerife-tiene-el-mejor-hotel-de-lujo-de-Espana.html Tenerife tiene el mejor hotel de lujo de España]</ref> ===Земјоделство и риболов=== [[File:Botanico 2005.jpg|thumb|right|Ботаничка градина]] Бидејќи туризмот доминира во економијата, услужниот сектор е најголем. Индустријата и трговијата придонесуваат за 40 % од не-туристичката економија<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.puntoinfo.idecnet.com/index.php?sectionID=9&s=1&lang=1&ID=2755|title=Página oficial de Turusmo de Tenerife|author=|date=|work=idecnet.com|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071110000250/http://www.puntoinfo.idecnet.com/index.php?sectionID=9&lang=1&s=1&ID=2755|archivedate=10 November 2007|df=dmy-all}}</ref>. Примарниот сектор ја изгубил својата традиционална важност на островот поради индустрискиот и услужниот сектор. Земјоделството придонесува помалку од 10 отсто од БДП на островот, но неговиот придонес е од витално значење, бидејќи исто така генерира индиректни придобивки, преку одржување на руралниот изглед и поддршка на културните вредности на Тенерифе. Земјоделството е центрирано на северните падини, а исто така се определува и од висината и ориентацијата: во крајбрежната зона, [[домат]]ите и [[Банана|бананите]] се одгледуваат, обично во пластични куќишта, овие производи со висок принос се за извоз во Шпанија и Европа. Во сушната средна зона, се одгледуваат [[компир]]и, [[тутун]] и [[пченка]], додека на југ, [[кромид]]. [[File:Anaga (Tenerife).jpg|thumb|left|Поглед кон полињата околу Анага]] Бананите се особено значајни култури, бидејќи на Тенерифе растат повеќе банани од другите Канарски Острови, со тековно годишно производство од околу 150.000 тони, што е намалување од максималното производство од 200.000 тони во [[1986]] година<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.platanodecanarias.net/esp/asprocan/asprocan.html|archive-url=https://archive.today/20120628215847/http://www.platanodecanarias.net/esp/asprocan/asprocan.html|url-status=dead|archive-date=28 June 2012|title=Estadísticas de la Asociación de Productores de Plátanos de Canarias (ASPROCAN)|author=|date=|work=platanodecanarias.net|accessdate=18 April 2017}}</ref>. Повеќе од 90 проценти од вкупниот број се наменети за меѓународниот пазар, а бананата расте на околу 4200 хектари. По бананата, најважните култури се, според важност, домати, грозје, компири и цвеќиња. Рибарството исто така е главен фактор во економијата на Тенерифе, бидејќи Канарските Острови се втората најважна рибарска територија во Шпанија. ===Индустрија и трговија=== Трговијата на Тенерифе игра значајна улога во економијата, која е засилена од туризмот, што претставува речиси 20 отсто од БДП, а трговскиот центар Санта Крус де Тенерифе генерира најголем дел од заработувачката. Иако постојат разновидни индустриски објекти кои постојат на островот, најважна индустриска активност е [[нафта]]та, што претставува 10 отсто од БДП на островот, повторно во голема мера поради Санта Крус де Тенерифе со рафинеријата. Таа обезбедува нафтени производи не само на архипелагот на Канарските Острови, туку исто така е активна и на пазарите на Пиринејскиот Полуостров, Африка и Јужна Америка. ==Историско наследство== ===Споменици=== [[File:Castillo o Torre de San Andrés.jpg|thumb|Замокot Сан Андрес]] На островот има многу споменици, особено од времето по освојувањето. Помеѓу нив се истакнуваат [[Катедрала Ла Лагуна|катедралата Сан Кристобал де Ла Лагуна]]. Во [[Базилика Канделарија|Базиликата Канделарија]] секоја година, на 14 и 15 август во овој храм доаѓаат голем број на верници бидејќи датумот е поврзан со патронатот на градот, [[девица Канделарија]] која е [[светец-заштитник]] на [[Канарски Острови|Канарските Острови]].<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.mercaba.org/MEDITACION/Maria/23%20Candelaria/virgen.htm |title=Virgen de Candelaria, Patrona de Canarias - in Spanish |accessdate=2018-12-07 |archive-date=2011-05-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110517161814/http://www.mercaba.org/MEDITACION/Maria/23%20Candelaria/virgen.htm |url-status=dead }}</ref>, а како таква била прогласена во [[1596]] година од страна на кралот [[Филип III од Шпанија]]. Исто така забележливи на островот се одбранбените замоци сместени во селото Сан Андрес, како и многу други низ целиот остров. Меѓу другите импресивни структури е [[Аудиторио де Тенерифе]], еден од најсовремените во Шпанија, кој се наоѓа на влезната порта во главниот град (во јужниот дел на пристаништето Санта Крус де Тенерифе). Друга истакната структура е [[Торес де Санта Крус]], облакодер од 120 метри висок (највисока станбена зграда во Шпанија и еден од највисоките облакодери на Канарските Острови)<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.pgigrup.net/ingenieria_obras_ficha.asp?idioma_web=esp&id=286&tipo=&superficie=&pd=&cd=&po=&co=|title=phpMyAdmin|author=|date=|work=pgigrup.net|accessdate=18 April 2017|archive-date=2016-03-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305092737/http://pgigrup.net/ingenieria_obras_ficha.asp?cd=&co=&id=286&idioma_web=esp&pd=&po=&superficie=&tipo=|url-status=dead}}</ref>. ===Археолошки наоѓалишта=== Островот, исто така, има неколку археолошки наоѓалишта во времето на Гуанчи (пред освојувањето), кои обично се пештерски слики кои се расфрлани низ целиот остров, но повеќето се наоѓаат на југ од островот. Две од најзначајните археолошки наоѓалишта на островот се Пештерата Ганче, каде што се најдени најстарите остатоци во архипелагот<ref name=A>{{Наведена мрежна страница|url=http://turismo.opennemas.com/articulo/cultura/protohistoria-tenerife/20140816110120000286.html|title=Protohistoria de Tenerife|first=Turiscom CIT: turismo y|last=viajes|date=|work=opennemas.com|accessdate=18 April 2017}}</ref>, кои датираат од VI век п.н.е.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.museosdetenerife.org/assets/downloads/publication-c408de300b.pdf|title=Palomas y Los Guanches. Sobre el poblamiento y las estrategias de alimentación vegetal entre los guanches|author=|date=|work=museosdetenerife.org|accessdate=18 April 2017}}</ref> и Пештерите на Дон Гаспар, каде што наоѓањето на растителните остатоци во вид на карбонизирани семиња укажува на тоа дека Гуанчите практикувале земјоделство на островот<ref name="A"/>. Други важни локации се археолошкото наоѓалиште Лос Камбадос и археолошкото наоѓалиште Ел Баранко дел Реј во Арона<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.patrimonionacional.biz/provincia/45/tenerife|title=Monumentos y patrimonio de Tenerife|author=|date=|work=patrimonionacional.biz|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170618063842/http://www.patrimonionacional.biz/provincia/45/tenerife/|archivedate=18 June 2017|df=dmy-all}}</ref>. Исто така, постојат траги кои го откриваат присуството на [[Пуни]]те на островот, месноста којшто се нарекува „[[Каменот од Таганана]]“ во градот Таганана. Ова наоѓалиште се состои од структура формирана од камен блок со камени резби на неговата површина. Меѓу нив е присуството на претставата на картагенската божица Танит<ref name="Canarias Arqueológica">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.museosdetenerife.org/assets/downloads/publication-91c537fbbe.pdf|title=Canarias Arqueológica.|publisher=|accessdate=30 November 2017}}</ref>, претставена со симбол во облик на шише опкружено со крстовидни мотиви. ==Култура и уметност== ===Литература=== Во XVI и XVII век, Антонио де Вијана, роден во Ла Лагуна, ја составил епската песна ''Antigüedades de las Islas Afortunadas'' (Антиквитети на среќните острови), работа вредна за антрополозите, бидејќи продира во светлината на канарскиот живот за тоа време<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mundoguanche.com/portada/articulo.php?id_articulo=110|title=Revista multimedia (Mundo Guanche)|author=|date=|work=mundoguanche.com|accessdate=18 April 2017}}</ref>. [[Просветителство во Шпанија|Просветителството]] во Шпанија пристигнало, а со тоа и на островот, во кој период се издвојуваат следните книжевни и уметнички личности: Хосе Виера и Клавихо, [[Томас де Иријарте]], Ангел Гимера и Хорхе, Мерцедес Пинто и Доминго Перес Миник. ===Сликарство=== [[File:Tomas de Iriarte Joaquin Inza.jpg|thumb|upright|[[Томас де Иријарте]]]] Во текот на XVI век, неколку сликари работеле во Ла Лагуна, како и во други места на островот, вклучувајќи ги населените места Гарачико, Санта Крус де Тенерифе, Ла Оротава и Пуерто де ла Круз. Кристобал Ернандес де Кинтана и Гаспар де Квеведо, кои се сметаат за најдобри сликари од XVII век на Канарските Острови, биле домородци на Ла Оротава, а нивната уметност може да се најде во црквите на Тенерифе<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gobiernodecanarias.org/educacion/culturacanaria/arte/arte.htm|title=ARTE EN CANARIAS|first=|last=NTI|date=|work=gobiernodecanarias.org|accessdate=18 April 2017}}</ref>. Делата на Луис де ла Круз и Риос може да се најдат во црквата ''Nuestra Señora de la Peña de Francia'' во Пуерто де ла Круз. Роден во [[1775]] година, тој станал сликар на [[Фернандо VII (Шпанија)|Фернандо VII]] и постигнал поволна позиција во кралскиот двор. Тој бил познат таму со прекарот на „Ел Канарио“<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.puertodelacruz.es/puerto/front_end/articulo.php?id_Art=103&idioma=1|title=Página oficial del ayuntamiento de Puerto de la Cruz|author=|date=|work=puertodelacruz.es|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070302194554/http://www.puertodelacruz.es/puerto/front_end/articulo.php?id_Art=103|archivedate=2 March 2007|df=dmy-all}}</ref>. Пејзажниот сликар Валентин Санц (роден во 1849 година) е роден во Санта Крус де Тенерифе, а во ''Museo Municipal de Bellas Artes de Santa Cruz'' се наоѓаат многу од неговите дела. Овој музеј ги содржи и делата на [[Хуан Родригес Ботас]] (1880-1917), кој се смета за прв импресионист од островот<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.webtenerife.com/PortalTenerife/Zonas/Tenerife%20Norte/Valle%20de%20La%20Orotava%20Puerto%20de%20La%20Cruz/Mas%20sobre%20Tenerife/Arte%20y%20cultura/Artes%20plasticas/Artistas/Juan%20Rodr%C3%ADguez%20Botas.htm|title=Turismo Tenerife: Alojamiento, Carnaval, Actividades... - Tenerife|author=|date=|work=webtenerife.com|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081015010101/http://www.webtenerife.com/PortalTenerife/Zonas/Tenerife%2BNorte/Valle%2Bde%2BLa%2BOrotava%2BPuerto%2Bde%2BLa%2BCruz/Mas%2Bsobre%2BTenerife/Arte%2By%2Bcultura/Artes%2Bplasticas/Artistas/Juan%2BRodr%C3%ADguez%2BBotas.htm|archivedate=15 October 2008|df=dmy-all}}</ref>. Фреските од [[Експресионизам|експресионистот]] Маријано де Косио можат да се најдат во црквата Санто Доминго, во [[Ла Лагуна]]. Франциско Бонин Герин (роден во 1874) е роден во Санта Крус и основал училиште за да ги охрабри уметниците. Оскар Домингес е роден во [[Ла Лагуна]] во [[1906]] година и е познат по неговата разновидност во работата. Тој припаѓал на надреалистичкото училиште и ја измислил техниката позната како ''decalcomania''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.elpais.com/articulo/cultura/DOMINGUEZ/_oSCAR_/PINTOR/CANARIAS/CAAM/rescata/inexplicable/olvido/figura/oscar/Dominguez/elpepicul/19960124elpepicul_7/Tes/|title=El CAAM rescata del "inexplicable olvido" la figura de Óscar Domínguez|first=Ediciones El|last=País|date=24 January 1996|work=elpais.com|accessdate=18 April 2017}}</ref>. ===Скулптура=== Пристигнувањето од [[Севиља]] на [[Мартин де Андухар Кантос]], архитект и вајар, донело нови техники за скулптурите на училиштето во Севиља, кои биле предадени на неговите ученици, вклучувајќи го и Блас Гарсија Равело, роден во Гарачико. Тој бил обучуван од мајсторот вајар Хуан Мартинес Монтанес<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.cofradiadelnazareno.com/el_escultor.php|title=Cofradía del Nazareno (Los Realejos)|author=|date=|work=cofradiadelnazareno.com|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081006070755/http://www.cofradiadelnazareno.com/el_escultor.php|archivedate=6 October 2008|df=dmy-all}}</ref>. Други значајни вајари од XVII и XVIII век се [[Себастијан Фернандес Мендез]], [[Лазаро Гонсалес де Окампо]], [[Хосе Родригес де ла Олива]] и, најважниот, [[Фернандо Естевез]], роден во Ла Оротава и студент на Лухан Перес. Естевез придонел со голема колекција на религиозни слики и резби, откриени во бројни цркви на Тенерифе, како што е во главната парохија на [[Апостол Јаков Зевдеев|Свети Јаков Велики]] (''Parroquia Matriz del Apóstol Santiago''), во Лос Реалехос во катедралата Ла Лагуна, Иглесија де ла Консепсион во Ла Лагуна и базиликата Канделарија во Ла Оротава. ===Музика=== [[File:Timple Front.png|thumb|left]] Еден од најзначајните музичари од Тенерифе е Теобалдо Повел и Луго Виња, роден во Санта Крус и пијанистот и композитор Кантос Канатиос<ref name=teobaldopower>{{Наведена книга | last=Alemán|first=Gilberto|title=Teobaldo Power|publisher=Idea|isbn=978-84-96161-15-3}}</ref>. Химната на Канарските Острови ја носи својата мелодија од ''Arrorró'' зоздадена од Кантос Канатиос<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.parcan.es/himno/|title=Himno de Canarias|author=|date=|work=parcan.es|accessdate=18 April 2017}}</ref>. Фолклорната музика, исто така, цвета на островот, и, како и во другите острови, се одликува со употреба на канарскиот ''Тимпл'', [[гитара]], [[бандурија]], и разни перкусиони инструменти. Локалните фолклорни групи, како што се Лос Сабанденос, работат за да ги спасат музичките форми на Тенерифе во услови на зголемување на културниот притисок<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.eldia.es/2007-06-14/cultura/cultura10.htm|title=De asociación a marca|author=|date=14 June 2007|work=eldia.es|accessdate=18 April 2017}}</ref>. Тенерифе е дом на типовите песни наречени ''isa'', ''folía'', ''tajaraste'', и ''malagueña''. ===Архитектура=== [[File:Güímar BW 2.JPG|thumb|[[Пирамиди Гуимар]]]] [[File:Tenerife2005 056.jpg|thumb|Архитектура во Санта Крус]] [[File:Auditorio de Tenerife 013.JPG|thumb|[[Аудиторио де Тенерифе]], главна архитектонска забележителност на Канарските Острови<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.treklens.com/gallery/Europe/Spain/Madrid/Madrid/Mostoles/photo370327.htm|title=TrekLens - Auditorio Tenerife Photo|author=|date=|work=treklens.com|accessdate=18 April 2017|archive-date=2012-12-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20121210073021/http://www.treklens.com/gallery/Europe/Spain/Madrid/Madrid/Mostoles/photo370327.htm|url-status=dead}}</ref>]] Тенерифе се одликува со архитектура чии најдобри претставници се локалните куќи, а исто така и најскромните и најчести живеалишта. Овој стил, под влијание на оние на [[Андалусија]] и [[Португалија]], сепак имаат многу посебен и мајчин карактер<ref name=islaaisla/>. Од најважните куќи, најдобрите примери можат да се најдат во Ла Оротава и во Ла Лагуна, кои се одликуваат со нивните балкони и со постоењето внатрешни ''[[патио]]'' и широката употреба на дрвото познато како ''пино чај''. Овие куќи се одликуваат со едноставни фасади и дрвени решетки со мали украси<ref name=islaaisla/>. Внатрешните ''патио'' функционираат како вистински градини кои служат за да им дадат дополнителна осветленост на собите, кои се поврзани преку ''патио'' од галерии кои често се крунисани од дрво и камен. Елементи како пумпи за вода или клупи се чести за дел од овие патио<ref name=islaaisla/>. Традиционалните куќи генерално имаат два спрата, со груби ѕидови со разновидни бои. Понекогаш континуитетот на овие ѕидови е прекинат со присуство на камени блокови кои се користат за декоративни цели<ref name=islaaisla/>. Владините згради и верските објекти биле изградени според променливите стилови на секој век. Урбаните јадра на Ла Оротава и Ла Лагуна се прогласени за национални историско-уметнички споменици<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mcu.es/patrimonio/index.html|title=Áreas de Cultura: Patrimonio Cultural - Ministerio de Educación, Cultura y Deporte|author=|date=|work=mcu.es|accessdate=18 April 2017}}</ref>. Во последниве години, различни влади го предводат концептот за развој на архитектонски проекти, понекогаш огромното оние, дизајнирани од страна на реномирани архитекти, на пример, ремоделирањето на [[Плаза де Еспања (Тенерифе)|Плаза де Еспања]] во [[Санта Крус де Тенерифе]] од страна на швајцарските архитекти ''[[Herzog & de Meuron]]''. Други примери ги вклучуваат проектот Плаја де лас Тереситас од страна на Французинот Доминик Перо, центарот познат како ''Magma Arte & Congresos'', Торес де Санта Крус и Аудиторио де Тенерифе<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.webtenerife.com/PortalTenerife/Area%20profesional/Tenerife%20Convention%20Bureau/Centros%20de%20congresos/AUDITORIO%20DE%20TENERIFE%20TCB.htm?Lang=es|title=Turismo Tenerife: Alojamiento, Carnaval, Actividades... - Tenerife|author=|date=|work=webtenerife.com|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081015010101/http://www.webtenerife.com/PortalTenerife/Area%2Bprofesional/Tenerife%2BConvention%2BBureau/Centros%2Bde%2Bcongresos/AUDITORIO%2BDE%2BTENERIFE%2BTCB.htm?Lang=es|archivedate=15 October 2008|df=dmy-all}}</ref>. ===Занаетчиство=== [[File:Traje típico.JPG|thumb|left|Традиционална носија]] Посебно место во занаетчиството на островот е тенерифската тантела (''calado canario''), која се состои од работен вез<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.todotenerife.es/index.php?sectionID=7&lang=2&s=1&ID=730 |title=Todo Tenerife – Welcome to Tenerife |publisher=Todotenerife.es |date= |accessdate=2012-09-19}}</ref> These decorated, small pieces are afterwards joined, to produce distinct designs and pieces of cloth.<ref name=casabalcones>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.casa-balcones.com/esp/index.html|title=Museo Casa de Los Balcones|author=|date=|work=casa-balcones.com|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140405003954/http://www.casa-balcones.com/esp/index.html|archivedate=5 April 2014|df=dmy-all}}</ref>. Друга индустрија со седиште во Тенерифе е ''кабина''. На северот на островот произлегле разни мајсторски занаетчии кои изработувале посебни балкони, врати и прозорци, како и мебел што се состои од парчиња направени од добро дрво<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.webtenerife.com/PortalTenerife/Home/Disfruta%20sin%20perderte%20nada/Mas%20sobre%20Tenerife/Tradiciones/Artesania/CESTERIA.htm?WBCMODE=presentationunpublis&Lang=es|title=Turismo Tenerife: Alojamiento, Carnaval, Actividades... - Tenerife|author=|date=|work=webtenerife.com|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081015010101/http://www.webtenerife.com/PortalTenerife/Home/Disfruta%2Bsin%2Bperderte%2Bnada/Mas%2Bsobre%2BTenerife/Tradiciones/Artesania/CESTERIA.htm?WBCMODE=presentationunpublis&Lang=es|archivedate=15 October 2008|df=dmy-all}}</ref>. Грнчарството има долга историја на островот, односно уште од времето кога овде живееле Гуанчите. Тие не биле запознаени со [[грнчарско тркало|грнчарското тркало]] и користеле рачно изработена глина, која им дава на нивната керамика карактеристичен изглед. Грнчарството се користело за производство на домашни предмети, како што се садови, или украсни парчиња, како што се огради или предмети познати како ''pintaderas''<ref name=naturaycultura/>. ===Традиционални прослави=== ====Карневал на Санта Крус==== Можеби најважниот фестивал на Тенерифе, популарен на национално и на меѓународно ниво, е карневалот во Санта Крус де Тенерифе, кој е прогласен за фестивал од меѓународен туристички интерес (''Fiesta de Interés Turístico Internacional'')<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.carnavaltenerife.es/staticpages/index.php?page=1.presentacion|title=Página oficial del Carnaval de Santa Cruz de Tenerife|author=|date=|work=carnavaltenerife.es|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080930195304/http://www.carnavaltenerife.es/staticpages/index.php?page=1.presentacion|archivedate=30 September 2008|df=dmy-all}}</ref>. Карневалот се слави на многу локации на север и југ од островот, но е најголем во делокругот на градот Санта Крус<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.puntoinfo.idecnet.com/index.php?ID=4758&s=6&sectionID=45&lang=1&hilite=carnaval|archive-url=https://archive.today/20090115183809/http://www.puntoinfo.idecnet.com/index.php?ID=4758&s=6&sectionID=45&lang=1&hilite=carnaval|url-status=dead|archive-date=15 January 2009|title=Información del Cabildo Insular acerca de todos los carnavales de Tenerife|author=|date=|work=idecnet.com|accessdate=18 April 2017}}</ref>. Карневалот вклучува групи од улични музичари (''murgas''), групи менестрели (''rondallas de Tenerife''), маскаради (''comparsas'') и разни асоцијации (''agrupaciones''). Откако ќе биде избрана кралицата на фестивалот, завршува првиот дел од карневалот, а потоа започнува вистинскиот уличен карневал, во кој голем број луѓе се собираат во центарот на Санта Крус, a целосниот карневалски настан е во траење од десет дена<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sctfe.es/index.php?id=627|title=Apartado de Fiestas de la página web del Ayuntamiento de Santa Cruz de Tenerife|author=|date=|work=sctfe.es|accessdate=18 April 2017|archive-date=2010-09-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20100928031328/https://www.sctfe.es/index.php?id=627|url-status=dead}}</ref>. ====Поклоништво==== Најтрадиционалните и најраспространети религиозни фестивали на островите се познати како ''romerías''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.webtenerife.com/PortalTenerife/Home/Disfruta%20sin%20perderte%20nada/Mas%20sobre%20Tenerife/Tradiciones/Fiestas/ROMERIAS.htm?wbc_purpose=Basi&Lang=es|title=Turismo Tenerife: Alojamiento, Carnaval, Actividades... - Tenerife|author=|date=|work=webtenerife.com|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081015010101/http://www.webtenerife.com/PortalTenerife/Home/Disfruta%2Bsin%2Bperderte%2Bnada/Mas%2Bsobre%2BTenerife/Tradiciones/Fiestas/ROMERIAS.htm?wbc_purpose=Basi&Lang=es|archivedate=15 October 2008|df=dmy-all}}</ref>. Овие настани, кои ги вклучуваат христијанските и нехристијанските елементи, се слават на разни начини во чест на светецот-заштитник на одредено место. Процесите се придружени со локални танци, локални јадења, фолклорни активности, локални уметности и занаети, локални спортови и носење традиционален фустан (''trajes de mago''). Потеклото на овие настани може да се припише на прославите што ги правеле најбогатите класи на островот, кои се собирале за да ги почитуваат нивните патронски светости, посакувајќи добри плодови, плодни земјишта, обилни дождови, лекување на болести, завршување на епидемии итн. ====Празникот на Богородица Канделарија==== [[Богородица од Канделарија]] е покровител на Канарските Острови. Празникот се одржува во нејзина чест двапати годишно, во февруари и август. Прославата на Богородица Канделарија се слави секој [[14 август]] во сите општини на островот. Друг значаен чин на празникот на Богородица Канделарија е наречен „''Прошетката до Канделарија''“, која се одржува во ноќта од 14 до 15 август, во која верниците прават поклонение пешки од различни делови на островот, дури и доаѓајќи од други острови за да пристигнат до [[Базилика Канделарија|нејзиното светилиште]] во Канделарија. На [[2 февруари]] се слави празникот Канделарија. Исто така на овој ден доаѓаат во градот многу верници. ====Празникот Кристо де Ла Лагуна==== Се празнува секој [[14 септември]] во чест на многу почитувана слика на [[Христос]] во архипелагот, [[Кристо де Ла Лагуна]] која се наоѓа во [[Сан Кристобал де Ла Лагуна]] ====Корпус Кристи==== [[File:Plaza-centro.jpg|thumb|right]] Религиозниот фестивал ''Корпус Кристи'' е особено важен, и традиционално се слави со поставување на цветни теписи на улиците. Особено значајни се прославите во [[Ла Оротава]], каде што многу голем тепих, од различни обоени вулкански почви, го покрива градскиот плоштад.. Прославата е прогласена за важен културен интерес помеѓу официјалните традиционални активности на островот<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.villadelaorotava.org/fiestas.php?op2=19|title=Página del ayuntamiento de la Villa de La Orotava|author=|date=|work=villadelaorotava.org|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080604184007/http://www.villadelaorotava.org/fiestas.php?op2=19|archivedate=4 June 2008|df=dmy-all}}</ref>. ====Велигден==== Меѓу бројните други прослави кои ја дефинираат културата на островот, [[Велигден]] останува најважен. Тој се слави низ целиот остров, но е особено значаен во општините Ла Лагуна, Ла Оротава и Лос Реалехос, каде што се одвиваат традиционалните настани поврзани во четвртокот, [[Велики петок]] и Велигденска недела или „Воскресение во неделата“. Светата недела во градот Сан Кристобал де Ла Лагуна е најголем празник во Канарските Острови<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://sobrecanarias.com/2010/02/22/semana-santa-lagunera-2010/|title=Semana Santa en La Laguna 2010|author=|date=22 February 2010|work=sobrecanarias.com|accessdate=18 April 2017}}</ref>. ==Религија== Како и со остатокот од Шпанија, Тенерифе е главно [[Католик|католички]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.spain.info/TourSpain/Informacion+practica/Consejos+Practicos/Idiomas+y+religion/0/Que+religion+se+practica+en+Espana.htm?Language=ES|title=Información turística de España|author=|date=|work=spain.info|accessdate=18 April 2017}}{{Dead link|date=June 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=no }}</ref>. Сепак, практиката на другите религии и деноминации повеќе се проширила на островот поради туризмот и имиграцијата, како [[ислам]]от, [[хиндуизмот]], [[будизмот]], [[Евангелизам|евангелизмот]], [[јудаизмот]] и афроамериканската религија<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.observatorioreligion.es/upload/80/39/Pdfd_interactivo_Canarias.pdf|title=Religiones entre continentes. Minorías religiosas en Canarias.|publisher=|accessdate=30 November 2017}}</ref> Малцинските религии на островот: кинески религии<ref name="laopinion.es">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.laopinion.es/sociedad/2008/10/03/sociedad-canarios-profesa-religion-minoritaria/173826.html|title=Un 5% de canarios profesa una religión minoritaria - La Opinión de Tenerife|first=La Opinión de|last=Tenerife|date=|work=laopinion.es|accessdate=18 April 2017}}</ref>, Бахајство<ref name="laopinion.es"/> и неопаганство, Црквата на народот Гуанче итн.<ref name="laopinion.es"/> [[File:Tenerife.candelaria.exterior.basilica.jpg|thumb|left|[[Базилика Канделарија]]]] Важен католички фестивал е прославата на празникот поврзани со [[Богородица Канделарија]], светец-заштитник на [[Канарските Острови]], кој претставува обединување на културите на Гуанчи и Шпанија<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.laopinion.es/secciones/noticia.jsp?pRef=3033_2_126517__Tenerife-Viva-Virgen-Candelaria|archive-url=https://archive.today/20120628215906/http://www.laopinion.es/secciones/noticia.jsp?pRef=3033_2_126517__Tenerife-Viva-Virgen-Candelaria|url-status=dead|archive-date=28 June 2012|title=Tenerife - La Opinión de Tenerife - Hemeroteca 03-02-2008|first=La Opinión de|last=Tenerife|date=|work=laopinion.es|accessdate=18 April 2017}}</ref>. Гуанчите го поттикнале култот кон [[Богородица]]. [[File:Hermano Pedro.jpg|thumb|right|[[Педро де Бетанкур]] бил станал канонизиран ветец]] На Тенерифе се родени двајца католички светци, кои биле едни од најголемите мисионери во Америка: [[Педро де Бетанкур]] и Хосе де Анхиета. Првиот бил мисионер во [[Гватемала]] и основач на ''Редот на Пресвета Богородица од Витлеем'' (прв верски поредок на Америка), а вториот бил мисионер во [[Бразил]], и еден од основачите на Саун Пауло и Рио де Жанеиро. Исто така позната мисионерка е и Марија де Леон и Делгадо. Оваа калуѓерка е почитувана низ Канарските Острови. Нејзиното тело се наоѓа во манастирот Санта Каталина де Сиена во [[Сан Кристобал де Ла Лагуна]]. Главни католички места за обожавање на островот вклучуваат: * [[Базилика Канделарија]] (во [[Канделарија]]): Место каде што се наоѓа икона од Богородица Канделарија. Базиликата е дизајнирана од страна на архитектот [[Хосе Енрике Мареро Регаладо]].<ref>[http://es.wikipedia.org/wiki/Bas%C3%ADlica_de_Nuestra_Se%C3%B1ora_de_la_Candelaria Basilica de Candelaria - Wikipedia Spanish Versión]</ref> Базиликата има капацитет од 5,000 верници кое означува дека е една од поголемите во [[Шпанија]]. Изградбата на денешниот објект започнала во [[1949]] а завршшила во [[1959]] година.<ref>[http://www.dominicos.org/betica/candelaria.htm Página oficial de los Dominicos de la Basílica de Candelaria - in Spanish]</ref> * [[Катедрала Ла Лагуна]] (во [[Сан Кристобал де Ла Лагуна]]): Во неа се наоѓа седиштето на Бискупијата во Тенерифе. Изградбата на соборниот храм започнала во [[1904]] година а завршила во [[1913]] година. Храмот е посветен на [[Девица Лос Ремедиос]]. Ова е едно од најважните светилишта на [[Канарски Острови|Канарските Острови]].<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.obispadodetenerife.es/paginas/diocesis.html |title=Historia de la Diócesis Nivariense - in Spanish |accessdate=2018-12-07 |archive-date=2009-12-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091217145038/http://www.obispadodetenerife.es/paginas/diocesis.html |url-status=dead }}</ref> * [[Реал Сантуарио дел Кристо де Ла Лагуна]] (во Сан Кристобал де Ла Лагуна): Една од најважните цркви на Канарските Острови, ја содржи почитуваната слика на Кристо де Ла Лагуна и е симбол на градот. * Главната парохија на Свети Јаков Велики (''Parroquia Matriz del Apóstol Santiago''): Оваа парохиска црква е сместена во Вила де Лос Реалехос, и била првата христијанска црква изградена на островот по неговото освојување од страна на кастилките сили. Таа е посветена на Свети Јаков Велики, бидејќи конквистата овде била завршена на празникот на светителот на 25 јули 1496 година. [[File:Catedral de La Laguna, Tenerife.jpg|thumb|right|upright|[[Катедрала Ла Лагуна]]]] Првиот светец на Тенерифе<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.vatican.va/holy_father/john_paul_ii/homilies/2002/documents/hf_jp-ii_hom_20020730_canonization-guatemala_sp.html|title=Viaje Apostólico a la Ciudad de Guatemala: Santa misa de canonización del beato hermano Pedro de San José Betancurt en el Hipódromo del Sur, Ciudad de Guatemala (30 de julio de 2002) - Juan Pablo II|author=|date=|work=vatican.va|accessdate=18 April 2017}}</ref> и Канарските Острови<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.museosdetenerife.org/cedocam-centro-de-documentacion-de-canarias-y-america/evento/2558|title=Museos de Tenerife - Intemporales: "Hermano Pedro, primer santo de las Islas Canarias"|author=|date=|work=museosdetenerife.org|accessdate=18 April 2017|archive-date=2017-05-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20170517190934/http://www.museosdetenerife.org/cedocam-centro-de-documentacion-de-canarias-y-america/evento/2558|url-status=dead}}</ref> бил [[Педро де Бетанкур]], роден во градот Вилафлор, Тенерифе. Неговото светилиште е пештера во Гранадиља де Абона, во близина на брегот, каде што живеел во својата младост. Друга значајна градба на островот е [[Масонски храм Санта Крус де Тенерифе|масонскиот храм во Санта Крус де Тенерифе]], кој генерално се смета за најдобар пример за архитектурата на масонски храм во Шпанија<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.masoneria.org/temploTF.php|title=Masonería en Canarias - Masoneria Regular|author=|date=|work=masoneria.org|accessdate=18 April 2017}}</ref>. Тој бил масонски центар на земјата до воената окупација на островот од режимот на Франко<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.eldia.es/2002-10-17/SANTACRUZ/0-templo-masonico-bien-interes-cultural.htm#4|title=El templo masónico, bien de interés cultural|author=|date=17 October 2002|work=eldia.es|accessdate=18 April 2017}}</ref>. Седиштето на Исламската федерација на Канарските Острови е на Тенерифе; организацијата е основана за обединување на муслиманската заедница<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.laopinion.es/tenerife/2015/04/16/musulmanes-isla-constituyen-primera-federacion/601084.html|title=Los musulmanes de la Isla constituyen la primera Federación Islámica de Canarias|first=La Opinión de|last=Tenerife|date=|work=laopinion.es|accessdate=18 April 2017}}</ref>. ==Образование== Формалното образование на Тенерифе започнало преку основањето на религиозните ордени. Во [[1530]] година, Доминиканскиот Ред основал школа по филозофијата во манастирот во Ла Лагуна. Сепак, до [[XVIII век]], Тенерифе во голема мера немал образовни институции. [[File:UniversityLaLaguna.JPG|thumb|left|[[Универзитет Ла Лагуна]], најстариот и најголем универзитет на Канарските Острови.]] Таквите институции, започнале да се развиваат благодарение на работата на „''Кралското Економско Друштво на Пријатели на Земјата''“, во кое биле основани неколку училишта во [[Сан Кристобал де Ла Лагуна]]. Првиот од нив бил институт за средно образование основан во [[1846]] година<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ull.es/portal/viewcategory.aspx?code=16|title=Universidad de La Laguna|author=|date=|work=ull.es|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100111211540/http://www.ull.es/portal/viewcategory.aspx?code=16|archivedate=11 January 2010|df=dmy-all}}</ref>. Според анексот од [[1850]] година бил основан ''Ескула Нормал Елементал'', прв колеџ за наставници на архипелагот, кој станал познат како ''Escuela Normal Superior de Magisterio'' од [[1866]] година наваму. Тие биле единствените високообразовни институции додека диктаторот [[Мигел Примо де Ривера]] не основал неколку институции. Пресвртната точка дошла во времето на подемот на [[Втора Шпанска Република|Втората Шпанска Република]]. Од [[1929]] до [[1933]] бројот на училишта речиси двојно се зголемил. Кратко по ова, со почетокот на [[Граѓанска војна во Шпанија|Граѓанската војна во Шпанија]] проследена со диктатурата на [[Франциско Франко]] започнал значителен пресврт во образованието. Образованието во рацете на религиозните групи имало одредена важност на островот, сè до 1970 година кога бил донесен т.н. ''Ley General de Educación'' („Општ закон за образование“). Државните училишта го продолжиле својот развој за време и после транзицијата на Шпанија кон демократијата. Денес, Тенерифе има 301 центри за детска едукација (предучилишни установи), 297 основни училишта, 140 средни училишта и 86 постсредни училишта<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gobcan.es/educacion/DGC/DirCentros/scripts/default.asp?categoria=37|title=Buscador de centros educativos y oferta educativa - Consejería de Educación y Universidades - Gobierno de Canarias|author=|date=|work=gobcan.es|accessdate=18 April 2017}}</ref>. Исто така има и пет универзитети или постдипломски училишта: [[Универзитет Ла Лагуна]], [[Национален универзитет за далелинско образование]], [[Меѓународен Универзитет Менендез Пелахо]], [[Универзитет Алфонсо Х Мудриот]] и Универсидад де Вик. Најголемиот од нив е Универзитетот Ла Лагуна. Европскиот Универзитет на Канарските Острови се наоѓа во Ла Оротава и е првиот приватен универзитет на Канарските Острови<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.villadelaorotava.org/educacion.php?op2=py&id=32|title=Universidad Europea de Canarias en La Orotava|author=|date=|work=villadelaorotava.org|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140407071317/http://www.villadelaorotava.org/educacion.php?op2=py&id=32|archivedate=7 April 2014|df=dmy-all}}</ref>. ===Наука и истражување=== [[File:Obs 2.jpg|thumb|left|Опсерваторија Теиде]] Иако Тенерифе не е познат во историјата на научните и академските истражувања, тој е дом на [[Астрофизички институт на Канарските Острови|Астрофизичкиот институт на Канарските Острови]]. Исто така постои Биооргански институт Антонио Гонсалес на Универзитетот Ла Лагуна. Исто така на универзитетот се наоѓаат и Институтот за лингвистика, Центарот за средновековни и ренесансни студии, Институтот за бизнис, Правен нститутот, Универзитетскиот институт за политички и општествени науки и Институтот за тропски болести. Последниот е еден од седумте институции на Истражувачкиот центар за тропски болести (''RICET''), која се наоѓа во различни делови на [[Шпанија]]. [[Пуерто де ла Круз]] има Институт за шпанска студии на Канарските Острови, сличен на Институтот за шпанска култура во Мадрид. Во Ла Лагуна се наоѓа седиштето на Шпанскиот национален истражувачки совет за Канарските Острови и Меѓународниот центар за заштита на наследство. Други истражувачки капацитети во Тенерифе се Институт по технологија, Институт по вулканологија, Институт по енергетика, Институт по океанологија итн. ===Музеи=== [[File:Momia guanche museo santa cruz 27-07.JPG|thumb|right|Мумија од член на народот Гуанчи]] [[File:Pueblo Chico Guanchen2.jpg|thumb|right|Фигури од Гуанич во Ла Оратава]] Островот може да се пофали со различни музеи од различни природи, под власта на различни институции. Можеби најразвиените се оние кои припаѓаат на Автономната организација на музеи и центри, кои ги вклучуваат следните<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.museosdetenerife.org/index.php?al_id_mus=6|title=Museos de Tenerife - Museos de Tenerife|author=|date=|work=museosdetenerife.org|accessdate=18 April 2017}}</ref>: * [[Музејот на природата и човекот (Тенерифе)|Музејот на природата и човекот]]: сместен во [[Санта Крус де Тенерифе]], овој музеј ги прикажува природните богатства на Канарските Острови и на предхиспанските луѓе кои го населувале регионот. Комплексот е составен од три музеи: ** Музеј на природни науки ** Архитектонски музеј на Тенерифе ** Канарски институт за биоантропологија * Музеј на историјата на Тенерифе: се наоѓа во градот Ла Лагуна, историјата на музејот претставува преглед на институционалниот, социјалниот, економскиот и културниот развој на островот во периодот од XV до XX век. * Музеј на науката и космосот, исто така, се наоѓа во Ла Лагуна во непосредна близина на Институтот за астрофизика. * Музеј за антропологија на Тенерифе, во Ла Лагуна, држанва институција за истражување, зачувување и ширење на популарната култура * Центар за канарско-американска документација, сместен во Ла Лагуна со мисија за зајакнување на културните односи и елементи на заеднички идентитет меѓу островите и Америка, преку средства како што се конзервација, информирање и дифузија од нивното споделено документарно наследство. * Центар за фотографија Исла де Тенерифе кој се наоѓа во Санта Крус де Тенерифе и нуди годишна програма на изложби што овозможува контакт со тенденции и дела на разни познати фотографи на Канарските Острови. * Центар на уметноста, кохј се наоѓа во Санта Крус де Тенерифе Независно од ''Organismo Autónomo de Museos y Centros'' се: * Каса дел Карнавал, која се наоѓа во Санта Крус де Тенерифе, и е музеј посветен на историјата на карневалот во Санта Крус де Тенерифе. Комората има две изложбени области; еден за привремени изложби, а исто така и за собраниска сала, а другата за постојани изложби во кои се изложени костимите на кралицата на карневалот од секоја година, оригиналните постери на карневалот, тематски видеа итн. * Општински музеј за ликовни уметности во главниот град, има постојана изложба на слики и скулптури на [[Хосе де Рибера]], Федерико Мадразо, [[Хоакин Сороља]], Маноло Миларес и Оскар Домингес. * Каса де Вино Ла Баранда, член на Асоцијацијата на музеи<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.museosdelvino.es/listaSocios.htm|title=Socios de la Asociación de Museos del Vino de España|author=|date=|work=museosdelvino.es|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081016044535/http://www.museosdelvino.es/listaSocios.htm|archivedate=16 October 2008|df=dmy-all}}</ref> се наоѓа во општината Ел Саузал. * Каса де ла Миел, за поддршка и развој на секторот за пчеларство на Тенерифе. Центарот нуди експонати за историјата на оваа индустрија на островот и начинот на кој се спроведува пчеларството, како и информативни услуги и можности<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.casadelamiel.org/miel.html|title=Página de la Casa de la Miel de Tenerife|author=|date=|work=casadelamiel.org|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080915183811/http://www.casadelamiel.org/miel.html|archivedate=15 September 2008|df=dmy-all}}</ref>. * Музеј на Иберо-американското занаетчиство се наоѓа во стариот манастир Сан Бенито Абад, во Ла Оротава. Фондацијата е финансирана од Министерството за индустрија, трговија и туризам. Има пет галерии, специјализирани за популарни музички инструменти, текстил и нови дизајни во занаетчиството, керамиката и популарната уметност. * Археолошкиот музеј на Пуерто де ла Круз во истоимениот град се наоѓа во традиционална ''касона'' (тип на куќа што датира од XVIII-XIX век), и нуди архивска колекција која содржи повеќе од 2.600 примероци на предмети од културата на Гуанче<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.arqueopc.museum/nuevo/pagina.asp?id=3|title=Fondo museográfico del espacio|author=|date=|work=arqueopc.museum|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090111223949/http://www.arqueopc.museum/nuevo/pagina.asp?id=3|archivedate=11 January 2009|df=dmy-all}}</ref>. * Регионален воен музеј на Канарските Острови, се наоѓа во Санта Крус де Тенерифе. Неговите галерии ја прикажуваат целата воена историја, вклучувајќи го и отфрлањето на нападот од британскиот адмирал Нелсон, како и други настани и борби што се воделе на островите<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ejercito.mde.es/ihycm/chycm/index.html|title=Official site of the Centro de Historia y Cultura Militar de Canarias|author=|date=|work=mde.es|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080926115831/http://www.ejercito.mde.es/ihycm/chycm/index.html|archivedate=26 September 2008|df=dmy-all}}</ref>. == Медиуми == Заедно со многу радио и телевизиски станици на [[шпански јазик]], Тенерифе има две официјални радио станици на [[англиски јазик]]. ''Coast FM'' емитува мешавина на современа музика и е единствената локална информативна служба која емитува на англиски јазик. Како поголема од двете станици, ''Coast Coast FM'' може да се чуе преку Тенерифе и голем дел од Канарските Острови од своите предаватели на 106.6, 92.2 и 89.4. ''Energy FM'' е музичка станица која исто така емитува локални вести и информации. == Сообраќај == [[File:SantaCruzHarbour.jpg|thumb|Санта Крус де Тенерифе]] Во Тенерифе постојат два аеродроми: [[Северен Аеродром (Тенерифе)|Северен Аеродром]] или ''Лос Родеос'' и [[Јужен Аеродром (Тенерифе)|Јужен Аеродром]] или ''Реина Софија'' . Лос Родеос е помал од двата аеродроми и се наоѓа во близина на областа Санта Крус Ла Лагуна (423.000 жители). Таа им служи за меѓуостровските летови, како и за национални и европски летови а во последните две години има воспоставено неделна линија до Венецуела. Аеродромот Реина Софија е најпрометниот аеродром во Тенерифе, на 7-мо место во Шпанија. Тој обично служи за масата на редовни чартер летови кои постојано пристигнуваат од поголемиот дел од Европа. Аеродромот Лос Родеос исто така бил [[Авионска несреќа на Тенерифе (1977)|место на несреќата]] на аеродромот во Тенерифе, во која загинале 583 лица и е најсмртоносната авионска несреќа во историјата. Друг начин да се пристигне на Тенерифе е со [[ферибот]]. Мрежата што се состои од два брзи автопати (TF1 и TF5) кои не се бесплатни, го опфаќа речиси целиот остров, поврзувајќи ги сите главни градови и одморалишта со метрополитенската област. Исклучок е на Запад, од Адехе до Икод де Лос Винос, кој поминува низ помал планински пат. Сепак, во тек се планови за завршување на автопатот, што предизвикало голема дебата меѓу еколозите и локалните стопанственици. Далеку од главните автопати, постои мрежа на секундарни и комунални патишта, кои варираат од широки до стрмни, тесни патишта. Јавниот превоз на островот е обезбеден од широката мрежа на автобуси управувана од ''TITSA'', кои работи со флота од современи автобуси со климатизација<ref>"Tenerife's main bus service, TITSA, is efficient and covers the island well. Most of the vehicles are new, air conditioned, clean and painted white and green." Barrett, Pam (2000) ''Insight Guide Tenerife and Western Canary Islands'' (4th ed.) Insight Guides, APA Publications, Singapore, p. 280, {{ISBN|1-58573-060-2}}</ref>. Автобусите на ''TITSA'' го покриваат поголемиот дел од островот и се прилично чести. За повеќе од едно патување, клиентите можат да купат ''BonoBus'' картички од 15 € или 25 €, кои работат многу поевтино од поединечни готовински цени. ''BonoBus'' може да се купи кај повеќето автобуски станици и на аеродромот Реина Софија, спроти портата 47. ''BonoBus'' важи и за трамвајот во главниот град Санта Крус. Автомобил за изнајмување понекогаш е добра опција за откривање на далечните региони на дивината, иако ''TITSA'' работи со сигурни автобуски услуги на најоддалечените места, како што се масивот Тено преку Маска (355) и до планините Анага (247). ''TITSA'' дури и спроведува две дневни услуги до Теиде - од Пуерто де ла Круз (348) и од Лос Кристијанс/Лас Америкас (342) до Теиде Парадор, Телеферико жичарница, Монтана Бланка и Ел Портиљо. Единствените компании за изнајмување на автомобили кои имаат канцеларии на аеродромите се: ''Autoreisen'', ''Avis, Cicar, Europcar, Goldcar'' (само на јужниот аеродром) и ''Hertz''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aena-aeropuertos.es/csee/Satellite/Aeropuerto-Tenerife-Norte/en/Page/1237553552391/|title=Car Rental Companies in Tenerife North Airport|author=|date=|work=aena-aeropuertos.es|accessdate=18 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20120517074950/http://www.aena-aeropuertos.es/csee/Satellite/Aeropuerto-Tenerife-Norte/en/Page/1237553552391/|archive-date=17 May 2012|url-status=dead|df=dmy-all}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aena-aeropuertos.es/csee/Satellite/Aeropuerto-Tenerife-Sur/en/Page/1237553556933//Rent-a-car-desks.html|title=Car Rental Companies in Tenerife South Airport|author=|date=|work=aena-aeropuertos.es|accessdate=18 April 2017|archive-date=2014-02-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20140223064102/http://www.aena-aeropuertos.es/csee/Satellite/Aeropuerto-Tenerife-Sur/en/Page/1237553556933/Rent-a-car-desks.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.autoreisen.com/alquiler-coches/alquiler-de-coches.php|title=Alquiler de coches en Tenerife first=Car Hire Tenerife - Autoreisen - Car Hire|last=Lanzarote|date=|work=autoreisen.es|accessdate=18 April 2017}}</ref> Метрополитската Област Санта Крус и Ла Лагуна се служи со трамвај, кој бил отворен во почетокот на 2007 година, по 3 години интензивни работи. Прилично долгата линија од Санта Крус до Ла Лагуна има 20 постојки. Втората линија во Ла Лагуна била додадена во [[2009]] година. ===Патишта=== [[File:AutopistaTF5.jpg|thumb|Автопатот TF5]] Главната сообраќајна мрежа во Тенерифе е поврзана со автопати. Најважни од нив се Северниот и Јужниот автопат кои поминуваат од метрополската зона на југ и север, соодветно. Овие два автопати се поврзани со помош на ''Autovía de Interconexión Norte-Sur'' во предградието на метрополската зона. Во рамките на мрежата на патишта на островот Тенерифе постојат и други помали патишта кои се користат за вклучување кон автопатот од Сан Андрес и Санта Крус<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tenerife.es/wps/portal/!ut/p/c1/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9CP0os3gPTzMfT293QwMLA0MLAyOPUAsvdyc_I0NjQ6B8JFDe2cQ3BCRvYGFhYGDk6mbqG-Lhb2DgaUBAt59Hfm6qfkFuRDkAMf0HJA!!/dl2/d1/L0lDU0NTSUpKZ2tLQ2xFS0NsRUEhL29Kb1FBQUlRSkFBTVl4aWxNUVp3WEJNNUpVbE1rQSEhL1lCSkp3NDU0NTAtNUY0a3N0eWowc3J5bndBISEvN19ISTZMSUtHMTBPUDU5MDJIUDk0MUhLQlMwNC9LX19fXzIvaWRDb250ZW50L2NvbS5pYm0ud29ya3BsYWNlLndjbS5hcGkuV0NNX0NvbnRlbnQlMExpc3RhZG8gZGUgQ2FycmV0ZXJhcyUwZDEzMWUwODA0NGFmYjNhZGI2OGZmZThiOTdjNTg0NDUlMFBVQkxJU0hFRC9jbGlja051bUl0ZW0vMg!!/#7_HI6LIKG10OP5902HP941HKBS04|title=Red de carreteras de Tenerife|author=|date=|work=tenerife.es|accessdate=18 April 2017|archive-date=2009-12-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20091224225003/http://www.tenerife.es/wps/portal/!ut/p/c1/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9CP0os3gPTzMfT293QwMLA0MLAyOPUAsvdyc_I0NjQ6B8JFDe2cQ3BCRvYGFhYGDk6mbqG-Lhb2DgaUBAt59Hfm6qfkFuRDkAMf0HJA!!/dl2/d1/L0lDU0NTSUpKZ2tLQ2xFS0NsRUEhL29Kb1FBQUlRSkFBTVl4aWxNUVp3WEJNNUpVbE1rQSEhL1lCSkp3NDU0NTAtNUY0a3N0eWowc3J5bndBISEvN19ISTZMSUtHMTBPUDU5MDJIUDk0MUhLQlMwNC9LX19fXzIvaWRDb250ZW50L2NvbS5pYm0ud29ya3BsYWNlLndjbS5hcGkuV0NNX0NvbnRlbnQlMExpc3RhZG8gZGUgQ2FycmV0ZXJhcyUwZDEzMWUwODA0NGFmYjNhZGI2OGZmZThiOTdjNTg0NDUlMFBVQkxJU0hFRC9jbGlja051bUl0ZW0vMg!!/#7_HI6LIKG10OP5902HP941HKBS04|url-status=dead}}</ref>. Планирано е и изградба на пат за заобиколување северно од метрополската област Санта Крус де Тенерифе, Ла Лагуна. Трасата ќе биде долга околу 20 километри и ќе чини околу 190 милиони евра<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tenerife.es/piot/|title=Plan Insular de Ordenación de Tenerife|author=|date=|work=tenerife.es|accessdate=18 April 2017}}</ref>. ===Аеродроми=== Во Тенерифе постојат два аеродроми: Реина Софија и Лос Родеос, во близина на Санта Крус. Секој има летови до главните градови на другите острови и до градови низ Европа, како и во [[Каракас]], [[Дакар]] и [[Мајами]]. Севкупно, Тенерифе има највисок број на патници и најголем број пристигнувања, кои се повеќе популарни од честотата на евтини летови од многу европски одредишта. Северниот Аеродром бил место на најсмртоносната несреќа во историјата на воздухопловството: во 1977 година се судриле два боинг 747-и на пистата, при што загинале 583 лица. Северниот аеродром и Јужниот Аеродром пренесуваат околу 14 милиони патници годишно. Од двата аеродроми на островот, Јужниот е попопуларен за туристите<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aena.es/csee/ccurl/Anual_2007.pdf|title=Informe estadístico anual (2007) de Aena|author=|date=|work=aena.es|accessdate=18 April 2017}}{{dead link|date=September 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.logitravel.com/vuelos/vuelos-tenerife-1573995.html|title=Vuelos Tenerife desde 20 €. Ofertas de vuelos directos a Tenerife TCI - Logitravel.com|author=|date=|work=logitravel.com|accessdate=18 April 2017}}</ref>. ===Пристаништа=== Покрај воздушниот транспорт, Тенерифе има две главни поморски пристаништа: пристаниште Санта Крус де Тенерифе, кое служи за главните градови на Канарските Острови, особено оние на запад и пристаништето Лос Кристијанос кое им служи на разните островски престолнини. Првото пристаниште исто така има патнички услуги, кои се поврзуваат со пристаништето во Кадис (и обратно). Во [[2017]] година, на југот на островот било отворено големо пристаниште, пристаништето Гранадила, а другото пристаниште се планира да се изгради на запад, во Фонсалија<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.puertosdetenerife.org/|title=Inicio - Autoridad Portuaria de Santa Cruz de Tenerife|author=|date=|work=puertosdetenerife.org|accessdate=18 April 2017}}</ref> . Пристаништето Санта Крус де Тенерифе е првото рибарско пристаниште на Канарските Острови со приближно 7500 тони риба, според ''Статистичкиот годишник на државните пристаништа 2006''. ===Автобуси (гуагуа)=== Тенерифе има широк систем на автобуси, кои се нарекуваат ''гуагуа'' на Канарските Острови. Автобускиот систем се користи и во градовите и ги поврзува повеќето градови на островот. Постојат автобуски станици во сите поголеми градови, како што се ''Интеркамбиодор де транспортес де Санта Крус де Тенерифе''. ===Такси=== На островот постои добро регулиран такси-сервис. ===Трамвај=== [[File:Tranvía de Tenerife1.jpg|thumb|right|Трамвај]] Од [[2007]] година, трамвајот во Тенерифе ги поврзува [[Санта Крус де Тенерифе]] и [[Ла Лагуна]] низ предградието на Тако. Има 20 постојки и зафаќа растојание од 12,5 км. Трамвајот поминува на некои точки од интерес, вклучувајќи ги и двете најголеми болници во Тенерифе, универзитетскиот комплекс Гуагара и голем број музеи и театри. ===Железнички планови=== До [[2005]] година, плановите за мрежа на лесна железница што ќе го поврзува главниот град со југот бил одобрен и од Советот на Тенерифе и од Владата на Канарските Острови, иако дискусијата со централната шпанска влада застанала во врска со буџетските прашања<ref>[https://web.archive.org/web/20061213211221/http://www.cabtfe.es/areasgc/presidencia/corporacion/presidente/apuestatransporte.html Navarro, Ricardo Melchior (23 October 2005) "Apuesta por el transporte público" ''El Dia''] (''Odds for Public Transportation'')</ref>. Првичната намера била да се воспостават два железнички системи кои ќе им служат на северните и јужните страни на островот што ги поврзуваат овие со главниот град<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.metrotenerife.com/index.php?option=com_content&task=view&id=68&Itemid=99|title=Inicio MetroTenerife|website=www.metrotenerife.com|accessdate=30 November 2017|archive-date=2013-08-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20130809185551/http://www.metrotenerife.com/index.php?option=com_content&task=view&id=68&Itemid=99|url-status=dead}}</ref>. До [[март]] 2011 година, овие намери биле заменети со напредни планови за една железничка линија од 80 километри, кој ќе го поврзува Санта Крус де Тенерифе со Адехе преку Санта Марија де Ањаза, Канделарија, Сан Исидро, Јужниот Аеродром и главната станица во Адехе, која ќе биде дизајнирана да сервисира до 25.000 патници дневно. Возовите би се воделе на секои 15 минути за време на сообраќајните часови, и би постигнале брзина до 220 км/ч. Проектот, кој вклучува 9 тунели, 12 лажни тунели (заедно 22,1 км) и 33 [[вијадукт]]и (8,3 км), биле буџетирани на 1,7 милијарди евра. Ова наидело на жестокареакција од опозицијата<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.tenerifenews.com/index.php?option=com_content&view=article&id=16154 |title=архивски примерок |accessdate=2011-03-06 |archive-date=2011-07-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110716210336/http://www.tenerifenews.com/index.php?option=com_content&view=article&id=16154 |url-status=dead }}</ref>. Исто така, бил изнесен и алтернативен план за [[трансрапид]] со голема брзина<ref>{{наведени вести|journal=Spiegel Online|title=Transrapid Revival on the Canary Islands? Berlin Pushes Industry on High-Speed Maglev Rail|url=http://www.spiegel.de/international/business/transrapid-revival-on-the-canary-islands-berlin-pushes-industry-on-high-speed-maglev-rail-a-758348.html|date=22 April 2011}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |title=Maglev System on the Island of Tenerife |url=http://magnetbahnforum.de/phpBB2/download.php?id=108 |date=10–13 October 2011 |accessdate=2018-12-08 |archive-date=2016-06-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160623165309/http://magnetbahnforum.de/phpBB2/download.php?id=108 |url-status=dead }}</ref>. == Спорт == На островот Тенерифе се практикуваат голем број спортови, како на отворени, така и во затворени простории во разни објекти достапни низ целиот остров. Спортовите се бројни - нуркање, качување по карпи, прошетки, велосипедизам, едрење, голф, сурфање, картинг, параглајдинг<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.tenerife.paraglidingistheway.com/|title=Paragliding, fly with the experts|3=|accessdate=2018-12-08|archive-date=2018-12-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20181205193553/https://www.tenerife.paraglidingistheway.com/|url-status=dead}}</ref> и тоа во текот на целата година правејќи го идеален за широк спектар на отворени спортови. Исто така, постојат многу затворени спортски објекти, вклучувајќи го целосно опремениот центар „''Тенерифе Топ тренинг''“ во Адехе на југот на островот. Најпознат спортски тим е [[ФК Тенерифе|фудбалскиот клуб ЦД Тенерифе]] со седиште во Санта Крус. Клубот долго време се натпреварувал во првата шпанска фудбалска лига, но во последниве децении првенствено настапува во втората лига. Исто така вреди да се спомене е [[ултрамаратон]]от ''CajaMar Tenerife Bluetrail'', најголемата трка во Шпанија и втора по големина во Европа<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.abc.es/deportes/abci-tenerife-bluetrail-carrera-mas-alta-espana-201610060829_noticia.html|title=Tenerife Bluetrail, la carrera más alta de España|publisher=|accessdate=30 November 2017}}</ref>, со учество на неколку земји. ==Здравствена грижа== [[File:Hospital Universitario de Canarias.png|thumb|right|[[Универзитетска болница на Канарските Острови]]]] Главните болници на островот се болницата [[Универзитетска болница на Канарските Острови|Универзитетската болница на Канарските Острови]] и [[Универзитетска болница на Канделарија|Универзитетската болница на Канделарија]]. И двете се болници од трето ниво, со специјализирани објекти кои ги опслужуваат сите жители на Канарските Острови<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gobiernodecanarias.org/sanidad/scs/6/6_2/at_hosp.jsp|title=Información del Gobierno de Canarias sobre hospitales y servicios de referencia|author=|date=|work=gobiernodecanarias.org|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081016043302/http://www.gobiernodecanarias.org/sanidad/scs/6/6_2/at_hosp.jsp|archivedate=16 October 2008|df=dmy-all}}</ref>. И двете болници се поврзани со образовната и истражувачката мрежа на Универзитетот Ла Лагуна. Сепак, тие припаѓаат на различни тела, бидејќи првиот е под директивите на ''Servicio Canario de la Salud'' (Канарска здравствена служба)<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www3.gobiernodecanarias.org/sanidad/scs/organica.jsp?idCarpeta=3da5f513-541b-11de-9665-998e1388f7ed|title=Hospital Universitario de Canarias|last=|first=|date=|website=Servicio Canario de la Salud|publisher=Gobierno de Canarias|language=es|access-date=2018-01-03}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.hospitaldelacandelaria.com/|title=Pagina Principal Servicio Canario de la Salud|first=|last=SCS|website=www.hospitaldelacandelaria.com|accessdate=30 November 2017}}</ref>. [[Универзитетска болница на Канделарија|Универзитетската болница на Канделарија]] е најголемиот болнички комплекс на Канарските Острови<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.laopinion.es/sociedad/2016/03/31/hospital-candelaria-cumple-50-anos/665445.html|title=El Hospital de La Candelaria cumple 50 años de servicio|first=La Opinión de|last=Tenerife|date=|work=laopinion.es|accessdate=18 April 2017}}</ref>. Покрај тоа, неодамна биле изградени две големи нови болници во северните и јужните делови на островот, кои се наоѓаат во општините Икод де Лос Винос и Арона. Болницата ''Дел Норте де Тенерифе'' (Северна болница во Тенерифе) била отворена во [[2012]] година и во [[2015]] година била отворена болницата ''Дел Сур де Тенерифе''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www3.gobiernodecanarias.org/sanidad/scs/contenidoGenerico.jsp?idDocument=98d1ae16-1339-11e5-9e16-d107cd1682ec&idCarpeta=10b3ea46-541b-11de-9665-998e1388f7ed|title=Hospital del Sur|first=|last=SCS|date=|work=gobiernodecanarias.org|accessdate=18 April 2017}}</ref>. Овие центри, според нивната класификација, функционираат како болници од второ ниво, со услуги на хоспитализација, напредна дијагностика, амбулантни возила и итни случаи и рехабилитација. Исто така, постојат вкупно 39 центри за примарна здравствена заштита и специјализирани клиники кои ја комплетираат санитарната инфраструктурата на Тенерифе<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gobiernodecanarias.org/sanidad/scs/tfe/17/centros/centros.htm|title=Información del Gobierno de Canarias sobre los centros de atención primaria y especializada de Tenerife|author=|date=|work=gobiernodecanarias.org|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://archive.today/20030101021456/http://www.gobiernodecanarias.org/sanidad/scs/tfe/17/centros/centros.htm|archivedate=1 January 2003|df=dmy-all}}</ref>. == Кујна== Поради географската состојба на Тенерифе, островот ужива со изобилство на различни видови риби. Типичното месо со свински [[такос]] е многу популарно јадење подготвено за градските свечености во баровите, рестораните и приватните домовиref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.turismodecanarias.com/canary-islands-spain/canarian-info/typical-cuisine-gastronomy/index.html|title=Fiesta Meat-Carne de fiesta de Tenerife(Official Canary Islands Tourism)|author=|date=|work=turismodecanarias.com|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100629010824/http://www.turismodecanarias.com/canary-islands-spain/canarian-info/typical-cuisine-gastronomy/index.html|archivedate=29 June 2010|df=dmy-all}}</ref>. Говедско месо, свинско месо и живина, исто така, редовно се консумира<ref name="naturaycultura"/><ref name="islaaisla"/>. [[File:Papasarrugadas.jpg|thumb|right|Канарски компир]] Рибните јадења заедно со месото честопати се придружени со Канарски компир. Ова е типично канарско јадење кое едноставно се однесува на начинот на кој изгледа варениот компир. ''Мохо'', збор што веројатно е од португалско потекло, го опишува типичниот канарски сос, кој служи како придружба кон храната. Сосовите се наоѓаат во различни бои. Зелениот мохо обично вклучува [[коријандер]], [[магдонос]] и [[лук]], додека црвениот е пикантен и е направен од мешавина на топли и слатки [[пиперка|пиперки]]. Се користат и широк спектар на други состојки, вклучувајќи; [[бадем]]и, [[сирење]], [[шафран]] и пржен леб<ref name="naturaycultura"/><ref name="islaaisla"/>. Мохос се служи најчесто со месо. ===Сирење=== Тенерифе извезува околу 3.400 тони сирење годишно, што претставува околу 50 проценти од производството на островот и околу 25 проценти од Канарските Острови. По освојувањето на Канарските Острови, една од првите комерцијални активности што требало да се започне било производство на сирење. Продажбата на сирење им овозможило на жителите приходи и сирењето дури да се користи како форма за размена и продажба, станувајќи клучен производ во земјоделските површини на островот. [[Сирење]]то станало еден од најчесто произведените и конзумирани производи на островот и редовно служи како дел од предјадење. Фармите во Арико, Ла Оротава и Тено произведуваат различни сирења. Денес главниот производ е козјото сирење, иако одредени количини се направени од овчо или кравјо млеко, а според ''Регистро Санатирио де Алименто'', се произведуваат околу 75 различни сирења<ref name="Web Oficial del Cabildo de Tenerife">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tenerife.es/wps/portal/!ut/p/c1/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9CP0os3gPZxPfEG93QwMDCwsDAyNXN1PfEA9_AwNPM30_j_zcVP2CbEdFACrQRzo!/dl2/d1/L2dJQSEvUUt3QS9ZQnB3LzZfSEk2TElLRzEwMFUxRDAySDk2QzhTNEdQMjE!/|title=Web Oficial del Cabildo de Tenerife|author=|date=|work=tenerife.es|accessdate=18 April 2017|archive-date=2009-12-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20091225110245/http://www.tenerife.es/wps/portal/!ut/p/c1/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9CP0os3gPZxPfEG93QwMDCwsDAyNXN1PfEA9_AwNPM30_j_zcVP2CbEdFACrQRzo!/dl2/d1/L2dJQSEvUUt3QS9ZQnB3LzZfSEk2TElLRzEwMFUxRDAySDk2QzhTNEdQMjE!/|url-status=dead}}</ref>. Сирењата на Канарските Острови добиле добри меѓународни критики, поради нивната сладост што ги разликува од некои други европски сирења<ref name=naturaycultura/><ref name=islaaisla/><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.turismodecanarias.com/canary-islands-spain/canarian-info/typical-cuisine-gastronomy/index.html|title=Cheeses of Tenerife-El queso tinerfeño (Official Canary Islands Tourism)|author=|date=|work=turismodecanarias.com|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100629010824/http://www.turismodecanarias.com/canary-islands-spain/canarian-info/typical-cuisine-gastronomy/index.html|archivedate=29 June 2010|df=dmy-all}}</ref>. Особено, сирењето „Тенерифан“ било наградено како најдобро сирење во 2008 година, на фестивал што се одржал во [[Даблин]], [[Ирска]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://canarias24horas.com/index.php/2008092955917/sociedad/el-queso-de-pimenton-de-arico-gana-el-premio-al-mejor-queso-del-mundo.html|title=Artículo recogido en el periódico digital canarias24horas.com|author=|date=|work=canarias24horas.com|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081121183237/http://canarias24horas.com/index.php/2008092955917/sociedad/el-queso-de-pimenton-de-arico-gana-el-premio-al-mejor-queso-del-mundo.html|archivedate=21 November 2008|df=dmy-all}}</ref>. === Гофио === [[File:Gofioescaldado.jpg|thumb|right|Гофио]] [[Гофио]] е еден од повеќето традиционалните елементи на готвење на островот. Тој е направен со житни зрна, кои се печени и потоа се мелани. Во најголем дел, за изготвување на гофио се користи пченица, иако постојат и други видови, и тие често се направени со пилешко и грашок. Релативно честа варијанта е мешан тип со пченица. Гофио било јадење кое се служело и пред шпанското освојување. Во подоцнежните времиња на оскудност или глад, гогио бил главен елемент на популарната канарска исхрана. Денес се јаде како главно јадење (''gofio escaldado'') или во придружба на различни јадења како месо, риби, супи, десерти. Некои познати готвачи дури и направиле и сладолед, добивајќи добри коментари од критичарите<ref name="naturaycultura"/><ref name="islaaisla"/>. === Вина === Виноградството во архипелагот, а особено во Тенерифе, датира од освојувањето, кога доселениците донеле различни лози на растенија. Во XVI и XVII век, производството на вино имаки важна улога во економијата, а многу семејства биле посветени на културата и бизнисот. Од посебно спомнување е ''malvasía canary'', кое се смета за најдобро вино на Тенерифе и во тоа време едно од најпосакуваните вина во светот<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gobiernodecanarias.org/agricultura/icca/jornadas/comercializacion/juanmiguel.pdf|title=Información de las Jornadas de comercialización y marketing vitivinícola desarrolladas por HECANSA|author=|date=|work=gobiernodecanarias.org|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090326233915/http://www.gobiernodecanarias.org/agricultura/icca/jornadas/comercializacion/juanmiguel.pdf|archivedate=26 March 2009|df=dmy-all}}</ref>. Писателите како [[Вилијам Шекспир]] и [[Валтер Скот]] упатуваат на виното во некои од нивните дела<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.puntoinfo.idecnet.com/index.php?sectionID=8&lang=1&s=1&ID=3167|title=Información del Cabildo de Tenerife en relación con los vinos de Tenerife|author=|date=|work=idecnet.com|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071109082301/http://www.puntoinfo.idecnet.com/index.php?sectionID=8&lang=1&s=1&ID=3167|archivedate=9 November 2007|df=dmy-all}}</ref>. Тенерифе има пет главни региони за вино. Тука спаѓаат Абона, Вале де Гимир, Вале де Ла Оротава, Такоронте-Ацентехо и Икоден-Дауте-Исора<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.cabtfe.es/casa-vino/inicio.htm#|title=Denominaciones de origen (Casa del vino-La Baranda)|author=|date=|work=cabtfe.es|accessdate=18 April 2017|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110802203655/http://www.cabtfe.es/Casa-vino/inicio.htm|archivedate=2 August 2011|df=dmy-all}}</ref>. == Во популарната култура == === Кино === Во последните неколку години, Тенерифе стана популарна локација за снимање, која се појавува во неколку холивудски блокбастери<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.laopinion.es/cultura/2017/06/16/canarias-tierra-prometida-hollywood/785312.html|title=Canarias, la tierra prometida de Hollywood|first=La Opinión de|last=Tenerife|publisher=|accessdate=30 November 2017}}</ref>. Некои од најважните филмови направени на островот се: * '''''[[One Million Years B.C.]]''''': Британски филм од 1966 година, снимен во Националниот парк „Теиде“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.imdb.com/title/tt0060782/locations|title=One Million Years B.C. (1966)|publisher=|accessdate=30 November 2017|via=www.imdb.com}}</ref> * '''''[[Clash of the Titans (2010 филм)|Clash of the Titans]]''''': Американски филм од 2010 година. Главно е снимен на различни локации на Тенерифе, како што сеНационалниот парк „Теиде“, [[Икод де лос Винос]] и [[Буенависта дел Норте]].<ref>{{наведени вести |url=http://www.europapress.es/islas-canarias/noticia-tenerife-acoge-estreno-furia-titanes-20100329171133.html |title=Tenerife acoge el estreno de 'Furia de Titanes' |accessdate=2 April 2010 |author= |date= |publisher= |language= }}</ref> * '''''[[Wrath of the Titans]]''''': Американски филм од 2012 година, снимен во Националниот парк „Теиде“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.guiarepsol.com/es/turismo/destinos/vuelta-al-mundo-por-espana/tenerife/ruta-furia-de-titanes/|title=Ruta Furia de Titanes|website=Guía Repsol|accessdate=30 November 2017|archive-date=2017-12-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20171201041254/https://www.guiarepsol.com/es/turismo/destinos/vuelta-al-mundo-por-espana/tenerife/ruta-furia-de-titanes/|url-status=dead}}</ref> * '''''[[1898, Our Last Men in the Philippines]]''''': Шпански филм од 2012 година, со некои мали снимени сцени на Тенерифе.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://ocio.laopinion.es/cine/noticias/nws-529327-los-ultimos-filipinas-rodada-tenerife-gran-canaria-estrena-trailer.html|title='Los últimos de Filipinas', rodada en Tenerife y Gran Canaria, estrena tráiler|first=La Opinión de|last=Tenerife|publisher=|accessdate=30 November 2017|archive-date=2017-12-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20171201042410/http://ocio.laopinion.es/cine/noticias/nws-529327-los-ultimos-filipinas-rodada-tenerife-gran-canaria-estrena-trailer.html|url-status=dead}}</ref> * '''''[[Fast & Furious 6]]''''': Американски филм од 2013 година. На почетокот на филмот, Дом, заедно со Брајан, Миа и нивниот син, живеат во Тенерифе. * '''''[[Jason Bourne (филм)|Jason Bourne]]''''': Американски филм од 2015 година, снимен во Санта Крус. За снимањето на филмот, градот бил специјално наместен за да ги симулира [[Грција|грчките]] градови на [[Атина]] и [[Пиреја]]. [[Плаза де Еспања (Санта Крус де Тенерифе)|Плаза де Еспања]], кој е главниот плоштад во главниот град на Тенерифе, бил украсен за да го претставува плоштадот [[Синтагма (плоштад)|Синтагма]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.20minutos.es/noticia/2551344/0/rodaje-bourne-5/matt-damon/santa-cruz-tenerife-atenas/|title=El rodaje de 'Bourne 5' convierte a la ciudad de Santa Cruz de Tenerife en Atenas|first=|last=20Minutos|publisher=|accessdate=30 November 2017}}</ref> * '''''[[Rambo V: Last Blood]]''''': Американски филм од 2019 година. Биле снимени сцени на различни локации на островот, како што се: различни населби во Санта Крус де Тенерифе и [[Сан Кристобал де Ла Лагуна]], областите на [[Пуерто де ла Круз]], [[Санта Урсула]], [[Арико]] и патиштата околу Националниот парк Теиде.<ref>[https://www.europapress.es/islas-canarias/noticia-rambo-dejara-tenerife-mas-ocho-millones-euros-20181113140555.html 'Rambo V' dejará en Tenerife más de ocho millones de euros]</ref> === Музика=== Слично на филмот, островот е место каде биле снимени неколку музички спотови: * '''Tie Your Mother Down''' од [[Брајан Меј]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.laopinion.es/cultura/2011/03/30/guitarrista-brian-may-estaran-starmus/337066.html|title=El guitarrista Brian May estará en ´Starmus´ - La Opinión de Tenerife|first=La Opinión de|last=Tenerife|website=www.laopinion.es|accessdate=30 November 2017}}</ref> * '''Mount Teide''' од [[Мајк Олдфилд]] * '''The Island - Pt. 1 Dawn''' од [[Pendulum]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.happysingles.viajes/2-uncategorised/64-rutas-obligadas-al-visitar-la-isla-de-tenerife|title=Happy Singles - Rutas obligadas al visitar la isla de Tenerife|first=|last=happysingles.viajes|date=4 July 2014|website=www.happysingles.viajes|accessdate=30 November 2017|archive-date=2017-12-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20171201034622/http://www.happysingles.viajes/2-uncategorised/64-rutas-obligadas-al-visitar-la-isla-de-tenerife|url-status=dead}}</ref> * '''Tenerife Sea''' од [[Ед Ширан]] * '''[[Do It for Your Lover]]''' од [[Манел Наваро]].<ref>[http://www.laopinion.es/cultura/2017/03/09/tenerife-estara-eurovision/756229.html Tenerife estará en Eurovisión]</ref><ref>[http://www.rtve.es/rtve/20170222/manel-navarro-graba-tenerife-videoclip-do-it-for-your-lover/1493781.shtml Manel Navarro graba en Tenerife el videoclip de 'Do it for your lover']</ref> === Видеоигри=== * '''[[Asphalt 8: Airborne]]:'''<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.tusitiowindowsphone.es/2015/06/asphalt-8-airborne-anade-la-ubicacion.html |title=Asphalt 8: Airborne añade la ubicación de Tenerife y más |accessdate=2018-12-08 |archive-date=2018-08-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180826113539/http://www.tusitiowindowsphone.es/2015/06/asphalt-8-airborne-anade-la-ubicacion.html |url-status=dead }}</ref> === Литература=== Помеѓу важните книжевни дела што ја имаат позадината на островот или се однесуваат, се истакнуваат следните<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.laopinion.es/cultura/2016/02/12/doce-libros-ambientados-canarias/655706.html|title=Doce libros ambientados en Canarias|first=La Opinión de|last=Tenerife|publisher=|accessdate=30 November 2017}}</ref>: '''''La señorita de compañía''''' и '''''El hombre del mar'''' од [[Агата Кристи]], '''''La cueva de las mil momias''''' од Алберто Васкес-Фигероа,'''''El picnic de los ladrones''''' од [[Лесли Чартерис]], '''''El Sarcófago de las tres llaves''''' од Помпејо Реина Морено и '''''Atentado''''' од Маријано Гамбин,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.laopinion.es/tenerife/2015/11/21/atentado-templo-masonico/640791.html|title='Atentado' en el Templo Masónico|first=La Opinión de|last=Tenerife|publisher=|accessdate=30 November 2017}}</ref>. == Галерија == <gallery> File:Orotavatal.jpg|Панорама на долината Оротава со Теиде во позадина File:Teide2007.jpg|[[Teide]] and [[Roque Cinchado]]. File:Las Teresitas2a.jpg|[[Плаја де Лас Тереситас]]. File:Masca Road.jpg|Маска. File:Auditorio de Tenerife, Santa Cruz de Tenerife, España, 2012-12-15, DD 24.jpg|[[Аудиторио де Тенерифе]]. File:Valle taoro.jpg|Вале де Ла Оротава </gallery> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рв|Tenerife}} * [http://www.cabtfe.es/ Island Government of Tenerife] * [http://www.floradecanarias.com/tenerife.html Flora of Tenerife (almost 800 species)] * {{wikiatlas|the Canary Islands}} * {{wikivoyage|Canary Islands}} * {{dmoz|Regional/Europe/Spain/Autonomous_Communities/Canary_Islands/Tenerife}} * [http://www.worldofmaps.net/en/europe/map-spain-tenerife.htm Online Maps of Tenerife] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110906012907/http://www.worldofmaps.net/en/europe/map-spain-tenerife.htm |date=2011-09-06 }} {{избрана}} [[Категорија:Тенерифе| ]] [[Категорија:Острови на Канарските Острови]] qp7lbwhj55qzp8jc64b9gbvhfcxjdd3 4 773078 5381143 5380632 2025-06-17T12:50:08Z Kiril Simeonovski 3243 5381143 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Nuvola apps cookie.svg|десно|200п]] Ова е '''список на јубилејни статии''' на Википедија на македонски јазик. Како такви, овде се наведени сите оние за кои заедницата има утврдено дека се издвојуваат по својот квалитет од останатите создадени на денот на надминување на секоја илјадита статија. Во табелата во продолжение се наведени сите јубилејни статии досега, како и податоци за нивниот создавач и датумот на кој биле создадени. {| class="wikitable" |- ! Број !! Статија !! Автор !! Датум |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/153.000|153.000]] || [[Гоџи]] || [[Корисник:Andrew012p|Andrew012p]] || [[14 јуни]] [[2025]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/152.000|152.000]] || [[Крвав Божиќ (1963)]] || [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] || [[25 април]] [[2025]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/151.000|151.000]] || [[Сепак се врти]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[25 март]] [[2025]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/150.000|150.000]] || [[Људски врт]] || [[Корисник:Emilija Dobreva|Emilija Dobreva]] || [[24 февруари]] [[2025]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/149.000|149.000]] || [[Технологија на древните цивилизации]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[8 февруари]] [[2025]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/148.000|148.000]] || [[Чанге-5]] || [[Корисник:Uvtarex|Uvtarex]] || [[23 декември]] [[2024]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/147.000|147.000]] || [[Ослободување на Тетово]] || [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] || [[14 октомври]] [[2024]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/146.000|146.000]] || [[Јаглеродна ѕвезда]] || [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] || [[30 август]] [[2024]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/145.000|145.000]] || [[Андраж Шпорар]] || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] || [[22 јуни]] [[2024]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/144.000|144.000]] || [[Чашицу]] || [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] || [[21 мај]] [[2024]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/143.000|143.000]] || [[Барања]] || [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] ||rowspan="2"| [[13 април]] [[2024]] |- | [[Масовен терор на Крим (1917-1918)]] || [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/142.000|142.000]] || [[Ливади (Лариско)]]|| [[Корисник:SpectralWiz|SpectralWiz]] ||rowspan="2"| [[27 февруари]] [[2024]] |- | [[Мутагенеза]] || [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/141.000|141.000]] || [[ПУ „Гоце Делчев“ - Пирава]]|| [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] ||rowspan="2"| [[20 јануари]] [[2024]] |- | [[Антихасија]] || [[Корисник:SpectralWiz|SpectralWiz]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/140.000|140.000]] || [[Бад Кисинген]]||rowspan="2"| [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] ||rowspan="2"| [[8 декември]] [[2023]] |- | [[Бриген]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/139.000|139.000]] || [[Шаранта]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[14 октомври]] [[2023]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/138.000|138.000]] || [[Фемке Бол]] || [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] || [[28 август]] [[2023]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/137.000|137.000]] || [[Иконопис]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[10 јули]] [[2023]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/136.000|136.000]] || [[Туниски поход]] || [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] || [[8 мај]] [[2023]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/135.000|135.000]] || [[Астерикс галскиот јунак]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[26 март]] [[2023]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/134.000|134.000]] || [[Силициум карбид]] || [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] || [[6 март]] [[2023]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/133.000|133.000]] || [[Хетеросоцијалност]] || [[Корисник:B. Gjuro|B. Gjuro]] || [[28 јануари]] [[2023]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/132.000|132.000]] || [[Сицилија (римска провинција)]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[10 декември]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/131.000|131.000]] || [[Semantic Scholar]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] || [[15 октомври]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/130.000|130.000]] || [[Окер]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[20 август]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/129.000|129.000]] || [[Светски ден на бегалците]] || [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] || [[24 јуни]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/128.000|128.000]] || [[Гај Симондс]] || [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] || [[11 мај]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/127.000|127.000]] || [[Туниска кујна]] || [[Корисник:Матеј2008г|Матеј2008г]] || [[18 април]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/126.000|126.000]] || [[Хорхе Буручага]] || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] || [[21 март]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/125.000|125.000]] || [[Војна во Приднестровие]] || [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] || [[7 март]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/124.000|124.000]] || [[Матео Беретини]] || [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] || [[18 февруари]] [[2022]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/123.000|123.000]] || [[Епир (римска провинција)]] || [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] ||rowspan="2"| [[1 февруари]] [[2022]] |- | [[Мезопелагиска зона]] || [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/122.000|122.000]] || [[Кралство Сардинија]] || [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] || [[6 јануари]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/121.000|121.000]] || [[Бранова функција]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[1 декември]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/120.000|120.000]] || [[Атмосфера на Венера]] ||rowspan="2"| [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] || [[24 ноември]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/119.000|119.000]] || [[Јупитерови прстени]] || [[20 ноември]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/118.000|118.000]] || [[Катин двор]] || [[Корисник:MartinStojc|MartinStojc]] || [[10 ноември]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/117.000|117.000]] || [[Дева (планина)]] ||rowspan="2"| [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] || [[24 септември]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/116.000|116.000]] || [[Аре]] || [[30 јули]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/115.000|115.000]] || [[Тетовски древности]] || [[Корисник:Darko gavro|Darko gavro]] || [[4 јуни]] [[2021]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/114.000|114.000]] || [[Животот и делата на бесмртниот водач Караѓорѓе]] || [[Корисник:Pta345MK|Pta345MK]] ||rowspan="2"| [[19 април]] [[2021]] |- | [[Крстоносен поход на Смирна]] || [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/113.000|113.000]] || [[Гаврилова хорна]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[4 март]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/112.000|112.000]] || [[Пирошки]] || [[Корисник:MikasaAckerman10|MikasaAckerman10]] || [[11 февруари]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/111.000|111.000]] || [[Регионален пат 1105]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[29 декември]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/110.000|110.000]] || [[Ками]] || [[Корисник:КатеринаКајевска|КатеринаКајевска]] || [[20 ноември]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/109.000|109.000]] || [[Де Морганови закони]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[20 октомври]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/108.000|108.000]] || [[Земја во развој]] ||rowspan="2"| [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] || [[19 септември]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/107.000|107.000]] || [[Георги Занков]] || [[3 август]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/106.000|106.000]] || [[Активен астероид]] || [[Корисник:Инокентиј|Инокентиј]] || [[23 мај]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/105.000|105.000]] || [[Гама Лебед]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] || [[10 април]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/104.000|104.000]] || [[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Бањане]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[7 февруари]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/103.000|103.000]] || [[Прнар]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[24 ноември]] [[2019]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/102.000|102.000]] || [[Западни Инди]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] ||rowspan="2"| [[30 август]] [[2019]] |- | [[Црква „Св. Теодор Тирон“ - Долно Српци]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/101.000|101.000]] || [[Косинусова теорема]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[9 јуни]] [[2019]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/100.000|100.000]] || [[Небка]] || [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] || [[27 април]] [[2019]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/99.000|99.000]] || [[Систем на национални сметки]] || [[Корисник:ГП|ГП]] ||rowspan="2"| [[12 февруари]] [[2019]] |- | [[Фосфор пентоксид]] || [[Корисник:Uvtarex|Uvtarex]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/98.000|98.000]] || [[Ломбок]] || [[Корисник:BlueEagle1|BlueEagle1]] || [[31 декември]] [[2018]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/97.000|97.000]] || [[Жерар Муру]] || [[Корисник:Инокентиј|Инокентиј]] || [[2 ноември]] [[2018]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/96.000|96.000]] || [[Мартинус Бејеринк]] || [[Корисник:Simona Trajkoska|Simona Trajkoska]] || [[8 септември]] [[2018]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/95.000|95.000]] || [[Пуцк]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] || [[20 јуни]] [[2018]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/94.000|94.000]] || [[Надја Ножарова]] || [[Корисник:19user99|19user99]] || [[17 април]] [[2018]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/93.000|93.000]] || [[КК Алба Берлин]] || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] || [[22 февруари]] [[2018]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/92.000|92.000]] || [[Сакураџима]] ||rowspan="2"| [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] || [[26 декември]] [[2017]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/91.000|91.000]] || [[Список на споменици на НОБ во Македонија]] || [[31 октомври]] [[2017]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/90.000|90.000]] || [[Црква „Св. Димитриј“ - Кованец]] || [[Корисник:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] || [[3 јули]] [[2017]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/89.000|89.000]] || [[Ашов]] || [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] || [[27 март]] [[2017]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/88.000|88.000]] || [[ХЕЦ Света Петка]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[19 јануари]] [[2017]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/87.000|87.000]] || [[Динан (Белгија)]] || [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] || [[13 октомври]] [[2016]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/86.000|86.000]] || [[Алшар - допри го сонцето]] || [[Корисник:Македонец|Македонец]] || [[14 јуни]] [[2016]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/85.000|85.000]] || [[Хемиска индустрија Велес]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[11 февруари]] [[2016]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/84.000|84.000]] || [[Иконостас]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[11 ноември]] [[2015]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/83.000|83.000]] || [[Светско првенство во водени спортови 2013]] || [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] || [[13 август]] [[2015]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/82.000|82.000]] || [[Роберт Левандовски]] || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] || [[23 мај]] [[2015]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/81.000|81.000]] || [[Должина на искачувачкиот јазол]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] ||rowspan="2"| [[22 февруари]] [[2015]] |- | [[Вик на Фер]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/80.000|80.000]] || [[Боемство]] || [[Корисник:Bridenh|Bridenh]] || [[16 декември]] [[2014]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/79.000|79.000]] || [[ФК Динамо Киев]] || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] || [[25 септември]] [[2014]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/78.000|78.000]] || [[Војводство Лауенбург]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[15 август]] [[2014]] |- |rowspan="3" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/77.000|77.000]] || [[Рупишта (општина)]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] ||rowspan="3"| [[16 јуни]] [[2014]] |- | [[Плимомер]] ||rowspan="2"| [[Корисник:Инокентиј|Инокентиј]] |- | [[Амфихидромна точка]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/76.000|76.000]] || [[Карлос Валдерама]] || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] ||rowspan="2"| [[6 март]] [[2013]] |- | [[Цугшпице]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/75.000|75.000]] || [[Пер Лагерквист]] || [[Корисник:Darko Grmaskoski|Darko Grmaskoski]] ||rowspan="2"| [[9 јануари]] [[2014]] |- | [[Единична кружница]] || [[Корисник:Lfahlberg|Lfahlberg]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/74.000|74.000]] || [[Германски музеј]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[8 ноември]] [[2013]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/73.000|73.000]] || [[Бела тресиопашка]] || [[Корисник:Guc zc|Guc zc]] ||rowspan="2"| [[31 јули]] [[2013]] |- | [[Ел Греко]] || [[Корисник:Mikrosam Akademija 4|Mikrosam Akademija 4]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/72.000|72.000]] || [[Бел свиркач]] || [[Корисник:Guc zc|Guc zc]] || [[11 мај]] [[2013]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/71.000|71.000]] || [[Арго (филм)]] || [[Корисник:Retrohead|Retrohead]] || [[1 април]] [[2013]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/70.000|70.000]] || [[Никола Младенов]] || [[Корисник:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] || [[28 март]] [[2013]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/69.000|69.000]] || [[Лесен Удар]] || [[Корисник:Retrohead|Retrohead]] ||rowspan="2"| [[22 март]] [[2013]] |- | [[Е3 Харелбеке 2013]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/68.000|68.000]] || [[Дивље јагоде]] || [[Корисник:M4r51n|M4r51n]] || [[2 февруари]] [[2013]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/67.000|67.000]] || [[Габриел Батистута]] || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] || [[5 декември]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/66.000|66.000]] || [[Трка околу Пекинг 2012]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[19 октомври]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/65.000|65.000]] || [[Курдски јазик]] ||rowspan="2"| [[Корисник:MacedonianBoy|MacedonianBoy]] || [[4 октомври]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/64.000|64.000]] || [[Браќа Карамазови]] || [[28 септември]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/63.000|63.000]] || [[Денга]] || [[Корисник:Peter.C|Peter.C]] || [[17 септември]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/62.000|62.000]] || [[Економско однесување]] || [[Корисник:Kekev|Kekev]] || [[5 септември]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/61.000|61.000]] || [[Општина Самоков]] ||[[Корисник:MacedonianBoy|MacedonianBoy]] || [[28 август]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/60.000|60.000]] || [[Жак Мизес]] || [[Корисник:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] || [[19 август]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/59.000|59.000]] || [[Розвел (Ново Мексико)]] || [[Корисник:MacedonianBoy|MacedonianBoy]] || [[27 јули]] [[2012]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/58.000|58.000]] || [[Анафилакса]] || [[Корисник:Lady Jefferson|Lady Jefferson]] ||rowspan="2"| [[19 јули]] [[2012]] |- | [[Борење на Летните олимписки игри 2012]] ||rowspan="2"| [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/57.000|57.000]] || [[Кошарка на Летните олимписки игри 2012]] || [[15 јули]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/56.000|56.000]] || [[Премиер на Јапонија]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] || [[4 јуни]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/55.000|55.000]] || [[Географија на Маршалските Острови]] ||rowspan="3"| [[Корисник:MacedonianBoy|MacedonianBoy]] || [[19 март]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/54.000|54.000]] || [[Географија на Боцвана]] || [[30 јануари]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/53.000|53.000]] || [[Грб на Општина Радовиш]] || [[10 декември]] [[2011]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/52.000|52.000]] || [[Дисбург]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[25 октомври]] [[2011]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/51.000|51.000]] || [[Список на национални паркови во Шведска]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] || [[8 октомври]] [[2011]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/50.000|50.000]] || [[Раскол во Внатрешната македонска револуционерна организација]] || [[Корисник:Dalco26|Dalco26]] || [[2 октомври]] [[2011]] |} Во продолжение е направено рангирање на корисници по бројот на создадени јубилејни статии. {| class="wikitable" |- ! Ранг !! Корисник !! Број на статии |- | 1 || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || 13 (52.000, 66.000, 69.000, 74.000, 76.000, 78.000, 81.000, 85.000, 88.000, 102.000, 104.000, 111.000, 141.000) |- | 1 || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || 13 (84.000, 101.000, 103.000, 109.000, 113.000, 121.000, 130.000, 132.000, 135.000, 137.000, 139.000, 149.000, 151.000) |- | 3 || [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] || 11 (91.000, 92.000, 107.000, 108.000, 114.000, 119.000, 120.000, 123.000, 134.000, 143.000, 152.000) |- | 4 || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] || 10 (51.000, 56.000, 77.000, 81.000, 95.000, 102.000, 105.000, 116.000, 117.000, 131.000) |- | 5 || [[Корисник:MacedonianBoy|MacedonianBoy]] || 7 (53.000, 54.000, 55.000, 59.000, 61.000, 64.000, 65.000) |- | 5 || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] || 7 (67.000, 76.000, 79.000, 82.000, 93.000, 126.000, 145.000) |- | 5 || [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] || 7 (122.000, 125.000, 128.000, 136.000, 140.000 х 2, 147.000) |- | 8 || [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] || 6 (57.000, 58.000, 83.000, 87.000, 124.000, 138.000) |- | 9 || [[Корисник:Инокентиј|Инокентиј]] || 4 (77.000 х 2, 97.000, 106.000) |- | 9 || [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] || 4 (123.000, 142.000, 143.000, 146.000) |- | 11 || [[Корисник:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] || 3 (60.000, 70.000, 90.000) |- | 12 || [[Корисник:Retrohead|Retrohead]] || 2 (69.000, 71.000) |- | 12 || [[Корисник:Guc zc|Guc zc]] || 2 (72.000, 73.000) |- | 12 || [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] || 2 (100.000, 129.000) |- | 12 || [[Корисник:SpectralWiz|SpectralWiz]] || 2 (141.000, 142.000) |- | 12 || [[Корисник:Uvtarex|Uvtarex]] || 2 (99.000, 148.000) |- | 17 || [[Корисник:Dalco26|Dalco26]] || 1 (50.000) |- | 17 || [[Корисник:Lady Jefferson|Lady Jefferson]] || 1 (58.000) |- | 17 || [[Корисник:Kekev|Kekev]] || 1 (62.000) |- | 17 || [[Корисник:Peter.C|Peter.C]] || 1 (63.000) |- | 17 || [[Корисник:M4r51n|M4r51n]] || 1 (68.000) |- | 17 || [[Корисник:Mikrosam Akademija 4|Mikrosam Akademija 4]] || 1 (73.000) |- | 17 || [[Корисник:Darko Grmaskoski|Darko Grmaskoski]] || 1 (75.000) |- | 17 || [[Корисник:Lfahlberg|Lfahlberg]] || 1 (75.000) |- | 17 || [[Корисник:Bridenh|Bridenh]] || 1 (80.000) |- | 17 || [[Корисник:Македонец|Македонец]] || 1 (86.000) |- | 17 || [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] || 1 (89.000) |- | 17 || [[Корисник:19user99|19user99]] || 1 (94.000) |- | 17 || [[Корисник:Simona Trajkoska|Simona Trajkoska]] || 1 (96.000) |- | 17 || [[Корисник:BlueEagle1|BlueEagle1]] || 1 (98.000) |- | 17 || [[Корисник:ГП|ГП]] || 1 (99.000) |- | 17 || [[Корисник:КатеринаКајевска|КатеринаКајевска]] || 1 (110.000) |- | 17 || [[Корисник:MikasaAckerman10|MikasaAckerman10]] || 1 (112.000) |- | 17 || [[Корисник:Pta345MK|Pta345MK]] || 1 (114.000) |- | 17 || [[Корисник:Darko gavro|Darko gavro]] || 1 (115.000) |- | 17 || [[Корисник:MartinStojc|MartinStojc]] || 1 (118.000) |- | 17 || [[Корисник:Матеј2008г|Матеј2008г]] || 1 (127.000) |- | 17 || [[Корисник:B. Gjuro|B. Gjuro]] || 1 (133.000) |- | 17 || [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] || 1 (144.000) |- | 17 || [[Корисник:Emilija Dobreva|Emilija Dobreva]] || 1 (150.000) |- | 17 || [[Корисник:Andrew012p|Andrew012p]] || 1 (153.000) |} [[Категорија:Википедија:Јубилејни статии| ]] sg8cjh7r0e4ko8ik50tm325y0w9nn28 5381144 5381143 2025-06-17T12:52:33Z Kiril Simeonovski 3243 5381144 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Nuvola apps cookie.svg|десно|200п]] Ова е '''список на јубилејни статии''' на Википедија на македонски јазик. Како такви, овде се наведени сите оние за кои заедницата има утврдено дека се издвојуваат по својот квалитет од останатите создадени на денот на надминување на секоја илјадита статија. Во табелата во продолжение се наведени сите јубилејни статии досега, како и податоци за нивниот создавач и датумот на кој биле создадени. {| class="wikitable" |- ! Број !! Статија !! Автор !! Датум |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/153.000|153.000]] || [[Гоџи]] || [[Корисник:Andrew012p|Andrew012p]] || [[14 јуни]] [[2025]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/152.000|152.000]] || [[Крвав Божиќ (1963)]] || [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] || [[25 април]] [[2025]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/151.000|151.000]] || [[Сепак се врти]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[25 март]] [[2025]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/150.000|150.000]] || [[Људски врт]] || [[Корисник:Emilija Dobreva|Emilija Dobreva]] || [[24 февруари]] [[2025]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/149.000|149.000]] || [[Технологија на древните цивилизации]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[8 февруари]] [[2025]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/148.000|148.000]] || [[Чанге-5]] || [[Корисник:Uvtarex|Uvtarex]] || [[23 декември]] [[2024]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/147.000|147.000]] || [[Ослободување на Тетово]] || [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] || [[14 октомври]] [[2024]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/146.000|146.000]] || [[Јаглеродна ѕвезда]] || [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] || [[30 август]] [[2024]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/145.000|145.000]] || [[Андраж Шпорар]] || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] || [[22 јуни]] [[2024]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/144.000|144.000]] || [[Чашицу]] || [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] || [[21 мај]] [[2024]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/143.000|143.000]] || [[Барања]] || [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] ||rowspan="2"| [[13 април]] [[2024]] |- | [[Масовен терор на Крим (1917-1918)]] || [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/142.000|142.000]] || [[Ливади (Лариско)]]|| [[Корисник:SpectralWiz|SpectralWiz]] ||rowspan="2"| [[27 февруари]] [[2024]] |- | [[Мутагенеза]] || [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/141.000|141.000]] || [[ПУ „Гоце Делчев“ - Пирава]]|| [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] ||rowspan="2"| [[20 јануари]] [[2024]] |- | [[Антихасија]] || [[Корисник:SpectralWiz|SpectralWiz]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/140.000|140.000]] || [[Бад Кисинген]]||rowspan="2"| [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] ||rowspan="2"| [[8 декември]] [[2023]] |- | [[Бриген]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/139.000|139.000]] || [[Шаранта]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[14 октомври]] [[2023]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/138.000|138.000]] || [[Фемке Бол]] || [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] || [[28 август]] [[2023]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/137.000|137.000]] || [[Иконопис]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[10 јули]] [[2023]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/136.000|136.000]] || [[Туниски поход]] || [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] || [[8 мај]] [[2023]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/135.000|135.000]] || [[Астерикс галскиот јунак]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[26 март]] [[2023]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/134.000|134.000]] || [[Силициум карбид]] || [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] || [[6 март]] [[2023]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/133.000|133.000]] || [[Хетеросоцијалност]] || [[Корисник:B. Gjuro|B. Gjuro]] || [[28 јануари]] [[2023]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/132.000|132.000]] || [[Сицилија (римска провинција)]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[10 декември]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/131.000|131.000]] || [[Semantic Scholar]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] || [[15 октомври]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/130.000|130.000]] || [[Окер]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[20 август]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/129.000|129.000]] || [[Светски ден на бегалците]] || [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] || [[24 јуни]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/128.000|128.000]] || [[Гај Симондс]] || [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] || [[11 мај]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/127.000|127.000]] || [[Туниска кујна]] || [[Корисник:Матеј2008г|Матеј2008г]] || [[18 април]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/126.000|126.000]] || [[Хорхе Буручага]] || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] || [[21 март]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/125.000|125.000]] || [[Војна во Приднестровие]] || [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] || [[7 март]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/124.000|124.000]] || [[Матео Беретини]] || [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] || [[18 февруари]] [[2022]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/123.000|123.000]] || [[Епир (римска провинција)]] || [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] ||rowspan="2"| [[1 февруари]] [[2022]] |- | [[Мезопелагиска зона]] || [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/122.000|122.000]] || [[Кралство Сардинија]] || [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] || [[6 јануари]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/121.000|121.000]] || [[Бранова функција]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[1 декември]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/120.000|120.000]] || [[Атмосфера на Венера]] ||rowspan="2"| [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] || [[24 ноември]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/119.000|119.000]] || [[Јупитерови прстени]] || [[20 ноември]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/118.000|118.000]] || [[Катин двор]] || [[Корисник:MartinStojc|MartinStojc]] || [[10 ноември]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/117.000|117.000]] || [[Дева (планина)]] ||rowspan="2"| [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] || [[24 септември]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/116.000|116.000]] || [[Аре]] || [[30 јули]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/115.000|115.000]] || [[Тетовски древности]] || [[Корисник:Darko gavro|Darko gavro]] || [[4 јуни]] [[2021]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/114.000|114.000]] || [[Животот и делата на бесмртниот водач Караѓорѓе]] || [[Корисник:Pta345MK|Pta345MK]] ||rowspan="2"| [[19 април]] [[2021]] |- | [[Крстоносен поход на Смирна]] || [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/113.000|113.000]] || [[Гаврилова хорна]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[4 март]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/112.000|112.000]] || [[Пирошки]] || [[Корисник:MikasaAckerman10|MikasaAckerman10]] || [[11 февруари]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/111.000|111.000]] || [[Регионален пат 1105]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[29 декември]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/110.000|110.000]] || [[Ками]] || [[Корисник:КатеринаКајевска|КатеринаКајевска]] || [[20 ноември]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/109.000|109.000]] || [[Де Морганови закони]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[20 октомври]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/108.000|108.000]] || [[Земја во развој]] ||rowspan="2"| [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] || [[19 септември]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/107.000|107.000]] || [[Георги Занков]] || [[3 август]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/106.000|106.000]] || [[Активен астероид]] || [[Корисник:Инокентиј|Инокентиј]] || [[23 мај]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/105.000|105.000]] || [[Гама Лебед]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] || [[10 април]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/104.000|104.000]] || [[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Бањане]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[7 февруари]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/103.000|103.000]] || [[Прнар]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[24 ноември]] [[2019]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/102.000|102.000]] || [[Западни Инди]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] ||rowspan="2"| [[30 август]] [[2019]] |- | [[Црква „Св. Теодор Тирон“ - Долно Српци]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/101.000|101.000]] || [[Косинусова теорема]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[9 јуни]] [[2019]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/100.000|100.000]] || [[Небка]] || [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] || [[27 април]] [[2019]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/99.000|99.000]] || [[Систем на национални сметки]] || [[Корисник:ГП|ГП]] ||rowspan="2"| [[12 февруари]] [[2019]] |- | [[Фосфор пентоксид]] || [[Корисник:Uvtarex|Uvtarex]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/98.000|98.000]] || [[Ломбок]] || [[Корисник:BlueEagle1|BlueEagle1]] || [[31 декември]] [[2018]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/97.000|97.000]] || [[Жерар Муру]] || [[Корисник:Инокентиј|Инокентиј]] || [[2 ноември]] [[2018]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/96.000|96.000]] || [[Мартинус Бејеринк]] || [[Корисник:Simona Trajkoska|Simona Trajkoska]] || [[8 септември]] [[2018]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/95.000|95.000]] || [[Пуцк]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] || [[20 јуни]] [[2018]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/94.000|94.000]] || [[Надја Ножарова]] || [[Корисник:19user99|19user99]] || [[17 април]] [[2018]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/93.000|93.000]] || [[КК Алба Берлин]] || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] || [[22 февруари]] [[2018]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/92.000|92.000]] || [[Сакураџима]] ||rowspan="2"| [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] || [[26 декември]] [[2017]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/91.000|91.000]] || [[Список на споменици на НОБ во Македонија]] || [[31 октомври]] [[2017]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/90.000|90.000]] || [[Црква „Св. Димитриј“ - Кованец]] || [[Корисник:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] || [[3 јули]] [[2017]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/89.000|89.000]] || [[Ашов]] || [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] || [[27 март]] [[2017]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/88.000|88.000]] || [[ХЕЦ Света Петка]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[19 јануари]] [[2017]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/87.000|87.000]] || [[Динан (Белгија)]] || [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] || [[13 октомври]] [[2016]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/86.000|86.000]] || [[Алшар - допри го сонцето]] || [[Корисник:Македонец|Македонец]] || [[14 јуни]] [[2016]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/85.000|85.000]] || [[Хемиска индустрија Велес]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[11 февруари]] [[2016]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/84.000|84.000]] || [[Иконостас]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[11 ноември]] [[2015]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/83.000|83.000]] || [[Светско првенство во водени спортови 2013]] || [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] || [[13 август]] [[2015]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/82.000|82.000]] || [[Роберт Левандовски]] || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] || [[23 мај]] [[2015]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/81.000|81.000]] || [[Должина на искачувачкиот јазол]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] ||rowspan="2"| [[22 февруари]] [[2015]] |- | [[Вик на Фер]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/80.000|80.000]] || [[Боемство]] || [[Корисник:Bridenh|Bridenh]] || [[16 декември]] [[2014]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/79.000|79.000]] || [[ФК Динамо Киев]] || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] || [[25 септември]] [[2014]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/78.000|78.000]] || [[Војводство Лауенбург]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[15 август]] [[2014]] |- |rowspan="3" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/77.000|77.000]] || [[Рупишта (општина)]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] ||rowspan="3"| [[16 јуни]] [[2014]] |- | [[Плимомер]] ||rowspan="2"| [[Корисник:Инокентиј|Инокентиј]] |- | [[Амфихидромна точка]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/76.000|76.000]] || [[Карлос Валдерама]] || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] ||rowspan="2"| [[6 март]] [[2014]] |- | [[Цугшпице]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/75.000|75.000]] || [[Пер Лагерквист]] || [[Корисник:Darko Grmaskoski|Darko Grmaskoski]] ||rowspan="2"| [[9 јануари]] [[2014]] |- | [[Единична кружница]] || [[Корисник:Lfahlberg|Lfahlberg]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/74.000|74.000]] || [[Германски музеј]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[8 ноември]] [[2013]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/73.000|73.000]] || [[Бела тресиопашка]] || [[Корисник:Guc zc|Guc zc]] ||rowspan="2"| [[31 јули]] [[2013]] |- | [[Ел Греко]] || [[Корисник:Mikrosam Akademija 4|Mikrosam Akademija 4]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/72.000|72.000]] || [[Бел свиркач]] || [[Корисник:Guc zc|Guc zc]] || [[11 мај]] [[2013]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/71.000|71.000]] || [[Арго (филм)]] || [[Корисник:Retrohead|Retrohead]] || [[1 април]] [[2013]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/70.000|70.000]] || [[Никола Младенов]] || [[Корисник:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] || [[28 март]] [[2013]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/69.000|69.000]] || [[Лесен Удар]] || [[Корисник:Retrohead|Retrohead]] ||rowspan="2"| [[22 март]] [[2013]] |- | [[Е3 Харелбеке 2013]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/68.000|68.000]] || [[Дивље јагоде]] || [[Корисник:M4r51n|M4r51n]] || [[2 февруари]] [[2013]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/67.000|67.000]] || [[Габриел Батистута]] || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] || [[5 декември]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/66.000|66.000]] || [[Трка околу Пекинг 2012]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[19 октомври]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/65.000|65.000]] || [[Курдски јазик]] ||rowspan="2"| [[Корисник:MacedonianBoy|MacedonianBoy]] || [[4 октомври]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/64.000|64.000]] || [[Браќа Карамазови]] || [[28 септември]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/63.000|63.000]] || [[Денга]] || [[Корисник:Peter.C|Peter.C]] || [[17 септември]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/62.000|62.000]] || [[Економско однесување]] || [[Корисник:Kekev|Kekev]] || [[5 септември]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/61.000|61.000]] || [[Општина Самоков]] ||[[Корисник:MacedonianBoy|MacedonianBoy]] || [[28 август]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/60.000|60.000]] || [[Жак Мизес]] || [[Корисник:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] || [[19 август]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/59.000|59.000]] || [[Розвел (Ново Мексико)]] || [[Корисник:MacedonianBoy|MacedonianBoy]] || [[27 јули]] [[2012]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/58.000|58.000]] || [[Анафилакса]] || [[Корисник:Lady Jefferson|Lady Jefferson]] ||rowspan="2"| [[19 јули]] [[2012]] |- | [[Борење на Летните олимписки игри 2012]] ||rowspan="2"| [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/57.000|57.000]] || [[Кошарка на Летните олимписки игри 2012]] || [[15 јули]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/56.000|56.000]] || [[Премиер на Јапонија]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] || [[4 јуни]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/55.000|55.000]] || [[Географија на Маршалските Острови]] ||rowspan="3"| [[Корисник:MacedonianBoy|MacedonianBoy]] || [[19 март]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/54.000|54.000]] || [[Географија на Боцвана]] || [[30 јануари]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/53.000|53.000]] || [[Грб на Општина Радовиш]] || [[10 декември]] [[2011]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/52.000|52.000]] || [[Дисбург]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[25 октомври]] [[2011]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/51.000|51.000]] || [[Список на национални паркови во Шведска]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] || [[8 октомври]] [[2011]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/50.000|50.000]] || [[Раскол во Внатрешната македонска револуционерна организација]] || [[Корисник:Dalco26|Dalco26]] || [[2 октомври]] [[2011]] |} Во продолжение е направено рангирање на корисници по бројот на создадени јубилејни статии. {| class="wikitable" |- ! Ранг !! Корисник !! Број на статии |- | 1 || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || 13 (52.000, 66.000, 69.000, 74.000, 76.000, 78.000, 81.000, 85.000, 88.000, 102.000, 104.000, 111.000, 141.000) |- | 1 || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || 13 (84.000, 101.000, 103.000, 109.000, 113.000, 121.000, 130.000, 132.000, 135.000, 137.000, 139.000, 149.000, 151.000) |- | 3 || [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] || 11 (91.000, 92.000, 107.000, 108.000, 114.000, 119.000, 120.000, 123.000, 134.000, 143.000, 152.000) |- | 4 || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] || 10 (51.000, 56.000, 77.000, 81.000, 95.000, 102.000, 105.000, 116.000, 117.000, 131.000) |- | 5 || [[Корисник:MacedonianBoy|MacedonianBoy]] || 7 (53.000, 54.000, 55.000, 59.000, 61.000, 64.000, 65.000) |- | 5 || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] || 7 (67.000, 76.000, 79.000, 82.000, 93.000, 126.000, 145.000) |- | 5 || [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] || 7 (122.000, 125.000, 128.000, 136.000, 140.000 х 2, 147.000) |- | 8 || [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] || 6 (57.000, 58.000, 83.000, 87.000, 124.000, 138.000) |- | 9 || [[Корисник:Инокентиј|Инокентиј]] || 4 (77.000 х 2, 97.000, 106.000) |- | 9 || [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] || 4 (123.000, 142.000, 143.000, 146.000) |- | 11 || [[Корисник:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] || 3 (60.000, 70.000, 90.000) |- | 12 || [[Корисник:Retrohead|Retrohead]] || 2 (69.000, 71.000) |- | 12 || [[Корисник:Guc zc|Guc zc]] || 2 (72.000, 73.000) |- | 12 || [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] || 2 (100.000, 129.000) |- | 12 || [[Корисник:SpectralWiz|SpectralWiz]] || 2 (141.000, 142.000) |- | 12 || [[Корисник:Uvtarex|Uvtarex]] || 2 (99.000, 148.000) |- | 17 || [[Корисник:Dalco26|Dalco26]] || 1 (50.000) |- | 17 || [[Корисник:Lady Jefferson|Lady Jefferson]] || 1 (58.000) |- | 17 || [[Корисник:Kekev|Kekev]] || 1 (62.000) |- | 17 || [[Корисник:Peter.C|Peter.C]] || 1 (63.000) |- | 17 || [[Корисник:M4r51n|M4r51n]] || 1 (68.000) |- | 17 || [[Корисник:Mikrosam Akademija 4|Mikrosam Akademija 4]] || 1 (73.000) |- | 17 || [[Корисник:Darko Grmaskoski|Darko Grmaskoski]] || 1 (75.000) |- | 17 || [[Корисник:Lfahlberg|Lfahlberg]] || 1 (75.000) |- | 17 || [[Корисник:Bridenh|Bridenh]] || 1 (80.000) |- | 17 || [[Корисник:Македонец|Македонец]] || 1 (86.000) |- | 17 || [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] || 1 (89.000) |- | 17 || [[Корисник:19user99|19user99]] || 1 (94.000) |- | 17 || [[Корисник:Simona Trajkoska|Simona Trajkoska]] || 1 (96.000) |- | 17 || [[Корисник:BlueEagle1|BlueEagle1]] || 1 (98.000) |- | 17 || [[Корисник:ГП|ГП]] || 1 (99.000) |- | 17 || [[Корисник:КатеринаКајевска|КатеринаКајевска]] || 1 (110.000) |- | 17 || [[Корисник:MikasaAckerman10|MikasaAckerman10]] || 1 (112.000) |- | 17 || [[Корисник:Pta345MK|Pta345MK]] || 1 (114.000) |- | 17 || [[Корисник:Darko gavro|Darko gavro]] || 1 (115.000) |- | 17 || [[Корисник:MartinStojc|MartinStojc]] || 1 (118.000) |- | 17 || [[Корисник:Матеј2008г|Матеј2008г]] || 1 (127.000) |- | 17 || [[Корисник:B. Gjuro|B. Gjuro]] || 1 (133.000) |- | 17 || [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] || 1 (144.000) |- | 17 || [[Корисник:Emilija Dobreva|Emilija Dobreva]] || 1 (150.000) |- | 17 || [[Корисник:Andrew012p|Andrew012p]] || 1 (153.000) |} [[Категорија:Википедија:Јубилејни статии| ]] ey6gfygahkl5t3444q800m2qxpozvzx 5381146 5381144 2025-06-17T12:56:56Z Kiril Simeonovski 3243 5381146 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Nuvola apps cookie.svg|десно|200п]] Ова е '''список на јубилејни статии''' на Википедија на македонски јазик. Како такви, овде се наведени сите оние за кои заедницата има утврдено дека се издвојуваат по својот квалитет од останатите создадени на денот на надминување на секоја илјадита статија. Во табелата во продолжение се наведени сите јубилејни статии досега, како и податоци за нивниот создавач и датумот на кој биле создадени. {| class="wikitable" |- ! Број !! Статија !! Автор !! Датум |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/153.000|153.000]] || [[Гоџи]] || [[Корисник:Andrew012p|Andrew012p]] || [[14 јуни]] [[2025]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/152.000|152.000]] || [[Крвав Божиќ (1963)]] || [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] || [[25 април]] [[2025]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/151.000|151.000]] || [[Сепак се врти]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[25 март]] [[2025]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/150.000|150.000]] || [[Људски врт]] || [[Корисник:Emilija Dobreva|Emilija Dobreva]] || [[24 февруари]] [[2025]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/149.000|149.000]] || [[Технологија на древните цивилизации]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[8 февруари]] [[2025]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/148.000|148.000]] || [[Чанге-5]] || [[Корисник:Uvtarex|Uvtarex]] || [[23 декември]] [[2024]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/147.000|147.000]] || [[Ослободување на Тетово]] || [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] || [[14 октомври]] [[2024]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/146.000|146.000]] || [[Јаглеродна ѕвезда]] || [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] || [[30 август]] [[2024]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/145.000|145.000]] || [[Андраж Шпорар]] || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] || [[22 јуни]] [[2024]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/144.000|144.000]] || [[Чашицу]] || [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] || [[21 мај]] [[2024]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/143.000|143.000]] || [[Барања]] || [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] ||rowspan="2"| [[13 април]] [[2024]] |- | [[Масовен терор на Крим (1917-1918)]] || [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/142.000|142.000]] || [[Ливади (Лариско)]]|| [[Корисник:SpectralWiz|SpectralWiz]] ||rowspan="2"| [[27 февруари]] [[2024]] |- | [[Мутагенеза]] || [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/141.000|141.000]] || [[ПУ „Гоце Делчев“ - Пирава]]|| [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] ||rowspan="2"| [[20 јануари]] [[2024]] |- | [[Антихасија]] || [[Корисник:SpectralWiz|SpectralWiz]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/140.000|140.000]] || [[Бад Кисинген]]||rowspan="2"| [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] ||rowspan="2"| [[8 декември]] [[2023]] |- | [[Бриген]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/139.000|139.000]] || [[Шаранта]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[14 октомври]] [[2023]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/138.000|138.000]] || [[Фемке Бол]] || [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] || [[28 август]] [[2023]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/137.000|137.000]] || [[Иконопис]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[10 јули]] [[2023]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/136.000|136.000]] || [[Туниски поход]] || [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] || [[8 мај]] [[2023]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/135.000|135.000]] || [[Астерикс галскиот јунак]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[26 март]] [[2023]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/134.000|134.000]] || [[Силициум карбид]] || [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] || [[6 март]] [[2023]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/133.000|133.000]] || [[Хетеросоцијалност]] || [[Корисник:B. Gjuro|B. Gjuro]] || [[28 јануари]] [[2023]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/132.000|132.000]] || [[Сицилија (римска провинција)]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[10 декември]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/131.000|131.000]] || [[Semantic Scholar]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] || [[15 октомври]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/130.000|130.000]] || [[Окер]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[20 август]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/129.000|129.000]] || [[Светски ден на бегалците]] || [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] || [[24 јуни]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/128.000|128.000]] || [[Гај Симондс]] || [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] || [[11 мај]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/127.000|127.000]] || [[Туниска кујна]] || [[Корисник:Матеј2008г|Матеј2008г]] || [[18 април]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/126.000|126.000]] || [[Хорхе Буручага]] || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] || [[21 март]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/125.000|125.000]] || [[Војна во Приднестровие]] || [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] || [[7 март]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/124.000|124.000]] || [[Матео Беретини]] || [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] || [[18 февруари]] [[2022]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/123.000|123.000]] || [[Епир (римска провинција)]] || [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] ||rowspan="2"| [[1 февруари]] [[2022]] |- | [[Мезопелагиска зона]] || [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/122.000|122.000]] || [[Кралство Сардинија]] || [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] || [[6 јануари]] [[2022]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/121.000|121.000]] || [[Бранова функција]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[1 декември]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/120.000|120.000]] || [[Атмосфера на Венера]] ||rowspan="2"| [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] || [[24 ноември]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/119.000|119.000]] || [[Јупитерови прстени]] || [[20 ноември]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/118.000|118.000]] || [[Катин двор]] || [[Корисник:MartinStojc|MartinStojc]] || [[10 ноември]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/117.000|117.000]] || [[Дева (планина)]] ||rowspan="2"| [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] || [[24 септември]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/116.000|116.000]] || [[Аре]] || [[30 јули]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/115.000|115.000]] || [[Тетовски древности]] || [[Корисник:Darko gavro|Darko gavro]] || [[4 јуни]] [[2021]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/114.000|114.000]] || [[Животот и делата на бесмртниот водач Караѓорѓе]] || [[Корисник:Pta345MK|Pta345MK]] ||rowspan="2"| [[19 април]] [[2021]] |- | [[Крстоносен поход на Смирна]] || [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/113.000|113.000]] || [[Гаврилова хорна]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[4 март]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/112.000|112.000]] || [[Пирошки]] || [[Корисник:MikasaAckerman10|MikasaAckerman10]] || [[11 февруари]] [[2021]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/111.000|111.000]] || [[Регионален пат 1105]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[29 декември]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/110.000|110.000]] || [[Ками]] || [[Корисник:КатеринаКајевска|КатеринаКајевска]] || [[20 ноември]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/109.000|109.000]] || [[Де Морганови закони]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[20 октомври]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/108.000|108.000]] || [[Земја во развој]] ||rowspan="2"| [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] || [[19 септември]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/107.000|107.000]] || [[Георги Занков]] || [[3 август]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/106.000|106.000]] || [[Активен астероид]] || [[Корисник:Инокентиј|Инокентиј]] || [[23 мај]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/105.000|105.000]] || [[Гама Лебед]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] || [[10 април]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/104.000|104.000]] || [[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Бањане]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[7 февруари]] [[2020]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/103.000|103.000]] || [[Прнар]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[24 ноември]] [[2019]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/102.000|102.000]] || [[Западни Инди]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] ||rowspan="2"| [[30 август]] [[2019]] |- | [[Црква „Св. Теодор Тирон“ - Долно Српци]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/101.000|101.000]] || [[Косинусна теорема]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[9 јуни]] [[2019]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/100.000|100.000]] || [[Небка]] || [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] || [[27 април]] [[2019]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/99.000|99.000]] || [[Систем на национални сметки]] || [[Корисник:ГП|ГП]] ||rowspan="2"| [[12 февруари]] [[2019]] |- | [[Фосфор пентоксид]] || [[Корисник:Uvtarex|Uvtarex]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/98.000|98.000]] || [[Ломбок]] || [[Корисник:BlueEagle1|BlueEagle1]] || [[31 декември]] [[2018]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/97.000|97.000]] || [[Жерар Муру]] || [[Корисник:Инокентиј|Инокентиј]] || [[2 ноември]] [[2018]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/96.000|96.000]] || [[Мартинус Бејеринк]] || [[Корисник:Simona Trajkoska|Simona Trajkoska]] || [[8 септември]] [[2018]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/95.000|95.000]] || [[Пуцк]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] || [[20 јуни]] [[2018]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/94.000|94.000]] || [[Надја Ножарова]] || [[Корисник:19user99|19user99]] || [[17 април]] [[2018]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/93.000|93.000]] || [[КК Алба Берлин]] || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] || [[22 февруари]] [[2018]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/92.000|92.000]] || [[Сакураџима]] ||rowspan="2"| [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] || [[26 декември]] [[2017]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/91.000|91.000]] || [[Список на споменици на НОБ во Македонија]] || [[31 октомври]] [[2017]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/90.000|90.000]] || [[Црква „Св. Димитриј“ - Кованец]] || [[Корисник:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] || [[3 јули]] [[2017]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/89.000|89.000]] || [[Ашов]] || [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] || [[27 март]] [[2017]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/88.000|88.000]] || [[ХЕЦ Света Петка]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[19 јануари]] [[2017]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/87.000|87.000]] || [[Динан (Белгија)]] || [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] || [[13 октомври]] [[2016]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/86.000|86.000]] || [[Алшар - допри го сонцето]] || [[Корисник:Македонец|Македонец]] || [[14 јуни]] [[2016]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/85.000|85.000]] || [[Хемиска индустрија Велес]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[11 февруари]] [[2016]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/84.000|84.000]] || [[Иконостас]] || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || [[11 ноември]] [[2015]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/83.000|83.000]] || [[Светско првенство во водени спортови 2013]] || [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] || [[13 август]] [[2015]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/82.000|82.000]] || [[Роберт Левандовски]] || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] || [[23 мај]] [[2015]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/81.000|81.000]] || [[Должина на искачувачкиот јазол]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] ||rowspan="2"| [[22 февруари]] [[2015]] |- | [[Вик на Фер]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/80.000|80.000]] || [[Боемство]] || [[Корисник:Bridenh|Bridenh]] || [[16 декември]] [[2014]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/79.000|79.000]] || [[ФК Динамо Киев]] || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] || [[25 септември]] [[2014]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/78.000|78.000]] || [[Војводство Лауенбург]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[15 август]] [[2014]] |- |rowspan="3" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/77.000|77.000]] || [[Рупишта (општина)]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] ||rowspan="3"| [[16 јуни]] [[2014]] |- | [[Плимомер]] ||rowspan="2"| [[Корисник:Инокентиј|Инокентиј]] |- | [[Амфихидромна точка]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/76.000|76.000]] || [[Карлос Валдерама]] || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] ||rowspan="2"| [[6 март]] [[2014]] |- | [[Цугшпице]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/75.000|75.000]] || [[Пер Лагерквист]] || [[Корисник:Darko Grmaskoski|Darko Grmaskoski]] ||rowspan="2"| [[9 јануари]] [[2014]] |- | [[Единична кружница]] || [[Корисник:Lfahlberg|Lfahlberg]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/74.000|74.000]] || [[Германски музеј]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[8 ноември]] [[2013]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/73.000|73.000]] || [[Бела тресиопашка]] || [[Корисник:Guc zc|Guc zc]] ||rowspan="2"| [[31 јули]] [[2013]] |- | [[Ел Греко]] || [[Корисник:Mikrosam Akademija 4|Mikrosam Akademija 4]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/72.000|72.000]] || [[Бел свиркач]] || [[Корисник:Guc zc|Guc zc]] || [[11 мај]] [[2013]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/71.000|71.000]] || [[Арго (филм)]] || [[Корисник:Retrohead|Retrohead]] || [[1 април]] [[2013]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/70.000|70.000]] || [[Никола Младенов]] || [[Корисник:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] || [[28 март]] [[2013]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/69.000|69.000]] || [[Лесен Удар]] || [[Корисник:Retrohead|Retrohead]] ||rowspan="2"| [[22 март]] [[2013]] |- | [[Е3 Харелбеке 2013]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/68.000|68.000]] || [[Дивље јагоде]] || [[Корисник:M4r51n|M4r51n]] || [[2 февруари]] [[2013]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/67.000|67.000]] || [[Габриел Батистута]] || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] || [[5 декември]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/66.000|66.000]] || [[Трка околу Пекинг 2012]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[19 октомври]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/65.000|65.000]] || [[Курдски јазик]] ||rowspan="2"| [[Корисник:MacedonianBoy|MacedonianBoy]] || [[4 октомври]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/64.000|64.000]] || [[Браќа Карамазови]] || [[28 септември]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/63.000|63.000]] || [[Денга]] || [[Корисник:Peter.C|Peter.C]] || [[17 септември]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/62.000|62.000]] || [[Економско однесување]] || [[Корисник:Kekev|Kekev]] || [[5 септември]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/61.000|61.000]] || [[Општина Самоков]] ||[[Корисник:MacedonianBoy|MacedonianBoy]] || [[28 август]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/60.000|60.000]] || [[Жак Мизес]] || [[Корисник:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] || [[19 август]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/59.000|59.000]] || [[Розвел (Ново Мексико)]] || [[Корисник:MacedonianBoy|MacedonianBoy]] || [[27 јули]] [[2012]] |- |rowspan="2" style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/58.000|58.000]] || [[Анафилакса]] || [[Корисник:Lady Jefferson|Lady Jefferson]] ||rowspan="2"| [[19 јули]] [[2012]] |- | [[Борење на Летните олимписки игри 2012]] ||rowspan="2"| [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/57.000|57.000]] || [[Кошарка на Летните олимписки игри 2012]] || [[15 јули]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/56.000|56.000]] || [[Премиер на Јапонија]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] || [[4 јуни]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/55.000|55.000]] || [[Географија на Маршалските Острови]] ||rowspan="3"| [[Корисник:MacedonianBoy|MacedonianBoy]] || [[19 март]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/54.000|54.000]] || [[Географија на Боцвана]] || [[30 јануари]] [[2012]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/53.000|53.000]] || [[Грб на Општина Радовиш]] || [[10 декември]] [[2011]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/52.000|52.000]] || [[Дисбург]] || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || [[25 октомври]] [[2011]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/51.000|51.000]] || [[Список на национални паркови во Шведска]] || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] || [[8 октомври]] [[2011]] |- | style="text-align: right;"| [[Википедија:Јубилејни статии/50.000|50.000]] || [[Раскол во Внатрешната македонска револуционерна организација]] || [[Корисник:Dalco26|Dalco26]] || [[2 октомври]] [[2011]] |} Во продолжение е направено рангирање на корисници по бројот на создадени јубилејни статии. {| class="wikitable" |- ! Ранг !! Корисник !! Број на статии |- | 1 || [[Корисник:Ehrlich91|Ehrlich91]] || 13 (52.000, 66.000, 69.000, 74.000, 76.000, 78.000, 81.000, 85.000, 88.000, 102.000, 104.000, 111.000, 141.000) |- | 1 || [[Корисник:P.Nedelkovski|P.Nedelkovski]] || 13 (84.000, 101.000, 103.000, 109.000, 113.000, 121.000, 130.000, 132.000, 135.000, 137.000, 139.000, 149.000, 151.000) |- | 3 || [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] || 11 (91.000, 92.000, 107.000, 108.000, 114.000, 119.000, 120.000, 123.000, 134.000, 143.000, 152.000) |- | 4 || [[Корисник:Bjankuloski06|Bjankuloski06]] || 10 (51.000, 56.000, 77.000, 81.000, 95.000, 102.000, 105.000, 116.000, 117.000, 131.000) |- | 5 || [[Корисник:MacedonianBoy|MacedonianBoy]] || 7 (53.000, 54.000, 55.000, 59.000, 61.000, 64.000, 65.000) |- | 5 || [[Корисник:Carshalton|Carshalton]] || 7 (67.000, 76.000, 79.000, 82.000, 93.000, 126.000, 145.000) |- | 5 || [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] || 7 (122.000, 125.000, 128.000, 136.000, 140.000 х 2, 147.000) |- | 8 || [[Корисник:TheGreatMKD|TheGreatMKD]] || 6 (57.000, 58.000, 83.000, 87.000, 124.000, 138.000) |- | 9 || [[Корисник:Инокентиј|Инокентиј]] || 4 (77.000 х 2, 97.000, 106.000) |- | 9 || [[Корисник:Dandarmkd|Dandarmkd]] || 4 (123.000, 142.000, 143.000, 146.000) |- | 11 || [[Корисник:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] || 3 (60.000, 70.000, 90.000) |- | 12 || [[Корисник:Retrohead|Retrohead]] || 2 (69.000, 71.000) |- | 12 || [[Корисник:Guc zc|Guc zc]] || 2 (72.000, 73.000) |- | 12 || [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] || 2 (100.000, 129.000) |- | 12 || [[Корисник:SpectralWiz|SpectralWiz]] || 2 (141.000, 142.000) |- | 12 || [[Корисник:Uvtarex|Uvtarex]] || 2 (99.000, 148.000) |- | 17 || [[Корисник:Dalco26|Dalco26]] || 1 (50.000) |- | 17 || [[Корисник:Lady Jefferson|Lady Jefferson]] || 1 (58.000) |- | 17 || [[Корисник:Kekev|Kekev]] || 1 (62.000) |- | 17 || [[Корисник:Peter.C|Peter.C]] || 1 (63.000) |- | 17 || [[Корисник:M4r51n|M4r51n]] || 1 (68.000) |- | 17 || [[Корисник:Mikrosam Akademija 4|Mikrosam Akademija 4]] || 1 (73.000) |- | 17 || [[Корисник:Darko Grmaskoski|Darko Grmaskoski]] || 1 (75.000) |- | 17 || [[Корисник:Lfahlberg|Lfahlberg]] || 1 (75.000) |- | 17 || [[Корисник:Bridenh|Bridenh]] || 1 (80.000) |- | 17 || [[Корисник:Македонец|Македонец]] || 1 (86.000) |- | 17 || [[Корисник:Иван Ж|Иван Ж]] || 1 (89.000) |- | 17 || [[Корисник:19user99|19user99]] || 1 (94.000) |- | 17 || [[Корисник:Simona Trajkoska|Simona Trajkoska]] || 1 (96.000) |- | 17 || [[Корисник:BlueEagle1|BlueEagle1]] || 1 (98.000) |- | 17 || [[Корисник:ГП|ГП]] || 1 (99.000) |- | 17 || [[Корисник:КатеринаКајевска|КатеринаКајевска]] || 1 (110.000) |- | 17 || [[Корисник:MikasaAckerman10|MikasaAckerman10]] || 1 (112.000) |- | 17 || [[Корисник:Pta345MK|Pta345MK]] || 1 (114.000) |- | 17 || [[Корисник:Darko gavro|Darko gavro]] || 1 (115.000) |- | 17 || [[Корисник:MartinStojc|MartinStojc]] || 1 (118.000) |- | 17 || [[Корисник:Матеј2008г|Матеј2008г]] || 1 (127.000) |- | 17 || [[Корисник:B. Gjuro|B. Gjuro]] || 1 (133.000) |- | 17 || [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] || 1 (144.000) |- | 17 || [[Корисник:Emilija Dobreva|Emilija Dobreva]] || 1 (150.000) |- | 17 || [[Корисник:Andrew012p|Andrew012p]] || 1 (153.000) |} [[Категорија:Википедија:Јубилејни статии| ]] 9pcz1vjcugnyz8uha149ogvhf0t1zys 0 779226 5381129 5381119 2025-06-17T12:19:11Z Marco Mitrovich 114460 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/Golf5plus|Golf5plus]]) и ја поврати преработката 5374362 на Golf5plus: Навод 5381129 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за глумец | name = Ѓорѓи Тодоровски - Трупче | image = Ѓорѓи Тодоровски.jpg | imagesize = | caption = Ѓорѓи Тодоровски | birthname = | birth_date = {{birth year and age|1956}} | birth_place = [[Битола]], [[НР Македонија]], [[ФНРЈ]] | occupation = глумец | yearsactive = 1979 – | spouse = [[Росана Тодоровска|Росана Сариќ]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://star.backstage.com.mk/daily/koi-se-najstabilni-brakovi-na-domashnata-estrada|title=Кои се најстабилни бракови на домашната естрада?|date=27 март 2009|publisher=Backstage|accessdate=24 октомври 2011|archive-date=2011-07-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20110703213643/http://star.backstage.com.mk/daily/koi-se-najstabilni-brakovi-na-domashnata-estrada|url-status=dead}}</ref> }} '''Ѓорѓи Тодоровски - Трупче''' ([[Битола]], {{роден на|||1956}}) — [[Македонија|македонски]] [[театар]]ски, [[телевизија|телевизиски]] и [[филм]]ски [[глумец]]. == Филмографија == {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Филм''' | '''Улога''' |- | 1979 || [[Наши години]] ТВ-серија || Ико |- | 1980 || [[Време, води]] ТВ-филм || Скуле |- | 1980 || [[Двојка (ТВ-филм) |Двојка]] ТВ-филм || Берберот |- | 1980 || [[Учителот (филм) |Учителот]] ТВ-филм || |- | 1981 || [[Војници]] ТВ-филм || Трајче |- | 1982 || [[Слана во цутот на бадемите]] ТВ-филм || |- | 1982 || [[Време на летала (филм) |Време на летала]] ТВ-филм || |- | 1982 || [[Едно лето]] ТВ-серија ||Марин |- | 1982 || [[Гласот]] ТВ-филм || Лоранц |- | 1984 || [[Другарувања]] ТВ-серија || Витко |- | 1984 || [[Јуначко колено (телевизиска серија) |Јуначко колено]] ТВ-серија ||Ученикот |- | 1985 || [[Тетовирани души]] ТВ-филм || |- | 1987 || [[Ѕвездите на 42-та]] ТВ-филм || |- | 1987 || [[Хај-фај (филм)|Хај-фај]] ТВ-филм || |- | 1987-1990 || [[Чук, чук Стојанче]] ТВ-серија || |- | 1988 || [[Викенд на мртовци (филм) |Викенд на мртовци]] ТВ-филм || Свадбар |- | 1988-1989 || [[Еурека]] ТВ-серија || Келнерот Коља |- | 1989 || [[Мугра]] ТВ-филм || |- | 1989-1993 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 1991 || [[Тврдокорни (телевизиска серија) |Тврдокорни]] ТВ-серија || |- | 1991 || [[Тетовирање (филм) |Тетовирање]] ТВ-филм || Полицаец |- | 1991 || [[Во кафулето кај Гане]] ТВ-филм || Војник |- | 1992 || [[Сили во воздухот]] ТВ-филм || Лале |- | 1992 || [[Чудовиштата во нашиот град]] ТВ-серија || |- | 1995 || [[Во светот на бајките (телевизиска серија) |Во светот на бајките]] ТВ-серија || |- | 2000 || [[Погрешно време (телевизиска серија) |Погрешно време]] ТВ-серија || Ацо |- | 2000-2001 || [[Светот има осум страни]] ТВ-серија || |- | 2003 || [[Последниот фалцер]] ТВ-филм || Циганот |- | 2006 || [[Патување со Рабробил]] ТВ-филм || |- | 2006 || [[Мост (филм) |Мост]] ТВ-филм || Миле |- | 2010 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2011 || [[Трето па машко (телевизиска серија) |Трето па машко]] ТВ-серија || Анастас |- | 2013-2014 || [[Тврдокорни (телевизиска серија) |Тврдокорни]] ТВ-серија || Анастас |- | 2013 || [[Старо купувам]] ТВ-филм || Аурелие |- | 2015 || [[Незрели цреши]] ТВ-филм || |- | 2015 || [[Последниот Македонец]] ТВ-филм || Тодор Паница |- | 2016 || [[Џган]] ТВ-филм || Социјален работник |- | 2019 || [[Дедо и внук]] ТВ-филм || Доктор |- | 2023 || [[Бистра вода (серија) |Бистра вода]] ТВ-серија || Доктор |- | 2024 || [[Македонски стари приказни]] ТВ-серија || |} ==Животопис== Тодоровски е роден во [[1956]] година во [[Битола]]. Дипломирал на [[Факултет за драмски уметности - Скопје|Факултетот за драмски уметности]] во [[Скопје]] 1979 г. во класата на [[професор]]от [[Љубиша Георгиевски]]. Во 1981 г. се вработил во [[Драмски театар - Скопје|Драмскиот театар]] во Скопје. Работел со многу познати тетарски [[режисер]]и, а своите почетоци ги врзува со [[Слободан Унковски]] во претставите „Ослободување на Скопје“ и „Хамлет“. Со својот професор, режисерот Љубиша Георгиевски работел во претставите „Црнила“, „Еригон“, „ЈУ-антитеза“ и други. Улоги кои се паметат се и оние во претставите „Рибарски караници“, „Викенд за мртовци“, „Самоубиец“, „Зојкин стан“, „Дон Жуан“, „Ладало“, „Прости дарови“, „Жени во народното собрание“, „Дедо Мраз и Феферона“, „Хамлет од Долно Гаштани“, „Мачка на вжештениот лимен покрив“, „Македонски рулет“, „Лет во место“, „Крал Иби“, „Авантурите на Пинг и Луси“, „Салома“, „Ју антитеза“, „Свадба“, „Ноќ спроти Водици“, „Смртта на Дантон“, „Сказна за времето“, „Сили во воздухот“, и други. Забележливи му се и улогите во многу детски претстави. Учествувал скоро на сите позначајни театарски фестивали, а зел учество и на гостувањата во Бугарија, Србија, Хрватска, Словенија, БиХ, Италија и други места. Во исто време учествувал во многу ТВ-проекти како ТВ-драми и ТВ-филмови, играни серии и детски ТВ-серии. Својот талент го покажал и во над 50 радио-драми како и во 18 играни филмови: „Време води“ на Бранко Гапо, „Хај фај“ - Владимир Блажевски, „Војници“ - Стјепан Заниновиќ, "Двојка" на Тихомир Бачовски, "Време на летала" на Иван Митевски, "Во кафулето кај Гене" на Миле Гроздановски, "Последниот фалцер" и "Старо купуем" на Младен Крстевски, "Последниот Македонец" и "Дедо и внук" на Илија Пиперковски, "Џган" на Вардан Тозија и играниот италијански филм за Мајка Тереза „Глас“, каде што ја оствари улогата на Лоренцо, на познатиот италијански режисер Брунело Ронди. Голема популарност стекнал и во ТВ-емисиите за кулинарството каде со својот шарм и вештина стана пионер и бренд за ваквиот тип на емисии. Трипати бил избран за најпопуларно ТВ-лице, а двапати за најпопуларна личност во Македонија од весникот Вечер. Во своите улоги Ѓорги Тодоровски се претставува како творец со култивиран талент, со потресни акценти и изразена глума. Во [[2022]] година се пензионира во [[Драмски театар - Скопје]]. '''Театарски претстави''' * Крсте — Ослободување на Скопје од Душан Јовановиќ, р. [[Слободан Унковски]], [[Драмски театар - Скопје]] 1979; * Курир — Рибарски караници од Карло Голдони, р. [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Драмски театар - Скопје]] 1979; * Месецот — Крвави свадби од Федерико Гарсија Лорка, р. [[Крум Стојанов]], [[Драмски театар - Скопје]] 1981; * Самса — Еригон од [[Јордан Плевнеш]], р. [[Љубиша Георгиевски]], [[Драмски театар - Скопје]] 1982; * Умна глава од [[Оливера Николова]], р. [[Кирил Ќортошев]], [[Драмски театар - Скопје]] 1983; * Жирон — Крал Иби од Алфлед Жари, р. [[Димитар Станковски]], [[Драмски театар - Скопје]] 1984; * Рој — Авантурите на Понг и Луси од Доди Смит, р. [[Душан Наумовски]], [[Драмски театар - Скопје]] 1985; * Фарисеј — Самола од Оскар Вајлд, р. Милан Белигишанин, [[Драмски театар - Скопје]] 1985; * Анастас — Југословенска антитеза од [[Јордан Плевнеш]], р. [[Љубиша Георгиевски]], [[Драмски театар - Скопје]] 1985; * Тетовирани души од [[Горан Стефановски]], р. Паоло Маџели, [[Драмски театар - Скопје]] 1985; * Свадбар — Викенд на мртовци од [[Миле Попоски]], р. [[Коле Ангеловски]], [[Драмски театар - Скопје]] 1985; * Ханџалин — Зојкиниот стан од Михаил Афанасиевич, р. [[Стојан Стојаноски]], [[Драмски театар - Скопје]] 1986; * Стефче — Свадба од [[Васил Иљоски]], р. [[Димитрие Османли]], [[Драмски театар - Скопје]] 1986; * Сабастијан — Ноќ спроти водици од [[Вилијам Шекспир]], р. [[Димитар Станковски]], [[Драмски театар - Скопје]] 1986; * Смртта на Дантон од Георг Бихнер, р. Петар Вечек, [[Драмски театар - Скопје]] 1987; * Цобе — Сказна за времето од Љубиша Ѓокиќ, р. Љубиша Ѓокиќ, [[Драмски театар - Скопје]] 1988; * Лале — Сили во воздухот од Небојша Ромчевиќ, р. Јовица Павиќ, [[Драмски театар - Скопје]] 1988; * Глувонемиот — Самоубиец од Николај Ердман, р. [[Бранко Ставрев]], [[Драмски театар - Скопје]] 1990; * Бари — Спасени од Ердман Бонд, р. Кристијан Ристевски, [[Драмски театар - Скопје]] 1990; * Кметот — Прости дарови од Карма Ибзен, р. Карма Ибзен, [[Драмски театар - Скопје]] 1993; * Момчето — Жени во народното собрание од [[Аристофан]], р. Димитар Христов, [[Драмски театар - Скопје]] 1994; * Слугата — Ревизор од Николај Василевич, р. [[Љубиша Георгиевски]], [[Драмски театар - Скопје]] 1995; * Дедо мраз и Феферона од Томе Арсовски, р. [[Мите Грозданов]], [[Драмски театар - Скопје]] 1996; * Свадбата на Фигаро од Пјер Бомарше, р. [[Коле Ангеловски]], [[Драмски театар - Скопје]] 1998; * Хамлет од [[Вилијам Шекспир]], р. [[Владо Цветановски]], [[Драмски театар - Скопје]] 1998; * Диво месо од [[Горан Стефановски]], р. Александар Поповски, [[Драмски театар - Скопје]] 2000; * Мачка на вжештен лимен покрив од Тенеси Вилијамс, р. Красимир Спасов, [[Драмски театар - Скопје]] 2003; * Хамлет од Долго Гаштани од Иво Брешан, р. [[Мето Јовановски (глумец)|Мето Јовановски]], [[Драмски театар - Скопје]] 2004; * Свештеник — Дон Жаун од Жан Батист Молиер, р. Александар Поповски, [[Драмски театар - Скопје]] 2005; * Лет во место од [[Горан Стефановски]], р. [[Љупчо Ѓоргиевски]], [[Драмски театар - Скопје]] 2005; * Ладало од Карло Голдоно, р. [[Коле Ангеловски]], [[Драмски театар - Скопје]] 2006; * Терзиќ — Македонски рулет од [[Љубиша Георгиевски]], р. [[Сашо Миленковски]], [[Драмски театар - Скопје]] 2007; * Сон на летната ноќ од [[Вилијам Шекспир]], р. [[Коле Ангеловски]], [[Драмски театар - Скопје]] 2008; * Селанец — Македонска крвава свадба од [[Војдан Чернодрински]], р. Сташа Зуровац, [[Драмски театар - Скопје]] 2012; * Пширер — Баал од Бертолт Брехт, р. Мартин Кочовски, [[Драмски театар - Скопје]] 2013; * Чкембар — Чија си од [[Сашко Насев]], р. [[Љупчо Ѓоргиевски]], [[Драмски театар - Скопје]] 2013; * Капетанот Џон Пиплфокс од [[Душан Радовиќ]], р. [[Коле Ангеловски]], [[Драмски театар - Скопје]] 2014; * Еригон од [[Јордан Плевнеш]], р. [[Јани Бојаџи]], [[Драмски театар - Скопје]] 2015; * Мартини — Лет над кукавичјото гнездо од Кен Кеди, р. Ристо Алексовски, [[Драмски театар - Скопје]] 2017; * Жика – Сомнително лице од Бранислав Нушиќ, р. Венцислав Ристов, [[Народен театар „Јордан Хаџи Константинов – Џинот“]] 2018; * Дедото — Фестен од Томас Винтерберг, р. [[Зоја Бузалковска]], [[Драмски театар - Скопје]] 2018; * Кралот — Солта поскапа од злато од [[Викторија Анѓушева]], р. [[Викторија Анѓушева]], Театар Арт вени види 2021; * Дедо Мраз — Новогодишни желби од [[Викторија Анѓушева]], р. [[Викторија Анѓушева]], Театар Арт вени види 2022; * Така зборуваше Гертруда од Миа Николоска, р. Ангелчо Илиевски, [[Драмски театар - Скопје]] 2022; * Дедото — Дедо Мраз, мечињата и плачко од [[Афродита Кирјаковска]], р. [[Викторија Анѓушева]], Театар Среќа 2023; * Дедо Мраз — Дедо мраз не сака сите од [[Афродита Кирјаковска]], р. [[Викторија Анѓушева]], Театар Среќа 2024. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.dramskiteatar.com.mk/?lang=mak&menu=akter&podmenu=57 Профил на страницата на Драмскиот театар] * {{Imdb име|1717339}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Тодоровски, Ѓорѓи}} [[Категорија:Родени во 1956 година]] [[Категорија:Глумци од Битола]] [[Категорија:Македонски театарски глумци]] [[Категорија:Македонски телевизиски глумци]] [[Категорија:Македонски филмски глумци]] [[Категорија:Југословенски глумци]] [[Категорија:Апсолвенти на универзитетот „Св. Кирил и Методиј“]] niw37twcfpwsfb29m0udtjcxcsal8t0 5381158 5381129 2025-06-17T13:21:05Z Golf5plus 108702 /* Филмографија */ 5381158 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за глумец | name = Ѓорѓи Тодоровски - Трупче | image = Ѓорѓи Тодоровски.jpg | imagesize = | caption = Ѓорѓи Тодоровски | birthname = | birth_date = {{birth year and age|1956}} | birth_place = [[Битола]], [[НР Македонија]], [[ФНРЈ]] | occupation = глумец | yearsactive = 1979 – | spouse = [[Росана Тодоровска|Росана Сариќ]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://star.backstage.com.mk/daily/koi-se-najstabilni-brakovi-na-domashnata-estrada|title=Кои се најстабилни бракови на домашната естрада?|date=27 март 2009|publisher=Backstage|accessdate=24 октомври 2011|archive-date=2011-07-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20110703213643/http://star.backstage.com.mk/daily/koi-se-najstabilni-brakovi-na-domashnata-estrada|url-status=dead}}</ref> }} '''Ѓорѓи Тодоровски - Трупче''' ([[Битола]], {{роден на|||1956}}) — [[Македонија|македонски]] [[театар]]ски, [[телевизија|телевизиски]] и [[филм]]ски [[глумец]]. == Филмографија == {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Филм''' | '''Улога''' |- | 1979 || [[Наши години]] ТВ-серија || Ико |- | 1980 || [[Време, води]] ТВ-филм || Скуле |- | 1980 || [[Двојка (ТВ-филм) |Двојка]] ТВ-филм || Берберот |- | 1980 || [[Учителот (филм) |Учителот]] ТВ-филм || |- | 1981 || [[Војници]] ТВ-филм || Трајче |- | 1982 || [[Слана во цутот на бадемите]] ТВ-филм || |- | 1982 || [[Време на летала (филм) |Време на летала]] ТВ-филм || |- | 1982 || [[Едно лето]] ТВ-серија ||Марин |- | 1982 || [[Гласот]] ТВ-филм || Лоранц |- | 1984 || [[Другарувања]] ТВ-серија || Витко |- | 1984 || [[Јуначко колено (телевизиска серија) |Јуначко колено]] ТВ-серија ||Ученикот |- | 1985 || [[Тетовирани души]] ТВ-филм || |- | 1987 || [[Ѕвездите на 42-та]] ТВ-филм || |- | 1987 || [[Хај-фај (филм)|Хај-фај]] ТВ-филм || |- | 1987-1990 || [[Чук, чук Стојанче]] ТВ-серија || |- | 1988 || [[Викенд на мртовци (филм) |Викенд на мртовци]] ТВ-филм || Свадбар |- | 1988-1989 || [[Еурека]] ТВ-серија || Келнерот Коља |- | 1989 || [[Мугра]] ТВ-филм || |- | 1989-1993 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 1991 || [[Тврдокорни (телевизиска серија) |Тврдокорни]] ТВ-серија || |- | 1991 || [[Тетовирање (филм) |Тетовирање]] ТВ-филм || Полицаец |- | 1991 || [[Во кафулето кај Гане]] ТВ-филм || Војник |- | 1992 || [[Сили во воздухот]] ТВ-филм || Лале |- | 1992 || [[Чудовиштата во нашиот град]] ТВ-серија || |- | 1995 || [[Во светот на бајките (телевизиска серија) |Во светот на бајките]] ТВ-серија || |- | 2000 || [[Погрешно време (телевизиска серија) |Погрешно време]] ТВ-серија || Ацо |- | 2000-2001 || [[Светот има осум страни]] ТВ-серија || |- | 2003 || [[Последниот фалцер]] ТВ-филм || Циганот |- | 2006 || [[Патување со Рабробил]] ТВ-филм || |- | 2006 || [[Мост (филм) |Мост]] ТВ-филм || Миле |- | 2010 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2011 || [[Трето па машко (телевизиска серија) |Трето па машко]] ТВ-серија || Анастас |- | 2013-2014 || [[Тврдокорни (телевизиска серија) |Тврдокорни]] ТВ-серија || Анастас |- | 2013 || [[Старо купувам]] ТВ-филм || Аурелие |- | 2015 || [[Незрели цреши]] ТВ-филм || |- | 2015 || [[Последниот Македонец]] ТВ-филм || Тодор Паница |- | 2016 || [[Џган]] ТВ-филм || Социјален работник |- | 2019 || [[Дедо и внук]] ТВ-филм || Доктор |- | 2023 || [[Бистра вода (серија) |Бистра вода]] ТВ-серија || Доктор |- | 2024 || [[Македонски стари приказни]] ТВ-серија || |- | 2025 || [[Езерото]] ТВ-филм || |} ==Животопис== Тодоровски е роден во [[1956]] година во [[Битола]]. Дипломирал на [[Факултет за драмски уметности - Скопје|Факултетот за драмски уметности]] во [[Скопје]] 1979 г. во класата на [[професор]]от [[Љубиша Георгиевски]]. Во 1981 г. се вработил во [[Драмски театар - Скопје|Драмскиот театар]] во Скопје. Работел со многу познати тетарски [[режисер]]и, а своите почетоци ги врзува со [[Слободан Унковски]] во претставите „Ослободување на Скопје“ и „Хамлет“. Со својот професор, режисерот Љубиша Георгиевски работел во претставите „Црнила“, „Еригон“, „ЈУ-антитеза“ и други. Улоги кои се паметат се и оние во претставите „Рибарски караници“, „Викенд за мртовци“, „Самоубиец“, „Зојкин стан“, „Дон Жуан“, „Ладало“, „Прости дарови“, „Жени во народното собрание“, „Дедо Мраз и Феферона“, „Хамлет од Долно Гаштани“, „Мачка на вжештениот лимен покрив“, „Македонски рулет“, „Лет во место“, „Крал Иби“, „Авантурите на Пинг и Луси“, „Салома“, „Ју антитеза“, „Свадба“, „Ноќ спроти Водици“, „Смртта на Дантон“, „Сказна за времето“, „Сили во воздухот“, и други. Забележливи му се и улогите во многу детски претстави. Учествувал скоро на сите позначајни театарски фестивали, а зел учество и на гостувањата во Бугарија, Србија, Хрватска, Словенија, БиХ, Италија и други места. Во исто време учествувал во многу ТВ-проекти како ТВ-драми и ТВ-филмови, играни серии и детски ТВ-серии. Својот талент го покажал и во над 50 радио-драми како и во 18 играни филмови: „Време води“ на Бранко Гапо, „Хај фај“ - Владимир Блажевски, „Војници“ - Стјепан Заниновиќ, "Двојка" на Тихомир Бачовски, "Време на летала" на Иван Митевски, "Во кафулето кај Гене" на Миле Гроздановски, "Последниот фалцер" и "Старо купуем" на Младен Крстевски, "Последниот Македонец" и "Дедо и внук" на Илија Пиперковски, "Џган" на Вардан Тозија и играниот италијански филм за Мајка Тереза „Глас“, каде што ја оствари улогата на Лоренцо, на познатиот италијански режисер Брунело Ронди. Голема популарност стекнал и во ТВ-емисиите за кулинарството каде со својот шарм и вештина стана пионер и бренд за ваквиот тип на емисии. Трипати бил избран за најпопуларно ТВ-лице, а двапати за најпопуларна личност во Македонија од весникот Вечер. Во своите улоги Ѓорги Тодоровски се претставува како творец со култивиран талент, со потресни акценти и изразена глума. Во [[2022]] година се пензионира во [[Драмски театар - Скопје]]. '''Театарски претстави''' * Крсте — Ослободување на Скопје од Душан Јовановиќ, р. [[Слободан Унковски]], [[Драмски театар - Скопје]] 1979; * Курир — Рибарски караници од Карло Голдони, р. [[Тодорка Кондова-Зафировска]], [[Драмски театар - Скопје]] 1979; * Месецот — Крвави свадби од Федерико Гарсија Лорка, р. [[Крум Стојанов]], [[Драмски театар - Скопје]] 1981; * Самса — Еригон од [[Јордан Плевнеш]], р. [[Љубиша Георгиевски]], [[Драмски театар - Скопје]] 1982; * Умна глава од [[Оливера Николова]], р. [[Кирил Ќортошев]], [[Драмски театар - Скопје]] 1983; * Жирон — Крал Иби од Алфлед Жари, р. [[Димитар Станковски]], [[Драмски театар - Скопје]] 1984; * Рој — Авантурите на Понг и Луси од Доди Смит, р. [[Душан Наумовски]], [[Драмски театар - Скопје]] 1985; * Фарисеј — Самола од Оскар Вајлд, р. Милан Белигишанин, [[Драмски театар - Скопје]] 1985; * Анастас — Југословенска антитеза од [[Јордан Плевнеш]], р. [[Љубиша Георгиевски]], [[Драмски театар - Скопје]] 1985; * Тетовирани души од [[Горан Стефановски]], р. Паоло Маџели, [[Драмски театар - Скопје]] 1985; * Свадбар — Викенд на мртовци од [[Миле Попоски]], р. [[Коле Ангеловски]], [[Драмски театар - Скопје]] 1985; * Ханџалин — Зојкиниот стан од Михаил Афанасиевич, р. [[Стојан Стојаноски]], [[Драмски театар - Скопје]] 1986; * Стефче — Свадба од [[Васил Иљоски]], р. [[Димитрие Османли]], [[Драмски театар - Скопје]] 1986; * Сабастијан — Ноќ спроти водици од [[Вилијам Шекспир]], р. [[Димитар Станковски]], [[Драмски театар - Скопје]] 1986; * Смртта на Дантон од Георг Бихнер, р. Петар Вечек, [[Драмски театар - Скопје]] 1987; * Цобе — Сказна за времето од Љубиша Ѓокиќ, р. Љубиша Ѓокиќ, [[Драмски театар - Скопје]] 1988; * Лале — Сили во воздухот од Небојша Ромчевиќ, р. Јовица Павиќ, [[Драмски театар - Скопје]] 1988; * Глувонемиот — Самоубиец од Николај Ердман, р. [[Бранко Ставрев]], [[Драмски театар - Скопје]] 1990; * Бари — Спасени од Ердман Бонд, р. Кристијан Ристевски, [[Драмски театар - Скопје]] 1990; * Кметот — Прости дарови од Карма Ибзен, р. Карма Ибзен, [[Драмски театар - Скопје]] 1993; * Момчето — Жени во народното собрание од [[Аристофан]], р. Димитар Христов, [[Драмски театар - Скопје]] 1994; * Слугата — Ревизор од Николај Василевич, р. [[Љубиша Георгиевски]], [[Драмски театар - Скопје]] 1995; * Дедо мраз и Феферона од Томе Арсовски, р. [[Мите Грозданов]], [[Драмски театар - Скопје]] 1996; * Свадбата на Фигаро од Пјер Бомарше, р. [[Коле Ангеловски]], [[Драмски театар - Скопје]] 1998; * Хамлет од [[Вилијам Шекспир]], р. [[Владо Цветановски]], [[Драмски театар - Скопје]] 1998; * Диво месо од [[Горан Стефановски]], р. Александар Поповски, [[Драмски театар - Скопје]] 2000; * Мачка на вжештен лимен покрив од Тенеси Вилијамс, р. Красимир Спасов, [[Драмски театар - Скопје]] 2003; * Хамлет од Долго Гаштани од Иво Брешан, р. [[Мето Јовановски (глумец)|Мето Јовановски]], [[Драмски театар - Скопје]] 2004; * Свештеник — Дон Жаун од Жан Батист Молиер, р. Александар Поповски, [[Драмски театар - Скопје]] 2005; * Лет во место од [[Горан Стефановски]], р. [[Љупчо Ѓоргиевски]], [[Драмски театар - Скопје]] 2005; * Ладало од Карло Голдоно, р. [[Коле Ангеловски]], [[Драмски театар - Скопје]] 2006; * Терзиќ — Македонски рулет од [[Љубиша Георгиевски]], р. [[Сашо Миленковски]], [[Драмски театар - Скопје]] 2007; * Сон на летната ноќ од [[Вилијам Шекспир]], р. [[Коле Ангеловски]], [[Драмски театар - Скопје]] 2008; * Селанец — Македонска крвава свадба од [[Војдан Чернодрински]], р. Сташа Зуровац, [[Драмски театар - Скопје]] 2012; * Пширер — Баал од Бертолт Брехт, р. Мартин Кочовски, [[Драмски театар - Скопје]] 2013; * Чкембар — Чија си од [[Сашко Насев]], р. [[Љупчо Ѓоргиевски]], [[Драмски театар - Скопје]] 2013; * Капетанот Џон Пиплфокс од [[Душан Радовиќ]], р. [[Коле Ангеловски]], [[Драмски театар - Скопје]] 2014; * Еригон од [[Јордан Плевнеш]], р. [[Јани Бојаџи]], [[Драмски театар - Скопје]] 2015; * Мартини — Лет над кукавичјото гнездо од Кен Кеди, р. Ристо Алексовски, [[Драмски театар - Скопје]] 2017; * Жика – Сомнително лице од Бранислав Нушиќ, р. Венцислав Ристов, [[Народен театар „Јордан Хаџи Константинов – Џинот“]] 2018; * Дедото — Фестен од Томас Винтерберг, р. [[Зоја Бузалковска]], [[Драмски театар - Скопје]] 2018; * Кралот — Солта поскапа од злато од [[Викторија Анѓушева]], р. [[Викторија Анѓушева]], Театар Арт вени види 2021; * Дедо Мраз — Новогодишни желби од [[Викторија Анѓушева]], р. [[Викторија Анѓушева]], Театар Арт вени види 2022; * Така зборуваше Гертруда од Миа Николоска, р. Ангелчо Илиевски, [[Драмски театар - Скопје]] 2022; * Дедото — Дедо Мраз, мечињата и плачко од [[Афродита Кирјаковска]], р. [[Викторија Анѓушева]], Театар Среќа 2023; * Дедо Мраз — Дедо мраз не сака сите од [[Афродита Кирјаковска]], р. [[Викторија Анѓушева]], Театар Среќа 2024. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.dramskiteatar.com.mk/?lang=mak&menu=akter&podmenu=57 Профил на страницата на Драмскиот театар] * {{Imdb име|1717339}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Тодоровски, Ѓорѓи}} [[Категорија:Родени во 1956 година]] [[Категорија:Глумци од Битола]] [[Категорија:Македонски театарски глумци]] [[Категорија:Македонски телевизиски глумци]] [[Категорија:Македонски филмски глумци]] [[Категорија:Југословенски глумци]] [[Категорија:Апсолвенти на универзитетот „Св. Кирил и Методиј“]] 0voxr0k1osfd1wk19cifqrrebltzrk8 0 964501 5381170 5205703 2025-06-17T14:45:11Z Makenzis 67668 5381170 wikitext text/x-wiki {{Infobox football club 2 | clubname = Селтик | color1 = #FFFFFF | color2 = #008000 | image = [[Податотека:Celtic Logo.png]] | current = | fullname = Фудбалски Клуб Селтик | nickname = The Bhoys, The Hoops | founded = 1888 | ground = [[Селтик Парк]]<br/>[[Глазгов]], [[Шкотска]] | capacity = 60,832 | chairman = Ијан Банкер | manager = [[Нил Ленон]] | league = [[Премиер лига на Шкотска|Шкотска Премиер лига]] | season = 2024–25 | position = 1. место | largestwin = | worstdefeat = | topscorer = | fansgroup = | honours = <!--Домашни бои--> | pattern_la1 = _celtic1920h | pattern_b1 = _celtic1920h | pattern_ra1 = _celtic1920h | pattern_sh1 = | pattern_so1 = _celtic1920h | leftarm1 = FFFFFF | body1 = 16973B | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = FFFFFF | socks1 = 16973B <!--Гостински бои--> | pattern_la2 = _celtic1920a | pattern_b2 = _celtic1920a | pattern_ra2 = _celtic1920a | pattern_sh2 = | pattern_so2 = _celtic1920a | leftarm2 = FFD000 | body2 = FFD000 | rightarm2 = FFD000 | shorts2 = 044028 | socks2 = FFD000 <!--Резервни бои--> | pattern_la3 = _celtic1920t | pattern_b3 = _celtic1920t | pattern_ra3 = _celtic1920t | pattern_sh3 = | pattern_so3 = _celtic1920t | leftarm3 = B6B6B6 | body3 = B6B6B6 | rightarm3 = B6B6B6 | shorts3 = B6B6B6 | socks3 = FF00C0 }} '''ФК Селтик''' ({{lang-en|Celtic F.C.}}) е професионален Шкотски [[фудбал]]ски клуб со седиште во [[Глазгов]] кој игра во Шкотската Премиер Лига. Клубот е основан во [[1887]] година а првиот свој натпревар го одиграл во [[1888]]. Шкотската Премиер Лига Селтик ја има освоено 48 пати, Шкотскиот Куп 37 пати, а Шкотскиот Лига Куп 16 пати. Натпреварите на домашен терен ги игра на својот стадион [[Селтик Парк]] чиј капацитет е 60,832 што го прави најголем стадион во [[Шкотска]]. Со Освојувањето на [[Лига на Шампиони|Лигата на Шампионите]] во [[1967]], Селтик станал првиот британски тим<ref>[http://www.bbc.co.uk/scotland/sportscotland/asportingnation/article/0045/print.shtml A Sporting Nation – Celtic win European Cup 1967] BBC Scotland</ref><ref>[http://sportsillustrated.cnn.com/soccer/news/2003/05/20/celtic_history/ Celtic immersed in history before UEFA Cup final] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120111162522/http://sportsillustrated.cnn.com/soccer/news/2003/05/20/celtic_history/ |date=2012-01-11 }} Sports Illustrated, 20 May 2003</ref>, и единствениот шкотски тим што ја освоил [[Лига на Шампиони|Лигата на Шампионите]]. Истата година Селтик ги освоил и Шкотската Премиер Лига, Шкотскиот Куп, Шкотскиот лига куп и Купот на градот [[Глазгов]]. Во [[1970]] година Селтик повторно играл во финалето од [[Лига на Шампиони|Лигата на Шампионите]] но загубил на продолженија 2:1 од холандскиот претставник [[ФК Фејенорд|Фејенорд]]. Во [[2003]] Селтик играл во финалето на [[Куп на УЕФА|Уефа купот]], каде загубил 3:2 од [[ФК Порто|Порто]].<ref>[http://www.fifa.com/newscentre/news/newsid=90249.html Celebrating Celtic pride in the heart of Andalusia] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20131023065227/http://www.fifa.com/newscentre/news/newsid=90249.html |date=2013-10-23 }} FIFA.com, 15 December 2003</ref><ref name=EuropesBest>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/c/celtic/3189853.stm Celtic fans 'Europe's best'] BBC Sport, 28 August 2003</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/6627343.stm Finalists relishing Hampden visit] BBC Sport, 4 May 2007</ref> Најголем соперник на Селтик е неговиот градски сосед [[ФК Глазгов Ренџерс|Глазгов Ренџерс]] ==Историја== [[File:BrotherWalfrid(AndrewKerins).jpg|thumb|left|Основачот на клубот]] Фудбалскиот Клуб Селтик бил формално формиран во салата на црквата Св. Мери на [[6 ноември]] [[1887]] година. Клубот бил основан со цел да се намали сиромаштијата во источниот дел на [[Глазгов]] со собирање и донирање пари за сиромашните деца. Името Селтик, ги означува [[Ирска|ирските]] и [[Шкотска|шкотските]] корени на клубот и било усвоено уште на првиот состанок. За официјален прекар на тимот се смета The Bhoys што според прес службата на Селтик доаѓа од зборовите "the bold boys" што во превод значи "храбрите момци". Првиот официјален натпревар клубот од [[Глазгов]] го одиграл на [[28 мај]] [[1888]] година против својот најголем градски соперник [[ФК Глазгов Ренџерс|Глазгов Ренџерс]]. Тој натпревар бил опишан како пријателски напревар и Селтик победиле 5:2.<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.celticfc.net/about_briefhistory | title = Brief History | publisher = Celtic FC | accessdate = 19 November 2011}}</ref> Нил МекКалум е играчот што го постигнал првиот гол за Селтик. Составот што играл за Селтик бил главно составен од играчи што играле за [[ФК Хиберниан|Хиберниан]]. Првата опрема на Селтик се состоела од бела маица со зелени линии, црни шорцеви и темнозелени чорапи. Во [[1889]] година Селтик успеал да стигне до финалето на Шкотскиот куп, што било нивно прво учевство но загубил 2:1 во финалето. во [[1892]] година клубот повторно играл во финалето на Шкотскиот куп, но овојпат го освоил со победата од 5:2 над [[ФК Квинс Парк|Квинс Парк]]. Неколку месеци подоцна клубот се преместил на стадионот [[Селтик Парк]] и веќе следната сезона ја освоил [[Шкотска Премиер лига|Шкотската Премиер лига]] за првпат во својата историја. Во 1895 Селтик го поставил рекордот за најголема победа победувајќи го [[ФК Данди|Данди]] со 11:0.<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.statto.com/football/stats/scotland/premier-league/records | title = Scottish Premier League : Records | publisher = Statto Organisation Limited | work = statto.com | date = | accessdate = 19 November 2011 | archive-date = 2011-11-15 | archive-url = https://web.archive.org/web/20111115175716/http://www.statto.com/football/stats/scotland/premier-league/records | url-status = dead }}</ref> Во [[1897]] година клубот станал акционерско друштво, а за менаџер на тимот бил поставен Вили Мејли. Помеѓу [[1905]] и [[1910]] година Селтик успеал да ја освои [[Шкотска Премиер лига|Шкотската Премиер лига]] 6 пати по ред, а при тоа во [[1907]] и во [[1908]] го освоил и [[Шкотскиот куп]] и станал првиот [[Шкотска|шкотски]] клуб кој успеал да ги освои двете натпреварувања во една сезона. За време на [[Прва светска војна|првата светска војна]] Селтик ја освоил [[Шкотска Премиер лига|Шкотската Премиер лига]] 4 пати по ред. Во [[1945]] тимот го преземал поранешниот играч и капитен Џими МекГрори. Под водство на МекГрори Селтик ги победил [[ФК Арсенал|Арсенал]], [[ФК Хиберниан|Хиберниан]] и [[ФК Манчестер Јунајтед|Манчестер Јунајтед]] на свечениот турнир кој бил одржан во [[Maj]] [[1953]] година по повод крунисувањето на кралицата [[Елизабета II]]. Во [[1965]] година на чело на менаџерската фукција дошол поранешниот капитен на тимот Џок Стеин. Со Џок Стеин Селтик ја освоил [[Шкотска Премиер лига|Шкотската Премиер лига]] 9 пати по ред од [[1966]] до [[1974]] година што претставувало светски рекорд кој не бил надминат сè до [[1997]] година. Најуспешна година за Селтик се смета [[1967]] кога Селтик освојува сè што може да се освои. Триумфирал во [[Лига на Шампиони|Лигата на Шампионите]] и во [[Шкотска Премиер лига|Шкотската Премиер лига]] а ги освоил и [[Шкотскиот куп]] и [[Шкотскиот Лига куп]] како и [[Глазгов]] купот. Во 1970 година Селтик повторно играл во финалето од [[Лига на Шампиони|Лигата на Шампионите]] но загубил од холандскиот клуб [[ФК Фејнорд]]. [[File:Neil lennon and excalibur.jpg|thumb|д|180п|Поранешниот капитен на клубот, Нил Ленон]] И покрај големите успеси што ги бележел Селтик, во осумдесеттите години на минатиот век Селтик западнал во финансиска криза. Клубот бил пред распаѓање, но тогаш [[Шкотска|шкотскиот]] стопанственик и иселеник Фергус МекКен ја преземал контролата на клубот и го спасил клубот од стечај. Според [[Шкотска|шкотските]] медиуми МекКен го преземал клубот само неколку минути пред да биде прогласен банкрот. По преземањето МекКен го претворил Селтик во јавно трговско друштво и го зголемил капацитетот на [[Селтик Парк]] во 60,832 седишта. Во [[јуни]] [[2000]] година на менаџерската функција на Селтик доаѓа [[Северна Ирска|северноирскиот]] стратег Мартин Онил.<ref>[http://www.guardian.co.uk/football/2000/jun/01/newsstory.sport9 O'Neill confirmed as Celtic manager] guardian.co.uk, 1 June 2000</ref> Под негово водство Селтик успеал да ја освои [[Шкотска Премиер лига|Шкотската Премиер лига]] 3 пати. Во [[јуни]] [[2003]] околу 80.000 навивачи на Селтик допатувале до [[Шпанија|шпанскиот]] град [[Севиља]] да го проследат финалето на [[Куп на УЕФА|Уефа купот]] помеѓу Селтик и [[Португалија|португалскиот]] [[ФК Порто|Порто]] каде што Селтик загубил 3:2 по продолженијата.<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/3043029.stm Porto end Celtic's Uefa dream] BBC Sport, 21 May 2003</ref> Однесувањето на навивачите на Селтик било крајно фер и коректно и ниеден навивач не бил приведен па затоа навивачите на Селтик биле наградени со престижното признание за Фер Плеј од страна на [[ФИФА]] и [[УЕФА]]. Во [[јуни]] [[2005]] на менаџерската позиција на местото на Мартил Онил бил доведен [[Шкотска|шкотскиот]] стратег Гордон Страхан, кој успеал да ја освои [[Шкотска Премиер лига|Шкотската Премиер лига]] уште во првата година од своето менаџирање. Страхан успеал да ја освои [[Шкотска Премиер лига|Шкотската Премиер лига]] 3 пати по ред и станал третиот менаџер во историјата на Селтик на кој му успеало тоа. Тој исто така успеа да го однесе Селтик во нокаут фазата од [[Лига на Шампиони|Лигата на Шампионите]] во сезоните 2006/07 и 2007/08. Откако не успеал да ја освои [[Шкотска Премиер лига|Шкотската Премиер лига]] во сезоната 2008/09 Страхан бил сменет и на негово место дошол Тони Маубреј, а во 2010 на негово место бил назначен сегашниот менаџер Нил Ленон.<ref>[http://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/newsid=1496724.html Lennon the way forward for Celtic] UEFA.com, 9 June 2010</ref> ==Грб и клупски бои== Во првата сезона ( [[1888]] ) опремата на Селтик се состоела од бела маица со зелени линии, црни шорцеви и темнозелени чорапи. Следната сезона опремата се состоела од зелена маица со бели вертикални линии и оваа опрема останала сè до [[1903]] година. Од [[1903]] година па сè до денес опремата се состои од маица со бели и зелени линии поставени хоризонтално, бели шорцеви и бели чорапи.<ref>[http://www.historicalkits.co.uk/Scottish_Football_League/Celtic/Celtic.htm Celtic] Historical Football Kits</ref> {| class="wikitable right" |+Дизајнот на дресот низ историјата | {{Football kit | pattern_la = | pattern_b = _collargreen | pattern_ra = | pattern_so =_hoops_black | leftarm = FFFFFF | body = FFFFFF | rightarm = FFFFFF | shorts = 000000 | socks = 006014 | title = 1888 }} | {{Football kit | pattern_la = _green_stripes | pattern_b = _greenstripes | pattern_ra = _green_stripes | leftarm = FFFFFF | body = FFFFFF | rightarm = FFFFFF | shorts = 000000 | socks = 000000 | title = 1889–1903 }} | {{Football kit | pattern_la = _celtic0810h | pattern_b = _Temuco | pattern_ra = _celtic0810h | leftarm = FFFFFF | body = FFFFFF | rightarm = FFFFFF | shorts = FFFFFF | socks = 000000 | title = 1903–1932 }} | {{Football kit | pattern_la = _celtic0810h | pattern_b = _Temuco | pattern_ra = _celtic0810h | leftarm = FFFFFF | body = FFFFFF | rightarm = FFFFFF | shorts = FFFFFF | socks = 009F00 | title = 1932–1965 }} | {{Football kit | pattern_la = _celtic0810h | pattern_b = _Temuco | pattern_ra = _celtic0810h | leftarm = FFFFFF | body = FFFFFF | rightarm = FFFFFF | shorts = FFFFFF | socks = FFFFFF | title = 1965 до денес }} |} ==Стадион== [[File:Celtic Park, 2007.jpg|мини|лево||182п|Селтик Парк]] Стадионот на Селтик се вика [[Селтик Парк]] и се наоѓа во Источниот дел на [[Глазгов]]. Капацитетот на стадионот изнесува 60,832 седишта и претставува најголем стадион во [[Шкотска]] a шести најголем во [[Обединето Кралство]]. Првиот стадион на Селтик се наоѓал во областа Паркхед во [[Глазгов]] во [[1888]] година. Во [[1892]] година клубот се преместил на друга локација поради зголемување на киријата. На новата локација бил изграден голем заоблен стадион со големи тераси. Рекордната посетеност на стадионот била поставена на [[1 јануари]] [[1938]] кога се одржало големото дерби на [[Глазгов]] помеѓу Селтик и [[Глазгов Ренџерс]] и изнесувала 83,500 гледачи. Откако на претседатеското место на Селтик седнал Фергус МекКен, тој направил план да ги демолира терасите од стадионот и стадионот да добие нов лик. Реконструкцијата на стадионот завршила во [[август]] [[1998]]. Освен за натпреварите на Селтик, [[Селтик Парк]] се користи и за интернационални натпревари како и за куп натпревари. Исто така стадионот се користи и за концерти, вклучувајќи ги концертите на [[U2]] и на [[The Who]].<ref>{{наведени вести|url=http://www.thefreelibrary.com/CAUGHT+LIVE%3B+WET+WET+WET,+CELTIC+PARK.-a060995705|title=Caught Live|work=Daily Record|publisher=Trinity Mirror|date=12 September 1997|accessdate=12 November 2011|first=Rick|last=Fulton}}</ref> ==Навивачи== [[File:Celtic FC fans Lisbon 67.jpg|Celtic FC fans Lisbon 67.jpg|thumb|240px|д|Навивачите на клубот, ја слават титулата во Европскиот куп 1966–67]] Според истражувањата во [[2003]] проценето е дека Селтик има околу 9 милиони навивачи ширум светот, вклучувајќе 1 милион во [[САД]] и [[Канада]]. Постојат околу 160 навивачки клубови на Селтик во повеќе од 20 држави ширум светот. Во [[2009]] маркетинг агенцијата Sports Revolution проценила дека во [[Јапонија]] постојат 7 милиони навивачи на Селтик, главно поради играчот на Селтик, [[Шунсуке Накамура]]. Во [[2003]] година, се проценува дека 80.000 навивачи на Селтик, повеќето од нив без билет за натпреварот, отпатуваа во [[Севиља]] во [[Шпанија]] за финалето на [[Куп на УЕФА|Уефа купот]], а навивачите за нивното фер навивање и однесување биле наградени од страна на [[ФИФА]] и [[УЕФА]]. Во сезоната 2010/11, Селтик имаа највисок просек на посетеност по натпревар во [[Шкотска Премиер лига|Шкотската Премиер лига]] од било кој друг [[Шкотска|шкотски]] клуб.<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.scotprem.com/content/default.asp?page=home_statistics | title = 2010/11 Average Attandance | publisher = SPL Stats | date = | accessdate = 6 December 2011 | archive-date = 2011-06-12 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110612200756/http://www.scotprem.com/content/default.asp?page=home_Statistics | url-status = dead }}</ref> Тие исто така имаа 12-ти највисок просек на посетеност од сите фудбалски клубови во [[Европа]]. ==Медиуми== Во [[1965]] година Селтик започнал со издавање на ''The Celtic View'', најстарото списание во [[фудбал]]от.<ref>[http://www.celticfc.net/celticview.php Celtic View] Celtic FC</ref> Во [[2004]] година Селтик го промовирал својот дигитален канал Celtic TV, кој бил достапен во [[Обединетото Кралство]] преку дистрибутерот Setanta Sports на сателит. Поради пропаѓање на дистрибутерот Setanta Sports, каналот Celtic TV престанал да врши емитување.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.digitalspy.co.uk/broadcasting/news/a161859/celtic-tv-shut-down-confirmed.html |title=Celtic TV shut down confirmed |publisher=Hachette Filipacchi UK |work=Digital Spy |date=24 June 2009 |accessdate=2012-07-25 |archive-date=2011-05-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110524143337/http://www.digitalspy.co.uk/broadcasting/news/a161859/celtic-tv-shut-down-confirmed.html |url-status=dead }}</ref> Од [[2002]] година интернет каналот на Селтик, Channel67 емитувал програма на Селтик, како и програма во живо за претплатниците надвор од [[Обединетото Кралство]]. Во [[2011]] година Celtic TV бил повторно лансиран како онлајн сервис, и го заменил каналот Channel67.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.channel67.net/channel67/default.aspx |title=Channel 67 has become Celtic TV |publisher=Celtic FC |work=Channel 67 |accessdate=2012-07-25 |archive-date=2009-08-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090807110043/http://www.channel67.net/channel67/Default.aspx |url-status=dead }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.celticfc.net/media_CelticTV |title=Shop :: Celtic TV |publisher= Celtic FC |work=celticfc.net }}</ref> ==Сопственост и финансии== Од своето основање во [[1888]] година, Селтик бил приватна фирма во сопственост на неколку семејства. На [[4 март]] [[1994]] година бинисменот и иселеник Фергус МекКен го купил Селтик за 9 милиони фунти спасувајќи го од стечај. Тој го претворил клубот во јавно трговско друштво и изградил нов стадион кој во тоа време беше најголем британски стадион. Ова овозможило Селтик да напредува како клуб бидејќи секоја сезона тимот заработувал околу 20 милиони фунти од продажба на билети. МекКен уште од самиот почеток изјавил дека ќе биде во Селтик само 5 години и во [[септември]] [[1999]] тој официјално објавил дека 50,3 проценти од акциите на клубот се на продажба. МекКен отсекогаш сакал сопственоста на Селтик да се шири што е можно пошироко па предност давал на постојните акционери. Тој го преземал тој чекор со цел да запре нов концорзиум да го преземе клубот. На [[15 август]] [[2011]] биле објавени финансиските резултати на Селтик, кои покажувале дека долгот на клубот бил намален од 5 милиони фунти на 500,000 фунти. ==Состав== ===Прв тим=== ''Од 24 јули 2017 година''<ref>{{Наведена мрежна страница|title=First team|url=http://www.celticfc.net/team|website=Celtic FC|accessdate=28 February 2017}}</ref> {{Fs start}} {{Fs player|no= 1|nat=SCO|pos=GK|name=[[Крег Гордон]]}} {{Fs player|no= 5|nat=CRO|pos=DF|name=[[Јозо Шимуновиќ]]}} {{Fs player|no= 6|nat=ISR|pos=MF|name=[[Нир Битон]]}} {{Fs player|no= 7|nat=TUR|pos=FW|name=[[Надир Чифтчи]]}} {{Fs player|no= 8|nat=SCO|pos=MF|name=[[Скот Браун (фудбалер роден во јуни 1985)|Скот Браун]]|other=[[капитен]]}} {{Fs player|no= 9|nat=SCO|pos=FW|name=[[Ли Грифитс]]}} {{Fs player|no=10|nat=FRA|pos=FW|name=[[Муса Дембеле (француски фудбалер)|Муса Дембеле]]}} {{Fs player|no=11|nat=ENG|pos=MF|name=[[Скот Синклер]]}} {{Fs player|no=12|nat=CRC|pos=DF|name=[[Кристиан Гамбоа]]}} {{Fs player|no=14|nat=SCO|pos=MF|name=[[Стјуарт Armstrong]]}} {{Fs player|no=15|nat=IRL|pos=MF|name=[[Џони Хејс]]}} {{Fs player|no=18|nat=AUS|pos=MF|name=[[Том Рогич]]}} {{fs mid}} {{Fs player|no=20|nat=BEL|pos=DF|name=[[Дедрик Бојата]]}} {{Fs player|no=21|nat=FRA|pos=MF|name=[[Оливије Нтшам]]}} {{Fs player|no=23|nat=SWE|pos=DF|name=[[Микаел Лустиг]]}} {{Fs player|no=24|nat=NED|pos=GK|name=[[Дорус де Вријс]]}} {{Fs player|no=26|nat=ZIM|pos=MF|name=[[Кундаи Бенју]]}} {{Fs player|no=28|nat=DNK|pos=DF|name=[[Ерик Свиатченко]]}} {{Fs player|no=35|nat=NOR|pos=DF|name=[[Кристофер Ајер]]}} {{Fs player|no=42|nat=SCO|pos=MF|name=[[Калум Мекгрегор]]}} {{Fs player|no=49|nat=SCO|pos=MF|name=[[Џејмс Форест (фудбалер)|Џејмс Форест]]}} {{Fs player|no=53|nat=SCO|pos=MF|name=[[Лијам Хендерсон]]}} {{Fs player|no=63|nat=SCO|pos=DF|name=[[Киран Тирни]]}} {{Fs player|no=88|nat=CIV|pos=MF|name=[[Ебуе Куаси]]}} {{Fs end}} ==Успеси== ===Национални успеси=== [[File:Celtic FC trophy case.JPG|мини|десно|Титулите на [[Селтик Парк]]]] * '''[[Шкотска Премиер лига|Шампион на Шкотска]] (54):''' 1893, 1894, 1896, 1898, 1905, 1906, 1907, 1908, 1909, 1910, 1914, 1915, 1916, 1917, 1919, 1922, 1926, 1936, 1938, 1954, 1966, 1967, 1968, 1969, 1970, 1971, 1972, 1973, 1974, 1977, 1979, 1981, 1982, 1986, 1988, 1998, 2001, 2002, 2004, 2006, 2007, 2008, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2022, 2023, 2024 * '''Освојувач на [[Куп на Шкотска|Купот на Шкотска]] (39):''' 1892, 1899, 1900, 1904, 1907, 1908, 1911, 1912, 1914, 1923, 1925, 1927, 1931, 1933, 1937, 1951, 1954, 1965, 1967, 1969, 1971, 1972, 1974, 1975, 1977, 1980, 1985, 1988, 1989, 1995, 2001, 2004, 2005, 2007, 2011, 2013, 2017, 2018, 2019 * '''Освојувач на [[Шкотски Лига куп|Шкотскиот Лига куп]] (16):''' 1957, 1958, 1966, 1967, 1968, 1969, 1970, 1975, 1983, 1998, 2000, 2001, 2006, 2009, 2015, 2017 === Меѓународни успеси === * '''Освојувач на [[Лига на Шампиони|Лигата на Шампионите]] (1):''' 1966-67 * '''Финалист на [[Лига на Шампиони|Лигата на Шампионите]] (1):''' 1969-70 * '''Финалист на [[Куп на УЕФА|Уефа купот]] (1):''' 2002-03 * '''Финалист на [[Интерконтинентален куп|Интерконтиненталниот куп]] (1):''' 1967 == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == ;Официјални * [http://www.celticfc.net/ Официјално мрежно место ] * [http://www.facebook.com/CelticFC/ Селтик на ''Facebook''] {{Премиер лига на Шкотска}} [[Категорија:Европски шампиони|Селтик]] [[Категорија:Фудбалски клубови од Шкотска|Селтик]] r6kjvqej3uucqmy6y5ek173bbgg53a9 5381171 5381170 2025-06-17T14:45:27Z Makenzis 67668 /* Национални успеси */ 5381171 wikitext text/x-wiki {{Infobox football club 2 | clubname = Селтик | color1 = #FFFFFF | color2 = #008000 | image = [[Податотека:Celtic Logo.png]] | current = | fullname = Фудбалски Клуб Селтик | nickname = The Bhoys, The Hoops | founded = 1888 | ground = [[Селтик Парк]]<br/>[[Глазгов]], [[Шкотска]] | capacity = 60,832 | chairman = Ијан Банкер | manager = [[Нил Ленон]] | league = [[Премиер лига на Шкотска|Шкотска Премиер лига]] | season = 2024–25 | position = 1. место | largestwin = | worstdefeat = | topscorer = | fansgroup = | honours = <!--Домашни бои--> | pattern_la1 = _celtic1920h | pattern_b1 = _celtic1920h | pattern_ra1 = _celtic1920h | pattern_sh1 = | pattern_so1 = _celtic1920h | leftarm1 = FFFFFF | body1 = 16973B | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = FFFFFF | socks1 = 16973B <!--Гостински бои--> | pattern_la2 = _celtic1920a | pattern_b2 = _celtic1920a | pattern_ra2 = _celtic1920a | pattern_sh2 = | pattern_so2 = _celtic1920a | leftarm2 = FFD000 | body2 = FFD000 | rightarm2 = FFD000 | shorts2 = 044028 | socks2 = FFD000 <!--Резервни бои--> | pattern_la3 = _celtic1920t | pattern_b3 = _celtic1920t | pattern_ra3 = _celtic1920t | pattern_sh3 = | pattern_so3 = _celtic1920t | leftarm3 = B6B6B6 | body3 = B6B6B6 | rightarm3 = B6B6B6 | shorts3 = B6B6B6 | socks3 = FF00C0 }} '''ФК Селтик''' ({{lang-en|Celtic F.C.}}) е професионален Шкотски [[фудбал]]ски клуб со седиште во [[Глазгов]] кој игра во Шкотската Премиер Лига. Клубот е основан во [[1887]] година а првиот свој натпревар го одиграл во [[1888]]. Шкотската Премиер Лига Селтик ја има освоено 48 пати, Шкотскиот Куп 37 пати, а Шкотскиот Лига Куп 16 пати. Натпреварите на домашен терен ги игра на својот стадион [[Селтик Парк]] чиј капацитет е 60,832 што го прави најголем стадион во [[Шкотска]]. Со Освојувањето на [[Лига на Шампиони|Лигата на Шампионите]] во [[1967]], Селтик станал првиот британски тим<ref>[http://www.bbc.co.uk/scotland/sportscotland/asportingnation/article/0045/print.shtml A Sporting Nation – Celtic win European Cup 1967] BBC Scotland</ref><ref>[http://sportsillustrated.cnn.com/soccer/news/2003/05/20/celtic_history/ Celtic immersed in history before UEFA Cup final] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120111162522/http://sportsillustrated.cnn.com/soccer/news/2003/05/20/celtic_history/ |date=2012-01-11 }} Sports Illustrated, 20 May 2003</ref>, и единствениот шкотски тим што ја освоил [[Лига на Шампиони|Лигата на Шампионите]]. Истата година Селтик ги освоил и Шкотската Премиер Лига, Шкотскиот Куп, Шкотскиот лига куп и Купот на градот [[Глазгов]]. Во [[1970]] година Селтик повторно играл во финалето од [[Лига на Шампиони|Лигата на Шампионите]] но загубил на продолженија 2:1 од холандскиот претставник [[ФК Фејенорд|Фејенорд]]. Во [[2003]] Селтик играл во финалето на [[Куп на УЕФА|Уефа купот]], каде загубил 3:2 од [[ФК Порто|Порто]].<ref>[http://www.fifa.com/newscentre/news/newsid=90249.html Celebrating Celtic pride in the heart of Andalusia] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20131023065227/http://www.fifa.com/newscentre/news/newsid=90249.html |date=2013-10-23 }} FIFA.com, 15 December 2003</ref><ref name=EuropesBest>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/c/celtic/3189853.stm Celtic fans 'Europe's best'] BBC Sport, 28 August 2003</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/6627343.stm Finalists relishing Hampden visit] BBC Sport, 4 May 2007</ref> Најголем соперник на Селтик е неговиот градски сосед [[ФК Глазгов Ренџерс|Глазгов Ренџерс]] ==Историја== [[File:BrotherWalfrid(AndrewKerins).jpg|thumb|left|Основачот на клубот]] Фудбалскиот Клуб Селтик бил формално формиран во салата на црквата Св. Мери на [[6 ноември]] [[1887]] година. Клубот бил основан со цел да се намали сиромаштијата во источниот дел на [[Глазгов]] со собирање и донирање пари за сиромашните деца. Името Селтик, ги означува [[Ирска|ирските]] и [[Шкотска|шкотските]] корени на клубот и било усвоено уште на првиот состанок. За официјален прекар на тимот се смета The Bhoys што според прес службата на Селтик доаѓа од зборовите "the bold boys" што во превод значи "храбрите момци". Првиот официјален натпревар клубот од [[Глазгов]] го одиграл на [[28 мај]] [[1888]] година против својот најголем градски соперник [[ФК Глазгов Ренџерс|Глазгов Ренџерс]]. Тој натпревар бил опишан како пријателски напревар и Селтик победиле 5:2.<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.celticfc.net/about_briefhistory | title = Brief History | publisher = Celtic FC | accessdate = 19 November 2011}}</ref> Нил МекКалум е играчот што го постигнал првиот гол за Селтик. Составот што играл за Селтик бил главно составен од играчи што играле за [[ФК Хиберниан|Хиберниан]]. Првата опрема на Селтик се состоела од бела маица со зелени линии, црни шорцеви и темнозелени чорапи. Во [[1889]] година Селтик успеал да стигне до финалето на Шкотскиот куп, што било нивно прво учевство но загубил 2:1 во финалето. во [[1892]] година клубот повторно играл во финалето на Шкотскиот куп, но овојпат го освоил со победата од 5:2 над [[ФК Квинс Парк|Квинс Парк]]. Неколку месеци подоцна клубот се преместил на стадионот [[Селтик Парк]] и веќе следната сезона ја освоил [[Шкотска Премиер лига|Шкотската Премиер лига]] за првпат во својата историја. Во 1895 Селтик го поставил рекордот за најголема победа победувајќи го [[ФК Данди|Данди]] со 11:0.<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.statto.com/football/stats/scotland/premier-league/records | title = Scottish Premier League : Records | publisher = Statto Organisation Limited | work = statto.com | date = | accessdate = 19 November 2011 | archive-date = 2011-11-15 | archive-url = https://web.archive.org/web/20111115175716/http://www.statto.com/football/stats/scotland/premier-league/records | url-status = dead }}</ref> Во [[1897]] година клубот станал акционерско друштво, а за менаџер на тимот бил поставен Вили Мејли. Помеѓу [[1905]] и [[1910]] година Селтик успеал да ја освои [[Шкотска Премиер лига|Шкотската Премиер лига]] 6 пати по ред, а при тоа во [[1907]] и во [[1908]] го освоил и [[Шкотскиот куп]] и станал првиот [[Шкотска|шкотски]] клуб кој успеал да ги освои двете натпреварувања во една сезона. За време на [[Прва светска војна|првата светска војна]] Селтик ја освоил [[Шкотска Премиер лига|Шкотската Премиер лига]] 4 пати по ред. Во [[1945]] тимот го преземал поранешниот играч и капитен Џими МекГрори. Под водство на МекГрори Селтик ги победил [[ФК Арсенал|Арсенал]], [[ФК Хиберниан|Хиберниан]] и [[ФК Манчестер Јунајтед|Манчестер Јунајтед]] на свечениот турнир кој бил одржан во [[Maj]] [[1953]] година по повод крунисувањето на кралицата [[Елизабета II]]. Во [[1965]] година на чело на менаџерската фукција дошол поранешниот капитен на тимот Џок Стеин. Со Џок Стеин Селтик ја освоил [[Шкотска Премиер лига|Шкотската Премиер лига]] 9 пати по ред од [[1966]] до [[1974]] година што претставувало светски рекорд кој не бил надминат сè до [[1997]] година. Најуспешна година за Селтик се смета [[1967]] кога Селтик освојува сè што може да се освои. Триумфирал во [[Лига на Шампиони|Лигата на Шампионите]] и во [[Шкотска Премиер лига|Шкотската Премиер лига]] а ги освоил и [[Шкотскиот куп]] и [[Шкотскиот Лига куп]] како и [[Глазгов]] купот. Во 1970 година Селтик повторно играл во финалето од [[Лига на Шампиони|Лигата на Шампионите]] но загубил од холандскиот клуб [[ФК Фејнорд]]. [[File:Neil lennon and excalibur.jpg|thumb|д|180п|Поранешниот капитен на клубот, Нил Ленон]] И покрај големите успеси што ги бележел Селтик, во осумдесеттите години на минатиот век Селтик западнал во финансиска криза. Клубот бил пред распаѓање, но тогаш [[Шкотска|шкотскиот]] стопанственик и иселеник Фергус МекКен ја преземал контролата на клубот и го спасил клубот од стечај. Според [[Шкотска|шкотските]] медиуми МекКен го преземал клубот само неколку минути пред да биде прогласен банкрот. По преземањето МекКен го претворил Селтик во јавно трговско друштво и го зголемил капацитетот на [[Селтик Парк]] во 60,832 седишта. Во [[јуни]] [[2000]] година на менаџерската функција на Селтик доаѓа [[Северна Ирска|северноирскиот]] стратег Мартин Онил.<ref>[http://www.guardian.co.uk/football/2000/jun/01/newsstory.sport9 O'Neill confirmed as Celtic manager] guardian.co.uk, 1 June 2000</ref> Под негово водство Селтик успеал да ја освои [[Шкотска Премиер лига|Шкотската Премиер лига]] 3 пати. Во [[јуни]] [[2003]] околу 80.000 навивачи на Селтик допатувале до [[Шпанија|шпанскиот]] град [[Севиља]] да го проследат финалето на [[Куп на УЕФА|Уефа купот]] помеѓу Селтик и [[Португалија|португалскиот]] [[ФК Порто|Порто]] каде што Селтик загубил 3:2 по продолженијата.<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/3043029.stm Porto end Celtic's Uefa dream] BBC Sport, 21 May 2003</ref> Однесувањето на навивачите на Селтик било крајно фер и коректно и ниеден навивач не бил приведен па затоа навивачите на Селтик биле наградени со престижното признание за Фер Плеј од страна на [[ФИФА]] и [[УЕФА]]. Во [[јуни]] [[2005]] на менаџерската позиција на местото на Мартил Онил бил доведен [[Шкотска|шкотскиот]] стратег Гордон Страхан, кој успеал да ја освои [[Шкотска Премиер лига|Шкотската Премиер лига]] уште во првата година од своето менаџирање. Страхан успеал да ја освои [[Шкотска Премиер лига|Шкотската Премиер лига]] 3 пати по ред и станал третиот менаџер во историјата на Селтик на кој му успеало тоа. Тој исто така успеа да го однесе Селтик во нокаут фазата од [[Лига на Шампиони|Лигата на Шампионите]] во сезоните 2006/07 и 2007/08. Откако не успеал да ја освои [[Шкотска Премиер лига|Шкотската Премиер лига]] во сезоната 2008/09 Страхан бил сменет и на негово место дошол Тони Маубреј, а во 2010 на негово место бил назначен сегашниот менаџер Нил Ленон.<ref>[http://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/newsid=1496724.html Lennon the way forward for Celtic] UEFA.com, 9 June 2010</ref> ==Грб и клупски бои== Во првата сезона ( [[1888]] ) опремата на Селтик се состоела од бела маица со зелени линии, црни шорцеви и темнозелени чорапи. Следната сезона опремата се состоела од зелена маица со бели вертикални линии и оваа опрема останала сè до [[1903]] година. Од [[1903]] година па сè до денес опремата се состои од маица со бели и зелени линии поставени хоризонтално, бели шорцеви и бели чорапи.<ref>[http://www.historicalkits.co.uk/Scottish_Football_League/Celtic/Celtic.htm Celtic] Historical Football Kits</ref> {| class="wikitable right" |+Дизајнот на дресот низ историјата | {{Football kit | pattern_la = | pattern_b = _collargreen | pattern_ra = | pattern_so =_hoops_black | leftarm = FFFFFF | body = FFFFFF | rightarm = FFFFFF | shorts = 000000 | socks = 006014 | title = 1888 }} | {{Football kit | pattern_la = _green_stripes | pattern_b = _greenstripes | pattern_ra = _green_stripes | leftarm = FFFFFF | body = FFFFFF | rightarm = FFFFFF | shorts = 000000 | socks = 000000 | title = 1889–1903 }} | {{Football kit | pattern_la = _celtic0810h | pattern_b = _Temuco | pattern_ra = _celtic0810h | leftarm = FFFFFF | body = FFFFFF | rightarm = FFFFFF | shorts = FFFFFF | socks = 000000 | title = 1903–1932 }} | {{Football kit | pattern_la = _celtic0810h | pattern_b = _Temuco | pattern_ra = _celtic0810h | leftarm = FFFFFF | body = FFFFFF | rightarm = FFFFFF | shorts = FFFFFF | socks = 009F00 | title = 1932–1965 }} | {{Football kit | pattern_la = _celtic0810h | pattern_b = _Temuco | pattern_ra = _celtic0810h | leftarm = FFFFFF | body = FFFFFF | rightarm = FFFFFF | shorts = FFFFFF | socks = FFFFFF | title = 1965 до денес }} |} ==Стадион== [[File:Celtic Park, 2007.jpg|мини|лево||182п|Селтик Парк]] Стадионот на Селтик се вика [[Селтик Парк]] и се наоѓа во Источниот дел на [[Глазгов]]. Капацитетот на стадионот изнесува 60,832 седишта и претставува најголем стадион во [[Шкотска]] a шести најголем во [[Обединето Кралство]]. Првиот стадион на Селтик се наоѓал во областа Паркхед во [[Глазгов]] во [[1888]] година. Во [[1892]] година клубот се преместил на друга локација поради зголемување на киријата. На новата локација бил изграден голем заоблен стадион со големи тераси. Рекордната посетеност на стадионот била поставена на [[1 јануари]] [[1938]] кога се одржало големото дерби на [[Глазгов]] помеѓу Селтик и [[Глазгов Ренџерс]] и изнесувала 83,500 гледачи. Откако на претседатеското место на Селтик седнал Фергус МекКен, тој направил план да ги демолира терасите од стадионот и стадионот да добие нов лик. Реконструкцијата на стадионот завршила во [[август]] [[1998]]. Освен за натпреварите на Селтик, [[Селтик Парк]] се користи и за интернационални натпревари како и за куп натпревари. Исто така стадионот се користи и за концерти, вклучувајќи ги концертите на [[U2]] и на [[The Who]].<ref>{{наведени вести|url=http://www.thefreelibrary.com/CAUGHT+LIVE%3B+WET+WET+WET,+CELTIC+PARK.-a060995705|title=Caught Live|work=Daily Record|publisher=Trinity Mirror|date=12 September 1997|accessdate=12 November 2011|first=Rick|last=Fulton}}</ref> ==Навивачи== [[File:Celtic FC fans Lisbon 67.jpg|Celtic FC fans Lisbon 67.jpg|thumb|240px|д|Навивачите на клубот, ја слават титулата во Европскиот куп 1966–67]] Според истражувањата во [[2003]] проценето е дека Селтик има околу 9 милиони навивачи ширум светот, вклучувајќе 1 милион во [[САД]] и [[Канада]]. Постојат околу 160 навивачки клубови на Селтик во повеќе од 20 држави ширум светот. Во [[2009]] маркетинг агенцијата Sports Revolution проценила дека во [[Јапонија]] постојат 7 милиони навивачи на Селтик, главно поради играчот на Селтик, [[Шунсуке Накамура]]. Во [[2003]] година, се проценува дека 80.000 навивачи на Селтик, повеќето од нив без билет за натпреварот, отпатуваа во [[Севиља]] во [[Шпанија]] за финалето на [[Куп на УЕФА|Уефа купот]], а навивачите за нивното фер навивање и однесување биле наградени од страна на [[ФИФА]] и [[УЕФА]]. Во сезоната 2010/11, Селтик имаа највисок просек на посетеност по натпревар во [[Шкотска Премиер лига|Шкотската Премиер лига]] од било кој друг [[Шкотска|шкотски]] клуб.<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.scotprem.com/content/default.asp?page=home_statistics | title = 2010/11 Average Attandance | publisher = SPL Stats | date = | accessdate = 6 December 2011 | archive-date = 2011-06-12 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110612200756/http://www.scotprem.com/content/default.asp?page=home_Statistics | url-status = dead }}</ref> Тие исто така имаа 12-ти највисок просек на посетеност од сите фудбалски клубови во [[Европа]]. ==Медиуми== Во [[1965]] година Селтик започнал со издавање на ''The Celtic View'', најстарото списание во [[фудбал]]от.<ref>[http://www.celticfc.net/celticview.php Celtic View] Celtic FC</ref> Во [[2004]] година Селтик го промовирал својот дигитален канал Celtic TV, кој бил достапен во [[Обединетото Кралство]] преку дистрибутерот Setanta Sports на сателит. Поради пропаѓање на дистрибутерот Setanta Sports, каналот Celtic TV престанал да врши емитување.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.digitalspy.co.uk/broadcasting/news/a161859/celtic-tv-shut-down-confirmed.html |title=Celtic TV shut down confirmed |publisher=Hachette Filipacchi UK |work=Digital Spy |date=24 June 2009 |accessdate=2012-07-25 |archive-date=2011-05-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110524143337/http://www.digitalspy.co.uk/broadcasting/news/a161859/celtic-tv-shut-down-confirmed.html |url-status=dead }}</ref> Од [[2002]] година интернет каналот на Селтик, Channel67 емитувал програма на Селтик, како и програма во живо за претплатниците надвор од [[Обединетото Кралство]]. Во [[2011]] година Celtic TV бил повторно лансиран како онлајн сервис, и го заменил каналот Channel67.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.channel67.net/channel67/default.aspx |title=Channel 67 has become Celtic TV |publisher=Celtic FC |work=Channel 67 |accessdate=2012-07-25 |archive-date=2009-08-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090807110043/http://www.channel67.net/channel67/Default.aspx |url-status=dead }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.celticfc.net/media_CelticTV |title=Shop :: Celtic TV |publisher= Celtic FC |work=celticfc.net }}</ref> ==Сопственост и финансии== Од своето основање во [[1888]] година, Селтик бил приватна фирма во сопственост на неколку семејства. На [[4 март]] [[1994]] година бинисменот и иселеник Фергус МекКен го купил Селтик за 9 милиони фунти спасувајќи го од стечај. Тој го претворил клубот во јавно трговско друштво и изградил нов стадион кој во тоа време беше најголем британски стадион. Ова овозможило Селтик да напредува како клуб бидејќи секоја сезона тимот заработувал околу 20 милиони фунти од продажба на билети. МекКен уште од самиот почеток изјавил дека ќе биде во Селтик само 5 години и во [[септември]] [[1999]] тој официјално објавил дека 50,3 проценти од акциите на клубот се на продажба. МекКен отсекогаш сакал сопственоста на Селтик да се шири што е можно пошироко па предност давал на постојните акционери. Тој го преземал тој чекор со цел да запре нов концорзиум да го преземе клубот. На [[15 август]] [[2011]] биле објавени финансиските резултати на Селтик, кои покажувале дека долгот на клубот бил намален од 5 милиони фунти на 500,000 фунти. ==Состав== ===Прв тим=== ''Од 24 јули 2017 година''<ref>{{Наведена мрежна страница|title=First team|url=http://www.celticfc.net/team|website=Celtic FC|accessdate=28 February 2017}}</ref> {{Fs start}} {{Fs player|no= 1|nat=SCO|pos=GK|name=[[Крег Гордон]]}} {{Fs player|no= 5|nat=CRO|pos=DF|name=[[Јозо Шимуновиќ]]}} {{Fs player|no= 6|nat=ISR|pos=MF|name=[[Нир Битон]]}} {{Fs player|no= 7|nat=TUR|pos=FW|name=[[Надир Чифтчи]]}} {{Fs player|no= 8|nat=SCO|pos=MF|name=[[Скот Браун (фудбалер роден во јуни 1985)|Скот Браун]]|other=[[капитен]]}} {{Fs player|no= 9|nat=SCO|pos=FW|name=[[Ли Грифитс]]}} {{Fs player|no=10|nat=FRA|pos=FW|name=[[Муса Дембеле (француски фудбалер)|Муса Дембеле]]}} {{Fs player|no=11|nat=ENG|pos=MF|name=[[Скот Синклер]]}} {{Fs player|no=12|nat=CRC|pos=DF|name=[[Кристиан Гамбоа]]}} {{Fs player|no=14|nat=SCO|pos=MF|name=[[Стјуарт Armstrong]]}} {{Fs player|no=15|nat=IRL|pos=MF|name=[[Џони Хејс]]}} {{Fs player|no=18|nat=AUS|pos=MF|name=[[Том Рогич]]}} {{fs mid}} {{Fs player|no=20|nat=BEL|pos=DF|name=[[Дедрик Бојата]]}} {{Fs player|no=21|nat=FRA|pos=MF|name=[[Оливије Нтшам]]}} {{Fs player|no=23|nat=SWE|pos=DF|name=[[Микаел Лустиг]]}} {{Fs player|no=24|nat=NED|pos=GK|name=[[Дорус де Вријс]]}} {{Fs player|no=26|nat=ZIM|pos=MF|name=[[Кундаи Бенју]]}} {{Fs player|no=28|nat=DNK|pos=DF|name=[[Ерик Свиатченко]]}} {{Fs player|no=35|nat=NOR|pos=DF|name=[[Кристофер Ајер]]}} {{Fs player|no=42|nat=SCO|pos=MF|name=[[Калум Мекгрегор]]}} {{Fs player|no=49|nat=SCO|pos=MF|name=[[Џејмс Форест (фудбалер)|Џејмс Форест]]}} {{Fs player|no=53|nat=SCO|pos=MF|name=[[Лијам Хендерсон]]}} {{Fs player|no=63|nat=SCO|pos=DF|name=[[Киран Тирни]]}} {{Fs player|no=88|nat=CIV|pos=MF|name=[[Ебуе Куаси]]}} {{Fs end}} ==Успеси== ===Национални успеси=== [[File:Celtic FC trophy case.JPG|мини|десно|Титулите на [[Селтик Парк]]]] * '''[[Шкотска Премиер лига|Шампион на Шкотска]] (55):''' 1893, 1894, 1896, 1898, 1905, 1906, 1907, 1908, 1909, 1910, 1914, 1915, 1916, 1917, 1919, 1922, 1926, 1936, 1938, 1954, 1966, 1967, 1968, 1969, 1970, 1971, 1972, 1973, 1974, 1977, 1979, 1981, 1982, 1986, 1988, 1998, 2001, 2002, 2004, 2006, 2007, 2008, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2022, 2023, 2024, 2025 * '''Освојувач на [[Куп на Шкотска|Купот на Шкотска]] (39):''' 1892, 1899, 1900, 1904, 1907, 1908, 1911, 1912, 1914, 1923, 1925, 1927, 1931, 1933, 1937, 1951, 1954, 1965, 1967, 1969, 1971, 1972, 1974, 1975, 1977, 1980, 1985, 1988, 1989, 1995, 2001, 2004, 2005, 2007, 2011, 2013, 2017, 2018, 2019 * '''Освојувач на [[Шкотски Лига куп|Шкотскиот Лига куп]] (16):''' 1957, 1958, 1966, 1967, 1968, 1969, 1970, 1975, 1983, 1998, 2000, 2001, 2006, 2009, 2015, 2017 === Меѓународни успеси === * '''Освојувач на [[Лига на Шампиони|Лигата на Шампионите]] (1):''' 1966-67 * '''Финалист на [[Лига на Шампиони|Лигата на Шампионите]] (1):''' 1969-70 * '''Финалист на [[Куп на УЕФА|Уефа купот]] (1):''' 2002-03 * '''Финалист на [[Интерконтинентален куп|Интерконтиненталниот куп]] (1):''' 1967 == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == ;Официјални * [http://www.celticfc.net/ Официјално мрежно место ] * [http://www.facebook.com/CelticFC/ Селтик на ''Facebook''] {{Премиер лига на Шкотска}} [[Категорија:Европски шампиони|Селтик]] [[Категорија:Фудбалски клубови од Шкотска|Селтик]] ezwz06vf5dlztt4wjdeo7hp3leu85hp 0 1008706 5381286 5269125 2025-06-18T04:55:06Z CommonsDelinker 746 Замена на [[File:PacMan_Nebula.jpg]] со [[File:PacMan_Nebula,_NGC_281.jpg]] (од страна на [[c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] поради: [[:c:COM:FR|File renamed]]:). 5381286 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Галаксија |податотека=PacMan Nebula, NGC 281.jpg |соѕвездие=[[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] |епоха=Ј2000.0 |ректасцензија=0 ч 52 м 53,8 с |деклинација=+ 56° 37' 30" |положбен агол= |вид на објект= [[оддавна маглина]] |морфолошки вид=EN |привиден сјај В= |привиден сјај Ч= |површински сјај= |привидни димензии=35' х 30' |црвено поместување= |оддалеченост= |откривач=[[Едвард Емерсон Барнард]] |датум на откривање=[[16 ноември]] [[1881]] |алтернативни ознаки=IC 11, LBN 616 }} '''NGC 281''' — [[оддавна маглина]] во соѕвездието [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]], заведена во [[Нов општ каталог|Новиот општ каталог]] на [[длабоконебесно тело|длабоконебесни тела]]. Телото било предмет и на други истражувања, па освен како NGC 281 се споменува и како IC 11, LBN 616. == Откривање == Телото е откриено на [[16 ноември]] [[1881]] година од страна на [[Едвард Емерсон Барнард]], со помош на [[рефрактор]], чијашто леќа имала пречник од 6&nbsp;см. == Податоци == === Податоци од набљудување === Според [[Хаблова низа|морфолошката класификација на галаксиите]], NGC 281 е од видот EN.<ref>{{NASA link|број={{{n}}}}}</ref> NGC 281 има привидни димензии од 35' х 30'.<ref name="SEDS">[http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC{{{n}}} Students for the Exploration and Development of Space], поправени податоци за NGC {{{n}}}</ref> === Астрономски податоци === Телото е од [[Епоха (астрономија)|епохата]] Ј2000.0. Неговата [[ректасцензија]], односно аголот измерен меѓу [[еклиптика]]та и [[небесен екватор|небесниот екватор]] со теме во [[Пролетна точка|пролетната точка]], изнесува 0 ч 52 м 53,8 с, а неговата [[Деклинација (астрономија)|деклинација]], односно висината на лакот на тој агол, + 56° 37' 30". == Други поделби == Проучување на NGC 281 е вршено од повеќе истражувачи, па поради тоа е вклучен и во други познати збирки според различн критериуми на поделба. Така, во рамките на атласот на длабокото небо, Уранометрија 2000.00, објектот припаѓа на групата означена со бројот 36; додека во [[Каталог на основни ѕвезди|Каталогот на основни ѕвезди]] (GSC) е групиран под бројот 3663. Објектот е забележан и во фотографското истражување спроведено од [[Паломарска опсерваторија|Паломарската опсерваторија]] во 1958 година, каде што се споменува во групата под број 1237. == Поврзано == {{portalpar|Астрономија}} * [[Список на NGC објекти (1-500)]]; * [[Нов општ каталог]]; * [[Касиопеја (соѕвездие)]]. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.messier45.com/cgi-bin/dsdb/dsb.pl?ss=116277112754765&str=NGC281 Прегледувач на длабокото небо — NGC 281]{{Мртва_врска|date=November 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://spider.seds.org/ngc/revngcic.cgi?NGC281 Поправени информации за NGC 281] * [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?NGC%20281 NGC 281] — VizieR. * [http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=NGC%20281 NGC 281] — [[Вонгалактичка база на податоци на НАСА]] [[Категорија:Објекти од Новиот општ каталог]] [[Категорија:Касиопеја (соѕвездие)]] [[Категорија:Шарплесови објекти]] [[Категорија:IC-објекти]] [[Категорија:Астрономски тела откриени во 1881 година]] [[Категорија:H II-подрачја]] [[Категорија:Ѕвездородни области]] jejbmygozp8esjw1z7m40h7t1h91gb3 0 1055630 5381289 4213731 2025-06-18T05:22:15Z Gliwi 66636 ([[c:GR|GR]]) [[File:Wappen Lucka.png]] → [[File:DEU Lucka COA.svg]] PNG → SVG 5381289 wikitext text/x-wiki {{другизначења|Лука (појаснување)}} {{Инфокутија Место во Германија |Art = Stadt |Name = Лука |image_photo = Wettinerbrunnen Lucka.jpg |image_caption = Ветински извори (''Wettinerbrunnen''), подигнати во чест на битката од 1307 |Wappen = DEU Lucka COA.svg |lat_deg = 51 |lat_min = 5 |lat_sec = 42 |lon_deg = 12 |lon_min = 20 |lon_sec = 7 |Lageplan = Lucka in ABG.png |Bundesland = Thüringen |Landkreis = Алтенбург |Höhe = 150 |Fläche = 13 |Einwohner = 4398 |Stand = 2006-12-31 |PLZ = 04613 |Vorwahl = 034492 |Kfz = ABG |Gemeindeschlüssel = 16 0 77 028 |Gliederung = 3 |Straße = Пегауер Штрасе 17 |Website = [http://www.lucka.de/ www.lucka.de] |Bürgermeister = Катрин Бакман |Partei = }} '''Лука''' ({{lang-de|Lucka}}) — град во округот [[Алтенбург (округ)|Алтенбург]], во [[Тирингија]], [[Германија]]. == Историја == На областа околу градот е забележано постоење на населба во раното [[камено доба]] (5000-2500 п.н.е.). Лука бил првпат споменат во 1320 како „opidum Luckowe“. Областа била исто така место на битка во 1307 помеѓу [[Хабсбуршка династија|Хабсбурзите]] и [[Ветинци]]те. == Меѓународни односи == {{Главна|Список на збратимени градови во Германија}} Лука е [[збратимени градови|збратимен]] со: * [[Унтершлајсхајм]], [[Баварија]] * [[Везелберг]], [[Рајнска област-Пфалц]] == Градски единици == Лука е поделен на три единици: самиот град, Брајтенхајн и Пресдорф. == Личности == * [[Ото Енгерт]] - комунистички политичар (р. во Пресдорф) * [[Ерика Цухолд]] - светски првак и олимписки медалист во гимнастика [[Податотека:Kirche Lucka.jpg|мини|150п|лево|Црква во Лука]] == Наводи == {{наводи}} {{Нормативна контрола}} {{Градови во Алтенбург (округ)}} {{АлтенбургерЛанд-никулец}} [[Категорија:Алтенбург (округ)]] 3x7pzv04y4caq38j5tyzbuk1x35tdno 8 1069188 5381207 5380641 2025-06-17T15:37:12Z Kiril Simeonovski 3243 5381207 wikitext text/x-wiki <div style="background:white"><!-- НЕ СТАВАЈТЕ ПОТТОЧКИ (ЅВЕЗДИЧКИ), ТУКУ САМО ПИШЕТЕ ГО ТЕКСТОТ ОСТАВАЈЌИ ПО ЕДЕН ПРАЗЕН РЕД АКО ИМА ПОВЕЌЕ ОД ЕДНА ОБЈАВА--> <!-- Трајна објава за Википедија на Facebook --> [[Податотека:F icon.svg|лево|15п]] Следете ја Википедија на македонски јазик на '''<span class="plainlinks">[https://www.facebook.com/mk.wikipedia Facebook]</span>'''! {{-}} <!-- Објава за уредувачки денови и викенди --> {{#ifexist:Википедија:Уредувачки денови 2025/{{#time: j|+1 hours}} {{#time: F|+1 hours}}|{{:Википедија:Уредувачки денови 2025/{{#time: j|+1 hours}} {{#time: F|+1 hours}}}}|{{#ifexist:Википедија:Уредувачки викенди 2025/{{#time: j|+1 hours}} {{#time: F|+1 hours}}|{{:Википедија:Уредувачки викенди 2025/{{#time: j|+1 hours}} {{#time: F|+1 hours}}}}|}}}} {{-}} cwxap8650eqziy2jye61ewdxt52lnjr 0 1081263 5381243 5380960 2025-06-17T18:41:16Z Carshalton 30527 5381243 wikitext text/x-wiki {{Infobox Football biography-retired | playername = Ли Карсли | image = [[Податотека:Lee Carsley.png|120px]] | height = {{height|m=1.80}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1974|2|28}} | cityofbirth = {{роден во|Бирмингем|}} | countryofbirth = [[Англија]] | nationality = {{IRL}} | currentclub = | clubnumber = | retired = 2011 - како играч | position = [[Среден ред (фудбал)|среден ред]] | years1 = 1992-1999 | caps1 = 138 | goals1 = 5 | clubs1 = {{Fb team Derby County}} | years2 = 1999-2000 | caps2 = 47 | goals2 = 11 | clubs2 = {{Fb team Blackburn}} | years3 = 2000-2002 | caps3 = 47 | goals3 = 4 | clubs3 = {{Fb team Coventry City}} | years4 = 2002-2008 | caps4 = 166 | goals4 = 11 | clubs4 = {{Fb team Everton}} | years5 = 2008-2010 | caps5 = 48 | goals5 = 2 | clubs5 = {{Fb team Birmingham}} | years6 = 2010-2011 | caps6 = 25 | goals6 = 0 | clubs6 = {{Fb team Coventry City}} | nationalyears1 = 1997-2008 | nationalcaps1 = 40 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{fb|Ирска}} | manageryears1 = 2012 |managerclubs1 = {{Fb team Coventry City}} (в.д.) | manageryears2 = 2013 |managerclubs2 = {{Fb team Coventry City}} (в.д.) | manageryears3 = 2015 |managerclubs3 = {{Fb team Brentford}} | manageryears4 = 2015 |managerclubs4 = {{Fb team Manchester City}} под 18 г. | manageryears5 = 2017 |managerclubs5 = {{Fb team Birmingham}} (в.д.) | manageryears6 = 2020-2021 |managerclubs6 = {{flagsport|ENG}} [[Фудбалска репрезентација на Англија под 20 години|Англија 20]] | manageryears7 = 2021- |managerclubs7 = {{flagsport|ENG}} [[Фудбалска репрезентација на Англија под 21 година|Англија 21]] }} '''Ли Кевин Карсли''' (роден на [[28 февруари]] [[1974]] година) — [[Ирци|ирски]] [[фудбал]]ски тренер и поранешен [[Среден ред (фудбал)|играч од средниот ред]]. Моментално ја води [[Фудбалска репрезентација на Англија под 21 година|англиската репрезентација под 21 година]]. Во својата кариера играл во англиската [[Премиер лига]] за екипите на [[ФК Дарби Каунти|Дарби Каунти]], [[ФК Блекбурн Роверс|Блекбурн Роверс]], [[ФК Ковентри Сити|Ковентри Сити]], [[ФК Евертон|Евертон]] и [[ФК Бирмингем Сити|Бирмингем Сити]]. Иако роден во [[Бирмингем]], [[Англија]], тој ја претставувал [[Фудбалска репрезентација на Република Ирска|Република Ирска]] на репрезентативно ниво. Во јули [[2011]] година тој бил назначен за тренер на категоријата за играчи под-18 години на Ковентри Сити, а една година подоцна бил унапреден во тренер на резервистите. == Кариера == === Дарби, Ковентри и Блекбурн === Карсли ја започнал својата кариера во [[ФК Дарби Каунти|Дарби Каунти]] каде што тој одиграл повеќе од 150 натпревари во сите натпреварувања.<ref name=SB>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.soccerbase.com/players_details.sd?playerid=1329 |title=Lee Carsley |work=Soccerbase |publisher=Centurycomm |access-date=12 November 2009 |accessdate=2013-05-15 |archive-date=2009-04-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090406040430/http://www.soccerbase.com/players_details.sd?playerid=1329 }}</ref> Тој бил продаден на [[ФК Блекбурн Роверс|Блекбурн Роверс]] во март [[1999]] за 4.500.000 £<ref name=BBCCov>{{Наведена мрежна страница |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/c/coventry_city/1048934.stm |title=Persistent Coventry land Carsley |publisher=BBC Sport |date=1 December 2000 |access-date=12 November 2009}}</ref> и бил нивниот најдобар стрелец во сезоната 1999-2000, неговата единствена целосна сезона за клубот. Во декември [[2000]] година тој се преселил во [[ФК Ковентри Сити|Ковентри Сити]] за сума од околу 3 милиони £, но по само 14 месеци со клубот тој направил нов трансфер, овој пат во [[ФК Евертон|Евертон]] за 3 милиони фунти.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/e/everton/1804843.stm |title=Карсли дојде во Евертон |publisher=BBC Sport |date=8 February 2002 |access-date=12 November 2009}}</ref> === Евертон === Карсли уживал во измешана среќа за време на неговите први две сезони во Евертон, но во сезоната 2004-05 тој станал повеќе од важен играч за тимот. Тој бил редовен стартер во 4-1-4-1 формацијата, играјќи во предниот дел на одбраната и како последен во средниот ред.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.liverpooldailypost.co.uk/liverpool-fc/liverpool-fc-columnists/mark-lawrenson-column/2004/11/02/why-everton-must-keep-eidur-down-at-bridge-64375-14824744/ |title=Why Everton must keep Eidur down at Bridge |work=Liverpool Daily Post |author=Lawrenson, Mark |date=2 November 2004 |access-date=17 November 2008}}</ref> Во декември [[2004]] година, Карсли постигнал победоносен погодок во 200-тото [[Мерсисајд дерби|Мерсисајдско дерби]] помеѓу Евертон и [[ФК Ливерпул|Ливерпул]].<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/eng_prem/4072033.stm |title=Евертон 1–0 Ливерпул |publisher=BBC Sport |date=11 December 2004 |access-date=17 November 2008}}</ref> Победата на Евертон привремено го одвела клубот до второто место во Премиер лигата. Тој продолжил да се претставува добро и Евертон завршил на четвртата позиција, со што добива влез во третото квалификациско коло на [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]]. Четири минути пред крајот на сезоната 2004-05, за време на натпреварот против [[ФК Болтон Вондерерс|Болтон]], Карсли бил приморан да го напушти натпреварот поради извртување на коленото. Тој бил способен да продолжи пред стартот на пред-сезонската подготовка, но бил повреден повторно на почетокот на сезоната 2005-06 во претсезонски пријателски натпревар против [[ФК Фенербахче|Фенербахче]], поради што бил изваден надвор од терените за уште 5 месеци. Карсли се вратил во првиот тим на Евертон за гостувањето кај [[ФК Чарлтон Атлетик|Чарлтон]] што завршило без голови 0-0 во април [[2006]] година. Тој играл и во следниот натпревар против [[ФК Тотенхем|Тотенхем]] и бил стартер против [[ФК Челзи|Челзи]]. Во 46-тата минута, од тој натпревар Карсли добил сомнителен директен црвен картон за прекршок над [[Дидје Дрогба]], заработувајќи суспензија од три натпревари со што ја завршил својата сезона. На [[3 ноември]] [[2007]] година Карсли постигнал убав гол во 93-тата минута за Евертон против [[ФК Бирмингем Сити|Бирмингем Сити]] носејќи му победа на Евертон откако претходно резултатот бил нерешен 1-1. Евертон на крајот победил дури со 3-1. === Бирмингем Сити === Неговиот договор со Евертон требало да истече на крајот од сезоната 2007-08; а претходно тој избрал да не ја прифати понудата за продолжување, и потпишал со клубот од неговиот роден-град [[ФК Бирмингем Сити|Бирмингем Сити]] во мај [[2008]].<ref>{{Cite news| url= http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/e/everton/7396978.stm | title = Карсли се враќа во Бирмингем Сити |editor = БиБиСи Спорт | date = 19 мај 2008 | access-date = 19 мај 2008}}</ref> Бидејќи [[капитен]]от на клубот [[Демјан Џонсон]] требало да биде надвор од акција за неколку месеци поради операција на грбот, Карсли ја започнал сезоната 2008-2009 како [[капитен]].<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.blues.premiumtv.co.uk/page/News/NewsDetail/0,, 10412 ~ 1347946,00 html | title = Jonty to have op | editor = ФК Бирмингем Сити | date = 21 јули 2008 | access-date = 21 јули 2008 }}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> На крајот на сезоната, Бирмингем избориле промоција назад во Премиер лигата, и Карсли ги победил соиграчите освојувајќи ја наградата "играч на сезоната на клубот".<ref>{{Наведена мрежна страница | title = Gala awards night celebrates the true Blues | first = Енди | last = Ричардс | newspaper = Birmingham Mail | date = 15 април 2009 година }}</ref> Во ноември [[2009]] година, тој бил во центарот на контроверзии во натпреварот од Премиер лигата помеѓу Бирмингем и [[ФК Ливерпул|Ливерпул]] на [[Енфилд]]. По неговиот прекршок над [[Давид Н'Гог]], бил досуден [[пенал]] за Ливерпул кој [[Стивен Џерард]] го претворил во погодок за да го израмни резултатот. Карсли верува дека Н'Гог самиот намерно паднал за да изнуди пенал и тој негов гест го опишал како "срамен случај на мамење".<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/ football/teams/b/birmingham_city/8351713.stm | title = Бирмингем лути на "измамникот" Н'Гог |editor = БиБиСи Спорт | date = 9 ноември 2009 | access-date = 9 ноември 2009}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.guardian.co.uk/football/2009/nov/10/premier-league-liverpool-birmingham-city | title = David Ngog's 'embarrassing case of cheating' gets Liverpool a draw | first = Енди | last = Хантер | newspaper = Гардијан | date = 10 ноември 2009 | access-date = 12 ноември 2009}}</ref> По една сезона нарушена од страна на повреда, тој потврдил во април [[2010]] година дека ќе го напушти клубот на крајот од сезоната.<ref>{{наведени вести |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/b/birmingham_city/8648803.stm |title=Lee Carsley set to leave Birmingham City |publisher=BBC Sport |date=28 April 2010 |access-date=28 April 2010}}</ref> === Ковентри Сити === Карсли се вратил во поранешниот клуб Ковентри Сити во јули [[2010]] година, потпишувајќи едногодишен договор. Тој бил исто така назначен за капитен на клубот од страна на менаџерот [[Ејди Бутројд]]. Тој бил ослободен по завршувањето на неговиот договор, по што тој се пензионирал од професионалниот фудбал. == Тренерската кариера == Во јули [[2011]] година, Карсли бил назначен за тренер на категоријата под-18 години во тимот на Ковентри Сити. Тој ги довел до второто место во ФА Премиер Академи лигата, и тогаш бил промовиран во тренер на резервистите со цел да им помогне да дојдат до првиот тим на клубот. Тој во моментов е вршител на должноста менаџер во Ковентри Сити. == Наводи == {{reflist}} == Надворешни врски == * [http://int.soccerway.com/players/lee-carsley/2881/ Ли Карсли на soccerway] {{Состав на Англија на ЕП фудбал под 21 година 2023}} {{Состав на Англија на ЕП фудбал под 21 година 2025}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Карсли, Ли}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Ирски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Блекбурн Роверс]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Ковентри Сити]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Евертон]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Бирмингем Сити]] [[Категорија:Фудбалери од Премиер Лига]] [[Категорија:Англиски фудбалери]] [[Категорија:Родени во 1974 година]] i76ppz80gm9e94olkxb0gnctgb5min3 5381244 5381243 2025-06-17T18:43:45Z Carshalton 30527 5381244 wikitext text/x-wiki {{Infobox Football biography-retired | playername = Ли Карсли | image = [[Податотека:Lee Carsley.png|150px]] | height = {{height|m=1.80}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1974|2|28}} | cityofbirth = {{роден во|Бирмингем|}} | countryofbirth = [[Англија]] | nationality = {{flagsport|IRL}} [[Ирска]] | currentclub = | clubnumber = | retired = 2011 <small>(37 г.)</small> | position = [[Среден ред (фудбал)|среден ред]] | years1 = 1992-1999 | caps1 = 138 | goals1 = 5 | clubs1 = {{Fb team Derby County}} | years2 = 1999-2000 | caps2 = 47 | goals2 = 11 | clubs2 = {{Fb team Blackburn}} | years3 = 2000-2002 | caps3 = 47 | goals3 = 4 | clubs3 = {{Fb team Coventry City}} | years4 = 2002-2008 | caps4 = 166 | goals4 = 11 | clubs4 = {{Fb team Everton}} | years5 = 2008-2010 | caps5 = 48 | goals5 = 2 | clubs5 = {{Fb team Birmingham}} | years6 = 2010-2011 | caps6 = 25 | goals6 = 0 | clubs6 = {{Fb team Coventry City}} | nationalyears1 = 1997-2008 | nationalcaps1 = 40 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{flagsport|IRL}} [[Фудбалска репрезентација на Ирска|Ирска]] | manageryears1 = 2012 |managerclubs1 = {{Fb team Coventry City}} (в.д.) | manageryears2 = 2013 |managerclubs2 = {{Fb team Coventry City}} (в.д.) | manageryears3 = 2015 |managerclubs3 = {{Fb team Brentford}} | manageryears4 = 2015 |managerclubs4 = {{Fb team Manchester City}} под 18 г. | manageryears5 = 2017 |managerclubs5 = {{Fb team Birmingham}} (в.д.) | manageryears6 = 2020-2021 |managerclubs6 = {{flagsport|ENG}} [[Фудбалска репрезентација на Англија под 20 години|Англија 20]] | manageryears7 = 2021- |managerclubs7 = {{flagsport|ENG}} [[Фудбалска репрезентација на Англија под 21 година|Англија 21]] }} '''Ли Кевин Карсли''' (роден на [[28 февруари]] [[1974]] година) — [[Ирци|ирски]] [[фудбал]]ски тренер и поранешен [[Среден ред (фудбал)|играч од средниот ред]]. Моментално ја води [[Фудбалска репрезентација на Англија под 21 година|англиската репрезентација под 21 година]]. Во својата кариера играл во англиската [[Премиер лига]] за екипите на [[ФК Дарби Каунти|Дарби Каунти]], [[ФК Блекбурн Роверс|Блекбурн Роверс]], [[ФК Ковентри Сити|Ковентри Сити]], [[ФК Евертон|Евертон]] и [[ФК Бирмингем Сити|Бирмингем Сити]]. Иако роден во [[Бирмингем]], [[Англија]], тој ја претставувал [[Фудбалска репрезентација на Република Ирска|Република Ирска]] на репрезентативно ниво. Во јули [[2011]] година тој бил назначен за тренер на категоријата за играчи под-18 години на Ковентри Сити, а една година подоцна бил унапреден во тренер на резервистите. == Кариера == === Дарби, Ковентри и Блекбурн === Карсли ја започнал својата кариера во [[ФК Дарби Каунти|Дарби Каунти]] каде што тој одиграл повеќе од 150 натпревари во сите натпреварувања.<ref name=SB>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.soccerbase.com/players_details.sd?playerid=1329 |title=Lee Carsley |work=Soccerbase |publisher=Centurycomm |access-date=12 November 2009 |accessdate=2013-05-15 |archive-date=2009-04-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090406040430/http://www.soccerbase.com/players_details.sd?playerid=1329 }}</ref> Тој бил продаден на [[ФК Блекбурн Роверс|Блекбурн Роверс]] во март [[1999]] за 4.500.000 £<ref name=BBCCov>{{Наведена мрежна страница |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/c/coventry_city/1048934.stm |title=Persistent Coventry land Carsley |publisher=BBC Sport |date=1 December 2000 |access-date=12 November 2009}}</ref> и бил нивниот најдобар стрелец во сезоната 1999-2000, неговата единствена целосна сезона за клубот. Во декември [[2000]] година тој се преселил во [[ФК Ковентри Сити|Ковентри Сити]] за сума од околу 3 милиони £, но по само 14 месеци со клубот тој направил нов трансфер, овој пат во [[ФК Евертон|Евертон]] за 3 милиони фунти.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/e/everton/1804843.stm |title=Карсли дојде во Евертон |publisher=BBC Sport |date=8 February 2002 |access-date=12 November 2009}}</ref> === Евертон === Карсли уживал во измешана среќа за време на неговите први две сезони во Евертон, но во сезоната 2004-05 тој станал повеќе од важен играч за тимот. Тој бил редовен стартер во 4-1-4-1 формацијата, играјќи во предниот дел на одбраната и како последен во средниот ред.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.liverpooldailypost.co.uk/liverpool-fc/liverpool-fc-columnists/mark-lawrenson-column/2004/11/02/why-everton-must-keep-eidur-down-at-bridge-64375-14824744/ |title=Why Everton must keep Eidur down at Bridge |work=Liverpool Daily Post |author=Lawrenson, Mark |date=2 November 2004 |access-date=17 November 2008}}</ref> Во декември [[2004]] година, Карсли постигнал победоносен погодок во 200-тото [[Мерсисајд дерби|Мерсисајдско дерби]] помеѓу Евертон и [[ФК Ливерпул|Ливерпул]].<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/eng_prem/4072033.stm |title=Евертон 1–0 Ливерпул |publisher=BBC Sport |date=11 December 2004 |access-date=17 November 2008}}</ref> Победата на Евертон привремено го одвела клубот до второто место во Премиер лигата. Тој продолжил да се претставува добро и Евертон завршил на четвртата позиција, со што добива влез во третото квалификациско коло на [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]]. Четири минути пред крајот на сезоната 2004-05, за време на натпреварот против [[ФК Болтон Вондерерс|Болтон]], Карсли бил приморан да го напушти натпреварот поради извртување на коленото. Тој бил способен да продолжи пред стартот на пред-сезонската подготовка, но бил повреден повторно на почетокот на сезоната 2005-06 во претсезонски пријателски натпревар против [[ФК Фенербахче|Фенербахче]], поради што бил изваден надвор од терените за уште 5 месеци. Карсли се вратил во првиот тим на Евертон за гостувањето кај [[ФК Чарлтон Атлетик|Чарлтон]] што завршило без голови 0-0 во април [[2006]] година. Тој играл и во следниот натпревар против [[ФК Тотенхем|Тотенхем]] и бил стартер против [[ФК Челзи|Челзи]]. Во 46-тата минута, од тој натпревар Карсли добил сомнителен директен црвен картон за прекршок над [[Дидје Дрогба]], заработувајќи суспензија од три натпревари со што ја завршил својата сезона. На [[3 ноември]] [[2007]] година Карсли постигнал убав гол во 93-тата минута за Евертон против [[ФК Бирмингем Сити|Бирмингем Сити]] носејќи му победа на Евертон откако претходно резултатот бил нерешен 1-1. Евертон на крајот победил дури со 3-1. === Бирмингем Сити === Неговиот договор со Евертон требало да истече на крајот од сезоната 2007-08; а претходно тој избрал да не ја прифати понудата за продолжување, и потпишал со клубот од неговиот роден-град [[ФК Бирмингем Сити|Бирмингем Сити]] во мај [[2008]].<ref>{{Cite news| url= http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/e/everton/7396978.stm | title = Карсли се враќа во Бирмингем Сити |editor = БиБиСи Спорт | date = 19 мај 2008 | access-date = 19 мај 2008}}</ref> Бидејќи [[капитен]]от на клубот [[Демјан Џонсон]] требало да биде надвор од акција за неколку месеци поради операција на грбот, Карсли ја започнал сезоната 2008-2009 како [[капитен]].<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.blues.premiumtv.co.uk/page/News/NewsDetail/0,, 10412 ~ 1347946,00 html | title = Jonty to have op | editor = ФК Бирмингем Сити | date = 21 јули 2008 | access-date = 21 јули 2008 }}{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> На крајот на сезоната, Бирмингем избориле промоција назад во Премиер лигата, и Карсли ги победил соиграчите освојувајќи ја наградата "играч на сезоната на клубот".<ref>{{Наведена мрежна страница | title = Gala awards night celebrates the true Blues | first = Енди | last = Ричардс | newspaper = Birmingham Mail | date = 15 април 2009 година }}</ref> Во ноември [[2009]] година, тој бил во центарот на контроверзии во натпреварот од Премиер лигата помеѓу Бирмингем и [[ФК Ливерпул|Ливерпул]] на [[Енфилд]]. По неговиот прекршок над [[Давид Н'Гог]], бил досуден [[пенал]] за Ливерпул кој [[Стивен Џерард]] го претворил во погодок за да го израмни резултатот. Карсли верува дека Н'Гог самиот намерно паднал за да изнуди пенал и тој негов гест го опишал како "срамен случај на мамење".<ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/ football/teams/b/birmingham_city/8351713.stm | title = Бирмингем лути на "измамникот" Н'Гог |editor = БиБиСи Спорт | date = 9 ноември 2009 | access-date = 9 ноември 2009}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница | url = http://www.guardian.co.uk/football/2009/nov/10/premier-league-liverpool-birmingham-city | title = David Ngog's 'embarrassing case of cheating' gets Liverpool a draw | first = Енди | last = Хантер | newspaper = Гардијан | date = 10 ноември 2009 | access-date = 12 ноември 2009}}</ref> По една сезона нарушена од страна на повреда, тој потврдил во април [[2010]] година дека ќе го напушти клубот на крајот од сезоната.<ref>{{наведени вести |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/b/birmingham_city/8648803.stm |title=Lee Carsley set to leave Birmingham City |publisher=BBC Sport |date=28 April 2010 |access-date=28 April 2010}}</ref> === Ковентри Сити === Карсли се вратил во поранешниот клуб Ковентри Сити во јули [[2010]] година, потпишувајќи едногодишен договор. Тој бил исто така назначен за капитен на клубот од страна на менаџерот [[Ејди Бутројд]]. Тој бил ослободен по завршувањето на неговиот договор, по што тој се пензионирал од професионалниот фудбал. == Тренерската кариера == Во јули [[2011]] година, Карсли бил назначен за тренер на категоријата под-18 години во тимот на Ковентри Сити. Тој ги довел до второто место во ФА Премиер Академи лигата, и тогаш бил промовиран во тренер на резервистите со цел да им помогне да дојдат до првиот тим на клубот. Тој во моментов е вршител на должноста менаџер во Ковентри Сити. == Наводи == {{reflist}} == Надворешни врски == * [http://int.soccerway.com/players/lee-carsley/2881/ Ли Карсли на soccerway] {{Состав на Англија на ЕП фудбал под 21 година 2023}} {{Состав на Англија на ЕП фудбал под 21 година 2025}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Карсли, Ли}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Ирски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Блекбурн Роверс]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Ковентри Сити]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Евертон]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Бирмингем Сити]] [[Категорија:Фудбалери од Премиер Лига]] [[Категорија:Англиски фудбалери]] [[Категорија:Родени во 1974 година]] ktjjbhzg2y5lg2fnurp8thepnua04d3 0 1106751 5381326 4991574 2025-06-18T10:55:56Z Makenzis 67668 5381326 wikitext text/x-wiki {{Infobox football club | clubname = {{знамеикона|Швајцарија}} Сион| | лого = | fullname = ФК Сион| | founded = [[1909]]| | nickname = | ground = [[Стад де Турбилон]] | | capacity = 14.500 | | owner = | chrtitle = Претседател | | chairman = Кристијан Константин | manager = Рајмондо Понте| | mgrtitle = Тренер | | league = [[Швајцарска Супер лига]] | | season = 2024/25 | position = '''9.''', Суперлига | | website = http://www.fc-sion-live.ch | | pattern_la1 = __redborder|pattern_b1=__redhorizontal|pattern_ra1=__redborder|pattern_sh1=_trih06 | leftarm1 = FFFFFF|body1=FFFFFF|rightarm1=FFFFFF|shorts1=FFFFFF|socks1=FFFFFF | pattern_la2 = _whiteborder|pattern_b2=_whitehorizontal|pattern_ra2=_whiteborder | leftarm2 = FF0000|body2=FF0000|rightarm2=FF0000|shorts2=FF0000|socks2=FF0000 }} '''ФК Сион''' е [[Швајцарија|швајцарски]] [[фудбал]]ски клуб од градот [[Сион]]. Клубот бил основан во [[1909]] година, и ги игра својте домашни натпревари на [[Стад де Турбилон]]. Тие ја имаат освоено [[Швајцарска Супер лига|Швајцарската Супер лига]] двапати, и Купот на Швајцарија во секој од нивните дванаесет настапи во финалето, за последен пат во [[2011]]. {{Швајцарска Супер лига}} [[Категорија:Фудбалски клубови од Швајцарија|Сион]] [[Категорија:ФК Сион]] [[Категорија:Фудбалски клубови од Сион]] q4tagqke2eemucwmmrejhohhgkvcits 0 1119713 5381323 5289202 2025-06-18T10:29:58Z Makenzis 67668 5381323 wikitext text/x-wiki {{Infobox football club | clubname = {{знамеикона|Швајцарија}} Грасхопер | current = ФК Грасхопер сезона 2013–14| | image = [[Податотека:Grasshoppers Club Zürich Logo.svg|150px]] | fullname = Грасхопер Клуб Цирих | founded = [[1 септември]] [[1886]] | ground = [[Стадион Лецигрунд]]<br/>[[Цирих]], [[Швајцарија]] | capacity = 25,000 | owner = {{знамеикона|Швајцарија}} Стефан Анликер | chrtitle = Претседател | | manager = {{знамеикона|Германија}} [[Михаел Скибе]] | mgrtitle = Тренер | | league = [[Швајцарска Супер лига]] | season = 2024/25 | position = '''11.''', Супер лига | website = http://www.gcz.ch | pattern_la1 = _blueborder|pattern_b1=_bluehalf|pattern_ra1=_whiteborder | leftarm1 = FFFFFF|body1=FFFFFF|rightarm1=0000FF|shorts1=FFFFFF|socks1=FFFFFF | pattern_la2 = |pattern_b2=|pattern_ra2= | leftarm2 = e51e69|body2=e51e69|rightarm2=e51e69|shorts2=e51e69|socks2=e51e69 }} '''Грасхопер Цирих''' е [[Швајцарија|швајцарски]] [[фудбал]]ски клуб од градот [[Цирих]]. Клубот е основан од англискиот студент Том Е. Грифин на [[1 септември]] [[1886]] и претставува најстар фудбалски клуб во Швајцарија. Со 27 наслови државен шампион и 19 освоени купови, Грасхопер е најуспешен швајцарски клуб. Покрај тоа, двапати го освојувал и [[Интертото куп]]от. Својте домашни натпревари клубот ги игра на [[Стадион Лецигрунд|Лецигрунд]] стадионот кој има капацитет од 25.000 места. Најголеми соперници му се [[ФК Цирих|Цирих]], со кој игра градско дерби и [[ФК Базел|Базел]]. Бидејќи се работи за мултиспортски клуб покрај фудбалскиот, егзистираат уште [[Веслање|веслачки]], [[Хокеј|хокеарски]], [[ракомет]]ен, [[тенис]]ки, [[карлинг]]ски и [[сквош]] клуб. ==Бои и амблеми== Официјалните бои на клубот се [[бела]] и [[сина]] ([[Податотека:600px bisection vertical White HEX-0033CC.svg|20px]]). ==Титули== * '''{{Трофеј-Швајцарија (Супер лига)}} [[Швајцарска Супер лига]]''' ** '''Победник (27) :''' (''рекорд'') 1897-98, 1889-00, 1900-01, 1904-05, 1920-21, 1926-27, 1927-28, 1930-31, 1936-37, 1938-39, {{златнаѕвезда}}<br> 1941–42, 1942–43, 1944–45, 1951–52, 1955–56, 1970–71, 1977–78, 1981–82, 1982–83, 1983–84,{{златнаѕвезда}}<br> 1989–90, 1990–91, 1994–95, 1995–96, 1997–98, 2000–01, 2002–03. * '''{{Трофеј-Фудбалски куп на Швајцарија}} [[Фудбалски куп на Швајцарија|Куп на Швајцарија]]''' ** '''Победник (19) :''' 1925–26, 1926–27, 1931–32, 1933–34, 1936–37, 1937–38, 1939–40, 1940–41, 1941–42, 1942–43, 1945–46, 1951–52, 1955–56, 1982–83, 1987–88, 1988–89, 1989–90, 1993–94, 2012–13. *** Финалист (13) : 1927-1928, 1930-1931, 1932-1933, 1948-1949, 1952-1953, 1957-1958, 1962-1963, 1977-1978, 1992-1993, 1994-1995, 1998-1999, 2001-2002, 2003-2004. * '''[[Лига куп на Швајцарија во фудбал|Лига куп на Швајцарија]]''' ** '''Победник (2) :''' 1973, 1975. * '''[[Суперкуп на Швајцарија]]''' ** '''Победник (1) :''' 1989. * '''{{Трофеј-Интертото куп}} [[Интертото куп]]''' ** '''Победник (2)''': 2006, 2008. == Надворешни врски == * [http://www.gcz.ch/ Официјална страна на клубот] {{de}} ==Наводи== {{наводи}} {{Швајцарска Супер лига}} [[Категорија:Фудбалски клубови од Швајцарија|Грасхопер]] [[Категорија:ФК Грасхопер]] [[Категорија:Цирих]] 3385ipld1205icgdzss3yxvnpjtujpl 0 1119781 5381334 5207128 2025-06-18T11:50:05Z Makenzis 67668 5381334 wikitext text/x-wiki {{Infobox football club | clubname = {{знамеикона|Швајцарија}} Луцерн | current = ФК Луцерн сезона 2013–14| | image = [[Податотека:FC-Luzern.png|170px]] | fullname = Фудбал Клуб Луцерн | founded = [[12 август]] [[1901]] | ground = [[Свиспорарена]]<br/>[[Луцерн]], [[Швајцарија]] | capacity = 17,000 | owner = {{знамеикона|Швајцарија}} Рудолф Штагер | chrtitle = Претседател | | manager = {{знамеикона|Германија}} [[Маркус Бабел]] | mgrtitle = Тренер | | league = [[Швајцарска Супер лига]] | season = 2024/25 | position = Швајцарска Супер лига, 6-ти | website = http://www.fcl.ch/ | pattern_la1 = _shoulder_stripes_white_stripes_alt | pattern_b1 = _6thinyellowstripes | pattern_ra1 = _shoulder_stripes_white_stripes_alt | pattern_sh1 = _adidaswhite | pattern_so1 = _3 stripes white | leftarm1 = 191970 | body1 = 191970 | rightarm1 = 191970 | shorts1 = 191970 | socks1 = 191970 | pattern_la2 = _blackline | pattern_b2 = _thinblackstripes | pattern_ra2 = _blackline | pattern_sh2 = _black_stripes2 | pattern_so2 = _color_3_stripes_black | leftarm2 = ffff00 | body2 = ffff00 | rightarm2 = ffff00 | shorts2 = ffff00 | socks2 = ffff00 }} '''ФК Луцерн''' е [[Швајцарија|швајцарски]] [[фудбал]]ски клуб од градот [[Луцерн]]. Од сезоната 2006-07 се натпреварува во најсилната конкуренција во својата земја, [[Швајцарска Супер лига|Швајцарската Супер лига]]. Луцерн е основан во [[1901]] година и досега има една титула во швајцарското првенство и двапати го освоиле [[Фудбалски куп на Швајцарија|Купот на Швајцарија]]. Својте домашни натпревари Луцерн ги игра на [[Свиспорарена]], која во [[2011]] година била изградена на местото на стариот [[Стадион Алменд]]. Најголеми соперници му се екипите на [[ФК Санкт Гален|Санкт Гален]], [[ФК Сион|Сион]] и [[ФК Грасхопер|Грасхопер]]. == Историја == Официјалното основање на клубот било на [[12 август]] [[1901]] во ресторанот Сајденхоф. Швајцарската фудбалска асоцијација ги вклучува две години подоцна и во нивната првата сезона играле во трета лига по ранг, поранешната серија Ц. Најголемиот успех на клубот било освојувањето на Швајцарското првенство во [[1989]] година. Исто така Луцерн е двократен носител на [[Фудбалски куп на Швајцарија|Купот на Швајцарија]] во [[1960]] и [[1992]] година. Досега настапувале во два [[УЕФА|европски турнири]] [[Куп на победниците на куповите|Купот на победниците на куповите]] во [[1992]] године и во [[Куп на УЕФА|Купот на УЕФА]] во [[1997]] година. Луцерн испаднал од [[Швајцарска Супер лига|Швајцарската Супер лига]] во [[2002]] година, но повторно се вратил во [[2006]] година. Оттогаш најголемиот успех го имале во [[Швајцарска Супер лига сезона 2011-12|сезоната 2011-12]], кога го освоиле второто место Супер лигата и исто така играле во финалето на Купот на Швајцарија, но и двете натпреварување ги загубиле од екипата на [[ФК Базел|Базел]]. == Хронологија == * 1901 - 1909: ? * 1909 - 1913: [[Првенство во фудбал на Швајцарија|Национална Дивизија A]] * 1913 - 1918: ? * 1918 - 1925: [[Првенство во фудбал на Швајцарија|Национална Дивизија A]] * 1925 - 1932: ? * 1932 - 1936: [[Првенство во фудбал на Швајцарија|Национална Дивизија Б]] * 1936 - 1944: [[Првенство во фудбал на Швајцарија|Национална Дивизија A]] * 1944 - 1953: [[Првенство во фудбал на Швајцарија|Национална Дивизија Б]] * 1953 - 1956: [[Првенство во фудбал на Швајцарија|Национална Дивизија A]] * 1956 - 1958: [[Првенство во фудбал на Швајцарија|Национална Дивизија Б]] * 1958 - 1966: [[Првенство во фудбал на Швајцарија|Национална Дивизија A]] * 1966 - 1967: [[Првенство во фудбал на Швајцарија|Национална Дивизија Б]] * 1967 - 1969: [[Првенство во фудбал на Швајцарија|Национална Дивизија A]] * 1969 - 1970: [[Првенство во фудбал на Швајцарија|Национална Дивизија Б]] * 1970 - 1972: [[Првенство во фудбал на Швајцарија|Национална Дивизија A]] * 1972 - 1974: [[Првенство во фудбал на Швајцарија|Национална Дивизија Б]] * 1974 - 1975: [[Првенство во фудбал на Швајцарија|Национална Дивизија A]] * 1975 – 1979: [[Првенство во фудбал на Швајцарија|Национална Дивизија Б]] * 1979 - 1992: [[Првенство во фудбал на Швајцарија|Национална Дивизија A]] * 1992 – 1993: [[Првенство во фудбал на Швајцарија|Национална Дивизија Б]] * 1993 - 2003: [[Првенство во фудбал на Швајцарија|Национална Дивизија A]] * 2003 - 2006: [[Првенство во фудбал на Швајцарија|Национална Дивизија Б]] * 2006 - : [[Првенство во фудбал на Швајцарија|Национална Дивизија A]] <small>(Легенда: Национална Дивизија A (Швајцарска Супер лига) = 1º ниво / Национална Дивизија Б (Челенџ лига) = 2º ниво / 1.Лига Класик = 3º ниво / 2.Лига Интеррегионал = 4º ниво / 2.Лига = 5º ниво / 3.Лига = 6º ниво / 4.Лига = 7º ниво / 5.Лига = 8º ниво)</small> ==Бои и амблеми== Официјалните бои на клубот се [[сина]] и [[бела]] ([[Податотека:Blu e Bianco2.png|20px]]). ==Стадион== [[Податотека:Swissporarena.luzern.inside.jpg|thumb|Поглед на [[Свиспорарена]], стадионот беше отворен во [[2011]].]] Во периодот [[1934]] и [[2009]] година, Луцерн ги играл своите натпревари на [[Стадион Алменд|Стадионот Алменд]]<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://justcantbeatthat.com/2009/goodbye-stadion-allmend/ |title=архивска копија |accessdate=2014-11-23 |archive-date=2010-01-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100118222503/http://justcantbeatthat.com/2009/goodbye-stadion-allmend/ |url-status=dead }}</ref> кој имал теоретски капацитет од 25.000 места. Поради безбедносни причини сепак, [[Швајцарска фудбалска асоцијација|Швајцарската фудбалска асоцијација]] не дозволила повеќе од 13.000 гледачи да присуствуваат во последните години од постоењето на овој стадион. Додека новиот стадион да биде завршен, Луцерн привремено ги играл домашните натпревари на [[Стадион Герсаг|Стадионот Герсаг]] кој се наоѓа во [[Еменбрик]] и на кој настапува екипата на [[ФК Еменбрик|Еменбрик]]. Во јули [[2011]] година, клубот се преселил на новоизградената [[Свиспорарена]], кој се наоѓа на местото на стариот терен. Првиот натпревар на Луцерн на новиот стадион завршил нерешено 0-0 против [[ФК Тун|Тун]].<ref>http://justcantbeatthat.com/2011/31-july-2011-swisspornarena-opens-with-fcl-0-0-tuna/{{Мртва_врска|date=February 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Официјалното отворање на стадионот било на [[3 септември]] против Хамбургер во натпревар што завршил 2-2. ==Титули== * '''{{Трофеј-Швајцарија (Супер лига)}} [[Швајцарска Супер лига]]''' ** '''Победник (1) :''' 1988–89. * '''{{Трофеј-Фудбалски куп на Швајцарија}} [[Фудбалски куп на Швајцарија|Куп на Швајцарија]]''' ** '''Победник (2) :''' 1959–60, 1991–92. *** ''Финалист'' (4) : 1996-97, 2004-05, 2006-07, 2011-12. ==Играчи== ===Моментален состав=== {{Fs start}} {{Fs player |no= 1 |nat= SUI |name=[[Давид Зибунг]]|pos=GK}} {{Fs player |no= 2 |nat= URU |name=[[Андрес Ламас]]|pos=DF}} {{Fs player |no= 3 |nat= SUI |name=Ферид Матри|pos=DF}} {{Fs player |no= 4 |nat= AUS |name=[[Оливер Бозаниќ]]|pos=MF}} {{Fs player |no= 5 |nat= CRO |name=[[Каја Рогуљj]]|pos=DF}} {{Fs player |no= 6 |nat= CIV |name=[[Тјери Добаи]]|pos=MF}} {{Fs player |no= 7 |nat= SUI |name=[[Клаудио Лустенбергер]]|pos=DF}} {{Fs player |no= 8 |nat= ALB |name=[[Јамир Хика]]|pos=MF}} {{Fs player |no= 9 |nat= CHI |name=[[Брајан Рабељо]]|pos=MF}} {{Fs player |no= 10 |nat= AUT |name=[[Јакоб Јаншер]]|pos=MF}} {{Fs player |no= 11 |nat= SUI |name=[[Риџ Мобулу]]|pos=MF}} {{Fs player |no= 14 |nat= SUI |name=[[Жером Тисон]]|pos=DF}} {{Fs player |no= 15 |nat= SUI |name=[[Марко Шнеули]]|pos=FW}} {{Fs mid}} {{Fs player |no= 16 |nat= SUI |name=[[Франсоа Афолтер]]|pos=DF}} {{Fs player |no= 17 |nat= SUI |name=[[Клаудио Холенштјн]]|pos=MF}} {{Fs player |no= 18 |nat= ITA |name=[[Лоренцо Буки]]|pos=GK}} {{Fs player |no= 19 |nat= SUI |name=[[Адријант Винтер]]|pos=FW}} {{Fs player |no= 21 |nat= PAR |name=[[Дарио Лескано]]|pos=FW}} {{Fs player |no= 23 |nat= FRA |name=[[Сали Сар]]|pos=DF}} {{Fs player |no= 24 |nat= SUI |name=[[Ален Вис]]|pos=MF}} {{Fs player |no= 26 |nat= SUI |name=Ремо Фреулер|pos=MF}} {{Fs player |no= 28 |nat= POR |name=[[Сава Миладиновиќ Бенто|Сава Бенто]]|pos=MF}} {{Fs player |no= 30 |nat= SUI |name=Јонас Омлин|pos=GK}} {{Fs player |no= 31 |nat= SUI |name=Недим Шачировиќ|pos=DF}} {{Fs player |no= 33 |nat= ALB |name=[[Фидан Алити]]|pos=DF}} {{Fs end}} == Надворешни врски == * [http://www.fcl.ch Официјална страна на клубот] ==Наводи== {{наводи}} {{Швајцарска Супер лига}} [[Категорија:Фудбалски клубови од Швајцарија|Луцерн]] iqvlnalpaw0k6i7l9kq6yd5wfebgslr 0 1119905 5381319 5157075 2025-06-18T09:52:10Z Makenzis 67668 5381319 wikitext text/x-wiki {{Infobox football club | clubname = {{знамеикона|Швајцарија}} Белинцона | current = ФК Белинцона сезона 2013–14| | image = [[Податотека:Ac bellinzona.png|AC Bellinzona logo|170px]] | fullname = Асоционе Калчо Белинцона | founded = [[1904]] | ground = [[Стадион Комунале Белинцона|Комунале Белинцона]]<br/>[[Белинцона]], [[Швајцарија]] | capacity = 10,000 | owner = {{знамеикона|Швајцарија}} Паоло Ригети | chrtitle = Претседател | | manager = {{знамеикона|Швајцарија}} [[Арно Росини]] | mgrtitle = Тренер | | league = [[2. Лига (Швајцарија)|2. Лига]] | website = http://www.acbellinzona.ch |pattern_b1=_lightbluestripes |body1=960018 |pattern_la1= |leftarm1=960018 |pattern_ra1= |rightarm1=960018 |pattern_sh1= |shorts1=960018 |pattern_so1= |socks1=960018 |pattern_la2= |pattern_b2= |pattern_ra2= |leftarm2= |body2= |rightarm2= |shorts2=960018 |socks2= |pattern_b3= |body3=0000FF |pattern_la3= |leftarm3=0000FF |pattern_ra3= |rightarm3=0000FF |pattern_sh3= |shorts3=0000FF |pattern_so3= |socks3=0000FF }} '''ФК Белинцона''' е [[Швајцарија|швајцарски]] професионален фудбалски клуб од градот [[Белинцона]] и моментално се натпреварува во [[2. Лига (Швајцарија)|2. Лига]], шестото ниво на [[Првенство во фудбал на Швајцарија|швајцарскиот фудбал]]. Клубот е основан во [[1904]] година. Најголемиот успех во историјата на клубот е освојувањето на [[Швајцарска Супер лига|швајцарското првенство]] во сезоната 1947-48. Својте домашни натпревари ги игра на стадионот [[Стадион Комунале Белинцона|Комунале]], кој е со капацитет од 10.000 седечки места. ==Титули== * '''{{Трофеј-Швајцарија (Супер лига)}} [[Швајцарска Супер лига|Швајцарско првенство]]''' ** '''Победник (1) :''' 1947-48. * '''[[Швајцарска Челенџ лига|Челенџ лига]]''' ** '''Победник (1) :''' 1975-76, 1979-80, 1992-93. * '''{{Трофеј-Фудбалски куп на Швајцарија}} [[Фудбалски куп на Швајцарија|Куп на Швајцарија]]''' *** Финалист (3) : 1961-62, 1968-69, 2007-08 ==Надворешни врски== *[http://www.acbellinzona.ch/ Официјална страна на клубот] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20181220163641/http://www.acbellinzona.ch/ |date=2018-12-20 }} {{it}} *[http://www.ultrasoftheworld.com/group.php?id=4042/ Белинцона Ултрас Груп] {{it}} *[http://int.soccerway.com/teams/switzerland/ac-bellinzona/2194/ Белинцона на soccerway] {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Фудбалски клубови од Швајцарија|Белинцона]] ky0lwbxvdjy8y1qlxwi6ty11jbvw7o4 5381321 5381319 2025-06-18T10:02:17Z Makenzis 67668 5381321 wikitext text/x-wiki {{Infobox football club | clubname = {{знамеикона|Швајцарија}} Белинцона | current = ФК Белинцона сезона 2013–14| | image = [[Податотека:Ac bellinzona.png|AC Bellinzona logo|170px]] | fullname = Асоционе Калчо Белинцона | founded = [[1904]] | ground = [[Стадион Комунале Белинцона|Комунале Белинцона]]<br/>[[Белинцона]], [[Швајцарија]] | capacity = 10,000 | owner = {{знамеикона|Швајцарија}} Паоло Ригети | chrtitle = Претседател | | manager = {{знамеикона|Швајцарија}} [[Арно Росини]] | mgrtitle = Тренер | | league = [[2. Лига (Швајцарија)|2. Лига]] | position = 7. | website = http://www.acbellinzona.ch |pattern_b1=_lightbluestripes |body1=960018 |pattern_la1= |leftarm1=960018 |pattern_ra1= |rightarm1=960018 |pattern_sh1= |shorts1=960018 |pattern_so1= |socks1=960018 |pattern_la2= |pattern_b2= |pattern_ra2= |leftarm2= |body2= |rightarm2= |shorts2=960018 |socks2= |pattern_b3= |body3=0000FF |pattern_la3= |leftarm3=0000FF |pattern_ra3= |rightarm3=0000FF |pattern_sh3= |shorts3=0000FF |pattern_so3= |socks3=0000FF }} '''ФК Белинцона''' е [[Швајцарија|швајцарски]] професионален фудбалски клуб од градот [[Белинцона]] и моментално се натпреварува во [[2. Лига (Швајцарија)|2. Лига]], шестото ниво на [[Првенство во фудбал на Швајцарија|швајцарскиот фудбал]]. Клубот е основан во [[1904]] година. Најголемиот успех во историјата на клубот е освојувањето на [[Швајцарска Супер лига|швајцарското првенство]] во сезоната 1947-48. Својте домашни натпревари ги игра на стадионот [[Стадион Комунале Белинцона|Комунале]], кој е со капацитет од 10.000 седечки места. ==Титули== * '''{{Трофеј-Швајцарија (Супер лига)}} [[Швајцарска Супер лига|Швајцарско првенство]]''' ** '''Победник (1) :''' 1947-48. * '''[[Швајцарска Челенџ лига|Челенџ лига]]''' ** '''Победник (1) :''' 1975-76, 1979-80, 1992-93. * '''{{Трофеј-Фудбалски куп на Швајцарија}} [[Фудбалски куп на Швајцарија|Куп на Швајцарија]]''' *** Финалист (3) : 1961-62, 1968-69, 2007-08 ==Надворешни врски== *[http://www.acbellinzona.ch/ Официјална страна на клубот] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20181220163641/http://www.acbellinzona.ch/ |date=2018-12-20 }} {{it}} *[http://www.ultrasoftheworld.com/group.php?id=4042/ Белинцона Ултрас Груп] {{it}} *[http://int.soccerway.com/teams/switzerland/ac-bellinzona/2194/ Белинцона на soccerway] {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Фудбалски клубови од Швајцарија|Белинцона]] j3sgbwswzzayhbsq5g5pbrq6khf9r89 5381322 5381321 2025-06-18T10:02:42Z Makenzis 67668 5381322 wikitext text/x-wiki {{Infobox football club | clubname = {{знамеикона|Швајцарија}} Белинцона | current = ФК Белинцона сезона 2013–14| | image = [[Податотека:Ac bellinzona.png|AC Bellinzona logo|170px]] | fullname = Асоционе Калчо Белинцона | founded = [[1904]] | ground = [[Стадион Комунале Белинцона|Комунале Белинцона]]<br/>[[Белинцона]], [[Швајцарија]] | capacity = 10,000 | owner = {{знамеикона|Швајцарија}} Паоло Ригети | chrtitle = Претседател | | manager = {{знамеикона|Швајцарија}} [[Арно Росини]] | mgrtitle = Тренер | | league = [[2. Лига (Швајцарија)|2. Лига]] | season = 2024/25 | position = 7. | website = http://www.acbellinzona.ch |pattern_b1=_lightbluestripes |body1=960018 |pattern_la1= |leftarm1=960018 |pattern_ra1= |rightarm1=960018 |pattern_sh1= |shorts1=960018 |pattern_so1= |socks1=960018 |pattern_la2= |pattern_b2= |pattern_ra2= |leftarm2= |body2= |rightarm2= |shorts2=960018 |socks2= |pattern_b3= |body3=0000FF |pattern_la3= |leftarm3=0000FF |pattern_ra3= |rightarm3=0000FF |pattern_sh3= |shorts3=0000FF |pattern_so3= |socks3=0000FF }} '''ФК Белинцона''' е [[Швајцарија|швајцарски]] професионален фудбалски клуб од градот [[Белинцона]] и моментално се натпреварува во [[2. Лига (Швајцарија)|2. Лига]], шестото ниво на [[Првенство во фудбал на Швајцарија|швајцарскиот фудбал]]. Клубот е основан во [[1904]] година. Најголемиот успех во историјата на клубот е освојувањето на [[Швајцарска Супер лига|швајцарското првенство]] во сезоната 1947-48. Својте домашни натпревари ги игра на стадионот [[Стадион Комунале Белинцона|Комунале]], кој е со капацитет од 10.000 седечки места. ==Титули== * '''{{Трофеј-Швајцарија (Супер лига)}} [[Швајцарска Супер лига|Швајцарско првенство]]''' ** '''Победник (1) :''' 1947-48. * '''[[Швајцарска Челенџ лига|Челенџ лига]]''' ** '''Победник (1) :''' 1975-76, 1979-80, 1992-93. * '''{{Трофеј-Фудбалски куп на Швајцарија}} [[Фудбалски куп на Швајцарија|Куп на Швајцарија]]''' *** Финалист (3) : 1961-62, 1968-69, 2007-08 ==Надворешни врски== *[http://www.acbellinzona.ch/ Официјална страна на клубот] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20181220163641/http://www.acbellinzona.ch/ |date=2018-12-20 }} {{it}} *[http://www.ultrasoftheworld.com/group.php?id=4042/ Белинцона Ултрас Груп] {{it}} *[http://int.soccerway.com/teams/switzerland/ac-bellinzona/2194/ Белинцона на soccerway] {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Фудбалски клубови од Швајцарија|Белинцона]] ssypciu76cdsvgssfx3zk6nqhr5y6om 0 1120376 5381327 5207140 2025-06-18T11:09:29Z Makenzis 67668 5381327 wikitext text/x-wiki {{Infobox football club | clubname = {{знамеикона|Швајцарија}} Санкт Гален | current = ФК Санкт Гален сезона 2013–14| | image = [[Податотека:FC St. Gallen logo.svg|150px]] | full name = Фудбал Клуб Санкт Гален 1879 | founded = [[19 април]] [[1879]] | ground = [[АФГ Арена]]<br/>[[Санкт Гален]], [[Швајцарија]] | capacity = 19,568 | owner = {{знамеикона|Швајцарија}} Долф Фрих | chrtitle = Претседател | | manager = {{знамеикона|Луксембург}} [[Џеф Сајбене]] | mgrtitle = Тренер | | league = [[Швајцарска Супер лига]] | season = 2024/25 | position = '''8.''', Супер лига | website = http://www.fcsg.ch/ |pattern_la1= |pattern_b1=_whiterightsash |pattern_ra1= |leftarm1=008000 |body1=008000 |rightarm1=008000 |shorts1=FFFFFF |socks1=008000 |pattern_la2= |pattern_b2=_greenrightsash |pattern_ra2= |leftarm2=ffffff |body2=ffffff |rightarm2=ffffff |shorts2=008000 |socks2=008000 | }} '''ФК Санкт Гален''' е [[Швајцарија|швајцарски]] [[фудбал]]ски клуб од градот [[Санкт Гален]]. Моментално се натпреварува во [[Швајцарска Супер лига|Швајцарската Супер лига]], највисокото ниво на [[Првенство во фудбал на Швајцарија|швајцарскиот фудбал]]. Клубот е основан во [[1879]] година и е најстариот клуб во Швајцарија. Во својата долга историја двапати ја освоиле титулата во [[Швајцарска Супер лига|швајцарското првенство]] во сезоните 1903-04 и 1999-00, а еднаш го освоиле и [[Фудбалски куп на Швајцарија|Купот на Швајцарија]] во 1969 година. Својте домашни натпревари ги игра на [[АФГ Арена]], која има капацитет од 19,568 седечки места. ==Бои и амблеми== Официјалните бои на клубот се [[зелена]] и [[бела]] ([[Податотека:Verde con diagonale Bianco.svg|20px]]). Досега клубот променил 6 амблеми. Последниот е воведен во [[2008]] година. <gallery> Податотека:FCSG Logo 1879.png Податотека:FCSG Logo bis 1980.png Податотека:FC St. Gallen Logo.svg Податотека:Fcsg logo 2008.png Податотека:FCSG Jubiläums Logo 2004.png Податотека:FC St. Gallen logo.svg </gallery> ==Титули== * '''{{Трофеј-Швајцарија (Супер лига)}} [[Швајцарска Супер лига]]''' ** '''Победник (2) :''' 1903-04, 1999-00. * '''{{Трофеј-Фудбалски куп на Швајцарија}} [[Фудбалски куп на Швајцарија|Куп на Швајцарија]]''' ** '''Победник (1) :''' 1969. * '''[[Лига куп на Швајцарија во фудбал|Лига куп на Швајцарија]]''' ** '''Победник (1) :''' 1978. * '''[[Челенџ лига]]''' ** '''Победник (2) :''' 2009, 2012. ==Надворешни врски== {{рв|FC St. Gallen}} * [http://www.fcsg.ch/ Официјална страна на ФК Санкт Гален] {{de}} * [http://int.soccerway.com/teams/switzerland/fc-sankt-gallen-1879/2177/ Страна на Санкт Гален на soccerway] {{Швајцарска Супер лига}} [[Категорија:Фудбалски клубови од Швајцарија|Санкт Гален]] [[Категорија:Санкт Гален]] 9b6fhdk8qgzx77q6hbi5fstlmswb0xp 0 1120563 5381328 5207141 2025-06-18T11:17:09Z Makenzis 67668 5381328 wikitext text/x-wiki {{Infobox football club | clubname = {{знамеикона|Швајцарија}} Цирих | current = ФК Цирих сезона 2013–14| | image = [[Податотека:FC_Zurich_logo.png|200px]] | fullname = Фудбалски клуб Цирих | founded = [[1896]] | ground = [[Стадион Лецигрунд]]<br/>[[Цирих]], [[Швајцарија]] | capacity = 25,000 | owner = {{знамеикона|Швајцарија}} Анкило Канепа | chrtitle = Претседател | | manager = {{знамеикона|Швајцарија}} [[Урс Мејер (фудбалер)|Урс Мејер]] | mgrtitle = Тренер | | league = [[Швајцарска Супер лига]] | season = 2024/25 | position = '''7.''', Швајцарска Супер лига | website = http://www.fcz.ch/de/main/ | pattern_b1 = _collaronwhite | pattern_ra1 = | pattern_so1 = _band_blue | leftarm1 = DDF2FE | body1 = DDF2FE | rightarm1 = DDF2FE | shorts1 = FFFFFF | socks1 = FFFFFF | pattern_la2 = _whiteborder | pattern_b2 = | pattern_ra2 = _whiteborder | leftarm2 = DE3228 | body2 = DE3228 | rightarm2 = DE3228 | shorts2 = DE3228 | socks2 = DE3228 }} '''Фудбалски клуб Цирих''', попознат како '''ФК Цирих''' или скратено '''ФКЦ''', е [[Швајцарија|швајцарски]] [[фудбал]]ски клуб од градот [[Цирих]]. Моментално се натпреварува во [[Швајцарска Супер лига|Швајцарската Супер лига]]. Клубот е основан во [[1896]] година и е еден од најуспешните клубови во Швајцарија. Цирих има 12 титули во швајцарското првенство и 8 [[Фудбалски куп на Швајцарија|купови на својата земја]], а исто така има пласмани во полуфиналето на [[УЕФА Лига на шампиони|Европскиот Куп на Шамппиони]] во сезоните [[Куп на шампиони 1963/64|1963-64]] и [[Куп на шампиони 1976/77|1976-77]]. Својте домашни натпревари клубот ги игра на [[Стадион Лецигрунд|Лецигрунд]] стадионот кој има капацитет од 25.000 места. Најголеми соперници му се [[ФК Грасхопер|Грасхопер]], со кој игра градско дерби и [[ФК Базел|Базел]]. ==Бои и амблеми== Официјалните бои на клубот се [[бела]] и [[сина]] ([[Податотека:600px Bianco e Blu (strisce) con bordo dorato.png|20px]]). === Дресови === ==== Историја ==== ===== Домашни ===== {| | {{Football kit |pattern_la= |pattern_b=_zurich1112h |pattern_ra= |leftarm=DDF2FE |body=DDF2FE |rightarm=DDF2FE |pattern_sh= |shorts=FFFFFF |pattern_so=_band_blue |socks=FFFFFF |title=2011-2013 }} | {{Football kit |pattern_la=_nike_2012_on_white |pattern_b=_bluecollar_2 |pattern_ra=_nike_2012_on_white |leftarm=3572C2 |body=FFFFFF |rightarm=3572C2 |pattern_sh=_sides_on_white |shorts=3572C2 |pattern_so=_white_halfhorizontal |socks=3572C2 |title=2013-2014 }} | {{Football kit |pattern_la = |pattern_b =_fulham0708h |pattern_ra = |leftarm =FFFFFF |body =FFFFFF |rightarm =FFFFFF |pattern_sh = |shorts =FFFFFF |pattern_so= |socks = FFFFFF |title = 2014-2015 }} |} ===== Гостински ===== {| | {{Football kit |pattern_la= |pattern_b=_sanfrecce11g3 |pattern_ra= |leftarm=000000 |body=000000 |rightarm=000000 |shorts=000000 |socks=000000 |title=2011-2012 }} | {{Football kit |pattern_la=_whiteborder |pattern_b=_whitecollar |pattern_ra=_whiteborder |leftarm=DE3228 |body=DE3228 |rightarm=DE3228 |pattern_sh=_white_stripes |shorts=DE3228 |pattern_so=_whitetop |socks=DE3228 |title=2012-2013 }} |} ==Стадион== ФК Цирих ги играат својте домашни натпревари на [[Стадион Лецигрунд|Стадионот Лецигрунд]], кој бил целосно обновен за само две години и бил отворен во [[2007]] во пресрет на [[Евро 2008]]. Денес има капацитет од 25,000 седечки места. Димензиите на стадионот се 105 m со 68 m. ==Титули== * '''{{Трофеј-Швајцарија (Супер лига)}} [[Швајцарска Супер лига]]''' ** '''Победник (13) :''' 1901-02, 1923-24, 1962-63, 1965-66, 1967-68, 1973-74, 1974-75, 1975-76, 1980-81, 2005-06, {{златнаѕвезда}}<br> 2006-07, 2008-09, 2021—22. * '''{{Трофеј-Фудбалски куп на Швајцарија}} [[Фудбалски куп на Швајцарија|Куп на Швајцарија]]''' ** '''Победник (8) :''' 1965-66, 1969-70, 1971-72, 1972-73, 1975-76, 1999-2000, 2004-05, 2013-14. * '''[[Лига куп на Швајцарија во фудбал|Лига куп на Швајцарија]]''' ** '''Победник (1) :''' 1980-81. == Играчи == ===Моментален состав=== {{Fs start}} {{Fs player | no= 1 | nat= SUI |pos= GK | name= [[Давид Да Коста]] }} {{Fs player | no= 4 | nat= SUI |pos= DF | name= [[Рафаел Кох]] }} {{Fs player | no= 5 | nat= SUI |pos= DF | name= [[Берат Џимсити]] }} {{Fs player | no= 7 | nat= SUI |pos= FW | name= [[Марио Гаврановиќ]] }} {{Fs player | no= 9 | nat= TUN |pos= FW | name= [[Амин Шермити]] }} {{Fs player | no= 10 | nat= SUI |pos= MF | name= [[Давиде Кјумиенто]] }} {{Fs player | no= 11 | nat= ALB |pos= FW | name= [[Армандо Садику]] }} {{Fs player | no= 13 | nat= SUI |pos= DF | name= [[Алан Неф]] }} {{Fs player | no= 14 | nat= CMR |pos= FW | name= [[Франк Етунди]] }} {{Fs player | no= 15 | nat= SUI |pos= MF | name= [[Оливер Буф]] }} {{Fs player | no= 16 | nat= SUI |pos= DF | name= [[Филип Кох]] }} {{Fs player | no= 17 | nat= TUN |pos= MF | name= [[Јасин Шикауи]] }} {{Fs player | no= 18 | nat= ISR |pos= MF | name= [[Ави Рикан]] }} {{Fs player | no= 20 | nat= ALB |pos= MF | name= [[Бурим Кукели]] }} {{Fs mid}} {{Fs player | no= 21 | nat= SUI |pos= MF | name= Мајк Клејбер }} {{Fs player | no= 22 | nat= MNE |pos= MF | name= [[Асмир Кајевиќ]] }} {{Fs player | no= 23 | nat= SUI |pos= FW | name= Патрик Росини }} {{Fs player | no= 24 | nat= SUI |pos= MF | name= Морис Брунер }} {{Fs player | no= 25 | nat= MNE |pos= DF | name= [[Иван Кецојевиќ]] }} {{Fs player | no= 26 | nat= SUI |pos= MF | name= Седрик Брунер }} {{Fs player | no= 27 | nat= SUI |pos= MF | name= [[Марко Шенбахлер]] }} {{Fs player | no= 30 | nat= SUI |pos= DF | name= [[Нико Елведи]] }} {{Fs player | no= 31 | nat= SUI |pos= GK | name= Андрес Малот }} {{Fs player | no= 32 | nat= SUI |pos= GK | name= [[Антони Февре]] }} {{Fs player | no= 33 | nat= SUI |pos= FW | name= Димитри Оберлин }} {{Fs player | no= 34 | nat= SUI |pos= MF | name= [[Франсиско Родригес (фудбалер, роден 1995)|Франсиско Родригес]]}} {{Fs player | no= 37 | nat= CIV |pos= MF | name= [[Жил Јапи Јапо]] }} {{Fs end}} === Поранешни играчи === {{col-start}} {{col-4}} * {{знамеикона|ARM}} [[Артур Петросјан]] * {{знамеикона|BIH}} [[Мухамед Коњиќ]] * {{знамеикона|BRA}} [[Кледерсон Сесар де Соуза|Сесар]] * {{знамеикона|BRA}} [[Франсиско Лима]] * {{знамеикона|BRA}} [[Рафаел Каетано де Араухо|Рафаел]] * {{знамеикона|COD}} [[Шабани Нонда]] * {{знамеикона|FIN}} [[Хану Тихинен]] * {{знамеикона|FRA}} [[Ерик Хасли]] * {{знамеикона|GEO}} [[Гоча Јамраули]] * {{знамеикона|GER}} [[Клаус Штрумер]] * {{знамеикона|GER}} [[Херберт Вас]] {{col-4}} * {{знамеикона|GUI}} [[Алхасан Кеита]] * {{знамеикона|ITA}} [[Роберто Ди Матео]] * {{знамеикона|ITA}} [[Росарио Мартинели]] * {{знамеикона|NZL}} [[Винтон Руфер]] * {{знамеикона|NGA}} [[Ике Шорунму]] * {{знамеикона|NGA}} [[Рашиди Јекини]] * {{знамеикона|ROU}} [[Јулијан Филипеску]] * {{знамеикона|ROU}} [[Адријан Илие]] * {{знамеикона|ROU}} [[Марсел Радучану]] * {{знамеикона|ROU}} [[Михаи Тарараче]] * {{знамеикона|RSA}} [[Шон Бартлет]] {{col-4}} * {{знамеикона|RSA}} [[Аугустин Макалакалане]] * {{знамеикона|SWE}} [[Јонас Терн]] * {{знамеикона|SUI}} [[Алмен Абди]] * {{знамеикона|SUI}} [[Хајнц Бани]] * {{знамеикона|SUI}} [[Рене Ботерон]] * {{знамеикона|SUI}} [[Рене Бродман]] * {{знамеикона|SUI}} [[Пјер-Албер Шапуиза]] * {{знамеикона|SUI}} [[Фредерик Шасо]] * {{знамеикона|SUI}} [[Јосип Дрмиќ]] * {{знамеикона|SUI}} [[Блерим Џемаили]] * {{знамеикона|SUI}} [[Руди Елсенер]] {{col-4}} * {{знамеикона|SUI}} [[Урс Фишер (фудбалер)|Урс Фишер]] * {{знамеикона|SUI}} [[Алан Рошат]] * {{знамеикона|SUI}} [[Марко Пасколо]] * {{знамеикона|SUI}} [[Даниел Жигакс]] * {{знамеикона|SUI}} [[Гекан Инлер]] * {{знамеикона|SUI}} [[Адмир Мехмеди]] * {{знамеикона|SUI}} [[Јакоб Кун]] * {{знамеикона|SUI}} [[Ксавиер Маргариаз]] * {{знамеикона|SUI}} [[Џони Леони]] * {{знамеикона|SUI}} [[Франсиско Родригес (фудбалер)|Франсиско Родригес]] * {{знамеикона|YUG}} {{знамеикона|BIH}} [[Харис Шкоро]] {{col-end}} == Надворешни врски == * [http://www.fcz.ch/de/main/ Официјална страна на клубот] {{de}} ==Наводи== {{наводи}} {{Швајцарска Супер лига}} [[Категорија:Фудбалски клубови од Швајцарија|Цирих]] [[Категорија:ФК Цирих]] [[Категорија:Цирих]] 4rg9hqg24n0qj1dfukvfiqaw5tyv4sc 0 1120612 5381314 4991570 2025-06-18T09:24:15Z Makenzis 67668 5381314 wikitext text/x-wiki {{Infobox football club | clubname = {{знамеикона|Швајцарија}} Арау | current = ФК Арау сезона 2013–14| | image = | full name = ФК Арау | founded = [[1902]] | ground = [[Стадион Бруглифелд]]<br/>[[Арау]], [[Швајцарија]] | capacity = 8,000 | owner = {{знамеикона|Швајцарија}} Алфрд Шмид | chrtitle = Претседател | | manager = {{знамеикона|Швајцарија}} [[Свен Крист]] | mgrtitle = Тренер | | league = [[Швајцарска Челенџ лига|Челенџ лига]] | season = 2024/25 | position = '''2.''' | website = http://www.fcaarau.ch |pattern_la1=|pattern_b1=|pattern_ra1=| leftarm1=000000|body1=FFFFFF|rightarm1=FFFFFF|shorts1=000000|socks1=FFFFFF| pattern_la2=|pattern_b2=|pattern_ra2=| leftarm2=000000|body2=EE2C2C|rightarm2=EE2C2C|shorts2=000000|socks2=EE2C2C| | current = 2013-14 FC Aarau season }} '''ФК Арау''' е [[Швајцарија|швајцарски]] [[фудбал]]ски клуб, со седиште во градот [[Арау]]. Моментално се натпреварува во [[Швајцарска Супер лига|Швајцарската Супер лига]], по стекнувањето на промоција на крајот од сезоната 2012-13. == Познати играчи == * {{знамеикона|MKD}} [[Ацо Стојков]] * {{знамеикона|SUI}} [[Гекан Инлер]] * {{знамеикона|SUI}}{{знамеикона|GER}} [[Оливиер Јекле]] * {{знамеикона|ITA}} [[Роберто ди Матео]] * {{знамеикона|AUT}} [[Емануел Погатец]] * {{знамеикона|SUI}} [[Чириако Сфорца]] * {{знамеикона|SUI}} [[Паскал Цибербилер]] == Надворешни врски == * [http://www.fcaarau.ch Официјална страна на клубот] {{Швајцарска Супер лига}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Фудбалски клубови од Швајцарија|Арау]] 1kv8hm2z9theij22lt8o4thvusrau7g 5381315 5381314 2025-06-18T09:24:23Z Makenzis 67668 5381315 wikitext text/x-wiki {{Infobox football club | clubname = {{знамеикона|Швајцарија}} Арау | current = ФК Арау сезона 2013–14| | image = | full name = ФК Арау | founded = [[1902]] | ground = [[Стадион Бруглифелд]]<br/>[[Арау]], [[Швајцарија]] | capacity = 8,000 | owner = {{знамеикона|Швајцарија}} Алфрд Шмид | chrtitle = Претседател | | manager = {{знамеикона|Швајцарија}} [[Свен Крист]] | mgrtitle = Тренер | | league = [[Швајцарска Челенџ лига|Челенџ лига]] | season = 2024/25 | position = '''2.''' | website = http://www.fcaarau.ch |pattern_la1=|pattern_b1=|pattern_ra1=| leftarm1=000000|body1=FFFFFF|rightarm1=FFFFFF|shorts1=000000|socks1=FFFFFF| pattern_la2=|pattern_b2=|pattern_ra2=| leftarm2=000000|body2=EE2C2C|rightarm2=EE2C2C|shorts2=000000|socks2=EE2C2C| }} '''ФК Арау''' е [[Швајцарија|швајцарски]] [[фудбал]]ски клуб, со седиште во градот [[Арау]]. Моментално се натпреварува во [[Швајцарска Супер лига|Швајцарската Супер лига]], по стекнувањето на промоција на крајот од сезоната 2012-13. == Познати играчи == * {{знамеикона|MKD}} [[Ацо Стојков]] * {{знамеикона|SUI}} [[Гекан Инлер]] * {{знамеикона|SUI}}{{знамеикона|GER}} [[Оливиер Јекле]] * {{знамеикона|ITA}} [[Роберто ди Матео]] * {{знамеикона|AUT}} [[Емануел Погатец]] * {{знамеикона|SUI}} [[Чириако Сфорца]] * {{знамеикона|SUI}} [[Паскал Цибербилер]] == Надворешни врски == * [http://www.fcaarau.ch Официјална страна на клубот] {{Швајцарска Супер лига}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Фудбалски клубови од Швајцарија|Арау]] 93q97ptpo9pclb8d17l173qg1j7meh5 0 1121157 5381249 5381000 2025-06-17T19:17:11Z Carshalton 30527 5381249 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography-retired | playername = Транквило Барнета | image = [[Податотека:Tranquillo Barnetta 2006-11-15.jpg|250px]] | fullname = Транквило Барнета<ref>{{наведени вести | title = 2014 FIFA World Cup Brazil: List of Players | url = http://www.fifadata.com/document/fwc/2014/pdf/fwc_2014_squadlists.pdf | publisher = FIFA | format = PDF | page = 30 | date = 11 June 2014 | accessdate = 25 June 2014 | archive-date = 2017-08-06 | archive-url = https://web.archive.org/web/20170806141058/http://www.fifadata.com/document/FWC/2014/pdf/FWC_2014_SquadLists.pdf | url-status = dead }}</ref> | height = {{height|m=1.78}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1985|5|22}} | cityofbirth = {{роден во|Санкт Гален|}} | countryofbirth = [[Швајцарија]] | nationality = {{flagsport|SUI}} [[Швајцарија]] | currentclub = | clubnumber = | agent = | retired = 2019 | position = [[Среден ред (фудбал)|среден ред]] | youthyears1 = | youthclubs1 = Ротмотен Ст. Гален | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team St. Gallen}} | years1 = 2002-2004 | caps1 = 60 | goals1 = 15 | clubs1 = {{Fb team St. Gallen}} | years2 = 2004-2012 | caps2 = 187 | goals2 = 23 | clubs2 = {{Fb team Bayer Leverkusen}} | years3 = 2004-2005 | caps3 = 7 | goals3 = 2 | clubs3 = →{{Fb team Hannover}} | years4 = 2012-2015 | caps4 = 44 | goals4 = 3 | clubs4 = {{Fb team Schalke 04}} | years5 = 2013-2014 | caps5 = 22 | goals5 = 1 | clubs5 = →{{Fb team Eintracht Frankfurt}} | years6 = 2015-2016 | caps6 = 41 | goals6 = 6 | clubs6 = {{Fb team Philadelphia Union}} | years7 = 2017-2019 | caps7 = 60 | goals7 = 11 | clubs7 = {{Fb team St. Gallen}} | nationalyears1 = 2002-2003 | nationalcaps1 = 8 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{flagsport|SUI}} [[Фудбалска репрезентација на Швајцарија под 17 година|Швајцарија 17]] | nationalyears2 = 2003-2004 | nationalcaps2 = 5 | nationalgoals2 = 0 | nationalteam2 = {{flagsport|SUI}} [[Фудбалска репрезентација на Швајцарија под 19 години|Швајцарија 19]] | nationalyears3 = 2004-2005 | nationalcaps3 = 10 | nationalgoals3 = 2 | nationalteam3 = {{flagsport|SUI}} [[Фудбалска репрезентација на Швајцарија под 21 година|Швајцарија 21]] | nationalyears4 = 2004-2014 | nationalcaps4 = 75 | nationalgoals4 = 10 | nationalteam4 = {{flagsport|SUI}} [[Фудбалска репрезентација на Швајцарија|Швајцарија]] }} '''Транквило Барнета''' (роден на [[22 мај]] [[1985]] година во [[Санкт Гален]]) — поранешен [[Швајцарија|швајцарски]] [[фудбалер]], со [[италија]]нско потекло (од [[Прато]]),<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.swissinfo.ch/ita/tranquillo-barnetta/6488236|title=Tranquillo Barnetta|editor=swissinfo.ch|date=6 март 2008|accessdate=29 ноември 2014}}</ref>, [[Среден ред (фудбал)|играч од средниот ред]]. Неговиот прекар бил ''„Барни“'' (Barney) и е изведен од неговото презиме. ==Технички карактеристики== Барнета е поливалентен играч од средниот ред; најчесто игра како лево крило, но може да игра и десно, а и на позицијата внатрешен играч за врска со офанзивни задачи. Познат е по својата "екстремна брзина, подвижност и креативност". ==Клупска кариера== ===Почетоците во Санкт Гален=== Барнета е роден во [[Санкт Гален]] и научил да игра фудбал во еден мал клуб од оваа област, Ротмотен. Неговиот талент бил увиден рано, па тој наскоро се преселил во [[ФК Санкт Гален]]. Таму ја започнал својата професионална кариера во [[2002]] година и уште како 17-годишник се изборил за место во почетната постава. Во две сезони во Ст. Гален, одиграл 60 натпревари и постигнал 12 гола. ===Баер Леверкузен=== Пред почетокот на сезоната 2004-05, Барнета се преселил во [[Германија|германскиот]] [[Бундеслига|прволигаш]] [[ФК Бајер Леверкузен|Бајер Леверкузен]].<ref>[http://www.kicker.de/news/fussball/bundesliga/startseite/293093/artikel_bayer-sichert-sich-barnettas-dienste.html#omsearchresult Bayer sichert sich Barnettas Dienste]</ref> Меѓутоа со оглед на тоа што бил многу млад (19 години), за првата сезона тој бил испратен на заем во [[ФК Хановер 96|Хановер 96]] со цел да се здобие со искуство од играње на натпревари во [[Бундеслига]]та. Своето деби во Бундеслигата го направил на [[18 септември]] [[2004]], влегувајќи од клупата за резерви на местото на [[Леандро Фонсека (фудбалер)|Леандро]] во поразот со 3-0 на гости против [[ФК Вердер Бремен|Вердер Бремен]]. Својот прв гол во Бундеслигата го постигнал во седмото коло од сезоната на гостувањето против [[ФК Ханза Росток|Ханза]] во победата со 3-1; голот го постигнал со глава по нафрлената топка на [[Михаел Тарнат]]. Тоа воедно бил и неговиот прв старт во почетниот состав за сезоната. Сепак, поради повреда тој запишал само седум настапи, во кој постигнал два гола. Пред почетокот на [[Бундеслига сезона 2005-2006|сезоната 2005-06]] Барнета се вратил во Баер Леверкузен. Тој го добил дресот со број 7, кој бил испразнет со заминувањето на [[Робсон Понте]], и кој ќе стане негов заштитен знак во следните години додека настапува за Баер Леверкузен. Својот деби настап во дресот на ''фармацевтите'' го направил во првото коло од сезоната против [[Ајнтрахт Франкфурт]], појавувајќи се од клупата за резерви во завршницата од натпреварот на местото на [[Пол Фраер]] во победата со 4-1. На [[15 октомври]] [[2005]], Барнета го постигнал првиот гол во црвено-црниот дрес во поразот од [[ФК Мајнц|Мајнц]] со 3-1, само четири минути подоцна од како влегол во игра на местото на [[Симон Ролфес]] во 75-тата минута. Со своите шест гола и седум асистенции во оваа сезона, тој бил еден од најголемите протагонисти во својот тим, и дал голем придонес за поправување на резултатите во вториот дел од сезоната и напредок до 5. место кое го води клубот во [[Куп на УЕФА|Купот на УЕФА]]. Во следната сезона, иако имал многу послаби бројки; само еден гол и две асистенции, тој сè уште бил стандарден првотимец и одиграл 30 натпревари од кои 26 како стартер. Сезоната 2007-08 била една од најдобрите во неговата кариера. Играчот од средниот ред постигнал 6 гола во Бундеслигата; на гостувањата против [[ФК Нирнберг|Нирнберг]] (победа 2-1), [[ВФЛ Волфсбург|Волфсбург]] (победа 2-1), [[ФК Херта|Херта]] (победа 3-0), Вердер (пораз 5-2) и [[ФК Дисбург|Дисбург]] (пораз 3-2) и на домашен терен против неговиот поранешен тим Хановер (победа 2-0). Покрај тоа, тој постигнал еден гол и во [[Куп на УЕФА|Купот на УЕФА]] во убедливата победа на гостувањето против [[ФК Цирих|Цирих]] со 5-0 на [[19 декември]] [[2007]], а тој натпревар бил посебен за него поради тоа што за првпат излегол на терен со [[Капитен|капитенската лента]] на клубот. Со 23 години и 6 месеци, Барнета станал еден од најмладите капитени во историјата на Баер Леверкузен. Сезоната ја завршил со вкупно 44 настапи во сите конкуренции и 7 постигнати гола. За сезоната 2008-09 во Леверкузен, дошле двајца одлични играчи од средниот ред како [[Ренато Аугусто]] и [[Тони Крос]], со цел да се поправи слабото 7. место од претходната сезона. Меѓутоа Барнета и во својата четврта сезона во клубот останал стандарден првотимец на позицијата лево крило; постигнал 4 гола во Бундеслигата против [[ФК Хофенхајм|Хофенхајм]] (победа 2-1), Волфсбург (победа 2-0) и Вередер (1-1) на [[Бај Арена]] и на гостувањето против [[ФК Хамбургер|Хамбургер]] (пораз 3-2). Баер Леверкузен ја завршил сезоната на разочарувачкото 9. место, но биле финалисти на [[Фудбалски куп на Германија|Купот на Германија]], каде загубиле со 1-0 од Вердер. Барнета играл во секој натпревар од купот па и во самото финале, а постигнал и еден гол во четврт-финалето против [[ФК Баерн Минхен|Баерн Минхен]] за победата со 4-2. Сезоната ја завршил со 37 настапи и 5 гола. Во неговата петта сезона во клубот (2009-10), се појавил во игра во 32 натпревари од Бундеслигата и постигнал 4 гола против екипите на [[ФК Фрајбург|Фрајбург]] (два гола; победа 5-0), Мајнц (победа 4-2) и Хофенхајм (победа 3-0). Почнувајќи како стартер во 31 натпревар, Барнета дал огроме придонес за освојувањето на 4. место со само 2 бода помалку од третото место кое води во Лигата на шампионите. На [[17 април]] [[2010]] во натпреварот против [[ФК Штутгарт|Штутгарт]], за првпат во својата професионална кариера бил [[Црвен картон (фудбал)|исклучен]], поради добивање на два жолти картони за само 3 минути; првиот во 16-тата, а вториот во 19-тата минута. Барнета играл и во двата натпрвари од Купот на Германија на Баер во оваа сезона. Сезоната 2010-11, Барнета повторно ја започнал како првотимец, но набргу по почетокот на втората половина од сезоната, во пријателски натпревар го повредил медијалниот менискус на десното колено кое го извадило од акција за 8 недели.<ref>[http://mundilev.wordpress.com/2011/01/19/tranquillo-barnetta-injured-for-several-weeks/ Tranquillo Barnetta injured for several weeks]</ref> Во 27-мото коло од Бундеслигата, тој се вратил на терен влегувајќи на местото на Ренато Аугусто за последните 2 минути од натпреварот. До крајот на сезоната тој одново бил стандарден и не пропуштил ниту еден натпревар, а сезоната ја завршил со два постигнати гола и двата пред повредата: против [[ФК Борусија Дортмунд|Борусија Дортмунд]] (победа 2-0) во август и против [[ФК Келн|Келн]] (победа 3-2) во декември. Вкупно одиграл 25 натпревари во сезоната. Пред почетокот на сезоната 2011-12, Барнета повторно се повредил овојпат ги скинал мускулните лигаменти. Поради таа причина го пропуштил најголемиот дел од сезоната, до март 2012 година. На [[24 март]] [[2012]] година, тој го направил своето враќање, влегувајќи од клупата за резерви во 71-вата минута од натпреварот против [[ФК Шалке 04|Шалке 04]] на местото на [[Андре Ширле]]. Тој одиграл само 7 натпревари во Бундеслигата и оваа сезона била прва за него во клубот во која не успеал да постигне ниту еден гол, но имал две асистенции. Со оглед на тоа што договорот му важел до [[30 јуни]] [[2012]] година и не дошло до продолжување на истиот оваа сезона се покажала последна за Барнета во Баер; тој го напуштил Леверкузен после осум години.<ref>[http://www.bayer04.de/B04-DEU/de/_site_index.aspx Tranquillo Barnetta verlässt Bayer 04]</ref> ===Шалке 04=== Иако постоел интерес за Барнета од некој клубови надвор од [[Германија]], пред сè [[ФК Њукасл Јунајтед|Њукасл Јунајтед]]<ref>[http://www.dailystar.co.uk/sport/football/252948/Newcastle-eye-free-agent-Tranquillo-Barnetta Newcastle eye free agent Tranquillo Barnetta]{{Мртва_врска|date=January 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> и [[ФК Јувентус|Јувентус]],<ref>[http://www.itasportpress.it/calciomercato/juventus-tranquillo-barnetta-ancora-tra-gli-obiettivi-di-mercato-62224 Juventus, Tranquillo Barnetta ancora tra gli obiettivi di mercato]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> сепак тој решил да остане во Бундеслигата и во текот на летото [[2012]] година му се приклучил на [[ФК Шалке 04|Шалке 04]].<ref>[http://www.sbnation.com/soccer/2012/7/3/3135344/schalke-04-sign-tranquillo-barnetta-bayer-leverkusen Schalke 04 Sign Tranquillo Barnetta]</ref> Тој потпишал тригодишен договор со клубот во вредност до [[30 јуни]] [[2015]].<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.schalke04.de/aktuell/news/einzelansicht/artikel/fc-schalke-04-verpflichtet-tranquillo-barnetta.html |title=FC Schalke 04 verpflichtet Tranquillo Barnetta |accessdate=2014-12-29 |archive-date=2012-07-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120704200611/http://www.schalke04.de/aktuell/news/einzelansicht/artikel/fc-schalke-04-verpflichtet-tranquillo-barnetta.html |url-status=dead }}</ref> Откако го комплетирал својот трансфер, Барнета го избрал дресот со број 27, претходно носен од [[Сиприан Деац]]. При неговото претставување на навивачите изјава дал генералниот менаџер на Шалке, Хорст Хелд кој рекол: <blockquote> "Ние сме се среќни што Транквило одлучи да ни се приклучи." Тој има огромни квалитети и е многу флексибилен, а тоа го покажа во Баер Леверкузен, како и во швајцарската репрезентација. Исто така, имавме шанса да го доведеме со слободен трансфер."<ref>{{наведени вести|title=Barnetta swaps Leverkusen for Schalke|url=http://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/newsid=1838614.html|publisher=uefa.com|date=3 July 2012|accessdate=29 December 2014}}</ref></blockquote> Меѓутоа и покрај тоа што дошол како големо засилување, првата сезона беше за Барнета во Шалке 04 била незадоволителна. Тој не ги прикажал перформансите од Леверкузен, иако забележал 21 настап во Бундеслигата, само двапати бил во почетните единаесет и само во еден натпреварги одиграл сите 90 минути. Во ниту едно од трите натпреварувања во кој учествувал Шалке, тој не успеал да постигне гол, забележувајќи само една асистенција во Бундеслигата. Со оглед и на силната конкуренцијата од играчи како искусниот [[Џеферсон Фарфан]] и младите [[Луис Холтби]] и [[Јулијан Дракслер]], тој не можел да се здобие со место во почетниот тим и паднал под очекувањата. ==== Позајмица во Ајнтрахт Франкфурт ==== Откако испаднал од плановите на тренерот [[Јенс Келер]], Барнета бил испратен на заем во [[Ајнтрахт Франкфурт]] на [[2 септември]] [[2013]].<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.eintracht.de/aktuell/42702/ |title=Eintracht Frankfurt leiht Tranquillo Barnetta aus |accessdate=2014-12-29 |archive-date=2014-08-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140811085313/http://www.eintracht.de/aktuell/42702/ |url-status=dead }}</ref> Така, Ајнтрахт станал четвртиот различен клуб од Бундеслигата за кој Барнета настапувал. Тој направил 22 настапи во Бундеслигата од кој 20 како стартер и постигнал еден гол на [[23 март]] [[2014]] во победата со 5-2 на гости против Нирнберг. Одиграл солидна сезона и со тоа му помогнал на клубот да избори опстанок во лигата. ==== Враќање во Шалке 04 ==== По една успешна година за Барнета во Ајнтрахт пред почетокот на сезоната 2014-15, тој се вратил во [[ФК Шалке 04|Шалке 04]]. На [[23 септември]] [[2014]], на гостувањето кај [[ФК Вердер Бремен|Вердер Бремен]] тој го постигнал својот прв гол во дресот на Шалке, поставувајќи ги конечните 3-0 во 85-тата минута.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.schalke04.de/de/aktuell/news/140923_spielbericht_werder/page/4435--10-213-.html |title=Erster Dreier! S04 besiegt Bremen 3:0 |accessdate=2014-12-29 |archive-date=2014-12-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141210223008/http://www.schalke04.de/de/aktuell/news/140923_spielbericht_werder/page/4435--10-213-.html |url-status=dead }}</ref> Сепак, тој имал само периферна улога во почетокот на сезоната, но во октомври кога Келер бил отпуштен и заменет со [[Роберто Ди Матео]] добил повеќе простор за игра. На [[29 ноември]] [[2014]], тој го постигнал својот втор гол во сезоната во победата над [[ФК Мајнц 05|Мајнц]] со 4-1 на домашен терен, а веќе во следното коло во натпреварот против Штутгарт тој имал огромен придонес за победата со 4-0 со три асистенции. Третиот гол за сезоната го постигнал во победата над [[ФК Борусија Менхенгладбах|Борусија Менхенгладбах]] со 1-0 на домашен терен. === Филаделфија Јунион === На 29 јули 2015, Барнета потпишал за екипата на [[ФК Филаделфија Јунион|Филаделфија Јунион]]. Своето деби во [[МЛС]] го направил на 2 август, во поразот на неговиот тим на домашен терен од [[ФК Њујорк Ред Булс|Њујорк Ред Булс]] со 1-3. ==Репрезентативна кариера== [[Податотека:Barnetta061115-03.jpg|thumb|лево|Барнета во двобој со [[Мајкон Даглас Сисенадо|Мајкон]] во пријателскиот натпревар против [[Фудбалска репрезентација на Бразил|Бразил]] во [[2006]] година.]] Барнета бил репрезентативец на [[Фудбалска репрезентација на Швајцарија под 17 години|швајцарската репрезентација под 17 години]], која триумфирала на [[Европско првенство во фудбал за играчи под 17 години 2002|Европското првенство 2002]].<ref>{{наведени вести | title = Les «Rouge» admirent les «Rougets» | url = http://archives.lematin.ch/sports/football/les-rouge-admirent-les-rougets-2009-11-10 | first = Renaud | last = Tschoumy | work = [[Le Matin (Switzerland)|Le Matin]]|date=10 November 2009 | language = fr}}</ref> Својот прв повик во [[Фудбалска репрезентација на Швајцарија|сениорската репрезентација]] го заработил во [[2004]] година, кога бил вклучен во групата од 23 играчи за [[Евро 2004]], како замена за повредниот [[Јохан Лонфат]], меѓутоа не одиграл ниту еден натпревар на првенството. Набргѕ потоа во септември истата година, Барнета го направил своето деби во репрезентаривниот дрес против [[Фудбалска репрезентација на Ирска|Ирска]] на [[Сент Јакоб Парк]], во квалификациите за Светското првенство 2006. Барнета бил повикан за [[2006 ФИФА Светско Првенство|Светското првенство 2006]] и ги одиграл сите натпревари на својата репрезентација од почеток до крај. Во вториот натпревар од групната фаза, Барнета го постигнал својот прв гол за швајцарската репрезентација за да ја завери победата над [[Фудбалска репрезентација на Того|Того]] со 2-0 во 88-мата минута.<ref>{{наведени вести|title=Ice-cool Barnetta soothes Swiss nerves|url=http://www.fifa.com/worldcup/archive/germany2006/news/newsid=19789.html|work=[[FIFA|fifa.com]]|date=16 June 2006|access-date=2014-12-29|archive-date=2012-11-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20121107090300/http://www.fifa.com/worldcup/archive/germany2006/news/newsid=19789.html|url-status=dead}}</ref> Во осминафиналето, тој беше еден од тројцата швајцарски репрезентативци кој промашија [[пенал]] во [[Пенали (фудбал)|серијата]] против [[Фудбалска репрезентација на Украина|Украина]], по што Швајцарија загуби со 3-0, откако по 120 минути игра натпреварот завршил 0-0. Тој бил во потесниот избор за наградата за најдобар млад играч на турнирот, но таа сепак му припаднала на [[Лукас Подолски]]. Тој бил повикан и за [[Евро 2008]] каде одиграл 3 натпревари и бил постојано присутен во квалификациите за Светското првенство 2010 каде швајцарската репрезентација обезбедила место со освојувањето на врвот во нивната група.<ref>{{наведени вести|title=Swiss duo riding high|url=http://www.fifa.com/worldcup/news/newsid=1121036.html|work=[[FIFA|fifa.com]]|date=21 October 2009|access-date=2014-12-29|archive-date=2012-11-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20121107090417/http://www.fifa.com/worldcup/news/newsid=1121036.html|url-status=dead}}</ref> На [[4 јуни]] [[2011]] година, постигна два гола од слободен удар против [[Фудбалска репрезентација на Англија|Англија]] во квалификациите за [[Евро 2012]].<ref>{{Наведена мрежна страница| first = Duncan | last = White | url = http://www.telegraph.co.uk/sport/football/teams/england/8554955/England-2-Switzerland-2-match-report.html | title = England 2 Switzerland 2: match report | publisher = Telegraph | date = 4 June 2011 | accessdate = 3 July 2012}}</ref> Две години подоцна, Барнета бил повикан да ја претставува Швајцарија и на [[Светско првенство во фудбал 2014|Светското првенство 2014]] во [[Бразил]], но таму не одиграл ниту еден натпревар.<ref name="Profile: Tranquillo BARNETTA">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.fifa.com/worldcup/players/player=209979/profile-detail.html |title=Profile: Tranquillo BARNETTA |work=Fifa.com |year=2014 |accessdate=6 August 2014 |archive-date=2014-08-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140817115250/http://www.fifa.com/worldcup/players/player=209979/profile-detail.html |url-status=dead }}</ref><ref name="World Cup 2014 squads: Switzerland name final 23">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sbnation.com/soccer/2014/5/13/5712822/world-cup-2014-squads-switzerland |title= World Cup 2014 squads: Switzerland name final 23 |publisher= [[SB Nation]] |date=13 May 2014 | accessdate = 6 August 2014}}</ref> Неколку месеци подоцна, на 14 октомври 2014, против {{NazNB|FUrep|SMR}} во [[Серавале]], го одиграл својот последен натпревар за репрезентацијата, влегувајќи како замена на местото на [[Пајтим Касами]] во победата со 4-0 во рамките на квалификациите за [[Европско првенство во фудбал 2016|Европското првенство 2016]]. ==Статистика== ===Клупска статистика=== ''Статистиката е ажурирана на 9 август 2018.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- |[[ФК Санкт Гален сезона 2002-2003|2002-2003]] || rowspan="2" valign center | {{flagsport|SUI}} [[ФК Санкт Гален|Санкт Гален]] || [[Национална лига А 2002-2003|НЛА]] || 30 || 5||[[Coppa Svizzera 2002-2003|CS]]||0||0|| -||- ||-||-||-||- || 30 || 5 |- |[[ФК Санкт Гален сезона 2003-2004|2003-2004]] || [[Суперлига на Швајцарија 2003-2004|СЛ]] || 30 || 7 ||[[Фудбалски куп на Швајцарија 2003-2004|КШ]]||2||0|| -||- ||-||-||-||- ||32 || 7 |- |[[ФК Хановер 96 сезона 2004-2005|2004-2005]] || {{flagsport|GER}} [[ФК Хановер 96|Хановер 96]] || [[Прва Бундеслига 2004-2005|БЛ]] || 7 || 2 ||[[Фудбалски куп на Германија 2004-2005|КГ]]||2||0|| -||- ||-||-||-||-||9 || 2 |- |[[ФК Бајер Леверкузен сезона 2005-2006|2005-2006]] || rowspan="7" valign center |{{flagsport|GER}} [[ФК Бајер Леверкузен|Бајер Леверкузен]] || [[Прва Бундеслига 2005-2006|БЛ]] || 31 || 6|||[[Фудбалски куп на Германија 2005-2006|КГ]]||1||0||[[Куп на УЕФА 2006-2007|КУ]]||2||0||[[Лига куп на Германија 2006|ЛП]]||1||0|| 35 || 6 |- |[[ФК Бајер Леверкузен сезона 2006-2007|2006-2007]] || [[Прва Бундеслига 2006-2007|БЛ]] || 30 || 1||[[Фудбалски куп на Германија 2006-2007|КГ]]||2||1||[[Куп на УЕФА 2006-2007|КУ]]||9||0||-||-||-||41 || 2 |- |[[ФК Бајер Леверкузен сезона 2007-2008|2007-2008]] || [[Прва Бундеслига 2007-2008|БЛ]] || 32 || 6||[[Фудбалски куп на Германија 2007-2008|КГ]]||1||0||[[Куп на УЕФА 2007-2008|КУ]]||11||1||-||-||- ||44|| 7 |- |[[ФК Бајер Леверкузен сезона 2008-2009|2008-2009]] || [[Прва Бундеслига 2008-2009|БЛ]] || 31 || 4||[[Фудбалски куп на Германија 2008-2009|КГ]]||6||1|| -||- ||-||-||-||-||37 ||5 |- |[[ФК Бајер Леверкузен сезона 2009-2010|2009-2010]] || [[Прва Бундеслига 2009-2010|БЛ]] || 32 || 4||[[Фудбалски куп на Германија 2009-2010|КГ]]||2||0|| -||- ||-||-||-||- ||34 ||4 |- |[[ФК Бајер Леверкузен сезона 2010-2011|2010-2011]] || [[Прва Бундеслига 2010-2011|БЛ]] || 24 || 2||[[Фудбалски куп на Германија 2010-2011|КГ]]||1||0||[[УЕФА Лига Европа 2010-2011|ЛЕ]]||6||0||-||-||- ||31 ||2 |- |[[ФК Бајер Леверкузен сезона 2011-2012|2011-2012]] || [[Прва Бундеслига 2011-2012|БЛ]] || 7 || 0||[[Фудбалски куп на Германија 2011-2012|КГ]]||0||0|| -||- ||-||-||-||- || 7 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно Бајер Леверкузен || 187 || 23 || ||13||2|| ||28||1|| ||1||0 ||229 ||26 |- |[[ФК Шалке 04 сезона 2012-2013|2012-2013]] ||rowspan="2" valign center|{{flagsport|GER}} [[ФК Шалке 04|Шалке 04]] || [[Прва Бундеслига 2012-2013|БЛ]] || 21 || 1||[[Фудбалски куп на Германија 2012-2013|КГ]]||3||0||[[УЕФА Лига на шампиони 2012/13|ЛШ]]||7 ||0||-||-||- ||31 || 1 |- |[[ФК Шалке 04 сезона 2013-2014|авг.-сеп. 2013]] || [[Прва Бундеслига 2013-2014|БЛ]] || 1 || 0||[[Фудбалски куп на Германија 2013-2014|CG]]||1||0|| [[УЕФА Лига на шампиони 2013/14|ЛШ]]||0 ||0||-||-||- ||2 || 0 |- |[[Ајнтрахт Франкфурт сезона 2013-2014|сеп. 2013-2014]] || {{flagsport|GER}} [[Ајнтрахт Франкфурт]] || [[Прва Бундеслига 2013-2014|БЛ]] || 22 ||1 ||[[Фудбалски куп на Германија 2013-2014|КГ]]||2||0||[[УЕФА Лига Европа 2013-2014|ЛЕ]]||7||0||-||-|| ||29 || 1 |- |[[ФК Шалке 04 сезона 2014-2015|2014-2015]] || {{flagsport|GER}} [[ФК Шалке 04|Шалке 04]]|| [[Прва Бундеслига 2014-2015|БЛ]] || 22 || 3||[[Фудбалски куп на Германија 2014-2015|КГ]]||1||0||[[УЕФА Лига на шампиони 2014-2015|ЛШ]]||4|| 0||-||-||- ||27 || 3 |- !colspan="3"|Вкупно Шалке 04 || 44 || 4 || ||5||0|| ||11||0|| ||-||-|| 44 || 4 |- |2015 || rowspan="2" valign center | {{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Philadelphia Union}} || [[МЛС 2015|МЛС]] ||11 || 1||[[Отворен куп на САД 2015|УСКуп]] ||2||0|| ||-||-|| ||-||- ||13 || 1 |- |2016|| [[МЛС 2016|МЛС]] || 29+1 || 5+0||[[Отворен куп на САД 2016|УСКуп]] ||2||0|| ||-||-|| ||-||- || 29 || 5 |- !colspan="3"|Вкупно Филаделфија Јунион || 41 || 6 || ||4||0|| ||-||-|| ||-||- || 45 || 6 |- |[[ФК Санкт Гален сезона 2016-2017|2016-2017]] || rowspan="2" valign center | {{flagsport|SUI}} [[ФК Санкт Гален|Санкт Гален]] || [[Суперлига на Швајцарија 2016-2017|СЛ]] || 16 || 1||[[Фудбалски куп Швајцарија 2016-2017|КШ]]||0||0|| -||- ||-||-||-||- || 30 || 5 |- |[[ФК Санкт Гален сезона 2017-2018|2017-2018]] || [[Суперлига на Швајцарија 2017-2018|СЛ]] || 19 ||1 ||[[Фудбалски куп на Швајцарија 2017-2018|КШ]]||2||1|| -||- ||-||-||-||- ||32 ||8 |- !colspan="3"|Вкупно Санкт Гален || 95 || 13 || ||4||1|| ||-||-|| ||-||-|| 99 || 14 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 396 || 48 || ||30||3|| ||46||1|| ||1||0 ||464||52 |- |} ==Титули== ===Репрезентативни=== ;Швајцарија под 17 * '''[[Европско првенство во фудбал за играчи под 17 години|Европско првенство за играчи под 17 години]]''' : 1 : 2002. ==Наводи== {{наводи|2}} ==Надворешни врски== {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Швајцарија |image3=Flag of Switzerland.svg }} * [http://int.soccerway.com/players/tranquillo-barnetta/205/ Транквило Барнета на soccerway] * [http://www.transfermarkt.co.uk/tranquillo-barnetta/profil/spieler/6645 Транквило Барнета на transfermakt] * [http://www.whoscored.com/Players/9719 Транквило Барнета на whoscored] * [http://www.espnfc.com/player/84684/tranquillo-barnetta Транквило Барнета на espn] * [http://www.goal.com/en/people/switzerland/3066/tranquillo-barnetta Транквило Барнета на Goal.com] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20141224071235/http://www.goal.com/en/people/switzerland/3066/tranquillo-barnetta |date=2014-12-24 }} {{Состав на Швајцарија на Светското првенство 2014}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Барнета, Транквило}} [[Категорија:Швајцарски фудбалери]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Санкт Гален]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Баер Леверкузен]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Хановер 96]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Шалке 04]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Ајнтрахт Франкфурт]] [[Категорија:Фудбалери од Бундеслигата]] [[Категорија:Фудбалери во МЛС]] [[Категорија:Родени во 1985 година]] 63xq0u3735adaus9wl4d8enqbp6urnq 0 1121190 5381320 5207085 2025-06-18T10:02:01Z Makenzis 67668 5381320 wikitext text/x-wiki {{Infobox football club | clubname = {{знамеикона|Швајцарија}} Вил | current = ФК Вил сезона 2014–15| | image = [[Податотека:FC Wil logo.svg|150px]] | full name = ФК Вил 1900 | founded = [[1900]] | ground = [[АФГ Арена]]<br/>[[Вил]], [[Швајцарија]] | capacity = 19,568 | owner = {{знамеикона|Швајцарија}} Роџер Бигер | chrtitle = Претседател | | manager = {{знамеикона|Швајцарија}} [[Клаудио Швенделер]] | mgrtitle = Тренер | | league = [[Швајцарска Челенџ лига|Челенџ лига]] | season = 2024/25 | position = 5. | website = http://www.fcwil.ch | pattern_la1 = | pattern_b1 = | pattern_ra1 = | pattern_sh1 = | pattern_so1 = | leftarm1 = FFFFFF | body1 = FFFFFF | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = 000000 | socks1 = FFFFFF | pattern_la2 = | pattern_b2 = | pattern_ra2 = | pattern_sh2 = | pattern_so2 = | leftarm2 = 000000 | body2 = 000000 | rightarm2 = 000000 | shorts2 = 000000 | socks2 = 000000 }} '''ФК Вил''' е [[Швајцарија|швајцарски]] [[фудбалски клуб]] од градот [[Вил]], во источниот дел на Швајцарија. Клубот е основан во [[1900]] година. Најголемиот успех на клубот бил освојувањето на [[Фудбалски куп на Швајцарија|Купот на Швајцарија]] во [[2004]] година со победа над [[ФК Грасхопер|Грасхопер]] во финалето. ==Бои и амблеми== Официјалните бои на клубот се [[бела]] и [[црна]] ([[Податотека:600px Bianco e Nero (Strisce).svg|20px]]). ==Титули== * '''{{Трофеј-Фудбалски куп на Швајцарија}} [[Фудбалски куп на Швајцарија|Куп на Швајцарија]]''' ** '''Победник (1) :''' 2004. ==Надворешни врски== *[http://www.fcwil.ch/ Официјална страна на клубот] *[http://www.soccerway.com/teams/switzerland/fc-wil-1900/ Страна на soccerway.com] {{Швајцарска Челенџ лига}} [[Категорија:Фудбалски клубови од Швајцарија|Вил]] kdb30s5vmbi3vhnuzpjden9yqnraqjb 0 1191471 5381126 5381115 2025-06-17T12:15:39Z Marco Mitrovich 114460 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/Golf5plus|Golf5plus]]) и ја поврати преработката 5377998 на Golf5plus: Навод 5381126 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Нино Леви | image = Нино Леви.jpg | image_size = 240px | birth_date = {{роден на и возраст|df=yes|1960|1|19}} | birth_place = [[Скопје]], [[НР Македонија]], [[ФНРЈ]] | death_date = | death_place = | nationality = [[Македонија|Македонец]] | known = по улогата во: <br>[[Македонски народни приказни]]<br> [[Тетовирање (филм) |Тетовирање]]<br>[[Во светот на бајките (телевизиска серија) |Во светот на бајките]]<br>[[Вистинска љубов (филм) |Вистинска љубов]]<br>[[Преспав]]<br>[[Среќна Нова 1903 (филм) |Среќна Нова 1903]]<br>[[Сенки (филм) |Сенки]] | occupatiob = [[глумец]] | spouse = | years_active = 1985 - сè уште }} '''Нино Леви''' (роден на {{роден на|19|јануари|1960}} во [[Скопје]]) — [[Македонија|македонски]] театарски, филмски и телевизиски [[глумец]]. Нино Леви завршил [[Факултет за драмски уметности - Скопје|Факултет за драмски уметности]] во [[Скопје]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.maccinema.com/Person.aspx?p=173|title=Леви Нино|last=|first=|date=|work=Кинотека на Македонија|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=}}</ref>. Член на Драмата при [[Македонскиот народен театар]] станал во 1989 година, каде е член до неговото пензионирање во 2024 година. ==Филмографија== {{Филмографија-домаћи|глумца=Нино Леви }}|- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |1980-ти[[#1|&#9650;]]<div id="1950"/> |- | 1985 || [[Тетовирани души]] ТВ-филм || |- | 1987 || [[Хај-фај (филм)|Хај-фај]] ТВ-филм || |- | 1989 || [[Мугра (филм)|Мугра]] Краток филм|| |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |1990-ти[[#1|&#9650;]]<div id="1990"/> |- | 1990 || [[Еурека]] ТВ-серија || Вториот агент |- | 1991 || [[Тетовирање (филм)|Тетовирање]] филм || |- | 1993 || [[Светлосиво (филм)|Светлосиво]] ТВ-филм || Трендафил |- | 1994 || [[Пред дождот (филм)|Пред дождот]] ТВ-филм || Поштар |- | 1994 || [[Прекалени]] ТВ-серија || |- | 1994-1995 || [[Бумбари (ТВ-серија) |Бумбари]] ТВ-серија || Џуле |- | 1995 || [[Во светот на бајките (телевизиска серија) |Во светот на бајките]] ТВ-серија || |- | 1997 || [[Добредојдовте во Сарајево]] ТВ-филм || Живко |- | 1997 || [[Преку езерото (филм)|Преку езерото]] ТВ-филм || Даре |- | 1999 || [[Наше маало (телевизиска серија)|Наше маало]] ТВ-серија || |- |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |2000-ти[[#1|&#9650;]]<div id="2000"/> |- | 2000-2001 || [[Во светот на бајките (телевизиска серија) |Во светот на бајките]] ТВ-серија || |- | 2001 || [[Прашина (филм) |Прашина]] ТВ-филм || |- | 2002 || [[Наше маало]] ТВ-серија || Ристо |- | 2005 || [[Обични луѓе]] ТВ-серија|| Цаци |- | 2006 || [[Патување со Рабробил]] ТВ-филм || |- | 2007 || [[Сенки (филм)|Сенки]] ТВ-филм|| Михо |- | 2007-2010 || [[Народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2009-2010 || [[Македонски народни приказни]] ТВ-серија|| |- |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |2010-ти[[#1|&#9650;]]<div id="2010"/> |- | 2010 || [[Мајки (филм) |Мајки]] ТВ-филм || |- | 2010 || [[Крајот на светот]] ТВ-филм || |- | 2010 || [[Како да ме нема (филм)|Како да ме нема]] ТВ-филм || Првиот силувач |- | 2012 || [[Македонски стари приказни (телевизиска серија) |Македонски стари приказни]] ТВ-серија || |- | 2012 || [[Бардо (филм)|Бардо]] Краток филм || Продавач на свеќи |- | 2013 || [[Соба со пијано]] ТВ-филм || Советник |- | 2014 || [[Среќна Нова 1903 (филм) |Среќна Нова 1903]] ТВ-филм || Наку Влавот |- | 2014-2017 || [[Македонски приказни]] ТВ-серија || |- | 2015-2017 || [[5+ фамилија]] ТВ-серија || Полицаец |- | 2016 || [[Вистинска љубов (филм)|Вистинска љубов]] ТВ-филм || градоначалникот |- | 2016 || [[Операција Дијамант (серија) | Операција Дијамант]] ТВ-серија || Киро |- | 2016 || [[Среќа во Вреќа (серија) | Среќа во Вреќа]] ТВ-серија || Продавачот, Келнерот |- | 2016-2020 || [[Преспав (телевизиска серија) |Преспав]] ТВ-серија || Полицаец, Гостин |- | 2017-2019 || [[Фамилијата Марковски (телевизиска серија)|Фамилијата Марковски]] ТВ-филм || Миленко |- | 2017 || [[Гледајќи настрана]] ТВ-филм || Татко |- | 2018 || [[Ругање со Христос]] ТВ-филм || Работник |- | 2019 || [[Дајте музика]] ТВ-серија || Полицаецот Ванчо |- |-style="background: Lavender; text-align: center; " | colspan="4" |2020-ти [[#1|&#9650;]]<div id="2020"/> |- | 2020 || [[5+ фамилија]] ТВ-серија || Полицаец |- | 2020-2023 || [[Македонски народни приказни (ТВ серија) | Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2021 || [[Кино „Љубов“]] ТВ-филм || |- | 2022 || [[Зад стоговите сено]] ТВ-филм || |- | 2022 || [[Куќен притвор]] ТВ-серија || Цанде |- | 2022-2023 || [[Бистра вода (серија) |Бистра вода]] ТВ-серија || Мишо Павличин |- | 2024 || [[Црвениот поет (серија) |Црвениот поет]] ТВ-серија || Учителот |- | 2024 || [[Убиј ги прво децата]] ТВ-филм || Мите |- | 2025 || [[Утре наутро (филм)|Утре наутро]] ТВ-филм || Доктор |- | 2025 || [[Утре Наутро (серија)|Утре Наутро]] ТВ-серија || Доктор |} == Театарски претстави == * Тетовирани души од [[Горан Стефановски]], режисер: [[Паоло Маџели]], [[Драмски театар - Скопје]] 1985; * Онуфрие - Денови на нашиот живот од Леонид Андреев, режисер: Васил Христов, [[МНТ]] 1989; * Караман - Рекламна бајка од [[Русомир Богдановски]], режисер: [[Коле Ангеловски]], [[МНТ]] 1989; * Синот - Посета на старата дама од Фридрих Диренмат, режисер: [[Бранко Ставрев]], [[МНТ]] 1990; * Мирче - Крик од [[Блаже Миневски]], режисер: [[Владимир Милчин]], [[МНТ]] 1991; * Младен - Народен пратеник од Бранислав Нушиќ, режисер: [[Димитрие Османли]], [[МНТ]] 1993; * Инспектор - Бунт во домот за старци од [[Венко Андоновски]], режисер: [[Бранко Ставрев]], [[МНТ]] 1994; * Гела - Буре барут од [[Дејан Дуковски]], режисер: [[Сашо Миленковски]], [[МНТ]] 1994; * Спасе - [[Македонска крвава свадба]] од [[Војдан Чернодрински]], режисер: [[Сашо Миленковски]], [[МНТ]] 1995; * Епиходов - Вишновата градина од [[Антон Павлович Чехов]], режисер: [[Љубиша Георгиевски]], [[МНТ]] 1997; * Дионис - Жаби од [[Аристофан]], режисер: [[Бранко Ставрев]], [[МНТ]] 1998; * Мате - Гроф Миливој од [[Ристо Крле]], режисер: [[Димитрие Османли]], [[МНТ]] 2001; * Липутин - Демони од Фјодор Достоевски, режисер: [[Владимир Милчин]], [[МНТ]] 2001; * Христов - Црнила од [[Коле Чашуле]], режисер: [[Виолета Џолева]], [[МНТ]] 2001; * Лудото момче - Ослободување на Скопје од Душан Јовановиќ, режисер: Срѓан Јанаќиевиќ, [[МНТ]] 2002; * Д-р Стоилов - Белите коњи од Петре Бакевски, режисер: [[Виолета Џолева]], [[МНТ]] 2003; * Шенкс - Сцени од животот од Овен мак Каферти, режисер: Филип ле Моан, [[МНТ]] 2004; * Луко - Оркестар Титаник од Христо Бојчев, режисер: [[Димитар Станковски]], [[МНТ]] 2006; * Таса - Сомнително лице од [[Бранислав Нушиќ]], режисер: Синиша Евтимов, [[МНТ]] 2007: * Васе - Госпоѓа министерка од [[Бранислав Нушиќ]], режисер: [[Наташа Поплавска]], [[МНТ]] 2009; * Троил и Кресида од [[Вилијам Шекспир]], режисер: Љубиша Ристиќ, [[МНТ]] 2009; * Грофот - Свадбата на Фигаро од Пјер Бомарше, режисер: Леван Цуладзе, [[МНТ]] 2011; * Лебре - Подемот и падот на кабарето од Артур Шницлер, режисер: [[Владимир Милчин]], [[МНТ]] 2013; * Вилијам - Вечната куќа од [[Јордан Плевнеш]], режисер: Дејан Пројковски, [[МНТ]] 2013; * Телегин Иља - Вујко Вања од [[Антон Павлович Чехов]], режисер: [[Зоја Бузалковска]], [[МНТ]] 2015; * Бескудников - Мајсторот и Маргарита од Михаил Булгаков, режисер: Иван Поповски, [[МНТ]] 2015; * Божин - Силјан штркот шанца од [[Дејан Дуковски]], режисер: Срѓан Јанаќиевиќ, [[МНТ]] 2016; * Најкратките драми на светот, режисер: [[Трајче Ѓоргиев]], [[МНТ]] 2019; * Чарли - Бесачи од Мартин Мегдона, режисер: Јавор Грдев, [[МНТ]] 2019; * Аслаксен - Народен непријател од Хенрих Ибзен, режисер: Нина Николиќ, [[МНТ]] 2022; * Мажот - За нас почнува живот од Ѓерѓ Шпиро, режисер: Дејан Пројковски, [[Драмски театар - Скопје]] 2022; * 12, од Реџиналд Роуз, режисер: Синиша Евтимов, [[МНТ]] 2025; == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://www.mnt.mk/ansambl/umetnicki-ansambl/akteri/Nino-Levi-2-2 Животопис на Нино Леви], [[Македонски народен театар]]. * {{IMDb name|0505475}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Леви, Нино}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Глумци од Скопје]] [[Категорија:Македонски театарски глумци]] [[Категорија:Македонски филмски глумци]] [[Категорија:Македонски телевизиски глумци]] [[Категорија:Македонски гласовни глумци]] [[Категорија:Глумци во Македонскиот народен театар]] [[Категорија:Апсолвенти на универзитетот „Св. Кирил и Методиј“]] mf5oxppi2zh32wiuuksf029j29t92rm 5381154 5381126 2025-06-17T13:19:25Z Golf5plus 108702 /* Филмографија */ 5381154 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Нино Леви | image = Нино Леви.jpg | image_size = 240px | birth_date = {{роден на и возраст|df=yes|1960|1|19}} | birth_place = [[Скопје]], [[НР Македонија]], [[ФНРЈ]] | death_date = | death_place = | nationality = [[Македонија|Македонец]] | known = по улогата во: <br>[[Македонски народни приказни]]<br> [[Тетовирање (филм) |Тетовирање]]<br>[[Во светот на бајките (телевизиска серија) |Во светот на бајките]]<br>[[Вистинска љубов (филм) |Вистинска љубов]]<br>[[Преспав]]<br>[[Среќна Нова 1903 (филм) |Среќна Нова 1903]]<br>[[Сенки (филм) |Сенки]] | occupatiob = [[глумец]] | spouse = | years_active = 1985 - сè уште }} '''Нино Леви''' (роден на {{роден на|19|јануари|1960}} во [[Скопје]]) — [[Македонија|македонски]] театарски, филмски и телевизиски [[глумец]]. Нино Леви завршил [[Факултет за драмски уметности - Скопје|Факултет за драмски уметности]] во [[Скопје]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.maccinema.com/Person.aspx?p=173|title=Леви Нино|last=|first=|date=|work=Кинотека на Македонија|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=}}</ref>. Член на Драмата при [[Македонскиот народен театар]] станал во 1989 година, каде е член до неговото пензионирање во 2024 година. ==Филмографија== {{Филмографија-домаћи|глумца=Нино Леви }}|- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |1980-ти[[#1|&#9650;]]<div id="1950"/> |- | 1985 || [[Тетовирани души]] ТВ-филм || |- | 1987 || [[Хај-фај (филм)|Хај-фај]] ТВ-филм || |- | 1989 || [[Мугра (филм)|Мугра]] Краток филм|| |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |1990-ти[[#1|&#9650;]]<div id="1990"/> |- | 1990 || [[Еурека]] ТВ-серија || Вториот агент |- | 1991 || [[Тетовирање (филм)|Тетовирање]] филм || |- | 1993 || [[Светлосиво (филм)|Светлосиво]] ТВ-филм || Трендафил |- | 1994 || [[Пред дождот (филм)|Пред дождот]] ТВ-филм || Поштар |- | 1994 || [[Прекалени]] ТВ-серија || |- | 1994-1995 || [[Бумбари (ТВ-серија) |Бумбари]] ТВ-серија || Џуле |- | 1995 || [[Во светот на бајките (телевизиска серија) |Во светот на бајките]] ТВ-серија || |- | 1997 || [[Добредојдовте во Сарајево]] ТВ-филм || Живко |- | 1997 || [[Преку езерото (филм)|Преку езерото]] ТВ-филм || Даре |- | 1999 || [[Наше маало (телевизиска серија)|Наше маало]] ТВ-серија || |- |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |2000-ти[[#1|&#9650;]]<div id="2000"/> |- | 2000-2001 || [[Во светот на бајките (телевизиска серија) |Во светот на бајките]] ТВ-серија || |- | 2001 || [[Прашина (филм) |Прашина]] ТВ-филм || |- | 2002 || [[Наше маало]] ТВ-серија || Ристо |- | 2005 || [[Обични луѓе]] ТВ-серија|| Цаци |- | 2006 || [[Патување со Рабробил]] ТВ-филм || |- | 2007 || [[Сенки (филм)|Сенки]] ТВ-филм|| Михо |- | 2007-2010 || [[Народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2009-2010 || [[Македонски народни приказни]] ТВ-серија|| |- |- style="background: Lavender; text-align:center; " | colspan="4" |2010-ти[[#1|&#9650;]]<div id="2010"/> |- | 2010 || [[Мајки (филм) |Мајки]] ТВ-филм || |- | 2010 || [[Крајот на светот]] ТВ-филм || |- | 2010 || [[Како да ме нема (филм)|Како да ме нема]] ТВ-филм || Првиот силувач |- | 2012 || [[Македонски стари приказни (телевизиска серија) |Македонски стари приказни]] ТВ-серија || |- | 2012 || [[Бардо (филм)|Бардо]] Краток филм || Продавач на свеќи |- | 2013 || [[Соба со пијано]] ТВ-филм || Советник |- | 2014 || [[Среќна Нова 1903 (филм) |Среќна Нова 1903]] ТВ-филм || Наку Влавот |- | 2014-2017 || [[Македонски приказни]] ТВ-серија || |- | 2015-2017 || [[5+ фамилија]] ТВ-серија || Полицаец |- | 2016 || [[Вистинска љубов (филм)|Вистинска љубов]] ТВ-филм || градоначалникот |- | 2016 || [[Операција Дијамант (серија) | Операција Дијамант]] ТВ-серија || Киро |- | 2016 || [[Среќа во Вреќа (серија) | Среќа во Вреќа]] ТВ-серија || Продавачот, Келнерот |- | 2016-2020 || [[Преспав (телевизиска серија) |Преспав]] ТВ-серија || Полицаец, Гостин |- | 2017-2019 || [[Фамилијата Марковски (телевизиска серија)|Фамилијата Марковски]] ТВ-филм || Миленко |- | 2017 || [[Гледајќи настрана]] ТВ-филм || Татко |- | 2018 || [[Ругање со Христос]] ТВ-филм || Работник |- | 2019 || [[Дајте музика]] ТВ-серија || Полицаецот Ванчо |- |-style="background: Lavender; text-align: center; " | colspan="4" |2020-ти [[#1|&#9650;]]<div id="2020"/> |- | 2020 || [[5+ фамилија]] ТВ-серија || Полицаец |- | 2020-2023 || [[Македонски народни приказни (ТВ серија) | Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2021 || [[Кино „Љубов“]] ТВ-филм || |- | 2022 || [[Зад стоговите сено]] ТВ-филм || |- | 2022 || [[Куќен притвор]] ТВ-серија || Цанде |- | 2022-2023 || [[Бистра вода (серија) |Бистра вода]] ТВ-серија || Мишо Павличин |- | 2024 || [[Црвениот поет (серија) |Црвениот поет]] ТВ-серија || Учителот |- | 2024 || [[Убиј ги прво децата]] ТВ-филм || Мите |- | 2025 || [[Утре наутро (филм)|Утре наутро]] ТВ-филм || Доктор |- | 2025 || [[Езерото]] ТВ-филм || |- | 2025 || [[Утре Наутро (серија)|Утре Наутро]] ТВ-серија || Доктор |} == Театарски претстави == * Тетовирани души од [[Горан Стефановски]], режисер: [[Паоло Маџели]], [[Драмски театар - Скопје]] 1985; * Онуфрие - Денови на нашиот живот од Леонид Андреев, режисер: Васил Христов, [[МНТ]] 1989; * Караман - Рекламна бајка од [[Русомир Богдановски]], режисер: [[Коле Ангеловски]], [[МНТ]] 1989; * Синот - Посета на старата дама од Фридрих Диренмат, режисер: [[Бранко Ставрев]], [[МНТ]] 1990; * Мирче - Крик од [[Блаже Миневски]], режисер: [[Владимир Милчин]], [[МНТ]] 1991; * Младен - Народен пратеник од Бранислав Нушиќ, режисер: [[Димитрие Османли]], [[МНТ]] 1993; * Инспектор - Бунт во домот за старци од [[Венко Андоновски]], режисер: [[Бранко Ставрев]], [[МНТ]] 1994; * Гела - Буре барут од [[Дејан Дуковски]], режисер: [[Сашо Миленковски]], [[МНТ]] 1994; * Спасе - [[Македонска крвава свадба]] од [[Војдан Чернодрински]], режисер: [[Сашо Миленковски]], [[МНТ]] 1995; * Епиходов - Вишновата градина од [[Антон Павлович Чехов]], режисер: [[Љубиша Георгиевски]], [[МНТ]] 1997; * Дионис - Жаби од [[Аристофан]], режисер: [[Бранко Ставрев]], [[МНТ]] 1998; * Мате - Гроф Миливој од [[Ристо Крле]], режисер: [[Димитрие Османли]], [[МНТ]] 2001; * Липутин - Демони од Фјодор Достоевски, режисер: [[Владимир Милчин]], [[МНТ]] 2001; * Христов - Црнила од [[Коле Чашуле]], режисер: [[Виолета Џолева]], [[МНТ]] 2001; * Лудото момче - Ослободување на Скопје од Душан Јовановиќ, режисер: Срѓан Јанаќиевиќ, [[МНТ]] 2002; * Д-р Стоилов - Белите коњи од Петре Бакевски, режисер: [[Виолета Џолева]], [[МНТ]] 2003; * Шенкс - Сцени од животот од Овен мак Каферти, режисер: Филип ле Моан, [[МНТ]] 2004; * Луко - Оркестар Титаник од Христо Бојчев, режисер: [[Димитар Станковски]], [[МНТ]] 2006; * Таса - Сомнително лице од [[Бранислав Нушиќ]], режисер: Синиша Евтимов, [[МНТ]] 2007: * Васе - Госпоѓа министерка од [[Бранислав Нушиќ]], режисер: [[Наташа Поплавска]], [[МНТ]] 2009; * Троил и Кресида од [[Вилијам Шекспир]], режисер: Љубиша Ристиќ, [[МНТ]] 2009; * Грофот - Свадбата на Фигаро од Пјер Бомарше, режисер: Леван Цуладзе, [[МНТ]] 2011; * Лебре - Подемот и падот на кабарето од Артур Шницлер, режисер: [[Владимир Милчин]], [[МНТ]] 2013; * Вилијам - Вечната куќа од [[Јордан Плевнеш]], режисер: Дејан Пројковски, [[МНТ]] 2013; * Телегин Иља - Вујко Вања од [[Антон Павлович Чехов]], режисер: [[Зоја Бузалковска]], [[МНТ]] 2015; * Бескудников - Мајсторот и Маргарита од Михаил Булгаков, режисер: Иван Поповски, [[МНТ]] 2015; * Божин - Силјан штркот шанца од [[Дејан Дуковски]], режисер: Срѓан Јанаќиевиќ, [[МНТ]] 2016; * Најкратките драми на светот, режисер: [[Трајче Ѓоргиев]], [[МНТ]] 2019; * Чарли - Бесачи од Мартин Мегдона, режисер: Јавор Грдев, [[МНТ]] 2019; * Аслаксен - Народен непријател од Хенрих Ибзен, режисер: Нина Николиќ, [[МНТ]] 2022; * Мажот - За нас почнува живот од Ѓерѓ Шпиро, режисер: Дејан Пројковски, [[Драмски театар - Скопје]] 2022; * 12, од Реџиналд Роуз, режисер: Синиша Евтимов, [[МНТ]] 2025; == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://www.mnt.mk/ansambl/umetnicki-ansambl/akteri/Nino-Levi-2-2 Животопис на Нино Леви], [[Македонски народен театар]]. * {{IMDb name|0505475}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Леви, Нино}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Глумци од Скопје]] [[Категорија:Македонски театарски глумци]] [[Категорија:Македонски филмски глумци]] [[Категорија:Македонски телевизиски глумци]] [[Категорија:Македонски гласовни глумци]] [[Категорија:Глумци во Македонскиот народен театар]] [[Категорија:Апсолвенти на универзитетот „Св. Кирил и Методиј“]] 86038eal7lywsn7k5wsvkyk9mzlhx0p 2 1202230 5381325 5380165 2025-06-18T10:45:36Z ListeriaBot 65467 Wikidata list updated [V2] 5381325 wikitext text/x-wiki {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item WHERE { ?item wdt:P21 wd:Q6581072 . ?item wdt:P27 wd:Q221 . ?sitelink schema:about ?item . FILTER NOT EXISTS { ?wfr schema:about ?item . ?wfr schema:inLanguage "mk" } } limit 1000 |sort=label |columns=number:#,label:Article,description,p569,p570,p18,item |thumb=100 |links=red }} {| class='wikitable sortable' ! # ! Article ! description ! датум на раѓање ! датум на смрт ! фотографија ! item |- | style='text-align:right'| 1 | [[Aleksandra Kolovska]] | | 2004-02-23 | | | [[:d:Q116690280|Q116690280]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[Andrea Sedloska]] | | | | | [[:d:Q115003412|Q115003412]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[Andrijana Boškoska]] | | 1979-09-07 | | | [[:d:Q130760296|Q130760296]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[Ashley Paris]] | | 1987-09-21 | | [[Податотека:Ashley Paris 55.jpg|center|100px]] | [[:d:Q4805546|Q4805546]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[Bisera Paskal]] | | | | | [[:d:Q130172645|Q130172645]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[Emilijana Rizoska]] | | 2005-05-21 | | | [[:d:Q116690278|Q116690278]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[Gordana Dimitrieska-Kočoska]] | | | | [[Податотека:Gordana Dimitrieska-Kočoska official portrait 2024.jpg|center|100px]] | [[:d:Q134462169|Q134462169]] |- | style='text-align:right'| 8 | [[Lidija Milkova]] | | 1970-12-26 | | | [[:d:Q3832051|Q3832051]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[Marija Guguljanova]] | | 1999-11-11 | | | [[:d:Q116690276|Q116690276]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[Matea Nikolic]] | | 2002-08-01 | | | [[:d:Q119555659|Q119555659]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[Teodora Gulicoska]] | | | | | [[:d:Q130172852|Q130172852]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[Valbona Ismaili]] | | 2003-02-24 | | [[Податотека:2019-11-13 Volleyball, 1. Bundesliga Frauen, Schwarz-Weiss Erfurt - Nawaro Straubing 1DX 5028 by Stepro.jpg|center|100px]] | [[:d:Q68313478|Q68313478]] |- | style='text-align:right'| 13 | [[Јована Мицевска]] | македонска ракометарка | 2000-07-26 | | | [[:d:Q115104246|Q115104246]] |- | style='text-align:right'| 14 | [[Љиљана Меѓеши]] | македонска глумица | 1956-04-20 | | | [[:d:Q31185200|Q31185200]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[Џансевер]] | турско-македонска пејачка | 1967-07-08 | | | [[:d:Q101064387|Q101064387]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[Александра Боканча]] | македонско-молдавска фудбалерка | 1989-10-22 | | | [[:d:Q93769838|Q93769838]] |- | style='text-align:right'| 17 | [[Амелија Уце-Николов]] | македонска пингпонгарка | | | [[Податотека:20220814 ECM22 Table Tennis 9053.jpg|center|100px]] | [[:d:Q113638918|Q113638918]] |- | style='text-align:right'| 18 | [[Ана Марија Зафировска]] | македонска спортистка | 2002-05-11 | | [[Податотека:2020-01-12 Biathlon Single Mixed Relay (2020 Winter Youth Olympics) by Sandro Halank–033.jpg|center|100px]] | [[:d:Q81908280|Q81908280]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[Ана Цветановска]] | македонска скијачка | 2000<br/>2000-12-06 | | [[Податотека:46 Ana Cvetanovska 7723.jpg|center|100px]] | [[:d:Q28870411|Q28870411]] |- | style='text-align:right'| 20 | [[Анастасија Овнарска]] | македонска одбојкарка | 2005-06-24 | | | [[:d:Q125416835|Q125416835]] |- | style='text-align:right'| 21 | [[Анастасија Спасевска]] | музичар | 2005-07-21 | | | [[:d:Q130259088|Q130259088]] |- | style='text-align:right'| 22 | [[Андријана Цветковиќ]] | македонска режисерка, амбасадор | 1981-04-05 | | [[Податотека:Ambassador Cvetkovik.jpg|center|100px]] | [[:d:Q55085022|Q55085022]] |- | style='text-align:right'| 23 | [[Анџелика Митрашиновиќ (Q109453977)|Анџелика Митрашиновиќ]] | македонска кошаркарка | 1993-08-14<br/>1993-08-25 | | | [[:d:Q109453977|Q109453977]] |- | style='text-align:right'| 24 | [[Арта Биљали-Зендели]] | македонска политичарка | 1981-04-11 | | | [[:d:Q106645258|Q106645258]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[Артина Ќазими]] | политичарка | 1997-04-13 | | | [[:d:Q106645209|Q106645209]] |- | style='text-align:right'| 26 | [[Биг Мама]] | албанско-македонска пејачка | 1986-02-28 | | | [[:d:Q539335|Q539335]] |- | style='text-align:right'| 27 | [[Вангелина Маркудова]] | македонска судијка | 1956 | | | [[:d:Q64005921|Q64005921]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[Вера Јанковиќ]] | македонска писателка | 1922-12-16 | 2003-01-21 | | [[:d:Q25461428|Q25461428]] |- | style='text-align:right'| 29 | [[Вера Маркова (Q64007076)|Вера Маркова]] | македонска судијка | 1947-11-21 | | | [[:d:Q64007076|Q64007076]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[Викторија Јовановска (Q28867693)|Викторија Јовановска]] | македонска скијачка | 2000-07-11 | | | [[:d:Q28867693|Q28867693]] |- | style='text-align:right'| 31 | [[Викторија Недева]] | македонска фудбалерка | 2003-06-20 | | | [[:d:Q98090292|Q98090292]] |- | style='text-align:right'| 32 | [[Габриела Коскоска]] | македонска шахистка | 1969 | | | [[:d:Q9265219|Q9265219]] |- | style='text-align:right'| 33 | [[Девона Бонер]] | американско-македонска кошаркарка | 1987-08-21 | | [[Податотека:Bonner9-20180601.jpg|center|100px]] | [[:d:Q866093|Q866093]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[Драгана Волкановска]] | македонска спортистка | 1993-06-06 | | | [[:d:Q1254659|Q1254659]] |- | style='text-align:right'| 35 | [[Елена Гошева]] | македонска судијка | 1948-03-02 | | | [[:d:Q64005776|Q64005776]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[Елена Панеска]] | македонска фудбалерка | 2002-07-10 | | | [[:d:Q98069004|Q98069004]] |- | style='text-align:right'| 37 | [[Елизабета Шелева (Q16633882)|Елизабета Шелева]] | македонска писателка | | | | [[:d:Q16633882|Q16633882]] |- | style='text-align:right'| 38 | [[Елита Речи]] | македонска пејачка | 1981-02-04 | | | [[:d:Q13038573|Q13038573]] |- | style='text-align:right'| 39 | [[Ермира Мехмети]] | политичарка | 1979-10-06 | | | [[:d:Q13038677|Q13038677]] |- | style='text-align:right'| 40 | [[Жанина Мирчевска]] | македонска писателка | 1967-10-20 | | | [[:d:Q18643152|Q18643152]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[Ивана Арсениевска]] | македонска ракометарка | 2003-12-08 | | | [[:d:Q116690274|Q116690274]] |- | style='text-align:right'| 42 | [[Ивана Гакидова]] | македонска ракометарка | 1995-02-27 | | | [[:d:Q85981516|Q85981516]] |- | style='text-align:right'| 43 | [[Илза Бафтиари]] | македонска виолончелистка | | | | [[:d:Q44509407|Q44509407]] |- | style='text-align:right'| 44 | [[Катерина Кузмановска]] | македонска политичарка | 1968-06-15 | | | [[:d:Q31155330|Q31155330]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[Кети Смилеска]] | македонска политичарка | 1974-12-13 | | | [[:d:Q31207147|Q31207147]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[Криси Гивенс]] | американско-македонска кошаркарка | 1985-07-26 | | | [[:d:Q40451177|Q40451177]] |- | style='text-align:right'| 47 | [[Лариса Кисељова]] | руско-македонска ракометарка | 1970-03-11 | | | [[:d:Q2679524|Q2679524]] |- | style='text-align:right'| 48 | [[Лилјана Ѓузелова-Хаџи Бошкова]] | македонска уметница | 1935 | 2018-07-17 | | [[:d:Q111715706|Q111715706]] |- | style='text-align:right'| 49 | [[Лилјана Кузмановска]] | македонска политичарка | 1962-07-15 | | | [[:d:Q31030756|Q31030756]] |- | style='text-align:right'| 50 | [[Линдита Алиу - Тахири]] | македонска новинарка | 1962 | | | [[:d:Q13041633|Q13041633]] |- | style='text-align:right'| 51 | [[Магдалена Манаскова]] | македонска политичарка | 1981-06-22 | | | [[:d:Q31030803|Q31030803]] |- | style='text-align:right'| 52 | [[Марија Јовановска (Q115104251)|Марија Јовановска]] | македонска фудбалерка | 2004-08-30 | | | [[:d:Q115104251|Q115104251]] |- | style='text-align:right'| 53 | [[Марија Петровиќ]] | македонска одбојкарка | 1987-04-15 | | | [[:d:Q15262810|Q15262810]] |- | style='text-align:right'| 54 | [[Маја Бојаџиевска]] | македонска писателка | 1962 | | | [[:d:Q12286337|Q12286337]] |- | style='text-align:right'| 55 | [[Мери Лазарова]] | македонска политичарка | 1984-09-17 | | | [[:d:Q31207150|Q31207150]] |- | style='text-align:right'| 56 | [[Милева Горгиева]] | македонска политичарка | 1963-03-17 | | | [[:d:Q31207158|Q31207158]] |- | style='text-align:right'| 57 | [[Мимоза Несторова-Томиќ]] | македонска архитектка | 1929-06-21 | 2024-05-22 | | [[:d:Q19594838|Q19594838]] |- | style='text-align:right'| 58 | [[Мира Стојчевска]] | македонска политичарка | 1966-07-19 | | | [[:d:Q31207162|Q31207162]] |- | style='text-align:right'| 59 | [[Мојца Седеу]] | македонски перкусионист | 1970 | | | [[:d:Q1943115|Q1943115]] |- | style='text-align:right'| 60 | [[Нада Ципушева]] | македонска политичарка | 1958-01-22 | | | [[:d:Q31030839|Q31030839]] |- | style='text-align:right'| 61 | [[Наташа Илиевска]] | македонска каратистка | 1983-04-04 | | | [[:d:Q24237389|Q24237389]] |- | style='text-align:right'| 62 | [[Наташа Коцевска]] | македонска ракометарка | 1984-04-07 | | | [[:d:Q1966367|Q1966367]] |- | style='text-align:right'| 63 | [[Никица Корубин]] | македонска политичарка | 1976-05-22 | | | [[:d:Q31207202|Q31207202]] |- | style='text-align:right'| 64 | [[Нора Бектеши]] | македонска пејачка | 1992 | | | [[:d:Q51856376|Q51856376]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[Павлинче Честојнова]] | македонска политичарка | 1974-03-15 | | | [[:d:Q31030855|Q31030855]] |- | style='text-align:right'| 66 | [[Радица Чонева]] | македонска фудбалерка | 2001-11-08 | | | [[:d:Q97738214|Q97738214]] |- | style='text-align:right'| 67 | [[Светлана Карапетрова]] | македонска политичарка | 1965-03-31 | | | [[:d:Q30306429|Q30306429]] |- | style='text-align:right'| 68 | [[Селвие Салиу]] | македонска политичарка | 1970-08-20 | | | [[:d:Q39250871|Q39250871]] |- | style='text-align:right'| 69 | [[Симона Маџовска]] | македонска ракометарка | 1993-11-02 | | | [[:d:Q116202543|Q116202543]] |- | style='text-align:right'| 70 | [[Славица Бабамова]] | | 1971 | | [[Податотека:Slavica Babamova 2024 (cropped).jpg|center|100px]] | [[:d:Q113813072|Q113813072]] |- | style='text-align:right'| 71 | [[Славица Грковска-Лошкова]] | македонска политичарка | 1970-07-27 | | [[Податотека:Slavica Grkovska official portrait 2022.jpg|center|100px]] | [[:d:Q110628915|Q110628915]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[Славица Шуманска-Mитева]] | македонска политичарка | 1980-10-20 | | | [[:d:Q31207167|Q31207167]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[Тања Вујисиќ-Тодоровска]] | македонска актерка | 1961-08-28 | | | [[:d:Q44059834|Q44059834]] |- | style='text-align:right'| 74 | [[Теодора Ѓорѓевска]] | македонска фудбалерка | 2000-03-19 | | | [[:d:Q109993253|Q109993253]] |- | style='text-align:right'| 75 | [[Теодора Јанковска]] | македонска фудбалерка | 2002-01-16 | | | [[:d:Q98088309|Q98088309]] |- | style='text-align:right'| 76 | [[Теодора Керамичиева (Q47500045)|Теодора Керамичиева]] | македонска ракометарка | 1996-01-14 | | | [[:d:Q47500045|Q47500045]] |- | style='text-align:right'| 77 | [[Теута Биљали]] | Политичар од Македонија | 1980-05-25 | | | [[:d:Q30557491|Q30557491]] |- | style='text-align:right'| 78 | [[Фитнете Туда]] | македонска новинарка | | | | [[:d:Q13038964|Q13038964]] |- | style='text-align:right'| 79 | [[Фросина Стојковска]] | македонска писателка | 1986 | | | [[:d:Q106258742|Q106258742]] |- | style='text-align:right'| 80 | [[Ширет Елези]] | македонска политичарка | 1981-03-20 | | | [[:d:Q24470416|Q24470416]] |- | style='text-align:right'| 81 | [[Шпреса Хадри]] | Политичар од Македонија | 1964-03-06 | | | [[:d:Q30528658|Q30528658]] |} {{Wikidata list end}} t7hfetkn8j30xts44a3ozktbw1uii6n 0 1225127 5381292 5280661 2025-06-18T06:02:23Z P.Nedelkovski 47736 изменета категоризација 5381292 wikitext text/x-wiki {{DISPLAYTITLE:Оливера Ќорвезироска}} '''Оливера Ќорвезироска''' (родена во {{роден во|Куманово}}, на {{роден на|29|ноември|1965}}) — македонска [[писател]]ка, [[поет]]еса, [[Есеј|есеистка]] и критичарка. {{Инфокутија Писател |name=Оливера Ќорвезироска |image=Оливера_Ќорвезироска.jpg |birth_name=Марковиќ |birth_date=29.11.1965 |birth_place=[[Куманово]], [[СФРЈ]] |image_size=350px|caption=Оливера Ќорвезироска на првиот Фестивал на проза, Куманово, мај 2022}} == Животопис == Оливера Ќорвезироска (родена Марковиќ) е родена во [[Куманово]] на 29 ноември 1965 година. Основно и средно [[училиште]] завршила во Куманово, а [[Филолошки факултет „Блаже Конески“ - Скопје|Филолошки факултет]] во [[Скопје]], каде живее и работи. По дипломирањето, таа се вработила во [[НИП „Нова Македонија“]] како [[лектор]]. Во 1985 година станала членка на [[Друштвото на писатели на Македонија]].<ref>[https://okno.mk/node/70299 okno.mk]</ref><ref>[https://www.radiomof.mk/promocija-na-ulicite-shto-gi-nema-od-olivera-kjorveziroska/ www.radiomof.mk]</ref><ref name="ReferenceA">Оливера Ќорвезироска, ''Две перници''. Скопје: Три, 2010, стр. 183.</ref> ==Творештво== Делата на Ќорвезироска се преведени на: албански, српски, англиски, француски, турски, чешки, словенечки, полски, руски, унгарски и бугарски јазик. Исто така, таа е застапена во дваесетина антологии на современиот македонски расказ, објавени во [[Македонија]] и во странство.<ref name="ReferenceA"/> === Библиографија === Ќорвезироска е авторка на следниве дела:<ref name="ReferenceA"/> <ref>Оливера Ќорвезироска, ''Престапни години (прозен календар)''. Скопје: Бегемот, 2021.</ref> * „Трети кат“ ([[поезија]]) * „Високите бели“ (поезија) * „[[Кифличката Мирна]]“ ([[роман]] за деца) * „Мојот брат од тринаесеттиот кат“ (роман за деца) * „Дедо Миле“ (сликовница, со Глигор Костовски-Гишо) * „Отвораат ли сништата работа“ (критика и есеистика) * „Еден Текст и една жена“ (критика и есеистика) * „Заклученото тело на Лу“ (роман) * „Страдањата на младиот лектор“ (раскази) * „([[С)плетени раскази]]“ (раскази) * „[[Две перници]]“ (раскази) * „Новелички без шеќер“ (раскази) * „(Со)шиени раскази“ (раскази) * „Улиците што ги нема“ (раскази) * „Аб'т“ (роман) * „Дедо Миле“ (сликовница, со Владимир Лукаш) * [[Престапни години]] (раскази, 2021) Таа е застапена во околу 20 антологии на современиот македонски расказ, објавени во Македонија и во странство. На пример, три нејзини кратки раскази се застапени во [[Антологија|антологијата]] на македонскиот краток расказ, „[[Џинџуџе во земјата на афионите]]“ ([[Темплум]], 2022).<ref>Никола Гелевски и Владимир Мартиновски (приредувачи), ''Џинџуџе во земјата на афионите: антологија на македонскиот краток расказ''. Скопје: Темплум, 2022, стр. 175-179.</ref> === Награди и признанија === Ќорвезироска е добитничка на неколку награди за нејзините раскази, а во 2003 година, за книгата „(С)плетени раскази“, ја добила наградата за најдобра проза на [[Друштво на писателите на Македонија|Друштвото на писателите на Македонија]] - „[[Стале Попов (награда)|Стале Попов]]“.<ref>Оливера Ќорвезироска, ''Престапни години (прозен календар)''. Скопје: Бегемот, 2021.</ref> 2025 - [[Награда „Рациново признание“]] за романот „Три Марии“<ref>{{наведена мрежна страница|url= https://nezavisen.mk/olivera-kjorveziroska-dobitnichka-na-racinovoto-priznanie-za-2025-pochesnoto-za-namita-subioto/ |title= Оливера Ќорвезироска добитничка на „Рациновото признание“ за 2025, почесното за Намита Субиото|language=македонски|Publisher=Независен|date=10.06.2025|access-date=17 јуни 2025}}</ref> == Наводи == {{наводи}} {{Македонска книжевност}} __ИНДЕКС__ __ВРСКАНОВПОДНАСЛОВ__ __СОСОДРЖИНА__ {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Ќорвезироска, Оливера}} [[Категорија:Македонски писатели]] [[Категорија:Родени во 1965 година]] [[Категорија:Луѓе од Куманово]] [[Категорија:Добитници на наградата „Рациново признание“]] 29v23iglt61cpnnx3tvdzcifi5p7cqu 0 1245369 5381290 5371238 2025-06-18T05:59:16Z P.Nedelkovski 47736 2025 5381290 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Кочо Рацин -Велес.jpg|мини|Споменик на [[Кочо Рацин]] во [[Велес]]]] '''Рациново признание''' – награда, признание што го доделува организациониот одбор на културната манифестација „[[Рацинови средби]]“. Таа го носи името на еден од најголемите македонски [[поет]]и - [[Кочо Рацин]] и се доделува за прозни, литературни остварувања, на автори од Република [[Македонија]] објавени во периодот меѓу две манифестации „Рацинови средби“.<ref>[https://arhiva.veles.gov.mk/veles3/index.php/2014-02-01-11-59-19/5456-konkurs-za-dodeluvanje-na-nagradata-racinovo-priznanie-za-2019-godina Конкурс за доделување на наградата Рациново признание за 2019 година] на семрежното место на Општина Велес</ref> Традиционално се доделува заедно со [[Почесно Рациново признание|„Почесното Рациново признание“]] за време на одржувањето на „Рациновите средби“. ==Лауреати== {| class="wikitable" |- !Година !Добитник !За книгата |- |2000<ref>{{наведени вести|url=https://www.iliili.com.mk/knigi/27.php|title=Белиот чад - За авторот Оливера Николова|publisher=Или-или|language=македонски|accessdate=26 јуни 2020|archive-date=2020-06-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20200628162022/https://www.iliili.com.mk/knigi/27.php|url-status=dead}}</ref> |[[Оливера Николова]] |[[Адамовото ребро]] |- |2001<ref>{{наведени вести|url=https://time.mk/arhiva/?d1=01&m1=01&y1=1991&d2=31&m2=12&y2=2012&all=0&a1=1&fulltext=2&timeup=2&show=1&q=рациново%20признание%20за%20инсомниа%20од%20димитар%20дурацовски&read=dcfb41c0125e31e|title=Рациновото признание за „Инсомниа“ од Димитар Дурацовски|date= 13 ноември 2001|publisher=Дневник|language=македонски|access-date=8 јуни 2020}}</ref> |[[Димитрие Дурацовски]] |[[Инсомниа]] |- |2002<ref>{{наведени вести|url=https://time.mk/cw/b32f591643/racinovoto-priznanie-za-blaze-minevski.html|title=Рациновото признание за Блаже Миневски|date= 5 јуни 2002|publisher=Дневник|language=македонски|access-date=8 јуни 2020}}</ref> |[[Блаже Миневски]] |[[Сезона на глуварките]] |- |2003<ref>{{наведени вести|url=https://time.mk/cw/4cb673e203/racinovoto-priznanie-za-nastavnickata-ljiljana-eftimova.html|title=Рациновото признание за наставничката Љиљана Ефтимова|date= 6 јуни 2003|publisher=Дневник|language=македонски|access-date=8 јуни 2020}}</ref> |[[Љиљана Ефтимова]] |[[Другата]] |- |2004<ref>{{наведени вести|url=https://time.mk/cw/fe515baf9f/mihail-rendzov-dobitnik-na-racinovoto-priznanie.html|title=Михаил Ренџов добитник на Рациновото признание|date= 11 јуни 2004|publisher=Дневник|language=македонски|access-date=8 јуни 2020}}</ref> |[[Михаил Ренџов]] |[[Захарија и други раскази]] |- |2005<ref>{{наведена мрежна страница|url=http://www.kniga.mk/kamenot-od-tvo-ot-den.html|title=Каменот од твојот ден|publisher=|language=македонски|access-date=8 јуни 2020}}{{Мртва_врска|date=May 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> |[[Јагода Михајловска-Георгиева]] |[[Каменот од твојот ден]] |- |2006<ref>{{наведени вести|url=https://time.mk/arhiva/?d1=01&m1=01&y1=1991&d2=31&m2=12&y2=2012&all=0&vreme=1&fulltext=2&timeup=2&show=1&q=признание%20за%20убавицата%20и%20мародерот&read=d9fe6f0f0aa816d|title=Признание за „Убавицата и мародерот“|date= 8 јуни 2006|publisher=Дневник|language=македонски|access-date=8 јуни 2020}}</ref> |[[Божин Павловски]] |[[Убавицата и мародерот]] |- |2007<ref>{{наведени вести|url=http://tirekovmirece.com/Novost/44%3Dте-Рацинови-средби| title=44-те Рацинови средби|date=4 јуни 2007 |publisher=|language=македонски|access-date=8 јуни 2020}}</ref> |[[Коле Чашуле]] |[[Патот од себеси]] |- |2008<ref>{{наведена мрежна страница|url= http://www.idividi.com.mk/vesti/makedonija/449759/index.html |title= Рациновото признание за 2008 му беше врачено на Луан Старова|publisher= |language=македонски|access-date=8 јуни 2020}}</ref> |[[Луан Старова]] |[[Потрага по еден Лејбовиц|Потрага по Елен Лејбовиц]] |- |2009<ref>{{наведени вести|url=http://tirekovmirece.com/Novost/Кацаров-за-„Татко-и-отец“-добитник-на-Рациновата-награда|title=Кацаров за „Татко и отец“ добитник на Рациновата награда|publisher= |language=македонски|access-date=8 јуни 2020}}</ref> |[[Трајче Кацаров]] |[[Татко и отец]] |- |2010<ref>{{наведена мрежна страница|url= http://www.idividi.com.mk/vesti/makedonija/606280/index.html |title= Рациновото признание за 2010 ќе му биде врачено на Братислав Ташковски за романот „Кафез од гревови‘‘|publisher= |language=македонски|access-date=8 јуни 2020}}</ref> |[[Братислав Ташковски]] |[[Кафез од гревови]] |- |2011<ref>{{наведена мрежна страница|url= https://makfax.com.mk/kultura/257607/ |title= Писателот Владимир Попов добитник на Рациново признание |publisher= |language=македонски|access-date=8 јуни 2020}}</ref> |[[Владимир Попов]] |[[Наспроти ветрот]] |- |2012<ref>{{наведена мрежна страница|url=http://www.idividi.com.mk/vesti/makedonija/776698/index.html |title= Христо Петрески е добитникот на наградата „Рациново признание“ за 2012 година |publisher= Идивиди|language=македонски|access-date=8 јуни 2020}}</ref> |[[Христо Петрески]] |[[Лифтот (не) е за двајца]] |- |2013<ref>{{наведени вести|url=https://arhiva.republika.mk/79612|publisher=Република|language=македонски|access-date=8 јуни 2020|title=архивска копија|archive-date=2020-06-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200608201632/https://arhiva.republika.mk/79612|url-status=dead}}</ref> |[[Илхами Емин]] |[[Ѕид што си оди]] |- |2014<ref>{{ наведена мрежна страница |url=https://a1on.mk/culture/vracheni-racinovite-priznanija-za-2014-godina/|title=Врачени Рациновите признанија за 2014 година |language=македонски|access-date=6 мај 2020}}</ref> |[[Паскал Гилевски]] |[[Посмртна венчавка]] |- |2015<ref>{{наведена мрежна страница|url=http://www.idividi.com.mk/vesti/makedonija/1002171/index.html|title=Објавени добитниците на Рациновите признанија за 2015-та|language=македонски|access-date=6 мај 2020}}</ref> |[[Димитрие Дурацовски]] |[[Бледи сенки, далечни гласови]] |- |2016<ref>{{наведена мрежна страница|url=https://www.mkd.mk/kultura/knizhevnost/dobitnici-na-racinovo-priznanie-za-2016-godina-se-vladimir-jankovski-i-sasho|title=Добитници на Рациновото признание за 2016 година се Владимир Јанковски и Сашо Димоски|language=македонски|access-date=8 јуни 2020|archive-date=2020-06-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200608204647/https://www.mkd.mk/kultura/knizhevnost/dobitnici-na-racinovo-priznanie-za-2016-godina-se-vladimir-jankovski-i-sasho|url-status=dead}}</ref> |[[Владимир Јанковски]], [[Сашо Димоски]] |[[Невидливи љубови]], [[Петтото годишно време]] |- |2017<ref>{{наведена мрежна страница|url=https://a1on.mk/culture/dobitnik-na-racinovoto-priznanie-za-2017-ana-stojanoska-za-romanot-jas-i-lin-otposle/|title=Добитник на „Рациновото признание“ за 2017 Ана Стојаноска за романот „Јас и Лин, отпосле“|language=македонски|access-date=8 јуни 2020}}</ref> |[[Ана Стојаноска]] |[[Јас и Лин, отпосле]] |- |2018<ref>{{наведена мрежна страница|url=https://www.radiomof.mk/racinovo-priznanie-za-igor-stanojoski-i-romanot-dissomnii/ |title=Рациново признание за Игор Станојоски и романот „Диссомнии“|language=македонски|access-date=8 јуни 2020}}</ref> |[[Игор Станојоски]] |[[Диссомнии]] |- |2019<ref>{{наведена мрежна страница|url=https://www.mkd.mk/kultura/knizhevnost/venko-andonovski-dobitnik-na-racinovoto-priznanie-za-2019|title=Венко Андоновски добитник на „Рациновото признание“ за 2019|access-date=13 јуни 2021|archive-date=2021-06-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20210613165315/https://www.mkd.mk/kultura/knizhevnost/venko-andonovski-dobitnik-na-racinovoto-priznanie-za-2019|url-status=dead}}</ref> |[[Венко Андоновски]] |[[Припитомување на кучката – раскази за лудилото]] |- |2020<ref>{{наведена мрежна страница|url=https://sdk.mk/index.php/kultura/ke-go-odbranime-makedonskiot-jazik-so-nasheto-tvoreshtvo-veli-tomislav-osmanli-dobitnikot-na-ratsinovoto-priznanie/ |title=ЌЕ ГО ОДБРАНИМЕ МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК СО НАШЕТО ТВОРЕШТВО, ВЕЛИ ТОМИСЛАВ ОСМАНЛИ, ДОБИТНИКОТ НА РАЦИНОВОТО ПРИЗНАНИЕ|language=македонски|access-date=21 септември 2020}}</ref> |[[Томислав Османли]] |[[Парадоксикон]] |- |2021<ref>{{наведена мрежна страница|url=https://sdk.mk/index.php/kultura/ratsinovoto-priznanie-go-dobi-milovan-stefanovski-za-romanot-teorija-na-kucheshkata-godina/ |title=РАЦИНОВОТО ПРИЗНАНИЕ ГО ДОБИ МИЛОВАН СТЕФАНОВСКИ ЗА РОМАНОТ „ТЕОРИЈА НА КУЧЕШКАТА ГОДИНА“|language=македонски|access-date=13 јуни 2021}}</ref> |[[Милован Стефановски]] |[[Теорија за кучешката година]] |- |2022<ref>{{наведена мрежна страница|url=https://novamakedonija.com.mk/zivot/kultura/racinovoto-priznanie-za-2022-dodeleno-na-aleksandar-rusjakov-za-hotel-megju-dve-vojni/|title=Рациновото признание за 2022 доделено на Александар Русјаков за „Хотел меѓу две војни“|language=македонски|Publisher=Нова Македонија|date=15.06.2022|access-date=9 јуни 2023}}</ref> |[[Александар Русјаков]] |[[Хотел меѓу две војни]] |- |2023<ref>{{наведена мрежна страница|url=https://mia.mk/story/рациновото-признание-за-2023-за-блаже-миневски|title=Рациновото признание за 2023 за Блаже Миневски|language=македонски|Publisher=МИА|date=9.06.2023|access-date=9 јуни 2023}}</ref> |[[Блаже Миневски]] |[[Ако се родат некакви чувства : зборник за љубовта на Гоце и Јанка (роман)|Ако се родат некакви чувства]] |- |2024<ref>{{наведена мрежна страница|url=https://makfax.com.mk/kultura/рациново-признание-за-фросина-пармак/|title=Рациново признание за Фросина Пармаковска|language=македонски|Publisher=Макфакс|date=23.06.2024|access-date=24 јуни 2024}}</ref> |[[Фросина Пармаковска]] |[[Сѐ уште можам нешто да сторам]] |- |2025<ref>{{наведена мрежна страница|url= https://nezavisen.mk/olivera-kjorveziroska-dobitnichka-na-racinovoto-priznanie-za-2025-pochesnoto-za-namita-subioto/ |title= Оливера Ќорвезироска добитничка на „Рациновото признание“ за 2025, почесното за Намита Субиото|language=македонски|Publisher=Независен|date=10.06.2025|access-date=17 јуни 2025}}</ref> |[[Оливера Ќорвезироска]] |[[Три Марии]] |} == Наводи == {{наводи}} {{DEFAULTSORT:Рациново признание}} [[Категорија:Награди:Книжевност:Македонија]] [[Категорија:Македонски литературни награди]] ac9jso91ty04kc5jk6zo5srpeou5cuu 0 1251231 5381279 5284878 2025-06-17T22:14:47Z Carshalton 30527 5381279 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Џанлука Фработа | image = [[Податотека:Gianluca Frabotta 99 d - Frosinone Calcio - DSC 4814 AF crop.jpg|200px]] | fullname = | height = {{height|m=1.85}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1999|6|24}} | cityofbirth = {{роден во|Рим|}} | countryofbirth = [[Италија]] | nationality = {{flagsport|ITA}} [[Италија]] | currentclub = {{Fb team West Bromwich}} | clubnumber = 24 | agent = | position = {{Football/DF}} | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|Flag of None.svg}} Савио | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Bologna}} | years1 = 2017-2019 | caps1 = 0 | goals1 = 0 | clubs1 = {{Fb team Bologna}} | years2 = 2018-2019 | caps2 = 12 | goals2 = 0 | clubs2 = →{{Fb team Renate}} | years3 = 2019 | caps3 = 7 | goals3 = 0 | clubs3 = →{{Fb team Pordenone}} | years4 = 2019-2020 | caps4 = 20 | goals4 = 1 | clubs4 = {{Fb team Juventus U23}} | years5 = 2020-2024 | caps5 = 16 | goals5 = 0 | clubs5 = {{Fb team Juventus}} | years6 = 2021-2022 | caps6 = 2 | goals6 = 0 | clubs6 = →{{Fb team Verona}} | years7 = 2022 | caps7 = 0 | goals7 = 0 | clubs7 = →{{Fb team Lecce}} | years8 = 2022-2023 | caps8 = 22 | goals8 = 0 | clubs8 = →{{Fb team Frosinone}} | years9 = 2023-2024 | caps9 = 7 | goals9 = 0 | clubs9 = →{{Fb team Bari}} | years10 = 2024 | caps10 = 15 | goals10 = 3 | clubs10 = →{{Fb team Cosenza}} | years11 = 2024 | caps11 = 2 | goals11 = 0 | clubs11 = {{Fb team West Bromwich}} | nationalyears1 = 2017 | nationalcaps1 = 6 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 18 години|Италија 18]] | nationalyears2 = 2017 | nationalcaps2 = 9 | nationalgoals2 = 2 | nationalteam2 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 19 години|Италија 19]] | nationalyears3 = 2019- | nationalcaps3 = 5 | nationalgoals3 = 2 | nationalteam3 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 20 години|Италија 20]] | nationalyears4 = 2020- | nationalcaps4 = 3 | nationalgoals4 = 0 | nationalteam4 = {{flagsport|ITA}} [[Фудбалска репрезентација на Италија под 21 година|Италија 21]] }} '''Џанлука Фработа''' (роден на [[24 јуни]] [[1999]] година, во [[Рим]]) — [[Италијанци|италијански]] [[фудбал]]ер, {{Football/DF/player}} на {{Fb team (N) Frosinone}} на заем од {{Fb team (N) Juventus}}. ==Клупска кариера== Првите фудбалски чекори ги направил во екипата Савио Калчо, клуб од главниот град сместен во областа [[Пренестино-Лабикано]]. На 15-годишна возраст, тој бил забележан од скаути на {{Fb team (N) Bologna}}, кои го приклучиле во тимот до 17 години. Неговите добри перформанси му донеле прогрес во Примавера тимот на Болоња, каде тој го продолжил својот развој. Во сезоната 2016-2017, тој бил повикан од тогашниот тренер на првиот тим [[Роберто Донадони]], за натпреварот од [[Фудбалски куп на Италија 2016-2017|Купот на Италија]] против {{Fb team (N) Inter}}, во кој, сепак, тој останал на клупата како неискористена замена. Следната сезона, тој бил повикан во два натпревари од [[Серија А 2017-2018|Серија А]], но како и при првиот повик така и во овие натпревари останал неискористена замена и не добил можност да дебитира за првиот тим на ''Рособлу''. Пред почетокот на сезоната 2018-2019, Фработа бил позајмен на [[ФК Ренате|Ренате]] во [[Серија Ц]],<ref>{{Cite news|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-c/ufficiale-renate-arrivano-frabotta-e-pattarello-dal-bologna-1125525|title=UFFICIALE: Renate, arrivano Frabotta e Pattarello dal Bologna - TUTTOmercatoWEB.com|access-date=2018-10-09}}</ref> каде го направил своето деби како професионалец, влегувајќи од клупата за резерви на местото на [[Џакомо Качин]] во првото коло од Купот на Италија, против [[ФК Рецато|Рецато]] во поразот со 0-2 на домашен терен.<ref>{{Cite web|url=https://uk.soccerway.com/matches/2018/07/29/italy/coppa-italia/ac-renate/rezzato/2855188/|title=Renate vs. Rezzato - 29 July 2018 - Soccerway|website=uk.soccerway.com|language=en|access-date=2018-10-09}}</ref> На 16 септември, дебитирал во Серија Ц играјќи како стартер во гостинската победа над [[Самбенедетесе Калчо|Самбенедетесе]]. После 14 настапи за Ренате, во јануари 2019 Фработа се вратил во Болоња, а оттаму бил проследен на нов заем во [[Порденоне Калчо|Порденоне]]. За фриуланците тој забележал 7 настапи во 6 месеци, придонесувајќи за нивната историска промоција во [[Серија Б]]. Во летото 2019 година, отакако бил забележан од {{Fb team (N) Juventus}}, Фработа потпишал за славниот клуб од [[Торино]] приклучувајќи се на нивниот тим [[ФК Јувентус под 23 години|под 23 години]]. Во првата сезона со Јувентус У23 тој го освоил [[Фудбалски куп на Италија - Серија Ц 2019-2020|Купот на Италија за екипи од Серија Ц]], откако ја совладале {{Fb team (N) Ternana}} во финалето со 2-1. По одличната сезона со тимот под 23 години, во завршницата од [[Серија А 2019-2020|сезоната 2019-2020 во Серија А]], Фработа бил повикан од тренерот [[Маурицио Сари]] за последните два натпревари од првенството. Откако на гостувањето кај {{Fb team (N) Cagliari}} останал неискористена замена, во последното коло во поразот со 1-3 од {{Fb team (N) Roma}} на домашен терен, Фработа го направил своето деби во Серија А за првиот тим на Јувентус играјќи го целиот натпревар. На 20 септември 2020, го одиграл својот втор натпревар за Јувентус, во победата со 3-0 на домашен терен против {{Fb team (N) Sampdoria}}, во првото коло од [[Серија А 2020-2021]].<ref>{{Cite web|url=https://www.eurosport.it/calcio/serie-a/2020-2021/le-pagelle-di-juve-samp-3-0-ramsey-rinato-kulusevski-cr7-coppia-del-gol_sto7897316/story.shtml|title=Le pagelle di Juve-Samp 3-0: Ramsey rinato, Kulusevski-CR7 coppia del gol|website=Eurosport|date=2020-09-20|accessdate=2020-09-25}}</ref> По солидната минутажа на почетокот од сезоната, неговите настапи станале се поретки по враќањето од повредата на почетниот лев бек [[Алекс Сандро]]. Сепак, на 4 ноември 2020, тој го направил своето деби во [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]] во победата со 1-4 на гостувањето кај [[ФК Ференцварош|Ференцварош]], влегувајќи како замена во последните 15-тина минути на местото на [[Хуан Квадрадо]].<ref>{{cite web |url=https://www.juvenews.eu/notizie/la-juventus/juventus-il-club-celebra-suoi-social-lesordio-europeo-di-frabotta/ |title=Juventus – Il club celebra sui social l’esordio europeo di Frabotta |publisher=JuveNews.eu |date=5 November 2020 |accessdate=6 November 2020 }}</ref> Откако Алекс Сандро бил позитивен на тест за [[COVID-19]], по пауза од повеќе од месец дена Фработа повторно се нашол во почетната постава на Јувентус за [[Дерби Јувентус-Милан|дербито]] против [[ФК Милан|Милан]] и неговиот настап бил солидно оценет во победата на ''бјанконерите'' со 1-3. ==Статистика== ===Клупска статистика=== ''Статистиката е ажурирана на 27 септември 2020.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || [[ФК Ренате сезона 2018-2019|2018-јан. 2019]] || {{flagsport|ITA}} [[ФК Ренате|Ренате]] || [[Серија Ц 2018-2019|Ц]] || 12 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2018-2019|КИ]]+[[Фудбалски куп на Италија - Серија Ц 2018-2019|КИ-Ц]] || 1+1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 14 || 0 |- || [[Порденоне Калчо сезона 2018-2019|јан.-јун. 2019]] || {{flagsport|ITA}} [[Порденоне Калчо|Порденоне]] || [[Серија Ц 2018-2019|Ц]] || 5 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2018-2019|КИ]]+[[Фудбалски куп на Италија - Серија Ц 2018-2019|КИ-Ц]] || - || - || - || - || - || [[Суперкуп на Италија Серија Ц 2019|СЦ]] || 2 || 0 || 7 || 0 |- || [[ФК Јувентус под 23 години сезона 2019-2020|2019-2020]] || {{flagsport|ITA}} [[ФК Јувентус под 23 години|Јувентус У23]] || [[Серија Ц 2019-2020|Ц]] || 18+2 || 0+1 || [[Фудбалски куп на Италија - Серија Ц 2019-2020|КИ-Ц]] || 6 || 0 || - || - || - || - || - || - || 26 || 1 |- || [[ФК Јувентус сезона 2019-2020|2019-2020]] || rowspan=2|{{flagsport|ITA}} [[ФК Јувентус|Јувентус]] || [[Серија А 2019-2020|А]] || 1 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2019-2020|КИ]] || - || - || [[УЕФА Лига на шампиони 2019/20|ЛШ]] || - || - || [[Суперкуп на Италија 2019|СИ]] || - || - || 1 || 0 |- || [[ФК Јувентус сезона 2020-2021|2020-2021]] || [[Серија А 2020-2021|A]] || 10 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2020-2021|КИ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2020/21|ЛШ]] || 1 || 0 || [[Суперкуп на Италија 2020|СИ]] || - || - || 11 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно Јувентус || 11 || 0 || || 0 || 0 || || - || - || || - || - || 12 || 0 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 48 || 1 || || 8 || 0 || || 1 || 0 || || 2 || 0 || 59 || 1 |} ==Титули== ===={{flagsport|ITA}} Порденоне==== *'''[[Серија Ц]]''' : 1 : 2018-2019 <small>(група Б)</small> *'''[[Суперкуп на Италија - Серија Ц]]''' : 1 : 2019 ===={{flagsport|ITA}} Јувентус У23==== *'''{{симбол2|Coccarda Italia.svg}} [[Фудбалски куп на Италија - Серија Ц|Куп на Италија - Серија Ц]]''' : 1 : 2019-2020 ===={{flagsport|ITA}} Јувентус==== *'''{{Трофеј-Скудето}} [[Серија А]]''' : 1 : [[Серија А 2019-2020|2019-2020]] *'''{{Трофеј-Куп на Италија}} [[Фудбалски куп на Италија|Куп на Италија]]''' : 1 : [[Фудбалски куп на Италија 2020-2021|2020-2021]] *'''{{Трофеј-Суперкуп на Италија}} [[Суперкуп на Италија]]''' : 1 : [[Суперкуп на Италија 2020|2020]] == Наводи == {{наводи}} ==Надворешни врски== *[https://int.soccerway.com/players/gianluca-frabotta/472023/ Џанлука Фработа на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/gianluca-frabotta/profil/spieler/386755 Џанлука Фработа на transfermarkt] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Фработа, Џанлука}} [[Категорија:Италијански фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Болоња]] [[Категорија:Фудбалери на Порденоне Калчо]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Јувентус]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Верона]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 1999 година]] 2bu5etiv0e4122646s3i3t661vh8hxq 10 1256797 5381247 5309934 2025-06-17T18:48:07Z Carshalton 30527 5381247 wikitext text/x-wiki {{football squad |teamname = ФК Ливерпул |bgcolor = #e20e0e |textcolor = White |bordercolor = Gold |name = Состав на ФК Ливерпул |list=<div> {{football squad2 player|no=1 |name=[[Алисон Бекер|Алисон]]}} {{football squad2 player|no=2 |name=[[Џо Гомес (фудбалер)|Гомес]]}} {{football squad2 player|no=3 |name=[[Ватару Ендо|Ендо]]}} {{football squad2 player|no=4 |name=[[Вирџил ван Дајк|ван&nbsp;Дајк]]}} {{football squad2 player|no=5 |name=[[Ибрахима Конате|Конате]]}} {{football squad2 player|no=7 |name=[[Луис Дијас|Дијас]]}} {{football squad2 player|no=8 |name=[[Доминик Собослаи|Собослаи]]}} {{football squad2 player|no=9 |name=[[Дарвин Нуњес|Нуњес]]}} {{football squad2 player|no=10|name=[[Алексис МекАлистер|МекАлистер]]}} {{football squad2 player|no=11|name=[[Мохамед Салах|Салах]]}} {{football squad2 player|no=14|name=[[Федерико Кјеза|Кјеза]]}} {{football squad2 player|no=17|name=[[Картис Џонс (фудбалер)|Џонс]]}} {{football squad2 player|no=18|name=[[Коди Гакпо|Гакпо]]}} {{football squad2 player|no=19|name=[[Харви Елиот|Елиот]]}} {{football squad2 player|no=20|name=[[Диого Жота|Жота]]}} {{football squad2 player|no=21|name=[[Костас Цимикас|Цимикас]]}} {{football squad2 player|no=26|name=[[Ендрју Робертсон|Робертсон]]}} {{football squad2 player|no=38|name=[[Рајан Гравенберх|Гранвенберх]]}} {{football squad2 player|no=43|name=[[Стефан Бајчетиќ|Бајчетиќ]]}} {{football squad2 player|no=45|name=[[Марсело Питалуга|Питалуга]]}} {{football squad2 player|no=47|name=[[Натаниел Филипс|Филипс]]}} {{football squad2 player|no=62|name=[[Куивин Келехер|Келехер]]}} {{football squad2 player|no=66|name=[[Трент Александер-Арнолд|Александер-Арнолд]]}} {{football squad2 player|no=78|name=[[Џарел Кванса|Кванса]]}} {{football squad2 player|no=84|name=[[Конор Бредли|Бредли]]}} <!--{{football squad2 player|no=89|name=[[Billy Koumetio|B. Koumetio]]}}--> {{football squad manager|name=[[Арне Слот|Слот]]}} </div>}}<noinclude> {{Squad maintenance|update source=https://www.liverpoolfc.com/team/first-team}} [[Категорија:Предлошки за состави на англиски фудбалски клубови|Ливерпул]] [[Категорија:ФК Ливерпул]] </noinclude> awk7hln5uw299jy93s2plofc65r05ax 0 1259570 5381205 5338040 2025-06-17T15:29:57Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5381205 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Археолошко наоѓалиште во Македонија |име= Туфка |слика= |опис= | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=15 | lat_sec=33 | lon_dir=E | lon_deg=22 | lon_min=28 | lon_sec=12 |место=Смоквица |општина=Гевгелија |тип=населба |тип1=бронзено време |период= хеленистичко време |период1= |период2= }} ''' Туфка ''' — [[археолошко наоѓалиште]] во [[гевгелиско]]то село [[Смоквица]]. Претставува [[населба]] од [[бронзено време]] и [[хеленистичко време]]. На 200 м источно од селото, помеѓу пругата и автопатот [[Скопје]] - [[Гевгелија]], на издолжен и немногу висок рид обраснат со [[прнар]], со експлоатацијата на камен е уништен поголем дел од теренот. По површината се среќаваат фрагменти од керамички садови со груба фактура, многубројни фрагменти од керамички садови работени на [[грнчарско колце]] и градежен материјал.<ref name="Коцо">{{наведена книга|last= Коцо|first=Димче|title=Археолошка карта на Република Македонија|publisher=Македонска академиjа на науките и уметностите|location=Скопје|date=1996|page=114|volume=II|isbn=9989649286}}</ref> == Поврзано == *[[Агова Чешма (Смоквица)|Агова Чешма]] - [[населба]] од [[Неолит]]от; *[[Ветка Црква (Смоквица)|Агова Чешма - Ветка Црква]] - [[сакрален објект]] од [[Римска Македонија|римското време]]; *[[Аерот (Смоквица)|Аерот]] - [[Утврдување|утврдена]] населба и некропола од римското време; *[[Вишов Јавор (Смоквица)|Вишов Јавор]] - [[некропола]] од [[железно време|железното време]]; *[[Голи Рид (Смоквица)|Голи Рид]] — населба од доцноантичкото време; *[[Градиште (Смоквица)|Градиште - Брест]] — населба од [[хеленистичко време|хеленистичкото време]]; *[[Леските (Смоквица)|Леските]] — утврдена населба од хеленистичкото и римското време; *[[Мраморот (Смоквица)|Мраморот - Манастир]] — населба и некропола од [[доцна антика|Доцната антика]]; *[[Мушница (Смоквица)|Мушница]] — населба од доцноантичкото време; *[[Св. Димитрија (Смоквица)|Св. Димитрија]] - [[осамен наод]] од римското време; *[[Св. Илија (Смоквица)|Св. Илија]] - [[Црква (градба)|црква]] од [[Среден век|средниот век]]; *Туфка — населба од [[Бронзено време|бронзеното време]] и хеленистичкото време; *[[Ќерамидница (Смоквица)|Ќерамидница]] — некропола од хеленистичкото време; *[[Црквиште (Смоквица)|Црквиште]] — населба од доцноантичкото време; *[[Смоквица]]; *[[Список на археолошки наоѓалишта во Гевгелиско]]. == Наводи == {{наводи}} {{Макархео-никулец}} {{Архео-Гевгелија}} 4uob811z72sic5yf5wgdqo2z82w8bl1 0 1261649 5381241 5379727 2025-06-17T18:33:17Z 188.253.208.131 5381241 wikitext text/x-wiki '''Ана Никитична Михалкова''' е руска глумица и модел. Таа е родена на 13 мај 1963 година. Учествувала во филмовите „''Наши“'', ''„Кококо“'' и ''„Распутин“.'' Од 2002 година, таа ја претставува детската [[телевизиска програма]] ''„Spokoynoy nochi, malyshi!“'' .<ref>[http://www.peoples.ru/art/cinema/actor/mikhalkova Peoples.ru]</ref> Таа е најстарата ќерка на Никита Михалков.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://kinoguru.com/persons/anna-mikhalkova/|title=Kinoguru.com|archive-url=https://archive.today/20130127211428/http://kinoguru.com/persons/anna-mikhalkova/|archive-date=2013-01-27|accessdate=2016-02-14}}</ref> == Избрана филмографија == === Филм === * ''Ана: 6 - 18'' (Анна: од 6 до 18, 1993) како самата себе * ''Берберот на Сибир'' (Сибирский цирюльник, 1998) како Дуњаша * ''Нашиот сопствен'' (Свои, 2004) како Катерина * ''Темна планета'' (Обитаемый остров, 2008) како Орди Тадер * ''[[Изгорени од сонцето 2]]'' (Утомлённые солнцем 2: Цитадель, 2010) како Нура, родилка * ''Распутин'' (Распутин, 2011) како Ана Вирубова * ''ПираМММида'' (ПираМММида, 2011) како сопруга на Мамонтов * ''Татко ми Баришников'' (Мој папа Барышников, 2011) * Љубов со акцент (Любовь с акцентом, 2012) * ''Селфи'' (Селфи, 2018) како Вика * ''Приказна за едно назначување'' (История одного назначения, 2018) како Ана Ивановна * ''Ајде да се разведеме'' (Давай разведёмся, 2019) како Маша === Телевизија === * ''Небесен суд'' (Небесный суд, 2011, 2014) како Луција Аркадиева * ''Доктор Рихтер'' (Доктор Рихтер, 2017) како Елизавета Николскаја * ''Обична жена'' (Обычная женщина, 2018) како Марина Лаврова == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == * {{Imdb име|0586485}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Михалкова, Ана}} [[Категорија:Родени во 1974 година]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Руски глумци]] krhihkjlh0l0t721b0tnqz3e9fln623 5381316 5381241 2025-06-18T09:31:40Z Gurther 105215 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/188.253.208.131|188.253.208.131]]) и ја поврати преработката 5379727 на Marco Mitrovich 5381316 wikitext text/x-wiki '''Ана Никитична Михалкова''' е руска глумица и модел. Таа е родена на 13 мај 1974 година. Учествувала во филмовите „''Наши“'', ''„Кококо“'' и ''„Распутин“.'' Од 2002 година, таа ја претставува детската [[телевизиска програма]] ''„Spokoynoy nochi, malyshi!“'' .<ref>[http://www.peoples.ru/art/cinema/actor/mikhalkova Peoples.ru]</ref> Таа е најстарата ќерка на Никита Михалков.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://kinoguru.com/persons/anna-mikhalkova/|title=Kinoguru.com|archive-url=https://archive.today/20130127211428/http://kinoguru.com/persons/anna-mikhalkova/|archive-date=2013-01-27|accessdate=2016-02-14}}</ref> == Избрана филмографија == === Филм === * ''Ана: 6 - 18'' (Анна: од 6 до 18, 1993) како самата себе * ''Берберот на Сибир'' (Сибирский цирюльник, 1998) како Дуњаша * ''Нашиот сопствен'' (Свои, 2004) како Катерина * ''Темна планета'' (Обитаемый остров, 2008) како Орди Тадер * ''[[Изгорени од сонцето 2]]'' (Утомлённые солнцем 2: Цитадель, 2010) како Нура, родилка * ''Распутин'' (Распутин, 2011) како Ана Вирубова * ''ПираМММида'' (ПираМММида, 2011) како сопруга на Мамонтов * ''Татко ми Баришников'' (Мој папа Барышников, 2011) * Љубов со акцент (Любовь с акцентом, 2012) * ''Селфи'' (Селфи, 2018) како Вика * ''Приказна за едно назначување'' (История одного назначения, 2018) како Ана Ивановна * ''Ајде да се разведеме'' (Давай разведёмся, 2019) како Маша === Телевизија === * ''Небесен суд'' (Небесный суд, 2011, 2014) како Луција Аркадиева * ''Доктор Рихтер'' (Доктор Рихтер, 2017) како Елизавета Николскаја * ''Обична жена'' (Обычная женщина, 2018) како Марина Лаврова == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == * {{Imdb име|0586485}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Михалкова, Ана}} [[Категорија:Родени во 1974 година]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Руски глумци]] c8fm1hnfukahvlpsnzi4eophxa45gdy 0 1265168 5381223 5298786 2025-06-17T17:04:01Z Andrew012p 85224 5381223 wikitext text/x-wiki {{Infobox artist | name = Петар Омчикус | image = Податотека:Petar Omčikus.jpg | image_size = | alt = | caption = | birth_name = | birth_date = {{Birth date|1926|10|6|df=y}} | birth_place = [[Сушак]], [[Кралство СХС]] | death_date = {{Death date and age|2019|4|26|1926|10|6|df=y}} | death_place = [[Белград]], [[Србија]] | nationality = [[Срби|српска]] | known_for = [[сликар]] | training = | notable_works = | patrons = | awards = | elected = | website = }} '''Петар Омчикус''' ({{роден во|Сушак}}, кај [[Риека]], {{роден на|6|октомври|1926}} — {{починат во|Белград}}, {{починат на|26|април|2019}}) — [[Србија|српски]] [[сликар]] и член на [[Српска академија на науките и уметностите|Српската академија на науките и уметностите]]. Неговото дело ги опфаќа повеќето [[Сликарство|сликарски]] жанрови, а го карактеризирал духот на [[Средоземно Море|Медитеранот]]<ref name="АртАз">{{нмс|first=М |last=Ђ. |authorlink= |others= |title=Арт азбука: Петар Омчикус|url= |work= |publisher= [[Политика (новине)|Политика]] |date=27 ноември 2009. |accessdate=}}</ref><ref>[http://www.novosti.rs/vesti/kultura.71.html:791510-ODLAZAK-CLANA-SANU-Preminuo-slikar-Petar-Omcikus ODLAZAK ČLANA SANU: Preminuo slikar Petar Omčikus] novosti.rs</ref><ref>[http://www.rts.rs/page/stories/ci/story/124/drustvo/3503913/preminuo-petar-omcikus.html Преминуо академик Петар Омчикус (РТС, 26. април 2019)]</ref><ref>[http://www.novosti.rs/vesti/kultura.71.html:791510-ODLAZAK-CLANA-SANU-Preminuo-slikar-Petar-Omcikus Преминуо сликар Петар Омчикус („Вечерње новости”, 26. април 2019)]</ref> == Животопис == Роден е во 1926 година во [[Сушак]] кај [[Риека]], а од 1936 година живеел во [[Белград]]. По [[Втора светска војна|Втората светска војна]] започнал да студира сликарство на [[Факултет за ликовни уметности на Универзитетот за уметност во Белград|Академијата за ликовни уметности]], кај професорот [[Иван Табаковиќ]]. Заедно со сопругата, сликарката [[Косара Бокшан]], ги напуштил студиите и заминал во [[Задар]], каде станал еден од основачите на [[Задарска група|Задарската група]], во која се наоѓале [[Миќа Поповиќ]], [[Вера Божичковиќ Поповиќ]], [[Милорад Бата Михаиловиќ|Бата Михаиловиќ]], [[Љубинка Јовановиќ]]<ref name="АртАз" />. По шестомесечен престој во Задар се вратил во Белград и ѝ се приклучил на ''[[Група на единаесетмината|Групата на единаесетмината]]'', а својата прва самостојна изложба ја има во 1951 година<ref name="АртАз" />. Непосредно после тоа, Петар Омчикус во 1952 година со [[Косара Бокшан]] ја напуштил [[Социјалистичка Федеративна Република Југославија|Југославија]] и дефинитивно се преселил во [[Париз]]. Од 1965 година повремено престојувале во [[Вела Лука]] на [[Корчула]] каде организирале бројни средби на уметниците, филозофите и критичарите. Учествувал на бројни групни изложби во змејата и странство. == Творештво == Почетоците на творештвото на Омчикус се поврзуваат со неколку уметници, сите од класата на Иван Табаковиќ, кои на неколку месеци се собрале во Задар во 1947 година, создавајќи ја тогаш првата југословенска уметничка комуна – Задарска група. Освен Омчикус, во оваа група биле неговата идна сопруга [[Косара Бокшан]], [[Миќа Поповиќ]], [[Вера Божичковиќ Поповиќ|Вера Божичковиќ]], [[Милорад Бата Михаиловиќ|Бата Михаиловиќ]], [[Љубинка Јовановиќ]], Милета Андрејевиќ, Бора Грујиќ и нивниот пријател, студенто по книжевност [[Борислав Михајловић Михиз]]. Излегувањето од академските ателјеа во природа им отворил на овие уметници нови патишта на слободно творештво на кои, на различни начини, ќе останат во текот на целокупното творештво. Во 1951 година Омчикус ѝ се придружува на „Групата на единасетмината“ која го охрабрува понатаму да трага по сопствени патишта на творештво, тогаш сè уште во доменот на поетската фигурација по социјалистичкиот реализам. Но, правиот пресврт во неговата уметност се случува во Париз. Средбата со [[апстрактна уметност|апстрактната уметност]] од тоа време дефинитивно го насочува Омчикус кон слободниот израз, потез кој не трага по реалното, туку по индивидуален стил. Геометризираната асоцијативна апстракција од тој период, веќе од почетокот на седмата деценија на 20 век прераснала во своевидна гестуална колористична фигурација, која ги задржала претходните елементи на неговиот израз. Во подоцнежните периоди, Омчикус го тематизирал сликарството кон портрети, цртежи на Белград, фантастичен реализам и вајарството. == Самостојни изложби (избор) == * 1951 Уметничка галерија на УЛУС, [[Белград]] * 1955 Galerie Arnaud, [[Париз]] * 1958 Galerie Jeanne Bucher, Париз * 1962 Galerie Formes, [[Лил]] * 1965 Салон Модерне галерије, Белград * 1972 Grand Palais, Париз * 1974 Galleria 'IlGrifo', [[Рим]] * 1976 Galerie de Seine, Париз * 1983 Galerie Plexus, Chexbres (Швајцарија) * 1985 Galerie des Platanes, [[Женева]] * 1988 Galerie Plexus, Chexbres (Швајцарија) * 1989 Ретроспективна изложба, Музеј савремене уметности, Београд, Галерија ликовне уметности - Поклон збирка Рајка Мамузића, [[Нови Сад]] * 1990 Народни музеј, [[Вараждин]], Музеј сувремене умјетности, [[Загреб]] * 1992 Maison de l'UNESCO, Париз * 1994 Bibliothèque Universitaire, [[Нанси]] * 1995 Galerie René Descartes: 'Atelier Dedouvre', Париз * 1996 Galerie Plexus: 'Atelier Dedouvre', Chexbres (Switzerland), Galerija grafičkog kolektiva : 'Atelier Dedouvre', Белград * 1998 Галерија САНУ, Белград * 2012 Галерија САНУ, Белград == Позначајни награди == * 1972 Награда за сликарство, Октобарски салон, [[Београд]] * 1979 Прва награда на 4. Изложба на југословенски портрет, [[Тузла]] * 1982 Прва награда за цртеж на 2. Интербифеп, Тузла * 1984 Прва награда на 9. Меѓународна изложба на оригинални цртежи, [[Риека]] * 1990 Награда на Политика од фондот на Владислав Рибникар, Белград == Галерија == <gallery> Omcikus milo milunovic.jpg|[[Мило Милуновиќ]], дело од Омчикус Omcikus Katarina de Leobardi 1995.jpg|Катарина де Леобарди, дело на Омчикус Петар Омчикус.jpg|Плоча на [[колумбариум]] во Алејата на заслужни граѓани на Новите гробишта во Белград </gallery> == Поврзано == * [[Задарска група]] * [[Миќа Поповиќ]] == Наводи == {{наводи}} == Литература == {{refbegin|2}} * Michel Seuphor, Dictionnaire de la peinture abstraite, s. 235, ''Fernand Hazar'', Paris, [[1957]] * Омчикус, И. Петар, Енциклопедија ликовних умјетности, 3, pp.&nbsp;594, ''Југославенски лексикографски завод'', Загреб, [[1964]] * Миодраг Б. Протић]], Српско сликарство XX века, pp.&nbsp;443–445, ''Нолит'', Београд, [[1970]] * Катарина Амброзић]], Модерна уметност у Југославији, ''Општа енциклопедија Larousse'', књ. 1, pp.&nbsp;860–870, Вук Караџић, [[Београд]], [[1971]] * Luc Menaše, Evropski umetnostno zgodovinski leksikon, s. 1526, ''[[Mladinska knjiga]]'', Ljubljana, 1971 * Лазар Трифуновић]], Апстрактно сликарство у Србији, pp.&nbsp;33–41, Београд, 1971 * George Boudaille, Pour un art d'expression. Pierre Omcikous, ''Les Lettres Françaises'', [[Париз|Paris]], 3 mai, [[1972]] * Gérald Gassiot Talabot, Omcikous, ''Opus International'' No 36, Paris, juin 1972, pp.&nbsp;64–65 * Anne Tronche, Pierre Omcikous, ''Opus International'' No 61-61, Paris, janvier-fevrier [[1977]], pp.&nbsp;108–109 * Лазар Трифуновић, Портрети Петра Омчикуса, pp.&nbsp;134–138, Београд, [[1979]] * Лазар Трифуновић, Од [[импресионизам|импресионизма]] до [[енформел]]а, ''[[Нолит]]'', Београд, [[1982]] * Миодраг Б. Протић, Сликарство XX века, Уметност на тлу Југославије, ''Југославија'', Београд, ''Спектар'', Загреб, ''Прва књижевна комуна'', Мостар, 1982 * Georges Haldas, Un grand espace pour l'homme à propos de l'oeuvre de Pierre Omcikous, ''Repères'', Ženeva, No 8, [[1984]], pp.&nbsp;174–179 * Мала енциклопедија Просвета]], pp.&nbsp;875, ''[[Просвета (издавачко предузеће)|Просвета]]'', Београд, [[1986]] * Ликовна енциклопедија Југославије, pp.&nbsp;497, ''Југославенски лексикографски завод '[[Мирослав Крлежа]]''', [[Загреб]], [[1987]] * {{cite news|first=М |last=Ђ. |authorlink= |title=Арт азбука: Петар Омчикус|url= |work= |publisher= [[Политика (новине)|Политика]] |date=27 ноември 2009. |accessdate=}} {{refend}} == Надворешни врски == {{портал|Биографија}} * [https://www.sanu.ac.rs/clan/omcikus-petar/ Биографија на сајту САНУ] * [http://www.politika.rs/rubrike/Kultura/Da-nisam-slikar-bio-bih-muzicar.sr.html Да нисам сликар био бих музичар („Политика“, 23. јун 2011)] * [http://www.novosti.rs/vesti/kultura.71.html:345569-Petar-Omcikus-Mediteran-na-Dorcolu Петар Омчикус - Медитеран на Дорћолу („Вечерње новости“, 17. септембар 2011)] * [http://www.novosti.rs/vesti/kultura.71.html:404384-Petar-Omcikus-Opstajemo-na-inatu Петар Омчикус: Опстајемо на инату („Вечерње новости“, 3. новембар 2012)] * [http://www.politika.rs/scc/clanak/348968/Iz-mornarice-sam-pobegao-avionom Из морнарице сам побегао авионом („Политика“, 12. фебруар 2016)] * [http://www.politika.rs/scc/clanak/353967/Slike-Petra-Omcikusa-uz-pomoc-policije-odnete-u-SANU Слике Петра Омчикуса уз помоћ полиције однете у САНУ („Политика“, 28. април 2016)] * [http://www.novosti.rs/vesti/kultura.71.html:602986-Potraga-za-slikama-Omcikusa Потрага за сликама Омчикуса („Вечерње новости“, 29. април 2016)] * [http://www.politika.rs/scc/clanak/428491/Seret-smeker-gospodin Шерет, шмекер, господин („Политика”, 29. април 2019)] * [https://www.youtube.com/watch?v=w2DuuK-Tl7E Духовни портрети - Петар Омчикус] * [https://www.novosti.rs/kultura/vesti/930744/dela-omcikusa-kupio-dobio-sta-pise-prvostepenoj-oslobadjajucoj-presudi-nediljku-farcicu-optuzenom-utaju ДЕЛА ОМЧИКУСА КУПИО И ДОБИО: Шта пише у првостепеној ослобађајућој пресуди Недиљку Фарчићу, оптуженом за утају („Вечерње новости”, 30. октобар 2020)] * [https://www.novosti.rs/kultura/vesti/966422/omcikusovi-tragovi-memorijalna-postavka-dva-izlozbena-prostora-galerije-arte Меморијална поставка у два изложбена простора галерије „Арте” („Вечерње новости”, 19. фебруар 2021)] {{нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Омчикус, Петар}} [[Категорија:Српски сликари]] [[Категорија:Југословенски сликари]] [[Категорија:Академици на САНУ]] [[Категорија:Погребани во Алејата на заслужни граѓани во Новите гробишта во Белград]] [[Категорија:Сликари од 21 век]] [[Категорија:Сликари од 20 век]] [[Категорија:Погребани во Алејата на заслужните граѓани на Новите гробишта (Белград)]] kuhsb70h3swi2pimlh67u603gfzl63l 5381324 5381223 2025-06-18T10:34:56Z P.Nedelkovski 47736 ситна поправка 5381324 wikitext text/x-wiki {{Infobox artist | name = Петар Омчикус | image = Податотека:Petar Omčikus.jpg | image_size = | alt = | caption = | birth_name = | birth_date = {{Birth date|1926|10|6|df=y}} | birth_place = [[Сушак]], [[Кралство СХС]] | death_date = {{Death date and age|2019|4|26|1926|10|6|df=y}} | death_place = [[Белград]], [[Србија]] | nationality = [[Срби|српска]] | known_for = [[сликар]] | training = | notable_works = | patrons = | awards = | elected = | website = }} '''Петар Омчикус''' ({{роден во|Сушак}}, кај [[Риека]], {{роден на|6|октомври|1926}} — {{починат во|Белград}}, {{починат на|26|април|2019}}) — [[Србија|српски]] [[сликар]] и член на [[Српска академија на науките и уметностите|Српската академија на науките и уметностите]]. Неговото дело ги опфаќа повеќето [[Сликарство|сликарски]] жанрови, а го карактеризирал духот на [[Средоземно Море|Средоземјето]]<ref name="АртАз">{{нмс|first=М |last=Ђ. |authorlink= |others= |title=Арт азбука: Петар Омчикус|url= |work= |publisher= [[Политика (новине)|Политика]] |date=27 ноември 2009. |accessdate=}}</ref><ref>[http://www.novosti.rs/vesti/kultura.71.html:791510-ODLAZAK-CLANA-SANU-Preminuo-slikar-Petar-Omcikus ODLAZAK ČLANA SANU: Preminuo slikar Petar Omčikus] novosti.rs</ref><ref>[http://www.rts.rs/page/stories/ci/story/124/drustvo/3503913/preminuo-petar-omcikus.html Преминуо академик Петар Омчикус (РТС, 26. април 2019)]</ref><ref>[http://www.novosti.rs/vesti/kultura.71.html:791510-ODLAZAK-CLANA-SANU-Preminuo-slikar-Petar-Omcikus Преминуо сликар Петар Омчикус („Вечерње новости”, 26. април 2019)]</ref> == Животопис == Роден е во 1926 година во [[Сушак]] кај [[Риека]], а од 1936 година живеел во [[Белград]]. По [[Втора светска војна|Втората светска војна]] започнал да студира сликарство на [[Факултет за ликовни уметности на Универзитетот за уметност во Белград|Академијата за ликовни уметности]], кај професорот [[Иван Табаковиќ]]. Заедно со сопругата, сликарката [[Косара Бокшан]], ги напуштил студиите и заминал во [[Задар]], каде станал еден од основачите на [[Задарска група|Задарската група]], во која се наоѓале [[Миќа Поповиќ]], [[Вера Божичковиќ Поповиќ]], [[Милорад Бата Михаиловиќ|Бата Михаиловиќ]], [[Љубинка Јовановиќ]]<ref name="АртАз" />. По шестомесечен престој во Задар се вратил во Белград и ѝ се приклучил на ''[[Група на единаесетмината|Групата на единаесетмината]]'', а својата прва самостојна изложба ја има во 1951 година<ref name="АртАз" />. Непосредно после тоа, Петар Омчикус во 1952 година со [[Косара Бокшан]] ја напуштил [[Социјалистичка Федеративна Република Југославија|Југославија]] и дефинитивно се преселил во [[Париз]]. Од 1965 година повремено престојувале во [[Вела Лука]] на [[Корчула]] каде организирале бројни средби на уметниците, филозофите и критичарите. Учествувал на бројни групни изложби во земјата и странство. == Творештво == Почетоците на творештвото на Омчикус се поврзуваат со неколку уметници, сите од класата на Иван Табаковиќ, кои на неколку месеци се собрале во Задар во 1947 година, создавајќи ја тогаш првата југословенска уметничка комуна – Задарска група. Освен Омчикус, во оваа група биле неговата идна сопруга [[Косара Бокшан]], [[Миќа Поповиќ]], [[Вера Божичковиќ Поповиќ|Вера Божичковиќ]], [[Милорад Бата Михаиловиќ|Бата Михаиловиќ]], [[Љубинка Јовановиќ]], Милета Андрејевиќ, Бора Грујиќ и нивниот пријател, студенто по книжевност [[Борислав Михајловиќ Михиз]]. Излегувањето од академските ателјеа во природа им отворил на овие уметници нови патишта на слободно творештво на кои, на различни начини, ќе останат во текот на целокупното творештво. Во 1951 година Омчикус ѝ се придружува на „Групата на единасетмината“ која го охрабрува понатаму да трага по сопствени патишта на творештво, тогаш сè уште во доменот на поетската фигурација по социјалистичкиот реализам. Но, правиот пресврт во неговата уметност се случува во Париз. Средбата со [[апстрактна уметност|апстрактната уметност]] од тоа време дефинитивно го насочува Омчикус кон слободниот израз, потез кој не трага по реалното, туку по индивидуален стил. Геометризираната асоцијативна апстракција од тој период, веќе од почетокот на седмата деценија на 20 век прераснала во своевидна гестуална колористична фигурација, која ги задржала претходните елементи на неговиот израз. Во подоцнежните периоди, Омчикус го тематизирал сликарството кон портрети, цртежи на Белград, фантастичен реализам и вајарството. == Самостојни изложби (избор) == * 1951 Уметничка галерија на УЛУС, [[Белград]] * 1955 Galerie Arnaud, [[Париз]] * 1958 Galerie Jeanne Bucher, Париз * 1962 Galerie Formes, [[Лил]] * 1965 Салон Модерне галерије, Белград * 1972 Grand Palais, Париз * 1974 Galleria 'IlGrifo', [[Рим]] * 1976 Galerie de Seine, Париз * 1983 Galerie Plexus, Chexbres (Швајцарија) * 1985 Galerie des Platanes, [[Женева]] * 1988 Galerie Plexus, Chexbres (Швајцарија) * 1989 Ретроспективна изложба, Музеј савремене уметности, Београд, Галерија ликовне уметности - Поклон збирка Рајка Мамузића, [[Нови Сад]] * 1990 Народни музеј, [[Вараждин]], Музеј сувремене умјетности, [[Загреб]] * 1992 Maison de l'UNESCO, Париз * 1994 Bibliothèque Universitaire, [[Нанси]] * 1995 Galerie René Descartes: 'Atelier Dedouvre', Париз * 1996 Galerie Plexus: 'Atelier Dedouvre', Chexbres (Switzerland), Galerija grafičkog kolektiva : 'Atelier Dedouvre', Белград * 1998 Галерија САНУ, Белград * 2012 Галерија САНУ, Белград == Позначајни награди == * 1972 Награда за сликарство, Октобарски салон, [[Београд]] * 1979 Прва награда на 4. Изложба на југословенски портрет, [[Тузла]] * 1982 Прва награда за цртеж на 2. Интербифеп, Тузла * 1984 Прва награда на 9. Меѓународна изложба на оригинални цртежи, [[Риека]] * 1990 Награда на Политика од фондот на Владислав Рибникар, Белград == Галерија == <gallery> Omcikus milo milunovic.jpg|[[Мило Милуновиќ]], дело од Омчикус Omcikus Katarina de Leobardi 1995.jpg|Катарина де Леобарди, дело на Омчикус Петар Омчикус.jpg|Плоча на [[колумбариум]] во Алејата на заслужни граѓани на Новите гробишта во Белград </gallery> == Поврзано == * [[Задарска група]] * [[Миќа Поповиќ]] == Наводи == {{наводи}} == Литература == {{refbegin|2}} * Michel Seuphor, Dictionnaire de la peinture abstraite, s. 235, ''Fernand Hazar'', Paris, [[1957]] * Омчикус, И. Петар, Енциклопедија ликовних умјетности, 3, pp.&nbsp;594, ''Југославенски лексикографски завод'', Загреб, [[1964]] * Миодраг Б. Протић]], Српско сликарство XX века, pp.&nbsp;443–445, ''Нолит'', Београд, [[1970]] * Катарина Амброзић]], Модерна уметност у Југославији, ''Општа енциклопедија Larousse'', књ. 1, pp.&nbsp;860–870, Вук Караџић, [[Београд]], [[1971]] * Luc Menaše, Evropski umetnostno zgodovinski leksikon, s. 1526, ''[[Mladinska knjiga]]'', Ljubljana, 1971 * Лазар Трифуновић]], Апстрактно сликарство у Србији, pp.&nbsp;33–41, Београд, 1971 * George Boudaille, Pour un art d'expression. Pierre Omcikous, ''Les Lettres Françaises'', [[Париз|Paris]], 3 mai, [[1972]] * Gérald Gassiot Talabot, Omcikous, ''Opus International'' No 36, Paris, juin 1972, pp.&nbsp;64–65 * Anne Tronche, Pierre Omcikous, ''Opus International'' No 61-61, Paris, janvier-fevrier [[1977]], pp.&nbsp;108–109 * Лазар Трифуновић, Портрети Петра Омчикуса, pp.&nbsp;134–138, Београд, [[1979]] * Лазар Трифуновић, Од [[импресионизам|импресионизма]] до [[енформел]]а, ''[[Нолит]]'', Београд, [[1982]] * Миодраг Б. Протић, Сликарство XX века, Уметност на тлу Југославије, ''Југославија'', Београд, ''Спектар'', Загреб, ''Прва књижевна комуна'', Мостар, 1982 * Georges Haldas, Un grand espace pour l'homme à propos de l'oeuvre de Pierre Omcikous, ''Repères'', Ženeva, No 8, [[1984]], pp.&nbsp;174–179 * Мала енциклопедија Просвета]], pp.&nbsp;875, ''[[Просвета (издавачко предузеће)|Просвета]]'', Београд, [[1986]] * Ликовна енциклопедија Југославије, pp.&nbsp;497, ''Југославенски лексикографски завод '[[Мирослав Крлежа]]''', [[Загреб]], [[1987]] * {{cite news|first=М |last=Ђ. |authorlink= |title=Арт азбука: Петар Омчикус|url= |work= |publisher= [[Политика (новине)|Политика]] |date=27 ноември 2009. |accessdate=}} {{refend}} == Надворешни врски == {{портал|Биографија}} * [https://www.sanu.ac.rs/clan/omcikus-petar/ Биографија на сајту САНУ] * [http://www.politika.rs/rubrike/Kultura/Da-nisam-slikar-bio-bih-muzicar.sr.html Да нисам сликар био бих музичар („Политика“, 23. јун 2011)] * [http://www.novosti.rs/vesti/kultura.71.html:345569-Petar-Omcikus-Mediteran-na-Dorcolu Петар Омчикус - Медитеран на Дорћолу („Вечерње новости“, 17. септембар 2011)] * [http://www.novosti.rs/vesti/kultura.71.html:404384-Petar-Omcikus-Opstajemo-na-inatu Петар Омчикус: Опстајемо на инату („Вечерње новости“, 3. новембар 2012)] * [http://www.politika.rs/scc/clanak/348968/Iz-mornarice-sam-pobegao-avionom Из морнарице сам побегао авионом („Политика“, 12. фебруар 2016)] * [http://www.politika.rs/scc/clanak/353967/Slike-Petra-Omcikusa-uz-pomoc-policije-odnete-u-SANU Слике Петра Омчикуса уз помоћ полиције однете у САНУ („Политика“, 28. април 2016)] * [http://www.novosti.rs/vesti/kultura.71.html:602986-Potraga-za-slikama-Omcikusa Потрага за сликама Омчикуса („Вечерње новости“, 29. април 2016)] * [http://www.politika.rs/scc/clanak/428491/Seret-smeker-gospodin Шерет, шмекер, господин („Политика”, 29. април 2019)] * [https://www.youtube.com/watch?v=w2DuuK-Tl7E Духовни портрети - Петар Омчикус] * [https://www.novosti.rs/kultura/vesti/930744/dela-omcikusa-kupio-dobio-sta-pise-prvostepenoj-oslobadjajucoj-presudi-nediljku-farcicu-optuzenom-utaju ДЕЛА ОМЧИКУСА КУПИО И ДОБИО: Шта пише у првостепеној ослобађајућој пресуди Недиљку Фарчићу, оптуженом за утају („Вечерње новости”, 30. октобар 2020)] * [https://www.novosti.rs/kultura/vesti/966422/omcikusovi-tragovi-memorijalna-postavka-dva-izlozbena-prostora-galerije-arte Меморијална поставка у два изложбена простора галерије „Арте” („Вечерње новости”, 19. фебруар 2021)] {{нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Омчикус, Петар}} [[Категорија:Српски сликари]] [[Категорија:Југословенски сликари]] [[Категорија:Академици на САНУ]] [[Категорија:Погребани во Алејата на заслужни граѓани во Новите гробишта во Белград]] [[Категорија:Сликари од 21 век]] [[Категорија:Сликари од 20 век]] [[Категорија:Погребани во Алејата на заслужните граѓани на Новите гробишта (Белград)]] 1hrmoksxxvc9o70fkncgg1x6yzz8o72 0 1269648 5381288 4941728 2025-06-18T04:57:44Z CommonsDelinker 746 Замена на [[File:Wizard_Nebula.jpg]] со [[File:Wizard_Nebula,_NGC_7380.jpg]] (од страна на [[c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] поради: [[:c:COM:FR|File renamed]]:). 5381288 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Астрономски попис}} '''Колиндеров каталог''' ({{lang-en|Collinder catalogue}}) — [[астрономски каталог]] од 471 [[расеано ѕвездено јато]] изготвен од шведскиот астроном [[Пер Колиндер]]. Објавен е во 1931 г. како прилог кон неговиот труд „За структурните својства на расеаните галактички јата и нивната просторна распределба“ (''On structural properties of open galactic clusters and their spatial distribution'').<ref name="Collinder">{{наведено списание | last = Collinder | first = Per | date = 1931 | title = On Structural Properties of Open Galactic Clusters and their Spatial Distribution. Catalog of Open Galactic Clusters | journal = Annals of the Observatory of Lund | volume = 2 | pages = B1-B46 | bibcode = 1931AnLun...2....1C }}</ref> Телата од каталогот се означени со „Колиндер“ (''Collinder''), како на пр. „Колиндер 399“. Застарените претставки се од обликот ''Col + каталошки број'' или ''Cr + каталошки број'', како н апр. „Cr 399“.<ref name="Simbad">{{нмс |url=http://cds.u-strasbg.fr/cgi-bin/Dic-Simbad?Collinder |title=Dictionary of Nomenclature of Celestial Objects |date=1 декември 2014 |website=Simbad |publisher=Centre de Données astronomiques de Strasbourg |access-date=18 декември 2014}}</ref> == Накратко == * Каталогот содржи 471 тело: 452 [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]], 11 [[Збиено ѕвездено јато|збиени јата]], 6 [[астеризам|астеризми]], 1 [[ѕвездена кинематика#Подвижни групи|подвижна група]] и 1 [[ѕвездено здружение]]. * Телата се распространети ширум целата небесна сфера. * [[NGC 188|Cr 8]] е најсеверното тело, сместено на деклинација од +85º во соѕвездието [[Жирафа (соѕвездие)|Жирафа]]. * Cr 411 е најјужното тело, сместено на деклинација од -79º во соѕвездието [[Октант (соѕвездие)|Октант]]. == Колиндерови тела кои воедно се Месјеови == Колиндеровиот каталог опфаќа 29 тела кои се дел од [[Месјеов каталог|Месјеовиот каталог]]: {{Div col}} * [[Месје 6]] (Пеперутка) * [[Месје 7]] (Птоломеево Јато) * [[Месје 11]] (Дива Патка) * [[Месје 16]] (расеано јато во маглината Орел) * [[Месје 18]] * [[Месје 21]] * [[Месје 23]] * [[Месје 25]] * [[Месје 26]] * [[Месје 29]] * [[Месје 34]] * [[Месје 35]] * [[Месје 36]] * [[Месје 37]] * [[Месје 38]] * [[Месје 39]] * [[Месје 41]] * [[Месје 44]] (Јасли) * [[Месје 45]] (Плејади) * [[Месје 46]] * [[Месје 47]] * [[Месје 48]] * [[Месје 50]] * [[Месје 52]] * [[Месје 67]] * [[Месје 71]] * [[Месје 73]] * [[Месје 93]] * [[Месје 103]] {{div col end}} == Колиндерови тела кои воедно се Колдвелови == Мелотовиот каталог е изработен 64 години пред познатиот [[Колдвелов каталог]]. Колиндеровиот содржи 28 тела кои се опфатени во него: {{Div col}} * C1 [[NGC 188]] * C8 [[NGC 559]] * C10 [[NGC 663]] * C13 [[NGC 457]] (Був или ET) * C14 [[NGC 869]] и [[NGC 884]] (Двојно Јато) * C16 [[NGC 7243]] * C19 [[IC 5146]] (Кожурец) * C28 [[NGC 752]] * C41 ([[Хијади (ѕвездено јато)|Хијади]]) * C50 [[NGC 2244]] * C54 [[NGC 2506]] * C58 [[NGC 2360]] (Каролинино Јато) * C64 [[NGC 2362]] (Тау Големо Куче) * C71 [[NGC 2477]] * C75 [[NGC 6124]] * C76 [[NGC 6231]] * C81 [[NGC 6352]] * C82 [[NGC 6193]] * C85 [[IC 2391]] (Омикрон Едро) * C88 [[NGC 5823]] * C89 [[NGC 6087]] (S Рамнило) * C91 [[NGC 3532]] (Желбовен Бунар) * C94 [[NGC 4755]] (Кутија за Накит) * C95 [[NGC 6025]] * C96 [[NGC 2516]] (Јужни Јасли) * C97 [[NGC 3766]] (Бисерно Јато) * C98 [[NGC 4609]] * C102 [[IC 2602]] (Тета Кобилица) {{div col end}} == Колиндерови тела == {| class="wikitable sortable" ! Колиндеров<br/>број ! [[Нов општ каталог|NGC]]/[[Индекс-каталог|IC]]-<br/>број ! Други имиња ! class="unsortable"|Слика ! Вид на тело <!-- ! Оддалеченост <br/>([[светлосна година|исг]]) --> ! [[Соѕвездие]] ! [[Привидна ѕвездена величина|Прив.<br/>велич.]] |- | Cr 1 || [[NGC 103]] || || [[Податотека:NGC 103 PanS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 9,8 |- | Cr 2 || [[NGC 129]] || || [[Податотека:NGC 0129 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 6,5 |- | Cr 3 || [[NGC 133]] || || [[Податотека:NGC 133.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 9,4 |- | Cr 4 || [[NGC 136]] || || [[Податотека:NGC 136 PanS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 11,3 |- | Cr 5 || [[NGC 146]] || || [[Податотека:NGC 146 PanS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 9,1 |- | Cr 6 || [[NGC 188]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кефеј (соѕвездие)|Кефеј]] || 8,1 |- | Cr 7 || [[NGC 225]] || || [[Податотека:NGC225HunterWilson.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 7,0 |- | Cr 8 || [[IC 1590]] || || [[Податотека:NGC 0281 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 7,4 |- | Cr 9 || [[NGC 366]] || || [[Податотека:NGC 0366 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 12,0 |- | Cr 10 || [[NGC 381]] || || [[Податотека:NGC 381 PanS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 9,3 |- | Cr 11 || [[NGC 436]] || || [[Податотека:NGC 0436 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 8,8 |- | Cr 12 || [[NGC 457]] || Був или ET || [[Податотека:NGC457.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 6,4 |- | Cr 13 || [[NGC 559]] || || [[Податотека:NGC 559.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 9,5 |- | Cr 14 || [[NGC 581]] || || [[Податотека:NGC 0581 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 7,4 |- | [[Трумплер 1|Cr 15]] || <center>—</center> || Трумплер 1 || [[Податотека:Trumpler 1.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 8,1 |- | Cr 16 || [[NGC 609]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 11,0 |- | Cr 17 || [[NGC 637]] || || [[Податотека:NGC 0637 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 8,2 |- | Cr 18 || [[NGC 654]] || || [[Податотека:NGC 654,VdB6,LDN 1332,1334,1337 (Cassiopeia).jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 6,5 |- | Cr 19 || [[NGC 659]] || || [[Податотека:NGC 659.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 7,9 |- | Cr 20 || [[NGC 663]] || || [[Податотека:NGC663HunterWilson.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 7,1 |- | Cr 21 || <center>—</center> || || || [[астеризам]] || [[Триаголник (соѕвездие)|Триаголник]] || 7,3 |- | Cr 22 || [[NGC 744]] || || [[Податотека:NGC 0744 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Персеј (соѕвездие)|Персеј]] || 7,9 |- | Cr 23 || [[NGC 752]] || || [[Податотека:NGC 752.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Андромеда (соѕвездие)|Андромеда]] || 5,7 |- | Cr 24 || [[NGC 869]] || h Персеј од [[Двојно Јато|Двојното Јато]] || [[Податотека:NGC869NGC884.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Персеј (соѕвездие)|Персеј]] || 5,3 |- | Cr 25 || [[NGC 884]] || χ Персеј од [[Двојно Јато|Двојното Јато]] || [[Податотека:NGC869NGC884.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Персеј (соѕвездие)|Персеј]] || 6,1 |- | Cr 26 || [[IC 1805]] || || [[Податотека:Melotte15HunterWilson.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 7,9 |- | Cr 27 || [[NGC 956]] || || [[Податотека:NGC956 - SDSS DR14.jpg|65п]] || [[астеризам]] || [[Андромеда (соѕвездие)|Андромеда]] || 8,9 |- | Cr 28 || [[NGC 957]] || || [[Податотека:NGC 0957 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Персеј (соѕвездие)|Персеј]] || 7,6 |- | [[Трумплер 2|Cr 29]] || <center>—</center> || Трумплер 2 || [[Податотека:Tr 2.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Персеј (соѕвездие)|Персеј]] || 5,9 |- | Cr 30 || [[NGC 1027]] || || [[Податотека:NGC 1027.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 6,7 |- | Cr 31 || [[NGC 1039]] || || [[Податотека:M34 2mass atlas.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Персеј (соѕвездие)|Персеј]] || 5,2 |- | Cr 32 || [[IC 1848]] || Вестерхаут 5 || [[Податотека:IC1848 JeffJohnson.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 6,5 |- | Cr 33 || [[IC 1848]] || Вестерхаут 5 || [[Податотека:IC1848 JeffJohnson.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 5,9 |- | Cr 34 || [[IC 1848]] || Вестерхаут 5 || [[Податотека:IC1848 JeffJohnson.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 6,8 |- | Cr 35 || [[NGC 1193]] || || [[Податотека:NGC 1193 SDSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Персеј (соѕвездие)|Персеј]] || 12,6 |- | [[Трумплер 3|Cr 36]] || <center>—</center> || Трумплер 3 || [[Податотека:Tr 3.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 7,0 |- | Cr 37 || [[NGC 1220]] || || [[Податотека:NGC 1220 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Персеј (соѕвездие)|Персеј]] || 11,8 |- | Cr 38 || [[NGC 2169]] || јато 37 || [[Податотека:NGC 2169.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Орион (соѕвездие)|Орион]] || 8,4 |- | [[Колиндер 39|Cr 39]] || <center>—</center> || Алфа Персеј || [[Податотека:Alpha Persei Cluster.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Персеј (соѕвездие)|Персеј]] || 1,2 |- | Cr 40 || [[NGC 1342]] || || [[Податотека:NGC 1342.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Персеј (соѕвездие)|Персеј]] || 6,7 |- | Cr 41 || [[IC 348]] || || [[Податотека:Omicron Persei.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Персеј (соѕвездие)|Персеј]] || 7,3 |- | [[Плејади|Cr 42]] || <center>—</center> || Плејади || [[Податотека:Pleiades large.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Бик (соѕвездие)|Бик]] || 1,2 |- | Cr 43 || [[NGC 1444]] || || [[Податотека:NGC 1444 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Персеј (соѕвездие)|Персеј]] || 6,6 |- | Cr 44 || [[NGC 1496]] || || [[Податотека:NGC 1496 DSS.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Персеј (соѕвездие)|Персеј]] || 9,6 |- | Cr 45 || [[NGC 1502]] || || [[Податотека:NGC 1502.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Жирафа (соѕвездие)|Жирафа]] || 6,9 |- | Cr 46 || [[NGC 1513]] || || [[Податотека:NGC 1513 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Персеј (соѕвездие)|Персеј]] || 8,4 |- | Cr 47 || [[NGC 1528]] || || [[Податотека:Ngc1528-RGB-crop.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Персеј (соѕвездие)|Персеј]] || 6,4 |- | Cr 48 || [[IC 361]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Жирафа (соѕвездие)|Жирафа]] || 11,7 |- | Cr 49 || [[NGC 1545]] || || [[Податотека:NGC 1545.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Персеј (соѕвездие)|Персеј]] || 6,2 |- | [[Хијади (ѕвездено јато)|Cr 50]] || <center>—</center> || Хијади || [[Податотека:Hyades.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Бик (соѕвездие)|Бик]] || 0,5 |- | Cr 51 || [[NGC 1582]] || || [[Податотека:NGC 1582.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Персеј (соѕвездие)|Персеј]] || 7,0 |- | Cr 52 || [[NGC 1605]] || || [[Податотека:NGC 1605 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Персеј (соѕвездие)|Персеј]] || 10,7 |- | Cr 53 || [[NGC 1624]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Персеј (соѕвездие)|Персеј]] || 11,8 |- | Cr 54 || [[NGC 1647]] || || [[Податотека:(palle)NGC 1647.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Бик (соѕвездие)|Бик]] || 6,4 |- | Cr 55 || [[NGC 1662]] || || [[Податотека:NGC 1662.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Орион (соѕвездие)|Орион]] || 6,4 |- | Cr 56 || [[NGC 1664]] || || [[Податотека:NGC1664.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кочијаш (соѕвездие)|Кочијаш]] || 7,6 |- | Cr 57 || [[NGC 1746]] || || [[Податотека:NGC 1758.jpg|65п]] || [[астеризам]] || [[Бик (соѕвездие)|Бик]] || 6,1 |- | Cr 58 || [[NGC 1778]] || || [[Податотека:NGC 1778 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кочијаш (соѕвездие)|Кочијаш]] || 7,7 |- | Cr 59 || [[NGC 1807]] || || [[Податотека:NGC 1817 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Орион (соѕвездие)|Орион]], [[Бик (соѕвездие)|Бик]] || 7,0 |- | Cr 60 || [[NGC 1817]] || || [[Податотека:NGC 1817 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Бик (соѕвездие)|Бик]] || 7,7 |- | Cr 61 || [[NGC 1857]] || || [[Податотека:NGC 1857 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кочијаш (соѕвездие)|Кочијаш]] || 7,0 |- | Cr 62 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кочијаш (соѕвездие)|Кочијаш]] || 4,2 |- | Cr 63 || [[NGC 1893]] || || [[Податотека:NGC 1893 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кочијаш (соѕвездие)|Кочијаш]] || 7,5 |- | Cr 64 || [[NGC 1883]] || || [[Податотека:NGC 1883 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кочијаш (соѕвездие)|Кочијаш]] || 12,0 |- | Cr 65 || <center>—</center> || || [[Податотека:Cr 65.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Бик (соѕвездие)|Бик]] || 3,0 |- | Cr 66 || [[NGC 1907]] || || [[Податотека:IC 405 - IC 410 - M38 dss B (18857141595).jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кочијаш (соѕвездие)|Кочијаш]] || 8,2 |- | Cr 67 || [[NGC 1912]] || || [[Податотека:M38 Open Cluster.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кочијаш (соѕвездие)|Кочијаш]] || 6,4 |- | Cr 68 || [[NGC 1931]] || || [[Податотека:NGC1931HunterWilson.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кочијаш (соѕвездие)|Кочијаш]] || 10,1 |- | [[Ламбда Орион (ѕвездено јато)|Cr 69]] || <center>—</center> || Ламбда Орион || [[Податотека:Collinder 69.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Орион (соѕвездие)|Орион]] || 2,8 |- | [[Колиндер 70|Cr 70]] || <center>—</center> || Орионов Појас || [[Податотека:Orion Belt.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Орион (соѕвездие)|Орион]] || 0,6 |- | Cr 71 || [[NGC 1960]] || || [[Податотека:M36 2mass.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кочијаш (соѕвездие)|Кочијаш]] || 6,0 |- | Cr 72 || [[NGC 1980]] || Долен Меч || [[Податотека:NGC 1980 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Орион (соѕвездие)|Орион]] || 2,5 |- | Cr 73 || [[NGC 1981]] || Горен Меч || [[Податотека:NGC 1981.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Орион (соѕвездие)|Орион]] || 4,2 |- | Cr 74 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Орион (соѕвездие)|Орион]] || 14,4 |- | Cr 75 || [[NGC 2099]] || || [[Податотека:M37a.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кочијаш (соѕвездие)|Кочијаш]] || 5,6 |- | Cr 76 || [[NGC 2112]] || || [[Податотека:NGC 2112 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Орион (соѕвездие)|Орион]] || 9,1 |- | Cr 77 || [[NGC 2129]] || || [[Податотека:NGC2129 - SDSS DR14 (panorama).jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Близнаци (соѕвездие)|Близнаци]] || 6,7 |- | Cr 78 || [[NGC 2126]] || || [[Податотека:NGC 2126 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кочијаш (соѕвездие)|Кочијаш]] || 10,2 |- | Cr 79 || [[NGC 2141]] || || [[Податотека:NGC 2141 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Орион (соѕвездие)|Орион]] || 9,4 |- | [[Трумплер 4|Cr 80]] || <center>—</center> || Трумплер 4 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Близнаци (соѕвездие)|Близнаци]] || 8,4 |- | Cr 81 || [[NGC 2158]] || || [[Податотека:M35atlas.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Близнаци (соѕвездие)|Близнаци]] || 8,6 |- | Cr 82 || [[NGC 2168]] || || [[Податотека:M35atlas.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Близнаци (соѕвездие)|Близнаци]] || 5,1 |- | Cr 83 || [[NGC 2169]] || јато 37 || [[Податотека:NGC 2169.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Орион (соѕвездие)|Орион]] || 5,9 |- | Cr 84 || [[NGC 2175]] || || [[Податотека:NGC2175 CDK Small 03.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Орион (соѕвездие)|Орион]] || 6,8 |- | Cr 85 || [[NGC 2186]] || || [[Податотека:NGC 2186 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Орион (соѕвездие)|Орион]] || 8,7 |- | Cr 86 || [[NGC 2192]] || || [[Податотека:NGC 2192 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кочијаш (соѕвездие)|Кочијаш]] || 10,9 |- | Cr 87 || [[NGC 2194]] || || [[Податотека:NGC 2194 AOFPK.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Орион (соѕвездие)|Орион]] || 8,5 |- | Cr 88 || [[NGC 2204]] || || [[Податотека:NGC 2204 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Големо Куче (соѕвездие)|Големо Куче]] || 8,6 |- | Cr 89 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Близнаци (соѕвездие)|Близнаци]] || 5,7 |- | Cr 90 || [[NGC 2215]] || || [[Податотека:NGC 2215 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 8,4 |- | Cr 91 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 6,4 |- | Cr 92 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 8,6 |- | Cr 93 || [[NGC 2232]] || || [[Податотека:NGC 2232.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 4,2 |- | Cr 94 || [[NGC 2236]] || || [[Податотека:NGC 2236 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 8,5 |- | Cr 95 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || — |- | Cr 96 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 7,3 |- | Cr 97 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 5,4 |- | Cr 98 || [[NGC 2243]] || || [[Податотека:NGC 2243 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Големо Куче (соѕвездие)|Големо Куче]] || 9,4 |- | Cr 99 || [[NGC 2244]] || Сателит || [[Податотека:Rosette Nebula in Monoceros.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 4,8 |- | Cr 100 || [[NGC 2250]] || || [[Податотека:NGC 2250.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 8,9 |- | Cr 101 || [[NGC 2251]] || || [[Податотека:NGC 2251.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 7,3 |- | Cr 102 || [[NGC 2252]] || || [[Податотека:NGC 2252.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 7,7 |- | Cr 103 || [[NGC 2254]] || || [[Податотека:NGC 2254.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 9,1 |- | Cr 104 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 9,6 |- | [[Трумплер 5|Cr 105]] || <center>—</center> || Трумплер 5 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 10,9 |- | Cr 106 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 4,6 |- | Cr 107 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 5,1 |- | Cr 108 || [[NGC 2259]] || || [[Податотека:NGC 2259.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 10,8 |- | Cr 109 || [[NGC 2262]] || || [[Податотека:NGC 2262.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 11,3 |- | Cr 110 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 10,5 |- | Cr 111 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 7,0 |- | Cr 112 || [[NGC 2264]] || Новогодишна Елка || [[Податотека:NGC 2264 Christmas Tree Nebula.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 4,1 |- | Cr 113 || [[NGC 2266]] || || [[Податотека:NGC2266 - SDSS DR14 (panorama).jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Близнаци (соѕвездие)|Близнаци]] || 9,5 |- | Cr 114 || [[NGC 2269]] || || [[Податотека:NGC 2269.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 10,0 |- | Cr 115 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 9,2 |- | Cr 116 || [[NGC 2281]] || || [[Податотека:NGC 2281.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кочијаш (соѕвездие)|Кочијаш]] || 5,4 |- | Cr 117 || [[NGC 2286]] || || [[Податотека:NGC 2286.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 7,5 |- | Cr 118 || [[NGC 2287]] || || [[Податотека:Messier 041 2MASS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Големо Куче (соѕвездие)|Големо Куче]] || 4,5 |- | Cr 119 || [[NGC 2301]] || || [[Податотека:NGC2301 - SDSS DR14 (panorama).png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 6,0 |- | Cr 120 || [[NGC 2304]] || || [[Податотека:NGC 2304 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Близнаци (соѕвездие)|Близнаци]] || 10,0 |- | Cr 121 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Големо Куче (соѕвездие)|Големо Куче]] || 2,6 |- | Cr 122 || [[NGC 2309]] || || [[Податотека:NGC 2309 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 10,5 |- | Cr 123 || [[NGC 2311]] || || [[Податотека:NGC 2311 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 9,6 |- | Cr 124 || [[NGC 2323]] || || [[Податотека:M50a.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 5,9 |- | Cr 125 || [[NGC 2324]] || || [[Податотека:NGC 2324 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 8,4 |- | Cr 126 || [[NGC 2331]] || || [[Податотека:NGC 2331 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Близнаци (соѕвездие)|Близнаци]] || 8,5 |- | Cr 127 || [[NGC 2335]] || || [[Податотека:NGC 2335 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 7,2 |- | Cr 128 || [[NGC 2343]] || || [[Податотека:NGC 2343 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 6,7 |- | Cr 129 || [[NGC 2345]] || || [[Податотека:NGC 2345 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Големо Куче (соѕвездие)|Големо Куче]] || 7,7 |- | Cr 130 || [[NGC 2353]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 7,1 |- | Cr 131 || [[NGC 2354]] || || [[Податотека:NGC 2354.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Големо Куче (соѕвездие)|Големо Куче]] || 6,5 |- | Cr 132 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Големо Куче (соѕвездие)|Големо Куче]] || 3,6 |- | Cr 133 || [[NGC 2355]] || || [[Податотека:NGC2355 - SDSS DR14 (panorama).jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Близнаци (соѕвездие)|Близнаци]] || 9,7 |- | Cr 134 || [[NGC 2360]] || Каролинино Јато || [[Податотека:NGC 2360.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Големо Куче (соѕвездие)|Големо Куче]] || 7,2 |- | [[Колиндер 135|Cr 135]] || <center>—</center> || Пи Крма || [[Податотека:Pi Puppis Cluster.PNG|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 2,1 |- | Cr 136 || [[NGC 2362]] || Тау Големо Куче || [[Податотека:Starshine in Canis Major NGC 2362.tif|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Големо Куче (соѕвездие)|Големо Куче]] || 3,8 |- | Cr 137 || [[NGC 2367]] || || [[Податотека:NGC 2367 DSS.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Големо Куче (соѕвездие)|Големо Куче]] || 7,9 |- | Cr 138 || [[NGC 2368]] || || [[Податотека:NGC 2368 DSS.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 11,8 |- | Cr 139 || [[NGC 2374]] || || [[Податотека:NGC2374 - SDSS DR14 (panorama).jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Големо Куче (соѕвездие)|Големо Куче]] || 8,0 |- | [[Колиндер 140|Cr 140]] || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Големо Куче (соѕвездие)|Големо Куче]] || 3,5 |- | Cr 141 || [[NGC 2383]] || || [[Податотека:NGC 2384 DSS.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Големо Куче (соѕвездие)|Големо Куче]] || 8,4 |- | Cr 142 || [[NGC 2384]]a || || [[Податотека:NGC 2384 DSS.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Големо Куче (соѕвездие)|Големо Куче]] || 7,4 |- | Cr 143 || [[NGC 2384]]b || || [[Податотека:NGC 2384 DSS.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Големо Куче (соѕвездие)|Големо Куче]] || 7,4 |- | Cr 144 || [[NGC 2395]] || || [[Податотека:NGC 2395 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Близнаци (соѕвездие)|Близнаци]] || 8,0 |- | [[Трумплер 6|Cr 145]] || <center>—</center> || Трумплер 6 || [[Податотека:Trumpler 6.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Големо Куче (соѕвездие)|Големо Куче]] || 10,0 |- | [[Трумплер 7|Cr 146]] || <center>—</center> || Трумплер 7 || [[Податотека:Trumpler 7.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 7,9 |- | Cr 147 || <center>—</center> || Мелот 66 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 7,8 |- | Cr 148 || [[NGC 2396]] || || [[Податотека:NGC 2396 DSS.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 7,4 |- | Cr 149 || [[NGC 2401]] || || [[Податотека:NGC 2401 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 12,6 |- | Cr 150 || [[NGC 2414]] || || [[Податотека:NGC 2414 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 7,9 |- | Cr 151 || [[NGC 2421]] || || [[Податотека:NGC 2421 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 8,3 |- | Cr 152 || [[NGC 2422]] || || [[Податотека:Eso1441a.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 4,4 |- | Cr 153 || [[NGC 2423]] || || [[Податотека:NGC 2423 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 6,7 |- | Cr 154 || [[NGC 2420]] || || [[Податотека:NGC 2420 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Близнаци (соѕвездие)|Близнаци]] || 8,3 |- | Cr 155 || <center>—</center> || Мелот 71 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 7,1 |- | Cr 156 || <center>—</center> || Мелот 72 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 10,1 |- | Cr 157 || [[NGC 2432]] || || [[Податотека:NGC 2432 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 10,2 |- | Cr 158 || [[NGC 2439]] || || [[Податотека:NGC 2439.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 6,9 |- | Cr 159 || [[NGC 2437]] || || [[Податотека:Messier 46 - NGC 2437.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 6,1 |- | Cr 160 || [[NGC 2447]] || || [[Податотека:Messier object 093.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 6,2 |- | Cr 161 || [[NGC 2451]] || || [[Податотека:NGC 2451.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 2,8 |- | Cr 162 || [[NGC 2453]] || || [[Податотека:NGC 2453 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 8,3 |- | Cr 163 || [[NGC 2455]] || || [[Податотека:NGC 2455 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 10,2 |- | Cr 164 || [[NGC 2467]] || || [[Податотека:NGC 2467 and Surroundings.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 7,1 |- | Cr 165 || [[NGC 2477]] || || [[Податотека:NGC2477.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 5,8 |- | Cr 166 || [[NGC 2482]] || || [[Податотека:NGC 2482 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 7,3 |- | [[Трумплер 8|Cr 167]] || <center>—</center> || Трумплер 8 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 9,6 |- | [[Трумплер 9|Cr 168]] || <center>—</center> || Трумплер 9 || [[Податотека:Trumpler 9.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 8,7 |- | Cr 169 || [[NGC 2489]] || || [[Податотека:NGC 2489 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 7,9 |- | Cr 170 || [[NGC 2506]] || || [[Податотека:NGC 2506.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 7,6 |- | Cr 171 || [[NGC 2509]] || || [[Податотека:NGC 2509 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 9,3 |- | Cr 172 || [[NGC 2516]] || Јужни Јасли || [[Податотека:NGC 2516.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 3,8 |- | Cr 173 || <center>—</center> || || [[Податотека:Cr 173 (Vela OB2).jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]], [[Едро (соѕвездие)|Едро]] || 0,6 |- | Cr 174 || [[NGC 2527]] || || [[Податотека:NGC 2527.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 6,5 |- | Cr 175 || [[NGC 2533]] || || [[Податотека:NGC 2533 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 7,6 |- | Cr 176 || [[NGC 2539]] || || [[Податотека:NGC 2539.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 6,5 |- | Cr 177 || [[NGC 2547]] || || [[Податотека:Star cluster NGC 2547.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Едро (соѕвездие)|Едро]] || 4,7 |- | Cr 178 || [[NGC 2546]] || || [[Податотека:NGC 2546.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 6,3 |- | Cr 179 || [[NGC 2548]] || || [[Податотека:M48a.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Водна Змија (соѕвездие)|Водна Змија]] || 5,8 |- | Cr 180 || [[NGC 2567]] || || [[Податотека:NGC 2567 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 7,4 |- | Cr 181 || [[NGC 2571]] || || [[Податотека:NGC 2571 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 7,0 |- | Cr 182 || [[NGC 2579]] || || [[Податотека:NGC 2579 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 7,5 |- | Cr 183 || [[NGC 2580]] || || [[Податотека:NGC 2580 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 9,7 |- | Cr 184 || [[NGC 2587]] || || [[Податотека:NGC 2587 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 9,2 |- | [[Колиндер 185|Cr 185]] || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 7,8 |- | Cr 186 || [[NGC 2588]] || || [[Податотека:NGC 2588 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 11,8 |- | Cr 187 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Крма (соѕвездие)|Крма]] || 9,6 |- | Cr 188 || [[NGC 2627]] || || [[Податотека:NGC 2627 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Компас (соѕвездие)|Компас]] || 8,4 |- | Cr 189 || [[NGC 2632]] || Јасли || [[Податотека:Bf64580dfb9f301a0949e60106526057.1824x0 q100 watermark watermark opacity-10 watermark position-6 watermark text-Copyright Intihuatana.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Рак (соѕвездие)|Рак]] || 3,1 |- | Cr 190 || [[NGC 2635]] || || [[Податотека:NGC 2635 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Компас (соѕвездие)|Компас]] || 11,2 |- | Cr 191 || [[IC 2391]] || Омикрон Едро || [[Податотека:IC 2391 in Vele.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Едро (соѕвездие)|Едро]] || 2,0 |- | Cr 192 || [[IC 2395]] || || [[Податотека:IC 2395.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Едро (соѕвездие)|Едро]] || 4,0 |- | Cr 193 || [[NGC 2660]] || || [[Податотека:NGC 2660 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Едро (соѕвездие)|Едро]] || 8,8 |- | Cr 194 || [[NGC 2659]] || || [[Податотека:NGC 2659 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Едро (соѕвездие)|Едро]] || 8,6 |- | Cr 195 || [[NGC 2658]] || || [[Податотека:NGC 2658 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Компас (соѕвездие)|Компас]] || 9,2 |- | [[Колиндер 196|Cr 196]] || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Компас (соѕвездие)|Компас]] || 10,5 |- | [[Колиндер 197|Cr 197]] || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Едро (соѕвездие)|Едро]] || 6,7 |- | [[Колиндер 198|Cr 198]] || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Компас (соѕвездие)|Компас]] || 11,2 |- | Cr 199 || [[NGC 2669]] || || [[Податотека:NGC 2669 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Едро (соѕвездие)|Едро]] || 6,1 |- | Cr 200 || [[NGC 2670]] || || [[Податотека:NGC 2670 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Едро (соѕвездие)|Едро]] || 7,8 |- | Cr 201 || [[NGC 2671]] || || [[Податотека:NGC 2671 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Едро (соѕвездие)|Едро]] || 11,6 |- | Cr 202 || [[NGC 2669]] || Харвард 3 || [[Податотека:NGC 2669 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Едро (соѕвездие)|Едро]] || 6,1 |- | [[Трумплер 10|Cr 203]] || <center>—</center> || Трумплер 10 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Едро (соѕвездие)|Едро]] || 5,0 |- | Cr 204 || [[NGC 2682]] || || [[Податотека:Messier object 067.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Рак (соѕвездие)|Рак]] || 6,9 |- | [[Колиндер 205|Cr 205]] || <center>—</center> || Маркарјан 18 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Рак (соѕвездие)|Рак]] || 7,8 |- | Cr 206 || [[NGC 2818|NGC 2818A]] || || [[Податотека:NGC 2818 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Компас (соѕвездие)|Компас]] || 8,2 |- | Cr 207 || [[NGC 2849]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Едро (соѕвездие)|Едро]] || 12,5 |- | Cr 208 || [[IC 2488]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Едро (соѕвездие)|Едро]] || 7,4 |- | Cr 209 || [[NGC 2910]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Едро (соѕвездие)|Едро]] || 7,2 |- | Cr 210 || [[NGC 2925]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Едро (соѕвездие)|Едро]] || 8,3 |- | Cr 211 || [[NGC 2972]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Едро (соѕвездие)|Едро]] || 9,9 |- | Cr 212 || [[NGC 3033]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Едро (соѕвездие)|Едро]] || 8,8 |- | Cr 213 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Едро (соѕвездие)|Едро]] || 9,2 |- | Cr 214 || [[NGC 3105]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Едро (соѕвездие)|Едро]] || 9,7 |- | Cr 215 || [[NGC 3114]] || || [[Податотека:NGC 3114.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 4,2 |- | [[Трумплер 11|Cr 216]] || <center>—</center> || Трумплер 11 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 8,1 |- | [[Трумплер 12|Cr 217]] || <center>—</center> || Трумплер 12 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 8,8 |- | Cr 218 || [[NGC 3228]] || || [[Податотека:NGC 3228 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Едро (соѕвездие)|Едро]] || 6,0 |- | [[Трумплер 13|Cr 219]] || <center>—</center> || Трумплер 13 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 11,3 |- | Cr 220 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 7,6 |- | Cr 221 || [[NGC 3255]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 11,0 |- | Cr 222 || [[IC 2581]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 4,0 |- | Cr 223 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 9,4 |- | Cr 224 || [[NGC 3293]] || || [[Податотека:Eso1422a.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 4,7 |- | Cr 225 || [[NGC 3324]] || || [[Податотека:NGC 3324 The Nebula with a Face.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 6,7 |- | Cr 226 || [[NGC 3330]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Едро (соѕвездие)|Едро]] || 7,4 |- | Cr 227 || <center>—</center> || Мелот 101 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 8,0 |- | Cr 228 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 4,4 |- | Cr 229 || [[IC 2602]] || Тета Кобилица, Јужни Плејади || [[Податотека:The Southern Pleiades (IC 2602).jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 1,0 |- | [[Трумплер 14|Cr 230]] || <center>—</center> || Трумплер 14 || [[Податотека:ESO-Trumpler14-cluster.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 5,5 |- | [[Трумплер 15|Cr 231]] || <center>—</center> || Трумплер 15 || [[Податотека:Trumpler15.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 7,0 |- | Cr 232 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 6,8 |- | [[Трумплер 16|Cr 233]] || <center>—</center> || Трумплер 16 || [[Податотека:ESO - The Carina Nebula (by).jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 5,0 |- | [[Трумплер 16|Cr 234]] || <center>—</center> || {{БелешкаОзнака|Го опфаќа само јужниот дел на [[Трумплер 16]].}} || [[Податотека:ESO - The Carina Nebula (by).jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 5,0 |- | [[Трумплер 17|Cr 235]] || <center>—</center> || Трумплер 17 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 8,4 |- | Cr 236 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 7,7 |- | Cr 237 || [[NGC 3496]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 8,2 |- | Cr 238 || [[NGC 3532]] || Желбовен Бунар || [[Податотека:NGC 3532 in Carina.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 3,0 |- | Cr 239 || [[NGC 3572]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 6,6 |- | [[Колиндер 240|Cr 240]] || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 3,9 <ref>{{нмс|title=Cl Collinder 240|url=http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=Cl+Collinder+240&submit=submit+id|access-date=10 јуни 2020|website=sim-id}}</ref> |- | [[Трумплер 18|Cr 241]] || <center>—</center> || Трумплер 18 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 6,9 |- | Cr 242 || [[NGC 3590]] || || [[Податотека:NGC 3590 DSS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 8,2 |- | [[Трумплер 19|Cr 243]] || <center>—</center> || Трумплер 19 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 9,6 |- | Cr 244 || [[NGC 3603]] || || [[Податотека:Stellar nursery NGC 3603.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 9,1 |- | Cr 245 || [[IC 2714]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 8,0 |- | Cr 246 || <center>—</center> || Мелот 105 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 8,5 |- | Cr 247 || [[NGC 3680]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кобилица (соѕвездие)|Кобилица]] || 7,6 |- | Cr 248 || [[NGC 3766]] || Бисерно Јато || [[Податотека:Star cluster NGC 3766.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кентаур (соѕвездие)|Кентаур]] || 5,3 |- | Cr 249 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кентаур (соѕвездие)|Кентаур]] || 4,0 |- | Cr 250 || [[NGC 3960]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кентаур (соѕвездие)|Кентаур]] || 8,3 |- | Cr 251 || [[NGC 4052]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Јужен Крст (соѕвездие)|Јужен Крст]] || 8,8 |- | Cr 252 || [[NGC 4103]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Јужен Крст (соѕвездие)|Јужен Крст]] || 7,4 |- | Cr 253 || [[NGC 4203]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кентаур (соѕвездие)|Кентаур]] || 9,4 |- | Cr 254 || [[NGC 4337]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Јужен Крст (соѕвездие)|Јужен Крст]] || 8,9 |- | Cr 255 || [[NGC 4349]] || || [[Податотека:NGC 4349.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Јужен Крст (соѕвездие)|Јужен Крст]] || 7,4 |- | [[Колиндер 256|Cr 256]] || <center>—</center> || Коса || [[Податотека:ComaCluster.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Береникина Коса (соѕвездие)|Береникина Коса]] || 1,8 |- | Cr 257 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Јужен Крст (соѕвездие)|Јужен Крст]] || — |- | Cr 258 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Јужен Крст (соѕвездие)|Јужен Крст]] || 7,1 |- | Cr 259 || [[NGC 4439]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Јужен Крст (соѕвездие)|Јужен Крст]] || 8,4 |- | Cr 260 || [[NGC 4463]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Мува (соѕвездие)|Мува]] || 7,2 |- | Cr 261 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Мува (соѕвездие)|Мува]] || 10,7 |- | [[Трумплер 20|Cr 262]] || <center>—</center> || Трумплер 20 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Јужен Крст (соѕвездие)|Јужен Крст]] || 10,1 |- | Cr 263 || [[NGC 4609]] || || [[Податотека:NGC 4609 large.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Јужен Крст (соѕвездие)|Јужен Крст]] || 6,9 |- | Cr 264 || [[NGC 4755]] || Кутија за Накит || [[Податотека:A Snapshot of the Jewel Box cluster with the ESO VLT.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Јужен Крст (соѕвездие)|Јужен Крст]] || 4,2 |- | Cr 265 || [[NGC 4815]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Мува (соѕвездие)|Мува]] || 8,6 |- | Cr 266 || [[NGC 4852]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кентаур (соѕвездие)|Кентаур]] || 8,9 |- | Cr 267 || [[NGC 5053]] || || [[Податотека:NGC5053 - SDSS DR14 (panorama).jpg|65п]] || [[збиено ѕвездено јато|збиено јато]] || [[Береникина Коса (соѕвездие)|Береникина Коса]] || 9,0 |- | Cr 268 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Мува (соѕвездие)|Мува]] || 9,5 |- | Cr 269 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Мува (соѕвездие)|Мува]] || 9,2 |- | Cr 270 || [[NGC 5138]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кентаур (соѕвездие)|Кентаур]] || 7,6 |- | Cr 271 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кентаур (соѕвездие)|Кентаур]] || 8,7 |- | Cr 272 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кентаур (соѕвездие)|Кентаур]] || 7,7 |- | Cr 273 || [[NGC 5168]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кентаур (соѕвездие)|Кентаур]] || 9,1 |- | [[Трумплер 21|Cr 274]] || <center>—</center> || Трумплер 21 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кентаур (соѕвездие)|Кентаур]] || 7,7 |- | Cr 275 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кентаур (соѕвездие)|Кентаур]] || 10,2 |- | Cr 276 || [[NGC 5281]] || || [[Податотека:NGC 5281.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кентаур (соѕвездие)|Кентаур]] || 5,9 |- | Cr 277 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Шестар (соѕвездие)|Шестар]] || 9,2 |- | Cr 278 || [[NGC 5288]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Шестар (соѕвездие)|Шестар]] || 11,8 |- | Cr 279 || [[NGC 5316]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кентаур (соѕвездие)|Кентаур]] || 6,0 |- | Cr 280 || [[NGC 5460]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кентаур (соѕвездие)|Кентаур]] || 5,6 |- | Cr 281 || [[NGC 5606]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кентаур (соѕвездие)|Кентаур]] || 7,7 |- | Cr 282 || [[NGC 5617]] || || [[Податотека:NGC 5617.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кентаур (соѕвездие)|Кентаур]] || 6,3 |- | [[Трумплер 22|Cr 283]] || <center>—</center> || Трумплер 22 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кентаур (соѕвездие)|Кентаур]] || 7,9 |- | Cr 284 || [[NGC 5662]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кентаур (соѕвездие)|Кентаур]] || 5,5 |- | [[Колиндер 285|Cr 285]] || <center>—</center> || подвижна група во Голема Мечка || [[Податотека:Ursa Major Łazy.jpg|65п]] || [[ѕвездена кинематика#Подвижни групи|подвижна група]] || [[Голема Мечка (соѕвездие)|Голема Мечка]] || 4,4 |- | Cr 286 || [[NGC 5715]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Шестар (соѕвездие)|Шестар]] || 9,8 |- | Cr 287 || [[NGC 5749]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Волк (соѕвездие)|Волк]] || 8,8 |- | Cr 288 || [[NGC 5764]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Волк (соѕвездие)|Волк]] || 12,6 |- | Cr 289 || [[NGC 5822]] || || [[Податотека:NGC 5822.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Волк (соѕвездие)|Волк]] || 6,5 |- | Cr 290 || [[NGC 5823]] || || [[Податотека:NGC 5823.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Шестар (соѕвездие)|Шестар]] || 7,9 |- | Cr 291 || [[NGC 5925]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]] || 8,4 |- | Cr 292 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]] || 7,9 |- | Cr 293 || [[NGC 5999]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]] || 9,0 |- | Cr 294 || [[NGC 6005]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]] || 10,7 |- | [[Трумплер 23|Cr 295]] || <center>—</center> || Трумплер 23 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]] || 11,2 |- | Cr 296 || [[NGC 6025]] || || [[Податотека:NGC 6025.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Јужен Триаголник (соѕвездие)|Јужен Триаголник]] || 5,1 |- | Cr 297 || [[NGC 6031]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]] || 8,5 |- | Cr 298 || [[NGC 6067]] || || [[Податотека:NGC 6067.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]] || 5,6 |- | Cr 299 || <center>—</center> || Харвард 10 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]] || 6,9 |- | Cr 300 || [[NGC 6087]] || S Рамнило || [[Податотека:NGC 6087 full.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]] || 5,4 |- | Cr 301 || [[NGC 6124]] || || [[Податотека:NGC 6124 large.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 5,8 |- | [[Скорпија-Кентаур (ѕвездено здружение)|Cr 302]] || <center>—</center> || Горноскорписко здружение || [[Податотека:Infrared Rho Ophiuchi Complex.jpg|65п]] || [[ѕвездено здружение]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 1,0 |- | Cr 303 || [[NGC 6134]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]] || 7,2 |- | Cr 304 || [[NGC 6152]] || || [[Податотека:Ngc 6152.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]] || 8,1 |- | Cr 305 || [[NGC 6167]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]] || 6,7 |- | Cr 306 || [[NGC 6169]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]] || 6,6 |- | Cr 307 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Рамнило (соѕвездие)|Рамнило]] || 9,2 |- | Cr 308 || [[NGC 6178]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 7,2 |- | Cr 309 || [[NGC 6192]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 8,5 |- | Cr 310 || [[NGC 6193]] || || [[Податотека:Star cluster NGC 6193 and nebula NGC 6188.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Олтар (соѕвездие)|Олтар]] || 5,2 |- | Cr 311 || [[NGC 6200]] || || [[Податотека:NGC 6200.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Олтар (соѕвездие)|Олтар]] || 7,4 |- | Cr 312 || [[NGC 6204]] || || [[Податотека:NGC 6204.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Олтар (соѕвездие)|Олтар]] || 8,2 |- | Cr 313 || [[NGC 6208]] || || [[Податотека:NGC 6208.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Олтар (соѕвездие)|Олтар]] || 7,2 |- | Cr 314 || [[NGC 6222]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 10,1 |- | Cr 315 || [[NGC 6231]] || || [[Податотека:NGC6231 Chandra.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 2,6 |- | Cr 316 || <center>—</center> || {{БелешкаОзнака|Преклопено врз [[Трумплер 24]].}} || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 6,6 |- | Cr 317 || [[NGC 6242]] || || [[Податотека:NGC 6242.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 6,4 |- | [[Трумплер 24|Cr 318]] || <center>—</center> || Трумплер 24 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 8,6 |- | Cr 319 || [[NGC 6249]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 8,2 |- | Cr 320 || [[NGC 6250]] || || [[Податотека:N6250s.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Олтар (соѕвездие)|Олтар]] || 5,9 |- | Cr 321 || [[NGC 6253]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Олтар (соѕвездие)|Олтар]] || 10,2 |- | Cr 322 || [[NGC 6259]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 8,0 |- | Cr 323 || [[NGC 6268]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 9,5 |- | Cr 324 || [[NGC 6281]] || || [[Податотека:NGC 6281.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 5,4 |- | Cr 325 || [[NGC 6318]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 11,8 |- | Cr 326 || [[NGC 6322]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 6,0 |- | Cr 327 || [[IC 4651]] || || [[Податотека:The rich star cluster IC 4651.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Олтар (соѕвездие)|Олтар]] || 6,9 |- | Cr 328 || [[NGC 6352]] || || [[Податотека:NGC 6352.jpg|65п]] || [[збиено ѕвездено јато|збиено јато]] || [[Олтар (соѕвездие)|Олтар]] || 7,8 |- | [[Трумплер 25|Cr 329]] || <center>—</center> || Трумплер 25 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 11,7 |- | Cr 330 || [[NGC 6355]] || || [[Податотека:NGC 6355 hst 11628 R555B438.png|65п]] || [[збиено ѕвездено јато|збиено јато]] || [[Змијоносец (соѕвездие)|Змијоносец]] || 8,6 |- | [[Трумплер 26|Cr 331]] || <center>—</center> || Трумплер 26 || [[Податотека:Trumpler 26.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Змијоносец (соѕвездие)|Змијоносец]] || 9,5 |- | Cr 332 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 8,9 |- | Cr 333 || <center>—</center> || || [[Податотека:Collinder 333.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 9,8 |- | Cr 334 || [[NGC 6374]]<br/>[[NGC 6383]] || || [[Податотека:NGC 6383.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 5,5 |- | Cr 335 || [[NGC 6383]] || || [[Податотека:NGC 6383.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 5,5 |- | [[Трумплер 27|Cr 336]] || <center>—</center> || Трумплер 27 || [[Податотека:Trumpler 27.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 6,7 |- | [[Трумплер 28|Cr 337]] || <center>—</center> || Трумплер 28 || [[Податотека:Trumpler 28.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 7,7 |- | Cr 338 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 8,0 |- | Cr 339 || [[NGC 6396]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 8,5 |- | Cr 340 || [[NGC 6404]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 10,6 |- | Cr 341 || [[NGC 6405]] || Пеперутка || [[Податотека:M6a.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 4,2 |- | Cr 342 || [[NGC 6400]] || || [[Податотека:NGC 6400.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 8,8 |- | [[Трумплер 29|Cr 343]] || <center>—</center> || Трумплер 29 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 7,5 |- | Cr 344 || [[NGC 6416]] || || [[Податотека:NGC 6416.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 5,7 |- | Cr 345 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 10,9 |- | Cr 346 || [[NGC 6426]] || || [[Податотека:NGC 6426 HST 11586 R814B606.png|65п]] || [[збиено ѕвездено јато|збиено јато]] || [[Змијоносец (соѕвездие)|Змијоносец]] || 10,9 |- | Cr 347 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Змијоносец (соѕвездие)|Змијоносец]] || 8,8 |- | Cr 348 || [[NGC 6425]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 7,2 |- | Cr 349 || [[IC 4665]] || || [[Податотека:IC 4665.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Змијоносец (соѕвездие)|Змијоносец]] || 4,2 |- | Cr 350 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Змијоносец (соѕвездие)|Змијоносец]] || 6,1 |- | Cr 351 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 9,3 |- | Cr 352 || [[NGC 6451]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 8,2 |- | Cr 353 || [[NGC 6469]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 8,2 |- | Cr 354 || [[NGC 6475]] || Птоломеево Јато || [[Податотека:Messier7.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 3,3 |- | [[Трумплер 30|Cr 355]] || <center>—</center> || Трумплер 30 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Скорпија (соѕвездие)|Скорпија]] || 8,8 |- | Cr 356 || [[NGC 6494]] || || [[Податотека:Messier object 023.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 5,5 |- | [[Трумплер 31|Cr 357]] || <center>—</center> || Трумплер 31 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 9,8 |- | Cr 358 || [[NGC 6507]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 9,6 |- | Cr 359 || <center>—</center> || Мелот 186 || [[Податотека:Mel 186.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Змијоносец (соѕвездие)|Змијоносец]] || 3,0 |- | Cr 360 || [[NGC 6514]] || Триделна Маглина || [[Податотека:TrifidHunterWilson.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 6,3 |- | Cr 361 || [[NGC 6520]] || || [[Податотека:The star cluster NGC 6520 and the strangely shaped dark cloud Barnard 86.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 7,6 |- | Cr 362 || [[NGC 6530]] || || [[Податотека:M8 rvb.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 4,6 |- | Cr 363 || [[NGC 6531]] || || [[Податотека:M21a.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 5,9 |- | Cr 364 || [[NGC 6540]] || || || [[збиено ѕвездено јато|збиено јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 9,3 <ref>{{нмс|title=NGC 6540|url=http://spider.seds.org/spider/MWGC/n6540.html|access-date=15 јануари 2016}}</ref> |- | Cr 365 || [[NGC 6546]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 8,0 |- | Cr 366 || [[NGC 6544]] || || [[Податотека:NGC 6544 Hubble WikiSky.jpg|65п]] || [[збиено ѕвездено јато|збиено јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 7,5 |- | Cr 367 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 6,4 |- | Cr 368 || [[NGC 6558]] || || [[Податотека:NGC 6558 HST 9799 R814B606.png|65п]] || [[збиено ѕвездено јато|збиено јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 8,6 |- | Cr 369 || [[NGC 6568]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 8,6 |- | Cr 370 || [[NGC 6583]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 10,0 |- | Cr 371 || [[NGC 6595]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 7,0 |- | [[Трумплер 32|Cr 372]] || <center>—</center> || Трумплер 32 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Змија (соѕвездие)|Змија]] || 12,2 |- | Cr 373 || [[NGC 6604]] || || [[Податотека:The star cluster NGC 6604 and its surroundings.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Змија (соѕвездие)|Змија]] || 6,5 |- | Cr 374 || [[NGC 6603]] || {{БелешкаОзнака|Сместено во [[Месје 24]].}} || [[Податотека:Caustiche.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 11,1 |- | Cr 375 || [[NGC 6611]] || маглина Орел || [[Податотека:Eagle Nebula from ESO.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Змија (соѕвездие)|Змија]] || 6,0 |- | Cr 376 || [[NGC 6613]] || || [[Податотека:Eso1628a-crop.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 6,9 |- | Cr 377 || <center>—</center> || {{БелешкаОзнака|Поврзано со [[Месје 17]].}} || [[Податотека:Omega Nebula M17.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 6,0 |- | [[Трумплер 33|Cr 378]] || <center>—</center> || Трумплер 33 || [[Податотека:Trumpler 33.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 7,8 |- | Cr 379 || [[NGC 6631]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Штит (соѕвездие)|Штит]] || 11,7 |- | Cr 380 || [[NGC 6633]] || || [[Податотека:NGC 6633.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Змијоносец (соѕвездие)|Змијоносец]] || 4,6 |- | Cr 381 || [[NGC 6642]] || || [[Податотека:Standing out from the Crowd.jpg|65п]] || [[збиено ѕвездено јато|збиено јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 8,9 |- | Cr 382 || [[IC 4725]] || || [[Податотека:M025.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 4,6 |- | Cr 383 || [[NGC 6645]] || || [[Податотека:NGC 6645.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 8,5 |- | Cr 384 || [[NGC 6649]] || || [[Податотека:NGC 6649.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Штит (соѕвездие)|Штит]] || 8,9 |- | Cr 385 || [[NGC 6664]] || || [[Податотека:NGC 6664.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Штит (соѕвездие)|Штит]] || 7,8 |- | Cr 386 || [[IC 4756]] || || [[Податотека:IC 4756.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Змија (соѕвездие)|Змија]] || 4,6 |- | [[Трумплер 34|Cr 387]] || <center>—</center> || Трумплер 34 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Штит (соѕвездие)|Штит]] || 8,6 |- | [[Трумплер 35|Cr 388]] || <center>—</center> || Трумплер 35 || [[Податотека:Trumpler 35.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Штит (соѕвездие)|Штит]] || 9,2 |- | Cr 389 || [[NGC 6694]] || || [[Податотека:Messier object 026.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Штит (соѕвездие)|Штит]] || 8,0 |- | Cr 390 || [[NGC 6704]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Штит (соѕвездие)|Штит]] || 9,2 |- | Cr 391 || [[NGC 6705]] || Дива Патка || [[Податотека:Eso1430a.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Штит (соѕвездие)|Штит]] || 5,8 |- | Cr 392 || [[NGC 6709]] || || [[Податотека:NGC 6709 large.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Орел (соѕвездие)|Орел]] || 6,7 |- | Cr 393 || [[NGC 6716]] || || [[Податотека:NGC 6716.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 7,5 |- | Cr 394 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 6,3 |- | Cr 395 || [[NGC 6717]] || || [[Податотека:Ngc 6717 HST 10775 R814 acsggct G606 13297 B438.png|65п]] || [[збиено ѕвездено јато|збиено јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 8,4 |- | Cr 396 || [[NGC 6738]] || || || [[астеризам]] || [[Орел (соѕвездие)|Орел]] || 8,3 |- | Cr 397 || [[NGC 6755]] || || [[Податотека:NGC 6755.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Орел (соѕвездие)|Орел]] || 7,5 |- | Cr 398 || [[NGC 6756]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Орел (соѕвездие)|Орел]] || 10,6 |- | [[Колиндер 399|Cr 399]] || <center>—</center> || Елсуфиево Јато, Брокиево Јато, <br/>Закачалка || [[Податотека:Cr399.jpg|65п]] || [[астеризам]] || [[Лисица (соѕвездие)|Лисица]] || 3,6 |- | Cr 400 || [[NGC 6802]] || || [[Податотека:Ngc 6802 ver.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лисица (соѕвездие)|Лисица]] || 8,8 |- | Cr 401 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Орел (соѕвездие)|Орел]] || 7,0 |- | Cr 402 || [[NGC 6811]] || || [[Податотека:NGC 6811.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 6,8 |- | Cr 403 || [[NGC 6819]] || || [[Податотека:NGC 6819 – An Open Cluster in the Constellation Cygnus.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 7,3 |- | Cr 404 || <center>—</center> || {{БелешкаОзнака|Поврзано со [[NGC 6820]].}} || [[Податотека:Sh 2-86RGBHaRGBHunter.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лисица (соѕвездие)|Лисица]] || 14,9 |- | Cr 405 || [[NGC 6823]] || || [[Податотека:Sh 2-86RGBHaRGBHunter.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лисица (соѕвездие)|Лисица]] || 7,1 |- | Cr 406 || [[NGC 6830]] || || [[Податотека:NGC 6830.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лисица (соѕвездие)|Лисица]] || 7,9 |- | Cr 407 || [[NGC 6834]] || || [[Податотека:Ngc 6834.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 7,8 |- | Cr 408 || <center>—</center> || Харвард 20 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрела (соѕвездие)|Стрела]] || 7,7 |- | Cr 409 || [[NGC 6838]] || || [[Податотека:Messier 71 Hubble WikiSky.jpg|65п]] || [[збиено ѕвездено јато|збиено јато]] || [[Стрела (соѕвездие)|Стрела]] || 8,4 |- | Cr 410 || [[NGC 6846]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 14,2 |- | Cr 411 || <center>—</center> || Мелот 227 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Октант (соѕвездие)|Октант]] || 5,3 |- | Cr 412 || [[NGC 6866]] || || [[Податотека:NGC 6866.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 7,6 |- | Cr 413 || [[NGC 6871]] || || [[Податотека:NGC 6871.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 5,2 |- | Cr 414 || [[IC 1311]] || || [[Податотека:IC1311 - SDSS DR14.jpg|65п]] || [[збиено ѕвездено јато|збиено јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 13,1 |- | Cr 415 || [[NGC 6883]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 8,0 |- | Cr 416 || [[NGC 6882]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лисица (соѕвездие)|Лисица]] || 8,1 |- | Cr 417 || [[NGC 6885]] || || [[Податотека:NGC 6885 large.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лисица (соѕвездие)|Лисица]] || 8,1 |- | Cr 418 || [[IC 4996]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 7,3 |- | Cr 419 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 7,6 |- | Cr 420 || [[NGC 6910]] || || [[Податотека:NGC 6910.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 7,4 |- | Cr 421 || <center>—</center> || || [[Податотека:Collinder 421.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 10,1 |- | Cr 422 || [[NGC 6913]] || || [[Податотека:Messier object 029.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 6,6 |- | Cr 423 || [[NGC 6939]] || || [[Податотека:NGC 6939.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кефеј (соѕвездие)|Кефеј]] || 7,8 |- | Cr 424 || [[NGC 6940]] || || [[Податотека:NGC 6940.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лисица (соѕвездие)|Лисица]] || 6,3 |- | Cr 425 || [[NGC 6996]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 10,0 |- | Cr 426 || [[NGC 6994]] || || [[Податотека:Messier 073 2MASS.jpg|65п]] || [[астеризам]] || [[Водолија (соѕвездие)|Водолија]] || 8,9 |- | Cr 427 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кефеј (соѕвездие)|Кефеј]] || 13,8 |- | Cr 428 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 8,7 |- | Cr 429 || [[NGC 7023]] || {{БелешкаОзнака|Сместено во маглината [[Перуника (маглина)|Перуника]].}} || [[Податотека:Iris nebula ngc7023.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кефеј (соѕвездие)|Кефеј]] || 7,4 |- | Cr 430 || [[NGC 7031]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 9,1 |- | Cr 431 || [[IC 1369]] || || [[Податотека:IC 1369.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 7,6 |- | Cr 432 || [[NGC 7044]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 8,8 |- | Cr 433 || [[NGC 7062]] || || [[Податотека:NGC 7062.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 12,0 |- | Cr 434 || [[NGC 7063]] || || [[Податотека:NGC 7063.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 8,3 |- | Cr 435 || [[NGC 7067]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 7,0 |- | Cr 436 || [[NGC 7086]] || || [[Податотека:NGC 7086.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 9,7 |- | Cr 437 || [[NGC 7092]] || || [[Податотека:M39.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 8,4 |- | Cr 438 || [[NGC 7092]] || || [[Податотека:M39.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 4,6 |- | Cr 439 || [[IC 1396]] || Сурла || [[Податотека:54345main ic1396 highres.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кефеј (соѕвездие)|Кефеј]] || 3,5 |- | Cr 440 || [[NGC 7128]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 9,7 |- | Cr 441 || [[NGC 7129]] || || [[Податотека:Ngc7129 RGB2 Small2.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кефеј (соѕвездие)|Кефеј]] || 11,5 |- | Cr 442 || [[NGC 7142]] || || [[Податотека:NGC 7142.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кефеј (соѕвездие)|Кефеј]] || 9,3 |- | Cr 443 || [[NGC 7160]] || || [[Податотека:NGC 7160.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кефеј (соѕвездие)|Кефеј]] || 6,1 |- | Cr 444 || [[NGC 7209]] || || [[Податотека:NGC 7209.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Гуштер (соѕвездие)|Гуштер]] || 7,7 |- | Cr 445 || [[IC 1434]] || || [[Податотека:IC 1434.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Гуштер (соѕвездие)|Гуштер]] || 9,0 |- | Cr 446 || [[NGC 7226]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кефеј (соѕвездие)|Кефеј]] || 9,6 |- | Cr 447 || [[NGC 7235]] || || [[Податотека:NGC 7235.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кефеј (соѕвездие)|Кефеј]] || 7,7 |- | Cr 448 || [[NGC 7243]] || || [[Податотека:NGC 7243 .jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Гуштер (соѕвездие)|Гуштер]] || 6,4 |- | Cr 449 || [[NGC 7245]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Гуштер (соѕвездие)|Гуштер]] || 9,2 |- | Cr 450 || [[NGC 7261]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кефеј (соѕвездие)|Кефеј]] || 8,4 |- | Cr 451 || [[NGC 7296]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Гуштер (соѕвездие)|Гуштер]] || 9,7 |- | Cr 452 || [[NGC 7380]] || || [[Податотека:Wizard Nebula, NGC 7380.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кефеј (соѕвездие)|Кефеј]] || 7,2 |- | Cr 453 || [[NGC 7419]] || || [[Податотека:NGC 7419 2MASS.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кефеј (соѕвездие)|Кефеј]] || 13,0 |- | Cr 454 || [[NGC 7510]] || |||| [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кефеј (соѕвездие)|Кефеј]] || 7,9 |- | Cr 455 || [[NGC 7654]] || || [[Податотека:M52atlas.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 6,9 |- | Cr 456 || [[NGC 7686]] || || [[Податотека:NGC 7686.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Андромеда (соѕвездие)|Андромеда]] || 5,6 |- | Cr 457 || [[NGC 7762]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кефеј (соѕвездие)|Кефеј]] || 10,0 |- | Cr 458 || <center>—</center> || Харвард 21 || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 9,0 |- | Cr 459 || [[NGC 7788]] || || [[Податотека:NGC 7788.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 9,4 |- | Cr 460 || [[NGC 7789]] || Каролинина Роза || [[Податотека:NGC7789HunterWilson.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 6,7 |- | Cr 461 || [[NGC 7790]] || || [[Податотека:NGC 7790.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 8,5 |- | Cr 462 || [[NGC 189]] || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 8,8 |- | [[Колиндер 463|Cr 463]] || <center>—</center> || || [[Податотека:Cr 463.png|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]] || 5,7 <ref>{{нмс|title=Cl Collinder 463|url=http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=Cl+Collinder+463&submit=submit+id|access-date=10 јуни 2020|website=sim-id}}</ref> |- | Cr 464 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Жирафа (соѕвездие)|Жирафа]] || 4,2 |- | Cr 465 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 10,1 |- | Cr 466 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 11,1 |- | Cr 467 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Еднорог (соѕвездие)|Еднорог]] || 10,1 |- | Cr 468 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 11,0 |- | Cr 469 || <center>—</center> || || || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Стрелец (соѕвездие)|Стрелец]] || 9,1 |- | Cr 470 || [[IC 5146]] || || [[Податотека:Cocoon-Nebula.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Лебед (соѕвездие)|Лебед]] || 7,2 |- | Cr 471 || <center>—</center> || {{БелешкаОзнака|Поврзано со [[IC 5146]].}} || [[Податотека:Cocoon-Nebula.jpg|65п]] || [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]] || [[Кефеј (соѕвездие)|Кефеј]] || — |} === Белешки === {{БелешкаПодножје}} == Грешки == [[Податотека:NGC 6426 HST 11586 R814B606.png|мини|десно|250п|[[NGC 6426|Колиндер 346]] бил погрешно сметан за [[расеано ѕвездено јато|расеано јато]], но впрочем е [[збиено ѕвездено јато|збиено]].]] Постојат извесни грешки во Колинеровиот список, или на места што се повикуваат на него. На пример:<ref name="BA">Archinal, B. A., and S. J. Hynes. 2003. ''Star Clusters'', Richmond, VA: Willmann-Bell</ref><ref>{{нмс|title=The Collinder Catalog (updated) - Articles|url=https://www.cloudynights.com/articles/cat/articles/the-collinder-catalog-updated-r2467|website=Cloudy Nights|language=en|access-date=29 мај 2020}}</ref> * Cr 21, [[NGC 956|27]], [[NGC 1746|57]], [[NGC 6738|396]], [[Колиндер 399|399]] и [[Месје 73|426]] се [[астеризам|астеризми]]. * Cr 32, 33 и 34 всушност се делови на многу поголемото јато [[IC 1848]]. * Постои сомнеж дали Cr [[NGC 2175|84]], 182, 221, 254, [[NGC 4815|265]], 269, 283, [[NGC 6005|294]], [[Трумплер 27|336]], 387, 404, 425, [[NGC 7686|456]] и 458 навистина се [[расеано ѕвездено јато|расеани јата]]. * Положбите на Cr 109 и 185 се неточни. * Cr 202 впрочем е средишниот згуснат дел на многу поголемото јато Cr 199. * За Cr 220 Колиндер сметал дека е NGC 3247, но ова е сосем ново јато. * Cr 234 се применува за јужниот дел на многу поголемото јато Cr 233. * Cr 240 впрочем е средишниот згуснат дел на многу поголемото јато Cr 239. * Cr [[NGC 5053|267]], [[NGC 6352|328]], [[NGC 6355|330]], [[NGC 6426|346]], [[NGC 6540|364]], [[NGC 6544|366]], [[NGC 6558|368]], [[NGC 6642|381]], [[NGC 6717|395]], [[NGC 6838|409]] и 414 се [[збиено ѕвездено јато|збиени јата]]. * Cr 334 и 335 се дупликати на едно исто тело. * Изворниот истозначник на даден на Cr 339 е галаксијата NGC 6393. Исправниот е NGC 6396. * Изворниот истозначник на даден на Cr 371 е маглината која опкружува расеано јато кое Колиндер го открил. Не бил свесен дека е првиот кој ја прави таа разлика. * Cr 374 е дел од многу поголемото јато [[Месје 24]]. * Колиндер погрешно сметал дека [[Месје 11]] е збиено јато. * Колиндеровиот опис на [[Месје 73]] впрочем се однесува на [[Месје 72]], кој е збиено јато, а не телото пердвидено да биде Cr. 426. == Поврзано == * [[Мелотов каталог]] — сличен каталог на ѕвездени јата објавен од Филибер Жак Мелот во 1915 г. * [[Роберт Јулиус Трумплер|Трумплеров каталог]] — сличен каталог на расеани јата објавен од Роберт Јулиус Трумплер во 1930 г. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рвр|Collinder catalogue}} * [http://www.cloudynights.com/item.php?item_id=2544 Колиндеровиот каталог во верзија со прибелешки од Томас Вотсон] {{en}} [[Категорија:Астрономски каталози]] [[Категорија:Расеани ѕвездени јата]] [[Категорија:Колиндерови објекти| ]] grse0ioxl56bldkrxb2dmqp9b5f91z5 0 1277416 5381127 5381116 2025-06-17T12:17:07Z Marco Mitrovich 114460 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/Golf5plus|Golf5plus]]) и ја поврати преработката 5365837 на Aprilija50.A.D: Навод 5381127 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Горан Илиќ | портрет =Горан_Илиќ_(актер).jpg |image_size=250px | опис = Горан Илиќ за време на прес конференцијата за претставата „''Ковачи''“ | роден-дата = {{роден на и возраст|df=yes|1959|7|27}} | роден-место = [[Куманово]], [[НР Македонија]], [[ФНРЈ]] | националност = [[Македонија|Македонец]] | познат = по улогите во: <br>[[Македонски народни приказни]]<br> [[Трето полувреме]]<br>[[Бал-кан-кан]]<br>[[Трето па машко (телевизиска серија) |Трето па машко]]<br>[[Преспав (телевизиска серија) |Преспав]]<br>[[Ругање со Христос]]<br>[[Болка на Душата]] | занимање = [[глумец]] | сопружник = [[Кети Дончевска Илиќ]] | деца = Давид Илиќ }} [[Податотека:Горан Илиќ (2022 година).jpg|мини|220п|Горан Илиќ во претставата „''Ковачи''“, 2022 година.]] '''Горан Илиќ''' (р. {{роден на|27|јули|1959}} во [[Куманово]]) — [[Македонија|македонски]] театарски, филмски и телевизиски [[глумец]]. Во 1983 година, дипломира на [[Факултет за Драмски уметности]] во [[Скопје]] во класата на проф. [[Љубиша Георгиевски]]. Од 1984 година, тој бил вработен во [[Театар Куманово]], каде работел до неговото пензионирање во 2023 година. == Филмографија == Илиќ има остварено бројни филмски улоги:<ref>{{нмс| title=Goran Ilic | url=https://www.imdb.com/name/nm1446722/ | work= | publisher=IMDb | date= | accessdate=25 јануари 2023}}</ref> {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Филм''' | '''Улога''' | '''Канал''' |- | 1982 || [[Слана во цутот на бадемите]] ТВ-филм || || |- | 1984 || [[Јуначко колено (телевизиска серија) |Јуначко колено]] ТВ-серија || || [[МРТ 1]] |- | 1985 || [[Од зад грб (ТВ-филм) |Од зад грб]] ТВ-филм || || [[ТВ Скопје]] |- | 1992 || [[Чудовиштата во нашиот град]] ТВ-серија || Џинот Карузо || [[МРТ 5]] |- | 1993 || [[Бог да ги убие шпионите (филм) |Бог да ги убие шпионите]] ТВ-филм || Заптија || |- | 1993 || [[Крик на немиот индијанец]] ТВ-филм || || |- | 1998 || [[Салон Хармони]] ТВ-серија || Мајстор Гиле || [[МРТ 1]] |- | 2000 || [[Погрешно Време]] ТВ-серија || || [[МРТ 1]] |- | 2004 || [[Големата вода (филм) |Големата вода]] ТВ-филм || Доктор || [[МРТ 1]] |- | 2005 || [[Крчма на патот кон Европа]] ТВ-серија || Јанкула || [[МРТ 1]] |- | 2005 || [[Обични луѓе]] ТВ-серија || Полицаец || [[Канал 5]] |- | 2005 || [[Контакт (филм) |Контакт]] ТВ-филм || Чоок || |- | 2005 || [[Бал-кан-кан]] ТВ-филм || Полицаец || |- | 2007 || [[Јас сум од Титов Велес]] ТВ-филм || Работник || |- | 2007 || [[Превртено (филм) |Превртено]] ТВ-филм || || |- | 2007-2010 || [[Народни приказни]] ТВ-серија || || [[А1 телевизија|А1 ТВ]] |- | 2008 || [[Куќен совет]] ТВ-филм || || |- | 2010 || [[Царската е последна]] ТВ-филм || || [[МРТ 1]] |- | 2010 || [[Крајот на светот]] ТВ-филм || || [[Наша ТВ]] |- | 2010 || [[Војната е завршена]] ТВ-филм || Сташиќ || [[Наша ТВ]] |- | 2010-2011 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || || [[МРТ 1]] |- | 2011 || [[Турни ме да Кинисам (серија) |Турни ме да Кинисам]] ТВ-серија || Перо || [[МРТ 1]] |- | 2011 || [[Трето па машко (телевизиска серија)|Трето па машко]] ТВ-серија || Илија || [[Канал 5]] |- | 2012 || [[Трето полувреме]] ТВ-филм || Началник || [[МРТ 1]] |- | 2012 || [[Бардо (филм) |Бардо]] ТВ-филм || || |- | 2012-2014 || [[Тврдокорни (телевизиска серија) |Тврдокорни]] ТВ-серија || || [[МРТ 1]] |- | 2014-2017 || [[Македонски приказни]] ТВ-серија || || [[Канал 5]] |- | 2016 || [[Црвената соба]] ТВ-филм || Бранко || [[ТВ Телма]] |- | 2016 || [[Болка на Душата]] ТВ-филм || Монахот || [[Канал 5]] |- | 2017 || [[Инсајдер (телевизиска серија) |Инсајдер]] ТВ-серија ||Инспектор || [[ТВ Телма]] |- | 2017 || [[Види ја ти неа]] Краток филм || Стојан || [[ТВ Телма]] |- | 2017 || [[Дали би ја погледнала]] ТВ-филм || || |- | 2018 || [[Ругање со Христос]] ТВ-филм || Свештеник || [[Телевизија Алфа|Алфа ТВ]] |- | 2018 || [[Година на мајмунот]] ТВ-филм || Сопругот на Горде || [[ТВ Телма]] |- | 2019 || [[Фамилија Марковски (телевизиска серија) |Фамилија Марковски]] ТВ-серија || Милан || [[Канал 5]] |- | 2019 || [[Преспав (телевизиска серија) |Преспав]] ТВ-серија || Комита || [[МРТ 1]] |- | 2020-2022 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || || [[Телевизија Алфа|Алфа ТВ]] |- | 2022 || [[Лена и Владимир]] ТВ-филм || Полицаец || |- | 2022 || [[Куќен притвор]] ТВ-серија || Пациент || [[МРТ 1]] |- | 2022-2023 || [[Бистра вода (серија) |Бистра вода]] ТВ-серија || Генералот || [[Телевизија Алфа|Алфа ТВ]] |- | 2023-2024 || [[Македонски стари приказни|Македонски стари приказни]] ТВ-серија || || [[Сител|Сител ТВ]] |- | 2025 || [[Утре наутро (филм)|Утре наутро]] ТВ-филм || Секретар || [[Телевизија Алфа|Алфа ТВ]] |- | 2025 || [[Утре Наутро (серија)|Утре Наутро]] ТВ-серија || Секретар || [[Телевизија Алфа|Алфа ТВ]] |- | 2025 || [[Враќање во иднината]] ТВ-серија || || |} == Награди == * Награда за улогата на ликот Ангеле Велевски во претставата „''Гејм Овер''“ на Театарските игри „Војдан Чернодрински“ во [[Прилеп]] (1993). * Награда за улогата во претставата „''Лазаровото писмо''“ во режија на [[Љубиша Георгиевски]] на Театарските игри „Војдан Чернодрински“ во Прилеп (1996). == Наводи == {{наводи}} {{рв|Goran Ilić}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Илиќ, Горан}} [[Категорија:Глумци од Куманово]] [[Категорија:Македонски театарски глумци]] [[Категорија:Македонски филмски глумци]] [[Категорија:Македонски телевизиски глумци]] [[Категорија:Апсолвенти на универзитетот „Св. Кирил и Методиј“]] ob53g2zojcd1ck0g8j5id5804spsp7l 5381155 5381127 2025-06-17T13:20:03Z Golf5plus 108702 5381155 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Горан Илиќ | портрет =Горан_Илиќ_(актер).jpg |image_size=250px | опис = Горан Илиќ за време на прес конференцијата за претставата „''Ковачи''“ | роден-дата = {{роден на и возраст|df=yes|1959|7|27}} | роден-место = [[Куманово]], [[НР Македонија]], [[ФНРЈ]] | националност = [[Македонија|Македонец]] | познат = по улогите во: <br>[[Македонски народни приказни]]<br> [[Трето полувреме]]<br>[[Бал-кан-кан]]<br>[[Трето па машко (телевизиска серија) |Трето па машко]]<br>[[Преспав (телевизиска серија) |Преспав]]<br>[[Ругање со Христос]]<br>[[Болка на Душата]] | занимање = [[глумец]] | сопружник = [[Кети Дончевска Илиќ]] | деца = Давид Илиќ }} [[Податотека:Горан Илиќ (2022 година).jpg|мини|220п|Горан Илиќ во претставата „''Ковачи''“, 2022 година.]] '''Горан Илиќ''' (р. {{роден на|27|јули|1959}} во [[Куманово]]) — [[Македонија|македонски]] театарски, филмски и телевизиски [[глумец]]. Во 1983 година, дипломира на [[Факултет за Драмски уметности]] во [[Скопје]] во класата на проф. [[Љубиша Георгиевски]]. Од 1984 година, тој бил вработен во [[Театар Куманово]], каде работел до неговото пензионирање во 2023 година. == Филмографија == Илиќ има остварено бројни филмски улоги:<ref>{{нмс| title=Goran Ilic | url=https://www.imdb.com/name/nm1446722/ | work= | publisher=IMDb | date= | accessdate=25 јануари 2023}}</ref> {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Филм''' | '''Улога''' | '''Канал''' |- | 1982 || [[Слана во цутот на бадемите]] ТВ-филм || || |- | 1984 || [[Јуначко колено (телевизиска серија) |Јуначко колено]] ТВ-серија || || [[МРТ 1]] |- | 1985 || [[Од зад грб (ТВ-филм) |Од зад грб]] ТВ-филм || || [[ТВ Скопје]] |- | 1992 || [[Чудовиштата во нашиот град]] ТВ-серија || Џинот Карузо || [[МРТ 5]] |- | 1993 || [[Бог да ги убие шпионите (филм) |Бог да ги убие шпионите]] ТВ-филм || Заптија || |- | 1993 || [[Крик на немиот индијанец]] ТВ-филм || || |- | 1998 || [[Салон Хармони]] ТВ-серија || Мајстор Гиле || [[МРТ 1]] |- | 2000 || [[Погрешно Време]] ТВ-серија || || [[МРТ 1]] |- | 2004 || [[Големата вода (филм) |Големата вода]] ТВ-филм || Доктор || [[МРТ 1]] |- | 2005 || [[Крчма на патот кон Европа]] ТВ-серија || Јанкула || [[МРТ 1]] |- | 2005 || [[Обични луѓе]] ТВ-серија || Полицаец || [[Канал 5]] |- | 2005 || [[Контакт (филм) |Контакт]] ТВ-филм || Чоок || |- | 2005 || [[Бал-кан-кан]] ТВ-филм || Полицаец || |- | 2007 || [[Јас сум од Титов Велес]] ТВ-филм || Работник || |- | 2007 || [[Превртено (филм) |Превртено]] ТВ-филм || || |- | 2007-2010 || [[Народни приказни]] ТВ-серија || || [[А1 телевизија|А1 ТВ]] |- | 2008 || [[Куќен совет]] ТВ-филм || || |- | 2010 || [[Царската е последна]] ТВ-филм || || [[МРТ 1]] |- | 2010 || [[Крајот на светот]] ТВ-филм || || [[Наша ТВ]] |- | 2010 || [[Војната е завршена]] ТВ-филм || Сташиќ || [[Наша ТВ]] |- | 2010-2011 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || || [[МРТ 1]] |- | 2011 || [[Турни ме да Кинисам (серија) |Турни ме да Кинисам]] ТВ-серија || Перо || [[МРТ 1]] |- | 2011 || [[Трето па машко (телевизиска серија)|Трето па машко]] ТВ-серија || Илија || [[Канал 5]] |- | 2012 || [[Трето полувреме]] ТВ-филм || Началник || [[МРТ 1]] |- | 2012 || [[Бардо (филм) |Бардо]] ТВ-филм || || |- | 2012-2014 || [[Тврдокорни (телевизиска серија) |Тврдокорни]] ТВ-серија || || [[МРТ 1]] |- | 2014-2017 || [[Македонски приказни]] ТВ-серија || || [[Канал 5]] |- | 2016 || [[Црвената соба]] ТВ-филм || Бранко || [[ТВ Телма]] |- | 2016 || [[Болка на Душата]] ТВ-филм || Монахот || [[Канал 5]] |- | 2017 || [[Инсајдер (телевизиска серија) |Инсајдер]] ТВ-серија ||Инспектор || [[ТВ Телма]] |- | 2017 || [[Види ја ти неа]] Краток филм || Стојан || [[ТВ Телма]] |- | 2017 || [[Дали би ја погледнала]] ТВ-филм || || |- | 2018 || [[Ругање со Христос]] ТВ-филм || Свештеник || [[Телевизија Алфа|Алфа ТВ]] |- | 2018 || [[Година на мајмунот]] ТВ-филм || Сопругот на Горде || [[ТВ Телма]] |- | 2019 || [[Фамилија Марковски (телевизиска серија) |Фамилија Марковски]] ТВ-серија || Милан || [[Канал 5]] |- | 2019 || [[Преспав (телевизиска серија) |Преспав]] ТВ-серија || Комита || [[МРТ 1]] |- | 2020-2022 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || || [[Телевизија Алфа|Алфа ТВ]] |- | 2022 || [[Лена и Владимир]] ТВ-филм || Полицаец || |- | 2022 || [[Куќен притвор]] ТВ-серија || Пациент || [[МРТ 1]] |- | 2022-2023 || [[Бистра вода (серија) |Бистра вода]] ТВ-серија || Генералот || [[Телевизија Алфа|Алфа ТВ]] |- | 2023-2024 || [[Македонски стари приказни|Македонски стари приказни]] ТВ-серија || || [[Сител|Сител ТВ]] |- | 2025 || [[Утре наутро (филм)|Утре наутро]] ТВ-филм || Секретар || [[Телевизија Алфа|Алфа ТВ]] |- | 2025 || [[Утре Наутро (серија)|Утре Наутро]] ТВ-серија || Секретар || [[Телевизија Алфа|Алфа ТВ]] |- | 2025 || [[Враќање во иднината]] ТВ-серија || || |- | 2025 || [[Езерото]] ТВ-филм || |- == Награди == * Награда за улогата на ликот Ангеле Велевски во претставата „''Гејм Овер''“ на Театарските игри „Војдан Чернодрински“ во [[Прилеп]] (1993). * Награда за улогата во претставата „''Лазаровото писмо''“ во режија на [[Љубиша Георгиевски]] на Театарските игри „Војдан Чернодрински“ во Прилеп (1996). == Наводи == {{наводи}} {{рв|Goran Ilić}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Илиќ, Горан}} [[Категорија:Глумци од Куманово]] [[Категорија:Македонски театарски глумци]] [[Категорија:Македонски филмски глумци]] [[Категорија:Македонски телевизиски глумци]] [[Категорија:Апсолвенти на универзитетот „Св. Кирил и Методиј“]] 6cwojugnmwk3w4f6081lftvbh4x29up 5381156 5381155 2025-06-17T13:20:14Z Golf5plus 108702 5381156 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Горан Илиќ | портрет =Горан_Илиќ_(актер).jpg |image_size=250px | опис = Горан Илиќ за време на прес конференцијата за претставата „''Ковачи''“ | роден-дата = {{роден на и возраст|df=yes|1959|7|27}} | роден-место = [[Куманово]], [[НР Македонија]], [[ФНРЈ]] | националност = [[Македонија|Македонец]] | познат = по улогите во: <br>[[Македонски народни приказни]]<br> [[Трето полувреме]]<br>[[Бал-кан-кан]]<br>[[Трето па машко (телевизиска серија) |Трето па машко]]<br>[[Преспав (телевизиска серија) |Преспав]]<br>[[Ругање со Христос]]<br>[[Болка на Душата]] | занимање = [[глумец]] | сопружник = [[Кети Дончевска Илиќ]] | деца = Давид Илиќ }} [[Податотека:Горан Илиќ (2022 година).jpg|мини|220п|Горан Илиќ во претставата „''Ковачи''“, 2022 година.]] '''Горан Илиќ''' (р. {{роден на|27|јули|1959}} во [[Куманово]]) — [[Македонија|македонски]] театарски, филмски и телевизиски [[глумец]]. Во 1983 година, дипломира на [[Факултет за Драмски уметности]] во [[Скопје]] во класата на проф. [[Љубиша Георгиевски]]. Од 1984 година, тој бил вработен во [[Театар Куманово]], каде работел до неговото пензионирање во 2023 година. == Филмографија == Илиќ има остварено бројни филмски улоги:<ref>{{нмс| title=Goran Ilic | url=https://www.imdb.com/name/nm1446722/ | work= | publisher=IMDb | date= | accessdate=25 јануари 2023}}</ref> {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Филм''' | '''Улога''' | '''Канал''' |- | 1982 || [[Слана во цутот на бадемите]] ТВ-филм || || |- | 1984 || [[Јуначко колено (телевизиска серија) |Јуначко колено]] ТВ-серија || || [[МРТ 1]] |- | 1985 || [[Од зад грб (ТВ-филм) |Од зад грб]] ТВ-филм || || [[ТВ Скопје]] |- | 1992 || [[Чудовиштата во нашиот град]] ТВ-серија || Џинот Карузо || [[МРТ 5]] |- | 1993 || [[Бог да ги убие шпионите (филм) |Бог да ги убие шпионите]] ТВ-филм || Заптија || |- | 1993 || [[Крик на немиот индијанец]] ТВ-филм || || |- | 1998 || [[Салон Хармони]] ТВ-серија || Мајстор Гиле || [[МРТ 1]] |- | 2000 || [[Погрешно Време]] ТВ-серија || || [[МРТ 1]] |- | 2004 || [[Големата вода (филм) |Големата вода]] ТВ-филм || Доктор || [[МРТ 1]] |- | 2005 || [[Крчма на патот кон Европа]] ТВ-серија || Јанкула || [[МРТ 1]] |- | 2005 || [[Обични луѓе]] ТВ-серија || Полицаец || [[Канал 5]] |- | 2005 || [[Контакт (филм) |Контакт]] ТВ-филм || Чоок || |- | 2005 || [[Бал-кан-кан]] ТВ-филм || Полицаец || |- | 2007 || [[Јас сум од Титов Велес]] ТВ-филм || Работник || |- | 2007 || [[Превртено (филм) |Превртено]] ТВ-филм || || |- | 2007-2010 || [[Народни приказни]] ТВ-серија || || [[А1 телевизија|А1 ТВ]] |- | 2008 || [[Куќен совет]] ТВ-филм || || |- | 2010 || [[Царската е последна]] ТВ-филм || || [[МРТ 1]] |- | 2010 || [[Крајот на светот]] ТВ-филм || || [[Наша ТВ]] |- | 2010 || [[Војната е завршена]] ТВ-филм || Сташиќ || [[Наша ТВ]] |- | 2010-2011 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || || [[МРТ 1]] |- | 2011 || [[Турни ме да Кинисам (серија) |Турни ме да Кинисам]] ТВ-серија || Перо || [[МРТ 1]] |- | 2011 || [[Трето па машко (телевизиска серија)|Трето па машко]] ТВ-серија || Илија || [[Канал 5]] |- | 2012 || [[Трето полувреме]] ТВ-филм || Началник || [[МРТ 1]] |- | 2012 || [[Бардо (филм) |Бардо]] ТВ-филм || || |- | 2012-2014 || [[Тврдокорни (телевизиска серија) |Тврдокорни]] ТВ-серија || || [[МРТ 1]] |- | 2014-2017 || [[Македонски приказни]] ТВ-серија || || [[Канал 5]] |- | 2016 || [[Црвената соба]] ТВ-филм || Бранко || [[ТВ Телма]] |- | 2016 || [[Болка на Душата]] ТВ-филм || Монахот || [[Канал 5]] |- | 2017 || [[Инсајдер (телевизиска серија) |Инсајдер]] ТВ-серија ||Инспектор || [[ТВ Телма]] |- | 2017 || [[Види ја ти неа]] Краток филм || Стојан || [[ТВ Телма]] |- | 2017 || [[Дали би ја погледнала]] ТВ-филм || || |- | 2018 || [[Ругање со Христос]] ТВ-филм || Свештеник || [[Телевизија Алфа|Алфа ТВ]] |- | 2018 || [[Година на мајмунот]] ТВ-филм || Сопругот на Горде || [[ТВ Телма]] |- | 2019 || [[Фамилија Марковски (телевизиска серија) |Фамилија Марковски]] ТВ-серија || Милан || [[Канал 5]] |- | 2019 || [[Преспав (телевизиска серија) |Преспав]] ТВ-серија || Комита || [[МРТ 1]] |- | 2020-2022 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || || [[Телевизија Алфа|Алфа ТВ]] |- | 2022 || [[Лена и Владимир]] ТВ-филм || Полицаец || |- | 2022 || [[Куќен притвор]] ТВ-серија || Пациент || [[МРТ 1]] |- | 2022-2023 || [[Бистра вода (серија) |Бистра вода]] ТВ-серија || Генералот || [[Телевизија Алфа|Алфа ТВ]] |- | 2023-2024 || [[Македонски стари приказни|Македонски стари приказни]] ТВ-серија || || [[Сител|Сител ТВ]] |- | 2025 || [[Утре наутро (филм)|Утре наутро]] ТВ-филм || Секретар || [[Телевизија Алфа|Алфа ТВ]] |- | 2025 || [[Утре Наутро (серија)|Утре Наутро]] ТВ-серија || Секретар || [[Телевизија Алфа|Алфа ТВ]] |- | 2025 || [[Враќање во иднината]] ТВ-серија || || |- | 2025 || [[Езерото]] ТВ-филм || || |- == Награди == * Награда за улогата на ликот Ангеле Велевски во претставата „''Гејм Овер''“ на Театарските игри „Војдан Чернодрински“ во [[Прилеп]] (1993). * Награда за улогата во претставата „''Лазаровото писмо''“ во режија на [[Љубиша Георгиевски]] на Театарските игри „Војдан Чернодрински“ во Прилеп (1996). == Наводи == {{наводи}} {{рв|Goran Ilić}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Илиќ, Горан}} [[Категорија:Глумци од Куманово]] [[Категорија:Македонски театарски глумци]] [[Категорија:Македонски филмски глумци]] [[Категорија:Македонски телевизиски глумци]] [[Категорија:Апсолвенти на универзитетот „Св. Кирил и Методиј“]] 8psvmbtugmn91p9bb6yjgc5vl3p5egb 5381159 5381156 2025-06-17T13:21:27Z Golf5plus 108702 5381159 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Горан Илиќ | портрет =Горан_Илиќ_(актер).jpg |image_size=250px | опис = Горан Илиќ за време на прес конференцијата за претставата „''Ковачи''“ | роден-дата = {{роден на и возраст|df=yes|1959|7|27}} | роден-место = [[Куманово]], [[НР Македонија]], [[ФНРЈ]] | националност = [[Македонија|Македонец]] | познат = по улогите во: <br>[[Македонски народни приказни]]<br> [[Трето полувреме]]<br>[[Бал-кан-кан]]<br>[[Трето па машко (телевизиска серија) |Трето па машко]]<br>[[Преспав (телевизиска серија) |Преспав]]<br>[[Ругање со Христос]]<br>[[Болка на Душата]] | занимање = [[глумец]] | сопружник = [[Кети Дончевска Илиќ]] | деца = Давид Илиќ }} [[Податотека:Горан Илиќ (2022 година).jpg|мини|220п|Горан Илиќ во претставата „''Ковачи''“, 2022 година.]] '''Горан Илиќ''' (р. {{роден на|27|јули|1959}} во [[Куманово]]) — [[Македонија|македонски]] театарски, филмски и телевизиски [[глумец]]. Во 1983 година, дипломира на [[Факултет за Драмски уметности]] во [[Скопје]] во класата на проф. [[Љубиша Георгиевски]]. Од 1984 година, тој бил вработен во [[Театар Куманово]], каде работел до неговото пензионирање во 2023 година. == Филмографија == Илиќ има остварено бројни филмски улоги:<ref>{{нмс| title=Goran Ilic | url=https://www.imdb.com/name/nm1446722/ | work= | publisher=IMDb | date= | accessdate=25 јануари 2023}}</ref> {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Филм''' | '''Улога''' | '''Канал''' |- | 1982 || [[Слана во цутот на бадемите]] ТВ-филм || || |- | 1984 || [[Јуначко колено (телевизиска серија) |Јуначко колено]] ТВ-серија || || [[МРТ 1]] |- | 1985 || [[Од зад грб (ТВ-филм) |Од зад грб]] ТВ-филм || || [[ТВ Скопје]] |- | 1992 || [[Чудовиштата во нашиот град]] ТВ-серија || Џинот Карузо || [[МРТ 5]] |- | 1993 || [[Бог да ги убие шпионите (филм) |Бог да ги убие шпионите]] ТВ-филм || Заптија || |- | 1993 || [[Крик на немиот индијанец]] ТВ-филм || || |- | 1998 || [[Салон Хармони]] ТВ-серија || Мајстор Гиле || [[МРТ 1]] |- | 2000 || [[Погрешно Време]] ТВ-серија || || [[МРТ 1]] |- | 2004 || [[Големата вода (филм) |Големата вода]] ТВ-филм || Доктор || [[МРТ 1]] |- | 2005 || [[Крчма на патот кон Европа]] ТВ-серија || Јанкула || [[МРТ 1]] |- | 2005 || [[Обични луѓе]] ТВ-серија || Полицаец || [[Канал 5]] |- | 2005 || [[Контакт (филм) |Контакт]] ТВ-филм || Чоок || |- | 2005 || [[Бал-кан-кан]] ТВ-филм || Полицаец || |- | 2007 || [[Јас сум од Титов Велес]] ТВ-филм || Работник || |- | 2007 || [[Превртено (филм) |Превртено]] ТВ-филм || || |- | 2007-2010 || [[Народни приказни]] ТВ-серија || || [[А1 телевизија|А1 ТВ]] |- | 2008 || [[Куќен совет]] ТВ-филм || || |- | 2010 || [[Царската е последна]] ТВ-филм || || [[МРТ 1]] |- | 2010 || [[Крајот на светот]] ТВ-филм || || [[Наша ТВ]] |- | 2010 || [[Војната е завршена]] ТВ-филм || Сташиќ || [[Наша ТВ]] |- | 2010-2011 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || || [[МРТ 1]] |- | 2011 || [[Турни ме да Кинисам (серија) |Турни ме да Кинисам]] ТВ-серија || Перо || [[МРТ 1]] |- | 2011 || [[Трето па машко (телевизиска серија)|Трето па машко]] ТВ-серија || Илија || [[Канал 5]] |- | 2012 || [[Трето полувреме]] ТВ-филм || Началник || [[МРТ 1]] |- | 2012 || [[Бардо (филм) |Бардо]] ТВ-филм || || |- | 2012-2014 || [[Тврдокорни (телевизиска серија) |Тврдокорни]] ТВ-серија || || [[МРТ 1]] |- | 2014-2017 || [[Македонски приказни]] ТВ-серија || || [[Канал 5]] |- | 2016 || [[Црвената соба]] ТВ-филм || Бранко || [[ТВ Телма]] |- | 2016 || [[Болка на Душата]] ТВ-филм || Монахот || [[Канал 5]] |- | 2017 || [[Инсајдер (телевизиска серија) |Инсајдер]] ТВ-серија ||Инспектор || [[ТВ Телма]] |- | 2017 || [[Види ја ти неа]] Краток филм || Стојан || [[ТВ Телма]] |- | 2017 || [[Дали би ја погледнала]] ТВ-филм || || |- | 2018 || [[Ругање со Христос]] ТВ-филм || Свештеник || [[Телевизија Алфа|Алфа ТВ]] |- | 2018 || [[Година на мајмунот]] ТВ-филм || Сопругот на Горде || [[ТВ Телма]] |- | 2019 || [[Фамилија Марковски (телевизиска серија) |Фамилија Марковски]] ТВ-серија || Милан || [[Канал 5]] |- | 2019 || [[Преспав (телевизиска серија) |Преспав]] ТВ-серија || Комита || [[МРТ 1]] |- | 2020-2022 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || || [[Телевизија Алфа|Алфа ТВ]] |- | 2022 || [[Лена и Владимир]] ТВ-филм || Полицаец || |- | 2022 || [[Куќен притвор]] ТВ-серија || Пациент || [[МРТ 1]] |- | 2022-2023 || [[Бистра вода (серија) |Бистра вода]] ТВ-серија || Генералот || [[Телевизија Алфа|Алфа ТВ]] |- | 2023-2024 || [[Македонски стари приказни|Македонски стари приказни]] ТВ-серија || || [[Сител|Сител ТВ]] |- | 2025 || [[Утре наутро (филм)|Утре наутро]] ТВ-филм || Секретар || [[Телевизија Алфа|Алфа ТВ]] |- | 2025 || [[Утре Наутро (серија)|Утре Наутро]] ТВ-серија || Секретар || [[Телевизија Алфа|Алфа ТВ]] |- | 2025 || [[Враќање во иднината]] ТВ-серија || || |- | 2025 || [[Езерото]] ТВ-филм || || |} == Награди == * Награда за улогата на ликот Ангеле Велевски во претставата „''Гејм Овер''“ на Театарските игри „Војдан Чернодрински“ во [[Прилеп]] (1993). * Награда за улогата во претставата „''Лазаровото писмо''“ во режија на [[Љубиша Георгиевски]] на Театарските игри „Војдан Чернодрински“ во Прилеп (1996). == Наводи == {{наводи}} {{рв|Goran Ilić}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Илиќ, Горан}} [[Категорија:Глумци од Куманово]] [[Категорија:Македонски театарски глумци]] [[Категорија:Македонски филмски глумци]] [[Категорија:Македонски телевизиски глумци]] [[Категорија:Апсолвенти на универзитетот „Св. Кирил и Методиј“]] n8sry5sz1hp2mbk350g6rdv5xvns6v9 0 1279037 5381128 5381118 2025-06-17T12:18:05Z Marco Mitrovich 114460 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/Golf5plus|Golf5plus]]) и ја поврати преработката 5288261 на Golf5plus: Навод 5381128 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | наставка = а | име = Марија Новак | портрет = | рх = | опис = | роден-дата = {{роден на и возраст|df=yes|1969|8|31}} | роден-место = [[Охрид]], [[СР Македонија]], [[СФРЈ]] | националност = [[Македонија|Македонка]] | народност = [[Македонци|Македонка]] | занимање = [[глумица]] | познат = по улогите во: <br>[[Преспав (телевизиска серија)|Преспав]]<br>[[Македонски народни приказни]]<br>[[Врба (филм од 2019)|Врба]]<br>[[Трето полувреме]] }} '''Марија Новак''' (р. {{роден на |31|август|1969}} во [[Охрид]]) — [[Македонија|македонска]] театарска, филмска и телевизиска [[глумица]]. Таа дипломирала на [[Факултет за драмски уметности - Скопје|Факултетот за драмски уметности]] при [[Универзитет „Св. Кирил и Методиј“|Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“]] во [[Скопје]], на отсекот Глумечка игра, во класата на [[професор]]от [[Љубиша Георгиевски]], во 1991 година. Од 2007 година, таа се вработила во [[Македонски народен театар|Македонскиот народен театар]] во [[Скопје]]. == Филмографија == Новак ги остварила филмските улоги:<ref>{{нмс| title=Marija Novak| url=https://www.imdb.com/name/nm4781161/ | work= | publisher=IMDb | date= | accessdate=5 февруари 2023}}</ref> {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Филм''' | '''Улога''' |- | 1990 || [[Алф од Ново Лисиче]] ТВ-филм || Внуката |- | 1991 || [[Македонија може (телевизиска серија) |Македонија може]] ТВ-серија || |- | 1992 || [[Словенски орфеј]] ТВ-филм || Евридики |- | 1992 || [[Чудовиштата во нашиот град]] ТВ-серија || |- | 1995 || [[Во светот на бајките (телевизиска серија)|Во светот на бајките]] ТВ-серија || |- | 2007-2010 || [[Народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2008 || [[Куќен совет]] ТВ-серија || |- | 2010-2012 || [[Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2012 || [[Трето полувреме]] ТВ-серија || Муслиманска жена |- | 2013 || [[Само за губитниците]] ТВ-филм || Сестрата на Ива |- | 2013 || [[Тврдокорни (телевизиска серија)|Тврдокорни]] ТВ-серија || |- | 2013-2017 || [[Македонски приказни]] ТВ-серија || |- | 2015 || [[Медена ноќ (филм)|Медена ноќ]] ТВ-филм || Магде |- | 2018 || [[Еј]] ТВ-филм || |- | 2019 || [[Донка]] ТВ-филм || Учителката |- | 2019-2022 || [[Дајте музика]] ТВ-серија || Тетка Ана |- | 2019 || [[Врба (филм од 2019)|Врба]] ТВ-филм || др. Пешева |- | 2020 || [[Хомо (филм од 2020)|Хомо]] ТВ-филм || |- | 2020-2022 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија)|Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2021 || [[Кино „Љубов“]] ТВ-филм || |- | 2021-2022 || [[Преспав (телевизиска серија)|Преспав]] ТВ-серија || Тетката на Јелена |- | 2022-2023 || [[Бистра вода (серија)|Бистра вода]] ТВ-серија || Магда |- | 2024 || [[Дајте музика]] ТВ-серија || Мајката |} == Надворешни врски == * [http://www.mnt.mk/ansambl/umetnicki-ansambl/akteri/Marija-Novak-2 Биографија на Марија Новак], Македонски народен театар. == Наводи == {{наводи}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Новак, Марија}} [[Категорија:Глумици од Охрид]] [[Категорија:Македонски театарски глумци]] [[Категорија:Македонски телевизиски глумци]] [[Категорија:Македонски филмски глумци]] [[Категорија:Глумци во Македонскиот народен театар]] [[Категорија:Апсолвенти на универзитетот „Св. Кирил и Методиј“]] okk9zl2dznwsa3p5fbqoepa6mf7dvqy 5381161 5381128 2025-06-17T13:22:05Z Golf5plus 108702 /* Филмографија */ 5381161 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | наставка = а | име = Марија Новак | портрет = | рх = | опис = | роден-дата = {{роден на и возраст|df=yes|1969|8|31}} | роден-место = [[Охрид]], [[СР Македонија]], [[СФРЈ]] | националност = [[Македонија|Македонка]] | народност = [[Македонци|Македонка]] | занимање = [[глумица]] | познат = по улогите во: <br>[[Преспав (телевизиска серија)|Преспав]]<br>[[Македонски народни приказни]]<br>[[Врба (филм од 2019)|Врба]]<br>[[Трето полувреме]] }} '''Марија Новак''' (р. {{роден на |31|август|1969}} во [[Охрид]]) — [[Македонија|македонска]] театарска, филмска и телевизиска [[глумица]]. Таа дипломирала на [[Факултет за драмски уметности - Скопје|Факултетот за драмски уметности]] при [[Универзитет „Св. Кирил и Методиј“|Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“]] во [[Скопје]], на отсекот Глумечка игра, во класата на [[професор]]от [[Љубиша Георгиевски]], во 1991 година. Од 2007 година, таа се вработила во [[Македонски народен театар|Македонскиот народен театар]] во [[Скопје]]. == Филмографија == Новак ги остварила филмските улоги:<ref>{{нмс| title=Marija Novak| url=https://www.imdb.com/name/nm4781161/ | work= | publisher=IMDb | date= | accessdate=5 февруари 2023}}</ref> {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Филм''' | '''Улога''' |- | 1990 || [[Алф од Ново Лисиче]] ТВ-филм || Внуката |- | 1991 || [[Македонија може (телевизиска серија) |Македонија може]] ТВ-серија || |- | 1992 || [[Словенски орфеј]] ТВ-филм || Евридики |- | 1992 || [[Чудовиштата во нашиот град]] ТВ-серија || |- | 1995 || [[Во светот на бајките (телевизиска серија)|Во светот на бајките]] ТВ-серија || |- | 2007-2010 || [[Народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2008 || [[Куќен совет]] ТВ-серија || |- | 2010-2012 || [[Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2012 || [[Трето полувреме]] ТВ-серија || Муслиманска жена |- | 2013 || [[Само за губитниците]] ТВ-филм || Сестрата на Ива |- | 2013 || [[Тврдокорни (телевизиска серија)|Тврдокорни]] ТВ-серија || |- | 2013-2017 || [[Македонски приказни]] ТВ-серија || |- | 2015 || [[Медена ноќ (филм)|Медена ноќ]] ТВ-филм || Магде |- | 2018 || [[Еј]] ТВ-филм || |- | 2019 || [[Донка]] ТВ-филм || Учителката |- | 2019-2022 || [[Дајте музика]] ТВ-серија || Тетка Ана |- | 2019 || [[Врба (филм од 2019)|Врба]] ТВ-филм || др. Пешева |- | 2020 || [[Хомо (филм од 2020)|Хомо]] ТВ-филм || |- | 2020-2022 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија)|Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2021 || [[Кино „Љубов“]] ТВ-филм || |- | 2021-2022 || [[Преспав (телевизиска серија)|Преспав]] ТВ-серија || Тетката на Јелена |- | 2022-2023 || [[Бистра вода (серија)|Бистра вода]] ТВ-серија || Магда |- | 2024 || [[Дајте музика]] ТВ-серија || Мајката |- | 2025 || [[Езерото]] ТВ-филм || |} == Надворешни врски == * [http://www.mnt.mk/ansambl/umetnicki-ansambl/akteri/Marija-Novak-2 Биографија на Марија Новак], Македонски народен театар. == Наводи == {{наводи}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Новак, Марија}} [[Категорија:Глумици од Охрид]] [[Категорија:Македонски театарски глумци]] [[Категорија:Македонски телевизиски глумци]] [[Категорија:Македонски филмски глумци]] [[Категорија:Глумци во Македонскиот народен театар]] [[Категорија:Апсолвенти на универзитетот „Св. Кирил и Методиј“]] ph8hs9ozc9dk7tp5wpkq7tn9dehcgr7 0 1284930 5381284 5260955 2025-06-18T04:43:57Z CommonsDelinker 746 Замена на [[File:Wiki-e.jpg]] со [[File:E_subway_train_at_Studentskaya_station.jpg]] (од страна на [[c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] поради: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguous name)). 5381284 wikitext text/x-wiki {{Infobox public transit|name=Московско метро <br>''Московский метрополитен'' ([[руски јазик|руски]])|weekly_ridership=|website=http://mosmetro.ru/|chief_executive=Виктор Козловски|headquarters=|operator=Московский Метрополитен ([[руски јазик|руски]])|began_operation={{Start date and age|1935|05|15|df=yes}}|system_length=449.1 км<br />466.8 км (вклучувајќи ги [[Московска едношинка|Московската едношинка]] и [[Московски централен прстен|Московскиот централен прстен]])|annual_ridership=2,5 милијарди (2018)|track_gauge=1.520 мм|average_speed=39.5 км/ч|map=[[File:Moscow metro lines geographical.svg|300px]]|map_state=|character=|vehicles=|headway=1-2 минути до 4-7 минути|el=825 волти|ridership=(просек) 7,8 милиони<br/> (најмногу, 26 декември 2014) 9,715 милиони|area served=|stations=268 <br />295 (вклучувајќи ги 6те станици на [[Московска едношинка|Московската едношинка]] и 31 станица на [[Московски централен прстен|Московскиот централен прстен]])|imagesize=100px|alt=|caption=|image2=Metro MSK Collage 2016.png|caption2=|owner=[[Влада на Москва]]|image=Логотип метро в системе бренда московского транспорта.svg|native_name=Московский метрополитен|locale=[[Москва]] и градовите [[Котелники]], [[Красногорск]], [[Љуберци]], [[Реутов]] во [[Московска област|Московската област]], [[Русија]]|transit_type=Брз јавен превоз|lines=17 (вклучувајќи ги [[Московска едношинка|Московската едношинка]] и [[Московски централен прстен|Московскиот централен прстен]])|line_number=|start=|end=|imagesize2=300px}}'''Московско метро''' ([[Руски јазик|руски]]: Московский метрополитен) — метро кое ја опслужува [[Москва]], главниот град на [[Русија]] и соседните градови во [[Московска област|Московската област]] [[Красногорск]], [[Реутов]], [[Љуберци]] и [[Котелники]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mosmetro.ru/|title=Официальный сайт Московского метрополитена|work=mosmetro.ru|language=ru|accessdate=2021-12-03}}</ref> Отворено во 1935 година со една пруга од 11 километри и 13 станици, московско метро беше првиот подземен железнички систем во [[Советски Сојуз|Советскиот Сојуз]]. Почнувајќи од 2021 година, московското метро, со исклучок на линиите на [[Московски централен прстен|Московскиот централен прстен]], [[Московски централни пречници|Московските централни пречници]] и [[Московска едношинка|Московската едношинка]], има 258 станица (289 со централниот прстен) и должината на неговата рута е 449,1 километри, што го прави петти најдолг во светот и најдолг надвор од Кина. Системот е главно под земја, со најдлабокиот дел од 74 метри под земја кај станицата [[Парк на Победата (Московско метро)|Парк на Победата]], една од најдлабоките подземни станици во светот. Тој е најпрометниот метро систем во Европа и се смета за туристичка атракција сама по себе.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.expatica.com/ru/lifestyle/things-to-do/places-to-visit-in-moscow-104122/|title=Top 8 places to visit in Moscow|work=Expat Guide to Russia {{!}} Expatica|language=en-US|accessdate=2021-12-03}}</ref> == Опис на системот == Московското метро, државно претпријатие,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mosmetro.ru/|title=Официальный сайт Московского метрополитена|work=mosmetro.ru|language=ru|accessdate=2021-12-04}}</ref> е долго 449 километар и се состои од петнаесет линии и 258 станици.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://engl.mosmetro.ru/pages/page_0.php?id_page=4|title=Moscow Metro / Lines & Stations|date=2014-12-30|work=web.archive.org|accessdate=2021-12-04|archive-date=2014-12-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20141230103702/http://engl.mosmetro.ru/pages/page_0.php?id_page=4|url-status=bot: unknown}}</ref> Поголемиот дел од железничките линии се движат радијално од центарот на Москва до оддалечените области. Линијата [[Колцева (Московско метро)|Колцева]] (линија 5) формира круг долг 20 километри што овозможува патување меѓу овие пречници, а новиот [[Московски централен прстен|Московскиот централен прстен]] (линија 14) формира подолг круг од 54 километри што служи за слична намена на средната периферија. Повеќето станици и линии се под земја, но некои линии имаат наградни и покачени делови. Московското метро го користи рускиот колосек од 1.520 милиметри (60 инчи), како и другите руски железници, и трета шина со напојување од 825 волти, освен линиите 13 и 14. Просечното растојание помеѓу станиците е 1,7 километри; најкраткиот (502 метри долг) дел е помеѓу [[Виставочна (Московско метро)|Виставочна]] и [[Международна (Московско метро)|Международна]], а најдолгиот (6,62 километри долг) е помеѓу [[Крилатское (Московско метро)|Крилатское]] и [[Строгино (Московско метро)|Строгино]]. Долгите растојанија меѓу станиците имаат позитивен ефект на голема брзина на движење од 41,7 километри на час. Московското метро се отвора во 05:25 часот и се затвора во 01:00 часот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://old.mosmetro.ru/pages/page_0.php?id_page=590|title=Московский Метрополитен / Информация / Режим работы метрополитена / Режим работы станций и вестибюлей|date=2011-11-17|work=web.archive.org|accessdate=2021-12-04|archive-date=2011-11-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20111117015142/http://old.mosmetro.ru/pages/page_0.php?id_page=590|url-status=bot: unknown}}</ref> Точното време на отворање варира на различни станици во зависност од пристигнувањето на првиот воз, но сите станици истовремено ги затвораат своите влезови во 01:00 за одржување, а исто така и коридорите за пренос. Минималниот интервал помеѓу возовите е 90 секунди во утринските и вечерните часови. Од 2017 година, системот имаше во просек од 6,99 милиони патници. На 26 декември 2014 година беше забележан максимум број на патници во ден од 9,71 милиони. Бесплатен Wi-Fi е достапен на сите линии на московското метро од 2 декември 2014 година.<ref>{{Наведување|title=С сегодняшнего дня сеть Wi-Fi стала доступна на всех линиях Московского метрополитена. Новости. Первый канал|url=https://www.1tv.ru/news/2014-12-02/30254-s_segodnyashnego_dnya_set_wi_fi_stala_dostupna_na_vseh_liniyah_moskovskogo_metropolitena|accessdate=2021-12-04|language=ru}}</ref> == Име == Метрото првично беше именувано по Л.М. Каганович, од 29 ноември 1955 година, го носи името на В.И. Ленин, во 1990-тите и 2000-тите не се користеше на сите станици, иако официјално прашањето за отстранување на името на Ленин никогаш не се појави. Во 2014 година, иницијативата за отстранување на името на Ленин од името на метрото и неговите станици беше преземена од московскиот огранок на партијата Јаблоко. Во 2016 година, раководството на метрото ја објави својата намера да ги врати таблите на кои беше напишано името на метрото „Метрополитен им. Ленин“ во сите метро станици кои биле реконструирани. == Станици == Од 258 станица на метрото, 88 се длабоко под земјата, 123 се плитко под земјата, 12 се на ниво на површината и 5 се издигнати. Станиците што се градеа под режимот на Сталин, во стилот на социјалистичкиот класицизам, беа наменети како подземни „палати на народот“. Станиците како [[Комсомолска (Московско метро)|Комсомолска]], [[Киевска (Московско метро)|Киевска]] или [[Мајаковска (Московско метро)|Мајаковска]] и други изградени по 1935 година во втората фаза од еволуцијата на мрежата се туристички знаменитости, нивната фотогенична архитектура, големи лустери и детална декорација невообичаени за јавен транспортен систем. Станиците отворени во 21 век се под влијание на меѓународен и понеутрален стил со подобрен технички квалитет.{{wide image|Панорама станции метро КСЛ Мичуринский проспект.jpg|700px|[[Мичурински Проспект(Московско метро)|Мичурински Проспект]] е првата полуподземна станица во московското метро|align-cap=center}}<gallery mode="nolines" widths="200" heights="140" class="position: center"> Податотека:Metro MSK Line3 Arbatskaya (img1).jpg|[[Арбацка (Московско метро)|Арбацка]] Податотека:Metro MSK Line5 Novoslobodskaya.jpg|[[Новослободска (Московско метро)|Новослободска]] Податотека:Ploshchad revolyutsii Metro 2010.jpg|[[Плоштад на револуцијата (Московско метро)|Плоштад на револуцијата]] Податотека:Metro MSK Line3 Baumanskaya.jpg|[[Бауманска (Московско метро)|Бауманска]] Податотека:Parkpobedy-mm01.jpg|[[Парк на Победата (Московско метро)|Парк на Победата]] Податотека:Таганская-кольцевая 07.jpg|[[Таганска (Московско метро)|Таганска]] Податотека:MoscowMetro ProspektMiraKoltsevaya HC3b.jpg|[[Проспект Мира (Московско Метро)|Проспект Мира]] </gallery> == Возен парк == Од почетокот, пероните биле долги најмалку 155 метри, за да можат да се сместат возови со осум вагони. Единствените исклучоци се на линијата [[Филовска (Московско метро)|Филовска]]: [[Виставочна (Московско метро)|Виставочна]], [[Меѓународна (Московско метро)|Меѓународна]], [[Студенческа (Московско метро)|Студенческа]], [[Кутузовска (Московско метро)|Кутузовска]], [[Фили (Московско метро)|Фили]], [[Баграционовска (Московско метро)|Баграционовска]], [[Филевски Парк (Московско метро)|Филевски Парк]] и [[Пионерска (Московско метро)|Пионерска]], кои дозволуваат само возови со шест вагони. Возовите на линиите [[Замосковорецка (Московско метро)|Замосковорецка]], [[Калужско-Рижска (Московско метро)|Калужско-Рижска]], [[Таганско-Краснопресненска (Московско метро)|Таганско-Краснопресненска]], [[Калининска (Московско метро)|Калининска]], [[Солнцевска (Московско метро)|Солнцевска]], [[Болшаја Колцеваја (Московско метро)|Болшаја Колцеваја]], [[Серпуховско-Тимирјажевска (Московско метро)|Серпуховско-Тимирјажевска]], [[Љублинско-Дмитровска (Московско метро)|Љублинско-Дмитровска]] и [[Некрасовска (Московско метро)|Некрасовска]] имаат осум вагони, на линијата [[Соколническа (Московско метро)|Соколническа]] имаат седум или осум вагони и на линијата [[Филовска (Московско метро)|Филовска]] возови со шест вагони. Линиите [[Арбатско-Покровска (Московско метро)|Арбатско-Покровска]] и [[Колцева (Московско метро)|Колцева]] имаа возови со шест и седум вагони, но сега користат возови со пет вагони од друг тип. Линијата [[Бутовска (Московско метро)|Бутовска]] користи возови со три вагони од друг тип. {| class="wikitable" ! colspan="5" |Возен парк за московското метро |- !Тип !Доставени !Во употреба |- |''А/Б'' |1934–39 |1935–75 |- |''B'' |1927–30 |1946–68 |- |''Г'' |1939–40, 1946–56 |1940–83 |- |''Д'' |1955–63 |1955–95 |- |''E/Ем/Еж'' |1959–79 |1962–2020 |- |''81-717/714'' |1976–2011 |1977 |- |''И'' |1974, 80–81, 85 |— |- |''81-720/721 "Јауза"'' |1991–2004 |1998–2019 |- |''81-740/741 "Русич"'' |2002–2013 |2003 |- |''81-760/761 "Ока"'' |2010–2016 |2012 |- |81-765/766/767 "Москва" |2016–2020 |2017 |- |81-775/776/777 "Москва 2020" |2020 |2020 |} === Втора светска војна === Возовите од типот ''В'' беа возовите ''C-класа'' од [[Берлинското метро]] од 1945 до 1969 година, до неговото згаснување во 1970 година. Тие беа транспортирани од [[Берлинското метро]] за време на советската окупација. Возовите А-тип и Б-тип беа нови модели направени по отворањето.<gallery mode="nolines" widths="260" heights="140" class="position: center"> Податотека:Seligerskaya station, A train (2).jpg|А-тип Податотека:Type B metro train at Krasnoselskaya.jpg|Б-тип Податотека:В4-158, депо Красная Пресня.jpg|В4-158 Податотека:V2 train in curve, Kutuzovskaya - Fili (cropped).jpg|В2-тип </gallery> === Модерна ера === Во моментов, метрото оперира само возови од стилот 81. Возниот парк на линијата [[Колцева (Московско метро)|Колцева]] се заменува со возови од типот 81-740/741 Русич со четири вагони. Линијата Бутовска беше дизајнирана по различни стандарди и има пократки (96 метри долги) платформи. Има возови од типот 81-740/741, кои се состојат од три вагони (иако линијата може да користи и традиционални возови со четири вагони). На Московскиот централен круг се користат возови Ласточка, составени од пет вагони.<gallery mode="nolines" widths="260" heights="140" class="position: center"> Податотека:Moscow metro G 530 museum car.jpg|Г-тип Податотека:D subway train in Moscow.jpg|Д-тип Податотека:E subway train at Studentskaya station.jpg|Е-тип Податотека:Metro train I 10004.jpeg|И-2-тип (81-715.2/716.2) Податотека:Metro train 81-717.5M-714.5M 2606 in tunnel.jpg|81-717/81-714-тип Податотека:Retro-train of Moscow Metro.jpg|81-717.5A/81-714.5A-тип Податотека:81-717.6-714.6, Pechatniki depot (cropped).jpg|81-717.6-714.6-тип Податотека:Metro wagon 81-720.jpg|''81-720/721 "Јауза"'' Податотека:81-740-741, Fili.jpg|''81-740/741 "Русич"'' Податотека:81-760-761 № 37132, Севастопольская.jpg|''81-760/761 "Ока"'' Податотека:81-765.766.767 in Vykhino depot.jpg|81-765/766/767 "Москва" Податотека:Mmts timiryazevskaya wiki 14.jpg|П30-тип Податотека:ES2G-050.jpg|ЕС2Г Ласточка </gallery> == Мрежна мапа == [[File:Moscow metro map sb.svg|lang=en|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Moscow_metro_ring_railway_map_en_sb_future.svg|центар|мини|976x976пкс|Карта на московското метро, едношинката и централниот прстен (2023) (со планирани проширувања прикажани како проѕирни додатоци).]] === Линии === Секоја линија е идентификувана со име, алфанумерички индекс (обично се состои од само број) и боја.<ref name="archive.ph">{{Наведена мрежна страница|url=http://mosmetro.livejournal.com/229066.html|title=Официальный блог Московского метрополитена - Голоса в метро|date=2015-01-24|work=archive.ph|accessdate=2021-12-05|archive-date=2015-01-24|archive-url=https://archive.today/20150124135755/http://mosmetro.livejournal.com/229066.html|url-status=bot: unknown}}</ref> Бојата доделена на секоја линија за прикажување на мапите и знаците е нејзиниот разговорен идентификатор, освен за неописните зелени и сини бои доделени на линиите Голема кружна [[File: Moskwa Metro Line 11.svg|20px]], [[Замоскворецја (Московско метро)|Замоскворецја]] [[File: Moskwa Metro Line 2.svg|20px]], [[Љублинско-Дмитровска (Московско метро)|Љублинско-Дмитровска]] [[File: Moskwa Metro Line 10.svg|20px]] и [[Бутовска (Московско метро)|Бутовска]] [[File: Moskwa Metro Line 12.svg|20px]]. Претстојната станица се најавува со машки глас на возовите кои се движат кон центарот на градот (на кружната линија, возовите во насока на стрелките на часовникот) и со женски глас на појдовните возови (возови против стрелките на часовникот на кружната линија).<ref name="archive.ph"/> Метрото има врска со Московската едношинка, 4,7 километри, монорлесна линија со шест станици помеѓу [[Тимирјазевска (Московско метро)|Тимирјазевска]] и [[ВДНХ (Московско метро)|ВДНХ]], која беше отворена во јануари 2008 година. {| class="wikitable sortable" |+Линии на московското метро ! rowspan="2" |Бр. ! colspan="2" |Име на линијата ! rowspan="2" |Отворена ! rowspan="2" |Најнова надградба ! rowspan="2" |Должина (км) ! rowspan="2" |Станици ! rowspan="2" |Просечна оддалеченост |- !Македонски !Руски |- |[[File: Moskwa Metro Line 1.svg|20px]] | style="text-align: left;" |[[Линија Соколническаја (Московско метро)|Соколническаја]] | style="text-align: left;" |Сокольническая |1935 |2019<span style="display:none">.12</span> | style="text-align: right;" |41.5 | style="text-align: right;" |26 | style="text-align: right;" |1.65 |- |[[File: Moskwa Metro Line 2.svg|20px]] | style="text-align: left;" |[[Линија Замосковорецкаја (Московско метро)|Замосковорецкаја]] | style="text-align: left;" |Замоскворецкая |1938<span style="display:none">.09</span> |2018 | style="text-align: right;" |42.9 | style="text-align: right;" |24 | style="text-align: right;" |1.86 |- |[[File: Moskwa Metro Line 3.svg|20px]] | style="text-align: left;" |[[Линија Арбатско-Покровскаја (Московско метро)|Арбатско-Покровскаја]] | style="text-align: left;" |Арбатско-Покровская |1938<span style="display:none">.03</span> |2012 | style="text-align: right;" |45 | style="text-align: right" |22 | style="text-align: right;" |2.14 |- |[[File: Moskwa Metro Line 4.svg|20px]] | style="text-align: left;" |[[Линија Филовскаја (Московско метро)|Филовскаја]] | style="text-align: left;" |Филёвская |1958 |2006 | style="text-align: right;" |14.9 | style="text-align: right" |13 | style="text-align: right;" |1.24 |- |[[File: Moskwa Metro Line 5.svg|20px]] | style="text-align: left;" |[[Кружна линија (Московско метро)|Кружна линија]] | style="text-align: left;" |Кольцевая |1950 |1954 | style="text-align: right;" |19.2 | style="text-align: right" |12 | style="text-align: right;" |1.6 |- |[[File: Moskwa Metro Line 6.svg|20px]] | style="text-align: left;" |[[Линија Калужско-Рижскаја (Московско метро)|Калужско-Рижскаја]] | style="text-align: left;" |Калужско-Рижская |1958 |1990 | style="text-align: right;" |37.9 | style="text-align: right" |24 | style="text-align: right;" |1.64 |- |[[File: Moskwa Metro Line 7.svg|20px]] | style="text-align: left;" |[[Линија Таганско-Краснопресненскаја (Московско метро)|Таганско-Краснопресненскаја]] | style="text-align: left;" |Таганско-Краснопресненская |1966 |2015<span style="display:none">.08</span> | style="text-align: right;" |42.3 | style="text-align: right" |23 | style="text-align: right;" |1.91 |- |[[File: Moskwa Metro Line 8.svg|20px]] | style="text-align: left;" |[[Линија Калининскаја (Московско метро)|Калининскаја]] | style="text-align: left;" |Калининская |1979 |2012 | style="text-align: right;" |16.3 | style="text-align: right" |8 | style="text-align: right;" |2.31 |- |[[File: Moskwa Metro Line 8A.svg|20px]] | style="text-align: left;" |[[Линија Солнцевскаја (Московско метро)|Солнцевскаја]] | style="text-align: left;" |Солнцевская |2014 |2023<span style="display:none">.01</span> | style="text-align: right;" |28.4 | style="text-align: right" |14 | style="text-align: right;" |2.2 |- |[[File: Moskwa Metro Line 9.svg|20px]] | style="text-align: left;" |[[Линија Серпуховско-Тимирјажевскаја (Московско метро)|Серпуховско-Тимирјажевскаја]] | style="text-align: left;" |Серпуховско-Тимирязевская |1983 |2002 | style="text-align: right;" |41.5 | style="text-align: right" |25 | style="text-align: right;" |1.72 |- |[[File: Moskwa Metro Line 10.svg|20px]] | style="text-align: left;" |[[Линија Љублинско-Дмитровскаја (Московско метро)|Љублинско-Дмитровскаја]] | style="text-align: left;" |Люблинско-Дмитровская |1995 |2023 | style="text-align: right;" |43.9 | style="text-align: right" |26 | style="text-align: right;" |1.68 |- |[[File: Moskwa Metro Line 11.svg|20px]] | style="text-align: left;" |[[Болшаја Колцеваја (Московско метро)|Болшаја Колцеваја]] | style="text-align: left;" |Большая кольцевая |2018 |2023 | style="text-align: right;" |62.6 | style="text-align: right" |31<br>(29 + 2) | style="text-align: right;" |2.15 |- |[[File: Moskwa Metro Line 12.svg|20px]] | style="text-align: left;" |[[Линија Бутовскаја (Московско метро)|Бутовскаја]] | style="text-align: left;" |Бутовская |2003 |2014<span style="display:none">.02</span> | style="text-align: right;" |10.0 | style="text-align: right" |7 | style="text-align: right;" |1.65 |- |[[File: Moskwa Metro Line 15.svg|20px]] |[[Линија Некрасовскаја (Московско метро)|Некрасовскаја]] |Некрасовская |2019 |2020 | style="text-align: right;" |14.0 | style="text-align: right" |8 | style="text-align: right;" |1.4 |- |[[File: Moskwa Metro Line 16.svg|20px]] |[[Линија Троицкаја (Московско метро)|Троицкаја]] |Троицкая |2024 | | | | |- |[[File: Moskwa Metro Line 17.svg|20px]] |[[Линија Рубљово-Архангелскаја (Московско метро)|Рубљово-Архангелскаја]] |Рублёво-Архангельская |2027 | | | | |- ! colspan="5" style="text-align: center;" |Вкупно ! style="text-align: right" |460.5 ! style="text-align: right" |263 ! style="text-align: right" |1.83 |- ! colspan="8" |Други урбани железнички линии |- |[[File: Moskwa Metro Line 13.svg|20px]] | style="text-align: left;" |[[Московски монорелес]] | style="text-align: left;" |Монорельс |2004 |2004 | style="text-align: right;" |4.7 | style="text-align: right" |6 | style="text-align: right;" |0.94 |- |[[File: Moskwa Metro Line 14.svg|20px]] | style="text-align: left;" |[[Московски централен прстен (Московско метро)|Московски централен прстен]] | style="text-align: left;" |Московское центральное кольцо |2016 |2016 | style="text-align: right;" |54.0 | style="text-align: right;" |31 | style="text-align: right;" |1.74 |- |[[File: Moskwa Metro Line D1.svg|40px]] | style="text-align: left;" |[[Линија Д1 (Московско метро)|Белоруско-Савеловски пречник]] | style="text-align: left;" |Белорусско-Савёловский диаметр |2019 |2023 | style="text-align: right;" |52 | style="text-align: right;" |25 | style="text-align: right;" |2.08 |- |[[File: Moskwa Metro Line D2.svg|40px]] | style="text-align: left;" |[[Линија Д2 (Московско метро)|Курско-Рижски пречник]] | style="text-align: left;" |Курско-Рижский диаметр |2019 |2023 | style="text-align: right;" |80 | style="text-align: right;" |37 | style="text-align: right;" |2.16 |- |[[File: Moskwa Metro Line D3.svg|40px]] | style="text-align: left;" |[[Линија Д3 (Московско метро)|Ленинградско-Казански пречник]] | style="text-align: left;" |Ленинградско-Казанский диаметр |2023 |2023 | style="text-align: right;" |85 | style="text-align: right;" |38 | style="text-align: right;" |2.24 |- |[[File: Moskwa Metro Line D4.svg|40px]] | style="text-align: left;" |[[Линија Д4 (Московско метро)|Калужско-Нижегородски пречник]] | style="text-align: left;" |Калужско-Нижегородский диаметр |2023 |2023 | style="text-align: right;" |86 | style="text-align: right;" |36 | style="text-align: right;" |2.46 |- class="sortbottom" ! colspan="5" style="text-align: center;" |Вкупно ! style="text-align: right;" |361.7 ! style="text-align: right" |173 ! style="text-align: right;" |2.03 |} {{Graph:Moscow Metro expansion|1=550|2=200}} === Преименувани линии === * Линијата [[Соколническа (Московско метро)|Соколническа]] претходно била именувана Кировско-Фрузенска. * Линијата [[Замосковорецка (Московско метро)|Замосковорецка]] претходно била именувана Горковско-Замоскворецка. * Линијата [[Филовска (Московско метро)|Филовска]] претходно била именувана како Арбатско-Филовска. * Линијата [[Таганско-Краснопресненска (Московско метро)|Таганско-Краснопресненска]] претходно била именувана како Ждановско-Краснопресненска. == Историја == [[Податотека:Постановление о создании метрополитена. 1932 год.jpg|лево|мини|236x236пкс|Резолуција на советската влада за изградба на московското метро]] Првите планови за метро систем во Москва датираат од [[Руска Империја|Руското Царство]], но беа одложени поради [[Прва светска војна|Првата светска војна]], [[Октомвриска револуција|Октомвриската револуција]] и [[Руска граѓанска војна|Руската граѓанска војна]]. Во 1923 година, Московскиот градски совет формираше Канцеларија за дизајн на подземни железници при Московскиот одбор на урбани железници. Канцеларијата спроведе прелиминарни студии и до 1928 година разви проект за првата рута од Соколники до центарот на градот. Во исто време беше дадена понуда до германската компанија Сименс Баунион (''Siemens Bauunion'') да достави сопствен проект за истата траса. Во јуни 1931 година, одлуката да започне изградбата на московското метро ја донесе Централниот комитет на [[Комунистичка партија на Советскиот Сојуз|Комунистичката партија на Советскиот Сојуз]]. Во јануари 1932 година бил одобрен планот за првите линии, а на 21 март 1933 година советската влада одобрила план за 10 линии со вкупна должина на трасата од 80 км. Првите линии беа изградени користејќи го московскиот генерален план дизајниран од [[Лазар Каганович]], заедно со неговите проект-менаџери (особено Иван М. Кузнецов и подоцна Исак И. Сегал) во 1930-тите и 1950-тите, а метрото беше именувано по него до 1955 година.<ref>Metro.ru Original order on naming the Metro after Kaganovich.</ref> Градежните инженери на московското метро се консултираа со своите колеги од [[Лондонско метро|лондонското метро]], ​​најстариот метро систем во светот, во 1936 година: британскиот архитект Чарлс Холден и администраторот Френк Пик работеа на продолжувањето на линијата Пикадили, а советските делегати во Лондон беа импресионирани од темелното модерно прераспоредување на класичните елементи на Холден и употребата на висококвалитетни материјали за кружната сала за билети на циркусот Пикадили, и така ги ангажирале Пик и Холден како советници на московското метро.<ref>Wilson, Vicky (2018). ''London's Oddities''. Metro Publications Ltd. p. 310.</ref> Делумно поради оваа врска, дизајнот на метро станицата Гантс Хил, кој беше завршен во 1947 година, потсетува на станицата на московското метро. Навистина, почитта на Холден кон Москва е опишана како гест на благодарност за корисната улога на [[Советски Сојуз|СССР]] во [[Втора светска војна|Втората светска војна]].<ref>Lawrence, David (1994). ''Underground Architecture''. Harrow: Capital Transport.</ref> Советските работници ја извршуваа градежната работата и уметничките дела, но главните инженерски дизајни, правци и градежни планови ги работеа специјалисти регрутирани од лондонското метро. Британците повикаа на тунелирање наместо техниката „сечење и покривање“, употреба на ескалатори наместо лифтови, дадоа идеја за правците и линиите, како и дизајн на возниот парк.<ref>Michael Robbins, "London Underground and Moscow Metro," ''Journal of Transport History,'' (1997) 18#1 pp 45-53.</ref> Паранојата на НКВД беше очигледна кога тајната полиција уапси бројни британски инженери за шпионажа бидејќи стекнаа длабинско познавање на физичкиот распоред на градот. Инженерите за електричната компанија Метрополитен-Викерс (Метровик) беа изложени на судење и беа депортирани во 1933 година, завршувајќи ја улогата на британскиот бизнис во СССР.<ref>Gordon W. Morrell, "Redefining Intelligence and Intelligence-Gathering: The Industrial Intelligence Centre and the Metro-Vickers Affair, Moscow 1933," ''Intelligence and National Security'' (1994) 9#3 pp 520-533.</ref> === Првите четири фази на изградба === [[Податотека:Metro MSK Line1 Sokolniki.jpg|мини|Станица Соколники. Отворена во 1935 година (првата фаза)]] [[Податотека:Vertical panorama of the Mayakovskaya Metro Station.jpg|мини|Станица Мајаковска. Отворена во 1938 година (втора фаза)]] [[Податотека:Moscow Elektrozavodskaya metro station asv2018-09.jpg|мини|Станица Електрозаводскаја. Отворена во 1944 година (третата фаза)]] Првата линија беше отворена за јавноста на 15 мај 1935 година во 07:00 часот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://sachak.chat.ru/istoria.html|title=История|date=2001-04-20|work=web.archive.org|accessdate=2021-12-03|archive-date=2001-04-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20010420031732/http://sachak.chat.ru/istoria.html|url-status=bot: unknown}}</ref> Беше долгa 11 километри и вклучуваше 13 станици. Денот беше прославен како технолошка и идеолошка победа на социјализмот (и, во продолжение, сталинизмот). Се проценува дека околу 285.000 луѓе се возеле во метрото на првиот ден од неговата работа, а неговиот дизајн бил дочекан со гордост; уличните прослави вклучуваа паради, претстави и концерти. Театарот Бољшој претстави хорска изведба на 2.200 работници на метрото; Беа дистрибуирани 55.000 плакати во боја (што го пофалија Метрото како најпрометно и најбрзо во светот) и 25.000 примероци од „Песните на радосните освојувачи на метрото“.<ref name="Jenks, Andrew 2000">Jenks, Andrew (October 2000). "A Metro on the Mount: The Underground as a Church of Soviet Civilization". ''Technology and Culture''.</ref> Овој публицитет, произведен од советската влада, ја нагласи супериорноста на московското метро над сите други метроа во капиталистичките општества и улогата на метрото како прототип за советската иднина. Московското метро имаше просечна брзина од 47 км/ч и имаше максимална брзина од 80 км/ч. За споредба, возовите на њујоршкото метро биле побавни и имале просечна брзина од 40 км/ч и имале максимална брзина од 72 км/ч. Иако прославата беше израз на народната радост, таа беше и делотворна пропаганда, легитимизирајќи го метрото и прогласувајќи го за успех. Почетната линија ги поврзувала станицата [[Соколники (Московско метро)|Соколники]] со станицата [[Охотни Рјад (Московско метро)|Охотни Рјад]], а потоа се разгранува до [[Парк на Културата (Московско метро)|Парк на Културата]] и [[Смоленска (Московско метро)|Смоленска]]. Последниот крак беше проширен на запад до новата станица [[Киевска (Московско метро)|Киевска]] во март 1937 година, првата линија на метрото што ја преминува реката [[Москва (река)|Москва]] преку мостот на метро Смоленски. Втората фаза беше завршена пред војната. Во март 1938 година, огранокот на Арбацкаја беше поделен и проширен до станицата [[Курска (Московско метро)|Курска]]. Во септември 1938 година, линијата Горковскаја беше отворена помеѓу [[Сокол (Московско метро)|Сокол]] и [[Театарска (Московско метро)|Театарска]]. Овде архитектурата го следи популарниот [[ар деко]] стил, кој беше споен со социјалистички теми. Градежните работи на третата етапа беа одложени (но не и прекинати) за време на [[Втора светска војна|Втората светска војна]], и беа пуштени во употреба два делници на метрото; [[Театарска (Московско метро)|Театарска]]-[[Автозаводска (Московско метро)|Автозаводска]] (три станици, ја преминуваат реката Москва преку длабок тунел) и [[Курска (Московско метро)|Курска]]-[[Партизанска (Московско метро)|Партизанска]] (четири станици) биле инаугурирани во 1943 и 1944 година соодветно. Воените мотиви ги заменија социјалистичките визии во архитектонскиот дизајн на овие станици. За време на опсадата на Москва во есента и зимата 1941 година, метро станиците беа користени како засолништа за воздушни напади; Советот на министри ги премести своите канцеларии на платформите на [[Мајаковска (Московско метро)|Мајаковска]], каде [[Јосиф Сталин|Сталин]] одржа јавни говори во неколку наврати. По завршувањето на војната во 1945 година, започна изградбата на четвртата етапа на метрото, која ја вклучуваше линијата [[Колцева (Московско метро)|Колцева]], длабок дел од линијата ''Арбатско-Покровскаја'' од [[Плоштад на револуцијата (Московско метро)|Плоштад на револуцијата]] до [[Киевска (Московско метро)|Киевска]] и површинско проширување до [[Первомајска (Московско метро)|Первомајска]] во раните 1950-ти. Се смета дека декорацијата и дизајнот карактеристични за московското метро го достигнале својот зенит на овие станици. Линијата [[Колцева (Московско метро)|Колцева]] најпрво беше планирана како линија што се протега под Градинскиот прстен, широка авенија што ги опкружува границите на центарот на градот на Москва. Првиот дел од линијата - од [[Парк на Културата (Московско метро)|Парк на Културата]] до [[Курска (Московско метро)|Курска]] (1950) - ја следи оваа авенија. Плановите подоцна беа променети и северниот дел од обиколницата минува 1-1,5 километри надвор од авенијата, со што се обезбедува услуга за седум (од девет) железнички терминали. Следниот дел од линијата [[Колцева (Московско метро)|Колцева]] беше отворен во 1952 година ([[Курска (Московско метро)|Курска]]-[[Белорусска (Московско метро)|Белорусска]]), а во 1954 година беше завршена прстенестата линија. === Сталинистичките идеали во историјата на московското метро === [[Податотека:Kievsk APL 31.jpg|мини|Станицата Киевска е украсена со серија мозаици од различни уметници кои го прикажуваат животот во Украина, која тогаш беше дел од Советскиот Сојуз.]] Кога метрото беше отворено во 1935 година, тоа веднаш стана централно место на транспортниот систем (за разлика од коњските коли кои сè уште беа широко користени во 1930-тите во Москва). Тој стана и прототип, визија за идните советски технологии од големи размери. Уметничките дела на 13-те оригинални станици станаа национално и меѓународно познати. На пример, станицата на плоштадот Свердлов ([[Театарска (Московско метро)|Театарска]]) имаше порцелански барелјефи кои го прикажуваат секојдневниот живот на советските народи, а барелјефите во спортскиот комплекс Динамо ги величаа спортот и физичката моќ на моќниот нов „Хомо Советикус“ (советски човек).<ref>Isabel Wünsche, "Homo Sovieticus: The Athletic Motif in the Design of the Dynamo Metro Station," ''Studies in the Decorative Arts'' (2000) 7#2 pp 65-90</ref> Метрото беше промовирано како симбол на новиот општествен поредок - еден вид комунистичка катедрала на инженерската модерност.<ref>Andrew Jenks, "A Metro on the Mount," ''Technology & Culture'' (2000) 41#4 pp 697-723p</ref> Метрото беше иконично и поради тоа што го покажа социјалистичкиот реализам во јавната уметност. ''Каганович беше одговорен; тој го дизајнираше метрото така што граѓаните ќе ги апсорбираат вредностите и етосот на сталинистичката цивилизација додека се возат. Без оваа кохезија, метрото нема да го одразува социјалистичкиот реализам. Ако Метрото не го искористи социјалистичкиот реализам, немаше да ги илустрира сталинистичките вредности и да ги трансформира советските граѓани во социјалисти. Сè што е помалку од големата уметничка сложеност на социјалистичкиот реализам нема да успее да инспирира долготрајна, националистичка приврзаност кон новото општество на Сталин.''<ref>Voyce, Arthur (January 1956). "Soviet Art and Architecture: Recent Developments". ''Annals of the American Academy of Political and Social Science''. Russia Since Stalin: Old Trends and New Problems.</ref> Социјалистичкиот реализам всушност бил метод, а не стил.<ref>{{Наведено списание|last=COOKE|first=C.|date=1997-01-01|title=Beauty as a Route to 'the Radiant Future': Responses of Soviet Architecture|url=http://dx.doi.org/10.1093/jdh/10.2.137|journal=Journal of Design History|volume=10|issue=2|pages=137–160|doi=10.1093/jdh/10.2.137|issn=0952-4649}}</ref> Методот бил под влијание на [[Николај Чернишевски]], омилениот [[Нихилистичко движење|нихилист]] на [[Владимир Илич Ленин|Ленин]] од 19 век, кој изјавил дека „уметноста не е корисна освен ако не служи на политиката“.<ref>{{Наведено списание|last=Jenks|first=Andrew L|date=2000|title=A Metro on the Mount: The Underground as a Church of Soviet Civilization|url=http://dx.doi.org/10.1353/tech.2000.0160|journal=Technology and Culture|volume=41|issue=4|pages=697–724|doi=10.1353/tech.2000.0160|issn=1097-3729}}</ref> Оваа максима ги сумира причините зошто станиците ги комбинираа естетиката, технологијата и идеологијата: секој план што не ги вклучи сите три области кохезивно беше отфрлен. ==== Светла иднина и буквална светлина во метрото на Москва ==== Московското метро беше еден од најамбициозните архитектонски проекти на [[Советски Сојуз|СССР]]. Уметниците и архитектите на метрото работеа на дизајнирање структура која го отелотворува ''свет'' ([[Руски јазик|руски]]) (буквално „светлина“, фигуративно „зрачење“ или „брилијантност“) и ''светлое будущее'' ([[Руски јазик|руски]]) (добро осветлена/блескава/светла иднина).<ref>Cooke, Catherine (1997). "Beauty as a Route to 'the Radiant Future': Responses of Soviet Architecture". ''Journal of Design History''. Design, Stalin and the Thaw.</ref> Со нивните рефлектирачки мермерни ѕидови, високи тавани и големи лустери, многу станици на московското метро се споредуваат со „вештачко подземно сонце“.<ref name="Bowlt, John E. 2002">Bowlt, John E. (2002). "Stalin as Isis and Ra: Socialist Realism and the Art of Design". ''The Journal of Decorative and Propaganda Arts''. Design, Culture, Identity: The Wolfsonian Collection.</ref> Ова дворско подземно опкружување<ref name="Bowlt, John E. 2002"/> ги потсетува корисниците на метрото дека нивните даноци биле потрошени за материјализирање на „блескавата иднина“. Главен инженер за осветлување беше Абрам Дамски, дипломиран на Високиот државен уметничко-технички институт во Москва. До 1930 година бил главен дизајнер во московската фабрика „Електросвет“, а за време на Втората светска војна бил испратен во фабриката „Метрострој“ (Метро конструкција) како шеф на одделот за осветлување.<ref name="Damsky, Abram 1987">Damsky, Abram (Summer 1987). "Lamps and Architecture 1930–1950". ''The Journal of Decorative and Propaganda Arts''.</ref> Дамски ја препозна важноста на ефикасноста, како и потенцијалот за светлина како експресивна форма. Неговиот тим експериментираше со различни материјали (најчесто лиена бронза, алуминиум, лим од месинг, челик и млечно стакло) и методи за оптимизирање на технологијата. Дискурсот на Дамски за „Светилки и архитектура 1930–1950“ детално ги опишува епските лустери инсталирани во станицата [[Таганска (Московско метро)|Таганска]] и станицата ''Калужска'' (''Октјабрска'' во денешно време, да не се меша со современата станица „''Калужска''“ на линијата 6).<blockquote>Станицата Калужска е дизајнирана од архитектот Леонид Полиаков. Одлуката на Полиаков да го заснова својот дизајн на реинтерпретација на руската класична архитектура јасно влијаеше на концептот на светилките, од кои некои ги планирав во соработка со самиот архитект. Обликот на светилките беше факел – факелот на победата, како што рече Пољаков... Уметничкиот квалитет и стилското единство на сите светилки низ внатрешноста на станицата ги направи можеби најуспешниот елемент на архитектонската композиција. Сите беа изработени од лиен алуминиум украсен со црно-златна елоксирана облога, техника која фабриката Метрострои само што ја совлада. Метро станицата Таганска на централниот прстен е дизајнирана во сосем друг стил од архитектите К.С. Рижков и А. Медведев. Нивната тема се занимаваше со слики од војна и победа. Целокупниот ефект беше церемонијален. Во салите на платформата сините керамички тела на лустерите играа поскромна улога, но сепак ја нагласи целокупната експресивност на лампата.<ref name="Damsky, Abram 1987"/></blockquote><center>- Абрам Дамски, Лампи и архитектура 1930–1950 година</center> ==== Индустријализација ==== [[Податотека:Metro, thousands of sculptures of Lenin (7427587294).jpg|мини|Статуа што ги претставува советските работници на станицата Бауманска]] Првиот петгодишен план на Сталин (1928–1932) ја олесни индустријализацијата за изградба на социјалистичка татковина. Планот беше амбициозен, со цел да се преориентира аграрното општество кон индустријализмот. Тоа беше фанатичната енергија на Сталин, планирањето од големи размери и дистрибуцијата на ресурсите кои го одржуваа темпото на индустријализација. Првиот петгодишен план беше клучен за завршувањето на московското метро; без индустријализација, Советскиот Сојуз не би ги имал суровините неопходни за проектот. На пример, челикот беше главна компонента на многу станици на метрото. Пред индустријализацијата, ќе беше невозможно Советскиот Сојуз да произведе доволно челик за да го вклучи во дизајнот на метрото; дополнително, недостигот на челик би ја ограничил големината на системот на подземната железница и неговиот технолошки напредок. Московското метро ја унапреди изградбата на социјалистичкиот Советски Сојуз бидејќи проектот беше усогласен со вториот петгодишен план на Сталин. Вториот план се фокусираше на урбанизацијата и развојот на социјалните услуги. Московското метро беше неопходно за да се справи со приливот на селани кои мигрираа во градот во текот на 1930-тите; Населението на Москва порасна од 2,16 милиони во 1928 година на 3,6 милиони во 1933 година. Метрото, исто така, ја зајакна разнишаната инфраструктура на Москва и нејзините комунални услуги, кои досега речиси и не постоеја.<ref name="Jenks, Andrew 2000"/> ==== Мобилизација ==== [[Податотека:Paints of metro 81-740-741 Partizanskaya.jpg|мини|Споменик на советската партизанка [[Зоја Космодемјанскаја]] на станицата Партизанска, отворена во 1944 година.]] Комунистичката партија имаше моќ да се мобилизира; бидејќи партијата беше единствен извор на контрола, таа можеше да ги фокусира своите ресурси. Најзначајниот пример на мобилизација во Советскиот Сојуз се случи за време на Втората светска војна. Земјата исто така се мобилизираше за да го заврши московското метро со невидена брзина. Еден од главните мотивациони фактори на мобилизацијата беше да го престигне Западот и да докаже дека социјалистичкото метро може да ги надмине капиталистичките дизајни. За Советскиот Сојуз беше особено важно социјализмот да успее индустриски, технолошки и уметнички во 1930-тите, бидејќи капитализмот беше на ниско ниво за време на [[Големата депресија]]. Задолжен за мобилизацијата на метрото беше [[Лазар Каганович]]. Како истакнат член на партијата, тој ја презеде контролата врз проектот како главен надзорник. Каганович го доби прекарот „железен комесар“; тој ја сподели фанатичната енергија на Сталин, драматичното ораторство и способноста да ги одржува работниците брзо да градат со закани и казни. Тој беше решен да го реализира московското метро, ​​без разлика на трошоците. Ова беше сеопфатна мобилизација; проектот привлече ресурси и работници од целиот Советски Сојуз. Во својата статија, археологот Мајк О'Махони го опишува опсегот на мобилизацијата на метрото:<blockquote>Специјализирана работна сила беше привлечена од многу различни региони, вклучувајќи рудари од украинските и сибирските полиња на јаглен и градежни работници од фабриката за железо и челик во Магнитогорск, хидроцентралата Днепар и железницата Туркестан-Сибир. Изградбата на метрото вклучуваше железо од сибирски Кузњецк, дрво од северна Русија, цемент од регионот Волга и северен Кавказ, битумен од Баку и мермер и гранит од каменоломи во Карелија, Крим, Кавказ, Урал и Советскиот Сојуз. Далечен Исток.<ref>O'Mahoney, Mike (January 2003). "Archaeological Fantasies: Constructing History on the Moscow Metro". ''The Modern Language Review''.</ref></blockquote><center>- Мајк О'Махони, Археолошки фантазии: Историја на изградбата на московското метро</center>Квалификувани инженери беа дефицитарни, а неквалификуваните работници беа инструментални за реализацијата на метрото. ''Метрострои'' (организацијата одговорна за изградбата на метрото) спроведе масивни кампањи за регрутирање. Испечати 15.000 примероци на ''Ударник метростроја'' (неговиот дневен весник) и 700 други билтени (некои на различни јазици) за да привлече неквалификувани работници. === Ера на Студената војна === ==== Петта фаза ==== [[Податотека:Novoslobodskaya 04.jpg|лево|мини|Станица Новослободска]] Почетокот на Студената војна доведе до изградба на длабок дел од линијата Арбатско-Покровскаја. Станиците на оваа линија беа планирани како засолништа во случај на јадрена војна. По завршувањето на линијата во 1953 година, горните пруги помеѓу [[Плоштад на револуцијата (Московско метро)|Плоштад на револуцијата]] и [[Киевска (Московско метро)|Киевска]] биле затворени, а подоцна повторно отворени во 1958 година како дел од линијата [[Фиљовска (Московско метро)|Фиљовска]]. Станиците, исто така, беа снабдени со тесни порти и системи за одржување на живот за да функционираат како соодветни јадрени засолништа. Во понатамошниот развој на метрото, терминот „фази“ повеќе не се користел, иако понекогаш станиците отворени во 1957-1959 година се нарекуваат „петта фаза“. ==== Ерата на Никита Хрушчов на намалување на трошоците ==== [[Податотека:MoscowMetro KievskayaKoltsevaya HG4b.jpg|мини|Киевска. Отворена во 1954 година]] [[Податотека:MosMetro KomsomolskayaKL img2 asv2018-01.jpg|мини|Станица Комсомолска, отворена во 1952 година]] [[Податотека:Metro MSK Line2 Sokol.jpg|мини|Станица Сокол]] Во доцните 1950-ти, архитектонската екстраваганција на новите метро станици беше отфрлена. Ова беше направено по наредба на [[Никита Хрушчов]], кој имаше утилитарен пристап кон дизајнот, сличен на „минимализмот“ по Втората светска војна, за разлика од дизајните од пред 1953 година (ера на Сталин). Всушност, дури и украсите на станиците на метрото речиси завршени во времето на забраната за „прекумерност“ во дизајнот (како што се [[ВДНХ (Московско метро)|ВДНХ]] и [[Алексеевска (Московско метро)|Алексеевска]]) ги поедноставија последните декори. За разлика од претходните живописни, добро украсени (ако не и премногу раскошни) станици; доцните 50-ти, 60-тите и некои од 70-ти метро станици, како што е станицата [[Југозападна (Московско метро)|Југозападна]] би биле едноставни по дизајн (и стил), со ѕидови покриени со идентични квадратни керамички плочки (пред редизајнот на станицата во 2010 година). За сите нови станици беше развиен типичен распоред на евтина плитко ископана метро станица (која брзо стана позната како ''Сороконожка'' – „стоногалка“, од раните дизајни со 40 бетонски столбови во два реда) и станиците беа изградени да изгледаат речиси идентични, различно едни од други само во боите на мермерните и керамичките плочки. Повеќето станици беа изградени со поедноставна, евтина технологија; ова резултираше со тоа што утилитарниот дизајн беше погрешен на некој начин. Ѕидовите со евтини керамички плочки беа подложни на вибрации на возот: некои плочки на крајот ќе паднат. Не беше секогаш можно да се заменат плочките што недостасуваа со оние со точната боја и тон, што на крајот доведе до разнобојни делови од ѕидовите. Во средината на 1970-тите, архитектонската екстраваганција беше делумно обновена. Сепак, продолжи да доминира поновиот дизајн на плитки „стоногалки“ станици (со 26 колони, пошироко распоредени). На пример, станицата ''Калужска'' има столбови украсени со гранит и уникатна нерамна форма на плочка (со искористен 3Д ефект). Исто така, ''Бељаево'' од 1974 година има правоаголни плочки кои изгледаат како ѕид од тули; има и огромни комеморативни плакети „1974“. ==== Метро станици од доцниот СССР ==== Контрастниот стилски јаз меѓу моќно украсените станици на центарот на Москва и едноставните станици од 60-тите на крајот беше исполнет со станици како ''Менделеевска'', ''Петровско-Разумовска'', ''Јаснево'' или ''Тиопли Стан'' (името на последната станица буквално се преведува како топло место и така станицата е декорирана: покриена е со панели слични на тули кои изгледаат како радијатори). Во центарот на градот има станици како што е ''Боровицка'', со непокриени тули и сиви бои слични на бетон кои придружуваат еден мозаик со средновековна тема. Некои станици, како што е длабоко ископаната [[Шаболовска (Московско метро)|Шаболовска]], има ѕидови украсени со лим, а не со плочки. === Пост-СССР станици на модерната Руска Федерација === Метро станиците од 90-тите и 2000-тите се разликуваат по стил, но некои од станиците се чини дека имаат свои теми: * Станицата ''Улица Академик Јангел'' има дебели портокалови светла слични на неонски светилки наместо обични бели светла. * Станицата ''Булевар Славјански'' користи тема инспирирана од растенија (да не се меша со суптилен „бионски стил“). * Станицата ''Строгино'' има тема на граници во облик на око за светлосни кутии што го зафаќаат целиот таван на станицата. Некои мрачни „стоногалки“ со досаден изглед, како ''Академска'' и [[Југозападна (Московско метро)|Југозападна]], претрпеа реновирање во XXI век (нови метални бели и сини ѕидови на ''Академска'', аквалин стаклени, сјајни ѕидови на [[Југозападна (Московско метро)|Југозападна]]). Голема кружна линиjа е единаесетта според официјалното нумерирање и најдолгата линија на московското метро. Врши кружно движење и има гранка на вилушка од Хорошовска до Делово Центр (која во иднина ќе се трансформира во делот Шелепиха - Деловој Центр на линијата Рубљово-Архангелскаја во изградба и услугата што ја поврзува гранката Хорошевскаја - Шелепиха, во врска со кој привремено ќе биде затворен, датумите не се познати). Тоа е најголемиот завршен проект во светот во индустријата на метрото, по отворањето стана најдолгата кружна линија на метро во светот, пред линијата бр. 10 на метрото во Пекинг со должина од 57,1 км. На линијата има 31 станица. Отворањето на последните 9 станици сместени во северниот и југоисточниот дел се одржа на 1 март 2023 година. 5G технологијата се тестира на пет станици на линијата. На мапите на метрото е означено со тиркизна боја. Планирано е да се користи систем за автоматско водење на линијата. === Московски централен прстен (линија 14) === [[Податотека:MCC 12LUZH 7041 PLAT.jpg|мини|Станица МЦП Лужники]] Новата кружна линија на метрото во Москва беше релативно брзо направена во 2010-тите: [[Московски централен прстен|Московскиот централен прстен]] (линија 14) беше отворена за употреба во септември 2016 година со пренаменување, надградба на Малиот прстен на московската железница. Наведената железничка линија била изградена во Москва во времето на Царска Русија за возовите да сообраќаат низ тогашна Москва децении пред создавањето на московското метро; наведениот прстен од шини останал на место како неелектрифицирана линија (само за товарни локомотиви) до XXI век, така што никогаш не бил напуштен или прекинат. Во 2012 година беше објавен предлог за преобразување на товарниот прстен во градска железница со чести патнички услуги. Поставена е нова пруга (до постојната) и беа изградени целосно нови станици помеѓу 2014 и 2016 година. Таквото претворање на стара, но сè уште недопрена и искористена кружна линија во целосно заложена линија на московското метро му помогна на градот да ја намали тензијата на метро системот. Забележливо е олеснување на метежот и намалување на користењето на поранешната прекористена линија [[Колцева (Московско метро)|Колцева]] од воведувањето на [[Московски централен прстен|Московскиот централен прстен]]. == Лого == Првата линија на московското метро беше лансирана во 1935 година, комплетирана со првото лого, голема буква „М“ поврзана со текстот „МЕТРО“. Нема точни информации за авторот на логото, па често им се припишува на архитектите на првите станици – Самуил Кравец, Иван Таранов и Надежда Бикова. На отворањето во 1935 година, буквата М на логото немала дефинитивен облик.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.adme.ru/dizajn/u-moskovskogo-metro-net-logotipa-492755|title=У московского метро нет логотипа|date=2014-02-23|work=web.archive.org|accessdate=2021-12-04|archive-date=2014-02-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20140223000634/http://www.adme.ru/dizajn/u-moskovskogo-metro-net-logotipa-492755|url-status=bot: unknown}}</ref> Денес, со најмалку десет различни варијации на обликот во употреба, московското метро сè уште нема јасни упатства за брендот или логото. Беше направен обид во октомври 2013 година да се започне национален натпревар за имиџ на брендот, кој беше затворен неколку часа по неговото објавување. Сличен натпревар, кој се одржа независно подоцна истата година, даде подобри резултати, иако ниту еден не беше официјално прифатен од официјалните лица на Московското метро.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.the-village.ru/city/transport/133351-logotip-metro|title=Проект DesignContest проводит конкурс на новый логотип столичного метро|work=The Village|language=ru|accessdate=2021-12-04}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.designcontest.com/logo-design/moscow-metro-2014/|title=Logo Design Contest 'Московский метрополитен {{!}} Moscow Metro 2014'|work=DesignContest.com|language=en-us|accessdate=2021-12-04}}</ref> == Билети == [[Податотека:Moscow Metro Ticket.JPG|мини|Транспортна картичка за едно патување на московското метро]] [[Податотека:North vestibule of Shipilovskaya station (Северный вестибюль станции Шипиловская) (7221508840).jpg|мини|Турникети на московското метро]] Во октомври 2021 година, едно возење чини 60 рубли (приближно 44 [[Македонски денар|денари]]). Попусти (до 33%) за поединечни возења се достапни при купување на возења „на големо“, купување билети за повеќекратни патувања (како што се дваесет патувања или шеесет патувања), а децата под седум години можат бесплатно да патуваат (со нивните родители). * Картичката „''Тројка''“ нуди и некои попусти за користење на картичката наместо да чекате ред за билет. Постојат билети и кои траат одредено време - 24-часовен билет, 72-часовен билет, билети за еден месец и за една година. Спроведувањето на билетот се врши на влезните места. Штом патникот ќе влезе во системот на метро, нема дополнителни проверки на билетите - може да се вози до кој било број станици и слободно да врши трансфер во системот. Трансферите до други системи за јавен превоз (како автобус, трамвај, тролејбус/„електробус“) не се опфатени со возењето. Трансферот до едношинката и [[Московски централен прстен|Московскиот централен прстен]] е бесплатен додаток на возењето во рок од 90 минути по влегувањето во метро станица. Во метрото, турникетите прифаќаат назначени пластични картички („Тројка“, „социјални картички“) или картонски картички ''РФИД'' за еднократна употреба. Неограничени картички се достапни и за студенти по намалена цена (од 2017 година, 415 рубли за календарски месец на неограничена употреба) за еднократна цена од 70 рубли. Транспортните картички наметнуваат доцнење за секоја последователна употреба; т.е. картичката не може да се користи 7 минути откако корисникот ќе помине низ турникетот. === Историја на паметни билети === Турникетите од советската ера прифаќаа монетите од [[Руска рубља|рубља]]. Во раните години на Руската Федерација (и со почетокот на [[хиперинфлација]]та) се користеа пластични жетони. Картичките со магнетни ленти за еднократна употреба беа воведени во 1993 година на пробна основа и се користеа како неограничени месечни билети помеѓу 1996 и 1998 година. Продажбата на токени заврши на 1 јануари 1999 година, а тие престанаа да се прифаќаат во февруари 1999 година; од тоа време како билети се користеле магнетни картички со фиксен број на возења. На 1 септември 1998 година, московското метро стана првиот метро систем во Европа кој целосно ги имплементира „безконтактните“ паметни картички, познати како транспортни картички. Картичките требаше да имаат неограничен број патувања за 30, 90 или 365 дена, нивниот активен животен век беше проектиран на 3½ години; неисправните картички требаше да се заменат без трошоци. Во јануари 2007 година, московското метро почна да ги заменува магнетните картички со бесконтактни билети за еднократна употреба. Ултралесните билети се достапни за фиксен број патувања во апоени од 1, 2, 5, 10, 20 и 60 патувања (валидни 5 или 90 дена од денот на купувањето) и како месечен билет, валиден само за избран календарски месец и ограничен на 70 патувања. Продажбата на магнетни картички престана на 16 јануари 2008 година, а магнетните картички престанаа да се прифаќаат кон крајот на 2008 година, со што московското метро стана првиот голем јавен транспортен систем во светот кој работи исклучиво на бесконтактниот автоматски систем за наплата на билетите. На 2 април 2013 година, Одделот за транспорт во Москва воведе транспортен електронски паричник базиран на паметни картички наречен ''Тројка''. Во 2013 година, како начин да се промовираат [[Зимски олимписки игри 2014|Олимписките игри во Сочи]] и активниот начин на живот, московското метро инсталираше автомат кој на патниците им дава бесплатен билет во замена за правење 30 сквотови. === Среќни часови за линиите 7 и 15 === Ако влезете во линијата 7 или линијата 15 (+трансфер станици) во работните денови до 07:15 или од 8:45 до 9:15 часот, добивате 50% попуст. Сепак, вашиот трошок за билет не може да има негативна вредност (ако стапиле на сила други попусти). Програмата за среќни часови за московското метро е насочена против метежот на линијата 7 на станицата Вихино. == Проширувања == [[Податотека:MoscowMetroStationCount.png|мини|Графикон кој го покажува растот на бројот на станици]] Од почетокот на 21 век, неколку проекти се завршени, а повеќе се во тек. Првата беше екстензијата Аннино-Бутово, која ја прошири линијата Серпуховско-Тимирјазевска од Пражска до Улица Академика Јангелија во 2000 година, Анино во 2001 година и Булвар Дмитрија Донского во 2002 година. Нејзиното продолжение, покачената линија Бутовска, беше инаугурирана во 2003 година. Станицата Воробјови Гори, која првично беше отворена во 1959 година и беше принудена да се затвори во 1983 година, откако беше откриено дека бетонот користен за изградба на мостот е неисправен, беше повторно изградена и повторно отворена по многу години во 2002 година. Друг неодамнешен проект вклучуваше изградба на крак од линијата Фиљовска до Московскиот меѓународен деловен центар. Ова ги вклучуваше Виставочна (отворена во 2005 година) и Меѓународна (отворена во 2006 година). [[Податотека:Alma-Atinskaja 20121224 fuse.jpg|мини|Алма-Атинска (отворена 2012 година)]] Продолжението Строгино-Митино започна со Парк на Победата во 2003 година. Нејзините први станици (Кунцевска и Строгино) беа отворени во јануари 2008 година, а Славјански булвар следеше во септември. Мјакинино, Волоколамска и Митино беа отворени во декември 2009 година. Станицата Мјакинино беше изградена со државно-приватно финансиско партнерство, единствено во историјата на московското метро. Новиот терминал, Пјатницкоје Шосе, беше завршен во декември 2012 година. По долги години изградба, долгоочекуваното проширување на линијата Љублинска беше инаугурирано со Трубнаја во август 2007 година и Сретенски Булвар во декември истата година. Во јуни 2010 година, таа беше проширена на север со станиците Достоевска и Марина Роша. Во декември 2011 година, линијата Љублинска беше проширена на југ за три станици и поврзана со линијата Замосковоретска, при што станицата Алма-Атинска беше отворена во декември 2012 година. Линијата Калининска беше продолжена покрај Московскиот автопат во август 2012 година со станицата Новокосино. Во 2013 година, линијата Таганско-Краснопресненска беше продолжена по неколку одложувања до југоисточните области на Москва надвор од Обиколницата со отворањето на станиците Жулебино и Лермонтовски Проспект. Првично планиран за 2013 година, нов сегмент од линијата Калининска помеѓу Парк на Победата и Деловој Центар (одделен од главниот дел) беше отворен во јануари 2014 година, додека подземното проширување на линијата Бутовска на север за да понуди трансфер до линијата Калужско-Рижска заврши во февруари. Спартак, станица на линијата Таганско-Краснопресненска која остана недовршена четириесет години, конечно беше отворена во август 2014 година. Првата етапа од јужното проширување на линијата Соколническа, станицата Тропарово, беше отворена во декември 2014 година. === Тековни планови === Московското метро претрпува големо проширување; тековните планови предвидуваат речиси 150 километри нови линии да бидат отворени помеѓу 2012 и 2022 година. Покрај големото проширување на метрото, владата на Москва и Руските железници планираат да надградат повеќе приградски железници во стилот на метро. За да се постигне тоа се планира да се изградат нови патеки и станици. == Метро 2 == [[Податотека:Mapmetro2.jpg|мини|Карта на системот Метро-2 како што се претпоставува од военото разузнавање на Соединетите држави.]] Се тврди дека втор и подлабок метро систем со кодно име „Д-6“,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.moscow-russia-insiders-guide.com/moscow-metro-2.html|title=Moscow Metro 2 - the dark legend of Moscow|date=2011-06-23|work=web.archive.org|accessdate=2021-12-05|archive-date=2011-06-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20110623085526/http://www.moscow-russia-insiders-guide.com/moscow-metro-2.html|url-status=bot: unknown}}</ref> дизајниран за итна евакуација на клучниот градски персонал во случај на јадрен напад за време на [[Студена војна|Студената војна]], постои под воена јурисдикција. Се верува дека се состои од една патека што ги поврзува [[Кремљ]], главниот штаб, Лубјанка (Штабот на ФСБ), Министерството за одбрана и неколку други тајни инсталации. Наводно има влезови во системот од неколку цивилни згради, како што се Руската државна библиотека, Московскиот државен универзитет (МСУ) и најмалку две станици на редовното метро. Се шпекулира дека тие ќе овозможат евакуација на мал број случајно избрани цивили, покрај поголемиот дел од елитниот воен персонал. Сомнителен спој меѓу тајниот систем и редовното метро наводно се наоѓа зад станицата Спортивнаја на линијата Соколническа. Последниот дел од овој систем наводно бил завршен во 1997 година. == Статистика == {| class="wikitable" ! colspan="2" |Статистика на патници |- |Патници (2018) |2.500.400.000 патници |- |—— целосна цена |1.812.900.000 патници |- |—— привилегирана категорија |473.500.000 патници |- |—— ученици и студенти |214.000.000 патници |- |Најмногу патници дневно |9.715.635 патници |- |Приходи од билети (2005) |15,9974 милијарди рубли |- |Просечна должина на патување |14,93 километри |- ! colspan="2" |Линии |- |Вкупна должина на линии |333.3 километри |- |Број на линии |15 |- |Најдолга линија |Линија Арбатско-Покровска (43,5 километри) |- |Најкратка линија |Линија Каховска (3,3 километри) |- |Најдолга секција |Строгино-Крилатское (6,7 километри) |- |Најкратка секција |Виставочна-Меѓународна (502 метри) |- ! colspan="2" |Станици |- |Број на станици |228 |- |— Преносни станици |68 |- |— Пренос точки |29 |- |— површинска/издигната станица |16 |- |Најдлабока станица |Парк на Победата (84 метри) |- |Најплитка подземна станица |Печатники |- |Станица со најдолга платформа |Воробјови Гори (282 метри) |- |Број на станици со еден влез |73 |- ! colspan="2" |Инфраструктура |- |Број на турникети со автоматска контрола на влезовите |2.374 |- |Број на станици со ескалатори |125 |- |Број на ескалатори |631 |- |— вклучувајќи ги и станиците на едношинката |18 |- |Најдолг ескалатор |126 метри (Парк на Победата) |- |Вкупен број на вентилациони шахти |393 |- |Број на локални системи за вентилација што се користат |4.965 |- |Број на пунктови за медицинска помош (2005) |46 |- |Вкупна должина на сите ескалатори |65,4 километри |- ! colspan="2" |Возила |- |Број на складишта за одржување на возовите |16 |- |Вкупен број на движења дневно |9.915 |- |Просечна брзина: | |- |— комерцијални |41,71 километри на час |- |— технички (2005) |48,85 километри на час |- |Вкупен број на вагони (просечно дневно) |4.428 |- |Вагони во сервис (просечно дневно) |3.397 |- |Годишно возење на сите вагони |722.100.000 километри |- |Просечно дневно возење на вагон |556,2 километри |- |Просечен број на патници по вагон |53 луѓе |- |Исполнување на распоредот |99,96% |- |Минимален просечен интервал |90 sec |- ! colspan="2" |Вработени |- |Вкупен број на вработени |34.792 луѓе |- |— мажи |18.291 луѓе |- |— жени |16.448 луѓе |} == Забележителни инциденти == === Бомбашки напад од 1977 === На 8 јануари 1977 година, беше објавено дека бомба убила 7, а тешко повредила 33 луѓе. Таа експлодирала во преполн воз помеѓу станиците Измајловска и Првомајска.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://english.pravda.ru/world/84373-terrorism/|title=Terrorism: an appetite for killing for political purposes|last=Sudakov|first=Dmitry|date=2006-09-10|work=PravdaReport|language=en|accessdate=2021-12-05}}</ref> Тројца Ерменци подоцна беа уапсени, обвинети и погубени во врска со инцидентот. === Пожари од 1981 година === Во јуни 1981 година, седум изгорени тела беа извадени од станицата Октјабрска за време на пожар. Во исто време бил пријавен и пожар на станицата Проспект Мира.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/1981/06/12/world/7-die-in-moscow-subway-fire.html|title=7 Die in Moscow Subway Fire|last=Upi|date=1981-06-12|work=The New York Times|access-date=2021-12-05|language=en-US|issn=0362-4331}}</ref> === Несреќа на ескалатор од 1982 година === На 17 февруари 1982 година се случи фатална несреќа поради колапс на ескалатор на станицата Авиамоторна на линијата Калининска. Осум лица загинаа, а 30 беа повредени поради натрупаност предизвикана од неисправни сопирачки за итни случаи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://metro.molot.ru/crash_avia.shtml|title=Московское метро {{!}} Авария на станции "Авиамоторная"|date=2010-08-30|work=web.archive.org|accessdate=2021-12-05|archive-date=2010-08-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20100830021924/http://metro.molot.ru/crash_avia.shtml|url-status=bot: unknown}}</ref> === Бомбашки напад од 2000 === На 8 август 2000 година, силна експлозија во подвозник на метрото на метро станицата Пушкинска во центарот на Москва ги однесе животите на 12 луѓе, а 150 лица биле повредени. Рачно изработена бомба еквивалентна на 800 грама ТНТ била оставена во кеса во близина на киоск.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/871792.stm|title=BBC News {{!}} EUROPE {{!}} In pictures: Moscow's bomb horror|work=news.bbc.co.uk|accessdate=2021-12-05}}</ref> === Бомбашки напад од февруари 2004 === {{Details|Февруарски бомбашки напад на Московското метро (2004)}}На 6 февруари 2004 година, експлозија уништи воз помеѓу станиците Автозаводска и Павелецка на линијата Замоскворетска, при што загинаа 41 човек, а беа повредени над 100. Беа обвинети чеченските терористи. Подоцнежната истрага заклучи дека жител на Карачај-Черкезија извршил самоубиствен бомбашки напад. === Бомбашки напад од август 2004 === {{Details|Августовски бомбашки напад на Московското метро (2004)}}На 31 август 2004 година, жена бомаш самоубиец го активирал својат експлозив при што загинале 10 луѓе, а над 50 биле повредени. Официјалната истрага заклучила дека овој напад бил организиран од чеченските бунтовници. === Затемнување на Москва од 2005 === На 25 мај 2005 година, затемнување низ градот ја прекина работата на некои линии. Затемнувањето сериозно ги погоди линиите Замосковоретска и Серпуховско-Тимирјажевска, каде што првично беше прекината целата услуга поради запрени возови во тунелите во јужниот дел на градот (најпогоден од затемнувањето). Подоцна, ограничената услуга продолжи и патниците заглавени во тунелите беа евакуирани. Некои линии беа само малку погодени од затемнувањето, кое главно го зафати јужниот дел на Москва; северните, источните и западните делови на градот имаа мало или никакво нарушување.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://pda.utro.ru/articles/2005/05/25/441638.shtml|title=PDA.YTPO.RU|date=2011-07-19|work=web.archive.org|accessdate=2021-12-05|archive-date=2011-07-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20110719062440/http://pda.utro.ru/articles/2005/05/25/441638.shtml|url-status=bot: unknown}}</ref> === Инцидент на билборд во 2006 година === На 19 март 2006 година, градежен куп од неовластена инсталација на билборд бил пробиен низ покривот на тунелот, удирајќи во воз помеѓу станиците Сокол и Војковска на линијата Замосковоретска. Немало повредени.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bloomberg.com/tosv2.html?vid=&uuid=9536edc7-5581-11ec-ab74-554664614a6b&url=L3BvbGl0aWNzP3BpZD0xMDAwMDA4NSZzaWQ9YWZSNkxPM3NiMDlZJnJlZmVyPWV1cm9wZQ==|title=Bloomberg - Are you a robot?|work=www.bloomberg.com|accessdate=2021-12-05}}</ref> === Бомбашки напад од 2010 === {{Details|Бомбашки напад на Московското метро (2010)}}На 29 март 2004 година, две бомби експлодирале на линијата Соколническа, при што загинале 40, а биле повредени 102 луѓе. Првата бомба експлодирала на станицата Лубјанка на линијата Соколническа во 7:56 часот. Најмалку 26 загинале во првата експлозија, од кои 14 биле во вагонот каде што се случила експлозијата. Втората експлозија се случила на станицата Парк на културата во 8:38 часот, околу четириесет минути по првата. Во таа експлозија загинале 14 лица. Чеченските сепаратисти ја презеле одговорноста за бомбашките напади во московското метро.<ref>{{Наведено списание|date=2010-03-29|title=Russia vows to 'destroy' bomb masterminds|url=https://www.rte.ie/news/2010/0329/129279-russia/|language=en}}</ref> === Излетување од шини од 2014 === На 15 јули 2014 година, воз излетал од шините помеѓу Парк на Победата и Славјански Булвар на линијата Арбатско-Покровска, при што загинале 24 луѓе и биле повредени уште десетина други.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://tass.ru/proisshestviya/1378795|title=Число жертв аварии в московском метро увеличилось до 24 человек|work=ТАСС|accessdate=2021-12-05}}</ref> == Во популарната култура == Московското метро е централна локација и име на популарната серија на новели и видео игри ''[[Метро (франшиза)|Метро]]'', каде што за време на јадрена војна, жителите на Москва се протерани во московското метро, кое е дизајнирано како засолниште, а различните станици се претвораат во импровизирани населби. Во 2012 година бил објавен уметнички филм за катастрофа во московското подземје. == Наводи == <references /> == Надворешни врски == * [https://mosmetro.ru/ Официјално мрежно место] * [https://weheart.moscow/metro/#sel=4:1,4:4 Список на познати станици на московското метро] * [https://www.metromap.ru/ Географски прецизна карта на московското метро] {{Метроа во Европа}} [[Категорија:Московско метро]] [[Категорија:Згради и градби во Советскиот Сојуз]] [[Категорија:Згради и градби во Москва]] [[Категорија:Подземни железници во Русија]] sq18e0x12szlzowlp6isqgcem9kep63 0 1297180 5381202 5340276 2025-06-17T15:27:26Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5381202 wikitext text/x-wiki '''Константин С. Николаеску-Плопшор''' ({{роден на|20|април|1900}} – {{починат на|30|мај|1968}}) — [[Романија|романски]] историчар, [[Археологија|археолог]], [[Антропологија|антрополог]] и [[Етнографија|етнограф]], познат и како [[Фолклористика|фолкорист]] и [[Книжевност за деца|писател за деца]], чии разновидни активности првенствено биле фокусирани на неговиот роден регион Олтенија. Првенствено заинтересиран за праисторискиот период на [[Балкански Полуостров|Балканот]], тој истражувал различни [[Старо камено време|палеолитски]], [[Средно камено време|мезолит]] и [[Младо камено време|неолитски]] локалитети во неговата родна земја, ставајќи ги во поширок европски контекст, притоа создавајќи свои системи на праисториска хронологија и типологија. Неговите главни придонеси за археологијата ја вклучуваат класификацијата на олтенските микролити, проучувањето на локалните пештерски слики и спорното тврдење дека локалитет во Тетоу докажува регионален придонес во [[wiktionary:Hominization|антропогенезата.]] Николаеску-Плопшор исто така бил политичар и активист за благосостојбата на ромско-романското малцинство. Пред [[Втора светска војна|Втората светска војна]], тој бил еден од регионалните водачи на Олтенија за новото ромско политичко движење и соработник на некои од првите весници на [[ромски јазик]] во локалната историја. Неговата работа во романската литература вклучува збирки на романски фолклор и ромска митологија, како и оригинални анегдоти и [[Бајка|бајки]] со фолклорни корени. Активен собирач на традиционални предмети, тој бил познат и по неговата дејност како [[Музеологија|музеолог]] и раководител на Музејот Олтенија во [[Крајова]]. == Биографија == === Ран живот === Николаеску-Плопшор е роден во Салкута, округот Дољ. Од делумно ромско романско потекло,<ref>Achim, p.156</ref> тој бил потомок на Динча Шилеру, олтенски селански претставник во ад-хок диванот кој одлучувал за [[Обединето Кнежевство Влашка и Молдавија|унијата]] меѓу [[Влашка]] и [[Молдавија (регион)|Молдавија]] во 1859 година. Средните студии ги завршил во гимназијата Керол I во Крајова, и подоцна дипломирал на Универзитетот во Букурешт на Факултетот за литература и историја. За тоа време, тој станал ученик на романскиот историчар Василе Парван, познат по неговата работа во истражувањето и класифицирањето на антиквитетите на [[Дакија]],<ref name="vscsnic">{{in lang|ro}} Vasile Surcel, [https://archive.today/20130416121338/http://zoom.jurnalul.ro/stire-mari-romani/c-s-nicolaescu-plopsor-318588.html "C. S. Nicolăescu-Plopșor"], in ''[[Jurnalul Național]]'', January 24, 2009</ref> и бил колега со средновековецот Константин Ц. Џуреску.<ref name="ccgurmele6-7">[[Constantin C. Giurescu]], "Pe urmele Malvei, Celeiului, 'Cozial'-ului", in ''[[Magazin Istoric]]'', October 1977, p.6-7</ref> Набргу откако бил назначен за наставник по историја во Пленица,<ref name="aip145">Popescu, p.145</ref> Константин С. Николаеску-Плопшор се фокусирал на работата на истражување, документирање и зачувување на доказите за историското минато на олтенските села. Тој си поставил како своја лична амбиција археолошко испитување на целиот регион, со цел да ги открие „трагите на најстарите луѓе што ја населиле Олтенија“, население за кое првично верувал дека потекнува од Азија <ref name="ad233">Doboș, p.233</ref> Во 1922 година, истражувачот станал почесен директор на Музејот Олтенија, регионална институција основана во 1915 година, и каде што бил и кустос на Секцијата за археологија и фолклор. Колекцијата главно се базирала на предмети што ги собрал за време на неговите многубројни патувања. Тој подоцна бил вклучен во основањето на огранокот на Националниот архив во Крајова, служејќи како негов директор.<ref name="vscsnic" /> Околу 1923 година, Николаеску-Плопшор започнал да копа на издигнати локации познати локално како ''магури'', откривајќи стуткани скелети со остатоци од окер, пред да го сврти своето внимание на други локации, каде што открил остатоци од праисториски живеалишта.<ref>Doboș, p.233, 240</ref> Во раните 1930-ти, неговото откритие на микролити во Карпен (село Клеанов) и неговата родна Салкуца (Плосор) го навело да предложи постоење на две [[Средно камено време|мезолитски]] археолошки индустрии родени во Олтенија, теорија за прв пат наведена на 15-тиот Меѓународен конгрес за антропологија.<ref>Doboș, p.239, 241</ref> Во 1926 година, тој отпатувал во округот Горј, каде што го документирал постоењето на пештерска слика на лов и базирана на јаглен во близина на коски од [[пештерска мечка]] и керамика од [[бакарно време]], но не ја открил нејзината точна локација (веројатно како средство за да обезбеди подобра заштита).<ref name="ad234">Doboș, p.234</ref> Поттикнат од истражувањето на [[Франција|францускиот]] научник Анри Брејл, со кого започнал да се допишува, Николаеску-Плосор посетил други такви места во јужните Карпати на Олтенија: Баја де Фиер ( Пестера Муиерилор ), Пештера Боирилор, Пештера Оилор , Ромос, итн<ref name="ad234" /> До крајот на неговата кариера, тој истражил околу 120 поединечни пештери. === Фолклористика, ромски активизам и политичка кариера === Во тандем со своето археолошко истражување, Константин С. Николаеску-Плопшор работел на собирање романски фолклор од родниот крај, првично фокусирајќи се на музичките извори, таканаречените ''cântece bătrânești'' („песни на стари луѓе“), а подоцна следејќи ги [[Бајка|бајките]] . и други прозни творби.<ref name="aip145">Popescu, p.145</ref> Неговиот интерес за попис на фолклорните елементи често се спојувал со неговата археолошка работа: наводно, неговите истражувања биле придружени со интервјуа со месното население и купување на традиционални предмети. Во 1927 година, тој исто така ја започнал својата кариера во локалниот културен печат, со поставување на ревијата ''Суфлет Олтенеск'' („Олтениска душа“).<ref name="aip145" /> Следната година, тој го објавил, како ''N. Plopșor'', том ''Ceaur.'' ''Povești oltenești'' („Вузи. Олтенски приказни“).<ref>"Bibiliografie", in ''[[Viața Românească]]'', Nr. 3/1928, p.492</ref> Набргу по 1930 година, Николаеску-Плопшор се собрал со други интелектуалци од ромско потекло - Аурел Манолеску-Дољ, Н. Сент Јонеску, Марин И.<ref name="va156-157">Achim, p.156-157</ref> Првично соработувал со традиционалната структура на ''булибашите'', или водачите на локалната заедница, како и со националните здруженија основани од [[Романска православна црква|православниот]] [[архимандрит]] и ромски активист Калиник Тербојану, додека Манолеску-Дољ и Симион не ја поделиле локалната група и не се прогласиле себеси за секој голем војвода на Цигани во Олтенија.<ref name="va156-157" /> Пред овие расколи, Николаеску-Плопшор бил вклучен во двете културни места на организацијата, весниците ''Тимпул'' и ''О Ром'', и објавил две двојазични [[Ромски јазик|ромско]] - [[Романски јазик|романски]] збирки на текстови на [[Ромска музика|ромски песни]] и митологија: ''Ghileà romanè - Cântece țigănești'' („Цигански песни“) и Song ''Paramiseà romanè - Povești țigănești'' („Цигански приказни“).<ref name="va158">Achim, p.158</ref> Притоа, тој станал дел од културно и политичко движење кое се залагало за десегрегација на Ромите во романското општество, замена на романскиот збор ''țigani'' (еквивалент на „Цигани“) со ''romi'' („Ромски народ“), како и модернизација на ромското општество и култура.<ref name="va157-158">Achim, p.157-158</ref> Тој лично го поддржал ромскиот јазик да стане јазик за црковна служба во одредени заедници и бил меѓу првите што предложил негово воведување во романската наставна програма.<ref>Achim, p.157, 161</ref> Коментирајќи го овој феномен, романскиот историчар Виорел Ахим забележал: „Овие идеи укажуваат на акцентот ставен на зачувувањето на идентитетот на Циганите. Сепак, некои [членови] промовирале интеграционистички идеи, како што е седентаризација на [[Номади|номадските]] Цигани по секоја цена, така што циганското движење во Романија во 1930-тите не може да се смета за „ [[Национализам|националистичко]]“ движење.“<ref name="va157-158" /> На крајот, Николаеску-Плопшор (како Манолеску-Дољ) се приклучил на Национал-либералната партија-Братијану, отцепување од доминантната [[Десница (политика)|десничарска]] Национал-либерална партија, и се кандидирал како кандидат на изборите во 1934 година за Советот на округот Дољ.<ref name="va158">Achim, p.158</ref> Тој бил активен и како издавач: во 1934 година, тој го издал во Крајова модерното издание на ''Cronografia'', од ракописот од почетокот на 19 век на Дионизе Еклезијархул, осаменикот [[Влашка|Влашки]] монах.<ref>Călinescu, p.980</ref> Тој, исто така, објавил збирка книги со регионална тематика, под името ''Pământ și Suflet Oltenesc'' („Земја и дух на Олтенија“), познат по објавувањето на стиховите на Илариу Добридор .<ref>"Revista revistelor romîne", in ''[[Viața Românească]]'', Nr. 7/1934, p.68</ref> До 1936 година, Николаеску-Плосор уредувал ново културно списание, ''Gând și Slovă Oltenească'' („Олтениско размислување и пишување“), наведено од книжевниот историчар Џорџ Калинеску како едно од главните меѓувоени периодични списанија во регионот (заедно со ''Рамури'', Михаил ' ''Кондејул'' на ''Датина'' и Еуген Констант ).<ref>Călinescu, p.968</ref> === По Втората светска војна === Николаеску-Плопшор достигнал научна важност по [[Втора светска војна|Втората светска војна]], а особено за време на комунистичкиот режим инаугуриран во 1947-1948 година. Во 1946 година, тој бил назначен за целосен директор на Музејот на Олтенија, држејќи ја функцијата до 1952 година.<ref>{{Наведено списание|last=Țentea|first=Ovidiu|date=2013|title=Despre frontiera Dunării de Jos în timpul Principatului|url=http://dx.doi.org/10.46535/ca.20.03|journal=Cercetări Arheologice|volume=20|issue=1|pages=143–154|doi=10.46535/ca.20.03|issn=0255-6812}}</ref> Во 1951 година, комунистичките власти му дале задача да известува за можноста за основање нов музеј во Слатина, Региунеа Аргеш, институција подоцна редизајнирана како Музеј на округот Олт.<ref>{{Наведено списание|last=Ștefan|first=Cristian Eduard|date=2009-01-01|title=Piese din bronz din colecţiile Muzeului Naţional de Antichităţi. Bronze Objects from the National Museum of Antiquites of Bucharest|url=http://dx.doi.org/10.55201/ypvx9848|journal=Analele Banatului XVII 2009|doi=10.55201/ypvx9848}}</ref> Бил дописен член на Романската академија во 1963 година. По откритијата на [[Старо камено време|палеолитските]] човечки останки и хеликоптери по 1950 година на ''локациите Бугиулешти'' и ''Валеа луи Граунчеану'' во Тетоу, како и во други области на северна Олтенија и Мунтенија, Николаеску-Плопшор стана еден од главните учесници во откривањето и анализата отворени локации.<ref>Doboș, p.235-236; Dumitrescu ''et al.'', p.6-7</ref> Лично раководејќи со таквите ископувања по 1960 година и работејќи заедно со неговиот син Дарду Николаеску-Плопшор <ref name="vdea7">Dumitrescu ''et al.'', p.7</ref> тој тврдеше дека открил коски од ''австралопитекус'' и тврдел дека овие [[Големи човеколики мајмуни|хоминиди]] се занимавале со свесна работа.<ref>Doboș, p.236; Dumitrescu ''et al.'', p.7</ref> Друг фокус на неговата работа беше присуството на [[Неандерталец|неандерталците]] во Бордул Маре ( Планините Șureanu ), каде што тој лично откри траги од живеење по експедицијата во 1954 година.<ref name="vscsnic" /> За време на неговите последни години, Николаеску-Плопшор работел на Ада Калех, остров на [[Дунав]] во кој била сместена изолирана турско-романска и исламска заедница. Местото требаше да биде поплавено по завршувањето на [[Ѓердапска Клисура|браната Џердап]] (заедничко потфат на Романија и [[Социјалистичка Федеративна Република Југославија|Југославија]] ), а тимот на Николаеску-Плосор подготвуваше план за пренесување на историските градби на романскиот брег. Во 1966 година, тој го завршил своето последно книжевно дело, ''Tivisoc și Tivismoc'' („Tivisoc и Tivismoc“), од кои две поглавја биле објавени во 1964 година <ref name="aip145">Popescu, p.145</ref> Неговите последни години беа посветени на локализацијата на локалитетите наведени во историските извори, како што е дако-римскиот град ''Малва''. Тој тврдел дека неговите урнатини биле пронајдени во областа Дољ во Фалкоиу, спротивно на Брадешти на Василе Парван и на подоцнежниот консензус за тоа дека ''Малва'' и Ромула се една иста локација.<ref name="ccgurmele6-7"/> == Археологија и антропологија == === Рани активности === Почетоците на археолошките и палеоантрополошките истражувања на Константин С. Николаеску-Плопшор биле тесно поврзани со неговиот интерес за откривање на олтенските манифестации на балканската праисторија . Како негови непосредни претходници навел мала група историчари аматери, меѓу кои и Магнус Баилеану и учител по име Калојану.<ref name="ad234">Doboș, p.234</ref> Во поддршката на сопствената теорија дека древните Олтенијци имале азиско потекло, Николаеску-Плопшор шпекулирал врз основа на биолошката антропологија и антропометрија, сугерирајќи дека и првобитното азиско население и жителите од 20 век имале ист цефаличен индекс .<ref name="ad233">Doboș, p.233</ref> Тој, исто така, заклучил дека на регионот речиси целосно му недостигало човечко присуство за време на [[Старо камено време|палеолитот]] (прашање што тој привремено го припишува на суровата [[плеистоцен]]ска клима) и дебатирал за таквите проценки со колегата археолог Мартон Роска.<ref>Doboș, p.233, 235</ref> Николаеску-Плопшор, исто така, ги оспорил заклучоците на Чеслав Амбројевичи во врска со присуството на [[Среден палеолит|средниот палеолит]] ( Микокиен ) во источните области на регионот [[Бесарабија]], сугерирајќи, како и другите по него, дека Амброевичи создал погрешна стратиграфија.<ref name="ad235">Doboș, p.235</ref> Сепак, тој даде изолирано мислење во однос на остатоците од маслото од Пештера, предлагајќи дека локалитетот Олтенија датира од палеолитот.<ref name="ad234" /> Својот преглед на [[Среден палеолит|средниот палеолит]], а особено на Мустериската археолошка индустрија, Николаеску-Плопшор го насочил кон откритијата направени понатаму на север, во [[Трансилванија]], од Николае Н. Морошан. Во врска со оваа тема, тој го теоретизира постоењето на одредена трансилванска особина: наводниот недостаток на [[кремен]], како објаснување за пролиферацијата на кварцит и коскени мустерски алатки.<ref>Doboș, p.237</ref> Во неговите првични пресуди за [[Доцен палеолит|горниот палеолит]], Николаеску-Плопшор ја следел тенденцијата вообичаена меѓу научниците од неговото време, верувајќи дека Селетјан е манифестација на Солутрејанот во [[Унгарија]] и Трансилванија, и ги гледал двете индустрии поврзани со Аурињацискиот.<ref>Doboș, p.237-238</ref> Истражувањето на ''магури'' го поттикнало Николаеску-Плопшор да направи споредба со [[Средно камено време|мезолитските]] локалитети ''кокенмодинг'' во [[Северна Европа]], кои ги поврзал со практиката на лов и риболов, додека локациите на Олтенија докажувале начин на живот поврзан со земјоделството и сточарството.<ref name="ad233">Doboș, p.233</ref> Неговото истражување на локалитетите од Мезолит и неговиот извештај за ''Плопошорската'' и ''Клиановската'' како евентуално различни индустрии беа критикувани од Морошан, кој ги постави таквите откритија во врска со наоѓалиштата од каменото време во Полска и [[Франција|француските]] локалитети Тарденоис.<ref name="ad239">Doboș, p.239</ref> Слично на тоа, неговата дефиниција за остатоци пронајдена во ''Пештера Хоцилор'', во близина на Баиле Херкулане, како Азилијан била оспорена од колегата археолог Думитру Берциу, кој ги сметал за ран [[Младо камено време|неолит]].<ref name="ad239" /> Николаеску-Плопшор, исто така, се фокусираше на предметите што ги идентификуваше како неолитски (како што се статуа и камени секири), додека ја коментираше функцијата на линеарните и другите форми на керамика (постулирајќи дека, со оглед на ширењето на мешаните техники, [[грнчарско тркало|грнчарското тркало]] не е сфатен како непосреден технолошки напредок) и наводното потврдување на игрите од детството во неолитот (вклучувајќи ја неговата теорија дека прободените и непроменети коскени предмети со несигурна употреба биле рана верзија на коските на [[Петкамен|зглобот]]).<ref name="ad233" /> Во својата студија за пештерски слики, Николаеску-Плопшор навел слики за кои верувал дека се претстави на луѓе и сончев мотив и го теоретизирал постоењето на култот на Сонцето.<ref name="ad234">Doboș, p.234</ref> Севкупно, заклучил тој, постоела автономна „Олтенска пештерска уметност“, која споделувала некои особини со, но не била поврзана со онаа на [[Праисторија на Иберија|праисториската Иберија]], додека навидум била поврзана со претставите во [[Магурска Пештера|пештерата Магура]], [[Бугарија]].<ref name="ad234" /> Со текот на времето, романскиот археолог развил свои системи за поделба на праисториските епохи во олтенски контекст. Тргнувајќи од набљудувањето дека [[Дакијци|дакиските]] заедници од [[Железно време|железното време]] прикажувале начин на живот сличен на неолитските обрасци, и сведувајќи ја [[протоисторија]]та на остра поделба помеѓу археолошките докази и првите пишани записи, тој заклучил дека, во случајот на Олтенија, „праисторијата“ се проширувала низ римската администрација и до период кој конвенционално е вклучен во раниот среден век.<ref>Doboș, p.234-235</ref> Неговите текстови нудеа персонализирани и дијалектички алтернативи на оттогаш стандардизираните имиња, како што се ''vârsta acioaiei'' наместо ''epoca bronzului'' („[[Бронзено време|Бронзено доба]]“, ''acioaie'' е [[архаизам]] ), ''vârsta cavalerilor'' („витез доба“) за ''epoca migrațiilor'' („ [[Голема преселба на народите|Доба на]] мигрите“. ) итн.<ref name="ad234">Doboș, p.234</ref> Неговата поделба на палеолитот тесно ги следеше принципите на Џозеф Дешелет, со референци за археолошките индустрии меѓу Хелеанците и Магдалените.<ref name="ad235">Doboș, p.235</ref> === Доцни придонеси === До почетокот на 1960-тите, новите откритија на палеолитските остатоци го поттикнаа Николаеску-Плопшор да ги прегледа неговите општи заклучоци. Во тоа време, тој дошол до аргумент дека романскиот палеолит започнал со „ култура на камче “ ( ''cultura de prund'' ), или ''еопалеолит'', кој му претходел ''на археопалеолитот'' (помеѓу хеленскиот и клактонскиот ), ''мезопалеолитот'' ( левалоискиот и горномустерскиот), ''акропалеигјанскиот'' и костенскиот. ), ''епипалеолит'' (азилијански и швајдерски ) и ''пренеолит'' .<ref name="ad235">Doboș, p.235</ref> Во 1965 година, тој ја изменил скалата за да ги вклучи откритијата во Тетоу (''Бугиулешти'', ''Валеа луи Граунчеану'' ), кои ги припишува на почетната, ''предпалеолитска'' возраст.<ref>Doboș, p.235-236</ref> Во тандем, Николаеску-Плосор учествуваше лично во преоценувањето на присуството на плеистоценот и [[неандерталец]]от во Романија. Неговата експедиција на Бордул Маре откри фосилизирани неандерталци и остатоци од дивеч, како и карактеристично огниште. Со неговата повторна проценка на претходните теории дојде и проценката дека наводниот австралопитекин во областа Тетоу користел камења собрани од големи далечини при резба на трупови на големи животни - што го навело Николаеску-Плопшор да постулира дека Тетои е врска помеѓу трите места на австралопитеки на, докажувајќи ги „најстарите фази во процесот на свесната работа“.<ref name="ad236">Doboș, p.236</ref> Теоријата беше гледана со резерва од неговите современици и беше прифатена само како хипотеза од археолошкиот мејнстрим од 1970-тите.<ref name="ad236" /> Меѓу критичарите на Николаеску-Плосор во овој поглед е археологот Адријан Добош, кој создава аналогија со погрешните заклучоци направени за археолошката индустрија што постои во Макапансгат (заклучоци кои самиот Николаеску-Плопшор ги наведе како преседан).<ref name="ad236" /> Колатерална импликација на ова откритие, заснована на стратиграфија, беше тврдењето дека Олтенија имала придонес во [[wiktionary:Hominization|антропогенезата]] заедно со комплексот Олдован откриен во [[Танзанија]] од Луис Лики.<ref name="vdea7"/> Во текот на доцните 1950-ти, Николаеску-Плопшор бил поттикнат од новите откритија направени во областа Пестишу Миц да го преиспита своето мислење за Селетјанецот, што тој го сметал за манифестација на Мустеријанската и инаугуративната индустрија на горниот палеолит.<ref name="ad238">Doboș, p.238</ref> Ова тврдење беше разгледано последен пат во 1966 година, кога тој заклучи дека Селетјанецот не постоел источно од Унгарија.<ref name="ad238" /> Други откритија од источниот регион на [[Молдавија (регион)|Молдавија]] го наведоа да ги назначи индустриите на Аурињациската, Костенкијанската и Граветовата, првенствено карактеризирана со еден вид кремен кој се смета за „ [[Прут|реката Прут]] “.<ref>Doboș, p.238-239</ref> До 1950-тите, тој дошол до заклучок дека мезолитот не бил независен феномен, туку доцна форма на Магдалениецот што води во неолитот.<ref>Doboș, p.239-240</ref> Сепак, Добош забележува дека ова не бил апсолутен заклучок и дека подоцнежните текстови покажуваат дека Николаеску-Плопшор си противречи во опишувањето на мезолитската „постепена транзиција“ и епипалеолит како „повеќе или помалку: одложен палеолит“.<ref name="ad240">Doboș, p.240</ref> Исто така, според Добош, истражувачот го синтетизирал своето мислење дури во 1965 година, кога го дефинирал мезолитот како применлив само за оние микролитски локалитети што стојат „за природна транзиција“ кон неолитот, додека тврдел дека такви примери не може да се најдат во Романија.<ref name="ad240" /> Во текот на последните две децении од активноста на Николаеску-Плопшор, тој усвоил контроверзниот пристап за именување и класифицирање на локалните култури, давајќи им приоритет на [[Советски Сојуз|Советскиот]] и [[Источен блок|Источниот блок]] во согласност со идеолошките барања на комунистичкиот режим . Во 1954 година, тој ја прослави советската историографија за „темелно“ истражување на палеолитот од глобална перспектива и ги исмејуваше западните пристапи како редукционистички.<ref>Doboș, p.241-242</ref> Фокусирајќи го своето внимание на тврдењата на некои западни истражувачи, кои тврдеа дека хелеанските индустрии се супериорни во однос на клактонските од наводни расни причини, Николаеску-Плопшор ги обвини своите колеги за научен расизам и посочи дека хелеанската и клактонската индустрија повремено се развиваат во истите области.<ref>Doboș, p.242</ref> Романскиот научник првенствено ги назначил локалните локалитети на Гравети како Костенкијан, по советскиот модел, и генерално се откажал од спомнувањето на индустриите под нивните западни имиња.<ref name="ad241">Doboș, p.241</ref> Тој, исто така, зборуваше за замена на неологизмите измислени за одредени ставки во праисториската типологија со адаптации од романската лексика . На пример, тој препорачал следење на истражувачот од 19 век Цезар Болијак при означување на индустриските јадра како ''mătci'' („извори“ или „утроби“).<ref name="ad241" /> == Литература == Според фолклористот Аурелијан И. Попеску, целокупното книжевно дело на Константин С. Николаеску-Плопшор е поделено во две категории: „точна збирка“ на фолклорни записи и преработка на фолклорни теми преку оригиналните интервенции и проширувања на „големиот раскажувач. “.<ref>Popescu, p.145, 155</ref> Последната функција виде дека Николаеску-Плопшор го повторува примерот на Јон Креанга, раскажувач од 19 век, културно поврзан со [[Молдавија (регион)|молдавскиот]] регион, и му го донесе прекарот „ Олтенија Креанга“.<ref name="aip145">Popescu, p.145</ref> Нејзиниот главен производ е ''Tivisoc și Tivismoc'', но категоријата вклучува и верзија на приказните на ''Јован Јоргован'' и [[бајка]] со наслов ''Cotoșman împărat'' („Царот Томч“).<ref name="aip145" /> Ваквите дела повремено се потпишуваа со името ''Мош Плопшор, тарторул повещилор'' („Старецот Плосор, водач на приказните“).<ref name="aip145" /> Во својот ''Precuvântare'' („Предговор“) за ''Tivisoc și Tivismoc'', авторот го објасни својот метод во говорни фигури, со детска рима: Серијата анегдоти за Тивисок и Тивисмок се издвојува меѓу придонесите на Николаеску-Плопшор како спин-оф на популарните народни приказни за ''Пакала'' . Двајцата истоимени протагонисти се „неродени деца“ на Пакала, непочитуван и често генијален селанец чии подвизи се воспоставено присуство во романскиот хумор и раната романска литература.<ref>Popescu, ''passim''</ref> Писателот го дефинирал сопствениот текст како „сноп од изработени приказни, украсени овде-онде со лаги“ и „нова приказна, од постари, заборавени приказни“.<ref name="aip146">Popescu, p.146</ref> Неговата техника, оцени Попеску, „продира во светот на Пакала, кој го зголемува и продлабочува со ново предиво, бракот на познатиот народен херој“.<ref name="aip146" /> „Неродените“ протагонисти, кои наизменично ги раскажуваат деловите од анегдотата како наративи во прво лице, се оригинални креации на Николаеску-Плопшор, нивните имиња се бесмислени рими за броење за зборот ''loc'' („место“, како во ''stai pe loc'', „стојат твојата земја“ или „ти си тоа“).<ref name="aip145">Popescu, p.145</ref> Оваа репликација на детството, тврди Попеску, „сугерира одредена блискост со [детскиот] менталитет и начините на разбирање“.<ref name="aip145" /> Наративот главно се надоврзува на апсурдистички слики и игра на [[Параномазија|зборови]], што резултира со она што Попеску го нарекува „густ хумор“.<ref name="aip147">Popescu, p.147</ref> Двајцата браќа се огледуваат на физичките атрибути на едни со други и се нереално гротескни по изглед: тие покажуваат хетерохромија и хемихипертрофија, нивните лица и стапала се ориентирани наназад.<ref name="aip146">Popescu, p.146</ref> Отфрлајќи ги шансите да се родат од свештеник или дури и благородник, Бан на Олтенија, наместо тоа, тие се одлучуваат за Пакала, кој е прикажан како сиромашен селанец од Ваидеи (село во комуната Ромос, сега во округот Хунедоара ).<ref name="aip147" /> Локацијата била избрана поради нејзините хумористични конотации, кои, забележува Попеску, веќе ја направиле мета на „невини шеги, „тешко им“.<ref name="aip147" /> Селото е прикажано од Николаеску-Плопшор како место во кое сиромаштијата се соочува со самоиронија, што резултира со апсурдни шеги. На пример, човек од Ваидени жали за загубата на круша, украдена од неговиот двор од врапче, бидејќи имал намера да ја користи нејзината влакнеста опашка како „оска на количка“.<ref name="aip147" /> Етнографскиот преглед на Олтенија е надополнет со приказ на јужните делови на регионот, преку приказ на патувањето на Пакала низ [[Крајова]] и до [[Дунав]]. Епизодата дозволува ретроспективна социјална критика на селскиот живот како што наводно бил за време на периодот на Романското кралство, со референци за Бунтот од 1907 година и цитати од квазианонимниот рурален поет Раду од Џубега.<ref name="aip147" /> Извештајот на Николаеску-Плопшор, исто така, нуди простор за самоиронија и [[сатира]] на олтенскиот етос, атрибут традиционално [[стереотип]]изиран како тапа гордост: наводната реакција на Олтенија на воведувањето на железничкиот систем е обид за излетување на возовите од шините со мамки за пченка.<ref name="aip147" /> Истиот дел вклучува шеги за градот Каракал, вообичаено исмејувани во локалниот фолклор како местото каде што количката што превезувала имбецили „се превртила“, и при поминување ја споменува легендата за пожарникарската кула на Каракал, која наводно била изгубена од пламенот.<ref name="aip147" /> Таквите извештаи, напиша Попеску, претставуваат „важен извор на информации за етнографите и фолклористите“.<ref name="aip155">Popescu, p.155</ref> Откако биле задолжени за пеколот, Тивисок и Тивисмок ги ослободуваат сите категории народни херои кои се исто така грешници, првенствено [[Ајдутство|хајдуци]] и други прославени разбојници, но, забележува Попеску, ја прикажуваат мешавината на Пакала на „интелигенција и глупост“ при планирањето на нивното бегство: целата група ја следи двете момчиња креваат јаже од песок.<ref name="aip153">Popescu, p.153</ref> По седумгодишно искачување, тие ги враќаат во воденицата, тие ја пренасочуваат реката да тече назад во пеколот и успеваат да ги удават ѓаволите кои се враќаат.<ref name="aip153" /> Следува повторно обединување со Пакала, неговата легендарна венчавка со жена избрана од Тивисок и Тивисмок, и конечното раѓање и неволното [[крштевање]] на момчињата.<ref>Popescu, p.153-154</ref> Иако добиваат човечки изглед, Tivisoc и Tivismoc сè уште покажуваат натприродни атрибути (како конзумирање „пржено пилешко и лук“ наместо мајчино млеко).<ref>Popescu, p.154-155</ref> Приказната завршува со нивното заминување во дивиот свет и изгледите за повеќе авантури - можеби втор том, кој Николаеску-Плопшор никогаш не почнал да го пишува.<ref name="aip155">Popescu, p.155</ref> == Наследство == Контроверзноста традиционално ги опкружува наводните австралопитекински локалитети кои ги истражувал Николаеску-Плопшор. Според колекцијата ''Античка историја'' на [[Кембрички универзитет|Универзитетот Кембриџ]] од 1982 година, неговите теории во врска со Тетоу биле „сè уште отворени за прашање“.<ref>Dumitrescu ''et al.'', p.6</ref> Според проценката на историчарот и новинар Василе Сурсел од 2009 година, овие локации не биле повторно разгледани од ниту еден романски археолог по 1960-тите. Сурсел тврди: „Наместо да го продолжат своето истражување, неговите колеги претпочитаа да ги игнорираат или едноставно да не ги коментираат“.<ref name="vscsnic" /> Смртта на научникот, исто така, ги запрело напорите за зачувување на Ада Калех, и ги натерало комунистичките власти да одобрат план со минимални инвестиции во оваа област. По револуцијата од 1989 година и крајот на комунизмот, како дел од поголемиот тренд да им се обезбеди на комуните поединечни [[грб]]ови, Салкута избрала да биде претставена со златна перница и шише со мастило, во чест на родниот Николаеску-Плопшор. Индустриското средно училиште во Пленица го носи неговото име, како ''Grupul Școlar Industrial Constantin Nicolăescu-Plopșor'', како и улица во [[Крајова]] . Во 1999 година, Романската академија и Универзитетот во Крајова го основале CS Nicolăescu-Plopșor Socio-human Research Institute, кој објавува годишник за интердисциплинарни студии.<ref>[http://cis01.ucv.ro/academiaromana/anuar/ ''Anuarul Institutului de Cercetări Socio-Umane "C. S. Nicolăescu-Plopșor"''], at the [[University of Craiova]] site; retrieved September 5, 2009</ref> Музејот на Олтенија поседува посебна збирка Николаеску-Плопшор, која ги вклучува неговите ракописи од книги и објавени дела, како и неговата кореспонденција со колеги интелектуалци како Думитру Берчиу, Константин Даиковичиу и Јон Нестор. == Белешки == * Виорел Ахим, ''Ромите во романската историја'', Централно-европски универзитетски прес, Будимпешта, 2004 година.{{ISBN|963-9241-84-9}} * Џорџ Калинеску, ''Историја книжевни романи де ла потекло пина во презент, Едитура'' Минерва, Букурешт, 1986 г. * Адријан Добош, „CS Nicolăescu-Plopșor și arheologia paleoliticului“, во ''Studii de Preistorie на романското археолошко здружение 2'', 2005, стр.&nbsp;233-247 * Вл. Думитреску, А. Боломеј, Ф. Могошану, „Праисторијата на Романија од најраните времиња до 1000 г. п.н.е.“, во ''Античката историја на Кембриџ'', кн. 3: Дел 1, Cambridge University Press, Cambridge etc., 1982, стр.&nbsp;1-74.{{ISBN|0-521-22496-9}}[[ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/0-521-22496-9|0-521-22496-9]] == Наводи == {{наводи}} * Аурелијан И. Попеску, постфејс на Константин С. Николаеску-Плопсор, ''Тивисок и Тивисмок'', Скрисул Романеск, Крајова, 1987, стр.&nbsp;145-155 {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Николаеску-Плопшор, Константин С.}} [[Категорија:Починати во 1968 година]] [[Категорија:Родени во 1900 година]] [[Категорија:Роми]] [[Категорија:Археолози по националност]] [[Категорија:Етнографи по националност]] 9uxutn7lhgn98lfyzow9mk31wm9k0ry 0 1297725 5381192 5181952 2025-06-17T15:20:50Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5381192 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Turkey;_Iznik_-_Two_Tiles_-_Google_Art_Project.jpg|мини|300x300пкс| Две плочки, околу 1560 година, насликани во сина, тиркизна, црвена, зелена и црна боја под проѕирна глазура, Уметнички институт Чикаго, САД]] [[Податотека:Cypress_Tree_Decorated_Ottoman_Pottery_P1000591.JPG|мини|300x300пкс| Чинија со фолија украсена со цвеќиња и [[чемпрес]], околу 1575 година]] [[Податотека:Iznik_Tile_at_the_Metropolitan_Museum_of_Art_.jpg|мини|533x533пкс| Оваа плочка е изложена во Музејот на уметност. Датира од втората половина на 16 век од Изник, Турција за време на Отоманското Царство]] '''Изничка керамика''', или '''Изнички садови''', именувана по градот [[Изник]] во западна [[Мала Азија|Анадолија]] каде што се изработува — украсена [[керамика]] која се произведувала од последната четвртина на [[15 век]] до крајот на [[17 век]]. Изник бил воспоставен центар за производство на едноставна глинена керамика со декорација со [[подглазура]], кога, во последната четвртина од 15 век, занаетчиите во градот почнале да произведуваат висококвалитетна керамика со тело од [[Fritware|фритвер]] насликано со кобалтно сино под безбојно проѕирно оловна глазура. Дизајните комбинирале традиционални отомански [[Арабеска (исламска уметност)|арабески]] обрасци со кинески елементи. Промената речиси сигурно била резултат на активната интервенција и покровителство од неодамна формираниот [[Отоманско Царство|отомански]] двор во [[Истанбул]], кој многу го ценел кинескиот сино-бел порцелан. Во текот на [[16 век]] декорацијата на керамиката постепено се менувала во стил, станувајќи се полабава и потечна. Биле воведени дополнителни бои. Првично тиркизната била комбинирана со темната нијанса на кобалтно сина, а потоа биле додадени пастелните нијанси на зелена и бледо виолетова боја. Од средината на векот грнчарите во Изник произведувале големи количества плочки за украсување на царските градби дизајнирани од архитектот [[Мимар Синан]]. Поврзано со производството на плочки било воведувањето на многу карактеристичната црвенкаста боја која започнала да ја заменува виолетовата и светлата [[смарагд]] [[зелена]] боја. Од последната деценија на векот ималое значително влошување на квалитетот и иако производството продолжило во текот на 17 век, дизајните останале лоши. Последната важна градба што била украсена со плочки од Изник била [[Султан Ахмедова џамија|џамијата Султан Ахмед]] (Сина џамија) во Истанбул која била завршена во [[1616]] година. Керамичката колекција на [[Топкапи-сарај|палатата Топкапи]] вклучува над десет илјади парчиња кинески порцелан, но речиси и да нема керамика од Изник. Повеќето од преживеаните садови на Изник се во музеи надвор од Турција, но примери за градско производство на плочки постојат во многу градови низ Турција, како што се [[Истанбул]], [[Бурса]], [[Одрин|Едрене]] и [[Адана]]. Во [[Истанбул]] примери на изничките плочки може да се видат во џамии, гробници, библиотеки и згради на палата, како што се [[Рустем-пашина џамија|Рустем-пашината џамија]], [[Мехмед-паша Соколовиќева џамија|Соколу Мехмет-пашината џамија]], гробот на [[Селим II]] во комплексот [[Црква Света Софија (Истанбул)|Света Софија]] и одредени згради на [[Топкапи]]<nowiki/>како што се [[Топкапи-сарај|собата за обрежување]] и [[Топкапи-сарај|киоскот Багдад]]. == Преглед: улога на кинескиот порцелан == По основањето на [[Отоманско Царство|Отоманскот Царство]] на почетокот на 14 век, изничката керамика првично ги следела претходниците на [[Селџучко Царство|Селџуското Царство]]. По овој почетен период, садовите биле направени по имитација на [[кинески порцелан]], кој бил многу ценет од [[Отоманско Царство|османлиските]] султани. Со оглед на тоа што грнчарите не можеле да направат [[порцелан]], произведените садови биле [[Fritware|фритвер]], тело на ниско горење кое главно се состои од [[Силициум диоксид|силика]] и [[стакло]]. Оригиналноста на грнчарите била таква што нивната употреба на кинески оригинали е опишана како адаптација наместо имитација. {{Sfn|Carswell|2006}} Кинеската керамика долго време била восхитувана, собирана и имитирана во исламскиот свет. Ова било особено така во Отоманскиот двор и [[Сефевиди|Сафавидскиот]] двор во [[Персија]], која имала важни колекции на кинески сино-бел порцелан. Ваквите кинески порцелани влијаеле на стилот на сафавидската керамика и имале силно влијание врз развојот на Изничката керамика.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.lacma.org/islamic_art/lia.htm|title=LACMA: Los Angeles County Museum of Art|archive-url=https://web.archive.org/web/20111205130848/http://www.lacma.org/islamic_art/lia.htm|archive-date=2011-12-05|accessdate=2007-10-11}}</ref> До средината на 16 век, Изник веже поседувал свој речник од цветни и апстрактни мотиви во тесни дизајни, користејќи ограничена палета. Декорацијата напредувала од чиста симетрија до суптилни ритми. == Потекло == Од втората половина на [[19 век]] до 1930-тите европските колекционери биле збунети од различните стилови на Изничката керамика и претпоставувале дека тие потекнуваат од различни центри за производство на керамика. Иако сега се верува дека целата керамика била произведена во Изник (или [[Ќутахија]]), сепак често се користат претходните имиња поврзани со различните стилови. Во [[19 век]] до 1860-тите, целата исламска керамика била вообичаено позната како „''персиска''“. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Меѓутоа, помеѓу 1865 и 1872 година, Музејот де Клуни во Париз набавил збирка полихромна керамика со фритвер и дизајн кој вклучувал светла црвена боја. {{Efn|The collection of 532 items is now housed in the [http://www.musee-renaissance.fr/homes/home_id20392_u1l2.htm Musée National de la Renaissance] in [[Écouen]] near Paris.<!--Wikipedia doesn't yet have an article on the museum. The museum hasn't an online database-->}} Бидејќи сите предмети од колекцијата биле добиени на островот [[Родос]], погрешно се претпоставувало дека керамиката била произведена на островот и за овој стил бил прифатен терминот „родошка керамика“. Европските колекционери, исто така, купиле голем број парчиња украсени во сина, тиркизна, зелена и бледо виолетова боја, за кои се верувало дека потекнуваат од градот [[Дамаск]] во [[Сирија]]. Сино-белата керамика станала позната како „''Аврам од Ќутахија''“, бидејќи декорацијата била слична на онаа што некогаш била дел од колекцијата на Фредерик Ду Кане Годман, а сега се наоѓа во [[Британскиот музеј]].<ref name="BritMus">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.britishmuseum.org/research/search_the_collection_database/search_object_details.aspx?objectid=236618&partid=1|title='Abraham of Kütahya' ewer. Inventory number: G.1|publisher=British Museum, London|accessdate=16 November 2018|archive-date=2012-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20121023092947/http://www.britishmuseum.org/research/search_the_collection_database/search_object_details.aspx?objectid=236618&partid=1|url-status=dead}}</ref> Под глазурата на својата основа има натпис на [[Ерменска азбука|ерменско писмо]] во кое се наведува дека садот бил „''во спомен на Авраам, Божјиот слуга, на Котај [Кутахија].'' ''во [[Истанбул|959]] година {{Sfn|Carswell|2006}} (1510)[[Златен Рог|.]] {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}}''“. Како резултат на тоа, керамиката со слични спирални обрасци станала позната како „керамика од Златниот Рог“. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Дури во 1930-тите историчарите на уметност целосно сфатиле дека различните стилови на керамика веројатно се произведувале во Изник. {{Sfn|Lane|1957a}} Во 1957 година Артур Лејн, чувар на керамика во Музејот на [[Викторија и Алберт (музеј)|Викторија и Алберт]], објавил влијателен напис во кој ја прегледал историјата на производството на керамика во регионот и предложил серија датуми. {{Sfn|Lane|1957a}} Тој предложил дека „''Абрахам од Ќутахија''“ се произведувала од 1490 до околу 1525 година, „''Дамаск''“ и „''Златен Рог''“ биле произведувани од 1525 до 1555 година и „''Родос''“ од околу 1555 година до крајот на Изничката керамика кон почетокот на 18 век. Оваа хронологија е општо прифатена. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} === Изник и Ќутахија === [[Податотека:The_'Abraham_of_Kütahya'_ewer_dated_1510.jpg|десно|мини| „''Авраам од Ќутахија''“, веројатно направен во Ќутахија, датиран во 1510 г.]] „Абраам од ''Ќутахија''“ од 1510 година не е единствениот сад со можно потекло од Ќутахија. Оштетено шише со вода украсено во стилот „Златен рог“ има два натписи со подглазура со [[Ерменска азбука|ерменско писмо]]; едниот, датиран од 1529 година, се однесува на епископот Тер Мартирос, а другиот се однесува на садот како „предмет на Котајс“. {{Sfn|Carswell|2006}} Лејн тврдел дека е малку веројатно дека или „Абраам од Ќутахија“ или шишето со вода биле направени во [[Ќутахија]]. {{Sfn|Lane|1957a}} Меѓутоа, последователните археолошки ископувања во Ќутахија откопале фрагменти од саксии во сино-бел стил кои биле оштетени за време на производството што дава доказ дека во градот се произведувала грнчарија. {{Sfn|Carswell|2006}} Изгледа дека дизајните, материјалите и техниката на производство биле слични на оние што се користеле во Изник. Ќутахја е подалеку од [[Истанбул]] со помалку лесен пристап до главниот град и веројатно бил само мал центар за производство на керамика во 16 век. {{Sfn|Carswell|2006}} Сепак, веројатно е дека дел од керамиката што во моментов е означена како „Изник“ била произведена во Ќутахија. Историчарот на уметност Џулијан Раби напишал: „Во моментов немаме друг избор освен да ја наречеме целата отоманска глазирана керамика од 16 и 17 век со генеричката ознака „Изничка“ и да се надеваме дека со текот на времето ќе научиме да ја препознаваме дијагностичката одлики на современата керамика од Ќутахија. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} === Царски работилници во Истанбул === Во првата половина на [[16 век]] во [[Истанбул]] се произведувала и сино-бела керамика обоена со подглазура. Во зачуваната книшка за 1526 година, во која се запишани платите исплатени на занаетчиите вработени во османлискиот двор, е наведен керамичар од Тебриз со десет помошници. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} {{Sfn|Necipoğlu|1990}} Ќерамичарот веројатно бил еден од занаетчиите донесени во Истанбул откако [[Селим I]] привремено го зазел Тебриз во [[1514]] година. Работилниците за плочки се наоѓале во населбата Текфур Сарај во градот во близина на [[Палата Константин Порфирогенит Палеолог|палатата Константин Порфирогенит Палеолог]]. {{Sfn|Necipoğlu|1990}} Се верува дека занаетчиите биле одговорни за сите плочки на царските згради до изградбата на [[Сулејманова џамија|џамијата Сулејманије]] во 1550-тите. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Повеќето од плочките биле украсени со обоени глазури користејќи ја ''техниката cuerda seca'' но во неколку случаи плочките биле обоени во кобалтно сина и тиркизна боја. Овие ќерамиди биле користени на облогите на фасадата на павилјонот на Светата мантија (Приватна одаја) во просторот на [[Топкапи-сарај|палатата Топкапи]] и во мавзолејот на Чобан Мустафа-паша (р. 1529) во Гебзе. {{Sfn|Necipoğlu|1990}} {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Највпечатливи примери се пет екстремно големи правоаголни плочки, 1,25 метри во должина, кои се дел од фасадата на [[Топкапи-сарај|Собата за обрежување]] на палатата Топкапи. Иако зградата датира од 1641 година, се верува дека плочките потекнуваат од претходна градба на истата локација што била подигната во 1527-1528 година. Овие големи плочки се украсени со многу елаборирани дизајни што укажуваат на блиска вклученост на дворските дизајнери. {{Sfn|Necipoğlu|1990}} {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} {{Sfn|Denny|2004}} Иако нема преживеани записи кои детално го опишуваат производството на царската керамика, веројатно е дека грнчарите што ги изработувале плочките обоени со сино-бела глазура направиле и други предмети за дворот. Историчарот на уметност Ѓулру Нечипоглу предложил на царската работилница да и се припише необична позлатена светилка за џамија и украсна топка што доаѓаат од [[Џамија Јавуз Селим|џамијата Јавуз Селим]]. {{Sfn|Necipoğlu|1990}} Светилката и топката имаат натписни ленти со глазура во кобалтно сина боја, но самата џамија е украсена само со ''куерда сека'' плочка. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} {{Efn|The hanging mosque ornament is on display at the [[Walters Art Museum]] in [[Baltimore]] ([http://art.thewalters.org/detail/27801/iznik-fritware-mosque-sphere/ Inv. no. 48.1022]). The mosque lamp is displayed at the [[Tiled Kiosk]] (Çinili Köşk) in Istanbul.}} Бројот на керамиџии вработени во царските работилници се намалил така што до 1566 година останале само тројца. Со изградбата на џамијата Сулејманије, Изник станал главен центар за производство на подглазурна плочки. {{Sfn|Necipoğlu|1990}} == Милет (15 век) == [[Податотека:Blue_and_white_Miletus_ware.jpg|десно|мини| Фрагментарен сино-бел сад]] Археолошките ископувања во Изник, спроведени од Октај Асланапа во раните 1960-ти, откриле дека градот бил важен центар за производство на едноставна глинена керамика многу пред воведувањето на сино-белите садови. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Ископувањата откриле фрагменти од она што е збунувачки познато како „Милкетска изработка“. Откривањето на отпадоци од печка потврдило дека керамиката била произведена локално. Името потекнува од откривањето на парчиња за време на ископувањата на германскиот археолог Фридрих Саре во [[Милет]] на западниот брег на [[Мала Азија|Анадолија]] во раните 1930-ти. Бидејќи Милет имал долга историја како центар за производство на керамика, погрешно се претпоставувало дека керамиката се произведувала локално и станала позната како „Милетска“. Денес се верува дека Изник бил главниот центар за производство, со помали количини кои се произведувале во [[Ќутахија]] и Акчалан. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Ископувањата не дале јасен датум за керамиката, но се претпоставува дека припаѓа на [[15 век]]. Археолошките докази од други локалитети во Турција сугерираат дека била произведувана во големи количини и широко распространета. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Милетската „опрема“ користела тело од црвена глина покриена со бел лив кој бил обоен со едноставни дизајни под проѕирна алкална оловна глазура. Дизајните обично биле во темно кобалтно сино, но понекогаш и во тиркизна, виолетова и зелена боја. {{Sfn|Carswell|2006}} {{Sfn|Lane|1957b}} == Фритски порцелан == [[Податотека:Iznik_glazed_pottery_1490.jpg|лево|мини| Голема чинија, околу. 1480 година]] Од крајот на 15 век, грнчарите во Изник почнале да произведуваат производи што биле украсени во кобалтно сина боја на бел фритвер под чиста глазура. И техниката на производство и дизајнот на долната глазура биле многу различни од оние што се користеле во производството на Милет. Овој порцелан се правел на [[Близок Исток|Блискиот Исток]] од 13 век. {{Sfn|Carswell|2006}} Фритскиот порцелан е композитен материјал направен од кварцен песок измешан со мали количини ситно мелено стакло (наречено фрит) и малку глина. Кога се пече, стаклениот фрит се топи и ги врзува другите компоненти заедно. Во 13 век, градот Кашан во [[Иран]] бил важен центар за производство на фритвер. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Абу'л-Касим, кој потекнувал од семејство на грнчари во градот, напишал трактат за скапоцени камења во 1301 година, кој вклучувал поглавје за производство на фритвер. {{Sfn|Allan|1973}} Неговиот рецепт специфицирал тело од фритвер што содржи мешавина од 10 делови [[силициум диоксид]] до 1 дел стаклен фрит и 1 дел глина. Не постои еквивалентен трактат за изработка на керамика во Изник, но анализата на преживеаните парчиња покажува дека грнчарите во Изник користеле приближно слични пропорции. Кашанскиот фрит се подготвувал со мешање кварц во прав со сода која делувала како флукс. Смесата потоа се загревала во печка. Во Изник, како и кварцот и содата, бил додаван и оловен оксид. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Со оглед на тоа што на пастата за фритвер и недостасувало пластичност и било тешко да се работи на тркалото, садовите ретко се правле во едно парче. Наместо тоа, тие биле формирани во посебни делови на кои им било дозволено да се исушат, а потоа залепени заедно со помош на паста за фрит. Оваа адитивна техника значела дека постоела тенденција конечните садови да имаат малку аголни форми. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Садовите речиси сигурно се правеле со помош на калап закачен на [[грнчарско тркало]]. Грутка паста за фритвер би била расукана во лист слично како кога готвачот растура пециво. Листот би бил ставен на калапот за да се формира внатрешноста на садот. Долната страна на садот би била обликувана со шаблон додека калапот се ротира на тркалото. Кога пастата делумно ќе се исуши, работ би бил извајан рачно. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} [[Податотека:Iznik_ware_1500_1510.jpg|мини|Голема чинија (полнач), 1500–1510 година]] Телото на фритверот било обложено со тенок слој. Имал сличен состав на пастата за фритвер што се користи за телото, но компонентите биле поситно мелени и повнимателно избрани за да се избегнат нечистотии од железо што би ја обезбојувале белата површина. Веројатно е додадено и органско врзивно средство. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Иако во својот трактат Абу'л-Касим препорачал садовите за фрит да се исушат на сонце пред да бидат украсени, веројатно е дека керамиката во Изник добила печење со „бисквити“. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Керамиката била насликана со пигменти кои биле измешани со стаклен фрит и мелени во влажна тава. За некои дизајни, контурите биле пробиени низ матрицата. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Во раниот период за украсување се користела само кобалтно сина боја. Кобалтната руда најверојатно била добиена од селото Камсар во близина на градот Кашан во централен Иран. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Камсар долго време бил важен извор на кобалт и е спомнат од Абу'л-Касим Камсарин во својата расправа. {{Sfn|Allan|1973}} Од околу 1520 година во палетата е додаден тиркиз ( бакарен оксид). Потоа следеле виолетова (манган оксид), зелена, сива и црна боја. Специфичното светло-црвено било воведено околу 1560 година {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}}. Дури и по воведувањето на низа различни пигменти, садовите понекогаш сè уште се произведувале со ограничена палета. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Стоката била застаклена со глазура од олово- алкален калај, чиј состав според анализите е утврдено дека е олово оксид 25-30 проценти, [[силициум диоксид]] 45-55 проценти, натриум оксид 8-14 проценти и калај оксид 4-7 проценти.<ref>Henderson, Julian, "İznik pottery, a technical examination" in {{Harvnb|Atasoy|Raby|1989}}.</ref> Калај оксидот често се користи за да се направи глазура непроѕирна, но во Изник останува во раствор и е проѕирен. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Абу'л -Касим ја опишал употребата на земјени садови со соодветен капак. {{Sfn|Allan|1973}} Иако садовите од Милет биле наредени во печката едни врз други, разделени со шпорети, недостатокот на траги на садовите од Изник сугерира дека биле користени сагари. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} == Сино-бела (1480-1520) == [[Податотека:Iznik_mosque_lamp_ca_1510.jpg|десно|мини| Џамиска светилка со лотоси в. 1510 година. Слично на четири светилки што виселе во мавзолејот на [[Бајазит II]] во Истанбул]] Во последните децении на 15 век, грнчарите во Изник почнале да произведуваат сино-бела керамика со фритвер со дизајни кои биле јасно под влијание на отоманскиот двор во [[Истанбул]]. Нема преживеани пишани документи кои даваат детали за тоа како дошло до ова. Најраното специфично спомнување на керамиката од Изник е во сметките за царските кујни на палатата Токапи за 1489–1490 година, каде што е забележано купување на 97 садови. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Најраните предмети за податоци се сино-белите гранични плочки што го украсуваат мавзолејот (''[[турбе]]'') во [[Бурса]] на Шехзаде Махмуд, еден од синовите на [[Бајазит II]], кој починал во 1506–1507 година. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} {{Sfn|Carswell|2006}} Терминот „Аврам од Ќутахија“ се применува на раната сино-бела керамика од Изник бидејќи еверот „Аврам од Ќутахија“, кој датира од 1510 година, е единствениот документиран сад. Историчарот на уметност, Џулијан Раби, тврди дека терминот е погрешен бидејќи еверот е нетипичен и наместо тоа го предложил терминот „Баба Накаш“ по името на водечкиот дизајнер прикачен на царскиот двор во Истанбул. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Најраните преживеани предмети од фритвер од Изник, кои датираат веројатно околу 1480 година, се верува дека се група садови обоени во темно кобалтно сино во кое голем дел од густата декорација е во бела боја на сина позадина. Садовите имаат посебни области со отомански арабески и кинески цветни дизајни. Комбинацијата на овие два стила се нарекува ''Руми-Хатаи'' каде ''Руми'' ги означува отоманските арабески обрасци, а ''Хатаи'' цветните инспирирани од Кина. {{Sfn|Lane|1957a}} Се верува дека многу од прецизно насликани арабески мотиви од овој ран период се под влијание на османлиската металопреработка. {{Sfn|Lane|1957a}} {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Иако и употребата на кобалтно сино на бела позадина и обликот на големите јадења била јасно под влијание на кинескиот порцелан од династиите [[Јуен (династија)|Јуан]] и [[Минг (династија)|Минг]], раните садови со изничка керамика не биле директни копии на кинески дизајни. Во некои парчиња, декорацијата користела само дизајни од ''Руми''. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Во текот на првите две децении на [[16 век]], дошло до постепено менување на стилот со воведување на посветла сина боја, поголема употреба на бела позадина и поголема употреба на цветни мотиви. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Од овој период датираат четири џамиски кандила од мавзолејот на султанот [[Бајазит II]] во Истанбул кој бил изграден во 1512–1313 година. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Петтата светилка која веројатно исто така потекнува од мавзолејот сега се наоѓа во [[Британскиот музеј]]. {{Sfn|Carswell|2006}}<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.britishmuseum.org/research/search_the_collection_database/search_object_details.aspx?objectid=239212&partid=1|title=Mosque lamp. Inventory number: 1878,1230.520|publisher=British Museum, London|accessdate=16 November 2018}}</ref> Овие светилки се со слична форма на стаклените светилки од Мамелучкиот период. Постоела традиција да се закачуваат керамички светилки во џамиите што датира од најмалку 13 век. Непроѕирните керамички светилки би биле целосно бескорисни за осветлување и наместо тоа служеле симболична и украсна функција. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Светилките од мавзолејот на Бајазит II се украсени со ленти од геометриски мотиви и ''куфички'' натписи, но околу центарот тие имаат многу истакната широка лента која содржи големи розети и стилизирани цветови од лотос. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}}<gallery> Податотека:Iznik jar ca 1480.jpg|Вазна со резервирана декорација на темна кобалтна земја, околу 1480 година Податотека:Iznik blue-and-white tile fragment.jpg|Фрагментарни плочки слични на оние во мавзолејот на Шехзаде Махмуд во [[Bursa|Бурса]], 1506–1507 Податотека:Iznik mosque lamp chain ca 1510.jpg|Џамиско кандило, околу 1510 година Податотека:Iznik candle holder ca 1525.jpg|Свеќник, околу 1525 година Податотека:Wallpaper group-cmm-6.jpg|Длабок сад без раб, 1525–1530 година </gallery> == Сулејман Величествениот == [[Податотека:Fruit_sellers_carrying_ceramic_jars_in_front_of_Sultan_Murad_III_circa_1582.jpg|мини| Продавачи на овошје кои носат керамички тегли пред султанот [[Мурат III|Мурад III]], околу 1582 година.]] По освојувањето на [[Цариград]] во 1453 година, [[Отоманско Царство|османлиските]] султани започнале огромна градежна програма. Во овие згради, особено оние што ги нарачале Сулејман, неговата сопруга [[Рокселана|Хурем]] ([[Рокселана]]) и неговиот голем везир [[Рустем-паша]], биле користени големи количини плочки. Само [[Султан Ахмедова џамија|џамијата Султан Ахмед]] во Истанбул („Сината џамија“) содржи 20.000 плочки. [[Рустем-пашина џамија|Рустем-пашината џамија]] е погусто поплочена и во [[Топкапи-сарај|палатата Топкапи]] интензивно се користеле плочки. Како резултат на оваа побарувачка, плочките доминирале во производството на Изничката керамика. За време на [[Сулејман Величествениот]] (1520–66), побарувачката за производи од Изник се зголемила. Биле произведувани бокали, висечки светилки, чаши, чинии и садови, инспирирани од металната работа и осветлените книги, како и од кинеската керамика. Многу големи садови за јадење биле направени со полабави дизајни, вклучувајќи бродови, животни, дрвја и цвеќиња. Се чини дека садовите се направени за изложување, бидејќи повеќето имаат дупнати стапала за да можат да се закачат, но забележано е и дека се изгребани од употреба. {{Sfn|Carswell|2006}} Дизајните во 1520-тите го вклучуваат стилот на ''саз'' во кој долгиот, назабен лист на ''саз'' (трска), динамички распореден, е избалансиран со статични форми на розета. Во втората половина на шеснаесеттиот век бил воведен и поприродниот ''quatre fleurs'' стил кој користел репертоар од стилизирани лалиња, каранфили, рози и зумбули. Го промовирал Кара Меми (Кара Мехмед Челеби) кој до 1557/8 година бил главен уметник на дворот на султанот Сулејман. {{Sfn|Necipoğlu|2005}} ====== Златен Рог (1530-1550) ====== Таканаречениот „Златен Рог“ бил варијација на сино-белата декорација која била популарна од доцните 1520-ти до 1550-тите. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Под тоа име биле именувани така бидејќи во областа [[Златен Рог]] во Истанбул биле ископани парчиња во овој стил. {{Efn|A bowl excavated at Sirkenci in Istanbul is now in the [[Victoria and Albert Museum]], London ([https://collections.vam.ac.uk/item/O205764/bowl/ Inv. No. 790–1905])}} Подоцна било увидено дека керамиката била изработена во Изник бидејќи некои мотиви на садовите многу личат на оние што се користени на другите сино-бела керамика од Изник. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Декорацијата се состои од низа тенки спирали украсени со мали листови. Тесните обрачи на садовите се насликани со шаблон. Дизајнот е сличен на осветлените спирални свитоци кои се користат како позадина на ''[[Тугра]]'' на султан [[Сулејман Величествениот|Сулејман]], или царски монограм. Џулијан Раби го користел терминот „Спирална опрема од ''Тугаркеш'' “ бидејќи ''тугракешите'' биле специјализирани калиграфи во отоманскиот двор. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Поранешните садови биле обоени во кобалтно сина боја, додека подоцнежните садови често вклучуваат тиркизна, маслинесто-зелена и црна боја. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Голем број садови кои датираат од овој период го покажуваат влијанието на италијанската керамика. Малите чинии се слични по форма на садовите со мајолика ''тондино'' кои биле популарни во Италија помеѓу 1500 и 1530 година {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} {{Sfn|Lane|1957a}}<gallery> Податотека:Iznik Kutahya flask dated 1529.jpg|Исечено шише со вода, веројатно направено во [[Kütahya|Ќутахија]], датирано во 1529 година Податотека:Iznik dish golden horn ca 1530.jpg|Длабок сад за јадење со листовиден раб, околу 1530 година Податотека:Iznik water bottle golden horn ca 1530-1535.jpg|Шише со вода, околу 1530–1535 Податотека:Tondino spirals Iznik MBA Lyon D167-1.jpg|''Тондино'' сад, околу 1530–1540 Податотека:Plate foliated edge Iznik MBA Lyon D298.jpg|Длабок сад за јадење со листовиден раб, околу 1530–1540 Податотека:Ewer, Golden Horn ware, Turkey, probably Iznik, Ottoman period, c. 1530-1540, earthenware with underglaze painting in cobalt blue - Cincinnati Art Museum - DSC04087.JPG|Евер, в. 1530–1540 </gallery> == Дамаск (1540 – 1555) == [[Податотека:Iznik_mosque_lamp_dated_1549.jpg|десно|мини| Џамиска ламба, веројатно направена за [[Купола на Карпата|Куполата на карпата]] во Ерусалим, датирана 1549 година]] Таканаречениот „Дамаск-стил“ бил популарен во времето на [[Сулејман Величествениот]] од 1540 до 1555 година. Садовите за прв пат биле украсени со зелено и бледо виолетова, покрај кобалт сина и [[Тиркиз|тиркизна боја]], и формирале премин кон полноправна полихромна керамика. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Колекционерите на уметнички дела погрешно верувале дека потекнуваат од [[Дамаск]] во втората половина на 19 век. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Името е особено погрешно бидејќи плочките со слична палета на пастелни бои и цветни дизајни биле направени во [[Дамаск]] од втората половина на 16 век. {{Sfn|Carswell|2006}} {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Клучен предмет од овој период е керамичкиот сад во форма на џамиска ламба со впишан датум кој сега се наоѓа во [[Британски музеј|Британскиот музеј]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.britishmuseum.org/research/collection_online/collection_object_details.aspx?objectId=239020&partId=1|title=Mosque lamp. Inventory number: 1887,0516.1|publisher=British Museum, London|accessdate=1 April 2015}}</ref> Тоа е најдобро документирано сочувано парче на изничка керамика и им овозможува на научниците да ги поправат датумите и потеклото на другите предмети. Светилката е откриена на [[Храмова Гора|Храмовата Гора]] во [[Ерусалим]] во средината на 19 век и се верува дека е поврзана со обновувањето на [[Купола на Карпата|Куполата на карпата]] иницирана од [[Сулејман Величествениот]]. {{Sfn|Carswell|2006}} {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Околу основата на светилката има низа испишани пораки кои го даваат името на украсувачот (Мусли), посвета на светителот на ''[[Суфизам|Ешрефзаде]]'' Руми и датумот &nbsp;956 година во месецот ''Џумадал-Ула'' (н.е&nbsp;1549). Светилката е украсена во зелена, црна и две нијанси на сина боја. Дизајнот вклучува бледо сини облаци, арабески од мали размери на зелена почва и ред пупки од лале во темно-сино. Светилката може да се користи за датира група други садови, вклучително и некои големи базени. Иако сливовите се сосема различни од светилката во целокупниот стил, секој слив споделува мотиви присутни на светилката. {{Sfn|Carswell|2006}} {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} {{Efn|A spherical hanging ornament with similar decorative motifs to those on the Dome of the Rock mosque lamp is now in the [[Benaki Museum]] in Athens.{{sfn|Carswell|2006|pp=67-68}} The museum inventory number is [https://www.benaki.gr/index.php?option{{=}}com_collectionitems&view{{=}}collectionitem&id{{=}}117031 ΓΕ 9].}}<gallery> Податотека:Iznik dish British Museum G.21.jpg|Сад со свитоци од облаци, 1550 година Податотека:Iznik dish British Museum 1878,1230.530.jpg|Сад за јадење со листови и цветови од ''саз'', околу 1545–1550 Податотека:Peacock dish Louvre K3449.jpg|Сад за јадење покриен со розети, листови ''саз'' и паун, околу 1540–1555 Податотека:Iznik dish British Museum G.37.jpg|Сад покриен со розети и листови ''саз'', околу 1545–1550 Податотека:Turkish - Iznik Fritware Plate - Walters 482057.jpg|Плиток сад за јадење без раб со цвеќиња и чемпрес, околу 1525–1550 </gallery>Има само две преживеани градби со плочки кои користат виолетова шема на бои. Најраната е бањата Јени Каплиџа во [[Бурса]] каде што ѕидовите се покриени со шестаголни плочки поставени на нивните точки. Плочките се украсени со арабески и цветни мотиви обоени во сина, тиркизна, маслинесто зелена и виолетова боја. Има девет различни дизајни. Плочките првично биле поставени во друга зграда, но биле пренесени во бањата Јени Каплиџа кога била обновена од големиот везир [[Рустем-паша]] во 1552-1553 година. Плочките веројатно потекнуваат од доцните 1540-ти. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} {{Sfn|Carswell|2006}} Другата зграда е џамијата Хадим Ибрахим-паша во Силиврикапи во Истанбул, која била дизајнирана од царскиот архитект [[Мимар Синан]] и завршена во 1551 година. Под портимот на северната фасада се наоѓаат три поплочени панели и две тркалезни табли. Панелите имаат бели букви со ''тулут'' резервирани на темно кобалтно сина позадина. Помеѓу буквите има цвеќиња во виолетова и тиркизна боја. Во рамките на џамијата над ''михработ'' има голема плоча со плочки обоени во кобалтно сина, тиркизна и темно маслинесто зелена боја. {{Sfn|Carswell|2006}} {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}}<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://archnet.org/sites/1987/media_contents/42741|title=Hadım İbrahim Paşa Camii: Detail of mosque portico showing underglaze Iznik tile lunette and roundel|publisher=Archnet|accessdate=19 April 2015}}</ref> == Полихромна керамика (1560–1600) == [[Податотека:DSC04138_Istanbul_-_Rüstem_Pasha_camii_-_Foto_G._Dall'Orto_26-5-2006.jpg|десно|мини| Поплочен панел под тремот на [[Рустем-пашина џамија|Рустем-пашината џамија]] во Истанбул, в. 1561 година]] === Плочки === Почнувајќи од средината на 16 век, грнчарите во Изник почнале да произведуваат обоени плочки за фритвер за украсување на царските згради дизајнирани од главниот архитект [[Мимар Синан]]. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Не е познато како точно е ова организирано, но Синан како архитект речиси сигурно бил вклучен во координирањето на дизајнот на ќерамидите со архитектурата на зградите. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Потребни биле големи количини плочки. Во 1550-тите и раните 1560-ти грнчарите во Изник правеле плочки за [[Сулејманова џамија|џамијата Сулејманије]] во Истанбул, {{Sfn|Necipoğlu|2005}} мавзолејот на [[Рокселана|Хурем Султан (Рокселана)]] (завршен во 1558 година), {{Sfn|Goodwin|2003}} [[Голема џамија (Адана)|Големата џамија]] во [[Адана]] (околу 1560 година), {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} {{Efn|The Great Mosque in Adana was an existing building and was not designed by Sinan.{{sfn|Denny|1976}}}} [[Рустем-пашина џамија|Рустем-пашината џамија]] во Истанбул (завршена околу 1563 година), {{Sfn|Necipoğlu|2005}} и мавзолејот на Сулејман I (завршен во 1567 година). {{Sfn|Goodwin|2003}} Мавзолеите на Сулејман I и на неговата сопруга Хурем Султан се наоѓаат во просторот на Сулејманија џамија во Истанбул. {{Sfn|Necipoğlu|2005}} Светло-црвената боја била воведена со употреба на железо што содржи жлеб нанесена како лизгање под глазурата. Црвената боја би станала вообичаена одлика на Изничките плочки и керамика. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} {{Sfn|Necipoğlu|2005}} Зграда со плочки со црвена боја е [[Сулејманова џамија|џамијата Сулејманије]] во Истанбул, која била дизајнирана од страна на царскиот архитект [[Мимар Синан]] и завршена во 1557 година. Повторувачките правоаголни плочки имаат цветен шаблон како матрица на бело тло. Цветовите се главно сини, но има и тиркизна, црна и црвена боја. {{Sfn|Denny|2004}} Надвор од џамијата на северната фасада во дворот, прозорците имаат правоаголни табли со текст од Куранот. Белите букви се напишани со ''тулутско'' писмо на темно сина земја. Декорацијата на овие плочки ја вклучува и црвената боја. {{Sfn|Necipoğlu|2005}} Следниот голем споменик дизајниран од Синан била [[Рустем-пашина џамија|Рустем-пашината џамија]] која била завршена во 1563 година. За разлика од воздржаната употреба на плочките во Сулејманија џамијата, површините во внатрешноста и фасадата под портот на влезот се раскошно украсени со плочки. {{Sfn|Denny|2004}} Користени се повеќе од 80 различни дизајни. Повеќето од плочките се во панели со повторувачки обрасци каде што секоја плочка е идентична со другите. Џамијата е прва со црвени лалиња и каранфили инспирирани од Кара Меми. ''[[Михраб]]от'' е украсен со ќерамиди обоени со тенко кафеаво-црвена боја, но во другите делови на џамијата има плочки со дебелиот восочен црвен релјеф. {{Sfn|Denny|2004}} Виолетовата боја употребена со „дамаск опрема“ не ја комбинирала добро црвената боја и само неколку споменици ги користат двете бои. Виолетова боја е употребена со црвено на плочата со плочки на која е прикажана цветна слива под портот лево од влезот на Рустем-пашината џамија во Истанбул. {{Sfn|Carswell|2006}} {{Sfn|Necipoğlu|2005}} „Дамаск“ користел зелена боја - зелена со сивкав тон. Оваа боја ретко се користела на плочките на мавзолејот на [[Рокселана|Хурем Султан (Рокселана)]] (1558), но зелената не била користена на плочките на [[Голема џамија (Адана)|Големата џамија]] во [[Адана]] (околу 1560) ниту на мавзолејот на [[Рустем-паша]] (1562). {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Со исклучок на плочата со плочки над надворешната врата која е додадена подоцна, ниту една од плочките во Рустем-пашината џамија не вклучува зелена боја во нивната декорација. {{Sfn|Denny|2004}} Светлото смарагдно зелено било воведено за прв пат на портиските панели на мавзолејот на Сулејман во погребната градина на [[Сулејманова џамија|комплексот Сулејмание]], {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} кој бил завршен во 1567 година. {{Sfn|Goodwin|2003}}<gallery> Податотека:Enderun library Topkapi 42.JPG|Изнички плочки во неокласичната библиотека Ендерун во [[Topkapi Palace|палатата Топкапи]] Податотека:Turkey; Iznik - Two Tiles - Google Art Project.jpg|Две плочки, околу 1560 година Податотека:Tile Iznik Met 64.27.17.jpg|Плочка со лисја од ''саз'', лалиња и цветови на слива, трета четвртина 16 век Податотека:Tile panel flowers Louvre OA3919-2-297.jpg|Плочка, втора половина 16 век Податотека:Tile panel mandorla Louvre OA3919-2-247e.jpg|Поплочен панел со централна [[Aureola#Mandorla|мандорла]], околу 1580 година Податотека:Rüstem Pasha mosque tile.jpg|Детал од плочка во [[Rüstem Pasha Mosque|Рустем-пашината џамија]], околу 1563 година Податотека:Rüstem Pasha mosque tiles - single tile.jpg|Ѕидна плочка во Рустем-пашината џамија, околу 1563 година Податотека:Adana Ulu Camii Mihrab.jpg|Плочка во Михработ на Улу џамија, 1560 година </gallery> === Грнчарство === [[Податотека:Mosque_lamp_from_Suleymaniye_Mosque_V&A_131-1885.jpg|десно|мини| Светилка од [[Сулејманова џамија|Сулејманија џамија]] в. 1557 година]] Важен предмет во проучувањето на керамиката од Изник е џамиска ламба која сега се наоѓа во [[Викторија и Алберт (музеј)|музејот Викторија и Алберт]] во [[Лондон]]. {{Efn|The Süleymaniye Mosque lamp in the Victoria and Albert Museum has the [https://collections.vam.ac.uk/item/O9232/lamp-unknown/ Inventory number: 131–1885]}} Се верува дека светилката е направена за [[Сулејманова џамија|џамијата Сулејманије]] во Истанбул, која била завршена во 1557 година. Кандилото е најраниот предмет од познат датум со [[Ерменски боле|боле]]-црвена декорација што требало да стане карактеристична одлика на керамидите и керамиката од Изник. {{Sfn|Carswell|2006}} {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Црвената боја на светилката е тенка, кафеава и нерамна. Се верува дека неколку преживеани садови кои користат слична тенка црвена боја датираат од истиот период. {{Sfn|Carswell|2006}} {{Sfn|Denny|2004}} Нема сочувани садови со датум помеѓу светилникот на Купола на карпата од 1549 година до 1606/7 година. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} {{Efn|A dish now in the Musée National de la Renaissance in Écouen has the date written on the back as AH&nbsp;[10]15 which corresponds to AD&nbsp;1606/7.{{sfn|Atasoy|Raby|1989|p=223, fig 511}}<!--No link as I haven't found an online database - inv. no. is Cl. 8108-->}} Многу плочки преживеале на градби со познат датум и иако дизајните генерално се разликуваат од оние што се користат на керамиката, често е можно да се одреди приближниот датум со споредување на композицијата и мотивите со оние на плочките. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} ==== Садови за јадење ==== <gallery> Податотека:Animal Decorated Ottoman Pottery P1000585.JPG|Сад за јадење со пауни и цвеќиња, 1575 година Податотека:Dish with saz leaf design, Turkey, Iznik, c. 1575, underglaze-painted stonepaste - Royal Ontario Museum - DSC04737.JPG|Сад за јадење со лист од ''саз'' и цветови, 1575 година Податотека:Iznik polychrome ware late 16th early 17th century.jpg|Сад за јадење со обичен раб, крајот на 16 – почеток на 17 век Податотека:Gulbenkian-Prunus blossom tree.jpg|Сад за јадење, 1585 година Податотека:Plate Iznik MBA Lyon E500-62.jpg|Сад за јадење со обичен раб, 1580–1600 година Податотека:Animal Decorated Ottoman Pottery P1000581.JPG|Јадења со животни во резерва на зелена позадина, в. 1580–1585 година </gallery> ==== Други предмети ==== <gallery> Податотека:Pitcher Iznik Louvre OA7595.jpg|[[Стомна]] со цветна декорација, околу 1560–1570 Податотека:Tankard BM G.1983.59.jpg|Чаша со чемпреси и цвеќиња, околу 1560 година Податотека:Tankard, Iznik, Turkey, c. 1575-1585 AD, stonepaste body painted under glaze - Freer Gallery of Art - DSC05425.JPG|Чаша со бродови, околу 1575–1585 Податотека:Turkish - Mosque Lamp - Walters 481301 - View A.jpg|Кандило, околу 1580–1585 година Податотека:Jar with tulips, Iznik ware, Turkey, Iznik, Ottoman period, last quarter of 16th century, earthenware with underglaze polychrome painting - Cincinnati Art Museum - DSC04090.JPG|Евер, последната четвртина од 16 век Податотека:Bottle BM 1878 12-30 465.jpg|Шише со рози, каранфили и други цвеќиња, околу 1560–1580 Податотека:Lidded bowl BM 1878.12-30.479.jpg|Сад со капак украсен со чемпреси, лалиња и каранфили, околу 1560–1580 Податотека:Spherical Hanging Ornament, 1575-1585.jpg|Сферичен висечки украс, в. 1575–1585 </gallery> == Пад (1600–1700) == Кон крајот на 16 век се забележува значително опаѓање на квалитетот на керамиката произведена во Изник. {{Sfn|Carswell|2006}} Ова е поврзано со губењето на покровителството од страна на османлискиот двор и со наметнувањето фиксни цени во период на [[инфлација]]. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Друг важен фактор бил тоа што од средината на 16 век сè поголеми количини кинески порцелан биле увезени во [[Турција]]. Занаетчиите од Изник не успеале да се натпреваруваат со висококвалитетниот увоз и наместо тоа, произведувале керамика со грубо обоен рустичен дизајн. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Иако кинескиот увоз не се натпреварувал со локално произведените плочки, имало малку нови царски градби и затоа мала побарувачка. Дури и кога дворот барал плочки како за мавзолејот на [[Ахмед I]] изграден помеѓу 1620 и 1623 година, ниските цени довеле до пад на животниот стандард на грнчарите. Тие одговориле со наоѓање нови пазари надвор од наметнатиот отомански систем на цени. Плочките биле извезувани во [[Каиро]], каде што биле користени за украсување на [[Сина џамија (Каиро)|џамијата Аксункур,]] која била реконструирана од Ибрахим-ага во 1651-52 година. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} {{Sfn|Behrens-Abouseif|1992}} Плочките биле извезени и во Грција каде во 1678 година [[Велика Лавра|манастирот Голема Лавра]] на [[Света Гора]] бил украсен со полихромни плочки испишани со грчки букви. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} {{Sfn|Carswell|2006}} Сепак, имало опаѓање на обемот на произведената керамика и до средината на 17 век останале само неколку печки. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}} Последната датирана керамика се садови со груби унцијални грчки натписи е од 1678 година. {{Sfn|Atasoy|Raby|1989}}<gallery> Податотека:Iznik ship VA 1625-1650.jpg|Сад со брод, околу 1625–1650 Податотека:Iznik dish pagoda dated 1666.jpg|Сад со грчки натпис, датиран 1666 година Податотека:Dish with a riderless horse, Turkey, Iznik, Ottoman dynasty, early 17th century, painted and glazed stonepaste - Royal Ontario Museum - DSC04591.JPG|Сад со коњ без јавач, почеток на 17 век Податотека:Dish with a spray of two saz leaves and scale pattern, Turkey, Iznik, 17th century AD, composite body, underglaze-painted - Huntington Museum of Art - DSC05018.JPG|Сад со лисја од ''саз'' и шара 17 век </gallery>Грнчарските садови кои ги комбинираат традиционалните дизајни на Изник со модерни теми сега се произведуваат за туристичка трговија во Ќутахја. {{Sfn|Carswell|2006}} ==Белешки== {{notelist|40em}} == Наводи == {{наводи}} ==Извори== {{refbegin}} *{{cite journal | last=Allan | first=J.W. | year=1973 | title=Abū'l-Qāsim's treatise on ceramics | journal=Iran | volume=11 | pages=111–120 | jstor=4300488 | url=http://islamicceramics.ashmolean.org/Glossary/abulqasim.htm | access-date=2011-09-04 | archive-url=https://web.archive.org/web/20120323144522/http://islamicceramics.ashmolean.org/Glossary/abulqasim.htm | archive-date=2012-03-23 | url-status=dead }} *{{cite book | last1=Atasoy | first1=Nurhan | author1-link=Nurhan Atasoy | last2=Raby | first2=Julian | editor-last=Petsopoulos | editor-first=Yanni | year=1989 | title=Iznik: The Pottery of Ottoman Turkey | publisher=Alexandria Press | place=London | isbn=978-1-85669-054-6 }}<!--Citing this book is tricky. The book has 27 chapters of which 23 are by Raby, 3 are by Atasoy and 1 (chapter 6) by Julian Henderson. The title page actually credits Yanni Petsopoulos as the editor but he is rarely mentioned by authors citing the book. --> * {{cite book | last= Behrens-Abouseif | first=Doris | year=1992 | orig-year=1989 | title= Islamic Architecture in Cairo: An Introduction | publisher=Brill | place=Leiden | isbn=978-90-04-09626-4 }} *{{cite book | last=Carswell | first=John | year=2006 | orig-year=1998 | title=Iznik Pottery | publisher=British Museum Press | place=London | isbn=978-0-7141-2441-4 }}<!--Contains "Second Edition 2006" on the copyright page, but there is no explanation of how it differs from the first edition--> *{{ cite book | last=Denny | first=Walter B. | year=1976 | chapter=Ceramic revetments of the mosque of the Ramazan Oğlu in Adana | title=IVème congrès international d'art turc : Aix-en-Provence, 10-15 septembre 1971 | series=Études historiques (Université Provence), no 3. | publisher=Éditions de l'Université de Provence | isbn=978-2-85399-015-8 | pages=57–65 }} *{{cite book | last=Denny | first=Walter B. | year=2004 | title=Iznik: the Artistry of Ottoman Ceramics | url=https://archive.org/details/iznikartistryofo0000denn | publisher=Thames & Hudson | place=London | isbn=978-0-500-51192-3 }} *{{Cite book | last=Goodwin | first=Godfrey | year=2003 | orig-year=1971 | title=A History of Ottoman Architecture | publisher=Thames & Hudson | location=London | isbn=978-0-500-27429-3 }} * {{ cite journal | last=Necipoğlu | first=Gülru | author-link=Gülru Necipoğlu | year=1990 | title=From International Timurid to Ottoman: a change of taste in sixteenth-century ceramic tiles | journal=Muqarnas | volume=7 | pages=136–170 | url=http://archnet.org/sites/2024/publications/3340 | jstor=1523126 }} * {{cite book | last=Necipoğlu | first=Gülru | author-link=Gülru Necipoğlu | year=2005 | title=The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire | publisher=Reaktion Books | place=London | isbn=978-1-86189-253-9 }} *{{cite journal | last=Lane | first=Arthur | year=1957a | title= The Ottoman pottery of Isnik | journal= Ars Orientalis | volume=2 | pages=247–281 | jstor=4629039 }} *{{cite book | last=Lane | first=Arthur | year=1957b | title=Later Islamic pottery: Persia, Syria, Egypt, Turkey | publisher=Faber and Faber | place=London | oclc=1646726 }} {{refend}} {{refbegin}} *{{cite book | last=Akar | first=Azade | year=1988 | title=Treasury of Turkish designs: 670 motifs from Iznik pottery | publisher=Dover | place=New York | isbn=978-0-486-25594-1 | ref=none}} *{{cite journal | last1=Colomban | first1=P. | last2=Milande | first2=V. | last3=Le Bihan | first3=L. | year=2004 | title=On-site Raman analysis of Iznik pottery glazes and pigments | journal=Journal of Raman Spectroscopy | volume=35 | issue=7 | pages=527–535 |doi=10.1002/jrs.1163 | arxiv=cond-mat/0612375 | bibcode=2004JRSp...35..527C | ref=none }} *{{cite journal | last=Denny | first=Walter B. | year=2005 | title=Dispersed Ottoman unified-field tile panels | journal=Benaki Museum Journal | volume=4, 2004| pages=149–157 | url=https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/benaki/article/viewFile/18260/16214 | issn=2407-9502 | ref=none }}<!--2004 on cover but published in 2005--> *{{cite book | last=Denny | first=Walter B. | year=2006 | chapter=Dispersed Ottoman repeating-pattern İznik tiles | editor-last=Parzymies | editor-first=Anna | title=Studies in Oriental Art and Culture in Honour of Professor Tadeusz Majda | publisher= Dialog | place=Warsaw | pages=169–190 | isbn=978-83-89899-39-2 | ref=none }} *{{cite journal | last= François | first= Véronique | year=1997 | title= Les ateliers de céramique byzantine de Nicée/Iznik et leur production (Xe-début XIVe siècle) | journal= Bulletin de Correspondance Hellénique | volume=121 | issue=1 | pages=411–442 | url=http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/bch_0007-4217_1997_num_121_1_1637 | language=fr | ref=none | doi=10.3406/bch.1997.1637}} *{{cite journal | last1=Henderson | first1=J. | last2=Raby | first2=J. | year=1989 | title=The technology of fifteenth century Turkish tiles: an interim statement on the origins of the Iznik industry | journal=World Archaeology: Ceramic Technology | volume=21 | issue=1 | pages=115–132 | jstor=124488 | doi=10.1080/00438243.1989.9980094 | ref=none }} *{{cite journal | last1=Mason | first1=R.B. | last2=Tite | first2=M.S. | year=1994 | title= The beginnings of Islamic stonepaste technology | journal= Archaeometry | volume=36 | issue=1 | pages=77–91 | doi=10.1111/j.1475-4754.1994.tb01066.x |ref=none }}. *{{ cite journal | last=Maury | first=Charlotte | year=2012 | title=À propos de la vaisselle peinte sous glaçure d'époque ottomane à Damas : identification, description, datation | journal=Bulletin d'Études Orientales | volume=61 | pages=507–543 | language=fr | url=http://beo.revues.org/1051 | doi=10.4000/beo.1051 | ref=none | doi-access=free }} *{{cite journal | last1=Paynter | first1=S. | last2=Okyar | first2=F. | last3=Wolf | first3=S.| last4=Tite | first4=M.S. | year=2004 | title= The production technology of Iznik pottery – a reassessment | journal= Archaeometry | volume=46 | issue=3 | pages=421–437 | doi=10.1111/j.1475-4754.2004.00166.x | ref=none }} *{{cite book | last= Queiroz Ribeiro | first=Maria | year=2009 | title=Iznik Pottery and Tiles in the Calouste Gulbenkian Collection | publisher= Calouste Gulbenkian Foundation | place=Lisbon | isbn=978-972-8848-58-3 | ref=none }} *{{cite journal | last=Tite | first=M.S. | year=1989 | title= Iznik pottery: an investigation of the methods of production | journal= Archaeometry | volume=31 | issue=2 | pages=115–132 | doi=10.1111/j.1475-4754.1989.tb01008.x | ref=none }} {{refend}} == Надворешни врски == {{commons category|İznik ceramics}} * {{citation | title=Timeline of the main developments in Iznik pottery | url=http://islamicceramics.ashmolean.org/Iznik/timeline.htm | publisher=Ashmolean Museum | place=Oxford | access-date=2011-09-10 | archive-url=https://web.archive.org/web/20120323144548/http://islamicceramics.ashmolean.org/Iznik/timeline.htm | archive-date=2012-03-23 | url-status=dead }} * [http://www.pbase.com/dosseman/iznik Photographs of Iznik tiles in Istanbul taken by Dick Osseman] [[Категорија:Турска култура]] [[Категорија:Турска уметност]] [[Категорија:Грнчарство]] [[Категорија:Изник]] jv0415zjpwea8ygf1xnowcwzjniu67s 0 1298135 5381264 5380119 2025-06-17T20:47:14Z Carshalton 30527 5381264 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Тихомир Костадинов | image = [[Податотека:Tihomir Kostadinov 20180327 (cropped).jpg|200px]] | height = {{height|m=1.78}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1996|3|4}} | cityofbirth = [[Валандово]] | countryofbirth = [[Македонија]] | nationality = {{flagsport|MKD}} [[Македонија]] | position = [[Среден ред (фудбал)|среден ред]] | currentclub = {{Fb team Piast Gliwice}} | clubnumber = 96 | years1 = 2014 | caps1 = 7 | goals1 = 0 | clubs1 = {{Fb team Moravac Mrstane}} | years2 = 2015 | caps2 = 8 | goals2 = 0 | clubs2 = {{Fb team Teteks}} | years3 = 2015-2016 | caps3 = 25 | goals3 = 4 | clubs3 = {{Fb team Dukla Banska Bystrica}} | years4 = 2016-2017 | caps4 = 21 | goals4 = 1 | clubs4 = {{Fb team Zlate Moravce}} | years5 = 2017-2022 | caps5 = 109 | goals5 = 11 | clubs5 = {{Fb team Ruzomberok}} | years6 = 2022-2025 | caps6 = 50 | goals6 = 2 | clubs6 = {{Fb team Piast Gliwice}} | years7 = 2025- | caps7 = 0 | goals7 = 0 | clubs7 = {{Fb team Sigma Olomouc}} | nationalyears1 = 2012 | nationalcaps1 = 2 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{flagsport|MKD}} [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 17 години|Македонија 17]] | nationalyears2 = 2014 | nationalcaps2 = 3 | nationalgoals2 = 0 | nationalteam2 = {{flagsport|MKD}} [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 19 години|Македонија 19]] | nationalyears3 = 2015-2019 | nationalcaps3 = 17 | nationalgoals3 = 4 | nationalteam3 = {{flagsport|MKD}} [[Фудбалска репрезентација на Македонија под 21 година|Македонија 21]] | nationalyears4 = 2019- | nationalcaps4 = 30 | nationalgoals4 = 0 | nationalteam4 = {{flagsport|MKD}} [[Фудбалска репрезентација на Македонија|Македонија]] }} '''Тихомир Костадинов''' (роден на [[4 март]] [[1997]], во [[Валандово]]) — [[Македонци|македонски]] [[фудбалер]], [[Среден ред (фудбал)|играч од средниот ред]] на [[СК Сигма Оломоуц|Сигма Оломоуц]] и на [[Фудбалска репрезентација на Македонија|македонската репрезентацијата]]. ==Клупска кариера== Роден во [[Валандово]], својата кариера ја започнал во соседна [[Србија]] во екипата на [[ФК Моравац Мрштане|Моравац Мрштане]], за која дебитирал како професионалец во [[Прва лига на Србија 2014-2015|второто ниво на земјата во сезоната 2014-2015]].<ref>{{Soccerway|tihomir-kostadinov/270608}}</ref> Сепак, тој се вратил во Македонија за вториот дел од сезоната, каде играл за [[ФК Тетекс Тетово|Тетекс]] од [[Тетово]]. Во летото 2015 година, се преселил во [[Словачка]], каде ги поминал следните шест ипол години играјќи во [[Суперлига на Словачка|првенството на таа земја]] за три различни екипи [[ФК Дукла Банска Бистрица|Дукла Банска Бистрица]] (2015-2016), [[ФК Вион Злате Моравце|Злате Моравце]] (2016-2017) и на крајот за [[ФК Ружомберок|Ружомберок]], каде се задржал и најдолго од 2017 до 2022 година. Својот прв гол за Ружомберок го постигнал во победата со 3-0 на гостувањето против [[ФК Сеница|Сеница]].<ref>{{cite news|url=https://www.gol.mk/fudbal/kostadinov-go-postigna-debi-golot-za-ruzhomberok|title=Костадинов го постигна деби-голот за Ружомберок|publisher=gol.mk|date=24 октомври 2017|access-date=22 април}}</ref> На 23 декември 2021, Костадинов потпишал за [[Полска|полскиот]] клуб [[ФК Пјаст Гливице|Пјаст Гливице]].<ref>{{cite web|url=https://www.vesti.mk/article/61c47b92075b2192ca521786|title=Костадинов се сели во Полска|publisher=vesti.mk|date=23 декември 2021|access-date=12 април 2022|archive-date=2021-12-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20211223141450/https://www.vesti.mk/article/61c47b92075b2192ca521786|url-status=dead}}</ref> Своето деби во полската [[Екстракласа]] го направил на 26 февруари 2022, во натпреварот на домашен терен против [[Гурник Забже]] што завршил 0-0, заменувајќи го [[Рауно Сапинен]] во 65-тата минута. На 9 април 2022, во победата со 1-0 над [[Гурник Лечна]], Костадинов претрпел тешка повреда на [[Преден вкрстен лигамент|предните вкрстени лигаменти]] на десното [[колено]];<ref>{{cite news|url=https://makfax.com.mk/sport/tihomir-kostadinov-gi-skina-ligamentite-na-kolenoto/|title=Тихомир Костадинов ги скина лигаментите на коленото|publisher=MakFax|date=11 април 2022|access-date=22 април}}</ref> десеттина дена подоцна, тој бил успешно опериран во [[Барселона]], по што неговата прва сезона во Полска завршила предвреме со само 6 настапи за Пјаст Гливице.<ref>{{cite news|url=https://derbi.mk/start-na-dolgiot-proces-kostadinov-uspeshno-operiran-po-teshkata-povreda-foto/|title=Старт на долгиот процес: Костадинов успешно опериран по тешката повреда (Фото)|publisher=derbi.mk|date=22 април 2022|access-date=22 април}}</ref> Откако целосно ја пропуштил сезоната 2022-2023, Костадинов го направил долго чеканото враќање на терените за Пјаст Гливице на 24 ноември 2023, влегувајќи во игра како доцна замена во ремито 0-0 против [[ФК Јагелонија Бјалисток|Јагелонија Бјалисток]], само неколку дена подоцна откако претходно настапил за репрезентацијата на Македонија против {{NazNB|FUrep|ENG}}. На 4 август 2024, Костадинов го постигнал својот прв гол во дресот на Пјаст, во првенствената победа со 1-2 на гостувањето кај [[ФК Легија Варшава|Легија Варшава]];<ref>{{cite web|url=https://derbi.mk/moment-koj-kje-go-pameti-kostadinov-vleze-i-ja-reshi-legija-vo-varshava-video/|title=Момент кој ќе го памети: Костадинов влезе и ја реши Легија во Варшава (ВИДЕО)|publisher=derbi.mk|date=5 август 2024|access-date=30 март 2025}}</ref> тој се појавил во игра од клупата за резерви во 79-тата минута при резултат 1-1, а шест минути подоцна го постигнал голот со кој и донел победа на својата екипа. Следниот месец, тој го постигнал својот прв гол и во [[Фудбалски куп на Полска|Купот на Полска]] против нисколигашот Хутник Краков во првото коло од натпреварувањето.<ref>{{cite web|url=https://ekipa.mk/tiho-kostadinov-strelets-za-negoviot-pjas-vo-kupot-na-polska-video/|title=Тихо Костадинов стрелец за неговиот Пјаст во Купот на Полска (ВИДЕО)|date=25 септември 2025|access-date=30 март 2025}}</ref> Сезоната ја завршил со вкупно 29 настапи помеѓу првенството и купот и 3 постигнати гола. На 17 јуни 2025, потпишал за [[Чешка|чешкиот]] клуб [[ФК Сигма Оломуц|Сигма Оломуц]].<ref>{{cite|url=https://ekipa.mk/tiho-kostadinov-potpisha-za-sigma-olomuts-foto/|title=Тихо Костадинов потпиша за Сигма Оломуц (ФОТО)|publisher=ekipa.mk|date=17 јуни 2025|access-date=17 јуни 2025}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Своето деби за [[Фудбалска репрезентација на Македонија|сениорската репрезентација на Македонија]] го направил во ноември 2019 во [[Квалификации за Европско првенство во фудбал 2020|квалификациите за Европското првенство 2020]] против {{NazNB|FUrep|AUT}}.<ref>{{cite web|url=https://eu-football.info/_player.php?id=30846|title=Player Database|website=eu-football.info|accessdate=2020-04-15}}</ref> Во 2021 година, бил повикан да настапи за Македонија на [[Европско првенство во фудбал 2020|Европското првенство 2020]].<ref>{{cite web|url=https://ffm.mk/igor-angelovski-go-objavi-spisokot-za-euro-2020|title=Иго Ангеловски го објави списокот за ЕУРО 2020|publisher=ФФМ|date=20 мај 2021|access-date=22 април 2022|archive-date=2021-06-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602072613/https://ffm.mk/igor-angelovski-go-objavi-spisokot-za-euro-2020|url-status=dead}}</ref> Таму тој забележал два настапи, и двата влегувајќи како замена од клупата во првиот (против Австрија) и третиот натпревар (против {{NazNB|FUrep|NED}}) од [[Европско првенство во фудбал 2020 - група Ц|групната фаза]], по која неговата репрезентација била елиминирана од турнирот. ===Хронологија на репрезентативните настапи=== {{Репрезентативни настапи|MKD}} {{Cronopar|16-11-2019|Виена|AUT|2|1|MKD|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|19-11-2019|Скопје|MKD|1|0|ISR|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|8-10-2020|Скопје|MKD|2|1|KOS|-|Квал. за ЕП|2020|13={{subon|88}}}} {{Cronopar|11-10-2020|Талин|EST|3|3|MKD|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза|13={{suboff|78}}}} {{Cronopar|14-10-2020|Скопје|MKD|1|1|GEO|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза|13={{suboff|89}}}} {{Cronopar|12-11-2020|Тбилиси|GEO|0|1|MKD|-|Квал. за ЕП|2020|13={{subon|84}} {{yel|90+3}}}} {{Cronopar|15-11-2020|Скопје|MKD|2|1|EST|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза|13={{subon|59}}}} {{Cronopar|18-11-2020|Ереван|ARM|1|0|MKD|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза|13={{suboff|62}}}} {{Cronopar|1-6-2021|Скопје|MKD|1|1|SVN|-|Пријателска|13={{subon|58}} {{yel|76}}}} {{Cronopar|4-6-2021|Скопје|MKD|4|0|KAZ|-|Пријателска|13={{yel|52}} {{suboff|73}}}} {{Cronopar|13-6-2021|Букурешт|AUT|3|1|MKD|-|Евро|2020|Прва фаза|13={{subon|63}}}} {{Cronopar|21-6-2021|Амстердам|MKD|0|3|NLD|-|Евро|2020|Прва фаза|13={{subon|69}} {{yel|84}}}} {{Cronopar|2-9-2021|Скопје|MKD|0|0|ARM|-|Квал. за СП|2022|13={{yel|80}} {{suboff|83}}}} {{Cronopar|5-9-2021|Рејкјавик|ISL|2|2|MKD|-|Квал. за СП|2022|13={{suboff|80}}}} {{Cronopar|8-9-2021|Скопје|MKD|0|0|ROU|-|Квал. за СП|2022|13={{yel|71}}}} {{Cronopar|11-10-2021|Скопје|MKD|0|4|GER|-|Квал. за СП|2022|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|11-11-2021|Ереван|ARM|0|5|MKD|-|Квал. за СП|2022|13={{yel|53}} {{suboff|83}}}} {{Cronopar|14-11-2021|Скопје|MKD|3|1|ISL|-|Квал. за СП|2022|13={{yel|45+1}}}} {{Cronopar|29-3-2022|Порто|POR|2|0|MKD|-|Квал. за СП|2022|13={{suboff|75}}}} {{Cronopar|20-11-2023|Скопје|MKD|1|1|ENG|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|75}}}} {{Cronopar|22-3-2024|Бозтепе|MKD|1|1|MDA|-|Пријателска|13={{subon|63}}}} {{Cronopar|25-3-2024|Бозтепе|MNE|1|0|MKD|-|Пријателска|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|3-6-2024|Риека|CRO|3|0|MKD|-|Пријателска|13={{subon|57}}}} {{Cronopar|10-6-2024|Храдец Кралове|CZE|2|1|MKD|-|Пријателска}} {{Cronopar|10-9-2024|Скопје|MKD|2|0|ARM|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{subon|59}}}} {{Cronopar|10-10-2024|Рига|LAT|0|3|MKD|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{subon|55}}}} {{Cronopar|13-10-2024|Ереван|ARM|0|2|MKD|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{subon|54}}}} {{Cronopar|25-3-2025|Скопје|MKD|1|1|WAL|-|Квал. за СП|2026|15=[[Додаток:Квалификации за СП во фудбал 2026 УЕФА - резултати и состави (група Ј)#Македонија - Велс|дет.]]}} {{Cronopar|6-6-2025|Скопје|MKD|1|1|BEL|-|Квал. за СП|2026|13={{suboff|80}}|15=[[Додаток:Квалификации за СП во фудбал 2026 УЕФА - резултати и состави (група Ј)#Македонија - Белгија|дет.]]}} {{Cronopar|9-6-2025|Астана|KAZ|0|1|MKD|-|Квал. за СП|2026|13={{suboff|53}}|15=[[Додаток:Квалификации за СП во фудбал 2026 УЕФА - резултати и состави (група Ј)#Казхстан - Македонија|дет.]]}} {{Cronofin|30|0}} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рв|Tihomir Kostadinov}} {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Македонија |image3=Flag of Macedonia.svg }} *[https://int.soccerway.com/players/tihomir-kostadinov/270608/ Тихомир Костадинов на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/tihomir-kostadinov/profil/spieler/339510 Тихомир Костадинов на transfermarkt] {{Состав на Македонија на ЕП фудбал за играчи под 21 година 2017}} {{Состав на Македонија на ЕП фудбал 2020}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Костадинов, Тихомир}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Македонски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери од Валандово]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Тетекс Тетово]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Пјаст Гливице]] [[Категорија:Родени во 1996 година]] r3r6p70hcxng77ewavrbewy7wpz5qtq 2 1300155 5381265 5379891 2025-06-17T20:56:43Z ListeriaBot 65467 Wikidata list updated [V2] 5381265 wikitext text/x-wiki {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?linkcount WHERE { ?item wdt:P21 wd:Q6581072 . ?item wdt:P27 wd:Q221 . FILTER NOT EXISTS { ?wfr schema:about ?item . ?wfr schema:isPartOf <https://mk.wikipedia.org/>.} OPTIONAL {?item wikibase:sitelinks ?linkcount .} # count of sitelinks } limit 1000 |sort=label |columns=number:#,label:Article,description,p569,p570,p18,item,?linkcount:site links |thumb=100 |links=red }} {| class='wikitable sortable' ! # ! Article ! description ! датум на раѓање ! датум на смрт ! фотографија ! item ! site links |- | style='text-align:right'| 1 | [[Ajna Isejni]] | | 2004-11-11 | | | [[:d:Q98091703|Q98091703]] | 0 |- | style='text-align:right'| 2 | [[Aleksandra Kolovska]] | | 2004-02-23 | | | [[:d:Q116690280|Q116690280]] | 1 |- | style='text-align:right'| 3 | [[Ana Mickoska]] | | 1996-12-26 | | | [[:d:Q97738332|Q97738332]] | 0 |- | style='text-align:right'| 4 | [[Andrea Sedloska]] | | | | | [[:d:Q115003412|Q115003412]] | 1 |- | style='text-align:right'| 5 | [[Andrijana Boškoska]] | | 1979-09-07 | | | [[:d:Q130760296|Q130760296]] | 1 |- | style='text-align:right'| 6 | [[Angela Melnic]] | | 1976-03-30 | | | [[:d:Q97673150|Q97673150]] | 0 |- | style='text-align:right'| 7 | [[Angjela Petkovska]] | | 2001-12-18 | | | [[:d:Q98088319|Q98088319]] | 0 |- | style='text-align:right'| 8 | [[Anida Jahji]] | | 2003-11-01 | | | [[:d:Q98090249|Q98090249]] | 0 |- | style='text-align:right'| 9 | [[Arbe Ademi]] | | 1988-03-06 | | | [[:d:Q111240944|Q111240944]] | 0 |- | style='text-align:right'| 10 | [[Ashley Paris]] | | 1987-09-21 | | [[Податотека:Ashley Paris 55.jpg|center|100px]] | [[:d:Q4805546|Q4805546]] | 7 |- | style='text-align:right'| 11 | [[Bisera Paskal]] | | | | | [[:d:Q130172645|Q130172645]] | 1 |- | style='text-align:right'| 12 | [[Blagoj Kushovska]] | | | | | [[:d:Q64624713|Q64624713]] | 0 |- | style='text-align:right'| 13 | [[Dunja Ivanova]] | | | | | [[:d:Q120061730|Q120061730]] | 0 |- | style='text-align:right'| 14 | [[Dzeneta Sabani]] | | 1995-07-14 | | | [[:d:Q97735592|Q97735592]] | 0 |- | style='text-align:right'| 15 | [[Dzina Stevkovska]] | | | | | [[:d:Q126871949|Q126871949]] | 0 |- | style='text-align:right'| 16 | [[Edina Sulejmani]] | | 2004-11-30 | | | [[:d:Q98090309|Q98090309]] | 0 |- | style='text-align:right'| 17 | [[Egzona Jashara]] | | 1994-04-18 | | | [[:d:Q98069002|Q98069002]] | 0 |- | style='text-align:right'| 18 | [[Elena Petrova]] | | 1993-10-15 | | | [[:d:Q120061570|Q120061570]] | 0 |- | style='text-align:right'| 19 | [[Eleonora Veninova]] | | | | | [[:d:Q122975366|Q122975366]] | 0 |- | style='text-align:right'| 20 | [[Eli Isely]] | | 1957-01-14 | | | [[:d:Q118323918|Q118323918]] | 0 |- | style='text-align:right'| 21 | [[Elisa Hani]] | | 2003-10-04 | | | [[:d:Q98090248|Q98090248]] | 0 |- | style='text-align:right'| 22 | [[Emilijana Rizoska]] | | 2005-05-21 | | | [[:d:Q116690278|Q116690278]] | 1 |- | style='text-align:right'| 23 | [[Ena Medina]] | | | | | [[:d:Q64625016|Q64625016]] | 0 |- | style='text-align:right'| 24 | [[Enisa Amiti]] | | 2001-01-24 | | | [[:d:Q98088299|Q98088299]] | 0 |- | style='text-align:right'| 25 | [[Era Emurli]] | | 2004-03-14 | | | [[:d:Q98090243|Q98090243]] | 0 |- | style='text-align:right'| 26 | [[Era Stableva]] | | 2004-01-07 | | | [[:d:Q98090307|Q98090307]] | 0 |- | style='text-align:right'| 27 | [[Evgenija Teodosievska]] | | | | | [[:d:Q122189876|Q122189876]] | 0 |- | style='text-align:right'| 28 | [[Gabriela Galevska]] | | 2002-02-03 | | | [[:d:Q98088307|Q98088307]] | 0 |- | style='text-align:right'| 29 | [[Glorija Karovski]] | | 1997-09-15 | | | [[:d:Q97727281|Q97727281]] | 0 |- | style='text-align:right'| 30 | [[Gordana Dimitrieska-Kočoska]] | | | | [[Податотека:Gordana Dimitrieska-Kočoska official portrait 2024.jpg|center|100px]] | [[:d:Q134462169|Q134462169]] | 1 |- | style='text-align:right'| 31 | [[Gordana Stojkovska]] | | 1996-06-05 | | | [[:d:Q97727462|Q97727462]] | 0 |- | style='text-align:right'| 32 | [[Hristina Adjuleska]] | | 1995-04-23 | | | [[:d:Q97735588|Q97735588]] | 0 |- | style='text-align:right'| 33 | [[Ikmete Limani]] | | 2003-10-28 | | | [[:d:Q98090267|Q98090267]] | 0 |- | style='text-align:right'| 34 | [[Ilinka Iljoska]] | | | | | [[:d:Q124325151|Q124325151]] | 0 |- | style='text-align:right'| 35 | [[Ilinka Janeva]] | | | | | [[:d:Q113836856|Q113836856]] | 0 |- | style='text-align:right'| 36 | [[Ivana Avramoska]] | | 1993-12-06 | | | [[:d:Q97694341|Q97694341]] | 0 |- | style='text-align:right'| 37 | [[Ivana Nikolova]] | | 2001-06-19 | | | [[:d:Q98085939|Q98085939]] | 0 |- | style='text-align:right'| 38 | [[Ivana Zdravkova]] | | | | | [[:d:Q124171054|Q124171054]] | 0 |- | style='text-align:right'| 39 | [[Jana Ackovska]] | | 2000-03-17 | | | [[:d:Q97750999|Q97750999]] | 0 |- | style='text-align:right'| 40 | [[Jasmina Jovanovska]] | | 2001-01-25 | | | [[:d:Q98088310|Q98088310]] | 0 |- | style='text-align:right'| 41 | [[Joan Harmosin-Ohridski]] | | 1829 | 1890 | | [[:d:Q113717238|Q113717238]] | 0 |- | style='text-align:right'| 42 | [[Julija Tričkovska]] | | | | | [[:d:Q125209557|Q125209557]] | 0 |- | style='text-align:right'| 43 | [[Kalina Trpeska]] | | 1993-10-13 | | | [[:d:Q97727493|Q97727493]] | 0 |- | style='text-align:right'| 44 | [[Katerina Milevska]] | | 2003-02-02 | | | [[:d:Q98069003|Q98069003]] | 0 |- | style='text-align:right'| 45 | [[Katerina Nikolovska]] | | 1999-04-08 | | | [[:d:Q64624691|Q64624691]] | 0 |- | style='text-align:right'| 46 | [[Katerina Stojanovska]] | | 1996-08-16 | | | [[:d:Q97719365|Q97719365]] | 0 |- | style='text-align:right'| 47 | [[Kristina Naumoska]] | | 1994-07-08 | | | [[:d:Q97748648|Q97748648]] | 0 |- | style='text-align:right'| 48 | [[Leonita Lenjani]] | | 2001-05-07 | | | [[:d:Q97750332|Q97750332]] | 0 |- | style='text-align:right'| 49 | [[Lidija Georgievska]] | | 1995-01-25 | | | [[:d:Q97693419|Q97693419]] | 0 |- | style='text-align:right'| 50 | [[Lidija Milkova]] | | 1970-12-26 | | | [[:d:Q3832051|Q3832051]] | 3 |- | style='text-align:right'| 51 | [[Lidiǰa Kapuševska-Drakulevska]] | | 1962 | | | [[:d:Q112541749|Q112541749]] | 0 |- | style='text-align:right'| 52 | [[Liljana Nedelkovska Dimitrovska]] | | | | | [[:d:Q125303261|Q125303261]] | 0 |- | style='text-align:right'| 53 | [[Maja Angelovska-Panova]] | | | | | [[:d:Q113842377|Q113842377]] | 0 |- | style='text-align:right'| 54 | [[Maja Angelskova]] | | 1994-02-12 | | | [[:d:Q97751166|Q97751166]] | 0 |- | style='text-align:right'| 55 | [[Maja Jakimovska-Tošiḱ]] | | 1964 | | | [[:d:Q113823223|Q113823223]] | 0 |- | style='text-align:right'| 56 | [[Maja Pop Trajkova]] | | 1981 | | | [[:d:Q124539416|Q124539416]] | 0 |- | style='text-align:right'| 57 | [[Marija Belistojanoska]] | | 2000-01-17 | | | [[:d:Q97738197|Q97738197]] | 0 |- | style='text-align:right'| 58 | [[Marija Guguljanova]] | | 1999-11-11 | | | [[:d:Q116690276|Q116690276]] | 1 |- | style='text-align:right'| 59 | [[Marija Nichevska]] | | 2002-08-29 | | | [[:d:Q98088316|Q98088316]] | 0 |- | style='text-align:right'| 60 | [[Marijana Avramovska]] | | 1997-11-10 | | | [[:d:Q97727221|Q97727221]] | 0 |- | style='text-align:right'| 61 | [[Marika Bočvarova Plavevska]] | | | | | [[:d:Q125300501|Q125300501]] | 0 |- | style='text-align:right'| 62 | [[Marina Colesnicova]] | | 1986-12-12 | | | [[:d:Q97673124|Q97673124]] | 0 |- | style='text-align:right'| 63 | [[Marina Neskoska]] | | 1991-03-11 | | | [[:d:Q97723293|Q97723293]] | 0 |- | style='text-align:right'| 64 | [[Marinela Angelovska]] | | 2002-05-22 | | | [[:d:Q105719052|Q105719052]] | 0 |- | style='text-align:right'| 65 | [[Marinela Josifoska]] | | 1994-06-23 | | | [[:d:Q97748631|Q97748631]] | 0 |- | style='text-align:right'| 66 | [[Martina Angjelkovska]] | | 2000-01-11 | | | [[:d:Q97751001|Q97751001]] | 0 |- | style='text-align:right'| 67 | [[Martina Dimkoska]] | | 1992-09-18 | | | [[:d:Q97713896|Q97713896]] | 0 |- | style='text-align:right'| 68 | [[Martina Micevska]] | | 1990 | | | [[:d:Q64624679|Q64624679]] | 0 |- | style='text-align:right'| 69 | [[Matea Nikolic]] | | 2002-08-01 | | | [[:d:Q119555659|Q119555659]] | 1 |- | style='text-align:right'| 70 | [[Melani Vitanova]] | | 2001-02-13 | | | [[:d:Q97738466|Q97738466]] | 0 |- | style='text-align:right'| 71 | [[Michaela Velitskovska]] | | | | | [[:d:Q64624730|Q64624730]] | 0 |- | style='text-align:right'| 72 | [[Mihaela Popeska]] | | 2001-04-24 | | | [[:d:Q98088323|Q98088323]] | 0 |- | style='text-align:right'| 73 | [[Mila Talevska]] | | 1994-02-08 | | | [[:d:Q105719069|Q105719069]] | 0 |- | style='text-align:right'| 74 | [[Milena Stefanovska]] | | 1998-04-18 | | | [[:d:Q97727435|Q97727435]] | 0 |- | style='text-align:right'| 75 | [[Milka Golubovikj]] | | 1994-07-22 | | | [[:d:Q97748622|Q97748622]] | 0 |- | style='text-align:right'| 76 | [[Nadica Kosteska]] | | 2000-06-29 | | | [[:d:Q97738296|Q97738296]] | 0 |- | style='text-align:right'| 77 | [[Natasha Nedelkova]] | | 1993 | | | [[:d:Q131145217|Q131145217]] | 0 |- | style='text-align:right'| 78 | [[Nataša Levkova]] | | 1997-08-23 | | | [[:d:Q97761751|Q97761751]] | 0 |- | style='text-align:right'| 79 | [[Nikolija Stojanovska]] | | 2003-12-16 | | | [[:d:Q105719054|Q105719054]] | 0 |- | style='text-align:right'| 80 | [[Nikolina Trajkovska]] | | 1998-02-11 | | | [[:d:Q97732547|Q97732547]] | 0 |- | style='text-align:right'| 81 | [[Olivera Cokleska]] | | 2003-07-31 | | | [[:d:Q98090241|Q98090241]] | 0 |- | style='text-align:right'| 82 | [[Pandora Hadzi]] | | | | | [[:d:Q110846512|Q110846512]] | 0 |- | style='text-align:right'| 83 | [[Petrula Kostovska]] | | | | | [[:d:Q113807173|Q113807173]] | 0 |- | style='text-align:right'| 84 | [[Radica Kuzeva]] | | 1988-09-10 | | | [[:d:Q97735590|Q97735590]] | 0 |- | style='text-align:right'| 85 | [[Radmila Nerkova]] | | 1993-03-14 | | | [[:d:Q97669311|Q97669311]] | 0 |- | style='text-align:right'| 86 | [[Radmila Solakoska]] | | 1988-01-05 | | | [[:d:Q97748670|Q97748670]] | 0 |- | style='text-align:right'| 87 | [[Sanja Ivanovska Velkoska]] | | | | | [[:d:Q113824671|Q113824671]] | 0 |- | style='text-align:right'| 88 | [[Sara Duchkova]] | | 1994-04-14 | | | [[:d:Q97669307|Q97669307]] | 0 |- | style='text-align:right'| 89 | [[Sara Evtinxhioska]] | | 2004-05-22 | | | [[:d:Q98090395|Q98090395]] | 0 |- | style='text-align:right'| 90 | [[Saška Bogevska-Capuano]] | | 1979 | | | [[:d:Q113829756|Q113829756]] | 0 |- | style='text-align:right'| 91 | [[Slobodanka Parlić Barišić]] | | | | | [[:d:Q125209542|Q125209542]] | 0 |- | style='text-align:right'| 92 | [[Tea Bozhinoska]] | | 2003-09-25 | | | [[:d:Q98090239|Q98090239]] | 0 |- | style='text-align:right'| 93 | [[Teodora Gulicoska]] | | | | | [[:d:Q130172852|Q130172852]] | 1 |- | style='text-align:right'| 94 | [[Valbona Ismaili]] | | 2003-02-24 | | [[Податотека:2019-11-13 Volleyball, 1. Bundesliga Frauen, Schwarz-Weiss Erfurt - Nawaro Straubing 1DX 5028 by Stepro.jpg|center|100px]] | [[:d:Q68313478|Q68313478]] | 2 |- | style='text-align:right'| 95 | [[Vaska Altiparmak]] | | | | | [[:d:Q110837730|Q110837730]] | 0 |- | style='text-align:right'| 96 | [[Veselinka Labroska]] | | 1966<br/>1966-09-08 | | | [[:d:Q113376444|Q113376444]] | 0 |- | style='text-align:right'| 97 | [[Vidanka Stajic]] | | 1991-05-01 | | | [[:d:Q97669331|Q97669331]] | 0 |- | style='text-align:right'| 98 | [[Viktorija Vaseva Dimeska]] | | | | | [[:d:Q125304841|Q125304841]] | 0 |- | style='text-align:right'| 99 | [[Zaharinka Aleksoska Bačeva]] | | 1954 | | | [[:d:Q125299755|Q125299755]] | 0 |- | style='text-align:right'| 100 | [[Zaneta Vangeli]] | | 1963 | | | [[:d:Q115796116|Q115796116]] | 0 |- | style='text-align:right'| 101 | [[Јана Манева-Чупоска]] | | 1970 | | | [[:d:Q116142427|Q116142427]] | 0 |- | style='text-align:right'| 102 | [[Јована Мицевска]] | македонска ракометарка | 2000-07-26 | | | [[:d:Q115104246|Q115104246]] | 1 |- | style='text-align:right'| 103 | [[Љиљана Меѓеши]] | македонска глумица | 1956-04-20 | | | [[:d:Q31185200|Q31185200]] | 2 |- | style='text-align:right'| 104 | [[Џансевер]] | турско-македонска пејачка | 1967-07-08 | | | [[:d:Q101064387|Q101064387]] | 3 |- | style='text-align:right'| 105 | [[Адриана Анастасоска]] | македонска велосипедистка | 1991-08-19 | | | [[:d:Q98083925|Q98083925]] | 0 |- | style='text-align:right'| 106 | [[Александра Јовановска]] | македонска фудбалерка | 2003-10-12 | | | [[:d:Q98090254|Q98090254]] | 0 |- | style='text-align:right'| 107 | [[Александра Боканча]] | македонско-молдавска фудбалерка | 1989-10-22 | | | [[:d:Q93769838|Q93769838]] | 3 |- | style='text-align:right'| 108 | [[Александра Рубаноска]] | македонска фудбалерка | 2001-05-12 | | | [[:d:Q98088336|Q98088336]] | 0 |- | style='text-align:right'| 109 | [[Амелија Уце-Николов]] | македонска пингпонгарка | | | [[Податотека:20220814 ECM22 Table Tennis 9053.jpg|center|100px]] | [[:d:Q113638918|Q113638918]] | 1 |- | style='text-align:right'| 110 | [[Ана Јавашева]] | македонска фудбалерка | 2002-04-15 | | | [[:d:Q98088334|Q98088334]] | 0 |- | style='text-align:right'| 111 | [[Ана Апостолова]] | македонска фудбалерка | 2002-05-23 | | | [[:d:Q98088302|Q98088302]] | 0 |- | style='text-align:right'| 112 | [[Ана Димитровска]] | македонска фудбалерка | 1994-06-29 | | | [[:d:Q105719066|Q105719066]] | 0 |- | style='text-align:right'| 113 | [[Ана Марија Зафировска]] | македонска спортистка | 2002-05-11 | | [[Податотека:2020-01-12 Biathlon Single Mixed Relay (2020 Winter Youth Olympics) by Sandro Halank–033.jpg|center|100px]] | [[:d:Q81908280|Q81908280]] | 1 |- | style='text-align:right'| 114 | [[Ана Ристовска]] | македонска фудбалерка | 2003-05-15 | | | [[:d:Q105719060|Q105719060]] | 0 |- | style='text-align:right'| 115 | [[Ана Цветановска]] | македонска скијачка | 2000<br/>2000-12-06 | | [[Податотека:46 Ana Cvetanovska 7723.jpg|center|100px]] | [[:d:Q28870411|Q28870411]] | 2 |- | style='text-align:right'| 116 | [[Анастасија Маринковска]] | македонска фудбалерка | 2002-06-19 | | | [[:d:Q105719058|Q105719058]] | 0 |- | style='text-align:right'| 117 | [[Анастасија Овнарска]] | македонска одбојкарка | 2005-06-24 | | | [[:d:Q125416835|Q125416835]] | 1 |- | style='text-align:right'| 118 | [[Анастасија Спасевска]] | музичар | 2005-07-21 | | | [[:d:Q130259088|Q130259088]] | 1 |- | style='text-align:right'| 119 | [[Ангела Зафировска]] | македонска фудбалерка | 2004-10-24 | | | [[:d:Q98090313|Q98090313]] | 0 |- | style='text-align:right'| 120 | [[Ангела Стојанова]] | македонска фудбалерка | 1994-01-02 | | | [[:d:Q97669335|Q97669335]] | 0 |- | style='text-align:right'| 121 | [[Ангела Стојковска]] | македонска фудбалерка | 1997-09-03 | | | [[:d:Q97732545|Q97732545]] | 0 |- | style='text-align:right'| 122 | [[Андреа Будимировска]] | македонска велосипедистка | | | | [[:d:Q64624708|Q64624708]] | 0 |- | style='text-align:right'| 123 | [[Андријана Цветковиќ]] | македонска режисерка, амбасадор | 1981-04-05 | | [[Податотека:Ambassador Cvetkovik.jpg|center|100px]] | [[:d:Q55085022|Q55085022]] | 3 |- | style='text-align:right'| 124 | [[Анета Антовска]] | македонска велосипедистка | 1979-03-05 | | | [[:d:Q64624682|Q64624682]] | 0 |- | style='text-align:right'| 125 | [[Анита Величковска]] | македонска велосипедистка | 1988-12-28 | | | [[:d:Q64624697|Q64624697]] | 0 |- | style='text-align:right'| 126 | [[Антониела Стоименовска]] | македонска фудбалерка | 2002-01-30 | | | [[:d:Q105719056|Q105719056]] | 0 |- | style='text-align:right'| 127 | [[Анџелика Митрашиновиќ (Q109453977)|Анџелика Митрашиновиќ]] | македонска кошаркарка | 1993-08-14<br/>1993-08-25 | | | [[:d:Q109453977|Q109453977]] | 1 |- | style='text-align:right'| 128 | [[Арзана Шабани]] | македонска велосипедистка | | | | [[:d:Q64624680|Q64624680]] | 0 |- | style='text-align:right'| 129 | [[Арта Биљали-Зендели]] | македонска политичарка | 1981-04-11 | | | [[:d:Q106645258|Q106645258]] | 3 |- | style='text-align:right'| 130 | [[Артина Ќазими]] | политичарка | 1997-04-13 | | | [[:d:Q106645209|Q106645209]] | 3 |- | style='text-align:right'| 131 | [[Афродита Салихи (Q97706819)|Афродита Салихи]] | македонска фудбалерка | 1989-04-11 | | | [[:d:Q97706819|Q97706819]] | 0 |- | style='text-align:right'| 132 | [[Белма Бејтовиќ]] | македонска фудбалерка | 2002-05-29 | | | [[:d:Q97752766|Q97752766]] | 0 |- | style='text-align:right'| 133 | [[Биг Мама]] | албанско-македонска пејачка | 1986-02-28 | | | [[:d:Q539335|Q539335]] | 3 |- | style='text-align:right'| 134 | [[Билјана Петковска]] | | 1968 | | | [[:d:Q113846452|Q113846452]] | 0 |- | style='text-align:right'| 135 | [[Блага Тодоров]] | | | | | [[:d:Q110850267|Q110850267]] | 0 |- | style='text-align:right'| 136 | [[Бојана Бејатовиќ]] | македонска шахистка | 1994 | | | [[:d:Q104844067|Q104844067]] | 0 |- | style='text-align:right'| 137 | [[Бојана Петкова]] | македонска фудбалерка | 2003-12-23 | | | [[:d:Q98090302|Q98090302]] | 0 |- | style='text-align:right'| 138 | [[Брикена Шакири]] | македонска фудбалерка | 2004-02-29 | | | [[:d:Q98090305|Q98090305]] | 0 |- | style='text-align:right'| 139 | [[Валентина Далчевска]] | македонска фудбалерка | 2001-06-23 | | | [[:d:Q98088333|Q98088333]] | 0 |- | style='text-align:right'| 140 | [[Вангелина Маркудова]] | македонска судијка | 1956 | | | [[:d:Q64005921|Q64005921]] | 1 |- | style='text-align:right'| 141 | [[Вера Јанковиќ]] | македонска писателка | 1922-12-16 | 2003-01-21 | | [[:d:Q25461428|Q25461428]] | 1 |- | style='text-align:right'| 142 | [[Вера Маркова (Q64007076)|Вера Маркова]] | македонска судијка | 1947-11-21 | | | [[:d:Q64007076|Q64007076]] | 1 |- | style='text-align:right'| 143 | [[Верица Ѓеорѓиева]] | македонска фудбалерка | 1994-03-04 | | | [[:d:Q97713945|Q97713945]] | 0 |- | style='text-align:right'| 144 | [[Верица Јосимовска]] | историчар | 1969 | | | [[:d:Q131177207|Q131177207]] | 0 |- | style='text-align:right'| 145 | [[Верица Колевска]] | македонска фудбалерка | 2003-07-09 | | | [[:d:Q98090261|Q98090261]] | 0 |- | style='text-align:right'| 146 | [[Вероника Николовска]] | македонска фудбалерка | 2004-12-15 | | | [[:d:Q98090300|Q98090300]] | 0 |- | style='text-align:right'| 147 | [[Весна Стојаноска]] | македонска математичарка | | | | [[:d:Q102382710|Q102382710]] | 0 |- | style='text-align:right'| 148 | [[Викторија Јовановска (Q28867693)|Викторија Јовановска]] | македонска скијачка | 2000-07-11 | | | [[:d:Q28867693|Q28867693]] | 1 |- | style='text-align:right'| 149 | [[Викторија Игнатовска]] | македонска фудбалерка | 1999-10-21 | | | [[:d:Q97751005|Q97751005]] | 0 |- | style='text-align:right'| 150 | [[Викторија Недева]] | македонска фудбалерка | 2003-06-20 | | | [[:d:Q98090292|Q98090292]] | 1 |- | style='text-align:right'| 151 | [[Габриела Коскоска]] | македонска шахистка | 1969 | | | [[:d:Q9265219|Q9265219]] | 1 |- | style='text-align:right'| 152 | [[Габриела Петрушевска (Q79460966)|Габриела Петрушевска]] | македонска глумица | 1975-09-11 | | | [[:d:Q79460966|Q79460966]] | 0 |- | style='text-align:right'| 153 | [[Даниела Ристевска]] | македонска фудбалерка | 1994-09-12 | | | [[:d:Q97694519|Q97694519]] | 0 |- | style='text-align:right'| 154 | [[Даница Георгиевска (Q79461531)|Даница Георгиевска]] | македонска глумица | 1967-04-13 | | | [[:d:Q79461531|Q79461531]] | 0 |- | style='text-align:right'| 155 | [[Дарија Андовска (Q102035976)|Дарија Андовска]] | македонски композитор | 1979 | | | [[:d:Q102035976|Q102035976]] | 0 |- | style='text-align:right'| 156 | [[Дарја Ризова (Q79461539)|Дарја Ризова]] | македонска глумица | 1987-02-13 | | | [[:d:Q79461539|Q79461539]] | 0 |- | style='text-align:right'| 157 | [[Дајана Ристовска]] | македонска фудбалерка | 2004-07-23 | | | [[:d:Q105719063|Q105719063]] | 0 |- | style='text-align:right'| 158 | [[Девона Бонер]] | американско-македонска кошаркарка | 1987-08-21 | | [[Податотека:Bonner9-20180601.jpg|center|100px]] | [[:d:Q866093|Q866093]] | 13 |- | style='text-align:right'| 159 | [[Деспина Пауновиќ]] | македонска фудбалерка | 2002-06-24 | | | [[:d:Q98088317|Q98088317]] | 0 |- | style='text-align:right'| 160 | [[Дијана Христовска]] | македонска фудбалерка | 1997-09-18 | | | [[:d:Q97731158|Q97731158]] | 0 |- | style='text-align:right'| 161 | [[Драгана Волкановска]] | македонска спортистка | 1993-06-06 | | | [[:d:Q1254659|Q1254659]] | 1 |- | style='text-align:right'| 162 | [[Драгана Зафировска]] | македонска велосипедистка | 1983-10-25 | | | [[:d:Q64624676|Q64624676]] | 0 |- | style='text-align:right'| 163 | [[Драгана Колевска]] | македонска фудбалерка | 1995-06-09 | | | [[:d:Q97727305|Q97727305]] | 0 |- | style='text-align:right'| 164 | [[Драгана Костадиновска (Q79466747)|Драгана Костадиновска]] | македонска глумица | 1983-12-10 | | | [[:d:Q79466747|Q79466747]] | 0 |- | style='text-align:right'| 165 | [[Драгана Салтирова]] | македонска фудбалерка | 1995-01-26 | | | [[:d:Q97694526|Q97694526]] | 0 |- | style='text-align:right'| 166 | [[Драгица Рибарев]] | | | | | [[:d:Q110848828|Q110848828]] | 0 |- | style='text-align:right'| 167 | [[Душанка Пејкова]] | македонска фудбалерка | 1993-10-11 | | | [[:d:Q97731180|Q97731180]] | 0 |- | style='text-align:right'| 168 | [[Евгенија Крстевска]] | македонска фудбалерка | 1999-03-22 | | | [[:d:Q97738307|Q97738307]] | 0 |- | style='text-align:right'| 169 | [[Елена Бошковска (Q98088305)|Елена Бошковска]] | македонска фудбалерка | 2002-06-01 | | | [[:d:Q98088305|Q98088305]] | 0 |- | style='text-align:right'| 170 | [[Елена Гошева]] | македонска судијка | 1948-03-02 | | | [[:d:Q64005776|Q64005776]] | 1 |- | style='text-align:right'| 171 | [[Елена Димитријевиќ]] | македонска велосипедистка | | | | [[:d:Q64624728|Q64624728]] | 0 |- | style='text-align:right'| 172 | [[Елена Панеска]] | македонска фудбалерка | 2002-07-10 | | | [[:d:Q98069004|Q98069004]] | 1 |- | style='text-align:right'| 173 | [[Елеонора Петрова Митевска]] | | 1952-08-12 | | | [[:d:Q65498050|Q65498050]] | 0 |- | style='text-align:right'| 174 | [[Елизабета Шелева (Q16633882)|Елизабета Шелева]] | македонска писателка | | | | [[:d:Q16633882|Q16633882]] | 1 |- | style='text-align:right'| 175 | [[Елита Речи]] | македонска пејачка | 1981-02-04 | | | [[:d:Q13038573|Q13038573]] | 1 |- | style='text-align:right'| 176 | [[Елица Радевска]] | македонска фудбалерка | 1992-02-07 | | | [[:d:Q97669320|Q97669320]] | 0 |- | style='text-align:right'| 177 | [[Еми Симоновска]] | македонска фудбалерка | 1994-06-07 | | | [[:d:Q97732543|Q97732543]] | 0 |- | style='text-align:right'| 178 | [[Емилија Андреева (Q79467026)|Емилија Андреева]] | македонска глумица | 1955-07-18 | | | [[:d:Q79467026|Q79467026]] | 0 |- | style='text-align:right'| 179 | [[Емилија Миленкова]] | македонска фудбалерка | 1995-08-09 | | | [[:d:Q97719350|Q97719350]] | 0 |- | style='text-align:right'| 180 | [[Ермира Мехмети]] | политичарка | 1979-10-06 | | | [[:d:Q13038677|Q13038677]] | 3 |- | style='text-align:right'| 181 | [[Жанина Мирчевска]] | македонска писателка | 1967-10-20 | | | [[:d:Q18643152|Q18643152]] | 1 |- | style='text-align:right'| 182 | [[Ивана Арсениевска]] | македонска ракометарка | 2003-12-08 | | | [[:d:Q116690274|Q116690274]] | 1 |- | style='text-align:right'| 183 | [[Ивана Гакидова]] | македонска ракометарка | 1995-02-27 | | | [[:d:Q85981516|Q85981516]] | 2 |- | style='text-align:right'| 184 | [[Иванка Апостолова (Q106515242)|Иванка Апостолова]] | македонска универзитетска професорка | | | [[Податотека:Ivanka Apostolova.jpg|center|100px]] | [[:d:Q106515242|Q106515242]] | 0 |- | style='text-align:right'| 185 | [[Илза Бафтиари]] | македонска виолончелистка | | | | [[:d:Q44509407|Q44509407]] | 1 |- | style='text-align:right'| 186 | [[Илина Попова]] | македонска велосипедистка | | | | [[:d:Q64624712|Q64624712]] | 0 |- | style='text-align:right'| 187 | [[Ирена Паскали]] | македонска уметница | 1969 | | | [[:d:Q1672469|Q1672469]] | 0 |- | style='text-align:right'| 188 | [[Катерина Кузмановска]] | македонска политичарка | 1968-06-15 | | | [[:d:Q31155330|Q31155330]] | 2 |- | style='text-align:right'| 189 | [[Кети Смилеска]] | македонска политичарка | 1974-12-13 | | | [[:d:Q31207147|Q31207147]] | 2 |- | style='text-align:right'| 190 | [[Криси Гивенс]] | американско-македонска кошаркарка | 1985-07-26 | | | [[:d:Q40451177|Q40451177]] | 2 |- | style='text-align:right'| 191 | [[Кристина Мојсоска]] | македонска фудбалерка | 2004-06-06 | | | [[:d:Q98090279|Q98090279]] | 0 |- | style='text-align:right'| 192 | [[Лариса Кисељова]] | руско-македонска ракометарка | 1970-03-11 | | | [[:d:Q2679524|Q2679524]] | 6 |- | style='text-align:right'| 193 | [[Лилјана Ѓузелова-Хаџи Бошкова]] | македонска уметница | 1935 | 2018-07-17 | | [[:d:Q111715706|Q111715706]] | 1 |- | style='text-align:right'| 194 | [[Лилјана Кузмановска]] | македонска политичарка | 1962-07-15 | | | [[:d:Q31030756|Q31030756]] | 2 |- | style='text-align:right'| 195 | [[Линдита Алиу - Тахири]] | македонска новинарка | 1962 | | | [[:d:Q13041633|Q13041633]] | 2 |- | style='text-align:right'| 196 | [[Магдалена Манаскова]] | македонска политичарка | 1981-06-22 | | | [[:d:Q31030803|Q31030803]] | 2 |- | style='text-align:right'| 197 | [[Марина Арсовска]] | македонска фудбалерка | 1986-07-16 | | | [[:d:Q97694331|Q97694331]] | 0 |- | style='text-align:right'| 198 | [[Марија Јовановска (Q115104251)|Марија Јовановска]] | македонска фудбалерка | 2004-08-30 | | | [[:d:Q115104251|Q115104251]] | 1 |- | style='text-align:right'| 199 | [[Марија Петровиќ]] | македонска одбојкарка | 1987-04-15 | | | [[:d:Q15262810|Q15262810]] | 2 |- | style='text-align:right'| 200 | [[Маја Бојаџиевска]] | македонска писателка | 1962 | | | [[:d:Q12286337|Q12286337]] | 1 |- | style='text-align:right'| 201 | [[Мери Лазарова]] | македонска политичарка | 1984-09-17 | | | [[:d:Q31207150|Q31207150]] | 2 |- | style='text-align:right'| 202 | [[Милева Горгиева]] | македонска политичарка | 1963-03-17 | | | [[:d:Q31207158|Q31207158]] | 2 |- | style='text-align:right'| 203 | [[Мимоза Несторова-Томиќ]] | македонска архитектка | 1929-06-21 | 2024-05-22 | | [[:d:Q19594838|Q19594838]] | 4 |- | style='text-align:right'| 204 | [[Мира Крајачиќ]] | македонски дипломат | | | | [[:d:Q63239419|Q63239419]] | 0 |- | style='text-align:right'| 205 | [[Мира Стојчевска]] | македонска политичарка | 1966-07-19 | | | [[:d:Q31207162|Q31207162]] | 2 |- | style='text-align:right'| 206 | [[Михаела Даноска]] | македонска скијачка | 2004-04-22 | | | [[:d:Q81902504|Q81902504]] | 0 |- | style='text-align:right'| 207 | [[Моника Ангелова]] | македонска фудбалерка | 1993-10-08 | | | [[:d:Q97669304|Q97669304]] | 0 |- | style='text-align:right'| 208 | [[Моника Георгиева]] | македонска фудбалерка | 1994-11-06 | | | [[:d:Q105719057|Q105719057]] | 0 |- | style='text-align:right'| 209 | [[Мојца Седеу]] | македонски перкусионист | 1970 | | | [[:d:Q1943115|Q1943115]] | 1 |- | style='text-align:right'| 210 | [[Нада Ципушева]] | македонска политичарка | 1958-01-22 | | | [[:d:Q31030839|Q31030839]] | 2 |- | style='text-align:right'| 211 | [[Наталија Марковиќ Димова]] | | 1966-12-08 | | | [[:d:Q65497739|Q65497739]] | 0 |- | style='text-align:right'| 212 | [[Наташа Илиевска]] | македонска каратистка | 1983-04-04 | | | [[:d:Q24237389|Q24237389]] | 1 |- | style='text-align:right'| 213 | [[Наташа Коцевска]] | македонска ракометарка | 1984-04-07 | | | [[:d:Q1966367|Q1966367]] | 1 |- | style='text-align:right'| 214 | [[Нетка Спасова]] | македонска фудбалерка | 1984-08-09 | | | [[:d:Q97706825|Q97706825]] | 0 |- | style='text-align:right'| 215 | [[Никица Корубин]] | македонска политичарка | 1976-05-22 | | | [[:d:Q31207202|Q31207202]] | 2 |- | style='text-align:right'| 216 | [[Николина Радевска]] | македонска фудбалерка | 1988-01-11 | | | [[:d:Q97694515|Q97694515]] | 0 |- | style='text-align:right'| 217 | [[Нина Деан]] | македонска глумица | 1987-07-31 | | | [[:d:Q79470617|Q79470617]] | 0 |- | style='text-align:right'| 218 | [[Нора Бектеши]] | македонска пејачка | 1992 | | | [[:d:Q51856376|Q51856376]] | 1 |- | style='text-align:right'| 219 | [[Павлинче Честојнова]] | македонска политичарка | 1974-03-15 | | | [[:d:Q31030855|Q31030855]] | 2 |- | style='text-align:right'| 220 | [[Радица Велкова]] | македонска фудбалерка | 2004-12-17 | | | [[:d:Q98090311|Q98090311]] | 0 |- | style='text-align:right'| 221 | [[Радица Чонева]] | македонска фудбалерка | 2001-11-08 | | | [[:d:Q97738214|Q97738214]] | 1 |- | style='text-align:right'| 222 | [[Редина Бектеши]] | албанска флејтистка од Македонија | | | | [[:d:Q54861044|Q54861044]] | 0 |- | style='text-align:right'| 223 | [[Росица Костова]] | македонска велосипедистка | 1981-01-14 | | | [[:d:Q64624686|Q64624686]] | 0 |- | style='text-align:right'| 224 | [[Рудина Бектеши]] | албанска пијанистка од Македонија | | | | [[:d:Q54861130|Q54861130]] | 0 |- | style='text-align:right'| 225 | [[Сара Петковска]] | македонска фудбалерка | 2003-07-21 | | | [[:d:Q98069005|Q98069005]] | 0 |- | style='text-align:right'| 226 | [[Сара Стојчевска]] | македонска фудбалерка | 1997-06-16 | | | [[:d:Q97738451|Q97738451]] | 0 |- | style='text-align:right'| 227 | [[Сашка Димитровска (Q79472098)|Сашка Димитровска]] | македонска глумица | 1978-07-09 | | | [[:d:Q79472098|Q79472098]] | 0 |- | style='text-align:right'| 228 | [[Светлана Карапетрова]] | македонска политичарка | 1965-03-31 | | | [[:d:Q30306429|Q30306429]] | 2 |- | style='text-align:right'| 229 | [[Селвие Салиу]] | македонска политичарка | 1970-08-20 | | | [[:d:Q39250871|Q39250871]] | 3 |- | style='text-align:right'| 230 | [[Симона Јанкуловска]] | македонска фудбалерка | 1998-03-27 | | | [[:d:Q97727269|Q97727269]] | 0 |- | style='text-align:right'| 231 | [[Симона Маџовска]] | македонска ракометарка | 1993-11-02 | | | [[:d:Q116202543|Q116202543]] | 2 |- | style='text-align:right'| 232 | [[Симона Николовска]] | македонска ракометарка | 1991-02-23 | | | [[:d:Q96315060|Q96315060]] | 0 |- | style='text-align:right'| 233 | [[Симона Николовска]] | македонска фудбалерка | 1993-12-14 | | | [[:d:Q97694492|Q97694492]] | 0 |- | style='text-align:right'| 234 | [[Славица Бабамова]] | | 1971 | | [[Податотека:Slavica Babamova 2024 (cropped).jpg|center|100px]] | [[:d:Q113813072|Q113813072]] | 1 |- | style='text-align:right'| 235 | [[Славица Грковска-Лошкова]] | македонска политичарка | 1970-07-27 | | [[Податотека:Slavica Grkovska official portrait 2022.jpg|center|100px]] | [[:d:Q110628915|Q110628915]] | 1 |- | style='text-align:right'| 236 | [[Славица Шуманска-Mитева]] | македонска политичарка | 1980-10-20 | | | [[:d:Q31207167|Q31207167]] | 2 |- | style='text-align:right'| 237 | [[Слаѓана Вујошевиќ]] | | 1988 | | | [[:d:Q116994436|Q116994436]] | 0 |- | style='text-align:right'| 238 | [[Софија Насевска-Трифуновска]] | македонска глумица | 1985-04-25 | | | [[:d:Q79474406|Q79474406]] | 0 |- | style='text-align:right'| 239 | [[Стефани Петревска]] | македонска фудбалерка | | | | [[:d:Q98069006|Q98069006]] | 0 |- | style='text-align:right'| 240 | [[Тања Вујисиќ-Тодоровска]] | македонска актерка | 1961-08-28 | | | [[:d:Q44059834|Q44059834]] | 2 |- | style='text-align:right'| 241 | [[Теодора Ѓорѓевска]] | македонска фудбалерка | 2000-03-19 | | | [[:d:Q109993253|Q109993253]] | 1 |- | style='text-align:right'| 242 | [[Теодора Јанковска]] | македонска фудбалерка | 2002-01-16 | | | [[:d:Q98088309|Q98088309]] | 1 |- | style='text-align:right'| 243 | [[Теодора Керамичиева (Q47500045)|Теодора Керамичиева]] | македонска ракометарка | 1996-01-14 | | | [[:d:Q47500045|Q47500045]] | 1 |- | style='text-align:right'| 244 | [[Теодора Николовска]] | македонска фудбалерка | 2003-08-15 | | | [[:d:Q98090298|Q98090298]] | 0 |- | style='text-align:right'| 245 | [[Теодора Петровска]] | македонска фудбалерка | 2001-09-09 | | | [[:d:Q98088320|Q98088320]] | 0 |- | style='text-align:right'| 246 | [[Теута Биљали]] | Политичар од Македонија | 1980-05-25 | | | [[:d:Q30557491|Q30557491]] | 3 |- | style='text-align:right'| 247 | [[Тина Трпкоска]] | македонска глумица | 1988-05-20 | | | [[:d:Q79475836|Q79475836]] | 0 |- | style='text-align:right'| 248 | [[Фитнете Туда]] | македонска новинарка | | | | [[:d:Q13038964|Q13038964]] | 1 |- | style='text-align:right'| 249 | [[Флора Кадриу]] | | 1966-06-30 | | | [[:d:Q65499117|Q65499117]] | 0 |- | style='text-align:right'| 250 | [[Фроса Пејоска-Бушро]] | филолог кој предава македонски јазик во Франција | 1960 | | | [[:d:Q55629678|Q55629678]] | 0 |- | style='text-align:right'| 251 | [[Фросина Стојковска]] | македонска писателка | 1986 | | | [[:d:Q106258742|Q106258742]] | 1 |- | style='text-align:right'| 252 | [[Христина Ивановска]] | македонска уметница | 1974 | | | [[:d:Q107421816|Q107421816]] | 0 |- | style='text-align:right'| 253 | [[Цвета Дафева]] | македонска велосипедистка | | | | [[:d:Q98083972|Q98083972]] | 0 |- | style='text-align:right'| 254 | [[Цветанка Костадинова]] | македонска фудбалерка | 2001-03-16 | | | [[:d:Q97751008|Q97751008]] | 0 |- | style='text-align:right'| 255 | [[Ширет Елези]] | македонска политичарка | 1981-03-20 | | | [[:d:Q24470416|Q24470416]] | 3 |- | style='text-align:right'| 256 | [[Шпреса Хадри]] | Политичар од Македонија | 1964-03-06 | | | [[:d:Q30528658|Q30528658]] | 3 |} {{Wikidata list end}} 3jauk40pt77mk71zyrkwthgh8r6xysi 2 1300885 5381312 5380149 2025-06-18T09:10:01Z ListeriaBot 65467 Wikidata list updated [V2] 5381312 wikitext text/x-wiki {{Wikidata list|sparql=SELECT ?item ?linkcount WHERE { ?item wdt:P19 wd:Q384 . ?item wdt:P21 wd:Q6581072 . FILTER NOT EXISTS { ?wfr schema:about ?item . ?wfr schema:isPartOf <https://mk.wikipedia.org/>.} OPTIONAL {?item wikibase:sitelinks ?linkcount .} # count of sitelinks } limit 1000|sort=label|columns=number:#,label:Article,description,p569,p570,p18,item,?linkcount:site links|thumb=100|links=red}} {| class='wikitable sortable' ! # ! Article ! description ! датум на раѓање ! датум на смрт ! фотографија ! item ! site links |- | style='text-align:right'| 1 | [[Elena Mihaylova]] | | 1892 | No/unknown value | | [[:d:Q107426847|Q107426847]] | 1 |- | style='text-align:right'| 2 | [[Erna Y]] | | | | [[Податотека:Erna Antunes Lohrer.jpg|center|100px]] | [[:d:Q10273995|Q10273995]] | 1 |- | style='text-align:right'| 3 | [[Jagoda Cvetičanin]] | | 1948 | | [[Податотека:Jagoda-Cveticanin.jpg|center|100px]] | [[:d:Q12957668|Q12957668]] | 2 |- | style='text-align:right'| 4 | [[Jelena Patrnogic]] | | 1932-04-15 | 2010-03-09 | [[Податотека:Jelena Patrnogic.png|center|100px]] | [[:d:Q96384388|Q96384388]] | 0 |- | style='text-align:right'| 5 | [[Kaća Samardžić-Šerban-Finci]] | | 1919-10-18 | | | [[:d:Q63677641|Q63677641]] | 1 |- | style='text-align:right'| 6 | [[La Toya Lopez]] | | 1981-05-24 | | | [[:d:Q12794540|Q12794540]] | 2 |- | style='text-align:right'| 7 | [[Matea Nikolic]] | | 2002-08-01 | | | [[:d:Q119555659|Q119555659]] | 1 |- | style='text-align:right'| 8 | [[Mirjana Vukićević-Karabin]] | | 1933-11-25 | 2020-10-02 | | [[:d:Q102226130|Q102226130]] | 0 |- | style='text-align:right'| 9 | [[Muazzez Arçay]] | | 1907-02-06 | 1982-08-24 | | [[:d:Q47501616|Q47501616]] | 1 |- | style='text-align:right'| 10 | [[Naciye Suman]] | османско-турска фотографка | 1881-04-23 | 1973-07-23 | | [[:d:Q17471925|Q17471925]] | 14 |- | style='text-align:right'| 11 | [[Natasha Nedelkova]] | | 1993 | | | [[:d:Q131145217|Q131145217]] | 0 |- | style='text-align:right'| 12 | [[Saška Bogevska-Capuano]] | | 1979 | | | [[:d:Q113829756|Q113829756]] | 0 |- | style='text-align:right'| 13 | [[Vera Janićijević]] | | 1931-07-17 | 2014-01-07 | [[Податотека:VeraJanicijevic.jpg|center|100px]] | [[:d:Q20437242|Q20437242]] | 2 |- | style='text-align:right'| 14 | [[Vigjilenca Abazi]] | | 1988 | | | [[:d:Q111570362|Q111570362]] | 2 |- | style='text-align:right'| 15 | [[Јадранка Поцкова]] | македонска политичарка | 1960-03-20 | | | [[:d:Q106649126|Q106649126]] | 1 |- | style='text-align:right'| 16 | [[Јана Манева-Чупоска]] | | 1970 | | | [[:d:Q116142427|Q116142427]] | 0 |- | style='text-align:right'| 17 | [[Јасна Кочијашевиќ]] | | 1951 | | | [[:d:Q31184933|Q31184933]] | 1 |- | style='text-align:right'| 18 | [[Љиљана Богоева Седлар]] | | 1948-03-05 | 2020-01-24 | [[Податотека:Ljiljana Bogoeva Sedlar u kabinetu 01.tif|center|100px]] | [[:d:Q115697275|Q115697275]] | 1 |- | style='text-align:right'| 19 | [[Љубица Аџовиќ]] | југословенска глумица | 1924 | 2006-05-23 | | [[:d:Q12747908|Q12747908]] | 3 |- | style='text-align:right'| 20 | [[Ана Димишковска (Q112512156)|Ана Димишковска]] | | 1971 | | | [[:d:Q112512156|Q112512156]] | 0 |- | style='text-align:right'| 21 | [[Ангела Прилепчанска]] | | 2004-02-11 | | | [[:d:Q56395866|Q56395866]] | 0 |- | style='text-align:right'| 22 | [[Андријана Цветковиќ]] | македонска режисерка, амбасадор | 1981-04-05 | | [[Податотека:Ambassador Cvetkovik.jpg|center|100px]] | [[:d:Q55085022|Q55085022]] | 3 |- | style='text-align:right'| 23 | [[Анџелика Митрашиновиќ (Q109453977)|Анџелика Митрашиновиќ]] | македонска кошаркарка | 1993-08-14<br/>1993-08-25 | | | [[:d:Q109453977|Q109453977]] | 1 |- | style='text-align:right'| 24 | [[Бериша Зия]] | | 1932-09-13 | 1992 | | [[:d:Q12273165|Q12273165]] | 1 |- | style='text-align:right'| 25 | [[Беса Адеми]] | македонска судијка | 1964-01-23 | | | [[:d:Q98687800|Q98687800]] | 2 |- | style='text-align:right'| 26 | [[Билге Емин]] | турска писателка | | | [[Податотека:Bilgeemin.jpg|center|100px]] | [[:d:Q97388051|Q97388051]] | 2 |- | style='text-align:right'| 27 | [[Билјана Гарванлиева (Q94776055)|Билјана Гарванлиева]] | | 1973 | 2016 | | [[:d:Q94776055|Q94776055]] | 0 |- | style='text-align:right'| 28 | [[Билјана Графвалнер-Брезовска]] | | 1971-02-02 | | | [[:d:Q23059376|Q23059376]] | 1 |- | style='text-align:right'| 29 | [[Билјана Унковска]] | | 1952-05-04 | | | [[:d:Q65920505|Q65920505]] | 0 |- | style='text-align:right'| 30 | [[Билјана Филиповска]] | | 1949 | | | [[:d:Q106729577|Q106729577]] | 1 |- | style='text-align:right'| 31 | [[Борја Јерман Блажиќ]] | словенска информатичарка | 1947 | | [[Податотека:Borka Jerman Blažič.jpg|center|100px]] | [[:d:Q4945579|Q4945579]] | 3 |- | style='text-align:right'| 32 | [[Бојана Барлтроп]] | | 1949 | | | [[:d:Q47035469|Q47035469]] | 1 |- | style='text-align:right'| 33 | [[Вера Јанковиќ]] | македонска писателка | 1922-12-16 | 2003-01-21 | | [[:d:Q25461428|Q25461428]] | 1 |- | style='text-align:right'| 34 | [[Вера Венедикова]] | | 1916-07-27 | 1994 | | [[:d:Q66386579|Q66386579]] | 1 |- | style='text-align:right'| 35 | [[Вера Недкова]] | бугарска сликарка | 1906-11-16 | 1996-07-07 | | [[:d:Q12275097|Q12275097]] | 6 |- | style='text-align:right'| 36 | [[Вида Јоциќ]] | српска вајарка | 1921-06-24 | 2002-01-10 | [[Податотека:Stevan Kragujevic, Vida Jocic, 1958.JPG|center|100px]] | [[:d:Q12749732|Q12749732]] | 4 |- | style='text-align:right'| 37 | [[Владанка Авировиќ]] | | 1954-01-22 | | | [[:d:Q47513822|Q47513822]] | 2 |- | style='text-align:right'| 38 | [[Вјолца Мехмети-Нуредини]] | | 1978-02-06 | | | [[:d:Q107044046|Q107044046]] | 3 |- | style='text-align:right'| 39 | [[Гена Велева]] | | 1902 | 1979 | [[Податотека:Gena Veleva.jpg|center|100px]] | [[:d:Q12276183|Q12276183]] | 1 |- | style='text-align:right'| 40 | [[Дарија Андовска (Q102035976)|Дарија Андовска]] | македонски композитор | 1979 | | | [[:d:Q102035976|Q102035976]] | 0 |- | style='text-align:right'| 41 | [[Дарја Ризова (Q79461539)|Дарја Ризова]] | македонска глумица | 1987-02-13 | | | [[:d:Q79461539|Q79461539]] | 0 |- | style='text-align:right'| 42 | [[Димитрина Михајлова]] | | 1942-10-06 | | | [[:d:Q108816572|Q108816572]] | 1 |- | style='text-align:right'| 43 | [[Доника Гервала Шварц]] | косовска политичарка | 1971-10-16 | | [[Податотека:Kosovo Donika Gervalla Schwarz in Wien am 21. Februar 2024 - Donika Gërvalla-Schwarz in 2024 (cropped).jpg|center|100px]] | [[:d:Q106119866|Q106119866]] | 12 |- | style='text-align:right'| 44 | [[Драгана Костадиновска (Q79466747)|Драгана Костадиновска]] | македонска глумица | 1983-12-10 | | | [[:d:Q79466747|Q79466747]] | 0 |- | style='text-align:right'| 45 | [[Екатерина Симидчиева]] | | 1872 | 1899-08-24 | [[Податотека:S Gulabchev Makite Ekaterina Simidchieva-03.jpg|center|100px]] | [[:d:Q12279586|Q12279586]] | 2 |- | style='text-align:right'| 46 | [[Елена Гюркович]] | | 1924 | 2004-08-05 | | [[:d:Q12279680|Q12279680]] | 1 |- | style='text-align:right'| 47 | [[Елеонора Петрова Митевска]] | | 1952-08-12 | | | [[:d:Q65498050|Q65498050]] | 0 |- | style='text-align:right'| 48 | [[Елизабета Ѓоревска]] | српска глумица | 1961-01-11 | | [[Податотека:Еlizabeta Đorevska (2005).jpg|center|100px]] | [[:d:Q16082740|Q16082740]] | 3 |- | style='text-align:right'| 49 | [[Елизабета Јонуз]] | германска писателка | 1964 | | | [[:d:Q23059657|Q23059657]] | 2 |- | style='text-align:right'| 50 | [[Елизабета Дуковска]] | | 1961 | | | [[:d:Q118400324|Q118400324]] | 1 |- | style='text-align:right'| 51 | [[Емилија Илиевска]] | | 1962-10-28 | | | [[:d:Q98710475|Q98710475]] | 1 |- | style='text-align:right'| 52 | [[Ермира Мехмети]] | политичарка | 1979-10-06 | | | [[:d:Q13038677|Q13038677]] | 3 |- | style='text-align:right'| 53 | [[Жанина Мирчевска]] | македонска писателка | 1967-10-20 | | | [[:d:Q18643152|Q18643152]] | 1 |- | style='text-align:right'| 54 | [[Зана Рамадани]] | германска политичарка и активистка | 1984-01-10 | | | [[:d:Q16191094|Q16191094]] | 12 |- | style='text-align:right'| 55 | [[Зорица Николовска]] | | 1964 | | | [[:d:Q95193815|Q95193815]] | 0 |- | style='text-align:right'| 56 | [[Ивана Гакидова]] | македонска ракометарка | 1995-02-27 | | | [[:d:Q85981516|Q85981516]] | 2 |- | style='text-align:right'| 57 | [[Иванка Василевска]] | | 1981-04-23 | | | [[:d:Q106648865|Q106648865]] | 1 |- | style='text-align:right'| 58 | [[Иванка Петровиќ]] | | 1939 | | | [[:d:Q12633285|Q12633285]] | 1 |- | style='text-align:right'| 59 | [[Ирена Арсиќ]] | | 1959-09-07 | | | [[:d:Q16084643|Q16084643]] | 2 |- | style='text-align:right'| 60 | [[Йела Кършич]] | | 1915-12-21 | 2005-01-02 | | [[:d:Q85990788|Q85990788]] | 2 |- | style='text-align:right'| 61 | [[Калина Ванска]] | | | | | [[:d:Q102129140|Q102129140]] | 0 |- | style='text-align:right'| 62 | [[Кара Трифун]] | | No/unknown value | No/unknown value | | [[:d:Q19971987|Q19971987]] | 1 |- | style='text-align:right'| 63 | [[Катерина Венедикова]] | | 1942-11-20 | | | [[:d:Q70927153|Q70927153]] | 1 |- | style='text-align:right'| 64 | [[Каја Шукова (Q121637662)|Каја Шукова]] | | 1970-01-01 | | [[Податотека:Kaja Shukova official portrait 2020.jpg|center|100px]] | [[:d:Q121637662|Q121637662]] | 0 |- | style='text-align:right'| 65 | [[Корнелија Утевска Глигоровска]] | | 1973-12-28 | | | [[:d:Q81803621|Q81803621]] | 1 |- | style='text-align:right'| 66 | [[Костадинка Велковска]] | хрватска глумица | 1949-07-03<br/>1948-06-03 | 2024-03-10 | | [[:d:Q11116976|Q11116976]] | 4 |- | style='text-align:right'| 67 | [[Лаура Павловиќ]] | српска оперска пејачка | | | [[Податотека:Trubadur, Opera SNP, 2008-2009, Svitlana Dekar, Laura Pavlović, ženski Hor opere SNP, foto M. Pozlović.jpg|center|100px]] | [[:d:Q6499302|Q6499302]] | 4 |- | style='text-align:right'| 68 | [[Лили Стојановска]] | | 1952-05-29 | | | [[:d:Q60441203|Q60441203]] | 0 |- | style='text-align:right'| 69 | [[Лиляна Албанска]] | | 1917-11-11<br/>1917 | 2002-05-27<br/>2002 | | [[:d:Q12284898|Q12284898]] | 1 |- | style='text-align:right'| 70 | [[Лина Пејовска]] | македонска пејачка | 2002-06-22 | | | [[:d:Q83733089|Q83733089]] | 1 |- | style='text-align:right'| 71 | [[Линдита Алиу - Тахири]] | македонска новинарка | 1962 | | | [[:d:Q13041633|Q13041633]] | 2 |- | style='text-align:right'| 72 | [[Магдалена Јанева (Q24238804)|Магдалена Јанева]] | | 1934-11-12 | | | [[:d:Q24238804|Q24238804]] | 1 |- | style='text-align:right'| 73 | [[Марика Матеска]] | | 1958-12-07 | | | [[:d:Q98772542|Q98772542]] | 1 |- | style='text-align:right'| 74 | [[Марија Ангелова]] | | 1980-08-27 | | | [[:d:Q106861553|Q106861553]] | 1 |- | style='text-align:right'| 75 | [[Марија Грбиќ]] | | 1948-02-06 | 2022-07-12 | | [[:d:Q124937343|Q124937343]] | 0 |- | style='text-align:right'| 76 | [[Марија Петровиќ]] | македонска одбојкарка | 1987-04-15 | | | [[:d:Q15262810|Q15262810]] | 2 |- | style='text-align:right'| 77 | [[Марија Петрушевска]] | | 1986-01-14 | | | [[:d:Q106651932|Q106651932]] | 1 |- | style='text-align:right'| 78 | [[Матилда Ивковиќ]] | | 1936-01-18 | | | [[:d:Q63676573|Q63676573]] | 1 |- | style='text-align:right'| 79 | [[Маја Бојаџиевска]] | македонска писателка | 1962 | | | [[:d:Q12286337|Q12286337]] | 1 |- | style='text-align:right'| 80 | [[Мерита Колчи-Коџаџику]] | македонска политичарка | 1958-05-01 | | | [[:d:Q106645339|Q106645339]] | 3 |- | style='text-align:right'| 81 | [[Мирјана Радевска-Стефкова]] | | 1960-08-23 | | | [[:d:Q98687626|Q98687626]] | 1 |- | style='text-align:right'| 82 | [[Мојца Седеу]] | македонски перкусионист | 1970 | | | [[:d:Q1943115|Q1943115]] | 1 |- | style='text-align:right'| 83 | [[Нада Макеларска]] | македонска пејачка | 1946 | | | [[:d:Q125470907|Q125470907]] | 1 |- | style='text-align:right'| 84 | [[Нада Пани]] | босанска глумица | 1920 | 1992 | | [[:d:Q13089727|Q13089727]] | 4 |- | style='text-align:right'| 85 | [[Наташа Андонова (Q12287789)|Наташа Андонова]] | | 1974 | | | [[:d:Q12287789|Q12287789]] | 1 |- | style='text-align:right'| 86 | [[Невенка Стаменковска-Стојковски]] | македонска политичарка | 1983-08-21 | | | [[:d:Q122188076|Q122188076]] | 0 |- | style='text-align:right'| 87 | [[Неда Здравева]] | | 1976-11-10 | | | [[:d:Q110064732|Q110064732]] | 1 |- | style='text-align:right'| 88 | [[Нермина Кукиќ]] | | 1971-09-27 | | | [[:d:Q1978034|Q1978034]] | 1 |- | style='text-align:right'| 89 | [[Никица Корубин]] | македонска политичарка | 1976-05-22 | | | [[:d:Q31207202|Q31207202]] | 2 |- | style='text-align:right'| 90 | [[Олга Најденовска]] | | 1963-07-05 | | | [[:d:Q107012804|Q107012804]] | 1 |- | style='text-align:right'| 91 | [[Ратка Димитрова]] | | 1940 | 2020-08-30 | | [[:d:Q106858332|Q106858332]] | 1 |- | style='text-align:right'| 92 | [[Ремзије Хисар]] | турски академик и хемичарка | 1902 | 1992-06-13 | | [[:d:Q5364158|Q5364158]] | 12 |- | style='text-align:right'| 93 | [[Санела Шкријељ]] | македонска политичарка | 1981-04-22 | | | [[:d:Q121700783|Q121700783]] | 0 |- | style='text-align:right'| 94 | [[Сара Сандева]] | чешка глумица | 1997-06-25 | | [[Податотека:Sara Sandeva (cropped).png|center|100px]] | [[:d:Q28836223|Q28836223]] | 3 |- | style='text-align:right'| 95 | [[Сашка Димитровска (Q79472098)|Сашка Димитровска]] | македонска глумица | 1978-07-09 | | | [[:d:Q79472098|Q79472098]] | 0 |- | style='text-align:right'| 96 | [[Светлана Јакимовска]] | | 1956-06-08 | | | [[:d:Q106869246|Q106869246]] | 1 |- | style='text-align:right'| 97 | [[Светлана Карапетрова]] | македонска политичарка | 1965-03-31 | | | [[:d:Q30306429|Q30306429]] | 2 |- | style='text-align:right'| 98 | [[Светлана Поровиќ Михајловиќ]] | српска писателка | 1959-06-01 | | | [[:d:Q20435384|Q20435384]] | 2 |- | style='text-align:right'| 99 | [[Симона Браун Живковска]] | | 1994-06-24 | | | [[:d:Q104416100|Q104416100]] | 0 |- | style='text-align:right'| 100 | [[Симона Николовска]] | македонска ракометарка | 1991-02-23 | | | [[:d:Q96315060|Q96315060]] | 0 |- | style='text-align:right'| 101 | [[Славица Бабамова]] | | 1971 | | [[Податотека:Slavica Babamova 2024 (cropped).jpg|center|100px]] | [[:d:Q113813072|Q113813072]] | 1 |- | style='text-align:right'| 102 | [[Славица Грковска-Лошкова]] | македонска политичарка | 1970-07-27 | | [[Податотека:Slavica Grkovska official portrait 2022.jpg|center|100px]] | [[:d:Q110628915|Q110628915]] | 1 |- | style='text-align:right'| 103 | [[Слаѓана Вујошевиќ]] | | 1988 | | | [[:d:Q116994436|Q116994436]] | 0 |- | style='text-align:right'| 104 | [[Соња Королиов]] | македонски славист | 1973 | | | [[:d:Q105492531|Q105492531]] | 1 |- | style='text-align:right'| 105 | [[Станче Ракиќ]] | | 1957-04-27 | | | [[:d:Q12759638|Q12759638]] | 2 |- | style='text-align:right'| 106 | [[Султана Марковска]] | македонска и бугарска пијанистка | 1946-03-22 | | | [[:d:Q105501173|Q105501173]] | 1 |- | style='text-align:right'| 107 | [[Татјана Васиќ-Бозаџиева]] | | 1973-07-27 | | | [[:d:Q118399069|Q118399069]] | 1 |- | style='text-align:right'| 108 | [[Тина Трпкоска]] | македонска глумица | 1988-05-20 | | | [[:d:Q79475836|Q79475836]] | 0 |- | style='text-align:right'| 109 | [[Фросина Стојковска]] | македонска писателка | 1986 | | | [[:d:Q106258742|Q106258742]] | 1 |- | style='text-align:right'| 110 | [[Хелен Волф]] | американски уредник и издавач | 1906-07-27 | 1994-03-28 | | [[:d:Q42529600|Q42529600]] | 2 |- | style='text-align:right'| 111 | [[Христина Ивановска]] | македонска уметница | 1974 | | | [[:d:Q107421816|Q107421816]] | 0 |- | style='text-align:right'| 112 | [[Христина Татиќ]] | | 1916-11-26 | 2003-02-26 | | [[:d:Q63677037|Q63677037]] | 1 |} {{Wikidata list end}} de0assqe1mkc55zmf2k2jv1gxuh4wy9 0 1302887 5381172 5371804 2025-06-17T14:54:10Z Golf5plus 108702 5381172 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за телевизија | name = Збогум, Румелија | image = Збогум, Румелија плакат.jpg | image_size = 250 | director = Сердар Акар | producer | starring = [[Ердал Озјагчилар]]<br>Шебнем Сонмез<br>[[Толгахан Сајишман]]<br>[[Филиз Ахмет]]<br>Беррак Тузунатач<br>Туна Орхан<br>[[Бедија Беговска]]<br>[[Мустафа Јашар]]<br>[[:tr:Gökhan Mete|Ѓокхан Мете]]<br>[[Ерман Шабан]]<br>[[Сузан Акбелге]]<br>[[Ертан Шабан]]<br>Луран Ахмети<br>[[Перихан Ејупи-Туна]]<br>[[Петар Мирчевски]]<br>[[Елјеса Касо]]<br>Осман Али<br>[[Зекир Сипахи]]<br>[[Салаетин Билал]]<br>[[Наџи Шабан]]<br>[[Абдурахман Рахман]]<br>[[Мушереф Лозана]]<br>[[Петар Димоски]]<br>[[Борис Чоревски]]<br>[[Билјана Јовановска]] | num_seasons = 3 | num_episodes = 83 | language = [[турски јазик|турски]] | music = | country = {{знамеикона|Турција}} [[Турција]]<br>{{МКД}} | released = 20 септември 2007 — 19 октомври 2009 |location=[[Маково]], [[Мариово]], [[Битола]] {{МКД}} | network = [[ТРТ Турк|ATV]] (Турција)<br>[[Сител]] (Македонија) }} '''Збогум, Румелија'''<ref>Се сретнува и како „Збогум Румелија“, но правописно е со запирка — '''Збогум, Румелија'''</ref> ({{Lang-tr|Elveda Rumeli}}) — [[Турција|турска]] серија снимена во [[Македонија]] ([[Битола]]) во [[режија]] на Сердар Акар, а произведена од Адам филм од [[Турција]] и Сектор филм од [[Македонија]]. На овој проект е анганжирана техничка и глумечка екипа од мешан состав од [[Турција]] и [[Македонија]]. Серијата се прикажувала од [[20 септември]] [[2007]] до [[19 октомври]] [[2009]] година на [[ATV]]-телевизија, [[Турција]]. Во [[Македонија]] се прикажувала на телевизија „[[Сител]]“ во 2015 година. Македонско озвучување: [[Ѓокица Лукаревски]], [[Душица Стојановска]], [[Бедија Беговска]], [[Сузан Акбелге]], [[Гоце Тодоровски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Зорица Панчиќ]], [[Владо Дојчиновски]], [[Елизабета Клинчаревска-Младеновска]], [[Сашка Димитровска]], [[Љупчо Ангеловски]], [[Дарко Велиќ]], [[Бојан Велевски]], [[Кристина Ласовска]] и [[Александар Велјановски]]. == Улоги == {| class="wikitable sortable" !Глумец !Улога |- | [[Ердал Озјагчилар]] | Рамиз |- | Шебнем Сонмез | Фатма |- | [[:tr:Tolgahan Sayışman|Толгахан Сајишман]] | Мустафа |- | [[Филиз Ахмет]] | Зарифе |- | [[Бедија Беговска]] | Бедија |- | [[Мустафа Јашар]] | Бајтар |- | [[:tr:Gökhan Mete|Ѓокхан Мете]] | Касап Ѓабар |- | [[Ертан Шабан]] | Александар Македонски |- | Луран Ахмети | Димитри |- | [[Перихан Ејупи-Туна]] | Муневер |- | [[Петар Мирчевски]] | Петрус |- | [[Елјеса Касо]] | Командир Џезми |- | [[Ерман Шабан]] | Кајмакам Дилавер |- | [[Сузан Акбелге]] | Мерјем |- | [[Салаетин Билал]] | Масер Паша |- | Туна Орхан | Хасан |- | Беррак Тузунатач | Вахиде |- | Гулчин Сантирчиоглу | Хатиџе |- | [[Зекир Сипахи]] | Папас Ефенди |- | Шефкет Наим Хасан | Имам Ефенди |- | Нади Гулер | Терзи Никола |- | Caner Music | Илјас |- | [[Огнен Дранговски]] | Јане Сандански |- | [[Благоја Спиркоски Џумерко]] | Трговец |- | [[Фирдаус Неби]] | Стефан |- | [[Наџи Шабан]] | Кристо |- | [[Борис Чоревски]] | Џамбо |- | [[Ердоан Максут]] | Кајмакам |- | Осман Али | Иван |- | [[Трајче Иваноски]] | Трговец |- | [[Марјан Чакмакоски]] | |- | Салих Бадемчи | Музафер |- | Махир Ипек | Ахмет Екрем |- | Мустафа Акташ | Ѓорѓи |- | [[Рамадан Махмут]] | |- | [[Мушереф Лозана]] | |- | [[Маја Андоновска]] | Софи |- | [[Атила Клинче]] | Министерот |- | [[Сузан Максут]] | |- | Филип Мирчевски | |- | [[Абдурахман Рахман]] | Кочијашот |- | [[Билјана Јовановска]] | Марика |- | [[Петар Димоски]] | Халим |- | [[:tr:Yücel Erten|Јуџел Ертен]] | Мехмет Ефенди |- | [[Најдо Тодески]] | |- | [[Илко Стефановски]] | Осман |- | [[Горан Ивановски]] | |- | [[Андон Јовановски]] | Џандарман |- | [[Цветанка Чавлеска]] | |- | [[Соња Михајлова]] | Селанка |} == Надворешни врски == * {{IMDb title|1173202}} [[Категорија:Турски телевизиски серии]] [[Категорија:Македонски телевизиски серии]] l253700ce8scj7z3bvna42o1tx3im9n 5381173 5381172 2025-06-17T14:54:27Z Golf5plus 108702 5381173 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за телевизија | name = Збогум, Румелија | image = Збогум, Румелија плакат.jpg | image_size = 250 | director = Сердар Акар | producer | starring = [[Ердал Озјагчилар]]<br>Шебнем Сонмез<br>[[Толгахан Сајишман]]<br>[[Филиз Ахмет]]<br>Беррак Тузунатач<br>Туна Орхан<br>[[Бедија Беговска]]<br>[[Мустафа Јашар]]<br>[[:tr:Gökhan Mete|Ѓокхан Мете]]<br>[[Ерман Шабан]]<br>[[Сузан Акбелге]]<br>[[Ертан Шабан]]<br>Луран Ахмети<br>[[Перихан Ејупи-Туна]]<br>[[Петар Мирчевски]]<br>[[Елјеса Касо]]<br>Осман Али<br>[[Зекир Сипахи]]<br>[[Салаетин Билал]]<br>[[Наџи Шабан]]<br>[[Абдурахман Рахман]]<br>[[Мушереф Лозана]]<br>[[Петар Димоски]]<br>[[Борис Чоревски]]<br>[[Билјана Јовановска]] | num_seasons = 3 | num_episodes = 83 | language = [[турски јазик|турски]] | music = | country = {{знамеикона|Турција}} [[Турција]]<br>{{МКД}} | released = 20 септември 2007 — 19 октомври 2009 |location=[[Маково]], [[Мариово]], [[Битола]] {{МКД}} | network = [[ТРТ Турк|ATV]] (Турција)<br>[[Сител]] (Македонија) }} '''Збогум, Румелија'''<ref>Се сретнува и како „Збогум Румелија“, но правописно е со запирка — '''Збогум, Румелија'''</ref> ({{Lang-tr|Elveda Rumeli}}) — [[Турција|турска]] серија снимена во [[Македонија]] ([[Битола]]) во [[режија]] на Сердар Акар, а произведена од Адам филм од [[Турција]] и Сектор филм од [[Македонија]]. На овој проект е анганжирана техничка и глумечка екипа од мешан состав од [[Турција]] и [[Македонија]]. Серијата се прикажувала од [[20 септември]] [[2007]] до [[19 октомври]] [[2009]] година на [[ATV]]-телевизија, [[Турција]]. Во [[Македонија]] се прикажувала на телевизија „[[Сител]]“ во 2015 година. Македонско озвучување: [[Ѓокица Лукаревски]], [[Душица Стојановска]], [[Бедија Беговска]], [[Сузан Акбелге]], [[Гоце Тодоровски]], [[Ванчо Петрушевски]], [[Зорица Панчиќ]], [[Владо Дојчиновски]], [[Елизабета Клинчаревска-Младеновска]], [[Сашка Димитровска]], [[Љупчо Ангеловски]], [[Дарко Велиќ]], [[Бојан Велевски]], [[Кристина Ласовска]] и [[Александар Велјановски]]. == Улоги == {| class="wikitable sortable" !Глумец !Улога |- | [[Ердал Озјагчилар]] | Рамиз |- | Шебнем Сонмез | Фатма |- | [[Толгахан Сајишман]] | Мустафа |- | [[Филиз Ахмет]] | Зарифе |- | [[Бедија Беговска]] | Бедија |- | [[Мустафа Јашар]] | Бајтар |- | [[:tr:Gökhan Mete|Ѓокхан Мете]] | Касап Ѓабар |- | [[Ертан Шабан]] | Александар Македонски |- | Луран Ахмети | Димитри |- | [[Перихан Ејупи-Туна]] | Муневер |- | [[Петар Мирчевски]] | Петрус |- | [[Елјеса Касо]] | Командир Џезми |- | [[Ерман Шабан]] | Кајмакам Дилавер |- | [[Сузан Акбелге]] | Мерјем |- | [[Салаетин Билал]] | Масер Паша |- | Туна Орхан | Хасан |- | Беррак Тузунатач | Вахиде |- | Гулчин Сантирчиоглу | Хатиџе |- | [[Зекир Сипахи]] | Папас Ефенди |- | Шефкет Наим Хасан | Имам Ефенди |- | Нади Гулер | Терзи Никола |- | Caner Music | Илјас |- | [[Огнен Дранговски]] | Јане Сандански |- | [[Благоја Спиркоски Џумерко]] | Трговец |- | [[Фирдаус Неби]] | Стефан |- | [[Наџи Шабан]] | Кристо |- | [[Борис Чоревски]] | Џамбо |- | [[Ердоан Максут]] | Кајмакам |- | Осман Али | Иван |- | [[Трајче Иваноски]] | Трговец |- | [[Марјан Чакмакоски]] | |- | Салих Бадемчи | Музафер |- | Махир Ипек | Ахмет Екрем |- | Мустафа Акташ | Ѓорѓи |- | [[Рамадан Махмут]] | |- | [[Мушереф Лозана]] | |- | [[Маја Андоновска]] | Софи |- | [[Атила Клинче]] | Министерот |- | [[Сузан Максут]] | |- | Филип Мирчевски | |- | [[Абдурахман Рахман]] | Кочијашот |- | [[Билјана Јовановска]] | Марика |- | [[Петар Димоски]] | Халим |- | [[:tr:Yücel Erten|Јуџел Ертен]] | Мехмет Ефенди |- | [[Најдо Тодески]] | |- | [[Илко Стефановски]] | Осман |- | [[Горан Ивановски]] | |- | [[Андон Јовановски]] | Џандарман |- | [[Цветанка Чавлеска]] | |- | [[Соња Михајлова]] | Селанка |} == Надворешни врски == * {{IMDb title|1173202}} [[Категорија:Турски телевизиски серии]] [[Категорија:Македонски телевизиски серии]] a7k4l2iid6134sfzzy93xdxrhmezdr5 8 1308463 5381301 4847926 2025-06-18T08:24:20Z Виолетова 1975 /* growthexperiments-manage-mentors-summary-add-admin-no-reason:BosaFi| */ 5381301 json application/json { "Mentors": { "115936": { "message": null, "weight": 0, "username": "BosaFi" } } } bee7qmqfg3f1u1mdqlg7lb31x5w2gx2 5381302 5381301 2025-06-18T08:24:40Z Виолетова 1975 /* growthexperiments-manage-mentors-summary-add-admin-no-reason:Jtasevski123| */ 5381302 json application/json { "Mentors": { "115936": { "message": null, "weight": 0, "username": "BosaFi" }, "69538": { "message": null, "weight": 0, "username": "Jtasevski123" } } } 1476nkn4yzovqr2x454uysfbi0t9m3o 5381303 5381302 2025-06-18T08:26:02Z Виолетова 1975 /* growthexperiments-manage-mentors-summary-add-admin-no-reason:Ehrlich91| */ 5381303 json application/json { "Mentors": { "115936": { "message": null, "weight": 0, "username": "BosaFi" }, "69538": { "message": null, "weight": 0, "username": "Jtasevski123" }, "24281": { "message": null, "weight": 0, "username": "Ehrlich91" } } } h3q70g6hqw839xqtgy1fmh1gt7tpxix 5381306 5381303 2025-06-18T08:44:23Z Виолетова 1975 /* growthexperiments-manage-mentors-summary-add-self-no-reason:Виолетова| */ 5381306 json application/json { "Mentors": { "115936": { "message": null, "weight": 0, "username": "BosaFi" }, "69538": { "message": null, "weight": 0, "username": "Jtasevski123" }, "24281": { "message": null, "weight": 0, "username": "Ehrlich91" }, "1975": { "message": null, "weight": 0, "username": "Виолетова" } } } 9uhdwdjky660ub5lljy3djyvtrg9vmc 5381329 5381306 2025-06-18T11:36:52Z Ehrlich91 24281 /* growthexperiments-manage-mentors-summary-change-self-no-reason:Ehrlich91| */ 5381329 json application/json { "Mentors": { "115936": { "message": null, "weight": 0, "username": "BosaFi" }, "69538": { "message": null, "weight": 0, "username": "Jtasevski123" }, "24281": { "message": "Уредник на Википедија од 2010 година. Најмногу сакам да уредувам за македонските села, а порано за велосипедизам и Германија. Можам да помогнам за повеќе теми.", "weight": 0, "username": "Ehrlich91" }, "1975": { "message": null, "weight": 0, "username": "Виолетова" } } } ilmk7gcnn32n02ps4kya78bessx8xzo 5381330 5381329 2025-06-18T11:36:56Z Ehrlich91 24281 /* growthexperiments-manage-mentors-summary-change-self-no-reason:Ehrlich91| */ 5381330 json application/json { "Mentors": { "115936": { "message": null, "weight": 0, "username": "BosaFi" }, "69538": { "message": null, "weight": 0, "username": "Jtasevski123" }, "24281": { "message": "Уредник на Википедија од 2010 година. Најмногу сакам да уредувам за македонските села, а порано за велосипедизам и Германија. Можам да помогнам за повеќе теми.", "weight": 2, "username": "Ehrlich91" }, "1975": { "message": null, "weight": 0, "username": "Виолетова" } } } opw9idity1lvvfr3d5cd985omro8la0 0 1313224 5381285 4921440 2025-06-18T04:51:55Z CommonsDelinker 746 Замена на [[File:Elephant_Trunk.png]] со [[File:Elephant's_Trunk_Nebula,_IC_1396A.png]] (од страна на [[c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] поради: [[:c:COM:FR|File renamed]]:). 5381285 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Маглина |name = Сурла |image = 54345main ic1396 highres.jpg |caption = Слика на маглината направена од „Спицер“ |credit = |type = emission |type2 = <!-- can be wikilinked --> |epoch = <!-- typically [[J2000]] --> |subtype = |class = |ra = <!-- {{RA|hh|mm|ss.wxyz}} --> |dec = <!-- {{DEC|{{+-}}DD|MM|SS.WXYZ}} --> |dist_ly = 2.400 |dist_pc = |dist_z = |appmag_v = |appdia = <!-- dd°mm'ss".mas --> |size_v = |constellation = [[Кефеј (соѕвездие)|Кефеј]] |radius_ly = |radius_pc = |dimensions = |absmag_v = |notes = |names = }} __NOTOC__ '''Сурла''' — концентрација од [[меѓуѕвездена средина|меѓуѕвезден]] гас и прашина во рамките на многу поголемото јонизирано гасовито подрачје [[IC 1396]] во соѕвездието [[Кефеј (соѕвездие)|Кефеј]] на далечина од 2.400 [[светлосна година|светлосни години]] од Земјата.<ref>{{наведено списание| last = Matthews| first = HI| title = High resolution radio observations of bright rims in IC 1396| journal = Astronomy and Astrophysics| year = 1979| volume = 75| pages = 345–50| bibcode = 1979A&A....75..345M}}</ref> Овој дел од [[маглина]]та е темната густа грутка IC 1396A наречена „Сурла“ бидејќи посетува на слоновска [[сурла]] на видливи бранови должини. Светлиот раб на површината на осветлениот густ облак е јонизирана од многу сјајна масивна ѕвезда (HD 206267), сместена веднаш на исток од IC 1396A. Целото подрачје IC 1396 е јонизирано од масивната ѕвезда освен густите грутки кои се заштитени од жестоките ултравиолетови зраци на ѕвездата. Денес маглината Сурла се смета за ѕвездородно подрачје, и содржи неколку многу млади (помалку од 100.000&nbsp;сг) ѕвезди откриени на индрацрвени слики во 2003&nbsp;г. Во кружната шуплина на главата од грутката има две постари (но сепак млади) ѕвезди. Ветриштата од овие млади ѕвезди може да се одговорни за празнењето на шуплината. Здруженото дејство на светлината од масивната ѕвезда која го јонизира и збива работ на облакот и ветерот од младите ѕвезди кои го туркаат гасот нанадвор водат до мошне голема збиеност на маглината. Овој притисок е причинител за денешното поклоение на [[протоѕвезда|протоѕвезди]].<ref>{{наведено списание| last = Barentsen| first = G| title = T Tauri candidates and accretion rates using IPHAS: method and application to IC1396| journal = Monthly Notices of the Royal Astronomical Society| year = 2011| bibcode = 2011MNRAS.415..103B | doi=10.1111/j.1365-2966.2011.18674.x| arxiv=1103.1646| volume=415| issue = 1| pages=103–32| s2cid = 27173042}}</ref><ref>{{наведено списание|last1=Getman|first1 = KV |last2=Feigelson |first2= ED |last3=Sicilia-Aguilar|first3=A |last4=Broos|first4=PS|last5=Kuhn|first5=MA |last6=Garmire |first6=GP| title = The Elephant Trunk Nebula and the Trumpler 37 cluster: contribution of triggered star formation to the total population of an H II region| journal = Monthly Notices of the Royal Astronomical Society| year = 2012| volume= 426| issue=4| pages= 2917–43| bibcode = 2012MNRAS.426.2917G| doi=10.1111/j.1365-2966.2012.21879.x| arxiv= 1208.1471| s2cid = 49528100}}</ref> == Галерија == <gallery> Elephant's Trunk Nebula, IC 1396A.png|Слика во класична Хаблова палета (Ha/OIII/SII) Elephant Trunk Nebula in H-alpha.jpg|Сликано во водород-алфа Elephant trunk Ha + OIII.jpg|Сликано во водород-алфа и кислород Elephant trunk Ha+OIII+SII Hubble palette modified.jpg|Изменета Хаблова палета Ha+OIII+SII Elephant's Trunk nebula.jpg|Широк поглед на маглината IC1396 во Хаблова палета SHO Stack 131frames 4192s-denoise ps pi ps web G.jpg|Маглината одблиску </gallery> == Поврзано == * [[Список на маглини]] * [[Кефеј (соѕвездие)]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рв|Elephant's Trunk Nebula}} * [https://web.archive.org/web/20090722091007/http://www.telegraph.co.uk/science/picture-galleries/5852123/Capturing-the-Stars-Astrophotography-by-the-Masters.html?image=1 Доловување на ѕвездите. Астрофотографија на мајсторите] IC 1396A. Telegraph.co.uk {{en}} * [http://www.beskeen.com/gallery/nebula/ElephantsTrunk.shtml Маглината Сурла во IC1396]. Астрофотографија Пол Бескин {{en}} * [http://www.rc-astro.com/photo/id1031.html IC 1396 во лажни бои]. Астрофотографија Расел Кроман {{en}} * [http://www.astrobin.com/264062/F/ IC 1396 во изменет SHO]. Ричард Пети {{en}} {{Шарплесов каталог}} {{Ѕвезди во Кефеј}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Темни маглини]] [[Категорија:IC-објекти]] [[Категорија:Ѕвездородни области]] [[Категорија:Кефеј (соѕвездие)]] a0v5rs7owh0huxc5pdeyeyy7drh7en9 0 1313244 5381193 5375670 2025-06-17T15:21:19Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5381193 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Volcanic_Tuff_of_Green_River_Formation_in_Wyoming.jpg|мини| Слоеви од бентонит од античко наоѓалиште на [[туф]] од вулканска [[Вулкански пепел|пепел]] во [[Вајоминг]]]] [[Податотека:Gray_shale_&_bentonites_(Benton_Shale,_Upper_Cretaceous;_Red_Rock_Canyon_Open_Space,_Colorado_Springs,_Colorado,_USA)_4.jpg|мини|Сиви шкрилци и бентонит ( Бентон шкрилци ; Колорадо Спрингс, Колорадо)]] '''Бентонит''' — впивна надуена [[глина]] која се состои главно од монморилонит (вид смектит ) кој може да биде или Na-монтморилонит или Ca-монтморилонит. Na-монтморилонит има значително поголем капацитет на растење/ортекување од Ca-монтморилонит. Бентонитот обично се формира од атмосферски влијанија на [[Вулкански пепел|вулканската пепел]] во [[Морска вода|морската вода]], или со хидротермална циркулација низ порозноста на коритата на вулканската пепел,<ref name="nesse-marine">{{Наведена книга|title=Introduction to mineralogy|last=Nesse|first=William D.|date=2000|publisher=Oxford University Press|isbn=9780195106916|location=New York|page=257}}</ref><ref name="wgs">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.wsgs.wyo.gov/products/wsgs-2014-bentonite-summary.pdf|title=Wyoming Bentonite|last=Sutherland|first=Wayne M.|date=September 2014|publisher=Wyoming State Geological Survey|accessdate=12 January 2021}}</ref> што го претвора ( девитрификација ) вулканското стакло ( [[Опсидијан|обсидијан]], [[риолит]], [[дацит]] ) присутно во пепелта во глинени минерали. Во процесот на промена на минералите, голема фракција (до 40-50 wt.%) од [[Аморфно тело|аморфна]] [[силициум диоксид]] се раствора и се исцедува, оставајќи го наслагиот на бентонит на своето место.  Бентонитните кревети се бели или бледо сини или зелени (траги од [[Оксидационо-редукциона реакција|намален]] {{Хем|Fe|2+}}<nowiki></br></nowiki> ) при свежа експозиција, претворајќи се во крем боја, а потоа жолта, црвена или кафена (траги од [[Оксидационо-редукциона реакција|оксидиран]] {{Хем|Fe|3+}}<nowiki></br></nowiki> ) бидејќи експозицијата дополнително се излачува.<ref name="glossary-of-geology">{{Наведена книга|title=Glossary of geology.|date=1997|publisher=American Geological Institute|isbn=0922152349|editor-last=Jackson|editor-first=Julia A.|edition=Fourth|location=Alexandria, Virginia|chapter=Bentonite}}</ref> Како глина за надуеност, бентонитот има способност да апсорбира големи количества вода, што го зголемува неговиот волумен до фактор осум.<ref name="glossary-of-geology"/> Ова ги прави креветите од бентонит несоодветни за градење и изградба на патишта. Сепак, имотот на отекување се користи за предност при дупчење кал и заптивки за подземни води. Монтморилонит/смектит кој го сочинува бентонит е [[алуминиум]] [[Силикатни минерали|филосиликатен]] [[минерал]], кој има форма на микроскопски плочести зрна. Тие и даваат на глината многу голема вкупна површина, што го прави бентонит вреден адсорбент . Плочите исто така се прилепуваат една на друга кога се влажни. Ова и дава на глината кохезивност што ја прави корисна како врзивно средство и како додаток за подобрување на пластичноста на каолинитната глина што се користи за керамика . {{Sfn|Nesse|2000}} Едно од првите наоди на бентонит беше во [[Креда (период)|креда]] Бентон шкрилци во близина на реката Рок, Вајоминг . Групата Форт Бентон, заедно со други стратиграфски едноподруго, беше именувана по Форт Бентон, Монтана, во средината на 19 век од Филдинг Бредфорд Мек и Ф.В. Хајден од Геолошкиот институт на САД.<ref name="wgs"/> Оттогаш, бентонит е пронајден на многу други локации, вклучително и Кина и Грција (наслаги на бентонит на вулканскиот остров Милош во [[Егејско Море|Егејското Море]] ). Вкупното светско производство на бентонит во 2018 година изнесува 20.400.000 метрички тони.<ref name="bgs">T. Brown ''et al.'' 2020. ''[https://www2.bgs.ac.uk/mineralsuk/download/world_statistics/2010s/WMP_2014_2018.pdf World Mineral Production 2014–18] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20220418215404/https://www2.bgs.ac.uk/mineralsuk/download/world_statistics/2010s/WMP_2014_2018.pdf |date=2022-04-18 }}''. British Geological Survey, Nottingham, England.</ref> == Видови == [[Податотека:2-1_clay_mineral_scheme.png|мини|2:1 глинени минерали кристалографска структура направена од три надредени листови Tetrahedra-Octahedra-Tetrahedra (единица на слој TOT), соодветно]] [[Податотека:Montmorillonite-en.svg|мини| Детална молекуларна структура на чист монморилонит, најпознатиот краен член на групата смектити . Меѓуслојниот простор помеѓу два последователни TOT слоја е исполнет со [[хидриран]]и [[Јон|катјони]] (главно {{Хем|Na|+}}<nowiki></br></nowiki> и {{Хем|Ca|2+}}<nowiki></br></nowiki> јони) компензирање на негативните електрични полнежи на TOT слоевите и со молекули на вода кои предизвикуваат меѓуслојно проширување.]] Во геологијата, терминот ''бентонит'' се применува на еден вид глинест камен (глинена карпа, а не глинест минерал) составен претежно од монморилонит (глинест минерал од групата смектити ). Се формира со девитрификација на [[Вулкански пепел|вулканска пепел]] или [[туф]],<ref name="glossary-of-geology"/> обично во морска средина.<ref name="nesse-marine"/><ref name="wgs"/> Ова резултира со многу мека, порозна карпа која може да содржи преостанати кристали на поотпорни минерали и која се чувствува сапуница или мрсна на допир. Меѓутоа, во комерцијални и индустриски апликации, терминот ''бентонит'' се користи поопшто за да се однесува на која било глина со отекување составена претежно од минерали од смектитна глина, која вклучува монморилонит.<ref name="glossary-of-geology" /> Недиференцираното упатување на избришаните вулкански карпи за геологот или на индустриската мешавина од отечени глини може да биде извор на забуна. Монтморилонит кој го сочинува бентонит е [[алуминиум]] [[Силикатни минерали|филосиликатен]] [[минерал]] чија кристална структура е опишана како ''ТОТ'' со ниско полнење. Ова значи дека кристалот на монморилонит се состои од слоеви, од кои секоја е составена од два ''Т-'' листа врзани на двете страни на листот ''O.'' ''Т-'' листовите се така наречени затоа што секој алуминиум или силициум јон во листот е опкружен со четири кислородни јони распоредени како тетраедар. Листовите ''O'' се наречени затоа што секој алуминиумски јон е опкружен со шест кислородни или хидроксилни јони распоредени како октаедар. Целосниот ''ТОТ'' слој има слаб негативен електричен полнеж, а тоа се неутрализира со [[Јон|катјони]] на калциум или натриум кои ги поврзуваат соседните слоеви заедно, со растојание помеѓу слоевите од околу 1 [[нанометар]] . Бидејќи негативниот полнеж е слаб, само дел од можните места за катјони на површината на слојот ''ТОТ'' всушност содржат калциум или натриум. Молекулите на водата лесно можат да се инфилтрираат помеѓу листовите и да ги пополнат преостанатите места. Ова е причина за отекување на монтморилонит и други минерали од смектитна глина. {{Sfn|Nesse|2000}} Различните типови на бентонит се именувани според соодветниот доминантен катјон.<ref>{{Наведено списание|last=Anderson|first=Duwayne M.|last2=Hoekstra|first2=Pieter|date=1965|title=Migration of Interlamellar Water During Freezing and Thawing of Wyoming Bentonite1|journal=Soil Science Society of America Journal|volume=29|issue=5|pages=498|bibcode=1965SSASJ..29..498A|doi=10.2136/sssaj1965.03615995002900050010x}}</ref> За индустриски цели, се препознаваат две главни класи на бентонит: натриум и калциум бентонит. Натриум бентонит е повреден, но калциум бентонит е почест.<ref name="bgs"/> Во стратиграфијата и тефрохронологијата, целосно девитрифицираните (истрошено вулканско стакло) леглата за паѓање на пепел понекогаш се нарекуваат и „К-бентонити“ (илитизирана глинена карпа) кога доминантниот вид на глина е илит (глина што не се надувува).<ref name="illitization">{{Наведено списание|last=McCarty|first=D. K.|last2=Sakharov|first2=B. A.|last3=Drits|first3=V. A.|date=1 November 2009|title=New insights into smectite illitization: A zoned K-bentonite revisited|journal=American Mineralogist|volume=94|issue=11–12|pages=1653–1671|bibcode=2009AmMin..94.1653M|doi=10.2138/am.2009.3260}}</ref> Меѓутоа, во чистата глинена минералогија, терминот илит е посоодветен од „К-бентонит“ („променета К-карпа“), бидејќи тоа е посебен вид глина што не се отекува, додека комерцијалниот термин бентонит имплицитно се однесува на отечена глина., смектит (во европската и британската терминологија) или монморилонит (во терминологијата на САД). === Натриум бентонит === Натриум бентонит се шири кога е влажен, апсорбирајќи неколку пати повеќе од неговата сува [[Маса (физика)|маса]] во вода. Поради неговите одлични колоидни својства,<ref name="Odom">{{Наведено списание|last=Odom|first=I. E.|year=1984|title=Smectite clay Minerals: Properties and Uses|journal=Philosophical Transactions of the Royal Society A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences|volume=311|issue=1517|pages=391–409|bibcode=1984RSPTA.311..391O|doi=10.1098/rsta.1984.0036|jstor=37332}}</ref> често се користи за дупчење кал за [[Масло|нафтени]] и гасни бунари и дупнатини за геотехнички и еколошки истражувања.<ref name="Hosterman">{{Наведено списание|last=Hosterman|first=J. W.|last2=Patterson|first2=S. H.|date=1992|title=Bentonite and fuller's earth resources of the United States|journal=U.S. Geological Survey Professional Paper|series=Professional Paper|volume=1522|doi=10.3133/pp1522|doi-access=free}}</ref> Својството на отекување, исто така, го прави натриум бентонит корисен како заптивната смеса, бидејќи обезбедува самозапечатлива бариера со ниска пропустливост. Се користи за обложување на основата на депониите, на пример. Бентонитот е исто така дел од засипниот материјал што се користи во Пилот проектот за изолација на отпад .<ref>{{Наведено списание|last=Butcher|first=B.M.|date=1993|title=The Advantages of a Salt/Bentonite Backfill for Waste Isolation Pilot Plant Disposal Rooms|url=https://digital.library.unt.edu/ark:/67531/metadc1111703/m2/1/high_res_d/6216274.pdf|journal=MRS Proceedings|volume=333|pages=911|doi=10.1557/PROC-333-911}}</ref> Различни модификации на површината на натриум бентонит подобруваат некои реолошки или запечатувачки перформанси во геоеколошки апликации, на пример, додавање полимери.<ref>Theng, B.K.G. 1979. [https://books.google.com/books?id=9O5rcSNszwMC&printsec=frontcover Formation and Properties of Clay Polymer Complexes]. Developments in Soil Science 9. Elsevier, Amsterdam, {{ISBN|0-444-41706-0}}</ref> Натриум бентонитот може да се комбинира со [[Сулфур|елементарен сулфур]] како ѓубриво . Тие дозволуваат бавна оксидација на сулфурот во сулфат, растителна [[хранлива материја]] потребна за некои култури како [[кромид]]от или [[лук]]от, кои синтетизираат многу органо-сулфурни соединенија и ги одржуваат нивоата на сулфати во почвата исцедена од дожд подолго од чистиот сулфур во прав или [[гипс]] .<ref>{{Наведено списание|last=Boswell|first=C. C.|last2=Swanney|first2=B.|last3=Owers|first3=W. R.|date=January 1988|title=Sulfur/sodium bentonite prills as sulfur fertilizers. 2. Effect of sulfur-sodium bentonite ratios on the availability of sulfur to pasture plants in the field|journal=Fertilizer Research|volume=15|issue=1|pages=33–45|doi=10.1007/BF01049185}}</ref> Сулфур/бентонит влошки со додадени органски ѓубрива се користат за органско земјоделство.<ref>{{Наведено списание|last=Muscolo|first=Adele|last2=Papalia|first2=Teresa|last3=Settineri|first3=Giovanna|last4=Mallamaci|first4=Carmelo|last5=Panuccio|first5=Maria R|date=30 January 2020|title=Sulfur bentonite‐organic‐based fertilizers as tool for improving bio‐compounds with antioxidant activities in red onion|journal=Journal of the Science of Food and Agriculture|volume=100|issue=2|pages=785–793|doi=10.1002/jsfa.10086|pmid=31612485}}</ref> === Калциум бентонит === Калциум бентонит е корисен адсорбент на јони во раствор,<ref>Lagaly G., 1995. Surface and interlayer reactions: bentonites as adsorbents. pp. 137–144, in Churchman, G.J., Fitzpatrick, R.W., Eggleton R.A. Clays Controlling the Environment. Proceedings of the 10th International Clay Conference, Adelaide, Australia. CSIRO Publishing, Melbourne, {{ISBN|0-643-05536-3}}</ref> како и масти и масла. Тоа е главната активна состојка на фулеровата земја, веројатно едно од најраните индустриски средства за чистење.<ref>R.H.S, Robertson, 1986. Fuller's Earth. A History of calcium montmorillonite. Volturna, Press, U.K., {{ISBN|0-85606-070-4}}</ref>. Има значително помал капацитет на отекување од натриум бентонит.<ref>{{Наведено списание|last=Barast|first=Gilles|last2=Razakamanantsoa|first2=Andry-Rico|last3=Djeran-Maigre|first3=Irini|last4=Nicholson|first4=Timothy|last5=Williams|first5=David|date=June 2017|title=Swelling properties of natural and modified bentonites by rheological description|journal=Applied Clay Science|volume=142|pages=60–68|doi=10.1016/j.clay.2016.01.008}}</ref> Калциум бентонитот може да се претвори во натриум бентонит (наречен и натриумско засилување или активирање на натриум) за да покаже многу од својствата на натриум бентонит со процес на јонска размена . Како што вообичаено се практикува, ова значи додавање на 5-10% растворлива натриумова сол како натриум карбонат во влажниот бентонит, добро мешање и оставање време за јонска размена и водата да го отстрани разменетиот калциум.<ref>{{Наведено списание|last=Christidis|first=George E.|last2=Blum|first2=Alex E.|last3=Eberl|first3=D.D.|date=October 2006|title=Influence of layer charge and charge distribution of smectites on the flow behaviour and swelling of bentonites|journal=Applied Clay Science|volume=34|issue=1–4|pages=125–138|doi=10.1016/j.clay.2006.05.008}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Eisenhour|first=D. D.|last2=Brown|first2=R. K.|date=1 April 2009|title=Bentonite and Its Impact on Modern Life|journal=Elements|volume=5|issue=2|pages=83–88|doi=10.2113/gselements.5.2.83}}</ref> Некои својства, како што се вискозноста и губењето течност на суспензиите, на калциум бентонит (или бентонит активиран со натриум) може да не се целосно еквивалентни со оние на природниот натриум бентонит.<ref name="Odom"/> На пример, резидуалните калциум карбонати (кои се формираат ако разменетите катјони се недоволно отстранети) може да резултираат со инфериорни перформанси на бентонит во геосинтетичките облоги.<ref>{{Наведено списание|last=Guyonnet|first=Dominique|last2=Gaucher|first2=Eric|last3=Gaboriau|first3=Hervé|last4=Pons|first4=Charles-Henri|last5=Clinard|first5=Christian|last6=Norotte|first6=VéRonique|last7=Didier|first7=GéRard|year=2005|title=Geosynthetic Clay Liner Interaction with Leachate: Correlation between Permeability, Microstructure, and Surface Chemistry|journal=Journal of Geotechnical and Geoenvironmental Engineering|volume=131|issue=6|pages=740|doi=10.1061/(ASCE)1090-0241(2005)131:6(740)}}</ref> === Илтизација на смектитни глини со калиумови јони и карпи К-бентонит === Илитот е главната глинена состојка на поташаниот бентонит (тип на карпа познат и како К-бентонит или калиум бентонит). К-бентонит е термин резервиран за вулканска стратиграфија и тефрохронологија и е поврзан само со типот на избришани глинени карпи. Илитот, глинениот минерал, е филосиликат богат со [[калиум]], формиран од промена на смектичка глина во контакт со подземните води богати со {{Хем|K|+}}<nowiki></br></nowiki> јони.<ref name="illitization"/> Illite е минерал од глина ''TOT'' со високо полнење, во кој листовите се релативно силно врзани со побројни калиумови јони, и затоа повеќе не е отечена глина и има малку индустриски намени. {{Sfn|Nesse|2000}} За разлика од високохидрираната {{Хем|Na|+}}<nowiki></br></nowiki> јони кои делуваат како јони „набабрувачи“ или „проширувачи“, слабо хидриран {{Хем|K|+}}<nowiki></br></nowiki> јоните се однесуваат како „колапсери“ кога се разменуваат со {{Хем|Na|+}}<nowiki></br></nowiki> јони достапни во меѓуслојниот простор присутни помеѓу два ''TOT'' слоја. Дехидриран {{Хем|K|+}}<nowiki></br></nowiki> јоните се преференцијално сместени помеѓу две шестаголни шуплини лице-в-лице формирани од шест споени силика тетраедри присутни на површината на базалната рамнина на слојот ''TOT'' (видете ја соодветната слика која покажува елементарен ''TOT'' слој). Бидејќи дехидрирани, овие {{Хем|K|+}}<nowiki></br></nowiki> Некогаш се вели дека јоните формираат врски на внатрешната сфера со околните атоми на кислород присутни во шестоаголната празнина каде што се наоѓаат. Тоа значи дека нема молекула на вода помеѓу {{Хем|K|+}}<nowiki></br></nowiki> јон и атомите на кислород прикачени на силика тетраедра (Т). == Употреба == [[Податотека:Creating_a_bentonite_slurry_for_fining_after_wine_pressing.jpg|мини|Создавање кашеста маса од бентонит за финирање по пресување на виното]] Главните употреби на бентонит се при дупчење кал и како врзивно средство, прочистувач, абсорбента и носач за [[Гноиво|ѓубрива]] или [[пестицид]]и . Од околу 1990 година, речиси половина од американското производство на бентонит се користеше како кал за дупчење. Помалите употреби вклучуваат полнење, заптивната смеса и [[катализа]]тор во рафинирање на нафта. Калциумскиот бентонит понекогаш се продава како полна земја, чија употреба се преклопува со оние на другите форми на бентонит.<ref name="Hosterman"/><ref>{{Наведено списание|last=Murray|first=Haydn H.|date=2006|title=Chapter 6 Bentonite Applications|journal=Developments in Clay Science|volume=2|pages=111–130|doi=10.1016/S1572-4352(06)02006-X|isbn=9780444517012}}</ref> === Копање кал === Bentonite is used in drilling mud to lubricate and cool the cutting tools (drill bit), to remove cuttings, to stabilize the borehole walls, and to help prevent blowouts (by maintaining a sufficient [[Хидраулика|hydraulic pressure]] in the well). Bentonite also curtails drilling fluid invasion by its propensity for aiding in the formation of mud cake.<ref name="Hosterman"/> Much of bentonite's usefulness in the drilling and geotechnical engineering industry comes from its unique rheological properties. Relatively small quantities of bentonite [[Суспензија|suspended]] in water form a [[Вискозност|viscous]], shear-thinning material. Most often, bentonite suspensions are also thixotropic,<ref name="luckham-etal-1999">{{Наведено списание|last=Luckham|first=Paul F|last2=Rossi|first2=Sylvia|date=October 1999|title=The colloidal and rheological properties of bentonite suspensions|url=https://zenodo.org/record/896044|journal=Advances in Colloid and Interface Science|volume=82|issue=1–3|pages=43–92|doi=10.1016/S0001-8686(99)00005-6}}</ref> although rare cases of rheopectic behavior have also been reported.<ref>{{Наведено списание|last=Jeong|first=Sueng Won|last2=Locat|first2=Jacques|last3=Leroueil|first3=Serge|date=1 April 2012|title=The Effects of Salinity and Shear History on the Rheological Characteristics of Illite-Rich and Na-Montmorillonite-Rich Clays|journal=Clays and Clay Minerals|volume=60|issue=2|pages=108–120|bibcode=2012CCM....60..108J|doi=10.1346/CCMN.2012.0600202}}</ref> At high enough concentrations (about 60&nbsp;grams of bentonite per litre of [[Суспензија|suspension]], ~6wt.%), bentonite suspensions begin to take on the characteristics of a gel (a fluid with a minimum yield strength required to make it move).<ref name="luckham-etal-1999" /> === Врзиво === Бентонитот е широко користен како врска за леење-песок во [[Леарница|леарниците]] за [[железо]] и [[челик]] . Натриум бентонит најчесто се користи за големи одлеаноци кои користат суви калапи, додека калциум бентонит почесто се користи за помали одлеаноци кои користат „зелени“ или влажни калапи. Бентонитот исто така се користи како средство за врзување во производството на пелети од [[железна руда]] ( таконит ) како што се користи во [[Челик|индустријата за производство на челик]] .<ref name="Hosterman"/> Бентонитот, во мали проценти, се користи како состојка во комерцијални и домашни глинени тела и керамички глазури. Во голема мера ја зголемува пластичноста на глинените тела и го намалува таложењето во глазурите, што ја олеснува работата со двете за повеќето апликации.<ref name="Sen-1963">{{Наведено списание|last=Sen|first=Sudhir|last2=Guha|first2=S. K.|date=January 1963|title=The Utilisation of Bentonite in the Ceramic Industry|journal=Transactions of the Indian Ceramic Society|volume=22|issue=2|pages=53–61|doi=10.1080/0371750X.1963.10855447}}</ref><ref name="McLeod-2020">{{Наведено списание|last=McLeod|first=Sue|date=March 2020|title=Techno File: Bentonite|url=https://ceramicartsnetwork.org/ceramics-monthly/ceramic-supplies/ceramic-raw-materials/techno-file-bentonite/|journal=Ceramics Monthly|access-date=13 January 2021|archive-date=2021-07-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20210727024251/https://ceramicartsnetwork.org/ceramics-monthly/ceramic-supplies/ceramic-raw-materials/techno-file-bentonite/|url-status=dead}}</ref> [[Сурфактант|Јонската површина]] на бентонит има корисна особина за правење леплива обвивка на зрната песок. Кога мал дел од ситно мелената бентонитна глина се додава во тврдиот песок и се навлажнува, глината ги врзува честичките од песокот во обликуван агрегат познат како зелен песок кој се користи за правење калапи во леење песок .<ref>{{Наведено списание|last=Chang|first=Y|last2=Hocheng|first2=H|date=June 2001|title=The flowability of bentonite bonded green molding sand|journal=Journal of Materials Processing Technology|volume=113|issue=1–3|pages=238–244|doi=10.1016/S0924-0136(01)00639-2}}</ref> Some river deltas naturally deposit just such a blend of clay silt and sand, creating a natural source of excellent molding sand that was critical to ancient metalworking technology. Modern chemical processes to modify the ionic surface of bentonite greatly intensify this stickiness, resulting in remarkably dough-like yet strong casting sand mixes that stand up to molten metal temperatures. The same effluvial deposition of bentonite clay onto beaches accounts for the variety of plasticity of sand from place to place for building sand castles. Beach sand consisting of only silica and shell grains does not mold well compared to grains coated with bentonite clay. This is why some beaches are much better for building sandcastles than others.[citation needed] The self-stickiness of bentonite allows high-pressure ramming or pressing of the clay in molds to produce hard, refractory shapes, such as model rocket nozzles.[citation needed] === Прочистување === Бентонитите се користат за обезбојување на различни минерални, растителни и животински масла. Тие исто така се користат за разјаснување на вино, алкохол, јаболковина, пиво, медовина и оцет.<ref name="Hosterman"/> Бентонитот има својство да адсорбира релативно големи количини на [[Белковина|белковински]] молекули од водени раствори. Следствено, бентонит е уникатно корисен во процесот на производство на [[Винарство|вино]], каде што се користи за отстранување на прекумерни количини на белковини од [[Бело вино|белите вина]] . Да не беше оваа употреба на бентонит, многу или повеќето бели вина ќе таложат непожелни флокулентни облаци или маглини при изложување на топли температури, бидејќи овие белковини се денатурираат . Исто така, има случајна употреба за поттикнување на побрзо разјаснување и на црвените и на белите вина.<ref>{{Наведено списание|last=Sauvage|first=Francois-Xavier|last2=Bach|first2=Benoit|last3=Moutounet|first3=Michel|last4=Vernhet|first4=Aude|date=January 2010|title=Proteins in white wines: Thermo-sensitivity and differential adsorbtion by bentonite|journal=Food Chemistry|volume=118|issue=1|pages=26–34|doi=10.1016/j.foodchem.2009.02.080}}</ref> Бентонитот исто така се смета за ефикасен адсорбент со ниска цена за отстранување на јоните на хром(VI) од водени раствори (контаминирана отпадна вода).<ref>{{Наведено списание|last=Memedi|first=Hamdije|last2=Atkovska|first2=Katerina|last3=Lisichkov|first3=Kiril|last4=Marinkovski|first4=Mirko|last5=Kuvendziev|first5=Stefan|last6=Bozinovski|first6=Zoran|last7=Reka|first7=Arianit A.|date=28 June 2017|title=Separation of Cr(VI) From Aqueous Solutions by Natural Bentonite: Equilibrium Study|url=http://doisrpska.nub.rs/index.php/qualitiyoflife/article/view/3527/3366|journal=Quality of Life (Banja Luka) - APEIRON|volume=15|issue=1–2|doi=10.7251/QOL1701041M|doi-access=free}}</ref> === Апсорбент === Бентонитот се користи во различни производи за нега на домашни миленици, како што е ѓубрето за мачки за да го апсорбира отпадот од домашни миленици. Се користи и за апсорпција на масла и маснотии.<ref name="Hosterman"/> === Носач === Бентонитот се користи како инертен носач за [[пестицид]]и, [[Гноиво|ѓубрива]] и огноотпорни средства. Тоа помага да се осигура дека активниот агенс е рамномерно дисперзиран и дека пестицидите и ѓубривата се задржуваат на растенијата.<ref name="Hosterman"/> === Филер === Бентонитот се користи како полнење во широк спектар на производи, вклучувајќи лепила, [[козметика]], боја, гума и [[сапун]]и . Исто така, делува како стабилизатор и продолжувач во овие производи.<ref name="Hosterman"/> === Заптивната смеса === Својството на отекување при контакт со вода го прави натриум бентонит корисен како заптивната смеса бидејќи обезбедува самозапечатлива бариера со ниска пропустливост . Се користи за обложување на основата на депониите за да се спречи миграција на исцедокот, за ограничување на металните загадувачи на [[Подземни води|подземните води]] и за запечатување на подземните системи за отстранување на потрошеното јадрено гориво .<ref>Karnland, O., Olsson, S. and Nilsson, U. 2006. Mineralogy and sealing properties of various bentonites and smectite-rich clay materials. SKB Technical Report TR-06-30. Stockholm, Sweden.</ref> Слични намени вклучуваат изработка на ѕидови од кашеста маса, хидроизолација на ѕидови под степенот на квалитет и формирање на други непропустливи бариери, на пр., за запечатување на анулусот на [[Бунар|бунарот за вода]], за затнување на старите бунари. Бентонитот, исто така, може да биде „сендвич“ помеѓу синтетички материјали за да се создадат геосинтетички глинени облоги (GCLs) за гореспоменатите цели. Оваа техника овозможува поудобен транспорт и инсталација, а во голема мера го намалува обемот на потребниот бентонит. Исто така се користи за формирање на бариера околу новозасадените дрвја за да се ограничи растот на коренот за да се спречи оштетување на блиските цевки, пешачки патеки и друга инфраструктура. Земјоделците користат бентонит за запечатување на бари за задржување и канали.<ref>{{Наведено списание|last=Di Emidio|first=G.|last2=Mazzieri|first2=F.|last3=Verastegui-Flores|first3=R.-D.|last4=Van Impe|first4=W.|last5=Bezuijen|first5=A.|date=February 2015|title=Polymer-treated bentonite clay for chemical-resistant geosynthetic clay liners|journal=Geosynthetics International|volume=22|issue=1|pages=125–137|doi=10.1680/gein.14.00036}}</ref> === Катализатор === Калциумскиот бентонит со висока чистота се третира со киселина за да се користи како катализатор при пукање на тешките [[Нафта|нафтени]] фракции.<ref name="Hosterman"/> === Бентонит како Лек === Бентонитот е пропишан како рефус [[лаксатив]], а исто така се користи и како основа за многу [[Дерматологија|дерматолошки]] формули. Грануларниот бентонит се проучува за употреба во облоги на рани на бојното поле.<ref>{{Наведено списание|last=Carraway|first=Joseph W.|last2=Kent|first2=Darin|last3=Young|first3=Kelli|last4=Cole|first4=Alexander|last5=Friedman|first5=Rhonda|last6=Ward|first6=Kevin R.|date=August 2008|title=Comparison of a new mineral based hemostatic agent to a commercially available granular zeolite agent for hemostasis in a swine model of lethal extremity arterial hemorrhage|journal=Resuscitation|volume=78|issue=2|pages=230–235|doi=10.1016/j.resuscitation.2008.02.019|pmid=18485561}}</ref> Бентонитот исто така се продава преку Интернет и во малопродажните места за различни индикации.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.fda.gov/Drugs/DrugSafety/ucm483838.htm|title=FDA warns consumers about health risks with Alikay Naturals – Bentonite Me Baby – Bentonite Clay|date=29 January 2016|work=Drugs: Drug Safety and Availability|publisher=USFDA|accessdate=30 January 2016}}</ref> Бентокватам е локален лек базиран на бентонат наменет да дејствува како штит против изложување на урушиол, маслото кое се наоѓа во растенијата како што се отровниот бршлен или отровниот даб .<ref>[http://redpoll.pharmacy.ualberta.ca/drugbank/cgi-bin/getCard.cgi?CARD=APRD00819.txt DrugBank]</ref> Бентонитот може да се користи и како средство за сушење поради неговите својства на адсорпција. Средствата за сушење на бентонит успешно се користат за заштита на фармацевтските, хранливите и дијагностички производи од деградација на влагата и за продолжување на рокот на траење . Во повеќето вообичаени опкружувања на пакувања, бентонитните сушени нудат поголем капацитет на адсорпција на вода од исушувачите со силика гел . Бентонитот е во согласност со FDA за контакт со храна и лекови.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.accessdata.fda.gov/scripts/fcn/fcnDetailNavigation.cfm?rpt=scogsListing&id=35|title=Database of Select Committee on GRAS Substances (SCOGS) Reviews Bentonite|work=FDA database|publisher=FDA|accessdate=15 August 2011|archive-date=2011-01-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20110102123039/http://www.accessdata.fda.gov/scripts/fcn/fcnDetailNavigation.cfm?rpt=scogsListing&id=35|url-status=dead}}</ref> === Земјоделство во Тајланд === Примената на технологијата на глина од страна на земјоделците во североисточниот дел на Тајланд, користејќи бентонит глина, драматично ја промени деградацијата на почвата и резултираше со поголеми економски приноси, со повисоки приноси и повисоки цени на производството. Студиите спроведени од страна на Меѓународниот институт за управување со води и партнерите во 2002-2003 година се фокусираа на примената на бентонитните глини од локално потекло на деградираните почви во регионот. Овие апликации беа спроведени во структурирани теренски испитувања. Примената на бентонитните глини ефикасно ги подобри приносите на фуражниот [[Сирак (растение)|сирак]] одгледуван во услови на дождовница.<ref>{{Наведена книга|url=https://www.joinforwater.ong/sites/default/files/library_assets/W_LAN_E4_Water_Agriculture.pdf.pdf#page=147|title=Water and Agriculture, Proceedings No. 116|last=Noble|first=A. D.|last2=Ruaysoongnern|first2=S.|last3=Penning de Vries|first3=F. W. T.|last4=Hartmann|first4=C.|last5=Webb|first5=M. J.|publisher=ACIAR|year=2004|editor-last=Seng|editor-first=V.|location=Canberra|pages=147–160|chapter=Enhancing the agronomic productivity of degraded soils in North-east Thailand through clay-based interventions|access-date=13 January 2021|editor-last2=Craswell|editor-first2=E.|editor-last3=Fukai|editor-first3=S.|editor-last4=Fischer|editor-first4=K.|archive-date=2022-01-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20220120161105/https://www.joinforwater.ong/sites/default/files/library_assets/W_LAN_E4_Water_Agriculture.pdf.pdf#page=147|url-status=dead}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Suzuki|first=Shinji|last2=Noble|first2=Andrew|last3=Ruaysoongnern|first3=Sawaeng|last4=Chinabut|first4=Narong|year=2007|title=Improvement in Water-Holding Capacity and Structural Stability of a Sandy Soil in Northeast Thailand|journal=Arid Land Research and Management|volume=21|pages=37–49|doi=10.1080/15324980601087430}}</ref> Примената на бентонит влијае и на цените што земјоделците ги добиваат за нивните посеви. Трошоците за производство се повисоки, но поради поголемото производство и квалитетот на храната, фармерите со глина можеа да си дозволат да инвестираат и да одгледуваат повеќе и подобра храна, во споредба со земјоделците што не користат глина. === Ѕидови од бентонит во современото градежништво === Ѕидовите од кашеста маса од бентонит (познати и како ѕидови на дијафрагмата <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.bachy-soletanche.com/SBF/sitev4_uk.nsf/technique/diaphragm-wall|title=Diaphragm wall|accessdate=18 May 2014}}</ref> ) се користат во градежништвото, каде што ѕидот од кашеста маса е ров исполнет со густа колоидна мешавина од бентонит и вода.<ref name="GwSlurryWall1994"> {{Наведени вести|url=http://www.cee.vt.edu/ewr/environmental/teach/gwprimer/slurry/slurry.html|title=Slurry Walls|last=Gutberle|date=1994|access-date=2012-01-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20070824031544/http://www.cee.vt.edu/ewr/environmental/teach/gwprimer/slurry/slurry.html|archive-date=2007-08-24|publisher=[[Virginia Tech]]}} </ref> Ров што би се срушил поради хидрауличниот притисок во околната почва не се руши бидејќи кашеста маса го балансира хидрауличниот притисок. Формите за бетон и арматура може да се состават во ров исполнет со кашеста маса, а потоа да се истури бетон во формата. Течниот бетон што е погуст ја поместува помалку густата бентонитна кашеста маса и предизвикува излевање од ровот. Оваа поместена кашеста маса од бентонит потоа се канализира во единица за рециклирање од која потоа може повторно да се користи во нов ров на друго место на градилиштето. Дополнително, бидејќи колоидот е релативно непропустлив за вода, ѕидот од кашеста маса може да го спречи истекувањето на подземните води, што е корисно за спречување на понатамошното ширење на подземните води кои биле контаминирани со токсичен материјал како што е индустрискиот отпад.<ref name="GwSlurryWall1994"/> === Грнчарство === Глината од која е направена керамиката се опишува како „ пластична “ ако може да се истегне без пукање, или „кратка“ или непластична ако има тенденција да се распаѓа кога се формира. Мала количина бентонит често се додава за да се направи глинената смеса попластична. Ова прави глината полесно да се формира, со методи како што се фрлање на [[грнчарско тркало]] и разни техники за рачно градење. Кратката глина, како што е [[порцелан]]ската смеса која се состои само од каолинит и момирок, може да се формира само со ограничен сет на методи како што се пресување и обликување, кои не ја ставаат глината под напнатост. Сепак, бентонитот обично содржи минерали кои влијаат на бојата на смесата,<ref name="Sen-1963"/> и неговите абсорбирачки својства на отекување може да ја направат таквата мешавина подложна на значително собирање и потенцијално пукање додека се суши.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://digitalfire.com/material/106|title=Bentonite}}</ref> Керамичките глазури често содржат бентонит. Бентонитот се додава за да се забави или спречи таложењето на глазурите. Исто така, може да ја подобри конзистентноста на нанесувањето на глазурата на порозни садови за печење на бисквити. Откако одредена количина на вода за глазура ќе се апсорбира од бисквитот, бентонитот ефикасно ги затнува порите и се спротивставува на апсорпцијата на понатамошна вода што резултира со порамномерно дебел слој.<ref name="McLeod-2020"/> === Употреба за итни случаи === Бентонитот се користи во индустријата и во итни случаи како хемиски абсорбент и запечатувач на контејнери. == Историја и природна појава == Во 2018 година, Кина беше врвен производител на бентонит, со речиси една четвртина удел од светското производство, по што следат САД и Индија. Вкупното светско производство беше 24.400.000 метрички тони бентонит и 3.400.000 метрички тони фулерова земја.<ref name="bgs"/><ref>T. Brown et al. 2013. ''[http://www.bgs.ac.uk/mineralsuk/statistics/worldArchive.html World Mineral Production 2007–11]''. British Geological Survey, Nottingham, England.</ref> Повеќето висококвалитетен природен натриум бентонит се произведува од западниот дел на Соединетите Американски Држави во област помеѓу Црните ридови на [[Јужна Дакота]] и басенот Бигорн во Вајоминг и регионот Токат Ресадије во Турција.<ref name="Hosterman"/> Мешаниот натриум/калциум бентонит се ископува во [[Грција]], [[Австралија]], [[Индија]], [[Русија]] и [[Украина]] . Во Соединетите Држави, калциум бентонит се ископува првенствено во [[Мисисипи]] и [[Алабама]] .<ref name="Hosterman"/> Други големи локации за производство на калциум бентонит вклучуваат Нов Зеланд, Германија, Грција, Турција, Индија и Кина. Во Македонија бентонитот го има во изобилство, бентонитната земја е позната во народот како ''Ума.'' == Поврзано == * Medicinal clay – Use of clay for health reasons == Наводи == {{Наводи|2}} == Надворешни врски == * {{ICSC|0384|03}} [[Категорија:Филосиликати]] [[Категорија:Индустриски минерали]] [[Категорија:Минерали на натриумот]] [[Категорија:Минерали на калциумот]] [[Категорија:Минерали на алуминиумот]] [[Категорија:Страници со непрегледан превод]] bdn758v1mhylzcv6h3uw0yywkdle679 0 1318083 5381242 5327935 2025-06-17T18:39:23Z Andrew012p 85224 5381242 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Istoriya-slavyanobulgarska.jpg|мини|327x327пкс|Корицата на книгата „''[[Историjа словенобугарска]]''“ — според мнозинството на бугарски историчари, делото е основноположник на бугарската историографија.]] '''Бугарска историографија''' ({{Lang-ru|Болгарская историография}}, {{Lang-bg|Българска историография}}) — наука што ја проучува историјата на [[Бугарија]] и [[Демографија на Бугарија|нејзините жители]]. Формирана за време на [[Бугарска преродба|националната преродба во Бугарија]] претежно од делата на руските набљудувачи. Мнозинството на историчари во Бугарија го сметаат [[Свети Паисиј Хилендарски]] како катализатор на историографијата но дела за историјата на [[Бугари|бугарскиот народ]] постоеле пред него. Денес, односите на бугарската историографија со [[Македонска историографиjа|македонската]] се проблематични поради нивните спротивставени ставови за [[Македонско прашање|македонското прашање]].<ref>''[https://novamakedonija.com.mk/mislenja/kolumni/osudete-go-bugarskiot-istoriski-revizionizam/ Осудете го бугарскиот историски ревизионизам]'' (2022) од [[Нова Македонија]]</ref> Во бугарската историографија не е признаено постоењето на уникатен [[Македонци|македонски народ]] или [[Македонски јазик|јазик]], туку ги сметаат како вештачки народ создадени од т.н. идеалогија „Македонизам“. Низ нејзиниот развиток историографијата била критикувана заради нејзината фалсификација на историјата. За време на [[Народна Република Бугарија|комунистичкиот период во Бугарија]] историографијата била под строга контрола на [[Татковински фронт (Бугарија)|тогашната власт]], поради тоа историографијата во вид била злоупотребена како политички инструмент за стабилност.<ref>{{Cite book|url=https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/9789633861387/html|title=Quest for a Suitable Past. Myth and Memory in Central and Eastern Europe|last=Claudia-Florentina Dobre and Cristian Emilian Ghita|publisher=Central European University Press|year=2017|chapter=The Phenomenon of “Parahistory” in Post-Communist Bulgaria: Old Theories and New Myths on Proto-Bulgarians|chapter-url=https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/9789633861387-012/html?lang=en&srsltid=AfmBOooHEjIShgRZ7AJfAqm8DFkHmpUc5AEIiHZGDvY7M3oHX6C5KDZ2}}</ref> Бугарската историографија исто така е обвинетата дека цепивлакнува или ситничарува случаеви во нејзината историја со цел да ја претстават Бугарија во добра намера, според бугарскиот историчар Максим Стаменов, тоа е најголемиот грев на историографијата.<ref>{{Наведено списание|last=Стаменов|first=Максим|date=2020|title=QUO VADIS БЪЛГАРИСТИЧНИ ИЗСЛЕДВАНИЯ: ПРОФ. МАХИЕЛ КИЙЛ ЗА БЪЛГАРИЯ И БЪЛГАРИТЕ. ЧАСТ I|url=https://ibl.bas.bg/izvestiya/wp-content/uploads/2020/12/Stamenov-IZVESTIA-IBE-XXXII-276-332-1.pdf|journal=Институт за български език, БАН|volume=XXXII|pages=320}}</ref> Други значајни периоди во нејзината историја како нивната преродба се исто така сменети поради политички цели и идеи кои се спротивставуваат со официјалната докторина на историографијата се потценети или целосно негирани. Во една објава [[Европската унија]] ѝ препорачала на Бугарија да го прекине процесот на политизација на нејзината историографија против [[Македонија]] и да отстапи со одредени барања.<ref>''[https://just-access.de/quick-fixes-are-not-a-solution-to-the-century-long-balkan-problems/ Quick-fixes are not a solution to the century-long Balkan problems]'' (2022) Just-Access</ref> Според бугарскиот новинар Светослав Тодоров, бугарската историографија е злоупотребена да го спречи [[Приклучување на Македонија кон ЕУ|влезот на Македонија во Европската унија]] од [[Бојко Борисов|Бојковата администрација]] со политичка цел да добие повеќе подржувачи на неговата влада.<ref>''[[Boyko Borisov|Boyko Borisov's]] GERB and the nationalist alliance United Patriots (currently disintegrated), the then-ruling coalition of Bulgaria, decided to impose the ban in a moment when the government was shaken by widespread anti-establishment protests and Borissov’s government was increasingly associated with corruption allegations. Ever since, the Macedonian card has been played out by whoever wants to provoke a similar reaction in the society. Another controversial layer is that in 2019 several members of one of the parties in the United Patriots group, IMRO, were charged with selling Bulgarian passports to Macedonians who want to benefit from having EU documents.'' [https://www.veridica.ro/en/editorials/why-lifting-the-veto-on-north-macedonias-eu-accession-might-come-costly-for-bulgaria Why lifting the veto on North Macedonia’s EU accession might come costly for Bulgaria] (February 3rd 2023) by Svetoslav Todorov</ref> Во една изјава бугарскиот историчар Чавдар Маринов признал како оспорени македонски фигури, како [[Ванчо Михајлов|Иван Михајлов]], се целосно рехабилитирани во бугарската историографија и наука со цел да ги користат нивните дела за негирањето на македонски идентитет.<ref>{{Наведени вести|url=https://prizma.mk/marinov-vancho-mihajlov-e-rehabilitiran-vo-bugarija-poradi-makedonija/|title=Маринов: Ванчо Михајлов е рехабилитиран во Бугарија поради Македонија|last=Димеска|first=Фросина|date=19 април 2022|work=Призма}}</ref> == Развој == {{See also|бугарска преродба}}{{внимание|Заглавјето}}[[Податотека:BASA-546K-1-108-21-Vasil Aprilov (cropped).JPG|мини|293x293пкс|Слика од [[Васил Априлов]], познат преродбеник во историографијата на Бугарија, но самиот автор никогаш не се именувал самиот себеси како [[Бугарија|бугарин]], туку се именувал како [[грк]].<ref>Roudometof, V. (2001). ''[https://www.google.mk/books/edition/Nationalism_Globalization_and_Orthodoxy/EyJpAAAAMAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=Vasil+Aprilov+greek&dq=Vasil+Aprilov+greek&printsec=frontcover Nationalism, Globalization, and Orthodoxy: The Social Origins of Ethnic Conflict in the Balkans.]'' Bloomsbury Academic.</ref> При грчката војна на независност тој вложел пари за да ѝ помогнел. Но при неговата посете во Русија русофилскиот автор [[Јуриј Венелин]] пробал да формира вештачки бугарски идентитет на Априлов. Но тој сепак продолжил да се именува како грк.<ref>''[https://www.google.mk/books/edition/Trade_Migration_and_Urban_Networks_in_Po/snJvEAAAQBAJ?hl=mk&gbpv=1&dq=Vasil+Aprilov+greek&pg=PA129&printsec=frontcover Trade, Migration and Urban Networks in Port Cities, C. 1640-1940]''. (2017). Обединето Кралство: Liverpool University Press</ref>]] Народот во Бугарија пред нејзината преродба немале чист определен концепт на бугарски идентитет ниту ни бугарски јазик или култура, граѓани кој што се наоѓале во јужниот дел од Бугарија имале грчки идентитет и самите се именувале како дел од [[Грци|грчкиот народ]], но со разлика од јужниот дел, северниот дел од бугарија содржила силен [[Русофилија|русофилски идентитет]].<ref>Blunt, F. J. S. (2023). ''[https://www.google.mk/books/edition/Twenty_Years_Residence_among_the_People/z5feEAAAQBAJ?hl=mk&gbpv=1&dq=Bulgarians+called+themselves+greeks&pg=PA26&printsec=frontcover Twenty Years' Residence Among the People of Turkey; Bulgarians, Greeks, Albanians, Turks, and Armenians: In Large Print.]'' (n.p.): Megali Verlag. page 26</ref> Голем број на буржоазијата во Бугарија само користеле [[Грчки јазик|грчкиот јазик]], самите себеси се именувале како грци и нивната култура, во црковни школа исто така беше користен грчки.<ref>Schurman, J. G. (2023). ''[https://www.google.mk/books/edition/The_Balkan_Wars_1912_1913/tRXYEAAAQBAJ?hl=mk&gbpv=1&dq=Bulgarians+called+themselves+greeks&pg=PT19&printsec=frontcover The Balkan Wars: 1912-1913]''. Good Press.</ref> Со појава на историографија почна процесот на формирање вештачки бугарски идентитет и разделување народот во Бугарија од грците и русите. Бугарската историографија како концепт првпат се појави околу периодот на [[Русофилија|русофилската]] [[Бугарска преродба|преродба на Бугарија]] со делата на [[Петар Богдан|Петар Бакшиќ]], [[Срби|србски]] [[Католици|католичар]] од [[Бугарија]]<ref>{{Наведена книга|title=Дело, Том 70|last=Станојевиќ|first=А. М.|year=1914|pages=92}}</ref> кој што во 1667 ја објавил книгата ''„Историја на Бугарија“,'' многу историчари од Бугарија ја сметаат книгата како почеток на Бугарската историографија, но во времето на Бакшиќ единствена цел на книгата беше ширење на тогашната католичка пропаганда присутна во Бугарија.<ref>{{Наведена книга|title=Čiprovská literární škola: autoři a jejich dílo|last=Tesař|first=Jiří|publisher=MASARYKOVA UNIVERZITA, Filozofická fakulta|year=2011|pages=12-21}}</ref> Во 1762 околу почетокот на [[Бугарска преродба|преродбата во Бугарија]], познат [[Пирински Македонци|македонски преродбеник од Бугарија]] [[Свети Паисиј Хилендарски]] го пишува еден од најпознатите дела во Бугарската историографија и ренесансата во Бугарија, под името ''„Историја на славјанобугарска“ (''во постар правопис''- '''Исторїѧ славѣноболгарскаѧ''').''<ref>{{Наведена книга|url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d3/Paisii_Hilendarski_Istoriya_Slavyanobolgarskaya_red_Y_Ivanov_BAN_1914.pdf|title=Исторiја Славјанскобугарско|last=Хилендарски|first=Паисиј|publisher=Бугарската академија на науки|year=1914}}</ref> Во нејзе имаше детална историја на народот во Бугарија и нејзините цареви, но книгата има неколку проблематични карактеристики како грешавање на датумот на владеење на одредени цареви. Во 1823 беше објавено уште едно дело што помогна со развиток во историографијата, [[Јован Рајиќ]], познат [[Срби|србин]] од [[војводина]] ја објавил книгата „''Исторія разныхъ славенскихъ народовъ наипаче Болгаръ, Хорватовъ, и Сербовъ“'' каде што ја објаснувал историјата на Хрватите, Србите и народот во Бугарија. Според авторот на делото, народот од бугарија имало [[Татари|татарско потекло]] и се преселиле од [[Монголија]] кон денешна Русија со [[Печенези|Печенезите]] и после при мешавање со [[Руси|рускиот народ]] станале [[словени]].<ref>Раичъ, Іоаннъ (1794a). ''[https://books.google.mk/books?redir_esc=y&id=F2NgAAAAcAAJ&q=%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8#v=snippet&q=%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B8%20%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8&f=false Исторія разныхъ славенскихъ народовъ наипаче Болгаръ, Хорватовъ, и Сербовъ]''. '''1'''. Въ Вїеннѣ: Въ Славенно-Сербской, Валахїиской и Восточныхъ языковъ Привилег. Тѵпографїй.</ref> При преродбата Историографијата успешно ги раздели народот од Бугарија со Грците но неможеле да ги разделат од нивните русофилски чувства, голем број на преродбеници се именувале како [[Русофилија|Русофили]] а не [[Бугарија|Бугари]]. Според историчарот Константин Косев, познат историчар од Бугарија, тој истакнува како Русофилството беше длабоко во корените на народот и неможеле да го разделат.<ref>Kosev, K. D. (2001). ''Кратка история на Българското възраждане''. Бугарија: Академично издателство "Проф.Марин Дринов". с.170</ref> == Во Кнежевството Бугарија == {{See also|Кнежевство Бугарија}} [[Податотека:Bulgaria-San Stefano-Berlin 1878.jpg|мини|Слика од [[Санстефанска Бугарија]], голем број на Бугарски историчари и националисти сметаат дека Санстефанска Бугарија е ''„етничката граница на Бугарија“'' но според историски наводи причината што Бугарија ги доби тие територи е ништо друго освен политички корист од страна на Русија. Руското царство планираше да имплементира вештачка Бугарска држава што би била кукла на Русија и би дадел право на Русија да ги користи [[Пристаниште|пристаништа]] во [[Егејска Македонија]] за трговија.<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/Tsarist_Russia_and_Balkan_Nationalism/m5ngEAAAQBAJ?hl=mk&gbpv=1&dq=San+Stefano+Bulgaria+port+Russia&pg=PA5&printsec=frontcover|title=Tsarist Russia and Balkan Nationalism, Russian Influence in the Internal Affairs of Bulgaria and Serbia, 1879-1886|last=Jelavich|first=Charles|publisher=University of California Press|year=2023|isbn=9780520350427|pages=5}}</ref><ref>Neilson, K. (2016). ''[https://www.google.mk/books/edition/The_British_Way_in_Warfare_Power_and_the/Wei_CwAAQBAJ?hl=mk&gbpv=1&dq=San+Stefano+Bulgaria+port+Russia&pg=PT16&printsec=frontcover The British Way in Warfare: Power and the International System, 1856–1956: Essays in Honour of David French.]'' Обединето Кралство: Taylor & Francis.</ref>]] При војните на Бугарија со помош на Русија беше формирана вештачка Бугарска држава под името „Кнежевство Бугарија“ и околу овој период Бугарската историографија почна повеќе да се развива,<ref>{{Наведена книга|title=Проблеми на бъларската историография след Втората световна война|last=Konstantinov|first=Dimitŭr|publisher=Bŭlgarsko istorichesko druzhestvo|year=1973|pages=115}}</ref> заради силното влијание на Русија, Историографијата беше составена со претежно русофилски историчари. Кога беше формирана нова официјална државна историографија нејзината главна улога беше да ја шири историјата на [[Балкански Полуостров|Балканот]] кон луѓето во [[Бугарија]], тие воделе истрашувања за словенскиот народ во време на [[Византија]] и после [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. Еден од првите историчари беа Петар Мутафичиев.<ref>{{Наведена книга|title=Jugoslovenski istoriski časopis|publisher=Jugoslovensko istorisko društvo|year=1938|pages=61}}</ref> Новата историографија од прво беше спротив идеата со сојуз со [[Румелија]] заради тоа што Русија беше против идеата.<ref>''[https://www.sds.bg/%D0%BA%D0%BE%D0%B8-%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BE%D1%84%D0%B8%D0%BB%D0%B8-%D0%B1%D1%8F%D1%85%D0%B0-%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%82%D0%B8%D0%B2-%D0%BD%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B8%D1%8F/ Кои русофили бяха против националния идеал – Съединението]'' (2020) от СДС</ref> Сепак постепено ја прифатиле идеата и почнале да шират про-сојузна пропаганда, според нив, Румелија само беше уште еден дел од Бугарија што не беше ослободено.<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/Partien_zhivot/-yg8AAAAIAAJ?hl=mk&gbpv=1&dq=%D0%91%D1%8A%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0+%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F+%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D0%B6%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE+%D0%91%D1%8A%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F&pg=PA73&printsec=frontcover|title=Partien zhivot|last=Bŭlgarska komunisticheska partii︠a︡|publisher=T︠S︡K BKP|year=1985|pages=73}}</ref> Познато дело што испадна околу тој период беше „''Историја Бугарскога народа до пропасти државе“'' во 1878 од српски историчар [[Милан Савиќ]]. Во нејзе детално ја објаснува историјата на Бугарија, во книгата го обележуваат народот во Бугарија со татарско-руско потекло, истакнувајќи дека при нападите од Татарите во европа се вмешале со Финските Руски каде што биле произведувани Фински „Бугари“ и после тие се преселиле во [[Балтичко Море|Балтикот]].<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.mk/books?redir_esc=y&id=MNg7AQAAMAAJ&q=%D0%B1%D1%83%D0%B3%D0%B0%D1%80+%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80#v=snippet&q=%D0%B1%D1%83%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B8%20%D1%80%D1%83%D1%81%D0%B8&f=false|title=Историја бугарскога народа до пропасти државе|last=Савиќ|first=Милан|publisher="Srpske narodne zadružne štamparije"|year=1878|pages=28}}</ref> Под влијание на [[Панславизам|пансловенските]] идеи и особено на руската славистика, прашањето за припадноста на Бугарите на словенските народи доби централно значење во историографија на Бугарија. Ова прашање стана централно во филолошко-историските истражувања од тоа време, речиси до крајот на 20 век. Предизвикан од политичките интереси на големите сили, а особено на Русија, научниот интерес за ракописното наследство на словенските народи е на големо значење за изградбата на новите национални држави во Централна Европа и на Балканот. И покрај зависноста на научните идеи од политичките цели на Руската империја.<ref>''[https://ebox.nbu.bg/hist/ne3/04%20Zvetana%20Cholova%20+%20r.pdf Българската медиевистика (краят на XIX - средата на ХХ в.) и националната идея]'' от Цветана Чолова</ref> Околу овој период со појава на официјална историографија за прв пат почна дискусија за [[Македонско прашање|Македонското прашање]], голем број на историчарите во Бугарија не се согласувале со концептот на македонски народ со свој јазик и култура, тоа е заради тоа што беше против политиката на владата.<ref>Македонски преглед: издава Македонският научен институт. (2006). Бугарија: Институт.</ref> Руската влада имала големи интереси кон политичките односи на Историографијата, знаејќи дека Историографијата веќе имало силно русофилско влијание одлучија да ја користат историографијата како начин на проширување русофилските гледишта. Нивните операции биле успешни и народот во Бугарија посакале да имаат [[Руси|Руски]] цар наместо цар од потекло од Бугарија.<ref>Jelavich, C. (2023). ''[https://www.google.mk/books/edition/Tsarist_Russia_and_Balkan_Nationalism/m5ngEAAAQBAJ?hl=mk&gbpv=1 Tsarist Russia and Balkan Nationalism: Russian Influence in the Internal Affairs of Bulgaria and Serbia]'', 1879-1886. Германија: University of California Press. страна 28</ref> При 1880-тите имаше разделба помеѓу историографијата за руското влијание во Бугарија, [[Пирински Македонци|македонскиот социјалист во Бугарија]] [[Димитар Благоев]] се декларирал како [[Русофилија|Русофил]]. Голем број на поранешни револуционерни што соработувале со [[Васил Левски]] и [[Внатрешна револуционерна организација|Внатрешната Револуционерна Организација]] што биле против русофилското влијание биле отстранети и изгубиле сите нивни правда. [[Захариј Стојанов]] беше еден од овие револуционери, кој после открие за неговата иднина почна да соработува поблиску со Руската влада во Бугарија и Русофилската Историографија. Историографијата исто промовираше другарство со Бугарија и Русија, наведувајќи дека со длабоки корени се поврзани двете народи.<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/Debating_the_Past/lGovFoKjOB8C?hl=mk&gbpv=1&dq=Bulgarian+historiography&printsec=frontcover|title=Debating the Past, Modern Bulgarian Historiography—From Stambolov to Zhivkov|last=Daskalov|first=Rumen|publisher=Central European University Press|year=2011|isbn=9786155053009|pages=34}}</ref> Социјалисти околу овој период биле строго против Русија (Русофоби или Русофобија) што создаде различни разделби помеѓу Историографијата.<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/The_Making_of_a_Nation_in_the_Balkans/HYOFBT1F7JEC?hl=mk&gbpv=1&dq=Roumen+Daskalov+The+Making+of+a+Nation+in+the+Balkans:+Historiography+of+the+Bulgarian+Revival&printsec=frontcover|title=The making of a nation in the Balkans : historiography of the Bulgarian revival|last=Daskalov|first=Rumen|publisher=Central European University Press|year=2004|isbn=9789639241831|pages=153}}</ref> == Под Царството Бугарија == [[Податотека:Bulgaria deporting the Macedonian Jews.jpg|мини|238x238пкс|Слика од [[Депортација на Евреите од Македонија|Бугарската армија депортирајќи евреиското население од Македонија]], според Историографијата на Бугарија тие пробале да им помогнат на евреите, но според историски наводи тие биле [[Антисемитизам|антисемитизни]] и убиле над 11.000 евреици од Македонија. Сепак Историографијата на Бугарија не посакувајќи да ја признава вистина го именува тоа како ''„пропаганда од Македонија“''<ref>''[https://www.slobodnaevropa.mk/a/%D0%B8-%D1%85%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D1%83%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%82-%D0%BF%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B4-%D0%B7%D0%B0-%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE---%D0%B1%D1%83%D0%B3%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8-%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B7%D0%B8%D0%B8/32315537.html И Холокаустот повод за македонско - бугарски тензии]'' (2023) од Марија Тумановска</ref>]] [[Податотека:Pogreb na car boris.jpg|лево|мини|Слика од погребот на [[Борис III|Цар Борис III]], според Историографијата на Бугарија тој бил ''„форсиран“'' да соработува со Третиот Рајх, но при неговото погребување во 1943 биле прикажани знамиња на Нацистичка Гермија со неговиот гроб.<ref>''[https://republika.mk/vesti/balkan/tsar-boris-bil-pogreban-so-natsistichki-znamina/ Цар Борис бил погребан со нацистички знамиња]'' (2023) од Балкан</ref> Многумина луѓе од Бугарија сметале дека Германскиот народ и нивниот биле ''„браќа со иста цел“'']] Во време на [[Царство Бугарија|Царството Бугарија]], Историографијата почнала да се разделува од русофилското влијание на Руското царство, тие почнале повеќе и повеќе да се ориентират кон национална политика и национална историја.<ref>''[https://istoriograph.bg/istoriq/nova-istoriq/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%BC%D1%8A%D1%82-%D0%B2-%D0%A6%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE-%D0%91%D1%8A%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F-1919-1944-%D0%B3 Национализмът в Царство България (1919-1944 г.)]'' (2015) от Антон Николов</ref> тие почнале да се ориентират кон бугарска историја и кон историјата на [[Македонија]] заради [[Втора светска војна|Втората Светска Војна]]. При II (2) светска војна Историографијата редовно ширеше пропаганда за Бугарското учество во војна, именувајќи ги народите во [[Егејска Македонија|Егејска]] и [[Вардарска Македонија]] како Бугари. Истовремено Историографијата соработувала со централната влада да произведува предрасудиски дела каде што пробале да oбјаснат како заслужено беше алијансата помеѓу [[Царство Бугарија|Фашистичка Бугарија]] и [[Трет Рајх|Третиот Рајх]].<ref>''[https://api.bulgarianhistory.shop/uploads/pdf/1591267043048_rajhutotkus01.pdf РАЙХЪТ И ЦАРСТВОТО ГЕРМАНСКОТО ПРИСЪСТВИЕ В БЪЛГАРИЯ (1933 – 1940 г.)]'' (2020) от Владамир Затарски (БЪЛГАРСКА ИСТОРИЯ) с. 11-12</ref> При процесот на [[Депортација на Евреите од Македонија|депортација на евреиското население од Македонија]], историографијата беше поделена во два дела за субјектот, двете страни во одредено ниво содржиле [[Антисемитизам|антисемитизни]] гледишта кон ситуацијата, според една страна Бугарската армија ги депортирале не од одмразда туку според Историографијата ''„биле форсирана од страна на Третиот Рајх“''<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/Saving_the_Bulgarian_Jews_in_World_War_I/gsKEAAAAIAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=Bulgaria+jews+WW2+deny&dq=Bulgaria+jews+WW2+deny&printsec=frontcover|title=Saving the Bulgarian Jews in World War II|last=Бојаџиев|first=Христо|publisher=Free Bulgarian Center|year=1989|pages=1}}</ref>. Втората група смета дека воопшто не депортирале евреици, туку им помогнале на 50.000 Евреици, и двете групи според историски докази биле грешни, некој историчари од Бугарија сметаат дека втората група шираат чиста пропаганда, како историчарот [[Стефан Дечев]] кој посакувал влада на Бугарија да признае нејзините злонамерни дела кон евреискиот народ.<ref>''[https://www.svobodnaevropa.bg/a/30554658.html 11,343 people. How and why did the Jews from the "new Bulgarian lands" die in March 1943]''. (2020) by Stefan Dechev</ref> [[Податотека:Ослободено Скопје.jpg|мини|347x347пкс|Слика од весник за [[Ослободување на Скопје|Народноослободување на Скопје]]. Историографијата во Бугарија како обид да си ја подобри сликата после [[Втора светска војна|Втората светска војна]] создале вештачка приказна за како Скопје и други дела од Македонија биле ослободени од [[Бугарска армија|Бугарската Армија]], но според мемоарска литература единствени ослободувачи биле [[НОВМ]].<ref>''[https://pressingtv.mk/makedonija/kako-ne-uspeala-bugarskata-parada-za-osloboduvanjeto-na-skopje/ Како не успеала бугарската парада за „ослободувањето“ на Скопје]'' (2018) од Предрај Димитровски</ref>]] Покрај крајот на Втората Светска Војна, Историографијата на Бугарија пробаше да си ја подобри сликата со надворешните држави, тоа беше преку [[Борис III]]. Тие исто почнале да формираат вештачка приказна дека народот во Бугарија и влада била форсирани да соработуваат со [[Фашистичка Германија]], но не беше успешна, во една средба со парламентот [[Винстон Черчил]] истакнува: {{Quote|text=''„Трипати фрлени во војна на погрешната страна од мизерно друштво на криминални политичари, кои се чини дека се способни за уништување на нивната земја генерација по генерација, три пати во мојот живот оваа бедна Бугарија го подложи селанско население на сите страдања на војната и казни за поразот“''|sign=[[Винстон Черчил]]|source=<ref>[https://nezavisen.mk/cherchil-tri-pati-vo-mojot-zhivot-bugarija-beshe-na-pogreshna-strana/ ''Черчил: Три пати во мојот живот Бугарија беше на погрешна страна'' (2021) од Независен]</ref>}} Историографијата на Бугарија исто пробаше да формира вештачка приказна за нејзината улога во НОБ за како [[Скопје]] и други дела од [[Македонија]] биле ослободени од [[Бугарска армија|Бугарската Армија]]. Но вакви информации биле откриени дека се грешни. 5-та Бугарска Дивизија требаше да учествува со [[Ослободување на Скопје|ослободувањето на Скопје]] но одлучија да останат покрај влезот во Скопје наместо директно учествувајќи. Има голем број на мемоарска литература за ослободувањето каде што чисто прикажува дека бугарската армија не беше учесник во ослободувањето. Во еден извештај издаден од Штабот на брегалничко-струмичкиот корпус од 24 октомври ја потврдува неактивноста на бугарската армија и во кочанскиот крај {{Quote|text=''„Бугарските сили се целосно неактивни во тој сектор Кочана“, известија од централата на Брегалничко-Струмица на 24 октомври Главниот штаб на корпус на Народноослободителната војска. » Германци се наоѓаат на пругата Тракања-Теранци. Овде се неактивни и Бугарите. Тие не го спроведуваат договорениот план за заедничко дејствување, па доцнат во битката или воопшто не влегуваат“''|sign=|source=<ref>[http://www.promacedonia.org/bvj/mitrovski_glisic_ristovski_bugarska_vojska_u_jugoslavii_1941_1945.pdf ''Митровски, Боро; Глишиќ, Венцислав; Ристовски, Томо (1971). Bugarska vojska u Jugoslaviji 1941-1945. Bugarska okupatorska vojska (april 1941-9. septembar 1944) Saradnja između narodnooslobodilačkog pokreta Jugoslavije i antifašističkog pokreta otpora Bugarske. Učešće jedinica otečestvenofrontovske Bugarske u borbama na tlu Jugoslavije na kraju rata. Beograd: "Međunarodna politika".]</ref>}} == Социјалистичка историографија == [[Податотека:9-septemvri Soviets.jpg|лево|мини|Слика од [[Црвена армија|Црвената Армија]] во време на ослободувањето на Бугарија, во сликата е прикажано како граѓаните во Софија биле среќни за постигнувањето на Црвената армија, силен индикатор на [[Русофилија|русофилското чувство]] на населението во тоа време.]] [[Податотека:Историја-самуил.jpg|мини|372x372пкс|Слика од изјава од страна на министерство на наука од Бугарија каде што нагласува промени на седмо одделение учебници каде што го корегирале грешката дека царството на Самуил беше бугарско и признавале дека Самуиловото Царство беше македонско. Во писмото е исто истакнато дека Климент и Наум не биле бугари. Во самата изјава содржи текст каде што владата објаснува како вакви теории - дека Самуил, Климент и Наум се бугари, се [[Фашизам|фашистички]], [[Санстефанска Бугарија|великобугарски]] и [[Шовинизам|шовонистички]].<ref>''[https://republika.mk/vesti/makedonija/bugarija-vo-1947-godina-priznala-deka-samoilovata-drzhava-ne-bila-bugarska-i-deka-dominantnoto-naselenie-bilo-makedonsko-a-sega-makedonija-go-prifaka-sprotivnoto/ Бугарија во 1947 година признала дека Самоиловата држава не била бугарска, а сега Македонија го прифаќа спротивното]'' (2023) од Македонија</ref>]] После падот на фашистичката влада беше формирана нова социјалистичка историографиска комисија за проучување на историјата на Бугарија. Со разлика на другите историографии оваа беше повеќе прифатлива и искрена, во раните периоди во време на владата на [[Пирински Македонци|Македонскиот политичар]] [[Георги Димитров|Ѓорѓи Димитров]] почнале соработка со истовремено новата формирана [[Македонска историографиjа|македонска историографија]]. Со компромис со македонската историографија во 1947 се согласиле со следното: # [[Самоилово Царство|Самуиловото Царство]] да не биде именувано како „Западна Бугарија“ туку како свое посебно македонско царство. # Признавање дека царството на [[Пребонд]] беше македонско. # [[Свети Климент Охридски|Свештениците Климент]] и [[Свети Наум Охридски Чудотворец|Наум]] не биле бугарски свештеници туку ''„словенски“''<ref>Голем број на поранешни историчари во Бугарија што соработувале со историографијата во време на Втората свестка војна биле против новата комунистичка влада, за безбедноста на државата да не потпадне под бунтови од националисти одлучија да решат со компромиз каде што ги обележуваат со двосмислениот термин ''„словенски“''</ref> # [[Самоилово Царство|Самуиловото Царство]] беше за [[македонскиот народ]], не за бугарите. [[Податотека:Bulgarian cursive alphabet.png|мини|Слика прикажувајќи ја [[Бугарска азбука|бугарската азбука]], според историографијата на Бугарија, азбука е според ''„старобугарскиот јазик“'' (термин користен во Бугарската историографија зa [[Старословенски јазик|старомакедонскиот јазик]]) но според [[Марин Дринов]] кој беше еден од основачите на денешната азбука на Бугарија, признава дека тие ја копирале [[Руска азбука|руската азбука]] и од прво ги додадоа [[Јус|малата и големата носовка]] за да се разликуваат, но на крајот одлучија да ги отфрлат.<ref>''[http://digilib.nalis.bg/dspviewerb/srv/viewer/eng/6e75b368-511f-4170-862f-0cc0c1b7c7ab?tk=bnWzaFEfQXCGLwzAwbfHqwAAAABllA-2.USF6w9AivaJOG6--wzWPhA&citation_url=/xmlui/handle/nls/29501 За новобългарското азбуке :]'' статия от М. Дриновъ. - Периодическо списание на Българското книжовно дружество : Год. 1, кн. 2 (1870), с. 13.</ref>]] Во време на влада на [[Георги Димитров|Ѓорѓи Димитров]] историографијата почнала да формира подобри гледишта кон Македонскиот народ и Македонското прашање. Голем број на историчари од историографијата на денешна Бугарија биле против историографијата на Социјалистичка Бугарија. Според нив марсистичката историографија ја уништи ''„вистинската бугарска историја“'' и наметнуваше ''„лажна комунистичка“'' верзија.<ref>''[http://anamnesis.info/sites/default/files/Popnedelev_T_Anamneza_statiya_br_4_2021.pdf ЕДИН ПОГЛЕД ВЪРХУ РАЗВИТИЕТО НА БЪЛГАРСКАТА ИСТОРИОГРАФИЯ ПРЕЗ XX ВЕК (НАЦИОНАЛНА ИСТОРИЯ) РАЗВИТИЕ НА ИСТОРИЧЕСКАТА НАУКА ОТ 1944 Г. ДО КРАЯ НА XX ВЕК]'' (2021) од Тодор Поп Еделев</ref> Социјалистичката историографија исто содржила високо ниво на [[Русофилија|русофилство]] заради помошта што бугарија доби од [[СССР]]. Меѓу најпознатите дела во социјалистичката историографија беше од Николај Севастијанович Державин, руски автор кој што во 1947 - 1948 го објавува делото ''„История на България“'' со два тома. Тие исто соработувале блиско со [[Информбиро]].<ref>''[https://electronic-library.org/articles/Article_0053.html Предмет и задачи на историографията като наука]'' (2018) от проф. д-р А. Нейкова</ref> Кога [[Тодор Живков]], познат [[Русофилија|русофил]], станал главен на социјалистичка Бугарија историографијата се промени со нејзиниот однос и постапка, тој повеќе почна да ја ориентира кон национализам и [[Санстефанска Бугарија|великобугаристика]], при тоа исто почнал процесот на асимилација на македонскиот народ во [[Пиринска Македонија]]. Околу овој период во историографијата на Бугарија почна да се развива [[Предрасуда|предрасудската]] тезата за македонскиот јазик како норма, базирана врз есенцијално бугарски дијалект, веќе речиси не се прифаќа од авторитетни научници надвор од Бугарија. Овој поглед постои одредена еволуција во меѓународните научни кругови, и таа не е во корист на Бугарија. За време на социјализмот бугарската позиција имаше повеќе застапници надвор од Бугарија, сега бројот е помалку. За тоа придонесува самата агресивност и националистичко тесноградие на бугарската позиција во однос на Македонија, која што често ги одбива странските специјалисти, што отпрвин имале искрени симпатии спрема Бугарија како земја, култура.<ref>''[https://okno.mk/node/86877 Во Бугарија уште живее сонот за „ребугаризација“ на Македонија]'' (2020) од Борис Георгиевски</ref> Околу овој период почна процесот на ''[[Антитурцизмот]]'' кој се изразил во негирање на турската припадност на создавачите на [[Второ Бугарско Царство|средновековната бугарска држава]], или доколку истата се прифаќала, тоа се компензирало со нивно минимизирање како бројка, маргинализирање на нивното место и значење во рамките на основаната од нив држава, а генерално во редуцирање на нивното учество во етногенезата до степен на симболично. Овој стремеж го надживеал времето кога бил политички актуелен и е сосема видлив и денес. Причината можеме да ја бараме во тоа што антитурцизмот се претворил во важен елемент во бугарскиот националната историја. [[Турци во Бугарија|Големото турско малцинство во Бугарија]] и соседството со далеку надмоќната турска држава исто придонесуваат за тоа. Околу овој период исто беше воведен [[Антигрцизмот|''антигрцизмот'']], Бугарскиот национализам се оформува не само како обид за издвојување од [[Отоманско Царство|Османлиската империја]], но и во борба за еманципација од [[Цариградска патријаршија|Цариградската патријаршија]] и во конкуренција со грчкиот национализам за доминација во [[Македонија]] и [[Тракија]]. Бугарските историчари овој свој современ непријател – [[Цариградска патријаршија|Цариградската патријаршија]] и грчката национална држава го пренеле назад во времето до пред претпоставените почетоци на бугарската етногенеза и него го препознале во [[Византија]]. Ова ќе има огромно влијание во бугарската медиевистика и требало да поминат повеќе децении откако современа Грција престанала да се гледа како непријател и конкурент во Бугарија за да можат таквите погледи да започнат да слабеат, но тие се сè уште живи. Освен во толкувањето на улогата на Византија и „византинизмот“ како нешто негативно антинационално и антибугарско тоа нашло израз и во претставувањето на Византија како непријател чија постојана агресија, нешто во што можеме да го слушнеме ехото од преродбенските борби и борбите меѓу егзархијата и патријаршијата, а не од средниот век. Византија била оквалификувана како асимилатор и уништувач на бугарската литература, па митовите за уништувањето на книгите родени во преродбата биле пренесени назад во минатото.<ref>{{Наведена книга|url=https://eprints.ugd.edu.mk/19506/1/Stojkov%2C%20S.%20-%20Planiranje%20na%20minatoto%2C%20sonuvanje%20na%20idninata.pdf|title=70 ГОДИНИ МАКЕДОНСКА ИСТОРИОГРАФИЈА|last=[[Стојко Стојков|Стојков, Стојко]]|publisher=Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ – Скопје, Филозофски факултет. Институт за историја|year=2017|pages=183 - 184}}</ref> == Современ период == Во [[2008]] имаше контроверзија помеѓу Бугарската историографија и научници од [[Народна Република Кина|Кина]], научниците кога ја анализирале Бугарската историографија најдоа дека редовно фалсификувале историја за да ја подобри сликата во рамка на други историографи.<ref>{{Наведена книга|title=Исторически преглед Том 64|publisher=Българска академия на науките)|year=2008|pages=314}}</ref> == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Бугарска историографија]] ey17djuvbgdv1ka6zsv6j4h3om39vgm 0 1324350 5381245 5380958 2025-06-17T18:46:29Z Carshalton 30527 5381245 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Харви Елиот | image = [[Податотека:Harvey Elliott in 2022.jpg|250px]] | height = {{height|m=1.70}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2003|4|4}} | cityofbirth = {{роден во|Чертси|}} | countryofbirth = [[Англија]] | nationality = {{flagsport|ENG}} [[Англија]] | position = [[Среден ред (фудбал)|среден ред]] | currentclub = {{Fb team Liverpool}} | clubnumber = 19 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Queens Park Rangers}} | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Fulham}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Liverpool}} | years1 = 2018–2019 | caps1 = 2 | goals1 = 0 | clubs1 = {{Fb team Fulham}} | years2 = 2019- | caps2 = 92 | goals2 = 5 | clubs2 = {{Fb team Liverpool}} | years3 = 2020-2021 | caps3 = 41 | goals3 = 7 | clubs3 = →{{Fb team Blackburn}} | nationalyears1 = 2015-2016 | nationalcaps1 = 4 | nationalgoals1 = 5 | nationalteam1 = {{flagsport|ENG}} [[Фудбалска репрезентација на Англија под 15 години|Англија 15]] | nationalyears2 = 2016 | nationalcaps2 = 1 | nationalgoals2 = 0 | nationalteam2 = {{flagsport|ENG}} [[Фудбалска репрезентација на Англија под 16 години|Англија 16]] | nationalyears3 = 2017-2018 | nationalcaps3 = 9 | nationalgoals3 = 3 | nationalteam3 = {{flagsport|ENG}} [[Фудбалска репрезентација на Англија под 17 години|Англија 17]] | nationalyears4 = 2019- | nationalcaps4 = 24 | nationalgoals4 = 10 | nationalteam4 = {{flagsport|ENG}} [[Фудбалска репрезентација на Англија под 21 година|Англија 21]] }} '''Харви Даниел Џејмс елиот''' (роден на [[4 април]] [[2003]], во [[Чертси]]) — [[Англичани|англиски]] [[фудбалер]], [[Среден ред (фудбал)|играч од средниот ред]] на [[ФК Ливерпул|Ливерпул]]. ==Титули== ===={{flagsport|ENG}} Ливерпул==== *'''{{Трофеј-Англија (Премиер лига)}} [[Премиер лига]]''' : 1 : [[Премиер лига на Англија 2019-2020|2019-2020]], [[Премиер лига на Англија 2024-2025|2024-2025]] *'''{{Трофеј-ФА куп}} [[ФА куп]]''' : 1 : [[ФА Куп 2021-2022|2021-2022]] *'''{{Трофеј-Англија (Лига куп)}} [[Фудбалски Лига куп на Англија|ЕФЛ куп]]''' : 1 : 2021-2022 *'''{{Трофеј-Комјунити Шилд}} [[ФА Комјунити Шилд]]''' : 1 : 2022 ==Надворешни врски== {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Англија |image3=Flag of England.svg }} * [https://int.soccerway.com/players/harvey-elliot/535339/ Харви Елиот на soccerway] * [https://www.transfermarkt.com/harvey-elliott/profil/spieler/565822 Харви Елиот на transfermakt] * [https://www.whoscored.com/Players/363982/Show/Harvey-Elliott Харви Елиот на whoscored] * [https://www.espn.com/soccer/player/_/id/280806/harvey-elliott Харви Елиот на espn] {{Состав на ФК Ливерпул}} {{Состав на Англија на ЕП фудбал под 21 година 2023}} {{Состав на Англија на ЕП фудбал под 21 година 2025}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Елиот, Харви}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Англиски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Фулам]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Ливерпул]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Блекбурн Роверс]] crf8ni6lb6cg3buwdb7ryl80nq6rowv 5381246 5381245 2025-06-17T18:47:11Z Carshalton 30527 /* {{flagsport|ENG}} Ливерпул */ 5381246 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Харви Елиот | image = [[Податотека:Harvey Elliott in 2022.jpg|250px]] | height = {{height|m=1.70}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2003|4|4}} | cityofbirth = {{роден во|Чертси|}} | countryofbirth = [[Англија]] | nationality = {{flagsport|ENG}} [[Англија]] | position = [[Среден ред (фудбал)|среден ред]] | currentclub = {{Fb team Liverpool}} | clubnumber = 19 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Queens Park Rangers}} | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Fulham}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Liverpool}} | years1 = 2018–2019 | caps1 = 2 | goals1 = 0 | clubs1 = {{Fb team Fulham}} | years2 = 2019- | caps2 = 92 | goals2 = 5 | clubs2 = {{Fb team Liverpool}} | years3 = 2020-2021 | caps3 = 41 | goals3 = 7 | clubs3 = →{{Fb team Blackburn}} | nationalyears1 = 2015-2016 | nationalcaps1 = 4 | nationalgoals1 = 5 | nationalteam1 = {{flagsport|ENG}} [[Фудбалска репрезентација на Англија под 15 години|Англија 15]] | nationalyears2 = 2016 | nationalcaps2 = 1 | nationalgoals2 = 0 | nationalteam2 = {{flagsport|ENG}} [[Фудбалска репрезентација на Англија под 16 години|Англија 16]] | nationalyears3 = 2017-2018 | nationalcaps3 = 9 | nationalgoals3 = 3 | nationalteam3 = {{flagsport|ENG}} [[Фудбалска репрезентација на Англија под 17 години|Англија 17]] | nationalyears4 = 2019- | nationalcaps4 = 24 | nationalgoals4 = 10 | nationalteam4 = {{flagsport|ENG}} [[Фудбалска репрезентација на Англија под 21 година|Англија 21]] }} '''Харви Даниел Џејмс елиот''' (роден на [[4 април]] [[2003]], во [[Чертси]]) — [[Англичани|англиски]] [[фудбалер]], [[Среден ред (фудбал)|играч од средниот ред]] на [[ФК Ливерпул|Ливерпул]]. ==Титули== ===={{flagsport|ENG}} Ливерпул==== *'''{{Трофеј-Англија (Премиер лига)}} [[Премиер лига]]''' : 2 : [[Премиер лига на Англија 2019-2020|2019-2020]], [[Премиер лига на Англија 2024-2025|2024-2025]] *'''{{Трофеј-ФА куп}} [[ФА куп]]''' : 1 : [[ФА Куп 2021-2022|2021-2022]] *'''{{Трофеј-Англија (Лига куп)}} [[Фудбалски Лига куп на Англија|ЕФЛ куп]]''' : 1 : 2021-2022 *'''{{Трофеј-Комјунити Шилд}} [[ФА Комјунити Шилд]]''' : 1 : 2022 ==Надворешни врски== {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Англија |image3=Flag of England.svg }} * [https://int.soccerway.com/players/harvey-elliot/535339/ Харви Елиот на soccerway] * [https://www.transfermarkt.com/harvey-elliott/profil/spieler/565822 Харви Елиот на transfermakt] * [https://www.whoscored.com/Players/363982/Show/Harvey-Elliott Харви Елиот на whoscored] * [https://www.espn.com/soccer/player/_/id/280806/harvey-elliott Харви Елиот на espn] {{Состав на ФК Ливерпул}} {{Состав на Англија на ЕП фудбал под 21 година 2023}} {{Состав на Англија на ЕП фудбал под 21 година 2025}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Елиот, Харви}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Англиски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Фулам]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Ливерпул]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Блекбурн Роверс]] 6xkzshhps5i7jdzqce17oze9702pch0 0 1325379 5381256 5369144 2025-06-17T19:54:39Z ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 120852 5381256 wikitext text/x-wiki {{внимание}} [[Податотека:Димитрија "Диме" Никодиноски.jpg|мини|Димитрија "Диме" Никодиноски]] '''Димитрија „Диме“ Никодиноски''' (8 ноември 1924, [[Речани (Челопечко)|Речани-Челопечко]], [[Кичево]] – 18 јули 2003, Речани-Челопечко, Кичево) бил македонски борец и [[партизан]] кој учествувал во [[Втора светска војна|Втората светска војна]] како дел од [[Прва македонско-косовска ударна бригада|Првата македонско-косовска ударна]] бригада. Бригадата активно се борела за [[Ослободување на Македонија во Втората светска војна|ослободување на Македонија]] од [[Бугарска окупација на Македонија во Втората светска војна|бугарските]] и [[Окупација на Македонија во Втората светска војна|италијанските]] [[Фашизам|фашистички]] окупациски сили. = Животопис = [[Податотека:Flag of the First Macedonian Brigade.svg|мини|258x258пкс|Прва Македонска ударна бригада]] [[Податотека:Miting u oslobođenom Kičevu 26. IX 1943.jpg|мини|257x257пкс|[[Кичево и Кичевско во НОВ|Митинг во ослободено Кичево]]]] Роден е на 8 ноември 1924 година во селото Речани, [[Кичевија|Кичево]] во тогашното [[Држави на Словенците, Хрватите и Србите|"Царство на Србитe, Хрватитe и Словенцитe"]] во окупираниот [[Вардарска Македонија|Вардарски дел на Македонија]]. Роден е како Димитрија Стојчески Никодиноски, татко му бил Симеон "Синадин" Стојчески Никодиноски (1902, Речани-Челопечко, Кичево - 1974, Речани-Челопечко, Кичево), мајка му била Василка Мијаилеска Стојческа (14 јануари 1890, [[Орланци (Кичевско)|Орланци]], Кичево - 1980, Речани-Челопечко, Кичево), тој имал и две сестри Наталија "Ната" (1921, Речани-Челопечко, Кичево - 1990) и Илинка (1927, Речани-Челопечко, Кичево - 1995). Диме од мали нозе покажувал љубов за [[Македонија (регион)|татковината Македонија]] и имал силен [[Македонски извори за македонскиот идентитет|македонски идентитет]]. Диме завршил четири годишно училиште во [[Светораче]] и покажувал голем потенцијал.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%92%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0|title=Народноослободителна борба во Вардарска Македонија|last=...|first=..|date=..|work=https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%92%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0|archive-url=https://web.archive.org/web/20230307045657/https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%92%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0|archive-date=2023-03-07|dead-url=no|accessdate=2023-08-05|url-status=live}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.marxists.org/makedonski/istorija/makedonija/nob/index.htm|title=Архива за Народноослободителната борба на Марксистичката интернет архива на македонски јазик|last=.|first=..|date=1945-|work=..|archive-url=https://web.archive.org/web/20221114150114/https://www.marxists.org/makedonski/istorija/makedonija/nob/index.htm|archive-date=2022-11-14|dead-url=no|accessdate=24-6-2024|url-status=bot: unknown}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.soros.org.mk/archive/G07/A07/aar07.htm|title="Macedonia during World War II"|last=.|first=.|date=.|work=https://web.archive.org/web/20070804214942/http://www.soros.org.mk/archive/G07/A07/aar07.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20070804214942/http://www.soros.org.mk/archive/G07/A07/aar07.htm|archive-date=2007-08-04|dead-url=.|accessdate=2023-08-05|url-status=.}}</ref> Љубовта за татковината станала уште поголема кога за време на окупацијата од бугарските и италијанските фашистички и опресорски сили. Диме нашол радио кое го загубиле војниците. Mајка му Василка им кажала на селаните за најденото радио. Kога италијанските војници дознале, тие го зеле Диме да го испрашуваат, тие се сомневале да нѐ бил партизан. Иако невиниот Диме не направил ништо лошо италијанските војници лошо го натепале, во тој момент љубовта за татковината се зголемила уште повеќе и желбата за [[Обединета Македонија|слободна и обединета Македонија]]. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.morm.gov.mk:8080/morm/en/ARM/History/History3.html|title=""History of the Army of the Republic of Macedonia – World War II""|last=.|first=.|date=.|work=https://web.archive.org/web/20081120224114/http://www.morm.gov.mk:8080/morm/en/ARM/History/History3.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20081120224114/http://www.morm.gov.mk:8080/morm/en/ARM/History/History3.html|archive-date=2008-11-20|dead-url=no|accessdate=2023-08-05|url-status=live}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://archive.org/details/historicaldictio0000geor/page/n407/mode/2up|title="Historical Dictionary of the Republic of Macedonia"|last=.|first=.|date=.|work=https://archive.org/details/historicaldictio0000geor/page/n407/mode/2up|archive-url=https://archive.org/details/historicaldictio0000geor/page/n407/mode/2up|archive-date=24-6-2024|dead-url=no|accessdate=24-6-2024}}</ref>Диме веќе неможел да ги трпи измачувањата и грабежите од бугарските фашистички агресори и одлучил да појде во [[Битола]] да работи, тој таму работел како чистач на коритото на реката [[Црна Река]]. Кога пошол во Битола бугарските војници планирале да го убијат и да го турнат во Црна река, но за среќа Диме дознал за планот на Бугарите од другите работници, па избегал за Речани. Но бугарските војници почнале да го бараат, па избегал по планините и им се придружил на партизаните во 1943 год. Тој бил во [[Сливово]] кога се формирала "[[Прва македонско-косовска ударна бригада|Првата македонско-косовска ударна бригада]]", на 11 ноември 1943.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_of_Yugoslavia|title=Encyclopedia of Yugoslavia|last=.|first=.|date=.|work=https://en.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_of_Yugoslavia|archive-url=https://web.archive.org/web/20230527101044/https://en.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_of_Yugoslavia|archive-date=2023-05-27|dead-url=no|accessdate=2023-08-05|url-status=live}}</ref>Tој учествувал во фронтови низ [[Западна Македонија|западните делови на Македонија]]. Исто така, учествувал во [[Кичево и Кичевско во НОВ|ослободувањето на Кичево]]. Желбата на партизаните била да тргнат кон [[Солун]] и да ја обединат Македонија, но [[Јосип Броз-Тито|Тито]] не им дозволил па ги пратил да се борат во [[Сремски фронт|Сремскиот фронт]]. Кога завршила војната тој бил среќен затоа што Македонија била ослободена од бугарските и италијанските фашистички и опресорски сили, но не бил задоволен затоа што Тито го спречил походот кон ослободување на Солун и обединување на [[Егејска Македонија|Егејска]], [[Пиринска Македонија|Пиринска]] и Вардарска Македонија тоа билo најголемата желба на Диме. Кога се вратил во Речани за херојството државата му подарила неколку ниви.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.wikipedia.org/wiki/State_Security_Administration_(Yugoslavia)|title=State Security Administration (Yugoslavia)|last=.|first=.|date=.|work=https://en.wikipedia.org/wiki/State_Security_Administration_(Yugoslavia)|archive-url=https://web.archive.org/web/20230512045000/https://en.wikipedia.org/wiki/State_Security_Administration_(Yugoslavia)|archive-date=2023-05-12|dead-url=no|accessdate=2023-07-18|url-status=live}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/CIA-RDP86S00588R000300320006-6.pdf|title=Yugoslavia: Internal Security Capabilities|last=.|first=.|date=.|work=.|archive-url=https://web.archive.org/web/20210826070708/https://web.archive.org/web/20170123175313/https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/CIA-RDP86S00588R000300320006-6.pdf|archive-date=2021-08-26|dead-url=no|accessdate=24-6-2024|url-status=dead}}</ref> По војната бил вработен во [[УДБА|"Удба"]], исто така работел во собранието на [[Југославија]] од 1946 год. до 1950 год. Но во 1950 бил отпуштен и бил пратен на [[Голи Оток]] од страна на Тито, поради тоа што Диме бил голем националист кој сакал Македонија да биде обединета. Уште една голема причина е затоа што му кажал на Тито дека треба да му се поклони на [[Јосиф Сталин|Сталин]], ова го кажал поради фрустрацијата дека Тито не сакал Македонија да се обедини со своите окупирани територии во [[Македонци во Грција|Грција]], [[Пирински Македонци|Бугарија]] и [[Албанија]] но и дека бил огромен обожавател на [[Русија]], тие дури се сомневале да нѐ бил [[КГБ|руски шпион]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__PopisNaNaselenie__PopisiNaseleniMesta/Popisi_nm_1948_2002_NasPoVozrPol_mk.px/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|title=„Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.|last=.|first=.|date=1945-|work=.|archive-url=https://web.archive.org/web/20221005143338/http://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__PopisNaNaselenie__PopisiNaseleniMesta/Popisi_nm_1948_2002_NasPoVozrPol_mk.px/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|archive-date=2022-10-05|dead-url=no|accessdate=24-6-2024|url-status=bot: unknown}}</ref> Диме излегол од Голи Оток по една година, кога се вратил во Речани тој веднаш се оженил за Мирјана "Мирка" Тренеска (27 октомври 1924, Речани-Челопечко, Кичево - 18 април 2015, Кичево), откако се оженил тој се вработил во фабрика за чоколади "Штарк", во [[Белград]]. После некое време му се родило првото дете Мико (13 ноември 1951, Речани-Челопечко, Кичево - 30 декември 2019, Кичево), потоа му се родила ќерката Лепосава "Лепа" (17 септември 1953, Речани-Челопечко, Кичево ), и последно му се родил синот Драгољуб "Драге" (24 јуни 1955, Речани-Челопечко, Кичево - 24 декември 2024, Кичево). На 2 февруари 1960 год. имал незгода со бомба со што ја изгубил десната рака и следните четири години ги поминал во болница во Битола каде бил лекуван. Откако се вратил од Битола се вработил како чувар на магацин. После неколку години се пензионирал и му била доделена пензија за борците кои се бореле во Втората Светска Војна. Потоа почнал да се занимава со земјоделство и сточарство како главна работа. Во 1985 год. по повод одбележувањето четириесет години од ослободувањето од окупацијата му е доделен медал за херојство. Следните години ги поминува со земјоделство и сточарство како окупација. Во 2001 год. кога имало [[Македонија во 2001 година|конфликти со албанското население]], неговите деца одвај го спречиле да не се приклучи во војната, иако имал 77 години пак сакал да се бори за Македонија. На 18 јули 2003 год. поради компликации со здравјето починал во Речани, Кичево. = Семејна историја = <ref>{{Наведена книга|title=Кичевија, Насеља и порекло становништва|last=Смиљанић|first=Тома|publisher=САНУ|year=1935|isbn=|location=Београд|pages=469, 470 и 471}}</ref>Наназад ова семејство се враќа до Неделко кој се претпоставува дека бил роден околу средината на првата половина на XIX век во [[Охридски Санџак|охридското]] село [[Лактиње]] (во [[Дебрца]]). Тој му работел бесплатно на бегот од Лактиње и направил некоја беља, затоа околу средината на XIX век Неделко побегнал во селото Кладник, потоа заминал во селото [[Требино]] [[Порече|во Порече]]. Но за кратко време заедно со неколку други охридски фамилии се преселил во селото Речани кое било [[Чифлиг|турски чифлик]]. На Неделко околу средината на XIX век му се родил синот Стојче, тој исто така имал две ќерки Митана и Костадинка. Неделко се занимавал со земјоделство и сточарство, од добиток имал овци. Неделко се претпоставува дека починал околу крајот на XIX век во Речани. Стојче исто како татко му Неделко се занимавал со земјоделство и сточарство, тој имал два сина Спиридон "Спиро" и Никодин кои биле родени околу средината на втората половина на XIX век во Речани, тој имал и две ќерки Калина "Кала" и Будимка. Се претпоставува дека Стојче починал околу почетокот на XX век во Речани. Спиро прво почнал да се занимава со земјоделство и сточарство.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://documents-mk.blogspot.com/search/label/%D0%90%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%20%D0%BD%D0%B0%20%D0%92%D0%9C%D0%A0%D0%9E|title=Создавање и активноста на ВМРО до Илинденското востание|last=Катарџиев|first=Иван|date=2015|work=.|archive-url=https://web.archive.org/web/20240625094535/https://documents-mk.blogspot.com/search/label/%D0%90%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%20%D0%BD%D0%B0%20%D0%92%D0%9C%D0%A0%D0%9E|archive-date=2024-06-25|dead-url=no|accessdate=25-6-2024|url-status=bot: unknown}}</ref>Потоа почнал да експериментира со неговиот идентитет со тоа што подпаднал под [[Бугарофили|бугарското влијание]] (помогнато од [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]] и [[Бугарска пропаганда во Македонија|бугарските училишта]]). Спиро бил назначен од [[Македонска револуционерна организација|ВМРО]] како селски кмет и шпион во [[Рабетинска Река|регионот по Рабетинска река]]. Селото Речани и околните села биле запалени од србите поради [[Српски комитет на четничката акција|четничко]]-[[Комити|комитски]] акции во 1907 год.. Спиро се оженил два пати имал седум деца, три сина и четири ќерки, Методија, Стојмир и Костадинка од првата жена, а Љубомир, Ружа, Иванка и Дола од втората жена. Спиро починал околу крајот на првата половина на XX век во Речани. Никодин спротивно од брат му не се интересирал за политиката, тој се занимавал со земјоделство и сточарство. Никодин имал еден син Симеон "Синадин" кој се родил околу 1902 год. во Речани. Животот на Никодин трагично завршил околу 1906 год., откако си ги пасел овците му дошле [[четници]]те [[Србомани|(македонски србомани)]] кои требале да го убијат неговиот брат Спиро (затоашто им помагал на револуционерите на ВМРО), но четниците го помешале Никодин со Спиро и го стрелале Никодин. По смртта на Никодин, Спиро ја избркал Благуња жената на Никодин и ѝ рекол да се премажи за некој друг. Синадин бил земен од Трајче (синот на Будимка) од соседното село [[Крушица (Кичевско)|Крушица]], тој имал околу 5 години. Синадин заедно со Трајче отишле да работат во [[Романија]], Синадин прво почнал да работи во пекара, потоа работел разни работи колку да заработи нешто. Се вратил во Македонија кога имал 18 години. Tој веднаш одлучил да се ожени за Василка Мијаилеска од соседното село Орланци која била скоро два пати постара од него, таа била домаќинка, вредна и чесна жена. Кога се вратил Синадин, Спиро му дал неколку овци и дел од наследството. На Синадин во 1921 год. му се родило првото дете Наталија, после неколку години во 1924 год. му се родил синот Димитрија и последно во 1927 год. му се родила ќерката Илинка. Во следните години Синадин почнал прекумерно да пие алкохол и станал зависен. Кога Диме имал околу 10 години Синадин заминал во Белград да работи во пекара кај фамилија. Синадин се вратил кога внукот Драге имал 1 година, во 1956 год. Синадин и откако се вратил пак продолжил со пиењето се до смртта во 1974 год. во Речани. Василка е родена на 14 јануари 1890 год. во село Орланци, нејзин татко бил Митко Мијаилески, таа имала два браќа Санде и Мијат и три сестри Ѓенка, Милана и Јорданка. Нејзиниот братучед Ѓенко Мијаилески бил македонски револуционер кој бил дел од [[Македонска револуционерна организација|ВМРО]]. Нејзиното семејството Мијаилески пред Орланци дошло од селото Кладник, околу крајот на XVIII век. Василка починала во 1980 год. во Речани. Диме во Речани се занимавал со земјоделство, садел компири одгледувал тутун, правел ракија од своите сливи, а од сточарство имал волови со кои ги орал нивите, имал кокошки и кучиња. Диме во слободно време сакал да игра карти [[Табланет|"Табланет"]], тој никогаш не сакал да губи, кога ќе изгубел тој многу се лутел. Мирјана "Мирка" Никодиноска родена е на 27 октомври 1924 год. во Речани нејзини родители биле Мирче Тренески и Даница Тренеска, нејзини браќа и сестри биле Владо, Мито, Славко и Фитка. Tаа завршила четиригодишно училиште во Светораче.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://documents-mk.blogspot.com/2015/01/blog-post_24.html|title=МРО (Македонска Револуционерна Организација)|date=2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20240625094527/https://documents-mk.blogspot.com/2015/01/blog-post_24.html|archive-date=2024-06-25|accessdate=25-6-2024}}</ref> Нејзиниот дедо Милан Тренески учествувал во [[Илинденско востание|илинденското востание]] и го дал животот за Македонија. Нејзиното семејството Тренески пред Речани дошло од селото Требино во Порече, а пред Требино дошле од Охрид и охридските села. Мико бил роден на 13 ноември 1951 год. во Речани, тој завршил осумгодишно училиште во Орланци, Мико почнал да оди на средно училиште но не го довршил. Mико некое време работел во [[Хрватска]] и во [[Србија]], но за кратко време се вратил во Македонија. Мико работел како бурекџија, потоа работел во хотел како послужител и се занимавал со земјоделство. Мико се оженил со Станка со која ја добил ќерката Марија. Мико починал на 30 декември 2019 год. во Кичево. Лепа е родена на 17 септември 1953 год. во Речани, таа завршила осумгодишно училиште во Орланци. Лепа не завршила средно училиште, но била обучена во Кичево како шијачка. Лепа се омажила со Коста со кој ги добила синот Марјан и ќерката Марјана. Лепа работела како шијачка. Драге бил роден на 24 јуни 1955 год. во Речани, тој завршил осумгодишно училиште во Орланци, Драге бил бунтовник од мал. Тој бил многу интелегентен и вреден, од мали години работел по нивите. Најголема љубов имал за [[фудбал]]от, но затоа што немал услови се откажал од фудбалот, иако покажувал голем потенцијал. Драге завршил средно училиште како машински техничар. Служел војска во [[Нови Сад]]. Кога се вратил од војска се вработил во "Ќерамичко". Драге имал конфликти на работа и затоа бил избркан од "Ќерамичко", потоа се вработил како кондуктер. Драге се занимавал со земјоделство и сточарство. После неколку години бил избркан од работа поради конфликти, потоа се вработил во [[РЕК „Осломеј“|"Осломеј"]]. Пред [[Ден на независноста на Македонија|независноста на Македонија]] од Југославија во 1990 год., Драге и неколку луѓе го основале [[Внатрешна македонска револуционерна организација - Демократска партија за македонско национално единство|ВМРО-ДПМНЕ]] општински комитет во Кичево. После неколку години го напуштил комитетот поради конфликти и несогласувања со корумпираните водачи, но Драге пак продолжил да го подржува ВМРО-ДПМНЕ и да гласа за нив. Драге се оженил со Дукате, со која ги добил синот Диме и ќерката Мирјана "Мими", презимето им го сменил на Димески по неговиот татко. Драге починал на 24 декември 2021 год. поради компликации од ефектите на [[Коронавирус|корона вирусот]]. == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Македонски партизани]] 232d06em61rw0n77a5dminaafmxsbfp 5381258 5381256 2025-06-17T20:16:37Z ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 120852 5381258 wikitext text/x-wiki {{внимание}} [[Податотека:Димитрија "Диме" Никодиноски.jpg|мини|Димитрија "Диме" Никодиноски]] '''Димитрија „Диме“ Никодиноски''' (8 ноември 1924, [[Речани (Челопечко)|Речани-Челопечко]], [[Кичево]] – 18 јули 2003, Речани-Челопечко, Кичево) бил македонски борец и [[партизан]] кој учествувал во [[Втора светска војна|Втората светска војна]] како дел од [[Прва македонско-косовска ударна бригада|Првата македонско-косовска ударна]] бригада. Бригадата активно се борела за [[Ослободување на Македонија во Втората светска војна|ослободување на Македонија]] од [[Бугарска окупација на Македонија во Втората светска војна|бугарските]] и [[Окупација на Македонија во Втората светска војна|италијанските]] [[Фашизам|фашистички]] окупациски сили. = Животопис = [[Податотека:Flag of the First Macedonian Brigade.svg|мини|258x258пкс|Прва Македонска ударна бригада]] [[Податотека:Miting u oslobođenom Kičevu 26. IX 1943.jpg|мини|257x257пкс|[[Кичево и Кичевско во НОВ|Митинг во ослободено Кичево]]]] Роден е на 8 ноември 1924 година во селото Речани, [[Кичевија|Кичево]] во тогашното [[Држави на Словенците, Хрватите и Србите|"Царство на Србитe, Хрватитe и Словенцитe"]] во окупираниот [[Вардарска Македонија|Вардарски дел на Македонија]]. Роден е како Димитрија Стојчески Никодиноски, татко му бил Симеон "Синадин" Стојчески Никодиноски (1902, Речани-Челопечко, Кичево - 1974, Речани-Челопечко, Кичево), мајка му била Василка Мијаилеска Стојческа (14 јануари 1890, [[Орланци (Кичевско)|Орланци]], Кичево - 1980, Речани-Челопечко, Кичево), тој имал и две сестри Наталија "Ната" (1921, Речани-Челопечко, Кичево - 1990) и Илинка (1927, Речани-Челопечко, Кичево - 1995). Диме од мали нозе покажувал љубов за [[Македонија (регион)|татковината Македонија]] и имал силен [[Македонски извори за македонскиот идентитет|македонски идентитет]]. Диме завршил четири годишно училиште во [[Светораче]] и покажувал голем потенцијал.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%92%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0|title=Народноослободителна борба во Вардарска Македонија|work=https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%92%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0|archive-url=https://web.archive.org/web/20230307045657/https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%92%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0|archive-date=2023-03-07|accessdate=2023-08-05}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.marxists.org/makedonski/istorija/makedonija/nob/index.htm|title=Архива за Народноослободителната борба на Марксистичката интернет архива на македонски јазик|date=1945-|archive-url=https://web.archive.org/web/20221114150114/https://www.marxists.org/makedonski/istorija/makedonija/nob/index.htm|archive-date=2022-11-14|accessdate=24-6-2024}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.soros.org.mk/archive/G07/A07/aar07.htm|title="Macedonia during World War II"|work=https://web.archive.org/web/20070804214942/http://www.soros.org.mk/archive/G07/A07/aar07.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20070804214942/http://www.soros.org.mk/archive/G07/A07/aar07.htm|archive-date=2007-08-04|accessdate=2023-08-05}}</ref> Љубовта за татковината му станала уште поголема кога за време на окупацијата од бугарските и италијанските фашистички и опресорски сили Диме нашол радио кое го загубиле војниците. Mајка му Василка им кажала на селаните за најденото радио. Kога италијанските војници дознале, тие го зеле Диме да го испрашуваат, тие се сомневале да нѐ бил партизан. Иако невиниот Диме не направил ништо лошо италијанските војници лошо го натепале, во тој момент љубовта за татковината се зголемила уште повеќе и желбата за [[Обединета Македонија|слободна и обединета Македонија]]. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.morm.gov.mk:8080/morm/en/ARM/History/History3.html|title=""History of the Army of the Republic of Macedonia – World War II""|work=https://web.archive.org/web/20081120224114/http://www.morm.gov.mk:8080/morm/en/ARM/History/History3.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20081120224114/http://www.morm.gov.mk:8080/morm/en/ARM/History/History3.html|archive-date=2008-11-20|accessdate=2023-08-05}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://archive.org/details/historicaldictio0000geor/page/n407/mode/2up|title="Historical Dictionary of the Republic of Macedonia"|work=https://archive.org/details/historicaldictio0000geor/page/n407/mode/2up|archive-url=https://archive.org/details/historicaldictio0000geor/page/n407/mode/2up|archive-date=24-6-2024|accessdate=24-6-2024}}</ref>Диме веќе неможел да ги трпи измачувањата и грабежите од бугарските фашистички и опресорски сили затоа одлучил да појде во [[Битола]] да работи, тој таму работел како чистач на коритото на реката [[Црна Река]]. Кога пошол во Битола бугарските војници планирале да го убијат и да го турнат во Црна река, но за среќа Диме дознал за планот на Бугарите од другите работници, па избегал за Речани. Но бугарските војници почнале да го бараат, па избегал по планините и им се придружил на партизаните во 1943 год. Тој бил во [[Сливово]] кога се формирала "[[Прва македонско-косовска ударна бригада|Првата македонско-косовска ударна бригада]]", на 11 ноември 1943.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_of_Yugoslavia|title=Encyclopedia of Yugoslavia|work=https://en.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_of_Yugoslavia|archive-url=https://web.archive.org/web/20230527101044/https://en.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_of_Yugoslavia|archive-date=2023-05-27|accessdate=2023-08-05}}</ref>Tој учествувал во фронтови низ [[Западна Македонија|западните делови на Македонија]]. Исто така, учествувал во [[Кичево и Кичевско во НОВ|ослободувањето на Кичево]]. Желбата на партизаните била да тргнат кон [[Солун]] и да ја обединат Македонија, но [[Јосип Броз-Тито|Тито]] не им дозволил па ги пратил да се борат во [[Сремски фронт|Сремскиот фронт]]. Кога завршила војната тој бил среќен затоа што Македонија била ослободена од бугарските и италијанските фашистички и опресорски сили, но не бил задоволен затоа што Тито го спречил походот кон ослободување на Солун и обединување на [[Егејска Македонија|Егејска]], [[Пиринска Македонија|Пиринска]] и Вардарска Македонија тоа билo најголемата желба на Диме. Кога се вратил во Речани за херојството државата му подарила неколку ниви.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.wikipedia.org/wiki/State_Security_Administration_(Yugoslavia)|title=State Security Administration (Yugoslavia)|date=.|work=https://en.wikipedia.org/wiki/State_Security_Administration_(Yugoslavia)|archive-url=https://web.archive.org/web/20230512045000/https://en.wikipedia.org/wiki/State_Security_Administration_(Yugoslavia)|archive-date=2023-05-12|accessdate=2023-07-18}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/CIA-RDP86S00588R000300320006-6.pdf|title=Yugoslavia: Internal Security Capabilities|archive-url=https://web.archive.org/web/20210826070708/https://web.archive.org/web/20170123175313/https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/CIA-RDP86S00588R000300320006-6.pdf|archive-date=2021-08-26|accessdate=24-6-2024}}</ref> По војната бил вработен во [[УДБА|"Удба"]], истовремено работел во собранието на [[Југославија]] од 1946 год. до 1950 год. Но во 1950 бил отпуштен и бил пратен на [[Голи Оток]] од страна на Тито, поради тоа што Диме бил голем националист кој сакал Македонија да биде автономна и обединета. Уште една голема причина е тоа што му кажал на Тито дека треба да му се поклони на [[Јосиф Сталин|Сталин]], ова го кажал поради фрустрацијата дека Тито не сакал Македонија да се обедини со своите окупирани територии во [[Македонци во Грција|Грција]], [[Пирински Македонци|Бугарија]] и [[Албанија]] но и дека бил огромен обожавател на [[Русија]], тие дури се сомневале да нѐ бил [[КГБ|руски шпион]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__PopisNaNaselenie__PopisiNaseleniMesta/Popisi_nm_1948_2002_NasPoVozrPol_mk.px/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|title=„Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.|archive-url=https://web.archive.org/web/20221005143338/http://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__PopisNaNaselenie__PopisiNaseleniMesta/Popisi_nm_1948_2002_NasPoVozrPol_mk.px/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|archive-date=2022-10-05|accessdate=24-6-2024}}</ref> Диме излегол од Голи Оток по една година, кога се вратил во Речани тој веднаш се оженил за Мирјана "Мирка" Тренеска (27 октомври 1924, Речани-Челопечко, Кичево - 18 април 2015, Кичево), откако се оженил тој се вработил во фабриката за чоколади "Штарк", во [[Белград]]. После некое време му се родило првото дете Мико (13 ноември 1951, Речани-Челопечко, Кичево - 30 декември 2019, Кичево), потоа му се родила ќерката Лепосава "Лепа" (17 септември 1953, Речани-Челопечко, Кичево ), и последно му се родил синот Драгољуб "Драге" (24 јуни 1955, Речани-Челопечко, Кичево - 24 декември 2024, Кичево). На 2 февруари 1960 год. имал незгода со бомба со што ја изгубил десната рака и следните четири години ги поминал во болница во Битола каде бил лекуван. Откако се вратил од Битола се вработил како чувар на магацин. После неколку години се пензионирал и му била доделена пензија за борците кои се бореле во Втората Светска Војна. Потоа почнал да се занимава со земјоделство и сточарство како главна работа. Во 1985 год. по повод одбележувањето четириесет години од ослободувањето од окупацијата му е доделен медал за херојство. Следните години ги поминува со земјоделство и сточарство како окупација. Во 2001 год. кога имало [[Македонија во 2001 година|конфликти со албанското население]], неговите деца одвај го спречиле да не се приклучи во војната, иако имал 77 години пак сакал да се бори за Македонија. На 18 јули 2003 год. поради компликации со здравјето починал во Речани, Кичево. = Семејна историја = <ref>{{Наведена книга|title=Кичевија, Насеља и порекло становништва|last=Смиљанић|first=Тома|publisher=САНУ|year=1935|isbn=|location=Београд|pages=469, 470 и 471}}</ref>Наназад ова семејство се враќа до Неделко кој се претпоставува дека бил роден околу средината на првата половина на XIX век во [[Охридски Санџак|охридското]] село [[Лактиње]] (во [[Дебрца]]). Тој му работел бесплатно на бегот од Лактиње и направил некоја беља, затоа околу средината на XIX век Неделко побегнал во селото Кладник, потоа заминал во селото [[Требино]] [[Порече|во Порече]]. Но за кратко време заедно со неколку други охридски фамилии се преселил во селото Речани кое било [[Чифлиг|турски чифлик]]. На Неделко околу средината на XIX век му се родил синот Стојче, тој исто така имал две ќерки Митана и Костадинка. Неделко се занимавал со земјоделство и сточарство, од добиток имал овци. Неделко се претпоставува дека починал околу крајот на XIX век во Речани. Стојче исто како татко му Неделко се занимавал со земјоделство и сточарство, тој имал два сина Спиридон "Спиро" и Никодин кои биле родени околу средината на втората половина на XIX век во Речани, тој имал и две ќерки Калина "Кала" и Будимка. Се претпоставува дека Стојче починал околу почетокот на XX век во Речани. Спиро прво почнал да се занимава со земјоделство и сточарство.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://documents-mk.blogspot.com/search/label/%D0%90%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%20%D0%BD%D0%B0%20%D0%92%D0%9C%D0%A0%D0%9E|title=Создавање и активноста на ВМРО до Илинденското востание|last=Катарџиев|first=Иван|date=2015|work=.|archive-url=https://web.archive.org/web/20240625094535/https://documents-mk.blogspot.com/search/label/%D0%90%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%20%D0%BD%D0%B0%20%D0%92%D0%9C%D0%A0%D0%9E|archive-date=2024-06-25|dead-url=no|accessdate=25-6-2024|url-status=bot: unknown}}</ref>Потоа почнал да експериментира со неговиот идентитет со тоа што подпаднал под [[Бугарофили|бугарското влијание]] (помогнато од [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]] и [[Бугарска пропаганда во Македонија|бугарските училишта]]). Спиро бил назначен од [[Македонска револуционерна организација|ВМРО]] како селски кмет и шпион во [[Рабетинска Река|регионот по Рабетинска река]]. Селото Речани и околните села биле запалени од србите поради [[Српски комитет на четничката акција|четничко]]-[[Комити|комитски]] акции во 1907 год.. Спиро се оженил два пати имал седум деца, три сина и четири ќерки, Методија, Стојмир и Костадинка од првата жена, а Љубомир, Ружа, Иванка и Дола од втората жена. Спиро починал околу крајот на првата половина на XX век во Речани. Никодин спротивно од брат му не се интересирал за политиката, тој се занимавал со земјоделство и сточарство. Никодин имал еден син Симеон "Синадин" кој се родил околу 1902 год. во Речани. Животот на Никодин трагично завршил околу 1906 год., откако си ги пасел овците му дошле [[четници]]те [[Србомани|(македонски србомани)]] кои требале да го убијат неговиот брат Спиро (затоашто им помагал на револуционерите на ВМРО), но четниците го помешале Никодин со Спиро и го стрелале Никодин. По смртта на Никодин, Спиро ја избркал Благуња жената на Никодин и ѝ рекол да се премажи за некој друг. Синадин бил земен од Трајче (синот на Будимка) од соседното село [[Крушица (Кичевско)|Крушица]], тој имал околу 5 години. Синадин заедно со Трајче отишле да работат во [[Романија]], Синадин прво почнал да работи во пекара, потоа работел разни работи колку да заработи нешто. Се вратил во Македонија кога имал 18 години. Tој веднаш одлучил да се ожени за Василка Мијаилеска од соседното село Орланци која била скоро два пати постара од него, таа била домаќинка, вредна и чесна жена. Кога се вратил Синадин, Спиро му дал неколку овци и дел од наследството. На Синадин во 1921 год. му се родило првото дете Наталија, после неколку години во 1924 год. му се родил синот Димитрија и последно во 1927 год. му се родила ќерката Илинка. Во следните години Синадин почнал прекумерно да пие алкохол и станал зависен. Кога Диме имал околу 10 години Синадин заминал во Белград да работи во пекара кај фамилија. Синадин се вратил кога внукот Драге имал 1 година, во 1956 год. Синадин и откако се вратил пак продолжил со пиењето се до смртта во 1974 год. во Речани. Василка е родена на 14 јануари 1890 год. во село Орланци, нејзин татко бил Митко Мијаилески, таа имала два браќа Санде и Мијат и три сестри Ѓенка, Милана и Јорданка. Нејзиниот братучед Ѓенко Мијаилески бил македонски револуционер кој бил дел од [[Македонска револуционерна организација|ВМРО]]. Нејзиното семејството Мијаилески пред Орланци дошло од селото Кладник, околу крајот на XVIII век. Василка починала во 1980 год. во Речани. Диме во Речани се занимавал со земјоделство, садел компири одгледувал тутун, правел ракија од своите сливи, а од сточарство имал волови со кои ги орал нивите, имал кокошки и кучиња. Диме во слободно време сакал да игра карти [[Табланет|"Табланет"]], тој никогаш не сакал да губи, кога ќе изгубел тој многу се лутел. Мирјана "Мирка" Никодиноска родена е на 27 октомври 1924 год. во Речани нејзини родители биле Мирче Тренески и Даница Тренеска, нејзини браќа и сестри биле Владо, Мито, Славко и Фитка. Tаа завршила четиригодишно училиште во Светораче.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://documents-mk.blogspot.com/2015/01/blog-post_24.html|title=МРО (Македонска Револуционерна Организација)|date=2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20240625094527/https://documents-mk.blogspot.com/2015/01/blog-post_24.html|archive-date=2024-06-25|accessdate=25-6-2024}}</ref> Нејзиниот дедо Милан Тренески учествувал во [[Илинденско востание|илинденското востание]] и го дал животот за Македонија. Нејзиното семејството Тренески пред Речани дошло од селото Требино во Порече, а пред Требино дошле од Охрид и охридските села. Мико бил роден на 13 ноември 1951 год. во Речани, тој завршил осумгодишно училиште во Орланци, Мико почнал да оди на средно училиште но не го довршил. Mико некое време работел во [[Хрватска]] и во [[Србија]], но за кратко време се вратил во Македонија. Мико работел како бурекџија, потоа работел во хотел како послужител и се занимавал со земјоделство. Мико се оженил со Станка со која ја добил ќерката Марија. Мико починал на 30 декември 2019 год. во Кичево. Лепа е родена на 17 септември 1953 год. во Речани, таа завршила осумгодишно училиште во Орланци. Лепа не завршила средно училиште, но била обучена во Кичево како шијачка. Лепа се омажила со Коста со кој ги добила синот Марјан и ќерката Марјана. Лепа работела како шијачка. Драге бил роден на 24 јуни 1955 год. во Речани, тој завршил осумгодишно училиште во Орланци, Драге бил бунтовник од мал. Тој бил многу интелегентен и вреден, од мали години работел по нивите. Најголема љубов имал за [[фудбал]]от, но затоа што немал услови се откажал од фудбалот, иако покажувал голем потенцијал. Драге завршил средно училиште како машински техничар. Служел војска во [[Нови Сад]]. Кога се вратил од војска се вработил во "Ќерамичко". Драге имал конфликти на работа и затоа бил избркан од "Ќерамичко", потоа се вработил како кондуктер. Драге се занимавал со земјоделство и сточарство. После неколку години бил избркан од работа поради конфликти, потоа се вработил во [[РЕК „Осломеј“|"Осломеј"]]. Пред [[Ден на независноста на Македонија|независноста на Македонија]] од Југославија во 1990 год., Драге и неколку луѓе го основале [[Внатрешна македонска револуционерна организација - Демократска партија за македонско национално единство|ВМРО-ДПМНЕ]] општински комитет во Кичево. После неколку години го напуштил комитетот поради конфликти и несогласувања со корумпираните водачи, но Драге пак продолжил да го подржува ВМРО-ДПМНЕ и да гласа за нив. Драге се оженил со Дукате, со која ги добил синот Диме и ќерката Мирјана "Мими", презимето им го сменил на Димески по неговиот татко. Драге починал на 24 декември 2021 год. поради компликации од ефектите на [[Коронавирус|корона вирусот]]. == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Македонски партизани]] 2mg65189t0wdtsi01if08yo3uj7ua73 5381259 5381258 2025-06-17T20:18:31Z ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 120852 5381259 wikitext text/x-wiki {{внимание}} [[Податотека:Димитрија "Диме" Никодиноски.jpg|мини|Димитрија "Диме" Никодиноски]] '''Димитрија „Диме“ Никодиноски''' (8 ноември 1924, [[Речани (Челопечко)|Речани-Челопечко]], [[Кичево]] – 18 јули 2003, Речани-Челопечко, Кичево) бил македонски борец и [[партизан]] кој учествувал во [[Втора светска војна|Втората светска војна]] како дел од [[Прва македонско-косовска ударна бригада|Првата македонско-косовска ударна]] бригада. Бригадата активно се борела за [[Ослободување на Македонија во Втората светска војна|ослободување на Македонија]] од [[Бугарска окупација на Македонија во Втората светска војна|бугарските]] и [[Окупација на Македонија во Втората светска војна|италијанските]] [[Фашизам|фашистички]] окупациски сили. = Животопис = [[Податотека:Flag of the First Macedonian Brigade.svg|мини|258x258пкс|Прва Македонска ударна бригада]] [[Податотека:Miting u oslobođenom Kičevu 26. IX 1943.jpg|мини|257x257пкс|[[Кичево и Кичевско во НОВ|Митинг во ослободено Кичево]]]] Роден е на 8 ноември 1924 година во селото Речани, [[Кичевија|Кичево]] во тогашното [[Држави на Словенците, Хрватите и Србите|"Царство на Србитe, Хрватитe и Словенцитe"]] во окупираниот [[Вардарска Македонија|Вардарски дел на Македонија]]. Роден е како Димитрија Стојчески Никодиноски, татко му бил Симеон "Синадин" Стојчески Никодиноски (1902, Речани-Челопечко, Кичево - 1974, Речани-Челопечко, Кичево), мајка му била Василка Мијаилеска Стојческа (14 јануари 1890, [[Орланци (Кичевско)|Орланци]], Кичево - 1980, Речани-Челопечко, Кичево), тој имал и две сестри Наталија "Ната" (1921, Речани-Челопечко, Кичево - 1990) и Илинка (1927, Речани-Челопечко, Кичево - 1995). Диме од мали нозе покажувал љубов за [[Македонија (регион)|татковината Македонија]] и имал силен [[Македонски извори за македонскиот идентитет|македонски идентитет]]. Диме завршил четири годишно училиште во [[Светораче]] и покажувал голем потенцијал.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%92%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0|title=Народноослободителна борба во Вардарска Македонија|work=https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%92%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0|archive-url=https://web.archive.org/web/20230307045657/https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%92%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0|archive-date=2023-03-07|accessdate=2023-08-05}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.marxists.org/makedonski/istorija/makedonija/nob/index.htm|title=Архива за Народноослободителната борба на Марксистичката интернет архива на македонски јазик|date=1945-|archive-url=https://web.archive.org/web/20221114150114/https://www.marxists.org/makedonski/istorija/makedonija/nob/index.htm|archive-date=2022-11-14|accessdate=24-6-2024}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.soros.org.mk/archive/G07/A07/aar07.htm|title="Macedonia during World War II"|work=https://web.archive.org/web/20070804214942/http://www.soros.org.mk/archive/G07/A07/aar07.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20070804214942/http://www.soros.org.mk/archive/G07/A07/aar07.htm|archive-date=2007-08-04|accessdate=2023-08-05}}</ref> Љубовта за татковината му станала уште поголема кога за време на окупацијата од бугарските и италијанските фашистички и опресорски сили Диме нашол радио кое го загубиле војниците. Mајка му Василка им кажала на селаните за најденото радио. Kога италијанските војници дознале, тие го зеле Диме да го испрашуваат, тие се сомневале да нѐ бил партизан. Иако невиниот Диме не направил ништо лошо италијанските војници лошо го натепале, во тој момент љубовта за татковината се зголемила уште повеќе и желбата за [[Обединета Македонија|слободна и обединета Македонија]]. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.morm.gov.mk:8080/morm/en/ARM/History/History3.html|title=""History of the Army of the Republic of Macedonia – World War II""|work=https://web.archive.org/web/20081120224114/http://www.morm.gov.mk:8080/morm/en/ARM/History/History3.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20081120224114/http://www.morm.gov.mk:8080/morm/en/ARM/History/History3.html|archive-date=2008-11-20|accessdate=2023-08-05}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://archive.org/details/historicaldictio0000geor/page/n407/mode/2up|title="Historical Dictionary of the Republic of Macedonia"|work=https://archive.org/details/historicaldictio0000geor/page/n407/mode/2up|archive-url=https://archive.org/details/historicaldictio0000geor/page/n407/mode/2up|archive-date=24-6-2024|accessdate=24-6-2024}}</ref>Диме веќе неможел да ги трпи измачувањата и грабежите од бугарските фашистички и опресорски сили затоа одлучил да појде во [[Битола]] да работи, тој таму работел како чистач на коритото на реката [[Црна Река]]. Кога пошол во Битола бугарските војници планирале да го убијат и да го турнат во Црна река, но за среќа Диме дознал за планот на Бугарите од другите работници, па избегал за Речани. Но бугарските војници почнале да го бараат, па избегал по планините и им се придружил на партизаните во 1943 год. Тој бил во [[Сливово]] кога се формирала "[[Прва македонско-косовска ударна бригада|Првата македонско-косовска ударна бригада]]", на 11 ноември 1943.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_of_Yugoslavia|title=Encyclopedia of Yugoslavia|work=https://en.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_of_Yugoslavia|archive-url=https://web.archive.org/web/20230527101044/https://en.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_of_Yugoslavia|archive-date=2023-05-27|accessdate=2023-08-05}}</ref>Tој учествувал во фронтови низ [[Западна Македонија|западните делови на Македонија]]. Исто така, учествувал во [[Кичево и Кичевско во НОВ|ослободувањето на Кичево]]. Желбата на партизаните била да тргнат кон [[Солун]] и да ја обединат Македонија, но [[Јосип Броз-Тито|Тито]] не им дозволил па ги пратил да се борат во [[Сремски фронт|Сремскиот фронт]]. Кога завршила војната тој бил среќен затоа што Македонија била ослободена од бугарските и италијанските фашистички и опресорски сили, но не бил задоволен затоа што Тито го спречил походот кон ослободување на Солун и обединување на [[Егејска Македонија|Егејска]], [[Пиринска Македонија|Пиринска]] и Вардарска Македонија тоа билo најголемата желба на Диме. Кога се вратил во Речани за херојството државата му подарила неколку ниви.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.wikipedia.org/wiki/State_Security_Administration_(Yugoslavia)|title=State Security Administration (Yugoslavia)|date=.|work=https://en.wikipedia.org/wiki/State_Security_Administration_(Yugoslavia)|archive-url=https://web.archive.org/web/20230512045000/https://en.wikipedia.org/wiki/State_Security_Administration_(Yugoslavia)|archive-date=2023-05-12|accessdate=2023-07-18}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/CIA-RDP86S00588R000300320006-6.pdf|title=Yugoslavia: Internal Security Capabilities|archive-url=https://web.archive.org/web/20210826070708/https://web.archive.org/web/20170123175313/https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/CIA-RDP86S00588R000300320006-6.pdf|archive-date=2021-08-26|accessdate=24-6-2024}}</ref> По војната бил вработен во [[УДБА|"Удба"]], истовремено работел во собранието на [[Југославија]] од 1946 год. до 1950 год. Но во 1950 бил отпуштен и бил пратен на [[Голи Оток]] од страна на Тито, поради тоа што Диме бил голем националист кој сакал Македонија да биде автономна и обединета. Уште една голема причина е тоа што му кажал на Тито дека треба да му се поклони на [[Јосиф Сталин|Сталин]], ова го кажал поради фрустрацијата дека Тито не сакал Македонија да се обедини со своите окупирани територии во [[Македонци во Грција|Грција]], [[Пирински Македонци|Бугарија]] и [[Албанија]] но и дека бил огромен обожавател на [[Русија]], тие дури се сомневале да нѐ бил [[КГБ|руски шпион]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__PopisNaNaselenie__PopisiNaseleniMesta/Popisi_nm_1948_2002_NasPoVozrPol_mk.px/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|title=„Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.|archive-url=https://web.archive.org/web/20221005143338/http://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__PopisNaNaselenie__PopisiNaseleniMesta/Popisi_nm_1948_2002_NasPoVozrPol_mk.px/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|archive-date=2022-10-05|accessdate=24-6-2024}}</ref> Диме излегол од Голи Оток по една година, кога се вратил во Речани тој веднаш се оженил за Мирјана "Мирка" Тренеска (27 октомври 1924, Речани-Челопечко, Кичево - 18 април 2015, Кичево), откако се оженил тој се вработил во фабриката за чоколади "Штарк", во [[Белград]]. После некое време му се родило првото дете Мико (13 ноември 1951, Речани-Челопечко, Кичево - 30 декември 2019, Кичево), потоа му се родила ќерката Лепосава "Лепа" (17 септември 1953, Речани-Челопечко, Кичево ), и последно му се родил синот Драгољуб "Драге" (24 јуни 1955, Речани-Челопечко, Кичево - 24 декември 2024, Кичево). На 2 февруари 1960 год. имал незгода со бомба со што ја изгубил десната рака и следните четири години ги поминал во болница во Битола каде бил лекуван. Откако се вратил од Битола се вработил како чувар на магацин. После неколку години се пензионирал и му била доделена пензија за борците кои се бореле во Втората Светска Војна. Потоа почнал да се занимава со земјоделство и сточарство како главна работа. Во 1985 год. по повод одбележувањето четириесет години од ослободувањето од окупацијата му е доделен медал за херојство. Следните години ги поминува со земјоделство и сточарство како окупација. Во 2001 год. кога имало [[Македонија во 2001 година|конфликти со албанското население]], неговите деца одвај го спречиле да не се приклучи во војната, иако имал 77 години пак сакал да се бори за Македонија. На 18 јули 2003 год. поради компликации со здравјето починал во Речани, Кичево. = Семејна историја = <ref>{{Наведена книга|title=Кичевија, Насеља и порекло становништва|last=Смиљанић|first=Тома|publisher=САНУ|year=1935|isbn=|location=Београд|pages=469, 470 и 471}}</ref>Наназад ова семејство се враќа до Неделко кој се претпоставува дека бил роден околу средината на првата половина на XIX век во [[Охридски Санџак|охридското]] село [[Лактиње]] (во [[Дебрца]]). Тој му работел бесплатно на бегот од Лактиње и направил некоја беља, затоа околу средината на XIX век Неделко побегнал во селото Кладник, потоа заминал во селото [[Требино]] [[Порече|во Порече]]. Но за кратко време заедно со неколку други охридски фамилии се преселил во селото Речани кое било [[Чифлиг|турски чифлик]]. На Неделко околу средината на XIX век му се родил синот Стојче, тој исто така имал две ќерки Митана и Костадинка. Неделко се занимавал со земјоделство и сточарство, од добиток имал овци. Неделко се претпоставува дека починал околу крајот на XIX век во Речани. Стојче исто како татко му Неделко се занимавал со земјоделство и сточарство, тој имал два сина Спиридон "Спиро" и Никодин кои биле родени околу средината на втората половина на XIX век во Речани, тој имал и две ќерки Калина "Кала" и Будимка. Се претпоставува дека Стојче починал околу почетокот на XX век во Речани. Спиро прво почнал да се занимава со земјоделство и сточарство.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://documents-mk.blogspot.com/search/label/%D0%90%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%20%D0%BD%D0%B0%20%D0%92%D0%9C%D0%A0%D0%9E|title=Создавање и активноста на ВМРО до Илинденското востание|last=Катарџиев|first=Иван|date=2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20240625094535/https://documents-mk.blogspot.com/search/label/%D0%90%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%20%D0%BD%D0%B0%20%D0%92%D0%9C%D0%A0%D0%9E|archive-date=2024-06-25|accessdate=25-6-2024}}</ref>Потоа почнал да експериментира со неговиот идентитет со тоа што подпаднал под [[Бугарофили|бугарското влијание]] (помогнато од [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]] и [[Бугарска пропаганда во Македонија|бугарските училишта]]). Спиро бил назначен од [[Македонска револуционерна организација|ВМРО]] како селски кмет и шпион во [[Рабетинска Река|регионот по Рабетинска река]]. Селото Речани и околните села биле запалени од србите поради [[Српски комитет на четничката акција|четничко]]-[[Комити|комитски]] акции во 1907 год.. Спиро се оженил два пати имал седум деца, три сина и четири ќерки, Методија, Стојмир и Костадинка од првата жена, а Љубомир, Ружа, Иванка и Дола од втората жена. Спиро починал околу крајот на првата половина на XX век во Речани. Никодин спротивно од брат му не се интересирал за политиката, тој се занимавал со земјоделство и сточарство. Никодин имал еден син Симеон "Синадин" кој се родил околу 1902 год. во Речани. Животот на Никодин трагично завршил околу 1906 год., откако си ги пасел овците му дошле [[четници]]те [[Србомани|(македонски србомани)]] кои требале да го убијат неговиот брат Спиро (затоашто им помагал на револуционерите на ВМРО), но четниците го помешале Никодин со Спиро и го стрелале Никодин. По смртта на Никодин, Спиро ја избркал Благуња жената на Никодин и ѝ рекол да се премажи за некој друг. Синадин бил земен од Трајче (синот на Будимка) од соседното село [[Крушица (Кичевско)|Крушица]], тој имал околу 5 години. Синадин заедно со Трајче отишле да работат во [[Романија]], Синадин прво почнал да работи во пекара, потоа работел разни работи колку да заработи нешто. Се вратил во Македонија кога имал 18 години. Tој веднаш одлучил да се ожени за Василка Мијаилеска од соседното село Орланци која била скоро два пати постара од него, таа била домаќинка, вредна и чесна жена. Кога се вратил Синадин, Спиро му дал неколку овци и дел од наследството. На Синадин во 1921 год. му се родило првото дете Наталија, после неколку години во 1924 год. му се родил синот Димитрија и последно во 1927 год. му се родила ќерката Илинка. Во следните години Синадин почнал прекумерно да пие алкохол и станал зависен. Кога Диме имал околу 10 години Синадин заминал во Белград да работи во пекара кај фамилија. Синадин се вратил кога внукот Драге имал 1 година, во 1956 год. Синадин и откако се вратил пак продолжил со пиењето се до смртта во 1974 год. во Речани. Василка е родена на 14 јануари 1890 год. во село Орланци, нејзин татко бил Митко Мијаилески, таа имала два браќа Санде и Мијат и три сестри Ѓенка, Милана и Јорданка. Нејзиниот братучед Ѓенко Мијаилески бил македонски револуционер кој бил дел од [[Македонска револуционерна организација|ВМРО]]. Нејзиното семејството Мијаилески пред Орланци дошло од селото Кладник, околу крајот на XVIII век. Василка починала во 1980 год. во Речани. Диме во Речани се занимавал со земјоделство, садел компири одгледувал тутун, правел ракија од своите сливи, а од сточарство имал волови со кои ги орал нивите, имал кокошки и кучиња. Диме во слободно време сакал да игра карти [[Табланет|"Табланет"]], тој никогаш не сакал да губи, кога ќе изгубел тој многу се лутел. Мирјана "Мирка" Никодиноска родена е на 27 октомври 1924 год. во Речани нејзини родители биле Мирче Тренески и Даница Тренеска, нејзини браќа и сестри биле Владо, Мито, Славко и Фитка. Tаа завршила четиригодишно училиште во Светораче.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://documents-mk.blogspot.com/2015/01/blog-post_24.html|title=МРО (Македонска Револуционерна Организација)|date=2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20240625094527/https://documents-mk.blogspot.com/2015/01/blog-post_24.html|archive-date=2024-06-25|accessdate=25-6-2024}}</ref> Нејзиниот дедо Милан Тренески учествувал во [[Илинденско востание|илинденското востание]] и го дал животот за Македонија. Нејзиното семејството Тренески пред Речани дошло од селото Требино во Порече, а пред Требино дошле од Охрид и охридските села. Мико бил роден на 13 ноември 1951 год. во Речани, тој завршил осумгодишно училиште во Орланци, Мико почнал да оди на средно училиште но не го довршил. Mико некое време работел во [[Хрватска]] и во [[Србија]], но за кратко време се вратил во Македонија. Мико работел како бурекџија, потоа работел во хотел како послужител и се занимавал со земјоделство. Мико се оженил со Станка со која ја добил ќерката Марија. Мико починал на 30 декември 2019 год. во Кичево. Лепа е родена на 17 септември 1953 год. во Речани, таа завршила осумгодишно училиште во Орланци. Лепа не завршила средно училиште, но била обучена во Кичево како шијачка. Лепа се омажила со Коста со кој ги добила синот Марјан и ќерката Марјана. Лепа работела како шијачка. Драге бил роден на 24 јуни 1955 год. во Речани, тој завршил осумгодишно училиште во Орланци, Драге бил бунтовник од мал. Тој бил многу интелегентен и вреден, од мали години работел по нивите. Најголема љубов имал за [[фудбал]]от, но затоа што немал услови се откажал од фудбалот, иако покажувал голем потенцијал. Драге завршил средно училиште како машински техничар. Служел војска во [[Нови Сад]]. Кога се вратил од војска се вработил во "Ќерамичко". Драге имал конфликти на работа и затоа бил избркан од "Ќерамичко", потоа се вработил како кондуктер. Драге се занимавал со земјоделство и сточарство. После неколку години бил избркан од работа поради конфликти, потоа се вработил во [[РЕК „Осломеј“|"Осломеј"]]. Пред [[Ден на независноста на Македонија|независноста на Македонија]] од Југославија во 1990 год., Драге и неколку луѓе го основале [[Внатрешна македонска револуционерна организација - Демократска партија за македонско национално единство|ВМРО-ДПМНЕ]] општински комитет во Кичево. После неколку години го напуштил комитетот поради конфликти и несогласувања со корумпираните водачи, но Драге пак продолжил да го подржува ВМРО-ДПМНЕ и да гласа за нив. Драге се оженил со Дукате, со која ги добил синот Диме и ќерката Мирјана "Мими", презимето им го сменил на Димески по неговиот татко. Драге починал на 24 декември 2021 год. поради компликации од ефектите на [[Коронавирус|корона вирусот]]. == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Македонски партизани]] 842vdufzz7jq861nx6r82xi2fqh7fjs 5381260 5381259 2025-06-17T20:28:25Z ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 120852 5381260 wikitext text/x-wiki {{внимание}} [[Податотека:Димитрија "Диме" Никодиноски.jpg|мини|Димитрија "Диме" Никодиноски]] '''Димитрија „Диме“ Никодиноски''' (8 ноември 1924, [[Речани (Челопечко)|Речани-Челопечко]], [[Кичево]] – 18 јули 2003, Речани-Челопечко, Кичево) бил македонски борец и [[партизан]] кој учествувал во [[Втора светска војна|Втората светска војна]] како дел од [[Прва македонско-косовска ударна бригада|Првата македонско-косовска ударна]] бригада. Бригадата активно се борела за [[Ослободување на Македонија во Втората светска војна|ослободување на Македонија]] од [[Бугарска окупација на Македонија во Втората светска војна|бугарските]] и [[Окупација на Македонија во Втората светска војна|италијанските]] [[Фашизам|фашистички]] окупациски сили. = Животопис = [[Податотека:Flag of the First Macedonian Brigade.svg|мини|258x258пкс|Прва Македонска ударна бригада]] [[Податотека:Miting u oslobođenom Kičevu 26. IX 1943.jpg|мини|257x257пкс|[[Кичево и Кичевско во НОВ|Митинг во ослободено Кичево]]]] Роден е на 8 ноември 1924 година во селото Речани, [[Кичевија|Кичево]] во тогашното [[Држави на Словенците, Хрватите и Србите|"Царство на Србитe, Хрватитe и Словенцитe"]] во окупираниот [[Вардарска Македонија|Вардарски дел на Македонија]]. Роден е како Димитрија Стојчески Никодиноски, татко му бил Симеон "Синадин" Стојчески Никодиноски (1902, Речани-Челопечко, Кичево - 1974, Речани-Челопечко, Кичево), мајка му била Василка Мијаилеска Стојческа (14 јануари 1890, [[Орланци (Кичевско)|Орланци]], Кичево - 1980, Речани-Челопечко, Кичево), тој имал и две сестри Наталија "Ната" (1921, Речани-Челопечко, Кичево - 1990) и Илинка (1927, Речани-Челопечко, Кичево - 1995). Диме од мали нозе покажувал љубов за [[Македонија (регион)|татковината Македонија]] и имал силен [[Македонски извори за македонскиот идентитет|македонски идентитет]]. Диме завршил четири годишно училиште во [[Светораче]] и покажувал голем потенцијал.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%92%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0|title=Народноослободителна борба во Вардарска Македонија|work=https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%92%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0|archive-url=https://web.archive.org/web/20230307045657/https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%92%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0|archive-date=2023-03-07|accessdate=2023-08-05}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.marxists.org/makedonski/istorija/makedonija/nob/index.htm|title=Архива за Народноослободителната борба на Марксистичката интернет архива на македонски јазик|date=1945-|archive-url=https://web.archive.org/web/20221114150114/https://www.marxists.org/makedonski/istorija/makedonija/nob/index.htm|archive-date=2022-11-14|accessdate=24-6-2024}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.soros.org.mk/archive/G07/A07/aar07.htm|title="Macedonia during World War II"|work=https://web.archive.org/web/20070804214942/http://www.soros.org.mk/archive/G07/A07/aar07.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20070804214942/http://www.soros.org.mk/archive/G07/A07/aar07.htm|archive-date=2007-08-04|accessdate=2023-08-05}}</ref> Љубовта за татковината му станала уште поголема кога за време на окупацијата од бугарските и италијанските фашистички и опресорски сили Диме нашол радио кое го загубиле војниците. Mајка му Василка им кажала на селаните за најденото радио. Kога италијанските војници дознале, тие го зеле Диме да го испрашуваат, тие се сомневале да нѐ бил партизан. Иако невиниот Диме не направил ништо лошо италијанските војници лошо го натепале, во тој момент љубовта за татковината се зголемила уште повеќе и желбата за [[Обединета Македонија|слободна и обединета Македонија]]. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.morm.gov.mk:8080/morm/en/ARM/History/History3.html|title=""History of the Army of the Republic of Macedonia – World War II""|work=https://web.archive.org/web/20081120224114/http://www.morm.gov.mk:8080/morm/en/ARM/History/History3.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20081120224114/http://www.morm.gov.mk:8080/morm/en/ARM/History/History3.html|archive-date=2008-11-20|accessdate=2023-08-05}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://archive.org/details/historicaldictio0000geor/page/n407/mode/2up|title="Historical Dictionary of the Republic of Macedonia"|work=https://archive.org/details/historicaldictio0000geor/page/n407/mode/2up|archive-url=https://archive.org/details/historicaldictio0000geor/page/n407/mode/2up|archive-date=24-6-2024|accessdate=24-6-2024}}</ref>Диме веќе неможел да ги трпи измачувањата и грабежите од бугарските фашистички и опресорски сили затоа одлучил да појде во [[Битола]] да работи, тој таму работел како чистач на коритото на реката [[Црна Река]]. Кога пошол во Битола бугарските војници планирале да го убијат и да го турнат во Црна река, но за среќа Диме дознал за планот на Бугарите од другите работници, па избегал за Речани. Но бугарските војници почнале да го бараат, па избегал по планините и им се придружил на партизаните во 1943 год. Тој бил во [[Сливово]] кога се формирала "[[Прва македонско-косовска ударна бригада|Првата македонско-косовска ударна бригада]]", на 11 ноември 1943.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_of_Yugoslavia|title=Encyclopedia of Yugoslavia|work=https://en.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_of_Yugoslavia|archive-url=https://web.archive.org/web/20230527101044/https://en.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_of_Yugoslavia|archive-date=2023-05-27|accessdate=2023-08-05}}</ref>Tој учествувал во фронтови низ [[Западна Македонија|западните делови на Македонија]]. Исто така, учествувал во [[Кичево и Кичевско во НОВ|ослободувањето на Кичево]]. Желбата на партизаните била да тргнат кон [[Солун]] и да ја обединат Македонија, но [[Јосип Броз-Тито|Тито]] не им дозволил па ги пратил да се борат во [[Сремски фронт|Сремскиот фронт]]. Кога завршила војната тој бил среќен затоа што Македонија била ослободена од бугарските и италијанските фашистички и опресорски сили, но не бил задоволен затоа што Тито го спречил походот кон ослободување на Солун и обединување на [[Егејска Македонија|Егејска]], [[Пиринска Македонија|Пиринска]] и Вардарска Македонија тоа билo најголемата желба на Диме. Кога се вратил во Речани за херојството државата му подарила неколку ниви.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.wikipedia.org/wiki/State_Security_Administration_(Yugoslavia)|title=State Security Administration (Yugoslavia)|date=.|work=https://en.wikipedia.org/wiki/State_Security_Administration_(Yugoslavia)|archive-url=https://web.archive.org/web/20230512045000/https://en.wikipedia.org/wiki/State_Security_Administration_(Yugoslavia)|archive-date=2023-05-12|accessdate=2023-07-18}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/CIA-RDP86S00588R000300320006-6.pdf|title=Yugoslavia: Internal Security Capabilities|archive-url=https://web.archive.org/web/20210826070708/https://web.archive.org/web/20170123175313/https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/CIA-RDP86S00588R000300320006-6.pdf|archive-date=2021-08-26|accessdate=24-6-2024}}</ref> По војната бил вработен во [[УДБА|"Удба"]], истовремено работел во собранието на [[Југославија]] од 1946 год. до 1950 год. Но во 1950 бил отпуштен и бил пратен на [[Голи Оток]] од страна на Тито, поради тоа што Диме бил голем националист кој сакал Македонија да биде автономна и обединета. Уште една голема причина е тоа што му кажал на Тито дека треба да му се поклони на [[Јосиф Сталин|Сталин]], ова го кажал поради фрустрацијата дека Тито не сакал Македонија да се обедини со своите окупирани територии во [[Македонци во Грција|Грција]], [[Пирински Македонци|Бугарија]] и [[Албанија]] но и дека бил огромен обожавател на [[Русија]], тие дури се сомневале да нѐ бил [[КГБ|руски шпион]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__PopisNaNaselenie__PopisiNaseleniMesta/Popisi_nm_1948_2002_NasPoVozrPol_mk.px/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|title=„Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.|archive-url=https://web.archive.org/web/20221005143338/http://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__PopisNaNaselenie__PopisiNaseleniMesta/Popisi_nm_1948_2002_NasPoVozrPol_mk.px/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|archive-date=2022-10-05|accessdate=24-6-2024}}</ref> Диме излегол од Голи Оток по една година, кога се вратил во Речани тој веднаш се оженил за Мирјана "Мирка" Тренеска (27 октомври 1924, Речани-Челопечко, Кичево - 18 април 2015, Кичево), откако се оженил тој се вработил во фабриката за чоколади "Штарк", во [[Белград]]. После некое време му се родило првото дете Мико (13 ноември 1951, Речани-Челопечко, Кичево - 30 декември 2019, Кичево), потоа му се родила ќерката Лепосава "Лепа" (17 септември 1953, Речани-Челопечко, Кичево ), и последно му се родил синот Драгољуб "Драге" (24 јуни 1955, Речани-Челопечко, Кичево - 24 декември 2024, Кичево). На 2 февруари 1960 год. имал незгода со бомба со што ја изгубил десната рака и следните четири години ги поминал во болница во Битола каде бил лекуван. Откако се вратил од Битола се вработил како чувар на магацин. После неколку години се пензионирал и му била доделена пензија за борците кои се бореле во Втората Светска Војна. Потоа почнал да се занимава со земјоделство и сточарство како главна работа. Во 1985 год. по повод одбележувањето четириесет години од ослободувањето од окупацијата му е доделен медал за херојство. Следните години ги поминува со земјоделство и сточарство како окупација. Во 2001 год. кога имало [[Македонија во 2001 година|конфликти со албанското население]], неговите деца одвај го спречиле да не се приклучи во војната, иако имал 77 години пак сакал да се бори за Македонија. На 18 јули 2003 год. поради компликации со здравјето починал во Речани, Кичево. = Семејна историја = <ref>{{Наведена книга|title=Кичевија, Насеља и порекло становништва|last=Смиљанић|first=Тома|publisher=САНУ|year=1935|isbn=|location=Београд|pages=469, 470 и 471}}</ref>Наназад ова семејство се враќа до Неделко кој се претпоставува дека бил роден околу средината на првата половина на XIX век во [[Охридски Санџак|охридското]] село [[Лактиње]] (во [[Дебрца]]). Тој му работел бесплатно на бегот од Лактиње и направил некоја беља, затоа околу средината на XIX век Неделко побегнал во селото [[Кладник]], а потоа заминал во селото [[Требино]] [[Порече|во Порече]]. Но за кратко време заедно со неколку други охридски фамилии се преселил во селото Речани кое било [[Чифлиг|турски чифлик]]. На Неделко околу средината на XIX век му се родил синот Стојче, тој исто така имал две ќерки Митана и Костадинка. Неделко се занимавал со земјоделство и сточарство, од добиток имал овци. Неделко се претпоставува дека починал околу крајот на XIX век во Речани. Стојче исто како татко му Неделко се занимавал со земјоделство и сточарство, тој имал два сина Спиридон "Спиро" и Никодин кои биле родени околу средината на втората половина на XIX век во Речани, тој имал и две ќерки Калина "Кала" и Будимка. Се претпоставува дека Стојче починал околу почетокот на XX век во Речани. Спиро прво почнал да се занимава со земјоделство и сточарство.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://documents-mk.blogspot.com/search/label/%D0%90%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%20%D0%BD%D0%B0%20%D0%92%D0%9C%D0%A0%D0%9E|title=Создавање и активноста на ВМРО до Илинденското востание|last=Катарџиев|first=Иван|date=2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20240625094535/https://documents-mk.blogspot.com/search/label/%D0%90%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%20%D0%BD%D0%B0%20%D0%92%D0%9C%D0%A0%D0%9E|archive-date=2024-06-25|accessdate=25-6-2024}}</ref>Потоа почнал да експериментира со неговиот идентитет со тоа што подпаднал под [[Бугарофили|бугарското влијание]] (помогнато од [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]] и [[Бугарска пропаганда во Македонија|бугарските училишта]]). Спиро бил назначен од [[Македонска револуционерна организација|ВМРО]] како селски кмет и шпион во [[Рабетинска Река|регионот по Рабетинска река]]. Селото Речани и околните села биле запалени од србите поради [[Српски комитет на четничката акција|четничко]]-[[Комити|комитски]] акции во 1907 год.. Спиро се оженил два пати имал седум деца, три сина и четири ќерки, Методија, Стојмир и Костадинка од првата жена, а Љубомир, Ружа, Иванка и Дола од втората жена. Спиро починал околу крајот на првата половина на XX век во Речани. Никодин спротивно од брат му не се интересирал за политиката, тој се занимавал со земјоделство и сточарство. Никодин имал еден син Симеон "Синадин" кој се родил околу 1902 год. во Речани. Животот на Никодин трагично завршил околу 1906 год., откако си ги пасел овците му дошле [[четници]]те [[Србомани|(македонски србомани)]] кои требале да го убијат неговиот брат Спиро (затоашто им помагал на револуционерите на ВМРО), но четниците го помешале Никодин со Спиро и го стрелале Никодин. По смртта на Никодин, Спиро ја избркал Благуња жената на Никодин и ѝ рекол да се премажи за некој друг. Синадин бил земен од Трајче (синот на Будимка) од соседното село [[Крушица (Кичевско)|Крушица]], тој имал околу 5 години. Синадин заедно со Трајче отишле да работат во [[Романија]], Синадин прво почнал да работи во пекара, потоа работел разни работи колку да заработи нешто. Се вратил во Македонија кога имал 18 години. Tој веднаш одлучил да се ожени за Василка Мијаилеска од соседното село Орланци која била скоро два пати постара од него, таа била домаќинка, вредна и чесна жена. Кога се вратил Синадин, Спиро му дал неколку овци и дел од наследството. На Синадин во 1921 год. му се родило првото дете Наталија, после неколку години во 1924 год. му се родил синот Димитрија и последно во 1927 год. му се родила ќерката Илинка. Во следните години Синадин почнал прекумерно да пие алкохол и станал зависен. Кога Диме имал околу 10 години Синадин заминал во Белград да работи во пекара кај фамилија. Синадин се вратил кога внукот Драге имал 1 година, во 1956 год. Синадин и откако се вратил пак продолжил со пиењето се до смртта во 1974 год. во Речани. Василка е родена на 14 јануари 1890 год. во село Орланци, нејзин татко бил Митко Мијаилески, таа имала два браќа Санде и Мијат и три сестри Ѓенка, Милана и Јорданка. Нејзиниот братучед Ѓенко Мијаилески бил македонски револуционер кој бил дел од [[Македонска револуционерна организација|ВМРО]]. Нејзиното семејството Мијаилески пред Орланци дошло од селото Кладник, околу крајот на XVIII век. Василка починала во 1980 год. во Речани. Диме во Речани се занимавал со земјоделство, садел компири одгледувал тутун, правел ракија од своите сливи, а од сточарство имал волови со кои ги орал нивите, имал кокошки и кучиња. Диме во слободно време сакал да игра карти [[Табланет|"Табланет"]], тој никогаш не сакал да губи, кога ќе изгубел тој многу се лутел. Мирјана "Мирка" Никодиноска родена е на 27 октомври 1924 год. во Речани нејзини родители биле Мирче Тренески и Даница Тренеска, нејзини браќа и сестри биле Владо, Мито, Славко и Фитка. Tаа завршила четиригодишно училиште во Светораче.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://documents-mk.blogspot.com/2015/01/blog-post_24.html|title=МРО (Македонска Револуционерна Организација)|date=2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20240625094527/https://documents-mk.blogspot.com/2015/01/blog-post_24.html|archive-date=2024-06-25|accessdate=25-6-2024}}</ref> Нејзиниот дедо Милан Тренески учествувал во [[Илинденско востание|илинденското востание]] и го дал животот за Македонија. Нејзиното семејството Тренески пред Речани дошло од селото Требино во Порече, а пред Требино дошле од Охрид и охридските села. Мико бил роден на 13 ноември 1951 год. во Речани, тој завршил осумгодишно училиште во Орланци, Мико почнал да оди на средно училиште но не го довршил. Mико некое време работел во [[Хрватска]] и во [[Србија]], но за кратко време се вратил во Македонија. Мико работел како бурекџија, потоа работел во хотел како послужител и се занимавал со земјоделство. Мико се оженил со Станка со која ја добил ќерката Марија. Мико починал на 30 декември 2019 год. во Кичево. Лепа е родена на 17 септември 1953 год. во Речани, таа завршила осумгодишно училиште во Орланци. Лепа не завршила средно училиште, но била обучена во Кичево како шијачка. Лепа се омажила со Коста со кој ги добила синот Марјан и ќерката Марјана. Лепа работела како шијачка. Драге бил роден на 24 јуни 1955 год. во Речани, тој завршил осумгодишно училиште во Орланци, Драге бил бунтовник од мал. Тој бил многу интелегентен и вреден, од мали години работел по нивите. Најголема љубов имал за [[фудбал]]от, но затоа што немал услови се откажал од фудбалот, иако покажувал голем потенцијал. Драге завршил средно училиште како машински техничар. Служел војска во [[Нови Сад]]. Кога се вратил од војска се вработил во "Ќерамичко". Драге имал конфликти на работа и затоа бил избркан од "Ќерамичко", потоа се вработил како кондуктер. Драге се занимавал со земјоделство и сточарство. После неколку години бил избркан од работа поради конфликти, потоа се вработил во [[РЕК „Осломеј“|"Осломеј"]]. Пред [[Ден на независноста на Македонија|независноста на Македонија]] од Југославија во 1990 год., Драге и неколку луѓе го основале [[Внатрешна македонска револуционерна организација - Демократска партија за македонско национално единство|ВМРО-ДПМНЕ]] општински комитет во Кичево. После неколку години го напуштил комитетот поради конфликти и несогласувања со корумпираните водачи, но Драге пак продолжил да го подржува ВМРО-ДПМНЕ и да гласа за нив. Драге се оженил со Дукате, со која ги добил синот Диме и ќерката Мирјана "Мими", презимето им го сменил на Димески по неговиот татко. Драге починал на 24 декември 2021 год. поради компликации од ефектите на [[Коронавирус|корона вирусот]]. == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Македонски партизани]] ap5fjjsh27m0evp40y8f2nw3cyl3927 5381261 5381260 2025-06-17T20:29:16Z ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 120852 5381261 wikitext text/x-wiki {{внимание}} [[Податотека:Димитрија "Диме" Никодиноски.jpg|мини|Димитрија "Диме" Никодиноски]] '''Димитрија „Диме“ Никодиноски''' (8 ноември 1924, [[Речани (Челопечко)|Речани-Челопечко]], [[Кичево]] – 18 јули 2003, Речани-Челопечко, Кичево) бил македонски борец и [[партизан]] кој учествувал во [[Втора светска војна|Втората светска војна]] како дел од [[Прва македонско-косовска ударна бригада|Првата македонско-косовска ударна]] бригада. Бригадата активно се борела за [[Ослободување на Македонија во Втората светска војна|ослободување на Македонија]] од [[Бугарска окупација на Македонија во Втората светска војна|бугарските]] и [[Окупација на Македонија во Втората светска војна|италијанските]] [[Фашизам|фашистички]] окупациски сили. = Животопис = [[Податотека:Flag of the First Macedonian Brigade.svg|мини|258x258пкс|Прва Македонска ударна бригада]] [[Податотека:Miting u oslobođenom Kičevu 26. IX 1943.jpg|мини|257x257пкс|[[Кичево и Кичевско во НОВ|Митинг во ослободено Кичево]]]] Роден е на 8 ноември 1924 година во селото Речани, [[Кичевија|Кичево]] во тогашното [[Држави на Словенците, Хрватите и Србите|"Царство на Србитe, Хрватитe и Словенцитe"]] во окупираниот [[Вардарска Македонија|Вардарски дел на Македонија]]. Роден е како Димитрија Стојчески Никодиноски, татко му бил Симеон "Синадин" Стојчески Никодиноски (1902, Речани-Челопечко, Кичево - 1974, Речани-Челопечко, Кичево), мајка му била Василка Мијаилеска Стојческа (14 јануари 1890, [[Орланци (Кичевско)|Орланци]], Кичево - 1980, Речани-Челопечко, Кичево), тој имал и две сестри Наталија "Ната" (1921, Речани-Челопечко, Кичево - 1990) и Илинка (1927, Речани-Челопечко, Кичево - 1995). Диме од мали нозе покажувал љубов за [[Македонија (регион)|татковината Македонија]] и имал силен [[Македонски извори за македонскиот идентитет|македонски идентитет]]. Диме завршил четири годишно училиште во [[Светораче]] и покажувал голем потенцијал.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%92%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0|title=Народноослободителна борба во Вардарска Македонија|work=https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%92%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0|archive-url=https://web.archive.org/web/20230307045657/https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%92%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0|archive-date=2023-03-07|accessdate=2023-08-05}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.marxists.org/makedonski/istorija/makedonija/nob/index.htm|title=Архива за Народноослободителната борба на Марксистичката интернет архива на македонски јазик|date=1945-|archive-url=https://web.archive.org/web/20221114150114/https://www.marxists.org/makedonski/istorija/makedonija/nob/index.htm|archive-date=2022-11-14|accessdate=24-6-2024}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.soros.org.mk/archive/G07/A07/aar07.htm|title="Macedonia during World War II"|work=https://web.archive.org/web/20070804214942/http://www.soros.org.mk/archive/G07/A07/aar07.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20070804214942/http://www.soros.org.mk/archive/G07/A07/aar07.htm|archive-date=2007-08-04|accessdate=2023-08-05}}</ref> Љубовта за татковината му станала уште поголема кога за време на окупацијата од бугарските и италијанските фашистички и опресорски сили Диме нашол радио кое го загубиле војниците. Mајка му Василка им кажала на селаните за најденото радио. Kога италијанските војници дознале, тие го зеле Диме да го испрашуваат, тие се сомневале да нѐ бил партизан. Иако невиниот Диме не направил ништо лошо италијанските војници лошо го натепале, во тој момент љубовта за татковината се зголемила уште повеќе и желбата за [[Обединета Македонија|слободна и обединета Македонија]]. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.morm.gov.mk:8080/morm/en/ARM/History/History3.html|title=""History of the Army of the Republic of Macedonia – World War II""|work=https://web.archive.org/web/20081120224114/http://www.morm.gov.mk:8080/morm/en/ARM/History/History3.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20081120224114/http://www.morm.gov.mk:8080/morm/en/ARM/History/History3.html|archive-date=2008-11-20|accessdate=2023-08-05}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://archive.org/details/historicaldictio0000geor/page/n407/mode/2up|title="Historical Dictionary of the Republic of Macedonia"|work=https://archive.org/details/historicaldictio0000geor/page/n407/mode/2up|archive-url=https://archive.org/details/historicaldictio0000geor/page/n407/mode/2up|archive-date=24-6-2024|accessdate=24-6-2024}}</ref>Диме веќе неможел да ги трпи измачувањата и грабежите од бугарските фашистички и опресорски сили затоа одлучил да појде во [[Битола]] да работи, тој таму работел како чистач на коритото на реката [[Црна Река]]. Кога пошол во Битола бугарските војници планирале да го убијат и да го турнат во Црна река, но за среќа Диме дознал за планот на Бугарите од другите работници, па избегал за Речани. Но бугарските војници почнале да го бараат, па избегал по планините и им се придружил на партизаните во 1943 год. Тој бил во [[Сливово]] кога се формирала "[[Прва македонско-косовска ударна бригада|Првата македонско-косовска ударна бригада]]", на 11 ноември 1943.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_of_Yugoslavia|title=Encyclopedia of Yugoslavia|work=https://en.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_of_Yugoslavia|archive-url=https://web.archive.org/web/20230527101044/https://en.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_of_Yugoslavia|archive-date=2023-05-27|accessdate=2023-08-05}}</ref>Tој учествувал во фронтови низ [[Западна Македонија|западните делови на Македонија]]. Исто така, учествувал во [[Кичево и Кичевско во НОВ|ослободувањето на Кичево]]. Желбата на партизаните била да тргнат кон [[Солун]] и да ја обединат Македонија, но [[Јосип Броз-Тито|Тито]] не им дозволил па ги пратил да се борат во [[Сремски фронт|Сремскиот фронт]]. Кога завршила војната тој бил среќен затоа што Македонија била ослободена од бугарските и италијанските фашистички и опресорски сили, но не бил задоволен затоа што Тито го спречил походот кон ослободување на Солун и обединување на [[Егејска Македонија|Егејска]], [[Пиринска Македонија|Пиринска]] и Вардарска Македонија тоа билo најголемата желба на Диме. Кога се вратил во Речани за херојството државата му подарила неколку ниви.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.wikipedia.org/wiki/State_Security_Administration_(Yugoslavia)|title=State Security Administration (Yugoslavia)|date=.|work=https://en.wikipedia.org/wiki/State_Security_Administration_(Yugoslavia)|archive-url=https://web.archive.org/web/20230512045000/https://en.wikipedia.org/wiki/State_Security_Administration_(Yugoslavia)|archive-date=2023-05-12|accessdate=2023-07-18}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/CIA-RDP86S00588R000300320006-6.pdf|title=Yugoslavia: Internal Security Capabilities|archive-url=https://web.archive.org/web/20210826070708/https://web.archive.org/web/20170123175313/https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/CIA-RDP86S00588R000300320006-6.pdf|archive-date=2021-08-26|accessdate=24-6-2024}}</ref> По војната бил вработен во [[УДБА|"Удба"]], истовремено работел во собранието на [[Југославија]] од 1946 год. до 1950 год. Но во 1950 бил отпуштен и бил пратен на [[Голи Оток]] од страна на Тито, поради тоа што Диме бил голем националист кој сакал Македонија да биде автономна и обединета. Уште една голема причина е тоа што му кажал на Тито дека треба да му се поклони на [[Јосиф Сталин|Сталин]], ова го кажал поради фрустрацијата дека Тито не сакал Македонија да се обедини со своите окупирани територии во [[Македонци во Грција|Грција]], [[Пирински Македонци|Бугарија]] и [[Албанија]] но и дека бил огромен обожавател на [[Русија]], тие дури се сомневале да нѐ бил [[КГБ|руски шпион]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__PopisNaNaselenie__PopisiNaseleniMesta/Popisi_nm_1948_2002_NasPoVozrPol_mk.px/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|title=„Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.|archive-url=https://web.archive.org/web/20221005143338/http://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__PopisNaNaselenie__PopisiNaseleniMesta/Popisi_nm_1948_2002_NasPoVozrPol_mk.px/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|archive-date=2022-10-05|accessdate=24-6-2024}}</ref> Диме излегол од Голи Оток по една година, кога се вратил во Речани тој веднаш се оженил за Мирјана "Мирка" Тренеска (27 октомври 1924, Речани-Челопечко, Кичево - 18 април 2015, Кичево), откако се оженил тој се вработил во фабриката за чоколади "Штарк", во [[Белград]]. После некое време му се родило првото дете Мико (13 ноември 1951, Речани-Челопечко, Кичево - 30 декември 2019, Кичево), потоа му се родила ќерката Лепосава "Лепа" (17 септември 1953, Речани-Челопечко, Кичево ), и последно му се родил синот Драгољуб "Драге" (24 јуни 1955, Речани-Челопечко, Кичево - 24 декември 2024, Кичево). На 2 февруари 1960 год. имал незгода со бомба со што ја изгубил десната рака и следните четири години ги поминал во болница во Битола каде бил лекуван. Откако се вратил од Битола се вработил како чувар на магацин. После неколку години се пензионирал и му била доделена пензија за борците кои се бореле во Втората Светска Војна. Потоа почнал да се занимава со земјоделство и сточарство како главна работа. Во 1985 год. по повод одбележувањето четириесет години од ослободувањето од окупацијата му е доделен медал за херојство. Следните години ги поминува со земјоделство и сточарство како окупација. Во 2001 год. кога имало [[Македонија во 2001 година|конфликти со албанското население]], неговите деца одвај го спречиле да не се приклучи во војната, иако имал 77 години пак сакал да се бори за Македонија. На 18 јули 2003 год. поради компликации со здравјето починал во Речани, Кичево. = Семејна историја = <ref>{{Наведена книга|title=Кичевија, Насеља и порекло становништва|last=Смиљанић|first=Тома|publisher=САНУ|year=1935|isbn=|location=Београд|pages=469, 470 и 471}}</ref>Наназад ова семејство се враќа до Неделко кој се претпоставува дека бил роден околу средината на првата половина на XIX век во [[Охридски Санџак|охридското]] село [[Лактиње]] (во [[Дебрца]]). Тој му работел бесплатно на бегот од Лактиње и направил некоја беља, затоа околу средината на XIX век Неделко побегнал во селото [[Кладник]], а потоа заминал во селото [[Требино]] во [[Порече]]. Но за кратко време заедно со неколку други охридски фамилии се преселил во селото Речани кое било [[Чифлиг|турски чифлик]]. На Неделко околу средината на XIX век му се родил синот Стојче, тој исто така имал две ќерки Митана и Костадинка. Неделко се занимавал со земјоделство и сточарство, од добиток имал овци. Неделко се претпоставува дека починал околу крајот на XIX век во Речани. Стојче исто како татко му Неделко се занимавал со земјоделство и сточарство, тој имал два сина Спиридон "Спиро" и Никодин кои биле родени околу средината на втората половина на XIX век во Речани, тој имал и две ќерки Калина "Кала" и Будимка. Се претпоставува дека Стојче починал околу почетокот на XX век во Речани. Спиро прво почнал да се занимава со земјоделство и сточарство.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://documents-mk.blogspot.com/search/label/%D0%90%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%20%D0%BD%D0%B0%20%D0%92%D0%9C%D0%A0%D0%9E|title=Создавање и активноста на ВМРО до Илинденското востание|last=Катарџиев|first=Иван|date=2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20240625094535/https://documents-mk.blogspot.com/search/label/%D0%90%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%20%D0%BD%D0%B0%20%D0%92%D0%9C%D0%A0%D0%9E|archive-date=2024-06-25|accessdate=25-6-2024}}</ref>Потоа почнал да експериментира со неговиот идентитет со тоа што подпаднал под [[Бугарофили|бугарското влијание]] (помогнато од [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]] и [[Бугарска пропаганда во Македонија|бугарските училишта]]). Спиро бил назначен од [[Македонска револуционерна организација|ВМРО]] како селски кмет и шпион во [[Рабетинска Река|регионот по Рабетинска река]]. Селото Речани и околните села биле запалени од србите поради [[Српски комитет на четничката акција|четничко]]-[[Комити|комитски]] акции во 1907 год.. Спиро се оженил два пати имал седум деца, три сина и четири ќерки, Методија, Стојмир и Костадинка од првата жена, а Љубомир, Ружа, Иванка и Дола од втората жена. Спиро починал околу крајот на првата половина на XX век во Речани. Никодин спротивно од брат му не се интересирал за политиката, тој се занимавал со земјоделство и сточарство. Никодин имал еден син Симеон "Синадин" кој се родил околу 1902 год. во Речани. Животот на Никодин трагично завршил околу 1906 год., откако си ги пасел овците му дошле [[четници]]те [[Србомани|(македонски србомани)]] кои требале да го убијат неговиот брат Спиро (затоашто им помагал на револуционерите на ВМРО), но четниците го помешале Никодин со Спиро и го стрелале Никодин. По смртта на Никодин, Спиро ја избркал Благуња жената на Никодин и ѝ рекол да се премажи за некој друг. Синадин бил земен од Трајче (синот на Будимка) од соседното село [[Крушица (Кичевско)|Крушица]], тој имал околу 5 години. Синадин заедно со Трајче отишле да работат во [[Романија]], Синадин прво почнал да работи во пекара, потоа работел разни работи колку да заработи нешто. Се вратил во Македонија кога имал 18 години. Tој веднаш одлучил да се ожени за Василка Мијаилеска од соседното село Орланци која била скоро два пати постара од него, таа била домаќинка, вредна и чесна жена. Кога се вратил Синадин, Спиро му дал неколку овци и дел од наследството. На Синадин во 1921 год. му се родило првото дете Наталија, после неколку години во 1924 год. му се родил синот Димитрија и последно во 1927 год. му се родила ќерката Илинка. Во следните години Синадин почнал прекумерно да пие алкохол и станал зависен. Кога Диме имал околу 10 години Синадин заминал во Белград да работи во пекара кај фамилија. Синадин се вратил кога внукот Драге имал 1 година, во 1956 год. Синадин и откако се вратил пак продолжил со пиењето се до смртта во 1974 год. во Речани. Василка е родена на 14 јануари 1890 год. во село Орланци, нејзин татко бил Митко Мијаилески, таа имала два браќа Санде и Мијат и три сестри Ѓенка, Милана и Јорданка. Нејзиниот братучед Ѓенко Мијаилески бил македонски револуционер кој бил дел од [[Македонска револуционерна организација|ВМРО]]. Нејзиното семејството Мијаилески пред Орланци дошло од селото Кладник, околу крајот на XVIII век. Василка починала во 1980 год. во Речани. Диме во Речани се занимавал со земјоделство, садел компири одгледувал тутун, правел ракија од своите сливи, а од сточарство имал волови со кои ги орал нивите, имал кокошки и кучиња. Диме во слободно време сакал да игра карти [[Табланет|"Табланет"]], тој никогаш не сакал да губи, кога ќе изгубел тој многу се лутел. Мирјана "Мирка" Никодиноска родена е на 27 октомври 1924 год. во Речани нејзини родители биле Мирче Тренески и Даница Тренеска, нејзини браќа и сестри биле Владо, Мито, Славко и Фитка. Tаа завршила четиригодишно училиште во Светораче.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://documents-mk.blogspot.com/2015/01/blog-post_24.html|title=МРО (Македонска Револуционерна Организација)|date=2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20240625094527/https://documents-mk.blogspot.com/2015/01/blog-post_24.html|archive-date=2024-06-25|accessdate=25-6-2024}}</ref> Нејзиниот дедо Милан Тренески учествувал во [[Илинденско востание|илинденското востание]] и го дал животот за Македонија. Нејзиното семејството Тренески пред Речани дошло од селото Требино во Порече, а пред Требино дошле од Охрид и охридските села. Мико бил роден на 13 ноември 1951 год. во Речани, тој завршил осумгодишно училиште во Орланци, Мико почнал да оди на средно училиште но не го довршил. Mико некое време работел во [[Хрватска]] и во [[Србија]], но за кратко време се вратил во Македонија. Мико работел како бурекџија, потоа работел во хотел како послужител и се занимавал со земјоделство. Мико се оженил со Станка со која ја добил ќерката Марија. Мико починал на 30 декември 2019 год. во Кичево. Лепа е родена на 17 септември 1953 год. во Речани, таа завршила осумгодишно училиште во Орланци. Лепа не завршила средно училиште, но била обучена во Кичево како шијачка. Лепа се омажила со Коста со кој ги добила синот Марјан и ќерката Марјана. Лепа работела како шијачка. Драге бил роден на 24 јуни 1955 год. во Речани, тој завршил осумгодишно училиште во Орланци, Драге бил бунтовник од мал. Тој бил многу интелегентен и вреден, од мали години работел по нивите. Најголема љубов имал за [[фудбал]]от, но затоа што немал услови се откажал од фудбалот, иако покажувал голем потенцијал. Драге завршил средно училиште како машински техничар. Служел војска во [[Нови Сад]]. Кога се вратил од војска се вработил во "Ќерамичко". Драге имал конфликти на работа и затоа бил избркан од "Ќерамичко", потоа се вработил како кондуктер. Драге се занимавал со земјоделство и сточарство. После неколку години бил избркан од работа поради конфликти, потоа се вработил во [[РЕК „Осломеј“|"Осломеј"]]. Пред [[Ден на независноста на Македонија|независноста на Македонија]] од Југославија во 1990 год., Драге и неколку луѓе го основале [[Внатрешна македонска револуционерна организација - Демократска партија за македонско национално единство|ВМРО-ДПМНЕ]] општински комитет во Кичево. После неколку години го напуштил комитетот поради конфликти и несогласувања со корумпираните водачи, но Драге пак продолжил да го подржува ВМРО-ДПМНЕ и да гласа за нив. Драге се оженил со Дукате, со која ги добил синот Диме и ќерката Мирјана "Мими", презимето им го сменил на Димески по неговиот татко. Драге починал на 24 декември 2021 год. поради компликации од ефектите на [[Коронавирус|корона вирусот]]. == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Македонски партизани]] kk00fgijf5t4dk67fwiq3ztda9pdilq 5381262 5381261 2025-06-17T20:32:53Z ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 120852 5381262 wikitext text/x-wiki {{внимание}} [[Податотека:Димитрија "Диме" Никодиноски.jpg|мини|Димитрија "Диме" Никодиноски]] '''Димитрија „Диме“ Никодиноски''' (8 ноември 1924, [[Речани (Челопечко)|Речани-Челопечко]], [[Кичево]] – 18 јули 2003, Речани-Челопечко, Кичево) бил македонски борец и [[партизан]] кој учествувал во [[Втора светска војна|Втората светска војна]] како дел од [[Прва македонско-косовска ударна бригада|Првата македонско-косовска ударна]] бригада. Бригадата активно се борела за [[Ослободување на Македонија во Втората светска војна|ослободување на Македонија]] од [[Бугарска окупација на Македонија во Втората светска војна|бугарските]] и [[Окупација на Македонија во Втората светска војна|италијанските]] [[Фашизам|фашистички]] окупациски сили. = Животопис = [[Податотека:Flag of the First Macedonian Brigade.svg|мини|258x258пкс|Прва Македонска ударна бригада]] [[Податотека:Miting u oslobođenom Kičevu 26. IX 1943.jpg|мини|257x257пкс|[[Кичево и Кичевско во НОВ|Митинг во ослободено Кичево]]]] Роден е на 8 ноември 1924 година во селото Речани, [[Кичевија|Кичево]] во тогашното [[Држави на Словенците, Хрватите и Србите|"Царство на Србитe, Хрватитe и Словенцитe"]] во окупираниот [[Вардарска Македонија|Вардарски дел на Македонија]]. Роден е како Димитрија Стојчески Никодиноски, татко му бил Симеон "Синадин" Стојчески Никодиноски (1902, Речани-Челопечко, Кичево - 1974, Речани-Челопечко, Кичево), мајка му била Василка Мијаилеска Стојческа (14 јануари 1890, [[Орланци (Кичевско)|Орланци]], Кичево - 1980, Речани-Челопечко, Кичево), тој имал и две сестри Наталија "Ната" (1921, Речани-Челопечко, Кичево - 1990) и Илинка (1927, Речани-Челопечко, Кичево - 1995). Диме од мали нозе покажувал љубов за [[Македонија (регион)|татковината Македонија]] и имал силен [[Македонски извори за македонскиот идентитет|македонски идентитет]]. Диме завршил четири годишно училиште во [[Светораче]] и покажувал голем потенцијал.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%92%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0|title=Народноослободителна борба во Вардарска Македонија|work=https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%92%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0|archive-url=https://web.archive.org/web/20230307045657/https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%92%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0|archive-date=2023-03-07|accessdate=2023-08-05}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.marxists.org/makedonski/istorija/makedonija/nob/index.htm|title=Архива за Народноослободителната борба на Марксистичката интернет архива на македонски јазик|date=1945-|archive-url=https://web.archive.org/web/20221114150114/https://www.marxists.org/makedonski/istorija/makedonija/nob/index.htm|archive-date=2022-11-14|accessdate=24-6-2024}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.soros.org.mk/archive/G07/A07/aar07.htm|title="Macedonia during World War II"|work=https://web.archive.org/web/20070804214942/http://www.soros.org.mk/archive/G07/A07/aar07.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20070804214942/http://www.soros.org.mk/archive/G07/A07/aar07.htm|archive-date=2007-08-04|accessdate=2023-08-05}}</ref> Љубовта за татковината му станала уште поголема кога за време на окупацијата од бугарските и италијанските фашистички и опресорски сили Диме нашол радио кое го загубиле војниците. Mајка му Василка им кажала на селаните за најденото радио. Kога италијанските војници дознале, тие го зеле Диме да го испрашуваат, тие се сомневале да нѐ бил партизан. Иако невиниот Диме не направил ништо лошо италијанските војници лошо го натепале, во тој момент љубовта за татковината се зголемила уште повеќе и желбата за [[Обединета Македонија|слободна и обединета Македонија]]. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.morm.gov.mk:8080/morm/en/ARM/History/History3.html|title=""History of the Army of the Republic of Macedonia – World War II""|work=https://web.archive.org/web/20081120224114/http://www.morm.gov.mk:8080/morm/en/ARM/History/History3.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20081120224114/http://www.morm.gov.mk:8080/morm/en/ARM/History/History3.html|archive-date=2008-11-20|accessdate=2023-08-05}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://archive.org/details/historicaldictio0000geor/page/n407/mode/2up|title="Historical Dictionary of the Republic of Macedonia"|work=https://archive.org/details/historicaldictio0000geor/page/n407/mode/2up|archive-url=https://archive.org/details/historicaldictio0000geor/page/n407/mode/2up|archive-date=24-6-2024|accessdate=24-6-2024}}</ref>Диме веќе неможел да ги трпи измачувањата и грабежите од бугарските фашистички и опресорски сили затоа одлучил да појде во [[Битола]] да работи, тој таму работел како чистач на коритото на реката [[Црна Река]]. Кога пошол во Битола бугарските војници планирале да го убијат и да го турнат во Црна река, но за среќа Диме дознал за планот на Бугарите од другите работници, па избегал за Речани. Но бугарските војници почнале да го бараат, па избегал по планините и им се придружил на партизаните во 1943 год. Тој бил во [[Сливово]] кога се формирала "[[Прва македонско-косовска ударна бригада|Првата македонско-косовска ударна бригада]]", на 11 ноември 1943.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_of_Yugoslavia|title=Encyclopedia of Yugoslavia|work=https://en.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_of_Yugoslavia|archive-url=https://web.archive.org/web/20230527101044/https://en.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_of_Yugoslavia|archive-date=2023-05-27|accessdate=2023-08-05}}</ref>Tој учествувал во фронтови низ [[Западна Македонија|западните делови на Македонија]]. Исто така, учествувал во [[Кичево и Кичевско во НОВ|ослободувањето на Кичево]]. Желбата на партизаните била да тргнат кон [[Солун]] и да ја обединат Македонија, но [[Јосип Броз-Тито|Тито]] не им дозволил па ги пратил да се борат во [[Сремски фронт|Сремскиот фронт]]. Кога завршила војната тој бил среќен затоа што Македонија била ослободена од бугарските и италијанските фашистички и опресорски сили, но не бил задоволен затоа што Тито го спречил походот кон ослободување на Солун и обединување на [[Егејска Македонија|Егејска]], [[Пиринска Македонија|Пиринска]] и Вардарска Македонија тоа билo најголемата желба на Диме. Кога се вратил во Речани за херојството државата му подарила неколку ниви.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.wikipedia.org/wiki/State_Security_Administration_(Yugoslavia)|title=State Security Administration (Yugoslavia)|date=.|work=https://en.wikipedia.org/wiki/State_Security_Administration_(Yugoslavia)|archive-url=https://web.archive.org/web/20230512045000/https://en.wikipedia.org/wiki/State_Security_Administration_(Yugoslavia)|archive-date=2023-05-12|accessdate=2023-07-18}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/CIA-RDP86S00588R000300320006-6.pdf|title=Yugoslavia: Internal Security Capabilities|archive-url=https://web.archive.org/web/20210826070708/https://web.archive.org/web/20170123175313/https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/CIA-RDP86S00588R000300320006-6.pdf|archive-date=2021-08-26|accessdate=24-6-2024}}</ref> По војната бил вработен во [[УДБА|"Удба"]], истовремено работел во собранието на [[Југославија]] од 1946 год. до 1950 год. Но во 1950 бил отпуштен и бил пратен на [[Голи Оток]] од страна на Тито, поради тоа што Диме бил голем националист кој сакал Македонија да биде автономна и обединета. Уште една голема причина е тоа што му кажал на Тито дека треба да му се поклони на [[Јосиф Сталин|Сталин]], ова го кажал поради фрустрацијата дека Тито не сакал Македонија да се обедини со своите окупирани територии во [[Македонци во Грција|Грција]], [[Пирински Македонци|Бугарија]] и [[Албанија]] но и дека бил огромен обожавател на [[Русија]], тие дури се сомневале да нѐ бил [[КГБ|руски шпион]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__PopisNaNaselenie__PopisiNaseleniMesta/Popisi_nm_1948_2002_NasPoVozrPol_mk.px/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|title=„Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.|archive-url=https://web.archive.org/web/20221005143338/http://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__PopisNaNaselenie__PopisiNaseleniMesta/Popisi_nm_1948_2002_NasPoVozrPol_mk.px/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|archive-date=2022-10-05|accessdate=24-6-2024}}</ref> Диме излегол од Голи Оток по една година, кога се вратил во Речани тој веднаш се оженил за Мирјана "Мирка" Тренеска (27 октомври 1924, Речани-Челопечко, Кичево - 18 април 2015, Кичево), откако се оженил тој се вработил во фабриката за чоколади "Штарк", во [[Белград]]. После некое време му се родило првото дете Мико (13 ноември 1951, Речани-Челопечко, Кичево - 30 декември 2019, Кичево), потоа му се родила ќерката Лепосава "Лепа" (17 септември 1953, Речани-Челопечко, Кичево ), и последно му се родил синот Драгољуб "Драге" (24 јуни 1955, Речани-Челопечко, Кичево - 24 декември 2024, Кичево). На 2 февруари 1960 год. имал незгода со бомба со што ја изгубил десната рака и следните четири години ги поминал во болница во Битола каде бил лекуван. Откако се вратил од Битола се вработил како чувар на магацин. После неколку години се пензионирал и му била доделена пензија за борците кои се бореле во Втората Светска Војна. Потоа почнал да се занимава со земјоделство и сточарство како главна работа. Во 1985 год. по повод одбележувањето четириесет години од ослободувањето од окупацијата му е доделен медал за херојство. Следните години ги поминува со земјоделство и сточарство како окупација. Во 2001 год. кога имало [[Македонија во 2001 година|конфликти со албанското население]], неговите деца одвај го спречиле да не се приклучи во војната, иако имал 77 години пак сакал да се бори за Македонија. На 18 јули 2003 год. поради компликации со здравјето починал во Речани, Кичево. = Семејна историја = <ref>{{Наведена книга|title=Кичевија, Насеља и порекло становништва|last=Смиљанић|first=Тома|publisher=САНУ|year=1935|isbn=|location=Београд|pages=469, 470 и 471}}</ref>Наназад ова семејство се враќа до Неделко кој се претпоставува дека бил роден околу средината на првата половина на XIX век во [[Охридски Санџак|охридското]] село [[Лактиње]] (во [[Дебрца]]). Тој му работел бесплатно на бегот од Лактиње и направил некоја беља, затоа околу средината на XIX век Неделко побегнал во селото [[Кладник]], а потоа заминал во селото [[Требино]] во [[Порече]]. Но за кратко време заедно со неколку други охридски фамилии се преселил во селото Речани кое било [[Чифлиг|турски чифлик]]. На Неделко околу средината на XIX век му се родил синот Стојче, тој исто така имал две ќерки Митана и Костадинка. Неделко се занимавал со земјоделство и сточарство, од добиток имал овци. Неделко се претпоставува дека починал околу крајот на XIX век во Речани. Стојче исто како татко му Неделко се занимавал со земјоделство и сточарство, тој имал два сина Спиридон "Спиро" и Никодин кои биле родени околу средината на втората половина на XIX век во Речани, тој имал и две ќерки Калина "Кала" и Будимка. Се претпоставува дека Стојче починал околу почетокот на XX век во Речани. Спиро прво почнал да се занимава со земјоделство и сточарство.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://documents-mk.blogspot.com/search/label/%D0%90%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%20%D0%BD%D0%B0%20%D0%92%D0%9C%D0%A0%D0%9E|title=Создавање и активноста на ВМРО до Илинденското востание|last=Катарџиев|first=Иван|date=2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20240625094535/https://documents-mk.blogspot.com/search/label/%D0%90%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%20%D0%BD%D0%B0%20%D0%92%D0%9C%D0%A0%D0%9E|archive-date=2024-06-25|accessdate=25-6-2024}}</ref> Потоа Спиро бил назначен од [[Македонска револуционерна организација|ВМРО]] како селски кмет и шпион во [[Рабетинска Река|регионот по Рабетинска река]]. Селото Речани и околните села во 1907 год. биле запалени од србите поради [[Српски комитет на четничката акција|четничко]]-[[Комити|комитски]] акции. Спиро се оженил два пати имал седум деца, три сина и четири ќерки, Методија, Стојмир и Костадинка од првата жена, а Љубомир, Ружа, Иванка и Дола од втората жена. Спиро починал околу крајот на првата половина на XX век во Речани. Никодин спротивно од брат му не се интересирал за политиката, тој се занимавал со земјоделство и сточарство. Никодин имал еден син Симеон "Синадин" кој се родил околу 1902 год. во Речани. Животот на Никодин трагично завршил околу 1906 год., откако си ги пасел овците му дошле [[четници]]те [[Србомани|(македонски србомани)]] кои требале да го убијат неговиот брат Спиро (затоашто им помагал на револуционерите на ВМРО), но четниците го помешале Никодин со Спиро и го стрелале Никодин. По смртта на Никодин, Спиро ја избркал Благуња жената на Никодин и ѝ рекол да се премажи за некој друг. Синадин бил земен од Трајче (синот на Будимка) од соседното село [[Крушица (Кичевско)|Крушица]], тој имал околу 5 години. Синадин заедно со Трајче отишле да работат во [[Романија]], Синадин прво почнал да работи во пекара, потоа работел разни работи колку да заработи нешто. Се вратил во Македонија кога имал 18 години. Tој веднаш одлучил да се ожени за Василка Мијаилеска од соседното село Орланци која била скоро два пати постара од него, таа била домаќинка, вредна и чесна жена. Кога се вратил Синадин, Спиро му дал неколку овци и дел од наследството. На Синадин во 1921 год. му се родило првото дете Наталија, после неколку години во 1924 год. му се родил синот Димитрија и последно во 1927 год. му се родила ќерката Илинка. Во следните години Синадин почнал прекумерно да пие алкохол и станал зависен. Кога Диме имал околу 10 години Синадин заминал во Белград да работи во пекара кај фамилија. Синадин се вратил кога внукот Драге имал 1 година, во 1956 год. Синадин и откако се вратил пак продолжил со пиењето се до смртта во 1974 год. во Речани. Василка е родена на 14 јануари 1890 год. во село Орланци, нејзин татко бил Митко Мијаилески, таа имала два браќа Санде и Мијат и три сестри Ѓенка, Милана и Јорданка. Нејзиниот братучед Ѓенко Мијаилески бил македонски револуционер кој бил дел од [[Македонска револуционерна организација|ВМРО]]. Нејзиното семејството Мијаилески пред Орланци дошло од селото Кладник, околу крајот на XVIII век. Василка починала во 1980 год. во Речани. Диме во Речани се занимавал со земјоделство, садел компири одгледувал тутун, правел ракија од своите сливи, а од сточарство имал волови со кои ги орал нивите, имал кокошки и кучиња. Диме во слободно време сакал да игра карти [[Табланет|"Табланет"]], тој никогаш не сакал да губи, кога ќе изгубел тој многу се лутел. Мирјана "Мирка" Никодиноска родена е на 27 октомври 1924 год. во Речани нејзини родители биле Мирче Тренески и Даница Тренеска, нејзини браќа и сестри биле Владо, Мито, Славко и Фитка. Tаа завршила четиригодишно училиште во Светораче.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://documents-mk.blogspot.com/2015/01/blog-post_24.html|title=МРО (Македонска Револуционерна Организација)|date=2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20240625094527/https://documents-mk.blogspot.com/2015/01/blog-post_24.html|archive-date=2024-06-25|accessdate=25-6-2024}}</ref> Нејзиниот дедо Милан Тренески учествувал во [[Илинденско востание|илинденското востание]] и го дал животот за Македонија. Нејзиното семејството Тренески пред Речани дошло од селото Требино во Порече, а пред Требино дошле од Охрид и охридските села. Мико бил роден на 13 ноември 1951 год. во Речани, тој завршил осумгодишно училиште во Орланци, Мико почнал да оди на средно училиште но не го довршил. Mико некое време работел во [[Хрватска]] и во [[Србија]], но за кратко време се вратил во Македонија. Мико работел како бурекџија, потоа работел во хотел како послужител и се занимавал со земјоделство. Мико се оженил со Станка со која ја добил ќерката Марија. Мико починал на 30 декември 2019 год. во Кичево. Лепа е родена на 17 септември 1953 год. во Речани, таа завршила осумгодишно училиште во Орланци. Лепа не завршила средно училиште, но била обучена во Кичево како шијачка. Лепа се омажила со Коста со кој ги добила синот Марјан и ќерката Марјана. Лепа работела како шијачка. Драге бил роден на 24 јуни 1955 год. во Речани, тој завршил осумгодишно училиште во Орланци, Драге бил бунтовник од мал. Тој бил многу интелегентен и вреден, од мали години работел по нивите. Најголема љубов имал за [[фудбал]]от, но затоа што немал услови се откажал од фудбалот, иако покажувал голем потенцијал. Драге завршил средно училиште како машински техничар. Служел војска во [[Нови Сад]]. Кога се вратил од војска се вработил во "Ќерамичко". Драге имал конфликти на работа и затоа бил избркан од "Ќерамичко", потоа се вработил како кондуктер. Драге се занимавал со земјоделство и сточарство. После неколку години бил избркан од работа поради конфликти, потоа се вработил во [[РЕК „Осломеј“|"Осломеј"]]. Пред [[Ден на независноста на Македонија|независноста на Македонија]] од Југославија во 1990 год., Драге и неколку луѓе го основале [[Внатрешна македонска револуционерна организација - Демократска партија за македонско национално единство|ВМРО-ДПМНЕ]] општински комитет во Кичево. После неколку години го напуштил комитетот поради конфликти и несогласувања со корумпираните водачи, но Драге пак продолжил да го подржува ВМРО-ДПМНЕ и да гласа за нив. Драге се оженил со Дукате, со која ги добил синот Диме и ќерката Мирјана "Мими", презимето им го сменил на Димески по неговиот татко. Драге починал на 24 декември 2021 год. поради компликации од ефектите на [[Коронавирус|корона вирусот]]. == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Македонски партизани]] 9p16a3p697qkhd5sbm53zicl8om01pu 5381263 5381262 2025-06-17T20:36:46Z ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 120852 5381263 wikitext text/x-wiki {{внимание}} [[Податотека:Димитрија "Диме" Никодиноски.jpg|мини|Димитрија "Диме" Никодиноски]] '''Димитрија „Диме“ Никодиноски''' (8 ноември 1924, [[Речани (Челопечко)|Речани-Челопечко]], [[Кичево]] – 18 јули 2003, Речани-Челопечко, Кичево) бил македонски борец и [[партизан]] кој учествувал во [[Втора светска војна|Втората светска војна]] како дел од [[Прва македонско-косовска ударна бригада|Првата македонско-косовска ударна]] бригада. Бригадата активно се борела за [[Ослободување на Македонија во Втората светска војна|ослободување на Македонија]] од [[Бугарска окупација на Македонија во Втората светска војна|бугарските]] и [[Окупација на Македонија во Втората светска војна|италијанските]] [[Фашизам|фашистички]] окупациски сили. = Животопис = [[Податотека:Flag of the First Macedonian Brigade.svg|мини|258x258пкс|Прва Македонска ударна бригада]] [[Податотека:Miting u oslobođenom Kičevu 26. IX 1943.jpg|мини|257x257пкс|[[Кичево и Кичевско во НОВ|Митинг во ослободено Кичево]]]] Роден е на 8 ноември 1924 година во селото Речани, [[Кичевија|Кичево]] во тогашното [[Држави на Словенците, Хрватите и Србите|"Царство на Србитe, Хрватитe и Словенцитe"]] во окупираниот [[Вардарска Македонија|Вардарски дел на Македонија]]. Роден е како Димитрија Стојчески Никодиноски, татко му бил Симеон "Синадин" Стојчески Никодиноски (1902, Речани-Челопечко, Кичево - 1974, Речани-Челопечко, Кичево), мајка му била Василка Мијаилеска Стојческа (14 јануари 1890, [[Орланци (Кичевско)|Орланци]], Кичево - 1980, Речани-Челопечко, Кичево), тој имал и две сестри Наталија "Ната" (1921, Речани-Челопечко, Кичево - 1990) и Илинка (1927, Речани-Челопечко, Кичево - 1995). Диме од мали нозе покажувал љубов за [[Македонија (регион)|татковината Македонија]] и имал силен [[Македонски извори за македонскиот идентитет|македонски идентитет]]. Диме завршил четири годишно училиште во [[Светораче]] и покажувал голем потенцијал.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%92%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0|title=Народноослободителна борба во Вардарска Македонија|work=https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%92%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0|archive-url=https://web.archive.org/web/20230307045657/https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%92%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0|archive-date=2023-03-07|accessdate=2023-08-05}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.marxists.org/makedonski/istorija/makedonija/nob/index.htm|title=Архива за Народноослободителната борба на Марксистичката интернет архива на македонски јазик|date=1945-|archive-url=https://web.archive.org/web/20221114150114/https://www.marxists.org/makedonski/istorija/makedonija/nob/index.htm|archive-date=2022-11-14|accessdate=24-6-2024}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.soros.org.mk/archive/G07/A07/aar07.htm|title="Macedonia during World War II"|work=https://web.archive.org/web/20070804214942/http://www.soros.org.mk/archive/G07/A07/aar07.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20070804214942/http://www.soros.org.mk/archive/G07/A07/aar07.htm|archive-date=2007-08-04|accessdate=2023-08-05}}</ref> Љубовта за татковината му станала уште поголема кога за време на окупацијата од бугарските и италијанските фашистички и опресорски сили Диме нашол радио кое го загубиле војниците. Mајка му Василка им кажала на селаните за најденото радио. Kога италијанските војници дознале, тие го зеле Диме да го испрашуваат, тие се сомневале да нѐ бил партизан. Иако невиниот Диме не направил ништо лошо италијанските војници лошо го натепале, во тој момент љубовта за татковината се зголемила уште повеќе и желбата за [[Обединета Македонија|слободна и обединета Македонија]]. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.morm.gov.mk:8080/morm/en/ARM/History/History3.html|title=""History of the Army of the Republic of Macedonia – World War II""|work=https://web.archive.org/web/20081120224114/http://www.morm.gov.mk:8080/morm/en/ARM/History/History3.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20081120224114/http://www.morm.gov.mk:8080/morm/en/ARM/History/History3.html|archive-date=2008-11-20|accessdate=2023-08-05}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://archive.org/details/historicaldictio0000geor/page/n407/mode/2up|title="Historical Dictionary of the Republic of Macedonia"|work=https://archive.org/details/historicaldictio0000geor/page/n407/mode/2up|archive-url=https://archive.org/details/historicaldictio0000geor/page/n407/mode/2up|archive-date=24-6-2024|accessdate=24-6-2024}}</ref>Диме веќе неможел да ги трпи измачувањата и грабежите од бугарските фашистички и опресорски сили затоа одлучил да појде во [[Битола]] да работи, тој таму работел како чистач на коритото на реката [[Црна Река]]. Кога пошол во Битола бугарските војници планирале да го убијат и да го турнат во Црна река, но за среќа Диме дознал за планот на Бугарите од другите работници, па избегал за Речани. Но бугарските војници почнале да го бараат, па избегал по планините и во 1943 год. им се придружил на партизаните. Тој бил во [[Сливово]] кога се формирала "[[Прва македонско-косовска ударна бригада|Првата македонско-косовска ударна бригада]]", на 11 ноември 1943.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_of_Yugoslavia|title=Encyclopedia of Yugoslavia|work=https://en.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_of_Yugoslavia|archive-url=https://web.archive.org/web/20230527101044/https://en.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_of_Yugoslavia|archive-date=2023-05-27|accessdate=2023-08-05}}</ref>Tој учествувал во фронтови низ [[Западна Македонија|западните делови на Македонија]]. Исто така, учествувал во [[Кичево и Кичевско во НОВ|ослободувањето на Кичево]]. Желбата на партизаните била да тргнат кон [[Солун]] и да ја обединат Македонија, но [[Јосип Броз-Тито|Тито]] не им дозволил па ги пратил да се борат во [[Сремски фронт|Сремскиот фронт]]. Кога завршила војната тој бил среќен затоа што Македонија била ослободена од бугарските и италијанските фашистички и опресорски сили, но не бил задоволен затоа што Тито го спречил походот кон ослободување на Солун и обединување на [[Егејска Македонија|Егејска]], [[Пиринска Македонија|Пиринска]] и Вардарска Македонија тоа билo најголемата желба на Диме. Кога се вратил во Речани за херојството државата му подарила неколку ниви.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.wikipedia.org/wiki/State_Security_Administration_(Yugoslavia)|title=State Security Administration (Yugoslavia)|date=.|work=https://en.wikipedia.org/wiki/State_Security_Administration_(Yugoslavia)|archive-url=https://web.archive.org/web/20230512045000/https://en.wikipedia.org/wiki/State_Security_Administration_(Yugoslavia)|archive-date=2023-05-12|accessdate=2023-07-18}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/CIA-RDP86S00588R000300320006-6.pdf|title=Yugoslavia: Internal Security Capabilities|archive-url=https://web.archive.org/web/20210826070708/https://web.archive.org/web/20170123175313/https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/CIA-RDP86S00588R000300320006-6.pdf|archive-date=2021-08-26|accessdate=24-6-2024}}</ref> По војната бил вработен во [[УДБА|"Удба"]] од 1946 до 1950 год., истовремено работел во собранието на [[Југославија]]. Но во 1950 год. бил отпуштен и бил пратен на [[Голи Оток]] од страна на Тито, поради тоа што Диме бил голем националист кој сакал Македонија да биде автономна и обединета. Уште една голема причина е тоа што му кажал на Тито дека треба да му се поклони на [[Јосиф Сталин|Сталин]], ова го кажал поради фрустрацијата дека Тито не сакал Македонија да се обедини со своите окупирани територии во [[Македонци во Грција|Грција]], [[Пирински Македонци|Бугарија]] и [[Албанија]] но и дека бил огромен обожавател на [[Русија]], тие дури се сомневале да нѐ бил [[КГБ|руски шпион]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__PopisNaNaselenie__PopisiNaseleniMesta/Popisi_nm_1948_2002_NasPoVozrPol_mk.px/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|title=„Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.|archive-url=https://web.archive.org/web/20221005143338/http://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__PopisNaNaselenie__PopisiNaseleniMesta/Popisi_nm_1948_2002_NasPoVozrPol_mk.px/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|archive-date=2022-10-05|accessdate=24-6-2024}}</ref> Диме излегол од Голи Оток по една година, кога се вратил во Речани тој веднаш се оженил за Мирјана "Мирка" Тренеска (27 октомври 1924, Речани-Челопечко, Кичево - 18 април 2015, Кичево), откако се оженил тој се вработил во фабриката за чоколади "Штарк", во [[Белград]]. После некое време му се родило првото дете Мико (13 ноември 1951, Речани-Челопечко, Кичево - 30 декември 2019, Кичево), потоа му се родила ќерката Лепосава "Лепа" (17 септември 1953, Речани-Челопечко, Кичево ), и последно му се родил синот Драгољуб "Драге" (24 јуни 1955, Речани-Челопечко, Кичево - 24 декември 2024, Кичево). На 2 февруари 1960 год. имал незгода со бомба со што ја изгубил десната рака и следните четири години ги поминал во болница во Битола каде бил лекуван. Откако се вратил од Битола се вработил како чувар на магацин. После неколку години се пензионирал и му била доделена пензија за борците кои се бореле во Втората Светска Војна. Потоа почнал да се занимава со земјоделство и сточарство како главна работа. Во 1985 год. по повод одбележувањето четириесет години од ослободувањето од окупацијата му е доделен медал за херојство. Следните години ги поминува со земјоделство и сточарство како окупација. Во 2001 год. кога имало [[Македонија во 2001 година|конфликти со албанското население]], неговите деца одвај го спречиле да не се приклучи во војната, иако имал 77 години пак сакал да се бори за Македонија. На 18 јули 2003 год. поради компликации со здравјето починал во Речани, Кичево. = Семејна историја = <ref>{{Наведена книга|title=Кичевија, Насеља и порекло становништва|last=Смиљанић|first=Тома|publisher=САНУ|year=1935|isbn=|location=Београд|pages=469, 470 и 471}}</ref>Наназад ова семејство се враќа до Неделко кој се претпоставува дека бил роден околу средината на првата половина на XIX век во [[Охридски Санџак|охридското]] село [[Лактиње]] (во [[Дебрца]]). Тој му работел бесплатно на бегот од Лактиње и направил некоја беља, затоа околу средината на XIX век Неделко побегнал во селото [[Кладник]], а потоа заминал во селото [[Требино]] во [[Порече]]. Но за кратко време заедно со неколку други охридски фамилии се преселил во селото Речани кое било [[Чифлиг|турски чифлик]]. На Неделко околу средината на XIX век му се родил синот Стојче, тој исто така имал две ќерки Митана и Костадинка. Неделко се занимавал со земјоделство и сточарство, од добиток имал овци. Неделко се претпоставува дека починал околу крајот на XIX век во Речани. Стојче исто како татко му Неделко се занимавал со земјоделство и сточарство, тој имал два сина Спиридон "Спиро" и Никодин кои биле родени околу средината на втората половина на XIX век во Речани, тој имал и две ќерки Калина "Кала" и Будимка. Се претпоставува дека Стојче починал околу почетокот на XX век во Речани. Спиро прво почнал да се занимава со земјоделство и сточарство.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://documents-mk.blogspot.com/search/label/%D0%90%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%20%D0%BD%D0%B0%20%D0%92%D0%9C%D0%A0%D0%9E|title=Создавање и активноста на ВМРО до Илинденското востание|last=Катарџиев|first=Иван|date=2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20240625094535/https://documents-mk.blogspot.com/search/label/%D0%90%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%20%D0%BD%D0%B0%20%D0%92%D0%9C%D0%A0%D0%9E|archive-date=2024-06-25|accessdate=25-6-2024}}</ref> Потоа Спиро бил назначен од [[Македонска револуционерна организација|ВМРО]] како селски кмет и шпион во [[Рабетинска Река|регионот по Рабетинска река]]. Селото Речани и околните села во 1907 год. биле запалени од србите поради [[Српски комитет на четничката акција|четничко]]-[[Комити|комитски]] акции. Спиро се оженил два пати имал седум деца, три сина и четири ќерки, Методија, Стојмир и Костадинка од првата жена, а Љубомир, Ружа, Иванка и Дола од втората жена. Спиро починал околу крајот на првата половина на XX век во Речани. Никодин спротивно од брат му не се интересирал за политиката, тој се занимавал со земјоделство и сточарство. Никодин имал еден син Симеон "Синадин" кој се родил околу 1902 год. во Речани. Животот на Никодин трагично завршил околу 1906 год., откако си ги пасел овците му дошле [[четници]]те [[Србомани|(македонски србомани)]] кои требале да го убијат неговиот брат Спиро (затоашто им помагал на револуционерите на ВМРО), но четниците го помешале Никодин со Спиро и го стрелале Никодин. По смртта на Никодин, Спиро ја избркал Благуња жената на Никодин и ѝ рекол да се премажи за некој друг. Синадин бил земен од Трајче (синот на Будимка) од соседното село [[Крушица (Кичевско)|Крушица]], тој имал околу 5 години. Синадин заедно со Трајче отишле да работат во [[Романија]], Синадин прво почнал да работи во пекара, потоа работел разни работи колку да заработи нешто. Се вратил во Македонија кога имал 18 години. Tој веднаш одлучил да се ожени за Василка Мијаилеска од соседното село Орланци која била скоро два пати постара од него, таа била домаќинка, вредна и чесна жена. Кога се вратил Синадин, Спиро му дал неколку овци и дел од наследството. На Синадин во 1921 год. му се родило првото дете Наталија, после неколку години во 1924 год. му се родил синот Димитрија и последно во 1927 год. му се родила ќерката Илинка. Во следните години Синадин почнал прекумерно да пие алкохол и станал зависен. Кога Диме имал околу 10 години Синадин заминал во Белград да работи во пекара кај фамилија. Синадин се вратил кога внукот Драге имал 1 година, во 1956 год. Синадин и откако се вратил пак продолжил со пиењето се до смртта во 1974 год. во Речани. Василка е родена на 14 јануари 1890 год. во село Орланци, нејзин татко бил Митко Мијаилески, таа имала два браќа Санде и Мијат и три сестри Ѓенка, Милана и Јорданка. Нејзиниот братучед Ѓенко Мијаилески бил македонски револуционер кој бил дел од [[Македонска револуционерна организација|ВМРО]]. Нејзиното семејството Мијаилески пред Орланци дошло од селото Кладник, околу крајот на XVIII век. Василка починала во 1980 год. во Речани. Диме во Речани се занимавал со земјоделство, садел компири одгледувал тутун, правел ракија од своите сливи, а од сточарство имал волови со кои ги орал нивите, имал кокошки и кучиња. Диме во слободно време сакал да игра карти [[Табланет|"Табланет"]], тој никогаш не сакал да губи, кога ќе изгубел тој многу се лутел. Мирјана "Мирка" Никодиноска родена е на 27 октомври 1924 год. во Речани нејзини родители биле Мирче Тренески и Даница Тренеска, нејзини браќа и сестри биле Владо, Мито, Славко и Фитка. Tаа завршила четиригодишно училиште во Светораче.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://documents-mk.blogspot.com/2015/01/blog-post_24.html|title=МРО (Македонска Револуционерна Организација)|date=2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20240625094527/https://documents-mk.blogspot.com/2015/01/blog-post_24.html|archive-date=2024-06-25|accessdate=25-6-2024}}</ref> Нејзиниот дедо Милан Тренески учествувал во [[Илинденско востание|илинденското востание]] и го дал животот за Македонија. Нејзиното семејството Тренески пред Речани дошло од селото Требино во Порече, а пред Требино дошле од Охрид и охридските села. Мико бил роден на 13 ноември 1951 год. во Речани, тој завршил осумгодишно училиште во Орланци, Мико почнал да оди на средно училиште но не го довршил. Mико некое време работел во [[Хрватска]] и во [[Србија]], но за кратко време се вратил во Македонија. Мико работел како бурекџија, потоа работел во хотел како послужител и се занимавал со земјоделство. Мико се оженил со Станка со која ја добил ќерката Марија. Мико починал на 30 декември 2019 год. во Кичево. Лепа е родена на 17 септември 1953 год. во Речани, таа завршила осумгодишно училиште во Орланци. Лепа не завршила средно училиште, но била обучена во Кичево како шијачка. Лепа се омажила со Коста со кој ги добила синот Марјан и ќерката Марјана. Лепа работела како шијачка. Драге бил роден на 24 јуни 1955 год. во Речани, тој завршил осумгодишно училиште во Орланци, Драге бил бунтовник од мал. Тој бил многу интелегентен и вреден, од мали години работел по нивите. Најголема љубов имал за [[фудбал]]от, но затоа што немал услови се откажал од фудбалот, иако покажувал голем потенцијал. Драге завршил средно училиште како машински техничар. Служел војска во [[Нови Сад]]. Кога се вратил од војска се вработил во "Ќерамичко". Драге имал конфликти на работа и затоа бил избркан од "Ќерамичко", потоа се вработил како кондуктер. Драге се занимавал со земјоделство и сточарство. После неколку години бил избркан од работа поради конфликти, потоа се вработил во [[РЕК „Осломеј“|"Осломеј"]]. Пред [[Ден на независноста на Македонија|независноста на Македонија]] од Југославија во 1990 год., Драге и неколку луѓе го основале [[Внатрешна македонска револуционерна организација - Демократска партија за македонско национално единство|ВМРО-ДПМНЕ]] општински комитет во Кичево. После неколку години го напуштил комитетот поради конфликти и несогласувања со корумпираните водачи, но Драге пак продолжил да го подржува ВМРО-ДПМНЕ и да гласа за нив. Драге се оженил со Дукате, со која ги добил синот Диме и ќерката Мирјана "Мими", презимето им го сменил на Димески по неговиот татко. Драге починал на 24 декември 2021 год. поради компликации од ефектите на [[Коронавирус|корона вирусот]]. == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Македонски партизани]] pav8bq6egzcauj81m4uvp2zbe3gqr97 0 1332007 5381199 5201797 2025-06-17T15:25:08Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5381199 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Ceramică_Horezu_doi.jpg|мини|{{center|Horezu ceramics}}]] '''Хорезу керамика''' — уникатен тип [[Романија|романска]] керамика која традиционално се прави рачно околу градот Хорезу во северна Олтенија (округот Валчеа), недалеку од познатиот [[манастир Хорезу]]. Правењето на оваа керамика има повеќегенерациско знаење и вештини за развој на керамиката, поради што изработката на керамиката Хорезу била вклучена во списокот на нематеријално културно наследство на УНЕСКО во декември 2012 година.<ref name="UNESCO">[http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?lg=en&pg=00011&RL=00610 Craftsmanship of Horezu ceramics] on the official UNESCO pages, accessed on December 12th of 2012</ref> Производството е поделено на машки и женски дел во процесот на изработка. Така, мажите ја вадат земјата, која потоа се чисти, сече, наводенува, се меси, гази и меша – трансформирајќи ја во црвена [[глина]] што грнчарите ја формираат во посебна техника на прстите која бара концентрација, сила и агилност. Секој грнчар има своја техника на обликување, но секој од нив го следи редоследот на процесот. <ref name="UNESCO"/> Жените ја украсуваат обликуваната керамика пред да ја испечат со посебни техники и алатки за да исцртаат традиционални мотиви. Нивните вештини за комбинирање на декорацијата и бојата ја одредуваат оригиналноста и уникатноста на овие парчиња. Боите се светли нијанси на кафена, црвена, зелена, сина и т.н. „Хорезу слонова коска“. Грнчарите од Хорезу користат многу традиционални алатки како миксер за чистење на земјата, [[грнчарско тркало]] и чешел за обликување, издлабен рог од бик и фино стапче со врвови од жица за украсување и шпорет на дрва за печење. Овој древен занает е зачуван во огништето на предците, сега познато како улица Олари во Хорезу, каде што занаетчиите ја обликуваат глината во истиот макотрпен процес како и нивните предци. Хорезу е единствен историски романски керамички центар во кој овој занает остана главен извор на приход за многу семејства на грнчари како што се: [[Огрезеану]],<ref name="OGREZEANU">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.ogrezeanu.onlinehome.de/Keramik/Index.htm |title=Homepage Stelian Ogrezeanu |accessdate=2023-09-22 |archive-date=2021-06-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210616101853/http://ogrezeanu.onlinehome.de/Keramik/Index.htm |url-status=dead }}</ref> Висореану, Јорга, Фригура, Мишиу, Попа итн <ref>Eugenia Popescu, [http://www.9am.ro/stiri-revista-presei/2007-06-02/de-astazi-targul-ceramicii-populare-romanesti-la-horezu-canta-de-astazi-cocosul.html Romanian fair of folklore ceramics in Horezu] {{In lang|ro}} 2 June 2007.</ref> Денес оваа изработка се пренесува како и секогаш во кругот на семејството, но и во работилниците од мајстор до чирак, како и на фестивалите и изложбите на грнчарството. == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == * [https://www.youtube.com/watch?v=jKeurSq8lB8&feature=player_embedded Пример за видео на УНЕСКО] {{In lang|fr}} [[Категорија:Романска уметност]] [[Категорија:Грнчарство]] [[Категорија:Нематеријално културно наследство]] 3bwyoo6jbsd7xydu9wb2e39yddjhjdh 0 1332741 5381275 5251567 2025-06-17T21:49:02Z Riad Salih 111398 5381275 wikitext text/x-wiki '''Република Риф''' (Тарифит: ''Тагдуда н Ариф'', {{ArB|جمهورية الريف}} ''Jumhūriyya ar-Rīf'' ) била [[Конфедерација|конфедеративна република]] во Риф, [[Мароко]], која постоела помеѓу 1921 и 1926 година. Била создадена во Септември 1921 година, кога коалицијата на Рифијани предводена од Абд ел-Крим се побунила во војната во Риф против Шпанскиот протекторат во Мароко под династијата Алауити. [[Франција|Французите]] би интервенирале на страната на Шпанија во подоцнежните фази на конфликтот. Републиката била првата [[Независност|независна]] [[република]]-национална држава во историјата на [[Африка]]. Долготрајната борба за независност убила многу Рифијци и Шпанско-Француски војници и била сведок на употребата на хемиско оружје од страна на шпанската армија-нивно прво широко распространето распоредување од крајот на [[Прва светска војна|Првата светска војна]]. Евентуалната Шпанско-Француска победа се должела на технолошките и човечка сила што ги уживале колонизаторите, и покрај нивниот недостаток на морал и кохерентност. По крајот на војната, Републиката на крајот била распуштена во 1926 година<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=kkQhLpqk1XEC&pg=PA549|title=Discovering Imperialism: Social Democracy to World War I|last=Day|first=Richard B.|last2=Gaido|first2=Daniel|date=2011-11-25|publisher=BRILL|isbn=978-9004201569|page=549|language=en|access-date=14 September 2016}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=VC1UCwAAQBAJ&pg=PT183|title=Making Morocco: Colonial Intervention and the Politics of Identity|last=Wyrtzen|first=Jonathan|date=2016-02-19|publisher=Cornell University Press|isbn=9781501704246|page=183|language=en|access-date=14 September 2016}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=BhMuc6NacxgC&pg=PA62|title=North Africa|last=Hall|first=John G.|last2=Publishing|first2=Chelsea House|publisher=Infobase Publishing|year=2002|isbn=9780791057469|page=62|language=en|access-date=14 September 2016}}</ref> == Историја == === Мароко === [[Француска колонијална империја|Француската]] и [[Шпанско Царство|Шпанската]] империја го колонизирала Мароко, а во 1912 година Договорот помеѓу Франција и Шпанија во врска со Мароко воспоставила Шпански и [[Француско Мароко|Француски]] протекторати таму. Општиот пристап на Франција кон управувањето со протекторатот на Мароко била политика на индиректно владеење, каде што тие ги кооптирале постоечките системи на управување за да го контролирале протекторатот.<ref name=":6">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.britannica.com/place/Morocco/Decline-of-traditional-government-1830-1912|title=Morocco - Decline of traditional government (1830–1912) {{!}} Britannica|work=www.britannica.com|language=en|accessdate=2023-05-08}}</ref> Поточно, мароканската елита и султаните на Мароко биле оставени под контрола додека биле под силно влијание на француската влада.<ref name=":6" /> Францускиот и Шпанскиот [[колонијализам]] во Мароко бил дискриминаторски кон домородните Рифи и Сахрави и бил многу штетен за мароканската економија. Мароканците биле третирани како граѓани од втор ред и биле дискриминирани во сите аспекти на [[Колонијализам|колонијалниот живот]].<ref name=":7">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.moroccoworldnews.com/2023/03/354257/what-moroccan-schools-do-not-teach-about-the-toxic-legacy-of-frances-protectorate|title=What Moroccan Schools Do Not Teach About the Toxic Legacy of France's Protectorate|last=Bennis|first=Samir|date=1 March 2023|work=moroccoworldnews.com|language=en|accessdate=2023-05-08}}</ref> Инфраструктурата била дискриминаторска во колонијално Мароко. Француската колонијална влада изградила 36,5 километри канализација во новите населби создадени за да се сместиле новите француски доселеници, додека само 4,3 километри канализација биле изградени во домородните марокански заедници.<ref name=":7"/> Дополнително, земјиштето во Мароко било далеку поскапо за Мароканците отколку за француските доселеници. На пример, додека просечниот Мароканец имал парцела 50 пати помала од нивните француски доселеници, Мароканците биле принудени да плаќаат 24% повеќе по хектар.<ref name=":7" /> На Мароканците дополнително им било забрането да купуваат земја од Француски доселеници.<ref name=":7" /> Економијата на колонијалниот Мароко била дизајнирана да им користи на француските бизниси на штета на мароканските работници. Мароко бил принуден да ја увезел целата своја стока од Франција и покрај повисоките трошоци.<ref name=":7"/> Дополнително, подобрувањата на земјоделството и системите за наводнување во Мароко биле исклучиво од корист на колонијалните земјоделци, додека мароканските фарми ги оставиле во технолошка неповолна положба.<ref name=":7" /> Се проценило дека Француската колонијална политика резултирала со 95% од трговскиот дефицит на Мароко до 1950 година<ref name=":7" /> === Револуционерни војни за независност === ==== Заински војни ==== Помеѓу годините од 1914 до 1921 година, Заинската конфедерација, првенствено од регионот [[Атлас (планини)|на планините Атлас]] во Мароко, организирала вооружен отпор против Француската и Шпанската колонијална контрола. Избувнувањето на [[Прва светска војна|Првата светска војна ги]] спречила Французите целосно да се посветат на конфликтот, а со тоа Француските и Шпанските сили претрпеле големи загуби.<ref name=":8">{{Наведена мрежна страница|url=https://francia.digitale-sammlungen.de/Blatt_bsb00016278,00451.html?prozent=1|title=Francia 3 (1975)|work=francia.digitale-sammlungen.de|accessdate=2023-05-08}}</ref> На пример, во битката кај Ел Хери во 1914 година, загинале 600 француски војници.<ref name=":8" /> Борбите првенствено се карактеризирале со [[Герилско војување|герилска војна]]. Силите на Зајанес дополнително добиле воена и економска поддршка од [[Централни сили|Централните сили]].<ref name=":8" /> ==== Риф војна ==== Следејќи ги нејзините интереси и признавањето на неговото влијание во северно Мароко преку Антантата Кордијале од 1904 година, Конференцијата на Алгесирас од 1906 година и Картагенскиот пакт од 1907 година, [[Шпанска реставрација|Шпанија од времето на реставрацијата]] го окупирала Рас Кебдана, град во близина на реката Мулуја во март 1907 година{{Sfn|Saro Gandarillas|1993}}<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://fr.le360.ma/blog/la-chronique-de-mouna-hachim/periple-autour-des-iles-jaafarines-250097/|title=Périple autour des îles Jaâfarines|work=Le 360 Français|language=fr|accessdate=2023-02-21}}</ref> и ги започнале кампањите Мелилан и Керт против Рифиските племиња помеѓу 1909 и 1912 година{{Sfn|León Rojas|2018}}{{Sfnp|Ramos Oliver|2013}} Во јуни 1911 година, Шпанските трупи ги окупирале Лараче и Ксар ел-Кебир.{{Sfn|Clark|2013}} Мароканскиот претседател за независност Абд ел-Крим (1882–1963) организирал вооружена револуција, војната Риф, против Шпанската и Француската колонијална контрола на Мароко. Шпанците се соочиле со немири и натаму од 1890-тите, но во 1921 година шпанските колонијални трупи биле масакрирани во битката кај Годишната. Абд ел-Крим основал независна [[Република]], Република Риф, која функционирала до 1927 година, но имала меѓународно признавање во 1920 година од [[Централни сили|централните сили]] од [[Прва светска војна|Првата светска војна]]-[[Германско Царство|Германската империја]], [[Австроунгарија]], [[Отоманско Царство|Отоманската империја]] и [[Советски Сојуз|Советскиот Сојуз]]. Вооружените сили на Република Риф дополнително добиле [[Војска|воена]] и економска поддршка од нив. Франција и Шпанија не ја признале Републиката и соработувале за да ја уништат. Тие испратиле 200.000 војници, принудувајќи го Абд ел-Крим да се предал во 1926 година. До 1947 година бил прогонет во Тихиот Океан. Мароко станал тивок и во 1936 година станал база од која [[Франциско Франко]] го започнал фашистичкиот пуч од јули 1936 година.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=WjQfo3a1eVMC&pg=PA15|title=Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia|last=Alexander Mikaberidze|date=2011|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1598843361|page=15}}</ref> Во 1921 година, локалните Рифијци, под водство на Абд ел-Крим, ја уништиле Шпанската офанзива предводена од генералот Мануел Фернандес Силвестре во битката кај Годишното, и набргу потоа прогласиле создавање на независна република на 18 септември 1921 година.<ref>David S. Woolman, ''Rebels in the Rif: Abd El Krim and the Rif Rebellion'' (Stanford University Press, 1968), p. 96</ref> Републиката била формално конституирана во 1923 година, со Абд ел-Крим како [[шеф на држава]]та и Бен Хаџ Хатми како [[премиер]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.britannica.com/place/Morocco|title=Morocco - The Spanish Zone|work=Encyclopedia Britannica|language=en|accessdate=2020-08-11}}</ref> Абд ел-Крим им донел на Шпанците бројни порази, враќајќи ги во крајбрежните пунктови. Со тековната војна, тој испратил дипломатски претставници во Лондон и Париз, во крајно залуден обид да воспоставил легитимни дипломатски односи со другите европски сили.{{Се бара извор|date=May 2017}} Кон крајот на 1925 година, Французите и Шпанците создале заедничка работна група од 500.000 луѓе, поддржани од тенкови и авиони.<ref>{{Наведување|first=David H.|last=Slavin|title=The French Left and the Rif War, 1924–25: Racism and the Limits of Internationalism|journal=Journal of Contemporary History|volume=26|number=1|date=Jan 1991|pages=5–32|doi=10.1177/002200949102600101|jstor=260628}}</ref> По 1923 година, Шпанците користеле хемиско оружје увезено од Германија.<ref>Rudibert Kunz: ''"Con ayuda del más dañino de todos los gases" – Der Gaskrieg gegen die Rif-Kabylen in Spanisch-Marokko'' in [[Irmtrud Wojak]]/Susanne Meinl (eds.): ''Völkermord und Kriegsverbrechen in der ersten Hälfte des 20. Jahrhunderts'', Frankfurt/Main 2004, pp. 153–191 (here: 169–185).</ref> Републиката била распуштена од шпанските и француските окупаторски сили на 27 мај 1926 година, но многу [[Герилско војување|герилци]] на Риф продолжиле да се борат до 1927 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.britannica.com/biography/Abd-el-Krim|title=Abd el-Krim – Adb el-Krim during the Rif War|work=Encyclopedia Britannica|language=en|accessdate=2020-08-11}}</ref> [[Податотека:Abd_el-Krim,_Fes_1926.jpg|мини|240x240пкс| Абд-ел-Крим се качувал на возот Фез-Тангер во 1926 година на пат кон егзил на островот [[Реинион|Реунион]] во Индискиот Океан.]] Во април 1925 година, Абд ел-Крим ја прогласил независната Република во регионот Риф во шпанско Мароко.{{Sfn|Lepage|2008}} Тој напредувал на југ во француски Мароко, победувајќи ги француските сили и заканувајќи се на главниот град [[Фес (град)|Фес]].{{Sfn|Lepage|2008}} Генералниот резидент, Хуберт Лаути, бил заменет како воен командант од [[Филип Петен]]{{Sfn|Griffiths|2011}} на 3 септември 1925 година од воена до цивилна влада{{Sfn|Jolly|1977}} Лаути добил многу мало признание за неговото достигнување во обезбедувањето на Мароко како колонија.{{Sfn|Woolman|1968}} Стиг би бил подготвен да им дал автономија на луѓето од Риф, но војската го отфрлила.{{Sfn|Griffiths|2011}} Абд ел-Крим му се предал на [[Филип Петен]] на 26 мај 1926 година и бил депортиран во [[Реинион|Реунион]] во Индискиот Океан, каде што бил задржан до 1947 година.{{Sfn|Ansprenger|1989}} Теодор Стиг рекол дека Абд ел Крим бил голем водач и национален и народен херој, но Абд Ел Крим сакал „ниту да биде возвишен, ниту понижен, туку со текот на времето заборавен“.{{Sfn|Woolman|1968}} == Наводи == <references responsive="1"></references> {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Поранешни држави]] [[Категорија:Исламски држави]] [[Категорија:Политички режими во меѓувоениот период]] [[Категорија:Држави и територии распаднати во 1926 година]] [[Категорија:Држави и територии настанати во 1921 година]] [[Категорија:Поранешни непризнаени држави]] [[Категорија:Поранешни републики]] [[Категорија:Поранешни држави во Африка]] [[Категорија:Престаноци во 1926 година]] [[Категорија:Статии со извори на француски (fr)]] [[Категорија:Сите статии со непотврдени изјави]] t19fajqfsuk2pghyyzvxqz4eou6l3cz 5381276 5381275 2025-06-17T21:49:13Z Riad Salih 111398 5381276 wikitext text/x-wiki {{Историја на Мароко}} '''Република Риф''' (Тарифит: ''Тагдуда н Ариф'', {{ArB|جمهورية الريف}} ''Jumhūriyya ar-Rīf'' ) била [[Конфедерација|конфедеративна република]] во Риф, [[Мароко]], која постоела помеѓу 1921 и 1926 година. Била создадена во Септември 1921 година, кога коалицијата на Рифијани предводена од Абд ел-Крим се побунила во војната во Риф против Шпанскиот протекторат во Мароко под династијата Алауити. [[Франција|Французите]] би интервенирале на страната на Шпанија во подоцнежните фази на конфликтот. Републиката била првата [[Независност|независна]] [[република]]-национална држава во историјата на [[Африка]]. Долготрајната борба за независност убила многу Рифијци и Шпанско-Француски војници и била сведок на употребата на хемиско оружје од страна на шпанската армија-нивно прво широко распространето распоредување од крајот на [[Прва светска војна|Првата светска војна]]. Евентуалната Шпанско-Француска победа се должела на технолошките и човечка сила што ги уживале колонизаторите, и покрај нивниот недостаток на морал и кохерентност. По крајот на војната, Републиката на крајот била распуштена во 1926 година<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=kkQhLpqk1XEC&pg=PA549|title=Discovering Imperialism: Social Democracy to World War I|last=Day|first=Richard B.|last2=Gaido|first2=Daniel|date=2011-11-25|publisher=BRILL|isbn=978-9004201569|page=549|language=en|access-date=14 September 2016}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=VC1UCwAAQBAJ&pg=PT183|title=Making Morocco: Colonial Intervention and the Politics of Identity|last=Wyrtzen|first=Jonathan|date=2016-02-19|publisher=Cornell University Press|isbn=9781501704246|page=183|language=en|access-date=14 September 2016}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=BhMuc6NacxgC&pg=PA62|title=North Africa|last=Hall|first=John G.|last2=Publishing|first2=Chelsea House|publisher=Infobase Publishing|year=2002|isbn=9780791057469|page=62|language=en|access-date=14 September 2016}}</ref> == Историја == === Мароко === [[Француска колонијална империја|Француската]] и [[Шпанско Царство|Шпанската]] империја го колонизирала Мароко, а во 1912 година Договорот помеѓу Франција и Шпанија во врска со Мароко воспоставила Шпански и [[Француско Мароко|Француски]] протекторати таму. Општиот пристап на Франција кон управувањето со протекторатот на Мароко била политика на индиректно владеење, каде што тие ги кооптирале постоечките системи на управување за да го контролирале протекторатот.<ref name=":6">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.britannica.com/place/Morocco/Decline-of-traditional-government-1830-1912|title=Morocco - Decline of traditional government (1830–1912) {{!}} Britannica|work=www.britannica.com|language=en|accessdate=2023-05-08}}</ref> Поточно, мароканската елита и султаните на Мароко биле оставени под контрола додека биле под силно влијание на француската влада.<ref name=":6" /> Францускиот и Шпанскиот [[колонијализам]] во Мароко бил дискриминаторски кон домородните Рифи и Сахрави и бил многу штетен за мароканската економија. Мароканците биле третирани како граѓани од втор ред и биле дискриминирани во сите аспекти на [[Колонијализам|колонијалниот живот]].<ref name=":7">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.moroccoworldnews.com/2023/03/354257/what-moroccan-schools-do-not-teach-about-the-toxic-legacy-of-frances-protectorate|title=What Moroccan Schools Do Not Teach About the Toxic Legacy of France's Protectorate|last=Bennis|first=Samir|date=1 March 2023|work=moroccoworldnews.com|language=en|accessdate=2023-05-08}}</ref> Инфраструктурата била дискриминаторска во колонијално Мароко. Француската колонијална влада изградила 36,5 километри канализација во новите населби создадени за да се сместиле новите француски доселеници, додека само 4,3 километри канализација биле изградени во домородните марокански заедници.<ref name=":7"/> Дополнително, земјиштето во Мароко било далеку поскапо за Мароканците отколку за француските доселеници. На пример, додека просечниот Мароканец имал парцела 50 пати помала од нивните француски доселеници, Мароканците биле принудени да плаќаат 24% повеќе по хектар.<ref name=":7" /> На Мароканците дополнително им било забрането да купуваат земја од Француски доселеници.<ref name=":7" /> Економијата на колонијалниот Мароко била дизајнирана да им користи на француските бизниси на штета на мароканските работници. Мароко бил принуден да ја увезел целата своја стока од Франција и покрај повисоките трошоци.<ref name=":7"/> Дополнително, подобрувањата на земјоделството и системите за наводнување во Мароко биле исклучиво од корист на колонијалните земјоделци, додека мароканските фарми ги оставиле во технолошка неповолна положба.<ref name=":7" /> Се проценило дека Француската колонијална политика резултирала со 95% од трговскиот дефицит на Мароко до 1950 година<ref name=":7" /> === Револуционерни војни за независност === ==== Заински војни ==== Помеѓу годините од 1914 до 1921 година, Заинската конфедерација, првенствено од регионот [[Атлас (планини)|на планините Атлас]] во Мароко, организирала вооружен отпор против Француската и Шпанската колонијална контрола. Избувнувањето на [[Прва светска војна|Првата светска војна ги]] спречила Французите целосно да се посветат на конфликтот, а со тоа Француските и Шпанските сили претрпеле големи загуби.<ref name=":8">{{Наведена мрежна страница|url=https://francia.digitale-sammlungen.de/Blatt_bsb00016278,00451.html?prozent=1|title=Francia 3 (1975)|work=francia.digitale-sammlungen.de|accessdate=2023-05-08}}</ref> На пример, во битката кај Ел Хери во 1914 година, загинале 600 француски војници.<ref name=":8" /> Борбите првенствено се карактеризирале со [[Герилско војување|герилска војна]]. Силите на Зајанес дополнително добиле воена и економска поддршка од [[Централни сили|Централните сили]].<ref name=":8" /> ==== Риф војна ==== Следејќи ги нејзините интереси и признавањето на неговото влијание во северно Мароко преку Антантата Кордијале од 1904 година, Конференцијата на Алгесирас од 1906 година и Картагенскиот пакт од 1907 година, [[Шпанска реставрација|Шпанија од времето на реставрацијата]] го окупирала Рас Кебдана, град во близина на реката Мулуја во март 1907 година{{Sfn|Saro Gandarillas|1993}}<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://fr.le360.ma/blog/la-chronique-de-mouna-hachim/periple-autour-des-iles-jaafarines-250097/|title=Périple autour des îles Jaâfarines|work=Le 360 Français|language=fr|accessdate=2023-02-21}}</ref> и ги започнале кампањите Мелилан и Керт против Рифиските племиња помеѓу 1909 и 1912 година{{Sfn|León Rojas|2018}}{{Sfnp|Ramos Oliver|2013}} Во јуни 1911 година, Шпанските трупи ги окупирале Лараче и Ксар ел-Кебир.{{Sfn|Clark|2013}} Мароканскиот претседател за независност Абд ел-Крим (1882–1963) организирал вооружена револуција, војната Риф, против Шпанската и Француската колонијална контрола на Мароко. Шпанците се соочиле со немири и натаму од 1890-тите, но во 1921 година шпанските колонијални трупи биле масакрирани во битката кај Годишната. Абд ел-Крим основал независна [[Република]], Република Риф, која функционирала до 1927 година, но имала меѓународно признавање во 1920 година од [[Централни сили|централните сили]] од [[Прва светска војна|Првата светска војна]]-[[Германско Царство|Германската империја]], [[Австроунгарија]], [[Отоманско Царство|Отоманската империја]] и [[Советски Сојуз|Советскиот Сојуз]]. Вооружените сили на Република Риф дополнително добиле [[Војска|воена]] и економска поддршка од нив. Франција и Шпанија не ја признале Републиката и соработувале за да ја уништат. Тие испратиле 200.000 војници, принудувајќи го Абд ел-Крим да се предал во 1926 година. До 1947 година бил прогонет во Тихиот Океан. Мароко станал тивок и во 1936 година станал база од која [[Франциско Франко]] го започнал фашистичкиот пуч од јули 1936 година.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=WjQfo3a1eVMC&pg=PA15|title=Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia|last=Alexander Mikaberidze|date=2011|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1598843361|page=15}}</ref> Во 1921 година, локалните Рифијци, под водство на Абд ел-Крим, ја уништиле Шпанската офанзива предводена од генералот Мануел Фернандес Силвестре во битката кај Годишното, и набргу потоа прогласиле создавање на независна република на 18 септември 1921 година.<ref>David S. Woolman, ''Rebels in the Rif: Abd El Krim and the Rif Rebellion'' (Stanford University Press, 1968), p. 96</ref> Републиката била формално конституирана во 1923 година, со Абд ел-Крим како [[шеф на држава]]та и Бен Хаџ Хатми како [[премиер]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.britannica.com/place/Morocco|title=Morocco - The Spanish Zone|work=Encyclopedia Britannica|language=en|accessdate=2020-08-11}}</ref> Абд ел-Крим им донел на Шпанците бројни порази, враќајќи ги во крајбрежните пунктови. Со тековната војна, тој испратил дипломатски претставници во Лондон и Париз, во крајно залуден обид да воспоставил легитимни дипломатски односи со другите европски сили.{{Се бара извор|date=May 2017}} Кон крајот на 1925 година, Французите и Шпанците создале заедничка работна група од 500.000 луѓе, поддржани од тенкови и авиони.<ref>{{Наведување|first=David H.|last=Slavin|title=The French Left and the Rif War, 1924–25: Racism and the Limits of Internationalism|journal=Journal of Contemporary History|volume=26|number=1|date=Jan 1991|pages=5–32|doi=10.1177/002200949102600101|jstor=260628}}</ref> По 1923 година, Шпанците користеле хемиско оружје увезено од Германија.<ref>Rudibert Kunz: ''"Con ayuda del más dañino de todos los gases" – Der Gaskrieg gegen die Rif-Kabylen in Spanisch-Marokko'' in [[Irmtrud Wojak]]/Susanne Meinl (eds.): ''Völkermord und Kriegsverbrechen in der ersten Hälfte des 20. Jahrhunderts'', Frankfurt/Main 2004, pp. 153–191 (here: 169–185).</ref> Републиката била распуштена од шпанските и француските окупаторски сили на 27 мај 1926 година, но многу [[Герилско војување|герилци]] на Риф продолжиле да се борат до 1927 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.britannica.com/biography/Abd-el-Krim|title=Abd el-Krim – Adb el-Krim during the Rif War|work=Encyclopedia Britannica|language=en|accessdate=2020-08-11}}</ref> [[Податотека:Abd_el-Krim,_Fes_1926.jpg|мини|240x240пкс| Абд-ел-Крим се качувал на возот Фез-Тангер во 1926 година на пат кон егзил на островот [[Реинион|Реунион]] во Индискиот Океан.]] Во април 1925 година, Абд ел-Крим ја прогласил независната Република во регионот Риф во шпанско Мароко.{{Sfn|Lepage|2008}} Тој напредувал на југ во француски Мароко, победувајќи ги француските сили и заканувајќи се на главниот град [[Фес (град)|Фес]].{{Sfn|Lepage|2008}} Генералниот резидент, Хуберт Лаути, бил заменет како воен командант од [[Филип Петен]]{{Sfn|Griffiths|2011}} на 3 септември 1925 година од воена до цивилна влада{{Sfn|Jolly|1977}} Лаути добил многу мало признание за неговото достигнување во обезбедувањето на Мароко како колонија.{{Sfn|Woolman|1968}} Стиг би бил подготвен да им дал автономија на луѓето од Риф, но војската го отфрлила.{{Sfn|Griffiths|2011}} Абд ел-Крим му се предал на [[Филип Петен]] на 26 мај 1926 година и бил депортиран во [[Реинион|Реунион]] во Индискиот Океан, каде што бил задржан до 1947 година.{{Sfn|Ansprenger|1989}} Теодор Стиг рекол дека Абд ел Крим бил голем водач и национален и народен херој, но Абд Ел Крим сакал „ниту да биде возвишен, ниту понижен, туку со текот на времето заборавен“.{{Sfn|Woolman|1968}} == Наводи == <references responsive="1"></references> {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Поранешни држави]] [[Категорија:Исламски држави]] [[Категорија:Политички режими во меѓувоениот период]] [[Категорија:Држави и територии распаднати во 1926 година]] [[Категорија:Држави и територии настанати во 1921 година]] [[Категорија:Поранешни непризнаени држави]] [[Категорија:Поранешни републики]] [[Категорија:Поранешни држави во Африка]] [[Категорија:Престаноци во 1926 година]] [[Категорија:Статии со извори на француски (fr)]] [[Категорија:Сите статии со непотврдени изјави]] kj459p904ix8wdob41a9zwnjhq0s1a2 0 1338869 5381195 5222036 2025-06-17T15:22:46Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5381195 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Portland_Vase_V&A.jpg|мини| Неокласична вазна; околу 1790 година; јаспис; висина: 25,4 см, ширина: 18,7 см; [[Викторија и Алберт (музеј)|Музеј на Викторија и Алберт]], [[Лондон]].]] [[Податотека:The_David_Vases.jpg|мини| Давидови вазни; 1351 година ([[Јуен (династија)|династија Јуан]]); [[порцелан]], син украс од [[кобалт]] под глазура; висина: 63,8 см; [[Британски музеј]], Лондон.]] '''Вазна'''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://drmj.eu/show/%D0%B2%D0%B0%D0%B7%D0%BD%D0%B0/%D0%B6|title=Вазна|work=[[Дигитален речник на македонскиот јазик]]|accessdate=14 декември 2023}}</ref> или '''ваза'''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://drmj.eu/show/%D0%B2%D0%B0%D0%B7%D0%B0/%D0%B6|title=Ваза|work=[[Дигитален речник на македонскиот јазик]]|accessdate=14 декември 2023}}</ref> ― отворен сад. Може да се направи од повеќе материјали, како што се [[керамика]], стакло, [[метал]]и што не ’рѓосуваат, како што се [[алуминиум]], [[месинг]], [[бронза]] или нерѓосувачки челик. Дури и дрвото е користено за правење вазни, или со користење на видови дрвја кои природно се спротивставуваат на гниењето, како што е тиковото, или со нанесување заштитна обвивка на обично дрво или [[пластика]]. Често се [[Украсна уметност|украсуваат]] вазни и често се користат за држење на сечено цвеќе. Вазните доаѓаат во различни големини за да го држат во место кој било [[цвет]] што е внатре во неа. Вазните обично имаат сличен облик. Газиштето или основата може да бидат луковични, рамни, каринирани,<ref>Emmanuel Cooper. 2000. ''Ten Thousand Years of Pottery'', fourth edition, [[Прес на Универзитетот во Пенсилванија|University of Pennsylvania Press]], {{ISBN|0-8122-3554-1}}, {{ISBN|978-0-8122-3554-8}}, 352 страници</ref> или друг облик. Телото го образува главниот дел од парчето. Некои вазни имаат рамо, каде што телото се криви навнатре, врат, кој дава висина и усна, каде што вазната се разгорува назад на врвот. На некои вазни им се додавани и рачки. Различни стилови и видови на вазни се развиени низ светот во различни временски периоди, како што се кинеската керамика и домородната американска керамика. Во [[грнчарство]]то на [[Стара Грција]] „вазното сликарство“ е традиционалниот поим што ја опфаќа познатата фино насликана керамика, често со многу фигури во сцени од [[Старогрчка митологија|грчката митологија]]. Таквите парчиња може да бидат нарекувани вазни без оглед на нивниот облик; повеќето всушност биле користени за држење или послужување [[течност]]и, а многу поприродно би биле нарекувани [[чаши]], бокали и така натаму. Во 2003 година, Грејсон Пери ја добил Тарнеровата награда за неговата керамика, обично во облик на вазна. == Историја == Постои долга историја на обликот и функцијата на вазна во скоро сите развиени култури, а често керамичките предмети се единствениот уметнички доказ што останал од исчезнатите култури. Во почетните фази на грнчарството, најкористената техника за изработка на керамика бил методот на намотување при изработката. Методот на намотување е чин на обработка на глината во долги цилиндрични ленти кои подоцна стануваат мазни ѕидови. == Грнчарско тркало == [[Грнчарско тркало|Грнчарското тркало]] веројатно било измислено во [[Месопотамија]] до 4-от милениум п.н.е., но било проширено низ речиси цела [[Евроазија]] и поголемиот дел од [[Африка]], иако останало непознато во [[Нов Свет|Новиот Свет]] до доаѓањето на Европејците.<ref>{{Наведено списание|title=Moorey, Peter Roger Stuart (1994).|journal=Ancient Mesopotamian Material's and Industries: The Archaeological Evidence. P. 146.}}</ref> Најраното откритие за потеклото на грнчарското тркало било во денешен јужен [[Ирак]]. Откривањето на оваа техника било корисно за луѓето од денешен јужен Ирак бидејќи служело како замена за нивните претходни неефикасни традиции. Со оваа нова техника, таа ќе расте постепено, па дури и ќе се примени за употреба на украсување керамика.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ceramicstoday.com/articles/potters_wheel.htm|title=The Origins of the Potter's Wheel|last=Bryant|first=Victor|work=Ceramics Today|accessdate=14 декември 2023|archive-date=2004-11-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20041121085108/http://www.ceramicstoday.com/articles/potters_wheel.htm|url-status=dead}}</ref> == Градинарска вазна == Градинарските вазни обично имаат облик на [[буква]]та [[V]], но можат да бидат и [[Цилиндар (геометрија)|цилиндрични]] или во облик на чинија. Тие обично се направени од [[керамика]] или, денес, од [[пластика]]. Примери се Торлониевата вазна<ref name=":0">{{Наведено списание|title=Museo Torlonia|journal=Inv. 174. Luca Leoncini, "The Torlonia Vase: History and Visual Records from the Fifteenth to the Nineteenth Centuries", Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, 54 (1991:99–116).}}</ref> и Медичиевата вазна во галеријата [[Уфици]] во [[Фиренца]].<ref name=":1">{{Наведени вести|title=Several 17th and 18th-century variants are illustrated in John Goldsmith Phillips|work="The Choisy-Ménars Vases" The Metropolitan Museum of Art Bulletin, New Series, 25.6 (февруари 1967:242–250).}}</ref> == Облици == {{Столбови-список|[[Стара Грција]] * [[Амфора]] * [[Хидрија]] * [[Кратер (сад)|Кратер]] * [[Лекит]] * [[Ојнохое]] Кина: *[[Мејпинг]] Современи: * [[Шише]] * Вазна во облик на [[цилиндар]] * [[Циглена вазна]] * Вазна во облик на тиква * [[Тегла]] * [[Стомна]] * Ротундна вазна * Вазна во облик на [[репа]] * [[Урна]] * Вазна во облик на [[V]] * Вазна во облик на [[U]]}} == Галерија == <gallery widths="170" heights="170"> Податотека:Terracotta lekanis (dish) MET DP114253.jpg|алт=Detail of a red-figure lekanis; 365–350 BC; terracotta; Metropolitan Museum of Art (New York City)|Детал од леканис со црвени ликови; 365–350 п.н.е.; теракота;[[Метрополитен (музеј)|Музеј на уметност Метрополитен]] (Њујорк) Податотека:Getty Villa - Mixing Vessel with a deceased youth - inv.96.AE.117.jpg|алт=Red-figure mixing vessel; 330-320 BC; terracotta; from Apulia (south Italy); Getty Villa (Los Angeles, USA)|Сад за мешање со црвени ликови; 330-320 п.н.е.; теракота; од[[Апулија]] (јужна Италија); Гетиева вила ([[Лос Анџелес]], Соединети Држави) Податотека:Marble calyx-krater with reliefs of maidens and dancing maenads MET DT4541.jpg|алт=Roman calyx krater with reliefs of maidens and dancing maenads; 1st century AD; Pentelic marble; height: 80.7&nbsp;cm; Metropolitan Museum of Art|[[Римско Царство|Римски]] [[Кратер (сад)|чашкиноливчест кратер]] со релјефи на моми и танцувачки менади; 1 век од нашата ера; Пентеликонски мермер; висина: 80,7 см; Музеј на уметност Метрополитен Податотека:Codex-Style Vase with Mythological Scene MET DP-579-002.jpg|алт=Maya codex-style vase with a mythological scene; 7th–8th century; ceramic; height: 19&nbsp;cm, diameter: 11.2&nbsp;cm; Metropolitan Museum of Art|Маина вазна во кодексен стил со митолошка сцена; 7-8 век; керамика; висина: 19 цм, димензии: 11,2 цм; Музеј на уметност Метрополитен Податотека:Two flasks with dragons.jpg|алт=Two Chinese flasks with dragons; 1403-1424; underglaze blue porcelain; height (the left one): 47.8&nbsp;cm, height (the right one): 44.6&nbsp;cm; British Museum (London)|Две кинески колби со змејови; 1403-1424; порцелан со сина подглазура; висина (лево): 47,8 цм, висина (десно): 44,6 цм;[[Британски музеј]], Лондон Податотека:Vase MET DT3700.jpg|алт=An example of Delftware; circa 1690; tin-glazed earthenware; height: 72.4&nbsp;cm; Metropolitan Museum of Art|Пример за делфтски порцелан; околу 1690 година; глинени садови застаклени со калај; висина: 72,4 см; Музеј на уметност Метрополитен Податотека:China, Jiangxi province, Jingdezhen, Qing dynasty (1644-1911), Qianlong mar - Vase with Three Rams' Heads - 1989.321 - Cleveland Museum of Art.tif|алт=Chinese vase with three rams' heads; 1736-1795; cloisonné enamel; diameter: 9.4&nbsp;cm, overall: 14&nbsp;cm; from Jingdezhen (Jiangxi province, China); Cleveland Museum of Art (Cleveland, Ohio, USA)|Кинеска вазна со три глави на овни; 1736-1795; емаил од клоазон; прикажување: 9,4&nbsp;cm, дијаметар: 14 цм; од Џингдежен (покраина Џјангши, НР Кина); Музеј на уметност во Кливленд ([[Кливленд]], [[Охајо]], Соединети Држави) Податотека:Vase (one of a pair) MET DP214514.jpg|алт=Rococo vase; circa 1761; soft paste porcelain; height: 24.1&nbsp;cm; Metropolitan Museum of Art|[[Рококо]] вазна; околу 1761 година; мека паста порцелан; висина: 24,1 цм; Музеј на уметност Метрополитен Податотека:Tuinvaas gedecoreerd met de Winter en de Lente Twee tuinvazen met de vier seizoenen, BK-16444-A.jpg|алт=Garden vase decorated with summer and autumn; 1714; marble; height: 146&nbsp;cm; Rijksmuseum (Amsterdam, the Netherlands)|Градинарска вазна украсена со лето и есен; 1714 година; мермер; висина: 146 см; [[Државен музеј (Амстердам)|Државен музеј]], [[Амстердам]], [[Холандија]] Податотека:Vase with cover (one of a pair) MET DP103165 (cropped).jpg|алт=Neoclassical vases with covers; 1784-1795; soft-paste porcelain; height (with cover): 47.6&nbsp;cm; made at the Real Fábrica del Buen Retiro; Metropolitan Museum of Art|Неокласични вазни со капаци; 1784-1795; порцелан од мека паста; висина (сосе капак): 47,6 цм; состав во Real Fábrica del Buen Retiro (превод: Кралска фабрика во Буен Ретиро); Mузеј на уметност Метрополитен Податотека:Vase with cover (vase des âges) (one of a pair) MET DP-13079-025.jpg|алт=French vase with cover (vase des âges); 1788; soft-paste porcelain; height: 49.5&nbsp;cm; Metropolitan Museum of Art|Француска вазна со kapac (vase des âges); 1788 година; порцелан од мека паста; висина: 49,5 цм; Музеј на уметност Метрополитен Податотека:Gallé - Vase with clematis flowers.jpg|алт=Art Nouveau vase with clematis flowers; by Émile Gallé; circa 1900; from Nancy; Budapest Museum of Applied Arts (Budapest, Hungary)|[[Југендстил|Арт Нову]] вазна со цвеќиња од клематис; од Емил Гале; околу 1900 година; од [[Нанси]]; Будимпештански музеј за применета уметност, [[Будимпешта]], [[Унгарија]] </gallery> == Видови материјали == * [[Стакло]] * [[Керамика]] * [[Кристал]] * [[Метал]] * [[Пластика]] * [[Порцелан]] * [[Дрво (материјал)|Дрво]] == Поврзано == * [[Керамичка уметност]] * [[Корнишки музеј на стакло]] * [[Macedonija|Грнчарство]] * [[Урна]] == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред}}{{Нормативна контрола}} [[Категорија:Украсна уметност]] [[Категорија:Садови]] [[Категорија:Грнчарски облици]] [[Категорија:Вазни]] [[Категорија:Садови за течности]] hfe2ujrz41d0hw2ifltryouryulc9v6 0 1343797 5381252 5293917 2025-06-17T19:24:41Z Andrew012p 85224 5381252 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Edge (video game) edge time, animated.gif|мини|Играчкиот процес на раната верзија на логичката игра ''Edge'']] '''Играчки процес''' или '''начин на игра''' — конкретен начин по кој играчите заемодејствуваат со [[игра]], најчесто со [[Видеоигра|видеоигри]].<ref name="E">{{cite book|title=Technologies for Interactive Digital Storytelling and Entertainment: Proceedings of TIDSE 2004|last=Lindley|first=Craig|date=June 24–26, 2004|publisher=Springer|isbn=978-3-540-22283-5|editor-last=Göbel|editor-first=Stefan|series=Lecture Notes in Computer Science|volume=3105|location=Darmstadt, Germany|pages=183–194|chapter=Narrative, Game Play, and Alternative Time Structures for Virtual Environments|doi=10.1007/978-3-540-27797-2_25|quote=.. gameplay gestalt, understood as a pattern of interaction with the game system." ("A gestalt may be understood as a configuration or pattern of elements so unified as a whole that it cannot be described merely as a sum of its parts."); ".. In general, it [game play gestalt] is a particular way of thinking about the game state from the perspective of a player, together with a pattern of repetitive perceptual, cognitive, and motor operations. A particular gameplay gestalt could be unique to a person, a game, or even a playing occasion. Unique game play gestalts can also be identified across games, game genres, and players.}}</ref><ref name="K">{{cite book|url=https://archive.org/details/rulesplaygamedes00sale|title=Rules of Play: Game Design Fundamentals|last1=Salen|first1=Katie|last2=Zimmerman|first2=Eric|publisher=The MIT Press|year=2004|isbn=978-0-262-24045-1|location=Cambridge, Massachusetts|page=[https://archive.org/details/rulesplaygamedes00sale/page/n24 3]|quote=Game play is the formalized interaction that occurs when players follow the rules of a game and experience its system through play.|url-access=limited}}</ref> Играчкиот процес е шема определена преку правилата на играта, поврзаноста помеѓу играчот и играта, предизвиците и нивното надминување, заплетот и врската на играчот со неа.<ref name="C">{{cite book|url=http://www.bth.se/fou/forskinfo.nsf/8ea71836fbadac09c125733300214ab9/f336e780df204cf4c125753d003d3b45!OpenDocument|title=Dissecting Play – Investigating the Cognitive and Emotional Motivations and Affects of Computer Gameplay|last1=Lindley|first1=Craig|last2=Nacke|first2=Lennart|last3=Sennersten|first3=Charlotte|date=November 3–5, 2008|journal=Proceedings of CGAMES 08|publisher=University of Wolverhampton|isbn=978-0-9549016-6-0|location=Wolverhampton, UK|quote=The experience of gameplay is one of interacting with a game design in the performance of cognitive tasks, with a variety of emotions arising from or associated with different elements of motivation, task performance and completion|access-date=2010-10-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20150923195055/http://www.bth.se/fou/forskinfo.nsf/8ea71836fbadac09c125733300214ab9/f336e780df204cf4c125753d003d3b45!OpenDocument|archive-date=2015-09-23|url-status=dead}}</ref><ref name="G">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=31XHdVXlbt0C&q=gameplay+%22how+it+feels+to+play+a+game%22&pg=PA101|title=Understanding Video Games: The Essential Introduction|last1=Egenfeldt-Nielson|first1=Simon|last2=Smith|first2=Jonas Heide|last3=Tosca|first3=Susana Pajares|date=February 19, 2008|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-97721-0|quote=In line with the common use of the term, we will define gameplay as: the game dynamics emerging from the interplay between rules and game geography.|access-date=September 23, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20170223173707/https://books.google.com/books?id=31XHdVXlbt0C&pg=PA101&dq=gameplay+%22how+it+feels+to+play+a+game%22|archive-date=February 23, 2017|df=mdy-all|url-status=live}}</ref><ref name="A">{{cite book|title=Andrew Rollings and Ernest Adams on game design|last1=Adams|first1=Ernest|last2=Rollings|first2=Andrew|publisher=New Riders Publishing|year=2003|isbn=978-1-59273-001-8|quote=One or more casually linked series of challenges in a simulated environment"; "Gameplay is the result of a large number of contributing elements. .. gameplay is not a singular entity. It is a combination of many elements, a synergy that emerges from the inclusion of certain factors. .. The gameplay emerges from the interaction among these elements, ..|ref=AdRol}}</ref><ref name="H">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=-BCrex2U1XMC&pg=PA251|title=Fundamentals of Game Design|last=Adams|first=Ernest|date=September 23, 2006|publisher=Prentice Hall|isbn=978-0-13-168747-9|quote=.. defined gameplay as consisting of the challenges and actions that a game offers: challenges for the player to overcome and actions that let her overcome them. .. [T]he essence of gameplay remains the relationship between the challenges and the actions available to surmount them.|access-date=September 23, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20170223173802/https://books.google.com/books?id=-BCrex2U1XMC&pg=PA251&lpg=PA251&q=|archive-date=February 23, 2017|df=mdy-all|url-status=live}}</ref><ref name="B3">{{cite book|title=Concise Oxford English Dictionary|url=https://archive.org/details/conciseoxfordeng0000unse_i8l8|date=August 11, 2008|publisher=Oxford University Press, US|isbn=978-0-19-954841-5|edition=11, Revised|quote=gameplay (in a computer game) the plot and the way the game is played, as distinct from the graphics and sound effects}}</ref><ref name="D2">{{cite book|title=Gameplay and design|url=https://archive.org/details/gameplaydesign0000oxla|last=Oxland|first=Kevin|publisher=Addison Wesley|year=2004|isbn=978-0-321-20467-7|quote=.. gameplay is the components that make up a rewarding, absorbing, challenging experience that compels player to return for more .. [Gameplay] does not come from a great visual character, not does it come from state-of-art technology and beautifully rendered art.|ref=Oxland}}</ref> Играчкиот процес на видеоигрите се разликува од графиките и аудиоелементите.<ref name="B">{{cite book|title=Concise Oxford English Dictionary|url=https://archive.org/details/conciseoxfordeng0000unse_i8l8|date=August 11, 2008|publisher=Oxford University Press, US|isbn=978-0-19-954841-5|edition=11, Revised|quote=gameplay (in a computer game) the plot and the way the game is played, as distinct from the graphics and sound effects}}</ref><ref name="D">{{cite book|title=Gameplay and design|url=https://archive.org/details/gameplaydesign0000oxla|last=Oxland|first=Kevin|publisher=Addison Wesley|year=2004|isbn=978-0-321-20467-7|quote=.. gameplay is the components that make up a rewarding, absorbing, challenging experience that compels player to return for more .. [Gameplay] does not come from a great visual character, not does it come from state-of-art technology and beautifully rendered art.|ref=Oxland}}</ref> == Преглед == Во 1980-тите, кога [[Видеоигра|видеоигрите]] почнале да стануваат популарни, [[Луѓе|луѓето]] почнале да го користат изразот „играчки процес“. Тогаш се користело само за видеоигри, но сега се користи и за други видови игри. Играчкиот процес во основа значи колку е забавно да се игра една видеоигра, не сметајќи како таа изгледа или звучи. Играчката механика е правилата на играта што ја прават самата игра забавна. Некои луѓе што зборуваат за игри, особено академици, сакаат да се сосредоточуваат на играчката механика наместо на играта бидејќи играта може да биде премногу нејасна.<ref name="The Stupidest Word in Videogames">{{cite book|title=Videogame Culture: Volume 1|last=Kierkegaard|first=Alex|year=2012}}</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Commons category}} __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ [[Категорија:Начини на играње на видеоигри]] [[Категорија:Осмислување на игри]] [[Категорија:Терминологија за видеоигри]] dhplghydzx59bogo9mkx19ot5xxots8 0 1345523 5381204 5220990 2025-06-17T15:28:52Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5381204 wikitext text/x-wiki '''Стела Скопал''' ([[Загреб]], [[18 јули]] [[1904]] – [[Загреб]], [[24 декември]] [[1992]]) била хрватска [[Керамика|керамичарка]], скулпторка и професорка во гимназија со еврејско потекло. == Биографија == === Образование === Се школувала од 1924 година – 1928 година на Кралската академија за уметности и занаети во Загреб, каде што ѝ предавале Рудолф Валдец, Хинко Јун, Иво Кердиќ, Франо Кршиниќ итн. Специјализирала керамика во [[Виена]] во [[1929|1929 година]] во Кунстгевербе во 1933 година – 1934 година во приватното училиште Херте Бухер. === Уметнички почетоци === Малку се знае за уметничките почетоци на Стела Скопал. Според истражувањето на историчарката на уметност Марина Баричевиќ, првото значајно дело на Скопалова датира од [[1927|1927 година]] кога Скопалова ја поставила својата 165 см висока [[Керамика|керамичка]] скулптура на [[Љубов|вљубена]] двојка која свири музика во централната ниша во тогаш познатата загрепска кафеана Медулиќ, која била исто толку оригинална по композиција како и во изработка, по примерот на уметничките искуства на нејзиниот универзитетски професор Хинк Јун. == Работи == === Камини и печки === Во периодот од 1927 г до [[1939|1939 година]] Скопалова, во соработка со [[Архитектура|архитектите]] Младен Каузлариќ, Зденко Стрижиќ и Стјепан Гомбоша, создала дваесетина уметнички интересни камини и шпорети дизајнирани под влијание [[Баухаус|на Баухаус]] и [[Ар деко|Ар Деко]] за становите, палатите и вилите на побогатите жители на Евреп, главно, [[Евреи|по]] потекло. Меѓу нив се издвојувала онаа со прикажување на виртуозно моделирани женски фигури во танц, во станот на улица Домагојева 2. Интересно е да се нагласи дека секој од камините и шпоретите на Скопалица е сосема различен, во никој случај не е сличен на другите. === Накит === Пионер е во многу аспекти, Стела Скопал [[1938|во 1938 година]] таа го создала првиот керамички [[накит]] во Хрватска. === Табели === Во периодот помеѓу почетокот [[1940-ти|на 1940-тите]] и средината [[1950-ти|на 1950-тите,]] Скопалова дизајнирала серија керамички маси, од кои само неколку преживеале до денес. Грго Гамулин напишал за тоа: „''Тоа беше нов и чист“ дизајн“, префинети форми, и денес непознати за нашата јавност и за жал, оставени без заштита.''" === Порцелански шишиња === Петтата деценија на [[20 век|20]] [[20 век|век]] е секако најважниот период во развојот на применетата уметност во Хрватска, особено [[Порцелан|порцеланот]] и керамиката. Работата на Стела Скопал е најдобар пример за тоа. Во периодот помеѓу [[1951|1951 година]] и во [[1956|1956 година.]] покрај маси и други корисни предмети, таа ги моделирала и своите први порцелански шишиња, кои се карактеризираат со особена префинетост и елеганција на минималистички конотации. Во 1956 Скопалова ја започнала соработката со тогашната Југокерамика (денес Инкер) со изработка на модели на првите порцелански шишиња за жестоки пијалаци Мараска, за што добила голем број пофалби, како во земјата, така и во странство. === Садови, чинии, услуги, вазни, светилки, свеќници и многу повеќе === Скопалова најголемиот дел од својот уметнички опус го посветил на дизајнот на керамички предмети за секојдневна употреба: чинии, тегли, сервиси, стомни, вазни, светилки, свеќници, кутии [[Тутун|за тутун]] итн. Во создавањето на овие предмети таа среќно и вешто ја споила керамичката традиција на праисториската и народната керамика со вкусот на времето, барањата и потребите на модерниот живот, но и со сопствените (формски) уметнички концепти. Затоа, Грго Гамулин заклучил: „''Стела Скопал направи таква дефинитивна промена: од функција и функционална симулација до чиста декорација, до украсен говор на формата и бојата, дури и ако тие „кажале нешто“.'' ''Само, симулирајќи некоја функција или не, па дури и исполнувајќи ја, дали овие керамички предмети некогаш биле нешто друго освен дела со нивната горната – корисна и не – секојдневна функција својствена на уметничкото дело?'' " === Декоративна пластика === Често балансирајќи во текот на кариерата помеѓу применета и т.н чистата [[уметност]], Стела Скопал во неколку наврати во текот на нејзината шеесетгодишна кариера му давала приоритет на вториот. Таа имала најголем успех во моделирањето на декоративна пластика со мали димензии во периодот од 1927 г и во 1937 г Од тој период треба да се истакне и ликот на [[Дон Кихот]] во кој, како што забележува Марина Баричевиќ, Скопалова ги помирувала љубезноста на Јун и гротескноста на Безреди, иако во минијатурни размери. Но, секако најважното дело зачувано до денес од таа фаза на уметничкиот развој на Скопалича е ''Девојки кои играат'', минијатура во [[југендстил]] стил, која припаѓа на низа дела за кои таа добила бројни пофалби во меѓународните уметнички кругови. === Портрети и скулптура со камерни димензии === На почетокот [[Втора светска војна|на Втората светска војна,]] Стела Скопал била интернирана во [[Тревизо]], [[Италија]], поради нејзиното еврејско потекло. Таму, во фабриката Габианели, ја продолжила својата керамичка работа. По капитулацијата [[Италија|на Италија]] во 1943 г. Скопалова избегала во [[Бари]], каде како партизан помагала во рехабилитацијата на американските ранети во сојузничката воена болница. Нејзиниот портрет ''„Главата на црн човек“'' бил создаден таму следната година. Истата година 1944 таа се приклучила на групата партизански уметници во Коцано, каде што работела во мир поголемиот дел од годината. На крајот на 1944 година таа е во регионалниот Народноослободителен комитет на Далмација. Потоа ги создавала нејзините мали композиции на патетична интонација, тематски посветени на страдањата што скулпторката во голема мера ги чувствувала и на сопствената кожа. Сепак, Марина Баричевиќ истакнала дека овие дела претставуваат посебен ентитет во опусот на уметникот и дека немаат никаква врска со скулптурата на Скопалица пред и по војната. === Педагошка работа === По завршувањето на Втората светска војна, Скопалова работела цели две децении (1945 – 1965) како учителка во Училиштето за применета уметност во Загреб, каде што предавала моделирање и креирање форми на [[грнчарско тркало|грнчарското тркало]]. Затоа, цели генерации наши применети уметници и го должат своето знаење за керамичките вештини на Стела Скопал, која на многу свои студенти веќе за време на студирањето им отворила можности за соработка и вработување во локалната керамичка индустрија. Затоа, нејзиниот придонес во нашата применета уметност е навистина несомнен и голем. === Наследство === Многу од делата на Стела Скопал исчезнале без трага за време на нејзиниот живот. Она што останало денес е зачувано од најважните национални институции: Музејот на уметности и занаети, Хрватскиот историски музеј, [[Хрватски народен театар|Хрватскиот народен театар]], Еврејската општина во Загреб, [[Galerija umjetnina u Splitu|Уметничката галерија во Сплит]] и бројни приватни колекционери. == Извор == Баричевиќ 2009 - Марина Баричевиќ: Стела Скопал, Загреб, 2009 г. , {{ISBN|978-953-6898-69-5}} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Скопал, Стела}} [[Категорија:Хрватски Евреи]] [[Категорија:Луѓе од Загреб]] 4lo585gi52m9vp6mdbz6jprpdyhithl 0 1346054 5381203 5274252 2025-06-17T15:28:18Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5381203 wikitext text/x-wiki '''[[Историја на Унгарија|Историјата на Унгарија]]''' '''пред унгарското освојување''' го опфаќа временскиот период пред унгарското освојување во 9 век на териториите кои подоцна биле претворени во Кнежеството Унгарија и [[Кралство Унгарија|Кралството Унгарија]]. Првите познати траги припаѓаат на Хомо хајделбергенсис, со ретки или непостоечки докази{{Sfn|Visy|2003}} за човечко присуство до [[Неандерталец|неандерталците]] пред околу 100.000 години. Анатомски модерните луѓе пристигнале во Панонската низина пред {{Безпрелом|30,000 пред нашата ера}} и припаѓале на групата [[Орињачка култура|Oрињаци]].{{Sfn|Visy|2003}} Остатокот од [[Камено време|каменото време]] се истакнува со минимални или сè уште необработени археолошки докази, со исклучок на културата на линеарната керамика — „цивилизацијата од типот на градина“{{Sfn|Gimbutas|1991}} што го вовело земјоделството во Панонската низина. За време на бакарното и бронзеното време, три значајни групи биле културите на Баден, Мако и Османлиска (да не се меша со Турците Османлии). Големото подобрување очигледно било обработката на метал, но културата на Баден, исто така, донела кремирање, па дури и трговија на далечина со оддалечените области како што се Балтикот или Иран. Турбулентните промени во текот на доцното бронзено време ја завршиле староседелната, релативно напредна<ref>[[Ottomány culture|Ottomány culture#Collapse and legacy]]</ref> цивилизација и го започнале [[Железно време|железното доба]] и била забележана масовна имиграција на индоевропски номади за кои се верува дека биле од античко иранско потекло. Меѓутоа, како што одминувало времето, Панонската низина привлекувал имиграција од сите правци: Келтите Халштат од запад биле првите и највлијателните околу 750 пред нашата ера, мистериозните Сигине околу 500 пред нашата ера, Панонците — [[Илири|илирско]] племе ја дале иднината. Римската провинција го добила своето име, додека самиот исток бил окупиран од други [[Тракијци|тракиски]], ирански и подоцна келтски племиња. Пред 100 п.н.е., поголемиот дел од областа била окупирана од различни келтски народи, како што се наследниците на културата Халштат, Тауриските, Бои и Панонците. Римската ера започнала со неколку напади помеѓу 156 и 70 пред нашата ера, но нивното постепено освојување било прекинато од страна на [[Дакијци|дакискиот]] крал Буребиста, чие кралство се протегало до денешна Словачка во најголем обем. Сепак, периодот на доминација на Дакиј не траел долго, па Римјаните до 9 п.н.е. ја потчиниле целата област и ја претвориле во покраината Панонија на провинцијата Илирик и на крајот во провинцијата Панонија. Под римско владеење, многу современи градови како [[Будим]], [[Ѓер]] и [[Шопрон]] биле основани и населението се романизирало, а културата како целина процветала. Римските императори понекогаш дозволувале други племиња да се населуваат на територијата, како што биле Јазигите или [[Вандали]]те. Христијанството се проширило во текот на 4 век, кога станало државна религија. Во првите години од [[Голема преселба на народите|големата преселба на народите]], Панонската низина бил населен од [[Хуни]]те кои до 430 година имале воспоставено сериозна, ако и краткотрајна, доминација во Европа со центар во сливот. Со нив заедно живееле и бројни германски племиња како што се [[Готи]]те, Маркомани, Квади или Гепиди, од кои Гепидите останало најдолго и нивните народи биле инкорпорирани во Хунската империја. Следниот бран на миграција во текот на 6 век донел други германски племиња, Ломбардите и Херули, кои ги совладале Гепидите, само за да бидат соборени од друго големо номадско племе, [[Авари]]те. Како и Хуните, Аварите основале таму империја и претставувале огромна закана за нивните соседи, но на крајот биле поразени од двете соседни држави и од внатрешните судири (околу 800). Сепак, населението на Аварите останало прилично стабилно до унгарското освојување. Територијата станала поделена помеѓу [[Источна Франкија|Источна Франција]] и [[Прво Бугарско Царство|Првото бугарско царство]] со североисточниот дел под [[Велика Моравија|Моравското]] [[Словени|словенско]] [[Кнежевство Нитра|кнежество Нитра]]. Ваквата состојба траела до доаѓањето на племињата Маџар кон крајот на 9 век. == Праисторија == === Камено доба === [[Податотека:Vértesszőlős_paleolitic_locality_site_I_view.JPG|алт=A modern building built between rocks|десно|мини| Влезот на археолошкиот локалитет Вертеселуш каде што е пронајдена [[тилна коска]] на „Саму“.]] Најстариот [[Археолошко наоѓалиште|археолошки локалитет]] кој дал докази за човечко присуство - човечки коски, алатки од камчиња и кујнски ѓубре - во [[Панонска Низина|Панонската Низина]] бил ископан во Вертеселуш во [[Прекудунавска Унгарија]] во 1960-тите.{{Sfn|Visy|2003}}{{Sfn|Kontler|1999}} Средниот плеистоцен се наоѓал во басени од варовнички [[туф]] со дијаметар од 3-6 метри (9.8-19.7 фт) и таму биле формирани блиските топли извори.{{Sfn|Visy|2003}}{{Sfn|Kovács|Tóth|Bálint|1981}} Локацијата кај Вертеселуш била окупирана пет пати{{Sfn|Visy|2003}} помеѓу околу 500.000 и 250.000 години.{{Sfn|Kovács|Tóth|Bálint|1981}} Пронајдени биле [[тилна коска]] на возрасен маж ''Хомо хејделбергенсис'', кој сега е познат како „Саму“, и [[Млечни заби|млечен заб]] на дете.{{Sfn|Visy|2003}}{{Sfn|Makkai|1994}} Пронајдени биле и алатки од кварцити и силекс камчиња собрани кај блиската река,{{Sfn|Visy|2003}} како и камин со огништа направени од згмечени животински коски, со остатоци од диви коњи, аурохи, бизони, црвени елени, елени, волци, мечки, и мачки со сабја заби.{{Sfn|Visy|2003}}{{Sfn|Makkai|1994}}{{Sfn|Cunliffe|1997}} Постои празнина во археолошките записи, без докази за човечко присуство пред околу 250.000 до 100.000 години.{{Sfn|Visy|2003}} Најраните локалитети од [[среден палеолит]]<nowiki/>датираат во преодниот период помеѓу [[Глацијација|глацијалните периоди]] Рис и Вурм пред околу 100.000 години.{{Sfn|Visy|2003}} Остатоци од черепи покажуваат дека [[Неандерталец|неандерталците]] ја населувале североисточна Прекудунавска Унгарија и [[Бик (планинa)|планините Бик]] во овој период.{{Sfn|Kovács|Tóth|Bálint|1981}}{{Sfn|Visy|2003}} Неандерталците кои живееле во регионот [[Ерд]] помеѓу околу 100.000 и 40.000 пред нашата ера користеле кварцитни камчиња.{{Sfn|Visy|2003}} Тие воделе ловечки експедиции до ридовите Герече за [[Пештерска мечка|пештерски мечки]], диви коњи, волнени носорози и други животни.{{Sfn|Visy|2003}} Неандерталската заедница се населила во близина на изворите со топла вода во Тата околу 50.000 п.н.е.{{Sfn|Visy|2003}} Ловеле телиња од [[мамут]], [[кафеава мечка]], диви коњи и елени.{{Sfn|Visy|2003}} На местото бил пронајден рамен овален предмет направен од ламела на забот на мамут, сличен на ритуалот ''тјурунга'' на домородните Австралијци.{{Sfn|Visy|2003}} Третата група неандерталци била населена во пештерите на ридовите [[Пилиш (планини)|Пилиш]], Вертес и Гересе.{{Sfn|Visy|2003}} Тие редовно ги посетувале планините Бик и Белите Карпати за да соберат суровина за нивните алатки.{{Sfn|Visy|2003}} [[Козорог]] бил главниот плен на неандерталците од локалитетите од средниот палеолот во планините Бик.{{Sfn|Visy|2003}} Покрај локалниот камен, користеле и суровина од Белите Карпати и регионот на реката [[Прут]].{{Sfn|Visy|2003}} Археолошките истражувања покажале дека неандерталците исчезнале од северните региони на Панонската низина пред околу 40.000 години.{{Sfn|Adams|2009}} Најновите истражувања покажале дека првите заедници на анатомски модерни луѓе дошле во Панонската низина помеѓу {{Безпрелом|33,000 and 28,000 п.н.е.}}{{Sfn|Adams|2009}} Следствено, не можело да се докаже соживотот на неандерталците и современите луѓе на територијата, што се претпоставувало со претходна студија.{{Sfn|Adams|2009}} Групата на модерни луѓе [[Орињачка култура|Орињаци]] кои се населиле во пештерата Исталоско првенствено користеле алатки направени од коски и ја користеле пештерата како сезонско кампување за време на нивниот лов на [[дивокоза]], црвен елен, ирваси и други локални животни.{{Sfn|Visy|2003}} Нивните алатки направени од камен покажуваат дека дошле до планините Бик од северните Карпати и од регионот на Прут.{{Sfn|Visy|2003}} Според научното гледиште, може да се разликува локална археолошка култура - „културата на Селета“ - која претставува премин помеѓу средниот и [[доцен палеолит]] и се карактеризира со копја во облик на лист од околу {{Безпрелом|32,000 п.н.е.}}{{Sfn|Kovács|Tóth|Bálint|1981}}{{Sfn|Visy|2003}}{{Sfn|Adams|2009}} Сепак, постоењето на посебна археолошка култура не е едногласно прифатено од специјалистите, бидејќи повеќето праисториски алатки од истоимената пештера Селета (во источната страна на Бик) се слични на оние пронајдени во локалитетите од Горнопалеолит во [[Средна Европа]].{{Sfn|Adams|2009}} Привлечени од богатата фауна на низините во центарот на Панонска низина, групи ловци „Гравети“ навлегле на територијата од запад пред околу 27.000 години.{{Sfn|Visy|2003}} Централните пасишта не биле покриени со мраз дури и во максимумот од последната глацијација (пред околу 20.000 години).{{Sfn|Visy|2003}}{{Sfn|Cunliffe|1997}} Тие што пристигнале подоцна се населиле на врвовите на ридовите покрај реките Хорнад и [[Бодрог]].{{Sfn|Visy|2003}} Првенствено ловеле мамут и елен и користеле камени сечила за обработка на кожа, коски, рогови и дрво.{{Sfn|Visy|2003}} Уметничките наоди се ретки; на пример, диск со назабени рабови, кој бил направен од полиран варовник, бил пронајден во Бодрогкерестур.{{Sfn|Visy|2003}} Вториот бран на „Гравети“ пристигнал во потоплиот период кој започнал пред околу 20.000 години.{{Sfn|Visy|2003}} Тие првенствено ги правеле своите алатки од камчиња, слични на заедниците од долниот палеолит, но не можело да се открие континуитет помеѓу двете групи.{{Sfn|Visy|2003}} Остатоците од полупотонати колиби биле ископани на место на врвот на ридот во близина на [[Шарвар|Сарвар]], каде што биле пронајдени и коски од ирваси.{{Sfn|Visy|2003}} Местото, исто така, дало перфориран (но не украсен) рогов од ирваси.{{Sfn|Visy|2003}} Покрај постојаните населби, привремените логори на ловците на Гравети биле откопани во рамнините на [[Јасшаг]] и околу [[Сегед]].{{Sfn|Visy|2003}} Пред околу 15.000 години, на територијата дошле нови ловци; нивните најпознати населби се наоѓале во североисточна Прекудунавска Унгарија.{{Sfn|Visy|2003}} Приврзок направен од заб од волк, пар црвени заби од елени и слични наоди укажуваат дека овие ловци носеле украси.{{Sfn|Visy|2003}} Локалитети од [[средно камено време]] се ретки, но почнуваат да се појавуваат по извршување на систематски [[Археолошко препознавање|истражувања]], особено во областа Јасшаг. === Неолит до бакарно доба === Неолитската населба започнала со културата Криш-Корош, која датира од јаглерод околу 6200 година п.н.е. Во средниот неолит, културата на западната линеарна керамика во Прекудунавска Унгаријаи Сату-Маре (Шатмар) и источната линеарна керамика (наречена „Алфелд линеарна керамика“ во Унгарија) на исток, се развила во Желиезовце (Словачка) и Сакалхат и Бик, соодветно. Културата на Тиса од доцниот неолит била проследена со енеолитските култури Тизаполгар и Бодрогкерештур. Овие култури биле дел од поширокиот културен комплекс познат како Стара Европа или Дунавската цивилизација. Баденската култура ([[wiktionary:circa|околу]] 3600 – 2800 пред наша ера) била археолошка култура од бакарното доба (халколитска) пронајдена во [[Средна Европа|Централна Европа]]. Во унгарските и словачките локалитети, [[Кремација|кремираните]] човечки останки често биле ставани во антропоморфни урни, додека во Нитриански Храдок, била пронајдена масовна гробница. Пилисмарот биле единствените познати гробишта со поединечни гробници кои биле пронајдени во раниот локалитет Баден („фаза Болерас“), во округот Комаром-Естергом, кој исто така содржел неколку примери на стоки што веројатно биле извезени од културата на стоката со украси со мозочен удар (центрирана во она што сега е Полска). Некои научници тврдат дека културата на Баден била ран пример за индоевропска култура во Централна Европа.<gallery> File:Tisza1.jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tisza1.jpg|Керамички олтар за култура Тиса, 5300-5200 п.н.е.<ref>{{cite web|url=https://isaw.nyu.edu/exhibitions/ritual-and-memory/objects/altar-szeged|title=Ritual and Memory: Neolithic Era and Copper Age|date=2022|website=Institute for the Study of the Ancient World}}</ref> File:Transdanubian_linear_pottery_period_5400-4000BC_IMG_0888_antropomorphic_cult_vessel.JPG|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Transdanubian_linear_pottery_period_5400-4000BC_IMG_0888_antropomorphic_cult_vessel.JPG|Антропоморфен сад, Линеарна грнчарска култура, о. 5400-4500 п.н.е File:LBK_house_1.jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:LBK_house_1.jpg|Неолитска долга куќа, Линеарна грнчарска култура, о. 5500-4500 п.н.е File:Bodrogkeresztur_gold.jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bodrogkeresztur_gold.jpg|Златен идол, култура на Бодрогкерестур, о. 4000-3600 п.н.е File:Journal.pone.0278116.g008.png|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Journal.pone.0278116.g008.png|Бакарни орнаменти, Тизаполгар култура, о. 4000 п.н.е File:Museum_für_Vor-_und_Frühgeschichte_Berlin_034.jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Museum_f%C3%BCr_Vor-_und_Fr%C3%BChgeschichte_Berlin_034.jpg|Керамички сад, Баденска култура, о. 4 милениум п.н.е File:Baden_wagon_1.jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Baden_wagon_1.jpg|Модерна скулптура на модел на вагон за култура во Баден, о. 3300 п.н.е.<ref>{{cite web|url=https://www.researchgate.net/publication/236166787|title=Prehistoric wagon models in the Carpathian Basin, 3500-1500 BC|last=Bondar|first=Maria|date=2012}}</ref> File:Copper_age_middle_3500-2700BC_copper_ax_IMG_0935.jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Copper_age_middle_3500-2700BC_copper_ax_IMG_0935.jpg|Бакарни секири, Баденска култура </gallery> === Бронзено доба === [[Мако]] (град во современиот [[Чонград|округ Чонград]]) го позајмува своето име на материјалната култура од 3-тиот милениум п.н.е. (позната и како Мако-Цака или Косихи-Цака култура) и други археолошки наоди од [[Бакарно време|бакарното]] / бронзеното време. Околу Мако има повеќе од 180 регистрирани археолошки локалитети, од кои најважни се во Кизомбор. Културата Мако често се смета за подмножество или гранка на пошироката Вучедолска култура, со центар на [[Вуковар]]). Иако не постои консензус за културната припадност на локалитетите Мако, курганите, токите, накитот и коњичката опрема пронајдени во близина на Мако може да сугерираат врски со номадите кои мигрираат од евроазиската степа. Во подоцнежните фази, овие локации содржат многу голем број предмети поврзани со Сарматите. Османлиската култура (позната и како култура Отоманско- Фузесабонија) била култура од бронзеното време (околу 2100–1400 пред нашата ера) која се протегала од источна [[Унгарија]] и западна [[Романија]] до југоисточна [[Полска]] и западна [[Украина]]. [[Килибар]]от извезен на праисториските трговски патишта од [[Балтичко Море|Балтикот]] често се наоѓа на местата во Отоманија, а луѓето од оваа култура изгледа дека го држеле централниот дел од таканаречениот „[[Јантарски пат]]“, кој ги поврзувал моќните и во подем антички медитерански држави на југ - источен балтички регион. Културата на Османлиите била наследена од [[могилна култура]] и културата на Урнфилд. <gallery> File:Bronzedagger.png|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bronzedagger.png|Бронзена кама, 2000-1800 п.н.е<ref>{{cite web|url=https://www.peceliertektar.hu/ertekek_pdf/egyeb_doksik/bronzkor.pdf|title=Bronzkor, p.139}}</ref> File:Hoard_no._2_from_Jászdózsa-Kápolnahalom_tell_settlement_-_amber_necklace_and_gold_rings._Middle_Bronze_Age.png|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hoard_no._2_from_J%C3%A1szd%C3%B3zsa-K%C3%A1polnahalom_tell_settlement_-_amber_necklace_and_gold_rings._Middle_Bronze_Age.png|Килибарна и златна складиште, култура на хатван, 18 век п.н.е File:Hajdúsámson_type_sword.jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hajd%C3%BAs%C3%A1mson_type_sword.jpg|Меч од типот Хајдусамсон, култура на Османлиите, 1700-1600 п.н.е..<ref>{{cite web|url=https://isaw.nyu.edu/exhibitions/ritual-and-memory/objects/hoard-hajdusamson-hegedus-hegy|title=Hajdúsámson hoard|date=2022|website=Institute for the Study of the Ancient World}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.datocms-assets.com/44232/1667245791-bronze_sword_deri_museum_hungary_bal-086.jpeg?dpr=0.5&fm=webp|title=Hajdúsámson sword, Hungary, 1700-1600 BC}}</ref> File:Hungary,_Bronze_Age_-_Battle_Axe_-_1988.3_-_Cleveland_Museum_of_Art.tif|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hungary,_Bronze_Age_-_Battle_Axe_-_1988.3_-_Cleveland_Museum_of_Art.tif|Бронзена секира, култура на Отоманија, в. 1500 п.н.е File:Gold_bracelet_Dunavecse.jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Gold_bracelet_Dunavecse.jpg|Златна лента, култура на Ватја, о. 1500 п.н.е File:Bronze_Age_Europe_Bronze_Ornaments_(28471753250).jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bronze_Age_Europe_Bronze_Ornaments_(28471753250).jpg|Златен накит, Култура на обложена керамика, о. 1500 п.н.е File:Bronze_Age_jewelleryDSCF6607.jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bronze_Age_jewelleryDSCF6607.jpg|Златен накит, култура на Тумулус, 15 век п.н.е File:Hungary,_Bronze_Age,_c._2500-800_BC_-_Turned_Armilla_-_1988.5_-_Cleveland_Museum_of_Art.tif|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hungary,_Bronze_Age,_c._2500-800_BC_-_Turned_Armilla_-_1988.5_-_Cleveland_Museum_of_Art.tif|Бронзена нараквица, култура на тумул File:Possibly_Hungary,_Bronze_Age,_c._2500-800_BC_-_Necklace_-_1992.68_-_Cleveland_Museum_of_Art.tif|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Possibly_Hungary,_Bronze_Age,_c._2500-800_BC_-_Necklace_-_1992.68_-_Cleveland_Museum_of_Art.tif|Бронзен ѓердан, култура на тумул File:Diorama_in_the_M3_Archeopark_open-air_museum-2.jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Diorama_in_the_M3_Archeopark_open-air_museum-2.jpg|Погребувања од средно бронзено време, музејска диорама File:Bronze_age_objects_in_the_Beregi_Museum,_Vásárosnamény.jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bronze_age_objects_in_the_Beregi_Museum,_V%C3%A1s%C3%A1rosnam%C3%A9ny.jpg|Различни наоди од бронзеното време File:2008.09.26.Szolnok_060.jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:2008.09.26.Szolnok_060.jpg|Различни наоди од бронзеното време File:Diadem_MET_h1_2000.281.1.jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Diadem_MET_h1_2000.281.1.jpg|Бронзена дијадема, култура на Урнфилд, о. 1200 п.н.е File:Hungary,_Bronze_Age,_c._2500-800_BC_-_Ritual_Cauldron_-_1992.64_-_Cleveland_Museum_of_Art.tif|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hungary,_Bronze_Age,_c._2500-800_BC_-_Ritual_Cauldron_-_1992.64_-_Cleveland_Museum_of_Art.tif|Бронзен котел, Урнфилд култура, о. 1000 п.н.е File:Urnfield2.jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Urnfield2.jpg|Бронзена ситула, Урнфилд култура, о. 1000 п.н.е.<ref>{{cite web|url=https://isaw.nyu.edu/exhibitions/ritual-and-memory/objects/situla-nyirlugos-szennyespuszta|title=Situla|date=2022|website=Institute for the Study of the Ancient World}}</ref> File:Clevelandart_1992.66.jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Clevelandart_1992.66.jpg|Голема бронзена игла со афионова глава, култура на Урнфилд File:Britishmuseumhungarianbronzeswords.jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Britishmuseumhungarianbronzeswords.jpg|Бронзени мечеви, култура на Урнфилд, о. 1200 п.н.е File:Urnfield_culture_warrior,_Hungary,_illustration.png|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Urnfield_culture_warrior,_Hungary,_illustration.png|Воин од периодот на Урнфилд, илустрација File:Bronze_ceremonial_wagon_fitting_from_Zsujta,_Hungary._Urnfield_culture,_c._1200-1050_BC._British_Museum.jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bronze_ceremonial_wagon_fitting_from_Zsujta,_Hungary._Urnfield_culture,_c._1200-1050_BC._British_Museum.jpg|Бронзена опрема од церемонијален вагон, култура на Урнфилд File:Szombathely-savariamuseum-fegyver-0.jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Szombathely-savariamuseum-fegyver-0.jpg|Различни артефакти, култура на Урнфилд File:Bronze_armband_british_museum.JPG|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bronze_armband_british_museum.JPG|Бронзени спирални траки, култура на Урнфилд File:Bronze_vessel,_Hungary,_Bronze_Age,_Urnfield_culture.png|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bronze_vessel,_Hungary,_Bronze_Age,_Urnfield_culture.png|Бронзена ламба за масло, култура на Урнфилд<ref>{{cite web|url=https://isaw.nyu.edu/exhibitions/ritual-and-memory/objects/bird-shaped-lamp|title=Bird-shaped lamp, 1200-900 BCE|website=Institute for the Study of the Ancient World}}</ref> File:Bronze_age_late_1200-800BC_Buda_IMG_1034.JPG|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bronze_age_late_1200-800BC_Buda_IMG_1034.JPG|Керамички садови во форма на чевли, култура на Урнфилд File:SAXTell.JPG|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:SAXTell.JPG|Утврдена населба </gallery> === Железно доба === [[Податотека:NHM_-_Keramik_Sopron_1.jpg|мини|Грнчарство, култура на Халштат (Шопронска група), 7 век п.н.е]] Во Панонската низина, железното време започнало околу 800 година пред нашата ера, кога новото население се преселило на територијата и ги зазело поранешните центри на населението утврдени со земјени работи.<ref name="Benda"/><ref name="Kristó"/> Новото население веројатно се состоело од антички ирански племиња кои се отцепиле од федерацијата на племињата кои живееле под сузеренството на Кимеријците.<ref name="Benda" /><ref name="Kristó" /> Тие биле коњички номади и ги формирале луѓето од културата Мезочат кои користеле алатки и оружје направени од железо. Го прошириле своето владеење над она што сега е [[Голема унгарска рамнина|Големата Унгарска Низина]] и источните делови на [[Прекудунавска Унгарија]].<ref name="Kristó" /> [[Податотека:Szkíta_aranyszarvas_pajzsdíszek,_Zöldhalompuszta_és_Tápiószentmárton.jpg|мини|Орнаменти од скитскиот златен елен штит од железното време 6 век п.н.е. пронајдени во Унгарија. Погоре, Златниот елен од Золдхаломпустза е 37 см, што го прави најголемиот скитски златен елен познат. Подолу, Златниот елен на Тапиозентмартон.]] Околу 750 п.н.е., луѓето од културата на Халштат постепено ги окупирале западните делови на Прекудунавска Унгарија, но претходното население на територијата исто така преживеало и на тој начин двете археолошки култури постоеле заедно со векови.<ref name="Benda"/> Луѓето од културата на Халштат ги презеле поранешните утврдувања на населението (''на пр''. во Велем, Челдемолк, [[Тихањ]]), но изградиле и нови затворени со земјени работи (''на пример'', во [[Шопрон]]).<ref name="Benda" /><ref name="Kristó"/> Благородниците биле погребани во камерни гробници покриени со земја.<ref name="Benda" /> Некои од нивните населби сместени покрај [[Јантарски пат]] се развиле во трговски центри.<ref name="Benda" /><ref name="Kristó" /> Класичната [[Скити|скитска]] култура се проширила низ [[Голема унгарска рамнина|Големата Унгарска Низина]] помеѓу 7 и 6 век п.н.е. Помеѓу 550 и 500 п.н.е., нови луѓе се населиле покрај реката [[Тиса (река)|Тиса]] и во [[Трансилванија]].<ref name="Benda">{{Наведена книга|title=Magyarország történeti kronológiája - I. kötet: A kezdetektől 1526-ig|last=Benda|first=Kálmán (General Editor)|publisher=Akadémiai Kiadó|year=1981|isbn=963-05-2661-1|location=Budapest|page=350}}</ref><ref name="Kristó">{{Наведена книга|title=Magyarország története - 895-1301 ''The History of Hungary - From 895 to 1301''|last=Kristó|first=Gyula|publisher=Osiris|year=1998|isbn=963-379-442-0|location=Budapest|page=316}}</ref> Нивната имиграција можеби била поврзана или со воените походи на кралот [[Дариј I|Дариј I од Персија]] (522 п.н.е. - 486 п.н.е.) на [[Балкански Полуостров|Балканскиот полуостров]] или со борбите меѓу Кимеријците и [[Скити]]те.<ref name="Benda" /><ref name="Kristó" /> Оние луѓе, кои се населиле во [[Трансилванија]] и во [[Банат]], се идентификуваат како Агатирси (веројатно античко тракиско племе чие присуство на територијата е забележано од [[Херодот]]); додека оние кои живееле во сегашната Голема Унгарска Низина може да се поистоветуваат со Сигине.<ref name="Benda" /> Новото население ја вовело употребата на [[грнчарско тркало|грнчарското тркало]] во Панонската Низина и одржувало блиски трговски контакти со соседните народи.<ref name="Benda" /> Панонците ([[Илири|илирско]] племе) веројатно се преселиле на јужните територии на Прекудунавска Унгарија во текот на 5 век п.н.е.<ref name="Benda"/> Во IV век п.н.е., [[Келти|келтските]] племиња емигрирале на териториите околу реката Раба и го поразиле илирскиот народ што живеел таму, но Илирите успеале да ги асимилираат Келтите, кои го прифатиле нивниот јазик.<ref name="Kristó"/> Во 290-тите и 280-тите п.н.е., келтскиот народ кој мигрирал кон Балканскиот Полуостров поминал низ Прекудунавска Унгарија, но некои од племињата се населиле на територијата.<ref name="Benda"/> По 279 п.н.е., Скордиските (келтско племе), кои биле поразени во [[Делфи]], се населиле на сливот на реките [[Сава]] и [[Дунав]] и ја прошириле својата власт над јужните делови на Трансдунав.<ref name="Benda" /> Отприлика во тоа време, северните делови на Прекудунавска Унгарија биле управувани од Тауриски (исто така келтско племе) и до 230 п.н.е., келтите (луѓето од културата Ла Тене) постепено ја окупирале целата територија на Големата Унгарска Низина.<ref name="Benda" /> Помеѓу 150 и 100 п.н.е., ново келтско племе, Бои се преселиле во Панонската низина и ги окупирале северните и североисточните делови на територијата (главно територијата на денешна [[Словачка]]).<ref name="Benda" /><gallery> File:2008.09.26.Szolnok_048.jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:2008.09.26.Szolnok_048.jpg|Келтски железни артефакти, култура Ла Тене File:Hügelgräber,_Weg,_2023_Gaja-Tal.jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:H%C3%BCgelgr%C3%A4ber,_Weg,_2023_Gaja-Tal.jpg|Остатоци од гробница, 500 п.н.е </gallery> == Римска ера == [[Податотека:Aquincum_3_-_KKriszti.jpg|мини| Урнатините на [[Аквинк]]ум, Будимпешта]] [[Стар Рим|Римјаните]] ги започнале своите воени напади во Панонската низина во 156 п.н.е., кога ги нападнале Скордисците кои живееле во Трансдунавскиот регион.<ref name="Benda"/><ref name="Kristó"/> Во 119 пред нашата ера, марширале против Сишија (денес [[Сисак]] во [[Хрватска]]) и ја зајакнале својата власт над идната [[Римска провинција|провинција]] Илирик јужно од Панонската низина.<ref name="Benda" /> Во 88 пред нашата ера, тие ги поразиле Скордиските чиешто владеење било протерано во источните делови на [[Срем]], додека Панонците се преселиле во северните делови на Трансдунабија.<ref name="Benda" /><ref name="Kristó" /> Кога кралот Митридат VI од Понт направил планови да ги нападне Римјаните преку [[Балкански Полуостров|Балканскиот Полуостров]], тој се осврнал на Панонските племиња, а не на Скордиските, како господари на регионот на неговиот пат; Според тоа, изгледа дека околу 70–60 пред нашата ера, панонските племиња повеќе не биле потчинети.<ref name="Benda" /> Околу 50 пред нашата ера, главно келтските племиња кои живееле на територијата биле соочени со Буребиста, кралот на [[Дакијци]]те (82-44 п.н.е.), кој почнал ненадејно да го шири својот домен со центар во [[Трансилванија]].<ref name="Köpeczi">{{Наведена книга|url=http://mek.oszk.hu/03400/03407/html/|title=History of Transylvania|publisher=Akadémiai Kiadó|year=1994|isbn=963-05-6703-2|editor-last=Köpeczi|editor-first=Béla (General Editor)|location=Budapest|editor-last2=Makkai|editor-first2=László|editor-last3=Mócsy|editor-first3=András|editor-last4=Szász|editor-first4=Zoltán|editor-last5=Barta|editor-first5=Gábor (Assistant Editor)}}</ref> Изворите не посочуваат јасно дали Буребиста бил првобитниот обединувач на Дакијските племиња или дали неговите напори за обединување биле изградени врз работата на неговите претходници.<ref name="Köpeczi" /> Буребиста ги потчинил Тауриските и Анартите; во тој процес, се соочил со келтскиот племенски сојуз предводен од Бои.<ref name="Kristó"/><ref name="Köpeczi" /> Победата на Буребишта над Келтите довела не само до распад на нивниот племенски сојуз, туку и до формирање на дакиски населби во јужните делови на денешна Словачка.<ref name="Köpeczi" /> Буребишта, сепак, станал жртва на неговите политички непријатели, а неговиот домен бил поделен на четири дела.<ref name="Köpeczi" /> Периодот помеѓу 15 п.н.е. и 9 н.е. е познат по континуираните востанија на Панонците против моќта на [[Римско Царство|Римската империја]]. Римјаните, сепак, можеле да ја зајакнат својата надмоќ над бунтовничките племиња и ја организирале окупираната територија во нова провинција.<ref name="Benda"/> === Провинција Панонија === {{Цитат|''Откако Хуните, имено Унгарците ја искусиле храброста на Римјаните и начинот на нивното подготвување, тие ја реорганизирале својата војска, навалиле во трансдунавските области на Панонија, ги запоседнале и ги преселиле луѓето од нивната куќа овде, а потоа се преселиле кон градот Тулн, каде што биле собрани нивните противници. Детре, Макринус и сите расположливи сили на римската војска тргнале против нив на полето на Цајзелмауер. И двајцата противници подеднакво жестоко ги нападнале противничките екипи. А Хуните сакале да умрат наместо да се повлечат во битката, според скитските обичаи тие испуштале страшна бучава, ги удирале своите тапани и го користеле секое оружје против непријателот, но најмногу нивниот безброј стрели. Тоа предизвикало збунетост на римските трупи, па така Хуните направиле голем колеж меѓу нив. Започна утрото и во жестока битка која траеше до девет часот, римската војска била поразена и пуштена во бегство со огромни загуби“.|Џоханес де Турокз: ''Хроника Хунгарорум''<ref>{{Citate book |last=Thuróczy |first=János |url=https://docplayer.hu/26126437-Thuroczy -janos-a-magyarok-kroni-kaja.html |title=A magyarok krónikája |publisher=Magyar Helikon |година=1918 |уредник= |локација= |страници= |јазик=унгарски |преведувач-последен=Хорват |преведувач-прв =Јанош |trans-title=Хроника на Унгарците}}</ref>}} [[Податотека:Pannonia03_en.png|мини| [[Панонија|Панонски]] провинции во [[Римско Царство|Римската империја]]]] Римската империја ги покорила Панонците, Дакијците, Келтите и другите народи на оваа територија. Територијата западно од Дунав била освоена од Римската империја помеѓу 35 и 9 п.н.е., и станала провинција на Римската империја под името Панонија. Најисточните делови на денешна Унгарија подоцна (106 н.е.) биле организирани како римска провинција Дакија (трае до 271 година). Територијата помеѓу Дунав и Тиса била населена од сарматски Јазиги помеѓу 1 и 4 век од н.е., или уште порано (најраните остатоци датираат од 80 п.н.е.). Римскиот император [[Трајан]] официјално им дозволил на Јазигите да се населат таму како конфедерации. Преостанатата територија била во тракиски (дакиски) раце. Покрај тоа, [[вандали]]те се населиле на горниот дел на Тиса во втората половина на 2 век од н.е. Како и во другите области, така и во [[Панонија]], материјалната култура на домородното население покажала малку знаци на романизација во првите 160 години од римското владеење.<ref>{{Наведена книга|url=|title=History of Transylvania Volume I. From the Beginnings to 1606 - II. Transylvania in Prehistory and Antiquity - 3. The Roman Province of Dacia|last=Tóth|first=Endre|publisher=Columbia University Press, (The Hungarian original by Institute of History Of The Hungarian Academy of Sciences)|year=2001|isbn=0-88033-479-7|location=New York|pages=|language=en|chapter=The Population: Dacians and Settlers|chapter-url=https://mek.oszk.hu/03400/03407/html/18.html}}</ref> Четирите века римско владеење создале напредна и процутена цивилизација. Многу од важните градови на денешна Унгарија биле основани во овој период, како што се Аквинкум ([[Будимпешта]]), Сопијана ([[Печ]]), Арабона ([[Ѓер]]), Солва (Естергом), Саварија ([[Сомбатхељ]]) и Скарбантија ([[Шопрон]]). Христијанството се проширило во Панонија во 4 век, кога станало официјална религија на империјата. <gallery> File:Aquincum_(Budapest)_(37026073501).jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Aquincum_(Budapest)_(37026073501).jpg|Урнатините на Аквинкум File:Thermae_Maiores,_Aquincum,_Budapest.jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Thermae_Maiores,_Aquincum,_Budapest.jpg|Урнатините на Аквинкум File:The_restored_section_of_the_Roman_aqueduct,_Aquincum_(Budapest)_(36346590174).jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:The_restored_section_of_the_Roman_aqueduct,_Aquincum_(Budapest)_(36346590174).jpg|Обновен дел од римскиот аквадукт во Аквинкум File:Budapest_III.,_Aquincum,_Ancient_Roman_civil_amphitheatre.jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Budapest_III.,_Aquincum,_Ancient_Roman_civil_amphitheatre.jpg|Амфитеатар Аквинкум File:Reconstruction_drawing_of_the_Governor's_Palace_of_Aquincum_(Budapest)_(36347195863).jpg|врска=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Reconstruction_drawing_of_the_Governor's_Palace_of_Aquincum_(Budapest)_(36347195863).jpg|Гувернерската палата на Аквинкум </gallery>  == Период на миграција == [[Податотека:Europe_in_526.jpg|мини|300x300пкс| Европа во 526 година]] Во 375 од нашата ера, номадските [[Хуни]] почнале да ја напаѓаат Европа од источните степи, поттикнувајќи ја [[Голема преселба на народите|Големата преселба на народите]]. Во 380 година, Хуните навлегле во денешна Унгарија и останале важен фактор во регионот и во 5 век. Отприлика во истото време (379-395), Римската империја им дозволила на групите [[Готи]], Алани, Хуни, Маркомани и Квади да се населат во Панонија, која сè уште била римска територија. Меѓутоа, Визиготите, Аланите, Вандалите и поголемиот дел од Квади и Маркомани ја напуштиле оваа територија околу 400 година и се преселиле во западна и јужна Европа. Панонските провинции страдале од големата преселба на народите од 379 година наваму, населувањето на сојузникот Гот-Алан-Хун предизвикало повеќекратни сериозни кризи и пустошења, современиците го опишале како состојба на опсада, Панонија станала коридор за инвазија и на север и во југот. Бегството и емиграцијата на Римјаните започнале по две тешки децении во 401 година, што исто така предизвикало рецесија во световниот и црковниот живот. Контролата на [[Хуни]]те постепено се проширила над [[Панонија]] од 410 година, конечно [[Римско Царство|Римската империја]] ја ратификувала цесијата на Панонија со договор во 433 година. Бегството и иселувањето на Римјаните од Панонија продолжило без прекин до инвазијата на [[Авари]]те. Андрас Мокси претпоставува дека најголемата римска емиграција била најраната, а 5 и 6 век биле фаза на постепена емиграција.<ref name="Mocsy">{{Наведена книга|title=Pannonia and Upper Moesia – A history of the Middle Danube Provinces of the Roman Empire|last=Mócsy|first=András|date=|publisher=Routledge & Kegan Paul Ltd|year=1974|isbn=978-0-415-74582-6|editor-last=Frere|editor-first=Sheppard|series=|location=London and Boston|pages=339–358|chapter=The Beginning of the Dark Age}}</ref> [[Податотека:Képes_krónika_-_9.oldal_-_Attila_csatája_Zeiselmauernél_a_rómaiakkal.jpg|лево|мини| Прикажаната битка е легендарната битка кај Цајзелмауер кога [[Хуни]]те ја освоиле [[Панонија]] од [[Римско Царство|Римјаните]] ([[Унгарска илустрирана хроника|Хроникон Пиктум]], 1358)]] {{Blockquote|„Откако Хуните, имено Унгарците ја искусија храброста на Римјаните и начинот на нивното подготвување, тие ја реорганизираа својата војска, ги префрлија прекудунавските области на Панонија, ги зазедоа и тие ги преселија луѓето од нивната куќа овде, а потоа тие се преселиле кон градот Тулн, каде што биле собрани нивните противници. Детре, Макринус и сите расположливи сили на римската војска тргнале против нив на полето на Цајзелмауер. И двајцата противници подеднакво жестоко ги нападнаа противничките екипи. А Хуните сакаа да умрат наместо да се повлечат во битката, според скитските обичаи тие испуштаа страшна бучава, ги удираа своите тапани и го користеа секое оружје против непријателот, но најмногу нивниот безброј стрели. Тоа предизвикало збунетост на римските трупи, па така Хуните направиле голем колеж меѓу нив. Започна утрото и во жестока битка која траеше до девет часот, римската војска беше поразена и пуштена во бегство со огромни загуби“.|Џоханес Тхурокзи: ''Хроника Хунгарорум''<ref>{{Cite book |last=Thuróczy |first=János |url=https://docplayer.hu/26126437-Thuroczy-janos-a-magyarok-kroni-kaja.html |title=A magyarok krónikája |publisher=Magyar Helikon |year=1918 |editor= |location= |pages= |language=hu |translator-last=Horváth |translator-first=János |trans-title=Chronicle of the Hungarians}}</ref>}} Епископот Амантиј избегал околу 400 година во [[Аквилеја]]. Римјаните што емигрирале со себе донеле неколку [[Мошти|христијански мошти]] и останки на маченици од Панонците во [[Рим]] и во неколку други градови во Италија. Околу 400 година, жителите на Скарбантија (денес [[Шопрон]] во Унгарија) побегнале од инвазијата на варварите „''инкурсио барбарорум''“ во Италија и ги однеле моштите на Квирин, епископот маченик од Сесија (денес [[Сисак]] во Хрватска), од Саварија (денес [[Сомбатхељ]] во Унгарија) со нив. Овие настани го означиле распаѓањето на христијанските заедници во Панонија.<ref name="Mocsy"/> Хуните, искористувајќи го заминувањето на Готите, Квади ''и др.'', создале значајна империја во 423 година со седиште во Унгарија. Во 453 година го достигнале врвот на нивната експанзија под водство на добро познатиот освојувач, [[Атила]]. Империјата пропаднала во 455 година, кога Хуните биле поразени од соседните германски племиња (како што се Квади, Гепиди и Скири). Гепидите (живееле на исток од горната река Тиса од 260 н.е.) потоа се преселиле во источниот Панонската низина во 455 година. Престанале да постојат во 567 година кога биле поразени од страна на Ломбардите и [[Авари]]те (види подолу). Германските [[Остроготи]] се доселиле во Панонија, со дозвола од Рим, помеѓу 456 и 471 година. === По Римјаните === [[Податотека:Europe_around_650.jpg|лево|мини|300x300пкс| Аварите околу 650 година]] [[Податотека:Europe_around_800.gif|десно|мини|300x300пкс| Европа околу 800 година]] Римското влијание во Панонија почнало да опаѓа уште кога почнале да доаѓаат Хуните во 4 век. Според Андрас Мокси, не е можно да се докаже дали реконструкцијата на црквата треба да им се припише на варварите или на преостанатите Римјани на другите места. Употребата на христијанските култни згради по IV век не го докажува опстанокот на панонските култни заедници бидејќи Готите и другите народи биле [[Аријанство|ариски христијани]] и продолжиле да ги користат дотраените цркви, но досега (1974) оваа употреба се има покажано во „Базиликата II“ во големиот утврден центар во Фенекпушта (дел од Кештели во Унгарија). Културата Кезтели е посебен археолошки состав од раниот аварски период кој не може да се проследи до локалната култура од римскиот период. Сепак, врз основа на ископувањата на Фенекпушта, група наоди како златна игла со името БОНОСА има докажано дека некоја етничка група Римјани останала таму. Има примери на спорадични Римјани кои останале во 5 век, Свети Антониј Пустиник бил роден во Панонија Валерија и како сирак дете бил испратен кај својот вујко Констанциј, епископот Лорш во денешна Германија. Подоцна, свети Леонијан отпатувал во [[Галија]] од Саварија (сега [[Сомбатхељ]] во Унгарија), Свети Мартин Брага емигрирал од Панонија во [[Хиспанија]]. Ломбардите исто така ги однеле Римјаните заедно со нив во Италија. Последното иселување било [[Срем]] во Салона на денешното хрватско крајбрежје во почетокот на VII век.<ref name="Mocsy"/> Подоцна, христијанските варвари кои мигрирале во северниот дел на езерото Балатон ја основале Културата Кежели, која била исчезната до средината на VII век.<ref>{{Наведена книга|title=A Keszthely-kultúra kronológiai és etnikai hátterének újabb alternetívája [The chronological and ethnic background of the Keszthely culture, and new alternatives]|last=Straub|first=Péter|publisher=Zalai Múzeum|year=1999}}</ref> Првите [[Словени]] дошле во регионот, најверојатно од север, скоро по заминувањето на Остроготите (471 од нашата ера), заедно со Ломбардите и Херулите. Околу 530 година, германските ломбарди се населиле во Панонија. Тие морале да се борат против Гепидите и Словените. Во 568 година, истиснати од [[Авари (Кавказ)|Аварите]], се преселиле во северна Италија. Номадските Авари пристигнале од Азија во 560-тите, целосно ги уништиле Гепидите на исток, ги истерале Ломбардите на запад и ги потчиниле Словените, делумно асимилирајќи ги. Аварите основале [[Авари|голема империја]], иста таква како што имале Хуните неколку децении претходно. Империјата била уништена околу 800 година од нападите од страна на [[Франки]]те и [[Прабугари]]те, а пред сè од внатрешните непријателства, но аварското население останало во број до доаѓањето на Арпадовите Маџари. Од 800 година, целата област на Панонската низина била под контрола на две сили ([[Источна Франкија]]ка и [[Прво Бугарско Царство|Првото бугарско царство]]). Околу 800 година, североисточна Унгарија станала дел од словенското [[Кнежевство Нитра|кнежество Нитра]], кое потоа станало дел од [[Велика Моравија]] во 833 година. Исто така, по 800 година, југоисточна Унгарија била освоена од [[Бугарија]]. Западна Унгарија (Панонија) била под Франките. Во 839 година во југозападна Унгарија (под Франкиско суверенство) било основано словенското кнежество Балатон. За време на владеењето на [[Сватоплук]], северозападна Унгарија била освоена од Велика Моравија.<ref>Frucht, Richard C., ''Eastern Europe: An Introduction to the People, Land and Culture'' ABC-CLIO Ltd (2004) p288</ref> Панонија останала под контрола на Франките до унгарското освојување.<ref>Tóth, Sándor László (1998). Levediától a Kárpát-medencéig (From Levedia to the Carpathian Basin). Szeged: Szegedi Középkorász Műhely. {{ISBN|963-482-175-8}}.</ref><ref>Kristó, Gyula (1996). Hungarian History in the Ninth Century. Szeged: Szegedi Középkorász Műhely. p. 229. {{ISBN|963-482-113-8}}.{{Наведена мрежна страница|url=http://www.historiaantik.hu/index.php?p=reszletek&konyv=11072|title=2500Ft - Hungarian History in the ninth Century - Hist?riaantik K?nyvesh?z|archive-url=https://web.archive.org/web/20110721105203/http://www.historiaantik.hu/index.php?p=reszletek&konyv=11072|archive-date=2011-07-21|accessdate=2010-10-06}}</ref> == Поврзано == * [[Историја на Унгарија]] * Унгарска праисторија * Богатство Сеусо == Наводи == {{Наводи}} ==  Литература == {{Refbegin}} * {{cite book|url=https://archive.org/details/civilizationofgo0000gimb|title=The Civilization of the Goddess: The World of Old Europe|last=Gimbutas|first=Marija|publisher=Harper San Francisco|year=1991|isbn=9780062503688|url-access=registration}} * {{cite book|title=The Oxford Illustrated History of Prehistoric Europe|last=Cunliffe|first=Barry ''(Editor)''|publisher=Oxford University Press|year=1997|isbn=978-0-19-285441-4}} * {{cite book|title=Sourcebook of Paleolithic Transitions|last=Adams|first=Brian|publisher=Springer|year=2009|isbn=978-0-387-76487-0|editor1-last=Camps|editor1-first=Marta|pages=427–440|chapter=The Bükk Mountain Szeletian: Old and New Views on "Transitional" Material from the Eponymous Site of the Szeletian|editor2-last=Chauhan|editor2-first=Parth R.}} * {{cite book|title=Millennium in Central Europe: A History of Hungary|url=https://archive.org/details/millenniumincent0000kont|last=Kontler|first=László|publisher=Atlantisz Publishing House|year=1999|isbn=963-9165-37-9}} * {{cite book|title=Magyarország történeti kronológiája, I: a kezdetektől 1526-ig ''[Historical Chronology of Hungary, Volume I: From the Beginning to 1526]''|last1=Kovács|first1=Tibor|last2=Tóth|first2=István|last3=Bálint|first3=Csanád|publisher=Akadémiai Kiadó|year=1981|isbn=963-05-2661-1|editor-last=Solymosi|editor-first=László|pages=13–52|language=hu|chapter=Magyarország a honfoglalás előtt [Hungary before the Hungarian Conquest]}} * {{cite book|title=A History of Hungary|last=Makkai|first=László|publisher=Indiana University Press|year=1994|isbn=963-7081-01-1|editor1-last=Sugar|editor1-first=Peter F.|pages=1–7|chapter=Hungary before the Hungarian conquest|editor2-last=Hanák|editor2-first=Péter|editor3-last=Frank|editor3-first=Tibor}} * {{cite book|url=https://archive.org/details/concisehistoryof00moln|title=A Concise History of Hungary|last=Molnár|first=Miklós|publisher=Cambridge University Press|year=2001|isbn=978-0-521-66736-4|url-access=registration}} * {{cite book|title=Hungarian Archaeology at the Turn of the Millennium|last=Visy|first=Zsolt ''(Editor-in-Chief)''|publisher=Ministry of National Cultural Heritage, Teleki László Foundation|year=2003|isbn=963-86291-8-5}} {{Refend}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред}}{{Refbegin}} * {{cite book|url=https://archive.org/details/civilizationofgo0000gimb|title=The Civilization of the Goddess: The World of Old Europe|last=Gimbutas|first=Marija|publisher=Harper San Francisco|year=1991|isbn=9780062503688|url-access=registration}} * {{cite book|title=The Oxford Illustrated History of Prehistoric Europe|last=Cunliffe|first=Barry ''(Editor)''|publisher=Oxford University Press|year=1997|isbn=978-0-19-285441-4}} * {{cite book|title=Sourcebook of Paleolithic Transitions|last=Adams|first=Brian|publisher=Springer|year=2009|isbn=978-0-387-76487-0|editor1-last=Camps|editor1-first=Marta|pages=427–440|chapter=The Bükk Mountain Szeletian: Old and New Views on "Transitional" Material from the Eponymous Site of the Szeletian|editor2-last=Chauhan|editor2-first=Parth R.}} * {{cite book|title=Millennium in Central Europe: A History of Hungary|url=https://archive.org/details/millenniumincent0000kont|last=Kontler|first=László|publisher=Atlantisz Publishing House|year=1999|isbn=963-9165-37-9}} * {{cite book|title=Magyarország történeti kronológiája, I: a kezdetektől 1526-ig ''[Historical Chronology of Hungary, Volume I: From the Beginning to 1526]''|last1=Kovács|first1=Tibor|last2=Tóth|first2=István|last3=Bálint|first3=Csanád|publisher=Akadémiai Kiadó|year=1981|isbn=963-05-2661-1|editor-last=Solymosi|editor-first=László|pages=13–52|language=hu|chapter=Magyarország a honfoglalás előtt [Hungary before the Hungarian Conquest]}} * {{cite book|title=A History of Hungary|last=Makkai|first=László|publisher=Indiana University Press|year=1994|isbn=963-7081-01-1|editor1-last=Sugar|editor1-first=Peter F.|pages=1–7|chapter=Hungary before the Hungarian conquest|editor2-last=Hanák|editor2-first=Péter|editor3-last=Frank|editor3-first=Tibor}} * {{cite book|url=https://archive.org/details/concisehistoryof00moln|title=A Concise History of Hungary|last=Molnár|first=Miklós|publisher=Cambridge University Press|year=2001|isbn=978-0-521-66736-4|url-access=registration}} * {{cite book|title=Hungarian Archaeology at the Turn of the Millennium|last=Visy|first=Zsolt ''(Editor-in-Chief)''|publisher=Ministry of National Cultural Heritage, Teleki László Foundation|year=2003|isbn=963-86291-8-5}} * [http://www.hungary.com/servlet/page?_pageid=7022,6177&_dad=portal30&_schema=PORTAL30 Историја на Унгарија - од унгарското Министерство за туризам] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20060318033420/http://www.hungary.com/servlet/page?_pageid=7022,6177&_dad=portal30&_schema=PORTAL30 |date=2006-03-18 }} * [https://web.archive.org/web/20040901082044/http://www.magyarorszag.hu/angol/orszaginfo/tortenelem/tortenelem Унгарија пред Унгарците] [[Категорија:Историја на Унгарија]] [[Категорија:Статии со извори на унгарски (hu)]] 0cb53y5csknkn7xq9z72j60m0kgelgr 0 1347562 5381283 5359973 2025-06-18T04:31:52Z CommonsDelinker 746 Бришење на "[[Слика:Žarko_Dadić_–_Franjo_Petriš.jpg|Žarko_Dadić_–_Franjo_Petriš.jpg]]", беше избришана од [[c:Главна страница|Заедничката ризница]] од страна на [[c:User:Krd|Krd]] поради: No license since 10 June 2025. 5381283 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Филозоф | name = Фране Петриќ<br/>Фрањо Петриш | image = Francesco Patrizi 1580.jpg | caption = Портрет на Фране Петриќ од неговото дело ''Philosophiae de rerum natura'' (Филозофија за природата на нештата) |native_name=Franjo Petriš<br/>Frane Petrić |alt=Franciscus Patricius<br/><br/>Francesco Patrizi | birth_date = 25 април1529 | birth_place = [[Црес]], [[Венецијанска Република]] (денес [[Хрватска]]) | death_date = 6 февруари 1597 (67 години) | death_place = [[Рим]], [[Папска Држава]] | era = [[Рана современа филозофија]] | region = [[Западна филозофија]] | school_tradition = {{Unbulleted list|[[Неоплатонизам]]}} | main_interests = {{Flatlist}} * [[Математика]] * [[Поезија]] * [[Астрономија]] * [[Музика]] * [[Реторика]] * [[Историја]] * [[Книжевност]] * [[Геометрија]] {{Endflatlist}} | notable_ideas = | influences ={{Flatlist}} * [[Платон]] * [[Аристотел]] {{Endflatlist}} | influenced = {{Flatlist}} * [[Џордано Бруно]] * [[Рене Декарт]] * [[Томазо Кампанела]] * [[Пјер Гасенди]] * [[Исак Њутн]] * [[Хенри Мор]] {{Endflatlist}} }} '''Фране Петриќ''' или '''Фрањо Петриш''' ([[Хрватски јазик|хрватски]]: Franjo Petriš или Frane Petrić,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://enciklopedija.hr/natuknica.aspx?ID=47943|title=Petrić, Frane|date=|work=Encyclopedia of the Miroslav Krleža Lexicographical Institute, Zagreb|language=hr|accessdate=28 април 2024|archive-date=2023-12-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20231214230459/https://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=47943|url-status=dead}}</ref> [[Италијански јазик|италијански]]: Francesco Patrizi; 25 април 1529 ― 6 февруари 1597) ― [[Филозофија|филозоф]] и [[научник]] од [[Венецијанска Република|Република Венеција]], со потекло од [[Црес]]. Тој бил познат како бранител на [[Платонизам|платонизмот]] и противник на [[Аристотелизам|аристотелизмот]]. Петриќ првично ги посветил своите студии на [[Аристотелизам|Аристотеловата филозофија]] на [[Падовски универзитет|Универзитетот во Падова]], но се свртел кон [[Платонизам|платонизмот]] додека се уште бил [[студент]]. Тој станал остар, гласен противник на аристотелизмот, со кого опширно се борел во обемни списи. По долги години неуспешни напори да обезбеди материјален опстанок, тој конечно добил покана во 1577 година до дворот на династијата Есте во Војводството Ферара. На Универзитетот во Ферара, посебно за него била поставена катедра за платонска филозофија. Во годините што следеле, тој се здобил со углед на [[професор]], но бил вклучен и во [[Наука|научни]] и [[Книжевност|книжевни]] контроверзии; тој се склонил кон [[полемика]] и за возврат бил насилно нападнат од противниците. Во 1592 година тој ја прифатил поканата за [[Рим]], каде благодарение на [[Папа|папската]] наклонетост му била создадена нова функција. Последните години од неговиот [[живот]] биле вплеткани во сериозен [[судир]] со [[инквизиција]]та, која го забранило неговото главно дело, ''Nova de universis philosophia'' („''Нова филозофија на универзумот''“). Како еден од последните [[Ренесанса|ренесансни]] [[Хуманизам|хуманисти]], Петриќ се одликувал со широко [[образование]], разновидна научна активност, силна волја за новитети и исклучителна книжевна плодност. Тој [[Книжевна критика|критички]] ги испитувал воспоставените, општо признати учења и предложувал алтернативи. Особено, тој сакал да ја замени преовладувачката Аристотеловска природна филозофија со свој модел. Тој се спротивставил на традиционалното гледиште за значењето на историските студии, кое обично било ограничено на [[морал]]на инструкција, со неговиот концепт за широко, неутрално, научно историско истражување. Во поезијата тој ја истакнал важноста на вдахновението и се борел против конвенционалните правила, кои ги сметал за произволни, нестварни ограничувања на творечката слобода. Во [[Ран нов век|раниот нов век]], силно контроверзната филозофија на природата на Петриќ наишла на значителен одек и покрај осудата на црквата, но останал положба на отфрлен човек. Современото истражување го препознава неговиот придонес во конституирањето на современиот концепт на [[простор]]от и во историската [[теорија]]. Неговото [[Етничка група|етничко]] потекло се разликува во изворите, и тој е опишан и како [[Хрват]]<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=eerGY51ZTIcC&q=franciscus+patricius+croat|title=Renaissance Humanism: Humanism beyond Italy|last=Rabil|first=Albert|date=1988|publisher=University of Pennsylvania Press|isbn=978-0-8122-8064-7}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=z6kXAQAAIAAJ&q=franciscus+patricius+croatian|title=Croatian Renaissance Music Theorists|last=Tuksar|first=Stanislav|date=1980|publisher=Music Information Center, Zagreb Concert Management|isbn=978-0-918660-51-0}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=K_nGBwAAQBAJ&q=franciscus+patricius+croatian&pg=PA33|title=Newton: Kosmos, Bios, Logos|last=Štěpánová|first=Irena|date=2014-09-01|publisher=Charles University in Prague, Karolinum Press|isbn=978-80-246-2379-5|page=33}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=dm5iAAAAMAAJ&q=franciscus+patricius+croatian|title=Humanists in a Shattered World: Croatian and Hungarian Latinity in the Sixteenth Century|last=Birnbaum|first=Marianna D.|date=1986|publisher=Slavica Publishers|isbn=978-0-89357-155-9}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=NXJXAAAAMAAJ&q=franjo+petri%C4%87+croat|title=Croatian warriors through the centuries|last=Aralica|first=Tomislav|last2=Aralica|first2=Višeslav|date=1996|publisher=Znanje|isbn=978-953-6473-32-8|language=hr}}</ref><ref name="enciklopedija.hr">{{Наведена мрежна страница|url=https://enciklopedija.hr/natuknica.aspx?ID=47943|title=Petrić, Frane {{!}} Hrvatska enciklopedija|work=enciklopedija.hr|accessdate=28 април 2024|archive-date=2023-12-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20231214230459/https://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=47943|url-status=dead}}</ref><ref name="enciklopedija.hr"/><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=dm5iAAAAMAAJ&q=franciscus+patricius|title=Humanists in a Shattered World: Croatian and Hungarian Latinity in the Sixteenth Century|last=Birnbaum|first=Marianna D.|date=1986|publisher=Slavica Publishers|isbn=978-0-89357-155-9|page=308}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=eerGY51ZTIcC&q=Franciscus+Patricius+croat|title=Renaissance Humanism: Humanism beyond Italy|last=Rabil|first=Albert|date=1988|publisher=University of Pennsylvania Press|isbn=978-0-8122-8064-7|page=280}}</ref> и како [[Италијанец]].<ref>Paul Oskar Kristeller, ''Eight philosophers of the Italian Renaissance'', Stanford 1964, pp. 110-126.</ref><ref>{{Наведена енциклопедија}}</ref><ref>Toth, Lucio. "Per una storia della Dalmazia tra medioevo ed età contemporanea." Clio 38 (2002): 361.</ref> Во [[Хрватска]] тој понекогаш е наречуван Петрис, Петришевиќ и Петричевиќ). Неговото семејно име во Црес било познато како Петрис. {{TOC limit}} == Потекло и име == Фране Петриќ дошол од градот Црес на [[Црес|истоимениот остров]] југоисточно од [[Истра]].<ref>Emil Jacobs: ''Francesco Patricio and his collection of Greek manuscripts in the library of the Escorial. '' In: ''Zentralblatt für Bibliothekswesen '' 25, 1908, p. 20.</ref> Во тоа време островот припаѓал на [[Венецијанска Република|Република Венеција]]. Фране бил вонбрачен син на [[Свештенство|свештеникот]] Стјепан Никола Антун Петриш или Петриќ, кој припаѓал на пониското благородништво. Неговата мајка била Марија Радока<ref name="Graciotti, Branca" /> (исто така „Борофциќ“<ref name="Fribourg">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=vrMUAQAAIAAJ|title=Francesco Patrizzi 1529-1597: nella cultura e sopratutto nella poetica cinquecentesca|last=Isidoro Kamalic|date=1930|publisher=University of Fribourg|isbn=88-222-3178-3|page=[https://books.google.com/books?id=vrMUAQAAIAAJ&q=radocca 8]}}</ref>), мештанка која подоцна се омажила за друг [[маж]],<ref name="Fribourg" /> и веројатно „го делела креветот со двајца свештеници од истото семејство [Петриќ]“.<ref name="Graciotti, Branca">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=ilECAAAAMAAJ|title=L'Umanesimo in Istria|last=Vittore Branca|last2=Sante Graciotti|date=1983|publisher=L.S. Olschki via University of Michigan|isbn=88-222-3178-3|pages=[https://books.google.com/books?id=ilECAAAAMAAJ&q=Radocca 40-56]}}</ref> Во постарата книжевност, таткото на Фране погрешно бил идентификуван со истоимениот судија Стјепан Никола Матија Петриќ, а неговата мајка Марија била идентификувана со Марија Лупетино, наводната сопруга на судијата. Неточно е и тврдењето поврзано со погрешната [[генеалогија]] на врската на филозофот со познатиот [[Теологија|богослов]] Матија Влачиќ.<ref>Cesare Vasoli: ''Immagini umanistiche'', Naples 1983, pp. 531–541, 547 f., 553.</ref> Според Фране, неговото семејство првично било со седиште во [[Кралство Босна|Босна]] и, според нивниот [[грб]], имало кралско потекло. Како резултат на [[Отоманско Царство|османлиското]] освојување на неговата татковина, тие се преселиле и така во Црес дошол предок по име Стефанело. Ова се случило, ако комуникацијата е точна, во втората половина на 15 век.<ref>Cesare Vasoli: ''Immagini umanistiche'', Naples 1983, pp. 528-530.</ref> Во неговата книга, „''Воени напореди''“ (''Paralleli militari''), тој рекол дека потекнува од семејството Патрици од [[Сиена]].<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=baRCAAAAcAAJ|title=Paralleli militari|last=Patrizi|first=Francesco|date=1594|publisher=Appresso Luigi Zannetti|language=it}}</ref> Следејќи го хуманистичкиот обичај, [[филозоф]]от го латинизирал своето име и се нарекувал Патрикиј(ус) или Петриќ(ус). Бидејќи живеел во Италија и таму ги објавувал своите дела, името Франческо Петриќ било етаблирано на меѓународно ниво, но во [[Хрватска]] се претпочитани варијантите со хрватскиот облик. Додатокот „да Керсо“ (од Крес) служи за да биде разликуван од сиенскиот хуманист Франческо Патрикиј (Францискус Патрикиј Сененсис), кој живеел во 15 век.<ref>For the name see Zvonko Pandžić (ed.) : ''Franciscus Patricius: Discussiones Peripateticae'', Cologne 1999, S. XI; Emil Jacobs: ''Francesco Patricio and his collection of Greek manuscripts in the library of the Escorial. '' In: ''Zentralblatt für Bibliothekswesen '' 25, 1908, p. 20 f. Note 2.</ref> == Живот == === Младост и образование === Фране Петриќ е роден на 25 април 1529 година во [[Црес]]. Детството првично го поминал во родниот град. Неговиот стрико Иван Јурај Петриш, кој командувал со [[Венецијанска Република|венецијански]] воен [[брод]], го однел единственото деветгодишно момче на воена кампања против [[Отоманско Царство|Османлиите]] во февруари 1538 година. Така, се покажало дека Фране учествувал во [[Битка кај Превеза|Битката кај Превеза]], во која била погодена христијанската флота. За малку ќе паднеше во османлиско заробеништво. Тој поминал неколку години на море. Во септември 1543 година отишол во Венеција за да се стекне со професионална обука. Првично отишол во трговско училиште по волја на Иван Јурај, но неговата склоност била кон [[Хуманизам|хуманизмот]]. Бидејќи неговиот [[татко]] покажал разбирање за ова, младиот добил часови по [[латински јазик]].<ref>Cesare Vasoli: "La lettera autobiografica di Francesco Patricius." In: "Quaderni di Retorica e Poetica" 1986/1, p. 61; Cesare Vasoli: ''Immagini umanistiche'', Naples 1983, pp. 555 f.</ref> Подоцна таткото го испратил да студира во [[Инголштат|Инголштад]], каде што се наоѓало седиштето на баварскиот универзитет. Таму се стекнал со познавање на [[Грчки јазик|грчкиот јазик]]. Меѓутоа, во 1546 година, тој морал да ја напушти [[Војводство Баварија|Баварија]] поради превирањата на Шмалкалдската војна.<ref>See Cesare Vasoli: ''Immagini umanistiche'', Naples 1983, pp. 529, 539, 552 f.</ref> Во мај 1547 година, Петриќ отишол во [[Падова]], чиј [[Падовски универзитет|универзитет]] бил еден од најпочитуваните [[универзитет]]и во [[Европа]]. Првично, на барање на неговиот татко Стјепан, кој размислувал практично, студирал [[медицина]] кај Џамбатиста Монтано, Басијано Ландо и Алберто Габриеле, но само многу неволно. Кога Стјепан починал во 1551 година, тој можел да ја напушти медицинската обука. Фране ги продал медицинските книги. Тој продолжил да се интересира за хуманистичко образование. За време на студиите, тој присуствувал на филозофски предавања од професорите Бернардино Томитано, Маркантонио де Пасери (Маркантонјо Џенова), Лазаро Буонамичи и Франческо Робортело. Меѓу неговите пријатели и колеги студенти бил и Николо Сфондрати, кој подоцна станал [[папа]] како [[Папа Григориј XIV|Григориј XIV]]. Часовите по филозофија биле разочарување за Петриќ, бидејќи Падова била упориште на [[Аристотелизам|Аристотелството]], чии претставници ја продолжиле традицијата на средновековната [[схоластика]]. Ова била насока што Петриќ цврсто ја отфрлил и жестоко се борел подоцна. Под влијание на францискански изучувач, тој се свртел кон [[Платонизам|платонизмот]]. Францисканството го препорачало [[Неоплатонизам|неоплатонското]] учење од страна на хуманистот Марсилјо Фичино (1433–1499). Читањето на делата на Фичино, особено на неговото главно филозофско-теолошко дело, „''Платонска теологија''“ (''Theologia Platonica''), било пионерско за Петриќ.<ref>For the influence of Ficinos see Maria Muccillo: ''Marsilio Ficino e Francesco Patricius da Cherso. '' In: Gian Carlo Garfagnini (ed.): ''Marsilio Ficino e il ritorno di Platone. Studi e documenti'', Vol. 2, Florenz 1986, pp. 615-678.</ref> Подоцна ја изразил својата оддалеченост од падовата схоластичко-аристотелска наставна практика пишувајќи во саможивотопис писмо во 1587 година како самоук претставен. Во студентските денови веќе пишувал и објавувал филозофски и [[Филологија|филолошки]] списи; тој имал збирка од неговите младински дела отпечатена во [[Венеција]] во 1553 година.<ref>Cesare Vasoli: "La lettera autobiografica di Francesco Patricius." In: "Quaderni di Retorica e Poetica" 1986/1, p. 62 f.; Francesco Bottin: ''Francesco Patricius e l'aristotelismo padovano. '' In: ''Quaderni per la storia dell'Università di Padova '' 32, 1999, p. 163 f.; Margherita Palumbo: ''Patricius, Francesco. '' In: ''Dizionario Biografico degli Italiani'', Vol. 81, Rome 2014, p. 732.</ref> === Први обиди да се обезбеди опстанок (1554–1560) === Во 1554 година, Петриќ морал да се врати во [[Црес]] поради долг спор околу наследството на неговиот стрико Иван Јурај. Ова епизода во Црес, која е карактеризирана со [[болест]], изолација и [[Семејство|семеен]] [[судир]]. Во тоа време тој очигледно припаѓал на духовната класа - барем до 1560 година.<ref>Cesare Vasoli: ''Immagini umanistiche'', Naples 1983, pp. 549–554.</ref> Неуспешно се обидел да го реши спорот. По овој неуспех, тој заминал во [[Рим]] во 1556 година, но неговите напори за благодет и таму пропаднале. Потоа се преселил во [[Венеција]]. Младиот изучувач неуспешно барал вработување во гламурозниот двор на владеачката куќа Есте во [[Ферара]]. На крајот на краиштата, тој стекна основа во венецијанските хуманистички кругови: се приклучил на Академија на славните (Accademia della Fama), изучувачка заедница во која нашол истомисленици.<ref>Cesare Vasoli: ''Francesco Patricius da Cherso'', Rome 1989, pp. 26-28.</ref> === Активности во Кипар (1560-1568) === Во 1560 година, Петриќ стапил во служба на венецијанскиот патрикиј Џорџо Контарини. Додека првично го подучувал својот работодавец за Аристотеловата етика, Петриќ набрзо ја добил довербата на Контарини и добил важна задача: бил испратен на островот Кипар, за да врши увид и потоа да поднесува извештај за семејниот имот, со кој управувал братот на Контарини. Кога ја опишал ситуацијата при неговото враќање во летото 1562 година, Контарини го испратил повторно на истиот остров и му дал овластување да преземе мерки за подобрување. Како нов администратор, Петриќ обезбедил со мелиорација значително зголемување на вредноста на земјиштето, кое сега можело да биде користено за одгледување [[памук]]. Сепак, потребните мерки биле скапи, а слабата [[жетва]] исто така го намалил приходот, така што странката не можела да биде задоволена. Кипарските роднини на Контарини, кои Петриќ ги дискредитирал со својот извештај, ја искористиле оваа прилика да се одмаздат и да го обвинат администраторот до главата на семејството. Кога оправдувањето на Петриќ не било прифатено, тој побарал да биде ослободен во 1567 година.<ref>Maria Muccillo: ''La biblioteca greca di Francesco Patricius. '' In: Eugenio Canone (ed.): ''Bibliothecae selectae. Da Cusano a Leopardi'', Florence 1993, p. 74 f.; Emil Jacobs: ''Francesco Patricio and his collection of Greek manuscripts in the library of the Escorial. '' In: ''Zentralblatt für Bibliothekswesen '' 25, 1908, p. 22 f.; Friedrich Walkhoff: ''Francesco Patriciuss Leben und Werk'', Bonn 1920, pp. 16 f.</ref> Петриќ првично останал на островот Кипар. Сега стапил во служба на [[Никозија|никозискиот]] [[Римокатоличка црква|католички]] архиепископ, Венецијанецот Филипо Мочениго, кој му ја доверил управата на селата кои припаѓаат на Архиепископијата. Но, во 1568 година, со островот под [[Отоманско Царство|османлиска]] закана, тој го напуштил островот со архиепископот и отишол во Венеција. Во ретроспектива, тој ги виде годините на Кипар како изгубено време. На крајот на краиштата, престојот во [[Грчки јазик|грчкогласниот]] свет го искористил за важна хуманистичка грижа: со значителен успех барал грчки ракописи, кои потоа ги купувал или ги запишувал, или можеби дури и самиот ги препишал.<ref>Emil Jacobs: ''Francesco Patricio and his collection of Greek Manuscripts in the library of the Escorial.'' In: ''Zentralblatt für Bibliothekswesen'', 25, 1908, p. 23 f.</ref> === Различни напори за материјален опстанок (1568–1577) === По враќањето, Петриќ се вратил на [[науката]]. Сега повторно отишол во [[Падова]], каде што очигледно повеќе не работеше на [[Падовски универзитет|универзитетот]], туку само држел приватни часови. Меѓу неговите ученици бил и Закарја Мочениго, внук на архиепископот. Нему му било многу важно да размени идеи со познатиот филозоф Бернардино Телезјо, со кого подоцна останал во кореспонденција.<ref>Maria Muccillo: ''Platonismo, ermetismo e "prisca theologia"'', Florence 1996, p 74 Note 3; Franz Lamprecht: ''The theory of humanistic historiography'', Zurich 1950, p. 12.</ref> За тоа време, односите на Петриќ со архиепископот се влошиле. Тој стапил во допир со Диего Уртадо де Мендоза и де ла Серда, вицекралот на Каталонија, кој бил ентузијастички собирач на книги. Почетокот на оваа врска била ветувачки: вицекралот го поканил во [[Барселона]] и му понудил можност за вработување како дворски филозоф со годишна плата од петстотини [[дукат]]и. Како резултат на тоа, Петриќ го направил своето прво патување во Шпанија. Во Барселона, пак, бил многу разочаран бидејќи не било извршено паричното ветување. Поради овие околности, филозофот бил принуден да се врати во 1569 година.<ref>Maria Muccillo: ''La biblioteca greca di Francesco Patricius. '' In: Eugenio Canone (ed.): ''Bibliothecae selectae. Da Cusano a Leopardi'', Florence 1993, p. 76 f.; Emil Jacobs: ''Francesco Patricio and his collection of Greek manuscripts in the Escorial library. '' In: ''Zentralblatt für Bibliothekswesen '' 25, 1908, p. 24.</ref> [[Податотека:Cotrugli_Della_mercatura_1573.jpg|мини|374x374пкс| Насловната страница на делото на Бенедето Котругли објавено во 1573 година со амблем на издавачката куќа на Петриќ.<ref>See the emblem Luciano Artese: ''Francesco Patricius e la cultura delle insegne.'' In: ''Atti e Memorie dell'Accademia Toscana di Scienze e Lettere La Colombaria'', 50, 1985, p. 186 f., 195– 197.</ref>]] Меѓутоа, една од придобивките од патувањето била можноста да направи добра заработка за живот во трговијата со [[книги]] на долго растојание. Извозот на книги од Италија кон Барселона изгледал заработувачки. Петриќ успеал да постигне договор со деловните партнери таму пред да замине. Испораката започна и всушност покажала исплатливост на почетокот, но работењето на крајот пропаднало поради неискуството на [[филозоф]]от и недостатокот на деловна дарба. Сериозен удар го погодил Петриќ во 1570 година кога Османлиите на Кипар заробиле пратка со стока што него му припаѓала и била наменета за извоз во [[Венеција]], за која потрошил 3.500 дукати. Како резултат на тоа, тој се нашол во таква неволја што му се обратил на својот поранешен работодавец Контарини, кој сè уште му должел 200 дукати. Кога вториот одбил да плати, настанала долга постапка кој Петриќ очигледно ја изгубил.<ref>Corrado Marciani: ''Un filosofo del Rinascimento editore-libraio: Francesco Patriciuso e l'incisore Giovanni Franco di Cherso. '' In: ''La Bibliofilia'' 72/73, 1970/1971, pp. 179-181, 184 f.; Emil Jacobs: ''Francesco Patricio and his collection of Greek manuscripts in the library of the Escorial. '' In: ''Zentralblatt für Bibliothekswesen '' 25, 1908, p. 24 f.</ref> Со цел да ја преструктуира својата финансиска состојба, Петриќ се свртел кон творење книги. Во август 1571 година тој склучил договор со наследникот на ракописот на сценариото на починатиот изучувач Џироламо Ручели за [[амблем]]ите, ''Le imprese illustri''. Тој го презел уредувањето, а делото било објавено следната година од венецијански печатар. Сепак, Петриќ не можел да ги исполни своите договорни обврски поради неговата несигурна финансиска состојба. Ова водело до судир, кој бил тешко да биде решен.<ref>Corrado Marciani: ''Ancora su Francesco Patriciuso e Giovanni Franco. '' In: ''La Bibliofilia '' 72/73, 1970/1971, pp. 303–305.</ref> По ова непријатно искуство, Петриќ основал своја [[издавачка куќа]] ''all'Elefantа''. Таму објавил три книги во 1573 година, но потоа влегол издавачот. Потоа, филозофот отишол на ново патување во Шпанија во 1574 година за да ги тужи своите поранешни деловни партнери и да продава [[грчки]] ракописи. Во февруари 1575 година бил примен од Антонио Грасијан, секретарот на кралот [[Филип II (Шпанија)|Филип II]], кој го дал за кралската библиотека во [[Ескоријал]] 75 кодекси. Од хуманистичка гледна точка, сепак, овој комерцијален успех бил сомнителен, бидејќи Ескоријалот бил сметан за „гроб за книги“ од страна на изучувачите.<ref>Paola Maria Arcari: ''Il pensiero politico di Francesco Patricius da Cherso'', Rome 1935, p. 49.</ref> Кога правната постапка за неуспешната трговија со книги била одолговлекувана без никаков предвидлив резултат, Петриќ се вратил во Италија по тринаесет месеци.<ref>See Corrado Marciani for these events: ''Un filosofo del Rinascimento editore-libraio: Francesco Patriciuso e l ' incisore Giovanni Franco di Cherso. '' In: ''La Bibliofilia '' 72/73, 1970/1971, pp. 179-192; Margherita Palumbo: ''Patricius, Francesco. '' In: ''Dizionario Biografico degli Italiani'', Vol. 81, Rome 2014, p. 734; Maria Muccillo: ''La biblioteca greca di Francesco Patricius. '' In: Eugenio Canone (ed.): ''Bibliothecae selectae. Da Cusano a Leopardi'', Florence 1993, pp. 77–81.</ref> По враќањето, Петриќ се доселил во Модена во 1577 година, каде што стапил во служба на почитуваниот музичар и поет Тарквинја Молца, на која и одржал часови по грчки јазик.<ref>Maria Giovanna Cavallari: ''L'insegIERTo del Patricius in alcuni madrigali di Tarquinia Molza. '' In: Patriciusa Castelli (ed.): ''Francesco Patricius, filosofo platonico nel crepuscolo del Rinascimento'', Florenz 2002, p. 135.</ref> === Предавање во Ферара (1578-1592) === Во Модена, Пертиќ ја примил поканата за војводскиот двор во Ферара што било барано пред две децении. На крајот од 1577/1578 година пристигнал во [[Ферара]]. Тој бил срдечно примен од војводата Алфонсо II, Д'Есте, важен културен покровител. Негов застапник таму бил Војводскиот совет - секретарот од 1579 година - Антонјо Монтекатини, кој многу го ценел, иако тој бил претставник на [[Аристотелизам|Аристотелизмот]] против кој Петриќ се борел од [[Платонизам|платонско]] гледиште. На предлог на Монтекатини, на Универзитетот во Ферара била поставена катедра за платонска филозофија за Петриќ. Почетната плата од 390 лири подоцна била зголемена на 500. Времето на материјални грижи поминале.<ref>Cesare Vasoli: ''Francesco Patricius da Cherso'', Rome 1989, pp. 206-212; Margherita Palumbo: ''Patricius, Francesco. '' In: ''Dizionario Biografico degli Italiani'', Vol. 81, Rome 2014, p. 734.</ref> Со преселбата во градот Ферара, новиот [[професор]] започнал пријатна и заработлива фаза од животот. Тој бил високо ценет и на гламурозниот двор на Алфонсо и во академската средина. Тој бил пријател со војводата. Петриќ исто така имал добри лични односи со познатиот поет [[Торквато Тасо]], кој живеел во Ферара, иако имал [[полемика]] со него на еден контроверзен настан. Во четиринаесетте години од неговата работа во Ферара, тој објавил многубројни пишани дела.<ref>For the double position of Partizi as a university lecturer and as courtier, see Lina Bolzoni: ''L'universo dei poemi possibili'', Rome 1980, pp. 173–178.</ref> Сепак, посветените мислења на Петриќ за филозофски и книжевни прашања, исто така, предизвикале контроверзии и довеле до спорови. Поради критиката кон [[Аристотел]], писмената полемика со аристотелецот Теодоро Ангелучи била олеснета. На книжевното поле, Петриќ бил вклучен во спор околу критериумите за поетски квалитет, во кој Камило Пелегрино и Торквато Тасо имале спротивен став.<ref>Margherita Palumbo: ''Patricius, Francesco. '' In: ''Dizionario Biografico degli Italiani'', Vol. 81, Rome 2014, p. 735.</ref> === Предавање во Рим, судир со цензурирање и смрт (1592–1597) === [[Податотека:Papst_Clemens_VIII_Italian_17th_century.jpg|мини|314x314пкс| Портрет на папата Климент VIII, патронот на Петриќ.]] Академската кариера на Петриќ конечно го достигнала врвот благодарение на добронамерноста на [[кардинал]]от Иполито Алдобрандини, кој го поканил во [[Рим]] во октомври 1591 година. Во јануари 1592 година Алдобрандини бил избран за [[папа]] и го добил името [[Папа Климент VIII|Климент VIII]]. Тој му приредил ентузијастички добредојде на изучувачот кој пристигнал во Рим на 18 април 1592 година. На Универзитетот во Рим „Сапјенца“, била создадена катедра за [[Платонизам|платонска]] [[филозофија]] за Петриќ. Професорот имал престојувалиште во куќата на Чинзјо Пасери Алдобрандини, кој бил внук на папата и познат покровител и бил унапреден како кардинал во 1593 година. На 15 мај, тој го одржал своето почетно предавање за [[Платон]]овиот „Тимеј“ пред многубројна публика. Додатокот што му бил доделен - 500 дукати основна плата, со додатоци добри 840 дукати“<ref>Silvano Cavazza (ed.): ''Una lettera inedita di Francesco Patricius da Cherso. '' In: ''Centro di Ricerche Storiche - Rovigno: Atti ''9, 1978/1979, p. 382.</ref>- било највисоко исплаќање во Сапјенца. Тоа било знак на посебната папска наклонетост што ја добил платонистот. Меѓу неговите слушатели и соговорници бил и [[Торквато Тасо]], кој сега живеел во Рим, кој не жалел за судирот во Ферара.<ref>Tullio Gregory: ''L' Apologia "e le" Declarationes "di F. Patricius ''. In: ''Medioevo e Rinascimento. Studi in onore di Bruno Nardi'', vol. 1, Florence 1955, pp. 387–391; Maria Muccillo: ''Il platonismo all'Università di Roma: Francesco Patricius. '' In: ''Roma e lo Studium Urbis'', Rome 1992, pp. 201–213, 218 f.</ref> И покрај одличните односи со папата, Петриќ набрзо станал цел на црковна цензура. Поводот бил неговото главно филозофско дело ''Nova de universis philosophia'', кое го објавил во Ферара во 1591 година. Таму цензорот Педро Хуан Сарагоса открил голем број изјави кои ги сметал за [[Ерес|еретички]] или барем сомнителни и кои ги осудил да бидат испитани. Меѓу другото, тој ја прогласил за погрешна изјавата дека [[Земја (планета)|Земјата]] се врти бидејќи тоа не одговара со [[Библија|Светото писмо]]. Според консензусот на [[Теологија|богословите]], од Библијата може да биде сфатено дека фиксното ѕвездено [[небо]] се врти околу неподвижната Земја.<ref>Ugo Baldini, Leen Spruit (ed.): ''Catholic Church and Modern Science'', Vol. 1/3, Rome 2009, pp. 2197, 2199 f.; Saverio Ricci: ''Inquisitori, censori, filosofi sullo scenario della Controriforma'', Rome 2008, pp. 306-316.</ref> Во октомври 1592 година, индексното собрание, телото одговорно за [[Индекс на забранетите книги|Индексот на забранети книги]]. Во ноември 1592 година, собранието го повикало авторот на осомничениот документ и му дозволила да го прочита извештајот на Сарагоса, што било невообичаено за обвинетиот во тоа време. Петриќ одговорил на нападот на цензорот со писмо за одбрана, ''Apologia ad censuram'', во кое тој во основа се изјаснил за својата потчинетост, но ја бранел својата положба агресивно и претпоставувал дека Сарагоса е неспособен. Тој не нашол разбирање. Тој подоцна неуспешно се обидел да ја задоволи комисијата со писмени објаснувања за неговото учење и отстапки. Дури и откако Конгрегацијата одлучила во декември 1592 година да ја наведе ''Nova de universis philosophia'' во новата верзија на индексот, авторот продолжил со напорите за спасување, додека објавувањето на новиот индекс од 1593 година било одложено. Главниот недостаток било тоа што последниот одговорен цензор, [[Исусовци|језуитот]] Франсиско де Толедо, бил добро познат претставник на родољубивиот схоластичен аристотелизам. Во јули 1594 година, собранието го забранило распространувањето и читањето на делото и наредило да бидат уништени сите копии што може да бидат најдени. Писмото било наведено во ажурираното издание на индексот, кое било појавено во 1596 година, и во следните изданија. Сепак, авторот бил брзо охрабрен да достави изменета верзија на одобрување. Остарениот и судирен филозоф се справил со ревизијата, но не можел да ја заврши бидејќи починал на 7 февруари 1597 година<ref>For dates, see Maria Muccillo: ''Il platonismo all'Università di Roma: Francesco Patricius. '' In: ''Roma e lo Studium Urbis'', Rome 1992, p. 234 and note 88.</ref> со треска. Тој бил погребан во римската црква „Св. Онофриј“, до [[Торквато Тасо]].<ref>Ugo Baldini, Leen Spruit (ed.): ''Catholic Church and Modern Science'', Vol. 1/3, Rome 2009, pp. 2197-2201; Michael Stausberg: ''Fascination Zarathustra'', Berlin 1998, Part 1, pp. 374–381; Saverio Ricci: ''Inquisitori, censori, filosofi sullo scenario della Controriforma'', Rome 2008, pp. 316–338, 344–350.</ref> == Дела == Повеќето списи на Петриќ се на [[италијански]], а останатите на [[латински]]. Латинскиот дел од опусот првенствено вклучува две монументални дела: „''Перипатични дискусии''“ (''Discussiones peripateticae''), обемен памфлет против [[Аристотелизам|аристотелизмот]] и „''Нова филозофија на универзумот''“ (''Nova de universis philosophia''), незавршено севкупно претставување на неговото учење. === Антиаристотелски списи === ==== ''„Перипатични дискусии“'' ==== Борбата против [[Аристотелизам|аристотелизмот]] бил средишна тема на Петриќ, што е видливо насекаде во неговите текстови. Тој сакал не само да ги побие поединечните учења на античкиот мислител, туку и да го доведе целиот систем до пад. За таа цел, тој напишал [[Полемика|полемичко]] писмо кое го нарекол „''Перипатични дискусии''“ (''Discussiones peripateticae''), повикувајќи се на [[перипатетичари]]те, филозофската школа на Аристотел. Првиот импулс дошол од барањето на неговиот ученик Закарја Мочениго, кој побарал од него да напише приказна за Аристотел. Петриќ го исполнил ова барање со изворната верзија на ''„Перипатични дискусии“'', критичко испитување на животот и делата на [[Стара Грција|грчкиот]] филозоф, која ја објавил во [[Венеција]] во 1571 година. Подоцна, по долг прекин, тој повторно се зафатил со систематска анализа на аристотелизмот и го проширил својот оригинален текст на сеопфатна критика на перипатетичкото толкување на светот. Во ова проширување на проектот, ''„Перипатични дискусии“'' отпечатени во 1571 година биле првиот том што бил вграден во четиритомно дело, кое Петриќ го отпечатил во фолио во [[Базел]] во Пјетро Перна во 1581 година. Притоа, тој поднел полемичко писмо, кое било дизајнирано и како прирачник за аристотелизмот.<ref>Maria Muccillo: ''La vita e le opere di Aristotele nelle "Discussiones peripateticae" di Francesco Patricius da Cherso. '' In: ''Rinascimento '' 21, 1981, p. 53 and note 2, pp. 57–61.</ref> Првиот том бил содржан од тринаесет [[книги]]. Првата книга нуди подробен [[животопис]] на [[Аристотел]], втората - список на дела. Следните седум книги содржат [[Филологија|филолошки]] студии. Се работи за разјаснување на прашањата за тоа кои од традиционално припишуваните пишани дела на Аристотел, всушност потекнуваат од него, кои наслови на дела се автентични и како треба систематски да бидат подредени записите. Петриќ дефинирал голем број стилски, суштински и историски критериуми за разлика помеѓу вистински и лажни списи.<ref>Zvonko Pandžić (ed.): ''Franciscus Patricius: Discussiones Peripateticae'', Cologne 1999, pp. XXV f.; Maria Muccillo: ''Platonismo, ermetismo e "prisca theologia"'', Florence 1996, pp. 154–176.</ref> Особено внимание се посветувал на фрагментите од изгубените дела на грчкиот мислител, кои се зачувани во подоцнежната [[античка книжевност]]. Тие биле составени во голем број. Десеттата книга се занимава со историјата на приемот. Последните три книги се посветени на различните методи кои можат да бидат користени за толкување на наставата и за аристотелово филозофирање.<ref>Attilio Luigi Crespi: ''La vita e le opere di Francesco Patricio'', Milan 1931, p. 36–39, Friedrich Walkhoff: ''Francesco Patriciuss Leben und Werk'', Bonn 1920, pp. 25 f.</ref> Во неговиот втор том, Петриќ ја споредувал перипатетичката филозофија со постарите учења, особено со [[платон]]измот. Неговата намера била да го побие Аристотел како [[плагијат]]ор или и составувач. Сепак, неговото изразување било претпазливо, бидејќи овој том бил посветен на неговиот пријател и колега Антонио Монтекатино, носител на столот за аристотеловска филозофија во [[Ферара]]. Спротивно на ова е отворената, насилна полемика во последните два тома, во која авторот се откажал од својата неподготвеност. Третиот том ги прикажува перипатетичките учења како нескладни со оние на [[Претсократовци|предсократовците]] и [[Платон]]. Петриќ збори за несогласувањата меѓу властите врз основа на многу спротивставени изјави, секогаш изјавувајќи дека гледиштето на Аристотел е погрешно. Од негова Петриќева точка, аристотелството е пад на интелектуалната историја, фалсификување и уништување на знаењето на претходните мислители. Четвртата книга служи за докажување на грешките во аристотеловата природна филозофија.<ref>For Patricius's approach, see Kurt Flasch: ''Kampfplatz der Philosophie'', Frankfurt 2008, pp. 280–288. See Cesare Vasoli: ''Aristotele ei filosofi "antiquiores" nelle "Discussiones peripateticae" di Francesco Patricius. '' In: ''Atti e Memorie della Accademia Petrarca di Lettere, Arti e Scienze '' 44, 1981, pp. 212-233.</ref> Кога се занимавал со перипетичко размислување, Петриќ придавал големо значење на тоа да ја земе Аристотеловата доктрина директно од неговите зборови, а не - како што е вообичаено уште од [[средниот век]] - да биде под влијание на толкувањата на многубројните објаснувачи и толкувачи.<ref>Thomas Sören Hoffmann: ''Philosophy in Italy'', Wiesbaden 2007, p. 297.</ref> Дополнително, тој барал за гледиштето на Аристотел да не биде поткрепувано со една изјава, како што бил претходно случај, туку да бидат користени сите релевантни изјави на филозофот.<ref>Zvonko Pandžić (ed.): ''Franciscus Patricius: Discussiones Peripateticae'', Cologne 1999, pp. XXIV f.</ref> Во ''Discussiones peripateticae'', Петриќ не оди доследно од платонски алтернативен систем до аристотелство, туку исто така ги користи аргументите засновани на неплатонски, прилично номиналистички и [[Емпиризам|емпириски]] идеи.<ref>Kurt Flasch: ''Battlefields of Philosophy'', Frankfurt 2008, pp. 286–288.</ref> Тој гледал судбоносен развој во филозофијата: првите ученици на Аристотел сè уште размислувале независно и исто така се противрекувале на нивниот учител; подоцна, сепак, Александар Афродизијаски безусловно му се предал на основачот на школата и, на тој начин, се откажал од слободното размислување. Првите средновековни толкувачи на [[арапски јазик]], [[Авицена]], Авемпаце и Алфараби, сè уште биле релативно непристрасни, но тогаш [[Авероес]] го прогласил апсолутниот авторитет на Аристотел и на тој начин го посочил патот кон недопреното, схоластично аристотелство.<ref>Giuseppe Saitta: ''Il pensiero italiano nell' Umanesimo e nel Rinascimento'', Vol. 2, 2nd edition, Florenz 1961, pp. 536–538; Maria Muccillo: ''Platonismo, ermetismo e "prisca theologia"'', Florence 1996, pp. 181-189; Cesare Vasoli: ''Aristotele ei filosofi "antiquiores" nelle "Discussiones peripateticae" di Francesco Patricius. '' In: ''Atti e Memorie della Accademia Petrarca di Lettere, Arti e Scienze '' 44, 1981, p. 210 f.</ref> ==== Контроверзија со Теодоро Анџелучи ==== Уништувачката пресуда за аристотеловата филозофија во ''Discussiones peripateticae'' довела до контроверзии со аристотелецот Теодоро Ангелучи. Последниот одговори на ''Discussiones peripateticae'' со противпис во кој остро ги критикувал изјавите на Петриќ за [[метафизика]]та и [[Природни науки|природните науки]]. Нападнатиот одговорил на ова со ''Apologia contra calumnias Theodori Angelutii'' (''Извинување за клеветите Теодоро Ангелучи''), која ја отпечатил во 1584 година. Следната година, Ангелучи ја продолжил расправата со друго борбено сценарио, ''Exercitationes'' (''Вежби'').<ref>See MariaMuccillo: ''Un dibattito sui libri metafisici di Aristotele fra platonici, aristotelici e telesiani (con qualche complicazione ermetica). '' In: ''Medioevo '' 34, 2009, p. 223, 259–290 ; Frederick Purnell: ''Francesco Patricius and the critics of Hermes Trismegistus. '' In: ''The Journal of Medieval and Renaissance Studies '' 6, 1976, pp. 156–159.</ref> === Метафизика, природна филозофија, математика и симболика на броеви === ==== Подготвителна работа на системот на „новата филозофија“ ==== [[Податотека:Proclus_Elements_of_Theology_and_Elements_of_Physics_Latin_translation_by_Patricius_1583.png|мини|Латински превод на Петриќ од 1583 година на делото на Прокло, „''Елементи на теологијата''“''.'']] Во 1580-тите, Петриќ работел на подготвителен труд за севкупно претставување на неговиот филозофски систем, кој го замислил како алтернатива на [[Аристотелизам|аристотелството]]. Прво, тој обезбедил релевантен материјал. На [[латински]] го превел коментарот на ПсевдоЈован Филопон за делото „''Mетафизика''“ на [[Аристотел]], како и ''Elementatio physica'' и ''Elementatio theologica'' на [[Доцна антика|доцноантичкиот]] неоплатонист Прокл (412–485). И двата преводи се отпечатени во 1583 година.<ref>Editions: ''Procli Lycii Diadochi (...) elementa theologica et physica (...), quae Franciscus Patricius de Graecis fecit Latina'', Ferrara 1583; Zvonko Pandžić (ed.): ''The ΣΤΟΙΧΕΙΩΣΙΣ ΦΥΣΙΚΗ of Proclus in the Latin translation by Franciscus Patricius (F. Petrić).'' In: Elisabeth von Erdmann-Pandžić (ed.): ''Regiones Paeninsulae Balcanicae et proxi orientis'', Bamberg 1988, pp. 199-237; Charles Lohr (ed.):'' Pseudo-Johannis Philoponi Expositiones in Omnes XIV Aristotelis Libros Metaphysicos. Translated by Franciscus Patritius '' (= '' Commentaria in Aristotelem Graeca. Versiones latinae temporis resuscitatarum litterarum'', vol. 2), Stuttgart-Bad Cannstatt 1991 (reprint of the edition Ferrara 1583 with introduction by the editor).</ref> Потоа Петриќ ја разработил својата теорија за просторот.<ref>completed in 1586, see Vincenzo De Risi for dates: ''Francesco Patricius e la nuova geometria dello spazio. '' In: Delfina Giovannozzi, Marco Veneziani (ed.): ''Locus-Spatium'', Florence 2014, p. 276.</ref> Во трактатот ''Della nuova geometria'', кој му го посветил на Карло Емануел I, војводата на Савоја, тој поставил нова основа за геометријата дека претпочитал [[Евклидова геометрија|Евклидови]] дефиниции. Во 1587 година, бил појавен латински приказ на неговото разбирање за просторот како прв дел од ''Philosophia de rerum natura'' ''(Филозофија за природата на нештата)''. Оваа публикација се состои од двете книги ''De spacio physico'' ''(За физичкиот простор)'' и ''De spacio mathematico'' ''(За математичкиот простор)''. Таму ја претстави својата алтернатива на Аристотеловата космологија и физика.<ref>See Hélène Védrine (ed.): ''Patricius: De spacio physico et mathematico'', Paris 1996, p. 23, 28-37.</ref> Делото на Петриќ, ''Zoroaster et eius CCCXX oracula Chaldaica'' ''(Заратустра и неговите 320 халдејски пророчици)'', првата независна собремена збирка на фрагменти од Халдејските пророчици, исто така е создадена како дел од ова прелиминарно дело. Тој верувал дека тоа се автентични учења [[Заратустра]] и пророците се најстариот доказ за историјата на филозофската мисла. Затоа му било важно да го обезбеди инвентарот на текстот. Положбите биле преземени од делата на доцноантичките автори Прокл, Дамаскиј, Симплициј Киликиски, Олимпиодор и Синесиј. Неговата збирка, која се состои од 318 пророчински стихови, било силно продолжение на претходно авторитативната збирка на Ѓорѓи (Георгиос) Гемист Плетон, која содржи само шеесет хексаметри.<ref>Michael Stausberg: ''Faszination Zarathustra'', Berlin 1998, Part 1, pp. 321-323; see. Pp. 328-330, 336-338; Udo Reinhold Jeck: ''Platonica orientalia'', Frankfurt 2004, pp. 307–310.</ref> ==== ''Nova de universis philosophia'' ==== Според Петриќевиот план, неговото главно дело, ''Nova de universis philosophia'' ''(Нова филозофија на универзумот)'' треба да се состои од осум дела и да ја објасни целата нејзина светско толкување. Сепак, тој успеал да ги заврши само првите четири дела и да ги објави во Ферара во 1591 година. Работел на друг дел, „За човековата филозофија“ („''De humana philosophia''“), во 1591/1592 година, но ракописот останал нецелосен, а судирот со цензурата го спречи неговото завршување и објавување. Авторот го посветил првото издание од 1591 година на папата [[Папа Григориј XIV|Григориј XIV]], со кого имал пријателство од неговото детство во [[Падова]].<ref>Maria Muccillo: ''Il "De humana philosophia" by Francesco Patricius da Cherso nel codice Barberiniano greco 180.'' In: ''Miscellanea Bibliothecae Apostolicae Vaticanae'' 4, Città del Vaticano 1990, pp. 281-288; Anna Laura Puliafito Bleuel (ed.): ''Francesco Patricius da Cherso: Nova de universis philosophia. Materiali per un'edizione emendata'', Florence 1993, pp. X – XII.</ref> Во предговорот што му препорачал на [[папата]], дека папата длабоко го променил католичкиот училишен систем: во наставата на црковните образовни установи - верските училишта и универзитетите под папска контрола - тој предложил аристотелизмот, кој доминирал во [[средниот век]], да се замени со алтернативен свет. став кој бил надмоќен во однос на преовладувачката училишна филозофија. Биле разгледани пет модели. Првиот е неговиот сопствен систем според ''Nova de universis philosophia'', вториот [[Зороастризам|зороастризмот]], третиот [[Херметизам|Херметиците]], учењето на Хермес Трисмегист<ref>See also Patricius's hermetic reception Udo Reinhold Jeck: ''Platonica orientalia'', Frankfurt 2004, pp. 334–343.</ref> четвртиот е наводно [[Стар Египет|староегипетска]] филозофија - што значи учењето на ''Theologia Aristotelis'' погрешно му е припишувана на Аристотел -,<ref>{{Наведување|last=Jeck|first=Udo Reinhold|title=Friedrich Schlegel in Köln|date=2011-01-01|journal=Einsamkeit und Freiheit|pages=69–81|publisher=Wilhelm Fink Verlag|doi=10.30965/9783846751541_006|isbn=978-3-8467-5154-1}}</ref> петтиот е платонизмот. Тој ги реконструирал, наредил и објаснил четирите постари филозофии. Сите пет модели се погодни за религијата и прифатливи од [[Римокатоличка црква|католичко]] гледиште, за разлика од аристотелизмот, кој е безбожен и не одговара со верата. Старите [[црковни отци]] веќе ја препозначе усогласеноста на платонизмот со [[христијанството]]. Сепак, Аристотеловата филозофија преовладува. Нивната прдолжена доминација се враќа во [[Среден век|средновековната]] схоластика. Делата на Платон им биле непознати, па затоа се свртеле кон несоодветните списи на Аристотел.<ref>See Patriciuss Kurt Flasch's explanations on these statements: ''Kampfplatz der Philosophie'', Frankfurt 2008, pp. 288–291; Michael Stausberg: ''Fascination Zarathustra'', Berlin 1998, Part 1, pp. 339–345.</ref> Во предговорот, Петриќ дал провокативна критика кон пристапот на црквата на контрареформацијата, која се обиде да ја обезбеди својата верба во нејзиното учење со помош на цензура, [[инквизиција]] и државно насилство. Тој силно препорачач да има потпирање на разумот и на убедливоста на филозофските аргументи наместо да има потпирање на принуда.<ref>Michael Stausberg: ''Faszination Zarathustra'', Berlin 1998, Part 1, pp. 343 f., 366 f.; Kurt Flasch: ''Battlefields of Philosophy'', Frankfurt 2008, pp. 289-291.</ref> Првиот дел од текстот, насловен „''Panaugia''“ („ ''Сесветлина''“ или „''Сесјај''“), се занимава со начелото на светлината, кој е претставен како обликувачка и заживувачка сила во универзумот, и со физичката светлина и нејзините својства. Меѓу другото, таму збори за [[Одбивање (физика)|одбирањето]] и прекршувањето на светлината и природата на боите. Вториот дел е наречен „''Панархија''“ („''Семоќ''“ или „''Сепричителност''“), збор кој има потекло од грчката [[именка]] архе („потекло“, „причина“, „правило“), што се однесува на хиерархискиот светски поредок и неговиот божествен извор. ''Панархија'' го опишува еманатизмот - постепеното одлевање на ентитетите од нивниот божествен извор - и хиерархијата заснована на нив во универзумот. Третиот дел е насловен ''Пампсихија'' (''Сите души''). Таму филозофот го претставува својот концепт за душата на целиот физички космос преку светската душа и особено дискутира за душите на животните. Во четвртиот дел, ''Панкосмија'' ( ''Сиот ред''), се дискутирани теми од физичката космологија, особено прашањето за просторното ширење на универзумот, кое Петриќ го смета за бесконечно.<ref>Paul Oskar Kristeller offers a summary of the content: ''Eight philosophers of the Italian Renaissance'', Weinheim 1986, pp. 102-107.</ref> Во прилог на изворните текстови, во прилог биле вметнати и две дигресии на Петриќ на посебни теми: обидот да биде одреден редоследот на Платоновите дијалозите и збирката на противречности меѓу аристотеловата и платоновата филозофија. Изворните текстови се збирка собрана од Петриќ преку фрагментите од халдејските пророчици, херметската [[книжевност]] и ''Theologia Aristotelis'', опишана како „мистична филозофија на Египќаните“, псевдо-аристотелско писмо, од чија содржина е Петриќ со само усно претставено „непишано учење “ се поистоветува со Платон. Тој рекол дека тоа е запис за мудростите учења на Аристотел од староегипетско потекло, кои Платон им ги пренел на своите ученици на часовите.<ref>Thomas Leinkauf: ''Plato in the Renaissance: Marsilio Ficino and Francesco Patricius. '' In: Ada Neschke-Hentschke (ed.): ''Argumenta in dialogos Platonis'', Part 1, Basel 2010, pp. 289–298.</ref> И покрај неговата голема почит кон творците на старите учења на мудроста, Петриќ не се двоумел да заземе поинаков став во поединечни случаи. Тој ја истакнал потребата од важечки докази и одби да прифати цитати од преподобните власти за да ги заменат аргументите што недостасуваат. Тој сметал дека е негова задача да обезбеди аргументи за она што не е доволно втемелено во традиционалните текстови на мудреците од [[антиката]].<ref>Karl Schuhmann: ''Francesco Patricius and Hermetic Philosophy . '' In: Schuhmann: ''Selected papers on Renaissance philosophy and on Thomas Hobbes'', Dordrecht 2004, p. 163 f.</ref> ==== ''De numerorum mysteriis'' ==== Според [[Питагорова теорема|Питагоровата]] теорија за броевите, Светото писмо ''De numerorum mysteriis'' ''(За загадочностите на броевите)'', кое Петриќ го нарачал во 1594 година во име на кардиналот Федерико Боромејски го напишал. Делото било предадено со ракопис, но останало непроменето.<ref>Anne Eusterschulte: ''Monadological science. '' In: Hanns-Peter Neumann (ed.): ''The concept of the monad between late Renaissance and Enlightenment'', Berlin 2009, p. 45.</ref> === Државна теорија, теорија на историја и воена наука === ==== ''Среќен град'' ==== ''La città felice'' ''(Среќен град)'' е дело на филозофот направено во младоста, кое го напишал како студент, завршено во 1551 година и отпечатено во [[Венеција]] во 1553 година. Трактато бил наменет да ги прикаже условите за успешен живот во една идеална државна заедница. Појдовна точка се релевантните размислувања во ''[[Политика (Аристотел)|Политика]]'' на [[Аристотел]], чии гледишта младиот хуманист во голема мера ги следел овде.<ref>See Patriciusa Castelli: ''Le fonti de La Città felice. '' In: Patriciusa Castelli (ed.): ''Francesco Patricius, filosofo platonico nel crepuscolo del Rinascimento'', Florenz 2002, pp. 12–15.</ref> Но, нешто не е во ред, може да биде видено влијанието на [[Платонизам|платонизмот]]. Во државниот модел е користен и материјал од [[Стоа|стоичката]] [[книжевност]], а забележливо е и влијанието на [[Николо Макијавели]].<ref>Maria Muccillo: ''Aristotelismo, platonismo ed ermetismo ne "La città felice "Di Francesco Patricius da Cherso. '' In: Giuseppa Saccaro Del Buffa, Arthur O. Lewis (ed.): ''Utopie per gli anni ottanta'', Rome 1986, pp. 553–555, 562; Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance (1350–1600)'', Vol. 1, Hamburg 2017, p. 905.</ref> ==== ''Има десет дијалози од приказната'' ==== Петриќ бил еден од почетниците на историската теорија, млада гранка на истражување во тоа време. Неговиот десет дијалози, кои ги објавил во 1560 година под наслов „''Има десет дијалози од приказната''“ („''Della historia diece dialoghi''“), тематизирани се со основите на историјата на филозофијата и методите на историско истражување. Измислените дијалози се одвиваат во [[Венеција]] меѓу пријатели и познаници на авторот, тој е секогаш таму. Учесниците во говорот застапуваат и се спротивставуваат на различни мислења. Нејзините забелешки се претставени на начин што одговара на природен тек на разговорот, со чести прекини и отстапувања, со иронија, сомнеж, потсмев и богатство од духовити забелешки.<ref>Friedrich Walkhoff: ''Francesco Patriciuss Leben und Werk'', Bonn 1920, Pp. 50-52. Stephan Otto provides an overview and analysis: ''Materials on the Theory of Intellectual History'', Munich 1979, pp. 143–164.</ref> [[Податотека:Francesco_Patrizi,_La_militia_romana.jpg|мини|260x260пкс|Римските [[Римска легија|легионери]] и нивното [[оружје]]. Гравура во делото на Петриќ, ''La militia romana di Polibio, di Tito Livio, e di Dionigi Alicarnaseo'', [[Ферара]] 1583 година.]] ==== ''Римското војување на Полибиј, Тит Ливиј и Дионисиј од Халикарнас'' ==== [[Трактат]]от „''La militia romana di Polibio, di Tito Livio, e di Dionigi Alicarnaseo''“ („''Римското [[Војна|војување]] на Полибиј, [[Тит Ливиј]] и Дионисиј од Халикарнас''“), која Петриќ го напишал во 1573 година, бил отпечатен дури десет години подоцна. Тоа било силно вдахнато од идеите на [[Макијавели]]. Појдовна точка е тезата дека уметноста на војната е основа на мирот и предуслов за човечката среќа. Одлучувачки фактор е војувањето на [[Римско Царство|Старите Римјани]], кое е надмоќно во однос на сите други, особено во однос на [[Отоманско Царство|османлиското]]. Тој наведува дека мора да биде држено до овој модел, бидејќи ако можете да ја вратите старата римска моќ, повеќе не треба да се плашите од Османлиите. Единствениот кој речиси успеал досега е војводата Алфонсо I д'Есте, кој како [[генерал]], како и во технологијата на опсада и во изградбата на [[Тврдина|тврдини]], е неспоредлив пример за сите други владетели. Со ова ласкање, Петриќ сакал да го импресионира војводата Алфонсо II д'Есте, внук на Алфонсо I, кој тогаш владеел во Ферара. Нему му го посветил своето дело.<ref>Cesare Vasoli: ''Francesco Patricius da Cherso'', Rome 1989, pp. 229-233; Friedrich Walkhoff: ''Francesco Patriciuss Leben und Werk'', Bonn 1920, pp. 47 f.</ref> ==== ''Воени напореди'' ==== Делото ''„Paralleli militari''“''(„Воени напореди/споредби''“'')'', отпечатено во два дела во 1594 и 1595 година, се последната публикација на Петриќ. Тие прават преглед на неговите размислувања соочени со политичката и воената криза на територијата на денешна [[Италија]], кон крајот на 16 век. Тој тврдел дека може да ја искористи својата теорија за војување за да ја научи војската во нивното поле. За таа цел тој го испратил своето писмо до познатите воени команданти Феранте Гонзага, Франческо Марија II Дела Ровере и Алфонсо II Д'Есте.<ref>Cesare Vasoli: ''Francesco Patricius da Cherso'', Rome 1989, p . 234-240.</ref> === Книжевни студии === ==== ''Discorso della diversità de 'fuori poetici'' ==== ''„Discorso della diversità de 'furori poetici''“ ''(„Трактат за различноста на поетските чувства“)'', печатено дело од младоста на Петриќ од 1553 година, се занимава со потеклото и различните исходи на поетското вдахновение. Авторот се занимава со контроверзниот однос помеѓу вдахнатата работа во состојба на емоции и научените инженерски техники засновани на традиционални норми и обрасци. Според концептот на ''Трактатот'', вдахнатиот поет е творец кој ја следи своето вдахновение без да биде обврзан со правила; неговата уметност не може да се научи, туку божествен дар. Следејќи ја поетиката на римскиот поет [[Хорациј]], хуманистичкиот теоретичар претпоставува дека „ingegno“ и „furore“ работат заедно во поетската творба. Под „ingegno“ тој подразбира поединечна склоност, талент и тука особено ментална агилност, под „фуроре“ вдахновението од божествените [[музи]]. Благодарение на интеракцијата на овие фактори, поетот стекнува привилегиран однос со божеството, што го прави да изгледа болен и луд од гледиште на луѓе без разбирање.<ref>Marie-Dominique Couzinet: ''Mythe, fureur et mélancolie. '' In: ''Nouvelle Revue du XVI ^e siècle '' 19/1, 2001, pp. 28–30; Liane Nebes: ''The "furor poeticus" in Italian Renaissance Platatonism'', Marburg 2001, p. 183 f.</ref> Сепак, Петруќ признал дека приемот на странски дела, учењето и практиката исто така би можеле да придонесат за успехот.<ref>Carolin Hennig: ''Francesco Patriciuss Della Poetica'', Berlin 2016, pp. 150 f., 154.</ref> ==== ''Lettura sopra il sonetto del Petrarca „La gola, e'l sonno, e l'ociose piume“'' ==== Ова дело било исто така едно од младинските дела на Петриќ отпечатено уште во 1553 година. Овде тој го анализира [[сонет]]от ''La gola, e'l sonno, e l'ociose piume'' на познатиот поет [[Франческо Петрарка]] од филозофско гледиште, давајќи му симболично значење во контекст на [[Платон|Платонската доктрина за душата]].<ref>Anna Laura Puliafito: ''Petrarca filosofo platonico. Francesco Patricius commentatore di un sonetto petrarchesco (RVF VII). '' In: Bernhard Huss u. a. (Ed.): ''Para / Textual Negotiations between Poetry and Philosophy in the Early Modern Era'', Berlin 2011, pp. 383–392.</ref> ==== ''Della retorica dialoghi dieci'' ==== ''„Della retorica dialoghi dieci“'' биле десетте дијалози на Петриќ за [[реторика]] биле отпечатени во [[Венеција]] во 1562 година. Тие се посветени на кардиналот Николо Сфондрати, кој подоцна станал [[папа]] [[Папа Григориј XIV|Григориј XIV]]. Секој дијалог е именуван по еден од учесниците. Самиот [[автор]] е вклучен во сите разговори. Писмото се свртува против мислењето раширено во хуманистичките кругови, засновано на ставот на [[Аристотел]] и [[Цицерон|Кикерон]], дека реториката е уметност на убедување која е неопходна за секој пренос на знаење. Петриќ го гледал ова како преценување на оваа дисциплина, која ја сметал за средство за измама и тој ја гледал реториката со скептицизам. Тој ја опишувал реториката како обична техника на справување со јазичните изразни средства без никаква внатрешна врска со вистината и стварноста. Според него, бидејќи начелото на реториката е непознато и бидејќи се занимава со веројатното, а не со вистинитото, не може да биде наречена наука во сегашната состојба на знаењето, иако можноста за идна научна реторика останала отворена.<ref>Benedetto Croce: ''Problemi di estetica e contributi alla storia dell'estetica italiana'', 6th edition, Bari 1966, pp. 299-310; Hanna-Barbara Gerl: ''Introduction to the Philosophy of the Renaissance'', 2nd edition, Darmstadt 1995, pp. 142, 145–150.</ref> Други теми на реторичкото пишување се потеклото на јазикот и моќта на зборовите. Петриќ сметал дека искажаниот збор имал магична моќ во [[мит]]ската историја. Подоцна воведената контрола на умовите со уметноста на убедување било само мамење на оваа изворна моќ, бидејќи поранешната врска со вистината била изгубена за човештвото.<ref>See for this myth Maria Muccillo: ''Età dell'oro e tempo ciclico in Francesco Patricius. '' Arthur O. Lewis (ed.): ''Utopia e modernità'', Vol. 2, Rome 1989, pp. 792–802.</ref> Петриќ изработил културна песимистичка слика за човечката историја, нагласувајќи го стравот како одлучувачки фактор што довел до лошата цивилизација во неговото време и владеела во општествениот живот. Во контекст на овој пад тој ги категоризира потеклото и историјата на реториката.<ref>[[Еуџенјо Гарин|Eugenio Garin]]: ''Aneddoti di storia della cultura del Cinquecento. '' In: ''Umanesimo e Rinascimento. Studi offerti a Paul Oskar Kristeller'', Florence 1980, pp. 160–164; Cesare Vasoli: ''Francesco Patricius da Cherso'', Rome 1989, pp. 93-103.</ref> ==== ''Parere во difesa dell'Ariosto'' ==== Појавата на последната верзија на епот од [[Торквато Тасо]], „''Ослободен Ерусалим''“ во 1581 година, предизвикало жива контроверзија во Ферара. Обожавателите на Тасо се соочиле со група книжевни критичари како што се [[Лудовико Ариосто|ариостите]] за кои делото „''[[Бесниот Орландо]]''“ бил авторитетен образец. Откако поетот Камило Пелегрино даде пејоративна изјава за третманот на делото на Ариост, Петриќ интервенирал во 1585 година со памфлет. Во својата изјава, насловена ''Parere in difesa dell'Ariosto'', тој ја пофали независноста на Ариост, кој ниту ги имитирал еповите на [[Хомер]], ниту ги следел правилата на поетиката на [[Аристотел]]. Врз основа на тековната полемика, Петриќ сакал да ја покаже бескорисноста на воспоставената аристотелска поезија. Тој, меѓу другото, тврдел дека Хомер, како и Ариост, не се придржувал до правилата на оваа поетика. Тасо веднаш одговори со реплика во која ги бранел конвенционалните начела.<ref>Klaus Werner: ''The genre of the epic according to Italian and French poetics of the 16th century'', Bern 1977, pp. 143–155; Micaela Rinaldi: ''Torquato Tasso e Francesco Patricius'', Ravenna 2001, pp. 33 f., 37–44; Bernard Weinberg: "A History of Literary Criticism in the Italian Renaissance", Vol. 1, Chicago 1961, pp. 600-603 and Vol. 2, Chicago 1961, pp. 997-1000. See Lina Bolzoni: ''L'universo dei poemi possibili'', Rome 1980, p. 196.</ref> [[Податотека:Patrizi_"Poetica",_Parma_Pal._408.jpg|мини|380x380пкс| Страна од ракописот на ''Поетика'' на Петриќ. [[Парма]], Библиотека Палатина, Пал. 408, fol. 25r.]] ==== ''Поетика'' ==== Делото ''„Поетика''“ (''Poetica'') е големо претставување на поетската теорија на Петриќ, замена на „''Поетика''“ на [[Аристотел]]. Поделена е на седум томови, наречени декади, бидејќи секој од нив се состои од десет книги. Првите две декади, „''Deca istoriale''“ и „''Deca disputata''“, биле отпечатени во 1586 година. „''Deca istoriale''“ нуди подробен опис на поетските производи од антиката и облиците на нивниот јавен прием. По пописот следи класификација, испитување на метрик и претставување на презентацијата на поезијата во културниот живот. Една од тезите изнесени овде е дека глумците отсекогаш пееле на [[Античка трагедија|изведбите на трагедијата]] во [[Стара Грција]].<ref>{{Наведено списание|last=Horsfall|first=Nicholas|date=October 1989|title=M. Capasso et al.: Momenti della storia degli studi classici fra Ottocento e Novecento. (Pubblicazioni de Dipartimento di Filologia Classica dell' Università degli Studi di Napoli, 2.) Pp. 244. Naples: Dipartimento di Filologia Classica, Università degli Studi, 1987. Paper.|journal=The Classical Review|volume=39|issue=2|pages=427–428|doi=10.1017/s0009840x0027296x|issn=0009-840X}}</ref> Втората деценија се занимава со [[теорија]]. Завршува со дискусија за разбирањето на поетскиот квалитет на [[Торквато Тасо]]. Овој дел од своето дело Петриќ го нарекол ''Тримеронe'' (''Trimerone''; тридневна работа) затоа што биле потребни три дена за да го подготви. Останатите пет децении, кои биле изгубени во [[Ран нов век|раниот нов век]], биле откриени дури во 1949 година и објавени во 1969/1971 година.<ref>Danilo Aguzzi Barbagli (ed.): ''Francesco Patricius da Cherso: Della poetica'', Vol. 1, Florence 1969, p. XVI; Eugene E. Ryan: ''Torquato Tasso e Francesco Patricius nella controversia cinquecentesca sulla poesia. '' In: Walter Moretti, Luigi Pepe (ed.): ''Torquato Tasso e l'Università'', Florence 1997, pp. 221-223.</ref> ==== Контроверзија со Јакопо Мацони ==== Петриќ имал интензивна дискусија со изучувачотЈакопо Мацони, кој му противречил на филолошки прашања. Станува збор за изгубеното дело ''Daphnis oder Lityerses'' („''Дафне или Литиерс''“) од [[Хеленистички период|хеленистичкиот]] поет Соситеј, кое веројатно било [[сатира]]. Петриќ погрешно верувал дека „''Дафне''“ и „''Литиерс''„ се насловите на двете трагедии на Соситеј, додека Мацони - исто така лажно - претпоставувал дека тоа е Еклог со наслов „''Дафне и Литиерс''“. Петриќ одговорил на критиките на Мацони за неговата хипотеза во 1587 година со одговор, ''Risposta di Francesco Patricius a due opposizioni fattegli dal Signor Giacopo Mazzoni'' ''(Одговор на два приговори од г-дин Јакопо Мацони)'', на што Мацони објавил одговор со Петриќ: нова реплика, ''Difesa di Francesco Patricius dalle cento accuse dategli dal Signor Iacopo Mazzoni'' ''(Одбрана на Франческо Петриќ против стоте обвиненија упатени против него од г-дин Јакопо Мацони)''.<ref>{{Наведено списание|last=Schmitt|first=Charles B.|year=1977|title=Francesco Patricius da Cherso. Lettere ed opuscoli inediti. Ed. Danilo Aguzzi-Barbagli. Florence: Istituto nazionale di studi sul Rinascimento, 1975. xxxiii+569 pp. L.10,000.|journal=Renaissance Quarterly|volume=30|issue=2|pages=228–230|doi=10.2307/2860662|issn=0034-4338|jstor=2860662}}</ref> === Љубовни === ==== ''Говори и аргументи'' на сонетите на Лука Контиле ==== Петриќ бил пријател со поетот Лука Контиле. Кога објавил издание на собраните поетски дела на неговиот пријател во [[Венеција]] во 1560 година, тој ги додал своите ''Говори и аргументи'' (''Discorsi et argomenti''), воведни и објаснувачки текстови, во кои поставил филозофска основа за љубовната [[поезија]]. Тој го продолжил третманот на темата љубов во [[Платон]]овиот дијалог „''[[Гозба (Платон)|Гозба]]''“ и на својата почитувана пријателка Тарквинија Молза ја пренел улогата на платоновата позната книжевна личност Диотима, која имала суштинско знаење посредувано преку љубовта. Тој ја споредил [[Антика|античката]] љубовна песна со онаа од [[ренесанса]]та. Откако се занимавал со теоријата, тој се впуштил во поетското спроведување на филозофските мисли и коментирал педесет сонети на Контиле.<ref>Erna Banić-Pajnić: ''Marsilio Ficino and Franciscus Patricius on Love. '' In: Tomáš Nejeschleba, Paul Richard Blum ( Ed.): ''Francesco Patricius. Philosopher of the Renaissance'', Olomouc 2014, pp. 220–223; Carolin Hennig: ''Francesco Patriciuss Della Poetica'', Berlin 2016, pp. 220-225; Riccardo Scrivano: ''Il manierismo nella letteratura del Cinquecento'', Padua 1959, p. 64.</ref> ==== ''Делфинот или бакнежот'' ==== Кога Петриќ го напишал дијалогот ''Il Delfino overo Del bacio'' ''(Делфино или бакнежот)'' е контроверзно.<ref>On the dating question Lina Bolzoni: ''A proposito di una recente edizione di inediti patriziani.'' In: ''Rinascimento'' 16, 1976, p. 148 f.</ref> Тој не го објавил; делото не било достапно во печатен облик до 1975 година, кога било појавено критичкото прво издание. Соговорници се авторот и ангело Делфино по чие име е делото кое не може со сигурност да биде идентификувано. Делфино веројатно е член на важното [[венеција]]нско благородничко семејство Делфини.<ref>Danilo Aguzzi Barbagli (ed.): ''Francesco Patricius da Cherso: Lettere ed opuscoli inediti'', Florenz 1975, S. XXIII and p. 135 Note 1.</ref> Почетната точка е прашањето што младиот Делфино му го поставува на Петриќ кој живее во изолација: тој сака да знае што ја предизвикува „сладоста“ на бакнежот. Тој не нашол ништо за тоа во љубовната [[книжевност]]; таа го игнорира бакнежот како да е неважен за љубовта. Двајцата мажи разговараат за различните видови бакнување и нивните ефекти, а Петриќ дава подробно објаснување што го задоволува прашувачот. Тој навлегува во различните еротски чувствителности на поединечни делови од телото и го рехабилитира сетилото за допир што било отфрлено од Марсилио Фичино. Конечно, благодарниот Делфино испраќа молитва до „прекумерно моќниот“ бог на љубовта [[Купидон|Амор]].<ref>Pierre Laurens: ''Petite introduction à la philosophie du baiser.'' In: Francesco Patricius: ''Du baiser'', Paris 2002, pp. 20-26; Sabrina Ebbersmeyer: ''Sensuality and Reason'', Munich 2002, pp. 232 f.</ref> ==== ''Љубовна филозофија'' ==== {{Главна|Љубовна филозофија}} [[Податотека:Flickr_-_Yale_Law_Library_-_Tarquinia_Molza,_dottissima_Signora_detta_Unica.jpg|мини|332x332пкс|Тарквинија Молза.]] ''„Љубовна филозофија“'' (''L'amorosa filosofia'') е дело за [[Жена|женската]] привлечност и [[љубов]], кое Петриќ го напишал во Модена во 1577 година, но не го објавил.<ref>John Charles Nelson (ed.): ''Francesco Patricius: L'amorosa filosofia'', Florence 1963, pp. VII – IX, XVI; Cesare Vasoli: ''Francesco Patricius da Cherso'', Rome 1989, pp. 187-194.</ref> === Управување со водите === Во 1578/1579 година Петриќ се занимавал со [[Водни ресурси|управување со водите]], а во исто време и политичко прашање. Поводот бил сериозен проблем на долниот тек на [[По]], на чиј брег е [[Ферара]]. По разорната поплава на реката Рено, таа била канализирана во 1442 година и споена во По. Мелиорацијата била во интерес на [[Болоња]] којa билa оштетен од поплавата, покрај кој тече Рено. Според мислењето на Ферарците, сепак, тоа било причината за пристапот до копно, што сериозно го нарушило превозот во неговата област на По. Затоа, владетелите на Ферара во 15 и 16 век неволно се согласиле на воведување на вода од Рено во По или одбиле да ја дадат. Поради оваа причина, во 1570-тите настанал нов судир меѓу двата града, во кој посредништвото го презел [[папата]] [[Папа Григориј XIII|Григориј XIII]].<ref>Danilo Aguzzi Barbagli (ed.): ''Francesco Patricius da Cherso: Lettere ed opuscoli inediti'', Florence 1975, pp. XXVI f.</ref> Папата создал истражна комисија во која Шипјоне ди Кастро, политички советник без инженерски вештини, почнал со работа. Ди Кастро напишал стручно мислење во 1578 година, во кое дошол до заклучок дека слетувањето не било предизвикано од Рено. Ова ги налутило Ферарците, за кои Петриќ зеде збор по опсежните студии. Тој најпрво го формулирал и го оправдал своето мислење во извештајот составен во 1579 година за војводата Алфонсо II д'Есте, ''Discorso sopra lo stato del Po di Ferrara'' ''(Трактат за состојбата на По од Ферара)'', а потоа во осудувачко мислење за документот на Кастро, ''Risposta alla scrittura di D. Scipio di Castro sopra l'arrenamento del Po di Ferrara'' (''Одговор на пишувањето на Д. Шипјо ди Кастро за падот на По кај Ферара''). Неговиот контакт од страна на куријата бил епископот Томазо Санфеличе, со кого можел добро да комуницира. Во 1580 година, Петриќ напишал извештај за неговите преговори со Санфеличе. Сепак, војводата не ги прифатил неговите храбри предлози за изградба на нови [[канал]]и.<ref>Danilo Aguzzi Barbagli (ed.): ''Francesco Patricius da Cherso: Lettere ed opuscoli inediti'', Florence 1975, pp. XXVII – XXX; Alessandra Fiocca: ''Francesco Patricius e la questione del Reno nella seconda metà del Cinquecento: tre lettere inedite. '' In: Patriciusa Castelli (ed.): ''Francesco Patricius, filosofo platonico nel crepuscolo del Rinascimento'', Florence 2002, p. 259-267.</ref> === ''Барињано'' === Фране Петриќ обработил [[Етика|етичка]] тема во 1553 година во збирката рани дела ''Dialogo dell'honore'' ''(Дијалог за честа)'', која ја нарекол „''Барињано''“ (''Il Barignano''). Истоименикот е Фабјо Барињано, современ поет од Пезаро, кој во тоа време бил сè уште многу млад и кој се појавува како еден од двајцата учесници во измислениот разговор. Негов соговорник е и историска личност, грофот Џован Џакомо Леонарди, дипломат во служба на војводата на Урбино. Во писмото за посвета, Петриќ истакнува дека честа е многу важна за секого. Дури и најлошата личност сакала да биде почитувана насекаде и да се смета за чесна и се одмаздувала за навреда и клевета. Како и да е, никој никогаш не посветил сценарио на чест и филозофски не испитал од што всушност се состои. Само еден посебен аспект, двобојот, досега бил разговаран во книжевноста. Делото ''Барињано'' требало да го поправи овој недостаток. За време на разговорот, Леонарди му го пренесува на својот млад партнер за дијалог неговото разбирање за вистинската чест. Според него, тоа не се состои во престиж, туку во непоколеблив еднодоблесен основен став. Затоа, никогаш не може да биде изгубена вистинската чест, која не зависи од судовите на другите, за разлика од теоријата на преправање, ефемерен углед заснован на надворешни вредности и сомнителни идеи.<ref>Isabella Fedozzi: ''Il Barignano: Francesco Patricius ed il dibattito sull'onore nella cultura del Cinquecento. '' In: Patriciusa Castelli (ed.): ''Francesco Patricius, filosofo platonico nel crepuscolo del Rinascimento'', Florence 2002, pp. 115–125; Maria Muccillo: ''Dal volgare al latino. '' In: Arturo Calzona u. a. (Ed.): ''Il volgare come lingua di cultura dal Trecento al Cinquecento'', Florence 2003, pp. 250-257; Paola Maria Arcari: ''Il pensiero politico di Francesco Patricius da Cherso'', Rome 1935, pp. 155-170.</ref> === Песни === Петриќ напишал две пофални песни од доцните 1550-ти. Тој, исто така, ја прославил [[Сликарство|сликарката]] Ирина ди Спилимберго во два сонети по нејзината рана [[смрт]].<ref>Ivana Skuhala Karasman, Luka Boršić: ''Patricius and His Women. '' In: Tomáš Nejeschleba, Paul Richard Blum (ed .): ''Francesco Patricius. Philosopher of the Renaissance'', Olomouc 2014, pp. 167-169.</ref> Првата од двете пофални песни, „''L'Eridano''“ („''Еридано''“), била создадена кога [[филозоф]]от неуспешно барал вработување во дворот на војводата на Ферара, Ерколе II Д'Есте. Делото имало за цел да му ги покаже на владетелот хуманистичките квалификации на авторот и во исто време да остави впечаток со вообичаеното додворување. Петриќ ја посветил песната, во која го пофалил владејачкото семејство, на братот на еден војвода, кардиналот Иполито д'Есте. Тој го отпечатил во 1557 година и вклучил објаснување за формата на стихот, „''Sostentamenti del nuovo verso heroico''“ („''Поддршки на новиот јуначки стих''“). Како и во другите области, тој се појавил и овде како иноватор: тој тврдел дека воведува нова јуначка мерка во италијанската [[поезија]] која одговара на јуначката содржина на епот. Овие се тринаесет братчиња со [[Цезура (музика)|цезура]] по шестиот слог, облик пресоздаден од класичниот хексаметар. Во стварноста, оваа мерка, која веројатно потекнува од александринот, не била нова, таа веќе била користена во 14 век.<ref>Lina Bolzoni: ''L'universo dei poemi possibili'', Rome 1980, pp. 47– 52; Friedrich Walkhoff: ''Francesco Patriciuss Leben und Werk'', Bonn 1920, pp. 37 f. See Lina Bolzoni (ed.): ''Il "Badoaro" di Francesco Patricius e l'Accademia Veneziana della Fama. '' In: ''Giornale storico della letteratura italiana '' 158, 1981, pp. 89-94; Danilo Aguzzi-Barbagli: ''Francesco Patricius e l'Umanesimo musicale del Cinquecento. '' In: Vittore Branca, Sante Graciotti (ed.): ''L'Umanesimo in Istria'', Florence 1983, pp. 69–72.</ref> [[Податотека:Patrizi,_Letter_to_Valori_1583.jpg|мини|329x329пкс|Автограмско писмо од Петриќ до Бачо Валори од 1 февруари 1583 година. Фиренца, [[Национална централна библиотека во Фиренца|Национална централна библиотека]], Филце Ринучини 19, fol. 9r.]] Втората пофална поема, „''Бадоаро''“, е напишана во 1558 година и исто така е напишана во „нова“ јуначка мерка. Петриќ го фали [[венеција]]нскиот [[хуманист]], [[политичар]] и [[дипломат]] Федерико Бадоер. Долго изгубениот текст бил објавен дури во 1981 година.<ref>Lina Bolzoni (ed.): ''Il "Badoaro" di Francesco Patricius e l'Accademia Veneziana della Fama. '' In: ''Giornale storico della letteratura italiana '' 18, 1981, pp. 71-73, 99-101.</ref> === Писма === Зачувани се околу сто писма од Петриќ, вклучувајќи го и писмото од 26 јуни 1572 година до Бернардино Телезјо, кое е особено важно како извор, во кое тој критички ги испитува неговите филозофски начела, и саможивотописно писмо до неговиот пријател Бачо Валори, од 12 јануари. 1587.<ref>See the Silvano Cavazza collection (ed.): ''Una lettera inedita di Francesco Patricius da Cherso. '' In: ''Centro di Ricerche Storiche - Rovigno: Atti '' 9, 1978/1979, p. 379.</ref> Тие сочинуваат само скромен дел од неговата кореспонденција и главно датираат од годините во [[Ферара]] и [[Рим]]; сите букви од адолесценцијата се изгубени. Стилот е фактички и сув, без книжевен „накит“. Овој изворен материјал го прикажува научникот како важна фигура во културниот живот на неговото време.<ref>Danilo Aguzzi Barbagli (ed.): ''Francesco Patricius da Cherso: Lettere ed opuscoli inediti'', Florenz 1975, S. XVII – XXII.</ref> === ''На владата на кралствата'' === Според [[хипотеза]]та на Џон-Теофанес Пападиметриу, која е сметана за веродостојна,<ref>Paul Oskar Kristeller: ''Eight philosophers of the Italian Renaissance'', Weinheim 1986, p. 98.</ref> Петриќ го отпечатил во [[Ферара]] во 1583 година италијанскиот превод на збирка од ориентални бајки под наслов „''Del governo de regni''“ („''На владата на кралствата''“). Основата била грчка верзија на ова дело, кое првично било направено во Индија и се нарекувани „''Басни на Бидпаи''“ или се познати „''Калила ва Димна''“.<ref>John-Theophanes Papademetriou: ''The Sources and the Character of Del governo de 'regni.' 'In:' 'Transactions and Proceedings of the American Philological Association '' 92, 1961, pp. 434-437.</ref> == Настава == Со своите учења во различни предметни области, Фране Петриќ сакал да се истакне како критичар на традиционалните начини на размислување и пронаоѓач на нови начини. Тој претпочитал да се разликува од сите претходни случувања и избрал необичен пристап, кој - понекогаш претерувајќи - го претстави како фундаментална новина. Тој се обидел да ги прошири хоризонтите и да ги надмине вообичаените граници. Притоа, тој наишол на една од главните пречки што се обидел да ги отстрани: релативно ригидното поставување на [[Аристотелизам|аристотелизмот]], кое владеело во училишната [[филозофија]], кое било развивано низ вековите преку обемниот коментар на [[Аристотел]] и дозволувало иновација само во рамките на однапред одредени, тесна рамка. Со оглед на оваа ситуација, [[полемика]]та на [[Хуманизам|хуманистот]] била насочена не само против Аристотел, туку и против схоластичката традиција обликувана од аристотелското размислување и особено против нејзината авероистичка струја. Тој ги обвинил аристотелците и схоластиците дека се занимаваат со зборови - апстракции воведени произволно и без причина - наместо со нешта и дека изгубиле секаков допир со стварноста на природата.<ref>See Cesare Vasoli: ''La critica di Francesco Patricius ai "principia" aristotelici. '' In: ''Rivista di storia della filosofia '' 51, 1996, pp. 713-716, 718-725; Karl Schuhmann: ''Francesco Patricius and Hermetic Philosophy. '' In: Schuhmann: ''Selected papers on Renaissance philosophy and on Thomas Hobbes'', Dordrecht 2004, p. 160 f.; Sandra Plastina: ''Gli alunni di Crono'', Soveria Mannelli 1992, pp. 148–151.</ref> Општо земено, филозофијата на Петриќ се одликува со приоритет на [[Дедукција|дедуктивниот]] пристап. Своите тези ги извел од [[премиса]]та n, чија исправност ја сметал за очигледна. Притоа, тој се стремел да биде научен, заснован на моделот на математичкиот дискурс. Целта била познавање на целото постоечко преку ред (rerum universitas) преку разбирање на структурите. Петриќ го оправдал своето отфрлање на аристотелското размислување велејќи дека тоа не успеало во однос на контингентите. Неговиот пристап треба да го поправи овој недостаток; тој сакал да го систематизира контингентот и со тоа да го направи способен за [[наука]].<ref>Hanna-Barbara Gerl: ''Humanistic and geometric language philosophy. '' In: ''Journal for Philosophical Research'' 36, 1982, pp. 193-199.</ref> === Метафизика, природна филозофија и математика === Во природната филозофија, Петриќ ја нагласил новината на своето учење; изјавил дека најавува „големи нешта“ и „безобразни нешта“.<ref>Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance (1350–1600)'', Vol. 2, Hamburg 2017, p. 1631.</ref> Всушност, тој направил фундаментален прекин со [[Среден век|средновековната]] и [[Ран нов век|ранонововековната]] [[Схоластика|схоластичка]] традиција.<ref>Edward Grant: ''Much ado about nothing'', Cambridge 1981, pp. 200 f.</ref> ==== Концепт на простор ==== Во схоластичката [[физика]] заснована на [[Аристотелизам|Аристотеловите]] стандарди, кои сè уште преовладувале во 16 век, [[простор]]ниот концепт бил поврзан со концептот на местоположба. Местото било замислено како еден вид сад кој може да го впива телото и да го сочинува просторот. Недостасувала идејата за тродимензионален простор кој постоел независно од местата како сопствена стварност.<ref>Thomas Leinkauf: ''Floor plan philosophy of humanism and the Renaissance (1350–1600)'', vol. 2, Hamburg 2017, p. 1644.</ref><ref>Max Jammer: ''The Problem of Space'', 2nd, extended edition, Darmstadt 1980, pp. 16–22.</ref> Петриќ се спротивставувал на овој начин на размислување со својот нов просторен концепт.<ref>For Patricius's argument against the Aristotelian spatial concept see John Henry: ''Francesco Patricius da Cherso's Concept of Space and its Later Influence. '' In: ''Annals of Science '' 36, 1979, pp. 560–562.</ref> Според неговото разбирање, просторот не е ниту [[Материја|супстанца]], ниту несреќа, и не може да се интегрира во неа аристотелска категорија шема.<ref>Max Jammer: ''The Problem of Space'', 2nd, extended edition, Darmstadt 1980, p. 93.</ref> Тоа, исто така, не е „ништо“ или слично на небитието, туку нешто вистинско [[Постоење|битие]], имено првото битие во светот на разумното. Битието на просторот му претходи на секое друго физичко битие временски и [[Онтологија|онтолошко]]: тоа е предуслов за неговото постоење. Ако светот умре, вселената сепак би постоела, не само потенцијално, туку и стварно. Како нешто, просторот е квалитативно определен; неговите особини се приемчивост, тродимензионалност и хомогеност. Тоа е рамнодушно кон она што е во него. Ако биде земено предвид само по себе, тоа е еднакво на [[вакуум]]от. Од една страна, физичкиот простор е физички затоа што има три димензии како тело; од друга страна е нефизички бидејќи не пружа никаков отпор.<ref>Edward Grant: "Much ado about nothing", Cambridge 1981, pp. 200–204; Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance (1350–1600)'', Vol. 2, Hamburg 2017, pp. 1645–1647; Maria Muccillo: ''La prima creatura: la concezione patriziana dello spazio fisico e le sue fonti. '' In: ''Accademia '' 13, 2011, pp. 18–23; Thomas Sören Hoffmann: ''Philosophy in Italy'', Wiesbaden 2007, pp. 302 f.</ref> ==== Филозофија на математиката ==== Со „новата [[геометрија]]“ што ја предложил Петриќ, тој мислел на нова [[Филозофија|филозофска]] основа на оваа [[наука]]. Петриќ ја оправдал нивната неопходност со несоодветноста на [[Евклид]]овиот систем: Евклид ги дефинирал елементарните поими како точка, права и област, но не успеал да развие филозофски систем кој би дозволил другите геометриски поими да бидат одредени правилно. Пред сè, Евклид нема [[дефиниција]] за простор, иако просторот мора да биде главен предмет во геометријата. Петриќ се обидел да го поправи овој недостаток со тоа што просторот го направил основа на сопствениот систем и од него изведувал точки, линии, агли, површини и тела.<ref>Jacomien Prins: ''Echoes of an Invisible World'', Leiden 2015, p. 258-260; Vincenzo De Risi: ''Francesco Patricius e la nuova geometria dello spazio. '' In: Delfina Giovannozzi, Marco Veneziani (ed.): ''Locus-Spatium'', Florence 2014, pp. 269–275.</ref> Според разбирањето на Петриќ, продолжението е вистински факт, додека дискретното е производ на мислата. Ова му го дало приматот на геометријата над [[математиката]] над [[аритметика]]та. Ова гледиште одговарало на состојбата на знаење во тоа време; [[Аналитичка геометрија|аналитичката геометрија]], која го проширува концептот на [[број]] и го прави продолжен, сè уште не била откриена.<ref>Paul Oskar Kristeller: ''Eight philosophers of the Italian Renaissance'', Weinheim 1986, p. 106; Edward Grant: ''Much ado about nothing'', Cambridge 1981, p. 206.</ref> ==== Космологија и светско потекло ==== Според [[Аристотел]]овата космологија, светот на материјалните нешта затворен со сферичниот свод на небото ја образува целата [[вселена]]. Ништо не може да биде надвор од овој ограничен универзум, дури ни времето и празниот простор. Петриќ, од друга страна, сметал дека тој дел од тродимензионалниот простор што тој го замислил ја содржи целата материја како ограничена област опкружена со празен простор. Прашањето за обликот на оваа област останало отворено. Аристотеловата претпоставка дека материјалниот свет е топчест бил гледан со скептицизам од страна на Петриќ, бидејќи не бил обезбеден доказ за сферичниот облик на небото.<ref>Cesare Vasoli: ''Francesco Patricius sull'infinità dell'universo. '' In: Michele Ciliberto, Cesare Vasoli (ed.): ''Filosofia e cultura. Per Eugenio Garin'', vol. 1, Rome 1991, pp. 286-291.</ref> Очигледно тој ја претпочитал хипотезата дека материјалниот дел од универзумот има облик на правилен [[тетраедар]] s.<ref>Luc Deitz: ''Space, Light, and Soul in Francesco Patricius's Nova de universis philosophia (1591). '' In: Anthony Grafton, Nancy Siraisi (ed.): ''Natural Particulars'', Cambridge (Massachusetts) 1999, pp. 143–147, 155 f.</ref> Во средината на материјалниот свет, според неговиот модел, се наоѓа [[Земја (планета)|Земјата]], која секојдневно се врти околу својата оска. Тој не ја сметала за веродостојна противхипотезата, дневната вртење на небесниот свод околу Земјата, бидејќи потребната брзина била тешко возможна.<ref>Lynn Thorndike: ''A History of Magic and Experimental Science'', Vol 6, 4th edition, New York / London 1966, p. 376.</ref> Тој го отфрли конвенционалното објаснување за движењата на небесните тела, според кое ѕвездите се прикачени на проѕирни материјални сфери ([[сфера]] n), чии револуции ги следат. Наместо тоа, тој претпоставил дека тие слободно се движат во просторот. За него, традиционалната идеја дека орбитите се кружни исто така отпаднала. Затоа, тој се откажал и од концептот на сферна хармонија, кој е широко распространет уште од [[Антика|античко време]], кој претпоставува физички сфери. Сепак, тој се задржа на идејата за хармонична структура на космосот во смисла на платонската природна филозофија.<ref>Jacomien Prins: ''Echoes of an Invisible World'', Leiden 2015, pp. 267–269, 277 f.</ref> Појавата на нова ѕвезда, [[Супернова]]та од 1572 година, тој ја искористи приликата да го објави тврдењето на Аристотел дека небото е непроменливо и непропадливо за да се побие.<ref>Jacomien Prins: ''Echoes of an Invisible World'', Leiden 2015, p. 273.</ref> Во моделот на Петриќ, материјалниот свет е опкружен со бескрајно проширен, хомоген, празен простор. Ова е преплавено со [[светлина]]; празната просторија мора да биде светла бидејќи светлината е насекаде каде што нема материјал што би можел да создаде темнина со својата непробојност.<ref>Karl Schuhmann: ''Francesco Patricius and the hermetic philosophy. '' In: Schuhmann: ''Selected papers on Renaissance philosophy and on Thomas Hobbes'', Dordrecht 2004, p. 159 f.</ref> Просторот што го опфаќа материјалниот свет веќе постоел пред создавањето на материјата, која потоа го ставила во него. Со оваа хипотеза, хуманистичкиот мислител Петриќ се спротивставил на Аристотеловото учење, според кое вакуумот во начело е невозможен. Петриќ, исто така, прифатил вакууми во физичкиот свет; ова се мали празни простори помеѓу честичките на материјата. Петриќ видел еден од неколкуте докази за постоењето на такви вакууми во постапките на [[кондензација]], во кои, според него, се пополнувани празните места.<ref>John Henry: ''Francesco Patricius da Cherso's Concept of Space and its Later Influence''. "In:" "Annals of Science" "36, 1979, pp. 562-565; John Henry: ''Void Space, Mathematical Realism and Francesco Patricius da Cherso's Use of Atomistic Arguments. '' In: Christoph Lüthy u. a. (Ed.): ''Late Medieval and Early Modern Corpuscular Matter Theories'', Leiden 2001, pp. 139–144; Edward Grant: "Much ado about nothing", Cambridge 1981, pp. 201-203; Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance (1350–1600)'', Vol. 2, Hamburg 2017, p. 1647.</ref> Во [[космогонија]]та, доктрината за потеклото на светот, Петриќ ги усвоил основните начела на неоплатонскиот еманционизам, кој го претставува создавањето на сè што е создадено како постепено излегување од божествен извор. Ги користел идеите на халдејските пророчици и [[Херметизам|херметите]].<ref>Anna Laura Puliafito: ''"Principio primo" e "Principi principiati" nella "Nova de Universis Philosophia" di Francesco Patricius . '' In: ''Giornale critico della filosofia italiana '' 67, 1988, pp. 158–171; Karl Schuhmann: ''Francesco Patricius and Hermetic Philosophy. '' In: Schuhmann: ''Selected papers on Renaissance philosophy and on Thomas Hobbes'', Dordrecht 2004, pp. 161–165.</ref> За разлика од Аристотел, Петриќ претпоставувал временски почеток на светот. Според неговото учење, создавањето на космосот не е самоволно Божјо дело, туку неопходност. Тоа неизбежно произлегува од Божјата природа, која бара создавање. Бог мора да создаде.<ref>Miguel A. Granada: ''Palingenio, Patricius, Bruno, Mersenne. '' In: Guido Canziani (ed.): ''Potentia Dei'', Milan 2000, pp. 111–113.</ref> Како творец, тој е изворот, првото начело во кој сè има свое потекло. Овој извор е нарекуван „[[Неоплатонизам|едно]]“ во неоплатонизмот. Петриќ го употребил својот сопствен збор создавање за ова: ''un'omnia'' („едно-сè“).<ref>Luc Deitz: "" Space, Light, and Soul in Francesco Patricius's Nova de universis philosophia (1591). "" In : Anthony Grafton, Nancy Siraisi (ed.): ''Natural Particulars'', Cambridge (Massachusetts) 1999, pp. 140–142.</ref> Според моделот на „новата филозофија“, првиот производ на постапката на создавање е просторното начело, индиферентното, неутрално начело на месна точка. Неговото постоење е предуслов за сè друго, за расплетот на природата. Почетната точка на природата е второто начело, „светлината“. Ова не значи светлина како природен феномен и предмет на сетилна перцепција, туку натобјективна природна состојба, создавачко начело на обликот, кое е и начело на спознание и препознавање. Од оваа светлина произлегуваат во постојана постапка, кои метафорично се нарекувани „семиња“ на нештата. Тие се внесувани преку „топлината“ ([[латински]]: calor) во „протокот“ или „влагата“ (латински: fluor), флексибилна подлога, од која предоблиците се направени од светски нешта, нивните модели. Сето ова сè уште не е материјално; првите постапки на еманација се одвиваат во чисто интелектуална област. Во овој контекст, поимите како флуор и калор се користени само за илустрација на неилустративното. Под флуор, се мисли на начелото на продолжение, кој ја создава врската помеѓу различните елементарни области, сили и дизајни. Во исто време, флуорот е пасивното начело на зафаќање облик и фактор кој им дава на телата потребната еластичност за одржување на нивното меѓусебно разграничување. „Топлината“ претставува активно начело, тоа е динамично расплетување на светлосното начело во флуорот.<ref>Thomas Leinkauf: ''Francesco Patricius (1529–1597). '' In: Paul Richard Blum (ed. ): ''Philosophers of the Renaissance'', Darmstadt 1999, p. 184 f.; Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance (1350–1600)'', Vol. 2, Hamburg 2017, pp. 1645 f., 1649, 1663–1666. See Anna Laura Puliafito: ''Per uno studio della Nova de Universis Philosophia di Francesco Patricius da Cherso. Note alla Panaugia. '' In: ''Atti e Memorie dell'Accademia Toscana di Scienze e Lettere La Colombaria '' 52, 1987, pp. 192-196.</ref> Така четирите основни начела „простор“, „светлина“, „проток“ и „топлина“ се основата на космосот. Од нив произлегува материјалниот свет. Тие образуваат сложено идеално единство кое е вродено во целото материјално постоење и му претходи како услов за постоење. На материјално ниво, начелото на флуор е прикажано во облик на релативна „течност“ на материјалните предмети. Ова значи нивни различни степени на густина. Тие се причина за различниот отпор на физичките тела, нивната цврстина или мекост.<ref>See Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance (1350–1600)'', Vol. 2, Hamburg 2017, p. 1664 -1666; Gregorio Piaia: ''Tra misticismo neoplatonico e "filosofia dei fiumi". '' In: ''Quaderni per la storia dell'Università di Padova '' 29, 1996, pp. 138–140.</ref> Оваа космологија има и епистемолошки аспект. Ако физичкиот универзум зависи од начелото на создавање на светлината, тој е сличен на светлина. Според тоа, од гледиште на Петриќ, природата не изгледа како непробојна, туѓа и темна материја, туку сама по себе е јасна, таа се манифестира. Неговата јасност не мора да биде поставена и направена од човечкиот набљудувач. Според тоа, не може да има суштински, нерешлив проблем на природното знаење.<ref>Thomas Sören Hoffmann: ''Philosophy in Italy'', Wiesbaden 2007, p. 300 f.</ref> ==== Концепт на време ==== Кога Петриќ го испитувал времето, тој се занимавал со дефиницијата на [[Аристотел]], која ја подложил на суштинска критика. Според него, Аристотел правел неколку грешки во исто време со дефинирањето дека времето е „бројот или мерката на движење со помош на порано или подоцна“. Тој ги направил мерката и бројот, кои се производи на човековата мисла, суштински за вродениот факт на природата, како мислата за човекот да дава битие на природна работа. Во стварноста, времето постои без никакво мерење или броење. Покрај тоа, [[Стара Грција|старогрчкиот]] филозоф го земал во предвид само движењето и го запоставил застојот или одморот. Исто така, заклучил дека не е времето кое го мери движењето, туку движењето го мери времето. Движењето и мерењето не се ни суштински за човечкото сфаќање на времето. Дури и „порано“ и „подоцна“ на нештата кои се предмет на текот на времето не се дел од суштината на времето. Наместо тоа, времето не е ништо повеќе од времетраењето на телото.<ref>Karl Schuhmann: ''On the emergence of the modern concept of time: Telesio, Patricius, Gassendi.'' In: Schuhmann: ''Selected papers on Renaissance philosophy and on Thomas Hobbes'', Dordrecht 2004, pp. 82–89.</ref> Според ова разбирање што го имал Петриќ, времето не може [[Онтологија|онтолошки]] да биде еднакво на просторот. Бидејќи е определено како времетраење на телата, но постоењето на телата го претпоставува тоа на просторот, времето мора да биде подредено на просторот, главното дадено, а исто така и на телата.<ref>Karl Schuhmann: ''To the emergence of the modern concept of time: Telesio, Patricius, Gassendi. '' In: Schuhmann: ''Selected papers on Renaissance philosophy and on Thomas Hobbes'', Dordrecht 2004, p. 82 f., 89; Thomas Sören Hoffmann: ''Philosophy in Italy'', Wiesbaden 2007, p. 303.</ref> === Антропологија === Во ''Пампсихија'', третиот дел од „''Нова универзална филозофија''“ („''Nova de universis philosophia''“), Петриќ се занимавал со определувањето на конкретно [[Човек|човечкото]] преку разграничување од [[Животни|животинското]]. Таму тој се занимавал со анимусот, телото што оживува и овозможува во космосот и особено кај живите суштества. Тој дошол до заклучок дека не постои инхерентно нерационален анимус. Притоа, тој се свртел против популарното мислење дека животните имаат нерационална [[душа]]. Според неговото разбирање, рационалноста не е особеност на човекот, туку е повеќе или помалку изразена во животинскиот свет. [[Емпиризам|Емпирискиот]] наод не дозволува фундаментално разграничување на рационалното од ирационалното, туку разликите меѓу [[Вид (биологија)|видовите]] во однос на рационалноста се само постепени.<ref>Anna Laura Puliafito: ''Francesco Patricius e la ragione degli animali. '' In: ''Bruniana & Campanelliana '' 17, 2011, p. 129 f., 137; Jacomien Prins: ''Echoes of an Invisible World'', Leiden 2015, pp. 344–349.</ref> Исто така, нема смисла да биде користен говорниот чин - дефиниран како „изговорен со зборови“ - како разграничување карактеристично за луѓето, бидејќи и во овој поглед нема фундаментален престанок. Изговорите на животните се средства за [[општење]] кои се дел од нивните јазици, а нивните функции се аналогни на човечките јазици. На животните им било дадено и одредено ниво на сознание, што им овозможило да дејствуваат насочено, а имале и разум (ratiocinium), бидејќи биле способни значајно да разменуваат поединечни спомени со нови за да ги поврзат перцепциите, а тоа е активноста. на умот. Посебната положба на човекот се потпира само на неговата способност да стекне длабок увид во причинско-последичните односи со интелектот и врз бесмртноста на неговата [[душа]].<ref>Anna Laura Puliafito: ''Francesco Patricius e la ragione degli animali. '' In: ''Bruniana & Campanelliana '' 17, 2011, pp. 129-138.</ref> Во делото „''Грлото, и спиењето, и окиесните пердуви''“ („''La gola, e'l sonno, e l'ociose piume''“), Петриќ ја навел особината на конкретното човечко, покрај пристапот до знаењето кое оди подалеку од она што е перципирано со сетилата, контролата на импулсите.<ref>Anna Laura Puliafito: ''Animi brutorum in se ipsos faciunt syllogismos? '' In: Luisa Secchi Tarugi (ed.): ' 'Feritas, humanitas e divinitas come aspetti del vivere nel Rinascimento' ', Florence 2012, pp. 406–408.</ref> Како и сите неоплатоничари, Петриќ интензивно се занимавал со односот помеѓу духовниот (разбирлив) и чувствително воочливиот свет. Во хиерархискиот поредок на неговиот систем, материјалната сфера е подредена на духовната во секој поглед, бидејќи таа е нејзин лик и производ. Духовното, како повисоко ниво, е поедноставно и поблиску до божественото потекло, сетилно воочливото е појавувано во различноста на поединечните сетилни предмети и сложеноста на физичкиот свет. Секоја од двете сфери е рангирана сама по себе, при што поедноставната е секогаш надмоќна по ранг и моќ. Релативно едноставното е секогаш сеопфатно во исто време, бидејќи произведува релативно сложено и разновидно. Во рамките на овој ред на целата стварност, човекот зазема средна положба. Човекот го образува најниското ниво на изразување во духовниот свет, бидејќи неговиот интелект е духовниот облик што го поврзува неговото единство со најголемиот степен на различност. Во исто време, човекот е највисокото ниво на постоење на полето на суштества врзани за физички супстрат, бидејќи тој е единствениот со интелект.<ref>Thomas Leinkauf: ''Francesco Patricius's Poetics of the Wonderful. '' In: ''Comparatio '' 3, 2011, p. 193 f.</ref> Во однос на класификацијата на душата во овој систем, гледиштето на Петриќ се поклопува со учењето на Плотин, основачот на новиот платонизам. Станува збор за контроверзното прашање меѓу новоплатонците, дали душата, преку своето спуштање во физичкиот свет, целосно се предава на материјалните околности, како што мислеле [[Доцна антика|доцноантичките]] неоплатоничари, или дали Плотин може да го задржи своето присуство во духовниот светот во секое време. Петриќ бил убеден дека човечката душа нема неразумен или страдален живот сама по себе, туку само живот на знаење; импулсивноста, неразумното е резултат на физичката, со која се среќава однадвор.<ref>Thomas Leinkauf: ''Francesco Patricius's Poetics of the Wonderful. '' In: ''Comparatio '' 3, 2011, p. 194 f.</ref> === Историска и државна теорија === ==== Нацрт за државна утопија ==== Со своето младешко дело „''Среќен град''“ („''La città felice''“), Петриќ претставил државен модел заснован на [[Аристотел]]овата [[Политичка филозофија|политичка теорија]] [[утопија]]. Во тоа време, [[Аристотелизам|аристотеловите]] насоки сè уште биле одлучувачки за него.<ref>Lina Bolzoni: ''L'universo dei poemi possibili'', Rome 1980, pp. 38 f.</ref> Како појдовна точка е определувањето на [[Човек|човечката]] цел во животот. За Петриќ како припадник на [[Христијанин|христијанството]], ова може да биде само достигнување на највисокото добро, идното блаженство во следниот живот. Надежта кон тоа го одржува човекот во потреба од неговото земно постоење. Сепак, мора да има и привремена цел од оваа страна: создавање поволни услови за живеење кои поттикнуваат повисоки цели. За Петриќ, како и за другите хуманисти, оптимумот што може да биде постигнат во земското постоење е среќата што тој, како и древните перипатичари и стоици, ја прави со практикувањето на доблеста (италијански: operazione della virtù). [[Државата]] која како [[град-држава]] во смисла на античкиот [[Полис (град-држава)|полис]] и италијанската градска република, задачата е да создаде и гарантира стабилни рамковни услови за тоа. Среќата на градот е збир на среќата на неговите граѓани. Ова претпоставува можност да се биде среќен.<ref>Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance (1350–1600)'', Vol. 1, Hamburg 2017, pp. 905–907. See Paola Maria Arcari: ''Il pensiero politico di Francesco Patricius da Cherso'', Rome 1935, pp. 90–93.</ref> На општествено ниво, потребите кои произлегуваат од природната љубов кон животот во заедницата мора да бидат задоволени. На поединечно ниво, се работи за внимателно одржување на врската што ги поврзува душата и телото, одржување на духот на животот преку исполнување на физичките потреби. Пред сè, мора да биде гарантирано физичкото. Условите вклучуваат поволни климатски услови и соодветно снабдување со вода и храна. Доколку овие основни барања се исполнети, заедницата и јавниот живот може да бидат усогласени. Ова бара граѓаните да си имаат познанства меѓу себе и да општат едни со други, на пример преку заеднички оброци, а особено да се поврзуваат еден со друг преку образовни цели и интелектуална размена. За да биде овозможено ова, државјанството не смее да надминува одредена големина. Понатаму, општествената и класната структурна нееднаквост меѓу граѓаните мора да биде држена во граници; државата треба да обезбеди јавни места за состаноци, а законодавството треба да се спротивстави на приватните непријателства. Главните барања на Петриќ се времено ограничување на вршењето на власта и слободен пристап на секој граѓанин до највисоките државни функции. Ова е за да биде спречено тиранска хемиска или [[Олигархија|олигархиска]] злоупотреба на моќта. Надворешната безбедност ја гарантираат самите граѓани, а не платеници.<ref>Maria Muccillo: ''Aristotelismo, platonismo ed ermetismo ne "La città felice" di Francesco Patricius da Cherso. '' In: Giuseppa Saccaro Del Buffa, Arthur O. Lewis (ed.): ''Utopie per gli anni ottanta'', Rome 1986, pp. 557–561; Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance (1350–1600)'', Vol. 1, Hamburg 2017, pp. 906–908. See Paola Maria Arcari: ''Il pensiero politico di Francesco Patricius da Cherso'', Rome 1935, pp. 122–132.</ref> Петриќ верувал дека религиозниот [[култ]], [[обред]]ите и [[свештенство]]то за задоволување на основната човечка потреба се неопходни, треба да бидат градени „[[храм]]ови и [[цркви]]“ и да бидат обожаваат „боговите“. Религијата на „среќниот град“ не е подробно опишана, во секој случај нема посебна христијанска одлика.<ref>Cesare Vasoli: ''Francesco Patricius da Cherso'', Rome 1989, pp. 13, 16–18.</ref> Особено важна државна цел е воспитувањето на децата да се здобијат со доблест. Законодавците мора да се погрижат да не бидат изложени на лоши влијанија. Голем нагласок треба да биде ставен на [[Музика|музичкото]] [[образование]] кон младите. Наставата по музика и сликарство да има пропедевтичка функција во однос на подоцнежната [[Филозофија|филозофска]] дејност.<ref>Michel Aubin: ''La Cité heureuse de Franjo Petrić. '' In: ''Revue des études slaves '' 56, 1984, p. 12; Cesare Vasoli: ''Francesco Patricius da Cherso'', Rome 1989, pp. 22 f.; Patriciusa Castelli: ''Le fonti de La Città felice. '' In: Patriciusa Castelli (ed.): ''Francesco Patricius, filosofo platonico nel crepuscolo del Rinascimento'', Florence 2002, p. 17 f.</ref> Според државната теорија на Аристотел, населението на еден град-држава е поделено на класи. Само повисоките класи, владејачката класа ги образуваат граѓаните со политички права. Припадниците на пониските класи - земјоделци, занаетчии и трговци се зафатени со својата макотрпна работа прво гледаат да обезбедат опстанок и немаат можност да ја постигнат среќата кон која се стремат во „среќниот град“. Според авторот, тие природно не се претходно склони и способни да го прават тоа. Нивниот макотрпен опстанок е предуслов за благосостојба на високата класа. Во однос на неизбежноста на угнетувањето, младиот Петриќ ги следел упатствата дадени од Аристотел, кој ја резервирал можноста за успешен живот за една елита и гледал природна состојба во таквите општествени услови. Ова гледиште било широко распространето во образовната класа во италијанското општество, на која припаѓал Петриќ.<ref>Lina Bolzoni: "L'universo dei poemi possibili", Rome 1980, pp. 39–41; Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance (1350–1600)'', Vol. 1, Hamburg 2017, pp. 907 f.; Cesare Vasoli: ''Francesco Patricius da Cherso'', Rome 1989, pp. 8-19; Patriciusa Castelli: ''Le fonti de La Città felice. '' In: Patriciusa Castelli (ed.):'' Francesco Patricius, filosofo platonico nel crepuscolo del Rinascimento'', Florence 2002, p. 20 f. See Paola Maria Arcari: ''Il pensiero politico di Francesco Patricius da Cherso'', Rome 1935, pp. 95-102.</ref> ==== Оценувањето на облиците на владеење ==== Кога ги споредил различните облици на владеење, Петриќ дошол до заклучок дека урамнотежен [[република]]нски мешан устав е надмоќен во однос на сите алтернативи. Ниту треба да биде доверувано премногу моќ на поединец, ниту да биде парализирана државата преку радикална демократизација. Владеењето на мала група поттикнала премногу амбиции, што може да доведе до [[граѓански војни]]. Оптимален е Мешаниот устав на [[Република Венеција]], во кој се комбинирани аспекти на различните облици на владеење. Таму елементот на поединечно владеење е претставен преку функцијата дужд, начелото на владеење на мала елита е спроведувано од Сенатот и идејата за учество на сите е земано предвид со создавањето на Големиот совет. ==== Воспоставување интерес за историјата ==== Како и во неговата државна [[утопија]], Петриќ, исто така, ја користел својата определба за човечката цел во животот како [[среќа]] ([[италијански]]: felicità) кога се занимава со [[историјата]]. Според неговото учење, ова има три точки: едноставно да има успешно самоодржување, вечно да има соединување со божеството и да има „на добар начин“ (bene essere), успешен живот во општествен контекст. Гледањето во историјата е за проучување на човечкиот стремеж да биде „добар“ во оваа смисла. Петриќ се свртел кон неговиот разговор за историската димензија на животот.<ref>Franz Lamprecht: ''On the theory of humanistic historiography'', Zurich 1950, pp. 16–18, 36; Stephan Otto: ''Materials on the Theory of Intellectual History'', Munich 1979, pp. 151 f.</ref> Потребата за среќа во смисла на ова добро битие се јавува според пронаоѓањето на Петриќ за чувствителноста и со тоа областа на афектот e. Човекот е чувствително, страсно суштество. Афектите се првостепени факти и сами по себе не се ниту за пофалба ниту за обвинување, но тие создаваат можност за однесување на кое може да бидат упатени пофалби или обвинувања. Дали може или не да биде постигнато „на добар начин“ зависи од тоа дали ќе биде научено правилно да биде справувано со страстите. Работата на човекот врз себе започнува со однесување кон сопствениот афинитет и само таму „доброто битие“ може да биде целта. Според Петриќ, страстите не влегуваат во игра во поединецот без причина, туку секогаш се разгоруваат во средбата со другите луѓе и секогаш имаат за цел да имаат одреден ефект врз другите. Вистинскиот однос со нив може да биде стекнат и консолидиран само преку пракса во заедницата. Доброто битие преку совладување на страстите се покажува како идентично со етичкото однесување во општествениот живот, во семејството и во државата.<ref>Franz Lamprecht: ''On the theory of humanistic historiography'', Zurich 1950, pp. 17 f., 22.</ref> Овде стапила во игра временската димензија како што ја сфаќал Петриќ. Заедницата е одредена не само од сегашноста, туку и од нејзиното минато. Затоа, справувањето со општествениот предизвик мора да ја вклучи целата историја, кое е покажувано како историја. Човечкото суштество кое живее само во сегашноста би било изложено на неговите афекти како [[животно]]. Она што го спречува во тоа е соочувањето со минатото. Само историјата го отвора полето во кое поединецот треба да се соочи со својата општествена задача и може да се докаже преку своето етичко однесување. Конструктивно упатување на сегашноста е воспоставувана преку анализа и свесност за минатото.<ref>Franz Lamprecht: ''On the theory of humanistic historiography'', Zurich 1950, pp. 19, 36 f.; Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance (1350–1600)'', Vol. 1, Hamburg 2017, p. 1034.</ref> ==== Критиката на традиционалните пристапи на историчарите ==== Идејата дека целта на справувањето со историјата е да се илустрира валидноста на моралните учења и да бидат видени вдахнувачки или одвраќачки обрасци е широко распространета уште од [[античко време]]. Дури и во [[ренесанса]]та, бројни [[автор]]и го поддржале ова гледиште, вклучувајќи го и познатиот [[хуманист]] Џовани Понтано и учителот на Петриќ, Франческо Робортело. На овој начин, разгледувањето на историјата било ставено во служба на [[морал]]ното [[образование]] и подредено на нејзините цели. Тоа го приближило [[поетот]] и [[реторика]]та, кое треба да има за цел и образовно враќање. Дополнително, бил очекуван привлечен, забавен, книжевен наратив од историчарот, како и од поетот или говорникот. Како резултат на тоа, разликите помеѓу историското известување и измислената книжевност станале нејасни, на пример во говорите на државниците и генералите измислени од историчарите.<ref>Franz Lamprecht: ''On the theory of humanistic historiography'', Zurich 1950, pp. 34–37; Christiane Haberl: ''Di scienzia ritratto'', Neuried 2001, pp. 151–153.</ref> Петриќ ригорозно се спротивставил на овој начин на справување со историските материјали, кој бил вообичаен со илјадници години, иако на крајот, исто така, се стремел кон етичка цел и со ентузијазам ја потврди функцијата пример на големите личности од минатото.<ref>For the meaning of role models for Patricius, see Franz Lamprecht: ''Theory the humanistic historiography'', Zurich 1950, pp. 14, 21, 24 f.</ref> Како и неговите претходници, тој ја истакнал практичната употреба на историското знаење во граѓанскиот живот и пред се во политиката. Неговата новина, сепак, било тоа што тој наложувал на доследна поделба помеѓу наоѓање на вистината и морална инструкција или употреба, и го осуди секое украсување. Притоа, тој ги нападнал познатите историчари [[Тукидид]] и [[Тит Ливиј|Ливиј]], кои ги обвинил дека измислиле наводни говори кои никогаш не би биле одржани на ваков начин.<ref>Girolamo Cotroneo: ''I trattatisti dell "Ars historica"'', Naples 1971, pp. 223-226, 231-236; Franz Lamprecht: ''On the theory of humanistic historiography'', Zurich 1950, pp. 36 f., 48.</ref> Според неговиот концепт, поуките што треба да бидат извлечени од историјата се знаењето, кое не е посредувано преку реторичката јазична уметност, туку треба да биде стекнато со размислување и контемплација врз основа на фактите што ги положува историчарот.<ref>Stephan Otto: ''Materials on the theory of intellectual history'', Munich 1979, p. 142.</ref> Според тоа што Петриќ го сфаќал, концептот на историографијата, кој бил вообичаен уште од антиката, е засновано на спротивна врска со предметот на разгледување. Појдовната точка на неговите размислувања може да биде сумирана на следниов начин: Историчарите теоретски го признаваат идеалот дека историчарите треба да се обврзани да бидат непристрасни и строго да настојуват да искажуваат вистина. Сепак, очигледно е дека тоа речиси никогаш не е случај во пракса, бидејќи извештаите на историчарите се спротивни едни со други во безброј точки. Понатаму, постојат важни пречки за исполнување на тврдењето за вистината: Поради очигледната субјективност на сфаќањата и гледиштата и несоодветноста на традицијата заснована на изворот, историчарите имаат само многу ограничен пристап до историската [[стварност]]. Во најдобар случај, тие можат малку правилно да ги одредат резултатите од историските настани, додека околностите, заднината и причините остануваат во темнина. Вистинските односи се познати само на соодветните ликови, но им недостасува непристрасноста потребна за вистинито претставување. Само непристрасните очевидци се навистина сигурни, но такви известувачи обично не се и неможат да бидат достапни. Неутралниот историчар нема пристап до информациите што всушност би му биле потребни за неговиот труд.<ref>Cesare Vasoli: ''Francesco Patricius da Cherso'', Rome 1989, pp. 63–68; Girolamo Cotroneo: ''I trattatisti dell '" Ars historica "'', Naples 1971, pp. 237–252; Franz Lamprecht: ''The theory of humanistic historiography'', Zurich 1950, pp. 38, 47.</ref> За Петриќ, двигателот на мислата сега може да биде продолжен вака: Претставник на конвенционалното морализирачко, реторички разубавувачко претставување на историјата може да признае, поради споменатите слаби точки, дека чистата вистина мора да остане скриена. Сепак, тој ќе тврди дека се уште е можно грубо приближување. Еден човек треба да трпи да не може да ја осветли позадината. Оваа отстапка нема да му изгледа премногу сериозна, бидејќи од негово гледиште историската вистина и онака не е важна. Петриќ мисли дека историското знаење само по себе не вреди да биде стремено, туку само како средство за целта на поучување кое на крајот и служи на вистинската цел за добивање блаженство.<ref>Franz Lamprecht: ''On the theory of humanistic historiography'', Zurich 1950, pp. 38 f.</ref> Тука доаѓа одлучувачкиот противаргумент, со кој Петриќ сака да го побие ставот што го напаѓа. Тоа гласи: морален поетски изум - како што се [[Епика|еповите]] на [[Хомер]] и [[Вергилиј]] - може да го направи посакуваниот морален принос, како и историско дело, вистината со ерсомика. Така, ако некој се откаже во пронаоѓањето на вистината и се држи само за образовниот ефект, разликата меѓу поезијата и историографијата е елиминирана. Историчноста ја губи својата суштинска вредност и со тоа историското истражување го губи своето значење. Тогаш може - според Петриќ - да биде правено без историски студии и наместо тоа да биде учено блаженство со какви било басни.<ref>Franz Lamprecht: ''On the theory of humanistic historiography'', Zurich 1950, pp. 38 f.; Stephan Otto: ''Materials on the Theory of Intellectual History'', Munich 1979, pp. 154 f.</ref> ==== Концептот на истражување на научната историја ==== Петриќ се спротивставил на критиката на историјата со своето спротивно убедување, според кое единствена цел на историскиот истражувач е да ја запознае историската вистина и да ги пронајде фактите како придонес за „на добар начин“ (bene essere) е од значајна вредност. Според овој концепт, објективноста и сигурноста мора да бидат постигнати до степен што е возможен за човечкиот ум. Во таква работа не станува збор за стандарди на морал, не станува збор за добро или лошо. Оценувањето на она што се случи е важно, но тоа е на друга страница и треба да се направи во друг контекст, од друго гледиште. Петриќ ја отфрлил врската помеѓу филозофијата и историографијата, како на пример Полибиј;<ref>See Marie-Dominique Couzinet: ''History and Philosophy in Francesco Patricius's Dialoghi della istoria (1560). '' In: Tomáš Nejeschleba, Paul Richard Blum (ed.): ''Francesco Patricius. Philosopher of the Renaissance'', Olomouc 2014, pp. 81–83.</ref> Според мислењето на Петриќ, историчарот не треба да филозофира за скриените причини за текот на историјата, туку само со фактите - вклучувајќи ги и препознатливите мотиви на ликовите.<ref>Franz Lamprecht: ''On the theory of humanistic historiography'', Zurich 1950, pp. 36 f.; Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance (1350–1600)'', Vol. 1, Hamburg 2017, pp. 1034 f., 1044 f. See Girolamo Cotroneo: ''I trattatisti dell '" Ars historica "'', Naples 1971, pp. 252–258.</ref> Како предмет на историско научно истражување во оваа смисла, Петриќ ги определил документираните и запаметените постапки во светот на разумното во целост. Тој ги нарекол „ефекти“ (италијански: effetti), под што мислел на поединечните конкретни стварности со текот на времето. Тоа се единствените и случајните факти кои влегуваат преку сетилата и потоа се обработуваат од умот и се доделувани на нивните причини. Тие се ефекти за разлика од општите причини и чисто духовни услови со кои се занимава филозофијата. Делувањето на историчарот не е ограничена само на собирање и документирање на ефектите; туку може да користи и прецизно истражување за да ги утврди причините за нивното потекло, да ги препознае намерите и мотивите зад нив. Можноста за објаснување на емпириските историски факти каузално го оправдува тврдењето дека историското истражување е наука.<ref>Franz Lamprecht: ''On the theory of humanistic historiography'', Zurich 1950, p. 41; Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance (1350–1600)'', Vol. 1, Hamburg 2017, pp. 1036 f.</ref> Според оваа дефиниција на истражувачкиот предмет, полето на работа на историчарот е универзалната историја на емпириски тоа што е пронајдено. Петриќ на тој начин се спротивставил на вообичаеното ограничување на постапките на луѓето и натамошното стеснување на видното поле на делата на кралевите, државниците и генералите. Од негова гледна точка, универзалната историја се протега и надвор од човечкиот свет до постапките во природата, односно [[природонаука]]та. Тој, исто така, повикал на целосно вклучување на културната историја, односно интелектуални достигнувања, технички достигнувања, откритија на непознати земји и народи и историјата на поединечните имоти како што се занаетчиите, земјоделците и бродоградителите. За него, уставната историја заслужува посебно внимание. Секогаш треба да има прашување за причината за уставните измени. Петриќ ја сметал интелектуалната историја, која се занимава со идеи, идеи, мислења и ставови (concetti dell'animo), за поважна од историјата на делата. Покрај обичаите и обичаите, тој ги вклучил и производите како облека, конструкции и бродови, како и сите уреди произведени за работа и секојдневниот живот, како релевантни во однос на културната историја.<ref>{{Наведено списание|last=Matula|first=Jozef|year=2018|title=Grundriss Philosophie des Humanismus und der Renaissance (1350–1600). Thomas Leinkauf. 2 vols. Hamburg: Felix Meiner Verlag, 2017. xxvi + 1,938 pp. €198.|journal=Renaissance Quarterly|volume=71|issue=3|pages=1162–1164|doi=10.1086/700509|issn=0034-4338}}</ref> Петриќ, исто така, повикал да биде вклучена [[Економска историја|економската историја]], која историчарите целосно ја занемариле. Без да биде земена во предвид економската и финансиската состојба на една држава, претставата за нејзината историја е празна и воздушна, бидејќи економијата е основа за животот на секоја заедница. Важни се прецизни информации за државниот буџет.<ref>Franz Lamprecht: ''On the theory of humanistic historiography'', Zurich 1950, pp. 44 f.</ref> Друго поле за кое Петриќ се жалел досега е истражувањето на мирот. Тој забележал дека никогаш не слушнал за историја на мирот, иако особено оваа област ќе биде особено вредна тема.<ref>Franz Lamprecht: ''The theory of humanistic historiography'', Zurich 1950, p. 44.</ref> ==== Методот ==== Во однос на методот, Петриќ наложувал на јасни критериуми за изворна критика. Еден [[човек]] не треба да се потпира на некој воспоставен авторитет, туку да треба да провери сè сам. Дури и согласноста на информациите на неколку автори не е доказ за исправноста, може да биде и обична гласина. Најдобри извори се извештаите на историчари кои и самите биле вклучени во настаните. Сепак, тие би требало да бидат споредени со претставници од гледиште на противникот. Вторите, другите современи извештаи се релативно веродостојни. Трети извори се информации од автори кои пишувале за минатото, но на кои сепак треба да им биде дадена одредена количина на стручност бидејќи тие самите припаѓале на дотичните луѓе. Петриќ предупредил особено со историчарите кои известуваат за странски народи и се занимаваат со настани што биле одамна. Според Петриќ, вредноста на општите историски дела како што е Светската хроника лежи само во тоа што може да биде испитана обработката на составениот материјал од постари извори. Еден човек секогаш мора да се запраша каква стручност можел да има соодветниот известувач, до кој степен може да се очекува да биде непристрасен и што треба да биде кажано за неговите гаранти. Петриќевите аналистички извори се сметани за особено веродостојни, под услов да се во изворна, чиста верзија. Дополнително, треба да биде посветено должно внимание на текстовите создадени без намера за традиција, според терминологијата на современата историска наука.<ref>Franz Lamprecht: ''On the theory of humanistic historiography'', Zurich 1950, pp. 45– 48; Stephan Otto: ''Materials on the Theory of Intellectual History'', Munich 1979, pp. 155–158.</ref> Петриќ го споредил упадот на историчарот од околностите на дејството со причината за дејството со одвојување на поединечните слоеви, што постепено води до јадрото на темата. Ја користел и метафората на анатомот, која е слична на онаа на историчарот. Како анатом со телото, историчарот треба да се справи со дејството што го истражува. Секое дејство има главен лик ([[италијански]]: principal attore), чија причина мора да биде откриена со „сечење“ на материјата.<ref>Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance (1350–1600)'', vol. 1, Hamburg 2017, p. 1038 f.; Stephan Otto: ''Materials on the Theory of the History of Mind'', Munich 1979, p. 158.</ref> ==== Приказната за иднината ==== Определувањето на предметот на истражување како целина на временските постапки го навело Петриќ да претпостави дека историското истражување дури може да биде проширено и во иднината. Тој сметал дека е суштински можно да биде напишана приказна за иднината, односно да бидат направени сериозни научни прогнози врз основа на признати закони. Заднината била неговото разбирање за уметноста на државникот, според кое таа се потпира на способноста да биде предвидено и да биде постигнато она што сè уште не е. Според тоа, владетелот овластен да го стори тоа ќе може да води евиденција за точно предвиденото. Тогаш приказната за иднината лежи во доменот на замисливото.<ref>Franz Lamprecht: ''On the theory of humanistic historiography'', Zurich 1950, p. 41 f.; Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance (1350–1600)'', Vol. 1, Hamburg 2017, p. 1037.</ref> ==== Воен систем ==== Петриќ посветил особено внимание на [[војска]]та. Петриќ сметал дека е незадоволително да ги покаже воените сили на една држава само преку извештаи за битки, освојувања, опсади, победи или порази. Наместо тоа, неопходно е разбирање на воената организација. Потребно е прецизно познавање на структурата и управувањето со вооружените сили, оружје, муниција и плата.<ref>Franz Lamprecht: ''On the theory of humanistic historiography'', Zurich 1950, p. 45.</ref> Следејќи го [[Макијавели]], Петриќ опширно ја критикувал употребата на странски платеници, чии недостатоци ги нагласил. Може да биде потпирано само на сила од граѓани и доброволци. Кобно е да биде занемарено сопственото вооружување и да биде откажано од илузијата дека мирот може да се одржи преку сојузи, преговори и плаќања наместо да биде обезбедено сопственото влијание. Верувањето дека непријателската инвазија може да биде запрена со [[Тврдина|тврдини]] е исто така сосема погрешно.<ref>Cesare Vasoli: ''Francesco Patricius da Cherso'', Rome 1989, pp. 246–251.</ref> Петриќ ја истакнал пресудната улога на [[пешадија]]та, која обично е пресудна. Само во три битки - вклучувајќи ја и Битката кај Равена 1512 година - употребата на [[артилерија]] довела до одлука. Воглавно, изјавите на Петриќ за воена наука се одликуваат со потценување на артилеријата и [[аркебуза]]та. Затоа, неговото дело „''Воени напореди''“ било застарени од техничка гледна точка штом се појавило. На крајот на краиштата, тој ја препознал вредноста на [[топ]]овите во поморските битки и опсади.<ref>Alfredo Perifano: ''Penser la guerre au XVI ^e siècle: science, art ou pratique? '' In: Danielle Boillet, Marie -Françoise Piéjus (ed.): ''Les guerres d'Italie'', Paris 2002, pp. 245–248; Cesare Vasoli: ''Francesco Patricius da Cherso'', Rome 1989, pp. 249 f.</ref> === Теорија на поезијата === ==== Определувањето на предметот ==== Со својата [[Поезија|поетска]] теорија, Петриќ се оградувал од традиционалните насоки, како што се античките дефиниции, така и од пристапите развиени во [[ренесанса]]та. Петриќ пред сè се спротивставувал на поетиката на [[Аристотел]]. Неговиот протест бил насочен против сите конвенционални определби за [[природа]]та и значењето на поезијата, кои наметнуваат формални или содржински ограничувања на поетското творештво и со тоа ги ограничуваат можностите за поетски дизајн. Прво и основно, Петриќ се спротивставил на тезите од антиката, преземена од влијателниот современ Аристотелов коментатор Лодовико Кастелветро, дека задачата на поетот е да имитира природни или историски факти.<ref>For Lucerne's patriotic argument, see Luc Deitz: ''Patricius da Cherso on the Nature of Poetry.'' In: Luc Deitz u. a. (Ed.): ''Neo-Latin and the Humanities'', Toronto 2014, pp. 186–198; Baxter Hathaway: ''The Age of Criticism: The Late Renaissance in Italy'', Ithaca 1962, pp. 9–17.</ref> Кастелветро тврдел дека поезијата ја зема целата своја светлина од историјата. Тој верувал дека на поезијата и е потребен кредибилитет и затоа, барем во главната приказна, треба да претставува само односи и настани кои се во склад со природните постапки и кои можат да бидат замислени како историски факти. Петриќ се спротивставил на ова со неговиот концепт за универзална поезија, чија тематика го опфаќала божественото, како и човечкото и природното. Секој материјал може да биде предмет на поетско дизајнирање доколку е третиран поетски. Како формална дефиниција, Петриќ го прифатил само стиховниот облик. Стихот припаѓа на суштината на поезијата и ја разликува од [[проза]]та. Аристотеловата дефиниција за поезијата според нејзиниот наводен карактер како имитација е неупотреблива, бидејќи самиот Аристотел го користи поимот „имитација“ во различни значења.<ref>Lina Bolzoni: ''La "Poetica" di Francesco Patricius da Cherso: il progetto di un modello universale della poesia. '' In: ''Giornale storico della letteratura italiana '' 151, 1974, pp. 365–368, 371 f., 377–382; George Saintsbury: "A History of Criticism and Literary Taste in Europe", Vol. 2, 6th Edition, Edinburgh / London 1949, pp. 97-100; Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance (1350–1600)'', Vol. 1, Hamburg 2017, pp. 590–592.</ref> ==== Особеноста и функцијата на поезијата ==== Главен концепт на Петриќевата поетиката е „чудесното“, „прекрасното“, односно она што кај читателот предизвикува чудење или восхит бидејќи се издвојува од масата на обични, еднооблични и очигледни појави. Според сфаќањето на хуманистичкиот филозоф Петриќ, „чудесното“ е определувачка особина на поезијата, преку која таа содржински се дефинира. При определувањето на функцијата на ова чудесно нешто, има аналогија меѓу особеноста и положбата на човекот во космосот и посебната природа и задача на поезијата во културата. Според [[Антропологија|антрополошкото]] толкување вообичаено во ренесансното време, човекот стои како посредник и поврзувачки ентитет помеѓу светот на духовниот и оној на физичкиот. Ова му овозможува да го внесе духовното во физичкиот лик и исто така да го прикаже физичкото во духовното. Пренесувано е од една област во друга, преобразувајќи се и разобличувајќи се. За Петриќ, оваа улога на човекот во создавањето одговара на задачата на поезијата во областа на „уметноста“ (италијански: arte), човечките производи: поезијата на аналоген начин посредува меѓу чисто духовното и материјалното. Така воспоставената аналогија се протега и на факторот што го прави субјектот посредник онаков што е. Особеноста на човекот, која ја одредува неговата природа и од која произлегува неговата посебна положба, е духот (mente) или разумот. Она што е духот во однос на човекот е, според експлицитната изјава на Петриќ, „чудесното“ во поезијата. Како што разумот е универзалниот облик на човекот, која го сочинува како човек, така чудесното е специфичната особина што ја прави таква секоја песна. Ова, исто така, резултирало со аналогија по редоследот на рангирањето на оние кои работат: Како што вежбањето на разумот го става човекот над сите други живи суштества, така и јазичниот дизајн на „чудесното“ го издигнува поетот над сите други кои пишуваат текстови од секаков вид.<ref>Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance (1350–1600)'', Vol. 1, Hamburg 2017, pp. 589–593.</ref> Одредувачкиот фактор е начелото на обликот на „чудесното“ на она што го дизајнира. Според тоа, неговата функција е споредлива со онаа на [[душа]]та кај човекот. Исто како што душата продира и ги обликува сите делови на телото, „чудесното“ ја врши својата моќ за обликување на целата печат. Може да биде зборувано само за поезија каде ефективното присуство на чудесното е опипливо и на целиот производ му дава соодветен квалитет. Така, три аспекти го одредуваат поетското: прво, влијанието на неговото посебно начело на облик, второ, достоинството што одговара на високиот ранг на овој творечки начело и трето, универзалното присуство на начелото на обликот во она што го обликува. Ова резултира со потребата од стиховниот облик, бидејќи според проценката на Петриќ таа е единствениот јазичен облик што е соодветна на квалитетот на содржината што го овозможи „чудесното“.<ref>Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophie des Humanismus und Renaissance (1350 –1600)'', vol. 1, Hamburg 2017, pp. 593 f.</ref> Една од вообичаените конотации на чудесното во ренесансното време е тоа што не само што предизвикува чудење и восхит, туку и овозможува знаење со тоа што води во светот на новото и неверојатното. Според учењето на Петриќ од областа на поезијата, тоа се однесува на едно посебно битие, независна [[стварност]], која поетот ја создал преку своето обликување (италијански: formazione). Особеноста на „чудесното“ во поезијата за хуманистичкиот мислител Петриќ е тоа што е покажувано во успешна мешавина (mescolanza) на познатото и непознатото. Еден поет може и треба да ги надмине границите на дозволеното од теоретичарите, тој треба свесно да ги занемарува нормите како имитација на природното и усогласеноста со нормалното животно искуство и да го вклучи необичното и неверојатното. Со оглед на тоа што на јавноста треба да и бидат претставени и познати и веродостојни ефекти, како и нови и неверојатни работи, авторот мора да меша спротивности, а неговото мајсторство на оваа задача ја покажува неговата уметност и способност. Поетскиот чин е одвиван на границата на битието и небитието, на можното и вистинското, на веродостојното и неверојатното, но не дозволува оваа граница да постои, туку на неверојатното му го дава „лицето“ на веродостојното и обратно. Успехот на ова мешање го создава „чудесното“ во производот, што го претвора во поезија.<ref>Thomas Leinkauf: ''Floor plan philosophy of humanism and the Renaissance (1350–1600)'', vol. 1, Hamburg 2017, pp. 594-597.</ref> Универзалната концепција на поетиката на Петриќ го исклучува стеснувањето на поетската продуктивност по еднострани стандарди. Претпочитањето за одредени модели како што е [[Хомер]] или трендови како што е [[Петраркистички сонет|петрарцизмот]] затоа не е можност.<ref>Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance (1350–1600)'', Vol. 1, Hamburg 2017, p. 597.</ref> Во Петриќевата поезија, особен нагласок е ставен на барањето дека целта на поезијата не треба да биде да создава афекти, да не маѓепса и да мами, туку да ја пренасочи душата на слушателот или читателот преку увидот што му се пренесува.<ref>Thomas Leinkauf : ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance (1350–1600)'', vol. 1, Hamburg 2017, p. 559, note 801, p. 563.</ref> Мешавината на познатото и непознатото, разбраното и неразбраното треба да создаде тензија кај читателот што го тера да прави да да сака да го разбере она што не е разбрано. Тоа треба да започне постапка на учење. Затоа, улогата на „чудесното“ како главно начело на дејството на поезијата не е израз на субјективистичката естетика на Петриќ или ориентација кон нерационалното; туку, тоа произлегува од дидактичката грижа на поезијата да донесе премин од незнаење кон знаење. Ова треба да се случи преку поттик за размислување.<ref>Rainer Stillers: ''Humanistic Interpretation'', Düsseldorf 1988, pp. 368-370. See Carolin Hennig: ''Francesco Patriciuss Della Poetica'', Berlin 2016, pp. 138 f., 144–148.</ref> Важна цел на поетиката на Петриќ е одбраната на Теоријата на вдахновението, според која значајните поети учествуваат во трансцендентната стварност и нивната продуктивност е плод на божественото вдахновение. Вдахновението е прикажана во „''Поетски бес''“ („''furore poetico''“), екстатичниот ентузијазам за поетска творба што може да биде објаснета само како резултат на влијанието на божеството. Забелешките на Петриќ се одговор на фундаменталната критика на ентузијазмот на [[Аристотелизам|аристотелецот]] Лодовико Кастелветро. Според мислењето на Кастелветро, „''Поетски бес''“ постои само во едно наивно популарно верување, кое е поттикнато од зависноста на поетот од самопотврдување и самомистификација. Според тоа, тоа е список на поети кои тврдат дека се бдахнати да стекнат престиж и слух. Спротивно на тоа, молбата на Петриќ се залага за автентичноста на емоциите. Се обидува да го поништи физиолошкото расудување на аристотелците, според кое „опсесијата“ на она што е запленето со „бес“ може да се толкува како симптом на темперамент.<ref>See Liane Nebes: ''The "furor poeticus" in Italian Renaissance platatonism'', Marburg 2001, pp. 161-182.</ref> Сепак, според Петриќ, „бесот“ се појавувал само кај автори од минатите времиња, а не во петрархистичката поезија од неговото време. Успешните современи песни не се божествено вдахнати, туку производи на талент и уметност.<ref>Carolin Hennig: ''Francesco Patriciuss Della Poetica'', Berlin 2016, pp. 172–174.</ref> === Љубовна теорија === Петриќ се појави и на полето на љубовната теорија како иноватор, најави „нова филозофија на љубовта“.<ref>John Charles Nelson (ed.): ''Francesco Patricius: L'amorosa filosofia'', Florence 1963, p. 7.</ref> Сепак, основните компоненти на неговиот концепт биле веќе познати, биле засновани на антички идеи или веќе биле претставени од други хуманисти. Учењето претставено во дијалозите на [[Платон]]овите „''[[Гозба (Платон)|Гозба]]''“ и „''Федр''“ послужи како почетна точка. Како и Платон, Петриќ ја гледал љубовта како наклонетост кон божествената убавина, која на душата и дава „крилја“ со кои може да се издигне до својот трансцендентен дом. Тоа била претстава позната на образована публика. Две други тези на хуманистот биле помалку конвенционални: тој тврдел дека љубовта не припаѓа на природата на човекот, туку доаѓа однадвор како несреќи, и дека сите видови љубов се од самата љубов, филаутијата. Сепак, ниту овие идеи не биле нови. Тие биле изнесени од Марио Екикола на почетокот на 16 век, а Аристотел веќе ја припишувал љубовта кон другите на самољубието.<ref>Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance (1350–1600)'', Vol . 2, Hamburg 2017, pp. 1329 f., 1372-1375; Cesare Vasoli: ''"L'amorosa filosofia" di Francesco Patricius e la dissoluzione del mito platonico dell'amore. '' In: Davide Bigalli, Guido Canziani (ed.): ''Il dialogo filosofico nel '500 europeo'', Milan 1990, pp. 198-203.</ref> Во тоа време, сепак, ова бил навлегувачки концепт, бидејќи ценењето на љубовта кон себе било невообичаено и навредливо за големите групи. Особено провокативно било тоа што [[христијанската]] љубов кон ближниот и љубовта кон Бога на верникот исто така биле толкувани како варијации на самољубието. Во платонската и стоичката, како и во христијанската традиција, самољубието било сметано за сомнително. Очигледно бил сомнежот за оправдување на себичност или [[Епикурејство|епикурејски]] начин на размислување. Меѓутоа, тезата на Петриќ не била така замислена затоа што тој не го земал самољубието во смисла на себично претпочитање. Наместо тоа, Петриќ се осврнал и на еден аспект што ја надокнадува самореференцата: завидливоста на доброто што веќе била тематизирана од страна на филозофот Платон. Според Платоновото разбирање, тоа неизбежно предизвикува да се пренесе доброто [[Алтруизам|алтруистичко]].<ref>Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance (1350–1600)'', Vol. 2, Hamburg 2017, Pp. 1373-1378.</ref> Вистинска новина било вметнувањето на сексуалноста во стариот концепт на искачувањето на љубовникот управуван од [[Ерос (митологија)|Ерос]]. Според конвенционалното платонско гледиште, Петриќ рекол дека човечката љубов започнува со гледањето на физичката убавина, а потоа се издигнува до духовната убавина на саканата личност, па така човек постепено се движи кон божествената љубов. Меѓутоа, за разлика од традицијата, хуманистичкиот теоретичар претпоставува дека еротиката потоа повторно се спушта на неколку нивоа до сензуалната љубов сè додека не го достигне дното и последното ниво, а тоа е физичката заедница. Петриќ на тој начин ја префрлил крајната точка на еротското движење од трансценденција кон сексуалност.<ref>[[Сабрина Ебермејер|Sabrina Ebbersmeyer]]: ''Sensuality and Reason'', Munich 2002, p. 231.</ref> Следејќи ја платонската традиција, Петриќ на љубовта и дал и метафизичка и космолошка димензија. Тој во љубовта видел не само феномен на човечкиот свет, туку вистинско начело во космосот, за кој верувал дека е вдахнат. На космичко ниво, според неговата филозофија на љубовта, постои функцијата која ги држи заедно поединечните компоненти на светот како поврзувачка сила и да го обезбеди продолжение на битието. Според тоа, тоа е основата на постоењето на сите нешта. Нивното универзално присуство го проникнува целиот живот во универзумот. И овде првично е самољубие, затоа што Господ го создал созданието од љубов кон себе, а ги сака нештата затоа што се негови аспекти. Па тој се сака себеси во нив. Според тоа, како Божјиот образ, и човекот прво се сака себеси. Ова е предуслов за неговата љубов кон другите и особено кон Господ. Според ова сфаќање, секоја човечка или божествена љубов кон другите е самоопштење, која претпоставува дека љубовникот го потврдува сопственото битие и својот идентитет. Самољубието сфатено на овој начин е прикажување на единството како самореференца. Тогаш кога љубовта на поединецот ќе се сврти кон надворешниот свет, неговите напори за самоодржување се прошируваат таму. Освен тоа, самољубието е изворот и основата на сите човечки чувства, мисли и постапки, вклучително и религиозните. Позадината на овој концепт е убедувањето на Петриќ дека битието на секое битие има одлика со основната структура на односот кон себе. Во овој контекст, тој го измислил изразот на латински јазик, persentiscentia („самосвест“), со кој сакал да го опише искуството на останување еден со друг, имањето свесност за постојаниот самоидентитет.<ref>Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance ( 1350-1600)'', vol. 1, Hamburg 2017, p. 180 f. Note 527 and Vol. 2, Hamburg 2017, pp. 1373-1381; Michael Stausberg: ''Fascination Zarathustra'', Berlin 1998, Part 1, pp. 292-294; Thomas Sören Hoffmann: ''Philosophy in Italy'', Wiesbaden 2007, p. 299.</ref> == Прием == === Ран нов век === [[Податотека:Patrizi,_Nova_de_universis_philosophia.jpg|мини|388x388пкс|Насловната страница на изданието на ''Nova de universis philosophia'' отпечатено во Венеција, наводно во 1593 година, но дури по забраната на црквата од 1594 година.]] По долг период на неуспех, Петриќ конечно успеал да стекне почит во науката, што за него покажува создавањето на две катедри на важни универзитети. Неговиот предлог да биде заменета аристотеловата програма со платонска во црковните образовни установи не бил слушнат од [[папата]] [[Папа Климент VIII|Климент VIII]]. Прекинот на двете катедри за платонската филозофија прилагодени на него по неговото заминување покажува дека неговата филозофија била сметала за застарена. Римската катедра била затворена во 1600 година.<ref>Ugo Baldini: ''Philosophy at universities. '' In: ''[[Floor plan of the history of philosophy]]. The Philosophy of the 17th Century'', Vol. 1/2, Basel 1998, p. 653 f.; John Henry: ''Void Space, Mathematical Realism and Francesco Patricius da Cherso's Use of Atomistic Arguments. '' In: Christoph Lüthy u. a. (Ed.): ''Late Medieval and Early Modern Corpuscular Matter Theories'', Leiden 2001, p. 134 and note 10.</ref> Теоријата на Петриќ за природата и критиката на Аристотел биле силно прифатени кон крајот на 16 и 17 век, иако неговото главно дело било на индексот на забранети книги, од кој бил отстранет дури во 1900 година. Дури и во Италија, забраната за ''Nova de universis philosophia'' првично не можела да биде спроведена во целост: ново издание со погрешен датум 1593 година било појавено во Венеција, преправајќи се дека е веќе отпечатено пред забраната во 1594 година. Оваа испорака била распространета во протестантска [[Северна Европа|Северна]] и [[Средна Европа]], каде што во тоа време католичката осуда делувала како реклама.<ref>Paola Zambelli: ''Aneddoti patriziani. '' In: ''Rinascimento '' 7, 1967, p. 310 f., 314-316; John Henry: ''Francesco Patricius da Cherso's Concept of Space and its Later Influence. '' In: ''Annals of Science '' 36, 1979, pp. 566–573; Michael Stausberg: ''Fascination Zarathustra'', Berlin 1998, Part 1, pp. 380–383.</ref> ==== Позитивен прием ==== Филозофијата на природата на Петриќ била добро прифатена од противаристотелијанските мислители кои сакале да ги користат неговите аргументи. Раниот примател бил англискиот природен филозоф Николас Хил, кој ги прифатил идеите на италијанскиот хуманист во неговата „''Епикурејска филозофија''“ („''Philosophia Epicurea''“) отпечатена во 1601 година, без да го именува.<ref>Sandra Plastina: ''"Philosophia lucis proles verissima est". Nicholas Hill lettore di Francesco Patricius. '' In: ''Bruniana & Campanelliana '' 10, 2004, pp. 175–182.</ref> Пјер Гасенди (1592–1655), кој напишал книга против аристотелизмот сакал да напише, се откажал од својот проект кога ја открил ''Nova de universis philosophia''. Концептот на Гасенди за просторот јасно го покажува влијанието на ова дело.<ref>John Henry: ''Francesco Patricius da Cherso's Concept of Space and its Later Influence. '' In: ''Annals of Science '' 36, 1979, pp. 567–569.</ref> [[Томазо Кампанела]] (1568–1639) позитивно ја примил Петриќевата теорија за начелата,<ref>Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance (1350–1600)'', Vol. 2, Hamburg 2017, p. 1666, note 801.</ref> [[Јан Амос Коменски]] (1592–1670) поврзана со неговата лесна метафизика.<ref>Gerhard Michel: ''Johann Amos Comenius. '' In: ''Floor plan of the history of philosophy. The Philosophy of the 17th Century'', vol. 4/1, Basel 2001, p. 176. For details see Marta Fattori: ''La filosofia del Rinascimento italiano in JA Comenius: note su Campanella e Patricius . '' In: Sante Graciotti (ed.): ''Italia e Boemia nella cornice del Rinascimento europeo'', Florence 1999, pp. 322–326; Jan Čížek: ''Patricius - Alstedius - Comenius. '' In: Tomáš Nejeschleba, Paul Richard Blum (ed.): ''Francesco Patricius. Philosopher of the Renaissance'', Olomouc 2014, pp. 370–384.</ref> Пјер Бајл (1647–1706) ја ценел метафизиката и природните науки на венецијанскиот филозоф. Тој го сметал за важен мислител и рече дека делото ''Nova de universis philosophia'' ја открива многу восхитувачката длабочина на умот на нејзиниот автор.<ref>Pierre Bayle: ''Dictionnaire historique et critique'', 11th edition, vol. 11, Geneva 1969 (reprint), pp. 464 f., 469.</ref> Главното дело на Петриќ исто така било ценето во 17 век од страна на платонистите од Кембриџ, особено од Хенри Мор, кој го напишал дополнително развиениот концепт на просторот претставен таму.<ref>John Henry: ''Francesco Patricius da Cherso's Concept of Space and its Later Influence. '' In: ''Annals of Science '' 36, 1979, pp. 567–572.</ref> Дијалозите за историјата и нејзиното истражување наишле на значителен одзив. Превод на латински, ''De legendae scriptndaeque historiae ratione dialogi decem'', бил појавен во [[Базел]] во 1570 година,<ref>See Susanna Gambino-Longo: ''La traduction latine des Dialoghi della Historia de Francesco Patricius da Cherso par Nicholas Stupan (1570 ) et la réception européenne de sa théorie de l'histoire. '' In: ''Astérion '' 16, 2017 ([http://journals.openedition.org/asterion/2927 online]).</ref> еден од англиските апстрактни, Томас Блундвил, „Вистинскиот ред и метод на пишување и читање истории'','' „1574 година во Лондон. Концептот на Петриќ наиде на ентузијастичко одобрување од италијанскиот емигрант кој живее во Англија, Јакопо Аконсио, пријател на Блундевил. Бил преземен од Паоло Бени и Томазо Кампанела на почетокот на 17 век“''.<ref>See Giorgio Spini: ''I trattatisti dell'arte storica nella Controriforma italiana. '' In: ''Contributi alla storia del Concilio di Trento e della Controriforma'', Florence 1948, p. 118 f., 121–124; Jean Jacquot: ''Les idées de Francesco Patricius sur l'histoire et le rôle d'Acontius dans leur diffusion en Angleterre. '' In: ''Revue de Littérature comparée '' 26, 1952, pp. 342-345; Franz Lamprecht: ''The Theory of Humanistic Historiography'', Zurich 1950, p. 54.</ref>'' ==== Критички гласови ==== Бранителите на аристотелизмот како Теодоро Ангелучи и Јакопо Мацони биле меѓу современите противници на венецијанскиот платонист, но и [[Џордано Бруно]], кој, како Петриќ, се борел против аристотелизмот, но не верувал во ''Discussiones peripateticae''. Тој го опишал ова дело како педантно ѓубриво и жали што авторот обоил толку многу хартија со своите изливи. Подоцна, сепак, се чини дека Бруно донел поблага пресуда. Се вели дека рекол дека Петриќ бил недоверлив филозоф и дека сепак успеал како миленик на папата во [[Рим]].<ref>Laura Fedi: ''Patricius da Cherso Francesco. '' In: Michele Ciliberto (ed.): ''Giordano Bruno. Parole, concetti, immagini'', Vol. 2, Pisa / Florenz 2014, pp. 1442-1445; Thomas Sören Hoffmann: ''Philosophy in Italy'', Wiesbaden 2007, p. 298. For the accusation of pedantism, see Kurt Flasch: ''Kampfplatz der Philosophie'', Frankfurt 2008, p. 279 f.</ref> Судејќи многу омаловажувачки [[Френсис Бејкон]], помлад современик. Тој открил дека Петриќ неодамна изнел бесмислени и фантастични тврдења во состојба на презир.<ref>Francis Bacon: ''Descriptio globi intellectualis '' 7, ed. by James Spedding u. a .: ''The Works of Francis Bacon'', Vol. 3, London 1876, pp. 747 f.</ref> Остри критики дошле од астрономска страна. [[Тихо Брахе]] се пожалил во писмо до [[Јоханес Кеплер]] во декември 1599 година дека неговата положба во ''Nova de universis philosophia'' била погрешно претставена. Ова е вистина; Петриќ го критикувал ставот на Брахе врз основа на неточно претставување од втора рака, бидејќи неговиот трактат за кометата од 1577 година не бил достапен за него. Потоа Кеплер насилно го нападнал Петриќ во неговата ''Apologia pro Tychone contra Ursum'' од 1600/1601 година, документ за одбрана на Тихо. Тој го обвинил дека не прави разлика помеѓу вистински и привидни движења. Сепак, критиката на Кеплер била заснована на фактот дека тој погрешно го разбрал моделот на Петриќ.<ref>See Nicholas Jardine: ''The birth of history and philosophy of science'', Cambridge 1984, pp. 98–100, 154–156, 234– 237; [[Paolo Rossi (philosopher)|Paolo Rossi]]: ''La negazione delle sfere e l'astrobiologia di Francesco Patricius. '' In: Paolo Rossi (ed.): ''Il Rinascimento nelle corti padane'', Bari 1977, pp. 419-421. See Edward Rosen: "" Francesco Patricius and the Celestial Spheres. "" In: "" Physis "" 26, 1984, pp. 305-324.</ref> Неповолно мислење имал и [[Готфрид Вилхелм Лајбниц]]. Тој го опишал Петриќ како човек со значителен талент, но кој му го расипал умот читајќи ги пишувањата на „псевдоплатоничарите“. Под ова Лајбниц мислел пред се на неоплатоничарите од антиката. За него, Петриќ препознал дефекти во геометријата, но не можел да ги поправи.<ref>Gottfried Wilhelm Leibniz: ''Philosophische Schriften '' (Academy Edition), Vol. 4, Part A, Berlin 1999, p. 479, 966. See Vincenzo De Risi: ''Francesco Patricius e la nuova geometria dello spazio. '' In: Delfina Giovannozzi, Marco Veneziani (ed.): ''Locus-Spatium'', Florenz 2014, p. 310 f., 320 f.</ref> ==== Филозофот како дијалошка фигура ==== Писателот Анибале Ромеи го натерал Петриќ да се појави како дијалошка фигура во неговото дело „''Discorsi''“, кое било завршено во 1586 година. Таму [[венеција]]нскиот филозоф ја претставил својата космологија и теорија за убавина и учествува во спорот за честа, двобојот, благородништвото и богатството. На седмиот и последен ден од дијалозите, тој разговарал со искусниот дворјанин Џулио Чезаре Бранкачо дали треба да биде даден приоритет на филозофијата или воената служба.<ref>Stefano Prandi: ''Il "Cortegiano" ferrarese'', Florence 1990, p 87-112, 198, 203-210; Isabella Fedozzi: ''Il Barignano: Francesco Patricius ed il dibattito sull'onore nella cultura del Cinquecento. '' In: Patriciusa Castelli (ed.): ''Francesco Patricius, filosofo platonico nel crepuscolo del Rinascimento'', Florence 2002, p. 125.</ref> === Денешно време === [[Податотека:Cherso_Petrisevic.jpg|мини|267x267пкс| Статуа на Петриќ во Црес, [[Хрватска]].]] Во многу богатата современа истражувачка книжевност, Петриќ често е препознаван како независен, иновативен мислител и неговата изведба е сметана за важна. Тоа се однесува на филозофските и книжевните теориски дела, на историската теорија и филолошката способност на хуманистот, но не и на неговите математички идеи.<ref>Kurt Flasch: ''Kampfplatz der Philosophie'', Frankfurt 2008, p. 276 f., 280; Paul Oskar Kristeller: ''Eight philosophers of the Italian Renaissance'', Weinheim 1986, pp. 95, 98; Michael Stausberg: ''Fascination Zarathustra'', Berlin 1998, Part 1, p. 292; Franz Lamprecht: ''The theory of humanistic historiography'', Zurich 1950, pp. 43, 52; Eugenio Garin: ''Ritratti di umanisti'', Florence 1967, p. 100.</ref> Хана-Барбара Герл го опишува како генијален мислител на вистинска ренесансната филозофија, кој има безусловна волја да го претстави методот и еднообличната објаснувачка основа за сè стварно.<ref>Hanna-Barbara Gerl: ''Introduction to the philosophy of the Renaissance'', 2nd edition, Darmstadt 1995, p. 142.</ref> По пресудата на Томас Лајнкауф, тој бил најважниот платоничар на раниот нов век, по Марсилјо Фичино.<ref>Thomas Leinkauf: ''Grundriss Philosophy of Humanism and the Renaissance (1350–1600)'', Vol. 1, Hamburg 2017, p. 1034.</ref> Сепак, исто така било истакнувано дека неговата сила лежи во критикувањето на конвенционалното, а не во развојот на остварливи алтернативи. Во оваа смисла, [[Бенедето Кроче]] веќе се изразил во 1903 година.<ref>Benedetto Croce: ''Problemi di estetica e contributi alla storia dell'estetica italiana'', 6th edition, Bari 1966, p. 309 f. Judge similarly [[Arno Seifert]]: ''Cognitio historica'', Berlin 1976, pp. 64 f. and Paul Richard Blum: ''Philosophizing in the Renaissance'', Stuttgart 2004, p. 60.</ref> Моделот на природна филозофија, пред се теоријата на просторот, добивал внимание и признание. Така, [[Ернст Касирер]] во 1911 година пресудил дека „''Nova de universis philosophia''“, заедно со главното дело на Телезјо, ''De rerum natura'', биле најважниот обид за еднообразно и независно објаснување на природата во филозофијата во тоа време. Пол Оскар Крислер изразил широко распространето мислење кога во 1964 година изјавил дека има добри причини да биде вброен Петриќ меѓу природните филозофи кои „го отвориле патот за новата наука и филозофија на 17 век и новото време“. Како мислител на преодниот период, тој се обидел да развие систематско објаснување на физичкиот универзум на нов и изворен начин. Ова е мешавина од наука и шпекулации. Неговата работа и труд претставува голем обид за создавање систем, но во исто време открива голем број празнини и несогласувања.<ref>Paul Oskar Kristeller: ''Eight philosophers of the Italian Renaissance'', Weinheim 1986, pp. 97, 107. See Thomas Sören Hoffmann: ''Philosophy in Italy'', Wiesbaden 2007, pp. 293, 304; Edward Grant: "Much ado about nothing", Cambridge 1981, pp. 199-201; [[August Buck]]: ''The reception of antiquity in the Romanesque literature of the Renaissance'', Berlin 1976, p. 99.</ref> Поетската теорија на хуманистот е сметана за исклучително достигнување, чија посебна положба во обемната книжевност во времето на „Петстотката“ на оваа тема е нагласена. Борбата на Петриќ против аристотеловата поетика е сметана за иновативна, иако мал последователен импулс кој тешко дека би можело да влијае на аристотеловото надвладение на оваа област во 17 и 18 век.<ref>Paul Oskar Kristeller: ''Eight philosophers of the Italian Renaissance'', Weinheim 1986, pp. 98 f.</ref> Џорџ Сентсбери во 1902 година открил дека како [[книжевен критичар]] Петриќ бил два века пред своето време.<ref>George Saintsbury: ''A History of Criticism and Literary Taste in Europe'', Vol. 2, New York 1902, p. 101.</ref> Рајнер Стилерс ја истакнал високо развиената методолошка свест во 1988 година, што се одразува во внимателното разгледување на традицијата на Петриќ и неговото методично напредување од факти до теорија.<ref>Rainer Stillers: ''Humanistic Interpretation'', Düsseldorf 1988, pp. 378–384.</ref> Од друга страна, Бернард Вајнберг, кој го покренал обвинувањето за недоследност во 1961 година, и противаристотелите ја отфрлиле аргументацијата како невалидна.<ref>Bernard Weinberg: ''A History of Literary Criticism in the Italian Renaissance'', Vol. 2, Chicago 1961, pp. 768 f., 772, 781. Cf. Weinberg's finding that Statement by Christiane Haberl: ''Di scienzia ritratto'', Neuried 2001, p. 192.</ref> Историската теорија е исто така високо ценета.<ref>See the research overview at Rüdiger Landfester: ''Historia magistra vitae'', Geneva 1972, pp. 13–15.</ref> На пример, Франц Лампрехт напишал во 1950 година дека Петриќ се наоѓа во средината на празен формализам, замрзнатиот начин на размислување „ја зачувува чистата основна идеја на хуманистичкиот поглед на светот“. Тој бил главен претставник на струјата, која „барал начин за посеопфатна и научно заснована концепција на историјата“. Во неговиот концепт, историјата за прв пат станала наука во современа смисла.<ref>Franz Lamprecht: ''On the theory of humanistic historiography'', Zurich 1950, pp. 43, 52, 55.</ref> Слични коментари биле дадени за пионерската улога на Петриќ во воспоставувањето на научно-историското истражување кај Џорџо Спини (1948),<ref name="auto">Giorgio Spini: ''I trattatisti dell'arte storica nella Controriforma italiana. '' In: ''Contributi alla storia del Concilio di Trento e della Controriforma'', Florence 1948, p. 117 f.</ref> Ридигер Ланфештер (1972)<ref>Rüdiger Landfester: ''Historia magistra vitae'', Geneva 1972, p. 81.</ref> и Томас Серен Хофман (2007).<ref>Thomas Sören Hoffmann: ''Philosophy in Italy'', Wiesbaden 2007, pp. 295 f.</ref> Томас Лајнкауф (2017) рекол дека Петриќ го имал веројатно најинтересниот и најхрабриот концепт на историјата во 16-тиот век.<ref>Thomas Leinkauf: ''Floor plan philosophy of humanism and the Renaissance (1350–1600)'', vol. 1, Hamburg 2017, p. 1033.</ref> Нагласена е трудољубивоста на хуманистичкиот изучувач, неговото темелно познавање на историјата на филозофијата и неговата прецизна текстуална работа.<ref>Thomas Leinkauf: ''Cusanus, Ficino, Patricius - Forms of Platonic Thinking in the Renaissance'', Berlin 2014, p. 351 f.; Kurt Flasch: ''Battlefields of Philosophy'', Frankfurt 2008, p. 280; Giuseppe Saitta: ''Il pensiero italiano nell 'Umanesimo e nel Rinascimento'', Vol. 2, 2nd edition, Florence 1961, p. 538; Friedrich Walkhoff: ''Francesco Patriciuss Leben und Werk'', Bonn 1920, p. 25.</ref> Сепак, критикувана му е пристрасноста, која понекогаш е сметана за фанатична, во неговите полемички напори да го побие Аристотел во сите области.<ref>Michael J. Wilmott: ''"Aristotle exotericus, acroamaticus, mysticus". '' In: ''Nouvelles de la République des Lettres'', 1985/1, p. 70 and Notes 13, 14.</ref> Постои општа согласност дека обидот на Петриќ да ја обнови геометријата бил неуспешен. Од математичко-историска гледна точка, откриено е дека тој всушност нашол слабост во Евклидовите ''[[Елементи (Евклид)|Елементи]]''“, но дека не можел да ја поправи со свој пристап.<ref>Jacomien Prins: ''Echoes of an Invisible World'', Leiden 2015, pp. 258 f. See Hélène Védrine (ed.): ''Patricius: De spacio physico et mathematico'', Paris 1996, pp. 33 f.; John Henry: ''Void Space, Mathematical Realism and Francesco Patricius da Cherso's Use of Atomistic Arguments. '' In: Christoph Lüthy u. a. (Ed.): ''Late Medieval and Early Modern Corpuscular Matter Theories'', Leiden 2001, pp. 133–161, 145–161.</ref> Неговиот дизајн на алтернатива на Евклидовата геометрија е веќе чекор наназад виден во античко време.<ref>Hélène Védrine tries to explain this regression: ''L'obstacle réaliste en mathématiques chez deux philosophes du XVI ^e siècle: Bruno et Patricius. '' In : Jean-Claude Margolin (ed.): ''Platon et Aristote à la Renaissance'', Paris 1976, pp. 239–248.</ref> Иако некои од релевантните претпоставки биле точни, неговиот астрономски поглед на светот исто така се покажал како несоодветен. Причината за овој неуспех во истражувањето е дадена како неговиот чисто филозофски пристап кон научните проблеми.<ref>Matjaž Vesel: ''Franzesco Patricius, a Renaissance Philosopher and the Science of Astronomy. '' In: Tomáš Nejeschleba, Paul Richard Blum (ed .): ''Francesco Patricius. Philosopher of the Renaissance'', Olomouc 2014, p. 339.</ref> Различните импулси на Петриќ се различно одговорени на прашањето за класификацијата на интелектуалната историја. Некои истражувачи како Чезаре Васоли<ref>Cesare Vasoli: ''Francesco Patricius da Cherso'', Rome 1989, pp. 38 f.</ref> и Лина Болзони<ref>Lina Bolzoni: ''L'universo dei poemi possibili'', Rome 1980, pp. 195 f.</ref> ги наоѓаат неговите идеи во средината на светот на идеите на „Петстотката“. Други, особено Џорџо Спини,<ref name="auto"/> Стефан Ото<ref>Stephan Otto: ''Materials on the Theory of the History of Mind'', Munich 1979, pp. 134–137, 141.</ref> и Данило Агуци Барбаљи,<ref>Danilo Aguzzi-Barbagli: ''Humanism and Poetics. '' In: Albert Rabil (ed.): ''Renaissance Humanism. Foundations, Forms, and Legacy'', Vol. 3, Philadelphia 1988, p. 139.</ref> го нагласуваат револуционерниот потенцијал на неговите тези, кои укажуваат надвор од ренесансата во иднината. Гледан е како експонент на еден епохален пресврт, предвесник на разумниот дискурс кој последователно зајакна и имал за цел научна прецизност.<ref>See Christiane Haberl's overview of research history: ''Di scienzia ritratto'', Neuried 2001, pp. 137–144.</ref> Каролин Хениг го наоѓа во зона на пресврт меѓу ренесансата и барокот и регистрира „протобарокни тежнеења“.<ref>Carolin Hennig: ''Francesco Patriciuss Della Poetica'', Berlin 2016, pp. 40 f.</ref> Поради неговата филозофска ориентација, дури и неговата припадност кон ренесансниот хуманизам не е едногласно прифатена.<ref>See Stephan Otto: ''Materials on the Theory of Intellectual History'', Munich 1979, pp. 139 f.</ref> == Галерија == <gallery> Податотека:Franjo_Petriš;_Peripatetička_diskusija_-_I._svezak_(1571).jpg|алт="Peripatetical Discussion" (Latin: "Discussionum peripateticarum"), first volume - title page; published in Venice in 1571|„Перипатетичка дискусија“ (латински: „Discussionum peripateticarum“), прв том - насловна страница; објавено во Венеција во 1571 година Податотека:Franjo_Petriš;_Nova_sveopća_filozofija_(1591).jpg|алт="The New Universal Philosophy" (Latin: "Nova de universis philosophia") - title page; published in Ferrara in 1591|„Новата универзална филозофија“ (латински: „Nova de universis philosophia“) - насловна страница; објавено во Ферара во 1591 година Податотека:Franjo_Petriš;_Pancosmia_-_knjiga_VIII_(1591).jpg|алт="The Beginnings and Establishment of the Universal Physical World" (Latin: "Pancosmiae mundi corporei principia et constitutio"), eighth volume – title page; Ferrara, 1591|„Почетоците и започнувањето на универзалниот физички свет“ (латински: „Pancosmiae mundi corporei principia et constitutio“), осми том – насловна страница; Ферара, 1591 година </gallery> == Поврзано == * [[Список на католичкосвештенички научници]] * [[Список на Хрвати]] == Наводи == {{Наводи}} == Општи извори == * [http://www.comunitachersina.com/patriciusFranciscus.html Autobiography of Patricius] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070702155713/http://www.comunitachersina.com/patriciusFranciscus.html |date=2 July 2007 }} * [https://web.archive.org/web/20061207171430/http://core.ecu.edu/phil/ryane/fphp.htm Francesco Patrizi da Cherso] (at East Carolina University) * [http://plato.stanford.edu/entries/patrizi/ Francesco Patrizi da Cherso] (at Stanford Encyclopedia of Philosophy) * Brickman, B. ''An Introduction to Francesco Patrizi's Nova de Universis Philosophia''. New York, 1941. * Robb, N. ''Neoplatonism of the Italian Renaissance''. London, 1935. == Изданија и преводи == ;Современи изданија и преводи * Danilo Aguzzi Barbagli (ed.): ''Francesco Patricius da Cherso: Della poetica ''. 3 volumes. Istituto Nazionale di Studi sul Rinascimento, Florence 1969-1971 (also contains the '' Discorso della diversità de 'furori poetici '' in the third volume) * Danilo Aguzzi Barbagli (ed.): ''Francesco Patricius da Cherso: Lettere ed opuscoli inediti. '' Istituto Nazionale di Studi sul Rinascimento, Florence 1975 (includes the writings on water management and the dialogue '' Il Delfino overo Del bacio '' '. Critical review: Lina Bolzoni:' 'A proposito di una recente edizione di inediti patriziani.' 'In:' 'Rinascimento.' 'Volume 16, 1976, pp.&nbsp;133–156) * Lina Bolzoni (ed.): ''La poesia e le "imagini de 'sognanti" (Una risposta inedita del Patricius al Cremonini).'' In: ''Rinascimento.'' Volume 19, 1979, pp.&nbsp;171–188 (critical edition of a poetic theory statement by Patricius) * Lina Bolzoni (ed.): ''Il "Badoaro" di Francesco Patricius e l'Accademia Veneziana della Fama. '' In: ''Giornale storico della letteratura italiana. '' Volume 18, 1981, pp.&nbsp;71–101 ( Edition with detailed introduction) * Silvano Cavazza (ed.): ''Una lettera inedita di Francesco Patricius da Cherso. '' In: ''Centro di Ricerche Storiche - Rovigno: Atti. '' Volume 9, 1978/1979, pp.&nbsp;377–396 (Edition a letter from Patricius to the Congregation for the Index with detailed introduction and commentary from the editor) * Antonio Donato (translator): ''Italian Renaissance Utopias. Doni, Patricius, and Zuccolo. '' Palgrave Macmillan, Cham 2019, {{ISBN|978-3-030-03610-2}}, pp.&nbsp;61–120 (English translation of '' La città felice '') * Alessandra Fiocca: ''Francesco Patricius e la questione del Reno nella seconda metà del Cinquecento: tre lettere inedite. '' In: Patriciusa Castelli (ed.): ''Francesco Patricius, filosofo platonico nel crepuscolo del Rinascimento. '' Olschki, Florence 2002, {{ISBN|88-222-5156-3}}, pp.&nbsp;253–285 (edition of three letters from Patricius from 1580 and 1581 to the Duke of Ferrara) * Francesco Fiorentino: ''Bernardino Telesio ossia studi storici su l'idea della natura nel Risorgimento italiano. '' Volume 2. Successori Le Monnier, Florenz 1874, pp.&nbsp;375–391 (edition from Patricius's letter to Telesio) * Sylvie Laurens Aubry (translator): ''Francesco Patricius: Du baiser. '' Les Belles Lettres, Paris 2002, {{ISBN|2-251-46020-9}} (French translation) * John Charles Nelson (ed.): ''Francesco Patricius: L'amorosa filosofia ''. Felice Le Monnier, Florence 1963 * Sandra Plastina (ed.): ''Tommaso Campanella: La Città del Sole. Francesco Patricius: La città felice. '' Marietti, Genoa 1996, {{ISBN|88-211-6275-3}} * Anna Laura Puliafito Bleuel (ed.): ''Francesco Patricius da Cherso: Nova de universis philosophia. Materiali per un'edizione emendata. '' Olschki, Florence 1993, {{ISBN|88-222-4136-3}} (critical edition of Patricius's texts that were created as part of the planned revision of the '' Nova de universis philosophia '') * Frederick Purnell (ed.): ''An Addition to Francesco Patricius's Correspondence. '' In: ''Rinascimento. '' Volume 18, 1978, pp.&nbsp;135–149 (edition of a letter from 1590) * Thaddä Anselm Rixner, Thaddä Siber (translator): ''Life and Doctrine of Famous Physicists. '' Book 4: ''Franciscus Patritius. '' Seidel, Sulzbach 1823 ( Translation of excerpts from the '' Nova de universis philosophia'', [https://www.digitale-sammlungen.de/de/view/bsb10070773?page=9 online]) * Giovanni Rosini (ed.): ''Parere di Francesco Patricius in difesa di Lodovico Ariosto. '' In: Giovanni Rosini (ed.): ''Opere di Torquato Tasso. '' Volume 10. Capurro, Pisa 1824, p.&nbsp;159-176 * Hélène Védrine (ed.): ''Patricius: De spacio physico et mathematico. '' Vrin, Paris 1996, {{ISBN|2-7116-1264-3}} (French translation with introduction) ;Препечатени рани изданија * Vladimir Filipović (ed.): ''Frane Petrić: Deset dijaloga o povijesti. '' Čakavski Sabor, Pula 1980 ('' Della historia diece dialoghi'', reprint of the Venice 1560 edition with Croatian translation) * Zvonko Pandžić (ed.): ''Franciscus Patricius: Discussiones Peripateticae. Reprint of the four-volume edition Basel 1581 '' (= '' Sources and contributions to Croatian cultural history. '' Volume 9). Böhlau, Cologne u. a. 1999, {{ISBN|3-412-13697-2}} (with introduction by the editor) * Anna Laura Puliafito Bleuel (ed.): ''Francesco Patricius: Della retorica dieci dialoghi. '' Conte, Lecce 1994, {{ISBN|88-85979-04-1}} (reprint of the Venice 1562 edition) ;Изданија од 16 век * '' Di M. Francesco Patritio La città felice. Del medesimo Dialogo dell'honore Il Barignano. Del medesimo discorso della diversità de 'furori poetici. Lettura sopra il sonetto del Petrarca La gola e'l sonno e l'ociose piume. '' Giovanni Griffio, Venice 1553 ([https://books.google.com/books?id=XfO_NhLvRC4C online]) * '' L'Eridano in nuovo verso heroico. '' Francesco de Rossi da Valenza, Ferrara 1557 ([https://books.google.com/books?id=ASA8yQmsXFcC online]) * '' Le rime di messer Luca Contile, divise in tre parti, con discorsi et argomenti di M. Francesco Patritio et M. Antonio Borghesi. '' Francesco Sansovino, Venice 1560 ([https://books.google.com/books?id=oNPl2KG0k6YC online]) * '' Della historia diece dialoghi. '' Andrea Arrivabene, Venice 1560 ([https://www.digitale-sammlungen.de/de/view/bsb10160932?page=1 online]) * '' Della retorica dieci dialoghi. '' Francesco Senese, Venice 1562 ([https://books.google.com/books?id=Pz4uSj6BM3sC online]) * '' Discussionum Peripateticarum tomi IV. '' Pietro Perna, Basel 1581 ([https://books.google.com/books?id=M8--JIb9RkUC online]) * '' La militia Romana di Polibio, di Tito Livio, e di Dionigi Alicarnaseo. '' Domenico Mamarelli, Ferrara 1583 ([https://books.google.com/books?id=xyx-TTuM3hYC online]) * '' Apologia contra calumnias Theodori Angelutii eiusque novae sententiae quod metaphysica eadem sint quae physica eversio. '' Domenico Mamarelli, Ferrara 1584 ([https://books.google.com/books?id=E9VWAAAAcAAJ online]) * '' Della nuova Geometria di Franc. Patrici libri XV. '' Vittorio Baldini, Ferrara 1587 ([https://books.google.com/books?id=Yww8AAAAcAAJ online]) * '' Difesa di Francesco Patricius dalle cento accuse dategli dal Signor Iacopo Mazzoni. '' Vittorio Baldini, Ferrara 1587 * '' Risposta di Francesco Patricius a due opposizioni fattegli dal Signor Giacopo Mazzoni. '' Vittorio Baldini, Ferrara 1587 * '' Philosophiae de rerum natura libri II priores, alter de spacio physico, alter de spacio mathematico. '' Vittorio Baldini, Ferrara 1587 ([https://books.google.com/books?id=ny08AAAAcAAJ online]) * '' Nova de universis philosophia. '' Benedetto Mammarelli, Ferrara 1591 ([https://books.google.com/books?id=3-RPAAAAcAAJ online]) * '' Paralleli militari. '' Luigi Zannetti, Rome 1594 (first part of the work; [https://digitale-sammlungen.de/en/view/bsb10138768 online]) * '' De paralleli militari. Party II. '' Guglielmo Facciotto, Rome 1595 ([https://www.digitale-sammlungen.de/de/view/bsb10314337?page=1 online]) == Дополнителна литература == ;Општо споменување * Thomas Sören Hoffmann: ''Philosophy in Italy. An introduction to 20 portraits. '' Marixverlag, Wiesbaden 2007, {{ISBN|978-3-86539-127-8}}, pp.&nbsp;293–304 * Paul Oskar Kristeller: ''Eight philosophers of the Italian Renaissance. Petrarca, Valla, Ficino, Pico, Pomponazzi, Telesio, Patricius, Bruno. '' VCH, Weinheim 1986, {{ISBN|3-527-17505-9}}, pp.&nbsp;95–108 * Thomas Leinkauf: ''Francesco Patricius (1529–1597). '' In: Paul Richard Blum (ed.): ''Renaissance philosophers. An introduction. '' Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1999, pp.&nbsp;173–187 * {{DBI | Author = Margherita Palumbo | ID = francesco-patrizi_ (Dizionario-Biografico) / | Lemma = Patricius, Francesco | Volume = 81 | PageFrom = 732 | PageBis = 738 | Comment = | short =}} ;Општи прикази и студии во неколку стручни подрачја * Christiane Haberl: ''Di scienzia ritratto. Studies on the Italian dialogue literature of the Cinquecento and its epistemological requirements. '' Ars una, Neuried 2001, {{ISBN|3-89391-115-4}}, pp.&nbsp;137–214 * Sandra Plastina: ''Gli alunni di Crono. Mito linguaggio e storia in Francesco Patricius da Cherso (1529-1597). '' Rubbettino, Soveria Mannelli 1992, {{ISBN|88-728-4107-0}} * Cesare Vasoli: ''Francesco Patricius da Cherso. '' Bulzoni, Rome 1989 ;Збирки есеи * Patriciusa Castelli (ed.): ''Francesco Patricius, filosofo platonico nel crepuscolo del Rinascimento. '' Olschki, Florenz 2002, {{ISBN|88-222-5156-3}} * Tomáš Nejeschleba, Paul Richard Blum (ed.): ''Francesco Patricius. Philosopher of the Renaissance. Proceedings from The Center for Renaissance Texts Conference [24-26 April 2014]. '' Univerzita Palackého v Olomouci, Olomouc 2014, {{ISBN|978-80-244-4428-4}} ([http://www.renesancni-texty.upol. cz / soubory / publikace / Francesco_Patricius_Conference_Proceedings.pdf online]{{Мртва_врска|date=February 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}) ;Метафизика и природна филозофија * Luc Deitz: ''Space, Light, and Soul in Francesco Patricius's Nova de universis philosophia (1591). '' In: Anthony Grafton, Nancy Siraisi (ed.): ''Natural particulars. Nature and the Disciplines in Renaissance Europe. '' MIT Press, Cambridge (Massachusetts) 1999, {{ISBN|0-262-07193-2}}, pp.&nbsp;139–169 * Kurt Flasch: ''Battlefields of philosophy. Great controversy from Augustin to Voltaire. '' Klostermann, Frankfurt am Main 2008, {{ISBN|978-3-465-04055-2}}, pp.&nbsp;275–291 ;Историја и државна теорија * Paola Maria Arcari: ''Il pensiero politico di Francesco Patricius da Cherso. '' Zamperini e Lorenzini, Rome 1935 * Franz Lamprecht: ''On the theory of humanistic historiography. Mensch and history with Francesco Patricius. '' Artemis, Zurich 1950 ;Книжевни студии * Lina Bolzoni: ''L'universo dei poemi possibili. Studi su Francesco Patricius da Cherso. '' Bulzoni, Rome 1980 * Luc Deitz: ''Francesco Patricius da Cherso on the Nature of Poetry. '' In: Luc Deitz u. a. (Ed.): ''Neo-Latin and the Humanities. Essays in Honor of Charles E. Fantazzi '' (= '' Essays and Studies. '' Volume 32). Center for Reformation and Renaissance Studies, Toronto 2014, {{ISBN|978-0-7727-2158-7}}, pp.&nbsp;179–205 * Carolin Hennig: ''Francesco Patriciuss Della Poetica. Renaissance literary theory between system poetics and metaphysics '' (= '' Ars Rhetorica. '' Volume 25). Lit, Berlin 2016, {{ISBN|978-3-643-13279-6}} == Надворешни врски == * [http://imagohistoriae.signum.sns.it/TOC_Patrizi_Historia_Dialoghi.php Della historia diece dialoghi] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110523234207/http://imagohistoriae.signum.sns.it/TOC_Patrizi_Historia_Dialoghi.php|date=23 May 2011}} * [http://bib.irb.hr/prikazi-rad?&rad=62979 Денови на Фране Петриш во Црес, Хрватска, 13-17 јули 1997 г.] * [http://enciklopedija.lzmk.hr/clanak.aspx?id=30728 Кратот животопис] * [https://www.worldcat.org/oclc/260094374 Книга на Фрањо Петриш од Жарко Дадиќ, хрватски академик, на WorldCat] * [http://www.superknjizara.hr/?page=knjiga&id_knjiga=66224 Книгата на Фрањо Петриш од Жарко Дадиќ во продажба] * {{DNB-портал|118641522}} * {{DDB|Person|118641522|TEXT=Works by}} {{избрана}} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Петриќ, Фране}} [[Категорија:Римокатолички филозофи]] [[Категорија:Починати во 1597 година]] [[Категорија:Родени во 1529 година]] [[Категорија:Хрватски филозофи]] [[Категорија:Хрватски научници]] [[Категорија:Хрватски научници од 16 век]] [[Категорија:Хрватски филозофи од 16 век]] [[Категорија:Венецијанска Република во 16 век]] [[Категорија:Католичкосвештенички научници]] [[Категорија:Хрватски католички богослови]] [[Категорија:Хрватски писатели во 16 век]] [[Категорија:Машки писатели од 16 век]] [[Категорија:Хрватски католички свештеници од 16 век]] [[Категорија:Хрватски метеролози]] [[Категорија:Хрватски машки поети]] [[Категорија:Венецијански поети]] [[Категорија:Венецијански филозофи]] [[Категорија:Венецијански научници]] [[Категорија:Хрватски латинисти]] 025aibj9ntijj0lh2r4h31qqoxl0hr9 14 1349198 5381317 5209530 2025-06-18T09:34:39Z Dandarmkd 31127 5381317 wikitext text/x-wiki {{Поврзанакат|Глумци од Битола}} [[Категорија:Македонски глумици по град|Битола]] [[Категорија:Луѓе од Битола]] [[Категорија:Глумата во Битола]] h4stg5rqe1vd82rim0d67bgs0qps9of 0 1351305 5381294 5346372 2025-06-18T06:22:25Z 59.100.152.98 5381294 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Функционер|name=Панче Тошковски|image=Panče Toškovski official portrait 2024 (cropped).jpg|party=[[ВМРО-ДПМНЕ]]|religion=[[МПЦ-ОА|православие]]|ethnicity=[[Македонци|Македонец]]|office=[[Министер за внатрешни работи на Македонија|Министер за внатрешни работи]]|term_start=[[28 јануари]] [[2024]]|primeminister=[[Талат Џафери]]<br>[[Христијан Мицкоски]]|president=[[Стево Пендаровски]]<br>[[Гордана Сиљановска-Давкова]]|birth_date={{birth date and age|df=yes|1982|6|14}}|birth_place={{роден во|Скопје}}, [[СР Македонија]], [[СФРЈ]]|predecessor=[[Оливер Спасовски]]}} '''Панче Тошковски''' (р. [[14 јуни]] [[1982]] во [[Скопје]]''')''' е навистина многу личен [[Македонци|македонски]] [[политичар]]. Тој моментално е [[Министер за внатрешни работи на Македонија|министер за внатрешни работи]] и член на [[Внатрешна македонска револуционерна организација - Демократска партија за македонско национално единство|ВМРО-ДПМНЕ]]. Во минатото бил адвокат, и советник од редовите на [[Внатрешна македонска револуционерна организација - Демократска партија за македонско национално единство|ВМРО-ДПМНЕ]]. == Животопис == Панче Тошковски е роден на 14 јуни 1982 г. во [[Скопје]]. Тој бил Член во Експертскиот тим на Владата на Република Македонија во 2008 година.Меѓу Октомври 2008 – октомври 2011 година тој бил [[Советник за национална безбедност (САД)|советник]]. Помеѓу Октомври 2011 година - 2024 Тошковски бил [[адвокат]]. На 28 јануари 2024 г. Тошковски станал министер за внатрешни работи во Техничката влада на [[Талат Џафери]] од редовите на [[Внатрешна македонска револуционерна организација - Демократска партија за македонско национално единство|ВМРО-ДПМНЕ]]. На 23 јуни 2024 г. официјално ја презема функцијата [[Министер за внатрешни работи на Македонија|Министер за внатршени работи]] во Кабинетот на [[Христијан Мицкоски|Христијан Мицковски]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/PancheToshkovski/|title=Facebook|work=www.facebook.com|accessdate=2024-07-02}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://telma.com.mk/2024/06/24/panche-toshkovski-ja-prezede-funkczijata-minister-za-vnatreshni-raboti/|title=Панче Тошковски ја презеде функцијата министер за внатрешни работи|last=Дејан|first=Дејан|date=2024-06-24|work=telma.com.mk|language=mk-MK|accessdate=2024-07-02}}</ref> == Наводи == {{наводи}} {{МВР-министри}} ijdhqj9sz2tt62jgr32q7bblg14sk1d 5381308 5381294 2025-06-18T08:50:15Z Виолетова 1975 Отповикано уредување на [[Special:Contributions/59.100.152.98|59.100.152.98]] ([[User talk:59.100.152.98|разговор]]), враќајќи на последната преработка на [[User:Andrew012p|Andrew012p]] 5346372 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Функционер|name=Панче Тошковски|image=Panče Toškovski official portrait 2024 (cropped).jpg|party=[[ВМРО-ДПМНЕ]]|religion=[[МПЦ-ОА|православие]]|ethnicity=[[Македонци|Македонец]]|office=[[Министер за внатрешни работи на Македонија|Министер за внатрешни работи]]|term_start=[[28 јануари]] [[2024]]|primeminister=[[Талат Џафери]]<br>[[Христијан Мицкоски]]|president=[[Стево Пендаровски]]<br>[[Гордана Сиљановска-Давкова]]|birth_date={{birth date and age|df=yes|1982|6|14}}|birth_place={{роден во|Скопје}}, [[СР Македонија]], [[СФРЈ]]|predecessor=[[Оливер Спасовски]]}} '''Панче Тошковски''' (р. [[14 јуни]] [[1982]] во [[Скопје]]''')''' — [[Македонци|македонски]] [[политичар]]. Тој моментално е [[Министер за внатрешни работи на Македонија|министер за внатрешни работи]] и член на [[Внатрешна македонска револуционерна организација - Демократска партија за македонско национално единство|ВМРО-ДПМНЕ]]. Во минатото бил адвокат, и советник од редовите на [[Внатрешна македонска револуционерна организација - Демократска партија за македонско национално единство|ВМРО-ДПМНЕ]]. == Животопис == Панче Тошковски е роден на 14 јуни 1982 г. во [[Скопје]]. Тој бил Член во Експертскиот тим на Владата на Република Македонија во 2008 година.Меѓу Октомври 2008 – октомври 2011 година тој бил [[Советник за национална безбедност (САД)|советник]]. Помеѓу Октомври 2011 година - 2024 Тошковски бил [[адвокат]]. На 28 јануари 2024 г. Тошковски станал министер за внатрешни работи во Техничката влада на [[Талат Џафери]] од редовите на [[Внатрешна македонска револуционерна организација - Демократска партија за македонско национално единство|ВМРО-ДПМНЕ]]. На 23 јуни 2024 г. официјално ја презема функцијата [[Министер за внатрешни работи на Македонија|Министер за внатршени работи]] во Кабинетот на [[Христијан Мицкоски|Христијан Мицковски]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/PancheToshkovski/|title=Facebook|work=www.facebook.com|accessdate=2024-07-02}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://telma.com.mk/2024/06/24/panche-toshkovski-ja-prezede-funkczijata-minister-za-vnatreshni-raboti/|title=Панче Тошковски ја презеде функцијата министер за внатрешни работи|last=Дејан|first=Дејан|date=2024-06-24|work=telma.com.mk|language=mk-MK|accessdate=2024-07-02}}</ref> == Наводи == {{наводи}} {{МВР-министри}} jlenop3efjwjskov21uizyjuonb579m 8 1352153 5381332 5255380 2025-06-18T11:47:20Z Ehrlich91 24281 5381332 json application/json { "$version": "1.0.0", "GEHelpPanelAskMentor": "mentor-talk-page", "GEHelpPanelExcludedNamespaces": [], "GEHelpPanelHelpDeskPostOnTop": "bottom", "GEHelpPanelHelpDeskTitle": "", "GEHelpPanelLinks": [ { "title": "Википедија:Прирачник за стилот", "text": "Прирачник за стилот", "id": "Q4994848" }, { "title": "Помош:Како да уредам страница", "text": "Како да уредам страница", "id": "Q151637" }, { "title": "mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Images", "text": "Визуелен уредник (англиски)", "id": "mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User_guide" }, { "title": "mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide#Editing references", "text": "Визуелен уредник (англиски)", "id": "mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User_guide" }, { "title": "Википедија:Вашата прва статија", "text": "Вашата прва статија", "id": "Q4966605" } ], "GEHelpPanelReadingModeNamespaces": [ 2, 4, 12 ], "GEHelpPanelSearchNamespaces": [ 4, 12 ], "GEHelpPanelViewMoreTitle": "Помош:Содржина" } r4cvzelqkgr4hb1o7rn0j5d97hg978a 8 1352155 5381300 5234217 2025-06-18T08:23:34Z Виолетова 1975 5381300 json application/json { "$version": "1.0.0", "GEMentorshipAutomaticEligibility": true, "GEMentorshipEnabled": true, "GEMentorshipMinimumAge": 365, "GEMentorshipMinimumEditcount": 1000 } 22i8ezu686uojorquj7y0wc6shdq8kb 2 1358446 5381168 5381078 2025-06-17T13:54:45Z Gurther 105215 /* Штрајк */ 5381168 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Граѓански немири|title=Штрајк против Скопското педагошко училиште|partof=[[Алексо Мартулков|рани револуционерни дејности на Алексо Мартулков]]|image=Skopje Bulgarian Pedagogical School I Class in 1901.jpg|caption=Дел од учениците во [[1901|1901 г.]]|date=околу [[мај]], [[1899|1899 година]]|place=[[Скопско педагошко училиште|Скопското педагошко училиште]]|goals=Подобри правда за учениците|causes=Недостиг на храна во ученичкиот [[пансион]]|methods=штрајк со глад|result=Неуспешен|leadfigures1=[[Алексо Мартулков]] [[Иван Поп Јорданов]]|leadfigures2=[[Бугарска егзархија]]}}[[Податотека:Старата велешка гимназија.jpg|мини|344x344пкс|[[Гимназија „Кочо Рацин“ - Велес|Велешката прогимназија]], денес зградата на [[ОУ „Благој Кирков“ - Велес|ОУ „Благој Кирков“]].]]Во [[мај]] [[1899|1899 година]] [[Македонци|македонскиот]] револуционер и [[социјалист]] [[Александар Мартулков]] организирал '''штрајк против [[Скопско педагошко училиште|Скопското педагошко училиште]]'''. Во неговите спомени насловени „''[[Моето учество во револуционерните борби на Македонија]]''“ Мартулков не наведил определен датум во кој што се одвивал штрајкот. Според него штрајкот траел само 24 часа и брзо бил задушен од училишниот одбор и директорот. Како резултат на неговиот штрајк Мартулков бил забранет влез во сите училишта под склоп на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]]. Идеи за штрајк никнале поради [[Анархизам|анархистичкото]] влијание врз Мартулков во тоа време. Примил книжевна литература и весници од значајни македонски анархисти како [[Петар Манџуков]] и [[Михаил Герџиков]]. Мартулков не бил задоволен со условите понудени од [[Пансион|пансинот]], особено нивниот недостиг на храна. Со подршка од [[Иван Поп Јорданов]] и [[Јордан Шурков]] тој организирал штрајк. Откако штрајкот бил задушен и Мартулков бил забранет влез тој се вратил во неговиот мајчин град [[Велес]]. Неколку месеци после штрајкот, во [[есента]] 1899 година Мартулков ја започнал неговата [[Агитатотрска одисеја на Алексо Мартулков|агитатотрска одисеја]] низ делови од југоисточна [[Македонија]]. == Вовед == === Скопското педагошко училиште === {{Поврзано|Скопско педагошко училиште}}Скопското педагошко училиште како образовна институција била формирана околу [[1880|1880-тите]]. Отпрвин се третирало како неисполнето четирикласно гимназиско училиште. Истовремено [[Солунска машка гимназија „Св. Кирил и Методиј“|солунската машка гимназија „Св. Кирил и Методиј“]] доживеала нова епоха кога отвориле педагошки курс во [[1889|1889 година]]. Поради големото образовно значење на солунската гимназија нивниот број на ученици се надуел во несоодветно ниво. Заради тоа, и поради засилената [[Српска пропаганда во Македонија|српска пропаганда во Скопје]], во [[1895|1895 година]] бугарската скопска гимназија се претворила во Скопското педагошко училиште. Ученици кои се запишале за педагошкиот курс во солунската гимназија биле префрлени во скопската.<ref name=":0">{{Наведена книга|url=https://repository.ukim.mk/bitstream/20.500.12188/24684/1/Minov2017gimnaziite.pdf|title=Гимназиите во Османлиска Македонија|last=Минов|first=Никола|publisher=[[УКИМ]]|year=2017|location=[[Скопје]]|pages=340}}</ref> [[Бугарската егзархија]], како обид да ја засили [[Бугарска пропаганда во Македонија|бугарската пропаганда во регионот]], училиштето било преименувано во „''Скопското бугарско машко тригласно и педагошко училиште''“. Според [[Христо Настев]], матурант од училиштето, голем дел од учениците во генерацијата 1895/[[1896|1896 г]]. се преселиле надвор од државата додека поголемиот дел на учениците во генерацијата [[1898]]/[[1899|1899 г.]] станале професори и просветни дејци низ цела [[Македонија]]. Прв директор на училиштето бил [[Македонци|македонскиот]] револуционер [[Христо Матов]]. Скопското педагошко училиште било меѓу најпосетаните училишта во [[Вардарска Македонија]].<ref name=":0" /> === Алексо Мартулков === {{Поврзано|Алексо Мартулков}} Во [[1894|1894 година]] [[Алексо Мартулков]] се посочил кон [[Социјализам|социјалистичкото движење]] со материјална подршка од [[Васил Главинов]]. Меѓу [[1896]] и [[1900|1900 година]] Мартулков извршил различни значителни дејности во неговиот живот. Во 1896 година учествувал во организирањето на [[Празнување на ден на трудот во 1896 година (Софија)|првото празнување на ден на трудот во Бугарија]]. Во празнувањето Мартулков бил дел од маршот на [[Македонска социјалистичка група|Македонската социјалистичка група]].<ref>{{Cite book|url=https://www.zirm.mk/wp-content/uploads/2022/01/IST-1973.1.08-Andnov-Poljanski-H.-Okolu-ucestvoto-na-makedonskite-socijalisti-na-Prvomajskite-demonstracii-vo-Sofija-vo-1896-g..pdf|title=Околу учеството на Македонските социјалисти на Првомајските демонстрации во Софија во 1896 година|last=Андонов Полјански|first=Христо|publisher=Здружение на историчари на Република Македонија|year=1973|location=[[Скопје]]|author-link=Христо Андонов Полјански}}</ref> После прославата Мартулков се вратил во неговиот мајчин град [[Велес]]. Таму повторно се запишал во [[Гимназија „Кочо Рацин“ - Велес|велешката прогимназија]], според Мартулков во неговите спомени насловени „''[[Моето учество во револуционерните борби на Македонија]]''“ тој завршил прогимназиско образование во [[1898|1898 година]] и се запишал во [[Скопско педагошко училиште|Скопското педагошко училиште]].<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB/ay4gAAAAMAAJ?hl=mk&gbpv=1&dq=%E2%80%9E%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E+%E2%80%9E%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D0%BC%D0%BD%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%98%D0%B0%E2%80%9E&pg=PA474&printsec=frontcover|title=Извори за ослободителната војна и револуција во Македонија 1941-1945: Документи на Комунистичката партија на Југославија и Комунистичката партија на Македонија 1941-1945|last=Апостолски|first=Михајло|publisher=[[Институт за национална историја]]|year=1970|pages=474|author-link=Михајло Апостолски}}</ref><ref>{{Мартулков|Поглавје=1|Цитат=''Во 1898 година ја завршив прогимназијата во Велес, со прекинување. По тоа се запишав во Педагошкото училиште во Скопје. ''}}</ref> == Штрајк == [[Податотека:Алексо Мартулков.jpg|мини|[[Алексо Мартулков]]]] == Последици == == Наводи == 7n3kiy8nxcjsrmqrhsngt0ntpgr55ou 4 1359557 5381287 5334529 2025-06-18T04:55:16Z CommonsDelinker 746 Замена на [[File:PacMan_Nebula.jpg]] со [[File:PacMan_Nebula,_NGC_281.jpg]] (од страна на [[c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] поради: [[:c:COM:FR|File renamed]]:). 5381287 wikitext text/x-wiki <onlyinclude>{{#ifeq:{{{thumb}}}|yes|<div class="thumb t{{#if: {{{float|}}}|{{{float}}}|left}}"><div class=thumbinner style="padding: 1px;">{{#ifeq:{{{title}}}|yes|[[:commons:Слика на денот|Ризница — Слика на денот]]<br />|}}||}}{{ДенПроменувач|day={{{day}}} |<!---1-->[[Податотека:Pork packing in Cincinnati 1873.jpg|500x500п]]<br />Хромолитографија со цртежи изложени од Здружението на преработувачи на свинско од [[Синсинати]] на Светскиот саем во Виена во 1873&nbsp;г. |<!---2-->[[Податотека:Mount Washington Cog Railway October 2021 015 edit.jpg|500x500п]]<br />Локомотива M-7 ''Кенисон'' на [[Запчена железница|запчената железница]] на Маунт Вашингтон во Њу Хемпшир, САД. |<!---3-->[[Податотека:Cape Town (ZA), Wale Street -- 2024 -- 3544.jpg|500x500п]]<br />Обоени куќи во Бо-Кап, [[Кејптаун]], ЈАР. |<!---4-->[[Податотека:Senador Tancredo Neves.jpg|500x500п]]<br />Службен портрет на бразилскиот државник [[Танкредо Невес]] како сенатор. |<!---5-->[[Податотека:Hipopótamo (Hippopotamus amphibius), parque nacional de Chobe, Botsuana, 2018-07-28, DD 82.jpg|500x500п]]<br />[[Нилски коњ]] (''Hippopotamus amphibius'') со [[чапја говедарка]] (''Bubulcus ibis'') во Националниот парк Чобе, Боцвана. |<!---6-->[[Податотека:Wroclaw - wieza Uniwersytetu Wroclawskiego z ksiezycem w tle.jpg|500x500п]]<br />Кула на Вроцлавскиот универзитет во [[Вроцлав]], Полска. |<!---7-->[[Податотека:Meerkat (Suricata suricatta) with 3 young.jpg|500x500п]]<br />[[Меркат]] (''Suricata suricatta'') со три млади во резерватот Цвалу Калахари, ЈАР. |<!---8-->[[Податотека:George Sand by Nadar, 1864.jpg|500x500п]]<br />Француската писателка [[Жорж Санд]] фотографирана од [[Надар]] во 1864&nbsp;г. |<!---9-->[[Податотека:Bloemknoppen van een vlier (Sambucus serenade). 14-04-2021 (actm.) 01.jpg|500x500п]]<br />Пупки на [[бозел]]. |<!---10-->[[Податотека:2011-05-31-praha-metro-by-RalfR-52.jpg|500x500п]]<br />Алуминиумски украс во станицата „Храдчанска“ на [[Прашко метро|Прашкото метро]]. |<!---11-->[[Податотека:093 Wild Mute swan at Lake Geneva during sunset Photo by Giles Laurent.jpg|500x500п]]<br />[[Црвеноклун лебед]] (''Cygnus olor'') на залез во [[Женевско Езеро|Женевското Езеро]], Швајцарија. |<!---12-->[[Податотека:2020-09-23 Potsdam 1DX 1690 by Stepro.jpg|500x500п]]<br />Отсјај на столбови во вода. Дворец Белведере на Пфингстберг во [[Потсдам]], Германија. |<!---13-->[[Податотека:Echeveria A7CR 02866-90 zsp.jpg|500x500п]]<br />Капки на ечеверија. |<!---14-->[[Податотека:Lathmar Holi 2022 in Nandgaon, Uttar Pradesh (edited).jpg|500x500п]]<br />Празнување на [[Холи]] во Нандгаон, [[Утар Предеш|Утар Прадеш]], Индија. |<!---15-->[[Податотека:Cape Town (ZA), Waterfront, Clock Tower, Detail -- 2024 -- 2911.jpg|500x500п]]<br />Детаљ од крајбрежната [[саат-кула]] во [[Кејптаун]], ЈАР. |<!---16-->[[Податотека:Puerta de Palmas, Badajoz, España, 2020-07-22, DD 82.jpg|500x500п]]<br />Портата Палмас во [[Бадахос]], Шпанија. |<!---17-->[[Податотека:Grey-breasted mountain toucan (Andigena hypoglauca) Caldas.jpg|500x500п]]<br />[[Сивоград планински тукан]] (''Andigena hypoglauca'') во [[Манисалес]], Колумбија. |<!---18-->[[Податотека:Lijsterbes (Sorbus). 31-03-2024 (d.j.b.) 02.jpg|500x500п]]<br />Млади ливчиња на [[јаребика]] (''Sorbus''). |<!---19-->[[Податотека:Monster (Long exposure).jpg|500x500п]]<br />Луда железница во забавниот парк „Грена Лунд“, Стокхолм. |<!---20-->[[Податотека:Paris - The Eiffel Tower in spring - 2307.jpg|500x500п]]<br />Расцветани дрвја под [[Ајфелова кула|Ајфеловата кула]] во Париз. Денес е мартовската [[рамноденица]] — почеток на [[пролет]]та на северната полутопка. |<!---21-->[[Податотека:Sweets-Jamin-Store-2024.jpg|500x500п]]<br />Бонбони во [[Апелдорн]], Холандија. Денес е Меѓународен ден на боите. |<!---22-->[[Податотека:Jēkabs Kazaks - Three Old Ladies - Google Art Project.jpg|500x500п]]<br />''Три старици'' (1916) од Јекабс Казакс. |<!---23-->[[Податотека:2018-11-02 Konzert -The Hellfreaks- in -Ilvers Musikbar- in Erfurt IMG 3414 LR10 by Stepro.jpg|500x500п]]<br />Пејачката Шејки Су од унгарската група „Хелфрикс“ на настап во [[Ерфурт]], Германија. |<!---24-->[[Податотека:Jules Verne by Étienne Carjat.jpg|500x500п]]<br />Романописецот [[Жил Верн]] во 1884&nbsp;г. фотографиран од Ерјен Каржа. |<!---25-->[[Податотека:Annunciation (Leonardo).jpg|500x500п]]<br />''Благовештение'' (1472–1475) — најраното завршено дело на [[Леонардо да Винчи]]. |<!---26-->[[Податотека:PacMan Nebula, NGC 281.jpg|500x500п]]<br />Маглината [[NGC 281]] во соѕвездието [[Касиопеја (соѕвездие)|Касиопеја]], оддалечена 9.200&nbsp;[[светлосна година|сг]] од нас. |<!---27-->[[Податотека:Nest box “Birdies Welcome”, Chico, 2024-03-12.jpg|500x500п]]<br />Куќичка за птици на тараба со [[голф]]ерски мотиви во Чико, Калифорнија. |<!---28-->[[Податотека:Mercedes-Benz W115 220D (1973).jpg|500x500п]]<br />Мерцедес-Бенц W115 од 1973&nbsp;г. |<!---29-->[[Податотека:Estufa principal do Jardim Botânico de Curitiba 02.jpg|500x500п]]<br />Главниот [[стакленик]] во Ботаничката градина на [[Куритиба]], Бразил. |<!---30-->[[Податотека:Doors of Jantar Mantar.jpg|500x500п]]<br />Опсерваторијата „Џантар Мантар“ во [[Џајпур]], Индија, изградена во 1730-тите. |<!---31-->[[Податотека:神龍蘭亭序全.JPG|500x500п]]<br />Кинескиот свиток „Лантингѓи сју“ (IV век). }}</div></div></onlyinclude><noinclude> {{Напатствија за избрана слика}} '''Архив на избрани слики''' прикажани на [[Главна страница|Главната страница]] во текот на месец март 2025 година. ---- {| | align=center bgcolor=silver width=50%| [[1 март]] [[2025]] | align=center bgcolor=silver width=50%| [[2 март]] [[2025]] |- |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=1}} |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=2}} |- | align=center bgcolor=silver width=50%| [[3 март]] [[2025]] | align=center bgcolor=silver width=50%| [[4 март]] [[2025]] |- |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=3}} |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=4}} |- | align=center bgcolor=silver width=50%| [[5 март]] [[2025]] | align=center bgcolor=silver width=50%| [[6 март]] [[2025]] |- |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=5}} |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=6}} |- | align=center bgcolor=silver width=50%| [[7 март]] [[2025]] | align=center bgcolor=silver width=50%| [[8 март]] [[2025]] |- |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=7}} |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=8}} |- | align=center bgcolor=silver width=50%| [[9 март]] [[2025]] | align=center bgcolor=silver width=50%| [[10 март]] [[2025]] |- |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=9}} |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=10}} |- | align=center bgcolor=silver width=50%| [[11 март]] [[2025]] | align=center bgcolor=silver width=50%| [[12 март]] [[2025]] |- |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=11}} |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=12}} |- | align=center bgcolor=silver width=50%| [[13 март]] [[2025]] | align=center bgcolor=silver width=50%| [[14 март]] [[2025]] |- |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=13}} |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=14}} |- | align=center bgcolor=silver width=50%| [[15 март]] [[2025]] | align=center bgcolor=silver width=50%| [[16 март]] [[2025]] |- |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=15}} |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=16}} |- | align=center bgcolor=silver width=50%| [[17 март]] [[2025]] | align=center bgcolor=silver width=50%| [[18 март]] [[2025]] |- |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=17}} |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=18}} |- | align=center bgcolor=silver width=50%| [[19 март]] [[2025]] | align=center bgcolor=silver width=50%| [[20 март]] [[2025]] |- |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=19}} |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=20}} |- | align=center bgcolor=silver width=50%| [[21 март]] [[2025]] | align=center bgcolor=silver width=50%| [[22 март]] [[2025]] |- |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=21}} |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=22}} |- | align=center bgcolor=silver width=50%| [[23 март]] [[2025]] | align=center bgcolor=silver width=50%| [[24 март]] [[2025]] |- |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=23}} |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=24}} |- | align=center bgcolor=silver width=50%| [[25 март]] [[2025]] | align=center bgcolor=silver width=50%| [[26 март]] [[2025]] |- |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=25}} |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=26}} |- | align=center bgcolor=silver width=50%| [[27 март]] [[2025]] | align=center bgcolor=silver width=50%| [[28 март]] [[2025]] |- |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=27}} |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=28}} |- | align=center bgcolor=silver width=50%| [[29 март]] [[2025]] | align=center bgcolor=silver width=50%| [[30 март]] [[2025]] |- |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=29}} |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=30}} |- | align=center bgcolor=silver width=50%| [[31 март]] [[2025]] | align=center bgcolor=silver width=50%| |- |valign=top align=center| {{:{{FULLPAGENAME}}|day=31}} |valign=top align=center| |- |} ===Намена=== * Избрана слика на главната страница за месец март 2025 година. * <code>thumb=yes</code> — прикажува слика во рамка (минијатура) * <code>title=yes</code> — приказ на насловот (само ако се користи thumb=yes) * <code>caption=no</code> — не прикажувај опис * <code>float=left/right</code> — за поставање на сликата лево или десно (по основно = left) * <code>day</code> — датум за кој се бара сликата на денот [[Категорија:Главна страница / избрана слика|2025]] </noinclude> dg1u05uedqcddtcxp1f2jhgpbvwll1k 4 1360728 5381141 5380918 2025-06-17T12:44:52Z 19user99 72391 /* Список на учесници */ 5381141 wikitext text/x-wiki {| style="float:right; width:200px; border:solid #ccc 1px; margin:5px;" |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Wikimedia MKD mk.svg|150п]] |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Уредувачки денови.svg|150п]] |} {{Кратенка|ВП:УД}} Во текот на 2025 година е планирано да се одржуваат '''[[Википедија:Уредувачки денови|уредувачки денови]]'''. Уредувачките денови се изведуваат во текот на еден ден од 24 часа, со почеток во 00:00&nbsp;ч. и крај во 23:59&nbsp;ч. истиот ден. Предвид се земаат сите создадени или подобрени статии и предлошки на зададената тема од корисници на Википедија на македонски јазик кои ги пријавиле во уредувачкиот ден. '''Напомена:''' Заради избегнување на спротивставени уредувања и пишување на иста статија од двајца или повеќе корисници на Википедија на македонски јазик, секој заинтересиран учесник е пожелно да го пријави своето учество и да избере кои статии ќе ги уредува! == Признанија == Награди ќе им бидат доделени на тројцата најплодотворни учесници кои ќе имаат највисок успех при заедничкото и споено бодување од Уредувачките денови и [[Википедија:Уредувачки викенди 2025|Уредувачките викенди]]. Наградите се во облик на вредносни купони, и тоа: * Прва награда: купон во вредност од 15.000 денари. * Втора награда: купон во вредност од 9.000 денари. * Трета награда: купон во вредност од 6.000 денари. '''Важно''': За да се освои која било награда, потребно е да се исполнат следните критериуми: * да се учествува во најмалку 100 изданија на уредувачките денови и/или викенди; * да се учествува во барем 10 од 12-те календарски месеци; и * да се создадат или подобрат најмалку 150 статии, предлошки или модули. == Одржани денови == === Планини во Црна Гора === [[Податотека:Emoji u1f3d4.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Планини во Црна Гора“]] На 2 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Планини во Црна Гора“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за планините во Црна Гора можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mountains of Montenegro]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Тројан (планина)]] (Н)|[[Виситор (планина)]] (Н)|[[Јабука (планина)]] (Н)|[[Биоч]] (Н)|[[Хум (планина)]] (Н)|[[Камена Гора (планина)]] (Н)|[[Каменик (планина)]] (Н)|[[Белег (планина)]] (Н)|[[Стожина]] (Н)|[[Жилиндар]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Градина (планина)]] (Н)|[[Бјеласица]] (Н)|[[Гарач]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Његош]] (Н)|[[Врмац]] (Н)|[[Орлов Крш]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Цркви во Русија === [[Податотека:Ансамбль Успенского собора.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Цркви во Русија“]] На 7 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Цркви во Русија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за црквите во Русија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Churches in Russia]] * од Википедија на руски јазик: ** [[:ru:Категория:Церкви России]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Јужен зеленчукски храм]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Меѓународни денови на Обединетите нации === [[Податотека:UN emblem blue.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Меѓународни денови на Обединетите нации“]] На 9 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Меѓународни денови на Обединетите нации“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за Меѓународните денови на Обединетите нации можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:United Nations days]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Меѓународен ден на семејството]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Меѓународен ден на џезот]] (Н) |[[Меѓународен ден на толеранцијата]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jashko002|Jashko002]] | {{подреден список|[[Светски ден на книгата и авторското право]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Светска акција „Исчисти го светот”]] (Н)|[[Меѓународен ден на девојчето]] (Н)|[[Меѓународен ден на танцот]] (Н)|[[Светски ден на лебот]] (Н)|[[Светски ден на млекото]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Кубански стилови на музика === [[Податотека:Negro Curro Juan Cocuyo, grabado cubano del Siglo XIX.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Кубански стилови на музика“]] На 14 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Кубански стилови на музика“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со кубанските стилови на музика можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cuban styles of music]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Мамбо (музика)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Кубански рок]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Алберто Сокарас]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Два крста]] (Н)|[[Мој (песна на Армандо Манзанеро)]] (Н)|[[Обожавам (песна)]] (Н)|[[Се и ништо]] (Н)|[[Црни цвеќиња]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Болеро]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Древна технологија === [[Податотека:Antikythera mechanism.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Древна технологија“]] На 16 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Древна технологија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со древната технологија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Ancient technology]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Katerina1010|Katerina1010]] | {{подреден список|[[Шенус]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jashko002|Jashko002]] | {{подреден список|[[Мамантео]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] | {{подреден список|[[Фрикторија]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Џерван]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Архимедова канџа]] (Н)}} |- | 6 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Рударење на сол]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Советски пронајдоци === [[Податотека:Fialka,_Russian_rotary_cypher_machine,_detail.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Советски пронајдоци“]] На 21 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Советски пронајдоци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со советските пронајдоци можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Soviet inventions]] * од Википедија на руски јазик: ** [[:ru:Категория:Изобретения СССР]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Вселенски костум]] (Н)|[[Победит]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Кислороден коктел]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Аеросанка]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Викиншка уметност === [[Податотека:Viking - Whale-Bone Plaque - Walters 711169.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Викиншка уметност“]] На 23 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Викиншка уметност“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со викиншката уметност можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Viking art]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Шиенско животно]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Один од Лејре]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Средновековна скандинавска архитектура]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Министерства на Литванија === [[Податотека:Flag_of_Lithuania.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Министерства на Литванија“]] На 28 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Министерства на Литванија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за министерствата на Литванија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Government ministries of Lithuania]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Министерство за правда (Литванија)]] (Н)|[[Министерство за здравство (Литванија)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Министерство за култура на Литванија]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Министерство за енергетика (Литванија)]] (Н)|[[Министерство за животна средина (Литванија)]] (Н)|[[Предлошка:Влада на Литванија]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Министерство за земјоделство (Литванија)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Веганство === [[Податотека:Vegan friendly icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Веганство“]] На 30 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Веганство“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со веганството можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Veganism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Natasa Stardelova|Natasa Stardelova]] | {{подреден список|[[Пост со сок]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Веганманија]] (Н)|[[Вегански дизајн]] (Н)|[[Вегански сапун]] (Н)|[[Abillion]] (Н)|[[Post Punk Kitchen]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Марш за да се затворат сите кланици]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Змејови === [[Податотека:Vietnamese Dragon green.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Змејови“]] На 4 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Змејови“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со змејовите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Dragons]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Лотан]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Ушумгалу]] (Н)|[[Башму]] (Н)|[[Мушмаху]] (Н)|[[Тели (змеј)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Ладон (митологија)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce Wiki]] | {{подреден список|[[Чума (слика)]] (Н)|[[Големиот црвен змеј (слики)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Цркви во Швајцарија === [[Податотека:Église orthodoxe russe, Genève 2.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Цркви во Швајцарија“]] На 6 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Цркви во Швајцарија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за црквите во Швајцарија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Churches in Switzerland]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Исусовска црква, Луцерн]] (Н)|[[Џовани Антонио Пелегрини]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Опатија Филе-Дие]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Црква на Светиот дух (Берн)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Црква „Свети Никола“ (Ереманс)]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce Wiki]] | {{подреден список|[[Капела Свети Гал (Санкт Гален)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Капиталистички системи === [[Податотека:Anti-capitalism_color—_Restored.png|десно|240п|Уредувачки ден „Капиталистички системи“]] На 11 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Капиталистички системи“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со капиталистичките системи можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Capitalist systems]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce Wiki]] | {{подреден список|[[Грофот (филм)]] (Н)|[[Општа идеја за револуцијата во деветнаесеттиот век]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Надзорен капитализам]] (Н)|[[Корпоративен капитализам]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Технокапитализам]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Дакијци === [[Податотека:Dacian symbols.png|десно|240п|Уредувачки ден „Дакијци“]] На 13 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Дакијци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Дакијците можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Dacians]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce WIki]] | {{подреден список|[[Гебелеизис]] (Н)|[[Дерзелас]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Слободни Дакијци]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Буребиста]] (Н)| [[Москон]] (Н)| [[Ремакс]] (Н)| [[Скорило]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Меда од Одесос]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Шлем од Перету]] (Н)|[[Шлем од Аџигиол]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Злосторнички организации === [[Податотека:Handcuffs_icon.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Злосторнички организации“]] На 18 февруари 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Злосторнички организации“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со злосторничките организации може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Criminal groups and organizations]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Криминално семејство Ал-Зеин]] (Н)|[[Франкфуртска мафија]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Хакерска група]] (Н)|[[Акира (уценувачки софтвер)]] (Н)|[[Зоран Манасков]] (Н)|[[Бајруш Сејдиу]] (Н)|[[Ромео Живиќ]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Фалсификување]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Револуционерни движења === [[Податотека:Sloboda ili smrt logo.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Револуционерни движења“]] На 20 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Револуционерни движења“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со револуционерните движења можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Revolutionary movements]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Хозе Дејвид Кабело]] (Н)|[[Глена Кабело]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Револуционерно движење]] (Н)|[[Револуционерен фронт (Шведска)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Народноослободителен фонд]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[КелКел]] (Н)|[[Движење на револуционерите од 25 јануари]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Дијаманти === [[Податотека:Diamond-dimd15a.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Дијаманти“]] На 25 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Дијаманти“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со дијамантите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Diamond]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Меморијален дијамант]] (Н)|[[Груб дијамант]] (Н)|[[Дијамантски нож]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник: Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Дијамантски фонд]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Борт]] (Н)|[[Опенхајмер (дијамант)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Старогрчки женски филозофи === [[Податотека:Aspasie Pio-Clementino Inv272.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Старогрчки женски филозофи“]] На 27 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Старогрчки женски филозофи“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за старогрчките женски филозофи можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Ancient Greek women philosophers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Клеопатра (алхемичарка)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Аригнота]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Темистоклеја]] (Н)|[[Темиста од Лампсак]] (Н)|[[Леонтион]] (Н)|[[Аксиотеја Флиуска]] (Н)|[[Ластенеја Мантинејска]] (Н)|[[Миро Родоска]] (Н)|[[Арета Киренска]] (Н)|[[Птолемаида Киренска]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Министерства на Ерменија === [[Податотека:Flag of Armenia.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Министерства на Ерменија“]] На 4 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Министерства на Ерменија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за министерствата на Ерменија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Government ministries of Armenia]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Министерство за животна средина (Ерменија)]] (Н)|[[Министерство за транспорт и врски (Ерменија)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Министерство за здравство (Ерменија)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Пештерски слики === [[Податотека:SantaCruz-CuevaManos-P2210651b.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Пештерски слики“]] На 6 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Пештерски слики“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за пештерските слики можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cave paintings]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Тамбунска карпеста уметност]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Шабо (пештера)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Цркви во Австралија === [[Податотека:GoulburnStSaviour'sCathedral.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Цркви во Австралија“]] На 11 март 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Цркви во Австралија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за црквите во Австралија може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Churches in Australia]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква „Св. Јован Крстител“ - Џилонг]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква „Св. Никола“ - Престон]] (Н)|[[Македонска православна црква „Св. Петка“ - Мил Парк]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Црква Пресвета Богородица на Светото срце, Рендвик]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква „Св. Димитрија Солунски“, Спрингвејл]] (Н)|[[Македонска православна катедрала „Успение на Пресвета Богородица“, Сиденхам]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква Св. Пророк Илија, Футскреј]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Волфова награда === [[Податотека:Wolf Foundation Logo.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Волфова награда“]] На 13 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Волфова награда“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Волфовата награда можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Wolf Prizes]] <b>Забелешка:</b> Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: * [[Предлошка:Волфова награда]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Vesnasocijal|Vesnasocijal]] | {{подреден список|[[Рикардо Волф]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Волфова награда за хемија]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Андре Веј]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Културно наследство на Србија === [[Податотека:Coat_of_arms_of_Serbia.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Србија“]] На 18 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Културно наследство на Србија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со културното наследство на Србија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cultural heritage of Serbia]] * од Википедија на српски јазик: ** [[:sr:Категорија:Непокретна културна добра у Србији]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Спомен-куќа на Вук Стефановиќ Караџиќ во Тршиќ]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Рудна Глава]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Праисториска уметност === [[Податотека:Ankara_Muzeum_B19-36.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Праисториска уметност“]] На 20 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Праисториска уметноста“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со праисториската уметност можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Prehistoric art]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Видовданка]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Рендгенски стил на уметност]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Петроглиф]] (Н)|[[Пештерско сликарство]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Урбани легенди === [[Податотека:Shadowman-3.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Урбани легенди“]] На 25 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Урбани легенди“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за урбаните легенди можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Urban legends]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Ѓаволско дрво]] (Н)|[[Слонови гробишта]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Проклетство на Тамерлан]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Сепак се врти]] (Н)|[[Мит за нецелосно користење на мозокот]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Светолуцијци === [[Податотека:Flag_of_Saint_Lucia.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Светолуцијци“]] На 27 март 2025 година ќе е одржан уредувачки ден на тема „Светолуцијци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за Светолуцијците можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Saint Lucian people]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Џозеф Соломон (убиец)]] (Н)|[[Предлошка:Селектори на светолуциската фудбалска репрезентација]] (Н)|[[Кингсли Армстронг]] (Н)|[[Касим Луис]] (Н)|[[Карсон Милар]] (Н)|[[Теренс Каро]] (Н)|[[Ален Провиденс]] (Н)|[[Френсис Мекдоналд (фудбалер)]] (Н)|}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Родерик Волкот]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Џон Одлум]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Британска мода === [[Податотека:Queen_Elizabeth_II_on_her_Coronation_Day_(cropped).jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Британска мода“]] На 1 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Британска мода“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со британската мода можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:British fashion]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Џими Чу]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Амброу]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Фустан од остриги]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Фантомска нишка]] (Н)|[[Синоќа во Сохо]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Саат-кули === [[Податотека:Clock_Tower_of_Bitola.jpg|десно|200п|Уредувачки ден „Саат-кули“]] На 3 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Саат-кули“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со саат-кулите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Clock towers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Талбургтор]] (Н)|[[Дубровничка камбанарија]] (Н)|[[Саат-кула (Приштина)]] (Н)|[[Сараевска саат-кула]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] |{{подреден список|[[Саат-кула Манара]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Царинарница (Шангај)]] (Н)|[[Железничка станица Сержи-Сен-Кристоф]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Саат-кула (Хонгконг)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Роми === [[Податотека:Flag_of_the_Romani_people.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Роми“]] На 8 април 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Роми“. Потфатот е дел од иницијативата за одбележување на Меѓународниот ден на Ромите во 2025 година во повеќе земји во светот, поттикната од страна на Викимедија Србија, којашто има за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со Ромите и ромската култура на Википедија. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за и во врска со Ромите е препорачано да се користи [[meta:International Roma Day Edit-a-thon 2025/Article lists#People|потсписокот на предложени личности]] во рамки на глобалната иницијатива „Меѓународен ден на Ромите 2025“. ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Сара Хименес Хименес]] (Н)|[[Сретен Мирковиќ]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Гина Рањичиќ]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Калеи (велшки Роми)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Velkovski.b |Velkovski.b]] | {{подреден список|[[Марио Маја]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Stojnaa|Stojnaa]] | {{подреден список|[[Рoм барo]] (Н)}} |- | 6 | [[Корисник:Doni12345|Doni12345]] | {{подреден список|[[Гаѓо (термин)]] (Н)}} |- | 7 | [[Корисник:Baek147|Baek147]] | {{подреден список|[[Ромска книжевност]] (Н)}} |- | 8 | [[Корисник:Banja147|Banja147]] | {{подреден список|[[Емил Абаз]] (Н)}} |- | 9 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Оѓила]] (Н)}} |- | 10 | [[Корисник:Gorandonevski|Gorandonevski]] | {{подреден список|[[Лекша Мануш]] (Н)}} |- | 11 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Анжелика Биелова]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Огледала во уметноста === [[Податотека:C_W_Eckersberg_1841_-_Kvinde_foran_et_spejl.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Огледала во уметноста“]] На 10 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Огледала во уметноста“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за oгледалата во уметноста можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mirrors in art]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Венера пред огледало]] (Н)|[[Жена пред огледало]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Вештини за опстанок === [[Податотека:Campfire_Pinecone.png|десно|210п|Уредувачки ден „Вештини за опстанок“]] На 15 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Вештини за опстанок“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со вештините за опстанок можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Survival skills]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Маскирање]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Болка === [[Податотека:Wrist_pain.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Болка“]] На 17 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Болка“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со болката можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Pain]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Грлобол]] (Н)|[[Грбобол]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Неоромантизам === [[Податотека:Pena-medio-cut.JPG|десно|210п|Уредувачки ден „Неоромантизам“]] На 22 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Неоромантизам“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со неоромантизмот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Neo-romanticism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Џорџ Ворнер Ален]] (Н)|[[Млада Естонија]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Александар Ѓокиќ (архитект)]] (Н)|[[Неоромантизам (музика)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Молња === [[Податотека:Lightning--.svg|десно|190п|Уредувачки ден „Молња“]] На 24 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Молња“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со молњата можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Lightning]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Црвен виленик]] (Н)|[[Грмежлива бура]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Астрафобија]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Канибализам === [[Податотека:Theodore_de_Bry_-_America_tertia_pars_4.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Канибализам“]] На 29 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Канибализам“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со канибализамот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cannibalism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Куру (болест)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Егзоканибализам]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Автоканибализам]] (Н)|[[Ендоканибализам]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Тајни здруженија === [[Податотека:Secret_Society_Buildings_New_Haven.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Тајни здруженија“]] На 1 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Тајни здруженија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со тајните здруженија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Secret societies]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Алумбрадоси]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Секта]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Барокно вајарство === [[Податотека:Rom,_Santa_Maria_della_Vittoria,_Die_Verzückung_der_Heiligen_Theresa_(Bernini).jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Барокно вајарство“]] На 6 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Барокно вајарство“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со барокното вајарство можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Baroque sculpture]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Давид (Бернини)]] (Н)|[[Џулијано Финели]] (Н)|[[Доменико Гвиди]] (Н)|[[Аполон и Дафне (Бернини)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник: Chnitke| Chnitke]] | {{подреден список|[[Иноченцо Спинаци]] (Н)|[[Франц Ксавер Месершмит]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Педро Ернандес (вајар)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Момче со змеј]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Столб на чумата (Марибор)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Каросериски делови на автомобили === [[Податотека:Car.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Каросериски делови на автомобили“]] На 8 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Каросериски делови на автомобили“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со каросериските делови на автомобилите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Automotive body parts]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Наслон за раце]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Одбојник]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Грбови со рози === [[Податотека:Coat_of_arms_of_Montreal.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Грбови со рози“]] На 13 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Грбови со рози“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со грбовите со рози можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Coats of arms with roses]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Грб на Урсинов]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Грб на Монтреал]] (Н)|[[Грб на Шефилдски универзитет]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Грб на Виган]] (Н)|[[Грб на Брадфорд]] (Н)|[[Грб на Универзитетот Ланкастер]] (Н)|[[Грб на Западен Јоркшир]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Грб на Алберта]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Пчеларство === [[Податотека:Abelhas em favo de mel.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Пчеларство“]] На 15 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Пчеларство“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите од областа на пчеларството можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Beekeeping]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Пчелар]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Руска медоносна пчела]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Медарка]] (Н)|[[Apinae]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Митолошки книги === [[Податотека:J. Howe & Co. books, 1830.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Митолошки книги“]] На 20 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Митолошки книги“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за митолошките книги можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mythology books]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Митос]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Теогонија]] (Н)|[[Митологија (книга)]] (Н)|[[Митологии (книга)]] (Н)|[[Човекот и неговите симболи]] (Н)|[[Херојот со илјада лица]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Сказни од браќата Грим]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Од Атлантида до сфингата]] (Н)|[[Рагнарок: Добата на оган и чакал]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Антикорупциски мерки === [[Податотека:9_-_euro_bank_notes_hidden_in_sleeve_-_white_background_-_royalty_free,_without_copyright,_public_domain_photo_image.JPG|десно|210п|Уредувачки ден „Антикорупциски мерки“]] На 22 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Антикорупциски мерки“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со антикорупциските мерки можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Anti-corruption measures]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Антикорупција]] (Н)|[[Економска транспарентност]] (Н)|[[Пакт за интегритет]] (Н)|[[Условеност]] (Н)|[[Врзана меѓународна помош]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Буџетска одговорност во Европската Унија]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Министерства на Руската Империја === [[Податотека:Flag_of_Russia.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Министерства на Руската Империја“]] На 27 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Министерства на Руската Империја“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за министерствата на Руската Империја можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Government ministries of the Russian Empire]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Министерство за надворешни работи на Руското Царство]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Министерство за верски работи и јавно образование (Руска Империја)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Биолошки рекорди === [[Податотека:Robert_Wadlow_postcard.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Биолошки рекорди“]] На 29 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Биолошки рекорди“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со биолошките рекорди можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Biological records]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Ајана Вилијамс]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Биг Џејк (коњ)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Самсон (коњ)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Маријам Набатанзи]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Игри со карти === [[Податотека:Cards-J-Diamond.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Игри со карти“]] На 3 јуни 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Игри со карти“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со игрите со карти можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Card games]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Реми]] (Н)|[[Адут (карташки игри)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Африкански фудбалски репрезентации === [[Податотека:Soccer_ball.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Африкански фудбалски репрезентации“]] На 5 јуни 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Африкански фудбалски репрезентации“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за Африканските фудбалски репрезентации можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. <b>Забелешка</b>: Препорачано e изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: * [[Предлошка:Африкански фудбалски репрезентации]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Фудбалска репрезентација на Либија]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Месечеви мориња === [[Податотека:Astronomy_for_the_use_of_schools_and_academies_(1882)_(14577550018).jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Месечеви мориња“]] На 10 јуни 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Месечеви мориња“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со месечевите мориња можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Maria on the Moon]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Mесечево море]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Море на Дождовите]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Картагинци === [[Податотека:CarthageMap.png|десно|230п|Уредувачки ден „Картагинци“]] На 12 јуни 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Картагинци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Картагинците можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Carthaginians]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Дидона]] (Н)|[[Список на монарси на Картагина]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Предлошка:Значајни Картагинци]] (Н)|[[Ханибал Гискон]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија == Претстојни денови == === Византиски принцези === [[Податотека:Eudokia.png|десно|210п|Уредувачки ден „Византиски принцези“]] На 17 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Византиски принцези“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со византиските принцези може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Daughters of Byzantine emperors]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Марија Палеологина]] (Н)|[[Ирина Палеологина]] (Н)}} |- | 2 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 3 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Вулканска зими === [[Податотека:Volcanic_injection.svg|десно|230п|Уредувачки ден „Вулканска зими“]] На 19 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Вулканска зими“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со вулканските зими може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Volcanic winters]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 2 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 3 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Дела на Лав Толстој === [[Податотека:L.N.Tolstoy_Prokudin-Gorsky.jpg|десно|230п|Уредувачки ден „Дела на Лав Толстој“]] На 24 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Дела на Лав Толстој“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за делата на Лав Толстој може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * Забелешка: Препорачано e изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: ** [[Предлошка:Лав Толстој]] * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Works by Leo Tolstoy]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 2 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 3 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Астрономски часовници === [[Податотека:Prague Astronomical Clock.svg|десно|230п|Уредувачки ден „Астрономски часовници“]] На 26 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Астрономски часовници“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за астрономските часовници може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Astronomical clocks]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 2 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 3 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија == Поврзано == * [[Википедија:Уредувачки денови 2025/Статистика]] * [[Википедија:Уредувачки денови 2025/Известувања]] [[Категорија:Википедија:Уредувачки денови 2025| ]] [[Категорија:Википедија:Викимедија МКД во 2025 година|Уредувачки денови]] rc0bpljyf4aa9sx4xqh6f4v6ffoup7v 5381167 5381141 2025-06-17T13:52:03Z 19user99 72391 /* Список на учесници */ 5381167 wikitext text/x-wiki {| style="float:right; width:200px; border:solid #ccc 1px; margin:5px;" |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Wikimedia MKD mk.svg|150п]] |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Уредувачки денови.svg|150п]] |} {{Кратенка|ВП:УД}} Во текот на 2025 година е планирано да се одржуваат '''[[Википедија:Уредувачки денови|уредувачки денови]]'''. Уредувачките денови се изведуваат во текот на еден ден од 24 часа, со почеток во 00:00&nbsp;ч. и крај во 23:59&nbsp;ч. истиот ден. Предвид се земаат сите создадени или подобрени статии и предлошки на зададената тема од корисници на Википедија на македонски јазик кои ги пријавиле во уредувачкиот ден. '''Напомена:''' Заради избегнување на спротивставени уредувања и пишување на иста статија од двајца или повеќе корисници на Википедија на македонски јазик, секој заинтересиран учесник е пожелно да го пријави своето учество и да избере кои статии ќе ги уредува! == Признанија == Награди ќе им бидат доделени на тројцата најплодотворни учесници кои ќе имаат највисок успех при заедничкото и споено бодување од Уредувачките денови и [[Википедија:Уредувачки викенди 2025|Уредувачките викенди]]. Наградите се во облик на вредносни купони, и тоа: * Прва награда: купон во вредност од 15.000 денари. * Втора награда: купон во вредност од 9.000 денари. * Трета награда: купон во вредност од 6.000 денари. '''Важно''': За да се освои која било награда, потребно е да се исполнат следните критериуми: * да се учествува во најмалку 100 изданија на уредувачките денови и/или викенди; * да се учествува во барем 10 од 12-те календарски месеци; и * да се создадат или подобрат најмалку 150 статии, предлошки или модули. == Одржани денови == === Планини во Црна Гора === [[Податотека:Emoji u1f3d4.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Планини во Црна Гора“]] На 2 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Планини во Црна Гора“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за планините во Црна Гора можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mountains of Montenegro]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Тројан (планина)]] (Н)|[[Виситор (планина)]] (Н)|[[Јабука (планина)]] (Н)|[[Биоч]] (Н)|[[Хум (планина)]] (Н)|[[Камена Гора (планина)]] (Н)|[[Каменик (планина)]] (Н)|[[Белег (планина)]] (Н)|[[Стожина]] (Н)|[[Жилиндар]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Градина (планина)]] (Н)|[[Бјеласица]] (Н)|[[Гарач]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Његош]] (Н)|[[Врмац]] (Н)|[[Орлов Крш]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Цркви во Русија === [[Податотека:Ансамбль Успенского собора.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Цркви во Русија“]] На 7 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Цркви во Русија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за црквите во Русија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Churches in Russia]] * од Википедија на руски јазик: ** [[:ru:Категория:Церкви России]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Јужен зеленчукски храм]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Меѓународни денови на Обединетите нации === [[Податотека:UN emblem blue.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Меѓународни денови на Обединетите нации“]] На 9 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Меѓународни денови на Обединетите нации“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за Меѓународните денови на Обединетите нации можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:United Nations days]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Меѓународен ден на семејството]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Меѓународен ден на џезот]] (Н) |[[Меѓународен ден на толеранцијата]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jashko002|Jashko002]] | {{подреден список|[[Светски ден на книгата и авторското право]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Светска акција „Исчисти го светот”]] (Н)|[[Меѓународен ден на девојчето]] (Н)|[[Меѓународен ден на танцот]] (Н)|[[Светски ден на лебот]] (Н)|[[Светски ден на млекото]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Кубански стилови на музика === [[Податотека:Negro Curro Juan Cocuyo, grabado cubano del Siglo XIX.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Кубански стилови на музика“]] На 14 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Кубански стилови на музика“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со кубанските стилови на музика можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cuban styles of music]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Мамбо (музика)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Кубански рок]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Алберто Сокарас]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Два крста]] (Н)|[[Мој (песна на Армандо Манзанеро)]] (Н)|[[Обожавам (песна)]] (Н)|[[Се и ништо]] (Н)|[[Црни цвеќиња]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Болеро]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Древна технологија === [[Податотека:Antikythera mechanism.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Древна технологија“]] На 16 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Древна технологија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со древната технологија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Ancient technology]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Katerina1010|Katerina1010]] | {{подреден список|[[Шенус]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jashko002|Jashko002]] | {{подреден список|[[Мамантео]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] | {{подреден список|[[Фрикторија]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Џерван]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Архимедова канџа]] (Н)}} |- | 6 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Рударење на сол]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Советски пронајдоци === [[Податотека:Fialka,_Russian_rotary_cypher_machine,_detail.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Советски пронајдоци“]] На 21 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Советски пронајдоци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со советските пронајдоци можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Soviet inventions]] * од Википедија на руски јазик: ** [[:ru:Категория:Изобретения СССР]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Вселенски костум]] (Н)|[[Победит]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Кислороден коктел]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Аеросанка]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Викиншка уметност === [[Податотека:Viking - Whale-Bone Plaque - Walters 711169.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Викиншка уметност“]] На 23 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Викиншка уметност“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со викиншката уметност можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Viking art]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Шиенско животно]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Один од Лејре]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Средновековна скандинавска архитектура]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Министерства на Литванија === [[Податотека:Flag_of_Lithuania.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Министерства на Литванија“]] На 28 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Министерства на Литванија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за министерствата на Литванија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Government ministries of Lithuania]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Министерство за правда (Литванија)]] (Н)|[[Министерство за здравство (Литванија)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Министерство за култура на Литванија]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Министерство за енергетика (Литванија)]] (Н)|[[Министерство за животна средина (Литванија)]] (Н)|[[Предлошка:Влада на Литванија]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Министерство за земјоделство (Литванија)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Веганство === [[Податотека:Vegan friendly icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Веганство“]] На 30 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Веганство“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со веганството можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Veganism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Natasa Stardelova|Natasa Stardelova]] | {{подреден список|[[Пост со сок]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Веганманија]] (Н)|[[Вегански дизајн]] (Н)|[[Вегански сапун]] (Н)|[[Abillion]] (Н)|[[Post Punk Kitchen]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Марш за да се затворат сите кланици]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Змејови === [[Податотека:Vietnamese Dragon green.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Змејови“]] На 4 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Змејови“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со змејовите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Dragons]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Лотан]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Ушумгалу]] (Н)|[[Башму]] (Н)|[[Мушмаху]] (Н)|[[Тели (змеј)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Ладон (митологија)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce Wiki]] | {{подреден список|[[Чума (слика)]] (Н)|[[Големиот црвен змеј (слики)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Цркви во Швајцарија === [[Податотека:Église orthodoxe russe, Genève 2.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Цркви во Швајцарија“]] На 6 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Цркви во Швајцарија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за црквите во Швајцарија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Churches in Switzerland]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Исусовска црква, Луцерн]] (Н)|[[Џовани Антонио Пелегрини]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Опатија Филе-Дие]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Црква на Светиот дух (Берн)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Црква „Свети Никола“ (Ереманс)]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce Wiki]] | {{подреден список|[[Капела Свети Гал (Санкт Гален)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Капиталистички системи === [[Податотека:Anti-capitalism_color—_Restored.png|десно|240п|Уредувачки ден „Капиталистички системи“]] На 11 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Капиталистички системи“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со капиталистичките системи можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Capitalist systems]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce Wiki]] | {{подреден список|[[Грофот (филм)]] (Н)|[[Општа идеја за револуцијата во деветнаесеттиот век]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Надзорен капитализам]] (Н)|[[Корпоративен капитализам]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Технокапитализам]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Дакијци === [[Податотека:Dacian symbols.png|десно|240п|Уредувачки ден „Дакијци“]] На 13 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Дакијци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Дакијците можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Dacians]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce WIki]] | {{подреден список|[[Гебелеизис]] (Н)|[[Дерзелас]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Слободни Дакијци]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Буребиста]] (Н)| [[Москон]] (Н)| [[Ремакс]] (Н)| [[Скорило]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Меда од Одесос]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Шлем од Перету]] (Н)|[[Шлем од Аџигиол]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Злосторнички организации === [[Податотека:Handcuffs_icon.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Злосторнички организации“]] На 18 февруари 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Злосторнички организации“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со злосторничките организации може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Criminal groups and organizations]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Криминално семејство Ал-Зеин]] (Н)|[[Франкфуртска мафија]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Хакерска група]] (Н)|[[Акира (уценувачки софтвер)]] (Н)|[[Зоран Манасков]] (Н)|[[Бајруш Сејдиу]] (Н)|[[Ромео Живиќ]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Фалсификување]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Револуционерни движења === [[Податотека:Sloboda ili smrt logo.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Револуционерни движења“]] На 20 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Револуционерни движења“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со револуционерните движења можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Revolutionary movements]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Хозе Дејвид Кабело]] (Н)|[[Глена Кабело]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Револуционерно движење]] (Н)|[[Револуционерен фронт (Шведска)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Народноослободителен фонд]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[КелКел]] (Н)|[[Движење на револуционерите од 25 јануари]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Дијаманти === [[Податотека:Diamond-dimd15a.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Дијаманти“]] На 25 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Дијаманти“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со дијамантите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Diamond]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Меморијален дијамант]] (Н)|[[Груб дијамант]] (Н)|[[Дијамантски нож]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник: Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Дијамантски фонд]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Борт]] (Н)|[[Опенхајмер (дијамант)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Старогрчки женски филозофи === [[Податотека:Aspasie Pio-Clementino Inv272.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Старогрчки женски филозофи“]] На 27 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Старогрчки женски филозофи“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за старогрчките женски филозофи можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Ancient Greek women philosophers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Клеопатра (алхемичарка)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Аригнота]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Темистоклеја]] (Н)|[[Темиста од Лампсак]] (Н)|[[Леонтион]] (Н)|[[Аксиотеја Флиуска]] (Н)|[[Ластенеја Мантинејска]] (Н)|[[Миро Родоска]] (Н)|[[Арета Киренска]] (Н)|[[Птолемаида Киренска]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Министерства на Ерменија === [[Податотека:Flag of Armenia.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Министерства на Ерменија“]] На 4 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Министерства на Ерменија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за министерствата на Ерменија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Government ministries of Armenia]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Министерство за животна средина (Ерменија)]] (Н)|[[Министерство за транспорт и врски (Ерменија)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Министерство за здравство (Ерменија)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Пештерски слики === [[Податотека:SantaCruz-CuevaManos-P2210651b.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Пештерски слики“]] На 6 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Пештерски слики“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за пештерските слики можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cave paintings]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Тамбунска карпеста уметност]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Шабо (пештера)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Цркви во Австралија === [[Податотека:GoulburnStSaviour'sCathedral.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Цркви во Австралија“]] На 11 март 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Цркви во Австралија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за црквите во Австралија може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Churches in Australia]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква „Св. Јован Крстител“ - Џилонг]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква „Св. Никола“ - Престон]] (Н)|[[Македонска православна црква „Св. Петка“ - Мил Парк]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Црква Пресвета Богородица на Светото срце, Рендвик]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква „Св. Димитрија Солунски“, Спрингвејл]] (Н)|[[Македонска православна катедрала „Успение на Пресвета Богородица“, Сиденхам]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква Св. Пророк Илија, Футскреј]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Волфова награда === [[Податотека:Wolf Foundation Logo.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Волфова награда“]] На 13 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Волфова награда“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Волфовата награда можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Wolf Prizes]] <b>Забелешка:</b> Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: * [[Предлошка:Волфова награда]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Vesnasocijal|Vesnasocijal]] | {{подреден список|[[Рикардо Волф]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Волфова награда за хемија]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Андре Веј]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Културно наследство на Србија === [[Податотека:Coat_of_arms_of_Serbia.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Србија“]] На 18 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Културно наследство на Србија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со културното наследство на Србија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cultural heritage of Serbia]] * од Википедија на српски јазик: ** [[:sr:Категорија:Непокретна културна добра у Србији]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Спомен-куќа на Вук Стефановиќ Караџиќ во Тршиќ]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Рудна Глава]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Праисториска уметност === [[Податотека:Ankara_Muzeum_B19-36.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Праисториска уметност“]] На 20 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Праисториска уметноста“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со праисториската уметност можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Prehistoric art]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Видовданка]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Рендгенски стил на уметност]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Петроглиф]] (Н)|[[Пештерско сликарство]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Урбани легенди === [[Податотека:Shadowman-3.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Урбани легенди“]] На 25 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Урбани легенди“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за урбаните легенди можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Urban legends]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Ѓаволско дрво]] (Н)|[[Слонови гробишта]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Проклетство на Тамерлан]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Сепак се врти]] (Н)|[[Мит за нецелосно користење на мозокот]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Светолуцијци === [[Податотека:Flag_of_Saint_Lucia.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Светолуцијци“]] На 27 март 2025 година ќе е одржан уредувачки ден на тема „Светолуцијци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за Светолуцијците можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Saint Lucian people]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Џозеф Соломон (убиец)]] (Н)|[[Предлошка:Селектори на светолуциската фудбалска репрезентација]] (Н)|[[Кингсли Армстронг]] (Н)|[[Касим Луис]] (Н)|[[Карсон Милар]] (Н)|[[Теренс Каро]] (Н)|[[Ален Провиденс]] (Н)|[[Френсис Мекдоналд (фудбалер)]] (Н)|}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Родерик Волкот]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Џон Одлум]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Британска мода === [[Податотека:Queen_Elizabeth_II_on_her_Coronation_Day_(cropped).jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Британска мода“]] На 1 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Британска мода“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со британската мода можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:British fashion]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Џими Чу]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Амброу]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Фустан од остриги]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Фантомска нишка]] (Н)|[[Синоќа во Сохо]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Саат-кули === [[Податотека:Clock_Tower_of_Bitola.jpg|десно|200п|Уредувачки ден „Саат-кули“]] На 3 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Саат-кули“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со саат-кулите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Clock towers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Талбургтор]] (Н)|[[Дубровничка камбанарија]] (Н)|[[Саат-кула (Приштина)]] (Н)|[[Сараевска саат-кула]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] |{{подреден список|[[Саат-кула Манара]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Царинарница (Шангај)]] (Н)|[[Железничка станица Сержи-Сен-Кристоф]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Саат-кула (Хонгконг)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Роми === [[Податотека:Flag_of_the_Romani_people.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Роми“]] На 8 април 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Роми“. Потфатот е дел од иницијативата за одбележување на Меѓународниот ден на Ромите во 2025 година во повеќе земји во светот, поттикната од страна на Викимедија Србија, којашто има за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со Ромите и ромската култура на Википедија. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за и во врска со Ромите е препорачано да се користи [[meta:International Roma Day Edit-a-thon 2025/Article lists#People|потсписокот на предложени личности]] во рамки на глобалната иницијатива „Меѓународен ден на Ромите 2025“. ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Сара Хименес Хименес]] (Н)|[[Сретен Мирковиќ]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Гина Рањичиќ]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Калеи (велшки Роми)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Velkovski.b |Velkovski.b]] | {{подреден список|[[Марио Маја]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Stojnaa|Stojnaa]] | {{подреден список|[[Рoм барo]] (Н)}} |- | 6 | [[Корисник:Doni12345|Doni12345]] | {{подреден список|[[Гаѓо (термин)]] (Н)}} |- | 7 | [[Корисник:Baek147|Baek147]] | {{подреден список|[[Ромска книжевност]] (Н)}} |- | 8 | [[Корисник:Banja147|Banja147]] | {{подреден список|[[Емил Абаз]] (Н)}} |- | 9 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Оѓила]] (Н)}} |- | 10 | [[Корисник:Gorandonevski|Gorandonevski]] | {{подреден список|[[Лекша Мануш]] (Н)}} |- | 11 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Анжелика Биелова]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Огледала во уметноста === [[Податотека:C_W_Eckersberg_1841_-_Kvinde_foran_et_spejl.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Огледала во уметноста“]] На 10 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Огледала во уметноста“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за oгледалата во уметноста можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mirrors in art]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Венера пред огледало]] (Н)|[[Жена пред огледало]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Вештини за опстанок === [[Податотека:Campfire_Pinecone.png|десно|210п|Уредувачки ден „Вештини за опстанок“]] На 15 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Вештини за опстанок“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со вештините за опстанок можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Survival skills]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Маскирање]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Болка === [[Податотека:Wrist_pain.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Болка“]] На 17 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Болка“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со болката можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Pain]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Грлобол]] (Н)|[[Грбобол]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Неоромантизам === [[Податотека:Pena-medio-cut.JPG|десно|210п|Уредувачки ден „Неоромантизам“]] На 22 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Неоромантизам“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со неоромантизмот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Neo-romanticism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Џорџ Ворнер Ален]] (Н)|[[Млада Естонија]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Александар Ѓокиќ (архитект)]] (Н)|[[Неоромантизам (музика)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Молња === [[Податотека:Lightning--.svg|десно|190п|Уредувачки ден „Молња“]] На 24 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Молња“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со молњата можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Lightning]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Црвен виленик]] (Н)|[[Грмежлива бура]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Астрафобија]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Канибализам === [[Податотека:Theodore_de_Bry_-_America_tertia_pars_4.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Канибализам“]] На 29 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Канибализам“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со канибализамот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cannibalism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Куру (болест)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Егзоканибализам]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Автоканибализам]] (Н)|[[Ендоканибализам]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Тајни здруженија === [[Податотека:Secret_Society_Buildings_New_Haven.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Тајни здруженија“]] На 1 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Тајни здруженија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со тајните здруженија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Secret societies]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Алумбрадоси]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Секта]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Барокно вајарство === [[Податотека:Rom,_Santa_Maria_della_Vittoria,_Die_Verzückung_der_Heiligen_Theresa_(Bernini).jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Барокно вајарство“]] На 6 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Барокно вајарство“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со барокното вајарство можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Baroque sculpture]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Давид (Бернини)]] (Н)|[[Џулијано Финели]] (Н)|[[Доменико Гвиди]] (Н)|[[Аполон и Дафне (Бернини)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник: Chnitke| Chnitke]] | {{подреден список|[[Иноченцо Спинаци]] (Н)|[[Франц Ксавер Месершмит]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Педро Ернандес (вајар)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Момче со змеј]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Столб на чумата (Марибор)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Каросериски делови на автомобили === [[Податотека:Car.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Каросериски делови на автомобили“]] На 8 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Каросериски делови на автомобили“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со каросериските делови на автомобилите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Automotive body parts]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Наслон за раце]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Одбојник]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Грбови со рози === [[Податотека:Coat_of_arms_of_Montreal.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Грбови со рози“]] На 13 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Грбови со рози“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со грбовите со рози можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Coats of arms with roses]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Грб на Урсинов]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Грб на Монтреал]] (Н)|[[Грб на Шефилдски универзитет]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Грб на Виган]] (Н)|[[Грб на Брадфорд]] (Н)|[[Грб на Универзитетот Ланкастер]] (Н)|[[Грб на Западен Јоркшир]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Грб на Алберта]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Пчеларство === [[Податотека:Abelhas em favo de mel.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Пчеларство“]] На 15 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Пчеларство“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите од областа на пчеларството можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Beekeeping]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Пчелар]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Руска медоносна пчела]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Медарка]] (Н)|[[Apinae]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Митолошки книги === [[Податотека:J. Howe & Co. books, 1830.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Митолошки книги“]] На 20 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Митолошки книги“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за митолошките книги можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mythology books]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Митос]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Теогонија]] (Н)|[[Митологија (книга)]] (Н)|[[Митологии (книга)]] (Н)|[[Човекот и неговите симболи]] (Н)|[[Херојот со илјада лица]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Сказни од браќата Грим]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Од Атлантида до сфингата]] (Н)|[[Рагнарок: Добата на оган и чакал]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Антикорупциски мерки === [[Податотека:9_-_euro_bank_notes_hidden_in_sleeve_-_white_background_-_royalty_free,_without_copyright,_public_domain_photo_image.JPG|десно|210п|Уредувачки ден „Антикорупциски мерки“]] На 22 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Антикорупциски мерки“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со антикорупциските мерки можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Anti-corruption measures]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Антикорупција]] (Н)|[[Економска транспарентност]] (Н)|[[Пакт за интегритет]] (Н)|[[Условеност]] (Н)|[[Врзана меѓународна помош]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Буџетска одговорност во Европската Унија]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Министерства на Руската Империја === [[Податотека:Flag_of_Russia.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Министерства на Руската Империја“]] На 27 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Министерства на Руската Империја“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за министерствата на Руската Империја можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Government ministries of the Russian Empire]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Министерство за надворешни работи на Руското Царство]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Министерство за верски работи и јавно образование (Руска Империја)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Биолошки рекорди === [[Податотека:Robert_Wadlow_postcard.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Биолошки рекорди“]] На 29 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Биолошки рекорди“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со биолошките рекорди можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Biological records]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Ајана Вилијамс]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Биг Џејк (коњ)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Самсон (коњ)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Маријам Набатанзи]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Игри со карти === [[Податотека:Cards-J-Diamond.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Игри со карти“]] На 3 јуни 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Игри со карти“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со игрите со карти можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Card games]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Реми]] (Н)|[[Адут (карташки игри)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Африкански фудбалски репрезентации === [[Податотека:Soccer_ball.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Африкански фудбалски репрезентации“]] На 5 јуни 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Африкански фудбалски репрезентации“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за Африканските фудбалски репрезентации можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. <b>Забелешка</b>: Препорачано e изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: * [[Предлошка:Африкански фудбалски репрезентации]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Фудбалска репрезентација на Либија]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Месечеви мориња === [[Податотека:Astronomy_for_the_use_of_schools_and_academies_(1882)_(14577550018).jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Месечеви мориња“]] На 10 јуни 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Месечеви мориња“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со месечевите мориња можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Maria on the Moon]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Mесечево море]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Море на Дождовите]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Картагинци === [[Податотека:CarthageMap.png|десно|230п|Уредувачки ден „Картагинци“]] На 12 јуни 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Картагинци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Картагинците можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Carthaginians]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Дидона]] (Н)|[[Список на монарси на Картагина]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Предлошка:Значајни Картагинци]] (Н)|[[Ханибал Гискон]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија == Претстојни денови == === Византиски принцези === [[Податотека:Eudokia.png|десно|210п|Уредувачки ден „Византиски принцези“]] На 17 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Византиски принцези“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со византиските принцези може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Daughters of Byzantine emperors]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Марија Палеологина]] (Н)|[[Ирина Палеологина]] (Н)|[[Теодора Кантакузина]] (Н)}} |- | 2 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 3 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Вулканска зими === [[Податотека:Volcanic_injection.svg|десно|230п|Уредувачки ден „Вулканска зими“]] На 19 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Вулканска зими“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со вулканските зими може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Volcanic winters]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 2 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 3 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Дела на Лав Толстој === [[Податотека:L.N.Tolstoy_Prokudin-Gorsky.jpg|десно|230п|Уредувачки ден „Дела на Лав Толстој“]] На 24 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Дела на Лав Толстој“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за делата на Лав Толстој може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * Забелешка: Препорачано e изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: ** [[Предлошка:Лав Толстој]] * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Works by Leo Tolstoy]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 2 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 3 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Астрономски часовници === [[Податотека:Prague Astronomical Clock.svg|десно|230п|Уредувачки ден „Астрономски часовници“]] На 26 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Астрономски часовници“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за астрономските часовници може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Astronomical clocks]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 2 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 3 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија == Поврзано == * [[Википедија:Уредувачки денови 2025/Статистика]] * [[Википедија:Уредувачки денови 2025/Известувања]] [[Категорија:Википедија:Уредувачки денови 2025| ]] [[Категорија:Википедија:Викимедија МКД во 2025 година|Уредувачки денови]] 7soidlw2eoglwkh9vxbiyu3alrw1qny 5381230 5381167 2025-06-17T17:28:04Z Jtasevski123 69538 /* Список на учесници */ 5381230 wikitext text/x-wiki {| style="float:right; width:200px; border:solid #ccc 1px; margin:5px;" |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Wikimedia MKD mk.svg|150п]] |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Уредувачки денови.svg|150п]] |} {{Кратенка|ВП:УД}} Во текот на 2025 година е планирано да се одржуваат '''[[Википедија:Уредувачки денови|уредувачки денови]]'''. Уредувачките денови се изведуваат во текот на еден ден од 24 часа, со почеток во 00:00&nbsp;ч. и крај во 23:59&nbsp;ч. истиот ден. Предвид се земаат сите создадени или подобрени статии и предлошки на зададената тема од корисници на Википедија на македонски јазик кои ги пријавиле во уредувачкиот ден. '''Напомена:''' Заради избегнување на спротивставени уредувања и пишување на иста статија од двајца или повеќе корисници на Википедија на македонски јазик, секој заинтересиран учесник е пожелно да го пријави своето учество и да избере кои статии ќе ги уредува! == Признанија == Награди ќе им бидат доделени на тројцата најплодотворни учесници кои ќе имаат највисок успех при заедничкото и споено бодување од Уредувачките денови и [[Википедија:Уредувачки викенди 2025|Уредувачките викенди]]. Наградите се во облик на вредносни купони, и тоа: * Прва награда: купон во вредност од 15.000 денари. * Втора награда: купон во вредност од 9.000 денари. * Трета награда: купон во вредност од 6.000 денари. '''Важно''': За да се освои која било награда, потребно е да се исполнат следните критериуми: * да се учествува во најмалку 100 изданија на уредувачките денови и/или викенди; * да се учествува во барем 10 од 12-те календарски месеци; и * да се создадат или подобрат најмалку 150 статии, предлошки или модули. == Одржани денови == === Планини во Црна Гора === [[Податотека:Emoji u1f3d4.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Планини во Црна Гора“]] На 2 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Планини во Црна Гора“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за планините во Црна Гора можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mountains of Montenegro]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Тројан (планина)]] (Н)|[[Виситор (планина)]] (Н)|[[Јабука (планина)]] (Н)|[[Биоч]] (Н)|[[Хум (планина)]] (Н)|[[Камена Гора (планина)]] (Н)|[[Каменик (планина)]] (Н)|[[Белег (планина)]] (Н)|[[Стожина]] (Н)|[[Жилиндар]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Градина (планина)]] (Н)|[[Бјеласица]] (Н)|[[Гарач]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Његош]] (Н)|[[Врмац]] (Н)|[[Орлов Крш]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Цркви во Русија === [[Податотека:Ансамбль Успенского собора.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Цркви во Русија“]] На 7 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Цркви во Русија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за црквите во Русија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Churches in Russia]] * од Википедија на руски јазик: ** [[:ru:Категория:Церкви России]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Јужен зеленчукски храм]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Меѓународни денови на Обединетите нации === [[Податотека:UN emblem blue.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Меѓународни денови на Обединетите нации“]] На 9 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Меѓународни денови на Обединетите нации“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за Меѓународните денови на Обединетите нации можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:United Nations days]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Меѓународен ден на семејството]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Меѓународен ден на џезот]] (Н) |[[Меѓународен ден на толеранцијата]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jashko002|Jashko002]] | {{подреден список|[[Светски ден на книгата и авторското право]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Светска акција „Исчисти го светот”]] (Н)|[[Меѓународен ден на девојчето]] (Н)|[[Меѓународен ден на танцот]] (Н)|[[Светски ден на лебот]] (Н)|[[Светски ден на млекото]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Кубански стилови на музика === [[Податотека:Negro Curro Juan Cocuyo, grabado cubano del Siglo XIX.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Кубански стилови на музика“]] На 14 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Кубански стилови на музика“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со кубанските стилови на музика можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cuban styles of music]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Мамбо (музика)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Кубански рок]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Алберто Сокарас]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Два крста]] (Н)|[[Мој (песна на Армандо Манзанеро)]] (Н)|[[Обожавам (песна)]] (Н)|[[Се и ништо]] (Н)|[[Црни цвеќиња]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Болеро]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Древна технологија === [[Податотека:Antikythera mechanism.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Древна технологија“]] На 16 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Древна технологија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со древната технологија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Ancient technology]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Katerina1010|Katerina1010]] | {{подреден список|[[Шенус]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jashko002|Jashko002]] | {{подреден список|[[Мамантео]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] | {{подреден список|[[Фрикторија]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Џерван]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Архимедова канџа]] (Н)}} |- | 6 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Рударење на сол]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Советски пронајдоци === [[Податотека:Fialka,_Russian_rotary_cypher_machine,_detail.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Советски пронајдоци“]] На 21 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Советски пронајдоци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со советските пронајдоци можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Soviet inventions]] * од Википедија на руски јазик: ** [[:ru:Категория:Изобретения СССР]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Вселенски костум]] (Н)|[[Победит]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Кислороден коктел]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Аеросанка]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Викиншка уметност === [[Податотека:Viking - Whale-Bone Plaque - Walters 711169.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Викиншка уметност“]] На 23 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Викиншка уметност“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со викиншката уметност можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Viking art]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Шиенско животно]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Один од Лејре]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Средновековна скандинавска архитектура]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Министерства на Литванија === [[Податотека:Flag_of_Lithuania.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Министерства на Литванија“]] На 28 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Министерства на Литванија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за министерствата на Литванија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Government ministries of Lithuania]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Министерство за правда (Литванија)]] (Н)|[[Министерство за здравство (Литванија)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Министерство за култура на Литванија]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Министерство за енергетика (Литванија)]] (Н)|[[Министерство за животна средина (Литванија)]] (Н)|[[Предлошка:Влада на Литванија]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Министерство за земјоделство (Литванија)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Веганство === [[Податотека:Vegan friendly icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Веганство“]] На 30 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Веганство“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со веганството можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Veganism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Natasa Stardelova|Natasa Stardelova]] | {{подреден список|[[Пост со сок]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Веганманија]] (Н)|[[Вегански дизајн]] (Н)|[[Вегански сапун]] (Н)|[[Abillion]] (Н)|[[Post Punk Kitchen]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Марш за да се затворат сите кланици]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Змејови === [[Податотека:Vietnamese Dragon green.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Змејови“]] На 4 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Змејови“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со змејовите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Dragons]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Лотан]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Ушумгалу]] (Н)|[[Башму]] (Н)|[[Мушмаху]] (Н)|[[Тели (змеј)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Ладон (митологија)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce Wiki]] | {{подреден список|[[Чума (слика)]] (Н)|[[Големиот црвен змеј (слики)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Цркви во Швајцарија === [[Податотека:Église orthodoxe russe, Genève 2.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Цркви во Швајцарија“]] На 6 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Цркви во Швајцарија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за црквите во Швајцарија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Churches in Switzerland]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Исусовска црква, Луцерн]] (Н)|[[Џовани Антонио Пелегрини]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Опатија Филе-Дие]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Црква на Светиот дух (Берн)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Црква „Свети Никола“ (Ереманс)]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce Wiki]] | {{подреден список|[[Капела Свети Гал (Санкт Гален)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Капиталистички системи === [[Податотека:Anti-capitalism_color—_Restored.png|десно|240п|Уредувачки ден „Капиталистички системи“]] На 11 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Капиталистички системи“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со капиталистичките системи можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Capitalist systems]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce Wiki]] | {{подреден список|[[Грофот (филм)]] (Н)|[[Општа идеја за револуцијата во деветнаесеттиот век]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Надзорен капитализам]] (Н)|[[Корпоративен капитализам]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Технокапитализам]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Дакијци === [[Податотека:Dacian symbols.png|десно|240п|Уредувачки ден „Дакијци“]] На 13 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Дакијци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Дакијците можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Dacians]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce WIki]] | {{подреден список|[[Гебелеизис]] (Н)|[[Дерзелас]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Слободни Дакијци]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Буребиста]] (Н)| [[Москон]] (Н)| [[Ремакс]] (Н)| [[Скорило]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Меда од Одесос]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Шлем од Перету]] (Н)|[[Шлем од Аџигиол]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Злосторнички организации === [[Податотека:Handcuffs_icon.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Злосторнички организации“]] На 18 февруари 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Злосторнички организации“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со злосторничките организации може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Criminal groups and organizations]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Криминално семејство Ал-Зеин]] (Н)|[[Франкфуртска мафија]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Хакерска група]] (Н)|[[Акира (уценувачки софтвер)]] (Н)|[[Зоран Манасков]] (Н)|[[Бајруш Сејдиу]] (Н)|[[Ромео Живиќ]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Фалсификување]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Револуционерни движења === [[Податотека:Sloboda ili smrt logo.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Револуционерни движења“]] На 20 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Револуционерни движења“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со револуционерните движења можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Revolutionary movements]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Хозе Дејвид Кабело]] (Н)|[[Глена Кабело]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Револуционерно движење]] (Н)|[[Револуционерен фронт (Шведска)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Народноослободителен фонд]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[КелКел]] (Н)|[[Движење на револуционерите од 25 јануари]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Дијаманти === [[Податотека:Diamond-dimd15a.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Дијаманти“]] На 25 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Дијаманти“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со дијамантите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Diamond]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Меморијален дијамант]] (Н)|[[Груб дијамант]] (Н)|[[Дијамантски нож]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник: Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Дијамантски фонд]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Борт]] (Н)|[[Опенхајмер (дијамант)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Старогрчки женски филозофи === [[Податотека:Aspasie Pio-Clementino Inv272.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Старогрчки женски филозофи“]] На 27 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Старогрчки женски филозофи“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за старогрчките женски филозофи можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Ancient Greek women philosophers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Клеопатра (алхемичарка)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Аригнота]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Темистоклеја]] (Н)|[[Темиста од Лампсак]] (Н)|[[Леонтион]] (Н)|[[Аксиотеја Флиуска]] (Н)|[[Ластенеја Мантинејска]] (Н)|[[Миро Родоска]] (Н)|[[Арета Киренска]] (Н)|[[Птолемаида Киренска]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Министерства на Ерменија === [[Податотека:Flag of Armenia.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Министерства на Ерменија“]] На 4 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Министерства на Ерменија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за министерствата на Ерменија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Government ministries of Armenia]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Министерство за животна средина (Ерменија)]] (Н)|[[Министерство за транспорт и врски (Ерменија)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Министерство за здравство (Ерменија)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Пештерски слики === [[Податотека:SantaCruz-CuevaManos-P2210651b.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Пештерски слики“]] На 6 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Пештерски слики“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за пештерските слики можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cave paintings]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Тамбунска карпеста уметност]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Шабо (пештера)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Цркви во Австралија === [[Податотека:GoulburnStSaviour'sCathedral.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Цркви во Австралија“]] На 11 март 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Цркви во Австралија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за црквите во Австралија може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Churches in Australia]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква „Св. Јован Крстител“ - Џилонг]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква „Св. Никола“ - Престон]] (Н)|[[Македонска православна црква „Св. Петка“ - Мил Парк]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Црква Пресвета Богородица на Светото срце, Рендвик]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква „Св. Димитрија Солунски“, Спрингвејл]] (Н)|[[Македонска православна катедрала „Успение на Пресвета Богородица“, Сиденхам]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква Св. Пророк Илија, Футскреј]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Волфова награда === [[Податотека:Wolf Foundation Logo.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Волфова награда“]] На 13 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Волфова награда“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Волфовата награда можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Wolf Prizes]] <b>Забелешка:</b> Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: * [[Предлошка:Волфова награда]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Vesnasocijal|Vesnasocijal]] | {{подреден список|[[Рикардо Волф]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Волфова награда за хемија]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Андре Веј]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Културно наследство на Србија === [[Податотека:Coat_of_arms_of_Serbia.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Србија“]] На 18 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Културно наследство на Србија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со културното наследство на Србија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cultural heritage of Serbia]] * од Википедија на српски јазик: ** [[:sr:Категорија:Непокретна културна добра у Србији]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Спомен-куќа на Вук Стефановиќ Караџиќ во Тршиќ]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Рудна Глава]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Праисториска уметност === [[Податотека:Ankara_Muzeum_B19-36.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Праисториска уметност“]] На 20 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Праисториска уметноста“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со праисториската уметност можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Prehistoric art]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Видовданка]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Рендгенски стил на уметност]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Петроглиф]] (Н)|[[Пештерско сликарство]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Урбани легенди === [[Податотека:Shadowman-3.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Урбани легенди“]] На 25 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Урбани легенди“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за урбаните легенди можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Urban legends]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Ѓаволско дрво]] (Н)|[[Слонови гробишта]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Проклетство на Тамерлан]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Сепак се врти]] (Н)|[[Мит за нецелосно користење на мозокот]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Светолуцијци === [[Податотека:Flag_of_Saint_Lucia.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Светолуцијци“]] На 27 март 2025 година ќе е одржан уредувачки ден на тема „Светолуцијци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за Светолуцијците можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Saint Lucian people]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Џозеф Соломон (убиец)]] (Н)|[[Предлошка:Селектори на светолуциската фудбалска репрезентација]] (Н)|[[Кингсли Армстронг]] (Н)|[[Касим Луис]] (Н)|[[Карсон Милар]] (Н)|[[Теренс Каро]] (Н)|[[Ален Провиденс]] (Н)|[[Френсис Мекдоналд (фудбалер)]] (Н)|}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Родерик Волкот]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Џон Одлум]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Британска мода === [[Податотека:Queen_Elizabeth_II_on_her_Coronation_Day_(cropped).jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Британска мода“]] На 1 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Британска мода“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со британската мода можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:British fashion]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Џими Чу]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Амброу]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Фустан од остриги]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Фантомска нишка]] (Н)|[[Синоќа во Сохо]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Саат-кули === [[Податотека:Clock_Tower_of_Bitola.jpg|десно|200п|Уредувачки ден „Саат-кули“]] На 3 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Саат-кули“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со саат-кулите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Clock towers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Талбургтор]] (Н)|[[Дубровничка камбанарија]] (Н)|[[Саат-кула (Приштина)]] (Н)|[[Сараевска саат-кула]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] |{{подреден список|[[Саат-кула Манара]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Царинарница (Шангај)]] (Н)|[[Железничка станица Сержи-Сен-Кристоф]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Саат-кула (Хонгконг)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Роми === [[Податотека:Flag_of_the_Romani_people.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Роми“]] На 8 април 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Роми“. Потфатот е дел од иницијативата за одбележување на Меѓународниот ден на Ромите во 2025 година во повеќе земји во светот, поттикната од страна на Викимедија Србија, којашто има за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со Ромите и ромската култура на Википедија. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за и во врска со Ромите е препорачано да се користи [[meta:International Roma Day Edit-a-thon 2025/Article lists#People|потсписокот на предложени личности]] во рамки на глобалната иницијатива „Меѓународен ден на Ромите 2025“. ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Сара Хименес Хименес]] (Н)|[[Сретен Мирковиќ]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Гина Рањичиќ]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Калеи (велшки Роми)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Velkovski.b |Velkovski.b]] | {{подреден список|[[Марио Маја]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Stojnaa|Stojnaa]] | {{подреден список|[[Рoм барo]] (Н)}} |- | 6 | [[Корисник:Doni12345|Doni12345]] | {{подреден список|[[Гаѓо (термин)]] (Н)}} |- | 7 | [[Корисник:Baek147|Baek147]] | {{подреден список|[[Ромска книжевност]] (Н)}} |- | 8 | [[Корисник:Banja147|Banja147]] | {{подреден список|[[Емил Абаз]] (Н)}} |- | 9 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Оѓила]] (Н)}} |- | 10 | [[Корисник:Gorandonevski|Gorandonevski]] | {{подреден список|[[Лекша Мануш]] (Н)}} |- | 11 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Анжелика Биелова]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Огледала во уметноста === [[Податотека:C_W_Eckersberg_1841_-_Kvinde_foran_et_spejl.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Огледала во уметноста“]] На 10 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Огледала во уметноста“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за oгледалата во уметноста можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mirrors in art]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Венера пред огледало]] (Н)|[[Жена пред огледало]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Вештини за опстанок === [[Податотека:Campfire_Pinecone.png|десно|210п|Уредувачки ден „Вештини за опстанок“]] На 15 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Вештини за опстанок“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со вештините за опстанок можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Survival skills]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Маскирање]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Болка === [[Податотека:Wrist_pain.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Болка“]] На 17 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Болка“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со болката можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Pain]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Грлобол]] (Н)|[[Грбобол]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Неоромантизам === [[Податотека:Pena-medio-cut.JPG|десно|210п|Уредувачки ден „Неоромантизам“]] На 22 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Неоромантизам“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со неоромантизмот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Neo-romanticism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Џорџ Ворнер Ален]] (Н)|[[Млада Естонија]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Александар Ѓокиќ (архитект)]] (Н)|[[Неоромантизам (музика)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Молња === [[Податотека:Lightning--.svg|десно|190п|Уредувачки ден „Молња“]] На 24 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Молња“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со молњата можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Lightning]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Црвен виленик]] (Н)|[[Грмежлива бура]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Астрафобија]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Канибализам === [[Податотека:Theodore_de_Bry_-_America_tertia_pars_4.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Канибализам“]] На 29 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Канибализам“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со канибализамот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cannibalism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Куру (болест)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Егзоканибализам]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Автоканибализам]] (Н)|[[Ендоканибализам]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Тајни здруженија === [[Податотека:Secret_Society_Buildings_New_Haven.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Тајни здруженија“]] На 1 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Тајни здруженија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со тајните здруженија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Secret societies]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Алумбрадоси]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Секта]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Барокно вајарство === [[Податотека:Rom,_Santa_Maria_della_Vittoria,_Die_Verzückung_der_Heiligen_Theresa_(Bernini).jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Барокно вајарство“]] На 6 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Барокно вајарство“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со барокното вајарство можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Baroque sculpture]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Давид (Бернини)]] (Н)|[[Џулијано Финели]] (Н)|[[Доменико Гвиди]] (Н)|[[Аполон и Дафне (Бернини)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник: Chnitke| Chnitke]] | {{подреден список|[[Иноченцо Спинаци]] (Н)|[[Франц Ксавер Месершмит]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Педро Ернандес (вајар)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Момче со змеј]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Столб на чумата (Марибор)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Каросериски делови на автомобили === [[Податотека:Car.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Каросериски делови на автомобили“]] На 8 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Каросериски делови на автомобили“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со каросериските делови на автомобилите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Automotive body parts]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Наслон за раце]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Одбојник]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Грбови со рози === [[Податотека:Coat_of_arms_of_Montreal.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Грбови со рози“]] На 13 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Грбови со рози“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со грбовите со рози можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Coats of arms with roses]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Грб на Урсинов]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Грб на Монтреал]] (Н)|[[Грб на Шефилдски универзитет]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Грб на Виган]] (Н)|[[Грб на Брадфорд]] (Н)|[[Грб на Универзитетот Ланкастер]] (Н)|[[Грб на Западен Јоркшир]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Грб на Алберта]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Пчеларство === [[Податотека:Abelhas em favo de mel.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Пчеларство“]] На 15 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Пчеларство“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите од областа на пчеларството можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Beekeeping]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Пчелар]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Руска медоносна пчела]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Медарка]] (Н)|[[Apinae]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Митолошки книги === [[Податотека:J. Howe & Co. books, 1830.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Митолошки книги“]] На 20 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Митолошки книги“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за митолошките книги можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mythology books]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Митос]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Теогонија]] (Н)|[[Митологија (книга)]] (Н)|[[Митологии (книга)]] (Н)|[[Човекот и неговите симболи]] (Н)|[[Херојот со илјада лица]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Сказни од браќата Грим]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Од Атлантида до сфингата]] (Н)|[[Рагнарок: Добата на оган и чакал]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Антикорупциски мерки === [[Податотека:9_-_euro_bank_notes_hidden_in_sleeve_-_white_background_-_royalty_free,_without_copyright,_public_domain_photo_image.JPG|десно|210п|Уредувачки ден „Антикорупциски мерки“]] На 22 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Антикорупциски мерки“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со антикорупциските мерки можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Anti-corruption measures]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Антикорупција]] (Н)|[[Економска транспарентност]] (Н)|[[Пакт за интегритет]] (Н)|[[Условеност]] (Н)|[[Врзана меѓународна помош]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Буџетска одговорност во Европската Унија]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Министерства на Руската Империја === [[Податотека:Flag_of_Russia.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Министерства на Руската Империја“]] На 27 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Министерства на Руската Империја“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за министерствата на Руската Империја можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Government ministries of the Russian Empire]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Министерство за надворешни работи на Руското Царство]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Министерство за верски работи и јавно образование (Руска Империја)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Биолошки рекорди === [[Податотека:Robert_Wadlow_postcard.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Биолошки рекорди“]] На 29 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Биолошки рекорди“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со биолошките рекорди можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Biological records]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Ајана Вилијамс]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Биг Џејк (коњ)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Самсон (коњ)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Маријам Набатанзи]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Игри со карти === [[Податотека:Cards-J-Diamond.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Игри со карти“]] На 3 јуни 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Игри со карти“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со игрите со карти можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Card games]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Реми]] (Н)|[[Адут (карташки игри)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Африкански фудбалски репрезентации === [[Податотека:Soccer_ball.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Африкански фудбалски репрезентации“]] На 5 јуни 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Африкански фудбалски репрезентации“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за Африканските фудбалски репрезентации можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. <b>Забелешка</b>: Препорачано e изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: * [[Предлошка:Африкански фудбалски репрезентации]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Фудбалска репрезентација на Либија]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Месечеви мориња === [[Податотека:Astronomy_for_the_use_of_schools_and_academies_(1882)_(14577550018).jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Месечеви мориња“]] На 10 јуни 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Месечеви мориња“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со месечевите мориња можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Maria on the Moon]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Mесечево море]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Море на Дождовите]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Картагинци === [[Податотека:CarthageMap.png|десно|230п|Уредувачки ден „Картагинци“]] На 12 јуни 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Картагинци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Картагинците можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Carthaginians]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Дидона]] (Н)|[[Список на монарси на Картагина]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Предлошка:Значајни Картагинци]] (Н)|[[Ханибал Гискон]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија == Претстојни денови == === Византиски принцези === [[Податотека:Eudokia.png|десно|210п|Уредувачки ден „Византиски принцези“]] На 17 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Византиски принцези“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со византиските принцези може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Daughters of Byzantine emperors]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Марија Палеологина]] (Н)|[[Ирина Палеологина]] (Н)|[[Теодора Кантакузина]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Ана Палеологина (ќерка на Михаил IX)]] (Н)|[[Евдокија Палеологина]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Текла (ќерка на Теофил)]] (Н)|[[Леонтија Порфирогенита]] (Н)|[[Ана-Ефросина]] (Н)|}} |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Вулканска зими === [[Податотека:Volcanic_injection.svg|десно|230п|Уредувачки ден „Вулканска зими“]] На 19 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Вулканска зими“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со вулканските зими може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Volcanic winters]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 2 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 3 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Дела на Лав Толстој === [[Податотека:L.N.Tolstoy_Prokudin-Gorsky.jpg|десно|230п|Уредувачки ден „Дела на Лав Толстој“]] На 24 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Дела на Лав Толстој“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за делата на Лав Толстој може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * Забелешка: Препорачано e изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: ** [[Предлошка:Лав Толстој]] * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Works by Leo Tolstoy]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 2 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 3 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Астрономски часовници === [[Податотека:Prague Astronomical Clock.svg|десно|230п|Уредувачки ден „Астрономски часовници“]] На 26 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Астрономски часовници“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за астрономските часовници може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Astronomical clocks]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 2 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 3 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија == Поврзано == * [[Википедија:Уредувачки денови 2025/Статистика]] * [[Википедија:Уредувачки денови 2025/Известувања]] [[Категорија:Википедија:Уредувачки денови 2025| ]] [[Категорија:Википедија:Викимедија МКД во 2025 година|Уредувачки денови]] ig5lkoqpdpt1uuokqpev1sfnuvth4i0 5381253 5381230 2025-06-17T19:25:17Z P.Nedelkovski 47736 /* Список на учесници */ 5381253 wikitext text/x-wiki {| style="float:right; width:200px; border:solid #ccc 1px; margin:5px;" |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Wikimedia MKD mk.svg|150п]] |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Уредувачки денови.svg|150п]] |} {{Кратенка|ВП:УД}} Во текот на 2025 година е планирано да се одржуваат '''[[Википедија:Уредувачки денови|уредувачки денови]]'''. Уредувачките денови се изведуваат во текот на еден ден од 24 часа, со почеток во 00:00&nbsp;ч. и крај во 23:59&nbsp;ч. истиот ден. Предвид се земаат сите создадени или подобрени статии и предлошки на зададената тема од корисници на Википедија на македонски јазик кои ги пријавиле во уредувачкиот ден. '''Напомена:''' Заради избегнување на спротивставени уредувања и пишување на иста статија од двајца или повеќе корисници на Википедија на македонски јазик, секој заинтересиран учесник е пожелно да го пријави своето учество и да избере кои статии ќе ги уредува! == Признанија == Награди ќе им бидат доделени на тројцата најплодотворни учесници кои ќе имаат највисок успех при заедничкото и споено бодување од Уредувачките денови и [[Википедија:Уредувачки викенди 2025|Уредувачките викенди]]. Наградите се во облик на вредносни купони, и тоа: * Прва награда: купон во вредност од 15.000 денари. * Втора награда: купон во вредност од 9.000 денари. * Трета награда: купон во вредност од 6.000 денари. '''Важно''': За да се освои која било награда, потребно е да се исполнат следните критериуми: * да се учествува во најмалку 100 изданија на уредувачките денови и/или викенди; * да се учествува во барем 10 од 12-те календарски месеци; и * да се создадат или подобрат најмалку 150 статии, предлошки или модули. == Одржани денови == === Планини во Црна Гора === [[Податотека:Emoji u1f3d4.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Планини во Црна Гора“]] На 2 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Планини во Црна Гора“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за планините во Црна Гора можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mountains of Montenegro]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Тројан (планина)]] (Н)|[[Виситор (планина)]] (Н)|[[Јабука (планина)]] (Н)|[[Биоч]] (Н)|[[Хум (планина)]] (Н)|[[Камена Гора (планина)]] (Н)|[[Каменик (планина)]] (Н)|[[Белег (планина)]] (Н)|[[Стожина]] (Н)|[[Жилиндар]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Градина (планина)]] (Н)|[[Бјеласица]] (Н)|[[Гарач]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Његош]] (Н)|[[Врмац]] (Н)|[[Орлов Крш]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Цркви во Русија === [[Податотека:Ансамбль Успенского собора.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Цркви во Русија“]] На 7 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Цркви во Русија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за црквите во Русија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Churches in Russia]] * од Википедија на руски јазик: ** [[:ru:Категория:Церкви России]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Јужен зеленчукски храм]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Меѓународни денови на Обединетите нации === [[Податотека:UN emblem blue.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Меѓународни денови на Обединетите нации“]] На 9 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Меѓународни денови на Обединетите нации“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за Меѓународните денови на Обединетите нации можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:United Nations days]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Меѓународен ден на семејството]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Меѓународен ден на џезот]] (Н) |[[Меѓународен ден на толеранцијата]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jashko002|Jashko002]] | {{подреден список|[[Светски ден на книгата и авторското право]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Светска акција „Исчисти го светот”]] (Н)|[[Меѓународен ден на девојчето]] (Н)|[[Меѓународен ден на танцот]] (Н)|[[Светски ден на лебот]] (Н)|[[Светски ден на млекото]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Кубански стилови на музика === [[Податотека:Negro Curro Juan Cocuyo, grabado cubano del Siglo XIX.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Кубански стилови на музика“]] На 14 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Кубански стилови на музика“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со кубанските стилови на музика можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cuban styles of music]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Мамбо (музика)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Кубански рок]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Алберто Сокарас]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Два крста]] (Н)|[[Мој (песна на Армандо Манзанеро)]] (Н)|[[Обожавам (песна)]] (Н)|[[Се и ништо]] (Н)|[[Црни цвеќиња]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Болеро]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Древна технологија === [[Податотека:Antikythera mechanism.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Древна технологија“]] На 16 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Древна технологија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со древната технологија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Ancient technology]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Katerina1010|Katerina1010]] | {{подреден список|[[Шенус]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jashko002|Jashko002]] | {{подреден список|[[Мамантео]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] | {{подреден список|[[Фрикторија]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Џерван]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Архимедова канџа]] (Н)}} |- | 6 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Рударење на сол]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Советски пронајдоци === [[Податотека:Fialka,_Russian_rotary_cypher_machine,_detail.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Советски пронајдоци“]] На 21 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Советски пронајдоци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со советските пронајдоци можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Soviet inventions]] * од Википедија на руски јазик: ** [[:ru:Категория:Изобретения СССР]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Вселенски костум]] (Н)|[[Победит]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Кислороден коктел]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Аеросанка]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Викиншка уметност === [[Податотека:Viking - Whale-Bone Plaque - Walters 711169.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Викиншка уметност“]] На 23 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Викиншка уметност“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со викиншката уметност можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Viking art]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Шиенско животно]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Один од Лејре]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Средновековна скандинавска архитектура]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Министерства на Литванија === [[Податотека:Flag_of_Lithuania.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Министерства на Литванија“]] На 28 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Министерства на Литванија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за министерствата на Литванија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Government ministries of Lithuania]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Министерство за правда (Литванија)]] (Н)|[[Министерство за здравство (Литванија)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Министерство за култура на Литванија]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Министерство за енергетика (Литванија)]] (Н)|[[Министерство за животна средина (Литванија)]] (Н)|[[Предлошка:Влада на Литванија]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Министерство за земјоделство (Литванија)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Веганство === [[Податотека:Vegan friendly icon.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Веганство“]] На 30 јануари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Веганство“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со веганството можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Veganism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Natasa Stardelova|Natasa Stardelova]] | {{подреден список|[[Пост со сок]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Веганманија]] (Н)|[[Вегански дизајн]] (Н)|[[Вегански сапун]] (Н)|[[Abillion]] (Н)|[[Post Punk Kitchen]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Марш за да се затворат сите кланици]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Змејови === [[Податотека:Vietnamese Dragon green.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Змејови“]] На 4 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Змејови“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со змејовите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Dragons]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Лотан]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Ушумгалу]] (Н)|[[Башму]] (Н)|[[Мушмаху]] (Н)|[[Тели (змеј)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Ладон (митологија)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce Wiki]] | {{подреден список|[[Чума (слика)]] (Н)|[[Големиот црвен змеј (слики)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Цркви во Швајцарија === [[Податотека:Église orthodoxe russe, Genève 2.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Цркви во Швајцарија“]] На 6 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Цркви во Швајцарија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за црквите во Швајцарија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Churches in Switzerland]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Исусовска црква, Луцерн]] (Н)|[[Џовани Антонио Пелегрини]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Опатија Филе-Дие]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Црква на Светиот дух (Берн)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Црква „Свети Никола“ (Ереманс)]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce Wiki]] | {{подреден список|[[Капела Свети Гал (Санкт Гален)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Капиталистички системи === [[Податотека:Anti-capitalism_color—_Restored.png|десно|240п|Уредувачки ден „Капиталистички системи“]] На 11 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Капиталистички системи“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со капиталистичките системи можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Capitalist systems]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce Wiki]] | {{подреден список|[[Грофот (филм)]] (Н)|[[Општа идеја за револуцијата во деветнаесеттиот век]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Надзорен капитализам]] (Н)|[[Корпоративен капитализам]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Технокапитализам]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Дакијци === [[Податотека:Dacian symbols.png|десно|240п|Уредувачки ден „Дакијци“]] На 13 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Дакијци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Дакијците можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Dacians]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Orce Wiki|Orce WIki]] | {{подреден список|[[Гебелеизис]] (Н)|[[Дерзелас]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Слободни Дакијци]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Буребиста]] (Н)| [[Москон]] (Н)| [[Ремакс]] (Н)| [[Скорило]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Меда од Одесос]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Шлем од Перету]] (Н)|[[Шлем од Аџигиол]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Злосторнички организации === [[Податотека:Handcuffs_icon.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Злосторнички организации“]] На 18 февруари 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Злосторнички организации“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со злосторничките организации може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Criminal groups and organizations]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Криминално семејство Ал-Зеин]] (Н)|[[Франкфуртска мафија]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Хакерска група]] (Н)|[[Акира (уценувачки софтвер)]] (Н)|[[Зоран Манасков]] (Н)|[[Бајруш Сејдиу]] (Н)|[[Ромео Живиќ]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Фалсификување]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Револуционерни движења === [[Податотека:Sloboda ili smrt logo.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Револуционерни движења“]] На 20 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Револуционерни движења“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со револуционерните движења можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Revolutionary movements]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Хозе Дејвид Кабело]] (Н)|[[Глена Кабело]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Револуционерно движење]] (Н)|[[Револуционерен фронт (Шведска)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Народноослободителен фонд]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[КелКел]] (Н)|[[Движење на револуционерите од 25 јануари]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Дијаманти === [[Податотека:Diamond-dimd15a.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Дијаманти“]] На 25 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Дијаманти“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со дијамантите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Diamond]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Меморијален дијамант]] (Н)|[[Груб дијамант]] (Н)|[[Дијамантски нож]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник: Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Дијамантски фонд]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Борт]] (Н)|[[Опенхајмер (дијамант)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Старогрчки женски филозофи === [[Податотека:Aspasie Pio-Clementino Inv272.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Старогрчки женски филозофи“]] На 27 февруари 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Старогрчки женски филозофи“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за старогрчките женски филозофи можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Ancient Greek women philosophers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Клеопатра (алхемичарка)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Аригнота]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Темистоклеја]] (Н)|[[Темиста од Лампсак]] (Н)|[[Леонтион]] (Н)|[[Аксиотеја Флиуска]] (Н)|[[Ластенеја Мантинејска]] (Н)|[[Миро Родоска]] (Н)|[[Арета Киренска]] (Н)|[[Птолемаида Киренска]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Министерства на Ерменија === [[Податотека:Flag of Armenia.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Министерства на Ерменија“]] На 4 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Министерства на Ерменија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за министерствата на Ерменија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Government ministries of Armenia]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Министерство за животна средина (Ерменија)]] (Н)|[[Министерство за транспорт и врски (Ерменија)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Министерство за здравство (Ерменија)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Пештерски слики === [[Податотека:SantaCruz-CuevaManos-P2210651b.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Пештерски слики“]] На 6 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Пештерски слики“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за пештерските слики можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cave paintings]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Тамбунска карпеста уметност]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Шабо (пештера)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Цркви во Австралија === [[Податотека:GoulburnStSaviour'sCathedral.jpg|десно|240п|Уредувачки ден „Цркви во Австралија“]] На 11 март 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Цркви во Австралија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за црквите во Австралија може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Churches in Australia]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква „Св. Јован Крстител“ - Џилонг]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква „Св. Никола“ - Престон]] (Н)|[[Македонска православна црква „Св. Петка“ - Мил Парк]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Црква Пресвета Богородица на Светото срце, Рендвик]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква „Св. Димитрија Солунски“, Спрингвејл]] (Н)|[[Македонска православна катедрала „Успение на Пресвета Богородица“, Сиденхам]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Македонска православна црква Св. Пророк Илија, Футскреј]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Волфова награда === [[Податотека:Wolf Foundation Logo.svg|десно|240п|Уредувачки ден „Волфова награда“]] На 13 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Волфова награда“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Волфовата награда можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Wolf Prizes]] <b>Забелешка:</b> Препорачано било изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: * [[Предлошка:Волфова награда]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Vesnasocijal|Vesnasocijal]] | {{подреден список|[[Рикардо Волф]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Волфова награда за хемија]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Андре Веј]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Културно наследство на Србија === [[Податотека:Coat_of_arms_of_Serbia.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Културно наследство на Србија“]] На 18 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Културно наследство на Србија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со културното наследство на Србија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cultural heritage of Serbia]] * од Википедија на српски јазик: ** [[:sr:Категорија:Непокретна културна добра у Србији]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Спомен-куќа на Вук Стефановиќ Караџиќ во Тршиќ]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Рудна Глава]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Праисториска уметност === [[Податотека:Ankara_Muzeum_B19-36.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Праисториска уметност“]] На 20 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Праисториска уметноста“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со праисториската уметност можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Prehistoric art]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Видовданка]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Рендгенски стил на уметност]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Петроглиф]] (Н)|[[Пештерско сликарство]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Урбани легенди === [[Податотека:Shadowman-3.jpg|десно|220п|Уредувачки ден „Урбани легенди“]] На 25 март 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Урбани легенди“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за урбаните легенди можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Urban legends]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Ѓаволско дрво]] (Н)|[[Слонови гробишта]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Проклетство на Тамерлан]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Сепак се врти]] (Н)|[[Мит за нецелосно користење на мозокот]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Светолуцијци === [[Податотека:Flag_of_Saint_Lucia.svg|десно|220п|Уредувачки ден „Светолуцијци“]] На 27 март 2025 година ќе е одржан уредувачки ден на тема „Светолуцијци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за Светолуцијците можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Saint Lucian people]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Џозеф Соломон (убиец)]] (Н)|[[Предлошка:Селектори на светолуциската фудбалска репрезентација]] (Н)|[[Кингсли Армстронг]] (Н)|[[Касим Луис]] (Н)|[[Карсон Милар]] (Н)|[[Теренс Каро]] (Н)|[[Ален Провиденс]] (Н)|[[Френсис Мекдоналд (фудбалер)]] (Н)|}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Родерик Волкот]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Џон Одлум]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Британска мода === [[Податотека:Queen_Elizabeth_II_on_her_Coronation_Day_(cropped).jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Британска мода“]] На 1 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Британска мода“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со британската мода можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:British fashion]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Џими Чу]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Амброу]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Фустан од остриги]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Фантомска нишка]] (Н)|[[Синоќа во Сохо]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Саат-кули === [[Податотека:Clock_Tower_of_Bitola.jpg|десно|200п|Уредувачки ден „Саат-кули“]] На 3 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Саат-кули“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со саат-кулите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Clock towers]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Талбургтор]] (Н)|[[Дубровничка камбанарија]] (Н)|[[Саат-кула (Приштина)]] (Н)|[[Сараевска саат-кула]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] |{{подреден список|[[Саат-кула Манара]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Царинарница (Шангај)]] (Н)|[[Железничка станица Сержи-Сен-Кристоф]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Саат-кула (Хонгконг)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Роми === [[Податотека:Flag_of_the_Romani_people.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Роми“]] На 8 април 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Роми“. Потфатот е дел од иницијативата за одбележување на Меѓународниот ден на Ромите во 2025 година во повеќе земји во светот, поттикната од страна на Викимедија Србија, којашто има за цел создавање содржини за поголема покриеност на темите поврзани со Ромите и ромската култура на Википедија. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за и во врска со Ромите е препорачано да се користи [[meta:International Roma Day Edit-a-thon 2025/Article lists#People|потсписокот на предложени личности]] во рамки на глобалната иницијатива „Меѓународен ден на Ромите 2025“. ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Сара Хименес Хименес]] (Н)|[[Сретен Мирковиќ]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Гина Рањичиќ]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Калеи (велшки Роми)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Velkovski.b |Velkovski.b]] | {{подреден список|[[Марио Маја]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:Stojnaa|Stojnaa]] | {{подреден список|[[Рoм барo]] (Н)}} |- | 6 | [[Корисник:Doni12345|Doni12345]] | {{подреден список|[[Гаѓо (термин)]] (Н)}} |- | 7 | [[Корисник:Baek147|Baek147]] | {{подреден список|[[Ромска книжевност]] (Н)}} |- | 8 | [[Корисник:Banja147|Banja147]] | {{подреден список|[[Емил Абаз]] (Н)}} |- | 9 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Оѓила]] (Н)}} |- | 10 | [[Корисник:Gorandonevski|Gorandonevski]] | {{подреден список|[[Лекша Мануш]] (Н)}} |- | 11 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Анжелика Биелова]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Огледала во уметноста === [[Податотека:C_W_Eckersberg_1841_-_Kvinde_foran_et_spejl.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Огледала во уметноста“]] На 10 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Огледала во уметноста“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за oгледалата во уметноста можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mirrors in art]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Венера пред огледало]] (Н)|[[Жена пред огледало]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Вештини за опстанок === [[Податотека:Campfire_Pinecone.png|десно|210п|Уредувачки ден „Вештини за опстанок“]] На 15 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Вештини за опстанок“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со вештините за опстанок можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Survival skills]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Маскирање]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Болка === [[Податотека:Wrist_pain.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Болка“]] На 17 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Болка“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со болката можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Pain]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Грлобол]] (Н)|[[Грбобол]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Неоромантизам === [[Податотека:Pena-medio-cut.JPG|десно|210п|Уредувачки ден „Неоромантизам“]] На 22 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Неоромантизам“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со неоромантизмот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Neo-romanticism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Џорџ Ворнер Ален]] (Н)|[[Млада Естонија]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Александар Ѓокиќ (архитект)]] (Н)|[[Неоромантизам (музика)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Молња === [[Податотека:Lightning--.svg|десно|190п|Уредувачки ден „Молња“]] На 24 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Молња“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со молњата можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Lightning]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Црвен виленик]] (Н)|[[Грмежлива бура]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Астрафобија]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Канибализам === [[Податотека:Theodore_de_Bry_-_America_tertia_pars_4.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Канибализам“]] На 29 април 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Канибализам“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со канибализамот можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Cannibalism]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Куру (болест)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Егзоканибализам]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Автоканибализам]] (Н)|[[Ендоканибализам]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Тајни здруженија === [[Податотека:Secret_Society_Buildings_New_Haven.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Тајни здруженија“]] На 1 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Тајни здруженија“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со тајните здруженија можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Secret societies]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Алумбрадоси]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Секта]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Барокно вајарство === [[Податотека:Rom,_Santa_Maria_della_Vittoria,_Die_Verzückung_der_Heiligen_Theresa_(Bernini).jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Барокно вајарство“]] На 6 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Барокно вајарство“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со барокното вајарство можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Baroque sculpture]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Давид (Бернини)]] (Н)|[[Џулијано Финели]] (Н)|[[Доменико Гвиди]] (Н)|[[Аполон и Дафне (Бернини)]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник: Chnitke| Chnitke]] | {{подреден список|[[Иноченцо Спинаци]] (Н)|[[Франц Ксавер Месершмит]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Педро Ернандес (вајар)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Момче со змеј]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Столб на чумата (Марибор)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Каросериски делови на автомобили === [[Податотека:Car.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Каросериски делови на автомобили“]] На 8 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Каросериски делови на автомобили“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со каросериските делови на автомобилите можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Automotive body parts]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Наслон за раце]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Одбојник]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Грбови со рози === [[Податотека:Coat_of_arms_of_Montreal.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Грбови со рози“]] На 13 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Грбови со рози“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со грбовите со рози можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Coats of arms with roses]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Грб на Урсинов]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Грб на Монтреал]] (Н)|[[Грб на Шефилдски универзитет]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Грб на Виган]] (Н)|[[Грб на Брадфорд]] (Н)|[[Грб на Универзитетот Ланкастер]] (Н)|[[Грб на Западен Јоркшир]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Грб на Алберта]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Пчеларство === [[Податотека:Abelhas em favo de mel.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Пчеларство“]] На 15 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Пчеларство“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите од областа на пчеларството можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Beekeeping]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Пчелар]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Руска медоносна пчела]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Медарка]] (Н)|[[Apinae]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Митолошки книги === [[Податотека:J. Howe & Co. books, 1830.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Митолошки книги“]] На 20 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Митолошки книги“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за митолошките книги можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Mythology books]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Митос]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Теогонија]] (Н)|[[Митологија (книга)]] (Н)|[[Митологии (книга)]] (Н)|[[Човекот и неговите симболи]] (Н)|[[Херојот со илјада лица]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Сказни од браќата Грим]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:SirGoldenBlade|SirGoldenBlade]] | {{подреден список|[[Од Атлантида до сфингата]] (Н)|[[Рагнарок: Добата на оган и чакал]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Антикорупциски мерки === [[Податотека:9_-_euro_bank_notes_hidden_in_sleeve_-_white_background_-_royalty_free,_without_copyright,_public_domain_photo_image.JPG|десно|210п|Уредувачки ден „Антикорупциски мерки“]] На 22 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Антикорупциски мерки“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со антикорупциските мерки можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Anti-corruption measures]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Антикорупција]] (Н)|[[Економска транспарентност]] (Н)|[[Пакт за интегритет]] (Н)|[[Условеност]] (Н)|[[Врзана меѓународна помош]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Буџетска одговорност во Европската Унија]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Министерства на Руската Империја === [[Податотека:Flag_of_Russia.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Министерства на Руската Империја“]] На 27 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Министерства на Руската Империја“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за министерствата на Руската Империја можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Government ministries of the Russian Empire]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Министерство за надворешни работи на Руското Царство]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Министерство за верски работи и јавно образование (Руска Империја)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Биолошки рекорди === [[Податотека:Robert_Wadlow_postcard.jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Биолошки рекорди“]] На 29 мај 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Биолошки рекорди“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со биолошките рекорди можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Biological records]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Ајана Вилијамс]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Биг Џејк (коњ)]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Самсон (коњ)]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Маријам Набатанзи]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Игри со карти === [[Податотека:Cards-J-Diamond.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Игри со карти“]] На 3 јуни 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Игри со карти“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со игрите со карти можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Card games]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Реми]] (Н)|[[Адут (карташки игри)]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Африкански фудбалски репрезентации === [[Податотека:Soccer_ball.svg|десно|210п|Уредувачки ден „Африкански фудбалски репрезентации“]] На 5 јуни 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Африкански фудбалски репрезентации“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за Африканските фудбалски репрезентации можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. <b>Забелешка</b>: Препорачано e изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: * [[Предлошка:Африкански фудбалски репрезентации]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Фудбалска репрезентација на Либија]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Месечеви мориња === [[Податотека:Astronomy_for_the_use_of_schools_and_academies_(1882)_(14577550018).jpg|десно|210п|Уредувачки ден „Месечеви мориња“]] На 10 јуни 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Месечеви мориња“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со месечевите мориња можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Maria on the Moon]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] | {{подреден список|[[Mесечево море]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Море на Дождовите]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Картагинци === [[Податотека:CarthageMap.png|десно|230п|Уредувачки ден „Картагинци“]] На 12 јуни 2025 година е одржан уредувачки ден на тема „Картагинци“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со Картагинците можело да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Carthaginians]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Дидона]] (Н)|[[Список на монарси на Картагина]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Предлошка:Значајни Картагинци]] (Н)|[[Ханибал Гискон]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија == Претстојни денови == === Византиски принцези === [[Податотека:Eudokia.png|десно|210п|Уредувачки ден „Византиски принцези“]] На 17 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Византиски принцези“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со византиските принцези може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Daughters of Byzantine emperors]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Марија Палеологина]] (Н)|[[Ирина Палеологина]] (Н)|[[Теодора Кантакузина]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123]] | {{подреден список|[[Ана Палеологина (ќерка на Михаил IX)]] (Н)|[[Евдокија Палеологина]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:BosaFi|BosaFi]] | {{подреден список|[[Текла (ќерка на Теофил)]] (Н)|[[Леонтија Порфирогенита]] (Н)|[[Ана-Ефросина]] (Н)|}} |- | 4 | [[Корисник:P.Nedelkovski|П.Неделковски]] | {{подреден список|[[Ана Ангелина Комнина Дукина]] (Н)}} |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Вулканска зими === [[Податотека:Volcanic_injection.svg|десно|230п|Уредувачки ден „Вулканска зими“]] На 19 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Вулканска зими“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите поврзани со вулканските зими може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Volcanic winters]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 2 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 3 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Дела на Лав Толстој === [[Податотека:L.N.Tolstoy_Prokudin-Gorsky.jpg|десно|230п|Уредувачки ден „Дела на Лав Толстој“]] На 24 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Дела на Лав Толстој“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за делата на Лав Толстој може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * Забелешка: Препорачано e изборот на статии да се врши од следната предлошка на Википедија на македонски јазик: ** [[Предлошка:Лав Толстој]] * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Works by Leo Tolstoy]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 2 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 3 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија === Астрономски часовници === [[Податотека:Prague Astronomical Clock.svg|десно|230п|Уредувачки ден „Астрономски часовници“]] На 26 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Астрономски часовници“. ==== Материјали ==== За создавање или подобрување на статиите за астрономските часовници може да се користат другите јазични изданија на Википедија, дигитализирани и други материјали. * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Astronomical clocks]] ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 2 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 3 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 4 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 5 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 6 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 7 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 8 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 9 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |- | 10 | <!--[[Корисник:|]]--> | <!--{{подреден список|[[]] ()}}--> |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија == Поврзано == * [[Википедија:Уредувачки денови 2025/Статистика]] * [[Википедија:Уредувачки денови 2025/Известувања]] [[Категорија:Википедија:Уредувачки денови 2025| ]] [[Категорија:Википедија:Викимедија МКД во 2025 година|Уредувачки денови]] lenaj1oo1fd9woq4urpui14wl6899i8 0 1362810 5381134 5339532 2025-06-17T12:35:33Z Redaktor GLAM 92835 Better quality version of image 5381134 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Mieszko II Lambert (274963).jpg|мини|Мешко II Ламберт]] '''Мјешко II Ламберт''' (роден 990, починал на 10 или 11 мај 1034) полски крал во 1025–1031 година, полски принц 1032–1034 од династијата Пјаст. Син на [[Болеслав I Храбриот|Болеслав Храбриот]]. Власта ја презел по смртта на неговиот татко и веројатно ги протерал неговите двајца браќа од земјата. Извршил два победнички напади на Саксонија во 1028 и 1030 година. Подоцна водел одбранбени војни против Германците, Чесите и принцовите од [[Киевски Рус|Киевска Русија]]. Ја напуштил земјата во 1031 година како резултат на нападот од страна на Конрад II како и нападот на руските кнезови [[Јарослав Мудриот]] и Мечислав, кои му помогнале на неговиот брат Безприм да дојде на полскиот пресол. Потоа побегнал во Бохемија, каде бил затворен од принцот Удалрик. Но повторно се вратил на власт во 1032 година како кнез на една од трите области. Ја обединил државата, но не успеал да создаде стабилна власт. За време на неговото владеење, го загубил териториите кои претходно биле освоени од страна на Болеслав Храбриот, како: [[Горна Лужица|Милско]] и [[Долна Лужица|Лужице]], Гроди Червиенски и [[Моравија]] (а можеби и Словачка). Тој бил првиот владетел на Полска кој знаел да чита и пишува. Ги познавал германскиот, латинскиот и грчкиот јазик. == Биографија == [[Податотека:Polska_992_-_1025.png|мини|250x250пкс| Државата на Мешко II во првиот период од неговото владеење (1025-1031) која ја наследил од Болеслав I Храбриот]]Мешко II бил вториот син на [[Болеслав I Храбриот]] и прв од бракот со Емнилда, словенската принцеза. Тој бил политички активен уште за време на животот на неговиот татко, со што се претпоставува дека [[Болеслав I Храбриот|Болеслав Храбриот]] го назначил за негов наследник. Учествувал првенствено во дипломатијата со германското кралство како претставник на Болеслав, пратеник и командант на армијата. Во 1013 година заедно со својот татко заминал во [[Мерзебург]] и бил присутен кога бил склучен договорот помеѓу Болеслав Храбриот и Хенри II <ref>Według R. Grodeckiego Mieszko II zawarł porozumienie z Henrykiem II w Magdeburgu (1012) i został jego lennikiem. {{Наведена книга|title=Dzieje Polski średniowiecznej|last=S. Zachorowski, J. Dąbrowski|first=R. Grodecki|volume=I|page=94}}</ref>, според кој Болеслав ги добил Милско и Лужице во владение, а за возврат се обврзал да го поддржува Хенри II за време на неговиот поход во Италија <ref>{{Наведена книга|title=Dzieje Polski średniowiecznej|last=S. Zachorowski, J. Dąbrowski|first=R. Grodecki|volume=I|page=94}} {{Наведена книга|title=Historia Polski – średniowiecze|last=Szczur|first=S.|page=70}}</ref>.[[Податотека:Polska_Chrobrego_Zakrzewski.jpg|мини|250x250пкс| Државата на Болеслав I Храбриот и Мешко II (1018-1031) според Станислав Закржевски]]Позицијата на младиот принц како во Полска така и во [[Свето Римско Царство|Светото Римско Царство]], значително била зајакната со неговиот брак во 1013 година со Ричеза, ќерката на Езон, Палатин од Рајна, зет на Отон III. Според белешките од манастирот Браувајлер, подоцна „полскиот крал Мешко, испраќајќи ги стројницитее со разни подароци, како што доликува на кралска личност, преку споменатиот владетел [кралот на Германија] до својата првородена ќерка, ја побарал раката на Ричеза". Езон имал статус еднаков на територијален принц и имал големо влијание како водач на опозицијата од [[Лорена]] на Хенри II. Преку бракот на Мешко со неговата ќерка, династијата Пјаст влегла во кругот на царското семејство и се здобил со еднаква позиција, ако не и повисока, од германската аристократија. Во 1014 година, Миешко бил испратен од неговиот татко во Бохемија како пратеник, кој требал да го убеди принцот Удалрик да формира сојуз против Хенри II. Мисијата завршила неуспешно, а Удалрик го затворил Мешко и го предал на кралот на Германија<ref>{{Наведено списание|last=Słomka vel Słomiński|first=Krystian|date=2019|title=O cnocie w Ikones książąt i królów polskich Jana Głuchowskiego|url=https://doi.org/10.18318/me.2019.2-04|journal=Meluzyna|volume=2|pages=35–52|doi=10.18318/me.2019.2-04|issn=2449-7339}}</ref>. Според Тиетмар, тој бил ослободен благодарение на интервенцијата на саксонските благородници кои гарантирале за него со нивниот имот<ref>{{Наведена книга|title=Władcy Polski: historia na nowo opowiedziana|last=Maciorowski|first=Mirosław|last2=Maciejewska|first2=Beata|date=2018|publisher=Wydawnictwo Agora - Wydawnictwo Książkowe|isbn=978-83-268-2720-4|location=Warszawa}}</ref>. Една година подоцна, Мешко ја предводел полската војска во уште една војна против Хенри II. Сепак текот на походот не бил поволен за царот. На неговата војска им требало повеќе од еден месец да стигнат до реката Одра, каде наишле на силен отпор од восјките на Болеслав под команда на Мешко. Хенри испратил пратеници кај принцот, обидувајќи се да го убеди да склучи примирје. Но Мешко одбил, а императорот почнал да се повлекува. Полскиот принц се упатил по него, нанесувајќи големи загуби на германската војска. Откако стигнал до Мајсен, тој неуспешно се обидел да го опседи градот на неговиот зет, маркгрофот Херман. Борбите престанале наесен 1015 година и продолжиле дури во 1017 година по неуспехот на мировните преговори. Царските сили ја преминале Одра во близина на Кросно Одрзањски и, заобиколувајќи ги главните градови, тргнале кон Ниемца. Во исто време, Мешко, на чело на 10 легии ​​на коњаницата, како сојузник на Хенри, започнал напад од Моравија кон Бохемија. Акцијата за пренасочување била ефикасна, а царот се откажал од директен напад и започнал неуспешна опсада на Њемца. Една година подоцна, во [[Бауцен]] била склучен мировен договор во полза на Полска<ref>{{Наведено списание|last=Słomka vel Słomiński|first=Krystian|date=2019|title=O cnocie w Ikones książąt i królów polskich Jana Głuchowskiego|url=https://doi.org/10.18318/me.2019.2-04|journal=Meluzyna|volume=2|pages=35–52|doi=10.18318/me.2019.2-04|issn=2449-7339}}</ref>. == Владеењето на Мешко II == === Крунисување и наследство === [[Податотека:Denar_rys_mieszko1.png|мини|250x250пкс| Еден денар со името ''Мисико'' кој му се припишува на Мешко II ]] Набргу по смртта на неговиот татко, Мешко бил крунисан за крал на Полска на 25 декември 1025 година од архиепископот Иполит од Гњезно во [[Богородична базилика (Гњезно)|Богородичната базилика во Гњезно]]. Според германските хроничари, тој тоа го направил самоволно, што донекаде може да биде вистинито, со оглед на политичката ситуација во тоа време. Мешко II од неговиот татко наследил огромна територија. Покрај државата Гњезно која била наследена од неговиот дедо Мешко I (со исклучок на Западна Померанија) тој ги наследил и Милско, Лужице, Моравија и Гроди Червиенски. Мешко II важел за значаен владетел на централна европа во тој период, имал добри врски со Светото римско царство, што значело добар почеток на неговото владеење.[[Податотека:Darstellung_Mieszkos_und_Mathildes_von_Schwaben.jpg|мини| Принцезата Матилда му ја предава литургиската книга на Мешко II]]Не е познато како, по преземањето на власта, Мешко се однесувал со своите двајца браќа: Безприм и Отон. Според записите од хроникате се претпоставува дека биле протерани или принудени да ја напуштат земјата. Отон наводно бил прогонет затоа што го фаворизирал императорот Конрад. Други извори споменуваат дека Безприм наводно живеел во Рутенија. === Поддршка на германската опозиција === [[Податотека:Mieszko_II_(Wizerunki_książąt_i_królów_polskich).jpg|мини| Мешко II во серијата Слики на полски принцови и кралеви од Ксавери Пилат од 1888 година.]] Во 1026 година германскиот крал Конрад II заминал за Италија каде бил крунисан. Неговото отсуство ја зголемило активноста на опозицијата претставувана од Ернест II од Швабија и Фредерик II од Лорен. Противниците на Конрад решиле да ја добијат поддршката на Мешко II, кој веќе имал значајна позиција. Потврда за овие обиди била книгата со молитви испратена до Мешко околу 1027 година од Матилда од Швабија (сопруга на Фредерик II од Лорен, ќерка на Херман II, војвода од Швабија од династијата на Конрадин). Таканаречениот ''Код на Матилда'' вклучувал, меѓу другото: минијатура на која се прикажува како принцезата му ја предава книгата на кралот кој седи на престолот. Дополнително имало и писмо со посвета од Матилда со пофални, иако веројатно претерани, информации за владетелот на Полска. Матилда го опишала како извонреден крал, како и неговиот татко, посветен на ширењето на христијанството. Го пофалила дејствување на Мешко во изградбата на нови цркви, како и неговото познавање на латинскиот и грчкиот јазик, што било исклучително ретко во тоа време. Во оваа книга се наоѓа и најстариот музички запис во Полска: [[невма]] ''Ad celebres rex cejlice''. Подарокот го донел очекуваниот резултат и Мешко ветил дека ќе преземе воени активности. Есента 1027 година започнал да се подготвува за походот за поддршка на опозицијата. Во средината на истата година, Конрад II се вратил во земјата и се борел против бунтовниците. Тој го поразил, а потоа и лишил од слобода Ернест од Швабија. Мешко II тргнал во својот напад дури кога борбите во Германија стивнале. Во 1028 година, полските сили нападнале во Саксонија и киднапирале бројни заложници, со што се означува почетокот на војната меѓу полскиот крал Миешко II Ламберт и германскиот крал и римскиот император Конрад II. Уништувањата биле толку големи што, според саксонските извори, ''„откако поминале војниците на Мешко, трева неможела да расте“''. Кралот на Полска бил обвинет за прекршување на договорот, со тоа што го узурпирал правото на кралската круна. Инвазијата ги зафатила и териториите на племето Велети кои во октомври 1028 година на државниот конгрес во Фелде, барале заштита од царот пред нападите на Мешко II, ветувајќи поддршка во борбата против владетелот на Полска<ref>{{Наведено списание|last=Słomka vel Słomiński|first=Krystian|date=2019|title=O cnocie w Ikones książąt i królów polskich Jana Głuchowskiego|url=https://doi.org/10.18318/me.2019.2-04|journal=Meluzyna|volume=2|pages=35–52|doi=10.18318/me.2019.2-04|issn=2449-7339}}</ref>. === Одмазднички војувања === [[Податотека:Mieszko II subjugating Pomeranians.PNG|мини|250x250пкс| Мешко II го смирува бунтот на Померанците]] Предоцна организираниот напад не влијаел врз шансите на бунтовниците, но ја поттикнал одмазднички удар на царот. Во есента 1029 година, трупите на Конрад ја нападнале Лужице и започнале неуспешна опсада на Бауцен<ref>{{Наведено списание|last=Słomka vel Słomiński|first=Krystian|date=2019|title=O cnocie w Ikones książąt i królów polskich Jana Głuchowskiego|url=https://doi.org/10.18318/me.2019.2-04|journal=Meluzyna|volume=2|pages=35–52|doi=10.18318/me.2019.2-04|issn=2449-7339}}</ref>. Германците не ја добиле ветената поддршка од Велетите, а нападот заврши неуспешно бидејќи владетелот на Германија, загрозен од Унгарците, бил принуден да се повлече. Во 1030 година, Мешко, обезбеден со сојуз со Унгарија, уште еднаш ја нападнал Саксонија. Во меѓувреме, неговиот јужен сојузник ја нападнал [[Баварија]], привремено окупирајќи ја [[Виена]].[[Податотека:Mieszko II of Poland (89920005).jpg|мини| Мешко II, графика на Александар Лесер]] [[Податотека:Polska1032.jpg|мини| Веројатна поделба на Полска на три области договорена на конгресот во Мерсебург (1032-1033): {{Легенда|green|Област на Дитрик}}{{Легенда|blue|Област [[Otto Bolesławowic|Отон]]}}{{Легенда|red|Област на Мјешко II}}]] === Крај на животот === Мешко починал ненадејно на 10 или 11 мај 1034 година, оставајќи ја државата ослабена и територијално значително намалена во споредба со почетокот на неговото владеење, што придонело, Мазовија, управувана од поранешниот владетел Миецлав, да биде изгубена. Мешко II умрел од природна смрт, што е јасно наведено во полските извори. Тој бил погребан во [[Црква Свети Петар и Павле (Познањ)|катедралата во Познањ]]. Ситуацијата во земјата по неговата смрт со кратки зборови ја опишал Випо:''„Мешко, принцот на Полска, умре со прерана смрт, а христијанската вера, започната од неговите претходници и зајакната од негова страна, за жал пропадна".'' == Семејство == === Сопруга === * '''Ричеза''' (родена околу 993 година, починала на 21 март 1063 година) - ќерка на Езон, гроф од Палатин во [[Лорена|Лорен]]. === Деца === * Кажимиеж I Обновител (роден на 25 јули 1016 година, починал на 28 ноември 1058 година ) — принц на Полска (1038–1058 година), * позната како Ричеза или Аделаида , ќерка (родена ?, починала по 1052) – сопруга на Бел I, крал на Унгарија (1060–1063) , мајка на [[Ладислав I (Унгарија)|Ладислав]], крал на Унгарија * Гертруда (родена околу 1025 година, починала на 4 јануари 1108 година) – сопруга на [[Изјаслав I]] принц од [[Велики Новгород|Новгород]] (1052–1054), Големиот [[Владетели на Киевската Рус|војвода од Киев]] (1054–1068, 1069–1073, 1077–1078). Можно е ќерката на Мешко II да била и Агата, сопруга на англискиот принц Едвард Егзилецот, чие потекло е предмет на дебата. Во XIX век се појавила хипотеза дека Мешко II имал и втор син, Болеслав. Според Освалд Балцер, тој бил постар син на Мешко II и Ричеза, роден во 1014 или 1015 година, додека според Тадеуш Василевски, син на Мешко и неговата невенчана жена, роден во 1033 година.<ref>{{Наведено списание|last=Wasilewski|first=Tadeusz|year=1989|title=Zapomniane przekazy rocznikarskie o Bolesławie Mieszkowicu. O nie – Gallowe pojmowanie wczesnych dziejów Polski|journal=Przegląd Historyczny|pages=225–237}}</ref> Меѓутоа, оваа хипотеза е отфрлена во современата историографија. == Комеморација == [[Податотека:Poznań_Katedra_Podziemia_RB1.JPG|мини|250x250пкс| Остатоци од предроманескната катедрала во Познањ, веројатното место на гробот на Мешко II]] Во септември 2018 година бил претставен кралот на една од статуите на Кралската рута во Гњезно. Автор на скулптурата е уметникот од Познањ, Рафал Новак.<ref>{{Наведување|inventor=Rafał Wichniewicz|title=Trzeci król zawitał do Gniezna|date=21 września 2018|url=https://www.gniezno24.com/aktualnosci/item/15375-trzeci-krol-zawital-do-gniezna|accessdate=2024-12-12|archive-date=2018-12-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20181230005648/http://www.gniezno24.com/aktualnosci/item/15375-trzeci-krol-zawital-do-gniezna|url-status=dead}}</ref> Мешко II е претставен на ренесансниот барелјеф поставен на порталот на влезната порта на шлезискиот замок Пиаст во Брзег. Во 1000 годишнината од крунисувањето на Болеслав Храбриот и Мешко II Ламберт, со резолуција на Сејмот од 10-тиот мандат на Република Полска од 24 јули 2024 година, било одлучено 2025 година да се утврди како „Милениумска година на Крунисување на првите двајца полски кралеви во Гњезно“. == Наводи == {{наводи}} {{Династија Пјаст}} [[Категорија:Починати во 1034 година]] [[Категорија:Родени во 990 година]] [[Категорија:Полски монарси]] 0t677bzi21i3ke2alf1x4pxxrf7obuk 5381135 5381134 2025-06-17T12:36:55Z Redaktor GLAM 92835 Откажано уредувањето [[Special:Diff/5381134|5381134]] на [[Special:Contributions/Redaktor GLAM|Redaktor GLAM]] ([[User talk:Redaktor GLAM|разговор]]) 5381135 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Mieszko II Lambert (274963).jpg|мини|Мешко II Ламберт]] '''Мјешко II Ламберт''' (роден 990, починал на 10 или 11 мај 1034) полски крал во 1025–1031 година, полски принц 1032–1034 од династијата Пјаст. Син на [[Болеслав I Храбриот|Болеслав Храбриот]]. Власта ја презел по смртта на неговиот татко и веројатно ги протерал неговите двајца браќа од земјата. Извршил два победнички напади на Саксонија во 1028 и 1030 година. Подоцна водел одбранбени војни против Германците, Чесите и принцовите од [[Киевски Рус|Киевска Русија]]. Ја напуштил земјата во 1031 година како резултат на нападот од страна на Конрад II како и нападот на руските кнезови [[Јарослав Мудриот]] и Мечислав, кои му помогнале на неговиот брат Безприм да дојде на полскиот пресол. Потоа побегнал во Бохемија, каде бил затворен од принцот Удалрик. Но повторно се вратил на власт во 1032 година како кнез на една од трите области. Ја обединил државата, но не успеал да создаде стабилна власт. За време на неговото владеење, го загубил териториите кои претходно биле освоени од страна на Болеслав Храбриот, како: [[Горна Лужица|Милско]] и [[Долна Лужица|Лужице]], Гроди Червиенски и [[Моравија]] (а можеби и Словачка). Тој бил првиот владетел на Полска кој знаел да чита и пишува. Ги познавал германскиот, латинскиот и грчкиот јазик. == Биографија == [[Податотека:Polska_992_-_1025.png|мини|250x250пкс| Државата на Мешко II во првиот период од неговото владеење (1025-1031) која ја наследил од Болеслав I Храбриот]]Мешко II бил вториот син на [[Болеслав I Храбриот]] и прв од бракот со Емнилда, словенската принцеза. Тој бил политички активен уште за време на животот на неговиот татко, со што се претпоставува дека [[Болеслав I Храбриот|Болеслав Храбриот]] го назначил за негов наследник. Учествувал првенствено во дипломатијата со германското кралство како претставник на Болеслав, пратеник и командант на армијата. Во 1013 година заедно со својот татко заминал во [[Мерзебург]] и бил присутен кога бил склучен договорот помеѓу Болеслав Храбриот и Хенри II <ref>Według R. Grodeckiego Mieszko II zawarł porozumienie z Henrykiem II w Magdeburgu (1012) i został jego lennikiem. {{Наведена книга|title=Dzieje Polski średniowiecznej|last=S. Zachorowski, J. Dąbrowski|first=R. Grodecki|volume=I|page=94}}</ref>, според кој Болеслав ги добил Милско и Лужице во владение, а за возврат се обврзал да го поддржува Хенри II за време на неговиот поход во Италија <ref>{{Наведена книга|title=Dzieje Polski średniowiecznej|last=S. Zachorowski, J. Dąbrowski|first=R. Grodecki|volume=I|page=94}} {{Наведена книга|title=Historia Polski – średniowiecze|last=Szczur|first=S.|page=70}}</ref>.[[Податотека:Polska_Chrobrego_Zakrzewski.jpg|мини|250x250пкс| Државата на Болеслав I Храбриот и Мешко II (1018-1031) според Станислав Закржевски]]Позицијата на младиот принц како во Полска така и во [[Свето Римско Царство|Светото Римско Царство]], значително била зајакната со неговиот брак во 1013 година со Ричеза, ќерката на Езон, Палатин од Рајна, зет на Отон III. Според белешките од манастирот Браувајлер, подоцна „полскиот крал Мешко, испраќајќи ги стројницитее со разни подароци, како што доликува на кралска личност, преку споменатиот владетел [кралот на Германија] до својата првородена ќерка, ја побарал раката на Ричеза". Езон имал статус еднаков на територијален принц и имал големо влијание како водач на опозицијата од [[Лорена]] на Хенри II. Преку бракот на Мешко со неговата ќерка, династијата Пјаст влегла во кругот на царското семејство и се здобил со еднаква позиција, ако не и повисока, од германската аристократија. Во 1014 година, Миешко бил испратен од неговиот татко во Бохемија како пратеник, кој требал да го убеди принцот Удалрик да формира сојуз против Хенри II. Мисијата завршила неуспешно, а Удалрик го затворил Мешко и го предал на кралот на Германија<ref>{{Наведено списание|last=Słomka vel Słomiński|first=Krystian|date=2019|title=O cnocie w Ikones książąt i królów polskich Jana Głuchowskiego|url=https://doi.org/10.18318/me.2019.2-04|journal=Meluzyna|volume=2|pages=35–52|doi=10.18318/me.2019.2-04|issn=2449-7339}}</ref>. Според Тиетмар, тој бил ослободен благодарение на интервенцијата на саксонските благородници кои гарантирале за него со нивниот имот<ref>{{Наведена книга|title=Władcy Polski: historia na nowo opowiedziana|last=Maciorowski|first=Mirosław|last2=Maciejewska|first2=Beata|date=2018|publisher=Wydawnictwo Agora - Wydawnictwo Książkowe|isbn=978-83-268-2720-4|location=Warszawa}}</ref>. Една година подоцна, Мешко ја предводел полската војска во уште една војна против Хенри II. Сепак текот на походот не бил поволен за царот. На неговата војска им требало повеќе од еден месец да стигнат до реката Одра, каде наишле на силен отпор од восјките на Болеслав под команда на Мешко. Хенри испратил пратеници кај принцот, обидувајќи се да го убеди да склучи примирје. Но Мешко одбил, а императорот почнал да се повлекува. Полскиот принц се упатил по него, нанесувајќи големи загуби на германската војска. Откако стигнал до Мајсен, тој неуспешно се обидел да го опседи градот на неговиот зет, маркгрофот Херман. Борбите престанале наесен 1015 година и продолжиле дури во 1017 година по неуспехот на мировните преговори. Царските сили ја преминале Одра во близина на Кросно Одрзањски и, заобиколувајќи ги главните градови, тргнале кон Ниемца. Во исто време, Мешко, на чело на 10 легии ​​на коњаницата, како сојузник на Хенри, започнал напад од Моравија кон Бохемија. Акцијата за пренасочување била ефикасна, а царот се откажал од директен напад и започнал неуспешна опсада на Њемца. Една година подоцна, во [[Бауцен]] била склучен мировен договор во полза на Полска<ref>{{Наведено списание|last=Słomka vel Słomiński|first=Krystian|date=2019|title=O cnocie w Ikones książąt i królów polskich Jana Głuchowskiego|url=https://doi.org/10.18318/me.2019.2-04|journal=Meluzyna|volume=2|pages=35–52|doi=10.18318/me.2019.2-04|issn=2449-7339}}</ref>. == Владеењето на Мешко II == === Крунисување и наследство === [[Податотека:Denar_rys_mieszko1.png|мини|250x250пкс| Еден денар со името ''Мисико'' кој му се припишува на Мешко II ]] Набргу по смртта на неговиот татко, Мешко бил крунисан за крал на Полска на 25 декември 1025 година од архиепископот Иполит од Гњезно во [[Богородична базилика (Гњезно)|Богородичната базилика во Гњезно]]. Според германските хроничари, тој тоа го направил самоволно, што донекаде може да биде вистинито, со оглед на политичката ситуација во тоа време. Мешко II од неговиот татко наследил огромна територија. Покрај државата Гњезно која била наследена од неговиот дедо Мешко I (со исклучок на Западна Померанија) тој ги наследил и Милско, Лужице, Моравија и Гроди Червиенски. Мешко II важел за значаен владетел на централна европа во тој период, имал добри врски со Светото римско царство, што значело добар почеток на неговото владеење.[[Податотека:Darstellung_Mieszkos_und_Mathildes_von_Schwaben.jpg|мини| Принцезата Матилда му ја предава литургиската книга на Мешко II]]Не е познато како, по преземањето на власта, Мешко се однесувал со своите двајца браќа: Безприм и Отон. Според записите од хроникате се претпоставува дека биле протерани или принудени да ја напуштат земјата. Отон наводно бил прогонет затоа што го фаворизирал императорот Конрад. Други извори споменуваат дека Безприм наводно живеел во Рутенија. === Поддршка на германската опозиција === [[Податотека:Mieszko_II_(Wizerunki_książąt_i_królów_polskich).jpg|мини| Мешко II во серијата Слики на полски принцови и кралеви од Ксавери Пилат од 1888 година.]] Во 1026 година германскиот крал Конрад II заминал за Италија каде бил крунисан. Неговото отсуство ја зголемило активноста на опозицијата претставувана од Ернест II од Швабија и Фредерик II од Лорен. Противниците на Конрад решиле да ја добијат поддршката на Мешко II, кој веќе имал значајна позиција. Потврда за овие обиди била книгата со молитви испратена до Мешко околу 1027 година од Матилда од Швабија (сопруга на Фредерик II од Лорен, ќерка на Херман II, војвода од Швабија од династијата на Конрадин). Таканаречениот ''Код на Матилда'' вклучувал, меѓу другото: минијатура на која се прикажува како принцезата му ја предава книгата на кралот кој седи на престолот. Дополнително имало и писмо со посвета од Матилда со пофални, иако веројатно претерани, информации за владетелот на Полска. Матилда го опишала како извонреден крал, како и неговиот татко, посветен на ширењето на христијанството. Го пофалила дејствување на Мешко во изградбата на нови цркви, како и неговото познавање на латинскиот и грчкиот јазик, што било исклучително ретко во тоа време. Во оваа книга се наоѓа и најстариот музички запис во Полска: [[невма]] ''Ad celebres rex cejlice''. Подарокот го донел очекуваниот резултат и Мешко ветил дека ќе преземе воени активности. Есента 1027 година започнал да се подготвува за походот за поддршка на опозицијата. Во средината на истата година, Конрад II се вратил во земјата и се борел против бунтовниците. Тој го поразил, а потоа и лишил од слобода Ернест од Швабија. Мешко II тргнал во својот напад дури кога борбите во Германија стивнале. Во 1028 година, полските сили нападнале во Саксонија и киднапирале бројни заложници, со што се означува почетокот на војната меѓу полскиот крал Миешко II Ламберт и германскиот крал и римскиот император Конрад II. Уништувањата биле толку големи што, според саксонските извори, ''„откако поминале војниците на Мешко, трева неможела да расте“''. Кралот на Полска бил обвинет за прекршување на договорот, со тоа што го узурпирал правото на кралската круна. Инвазијата ги зафатила и териториите на племето Велети кои во октомври 1028 година на државниот конгрес во Фелде, барале заштита од царот пред нападите на Мешко II, ветувајќи поддршка во борбата против владетелот на Полска<ref>{{Наведено списание|last=Słomka vel Słomiński|first=Krystian|date=2019|title=O cnocie w Ikones książąt i królów polskich Jana Głuchowskiego|url=https://doi.org/10.18318/me.2019.2-04|journal=Meluzyna|volume=2|pages=35–52|doi=10.18318/me.2019.2-04|issn=2449-7339}}</ref>. === Одмазднички војувања === [[Податотека:Mieszko_II_subjugating_Pomeranians.PNG|мини|250x250пкс| Мешко II го смирува бунтот на Померанците]] Предоцна организираниот напад не влијаел врз шансите на бунтовниците, но ја поттикнал одмазднички удар на царот. Во есента 1029 година, трупите на Конрад ја нападнале Лужице и започнале неуспешна опсада на Бауцен<ref>{{Наведено списание|last=Słomka vel Słomiński|first=Krystian|date=2019|title=O cnocie w Ikones książąt i królów polskich Jana Głuchowskiego|url=https://doi.org/10.18318/me.2019.2-04|journal=Meluzyna|volume=2|pages=35–52|doi=10.18318/me.2019.2-04|issn=2449-7339}}</ref>. Германците не ја добиле ветената поддршка од Велетите, а нападот заврши неуспешно бидејќи владетелот на Германија, загрозен од Унгарците, бил принуден да се повлече. Во 1030 година, Мешко, обезбеден со сојуз со Унгарија, уште еднаш ја нападнал Саксонија. Во меѓувреме, неговиот јужен сојузник ја нападнал [[Баварија]], привремено окупирајќи ја [[Виена]].[[Податотека:Mieszko II of Poland (89920005).jpg|мини| Мешко II, графика на Александар Лесер]] [[Податотека:Polska1032.jpg|мини| Веројатна поделба на Полска на три области договорена на конгресот во Мерсебург (1032-1033): {{Легенда|green|Област на Дитрик}}{{Легенда|blue|Област [[Otto Bolesławowic|Отон]]}}{{Легенда|red|Област на Мјешко II}}]] === Крај на животот === Мешко починал ненадејно на 10 или 11 мај 1034 година, оставајќи ја државата ослабена и територијално значително намалена во споредба со почетокот на неговото владеење, што придонело, Мазовија, управувана од поранешниот владетел Миецлав, да биде изгубена. Мешко II умрел од природна смрт, што е јасно наведено во полските извори. Тој бил погребан во [[Црква Свети Петар и Павле (Познањ)|катедралата во Познањ]]. Ситуацијата во земјата по неговата смрт со кратки зборови ја опишал Випо:''„Мешко, принцот на Полска, умре со прерана смрт, а христијанската вера, започната од неговите претходници и зајакната од негова страна, за жал пропадна".'' == Семејство == === Сопруга === * '''Ричеза''' (родена околу 993 година, починала на 21 март 1063 година) - ќерка на Езон, гроф од Палатин во [[Лорена|Лорен]]. === Деца === * Кажимиеж I Обновител (роден на 25 јули 1016 година, починал на 28 ноември 1058 година ) — принц на Полска (1038–1058 година), * позната како Ричеза или Аделаида , ќерка (родена ?, починала по 1052) – сопруга на Бел I, крал на Унгарија (1060–1063) , мајка на [[Ладислав I (Унгарија)|Ладислав]], крал на Унгарија * Гертруда (родена околу 1025 година, починала на 4 јануари 1108 година) – сопруга на [[Изјаслав I]] принц од [[Велики Новгород|Новгород]] (1052–1054), Големиот [[Владетели на Киевската Рус|војвода од Киев]] (1054–1068, 1069–1073, 1077–1078). Можно е ќерката на Мешко II да била и Агата, сопруга на англискиот принц Едвард Егзилецот, чие потекло е предмет на дебата. Во XIX век се појавила хипотеза дека Мешко II имал и втор син, Болеслав. Според Освалд Балцер, тој бил постар син на Мешко II и Ричеза, роден во 1014 или 1015 година, додека според Тадеуш Василевски, син на Мешко и неговата невенчана жена, роден во 1033 година.<ref>{{Наведено списание|last=Wasilewski|first=Tadeusz|year=1989|title=Zapomniane przekazy rocznikarskie o Bolesławie Mieszkowicu. O nie – Gallowe pojmowanie wczesnych dziejów Polski|journal=Przegląd Historyczny|pages=225–237}}</ref> Меѓутоа, оваа хипотеза е отфрлена во современата историографија. == Комеморација == [[Податотека:Poznań_Katedra_Podziemia_RB1.JPG|мини|250x250пкс| Остатоци од предроманескната катедрала во Познањ, веројатното место на гробот на Мешко II]] Во септември 2018 година бил претставен кралот на една од статуите на Кралската рута во Гњезно. Автор на скулптурата е уметникот од Познањ, Рафал Новак.<ref>{{Наведување|inventor=Rafał Wichniewicz|title=Trzeci król zawitał do Gniezna|date=21 września 2018|url=https://www.gniezno24.com/aktualnosci/item/15375-trzeci-krol-zawital-do-gniezna|accessdate=2024-12-12|archive-date=2018-12-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20181230005648/http://www.gniezno24.com/aktualnosci/item/15375-trzeci-krol-zawital-do-gniezna|url-status=dead}}</ref> Мешко II е претставен на ренесансниот барелјеф поставен на порталот на влезната порта на шлезискиот замок Пиаст во Брзег. Во 1000 годишнината од крунисувањето на Болеслав Храбриот и Мешко II Ламберт, со резолуција на Сејмот од 10-тиот мандат на Република Полска од 24 јули 2024 година, било одлучено 2025 година да се утврди како „Милениумска година на Крунисување на првите двајца полски кралеви во Гњезно“. == Наводи == {{наводи}} {{Династија Пјаст}} [[Категорија:Починати во 1034 година]] [[Категорија:Родени во 990 година]] [[Категорија:Полски монарси]] e2ffgc5dw0go7x2nz0q3zeo1y5m8ax0 5381136 5381135 2025-06-17T12:37:23Z Redaktor GLAM 92835 Better quality version of image 5381136 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Mieszko II Lambert (274963).jpg|мини|Мешко II Ламберт]] '''Мјешко II Ламберт''' (роден 990, починал на 10 или 11 мај 1034) полски крал во 1025–1031 година, полски принц 1032–1034 од династијата Пјаст. Син на [[Болеслав I Храбриот|Болеслав Храбриот]]. Власта ја презел по смртта на неговиот татко и веројатно ги протерал неговите двајца браќа од земјата. Извршил два победнички напади на Саксонија во 1028 и 1030 година. Подоцна водел одбранбени војни против Германците, Чесите и принцовите од [[Киевски Рус|Киевска Русија]]. Ја напуштил земјата во 1031 година како резултат на нападот од страна на Конрад II како и нападот на руските кнезови [[Јарослав Мудриот]] и Мечислав, кои му помогнале на неговиот брат Безприм да дојде на полскиот пресол. Потоа побегнал во Бохемија, каде бил затворен од принцот Удалрик. Но повторно се вратил на власт во 1032 година како кнез на една од трите области. Ја обединил државата, но не успеал да создаде стабилна власт. За време на неговото владеење, го загубил териториите кои претходно биле освоени од страна на Болеслав Храбриот, како: [[Горна Лужица|Милско]] и [[Долна Лужица|Лужице]], Гроди Червиенски и [[Моравија]] (а можеби и Словачка). Тој бил првиот владетел на Полска кој знаел да чита и пишува. Ги познавал германскиот, латинскиот и грчкиот јазик. == Биографија == [[Податотека:Polska_992_-_1025.png|мини|250x250пкс| Државата на Мешко II во првиот период од неговото владеење (1025-1031) која ја наследил од Болеслав I Храбриот]]Мешко II бил вториот син на [[Болеслав I Храбриот]] и прв од бракот со Емнилда, словенската принцеза. Тој бил политички активен уште за време на животот на неговиот татко, со што се претпоставува дека [[Болеслав I Храбриот|Болеслав Храбриот]] го назначил за негов наследник. Учествувал првенствено во дипломатијата со германското кралство како претставник на Болеслав, пратеник и командант на армијата. Во 1013 година заедно со својот татко заминал во [[Мерзебург]] и бил присутен кога бил склучен договорот помеѓу Болеслав Храбриот и Хенри II <ref>Według R. Grodeckiego Mieszko II zawarł porozumienie z Henrykiem II w Magdeburgu (1012) i został jego lennikiem. {{Наведена книга|title=Dzieje Polski średniowiecznej|last=S. Zachorowski, J. Dąbrowski|first=R. Grodecki|volume=I|page=94}}</ref>, според кој Болеслав ги добил Милско и Лужице во владение, а за возврат се обврзал да го поддржува Хенри II за време на неговиот поход во Италија <ref>{{Наведена книга|title=Dzieje Polski średniowiecznej|last=S. Zachorowski, J. Dąbrowski|first=R. Grodecki|volume=I|page=94}} {{Наведена книга|title=Historia Polski – średniowiecze|last=Szczur|first=S.|page=70}}</ref>.[[Податотека:Polska_Chrobrego_Zakrzewski.jpg|мини|250x250пкс| Државата на Болеслав I Храбриот и Мешко II (1018-1031) според Станислав Закржевски]]Позицијата на младиот принц како во Полска така и во [[Свето Римско Царство|Светото Римско Царство]], значително била зајакната со неговиот брак во 1013 година со Ричеза, ќерката на Езон, Палатин од Рајна, зет на Отон III. Според белешките од манастирот Браувајлер, подоцна „полскиот крал Мешко, испраќајќи ги стројницитее со разни подароци, како што доликува на кралска личност, преку споменатиот владетел [кралот на Германија] до својата првородена ќерка, ја побарал раката на Ричеза". Езон имал статус еднаков на територијален принц и имал големо влијание како водач на опозицијата од [[Лорена]] на Хенри II. Преку бракот на Мешко со неговата ќерка, династијата Пјаст влегла во кругот на царското семејство и се здобил со еднаква позиција, ако не и повисока, од германската аристократија. Во 1014 година, Миешко бил испратен од неговиот татко во Бохемија како пратеник, кој требал да го убеди принцот Удалрик да формира сојуз против Хенри II. Мисијата завршила неуспешно, а Удалрик го затворил Мешко и го предал на кралот на Германија<ref>{{Наведено списание|last=Słomka vel Słomiński|first=Krystian|date=2019|title=O cnocie w Ikones książąt i królów polskich Jana Głuchowskiego|url=https://doi.org/10.18318/me.2019.2-04|journal=Meluzyna|volume=2|pages=35–52|doi=10.18318/me.2019.2-04|issn=2449-7339}}</ref>. Според Тиетмар, тој бил ослободен благодарение на интервенцијата на саксонските благородници кои гарантирале за него со нивниот имот<ref>{{Наведена книга|title=Władcy Polski: historia na nowo opowiedziana|last=Maciorowski|first=Mirosław|last2=Maciejewska|first2=Beata|date=2018|publisher=Wydawnictwo Agora - Wydawnictwo Książkowe|isbn=978-83-268-2720-4|location=Warszawa}}</ref>. Една година подоцна, Мешко ја предводел полската војска во уште една војна против Хенри II. Сепак текот на походот не бил поволен за царот. На неговата војска им требало повеќе од еден месец да стигнат до реката Одра, каде наишле на силен отпор од восјките на Болеслав под команда на Мешко. Хенри испратил пратеници кај принцот, обидувајќи се да го убеди да склучи примирје. Но Мешко одбил, а императорот почнал да се повлекува. Полскиот принц се упатил по него, нанесувајќи големи загуби на германската војска. Откако стигнал до Мајсен, тој неуспешно се обидел да го опседи градот на неговиот зет, маркгрофот Херман. Борбите престанале наесен 1015 година и продолжиле дури во 1017 година по неуспехот на мировните преговори. Царските сили ја преминале Одра во близина на Кросно Одрзањски и, заобиколувајќи ги главните градови, тргнале кон Ниемца. Во исто време, Мешко, на чело на 10 легии ​​на коњаницата, како сојузник на Хенри, започнал напад од Моравија кон Бохемија. Акцијата за пренасочување била ефикасна, а царот се откажал од директен напад и започнал неуспешна опсада на Њемца. Една година подоцна, во [[Бауцен]] била склучен мировен договор во полза на Полска<ref>{{Наведено списание|last=Słomka vel Słomiński|first=Krystian|date=2019|title=O cnocie w Ikones książąt i królów polskich Jana Głuchowskiego|url=https://doi.org/10.18318/me.2019.2-04|journal=Meluzyna|volume=2|pages=35–52|doi=10.18318/me.2019.2-04|issn=2449-7339}}</ref>. == Владеењето на Мешко II == === Крунисување и наследство === [[Податотека:Denar_rys_mieszko1.png|мини|250x250пкс| Еден денар со името ''Мисико'' кој му се припишува на Мешко II ]] Набргу по смртта на неговиот татко, Мешко бил крунисан за крал на Полска на 25 декември 1025 година од архиепископот Иполит од Гњезно во [[Богородична базилика (Гњезно)|Богородичната базилика во Гњезно]]. Според германските хроничари, тој тоа го направил самоволно, што донекаде може да биде вистинито, со оглед на политичката ситуација во тоа време. Мешко II од неговиот татко наследил огромна територија. Покрај државата Гњезно која била наследена од неговиот дедо Мешко I (со исклучок на Западна Померанија) тој ги наследил и Милско, Лужице, Моравија и Гроди Червиенски. Мешко II важел за значаен владетел на централна европа во тој период, имал добри врски со Светото римско царство, што значело добар почеток на неговото владеење.[[Податотека:Darstellung_Mieszkos_und_Mathildes_von_Schwaben.jpg|мини| Принцезата Матилда му ја предава литургиската книга на Мешко II]]Не е познато како, по преземањето на власта, Мешко се однесувал со своите двајца браќа: Безприм и Отон. Според записите од хроникате се претпоставува дека биле протерани или принудени да ја напуштат земјата. Отон наводно бил прогонет затоа што го фаворизирал императорот Конрад. Други извори споменуваат дека Безприм наводно живеел во Рутенија. === Поддршка на германската опозиција === [[Податотека:Mieszko_II_(Wizerunki_książąt_i_królów_polskich).jpg|мини| Мешко II во серијата Слики на полски принцови и кралеви од Ксавери Пилат од 1888 година.]] Во 1026 година германскиот крал Конрад II заминал за Италија каде бил крунисан. Неговото отсуство ја зголемило активноста на опозицијата претставувана од Ернест II од Швабија и Фредерик II од Лорен. Противниците на Конрад решиле да ја добијат поддршката на Мешко II, кој веќе имал значајна позиција. Потврда за овие обиди била книгата со молитви испратена до Мешко околу 1027 година од Матилда од Швабија (сопруга на Фредерик II од Лорен, ќерка на Херман II, војвода од Швабија од династијата на Конрадин). Таканаречениот ''Код на Матилда'' вклучувал, меѓу другото: минијатура на која се прикажува како принцезата му ја предава книгата на кралот кој седи на престолот. Дополнително имало и писмо со посвета од Матилда со пофални, иако веројатно претерани, информации за владетелот на Полска. Матилда го опишала како извонреден крал, како и неговиот татко, посветен на ширењето на христијанството. Го пофалила дејствување на Мешко во изградбата на нови цркви, како и неговото познавање на латинскиот и грчкиот јазик, што било исклучително ретко во тоа време. Во оваа книга се наоѓа и најстариот музички запис во Полска: [[невма]] ''Ad celebres rex cejlice''. Подарокот го донел очекуваниот резултат и Мешко ветил дека ќе преземе воени активности. Есента 1027 година започнал да се подготвува за походот за поддршка на опозицијата. Во средината на истата година, Конрад II се вратил во земјата и се борел против бунтовниците. Тој го поразил, а потоа и лишил од слобода Ернест од Швабија. Мешко II тргнал во својот напад дури кога борбите во Германија стивнале. Во 1028 година, полските сили нападнале во Саксонија и киднапирале бројни заложници, со што се означува почетокот на војната меѓу полскиот крал Миешко II Ламберт и германскиот крал и римскиот император Конрад II. Уништувањата биле толку големи што, според саксонските извори, ''„откако поминале војниците на Мешко, трева неможела да расте“''. Кралот на Полска бил обвинет за прекршување на договорот, со тоа што го узурпирал правото на кралската круна. Инвазијата ги зафатила и териториите на племето Велети кои во октомври 1028 година на државниот конгрес во Фелде, барале заштита од царот пред нападите на Мешко II, ветувајќи поддршка во борбата против владетелот на Полска<ref>{{Наведено списание|last=Słomka vel Słomiński|first=Krystian|date=2019|title=O cnocie w Ikones książąt i królów polskich Jana Głuchowskiego|url=https://doi.org/10.18318/me.2019.2-04|journal=Meluzyna|volume=2|pages=35–52|doi=10.18318/me.2019.2-04|issn=2449-7339}}</ref>. === Одмазднички војувања === [[Податотека:Mieszko II subjugating Pomeranians (79439801) (cropped).jpg|мини|250x250пкс| Мешко II го смирува бунтот на Померанците]] Предоцна организираниот напад не влијаел врз шансите на бунтовниците, но ја поттикнал одмазднички удар на царот. Во есента 1029 година, трупите на Конрад ја нападнале Лужице и започнале неуспешна опсада на Бауцен<ref>{{Наведено списание|last=Słomka vel Słomiński|first=Krystian|date=2019|title=O cnocie w Ikones książąt i królów polskich Jana Głuchowskiego|url=https://doi.org/10.18318/me.2019.2-04|journal=Meluzyna|volume=2|pages=35–52|doi=10.18318/me.2019.2-04|issn=2449-7339}}</ref>. Германците не ја добиле ветената поддршка од Велетите, а нападот заврши неуспешно бидејќи владетелот на Германија, загрозен од Унгарците, бил принуден да се повлече. Во 1030 година, Мешко, обезбеден со сојуз со Унгарија, уште еднаш ја нападнал Саксонија. Во меѓувреме, неговиот јужен сојузник ја нападнал [[Баварија]], привремено окупирајќи ја [[Виена]].[[Податотека:Mieszko II of Poland (89920005).jpg|мини| Мешко II, графика на Александар Лесер]] [[Податотека:Polska1032.jpg|мини| Веројатна поделба на Полска на три области договорена на конгресот во Мерсебург (1032-1033): {{Легенда|green|Област на Дитрик}}{{Легенда|blue|Област [[Otto Bolesławowic|Отон]]}}{{Легенда|red|Област на Мјешко II}}]] === Крај на животот === Мешко починал ненадејно на 10 или 11 мај 1034 година, оставајќи ја државата ослабена и територијално значително намалена во споредба со почетокот на неговото владеење, што придонело, Мазовија, управувана од поранешниот владетел Миецлав, да биде изгубена. Мешко II умрел од природна смрт, што е јасно наведено во полските извори. Тој бил погребан во [[Црква Свети Петар и Павле (Познањ)|катедралата во Познањ]]. Ситуацијата во земјата по неговата смрт со кратки зборови ја опишал Випо:''„Мешко, принцот на Полска, умре со прерана смрт, а христијанската вера, започната од неговите претходници и зајакната од негова страна, за жал пропадна".'' == Семејство == === Сопруга === * '''Ричеза''' (родена околу 993 година, починала на 21 март 1063 година) - ќерка на Езон, гроф од Палатин во [[Лорена|Лорен]]. === Деца === * Кажимиеж I Обновител (роден на 25 јули 1016 година, починал на 28 ноември 1058 година ) — принц на Полска (1038–1058 година), * позната како Ричеза или Аделаида , ќерка (родена ?, починала по 1052) – сопруга на Бел I, крал на Унгарија (1060–1063) , мајка на [[Ладислав I (Унгарија)|Ладислав]], крал на Унгарија * Гертруда (родена околу 1025 година, починала на 4 јануари 1108 година) – сопруга на [[Изјаслав I]] принц од [[Велики Новгород|Новгород]] (1052–1054), Големиот [[Владетели на Киевската Рус|војвода од Киев]] (1054–1068, 1069–1073, 1077–1078). Можно е ќерката на Мешко II да била и Агата, сопруга на англискиот принц Едвард Егзилецот, чие потекло е предмет на дебата. Во XIX век се појавила хипотеза дека Мешко II имал и втор син, Болеслав. Според Освалд Балцер, тој бил постар син на Мешко II и Ричеза, роден во 1014 или 1015 година, додека според Тадеуш Василевски, син на Мешко и неговата невенчана жена, роден во 1033 година.<ref>{{Наведено списание|last=Wasilewski|first=Tadeusz|year=1989|title=Zapomniane przekazy rocznikarskie o Bolesławie Mieszkowicu. O nie – Gallowe pojmowanie wczesnych dziejów Polski|journal=Przegląd Historyczny|pages=225–237}}</ref> Меѓутоа, оваа хипотеза е отфрлена во современата историографија. == Комеморација == [[Податотека:Poznań_Katedra_Podziemia_RB1.JPG|мини|250x250пкс| Остатоци од предроманескната катедрала во Познањ, веројатното место на гробот на Мешко II]] Во септември 2018 година бил претставен кралот на една од статуите на Кралската рута во Гњезно. Автор на скулптурата е уметникот од Познањ, Рафал Новак.<ref>{{Наведување|inventor=Rafał Wichniewicz|title=Trzeci król zawitał do Gniezna|date=21 września 2018|url=https://www.gniezno24.com/aktualnosci/item/15375-trzeci-krol-zawital-do-gniezna|accessdate=2024-12-12|archive-date=2018-12-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20181230005648/http://www.gniezno24.com/aktualnosci/item/15375-trzeci-krol-zawital-do-gniezna|url-status=dead}}</ref> Мешко II е претставен на ренесансниот барелјеф поставен на порталот на влезната порта на шлезискиот замок Пиаст во Брзег. Во 1000 годишнината од крунисувањето на Болеслав Храбриот и Мешко II Ламберт, со резолуција на Сејмот од 10-тиот мандат на Република Полска од 24 јули 2024 година, било одлучено 2025 година да се утврди како „Милениумска година на Крунисување на првите двајца полски кралеви во Гњезно“. == Наводи == {{наводи}} {{Династија Пјаст}} [[Категорија:Починати во 1034 година]] [[Категорија:Родени во 990 година]] [[Категорија:Полски монарси]] hew2zohx5zlw3bzpkqlisnzee2w6xii 4 1366495 5381219 5379564 2025-06-17T16:55:54Z Orce Wiki 121850 /* Јуни 2025 */ 5381219 wikitext text/x-wiki {| style="float:right; width:200px; border:solid #ccc 1px; margin:5px;" |- style="text-align:center;" |[[Податотека:GLAM logo transparent.png|180п]] |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Wikimedia MKD mk.svg|150п]] |} {| style="height:100%; width:80%; background:transparent; padding:0 10px 0 0; margin:0; border:0; border-spacing:0;" | style="padding:10px 0; font-family:'DejaVu Sans Serif', sans-serif; vertical-align:top;" | <span style="font-size:25px;"><center>'''Координатор за соработка со културни институции 2025</center>'''</span> <div align="center"> <div style="width:350px; font-size:0px; margin-top:-10px; margin-bottom:20px; -moz-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; -webkit-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9;">&nbsp;</div> <span style="font-size:16px; font-weight;">[[Корисник:Orce Wiki|'''Orce Wiki''']]</span> <div style="width:350px; font-size:0px; margin-bottom:20px; -moz-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; -webkit-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9;">&nbsp;</div> </div> Ова е дневник на активности за 2025 година, спроведени од лицето што е Координатор за соработка со културни институции, поделени по месеци. Подигнатите фотографии и други документи може да ги најдете на оваа категорија: [[:c:Category:GLAM program of Wikimedia MKD 2025|Category:GLAM program of Wikimedia MKD 2025]] == Јуни 2025 == *Нови и проширени статии: # [[Носии од Дебарско Поле]] (П) # [[Носии од Мавровско Поле и Горна Река]] (П) # [[Носии од шопскиот регион]] (П) # [[Носии од Мала и Долна Река]] (П) # [[Носии од Славиште]] (П) # [[Носии од Дурачка Река]] (П) # [[Скутина]] (Н) # [[Носии од Радовишки Шоплук]] (П) # [[Носии од Малешево]] (П) # [[Гаќи (носија)]] (Н) == Мај 2025 == *Нови и проширени статии: # [[Горновардарска носија]] (П) # [[Носии од Кумановско]] (П) # [[Носии од Скопска Котлина]] (П) # [[Носии од Полог]] (П) # [[Носии од Разлошко]] (Н) # [[Средновардарска носија]] (П) # [[Носии од Овче Поле]] (П) # [[Народни носии од Тиквеш]] (П) # [[Носии од Радовишко Поле и Струмичко Поле]] (П) # [[Носија од Бабуна]] (П) # [[Брсјачка носија]] (П) # [[Народни носии од Струшки Дримкол]] (П) # [[Народни носии од Мариово]] (П) # [[Народни носии од Преспа]] (П) # [[Народни носии од Горни Села]] (П) # [[Носија од Прилепско-Битолско Поле]] (П) # [[Народни носии од Кичевија, Порече и Железник]] (П) # [[Народни носии од Охридско Поле и Дебрца]] (П) # [[Јужномакедонска носија]] (П) # [[Носија од Леринско Поле]] (П) # [[Носии од Леринска Река]] (П) # [[Народни носии од Воденско и Мегленско]] (П) # [[Носии од Бојмија]] (П) # [[Мијачко-дебарска носија]] (П) # [[Носии од Голо Брдо]] (П) == Април 2025 == * Потпишан меморандум за соработка со НУ Музеј на СР Македонија * Соработка со стручните лица за македонските народни носии од НУ Музеј на СР Македонија, која вклучува правење анализи и планови за понатамошно користење на ресурсите од збирката и депото на музејот. * Прибирање и скенирање книги, научни списанија и каталози поврзани со занаетите, накитот и народните носии од библиотеката и стручните лица во НУ Музеј на СР Македонија. *Фотографирање на занаетчиските работилници и продавници во Старата скопска чаршија и прикачување на фотографиите на Wikimedia Commons. *Фотографирање на занаетчиските работилници и продавници во Велес и прикачување на фотографиите на Wikimedia Commons. *Подигнати фотографии: 20 *фотографирање на две уметнички слики со претстави на занаетите: Терзија (1946) од Лазар Личеноски и Каменоресци (1936) од Вангел Коџоман, во соработка со Стопанска комора на Македонија, во чија сопственост се истите. *Нови и проширени статии: # [[Носии од Петричко, Светиврачко и Мелничко Поле]] (Н) # [[Детски ткаеници]] (Н) # [[Струмско-местанска носија]] (П) # [[Народни носии од Серско]] (П) # [[Носии од Банско]] (П) # [[Носии од Драма]] (П) # [[Народна носија на Мрваците]] (П) == Март 2025 == * Отворена нова категорија на ризницата: [[:c:Category:Crafts of North Macedonia|Category:Crafts of North Macedonia]] * Прибирање книги, научни списанија и каталози поврзани со занаетите и народните носии. Некои од списанијата се добиени по пат на соработка со библиотеки и институции, додека некои онлајн. *Скенирање, фотокопирање и целосна обработка на статиите од книгите и списанијата во одделни ПДФ фајлови, спремени за непречена понатамошна употреба. *Фотографирање на преостанатите занаетчиски работилници и продавници во Старата скопска чаршија. * Подигнати фотографии вкупно овој месец: 17 == Февруари 2025 == *Месец февруари е поминат во најголем дел во средби со официјални лица од Музеј на Македонија заради договарање на соработка, прибавување на материјали за матичните Википедијанци и други обрвски. == Поврзано == * [[Википедија:Програма „ГЛАМ“]] [[Категорија:Википедија:Викимедија МКД во 2025 година]] qrwad7iy7raksuqgylqiwn0odd77um4 0 1367888 5381121 5369487 2025-06-17T12:03:30Z Gurther 105215 Ситна поправка 5381121 wikitext text/x-wiki {{Infobox Officeholder|name=Иван Поп Јорданов|order1=Претседател на [[Велешко благотворително братство „Рајко Жинзифов“|Велешкото благотворително братство]]|predecessor1=[[Алексо Мартулков]]|succeeded1=[[Илија Раштанов]]|termstart1=[[21 декември]], [[1924]]|termend1=[[10 јануари]], [[1926]]|premier1=[[Александар Цанков]]|monarch1=[[Борис III]]|predecessor2=[[Илија Раштанов]]|successor2=нема|termstart2=[[3 мај]], [[1938]]|termend2=непознато<ref>Пред [[1944|1944 година]] но после [[1941|1941 година]].</ref>|premier2=[[Георги Ќосеиванов]]<br>[[Богдан Филов]]<br>[[Петар Габровски]]<br>[[Добри Божилов]]|monarch2=[[Борис III]]|birth_name=Иван Петров Поп Јорданов|birth_date=[[1879]]|birth_place=[[Велес]], [[Отоманска Македонија]]|death_date=н/п|death_place=[[Софија]], [[Бугарија]]|image=Macedonian Cooperative Bank Board in 1935-Ivan Popyordanov Crop.jpg|caption=Иван Поп Јорданов во 1935 г.}} '''Иван Поп Јорданов''', роден '''Иван Петров Поп Јорданов''' ([[Велес]], [[1879]] — [[Софија]], [[Бугарија]]) — [[Македонци|македонски]] револуционер, активист и општественик. Деец и претседател на [[Велешко благотворително братство „Рајко Жинзифов“|Велешкото благотворително братство „Рајко Жинзифов“]], тој е братучед на познатиот македонски револуционер [[Миле Поп Јорданов]]. Еден од потписниците на [[Апел до Македонците во Бугарија (1944)|Апелот до Македонците во Бугарија]] во [[1944|1944 година]]. == Животопис == Роден е во градот [[Велес]] Таму учествува во револуционерниот живот на градот заедно со дејци од [[Гемиџии|Гемиџиите]] како Тодор Органџиев, [[Илија Трчков]], со неговите браќа Илија, Гичо, [[Јордан Поп Јорданов - Орцето|Орце]] и [[Миле Поп Јорданов]], Алекси Минов - Каникот, Тодор Богданов и други. После [[Солунски атентати|Солунските атентати]] тој е осуден за три години во затвор.<ref>[[Коста Црнушанов|Църнушанов, Коста]]. ''Солунските атентатори'', [[Софија|София]], 1987, стр. 257, 373 – 374</ref> За време на [[Младотурска револуција|Младотурската револуција]], на [[септември]] [[1908|1908 година]] во [[Солун]] учествува во основачкиот конгрес на [[Сојуз на бугарските уставни клубови]] како делегат од Велес, заедно со [[Бано Кушев]].<ref>Карайовов, Тома. ''Как се създадоха българските конституционни клубове в Турция, в: Борбите в Македония и Одринско''. [[София]], Български писател, 1981. с. 726 – 728.</ref> Во [[декември]] [[1912|1912 година]] Поп Јорданов [[Македонска конференција (1912)|учествува во средба на македонски дејци во Велес]], организирана од страна на [[Димитрија Чуповски]], на кој присуствувале Крум Зографов, [[Ризо Ризов]], [[Алексо Мартулков|Александар Мартулков]], [[Петар Поп Арсов]], Ангел Корабаров, учителите Иван Елезов, Димитър Ничев и Методи Поп Гошев. Во средбата тие решиле да пратат претставник во [[Лондонски договор (1913)|Лондонската конференција]], за да се бори за формирање на [[Независна Македонија|независна македонска држава]].<ref>Ристовский, Блаже. Димитрий Чуповский и македонское национальное сознание, ОАО Издательство „Радуга“, Москва, 1999, с. 76.</ref> За време на [[Втора балканска војна|Втората балканска војна]] тој е назначен за чиновник на народната општина во Велес.<ref>Освободителното движение в Македония и Одринско. Том 2, София, Наука и изкуство, 1983, стр.186</ref> После војната се преселува во [[Бугарија]], каде се приклучува како активисти во [[Велешко благотворително братство „Рајко Жинзифов“|Велешкото братство]] на [[Сојуз на македонските емигрантски организации|Сојузот на македонските емигрантски организации]]. Го наследил [[Алексо Мартулков]] како претседател на организацијата. Во [[1926|1926 година]] Илија Раштанов бил назначен за новиот претседател на организацијата. Во 1938 повторно станува претседател.<ref>[https://bg.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB%3ABASA-1960K-1-32-1-1-front_Poziv_na_Makedonskoto_bratstvo%2C_1941.pdf&page=2 ЦДА, ф.1960к, оп.1, а.е.32, л.2]</ref> Во [[1941|1941 година]] нивната организација повторно била обновена и злоупотребена од [[Бугарска окупација на Македонија во Втората светска војна|бугарските фашисти]] со цел да ширеле [[бугарска пропаганда]], Јорданов соработувал со [[Бугарски централен акционен комитет|Бугарскиот централен акционен комитет]] за време на [[Втората светска војна]].<ref>[http://macedonia.kroraina.com/dm2/dm_2_2.htm Минчев, Димитър. Българските акционни комитети в Македония – 1941 г., Македонски Научен Институт – София, 1995, стр.68, 71]</ref> За време на војната тој почнал постепено да ги подржува македонските партизани, во 1944 година го потпишал [[Апел до Македонците во Бугарија (1944)|Апелот до Македонците во Бугарија]] каде што се бори за правата на малтретираните [[Македонци во Бугарија]].<ref>[http://mk.wikibooks.org/wiki/Апел_до_Македонците_во_Бугарија_-_1944 Апел до Македонците во Бугарија – 1944, mk.wikibooks.org]</ref> Ќерка му Савка Иванова Поп Јорданова (р. 1921) вклучува брак со познатиот деец на [[БКП|Комунистичката партија на Бугарија]] Георги Чанков [[1945|во 1945 година]].<ref>Чанков, Георги. Равносметката. София, Христо Ботев, 2000. ISBN 954-445-696-1. стр. 616.</ref> Не е познато кога загинал, најверојатно после Втората светска војна во градот [[Софија]], престолнината на [[Народна Република Бугарија|новата комунистичка администрација]]. == Наводи == <references /> [[Категорија:Македонски револуционери]] [[Категорија:Македонци во Бугарија]] [[Категорија:Луѓе од Велес]] [[Категорија:Починати во Софија]] [[Категорија:Македонски преселници во Софија]] [[Категорија:Македонски општественици]] [[Категорија:Членови на Сојузот на бугарските конституциони клубови]] [[Категорија:Претседатели на Велешкото благотворително братство]] fkyaz7nofkoymo5w4pkvsahnmhb3ukb 5381122 5381121 2025-06-17T12:03:50Z Gurther 105215 додадена [[Категорија:Родени во 1879 година]] користејќи го [[:en:Wikipedia:HotCat|HotCat]] 5381122 wikitext text/x-wiki {{Infobox Officeholder|name=Иван Поп Јорданов|order1=Претседател на [[Велешко благотворително братство „Рајко Жинзифов“|Велешкото благотворително братство]]|predecessor1=[[Алексо Мартулков]]|succeeded1=[[Илија Раштанов]]|termstart1=[[21 декември]], [[1924]]|termend1=[[10 јануари]], [[1926]]|premier1=[[Александар Цанков]]|monarch1=[[Борис III]]|predecessor2=[[Илија Раштанов]]|successor2=нема|termstart2=[[3 мај]], [[1938]]|termend2=непознато<ref>Пред [[1944|1944 година]] но после [[1941|1941 година]].</ref>|premier2=[[Георги Ќосеиванов]]<br>[[Богдан Филов]]<br>[[Петар Габровски]]<br>[[Добри Божилов]]|monarch2=[[Борис III]]|birth_name=Иван Петров Поп Јорданов|birth_date=[[1879]]|birth_place=[[Велес]], [[Отоманска Македонија]]|death_date=н/п|death_place=[[Софија]], [[Бугарија]]|image=Macedonian Cooperative Bank Board in 1935-Ivan Popyordanov Crop.jpg|caption=Иван Поп Јорданов во 1935 г.}} '''Иван Поп Јорданов''', роден '''Иван Петров Поп Јорданов''' ([[Велес]], [[1879]] — [[Софија]], [[Бугарија]]) — [[Македонци|македонски]] револуционер, активист и општественик. Деец и претседател на [[Велешко благотворително братство „Рајко Жинзифов“|Велешкото благотворително братство „Рајко Жинзифов“]], тој е братучед на познатиот македонски револуционер [[Миле Поп Јорданов]]. Еден од потписниците на [[Апел до Македонците во Бугарија (1944)|Апелот до Македонците во Бугарија]] во [[1944|1944 година]]. == Животопис == Роден е во градот [[Велес]] Таму учествува во револуционерниот живот на градот заедно со дејци од [[Гемиџии|Гемиџиите]] како Тодор Органџиев, [[Илија Трчков]], со неговите браќа Илија, Гичо, [[Јордан Поп Јорданов - Орцето|Орце]] и [[Миле Поп Јорданов]], Алекси Минов - Каникот, Тодор Богданов и други. После [[Солунски атентати|Солунските атентати]] тој е осуден за три години во затвор.<ref>[[Коста Црнушанов|Църнушанов, Коста]]. ''Солунските атентатори'', [[Софија|София]], 1987, стр. 257, 373 – 374</ref> За време на [[Младотурска револуција|Младотурската револуција]], на [[септември]] [[1908|1908 година]] во [[Солун]] учествува во основачкиот конгрес на [[Сојуз на бугарските уставни клубови]] како делегат од Велес, заедно со [[Бано Кушев]].<ref>Карайовов, Тома. ''Как се създадоха българските конституционни клубове в Турция, в: Борбите в Македония и Одринско''. [[София]], Български писател, 1981. с. 726 – 728.</ref> Во [[декември]] [[1912|1912 година]] Поп Јорданов [[Македонска конференција (1912)|учествува во средба на македонски дејци во Велес]], организирана од страна на [[Димитрија Чуповски]], на кој присуствувале Крум Зографов, [[Ризо Ризов]], [[Алексо Мартулков|Александар Мартулков]], [[Петар Поп Арсов]], Ангел Корабаров, учителите Иван Елезов, Димитър Ничев и Методи Поп Гошев. Во средбата тие решиле да пратат претставник во [[Лондонски договор (1913)|Лондонската конференција]], за да се бори за формирање на [[Независна Македонија|независна македонска држава]].<ref>Ристовский, Блаже. Димитрий Чуповский и македонское национальное сознание, ОАО Издательство „Радуга“, Москва, 1999, с. 76.</ref> За време на [[Втора балканска војна|Втората балканска војна]] тој е назначен за чиновник на народната општина во Велес.<ref>Освободителното движение в Македония и Одринско. Том 2, София, Наука и изкуство, 1983, стр.186</ref> После војната се преселува во [[Бугарија]], каде се приклучува како активисти во [[Велешко благотворително братство „Рајко Жинзифов“|Велешкото братство]] на [[Сојуз на македонските емигрантски организации|Сојузот на македонските емигрантски организации]]. Го наследил [[Алексо Мартулков]] како претседател на организацијата. Во [[1926|1926 година]] Илија Раштанов бил назначен за новиот претседател на организацијата. Во 1938 повторно станува претседател.<ref>[https://bg.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB%3ABASA-1960K-1-32-1-1-front_Poziv_na_Makedonskoto_bratstvo%2C_1941.pdf&page=2 ЦДА, ф.1960к, оп.1, а.е.32, л.2]</ref> Во [[1941|1941 година]] нивната организација повторно била обновена и злоупотребена од [[Бугарска окупација на Македонија во Втората светска војна|бугарските фашисти]] со цел да ширеле [[бугарска пропаганда]], Јорданов соработувал со [[Бугарски централен акционен комитет|Бугарскиот централен акционен комитет]] за време на [[Втората светска војна]].<ref>[http://macedonia.kroraina.com/dm2/dm_2_2.htm Минчев, Димитър. Българските акционни комитети в Македония – 1941 г., Македонски Научен Институт – София, 1995, стр.68, 71]</ref> За време на војната тој почнал постепено да ги подржува македонските партизани, во 1944 година го потпишал [[Апел до Македонците во Бугарија (1944)|Апелот до Македонците во Бугарија]] каде што се бори за правата на малтретираните [[Македонци во Бугарија]].<ref>[http://mk.wikibooks.org/wiki/Апел_до_Македонците_во_Бугарија_-_1944 Апел до Македонците во Бугарија – 1944, mk.wikibooks.org]</ref> Ќерка му Савка Иванова Поп Јорданова (р. 1921) вклучува брак со познатиот деец на [[БКП|Комунистичката партија на Бугарија]] Георги Чанков [[1945|во 1945 година]].<ref>Чанков, Георги. Равносметката. София, Христо Ботев, 2000. ISBN 954-445-696-1. стр. 616.</ref> Не е познато кога загинал, најверојатно после Втората светска војна во градот [[Софија]], престолнината на [[Народна Република Бугарија|новата комунистичка администрација]]. == Наводи == <references /> [[Категорија:Македонски револуционери]] [[Категорија:Македонци во Бугарија]] [[Категорија:Луѓе од Велес]] [[Категорија:Починати во Софија]] [[Категорија:Македонски преселници во Софија]] [[Категорија:Македонски општественици]] [[Категорија:Членови на Сојузот на бугарските конституциони клубови]] [[Категорија:Претседатели на Велешкото благотворително братство]] [[Категорија:Родени во 1879 година]] 6pmugfjbet16o1yzajy1eor7zczd9z6 5381123 5381122 2025-06-17T12:04:10Z Gurther 105215 отстранета [[Категорија:Луѓе од Велес]]; додадена [[Категорија:Политичари од Велес]] користејќи го [[:en:Wikipedia:HotCat|HotCat]] 5381123 wikitext text/x-wiki {{Infobox Officeholder|name=Иван Поп Јорданов|order1=Претседател на [[Велешко благотворително братство „Рајко Жинзифов“|Велешкото благотворително братство]]|predecessor1=[[Алексо Мартулков]]|succeeded1=[[Илија Раштанов]]|termstart1=[[21 декември]], [[1924]]|termend1=[[10 јануари]], [[1926]]|premier1=[[Александар Цанков]]|monarch1=[[Борис III]]|predecessor2=[[Илија Раштанов]]|successor2=нема|termstart2=[[3 мај]], [[1938]]|termend2=непознато<ref>Пред [[1944|1944 година]] но после [[1941|1941 година]].</ref>|premier2=[[Георги Ќосеиванов]]<br>[[Богдан Филов]]<br>[[Петар Габровски]]<br>[[Добри Божилов]]|monarch2=[[Борис III]]|birth_name=Иван Петров Поп Јорданов|birth_date=[[1879]]|birth_place=[[Велес]], [[Отоманска Македонија]]|death_date=н/п|death_place=[[Софија]], [[Бугарија]]|image=Macedonian Cooperative Bank Board in 1935-Ivan Popyordanov Crop.jpg|caption=Иван Поп Јорданов во 1935 г.}} '''Иван Поп Јорданов''', роден '''Иван Петров Поп Јорданов''' ([[Велес]], [[1879]] — [[Софија]], [[Бугарија]]) — [[Македонци|македонски]] револуционер, активист и општественик. Деец и претседател на [[Велешко благотворително братство „Рајко Жинзифов“|Велешкото благотворително братство „Рајко Жинзифов“]], тој е братучед на познатиот македонски револуционер [[Миле Поп Јорданов]]. Еден од потписниците на [[Апел до Македонците во Бугарија (1944)|Апелот до Македонците во Бугарија]] во [[1944|1944 година]]. == Животопис == Роден е во градот [[Велес]] Таму учествува во револуционерниот живот на градот заедно со дејци од [[Гемиџии|Гемиџиите]] како Тодор Органџиев, [[Илија Трчков]], со неговите браќа Илија, Гичо, [[Јордан Поп Јорданов - Орцето|Орце]] и [[Миле Поп Јорданов]], Алекси Минов - Каникот, Тодор Богданов и други. После [[Солунски атентати|Солунските атентати]] тој е осуден за три години во затвор.<ref>[[Коста Црнушанов|Църнушанов, Коста]]. ''Солунските атентатори'', [[Софија|София]], 1987, стр. 257, 373 – 374</ref> За време на [[Младотурска револуција|Младотурската револуција]], на [[септември]] [[1908|1908 година]] во [[Солун]] учествува во основачкиот конгрес на [[Сојуз на бугарските уставни клубови]] како делегат од Велес, заедно со [[Бано Кушев]].<ref>Карайовов, Тома. ''Как се създадоха българските конституционни клубове в Турция, в: Борбите в Македония и Одринско''. [[София]], Български писател, 1981. с. 726 – 728.</ref> Во [[декември]] [[1912|1912 година]] Поп Јорданов [[Македонска конференција (1912)|учествува во средба на македонски дејци во Велес]], организирана од страна на [[Димитрија Чуповски]], на кој присуствувале Крум Зографов, [[Ризо Ризов]], [[Алексо Мартулков|Александар Мартулков]], [[Петар Поп Арсов]], Ангел Корабаров, учителите Иван Елезов, Димитър Ничев и Методи Поп Гошев. Во средбата тие решиле да пратат претставник во [[Лондонски договор (1913)|Лондонската конференција]], за да се бори за формирање на [[Независна Македонија|независна македонска држава]].<ref>Ристовский, Блаже. Димитрий Чуповский и македонское национальное сознание, ОАО Издательство „Радуга“, Москва, 1999, с. 76.</ref> За време на [[Втора балканска војна|Втората балканска војна]] тој е назначен за чиновник на народната општина во Велес.<ref>Освободителното движение в Македония и Одринско. Том 2, София, Наука и изкуство, 1983, стр.186</ref> После војната се преселува во [[Бугарија]], каде се приклучува како активисти во [[Велешко благотворително братство „Рајко Жинзифов“|Велешкото братство]] на [[Сојуз на македонските емигрантски организации|Сојузот на македонските емигрантски организации]]. Го наследил [[Алексо Мартулков]] како претседател на организацијата. Во [[1926|1926 година]] Илија Раштанов бил назначен за новиот претседател на организацијата. Во 1938 повторно станува претседател.<ref>[https://bg.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB%3ABASA-1960K-1-32-1-1-front_Poziv_na_Makedonskoto_bratstvo%2C_1941.pdf&page=2 ЦДА, ф.1960к, оп.1, а.е.32, л.2]</ref> Во [[1941|1941 година]] нивната организација повторно била обновена и злоупотребена од [[Бугарска окупација на Македонија во Втората светска војна|бугарските фашисти]] со цел да ширеле [[бугарска пропаганда]], Јорданов соработувал со [[Бугарски централен акционен комитет|Бугарскиот централен акционен комитет]] за време на [[Втората светска војна]].<ref>[http://macedonia.kroraina.com/dm2/dm_2_2.htm Минчев, Димитър. Българските акционни комитети в Македония – 1941 г., Македонски Научен Институт – София, 1995, стр.68, 71]</ref> За време на војната тој почнал постепено да ги подржува македонските партизани, во 1944 година го потпишал [[Апел до Македонците во Бугарија (1944)|Апелот до Македонците во Бугарија]] каде што се бори за правата на малтретираните [[Македонци во Бугарија]].<ref>[http://mk.wikibooks.org/wiki/Апел_до_Македонците_во_Бугарија_-_1944 Апел до Македонците во Бугарија – 1944, mk.wikibooks.org]</ref> Ќерка му Савка Иванова Поп Јорданова (р. 1921) вклучува брак со познатиот деец на [[БКП|Комунистичката партија на Бугарија]] Георги Чанков [[1945|во 1945 година]].<ref>Чанков, Георги. Равносметката. София, Христо Ботев, 2000. ISBN 954-445-696-1. стр. 616.</ref> Не е познато кога загинал, најверојатно после Втората светска војна во градот [[Софија]], престолнината на [[Народна Република Бугарија|новата комунистичка администрација]]. == Наводи == <references /> [[Категорија:Македонски револуционери]] [[Категорија:Македонци во Бугарија]] [[Категорија:Политичари од Велес]] [[Категорија:Починати во Софија]] [[Категорија:Македонски преселници во Софија]] [[Категорија:Македонски општественици]] [[Категорија:Членови на Сојузот на бугарските конституциони клубови]] [[Категорија:Претседатели на Велешкото благотворително братство]] [[Категорија:Родени во 1879 година]] 0g7yzknl1f84bfsc5sfa2ilc0hl3tym 4 1367977 5381188 5380914 2025-06-17T15:17:44Z P.Nedelkovski 47736 5381188 wikitext text/x-wiki {| style="float:right; width:200px; border:solid #ccc 1px; margin:5px;" |- style="text-align:center;" |[[Податотека:GLAM logo transparent.png|180п]] |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Wikimedia MKD mk.svg|150п]] |} {| style="height:100%; width:80%; background:transparent; padding:0 10px 0 0; margin:0; border:0; border-spacing:0;" | style="padding:10px 0; font-family:'DejaVu Sans Serif', sans-serif; vertical-align:top;" | <span style="font-size:25px;"><center>'''МАТИЧЕН ВИКИПЕДИЈАНЕЦ 2025</center>'''</span> <div align="center"> <div style="width:350px; font-size:0px; margin-top:-10px; margin-bottom:20px; -moz-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; -webkit-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9;">&nbsp;</div> <span style="font-size:16px; font-weight;">[[Корисник:P.Nedelkovski|'''P.Nedelkovski''']]</span> <div style="width:350px; font-size:0px; margin-bottom:20px; -moz-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; -webkit-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9;">&nbsp;</div> </div> '''Овогодинашната тема на програмата „ГЛАМ“ за уредување, соработка и подобрување на содржината на Википедија и нејзините проекти е [[занаети]]. Следствено на тоа, приднесите и делувањата на ова поле (оваа програма) е насечно токму кон таа тема. == Резултати == ''' {| class="wikitable" |+ Создадени статии |- ! реден број !! новосоздадена статија |- | 1. || [[Обувка]] |- | 2. || [[Фајанс]] |- | 3. || [[Оџачар]] |- | 4. || [[Процес на производство во грнчарството]] |- | 5. || [[Јажар]] |- | 6. || [[Слагарче]] |- | 7. || [[Гајдаџија]] |- | 8. || [[Каналска ќерамида]] |- | 9. || [[Ткаење]] (П) |- | 10. || [[Ислахане (Битола)]] |- | 11. || [[Брава]] |- | 12. || [[Клуч (брава)]] |- | 13. || [[Килим]] |- | 14. || [[Браварство]] |- | 15. || [[Говедар]] |- | 16. || [[Подношка]] |- | 17. || [[Скрипец (разбој)]] |- | 18. || [[Мајстор]] |- | 19. || [[Чирак]] |- | 20. || [[Калфа]] |- | 21. || [[Резбарско училиште (Охрид)]] |- | 22. || [[Копаничарство]] (П) |- | 23. || [[Пештански влак]] |- | 24. || [[Црепна]] (П) |- | 25. || [[Мистрија]] |- | 26. || [[Каменоделство]] |- | 27. || [[Јамболлија]] |- | 28. || [[Белење (платно)]] |- | 29. || [[Валавица]] |- | 30. || [[Ноќви]] |- | 31. || [[Бука (воденична)]] |- | 32. || [[Сор (алатка)]] |- | 33. || [[Белска воденица]] |- | 34. || [[Пиралка]] |- | 35. || [[Грнчарско колце]] |} == Поврзано == * [[Википедија:Програма „ГЛАМ“]] [[Категорија:Википедија:Викимедија МКД во 2025 година]] 8hxj8n03sthdm2isda0tzrt5zsq7gsy 0 1368021 5381197 5368469 2025-06-17T15:23:54Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5381197 wikitext text/x-wiki '''Грнчарски занает''' — еден од најстарите занаети со кои човекот се занимава уште од античко време. Грнчарскиот занает е уметност на производство на керамички садови од [[глина]] и е еден од првите занаети што се појавиле со појавата на човечката култура. Изработката на предмети од глина е едно од најстарите вештини кај луѓето, за што сведочат бројните археолошки наоди уште од [[Младо камено време]]. == Историја на грнчарскиот занает == Создавањето предмети од глина е една од најстарите активности на човекот. Уште на почетокот, човекот забележал дека може да ја обликува глината. Првин изработувал едноставни форми, на кои се забележуваат и детали како што се отпечатоци од прсти и од школки на самиот предмет. Подоцна почнал да ги пече предметите во оган, со што тие стануваат поцврсти и поотпорни. Грнчарството се поврзува со старите семитски народи – [[Келти]]<nowiki/>те. Најстарите производи биле рачно обликувани, украсени со жлебови и неглазирани, а подоцна се изработувале на грнчарско тркало кое се врти со рака или нога и било познато во Мала Азија и Египет пред 3.500 година п.н.е. а во Европа пред 1.000 години. п.н.е Во словенската керамика се појавило дури во 11-12 век. == Грнчарството во Македонија == Грнчарството е еден од најстарите занаети кој представува значаен сегмент на традиционалната култура која се развивала во Македонија. Грнчарството е застапено во оние краишта во Македонија каде што има квалитетна грнчарска земја, а тоа се најчесто места расположени по речните долини или по старите езерски котлини што се богати со наноси од убава земја- глина. Најзначајни грнчарски центри во минатото биле: [[Скопје]]<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Занаетите и еснафите во Скопје|last=Дојчиноски|first=д-р Киро|publisher=Матица Македонска|year=1996|location=Скопје|pages=79}}</ref> со с. Драчево, [[Велес]], [[Злетово]], [[Ресен]], [[Струга]], [[Дебар]], с. Блаце (Тетовско), [[Прилеп]], с.[[Вранештица]] (Кичевско)<ref>https://reper.net.mk/2013/06/30/od-teloto-na-majka-zemja/</ref>, с. Габровци (Радовишко), [[Струмица]], [[Куманово]] и [[Берово]]. Грнчарството до крајот на 50 тите години од 20, век заземало значајно место во секојдневниот живот на населението како во градовите така и во селата не само во Македонија туку и кај соседните народи на Балканот. Изработката и користењето на грнчарските производи во текот на повеќе илјади години, сведочи за фактот колку грнчарските производи биле неопходни во секојдневието на човекот низ историјата. Една од основните одлики на нашето народно традиционално грнчарство е дека напоредно со современата грнчарска техника на ножно или рачно [[грнчарско колце]] кое било распространето по цела Европа, во некои заборавени рурални предели речиси до неодамна се одржала и техниката на рачна изработка на грнчарски садови, без грнчарско колце. Тоа се садовите кои спаѓаат во групата на таканаречена "женска керамика", кои се изработува традиционално исклучиво од страна на жените, под строго утврдени обредни правила: црепна, вршник, попци, питуличарка и др. * Грнчарски садови за храна: грниња,тенџериња,тави, каленици,котлајки, рукатки, -врчви. * Грнчарски садови за пијалаци: стомна, канати, кондири, грнајќи и сл. === Грнчарски алати === Во грнчарскиот занает се употребувале различни алатки, направи и помагала. Основна направа која се користела било грнчарското колце кое било изработено од дрво. Составено од две тркалести плоштини „табанче“ и „коло“ меѓусебно поврзани со метална вертикална оска „вретено“ кое во долниот дел со помош на стапалото на мајсторот се врти во своето лежиште. Рачник вид на мелница во која се меле глеќта, бочило, каљача, мазнич, шипка, имзикало, ракља, жица, дрвен нож, дрвена лопатка и цреп со вода за мокрење на рацете на мајсторот. За украсување на глинените производи се употребуваат неколку вида алатки: * Будуче –земјен сад на кое било вградено цевче обично од мисиркино перо со кое се изведувала декорацијата на садот. * Ќортек – дрвена алатка направена од правоаголно штиче и назабено дрвено ваљаче се употребувала за правење рецки на глинените садови. == Фази на изработка на глината == Грнчарскиот занает е физички доста напорна работа која бара сила и прецизност. Процесот започнува со копање на глина, нејзин транспорт до работилницата на грнчарот. Потоа глината се става во јама наречена „калник“ и се покиснува со вода. Калникот обично бил висок околу 1 метар и имал правоаголна форма. Глината одлежувала околу 10 дена а во тој период се разбивала со мотики за да се разбие глината. Ваквата глина немала потребна цврстина па затоа ја удирале со дрвени токмаци да добие компактност. Глината во себе содржела нечистотии па со косичење кое се вршело со помош на жица која на крајот имала прицврстени дрвени рачки глината се сечела на танки парчиња се додека не се отстранат сите нечистотии од глината. Газењето со нозе за да омекне е последната фаза од процесот на подготовка на глината. Од неа се формирале глинени трупци кои потоа се покривале со мокри крпи за да не се исуши глината до нејзината изработка во производи. Овој начин на обработка на глината се практикувал скоро до 1930 година. Потоа со воведување на машини со валјаци за мелење и месење на глината на грнчарите им се олеснил птоцесот на подготовка на глината. Грнчарот на грнчарското тркало ја става глината и со голема умешност мајсторот почнува да создава грнчарски предмети со своите раце. Со своите раце ја оформува глината до саканиот производ а потоа го става глинениот сад да се потсуши. Кога грнчарот ќе изработи доволен број на производи стомни, грниња, тави, бардаци се сушат и тоа зависело од временските услови и големината на грнчарските садови<ref name=":0" />. Обично овој процес траел од еден до два, три дена. Енгобирање или полевање на исушените земјени садови се врши врз земјените садови за да добијат поголема глаткост и поубава црвена боја. За енгобирање се користи црвена земја или бела земја „ума“која се кисне па се процедува а потоа со неа се полеваат глинените производи. Украсување или шарање на производите се вршело со раце или со употреба на будуче кое шарање се вршело на грнчарското колце. Грнчарските производи потоа се глазираат и се подготвуваат за печење во фурна на дрва<ref name=":0" />. Печењето трае од 5 до 6 часа и се достигнува температура од минимум 700 степени целзиусови. Секој производ е различен, има своја уникатна вредност. Целиот процес е едноставен, традиционален, а крајниот продукт воодушевува со едноставноста и убавината. Во грнчарскиот занает, за секој член од семејството има некаква работа, независно од возраста. Бидејќи грнчарството не може да трпи одлагање, а работата во изработка на производите мора да тече континуирано. == Грнчарскиот занает во Охридско-струшкиот регион == Грнчарскиот занает во Охридско-струшкиот регион бил пренесен од Голо Брдо (Албанија)<ref name=":1">{{Наведено списание|last=Митрески|first=д-р Павле|date=1983|title=Занаетчиството во охридско-струшкиот регион 1918-1979|journal=НИО „Студентски збор“|location=Скопје|pages=123}}</ref>. Со него се занимавале семејствата Миладиновци и Голабовци. Струшките грнчари со производи ја снабдувале целата околија. Нивните грнчарски производи биле квалитетни и не се разликувале по својот квалитет од велешките и ресенските грнчарски производи. Во почетокот на 20 век семејството Миладиновци го напуштило овој занает. Во 1923 година биле забележани 6 грнчарски работилници<ref name=":1" />, додека во 1937 година се споменува само едно лице грнчар. == Грнчарскиот занает во Кумановско == До Балканските војни населението во овој крај се снабдувало со грнчарски производи од велешките грнчари. Со доселувањето на некои луѓе од Пирот започнува грнчарскиот занает и во кумановско<ref name=":2">{{Наведено списание|last=Рогановиќ|first=Трпа|date=1993|year=1993|title=Грнчарскиот занает во Куманово од почеток на 20 век до денес|journal=Етнолог|location=Скопје|publisher=Списание на Здружение на етнолози на Македонија|issue=3|pages=68-78}}</ref>. Некаде околу 1905 година во Куманово се доселил Михајло Петровиќ со браќата грнчари Владимир и Илија. Во тој период започнале да работат и грнчарите Димо и Жико Спасиќ кои исто така биле доселени од Пирот. Во наредниот период од 1919 до 1962 година се отвориле уште неколку грнчарски работилници и во Куманово<ref name=":2" /> биле евидентирани 19 грнчарски работилници меѓу кои и грнчарите во селата Речица и Табановце<ref>https://zelenaberza.com.mk/trajkovik-od-tabanovcze-chetiri-generaczii-grnchari/</ref>. Развојот на индустријата по Втората светска војна имало големо влијание и на овој занает во 1993 година е забележано дека грнчарската традиција ја продолжуваат само Миодраг Митровиќ од с.Долно Коњаре, Јован Пешиќ и Србољуб Трајковиќ од с. Табановце. == Грнчарскиот занает во Велес == [[Податотека:Грнчарско колце.webm|мини|Грнчарско колце иѕработка на стомна]] Грнчарството го носи духот на Велес.<ref>https://mrt.com.mk/node/74650</ref> Овој традиционален занает што успеа да преживее векови на предизвици и денес е симбол на градот. Во минатото со грнчарство се занимавале сиромашните семејства. Грнчар бил и [[Кочо Рацин]], еден од најголемите македоски поети. Грнчарите биле принудени со часови да копаат во месноста Рупите во потрага по квалитетна глина. Неретко, тие го ризикувале и животот за што сведочат податоците во историските записи за млади грнчари кои загинале од одрони обидувајќи се да ископаат најквалитетна глина. Денес во Велес постојат уште тројца активни грнчари кои го продолжуваат занаетот и традицијата на Грнчарскиот занает. == Грнчарството денес == Во Македонија<ref>https://museum.org.mk/page/etnologija</ref>, според последните сознанија, денес творат околу триесетина грнчари. Во село Злетово - општина Пробиштип има двајца, Куманово двајца, во Велес тројца, Неготино двајца, Кавадарци еден, Струмица еден грнчар и Ресен еден, додека во цела Западна Македонија единствено во селото Вранештица работат околу 12 грнчари, кои живеат исклучиво од занаетот. Затоа селото Вранештица ја претставува последната оаза на грнчарството во Македонија. Грнчарските производи сеуште имаат побарувачка на нашиот пазар, а во некои средини ваквите производи се користат во домаќинствата, но се почесто ги среќаваме и како украс во домовите кој потсетуваат на едно време и традиција. Со цел зачувување и запознавање на помладите генерации со грнчарскиот занает З.Г. Разбој со подршка од [[Општина Велес]] од 2010 година реализира грнчарски практични работилници за заинтересираните ученици<ref>https://duma.mk/region/veles-3/2013-06-18-14-08-10/</ref>. До пред две децении во [[ССОУ „Коле Неделковски“ - Велес|ССОУ „Коле Неделковски“]] постоел керамички смер. Во Велес на пазарот сеуште се продаваат глинени производи но најмногу за верскиот празник [[Задушница]]. == Галерија == <gallery mode="packed" heights="120px"> Грнчарски готови производи.jpg|Стомни Грнчарски занает - бардачиња кои се сушат.jpg|бардачиња кои се сушат Грнчарски занает - грнчарски садови пред печење.jpg|Стомни во грнчарска работилница Грнчарски занает - грнчарско колце.jpg|Грнчарско колце Грнчарски занает - печка за глинени садови.jpg|Печка за глинени садови Грнчарски занает - производи од глина кои се сушат.jpg|Производи од глина кои се сушат Грнчарски занает -ваљак за глина.jpg| Ваљак за месење на глина Грнчарски занает -глина за грнчарски производи.jpg| Глина измесена Грнчарски занает - црвена земја за боење на готовите производи.jpg|Црвена земја за боење на готовите производи Грнчарски занает -лопата.jpg|Лопата- грнчарска алатка Грнчарски занает - голем клинец за исцртување.jpg| Клинец-грнчарска алатка Грнчарски занает - алатка бучило.jpg|Бучило - грнчарска алатка </gallery> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://tirekovmirece.com/Novost/%D0%94%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%82-%D0%BD%D0%B0-%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D0%B8-%D1%83%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%BE-%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%98%D0%B5-%D0%B7%D0%B0-%D1%81%D0%BE%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5-%D0%BD%D0%B0-%D0%B3%D1%80%D0%BD%D1%87%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8-%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B8%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%B8-(%D1%84%D0%BE%D1%82%D0%BE) Грнчаријата е велешки бренд] * [https://www.youtube.com/watch?v=i1q41s26nrk Приказна Грнчар] * [https://www.youtube.com/watch?v=ySpM_XbyKSM Грнчарска работилница во Музејот на тетовскиот крај] * [https://www.youtube.com/watch?v=29MaSVqPyak Злетово грнчар Мирко Арсовски] {{Занаети}} [[Категорија:Занаетчиство]] [[Категорија:Садови]] 8tqz3yzkzpqoyuu9fadza60xz4riwu0 0 1368077 5381206 5350628 2025-06-17T15:31:07Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5381206 wikitext text/x-wiki [[Податотека:The_potter.jpg|мини|375x375пкс| Обработката на глина на [[грнчарско колце|грнчарското колце]] е најсложениот дел од производствениот процес.]] '''Процес на производство во грнчарството''' — занаетчиско производство засновано на повеќевековно искуство и физичка работа, во кое како основни суровини се користат [[глина]], [[песок]], [[калцит]], [[вода]], [[Глеѓ|емајл]], за обликување се користат примитивни алатки и [[грнчарско колце]], и за печење на обликуваните глинени садови се користат печки или огништа. Од истражувањата произлегле резултати кои наведуваат претпоставка дека минатото и сегашноста на производниот процес во грнчарството е поврзана со употребата на керамика, која е поврзана со непрекината нишка на развој, низа настани кои влијаеле на искуствено да се дојде до оптимални решенија во зависност од потребите, што обезбедило непрекинатост на знаењата и вештините пренесени низ времето и просторот. Тоа го потврдува и досегашната, разновидна грнчарска пракса, која сугерира дека некогаш стекнатите знаења и вештини во грнчарската технологија не исчезнале со откривањето на нови техники и технички помагала, туку напоредно продолжило нивното практикување. == Историја == [[Податотека:Ridpath's_history_of_the_world;_being_an_account_of_the_ethnic_origin,_primitive_estate,_early_migrations,_social_conditions_and_present_promise_of_the_principal_families_of_men_(1897)_(14783097362).jpg|мини|250x250пкс| Производството на глинени садови е присутно уште од [[Праисторија|праисториското време]].]] [[Податотека:Etnografski_muzej_Beograd_Kolega2357_43.jpg|мини|250x250пкс| Еден од примитивните облици на грнчарство]] Во историјата на човечката култура, производството на глинени садови е трајно присутно од праисторијата до денес. Со откривањето на посебните својства што ги добива глината при печење во оган, во [[Доцен палеолит|доцниот палеолит]], пред околу 26.000 години, настанал првиот синтетички материјал – керамиката. Многу подоцна дошло до масовно производство на корисни керамички предмети, во Европа речиси 20.000 години подоцна. Според некои научници првите глинени садови биле направени така што плетените корпи ги облепувале со [[кал]], а потоа ги сушеле на сонце, а подоцна и ги печеле. Првите керамички садови во средишниот дел на [[Балканскиот Полуостров]] се појавиле во [[неолитот]], на преминот на 7 во 6 милениум пр. н. е. Оттогаш, керамиката не ја изгубила својата важност. Во технолошка смисла, она што ја прави единствена појава, е фактот што со откривањето на новите техники и производствени процеси, старите, веќе усвоени и совладани, не биле напуштени, туку продолжиле да живеат и активно соопстануваат со новите до денес. Пронаоѓањето на [[Грнчарско колце|грнчарското колце]], [[Глазура|глазурата]] и печката било револуционерно за грнчарството бидејќи овозможило големо производство. Најстарото рачно грнчарско колце е пронајдено на [[Блискиот Исток]], во 4 милениум пр. н. е., а подоцна било пронајдено и колце со ножен погон. Воведувањето на грнчарското колце во процесот на производство овозможило побрзо и попрецизно обликувањето на глината. Пронајдокот на керамичкиот емајл ги направил садовите непорозни, а грнчарската печка овозможила истовремено да се печат голем број садови. Сите последователни достигнувања во овој занает се сведени на подобрување на квалитетот на глината, глазурата и печењето. == Процес на производство == Изработката на грнчарија се одвива низ неколку стандардни чекори: од подготовка, обликување и украсување, до сушење и печење на садовите. Секој од горенаведените чекори е подеднакво важен, бидејќи може да има одлучувачко влијание врз квалитетот на крајниот производ и е предмет на барањата на материјалот што се обработува, од една страна, и функцијата на садовите што се произведуваат, од друга страна. === Подготовка на глината === [[Податотека:Clay-ss-2005.jpg|мини|250x250пкс| Глината е основната суровина што се користи во процесот на производство на керамика.]] [[Податотека:Clay_Mixing_for_Pottery.jpg|мини|250x250пкс| Подготовката на глината се вршела со газење]] На местото на ископ, со избор на глина започнува процесот на производство во грнчарството. Потоа се пренесува во крупни парчиња, а потоа се сечкаат со дрвен чекан или секира и се чистат од корења, камења и други големи нечистотии. Иситнетата глина најпрво се „кисели“ во буре, натопена во вода, 24 часа, пред грнчарницата, на земја. Откако ќе се отстрани вишокот вода од него, исцедената глина се вади на простирка со големи димензии. Од купот замесена глина во „топки“, во работилницата се внесуваат грутки замесена глина, со големина на човечка глава и се редат на мало „гумно“. Потоа глинените „топки“ се сечкаат на тенки ленти и при тоа уште еднаш се отстрануваат камчињата и другите нечистотии. Пречистената глина се одлага на куп или „големо гумно“, каде добро се изгазува со нозе. Така изгазена глина повторно се пречистува, па се остава на кисне уште неколку саати. Од овој куп се зема глина и од неа се прават грутки чија големина зависи од садот што се сака да се изработи. Потоа грутките на грчарско колце се обликуваат во саканиот производ. === Обликување на глината === Мајсторот ја поставува „грутката“ на горните стапала на грнчарското колце закачено на грнчарски држач, ги врти долните стапала со десната нога (ако работи на ножно колце) или тоа го прави со рака ако работи на рачно колце и го обликува саканиот предмет користејќи ја едната или двете раце и специјални алати за обликување (игли, пружини, жици, дрвени шила, длето), ја шара, дупи и гланца глината до саканиот облик. Изработката на садот започнува со парче глина во облик на диск, кое претходно било посипано со мелен калцит или песок за да не се залепи за подлогата. Од ова парче грнчарот најпрво го образува дното на садот и неговите ѕидови. Потоа, со спирално додавање на нови парчиња во облик на намотки наречени суџук, тој продолжува да го гради садот. Секој пат кога грнчарот зема глина, пред да образува калем, добро замесува парче глина со рака, што е и можност да ги отстрани сите преостанати нечистотии од глината. Потоа, со помош на специјален алат и вртење на вителот со една рака, го доработува садот. Готовите посатки потоа се сушат, или на полици во работилниците, или на дрвени штици што грнчарите ги носат на засенчено место пред грнчарницата. Просушени изливници, рачки и украсни апликации се нанесуваат на садовите со помош на свежа глина. Неглазираните садови пред печењето може да се украсат и со техники на енгоба, засекувања, засечени, точкести украси и разни линии. [[Податотека:Hand_positions_used_during_wheel-throwing_pottery.png|центар|мини|600x600пкс| Фази на обработка на глина на грнчарско колце]] === Сушење на садовите === Сушењето е еден од најважните чекори во технолошкиот процес на изработка на керамички садови. За време на сушењето, садот се собира поради губење на водата. За да биде рамномерно, во глинената маса се додаваат омекнувачи и топители. Процесот на сушење вообичаено се изведува во две фази: ; Првата фаза на сушење на сонце Оваа фаза трае неколку дена, претставува лесно сушење, со или без непосредно изложување на сонце, во зависност од годишното време, времето од денот и јачината на сонцето. Понекогаш, ако времето е нестабилно во текот на денот, садовите ќе се преместат на посоодветно место сушење. ; Втора фаза на сушење во сушари Втората фаза се изведува во сушари, денес наменски градби, но може да се користат и други помошни простории во близина на грнчарницата и местото каде што ќе се пече грнчаријата. Додека куќите имале соби со огниште, садовите се сушеле во близина на огништето. Сушењето во сушара е всушност еден вид претпечење и неговата улога е да ги извлече последните атоми на хемиски врзана вода од садовите, што е неопходно за да се спречи пукање при печењето. Сушењето на отворено, според грнчарите, се мери во денови во зависност од сезоната и временските услови, додека во сушара, каде се развиваат температури од 100 ^°C до 200 ^°C, се мери во часови и се одредува искуствено. Температурата од 100 ^°C се смета за неопходна за извлекување на хемиски врзаната вода, и сè што нема да пукне за време на сушењето сигурно ќе излезе недопрено од печката.{{Цитатник|На кое место и колку долго ќе се суши садот зависи од повеќе чинители. Прв чинителе се одликите на глината што се користи за нејзина изработка, втор чинител се климатските услови, а трет, атмосферските прилики. Од овие чинители зависи дали производите ќе се сушат на сонце или во сенка, на отворено или во затворен простор, само неколку дена или повеќе месеци, дали пред печењето ќе помине некое време во сушара или директно ќе оди на оган или во печка, дали температурата во печката постепено ќе се зголемува или садовите ќе бидат изложени веднаш на висока температура и дали ќе бидат изложени непосредно на пламенот или посредно ќе ја примаат топлината<ref>Ђорђевић, Б. (2011а) ''Три лица традиционалне керамичке продукције у Србији'' / Three facets of traditional pottery making in Serbia, Народни музеј, Београд.</ref><ref>Петровић, П. Ж. (1936) ''О народној керамици у долини Рашке''. У: Прилози проучавању наше народне керамике. посебна издања 6 (Б. Дробњаковић ур.), Етнографски музеј у Београду, 12–25.</ref><ref>Филиповић, М. (1952) ''Лончарство у Кучину и Џурову код Прибоја на Лиму'', Гласник етнографског института САНУ I, Београд, 507-509.</ref>}} === Печење на глинени производи === Глинените производи може да се печат на отворен оган или во огниште (ако временските услови се добри) или во посебно направени печки. ; Печење на отворено Пред печењето, садовите се ставале на рамна површина или во плитка вдлабнатина на основа од дрвени блокови. Денот на печењето не смее да биде ветровито, а ненадеен дожд може да го уништи целиот дотогаш вложен труд. Димензиите на самото огниште се одредува врз основа на најдолгиот сад (1,10 – 1,20 см), што значи дека биле приближно 3 x 2 м. Блоковите на кои се наложува грнчаријата најдобро се правеле од младо буково дрво, кое поради високата калориска вредност постигнува голема температура. Просторот помеѓу садовите бил исполнет со дрво што овозможувало циркулација на воздухот. По полнењето на оваа конструкција со дрва, започнува процесот на печење, кој трае додека садовите не побелат, што е знак дека се печени. Времетраењето на печење зависи од количината на садовите, временските услови и калориската вредност на дрвото што се користи како гориво за оваа пригода, од 40 минути до два и пол часа. ; Печење во печки Сувите производи се печат 24 часа на 1.200°C пред и по глазирањето во посебни печки (хоризонтални или вертикални). Печките најчесто се ѕидаат потпрени на еден од ѕидовите на грнчарската работилница, и ги ѕидаат самите грнчари. Пред печењето, занаетчиите особено внимаваат да ги распоредат предметите за да можат да се печат рамномерно од сите страни во печката.{{Efn|Лончари посебно пазе да дрво којим ложе буде суво, јер ће влажно изазвати пуцање судова током печења.}} === Облагање со глазура - емајлирање и боење на садовите === По печењето следи глазирање на глинениот производ. Истото се врши по откако производот ќе се излади. Глазурата ја прават грнчарите сами од дробена бела глина и оловна глазура, на која се додаваат оксиди за да се добијат саканите бои: [[железо]] за жолта, [[бакар]] за зелена или само бела глина за бела. Глазурата може и да се купи како готова маса во продавница. ; Нанесување боја (глазура) Бојата се нанесува со преливање на садовите или со бојадисување. ; Мотиви Мотивите на грнчарските производи претежно се геометриски (прави линии, меандри, цик-цак линии, концентрични кругови, засеци, „шари на чешли“, антропоморфни (човечки ликови), растителни (лисја, винова лоза, плодови, цвеќиња) и зооморфни (змија, змеј, зајак). ; Печење на емајлот Откако се нанесе глазурата, садовите повторно се печат на температура од 1200°C, овој пат пет часа.<center></center> == Најзастапени производи во грнчарството == Производите од керамика (грнчарски производи) во минатото главно биле наменети за задоволување на различни потреби. [[Податотека:Ђувечи_(пекачи_или_уклопне_пекице)_IMG_3511.jpg|мини|250x250пкс| Керамичка тава]] [[Податотека:Muzej_u_Pirotu,_015.JPG|мини|250x250пкс| Грнчарија за течности]] [[Податотека:Products_of_Nis_potters_(2021)._IMG_5093.jpg|мини|250x250пкс| Прибор за подготовка и сервирање на храна]] ; Предмети за домаќинствата Грнчарски производи кои биле наменети за домаќинствата: * Месење и печење леб * Држење, подготвување, готвење и печење јадења (тенџериња, тави, тенџериња, тенџериња, тави, тепсија, тави за пржење, чинии); * Држи пијалаци или вода, ракија, вино, оцет, масло, кафе, чај, млеко (тестије - бокали, тенџериња „кркуше“, „коларе“, „шокаре“; бокали, окице - „окице“, балони, кондири, ризови, колби, шипки, бокали со маслиново масло, шезви {{Efn|По лончићима овај занат је добио име}} . * За печење ракија (капаци од тенџере). * За чување зимски зеленчук (тегли и стомни со различни големини), ; Обредни предмети Грнчарите изработувале и некои предмети што се користеле за време на обредни обичаи, прослави, веселби, свадби, родендени, погреби, црковни служби и крштевки (кадилници, свеќници, крштевници, кондири, плоски). ; Музички инструменти, играчки и луле за пушење Музичките инструменти направени од глина вклучуваат: дарабуки, окарини, детски играчки (свирчиња), луле за пушење, ; Ставки за општа намена Од предмети за општа намена грнчарите изработеувале: инки за преточување течности, саксии за цвеќе, поилки за живина, занаетчиски садови за нивниот занает, водоводни и канализациони цевки, кровни украси во облик на петел, фурни за глинени шпорети, катран саксии за држење на катран, со кои се подмачкувале оските на запрежните коли и сл. == Повразано == * [[Грнчарство]] * [[Грнчарскиот занает во Македонија]] * [[Црепна]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Грнчарство]] 8fj7gzedn7o5hbpgp2iz79rcw4e59t5 8 1368102 5381304 5350738 2025-06-18T08:33:25Z Виолетова 1975 5381304 json application/json { "$version": "2.0.3", "GEHomepageCommunityUpdatesCallToAction": { "pageTitle": "Википедија:Уредувачки денови 2025", "buttonText": "Вулкански зими" }, "GEHomepageCommunityUpdatesContentBody": "Се известуваат сите заинтересирани уредници дека на 19 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Вулкански зими“.", "GEHomepageCommunityUpdatesContentTitle": "уредувачки ден на тема „Вулкански зими“", "GEHomepageCommunityUpdatesEnabled": true, "GEHomepageCommunityUpdatesMinEdits": 0, "GEHomepageCommunityUpdatesThumbnailAddDarkModeBackground": true, "GEHomepageCommunityUpdatesThumbnailFile": { "title": "File:Volcanic injection.svg", "url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/26/Volcanic_injection.svg" } } l0dusxlxr8p2lghfar4azpljy5sayz0 5381305 5381304 2025-06-18T08:35:46Z Виолетова 1975 5381305 json application/json { "$version": "2.0.3", "GEHomepageCommunityUpdatesCallToAction": { "pageTitle": "Википедија:Уредувачки денови 2025#Вулкански зими", "buttonText": "Вулкански зими" }, "GEHomepageCommunityUpdatesContentBody": "Се известуваат сите заинтересирани уредници дека на 19 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Вулкански зими“.", "GEHomepageCommunityUpdatesContentTitle": "уредувачки ден на тема „Вулкански зими“", "GEHomepageCommunityUpdatesEnabled": true, "GEHomepageCommunityUpdatesMinEdits": 0, "GEHomepageCommunityUpdatesThumbnailAddDarkModeBackground": true, "GEHomepageCommunityUpdatesThumbnailFile": { "title": "File:Volcanic injection.svg", "url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/26/Volcanic_injection.svg" } } 9chhfje7o7z2zvn95o6mhwi38igxrld 5381333 5381305 2025-06-18T11:48:43Z Ehrlich91 24281 5381333 json application/json { "$version": "2.0.3", "GEHomepageCommunityUpdatesCallToAction": { "pageTitle": "Википедија:Уредувачки_денови_2025#Вулкански_зими", "buttonText": "Вулкански зими" }, "GEHomepageCommunityUpdatesContentBody": "Се известуваат сите заинтересирани уредници дека на 19 јуни 2025 година ќе се одржи уредувачки ден на тема „Вулкански зими“.", "GEHomepageCommunityUpdatesContentTitle": "Уредувачки ден на тема „Вулкански зими“", "GEHomepageCommunityUpdatesEnabled": true, "GEHomepageCommunityUpdatesMinEdits": 0, "GEHomepageCommunityUpdatesThumbnailAddDarkModeBackground": true, "GEHomepageCommunityUpdatesThumbnailFile": { "title": "File:Volcanic injection.svg", "url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/26/Volcanic_injection.svg" } } 247pfucjz2ctgbf4kdzkbsu5z4q9pp8 0 1368293 5381182 5351523 2025-06-17T15:15:34Z Golf5plus 108702 5381182 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за телевизија | name = Не се откажувам | genre = [[драма]] | image = Не се откажувам.jpg | image_size = 300px | director = Нихат Дурак<br>Ајсун Акјуз Мехдиабас<br>Еда Тексоз | writer = Мелис Џивелек<br>Сирма Јаник | producer = Фарук Тургут | starring = [[Толгахан Сајишман]]<br>Амине Гулше<br>Шафак Пакдемир<br>Ајшегул Гунај<br>Јонџа Џевхер<br>Тугај Мерџан | language = [[турски]]<br>[[македонски]] (сихронизација) | country = {{знамеикона|Турција}} [[Турција]] | num_seasons = 3 | num_episodes = 59 | network = Show TV ([[Турција]])<br>[[Канал 5]] ([[Македонија]]) | released = [[12 февруари]] [[2015]] - [[6 октомври]] [[2016]] | location = [[Истанбул]] }} '''Не се откажувам''' ([[турски|тур]]: Asla vazgeçmem) е турска телевизиска серија од 2015 година, која се снимаше до 2016 година. Главните улоги ги играат: [[Толгахан Сајишман]] и Амине Гулше. Серијата во [[Македонија]] се емитуваше на [[Канал 5]]. Сихронизација вршеле нашите познати глумци: [[Анастас Тановски]], [[Благица Трпковска]], [[Гораст Цветковски]], Горан Јовановски, Анастасија Андреевска, Горан Ѓуровски, [[Елена Трајковска]], [[Илија Илиоски]], [[Ирена Илиевска]], Јанка Лефкова, [[Кирил Трајковски - Максим|Кирил Трајковски]], [[Кица Ивковска-Вељановска]], [[Марина Поп Панкова]], Марко Богдановски, [[Мелита Софрониоска]], Миа Кантарџиева, Јасна Николовска и Матеј Ефремов. == Улоги == {| class="wikitable" |- ! Глумец: || Улога: || Епизода: |- | Толгахан Сајишман || Јигит Козан || 1-59 |- | Амине Гулше || Нур Козан <br> Инџи Санџактар || 1-59 <br> 36 |- | Шафак Пакдемир || Иџлал Демирер Козан || 1-59 |- | Ајшегул Гунај || Ајтул Демирер || 1-59 |- | Јонџа Џевхер || Назан Козан || 1-59 |- | Тугај Мерџан || Џахит Козан || 1-59 |- | Тугче Кумрал || Елмас Челеби || 1-59 |- | Танер Румели || Фатих Селимер || 39-59 |- | Шенџан Гулерјуз || Керем Санџактар || 19-36 |- | Зејнеп Косе || Фикрет Селимер || 51-56 |- | Еге Кокенли || Јарен Козан || 1-13; 51-59 |- | Хакан Динчкол || Фират Козан || 11-47; 51; 55-59 |- | Гозде Мутлуер || Јагмур Козан || 39-59 |- | Јагизкан Дикмен || Емин Челеби || 2-23; 38-59 |- | Хулија Гулшен || Хафизе Челеби || 1-29; 32-42 |- | Умит Јесин || Тајар Челеби || 1-29; 32-59 |- | Ферда Ишил || Дуду Челеби || 42-59 |- | Ерен Хаџисалихоглу || Синан Демирер || 3-9 |- | Појраз Бајрамоглу || Мерт Козан || 1-59 |- | Ипек Елбан || Хазал || 19-37 |- | Идил Ердоган || Назли || 45-51; 59 |- | Умут Бијан || Садет || 41-49 |- | Јавуз Четин || Харун Козан || 35-39 |- | Халил Кумова || Адил || 35-39 |- | Булент Онур || Казим || 33-37 |- | Булент Јашик || Хазим || 33-37; 45 |- | Бихтер Алтај || Фатма || 33-40 |- | Мурат Просчилер || Ридван || 45-46 |- | Мустафа Туран || Фахри || 35-36; 39 |- |} == Надворешни врски == * {{IMDb title|5303516}} [[Категорија:Турски телевизиски серии]] sg1zol8m3hhqbxtrkowkxgbduwfk1vy 5381183 5381182 2025-06-17T15:15:47Z Golf5plus 108702 /* Улоги */ 5381183 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за телевизија | name = Не се откажувам | genre = [[драма]] | image = Не се откажувам.jpg | image_size = 300px | director = Нихат Дурак<br>Ајсун Акјуз Мехдиабас<br>Еда Тексоз | writer = Мелис Џивелек<br>Сирма Јаник | producer = Фарук Тургут | starring = [[Толгахан Сајишман]]<br>Амине Гулше<br>Шафак Пакдемир<br>Ајшегул Гунај<br>Јонџа Џевхер<br>Тугај Мерџан | language = [[турски]]<br>[[македонски]] (сихронизација) | country = {{знамеикона|Турција}} [[Турција]] | num_seasons = 3 | num_episodes = 59 | network = Show TV ([[Турција]])<br>[[Канал 5]] ([[Македонија]]) | released = [[12 февруари]] [[2015]] - [[6 октомври]] [[2016]] | location = [[Истанбул]] }} '''Не се откажувам''' ([[турски|тур]]: Asla vazgeçmem) е турска телевизиска серија од 2015 година, која се снимаше до 2016 година. Главните улоги ги играат: [[Толгахан Сајишман]] и Амине Гулше. Серијата во [[Македонија]] се емитуваше на [[Канал 5]]. Сихронизација вршеле нашите познати глумци: [[Анастас Тановски]], [[Благица Трпковска]], [[Гораст Цветковски]], Горан Јовановски, Анастасија Андреевска, Горан Ѓуровски, [[Елена Трајковска]], [[Илија Илиоски]], [[Ирена Илиевска]], Јанка Лефкова, [[Кирил Трајковски - Максим|Кирил Трајковски]], [[Кица Ивковска-Вељановска]], [[Марина Поп Панкова]], Марко Богдановски, [[Мелита Софрониоска]], Миа Кантарџиева, Јасна Николовска и Матеј Ефремов. == Улоги == {| class="wikitable" |- ! Глумец: || Улога: || Епизода: |- | [[Толгахан Сајишман]] || Јигит Козан || 1-59 |- | Амине Гулше || Нур Козан <br> Инџи Санџактар || 1-59 <br> 36 |- | Шафак Пакдемир || Иџлал Демирер Козан || 1-59 |- | Ајшегул Гунај || Ајтул Демирер || 1-59 |- | Јонџа Џевхер || Назан Козан || 1-59 |- | Тугај Мерџан || Џахит Козан || 1-59 |- | Тугче Кумрал || Елмас Челеби || 1-59 |- | Танер Румели || Фатих Селимер || 39-59 |- | Шенџан Гулерјуз || Керем Санџактар || 19-36 |- | Зејнеп Косе || Фикрет Селимер || 51-56 |- | Еге Кокенли || Јарен Козан || 1-13; 51-59 |- | Хакан Динчкол || Фират Козан || 11-47; 51; 55-59 |- | Гозде Мутлуер || Јагмур Козан || 39-59 |- | Јагизкан Дикмен || Емин Челеби || 2-23; 38-59 |- | Хулија Гулшен || Хафизе Челеби || 1-29; 32-42 |- | Умит Јесин || Тајар Челеби || 1-29; 32-59 |- | Ферда Ишил || Дуду Челеби || 42-59 |- | Ерен Хаџисалихоглу || Синан Демирер || 3-9 |- | Појраз Бајрамоглу || Мерт Козан || 1-59 |- | Ипек Елбан || Хазал || 19-37 |- | Идил Ердоган || Назли || 45-51; 59 |- | Умут Бијан || Садет || 41-49 |- | Јавуз Четин || Харун Козан || 35-39 |- | Халил Кумова || Адил || 35-39 |- | Булент Онур || Казим || 33-37 |- | Булент Јашик || Хазим || 33-37; 45 |- | Бихтер Алтај || Фатма || 33-40 |- | Мурат Просчилер || Ридван || 45-46 |- | Мустафа Туран || Фахри || 35-36; 39 |- |} == Надворешни врски == * {{IMDb title|5303516}} [[Категорија:Турски телевизиски серии]] q8mmnw8c0sbu9ss9cvq9d1up5amby4r 0 1370168 5381220 5378009 2025-06-17T16:55:56Z Dandarmkd 31127 5381220 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Газель_реанимация.jpg|мини| GAZelle со седиште во амбулантни возила е најчестиот тип на брза помош во Русија]] '''Здравствената заштита во [[Русија]]''',{{Efn|{{Langx|ru|Россия|Rossiya}}, {{IPA|ru|rɐˈsʲijə|}}}} односно '''Руската Федерација''', {{Efn|{{lang-rus|Российская Федерация|r=Rossiyskaya Federatsiya|p=rɐˈsʲijskəjə fʲɪdʲɪˈratsɨjə|links=yes}}}} ја обезбедува државата преку Федералниот фонд за задолжително медицинско осигурување и е регулирана преку Министерството за здравство.<ref name="popovich">{{Наведено списание|last=Popovich|first=L|last2=Potapchik|first2=E|last3=Shishkin|first3=S|last4=Richardson|first4=E|last5=Vacroux|first5=A|last6=Mathivet|first6=B|date=2011|title=Russian Federation. Health system review|url=https://www.euro.who.int/en/countries/russian-federation/publications/russian-federation-hit-2011|journal=Health Systems in Transition|volume=13|issue=7|pages=1–190, xiii-xiv|pmid=22455875|archive-url=https://web.archive.org/web/20150429215255/http://www.euro.who.int/en/countries/russian-federation/publications/russian-federation-hit-2011|archive-date=April 29, 2015}}</ref> Уставот на Руската Федерација на сите граѓани им обезбедува право на бесплатна [[здравствена заштита]] од 1993 година. Во 2008 година, 621.000 лекари и 1,3 милиони медицински сестри биле вработени во руското здравство. Бројот на лекари на 10.000 луѓе е 43,8, но само 12,1 во руралните средини. Бројот на лекари по општа медицина како учество во вкупниот број на лекари изнесува 1,26%. Има околу 9,3 кревети на илјада луѓе, речиси двојно повеќе од просекот на [[Организација за економска соработка и развој|ОЕЦД]]. Трошоците за здравствена заштита изнесувале 6,5% од [[Бруто-домашен производ|Бруто домашниот производ]], 957 американски долари по лице во 2013 година. Околу 48% потекнуваат од владини извори кои првенствено доаѓаат од одбивањата за здравствено осигурување од платите. Околу 5% од населението, претежно во поголемите градови, имаат доброволно здравствено осигурување.<ref name="britnell2015">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=WSGnCgAAQBAJ&pg=PA81|title=In Search of the Perfect Health System|last=Britnell|first=Mark|date=2015|publisher=Palgrave|isbn=978-1-137-49661-4|location=London|pages=81–84|archive-url=https://web.archive.org/web/20170424193942/https://books.google.com/books?id=WSGnCgAAQBAJ&lpg=PP1&hl=en&pg=PA81|archive-date=2017-04-24}}</ref> Вкупното население на Русија во 2016 година изнесувало 146,8 милиони. Меѓу ова население, бројот на вработени лица достигнало 72,3 милиони, вклучени во 99-те главни видови продуктивни и непродуктивни активности.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://geohistory.today/wp-content/uploads/2019/02/year18.pdf|title=Russian Statistical Yearbook 2018|work=geohistory.today}}</ref> Во современи услови, светските експерти го проценуваат целокупното [[здравје]] на руското работно население (мажи 18-60 години, жени 18-55 години) како прилично ниско поради високата [[стапка на смртност]], значително повисокото ниво на смртност кај мажите и високата преваленца на големи незаразни болести, особено оние на циркулаторниот, [[Дишен систем|респираторниот]] и [[Систем за варење|дигестивниот систем]]. Според официјалната владина статистика, 1 од секои 3 работници во [[Русија]] е изложен на штетни работни услови во кои нивоата на изложеност на работното место ги надминуваат националните хигиенски стандарди. Сепак, нивото на професионален морбидитет во [[Русија]] останува исклучително ниско. Во 2014 година, биле пријавени само 8,175 случаи на професионални заболувања, што претставува 5,5 случаи на 100.000 во општото население, стапка многу помала отколку во многу европски земји.<ref name="Mazitova et al 2015">{{Наведено списание|last=Mazitova|first=Nailya N.|last2=Simonova|first2=Nadejda I.|last3=Onyebeke|first3=Lynn C.|last4=Moskvichev|first4=Andrey V.|last5=Adeninskaya|first5=Elena E.|last6=Kretov|first6=Andrey S.|last7=Trofimova|first7=Marina V.|last8=Sabitova|first8=Minzilya M.|last9=Bushmanov|first9=Andrey Yu|date=1 July 2015|title=Current Status and Prospects of Occupational Medicine in the Russian Federation|journal=Annals of Global Health|volume=81|issue=4|pages=576–586|doi=10.1016/j.aogh.2015.10.002|pmid=26709290|doi-access=free}}</ref> По распадот на Советскиот Сојуз, руското здравство станало составено од државни и приватни системи. Драстичното намалување на финансирањето на државниот здравствен систем придонело за пад на квалитетот на здравствената заштита што ја обезбедува. Ова ги направило поскапи приватни установи кои се јавуваат како конкурентни со тоа што се пласираат себеси како обезбедување поквалитетна здравствена заштита. Откако [[Борис Елцин]] поднел оставка, приватизацијата повеќе не претставувала приоритет, при што [[Владимир Путин]] вратил повисоко финансирање на државниот здравствен систем. Државниот здравствен систем значително се подобрил во текот на 2000-тите, при што трошоците за здравство по лице се зголемиле од 96 американски долари во 2000 година на 957 долари во 2013 година. Поради руската финансиска криза од 2014 година, големите кратења на здравствените трошоци резултирале со пад на квалитетот на услугите на државниот здравствен систем. Околу 40% од основните медицински установи имаат помалку персонал отколку што треба да поседуваат, а други се затворени. Се зголемиле периодите на чекање за лекување, а пациентите биле принудени да плаќаат повеќе услуги кои претходно биле бесплатни.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2015-05-13/in-russia-universal-health-care-is-for-all-who-can-afford-it|title=In Putin's Russia, Universal Health Care Is for All Who Pay|date=13 May 2015|work=Bloomberg.com|access-date=24 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170425024454/https://www.bloomberg.com/news/articles/2015-05-13/in-russia-universal-health-care-is-for-all-who-can-afford-it|archive-date=25 April 2017}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://jamestown.org/program/putins-cutbacks-in-health-care-send-russian-mortality-rates-back-up/|title=Putin's Cutbacks in Health Care Send Russian Mortality Rates Back Up|work=Jamestown|archive-url=https://web.archive.org/web/20160920033739/http://www.jamestown.org/single/?tx_ttnews%5Btt_news%5D=42927&no_cache=1|archive-date=September 20, 2016}}</ref> == Историја == === Царски период === Синдикатот на медицинските санитарни работници бил основан во 1820 година. Вакцинацијата против сипаници станала задолжителна за децата од 1885 година. Руското фармацевтско друштво за взаемна помош било основано во 1895 година.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.sochealth.co.uk/2017/05/26/health-reform-revolutionary-russia/|title=Health Reform in Revolutionary Russia|last=Khwaja|first=Barbara|date=26 May 2017|access-date=26 May 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170830101010/https://www.sochealth.co.uk/2017/05/26/health-reform-revolutionary-russia/|archive-date=30 August 2017|publisher=Socialist Health Association}}</ref> Некои аспекти на здравствените услови во [[Руска Империја|Руската Империја]] се сметани за „ужасни“.<ref>{{Наведена книга|title=A comparative approach to policy analysis: health care policy in four nations|last=Leichter|first=Howard M|date=1980|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge|page=202|language=en|oclc=609576408}}</ref> Во 1912 година, меѓуресорска комисија заклучила дека „''огромен дел од Русија сè уште нема апсолутно никакви одредби за медицинска помош''“.<ref>{{Наведена книга|title=A comparative approach to policy analysis: health care policy in four nations|last=Leichter|first=Howard M|publisher=Cambridge University Press|year=1980|location=Cambridge|page=204|language=en|oclc=609576408}}</ref> Целата руска унија за борба против венерични болести проценила дека имало 1,5 милиони заболени во 1914 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://encyclopedia.1914-1918-online.net/article/venereal_diseases|title=Venereal Diseases &#124; International Encyclopedia of the First World War (WW1)|archive-url=https://web.archive.org/web/20170613193603/http://encyclopedia.1914-1918-online.net/article/venereal_diseases|archive-date=2017-06-13|accessdate=2017-06-26}}</ref> 10% од регрутираните во војска имале туберкулоза.<ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/sovietpharmaceut00conr/page/32|title=The Soviet pharmaceutical business during the first two decades (1917–1937)|last=Conroy|first=Mary Schaeffer|date=2006|publisher=Peter Lang|isbn=978-0-8204-7899-9|location=New York|page=[https://archive.org/details/sovietpharmaceut00conr/page/32 32]|language=en|oclc=977750545}}</ref> Трошоците за здравство во тоа време изнесувале 91 копејки по глава на население. Имало десет фабрики во Москва со своја мала болница во 1903 година и 274 медицински кадар. Од 1912 година, законодавството го охрабрувало воспоставувањето на модели за болнички придонеси. Пред 1914 година, повеќето медицински материјали, облоги, лекови, опрема и инструменти биле увезувани од [[Германска Империај|Германија]]. За време на војната, смртноста на повредените била многу висока. Повеќето починале од сепса, но 16% од [[тифус]].<ref>Schaeffer Conroy, Mary: ''The Soviet Pharmaceutical Business During the First Two Decades (1917–1937)'', p. 32</ref> Околу 10.000 лекари регрутирани во армијата починале во периодот од 1914 до 1920 година. Меѓутоа, во областа на училишната хигиена, императорска Русија ги надминала своите западни соседи во развојот и спроведувањето на училишните хигиенски мерки за заштита на здравјето на децата во училиштата на нацијата. До 1900 година, царска Русија им дала на училишните лекари поголем авторитет над училишните објекти и детските тела, отколку во Франција, Германија и [[Обединетото Кралство]] и [[Соединетите Држави]].<ref>{{Наведено списание|last=Fumurescu|first=Ana|date=2022|title=Nurturing a "Great Social Organism": School Hygiene, Body Politics, and the State in Late Imperial Russia|journal=History of Education Quarterly|volume=2|issue=1|pages=61–83|doi=10.1017/heq.2021.58|doi-access=free}}</ref> === Ран советски период === Болшевиците во 1917 година објавиле барања за „сеопфатно санитарно законодавство“, снабдување со чиста вода, национална канализација и санитарен надзор над комерцијалните и индустриските претпријатија и станбените станови.<ref>Compare: {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=4vQTBAAAQBAJ|title=Blind Spot: How Neoliberalism Infiltrated Global Health|last=Keshavjee|first=Salmaan|date=2014|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-95873-9|series=California Series in Public Anthropology|volume=30|location=Oakland, California|page=28|quote=One of the first decrees signed by the Bolsheviks [...] called for 'comprehensive sanitary legislation governing clean water, sewerage, industrial enterprises and residential housing.'|access-date=22 December 2018}}</ref> Серускиот конгрес на синдикатот на медицинските сестри, кој бил основан во 1917 година, во 1918 година имал 18.000 членови во 56 ограноци.<ref>{{Наведена книга|title=Medicine and health in the Soviet Union|last=Sigerist|first=Henry Ernest|last2=Older|first2=Julia|date=1947|publisher=The Citadel Press|location=New York|page=77|language=en|oclc=610758721}}</ref> Народниот комесаријат за труд објавил широк и сеопфатен список на бенефиции што требало да ги покриваат фондовите за социјално осигурување во октомври 1917 година, вклучувајќи несреќа и [[болест]], здравствена заштита и породилно отсуство, но средствата наменети да дојдат од работодавците не биле достапни.<ref>{{Наведена книга|title=Labour policy in the USSR, 1917–1928.|last=Dewar|first=Margaret|date=1956|publisher=Royal Institute of International Affairs|location=London|page=166|language=en|oclc=877346228}}</ref> До декември 1917 година, бенефициите биле ограничени на наемниците. Социјалното осигурување било реорганизирано како петстепен модел за бенефиции за болест и несреќа која во принцип вклучувала здравствена заштита и медицински третман до октомври 1918 година. Тековните проблеми во собирањето придонеси од работодавачите продолжиле барем до 1924 година. Во 1918 година, бил основан Комесаријатот за јавно здравје.<ref>{{Наведено списание|last=Starks|first=Tricia A.|author-link=Tricia Starks|date=November 2017|title=Propagandizing the Healthy, Bolshevik Life in the Early USSR|journal=American Journal of Public Health|volume=107|issue=11|pages=1718–1724|doi=10.2105/AJPH.2017.304049|pmc=5637674|pmid=28933923}}</ref> Во [[Санкт Петербург|Петроград]] бил формиран Совет на медицински одделенија. Николај Семашко бил назначен за народен комесар за јавно здравје на [[Руска Советска Федеративна Социјалистичка Република|Руската Советска Федеративна Социјалистичка Република]] (РСФСР) и ја извршувал таа функција од 11 јули 1918 година до 25 јануари 1930 година. Тој бил „''одговорен за сите прашања што го вклучуваат здравјето на луѓето и за воспоставување на сите прописи (кои се однесуваат на него) со цел да се подобрат здравствените стандарди на нацијата и да се укинат сите услови што му штетат на здравјето''“ според Советот на народни комесари во 1921 година.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=Kqa2AAAAIAAJ|title=Medicine and Health in the Soviet Union|last=Sigerist|first=Henry Ernest|last2=Older|first2=Julia|date=1947|publisher=Citadel Press|page=25|author-link=Henry Ernest Sigerist|access-date=22 December 2018}}</ref> Во овој период биле основани нови организации, понекогаш заменувајќи ги старите: Сојуз на медицинските работници на Сојузот на Русија, Воен санитарен одбор, Државен институт за социјална хигиена, Петроградска болница за итна помош и Комисијата за психијатрија. Во 1920 година, било основано првото државно одморалиште за работници во светот, а потоа во 1925 година било отворено и првото здравствено одморалиште во светот, во [[Јалта]], за земјоделски работници.<ref>{{Наведена книга|title=Ukraine questions and answers|last=Lazebnyk|first=Stanislav|last2=Orlenko|first2=Pavlo|publisher=Politvidav Ukraini Publishers|year=1989|isbn=9785319003867|location=Kiev|page=139|oclc=21949577}}</ref> Поголемиот број на аптеки и фармацевтски фабрики биле национализирани во 1917 година, но тоа не претставувало единствена постапка. Во 1923 година, 25% од аптеките сè уште биле во приватна сопственост. Постоела голема зависност од увезените [[лек]]ови и состојки. 70% од сите фармацевтски производи и 88% од лековите биле произведени месно до 1928 година. Во многу градови биле основани месни фармацевтски училишта.<ref>Compare: {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=0mJ8EwDtsa4C|title=The Soviet pharmaceutical business during its first two decades (1917–1937)|last=Schaeffer Conroy|first=Mary|date=2006|publisher=Peter Lang|isbn=978-0-8204-7899-9|series=American university studies: Series IX, History, ISSN 0740-0462|volume=202|location=New York|quote=Higher pharmacy schools did emerge in Moscow, Leningrad, Khar'kov, Odessa, and some other cities.|access-date=22 December 2018}}</ref> Во 1923 година, во [[Москва]] имало 5,440 лекари. 4,190 биле државни лекари со плата. Како невработени биле евидентирани 956. Ниските плати честопати се надополнувале со приватна пракса. Во 1930 година 17,5% од московските лекари биле во приватна пракса. Бројот на студенти по медицина се зголемил од 19.785 во 1913 година на 63.162 во 1928 година и на 76.027 до 1932 година.<ref>{{Наведена книга|title=Medicine and health in the Soviet Union|last=Sigerist|first=Henry Ernest|last2=Older|first2=Julia|date=1947|publisher=The Citadel Press|location=New York|page=53|language=en|oclc=610758721}}</ref> Кога Михаил Владимирски го презел Комесаријатот за јавно здравје во 1930 година, 90% од лекарите во Русија работеле за државата. Во 1914 година, работеле 12 [[Бактериологија|бактериолошки]] институти. Уште 25 биле отворени во годините до 1937 година, некои во оддалечените региони, како што е Регионалниот институт за микробиологија и епидемиологија во Југоисточна Русија, со седиште во [[Саратов]]. Службата за итни случаи, оживеала по 1917 година. До 1927 година имало 50 станици кои нуделе основна медицинска помош на жртвите на сообраќајни несреќи и несреќи на јавни места и реагирале на медицински итни случаи. Научно-практичниот институт за нега на Скораја бил отворен во 1932 година во [[Санкт Петербург|Ленинград]], одржувајќи курсеви за обука за лекари. 15% од итната работа била со деца под 14 години.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=lAW7AAAAIAAJ|title=Urban emergency medical service of the city of Leningrad|last=Messel'|first=Meer Abramovich|last2=John E. Fogarty International Center for Advanced Study in the Health Sciences|last3=Geographic Health Studies|date=1975|publisher=U.S. Dept. of Health, Education, and Welfare, Public Health Service, National Institutes of Health|location=Bethesda, Md.|pages=5–7|language=en|oclc=609575886}}</ref> Трошоците за медицински услуги се зголемиле од 140,2 милиони [[Руска рубља|рубљи]] годишно на 384,9 милиони рубли меѓу 1923 и 1927 година, но финансирањето од тој момент едвај се одржувало со зголемувањето на населението. До 1928 година имало 158.514 болнички кревети во урбаните средини, 59.230 во руралните области, 5.673 кревети за медицински центри во урбаните области и 7.531 во руралните области, 18.241 породилни кревети во урбаните области и 9.097 во руралните области. Во периодот од 1928 до 1932 година биле изградени 2000 нови болници. Во 1929 година Госплан проектирал трошоци за здравство да изнесуваат 16% од вкупниот владин буџет.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.sochealth.co.uk/2017/05/26/health-reform-revolutionary-russia/|title=Health Reform in Revolutionary Russia|last=Khwaja|first=Barbara|date=26 May 2017|access-date=26 May 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170830101010/https://www.sochealth.co.uk/2017/05/26/health-reform-revolutionary-russia/|archive-date=30 August 2017|publisher=Socialist Health Association|quote=In 1929 the government economic planning agency, Gosplan USSR, projected health spending to be 16% of total government budget, a 5.6% increase in the number of hospital beds and a 6.9% increase in the number of doctors but once again there was only a slight increase in per capita spending, around 2%.}}</ref> === Семашков систем и подоцежен советски период === [[Податотека:Stamp_of_USSR_1891.jpg|мини| Поштенска марка од 1956 година, со логото на Црвениот крст и Црвената полумесечина. Текстот гласи „''Заштитете го здравјето на работниците''!]] Како самодефинирано [[Социјализам|социјалистичко]] општество, [[Советски Сојуз|Сојузот на Советските Социјалистички Републики]] (СССР, основан во 1922 година) развил целосно државен модел на здравствена заштита - Семашков систем - централизиран, интегриран и хиерархиски организиран со владата која обезбедува здравствена заштита финансирана од државата за сите граѓани. Сите здравствени работници биле државни службеници. Контролата на заразните болести имала приоритет пред незаразните. Во целина, советскиот систем имал тежнеење да му даде приоритет на првостепената здравствена заштита и ставила голем нагласок на специјалистичката и болничката нега. П. Михали, пишувајќи во 2000 година, го карактеризира првичнинот модел на Семашко како „''кохерентен, рентабилен систем за справување со медицинските потреби на своето време''“.<ref>Quoted in: {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=PgfFNEaFdRsC|title=The Social Crisis in the Russian Federation|last=OECD|date=2001|publisher=OECD Publishing|isbn=9789264192454|location=Paris|page=95|quote=[...] 'the original Semashko model was a coherent, cost-effective system to cope with the medical necessities of its own time' [...].|author-link=OECD|access-date=2018-11-21}}</ref> Интегрираниот модел постигнал значителен успех во справувањето со заразни болести како [[туберкулоза]], тифусна [[треска]] и [[тифус]]. Советскиот здравствен систем им обезбедил на советските граѓани способна, бесплатна медицинска нега и придонел за подобрување на здравјето во СССР.<ref>Leichter, Howard M.: ''A Comparative Approach to Policy Analysis: Health Care Policy in Four Nations'', p. 226</ref> До 1960-тите, очекуваниот животен век и здравјето во Советскиот Сојуз се приближило до оние во [[САД]] и во несоветска [[Европа]]. Во 1970-тите, бил направен премин од Семашковиот модел кон модел кој ја нагласува специјализацијата за амбулантска нега. Ефективноста на новиот модел опаднала со недоволно вложување, при што квалитетот на грижата почнал да опаѓа кон почетокот на 1980-тите, иако во 1985 година Советскиот Сојуз имал четири пати поголем број на лекари и болнички кревети по глава во споредба со Соединетите Држави. Квалитетот на советската медицинска нега станал низок според развиените светски стандарди. Многу медицински третмани и дијагнози биле несофистицирани и подстандардни (со тоа што лекарите често поставувале дијагнози со интервјуирање на пациенти без да спроведат никакви медицински испитувања), стандардот на грижата што ја обезбедувале давателите на здравствена заштита бил лош и имало висок ризик од инфекција по операција. Советскиот здравствен систем бил погоден од недостиг на медицинска опрема, лекови и дијагностички хемикалии и немало многу лекови и медицински технологии достапни во западниот свет. Нејзините капацитети имале ниски технички стандарди, а медицинскиот кадар бил подложен на просечна обука. Советските болници нуделе и лоши хотелски погодности како храна и постелнина. Постоеле посебни болници и клиники за номенклатурата кои нуделе повисок стандард на нега, но сè уште често под западните стандарди.<ref>{{Наведена книга|title=Models of disequilibrium and shortage in centrally planned economies|publisher=Chapman and Hall|others=Charemza, W|year=1989|isbn=978-0-412-28420-5|editor-last=Davis|editor-first=Christopher|location=London|page=447|language=en|oclc=260151881}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=http://public.eblib.com/choice/publicfullrecord.aspx?p=1541466|title=Ukraine: Movement without Change, Change without Movement.|last=Dyczok|first=Marta|date=2013|publisher=Taylor and Francis|isbn=978-1-134-43262-2|location=Hoboken|page=91|language=en|oclc=862613488}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/dailylifeinsovie00eato/page/191|title=Daily life in the Soviet Union|last=Eaton|first=Katherine Bliss|publisher=Greenwood Press|year=2004|isbn=978-0-313-31628-9|location=Westport, Conn.|page=[https://archive.org/details/dailylifeinsovie00eato/page/191 191]|language=en|oclc=863808526}}</ref> Во [[Јосиф Сталин|послесталиновиот период]], како што советската [[бирократија]] добивала поголема моќ и автономија, овој приоритетен медицински пристап станал особено посакувана привилегија на партиските и државните елити.<ref>{{Наведена книга|title=The Soviet Century|last=Lewin|first=Moshe|date=2016|publisher=[[Verso Books|Verso]]|isbn=9781784780661|location=London|page=228-229|author-link=Moshe Lewin}}</ref> И покрај удвојувањето на бројот на болнички кревети и лекари по глава на жител помеѓу 1950 и 1980 година, недостигот на пари предвидени за трошење во здравството, станал очигледно очигледен. Некои од помалите болници немале услуги за [[радиологија]], а неколку имале несоодветно греење или вода. Истражување од 1989 година, покажало дека 20% од руските болници немале топла вода со цевки, а 3% немале ни ладна вода со цевки. 7% немале телефон. 17% немале соодветни санитарни јазли. Секоја седма болница и поликлиника имала потреба од основна реконструкција. До 1997 година, пет години по реформите опишани подолу, СЗО ги проценил здравствените трошоци по глава на жител во Руската Федерација во 1997 година на 251 [[американски долар|долари]], наспроти 1.211 американски долари во [[Шпанија]], 1.193 долари во [[Обединетото Кралство]], 1.539 долари во [[Финска]] и 3.724 долари во [[Соединетите Држави]].<ref>[https://www.who.int/entity/whr/2000/en/whr00_en.pdf WHO: World Health Report 2000], pp 192-195</ref> === Реформа во 1991-1993 година === [[Податотека:Terapevt_Mudrov_train.JPG|мини| Подвижна клиника која била користена за давање здравствена заштита на луѓето на оддалечените железнички станици.]] Независната од [[СССР]], [[Русија]] била променета во мешан модел на здравствена заштита со приватно финансирање и обезбедување кое работи заедно со државното финансирање и обезбедување. Членот 41 од уставот од 1993 година, го потврдило правото на граѓанинот на бесплатна здравствена заштита и медицинска помош.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://eng.kremlin.ru/articles/ConstEng2.shtml|title=The Constitution of the Russian Federation}}</ref> Ова се постигнува преку задолжително медицинско осигурување (ЗМО) наместо само [[Данок|даночно]] финансирање. Ова и воведувањето на нови даватели на слободен пазар имало за цел да ја промовира ефикасноста и изборот на пациентите. Била очекувана и поделбата купувач-давател да помогне во олеснувањето на реструктуирањето на здравствената заштита, бидејќи ресурсите ќе бидат преместени таму каде што има најголема побарувачка, ќе го намалат вишокот сместивост во болничкиот сектор и ќе го стимулираат развојот на првостепената здравствена заштита. На крај, било предвидено придонесите за осигурување да ги надополнат буџетските приходи и на тој начин да помогнат да бидат одржувани соодветните нивоа на финансирање на здравствената заштита. [[Организација за економска соработка и развој|ОЕЦД]] објавила<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.oecd.org/officialdocuments/publicdisplaydocumentpdf/?doclanguage=en&cote=eco/wkp(2006)66|title=HEALTHCARE REFORM IN RUSSIA: PROBLEMS AND PROSPECTS ECONOMICS DEPARTMENT WORKING PAPERS No. 538|work=The Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD)|archive-url=https://web.archive.org/web/20161113113824/http://www.oecd.org/officialdocuments/publicdisplaydocumentpdf/?doclanguage=en&cote=eco%2Fwkp%282006%2966|archive-date=13 November 2016|accessdate=12 November 2016}}</ref> дека реформите само ги огорчуваат постоечките прашања во советскиот систем. Здравјето на населението се влошувало практично со секоја мерка. Испораката на приватната здравствена заштита не успеала да навлезе многу, а јавното обезбедување здравствена заштита сè уште преовладува. Резултирачкиот систем е премногу сложен и многу неефикасен. Тој има малку заедничко со моделот предвиден од реформаторите. Иако има повеќе од 300 приватни осигурителни претпријатија и бројни државни на пазарот, вистинската конкуренција за пациентите е ретка, оставајќи ги повеќето пациенти со мал или никаков ефективен избор на осигурител, а на многу места, без избор на давател на здравствена заштита. Осигурителните претпријатија не успеале да се развијат како активни, информирани купувачи на здравствени услуги. Поголемиот дел од нив останале пасивни посредници, кои заработуваат пари со едноставно канализирање на средствата од регионалните фондови на задолжително здравствено осигурување до давателите на здравствени услуги. Според Марк Бритнел, уставното право на здравствена заштита е „блокирано со непроѕирни и бирократски системи на планирање и регулација“, стапки на надомест што не ги покриваат трошоците на давателите на услуги и високи нивоа на неформални плаќања за да биде обезбеден навремен пристап. Постои „мозаик“ од агенции на сојузно и републичко ниво одговорни за управување со јавниот систем. === Последни случувања === [[Податотека:Life_expectancy_in_Russia_(by_Rosstat)_-v3_-diff.png|мини|300x300пкс| Развој на очекуваниот животен век во Русија по пол и вид на населба.]] [[Податотека:Far_Eastern_Federal_University_Medical_Center.jpg|мини| Медицински центар на федералниот универзитет на Далечниот Исток.]] Почнувајќи од 2000 година, започнал значителен раст на трошоците за јавното здравство<ref name="worldbank">{{Наведена мрежна страница|url=http://siteresources.worldbank.org/INTRUSSIANFEDERATION/Resources/PublicSpendingInRussiaforHealthCare.pdf|title=Public Spending in Russia for Healthcare|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303194506/http://siteresources.worldbank.org/INTRUSSIANFEDERATION/Resources/PublicSpendingInRussiaforHealthCare.pdf|archive-date=2016-03-03}}</ref> и во 2006 година го надминал нивото од пред 1991 година во реални услови. Исто така, очекуваниот животен век се зголемил од нивоата од 1991 до 1993 година, стапката на смртност на доенчиња се намалила од 18,1 во 1995 година на 8,4 во 2008 година.<ref name="demoscope.ru">{{Наведена мрежна страница|url=http://demoscope.ru/weekly/pril.php|title=Russian State Institute of Demography|archive-url=https://web.archive.org/web/20110514001827/http://demoscope.ru/weekly/pril.php|archive-date=2011-05-14}}</ref> Во мај 2012 година, [[Владимир Путин]] ги потпишал мајските декрети кои вклучуваат план за двојно зголемување на платите на здравствениот кадар до 2018 година и постепена приватизација на државните здравствени услуги. Во ноември 2014 година, зголемувањето на платите во Москва довело до затворање на 15 болници и 7.000 технолошки вишоци. Во 2011 година, властите од [[Москва]], започнале голем проект познат како УМИАС како дел од својата иницијатива за електронска здравствена заштита. УМИАС е кратенка за Интегриран медицински информациски и аналитички систем на Москва.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.infomatika.ru/en/projects/major-projects/electronic-registry-of-medical-institutions-of-moscow/|title=EMIAS, Moscow|work=Infomatika|accessdate=27 August 2019}}{{Мртва_врска|date=May 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Целта на проектот била да ја направи здравствената заштита попогодна и достапна за московјаните. Пазарот за приватно здравствено осигурување, познат на руски како доброволно здравствено осигурување ( {{Langx|ru|добровольное медицинское страхование, ДМС}}) за да биде разликуван од Задолжителното медицинско осигурување спонзорирано од државата, доживеало одржливо ниво на раст, поради незадоволството од нивото на услугите што ги обезбедуваат државните болници.<ref name="metrossii">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.metlife.ru/ru/individual/support-centre/poleznaja-informacija/dms-v-rossii.html|title=ДМС в России - добровольное медицинское страхование - MetLife|work=MetLife|language=ru|archive-url=https://web.archive.org/web/20170424173925/https://www.metlife.ru/ru/individual/support-centre/poleznaja-informacija/dms-v-rossii.html|archive-date=24 April 2017|accessdate=23 April 2017}}</ref> Тоа било воведено во октомври 1992 година.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.vedomosti.ru/lifestyle/articles/2011/10/24/pla|title=За медуслуги платят более половины российских горожан|date=24 October 2011|access-date=24 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170424181141/https://www.vedomosti.ru/lifestyle/articles/2011/10/24/pla|archive-date=24 April 2017|publisher=Vedomosti}}</ref> Воочените предности на приватното здравство вклучуваат пристап до современа [[Медицинско средство|медицинска опрема]] и пократки списоци на чекање за специјалистички третман. Приватното здравствено осигурување е најзастапено во поголемите градови како [[Москва]] и [[Санкт Петербург]], бидејќи нивоата на приходи во поголемиот дел од Русија сè уште се премногу ниски за да генерираат значително ниво на побарувачка. Приходите за водечките приватни медицински установи во земјата достигнале 1 милијарда евра до 2014 година, со двоцифрено ниво на раст во претходните години.<ref name="rbcrating">{{Наведени вести|url=http://www.rbc.ru/ratings/business/26/08/2015/55dc50be9a79477bfbf9fdf6|title=Рейтинг РБК: 25 крупнейших частных медицинских компаний России|work=РБК|access-date=23 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170301023435/http://www.rbc.ru/ratings/business/26/08/2015/55dc50be9a79477bfbf9fdf6|archive-date=1 March 2017}}</ref> Како резултат на финансиската криза во Русија, процентот на компании кои нудат здравствено осигурување паднал од 36% на 32% во 2016 година.<ref name="vedemonlysome">{{Наведени вести|url=https://www.vedomosti.ru/management/news/2016/08/04/651779-menshe-kompanii-priobretayut-dms|title=Все меньше компаний приобретают полисы ДМС для сотрудников – НАФИ|date=4 August 2016|access-date=23 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170424090209/https://www.vedomosti.ru/management/news/2016/08/04/651779-menshe-kompanii-priobretayut-dms|archive-date=24 April 2017}}</ref> Бројот на луѓе опфатени со доброволна здравствена политика во Москва изнесувал 3,1 милиони во 2014 година, или 20,8% од населението.<ref name="mskmart">{{Наведени вести|url=http://marketing.rbc.ru/news_research/23/03/2016/562950000650068.shtml|title=РБК Исследования рынков . В 2014 г. численность пациентов ДМС в Москве составила 3,1 млн человек|work=marketing.rbc.ru|access-date=23 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170424091626/http://marketing.rbc.ru/news_research/23/03/2016/562950000650068.shtml|archive-date=24 April 2017}}</ref> Во најголем дел, полисите се финансирани од работодавците, иако осигурувањето може да се купи и поединечно. Друг важен пазар за осигурениците се работниците имигранти, од кои се бара да купат здравствено осигурување за да добијат работни дозволи.<ref name="rbcmkt1">{{Наведени вести|url=http://marketing.rbc.ru/research/562949983626405.shtml|title=Анализ рынка ДМС в России в 2011–2015 гг, прогноз на 2016–2020 гг, BusinesStat, 2016 - РБК маркетинговые исследования|work=marketing.rbc.ru|access-date=23 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170424094252/http://marketing.rbc.ru/research/562949983626405.shtml|archive-date=2017-04-24}}</ref> Просечниот годишен трошок на моделот спонзориран од работодавачот се движел од 30.000 до 40.000 рубли (530 - 700 американски долари) во 2016 година, додека цените за поединци изнесувале околу 30% повисоки. Критичните состојби, како што се ракот или срцевите заболувања, често се исклучени од политиките на почетно ниво. Рускиот пазар за здравствено осигурување е ориентиран кон големи претпријатија, при што корпоративните странки сочинуваат 90% од сите полиси за осигурување.<ref name="rbcsmall">{{Наведени вести|url=http://www.rbc.ru/newspaper/2016/11/18/582db03d9a794769dabdea86|title=Куда идти прикрепиться|work=Газета РБК|access-date=23 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170424091104/http://www.rbc.ru/newspaper/2016/11/18/582db03d9a794769dabdea86|archive-date=24 April 2017}}</ref> Малите и средни претпријатија имаат многу помала веројатност да обезбедат здравствена заштита. Некои компании избираат да понудат здравствено осигурување единствено на одредени категории вработени. Поголемиот дел од поединците кои купуваат здравствено осигурување се поврзани со луѓе опфатени со модели спонзорирани од работодавачот, а останатите сочинуваат помалку од 2% од сите полиси.<ref name="vedem2">{{Наведени вести|url=https://www.vedomosti.ru/business/articles/2015/11/10/616113-spros-platnie-meditsinskie-uslugi-rastet|title=Спрос на платные медицинские услуги растет|date=9 November 2015|access-date=23 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170424090457/https://www.vedomosti.ru/business/articles/2015/11/10/616113-spros-platnie-meditsinskie-uslugi-rastet|archive-date=24 April 2017}}</ref> Додека компаниите ги намалуваат своите здравствени политики, вработените во некои случаи прибегнуваат кон нивно купување поединечно. Најголем приватен давател на здравствена заштита според приходите е Медси, чиј главен акционер е конгломератот Система. Странски даватели на здравствени услуги со присуство во Русија го вклучуваат Фресениус, кој има мрежа на центри за дијализа во земјата. Клиниките за плодност и мајчинство се важен елемент на руската приватна здравствена мрежа. Мрежата на клиники за мајки и деца сочинува 9% од сите циклуси на третман со ИВФ во земјата. Водечките даватели на здравствено осигурување во Русија ги вклучуваат Согаз, Алијанц, [[RESO-Garantia|РЕСО-Гаранција]], [[AlfaStrakhovanie|АлфаСтрахование]], како и поранешната во државна сопственост Росгошстрах и Ингострах.<ref name="insurank">{{Наведени вести|url=http://www.insur-info.ru/press/115506/|title=В Петербурге составили рейтинг страховщиков, работающих в системе ДМС.|work=Страхование сегодня|access-date=23 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170424174044/http://www.insur-info.ru/press/115506/|archive-date=24 April 2017}}</ref> РЕСО-Гаранција е невообичаено меѓу големите осигурителни компании со тоа што индивидуалните клиенти учествуваат со 40% од полисите. Некои осигурителни компании, како што е Ингострах, поседуваат и мрежа на клиники.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.kommersant.ru/doc/1570224|title="Ингосстраху" требуются пациенты|date=20 January 2011|work=Коммерсантъ (Омск)|access-date=24 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170425025453/http://www.kommersant.ru/doc/1570224|archive-date=25 April 2017}}</ref> Од 1996 година на владините здравствени установи им било дозволено да нудат приватни услуги, а од 2011 година некои приватни даватели на услуги им даваат услуги на државните осигуреници. Приватниот сектор во Москва брзо се проширил. Еден синџир, Доктор Рјадом, третира половина од пациентите според официјалниот модел за осигурување по ниска цена, а другата половина приватно со профит. == Пронатална политика == Во обид да ја запре демографската криза во Русија, владата започнала да спроведува голем број програми дизајнирани да го зголемат наталитетот и да привлечат повеќе имигранти за да го ублажат проблемот. Владата ги удвоила месечните исплати за издршка на детето и понудила еднократна исплата од 250.000 рубли (околу 4.000 американски долари) на жените кои имале второ дете од 2007 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Russia.pdf|title=Country Profile: Russia|date=October 2006|publisher=[[Library of Congress]]—Federal Research Division|archive-url=https://web.archive.org/web/20080102150415/http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Russia.pdf|archive-date=2008-01-02|accessdate=2007-12-27}}</ref> Во 2006 година, министерот за здравство Михаил Зурабов и заменик-претседателот на Комитетот за здравствена заштита на [[Државна дума|Државната дума]], Николај Герасименко предложиле враќање на данокот за бездетност од советскиот период, кој завршил во 1992 година.<ref name="pravda">"Childless Russian families to pay taxes for their social inaction," {{Наведена мрежна страница|url=http://english.pravda.ru/russia/economics/15-09-2006/84467-childless-0|title=Childless Russian families to pay taxes for their social inaction|date=15 September 2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20130603103803/http://english.pravda.ru/russia/economics/15-09-2006/84467-childless-0/|archive-date=2013-06-03|accessdate=2013-01-21}} (accessed January 3, 2010.)</ref> Досега данокот не е вратен.<ref name="pravda" /> Во 2007 година, Русија забележала највисока стапка на наталитет од распадот на СССР.<ref>{{Наведени вести|url=http://economictimes.indiatimes.com/News/International_Business/Russian_policies_ignite_unprecedented_birth_rate_in_2007/articleshow/2750305.cms|title=Russian policies ignite unprecedented birth rate in 2007|date=February 2, 2008|work=The Economic Times|access-date=2008-03-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20090110222229/http://economictimes.indiatimes.com/News/International_Business/Russian_policies_ignite_unprecedented_birth_rate_in_2007/articleshow/2750305.cms|archive-date=January 10, 2009}}</ref> Првиот вицепремиер, исто така, изјавил дека околу 20 милијарди рубли (околу 1 милијарда долари) ќе бидат инвестирани во нови пренатални центри во Русија во 2008-2009 година. [[Доселување]]то се повеќе е сметано за неопходна за одржување на населението во земјата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.un.org/esa/population/meetings/ittmigdev2005/P11_Rybakovsky&Ryazantsev.pdf|title=United Nations Expert Group Meeting On International Migration and Development|date=6–8 July 2005|publisher=Population Division; Department of Economic and Social Affairs; United Nations Secretariat|archive-url=https://web.archive.org/web/20080102150415/http://www.un.org/esa/population/meetings/ittmigdev2005/P11_Rybakovsky%26Ryazantsev.pdf|archive-date=2 January 2008|accessdate=2007-12-27}}</ref> До 2010 година, бројот на Русите се намалил за 4,31% (4,87 милиони) во однос на 2000 година, во периодот кога руско население изумрело само за 1,59% (од 145,17 на 142,86 милиони).<ref>{{Наведени вести|url=http://top.rbc.ru/society/16/12/2011/630214.shtml|title=Росстат опубликовал окончательные итоги переписи населения|work=РБК|access-date=24 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20150527001710/http://top.rbc.ru/society/16/12/2011/630214.shtml|archive-date=27 May 2015}}</ref> == Стоматологија == Советската стоматолошка технологија и здравјето на забите биле сметани за многу лоши. Во 1991 година, просечен 35-годишник имал 12 до 14 кариеси, пломби или исчезнати заби. Пастата за заби често ја немало, а четките за заби не биле во согласност со стандардите на современата [[стоматологија]]. Од распадот на Советскиот Сојуз, стоматолошките вештини, производите и технологијата драстично се подобриле.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.chicagotribune.com/news/ct-xpm-2007-03-04-0703040477-story.html|title=Dentistry in Russia is finally leaving the Dark Ages behind|last=Niedowski|date=2007|agency=Chicago Tribune}}</ref> == Професионално здравје == [[Податотека:VysokePece1.jpg|мини|300x300пкс|Опасни работни услови]] Не постои стандардна дефиниција за „професионално здравје“ на [[руски јазик]]. Овој поим може да биде преведен и објаснет како [[хигиена]] на [[Наемен труд|трудот]] [[:ru:Гигиена труда|(Гигиена труда)]], заштита на трудот [[:ru:Охрана труда|(Охрана труда)]], работна санитација [[:ru:Производственная санитария|(Производственная санитария)]], здравствена инспекција на работно место [[:ru:Медико-социальная экспертиза|(Медико-социальная экспертиза)]] итн. Според [[Трудово право|Законот за работни односи]] на [[Русија|Руската Федерација]] (Дел X, Поглавје 33, член 209), професионалното здравје (или заштита на трудот) е систем на зачувување на животот и [[Здравје|здравјето]] на вработените во процесот на работната активност, кој вклучува правни, општествено-економски, организациски, технички, санитарни, медицински, третмански, превентивни, рехабилитативни и други мерки.<ref name="Labour Code of the Russian Federation2">[https://www.wto.org/english/thewto_e/acc_e/rus_e/wtACCrus58_LEg_363.pdf "LABOUR CODE OF THE RUSSIAN FEDERATION NO. 197-FZ OF DECEMBER 30, 2001"] Signed by President of the Russian Federation V. Putin.</ref> [[Михаил Ломоносов]] станал првиот кој започнал да зборува за професионалното и трудовото здравје во [[Руска Империја|предреволуционерна Русија]]. Во својата книга (1763) „''Првите основи на металургијата или рудата''“<ref>{{Наведена книга|url=https://www.prlib.ru/en/node/436761|title=Mikhail Lomonosov First foundations of metallurgy or ore affairs|language=ru|via=prlib.ru}}</ref> [[Михаил Ломоносов]] прв го допрел прашањето на организацијата на работата и постапката на обновување на луѓето кои работат во планините, како да биде подобрена нивната безбедност и како да бидат вентилирани рудниците. Од крајот на 1800-тите, [[Хигиена]]та на работното место била воспоставена како еден од предметите на рударскиот универзитет во Санкт Петербург. Законот за 8-часовен работен ден [[:ru:Восьмичасовой рабочий день|(Восьмичасовой рабочий день)]] станал еден од законите што првпат биле донесени по падот на [[Руска Империја|Руската Империја]]. Во 1918 година, бил напишан Советскиот работен законик. Во 1922 година законот бил дополнет со прописи за: работа во опасни услови, труд на жени и деца, работа во ноќни смени итн.<ref>{{Наведено списание|last=Heller|first=P. R.|year=1951|title=Soviet Labour Law|journal=Soviet Studies|volume=2|issue=4|pages=378–86|doi=10.1080/09668135108409794|jstor=149075}}</ref> Советскиот период се одликува како период на развој на хигиената во земјата. Владата ја контролирала хигиената на сите организации во СССР. Научно-истражувачкиот институт за хигиена и професионално здравје<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://irioh.ru/en/institute-museum/|title=Occupational hygiene and health care history|work=irioh.ru}}</ref> е основан во Москва во 1923 година, каде советските специјалисти за професионално здравје ги добиле своите квалификации и знаења.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://ogigienetruda.ru/istoriya-gigieni-truda.html|title=History of the labour hygiene|work=ogigienetruda.ru|language=ru|archive-url=https://web.archive.org/web/20190905200756/http://ogigienetruda.ru/istoriya-gigieni-truda.html|archive-date=2019-09-05|accessdate=2019-09-14}}</ref> По [[Распад на Советскиот Сојуз|распадот на Советскиот Сојуз]], нивото на професионален морбидитет во Русија е понизок отколку во повеќето индустриски земји. Овие нивоа се објаснувани со сложен сет на општествено-економски и психоопштествени проблеми: недоволен број специјалисти по медицина на трудот и ниско ниво на нивното образование; несоодветни медицински прописи за спроведување на задолжителни лекарски прегледи и за дијагностицирање и регистрација на професионални болести; економските организации од работодавачот при постапката на задолжителни лекарски прегледи; и страв дека некој работник ќе ја изгуби работата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.8hours.ru/journal/2015/04/files/assets/basic-html/page64.html|title=Стр. 64 - 8 часов - Апрель'15|work=www.8hours.ru|accessdate=2024-09-08}}</ref> Поради горенаведените причини, официјално регистрираната стапка на професионален морбидитет во [[Русија|Руската Федерација]] со децении (1990–2010) се движела од 1,0 до 2,5 случаи на 10.000 вработени. За современа Русија типично е да има огромни разлики во стапките на професионален морбидитет меѓу различните индустрии, кои се движат од 0,02 на 10.000 работници во трговија на големо и мало до 30 на 10.000 работници во рударството. Повеќе од 90% од сите новодијагностицирани професионални болести се наоѓаат во 4 индустрии: [[Податотека:OccupDiseasesRus.jpg|десно|мини|300x300пкс| Графикон 2. А – рударство и вадење камен; Б – производство; В – земјоделство, лов и шумарство; Г– превоз и комуникација; Е – конструкција; Ѓ – производство и издавање на електрична енергија, гас и вода; Г – здравствени и социјални услуги; H – Трговија на големо и мало; поправка на моторни возила, мотоцикли, покуќнина и лични предмети; И – Други.]] {| class="wikitable" !Индустрија ! % од професионални заболувања |- | [[Рударство]] | 68.4 |- | [[Земјоделство]], [[лов]] и [[шумарство]] | 8.3 |- | Производство | 7.5 |- | [[Превоз|Транспорт]] и [[Општење|врски]] | 6.6 |} Сите други проценти се поделени помеѓу [[Градежништво|градежништвото]], производството и издавањето на [[Електрицитет|електрична енергија]], [[Земен гас|гас]] и [[вода]], [[Здравствена заштита|здравствената заштита]], рибарството и одгледувањето риби. Деталните бројки се воведени во графиконот 2. Стапките на професионален морбидитет во [[Русија|Руската Федерација]] во изминатите неколку децении се намалиле, и покрај континуираното зголемување на процентот на работни места со лоши работни услови. Може да биде претпоставувано дека со сегашниот систем на дијагностицирање и регистрација на професионалните болести, нивото на професионален морбидитет ќе продолжи да се намалува. == Белешки== <references group="б"/> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{external media |topic = на [[Made in FarEast Arctik]] Службен канал на YouTube{{in lang|ru}} |video1 = {{YouTube|u21S37uhnuE|The video about the company DV clinic. Free port. G. Artem Primorsky Territory. 2024.|}} |video2 = {{YouTube|Q__4kyYctBY|The video about the company PDC "Healthy Vessels". Primorsky Territory, free port. 2021.|}} |video3 = {{YouTube|5IjKJ5DjlNc|The video about the company Arthrology. Приморски Крај. Free port. Владивосток. 2020.|}} |video4 = {{YouTube|wuxUFgpLIbU|Roller about the medical center of life flowers. Приморски Крај. Free port. Владивосток. 2021.|}} }} * [https://www.who.int/country/rus/en Светска здравствена организација - Русија] * [http://www.medicaltourismassociation.com/ Здружение за медицински туризам] * [http://toursos.com/russia/major-hospitals Поважни болници во Русија] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20220330080045/http://toursos.com/russia/major-hospitals |date=2022-03-30 }} * [https://universalmedicaltravel.com Универзално медицинско патувањеUniversal Medical Travel] [[Категорија:Здравствена заштита во Русија| ]] emv9rh6vdjh708sqclk2o7i7eabfm6p 5381221 5381220 2025-06-17T16:56:35Z Dandarmkd 31127 5381221 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Газель_реанимация.jpg|мини| GAZelle со седиште во амбулантни возила е најчестиот тип на брза помош во Русија]] '''Здравствената заштита во [[Русија]]''',{{Efn|{{Langx|ru|Россия|Rossiya}}, {{IPA|ru|rɐˈsʲijə|}}}} односно '''Руската Федерација''', {{Efn|{{lang-rus|Российская Федерация|r=Rossiyskaya Federatsiya|p=rɐˈsʲijskəjə fʲɪdʲɪˈratsɨjə|links=yes}}}} ја обезбедува државата преку Федералниот фонд за задолжително медицинско осигурување и е регулирана преку Министерството за здравство.<ref name="popovich">{{Наведено списание|last=Popovich|first=L|last2=Potapchik|first2=E|last3=Shishkin|first3=S|last4=Richardson|first4=E|last5=Vacroux|first5=A|last6=Mathivet|first6=B|date=2011|title=Russian Federation. Health system review|url=https://www.euro.who.int/en/countries/russian-federation/publications/russian-federation-hit-2011|journal=Health Systems in Transition|volume=13|issue=7|pages=1–190, xiii-xiv|pmid=22455875|archive-url=https://web.archive.org/web/20150429215255/http://www.euro.who.int/en/countries/russian-federation/publications/russian-federation-hit-2011|archive-date=April 29, 2015}}</ref> Уставот на Руската Федерација на сите граѓани им обезбедува право на бесплатна [[здравствена заштита]] од 1993 година. Во 2008 година, 621.000 лекари и 1,3 милиони медицински сестри биле вработени во руското здравство. Бројот на лекари на 10.000 луѓе е 43,8, но само 12,1 во руралните средини. Бројот на лекари по општа медицина како учество во вкупниот број на лекари изнесува 1,26%. Има околу 9,3 кревети на илјада луѓе, речиси двојно повеќе од просекот на [[Организација за економска соработка и развој|ОЕЦД]]. Трошоците за здравствена заштита изнесувале 6,5% од [[Бруто-домашен производ|Бруто домашниот производ]], 957 американски долари по лице во 2013 година. Околу 48% потекнуваат од владини извори кои првенствено доаѓаат од одбивањата за здравствено осигурување од платите. Околу 5% од населението, претежно во поголемите градови, имаат доброволно здравствено осигурување.<ref name="britnell2015">{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=WSGnCgAAQBAJ&pg=PA81|title=In Search of the Perfect Health System|last=Britnell|first=Mark|date=2015|publisher=Palgrave|isbn=978-1-137-49661-4|location=London|pages=81–84|archive-url=https://web.archive.org/web/20170424193942/https://books.google.com/books?id=WSGnCgAAQBAJ&lpg=PP1&hl=en&pg=PA81|archive-date=2017-04-24}}</ref> Вкупното население на Русија во 2016 година изнесувало 146,8 милиони. Меѓу ова население, бројот на вработени лица достигнало 72,3 милиони, вклучени во 99-те главни видови продуктивни и непродуктивни активности.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://geohistory.today/wp-content/uploads/2019/02/year18.pdf|title=Russian Statistical Yearbook 2018|work=geohistory.today}}</ref> Во современи услови, светските експерти го проценуваат целокупното [[здравје]] на руското работно население (мажи 18-60 години, жени 18-55 години) како прилично ниско поради високата [[стапка на смртност]], значително повисокото ниво на смртност кај мажите и високата преваленца на големи незаразни болести, особено оние на циркулаторниот, [[Дишен систем|респираторниот]] и [[Систем за варење|дигестивниот систем]]. Според официјалната владина статистика, 1 од секои 3 работници во [[Русија]] е изложен на штетни работни услови во кои нивоата на изложеност на работното место ги надминуваат националните хигиенски стандарди. Сепак, нивото на професионален морбидитет во [[Русија]] останува исклучително ниско. Во 2014 година, биле пријавени само 8,175 случаи на професионални заболувања, што претставува 5,5 случаи на 100.000 во општото население, стапка многу помала отколку во многу европски земји.<ref name="Mazitova et al 2015">{{Наведено списание|last=Mazitova|first=Nailya N.|last2=Simonova|first2=Nadejda I.|last3=Onyebeke|first3=Lynn C.|last4=Moskvichev|first4=Andrey V.|last5=Adeninskaya|first5=Elena E.|last6=Kretov|first6=Andrey S.|last7=Trofimova|first7=Marina V.|last8=Sabitova|first8=Minzilya M.|last9=Bushmanov|first9=Andrey Yu|date=1 July 2015|title=Current Status and Prospects of Occupational Medicine in the Russian Federation|journal=Annals of Global Health|volume=81|issue=4|pages=576–586|doi=10.1016/j.aogh.2015.10.002|pmid=26709290|doi-access=free}}</ref> По распадот на Советскиот Сојуз, руското здравство станало составено од државни и приватни системи. Драстичното намалување на финансирањето на државниот здравствен систем придонело за пад на квалитетот на здравствената заштита што ја обезбедува. Ова ги направило поскапи приватни установи кои се јавуваат како конкурентни со тоа што се пласираат себеси како обезбедување поквалитетна здравствена заштита. Откако [[Борис Елцин]] поднел оставка, приватизацијата повеќе не претставувала приоритет, при што [[Владимир Путин]] вратил повисоко финансирање на државниот здравствен систем. Државниот здравствен систем значително се подобрил во текот на 2000-тите, при што трошоците за здравство по лице се зголемиле од 96 американски долари во 2000 година на 957 долари во 2013 година. Поради руската финансиска криза од 2014 година, големите кратења на здравствените трошоци резултирале со пад на квалитетот на услугите на државниот здравствен систем. Околу 40% од основните медицински установи имаат помалку персонал отколку што треба да поседуваат, а други се затворени. Се зголемиле периодите на чекање за лекување, а пациентите биле принудени да плаќаат повеќе услуги кои претходно биле бесплатни.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2015-05-13/in-russia-universal-health-care-is-for-all-who-can-afford-it|title=In Putin's Russia, Universal Health Care Is for All Who Pay|date=13 May 2015|work=Bloomberg.com|access-date=24 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170425024454/https://www.bloomberg.com/news/articles/2015-05-13/in-russia-universal-health-care-is-for-all-who-can-afford-it|archive-date=25 April 2017}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://jamestown.org/program/putins-cutbacks-in-health-care-send-russian-mortality-rates-back-up/|title=Putin's Cutbacks in Health Care Send Russian Mortality Rates Back Up|work=Jamestown|archive-url=https://web.archive.org/web/20160920033739/http://www.jamestown.org/single/?tx_ttnews%5Btt_news%5D=42927&no_cache=1|archive-date=September 20, 2016}}</ref> == Историја == === Царски период === Синдикатот на медицинските санитарни работници бил основан во 1820 година. Вакцинацијата против сипаници станала задолжителна за децата од 1885 година. Руското фармацевтско друштво за взаемна помош било основано во 1895 година.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.sochealth.co.uk/2017/05/26/health-reform-revolutionary-russia/|title=Health Reform in Revolutionary Russia|last=Khwaja|first=Barbara|date=26 May 2017|access-date=26 May 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170830101010/https://www.sochealth.co.uk/2017/05/26/health-reform-revolutionary-russia/|archive-date=30 August 2017|publisher=Socialist Health Association}}</ref> Некои аспекти на здравствените услови во [[Руска Империја|Руската Империја]] се сметани за „ужасни“.<ref>{{Наведена книга|title=A comparative approach to policy analysis: health care policy in four nations|last=Leichter|first=Howard M|date=1980|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge|page=202|language=en|oclc=609576408}}</ref> Во 1912 година, меѓуресорска комисија заклучила дека „''огромен дел од Русија сè уште нема апсолутно никакви одредби за медицинска помош''“.<ref>{{Наведена книга|title=A comparative approach to policy analysis: health care policy in four nations|last=Leichter|first=Howard M|publisher=Cambridge University Press|year=1980|location=Cambridge|page=204|language=en|oclc=609576408}}</ref> Целата руска унија за борба против венерични болести проценила дека имало 1,5 милиони заболени во 1914 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://encyclopedia.1914-1918-online.net/article/venereal_diseases|title=Venereal Diseases &#124; International Encyclopedia of the First World War (WW1)|archive-url=https://web.archive.org/web/20170613193603/http://encyclopedia.1914-1918-online.net/article/venereal_diseases|archive-date=2017-06-13|accessdate=2017-06-26}}</ref> 10% од регрутираните во војска имале туберкулоза.<ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/sovietpharmaceut00conr/page/32|title=The Soviet pharmaceutical business during the first two decades (1917–1937)|last=Conroy|first=Mary Schaeffer|date=2006|publisher=Peter Lang|isbn=978-0-8204-7899-9|location=New York|page=[https://archive.org/details/sovietpharmaceut00conr/page/32 32]|language=en|oclc=977750545}}</ref> Трошоците за здравство во тоа време изнесувале 91 копејки по глава на население. Имало десет фабрики во Москва со своја мала болница во 1903 година и 274 медицински кадар. Од 1912 година, законодавството го охрабрувало воспоставувањето на модели за болнички придонеси. Пред 1914 година, повеќето медицински материјали, облоги, лекови, опрема и инструменти биле увезувани од [[Германска Империја|Германија]]. За време на војната, смртноста на повредените била многу висока. Повеќето починале од сепса, но 16% од [[тифус]].<ref>Schaeffer Conroy, Mary: ''The Soviet Pharmaceutical Business During the First Two Decades (1917–1937)'', p. 32</ref> Околу 10.000 лекари регрутирани во армијата починале во периодот од 1914 до 1920 година. Меѓутоа, во областа на училишната хигиена, императорска Русија ги надминала своите западни соседи во развојот и спроведувањето на училишните хигиенски мерки за заштита на здравјето на децата во училиштата на нацијата. До 1900 година, царска Русија им дала на училишните лекари поголем авторитет над училишните објекти и детските тела, отколку во Франција, Германија и [[Обединетото Кралство]] и [[Соединетите Држави]].<ref>{{Наведено списание|last=Fumurescu|first=Ana|date=2022|title=Nurturing a "Great Social Organism": School Hygiene, Body Politics, and the State in Late Imperial Russia|journal=History of Education Quarterly|volume=2|issue=1|pages=61–83|doi=10.1017/heq.2021.58|doi-access=free}}</ref> === Ран советски период === Болшевиците во 1917 година објавиле барања за „сеопфатно санитарно законодавство“, снабдување со чиста вода, национална канализација и санитарен надзор над комерцијалните и индустриските претпријатија и станбените станови.<ref>Compare: {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=4vQTBAAAQBAJ|title=Blind Spot: How Neoliberalism Infiltrated Global Health|last=Keshavjee|first=Salmaan|date=2014|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-95873-9|series=California Series in Public Anthropology|volume=30|location=Oakland, California|page=28|quote=One of the first decrees signed by the Bolsheviks [...] called for 'comprehensive sanitary legislation governing clean water, sewerage, industrial enterprises and residential housing.'|access-date=22 December 2018}}</ref> Серускиот конгрес на синдикатот на медицинските сестри, кој бил основан во 1917 година, во 1918 година имал 18.000 членови во 56 ограноци.<ref>{{Наведена книга|title=Medicine and health in the Soviet Union|last=Sigerist|first=Henry Ernest|last2=Older|first2=Julia|date=1947|publisher=The Citadel Press|location=New York|page=77|language=en|oclc=610758721}}</ref> Народниот комесаријат за труд објавил широк и сеопфатен список на бенефиции што требало да ги покриваат фондовите за социјално осигурување во октомври 1917 година, вклучувајќи несреќа и [[болест]], здравствена заштита и породилно отсуство, но средствата наменети да дојдат од работодавците не биле достапни.<ref>{{Наведена книга|title=Labour policy in the USSR, 1917–1928.|last=Dewar|first=Margaret|date=1956|publisher=Royal Institute of International Affairs|location=London|page=166|language=en|oclc=877346228}}</ref> До декември 1917 година, бенефициите биле ограничени на наемниците. Социјалното осигурување било реорганизирано како петстепен модел за бенефиции за болест и несреќа која во принцип вклучувала здравствена заштита и медицински третман до октомври 1918 година. Тековните проблеми во собирањето придонеси од работодавачите продолжиле барем до 1924 година. Во 1918 година, бил основан Комесаријатот за јавно здравје.<ref>{{Наведено списание|last=Starks|first=Tricia A.|author-link=Tricia Starks|date=November 2017|title=Propagandizing the Healthy, Bolshevik Life in the Early USSR|journal=American Journal of Public Health|volume=107|issue=11|pages=1718–1724|doi=10.2105/AJPH.2017.304049|pmc=5637674|pmid=28933923}}</ref> Во [[Санкт Петербург|Петроград]] бил формиран Совет на медицински одделенија. Николај Семашко бил назначен за народен комесар за јавно здравје на [[Руска Советска Федеративна Социјалистичка Република|Руската Советска Федеративна Социјалистичка Република]] (РСФСР) и ја извршувал таа функција од 11 јули 1918 година до 25 јануари 1930 година. Тој бил „''одговорен за сите прашања што го вклучуваат здравјето на луѓето и за воспоставување на сите прописи (кои се однесуваат на него) со цел да се подобрат здравствените стандарди на нацијата и да се укинат сите услови што му штетат на здравјето''“ според Советот на народни комесари во 1921 година.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=Kqa2AAAAIAAJ|title=Medicine and Health in the Soviet Union|last=Sigerist|first=Henry Ernest|last2=Older|first2=Julia|date=1947|publisher=Citadel Press|page=25|author-link=Henry Ernest Sigerist|access-date=22 December 2018}}</ref> Во овој период биле основани нови организации, понекогаш заменувајќи ги старите: Сојуз на медицинските работници на Сојузот на Русија, Воен санитарен одбор, Државен институт за социјална хигиена, Петроградска болница за итна помош и Комисијата за психијатрија. Во 1920 година, било основано првото државно одморалиште за работници во светот, а потоа во 1925 година било отворено и првото здравствено одморалиште во светот, во [[Јалта]], за земјоделски работници.<ref>{{Наведена книга|title=Ukraine questions and answers|last=Lazebnyk|first=Stanislav|last2=Orlenko|first2=Pavlo|publisher=Politvidav Ukraini Publishers|year=1989|isbn=9785319003867|location=Kiev|page=139|oclc=21949577}}</ref> Поголемиот број на аптеки и фармацевтски фабрики биле национализирани во 1917 година, но тоа не претставувало единствена постапка. Во 1923 година, 25% од аптеките сè уште биле во приватна сопственост. Постоела голема зависност од увезените [[лек]]ови и состојки. 70% од сите фармацевтски производи и 88% од лековите биле произведени месно до 1928 година. Во многу градови биле основани месни фармацевтски училишта.<ref>Compare: {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=0mJ8EwDtsa4C|title=The Soviet pharmaceutical business during its first two decades (1917–1937)|last=Schaeffer Conroy|first=Mary|date=2006|publisher=Peter Lang|isbn=978-0-8204-7899-9|series=American university studies: Series IX, History, ISSN 0740-0462|volume=202|location=New York|quote=Higher pharmacy schools did emerge in Moscow, Leningrad, Khar'kov, Odessa, and some other cities.|access-date=22 December 2018}}</ref> Во 1923 година, во [[Москва]] имало 5,440 лекари. 4,190 биле државни лекари со плата. Како невработени биле евидентирани 956. Ниските плати честопати се надополнувале со приватна пракса. Во 1930 година 17,5% од московските лекари биле во приватна пракса. Бројот на студенти по медицина се зголемил од 19.785 во 1913 година на 63.162 во 1928 година и на 76.027 до 1932 година.<ref>{{Наведена книга|title=Medicine and health in the Soviet Union|last=Sigerist|first=Henry Ernest|last2=Older|first2=Julia|date=1947|publisher=The Citadel Press|location=New York|page=53|language=en|oclc=610758721}}</ref> Кога Михаил Владимирски го презел Комесаријатот за јавно здравје во 1930 година, 90% од лекарите во Русија работеле за државата. Во 1914 година, работеле 12 [[Бактериологија|бактериолошки]] институти. Уште 25 биле отворени во годините до 1937 година, некои во оддалечените региони, како што е Регионалниот институт за микробиологија и епидемиологија во Југоисточна Русија, со седиште во [[Саратов]]. Службата за итни случаи, оживеала по 1917 година. До 1927 година имало 50 станици кои нуделе основна медицинска помош на жртвите на сообраќајни несреќи и несреќи на јавни места и реагирале на медицински итни случаи. Научно-практичниот институт за нега на Скораја бил отворен во 1932 година во [[Санкт Петербург|Ленинград]], одржувајќи курсеви за обука за лекари. 15% од итната работа била со деца под 14 години.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=lAW7AAAAIAAJ|title=Urban emergency medical service of the city of Leningrad|last=Messel'|first=Meer Abramovich|last2=John E. Fogarty International Center for Advanced Study in the Health Sciences|last3=Geographic Health Studies|date=1975|publisher=U.S. Dept. of Health, Education, and Welfare, Public Health Service, National Institutes of Health|location=Bethesda, Md.|pages=5–7|language=en|oclc=609575886}}</ref> Трошоците за медицински услуги се зголемиле од 140,2 милиони [[Руска рубља|рубљи]] годишно на 384,9 милиони рубли меѓу 1923 и 1927 година, но финансирањето од тој момент едвај се одржувало со зголемувањето на населението. До 1928 година имало 158.514 болнички кревети во урбаните средини, 59.230 во руралните области, 5.673 кревети за медицински центри во урбаните области и 7.531 во руралните области, 18.241 породилни кревети во урбаните области и 9.097 во руралните области. Во периодот од 1928 до 1932 година биле изградени 2000 нови болници. Во 1929 година Госплан проектирал трошоци за здравство да изнесуваат 16% од вкупниот владин буџет.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.sochealth.co.uk/2017/05/26/health-reform-revolutionary-russia/|title=Health Reform in Revolutionary Russia|last=Khwaja|first=Barbara|date=26 May 2017|access-date=26 May 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170830101010/https://www.sochealth.co.uk/2017/05/26/health-reform-revolutionary-russia/|archive-date=30 August 2017|publisher=Socialist Health Association|quote=In 1929 the government economic planning agency, Gosplan USSR, projected health spending to be 16% of total government budget, a 5.6% increase in the number of hospital beds and a 6.9% increase in the number of doctors but once again there was only a slight increase in per capita spending, around 2%.}}</ref> === Семашков систем и подоцежен советски период === [[Податотека:Stamp_of_USSR_1891.jpg|мини| Поштенска марка од 1956 година, со логото на Црвениот крст и Црвената полумесечина. Текстот гласи „''Заштитете го здравјето на работниците''!]] Како самодефинирано [[Социјализам|социјалистичко]] општество, [[Советски Сојуз|Сојузот на Советските Социјалистички Републики]] (СССР, основан во 1922 година) развил целосно државен модел на здравствена заштита - Семашков систем - централизиран, интегриран и хиерархиски организиран со владата која обезбедува здравствена заштита финансирана од државата за сите граѓани. Сите здравствени работници биле државни службеници. Контролата на заразните болести имала приоритет пред незаразните. Во целина, советскиот систем имал тежнеење да му даде приоритет на првостепената здравствена заштита и ставила голем нагласок на специјалистичката и болничката нега. П. Михали, пишувајќи во 2000 година, го карактеризира првичнинот модел на Семашко како „''кохерентен, рентабилен систем за справување со медицинските потреби на своето време''“.<ref>Quoted in: {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=PgfFNEaFdRsC|title=The Social Crisis in the Russian Federation|last=OECD|date=2001|publisher=OECD Publishing|isbn=9789264192454|location=Paris|page=95|quote=[...] 'the original Semashko model was a coherent, cost-effective system to cope with the medical necessities of its own time' [...].|author-link=OECD|access-date=2018-11-21}}</ref> Интегрираниот модел постигнал значителен успех во справувањето со заразни болести како [[туберкулоза]], тифусна [[треска]] и [[тифус]]. Советскиот здравствен систем им обезбедил на советските граѓани способна, бесплатна медицинска нега и придонел за подобрување на здравјето во СССР.<ref>Leichter, Howard M.: ''A Comparative Approach to Policy Analysis: Health Care Policy in Four Nations'', p. 226</ref> До 1960-тите, очекуваниот животен век и здравјето во Советскиот Сојуз се приближило до оние во [[САД]] и во несоветска [[Европа]]. Во 1970-тите, бил направен премин од Семашковиот модел кон модел кој ја нагласува специјализацијата за амбулантска нега. Ефективноста на новиот модел опаднала со недоволно вложување, при што квалитетот на грижата почнал да опаѓа кон почетокот на 1980-тите, иако во 1985 година Советскиот Сојуз имал четири пати поголем број на лекари и болнички кревети по глава во споредба со Соединетите Држави. Квалитетот на советската медицинска нега станал низок според развиените светски стандарди. Многу медицински третмани и дијагнози биле несофистицирани и подстандардни (со тоа што лекарите често поставувале дијагнози со интервјуирање на пациенти без да спроведат никакви медицински испитувања), стандардот на грижата што ја обезбедувале давателите на здравствена заштита бил лош и имало висок ризик од инфекција по операција. Советскиот здравствен систем бил погоден од недостиг на медицинска опрема, лекови и дијагностички хемикалии и немало многу лекови и медицински технологии достапни во западниот свет. Нејзините капацитети имале ниски технички стандарди, а медицинскиот кадар бил подложен на просечна обука. Советските болници нуделе и лоши хотелски погодности како храна и постелнина. Постоеле посебни болници и клиники за номенклатурата кои нуделе повисок стандард на нега, но сè уште често под западните стандарди.<ref>{{Наведена книга|title=Models of disequilibrium and shortage in centrally planned economies|publisher=Chapman and Hall|others=Charemza, W|year=1989|isbn=978-0-412-28420-5|editor-last=Davis|editor-first=Christopher|location=London|page=447|language=en|oclc=260151881}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=http://public.eblib.com/choice/publicfullrecord.aspx?p=1541466|title=Ukraine: Movement without Change, Change without Movement.|last=Dyczok|first=Marta|date=2013|publisher=Taylor and Francis|isbn=978-1-134-43262-2|location=Hoboken|page=91|language=en|oclc=862613488}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/dailylifeinsovie00eato/page/191|title=Daily life in the Soviet Union|last=Eaton|first=Katherine Bliss|publisher=Greenwood Press|year=2004|isbn=978-0-313-31628-9|location=Westport, Conn.|page=[https://archive.org/details/dailylifeinsovie00eato/page/191 191]|language=en|oclc=863808526}}</ref> Во [[Јосиф Сталин|послесталиновиот период]], како што советската [[бирократија]] добивала поголема моќ и автономија, овој приоритетен медицински пристап станал особено посакувана привилегија на партиските и државните елити.<ref>{{Наведена книга|title=The Soviet Century|last=Lewin|first=Moshe|date=2016|publisher=[[Verso Books|Verso]]|isbn=9781784780661|location=London|page=228-229|author-link=Moshe Lewin}}</ref> И покрај удвојувањето на бројот на болнички кревети и лекари по глава на жител помеѓу 1950 и 1980 година, недостигот на пари предвидени за трошење во здравството, станал очигледно очигледен. Некои од помалите болници немале услуги за [[радиологија]], а неколку имале несоодветно греење или вода. Истражување од 1989 година, покажало дека 20% од руските болници немале топла вода со цевки, а 3% немале ни ладна вода со цевки. 7% немале телефон. 17% немале соодветни санитарни јазли. Секоја седма болница и поликлиника имала потреба од основна реконструкција. До 1997 година, пет години по реформите опишани подолу, СЗО ги проценил здравствените трошоци по глава на жител во Руската Федерација во 1997 година на 251 [[американски долар|долари]], наспроти 1.211 американски долари во [[Шпанија]], 1.193 долари во [[Обединетото Кралство]], 1.539 долари во [[Финска]] и 3.724 долари во [[Соединетите Држави]].<ref>[https://www.who.int/entity/whr/2000/en/whr00_en.pdf WHO: World Health Report 2000], pp 192-195</ref> === Реформа во 1991-1993 година === [[Податотека:Terapevt_Mudrov_train.JPG|мини| Подвижна клиника која била користена за давање здравствена заштита на луѓето на оддалечените железнички станици.]] Независната од [[СССР]], [[Русија]] била променета во мешан модел на здравствена заштита со приватно финансирање и обезбедување кое работи заедно со државното финансирање и обезбедување. Членот 41 од уставот од 1993 година, го потврдило правото на граѓанинот на бесплатна здравствена заштита и медицинска помош.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://eng.kremlin.ru/articles/ConstEng2.shtml|title=The Constitution of the Russian Federation}}</ref> Ова се постигнува преку задолжително медицинско осигурување (ЗМО) наместо само [[Данок|даночно]] финансирање. Ова и воведувањето на нови даватели на слободен пазар имало за цел да ја промовира ефикасноста и изборот на пациентите. Била очекувана и поделбата купувач-давател да помогне во олеснувањето на реструктуирањето на здравствената заштита, бидејќи ресурсите ќе бидат преместени таму каде што има најголема побарувачка, ќе го намалат вишокот сместивост во болничкиот сектор и ќе го стимулираат развојот на првостепената здравствена заштита. На крај, било предвидено придонесите за осигурување да ги надополнат буџетските приходи и на тој начин да помогнат да бидат одржувани соодветните нивоа на финансирање на здравствената заштита. [[Организација за економска соработка и развој|ОЕЦД]] објавила<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.oecd.org/officialdocuments/publicdisplaydocumentpdf/?doclanguage=en&cote=eco/wkp(2006)66|title=HEALTHCARE REFORM IN RUSSIA: PROBLEMS AND PROSPECTS ECONOMICS DEPARTMENT WORKING PAPERS No. 538|work=The Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD)|archive-url=https://web.archive.org/web/20161113113824/http://www.oecd.org/officialdocuments/publicdisplaydocumentpdf/?doclanguage=en&cote=eco%2Fwkp%282006%2966|archive-date=13 November 2016|accessdate=12 November 2016}}</ref> дека реформите само ги огорчуваат постоечките прашања во советскиот систем. Здравјето на населението се влошувало практично со секоја мерка. Испораката на приватната здравствена заштита не успеала да навлезе многу, а јавното обезбедување здравствена заштита сè уште преовладува. Резултирачкиот систем е премногу сложен и многу неефикасен. Тој има малку заедничко со моделот предвиден од реформаторите. Иако има повеќе од 300 приватни осигурителни претпријатија и бројни државни на пазарот, вистинската конкуренција за пациентите е ретка, оставајќи ги повеќето пациенти со мал или никаков ефективен избор на осигурител, а на многу места, без избор на давател на здравствена заштита. Осигурителните претпријатија не успеале да се развијат како активни, информирани купувачи на здравствени услуги. Поголемиот дел од нив останале пасивни посредници, кои заработуваат пари со едноставно канализирање на средствата од регионалните фондови на задолжително здравствено осигурување до давателите на здравствени услуги. Според Марк Бритнел, уставното право на здравствена заштита е „блокирано со непроѕирни и бирократски системи на планирање и регулација“, стапки на надомест што не ги покриваат трошоците на давателите на услуги и високи нивоа на неформални плаќања за да биде обезбеден навремен пристап. Постои „мозаик“ од агенции на сојузно и републичко ниво одговорни за управување со јавниот систем. === Последни случувања === [[Податотека:Life_expectancy_in_Russia_(by_Rosstat)_-v3_-diff.png|мини|300x300пкс| Развој на очекуваниот животен век во Русија по пол и вид на населба.]] [[Податотека:Far_Eastern_Federal_University_Medical_Center.jpg|мини| Медицински центар на федералниот универзитет на Далечниот Исток.]] Почнувајќи од 2000 година, започнал значителен раст на трошоците за јавното здравство<ref name="worldbank">{{Наведена мрежна страница|url=http://siteresources.worldbank.org/INTRUSSIANFEDERATION/Resources/PublicSpendingInRussiaforHealthCare.pdf|title=Public Spending in Russia for Healthcare|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303194506/http://siteresources.worldbank.org/INTRUSSIANFEDERATION/Resources/PublicSpendingInRussiaforHealthCare.pdf|archive-date=2016-03-03}}</ref> и во 2006 година го надминал нивото од пред 1991 година во реални услови. Исто така, очекуваниот животен век се зголемил од нивоата од 1991 до 1993 година, стапката на смртност на доенчиња се намалила од 18,1 во 1995 година на 8,4 во 2008 година.<ref name="demoscope.ru">{{Наведена мрежна страница|url=http://demoscope.ru/weekly/pril.php|title=Russian State Institute of Demography|archive-url=https://web.archive.org/web/20110514001827/http://demoscope.ru/weekly/pril.php|archive-date=2011-05-14}}</ref> Во мај 2012 година, [[Владимир Путин]] ги потпишал мајските декрети кои вклучуваат план за двојно зголемување на платите на здравствениот кадар до 2018 година и постепена приватизација на државните здравствени услуги. Во ноември 2014 година, зголемувањето на платите во Москва довело до затворање на 15 болници и 7.000 технолошки вишоци. Во 2011 година, властите од [[Москва]], започнале голем проект познат како УМИАС како дел од својата иницијатива за електронска здравствена заштита. УМИАС е кратенка за Интегриран медицински информациски и аналитички систем на Москва.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.infomatika.ru/en/projects/major-projects/electronic-registry-of-medical-institutions-of-moscow/|title=EMIAS, Moscow|work=Infomatika|accessdate=27 August 2019}}{{Мртва_врска|date=May 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Целта на проектот била да ја направи здравствената заштита попогодна и достапна за московјаните. Пазарот за приватно здравствено осигурување, познат на руски како доброволно здравствено осигурување ( {{Langx|ru|добровольное медицинское страхование, ДМС}}) за да биде разликуван од Задолжителното медицинско осигурување спонзорирано од државата, доживеало одржливо ниво на раст, поради незадоволството од нивото на услугите што ги обезбедуваат државните болници.<ref name="metrossii">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.metlife.ru/ru/individual/support-centre/poleznaja-informacija/dms-v-rossii.html|title=ДМС в России - добровольное медицинское страхование - MetLife|work=MetLife|language=ru|archive-url=https://web.archive.org/web/20170424173925/https://www.metlife.ru/ru/individual/support-centre/poleznaja-informacija/dms-v-rossii.html|archive-date=24 April 2017|accessdate=23 April 2017}}</ref> Тоа било воведено во октомври 1992 година.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.vedomosti.ru/lifestyle/articles/2011/10/24/pla|title=За медуслуги платят более половины российских горожан|date=24 October 2011|access-date=24 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170424181141/https://www.vedomosti.ru/lifestyle/articles/2011/10/24/pla|archive-date=24 April 2017|publisher=Vedomosti}}</ref> Воочените предности на приватното здравство вклучуваат пристап до современа [[Медицинско средство|медицинска опрема]] и пократки списоци на чекање за специјалистички третман. Приватното здравствено осигурување е најзастапено во поголемите градови како [[Москва]] и [[Санкт Петербург]], бидејќи нивоата на приходи во поголемиот дел од Русија сè уште се премногу ниски за да генерираат значително ниво на побарувачка. Приходите за водечките приватни медицински установи во земјата достигнале 1 милијарда евра до 2014 година, со двоцифрено ниво на раст во претходните години.<ref name="rbcrating">{{Наведени вести|url=http://www.rbc.ru/ratings/business/26/08/2015/55dc50be9a79477bfbf9fdf6|title=Рейтинг РБК: 25 крупнейших частных медицинских компаний России|work=РБК|access-date=23 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170301023435/http://www.rbc.ru/ratings/business/26/08/2015/55dc50be9a79477bfbf9fdf6|archive-date=1 March 2017}}</ref> Како резултат на финансиската криза во Русија, процентот на компании кои нудат здравствено осигурување паднал од 36% на 32% во 2016 година.<ref name="vedemonlysome">{{Наведени вести|url=https://www.vedomosti.ru/management/news/2016/08/04/651779-menshe-kompanii-priobretayut-dms|title=Все меньше компаний приобретают полисы ДМС для сотрудников – НАФИ|date=4 August 2016|access-date=23 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170424090209/https://www.vedomosti.ru/management/news/2016/08/04/651779-menshe-kompanii-priobretayut-dms|archive-date=24 April 2017}}</ref> Бројот на луѓе опфатени со доброволна здравствена политика во Москва изнесувал 3,1 милиони во 2014 година, или 20,8% од населението.<ref name="mskmart">{{Наведени вести|url=http://marketing.rbc.ru/news_research/23/03/2016/562950000650068.shtml|title=РБК Исследования рынков . В 2014 г. численность пациентов ДМС в Москве составила 3,1 млн человек|work=marketing.rbc.ru|access-date=23 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170424091626/http://marketing.rbc.ru/news_research/23/03/2016/562950000650068.shtml|archive-date=24 April 2017}}</ref> Во најголем дел, полисите се финансирани од работодавците, иако осигурувањето може да се купи и поединечно. Друг важен пазар за осигурениците се работниците имигранти, од кои се бара да купат здравствено осигурување за да добијат работни дозволи.<ref name="rbcmkt1">{{Наведени вести|url=http://marketing.rbc.ru/research/562949983626405.shtml|title=Анализ рынка ДМС в России в 2011–2015 гг, прогноз на 2016–2020 гг, BusinesStat, 2016 - РБК маркетинговые исследования|work=marketing.rbc.ru|access-date=23 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170424094252/http://marketing.rbc.ru/research/562949983626405.shtml|archive-date=2017-04-24}}</ref> Просечниот годишен трошок на моделот спонзориран од работодавачот се движел од 30.000 до 40.000 рубли (530 - 700 американски долари) во 2016 година, додека цените за поединци изнесувале околу 30% повисоки. Критичните состојби, како што се ракот или срцевите заболувања, често се исклучени од политиките на почетно ниво. Рускиот пазар за здравствено осигурување е ориентиран кон големи претпријатија, при што корпоративните странки сочинуваат 90% од сите полиси за осигурување.<ref name="rbcsmall">{{Наведени вести|url=http://www.rbc.ru/newspaper/2016/11/18/582db03d9a794769dabdea86|title=Куда идти прикрепиться|work=Газета РБК|access-date=23 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170424091104/http://www.rbc.ru/newspaper/2016/11/18/582db03d9a794769dabdea86|archive-date=24 April 2017}}</ref> Малите и средни претпријатија имаат многу помала веројатност да обезбедат здравствена заштита. Некои компании избираат да понудат здравствено осигурување единствено на одредени категории вработени. Поголемиот дел од поединците кои купуваат здравствено осигурување се поврзани со луѓе опфатени со модели спонзорирани од работодавачот, а останатите сочинуваат помалку од 2% од сите полиси.<ref name="vedem2">{{Наведени вести|url=https://www.vedomosti.ru/business/articles/2015/11/10/616113-spros-platnie-meditsinskie-uslugi-rastet|title=Спрос на платные медицинские услуги растет|date=9 November 2015|access-date=23 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170424090457/https://www.vedomosti.ru/business/articles/2015/11/10/616113-spros-platnie-meditsinskie-uslugi-rastet|archive-date=24 April 2017}}</ref> Додека компаниите ги намалуваат своите здравствени политики, вработените во некои случаи прибегнуваат кон нивно купување поединечно. Најголем приватен давател на здравствена заштита според приходите е Медси, чиј главен акционер е конгломератот Система. Странски даватели на здравствени услуги со присуство во Русија го вклучуваат Фресениус, кој има мрежа на центри за дијализа во земјата. Клиниките за плодност и мајчинство се важен елемент на руската приватна здравствена мрежа. Мрежата на клиники за мајки и деца сочинува 9% од сите циклуси на третман со ИВФ во земјата. Водечките даватели на здравствено осигурување во Русија ги вклучуваат Согаз, Алијанц, [[RESO-Garantia|РЕСО-Гаранција]], [[AlfaStrakhovanie|АлфаСтрахование]], како и поранешната во државна сопственост Росгошстрах и Ингострах.<ref name="insurank">{{Наведени вести|url=http://www.insur-info.ru/press/115506/|title=В Петербурге составили рейтинг страховщиков, работающих в системе ДМС.|work=Страхование сегодня|access-date=23 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170424174044/http://www.insur-info.ru/press/115506/|archive-date=24 April 2017}}</ref> РЕСО-Гаранција е невообичаено меѓу големите осигурителни компании со тоа што индивидуалните клиенти учествуваат со 40% од полисите. Некои осигурителни компании, како што е Ингострах, поседуваат и мрежа на клиники.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.kommersant.ru/doc/1570224|title="Ингосстраху" требуются пациенты|date=20 January 2011|work=Коммерсантъ (Омск)|access-date=24 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170425025453/http://www.kommersant.ru/doc/1570224|archive-date=25 April 2017}}</ref> Од 1996 година на владините здравствени установи им било дозволено да нудат приватни услуги, а од 2011 година некои приватни даватели на услуги им даваат услуги на државните осигуреници. Приватниот сектор во Москва брзо се проширил. Еден синџир, Доктор Рјадом, третира половина од пациентите според официјалниот модел за осигурување по ниска цена, а другата половина приватно со профит. == Пронатална политика == Во обид да ја запре демографската криза во Русија, владата започнала да спроведува голем број програми дизајнирани да го зголемат наталитетот и да привлечат повеќе имигранти за да го ублажат проблемот. Владата ги удвоила месечните исплати за издршка на детето и понудила еднократна исплата од 250.000 рубли (околу 4.000 американски долари) на жените кои имале второ дете од 2007 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Russia.pdf|title=Country Profile: Russia|date=October 2006|publisher=[[Library of Congress]]—Federal Research Division|archive-url=https://web.archive.org/web/20080102150415/http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Russia.pdf|archive-date=2008-01-02|accessdate=2007-12-27}}</ref> Во 2006 година, министерот за здравство Михаил Зурабов и заменик-претседателот на Комитетот за здравствена заштита на [[Државна дума|Државната дума]], Николај Герасименко предложиле враќање на данокот за бездетност од советскиот период, кој завршил во 1992 година.<ref name="pravda">"Childless Russian families to pay taxes for their social inaction," {{Наведена мрежна страница|url=http://english.pravda.ru/russia/economics/15-09-2006/84467-childless-0|title=Childless Russian families to pay taxes for their social inaction|date=15 September 2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20130603103803/http://english.pravda.ru/russia/economics/15-09-2006/84467-childless-0/|archive-date=2013-06-03|accessdate=2013-01-21}} (accessed January 3, 2010.)</ref> Досега данокот не е вратен.<ref name="pravda" /> Во 2007 година, Русија забележала највисока стапка на наталитет од распадот на СССР.<ref>{{Наведени вести|url=http://economictimes.indiatimes.com/News/International_Business/Russian_policies_ignite_unprecedented_birth_rate_in_2007/articleshow/2750305.cms|title=Russian policies ignite unprecedented birth rate in 2007|date=February 2, 2008|work=The Economic Times|access-date=2008-03-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20090110222229/http://economictimes.indiatimes.com/News/International_Business/Russian_policies_ignite_unprecedented_birth_rate_in_2007/articleshow/2750305.cms|archive-date=January 10, 2009}}</ref> Првиот вицепремиер, исто така, изјавил дека околу 20 милијарди рубли (околу 1 милијарда долари) ќе бидат инвестирани во нови пренатални центри во Русија во 2008-2009 година. [[Доселување]]то се повеќе е сметано за неопходна за одржување на населението во земјата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.un.org/esa/population/meetings/ittmigdev2005/P11_Rybakovsky&Ryazantsev.pdf|title=United Nations Expert Group Meeting On International Migration and Development|date=6–8 July 2005|publisher=Population Division; Department of Economic and Social Affairs; United Nations Secretariat|archive-url=https://web.archive.org/web/20080102150415/http://www.un.org/esa/population/meetings/ittmigdev2005/P11_Rybakovsky%26Ryazantsev.pdf|archive-date=2 January 2008|accessdate=2007-12-27}}</ref> До 2010 година, бројот на Русите се намалил за 4,31% (4,87 милиони) во однос на 2000 година, во периодот кога руско население изумрело само за 1,59% (од 145,17 на 142,86 милиони).<ref>{{Наведени вести|url=http://top.rbc.ru/society/16/12/2011/630214.shtml|title=Росстат опубликовал окончательные итоги переписи населения|work=РБК|access-date=24 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20150527001710/http://top.rbc.ru/society/16/12/2011/630214.shtml|archive-date=27 May 2015}}</ref> == Стоматологија == Советската стоматолошка технологија и здравјето на забите биле сметани за многу лоши. Во 1991 година, просечен 35-годишник имал 12 до 14 кариеси, пломби или исчезнати заби. Пастата за заби често ја немало, а четките за заби не биле во согласност со стандардите на современата [[стоматологија]]. Од распадот на Советскиот Сојуз, стоматолошките вештини, производите и технологијата драстично се подобриле.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.chicagotribune.com/news/ct-xpm-2007-03-04-0703040477-story.html|title=Dentistry in Russia is finally leaving the Dark Ages behind|last=Niedowski|date=2007|agency=Chicago Tribune}}</ref> == Професионално здравје == [[Податотека:VysokePece1.jpg|мини|300x300пкс|Опасни работни услови]] Не постои стандардна дефиниција за „професионално здравје“ на [[руски јазик]]. Овој поим може да биде преведен и објаснет како [[хигиена]] на [[Наемен труд|трудот]] [[:ru:Гигиена труда|(Гигиена труда)]], заштита на трудот [[:ru:Охрана труда|(Охрана труда)]], работна санитација [[:ru:Производственная санитария|(Производственная санитария)]], здравствена инспекција на работно место [[:ru:Медико-социальная экспертиза|(Медико-социальная экспертиза)]] итн. Според [[Трудово право|Законот за работни односи]] на [[Русија|Руската Федерација]] (Дел X, Поглавје 33, член 209), професионалното здравје (или заштита на трудот) е систем на зачувување на животот и [[Здравје|здравјето]] на вработените во процесот на работната активност, кој вклучува правни, општествено-економски, организациски, технички, санитарни, медицински, третмански, превентивни, рехабилитативни и други мерки.<ref name="Labour Code of the Russian Federation2">[https://www.wto.org/english/thewto_e/acc_e/rus_e/wtACCrus58_LEg_363.pdf "LABOUR CODE OF THE RUSSIAN FEDERATION NO. 197-FZ OF DECEMBER 30, 2001"] Signed by President of the Russian Federation V. Putin.</ref> [[Михаил Ломоносов]] станал првиот кој започнал да зборува за професионалното и трудовото здравје во [[Руска Империја|предреволуционерна Русија]]. Во својата книга (1763) „''Првите основи на металургијата или рудата''“<ref>{{Наведена книга|url=https://www.prlib.ru/en/node/436761|title=Mikhail Lomonosov First foundations of metallurgy or ore affairs|language=ru|via=prlib.ru}}</ref> [[Михаил Ломоносов]] прв го допрел прашањето на организацијата на работата и постапката на обновување на луѓето кои работат во планините, како да биде подобрена нивната безбедност и како да бидат вентилирани рудниците. Од крајот на 1800-тите, [[Хигиена]]та на работното место била воспоставена како еден од предметите на рударскиот универзитет во Санкт Петербург. Законот за 8-часовен работен ден [[:ru:Восьмичасовой рабочий день|(Восьмичасовой рабочий день)]] станал еден од законите што првпат биле донесени по падот на [[Руска Империја|Руската Империја]]. Во 1918 година, бил напишан Советскиот работен законик. Во 1922 година законот бил дополнет со прописи за: работа во опасни услови, труд на жени и деца, работа во ноќни смени итн.<ref>{{Наведено списание|last=Heller|first=P. R.|year=1951|title=Soviet Labour Law|journal=Soviet Studies|volume=2|issue=4|pages=378–86|doi=10.1080/09668135108409794|jstor=149075}}</ref> Советскиот период се одликува како период на развој на хигиената во земјата. Владата ја контролирала хигиената на сите организации во СССР. Научно-истражувачкиот институт за хигиена и професионално здравје<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://irioh.ru/en/institute-museum/|title=Occupational hygiene and health care history|work=irioh.ru}}</ref> е основан во Москва во 1923 година, каде советските специјалисти за професионално здравје ги добиле своите квалификации и знаења.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://ogigienetruda.ru/istoriya-gigieni-truda.html|title=History of the labour hygiene|work=ogigienetruda.ru|language=ru|archive-url=https://web.archive.org/web/20190905200756/http://ogigienetruda.ru/istoriya-gigieni-truda.html|archive-date=2019-09-05|accessdate=2019-09-14}}</ref> По [[Распад на Советскиот Сојуз|распадот на Советскиот Сојуз]], нивото на професионален морбидитет во Русија е понизок отколку во повеќето индустриски земји. Овие нивоа се објаснувани со сложен сет на општествено-економски и психоопштествени проблеми: недоволен број специјалисти по медицина на трудот и ниско ниво на нивното образование; несоодветни медицински прописи за спроведување на задолжителни лекарски прегледи и за дијагностицирање и регистрација на професионални болести; економските организации од работодавачот при постапката на задолжителни лекарски прегледи; и страв дека некој работник ќе ја изгуби работата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.8hours.ru/journal/2015/04/files/assets/basic-html/page64.html|title=Стр. 64 - 8 часов - Апрель'15|work=www.8hours.ru|accessdate=2024-09-08}}</ref> Поради горенаведените причини, официјално регистрираната стапка на професионален морбидитет во [[Русија|Руската Федерација]] со децении (1990–2010) се движела од 1,0 до 2,5 случаи на 10.000 вработени. За современа Русија типично е да има огромни разлики во стапките на професионален морбидитет меѓу различните индустрии, кои се движат од 0,02 на 10.000 работници во трговија на големо и мало до 30 на 10.000 работници во рударството. Повеќе од 90% од сите новодијагностицирани професионални болести се наоѓаат во 4 индустрии: [[Податотека:OccupDiseasesRus.jpg|десно|мини|300x300пкс| Графикон 2. А – рударство и вадење камен; Б – производство; В – земјоделство, лов и шумарство; Г– превоз и комуникација; Е – конструкција; Ѓ – производство и издавање на електрична енергија, гас и вода; Г – здравствени и социјални услуги; H – Трговија на големо и мало; поправка на моторни возила, мотоцикли, покуќнина и лични предмети; И – Други.]] {| class="wikitable" !Индустрија ! % од професионални заболувања |- | [[Рударство]] | 68.4 |- | [[Земјоделство]], [[лов]] и [[шумарство]] | 8.3 |- | Производство | 7.5 |- | [[Превоз|Транспорт]] и [[Општење|врски]] | 6.6 |} Сите други проценти се поделени помеѓу [[Градежништво|градежништвото]], производството и издавањето на [[Електрицитет|електрична енергија]], [[Земен гас|гас]] и [[вода]], [[Здравствена заштита|здравствената заштита]], рибарството и одгледувањето риби. Деталните бројки се воведени во графиконот 2. Стапките на професионален морбидитет во [[Русија|Руската Федерација]] во изминатите неколку децении се намалиле, и покрај континуираното зголемување на процентот на работни места со лоши работни услови. Може да биде претпоставувано дека со сегашниот систем на дијагностицирање и регистрација на професионалните болести, нивото на професионален морбидитет ќе продолжи да се намалува. == Белешки== <references group="б"/> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{external media |topic = на [[Made in FarEast Arctik]] Службен канал на YouTube{{in lang|ru}} |video1 = {{YouTube|u21S37uhnuE|The video about the company DV clinic. Free port. G. Artem Primorsky Territory. 2024.|}} |video2 = {{YouTube|Q__4kyYctBY|The video about the company PDC "Healthy Vessels". Primorsky Territory, free port. 2021.|}} |video3 = {{YouTube|5IjKJ5DjlNc|The video about the company Arthrology. Приморски Крај. Free port. Владивосток. 2020.|}} |video4 = {{YouTube|wuxUFgpLIbU|Roller about the medical center of life flowers. Приморски Крај. Free port. Владивосток. 2021.|}} }} * [https://www.who.int/country/rus/en Светска здравствена организација - Русија] * [http://www.medicaltourismassociation.com/ Здружение за медицински туризам] * [http://toursos.com/russia/major-hospitals Поважни болници во Русија] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20220330080045/http://toursos.com/russia/major-hospitals |date=2022-03-30 }} * [https://universalmedicaltravel.com Универзално медицинско патувањеUniversal Medical Travel] [[Категорија:Здравствена заштита во Русија| ]] 4s318n0bsxdwen5j2kesgi69qip60w4 0 1371178 5381229 5367430 2025-06-17T17:24:01Z Andrew012p 85224 5381229 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Maitland Crematorium, Cape Town (South Africa).jpg|мини|Мејтлендски крематориум, [[Јужноафриканска Република]]]] '''Крематориум''' (од [[Латински јазик|лат]]. ''crematio'' — „горење“) — наменски изградена зграда со печка што се користи за [[Кремација|кремирање]] на покојници; Крематорската комора не е наменета да прими повеќе од едно лице истовремено.<ref>{{ДРМЈ|крематориум}}</ref><ref>{{ОДРМЈ|крематориум}}</ref> Кремацијата е процес на согорување на телата. Се изведува пред погребот во посебна печка за кремација. Просечната температура во комората е повеќе од 1000 °C, така што остатоците од една личност се претвораат во прашина. Можат да се чуваат во мала [[урна]]. Во [[Македонија]] моментално нема крематориуми.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://religija.mk/ke-ima-li-krematorium-vo-makedonija-zelbi-i-ideja-ima-realizacija-nema/|title=Ќе има ли крематориум во Македонија? Желби и идеја има, реализација нема|last=|date=2019-11-18|work=Религија|language=mk-MK|accessdate=2025-05-09}}</ref> == Свечени градби == Иако крематориум може да биде секое место што содржи крематор, современите крематориуми се наменети да исполнуваат повеќе намени. Освен што претставуваат простор за практично, но достоинствено погребување на телата, тие исто така мораат да ги задоволат емоционалните и духовните потреби на тагувачите.<ref name="ar">{{cite web|url=https://www.architectural-review.com/essays/typology/typology-crematorium/10014547.article|title=Typology: Crematorium|date=14 November 2016|publisher=Architectural Review|access-date=2 април 2019}}</ref> Дизајнот на крематориумот често е длабоко обликуван од погребните обичаи на земјата. На пример, крематориумите во [[Обединето Кралство|Обединетото Кралство]] се проектирани со јасно раздвојување меѓу просториите за погребна церемонија и оние за кремација, бидејќи не е вообичаено тагувачите да бидат сведоци на тоа како ковчегот се внесува во крематорот. За да се обезбеди замена за традиционалниот чин на спуштање на ковчегот во [[гроб]], се користи механизам што овозможува ковчегот да исчезне од видик. Од друга страна, во [[Јапонија]], тагувачите присуствуваат додека ковчегот се внесува во крематорот, а потоа се враќаат по завршената кремација за да учествуваат во обичајот на собирање на коските од пепелта.<ref name="ar" /> == Поврзано == * [[Гроб]] * [[Колумбариум]] * [[Гробишта]] * [[Кремација]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{commons category-inline|Crematoria}}{{Нормативна контрола}} [[Категорија:Погребни обичаи]] [[Категорија:Згради и градби]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ duyrasjyt5rpx9co4sd0xg5a4mg17wa 5381240 5381229 2025-06-17T18:27:36Z Andrew012p 85224 5381240 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Maitland Crematorium, Cape Town (South Africa).jpg|мини|Мејтлендски крематориум, [[Јужноафриканска Република]]]] '''Крематориум''' (од [[Латински јазик|лат]]. ''crematio'' — „горење“) — наменски изградена зграда со печка што се користи за [[Кремација|кремирање]] на покојници; Крематорската комора не е наменета да прими повеќе од едно лице истовремено.<ref>{{ДРМЈ|крематориум}}</ref><ref>{{ОДРМЈ|крематориум}}</ref> Кремацијата е процес на согорување на телата. Се изведува пред погребот во посебна печка за кремација. Просечната температура во комората е повеќе од 1000 °C, така што остатоците од една личност се претвораат во прашина. Можат да се чуваат во мала [[урна]]. Во [[Македонија]] моментално нема крематориум.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://religija.mk/ke-ima-li-krematorium-vo-makedonija-zelbi-i-ideja-ima-realizacija-nema/|title=Ќе има ли крематориум во Македонија? Желби и идеја има, реализација нема|last=|date=2019-11-18|work=Религија|language=mk-MK|accessdate=2025-05-09}}</ref> == Свечени градби == Иако крематориум може да биде секое место што содржи крематор, современите крематориуми се наменети да исполнуваат повеќе намени. Освен што претставуваат простор за практично, но достоинствено погребување на телата, тие исто така мораат да ги задоволат емоционалните и духовните потреби на тагувачите.<ref name="ar">{{cite web|url=https://www.architectural-review.com/essays/typology/typology-crematorium/10014547.article|title=Typology: Crematorium|date=14 November 2016|publisher=Architectural Review|access-date=2 април 2019}}</ref> Дизајнот на крематориумот често е длабоко обликуван од погребните обичаи на земјата. На пример, крематориумите во [[Обединето Кралство|Обединетото Кралство]] се проектирани со јасно раздвојување меѓу просториите за погребна церемонија и оние за кремација, бидејќи не е вообичаено тагувачите да бидат сведоци на тоа како ковчегот се внесува во крематорот. За да се обезбеди замена за традиционалниот чин на спуштање на ковчегот во [[гроб]], се користи механизам што овозможува ковчегот да исчезне од видик. Од друга страна, во [[Јапонија]], тагувачите присуствуваат додека ковчегот се внесува во крематорот, а потоа се враќаат по завршената кремација за да учествуваат во обичајот на собирање на коските од пепелта.<ref name="ar" /> == Поврзано == * [[Гроб]] * [[Колумбариум]] * [[Гробишта]] * [[Кремација]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{commons category-inline|Crematoria}}{{Нормативна контрола}} [[Категорија:Погребни обичаи]] [[Категорија:Згради и градби]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ oa9a4viujysvq7pbahjt4e800zjuvrg 0 1372168 5381218 5380764 2025-06-17T16:54:42Z Carshalton 30527 /* Група Ц */ 5381218 wikitext text/x-wiki {{Infobox football tournament season | title = Светско клупско првенство 2025 | other_titles = {{ubl|FIFA Club World Cup 2025|Coupe du Monde des Clubs de la FIFA 2025|Mundial de Clubes FIFA 2025|}} | logo = 2025 FIFA Club World Cup.svg | logosize = 150px | caption = | sport = Фудбал | competition = Светско клупско првенство во фудбал{{!}}Светско клупско првенство | organization = [[ФИФА]] | host = {{USA}} | edition = 21-во <small>(1-во новиот формат)</small> | date_start = 14 јуни | date_end = 13 јули 2025 | host_country = {{flagsport|USA}} [[САД]] | num_teams = 32 <small>(од 6 конфедерации)</small> | venues = 12 | cities = 11 | website = | champions = | count = | finalist = | continentalcup1 = | continentalcup1 qualifiers = | matches played = | goals = | attendance = | top scorer = | player = | prevseason = [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]] | nextseason = [[Светско клупско првенство во фудбал 2029|2029]] | extra information = | updated = }} '''Светско клупско првенство во фудбал 2025'''<ref>{{Cite web |last=Media Release |title=AB InBev named Official Beer Partner of FIFA Club World Cup 25 |url=https://inside.fifa.com/organisation/commercial/media-releases/ab-inbev-named-official-beer-partner-of-fifa-club-world-cup-25 |website=FIFA}}</ref><ref>{{Cite web |title=FIFA Club World Cup 25 Pro Ball |url=https://www.adidas.com/us/fifa-club-world-cup-25-pro-ball/JE8770.html |website=Adidas Oficial Store |access-date=February 25, 2025 |archive-date=February 27, 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250227115839/https://www.adidas.com/us/fifa-club-world-cup-25-pro-ball/JE8770.html |url-status=live }}</ref> било 21-вото издание, прво во новиот формат, на [[Светско клупско првенство во фудбал|Светското клупско првенство]] во [[Фудбал|фудбал]], натпреварување организирано од [[ФИФА]] за машки фудбалски клубови.<ref name="torneo 2025"/> Турнирот се одржал во [[САД]]<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup|title=FIFA Council appoints United States as host of new and expanded FIFA Club World Cup|date=23 јуни 2023|access-date=23 јуни 2023|language=en}}</ref> од 14 до 13 јули 2025 година.<ref name="formula">{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-confirms-key-details-for-fifa-club-world-cup-2025-tm|title=FIFA Council confirms key details for FIFA Club World Cup 2025|date=17 декември 2023|access-date=17 декември 2023|language=en}}</ref> Ова издание воедно било прво во новиот формат во кој учествувале 32 екипи, вклучувајќи ги и актуелните шампиони на главните конфедерациски натпреварувања од претходните четири години.<ref name="torneo 2025">{{cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/mundial-de-clubes/usa-2025/articles/mondiale-per-club-fifa-25-tutto-quello-che-bisogna-sapere|title=FIFA Club World Cup 2025™: tutto quello che c'è da sapere|date=11 март 2024|access-date=13 март 2024|language=it}}</ref><ref name="Guardian">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025|title=Gianni Infantino announces 32-team men's Club World Cup in 2025|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-world-cup-2022-tm-praised-for-its-unique-cohesive-power|title=FIFA World Cup 2022™ praised for its "unique cohesive power"|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> Проширувањето на турнирот било најавено во март [[2019]], а првото издание во новиот формат од 24 екипи требало да се одржи во 2021 година во [[Кина]], пред да биде откажано поради [[Пандемија на КОВИД-19|пандемијата на КОВИД-19]].<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025|title=FIFA to launch new Club World Cup format with 32 teams in 2025|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> ФИФА ги одобрила критериумите за распределба на местата на секоја конфедерација во февруари 2023 и објавила дека организаторството на турнирот го доделила на САД, четири месеци подоцна. Како резултат на проширувањето на натпреварувањето, бил создаден [[ФИФА Интерконтинентален куп|ФИФА Интерконтиненталниот куп]], годишен турнир на кој учествуваат шестте актуелни шампиони на главните конфедерациски натпреварувања. Одлуката на ФИФА да го зголеми бројот на екипите на 32, била критикувана од [[FIFPro]] и [[World Leagues Forum]] поради влијанието што може да го има врз здравјето на играчите и згустениот календар.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/64001866|title=Club World Cup: Fifa to stage 32-team tournament from June 2025 - president Gianni Infantino|language=en|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023}}</ref> ==Создавање и формат== [[File:FIFA Club World cup trophy.jpg|thumb|Новиот трофеј на Светското клупско првенство на ФИФА изложен на стадионот [[Стадион Хамади Агреби|Хамади Агреби]] во [[Тунис]].]] Откако се вратило во 2005 година по подолга пауза, [[Светско клупско првенство во фудбал|Светското клупско првенство]] се одржувало секоја година во декември и било ограничено на победниците на главните конфедерациски натпреварувања.<ref>{{cite web |last=Lowy |first=Zach |date=January 30, 2023 |title=Soccer 101: FIFA Club World Cup |url=https://www.stlcitysc.com/news/soccer-101-fifa-club-world-cup |publisher=[[St. Louis City SC]] |accessdate=June 23, 2023 |archive-date=January 23, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240123182837/https://www.stlcitysc.com/news/soccer-101-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> Уште кон крајот на 2016 година, [[Претседател на ФИФА|Претседателот на ФИФА]], ​​[[Џани Инфантино]], предложил проширување на Светското клупско првенство на 32 екипи почнувајќи од 2019 година и презакажување за периодот јуни/јули за да биде поизбалансирано и попривлечно за радиодифузерите и спонзорите.<ref>{{cite news |date=November 18, 2016 |title=FIFA boss suggests 32-team Club World Cup in 2019 |url=http://www.cbc.ca/sports/soccer/fifa-infantino-32-team-club-world-cup-2019-1.3857019 |agency=[[Associated Press]] |publisher=[[CBC Sports]] |access-date=December 14, 2017 |archive-date=October 15, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231015220919/https://www.cbc.ca/sports/soccer/fifa-infantino-32-team-club-world-cup-2019-1.3857019 |url-status=live }}</ref> Кон крајот на 2017 година, ФИФА дискутирала за предлозите за проширување на натпреварувањето на 24 екипи и тоа да се игра на секои четири години почнувајќи од 2021 година, заменувајќи го [[ФИФА Куп на конфедерации|ФИФА Купот на конфедерации]].<ref>{{cite news |title=FIFA considering 24-team Club World Cup to be played in summer |url=http://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/3251358/fifa-considering-24-team-club-world-cup-to-be-played-in-summer |access-date=December 14, 2017 |agency=[[Associated Press]] |publisher=[[ESPN]] |date=October 31, 2017 |archive-date=February 27, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230227150603/http://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/3251358/fifa-considering-24-team-club-world-cup-to-be-played-in-summer |url-status=live }}</ref> Проширениот формат и распоредот на Светското клупско првенство, кое требало да се игра во јуни и јули 2021 година, биле потврдени на состанокот на Советот на ФИФА ​​во март 2019 година во [[Мајами]].<ref name="revamp">{{cite news |date=March 15, 2019 |title=FIFA Council votes for the introduction of a revamped FIFA Club World Cup |url=https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-votes-for-the-introduction-of-a-revamped-fifa-club-world-cup |publisher=FIFA |access-date=March 15, 2019 |archive-date=July 16, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190716174909/https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-votes-for-the-introduction-of-a-revamped-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref><ref name="BBC-Boycott">{{cite news |url=https://www.bbc.com/sport/football/47586593 |title=Fifa Club World Cup: Revised tournament approved despite top European clubs saying they will boycott |website=[[BBC Sport]] |publisher=[[British Broadcasting Corporation]] |date=March 15, 2019 |access-date=March 16, 2019 |archive-date=March 15, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190315220219/https://www.bbc.com/sport/football/47586593 |url-status=live }}</ref> [[Кина]] била назначена за домаќин во октомври 2019 година,<ref>{{cite news |url=https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-unanimously-appoints-china-pr-as-hosts-of-new-club-world-cup-in-202 |title=FIFA Council unanimously appoints China PR as hosts of new Club World Cup in 2021 |publisher=FIFA |date=October 24, 2019 |access-date=October 24, 2019 |archive-date=October 24, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191024050039/https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-unanimously-appoints-china-pr-as-hosts-of-new-club-world-cup-in-202 |url-status=live }}</ref> но турнирот во 2021 година бил откажан поради [[Пандемија на КОВИД-19|пандемијата на КОВИД-19]].<ref name="Guardian2">{{cite news |last=Ames |first=Doha |date=December 16, 2022 |title=Gianni Infantino announces 32-team men's Club World Cup in 2025 |url=https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025 |work=[[The Guardian]] |accessdate=December 16, 2022 |archive-date=May 3, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230503084158/https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025 |url-status=live }}</ref><ref name="newformat">{{cite news |last1=Olley |first1=James |title=FIFA to launch new Club World Cup format with 32 teams in 2025 |url=https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025 |access-date=December 16, 2022 |work=ESPN |date=December 16, 2022 |archive-date=February 2, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230202155244/https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025 |url-status=live }}</ref> На 23 јуни 2023 година, ФИФА потврдила дека САД ќе биде домаќин на турнирот во 2025 година, како претходник на [[Светско првенство во фудбал 2026|Светското првенство 2026]].<ref name= "USA 2025">{{cite web |url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup |title=FIFA Council appoints United States as host of new and expanded FIFA Club World Cup |publisher=[[FIFA]] |date=June 23, 2023 |access-date=June 23, 2023 |archive-date=September 16, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230916133153/https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> Учесниците (32 екипи) ќе бидат поделени во осум групи од по четири екипи, при што првите две екипи од секоја група ќе се квалификуваат во нокаут-фазата.<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/fifaplus/en/articles/fifa-club-world-cup-2025-dates-format-and-qualifiers|title=FIFA Club World Cup 2025: Dates, format and qualifiers|publisher=[[FIFA]]|access-date=June 25, 2023|archive-date=June 24, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230624213411/https://www.fifa.com/fifaplus/en/articles/fifa-club-world-cup-2025-dates-format-and-qualifiers|url-status=live}}</ref> Форматот ќе биде ист како оној што се користел на Светските првенства во периодот ​​помеѓу [[Светско првенство во фудбал 1998|1998]] и [[Светско првенство во фудбал 2022|2022]], со исклучок на натпреварот за третото место.<ref name="key details">{{Cite web |title=FIFA Council confirms key details for FIFA Club World Cup 2025 |url=https://www.fifa.com/fifaplus/en/tournaments/mens/fifa-club-world-cup/articles/fifa-council-confirms-key-details-club-world-cup-2025 |access-date=March 16, 2024 |website=www.fifa.com |archive-date=December 17, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231217154938/https://www.fifa.com/fifaplus/en/tournaments/mens/fifa-club-world-cup/articles/fifa-council-confirms-key-details-club-world-cup-2025 |url-status=live }}</ref> Во јануари 2024 година, било објавено дека турнирот главно ќе се одржи на [[Источен брег на САД|Источниот брег]] за да биде поблиску до европските емитувачи и гледачи, а воедно да се избегнат конфликти со [[КОНКАКАФ Голд куп 2025|КОНКАКАФ Голд купот 2025]], кој, исто така, се одржувал првенствено во САД приближно во исто време, но главно во [[Запад (САД)|Западниот дел на земјата]].<ref>{{Cite news |last=Sheldon |first=Felipe Cardenas and Dan |title=Club World Cup set for U.S. east coast, Gold Cup on west |url=https://theathletic.com/5208543/2024/01/18/club-world-cup-2025-us-gold-cup-location/ |access-date=February 21, 2024 |website=The Athletic |language=en}}</ref> ==Распределба на места== На 14 февруари 2023 година, Советот на ФИФА ​​го одобрил распределувањето на местата за изданието во 2025 година врз основа на низа објективни критериуми. [[УЕФА]] обезбедила најмногу места, со дванаесет, додека [[КОНМЕБОЛ]] била втора, со шест. [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]], [[КАФ]] и [[КОНКАКАФ]] имаат по четири места, додека [[Фудбалска конфедерација на Океанија|ОФК]] и федерацијата на земјата домаќин имаат по едно место.<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-highlights-record-breaking-revenue-in-football|title=FIFA Council highlights record breaking revenue in football|date=14 февруари 2023|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> На 14 март 2023 година, Советот на ФИФА ги одобрил клучните принципи за влегување на турнирот.<ref name="access list">{{cite web |url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-approves-international-match-calendars |title=FIFA Council approves international match calendars |publisher=[[FIFA]] |date=March 14, 2023 |access-date=March 14, 2023 |archive-date=March 14, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230314155521/https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-approves-international-match-calendars |url-status=live }}</ref> Принципите се следниве, земајќи ги предвид натпреварите завршени во текот на четиригодишен период од 2021 до 2024 година:<ref name="rankings">{{Cite web |title=FIFA Club World Cup 2025™ Confederations ranking |url=https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup |access-date=June 13, 2024 |publisher=[[FIFA]] |language=en |archive-date=June 21, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240621032232/https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> * КОНМЕБОЛ и УЕФА (повеќе од четири места): право на учество за победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година, а дополнителните тимови ќе бидат одредени според рангирањето на клубовите во текот на четиригодишниот период. * АФК, КАФ и КОНКАКАФ (по четири места): право на учество за победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година.<ref>Бидејќи [[АФК Лига на шампиони|АФК Лигата на шампиони]] повеќе не се игра во текот на една календарска година од изданието 2023-2024, само три изданија се завршени во периодот 2021-2024. Поради оваа причина, дополнителното место му било доделено на најдобриот тим што ги исполнува условите од четиригодишното рангирање на АФК.</ref> * ОФК (едно место): право на учество за клубот со највисок ранг меѓу победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година.<ref name="OFC"/> * Федерацијата на земјата домаќин (едно место): право на учество за еден клуб од [[МЛС]].<ref>Во октомври 2024 година, ФИФА одлучила да го додели местото на клубот победник на [[MLS Supporters' Shield|Supporters' Shield]] трофејот за 2024 година.</ref> Доколку еден клуб освои две или повеќе изданија од главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024, дополнителните екипи ќе бидат одредени според рангирањето на клубовите во текот на четиригодишниот период. Понатаму, било применето ограничување од по два клуба од иста федерација, не сметајќи ги клубовите шампиони на главното клупско натпреварување на нивната конфедерација. Механизмите за пресметување на четиригодишното рангирање на клубовите во рамките на секоја конфедерација биле базирани на учинокот на екипите во нивните соодветни континентални турнири во текот на сезоните завршени помеѓу 2021 и 2024 година.<ref name="access list"/> За сите конфедерации освен УЕФА, користениот систем за рангирање бил следниот: * 3 бода за секоја победа; * 1 бод за секој натпревар одигран нерешено; * 3 бода за секој пласман од рундата во следната фаза од натпреварувањето. Во случајот на УЕФА, со оглед на постоењето на [[УЕФА коефициент|коефициент]], било одлучено, како исклучок, да се користи гореспоменатото рангирање за класификација на европските клубови (дури и ако усвоеното рангирање го зема предвид четиригодишниот период, а не претходниот петгодишен период и се однесува само на резултатите добиени во УЕФА Лигата на шампионите). == Екипи учесници == {{Col-begin}} {{col-2}} {{Location map+|Свет|width=600|float=center|caption=Локации на неевропските екипи кои учествувале на '''Светското клупско првенство 2025'''.|places= <!--AFC--> {{Location map~|Свет|lat=24.788598|long=46.839195|label_size=80|label={{Fb team (N) Al-Hilal}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=35.903111|long=139.717601|label_size=80|label={{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}}|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=35.53528|long=129.25944|label_size=80|label={{Fb team (N) Ulsan HD}}|position=left}} {{Location map~|Свет|lat=24.2446219|long=55.7142463|label_size=80|label={{Fb team (N) Al Ain FC}}|position=right}} <!--CAF--> {{Location map~|Свет|lat=30.069114|long=31.312333|label_size=80|label={{Fb team (N) Al Ahly}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=33.582859|long=-7.646818|label_size=80|label={{Fb team (N) Wydad Casablanca}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=36.7479797|long=10.2726928|label_size=80|label={{Fb team (N) Esperance Tunis}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=-25.753333|long=28.2227788|label_size=80|label={{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}}|position=right}} <!--CONCACAF--> {{Location map~|Свет|lat=25.669|long=-100.244|label_size=80|label={{Fb team (N) Monterrey}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=47.595157|long=-122.331641|label_size=80|label={{Fb team (N) Seattle Sounders FC}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=20.105186|long=-98.7563288|label_size=80|label={{Fb team (N) Pachuca}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=25.787778|long=-80.224167|label_size=80|label={{Fb team (N) Inter Miami}}|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=34.313|long=-118.285|label_size=80|label=[[ФК&nbsp;Лос&nbsp;Анџелес]]|position=left}} <!--CONMEBOL--> {{Location map~|Свет|lat=-23.600008|long=-46.500002|label_size=80|label={{Fb team (N) Palmeiras}}|position=left}} {{Location map~|Свет|lat=-34.545278|long=-58.449722|label_size=80|label='''{{Безпрелом|Буенос&nbsp;Аирес}}'''|mark=Black pog.svg|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=-22.912147|long=-43.230187|label_size=80|label='''{{Безпрелом|Рио де Жанеиро}}'''|position=top|mark=Black pog.svg}} <!--OFC--> {{Location map~|Свет|lat=-36.8484597|long=174.7633315|label_size=80|label={{Fb team (N) Auckland City}}|position=left}} {{Location map~|Свет|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=-10|long=-160|label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Буенос&nbsp;Аирес'''}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Boca Juniors}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) River Plate}}}}</span>|position=right}} {{Location map~|Свет|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=-35 |long=-160|label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Рио&nbsp;де&nbsp;Жанеиро'''}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Botafogo}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Flamengo}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Fluminense}}}}</span>|position=right}} }} {{col-2}} {{Location map+|Европа|width=600|float=center|caption=Локации на европските екипи кои учествувале на '''Светското клупско првенство 2025'''.|places= <!--UEFA--> {{Location map~|Европа|lat=40.453058|long=-3.688337|label_size=80|label='''Мадрид'''|position=right|mark=Black pog.svg}} {{Location map~|Европа|lat=51.48167|long=-0.191111|label_size=80|label={{Fb team (N) Chelsea}}|position=left}} {{Location map~|Европа|lat=53.463056|long=-2.291389|label_size=80|label={{Fb team (N) Manchester City}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=48.135125|long=11.581918|label_size=80|label={{Fb team (N) Bayern Munchen}}|position=left}} {{Location map~|Европа|lat=51.49257|long=7.45184|label_size=80|label={{Fb team (N) Borussia Dortmund}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=45.4654219|long=9.1859243|label_size=80|label={{Fb team (N) Inter}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=45.073095|long=7.681223|label_size=80|label={{Fb team (N) Juventus}}|position=bottom}} {{Location map~|Европа|lat=48.856614|long=2.352222|label_size=80|label={{Fb team (N) PSG}}|position=top}} {{Location map~|Европа|lat=41.1579438|long=-8.6291053|label_size=80|label={{Fb team (N) Porto}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=38.7222524|long=-9.1393366|label_size=80|label={{Fb team (N) Benfica}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=47.816389|long=12.998333|label_size=80|label={{Fb team (N) Salzburg}}||position=right}} {{Location map~|Европа|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=60 |long=-20 |label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Мадрид'''}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}}&nbsp;[[ФК Атлетико Мадрид|Атлетико&nbsp;Мад.]]<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Real Madrid}}}}</span>|position=right}} }} {{col-end}} {| class="wikitable" |- !width=20%| Екипа !width=10%| Конфедерација !width=30%| Квалификација !width=10%| Дата на квалификување !width=20%| Претходни учества <br /><small>(победниците на претходните изданија се '''во болд''')</small> |- |{{flagsport|SAU}} {{Fb team Al-Hilal}} |rowspan=4| [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate>Учеството на клубот било потврдено на 14 март 2023 година со одобрување на принципите за учество. Потврдените клубови се (во загради е датумот на кој го освоиле натпреварувањето што ги квалификувало): {{Fb team (N) Al-Hilal}} (23 ноември 2021 година), {{Fb team (N) Al Ahly}} (17 јули 2021), {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} (30 мај 2022), {{Fb team (N) Monterrey}} (28 октомври 2021), {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} (4 мај 2022), {{Fb team (N) Palmeiras}} (27 ноември 2021), {{Fb team (N) Flamengo}} (29 октомври 2022), {{Fb team (N) Chelsea}} (29 мај 2021) и {{Fb team (N) Real Madrid}} (28 мај 2022).</ref> |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|JPN}} {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2022]] |6 мај 2023 |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|UAE}} {{Fb team Al-Ain FC}} |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2023-2024]] |25 мај 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]])</small> |- |{{flagsport|KOR}} {{Fb team Ulsan HD}} |1. рангиран клуб во АФК рангирањето |17 април 2024 |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]])</small> |- |{{flagsport|EGY}} {{Fb team Al Ahly SC}} |rowspan=4| [[КАФ]] |Победник на [[КАФ Лига на шампиони]] во [[КАФ Лига на шампиони 2020-2021|2020-2021]], [[КАФ Лига на шамиони 2022-2023|2022-2023]] и [[КАФ Лига на шампиони 2023-2024|2023-2024]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |10 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2005|2005]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2006|2006]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2008|2008]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|MAR}} {{Fb team Wydad Casablanca}} |Победник на [[КАФ Лига на шампиони 2021-2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|TUN}} {{Fb team Esperance Tunis}} |1. рангиран клуб во КАФ рангирањето |26 април 2024 |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]])</small> |- |{{flagsport|RSA}} {{Fb team Mamelodi Sundowns}} |2. рангиран клуб во КАФ рангирањето |26 април 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]])</small> |- |{{flagsport|MEX}} {{Fb team Monterrey}} |rowspan=4|[[КОНКАКАФ]] |Победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |6 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]])</small> |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Seattle Sounders FC}} |Победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Los Angeles FC}}<ref name="leon">Првично {{Fb team (N) Club Leon}} се квалификувал за турнирот како победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], но на 21 март 2025 година биле исклучени од ФИФА поради кршење на правилата за повеќекратна сопственост, бидејќи го делат сопствеништвото со {{Fb team (N) Pachuca}}. Заменскиот тим бил одреден со бараж натпревар помеѓу {{Fb team (N) Los Angeles FC}} и {{Fb team (N) Club America}}, во кој победил американскиот клуб.</ref><ref>{{Cite web|url=https://inside.fifa.com/legal/judicial-bodies/media-releases/fifa-appeal-committee-decision-on-cf-pachuca-and-club-leon|title=FIFA Appeal Committee decision on CF Pachuca and Club León|website=inside.fifa.com|lingua=en|date=21 март 2025|access-date=21 март 2025}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.gazzetta.it/calcio/coppa-mondo-club/21-03-2025/mondiale-per-club-la-fifa-esclude-il-leon.shtml|title=C'è un caso al Mondiale per club. La Fifa esclude il Leòn per le regole sulle multiproprietà|publisher=La Gazzetta dello Sport|date=21 март 2025|access-date=21 март 2025}}</ref> | Победник на [[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Бараж|Бараж]] | 31 мај 2025 | 1. учество |- |{{flagsport|MEX}} {{Fb team Pachuca}} |Победник на [[КОНКАКАФ Куп на шампиони 2024]] |1 јуни 2024 |5 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2008|2008]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2010|2010]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Palmeiras}} |rowspan=6|[[КОНМЕБОЛ]] |Победник на [[Копа Либертадорес 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Flamengo}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Fluminense}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2023]] |4 ноември 2023 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Botafogo}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2024]] |30 ноември 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ARG}} {{Fb team River Plate}} |1. рангиран клуб во КОНМЕБОЛ рангирањето |14 мај 2024 |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2015|2015]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]])</small> |- |{{flagsport|ARG}} {{Fb team Boca Juniors}} |2. рангиран клуб во КОНМЕБОЛ рангирањето |22 август 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]])</small> |- |{{flagsport|NZL}} {{Fb team Auckland City}} |[[Фудбалска конфедерација на Океанија|ОФК]] |1. рангиран клуб во ОФК меѓу победниците на [[ОФК Лига на шампиони|ОФК Лигата на шампионите]]<ref name="OFC">Бидејќи ОФК Лигата на шампионите во 2021 година била откажана, местото му било доделено на најдобриот тим на четиригодишната ранг-листа на ОФК меѓу оние што ја освоиле [[ОФК Лига на шампиони|ОФК Лигата на шампионите]] во периодот помеѓу 2022 и 2024 година.</ref> |17 декември 2023 |12 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2006|2006]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2009|2009]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2014|2014]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2015|2015]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|ENG}} {{Fb team Chelsea}} |rowspan=12|[[УЕФА]] |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони 2020-2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]]''')</small> |- |{{flagsport|ESP}} {{Fb team Real Madrid}} |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони|УЕФА Лигата на шампионите]] во [[УЕФА Лига на шампиони 2021-2022|2021-2022]] и [[УЕФА Лига на шампиони 2023-2024|2023-2024]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |7 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2000|2000]], '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2014|2014]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]]''')</small> |- |{{flagsport|ENG}} {{Fb team Manchester City}} |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони 2022-2023]] |10 јуни 2023 |2 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]]''')</small> |- |{{flagsport|GER}} {{Fb team Bayern Munchen}} |1. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name="rankingUEFA">На 17 декември 2023 година, ФИФА објавила дека за изданието во 2025 година, екипите квалификувани преку рангирањето на УЕФА ќе бидат избрани со користење на [[УЕФА кофициент]]от, земајќи ги предвид нивните резултати постигнати во УЕФА Лигата на шампионите во четиригодишниот период 2021-2024. Како резултат на тоа, потврдено е учеството на следните клубови: {{Fb team (N) Bayern Munchen}}, {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}}, {{Fb team (N) Inter}}, {{Fb team (N) Porto}} и {{Fb team (N) Benfica}}</ref> |3 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]]''')</small> |- |{{flagsport|FRA}} {{Fb team Paris Saint-Germain}} |2. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|ITA}} {{Fb team Inter}} |3. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |2 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2010|2010]]''')</small> |- |{{flagsport|POR}} {{Fb team Porto}} |4. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|POR}} {{Fb team Benfica}} |5. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|GER}} {{Fb team Borussia Dortmund}} |6. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |6 март 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ITA}} {{Fb team Juventus}} |7. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |12 март 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ESP}} {{Fb team Atletico Madrid}} |8. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |16 април 2024 |1. учество |- |{{flagsport|AUT}} {{Fb team Salzburg}} |9. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 април 2024 |1. учество |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Inter Miami}} |[[Фудбалска федерација на САД|Фед. на домаќинот]] |Победник на [[МЛС 2024#Завршна табела|MLS Supporters' Shield 2024]] |19 октомври 2024<ref name="intermiami"/> |1. учество |- |} ==Ждрепка== <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 1 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} | rowspan="4" style="font-size:85%" | [[УЕФА]] | 123 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} | 119 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} | 108 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} | 85 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} | rowspan="4" style="font-size:85%" | [[КОНМЕБОЛ]] | 141 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} | 140 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} | 103 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} | 97 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 2 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} | rowspan="8" style="font-size:85%" | [[УЕФА]] | 79 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} | 79 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} | 76 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} | 68 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} | 67 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} | 52 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} | 47 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} | 40 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 3 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] | 118 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}} | 81 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КАФ]] | 140 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} | 108 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНКАКАФ]] | 52 |- | style="text-align:left" | <s>{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Club Leon}}</s> <ref name="leon"/> | 47 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНМЕБОЛ]] | 71 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} | 37 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 3 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] | 49 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} | 43 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КАФ]] | 100 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} | 98 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНКАКАФ]] | 34 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} | 28 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} | style="font-size:85%" | [[ОФК]] | 66 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} | style="font-size:85%" | [[Фудбалска федерација на САД|Фед. домаќин]] | {{N/a}} |} </div> === Групи === {| | align="left" | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група А|Група А]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |А1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} |- |А2 | style="text-align:left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} |- |А3 | style="text-align:left" |{{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} |- |А4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} |} | align="left" | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Б|Група Б]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Б1 | style="text-align:left" |{{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} |- |Б2 | style="text-align:left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} |- |Б3 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} |- |Б4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Ц|Група Ц]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Ц1 | style="text-align:left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} |- |Ц2 | style="text-align:left" |{{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} |- |Ц3 | style="text-align:left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} |- |Ц4 | style="text-align:left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Д|Група Д]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Д1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} |- |Д2 | style="text-align:left" |{{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance Tunis}} |- |Д3 | style="text-align:left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} |- |Д4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Los Angeles FC}}<ref name="leon"/> |} |- | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Е|Група Е]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Е1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} |- |Е2 | style="text-align:left" |{{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} |- |Е3 | style="text-align:left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} |- |Е4 | style="text-align:left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Ф|Група Ф]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Ф1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} |- |Ф2 | style="text-align:left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} |- |Ф3 | style="text-align:left" |{{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}}} |- |Ф4 | style="text-align:left" |{{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Г|Група Г]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Г1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} |- |Г2 | style="text-align:left" |{{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} |- |Г3 | style="text-align:left" |{{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} |- |Г4 | style="text-align:left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Х|Група Х]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Х1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} |- |Х2 | style="text-align:left" |{{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} |- |Х3 | style="text-align:left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} |- |Х4 | style="text-align:left" |{{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} |} |} {{Clear}} ==Стадиони== На 28 септември 2024 година биле објавени сите 12 стадиони кој ќе бидат домаќини на турнирот.<ref>{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/guida-stadi-mondiale-per-club-2025?intcmp=%28p_fifacom%29_%28d_%29_%28c_webheader-mcf-2025%29_%28sc_venues%29_%28ssc_%29_%28sssc_%29_%28l_it%29_%28da_29092024%29|title=Gli stadi della Coppa del Mondo per club FIFA 2025|website=FIFA|language=it|access-date=29 септември 2024}}</ref> Првиот натпревар со кој бил отворен турнирот се одиграл на 14 јуни 2025 година на стадионот [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]] во [[Мајами]], додека финалето се одиграло на 13 јули 2025 година на стадионот [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]] во [[Њујорк]].<ref name="intermiami">{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/inter-miami-mondiale-per-club|title=L'Inter Miami parteciperà alla FIFA Club World Cup 2025|date=20 октомври 2024|access-date=20 октомври 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/12-stadi-mondiale-per-club-fifa|title=FIFA Club World Cup 2025™: il Presidente Infantino annuncia gli stadi ospitanti|website=FIFA|language=it|access-date=29 септември 2024}}</ref> {| class="wikitable" style="width: 100%; text-align:center" |+ |- ! colspan=2 rowspan="4" style="width: 40%" |<div align="center"> {{Location map+|USA|float=none|width=450|places= {{Location map~|USA|lat=34.05223|long=-118.24368|label='''[[Лос Анџелес]]'''}} {{Location map~|USA|lat=40.716667|long=-74|position=right|label='''[[Њујорк]]'''}} {{Location map~|USA|lat=35.219|long=-80.848|position=top|label='''[[Шарлот]]'''}} {{Location map~|USA|lat=39.096|long=-84.518|position=left|label='''[[Синсинати]]'''}} {{Location map~|USA|lat=38.89|long=-77.08|position=right|label='''[[Вашингтон]]'''}} {{Location map~|USA|lat=33.755|long=-84.39|label='''[[Атланта]]'''}} {{Location map~|USA|lat=39.998056|long=-75.144722|label='''[[Филаделфија]]'''}} {{Location map~|USA|lat=28.527|long=-81.365|position=top|label='''[[Орландо (Флорида)|Орландо]]'''}} {{Location map~|USA|lat=36.164|long=-86.781|position=left|label='''[[Нешвил]]'''}} {{Location map~|USA|lat=47.60621|long=-122.33207|position=bottom|label='''[[Сиетл]]'''}} {{Location map~|USA|lat=25.787778|long=-80.224167|position=bottom|label='''[[Мајами]]'''}} }}</div> !style="width: 20%" |[[Лос Анџелес]] !style="width: 20%" |[[Њујорк]] !style="width: 20%" |[[Нешвил]] |- |[[Роуз Боул]]<br/><small>([[Пасадена (Калифорнија)|Пасадена]], [[Калифорнија]])</small> |[[Стадион МетЛајф|МетЛајф]]<br/><small>([[Ист Ратерфорд]], [[Њу Џерзи]])</small> |[[Џодис Парк]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:88500}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:82500}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:30000}}''' |- |[[File:2018.06.17_Over_the_Rose_Bowl,_Pasadena,_CA_USA_0039_(42855669451)_(cropped).jpg|200px]] |[[File:Metlife stadium (Aerial view).jpg|200px]] |[[File:GEODIS_Park.jpg|200px]] |- ![[Шарлот]] ![[Атланта]] ![[Филаделфија]] ![[Сиетл]] ![[Синсинати]] |- |[[Стадион Бенк оф Америка|Бенк оф Америка]] |[[Стадион Мерцедес Бенц|Мерцедес-Бенц]] |[[Линколн Фајненшел Филд]] |[[Лумен Филд]] |[[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:75000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:75000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:69000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:69000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:26000}}''' |- |[[File:BofAStadium2015.JPG|200px]] |[[File:Mercedes Benz Stadium time lapse capture 2017-08-13.jpg|200px]] |[[File:Philly_(45).JPG|200px]] |[[File:Qwest Field North.jpg|200px]] |[[File:Tql-stadium_world-cup-qualifier_usmnt-v-mexico_11-12-2021_1903.jpg|200px]] |- !colspan=2|[[Орландо (Флорида)|Орландо]] ![[Мајами]] ![[Вашингтон]] |- |[[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]] |[[Стадион Орландо Сити]] |[[Стадион Хард Рок]]<br/><small>([[Мајами Гарденс]], [[Флорида]])</small> |[[Ауди Филд]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:65000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:25000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:65000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:20000}}''' |- |[[File:Citrus_Bowl_Orlando_City.jpg|200px]] |[[File:Open_House_Event_(32264010504).jpg|200px]] |[[File:Hard Rock Stadium 2017 2.jpg|200px]] |[[File:Audi_Field_(45116253932).jpg|200px]] |} == Бараж == Првично {{Fb team (N) Club Leon}} се квалификувал за турнирот како победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], но на 21 март 2025 година биле исклучени од ФИФА поради кршење на правилата за повеќекратна сопственост, бидејќи го делат сопствеништвото со {{Fb team (N) Pachuca}}.<ref>{{cite web |date=21 март 2025 |title=FIFA Appeal Committee decision on CF Pachuca and Club León |url=https://inside.fifa.com/legal/judicial-bodies/media-releases/fifa-appeal-committee-decision-on-cf-pachuca-and-club-leon |language=en }}</ref> На 6 мај, [[Суд за спортска арбитража|Судот за спортска арбитража]] (CAS) ја отфрлил жалбата на Леон, Пачука и {{Fb team (N) Alajuelense}}, кои првично го поднеле случајот до ФИФА. ФИФА потоа го потврдила исклучувањето на Леон и одредила да се одигра бараж натпревар помеѓу {{Fb team (N) Los Angeles FC}}, финалист на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], и {{Fb team (N) Club America}}, најдобро рангираниот клуб на ранг-листата на КОНКАКАФ по крајот на 2024 година.<ref>{{cite web |date=6 мај 2025 |title=FIFA takes decision on last FIFA Club World Cup 2025 participating team |url=https://inside.fifa.com/organisation/media-releases/decision-on-last-fifa-club-world-cup-2025-participating-team |language=en }}</ref> {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|5|31|df=y}} |време = 19:30 |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = 2-1 |екипа2 = {{Fb team Club America}} |голови1 = *[[Игор Жезус (фудбалер 2003)|Игор Жезус]] {{goal|89}} *[[Денис Буанга|Буанга]] {{goal|115}} |голови2 = *{{goal|64|пен.}} [[Брајан Родригес|Родригес]] |aet = yes |стадион = [[Стадион Бенк оф Калифорнија|Бенк оф Калифорнија]] |гледачи = 20.714 |судија = {{flagsport|BRA}} [[Вилтон Сампајо]] |извештај = https://www.fifa.com/it/match-centre/match/2y0bs9z3jy1tvxkbgey8ac9p0/a43ylo3ozw62lw2qcnv3hlqfo/3j68z030kvc12z7lap9izaf4k/586ww6p8yj540g0ppkc5n0hzo?date=2025-06-01 }} ==Фаза по групи== ===Група А=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 20:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al Ahly SC}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Inter Miami}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = 60.927<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10536/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Al Ahly FC v. Inter Miami CF |publisher=[[FIFA]] |date=June 14, 2025 |access-date=June 14, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|AUS}} [[Алиреза Фагани]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019152 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Palmeiras}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Porto}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = 46.275<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10533/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Palmeiras v. FC Porto |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|HON}} [[Саид Мартинес]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019149 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Palmeiras}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al Ahly SC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019148 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter Miami}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Porto}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Мерцедес Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019151 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter Miami}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Palmeiras}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019153 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Porto}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al Ahly SC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019150 }} ---- ===Група Б=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Paris Saint-Germain}} |резултат = 4&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Atletico Madrid}} |голови1 = *[[Фабијан Руис|Фабијан]] {{goal|19}} *[[Витиња (фудбалер февруари 2000)|Витиња]] {{goal|45+1}} *[[Сени Мајулу|Мајулу]] {{goal|87}} *[[Ли Канг Ин]] {{goal|90+7|пен.}} |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = 80.619<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10539/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Paris Saint-Germain v. Atlético de Madrid |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ROU}} [[Иштван Ковач (фудбалски судија)|Иштван Ковач]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019155 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 19:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Botafogo}} |резултат = 2&ndash;1 |екипа2 = {{Fb team Seattle Sounders FC}} |голови1 = *[[Жаир Куња|Куња]] {{goal|28}} *[[Игор Жезус (фудбалер 2001)|Игор Жезус]] {{goal|44}} |голови2 = *{{goal|75}} [[Кристијан Ролдан|К. Ролдан]] |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = 30.151<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10541/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Botafogo v. Seattle Sounders FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SWE}} [[Глен Ниберг]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019157 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Seattle Sounders FC}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Atletico Madrid}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019158 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Paris Saint-Germain}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Botafogo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019156 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Seattle Sounders FC}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Paris Saint-Germain}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019159 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Atletico Madrid}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Botafogo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019154 }} ---- ===Група Ц=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Bayern Munchen}} |резултат = 10&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Auckland City}} |голови1 = *[[Кингсли Коман|Коман]] {{goal|{{0}}6}}, {{goal|21}} *[[Саша Бој|Бој]] {{goal|18}} *[[Мајкл Олисе|Олисе]] {{goal|20}}, {{goal|45+3}} *[[Томас Милер|Милер]] {{goal|45}}, {{goal|89}} *[[Џамал Мусиала|Мусиала]] {{goal|67}}, {{goal|73|пен.}}, {{goal|84}} |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = 21.152<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10545/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: FC Bayern München v. Auckland City FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SEN}} Иса Си |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019161 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Boca Juniors}} |резултат = 2&ndash;2 |екипа2 = {{Fb team Benfica}} |голови1 = *[[Мигел Мерентиел|Мерентиел]] {{goal|21}} *[[Родриго Батаља|Батаља]] {{goal|27}} |голови2 = *{{goal|45+3|пен.}} [[Анхел Ди Марија|Ди Марија]] *{{goal|84}} [[Николас Отаменди|Отаменди]] |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = 55.574<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10546/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: CA Boca Juniors v. SL Benfica |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 16, 2025 |access-date=June 16, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|MEX}} [[Сесар Артуро Рамос|Сесар Рамос]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019162 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Benfica}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Auckland City}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Орландо Сити]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019165 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Bayern Munchen}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Boca Juniors}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019163 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 14:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Auckland City}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Boca Juniors}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019164 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Benfica}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Bayern Munchen}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Бенк оф Америка|Бенк оф Америка]], [[Шарлот]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019160 }} ---- ===Група Д=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance Tunis}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Los Angeles FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Chelsea}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Los Angeles FC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Мерцедес-Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019166 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Flamengo}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Esperance Tunis}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019169 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 14:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Flamengo}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Chelsea}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019170 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Esperance Tunis}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019167 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Flamengo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019168 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Esperance Tunis}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Chelsea}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019171 }} ---- ===Група Е=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team River Plate}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019177 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Monterrey}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Inter}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019174 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019175 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team River Plate}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Monterrey}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019173 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team River Plate}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019176 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Urawa Red Diamonds}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Monterrey}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019172 }} ---- ===Група Ф=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Fluminense}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Borussia Dortmund}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019178 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Ulsan HD}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Mamelodi Sundowns}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Орландо Сити]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019183 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Mamelodi Sundowns}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Borussia Dortmund}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019181 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Fluminense}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Ulsan HD}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019179 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Borussia Dortmund}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Ulsan HD}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019180 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Mamelodi Sundowns}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Fluminense}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019182 }} ---- ===Група Г=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Manchester City}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Wydad Casablanca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019187 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al Ain FC}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Juventus}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019188 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Juventus}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Wydad Casablanca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019186 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Manchester City}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Al Ain FC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Мерцедес-Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019184 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Juventus}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Manchester City}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019185 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Wydad Casablanca}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Al Ain FC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019189 }} ---- ===Група Х=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Real Madrid}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Al-Hilal}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019192 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Pachuca}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Salzburg}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019191 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Real Madrid}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Pachuca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Бенк оф Америка]], [[Шарлот]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019190 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Salzburg}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Al-Hilal}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019195 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 20:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al-Hilal}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Pachuca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019193 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Salzburg}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Real Madrid}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019194 }} ---- == Нокаут фаза == ==== Резултати ==== {{Осмина-финале |style=white-space:nowrap|widescore=yes|bold_winner=high|3rdplace=no |RD1-seed1 = 1A |RD1-team1 = |RD1-score1 = |RD1-seed2 = 2B |RD1-team2 = |RD1-score2 = |RD1-seed3 = 1C |RD1-team3 = |RD1-score3 = |RD1-seed4 = 2D |RD1-team4 = |RD1-score4 = |RD1-seed5 = 1E |RD1-team5 = |RD1-score5 = |RD1-seed6 = 2F |RD1-team6 = |RD1-score6 = |RD1-seed7 = 1G |RD1-team7 = |RD1-score7 = |RD1-seed8 = 2H |RD1-team8 = |RD1-score8 = |RD1-seed9 = 1B |RD1-team9 = |RD1-score9 = |RD1-seed10 = 2A |RD1-team10 = |RD1-score10 = |RD1-seed11 = 1D |RD1-team11 = |RD1-score11 = |RD1-seed12 = 2C |RD1-team12 = |RD1-score12 = |RD1-seed13 = 1F |RD1-team13 = |RD1-score13 = |RD1-seed14 = 2E |RD1-team14 = |RD1-score14 = |RD1-seed15 = 1H |RD1-team15 = |RD1-score15 = |RD1-seed16 = 2G |RD1-team16 = |RD1-score16 = |RD2-team1 = |RD2-score1 = |RD2-team2 = |RD2-score2 = |RD2-team3 = |RD2-score3 = |RD2-team4 = |RD2-score4 = |RD2-team5 = |RD2-score5 = |RD2-team6 = |RD2-score6 = |RD2-team7 = |RD2-score7 = |RD2-team8 = |RD2-score8 = |RD3-team1 = |RD3-score1 = |RD3-team2 = |RD3-score2 = |RD3-team3 = |RD3-score3 = |RD3-team4 = |RD3-score4 = |RD4-team1 = |RD4-score1 = |RD4-team2 = |RD4-score2 = |RD4-team3 = |RD4-score3 = |RD4-team4 = |RD4-score4 = }} ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== {{commons category}} * {{Official website|https://www.fifa.com/en/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025}} * [https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup Рангирање на клубовите по конфедерации] – ФИФА [[Категорија:Светско клупско првенство во фудбал 2025]] [[Категорија:Изданија на Светското клупско првенство во фудбал|2025]] 6xkx6teton0urrm6gnyfqpq86iafbic 5381222 5381218 2025-06-17T17:02:39Z Carshalton 30527 /* Група Д */ 5381222 wikitext text/x-wiki {{Infobox football tournament season | title = Светско клупско првенство 2025 | other_titles = {{ubl|FIFA Club World Cup 2025|Coupe du Monde des Clubs de la FIFA 2025|Mundial de Clubes FIFA 2025|}} | logo = 2025 FIFA Club World Cup.svg | logosize = 150px | caption = | sport = Фудбал | competition = Светско клупско првенство во фудбал{{!}}Светско клупско првенство | organization = [[ФИФА]] | host = {{USA}} | edition = 21-во <small>(1-во новиот формат)</small> | date_start = 14 јуни | date_end = 13 јули 2025 | host_country = {{flagsport|USA}} [[САД]] | num_teams = 32 <small>(од 6 конфедерации)</small> | venues = 12 | cities = 11 | website = | champions = | count = | finalist = | continentalcup1 = | continentalcup1 qualifiers = | matches played = | goals = | attendance = | top scorer = | player = | prevseason = [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]] | nextseason = [[Светско клупско првенство во фудбал 2029|2029]] | extra information = | updated = }} '''Светско клупско првенство во фудбал 2025'''<ref>{{Cite web |last=Media Release |title=AB InBev named Official Beer Partner of FIFA Club World Cup 25 |url=https://inside.fifa.com/organisation/commercial/media-releases/ab-inbev-named-official-beer-partner-of-fifa-club-world-cup-25 |website=FIFA}}</ref><ref>{{Cite web |title=FIFA Club World Cup 25 Pro Ball |url=https://www.adidas.com/us/fifa-club-world-cup-25-pro-ball/JE8770.html |website=Adidas Oficial Store |access-date=February 25, 2025 |archive-date=February 27, 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250227115839/https://www.adidas.com/us/fifa-club-world-cup-25-pro-ball/JE8770.html |url-status=live }}</ref> било 21-вото издание, прво во новиот формат, на [[Светско клупско првенство во фудбал|Светското клупско првенство]] во [[Фудбал|фудбал]], натпреварување организирано од [[ФИФА]] за машки фудбалски клубови.<ref name="torneo 2025"/> Турнирот се одржал во [[САД]]<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup|title=FIFA Council appoints United States as host of new and expanded FIFA Club World Cup|date=23 јуни 2023|access-date=23 јуни 2023|language=en}}</ref> од 14 до 13 јули 2025 година.<ref name="formula">{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-confirms-key-details-for-fifa-club-world-cup-2025-tm|title=FIFA Council confirms key details for FIFA Club World Cup 2025|date=17 декември 2023|access-date=17 декември 2023|language=en}}</ref> Ова издание воедно било прво во новиот формат во кој учествувале 32 екипи, вклучувајќи ги и актуелните шампиони на главните конфедерациски натпреварувања од претходните четири години.<ref name="torneo 2025">{{cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/mundial-de-clubes/usa-2025/articles/mondiale-per-club-fifa-25-tutto-quello-che-bisogna-sapere|title=FIFA Club World Cup 2025™: tutto quello che c'è da sapere|date=11 март 2024|access-date=13 март 2024|language=it}}</ref><ref name="Guardian">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025|title=Gianni Infantino announces 32-team men's Club World Cup in 2025|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-world-cup-2022-tm-praised-for-its-unique-cohesive-power|title=FIFA World Cup 2022™ praised for its "unique cohesive power"|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> Проширувањето на турнирот било најавено во март [[2019]], а првото издание во новиот формат од 24 екипи требало да се одржи во 2021 година во [[Кина]], пред да биде откажано поради [[Пандемија на КОВИД-19|пандемијата на КОВИД-19]].<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025|title=FIFA to launch new Club World Cup format with 32 teams in 2025|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> ФИФА ги одобрила критериумите за распределба на местата на секоја конфедерација во февруари 2023 и објавила дека организаторството на турнирот го доделила на САД, четири месеци подоцна. Како резултат на проширувањето на натпреварувањето, бил создаден [[ФИФА Интерконтинентален куп|ФИФА Интерконтиненталниот куп]], годишен турнир на кој учествуваат шестте актуелни шампиони на главните конфедерациски натпреварувања. Одлуката на ФИФА да го зголеми бројот на екипите на 32, била критикувана од [[FIFPro]] и [[World Leagues Forum]] поради влијанието што може да го има врз здравјето на играчите и згустениот календар.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/64001866|title=Club World Cup: Fifa to stage 32-team tournament from June 2025 - president Gianni Infantino|language=en|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023}}</ref> ==Создавање и формат== [[File:FIFA Club World cup trophy.jpg|thumb|Новиот трофеј на Светското клупско првенство на ФИФА изложен на стадионот [[Стадион Хамади Агреби|Хамади Агреби]] во [[Тунис]].]] Откако се вратило во 2005 година по подолга пауза, [[Светско клупско првенство во фудбал|Светското клупско првенство]] се одржувало секоја година во декември и било ограничено на победниците на главните конфедерациски натпреварувања.<ref>{{cite web |last=Lowy |first=Zach |date=January 30, 2023 |title=Soccer 101: FIFA Club World Cup |url=https://www.stlcitysc.com/news/soccer-101-fifa-club-world-cup |publisher=[[St. Louis City SC]] |accessdate=June 23, 2023 |archive-date=January 23, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240123182837/https://www.stlcitysc.com/news/soccer-101-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> Уште кон крајот на 2016 година, [[Претседател на ФИФА|Претседателот на ФИФА]], ​​[[Џани Инфантино]], предложил проширување на Светското клупско првенство на 32 екипи почнувајќи од 2019 година и презакажување за периодот јуни/јули за да биде поизбалансирано и попривлечно за радиодифузерите и спонзорите.<ref>{{cite news |date=November 18, 2016 |title=FIFA boss suggests 32-team Club World Cup in 2019 |url=http://www.cbc.ca/sports/soccer/fifa-infantino-32-team-club-world-cup-2019-1.3857019 |agency=[[Associated Press]] |publisher=[[CBC Sports]] |access-date=December 14, 2017 |archive-date=October 15, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231015220919/https://www.cbc.ca/sports/soccer/fifa-infantino-32-team-club-world-cup-2019-1.3857019 |url-status=live }}</ref> Кон крајот на 2017 година, ФИФА дискутирала за предлозите за проширување на натпреварувањето на 24 екипи и тоа да се игра на секои четири години почнувајќи од 2021 година, заменувајќи го [[ФИФА Куп на конфедерации|ФИФА Купот на конфедерации]].<ref>{{cite news |title=FIFA considering 24-team Club World Cup to be played in summer |url=http://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/3251358/fifa-considering-24-team-club-world-cup-to-be-played-in-summer |access-date=December 14, 2017 |agency=[[Associated Press]] |publisher=[[ESPN]] |date=October 31, 2017 |archive-date=February 27, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230227150603/http://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/3251358/fifa-considering-24-team-club-world-cup-to-be-played-in-summer |url-status=live }}</ref> Проширениот формат и распоредот на Светското клупско првенство, кое требало да се игра во јуни и јули 2021 година, биле потврдени на состанокот на Советот на ФИФА ​​во март 2019 година во [[Мајами]].<ref name="revamp">{{cite news |date=March 15, 2019 |title=FIFA Council votes for the introduction of a revamped FIFA Club World Cup |url=https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-votes-for-the-introduction-of-a-revamped-fifa-club-world-cup |publisher=FIFA |access-date=March 15, 2019 |archive-date=July 16, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190716174909/https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-votes-for-the-introduction-of-a-revamped-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref><ref name="BBC-Boycott">{{cite news |url=https://www.bbc.com/sport/football/47586593 |title=Fifa Club World Cup: Revised tournament approved despite top European clubs saying they will boycott |website=[[BBC Sport]] |publisher=[[British Broadcasting Corporation]] |date=March 15, 2019 |access-date=March 16, 2019 |archive-date=March 15, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190315220219/https://www.bbc.com/sport/football/47586593 |url-status=live }}</ref> [[Кина]] била назначена за домаќин во октомври 2019 година,<ref>{{cite news |url=https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-unanimously-appoints-china-pr-as-hosts-of-new-club-world-cup-in-202 |title=FIFA Council unanimously appoints China PR as hosts of new Club World Cup in 2021 |publisher=FIFA |date=October 24, 2019 |access-date=October 24, 2019 |archive-date=October 24, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191024050039/https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-unanimously-appoints-china-pr-as-hosts-of-new-club-world-cup-in-202 |url-status=live }}</ref> но турнирот во 2021 година бил откажан поради [[Пандемија на КОВИД-19|пандемијата на КОВИД-19]].<ref name="Guardian2">{{cite news |last=Ames |first=Doha |date=December 16, 2022 |title=Gianni Infantino announces 32-team men's Club World Cup in 2025 |url=https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025 |work=[[The Guardian]] |accessdate=December 16, 2022 |archive-date=May 3, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230503084158/https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025 |url-status=live }}</ref><ref name="newformat">{{cite news |last1=Olley |first1=James |title=FIFA to launch new Club World Cup format with 32 teams in 2025 |url=https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025 |access-date=December 16, 2022 |work=ESPN |date=December 16, 2022 |archive-date=February 2, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230202155244/https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025 |url-status=live }}</ref> На 23 јуни 2023 година, ФИФА потврдила дека САД ќе биде домаќин на турнирот во 2025 година, како претходник на [[Светско првенство во фудбал 2026|Светското првенство 2026]].<ref name= "USA 2025">{{cite web |url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup |title=FIFA Council appoints United States as host of new and expanded FIFA Club World Cup |publisher=[[FIFA]] |date=June 23, 2023 |access-date=June 23, 2023 |archive-date=September 16, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230916133153/https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> Учесниците (32 екипи) ќе бидат поделени во осум групи од по четири екипи, при што првите две екипи од секоја група ќе се квалификуваат во нокаут-фазата.<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/fifaplus/en/articles/fifa-club-world-cup-2025-dates-format-and-qualifiers|title=FIFA Club World Cup 2025: Dates, format and qualifiers|publisher=[[FIFA]]|access-date=June 25, 2023|archive-date=June 24, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230624213411/https://www.fifa.com/fifaplus/en/articles/fifa-club-world-cup-2025-dates-format-and-qualifiers|url-status=live}}</ref> Форматот ќе биде ист како оној што се користел на Светските првенства во периодот ​​помеѓу [[Светско првенство во фудбал 1998|1998]] и [[Светско првенство во фудбал 2022|2022]], со исклучок на натпреварот за третото место.<ref name="key details">{{Cite web |title=FIFA Council confirms key details for FIFA Club World Cup 2025 |url=https://www.fifa.com/fifaplus/en/tournaments/mens/fifa-club-world-cup/articles/fifa-council-confirms-key-details-club-world-cup-2025 |access-date=March 16, 2024 |website=www.fifa.com |archive-date=December 17, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231217154938/https://www.fifa.com/fifaplus/en/tournaments/mens/fifa-club-world-cup/articles/fifa-council-confirms-key-details-club-world-cup-2025 |url-status=live }}</ref> Во јануари 2024 година, било објавено дека турнирот главно ќе се одржи на [[Источен брег на САД|Источниот брег]] за да биде поблиску до европските емитувачи и гледачи, а воедно да се избегнат конфликти со [[КОНКАКАФ Голд куп 2025|КОНКАКАФ Голд купот 2025]], кој, исто така, се одржувал првенствено во САД приближно во исто време, но главно во [[Запад (САД)|Западниот дел на земјата]].<ref>{{Cite news |last=Sheldon |first=Felipe Cardenas and Dan |title=Club World Cup set for U.S. east coast, Gold Cup on west |url=https://theathletic.com/5208543/2024/01/18/club-world-cup-2025-us-gold-cup-location/ |access-date=February 21, 2024 |website=The Athletic |language=en}}</ref> ==Распределба на места== На 14 февруари 2023 година, Советот на ФИФА ​​го одобрил распределувањето на местата за изданието во 2025 година врз основа на низа објективни критериуми. [[УЕФА]] обезбедила најмногу места, со дванаесет, додека [[КОНМЕБОЛ]] била втора, со шест. [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]], [[КАФ]] и [[КОНКАКАФ]] имаат по четири места, додека [[Фудбалска конфедерација на Океанија|ОФК]] и федерацијата на земјата домаќин имаат по едно место.<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-highlights-record-breaking-revenue-in-football|title=FIFA Council highlights record breaking revenue in football|date=14 февруари 2023|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> На 14 март 2023 година, Советот на ФИФА ги одобрил клучните принципи за влегување на турнирот.<ref name="access list">{{cite web |url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-approves-international-match-calendars |title=FIFA Council approves international match calendars |publisher=[[FIFA]] |date=March 14, 2023 |access-date=March 14, 2023 |archive-date=March 14, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230314155521/https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-approves-international-match-calendars |url-status=live }}</ref> Принципите се следниве, земајќи ги предвид натпреварите завршени во текот на четиригодишен период од 2021 до 2024 година:<ref name="rankings">{{Cite web |title=FIFA Club World Cup 2025™ Confederations ranking |url=https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup |access-date=June 13, 2024 |publisher=[[FIFA]] |language=en |archive-date=June 21, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240621032232/https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> * КОНМЕБОЛ и УЕФА (повеќе од четири места): право на учество за победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година, а дополнителните тимови ќе бидат одредени според рангирањето на клубовите во текот на четиригодишниот период. * АФК, КАФ и КОНКАКАФ (по четири места): право на учество за победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година.<ref>Бидејќи [[АФК Лига на шампиони|АФК Лигата на шампиони]] повеќе не се игра во текот на една календарска година од изданието 2023-2024, само три изданија се завршени во периодот 2021-2024. Поради оваа причина, дополнителното место му било доделено на најдобриот тим што ги исполнува условите од четиригодишното рангирање на АФК.</ref> * ОФК (едно место): право на учество за клубот со највисок ранг меѓу победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година.<ref name="OFC"/> * Федерацијата на земјата домаќин (едно место): право на учество за еден клуб од [[МЛС]].<ref>Во октомври 2024 година, ФИФА одлучила да го додели местото на клубот победник на [[MLS Supporters' Shield|Supporters' Shield]] трофејот за 2024 година.</ref> Доколку еден клуб освои две или повеќе изданија од главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024, дополнителните екипи ќе бидат одредени според рангирањето на клубовите во текот на четиригодишниот период. Понатаму, било применето ограничување од по два клуба од иста федерација, не сметајќи ги клубовите шампиони на главното клупско натпреварување на нивната конфедерација. Механизмите за пресметување на четиригодишното рангирање на клубовите во рамките на секоја конфедерација биле базирани на учинокот на екипите во нивните соодветни континентални турнири во текот на сезоните завршени помеѓу 2021 и 2024 година.<ref name="access list"/> За сите конфедерации освен УЕФА, користениот систем за рангирање бил следниот: * 3 бода за секоја победа; * 1 бод за секој натпревар одигран нерешено; * 3 бода за секој пласман од рундата во следната фаза од натпреварувањето. Во случајот на УЕФА, со оглед на постоењето на [[УЕФА коефициент|коефициент]], било одлучено, како исклучок, да се користи гореспоменатото рангирање за класификација на европските клубови (дури и ако усвоеното рангирање го зема предвид четиригодишниот период, а не претходниот петгодишен период и се однесува само на резултатите добиени во УЕФА Лигата на шампионите). == Екипи учесници == {{Col-begin}} {{col-2}} {{Location map+|Свет|width=600|float=center|caption=Локации на неевропските екипи кои учествувале на '''Светското клупско првенство 2025'''.|places= <!--AFC--> {{Location map~|Свет|lat=24.788598|long=46.839195|label_size=80|label={{Fb team (N) Al-Hilal}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=35.903111|long=139.717601|label_size=80|label={{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}}|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=35.53528|long=129.25944|label_size=80|label={{Fb team (N) Ulsan HD}}|position=left}} {{Location map~|Свет|lat=24.2446219|long=55.7142463|label_size=80|label={{Fb team (N) Al Ain FC}}|position=right}} <!--CAF--> {{Location map~|Свет|lat=30.069114|long=31.312333|label_size=80|label={{Fb team (N) Al Ahly}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=33.582859|long=-7.646818|label_size=80|label={{Fb team (N) Wydad Casablanca}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=36.7479797|long=10.2726928|label_size=80|label={{Fb team (N) Esperance Tunis}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=-25.753333|long=28.2227788|label_size=80|label={{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}}|position=right}} <!--CONCACAF--> {{Location map~|Свет|lat=25.669|long=-100.244|label_size=80|label={{Fb team (N) Monterrey}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=47.595157|long=-122.331641|label_size=80|label={{Fb team (N) Seattle Sounders FC}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=20.105186|long=-98.7563288|label_size=80|label={{Fb team (N) Pachuca}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=25.787778|long=-80.224167|label_size=80|label={{Fb team (N) Inter Miami}}|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=34.313|long=-118.285|label_size=80|label=[[ФК&nbsp;Лос&nbsp;Анџелес]]|position=left}} <!--CONMEBOL--> {{Location map~|Свет|lat=-23.600008|long=-46.500002|label_size=80|label={{Fb team (N) Palmeiras}}|position=left}} {{Location map~|Свет|lat=-34.545278|long=-58.449722|label_size=80|label='''{{Безпрелом|Буенос&nbsp;Аирес}}'''|mark=Black pog.svg|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=-22.912147|long=-43.230187|label_size=80|label='''{{Безпрелом|Рио де Жанеиро}}'''|position=top|mark=Black pog.svg}} <!--OFC--> {{Location map~|Свет|lat=-36.8484597|long=174.7633315|label_size=80|label={{Fb team (N) Auckland City}}|position=left}} {{Location map~|Свет|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=-10|long=-160|label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Буенос&nbsp;Аирес'''}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Boca Juniors}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) River Plate}}}}</span>|position=right}} {{Location map~|Свет|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=-35 |long=-160|label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Рио&nbsp;де&nbsp;Жанеиро'''}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Botafogo}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Flamengo}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Fluminense}}}}</span>|position=right}} }} {{col-2}} {{Location map+|Европа|width=600|float=center|caption=Локации на европските екипи кои учествувале на '''Светското клупско првенство 2025'''.|places= <!--UEFA--> {{Location map~|Европа|lat=40.453058|long=-3.688337|label_size=80|label='''Мадрид'''|position=right|mark=Black pog.svg}} {{Location map~|Европа|lat=51.48167|long=-0.191111|label_size=80|label={{Fb team (N) Chelsea}}|position=left}} {{Location map~|Европа|lat=53.463056|long=-2.291389|label_size=80|label={{Fb team (N) Manchester City}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=48.135125|long=11.581918|label_size=80|label={{Fb team (N) Bayern Munchen}}|position=left}} {{Location map~|Европа|lat=51.49257|long=7.45184|label_size=80|label={{Fb team (N) Borussia Dortmund}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=45.4654219|long=9.1859243|label_size=80|label={{Fb team (N) Inter}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=45.073095|long=7.681223|label_size=80|label={{Fb team (N) Juventus}}|position=bottom}} {{Location map~|Европа|lat=48.856614|long=2.352222|label_size=80|label={{Fb team (N) PSG}}|position=top}} {{Location map~|Европа|lat=41.1579438|long=-8.6291053|label_size=80|label={{Fb team (N) Porto}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=38.7222524|long=-9.1393366|label_size=80|label={{Fb team (N) Benfica}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=47.816389|long=12.998333|label_size=80|label={{Fb team (N) Salzburg}}||position=right}} {{Location map~|Европа|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=60 |long=-20 |label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Мадрид'''}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}}&nbsp;[[ФК Атлетико Мадрид|Атлетико&nbsp;Мад.]]<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Real Madrid}}}}</span>|position=right}} }} {{col-end}} {| class="wikitable" |- !width=20%| Екипа !width=10%| Конфедерација !width=30%| Квалификација !width=10%| Дата на квалификување !width=20%| Претходни учества <br /><small>(победниците на претходните изданија се '''во болд''')</small> |- |{{flagsport|SAU}} {{Fb team Al-Hilal}} |rowspan=4| [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate>Учеството на клубот било потврдено на 14 март 2023 година со одобрување на принципите за учество. Потврдените клубови се (во загради е датумот на кој го освоиле натпреварувањето што ги квалификувало): {{Fb team (N) Al-Hilal}} (23 ноември 2021 година), {{Fb team (N) Al Ahly}} (17 јули 2021), {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} (30 мај 2022), {{Fb team (N) Monterrey}} (28 октомври 2021), {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} (4 мај 2022), {{Fb team (N) Palmeiras}} (27 ноември 2021), {{Fb team (N) Flamengo}} (29 октомври 2022), {{Fb team (N) Chelsea}} (29 мај 2021) и {{Fb team (N) Real Madrid}} (28 мај 2022).</ref> |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|JPN}} {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2022]] |6 мај 2023 |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|UAE}} {{Fb team Al-Ain FC}} |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2023-2024]] |25 мај 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]])</small> |- |{{flagsport|KOR}} {{Fb team Ulsan HD}} |1. рангиран клуб во АФК рангирањето |17 април 2024 |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]])</small> |- |{{flagsport|EGY}} {{Fb team Al Ahly SC}} |rowspan=4| [[КАФ]] |Победник на [[КАФ Лига на шампиони]] во [[КАФ Лига на шампиони 2020-2021|2020-2021]], [[КАФ Лига на шамиони 2022-2023|2022-2023]] и [[КАФ Лига на шампиони 2023-2024|2023-2024]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |10 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2005|2005]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2006|2006]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2008|2008]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|MAR}} {{Fb team Wydad Casablanca}} |Победник на [[КАФ Лига на шампиони 2021-2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|TUN}} {{Fb team Esperance Tunis}} |1. рангиран клуб во КАФ рангирањето |26 април 2024 |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]])</small> |- |{{flagsport|RSA}} {{Fb team Mamelodi Sundowns}} |2. рангиран клуб во КАФ рангирањето |26 април 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]])</small> |- |{{flagsport|MEX}} {{Fb team Monterrey}} |rowspan=4|[[КОНКАКАФ]] |Победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |6 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]])</small> |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Seattle Sounders FC}} |Победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Los Angeles FC}}<ref name="leon">Првично {{Fb team (N) Club Leon}} се квалификувал за турнирот како победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], но на 21 март 2025 година биле исклучени од ФИФА поради кршење на правилата за повеќекратна сопственост, бидејќи го делат сопствеништвото со {{Fb team (N) Pachuca}}. Заменскиот тим бил одреден со бараж натпревар помеѓу {{Fb team (N) Los Angeles FC}} и {{Fb team (N) Club America}}, во кој победил американскиот клуб.</ref><ref>{{Cite web|url=https://inside.fifa.com/legal/judicial-bodies/media-releases/fifa-appeal-committee-decision-on-cf-pachuca-and-club-leon|title=FIFA Appeal Committee decision on CF Pachuca and Club León|website=inside.fifa.com|lingua=en|date=21 март 2025|access-date=21 март 2025}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.gazzetta.it/calcio/coppa-mondo-club/21-03-2025/mondiale-per-club-la-fifa-esclude-il-leon.shtml|title=C'è un caso al Mondiale per club. La Fifa esclude il Leòn per le regole sulle multiproprietà|publisher=La Gazzetta dello Sport|date=21 март 2025|access-date=21 март 2025}}</ref> | Победник на [[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Бараж|Бараж]] | 31 мај 2025 | 1. учество |- |{{flagsport|MEX}} {{Fb team Pachuca}} |Победник на [[КОНКАКАФ Куп на шампиони 2024]] |1 јуни 2024 |5 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2008|2008]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2010|2010]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Palmeiras}} |rowspan=6|[[КОНМЕБОЛ]] |Победник на [[Копа Либертадорес 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Flamengo}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Fluminense}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2023]] |4 ноември 2023 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Botafogo}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2024]] |30 ноември 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ARG}} {{Fb team River Plate}} |1. рангиран клуб во КОНМЕБОЛ рангирањето |14 мај 2024 |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2015|2015]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]])</small> |- |{{flagsport|ARG}} {{Fb team Boca Juniors}} |2. рангиран клуб во КОНМЕБОЛ рангирањето |22 август 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]])</small> |- |{{flagsport|NZL}} {{Fb team Auckland City}} |[[Фудбалска конфедерација на Океанија|ОФК]] |1. рангиран клуб во ОФК меѓу победниците на [[ОФК Лига на шампиони|ОФК Лигата на шампионите]]<ref name="OFC">Бидејќи ОФК Лигата на шампионите во 2021 година била откажана, местото му било доделено на најдобриот тим на четиригодишната ранг-листа на ОФК меѓу оние што ја освоиле [[ОФК Лига на шампиони|ОФК Лигата на шампионите]] во периодот помеѓу 2022 и 2024 година.</ref> |17 декември 2023 |12 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2006|2006]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2009|2009]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2014|2014]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2015|2015]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|ENG}} {{Fb team Chelsea}} |rowspan=12|[[УЕФА]] |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони 2020-2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]]''')</small> |- |{{flagsport|ESP}} {{Fb team Real Madrid}} |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони|УЕФА Лигата на шампионите]] во [[УЕФА Лига на шампиони 2021-2022|2021-2022]] и [[УЕФА Лига на шампиони 2023-2024|2023-2024]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |7 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2000|2000]], '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2014|2014]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]]''')</small> |- |{{flagsport|ENG}} {{Fb team Manchester City}} |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони 2022-2023]] |10 јуни 2023 |2 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]]''')</small> |- |{{flagsport|GER}} {{Fb team Bayern Munchen}} |1. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name="rankingUEFA">На 17 декември 2023 година, ФИФА објавила дека за изданието во 2025 година, екипите квалификувани преку рангирањето на УЕФА ќе бидат избрани со користење на [[УЕФА кофициент]]от, земајќи ги предвид нивните резултати постигнати во УЕФА Лигата на шампионите во четиригодишниот период 2021-2024. Како резултат на тоа, потврдено е учеството на следните клубови: {{Fb team (N) Bayern Munchen}}, {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}}, {{Fb team (N) Inter}}, {{Fb team (N) Porto}} и {{Fb team (N) Benfica}}</ref> |3 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]]''')</small> |- |{{flagsport|FRA}} {{Fb team Paris Saint-Germain}} |2. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|ITA}} {{Fb team Inter}} |3. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |2 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2010|2010]]''')</small> |- |{{flagsport|POR}} {{Fb team Porto}} |4. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|POR}} {{Fb team Benfica}} |5. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|GER}} {{Fb team Borussia Dortmund}} |6. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |6 март 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ITA}} {{Fb team Juventus}} |7. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |12 март 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ESP}} {{Fb team Atletico Madrid}} |8. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |16 април 2024 |1. учество |- |{{flagsport|AUT}} {{Fb team Salzburg}} |9. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 април 2024 |1. учество |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Inter Miami}} |[[Фудбалска федерација на САД|Фед. на домаќинот]] |Победник на [[МЛС 2024#Завршна табела|MLS Supporters' Shield 2024]] |19 октомври 2024<ref name="intermiami"/> |1. учество |- |} ==Ждрепка== <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 1 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} | rowspan="4" style="font-size:85%" | [[УЕФА]] | 123 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} | 119 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} | 108 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} | 85 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} | rowspan="4" style="font-size:85%" | [[КОНМЕБОЛ]] | 141 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} | 140 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} | 103 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} | 97 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 2 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} | rowspan="8" style="font-size:85%" | [[УЕФА]] | 79 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} | 79 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} | 76 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} | 68 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} | 67 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} | 52 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} | 47 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} | 40 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 3 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] | 118 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}} | 81 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КАФ]] | 140 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} | 108 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНКАКАФ]] | 52 |- | style="text-align:left" | <s>{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Club Leon}}</s> <ref name="leon"/> | 47 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНМЕБОЛ]] | 71 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} | 37 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 3 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] | 49 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} | 43 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КАФ]] | 100 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} | 98 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНКАКАФ]] | 34 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} | 28 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} | style="font-size:85%" | [[ОФК]] | 66 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} | style="font-size:85%" | [[Фудбалска федерација на САД|Фед. домаќин]] | {{N/a}} |} </div> === Групи === {| | align="left" | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група А|Група А]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |А1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} |- |А2 | style="text-align:left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} |- |А3 | style="text-align:left" |{{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} |- |А4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} |} | align="left" | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Б|Група Б]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Б1 | style="text-align:left" |{{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} |- |Б2 | style="text-align:left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} |- |Б3 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} |- |Б4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Ц|Група Ц]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Ц1 | style="text-align:left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} |- |Ц2 | style="text-align:left" |{{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} |- |Ц3 | style="text-align:left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} |- |Ц4 | style="text-align:left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Д|Група Д]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Д1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} |- |Д2 | style="text-align:left" |{{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance Tunis}} |- |Д3 | style="text-align:left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} |- |Д4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Los Angeles FC}}<ref name="leon"/> |} |- | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Е|Група Е]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Е1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} |- |Е2 | style="text-align:left" |{{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} |- |Е3 | style="text-align:left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} |- |Е4 | style="text-align:left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Ф|Група Ф]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Ф1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} |- |Ф2 | style="text-align:left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} |- |Ф3 | style="text-align:left" |{{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}}} |- |Ф4 | style="text-align:left" |{{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Г|Група Г]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Г1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} |- |Г2 | style="text-align:left" |{{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} |- |Г3 | style="text-align:left" |{{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} |- |Г4 | style="text-align:left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Х|Група Х]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Х1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} |- |Х2 | style="text-align:left" |{{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} |- |Х3 | style="text-align:left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} |- |Х4 | style="text-align:left" |{{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} |} |} {{Clear}} ==Стадиони== На 28 септември 2024 година биле објавени сите 12 стадиони кој ќе бидат домаќини на турнирот.<ref>{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/guida-stadi-mondiale-per-club-2025?intcmp=%28p_fifacom%29_%28d_%29_%28c_webheader-mcf-2025%29_%28sc_venues%29_%28ssc_%29_%28sssc_%29_%28l_it%29_%28da_29092024%29|title=Gli stadi della Coppa del Mondo per club FIFA 2025|website=FIFA|language=it|access-date=29 септември 2024}}</ref> Првиот натпревар со кој бил отворен турнирот се одиграл на 14 јуни 2025 година на стадионот [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]] во [[Мајами]], додека финалето се одиграло на 13 јули 2025 година на стадионот [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]] во [[Њујорк]].<ref name="intermiami">{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/inter-miami-mondiale-per-club|title=L'Inter Miami parteciperà alla FIFA Club World Cup 2025|date=20 октомври 2024|access-date=20 октомври 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/12-stadi-mondiale-per-club-fifa|title=FIFA Club World Cup 2025™: il Presidente Infantino annuncia gli stadi ospitanti|website=FIFA|language=it|access-date=29 септември 2024}}</ref> {| class="wikitable" style="width: 100%; text-align:center" |+ |- ! colspan=2 rowspan="4" style="width: 40%" |<div align="center"> {{Location map+|USA|float=none|width=450|places= {{Location map~|USA|lat=34.05223|long=-118.24368|label='''[[Лос Анџелес]]'''}} {{Location map~|USA|lat=40.716667|long=-74|position=right|label='''[[Њујорк]]'''}} {{Location map~|USA|lat=35.219|long=-80.848|position=top|label='''[[Шарлот]]'''}} {{Location map~|USA|lat=39.096|long=-84.518|position=left|label='''[[Синсинати]]'''}} {{Location map~|USA|lat=38.89|long=-77.08|position=right|label='''[[Вашингтон]]'''}} {{Location map~|USA|lat=33.755|long=-84.39|label='''[[Атланта]]'''}} {{Location map~|USA|lat=39.998056|long=-75.144722|label='''[[Филаделфија]]'''}} {{Location map~|USA|lat=28.527|long=-81.365|position=top|label='''[[Орландо (Флорида)|Орландо]]'''}} {{Location map~|USA|lat=36.164|long=-86.781|position=left|label='''[[Нешвил]]'''}} {{Location map~|USA|lat=47.60621|long=-122.33207|position=bottom|label='''[[Сиетл]]'''}} {{Location map~|USA|lat=25.787778|long=-80.224167|position=bottom|label='''[[Мајами]]'''}} }}</div> !style="width: 20%" |[[Лос Анџелес]] !style="width: 20%" |[[Њујорк]] !style="width: 20%" |[[Нешвил]] |- |[[Роуз Боул]]<br/><small>([[Пасадена (Калифорнија)|Пасадена]], [[Калифорнија]])</small> |[[Стадион МетЛајф|МетЛајф]]<br/><small>([[Ист Ратерфорд]], [[Њу Џерзи]])</small> |[[Џодис Парк]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:88500}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:82500}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:30000}}''' |- |[[File:2018.06.17_Over_the_Rose_Bowl,_Pasadena,_CA_USA_0039_(42855669451)_(cropped).jpg|200px]] |[[File:Metlife stadium (Aerial view).jpg|200px]] |[[File:GEODIS_Park.jpg|200px]] |- ![[Шарлот]] ![[Атланта]] ![[Филаделфија]] ![[Сиетл]] ![[Синсинати]] |- |[[Стадион Бенк оф Америка|Бенк оф Америка]] |[[Стадион Мерцедес Бенц|Мерцедес-Бенц]] |[[Линколн Фајненшел Филд]] |[[Лумен Филд]] |[[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:75000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:75000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:69000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:69000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:26000}}''' |- |[[File:BofAStadium2015.JPG|200px]] |[[File:Mercedes Benz Stadium time lapse capture 2017-08-13.jpg|200px]] |[[File:Philly_(45).JPG|200px]] |[[File:Qwest Field North.jpg|200px]] |[[File:Tql-stadium_world-cup-qualifier_usmnt-v-mexico_11-12-2021_1903.jpg|200px]] |- !colspan=2|[[Орландо (Флорида)|Орландо]] ![[Мајами]] ![[Вашингтон]] |- |[[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]] |[[Стадион Орландо Сити]] |[[Стадион Хард Рок]]<br/><small>([[Мајами Гарденс]], [[Флорида]])</small> |[[Ауди Филд]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:65000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:25000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:65000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:20000}}''' |- |[[File:Citrus_Bowl_Orlando_City.jpg|200px]] |[[File:Open_House_Event_(32264010504).jpg|200px]] |[[File:Hard Rock Stadium 2017 2.jpg|200px]] |[[File:Audi_Field_(45116253932).jpg|200px]] |} == Бараж == Првично {{Fb team (N) Club Leon}} се квалификувал за турнирот како победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], но на 21 март 2025 година биле исклучени од ФИФА поради кршење на правилата за повеќекратна сопственост, бидејќи го делат сопствеништвото со {{Fb team (N) Pachuca}}.<ref>{{cite web |date=21 март 2025 |title=FIFA Appeal Committee decision on CF Pachuca and Club León |url=https://inside.fifa.com/legal/judicial-bodies/media-releases/fifa-appeal-committee-decision-on-cf-pachuca-and-club-leon |language=en }}</ref> На 6 мај, [[Суд за спортска арбитража|Судот за спортска арбитража]] (CAS) ја отфрлил жалбата на Леон, Пачука и {{Fb team (N) Alajuelense}}, кои првично го поднеле случајот до ФИФА. ФИФА потоа го потврдила исклучувањето на Леон и одредила да се одигра бараж натпревар помеѓу {{Fb team (N) Los Angeles FC}}, финалист на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], и {{Fb team (N) Club America}}, најдобро рангираниот клуб на ранг-листата на КОНКАКАФ по крајот на 2024 година.<ref>{{cite web |date=6 мај 2025 |title=FIFA takes decision on last FIFA Club World Cup 2025 participating team |url=https://inside.fifa.com/organisation/media-releases/decision-on-last-fifa-club-world-cup-2025-participating-team |language=en }}</ref> {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|5|31|df=y}} |време = 19:30 |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = 2-1 |екипа2 = {{Fb team Club America}} |голови1 = *[[Игор Жезус (фудбалер 2003)|Игор Жезус]] {{goal|89}} *[[Денис Буанга|Буанга]] {{goal|115}} |голови2 = *{{goal|64|пен.}} [[Брајан Родригес|Родригес]] |aet = yes |стадион = [[Стадион Бенк оф Калифорнија|Бенк оф Калифорнија]] |гледачи = 20.714 |судија = {{flagsport|BRA}} [[Вилтон Сампајо]] |извештај = https://www.fifa.com/it/match-centre/match/2y0bs9z3jy1tvxkbgey8ac9p0/a43ylo3ozw62lw2qcnv3hlqfo/3j68z030kvc12z7lap9izaf4k/586ww6p8yj540g0ppkc5n0hzo?date=2025-06-01 }} ==Фаза по групи== ===Група А=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 20:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al Ahly SC}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Inter Miami}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = 60.927<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10536/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Al Ahly FC v. Inter Miami CF |publisher=[[FIFA]] |date=June 14, 2025 |access-date=June 14, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|AUS}} [[Алиреза Фагани]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019152 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Palmeiras}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Porto}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = 46.275<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10533/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Palmeiras v. FC Porto |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|HON}} [[Саид Мартинес]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019149 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Palmeiras}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al Ahly SC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019148 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter Miami}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Porto}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Мерцедес Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019151 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter Miami}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Palmeiras}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019153 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Porto}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al Ahly SC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019150 }} ---- ===Група Б=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Paris Saint-Germain}} |резултат = 4&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Atletico Madrid}} |голови1 = *[[Фабијан Руис|Фабијан]] {{goal|19}} *[[Витиња (фудбалер февруари 2000)|Витиња]] {{goal|45+1}} *[[Сени Мајулу|Мајулу]] {{goal|87}} *[[Ли Канг Ин]] {{goal|90+7|пен.}} |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = 80.619<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10539/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Paris Saint-Germain v. Atlético de Madrid |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ROU}} [[Иштван Ковач (фудбалски судија)|Иштван Ковач]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019155 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 19:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Botafogo}} |резултат = 2&ndash;1 |екипа2 = {{Fb team Seattle Sounders FC}} |голови1 = *[[Жаир Куња|Куња]] {{goal|28}} *[[Игор Жезус (фудбалер 2001)|Игор Жезус]] {{goal|44}} |голови2 = *{{goal|75}} [[Кристијан Ролдан|К. Ролдан]] |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = 30.151<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10541/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Botafogo v. Seattle Sounders FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SWE}} [[Глен Ниберг]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019157 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Seattle Sounders FC}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Atletico Madrid}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019158 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Paris Saint-Germain}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Botafogo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019156 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Seattle Sounders FC}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Paris Saint-Germain}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019159 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Atletico Madrid}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Botafogo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019154 }} ---- ===Група Ц=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Bayern Munchen}} |резултат = 10&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Auckland City}} |голови1 = *[[Кингсли Коман|Коман]] {{goal|{{0}}6}}, {{goal|21}} *[[Саша Бој|Бој]] {{goal|18}} *[[Мајкл Олисе|Олисе]] {{goal|20}}, {{goal|45+3}} *[[Томас Милер|Милер]] {{goal|45}}, {{goal|89}} *[[Џамал Мусиала|Мусиала]] {{goal|67}}, {{goal|73|пен.}}, {{goal|84}} |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = 21.152<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10545/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: FC Bayern München v. Auckland City FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SEN}} Иса Си |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019161 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Boca Juniors}} |резултат = 2&ndash;2 |екипа2 = {{Fb team Benfica}} |голови1 = *[[Мигел Мерентиел|Мерентиел]] {{goal|21}} *[[Родриго Батаља|Батаља]] {{goal|27}} |голови2 = *{{goal|45+3|пен.}} [[Анхел Ди Марија|Ди Марија]] *{{goal|84}} [[Николас Отаменди|Отаменди]] |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = 55.574<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10546/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: CA Boca Juniors v. SL Benfica |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 16, 2025 |access-date=June 16, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|MEX}} [[Сесар Артуро Рамос|Сесар Рамос]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019162 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Benfica}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Auckland City}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Орландо Сити]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019165 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Bayern Munchen}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Boca Juniors}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019163 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 14:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Auckland City}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Boca Juniors}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019164 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Benfica}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Bayern Munchen}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Бенк оф Америка|Бенк оф Америка]], [[Шарлот]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019160 }} ---- ===Група Д=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance Tunis}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Los Angeles FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Chelsea}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Los Angeles FC}} |голови1 = *[[Педро Нето|Нето]] {{goal|34}} *[[Енцо Фернандес|Фернандес]] {{goal|79}} |голови2 = |стадион = [[Стадион Мерцедес-Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = 22.137<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10550/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Chelsea FC v. LAFC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 16, 2025 |access-date=June 16, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|VEN}} [[Хесус Валенсуела]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019166 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Flamengo}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Esperance Tunis}} |голови1 = *[[Хорхијан де Араскаета|Де Араскаета]] {{goal|17}} *[[Луис Араужо (фудбалер)|Араужо]] {{goal|70}} |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = 25.797<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10553/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Flamengo v. Espérance de Tunisie |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 16, 2025 |access-date=June 16, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|NED}} [[Дани Макели]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019169 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 14:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Flamengo}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Chelsea}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019170 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Esperance Tunis}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019167 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Flamengo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019168 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Esperance Tunis}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Chelsea}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019171 }} ---- ===Група Е=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team River Plate}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019177 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Monterrey}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Inter}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019174 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019175 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team River Plate}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Monterrey}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019173 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team River Plate}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019176 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Urawa Red Diamonds}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Monterrey}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019172 }} ---- ===Група Ф=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Fluminense}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Borussia Dortmund}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019178 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Ulsan HD}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Mamelodi Sundowns}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Орландо Сити]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019183 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Mamelodi Sundowns}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Borussia Dortmund}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019181 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Fluminense}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Ulsan HD}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019179 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Borussia Dortmund}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Ulsan HD}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019180 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Mamelodi Sundowns}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Fluminense}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019182 }} ---- ===Група Г=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Manchester City}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Wydad Casablanca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019187 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al Ain FC}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Juventus}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019188 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Juventus}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Wydad Casablanca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019186 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Manchester City}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Al Ain FC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Мерцедес-Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019184 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Juventus}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Manchester City}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019185 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Wydad Casablanca}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Al Ain FC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019189 }} ---- ===Група Х=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Real Madrid}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Al-Hilal}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019192 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Pachuca}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Salzburg}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019191 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Real Madrid}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Pachuca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Бенк оф Америка]], [[Шарлот]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019190 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Salzburg}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Al-Hilal}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019195 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 20:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al-Hilal}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Pachuca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019193 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Salzburg}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Real Madrid}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019194 }} ---- == Нокаут фаза == ==== Резултати ==== {{Осмина-финале |style=white-space:nowrap|widescore=yes|bold_winner=high|3rdplace=no |RD1-seed1 = 1A |RD1-team1 = |RD1-score1 = |RD1-seed2 = 2B |RD1-team2 = |RD1-score2 = |RD1-seed3 = 1C |RD1-team3 = |RD1-score3 = |RD1-seed4 = 2D |RD1-team4 = |RD1-score4 = |RD1-seed5 = 1E |RD1-team5 = |RD1-score5 = |RD1-seed6 = 2F |RD1-team6 = |RD1-score6 = |RD1-seed7 = 1G |RD1-team7 = |RD1-score7 = |RD1-seed8 = 2H |RD1-team8 = |RD1-score8 = |RD1-seed9 = 1B |RD1-team9 = |RD1-score9 = |RD1-seed10 = 2A |RD1-team10 = |RD1-score10 = |RD1-seed11 = 1D |RD1-team11 = |RD1-score11 = |RD1-seed12 = 2C |RD1-team12 = |RD1-score12 = |RD1-seed13 = 1F |RD1-team13 = |RD1-score13 = |RD1-seed14 = 2E |RD1-team14 = |RD1-score14 = |RD1-seed15 = 1H |RD1-team15 = |RD1-score15 = |RD1-seed16 = 2G |RD1-team16 = |RD1-score16 = |RD2-team1 = |RD2-score1 = |RD2-team2 = |RD2-score2 = |RD2-team3 = |RD2-score3 = |RD2-team4 = |RD2-score4 = |RD2-team5 = |RD2-score5 = |RD2-team6 = |RD2-score6 = |RD2-team7 = |RD2-score7 = |RD2-team8 = |RD2-score8 = |RD3-team1 = |RD3-score1 = |RD3-team2 = |RD3-score2 = |RD3-team3 = |RD3-score3 = |RD3-team4 = |RD3-score4 = |RD4-team1 = |RD4-score1 = |RD4-team2 = |RD4-score2 = |RD4-team3 = |RD4-score3 = |RD4-team4 = |RD4-score4 = }} ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== {{commons category}} * {{Official website|https://www.fifa.com/en/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025}} * [https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup Рангирање на клубовите по конфедерации] – ФИФА [[Категорија:Светско клупско првенство во фудбал 2025]] [[Категорија:Изданија на Светското клупско првенство во фудбал|2025]] 97al9kfzfbe11p3ehhpdmlre6wswuuh 5381224 5381222 2025-06-17T17:04:25Z Carshalton 30527 /* Група Д */ 5381224 wikitext text/x-wiki {{Infobox football tournament season | title = Светско клупско првенство 2025 | other_titles = {{ubl|FIFA Club World Cup 2025|Coupe du Monde des Clubs de la FIFA 2025|Mundial de Clubes FIFA 2025|}} | logo = 2025 FIFA Club World Cup.svg | logosize = 150px | caption = | sport = Фудбал | competition = Светско клупско првенство во фудбал{{!}}Светско клупско првенство | organization = [[ФИФА]] | host = {{USA}} | edition = 21-во <small>(1-во новиот формат)</small> | date_start = 14 јуни | date_end = 13 јули 2025 | host_country = {{flagsport|USA}} [[САД]] | num_teams = 32 <small>(од 6 конфедерации)</small> | venues = 12 | cities = 11 | website = | champions = | count = | finalist = | continentalcup1 = | continentalcup1 qualifiers = | matches played = | goals = | attendance = | top scorer = | player = | prevseason = [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]] | nextseason = [[Светско клупско првенство во фудбал 2029|2029]] | extra information = | updated = }} '''Светско клупско првенство во фудбал 2025'''<ref>{{Cite web |last=Media Release |title=AB InBev named Official Beer Partner of FIFA Club World Cup 25 |url=https://inside.fifa.com/organisation/commercial/media-releases/ab-inbev-named-official-beer-partner-of-fifa-club-world-cup-25 |website=FIFA}}</ref><ref>{{Cite web |title=FIFA Club World Cup 25 Pro Ball |url=https://www.adidas.com/us/fifa-club-world-cup-25-pro-ball/JE8770.html |website=Adidas Oficial Store |access-date=February 25, 2025 |archive-date=February 27, 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250227115839/https://www.adidas.com/us/fifa-club-world-cup-25-pro-ball/JE8770.html |url-status=live }}</ref> било 21-вото издание, прво во новиот формат, на [[Светско клупско првенство во фудбал|Светското клупско првенство]] во [[Фудбал|фудбал]], натпреварување организирано од [[ФИФА]] за машки фудбалски клубови.<ref name="torneo 2025"/> Турнирот се одржал во [[САД]]<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup|title=FIFA Council appoints United States as host of new and expanded FIFA Club World Cup|date=23 јуни 2023|access-date=23 јуни 2023|language=en}}</ref> од 14 до 13 јули 2025 година.<ref name="formula">{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-confirms-key-details-for-fifa-club-world-cup-2025-tm|title=FIFA Council confirms key details for FIFA Club World Cup 2025|date=17 декември 2023|access-date=17 декември 2023|language=en}}</ref> Ова издание воедно било прво во новиот формат во кој учествувале 32 екипи, вклучувајќи ги и актуелните шампиони на главните конфедерациски натпреварувања од претходните четири години.<ref name="torneo 2025">{{cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/mundial-de-clubes/usa-2025/articles/mondiale-per-club-fifa-25-tutto-quello-che-bisogna-sapere|title=FIFA Club World Cup 2025™: tutto quello che c'è da sapere|date=11 март 2024|access-date=13 март 2024|language=it}}</ref><ref name="Guardian">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025|title=Gianni Infantino announces 32-team men's Club World Cup in 2025|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-world-cup-2022-tm-praised-for-its-unique-cohesive-power|title=FIFA World Cup 2022™ praised for its "unique cohesive power"|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> Проширувањето на турнирот било најавено во март [[2019]], а првото издание во новиот формат од 24 екипи требало да се одржи во 2021 година во [[Кина]], пред да биде откажано поради [[Пандемија на КОВИД-19|пандемијата на КОВИД-19]].<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025|title=FIFA to launch new Club World Cup format with 32 teams in 2025|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> ФИФА ги одобрила критериумите за распределба на местата на секоја конфедерација во февруари 2023 и објавила дека организаторството на турнирот го доделила на САД, четири месеци подоцна. Како резултат на проширувањето на натпреварувањето, бил создаден [[ФИФА Интерконтинентален куп|ФИФА Интерконтиненталниот куп]], годишен турнир на кој учествуваат шестте актуелни шампиони на главните конфедерациски натпреварувања. Одлуката на ФИФА да го зголеми бројот на екипите на 32, била критикувана од [[FIFPro]] и [[World Leagues Forum]] поради влијанието што може да го има врз здравјето на играчите и згустениот календар.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/64001866|title=Club World Cup: Fifa to stage 32-team tournament from June 2025 - president Gianni Infantino|language=en|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023}}</ref> ==Создавање и формат== [[File:FIFA Club World cup trophy.jpg|thumb|Новиот трофеј на Светското клупско првенство на ФИФА изложен на стадионот [[Стадион Хамади Агреби|Хамади Агреби]] во [[Тунис]].]] Откако се вратило во 2005 година по подолга пауза, [[Светско клупско првенство во фудбал|Светското клупско првенство]] се одржувало секоја година во декември и било ограничено на победниците на главните конфедерациски натпреварувања.<ref>{{cite web |last=Lowy |first=Zach |date=January 30, 2023 |title=Soccer 101: FIFA Club World Cup |url=https://www.stlcitysc.com/news/soccer-101-fifa-club-world-cup |publisher=[[St. Louis City SC]] |accessdate=June 23, 2023 |archive-date=January 23, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240123182837/https://www.stlcitysc.com/news/soccer-101-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> Уште кон крајот на 2016 година, [[Претседател на ФИФА|Претседателот на ФИФА]], ​​[[Џани Инфантино]], предложил проширување на Светското клупско првенство на 32 екипи почнувајќи од 2019 година и презакажување за периодот јуни/јули за да биде поизбалансирано и попривлечно за радиодифузерите и спонзорите.<ref>{{cite news |date=November 18, 2016 |title=FIFA boss suggests 32-team Club World Cup in 2019 |url=http://www.cbc.ca/sports/soccer/fifa-infantino-32-team-club-world-cup-2019-1.3857019 |agency=[[Associated Press]] |publisher=[[CBC Sports]] |access-date=December 14, 2017 |archive-date=October 15, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231015220919/https://www.cbc.ca/sports/soccer/fifa-infantino-32-team-club-world-cup-2019-1.3857019 |url-status=live }}</ref> Кон крајот на 2017 година, ФИФА дискутирала за предлозите за проширување на натпреварувањето на 24 екипи и тоа да се игра на секои четири години почнувајќи од 2021 година, заменувајќи го [[ФИФА Куп на конфедерации|ФИФА Купот на конфедерации]].<ref>{{cite news |title=FIFA considering 24-team Club World Cup to be played in summer |url=http://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/3251358/fifa-considering-24-team-club-world-cup-to-be-played-in-summer |access-date=December 14, 2017 |agency=[[Associated Press]] |publisher=[[ESPN]] |date=October 31, 2017 |archive-date=February 27, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230227150603/http://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/3251358/fifa-considering-24-team-club-world-cup-to-be-played-in-summer |url-status=live }}</ref> Проширениот формат и распоредот на Светското клупско првенство, кое требало да се игра во јуни и јули 2021 година, биле потврдени на состанокот на Советот на ФИФА ​​во март 2019 година во [[Мајами]].<ref name="revamp">{{cite news |date=March 15, 2019 |title=FIFA Council votes for the introduction of a revamped FIFA Club World Cup |url=https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-votes-for-the-introduction-of-a-revamped-fifa-club-world-cup |publisher=FIFA |access-date=March 15, 2019 |archive-date=July 16, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190716174909/https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-votes-for-the-introduction-of-a-revamped-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref><ref name="BBC-Boycott">{{cite news |url=https://www.bbc.com/sport/football/47586593 |title=Fifa Club World Cup: Revised tournament approved despite top European clubs saying they will boycott |website=[[BBC Sport]] |publisher=[[British Broadcasting Corporation]] |date=March 15, 2019 |access-date=March 16, 2019 |archive-date=March 15, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190315220219/https://www.bbc.com/sport/football/47586593 |url-status=live }}</ref> [[Кина]] била назначена за домаќин во октомври 2019 година,<ref>{{cite news |url=https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-unanimously-appoints-china-pr-as-hosts-of-new-club-world-cup-in-202 |title=FIFA Council unanimously appoints China PR as hosts of new Club World Cup in 2021 |publisher=FIFA |date=October 24, 2019 |access-date=October 24, 2019 |archive-date=October 24, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191024050039/https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-unanimously-appoints-china-pr-as-hosts-of-new-club-world-cup-in-202 |url-status=live }}</ref> но турнирот во 2021 година бил откажан поради [[Пандемија на КОВИД-19|пандемијата на КОВИД-19]].<ref name="Guardian2">{{cite news |last=Ames |first=Doha |date=December 16, 2022 |title=Gianni Infantino announces 32-team men's Club World Cup in 2025 |url=https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025 |work=[[The Guardian]] |accessdate=December 16, 2022 |archive-date=May 3, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230503084158/https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025 |url-status=live }}</ref><ref name="newformat">{{cite news |last1=Olley |first1=James |title=FIFA to launch new Club World Cup format with 32 teams in 2025 |url=https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025 |access-date=December 16, 2022 |work=ESPN |date=December 16, 2022 |archive-date=February 2, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230202155244/https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025 |url-status=live }}</ref> На 23 јуни 2023 година, ФИФА потврдила дека САД ќе биде домаќин на турнирот во 2025 година, како претходник на [[Светско првенство во фудбал 2026|Светското првенство 2026]].<ref name= "USA 2025">{{cite web |url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup |title=FIFA Council appoints United States as host of new and expanded FIFA Club World Cup |publisher=[[FIFA]] |date=June 23, 2023 |access-date=June 23, 2023 |archive-date=September 16, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230916133153/https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> Учесниците (32 екипи) ќе бидат поделени во осум групи од по четири екипи, при што првите две екипи од секоја група ќе се квалификуваат во нокаут-фазата.<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/fifaplus/en/articles/fifa-club-world-cup-2025-dates-format-and-qualifiers|title=FIFA Club World Cup 2025: Dates, format and qualifiers|publisher=[[FIFA]]|access-date=June 25, 2023|archive-date=June 24, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230624213411/https://www.fifa.com/fifaplus/en/articles/fifa-club-world-cup-2025-dates-format-and-qualifiers|url-status=live}}</ref> Форматот ќе биде ист како оној што се користел на Светските првенства во периодот ​​помеѓу [[Светско првенство во фудбал 1998|1998]] и [[Светско првенство во фудбал 2022|2022]], со исклучок на натпреварот за третото место.<ref name="key details">{{Cite web |title=FIFA Council confirms key details for FIFA Club World Cup 2025 |url=https://www.fifa.com/fifaplus/en/tournaments/mens/fifa-club-world-cup/articles/fifa-council-confirms-key-details-club-world-cup-2025 |access-date=March 16, 2024 |website=www.fifa.com |archive-date=December 17, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231217154938/https://www.fifa.com/fifaplus/en/tournaments/mens/fifa-club-world-cup/articles/fifa-council-confirms-key-details-club-world-cup-2025 |url-status=live }}</ref> Во јануари 2024 година, било објавено дека турнирот главно ќе се одржи на [[Источен брег на САД|Источниот брег]] за да биде поблиску до европските емитувачи и гледачи, а воедно да се избегнат конфликти со [[КОНКАКАФ Голд куп 2025|КОНКАКАФ Голд купот 2025]], кој, исто така, се одржувал првенствено во САД приближно во исто време, но главно во [[Запад (САД)|Западниот дел на земјата]].<ref>{{Cite news |last=Sheldon |first=Felipe Cardenas and Dan |title=Club World Cup set for U.S. east coast, Gold Cup on west |url=https://theathletic.com/5208543/2024/01/18/club-world-cup-2025-us-gold-cup-location/ |access-date=February 21, 2024 |website=The Athletic |language=en}}</ref> ==Распределба на места== На 14 февруари 2023 година, Советот на ФИФА ​​го одобрил распределувањето на местата за изданието во 2025 година врз основа на низа објективни критериуми. [[УЕФА]] обезбедила најмногу места, со дванаесет, додека [[КОНМЕБОЛ]] била втора, со шест. [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]], [[КАФ]] и [[КОНКАКАФ]] имаат по четири места, додека [[Фудбалска конфедерација на Океанија|ОФК]] и федерацијата на земјата домаќин имаат по едно место.<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-highlights-record-breaking-revenue-in-football|title=FIFA Council highlights record breaking revenue in football|date=14 февруари 2023|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> На 14 март 2023 година, Советот на ФИФА ги одобрил клучните принципи за влегување на турнирот.<ref name="access list">{{cite web |url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-approves-international-match-calendars |title=FIFA Council approves international match calendars |publisher=[[FIFA]] |date=March 14, 2023 |access-date=March 14, 2023 |archive-date=March 14, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230314155521/https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-approves-international-match-calendars |url-status=live }}</ref> Принципите се следниве, земајќи ги предвид натпреварите завршени во текот на четиригодишен период од 2021 до 2024 година:<ref name="rankings">{{Cite web |title=FIFA Club World Cup 2025™ Confederations ranking |url=https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup |access-date=June 13, 2024 |publisher=[[FIFA]] |language=en |archive-date=June 21, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240621032232/https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> * КОНМЕБОЛ и УЕФА (повеќе од четири места): право на учество за победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година, а дополнителните тимови ќе бидат одредени според рангирањето на клубовите во текот на четиригодишниот период. * АФК, КАФ и КОНКАКАФ (по четири места): право на учество за победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година.<ref>Бидејќи [[АФК Лига на шампиони|АФК Лигата на шампиони]] повеќе не се игра во текот на една календарска година од изданието 2023-2024, само три изданија се завршени во периодот 2021-2024. Поради оваа причина, дополнителното место му било доделено на најдобриот тим што ги исполнува условите од четиригодишното рангирање на АФК.</ref> * ОФК (едно место): право на учество за клубот со највисок ранг меѓу победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година.<ref name="OFC"/> * Федерацијата на земјата домаќин (едно место): право на учество за еден клуб од [[МЛС]].<ref>Во октомври 2024 година, ФИФА одлучила да го додели местото на клубот победник на [[MLS Supporters' Shield|Supporters' Shield]] трофејот за 2024 година.</ref> Доколку еден клуб освои две или повеќе изданија од главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024, дополнителните екипи ќе бидат одредени според рангирањето на клубовите во текот на четиригодишниот период. Понатаму, било применето ограничување од по два клуба од иста федерација, не сметајќи ги клубовите шампиони на главното клупско натпреварување на нивната конфедерација. Механизмите за пресметување на четиригодишното рангирање на клубовите во рамките на секоја конфедерација биле базирани на учинокот на екипите во нивните соодветни континентални турнири во текот на сезоните завршени помеѓу 2021 и 2024 година.<ref name="access list"/> За сите конфедерации освен УЕФА, користениот систем за рангирање бил следниот: * 3 бода за секоја победа; * 1 бод за секој натпревар одигран нерешено; * 3 бода за секој пласман од рундата во следната фаза од натпреварувањето. Во случајот на УЕФА, со оглед на постоењето на [[УЕФА коефициент|коефициент]], било одлучено, како исклучок, да се користи гореспоменатото рангирање за класификација на европските клубови (дури и ако усвоеното рангирање го зема предвид четиригодишниот период, а не претходниот петгодишен период и се однесува само на резултатите добиени во УЕФА Лигата на шампионите). == Екипи учесници == {{Col-begin}} {{col-2}} {{Location map+|Свет|width=600|float=center|caption=Локации на неевропските екипи кои учествувале на '''Светското клупско првенство 2025'''.|places= <!--AFC--> {{Location map~|Свет|lat=24.788598|long=46.839195|label_size=80|label={{Fb team (N) Al-Hilal}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=35.903111|long=139.717601|label_size=80|label={{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}}|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=35.53528|long=129.25944|label_size=80|label={{Fb team (N) Ulsan HD}}|position=left}} {{Location map~|Свет|lat=24.2446219|long=55.7142463|label_size=80|label={{Fb team (N) Al Ain FC}}|position=right}} <!--CAF--> {{Location map~|Свет|lat=30.069114|long=31.312333|label_size=80|label={{Fb team (N) Al Ahly}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=33.582859|long=-7.646818|label_size=80|label={{Fb team (N) Wydad Casablanca}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=36.7479797|long=10.2726928|label_size=80|label={{Fb team (N) Esperance Tunis}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=-25.753333|long=28.2227788|label_size=80|label={{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}}|position=right}} <!--CONCACAF--> {{Location map~|Свет|lat=25.669|long=-100.244|label_size=80|label={{Fb team (N) Monterrey}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=47.595157|long=-122.331641|label_size=80|label={{Fb team (N) Seattle Sounders FC}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=20.105186|long=-98.7563288|label_size=80|label={{Fb team (N) Pachuca}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=25.787778|long=-80.224167|label_size=80|label={{Fb team (N) Inter Miami}}|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=34.313|long=-118.285|label_size=80|label=[[ФК&nbsp;Лос&nbsp;Анџелес]]|position=left}} <!--CONMEBOL--> {{Location map~|Свет|lat=-23.600008|long=-46.500002|label_size=80|label={{Fb team (N) Palmeiras}}|position=left}} {{Location map~|Свет|lat=-34.545278|long=-58.449722|label_size=80|label='''{{Безпрелом|Буенос&nbsp;Аирес}}'''|mark=Black pog.svg|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=-22.912147|long=-43.230187|label_size=80|label='''{{Безпрелом|Рио де Жанеиро}}'''|position=top|mark=Black pog.svg}} <!--OFC--> {{Location map~|Свет|lat=-36.8484597|long=174.7633315|label_size=80|label={{Fb team (N) Auckland City}}|position=left}} {{Location map~|Свет|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=-10|long=-160|label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Буенос&nbsp;Аирес'''}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Boca Juniors}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) River Plate}}}}</span>|position=right}} {{Location map~|Свет|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=-35 |long=-160|label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Рио&nbsp;де&nbsp;Жанеиро'''}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Botafogo}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Flamengo}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Fluminense}}}}</span>|position=right}} }} {{col-2}} {{Location map+|Европа|width=600|float=center|caption=Локации на европските екипи кои учествувале на '''Светското клупско првенство 2025'''.|places= <!--UEFA--> {{Location map~|Европа|lat=40.453058|long=-3.688337|label_size=80|label='''Мадрид'''|position=right|mark=Black pog.svg}} {{Location map~|Европа|lat=51.48167|long=-0.191111|label_size=80|label={{Fb team (N) Chelsea}}|position=left}} {{Location map~|Европа|lat=53.463056|long=-2.291389|label_size=80|label={{Fb team (N) Manchester City}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=48.135125|long=11.581918|label_size=80|label={{Fb team (N) Bayern Munchen}}|position=left}} {{Location map~|Европа|lat=51.49257|long=7.45184|label_size=80|label={{Fb team (N) Borussia Dortmund}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=45.4654219|long=9.1859243|label_size=80|label={{Fb team (N) Inter}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=45.073095|long=7.681223|label_size=80|label={{Fb team (N) Juventus}}|position=bottom}} {{Location map~|Европа|lat=48.856614|long=2.352222|label_size=80|label={{Fb team (N) PSG}}|position=top}} {{Location map~|Европа|lat=41.1579438|long=-8.6291053|label_size=80|label={{Fb team (N) Porto}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=38.7222524|long=-9.1393366|label_size=80|label={{Fb team (N) Benfica}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=47.816389|long=12.998333|label_size=80|label={{Fb team (N) Salzburg}}||position=right}} {{Location map~|Европа|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=60 |long=-20 |label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Мадрид'''}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}}&nbsp;[[ФК Атлетико Мадрид|Атлетико&nbsp;Мад.]]<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Real Madrid}}}}</span>|position=right}} }} {{col-end}} {| class="wikitable" |- !width=20%| Екипа !width=10%| Конфедерација !width=30%| Квалификација !width=10%| Дата на квалификување !width=20%| Претходни учества <br /><small>(победниците на претходните изданија се '''во болд''')</small> |- |{{flagsport|SAU}} {{Fb team Al-Hilal}} |rowspan=4| [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate>Учеството на клубот било потврдено на 14 март 2023 година со одобрување на принципите за учество. Потврдените клубови се (во загради е датумот на кој го освоиле натпреварувањето што ги квалификувало): {{Fb team (N) Al-Hilal}} (23 ноември 2021 година), {{Fb team (N) Al Ahly}} (17 јули 2021), {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} (30 мај 2022), {{Fb team (N) Monterrey}} (28 октомври 2021), {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} (4 мај 2022), {{Fb team (N) Palmeiras}} (27 ноември 2021), {{Fb team (N) Flamengo}} (29 октомври 2022), {{Fb team (N) Chelsea}} (29 мај 2021) и {{Fb team (N) Real Madrid}} (28 мај 2022).</ref> |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|JPN}} {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2022]] |6 мај 2023 |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|UAE}} {{Fb team Al-Ain FC}} |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2023-2024]] |25 мај 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]])</small> |- |{{flagsport|KOR}} {{Fb team Ulsan HD}} |1. рангиран клуб во АФК рангирањето |17 април 2024 |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]])</small> |- |{{flagsport|EGY}} {{Fb team Al Ahly SC}} |rowspan=4| [[КАФ]] |Победник на [[КАФ Лига на шампиони]] во [[КАФ Лига на шампиони 2020-2021|2020-2021]], [[КАФ Лига на шамиони 2022-2023|2022-2023]] и [[КАФ Лига на шампиони 2023-2024|2023-2024]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |10 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2005|2005]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2006|2006]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2008|2008]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|MAR}} {{Fb team Wydad Casablanca}} |Победник на [[КАФ Лига на шампиони 2021-2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|TUN}} {{Fb team Esperance Tunis}} |1. рангиран клуб во КАФ рангирањето |26 април 2024 |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]])</small> |- |{{flagsport|RSA}} {{Fb team Mamelodi Sundowns}} |2. рангиран клуб во КАФ рангирањето |26 април 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]])</small> |- |{{flagsport|MEX}} {{Fb team Monterrey}} |rowspan=4|[[КОНКАКАФ]] |Победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |6 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]])</small> |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Seattle Sounders FC}} |Победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Los Angeles FC}}<ref name="leon">Првично {{Fb team (N) Club Leon}} се квалификувал за турнирот како победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], но на 21 март 2025 година биле исклучени од ФИФА поради кршење на правилата за повеќекратна сопственост, бидејќи го делат сопствеништвото со {{Fb team (N) Pachuca}}. Заменскиот тим бил одреден со бараж натпревар помеѓу {{Fb team (N) Los Angeles FC}} и {{Fb team (N) Club America}}, во кој победил американскиот клуб.</ref><ref>{{Cite web|url=https://inside.fifa.com/legal/judicial-bodies/media-releases/fifa-appeal-committee-decision-on-cf-pachuca-and-club-leon|title=FIFA Appeal Committee decision on CF Pachuca and Club León|website=inside.fifa.com|lingua=en|date=21 март 2025|access-date=21 март 2025}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.gazzetta.it/calcio/coppa-mondo-club/21-03-2025/mondiale-per-club-la-fifa-esclude-il-leon.shtml|title=C'è un caso al Mondiale per club. La Fifa esclude il Leòn per le regole sulle multiproprietà|publisher=La Gazzetta dello Sport|date=21 март 2025|access-date=21 март 2025}}</ref> | Победник на [[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Бараж|Бараж]] | 31 мај 2025 | 1. учество |- |{{flagsport|MEX}} {{Fb team Pachuca}} |Победник на [[КОНКАКАФ Куп на шампиони 2024]] |1 јуни 2024 |5 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2008|2008]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2010|2010]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Palmeiras}} |rowspan=6|[[КОНМЕБОЛ]] |Победник на [[Копа Либертадорес 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Flamengo}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Fluminense}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2023]] |4 ноември 2023 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Botafogo}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2024]] |30 ноември 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ARG}} {{Fb team River Plate}} |1. рангиран клуб во КОНМЕБОЛ рангирањето |14 мај 2024 |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2015|2015]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]])</small> |- |{{flagsport|ARG}} {{Fb team Boca Juniors}} |2. рангиран клуб во КОНМЕБОЛ рангирањето |22 август 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]])</small> |- |{{flagsport|NZL}} {{Fb team Auckland City}} |[[Фудбалска конфедерација на Океанија|ОФК]] |1. рангиран клуб во ОФК меѓу победниците на [[ОФК Лига на шампиони|ОФК Лигата на шампионите]]<ref name="OFC">Бидејќи ОФК Лигата на шампионите во 2021 година била откажана, местото му било доделено на најдобриот тим на четиригодишната ранг-листа на ОФК меѓу оние што ја освоиле [[ОФК Лига на шампиони|ОФК Лигата на шампионите]] во периодот помеѓу 2022 и 2024 година.</ref> |17 декември 2023 |12 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2006|2006]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2009|2009]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2014|2014]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2015|2015]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|ENG}} {{Fb team Chelsea}} |rowspan=12|[[УЕФА]] |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони 2020-2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]]''')</small> |- |{{flagsport|ESP}} {{Fb team Real Madrid}} |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони|УЕФА Лигата на шампионите]] во [[УЕФА Лига на шампиони 2021-2022|2021-2022]] и [[УЕФА Лига на шампиони 2023-2024|2023-2024]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |7 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2000|2000]], '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2014|2014]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]]''')</small> |- |{{flagsport|ENG}} {{Fb team Manchester City}} |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони 2022-2023]] |10 јуни 2023 |2 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]]''')</small> |- |{{flagsport|GER}} {{Fb team Bayern Munchen}} |1. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name="rankingUEFA">На 17 декември 2023 година, ФИФА објавила дека за изданието во 2025 година, екипите квалификувани преку рангирањето на УЕФА ќе бидат избрани со користење на [[УЕФА кофициент]]от, земајќи ги предвид нивните резултати постигнати во УЕФА Лигата на шампионите во четиригодишниот период 2021-2024. Како резултат на тоа, потврдено е учеството на следните клубови: {{Fb team (N) Bayern Munchen}}, {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}}, {{Fb team (N) Inter}}, {{Fb team (N) Porto}} и {{Fb team (N) Benfica}}</ref> |3 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]]''')</small> |- |{{flagsport|FRA}} {{Fb team Paris Saint-Germain}} |2. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|ITA}} {{Fb team Inter}} |3. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |2 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2010|2010]]''')</small> |- |{{flagsport|POR}} {{Fb team Porto}} |4. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|POR}} {{Fb team Benfica}} |5. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|GER}} {{Fb team Borussia Dortmund}} |6. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |6 март 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ITA}} {{Fb team Juventus}} |7. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |12 март 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ESP}} {{Fb team Atletico Madrid}} |8. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |16 април 2024 |1. учество |- |{{flagsport|AUT}} {{Fb team Salzburg}} |9. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 април 2024 |1. учество |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Inter Miami}} |[[Фудбалска федерација на САД|Фед. на домаќинот]] |Победник на [[МЛС 2024#Завршна табела|MLS Supporters' Shield 2024]] |19 октомври 2024<ref name="intermiami"/> |1. учество |- |} ==Ждрепка== <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 1 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} | rowspan="4" style="font-size:85%" | [[УЕФА]] | 123 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} | 119 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} | 108 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} | 85 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} | rowspan="4" style="font-size:85%" | [[КОНМЕБОЛ]] | 141 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} | 140 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} | 103 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} | 97 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 2 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} | rowspan="8" style="font-size:85%" | [[УЕФА]] | 79 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} | 79 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} | 76 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} | 68 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} | 67 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} | 52 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} | 47 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} | 40 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 3 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] | 118 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}} | 81 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КАФ]] | 140 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} | 108 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНКАКАФ]] | 52 |- | style="text-align:left" | <s>{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Club Leon}}</s> <ref name="leon"/> | 47 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНМЕБОЛ]] | 71 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} | 37 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 3 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] | 49 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} | 43 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КАФ]] | 100 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} | 98 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНКАКАФ]] | 34 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} | 28 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} | style="font-size:85%" | [[ОФК]] | 66 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} | style="font-size:85%" | [[Фудбалска федерација на САД|Фед. домаќин]] | {{N/a}} |} </div> === Групи === {| | align="left" | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група А|Група А]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |А1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} |- |А2 | style="text-align:left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} |- |А3 | style="text-align:left" |{{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} |- |А4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} |} | align="left" | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Б|Група Б]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Б1 | style="text-align:left" |{{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} |- |Б2 | style="text-align:left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} |- |Б3 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} |- |Б4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Ц|Група Ц]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Ц1 | style="text-align:left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} |- |Ц2 | style="text-align:left" |{{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} |- |Ц3 | style="text-align:left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} |- |Ц4 | style="text-align:left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Д|Група Д]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Д1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} |- |Д2 | style="text-align:left" |{{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance Tunis}} |- |Д3 | style="text-align:left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} |- |Д4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Los Angeles FC}}<ref name="leon"/> |} |- | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Е|Група Е]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Е1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} |- |Е2 | style="text-align:left" |{{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} |- |Е3 | style="text-align:left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} |- |Е4 | style="text-align:left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Ф|Група Ф]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Ф1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} |- |Ф2 | style="text-align:left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} |- |Ф3 | style="text-align:left" |{{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}}} |- |Ф4 | style="text-align:left" |{{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Г|Група Г]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Г1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} |- |Г2 | style="text-align:left" |{{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} |- |Г3 | style="text-align:left" |{{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} |- |Г4 | style="text-align:left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Х|Група Х]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Х1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} |- |Х2 | style="text-align:left" |{{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} |- |Х3 | style="text-align:left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} |- |Х4 | style="text-align:left" |{{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} |} |} {{Clear}} ==Стадиони== На 28 септември 2024 година биле објавени сите 12 стадиони кој ќе бидат домаќини на турнирот.<ref>{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/guida-stadi-mondiale-per-club-2025?intcmp=%28p_fifacom%29_%28d_%29_%28c_webheader-mcf-2025%29_%28sc_venues%29_%28ssc_%29_%28sssc_%29_%28l_it%29_%28da_29092024%29|title=Gli stadi della Coppa del Mondo per club FIFA 2025|website=FIFA|language=it|access-date=29 септември 2024}}</ref> Првиот натпревар со кој бил отворен турнирот се одиграл на 14 јуни 2025 година на стадионот [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]] во [[Мајами]], додека финалето се одиграло на 13 јули 2025 година на стадионот [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]] во [[Њујорк]].<ref name="intermiami">{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/inter-miami-mondiale-per-club|title=L'Inter Miami parteciperà alla FIFA Club World Cup 2025|date=20 октомври 2024|access-date=20 октомври 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/12-stadi-mondiale-per-club-fifa|title=FIFA Club World Cup 2025™: il Presidente Infantino annuncia gli stadi ospitanti|website=FIFA|language=it|access-date=29 септември 2024}}</ref> {| class="wikitable" style="width: 100%; text-align:center" |+ |- ! colspan=2 rowspan="4" style="width: 40%" |<div align="center"> {{Location map+|USA|float=none|width=450|places= {{Location map~|USA|lat=34.05223|long=-118.24368|label='''[[Лос Анџелес]]'''}} {{Location map~|USA|lat=40.716667|long=-74|position=right|label='''[[Њујорк]]'''}} {{Location map~|USA|lat=35.219|long=-80.848|position=top|label='''[[Шарлот]]'''}} {{Location map~|USA|lat=39.096|long=-84.518|position=left|label='''[[Синсинати]]'''}} {{Location map~|USA|lat=38.89|long=-77.08|position=right|label='''[[Вашингтон]]'''}} {{Location map~|USA|lat=33.755|long=-84.39|label='''[[Атланта]]'''}} {{Location map~|USA|lat=39.998056|long=-75.144722|label='''[[Филаделфија]]'''}} {{Location map~|USA|lat=28.527|long=-81.365|position=top|label='''[[Орландо (Флорида)|Орландо]]'''}} {{Location map~|USA|lat=36.164|long=-86.781|position=left|label='''[[Нешвил]]'''}} {{Location map~|USA|lat=47.60621|long=-122.33207|position=bottom|label='''[[Сиетл]]'''}} {{Location map~|USA|lat=25.787778|long=-80.224167|position=bottom|label='''[[Мајами]]'''}} }}</div> !style="width: 20%" |[[Лос Анџелес]] !style="width: 20%" |[[Њујорк]] !style="width: 20%" |[[Нешвил]] |- |[[Роуз Боул]]<br/><small>([[Пасадена (Калифорнија)|Пасадена]], [[Калифорнија]])</small> |[[Стадион МетЛајф|МетЛајф]]<br/><small>([[Ист Ратерфорд]], [[Њу Џерзи]])</small> |[[Џодис Парк]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:88500}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:82500}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:30000}}''' |- |[[File:2018.06.17_Over_the_Rose_Bowl,_Pasadena,_CA_USA_0039_(42855669451)_(cropped).jpg|200px]] |[[File:Metlife stadium (Aerial view).jpg|200px]] |[[File:GEODIS_Park.jpg|200px]] |- ![[Шарлот]] ![[Атланта]] ![[Филаделфија]] ![[Сиетл]] ![[Синсинати]] |- |[[Стадион Бенк оф Америка|Бенк оф Америка]] |[[Стадион Мерцедес Бенц|Мерцедес-Бенц]] |[[Линколн Фајненшел Филд]] |[[Лумен Филд]] |[[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:75000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:75000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:69000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:69000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:26000}}''' |- |[[File:BofAStadium2015.JPG|200px]] |[[File:Mercedes Benz Stadium time lapse capture 2017-08-13.jpg|200px]] |[[File:Philly_(45).JPG|200px]] |[[File:Qwest Field North.jpg|200px]] |[[File:Tql-stadium_world-cup-qualifier_usmnt-v-mexico_11-12-2021_1903.jpg|200px]] |- !colspan=2|[[Орландо (Флорида)|Орландо]] ![[Мајами]] ![[Вашингтон]] |- |[[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]] |[[Стадион Орландо Сити]] |[[Стадион Хард Рок]]<br/><small>([[Мајами Гарденс]], [[Флорида]])</small> |[[Ауди Филд]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:65000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:25000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:65000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:20000}}''' |- |[[File:Citrus_Bowl_Orlando_City.jpg|200px]] |[[File:Open_House_Event_(32264010504).jpg|200px]] |[[File:Hard Rock Stadium 2017 2.jpg|200px]] |[[File:Audi_Field_(45116253932).jpg|200px]] |} == Бараж == Првично {{Fb team (N) Club Leon}} се квалификувал за турнирот како победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], но на 21 март 2025 година биле исклучени од ФИФА поради кршење на правилата за повеќекратна сопственост, бидејќи го делат сопствеништвото со {{Fb team (N) Pachuca}}.<ref>{{cite web |date=21 март 2025 |title=FIFA Appeal Committee decision on CF Pachuca and Club León |url=https://inside.fifa.com/legal/judicial-bodies/media-releases/fifa-appeal-committee-decision-on-cf-pachuca-and-club-leon |language=en }}</ref> На 6 мај, [[Суд за спортска арбитража|Судот за спортска арбитража]] (CAS) ја отфрлил жалбата на Леон, Пачука и {{Fb team (N) Alajuelense}}, кои првично го поднеле случајот до ФИФА. ФИФА потоа го потврдила исклучувањето на Леон и одредила да се одигра бараж натпревар помеѓу {{Fb team (N) Los Angeles FC}}, финалист на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], и {{Fb team (N) Club America}}, најдобро рангираниот клуб на ранг-листата на КОНКАКАФ по крајот на 2024 година.<ref>{{cite web |date=6 мај 2025 |title=FIFA takes decision on last FIFA Club World Cup 2025 participating team |url=https://inside.fifa.com/organisation/media-releases/decision-on-last-fifa-club-world-cup-2025-participating-team |language=en }}</ref> {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|5|31|df=y}} |време = 19:30 |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = 2-1 |екипа2 = {{Fb team Club America}} |голови1 = *[[Игор Жезус (фудбалер 2003)|Игор Жезус]] {{goal|89}} *[[Денис Буанга|Буанга]] {{goal|115}} |голови2 = *{{goal|64|пен.}} [[Брајан Родригес|Родригес]] |aet = yes |стадион = [[Стадион Бенк оф Калифорнија|Бенк оф Калифорнија]] |гледачи = 20.714 |судија = {{flagsport|BRA}} [[Вилтон Сампајо]] |извештај = https://www.fifa.com/it/match-centre/match/2y0bs9z3jy1tvxkbgey8ac9p0/a43ylo3ozw62lw2qcnv3hlqfo/3j68z030kvc12z7lap9izaf4k/586ww6p8yj540g0ppkc5n0hzo?date=2025-06-01 }} ==Фаза по групи== ===Група А=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 20:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al Ahly SC}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Inter Miami}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = 60.927<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10536/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Al Ahly FC v. Inter Miami CF |publisher=[[FIFA]] |date=June 14, 2025 |access-date=June 14, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|AUS}} [[Алиреза Фагани]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019152 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Palmeiras}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Porto}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = 46.275<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10533/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Palmeiras v. FC Porto |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|HON}} [[Саид Мартинес]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019149 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Palmeiras}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al Ahly SC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019148 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter Miami}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Porto}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Мерцедес Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019151 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter Miami}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Palmeiras}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019153 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Porto}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al Ahly SC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019150 }} ---- ===Група Б=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Paris Saint-Germain}} |резултат = 4&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Atletico Madrid}} |голови1 = *[[Фабијан Руис|Фабијан]] {{goal|19}} *[[Витиња (фудбалер февруари 2000)|Витиња]] {{goal|45+1}} *[[Сени Мајулу|Мајулу]] {{goal|87}} *[[Ли Канг Ин]] {{goal|90+7|пен.}} |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = 80.619<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10539/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Paris Saint-Germain v. Atlético de Madrid |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ROU}} [[Иштван Ковач (фудбалски судија)|Иштван Ковач]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019155 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 19:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Botafogo}} |резултат = 2&ndash;1 |екипа2 = {{Fb team Seattle Sounders FC}} |голови1 = *[[Жаир Куња|Куња]] {{goal|28}} *[[Игор Жезус (фудбалер 2001)|Игор Жезус]] {{goal|44}} |голови2 = *{{goal|75}} [[Кристијан Ролдан|К. Ролдан]] |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = 30.151<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10541/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Botafogo v. Seattle Sounders FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SWE}} [[Глен Ниберг]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019157 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Seattle Sounders FC}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Atletico Madrid}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019158 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Paris Saint-Germain}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Botafogo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019156 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Seattle Sounders FC}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Paris Saint-Germain}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019159 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Atletico Madrid}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Botafogo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019154 }} ---- ===Група Ц=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Bayern Munchen}} |резултат = 10&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Auckland City}} |голови1 = *[[Кингсли Коман|Коман]] {{goal|{{0}}6}}, {{goal|21}} *[[Саша Бој|Бој]] {{goal|18}} *[[Мајкл Олисе|Олисе]] {{goal|20}}, {{goal|45+3}} *[[Томас Милер|Милер]] {{goal|45}}, {{goal|89}} *[[Џамал Мусиала|Мусиала]] {{goal|67}}, {{goal|73|пен.}}, {{goal|84}} |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = 21.152<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10545/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: FC Bayern München v. Auckland City FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SEN}} Иса Си |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019161 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Boca Juniors}} |резултат = 2&ndash;2 |екипа2 = {{Fb team Benfica}} |голови1 = *[[Мигел Мерентиел|Мерентиел]] {{goal|21}} *[[Родриго Батаља|Батаља]] {{goal|27}} |голови2 = *{{goal|45+3|пен.}} [[Анхел Ди Марија|Ди Марија]] *{{goal|84}} [[Николас Отаменди|Отаменди]] |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = 55.574<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10546/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: CA Boca Juniors v. SL Benfica |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 16, 2025 |access-date=June 16, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|MEX}} [[Сесар Артуро Рамос|Сесар Рамос]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019162 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Benfica}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Auckland City}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Орландо Сити]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019165 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Bayern Munchen}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Boca Juniors}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019163 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 14:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Auckland City}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Boca Juniors}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019164 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Benfica}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Bayern Munchen}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Бенк оф Америка|Бенк оф Америка]], [[Шарлот]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019160 }} ---- ===Група Д=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance Tunis}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Los Angeles FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Chelsea}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Los Angeles FC}} |голови1 = *[[Педро Нето|Нето]] {{goal|34}} *[[Енцо Фернандес|Фернандес]] {{goal|79}} |голови2 = |стадион = [[Стадион Мерцедес-Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = 22.137<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10550/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Chelsea FC v. LAFC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 16, 2025 |access-date=June 16, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|VEN}} [[Хесус Валенсуела]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019166 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Flamengo}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Esperance Tunis}} |голови1 = *[[Хорхијан де Араскаета|Де Араскаета]] {{goal|17}} *[[Луис Араужо (фудбалер)|Араужо]] {{goal|70}} |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = 25.797<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10553/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Flamengo v. Espérance de Tunisie |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 16, 2025 |access-date=June 16, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|NED}} [[Дани Макели]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019169 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 14:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Flamengo}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Chelsea}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019170 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Esperance Tunis}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019167 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Flamengo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019168 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Esperance Tunis}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Chelsea}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019171 }} ---- ===Група Е=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team River Plate}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019177 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Monterrey}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Inter}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019174 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019175 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team River Plate}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Monterrey}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019173 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team River Plate}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019176 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Urawa Red Diamonds}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Monterrey}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019172 }} ---- ===Група Ф=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Fluminense}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Borussia Dortmund}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019178 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Ulsan HD}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Mamelodi Sundowns}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Орландо Сити]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019183 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Mamelodi Sundowns}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Borussia Dortmund}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019181 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Fluminense}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Ulsan HD}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019179 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Borussia Dortmund}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Ulsan HD}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019180 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Mamelodi Sundowns}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Fluminense}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019182 }} ---- ===Група Г=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Manchester City}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Wydad Casablanca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019187 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al Ain FC}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Juventus}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019188 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Juventus}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Wydad Casablanca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019186 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Manchester City}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Al Ain FC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Мерцедес-Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019184 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Juventus}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Manchester City}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019185 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Wydad Casablanca}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Al Ain FC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019189 }} ---- ===Група Х=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Real Madrid}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Al-Hilal}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019192 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Pachuca}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Salzburg}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019191 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Real Madrid}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Pachuca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Бенк оф Америка]], [[Шарлот]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019190 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Salzburg}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Al-Hilal}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019195 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 20:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al-Hilal}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Pachuca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019193 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Salzburg}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Real Madrid}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019194 }} ---- == Нокаут фаза == ==== Резултати ==== {{Осмина-финале |style=white-space:nowrap|widescore=yes|bold_winner=high|3rdplace=no |RD1-seed1 = 1A |RD1-team1 = |RD1-score1 = |RD1-seed2 = 2B |RD1-team2 = |RD1-score2 = |RD1-seed3 = 1C |RD1-team3 = |RD1-score3 = |RD1-seed4 = 2D |RD1-team4 = |RD1-score4 = |RD1-seed5 = 1E |RD1-team5 = |RD1-score5 = |RD1-seed6 = 2F |RD1-team6 = |RD1-score6 = |RD1-seed7 = 1G |RD1-team7 = |RD1-score7 = |RD1-seed8 = 2H |RD1-team8 = |RD1-score8 = |RD1-seed9 = 1B |RD1-team9 = |RD1-score9 = |RD1-seed10 = 2A |RD1-team10 = |RD1-score10 = |RD1-seed11 = 1D |RD1-team11 = |RD1-score11 = |RD1-seed12 = 2C |RD1-team12 = |RD1-score12 = |RD1-seed13 = 1F |RD1-team13 = |RD1-score13 = |RD1-seed14 = 2E |RD1-team14 = |RD1-score14 = |RD1-seed15 = 1H |RD1-team15 = |RD1-score15 = |RD1-seed16 = 2G |RD1-team16 = |RD1-score16 = |RD2-team1 = |RD2-score1 = |RD2-team2 = |RD2-score2 = |RD2-team3 = |RD2-score3 = |RD2-team4 = |RD2-score4 = |RD2-team5 = |RD2-score5 = |RD2-team6 = |RD2-score6 = |RD2-team7 = |RD2-score7 = |RD2-team8 = |RD2-score8 = |RD3-team1 = |RD3-score1 = |RD3-team2 = |RD3-score2 = |RD3-team3 = |RD3-score3 = |RD3-team4 = |RD3-score4 = |RD4-team1 = |RD4-score1 = |RD4-team2 = |RD4-score2 = |RD4-team3 = |RD4-score3 = |RD4-team4 = |RD4-score4 = }} ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== {{commons category}} * {{Official website|https://www.fifa.com/en/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025}} * [https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup Рангирање на клубовите по конфедерации] – ФИФА [[Категорија:Светско клупско првенство во фудбал 2025]] [[Категорија:Изданија на Светското клупско првенство во фудбал|2025]] 5u07igj85hekmgaoiaqdx5wajkgioco 5381234 5381224 2025-06-17T18:02:43Z Carshalton 30527 /* Група Ф */ 5381234 wikitext text/x-wiki {{Infobox football tournament season | title = Светско клупско првенство 2025 | other_titles = {{ubl|FIFA Club World Cup 2025|Coupe du Monde des Clubs de la FIFA 2025|Mundial de Clubes FIFA 2025|}} | logo = 2025 FIFA Club World Cup.svg | logosize = 150px | caption = | sport = Фудбал | competition = Светско клупско првенство во фудбал{{!}}Светско клупско првенство | organization = [[ФИФА]] | host = {{USA}} | edition = 21-во <small>(1-во новиот формат)</small> | date_start = 14 јуни | date_end = 13 јули 2025 | host_country = {{flagsport|USA}} [[САД]] | num_teams = 32 <small>(од 6 конфедерации)</small> | venues = 12 | cities = 11 | website = | champions = | count = | finalist = | continentalcup1 = | continentalcup1 qualifiers = | matches played = | goals = | attendance = | top scorer = | player = | prevseason = [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]] | nextseason = [[Светско клупско првенство во фудбал 2029|2029]] | extra information = | updated = }} '''Светско клупско првенство во фудбал 2025'''<ref>{{Cite web |last=Media Release |title=AB InBev named Official Beer Partner of FIFA Club World Cup 25 |url=https://inside.fifa.com/organisation/commercial/media-releases/ab-inbev-named-official-beer-partner-of-fifa-club-world-cup-25 |website=FIFA}}</ref><ref>{{Cite web |title=FIFA Club World Cup 25 Pro Ball |url=https://www.adidas.com/us/fifa-club-world-cup-25-pro-ball/JE8770.html |website=Adidas Oficial Store |access-date=February 25, 2025 |archive-date=February 27, 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250227115839/https://www.adidas.com/us/fifa-club-world-cup-25-pro-ball/JE8770.html |url-status=live }}</ref> било 21-вото издание, прво во новиот формат, на [[Светско клупско првенство во фудбал|Светското клупско првенство]] во [[Фудбал|фудбал]], натпреварување организирано од [[ФИФА]] за машки фудбалски клубови.<ref name="torneo 2025"/> Турнирот се одржал во [[САД]]<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup|title=FIFA Council appoints United States as host of new and expanded FIFA Club World Cup|date=23 јуни 2023|access-date=23 јуни 2023|language=en}}</ref> од 14 до 13 јули 2025 година.<ref name="formula">{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-confirms-key-details-for-fifa-club-world-cup-2025-tm|title=FIFA Council confirms key details for FIFA Club World Cup 2025|date=17 декември 2023|access-date=17 декември 2023|language=en}}</ref> Ова издание воедно било прво во новиот формат во кој учествувале 32 екипи, вклучувајќи ги и актуелните шампиони на главните конфедерациски натпреварувања од претходните четири години.<ref name="torneo 2025">{{cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/mundial-de-clubes/usa-2025/articles/mondiale-per-club-fifa-25-tutto-quello-che-bisogna-sapere|title=FIFA Club World Cup 2025™: tutto quello che c'è da sapere|date=11 март 2024|access-date=13 март 2024|language=it}}</ref><ref name="Guardian">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025|title=Gianni Infantino announces 32-team men's Club World Cup in 2025|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-world-cup-2022-tm-praised-for-its-unique-cohesive-power|title=FIFA World Cup 2022™ praised for its "unique cohesive power"|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> Проширувањето на турнирот било најавено во март [[2019]], а првото издание во новиот формат од 24 екипи требало да се одржи во 2021 година во [[Кина]], пред да биде откажано поради [[Пандемија на КОВИД-19|пандемијата на КОВИД-19]].<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025|title=FIFA to launch new Club World Cup format with 32 teams in 2025|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> ФИФА ги одобрила критериумите за распределба на местата на секоја конфедерација во февруари 2023 и објавила дека организаторството на турнирот го доделила на САД, четири месеци подоцна. Како резултат на проширувањето на натпреварувањето, бил создаден [[ФИФА Интерконтинентален куп|ФИФА Интерконтиненталниот куп]], годишен турнир на кој учествуваат шестте актуелни шампиони на главните конфедерациски натпреварувања. Одлуката на ФИФА да го зголеми бројот на екипите на 32, била критикувана од [[FIFPro]] и [[World Leagues Forum]] поради влијанието што може да го има врз здравјето на играчите и згустениот календар.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/64001866|title=Club World Cup: Fifa to stage 32-team tournament from June 2025 - president Gianni Infantino|language=en|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023}}</ref> ==Создавање и формат== [[File:FIFA Club World cup trophy.jpg|thumb|Новиот трофеј на Светското клупско првенство на ФИФА изложен на стадионот [[Стадион Хамади Агреби|Хамади Агреби]] во [[Тунис]].]] Откако се вратило во 2005 година по подолга пауза, [[Светско клупско првенство во фудбал|Светското клупско првенство]] се одржувало секоја година во декември и било ограничено на победниците на главните конфедерациски натпреварувања.<ref>{{cite web |last=Lowy |first=Zach |date=January 30, 2023 |title=Soccer 101: FIFA Club World Cup |url=https://www.stlcitysc.com/news/soccer-101-fifa-club-world-cup |publisher=[[St. Louis City SC]] |accessdate=June 23, 2023 |archive-date=January 23, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240123182837/https://www.stlcitysc.com/news/soccer-101-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> Уште кон крајот на 2016 година, [[Претседател на ФИФА|Претседателот на ФИФА]], ​​[[Џани Инфантино]], предложил проширување на Светското клупско првенство на 32 екипи почнувајќи од 2019 година и презакажување за периодот јуни/јули за да биде поизбалансирано и попривлечно за радиодифузерите и спонзорите.<ref>{{cite news |date=November 18, 2016 |title=FIFA boss suggests 32-team Club World Cup in 2019 |url=http://www.cbc.ca/sports/soccer/fifa-infantino-32-team-club-world-cup-2019-1.3857019 |agency=[[Associated Press]] |publisher=[[CBC Sports]] |access-date=December 14, 2017 |archive-date=October 15, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231015220919/https://www.cbc.ca/sports/soccer/fifa-infantino-32-team-club-world-cup-2019-1.3857019 |url-status=live }}</ref> Кон крајот на 2017 година, ФИФА дискутирала за предлозите за проширување на натпреварувањето на 24 екипи и тоа да се игра на секои четири години почнувајќи од 2021 година, заменувајќи го [[ФИФА Куп на конфедерации|ФИФА Купот на конфедерации]].<ref>{{cite news |title=FIFA considering 24-team Club World Cup to be played in summer |url=http://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/3251358/fifa-considering-24-team-club-world-cup-to-be-played-in-summer |access-date=December 14, 2017 |agency=[[Associated Press]] |publisher=[[ESPN]] |date=October 31, 2017 |archive-date=February 27, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230227150603/http://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/3251358/fifa-considering-24-team-club-world-cup-to-be-played-in-summer |url-status=live }}</ref> Проширениот формат и распоредот на Светското клупско првенство, кое требало да се игра во јуни и јули 2021 година, биле потврдени на состанокот на Советот на ФИФА ​​во март 2019 година во [[Мајами]].<ref name="revamp">{{cite news |date=March 15, 2019 |title=FIFA Council votes for the introduction of a revamped FIFA Club World Cup |url=https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-votes-for-the-introduction-of-a-revamped-fifa-club-world-cup |publisher=FIFA |access-date=March 15, 2019 |archive-date=July 16, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190716174909/https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-votes-for-the-introduction-of-a-revamped-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref><ref name="BBC-Boycott">{{cite news |url=https://www.bbc.com/sport/football/47586593 |title=Fifa Club World Cup: Revised tournament approved despite top European clubs saying they will boycott |website=[[BBC Sport]] |publisher=[[British Broadcasting Corporation]] |date=March 15, 2019 |access-date=March 16, 2019 |archive-date=March 15, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190315220219/https://www.bbc.com/sport/football/47586593 |url-status=live }}</ref> [[Кина]] била назначена за домаќин во октомври 2019 година,<ref>{{cite news |url=https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-unanimously-appoints-china-pr-as-hosts-of-new-club-world-cup-in-202 |title=FIFA Council unanimously appoints China PR as hosts of new Club World Cup in 2021 |publisher=FIFA |date=October 24, 2019 |access-date=October 24, 2019 |archive-date=October 24, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191024050039/https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-unanimously-appoints-china-pr-as-hosts-of-new-club-world-cup-in-202 |url-status=live }}</ref> но турнирот во 2021 година бил откажан поради [[Пандемија на КОВИД-19|пандемијата на КОВИД-19]].<ref name="Guardian2">{{cite news |last=Ames |first=Doha |date=December 16, 2022 |title=Gianni Infantino announces 32-team men's Club World Cup in 2025 |url=https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025 |work=[[The Guardian]] |accessdate=December 16, 2022 |archive-date=May 3, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230503084158/https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025 |url-status=live }}</ref><ref name="newformat">{{cite news |last1=Olley |first1=James |title=FIFA to launch new Club World Cup format with 32 teams in 2025 |url=https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025 |access-date=December 16, 2022 |work=ESPN |date=December 16, 2022 |archive-date=February 2, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230202155244/https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025 |url-status=live }}</ref> На 23 јуни 2023 година, ФИФА потврдила дека САД ќе биде домаќин на турнирот во 2025 година, како претходник на [[Светско првенство во фудбал 2026|Светското првенство 2026]].<ref name= "USA 2025">{{cite web |url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup |title=FIFA Council appoints United States as host of new and expanded FIFA Club World Cup |publisher=[[FIFA]] |date=June 23, 2023 |access-date=June 23, 2023 |archive-date=September 16, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230916133153/https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> Учесниците (32 екипи) ќе бидат поделени во осум групи од по четири екипи, при што првите две екипи од секоја група ќе се квалификуваат во нокаут-фазата.<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/fifaplus/en/articles/fifa-club-world-cup-2025-dates-format-and-qualifiers|title=FIFA Club World Cup 2025: Dates, format and qualifiers|publisher=[[FIFA]]|access-date=June 25, 2023|archive-date=June 24, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230624213411/https://www.fifa.com/fifaplus/en/articles/fifa-club-world-cup-2025-dates-format-and-qualifiers|url-status=live}}</ref> Форматот ќе биде ист како оној што се користел на Светските првенства во периодот ​​помеѓу [[Светско првенство во фудбал 1998|1998]] и [[Светско првенство во фудбал 2022|2022]], со исклучок на натпреварот за третото место.<ref name="key details">{{Cite web |title=FIFA Council confirms key details for FIFA Club World Cup 2025 |url=https://www.fifa.com/fifaplus/en/tournaments/mens/fifa-club-world-cup/articles/fifa-council-confirms-key-details-club-world-cup-2025 |access-date=March 16, 2024 |website=www.fifa.com |archive-date=December 17, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231217154938/https://www.fifa.com/fifaplus/en/tournaments/mens/fifa-club-world-cup/articles/fifa-council-confirms-key-details-club-world-cup-2025 |url-status=live }}</ref> Во јануари 2024 година, било објавено дека турнирот главно ќе се одржи на [[Источен брег на САД|Источниот брег]] за да биде поблиску до европските емитувачи и гледачи, а воедно да се избегнат конфликти со [[КОНКАКАФ Голд куп 2025|КОНКАКАФ Голд купот 2025]], кој, исто така, се одржувал првенствено во САД приближно во исто време, но главно во [[Запад (САД)|Западниот дел на земјата]].<ref>{{Cite news |last=Sheldon |first=Felipe Cardenas and Dan |title=Club World Cup set for U.S. east coast, Gold Cup on west |url=https://theathletic.com/5208543/2024/01/18/club-world-cup-2025-us-gold-cup-location/ |access-date=February 21, 2024 |website=The Athletic |language=en}}</ref> ==Распределба на места== На 14 февруари 2023 година, Советот на ФИФА ​​го одобрил распределувањето на местата за изданието во 2025 година врз основа на низа објективни критериуми. [[УЕФА]] обезбедила најмногу места, со дванаесет, додека [[КОНМЕБОЛ]] била втора, со шест. [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]], [[КАФ]] и [[КОНКАКАФ]] имаат по четири места, додека [[Фудбалска конфедерација на Океанија|ОФК]] и федерацијата на земјата домаќин имаат по едно место.<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-highlights-record-breaking-revenue-in-football|title=FIFA Council highlights record breaking revenue in football|date=14 февруари 2023|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> На 14 март 2023 година, Советот на ФИФА ги одобрил клучните принципи за влегување на турнирот.<ref name="access list">{{cite web |url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-approves-international-match-calendars |title=FIFA Council approves international match calendars |publisher=[[FIFA]] |date=March 14, 2023 |access-date=March 14, 2023 |archive-date=March 14, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230314155521/https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-approves-international-match-calendars |url-status=live }}</ref> Принципите се следниве, земајќи ги предвид натпреварите завршени во текот на четиригодишен период од 2021 до 2024 година:<ref name="rankings">{{Cite web |title=FIFA Club World Cup 2025™ Confederations ranking |url=https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup |access-date=June 13, 2024 |publisher=[[FIFA]] |language=en |archive-date=June 21, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240621032232/https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> * КОНМЕБОЛ и УЕФА (повеќе од четири места): право на учество за победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година, а дополнителните тимови ќе бидат одредени според рангирањето на клубовите во текот на четиригодишниот период. * АФК, КАФ и КОНКАКАФ (по четири места): право на учество за победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година.<ref>Бидејќи [[АФК Лига на шампиони|АФК Лигата на шампиони]] повеќе не се игра во текот на една календарска година од изданието 2023-2024, само три изданија се завршени во периодот 2021-2024. Поради оваа причина, дополнителното место му било доделено на најдобриот тим што ги исполнува условите од четиригодишното рангирање на АФК.</ref> * ОФК (едно место): право на учество за клубот со највисок ранг меѓу победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година.<ref name="OFC"/> * Федерацијата на земјата домаќин (едно место): право на учество за еден клуб од [[МЛС]].<ref>Во октомври 2024 година, ФИФА одлучила да го додели местото на клубот победник на [[MLS Supporters' Shield|Supporters' Shield]] трофејот за 2024 година.</ref> Доколку еден клуб освои две или повеќе изданија од главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024, дополнителните екипи ќе бидат одредени според рангирањето на клубовите во текот на четиригодишниот период. Понатаму, било применето ограничување од по два клуба од иста федерација, не сметајќи ги клубовите шампиони на главното клупско натпреварување на нивната конфедерација. Механизмите за пресметување на четиригодишното рангирање на клубовите во рамките на секоја конфедерација биле базирани на учинокот на екипите во нивните соодветни континентални турнири во текот на сезоните завршени помеѓу 2021 и 2024 година.<ref name="access list"/> За сите конфедерации освен УЕФА, користениот систем за рангирање бил следниот: * 3 бода за секоја победа; * 1 бод за секој натпревар одигран нерешено; * 3 бода за секој пласман од рундата во следната фаза од натпреварувањето. Во случајот на УЕФА, со оглед на постоењето на [[УЕФА коефициент|коефициент]], било одлучено, како исклучок, да се користи гореспоменатото рангирање за класификација на европските клубови (дури и ако усвоеното рангирање го зема предвид четиригодишниот период, а не претходниот петгодишен период и се однесува само на резултатите добиени во УЕФА Лигата на шампионите). == Екипи учесници == {{Col-begin}} {{col-2}} {{Location map+|Свет|width=600|float=center|caption=Локации на неевропските екипи кои учествувале на '''Светското клупско првенство 2025'''.|places= <!--AFC--> {{Location map~|Свет|lat=24.788598|long=46.839195|label_size=80|label={{Fb team (N) Al-Hilal}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=35.903111|long=139.717601|label_size=80|label={{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}}|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=35.53528|long=129.25944|label_size=80|label={{Fb team (N) Ulsan HD}}|position=left}} {{Location map~|Свет|lat=24.2446219|long=55.7142463|label_size=80|label={{Fb team (N) Al Ain FC}}|position=right}} <!--CAF--> {{Location map~|Свет|lat=30.069114|long=31.312333|label_size=80|label={{Fb team (N) Al Ahly}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=33.582859|long=-7.646818|label_size=80|label={{Fb team (N) Wydad Casablanca}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=36.7479797|long=10.2726928|label_size=80|label={{Fb team (N) Esperance Tunis}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=-25.753333|long=28.2227788|label_size=80|label={{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}}|position=right}} <!--CONCACAF--> {{Location map~|Свет|lat=25.669|long=-100.244|label_size=80|label={{Fb team (N) Monterrey}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=47.595157|long=-122.331641|label_size=80|label={{Fb team (N) Seattle Sounders FC}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=20.105186|long=-98.7563288|label_size=80|label={{Fb team (N) Pachuca}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=25.787778|long=-80.224167|label_size=80|label={{Fb team (N) Inter Miami}}|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=34.313|long=-118.285|label_size=80|label=[[ФК&nbsp;Лос&nbsp;Анџелес]]|position=left}} <!--CONMEBOL--> {{Location map~|Свет|lat=-23.600008|long=-46.500002|label_size=80|label={{Fb team (N) Palmeiras}}|position=left}} {{Location map~|Свет|lat=-34.545278|long=-58.449722|label_size=80|label='''{{Безпрелом|Буенос&nbsp;Аирес}}'''|mark=Black pog.svg|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=-22.912147|long=-43.230187|label_size=80|label='''{{Безпрелом|Рио де Жанеиро}}'''|position=top|mark=Black pog.svg}} <!--OFC--> {{Location map~|Свет|lat=-36.8484597|long=174.7633315|label_size=80|label={{Fb team (N) Auckland City}}|position=left}} {{Location map~|Свет|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=-10|long=-160|label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Буенос&nbsp;Аирес'''}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Boca Juniors}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) River Plate}}}}</span>|position=right}} {{Location map~|Свет|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=-35 |long=-160|label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Рио&nbsp;де&nbsp;Жанеиро'''}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Botafogo}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Flamengo}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Fluminense}}}}</span>|position=right}} }} {{col-2}} {{Location map+|Европа|width=600|float=center|caption=Локации на европските екипи кои учествувале на '''Светското клупско првенство 2025'''.|places= <!--UEFA--> {{Location map~|Европа|lat=40.453058|long=-3.688337|label_size=80|label='''Мадрид'''|position=right|mark=Black pog.svg}} {{Location map~|Европа|lat=51.48167|long=-0.191111|label_size=80|label={{Fb team (N) Chelsea}}|position=left}} {{Location map~|Европа|lat=53.463056|long=-2.291389|label_size=80|label={{Fb team (N) Manchester City}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=48.135125|long=11.581918|label_size=80|label={{Fb team (N) Bayern Munchen}}|position=left}} {{Location map~|Европа|lat=51.49257|long=7.45184|label_size=80|label={{Fb team (N) Borussia Dortmund}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=45.4654219|long=9.1859243|label_size=80|label={{Fb team (N) Inter}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=45.073095|long=7.681223|label_size=80|label={{Fb team (N) Juventus}}|position=bottom}} {{Location map~|Европа|lat=48.856614|long=2.352222|label_size=80|label={{Fb team (N) PSG}}|position=top}} {{Location map~|Европа|lat=41.1579438|long=-8.6291053|label_size=80|label={{Fb team (N) Porto}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=38.7222524|long=-9.1393366|label_size=80|label={{Fb team (N) Benfica}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=47.816389|long=12.998333|label_size=80|label={{Fb team (N) Salzburg}}||position=right}} {{Location map~|Европа|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=60 |long=-20 |label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Мадрид'''}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}}&nbsp;[[ФК Атлетико Мадрид|Атлетико&nbsp;Мад.]]<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Real Madrid}}}}</span>|position=right}} }} {{col-end}} {| class="wikitable" |- !width=20%| Екипа !width=10%| Конфедерација !width=30%| Квалификација !width=10%| Дата на квалификување !width=20%| Претходни учества <br /><small>(победниците на претходните изданија се '''во болд''')</small> |- |{{flagsport|SAU}} {{Fb team Al-Hilal}} |rowspan=4| [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate>Учеството на клубот било потврдено на 14 март 2023 година со одобрување на принципите за учество. Потврдените клубови се (во загради е датумот на кој го освоиле натпреварувањето што ги квалификувало): {{Fb team (N) Al-Hilal}} (23 ноември 2021 година), {{Fb team (N) Al Ahly}} (17 јули 2021), {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} (30 мај 2022), {{Fb team (N) Monterrey}} (28 октомври 2021), {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} (4 мај 2022), {{Fb team (N) Palmeiras}} (27 ноември 2021), {{Fb team (N) Flamengo}} (29 октомври 2022), {{Fb team (N) Chelsea}} (29 мај 2021) и {{Fb team (N) Real Madrid}} (28 мај 2022).</ref> |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|JPN}} {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2022]] |6 мај 2023 |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|UAE}} {{Fb team Al-Ain FC}} |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2023-2024]] |25 мај 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]])</small> |- |{{flagsport|KOR}} {{Fb team Ulsan HD}} |1. рангиран клуб во АФК рангирањето |17 април 2024 |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]])</small> |- |{{flagsport|EGY}} {{Fb team Al Ahly SC}} |rowspan=4| [[КАФ]] |Победник на [[КАФ Лига на шампиони]] во [[КАФ Лига на шампиони 2020-2021|2020-2021]], [[КАФ Лига на шамиони 2022-2023|2022-2023]] и [[КАФ Лига на шампиони 2023-2024|2023-2024]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |10 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2005|2005]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2006|2006]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2008|2008]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|MAR}} {{Fb team Wydad Casablanca}} |Победник на [[КАФ Лига на шампиони 2021-2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|TUN}} {{Fb team Esperance Tunis}} |1. рангиран клуб во КАФ рангирањето |26 април 2024 |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]])</small> |- |{{flagsport|RSA}} {{Fb team Mamelodi Sundowns}} |2. рангиран клуб во КАФ рангирањето |26 април 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]])</small> |- |{{flagsport|MEX}} {{Fb team Monterrey}} |rowspan=4|[[КОНКАКАФ]] |Победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |6 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]])</small> |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Seattle Sounders FC}} |Победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Los Angeles FC}}<ref name="leon">Првично {{Fb team (N) Club Leon}} се квалификувал за турнирот како победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], но на 21 март 2025 година биле исклучени од ФИФА поради кршење на правилата за повеќекратна сопственост, бидејќи го делат сопствеништвото со {{Fb team (N) Pachuca}}. Заменскиот тим бил одреден со бараж натпревар помеѓу {{Fb team (N) Los Angeles FC}} и {{Fb team (N) Club America}}, во кој победил американскиот клуб.</ref><ref>{{Cite web|url=https://inside.fifa.com/legal/judicial-bodies/media-releases/fifa-appeal-committee-decision-on-cf-pachuca-and-club-leon|title=FIFA Appeal Committee decision on CF Pachuca and Club León|website=inside.fifa.com|lingua=en|date=21 март 2025|access-date=21 март 2025}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.gazzetta.it/calcio/coppa-mondo-club/21-03-2025/mondiale-per-club-la-fifa-esclude-il-leon.shtml|title=C'è un caso al Mondiale per club. La Fifa esclude il Leòn per le regole sulle multiproprietà|publisher=La Gazzetta dello Sport|date=21 март 2025|access-date=21 март 2025}}</ref> | Победник на [[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Бараж|Бараж]] | 31 мај 2025 | 1. учество |- |{{flagsport|MEX}} {{Fb team Pachuca}} |Победник на [[КОНКАКАФ Куп на шампиони 2024]] |1 јуни 2024 |5 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2008|2008]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2010|2010]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Palmeiras}} |rowspan=6|[[КОНМЕБОЛ]] |Победник на [[Копа Либертадорес 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Flamengo}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Fluminense}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2023]] |4 ноември 2023 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Botafogo}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2024]] |30 ноември 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ARG}} {{Fb team River Plate}} |1. рангиран клуб во КОНМЕБОЛ рангирањето |14 мај 2024 |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2015|2015]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]])</small> |- |{{flagsport|ARG}} {{Fb team Boca Juniors}} |2. рангиран клуб во КОНМЕБОЛ рангирањето |22 август 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]])</small> |- |{{flagsport|NZL}} {{Fb team Auckland City}} |[[Фудбалска конфедерација на Океанија|ОФК]] |1. рангиран клуб во ОФК меѓу победниците на [[ОФК Лига на шампиони|ОФК Лигата на шампионите]]<ref name="OFC">Бидејќи ОФК Лигата на шампионите во 2021 година била откажана, местото му било доделено на најдобриот тим на четиригодишната ранг-листа на ОФК меѓу оние што ја освоиле [[ОФК Лига на шампиони|ОФК Лигата на шампионите]] во периодот помеѓу 2022 и 2024 година.</ref> |17 декември 2023 |12 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2006|2006]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2009|2009]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2014|2014]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2015|2015]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|ENG}} {{Fb team Chelsea}} |rowspan=12|[[УЕФА]] |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони 2020-2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]]''')</small> |- |{{flagsport|ESP}} {{Fb team Real Madrid}} |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони|УЕФА Лигата на шампионите]] во [[УЕФА Лига на шампиони 2021-2022|2021-2022]] и [[УЕФА Лига на шампиони 2023-2024|2023-2024]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |7 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2000|2000]], '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2014|2014]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]]''')</small> |- |{{flagsport|ENG}} {{Fb team Manchester City}} |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони 2022-2023]] |10 јуни 2023 |2 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]]''')</small> |- |{{flagsport|GER}} {{Fb team Bayern Munchen}} |1. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name="rankingUEFA">На 17 декември 2023 година, ФИФА објавила дека за изданието во 2025 година, екипите квалификувани преку рангирањето на УЕФА ќе бидат избрани со користење на [[УЕФА кофициент]]от, земајќи ги предвид нивните резултати постигнати во УЕФА Лигата на шампионите во четиригодишниот период 2021-2024. Како резултат на тоа, потврдено е учеството на следните клубови: {{Fb team (N) Bayern Munchen}}, {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}}, {{Fb team (N) Inter}}, {{Fb team (N) Porto}} и {{Fb team (N) Benfica}}</ref> |3 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]]''')</small> |- |{{flagsport|FRA}} {{Fb team Paris Saint-Germain}} |2. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|ITA}} {{Fb team Inter}} |3. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |2 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2010|2010]]''')</small> |- |{{flagsport|POR}} {{Fb team Porto}} |4. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|POR}} {{Fb team Benfica}} |5. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|GER}} {{Fb team Borussia Dortmund}} |6. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |6 март 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ITA}} {{Fb team Juventus}} |7. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |12 март 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ESP}} {{Fb team Atletico Madrid}} |8. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |16 април 2024 |1. учество |- |{{flagsport|AUT}} {{Fb team Salzburg}} |9. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 април 2024 |1. учество |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Inter Miami}} |[[Фудбалска федерација на САД|Фед. на домаќинот]] |Победник на [[МЛС 2024#Завршна табела|MLS Supporters' Shield 2024]] |19 октомври 2024<ref name="intermiami"/> |1. учество |- |} ==Ждрепка== <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 1 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} | rowspan="4" style="font-size:85%" | [[УЕФА]] | 123 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} | 119 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} | 108 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} | 85 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} | rowspan="4" style="font-size:85%" | [[КОНМЕБОЛ]] | 141 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} | 140 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} | 103 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} | 97 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 2 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} | rowspan="8" style="font-size:85%" | [[УЕФА]] | 79 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} | 79 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} | 76 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} | 68 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} | 67 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} | 52 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} | 47 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} | 40 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 3 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] | 118 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}} | 81 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КАФ]] | 140 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} | 108 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНКАКАФ]] | 52 |- | style="text-align:left" | <s>{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Club Leon}}</s> <ref name="leon"/> | 47 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНМЕБОЛ]] | 71 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} | 37 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 3 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] | 49 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} | 43 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КАФ]] | 100 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} | 98 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНКАКАФ]] | 34 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} | 28 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} | style="font-size:85%" | [[ОФК]] | 66 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} | style="font-size:85%" | [[Фудбалска федерација на САД|Фед. домаќин]] | {{N/a}} |} </div> === Групи === {| | align="left" | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група А|Група А]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |А1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} |- |А2 | style="text-align:left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} |- |А3 | style="text-align:left" |{{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} |- |А4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} |} | align="left" | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Б|Група Б]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Б1 | style="text-align:left" |{{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} |- |Б2 | style="text-align:left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} |- |Б3 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} |- |Б4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Ц|Група Ц]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Ц1 | style="text-align:left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} |- |Ц2 | style="text-align:left" |{{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} |- |Ц3 | style="text-align:left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} |- |Ц4 | style="text-align:left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Д|Група Д]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Д1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} |- |Д2 | style="text-align:left" |{{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance Tunis}} |- |Д3 | style="text-align:left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} |- |Д4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Los Angeles FC}}<ref name="leon"/> |} |- | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Е|Група Е]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Е1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} |- |Е2 | style="text-align:left" |{{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} |- |Е3 | style="text-align:left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} |- |Е4 | style="text-align:left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Ф|Група Ф]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Ф1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} |- |Ф2 | style="text-align:left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} |- |Ф3 | style="text-align:left" |{{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}}} |- |Ф4 | style="text-align:left" |{{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Г|Група Г]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Г1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} |- |Г2 | style="text-align:left" |{{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} |- |Г3 | style="text-align:left" |{{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} |- |Г4 | style="text-align:left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Х|Група Х]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Х1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} |- |Х2 | style="text-align:left" |{{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} |- |Х3 | style="text-align:left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} |- |Х4 | style="text-align:left" |{{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} |} |} {{Clear}} ==Стадиони== На 28 септември 2024 година биле објавени сите 12 стадиони кој ќе бидат домаќини на турнирот.<ref>{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/guida-stadi-mondiale-per-club-2025?intcmp=%28p_fifacom%29_%28d_%29_%28c_webheader-mcf-2025%29_%28sc_venues%29_%28ssc_%29_%28sssc_%29_%28l_it%29_%28da_29092024%29|title=Gli stadi della Coppa del Mondo per club FIFA 2025|website=FIFA|language=it|access-date=29 септември 2024}}</ref> Првиот натпревар со кој бил отворен турнирот се одиграл на 14 јуни 2025 година на стадионот [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]] во [[Мајами]], додека финалето се одиграло на 13 јули 2025 година на стадионот [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]] во [[Њујорк]].<ref name="intermiami">{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/inter-miami-mondiale-per-club|title=L'Inter Miami parteciperà alla FIFA Club World Cup 2025|date=20 октомври 2024|access-date=20 октомври 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/12-stadi-mondiale-per-club-fifa|title=FIFA Club World Cup 2025™: il Presidente Infantino annuncia gli stadi ospitanti|website=FIFA|language=it|access-date=29 септември 2024}}</ref> {| class="wikitable" style="width: 100%; text-align:center" |+ |- ! colspan=2 rowspan="4" style="width: 40%" |<div align="center"> {{Location map+|USA|float=none|width=450|places= {{Location map~|USA|lat=34.05223|long=-118.24368|label='''[[Лос Анџелес]]'''}} {{Location map~|USA|lat=40.716667|long=-74|position=right|label='''[[Њујорк]]'''}} {{Location map~|USA|lat=35.219|long=-80.848|position=top|label='''[[Шарлот]]'''}} {{Location map~|USA|lat=39.096|long=-84.518|position=left|label='''[[Синсинати]]'''}} {{Location map~|USA|lat=38.89|long=-77.08|position=right|label='''[[Вашингтон]]'''}} {{Location map~|USA|lat=33.755|long=-84.39|label='''[[Атланта]]'''}} {{Location map~|USA|lat=39.998056|long=-75.144722|label='''[[Филаделфија]]'''}} {{Location map~|USA|lat=28.527|long=-81.365|position=top|label='''[[Орландо (Флорида)|Орландо]]'''}} {{Location map~|USA|lat=36.164|long=-86.781|position=left|label='''[[Нешвил]]'''}} {{Location map~|USA|lat=47.60621|long=-122.33207|position=bottom|label='''[[Сиетл]]'''}} {{Location map~|USA|lat=25.787778|long=-80.224167|position=bottom|label='''[[Мајами]]'''}} }}</div> !style="width: 20%" |[[Лос Анџелес]] !style="width: 20%" |[[Њујорк]] !style="width: 20%" |[[Нешвил]] |- |[[Роуз Боул]]<br/><small>([[Пасадена (Калифорнија)|Пасадена]], [[Калифорнија]])</small> |[[Стадион МетЛајф|МетЛајф]]<br/><small>([[Ист Ратерфорд]], [[Њу Џерзи]])</small> |[[Џодис Парк]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:88500}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:82500}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:30000}}''' |- |[[File:2018.06.17_Over_the_Rose_Bowl,_Pasadena,_CA_USA_0039_(42855669451)_(cropped).jpg|200px]] |[[File:Metlife stadium (Aerial view).jpg|200px]] |[[File:GEODIS_Park.jpg|200px]] |- ![[Шарлот]] ![[Атланта]] ![[Филаделфија]] ![[Сиетл]] ![[Синсинати]] |- |[[Стадион Бенк оф Америка|Бенк оф Америка]] |[[Стадион Мерцедес Бенц|Мерцедес-Бенц]] |[[Линколн Фајненшел Филд]] |[[Лумен Филд]] |[[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:75000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:75000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:69000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:69000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:26000}}''' |- |[[File:BofAStadium2015.JPG|200px]] |[[File:Mercedes Benz Stadium time lapse capture 2017-08-13.jpg|200px]] |[[File:Philly_(45).JPG|200px]] |[[File:Qwest Field North.jpg|200px]] |[[File:Tql-stadium_world-cup-qualifier_usmnt-v-mexico_11-12-2021_1903.jpg|200px]] |- !colspan=2|[[Орландо (Флорида)|Орландо]] ![[Мајами]] ![[Вашингтон]] |- |[[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]] |[[Стадион Орландо Сити]] |[[Стадион Хард Рок]]<br/><small>([[Мајами Гарденс]], [[Флорида]])</small> |[[Ауди Филд]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:65000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:25000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:65000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:20000}}''' |- |[[File:Citrus_Bowl_Orlando_City.jpg|200px]] |[[File:Open_House_Event_(32264010504).jpg|200px]] |[[File:Hard Rock Stadium 2017 2.jpg|200px]] |[[File:Audi_Field_(45116253932).jpg|200px]] |} == Бараж == Првично {{Fb team (N) Club Leon}} се квалификувал за турнирот како победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], но на 21 март 2025 година биле исклучени од ФИФА поради кршење на правилата за повеќекратна сопственост, бидејќи го делат сопствеништвото со {{Fb team (N) Pachuca}}.<ref>{{cite web |date=21 март 2025 |title=FIFA Appeal Committee decision on CF Pachuca and Club León |url=https://inside.fifa.com/legal/judicial-bodies/media-releases/fifa-appeal-committee-decision-on-cf-pachuca-and-club-leon |language=en }}</ref> На 6 мај, [[Суд за спортска арбитража|Судот за спортска арбитража]] (CAS) ја отфрлил жалбата на Леон, Пачука и {{Fb team (N) Alajuelense}}, кои првично го поднеле случајот до ФИФА. ФИФА потоа го потврдила исклучувањето на Леон и одредила да се одигра бараж натпревар помеѓу {{Fb team (N) Los Angeles FC}}, финалист на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], и {{Fb team (N) Club America}}, најдобро рангираниот клуб на ранг-листата на КОНКАКАФ по крајот на 2024 година.<ref>{{cite web |date=6 мај 2025 |title=FIFA takes decision on last FIFA Club World Cup 2025 participating team |url=https://inside.fifa.com/organisation/media-releases/decision-on-last-fifa-club-world-cup-2025-participating-team |language=en }}</ref> {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|5|31|df=y}} |време = 19:30 |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = 2-1 |екипа2 = {{Fb team Club America}} |голови1 = *[[Игор Жезус (фудбалер 2003)|Игор Жезус]] {{goal|89}} *[[Денис Буанга|Буанга]] {{goal|115}} |голови2 = *{{goal|64|пен.}} [[Брајан Родригес|Родригес]] |aet = yes |стадион = [[Стадион Бенк оф Калифорнија|Бенк оф Калифорнија]] |гледачи = 20.714 |судија = {{flagsport|BRA}} [[Вилтон Сампајо]] |извештај = https://www.fifa.com/it/match-centre/match/2y0bs9z3jy1tvxkbgey8ac9p0/a43ylo3ozw62lw2qcnv3hlqfo/3j68z030kvc12z7lap9izaf4k/586ww6p8yj540g0ppkc5n0hzo?date=2025-06-01 }} ==Фаза по групи== ===Група А=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 20:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al Ahly SC}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Inter Miami}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = 60.927<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10536/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Al Ahly FC v. Inter Miami CF |publisher=[[FIFA]] |date=June 14, 2025 |access-date=June 14, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|AUS}} [[Алиреза Фагани]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019152 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Palmeiras}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Porto}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = 46.275<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10533/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Palmeiras v. FC Porto |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|HON}} [[Саид Мартинес]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019149 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Palmeiras}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al Ahly SC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019148 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter Miami}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Porto}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Мерцедес Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019151 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter Miami}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Palmeiras}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019153 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Porto}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al Ahly SC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019150 }} ---- ===Група Б=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Paris Saint-Germain}} |резултат = 4&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Atletico Madrid}} |голови1 = *[[Фабијан Руис|Фабијан]] {{goal|19}} *[[Витиња (фудбалер февруари 2000)|Витиња]] {{goal|45+1}} *[[Сени Мајулу|Мајулу]] {{goal|87}} *[[Ли Канг Ин]] {{goal|90+7|пен.}} |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = 80.619<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10539/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Paris Saint-Germain v. Atlético de Madrid |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ROU}} [[Иштван Ковач (фудбалски судија)|Иштван Ковач]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019155 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 19:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Botafogo}} |резултат = 2&ndash;1 |екипа2 = {{Fb team Seattle Sounders FC}} |голови1 = *[[Жаир Куња|Куња]] {{goal|28}} *[[Игор Жезус (фудбалер 2001)|Игор Жезус]] {{goal|44}} |голови2 = *{{goal|75}} [[Кристијан Ролдан|К. Ролдан]] |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = 30.151<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10541/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Botafogo v. Seattle Sounders FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SWE}} [[Глен Ниберг]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019157 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Seattle Sounders FC}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Atletico Madrid}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019158 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Paris Saint-Germain}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Botafogo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019156 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Seattle Sounders FC}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Paris Saint-Germain}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019159 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Atletico Madrid}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Botafogo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019154 }} ---- ===Група Ц=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Bayern Munchen}} |резултат = 10&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Auckland City}} |голови1 = *[[Кингсли Коман|Коман]] {{goal|{{0}}6}}, {{goal|21}} *[[Саша Бој|Бој]] {{goal|18}} *[[Мајкл Олисе|Олисе]] {{goal|20}}, {{goal|45+3}} *[[Томас Милер|Милер]] {{goal|45}}, {{goal|89}} *[[Џамал Мусиала|Мусиала]] {{goal|67}}, {{goal|73|пен.}}, {{goal|84}} |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = 21.152<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10545/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: FC Bayern München v. Auckland City FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SEN}} Иса Си |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019161 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Boca Juniors}} |резултат = 2&ndash;2 |екипа2 = {{Fb team Benfica}} |голови1 = *[[Мигел Мерентиел|Мерентиел]] {{goal|21}} *[[Родриго Батаља|Батаља]] {{goal|27}} |голови2 = *{{goal|45+3|пен.}} [[Анхел Ди Марија|Ди Марија]] *{{goal|84}} [[Николас Отаменди|Отаменди]] |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = 55.574<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10546/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: CA Boca Juniors v. SL Benfica |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 16, 2025 |access-date=June 16, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|MEX}} [[Сесар Артуро Рамос|Сесар Рамос]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019162 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Benfica}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Auckland City}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Орландо Сити]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019165 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Bayern Munchen}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Boca Juniors}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019163 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 14:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Auckland City}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Boca Juniors}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019164 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Benfica}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Bayern Munchen}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Бенк оф Америка|Бенк оф Америка]], [[Шарлот]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019160 }} ---- ===Група Д=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance Tunis}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Los Angeles FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Chelsea}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Los Angeles FC}} |голови1 = *[[Педро Нето|Нето]] {{goal|34}} *[[Енцо Фернандес|Фернандес]] {{goal|79}} |голови2 = |стадион = [[Стадион Мерцедес-Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = 22.137<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10550/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Chelsea FC v. LAFC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 16, 2025 |access-date=June 16, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|VEN}} [[Хесус Валенсуела]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019166 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Flamengo}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Esperance Tunis}} |голови1 = *[[Хорхијан де Араскаета|Де Араскаета]] {{goal|17}} *[[Луис Араужо (фудбалер)|Араужо]] {{goal|70}} |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = 25.797<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10553/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Flamengo v. Espérance de Tunisie |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 16, 2025 |access-date=June 16, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|NED}} [[Дани Макели]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019169 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 14:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Flamengo}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Chelsea}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019170 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Esperance Tunis}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019167 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Flamengo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019168 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Esperance Tunis}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Chelsea}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019171 }} ---- ===Група Е=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team River Plate}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019177 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Monterrey}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Inter}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019174 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019175 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team River Plate}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Monterrey}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019173 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team River Plate}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019176 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Urawa Red Diamonds}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Monterrey}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019172 }} ---- ===Група Ф=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Fluminense}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Borussia Dortmund}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = 34.736<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10562/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Fluminense FC v. Borussia Dortmund |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 17, 2025 |access-date=June 17, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|UZB}} Илгиз Танташев |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019178 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Ulsan HD}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Mamelodi Sundowns}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Орландо Сити]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019183 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Mamelodi Sundowns}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Borussia Dortmund}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019181 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Fluminense}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Ulsan HD}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019179 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Borussia Dortmund}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Ulsan HD}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019180 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Mamelodi Sundowns}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Fluminense}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019182 }} ---- ===Група Г=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Manchester City}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Wydad Casablanca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019187 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al Ain FC}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Juventus}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019188 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Juventus}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Wydad Casablanca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019186 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Manchester City}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Al Ain FC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Мерцедес-Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019184 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Juventus}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Manchester City}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019185 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Wydad Casablanca}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Al Ain FC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019189 }} ---- ===Група Х=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Real Madrid}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Al-Hilal}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019192 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Pachuca}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Salzburg}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019191 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Real Madrid}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Pachuca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Бенк оф Америка]], [[Шарлот]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019190 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Salzburg}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Al-Hilal}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019195 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 20:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al-Hilal}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Pachuca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019193 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Salzburg}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Real Madrid}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019194 }} ---- == Нокаут фаза == ==== Резултати ==== {{Осмина-финале |style=white-space:nowrap|widescore=yes|bold_winner=high|3rdplace=no |RD1-seed1 = 1A |RD1-team1 = |RD1-score1 = |RD1-seed2 = 2B |RD1-team2 = |RD1-score2 = |RD1-seed3 = 1C |RD1-team3 = |RD1-score3 = |RD1-seed4 = 2D |RD1-team4 = |RD1-score4 = |RD1-seed5 = 1E |RD1-team5 = |RD1-score5 = |RD1-seed6 = 2F |RD1-team6 = |RD1-score6 = |RD1-seed7 = 1G |RD1-team7 = |RD1-score7 = |RD1-seed8 = 2H |RD1-team8 = |RD1-score8 = |RD1-seed9 = 1B |RD1-team9 = |RD1-score9 = |RD1-seed10 = 2A |RD1-team10 = |RD1-score10 = |RD1-seed11 = 1D |RD1-team11 = |RD1-score11 = |RD1-seed12 = 2C |RD1-team12 = |RD1-score12 = |RD1-seed13 = 1F |RD1-team13 = |RD1-score13 = |RD1-seed14 = 2E |RD1-team14 = |RD1-score14 = |RD1-seed15 = 1H |RD1-team15 = |RD1-score15 = |RD1-seed16 = 2G |RD1-team16 = |RD1-score16 = |RD2-team1 = |RD2-score1 = |RD2-team2 = |RD2-score2 = |RD2-team3 = |RD2-score3 = |RD2-team4 = |RD2-score4 = |RD2-team5 = |RD2-score5 = |RD2-team6 = |RD2-score6 = |RD2-team7 = |RD2-score7 = |RD2-team8 = |RD2-score8 = |RD3-team1 = |RD3-score1 = |RD3-team2 = |RD3-score2 = |RD3-team3 = |RD3-score3 = |RD3-team4 = |RD3-score4 = |RD4-team1 = |RD4-score1 = |RD4-team2 = |RD4-score2 = |RD4-team3 = |RD4-score3 = |RD4-team4 = |RD4-score4 = }} ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== {{commons category}} * {{Official website|https://www.fifa.com/en/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025}} * [https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup Рангирање на клубовите по конфедерации] – ФИФА [[Категорија:Светско клупско првенство во фудбал 2025]] [[Категорија:Изданија на Светското клупско првенство во фудбал|2025]] a3byawfbb5s9xoxqnyaa057ts6uckpp 5381235 5381234 2025-06-17T18:03:19Z Carshalton 30527 /* Група Ф */ 5381235 wikitext text/x-wiki {{Infobox football tournament season | title = Светско клупско првенство 2025 | other_titles = {{ubl|FIFA Club World Cup 2025|Coupe du Monde des Clubs de la FIFA 2025|Mundial de Clubes FIFA 2025|}} | logo = 2025 FIFA Club World Cup.svg | logosize = 150px | caption = | sport = Фудбал | competition = Светско клупско првенство во фудбал{{!}}Светско клупско првенство | organization = [[ФИФА]] | host = {{USA}} | edition = 21-во <small>(1-во новиот формат)</small> | date_start = 14 јуни | date_end = 13 јули 2025 | host_country = {{flagsport|USA}} [[САД]] | num_teams = 32 <small>(од 6 конфедерации)</small> | venues = 12 | cities = 11 | website = | champions = | count = | finalist = | continentalcup1 = | continentalcup1 qualifiers = | matches played = | goals = | attendance = | top scorer = | player = | prevseason = [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]] | nextseason = [[Светско клупско првенство во фудбал 2029|2029]] | extra information = | updated = }} '''Светско клупско првенство во фудбал 2025'''<ref>{{Cite web |last=Media Release |title=AB InBev named Official Beer Partner of FIFA Club World Cup 25 |url=https://inside.fifa.com/organisation/commercial/media-releases/ab-inbev-named-official-beer-partner-of-fifa-club-world-cup-25 |website=FIFA}}</ref><ref>{{Cite web |title=FIFA Club World Cup 25 Pro Ball |url=https://www.adidas.com/us/fifa-club-world-cup-25-pro-ball/JE8770.html |website=Adidas Oficial Store |access-date=February 25, 2025 |archive-date=February 27, 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250227115839/https://www.adidas.com/us/fifa-club-world-cup-25-pro-ball/JE8770.html |url-status=live }}</ref> било 21-вото издание, прво во новиот формат, на [[Светско клупско првенство во фудбал|Светското клупско првенство]] во [[Фудбал|фудбал]], натпреварување организирано од [[ФИФА]] за машки фудбалски клубови.<ref name="torneo 2025"/> Турнирот се одржал во [[САД]]<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup|title=FIFA Council appoints United States as host of new and expanded FIFA Club World Cup|date=23 јуни 2023|access-date=23 јуни 2023|language=en}}</ref> од 14 до 13 јули 2025 година.<ref name="formula">{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-confirms-key-details-for-fifa-club-world-cup-2025-tm|title=FIFA Council confirms key details for FIFA Club World Cup 2025|date=17 декември 2023|access-date=17 декември 2023|language=en}}</ref> Ова издание воедно било прво во новиот формат во кој учествувале 32 екипи, вклучувајќи ги и актуелните шампиони на главните конфедерациски натпреварувања од претходните четири години.<ref name="torneo 2025">{{cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/mundial-de-clubes/usa-2025/articles/mondiale-per-club-fifa-25-tutto-quello-che-bisogna-sapere|title=FIFA Club World Cup 2025™: tutto quello che c'è da sapere|date=11 март 2024|access-date=13 март 2024|language=it}}</ref><ref name="Guardian">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025|title=Gianni Infantino announces 32-team men's Club World Cup in 2025|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-world-cup-2022-tm-praised-for-its-unique-cohesive-power|title=FIFA World Cup 2022™ praised for its "unique cohesive power"|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> Проширувањето на турнирот било најавено во март [[2019]], а првото издание во новиот формат од 24 екипи требало да се одржи во 2021 година во [[Кина]], пред да биде откажано поради [[Пандемија на КОВИД-19|пандемијата на КОВИД-19]].<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025|title=FIFA to launch new Club World Cup format with 32 teams in 2025|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> ФИФА ги одобрила критериумите за распределба на местата на секоја конфедерација во февруари 2023 и објавила дека организаторството на турнирот го доделила на САД, четири месеци подоцна. Како резултат на проширувањето на натпреварувањето, бил создаден [[ФИФА Интерконтинентален куп|ФИФА Интерконтиненталниот куп]], годишен турнир на кој учествуваат шестте актуелни шампиони на главните конфедерациски натпреварувања. Одлуката на ФИФА да го зголеми бројот на екипите на 32, била критикувана од [[FIFPro]] и [[World Leagues Forum]] поради влијанието што може да го има врз здравјето на играчите и згустениот календар.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/64001866|title=Club World Cup: Fifa to stage 32-team tournament from June 2025 - president Gianni Infantino|language=en|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023}}</ref> ==Создавање и формат== [[File:FIFA Club World cup trophy.jpg|thumb|Новиот трофеј на Светското клупско првенство на ФИФА изложен на стадионот [[Стадион Хамади Агреби|Хамади Агреби]] во [[Тунис]].]] Откако се вратило во 2005 година по подолга пауза, [[Светско клупско првенство во фудбал|Светското клупско првенство]] се одржувало секоја година во декември и било ограничено на победниците на главните конфедерациски натпреварувања.<ref>{{cite web |last=Lowy |first=Zach |date=January 30, 2023 |title=Soccer 101: FIFA Club World Cup |url=https://www.stlcitysc.com/news/soccer-101-fifa-club-world-cup |publisher=[[St. Louis City SC]] |accessdate=June 23, 2023 |archive-date=January 23, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240123182837/https://www.stlcitysc.com/news/soccer-101-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> Уште кон крајот на 2016 година, [[Претседател на ФИФА|Претседателот на ФИФА]], ​​[[Џани Инфантино]], предложил проширување на Светското клупско првенство на 32 екипи почнувајќи од 2019 година и презакажување за периодот јуни/јули за да биде поизбалансирано и попривлечно за радиодифузерите и спонзорите.<ref>{{cite news |date=November 18, 2016 |title=FIFA boss suggests 32-team Club World Cup in 2019 |url=http://www.cbc.ca/sports/soccer/fifa-infantino-32-team-club-world-cup-2019-1.3857019 |agency=[[Associated Press]] |publisher=[[CBC Sports]] |access-date=December 14, 2017 |archive-date=October 15, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231015220919/https://www.cbc.ca/sports/soccer/fifa-infantino-32-team-club-world-cup-2019-1.3857019 |url-status=live }}</ref> Кон крајот на 2017 година, ФИФА дискутирала за предлозите за проширување на натпреварувањето на 24 екипи и тоа да се игра на секои четири години почнувајќи од 2021 година, заменувајќи го [[ФИФА Куп на конфедерации|ФИФА Купот на конфедерации]].<ref>{{cite news |title=FIFA considering 24-team Club World Cup to be played in summer |url=http://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/3251358/fifa-considering-24-team-club-world-cup-to-be-played-in-summer |access-date=December 14, 2017 |agency=[[Associated Press]] |publisher=[[ESPN]] |date=October 31, 2017 |archive-date=February 27, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230227150603/http://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/3251358/fifa-considering-24-team-club-world-cup-to-be-played-in-summer |url-status=live }}</ref> Проширениот формат и распоредот на Светското клупско првенство, кое требало да се игра во јуни и јули 2021 година, биле потврдени на состанокот на Советот на ФИФА ​​во март 2019 година во [[Мајами]].<ref name="revamp">{{cite news |date=March 15, 2019 |title=FIFA Council votes for the introduction of a revamped FIFA Club World Cup |url=https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-votes-for-the-introduction-of-a-revamped-fifa-club-world-cup |publisher=FIFA |access-date=March 15, 2019 |archive-date=July 16, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190716174909/https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-votes-for-the-introduction-of-a-revamped-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref><ref name="BBC-Boycott">{{cite news |url=https://www.bbc.com/sport/football/47586593 |title=Fifa Club World Cup: Revised tournament approved despite top European clubs saying they will boycott |website=[[BBC Sport]] |publisher=[[British Broadcasting Corporation]] |date=March 15, 2019 |access-date=March 16, 2019 |archive-date=March 15, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190315220219/https://www.bbc.com/sport/football/47586593 |url-status=live }}</ref> [[Кина]] била назначена за домаќин во октомври 2019 година,<ref>{{cite news |url=https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-unanimously-appoints-china-pr-as-hosts-of-new-club-world-cup-in-202 |title=FIFA Council unanimously appoints China PR as hosts of new Club World Cup in 2021 |publisher=FIFA |date=October 24, 2019 |access-date=October 24, 2019 |archive-date=October 24, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191024050039/https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-unanimously-appoints-china-pr-as-hosts-of-new-club-world-cup-in-202 |url-status=live }}</ref> но турнирот во 2021 година бил откажан поради [[Пандемија на КОВИД-19|пандемијата на КОВИД-19]].<ref name="Guardian2">{{cite news |last=Ames |first=Doha |date=December 16, 2022 |title=Gianni Infantino announces 32-team men's Club World Cup in 2025 |url=https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025 |work=[[The Guardian]] |accessdate=December 16, 2022 |archive-date=May 3, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230503084158/https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025 |url-status=live }}</ref><ref name="newformat">{{cite news |last1=Olley |first1=James |title=FIFA to launch new Club World Cup format with 32 teams in 2025 |url=https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025 |access-date=December 16, 2022 |work=ESPN |date=December 16, 2022 |archive-date=February 2, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230202155244/https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025 |url-status=live }}</ref> На 23 јуни 2023 година, ФИФА потврдила дека САД ќе биде домаќин на турнирот во 2025 година, како претходник на [[Светско првенство во фудбал 2026|Светското првенство 2026]].<ref name= "USA 2025">{{cite web |url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup |title=FIFA Council appoints United States as host of new and expanded FIFA Club World Cup |publisher=[[FIFA]] |date=June 23, 2023 |access-date=June 23, 2023 |archive-date=September 16, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230916133153/https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> Учесниците (32 екипи) ќе бидат поделени во осум групи од по четири екипи, при што првите две екипи од секоја група ќе се квалификуваат во нокаут-фазата.<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/fifaplus/en/articles/fifa-club-world-cup-2025-dates-format-and-qualifiers|title=FIFA Club World Cup 2025: Dates, format and qualifiers|publisher=[[FIFA]]|access-date=June 25, 2023|archive-date=June 24, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230624213411/https://www.fifa.com/fifaplus/en/articles/fifa-club-world-cup-2025-dates-format-and-qualifiers|url-status=live}}</ref> Форматот ќе биде ист како оној што се користел на Светските првенства во периодот ​​помеѓу [[Светско првенство во фудбал 1998|1998]] и [[Светско првенство во фудбал 2022|2022]], со исклучок на натпреварот за третото место.<ref name="key details">{{Cite web |title=FIFA Council confirms key details for FIFA Club World Cup 2025 |url=https://www.fifa.com/fifaplus/en/tournaments/mens/fifa-club-world-cup/articles/fifa-council-confirms-key-details-club-world-cup-2025 |access-date=March 16, 2024 |website=www.fifa.com |archive-date=December 17, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231217154938/https://www.fifa.com/fifaplus/en/tournaments/mens/fifa-club-world-cup/articles/fifa-council-confirms-key-details-club-world-cup-2025 |url-status=live }}</ref> Во јануари 2024 година, било објавено дека турнирот главно ќе се одржи на [[Источен брег на САД|Источниот брег]] за да биде поблиску до европските емитувачи и гледачи, а воедно да се избегнат конфликти со [[КОНКАКАФ Голд куп 2025|КОНКАКАФ Голд купот 2025]], кој, исто така, се одржувал првенствено во САД приближно во исто време, но главно во [[Запад (САД)|Западниот дел на земјата]].<ref>{{Cite news |last=Sheldon |first=Felipe Cardenas and Dan |title=Club World Cup set for U.S. east coast, Gold Cup on west |url=https://theathletic.com/5208543/2024/01/18/club-world-cup-2025-us-gold-cup-location/ |access-date=February 21, 2024 |website=The Athletic |language=en}}</ref> ==Распределба на места== На 14 февруари 2023 година, Советот на ФИФА ​​го одобрил распределувањето на местата за изданието во 2025 година врз основа на низа објективни критериуми. [[УЕФА]] обезбедила најмногу места, со дванаесет, додека [[КОНМЕБОЛ]] била втора, со шест. [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]], [[КАФ]] и [[КОНКАКАФ]] имаат по четири места, додека [[Фудбалска конфедерација на Океанија|ОФК]] и федерацијата на земјата домаќин имаат по едно место.<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-highlights-record-breaking-revenue-in-football|title=FIFA Council highlights record breaking revenue in football|date=14 февруари 2023|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> На 14 март 2023 година, Советот на ФИФА ги одобрил клучните принципи за влегување на турнирот.<ref name="access list">{{cite web |url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-approves-international-match-calendars |title=FIFA Council approves international match calendars |publisher=[[FIFA]] |date=March 14, 2023 |access-date=March 14, 2023 |archive-date=March 14, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230314155521/https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-approves-international-match-calendars |url-status=live }}</ref> Принципите се следниве, земајќи ги предвид натпреварите завршени во текот на четиригодишен период од 2021 до 2024 година:<ref name="rankings">{{Cite web |title=FIFA Club World Cup 2025™ Confederations ranking |url=https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup |access-date=June 13, 2024 |publisher=[[FIFA]] |language=en |archive-date=June 21, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240621032232/https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> * КОНМЕБОЛ и УЕФА (повеќе од четири места): право на учество за победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година, а дополнителните тимови ќе бидат одредени според рангирањето на клубовите во текот на четиригодишниот период. * АФК, КАФ и КОНКАКАФ (по четири места): право на учество за победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година.<ref>Бидејќи [[АФК Лига на шампиони|АФК Лигата на шампиони]] повеќе не се игра во текот на една календарска година од изданието 2023-2024, само три изданија се завршени во периодот 2021-2024. Поради оваа причина, дополнителното место му било доделено на најдобриот тим што ги исполнува условите од четиригодишното рангирање на АФК.</ref> * ОФК (едно место): право на учество за клубот со највисок ранг меѓу победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година.<ref name="OFC"/> * Федерацијата на земјата домаќин (едно место): право на учество за еден клуб од [[МЛС]].<ref>Во октомври 2024 година, ФИФА одлучила да го додели местото на клубот победник на [[MLS Supporters' Shield|Supporters' Shield]] трофејот за 2024 година.</ref> Доколку еден клуб освои две или повеќе изданија од главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024, дополнителните екипи ќе бидат одредени според рангирањето на клубовите во текот на четиригодишниот период. Понатаму, било применето ограничување од по два клуба од иста федерација, не сметајќи ги клубовите шампиони на главното клупско натпреварување на нивната конфедерација. Механизмите за пресметување на четиригодишното рангирање на клубовите во рамките на секоја конфедерација биле базирани на учинокот на екипите во нивните соодветни континентални турнири во текот на сезоните завршени помеѓу 2021 и 2024 година.<ref name="access list"/> За сите конфедерации освен УЕФА, користениот систем за рангирање бил следниот: * 3 бода за секоја победа; * 1 бод за секој натпревар одигран нерешено; * 3 бода за секој пласман од рундата во следната фаза од натпреварувањето. Во случајот на УЕФА, со оглед на постоењето на [[УЕФА коефициент|коефициент]], било одлучено, како исклучок, да се користи гореспоменатото рангирање за класификација на европските клубови (дури и ако усвоеното рангирање го зема предвид четиригодишниот период, а не претходниот петгодишен период и се однесува само на резултатите добиени во УЕФА Лигата на шампионите). == Екипи учесници == {{Col-begin}} {{col-2}} {{Location map+|Свет|width=600|float=center|caption=Локации на неевропските екипи кои учествувале на '''Светското клупско првенство 2025'''.|places= <!--AFC--> {{Location map~|Свет|lat=24.788598|long=46.839195|label_size=80|label={{Fb team (N) Al-Hilal}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=35.903111|long=139.717601|label_size=80|label={{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}}|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=35.53528|long=129.25944|label_size=80|label={{Fb team (N) Ulsan HD}}|position=left}} {{Location map~|Свет|lat=24.2446219|long=55.7142463|label_size=80|label={{Fb team (N) Al Ain FC}}|position=right}} <!--CAF--> {{Location map~|Свет|lat=30.069114|long=31.312333|label_size=80|label={{Fb team (N) Al Ahly}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=33.582859|long=-7.646818|label_size=80|label={{Fb team (N) Wydad Casablanca}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=36.7479797|long=10.2726928|label_size=80|label={{Fb team (N) Esperance Tunis}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=-25.753333|long=28.2227788|label_size=80|label={{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}}|position=right}} <!--CONCACAF--> {{Location map~|Свет|lat=25.669|long=-100.244|label_size=80|label={{Fb team (N) Monterrey}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=47.595157|long=-122.331641|label_size=80|label={{Fb team (N) Seattle Sounders FC}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=20.105186|long=-98.7563288|label_size=80|label={{Fb team (N) Pachuca}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=25.787778|long=-80.224167|label_size=80|label={{Fb team (N) Inter Miami}}|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=34.313|long=-118.285|label_size=80|label=[[ФК&nbsp;Лос&nbsp;Анџелес]]|position=left}} <!--CONMEBOL--> {{Location map~|Свет|lat=-23.600008|long=-46.500002|label_size=80|label={{Fb team (N) Palmeiras}}|position=left}} {{Location map~|Свет|lat=-34.545278|long=-58.449722|label_size=80|label='''{{Безпрелом|Буенос&nbsp;Аирес}}'''|mark=Black pog.svg|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=-22.912147|long=-43.230187|label_size=80|label='''{{Безпрелом|Рио де Жанеиро}}'''|position=top|mark=Black pog.svg}} <!--OFC--> {{Location map~|Свет|lat=-36.8484597|long=174.7633315|label_size=80|label={{Fb team (N) Auckland City}}|position=left}} {{Location map~|Свет|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=-10|long=-160|label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Буенос&nbsp;Аирес'''}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Boca Juniors}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) River Plate}}}}</span>|position=right}} {{Location map~|Свет|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=-35 |long=-160|label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Рио&nbsp;де&nbsp;Жанеиро'''}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Botafogo}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Flamengo}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Fluminense}}}}</span>|position=right}} }} {{col-2}} {{Location map+|Европа|width=600|float=center|caption=Локации на европските екипи кои учествувале на '''Светското клупско првенство 2025'''.|places= <!--UEFA--> {{Location map~|Европа|lat=40.453058|long=-3.688337|label_size=80|label='''Мадрид'''|position=right|mark=Black pog.svg}} {{Location map~|Европа|lat=51.48167|long=-0.191111|label_size=80|label={{Fb team (N) Chelsea}}|position=left}} {{Location map~|Европа|lat=53.463056|long=-2.291389|label_size=80|label={{Fb team (N) Manchester City}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=48.135125|long=11.581918|label_size=80|label={{Fb team (N) Bayern Munchen}}|position=left}} {{Location map~|Европа|lat=51.49257|long=7.45184|label_size=80|label={{Fb team (N) Borussia Dortmund}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=45.4654219|long=9.1859243|label_size=80|label={{Fb team (N) Inter}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=45.073095|long=7.681223|label_size=80|label={{Fb team (N) Juventus}}|position=bottom}} {{Location map~|Европа|lat=48.856614|long=2.352222|label_size=80|label={{Fb team (N) PSG}}|position=top}} {{Location map~|Европа|lat=41.1579438|long=-8.6291053|label_size=80|label={{Fb team (N) Porto}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=38.7222524|long=-9.1393366|label_size=80|label={{Fb team (N) Benfica}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=47.816389|long=12.998333|label_size=80|label={{Fb team (N) Salzburg}}||position=right}} {{Location map~|Европа|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=60 |long=-20 |label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Мадрид'''}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}}&nbsp;[[ФК Атлетико Мадрид|Атлетико&nbsp;Мад.]]<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Real Madrid}}}}</span>|position=right}} }} {{col-end}} {| class="wikitable" |- !width=20%| Екипа !width=10%| Конфедерација !width=30%| Квалификација !width=10%| Дата на квалификување !width=20%| Претходни учества <br /><small>(победниците на претходните изданија се '''во болд''')</small> |- |{{flagsport|SAU}} {{Fb team Al-Hilal}} |rowspan=4| [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate>Учеството на клубот било потврдено на 14 март 2023 година со одобрување на принципите за учество. Потврдените клубови се (во загради е датумот на кој го освоиле натпреварувањето што ги квалификувало): {{Fb team (N) Al-Hilal}} (23 ноември 2021 година), {{Fb team (N) Al Ahly}} (17 јули 2021), {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} (30 мај 2022), {{Fb team (N) Monterrey}} (28 октомври 2021), {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} (4 мај 2022), {{Fb team (N) Palmeiras}} (27 ноември 2021), {{Fb team (N) Flamengo}} (29 октомври 2022), {{Fb team (N) Chelsea}} (29 мај 2021) и {{Fb team (N) Real Madrid}} (28 мај 2022).</ref> |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|JPN}} {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2022]] |6 мај 2023 |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|UAE}} {{Fb team Al-Ain FC}} |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2023-2024]] |25 мај 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]])</small> |- |{{flagsport|KOR}} {{Fb team Ulsan HD}} |1. рангиран клуб во АФК рангирањето |17 април 2024 |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]])</small> |- |{{flagsport|EGY}} {{Fb team Al Ahly SC}} |rowspan=4| [[КАФ]] |Победник на [[КАФ Лига на шампиони]] во [[КАФ Лига на шампиони 2020-2021|2020-2021]], [[КАФ Лига на шамиони 2022-2023|2022-2023]] и [[КАФ Лига на шампиони 2023-2024|2023-2024]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |10 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2005|2005]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2006|2006]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2008|2008]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|MAR}} {{Fb team Wydad Casablanca}} |Победник на [[КАФ Лига на шампиони 2021-2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|TUN}} {{Fb team Esperance Tunis}} |1. рангиран клуб во КАФ рангирањето |26 април 2024 |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]])</small> |- |{{flagsport|RSA}} {{Fb team Mamelodi Sundowns}} |2. рангиран клуб во КАФ рангирањето |26 април 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]])</small> |- |{{flagsport|MEX}} {{Fb team Monterrey}} |rowspan=4|[[КОНКАКАФ]] |Победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |6 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]])</small> |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Seattle Sounders FC}} |Победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Los Angeles FC}}<ref name="leon">Првично {{Fb team (N) Club Leon}} се квалификувал за турнирот како победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], но на 21 март 2025 година биле исклучени од ФИФА поради кршење на правилата за повеќекратна сопственост, бидејќи го делат сопствеништвото со {{Fb team (N) Pachuca}}. Заменскиот тим бил одреден со бараж натпревар помеѓу {{Fb team (N) Los Angeles FC}} и {{Fb team (N) Club America}}, во кој победил американскиот клуб.</ref><ref>{{Cite web|url=https://inside.fifa.com/legal/judicial-bodies/media-releases/fifa-appeal-committee-decision-on-cf-pachuca-and-club-leon|title=FIFA Appeal Committee decision on CF Pachuca and Club León|website=inside.fifa.com|lingua=en|date=21 март 2025|access-date=21 март 2025}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.gazzetta.it/calcio/coppa-mondo-club/21-03-2025/mondiale-per-club-la-fifa-esclude-il-leon.shtml|title=C'è un caso al Mondiale per club. La Fifa esclude il Leòn per le regole sulle multiproprietà|publisher=La Gazzetta dello Sport|date=21 март 2025|access-date=21 март 2025}}</ref> | Победник на [[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Бараж|Бараж]] | 31 мај 2025 | 1. учество |- |{{flagsport|MEX}} {{Fb team Pachuca}} |Победник на [[КОНКАКАФ Куп на шампиони 2024]] |1 јуни 2024 |5 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2008|2008]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2010|2010]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Palmeiras}} |rowspan=6|[[КОНМЕБОЛ]] |Победник на [[Копа Либертадорес 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Flamengo}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Fluminense}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2023]] |4 ноември 2023 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Botafogo}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2024]] |30 ноември 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ARG}} {{Fb team River Plate}} |1. рангиран клуб во КОНМЕБОЛ рангирањето |14 мај 2024 |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2015|2015]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]])</small> |- |{{flagsport|ARG}} {{Fb team Boca Juniors}} |2. рангиран клуб во КОНМЕБОЛ рангирањето |22 август 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]])</small> |- |{{flagsport|NZL}} {{Fb team Auckland City}} |[[Фудбалска конфедерација на Океанија|ОФК]] |1. рангиран клуб во ОФК меѓу победниците на [[ОФК Лига на шампиони|ОФК Лигата на шампионите]]<ref name="OFC">Бидејќи ОФК Лигата на шампионите во 2021 година била откажана, местото му било доделено на најдобриот тим на четиригодишната ранг-листа на ОФК меѓу оние што ја освоиле [[ОФК Лига на шампиони|ОФК Лигата на шампионите]] во периодот помеѓу 2022 и 2024 година.</ref> |17 декември 2023 |12 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2006|2006]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2009|2009]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2014|2014]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2015|2015]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|ENG}} {{Fb team Chelsea}} |rowspan=12|[[УЕФА]] |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони 2020-2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]]''')</small> |- |{{flagsport|ESP}} {{Fb team Real Madrid}} |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони|УЕФА Лигата на шампионите]] во [[УЕФА Лига на шампиони 2021-2022|2021-2022]] и [[УЕФА Лига на шампиони 2023-2024|2023-2024]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |7 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2000|2000]], '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2014|2014]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]]''')</small> |- |{{flagsport|ENG}} {{Fb team Manchester City}} |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони 2022-2023]] |10 јуни 2023 |2 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]]''')</small> |- |{{flagsport|GER}} {{Fb team Bayern Munchen}} |1. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name="rankingUEFA">На 17 декември 2023 година, ФИФА објавила дека за изданието во 2025 година, екипите квалификувани преку рангирањето на УЕФА ќе бидат избрани со користење на [[УЕФА кофициент]]от, земајќи ги предвид нивните резултати постигнати во УЕФА Лигата на шампионите во четиригодишниот период 2021-2024. Како резултат на тоа, потврдено е учеството на следните клубови: {{Fb team (N) Bayern Munchen}}, {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}}, {{Fb team (N) Inter}}, {{Fb team (N) Porto}} и {{Fb team (N) Benfica}}</ref> |3 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]]''')</small> |- |{{flagsport|FRA}} {{Fb team Paris Saint-Germain}} |2. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|ITA}} {{Fb team Inter}} |3. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |2 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2010|2010]]''')</small> |- |{{flagsport|POR}} {{Fb team Porto}} |4. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|POR}} {{Fb team Benfica}} |5. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|GER}} {{Fb team Borussia Dortmund}} |6. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |6 март 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ITA}} {{Fb team Juventus}} |7. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |12 март 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ESP}} {{Fb team Atletico Madrid}} |8. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |16 април 2024 |1. учество |- |{{flagsport|AUT}} {{Fb team Salzburg}} |9. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 април 2024 |1. учество |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Inter Miami}} |[[Фудбалска федерација на САД|Фед. на домаќинот]] |Победник на [[МЛС 2024#Завршна табела|MLS Supporters' Shield 2024]] |19 октомври 2024<ref name="intermiami"/> |1. учество |- |} ==Ждрепка== <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 1 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} | rowspan="4" style="font-size:85%" | [[УЕФА]] | 123 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} | 119 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} | 108 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} | 85 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} | rowspan="4" style="font-size:85%" | [[КОНМЕБОЛ]] | 141 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} | 140 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} | 103 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} | 97 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 2 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} | rowspan="8" style="font-size:85%" | [[УЕФА]] | 79 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} | 79 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} | 76 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} | 68 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} | 67 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} | 52 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} | 47 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} | 40 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 3 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] | 118 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}} | 81 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КАФ]] | 140 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} | 108 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНКАКАФ]] | 52 |- | style="text-align:left" | <s>{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Club Leon}}</s> <ref name="leon"/> | 47 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНМЕБОЛ]] | 71 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} | 37 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 3 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] | 49 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} | 43 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КАФ]] | 100 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} | 98 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНКАКАФ]] | 34 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} | 28 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} | style="font-size:85%" | [[ОФК]] | 66 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} | style="font-size:85%" | [[Фудбалска федерација на САД|Фед. домаќин]] | {{N/a}} |} </div> === Групи === {| | align="left" | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група А|Група А]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |А1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} |- |А2 | style="text-align:left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} |- |А3 | style="text-align:left" |{{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} |- |А4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} |} | align="left" | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Б|Група Б]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Б1 | style="text-align:left" |{{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} |- |Б2 | style="text-align:left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} |- |Б3 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} |- |Б4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Ц|Група Ц]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Ц1 | style="text-align:left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} |- |Ц2 | style="text-align:left" |{{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} |- |Ц3 | style="text-align:left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} |- |Ц4 | style="text-align:left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Д|Група Д]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Д1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} |- |Д2 | style="text-align:left" |{{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance Tunis}} |- |Д3 | style="text-align:left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} |- |Д4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Los Angeles FC}}<ref name="leon"/> |} |- | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Е|Група Е]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Е1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} |- |Е2 | style="text-align:left" |{{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} |- |Е3 | style="text-align:left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} |- |Е4 | style="text-align:left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Ф|Група Ф]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Ф1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} |- |Ф2 | style="text-align:left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} |- |Ф3 | style="text-align:left" |{{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}}} |- |Ф4 | style="text-align:left" |{{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Г|Група Г]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Г1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} |- |Г2 | style="text-align:left" |{{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} |- |Г3 | style="text-align:left" |{{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} |- |Г4 | style="text-align:left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Х|Група Х]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Х1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} |- |Х2 | style="text-align:left" |{{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} |- |Х3 | style="text-align:left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} |- |Х4 | style="text-align:left" |{{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} |} |} {{Clear}} ==Стадиони== На 28 септември 2024 година биле објавени сите 12 стадиони кој ќе бидат домаќини на турнирот.<ref>{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/guida-stadi-mondiale-per-club-2025?intcmp=%28p_fifacom%29_%28d_%29_%28c_webheader-mcf-2025%29_%28sc_venues%29_%28ssc_%29_%28sssc_%29_%28l_it%29_%28da_29092024%29|title=Gli stadi della Coppa del Mondo per club FIFA 2025|website=FIFA|language=it|access-date=29 септември 2024}}</ref> Првиот натпревар со кој бил отворен турнирот се одиграл на 14 јуни 2025 година на стадионот [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]] во [[Мајами]], додека финалето се одиграло на 13 јули 2025 година на стадионот [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]] во [[Њујорк]].<ref name="intermiami">{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/inter-miami-mondiale-per-club|title=L'Inter Miami parteciperà alla FIFA Club World Cup 2025|date=20 октомври 2024|access-date=20 октомври 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/12-stadi-mondiale-per-club-fifa|title=FIFA Club World Cup 2025™: il Presidente Infantino annuncia gli stadi ospitanti|website=FIFA|language=it|access-date=29 септември 2024}}</ref> {| class="wikitable" style="width: 100%; text-align:center" |+ |- ! colspan=2 rowspan="4" style="width: 40%" |<div align="center"> {{Location map+|USA|float=none|width=450|places= {{Location map~|USA|lat=34.05223|long=-118.24368|label='''[[Лос Анџелес]]'''}} {{Location map~|USA|lat=40.716667|long=-74|position=right|label='''[[Њујорк]]'''}} {{Location map~|USA|lat=35.219|long=-80.848|position=top|label='''[[Шарлот]]'''}} {{Location map~|USA|lat=39.096|long=-84.518|position=left|label='''[[Синсинати]]'''}} {{Location map~|USA|lat=38.89|long=-77.08|position=right|label='''[[Вашингтон]]'''}} {{Location map~|USA|lat=33.755|long=-84.39|label='''[[Атланта]]'''}} {{Location map~|USA|lat=39.998056|long=-75.144722|label='''[[Филаделфија]]'''}} {{Location map~|USA|lat=28.527|long=-81.365|position=top|label='''[[Орландо (Флорида)|Орландо]]'''}} {{Location map~|USA|lat=36.164|long=-86.781|position=left|label='''[[Нешвил]]'''}} {{Location map~|USA|lat=47.60621|long=-122.33207|position=bottom|label='''[[Сиетл]]'''}} {{Location map~|USA|lat=25.787778|long=-80.224167|position=bottom|label='''[[Мајами]]'''}} }}</div> !style="width: 20%" |[[Лос Анџелес]] !style="width: 20%" |[[Њујорк]] !style="width: 20%" |[[Нешвил]] |- |[[Роуз Боул]]<br/><small>([[Пасадена (Калифорнија)|Пасадена]], [[Калифорнија]])</small> |[[Стадион МетЛајф|МетЛајф]]<br/><small>([[Ист Ратерфорд]], [[Њу Џерзи]])</small> |[[Џодис Парк]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:88500}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:82500}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:30000}}''' |- |[[File:2018.06.17_Over_the_Rose_Bowl,_Pasadena,_CA_USA_0039_(42855669451)_(cropped).jpg|200px]] |[[File:Metlife stadium (Aerial view).jpg|200px]] |[[File:GEODIS_Park.jpg|200px]] |- ![[Шарлот]] ![[Атланта]] ![[Филаделфија]] ![[Сиетл]] ![[Синсинати]] |- |[[Стадион Бенк оф Америка|Бенк оф Америка]] |[[Стадион Мерцедес Бенц|Мерцедес-Бенц]] |[[Линколн Фајненшел Филд]] |[[Лумен Филд]] |[[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:75000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:75000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:69000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:69000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:26000}}''' |- |[[File:BofAStadium2015.JPG|200px]] |[[File:Mercedes Benz Stadium time lapse capture 2017-08-13.jpg|200px]] |[[File:Philly_(45).JPG|200px]] |[[File:Qwest Field North.jpg|200px]] |[[File:Tql-stadium_world-cup-qualifier_usmnt-v-mexico_11-12-2021_1903.jpg|200px]] |- !colspan=2|[[Орландо (Флорида)|Орландо]] ![[Мајами]] ![[Вашингтон]] |- |[[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]] |[[Стадион Орландо Сити]] |[[Стадион Хард Рок]]<br/><small>([[Мајами Гарденс]], [[Флорида]])</small> |[[Ауди Филд]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:65000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:25000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:65000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:20000}}''' |- |[[File:Citrus_Bowl_Orlando_City.jpg|200px]] |[[File:Open_House_Event_(32264010504).jpg|200px]] |[[File:Hard Rock Stadium 2017 2.jpg|200px]] |[[File:Audi_Field_(45116253932).jpg|200px]] |} == Бараж == Првично {{Fb team (N) Club Leon}} се квалификувал за турнирот како победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], но на 21 март 2025 година биле исклучени од ФИФА поради кршење на правилата за повеќекратна сопственост, бидејќи го делат сопствеништвото со {{Fb team (N) Pachuca}}.<ref>{{cite web |date=21 март 2025 |title=FIFA Appeal Committee decision on CF Pachuca and Club León |url=https://inside.fifa.com/legal/judicial-bodies/media-releases/fifa-appeal-committee-decision-on-cf-pachuca-and-club-leon |language=en }}</ref> На 6 мај, [[Суд за спортска арбитража|Судот за спортска арбитража]] (CAS) ја отфрлил жалбата на Леон, Пачука и {{Fb team (N) Alajuelense}}, кои првично го поднеле случајот до ФИФА. ФИФА потоа го потврдила исклучувањето на Леон и одредила да се одигра бараж натпревар помеѓу {{Fb team (N) Los Angeles FC}}, финалист на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], и {{Fb team (N) Club America}}, најдобро рангираниот клуб на ранг-листата на КОНКАКАФ по крајот на 2024 година.<ref>{{cite web |date=6 мај 2025 |title=FIFA takes decision on last FIFA Club World Cup 2025 participating team |url=https://inside.fifa.com/organisation/media-releases/decision-on-last-fifa-club-world-cup-2025-participating-team |language=en }}</ref> {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|5|31|df=y}} |време = 19:30 |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = 2-1 |екипа2 = {{Fb team Club America}} |голови1 = *[[Игор Жезус (фудбалер 2003)|Игор Жезус]] {{goal|89}} *[[Денис Буанга|Буанга]] {{goal|115}} |голови2 = *{{goal|64|пен.}} [[Брајан Родригес|Родригес]] |aet = yes |стадион = [[Стадион Бенк оф Калифорнија|Бенк оф Калифорнија]] |гледачи = 20.714 |судија = {{flagsport|BRA}} [[Вилтон Сампајо]] |извештај = https://www.fifa.com/it/match-centre/match/2y0bs9z3jy1tvxkbgey8ac9p0/a43ylo3ozw62lw2qcnv3hlqfo/3j68z030kvc12z7lap9izaf4k/586ww6p8yj540g0ppkc5n0hzo?date=2025-06-01 }} ==Фаза по групи== ===Група А=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 20:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al Ahly SC}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Inter Miami}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = 60.927<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10536/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Al Ahly FC v. Inter Miami CF |publisher=[[FIFA]] |date=June 14, 2025 |access-date=June 14, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|AUS}} [[Алиреза Фагани]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019152 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Palmeiras}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Porto}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = 46.275<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10533/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Palmeiras v. FC Porto |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|HON}} [[Саид Мартинес]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019149 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Palmeiras}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al Ahly SC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019148 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter Miami}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Porto}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Мерцедес Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019151 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter Miami}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Palmeiras}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019153 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Porto}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al Ahly SC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019150 }} ---- ===Група Б=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Paris Saint-Germain}} |резултат = 4&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Atletico Madrid}} |голови1 = *[[Фабијан Руис|Фабијан]] {{goal|19}} *[[Витиња (фудбалер февруари 2000)|Витиња]] {{goal|45+1}} *[[Сени Мајулу|Мајулу]] {{goal|87}} *[[Ли Канг Ин]] {{goal|90+7|пен.}} |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = 80.619<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10539/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Paris Saint-Germain v. Atlético de Madrid |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ROU}} [[Иштван Ковач (фудбалски судија)|Иштван Ковач]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019155 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 19:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Botafogo}} |резултат = 2&ndash;1 |екипа2 = {{Fb team Seattle Sounders FC}} |голови1 = *[[Жаир Куња|Куња]] {{goal|28}} *[[Игор Жезус (фудбалер 2001)|Игор Жезус]] {{goal|44}} |голови2 = *{{goal|75}} [[Кристијан Ролдан|К. Ролдан]] |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = 30.151<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10541/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Botafogo v. Seattle Sounders FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SWE}} [[Глен Ниберг]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019157 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Seattle Sounders FC}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Atletico Madrid}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019158 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Paris Saint-Germain}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Botafogo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019156 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Seattle Sounders FC}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Paris Saint-Germain}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019159 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Atletico Madrid}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Botafogo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019154 }} ---- ===Група Ц=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Bayern Munchen}} |резултат = 10&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Auckland City}} |голови1 = *[[Кингсли Коман|Коман]] {{goal|{{0}}6}}, {{goal|21}} *[[Саша Бој|Бој]] {{goal|18}} *[[Мајкл Олисе|Олисе]] {{goal|20}}, {{goal|45+3}} *[[Томас Милер|Милер]] {{goal|45}}, {{goal|89}} *[[Џамал Мусиала|Мусиала]] {{goal|67}}, {{goal|73|пен.}}, {{goal|84}} |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = 21.152<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10545/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: FC Bayern München v. Auckland City FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SEN}} Иса Си |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019161 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Boca Juniors}} |резултат = 2&ndash;2 |екипа2 = {{Fb team Benfica}} |голови1 = *[[Мигел Мерентиел|Мерентиел]] {{goal|21}} *[[Родриго Батаља|Батаља]] {{goal|27}} |голови2 = *{{goal|45+3|пен.}} [[Анхел Ди Марија|Ди Марија]] *{{goal|84}} [[Николас Отаменди|Отаменди]] |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = 55.574<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10546/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: CA Boca Juniors v. SL Benfica |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 16, 2025 |access-date=June 16, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|MEX}} [[Сесар Артуро Рамос|Сесар Рамос]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019162 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Benfica}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Auckland City}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Орландо Сити]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019165 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Bayern Munchen}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Boca Juniors}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019163 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 14:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Auckland City}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Boca Juniors}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019164 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Benfica}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Bayern Munchen}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Бенк оф Америка|Бенк оф Америка]], [[Шарлот]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019160 }} ---- ===Група Д=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance Tunis}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Los Angeles FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Chelsea}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Los Angeles FC}} |голови1 = *[[Педро Нето|Нето]] {{goal|34}} *[[Енцо Фернандес|Фернандес]] {{goal|79}} |голови2 = |стадион = [[Стадион Мерцедес-Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = 22.137<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10550/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Chelsea FC v. LAFC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 16, 2025 |access-date=June 16, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|VEN}} [[Хесус Валенсуела]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019166 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Flamengo}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Esperance Tunis}} |голови1 = *[[Хорхијан де Араскаета|Де Араскаета]] {{goal|17}} *[[Луис Араужо (фудбалер)|Араужо]] {{goal|70}} |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = 25.797<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10553/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Flamengo v. Espérance de Tunisie |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 16, 2025 |access-date=June 16, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|NED}} [[Дани Макели]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019169 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 14:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Flamengo}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Chelsea}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019170 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Esperance Tunis}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019167 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Flamengo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019168 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Esperance Tunis}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Chelsea}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019171 }} ---- ===Група Е=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team River Plate}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019177 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Monterrey}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Inter}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019174 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019175 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team River Plate}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Monterrey}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019173 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team River Plate}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019176 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Urawa Red Diamonds}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Monterrey}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019172 }} ---- ===Група Ф=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Fluminense}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Borussia Dortmund}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = 34.736<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10562/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Fluminense FC v. Borussia Dortmund |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 17, 2025 |access-date=June 17, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|UZB}} Илгиз Танташев |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019178 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Ulsan HD}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Mamelodi Sundowns}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Орландо Сити]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019183 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Mamelodi Sundowns}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Borussia Dortmund}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019181 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Fluminense}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Ulsan HD}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019179 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Borussia Dortmund}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Ulsan HD}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019180 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Mamelodi Sundowns}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Fluminense}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019182 }} ---- ===Група Г=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Manchester City}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Wydad Casablanca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019187 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al Ain FC}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Juventus}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019188 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Juventus}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Wydad Casablanca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019186 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Manchester City}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Al Ain FC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Мерцедес-Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019184 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Juventus}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Manchester City}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019185 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Wydad Casablanca}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Al Ain FC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019189 }} ---- ===Група Х=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Real Madrid}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Al-Hilal}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019192 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Pachuca}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Salzburg}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019191 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Real Madrid}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Pachuca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Бенк оф Америка]], [[Шарлот]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019190 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Salzburg}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Al-Hilal}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019195 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 20:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al-Hilal}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Pachuca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019193 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Salzburg}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Real Madrid}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019194 }} ---- == Нокаут фаза == ==== Резултати ==== {{Осмина-финале |style=white-space:nowrap|widescore=yes|bold_winner=high|3rdplace=no |RD1-seed1 = 1A |RD1-team1 = |RD1-score1 = |RD1-seed2 = 2B |RD1-team2 = |RD1-score2 = |RD1-seed3 = 1C |RD1-team3 = |RD1-score3 = |RD1-seed4 = 2D |RD1-team4 = |RD1-score4 = |RD1-seed5 = 1E |RD1-team5 = |RD1-score5 = |RD1-seed6 = 2F |RD1-team6 = |RD1-score6 = |RD1-seed7 = 1G |RD1-team7 = |RD1-score7 = |RD1-seed8 = 2H |RD1-team8 = |RD1-score8 = |RD1-seed9 = 1B |RD1-team9 = |RD1-score9 = |RD1-seed10 = 2A |RD1-team10 = |RD1-score10 = |RD1-seed11 = 1D |RD1-team11 = |RD1-score11 = |RD1-seed12 = 2C |RD1-team12 = |RD1-score12 = |RD1-seed13 = 1F |RD1-team13 = |RD1-score13 = |RD1-seed14 = 2E |RD1-team14 = |RD1-score14 = |RD1-seed15 = 1H |RD1-team15 = |RD1-score15 = |RD1-seed16 = 2G |RD1-team16 = |RD1-score16 = |RD2-team1 = |RD2-score1 = |RD2-team2 = |RD2-score2 = |RD2-team3 = |RD2-score3 = |RD2-team4 = |RD2-score4 = |RD2-team5 = |RD2-score5 = |RD2-team6 = |RD2-score6 = |RD2-team7 = |RD2-score7 = |RD2-team8 = |RD2-score8 = |RD3-team1 = |RD3-score1 = |RD3-team2 = |RD3-score2 = |RD3-team3 = |RD3-score3 = |RD3-team4 = |RD3-score4 = |RD4-team1 = |RD4-score1 = |RD4-team2 = |RD4-score2 = |RD4-team3 = |RD4-score3 = |RD4-team4 = |RD4-score4 = }} ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== {{commons category}} * {{Official website|https://www.fifa.com/en/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025}} * [https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup Рангирање на клубовите по конфедерации] – ФИФА [[Категорија:Светско клупско првенство во фудбал 2025]] [[Категорија:Изданија на Светското клупско првенство во фудбал|2025]] 7n5by2prik4v0bm49fneioctc1i5nbq 0 1372774 5381280 5380782 2025-06-17T23:11:16Z Bjankuloski06 332 5381280 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Lycium barbarum - Wolfberries China 7-05.jpg|мини|Плетиплотка со плодови гоџи]] '''Гоџи''' или '''гоучји'''<ref name="Правопис2017">{{Правопис 2017|глава= Кинески јазик|страница=217}}</ref> ({{Lang-zh|枸杞}}, ''gǒuqǐ''), исто така познато како '''гоџи-бобинка''' или '''волчја бобинка''' — плод на два тесно поврзани вида: [[плетиплотка]] (''Lycium barbarum'') и [[кинеска плетиплотка]] (''Lycium chinense'') од семејството [[зрнци]].<ref name="Flint-1997">{{cite book|title=Landscape plants for eastern North America: exclusive of Florida and the immediate Gulf Coast|last1=Flint|first1=Harrison Leigh|publisher=John Wiley & Sons|year=1997|isbn=978-0-471-59919-7|location=Chichester|page=326|chapter=''Lycium barbarum''|chapter-url=https://books.google.com/books?id=Q1_fAywb_bkC&pg=PA326}}</ref> Овие бобинки доаѓаат од грмушки што се родум од [[Азија]], особено [[Народна Република Кина|Кина]], и се користат во традиционалната кинеска медицина со илјадници години. Вирее од 1 до 3 метри висина, плодот е со црвенкаста боја со должина до 2 см и содржи од 20 до 40 ситни семки. Се јадат свежи или сушени, а најпопуларни се поради своите антиоксидативни својства. Растенијата можат да се одгледуваат и во [[Македонија]].<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=https://zelenaberza.com.mk/godji-beri-odgleduvanje/|title=ОДГЛЕДУВАЊЕ НА ГОЏИ|date=2019-02-15|work=Зелена берза|language=mk-MK|accessdate=2025-06-14}}</ref> == Опис == Гоџито потекнува од листопаден грмушкаст растителен вид што припаѓа на семејството [[зрнци]] (истото семејство во кое спаѓаат [[Домат|доматите]], [[Компир|компирите]] и [[Модар патлиџан|модрите патлиџани]]). Главните два вида што ги даваат овие бобинки се плетиплотката и кинеската плетиплотка. Овие растенија потекнуваат од [[Народна Република Кина|Кина]], но се одгледуваат и во други делови на [[Азија]], како [[Тибет]] и [[Монголија]]. Грмушките на гоџито виреат во висина од 1 до 3 метри, со тенки, закривени гранки и тесни зелени листови. Самите бобинки се мали и овални, долги околу 1 до 2 сантиметри. Кога се зрели, имаат светлоцрвена или портокалово-црвена боја, со тенка кора што понекогаш знае да биде леплива поради природните шеќери. Внатре содржат мали жолти семки, а нивниот вкус се опишува како мешавина од брусница и домат — слаткасто-кисел. Најчесто се собираат рачно и се продаваат во сушен облик, но можат да се најдат и свежи, во сок или во прав. Растението обично почнува да цвета кон крајот на пролетта, од [[мај]] па сѐ до [[септември]]. Плодовите се собираат од [[јули]] до [[октомври]], зависно од климата и условите за одгледување. [[Податотека:Lycium chinense(siamak sabet) (1).jpg|мини|Гоџи]] == Употреба == Она што е значајно за одгледувањето на ова растение е фактот што е отпорно на болести и штетници, но го напаѓаат габични заболувања на листовите и плодовите. Превентивно се заштитува слично како виновата лоза, со бакарни препарати и со црвено масло пред почетокот на растителноста. Одредени штети можат да предизвикаат [[Зајак|зајаците]] и [[Птици|птиците]] и се препорачува употреба на мрежи за заштита од нив.<ref name=":0" /> Од гоџи се прават [[Сок|сокови]], сирупи, [[Чај|чаеви]], [[Ликер|ликери]], овошни јогурти, а во [[Готвење|кулинарството]] е многу често употребуван додаток, особено на [[Салата|салатите]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://bioplant.mk/sto-e-goji/|title=Што е гоџи?|last=|work=Bioplant|language=mk-MK|accessdate=2025-06-14}}</ref> Многу познат е [[Чај од гоџи|чајот од гоџи]]. Гоџи-бобинките се користат и во [[Козметика|козметиката]] бидејќи го забавуваат стареењето на [[Кожа|кожата]].<ref name=":1">{{Наведена мрежна страница|url=https://kajgana.com/za-shto-se-se-dobri-godi-bobinkite|title=За што сè се добри гоџи-бобинките?|work=Кајгана|language=mk|accessdate=2025-06-14}}</ref> Гоџи-бобинките се природен извор на минерали и [[Витамин|витамини]]. Содржат витамини ([[витамин Б2]], [[витамин Б1]], [[витамин Ц]] ) како и минерали ([[железо]], [[цинк]], [[селен]], [[калциум]], [[калиум]]). Изобилуваат со растителни влакна (100 г. Гоџи-бобинките содржат 7 г растителни влакна) кои даваат чувство на ситост и го подобруваат варењето на храната.<ref name=":1" /> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://zegin.com.mk/mk/bio-planet-organski-suvi-godi-bobinki-100-g Органски суви гоџи-бобинки] [[Категорија:Бобинки]] [[Категорија:Додатоци во исхраната]] [[Категорија:Билки]] [[Категорија:Лиснат зеленчук]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ quas256ks5zwyi23ka0zcku5rnrnkjo 5381293 5381280 2025-06-18T06:05:27Z Andrew012p 85224 5381293 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Lycium barbarum - Wolfberries China 7-05.jpg|мини|Плетиплотка со плодови гоџи]] '''Гоџи''' или '''гоучји'''<ref name="Правопис2017">{{Правопис 2017|глава= Кинески јазик|страница=217}}</ref> ({{Lang-zh|枸杞}}, ''gǒuqǐ''), исто така познато како '''гоџи-бобинка''' или '''волчја бобинка''' — плод на два тесно поврзани вида: [[плетиплотка]] (''Lycium barbarum'') и [[кинеска плетиплотка]] (''Lycium chinense'') од семејството [[зрнци]].<ref name="Flint-1997">{{cite book|title=Landscape plants for eastern North America: exclusive of Florida and the immediate Gulf Coast|last1=Flint|first1=Harrison Leigh|publisher=John Wiley & Sons|year=1997|isbn=978-0-471-59919-7|location=Chichester|page=326|chapter=''Lycium barbarum''|chapter-url=https://books.google.com/books?id=Q1_fAywb_bkC&pg=PA326}}</ref> Овие бобинки доаѓаат од грмушки што се родум од [[Азија]], особено [[Народна Република Кина|Кина]], и се користат во традиционалната кинеска медицина со илјадници години. Вирее од 1 до 3 метри висина, плодот е со црвенкаста боја со должина до 2 см и содржи од 20 до 40 ситни семки. Се јадат свежи или сушени, а најпопуларни се поради своите антиоксидативни својства. Растенијата можат да се одгледуваат и во [[Македонија]].<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=https://zelenaberza.com.mk/godji-beri-odgleduvanje/|title=ОДГЛЕДУВАЊЕ НА ГОЏИ|date=2019-02-15|work=Зелена берза|language=mk-MK|accessdate=2025-06-14}}</ref> == Опис == Гоџито потекнува од листопаден грмушкаст растителен вид што припаѓа на семејството [[зрнци]] (истото семејство во кое спаѓаат [[Домат|доматите]], [[Компир|компирите]] и [[Модар патлиџан|модрите патлиџани]]). Главните два вида што ги даваат овие бобинки се плетиплотката и кинеската плетиплотка. Овие растенија потекнуваат од [[Народна Република Кина|Кина]], но се одгледуваат и во други делови на [[Азија]], како [[Тибет]] и [[Монголија]]. Грмушките на гоџито виреат во висина од 1 до 3 метри, со тенки, закривени гранки и тесни зелени листови. Самите бобинки се мали и овални, долги околу 1 до 2 сантиметри. Кога се зрели, имаат светлоцрвена или портокалово-црвена боја, со тенка кора што понекогаш знае да биде леплива поради природните шеќери. Внатре содржат мали жолти семки, а нивниот вкус се опишува како мешавина од брусница и домат — слаткасто-кисел. Најчесто се собираат рачно и се продаваат во сушен облик, но можат да се најдат и свежи, во сок или во прав. Растението обично почнува да цвета кон крајот на пролетта, од [[мај]] па сѐ до [[септември]]. Плодовите се собираат од [[јули]] до [[октомври]], зависно од климата и условите за одгледување. [[Податотека:Lycium chinense(siamak sabet) (1).jpg|мини|Гоџи]] == Употреба == Она што е значајно за одгледувањето на ова растение е фактот што е отпорно на болести и штетници, но го напаѓаат габични заболувања на листовите и плодовите. Превентивно се заштитува слично како виновата лоза, со бакарни препарати и со црвено масло пред почетокот на растителноста. Одредени штети можат да предизвикаат [[Зајак|зајаците]] и [[Птици|птиците]] и се препорачува употреба на мрежи за заштита од нив.<ref name=":0" /> Од гоџи се прават [[Сок|сокови]], сирупи, [[Чај|чаеви]], [[Ликер|ликери]], овошни јогурти, а во [[Готвење|кулинарството]] е многу често употребуван додаток, особено на [[Салата|салатите]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://bioplant.mk/sto-e-goji/|title=Што е гоџи?|last=|work=Bioplant|language=mk-MK|accessdate=2025-06-14}}</ref> Многу познат е [[Чај од гоџи|чајот од гоџи]]. Гоџи-бобинките се користат и во [[Козметика|козметиката]] бидејќи го забавуваат стареењето на [[Кожа|кожата]].<ref name=":1">{{Наведена мрежна страница|url=https://kajgana.com/za-shto-se-se-dobri-godi-bobinkite|title=За што сè се добри гоџи-бобинките?|work=Кајгана|language=mk|accessdate=2025-06-14}}</ref> Гоџи-бобинките се природен извор на минерали и [[Витамин|витамини]]. Содржат витамини ([[витамин Б2]], [[витамин Б1]], [[витамин Ц]] ) како и минерали ([[железо]], [[цинк]], [[селен]], [[калциум]], [[калиум]]). Изобилуваат со растителни влакна (100 г. Гоџи-бобинките содржат 7 г растителни влакна) што даваат чувство на ситост и го подобруваат варењето на храната.<ref name=":1" /> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://zegin.com.mk/mk/bio-planet-organski-suvi-godi-bobinki-100-g Органски суви гоџи-бобинки] [[Категорија:Бобинки]] [[Категорија:Додатоци во исхраната]] [[Категорија:Билки]] [[Категорија:Лиснат зеленчук]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ ih05mt7fnmg5aq9uvzehcsmeht27wda 4 1372851 5381142 5381071 2025-06-17T12:48:49Z Kiril Simeonovski 3243 5381142 wikitext text/x-wiki <div class="boilerplate metadata rfa" style="background-color: #f5fff5; margin: 2em 0 0 0; padding: 0 10px 0 10px; border: 1px solid #AAAAAA;"> Ова е '''страница за избор на 153.000. јубилејна статија'''. Бројот од 153.000 статии бил надминат на 14 јуни 2025 година, па така вклучени се сите статии кои ги задоволуваат критериумите, а се создадени во текот на овој ден. Гласањето е отворено на 16 јуни 2025 година во 09:11 и трае точно еден ден. == Правила == Кандидати се сите оние статии кои се создадени во ист ден кога е надмината илјадитата статија, а притоа поседуваат содржински квалитет и не се обележани со предлошките за превод, викификација, внимание и бришење. Статии обележани како никулци може да бидат предложени, доколку го задоволуваат горенаведениот критериум за квалитет. Оние статии кои се уредени од ботови или од нерегистрирани корисници не може да бидат предложени. Гласањето се одвива така што секој може да остави по еден глас <tt>{{tl|за}}</tt> ({{за}}) за било колку статии. ''Само гласовите од [[Википедија:Автопотврдени корисници|утврдените корисници]] ќе бидат земени предвид при сумирањето на резултатите.'' Гласањето завршува еден ден по отворањето. Во случај да гласале помалку од тројца корисници, времетраењето на гласањето се продолжува додека не биде исполнет минималниот број. == Кандидати == === [[Гоџи]] === #{{За}} --[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 09:13, 16 јуни 2025 (CEST) #{{За}} -- [[User:Jtasevski123|Jtasevski123]] <small>([[User talk:Jtasevski123|разговор]])</small> 09:21, 16 јуни 2025 (CEST) #{{За}}--[[User:Инокентиј|Инокентиј]] <small>([[User talk:Инокентиј|разговор]])</small> 09:31, 16 јуни 2025 (CEST) #{{За}} --[[Корисник:Bjankuloski06|Б. Јанкулоски]] <small>([[Разговор со корисник:Bjankuloski06|разговор]])</small> 11:46, 16 јуни 2025 (CEST) #{{За}}—[[Корисник:SpectralWiz|SpectralWiz]] <small>([[Разговор со корисник:SpectralWiz|разговор]])</small> 13:35, 16 јуни 2025 (CEST) === [[Јали]] === #{{За}} --[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 09:13, 16 јуни 2025 (CEST) #{{За}} -- [[User:Jtasevski123|Jtasevski123]] <small>([[User talk:Jtasevski123|разговор]])</small> 09:21, 16 јуни 2025 (CEST) === [[Иранско-израелски судир]] === === [[Авионска несреќа на Ер Индија 171]] === === [[Џума Маала (Нигритско)]] === #{{За}} --[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 09:13, 16 јуни 2025 (CEST) #{{За}} -- [[User:Jtasevski123|Jtasevski123]] <small>([[User talk:Jtasevski123|разговор]])</small> 09:21, 16 јуни 2025 (CEST) #{{За}} -- [[User:Bojan9Spasovski|Bojan9Spasovski]] <small>([[User talk:Bojan9Spasovski|разговор]])</small> 22:09, 16 јуни 2025 (CEST) == Дискусија == == Одлука == Гласањето е завршено, а за јубилејна статија е избрана статијата „[[Гоџи]]“.--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 14:48, 17 јуни 2025 (CEST) [[Категорија:Википедија:Јубилејни статии|153.000]] b21yc9smgz47fnvosf3ero6rgw1x3oh 0 1372930 5381124 5381120 2025-06-17T12:04:50Z BosaFi 115936 5381124 wikitext text/x-wiki {{Infobox building | name = Палата Вердала | native_name = Il-Palazz Verdala | native_name_lang = mt | image = Building Malta.jpg | image_caption = Поглед на палатата Вердала | map_type = Malta | coordinates = {{coord|35|51|41.4|N|14|24|2.3|E|display=inline}} | map_dot_label = Verdala Palace | alternate_names = Verdala Castle | building_type = [[Палата]] | architectural_style = [[Ренесансна архитектура]] | location = [[Градини Бускет]], [[Малта]] | namesake = [[Иго Лубенкс де Вердал]] | start_date = после1581 | completion_date = 1586 | renovation_date = 17ти век | owner = [[Влада на Малта]] | current_tenants = [[Претседател на Малта]] | material = [[Варовник]] | architect = [[Џироламо Касар]] | website = [https://web.archive.org/web/20150413130337/https://president.gov.mt/mt/palazzi/Pages/Il-Palazz-Verdala.aspx Official website] }}'''Палатата Вердала''' е [[палата]] во [[Градини Бускет|градините Бускет]], на границите на Сиџиеви, [[Малта]]. Била изградена во 1586 година за време на владеењето на [[Иго Лубенкс де Вердал]], а сега служи како официјална летна резиденција на [[Претседател на Малта|претседателот на Малта]]. Дворецот претходно бил резиденција на британскиот гувернер на Малта, заедно со [[Палата Сан Антон|палатата Сан Антон]], а често го користеле британските владетели и други кралски семејства додека престојувале на Малта. == Историја == На местото на денешната палата Вердала првично се наоѓала ловџиска куќа, изградена во 1550-тите или 1560-тите за време на владеењето на големиот мајстор [[Жан Паризо де ла Валет]]. Куќата била изградена во ''[[Градини Бускет|Градините Бускет]]'', голема област што ја користеле витезите од Редот на Свети Јован за лов на дивеч. Ловечката куќа била проширена во палата во 1586 година, за време на владеењето на Иго Лубенкс де Вердал, по кого е именувана палатата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.maltabulb.com/buskett-gardens.html|title=Buskett Gardens - The only extensive woodland on the Maltese Islands|work=Malta Bulb|accessdate=11 May 2015}}</ref> Понатаму палатата била украсена во 17 и 18 век, за време на владеењето на [[Џовани Паоло Ласкарис]] и [[Антонио Маноел де Вилена]]. За време на француската опсада од 1798–1800 година, палатата служела како воен затвор за француските војници заробени од Малтежаните или Британците. За време на британското владеење, станала фабрика за свила, но на крајот била напуштена и западнала во состојба на запуштеност. Некои поправки биле извршени за време на гувернерството на [[Фредерик Понсонби]], а целосно била обновена од гувернерот Сер [[Вилијам Рид]] во 1850-тите. Пред нејзината реставрација, привремено била болница помеѓу 1915 и 1916 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maltaramc.com/articles/contents/greatwar.html|title=Military Hospitals in Malta during the Great War}}</ref> Потоа станала официјална летна резиденција на гувернерите на Малта. Во 1925 г. била вклучена во Списокот на антиквитети.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.mepa.org.mt/file.aspx?f=2627|title=Protection of Antiquities Regulations 21st November, 1932 Government Notice 402 of 1932, as Amended by Government Notices 127 of 1935 and 338 of 1939.|work=[[Malta Environment and Planning Authority]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20160419101304/https://www.mepa.org.mt/file.aspx?f=2627|archive-date=19 April 2016|accessdate=10 February 2016}}</ref> На почетокот на [[Втора светска војна|Втората светска војна]] во 1939 година, уметничките дела од Националниот музеј биле пренесени во палатата за безбедно чување. Палатата била обновена во 1982 година и почнале да ја користат за прием на шефови на држави во посета. Со текот на годините, палатата пречекала неколку истакнати гости, меѓу кои: * [[Едвард VII]] и [[Александра од Данска]], крал и кралица на Обединетото Кралство * [[Марија Федоровна]], царица на Русија (1909) * [[Џорџ V]] и Мери од Тек, крал и кралица на Обединетото Кралство (1912) * [[Џорџ VI]], крал на Обединетото Кралство (1913 и 1943) * [[Вилхелм II (Германија)|Вилхелм II]], цар на Германија (1909) <ref>{{Наведени вести|url=https://timesofmalta.com/article/when-maltese-postcards-depicted-royal-events.816585|title=When Maltese postcards depicted royal events|date=7 September 2020|work=[[Times of Malta]]|access-date=2 March 2024}}</ref> * [[Муамер Гадафи]], либиски диктатор * [[Јосип Броз-Тито|Јосип Броз Тито]], претседател на Југославија * [[Николае Чаушеску]], претседател на Романија * [[Џовани Леоне]], претседател на Италија Од 1987 година, палатата Вердала се користи како летна резиденција на претседателот на Малта и генерално е затворена за јавноста, освен за августовскиот Месечев Бал што се одржува секоја година во Малта.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://president.gov.mt/mt/palazzi/Pages/Il-Palazz-Verdala.aspx|title=Il-Palazz Verdala|work=president.gov.mt|language=mt|archive-url=https://web.archive.org/web/20150413130337/https://president.gov.mt/mt/palazzi/Pages/Il-Palazz-Verdala.aspx|archive-date=13 April 2015}}</ref> == Архитектура == Дворецот Вердала бил дизајниран од [[Џироламо Касар]], малтешки архитект, најпознат по дизајнот на многу згради во главниот град [[Валета]]. Дворецот е пример за [[ренесансна архитектура]], а неговиот дизајн бил веројатно под влијание на Вила Фарнезе во [[Капрарола]].<ref name="arx13">{{Наведено списание|last=Spiteri|first=Stephen C.|date=2013|title=In Defence of the Coast (I) - The Bastioned Towers|url=http://www.militaryarchitecture.com/index.php/Journals/arx-occasional-papers-in-defence-of-the-coast-i.html|journal=Arx - International Journal of Military Architecture and Fortification|issue=3|pages=72–77|access-date=11 May 2015}}</ref> Зградата има правоаголен план, со пентагонални кули слични на бастиони на секој агол. Самата зграда има два ката, додека аголните куполи се високи околу пет ката. Палатата е опкружена со камен ров. Иако куполите и ровот ѝ даваат на палатата надворешен изглед на тврдина, тие биле главно симболични, и немале намена да издржат каков било напад. Сепак, палатата сè уште била вооружена со четири артилериски оружја на покривот. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://lecrac.blogspot.com/2014/09/verdala-palace.html|title=Verdala Palace|last=Graham|first=Jimmy|date=27 September 2014|work=Le Crac|accessdate=11 May 2015}}</ref> Внатрешноста има голем број украси, со фрески на некои од таваните. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.dingli.gov.mt/default.aspx?MDIS=751|title=Verdala Palace|work=Dingli Local Council|accessdate=11 May 2015}}</ref> Во близина на палатата се наоѓаат капела, штали и простории за слуги.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.maltain360.com/default.aspx#110013435|title=Verdala Palace - Virtual Tour|work=maltain360.com|accessdate=11 May 2015}}</ref> == Приказна за духови == Палатата Вердала наводно е опседната од „Сината Дама“, внука на Големиот мајстор де Роан. Според легендата, таа требало да се омажи за додворувач кој не го сакала, па затоа извршила самоубиство скокајќи од балконот во нејзината спална соба. Нејзиниот дух наводно е виден како шета низ палатата, облечен во истиот син фустан што го носела кога починала.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.timesofmalta.com/articles/view/20090316/life-features/malta-s-most-haunted.248980|title=Malta's most haunted|date=16 March 2009|work=[[Times of Malta]]|access-date=24 June 2015}}</ref> == Галерија == <gallery class="center" mode="packed" heights="120px"> Податотека:Malta_-_Siggiewi_-_Triq_il-Buskett_-_Buskett_Gardens_+_Verdala_Palace_05_ies.jpg|алт=View of Verdala Palace overlooking Buskett Gardens| Поглед на палатата Вердала со поглед [[Градини Бускет|на градините Бускет]] Податотека:Malta_-_Siggiewi_-_Triq_il-Buskett_-_Verdala_Palace_gate_01_ies.jpg|алт=Verdala Palace Gate| Портата на палатата Вердала Податотека:Verdala_ceal.jpg|алт=Ceiling of the dining room| Таванот на трпезаријата Податотека:Frescos_Verdala.jpg|алт=Frescoes in the palace| Фрески Податотека:Stamp_Malta_1938_1p.jpg|алт=Verdala Palace on a 1938 postage stamp| Палатата Вердала на поштенска марка од 1938 година </gallery> == Наводи == {{Наводи}} [[Категорија:Палати во Малта]] [[Категорија:Малта]] 25qivq314abeke1q6gyai46ve3rwi9t 0 1372931 5381130 2025-06-17T12:22:49Z 19user99 72391 Создадено преведувајќи ја страницата „[[:en:Special:Redirect/revision/1294266121|Maria Palaiologina]]“ 5381130 wikitext text/x-wiki '''Марија Палеологина''' ( {{Langx|el|Μαρία Παλαιολογίνα}}) била ќерка на [[Византија|византискиот]] император [[Михаил VIII Палеолог]] ( {{Владеел|1258|1282}} г.) која станала сопруга на монголскиот владетел Абака-хан и била влијателен христијански водач меѓу Монголците. По смртта на Абака-хан, таа станала водач на [[манастир]] во Цариград, кој бил именуван по неа како Света Марија Монголска. Нејзиното монашко име било '''Меланија''' ( {{Langx|grc-x-medieval|Μελάνη}} ). == Историски контекст == Во 13 век, [[Монголско Царство|Монголската империја]] основана од [[Џингис-хан]] се проширила до најголем степен. Хулагу-хан, внук на Џингис, со својата војска поминал низ Персија и Сирија, уништувајќи вековни исламски калифати, оние на Абасидите и [[Ајубиди|Ајубидите]], и ја предводел опсадата на Багдад во 1258 година. Сепак, Монголската империја доживувала внатрешни несогласувања и иако центарот на моќта бил Големиот хан во [[Каракорум (град)|Каракорум]], империјата се поделила на четири „ханати“, секој контролиран од различен внук на Џингис. Делот на Хулагу бил познат како Илханат и се протегал низ областа што денес опфаќа делови од [[Турција]] и [[Иран]] на запад и [[Пакистан]] на исток. Делот на север, кој опфаќал делови од Русија и Источна Европа, бил познат како [[Златна Орда]]. Односите меѓу ханатите не биле пријателски и меѓу нив избувнале битки. == Брак == Михаил VIII, византискиот император со седиште во Цариград, се обидел да одржува пријателски односи со двата ханати. Хулагу преговарал за да му се даде жена од царското семејство на Цариград, а Михаил ја избрал својата вонбрачна ќерка Марија. Тој, исто така, ја верил сестрата на Марија, Ефросина Палеологина, за Ногај-хан, водач на [[Златна Орда|Златната орда]]. И двата ханати одржувале став на толеранција кон христијаните. Марија го напуштила Цариград во 1265 година, придружувана од игуменот на [[Џамија Зејрек|манастирот Пантократор]], Теодосиј Вилехардуен. Историчарот Стивен Рансиман раскажува како таа била придружувана од патријархот Ефтимиј од Антиохија . Сепак, во [[Кајсери|Кесарија]] дознале дека Хулагу починал, па затоа Марија се омажила за неговиот син, Абака-хан . Таа водела побожен живот и имала доста влијание врз политичките и религиозните погледи на Монголците, од кои многумина веќе биле [[Несторијанство|несторијански христијани]] . Тие претходно ја сметале Докуз Хатун, сопругата на Хулагу, за верски водач. Кога и Докуз починала во 1265 година, оваа улога ја наследила Марија, која Монголците ја нарекувале „Деспина Хатун“ (Δέσποινα на грчки значи „дама“). == Вдовство == Марија престојувала во Персија во дворот на Абака 15 години, сè додека нејзиниот сопруг - следбеник на Тенгри - не починал, а него го наследил неговиот муслимански брат Ахмад . Според ракописот на Орлеан, Бајду-хан бил близок со Марија за време на нејзиниот престој во Персија и често го посетувал нејзиниот ордо (номадски дворец) за да чуе интересни приказни за христијанството. На крајот се вратила во Цариград. Во 1307 година, за време на владеењето на [[Андроник II Палеолог|Андроник II]], таа повторно била понудена за брак на монголскиот принц, Чарбанда, монголскиот владетел на Блискиот Исток, со цел да се обезбеди сојуз против растечката моќ на [[Отоманско Царство|Османлиите]], кои во тоа време му се заканувале на византискиот град [[Никеја]]. Марија отишла таму, и за да ја охрабри одбраната и за да ги забрза преговорите со Монголците околу нејзината свадба. Таа се сретнала со отоманскиот султан, [[Осман I|Отман]], но нејзиното заканувачко однесување го разбудило духот на Османлиите. Пред 30.000 војници испратени на помош од Монголците да стигнат до градот, Османлиите ја нападнале тврдината Трикока, која била клучна за Никеја, и ја освоиле. По ова Марија била принудена повторно да се врати во Цариград, каде што станала ''ктиториса'' на манастирот Панајотиса и останала таму до крајот на својот живот. Според некои извори, таа ја вратила својата ќерка - Теодора Ара Кутлуг ( {{Langx|grc-x-medieval|Θεοδώρα Ἀραχαντλούν}}) - од Абака. <ref>{{Наведена книга|url=https://www.academia.edu/25481924/The_Byzantine_Turks_1204-1461|title=The Byzantine Turks, 1204-1461|last=Shukurov|first=Rustam|isbn=978-90-04-30775-9|pages=84|language=en}}</ref> == Наследство == [[Податотека:StMaryOfTheMongols20071010_05.jpg|мини| Марија Палеологина на крајот станала ''[[Ктитор|ктиториса]]'' на манастирот на ''Богородица Панагиотиса'', подоцна позната по неа како <nowiki><i id="mwdA">Панагија Мухлиотиса</i></nowiki> („Нашата Пресвета Госпоѓа на Монголците“).]] Црквата во манастирот официјално била посветена на [[Богородица|Дева Марија,]] но, поради поврзаноста на Марија со неа, станала популарно позната како „Црква на Света Марија на Монголците“. Самата Марија никогаш не била канонизирана. Турците ја нарекувале црквата „Канли Килисе“ (Крвава црква), бидејќи зградата била жртва при жестоките борби за време на [[Пад на Цариград (1453)|заземањето на Цариград]] од страна на Турците. Црквата е единствената во Цариград која никогаш не била претворена во џамија, по наредба на [[Мехмед II|Мехмет Освојувачот]]. Се наоѓа на улицата Тевкиј Џафер Мектеби, во населбата Фенер. [[Податотека:Chora_Maria_mosaic.jpg|десно|мини| Сцена на [[дејзис]] во [[Музеј Карије (Истанбул)|црквата Хора]] . Сликата на Марија (се гледа на врвот од страницата) може да се види во долниот десен агол од овој мозаик.]] Во долниот десен агол од сцената со [[Дејзис]] бил зачуван мозаичен портрет на Марија, од [[Припрата|нартексот]] во [[Музеј Карије (Истанбул)|манастирот Хора]] (таа се појавува како калуѓерка, со натпис со нејзиното монашко име - Меланија)<ref>{{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080920015507/http://www.metmuseum.org/explore/byzantium_III/glossary_i.html}}</ref> . == Белешки == {{Наводи}} == Наводи == * {{Наведена книга|title=Byzantine Churches of Constantinople|last=Van Millingen|first=Alexander|publisher=MacMillan & Co|year=1912|location=London|author-link=Alexander van Millingen}} * {{Наведена книга|title=La Géographie ecclésiastique de l'Empire byzantin. 1. Part: Le Siège de Constantinople et le Patriarcat Oecuménique. 3rd Vol. : Les Églises et les Monastères|last=Janin|first=Raymond|publisher=Institut Français d'Etudes Byzantines|year=1953|location=Paris|language=fr|author-link=Raymond Janin}} * {{Наведена книга|title=A History of the Crusades 3|last=Runciman|first=Steven|publisher=Penguin Books|year=1987|isbn=978-0-14-013705-7|author-link=Steven Runciman|orig-year=1952-1954}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/histoiredescroi01michgoog|title=Histoire des Croisades|last=Jean Richard|publisher=Fayard|year=1996|isbn=2-213-59787-1|language=fr}} * {{Наведена книга|title=Istanbul|publisher=Hachette|year=2003|isbn=2-01-243633-1|series=Guides Voir|language=fr}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред}} * {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080920015507/http://www.metmuseum.org/explore/byzantium_III/glossary_i.html}} [[Категорија:Починати во 13 век]] [[Категорија:Починати во непозната година]] [[Категорија:Родени во непозната година]] [[Категорија:Родени во 13 век]] [[Категорија:Византиски принцези]] [[Категорија:Палеолози]] ttxvz3hvfh7f6o4wrle9m83j6w4x8lp 5381131 5381130 2025-06-17T12:27:57Z 19user99 72391 5381131 wikitext text/x-wiki '''Марија Палеологина''' ({{Lang-el|Μαρία Παλαιολογίνα}}) била ќерка на [[Византија|византискиот]] император [[Михаил VIII Палеолог]] ({{Владеел|1258|1282}} г.) која станала сопруга на монголскиот владетел Абака-хан и била влијателен христијански водач меѓу Монголците. По смртта на Абака-хан, таа станала водач на [[манастир]] во Цариград, кој бил именуван по неа како Света Марија Монголска. Нејзиното монашко име било '''Меланија''' ({{Lang-grc-x-medieval|Μελάνη}}). == Историски контекст == Во 13 век, [[Монголско Царство|Монголската империја]] основана од [[Џингис-хан]] се проширила до најголем степен. Хулагу-хан, внук на Џингис, со својата војска поминал низ Персија и Сирија, уништувајќи вековни исламски калифати, оние на Абасидите и [[Ајубиди|Ајубидите]], и ја предводел опсадата на Багдад во 1258 година. Сепак, Монголската империја доживувала внатрешни несогласувања и иако центарот на моќта бил Големиот хан во [[Каракорум (град)|Каракорум]], империјата се поделила на четири „ханати“, секој контролиран од различен внук на Џингис. Делот на Хулагу бил познат како Илханат и се протегал низ областа што денес опфаќа делови од [[Турција]] и [[Иран]] на запад и [[Пакистан]] на исток. Делот на север, кој опфаќал делови од Русија и Источна Европа, бил познат како [[Златна Орда]]. Односите меѓу ханатите не биле пријателски и меѓу нив избувнале битки. == Брак == Михаил VIII, византискиот император со седиште во Цариград, се обидел да одржува пријателски односи со двата ханати. Хулагу преговарал за да му се даде жена од царското семејство на Цариград, а Михаил ја избрал својата вонбрачна ќерка Марија.<ref name=runciman-320>Runciman (1987), p. 320</ref><ref>"The sustained attacks by the Sultan Baibars (…) rallied the Occidentals to this alliance [with the Mongols], to which the Mongols also convinced the Byzantines to adhere", Jean Richard, "Histoire des Croisades", p. 453</ref> Тој, исто така, ја верил сестрата на Марија, Ефросина Палеологина, за Ногај-хан, водач на [[Златна Орда|Златната орда]]. И двата ханати одржувале став на толеранција кон христијаните.<ref>Van Millingen (1912), p. 272</ref> Марија го напуштила Цариград во 1265 година, придружувана од игуменот на [[Џамија Зејрек|манастирот Пантократор]], Теодосиј Вилехардуен.<ref>Van Millingen (1912), p. 273</ref> Историчарот Стивен Рансиман раскажува како таа била придружувана од патријархот Ефтимиј од Антиохија.<ref name=runciman-320/> Сепак, во [[Кајсери|Кесарија]] дознале дека Хулагу починал, па затоа Марија се омажила за неговиот син, Абака-хан. Таа водела побожен живот и имала доста влијание врз политичките и религиозните погледи на Монголците, од кои многумина веќе биле [[Несторијанство|несторијански христијани]]. Тие претходно ја сметале Докуз Хатун, сопругата на Хулагу, за верски водач. Кога и Докуз починала во 1265 година, оваа улога ја наследила Марија, која Монголците ја нарекувале „Деспина Хатун“ (Δέσποινα на грчки значи „дама“).<ref name=runciman-332>Runciman (1987), p. 332</ref> == Вдовство == Марија престојувала во Персија во дворот на Абака-хан 15 години, сè додека нејзиниот сопруг - следбеник на Тенгри - не починал, а него го наследил неговиот муслимански брат Ахмад. Според ракописот на Орлеан, Бајду-хан бил близок со Марија за време на нејзиниот престој во Персија и често го посетувал нејзиниот ордо (номадски дворец) за да чуе интересни приказни за христијанството. На крајот се вратила во Цариград. Во 1307 година, за време на владеењето на [[Андроник II Палеолог|Андроник II]], таа повторно била понудена за брак на монголскиот принц, Чарбанда, монголскиот владетел на Блискиот Исток, со цел да се обезбеди сојуз против растечката моќ на [[Отоманско Царство|Османлиите]], кои во тоа време му се заканувале на византискиот град [[Никеја]]. Марија отишла таму, и за да ја охрабри одбраната и за да ги забрза преговорите со Монголците околу нејзината свадба. Таа се сретнала со отоманскиот султан, [[Осман I]], но нејзиното заканувачко однесување го разбудило духот на Османлиите. Пред 30.000 војници испратени на помош од Монголците да стигнат до градот, Османлиите ја нападнале тврдината Трикока, која била клучна за Никеја, и ја освоиле. По ова Марија била принудена повторно да се врати во Цариград, каде што станала ''ктиториса'' на манастирот Панајотиса и останала таму до крајот на својот живот. Според некои извори, таа ја вратила својата ќерка - Теодора Ара Кутлуг ({{Lang-grc-x-medieval|Θεοδώρα Ἀραχαντλούν}}) - од Абака.<ref>{{Наведена книга|url=https://www.academia.edu/25481924/The_Byzantine_Turks_1204-1461|title=The Byzantine Turks, 1204-1461|last=Shukurov|first=Rustam|isbn=978-90-04-30775-9|pages=84|language=en}}</ref> == Наследство == [[Податотека:StMaryOfTheMongols20071010_05.jpg|мини| Марија Палеологина на крајот станала ''[[Ктитор|ктиториса]]'' на манастирот на ''Богородица Панагиотиса'', подоцна позната по неа како <nowiki><i id="mwdA">Панагија Мухлиотиса</i></nowiki> („Нашата Пресвета Госпоѓа на Монголците“).]] Црквата во манастирот официјално била посветена на [[Богородица|Дева Марија,]] но, поради поврзаноста на Марија со неа, станала популарно позната како „Црква на Света Марија на Монголците“.<ref>Janin (1953), p. 213</ref><ref>"Istanbul" (2003), p.111</ref> Самата Марија никогаш не била канонизирана. Турците ја нарекувале црквата „Канли Килисе“ (Крвава црква), бидејќи зградата била жртва при жестоките борби за време на [[Пад на Цариград (1453)|заземањето на Цариград]] од страна на Турците. Црквата е единствената во Цариград која никогаш не била претворена во џамија, по наредба на [[Мехмед II|Мехмет Освојувачот]]. Се наоѓа на улицата Тевкиј Џафер Мектеби, во населбата Фенер. [[Податотека:Chora_Maria_mosaic.jpg|десно|мини| Сцена на [[дејзис]] во [[Музеј Карије (Истанбул)|црквата Хора]]. Сликата на Марија (се гледа на врвот од страницата) може да се види во долниот десен агол од овој мозаик.]] Во долниот десен агол од сцената со [[Дејзис]] бил зачуван мозаичен портрет на Марија, од [[Припрата|нартексот]] во [[Музеј Карије (Истанбул)|манастирот Хора]] (таа се појавува како калуѓерка, со натпис со нејзиното монашко име - Меланија)<ref>{{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080920015507/http://www.metmuseum.org/explore/byzantium_III/glossary_i.html}}</ref> . == Белешки == {{Наводи}} == Наводи == * {{Наведена книга|title=Byzantine Churches of Constantinople|last=Van Millingen|first=Alexander|publisher=MacMillan & Co|year=1912|location=London|author-link=Alexander van Millingen}} * {{Наведена книга|title=La Géographie ecclésiastique de l'Empire byzantin. 1. Part: Le Siège de Constantinople et le Patriarcat Oecuménique. 3rd Vol. : Les Églises et les Monastères|last=Janin|first=Raymond|publisher=Institut Français d'Etudes Byzantines|year=1953|location=Paris|language=fr|author-link=Raymond Janin}} * {{Наведена книга|title=A History of the Crusades 3|last=Runciman|first=Steven|publisher=Penguin Books|year=1987|isbn=978-0-14-013705-7|author-link=Steven Runciman|orig-year=1952-1954}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/histoiredescroi01michgoog|title=Histoire des Croisades|last=Jean Richard|publisher=Fayard|year=1996|isbn=2-213-59787-1|language=fr}} * {{Наведена книга|title=Istanbul|publisher=Hachette|year=2003|isbn=2-01-243633-1|series=Guides Voir|language=fr}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред}} * {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080920015507/http://www.metmuseum.org/explore/byzantium_III/glossary_i.html}} [[Категорија:Починати во 13 век]] [[Категорија:Починати во непозната година]] [[Категорија:Родени во непозната година]] [[Категорија:Родени во 13 век]] [[Категорија:Византиски принцези]] [[Категорија:Палеолози]] j0ts3erd31pcod87ttkbymnhklsk6q3 5381132 5381131 2025-06-17T12:29:38Z 19user99 72391 5381132 wikitext text/x-wiki '''Марија Палеологина''' ({{Lang-el|Μαρία Παλαιολογίνα}}) била ќерка на [[Византија|византискиот]] император [[Михаил VIII Палеолог]] ({{Владеел|1258|1282}} г.) која станала сопруга на монголскиот владетел Абака-хан и била влијателен христијански водач меѓу Монголците. По смртта на Абака-хан, таа станала водач на [[манастир]] во Цариград, кој бил именуван по неа како Света Марија Монголска. Нејзиното монашко име било '''Меланија''' ({{Lang-el|Μελάνη}}). == Историски контекст == Во 13 век, [[Монголско Царство|Монголската империја]] основана од [[Џингис-хан]] се проширила до најголем степен. Хулагу-хан, внук на Џингис, со својата војска поминал низ Персија и Сирија, уништувајќи вековни исламски калифати, оние на Абасидите и [[Ајубиди|Ајубидите]], и ја предводел опсадата на Багдад во 1258 година. Сепак, Монголската империја доживувала внатрешни несогласувања и иако центарот на моќта бил Големиот хан во [[Каракорум (град)|Каракорум]], империјата се поделила на четири „ханати“, секој контролиран од различен внук на Џингис. Делот на Хулагу бил познат како Илханат и се протегал низ областа што денес опфаќа делови од [[Турција]] и [[Иран]] на запад и [[Пакистан]] на исток. Делот на север, кој опфаќал делови од Русија и Источна Европа, бил познат како [[Златна Орда]]. Односите меѓу ханатите не биле пријателски и меѓу нив избувнале битки. == Брак == Михаил VIII, византискиот император со седиште во Цариград, се обидел да одржува пријателски односи со двата ханати. Хулагу преговарал за да му се даде жена од царското семејство на Цариград, а Михаил ја избрал својата вонбрачна ќерка Марија.<ref name=runciman-320>Runciman (1987), p. 320</ref><ref>"The sustained attacks by the Sultan Baibars (…) rallied the Occidentals to this alliance [with the Mongols], to which the Mongols also convinced the Byzantines to adhere", Jean Richard, "Histoire des Croisades", p. 453</ref> Тој, исто така, ја верил сестрата на Марија, Ефросина Палеологина, за Ногај-хан, водач на [[Златна Орда|Златната орда]]. И двата ханати одржувале став на толеранција кон христијаните.<ref>Van Millingen (1912), p. 272</ref> Марија го напуштила Цариград во 1265 година, придружувана од игуменот на [[Џамија Зејрек|манастирот Пантократор]], Теодосиј Вилехардуен.<ref>Van Millingen (1912), p. 273</ref> Историчарот Стивен Рансиман раскажува како таа била придружувана од патријархот Ефтимиј од Антиохија.<ref name=runciman-320/> Сепак, во [[Кајсери|Кесарија]] дознале дека Хулагу починал, па затоа Марија се омажила за неговиот син, Абака-хан. Таа водела побожен живот и имала доста влијание врз политичките и религиозните погледи на Монголците, од кои многумина веќе биле [[Несторијанство|несторијански христијани]]. Тие претходно ја сметале Докуз Хатун, сопругата на Хулагу, за верски водач. Кога и Докуз починала во 1265 година, оваа улога ја наследила Марија, која Монголците ја нарекувале „Деспина Хатун“ (Δέσποινα на грчки значи „дама“).<ref name=runciman-332>Runciman (1987), p. 332</ref> == Вдовство == Марија престојувала во Персија во дворот на Абака-хан 15 години, сè додека нејзиниот сопруг - следбеник на Тенгри - не починал, а него го наследил неговиот муслимански брат Ахмад. Според ракописот на Орлеан, Бајду-хан бил близок со Марија за време на нејзиниот престој во Персија и често го посетувал нејзиниот ордо (номадски дворец) за да чуе интересни приказни за христијанството. На крајот се вратила во Цариград. Во 1307 година, за време на владеењето на [[Андроник II Палеолог|Андроник II]], таа повторно била понудена за брак на монголскиот принц, Чарбанда, монголскиот владетел на Блискиот Исток, со цел да се обезбеди сојуз против растечката моќ на [[Отоманско Царство|Османлиите]], кои во тоа време му се заканувале на византискиот град [[Никеја]]. Марија отишла таму, и за да ја охрабри одбраната и за да ги забрза преговорите со Монголците околу нејзината свадба. Таа се сретнала со отоманскиот султан, [[Осман I]], но нејзиното заканувачко однесување го разбудило духот на Османлиите. Пред 30.000 војници испратени на помош од Монголците да стигнат до градот, Османлиите ја нападнале тврдината Трикока, која била клучна за Никеја, и ја освоиле. По ова Марија била принудена повторно да се врати во Цариград, каде што станала ''ктиториса'' на манастирот Панајотиса и останала таму до крајот на својот живот. Според некои извори, таа ја вратила својата ќерка - Теодора Ара Кутлуг ({{Lang-el|Θεοδώρα Ἀραχαντλούν}}) - од Абака.<ref>{{Наведена книга|url=https://www.academia.edu/25481924/The_Byzantine_Turks_1204-1461|title=The Byzantine Turks, 1204-1461|last=Shukurov|first=Rustam|isbn=978-90-04-30775-9|pages=84|language=en}}</ref> == Наследство == [[Податотека:StMaryOfTheMongols20071010_05.jpg|мини| Марија Палеологина на крајот станала ''[[Ктитор|ктиториса]]'' на манастирот на ''Богородица Панагиотиса'', подоцна позната по неа како <nowiki><i id="mwdA">Панагија Мухлиотиса</i></nowiki> („Нашата Пресвета Госпоѓа на Монголците“).]] Црквата во манастирот официјално била посветена на [[Богородица|Дева Марија,]] но, поради поврзаноста на Марија со неа, станала популарно позната како „Црква на Света Марија на Монголците“.<ref>Janin (1953), p. 213</ref><ref>"Istanbul" (2003), p.111</ref> Самата Марија никогаш не била канонизирана. Турците ја нарекувале црквата „Канли Килисе“ (Крвава црква), бидејќи зградата била жртва при жестоките борби за време на [[Пад на Цариград (1453)|заземањето на Цариград]] од страна на Турците. Црквата е единствената во Цариград која никогаш не била претворена во џамија, по наредба на [[Мехмед II|Мехмет Освојувачот]]. Се наоѓа на улицата Тевкиј Џафер Мектеби, во населбата Фенер. [[Податотека:Chora_Maria_mosaic.jpg|десно|мини| Сцена на [[дејзис]] во [[Музеј Карије (Истанбул)|црквата Хора]]. Сликата на Марија (се гледа на врвот од страницата) може да се види во долниот десен агол од овој мозаик.]] Во долниот десен агол од сцената со [[Дејзис]] бил зачуван мозаичен портрет на Марија, од [[Припрата|нартексот]] во [[Музеј Карије (Истанбул)|манастирот Хора]] (таа се појавува како калуѓерка, со натпис со нејзиното монашко име - Меланија).<ref>{{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080920015507/http://www.metmuseum.org/explore/byzantium_III/glossary_i.html}}</ref> == Белешки == {{Наводи}} == Наводи == * {{Наведена книга|title=Byzantine Churches of Constantinople|last=Van Millingen|first=Alexander|publisher=MacMillan & Co|year=1912|location=London|author-link=Alexander van Millingen}} * {{Наведена книга|title=La Géographie ecclésiastique de l'Empire byzantin. 1. Part: Le Siège de Constantinople et le Patriarcat Oecuménique. 3rd Vol. : Les Églises et les Monastères|last=Janin|first=Raymond|publisher=Institut Français d'Etudes Byzantines|year=1953|location=Paris|language=fr|author-link=Raymond Janin}} * {{Наведена книга|title=A History of the Crusades 3|last=Runciman|first=Steven|publisher=Penguin Books|year=1987|isbn=978-0-14-013705-7|author-link=Steven Runciman|orig-year=1952-1954}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/histoiredescroi01michgoog|title=Histoire des Croisades|last=Jean Richard|publisher=Fayard|year=1996|isbn=2-213-59787-1|language=fr}} * {{Наведена книга|title=Istanbul|publisher=Hachette|year=2003|isbn=2-01-243633-1|series=Guides Voir|language=fr}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред}} * {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080920015507/http://www.metmuseum.org/explore/byzantium_III/glossary_i.html}} [[Категорија:Починати во 13 век]] [[Категорија:Починати во непозната година]] [[Категорија:Родени во непозната година]] [[Категорија:Родени во 13 век]] [[Категорија:Византиски принцези]] [[Категорија:Палеолози]] pcqdcgcf1vm6ag6crsch1feans0jeek 5381133 5381132 2025-06-17T12:31:32Z 19user99 72391 5381133 wikitext text/x-wiki '''Марија Палеологина''' ({{Lang-el|Μαρία Παλαιολογίνα}}) била ќерка на [[Византија|византискиот]] император [[Михаил VIII Палеолог]] ({{Владеел|1258|1282}} г.) која станала сопруга на монголскиот владетел Абака-хан и била влијателен христијански водач меѓу Монголците. По смртта на Абака-хан, таа станала водач на [[манастир]] во Цариград, кој бил именуван по неа како Света Марија Монголска. Нејзиното монашко име било '''Меланија''' ({{Lang-el|Μελάνη}}). == Историски контекст == Во 13 век, [[Монголско Царство|Монголската империја]] основана од [[Џингис-хан]] се проширила до најголем степен. Хулагу-хан, внук на Џингис, со својата војска поминал низ Персија и Сирија, уништувајќи вековни исламски калифати, оние на Абасидите и [[Ајубиди|Ајубидите]], и ја предводел опсадата на Багдад во 1258 година. Сепак, Монголската империја доживувала внатрешни несогласувања и иако центарот на моќта бил Големиот хан во [[Каракорум (град)|Каракорум]], империјата се поделила на четири „ханати“, секој контролиран од различен внук на Џингис. Делот на Хулагу бил познат како Илханат и се протегал низ областа што денес опфаќа делови од [[Турција]] и [[Иран]] на запад и [[Пакистан]] на исток. Делот на север, кој опфаќал делови од Русија и Источна Европа, бил познат како [[Златна Орда]]. Односите меѓу ханатите не биле пријателски и меѓу нив избувнале битки. == Брак == Михаил VIII, византискиот император со седиште во Цариград, се обидел да одржува пријателски односи со двата ханати. Хулагу преговарал за да му се даде жена од царското семејство на Цариград, а Михаил ја избрал својата вонбрачна ќерка Марија.<ref name=runciman-320>Runciman (1987), p. 320</ref><ref>"The sustained attacks by the Sultan Baibars (…) rallied the Occidentals to this alliance [with the Mongols], to which the Mongols also convinced the Byzantines to adhere", Jean Richard, "Histoire des Croisades", p. 453</ref> Тој, исто така, ја верил сестрата на Марија, Ефросина Палеологина, за Ногај-хан, водач на [[Златна Орда|Златната орда]]. И двата ханати одржувале став на толеранција кон христијаните.<ref>Van Millingen (1912), p. 272</ref> Марија го напуштила Цариград во 1265 година, придружувана од игуменот на [[Џамија Зејрек|манастирот Пантократор]], Теодосиј Вилехардуен.<ref>Van Millingen (1912), p. 273</ref> Историчарот Стивен Рансиман раскажува како таа била придружувана од патријархот Ефтимиј од Антиохија.<ref name=runciman-320/> Сепак, во [[Кајсери|Кесарија]] дознале дека Хулагу починал, па затоа Марија се омажила за неговиот син, Абака-хан. Таа водела побожен живот и имала доста влијание врз политичките и религиозните погледи на Монголците, од кои многумина веќе биле [[Несторијанство|несторијански христијани]]. Тие претходно ја сметале Докуз Хатун, сопругата на Хулагу, за верски водач. Кога и Докуз починала во 1265 година, оваа улога ја наследила Марија, која Монголците ја нарекувале „Деспина Хатун“ (Δέσποινα на грчки значи „дама“).<ref name=runciman-332>Runciman (1987), p. 332</ref> == Вдовство == Марија престојувала во Персија во дворот на Абака-хан 15 години, сè додека нејзиниот сопруг - следбеник на Тенгри - не починал, а него го наследил неговиот муслимански брат Ахмад.<ref>Van Millingen (1912), p. 274</ref> Според ракописот на Орлеан, Бајду-хан бил близок со Марија за време на нејзиниот престој во Персија и често го посетувал нејзиниот ордо (номадски дворец) за да чуе интересни приказни за христијанството. На крајот се вратила во Цариград. Во 1307 година, за време на владеењето на [[Андроник II Палеолог|Андроник II]], таа повторно била понудена за брак на монголскиот принц, Чарбанда,<ref>Teteriatnikov, Natalia, "The Place of the Nun Melania (the Lady of the Mongols) in the Deesis Program of the Inner Narthex of Chora, Constantinople," Cahiers archéologiques 43 (1995), 163–80</ref> монголскиот владетел на Блискиот Исток, со цел да се обезбеди сојуз против растечката моќ на [[Отоманско Царство|Османлиите]], кои во тоа време му се заканувале на византискиот град [[Никеја]]. Марија отишла таму, и за да ја охрабри одбраната и за да ги забрза преговорите со Монголците околу нејзината свадба. Таа се сретнала со отоманскиот султан, [[Осман I]], но нејзиното заканувачко однесување го разбудило духот на Османлиите. Пред 30.000 војници испратени на помош од Монголците да стигнат до градот, Османлиите ја нападнале тврдината Трикока, која била клучна за Никеја, и ја освоиле.<ref>Van Millingen (1912), p. 275</ref> По ова Марија била принудена повторно да се врати во Цариград, каде што станала ''ктиториса'' на манастирот Панајотиса и останала таму до крајот на својот живот. Според некои извори, таа ја вратила својата ќерка - Теодора Ара Кутлуг ({{Lang-el|Θεοδώρα Ἀραχαντλούν}}) - од Абака.<ref>{{Наведена книга|url=https://www.academia.edu/25481924/The_Byzantine_Turks_1204-1461|title=The Byzantine Turks, 1204-1461|last=Shukurov|first=Rustam|isbn=978-90-04-30775-9|pages=84|language=en}}</ref> == Наследство == [[Податотека:StMaryOfTheMongols20071010_05.jpg|мини| Марија Палеологина на крајот станала ''[[Ктитор|ктиториса]]'' на манастирот на ''Богородица Панагиотиса'', подоцна позната по неа како <nowiki><i id="mwdA">Панагија Мухлиотиса</i></nowiki> („Нашата Пресвета Госпоѓа на Монголците“).]] Црквата во манастирот официјално била посветена на [[Богородица|Дева Марија,]] но, поради поврзаноста на Марија со неа, станала популарно позната како „Црква на Света Марија на Монголците“.<ref>Janin (1953), p. 213</ref><ref>"Istanbul" (2003), p.111</ref> Самата Марија никогаш не била канонизирана. Турците ја нарекувале црквата „Канли Килисе“ (Крвава црква), бидејќи зградата била жртва при жестоките борби за време на [[Пад на Цариград (1453)|заземањето на Цариград]] од страна на Турците. Црквата е единствената во Цариград која никогаш не била претворена во џамија, по наредба на [[Мехмед II|Мехмет Освојувачот]]. Се наоѓа на улицата Тевкиј Џафер Мектеби, во населбата Фенер. [[Податотека:Chora_Maria_mosaic.jpg|десно|мини| Сцена на [[дејзис]] во [[Музеј Карије (Истанбул)|црквата Хора]]. Сликата на Марија (се гледа на врвот од страницата) може да се види во долниот десен агол од овој мозаик.]] Во долниот десен агол од сцената со [[Дејзис]] бил зачуван мозаичен портрет на Марија, од [[Припрата|нартексот]] во [[Музеј Карије (Истанбул)|манастирот Хора]] (таа се појавува како калуѓерка, со натпис со нејзиното монашко име - Меланија).<ref>{{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080920015507/http://www.metmuseum.org/explore/byzantium_III/glossary_i.html}}</ref> == Белешки == {{Наводи}} == Наводи == * {{Наведена книга|title=Byzantine Churches of Constantinople|last=Van Millingen|first=Alexander|publisher=MacMillan & Co|year=1912|location=London|author-link=Alexander van Millingen}} * {{Наведена книга|title=La Géographie ecclésiastique de l'Empire byzantin. 1. Part: Le Siège de Constantinople et le Patriarcat Oecuménique. 3rd Vol. : Les Églises et les Monastères|last=Janin|first=Raymond|publisher=Institut Français d'Etudes Byzantines|year=1953|location=Paris|language=fr|author-link=Raymond Janin}} * {{Наведена книга|title=A History of the Crusades 3|last=Runciman|first=Steven|publisher=Penguin Books|year=1987|isbn=978-0-14-013705-7|author-link=Steven Runciman|orig-year=1952-1954}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/histoiredescroi01michgoog|title=Histoire des Croisades|last=Jean Richard|publisher=Fayard|year=1996|isbn=2-213-59787-1|language=fr}} * {{Наведена книга|title=Istanbul|publisher=Hachette|year=2003|isbn=2-01-243633-1|series=Guides Voir|language=fr}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред}} * {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080920015507/http://www.metmuseum.org/explore/byzantium_III/glossary_i.html}} [[Категорија:Починати во 13 век]] [[Категорија:Починати во непозната година]] [[Категорија:Родени во непозната година]] [[Категорија:Родени во 13 век]] [[Категорија:Византиски принцези]] [[Категорија:Палеолози]] 775gajwom1razl4fm8tkxmhzufjy4oh 5381138 5381133 2025-06-17T12:43:11Z 19user99 72391 5381138 wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty |name=Марија Палеологина |title=[[Хатун]] на [[Илханат]] |image=Maria_of_the_Mongols.jpg |caption=Марија Палеологина, прикажана во византиски мозаик во [[Музеј Карије (Истанбул)]] |father=[[Михаил VIII Палеолог]] |spouse=[[Абака-хан]] |noble family= |reign=1265 – 1282 |reign-type=Мандат |issue=Теодора Ара Ќутлух }}'''Марија Палеологина''' ({{Lang-el|Μαρία Παλαιολογίνα}}) била ќерка на [[Византија|византискиот]] император [[Михаил VIII Палеолог]] ({{Владеел|1258|1282}} г.) која станала сопруга на монголскиот владетел Абака-хан и била влијателен христијански водач меѓу Монголците. По смртта на Абака-хан, таа станала водач на [[манастир]] во Цариград, кој бил именуван по неа како Света Марија Монголска. Нејзиното монашко име било '''Меланија''' ({{Lang-el|Μελάνη}}). == Историски контекст == Во 13 век, [[Монголско Царство|Монголската империја]] основана од [[Џингис-хан]] се проширила до најголем степен. Хулагу-хан, внук на Џингис, со својата војска поминал низ Персија и Сирија, уништувајќи вековни исламски калифати, оние на Абасидите и [[Ајубиди|Ајубидите]], и ја предводел опсадата на Багдад во 1258 година. Сепак, Монголската империја доживувала внатрешни несогласувања и иако центарот на моќта бил Големиот хан во [[Каракорум (град)|Каракорум]], империјата се поделила на четири „ханати“, секој контролиран од различен внук на Џингис. Делот на Хулагу бил познат како Илханат и се протегал низ областа што денес опфаќа делови од [[Турција]] и [[Иран]] на запад и [[Пакистан]] на исток. Делот на север, кој опфаќал делови од Русија и Источна Европа, бил познат како [[Златна Орда]]. Односите меѓу ханатите не биле пријателски и меѓу нив избувнале битки. == Брак == Михаил VIII, византискиот император со седиште во Цариград, се обидел да одржува пријателски односи со двата ханати. Хулагу преговарал за да му се даде жена од царското семејство на Цариград, а Михаил ја избрал својата вонбрачна ќерка Марија.<ref name=runciman-320>Runciman (1987), p. 320</ref><ref>"The sustained attacks by the Sultan Baibars (…) rallied the Occidentals to this alliance [with the Mongols], to which the Mongols also convinced the Byzantines to adhere", Jean Richard, "Histoire des Croisades", p. 453</ref> Тој, исто така, ја верил сестрата на Марија, Ефросина Палеологина, за Ногај-хан, водач на [[Златна Орда|Златната орда]]. И двата ханати одржувале став на толеранција кон христијаните.<ref>Van Millingen (1912), p. 272</ref> Марија го напуштила Цариград во 1265 година, придружувана од игуменот на [[Џамија Зејрек|манастирот Пантократор]], Теодосиј Вилехардуен.<ref>Van Millingen (1912), p. 273</ref> Историчарот Стивен Рансиман раскажува како таа била придружувана од патријархот Ефтимиј од Антиохија.<ref name=runciman-320/> Сепак, во [[Кајсери|Кесарија]] дознале дека Хулагу починал, па затоа Марија се омажила за неговиот син, Абака-хан. Таа водела побожен живот и имала доста влијание врз политичките и религиозните погледи на Монголците, од кои многумина веќе биле [[Несторијанство|несторијански христијани]]. Тие претходно ја сметале Докуз Хатун, сопругата на Хулагу, за верски водач. Кога и Докуз починала во 1265 година, оваа улога ја наследила Марија, која Монголците ја нарекувале „Деспина Хатун“ (Δέσποινα на грчки значи „дама“).<ref name=runciman-332>Runciman (1987), p. 332</ref> == Вдовство == Марија престојувала во Персија во дворот на Абака-хан 15 години, сè додека нејзиниот сопруг - следбеник на Тенгри - не починал, а него го наследил неговиот муслимански брат Ахмад.<ref>Van Millingen (1912), p. 274</ref> Според ракописот на Орлеан, Бајду-хан бил близок со Марија за време на нејзиниот престој во Персија и често го посетувал нејзиниот ордо (номадски дворец) за да чуе интересни приказни за христијанството. На крајот се вратила во Цариград. Во 1307 година, за време на владеењето на [[Андроник II Палеолог|Андроник II]], таа повторно била понудена за брак на монголскиот принц, Чарбанда,<ref>Teteriatnikov, Natalia, "The Place of the Nun Melania (the Lady of the Mongols) in the Deesis Program of the Inner Narthex of Chora, Constantinople," Cahiers archéologiques 43 (1995), 163–80</ref> монголскиот владетел на Блискиот Исток, со цел да се обезбеди сојуз против растечката моќ на [[Отоманско Царство|Османлиите]], кои во тоа време му се заканувале на византискиот град [[Никеја]]. Марија отишла таму, и за да ја охрабри одбраната и за да ги забрза преговорите со Монголците околу нејзината свадба. Таа се сретнала со отоманскиот султан, [[Осман I]], но нејзиното заканувачко однесување го разбудило духот на Османлиите. Пред 30.000 војници испратени на помош од Монголците да стигнат до градот, Османлиите ја нападнале тврдината Трикока, која била клучна за Никеја, и ја освоиле.<ref>Van Millingen (1912), p. 275</ref> По ова Марија била принудена повторно да се врати во Цариград, каде што станала ''ктиториса'' на манастирот Панајотиса и останала таму до крајот на својот живот. Според некои извори, таа ја вратила својата ќерка - Теодора Ара Кутлуг ({{Lang-el|Θεοδώρα Ἀραχαντλούν}}) - од Абака.<ref>{{Наведена книга|url=https://www.academia.edu/25481924/The_Byzantine_Turks_1204-1461|title=The Byzantine Turks, 1204-1461|last=Shukurov|first=Rustam|isbn=978-90-04-30775-9|pages=84|language=en}}</ref> == Наследство == [[Податотека:StMaryOfTheMongols20071010_05.jpg|мини| Марија Палеологина на крајот станала ''[[Ктитор|ктиториса]]'' на манастирот на ''Богородица Панагиотиса'', подоцна позната по неа како ''Панагија Мухлиотиса'' („Нашата Пресвета Госпоѓа на Монголците“).]] Црквата во манастирот официјално била посветена на [[Богородица|Дева Марија,]] но, поради поврзаноста на Марија со неа, станала популарно позната како „Црква на Света Марија на Монголците“.<ref>Janin (1953), p. 213</ref><ref>"Istanbul" (2003), p.111</ref> Самата Марија никогаш не била канонизирана. Турците ја нарекувале црквата „Канли Килисе“ (Крвава црква), бидејќи зградата била жртва при жестоките борби за време на [[Пад на Цариград (1453)|заземањето на Цариград]] од страна на Турците. Црквата е единствената во Цариград која никогаш не била претворена во џамија, по наредба на [[Мехмед II|Мехмет Освојувачот]]. Се наоѓа на улицата Тевкиј Џафер Мектеби, во населбата Фенер. [[Податотека:Chora_Maria_mosaic.jpg|десно|мини| Сцена на [[дејзис]] во [[Музеј Карије (Истанбул)|црквата Хора]]. Сликата на Марија (се гледа на врвот од страницата) може да се види во долниот десен агол од овој мозаик.]] Во долниот десен агол од сцената со [[Дејзис]] бил зачуван мозаичен портрет на Марија, од [[Припрата|нартексот]] во [[Музеј Карије (Истанбул)|манастирот Хора]] (таа се појавува како калуѓерка, со натпис со нејзиното монашко име - Меланија).<ref>{{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080920015507/http://www.metmuseum.org/explore/byzantium_III/glossary_i.html}}</ref> == Наводи == {{Наводи}} == Извори == * {{Наведена книга|title=Byzantine Churches of Constantinople|last=Van Millingen|first=Alexander|publisher=MacMillan & Co|year=1912|location=London|author-link=Alexander van Millingen}} * {{Наведена книга|title=La Géographie ecclésiastique de l'Empire byzantin. 1. Part: Le Siège de Constantinople et le Patriarcat Oecuménique. 3rd Vol. : Les Églises et les Monastères|last=Janin|first=Raymond|publisher=Institut Français d'Etudes Byzantines|year=1953|location=Paris|language=fr|author-link=Raymond Janin}} * {{Наведена книга|title=A History of the Crusades 3|last=Runciman|first=Steven|publisher=Penguin Books|year=1987|isbn=978-0-14-013705-7|author-link=Steven Runciman|orig-year=1952-1954}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/histoiredescroi01michgoog|title=Histoire des Croisades|last=Jean Richard|publisher=Fayard|year=1996|isbn=2-213-59787-1|language=fr}} * {{Наведена книга|title=Istanbul|publisher=Hachette|year=2003|isbn=2-01-243633-1|series=Guides Voir|language=fr}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред}} * {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080920015507/http://www.metmuseum.org/explore/byzantium_III/glossary_i.html}} [[Категорија:Починати во 13 век]] [[Категорија:Починати во непозната година]] [[Категорија:Родени во непозната година]] [[Категорија:Родени во 13 век]] [[Категорија:Византиски принцези]] [[Категорија:Палеолози]] 16hgk46wq63te4udzlb7jy3gnvmdl7x 0 1372932 5381137 2025-06-17T12:40:21Z 92.53.12.31 Додадена е нова страница за Бојан Кордалов 5381137 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Bojan Kordalov.jpg|мини|Бојан Кордалов]] Бојан Кордалов - комуниколог и експерт за застапување и односи со јавност, со потекло од Северна Македонија. Во моментов ја извршува функцијата директор за политики и комуникации во Европскиот центар за извонредност (European Centre of Excellence – ECE Brussels), независен тинк-тенк регистриран во Брисел, Белгија, и впишан во [https://transparency-register.europa.eu/searchregister-or-update/organisation-detail_en?id=668401797159-25 Регистарот за транспарентност на Европската Унија]. Центарот работи на теми поврзани со стратешка комуникација, граѓанска ангажираност и добро управување, особено во контекстот на [[Проширување на Европската Унија|проширувањето на Европската Унија]], дигиталната транспарентност и вештачката интелигенција (ВИ) и поддршката за младинска вклученост и зајакнување. === Кариера === Кордалов е магистер по комуникации и повеќе од две децении професионално е активен во оваа област. Има изготвено и спроведено повеќе стратегии за комуникација и видливост, промотивни и застапувачки кампањи за јавни институции, граѓански организации, меѓународни тела и приватни компании. Меѓу нив се вбројуваат: Стратешката комуникациска рамка за ЕУ поддршка и Планот за комуникација и видливост на Планот за раст за Западен Балкан и Реформската агенда 2024–2027 на Северна Македонија, Комуникациската стратегија за Пописот 2021, како и регионалната комуникациска стратегија и план за Проектот „Western Balkans Reform and Growth Monitor“. Овие документи претставуваат основа за институционално комуницирање на реформските процеси и европската интеграција во национален и регионален, како и ЕУ контекст. Во 2024 година беше споменат од страна на ''[https://www.politico.eu/newsletter/politico-eu-influence/the-ngo-funding-carousel/ Politico Europe]'' како експерт за комуникации и дигитализација во рамки на програмата PADRION. Во 2009 година, тој и неговиот тим ја претставија [https://iduep.org.mk/2009/10/30/35-od-vkupno-120-pratenitsi-koristat-fejsbuk/ првата анализа за ефективна употреба на социјалните мрежи од страна на јавните институции во Северна Македонија], истакнувајќи ги како дигитална алатка за унапредување на транспарентноста и вклученоста на граѓаните. Оваа анализа беше претставена во 2024 година на [https://point.zastone.ba/govornici/bojan-kordalov/ 12. Меѓународна конференција POINT] во Сараево, Босна и Херцеговина. Кордалов беше прв претседател на [https://ibmhs.eu/european-experiences-in-support-of-the-digitalization-process-in-the-western-balkans-the-digital-transformation-council-established-within-the-german-heidelberg-institute/ Советот за дигитална трансформација за Западен Балкан], основан во рамки на Институтот Хајделберг - Скопје и Институтот за добро управување и евроатлантски перспективи - ИДУЕП (Institute for Good Governance and Euro-Atlantic Perspectives, IDUEP), чиј [https://iduep.org.mk/about/ коосновач] е. Како национален, регионален и експерт на ниво на Европската Унија, има учествувано во бројни програми и проекти финансирани од ЕУ, ОН, САД и ОБСЕ, во соработка со тинк-тенкови и меѓународни консултантски организации. Во 2024 година беше модератор на настанот ''[https://www.rcc.int/files/user/docs/cd67c72c45cb53ed1a5e46779ebc87e1.pdf Bridging the Gap]'', организиран од Европскиот парламент и Европската комисија, во партнерство со [[:en:Directorate-General_for_Neighbourhood_and_Enlargement_Negotiations|DG NEAR]] и [[:en:Regional_Cooperation_Council|Регионалниот совет за соработка]]. Од 2005 до 2009 година, работел во Секретаријатот за европски прашања при Владата на Република Македонија, каде бил директно вклучен во процесот на евроинтеграција на земјата. === Јавен ангажман === Кордалов е активен учесник во јавниот дискурс на теми поврзани со инклузивни комуникациски процеси, реформи во дигиталното општество, медиумска и дигитална писменост, пристапување кон ЕУ, како и борба против дезинформации, теории на заговор и говор на омраза. Преку својата работа во [https://iduep.org.mk/ Институтот за добро управување и евроатлантски перспективи - Скопје], има иницирано бројни јавни дебати со цел намалување на политичката поларизација и поттикнување меѓупартиски дијалог за прашања како што се европските интеграции, образовните реформи, младинската вклученост, дигитализацијата и политиките за вештачка интелигенција. Тој е автор и коавтор на повеќе стручни публикации поврзани со дигитална трансформација, граѓанска едукација и стратешка комуникација. Меѓу нив се вбројуваат: „Дигитален маркетинг за мали и средни претпријатија“ (2024), изработена за потребите на УНДП; е-курсот на ОБСЕ „Едукација на млади гласачи“ (2022), наменет за поддршка на изборната писменост кај младите; како и „Дигитална трансформација во е-општини“ (2022), изработена во соработка со ИДУЕП и Фондацијата „Фридрих Науман“. Кордалов е и сертифициран обучувач со над 500 одржани обуки во последната деценија. Редовно е присутен во електронските, печатените и онлајн медиуми и е познат по своите колумни и стручни анализи во областите во кои работи. 581s7an9xtpwmcwkl6pzqrc3nqsgpol 5381139 5381137 2025-06-17T12:44:07Z 92.53.12.31 Фондација Фридрих Науман, поправено во Фондација Фридрих Нуман 5381139 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Bojan Kordalov.jpg|мини|Бојан Кордалов]] Бојан Кордалов - комуниколог и експерт за застапување и односи со јавност, со потекло од Северна Македонија. Во моментов ја извршува функцијата директор за политики и комуникации во Европскиот центар за извонредност (European Centre of Excellence – ECE Brussels), независен тинк-тенк регистриран во Брисел, Белгија, и впишан во [https://transparency-register.europa.eu/searchregister-or-update/organisation-detail_en?id=668401797159-25 Регистарот за транспарентност на Европската Унија]. Центарот работи на теми поврзани со стратешка комуникација, граѓанска ангажираност и добро управување, особено во контекстот на [[Проширување на Европската Унија|проширувањето на Европската Унија]], дигиталната транспарентност и вештачката интелигенција (ВИ) и поддршката за младинска вклученост и зајакнување. === Кариера === Кордалов е магистер по комуникации и повеќе од две децении професионално е активен во оваа област. Има изготвено и спроведено повеќе стратегии за комуникација и видливост, промотивни и застапувачки кампањи за јавни институции, граѓански организации, меѓународни тела и приватни компании. Меѓу нив се вбројуваат: Стратешката комуникациска рамка за ЕУ поддршка и Планот за комуникација и видливост на Планот за раст за Западен Балкан и Реформската агенда 2024–2027 на Северна Македонија, Комуникациската стратегија за Пописот 2021, како и регионалната комуникациска стратегија и план за Проектот „Western Balkans Reform and Growth Monitor“. Овие документи претставуваат основа за институционално комуницирање на реформските процеси и европската интеграција во национален и регионален, како и ЕУ контекст. Во 2024 година беше споменат од страна на ''[https://www.politico.eu/newsletter/politico-eu-influence/the-ngo-funding-carousel/ Politico Europe]'' како експерт за комуникации и дигитализација во рамки на програмата PADRION. Во 2009 година, тој и неговиот тим ја претставија [https://iduep.org.mk/2009/10/30/35-od-vkupno-120-pratenitsi-koristat-fejsbuk/ првата анализа за ефективна употреба на социјалните мрежи од страна на јавните институции во Северна Македонија], истакнувајќи ги како дигитална алатка за унапредување на транспарентноста и вклученоста на граѓаните. Оваа анализа беше претставена во 2024 година на [https://point.zastone.ba/govornici/bojan-kordalov/ 12. Меѓународна конференција POINT] во Сараево, Босна и Херцеговина. Кордалов беше прв претседател на [https://ibmhs.eu/european-experiences-in-support-of-the-digitalization-process-in-the-western-balkans-the-digital-transformation-council-established-within-the-german-heidelberg-institute/ Советот за дигитална трансформација за Западен Балкан], основан во рамки на Институтот Хајделберг - Скопје и Институтот за добро управување и евроатлантски перспективи - ИДУЕП (Institute for Good Governance and Euro-Atlantic Perspectives, IDUEP), чиј [https://iduep.org.mk/about/ коосновач] е. Како национален, регионален и експерт на ниво на Европската Унија, има учествувано во бројни програми и проекти финансирани од ЕУ, ОН, САД и ОБСЕ, во соработка со тинк-тенкови и меѓународни консултантски организации. Во 2024 година беше модератор на настанот ''[https://www.rcc.int/files/user/docs/cd67c72c45cb53ed1a5e46779ebc87e1.pdf Bridging the Gap]'', организиран од Европскиот парламент и Европската комисија, во партнерство со [[:en:Directorate-General_for_Neighbourhood_and_Enlargement_Negotiations|DG NEAR]] и [[:en:Regional_Cooperation_Council|Регионалниот совет за соработка]]. Од 2005 до 2009 година, работел во Секретаријатот за европски прашања при Владата на Република Македонија, каде бил директно вклучен во процесот на евроинтеграција на земјата. === Јавен ангажман === Кордалов е активен учесник во јавниот дискурс на теми поврзани со инклузивни комуникациски процеси, реформи во дигиталното општество, медиумска и дигитална писменост, пристапување кон ЕУ, како и борба против дезинформации, теории на заговор и говор на омраза. Преку својата работа во [https://iduep.org.mk/ Институтот за добро управување и евроатлантски перспективи - Скопје], има иницирано бројни јавни дебати со цел намалување на политичката поларизација и поттикнување меѓупартиски дијалог за прашања како што се европските интеграции, образовните реформи, младинската вклученост, дигитализацијата и политиките за вештачка интелигенција. Тој е автор и коавтор на повеќе стручни публикации поврзани со дигитална трансформација, граѓанска едукација и стратешка комуникација. Меѓу нив се вбројуваат: „Дигитален маркетинг за мали и средни претпријатија“ (2024), изработена за потребите на УНДП; е-курсот на ОБСЕ „Едукација на млади гласачи“ (2022), наменет за поддршка на изборната писменост кај младите; како и „Дигитална трансформација во е-општини“ (2022), изработена во соработка со ИДУЕП и Фондацијата „Фридрих Нуман“. Кордалов е и сертифициран обучувач со над 500 одржани обуки во последната деценија. Редовно е присутен во електронските, печатените и онлајн медиуми и е познат по своите колумни и стручни анализи во областите во кои работи. 2z4ubpy88jbby0nid9rq2lnyo1md9m6 5381145 5381139 2025-06-17T12:55:27Z Goshenikolov 124233 Додадени извори 5381145 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Bojan Kordalov.jpg|мини|Бојан Кордалов]] Бојан Кордалов - комуниколог и експерт за застапување и односи со јавност, со потекло од Северна Македонија. Во моментов ја извршува функцијата директор за политики и комуникации во Европскиот центар за извонредност (European Centre of Excellence – ECE Brussels), независен тинк-тенк регистриран во Брисел, Белгија, и впишан во [https://transparency-register.europa.eu/searchregister-or-update/organisation-detail_en?id=668401797159-25 Регистарот за транспарентност на Европската Унија]. Центарот работи на теми поврзани со стратешка комуникација, граѓанска ангажираност и добро управување, особено во контекстот на [[Проширување на Европската Унија|проширувањето на Европската Унија]], дигиталната транспарентност и вештачката интелигенција (ВИ) и поддршката за младинска вклученост и зајакнување. === Кариера === Кордалов е магистер по комуникации и повеќе од две децении професионално е активен во оваа област. Има изготвено и спроведено повеќе стратегии за комуникација и видливост, промотивни и застапувачки кампањи за јавни институции, граѓански организации, меѓународни тела и приватни компании. Меѓу нив се вбројуваат: Стратешката комуникациска рамка за ЕУ поддршка и Планот за комуникација и видливост на Планот за раст за Западен Балкан и Реформската агенда 2024–2027 на Северна Македонија, Комуникациската стратегија за Пописот 2021, како и регионалната комуникациска стратегија и план за Проектот „Western Balkans Reform and Growth Monitor“. Овие документи претставуваат основа за институционално комуницирање на реформските процеси и европската интеграција во национален и регионален, како и ЕУ контекст. Во 2024 година беше споменат од страна на ''[https://www.politico.eu/newsletter/politico-eu-influence/the-ngo-funding-carousel/ Politico Europe]'' како експерт за комуникации и дигитализација во рамки на програмата PADRION. Во 2009 година, тој и неговиот тим ја претставија [https://iduep.org.mk/2009/10/30/35-od-vkupno-120-pratenitsi-koristat-fejsbuk/ првата анализа за ефективна употреба на социјалните мрежи од страна на јавните институции во Северна Македонија], истакнувајќи ги како дигитална алатка за унапредување на транспарентноста и вклученоста на граѓаните. Оваа анализа беше претставена во 2024 година на [https://point.zastone.ba/govornici/bojan-kordalov/ 12. Меѓународна конференција POINT] во Сараево, Босна и Херцеговина. Кордалов беше прв претседател на [https://ibmhs.eu/european-experiences-in-support-of-the-digitalization-process-in-the-western-balkans-the-digital-transformation-council-established-within-the-german-heidelberg-institute/ Советот за дигитална трансформација за Западен Балкан], основан во рамки на Институтот Хајделберг - Скопје и Институтот за добро управување и евроатлантски перспективи - ИДУЕП (Institute for Good Governance and Euro-Atlantic Perspectives, IDUEP), чиј [https://iduep.org.mk/about/ коосновач] е. Како национален, регионален и експерт на ниво на Европската Унија, има учествувано во бројни програми и проекти финансирани од ЕУ, ОН, САД и ОБСЕ, во соработка со тинк-тенкови и меѓународни консултантски организации. Во 2024 година беше модератор на настанот ''[https://www.rcc.int/files/user/docs/cd67c72c45cb53ed1a5e46779ebc87e1.pdf Bridging the Gap]'', организиран од Европскиот парламент и Европската комисија, во партнерство со [[:en:Directorate-General_for_Neighbourhood_and_Enlargement_Negotiations|DG NEAR]] и [[:en:Regional_Cooperation_Council|Регионалниот совет за соработка]]. Од 2005 до 2009 година, работел во Секретаријатот за европски прашања при Владата на Република Македонија, каде бил директно вклучен во процесот на евроинтеграција на земјата. === Јавен ангажман === Кордалов е активен учесник во јавниот дискурс на теми поврзани со инклузивни комуникациски процеси, реформи во дигиталното општество, медиумска и дигитална писменост, пристапување кон ЕУ, како и борба против дезинформации, теории на заговор и говор на омраза. Преку својата работа во [https://iduep.org.mk/ Институтот за добро управување и евроатлантски перспективи - Скопје], има иницирано бројни јавни дебати со цел намалување на политичката поларизација и поттикнување меѓупартиски дијалог за прашања како што се европските интеграции, образовните реформи, младинската вклученост, дигитализацијата и политиките за вештачка интелигенција. Тој е автор и коавтор на повеќе стручни публикации поврзани со дигитална трансформација, граѓанска едукација и стратешка комуникација. Меѓу нив се вбројуваат: „Дигитален маркетинг за мали и средни претпријатија“ (2024), изработена за потребите на УНДП; е-курсот на ОБСЕ „Едукација на млади гласачи“ (2022), наменет за поддршка на изборната писменост кај младите; како и „Дигитална трансформација во е-општини“ (2022), изработена во соработка со ИДУЕП и Фондацијата „Фридрих Нуман“. Кордалов е и сертифициран обучувач со над 500 одржани обуки во последната деценија. Редовно е присутен во електронските, печатените и онлајн медиуми и е познат по своите колумни и стручни анализи во областите во кои работи. === Извори: === * [https://transparency-register.europa.eu/searchregister-or-update/organisation-detail_en?id=668401797159-25 Регистарот за транспарентност на Европската Унија] / EU Transparency Register – ECE Brussels * [https://www.politico.eu/newsletter/politico-eu-influence/the-ngo-funding-carousel/ Politico Europe] * [https://point.zastone.ba/govornici/bojan-kordalov/ Конференција ПОИНТ / POINT Conference] * [https://ibmhs.eu/european-experiences-in-support-of-the-digitalization-process-in-the-western-balkans-the-digital-transformation-council-established-within-the-german-heidelberg-institute/ Heidelberg Institute – Совет за дигитална трансформација] * [https://www.rcc.int/files/user/docs/cd67c72c45cb53ed1a5e46779ebc87e1.pdf RCC – Bridging the Gap 2024] * [https://www.weforum.org/projects/media-literacy-d1d9827141/ World Economic Forum – Media Literacy Project] * [https://jaeurope.org/youth-empowerment-and-innovation-through-virtual-internships-a-look-back-at-ja-europes-successful-event-in-brussels/ JA Europe – Youth Empowerment and Innovation Event] * [https://civil.today/wp-content/uploads/2023/10/Resilient-Journalism-Countering-Disinformation-and-Propaganda-publication-EN.pdf CIVIL Media – Resilient Journalism Publication] * [https://ecommerceconference.mk/2022/en/speaker/ E-commerce Conference 2022] * [https://www.sobranie.mk/ns-newsarticle-erasmus-debate-young-people-need-a-safe-and-supportive-digital-environment.nspx Собрание на Република Северна Македонија / Assembly of North Macedonia – Erasmus+ Youth Debate] * [https://metamorphosis.org.mk/en/aktivnosti_arhiva/debate-we-cannot-do-without-technology-the-question-is-how-do-we-use-social-networks-meta-mk-news-agency/ Фондација Метаморфозис: Без технологија не можеме, прашањето е како ги користиме социјалните мрежи] * [https://arno.org.mk/news/rise-project-young-people-learning-strategic-communications-with-the-expert-bojan-kordalov/ ARNO Skopje – RISE Project] * [https://iduep.org.mk/2024/06/28/biography-of-bojan-kordalov-ma/ IDUEP - Biography of Bojan Kordalov, MA] * [https://iduep.org.mk/2009/10/30/35-od-vkupno-120-pratenitsi-koristat-fejsbuk/ IDUEP - First Analysis of the effective use of social networks by public institutions and public authorities] 2u2z4kq9h8duvovsbtkitqh26np8007 0 1372933 5381140 2025-06-17T12:44:32Z SpectralWiz 106165 Создадена страница со: {{Инфокутија Место во Грција |name=Српа |name_local=Σούρπα |image_skyline= |caption_skyline= |image_map= {{ПолКарта| Егејска Македонија Визалтија | ширина = | опис = <center>Местоположба на Српа во [[Сер (округ)|Серскиот округ]] и областа Централна Македонија (Грција)|Централн... 5381140 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Место во Грција |name=Српа |name_local=Σούρπα |image_skyline= |caption_skyline= |image_map= {{ПолКарта| Егејска Македонија Визалтија | ширина = | опис = <center>Местоположба на Српа во [[Сер (округ)|Серскиот округ]] и областа [[Централна Македонија (Грција)|Централна Македонија]]</center> | релјефна = | натпис = Српа | натпис_гол = | положба = | позадина = | бележник = | бележник_гол = | врска = | ГШ_степ = 40 | ГШ_мин = 54 | ГШ_сек = 38 | ГШ_прав = N | ГД_степ = 23 | ГД_мин = 29 | ГД_сек = 41 | ГД_прав = E }} |map_caption=Местоположба во областа |lat_deg=40 |lat_min=55 |lon_deg=23 |lon_min=30 |elevation=70 |periph=[[Централна Македонија (Грција)|Централна Македонија]] |periphunit=[[Сер (округ)|Серски]] |municipality=[[Визалтија (општина)|Визалтија]] |municunit=Нигрита }} '''Српа''' ({{Lang-el|Σούρπα}}, ''Сурпа''; понекогаш: ''Σύρπη'', ''Сирпи'' или ''Σύρπα, Сирпа<ref>Σούρπα ή Σύρπα: πόθεν η ονομασία και ταύτης, Περιοδικό Σερραϊκά Χρονικά, 1957, σελ. 191-193 [http://apothesis.teicm.gr/xmlui/handle/123456789/2832] / [http://apothesis.teicm.gr/xmlui/bitstream/handle/123456789/2832/Sourpa.pdf?sequence=1&isAllowed=y]</ref>'') — поранешно [[село]] во [[Нигритско]], [[Егејска Македонија]], на територијата на денешната општина [[Визалтија (општина)|Визалтија]] во областа [[Централна Македонија (Грција)|Централна Македонија]], [[Грција]]. Денес претставува населба на гратчето [[Нигрита]]. == Географија == Населбата е сместена во [[Серско Поле]], во северозападниот дел на [[Нигрита]], на надморска височина од 70&nbsp;м. == Историја == Во [[19 век|XIX век]] Српа било грчко село во Серската каза на [[Серски Санџак|Серскиот санџак]]. Во „[[Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника]]“ се вели дека во [[1873]] г. во ''Серта'' (Serta) имало 104 домаќинства и 300 жители [[Грци]].<ref>{{Етнография|122-123}}</ref> Во 1889 г. хрватскиот етнограф [[Стефан Верковиќ]] („Топографическо-этнографическій очеркъ Македоніи“) напишал за Српа:{{Цитатник|Сарба е христијанско село во близина на [[Нигрита]], со која претставува една целина, бидејќи ги одделува само споменатиот поток. 1 црква, 1 училиште; жителите се Грци.<ref>{{Веркович|58}}</ref>}}Во 1891 година [[Георги Стрезов]] за селото напишал:{{Цитатник|Српа, на северозапад од [[Нигрита]], на растојание помалку од {{дропка|1|4}}&nbsp;час и е разделено само со еден дол. Српа може да се смета како маало на Нигрита. Жителите имаат свои дуќани во Нигрита. Исти услови и состојба. 150 грчки куќи; црква и машко училиште.<ref>[https://www.strumski.com/books/Georgi_Strezov_za_Iztochna_Makedonia.pdf Стрезов, Г. Два санджака от Източна Македония. Периодично списание на Българското книжовно дружество в Средец, кн.XXXVII-XXXVIII, 1891, стр. 843.]</ref>}}Според податоците на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) од [[1900]] г., во селото ''Сарпа'' имало 750 жители [[Грци]].<ref>{{МЕС|179}}</ref> По податоци на егзархискиот секретар [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во [[1905]] г. во ''Сирпа'' имало 1.450 Грци. Во селото работело [[Грчка пропаганда во Македонија|грчко училиште]] со 3 учители и 130 ученици.<ref>{{Бранков|200 – 201}}</ref> == Културни и природни знаменитости == ; Цркви * [[Црква „Св. Атанасиј“ - Нигрита|Св. Атанасиј]] од 1906 г. == Наводи == <references /> {{Визалтија}} [[Категорија:Историски села во Визалтија]] [[Категорија:Нигрита]] rj8e0txbwd5nw01phllzo4i47w12647 0 1372934 5381148 2025-06-17T12:59:53Z 19user99 72391 Создадено преведувајќи ја страницата „[[:en:Special:Redirect/revision/1269815296|Irene Palaiologina of Trebizond]]“ 5381148 wikitext text/x-wiki '''Ирина Палеологина''' ( [[Грчки јазик|грчки]] : Ειρήνη Παλαιολογίνα, ''Eirēnē Palaiologina'' ), ( {{Околу}} 1315 &#x2013; по 1341 г.) била царица владетелка на [[Трапезунтско Царство|Требизонд]] од 6 април 1340 година до 17 јули 1341 година. Таа била вонбрачна ќерка на [[Список на византиски цареви|византискиот император]] [[Андроник III Палеолог]] и се омажила за императорот Василиј Трапезунтски во 1335 година. == Брачни проблеми == Набргу по бракот, Василиј си зел љубовница, исто така по име Ирена, и во 1339 година се развел од Ирена Палеологина со согласност на локалното свештенство. Каузата на Ирина Палеологина била поддржана од патријархот [[Јован XIV Цариградски]] и таа веројатно сè уште имала одредена позиција на влијание во Трапезунт. На 6 април 1340 година, таа веројатно го отрула Василиј и го зазела престолот за себе, што во записот на [[Никифор Григора]] се наведува како дворски удар. Нејзината позиција била нестабилна поради начинот на кој го добила престолот и затоа што не била членка на владејачката [[Комнини|династија Комнини]] . За да ја зацврсти својата позиција, таа ги испратила втората сопруга и синовите на нејзиниот починат сопруг во [[Цариград]] каде што можел да ги чува нејзиниот татко. И покрај нејзините брзоплети постапки, Ирина верувала дека за стабилност на Империјата ѝ е потребен маж и го замолила својот татко да ѝ испрати сопруг од византиските благородници. Сепак, Андроник III бил отсутен од Цариград - Вилијам Милер опишува како гласниците го пребарувале во Солун и Акаранија - и тој починал на 15 јуни 1341 година, пред да може да одговори на барањето на својата ќерка. Во меѓувреме, во Трапезунт се раширила глас дека царицата го земала ''мегас доместикосот'' за свој љубовник, што довело до широко распространети немири. == Граѓанска војна == Првата рунда од граѓанската војна започна кратко по нејзиното доаѓање на власт. Се формирале три спротивставени страни: првата била онаа на Ирина, вклучувајќи ги семејството на Амитзантариоите и нејзините византиски платеници обезбедени од нејзиниот татко; втората била онаа на спротивставените архони под водство на ''севастот'' Цанихит, генерал-капетан на ''[[Scholarioi|Схолароите]]'' и дел од царската телесна гарда лојална на споменот на нивниот покоен цар; и третата страна била онаа на ''мегас дукс'' Јован Евнухот, кој ја држел тврдината Лимнија. Архоните под водство на Цанихитите се сместиле во манастирот Свети Евгениј, кој бил во рамките на градските ѕидини и во близина на царскиот дворец, но доволно неосвоив. Два месеци оваа група седела набљудувајќи ја фракцијата на Ирена и нејзините поддржувачи, впуштајќи се во секојдневни престрелки без траен резултат, сè до 2 јули 1340 година, кога ''мегас дукс'' се одлучиле за Ирена. Јован Евнух ги насочил своите опсадни машини кон манастирот, уништувајќи го речиси целосно и победувајќи ги бунтовниците. Цанхитес бил меѓу бунтовниците земени како затвореници и испратени во Лимнија каде што биле погубени една година подоцна. Во исто време, состојбата во Империјата се влошила кога [[Туркмени|Туркмените]] го нападнале Трапезунт и се упатиле кон ѕидините на самиот главен град. Првиот напад бил одбиен врз Пархарија („падовите“), но вториот (во јули 1341 година) не бил успешно запрен од деморализираната војска на Ирина, а Туркмените запалиле голем дел од Трапезунт без да можат да го освојат. Катастрофата била влошена со избувнувањето на епидемија, за која Михаел Панаретос тврди дека произлегла од непријатната смрдеа на скапаните трупови на коњи и луѓе. == Депозиција == Владеењето на Ирина завршило со доаѓањето на нејзината снаа Ана, сестрата на Василиј. Пред втората инвазија и пожарот, Ана била убедена да се откаже од своите монашки завети и била прогласена за царица во Лазика на 17 јули 1341 година. Милер пишува: „Леснотината со која таа го извршила симнувањето од престолот на Ирина може да се објасни со фактот дека, додека втората го претставувала странскиот двор на Византија, таа ја претставувала локалната династија, која за речиси еден и пол век целосно се идентификувала со земјата.“ Но, среќата на Ирина се чини дека повторно оживеала 13 дена подоцна кога Михаил, чичкото на нејзиниот починат сопруг, пристигнал на 30 јули, придружуван од три византиски воени бродови и Никита Схоларес, генерал-капетан на Схолароите, кој тррбало да биде цар и сопруг на Ирина. Благородниците и надбискупот Акакиј најпрво го пречекале Михаил, му положиле заклетва на верност и го поканиле во палатата на неговите предци; потоа, кога се стемнило, го направиле свој затвореник и ја заклале неговата наивна придружба. Ирина го гледала Михаил како се качува на брод за Оинаон и е заробен пред таа да биде качена на франкски брод и вратена во Цариград. Ништо повеќе не се знае за нејзината судбина. == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.ehw.gr/l.aspx?id=7884 Вугиуклаки Пенелопа, „Ирина Палеологина (царица)“], ''Енциклопедија на хеленскиот свет: Мала Азија'' {{Почетна кутија}} {{S-hou|Династија [[Палеолози]]||c. 1315||непознато}} {{S-reg|}} {{succession box|title=[[Цар на Трабзон|Царица на Трабзон]]|before=[[Васил Трапезунтски|Васил]]|after=[[Ана Трапезунтска|Ана]]|years=1340&ndash;1341}} {{s-roy}} {{s-bef|before=[[Djiadjak Jaqeli]]}} {{S-ttl}} {{s-aft|after=[[Ирина Трапезунтска]]}} {{s-end}} [[Категорија:Византиски принцези]] [[Категорија:Палеолози]] [[Категорија:Починати во 14 век]] [[Категорија:Родени во 1310-тите]] d0rnfgo54uj8jvqhbmw1iaalb1ze6tz 5381150 5381148 2025-06-17T13:10:26Z 19user99 72391 5381150 wikitext text/x-wiki '''Ирина Палеологина''' ([[Грчки јазик|грчки]]: Ειρήνη Παλαιολογίνα, ''Eirēnē Palaiologina''), ({{Околу}} 1315 &#x2013; по 1341 г.) била царица владетелка на [[Трапезунтско Царство|Трапезунтското Царство]] од 6 април 1340 година до 17 јули 1341 година. Таа била вонбрачна ќерка на [[Список на византиски цареви|византискиот император]] [[Андроник III Палеолог]] и се омажила за императорот Василиј Трапезунтски во 1335 година. == Брачни проблеми == Набргу по бракот, Василиј си зел љубовница, исто така по име Ирена, и во 1339 година се развел од Ирена Палеологина со согласност на локалното свештенство.<ref>William Miller, ''Trebizond: The last Greek Empire of the Byzantine Era: 1204-1461'', 1926 (Chicago: Argonaut, 1969), p. 45</ref> Каузата на Ирина Палеологина била поддржана од патријархот [[Јован XIV Цариградски]] и таа веројатно сè уште имала одредена позиција на влијание во Трапезунт. На 6 април 1340 година, таа веројатно го отрула Василиј и го зазела престолот за себе, што во записот на [[Никифор Григора]] се наведува како дворски удар. Нејзината позиција била нестабилна поради начинот на кој го добила престолот и затоа што не била членка на владејачката [[Комнини|династија Комнини]]. За да ја зацврсти својата позиција, таа ги испратила втората сопруга и синовите на нејзиниот починат сопруг во [[Цариград]] каде што можел да ги чува нејзиниот татко.<ref>Miller, ''Trebizond'', p. 46</ref> И покрај нејзините брзоплети постапки, Ирина верувала дека за стабилност на Империјата ѝ е потребен маж и го замолила својот татко да ѝ испрати сопруг од византиските благородници. Сепак, Андроник III бил отсутен од Цариград - Вилијам Милер опишува како гласниците го пребарувале во Солун и Акаранија - и тој починал на 15 јуни 1341 година, пред да може да одговори на барањето на својата ќерка. Во меѓувреме, во Трапезунт се раширила глас дека царицата го земала ''мегас доместикосот'' за свој љубовник, што довело до широко распространети немири.<ref>Miller, ''Trebizond'', pp. 46f. However, [[George Finlay]] believes there was truth in this story; ''The History of Greece and the Empire of Trebizond, (1204-1461)'' (Edinburgh: William Blackwood, 1851),p. 365</ref> == Граѓанска војна == Првата рунда од граѓанската војна започна кратко по нејзиното доаѓање на власт. Се формирале три спротивставени страни: првата била онаа на Ирина, вклучувајќи ги семејството на Амитзантариоите и нејзините византиски платеници обезбедени од нејзиниот татко; втората била онаа на спротивставените архони под водство на ''севастот'' Цанихит, генерал-капетан на ''[[Scholarioi|Схолароите]]'' и дел од царската телесна гарда лојална на споменот на нивниот покоен цар; и третата страна била онаа на ''мегас дукс'' Јован Евнухот, кој ја држел тврдината Лимнија. Архоните под водство на Цанихитите се сместиле во манастирот Свети Евгениј, кој бил во рамките на градските ѕидини и во близина на царскиот дворец, но доволно неосвоив. Два месеци оваа група седела набљудувајќи ја фракцијата на Ирена и нејзините поддржувачи, впуштајќи се во секојдневни престрелки без траен резултат, сè до 2 јули 1340 година, кога ''мегас дукс'' се одлучиле за Ирена. Јован Евнух ги насочил своите опсадни машини кон манастирот, уништувајќи го речиси целосно и победувајќи ги бунтовниците. Цанхитес бил меѓу бунтовниците земени како затвореници и испратени во Лимнија каде што биле погубени една година подоцна.<ref>Miller, ''Trebizond'', pp. 47f</ref> Во исто време, состојбата во Империјата се влошила кога [[Туркмени|Туркмените]] го нападнале Трапезунт и се упатиле кон ѕидините на самиот главен град. Првиот напад бил одбиен врз Пархарија („падовите“), но вториот (во јули 1341 година) не бил успешно запрен од деморализираната војска на Ирина, а Туркмените запалиле голем дел од Трапезунт без да можат да го освојат.<ref>Miller, ''Trebizond'', p. 48</ref> Катастрофата била влошена со избувнувањето на епидемија, за која Михаел Панаретос тврди дека произлегла од непријатната смрдеа на скапаните трупови на коњи и луѓе.<ref>Panaretos, ch. 30. Greek text and English translation in Scott Kennedy, ''Two Works on Trebizond'', Dumbarton Oaks Medieval Library 52 (Cambridge: Harvard University, 2019), p. 15</ref> == Депозиција == Владеењето на Ирина завршило со доаѓањето на нејзината снаа Ана, сестрата на Василиј. Пред втората инвазија и пожарот, Ана била убедена да се откаже од своите монашки завети и била прогласена за царица во Лазика на 17 јули 1341 година. Милер пишува: „Леснотината со која таа го извршила симнувањето од престолот на Ирина може да се објасни со фактот дека, додека втората го претставувала странскиот двор на Византија, таа ја претставувала локалната династија, која за речиси еден и пол век целосно се идентификувала со земјата.“<ref name="Miller-49">Miller, ''Trebizond'', p. 49</ref> Но, среќата на Ирина се чини дека повторно оживеала 13 дена подоцна кога Михаил, чичкото на нејзиниот починат сопруг, пристигнал на 30 јули, придружуван од три византиски воени бродови и Никита Схоларес, генерал-капетан на Схолароите, кој тррбало да биде цар и сопруг на Ирина. Благородниците и надбискупот Акакиј најпрво го пречекале Михаил, му положиле заклетва на верност и го поканиле во палатата на неговите предци; потоа, кога се стемнило, го направиле свој затвореник и ја заклале неговата наивна придружба. Ирина го гледала Михаил како се качува на брод за Оинаон и е заробен пред таа да биде качена на франкски брод и вратена во Цариград. Ништо повеќе не се знае за нејзината судбина.<ref name="Miller-49"/> == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.ehw.gr/l.aspx?id=7884 Вугиуклаки Пенелопа, „Ирина Палеологина (царица)“], ''Енциклопедија на хеленскиот свет: Мала Азија'' {{Почетна кутија}} {{S-hou|Династија [[Палеолози]]||околу 1315 г.||непознато}} {{S-reg|}} {{succession box|title=[[Владетел на Трабзон]]|before=[[Василиј Трапезунтски|Василиј]]|after=[[Ана Трапезунтска|Ана]]|years=1340&ndash;1341}} {{s-bef|before=[[Џијаџак Џакели]]}} {{S-ttl|title=[[Царица на Трабзон]]}} {{s-aft|after=[[Ирина Трапезунтска]]}} {{s-end}} [[Категорија:Византиски принцези]] [[Категорија:Византиски царици]] [[Категорија:Палеолози]] [[Категорија:Починати во 14 век]] [[Категорија:Родени во 1310-тите]] ekbao2qgwg53v143ona7ldv9iynpktm 5381151 5381150 2025-06-17T13:13:32Z 19user99 72391 5381151 wikitext text/x-wiki '''Ирина Палеологина''' ([[Грчки јазик|грчки]]: Ειρήνη Παλαιολογίνα, ''Eirēnē Palaiologina''), ({{Околу}} 1315 &#x2013; по 1341 г.) била царица владетелка на [[Трапезунтско Царство|Трапезунтското Царство]] од 6 април 1340 година до 17 јули 1341 година. Таа била вонбрачна ќерка на [[Список на византиски цареви|византискиот император]] [[Андроник III Палеолог]] и се омажила за императорот Василиј Трапезунтски во 1335 година. == Брачни проблеми == Набргу по бракот, Василиј си зел љубовница, исто така по име Ирена, и во 1339 година се развел од Ирена Палеологина со согласност на локалното свештенство.<ref>William Miller, ''Trebizond: The last Greek Empire of the Byzantine Era: 1204-1461'', 1926 (Chicago: Argonaut, 1969), p. 45</ref> Каузата на Ирина Палеологина била поддржана од патријархот [[Јован XIV Цариградски]] и таа веројатно сè уште имала одредена позиција на влијание во Трапезунт. На 6 април 1340 година, таа веројатно го отрула Василиј и го зазела престолот за себе, што во записот на [[Никифор Григора]] се наведува како дворски удар. Нејзината позиција била нестабилна поради начинот на кој го добила престолот и затоа што не била членка на владејачката [[Комнини|династија Комнини]]. За да ја зацврсти својата позиција, таа ги испратила втората сопруга и синовите на нејзиниот починат сопруг во [[Цариград]] каде што можел да ги чува нејзиниот татко.<ref>Miller, ''Trebizond'', p. 46</ref> И покрај нејзините брзоплети постапки, Ирина верувала дека за стабилност на Империјата ѝ е потребен маж и го замолила својот татко да ѝ испрати сопруг од византиските благородници. Сепак, Андроник III бил отсутен од Цариград - Вилијам Милер опишува како гласниците го пребарувале во Солун и Акаранија - и тој починал на 15 јуни 1341 година, пред да може да одговори на барањето на својата ќерка. Во меѓувреме, во Трапезунт се раширила глас дека царицата го земала ''мегас доместикосот'' за свој љубовник, што довело до широко распространети немири.<ref>Miller, ''Trebizond'', pp. 46f. However, [[George Finlay]] believes there was truth in this story; ''The History of Greece and the Empire of Trebizond, (1204-1461)'' (Edinburgh: William Blackwood, 1851),p. 365</ref> == Граѓанска војна == Првата рунда од граѓанската војна започна кратко по нејзиното доаѓање на власт. Се формирале три спротивставени страни: првата била онаа на Ирина, вклучувајќи ги семејството на Амитзантариоите и нејзините византиски платеници обезбедени од нејзиниот татко; втората била онаа на спротивставените архони под водство на ''севастот'' Цанихит, генерал-капетан на ''[[Схоларои|Схолароите]]'' и дел од царската телесна гарда лојална на споменот на нивниот покоен цар; и третата страна била онаа на ''мегас дукс'' Јован Евнухот, кој ја држел тврдината Лимнија. Архоните под водство на Цанихитите се сместиле во манастирот Свети Евгениј, кој бил во рамките на градските ѕидини и во близина на царскиот дворец, но доволно неосвоив. Два месеци оваа група седела набљудувајќи ја фракцијата на Ирена и нејзините поддржувачи, впуштајќи се во секојдневни престрелки без траен резултат, сè до 2 јули 1340 година, кога ''мегас дукс'' се одлучиле за Ирена. Јован Евнух ги насочил своите опсадни машини кон манастирот, уништувајќи го речиси целосно и победувајќи ги бунтовниците. Цанхит бил меѓу бунтовниците земени како затвореници и испратени во Лимнија каде што биле погубени една година подоцна.<ref>Miller, ''Trebizond'', pp. 47f</ref> Во исто време, состојбата во Империјата се влошила кога [[Туркмени|Туркмените]] го нападнале Трапезунт и се упатиле кон ѕидините на самиот главен град. Првиот напад бил одбиен врз Пархарија („падовите“), но вториот (во јули 1341 година) не бил успешно запрен од деморализираната војска на Ирина, а Туркмените запалиле голем дел од Трапезунт без да можат да го освојат.<ref>Miller, ''Trebizond'', p. 48</ref> Катастрофата била влошена со избувнувањето на епидемија, за која Михаел Панаретос тврди дека произлегла од непријатната смрдеа на скапаните трупови на коњи и луѓе.<ref>Panaretos, ch. 30. Greek text and English translation in Scott Kennedy, ''Two Works on Trebizond'', Dumbarton Oaks Medieval Library 52 (Cambridge: Harvard University, 2019), p. 15</ref> == Депозиција == Владеењето на Ирина завршило со доаѓањето на нејзината снаа Ана, сестрата на Василиј. Пред втората инвазија и пожарот, Ана била убедена да се откаже од своите монашки завети и била прогласена за царица во Лазика на 17 јули 1341 година. Милер пишува: „Леснотината со која таа го извршила симнувањето од престолот на Ирина може да се објасни со фактот дека, додека втората го претставувала странскиот двор на Византија, таа ја претставувала локалната династија, која за речиси еден и пол век целосно се идентификувала со земјата.“<ref name="Miller-49">Miller, ''Trebizond'', p. 49</ref> Но, среќата на Ирина се чини дека повторно оживеала 13 дена подоцна кога Михаил, чичкото на нејзиниот починат сопруг, пристигнал на 30 јули, придружуван од три византиски воени бродови и Никита Схолар, генерал-капетан на Схолароите, кој требало да биде цар и сопруг на Ирина. Благородниците и надбискупот Акакиј најпрво го пречекале Михаил, му положиле заклетва на верност и го поканиле во палатата на неговите предци; потоа, кога се стемнило, го направиле свој затвореник и ја заклале неговата наивна придружба. Ирина го гледала Михаил како се качува на брод за Ојнаон и е заробен пред таа да биде качена на франкиски брод и вратена во Цариград. Ништо повеќе не се знае за нејзината судбина.<ref name="Miller-49"/> == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.ehw.gr/l.aspx?id=7884 Вугиуклаки Пенелопа, „Ирина Палеологина (царица)“], ''Енциклопедија на хеленскиот свет: Мала Азија'' {{Почетна кутија}} {{S-hou|Династија [[Палеолози]]||околу 1315 г.||непознато}} {{S-reg|}} {{succession box|title=[[Владетел на Трапезунт]]|before=[[Василиј Трапезунтски|Василиј]]|after=[[Ана Трапезунтска|Ана]]|years=1340&ndash;1341}} {{s-bef|before=[[Џијаџак Џакели]]}} {{S-ttl|title=[[Царица на Трапезунт]]}} {{s-aft|after=[[Ирина Трапезунтска]]}} {{s-end}} [[Категорија:Византиски принцези]] [[Категорија:Византиски царици]] [[Категорија:Палеолози]] [[Категорија:Починати во 14 век]] [[Категорија:Родени во 1310-тите]] tm1yp4gpgrbeoj7hvt1g9ct6la0rxll 5381152 5381151 2025-06-17T13:18:45Z 19user99 72391 5381152 wikitext text/x-wiki {{Infobox Monarch| | caption = | succession = [[Листа на владетели на Трапезунт|Владетелка]] на [[Трапезунтско Царство|Трапезунт]] | reign = 6 април 1340 – 17 јули 1341 | coronation = | predecessor = [[Василиј Трапезунтски|Василиј]] | successor = [[Ана Трапезунтска|Ана]] | succession1 = [[Царица на Трапезунт|Царица]] на [[Трапезунтско Царство|Трапезунт]] | reign-type1 = Мандат | reign1 = 1335–1339 | spouse = [[Василиј Трапезунтски|Василиј]] | issue = | full name = | house = [[Палеолози]] | house-type = Династија | father = [[Андроник III Палеолог]] | mother = | birth_date = околу 1315 г. | birth_place = | death_date = | death_place = | place of burial = | name = Ирина Палеологина | title = Царица и автократ на целиот Исток и Ператеја }} '''Ирина Палеологина''' ([[Грчки јазик|грчки]]: Ειρήνη Παλαιολογίνα, ''Eirēnē Palaiologina''), ({{Околу}} 1315 &#x2013; по 1341 г.) била царица владетелка на [[Трапезунтско Царство|Трапезунтското Царство]] од 6 април 1340 година до 17 јули 1341 година. Таа била вонбрачна ќерка на [[Список на византиски цареви|византискиот император]] [[Андроник III Палеолог]] и се омажила за императорот Василиј Трапезунтски во 1335 година. == Брачни проблеми == Набргу по бракот, Василиј си зел љубовница, исто така по име Ирена, и во 1339 година се развел од Ирена Палеологина со согласност на локалното свештенство.<ref>William Miller, ''Trebizond: The last Greek Empire of the Byzantine Era: 1204-1461'', 1926 (Chicago: Argonaut, 1969), p. 45</ref> Каузата на Ирина Палеологина била поддржана од патријархот [[Јован XIV Цариградски]] и таа веројатно сè уште имала одредена позиција на влијание во Трапезунт. На 6 април 1340 година, таа веројатно го отрула Василиј и го зазела престолот за себе, што во записот на [[Никифор Григора]] се наведува како дворски удар. Нејзината позиција била нестабилна поради начинот на кој го добила престолот и затоа што не била членка на владејачката [[Комнини|династија Комнини]]. За да ја зацврсти својата позиција, таа ги испратила втората сопруга и синовите на нејзиниот починат сопруг во [[Цариград]] каде што можел да ги чува нејзиниот татко.<ref>Miller, ''Trebizond'', p. 46</ref> И покрај нејзините брзоплети постапки, Ирина верувала дека за стабилност на Империјата ѝ е потребен маж и го замолила својот татко да ѝ испрати сопруг од византиските благородници. Сепак, Андроник III бил отсутен од Цариград - Вилијам Милер опишува како гласниците го пребарувале во Солун и Акаранија - и тој починал на 15 јуни 1341 година, пред да може да одговори на барањето на својата ќерка. Во меѓувреме, во Трапезунт се раширила глас дека царицата го земала ''мегас доместикосот'' за свој љубовник, што довело до широко распространети немири.<ref>Miller, ''Trebizond'', pp. 46f. However, [[George Finlay]] believes there was truth in this story; ''The History of Greece and the Empire of Trebizond, (1204-1461)'' (Edinburgh: William Blackwood, 1851),p. 365</ref> == Граѓанска војна == Првата рунда од граѓанската војна започна кратко по нејзиното доаѓање на власт. Се формирале три спротивставени страни: првата била онаа на Ирина, вклучувајќи ги семејството на Амитзантариоите и нејзините византиски платеници обезбедени од нејзиниот татко; втората била онаа на спротивставените архони под водство на ''севастот'' Цанихит, генерал-капетан на ''[[Схоларои|Схолароите]]'' и дел од царската телесна гарда лојална на споменот на нивниот покоен цар; и третата страна била онаа на ''мегас дукс'' Јован Евнухот, кој ја држел тврдината Лимнија. Архоните под водство на Цанихитите се сместиле во манастирот Свети Евгениј, кој бил во рамките на градските ѕидини и во близина на царскиот дворец, но доволно неосвоив. Два месеци оваа група седела набљудувајќи ја фракцијата на Ирена и нејзините поддржувачи, впуштајќи се во секојдневни престрелки без траен резултат, сè до 2 јули 1340 година, кога ''мегас дукс'' се одлучиле за Ирена. Јован Евнух ги насочил своите опсадни машини кон манастирот, уништувајќи го речиси целосно и победувајќи ги бунтовниците. Цанхит бил меѓу бунтовниците земени како затвореници и испратени во Лимнија каде што биле погубени една година подоцна.<ref>Miller, ''Trebizond'', pp. 47f</ref> Во исто време, состојбата во Империјата се влошила кога [[Туркмени|Туркмените]] го нападнале Трапезунт и се упатиле кон ѕидините на самиот главен град. Првиот напад бил одбиен врз Пархарија („падовите“), но вториот (во јули 1341 година) не бил успешно запрен од деморализираната војска на Ирина, а Туркмените запалиле голем дел од Трапезунт без да можат да го освојат.<ref>Miller, ''Trebizond'', p. 48</ref> Катастрофата била влошена со избувнувањето на епидемија, за која Михаел Панаретос тврди дека произлегла од непријатната смрдеа на скапаните трупови на коњи и луѓе.<ref>Panaretos, ch. 30. Greek text and English translation in Scott Kennedy, ''Two Works on Trebizond'', Dumbarton Oaks Medieval Library 52 (Cambridge: Harvard University, 2019), p. 15</ref> == Депозиција == Владеењето на Ирина завршило со доаѓањето на нејзината снаа Ана, сестрата на Василиј. Пред втората инвазија и пожарот, Ана била убедена да се откаже од своите монашки завети и била прогласена за царица во Лазика на 17 јули 1341 година. Милер пишува: „Леснотината со која таа го извршила симнувањето од престолот на Ирина може да се објасни со фактот дека, додека втората го претставувала странскиот двор на Византија, таа ја претставувала локалната династија, која за речиси еден и пол век целосно се идентификувала со земјата.“<ref name="Miller-49">Miller, ''Trebizond'', p. 49</ref> Но, среќата на Ирина се чини дека повторно оживеала 13 дена подоцна кога Михаил, чичкото на нејзиниот починат сопруг, пристигнал на 30 јули, придружуван од три византиски воени бродови и Никита Схолар, генерал-капетан на Схолароите, кој требало да биде цар и сопруг на Ирина. Благородниците и надбискупот Акакиј најпрво го пречекале Михаил, му положиле заклетва на верност и го поканиле во палатата на неговите предци; потоа, кога се стемнило, го направиле свој затвореник и ја заклале неговата наивна придружба. Ирина го гледала Михаил како се качува на брод за Ојнаон и е заробен пред таа да биде качена на франкиски брод и вратена во Цариград. Ништо повеќе не се знае за нејзината судбина.<ref name="Miller-49"/> == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.ehw.gr/l.aspx?id=7884 Вугиуклаки Пенелопа, „Ирина Палеологина (царица)“], ''Енциклопедија на хеленскиот свет: Мала Азија'' {{Почетна кутија}} {{S-hou|Династија [[Палеолози]]||околу 1315 г.||непознато}} {{S-reg|}} {{succession box|title=[[Владетел на Трапезунт]]|before=[[Василиј Трапезунтски|Василиј]]|after=[[Ана Трапезунтска|Ана]]|years=1340&ndash;1341}} {{s-bef|before=[[Џијаџак Џакели]]}} {{S-ttl|title=[[Царица на Трапезунт]]}} {{s-aft|after=[[Ирина Трапезунтска]]}} {{s-end}} [[Категорија:Византиски принцези]] [[Категорија:Византиски царици]] [[Категорија:Палеолози]] [[Категорија:Починати во 14 век]] [[Категорија:Родени во 1310-тите]] ps4cy9v4cihaxv9y077e5sbe68anyxz 5381160 5381152 2025-06-17T13:22:03Z 19user99 72391 /* Надворешни врски */ 5381160 wikitext text/x-wiki {{Infobox Monarch| | caption = | succession = [[Листа на владетели на Трапезунт|Владетелка]] на [[Трапезунтско Царство|Трапезунт]] | reign = 6 април 1340 – 17 јули 1341 | coronation = | predecessor = [[Василиј Трапезунтски|Василиј]] | successor = [[Ана Трапезунтска|Ана]] | succession1 = [[Царица на Трапезунт|Царица]] на [[Трапезунтско Царство|Трапезунт]] | reign-type1 = Мандат | reign1 = 1335–1339 | spouse = [[Василиј Трапезунтски|Василиј]] | issue = | full name = | house = [[Палеолози]] | house-type = Династија | father = [[Андроник III Палеолог]] | mother = | birth_date = околу 1315 г. | birth_place = | death_date = | death_place = | place of burial = | name = Ирина Палеологина | title = Царица и автократ на целиот Исток и Ператеја }} '''Ирина Палеологина''' ([[Грчки јазик|грчки]]: Ειρήνη Παλαιολογίνα, ''Eirēnē Palaiologina''), ({{Околу}} 1315 &#x2013; по 1341 г.) била царица владетелка на [[Трапезунтско Царство|Трапезунтското Царство]] од 6 април 1340 година до 17 јули 1341 година. Таа била вонбрачна ќерка на [[Список на византиски цареви|византискиот император]] [[Андроник III Палеолог]] и се омажила за императорот Василиј Трапезунтски во 1335 година. == Брачни проблеми == Набргу по бракот, Василиј си зел љубовница, исто така по име Ирена, и во 1339 година се развел од Ирена Палеологина со согласност на локалното свештенство.<ref>William Miller, ''Trebizond: The last Greek Empire of the Byzantine Era: 1204-1461'', 1926 (Chicago: Argonaut, 1969), p. 45</ref> Каузата на Ирина Палеологина била поддржана од патријархот [[Јован XIV Цариградски]] и таа веројатно сè уште имала одредена позиција на влијание во Трапезунт. На 6 април 1340 година, таа веројатно го отрула Василиј и го зазела престолот за себе, што во записот на [[Никифор Григора]] се наведува како дворски удар. Нејзината позиција била нестабилна поради начинот на кој го добила престолот и затоа што не била членка на владејачката [[Комнини|династија Комнини]]. За да ја зацврсти својата позиција, таа ги испратила втората сопруга и синовите на нејзиниот починат сопруг во [[Цариград]] каде што можел да ги чува нејзиниот татко.<ref>Miller, ''Trebizond'', p. 46</ref> И покрај нејзините брзоплети постапки, Ирина верувала дека за стабилност на Империјата ѝ е потребен маж и го замолила својот татко да ѝ испрати сопруг од византиските благородници. Сепак, Андроник III бил отсутен од Цариград - Вилијам Милер опишува како гласниците го пребарувале во Солун и Акаранија - и тој починал на 15 јуни 1341 година, пред да може да одговори на барањето на својата ќерка. Во меѓувреме, во Трапезунт се раширила глас дека царицата го земала ''мегас доместикосот'' за свој љубовник, што довело до широко распространети немири.<ref>Miller, ''Trebizond'', pp. 46f. However, [[George Finlay]] believes there was truth in this story; ''The History of Greece and the Empire of Trebizond, (1204-1461)'' (Edinburgh: William Blackwood, 1851),p. 365</ref> == Граѓанска војна == Првата рунда од граѓанската војна започна кратко по нејзиното доаѓање на власт. Се формирале три спротивставени страни: првата била онаа на Ирина, вклучувајќи ги семејството на Амитзантариоите и нејзините византиски платеници обезбедени од нејзиниот татко; втората била онаа на спротивставените архони под водство на ''севастот'' Цанихит, генерал-капетан на ''[[Схоларои|Схолароите]]'' и дел од царската телесна гарда лојална на споменот на нивниот покоен цар; и третата страна била онаа на ''мегас дукс'' Јован Евнухот, кој ја држел тврдината Лимнија. Архоните под водство на Цанихитите се сместиле во манастирот Свети Евгениј, кој бил во рамките на градските ѕидини и во близина на царскиот дворец, но доволно неосвоив. Два месеци оваа група седела набљудувајќи ја фракцијата на Ирена и нејзините поддржувачи, впуштајќи се во секојдневни престрелки без траен резултат, сè до 2 јули 1340 година, кога ''мегас дукс'' се одлучиле за Ирена. Јован Евнух ги насочил своите опсадни машини кон манастирот, уништувајќи го речиси целосно и победувајќи ги бунтовниците. Цанхит бил меѓу бунтовниците земени како затвореници и испратени во Лимнија каде што биле погубени една година подоцна.<ref>Miller, ''Trebizond'', pp. 47f</ref> Во исто време, состојбата во Империјата се влошила кога [[Туркмени|Туркмените]] го нападнале Трапезунт и се упатиле кон ѕидините на самиот главен град. Првиот напад бил одбиен врз Пархарија („падовите“), но вториот (во јули 1341 година) не бил успешно запрен од деморализираната војска на Ирина, а Туркмените запалиле голем дел од Трапезунт без да можат да го освојат.<ref>Miller, ''Trebizond'', p. 48</ref> Катастрофата била влошена со избувнувањето на епидемија, за која Михаел Панаретос тврди дека произлегла од непријатната смрдеа на скапаните трупови на коњи и луѓе.<ref>Panaretos, ch. 30. Greek text and English translation in Scott Kennedy, ''Two Works on Trebizond'', Dumbarton Oaks Medieval Library 52 (Cambridge: Harvard University, 2019), p. 15</ref> == Депозиција == Владеењето на Ирина завршило со доаѓањето на нејзината снаа Ана, сестрата на Василиј. Пред втората инвазија и пожарот, Ана била убедена да се откаже од своите монашки завети и била прогласена за царица во Лазика на 17 јули 1341 година. Милер пишува: „Леснотината со која таа го извршила симнувањето од престолот на Ирина може да се објасни со фактот дека, додека втората го претставувала странскиот двор на Византија, таа ја претставувала локалната династија, која за речиси еден и пол век целосно се идентификувала со земјата.“<ref name="Miller-49">Miller, ''Trebizond'', p. 49</ref> Но, среќата на Ирина се чини дека повторно оживеала 13 дена подоцна кога Михаил, чичкото на нејзиниот починат сопруг, пристигнал на 30 јули, придружуван од три византиски воени бродови и Никита Схолар, генерал-капетан на Схолароите, кој требало да биде цар и сопруг на Ирина. Благородниците и надбискупот Акакиј најпрво го пречекале Михаил, му положиле заклетва на верност и го поканиле во палатата на неговите предци; потоа, кога се стемнило, го направиле свој затвореник и ја заклале неговата наивна придружба. Ирина го гледала Михаил како се качува на брод за Ојнаон и е заробен пред таа да биде качена на франкиски брод и вратена во Цариград. Ништо повеќе не се знае за нејзината судбина.<ref name="Miller-49"/> == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.ehw.gr/l.aspx?id=7884 Вугиуклаки Пенелопа, „Ирина Палеологина (царица)“], ''Енциклопедија на хеленскиот свет: Мала Азија'' {{Почетна кутија}} {{S-hou|Династија [[Палеолози]]||околу 1315 г.||непознато}} {{S-reg|}} {{succession box|title=[[Владетел на Трапезунт]]|before=[[Василиј Трапезунтски|Василиј]]|after=[[Ана Трапезунтска|Ана]]|years=1340&ndash;1341}} {{s-bef|before=[[Џијаџак Џакели]]}} {{S-ttl|title=[[Царица на Трапезунт]]}} {{s-aft|after=[[Ирина Трапезунтска]]}} {{s-end}} [[Категорија:Византиски принцези]] [[Категорија:Византиски царици]] [[Категорија:Палеолози]] [[Категорија:Трапезунтско Царство]] [[Категорија:Починати во 14 век]] [[Категорија:Родени во 1310-тите]] s2tquaaf69pawrpin415ss7p2p0bxvq 0 1372935 5381153 2025-06-17T13:19:14Z Jovana KIMM 124325 Создадено преведувајќи ја страницата „[[:en:Special:Redirect/revision/1145693810|Eastern miombo woodlands]]“ 5381153 wikitext text/x-wiki '''Шумите на Источниот''' Миомбо (AT0706) се екорегион на тревни површини и шуми во северен [[Мозамбик]], јужна [[Танзанија]] и југоисточен [[Малави]]. == Поставување == Овие [[Савана|савански]] екосистеми богати со видови покриваат широки области со благи ридови и ниски долини кои содржат реки и мочуришта дамбо. Регионот се наоѓа на Источноафриканската висорамнина, протегајќи се од внатрешноста на југоисточна Танзанија до северната половина на Мозамбик, со мали области во соседниот [[Малави]]. Тие се дел од појасот на шумите миомбо што ја преминува Африка јужно од дождовните шуми на Конго и саваните на Источна Африка. Екорегионот зафаќа површина од 483 900км квадратни. Се граничи со мозаикот на крајбрежните шуми на северниот и јужниот дел на Занзибар-Инхамбане на исток, долж [[Индиски Океан|Индискиот Океан]], и со замбезиските и мопанските шуми во низините Замбези на југозапад, и со [[Малави (езеро)|езерото Малави]] на запад. На север и северозапад, пошумените Источни Лакови Планини ги одделуваат источните шуми миомбо од грмушките и грмушките на Јужната акација-комифора во централна Танзанија. Регионот има топла, тропска клима со влажни лета од Ноември до Mарт и долга суша во зима. Шумите се ранливи на пожари, особено на почетокот на летото. == Флора и фауна == Доминантно дрво е миомбо, заедно со шумата ''<nowiki><b>Баикиаја</b></nowiki>''. И покрај ниските врнежи од дожд и релативно сиромашната со хранливи материи почва, шумата е дом на многу видови. Миомбото и другата вегетација во и околу регионот имаат историски разновидна храна и покривка за неколку ендемични видови птици и гуштери специјалисти за миомбо, како и за пораспространети цицачи, вклучувајќи стада [[Африкански слон]], [[жирафа]], [[Берчелова зебра|Бурчелова зебра]] и [[нилски коњ]] и антилопи, вклучувајќи го поголемото куду, [[Еланд (антилопа)|Еланд]], импала, Рузвелтовата самурна антилопа и 1996). Антилопата од видот роан мистериозно отсуствува од шумите во Источен Миомбо, а долгата сува сезона и лошите почви не ги поддржуваат големите стада тревопасни животни што се наоѓаат подалеку на север во Танзанија. Големите месојади во регионот вклучуваат лав, леопард, ''[[гепард]]''), шарена хиена и чакал со странични пруги. Популацијата на [[Африканско диво куче|Африкански диви кучиња]] во резерватот за дивеч Селус е најголемата позната популација на континентот. Регионот е исто така богат со птичји свет, вклучувајќи го речиси ендемскиот Штирлингов клукајдрвец, како и други видови како мршојадци, рибник-орел, [[Рибарчиња|рибарче]], жолтоклун штрк и калуѓерка. Влекачите вклучуваат обични [[крокодили]], додека ендемските видови се двата подвида на шарениот плоскав гуштер и камелеонот ''[[Chamaeleon tornieri|'''Чамелеон Торниер''']]'' (иако валидноста на оваа последна класификација на видови е доведена во прашање). == Луѓе == Екорегионот е ретко населен со луѓе, делумно поради мувата цеце и Граѓанската војна во Мозамбик, но шумите миомбо се важни за егзистенцијата на руралното население, кое зависно од ресурсите достапни од шумите. Широкиот спектар на видови обезбедува недрвни производи како што се овошје, мед, храна за добиток и огревно дрво. Меѓутоа, во Танзанија голем дел од екорегионот е покриен од резерватот за дивеч Селус, најголемото заштитено подрачје во Африка. Постојат области на шумите на Источен Миомбо во Танзанија јужно од Селус, во регионите [[Рувума (регион)|Рувума]] и Линди. Во Мозамбик, регионот се наоѓа во ретко населената Нијаса и внатрешните области Кабо Делгадо, Нампула и Замбезија. == Зачувување и закани == 32,3% од екорегионот е во заштитени подрачја. Резерватот за дивеч Селус (44.000)&nbsp;^км2) е главен елемент на зачувување во овој екорегион, заедно со Националниот парк Руаха (14506,7&nbsp;км ²), резерват Нијаса (42.000&nbsp;^км2) и други национални паркови во Мозамбик кои страдаа за време на граѓанската војна и се во фаза на обнова. Помали заштитени подрачја кои се наоѓаат претежно во рамките на екорегионот вклучуваат Национален парк Микуми (3233,88&nbsp;^км2) во Танзанија и Националниот резерват Гиле (2100&nbsp;км²) во Мозамбик. Дури и надвор од заштитените подрачја, шумите останале релативно недопрени поради реткото човечко население. Сепак, шумите полека се расчистуваат за обработливо земјиште и пасишта низ целиот простор. Има малку комерцијална сеча, освен за Африканскиот црн дрвен материјал, чие дрво е многу вредно. Криволовот на слонови и носорози е закана, особено во Мозамбик. Многу области од шумите на миомбо сè уште се управуваат на традиционални начини, со доминантни системи за земјоделство со сечење и палење, но во некои области се промовираат алтернативни практики за управување со земјиштето. Еден таков пример е проектот за јаглерод во заедницата Н'хамбита во покраината Софала во Мозамбик. Ова било развиено како резултат на зголемената загриженост за глобалните климатски промени и неодамнешната еволуција на пазарите на јаглерод, заедно со потребата за намалување на сиромаштијата и алтернативни начини на живот каде што руралните заедници немаат ресурси за да спречат деградација на животната средина. Овие пазари на јаглерод се дел од системот „Плаќања за екосистемски услуги“(PES) и во овој случај финансиите од продажбата на јаглеродни компензации се користат за стимулирање и одржување на активности што го зголемуваат заробувањето на јаглеродот и ги штитат постојните залихи на јаглерод во шумите. Проектот Н'хамбита бил започнат во 2003 година како соработка помеѓу еколошката компанија Envirotrade Ltd. и Универзитетот во Единбург.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.miombo.org.uk/|title=Miombo|archive-url=https://web.archive.org/web/20190107100851/http://miombo.org.uk/|archive-date=2019-01-07|accessdate=2022-07-08}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.envirotrade.co.uk/|title=Redirection page|archive-url=https://web.archive.org/web/20130907084145/http://www.envirotrade.co.uk/|archive-date=2013-09-07|accessdate=2019-08-01}}</ref> До денес (Јануари 2009 година) проектот вклучи 1350 земјоделци или „производители“ во активности за агрошумарство и реставрација и зачувување на шумите. Вклучените лица имале корист од постепени плаќања, континуирана техничка поддршка и биле охрабрени да се вклучат во други иницијативи за микрофинансирање, како што се пчеларството и столаријата, користејќи ги видовите дрвја миомбо засадени во рамките на проектот. Се користи системот План Виво<ref name="planvivo.org">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.planvivo.org/|title=Home|work=planvivo.org}}</ref>, кој бил пионер и успешно се користи во Мексико повеќе од 10 години во проектот Сколел Те.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.planvivo.org/fx.planvivo/scheme/mexico.aspx|title=Plan Vivo - Mexico|archive-url=https://web.archive.org/web/20090519030551/http://www.planvivo.org/fx.planvivo/scheme/mexico.aspx|archive-date=2009-05-19|accessdate=2012-09-28}}</ref> Проектите на План Виво се регистрирани и прегледани според стандардите развиени од Фондацијата План Виво.<ref name="planvivo.org" /> Производителите кои се пријавуваат во шемата мора да се согласат да управуваат со своето земјиште според нивниот ''план vivo'', долгорочен план за управување со земјиштето оценет и регистриран од локалниот менаџер на проектот. == Линиски белешки == == Наводи == == Поврзано == [[Категорија:Флора на Мозамбик]] [[Категорија:Миомбо]] ii7cgx4i96olaujl0xt3agxzwz8hcf5 5381157 5381153 2025-06-17T13:20:48Z Jovana KIMM 124325 Создадено преведувајќи ја страницата „[[:en:Special:Redirect/revision/1145693810|Eastern miombo woodlands]]“ 5381157 wikitext text/x-wiki '''Шумите на Источниот''' Миомбо (AT0706) се екорегион на тревни површини и шуми во северен [[Мозамбик]], јужна [[Танзанија]] и југоисточен [[Малави]]. == Поставување == Овие [[Савана|савански]] екосистеми богати со видови покриваат широки области со благи ридови и ниски долини кои содржат реки и мочуришта дамбо. Регионот се наоѓа на Источноафриканската висорамнина, протегајќи се од внатрешноста на југоисточна Танзанија до северната половина на Мозамбик, со мали области во соседниот [[Малави]]. Тие се дел од појасот на шумите миомбо што ја преминува Африка јужно од дождовните шуми на Конго и саваните на Источна Африка. Екорегионот зафаќа површина од 483 900км квадратни. Се граничи со мозаикот на крајбрежните шуми на северниот и јужниот дел на Занзибар-Инхамбане на исток, долж [[Индиски Океан|Индискиот Океан]], и со замбезиските и мопанските шуми во низините Замбези на југозапад, и со [[Малави (езеро)|езерото Малави]] на запад. На север и северозапад, пошумените Источни Лакови Планини ги одделуваат источните шуми миомбо од грмушките и грмушките на Јужната акација-комифора во централна Танзанија. Регионот има топла, тропска клима со влажни лета од Ноември до Mарт и долга суша во зима. Шумите се ранливи на пожари, особено на почетокот на летото. == Флора и фауна == Доминантно дрво е миомбо, заедно со шумата ''<nowiki><b>Баикиаја</b></nowiki>''. И покрај ниските врнежи од дожд и релативно сиромашната со хранливи материи почва, шумата е дом на многу видови. Миомбото и другата вегетација во и околу регионот имаат историски разновидна храна и покривка за неколку ендемични видови птици и гуштери специјалисти за миомбо, како и за пораспространети цицачи, вклучувајќи стада [[Африкански слон]], [[жирафа]], [[Берчелова зебра|Бурчелова зебра]] и [[нилски коњ]] и антилопи, вклучувајќи го поголемото куду, [[Еланд (антилопа)|Еланд]], импала, Рузвелтовата самурна антилопа и 1996). Антилопата од видот роан мистериозно отсуствува од шумите во Источен Миомбо, а долгата сува сезона и лошите почви не ги поддржуваат големите стада тревопасни животни што се наоѓаат подалеку на север во Танзанија. Големите месојади во регионот вклучуваат лав, леопард, ''[[гепард]]''), шарена хиена и чакал со странични пруги. Популацијата на [[Африканско диво куче|Африкански диви кучиња]] во резерватот за дивеч Селус е најголемата позната популација на континентот. Регионот е исто така богат со птичји свет, вклучувајќи го речиси ендемскиот Штирлингов клукајдрвец, како и други видови како мршојадци, рибник-орел, [[Рибарчиња|рибарче]], жолтоклун штрк и калуѓерка. Влекачите вклучуваат обични [[крокодили]], додека ендемските видови се двата подвида на шарениот плоскав гуштер и камелеонот ''[[Chamaeleon tornieri|'''Чамелеон Торниер''']]'' (иако валидноста на оваа последна класификација на видови е доведена во прашање). == Луѓе == Екорегионот е ретко населен со луѓе, делумно поради мувата цеце и Граѓанската војна во Мозамбик, но шумите миомбо се важни за егзистенцијата на руралното население, кое зависно од ресурсите достапни од шумите. Широкиот спектар на видови обезбедува недрвни производи како што се овошје, мед, храна за добиток и огревно дрво. Меѓутоа, во Танзанија голем дел од екорегионот е покриен од резерватот за дивеч Селус, најголемото заштитено подрачје во Африка. Постојат области на шумите на Источен Миомбо во Танзанија јужно од Селус, во регионите [[Рувума (регион)|Рувума]] и Линди. Во Мозамбик, регионот се наоѓа во ретко населената Нијаса и внатрешните области Кабо Делгадо, Нампула и Замбезија. == Зачувување и закани == 32,3% од екорегионот е во заштитени подрачја. Резерватот за дивеч Селус (44.000)&nbsp;^км2) е главен елемент на зачувување во овој екорегион, заедно со Националниот парк Руаха (14506,7&nbsp;км ²), резерват Нијаса (42.000&nbsp;^км2) и други национални паркови во Мозамбик кои страдаа за време на граѓанската војна и се во фаза на обнова. Помали заштитени подрачја кои се наоѓаат претежно во рамките на екорегионот вклучуваат Национален парк Микуми (3233,88&nbsp;^км2) во Танзанија и Националниот резерват Гиле (2100&nbsp;км²) во Мозамбик. Дури и надвор од заштитените подрачја, шумите останале релативно недопрени поради реткото човечко население. Сепак, шумите полека се расчистуваат за обработливо земјиште и пасишта низ целиот простор. Има малку комерцијална сеча, освен за Африканскиот црн дрвен материјал, чие дрво е многу вредно. Криволовот на слонови и носорози е закана, особено во Мозамбик. Многу области од шумите на миомбо сè уште се управуваат на традиционални начини, со доминантни системи за земјоделство со сечење и палење, но во некои области се промовираат алтернативни практики за управување со земјиштето. Еден таков пример е проектот за јаглерод во заедницата Н'хамбита во покраината Софала во Мозамбик. Ова било развиено како резултат на зголемената загриженост за глобалните климатски промени и неодамнешната еволуција на пазарите на јаглерод, заедно со потребата за намалување на сиромаштијата и алтернативни начини на живот каде што руралните заедници немаат ресурси за да спречат деградација на животната средина. Овие пазари на јаглерод се дел од системот „Плаќања за екосистемски услуги“(PES) и во овој случај финансиите од продажбата на јаглеродни компензации се користат за стимулирање и одржување на активности што го зголемуваат заробувањето на јаглеродот и ги штитат постојните залихи на јаглерод во шумите. Проектот Н'хамбита бил започнат во 2003 година како соработка помеѓу еколошката компанија Envirotrade Ltd. и Универзитетот во Единбург.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.miombo.org.uk/|title=Miombo|archive-url=https://web.archive.org/web/20190107100851/http://miombo.org.uk/|archive-date=2019-01-07|accessdate=2022-07-08}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.envirotrade.co.uk/|title=Redirection page|archive-url=https://web.archive.org/web/20130907084145/http://www.envirotrade.co.uk/|archive-date=2013-09-07|accessdate=2019-08-01}}</ref> До денес (Јануари 2009 година) проектот вклучи 1350 земјоделци или „производители“ во активности за агрошумарство и реставрација и зачувување на шумите. Вклучените лица имале корист од постепени плаќања, континуирана техничка поддршка и биле охрабрени да се вклучат во други иницијативи за микрофинансирање, како што се пчеларството и столаријата, користејќи ги видовите дрвја миомбо засадени во рамките на проектот. Се користи системот План Виво<ref name="planvivo.org">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.planvivo.org/|title=Home|work=planvivo.org}}</ref>, кој бил пионер и успешно се користи во Мексико повеќе од 10 години во проектот Сколел Те.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.planvivo.org/fx.planvivo/scheme/mexico.aspx|title=Plan Vivo - Mexico|archive-url=https://web.archive.org/web/20090519030551/http://www.planvivo.org/fx.planvivo/scheme/mexico.aspx|archive-date=2009-05-19|accessdate=2012-09-28}}</ref> Проектите на План Виво се регистрирани и прегледани според стандардите развиени од Фондацијата План Виво.<ref name="planvivo.org" /> Производителите кои се пријавуваат во шемата мора да се согласат да управуваат со своето земјиште според нивниот ''план vivo'', долгорочен план за управување со земјиштето оценет и регистриран од локалниот менаџер на проектот. == Линиски белешки == == Наводи == == Поврзано == [[Категорија:Флора на Мозамбик]] [[Категорија:Миомбо]] l9rpx8xoh2x34joggkw2y2r9fk9kdsm 0 1372936 5381163 2025-06-17T13:38:12Z 19user99 72391 Создадено преведувајќи ја страницата „[[:en:Special:Redirect/revision/1295872310|Theodora Kantakouzene (wife of Orhan)]]“ 5381163 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Кралска личност|name=Теодора Кантакузина|title=|image=|caption=|spouse={{marriage|[[Orhan Gazi]]|1346|1362|end=his death}}|issue=[[Шехезади Халил|Халил бег]]|full name=Теодора Кантакузина<br />{{langx|el|Θεοδώρα Καντακουζηνή}}|house=[[Кантакузини]] ''(по раѓање)''<br />[[Османска династија|Османска]] ''(по брак)''|father=[[Јован VI Кантакузин]]|mother=[[Ирена Асанина]]|birth_date=околу 1330 г.|birth_place=[[Византиска империја]]|death_date={{circa}} {{death date and age|1396|1330|df=yes}}|death_place=[[Constantinople]], [[Byzantine Empire]] <br> (present day [[Istanbul]], [[Turkey]])|religion=[[Грчко православие]]<!-- Please do not change it, it is for religion, not for sects -->}} '''Теодора Кантакузина''' ( {{Langx|el|Θεοδώρα Καντακουζηνή|Theodṓra Kantakouzēne}}; {{Околу|1330}} - {{Околу|1396}}, наречена и '''Теодора Хатун)''' била [[Византија|византиска]] принцеза, ќерка на царот [[Јован VI Кантакузин]] и втора законска сопруга на [[Список на султани на Османлиското Царство|отоманскиот султан]] [[Орхан I|Орхан Гази]]. {{Sfn|PLP}} == Живот == Теодора била една од трите ќерки на царот [[Јован VI Кантакузин]] и неговата сопруга [[Ирина Асенина]]. Историчарот [[Никифор Григора|Никифор Грегорас]] погрешно ја нарекува „Марија“ во еден пасус. {{Sfn|PLP}} Во јануари 1346 година, за да го зацврсти сојузот на нејзиниот татко со [[Подем на Отоманското Царство|отоманскиот емират]] и да ги спречи Османлиите да ѝ пружат помош на царицата-регент [[Ана Савојска]] за време на тогашната граѓанска војна, таа била верена за отоманскиот владетел, [[Орхан I|Орхан Гази]]. {{Sfn|Nicol|1996}} Венчавката се случила во летото истата година и претставувала невиден настан, бидејќи легитимна христијанска принцеза била обединета во брак со муслимански владетел, но унијата не била оспорена од ниту еден религиозен авторитет, ниту христијански ниту исламски. Нејзините родители и сестри ја испратиле до Селимбрија, каде што претставниците на Орхан, вклучувајќи ги и великаните на неговиот двор и коњаничкиот полк, пристигнале со флота од 30 бродови. Церемонија се одржала во Селимбрија, каде што пратениците на Орхан ја пречекале и ја испратиле до османлиските земји во Битинија, преку [[Мраморно Море|Мраморното Море]], каде што се одржала свадбата. {{Sfn|Nicol|1996}} Теодора останала христијанка по бракот и била активна во поддршката на христијаните што живееле под отоманска власт, а работела и да осигури дека христијанските отпадници кои се преобратиле во ислам се враќаат во својата првобитна религија. {{Sfn|PLP}} {{Sfn|Nicol|1996}} Во 1347 година, таа го родила својот единствен син, [[Шехзаде Халил|Халил бег]], последното од децата на Орхан, кој бил заробен од џеновски пирати за откуп додека сè уште бил дете. Византискиот император [[Јован V Палеолог]] одиграл клучна улога во неговото конечно ослободување. Подоцна, Халил се оженил со Ирина, ќерка на Јован V Палеолог и сестра на Теодора, [[Елена Кантакузина]] . Покрај евниот престој во Цариград во февруари 1347 година, по победата на нејзиниот татко во граѓанската војна, {{Sfn|Nicol|1996}} Теодора останала на освонлискиот двор сè до смртта на Орхан во 1362 година. Тогаш, [[Мурат I]], син на Орхан и неговата конкубина [[Нилуфер Хатун]], седнал на престолот и наредил синот на Теодора да биде погубен. После тоа, таа се вратила во Цариград, каде што живеела со својата сестра, царицата [[Елена Кантакузина|Елена]], во палатата. {{Sfn|PLP}} {{Sfn|Nicol|1996}} Последен пат е познато дека била држена затворена во [[Галата]] за време на краткото владеење на [[Андроник IV Палеолог]] таму во 1379–81 година. {{Sfn|PLP}} == Деца == Со Орхан, таа имала еден син: * [[Шехзаде Халил]] (1347–1362). Последното дете на Орхан. Се оженил со својата мајчина братучетка, византиската принцеза Ирина Палеологина, и имал два сина. Тој бил погубен од неговиот полубрат, Мурат I. == Прикази во фикција == Фикционализирана форма на нејзиниот лик бил тема на романот ''[[Adora (novel)|„Адора“]]'' на Бертрис Смол, објавен во 1980 година. == Наводи == {{Наводи|2}} == Извори == * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=7bXGTfK_ogAC|title=The Reluctant Emperor: A Biography of John Cantacuzene, Byzantine Emperor and Monk, c. 1295–1383|last=Nicol|first=Donald MacGillivray|publisher=Cambridge University Press|year=1996|isbn=978-0-521-52201-4|author-link=Donald Nicol}} *   [[Категорија:Починати во непозната година]] [[Категорија:Византиски принцези]] [[Категорија:Родени во 1330-тите]] d9la4ginheel492pjq2eoqf1074ga4k 5381164 5381163 2025-06-17T13:45:59Z 19user99 72391 5381164 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Кралска личност|name=Теодора Кантакузина|title=|image=|caption=|spouse={{marriage|[[Орхан I]]|1346|1362|end=his death}}|issue=[[Шехзаде Халил|Халил бег]]|full name=Теодора Кантакузина<br />{{lang-el|Θεοδώρα Καντακουζηνή}}|house=[[Кантакузини]] ''(по раѓање)''<br />[[Отоманска династија]] ''(по брак)''|father=[[Јован VI Кантакузин]]|mother=[[Ирина Асенина]]|birth_date=околу 1330 г.|birth_place=[[Византиско Царство]]|death_date={{circa}} {{death date and age|1396|1330|df=yes}}|death_place=[[Константинопол]], [[Византиско Царство]] <br> (денешен [[Истанбул]], [[Турција]])|religion=[[Грчка православна црква|Грчко православие]]<!-- Please do not change it, it is for religion, not for sects -->}} '''Теодора Кантакузина''' ({{Lang-el|Θεοδώρα Καντακουζηνή|Theodṓra Kantakouzēne}}; {{Околу|1330}} - {{Околу|1396}}, позната и како '''Теодора Хатун)''' била [[Византија|византиска]] принцеза, ќерка на царот [[Јован VI Кантакузин]] и втора законска сопруга на [[Список на султани на Османлиското Царство|отоманскиот султан]] [[Орхан I|Орхан Гази]].{{Sfn|PLP}} == Живот == Теодора била една од трите ќерки на царот [[Јован VI Кантакузин]] и неговата сопруга [[Ирина Асенина]]. Историчарот [[Никифор Григора|Никифор Грегорас]] погрешно ја нарекува „Марија“ во еден пасус.{{Sfn|PLP}} Во јануари 1346 година, за да го зацврсти сојузот на нејзиниот татко со [[Подем на Отоманското Царство|отоманскиот емират]] и да ги спречи Османлиите да ѝ пружат помош на царицата-регент [[Ана Савојска]] за време на тогашната граѓанска војна, таа била верена за отоманскиот владетел, [[Орхан I]].{{Sfn|Nicol|1996}} Венчавката се случила во летото истата година и претставувала невиден настан, бидејќи легитимна христијанска принцеза била обединета во брак со муслимански владетел, но унијата не била оспорена од ниту еден религиозен авторитет, ниту христијански ниту исламски. Нејзините родители и сестри ја испратиле до Селимбрија, каде што претставниците на Орхан, вклучувајќи ги и великаните на неговиот двор и коњаничкиот полк, пристигнале со флота од 30 бродови. Церемонија се одржала во Селимбрија, каде што пратениците на Орхан ја пречекале и ја испратиле до османлиските земји во Битинија, преку [[Мраморно Море|Мраморното Море]], каде што се одржала свадбата.{{Sfn|Nicol|1996}} Теодора останала христијанка по бракот и била активна во поддршката на христијаните што живееле под отоманска власт, а работела и да осигури дека христијанските отпадници кои се преобратиле во ислам се враќаат во својата првобитна религија.{{Sfn|PLP}}{{Sfn|Nicol|1996}} Во 1347 година, таа го родила својот единствен син, [[Шехзаде Халил|Халил бег]], последното од децата на Орхан, кој бил заробен од џеновски пирати за откуп додека сè уште бил дете. Византискиот император [[Јован V Палеолог]] одиграл клучна улога во неговото конечно ослободување. Подоцна, Халил се оженил со Ирина, ќерка на Јован V Палеолог и сестра на Теодора, [[Елена Кантакузина]]. Покрај тридневниот престој во Цариград во февруари 1347 година, по победата на нејзиниот татко во граѓанската војна,{{Sfn|Nicol|1996}} Теодора останала во османлискиот двор сè до смртта на Орхан во 1362 година. Тогаш, [[Мурат I]], син на Орхан и неговата конкубина [[Нилуфер Хатун]], седнал на престолот и наредил синот на Теодора да биде погубен. После тоа, таа се вратила во Цариград, каде што живеела со својата сестра, царицата [[Елена Кантакузина|Елена]], во палатата.{{Sfn|PLP}}{{Sfn|Nicol|1996}} Последен пат е познато дека била држена затворена во [[Галата]] за време на краткото владеење на [[Андроник IV Палеолог]] таму во 1379–81 година.{{Sfn|PLP}} == Деца == Со Орхан, таа имала еден син: * [[Шехзаде Халил]] (1347–1362). Последното дете на Орхан. Се оженил со својата мајчина братучетка, византиската принцеза Ирина Палеологина, и имал два сина. Тој бил погубен од неговиот полубрат, Мурат I. == Прикази во фикција == Фикционализирана форма на нејзиниот лик бил тема на романот ''[[Адора (роман)|„Адора“]]'' на Бертрис Смол, објавен во 1980 година. == Наводи == {{Наводи|2}} == Извори == * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=7bXGTfK_ogAC|title=The Reluctant Emperor: A Biography of John Cantacuzene, Byzantine Emperor and Monk, c. 1295–1383|last=Nicol|first=Donald MacGillivray|publisher=Cambridge University Press|year=1996|isbn=978-0-521-52201-4|author-link=Donald Nicol}} *   [[Категорија:Починати во непозната година]] [[Категорија:Византиски принцези]] [[Категорија:Родени во 1330-тите]] 1y9sumfqvktu4lo5ez9ujc5httadgzt 5381165 5381164 2025-06-17T13:50:11Z 19user99 72391 5381165 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Кралска личност|name=Теодора Кантакузина|title=|image=|caption=|spouse={{marriage|[[Орхан I]]|1346|1362|end=his death}}|issue=[[Шехзаде Халил|Халил бег]]|full name=Теодора Кантакузина<br />{{lang-el|Θεοδώρα Καντακουζηνή}}|house=[[Кантакузини]] ''(по раѓање)''<br />[[Отоманска династија]] ''(по брак)''|father=[[Јован VI Кантакузин]]|mother=[[Ирина Асенина]]|birth_date=околу 1330 г.|birth_place=[[Византиско Царство]]|death_date={{circa}} {{death date and age|1396|1330|df=yes}}|death_place=[[Константинопол]], [[Византиско Царство]] <br> (денешен [[Истанбул]], [[Турција]])|religion=[[Грчка православна црква|Грчко православие]]<!-- Please do not change it, it is for religion, not for sects -->}} '''Теодора Кантакузина''' ({{Lang-el|Θεοδώρα Καντακουζηνή|Theodṓra Kantakouzēne}}; {{Околу|1330}} - {{Околу|1396}}, позната и како '''Теодора Хатун)''' била [[Византија|византиска]] принцеза, ќерка на царот [[Јован VI Кантакузин]] и втора законска сопруга на [[Список на султани на Османлиското Царство|отоманскиот султан]] [[Орхан I|Орхан Гази]].{{Sfn|PLP}} == Живот == Теодора била една од трите ќерки на царот [[Јован VI Кантакузин]] и неговата сопруга [[Ирина Асенина]]. Историчарот [[Никифор Григора|Никифор Грегорас]] погрешно ја нарекува „Марија“ во еден пасус.{{Sfn|PLP}} Во јануари 1346 година, за да го зацврсти сојузот на нејзиниот татко со [[Подем на Отоманското Царство|отоманскиот емират]] и да ги спречи Османлиите да ѝ пружат помош на царицата-регент [[Ана Савојска]] за време на тогашната граѓанска војна, таа била верена за отоманскиот владетел, [[Орхан I]].{{Sfn|Nicol|1996}}{{sfn|Nicol|1996|pp=76–77}} Венчавката се случила во летото истата година и претставувала невиден настан, бидејќи легитимна христијанска принцеза била обединета во брак со муслимански владетел, но унијата не била оспорена од ниту еден религиозен авторитет, ниту христијански ниту исламски. Нејзините родители и сестри ја испратиле до Селимбрија, каде што претставниците на Орхан, вклучувајќи ги и великаните на неговиот двор и коњаничкиот полк, пристигнале со флота од 30 бродови. Церемонија се одржала во Селимбрија, каде што пратениците на Орхан ја пречекале и ја испратиле до османлиските земји во Битинија, преку [[Мраморно Море|Мраморното Море]], каде што се одржала свадбата.{{Sfn|Nicol|1996}} Теодора останала христијанка по бракот и била активна во поддршката на христијаните што живееле под отоманска власт, а работела и да осигури дека христијанските отпадници кои се преобратиле во ислам се враќаат во својата првобитна религија.{{sfn|PLP|loc=10940. <Καντακουζηνὴ> Θεοδώρα}}{{Sfn|Nicol|1996}} Во 1347 година, таа го родила својот единствен син, [[Шехзаде Халил|Халил бег]], последното од децата на Орхан, кој бил заробен од џеновски пирати за откуп додека сè уште бил дете. Византискиот император [[Јован V Палеолог]] одиграл клучна улога во неговото конечно ослободување. Подоцна, Халил се оженил со Ирина, ќерка на Јован V Палеолог и сестра на Теодора, [[Елена Кантакузина]]. Покрај тридневниот престој во Цариград во февруари 1347 година, по победата на нејзиниот татко во граѓанската војна,{{Sfn|Nicol|1996}} Теодора останала во османлискиот двор сè до смртта на Орхан во 1362 година. Тогаш, [[Мурат I]], син на Орхан и неговата конкубина [[Нилуфер Хатун]], седнал на престолот и наредил синот на Теодора да биде погубен. После тоа, таа се вратила во Цариград, каде што живеела со својата сестра, царицата [[Елена Кантакузина|Елена]], во палатата.{{Sfn|PLP}}{{Sfn|Nicol|1996}} Последен пат е познато дека била држена затворена во [[Галата]] за време на краткото владеење на [[Андроник IV Палеолог]] таму во 1379–81 година.{{sfn|PLP|loc=10940. <Καντακουζηνὴ> Θεοδώρα}} == Деца == Со Орхан, таа имала еден син: * [[Шехзаде Халил]] (1347–1362). Последното дете на Орхан. Се оженил со својата мајчина братучетка, византиската принцеза Ирина Палеологина, и имал два сина. Тој бил погубен од неговиот полубрат, Мурат I. == Прикази во фикција == Фикционализирана форма на нејзиниот лик бил тема на романот ''[[Адора (роман)|„Адора“]]'' на Бертрис Смол, објавен во 1980 година. == Наводи == {{Наводи|2}} == Извори == * {{cite book |title = The Reluctant Emperor: A Biography of John Cantacuzene, Byzantine Emperor and Monk, c. 1295–1383 |first = Donald MacGillivray |last = Nicol |author-link = Donald Nicol |publisher = Cambridge University Press |year = 1996 |isbn = 978-0-521-52201-4 |url = https://books.google.com/books?id=7bXGTfK_ogAC }} [[Категорија:Починати во непозната година]] [[Категорија:Византиски принцези]] [[Категорија:Родени во 1330-тите]] nhxors3c9rovkw6bv277v0moibowdps 5381166 5381165 2025-06-17T13:51:14Z 19user99 72391 5381166 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Кралска личност|name=Теодора Кантакузина|title=|image=|caption=|spouse={{marriage|[[Орхан I]]|1346|1362|end=до неговата смрт во}}|issue=[[Шехзаде Халил|Халил бег]]|full name=Теодора Кантакузина<br />{{lang-el|Θεοδώρα Καντακουζηνή}}|house=[[Кантакузини]] ''(по раѓање)''<br />[[Отоманска династија]] ''(по брак)''|father=[[Јован VI Кантакузин]]|mother=[[Ирина Асенина]]|birth_date=околу 1330 г.|birth_place=[[Византиско Царство]]|death_date={{circa}} {{death date and age|1396|1330|df=yes}}|death_place=[[Константинопол]], [[Византиско Царство]] <br> (денешен [[Истанбул]], [[Турција]])|religion=[[Грчка православна црква|Грчко православие]]<!-- Please do not change it, it is for religion, not for sects -->}} '''Теодора Кантакузина''' ({{Lang-el|Θεοδώρα Καντακουζηνή|Theodṓra Kantakouzēne}}; {{Околу|1330}} - {{Околу|1396}}, позната и како '''Теодора Хатун)''' била [[Византија|византиска]] принцеза, ќерка на царот [[Јован VI Кантакузин]] и втора законска сопруга на [[Список на султани на Османлиското Царство|отоманскиот султан]] [[Орхан I|Орхан Гази]].{{Sfn|PLP}} == Живот == Теодора била една од трите ќерки на царот [[Јован VI Кантакузин]] и неговата сопруга [[Ирина Асенина]]. Историчарот [[Никифор Григора|Никифор Грегорас]] погрешно ја нарекува „Марија“ во еден пасус.{{Sfn|PLP}} Во јануари 1346 година, за да го зацврсти сојузот на нејзиниот татко со [[Подем на Отоманското Царство|отоманскиот емират]] и да ги спречи Османлиите да ѝ пружат помош на царицата-регент [[Ана Савојска]] за време на тогашната граѓанска војна, таа била верена за отоманскиот владетел, [[Орхан I]].{{Sfn|Nicol|1996}}{{sfn|Nicol|1996|pp=76–77}} Венчавката се случила во летото истата година и претставувала невиден настан, бидејќи легитимна христијанска принцеза била обединета во брак со муслимански владетел, но унијата не била оспорена од ниту еден религиозен авторитет, ниту христијански ниту исламски. Нејзините родители и сестри ја испратиле до Селимбрија, каде што претставниците на Орхан, вклучувајќи ги и великаните на неговиот двор и коњаничкиот полк, пристигнале со флота од 30 бродови. Церемонија се одржала во Селимбрија, каде што пратениците на Орхан ја пречекале и ја испратиле до османлиските земји во Битинија, преку [[Мраморно Море|Мраморното Море]], каде што се одржала свадбата.{{Sfn|Nicol|1996}} Теодора останала христијанка по бракот и била активна во поддршката на христијаните што живееле под отоманска власт, а работела и да осигури дека христијанските отпадници кои се преобратиле во ислам се враќаат во својата првобитна религија.{{sfn|PLP|loc=10940. <Καντακουζηνὴ> Θεοδώρα}}{{Sfn|Nicol|1996}} Во 1347 година, таа го родила својот единствен син, [[Шехзаде Халил|Халил бег]], последното од децата на Орхан, кој бил заробен од џеновски пирати за откуп додека сè уште бил дете. Византискиот император [[Јован V Палеолог]] одиграл клучна улога во неговото конечно ослободување. Подоцна, Халил се оженил со Ирина, ќерка на Јован V Палеолог и сестра на Теодора, [[Елена Кантакузина]]. Покрај тридневниот престој во Цариград во февруари 1347 година, по победата на нејзиниот татко во граѓанската војна,{{Sfn|Nicol|1996}} Теодора останала во османлискиот двор сè до смртта на Орхан во 1362 година. Тогаш, [[Мурат I]], син на Орхан и неговата конкубина [[Нилуфер Хатун]], седнал на престолот и наредил синот на Теодора да биде погубен. После тоа, таа се вратила во Цариград, каде што живеела со својата сестра, царицата [[Елена Кантакузина|Елена]], во палатата.{{Sfn|PLP}}{{Sfn|Nicol|1996}} Последен пат е познато дека била држена затворена во [[Галата]] за време на краткото владеење на [[Андроник IV Палеолог]] таму во 1379–81 година.{{sfn|PLP|loc=10940. <Καντακουζηνὴ> Θεοδώρα}} == Деца == Со Орхан, таа имала еден син: * [[Шехзаде Халил]] (1347–1362). Последното дете на Орхан. Се оженил со својата мајчина братучетка, византиската принцеза Ирина Палеологина, и имал два сина. Тој бил погубен од неговиот полубрат, Мурат I. == Прикази во фикција == Фикционализирана форма на нејзиниот лик бил тема на романот ''[[Адора (роман)|„Адора“]]'' на Бертрис Смол, објавен во 1980 година. == Наводи == {{Наводи|2}} == Извори == * {{cite book |title = The Reluctant Emperor: A Biography of John Cantacuzene, Byzantine Emperor and Monk, c. 1295–1383 |first = Donald MacGillivray |last = Nicol |author-link = Donald Nicol |publisher = Cambridge University Press |year = 1996 |isbn = 978-0-521-52201-4 |url = https://books.google.com/books?id=7bXGTfK_ogAC }} [[Категорија:Починати во непозната година]] [[Категорија:Византиски принцези]] [[Категорија:Родени во 1330-тите]] si4qafnmvz0l1rauuu3lfrvqs4f6mh4 0 1372937 5381174 2025-06-17T15:03:23Z P.Nedelkovski 47736 Создадено преведувајќи ја страницата „[[:pl:Special:Redirect/revision/75636403|Koło garncarskie]]“ 5381174 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Hafner-1568.png|десно|мини|327x327пкс| Грнчарско тркало (6) краци]] [[Податотека:Töpferscheibe.jpg|мини|250x250пкс| Грнчарско тркало]] [[Податотека:JKRUK_20070725_El-kolo_garncarskie.jpg|мини|250x250пкс| Денешното [[Електромотор|грнчарско тркало на електричен погон]] - демонстрација на грнчарство за време на народниот фестивал во Костки во близина Буско-Здрој]] '''Грнчарско колце''' или '''грнчарско тркало''' – направа што се користи за изработка на предмети и алатки од [[глина]] со техника на вртење. == Опис == Во својот наједноставен облик, грнчарското колце се состои од два хоризонтални диска-колца монтирани на заедничка вертикална [[оска]] и поставени на држач. Долното колце, кое е погонскиот елемент на уредот, поставено во [[Вртење околу неподвижна оска|ротација]] со движењата на нозете на грнчарот што седи до него, е исто така негов [[замаец]] – ја одржува својата брзина на вртење постојана во одреден временски период. Постарите колца, сите до 18 век, биле направени со спици. '''Работното колце''' (горниот работен диск) било цврсто поврзано со погонското колце со помош на 4-6 или 8 спици, т.е. врски. Горното колце е „работилница“ каде што се одвива постапката на стругање и обликување, при што од парче глина се создава производ со посакуваната големина и облик, кој потоа се пече. Пронаоѓањето на грнчарското тркало било значајна точка во развојот на човечката техничка [[цивилизација]] во областа на техниките за изработка на садови и алатки. Пред пронајдокот и употребата на грнчарското колце, глинените садови се изработувале со користење на различни методи и техники, меѓутоа, тие имале многу помала ефикасност и обично добиенот производ бил со понизок квалитет. Современите грнчарски колца се на електричен погон, но брзината при ниски вртежи е сè уште превисока за да се произведат украсите што се користеле во минатото (цик-цак, бранови). Затоа, изработката на традиционалните производи бара употреба на конвенционален замаец. Правилно изработеното традиционално колце е подобро од механичките во однос на разновидноста на работењето. Од друга страна тоа бара поголема вештина од грнчарот, бара добра координација на рацете и нозете. Повторливоста на облиците создадени на грнчарските колца зависи од рачните вештини на грнчарот. == Избор на суровини == Основните начела што треба да ги следи грнчарот се: да се постигне посакуваниот облик на сад со најтенки можни ѕидови и мазна, небрановидна надворешна површина. При изборот на глина за грнчарското колце, се избира материјал со мазна структура, без нечистотии, добиен со калење на глината. Честопати материјалот е мешавина од неколку состојки со различни физичкохемиски својства. Колку е посув материјалот, толку е потврд, но овозможува обликување на високи, тенки ѕидови. Повлажниот материјал полесно попушта под притисок, но ѕидовите остануваат подебели. == Фази на работа на грнчарско тркало == * Нанесување глина на работното колце * Центрирање * Извлекување на стожецот * Конусно дробење * Отворање * Извлекување на ѕидот * Формирање на соодветен облик * Завршување * Украсување * Отсекување и отстранување на садот. Некои особено деликатни предмети, како што се чиниите, се отстрануваат заедно со специјална подлога за да се спречи допирање со раце. == Историја == Грнчарското колце било познато во [[Месопотамија]], каде што се појавило околу 3200 пр. н. е. Неговиот изум овозможил „масовно“ производство на керамички садови. Египетската митологија наведува дека древниот бог на Горен Египет, [[Хнум|Кнум]], создателот на човекот, го обликувал од глина на грнчарско колце. Овие верувања покажуваат колку важно било грнчарското колце како алатка и колку многу бил почитуван [[Грнчарски занает|грнчарскиот занает]] во [[Стар Египет]]. Грнчарските колца биле познати во [[Стара Грција]] од приближно 1800–1600 пр. н. е. и во [[Стар Рим]] од 8 век пр. н. е. == Наводи == [[Категорија:Историја на технологијата]] [[Категорија:Опрема]] [[Категорија:Грнчарство]] jkqc5ekbc0434jzzsv87myp426z7nf1 5381177 5381174 2025-06-17T15:11:13Z P.Nedelkovski 47736 поправки 5381177 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Hafner-1568.png|десно|мини|327x327пкс| Грнчарско тркало (6) краци]] [[Податотека:Töpferscheibe.jpg|мини|250x250пкс| Грнчарско тркало]] [[Податотека:JKRUK_20070725_El-kolo_garncarskie.jpg|мини|250x250пкс| Денешното [[Електромотор|грнчарско тркало на електричен погон]] - демонстрација на грнчарство за време на народниот фестивал во Костки во близина Буско-Здрој]] '''Грнчарско колце''' или '''грнчарско тркало''' — направа што се користи за изработка на предмети и алатки од [[глина]] со техника на вртење. == Опис == Во својот наједноставен облик, грнчарското колце се состои од два хоризонтални диска-колца монтирани на заедничка вертикална [[оска]] и поставени на држач. Долното колце, кое е погонскиот елемент на уредот, поставено во [[Вртење околу неподвижна оска|ротација]] со движењата на нозете на грнчарот што седи до него, е исто така негов [[замаец]] – ја одржува својата брзина на вртење постојана во одреден временски период. Постарите колца, сите до 18 век, биле направени со спици. '''Работното колце''' (горниот работен диск) било цврсто поврзано со погонското колце со помош на 4-6 или 8 спици, т.е. врски. Горното колце е „работилница“ каде што се одвива постапката на стругање и обликување, при што од парче глина се создава производ со посакуваната големина и облик, кој потоа се пече. Пронаоѓањето на грнчарското тркало било значајна точка во развојот на човечката техничка [[цивилизација]] во областа на техниките за изработка на садови и алатки. Пред пронајдокот и употребата на грнчарското колце, глинените садови се изработувале со користење на различни методи и техники, меѓутоа, тие имале многу помала ефикасност и обично добиенот производ бил со понизок квалитет. Современите грнчарски колца се на електричен погон, но брзината при ниски вртежи е сè уште превисока за да се произведат украсите што се користеле во минатото (цик-цак, бранови). Затоа, изработката на традиционалните производи бара употреба на конвенционален замаец. Правилно изработеното традиционално колце е подобро од механичките во однос на разновидноста на работењето. Од друга страна тоа бара поголема вештина од грнчарот, бара добра координација на рацете и нозете. Повторливоста на облиците создадени на грнчарските колца зависи од рачните вештини на грнчарот. == Избор на суровини == Основните начела што треба да ги следи грнчарот се: да се постигне посакуваниот облик на сад со најтенки можни ѕидови и мазна, небрановидна надворешна површина. При изборот на глина за грнчарското колце, се избира материјал со мазна структура, без нечистотии, добиен со калење на глината. Честопати материјалот е мешавина од неколку состојки со различни физичкохемиски својства. Колку е посув материјалот, толку е потврд, но овозможува обликување на високи, тенки ѕидови. Повлажниот материјал полесно попушта под притисок, но ѕидовите остануваат подебели. == Фази на работа на грнчарско тркало == * Нанесување глина на работното колце * Центрирање * Извлекување на стожецот * Конусно дробење * Отворање * Извлекување на ѕидот * Формирање на соодветен облик * Завршување * Украсување * Отсекување и отстранување на садот. Некои особено деликатни предмети, како што се чиниите, се отстрануваат заедно со специјална подлога за да се спречи допирање со раце. == Историја == Грнчарското колце било познато во [[Месопотамија]], каде што се појавило околу 3200 пр. н. е. Неговиот изум овозможил „масовно“ производство на керамички садови. Египетската митологија наведува дека древниот бог на Горен Египет, [[Хнум|Кнум]], создателот на човекот, го обликувал од глина на грнчарско колце. Овие верувања покажуваат колку важно било грнчарското колце како алатка и колку многу бил почитуван [[Грнчарски занает|грнчарскиот занает]] во [[Стар Египет]]. Грнчарските колца биле познати во [[Стара Грција]] од приближно 1800–1600 пр. н. е., a во [[Стар Рим]] од 8 век пр. н. е. == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Историја на технологијата]] [[Категорија:Опрема]] [[Категорија:Грнчарство]] qule831vv76hk4yicuq6x5rny0ntx8x 5381181 5381177 2025-06-17T15:15:28Z P.Nedelkovski 47736 илустрирање 5381181 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Грнчарско колце.webm|мини|Изработка на сад на електрично грнчарско колце]] [[Податотека:Hafner-1568.png|десно|мини|327x327пкс| Грнчарско тркало со 6 спици]] [[Податотека:Töpferscheibe.jpg|мини|250x250пкс| Грнчарско тркало]] [[Податотека:JKRUK_20070725_El-kolo_garncarskie.jpg|мини|250x250пкс| Денешното [[Електромотор|грнчарско тркало на електричен погон]] - демонстрација на грнчарство за време на народниот фестивал во Костки во близина Буско-Здрој]] '''Грнчарско колце''' или '''грнчарско тркало''' — направа што се користи за изработка на предмети и алатки од [[глина]] со техника на вртење. == Опис == Во својот наједноставен облик, грнчарското колце се состои од два хоризонтални диска-колца монтирани на заедничка вертикална [[оска]] и поставени на држач. Долното колце, кое е погонскиот елемент на уредот, поставено во [[Вртење околу неподвижна оска|ротација]] со движењата на нозете на грнчарот што седи до него, е исто така негов [[замаец]] – ја одржува својата брзина на вртење постојана во одреден временски период. Постарите колца, сите до 18 век, биле направени со спици. '''Работното колце''' (горниот работен диск) било цврсто поврзано со погонското колце со помош на 4-6 или 8 спици, т.е. врски. Горното колце е „работилница“ каде што се одвива постапката на стругање и обликување, при што од парче глина се создава производ со посакуваната големина и облик, кој потоа се пече. Пронаоѓањето на грнчарското тркало било значајна точка во развојот на човечката техничка [[цивилизација]] во областа на техниките за изработка на садови и алатки. Пред пронајдокот и употребата на грнчарското колце, глинените садови се изработувале со користење на различни методи и техники, меѓутоа, тие имале многу помала ефикасност и обично добиенот производ бил со понизок квалитет. Современите грнчарски колца се на електричен погон, но брзината при ниски вртежи е сè уште превисока за да се произведат украсите што се користеле во минатото (цик-цак, бранови). Затоа, изработката на традиционалните производи бара употреба на конвенционален замаец. Правилно изработеното традиционално колце е подобро од механичките во однос на разновидноста на работењето. Од друга страна тоа бара поголема вештина од грнчарот, бара добра координација на рацете и нозете. Повторливоста на облиците создадени на грнчарските колца зависи од рачните вештини на грнчарот. == Избор на суровини == Основните начела што треба да ги следи грнчарот се: да се постигне посакуваниот облик на сад со најтенки можни ѕидови и мазна, небрановидна надворешна површина. При изборот на глина за грнчарското колце, се избира материјал со мазна структура, без нечистотии, добиен со калење на глината. Честопати материјалот е мешавина од неколку состојки со различни физичкохемиски својства. Колку е посув материјалот, толку е потврд, но овозможува обликување на високи, тенки ѕидови. Повлажниот материјал полесно попушта под притисок, но ѕидовите остануваат подебели. == Фази на работа на грнчарско тркало == * Нанесување глина на работното колце * Центрирање * Извлекување на стожецот * Конусно дробење * Отворање * Извлекување на ѕидот * Формирање на соодветен облик * Завршување * Украсување * Отсекување и отстранување на садот. Некои особено деликатни предмети, како што се чиниите, се отстрануваат заедно со специјална подлога за да се спречи допирање со раце. == Историја == Грнчарското колце било познато во [[Месопотамија]], каде што се појавило околу 3200 пр. н. е. Неговиот изум овозможил „масовно“ производство на керамички садови. Египетската митологија наведува дека древниот бог на Горен Египет, [[Хнум|Кнум]], создателот на човекот, го обликувал од глина на грнчарско колце. Овие верувања покажуваат колку важно било грнчарското колце како алатка и колку многу бил почитуван [[Грнчарски занает|грнчарскиот занает]] во [[Стар Египет]]. Грнчарските колца биле познати во [[Стара Грција]] од приближно 1800–1600 пр. н. е., a во [[Стар Рим]] од 8 век пр. н. е. == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Историја на технологијата]] [[Категорија:Опрема]] [[Категорија:Грнчарство]] lc0q34q5dj3ptkpp8ufutz13b04vj3s 0 1372938 5381178 2025-06-17T15:12:27Z Golf5plus 108702 Создадена страница со: {{Infobox person | name = Толгахан Сајишман | image = File:Tolgahan Sayışman.jpg | birth_date = {{роден на и возраст|df=yes|1981|12|17}} | birth_place = [[Истанбул]], {{знамеикона|Турција}} [[Турција]] | known = [[Збогум Румелија (ТВ-серија)|Збогум Румелија]]<br>[[Не се откажувам]] | nationality = [[Турчин]] | years_active = 2004 -... 5381178 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Толгахан Сајишман | image = File:Tolgahan Sayışman.jpg | birth_date = {{роден на и возраст|df=yes|1981|12|17}} | birth_place = [[Истанбул]], {{знамеикона|Турција}} [[Турција]] | known = [[Збогум Румелија (ТВ-серија)|Збогум Румелија]]<br>[[Не се откажувам]] | nationality = [[Турчин]] | years_active = 2004 - сè уште | occupation = [[глумец]]<br>модел | spouse = }} '''Толгахан Сајишман''' (р. {{роден на|17|декември|1981}} во [[Истанбул]]) – [[турски]] [[Телевизија|телевизиски]], [[Филм|филмски]] [[глумец]] и модел. == Филмографија == {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Назив''' | '''Улога''' |- | 2006 || Заробени срца ТВ-филм || Левент |- | 2007-2009 || [[Збогум, Румелија]] ТВ-серија || Мустафа |- | 2010 || Љубовта кон небото и земјата ТВ-филм || |- | 2010-2013 || [[:tr:Lale Sevri (dizi)|Ерата на лалињата]] ТВ-серија || Чинар Илгез |- | 2015-2016 || [[Не се откажувам]] ТВ-серија || Јигит Козан |- | 2017-2018 || Црниот бисер ТВ-серија || Кенан |- | 2018 || [[:tr:Bir Umut Yeter|Една надеж е доволна]] || Јилмаз |- | 2019-2020 || [[:tr:Şampiyon (dizi)|Шампион]] ТВ-серија || Фурат |- | 2020 || Чесен збор ТВ-серија || Џихан |- | 2022-2023 || Барбарос Хајридин ТВ-серија || Барбарот паша |} == Надворешни врски == * {{IMDb name|}} 53nq5yodxbi301gpyxt533mkftnzrsv 5381180 5381178 2025-06-17T15:14:33Z Golf5plus 108702 /* Надворешни врски */ 5381180 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Толгахан Сајишман | image = File:Tolgahan Sayışman.jpg | birth_date = {{роден на и возраст|df=yes|1981|12|17}} | birth_place = [[Истанбул]], {{знамеикона|Турција}} [[Турција]] | known = [[Збогум Румелија (ТВ-серија)|Збогум Румелија]]<br>[[Не се откажувам]] | nationality = [[Турчин]] | years_active = 2004 - сè уште | occupation = [[глумец]]<br>модел | spouse = }} '''Толгахан Сајишман''' (р. {{роден на|17|декември|1981}} во [[Истанбул]]) – [[турски]] [[Телевизија|телевизиски]], [[Филм|филмски]] [[глумец]] и модел. == Филмографија == {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Назив''' | '''Улога''' |- | 2006 || Заробени срца ТВ-филм || Левент |- | 2007-2009 || [[Збогум, Румелија]] ТВ-серија || Мустафа |- | 2010 || Љубовта кон небото и земјата ТВ-филм || |- | 2010-2013 || [[:tr:Lale Sevri (dizi)|Ерата на лалињата]] ТВ-серија || Чинар Илгез |- | 2015-2016 || [[Не се откажувам]] ТВ-серија || Јигит Козан |- | 2017-2018 || Црниот бисер ТВ-серија || Кенан |- | 2018 || [[:tr:Bir Umut Yeter|Една надеж е доволна]] || Јилмаз |- | 2019-2020 || [[:tr:Şampiyon (dizi)|Шампион]] ТВ-серија || Фурат |- | 2020 || Чесен збор ТВ-серија || Џихан |- | 2022-2023 || Барбарос Хајридин ТВ-серија || Барбарот паша |} == Надворешни врски == * {{IMDb name|2277045}} gcisb1tcj5siwdq4c13ndcut8hl59hu 5381185 5381180 2025-06-17T15:16:19Z Golf5plus 108702 5381185 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Толгахан Сајишман | image = File:Tolgahan Sayışman.jpg | birth_date = {{роден на и возраст|df=yes|1981|12|17}} | birth_place = [[Истанбул]], {{знамеикона|Турција}} [[Турција]] | known = [[Збогум Румелија (ТВ-серија)|Збогум Румелија]]<br>[[Не се откажувам]] | nationality = [[Турчин]] | years_active = 2004 - сè уште | occupation = [[глумец]]<br>модел | spouse = }} '''Толгахан Сајишман''' (р. {{роден на|17|декември|1981}} во [[Истанбул]]) – [[турски]] [[Телевизија|телевизиски]], [[Филм|филмски]] [[глумец]] и модел. == Филмографија == {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Назив''' | '''Улога''' |- | 2006 || Заробени срца ТВ-филм || Левент |- | 2007-2009 || [[Збогум, Румелија]] ТВ-серија || Мустафа |- | 2010 || Љубовта кон небото и земјата ТВ-филм || |- | 2010-2013 || [[:tr:Lale Sevri (dizi)|Ерата на лалињата]] ТВ-серија || Чинар Илгез |- | 2015-2016 || [[Не се откажувам]] ТВ-серија || Јигит Козан |- | 2017-2018 || Црниот бисер ТВ-серија || Кенан |- | 2018 || [[:tr:Bir Umut Yeter|Една надеж е доволна]] || Јилмаз |- | 2019-2020 || [[:tr:Şampiyon (dizi)|Шампион]] ТВ-серија || Фурат |- | 2020 || Чесен збор ТВ-серија || Џихан |- | 2022-2023 || Барбарос Хајридин ТВ-серија || Барбарот паша |} == Надворешни врски == * {{IMDb name|2277045}} [[Категорија:Турски глумци]] 8ucjr1dufo42vl05emstsvjgue9lk78 5381186 5381185 2025-06-17T15:16:48Z Golf5plus 108702 5381186 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Толгахан Сајишман | image = File:Tolgahan Sayışman.jpg | birth_date = {{роден на и возраст|df=yes|1981|12|17}} | birth_place = [[Истанбул]], {{знамеикона|Турција}} [[Турција]] | known = [[Збогум Румелија (ТВ-серија)|Збогум Румелија]]<br>[[Не се откажувам]] | nationality = [[Турчин]] | years_active = 2004 - сè уште | occupation = [[глумец]]<br>модел | spouse = }} '''Толгахан Сајишман''' (р. {{роден на|17|декември|1981}} во [[Истанбул]]) – [[турски]] [[Телевизија|телевизиски]], [[Филм|филмски]] [[глумец]] и модел. == Филмографија == {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Назив''' | '''Улога''' |- | 2006 || Заробени срца ТВ-филм || Левент |- | 2007-2009 || [[Збогум, Румелија]] ТВ-серија || Мустафа |- | 2010 || Љубовта кон небото и земјата ТВ-филм || |- | 2010-2013 || [[:tr:Lale Sevri (dizi)|Ерата на лалињата]] ТВ-серија || Чинар Илгез |- | 2015-2016 || [[Не се откажувам]] ТВ-серија || Јигит Козан |- | 2017-2018 || Црниот бисер ТВ-серија || Кенан |- | 2018 || [[:tr:Bir Umut Yeter|Една надеж е доволна]] || Јилмаз |- | 2019-2020 || [[:tr:Şampiyon (dizi)|Шампион]] ТВ-серија || Фират |- | 2020 || Чесен збор ТВ-серија || Џихан |- | 2022-2023 || Барбарос Хајридин ТВ-серија || Барбарот паша |} == Надворешни врски == * {{IMDb name|2277045}} [[Категорија:Турски глумци]] 7yq7tbgej8jw3ygolndkjg0vzf0hhib 5381187 5381186 2025-06-17T15:17:31Z Golf5plus 108702 5381187 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Толгахан Сајишман | image = File:Tolgahan Sayışman.jpg | birth_date = {{роден на и возраст|df=yes|1981|12|17}} | birth_place = [[Истанбул]], {{знамеикона|Турција}} [[Турција]] | known = [[Збогум Румелија (ТВ-серија)|Збогум Румелија]]<br>[[Не се откажувам]] | nationality = [[Турчин]] | years_active = 2004 - сè уште | occupation = [[глумец]]<br>модел | spouse = }} '''Толгахан Сајишман''' (р. {{роден на|17|декември|1981}} во [[Истанбул]]) – [[турски]] [[Телевизија|телевизиски]], [[Филм|филмски]] [[глумец]] и модел. == Филмографија == {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Назив''' | '''Улога''' |- | 2006 || Заробени срца ТВ-филм || Левент |- | 2007-2009 || [[Збогум, Румелија]] ТВ-серија || Мустафа |- | 2010 || Љубовта кон небото и земјата ТВ-филм || |- | 2010-2013 || [[:tr:Lale Sevri (dizi)|Ерата на лалињата]] ТВ-серија || Чинар Илгез |- | 2015-2016 || [[Не се откажувам]] ТВ-серија || Јигит Козан |- | 2017-2018 || Црниот бисер ТВ-серија || Кенан |- | 2018 || [[:tr:Bir Umut Yeter|Една надеж е доволна]] ТВ-серија || Јилмаз |- | 2019-2020 || [[:tr:Şampiyon (dizi)|Шампион]] ТВ-серија || Фират |- | 2020 || Чесен збор ТВ-серија || Џихан |- | 2022-2023 || Барбарос Хајридин ТВ-серија || Барбарот паша |} == Надворешни врски == * {{IMDb name|2277045}} [[Категорија:Турски глумци]] buhew0hhvg74wyygldsix9za6ycz29x 5381196 5381187 2025-06-17T15:23:34Z Golf5plus 108702 /* Кариера */ 5381196 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Толгахан Сајишман | image = File:Tolgahan Sayışman.jpg | birth_date = {{роден на и возраст|df=yes|1981|12|17}} | birth_place = [[Истанбул]], {{знамеикона|Турција}} [[Турција]] | known = [[Збогум Румелија (ТВ-серија)|Збогум Румелија]]<br>[[Не се откажувам]] | nationality = [[Турчин]] | years_active = 2004 - сè уште | occupation = [[глумец]]<br>модел | spouse = }} '''Толгахан Сајишман''' (р. {{роден на|17|декември|1981}} во [[Истанбул]]) – [[турски]] [[Телевизија|телевизиски]], [[Филм|филмски]] [[глумец]] и модел. == Кариера == Дипломирал на средното училиште Кадикој Инташ и на Факултетот за бизнис на Универзитетот Доуш. Во 2005 година, претставувајќи ја Турција, бил избран за светски победник на Меѓународниот натпревар за машка убавина Manhunt International што се одржа во Јужна Кореја. Долг период добивал обука по глума во Ekoldrama и кај Ајла Алган. Потоа, во 2006 година, учествувал во серијата Esir Kalpler што се емитуваше на Kanal D. Со својот успешен настап како водител на натпреварот Top Model, тој потоа глумел и во сериите Maçolar, Dicle, Hepsi 1 и Acemi Cadı. На 24 октомври 2008 година, играл во филмот Aşk Tutulması, каде ја делел главната улога со Фахрие Евџен. Го играше ликот Мустафа во серијата Elveda Rumeli, која собори рекорди по гледаност. На 6 ноември 2009 година, во филмот Aşk Geliyorum Demez, ја делел главната улога со Бергузар Корел. Се појавил и како гостин-глумец во младинската серија Kavak Yelleri. == Филмографија == {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Назив''' | '''Улога''' |- | 2006 || Заробени срца ТВ-филм || Левент |- | 2007-2009 || [[Збогум, Румелија]] ТВ-серија || Мустафа |- | 2010 || Љубовта кон небото и земјата ТВ-филм || |- | 2010-2013 || [[:tr:Lale Sevri (dizi)|Ерата на лалињата]] ТВ-серија || Чинар Илгез |- | 2015-2016 || [[Не се откажувам]] ТВ-серија || Јигит Козан |- | 2017-2018 || Црниот бисер ТВ-серија || Кенан |- | 2018 || [[:tr:Bir Umut Yeter|Една надеж е доволна]] ТВ-серија || Јилмаз |- | 2019-2020 || [[:tr:Şampiyon (dizi)|Шампион]] ТВ-серија || Фират |- | 2020 || Чесен збор ТВ-серија || Џихан |- | 2022-2023 || Барбарос Хајридин ТВ-серија || Барбарот паша |} == Надворешни врски == * {{IMDb name|2277045}} [[Категорија:Турски глумци]] p80ymhjebmheernjvnyjdkh6ohbftbo 5381214 5381196 2025-06-17T16:25:26Z Gurther 105215 додадена [[Категорија:Луѓе од Истанбул]] користејќи го [[:en:Wikipedia:HotCat|HotCat]] 5381214 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Толгахан Сајишман | image = File:Tolgahan Sayışman.jpg | birth_date = {{роден на и возраст|df=yes|1981|12|17}} | birth_place = [[Истанбул]], {{знамеикона|Турција}} [[Турција]] | known = [[Збогум Румелија (ТВ-серија)|Збогум Румелија]]<br>[[Не се откажувам]] | nationality = [[Турчин]] | years_active = 2004 - сè уште | occupation = [[глумец]]<br>модел | spouse = }} '''Толгахан Сајишман''' (р. {{роден на|17|декември|1981}} во [[Истанбул]]) – [[турски]] [[Телевизија|телевизиски]], [[Филм|филмски]] [[глумец]] и модел. == Кариера == Дипломирал на средното училиште Кадикој Инташ и на Факултетот за бизнис на Универзитетот Доуш. Во 2005 година, претставувајќи ја Турција, бил избран за светски победник на Меѓународниот натпревар за машка убавина Manhunt International што се одржа во Јужна Кореја. Долг период добивал обука по глума во Ekoldrama и кај Ајла Алган. Потоа, во 2006 година, учествувал во серијата Esir Kalpler што се емитуваше на Kanal D. Со својот успешен настап како водител на натпреварот Top Model, тој потоа глумел и во сериите Maçolar, Dicle, Hepsi 1 и Acemi Cadı. На 24 октомври 2008 година, играл во филмот Aşk Tutulması, каде ја делел главната улога со Фахрие Евџен. Го играше ликот Мустафа во серијата Elveda Rumeli, која собори рекорди по гледаност. На 6 ноември 2009 година, во филмот Aşk Geliyorum Demez, ја делел главната улога со Бергузар Корел. Се појавил и како гостин-глумец во младинската серија Kavak Yelleri. == Филмографија == {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Назив''' | '''Улога''' |- | 2006 || Заробени срца ТВ-филм || Левент |- | 2007-2009 || [[Збогум, Румелија]] ТВ-серија || Мустафа |- | 2010 || Љубовта кон небото и земјата ТВ-филм || |- | 2010-2013 || [[:tr:Lale Sevri (dizi)|Ерата на лалињата]] ТВ-серија || Чинар Илгез |- | 2015-2016 || [[Не се откажувам]] ТВ-серија || Јигит Козан |- | 2017-2018 || Црниот бисер ТВ-серија || Кенан |- | 2018 || [[:tr:Bir Umut Yeter|Една надеж е доволна]] ТВ-серија || Јилмаз |- | 2019-2020 || [[:tr:Şampiyon (dizi)|Шампион]] ТВ-серија || Фират |- | 2020 || Чесен збор ТВ-серија || Џихан |- | 2022-2023 || Барбарос Хајридин ТВ-серија || Барбарот паша |} == Надворешни врски == * {{IMDb name|2277045}} [[Категорија:Турски глумци]] [[Категорија:Луѓе од Истанбул]] exy5ds4ny2rc8ht3mxjyw1ei6yxrkug 1 1372939 5381184 2025-06-17T15:15:57Z P.Nedelkovski 47736 Создадена страница со: {{СЗР}} 5381184 wikitext text/x-wiki {{СЗР}} 111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx 0 1372940 5381189 2025-06-17T15:18:36Z P.Nedelkovski 47736 Пренасочување кон [[Грнчарско колце]] 5381189 wikitext text/x-wiki #пренасочување [[Грнчарско колце]] mmmhzxcz0y2hmbd1l5qgjclbnvgzujw 0 1372941 5381198 2025-06-17T15:24:25Z P.Nedelkovski 47736 Пренасочување кон [[Грнчарски занает]] 5381198 wikitext text/x-wiki #пренасочување [[Грнчарски занает]] hm3z2trqiubnlccyfwnlipeo4bqy1nl 0 1372942 5381217 2025-06-17T16:54:32Z Orce Wiki 121850 создадена статија за Гаќите како дел од носијата и ставени наводи 5381217 wikitext text/x-wiki '''Гаќите''' се составен дел од машката македонска народна носија и претставуваат основна облека долга до глуждовите, која се носела под кошулата.<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Македонски народни носии|last=Јаневски|first=Владимир|publisher=Здружение на етнокореолози на Македонија|year=2024|isbn=978-608-65803-2-2|location=Скопје|pages=16}}</ref> Ногавиците на гаќите најчесто биле вовлечени во шарени волнени чорапи и функционирале како пантолони-гаќи.<ref>{{Наведена книга|title=Етнологија на Македонците|last=Томовски|first=Крум|publisher=МАНУ|year=1996|isbn=9989-649-25-1|location=Скопје|pages=145}}</ref> Тие влегувале во состав на летната носија, додека во зимскиот период се носеле како долна облека под чакширите ([[Носии од Скопска Котлина|Скопска Блатија]]) или литарките и [[ѕиврите]] ([[Носии од Овче Поле|Овче Поле]]).<ref name=":1">{{Наведена книга|title=Народната носија во Овче Поле|last=Јаневски|first=Владимир|publisher=НУ Завод за заштита на спомениците на културата и Музеј Штип|year=2012|isbn=978-9989-2927-7-4|location=Штип|pages=20}}</ref> Платнените гаќи се носеле затегнати во струкот со помош на врвка наречена учкур (вркузум). [[Ткаење|Ткаењето]] на гаќите било лито. [[Волна|Волната]] претставувала основен материјал за изработка на гаќите, иако во поново време се користел и [[Памук|памукот]].<ref name=":0" /> == Региони == Како дел од [[Горновардарска носија|Горновардарската етнографска целина]], гаќите се носеле во составот на летната носија, а зимно време под чакширите. Во селата [[Носии од Кумановско|Жеглигово, Средорек и западниот дел на Славиште]], биле ткаени од бело домашно платно со кенари. Кројот им бил составен од ногавици и „седло“. Ногавиците им биле украсени со „врзулке“, со „л’ски“ (пулови) – светлинки, и со „сорки“ – еден вид рачна тантела, или биле везени. Врзулките биле правени од игла околу која конецот се мотал неколку пати. Во [[Носии од Скопска Котлина|Скопска Блатија]] исто така биле ткаени од кенарлија платно, но тука долниот дел на ногавиците се кител со мемиња и монистра. Во [[Носии од Скопска Котлина|Скопска Црна Гора]] биле скроени од посебни делови, како: „ребрњаци“ – клинови, платно, кутел и гаќник. Тие во горниот дел биле пошироки, а од колената надолу имале стеснети ногавици. Околу струкот биле набрани со гаќник. Во [[Мијачко-дебарска носија|Дебарско-Мијачката етнографска целина]] се нарекувале гашти, се пристегнувале со „гашник“ (учкур) и биле изработени од исто платно како и кошулата. Во [[Носии од Дебарски Дримкол|Дебарски Дримкол]] биле кроени од две правоаголни парчиња за ногавици и „кутел“ – триаголно парче за проширување во горниот дел. На појасот биле набрани со гашник во вид на плетенка од бела [[волна]]. Во носијата од [[Носии од Голо Брдо|Голо Брдо]] се носеле под бечвите и шалварите, додека во [[Носии од Дебарско Поле|Дебарско Поле]] имале широки ногавици и над нив се носеле „[[тозлуци]]“. Гаштите се носеле во составот на летната носија. Кај [[Брсјачка носија|Брсјачката етнографска целина]] биле исткаени од бело домашно платно и биле составен дел од летната носија. Во [[Народни носии од Кичевија, Порече и Железник|Кичевијата]] се носеле во полските села и биле стегнати (од глуждовите до колената) со „алени“ шаечни [[тозлуци]]. Се закопчувале од задната страна на ногата со копчиња, а под колената биле стегнати со ткаени „подвески“. Во [[Носија од Прилепско-Битолско Поле|Битолско-Прилепско Поле]] биле долги до под листовите и на половината биле набрани со гаќник исплетен од бело [[Волна|волнено]] предиво. Во [[Народни носии од Горни Села|Горните битолски села]] гаштите се носеле припиени до телото и биле набрани со протнат гашник. Со нив се носеле [[тозлуци]] од бел шајак со должина од глуждовите до седлото, кои во горниот дел се придржувале за гашникот со помош на врвчиња. [[Народни носии од Мариово|Мариовската носија]] имала гаќи – „бубаќарни“, направени од бело, четворно ткаено [[Памук|памучно]] платно и имале крој сличен на [[Бечви|бечвите]]. Се појавиле на почетокот на 20-тиот век и се облекувале во лето под [[ѕиврите]], а во зима под [[Бечви|бечвите]] и под [[Шалвари|шалварите]]. Во [[Средновардарска носија|Средновардарската етнографска подгрупа]], гаќите се носеле како основен дел од летната носија.<ref name=":2">{{Наведена книга|title=Македонски народни носии 1|last=Здравев|first=Ѓорѓи|publisher=Матица македонска|year=1996|isbn=9989-48-009-5|location=Скопје}}</ref> Во носијата од [[Носии од Овче Поле|Овче Поле]] горе биле широки, а надолу (ногавиците) се стеснувале. Околу појасот биле „наврчкани“ – набрани со гаќник. Речиси секогаш биле направени од кенарно платно и се носеле во лето, а во зима гаќите станувале долна облека и се носеле под литарките и [[ѕиврите]].<ref name=":1" /> Во [[Носии од Радовишко Поле и Струмичко Поле|Радовишко-Струмичко Поле]], гаќите се стегале со учкур и над нив се облекувале потури. Во [[Носии од шопскиот регион|Шопско-Македонската етнографска]] [[Носии од шопскиот регион|целина]], во носијата на [[Носии од Радовишки Шоплук|Радовишкиот шоплук]], гаќите претставувале долна облека направена од истото платно како и кошулата. Горниот дел бил проширен, а ногавиците биле благо стеснати. Се облекувале под потурите и пантолоните. Во [[Јужномакедонска носија|Јужно-Македонската етнографска целина]] биле прилично проширени во горниот дел ([[Носии од Бојмија|Бојмија]]) и биле направени од исто платно како и кошулата.<ref name=":2" /> [[Категорија:Македонски народни носии]] l5lp1wou6nants0s2msx62g34bxe3fx 5381226 5381217 2025-06-17T17:21:05Z Jtasevski123 69538 5381226 wikitext text/x-wiki '''Гаќите''' се составен дел од машката македонска народна носија и претставуваат основна облека долга до глуждовите, која се носела под кошулата.<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Македонски народни носии|last=Јаневски|first=Владимир|publisher=Здружение на етнокореолози на Македонија|year=2024|isbn=978-608-65803-2-2|location=Скопје|pages=16}}</ref> Ногавиците на гаќите најчесто биле вовлечени во шарени волнени чорапи и функционирале како пантолони-гаќи.<ref>{{Наведена книга|title=Етнологија на Македонците|last=Томовски|first=Крум|publisher=МАНУ|year=1996|isbn=9989-649-25-1|location=Скопје|pages=145}}</ref> Тие влегувале во состав на летната носија, додека во зимскиот период се носеле како долна облека под чакширите ([[Носии од Скопска Котлина|Скопска Блатија]]) или литарките и [[ѕиврите]] ([[Носии од Овче Поле|Овче Поле]]).<ref name=":1">{{Наведена книга|title=Народната носија во Овче Поле|last=Јаневски|first=Владимир|publisher=НУ Завод за заштита на спомениците на културата и Музеј Штип|year=2012|isbn=978-9989-2927-7-4|location=Штип|pages=20}}</ref> Платнените гаќи се носеле затегнати во струкот со помош на врвка наречена учкур (вркузум). [[Ткаење|Ткаењето]] на гаќите било лито. [[Волна|Волната]] претставувала основен материјал за изработка на гаќите, иако во поново време се користел и [[Памук|памукот]].<ref name=":0" /> == Региони == Како дел од [[Горновардарска носија|Горновардарската етнографска целина]], гаќите се носеле во составот на летната носија, а зимно време под чакширите. Во селата [[Носии од Кумановско|Жеглигово, Средорек и западниот дел на Славиште]], биле ткаени од бело домашно платно со кенари. Кројот им бил составен од ногавици и „седло“. Ногавиците им биле украсени со „врзулке“, со „л’ски“ (пулови) – светлинки, и со „сорки“ – еден вид рачна тантела, или биле везени. Врзулките биле правени од игла околу која конецот се мотал неколку пати. Во [[Носии од Скопска Котлина|Скопска Блатија]] исто така биле ткаени од кенарлија платно, но тука долниот дел на ногавиците се кител со мемиња и монистра. Во [[Носии од Скопска Котлина|Скопска Црна Гора]] биле скроени од посебни делови, како: „ребрњаци“ – клинови, платно, кутел и гаќник. Тие во горниот дел биле пошироки, а од колената надолу имале стеснети ногавици. Околу струкот биле набрани со гаќник. Во [[Мијачко-дебарска носија|Дебарско-Мијачката етнографска целина]] се нарекувале гашти, се пристегнувале со „гашник“ (учкур) и биле изработени од исто платно како и кошулата. Во [[Носии од Дебарски Дримкол|Дебарски Дримкол]] биле кроени од две правоаголни парчиња за ногавици и „кутел“ – триаголно парче за проширување во горниот дел. На појасот биле набрани со гашник во вид на плетенка од бела [[волна]]. Во носијата од [[Носии од Голо Брдо|Голо Брдо]] се носеле под бечвите и шалварите, додека во [[Носии од Дебарско Поле|Дебарско Поле]] имале широки ногавици и над нив се носеле „[[тозлуци]]“. Гаштите се носеле во составот на летната носија. Кај [[Брсјачка носија|Брсјачката етнографска целина]] биле исткаени од бело домашно платно и биле составен дел од летната носија. Во [[Народни носии од Кичевија, Порече и Железник|Кичевијата]] се носеле во полските села и биле стегнати (од глуждовите до колената) со „алени“ шаечни [[тозлуци]]. Се закопчувале од задната страна на ногата со копчиња, а под колената биле стегнати со ткаени „подвески“. Во [[Носија од Прилепско-Битолско Поле|Битолско-Прилепско Поле]] биле долги до под листовите и на половината биле набрани со гаќник исплетен од бело [[Волна|волнено]] предиво. Во [[Народни носии од Горни Села|Горните битолски села]] гаштите се носеле припиени до телото и биле набрани со протнат гашник. Со нив се носеле [[тозлуци]] од бел шајак со должина од глуждовите до седлото, кои во горниот дел се придржувале за гашникот со помош на врвчиња. [[Народни носии од Мариово|Мариовската носија]] имала гаќи – „бубаќарни“, направени од бело, четворно ткаено [[Памук|памучно]] платно и имале крој сличен на [[Бечви|бечвите]]. Се појавиле на почетокот на 20-тиот век и се облекувале во лето под [[ѕиврите]], а во зима под [[Бечви|бечвите]] и под [[Шалвари|шалварите]]. Во [[Средновардарска носија|Средновардарската етнографска подгрупа]], гаќите се носеле како основен дел од летната носија.<ref name=":2">{{Наведена книга|title=Македонски народни носии 1|last=Здравев|first=Ѓорѓи|publisher=Матица македонска|year=1996|isbn=9989-48-009-5|location=Скопје}}</ref> Во носијата од [[Носии од Овче Поле|Овче Поле]] горе биле широки, а надолу (ногавиците) се стеснувале. Околу појасот биле „наврчкани“ – набрани со гаќник. Речиси секогаш биле направени од кенарно платно и се носеле во лето, а во зима гаќите станувале долна облека и се носеле под литарките и [[ѕиврите]].<ref name=":1" /> Во [[Носии од Радовишко Поле и Струмичко Поле|Радовишко-Струмичко Поле]], гаќите се стегале со учкур и над нив се облекувале потури. Во [[Носии од шопскиот регион|Шопско-Македонската етнографска]] [[Носии од шопскиот регион|целина]], во носијата на [[Носии од Радовишки Шоплук|Радовишкиот шоплук]], гаќите претставувале долна облека направена од истото платно како и кошулата. Горниот дел бил проширен, а ногавиците биле благо стеснати. Се облекувале под потурите и пантолоните. Во [[Јужномакедонска носија|Јужно-Македонската етнографска целина]] биле прилично проширени во горниот дел ([[Носии од Бојмија|Бојмија]]) и биле направени од исто платно како и кошулата.<ref name=":2" /> == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Македонски народни носии]] sx05ysiwrfqtd9yi5tpyhnxorwe0kns 0 1372943 5381225 2025-06-17T17:09:49Z Dandarmkd 31127 Создадена страница со: {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Месен народен<br />одбор Елово |common_name = Месен народен одбор Елово |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym... 5381225 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Месен народен<br />одбор Елово |common_name = Месен народен одбор Елово |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Елово]] |entities = [[Елово]] |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]]<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]]<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]]<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] |today = [[Општина Студеничани]] |year_start = 1945 |year_end = 1947 |event_start = Основање на МНО Елово |date_start = |event_end = Укинување на МНО Елово |date_end = |event1 = |date_event1 = |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Сушица (Маркова Река){{!}}Општина Сушица |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = |stat_area1 = |stat_pop1 = |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Месен народен одбор Елово''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1945-1947 година. ==Историја== Месниот народен одбор Елово бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негово составно населено место било [[Елово]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=156 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, месниот одбор бил укинат и неговата територија припаднала под [[Општина Сушица (Маркова Река)|Месен народен одбор Сушица]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Елово]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1947 година|Елово]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Елово]] [[Категорија:Драчевска Околија]] ad0cgh028rh8ykfx6tz4jgd7246rcvm 0 1372944 5381227 2025-06-17T17:21:31Z Andrew012p 85224 Создадена страница со: [[Податотека:Père-Lachaise - Columbarium 02.jpg|мини|335x335пкс|Североисточно крило на колумбариумот на гробиштата [[Пер Лашез]] ([[Париз]], [[Франција]]).]] '''Колумбариум''' ({{Lang-la|columbarium}} — [[гулабарник]], од ''columba'' — гулаб) — место за чување [[Урна|урни]] со пепелта на починат... 5381227 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Père-Lachaise - Columbarium 02.jpg|мини|335x335пкс|Североисточно крило на колумбариумот на гробиштата [[Пер Лашез]] ([[Париз]], [[Франција]]).]] '''Колумбариум''' ({{Lang-la|columbarium}} — [[гулабарник]], од ''columba'' — гулаб) — место за чување [[Урна|урни]] со пепелта на починатите по нивната [[кремација]]. == Историја == Во раниот период на [[Стар Рим|Стариот Рим]], покојниците биле закопувани во земја. Од крајот на републиканскиот период до средината на царската епоха, [[Кремација|кремацијата]] била широко прифатена практика.<ref>Колумбарий // Словарь античности = Lexikon der Antike / сост. Й. Ирмшер, Р. Йоне ; пер. с нем. В. И. Горбушин, Л. И. Грацианская, И. И. Ковалёва, О. Л. Левинская ; редкол.: В. И. Кузищин (отв. ред.), С. С. Аверинцев, Т. В. Васильева, М. Л. Гаспаров и др. — <abbr>М.</abbr>: Прогресс, 1989. — С. 279. — 704 с. — <nowiki>ISBN 5-01-001588-9</nowiki>. (руски)</ref> Најстарите колумбариуми се пронајдени во Јужна [[Етрурија]]. За богатите луѓе и римските патриции се граделе посебни монументални гробници — [[Мавзолеј|мавзолеи]] (во ран период: ''sepulcrum''); додека пепелта на сиромашните, плебејците, робовите и ослободениците била чувана во големи јавни [[Гробници Минг|гробници]] (бесплатно или за мал надоместок). За оваа цел биле основани „погребални здруженија“ (латински: ''collegia funeraticia''), кои барале одредени придонеси од членовите и изградба или изнајмување на посебна градба. Ваквите градби обично имале облик на правоаголна или кружна комора, во чии ѕидови имало мали ниши: локули (латински: ''loculi''; еднина ''loculus''), наменети за поставување на погребалните урни. Нишите биле распоредени на неколку нивоа, во редови, потсетувајќи на гулабови гнезда. Римјаните од суеверие ги избегнувале зборовите „смрт“, „погреб“ и користеле [[Еуфемизам|еуфемизми]], од каде што потекнува и самото име колумбариум. Јавните колумбариуми можеле да сместат до 800 урни. Под секој „локулус“ била поставувана плочка со името и возраста на починатиот. Понекогаш се поставувале и бисти (''imagis''). Еден од најстарите римски колумбариуми, изграден во I век пр. н. е. за време на царот [[Октавијан Август]], бил откриен во 1726 г. во близина на [[Рим]], на [[Вија Апија|Апиевиот пат,]] од италијанскиот археолог и историчар Антонио Франческо Гори.<ref>Власов В. Г. Колумбарий // Власов В. Г. Новый энциклопедический словарь изобразительного искусства. В 10 т. — СПб.: Азбука-Классика. — Т. IV, 2006. — С. 554—555 (руски)</ref> Најголемите колумбариуми, кои ги содржеле останките на илјадници покојници, биле изградени за време на династијата Јулиевци-Клавдиевци за царските ослободеници и робови (на пример, римските колумбариуми на ослободениците на Август и Ливија на Апиевиот пат). Помали објекти биле градени за членовите на колегиите, погребалните здруженија или за одделни семејства. Најпозната меѓу нив е Гробницата на Сципионите. Колумбариумите често се среќаваат во големите градови со висока концентрација на население; освен во Рим, тие се откриени и во [[Неапол]] и [[Катанија]]. == Литература == * Kammerer Grothaus H. Camere sepolcrale de’ liberti e liberte di Livia Augusta ed altri Caesari // Mélanges de l'École française de Rome. Antiquité. — T. 91. —1979. — P. 315—342 * Toynbee J. M. C. Death and Burial in the Roman World. — Baltimore, 1996 * Borg B. E. Crisis and Ambition. Tombs and Burial Customs in Third-Century AD Rome. — Oxford, 2013 * Borbonus D. Columbarium Tombs and Collective Identity in Augustan Rome. — Cambridge, 2014 == Поврзано == * [[Гроб]] * [[Крематориум]] * [[Гробишта]] * [[Кремација]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Commons category|Columbaria}} * [https://web.archive.org/web/20071111173413/http://www.umich.edu/~kelseydb/Exhibits/Death_on_Display/Cremation_Group/columbarium.html Photographs and commentary on ancient Roman columbaria] * [https://patents.google.com/patent/US10125514B2/en?oq=US10125514B2+ Columbarium with inner ossuary] * {{Cite EB1911|wstitle=Columbarium|short=x}} * {{Cite NIE|wstitle=Columbarium|short=x}} {{Нормативна контрола}} __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ [[Категорија:Погребни обичаи]] [[Категорија:Споменици]] [[Категорија:Гробници]] q72j1oewvz1c94hqm10trcj43iw0nnu 5381231 5381227 2025-06-17T17:42:48Z Andrew012p 85224 5381231 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Père-Lachaise - Columbarium 02.jpg|мини|335x335пкс|Североисточно крило на колумбариумот на гробиштата [[Пер Лашез]] ([[Париз]], [[Франција]]).]] '''Колумбариум''' ({{Lang-la|columbarium}} — [[гулабарник]], од ''columba'' — гулаб) — место за чување [[Урна|урни]] со пепелта на починатите по нивната [[кремација]]. == Историја == Во раниот период на [[Стар Рим|Стариот Рим]], покојниците биле закопувани во земја. Од крајот на републиканскиот период до средината на царската епоха, [[Кремација|кремацијата]] била широко прифатена практика.<ref>Колумбарий // Словарь античности = Lexikon der Antike / сост. Й. Ирмшер, Р. Йоне ; пер. с нем. В. И. Горбушин, Л. И. Грацианская, И. И. Ковалёва, О. Л. Левинская ; редкол.: В. И. Кузищин (отв. ред.), С. С. Аверинцев, Т. В. Васильева, М. Л. Гаспаров и др. — <abbr>М.</abbr>: Прогресс, 1989. — С. 279. — 704 с. — <nowiki>ISBN 5-01-001588-9</nowiki>. (руски)</ref> Најстарите колумбариуми се пронајдени во Јужна [[Етрурија]]. За богатите луѓе и римските патриции се граделе посебни монументални гробници — [[Мавзолеј|мавзолеи]] (во ран период: ''sepulcrum''); додека пепелта на сиромашните, плебејците, робовите и ослободениците била чувана во големи јавни [[Гробници Минг|гробници]] (бесплатно или за мал надоместок). За оваа цел биле основани „погребални здруженија“ (латински: ''collegia funeraticia''), кои барале одредени придонеси од членовите и изградба или изнајмување на посебна градба. Ваквите градби обично имале облик на правоаголна или кружна комора, во чии ѕидови имало мали ниши: локули (латински: ''loculi''; еднина ''loculus''), наменети за поставување на погребалните урни. Нишите биле распоредени на неколку нивоа, во редови, потсетувајќи на гулабови гнезда. Римјаните од суеверие ги избегнувале зборовите „смрт“, „погреб“ и користеле [[Еуфемизам|еуфемизми]], од каде што потекнува и самото име колумбариум. Јавните колумбариуми можеле да сместат до 800 урни. Под секој „локулус“ била поставувана плочка со името и возраста на починатиот. Понекогаш се поставувале и бисти (''imagis''). Еден од најстарите римски колумбариуми, изграден во I век пр. н. е. за време на царот [[Октавијан Август]], бил откриен во 1726 г. во близина на [[Рим]], на [[Вија Апија|Апиевиот пат]], од италијанскиот археолог и историчар Антонио Франческо Гори.<ref>Власов В. Г. Колумбарий // Власов В. Г. Новый энциклопедический словарь изобразительного искусства. В 10 т. — СПб.: Азбука-Классика. — Т. IV, 2006. — С. 554—555 (руски)</ref> Најголемите колумбариуми, кои ги содржеле останките на илјадници покојници, биле изградени за време на династијата Јулиевци-Клавдиевци за царските ослободеници и робови (на пример, римските колумбариуми на ослободениците на Август и Ливија на Апиевиот пат). Помали објекти биле градени за членовите на колегиите, погребалните здруженија или за одделни семејства. Најпозната меѓу нив е Гробницата на Сципионите. Колумбариумите често се среќаваат во големите градови со висока концентрација на население; освен во Рим, тие се откриени и во [[Неапол]] и [[Катанија]]. == Литература == * Kammerer Grothaus H. Camere sepolcrale de’ liberti e liberte di Livia Augusta ed altri Caesari // Mélanges de l'École française de Rome. Antiquité. — T. 91. —1979. — P. 315—342 * Toynbee J. M. C. Death and Burial in the Roman World. — Baltimore, 1996 * Borg B. E. Crisis and Ambition. Tombs and Burial Customs in Third-Century AD Rome. — Oxford, 2013 * Borbonus D. Columbarium Tombs and Collective Identity in Augustan Rome. — Cambridge, 2014 == Поврзано == * [[Гроб]] * [[Крематориум]] * [[Гробишта]] * [[Кремација]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Commons category|Columbaria}} * [https://web.archive.org/web/20071111173413/http://www.umich.edu/~kelseydb/Exhibits/Death_on_Display/Cremation_Group/columbarium.html Photographs and commentary on ancient Roman columbaria] * [https://patents.google.com/patent/US10125514B2/en?oq=US10125514B2+ Columbarium with inner ossuary] * {{Cite EB1911|wstitle=Columbarium|short=x}} * {{Cite NIE|wstitle=Columbarium|short=x}} {{Нормативна контрола}} __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ [[Категорија:Погребни обичаи]] [[Категорија:Споменици]] [[Категорија:Гробници]] q5r2szsj12q3i4xkh63gppafkvevroo 5381291 5381231 2025-06-18T06:00:56Z Andrew012p 85224 5381291 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Père-Lachaise - Columbarium 02.jpg|мини|335x335пкс|Североисточно крило на колумбариумот на гробиштата [[Пер Лашез]] ([[Париз]], [[Франција]]).]] '''Колумбариум''' ({{Lang-la|columbarium}} — [[гулабарник]], од ''columba'' — гулаб) — место за чување [[Урна|урни]] со пепелта на починатите по нивната [[кремација]]. == Историја == Во раниот период на [[Стар Рим|Стариот Рим]], покојниците биле закопувани во земја. Од крајот на републиканскиот период до средината на царската епоха, [[Кремација|кремацијата]] била широко прифатена практика.<ref>Колумбарий // Словарь античности = Lexikon der Antike / сост. Й. Ирмшер, Р. Йоне ; пер. с нем. В. И. Горбушин, Л. И. Грацианская, И. И. Ковалёва, О. Л. Левинская ; редкол.: В. И. Кузищин (отв. ред.), С. С. Аверинцев, Т. В. Васильева, М. Л. Гаспаров и др. — <abbr>М.</abbr>: Прогресс, 1989. — С. 279. — 704 с. — <nowiki>ISBN 5-01-001588-9</nowiki>. (руски)</ref> Најстарите колумбариуми се пронајдени во Јужна [[Етрурија]]. За богатите луѓе и римските патриции се граделе посебни монументални гробници — [[Мавзолеј|мавзолеи]] (во ран период: ''sepulcrum''); додека пепелта на сиромашните, плебејците, робовите и ослободениците била чувана во големи јавни [[Гробница|гробници]] (бесплатно или за мал надоместок). За оваа цел биле основани „погребални здруженија“ (латински: ''collegia funeraticia''), кои барале одредени придонеси од членовите и изградба или изнајмување на посебна градба. Ваквите градби обично имале облик на правоаголна или кружна комора, во чии ѕидови имало мали ниши: локули (латински: ''loculi''; еднина ''loculus''), наменети за поставување на погребалните урни. Нишите биле распоредени на неколку нивоа, во редови, потсетувајќи на гулабови гнезда. Римјаните од суеверие ги избегнувале зборовите „смрт“, „погреб“ и користеле [[Еуфемизам|еуфемизми]], од каде што потекнува и самото име колумбариум. Јавните колумбариуми можеле да сместат до 800 урни. Под секој „локулус“ била поставувана плочка со името и возраста на починатиот. Понекогаш се поставувале и бисти (''imagis''). Еден од најстарите римски колумбариуми, изграден во I век пр. н. е. за време на царот [[Октавијан Август]], бил откриен во 1726 г. во близина на [[Рим]], на [[Вија Апија|Апиевиот пат]], од италијанскиот археолог и историчар Антонио Франческо Гори.<ref>Власов В. Г. Колумбарий // Власов В. Г. Новый энциклопедический словарь изобразительного искусства. В 10 т. — СПб.: Азбука-Классика. — Т. IV, 2006. — С. 554—555 (руски)</ref> Најголемите колумбариуми, кои ги содржеле останките на илјадници покојници, биле изградени за време на династијата Јулиевци-Клавдиевци за царските ослободеници и робови (на пример, римските колумбариуми на ослободениците на Август и Ливија на Апиевиот пат). Помали објекти биле градени за членовите на колегиите, погребалните здруженија или за одделни семејства. Најпозната меѓу нив е Гробницата на Сципионите. Колумбариумите често се среќаваат во големите градови со висока концентрација на население; освен во Рим, тие се откриени и во [[Неапол]] и [[Катанија]]. == Литература == * Kammerer Grothaus H. Camere sepolcrale de’ liberti e liberte di Livia Augusta ed altri Caesari // Mélanges de l'École française de Rome. Antiquité. — T. 91. —1979. — P. 315—342 * Toynbee J. M. C. Death and Burial in the Roman World. — Baltimore, 1996 * Borg B. E. Crisis and Ambition. Tombs and Burial Customs in Third-Century AD Rome. — Oxford, 2013 * Borbonus D. Columbarium Tombs and Collective Identity in Augustan Rome. — Cambridge, 2014 == Поврзано == * [[Гроб]] * [[Крематориум]] * [[Гробишта]] * [[Кремација]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Commons category|Columbaria}} * [https://web.archive.org/web/20071111173413/http://www.umich.edu/~kelseydb/Exhibits/Death_on_Display/Cremation_Group/columbarium.html Photographs and commentary on ancient Roman columbaria] * [https://patents.google.com/patent/US10125514B2/en?oq=US10125514B2+ Columbarium with inner ossuary] * {{Cite EB1911|wstitle=Columbarium|short=x}} * {{Cite NIE|wstitle=Columbarium|short=x}} {{Нормативна контрола}} __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ [[Категорија:Погребни обичаи]] [[Категорија:Споменици]] [[Категорија:Гробници]] hu5w1d2ghbtjto9qfjj4m6m03tediua 1 1372945 5381228 2025-06-17T17:21:42Z Andrew012p 85224 Создадена страница со: {{СЗР}} 5381228 wikitext text/x-wiki {{СЗР}} 111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx 0 1372946 5381248 2025-06-17T19:13:26Z P.Nedelkovski 47736 Создадено преведувајќи ја страницата „[[:sr:Special:Redirect/revision/29886054|Ана Анђелина Комнина Дукина]]“ 5381248 wikitext text/x-wiki '''Ана Ангелина Комнина Дукина''' (грчки : Ἄννα Ἀγγελίνα Κομνηνή Δούκαινα) - српска кралица, сопруга на [[Стефан Радослав|Радослав Немањиќ]] (1228–1234).{{Sfn|Кисас|1978}} {{Sfn|Бубало|2009}} == Животопис == [[Податотека:Stefanradoslav.jpg|мини| Стефан Радослав Немањиќ]] Ана била ќерка на епирскиот деспот, [[Теодор Комнен|Теодор Ангел, Дука Комнин]], и Марија Петралифена. === Склучување брак === [[Стефан Првовенчани]], татко на Радослав, во 1216 година се обидел да договори брак помеѓу неговиот најстар син и Теодора, ќерка на [[Михаил I Комнин Дука]], основач на [[Епирско Деспотство|Епирското Деспотство]]. Сепак, црквата го забранила овој брак поради блиската крвна врска. Набргу потоа, Радослав се оженил со Ана. Точната година на бракот е непозната, но, според новите истражувања, бракот се случил во 1219 или 1220 година.{{Sfn|Ферјанчић|1981}} Благодарение на преписката на митрополитот Јован Нафпактски, дознаваме за подготовките за свадбата на Радослав и Ана, најстарата ќерка на епирскиот деспот, Теодор. Подготовките започнале уште во 1218 година. Бракот се случил една година подоцна, на крајот од 1219 година. Познатиот веренички прстен што Радослав ѝ го подарил на Ана, исто така, треба да се датира од таа година. Свадбата требало да се одржи во Прилеп или во Скопје. Волјата на владетелот сега била посилна од канонските правила. Имено, Радослав бил во ист степен на крвно сродство со Ана како што бил и со Теодора, ќерка на покојниот Михаил Ангел. Сепак, сега самиот Теодор инсистирал на бракот. Бидејќи бил во војна со Бугарите и Латините, му била потребна поддршката од Србија. Одобрувањето се чекало најмалку една година, што јасно докажува дека канонската пречка не била лесно надмината. Самиот факт што Теодор Ангел го поканува Јован Апокавк да го благослови бракот покажува дека Димитриј Хоматијан не сакал да го стори тоа. Самиот Апокавк пишува (во писмо од крајот на 1218 година) дека бил принуден да оди на свадбата. Како и Хоматијан, и тој не го одобрувал бракот. Од византиските житија не е познато кој на крајот го благословил бракот, но одговорот може да се најде во Савиното житие. Доментијан греши кога го сместува бракот по смртта на Стефан Првовенчаниот, но може да се заклучи дека благословот го дал новоракоположениот српски [[архиепископ]] по неговото враќање во земјата. === Српска кралица === Кон крајот на 1224 година, Теодор Ангел го освоил [[Солун]]. Со тоа, тој го соборил [[Солунско Кралство|Солунското Кралство,]] по што ја зел титулата цар и станал рамноправен со другите претенденти за власт во Цариград ([[Второ Бугарско Царство|бугарскиот]] и [[Никејско Царство|никејскиот]] цар). Радослав дошол на власт во 1228 година по смртта на неговиот татко. Радослав целосно се потпирал на својот тест Теодор, што се припишува на влијанието на неговата сопруга Ана. Теодор во 1230 година.бил ужасно поразен од Бугарите во [[Битка кај Клокотница|Битката кај Клокотница]]. Прогрчката политика на Радослав сега претставувала проблем. Владетелите, предводени од помладиот брат на Радослав, [[Стефан Владислав|Владислав]], го симнале од престолот на почетокот на 1234 година. === Последни години === Радослав и Ана прво отишле во [[Дубровничка Република|Дубровник]] каде што се обиделе да организираат државен удар против Владислав. Дубровчаните убаво го примиле, а Радослав им доделил многу широки привилегии, ослободувајќи ги од сите обврски кон српските владетели. Неговата намера била да добие сојузник за борба против Владислав. Меѓутоа, Владислав вршел голем притисок врз Дубровник. Радослав се обидел да побара заштита од босанскиот бан Матеј Нинослав, но не успеал. Затоа, тој го напуштил Дубровник и избегал во [[Драч]] кај деспотот [[Михаил II Комнин Дука|Михаил II]]. Таму се развел од Ана. Изворите велат дека еден „Фруз“ (Французин) му се заканил и му ја киднапирал сопругата. Се вратил во Србија каде што се замонашил како монах Јован. Починал по 1235 година во [[Студеница (манастир)|Студеница]].{{Sfn|Ферјанчић|1981}} Можно е со Ана да имал син, Драгослав Јован, но тоа не е докажано. Ана на крајот се вратила кај својот татко во [[Епир]]. Веројатно се замонашила како нејзиниот сопруг. == Семејно стебло == {{Ahnentafel-compact5|'''Ана Ангелина Комнина Дукина'''|[[Теодор Ангел Дука Комнин]]|[[Марија Петралифена]]|[[Јован Дука (севастократор)|Јован Дука]]|Зоја Дука|||[[Константин Ангел]]|[[Теодора Комнина Ангелина]]|[[Константин Макродука]]|Ана Комнина|||||Манојло Анѓел||[[Алексиј I Комнин]]|[[Ирина Дукина]]||||||||||||}} == Наводи == == Литература ==  {{Династија Немањиќ}} [[Категорија:Династија Немањиќ]] [[Категорија:Династија Ангели]] [[Категорија:Починати во 1234 година]] [[Категорија:Српски кралици]] [[Категорија:Византиско благородништво]] [[Категорија:Византиски принцези]] sg2of7nvn1l5arxxzjrroyaqye87fkj 5381250 5381248 2025-06-17T19:23:25Z P.Nedelkovski 47736 додадена/изменета предлошка, поправки 5381250 wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty | consort=yes | name=Ана | succession=[[Список на сопруги на српските владетели|Кралица сопруга на српски владетел]] | image= | issue=Најмалку едно дете<ref>Неговото име некогаш се сретнува како „Драгослав Јован“. Драгослав е словенско име, додека ЈОван е монашкото име на кралот.</ref> | spouse=[[Стефан Радослав]]<ref>{{Cite journal|last=Бубало|first=Ђорђе|author-link=|title=Да ли су краљ Стефан и Првовенчани и његов син Радослав били савладари?|journal=Зборник радова Византолошког института|year=2009|volume=46|pages=201–227|url=http://www.doiserbia.nb.rs/ft.aspx?id=0584-98880946201B}}</ref> | father=[[Теодор Комнин Дука]] | mother=[[Марија Петралифаина]] }} '''Ана Ангелина Комнина Дукина''' (грчки : Ἄννα Ἀγγελίνα Κομνηνή Δούκαινα) — српска кралица, сопруга на [[Стефан Радослав|Радослав Немањиќ]] (1228–1234).{{Sfn|Кисас|1978}} {{Sfn|Бубало|2009}} == Животопис == [[Податотека:Stefanradoslav.jpg|мини| Стефан Радослав Немањиќ]] Ана била ќерка на епирскиот деспот, [[Теодор Комнен|Теодор Ангел, Дука Комнин]], и Марија Петралифена. === Склучување брак === [[Стефан Првовенчани]], татко на Радослав, во 1216 година се обидел да договори брак помеѓу неговиот најстар син и Теодора, ќерка на [[Михаил I Комнин Дука]], основач на [[Епирско Деспотство|Епирското Деспотство]]. Сепак, црквата го забранила овој брак поради блиската крвна врска. Набргу потоа, Радослав се оженил со Ана. Точната година на бракот е непозната, но, според новите истражувања, бракот се случил во 1219 или 1220 година.{{Sfn|Ферјанчић|1981}} Благодарение на преписката на митрополитот Јован Нафпактски, дознаваме за подготовките за свадбата на Радослав и Ана, најстарата ќерка на епирскиот деспот, Теодор. Подготовките започнале уште во 1218 година. Бракот се случил една година подоцна, на крајот од 1219 година. Познатиот веренички прстен што Радослав ѝ го подарил на Ана, исто така, треба да се датира од таа година. Свадбата требало да се одржи во Прилеп или во Скопје. Волјата на владетелот сега била посилна од канонските правила. Имено, Радослав бил во ист степен на крвно сродство со Ана како што бил и со Теодора, ќерка на покојниот Михаил Ангел. Сепак, сега самиот Теодор инсистирал на бракот. Бидејќи бил во војна со Бугарите и Латините, му била потребна поддршката од Србија. Одобрувањето се чекало најмалку една година, што јасно докажува дека канонската пречка не била лесно надмината. Самиот факт што Теодор Ангел го поканува Јован Апокавк да го благослови бракот покажува дека Димитриј Хоматијан не сакал да го стори тоа. Самиот Апокавк пишува (во писмо од крајот на 1218 година) дека бил принуден да оди на свадбата. Како и Хоматијан, и тој не го одобрувал бракот. Од византиските житија не е познато кој на крајот го благословил бракот, но одговорот може да се најде во Савиното житие. Доментијан греши кога го сместува бракот по смртта на Стефан Првовенчаниот, но може да се заклучи дека благословот го дал новоракоположениот српски [[архиепископ]] по неговото враќање во земјата. === Српска кралица === Кон крајот на 1224 година, Теодор Ангел го освоил [[Солун]]. Со тоа, тој го соборил [[Солунско Кралство|Солунското Кралство,]] по што ја зел титулата цар и станал рамноправен со другите претенденти за власт во Цариград ([[Второ Бугарско Царство|бугарскиот]] и [[Никејско Царство|никејскиот]] цар). Радослав дошол на власт во 1228 година по смртта на неговиот татко. Радослав целосно се потпирал на својот тест Теодор, што се припишува на влијанието на неговата сопруга Ана. Теодор во 1230 година.бил ужасно поразен од Бугарите во [[Битка кај Клокотница|Битката кај Клокотница]]. Прогрчката политика на Радослав сега претставувала проблем. Владетелите, предводени од помладиот брат на Радослав, [[Стефан Владислав|Владислав]], го симнале од престолот на почетокот на 1234 година. === Последни години === Радослав и Ана прво отишле во [[Дубровничка Република|Дубровник]] каде што се обиделе да организираат државен удар против Владислав. Дубровчаните убаво го примиле, а Радослав им доделил многу широки привилегии, ослободувајќи ги од сите обврски кон српските владетели. Неговата намера била да добие сојузник за борба против Владислав. Меѓутоа, Владислав вршел голем притисок врз Дубровник. Радослав се обидел да побара заштита од босанскиот бан Матеј Нинослав, но не успеал. Затоа, тој го напуштил Дубровник и избегал во [[Драч]] кај деспотот [[Михаил II Комнин Дука|Михаил II]]. Таму се развел од Ана. Изворите велат дека еден „Фруз“ (Французин) му се заканил и му ја киднапирал сопругата. Се вратил во Србија каде што се замонашил како монах Јован. Починал по 1235 година во [[Студеница (манастир)|Студеница]].{{Sfn|Ферјанчић|1981}} Можно е со Ана да имал син, Драгослав Јован, но тоа не е докажано. Ана на крајот се вратила кај својот татко во [[Епир]]. Веројатно се замонашила како нејзиниот сопруг. == Семејно стебло == {{Ahnentafel-compact5|'''Ана Ангелина Комнина Дукина'''|[[Теодор Комнен]]|[[Марија Петралифена]]|[[Јован Дука (севастократор)|Јован Дука]]|Зоја Дука|||[[Константин Ангел]]|[[Теодора Комнина Ангелина]]|[[Константин Макродука]]|Ана Комнина|||||Манојло Ангел||[[Алексиј I Комнин]]|[[Ирина Дукина]]||||||||||||}} == Наводи == {{наводи}} == Литература == * {{Cite journal|ref=harv|last=Бубало|first=Ђорђе|author-link=Ђорђе Бубало|title=Да ли су краљ Стефан и Првовенчани и његов син Радослав били савладари?|journal=Зборник радова Византолошког института|year=2009|volume=46|pages=201-227|url=http://www.doiserbia.nb.rs/ft.aspx?id=0584-98880946201B}} * {{Cite journal|ref=harv|last=Кисас|first=Сотириос|title=О времену склапања брака Стефана Радослава са Аном Комнином|journal=Зборник радова Византолошког института|year=1978|volume=18|pages=131-139|url=https://books.google.com/books?id=c9UVAQAAMAAJ&pg=PA131}} * {{Cite book|ref=harv|last=Пириватрић|first=Срђан|chapter=Брак Стефана Немањића и Евдокије Анђелине Комнине: Хронологија и историјски контекст уговарања и раскидања једног династичког савеза|title=Стефан Првовенчани и његово доба|year=2020|location=Београд|publisher=Историјски институт|pages=139-158|chapter-url=https://books.google.com/books?id=jMz7DwAAQBAJ&pg=PA139}} * {{Cite book|last=Радић|first=Радивој|author-link=Радивој Радић|chapter=Од Евдокије Анђео до Ане Кантакузине: Византијске невесте у средњовековним српским земљама|title=Српска проза данас: Косаче - оснивачи Херцеговине|year=2002|location=Билећа-Гацко|publisher=Просвјета|pages=507-514| chapter-url=https://books.google.com/books?id=CoUwAAAACAAJ}} * {{Cite book|ref=harv|last=Ћирковић|first=Сима|author-link=Сима Ћирковић|title=Срби у средњем веку|year=1995|location=Београд|publisher=Идеа|url=https://books.google.com/books?id=vBRXAAAAMAAJ}} * {{Cite book|ref=harv|last=Ферјанчић|first=Божидар|author-link=Божидар Ферјанчић|chapter=Одбрана Немањиног наслеђа - Србија постаје краљевина|title=Историја српског народа|volume=1|year=1981|location=Београд|publisher=Српска књижевна задруга|pages=297-314|chapter-url=https://books.google.com/books?id=EugJAQAAIAAJ}} * {{Cite book|ref=harv|last=Fine|first=John Van Antwerp Jr.|authorlink=Џон ван Антверп Фајн|title=The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest|year=1994|origyear=1987|location=Ann Arbor, Michigan|publisher=University of Michigan Press|url=https://books.google.com/books?id=LvVbRrH1QBgC}} {{Династија Немањиќ}} [[Категорија:Династија Немањиќ]] [[Категорија:Династија Ангели]] [[Категорија:Починати во 1234 година]] [[Категорија:Српски кралици]] [[Категорија:Византиско благородништво]] [[Категорија:Византиски принцези]] 94os9rz1efk7zcp044u1pd0c3fdv1cp 1 1372947 5381251 2025-06-17T19:23:46Z P.Nedelkovski 47736 Создадена страница со: {{СЗР}} 5381251 wikitext text/x-wiki {{СЗР}} 111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx 0 1372948 5381254 2025-06-17T19:32:54Z Dandarmkd 31127 Создадена страница со: {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Општина Јаболци (1952-1955)<br />Месен народен одбор Јаболци (1945-1952) |common_name = Месен народен одбор Јаболци |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = СР Македонија|ДФ/НР Ма... 5381254 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Општина Јаболци (1952-1955)<br />Месен народен одбор Јаболци (1945-1952) |common_name = Месен народен одбор Јаболци |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Јаболци]] |entities = [[Држилово]] (1952-1955), [[Јаболци]] (1945-1955), [[Нова Брезница]] (1945-1955), [[Осинчани]] (1945-1947, 1950-1955), [[Патишка Река]] (1950-1955) |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]]<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]]<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]] (1945-1947)<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] (1945-1947), [[Скопска Околија|Скопска]] (1947-1955) |today = [[Општина Сопиште]], [[Општина Студеничани]] |year_start = 1945 |year_end = 1955 |event_start = Основање на МНО Јаболци |date_start = |event_end = Укинување на Општина Јаболци |date_end = |event1 = |date_event1 = |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Ракотинци |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = [[Попис на населението во Македонија (1948)|1948]] |stat_area1 = |stat_pop1 = |stat_year2 = [[Попис на населението во Македонија (1953)|1953]] |stat_area2 = |stat_pop2 = |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Општина Јаболци''', именувана и како '''Месен народен одбор Јаболци''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1945-1955 година. ==Историја== Месниот народен одбор Јаболци бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негови составни населени места биле [[Јаболци]], [[Нова Брезница]], и [[Осинчани]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=155 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Јаболци бил намален на сметка на новата [[Општина Сушица (Маркова Река)|Месен народен одбор Сушица]] која го добила селото Осинчани.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Јаболци бил проширен на сметка на соседниот и укинат Месен народен одбор Сушица со неговото село Осинчани, и соседниот и променет [[Општина Држилово|Месен народен одбор Држилово]] со неговото село [[Патишка Река]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=204 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, сега со називот, Општина Јаболци била проширена на сметка на соседниот и укинат МНО Држилово со неговото село [[Држилово]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1955 година, Општина Јаболци била укината и нејзината општинска територија припаднала на [[Општина Ракотинци]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на околиите и општините во Народна Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305175641/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | work= | page=236 | issue=20 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=29 јуни 1955 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> ==Население== Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Јаболци имал 1,409 жител, односно вкупното население на [[Јаболци]], [[Нова Брезница]], и [[Осинчани]]. Од таа бројка, 1,235 биле Македонци, додека 174 биле [[Македонски Албанци|Албанци]].<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 17 јуни 2025}}</ref> Според [[Попис на населението во Македонија (1953)|пописот од 1953 година]], Општина Јаболци имала 3,169 жители, односно вкупното население на [[Држилово]], [[Јаболци]], [[Нова Брезница]], [[Осинчани]], и [[Патишка Река]]. Следува табела според народностите во пописот од 1953 година:<ref>{{нмс | author= | title=Укупно становништво по народности | url=https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20190403212649/https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | work= | publisher=Државен завод за статистика на Србија |page=65 | archivedate=3 април 2019 | date= | accessdate= 17 јуни 2025}}</ref><ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1953 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150629032157/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=29 јуни 2015 | date= | accessdate= 17 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 1,538 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 806 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 812 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 1 |- |Неопределени [[Југословени]] | 12 |} == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] *[[Список на општини во Македонија по население (1953)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Јаболци]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1955 година|Јаболци]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Јаболци]] [[Категорија:Драчевска Околија]] 06or6jhofk4ezk04bg0va30rg0jp7xd 5381255 5381254 2025-06-17T19:36:30Z Dandarmkd 31127 5381255 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Општина Јаболци (1952-1955)<br />Месен народен одбор Јаболци (1945-1952) |common_name = Месен народен одбор Јаболци |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Јаболци]] |entities = [[Држилово]] (1952-1955), [[Јаболци]] (1945-1955), [[Нова Брезница]] (1945-1955), [[Осинчани]] (1945-1947, 1950-1955), [[Патишка Река]] (1950-1955) |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]]<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]]<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]] (1945-1947)<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] (1945-1947), [[Скопска Околија|Скопска]] (1947-1955) |today = [[Општина Сопиште]], [[Општина Студеничани]] |year_start = 1945 |year_end = 1955 |event_start = Основање на МНО Јаболци |date_start = |event_end = Укинување на Општина Јаболци |date_end = |event1 = |date_event1 = |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Ракотинци |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = [[Попис на населението во Македонија (1948)|1948]] |stat_area1 = |stat_pop1 = 1,409 |stat_year2 = [[Попис на населението во Македонија (1953)|1953]] |stat_area2 = |stat_pop2 = 3,169 |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Општина Јаболци''', именувана и како '''Месен народен одбор Јаболци''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1945-1955 година. ==Историја== Месниот народен одбор Јаболци бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негови составни населени места биле [[Јаболци]], [[Нова Брезница]], и [[Осинчани]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=155 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Јаболци бил намален на сметка на новата [[Општина Сушица (Маркова Река)|Месен народен одбор Сушица]] која го добила селото Осинчани.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Јаболци бил проширен на сметка на соседниот и укинат Месен народен одбор Сушица со неговото село Осинчани, и соседниот и променет [[Општина Држилово|Месен народен одбор Држилово]] со неговото село [[Патишка Река]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=204 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, сега со називот, Општина Јаболци била проширена на сметка на соседниот и укинат МНО Држилово со неговото село [[Држилово]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1955 година, Општина Јаболци била укината и нејзината општинска територија припаднала на [[Општина Ракотинци]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на околиите и општините во Народна Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305175641/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | work= | page=236 | issue=20 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=29 јуни 1955 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> ==Население== Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Јаболци имал 1,409 жители, односно вкупното население на [[Јаболци]], [[Нова Брезница]], и [[Осинчани]]. Од таа бројка, 1,235 биле Македонци, додека 174 биле [[Македонски Албанци|Албанци]].<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 17 јуни 2025}}</ref> Според [[Попис на населението во Македонија (1953)|пописот од 1953 година]], Општина Јаболци имала 3,169 жители, односно вкупното население на [[Држилово]], [[Јаболци]], [[Нова Брезница]], [[Осинчани]], и [[Патишка Река]]. Следува табела според народностите во пописот од 1953 година:<ref>{{нмс | author= | title=Укупно становништво по народности | url=https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20190403212649/https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | work= | publisher=Државен завод за статистика на Србија |page=65 | archivedate=3 април 2019 | date= | accessdate= 17 јуни 2025}}</ref><ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1953 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150629032157/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=29 јуни 2015 | date= | accessdate= 17 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 1,538 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 806 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 812 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 1 |- |Неопределени [[Југословени]] | 12 |} == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] *[[Список на општини во Македонија по население (1953)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Јаболци]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1955 година|Јаболци]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Јаболци]] [[Категорија:Драчевска Околија]] owjlquqihed7lspgwcdvd9x31i9whrb 0 1372949 5381257 2025-06-17T20:01:03Z Dandarmkd 31127 Создадена страница со: {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Месен народен<br />одбор Морани |common_name = Месен народен одбор Морани |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym... 5381257 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Месен народен<br />одбор Морани |common_name = Месен народен одбор Морани |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Морани]] |entities = [[Вртекица]], [[Морани]], [[Рамни Габер]] |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]]<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]]<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]]<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] |today = [[Општина Студеничани]] |year_start = 1945 |year_end = 1947 |event_start = Основање на МНО Морани |date_start = |event_end = Укинување на МНО Морани |date_end = |event1 = |date_event1 = |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Студеничани |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = |stat_area1 = |stat_pop1 = |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Месен народен одбор Морани''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1945-1947 година. ==Историја== Месниот народен одбор Морани бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негови составни населени места биле [[Вртекица]], [[Морани]] и [[Рамни Габер]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=156 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, месниот одбор бил укинат и неговата територија припаднала под [[Општина Студеничани|Месен народен одбор Студеничани]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Морани]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1947 година|Морани]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Морани]] [[Категорија:Драчевска Околија]] 88g0dg1h91q12bxq1i1h06dsxzmhkp7 0 1372950 5381267 2025-06-17T21:17:09Z Carshalton 30527 Создадена страница со: {{Infobox football biography 3 | playername = Томаш Суслов | image = [[Податотека:SVK vs. SMR 2024 Slovakia Nr. 7 Suslov (cropped).jpg|200px]] | fullname = Томаш Суслов | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2002|6|7}} | cityofbirth = [[Спишка Нова Вес]] | countryofbirth = [[Словачка]] | height = {{height|m=1.70}} | nationality = {{flagsport|SVK}} Сло... 5381267 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Томаш Суслов | image = [[Податотека:SVK vs. SMR 2024 Slovakia Nr. 7 Suslov (cropped).jpg|200px]] | fullname = Томаш Суслов | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2002|6|7}} | cityofbirth = [[Спишка Нова Вес]] | countryofbirth = [[Словачка]] | height = {{height|m=1.70}} | nationality = {{flagsport|SVK}} [[Словачка]] | position = {{Football/MF}} | currentclub = {{Fb team Verona}} | clubnumber = 31 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|Flag of None.svg}} Спишка Нова Вес | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Tatran Presov}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Groningen}} | years1 = 2020-2023 |caps1 = 90 |goals1 = 5 |clubs1 = {{Fb team Groningen}} | years2 = 2023- |caps2 = 63 |goals2 = 3 |clubs2 = {{Fb team Verona}} | nationalyears1 = 2019-2020 |nationalcaps1 = 1 |nationalgoals1 = 0 |nationalteam1 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 15 години|Словачка 15]] | nationalyears2 = 2019-2020 |nationalcaps2 = 4 |nationalgoals2 = 1 |nationalteam2 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 16 години|Словачка 16]] | nationalyears3 = 2019-2020 |nationalcaps3 = 8 |nationalgoals3 = 2 |nationalteam3 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 17 години|Словачка 17]] | nationalyears4 = 2021 |nationalcaps4 = 3 |nationalgoals4 = 2 |nationalteam4 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 18 години|Словачка 18]] | nationalyears5 = 2021-2022 |nationalcaps5 = 2 |nationalgoals5 = 0 |nationalteam5 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 19 години|Словачка 19]] | nationalyears6 = 2023- |nationalcaps6 = 4 |nationalgoals6 = 1 |nationalteam6 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 21 година|Словачка 21]] | nationalyears7 = 2023- |nationalcaps7 = 40 |nationalgoals7 = 4 |nationalteam7 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка|Словачка]] }} '''Томаш Суслов''' (роден на [[7 јуни]] [[2002]] година) — [[Словачка|словачки]] [[фудбал]]ер, {{Football/MF/player}} на {{Fb team (N) Verona}} и на [[Фудбалска репрезентација на Словачка|словачката репрезентација]]. == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Италија |image3=Flag of Italy.svg }} {{Ризница-врска|Tomáš Suslov}} *[https://int.soccerway.com/players/tommaso-baldanzi/640984/ Томаш Суслов на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/tommaso-baldanzi/profil/spieler/641537 Томаш Суслов на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/309518/tommaso-baldanzi Томаш Суслов на espn] *[https://www.whoscored.com/players/425056/show/tommaso-baldanzi Томаш Суслов на whoscored] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Суслов, Томаш}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Словачки фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Гронинген]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Верона]] [[Категорија:Родени во 2002 година]] p72mk5panlxxdaual03ukax6n40loch 5381269 5381267 2025-06-17T21:17:39Z Carshalton 30527 5381269 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Томаш Суслов | image = [[Податотека:SVK vs. SMR 2024 Slovakia Nr. 7 Suslov (cropped).jpg|200px]] | fullname = Томаш Суслов | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2002|6|7}} | cityofbirth = [[Спишка Нова Вес]] | countryofbirth = [[Словачка]] | height = {{height|m=1.70}} | nationality = {{flagsport|SVK}} [[Словачка]] | position = {{Football/MF}} | currentclub = {{Fb team Verona}} | clubnumber = 31 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|Flag of None.svg}} Спишка Нова Вес | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Tatran Presov}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Groningen}} | years1 = 2020-2023 |caps1 = 90 |goals1 = 5 |clubs1 = {{Fb team Groningen}} | years2 = 2023- |caps2 = 63 |goals2 = 3 |clubs2 = {{Fb team Verona}} | nationalyears1 = 2019-2020 |nationalcaps1 = 1 |nationalgoals1 = 0 |nationalteam1 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 15 години|Словачка 15]] | nationalyears2 = 2019-2020 |nationalcaps2 = 4 |nationalgoals2 = 1 |nationalteam2 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 16 години|Словачка 16]] | nationalyears3 = 2019-2020 |nationalcaps3 = 8 |nationalgoals3 = 2 |nationalteam3 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 17 години|Словачка 17]] | nationalyears4 = 2021 |nationalcaps4 = 3 |nationalgoals4 = 2 |nationalteam4 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 18 години|Словачка 18]] | nationalyears5 = 2021-2022 |nationalcaps5 = 2 |nationalgoals5 = 0 |nationalteam5 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 19 години|Словачка 19]] | nationalyears6 = 2023- |nationalcaps6 = 4 |nationalgoals6 = 1 |nationalteam6 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 21 година|Словачка 21]] | nationalyears7 = 2023- |nationalcaps7 = 40 |nationalgoals7 = 4 |nationalteam7 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка|Словачка]] }} '''Томаш Суслов''' (роден на [[7 јуни]] [[2002]] година) — [[Словачка|словачки]] [[фудбал]]ер, {{Football/MF/player}} на {{Fb team (N) Verona}} и на [[Фудбалска репрезентација на Словачка|словачката репрезентација]]. == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Словачка |image3=Flag of Slovakia.svg }} {{Ризница-врска|Tomáš Suslov}} *[https://int.soccerway.com/players/tommaso-baldanzi/640984/ Томаш Суслов на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/tommaso-baldanzi/profil/spieler/641537 Томаш Суслов на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/309518/tommaso-baldanzi Томаш Суслов на espn] *[https://www.whoscored.com/players/425056/show/tommaso-baldanzi Томаш Суслов на whoscored] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Суслов, Томаш}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Словачки фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Гронинген]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Верона]] [[Категорија:Родени во 2002 година]] abnp38jomll7p4rg3ddgb84e5prihxs 5381270 5381269 2025-06-17T21:26:56Z Carshalton 30527 5381270 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Томаш Суслов | image = [[Податотека:SVK vs. SMR 2024 Slovakia Nr. 7 Suslov (cropped).jpg|200px]] | fullname = Томаш Суслов | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2002|6|7}} | cityofbirth = [[Спишка Нова Вес]] | countryofbirth = [[Словачка]] | height = {{height|m=1.70}} | nationality = {{flagsport|SVK}} [[Словачка]] | position = {{Football/MF}} | currentclub = {{Fb team Verona}} | clubnumber = 31 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|Flag of None.svg}} Спишка Нова Вес | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Tatran Presov}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Groningen}} | years1 = 2020-2023 |caps1 = 90 |goals1 = 5 |clubs1 = {{Fb team Groningen}} | years2 = 2023- |caps2 = 63 |goals2 = 3 |clubs2 = {{Fb team Verona}} | nationalyears1 = 2019-2020 |nationalcaps1 = 1 |nationalgoals1 = 0 |nationalteam1 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 15 години|Словачка 15]] | nationalyears2 = 2019-2020 |nationalcaps2 = 4 |nationalgoals2 = 1 |nationalteam2 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 16 години|Словачка 16]] | nationalyears3 = 2019-2020 |nationalcaps3 = 8 |nationalgoals3 = 2 |nationalteam3 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 17 години|Словачка 17]] | nationalyears4 = 2021 |nationalcaps4 = 3 |nationalgoals4 = 2 |nationalteam4 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 18 години|Словачка 18]] | nationalyears5 = 2021-2022 |nationalcaps5 = 2 |nationalgoals5 = 0 |nationalteam5 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 19 години|Словачка 19]] | nationalyears6 = 2023- |nationalcaps6 = 7 |nationalgoals6 = 3 |nationalteam6 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 21 година|Словачка 21]] | nationalyears7 = 2023- |nationalcaps7 = 40 |nationalgoals7 = 4 |nationalteam7 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка|Словачка]] }} '''Томаш Суслов''' (роден на [[7 јуни]] [[2002]] година) — [[Словачка|словачки]] [[фудбал]]ер, {{Football/MF/player}} на {{Fb team (N) Verona}} и на [[Фудбалска репрезентација на Словачка|словачката репрезентација]]. == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Словачка |image3=Flag of Slovakia.svg }} {{Ризница-врска|Tomáš Suslov}} *[https://int.soccerway.com/players/tommaso-baldanzi/640984/ Томаш Суслов на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/tommaso-baldanzi/profil/spieler/641537 Томаш Суслов на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/309518/tommaso-baldanzi Томаш Суслов на espn] *[https://www.whoscored.com/players/425056/show/tommaso-baldanzi Томаш Суслов на whoscored] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Суслов, Томаш}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Словачки фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Гронинген]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Верона]] [[Категорија:Родени во 2002 година]] nwvak2yqeh35g03f19w55yjcig4nedy 5381271 5381270 2025-06-17T21:46:56Z Carshalton 30527 5381271 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Томаш Суслов | image = [[Податотека:SVK vs. SMR 2024 Slovakia Nr. 7 Suslov (cropped).jpg|220px]] | fullname = Томаш Суслов | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2002|6|7}} | cityofbirth = [[Спишка Нова Вес]] | countryofbirth = [[Словачка]] | height = {{height|m=1.70}} | nationality = {{flagsport|SVK}} [[Словачка]] | position = {{Football/MF}} | currentclub = {{Fb team Verona}} | clubnumber = 31 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|Flag of None.svg}} Спишка Нова Вес | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Tatran Presov}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Groningen}} | years1 = 2020-2023 |caps1 = 90 |goals1 = 5 |clubs1 = {{Fb team Groningen}} | years2 = 2023- |caps2 = 63 |goals2 = 3 |clubs2 = {{Fb team Verona}} | nationalyears1 = 2019-2020 |nationalcaps1 = 1 |nationalgoals1 = 0 |nationalteam1 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 15 години|Словачка 15]] | nationalyears2 = 2019-2020 |nationalcaps2 = 4 |nationalgoals2 = 1 |nationalteam2 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 16 години|Словачка 16]] | nationalyears3 = 2019-2020 |nationalcaps3 = 8 |nationalgoals3 = 2 |nationalteam3 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 17 години|Словачка 17]] | nationalyears4 = 2021 |nationalcaps4 = 3 |nationalgoals4 = 2 |nationalteam4 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 18 години|Словачка 18]] | nationalyears5 = 2021-2022 |nationalcaps5 = 2 |nationalgoals5 = 0 |nationalteam5 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 19 години|Словачка 19]] | nationalyears6 = 2023- |nationalcaps6 = 7 |nationalgoals6 = 3 |nationalteam6 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 21 година|Словачка 21]] | nationalyears7 = 2023- |nationalcaps7 = 40 |nationalgoals7 = 4 |nationalteam7 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка|Словачка]] }} '''Томаш Суслов''' (роден на [[7 јуни]] [[2002]] година) — [[Словачка|словачки]] [[фудбал]]ер, {{Football/MF/player}} на {{Fb team (N) Verona}} и на [[Фудбалска репрезентација на Словачка|словачката репрезентација]]. ==Технички карактеристики== Левоног [[Среден ред (фудбал)|офанзивен играч од средниот ред]], добар во ситуации еден на еден, брз во тесни простори и во забрзувањето со топката во нозе.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.worldfootballscouting.com/scheda-giocatore/tomas-suslov-talento-slovacco-classe-2002/|title=Tomas Suslov: talento slovacco classe 2002|access-date=2021-06-15}}</ref> Неговата визија за играта го прави клучен и во фазата на дистрибуција на топката и во давањето на асистенции, а знае да се уфрла од втора позиција.<ref name=":0" /> Моќта на неговите удари му овозможува да биде опасен од средна дистанца.<ref name=":0" /> Надарен со силен карактер, тој може да се користи и како крилен напаѓач.<ref name=":0" /> ==Наводи== {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Словачка |image3=Flag of Slovakia.svg }} {{Ризница-врска|Tomáš Suslov}} *[https://int.soccerway.com/players/tom-s-suslov/577393/ Томаш Суслов на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/tomas-suslov/profil/spieler/540333 Томаш Суслов на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/301665/tomas-suslov Томаш Суслов на espn] *[https://www.whoscored.com/players/391047/show/tom%C3%A1s-suslov Томаш Суслов на whoscored] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Суслов, Томаш}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Словачки фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Гронинген]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Верона]] [[Категорија:Родени во 2002 година]] ok0eyq9hwovbgwkino12urp0zma469x 5381272 5381271 2025-06-17T21:48:12Z Carshalton 30527 /* Технички карактеристики */ 5381272 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Томаш Суслов | image = [[Податотека:SVK vs. SMR 2024 Slovakia Nr. 7 Suslov (cropped).jpg|220px]] | fullname = Томаш Суслов | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2002|6|7}} | cityofbirth = [[Спишка Нова Вес]] | countryofbirth = [[Словачка]] | height = {{height|m=1.70}} | nationality = {{flagsport|SVK}} [[Словачка]] | position = {{Football/MF}} | currentclub = {{Fb team Verona}} | clubnumber = 31 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|Flag of None.svg}} Спишка Нова Вес | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Tatran Presov}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Groningen}} | years1 = 2020-2023 |caps1 = 90 |goals1 = 5 |clubs1 = {{Fb team Groningen}} | years2 = 2023- |caps2 = 63 |goals2 = 3 |clubs2 = {{Fb team Verona}} | nationalyears1 = 2019-2020 |nationalcaps1 = 1 |nationalgoals1 = 0 |nationalteam1 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 15 години|Словачка 15]] | nationalyears2 = 2019-2020 |nationalcaps2 = 4 |nationalgoals2 = 1 |nationalteam2 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 16 години|Словачка 16]] | nationalyears3 = 2019-2020 |nationalcaps3 = 8 |nationalgoals3 = 2 |nationalteam3 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 17 години|Словачка 17]] | nationalyears4 = 2021 |nationalcaps4 = 3 |nationalgoals4 = 2 |nationalteam4 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 18 години|Словачка 18]] | nationalyears5 = 2021-2022 |nationalcaps5 = 2 |nationalgoals5 = 0 |nationalteam5 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 19 години|Словачка 19]] | nationalyears6 = 2023- |nationalcaps6 = 7 |nationalgoals6 = 3 |nationalteam6 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 21 година|Словачка 21]] | nationalyears7 = 2023- |nationalcaps7 = 40 |nationalgoals7 = 4 |nationalteam7 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка|Словачка]] }} '''Томаш Суслов''' (роден на [[7 јуни]] [[2002]] година) — [[Словачка|словачки]] [[фудбал]]ер, {{Football/MF/player}} на {{Fb team (N) Verona}} и на [[Фудбалска репрезентација на Словачка|словачката репрезентација]]. ==Технички карактеристики== Левоног [[Среден ред (фудбал)|офанзивен играч од средниот ред]], добар во ситуации еден на еден, брз во тесни простори и во забрзувањето со топката во нозе.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.worldfootballscouting.com/scheda-giocatore/tomas-suslov-talento-slovacco-classe-2002/|title=Tomas Suslov: talento slovacco classe 2002|access-date=2021-06-15}}</ref> Неговата визија за играта го прави клучен и во фазата на дистрибуција на топката и во давањето на асистенции, а знае да се уфрла и од втора позиција.<ref name=":0" /> Моќта на неговите удари му овозможува да биде опасен од средна дистанца.<ref name=":0" /> Надарен со силен карактер, тој може да се користи и како крилен напаѓач.<ref name=":0" /> ==Наводи== {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Словачка |image3=Flag of Slovakia.svg }} {{Ризница-врска|Tomáš Suslov}} *[https://int.soccerway.com/players/tom-s-suslov/577393/ Томаш Суслов на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/tomas-suslov/profil/spieler/540333 Томаш Суслов на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/301665/tomas-suslov Томаш Суслов на espn] *[https://www.whoscored.com/players/391047/show/tom%C3%A1s-suslov Томаш Суслов на whoscored] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Суслов, Томаш}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Словачки фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Гронинген]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Верона]] [[Категорија:Родени во 2002 година]] mx1yn3vtecaz18c2p1u9gcr7d8yw3wn 5381278 5381272 2025-06-17T22:13:05Z Carshalton 30527 5381278 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Томаш Суслов | image = [[Податотека:SVK vs. SMR 2024 Slovakia Nr. 7 Suslov (cropped).jpg|220px]] | fullname = Томаш Суслов | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2002|6|7}} | cityofbirth = [[Спишка Нова Вес]] | countryofbirth = [[Словачка]] | height = {{height|m=1.70}} | nationality = {{flagsport|SVK}} [[Словачка]] | position = {{Football/MF}} | currentclub = {{Fb team Verona}} | clubnumber = 31 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|Flag of None.svg}} Спишка Нова Вес | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Tatran Presov}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Groningen}} | years1 = 2020-2023 |caps1 = 90 |goals1 = 5 |clubs1 = {{Fb team Groningen}} | years2 = 2023- |caps2 = 63 |goals2 = 3 |clubs2 = {{Fb team Verona}} | nationalyears1 = 2019-2020 |nationalcaps1 = 1 |nationalgoals1 = 0 |nationalteam1 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 15 години|Словачка 15]] | nationalyears2 = 2019-2020 |nationalcaps2 = 4 |nationalgoals2 = 1 |nationalteam2 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 16 години|Словачка 16]] | nationalyears3 = 2019-2020 |nationalcaps3 = 8 |nationalgoals3 = 2 |nationalteam3 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 17 години|Словачка 17]] | nationalyears4 = 2021 |nationalcaps4 = 3 |nationalgoals4 = 2 |nationalteam4 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 18 години|Словачка 18]] | nationalyears5 = 2021-2022 |nationalcaps5 = 2 |nationalgoals5 = 0 |nationalteam5 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 19 години|Словачка 19]] | nationalyears6 = 2023- |nationalcaps6 = 7 |nationalgoals6 = 3 |nationalteam6 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 21 година|Словачка 21]] | nationalyears7 = 2023- |nationalcaps7 = 40 |nationalgoals7 = 4 |nationalteam7 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка|Словачка]] }} '''Томаш Суслов''' (роден на [[7 јуни]] [[2002]] година) — [[Словачка|словачки]] [[фудбал]]ер, {{Football/MF/player}} на {{Fb team (N) Verona}} и на [[Фудбалска репрезентација на Словачка|словачката репрезентација]]. ==Технички карактеристики== Левоног [[Среден ред (фудбал)|офанзивен играч од средниот ред]], добар во ситуации еден на еден, брз во тесни простори и во забрзувањето со топката во нозе.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.worldfootballscouting.com/scheda-giocatore/tomas-suslov-talento-slovacco-classe-2002/|title=Tomas Suslov: talento slovacco classe 2002|access-date=2021-06-15}}</ref> Неговата визија за играта го прави клучен и во фазата на дистрибуција на топката и во давањето на асистенции, а знае да се уфрла и од втора позиција.<ref name=":0" /> Моќта на неговите удари му овозможува да биде опасен од средна дистанца.<ref name=":0" /> Надарен со силен карактер, тој може да се користи и како крилен напаѓач.<ref name=":0" /> ==Клупска кариера== Откако пораснал во младинскиот сектор на [[1. ФК Татран Прешов|Татран Прешов]], во август 2018 година, тој бил купен од {{Fb team (N) Groningen}} кои го додале во својот младински сектор.<ref>{{Cite web|url=http://www.1fctatran.sk/2018/08/10/dvaja-futbalisti-z-akademie-prestupuju-do-europskych-velkoklubov/|title=Dvaja futbalisti z akadémie prestupujú do európskych veľkoklubov|date=10 август 2018|language=sk}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/slowaaks-jeugdinternational-suslov-naar-fc-groningen/2|title=Slowaaks jeugdinternational Suslov naar FC Groningen|language=nl|access-date=2021-06-15|archivedate=7 giugno 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220607055128/https://www.fcgroningen.nl/nieuws/slowaaks-jeugdinternational-suslov-naar-fc-groningen/2|dead-link=yes}}</ref> На 22 август 2019 година, тој го обновил договорот до 2022 година,<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/nieuw-contract-tomas-suslov/2|title=Nieuw contract Tomas Suslov|date=22 август 2019|language=nl}}</ref> и на 22 февруари 2020 година го направил своето деби за првиот тим, играјќи ги последните минути од поразот со 1-0 на домашен терен од [[ВВВ Венло]].<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/debutant-suslov-mooiste-moment-tot-nu-toe/2|title=Debutant Suslov: ‘Mooiste moment tot nu toe’|date=23 февруари 2020|language=nl}}</ref> ==Наводи== {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Словачка |image3=Flag of Slovakia.svg }} {{Ризница-врска|Tomáš Suslov}} *[https://int.soccerway.com/players/tom-s-suslov/577393/ Томаш Суслов на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/tomas-suslov/profil/spieler/540333 Томаш Суслов на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/301665/tomas-suslov Томаш Суслов на espn] *[https://www.whoscored.com/players/391047/show/tom%C3%A1s-suslov Томаш Суслов на whoscored] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Суслов, Томаш}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Словачки фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Гронинген]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Верона]] [[Категорија:Родени во 2002 година]] 6e4klsd1aoulfm6dtprsyuk5ibnsynp 0 1372951 5381277 2025-06-17T21:53:31Z SpectralWiz 106165 Создадена страница со: {{Инфокутија за светец |name=Света Кирана Солунска |birth_date={{роден на|||1731}} |death_date={{починал на|28|февруари|1751}} |feast_day=[[28 февруари]] |venerated_in=[[Православие|Источната православна црква]]|image=Saint Kirana Icon 19 Century.jpg |imagesize=250px |caption=Икона од црквата „Црква „Св. Петка“ -... 5381277 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за светец |name=Света Кирана Солунска |birth_date={{роден на|||1731}} |death_date={{починал на|28|февруари|1751}} |feast_day=[[28 февруари]] |venerated_in=[[Православие|Источната православна црква]]|image=Saint Kirana Icon 19 Century.jpg |imagesize=250px |caption=Икона од црквата „[[Црква „Св. Петка“ - Лагадина|Св. Петка]]“ во [[Лагадина]] |birth_place={{роден во|Висока}}, [[Румелиски Пашалак]], [[Отоманско Царство]] |death_place={{починал во|Солун}}, [[Отоманско Царство]] |titles= |beatified_date= |beatified_place= |beatified_by= |canonized_date= |canonized_place= |canonized_by= |attributes= |patronage= |major_shrine=„[[Црква „Св. Кирана“ - Висока|Св. Кирана]]“ во с. [[Висока]] |suppressed_date= |issues= |prayer= |prayer_attrib= }} '''Света Кирана Солунска''' ({{Lang-el|Αγία Κυράννα}}) — [[светица]] и [[Новомаченик|новомаченичка]] од XVIII век. == Житие == Света Кирана е родена во 1731 г. во селото [[Висока]], [[Лагадинско]], тогаш во [[Отоманското Царство]], во семејство на благочестиви христијани. Како убава девојка, во неа се заљубил еден јаничар, но таа непоколебливо го одбил.<ref>{{Cite web|url=http://pemptousia.com/2013/01/the-holy-new-virgin-martyr-kyranna-patron-saint-of-ossa-langada/|title=The Holy New- Virgin Martyr Kyranna, Patron Saint of Ossa, Langada {{!}} PEMPTOUSIA|date=2014-01-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20140110160722/http://pemptousia.com/2013/01/the-holy-new-virgin-martyr-kyranna-patron-saint-of-ossa-langada/|archive-date=10. 01. 2014|website=web.archive.org|access-date=2024-04-28|url-status=unfit}}</ref> Поради тоа, група [[јаничари]] ја грабнале и ја однеле пред судија во [[Солун]], кои лажно тврделе дека Кирана се согласила да го прими исламот. На обвинувањата, Кирана одговорила дека таа е христијанка и не сака да се потурчи.<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mpc.org.mk/kalendar/prolog.asp?id=0xC27217E321FDE6983D304482738AD17096F4E618|title=Житие: Света Кирана Солунска|work=mpc.org.mk|publisher=МПЦ-ОА|accessdate=17 јуни 2025}}</ref> По наредба на солунски [[бег]], таа била фрлена во затвор, каде ѝ биле ставени окови. Командирот на затворот им разрешил на јаничарите да влегуваат во ќелијата на Кирана и да ја измачуваат како што ќе посакаат. Така, еден ја тепал со дрво, друг со нож, трет со клоци, сѐ додека не ја оставиле полумртва. На тој начин била измачувана една седмица.<ref name=":0" /> На седмиот ден, односно на [[28 февруари]] Кирана починала. По нејзината смрт, голема светлина блеснала во затворот, која го опкружувала телото на маченичката и се разлевала низ целиот затвор. Наредниот ден им било разрешено на христијаните да го земат нејзиното тело. Тие ја погребале надвор од градот, во христијанските гробишта.<ref name=":0" /><ref>{{Citation|title=SAINT MANUEL BUENO, MARTYR|url=http://dx.doi.org/10.2307/j.ctv16zjjk4.8|publisher=Liverpool University Press|date=2009-03-31|accessdate=2024-04-28|pages=49–108}}</ref> Подоцна, сите траги од нејзиниот гроб биле изгубени, а во пишаните документи се споменува само дека се наоѓале надвор од Солун.<ref>{{Citation|title=Kaos kuramı ve örgütsel kaos|url=http://dx.doi.org/10.14527/9786053640677.16|publisher=Ankara:Pegem Akademi Yayıncılık|date=2017|accessdate=2024-04-28|pages=461–490|first=Cemalettin|last=İpek}}</ref> Во 1868 година, на местото на нејзината родна куќа е подигната црквата „[[Црква „Св. Кирана“ - Висока|Св. Кирана]]“.<ref name="Ιερός Ναός Παμμεγίστων Ταξιαρχών">{{нмс|url=http://intaxiarxes.blogspot.gr/p/blog-page_3424.html|title=Ιστορικό ναού Αγ. Κυράννης|publisher=Ιερός Ναός Παμμεγίστων Ταξιαρχών|access-date=24 мај 2014}}</ref> == Наводи == {{Наводи}} [[Категорија:Македонски светци]] [[Категорија:Христијански светци од 18 век]] 22tgur4yfx9904rx5epbtlabsh9317d 12 1372953 5381331 2025-06-18T11:43:05Z Jtasevski123 69538 Создадена страница со: == Отворање на Нагледен уредник == За да уредите страница со Нагледен уредник, стиснете на „Уреди“ најгоре во страницата. [[Податотека:VisualEditor edit tab-mk.png|десно|безрамка|280x280пкс]] Отворањето на страницата за уредување може да потрае неколку секунди. На... 5381331 wikitext text/x-wiki == Отворање на Нагледен уредник == За да уредите страница со Нагледен уредник, стиснете на „Уреди“ најгоре во страницата. [[Податотека:VisualEditor edit tab-mk.png|десно|безрамка|280x280пкс]] Отворањето на страницата за уредување може да потрае неколку секунди. На големите страници им треба доста подолго. Ако кликнете на „Уреди извор“ ќе ви се отвори класичниот уредник со изворен [[викитекст]]. [[Податотека:Помош за нагледен уредник.png|десно|безрамка|234x234пкс]] Можете да го отворите Нагледен уредник и преку врските „уреди“ до секое заглавие (наслов). == Први чекори: алатникот на Нагледен уредник == [[Податотека:VisualEditor toolbar-mk.png|центар|безрамка|973x973пкс]] Алатникот за нагледно уредување се појавува најгоре на екранот кога ќе почнете да уредувате. Во него ќе најдете добро познати икони: [[Податотека:VisualEditor - Toolbar - Undo-redo.png|лево|безрамка|80x80пкс]] '''Откажи''' и '''Повтори''' — за направените промени. [[Податотека:VisualEditor Toolbar Headings-mk.png|лево|безрамка|176x176пкс]] Паѓачко мени за '''наслови''': ви овозможува да го промените форматирањето на пасусот. За да го промените стилот на пасусот, поставете го показникот во пасусот и изберете ставка во ова мени (не мора да означувате текст). Поднасловите се форматирани „Заглавие“, а подсекциите се „Подзаглавие 1“, „Подзаглавие 2“ и така натаму. Нормалниот формат за текстот е „Пасус“. [[Податотека:Помош за нагледен уредник1.png|граничник|десно|безрамка|295x295пкс]] '''Форматирање:''' Ако стиснете на „'''''A'''''“ ќе ви се отвори паѓачко мени. * Иконата „Задебелено“ ('''A''') го задебелува избраниот текст. * Иконата „Закосено“ (''A'') го закосува избраниот текст. * Иконата „Горен индекс“ (x²) го смалува и малку поткренува избраниот текст во однос на околината. * Иконата „Долен индекс“ (x₂) го смалува и малку потспушта избраниот текст во однос на околината. * Иконата „Сметачки код“ (збир од големи загради: {}) го менува фонтот на избраниот текст во фонт со моноразмер, што го издвојува од околниот (пропорционално разместен) текст. * Иконата „Прецртано“ (<s>А</s>) го прецртува избраниот текст. * Иконата „Потцртано“ (<u>А</u>) го потцртува избраниот текст. * Иконата „Јазик“ (文A) ви омозможува да го изначите јазикот (на пример јапонски) и насоката (на пример од десно кон лево) на избраниот текст. * Последната икона ([[Податотека:VisualEditor MediaWiki theme clear icon bitmap.png|граничник|безрамка]]) ги отстранува сите форматирања на знаци од избраниот текст, вклучувајќи ги и врските. Ако не сте избрале текст, тогаш кога ќе притиснете „'''''<u>A</u>'''''“ за да го отворите менито, а потоа ќе изберете ставка, тоа форматирање ќе се примени на текстот што ќе почнете да го пишувате, од каде и да се наоѓа показникот. [[Податотека:VisualEditor - Toolbar - Linking.png|лево|безрамка|76x76пкс]] Иконата за врска е алатката за поврзување. Притискањето на неа (обично по избирање на текст) го отвора дијалогот за поврзување. [[Податотека:VisualEditor citoid Cite button-mk.png|граничник|лево|безрамка|136x136пкс]] Иконата '''„Наведи“''' се користи за додавање вградени наводи (исто така наречени „фусноти“ или „референци“). Сите проекти имаат пристап до основно форматирање на наводи и можност за повторна употреба на наводи со користење на ова мени. [[Податотека:VisualEditor Toolbar Lists and indentation-mk.png|граничник|лево|безрамка|118x118пкс]] '''Списоци и вовлекување:''' Со првите две икони можете да го форматирате текстот како „Список со потточки“ или „Список со редни броеви“. Со последните две ја зголемувате или намалувате вовлеченоста на ставките во списокот. [[Податотека:Помош за нагледен уредник2.png|граничник|десно|безрамка|393x393пкс]] Менито '''Вметни''' ги содржи следните опции: * Иконата '''Слики, снимки и друго''' ја отвара поставката за слики и снимки. * Иконата '''Предлошка''' дозволува да се вметне веќе постоечка [[предлошка]]. * Иконата '''Табела''' дозволува да се вметне табела. * Иконата '''Коментар''' ви овозможува да вметнете коментари што не се видливи за читателите; овие коментари можат да се видат само во режим на уредување, каде што се означени со икона со извичник. Во режим на уредување, притискањето на иконата со извичник ви овозможува да го уредувате или бришете коментарот. * Иконата '''Хиероглифи''' ви овозможува да вметнете хиероглифи. * Иконата '''Коден блок''' ви овоможува да вметнете сметачки код. * Иконата '''Музичка нотација''' ви овозможува да вметнете музичка нотација. * Иконата '''Галерија''' ви овоможува да вметнете галерија со слики во статијата. * Иконата '''Хемиска формула''' ви отвара поставка која ви овоможува да вметнете хемиска формула. * Иконата '''Математичка формула''' (Σ) ви отвара поставка која ви овоможува да вметнете математичка формула. * Иконата '''Карта''' ви отвара поставка која ви овоможува да вметнете географска карта. * Иконата '''Графикон''' ви отвара поставка преку која можете да вметнете графикон. * Иконата „'''Список на''' '''наводи'''“ отвора поставка во кој можете да одредите каде ќе бидат прикажани наводите. Ова треба да се направи само еднаш на страницата. Кога ќе се кликне оваа икона, се прикажува поставка што прикажува многу специјални знаци. Со кликање на одреден знак, го ставате во текстот. Овие специјални знаци вклучуваат некои стандардни симболи, дијакритички знаци и математички симболи. [[Податотека:Помош за нагледен уредник3.png|граничник|центар|безрамка|886x886пкс]] [[Податотека:VisualEditor More Settings-mk.png|граничник|десно|безрамка|285x285пкс]] Во менито '''Поставки за страницата''' ќе ги најдете следните опции: * Иконата '''Категории''' ви дозволува да додадете категории на страницата и ви овоможува да го прилагодите начинот на сортирање на страницата во одредена категорија. * / * / * Иконата '''Јазици''' покажува список на истата страници на други јазици. * Иконата '''Користени предлошки''' е список на сите употребени предлошки во таа страница. * Иконата '''Испиши од лево кон десно''' се употребува //// * Иконата '''Најди и замени''' отвара пребарувач каде што можете да вметнете збор или реченица кои ги барате во текстот и да ги замените со други. Пребарувачот има и други икони со различни опции, кои ќе ви помогнат да ја извршите оваа функција. 9kyiluop0ysjilkv3kz9aaqbfhaic19