Википедија mkwiki https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0 MediaWiki 1.45.0-wmf.6 first-letter Медиум Специјална Разговор Корисник Разговор со корисник Википедија Разговор за Википедија Податотека Разговор за податотека МедијаВики Разговор за МедијаВики Предлошка Разговор за предлошка Помош Разговор за помош Категорија Разговор за категорија Портал Разговор за Портал TimedText TimedText talk Модул Разговор за модул Вино 0 1732 5382188 5369789 2025-06-20T21:50:33Z ГП 23995 /* Виното како тема во македонското народно творештво */ дополнување 5382188 wikitext text/x-wiki {{Infobox beverage | name = Вино | image = [[Податотека:Red and white wine in glass.jpg|250px]] | caption = [[Чаша вино|Чаши]] со [[црвено вино|црвено]] и [[бело вино]] | abv = 5,5%–15,5% | ingredients = [[Грозје]] | variants = {{Flatlist| * [[Црвено вино|Црвено]] * [[Бело вино|Бело]] * [[Розе]] * [[Пенливо вино|Пенливо]] }} | related = | website = }} [[Податотека:White Wine Glas.jpg|200px|thumb|right|Чаша [[бело вино]]]] '''Вино''' ({{lang-la|vinum}}, во генетивниот падеж — ''vino'') — [[алкохолен пијалак]] добиен со [[ферментација]] на [[грозје]]то, плод на [[растение]]то [[лоза]] (односно ''Vitis vinifera''). Во [[Европа]], според законските регулативи, виното е производ добиен исклучиво со целосна или делумна алкохолна ферментација на свежо грозје, изгмечено или не, или на шира од грозје<ref>Според Законот за вино на Република Македонија. Службен весник на РМ бр. 50</ref>. Трансформацијата на грозјето во вино се нарекува [[винификација]]. Науката за виното се нарекува [[енологија]]. Во некои други делови на светот, зборот вино може да се однесува и на алкохолен пијалак добиен од друг тип на овошје. Овие вина со едно име се нарекуваат [[овошни вина]], или пак носат име според плодот кој се користел за нивно добивање (пример, јаболково вино или вино од малини). Виното најчесто се прави од [[грозје]], а терминот „вино“ генерално се однесува на виното од грозје кога се користи без никаква квалификација. И покрај тоа, виното може да се направи од различни овошни култури, вклучувајќи [[Слива (род)|слива]], [[цреша]], [[калинка]], [[боровинка]], [[рибизла]] и [[бозел]]. Различни сорти на грозје и соеви на квасец се главни фактори во различните стилови на вино. Овие разлики произлегуваат од сложените интеракции помеѓу [[Биохемија|биохемискиот]] развој на грозјето, реакциите вклучени во [[ферментација]]та, растечката средина на грозјето ([[Тероар]]) и процесот на производство на вино. Многу земји донесуваат законски апелации наменети да ги дефинираат стиловите и квалитетите на виното. Тие обично го ограничуваат географското потекло и дозволените сорти на грозје, како и другите аспекти на производството на вино. Виното се произведува илјадници години. Најраните докази за вино се од денешна [[Грузија]] (6000 п.н.е.), [[Персија]] (5000 п.н.е.), [[Италија]] и [[Ерменија]] (4000 п.н.е.). Виното од [[Новиот свет]] има одредена врска со алкохолните пијалаци направени од [[Американски староседелци|домородните народи]] на [[Америка]], но главно е поврзано со подоцнежните шпански традиции во [[Нова Шпанија]].<ref name="[[Georgia (country)|Georgia]] made 'world's oldest wine'">{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-41977709|title=Georgia made 'world's oldest wine'|publisher=BBC News|date=13 November 2017|access-date=21 July 2018|archive-date=14 November 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171114041222/https://www.bbc.com/news/world-europe-41977709|url-status=live}}</ref><ref name="archeologyMethodTheory2014322" /> Подоцна, како што виното од Стариот свет дополнително ги развивало лозарските техники, [[Европа]] опфаќала три од најголемите региони за производство на вино. Врз основа на статистичките податоци собрани од [[Меѓународна организација за вино|Меѓународната организација за вино]] во [[2022]] година, првите пет земји за производство на вино се: [[Италија]], [[Франција]], [[Шпанија]], [[Соединети Американски Држави|САД]] и [[Австралија]].<ref>{{cite web |last1=Rojo Moro |first1=Alberto |title=Ranked: World's Biggest Wine Producers by Country |url=https://www.visualcapitalist.com/cp/biggest-wine-producers-by-country/ |website=Visual Capitalist |date=2023-08-18 |access-date=9 March 2024}}</ref> Виното долго време играло важна улога во [[религија]]та. [[Црвено вино|Црвеното вино]] било поврзано со крв од страна на [[Стар Египет|старите Египќани]],<ref>{{cite book |author=Plutarch |url=https://www.loebclassics.com/view/LCL306/1936/volume.xml |title=Moralia |date=1936 |publisher=Harvard University Press |edition=Loeb Classical Library |volume=V |location=Cambridge |pages=3–6 |translator-last=Babbitt |translator-first=Frank Cole |chapter=Isis and Osiris |isbn=978-0-674-99337-2 |access-date=7 May 2024 |chapter-url=https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Moralia/Isis_and_Osiris*/A.html |via=Loeb Classical Library and University of Chicago Press}}</ref> и го користеле и грчкиот култ на [[Дионис]] и [[Римско Царство|Римјаните]] во нивните [[Баханалии]]; [[Јудаизам|Јудаизмот]] исто така го вклучува во Кидуш, а [[христијанството]] во [[Евхаристија]]та. Египетската, грчката, римската и израелската винска култура сè уште се поврзани со овие антички корени. Слично на тоа, најголемите вински региони во Италија, Шпанија и Франција имаат наследство во врска со [[Сакраментално вино|сакраменталното вино]]. Исто така, традициите на лозарството во југозападниот дел на [[Соединети Американски Држави|Соединетите Американски Држави]] започнале во Нова Шпанија бидејќи католичките монаси за првпат произведувале вина во [[Ново Мексико]] и [[Калифорнија]].<ref name="Congressional Serial Set 1903 p. 263">{{cite book | title=Congressional Serial Set | publisher=U.S. Government Printing Office | year=1903 | url=https://books.google.com/books?id=KAQdAAAAYAAJ&pg=PA263 | access-date=6 May 2020 | page=263}}</ref><ref name="Adams 2019">{{cite web | last=Adams | first=Fiona | title=New Mexico's Deep Winemaking History | website=Wine Enthusiast | date=29 April 2019 | url=https://www.winemag.com/2019/04/29/new-mexicos-deep-winemaking-history/ | access-date=6 May 2020 | archive-date=23 August 2019 | archive-url=https://web.archive.org/web/20190823164804/https://www.winemag.com/2019/04/29/new-mexicos-deep-winemaking-history/ | url-status=live }}</ref><ref name="California Vineyardists Association Associated California Fruit Industries 1980 p.">{{cite book | author=California Vineyardists Association | author2=Associated California Fruit Industries | title=Wines and Vines | publisher=Hiaring Company | issue=v. 61 | year=1980 | url=https://books.google.com/books?id=X00sAQAAMAAJ | access-date=6 May 2020 }}</ref> == Историја == {{Main|Историја на виното}} [[File:Georgian Kvevri.jpg|thumb|[[Квеври|Грузиски глинени садови]], историски користени во производството на вино.]] [[File:Areni-1 cave entrance.jpg|thumb| [[Винарија Арени-1]] во [[Ерменија]] е дом на најстарата позната винарија во светот.]] [[File:Вино домашно.jpg|250px|right|thumb|Вино домашно]] Најраните познати траги на вино се од [[Грузија]] (околу  6000 п.н.е.),<ref name="[[Georgia (country)|Georgia]] made 'world's oldest wine'" /><ref name="archeologyMethodTheory2014322">{{cite journal|last=Doce|first=Elisa Guerra|year=2004|title=The Origins of Inebriation: Archaeological Evidence of the Consumption of Fermented Beverages and Drugs in Prehistoric Eurasia|url=https://doi.org/10.1007/s10816-014-9205-z|journal=[[Journal of Archaeological Method and Theory]]|volume=22|issue=3| pages=751–782 | doi=10.1007/s10816-014-9205-z | s2cid=143750976 | issn = 1072-5369}}</ref> [[Иран]] ([[Персија]]) (околу  5000 п.н.е.),<ref name="indie">{{cite news|url=http://www.penn.museum/blog/collection/125th-anniversary-object-of-the-day/7000-year-old-wine-jar-object-of-the-day-24/|title=7,000 Year-old Wine Jar|last=Ellsworth|first=Amy|date=18 July 2012|publisher=[[University of Pennsylvania Museum of Archaeology and Anthropology]]|access-date=15 April 2015|archive-date=26 August 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120826123906/http://www.penn.museum/blog/collection/125th-anniversary-object-of-the-day/7000-year-old-wine-jar-object-of-the-day-24/|url-status=live}}</ref><ref name="archaeology96">{{cite journal|last=Berkowitz|first=Mark|year=1996|title=World's Earliest Wine|url=http://www.archaeology.org/9609/newsbriefs/wine.html|journal=[[Archaeology (magazine)|Archaeology]]|publisher=[[Archaeological Institute of America]]|volume=49|issue=5|access-date=17 November 2005|archive-date=5 June 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110605195324/http://www.archaeology.org/9609/newsbriefs/wine.html|url-status=live}}</ref> [[Ерменија]] (околу  4100 п.н.е.)<ref name="Earliest known winery">{{cite web |date=12 January 2011 |title=National Geographic: Earliest Known Winery Found in Armenian Cave |url=http://news.nationalgeographic.com/news/2011/01/110111-oldest-wine-press-making-winery-armenia-science-ucla/ |access-date=28 March 2011 |archive-date=3 June 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170603205116/http://news.nationalgeographic.com/news/2011/01/110111-oldest-wine-press-making-winery-armenia-science-ucla/ |url-status=dead }}</ref> и [[Сицилија]] (околу  4000 п.н.е.).<ref name="SicilyGuardian">{{cite news|url=https://www.theguardian.com/science/2017/aug/30/traces-of-6000-year-old-wine-discovered-in-sicilian-cave|title=Traces of 6,000-year-old wine discovered in Sicilian cave|last=Tondo|first=Lorenzo|date=30 August 2017|work=The Guardian|access-date=12 September 2017|archive-date=14 October 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171014043855/https://www.theguardian.com/science/2017/aug/30/traces-of-6000-year-old-wine-discovered-in-sicilian-cave|url-status=live}}</ref> Виното стигнало до медитеранскиот басен во раното [[бронзено доба]] и било консумирано и славено од античките цивилизации како [[Стара Грција]] и [[Стар Рим|Рим]].<ref>{{cite journal |last1=Harutyunyan |first1=Mkrtich |last2=Malfeito-Ferreira |first2=Manuel |title=The Rise of Wine among Ancient Civilizations across the Mediterranean Basin |journal=[[Heritage (journal)|Heritage]] |date=2022 |volume=5 |issue=2 |pages=788–812 |doi=10.3390/heritage5020043 |doi-access=free|hdl=10400.5/24195 |hdl-access=free }}</ref> Низ историјата, виното се конзумирало поради неговите опојни ефекти.<ref name="BAC per Drink tables">{{Cite web|url=https://attorneydwi.com/b-a-c-per-drink/|title=B.A.C. Per Drink|date=6 October 2018|access-date=4 May 2020|archive-date=1 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200401193710/https://attorneydwi.com/b-a-c-per-drink/|url-status=live}}</ref><ref name="Effects at Specific B.A.C. Levels">{{Cite web|url=http://www.brad21.org/effects_at_specific_bac.html|title=Effects at Specific B.A.C. Levels|access-date=1 April 2014|archive-date=7 June 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170607212047/http://www.brad21.org/effects_at_specific_bac.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.aicr.org/press/health-features/health-talk/2014/mar14/wine-serving-size.html|title=wine-serving-size|website=American Institute for Cancer Research|date=3 March 2014|access-date=2016-12-13|archive-date=20 December 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161220111644/http://www.aicr.org/press/health-features/health-talk/2014/mar14/wine-serving-size.html|url-status=live}}</ref> Најраните археолошки и археоботанички докази за вино од [[грозје]] и [[лозарство]], кои датираат од 6000–5800 п.н.е. биле пронајдени на територијата на современа Грузија.<ref>{{cite news |title='World's oldest wine' found in 8,000-year-old jars in Georgia |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-41977709 |publisher=BBC News |date=13 November 2017 |access-date=21 July 2018 |archive-date=14 November 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171114041222/https://www.bbc.com/news/world-europe-41977709 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite journal |last1=McGovern |first1=Patrick |last2=Jalabadze |first2=Mindia |last3=Batiuk |first3=Stephen |last4=Callahan |first4=Michael P. |last5=Smith |first5=Karen E. |last6=Hall |first6=Gretchen R. |last7=Kvavadze |first7=Eliso |last8=Maghradze |first8=David |last9=Rusishvili |first9=Nana |last10=Bouby |first10=Laurent |last11=Failla |first11=Osvaldo |last12=Cola |first12=Gabriele |last13=Mariani |first13=Luigi |last14=Boaretto |first14=Elisabetta |last15=Bacilieri |first15=Roberto |last16=This |first16=Patrice |last17=Wales |first17=Nathan |last18=Lordkipanidze |first18=David |title=Early Neolithic wine of Georgia in the South Caucasus |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences |date=28 November 2017 |volume=114 |issue=48 |pages=E10309–E10318 |doi=10.1073/pnas.1714728114|pmid=29133421 |pmc=5715782 |bibcode=2017PNAS..11410309M |display-authors=2|doi-access=free }}</ref> И археолошките и генетските докази сугерираат дека најраното производство на вино надвор од Грузија било релативно подоцна, веројатно се случило на друго место во [[Закавказје|Јужен Кавказ]] (кој ги опфаќа [[Ерменија]], [[Грузија]] и [[Азербејџан]]) или западноазискиот регион помеѓу [[Источна Турција]] и [[сСверен Иран]].<ref>{{cite web|url=http://www.smithsonianmag.com/history/the-beer-archaeologist-17016372/?no-ist|title=The Beer Archaeologist|first=Abigail|last=Tucker|date=August 2011|work=Smithsonian Magazine|access-date=19 February 2022|archive-date=2 December 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141202085143/http://www.smithsonianmag.com/history/the-beer-archaeologist-17016372/?no-ist|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.penn.museum/sites/biomoleculararchaeology/?page_id=82 |title=Grape Wine |last=McGovern |first=Patrick E. |publisher=University of Pennsylvania Museum of Archaeology and Anthropology |access-date=19 February 2022 |archive-date=6 September 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100906045247/https://www.penn.museum/sites/biomoleculararchaeology/?page_id=82 |url-status=live }}</ref> Најраната позната винарија од 4100 п.н.е. е [[Винарија Арени-1|винаријата Арени-1]] во Ерменија.<ref name="Earliest known winery" /><ref name="IOAUCLA">{{Cite web |title=Backdirt &#124; UCLA Cotsen Institute of Archaeology |url=https://ioa.ucla.edu/content/backdirt |website=ioa.ucla.edu |access-date=4 May 2020 |archive-date=30 November 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201130205739/https://ioa.ucla.edu/content/backdirt |url-status=live }}</ref> Извештајот на археолозите од [[2003]] година укажува на можноста грозјето да се меша со [[ориз]] за да се добијат ферментирани пијалаци во античка [[Кина]] во раните години на седмиот милениум п.н.е. Грнчарските тегли од неолитското место Џиаху, Хенан, содржеле траги од винска киселина и други органски соединенија кои најчесто се наоѓаат во виното. Сепак, не може да се исклучат и други плодови домородни во регионот, како што е [[Обичен глог|глогот]].<ref name="PNAS">{{cite journal | title=Fermented beverages of pre- and proto-historic China | publisher=The National Academy of Sciences | journal=Proceedings of the National Academy of Sciences | first=Patrick E. |last=McGovern| date=30 September 2003|display-authors=etal | doi=10.1073/pnas.0407921102 | volume=101 | issue=51 | pages=17593–17598 | pmid=15590771 | pmc=539767| bibcode=2004PNAS..10117593M | doi-access=free }}</ref><ref>{{cite news | url=https://www.sciencedaily.com/releases/2004/12/041219134133.htm | publisher=ScienceDaily LLC | work=ScienceDaily | title=Penn Museum Archaeochemist And International Scholars Confirm 9,000-Year History of Chinese Fermented Beverages | date=24 December 2004 | access-date=28 February 2018 | archive-date=23 August 2018 | archive-url=https://web.archive.org/web/20180823121103/https://www.sciencedaily.com/releases/2004/12/041219134133.htm | url-status=live }}</ref> Ако овие пијалаци, кои се смета дека се претходници на виното од ориз, вклучувале грозје наместо друго овошје, тие би биле некој од неколкуте десетици автохтони диви видови во Кина, наместо ''Vitis vinifera'', кој бил воведен 6000 години подоцна.<ref name="archeologyMethodTheory2014322"/><ref name="PNAS" /><ref name="Li_et_al">{{Cite journal |last1=Li |first1=Hua |last2=Wang |first2=Hua |last3=Li |first3=Huanmei |last4=Goodman |first4=Steve |last5=Van Der Lee |first5=Paul |last6=Xu |first6=Zhimin |last7=Fortunato |first7=Alessio |last8=Yang |first8=Ping |year=2018 |title=The worlds of wine: Old, new and ancient |journal=Wine Economics and Policy |volume=7 |issue=2 |pages=178–182 |doi=10.1016/j.wep.2018.10.002 |doi-access=free|hdl=10419/194558 |hdl-access=free }}</ref><ref name="Li&Bardaji">{{citation |last1=Li |first1=Yuanbo |last2=Bardaji |first2=Isabel |title=New wine world from Asia Development, regional comparison and opportunities for the wine industry in China |publisher=Universidad Politécnica de Madrid |date=2018 |pages=1 |url=http://oa.upm.es/47964/1/INVE_MEM_2017_261872.pdf |access-date=6 June 2021 |archive-date=23 May 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220523212541/https://oa.upm.es/47964/1/INVE_MEM_2017_261872.pdf |url-status=live }}</ref><ref name="Cañete_et_al">{{cite journal |last1=Cañete |first1=Eduardo |url=https://helvia.uco.es/bitstream/handle/10396/17421/sensors-18-00803.pdf?sequence=1&isAllowed=y |title=Smart Winery: A Real-Time Monitoring System for Structural Health and Ullage in Fino Style Wine Casks |last2=Chen |first2=Jaime |last3=Martín |first3=Cristian |last4=Rubio |first4=Bartolomé |journal=Sensors (Basel, Switzerland) |date=2018 |volume=18 |issue=3 |publisher=MDPI |page=2 |doi=10.3390/s18030803 |pmid=29518928 |pmc=5876521 |bibcode=2018Senso..18..803C |doi-access=free |access-date=6 June 2021 |archive-date=16 October 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221016101904/https://helvia.uco.es/bitstream/handle/10396/17421/sensors-18-00803.pdf?sequence=1&isAllowed=y |url-status=live }}</ref> Во [[2020]] година, добро сочувана [[Феникија|феникиска]] преса за вино стара 2.600 години била ископана во [[Тел ел-Бурак]], јужно од Сидон во [[Либан]], веројатно посветена на правење вино за трговија во нивните колонии.<ref>{{cite news |last1=Metcalfe |first1=Tom |title=2,600-year-old wine 'factory' unearthed in Lebanon |url=https://www.nationalgeographic.com/history/article/2600-year-old-wine-factory-unearthed-lebanon |archive-url=https://web.archive.org/web/20210317051554/https://www.nationalgeographic.com/history/article/2600-year-old-wine-factory-unearthed-lebanon |url-status=dead |archive-date=17 March 2021 |access-date=9 October 2023 |publisher=National Geographic}}</ref> Ширењето на винската култура на запад најверојатно се должело на Феникијците, кои се ширеле нанадвор од базата на градови-држави долж брегот на [[Средоземно Море|Медитеранот]], центриран околу денешен Либан (како и вклучувајќи мали делови од [[Израел]]/[[Палестина (држава)|Палестина]] и крајбрежната [[Сирија]]);<ref>{{cite book |last=McGovern |first=Patrick E. |date=2003 |title=Ancient wine: the search for the origins of viniculture |url=https://archive.org/details/ancientwinesearc0000mcgo |publisher=Princeton University Press |isbn=978-0691070803}}</ref> сепак, нурагиската култура во [[Сардинија]] веќе имала обичај да се конзумира вино пред доаѓањето на Фенекијците.<ref>{{cite web |url=http://preistoriadelcibo.iipp.it/contributi/3_32.pdf |title=La vita e il vino nella Sardegna nuragica |publisher=Preistoria del Cibo |language=it |first1=Mauro |last1=Perra |last2=Lo Schiavo |first2=Fulvia |first4=Philippe |last4=Marinval |first3=Nicolas |last3=Garnier |date=October 2015 |access-date=3 August 2018 |archive-date=3 August 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180803044412/http://preistoriadelcibo.iipp.it/contributi/3_32.pdf |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite journal |url=https://www.academia.edu/26617302 |title=La Tomba di Giganti del nuraghe Arrubiu di Orroli (CA), o "La Tomba della Spada" |first1=Mauro |last1=Perra |first2=Philippe |last2=Marinval |first3=Ornella |last3=Fonzo |first4=Nicolas |last4=Garnier |language=it |journal=Rivista di Scienze Preistoriche |date=2015 |via=academia.edu |access-date=3 August 2018 |archive-date=16 October 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221016101902/https://www.academia.edu/26617302 |url-status=live }}</ref> Вината од [[Библос]] се извезувале во [[Египет]] за време на [[Старо Кралство|Старото Кралство]], а потоа низ Медитеранот. Доказите за ова вклучуваат два феникиски бродоломи од 750 п.н.е., пронајдени со нивните товари вино сè уште недопрени, кои ги открил Роберт Балард[31] Како први големи трговци со вино (черем), се смета дека Фенекијците го заштитиле од [[оксидација]] со слој од [[маслиново масло]], проследено со печат од [[Бор (дрво)|борово дрво]] и [[смола]], слично на рецина. Најраните остатоци од [[Персеполис|Палата Ападана]] во [[Персеполис]] кои датираат од 515 п.н.е. вклучуваат резби на кои се прикажани војници од [[Ахеменидско Царство]] поданички нации кои му носат подароци на ахеменидскиот крал, меѓу нив и [[Ерменци]]те носејќи го нивното познато [[ерменско вино|вино]]. Книжевните наводи за виното се изобилни кај [[Хомер]] (8 век п.н.е., но веројатно се однесуваат на претходни композиции), [[Алкман]] (VII век п.н.е.) и други. Во [[Стар Египет|древниот Египет]], шест од 36 амфори за вино биле пронајдени во гробницата на кралот [[Тутанкамон]] што го носи името „''Kha'y''“, кралски главен лозар. Пет од овие амфори биле назначени дека потекнуваат од личниот имот на кралот, а шестата е од имотот на кралската куќа Атон.<ref>{{cite book | last=Johnson |first=Hugh | title=Vintage: The Story of Wine | page=[https://archive.org/details/vintagestoryofwi00john/page/32 32] | publisher=Simon and Schuster | year=1989 | isbn=978-0-671-68702-1 | url=https://archive.org/details/vintagestoryofwi00john/page/32 }}</ref> Траги од вино се пронајдени и во [[Средна Азија]] [[Шјинџјианг]] во денешна Кина, кои датираат од вториот и првиот милениум пред нашата ера.<ref>{{cite web |url=http://www.sytu.edu.cn/zhgjiu/u5-2.htm |title=Wine Production in China |access-date=25 June 2008 |last1=Rong |first1=Xu Gan |first2=Bao Tong |last2=Fa |work=Grandiose Survey of Chinese Alcoholic Drinks and Beverages |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080828140517/http://www.sytu.edu.cn/zhgjiu/u5-2.htm |archive-date=28 August 2008 }}</ref> Првото познато спомнување на вина од грозје во [[Индија]] е од списите на [[Чанакја]], главниот министер на царот [[Чандрагупта]] на Маурја, од крајот на 4 век п.н.е. Во своите списи, Чанакја ја осудува употребата на алкохол додека го прикажува честото уживање на царот и неговиот двор на стилот на вино познат како ''маду''.<ref name="Oxford pg 355-356">{{cite book |editor-first=J. |editor-last=Robinson |title=The Oxford Companion to Wine |url=https://archive.org/details/oxfordcompaniont00janc |edition=Third |pages=[https://archive.org/details/oxfordcompaniont00janc/page/n396 355]–356 |publisher=Oxford University Press |date=2006 |isbn=0-19-860990-6}}</ref> Старите [[Римско Царство|Римјани]] засадувале лозја во близина на гарнизонските градови за да може виното да се произведува локално наместо да се испраќа на долги растојанија. Некои од овие области денес се светски познати по производство на вино.<ref>{{cite book |first=H. |last=Johnson |title=Vintage: The Story of Wine |url=https://archive.org/details/vintagestoryofwi0000john |pages=[https://archive.org/details/vintagestoryofwi0000john/page/n85 82]–89 |publisher=Simon and Schuster |date=1989 |isbn=0-671-68702-6}}</ref> Римјаните откриле дека запалените сулфурни свеќи во празните садови за вино ги одржуваат свежи и ослободени од мирис на [[оцет]].<ref>{{cite web|url=http://www.practicalwinery.com/janfeb09/page1.htm |work=Practical Winery & Vineyard Journal |issue=January/February 2009 |last=Henderson |first=Pat |title=Sulfur Dioxide: Science behind this anti-microbial, anti-oxidant, wine additive |date=1 February 2009|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20130928111625/http://www.practicalwinery.com/janfeb09/page1.htm|archive-date=28 September 2013}}</ref> Во [[Европа во средниот век|средновековна Европа]], [[Римокатоличката црква]] го поддржувала виното затоа што свештенството го барало за мисата. Монасите во [[Франција]] правеле вино со години, стареејќи го во пештери.<ref name="Phillips pg 62-63">{{cite book |last=Phillips |first=Rod |title=A Short History of Wine |date=12 November 2002 |publisher=Harper Perennial |isbn=978-0-06-093737-9 |pages=62–63}}</ref> Еден стар англиски рецепт кој преживеал во различни форми до 19 век бара да се рафинира белото вино од [[бастардо]] — лошо или извалкано вино.<ref>{{cite episode| title = The Great Resource| series = Tales from the Palaces| series-link = Tales from the Palaces| airdate = 3 November 2006| series-no = 1| number = 9}}</ref> Подоцна, потомците на светотаинското вино биле рафинирани за повкусен вкус. Ова довело до современо лозарство во [[Француско вино|француското вино]], [[Италијанско вино|италијанското вино]], [[Шпанско вино|шпанското вино]], а овие традиции на винско грозје беа внесени во виното од [[Новиот свет]]. На пример, грозјето од Мисијата било донесено од фрањевциски монаси во [[Ново Мексико]] во [[1628]] година, започнувајќи со винското наследство во Ново Мексико, ова грозје исто така било донесено во [[Калифорнија]] што ја започнало винската индустрија во Калифорнија. Благодарение на шпанската винска култура, овие два региона на крајот се развиуле во најстарите и најголемите производители на вино во [[Соединети Американски Држави|Соединетите Американски Држави]].<ref>{{cite web |publisher=United States Department of Agriculture |url=http://www.fas.usda.gov/agx/ISMG/Global%20Wine%20Report%20Final%20Aug2006.pdf |title=Global Wine Report August 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080408235146/http://www.fas.usda.gov/agx/ISMG/Global%20Wine%20Report%20Final%20Aug2006.pdf |archive-date=8 April 2008 |pages=7–9}}</ref><ref name="Birchell Steel 2013 p.">{{cite book | last1=Birchell | first1=D.B. | last2=Steel | first2=G. | title=New Mexico Wine: An Enchanting History | publisher=American Palate | series=American Palate Series | year=2013 | isbn=978-1-60949-643-2 | url=https://books.google.com/books?id=5f0kvgAACAAJ | language=it | access-date=15 November 2019 }}</ref><ref name="New Mexico. Office of Cultural Affairs 1995 p.">{{cite book | author=New Mexico. Office of Cultural Affairs | title=Enchanted Lifeways: The History, Museums, Arts & Festivals of New Mexico | publisher=New Mexico Magazine | year=1995 | isbn=978-0-937206-39-3 | url=https://books.google.com/books?id=nvoRAQAAIAAJ | access-date=15 November 2019 }}</ref> Викиншките саги претходно спомниле фантастична земја исполнета со диво грозје и висококвалитетно вино наречена токму Винланд.<ref name="Team 2017">{{cite web | title=Vinland: The Mystical Legend of "The Land of Grapes" | website=WineCoolerDirect.com | date=19 October 2017 | url=https://learn.winecoolerdirect.com/vinland/ | access-date=7 May 2020 | archive-date=17 June 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200617165838/https://learn.winecoolerdirect.com/vinland/ | url-status=live }}</ref> Пред Шпанците да ги воспостават своите американски традиции за винско грозје во Калифорнија и Ново Мексико, и Франција и Британија неуспешно се обиделе да основаат винова лоза во [[Флорида]] и [[Вирџинија]] соодветно.<ref name="Sotheby, p. 462">{{cite book |first=T. |last=Stevenson |title=The Sotheby's Wine Encyclopedia |edition=Fourth |page=568 |publisher=Dorling Kindersly |date=2005 |isbn=0-7566-1324-8}}</ref> Во [[Источна Азија]], првата современа винска индустрија била [[Јапонско вино|јапонското вино]], развиена во 1874 година откако виновата лоза била вратена од Европа..<ref>{{cite book |last1=Johnson |first1=Hugh |author1-link=Hugh Johnson (wine writer) |last2=Robinson |first2=Jancis |author2-link=Jancis Robinson |date=2013 |title=[[The World Atlas of Wine]] |publisher=Octopus Publishing Group |page=376 |isbn=978-1784724030}}</ref> Во [[Стара Грција]] виното ја претставувало крвта на [[Дионис]], истовремено било и напиток на [[бесмртност]]а. Во [[Кина|кинеските]] [[тајни здруженија]], пак, виното (од ориз) се мешало со крв и при заклетвата се служело како причесно пиење, кое овозможувало да се доживее и старост од 199 години. А виното како симбол на сознание и просветеност го познаваат сите преданија, а посебно дионизиските митови. == Потекло на поимот == [[File:Word for Wine in European languages.svg|thumb|Карта на која се прикажани зборовите за вино на европски јазици]] Зборот доаѓа од [[латински јазик|латинскиот]] поим ''vinum'', „вино“ или „лоза“, добиени од праиндоевропското стебло ''*vin-o-'' (хетски: ''wiyana''; Ликиски: ''oino'';<ref>{{OEtymD|wine}}</ref><ref>{{cite encyclopedia |last=Whiter |first=Walter |encyclopedia=Etymologicon Magnum, Or Universal Etymological Dictionary, on a New Plan |title=Wine |url=https://books.google.com/books?id=SRPVgBfSrdMC&q=foinos+wine&pg=PA145 |access-date=25 June 2008 |year=1800 |publisher=Francis Hodson |pages=145}}</ref><ref>{{LSJ|oi){{=}}nos1|οἶνος|ref}}.</ref> Старогрчки: ''οἶνος oinos''; еолски: ϝοῖνοςwoinos). Најраните утврдени термини што се однесуваат на виното се микенскиот ''me-tu-wo ne-wo (μέθυος νέου)'', кое означува „''месец на новото вино''“ или „''фестивал на новото вино''“ и ''wo-no-wa-ti-si'', што значи „''винска градина''“, напишани во натписите на [[Линеарно писмо Б|линеарното писмо Б]].<ref>{{cite web|url=http://www.dartmouth.edu/~prehistory/aegean/?page_id=651|title=Mycenaean and Late Cycladic Religion and Religious Architecture|publisher=Dartmouth College|access-date=28 March 2014|archive-date=27 June 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150627172549/http://www.dartmouth.edu/~prehistory/aegean/?page_id=651|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web |first=T.G. |last=Palaima |url=http://www2.ulg.ac.be/archgrec/IMG/aegeum/aegaeum12%28pdf%29/Palaima.pdf |title=The Last days of Pylos Polity |archive-url=https://web.archive.org/web/20110516070021/http://www2.ulg.ac.be/archgrec/IMG/aegeum/aegaeum12%28pdf%29/Palaima.pdf |archive-date=16 May 2011 |publisher=Université de Liège}}</ref><ref>{{cite book |editor-first=James C. |editor-last=Wright |title=The Mycenaean feast |publisher=American School of Classical Studies |date=2004 |isbn=9780876619513 |url=https://books.google.com/books?id=VJ6vBrYKPnMC&dq=me-tu-wo-ne-wo&pg=PA203 |via=Google books}}</ref><ref>{{Cite web |title=Palaeolexicon - The Linear B word wo-no-wa-ti-si |url=http://www.palaeolexicon.com/Word/Show/16682 |access-date=2023-09-23 |website=www.palaeolexicon.com}}</ref> Некои научници ги забележале сличностите помеѓу зборовите за вино на [[картвелски јазик]] (на пр.[[Грузиски јазик|грузиски]] ''ღვინო'' [ɣvinɔ]), [[Индоевропски јазици]] (на пример: [[Руски јазик|руски]] вино [vino]) и [[Семитски јазици|семитски]] ''(*wayn''), укажувајќи на можноста за заедничко потекло на зборот што означува „''вино''“ во овие јазични семејства.<ref>{{cite book |first=Benjamin W. |last=Fortson IV |title=Indo-European Language and Culture, an introduction |publisher=Blackwell Publishing |date=2010 |page=42 |isbn=9781405188968 |url=https://books.google.com/books?id=_kn5c5dJmNUC&q=wine |via=Google books}}</ref> Некои научници тврдат дека [[грузискиот јазик]] бил потеклото на овој збор и дека влегол во [[индоевропските јазици]] преку семитскиот. Застапниците на овој став тврдат дека во [[картвелски јазици|картвелските јазици]]<ref name="klimov">{{cite book |last=Klimov |first=Georgij |date=1998 |title=Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages |url=https://books.google.com/books?id=3B1ryOyFPFkC |location=Berlin |publisher=Walter de Gruyter |page=227 |isbn=978-3-11-015658-4 |access-date=26 April 2015}}</ref> семантичката поврзаност на зборот „вино“ (''ღვინო'' - ''ghvino'', ''ღვინი'' - ''ghvini'', ღვინალ - ''ghvinal'') е проследена во глаголот ''„ghvivili“'' (''ღვივილი'', ''да цвета, да предизвика, да врие, да ферментира'') и коренот од ''„ghv“'' ''(ღვ)'', кој е заеднички семантички корен за многу секојдневни картвелски зборови (на пр. ''„gaghvidzeba“'', ''გაღვიძება''- се разбудува, ''„ghvidzli“''- ''ღვიძლი''- црн дроб).<ref name="klimov" /><ref>{{cite book|last1=Gamkrelidze|first1=Thomas V.|last2=Ivanov|first2=Vjačeslav V.|title=Indo-European and the Indo-Europeans: A reconstruction and historical analysis of a proto-language and a proto-culture|publisher=Mouton De Gruyter|location=Berlin/New York|date=1994|isbn=3-11-009646-3}}</ref><ref name="s1">{{Cite book |last=Whitehead |first=Benedicte Nielsen |url=https://books.google.com/books?id=vm2SugMy8C0C&dq=%C9%A3wino&pg=PA505 |title=The Sound of Indo-European: Phonetics, Phonemics, and Morphophonemics |date=2012 |publisher=Museum Tusculanum Press |isbn=978-87-635-3838-1 |pages=505 |language=en}}</ref><ref>{{cite book |author-link1=Asya Pereltsvaig |last1=Pereltsvaig |first1=Asya |first2=Martin W. |last2=Lewis |date=2015 |title=The Indo-European Controversy |url=https://archive.org/details/indoeuropeancont0000pere |publisher=Cambridge University Press |pages=[https://archive.org/details/indoeuropeancont0000pere/page/n208 193]–195}}</ref><ref name="as1">{{cite book |last=Arbeitman |first=Yoël |date=2000 |title=The Asia Minor Connexion: Studies on the Pre-Greek Languages in Memory of Charles Carter |publisher=Peeters Publishers}}</ref><ref name="an1">{{cite book |last=Siewierska |first=Anna |date=1998 |title=Constituent Order in the Languages of Europe |location=Berlin |publisher=Walter de Gruyter}}</ref><ref>{{cite book|last=Martirosyan|first=Hrach|author-link=Hrach Martirosyan|title=Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon|url=https://archive.org/details/etymologicaldict00mart|url-access=limited|year=2010|publisher=Brill Academic Publishers|location=Leiden, Boston|page=[https://archive.org/details/etymologicaldict00mart/page/n227 214]|isbn=9789004173378}}</ref><ref>{{cite book|last=Adjarian|first=Hrachia|title=Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words]|publisher=Yerevan State University|location=Yerevan|page=559|volume=I|url=http://www.nayiri.com/imagedDictionaryBrowser.jsp?dictionaryId=7&pageNumber=564|language=hy|access-date=6 April 2014|archive-date=26 February 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200226011243/http://www.nayiri.com/imagedDictionaryBrowser.jsp?dictionaryId=7&pageNumber=564|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|last=Starostin|first=Sergei|title=Kartvelian Etymology database|url=http://starling.rinet.ru/cgi-bin/response.cgi?root=config&morpho=0&basename=%5Cdata%5Ckart%5Ckartet&first=1&text_proto=%C9%A3wino&method_proto=substring|access-date=6 April 2014|archive-date=7 April 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140407095237/http://starling.rinet.ru/cgi-bin/response.cgi?root=config&morpho=0&basename=%5Cdata%5Ckart%5Ckartet&first=1&text_proto=%C9%A3wino&method_proto=substring|url-status=live}}</ref><ref>{{cite book|first=Robert S. P.|last=Beekes|author-link=Robert S. P. Beekes|year=2010|title=Etymological Dictionary of Greek|location=Leiden, Boston|publisher=Brill|page=1059|volume=II|series=Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series, volume 10|others=with the assistance of Lucien van Beek}}</ref> Вината од овошје како што се јаболките и јагодите,обично се именувани според овошјето од коешто се произведени во комбинација со зборот „вино“ (на пример: [[јаболково вино]] и крмусово вино) и се општо наречени [[овошно вино]] или кантри вино (да нема забуни со францускиот термин ''„vin de pays“''). Покрај сортите на грозје кои традиционално се користат за производство на вино, повеќето овошја имаат природен недостиг или на високо количество на ферментирани шеќери, релативно ниска [[киселост]], [[хранливи материи]] потребни да се развие или одржи [[ферментација]], или комбинација од овие три одлики. Ова е веројатно една од главните причини зошто виното добиено од грозје било историски далеку пораспространето од другите видови и зошто одредени видови на овошно вино биле обично ограничени во регионите од каде што потекнувале овошјата или биле вовдени поради други причини. Други вина, како што се виното од јачмен (вид на јако вино) и саќето, се направени од материјали засновани на [[скроб]] и наликуваат повеќе на пиво отколку на вино, додека виното од [[ѓумбир]] е зајакнато со ракија. Во вториве случаи,терминот “вино” се однесува повеќе на сличностите во содржината на алкохолот отколку на процесот на производство.Комерцијалната употреба на англискиот збор „вино“ (и неговиот еквивалент на други јазици) е заштитена со закон во многу подрачја на судска власт. ==Видови на грозје== [[File:Moldova_Competitiveness_Project,_USAID_Moldova_(48121804303).jpg|thumb|right|Лозје]] Виното најчесто се прави од еден или повеќе европски видови на [[Лоза|винова лоза]] како [[Пино ноар|пино Ноар]], [[шардоне]], [[каберне совињон]], [[бургундец]] и [[мерлот]]. Кога еден од овие сорти се користи како најистакнатото грозје (обично утврдени со закон како минимални од 75% до 85%), реултатот е „[[Сортно вино|сортно]]“ спротивно на „мешано“ вино. Мешаните вина не се сметаат за инфериорни во однос на сортните вина, подобро кажано тие се поинаков начин на производство на вино; едни од најпознатите ценети вина во светот, од региони како [[Бордо]] и долината на Рон, се мешавина од разни видови на грозје.<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2018/02/01/dining/drinks/wine-school-california-grenache.html|title=Don't Judge a Wine by the Grape on Its Label|date=2018-02-01|work=The New York Times|access-date=2018-04-09|language=en-US|issn=0362-4331|archive-date=9 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180409181539/https://www.nytimes.com/2018/02/01/dining/drinks/wine-school-california-grenache.html|url-status=live}}</ref> Виното исто така може да биде направено од други видови на грозје или од хибриди, создадени од генетски вкрстувања на два вида.''[[Vitis labrusca]]'' (од чија сорта е Конкорд)''[[Vitis aestivalis|V. aestivalis]]'', ''[[Vitis rupestris|V. rupestris]]'', ''[[Vitis rotundifolia|V. rotundifolia]]'' and ''[[Vitis riparia|V. riparia]]'' се природни видови на грозје во [[Северна Америка]] обично одгледувани за да се јаде свежо грозјето или за сок од грозје, мармалад или желе и само понекогаш направени во вино. Хибридизација е различно од калемење. Повеќето од лозјата во светот се засадени со европската винова лоза која била накалемена на присади во Северна Америка, вообичаена работа која се должи на нивната отпорност на филоксера, вошка во коренот која најверојатно го усмртува виното. Во доцниот [[19 век]], повеќето од европските лозја (исклучувајќи некои од најсушните во југот) биле опустошени од заразата доведувајќи до широко распространета пропаст на виновата лоза и можно пресадување. [[Калемење]] било направено во секоја земја во светот каде што се произведува вино освен во [[Аргентина]], [[Канарските Острови]] и [[Чиле]], единствените земји кои сè уште не се изложени на инсектите<ref name="Robinson pg 97">{{cite book |last=Robinson |first=Jancis |title=Jancis Robinson's Wine Course: A Guide to the World of Wine |date=28 April 2006 |publisher=Abbeville Press |isbn=978-0-7892-0883-5 |page=97}}</ref>. Во контекст на производството на вино, [[тероар]] е поим кој ги опфаќа сортите на грозје што се користат, висината и обликот на [[лозје]]то, видот и хемијата на почвата, климата и сезонските услови и локалните култури.<ref>{{cite journal|last1=Fraga|first1=Helder|last2=Malheiro|first2=Aureliano C.|last3=Moutinho-Pereira|first3=José|last4=Cardoso|first4=Rita M.|last5=Soares|first5=Pedro M. M.|last6=Cancela|first6=Javier J.|last7=Pinto|first7=Joaquim G.|last8=Santos|first8=João A.|last9=Álvarez|first9=Inés| display-authors = 8|title=Integrated Analysis of Climate, Soil, Topography and Vegetative Growth in Iberian Viticultural Regions|journal=PLOS ONE|date=24 September 2014|volume=9|issue=9|pages=e108078|doi=10.1371/journal.pone.0108078|pmid=25251495|pmc=4176712|bibcode=2014PLoSO...9j8078F|doi-access=free}}</ref> Низата на можни комбинации од овие фактори може да доведе до големи разлики меѓу вината, дејството на ферментацијата, зготвувањето, созревањето на процесите. Многу винарии користат методи на одгледување и производство кои ги одржуваат или истакнуваат аромата и влијанијата од вкусот на нивниот уникатен тероар.<ref name="Johnson & Robinson pg 22-23">{{cite book |last=Johnson |first=Hugh |author2=Jancis Robinson |title=The World Atlas of Wine |url=https://archive.org/details/worldatlasofwine0000john_e1h2 |date=13 September 2001 |publisher=Mitchell Beazley |isbn=978-1-84000-332-1 |pages=[https://archive.org/details/worldatlasofwine0000john_e1h2/page/n25 22]–23}}</ref> Сепак, разликите во вкусот се помалку пожелни за производителите на трпезното вино на масовниот пазар или други поевтини вина, каде составот има предност.<ref>{{cite web |url=http://winegeeks.com/articles/85 |title=High Alcohol is a Wine Fault... Not a Badge of Honor |access-date=25 June 2008 |last=Citriglia |first=Matthew |date=14 May 2006 |publisher=GeekSpeak, LLC |archive-date=5 May 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080505010850/http://winegeeks.com/articles/85 |url-status=live }}</ref> Таквите производители се обидуваат да ги намалат разликите во изворите на грозје преку техники на производство како што се микро-оксигенација, танини филтрација, крос-проток филтрација, испарување и дестилација. Околу 700 грозје влегуваат во едно шише вино, приближно 2,6 фунти<ref>{{Cite web|url = https://www.goodhousekeeping.com/life/g25692093/random-trivia/?slide=25|title = Celebrate National Trivia Day with These 35 Fun Facts|date = 27 December 2019|access-date = 30 December 2020|archive-date = 3 August 2021|archive-url = https://web.archive.org/web/20210803165939/https://www.goodhousekeeping.com/life/g25692093/random-trivia/?slide=25|url-status = live}}</ref> ==Класификација== {{Main|Класификација на виното}} [[File:Wine grapes03.jpg|thumb|upright|Винско грозје на лоза]] Класификацијата и продажбата на вино ги раководат правилата во многу региони во светот. Европските вина се стремат да бидат класифицирани по регион (пр. [[Бордо (вински регион)|Бордо]], [[Риоха (вински регион)|Риоха]] и [[Кијанти (вински регион)|Кијанти]]), додека неевропските вина најчесто се класифицирани според грозјето (пр. [[Пино ноар|Пино Ноар]] и [[Мерлот]]). Признавање на одредени региони на пазарот неодамна водело кон зголемена важност на етикетите на неевропското вино. Примери на познати неевропски места ги вклучуваат [[Напа (долина)|долината Напа]] и [[Сонома (долина)|долината Сонома]] во [[Калифорнија]]; [[Виламет (долина)|долината Виламет]] во [[Орегон]]; [[Колумбија (долина)|долината на Колумбија]] во [[Вашингтон (сојузна држава)|Вашингтон]]; [[Бароса (долина)|долината Бароса]] во [[Јужна Австралија]] и долината на Хантер во [[Нов Јужен Велс]]; средишната долина во [[Чиле]]; [[Вале дос Винхедос]] во [[Бразил]]; [[Хоков Залив]] и [[Марлборо (Нов Зеланд)|Марлборо]] во [[Нов Зеланд]] и долината на Оканаган и полуостровот [[Нијагара]] во [[Канада]]. Некои од имињата на мешани вина се маркетинг термини чија употреба е регулирана со закон за заштитен знак наместо со посебни закони за вино. На пример [[Меритаж]] (звучи како „''наследство''“) е генерално Бордо-стил мешавина од [[Каберне совињон|каберне Совињон]] и [[мерлот]], но исто така може да ги вклучува и Каберне Франк, Пети Вердо и Малбек. Комерцијалната употреба на терминот Меритаж е дозволена само преку договори за лиценцирање со асоцијацијата Меритаж. ===Европска класификација=== [[File:Moscato d'Asti.jpg|thumb|right|upright|Италијанското [[Москато Ди Асти]], [[Контролирана ознака за потекло|DOCG]] вино]] [[Франција]] има различни имиња на системи засновани на концептот на тероар, со класификации кои се движат од „трпезно вино“ на дното, преку виното на земјата и (фран.) ''“ Appellation d'Origine Vin Délimité de Qualité Supérieure” (AOVDQS'') до ''Appellation d'Origine Contrôlée (AOC)'' (на [[Македонски јазик|македонски]]: ''Следење на автентичноста на потеклото или слично во зависност од регионот'').<ref>{{cite web |url=http://www.terroir-france.com/wine/rates.htm |title=Wine classification |access-date=22 June 2007 |work=French Wine Guide |archive-date=1 August 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130801163958/http://www.terroir-france.com/wine/rates.htm |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.wineanorak.com/terroir2.htm |title=Terroir revisited: towards a working definition |access-date=22 June 2007 |last=Goode |first=Jamie |archive-date=23 March 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200323181113/https://wineanorak.com/terroir2.htm |url-status=live }}</ref> [[Португалија]] има развиено систем сличен со оној на Франција, и всушност го пронашла овој концепт во 1756 година со кралска повелба создавајќи го разграничениот регион Дуро и регулирајќи го производството и прометот на виното.<ref>{{cite web |url=http://www.250rdd.utad.pt/en/index.html |title=The Spirit of the Commemorations |access-date=25 June 2008 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080523163736/http://www.250rdd.utad.pt/en/index.html |archive-date=23 May 2008 }}</ref> [[Германија]] создала сличен модел во 2002 година иако сè уште не го постигнала авторитетот од системите за класификација на другите земји.<ref>{{cite web |url=http://www.germanwinesociety.org/wine_classification.htm |title=About German Wine |access-date=22 June 2007 |work=German wine society |archive-date=4 September 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190904060723/http://www.germanwinesociety.org/wine_classification.htm |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.thewinedoctor.com/regionalguides/germanylawsandclassifications.shtml |title=German Wine Guide: Wine Laws and Classifications |access-date=22 June 2007 |work=The Winedoctor |archive-date=22 January 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130122121449/http://www.thewinedoctor.com/regionalguides/germanylawsandclassifications.shtml |url-status=live }}</ref> [[Шпанија]], [[Грција]] и [[Италија]] имаат класификации засновани на двоен систем на регионот за потеклото и квалитетот на производот.<ref>{{cite web |url=http://www.winesfromspain.com/icex/cda/controller/pageGen/0,3346,1549487_4938361_4938888_1_-1,00.html |title=Land of wines |access-date=17 July 2007 |work=Wines from Spain |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070831222708/http://www.winesfromspain.com/icex/cda/controller/pageGen/0,3346,1549487_4938361_4938888_1_-1,00.html |archive-date=31 August 2007 }}</ref> ===Надвор од Европа=== Нови светски вина, оние кои се направени надвор од традиционалните вински региони од [[Европа]] најчесто се класифицирани според грозјето наместо според тероарот или регионот на потекло, иако имало неофицијални обиди да се класифицираат според квалитетот.<ref>{{cite web |url=http://www.nicks.com.au/Index.aspx?link_id=76.907 |title=Towards an Australian Wine Classification |last=Chlebnikowski |first=Simon |author2=Alex Chlebnikowski |access-date=26 June 2008 |publisher=Nicks Wine Merchants |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080504155940/http://www.nicks.com.au/Index.aspx?link_id=76.907 |archive-date=4 May 2008 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.camwheeler.com/wine/2005/langtons-australian-wine-classification-iv/ |title=Langton's Australian Wine Classification IV |access-date=26 June 2008 |date=27 July 2007 |archive-date=27 December 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141227135931/http://www.camwheeler.com/wine/2005/langtons-australian-wine-classification-iv/ |url-status=live }}</ref> Според канадските регулативи за храна и лекови, виното во [[Канада]] е [[алкохолен пијалак]] кој се произведува со целосна или делумна алкохолна [[ферментација]] на свежо грозје, шира од грозје, производи добиени исклучиво од свежо грозје или која било комбинација од нив. Во текот на производството се додаваат многу материјали, како што се [[квасец]], концентриран сок од грозје, [[декстроза]], [[фруктоза]], [[гликоза]] или гликозни цврсти материи, инвертен шеќер, шеќер или водени раствори. [[Калциум сулфат]] во такво количество што содржината на растворливи сулфати во готовото вино не треба да надминува 0,2 проценти тежина по волумен пресметана како калиум сулфат. [[Калциум карбонат]] во таква количина што содржината на винска киселина во готовото вино не смее да биде помала од 0,15 проценти тежина по волумен. Исто така, [[сулфурна киселина]], вклучувајќи ги и нејзините [[соли]], во таква количина што нејзината содржина во готовиот вино не треба да надминува 70 делови на милион во слободна состојба или 350 делови на милион во комбинирана состојба, пресметана како [[сулфур диоксид]]. Карамела, амилаза и пектиназа на максимално ниво на употреба во согласност со добрата производна практика. Пред конечната филтрација може да се третира со силно кисела катјонска смола во форма на натриум јони, или слабо базна анјонска размена на смола во хидроксилна јонска форма.<ref>{{cite web|url=http://laws.justice.gc.ca/eng/regulations/C.R.C.,_c._870/page-31.html#h-62|title=Consolidated federal laws of canada, Food and Drug Regulations|last=Branch|first=Legislative Services|website=laws.justice.gc.ca|language=en|access-date=2017-07-19|archive-date=17 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170717042107/http://laws.justice.gc.ca/eng/regulations/C.R.C.,_c._870/page-31.html#h-62|url-status=live}}</ref> ==Гроздобер== {{Main|Гроздобер}} [[Податотека:Champagne millésimé 1995.JPG|right|thumb|upright|Француски шампањ]] „Висококвалитетно вино“ е направено од грозје кое цело или повеќето било одгледано во одредена година и означено како такво. Некои земји дозволуваат висококвалитетно вино за да вклучат мал дел кој не е од именуваниот [[гроздобер]]. Разликите во својствата на виното од година на година можат да вклучат суптилни разлики во боја, вкус, мирис, тело и развој. Висококвалитетните вина можат да го подобрат вкусот со време доколку се правилно складирани. Според тоа за приврзаниците на вино и трговците не е невообичаено да чуваат шишиња од особено добро висококвалитетно вино за идна потрошувачка. Во [[Соединети Американски Држави|САД]] за виното да биде обрано на време и означено со земјата на потекло или ''“American Viticultural Area” (AVA)'' (на [[Македонски јазик|македонски]]: „''Американска винарска област (АВА)“''), на пример долината на Сонома<ref name="27 CFR 4.27">[[Title 27 of the United States Code]], [[Code of Federal Regulations]] [http://ecfr.gpoaccess.gov/cgi/t/text/text-idx?c=ecfr&sid=33fc0c0194b58b6fe95208945b5c637a&rgn=div5&view=text&node=27:1.0.1.1.2&idno=27#27:1.0.1.1.2.3.25.8 §&nbsp;4.27] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070217043053/http://ecfr.gpoaccess.gov/cgi/t/text/text-idx?c=ecfr&sid=33fc0c0194b58b6fe95208945b5c637a&rgn=div5&view=text&node=27:1.0.1.1.2&idno=27 |date=17 February 2007 }}</ref>, 95% од неговиот волумен мора да биде од грозјето обрано во таа година. Доколку виното не е означено со земјата на потекло или АВА процентот на барањето е намален на 85%.<ref name="27 CFR 4.27" /> Висококвалитетните вина обично се полнат во една серија така што секое шише ќе има сличен вкус. Климатското влијание на својството на виното значително доволно да придонесе различни вина од исто лозје да се разликуваат драстично во вкус и квалитет.<ref>{{cite web |url=http://www.frenchscout.com/wine-vintages |title=Wine vintages, vintage charts |access-date=26 June 2008 |last=Breton |first=Félicien |publisher=French Scout |archive-date=13 January 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080113212824/http://www.frenchscout.com/wine-vintages |url-status=live }}</ref> Така висококвалитетните вина се произведени да бидат карактеристични поединечно на одреден гроздобер и да служат како водечки вина на производителот. Гроздоберите со подобар квалитет од реномирани производители и региони често ќе располагаат со многу повисоки од нивните просечни цени. Некои висококвалитетни вина (на пример [[Брунело (вино)|Брунело]] се направени подобро од просечните години). За истрајност, вината кои не се од добра берба можат да бидат мешани од едно и повеќе вина, што им помага на винопроизводителите да издржат сигурна слика на пазарот и да ја одржат продажбата дури и во лоши времиња.<ref>{{cite news |first=Clive |last=Platman |title=Wine: Lovely bubbly |date=2 October 2002 |url=http://docs.newsbank.com/openurl?ctx_ver=z39.88-2004&rft_id=info:sid/iw.newsbank.com:AWNB:BPOC&rft_val_format=info:ofi/fmt:kev:mtx:ctx&rft_dat=0F671027250245CB&svc_dat=InfoWeb:aggregated4&req_dat=0D0CB57AB53DF815 |work=[[Birmingham Post]] |access-date=26 June 2008 |archive-date=10 November 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131110080330/http://docs.newsbank.com/openurl?ctx_ver=z39.88-2004 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite journal |date=May 2006 |title=Change to Vintage Date Requirements (2005R-212P) |journal=[[Federal Register]] |volume=71 |issue=84 |url=http://regulations.justia.com/view/43285/ |access-date=26 June 2008 |page=25748 |author=Alcohol and Tobacco Tax and Trade Bureau |archive-date=16 December 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081216145300/http://regulations.justia.com/view/43285/ |url-status=live }}</ref> Едно неодамнешно проучување претпоставува дека за просечниот љубител на вино, добрата берба можеби нема да биде толку значајна за согледаниот квалитет, како што се сметало иако познавачите на вино продолжуваат да придаваат големо значење на тоа.<ref>{{cite web |url=http://www.liquidasset.com/WEILVDQS.PDF |title=Parker v. Prial: The Death of the Vintage Chart |access-date=26 June 2008 |last=Weil |first=Roman L. |author-link=Roman L. Weil |date=25 May 2001 |archive-date=25 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080625002705/http://www.liquidasset.com/WEILVDQS.PDF |url-status=live }}</ref> ==Дегустација== [[File:Tempranillowine.jpg|thumb|Оценувањето на [[боја на вино|бојата]] е првиот чекор во дегустацијата на виното.]] {{Main|Дегустација на вино}} [[Дегустација на вино|Дегустација]] претставува сетилното испитување и оценување на виното. Вината соджат многу [[хемиски соединенија]] слични или идентични со оние во [[овошје]], [[зеленчук]] и [[зачин]]и. [[Слаткост на виното|Слаткоста на виното]] се одредува од количината на преостанатиот шеќер во виното по [[ферментацијата]], соодветен со [[киселост]]а која е присутна во виното. На пример, [[Суво вино|сувото вино]] има само мала количина на преостанат шеќер. Некои етикети на виното советуваат да се отвори шишето и да се остави малку да „''дише''“ неколку часа пред послужувањето, додека други препопрачуваат да се пие веднаш. Преточување (чинот на пресипување на виното во посебен сад за „''здивнување''“) е конторверзна тема меѓу приврзаниците на вино. Покрај проветрувањето, преточувањето со филтер овозможува отстранување на горчливите талози кои можат да се формираат во виното. Талогот е почест во постари шишиња, но проветрувањето може да биде од корист кај помладите вина.<ref name="Johnson & Robinson pg 46">{{cite book |last=Johnson |first=Hugh |author2=Jancis Robinson |title=The World Atlas of Wine |url=https://archive.org/details/worldatlasofwine0000john_e1h2 |date=13 September 2001 |publisher=Mitchell Beazley |isbn=978-1-84000-332-1 |page=[https://archive.org/details/worldatlasofwine0000john_e1h2/page/n49 46]}}</ref> Во текот на проветрувањето, изложувањето на младите вина на воздух често го „''олабавува''“ пијалакот правејќи го поблаг и подобро интегриран во арома, состав и вкус. Постарите вина обично „''слабеат''“ (го губат интензитетот на нивното својство и вкус) со долготрајно проветрување<ref>{{cite news | title =Fruity character and breathing times | date =18 September 2005 | url =http://docs.newsbank.com/openurl?ctx_ver=z39.88-2004&rft_id=info:sid/iw.newsbank.com:AWNB:KLSC&rft_val_format=info:ofi/fmt:kev:mtx:ctx&rft_dat=10CBABDF8E627AD8&svc_dat=InfoWeb:aggregated4&req_dat=0D0CB57AB53DF815 | work =[[The New Straits Times]] | access-date =24 October 2007 | archive-date =10 November 2013 | archive-url =https://web.archive.org/web/20131110080330/http://docs.newsbank.com/openurl?ctx_ver=z39.88-2004 | url-status =live }}</ref>. И покрај овие општи правила, дишењето не е неопходно за доброто на сите вина. Виното може да биде да биде испробано штом се отвори шишето за да се утврди колку долго треба да биде проветрено ако е воопшто<ref>{{cite web |url=https://williamsonwines.com/decanting-wine |title=Decanting wine |publisher=Williamson's Wines |quote=As a general rule wine should be tasted as soon as it is opened to determine how long it might be aerated |access-date=10 April 2018 |archive-date=10 April 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180410135708/https://williamsonwines.com/decanting-wine |url-status=live }}</ref>. При дегустација на виното можат да бидат откриени одредени вкусови поради сплет на мешавина од органски молекули (на пример естри и терпени) кои можат да се содржат во сокот од грозје и виното. Искусните дегустатори можат да прават разлика помеѓу вкусови карактеристични за одредено грозје и вкусови кои произлегуваат од други фактори во производството на вино. Типичните интернационални елементи на вкус во виното како [[чоколадо]], [[ванила]] или [[кафе]] се оние пренесени од стареење во дабови буриња наместо од грозје.<ref>{{cite web |url=http://www.frenchscout.com/types-of-wine |title=Types of wine |access-date=26 June 2008 |last=Breton |first=Félicien |publisher=French Scout |archive-date=25 April 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060425213221/http://www.frenchscout.com/types-of-wine |url-status=live }}</ref> Вкусовите на [[банана]] (изоамил ацетат) се производ од обработката на квасецот, како и губење на ароми како што се запареност, миризбата (смрдеата), мирис на изгорено ([[4-етилфенол]] и 4-етилгуасол)<ref>{{cite web |archive-url=https://web.archive.org/web/20080219204946/http://www.etslabs.com/scripts/ets/pagetemplate/blank.asp?pageid=193 | archive-date=19 February 2008 |url=http://www.etslabs.com/scripts/ets/pagetemplate/blank.asp?pageid=193 |title=''Brettanomyces'' Monitoring by Analysis of 4-ethylphenol and 4-ethylguaiacol |access-date=26 June 2008 |author=ETS Laboratories |date=15 March 2001}}</ref> и расипано јајце ([[водороден сулфид]])<ref>{{cite web |archive-url=https://web.archive.org/web/20080219205658/http://www.etslabs.com/scripts/ets/pagetemplate/blank.asp?pageid=350 |archive-date=19 February 2008 |url=http://www.etslabs.com/scripts/ets/pagetemplate/blank.asp?pageid=350 |title=Sulfides in Wine |author=ETS Laboratories |date=15 May 2002}}</ref>. Некои вина направени од една сорта грозје може да покажат минерален вкус поради присуството на растворливите соли во вода како резултат од присуството на [[варовник]] во почвата на лозјето. Аромата на виното доаѓа од испарливите соединенија ослободени во воздухот.<ref>{{cite journal |last=Gómez-Míguez |first=M. José |author2=Manuela Gómez-Mígueza |author3=Isabel M. Vicarioa |author4=Francisco J. Heredia |date=April 2007 |title=Assessment of colour and aroma in white wines vinifications: Effects of grape maturity and soil type |journal=Journal of Food Engineering |volume=79 |issue=3 |pages=758–764 |doi=10.1016/j.jfoodeng.2006.02.038 }}</ref> Испарувањето на овие соединенија може да биде забрзано со вртење на чашата за вино или сервирајќи на собна температура. Повеќето кои пијат вино претпочитаат да ги уживаат [[Црвено вино|црвените вина]] кои се веќе високо ароматизирани како [[Шинон (вино)|Шинон]] и [[Божоле (вино)|Божоле]].<ref name="Johnson & Robinson pg 44-45">{{cite book |last=Johnson |first=Hugh |author2=Jancis Robinson |title=The World Atlas of Wine |url=https://archive.org/details/worldatlasofwine0000john_e1h2 |date=13 September 2001 |publisher=Mitchell Beazley |isbn=978-1-84000-332-1 |pages=[https://archive.org/details/worldatlasofwine0000john_e1h2/page/n47 44]–45}}</ref> Идеалната температура за сервирање на виното е дискутабилно прашање но се појавиле некои пространи насоки кои ќе го зголемат искуството на дегустација на одредени општопознати вина. [[Бело вино|Белото вино]] треба да го негува чувството на свежина постигнато со служење на „''подрумска температура''“ од (55°F-фаради/13°C-степени целзиусови). Светлите црвени вина треба исто така да бидат донесени на маса на оваа температура каде брзо ќе се зголеми за неколку степени. Црвените вина обично најубаво се гледаат кога се служат на собна температура ''(fran.chambre)''. Сепак ова не се однесува на температурата на трпезаријата која најчесто е околу 70°F-фаради/21°C-степени целзиусови, туку на најладната соба во куќата која, според тоа, секогаш е малку поладна од трпезаријата. [[Пино ноар]] треба да биде донесено на маса за сервирање на 60°F/16°C и ќе ја постигне целосно неговата арома на 65°F/18°C. Сортите [[Каберне совињон]], [[Зинфандел]] и [[Рона (вино)|Рона]] треба да се сервираат на 65°F/18°C и да се овозможи да се стоплат на масата до 70°F/2°C за најдобра арома.<ref>{{cite book |title=The great book of French cuisine |last=Pellaprat |first=Henri-Paul |year=2003 |publisher=Vendome |place=New York |url=https://books.google.com/books?id=d-9DBtWQUL0C&q=%22wine+cooler%22+temperature&pg=PT81 |isbn=978-0-86565-231-6}}</ref> ==Собирање== {{See also|Стареење на виното|Инвестициско вино|Складирање на вино}} [[Податотека:Бурињата на винарската визба „Попова Кула“ 2.JPG|мини|десно|Буриња за вино]] [[Податотека:Винарија Картал 03.jpg|мини|десно|Буриња за вино во винаријата Картал]] Извонредните берби од најдобрите лозја можат да продаваат илјадници [[Американски долар|долари]] по шише, сепак поширокиот израз „''добро вино''“ ги опфаќа оние типични во [[малопродажба]]та во износ поголем од 30-50 долари.<ref>For example, [[Berry Brothers & Rudd]], one of the world's largest dealers, start "fine wine" prices at about £25—in March 2009 with a wine from [[Au Bon Climat]] [http://www.bbr.com/fine-wine/offers website "Fine wine offers"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120120114418/http://www.bbr.com/fine-wine/offers |date=20 January 2012 }}.</ref> „[[Инвестициско вино|Инвестициски вина]]“ некои ги сметаат за добра вредност: оние за кои расте побарувачката подобро отколку да се намалува како што растат нивните цени. Посебни селекции како „''Вертикали''“, кои опфаќаат повеќе берби на одредено грозје и лозје, може да бидат високо ценети. Најзабележителен беше [[Шато де Икем]] 135-годишна ''вертикала'' која ги содржи сите гроздобери од 1860 до 2003 година продадена за 1,5 милиони долари. Најчестите вина купени за вложување ги вклучуваат оние од [[Бордо (вино)|Бордо]] и [[Бургундско вино|Бургундија]]; култни вина од [[Европа]] и од други места. Одликите на високо платените вина вклучуваат: # Забелешки како доказ за доброто одржување во текот на целиот период # Период на користење (односно периодот на зрелост и достапност-одзив) кој е долгогодишен # Консензус помеѓу експертите во врска со квалитетот на вината # Прецизни методи на производство во секоја фаза, вклучувајќи ги избирање на грозје и соодветно созревање во буре Инвестирањето во добро вино ги привлекло оние кои ги користат предностите од релативните незнаења на нивните „жртви“ од овој сектор за вино<ref>{{Cite news |title=Château Lafake |newspaper=The Economist |url=https://www.economist.com/business/2011/06/16/chateau-lafake |access-date=2023-09-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201004234819/https://www.economist.com/business/2011/06/16/chateau-lafake/ |archive-date=2020-10-04 |issn=0013-0613}}</ref>. Ваквите измамници често заработуваат со наплатување на претерано високи цени на гроздобер или вина од понизок статус од добро познати вински региони, тврдејќи дека нудат звучно инвестирање непроменето од економското струење. Со секоја инвестиција темелното истражување е неопходно за да се направи запознаена одлука. ==Производство== {{Main|Винарство}} {| class="wikitable" |+'''Проценки за производство на вино за 2014 година'''<ref name="FAO636">{{cite web|url=http://faostat.fao.org/site/636/DesktopDefault.aspx?PageID=636 |title=Crops processed |archive-url=https://web.archive.org/web/20110520105103/http://faostat.fao.org/site/636/DesktopDefault.aspx?PageID=636 |archive-date=20 May 2011 |publisher=[[Food and Agriculture Organization]] of the United Nations (FAO)}}</ref> ! Место !! Земја<br /><small>(со линк до статијата за вино)</small> !! Производство<br /><small>([[тон]])</small> |- !1 | {{flagicon|ITA}} [[Италијанско вино|Италија]] || style="text-align:right;"|4,796,600 |- !2 | {{flagicon|ESP}} [[Шпанско вино|Шпанија]] || style="text-align:right;"|4,607,850 |- !3 | {{flagicon|FRA}} [[Француско вино|Франција]] || style="text-align:right;"|4,293,466 |- !4 | {{flagicon|US}} [[Американско вино|САД]] || style="text-align:right;"|3,300,000 |- !5 | {{flagicon|PRC}} [[Вино во Кина|Кина]] || style="text-align:right;"|1,700,000 |- !6 | {{flagicon|ARG}} [[Аргентинско вино|Аргентина]] || style="text-align:right;"|1,498,380 |- !7 | {{flagicon|CHI}} [[Чилеанско вино|Чиле]] || style="text-align:right;"|1,214,000 |- !8 | {{flagicon|AUS}} [[Австралијанско вино|Австралија]] || style="text-align:right;"|1,186,343 |- !9 | {{flagicon|RSA}} [[Јужноафриканско вино|Јужна Африка]] || style="text-align:right;"|1,146,006 |- !10 | {{flagicon|GER}} [[Германско вино|Германија]] || style="text-align:right;"|920,200 |- style="background:whitesmoke;" !colspan=2|World* || style="text-align:center;"|'''30,806,000''' |} <small><nowiki>* Може да вклучува официјални, полуофицијални или проценети податоци.</nowiki></small> [[Грозје]]то за вино расте исклучиво помеѓу 30 и 50 степени [[географска ширина]], северно и јужно од [[екватор]]от. Најјужните лозја во светот се наоѓаат во Централно [[Отаго]], во регионот на [[Јужен Остров|Јужниот Остров]] на [[Нов Зеланд]], во близина на 45 [[паралела]] на [[југ]],<ref>{{cite web |url=http://www.wineoftheweek.com/regions/otago.html |title=New Zealand Wine Regions – Central Otago |access-date=26 June 2008 |last=Courtney |first=Sue |date=16 April 2005 |archive-date=9 May 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080509170629/http://www.wineoftheweek.com/regions/otago.html |url-status=dead }}</ref> а најсеверните се во Флен, [[Шведска]], над 59 [[Напоредник|паралелата]] на [[север]].<ref>{{cite web |url=http://www.beer100.com/history/winehistory.htm |title=Wine History |access-date=26 June 2008 |archive-date=10 June 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080610051515/http://www.beer100.com/history/winehistory.htm |url-status=live }}</ref> === Земји извознички === {{Col-begin|width=80%}} {{Col-3}} {| class="wikitable" |+Топ десет земји извознички на вино во 2022 година<ref>{{Cite web |title=Wine exports by country worldwide 2022 |url=https://www.statista.com/statistics/240649/top-wine-exporting-countries-since-2007/ |access-date=2023-11-08 |website=Statista |language=en}}</ref> ! Месо ! style="width:140px;"|Земја ! style="width:100px;"|1000 [[тон]]и |- !1 |{{flagicon|ITA}} [[Италијанско вино|Италија]] || style="text-align:center;"|2,190 |- !2 |{{flagicon|ESP}} [[Шпанско вино|Шпанија]] || style="text-align:center;"|2,120 |- !3 |{{flagicon|FRA}} [[Француско вино|Франција]] || style="text-align:center;"|1,400 |- !4 |{{flagicon|CHI}} [[Чилеанско вино|Чиле]] || style="text-align:center;"|830 |- !5 |{{flagicon|AUS}} [[Австралијанско вино|Австралија]] || style="text-align:center;"|640 |- !6 |{{flagicon|RSA}} [[Јужноафриканско вино|Јужна Африка]] || style="text-align:center;"|440 |- !7 |{{flagicon|GER}} [[Германско вино|Германија]] || style="text-align:center;"|350 |- !8 |{{flagicon|POR}} [[Португалско вино|Португалија]] || style="text-align:center;"|330 |- !9 |{{flagicon|NZL}} [[Новозеландско вино|Нов Зеланд]] || style="text-align:center;"|300 |- !10 |{{flagicon|USA}} [[Американско вино|САД]] || style="text-align:center;"|280 |- style="background:whitesmoke;" !colspan=2|Светско* || style="text-align:center;"|10,319 |} <nowiki>* Може да вклучува официјални, полуофицијални или проценети податоци.</nowiki> {{Col-3}} {| class="wikitable" |+ Удели на извозен пазар во 2013 година<ref name="FAO535">{{cite web|url=http://faostat.fao.org/site/535/DesktopDefault.aspx?PageID=535 |title=Crops and livestock products |archive-url=https://web.archive.org/web/20070714143437/http://faostat.fao.org/site/535/DesktopDefault.aspx?PageID=535 |archive-date=14 July 2007 |website=[[Food and Agriculture Organization]] of the United Nations (FAO)}}</ref> ! Место ! style="width:140px;"|Земја ! style="width:110px;"|Удел<br /><small>(% во US$)</small> |- !1 |{{flagicon|FRA}} [[Француско вино|Франција]] || style="text-align:center;"|30% |- !2 |{{flagicon|ITA}} [[Италијанско вино|Италија]] || style="text-align:center;"|19% |- !3 |{{flagicon|ESP}} [[Шпанско вино|Шпанија]] || style="text-align:center;"|10% |- !4 |{{flagicon|CHI}} [[Чилеанско вино|Чиле]] || style="text-align:center;"|6% |- !5 |{{flagicon|AUS}} [[Австралијанско вино|Австралија]] || style="text-align:center;"|5% |- !6 |{{flagicon|USA}} [[Американско вино|САД]] || style="text-align:center;"|4% |- !7 |{{flagicon|GER}} [[Германско вино|Германија]] || style="text-align:center;"|4% |- !8 |{{flagicon|NZL}} [[Новозеландско вино|Нов Зеланд]] || style="text-align:center;"|3% |- !9 |{{flagicon|POR}} [[Португалско вино|Португалија]] || style="text-align:center;"|3% |- !10 |{{flagicon|ARG}} [[Аргентинско вино|Аргентина]] || style="text-align:center;"|3% |} {{Col-3}} {{Col-end}} ==Потрошувачка== [[File:Wine consumption per person, OWID.svg|thumb|upright=1.6|Потрошувачка на вино по лице, 2014 година<ref>{{cite web |title=Wine consumption per person |url=https://ourworldindata.org/grapher/wine-consumption-per-person |website=Our World in Data |access-date=5 March 2020 |archive-date=16 March 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200316145124/https://ourworldindata.org/grapher/wine-consumption-per-person |url-status=live }}</ref>]] [[File:Wine as a share of total alcohol consumption, OWID.svg|thumb|upright=1.6|Виното како удел во вкупната потрошувачка на алкохол, 2010 година<ref>{{cite web |title=Wine as a share of total alcohol consumption |url=https://ourworldindata.org/grapher/wine-as-share-alcohol-consumption |website=Our World in Data |access-date=5 March 2020 |archive-date=16 March 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200316145124/https://ourworldindata.org/grapher/wine-as-share-alcohol-consumption |url-status=live }}</ref>]] Податоците за потрошувачката на вино од списокот на земји според потрошувачката на алкохол мерено во литри чист [[етил алкохол]] консумиран по глава на жител во дадена година, покажуваат најновите податоци на [[Светската здравствена организација]]. Методологијата вклучува лица на возраст од 15 години или постари.<ref>{{cite report |url=https://www.who.int/substance_abuse/publications/global_alcohol_report/msbgsruprofiles.pdf |title=Global status report on alcohol and health |publisher=World Health Organization |date=2011 |isbn=978-92-4-156415-1}}</ref> Околу 40% од поединците над дозволената возраст за пиење се сметаат себеси за „''пијачи на вино''“, што е повисоко од сите други алкохолни пијалаци заедно (34%) и оние кои воопшто не пијат (26%).<ref>{{Cite web|url=https://lizthachmw.com/tag/wine-statistics-for-2019/|title=Wine Statistics for 2019|website=Dr. Liz Thach, MW|language=en|access-date=2020-04-04|archive-date=13 May 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200513100751/https://lizthachmw.com/tag/wine-statistics-for-2019/|url-status=dead}}</ref> {{Col-begin}} {{Col-2}} {| class="wikitable" |+Потрошувачка на вино |- ! style="width:140px;"|Земја ! style="width:100px;"|Литри по глава на жител |- |{{FRA}} || 8.14 |- |{{PRT}} || 6.65 |- |{{ITA}} || 6.38 |- |{{HRV}} || 5.80 |- |{{AND}} || 5.69 |- |{{CHE}} || 5.10 |- |{{SVN}} || 5.10 |- |{{HUN}} || 4.94 |- |{{MDA}} || 4.67 |- |{{ARG}} || 4.62 |} {{Col-2}} {| class="wikitable" |+Вино наспроти потрошувачка на пиво по глава на жител |- ! style="width:140px;"|Земја ! style="width:100px;"|Вино (l) ! style="width:100px;"|Пиво (l) ! style="width:100px;"|Вино/пиво ратио |- |{{GNQ}} || 4.18 || 0.45 || style="text-align:right;" |9.29 |- |{{ITA}} || 6.38 || 1.73 || style="text-align:right;" |3.69 |- |{{FRA}} || 8.14 || 2.31 || style="text-align:right;" |3.52 |- |{{GTM}} || 3.92 || 1.12 || style="text-align:right;" |3.50 |- |{{STP}} || 3.40 || 1.12 || style="text-align:right;" |3.04 |- |{{URY}} || 3.95 || 1.33 || style="text-align:right;" |2.97 |- |{{TON}} || 2.29 || 0.89 || style="text-align:right;" |2.57 |- |{{GRE}} || 4.51 || 2.20 || style="text-align:right;" |2.05 |- |{{ARG}} || 4.62 || 2.49 || style="text-align:right;" |1.86 |- |{{PRT}} || 6.65 || 3.75 || style="text-align:right;" |1.77 |} {{Col-end}} Според Институтот за вино од [[Калифорнија]], врз основа на податоците од [[2012]] година, најголеми потрошувачи на вино се Европејците, при што, на врвот на списокот е [[Ватикан]], со годишна потрошувачка од приближно 74 литри вино по жител. Потоа, следува [[Андора]], со потрошувачка од 46 литри по жител, а на третото место е [[Франција]]. Со просечна потрошувачка од 43 литри, на петтото место е [[Словенија]], шеста е [[Хрватска]], со потрошувачка од 42 литри по жител, а на седмото место е [[Македонија]], каде во просек се испиле 41,5 литри вино по жител. Меѓу земјите во кои се испиле над 30 литри по жител спаѓале и [[Швајцарија]], [[Италија]], [[Австрија]], [[Грција]] и [[Белгија]].<ref>"Македонија на 7. место во светот по пиење вино", ''Дневник'', година XVIII, број 5409, петок, 7 март 2014, стр. 8.</ref> Во [[2014]] година, според Меѓународната организација на производители на вино, [[Франција]], со 46,2 милиони [[Литар|хектолитри]], повторно се вратила на првото место како најголем производител на вино во светот, откако во [[2012]] година паднала на второто место. Покрај неа, најголеми производители се [[Италија]] (со 44,4 милиони хектолитри), [[Шпанија]] (со 37 милиони хектолитри) и [[САД]] (со 22,4 милиони хектолитри).<ref>„Франција е повторно најголем произведувач на вино“, ''Дневник'', година XVIII, број 5601, понеделник, 27 октомври 2014, стр. 9.</ref>. Обединетото Кралство бил најголемиот увозник на вино во светот во 2007 година.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/7827713.stm|title=UK tops world wine imports table|date=14 January 2009|publisher=BBC|access-date=28 March 2009|archive-date=22 April 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090422171120/http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/7827713.stm|url-status=live}}</ref> ===Производство и потрошувачка во Македонија<ref>[ http://www.stat.gov.mk/InfoGraphic/Vino2017mk.pdf За виното низ бројки] на семрежното место на Заводот за статистика на Република Македонија</ref>=== Во Македонија во 2017 година имало 48 000 земјоделски стопанства со лозови насади, засадени на 23 613 [[хектар]]и со 88 милиони пенушки. Во домашни услови се произвело 70 200 тони грозје од кое се добило 13 милиони литри вино, додека 77 винарии произвеле 78,50 милиони литри вино на точење и 28,05 литри вино во шишиња. Прометот на вино во 2017 година изнесувал 14,9% од вкупниот промет на алкохолни пијалаци. Полнолетните македонски граѓани во 2017 година испиле по 2,2 литри вино. ===Извоз и увоз на вино од/во Македонија=== Во 2017 година Македонија остварила извоз од 52,4 милиони [[американски долар]]и и била рангирана на 28 место според извозот на вино, а увозот бил во вредност од 699.000 американски долари и Македонија била рангирана на 173 место<ref>[http://www.worldstopexports.com/wine-exports-country/ Извозници на вино по земја] на семрежното место на Worldstopexports</ref>,<ref>[http://www.worldstopexports.com/top-wine-importing-countries/ Најголеми увозници на вино на светот] на семрежното место на Worldstopexports</ref> ==Употреба== {{Further|Спарување на вино и храна}} [[File:Réduction du vin rouge.jpg|thumb|[[Намалување (готвење)|Намалување]] на црвено вино за сос со тоа што ќе се готви на шпорет. Тоа се нарекува ''намалување'' или редукција бидејќи топлината зоврива дел од водата, оставајќи поконцентриран сос со вкус на вино.]] Виното е популарен и важен пијалак кој придружува и подобрува широк спектар на кујни, од едноставни и традиционални [[Чорба|чорби]] до најсофистицираните и сложени високи кујни. Виното често се служи со вечера. Слатки десертни вина може да се послужат со курсот за [[десерт]]. Во убави ресторани во западните земји, виното обично ја придружува вечерата. Во ресторан, [[сомелие]]то или [[келнер]]от за вино во ресторанот им помага на клиентите да направат добри спарувања храна-вино. Поединци кои вечераат дома може да користат водичи за вино за да помогнат во правењето парови храна-вино. Виното се пие и без придружба на оброк во вински барови или со избор на [[сирења]] (на забава со вино и сирење). Вината се користат и како тема за организирање разни настани како фестивали низ светот; градот [[Куопио]] во [[Северна Савонија]], [[Финска]] е познат по своите годишни фестивали на виното Куопио (''Kuopion viinijuhlat'').<ref>{{Cite web|url=http://www.kuopiowinefestival.fi/|title=Kuopion Viinijuhlat » Kuopio Wine Festival|publisher=Kuopio Wine Festival|access-date=2020-07-25|language=fi|archive-date=26 July 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200726025917/https://kuopiowinefestival.fi/|url-status=live}}</ref> Виното е важно во кујната не само поради неговата вредност како пијалак, туку и како средство за вкус, првенствено во залихи и варење, бидејќи неговата киселост дава рамнотежа на богатите солени или слатки јадења.<ref>{{Cite web|url=https://www.webmd.com/a-to-z-guides/features/6-secrets-of-cooking-with-wine|title=6 Secrets of Cooking With Wine|website=WebMD|access-date=4 May 2020|archive-date=14 June 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200614071208/https://www.webmd.com/a-to-z-guides/features/6-secrets-of-cooking-with-wine|url-status=live}}</ref> Винскиот сос е пример за кулинарски сос кој користи вино како примарна состојка.<ref>{{cite book | url=https://books.google.com/books?id=bHp1GJk8IMcC&pg=PA15 | title=Parker's Wine Buyer's Guide, 7th Edition | publisher=Simon and Schuster | author=Parker, Robert M. | year=2008 | page=15 | isbn=978-1-4391-3997-4}}</ref> Природните вина може да покажат широк опсег на содржина на алкохол, од под 9% до над 16% ABV, при што повеќето вина се во опсегот од 12,5-14,5%.<ref>{{cite book |author=Jancis Robinson |title=The Oxford Companion to Wine |url=https://archive.org/details/oxfordcompaniont00janc |url-access=registration |edition=3rd |year=2006 |publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-860990-2 }} See ''alcoholic strength'' at p. 10.</ref> Зајакнатите вина (обично со ракија) може да содржат 20% алкохол или повеќе. ==Религиозна значајност== {{See also|Религија и алкохол|Вино во верските заедници на Блискиот Исток}} ===Антички религии=== Употребата на виното во религиозни церемонии е заедничка за многу култури и области.Виното е често вклучено во либациите, и верските тајни на Дионис го користеле виното како причесен ентеоген за да ја поттикне свеста на државата. ===Јудаизам=== {{Main|Кошерно вино}} Во [[Библија|библиското предание]] виното е пред сè симбол на радост, но и симбол на сите дарови што им ги дава [[Господ]] на луѓето. Виното како предизвикувач на пијанство е исто така и симбол на залуденост со која [[Господ]] ги казнува неверните и бунтовниците. Така, во [[Втора книга Ездра|Втората книга Ездра]] се вели дека виното „''доведува до помрачување на умот''“ и „''го изедначува умот на цароти на сиромавиот, на робот и на слободниот, на бедниот и на богатиот; претвора секој ум во радост и веселба, па човек заборава секаква жалост и секаков долг, и сите срца ги прави то абогати, така што никој не мисли ни за царот ни за сатрапот, а секого го принудува да говори за своите таланти. Кога ќе се напијат, го забораваат пријателството кон пријателите и браќата... а кога ќе се отрезнат од виното, не помнат што правеле''.“<ref>''Свето писмо на Стариот и на новиот завет'' (трето издание). Свиндон: Британско и инострано библиско друштво, Скопје: Македонска книга, 1998, стр. 521.</ref> {{rquote|right|Baruch atah Hashem (Ado-nai) Eloheinu melech ha-olam, boray p'ree hagafen – Славен да биде господарот, нашиот Бог, Крал на универзумот, Творец на овошјето од виновата лоза.}} Виното е составен дел од [[Халаха|еврејските закони и традиции]]. Кидушот е благословување искажан преку виното или гроздовиот сок да го прогласи за свет [[Шабат]]. На [[Пасха]] за време на Седерот, рабинска обврска<ref>{{cite web |url=http://www.jewfaq.org/holidaya.htm |title=Pesach: Passover |last=Rich |first=Tracey R |work=Judaism 101 |access-date=24 April 2006 |archive-date=2 December 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191202135231/http://www.jewfaq.org/holidaya.htm |url-status=live }}</ref> на мажите и жените е да испијат четири чаши вино. Во светилиштето и во шаторот во [[Ерусалим]], либацијата на виното била дел од [[Жртвување|жртвената]] служба<ref>{{cite book |last=Neusner |first=Jacob |title=The Halakhah: An Encyclopaedia of the Law of Judaism |publisher=BRILL |year=2000 |location=Boston, Massachusetts |page=[https://archive.org/details/theologyofth_neus_2001_000_7080715/page/n137 82] |url=https://archive.org/details/theologyofth_neus_2001_000_7080715 |url-access=registration |isbn=978-90-04-11617-7}}</ref>. Забележливо е дека тоа не значи дека виното е симбол на крвта, честа заблуда која придонесува за митот за клеветена крв. Една од суровите иронии во историјата е тоа што крвната клевета - обвиненијата против Евреите што ја користеле крвта на убиените родољубиви деца за правење вино - станало лажен изговор за бројни [[погроми]]. И поради опасноста, оние кои живеат во место каде што има крвна клевета се [[Халаха|халахички]] ослободени од употреба на црвено вино, за да не се земе како „''доказ''“ против нив<ref name=reWineBloodlibel>{{cite web|last=Rutman |first=Rabbi Yisrael |title=Pesach: What We Eat and Why We Eat It |url=http://www.torah.org/features/holydays/passover/pesacheat.html |publisher=Project Genesis Inc. |access-date=14 April 2013 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130509103442/http://torah.org/features/holydays/passover/pesacheat.html |archive-date=9 May 2013 }}</ref>. ===Христијанство=== {{Main|Христијански погледи за алкохолот|Алкохолот во Библијата}} [[File:The Marriage at Cana - Decani.jpg|thumb|upright|[[Исус]] прави вино од вода во ''[[Свадба во Кан]]'', [[фреска]] од 14 век од [[Високи Дечани]]]] Во [[Нов завет|Новиот завет]] виното има голема симболика, иако не е секогаш лесно да се протолкува. Така на пример не е лесно да се протолкува претворањето на водата во вино што го направил [[Исус Христос]] на свадбата во Каан. Или на последната вечера, Исус на виното му дава нов симбол со зборовите: „''Ова е крвта моја''.“ Виното се доведува во врска со крвта како по бојата, така и по своето значење како билна есенција, па оттаму претставува напиток на животот или на бесмртноста. Во [[христијанството]] виното се користи во светиот обред наречен [[Евхаристија]], кој потекнува од приказот во евангелието од [[Тајна вечера|Тајната вечера]] ([[Евангелие според Лука|Евангелието според Лука]] 22:19) кое го опишува Исус како дели леб и вино со неговите приврзаници наредувајќи им „''направете го ова во сеќавање на мене''”. Верувањата околу природата на Евхаристијата се разликуваат меѓу називите. Додека некои христијани употребата на виното од грозје ја сметаат како неопходна за важноста на светата тајна, многумина протестанти исто така овозможуваат (или бараат) пастеризиран сок од грозје како замена. Виното се користело во евхаристичките обреди од страна на сите [[Протестантство|протестантски групи]] сè додека не произлегла друга алтернатива во доцниот [[19 век]]. Методистот, стоматолог и прохибиционист [[Томас Брамвел Велч]] применил нови техники за пастеризирање за да се сопре процесот на природната ферментација на сокот од грозје. Некои христијани кои биле дел од развивањето на движењето за ограничување на конзумирање на алкохол спровеле врска за претворање на виното во сок од грозје, замената се раширила бргу речиси насекаде низ САД, како и во другите земји во понизок степен.<ref>{{cite news |title=Almost Like Wine |date=3 September 1956 |url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,824374,00.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20071118114338/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,824374,00.html |url-status=dead |archive-date=18 November 2007 |work=[[Time Magazine]] |access-date=26 June 2008}}</ref> Останува дебатата помеѓу некои американско-протестантски групи за тоа дали виното може и треба да се користи за Евхаристијата или да се дозволи како обичен пијалак. Најраната традиција на лозарство во југозападниот дел на Соединетите Американски Држави започнува со [[сакраментално вино]], почнувајќи од 1600-тите, со христијански монаси кои произведуваат вино од [[Ново Мексико]].<ref>{{cite book | last1=Birchell | first1=D. B. | last2=Steel | first2=G. | title=New Mexico Wine: An Enchanting History | publisher=American Palate | series=American Palate Series | year=2013 | isbn=978-1-60949-643-2 | url=https://books.google.com/books?id=5f0kvgAACAAJ | language=it | access-date=15 November 2019 }}</ref> ===Ислам=== {{Main|Исламот и алкохолот}} [[File:Mei.jpg|thumb|upright|Секој алкохол е забранет според [[Шеријат|исламскиот закон]], иако постоела долга традиција на пиење вино во некои исламски области, особено во [[Иран]].]] Алкохолните пијалаци, вклучувајќи го и виното се забранети во повеќето изложувања на [[Шеријат|исламскиот закон]]<ref>{{cite news |first=Frances |last=Harrison |title=Alcohol fatwa sparks controversy |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7342425.stm |publisher=BBC News |date=11 April 2008 |access-date=31 July 2010 |archive-date=12 May 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110512181043/http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7342425.stm |url-status=live }}</ref>. [[Иран]] претходно имал просперитетна винска индустрија која исчезнала по [[Иранска револуција|Исламската револуција]] во [[1979]] година.<ref>{{cite news |first=Robert |last=Tait |title=End of the vine |url=https://www.theguardian.com/world/2005/oct/12/worlddispatch.iran |work=The Guardian |date=12 October 2005 |access-date=26 June 2008 |location=London |archive-date=29 August 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130829184544/http://www.theguardian.com/world/2005/oct/12/worlddispatch.iran |url-status=live }}</ref> Во [[Голема Персија]] ''mey'' (персиско вино) било централна тема на поезијата за повеќе од илјада години, долго време пред доаѓањето на [[ислам]]от. Некои секти како [[Алеви]]те го користеле виното во нивните богослужби. Одредени исклучоци за забраната за алкохол се применуваат. Алкохолот добиен од друг извор, освен од грозјето (или неговите нус производи) и датумот е дозволен во многу мали количини (слободно дефинирано како количина што не предизвикува опиеност) на училиштето за правни науки ''Hanafi'' за посебни намени (како што е медицината),каде што целта не е опиеност. Сепак, современите ученици на ''Hanafi'' консумирањето на алкохол го сметаат како целосно забрането.<ref>{{cite web |url=http://www.central-mosque.com/fiqh/perfalc.htm |title=Alcohol based Perfumes, Deodrants and Creams, Mufti Muhammad ibn Adam, Darul Iftaa, Leicester |publisher=Central-mosque.com |access-date=17 May 2014 |archive-date=13 December 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131213042003/http://www.central-mosque.com/fiqh/perfalc.htm |url-status=live }}</ref> ==Пакување== {{See also|Плута|Алтернативно винско затворање|Винско шише|Винска кутија|Конзервирано вино}} [[File:Corks019.jpg|thumb|upright|[[Плутена затка]]]] Повеќето вина се продаваат во [[Стакло|стаклени]] шишиња и се затворени со [[Плутена затка|тапи]] (50% од нив доаѓаат од [[Португалија]]).<ref>{{Cite web |last=J. L. CALHEIROS E MENESES |date=2014-09-14 |title=The cork industry in Portugal |url=http://people.uwec.edu/ivogeler/Travel/Portugal/cork-article2.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20140914040935/http://people.uwec.edu/ivogeler/Travel/Portugal/cork-article2.htm |access-date=2023-09-23|archive-date=14 September 2014 }}</ref> Зголемен број на производители на вино користеле разни затворачи како метални капачиња и „''тапи''” од синтетичка пластика. Иако алтернативните затворачи се поевтини и спречуваат тапата да се извалка, обвинети се за проблеми како прекумерно снижување.<ref>{{Cite journal |last1=Wirth |first1=J. |last2=Caillé |first2=S. |last3=Souquet |first3=J. M. |last4=Samson |first4=A. |last5=Dieval |first5=J. B. |last6=Vidal |first6=S. |last7=Fulcrand |first7=H. |last8=Cheynier |first8=V. |date=2012-06-15 |title=Impact of post-bottling oxygen exposure on the sensory characteristics and phenolic composition of Grenache rosé wines |url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0308814611017742 |journal=Food Chemistry |series=6th International Conference on Water in Food |volume=132 |issue=4 |pages=1861–1871 |doi=10.1016/j.foodchem.2011.12.019 |issn=0308-8146}}</ref> Некои вина се пакуваат во дебели пластични кеси во брановидни кутии од дрвени влакна кои се наречени „''вина во кутии''” или „''вино во буре''”. Подвиткан во пакувањето се наоѓа чеп кој е прицврстен за кесата во кутијата, или славина која подоцна се тегне од страна на консуматорот за сервирање на количеството. Виното во кутија може да остане прифатливо свежо и до еден месец по отворањето, бидејќи со оддавање на виното славината пропаѓа, ограничува контакт со воздухот, и на тој начин ја забавува брзината на оксидацијата. За разлика од нив, флашираното вино [[оксид]]ира побрзо по отворањето, поради зголемувањето на соодносот помеѓу воздухот и виното при оддавање на количината. Може да се снижи значително во неколку дена.<ref name="cans">{{cite web |title=Canned Wine Comes of Age |language=en |website=Wine Spectator |date=22 May 2019 |author=Augustus Weed |url=https://www.winespectator.com/articles/canned-wine-comes-of-age |access-date=23 May 2019 |archive-date=23 May 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190523013513/https://www.winespectator.com/articles/canned-wine-comes-of-age |url-status=live }}</ref> Размислувањата од животната средина за пакувањето на виното покажуваат предности и недостатоци за флашираните вина и вината во кутија. Стаклото кое се користи за правење на шишиња е нетоксично, природно појавена супстанца комплетно рециклирана, додека пластиката која се користи за садовите кај виното во кутија се вообичаено уште помалку еколошки настроени. Сепак, производителите на шишиња за вино биле наведени за прекршување на одредбата за чист воздух. Воведна статија во [[Њујорк тајмс]] укажува дека виното во кутија, кое е со помала тежина во пакувањето, има намалена јаглеродна стапка од неговата распределба; сепак пластиката кај виното во кутија иако можеби е рециклирана, може да биде потешка (со тоа и скапа) за обработка отколку стаклените шишиња. И додека кутијата за вино е рециклирачка, нејзиниот пластичен чеп најверојатно не е.<ref>{{cite web|last=Muzaurieta |first=Annie Bell |website=thedailygreen.com |date=1 October 2008 |url=http://www.thedailygreen.com/healthy-eating/eat-safe/glass-wine-bottles-environment-44100108 |title=Holy Hangover! Wine Bottles Cause Air Pollution |archive-url=https://web.archive.org/web/20081201191511/http://www.thedailygreen.com/healthy-eating/eat-safe/glass-wine-bottles-environment-44100108 |archive-date=1 December 2008 }}</ref> ==Складирање== [[File:Тиквеш винарија.jpg|thumb|200px|right|Винарија Тиквеш]] Винарските визби, или просториите за вино, доколку се над земјата, се места специјално дизајнирани за складирање и стареење на виното. Во „''активна''” винарска визба, температурата и влажноста се одржувани со систем за конторлирање на климата. „''Пасивните''” винарски визби не се климатски одржувани, па мора да бидат внимателно поставени. Бидејќи виното е природен прехранбен производ, сите видови-вклучувајќи ги црвено, бело, пенливо и зајакнато-можат да се расипат кога се изложени на топлина, светлина, вибрации или флуктуации во температурата и влажноста. Кога се правилно складирани, вината можат да го задржат нивниот квалитет а во некои случаи да се подобрат во мирисот, вкусот и сложеноста во текот на стареењето. Некои експерти за вино тврдат дека најповолната температура за стареење на виното е 55&nbsp;°F(фаради)/13&nbsp;°C(степени целзиусови),<ref>{{Cite web |date=2010-01-11 |title=On TV : Simply Wine with Andrea Immer : Storing Wine : Fine Living |url=http://www.fineliving.com/fine/simply_wine/article/0,,fine_15098_2518659,00.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20100111025534/http://www.fineliving.com/fine/simply_wine/article/0,,fine_15098_2518659,00.html |access-date=2023-09-23|archive-date=11 January 2010 }}</ref> а други 59&nbsp;°F/15&nbsp;°C.<ref>{{cite web|website=maridajesgourmet.com |url=http://www.maridajesgourmet.com/vinos/vino/vinocuidadovino/temperatura.html |title=Storing Wine Temperature |archive-url=https://web.archive.org/web/20090708100910/http://www.maridajesgourmet.com/vinos/vino/vinocuidadovino/temperatura.html |archive-date=8 July 2009 }}</ref> Ладилниците за вино нудат алтернатива на винарските визби и се достапни во капацитети од мали, 16 оддели со шишиња кои имаат квалитетни делови кои можат да содржат 400 шишиња. Ладилниците не се идеални за стареење, туку служат да се излади виното до совршената температура за пиење. Овие ладилници ја одржуваат влажноста ниска (обично под 50%), под најповолната влажност од 50% до 70%. Ниските нивоа на влажноста можат да ги исушат тапите со текот на времето, дозволувајќи му на кислородот да навлезе во шишето, со што се намалува квалитетот на виното поради окцидацијата.<ref>{{Cite web|url=https://www.intowine.com/wine-fridges-and-wine-cabinets|title=Wine Fridges and Wine Cabinets|date=20 August 2007|website=IntoWine|access-date=4 May 2020|archive-date=11 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200311133158/https://www.intowine.com/wine-fridges-and-wine-cabinets|url-status=live}}</ref> ==Професии== Има голем број на занимања и професии кои се дел од винската индустрија, почнувајќи од поединци кои го одгледуваат грозјето, го подготвуваат виното, го флашираат, го продаваат, го оценуваат, го пласираат на пазарот и на крајот даваат препораки до клиентите и им служат на вино. {| class="wikitable" |+Професија !Име !Опис |- |Господар на визба |Лице одговорно за винарска визба |- |[[Бочварство|Бочвар]] |Занаетчија на дрвени буриња. [[Бочварство|Бочварница]] е објект што произведува такви буриња |- |[[Негоцијант]] |Трговец со вино кој купува производ од помали лозари или винари за да ги продаде под свое име |- |[[Енолог]] |Вински научник или [[Винска хемија|вински хемичар]]; студент на [[енологија]]. Во 2000-тите, достапни се дипломи за енологија и [[лозарство]]. Производителот на вино може да биде обучен како енолог, но често го ангажира како консултант |- |[[Сомелие]] |Исто така наречен „стјуарт на вино“, ова е специјалист за вино задолжен за развивање на списокот на вино на ресторанот, за едукација на персоналот за виното и за помагање на клиентите со нивниот избор (особено паровите храна-вино) |- |[[Винар]] или винар |производител на вино; човек кој прави вино |- |[[Лозарство|Лозар]] |Специјалист за наука за винова лоза; менаџер за кастрење лозја, [[наводнување (вино)|наводнување]] и контрола на штетници |- |[[Вински критичар]] |Вински експерт и новинар кој дегустира и рецензира вина за книги и списанија |- |[[Дегустатор на вино]] |Вински експерт кој дегустира вина за да го увери нивниот квалитет и вкус |- |Келнер за вино |Ресторански или [[вински бар|барменски]] човек со основно до средно познавање за паровите на вино и храна-вино |} ==Фалсификување и манипулирање со вината== {{Main|Винска измама}} Случаи на измама како што се погрешното етикетирање на потеклото и квалитетот на вината, резултирале со прописи за етикетирање. „Скандалите за виното“ кои го добиле вниманието на медиумите вклучуваат: • ''“1985 Diethylene Glycol Wine Scandal ”'' каде што диетилен гликол се користел како засладувач во некои австриски вина. •Во 1986&nbsp;г., метанолот (отровен вид на алкохол) се користел за да се променат одредени вина произведени во Италија. •Во 2008&nbsp;г., се открило дека некои италијански вина содржат [[сулфурна киселина]] и [[хлороводородна киселина]].<ref>{{Cite web |date=2008-04-04 |title=Italian wine under investigation for adulteration |url=https://timesofmalta.com/articles/view/20080404/world/italian-wine-under-investigation-for-adulteration.202817 |access-date=2023-09-23 |website=Times of Malta |language=en-gb}}</ref> •Во 2010&nbsp;г., се открило дека некои црвени кинески вина биле расипани и како последица на тоа кинеската провинција Хебеј затворила речиси 30 винарии.<ref>{{cite web |author=Xinhua and Staff Reporter |date=24 December 2010 |title=Chinese Government Shuts Down Fake Wine Producers |url=http://www.wantchinatimes.com/news-subclass-cnt.aspx?cid=1102&MainCatID=11&id=20101224000156 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140102200621/http://www.wantchinatimes.com/news-subclass-cnt.aspx?cid=1102&MainCatID=11&id=20101224000156 |archive-date=2 January 2014 |access-date=17 May 2014 |publisher=Wantchinatimes.com}}</ref><ref>{{cite web |date=27 December 2010 |title=Adulterated Chinese wine seized |url=http://drinkingny.wordpress.com/2010/12/27/%E2%80%A2-adulterated-chinese-wine-seized/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140104163826/http://drinkingny.wordpress.com/2010/12/27/%e2%80%a2-adulterated-chinese-wine-seized/ |archive-date=4 January 2014 |access-date=17 May 2014 |publisher=Drinkingny.wordpress.com}}</ref><ref>{{cite news |date=16 March 2018 |title=– Massive Côte du Rhône fine-wine fraud uncovered by French police |newspaper=The Local France |url=https://www.thelocal.fr/20180316/massive-cte-du-rhne-fine-wine-fraud-smashed-by-french-police |url-status=live |access-date=26 April 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210426174323/https://www.thelocal.fr/20180316/massive-cte-du-rhne-fine-wine-fraud-smashed-by-french-police |archive-date=26 April 2021}}</ref><ref>{{cite news |last1=Paris |first1=Charles Bremner |title=Vintage scam: 66 million bottles of French wine said to be fake |url=https://www.thetimes.co.uk/article/vintage-scam-66-million-bottles-of-french-wine-said-to-be-fake-nwrswg0vp |url-status=live |access-date=26 April 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210426183210/https://www.thetimes.co.uk/article/vintage-scam-66-million-bottles-of-french-wine-said-to-be-fake-nwrswg0vp |archive-date=26 April 2021}}</ref> ==Влијание врз здравјето== {{See also|Здравствени ефекти на виното}} {{nutritionalvalue | name = Црвено трпезно вино | kJ = 355 | fat = 0.0 g | protein = 0.1 g | carbs = 2.6 g | sugars = 0.6 g | alcohol = 10.6 g | source_usda = 1 | noRDA = 1 | right = 1 | note = 10.6&nbsp;g алкохол е 13%vol.<br />100&nbsp;g вино е приближно 100&nbsp;ml (3.4&nbsp;fl oz.)<br />Содржината на шеќер и алкохол може да варира. }} Иако прекумерното консумирање на алкохол има негативни ефекти врз здравјето, епидемиолошките проучувања постојано покажуваат дека умереното консумирање на алкохол и вино е статистички поврзано со намалување на смртноста која се должи на [[Срцево заболување|кардиоваскуларни]] случаи како што е срцевата мана, според додатните вести на францускиот парадокс. Овој парадокс се однесува на релативно намаленото појавување на коронарна срцева болест во [[Франција]] и покрај релативно високите нивоа на заситени масти во традиционалната француска исхрана. Некои епидемиолози се сомневаат дека оваа разлика се должи на големата потрошувачка на вино од Французите, но научниот доказ за оваа теорија е ограничен. Социјалниот контекст и квалитетот на виното може да влијаат на расположението и емоциите.<ref>{{cite journal |last1=Danner |first1=Lukas |last2=Ristic |first2=Renata |last3=Johnson |first3=Trent E |last4=Meiselman |first4=Herbert L |last5=Hoek |first5=Annet C |date=Nov 2016 |title=Context and wine quality effects on consumers' mood, emotions, liking and willingness to pay for Australian Shiraz wines |journal=Food Research International |volume=89 |issue=Pt 1 |pages=254–265 |doi=10.1016/j.foodres.2016.08.006 |pmid=28460912}}</ref> [[File:Possible long-term effects of ethanol.svg|thumb|left|Најзначајните од можните [[Долгорочни ефекти од консумацијата на алкохол|долгорочни ефекти]] на [[етанол]], една од состојките на виното. Конзумирањето алкохол од страна на бремени мајки може да резултира со [[пореметување на спектарот на фетален алкохол]].]] Главната активна состојка на виното е [[етанол]]. Систематски преглед и мета-анализа од 2016 година покажала дека умерената потрошувачка на етанол не носи никаков бенефит за смртност во споредба со апстиненцијата во текот на животот од потрошувачката на етанол<ref>{{cite journal |vauthors=Stockwell T, Zhao J, Panwar S, Roemer A, Naimi T, Chikritzhs T |date=March 2016 |title=Do "Moderate" Drinkers Have Reduced Mortality Risk? A Systematic Review and Meta-Analysis of Alcohol Consumption and All-Cause Mortality |journal=J Stud Alcohol Drugs |volume=77 |issue=2 |pages=185–98 |doi=10.15288/jsad.2016.77.185 |pmc=4803651 |pmid=26997174}}</ref> Бидејќи просечниот умерен консуматор на вино е поспособен да вежба почесто, да биде повеќе свесен за здравјето и да биде од повисокообразовна и социо-економска класа, поврзаноста помеѓу умереното консумирање на вино и подобро здавје можат да бидат поврзани со збунувачките фактори или да претставуваат заемна врска подобро отколку причина и последица. Истражувањата на населението ја проучилеривата линија-Ј во поврзаноста помеѓу потрошувачката на вино и ризикот од срцеви заболувања: тешките алкохоличари имаат зголемен ризик, додека умерените косуматори (до 20 гр. алкохол на ден, приближно 120 мл.) (13% алкохол во вино) имаат помал ризик отколку апстинентите. Истражувањата исто така покажале дека умереното консумирање на други алкохолни пијалаци може да биде корисно, иако здружението е значително порешително за вино. Дополнително, некои истражувања пронашле поголеми здравствени придобивки од црвеното отколку од белото вино, меѓутоа други истражувања не пронашле никаква разлика. [[Црвено вино|Црвеното вино]] содржи повеќе полифеноли од [[бело вино|белото вино]], и за нив се смета дека се особено заштитнички од кардиоваскуларни болести. Хемикалијата во црвеното вино наречена ресвератрол се покажала дека има и заштитнички и хемотераписки ефекти во истражувањата кај животните.<ref>{{cite journal |last1=Zeraattalab-Motlagh |first1=Sheida |last2=Jayedi |first2=Ahmad |last3=Shab-Bidar |first3=Sakineh |date=8 November 2021 |title=The effects of resveratrol supplementation in patients with type 2 diabetes, metabolic syndrome, and nonalcoholic fatty liver disease: an umbrella review of meta-analyses of randomized controlled trials |journal=The American Journal of Clinical Nutrition |volume=114 |issue=5 |pages=1675–1685 |doi=10.1093/ajcn/nqab250 |pmid=34320173 |doi-access=free}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Barbería-Latasa |first1=María |last2=Gea |first2=Alfredo |last3=Martínez-González |first3=Miguel A. |date=7 May 2022 |title=Alcohol, Drinking Pattern, and Chronic Disease |journal=Nutrients |volume=14 |issue=9 |pages=1954 |doi=10.3390/nu14091954 |pmc=9100270 |pmid=35565924 |doi-access=free}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Tomé-Carneiro |first1=J |last2=Gonzálvez |first2=M |last3=Larrosa |first3=M |last4=Yáñez-Gascón |first4=MJ |last5=García-Almagro |first5=FJ |last6=Ruiz-Ros |first6=JA |last7=Tomás-Barberán |first7=FA |last8=García-Conesa |first8=MT |last9=Espín |first9=JC |date=July 2013 |title=Resveratrol in primary and secondary prevention of cardiovascular disease: a dietary and clinical perspective. |journal=Annals of the New York Academy of Sciences |volume=1290 |issue=1 |pages=37–51 |bibcode=2013NYASA1290...37T |doi=10.1111/nyas.12150 |pmid=23855464 |s2cid=206223647}}</ref> Мала доза на [[ресвератрол]] во исхраната на средовечни глувци има распространето влијание на генетските фактори поврзани со стареењето и може да му оствари посебна заштита на срцето. Поточно, малите дози на ресвератрол ги имитираат ефектите од ограничувањето на калории-диети со 20-30% помалку калории отколку во типичната исхрана. Ресвератролот се произведува природно од грозје како реакција на габична инфекција, вклучувајќи ја и изложеноста на квасец во текот на ферментацијата. Бидејќи белото вино има мошне мал контакт со лушпата на грозјето во текот на овој процес, обично содржи пониски нивоа на хемикалија. Корисните состојки во виното исто така вклучуваат и други полифеноли, антиоксиданси и флавоноиди. За да има целосно корист од ресвератролот во виното се препорачува да се пијат полека мали голтки. Поради деактивирање во утробата и [[црниот дроб]], повеќето од консумираниот ресвератрол пиејќи црвено вино не постигнува циркулација на крвта. Меѓутоа кога се пие полека, апсорпцијата преку мукозните мембрани во устата може да резултира до 100 пати повисоки нивоа на крвта од ресвератролот. Црвените вина од јужниот дел на [[Франција]] и од [[Сардинија]] во [[Италија]] се открило дека имаат највисоки нивоа на [[процијаниди]], соединенија во семките на грозјето кои се сметаат за одговорни за користа од црвеното вино за срцето. Црвените вина од овие области содржат помеѓу две и четири пати повеќе процијаниди отколку другите тестирани црвени вина. Процијанидите ја потиснуваат [[синтеза]]та на пептид наречен [[ендотелин-1]] кој ги стеснува [[Крвни садови|крните садови]]. Истражување од [[2007]] година открило дека двете вина (црвените и белите) се корисни антибактериски причинители против притисоците од [[стрептококата]]. Покрај тоа, извештајот во изданието на ''“Cancer Epidemiology, Biomarkers and Prevention”'' октомври 2008 година, претпоставува дека умереното консумирање на црвено вино може да го намали ризикот од [[рак на бели дробови]] кај мажите.<ref>{{cite journal |last1=Griswold |first1=Max G. |last2=Fullman |first2=Nancy |last3=Hawley |first3=Caitlin |last4=Arian |first4=Nicholas |last5=Zimsen |first5=Stephanie R M. |last6=Tymeson |first6=Hayley D. |last7=Venkateswaran |first7=Vidhya |last8=Tapp |first8=Austin Douglas |last9=Forouzanfar |first9=Mohammad H. |last10=Salama |first10=Joseph S. |last11=Abate |first11=Kalkidan Hassen |last12=Abate |first12=Degu |last13=Abay |first13=Solomon M. |last14=Abbafati |first14=Cristiana |last15=Abdulkader |first15=Rizwan Suliankatchi |display-authors=29 |date=August 2018 |title=Alcohol use and burden for 195 countries and territories, 1990-2016: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2016 |journal=Lancet |volume=392 |issue=10152 |pages=1015–1035 |doi=10.1016/S0140-6736(18)31310-2 |pmc=6148333 |pmid=30146330 |last16=Abebe |first16=Zegeye |last17=Aboyans |first17=Victor |last18=Abrar |first18=Mohammed Mehdi |last19=Acharya |first19=Pawan |last20=Adetokunboh |first20=Olatunji O. |last21=Adhikari |first21=Tara Ballav |last22=Adsuar |first22=Jose C. |last23=Afarideh |first23=Mohsen |last24=Agardh |first24=Emilie Elisabet |last25=Agarwal |first25=Gina |last26=Aghayan |first26=Sargis Aghasi |last27=Agrawal |first27=Sutapa |last28=Ahmed |first28=Muktar Beshir |last29=Akibu |first29=Mohammed |last30=Akinyemiju |first30=Tomi}}</ref> Додека доказите од лабораторија и епидемиолошки (набљудувачки) студии советуваат дејствување на заштита на срцето, неконтролирани истражувања беа исполнети со последицата од алкохолните пијалаци на ризик од развивање на срцеви заболувања или [[мозочен удар]].<ref name="Kee2014">{{cite journal |last1=O'Keefe |first1=JH |last2=Bhatti |first2=SK |last3=Bajwa |first3=A |last4=DiNicolantonio |first4=JJ |last5=Lavie |first5=CJ |date=March 2014 |title=Alcohol and cardiovascular health: the dose makes the poison...or the remedy. |journal=Mayo Clinic Proceedings |volume=89 |issue=3 |pages=382–93 |doi=10.1016/j.mayocp.2013.11.005 |pmid=24582196 |doi-access=free}}</ref> Ризикот е поголем кај помлади луѓе поради [[прекумерно пиење]] што може да резултира со насилство или несреќи. Околу 3,3 милиони смртни случаи (5,9% од сите смртни случаи) годишно се должат на употреба на етанол<ref name="NIH2015Stats">{{cite web |title=Alcohol Facts and Statistics |url=http://www.niaaa.nih.gov/alcohol-health/overview-alcohol-consumption/alcohol-facts-and-statistics |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150518081638/http://www.niaaa.nih.gov/alcohol-health/overview-alcohol-consumption/alcohol-facts-and-statistics |archive-date=18 May 2015 |access-date=9 May 2015}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Streppel |first1=M. T. |last2=Ocke |first2=M. C. |last3=Boshuizen |first3=H. C. |last4=Kok |first4=F. J. |last5=Kromhout |first5=D. |year=2009 |title=Long-term wine consumption is related to cardiovascular mortality and life expectancy independently of moderate alcohol intake: the Zutphen Study |url=https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-00477884/document |url-status=live |journal=Journal of Epidemiology & Community Health |volume=63 |issue=7 |pages=534–540 |doi=10.1136/jech.2008.082198 |pmid=19406740 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190901083937/https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-00477884/document |archive-date=1 September 2019 |access-date=1 September 2019 |doi-access=free}}</ref><ref name="Lindberg">{{cite journal |last=Lindberg |first=Matthew L. |author2=Ezra A. Amsterdam |year=2008 |title=Alcohol, wine, and cardiovascular health |journal=Clinical Cardiology |volume=31 |issue=8 |pages=347–51 |doi=10.1002/clc.20263 |pmc=6653665 |pmid=18727003}}</ref>. Прекумерното консумирање на алкохол може да предизвика [[цироза]] на црниот дроб и [[алкохолизам]].<ref>{{cite web |title=Understanding Alcohol Use Disorder {{!}} National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism (NIAAA) |url=https://www.niaaa.nih.gov/publications/brochures-and-fact-sheets/understanding-alcohol-use-disorder |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220721082849/https://www.niaaa.nih.gov/publications/brochures-and-fact-sheets/understanding-alcohol-use-disorder |archive-date=21 July 2022 |access-date=10 September 2022 |website=www.niaaa.nih.gov}}</ref><ref>{{cite book |author1=Jill Littrell |url=https://books.google.com/books?id=2k57AgAAQBAJ&pg=PA55 |title=Understanding and Treating Alcoholism Volume I: An Empirically Based Clinician's Handbook for the Treatment of Alcoholism: Volume II: Biological, Psychological, and Social Aspects of Alcohol Consumption and Abuse |date=2014 |publisher=Taylor and Francis |isbn=978-1-317-78314-5 |location=Hoboken. |page=55 |quote=The World Health Organization defines alcoholism as any drinking which results in problems}}</ref><ref name="NIH2003">{{cite journal |last1=Hasin |first1=Deborah |date=December 2003 |title=Classification of Alcohol Use Disorders |url=http://pubs.niaaa.nih.gov/publications/arh27-1/5-17.htm |url-status=live |journal=Niaaa.nih.gov |volume=27 |issue=1 |pages=5–17 |pmc=6676702 |pmid=15301396 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150318014903/http://pubs.niaaa.nih.gov/publications/arh27-1/5-17.htm |archive-date=18 March 2015 |access-date=28 February 2015}}</ref><ref name="NIH2013">{{cite web |date=November 2013 |title=Alcohol Use Disorder: A Comparison Between DSM–IV and DSM–5 |url=http://pubs.niaaa.nih.gov/publications/dsmfactsheet/dsmfact.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150518080640/http://pubs.niaaa.nih.gov/publications/dsmfactsheet/dsmfact.htm |archive-date=18 May 2015 |access-date=9 May 2015}}</ref><ref name="Schu2014">{{cite journal |last1=Schuckit |first1=MA |date=27 November 2014 |title=Recognition and management of withdrawal delirium (delirium tremens). |url=http://www.escholarship.org/uc/item/08b9z9th |url-status=live |journal=The New England Journal of Medicine |volume=371 |issue=22 |pages=2109–13 |doi=10.1056/NEJMra1407298 |pmid=25427113 |s2cid=205116954 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200213032901/https://escholarship.org/uc/item/08b9z9th |archive-date=13 February 2020 |access-date=26 June 2019}}</ref> ''“American Heart Association ”'' ги предупредува луѓето преку реченицата: „''консултирајте се со вашиот доктор за придобивките и ризиците од консумирање на алкохол во умерени количини''“.<ref>{{cite web |author=American Heart Association |title=Alcohol, Wine and Cardiovascular Disease |url=http://www.americanheart.org/presenter.jhtml?identifier=4422 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080704110717/http://www.americanheart.org/presenter.jhtml?identifier=4422 |archive-date=4 July 2008 |access-date=26 June 2008}}</ref> Влијанието на виното на мозокот е исто така под истражување. Една студија заклучила дека виното направено од сортата на грозје [[Каберне совињон|Каберне Совињон]] го намалува ризикот од [[Алцхајмерова болест|Алцхајмеровата болест]]. Друга студија открива дека кај алкохоличарите, виното го оштетува [[хипоталамус]]от во поголем степен од другите алкохолни пијалаци. [[Сулфид]]ите во виното, кај некои луѓе, особено кај оние со [[астма]], можат да предизвикаат негативни реакции. Сулфидите се присутни во сите вина и се формирани како природен производ од процесот на ферментација; многу луѓе кои прават вино додаваат [[сулфур диоксид]], со цел да помогнат за зачувување на виното. Сулфур диоксид исто така се додава во харана како суви кајсии и сок од портокал. Нивото на додадените сулфиди варира; некои вина се продаваат со мала содржина на сулфид. Едно истражување на жени од [[Обединето Кралство|Велика Британија]], наречено ''“The Million Women Study ”'', заклучува дека умереното консумирање на алкохол може да го зголеми ризикот на одредени видови на рак, вклучувајќи ги рак на градите, грлото и црниот дроб.<ref>{{cite web |author=Centers for Disease Control and Prevention |title=General Information on Alcohol Use and Health |url=https://www.cdc.gov/alcohol/quickstats/general_info.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080918004654/http://www.cdc.gov/alcohol/quickstats/general_info.htm |archive-date=18 September 2008 |access-date=26 June 2008}}</ref> Главниот автор на истражувањето, професорот Валери Берал, изјавил дека имало оскудни докази за тоа дека кој било позитивен ефект од црвеното вино врз здравјето го надминува ризикот од рак. Таа рекла: „''Апсолутен мит е дека црвеното вино е добро за тебе''”. Професорот Роџер Кордер, автор на ''The Red Wine Diet'' спротивставува дека две мали чаши на црвено вино богато со многу танин-процијанид ќе биде од корист, иако „''повеќето вина во супермаркетите се со низок процент на процијанид и висок процент на алкохол''”. ==Виното како тема во уметноста и во популарната култура== Виното се јавува како тема во дела од [[уметност]]а и [[Популарна култура|популарната култура]]. ===Виното како тема во книжевноста=== * „Мевот со вино и неговата песна“ (српски: ''Вина мијех и његова пјесма'') - српска народна приказна.<ref>Вук Караџић, ''Српске народне приповијетке''. Београд: Лагуна и Вукова задужбина, 2017, стр. 388.</ref> * „Жедта и виното“ (српски: ''Жеђа и вино'') - српска народна приказна.<ref>Вук Караџић, ''Српске народне приповијетке''. Београд: Лагуна и Вукова задужбина, 2017, стр. 395.</ref> * „Марко пие вино на Рамазан“ (српски: ''Марко пије уз Рамазан вино'') - српска [[еп]]ска песна.<ref>„Марко пије уз Рамазан вино“, во: ''Народне епске песме I. Београд: Просвета (без дата)'', стр. 129-131.</ref> * „Леб и вино“ - песна на српскиот поет [[Миодраг Павловиќ]].<ref>Miodrag Pavlović, ''Izabrane pesme''. Beograd: Rad, 1979, стр. 128-129.</ref> * „Лозје“ - песна на арапскиот поет [[Ибн ар-Руми]].<ref>''Arapska poezija''. Beograd: Rad, 1977, стр. 43-44.</ref> * „За виното“ - песна на арапскиот поет [[Бешар Ибн Бурд]].<ref>''Arapska poezija''. Beograd: Rad, 1977, стр. 37.</ref> * „Вино на љубовта“ - песна на арапскиот поет [[Ибн ал Му'таз]].<ref>''Arapska poezija''. Beograd: Rad, 1977, стр. 49.</ref> * „Мистично вино“ - песна на арапскиот поет [[Омар Ибн ал-Фарид]].<ref>''Arapska poezija''. Beograd: Rad, 1977, стр. 66-67.</ref> * „Вино од татковината“ (српски: ''Vino iz domovine'') - песна на српската поетеса [[Десанка Максимовиќ]].<ref>Desanka Maksimović, ''Izabrane pesme'' (peto dopunjeno izdanje). Beograd: BIGZ, 1985, стр. 84.</ref> * „Етикета за вино“ - песна на српската поетеса [[Десанка Максимовиќ]].<ref>Desanka Maksimović, ''Izabrane pesme'' (peto dopunjeno izdanje). Beograd: BIGZ, 1985, стр. 119.</ref> * „Црвено вино“ - песна на полскиот поет [[Јан Лехоњ]].<ref>''Savremena poljska poezija''. Beograd: Nolit, 1964, стр. 28.</ref> * „Вино на младоста“ - збирка раскази на американскиот писател [[Џон Фанте]].<ref>„Белешка за авторот и делото“, во: Џон Фанте, ''Прашај ја правта''. Скопје: Темплум, 2008, стр. 247-248.</ref> * „Со вино“ - песна на полската поетеса [[Вислава Шимборска]].<ref>Vislava Šimborska, ''Izabrane pesme''. Beograd: Treći trg, 2014, стр. 60-61.</ref> ====Мисли за виното==== * Книга [[Мудрост Сирахова]] (31:29): „Не покажувај јунаштина во виното; многумина виното погубило.“<ref name="ReferenceA">''Свето писмо на Стариот и на новиот завет'' (трето издание). Свиндон: Британско и инострано библиско друштво, Скопје: Македонска книга, 1998, стр. 878.</ref> * Книга [[Мудрост Сирахова]] (31:31): „Виното е корисно за животот на човекот, ако се пие умерено.“<ref name="ReferenceA"/> * Книга [[Мудрост Сирахова]] (31:33): „Виното е радост за срцето и утеха на душата, ако се пие умеренои навреме.“<ref name="ReferenceA"/> * [[Шарл Бодлер]]: „Сите што морале да ја смират грижата на совеста, да поттикнат некој спомен, да залијат некоја болка, да изградат кули во воздухот, сите ве привикувале вас, таинствени богови скриени во плодовите на лозата... Виното е налик на човекот: никогаш не се знае до која мерка можеме да го цениме или да го презираме, ниту за колку прекрасни потези и чудовишни злосторства е способно...“ * [[Џакомо Леопарди]]: „Виното е најсигурниот (без споредба) и најделотворениот утешител. Според тоа, тоа е сила, тоа е природа.“<ref>Đ. Leopardi, ''Pesme i proza''. Beograd: Rad, 1964, стр. 110.</ref> * [[Мигел де Сервантес]]: „Виното што човекот го пие умерено никогаш никому не му предизвикало штета.“<ref>Miguel Servantes, ''Uzorne priče''. Beograd: Rad, 1963, стр. 15.</ref> ===Виното како тема во популарната музика=== * „Јоргованово вино“ (англиски: ''Lilac Wine'') - песна на американскиот [[Рок-музика|рок-музичар]] [[Џеф Бакли]] (''Jeff Buckley'') од 1994 година.<ref>[https://www.discogs.com/Jeff-Buckley-Grace/release/1191096 DISCOGS, Jeff Buckley ‎– Grace (пристапено на 21.4.2020)]</ref> * „Јаболка и вино“ (српски: ''Jabuke i vino'') - песна на [[Жељко Бебек]] и на српската [[Поп-музика|поп]]-група [[Зана (поп-група)|Зана]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=-DTlzEjBW10 YouTube, Zeljko Bebek i Zana: Jabuke i vino (пристапено на 8.4.2017)]</ref> * „Црвено, црвено вино“ (англиски: ''Red red wine'') - песна на британската [[Поп-музика|поп]]-група [[УБ 40]] (''UB 40'').<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=-T2MIGuA8p4 YouTube, UB40 - Red Red Wine (пристапено на 8.4.2017)]</ref> * „Евтино вино“ (англиски: ''Cheap Wine'') - песна на австралиската поп-рок група [[Колд Чизел]] (''Cold Chisel'') од 1980 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=YxfLLf4pXfU YouTube, Cold Chisel - ''East'' (1980) Full Album (пристапено на 29.9.2017)]</ref> * „Алигаторско вино“ (англиски: ''Alligator Wine'') - песна на американските композитори М. Лајбер и Џ. Столер.<ref>[https://www.discogs.com/Jeff-Buckley-Grace/release/408960 Discogs, Jeff Buckley ‎– Grace (пристапено на 21.4.2020)]</ref> * „Црвено, црвено вино“ (англиски: ''Red red wine'') - песна на американската [[Рок-музика|рок]]-група [[Риплејсментс]] (''The Replacements'').<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=SITWKry8kUA YouTube, The Replacements - Pleased To Meet Me (Full Album) 1987 (пристапено на 7.6.2017)]</ref> * „Летно вино“ (англиски: ''Summer Wine'') - песна на американското дуо [[Ненси Синатра]] (''Nancy Sinatra'') и Ли Хејзелвуд (''Lee Hazlewood'') од 1968 година.<ref>[https://www.discogs.com/Nancy-Lee-Nancy-Lee/master/38885 DISCOGS, Nancy & Lee* ‎– Nancy & Lee (пристапено на 1.3.2020)]</ref> ===Виното како тема во македонското народно творештво=== *„[[s:Ако пијам рујно вино|Ако пијам рујно вино]]“ - македонска народна песна *„[[s:Вино пијам, ем ракија|Вино пијам, ем ракија]]“ - македонска народна песна *„[[s:Дафино вино црвено|Дафино вино црвено]]“ - македонска народна песна *„[[s:Како што е таа чаша полна со вино|Како што е таа чаша полна со вино]]“ - македонска народна песна *„[[s:Ајде вино пијам|Ајде вино пијам]]“ - македонска народна песна * „Кирјана вино продава“ - македонска народна песна.<ref>''Антологија на македонската чалгија / Antology of Macedonian Chalgia'', Македон мјузик, 2006.</ref> * „Мори чашо, бу чашо“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 73.</ref> ===Македонски народни поговорки за виното<ref name=PNP>{{нмс| title=Македонски пословици | url=http://www.pelister.org/folklore/proverbs | work= | publisher= | date= | accessdate=28 јуни 2019}}</ref>=== * Али вино, али вода аљ' кажите да си сјодам. * Боцни пръчка, пи вино! * Во фети меој младо вино не се туриват. * Жена млада и вино старо земај. * Кој вечерат вино, ќе ручат вада. * Кој вино пијат, без невеста спијат. * Кој вино пијат, на бунишче спијат. * Кој вино сакат, тој без гашчи скакат * Кој вино фалит, во калта се ваљат. * Мама вино не пијат, коза сено не јадит. * Млада жена имај си, старо вино купи си и ич гајле немај си. * Од благо вино гз болит. * Од вода водет, од вино носет. * Сирење без дупчиња, леб со дупчиња, вино без пена и раќија со пена секогаш се арни. * Ако пиеш вино, вино пи, а не пи си го умо. * Блаосоено вино, а проклето пијанство. * Вино носит, вода пиет. * Да не даваш милостина вино и ракија, оти грео не ти се проштаа. * Диви волци виеја кај што вино пиеја. * Како што се арџат пари за вино и ракија, така да се арџеа и за наука, не ќе тргаа сиромасите мака. * Пријатели има и за чаша вино и ракија. * Ракија и вино со пари го пиет, водата бадијала ет и не пиет. * Сади прачка, пи вино — не бидуа. * Умнио чоек ако пие вино и ракија, ама умо не си го пиет. * Бацни прачка, пиј вино. * Од вино и раќија нема прокопција. * Бодни прачка пиј вино. * Вино носи, вода пиј. * Кој вино сакат, тој без невеста скакат. * Благослоено вино, а проклето пијанство. * Доброто вино само се фали. == Поврзано == * [[Добивање на црно вино]] == Надворешни врски == * [http://www.frenchscout.com/types-of-red-wines Varieties of red wines] - {{en}} {{fr}} * [http://www.twis.info/grapes.php?action=setLanguage&LANGUAGE=en& 350 Grape Varieties] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20071218132045/http://www.twis.info/grapes.php?action=setLanguage&LANGUAGE=en& |date=2007-12-18 }} * [http://www.frenchscout.com/wine-storage Wine storage] - {{en}} {{fr}} * [http://www.frenchscout.com/wine-vintages Wine vintages, vintage charts] - {{en}} {{fr}} * [http://www.gwf.ge GWF (Georgian Wine Family)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070927062723/http://www.gwf.ge/ |date=2007-09-27 }} - {{ge}} {{en}} {{ru}} ==Галерија== <gallery> Податотека:Chateau de Gourdon-Mistral au Jardin 2022.jpg|мини|Бело вино „Mistral au Jardin“ на винаријата Chateau de Gourdon од 2022 година. Податотека:Golden Temjanika-Kamnik 2015.jpg|мини|Бело вино „Golden Temjanika“ на винаријата Камник од 2015 година. Податотека:Stobi-Temjanika 2022.jpg|мини|Бело вино „Темјаника“ на винаријата Стоби од 2022 година. Податотека:Popov-Smolnik-sauvignon blanc 2021.jpg|мини|Бело вино „Смолник - Sauvignon blanc“ на винаријата Попов од 2021 година. </gallery> ==Наводи== {{Reflist}} == Понатамошно читање == {{refbegin|30em}} * {{cite book|last=Colman|first=Tyler|title=Wine Politics: How Governments, Environmentalists, Mobsters, and Critics Influence the Wines We Drink|url={{GBurl|id=vYMhU_vwl2oC}}|year=2008|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-25521-0}} * {{cite book|last=Dominé|first=André|title=Wine|url=https://archive.org/details/wine0000unse_g8v8|year=2001|publisher=Könemann|location=Cologne|isbn=3-8290-4856-4}} * {{cite book | last = Foulkes | first = Christopher | year = 2001 | title = Larousse Encyclopedia of Wine | publisher = Larousse | isbn = 978-2-03-585013-3 }} * {{cite book | title = Hugh Johnson's Wine Companion | url = https://archive.org/details/hughjohnsonswine0000john | author-link = Hugh Johnson (wine writer) | last = Johnson | first = Hugh | publisher = Mitchell Beazley | edition = 5th | year = 2003 | isbn = 978-1-84000-704-6}} * {{cite book | title = Wine for Dummies | last = McCarthy | first = Ed | author2 = Mary Ewing-Mulligan | author3 = Piero Antinori | publisher = HarperCollins | isbn = 978-0-470-04579-4 | year = 2006 | url = https://archive.org/details/winefordummiesfo00edmc }} * {{cite book | title = The Wine Bible | last = MacNeil | first = Karen | publisher = Workman | isbn = 978-1-56305-434-1 | year = 2001 | url = https://archive.org/details/winebible00kare }} * {{cite book | title = Oldman's Guide to Outsmarting Wine | author-link = Mark Oldman | first = Mark| last = Oldman| publisher = Penguin | isbn = 978-0-14-200492-0 | year = 2004 }} * {{cite book | title = Parker's Wine Buyer's Guide | url = https://archive.org/details/parkerswinebuyer0000park_t0c0 | author-link = Robert M. Parker | first = Robert| last = Parker| publisher = Simon and Schuster | isbn = 978-0-7432-7198-1 | year = 2008 }} * {{cite book | title = Planet Wine: A Grape by Grape Visual Guide to the Contemporary Wine World | first = Stuart | last = Pigott | publisher = Mitchell Beazley | isbn = 978-1-84000-776-3 | year = 2004 }} * {{cite book | title = The Oxford Companion to Wine | edition = 3rd | author-link = Jancis Robinson | last = Robinson | first = Jancis | location = Oxford | publisher = OUP | isbn = 978-0-19-860990-2 | year = 2006 | url = https://archive.org/details/oxfordcompaniont00janc }} * {{cite book|author=Simpson, James |title=Creating Wine: The Emergence of a World Industry, 1840–1914|url={{GBurl|id=vAqWNLQkkwUC}} |year=2011|publisher=Princeton University Press|isbn=978-1-4008-3888-2}} [https://web.archive.org/web/20120402080332/http://eh.net/book_reviews/creating-wine-emergence-world-industry-1840-1914 online review] * {{cite book | title = Windows on the World Complete Wine Course | url = https://archive.org/details/windowsonworldco0000zral_x2l8 | last = Zraly |first = Kevin | publisher = Sterling | isbn = 978-1-4027-3928-6 | year = 2006 }} {{refend}} == Надворешни врски == {{Sister project links|voy=yes}} * [https://www.theguardian.com/lifeandstyle/page/2008/sep/04/1 ''The Guardian'' & ''Observer'' Guide to Wine] {{Вина}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Вино|*]] [[Категорија:Алкохолни пијалаци]] [[Категорија:Енологија]] 0aso46l0afhqnbxrn9n5rhxvvyzh2qa Скопје 0 2051 5382271 5369499 2025-06-21T09:56:20Z Forbidden History 89259 /* Познати личности */ 5382271 wikitext text/x-wiki {{distinguish|Град Скопје}} {{Инфокутија Населено место |name =Скопје |settlement_type = [[Главен град|Главен]] [[Список на градови во Македонија|град]] |website = |image_skyline =Skopje landmarks.jpg |image_caption =<center>Од горе надолу, од лево кон десно: [[Камен мост (Скопје)|Камен мост]] • [[Македонски народен театар]] • [[Сули ан]] во [[Стара скопска чаршија|Старата чаршија]] • [[МРТВ]] • [[Порта „Македонија“]] • [[Воин на коњ (Скопје)|Воин на коњ]] • [[Скопско кале]]</center> |imagesize =250px |image_flag =|flag_link= |image_shield = |shield_link= |image_map = {{ Maplink|frame=yes|raw={"type": "ExternalData","service": "geoshape","ids": "Q384"}|plain=y|frame-width=325|frame-height=325|zoom=11|frame-lat=42|frame-long=21.433|stroke-width=1|stroke-color=#333333|id=Q384|title=Скопје}} <!-- Остави простор помеѓу "{{" и "Maplink", а во "ids" додај го "id" за други градови со Json проблем. Копирај го целиот "|raw:" после "|frame:"--> |subdivision_type =[[Список на држави во светот|Земја]] |subdivision_name =[[Македонија]] |subdivision_type1 =[[Региони во Македонија|Регион]] |subdivision_name1 = [[Скопски Регион|Скопски]] |subdivision_type2 =Општ. целина |subdivision_name2 =[[Град Скопје]] |subdivision_type3 =[[Општини во Македонија|Општини]] |subdivision_name3 = [[Општина Аеродром|Аеродром]], [[Општина Бутел|Бутел]], [[Општина Гази Баба|Гази Баба]], [[Општина Ѓорче Петров|Ѓорче Петров]], [[Општина Карпош|Карпош]], [[Општина Кисела Вода|Кисела Вода]], [[Општина Сарај|Сарај]], [[Општина Центар|Центар]], [[Општина Чаир|Чаир]], [[Општина Шуто Оризари|Шуто Оризари]]. |government_type = |governing_body = |leader_title = |leader_name = |area_magnitude = |area_total_km2 =571.46 |area_urban_km2 =337.80 |area_metro_km2 =1854.00 |population_as_of =2021 |population =422.540 |population_footnotes =<ref name="макстат база 2021">{{нмс | author= | title=Вкупно резидентно население, домаќинства и станови во Република Македонија по населени места, Попис, 2021 | url=https://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__Popis2021__NaselenieVkupno__PodatociNaselenie/T1501P21.px/table/tableViewLayout2/ | archiveurl= | work= | publisher=[[Државен завод за статистика]] | archivedate= | date= | accessdate= 26 септември 2024}}</ref> |population_density_km2 =auto |timezone =[[средноевропско време|CET]] |utc_offset =+1 |timezone1_DST =[[средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset1_DST =+2 |latd =42|latm =0 |lats =|latNS =N |longd=21|longm=26|longs=|longEW=E |pushpin_map =Македонија |map_caption =Местоположба на Скопје во [[Македонија]] |coordinates_type =type:city(650,000)_region:MK |coordinates_display =inline,title |elevation_m =240 |postal_code_type =Пошт. бр. |postal_code =1000 |area_code =+389 02 |blank_name_sec1 = Рег. таб. |blank_info_sec1 =SK |blank_name_sec2 = [[Светец-заштитник|Светица заштитничка]] |blank_info_sec2= [[Пресвета Богородица]] |blank1_name=[[Индекс на човековиот развој]]|blank1_info=0.802<ref>{{Наведено списание|date=2023-09-27|title=List of regions of North Macedonia by Human Development Index|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=List_of_regions_of_North_Macedonia_by_Human_Development_Index&oldid=1177298913|journal=Wikipedia|language=en}}</ref> {{fontcolor|Darkgreen|Многу Висок}}|population_metro=607.007|population_metro_footnotes=<ref name="макстат база 2021">{{нмс | author= | title=Вкупно резидентно население, домаќинства и станови во Република Македонија по населени места, Попис, 2021 | url=https://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__Popis2021__NaselenieVkupno__PodatociNaselenie/T1501P21.px/table/tableViewLayout2/ | archiveurl= | work= | publisher=[[Државен завод за статистика]] | archivedate= | date= | accessdate= 26 септември 2024}}</ref>|population_density_metro_km2=auto}} '''Скопје''' — [[главен град|главен]] и најголем град во [[Македонија]], кој воедно претставува административен, политички, стопански, културен, образовен и научен центар. Се наоѓа во северниот дел на државата, а во средишниот дел на [[Балкан|Балканскиот Полуостров]] распространет на бреговите на реката [[Вардар]]. [[Камен мост (Скопје)|Камен мост]] се наоѓа крај реката [[Вардар]]. [[Македонски народен театар]] се наоѓа на булевар [[Свети Климент Охридски|Св. Климент Охридски]]. [[Сули ан]] е тој сарај, кој се наоѓа во [[Стара скопска чаршија|Старата чаршија]] во Скопје. [[Македонска радиотелевизија|МРТВ]] е приватна телевизиска станица во Македонија, а потоа [[Порта Македонија|Порта „Македонија“]], [[Воин на коњ (Скопје)|Воин на коњ]] и [[Скопско кале]] се наоѓаат. Подоцна во 84 или 85 година царот [[Домицијан]] основал колонија [[Скупи|Флавија Скупи]], град со римски самоуправни права кој бил најголем на просторот од [[Солун]] на југ до [[Дунав]] на север. Во тоа време Скопје доживува голем развој и станува град со свој бискуп. Во Втората светска војна Скопје повторно е окупирано од Бугарија, сојузник на [[нацистичка Германија]]. На [[22 април]] [[1941]] година бугарската Петта армија го окупира Скопје и остана во градот сè до [[9 септември]] [[1944]] година. На [[13 ноември]] 1944 година борците од 42-та и 50-та народноослободителна дивизија на македонската војска и 16-та македонска бригада го ослободуваат Скопје од германската фашистичка окупација. Скопје е [[Градови во Македонија|прв по големина град]] во Македонија според бројот на жители ([[2015]] г.). На 6 август 2016 година Скопскиот Регион го зафати големо [[Невреме во северозападна Македонија 2016|невреме]], што резултира со силен ветар и полави. Во невремето животот го загубија 22 лица. == Име == [[Податотека:Arheo Museum of Macedonia (12).JPG|мини|лево|Зградата на [[Археолошки музеј на Македонија|Археолошкиот музеј]] и [[Државен архив на Македонија|Државниот архив]]. Во преден план е [[Мост на цивилизациите|Мостот на цивилизациите]] кој води до зданието.]] Градот Скопје во текот на своето постоење во зависност од историските прилики бил именуван со различни имиња. Античкото име е [[Скупи]] ([[латински јазик|латински]]: ''Scupi'').<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://skopje.com/page.php?id=48 |title=Податоци за Скопје |accessdate=2010-11-24 |archive-date=2011-02-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110202164720/http://skopje.com/page.php?id=48 |url-status=dead }}</ref> Името на градот Скопје има различна [[транскрипција (лингвистика)|транскрипција]] на различни јазици и култури. Градот е познат како Shkupi (Шкупи) на [[албански јазик|албански]], Скопље/ Skoplje на [[српски јазик|српски]]/[[хрватски јазик]], Scupi (Скупи) на [[латински јазик|латински]], Скопье на [[руски јазик|руски]], Skopiye (Скопије) на [[Ромски јазик|ромски]], Σκόπια (Скопија) на [[грчки јазик|грчки]], Skopje на [[романски јазик]], Üsküp (Ускуп) на [[турски јазик|турски]], итн. Во византиските документи градот е забележан како Скопија, а [[Словени]]те го означувале и како Скопiе, Скопје, Скопље. За време на владеењето на цар [[Самоил]], Скопје станува дел од [[самоилово царство|Самоиловото Царство]]. Во подоцнежниот период градот потпаѓа под власт на [[Византија]], [[Бугарија]] и [[Србија]], а на [[19 јануари]] [[1392]] градот го зазеле [[Османлии]]те и го добил името Ускуп (Üsküp). == Историја == === Праисторија и антички период === Најстарите сведоштва и археолошки пронајдоци тврдат дека Скопје е населен уште од 4000 г.п.н.е.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.skopje.gov.mk/EN/DesktopDefault.aspx?tabindex=0&tabid=46 |title=архивски примерок |accessdate=2009-01-01 |archive-date=2009-05-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090512232543/http://www.skopje.gov.mk/EN/DesktopDefault.aspx?tabindex=0&tabid=46 |url-status=dead }}</ref> Скопје за првпат во документи се споменува од [[Клавдиј Птоломеј]] под древното име [[Скупи]]. Името Скупи (колиба, засолниште, стреа) за првпат се јавува кај [[Пајонци|пајонското]] племе [[Агријани]] (Граи), кои живееле на овие простори. Според историските податоци, во времето на царот [[Октавијан Август]], од 13 до 11 година пред нашата ера, Скупи од логор ([[каструм]]) на двете македонски легии - 5-та македонска и 4-та скитска легија прераснал во [[град]]. Подоцна во 84 или 85 година царот [[Домицијан]] основал колонија [[Скупи|Флавија Скупи]], град со римски самоуправни права кој бил најголем на просторот од [[Солун]] на југ до [[Дунав]] на север. Во тоа време Скопје доживува голем развој и станува град со свој бискуп. === Средновековна историја === [[Податотека:Fortaleza de Skopie, Macedonia, 2014-04-17, DD 88.JPG|мини|лево|[[Скопско кале|Скопското кале]]]] За првпат градот е разурнат во катастрофалниот земјотрес на [[28 април]] [[518]] година. По земјотресот Скупи веќе не се споменува, а скопската котлина добива нов град со името „Јустинијана Прима“. На 16 април 1346 година во Скопје [[Стефан Душан]] бил крунисан за цар во присуство српскиот патријарх Јоаникиј и во него го донел познатиот Душанов законик. === Османлиски период === Градот потпаѓа под османлиска власт во 1392 година и набргу Скопје добива турско ориентално обележје. Во [[1555]] година градот повторно е разурнат од катастрофален земјотрес, но набрзо е обновен и станува турско воено упориште. Стопански брзо се развива особено во XVI и XVII век кога после Цариград станал еден од најразвиените и најголеми градови во европскиот дел на [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]], како и значаен занаетчиски и трговски центар. За сместување на трговците и нивната стока биле подигнати повеќе [[карвансарај|карвансараи]] и [[ан]]ови како Куршумли-ан, Сули-ан, Капан-ан и др. Патописецот [[Евлија Челебија]] ја споредил скопската чаршија со таа во [[Цариград]]. Според него во 1660-61 Скопје имало 12.000 куќи со околу 60.000 жители, потоа 2.150 дуќани, еден безистен, 70 јавни амами (бањи), 120 џамии, повеќе беговски конаци и сараи. Трговските карвани редовно одржувале врски со [[Солун]], [[Белград]] и [[Дубровник]].<ref>Стојмилов, А., (2005), Социоекономска географија на Република Македонија, ПМФ, Скопје</ref> За скопската чаршија [[Евлија Челебија|Евлија Челевија]] запишал: : „''Таа [чаршијата] брои 2.150 дуќани. Тука има [[плоштад]]и и [[пазар]]и, со [[свод]]ови и [[Купола|куполи]]. Од сите најубави се: чаршијата на безазите (памучни ткаенини), чадорџиите, папуџиите, бојаџиите и ткајаџиите (капи). Тоа се големи чаршии изработени по план. Сокаците им се чисти и калдрмисани. Секој дуќан го красат [[зумбул]]и, [[Темјанушка|темјанушки]], [[Роза|рози]], [[босилек]], [[јоргован]] и [[Лилјани|крин]] во вазни и саксии. Тие со својата миризба просто го опиваат мозокот на посетителите и трговците. Тука има образовани и многу чесни луѓе. За време на летните жеги сиот скопски пазар личи на багдадските сенки, зашто сите негови чаршии се со наткривени капаци и сводови како во [[Сараево]] и Халеп.''“ На [[25 октомври|25]] и [[26 октомври]] [[1689]] година градот го освоил [[Австрија|австрискиот]] [[генерал]] [[Силвио Пиколомини]] кој подоцна го запалил Скопје поради [[епидемија]] на [[чума]] и за да не им остави ништо на непријателите. Градот горел цели два дена и бил скоро целосно уништен.<ref>{{Цитирање | last=Поњавиќ | first=Кики Мангова | title=Пиколомини и Скопје - градот феникс | newspaper=Утрински весник | issue=3118 | date=26 октомври 2009 | year=2009 | url=http://www.utrinski.com.mk/?ItemID=575E0685BBFCB54182D35C72AB491374 | accessdate=2010-04-20 | archive-date=2011-07-09 | archive-url=https://web.archive.org/web/20110709084637/http://www.utrinski.com.mk/?ItemID=575E0685BBFCB54182D35C72AB491374 | url-status=dead }}</ref> Голем дел од населението го напуштило градот, при што едни, главно [[Турци]] се населиле дури во [[Цариград]] каде го основале Ускуб Маалото, а други најголем дел [[Македонци]] се придружиле на миграцискиот бран на Арсение Црноевиќ и се отселиле далеку на север во [[Панонска Низина|Панонската Низина]]. Според опширните [[Османлиска Империја|османлиски]] [[Дефтер|дефтери]] за населението на [[Скопска Каза|Скопската Каза]] од 1832/33 година, градот Скопје го сочинувале 46 маала. Пет маала биле целосно христијански: Суќутли, Кади Чаирли, Булбул Заим, [[Ново Маало|Јени Маало]] и [[Топанско Поле|Топхане]]. 19 маала биле мешани со христијанско и муслиманско население: Џами Атик, Ине Бег, Ибни Омер, Хаџи Балабан, Егит Паша, Џедид Иса-Бег со шеик Рамазан, Хаџи Јонус, Капуџи Хамза, Искендер Гази, Ибни Коџаџик, Кебир Мехмед Челеби, Ибни Мухтесеб, [[Пајко Маало|Ибни Пајко]], Хаџи Лала, Дубаг Шахин, Ќатиб Шахин, Дервишан, Гази Ментеш и Хараџи Салахедин. Додека пак останатите 22 маала биле чисто муслимански: [[Скопско Кале|Кале]], Хоџа Шемс, Мурадије, Ибни Чини, Худаверди, Ибни Меџри, Хатунџиклер, Исакие, Хаџи Гази, Хаџи Таџедин, Кара Капуџу, Хаџи Мудидин, Касим Гази, Исмаил Војвода, Емир Хоџа, Хазнедар Исмаил, Ибни Шахин, Хаџи Касим, Уруч Паша, Пазар Баши, Мухидин Челеби и Хаџи Хајредин. Во овој период во градот Скопје биле забележани 1.230 муслимански домаќинства и 578 христијански домаќинства. Во 1832/33 година биле родени 556 новороденчиња во градот, а вкупното население достигнувало и до 10.262 жители.<ref>{{Наведена книга|title=Османлиски документи за историјата на Македонија - пописи од XIX век на христијанското население - Скопски Санџак, каза Скопје.|publisher=д-р Емил Крстески|year=2021|location=Скопје}}</ref><ref>{{Наведена книга|title=Османлиски документи за историјата на Македонија - пописи од XIX век на муслиманското население - Скопски Санџак, каза Скопје.|publisher=д-р Емил Крстески|year=2020|location=Скопје}}</ref>[[Податотека:Skopje-Jour de marché 1919.jpg|мини|десно|Пазарен ден во Скопје во почетокот на XX век]]Во [[XIX век]] Скопје станало важен [[Сообраќај|сообраќаен]] центар каде што почнува да цвета [[занаетчиство]]то. Првата [[електрична светилка]] во Скопје засветила во [[1909]] година, со помош на мала дизел електрична централа, која служела за напојување на пумпната станица за потребите на градскиот водовод.<ref>„ХЕЦ Козјак – производство на електрична енергија и намалување на штетите од поплави“, ''Економија и бизнис'', година 18, број 217/218, јули/август 2016, стр. 26-27.</ref> На [[25 октомври]] [[1912]] година, по 520-годишно владеење, [[Османлии]]те го напуштиле Скопје, а веќе наредниот ден во градот влегла Моравската дивизија на српската војска, со што градот потпаднал под српска власт. Набрзо, Скопје било седиште на [[Град Скопје|истоимената општина]], посебната единица Окружен Град Скопје, и Скопскиот Округ. Скопје било единственото населено место во рамки на општината.<ref name="попис 1913">{{наведена книга |last1=Вујичиќ |first1=Милорад Ант. |authorlink1= |last2= |first2= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Речник места у ослобођеној области Старе Србије по службени подацима |url=https://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1914/pdf/G191411001.pdf?fbclid=IwAR1t8Bh7wvIKbfeY3N8EsTS32O9ZWXJixlEoxWCH39WNdkhq7N8ow8fSBk0 |format= |accessdate=9 декември 2024 |edition= |series= |volume= |date= |year=1914 |month= |origyear= |publisher=Државна печатница на Кралство Србија |location= |language= |isbn= |oclc= |doi= |id= |page=133 |pages= |chapter= |chapterurl= |quote= |ref= |bibcode= |laysummary= |laydate= |separator= |postscript= |lastauthoramp=}}</ref> [[Податотека:Oficerski dom.jpg|мини|лево|Старо Скопје - Офицерскиот дом на главниот плоштад во раните 1930-ти]] [[Податотека:Do Kameni most.jpg|мини|лево|Дел од Скопје, до Камениот мост.]] [[Податотека:Upravata na Skopje od 1927.jpg|мини|десно|Управата на градот Скопје, од 1927 година.]] === Првата и Втората светска војна === За време на [[Првата светска војна]] Скопје се наоѓа под окупација на бугарските и австроунгарските сили, а по завршување на војната станува дел од Кралството на Србите, Хрватите и Словенците. Во Втората светска војна Скопје повторно е окупирано од Бугарија, сојузник на [[нацистичка Германија]]. На [[22 април]] [[1941]] година бугарската Петта армија го окупира Скопје и остана во градот сè до [[9 септември]] [[1944]] година. На [[13 ноември]] 1944 година борците од 42-та и 50-та народноослободителна дивизија на македонската војска и 16-та македонска бригада го ослободуваат Скопје од германската фашистичка окупација. {{Главна|Ослободување на Скопје}} По ослободувањето од фашистичкиот окупатор на [[13 ноември]] [[1944]] година, градот брзо се развива и станува индустриски, културен и административен центар на [[Социјалистичка Република Македонија]] која е во составот на [[Социјалистичка Федеративна Република Југославија]]. === Земјотресот од 1963 === {{повеќе|Скопски земјотрес}} [[Податотека:Hotel Makedonija i plostad, poplava.jpg|мини|лево| Хотел Македонија, кон плоштадот, ул. Никола Вапцаров, поплавата од 1962 во Скопје]] [[Податотека:Gragjanite vo akcija, baraat preziveani.jpg|мини|Земјотресот во Скопје од 1963 година: Самоиницијатвно граѓаните бараат затрупани и ранети]] Во почетокот на ноември [[1962]] поради обилни дождови, реката Вардар го поплави Скопје. Поплавени беа околу 5000 куќи. Поплавата беше предвесник на една поголема трагедија неколку месеци подоцна. На [[26 јули]] [[1963]] година во 5:17 часот Скопје беше разурнато од [[земјотрес]] со јачина од 9 степени по Меркалиевата скала (6,1 според Рихтеровата сеизмичка скала). Под урнатините животот го загубија 1.070 негови граѓани, беа повредени над 4.000 граѓани. Повеќе од 90 отсто од зградите во градот беа урнати и над 20.000 граѓани оставени без покрив над главата. По земјотресот градот почна да се гради по урнек по проектите на [[Кензо Танге]] и [[Адолф Циборовски]]. [[Стара железничка станица|Старата железничка станица]], денес е музеј на градот Скопје и симбол на големиот земјотрес. Часовникот на станицата е засекогаш сопрен на фаталните 5 часот и 17 минути изутрина. Првата помош за граѓаните на Скопје дојде од војската и граѓаните на тогашните [[СФРЈ|југословенски]] републики, а неколку дена по земјотресот започна да пристигнува и помош и спасувачки екипи од целиот свет. Точно 87 нации во светот испратија некаква помош во Скопје и помогнаа тој да се изгради повторно, и поради тоа градот го носи и епитетот „град на солидарноста“. === Современа историја === На 6 август 2016 година Скопскиот Регион го зафати големо [[Невреме во северозападна Македонија 2016|невреме]], што резултира со силен ветар и полави. Во невремето животот го загубија 22 лица. == Географски податоци == Скопје се наоѓа на 21° 26' [[географска должина]] и 42° северна [[географска ширина]]. Надморската височина во центарот на градот изнесува 240 м. Се простира на {{км2|1.818}} во широчина 9 км ([[Водно]]-[[Радишани]]) и во должина 23 км (Драчево - Ѓорче Петров). Градското подрачје зафаќа површина од {{км2|225}}. Климата во Скопје ја карактеризира средна годишна температура од околу 12,4&nbsp;°C. Летата се долги суви и жешки, а зимите ладни со многу магловити денови. Низ скопската котлина протекуваат реката [[Вардар]] со своите притоки: [[Треска]], [[Пчиња (река)|Пчиња]], [[Маркова Река]], [[Лепенец]] и [[Кадина Река]]. [[Скопска Котлина|Скопската Котлина]] ја опкружуваат планините: [[Водно]], [[Караџица]], [[Осој]], [[Жеден]] и [[Скопска Црна Гора]]. {{Weather box |location= Скопје |metric first= y |single line= y |Jan record high C = 18.7 |Feb record high C = 24.2 |Mar record high C = 28.8 |Apr record high C = 32.4 |May record high C = 35.2 |Jun record high C = 41.1 |Jul record high C = 42.8 |Aug record high C = 43.2 |Sep record high C = 37.0 |Oct record high C = 33.9 |Nov record high C = 28.2 |Dec record high C = 22.1 |year record high C = 43.2 |Jan high C= 4.5 |Feb high C= 8.3 |Mar high C= 14.0 |Apr high C= 19.1 |May high C= 24.4 |Jun high C= 28.8 |Jul high C= 31.4 |Aug high C= 31.5 |Sep high C= 26.5 |Oct high C= 19.8 |Nov high C= 11.5 |Dec high C= 5.5 |year high C= 18.8 |Jan mean C = 0.1 |Feb mean C = 2.6 |Mar mean C = 7.6 |Apr mean C = 12.1 |May mean C = 17.3 |Jun mean C = 21.5 |Jul mean C = 23.8 |Aug mean C = 23.8 |Sep mean C = 18.8 |Oct mean C = 13.1 |Nov mean C = 6.5 |Dec mean C = 1.7 |year mean C = 12.4 |Jan low C= -3.8 |Feb low C= -2.3 |Mar low C= 1.6 |Apr low C= 5.4 |May low C= 10.0 |Jun low C= 13.7 |Jul low C= 15.8 |Aug low C= 15.7 |Sep low C= 11.6 |Oct low C= 7.2 |Nov low C= 1.8 |Dec low C= -1.8 |year low C= 6.2 |Jan record low C = -25.6 |Feb record low C = -21.8 |Mar record low C = -10.8 |Apr record low C = -5.8 |May record low C = -1.0 |Jun record low C = 3.0 |Jul record low C = 7.0 |Aug record low C = 7.0 |Sep record low C = -2.0 |Oct record low C = -6.4 |Nov record low C = -12.2 |Dec record low C = -22.9 |year record low C = -25.6 |precipitation colour=green |Jan precipitation mm= 30 |Feb precipitation mm= 29 |Mar precipitation mm= 38 |Apr precipitation mm= 40 |May precipitation mm= 43 |Jun precipitation mm= 54 |Jul precipitation mm= 38 |Aug precipitation mm= 36 |Sep precipitation mm= 34 |Oct precipitation mm= 49 |Nov precipitation mm= 45 |Dec precipitation mm= 48 |year precipitation mm= 483 |humidity colour = green |Jan humidity= 83 |Feb humidity= 75 |Mar humidity= 68 |Apr humidity= 66 |May humidity= 66 |Jun humidity= 61 |Jul humidity= 56 |Aug humidity= 56 |Sep humidity= 63 |Oct humidity= 74 |Nov humidity= 82 |Dec humidity= 85 |year humidity= 70 |Jan precipitation days= 10 |Feb precipitation days= 9 |Mar precipitation days= 10 |Apr precipitation days= 10 |May precipitation days= 11 |Jun precipitation days= 10 |Jul precipitation days= 7 |Aug precipitation days= 6 |Sep precipitation days= 6 |Oct precipitation days= 7 |Nov precipitation days= 9 |Dec precipitation days= 11 |Jan snow days = 5 |Feb snow days = 5 |Mar snow days = 3 |Apr snow days = 0.2 |May snow days = 0 |Jun snow days = 0 |Jul snow days = 0 |Aug snow days = 0 |Sep snow days = 0 |Oct snow days = 0.1 |Nov snow days = 2 |Dec snow days = 5 |year snow days = 20 |Jan sun = 86.9 |Feb sun = 112.5 |Mar sun = 161.1 |Apr sun = 198.4 |May sun = 245.2 |Jun sun = 276.3 |Jul sun = 323.0 |Aug sun = 305.4 |Sep sun = 247.5 |Oct sun = 188.2 |Nov sun = 114.8 |Dec sun = 79.6 |year sun = 2338.9 |source 1=Pogoda.ru.net,<ref>{{нмс | url = http://pogoda.ru.net/climate2/13586.htm | title = Клима на Скопје | publisher = pogoda.ru.net | accessdate = 11 ноември 2012}}</ref> [[Светска метеоролошка организација]] (денови со врнежи)<ref name=WMO>{{нмс | url = http://worldweather.wmo.int/090/c00199.htm | title = Светска метеоролошки информативна служба – Skopje | publisher = Светска метеоролошка организација | accessdate = 11 ноември 2012 | archive-date = 2018-07-31 | archive-url = https://web.archive.org/web/20180731213214/http://worldweather.wmo.int/090/c00199.htm | url-status = dead }}</ref> |source 2 = [[NOAA]] (сонце, 1961–1990)<ref name=HKO>{{нмс | url = ftp://ftp.atdd.noaa.gov/pub/GCOS/WMO-Normals/TABLES/REG_VI/MC/13591.TXT | title = Климатолошки информации за Скопје, Македонија | publisher = [[NOAA]] | accessdate = 10 декември 2013}}</ref> |date=July 2012 }} === Скопски населби и маала === ''Видете: [[Скопски населби и маала]]'' === Територијална организација на Скопје === :''Главна статија: [[Град Скопје]]'' Во градот Скопје има 10 [[општина|општини]]: [[Општина Аеродром|Аеродром]], [[Општина Бутел|Бутел]], [[Општина Гази Баба|Гази Баба]], [[Општина Ѓорче Петров|Ѓорче Петров]], [[Општина Карпош|Карпош]], [[Општина Кисела Вода|Кисела Вода]], [[Општина Сарај|Сарај]], [[Општина Центар|Центар]], [[Општина Чаир|Чаир]] и [[Општина Шуто Оризари|Шуто Оризари]]. Според бројот на жители, најголема општина е Аеродром со 98.382 жители, а најмала е Шуто Оризари со 17.357 жители. Според површината, најголема општина во градот Скопје е Сарај со 229 км<sup>2</sup>, а најмала е Чаир со 3,5 км<sup>2</sup>. == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1856 |20800 |1858 |21000 |1878 |30000 |1888 |22250 |1892 |33291 |1913 |47384 |1919 |51758 |1921 |32249 |1926 |69269 |1931 |64807 |1935 |70716 |1948 |87654 |1953 |119134 |1961 |165529 |1971 |312980 |1981 |408143 |1994 |429964 |2002 |283146 |2004 |386000 |2021 |422540}} Во турскиот пописен дефтер од 1467/68 година, Скопје било центар на Скопскиот Вилает и имал вкупно 1.006 семејства, од кои 634 муслимански семејства, 299 христијански семејства и 73 вдовици христијани.<ref>Турски документи за историјата на македонскиот народ кн.4, Методија Соколоски, д-р Александар Стојановски, Скопје 1971, стр. 424</ref> Според статистиката на бугарскиот етнограф [[Васил К’нчов]] ([[Македонија. Етнографија и статистика]]) од [[1900]] година, во Скопје живееле 31.900 жители, од кои 13.000 [[Македонци]], 15.000 [[Турци]], 1.920 [[Роми]], 800 [[Евреи]], 450 [[Власи]], 150 [[Албанци|Албанци]] христијани, 50 [[Грци]], 30 [[Черкези (народ)|Черкези]] и околу 500 останати.<ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_26.htm Кънчов, Васил. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, стр. 205]</ref> Според [[Кралство Србија|српскиот]] [[попис]] од 1913 година, спроведен после [[Втората балканска војна]], Скопје имало 47,384 жители.<ref name="попис 1913"/> Во 1921 година, Скопје имало 32,249 жители. Во 1931 година, Скопје имало 64,807 жители, од кои 35,967 мажи и 29,740 жени, сите сместени во 13,939 домаќинства и 8,958 згради.<ref name="ВМ381">{{нмс | author=Виктор Манакин | title=Opšta državna uprava - Banovine - Srezovi, opštine i gradovi - Sastav, statistika i šematizam svih državnih ustanova| url=https://www.sistory.si/publication/4766 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20241226162124/https://www.sistory.si/publication/4766 | work=Almanah Kraljevine Jugoslavije | publisher=Главно уредништво на Алманахот на Кралство Југославија |page=381| archivedate=26 декември 2024 | date=1932 | accessdate=26 декември 2024 |location=[[Загреб]]}}</ref> Од гледна точка на демографските движења на населението Скопје има позитивна популациона слика. Населението на градот постојано се зголемува пред сè поради големиот број доселувања (најчесто од градовите и селата од внатрешноста на [[Македонија]]), но и поради наталитетот. Мора да се спомене дека како и во целата земја и во Скопје бројот на раѓањата (наталитетот) драстично опаѓа меѓутоа како најголем и најразвиен град во државата стапката на раѓање сепак е највисока. Доселувањата во Скопје се во постојан подем и континуитет од крајот на [[Втора светска војна|Втората светска војна]]. Во периодот од [[1948]] до [[1981]] година бројот на жителите во градот се зголемил за повеќе од трипати. Луѓето денес во Скопје пред сè, се доселуваат поради стопанско-економски причини или поради продолжување на своето образование. Пописот од [[1991]] година не бил целосно одржан во градот Скопје, бидејќи дел од неговото население одбило да учествува, односно го бојкотирало неговото одржување, поради што за таа пописна година, во градот нема целосни податоци.<ref>Во Пописот од 1991 година, во населените места: Страчинци, Љуботен, Арачиново, Грушино, Мојанци, Орланци, Боговиње, Жеровјане, Пирок, Милетино, Радиовце, Теново, Челопек, Горно Јаболчиште, Велешта, Горно Татеши, Долно Татеши, Врапчиште, Топлица, Вруток, Долно Јеловце, Здуње, Речане, Балин Дол, Беловиште, Гостивар, Дебреше, Мало Турчане, Чајле, Баниште, Дебар, Кривци, Селокуќи, Хаме, Делогожди, Корошишта, Ливада, Мислодежда, Ново Село (Делогожди), Горна Бањица, Долна Бањица, Симница, Долна Лешница, Желино, Озормиште, Требош, Бачишта, Букојчани, Горно Строгомиште, Зајас, Колари, Лешница, Палиград, Смесница, Копанце, Шемшево, Горно Палчиште, Долно Палчиште, Камењане, Кичево, Долно Свиларе, Кондово, Радуша, Рудник Радуша, Бедиње, Горно Коњаре, Д`лга, Куманово, Лопате, Романовце, Сопот, Табановце, Черкези, Белановце, Матејче, Никуштак, Опае, Ропалце, Жужње, Нистрово, Сенце, Тануше, Добри Дол, Калиште, Неготино-Полошко, Сенокос, Бериково, Гарани, Јагол, Ново Село (Осломеј), Поповјани, Премка, Србица, Стрелци, Туин, Шутово, Охрид, Ќојлија, Арнакија, Буковиќ, Грчец, Крушопек, Ласкарци, Љубин, Семениште, Барово, Јаболци, Биџево, Долна Белица, Заграчани, Калишта, Радолишта, Струга, Батинци, Вртекица, Морани, Студеничани, Глоѓи, Доброште, Непроштено, Пршовце, Слатино, Теарце, Голема Речица, Лавце, Мала Речица, Сараќино, Тетово, Баланци, Форино, Чегране, Џепиште, Гајре, Лисец, Скопје дел - Гази Баба, Скопје дел Карпош, Скопје дел - Центар и Скопје дел - Чаир, дел од жителите не прифатија да земат учество (го бојкотираа) во Пописот.</ref> Според новата територијална организација од [[2004]] година (припојување на општините [[Општина Сарај|Сарај]] и [[Општина Кондово|Кондово]]) во градот се регистрирани 506.926 жители (66,75% [[Македонци]]), меѓутоа околу 15% од тоа претставува селско население поради големиот број на села во составот на [[Општина Сарај]]. Според [[Попис на населението во Македонија (2021)|последниот попис на населението на Македонија]] од 2021 година, Скопје има 422.540 жители. ===Народности во Скопје=== На табелата е прикажан [[Народност|народносниот]] состав на населението во Скопје низ пописните години во периодот 1948 - 2021:<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://pop-stat.mashke.org/macedonia-census.htm |title=архивски примерок |accessdate=30 септември 2024 |archive-date=2024-04-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240422063858/http://pop-stat.mashke.org/macedonia-census.htm |url-status= }}</ref> {| class="wikitable" !Години !Македонци !Албанци !Турци !Роми !Власи !Срби !Бошњаци !Останати !Вкупно !Навод !Забелешки |- |1948 |51.819 |5.209 |13.928 |5.796 |665 |5.872 |405 |3.960 |'''87.654''' |<ref name="попис1948">{{наведена книга |title=Стално становништво по народности |last= |first= |authorlink= |author= |editor-first= |editor-last=|year=1954 |publisher= |location=[[Белград]] |volume= |isbn= |page= |pages=6 |url=https://publikacije.stat.gov.rs/G1948/Pdf/G19484001.pdf |accessdate=3 октомври 2024 |ISBN=}}</ref> |Ги вклучува и жителите на селата [[Горно Водно]] и [[Долно Водно]]. Бошњаците во оваа табела се заведени во графата „Неопределени [[Муслимани (народ)|муслимани]]“. Во графата „Останати“ на оваа табела, се сместени: [[Македонски Хрвати|Хрвати]] (986), [[Македонски Словенци|Словенци]] (425), [[Македонски Црногорци|Црногорци]] (770), [[Македонски Бугари|Бугари]] (275), [[Чеси]] (74), [[Словаци]] (11), и останати (1,419). |- |1953 |72.477 |2.975 |22.491 |7.588 |438 |8.407 |align=center|― |4.758 |'''119.134''' |<ref>{{нмс | author= | title=Население на Република Македонија според изјаснувањето за етничката припадност, по населени места, според пописите на население 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 1994 и 2002 година (согласно територијалната организација од 1996 година) | url=https://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__PopisNaNaselenie__PopisiNaseleniMesta/Popis_nm_1948_2002_NasPoEtnPrip_mk.px/table/tableViewLayout2/ | archiveurl= | work= | publisher=[[Државен завод за статистика]] | archivedate= | date= | accessdate= 29 септември 2024}} Во бројката се вклучени жителите на селото Горно Водно. Бројката на жители на населеното место Скопје (и [[Горно Водно]]) е добиена со одземање на бројката на Македонците од селата [[Бутел]] (194), [[Маџари]] (1,231), и [[Трубарево]] (748) (населени места кои биле дел од [[Град Скопје]] во тоа време) од бројката на Македонци од Град Скопје (74,686); со одземање на бројката на Албанците од селата Бутел (111), Маџари (10), и Трубарево (171) од бројката на Албанци од Град Скопје (3,166); со одземање на бројката на Турците од селата Бутел (60), Маџари (9), и Трубарево (2) од бројката на Турци од Град Скопје (22,562); со одземање на бројката на Ромите од селата Бутел (97), Маџари (144), и Трубарево (0) од бројката на Роми од Град Скопје (7,829); со одземање на бројката на Србите од селата Бутел (10), Маџари (162), и Трубарево (71) од бројката на Роми од Град Скопје (8,650); со одземање на бројката на останатите од селата Бутел (1), Маџари (33), и Трубарево (20) од бројката на останати од Град Скопје (4,812). Бројката на Власите во Скопје и Град Скопје е иста (438) бидејќи Власи немало во Бутел, Маџари и Трубарево.</ref> |Ги вклучува и жителите на селото Горно Водно. Бошњаците во оваа табела се заведени во графата „Останати“. |- |1961 |109.799 |11.151 |align=center|― |10.135 |align=center|― |12.550 |520 |21.374 |'''165.529''' |<ref name="попис1961">{{наведена книга |title=Popis stanovništva, domaćinstava i stanova 1961.godini - Nacionalni sastav stanovništva FNRJ Jugoslavije - Podaci po naseljima i opštinama |last= |first= |authorlink= |author= |editor-first= |editor-last=|year= |publisher=Сојузен завод за статистика |location=[[Белград]] |volume=3 |isbn= |page= |pages=249, 250, 261 |url=https://publikacije.stat.gov.rs/G1961/Pdf/G19614001.pdf#:~:text=gorci%20!%20!%20donci%20!%20mani%20!%20venci%20!%20! |accessdate=1 октомври 2024 |ISBN=86-7479-023-2}}</ref> |Турците и Власите биле заведувани во службената графа „Останати“. Бошњаците биле заведувани во графата „[[Муслимани (народ)|Муслимани]]“. Во графата „Останати“ на оваа табела, се сместени: Хрвати (1,851), Словенци (623), Црногорци (1,727), [[Македонски Унгарци|Унгарци]] (112), [[Југословени]] (456), и останати (16,055; вклучувајќи ги Турците и Власите). |- |1971 |215.578 |28.705 |align=center|― |16.164 |align=center|― |17.422 |297 |34.814 |'''312.980''' |<ref name="попис1971">{{наведена книга |title=Popis stanovništva, domaćinstava i stanova 1971.godini - Nacionalni sastav stanovništva SFRJ Jugoslavije - Podaci po naseljima i opštinama |last= |first= |authorlink= |author= |editor-first= |editor-last=|year= |publisher=Сојузен завод за статистика |location=[[Белград]] |volume=2 |isbn= |page= |pages=229-230 |url=https://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1971/pdf/G19714001.pdf#:~:text=ivani]%20grad%2024565%2018%2023459%2019%2032%2065%20433%2036 |accessdate=1 октомври 2024 |ISBN=86-7479-022-4}}</ref> |Ги вклучува и жителите на тринаесетте селa од Општина Кале: [[Бутел]], [[Визбегово]], [[Горно Оризари (Скопско)|Горно Оризари]], [[Долно Оризари (Скопско)|Долно Оризари]], [[Инџиково]], [[Маџари]], [[Гоце Делчев (село)|Гоце Делчев]], [[Синѓелиќ]], [[Смиљковци]], [[Стајковци]], и [[Трубарево]]; дванаесетте села од Општина Идадија: [[Бардовци]], [[Влае]], [[Волково]], [[Глумово]], [[Горно Нерези]], [[Долно Нерези]], [[Злокуќани]], [[Матка (село)|Матка]], [[Ново Село (Скопско)|Ново Село]], [[Оризари (Скопје)|Оризари]], [[Сарај (населба)|Сарај]] и [[Шишево]]; засебната населба [[Драчево (населба)|Драчево]] и трите села во Општина Кисела Вода: [[Горно Лисиче]], [[Долно Лисиче]], и [[Драчево]].<ref name="пописи1948-2002"/> Турците и Власите биле заведувани во службената графа „Останати“. Бошњаците биле заведувани во графата „Муслимани“. Во графата „Останати“ на оваа табела, се сместени: Хрвати (2,229), Словенци (491), Црногорци (1,803), Унгарци (119), Југословени (1,918), и останати (28,254; вклучувајќи ги Турците и Власите). |- |1981 |281.796 |46.880 |13.534 |22.947 |1.247 |18.021 |8.470 |15.248 |'''408.143''' |<ref name="попис1981">{{наведена книга |title=Nacionalni sastav stanovništva SFRJ Jugoslavije - Podaci po naseljima i opštinama |last= |first= |authorlink= |author= |editor-first= |editor-last=|year= |publisher=Сојузен завод за статистика |location=[[Белград]] |volume=2 |isbn= |page= |pages=258-259 |url=https://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1981/pdf/G19814001.pdf#:~:text=u%20gradskim%2023558%20171%202852%2020%208822%2016%206091%2054 |accessdate=1 октомври 2024 |ISBN=}}</ref><ref name="пописи1948-2002"/> |Ги вклучува и жителите на седумте селa од Општина Гази Баба: Инџиково, Маџари, Гоце Делчев, Синѓелиќ, Смиљковци, Стајковци и Трубарево; дванаесетте села од Општина Карпош: Бардовци, Влае, Волково, Глумово, Горно Нерези, Долно Нерези и Злокуќани, Матка, Ново Село, Оризари, Сарај, и Шишево; засебната населба Драчево и трите села во Општина Кисела Вода: Горно Лисиче, Долно Лисиче, и Драчево; четирите села од Општина Чаир: Бутел, Визбегово, Горно Оризари и Долно Оризари.<ref name="пописи1948-2002"/> Бошњаците биле заведувани во графата „Муслимани“. Во графата „Останати“ на оваа табела, се сместени: Хрвати (1,950), Словенци (395), Црногорци (2,319), Унгарци (148), Југословени (7,235), и останати (3,201) |- |1991 |308.616 |11.899 |8.900 |24.201 |1.741 |17.172 |align=center|— |23.234 |'''395.763''' |<ref name="пописи1948-2002"/> | Ги вклучува и жителите на седумте селa од Општина Гази Баба: Инџиково, Маџари, Гоце Делчев, Синѓелиќ, Смиљковци, Стајковци и Трубарево; дванаесетте села од Општина Карпош: Бардовци, Влае, Волково, Глумово, Горно Нерези, Долно Нерези и Злокуќани, Матка, Ново Село, Оризари, Сарај, и Шишево; засебната населба Драчево и трите села во Општина Кисела Вода: Горно Лисиче, Долно Лисиче, и Драчево; четирите села од Општина Чаир: Бутел, Визбегово, Горно Оризари и Долно Оризари. Бројката на жители е намалена поради бојкотот на албанското население. Бошњаците биле заведувани во графата „Останати“. |- |1994 |309.683 |59.728 |9.201 |19.800 |2.096 |15.771 |align=center|— |13.685 |'''429.964''' |<ref name="пописи1948-2002">{{нмс | author= | title=Население на Република Македонија според изјаснувањето за етничката припадност, по населени места, според пописите на население 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 1994 и 2002 година (согласно територијалната организација од 1996 година) | url=https://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__PopisNaNaselenie__PopisiNaseleniMesta/Popis_nm_1948_2002_NasPoEtnPrip_mk.px/table/tableViewLayout2/ | archiveurl= | work= | publisher=[[Државен завод за статистика]] | archivedate= | date= | accessdate= 1 октомври 2024}}</ref> |Ги вклучува и жителите на седумте селa од Општина Гази Баба: Инџиково, Маџари, Гоце Делчев, Синѓелиќ, Смиљковци, Стајковци и Трубарево; дванаесетте села од Општина Карпош: Бардовци, Влае, Волково, Глумово, Горно Нерези, Долно Нерези и Злокуќани, Матка, Ново Село, Оризари, Сарај, и Шишево; засебната населба Драчево и трите села во Општина Кисела Вода: Горно Лисиче, Долно Лисиче, и Драчево; четирите села од Општина Чаир: Бутел, Визбегово, Горно Оризари и Долно Оризари. Бошњаците биле заведувани во графата „Останати“. |- |2002 |192.244 |44.656 |6.643 |18.224 |1.980 |9.305 |4.476 |5.618 |'''283.146''' |<ref name="попис2002">{{нмс | author= | title=Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 година (Книга 10) | url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20120324050205/http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf |pages=62-65 | work= | publisher=[[Државен завод за статистика]] | archivedate=24 март 2012 | date= | accessdate= 26 септември 2024}}</ref> | |- |2004 |272.144 |58.074 |8.024 |20.599 |2.352 |11.983 |5.748 |7.076 |'''386.000''' | | |- |2021 |263.711 |72.841 |7.913 |17.117 |2.682 |8.363 |5.739 |44.174 |'''422.540''' |<ref>{{нмс | author= | title=Вкупно резидентно население на Република Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021 | url=https://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__Popis2021__NaselenieVkupno__PodatociNaselenie/T1503P21.px/table/tableViewLayout2/ | archiveurl= | work= | publisher=[[Државен завод за статистика]] | archivedate= | date= | accessdate= 26 септември 2024}}</ref> |Во графата „Останати“ на оваа табела, се сместени: „Други неспомнати (народности)“ (5,207), „Не се изјасниле“ (237), „Непознато“ (226), и „Лица за кои податоците се преземени од административни извори“ (38,504). |} ===Број на жители во Скопје по општина=== {| class="wikitable" !Општина ![[Попис на населението во Србија (1913)|1913]] ![[Попис на населението во СХС (1921)|1921]] ![[Попис на населението во Југославија (1931)|1931]] ![[Попис на населението во Македонија (1948)|1948]] ![[Попис на населението во Македонија (1953)|1953]] ![[Попис на населението во Македонија (1961)|1961]] ![[Попис на населението во Македонија (1971)|1971]] ![[Попис на населението во Македонија (1981)|1981]] ![[Попис на населението во Македонија (1991)|1991]] ![[Попис на населението во Македонија (1994)|1994]] ![[Попис на населението во Македонија (2002)|2002]] !2004 ![[Попис на населението во Македонија (2021)|2021]] |- |[[Општина Аеродром|Аеродром]] | rowspan=13|Скопје<br />припаѓа под<br />унитарната<br />едмини.<br />единица<br />[[Град Скопје|Општина<br /> Скопје]] | rowspan=13|Скопје<br />припаѓа под<br />унитарната<br />едмини.<br />единица<br />[[Град Скопје|Општина<br /> Скопје]] | rowspan=13|Скопје<br />припаѓа под<br />унитарната<br />едмини.<br />единица<br />[[Град Скопје|Општина<br /> Скопје]] | rowspan=13|Скопје<br />припаѓа под<br />унитарната<br />едмини.<br />единица<br />[[Град Скопје|Окружен<br />Народен<br />Одбор<br />Скопје]] | rowspan=13|Скопје<br />припаѓа под<br />унитарната<br />едмини.<br />единица<br />[[Град Скопје]] |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |69.569 |75.108 |- |[[Општина Бутел|Бутел]] |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |20.943 |24.391 |- |[[Општина Гази Баба|Гази Баба]] |align=center|― |align=center|― |56.064 |52.728 |58.458 |15.182 |28.056 |38.426 |- |[[Општина Ѓорче Петров|Ѓорче Петров]] |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |9.041 |24,822 |34.040 |- |[[Општина Идадија|Идадија]] |49.161 |102.181 |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |- |[[Општина Кале|Кале]] |41.065 |125.695 |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |- |[[Општина Карпош|Карпош]] |align=center|― |align=center|― |100.826 |97.161 |102.409 |37.162 |57.880 |61.288 |- |[[Општина Кисела Вода|Кисела Вода]] |40.473 |85.104 |87.792 |119.158 |116.877 |84.625 |47.750 |51.357 |- |[[Општина Саат Кула|Саат Кула]] |34.830 |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |- |[[Општина Сарај|Сарај]] |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |5.232 |6.265 |- |[[Општина Центар|Центар]] |align=center|― |align=center|― |93.614 |67.968 |85.021 |82.604 |45.412 |43.893 |- |[[Општина Чаир|Чаир]] |align=center|― |align=center|― |69.847 |58.748 |67.199 |39.179 |64.773 |62.586 |- |[[Општина Шуто Оризари|Шуто Оризари]] |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |align=center|― |15.353 |21.563 |25.186 |- |'''Вкупно''' |'''47.384''' |'''32.249''' |'''64.807''' |'''87.654'''<sup>1</sup> |'''119.134'''<sup>2</sup> |'''165.529''' |'''312.980'''<sup>3</sup> |'''408.143'''<sup>4</sup> |'''395.763'''<sup>5</sup> |'''429.964'''<sup>6</sup> |'''283.146''' |'''386.000'''<sup>7</sup> |'''422.540''' |- |Навод |<ref name="попис1948"/> |<ref>{{нмс | author= | title=Население на Република Македонија според изјаснувањето за етничката припадност, по населени места, според пописите на население 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 1994 и 2002 година (согласно територијалната организација од 1996 година) | url=https://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__PopisNaNaselenie__PopisiNaseleniMesta/Popis_nm_1948_2002_NasPoEtnPrip_mk.px/table/tableViewLayout2/ | archiveurl= | work= | publisher=[[Државен завод за статистика]] | archivedate= | date= | accessdate= 29 септември 2024}} Во бројката се вклучени жителите на селото Горно Водно. Бројката на жители на населеното место Скопје (и [[Горно Водно]]) е добиена со одземање на бројката на жителите на селата [[Бутел]] (373), [[Маџари]] (1,589), и [[Трубарево]] (1,047) (населени места кои биле дел од [[Град Скопје]] во тоа време) од бројката на жители на Град Скопје (122.143).</ref> |<ref name="попис1961"/><ref>{{нмс|url=https://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Popisi__PopisNaNaselenie__PopisiNaseleniMesta/Popis_nm_1948_2002_NasPoEtnPrip_mk.px/table/tableViewLayout2/|title=Население на Република Македонија според изјаснувањето за етничката припадност, по населени места, според пописите на население 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 1994 и 2002 година (согласно територијалната организација од 1996 година)|author=|date=|work=|publisher=[[Државен завод за статистика]]|archiveurl=|archivedate=|accessdate=30 септември 2024}} Бројката на жители на населеното место Скопје во рамки на [[Општина Идадија]], е добиена со одземање на бројката на жителите на селата [[Горно Нерези]] (229), [[Долно Нерези]] (2,889) (населени места кои биле дел од Општина Идадија во тоа време) од бројката на жители на Општина Идадија (52,279); бројката на жители на населеното место Скопје во рамки на [[Општина Кале]], е добиена со одземање на бројката на жителите на селото [[Нерези]] (150) (населено место кое било дел од Општина Кале во тоа време) од бројката на жители на Општина Кале (41,215); бројката на жители на населеното место Скопје во рамки на [[Општина Кисела Вода]], е добиена со одземање на бројката на жителите на селата [[Горно Лисиче]] (2,608), [[Усје]] (944) (населени места кои биле дел од Општина Кисела Вода во тоа време) од бројката на жители на Општина Кисела Вода (44,025); бројката на жители на населеното место Скопје во рамки на [[Општина Саат Кула]], е добиена со одземање на бројката на жителите на селата [[Арачиново]] (1,037), [[Брњарци]] (341), [[Инџиково]] (1,067), [[Маџари]] (3,246), [[Мојанци]] (392), [[Орланци]] (319), [[Синѓелиќ]] (1,399), [[Стајковци]] (500), [[Страчинци]] (541), [[Трубарево]] (1,078) (населени места кои биле дел од Општина Саат Кула во тоа време) од бројката на жители на Општина Саат Кула (44,750).</ref> |<ref name="попис1971"/> |<ref name="попис1981"/> |<ref name="пописи1948-2002"/> |<ref name="пописи1948-2002"/> |<ref name="попис2002"/> | |<ref name="макстат база 2021"/> |} <small>1 Ги вклучува и жителите на селата [[Горно Водно]] и [[Долно Водно]]. 2 Ги вклучува и жителите на селото Горно Водно. 3 Ги вклучува и жителите на тринаесетте селa од Општина Кале: [[Бутел]], [[Визбегово]], [[Горно Оризари (Скопско)|Горно Оризари]], [[Долно Оризари (Скопско)|Долно Оризари]], [[Инџиково]], [[Маџари]], [[Гоце Делчев (село)|Гоце Делчев]], [[Синѓелиќ]], [[Смиљковци]], [[Стајковци]], и [[Трубарево]]; дванаесетте села од Општина Идадија: [[Бардовци]], [[Влае]], [[Волково]], [[Глумово]], [[Горно Нерези]], [[Долно Нерези]], [[Злокуќани]], [[Матка (село)|Матка]], [[Ново Село (Скопско)|Ново Село]], [[Оризари (Скопје)|Оризари]], [[Сарај (населба)|Сарај]] и [[Шишево]]; засебната населба [[Драчево (населба)|Драчево]] и трите села во Општина Кисела Вода: [[Горно Лисиче]], [[Долно Лисиче]], и [[Драчево]].<ref name="пописи1948-2002"/> 4 Ги вклучува и жителите на седумте селa од Општина Гази Баба: Инџиково, Маџари, Гоце Делчев, Синѓелиќ, Смиљковци, Стајковци и Трубарево; дванаесетте села од Општина Карпош: Бардовци, Влае, Волково, Глумово, Горно Нерези, Долно Нерези и Злокуќани, Матка, Ново Село, Оризари, Сарај, и Шишево; засебната населба Драчево и трите села во Општина Кисела Вода: Горно Лисиче, Долно Лисиче, и Драчево; четирите села од Општина Чаир: Бутел, Визбегово, Горно Оризари и Долно Оризари.<ref name="пописи1948-2002"/> 5 Ги вклучува и жителите на седумте селa од Општина Гази Баба: Инџиково, Маџари, Гоце Делчев, Синѓелиќ, Смиљковци, Стајковци и Трубарево; дванаесетте села од Општина Карпош: Бардовци, Влае, Волково, Глумово, Горно Нерези, Долно Нерези и Злокуќани, Матка, Ново Село, Оризари, Сарај, и Шишево; засебната населба Драчево и трите села во Општина Кисела Вода: Горно Лисиче, Долно Лисиче, и Драчево; четирите села од Општина Чаир: Бутел, Визбегово, Горно Оризари и Долно Оризари. Бројката на жители е намалена поради бојкотот на албанското население. 6 Ги вклучува и жителите на седумте селa од Општина Гази Баба: Инџиково, Маџари, Гоце Делчев, Синѓелиќ, Смиљковци, Стајковци и Трубарево; дванаесетте села од Општина Карпош: Бардовци, Влае, Волково, Глумово, Горно Нерези, Долно Нерези и Злокуќани, Матка, Ново Село, Оризари, Сарај, и Шишево; засебната населба Драчево и трите села во Општина Кисела Вода: Горно Лисиче, Долно Лисиче, и Драчево; четирите села од Општина Чаир: Бутел, Визбегово, Горно Оризари и Долно Оризари. 7 Бројките се од пописот од 2002, но се прераспоредени според променетата територијална поделба и границите на населеното место Скопје во 2004 година. Со новите граници на Скопје, дошло до зголемување на населението. Тогаш во Скопје биле припоени (и преобразени во статус на населби во Скопје) селата: Горно Лисиче во Општина Аеродром; Бутел во Општина Бутел; Маџари во Општина Гази Баба; Оризари во Општина Ѓорче Петров; Влае, Долно Нерези, и Злоќуќани во Општина Карпош; населбата Драчево во Општина Кисела Вода; Сарај во Општина Сарај; и Долно Оризари во Општина Шуто Оризари. </small> === Поделба на урбани и рурални населби во Град Скопје === [[File:Skopjenaselbisela.png|400px|thumb|Карта на сите населби и села во Град Скопје]] На територијата на десетте општини кои ја сочинуваат административната единиција Град Скопје, се наоѓаат околу четириесетина села чиј број на жители влегува во вкупното население на Скопје, така што реалниот број на жители е помал. Во составот на Град Скопје влегуваат селата: [[Брњарци]] (395 ж.), [[Булачани]] (1.104 ж.), [[Село Гоце Делчев|Гоце Делчев]] (1.405 ж.), [[Идризово]] (1.589 ж.), [[Колонија (село)|Колонија Идризово]] (451 ж.) [[Инџиково]] (3.343 ж.), [[Јурумлери]] (2.983 ж.), [[Раштак]] (367 ж.), [[Смилковци]] (345 ж.), [[Стајковци]] (3.532 ж.), [[Страчинци]] (1.185 ж.), [[Трубарево]] (2.669 ж.) и [[Црешево]] (1.278 ж.) во [[Општина Гази Баба|Гази Баба]], [[Кучково]] (138 ж.), [[Никиштане]] (1.114 ж.) и [[Орман (Скопско)|Орман]] (461 ж.) во [[Општина Ѓорче Петров|Ѓорче Петров]], [[Горно Нерези]] (314 ж.) во [[Општина Карпош|Карпош]], [[Долно Лисиче]] (2.440 ж.) во [[Општина Аеродром|Аеродром]], [[Драчево]] (8.641 ж.) и [[Усје]] (845 ж.) во [[Општина Кисела Вода|Кисела Вода]], [[Љубанци]] (928 ж.) и [[Љуботен (Скопско)|Љуботен]] (2.343 ж.) во [[Општина Бутел|Бутел]], [[Горно Оризари (Скопско)|Горно Оризари]] (454 ж.) во [[Општина Шуто Оризари|Шуто Оризари]] и сите 22 села во [[Општина Сарај]]. Во сите овие села кои се дел од Град Скопје во 2002 година живееле 68.500 жители, од кои само 30.176 во [[Општина Сарај]]. Според оваа урбана и рурална демографска класификација на Град Скопје, во урбаните населби биле запишани '''428.933''' жители (2002 г.). Исто така поради брзата урбанизација и зголемување на своето население, Скопје постојано се проширува во својата територија, поради што десетина поранешни села веќе се споени со градот и претставуваат приградски населби на Скопје. Некои од нив се помалку, некои повеќе урбанизирани, а заедничкото за сите е што бележат брз развој и претставуваат привлечни имиграциски места, привлекувајќи население од цела [[Македонија]]. Такви поранешни села, а денес скопски населби претставуваат: [[Сингелич]] (23.915 ж.) во [[Општина Гази Баба|Гази Баба]], [[Волково]] (6.750 ж.), [[Ново Село (Скопско)|Ново Село]] (8.349 ж.) и [[Оризари (Скопје)|Оризари]] (15.637 ж.) во [[Општина Ѓорче Петров|Ѓорче Петров]], [[Бардовци]] (1.472 ж.) и [[Злокуќани (населба во Скопје)|Злокуќани]] (1.635 ж.) во [[Општина Карпош|Карпош]], [[Долно Нерези]] (12.418 ж.) во [[Општина Аеродром|Аеродром]], [[Визбегово]] (2.817 ж.) и [[Радишани]] (9.123 ж.) во [[Општина Бутел|Бутел]], [[Долно Оризари (Скопско)|Долно Оризари]] (1.550 ж.) во [[Општина Шуто Оризари|Шуто Оризари]] и [[Сарај (село)|Сарај]] (5.232 ж.) во [[Општина Сарај]]. Во овие приградски населби во 2002 година живееле 88.898 жители, што е 20,7 % од вкупното население во скопското урбано подрачје. == Сообраќај == [[Податотека:Skopje X23.JPG|мини|лево|Автобус во Скопје]] [[Јавен превоз|Јавниот превоз]] во Скопје се одвива со [[такси]] и [[автобус]]и. Постојат приватни и државни превозници, од кои неспоредливо најголем превозник е [[ЈСП-Скопје]] кој го покрива целиот град и неговата поширока околина. Имало планови да се направи лесна градска железница, ама се смениле плановите и не се изградила. На 17 км југоисточно од Скопје се наоѓа [[Аеродром Александар Велики|аеродромот Скопје]]. Во 2017 година, во Скопје се случиле 1.652 сообраќајни несреќи во кои настрадале 2.500 лица. Од нив, 37 загинале, 218 биле тешко повредени, а 2.245 биле полесно повредени.<ref>„Лани загинале 37 лица на скопските улици, полициската превенција слаба“, ''Скопско ЕХО'', бр. 64, 22 март 2018, стр. 3.</ref> == Култура == Во Скопје постојат шест театри кои функционираат како национални установи: * [[Македонски народен театар]] - основан во 1945 година * [[Драмски театар - Скопје|Драмски театар]] - основан во 1946 година * Албански театар - основан во 1950 година * [[Турски театар - Скопје|Турски театар]] - основан во 1950 година (единствениот турски театар во [[Македонија]]) * Театар за деца и младинци - основан во 1990 година * [[Театар Комедија]] - основан во 2012 година == Цркви во Скопје == [[Податотека:St. Clement Church Skopje 3.jpg|мини|десно|Соборниот храм „[[Црква „Св. Климент Охридски“ - Скопје|Св. Климент Охридски]]“ во Центар.]] [[Податотека:Crkva Sveta Bogorodica - Skopje (135).JPG|мини|десно|Црквата „[[Црква „Рождество на Пресвета Богородица“ - Скопје|Св. Богородица]]“ во Пајко Маало, Центар.]] [[Податотека:Sveti Ilija - Aerodrom (70).jpg|мини|десно|Црквата „[[Црква „Св. Илија“ - Аеродром|Св. Илија]]“ во Аеродром.]] * [[Црква „Св. Климент Охридски“ - Скопје|Соборен храм „Св. Климент Охридски]]“ - [[Центар (населба во Скопје)|Центар]] (најголем соборен храм на [[Македонска православна црква - Охридска архиепископија|Македонската православна црква]]) * [[Црква „Св. Благовештение“ - Скопје|„Св. Благовештение“]] - [[Центар (населба во Скопје)|Центар]] * [[Црква „Св. Димитриј“ - Скопје|„Св. Димитриј“]] - [[Центар (населба во Скопје)|Центар]] * [[Црква „Св. Спас“ - Скопје|„Св. Спас“]] - [[Центар (населба во Скопје)|Центар]] * [[Црква „Св. Константин и Елена“ - Скопје|„Св. Константин и Елена“]] - [[Центар (населба во Скопје)|Центар]] * [[Црква „Рождество на Пресвета Богородица“ - Скопје|„Рождество на Пресвета Богородица“]] - [[Центар (населба во Скопје)|Центар]], Пајко Маало * [[Црква „Св. Троица“ - Маџир Маало|„Св. Троица“]] - [[Маџир Маало]] * [[Црква „Св. Јован Крстител“ - Капиштец|„Св. Јован Крстител“]] - [[Капиштец]] * [[Црква „Христос Спасител“ - Карпош III|„Христос Спасител“]] - [[Карпош III]] * [[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Чаир|„Св. Ѓорѓи“]] - [[Чаир]] * [[Црква „Св. Илија“ - Аеродром|„Св. Илија“]] - [[Аеродром (населба во Скопје)|Аеродром]] * [[Црква „Св. Софија“ - Реонски Центар|„Св. Софија“]] - [[Реонски Центар]] * [[Црква „Св. Стефан“ - 13 Ноември|„Св. Стефан“]] - [[13 Ноември (населба)|13 ноември]] * [[Црква „Рождество на Пресвета Богородица“ - Ново Лисиче|„Рождество на Пресвета Богородица“]] - [[Ново Лисиче]] * [[Црква „Св. Апостоли Петар и Павле“ - Горно Лисиче|„Св. Апостоли Петар и Павле“]] - [[Горно Лисиче]] * [[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Кисела Вода|„Св. Ѓорѓи“]] - [[Кисела Вода (населба)|Кисела Вода]] * [[Црква „Св. Никита“ - Кисела Вода|„Св. Никита“]] - [[Кисела Вода (населба)|Кисела Вода]] * [[Црква „Покров на Пресвета Богородица“ - Автокоманда|„Покров на Пресвета Богородица“]] - [[Автокоманда]] * [[Црква „Св. Спас“ - Маџари|„Св. Спас“]] - [[Маџари]] * [[Црква „Св. Кузман и Дамјан“ - Триангла|„Св. Кузман и Дамјан“]] - [[Триангла]] * [[Црква „Св. Петка“ - Црниче|„Св. Петка“]] - [[Црниче]] * [[Црква „Св. Преображение Христово“ - Припор|„Св. Преображение Христово“]] - [[Припор]], [[Теферич]] * [[Црква „Св. Кирил и Методиј“ - Ченто|„Св. Кирил и Методиј“]] - [[Ченто (населба)|Ченто]] * [[Црква „Св. Илија“ - Зајчев Рид|„Св. Илија“]] - [[Зајчев Рид]] == Туристички места == [[Податотека:Stonebridgeskopje.JPG|thumb|right|Камениот мост навечер]] [[Податотека:Skopje-Daut Pashin Hamam.jpg|thumb|right|Влезот во стариот дел на Скопје]] Места од интерес за туристички разгледувања се: * [[Камен мост|Камениот мост]], на реката Вардар е симбол на Скопје. Бил преработен во XV век и бидејќи е во централниот дел на градот, тој претставува врска помеѓу новиот и стариот дел. * Тврдината [[Скопско кале|Кале]]. Првите ѕидини биле изградени на истото место, во почетокот на VI век. Калето доминира над левиот брег на реката Вардар со поглед на стариот дел на Скопје. * Православната црква „[[Црква Св. Спас|Св. Спас]]“, во стариот дел од градот е изградена во XIX век. [[Иконостас]]от содржи прекрасни дрвени резби, изрезбани од [[Мијачија|мијачките]] резбари [[Петре Филиповски|Петре]] и [[Марко Филиповски]] и [[Макарие Фрчковски]]. Во дворот на црквата се наоѓа гробот на најголемиот македонски револуционер на XX век - [[Гоце Делчев]]. * [[Стара скопска чаршија|Старата турска чаршија]], каде има стари [[занает]]и, Безистенот, Чивте-амам и други објекти.[[Податотека:Iglesia de San Clemente, Skopie, Macedonia, 2014-04-17, DD 03.JPG|thumb|right|[[Црква „Св. Климент Охридски“ - Скопје|Соборниот храм „Св. Климент Охридски“]]]] * [[Мустафа-пашина џамија|Мустафа-пашината џамија]], изградена во 1492 година е еден од најубавите градби од отоманскиот период на Скопје. * [[Јахја-пашина џамија]] во близината на центарот на Скопје. * [[Даут-пашин амам|Даут-пашината бања]] изградена во XV век како јавна бања. Се наоѓа на влезот на старата скопска чаршија и од 1948 година е адаптирана во уметничка галерија. * [[Феудална кула|Феудалната кула]] крај [[Дом на АРМ|Домот на АРМ]]. * [[Саат-кула (Скопје)|Саат-кулата]] во непосредна близина на [[Султан-муратова џамија|Султан-муратовата џамија]]. *Соборниот храм [[Црква „Св. Климент Охридски“ - Скопје|Св. Климент Охридски]]. Тој се наоѓа во центарот на градот на десната страна на реката Вардар. Соборниот храм беше осветен во [[1990]] година.[[Податотека:Plostad od DARM.jpg|мини|десно|Плоштадот фотографиран од зградата на [[ДАРМ]]]] * [[Стара железничка станица|Старата железничка станица]], завршена во [[1940]]/[[1941|41]] година. Своевремено една од најубавите железнички станици на Балканот. Часовникот на предната страна е застанат на 5:17 минути изутрина, моментот кога Скопје го погоди катастрофален земјотрес. Сега во зградата се наоѓа [[Музеј на Град Скопје|Музејот на Град Скопје]]. * [[Музеј на современата уметност, Скопје|Музејот на современа уметност]], се наоѓа на тврдината Кале. * [[Музеј на македонската борба]], се наоѓа на левиот брег од реката Вардар, официјално отворен на 8 септември 2011 година, по повод 20 години од независноста на Македонија. Се состои од 13 хронолошки подредени одделенија и секое од нив ја претставува историјата на македонскиот народ од повеќе периоди. Музејската презентација е реализирана на интерактивен начин преку комбинирање на многу различни форми. Прегледот на историските настани, процеси, личности од XIX и XX век, се надополнува со автентичната колекција на 2.749 музејски предмети - оружје, документи, фотографии, мапи, медали, весници, документарен материјал, помошни материјали – 153 восочни фигури, 109 масовни сцени и портрети, како и амбиентални диорами збогатени со аудио-визуелни ефекти. Музејските фондови постојано се збогатуваат и преку донации или откуп. *[[Меморијален центар на холокаустот на Евреите од Македонија]] *[[Музеј на илегалните работилници за време на НОВ]] * [[Милениумски крст|Милениумскиот крст]], се наоѓа на врвот на планината Водно непосредно над градот. Крстот е направен од челик со висина од 67 м и распон на краците од 46 m. Подигнат е по повод 2000-годишнината од раѓањето на христијанството. * Местото на родната куќа на познатиот светски хуманитарец, [[Мајка Тереза]] близу плоштадот „Македонија“. [[Податотека:Millennium Cross Cableway Skopje 2.jpg|мини|Поглед на Скопје од планината [[Водно]]]] * Во близина на градот Скопје, покрај патот Скопје-Качаник се наоѓа стар [[Аквадуктот кај Скопје|аквадукт]] изграден од камен и тули со 55 лакови што се потпираат на масивни столбови. Тој служел за снабдување со вода на античкиот град Скупи кој се наоѓа во непосредна близина до Скопје. * Улицата Македонија која е со прекрасна архитектура и каде што се наоѓа феудалната кула која што денес е музеј. * Градскиот ѕид кој се состои од верижно поврзани блокови со висина од 24 метри и кули високи 45 метри - еден вид на ѕид-тврдина во модерна интерпретација, тој е изграден по земјотресот во 1963 и кој е проектиран од познатиот јапонски архитект [[Кензо Танге]]. Тој го обиколува центарот на градот од десната страна на реката Вардар. Кензо Танге исто така проектирал уште многу други градби кои не се реализирале. * [[Куршумли ан]] датира од XVI и се наоѓа во старата чаршија. Тоа е еден од најубавите стари места во Скопје. Куршумли ан во минатото се користел како бања каде сто се бањале голем дел од населението. == Познати личности == * [[Јустинијан I]], [[византиски цар]], роден во [[Тауресиум]] (денешно село [[Таор]]) * [[Константин Тих - Асен]] (XII век - [[1277]], [[Бугарија]]) — скопски благородник, подигнат од Великиот болјарски совет во Трново за цар на [[Второто Бугарско Царство]] * [[Мајка Тереза]] ([[Агнеза Бојаџиу]]) ([[26 август]] [[1910]] – [[5 септември]] [[1997]], [[Калкута]], [[Индија]]) — позната хуманистка, добитничка на [[Нобелова награда за мир]] во 1979 година *[[Славко Јаневски]] ([[11 јануари]] [[1920]] — [[20 јануари]] [[2000]], Скопје) — истакнат македонски раскажувач, романописец, поет, филмски сценарист, есеист и сликар *[[Кемал Сејфула]] ([[2 февруари]] [[1921]] - [[1978]], Скопје) — македонски политичар и учесник во [[НОБ]] *[[Ружа Анѓел]] (1920 - 1943) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]], една од жртвите во [[Холокауст|Холокаустот]] *[[Дука Вајнштајн]] (1922 - 1943) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]], една од жртвите во [[Холокауст|Холокаустот]] *[[Маргарета Бојовиќ|Маргарета Сергеј Димоска Бојовиќ]] (р.1926) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Перса Боцеска|Перса Блажева Боцеска]] (р.1900) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Даница Боцеска|Даница Николиќ Боцеска]] (р.1926) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Цана Бошкова|Цана Стојанова Бошкова]] (р.1909) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Перса Гривчева|Перса Б. Петрова Гривчева]] (р.1922) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Загорка Димитрова|Загорка Милошевска Димитрова]] (р.1926) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Костанца Димитрова|Костанца Панкова Димитрова]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Љупка Димитровска (партизан)|Љупка Јакимовска Димитровска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Јулка Димитровска-Јовческа]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Невена Димитровска]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Денка Димова|Денка Младена Димова]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Даница Димчева|Даница Тодорова Димчева]] (1924- ) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Загорка Дуковска|Загорка Алексова Цветковиќ Дуковска]] (1925-) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Санда Ѓурчинова]] (1905-) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Савка Иванова]] (1918-) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Васка Иванова|Васка Трпевска Иванова]] (1900-) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Матилда Даса]] (1913 - 1943) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]], една од жртвите во [[Холокауст|Холокаустот]] *[[Марија Жабевска|Марија Бошкова Жабевска]] (1926-) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] и носител на [[Партизанска споменица 1941|Партизанска споменица од 1941 година]] *[[Марина Илиевска|Марина Михајлова Илиевска]] (1901-) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Марица Илиевска|Марица Трајкова Илиевска]] (1900-) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Ангелина Илиќ - Димитрова]] (1923-) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Васка Илиева]] ([[21 декември]] [[1923]] - [[4 мај]] [[2001]], Скопје) — македонска пејачка, доајен на македонската народна песна *[[Гого Ивановски]] ([[18 јануари]] [[1925]] - [[15 декември]] [[2004]]) — македонски [[поет]] и [[раскажувач]] *[[Љутви Сејфула]] ([[15 јануари]] [[1926]] - [[26 јуни]] [[2005]]) — македонски театарски, филмски и телевизиски глумец *[[Неџати Зекерија]] ([[11 ноември]] [[1928]] - [[10 јуни]] [[1988]], [[Нови Сад]], [[Србија]]) — [[поет]], [[раскажувач]], [[Детска книжевност|писател за деца]] *[[Гане Тодоровски]] ([[11 мај]] [[1929]] - [[22 мај]] [[2010]], Скопје) — [[Македонци|македонски]] [[поет]], [[преведувач]], професор, [[есеист]], [[книжевен критичар]], [[историчар]] и [[публицист]] *[[Драги Крстевски]] ([[1930]] - [[18 септември]] [[1987]], Скопје) — македонски театарски, филмски и телевизиски глумец *[[Ацо Јовановски]] ([[31 декември]] [[1930]] - Скопје, [[18 март]] [[2016]]) — македонски театарски, филмски и телевизиски глумец *[[Џемаил Максут]] ( [[8 мај]] [[1933]] - [[28 декември]] [[2001]], Скопје) — македонски [[театар]]ски и [[филм]]ски глумец *[[Славка Арсова]] ([[3 јули]] [[1934]]) — македонски поет и писател за деца *[[Коле Ангеловски]] ([[14 март]] [[1943]]) — македонски театарски и филмски [[актер]], театарски и филмски [[режисер]] и [[сценарист]], како и [[писател]] и [[раскажувач]] *[[Јоана Поповска]] ([[1943]]) — македонска театарска, филмска и телевизиска глумица *[[Димче Мешковски]] ([[31 октомври]] [[1945]]) — македонски театарски, филмски и телевизиски глумец и хуморист *[[Сабина Ајрула-Тозија|Сабина Ајрула - Тозија]] ([[17 април]] [[1946]]) — [[Македонија|македонска]] глумица *[[Владимир Ангеловски|Владимир Ангеловски - Дади]] ([[22 мај]] [[1946]] - [[15 ноември]] [[2012]], Скопје) — македонски театарски и телевизиски глумец *[[Велко Неделковски]] ([[28 октомври]] [[1946]]) — современ македонски раскажувач, романописец, драмски писател *[[Трифун Костовски]] ([[27 декември]] [[1946]]) — познат македонски стопанственик, дарител и поранешен [[градоначалник на Град Скопје]] *[[Саво Климовски]] ([[13 јуни]] [[1947]]) - македонски правник, професор по уставно право и политички систем на [[Правен факултет Скопје|Правниот факултет во Скопје]] *[[Гоце Николовски]] ([[1947]] - [[19 декември]] [[2006]], Скопје) — познат македонски пејач на [[народна музика]] *[[Тодор Бојаџиев]] ([[25 ноември]] [[1948]] - [[30 декември]] [[2009]], Скопје) — македонски композитор, аранжер и пијанист *[[Срѓан Керим]] ([[12 декември]] [[1948]]) — [[Претседател на Генералното собрание на Обединетите нации]] 2007/2008 *[[Гоце Влахов]] ([[12 мај]] [[1949]] - [[28 јули]] [[2019]], Скопје) - македонски театарски и телевизиски глумец *[[Борис Чоревски]] ([[15 септември]] [[1949]]) - македонски театарски и телевизиски глумец *[[Столе Попов]] ([[20 април]] [[1950]]) — еден од најзначајните македонски [[филм]]ски [[режисер]]и *[[Мајда Тушар|Мадја Тушар]] ([[24 јуни]] [[1950]]) — македонска театарска и филмска глумица *[[Ванчо Петрушевски]] ([[19 април]] [[1951]] - [[25 август]] [[2018]], с. [[Орешани]], [[Скопско]]) — македонски театарски и телевизиски глумец *[[Ѓокица Лукаревски]] ([[29 април]] [[1951]]) — македонски театарски, филмски и телевизиски глумец *[[Ненад Стојановски]] ([[19 август]] [[1952]] - [[14 јули]] [[1998]], Скопје) — македонски [[театар]]ски, [[филм]]ски и [[Телевизија|телевизиски]] глумец *[[Бранимир Штулиќ - Џони]] ([[11 април]] [[1953]]) — познат [[Рок-музика|рок-музичар]], член на групата „[[Азра]]“ *[[Мајк Зафировски]] ([[1954]]) — стопанственик, менаџер и советник на американскиот претседател [[Џорџ В. Буш]] *[[Иван Џепароски]] ([[9 мај]] [[1958]]) — македонски поет, есеист и преведувач *[[Катерина Коцевска]] ([[11 април]] [[1959]]) — македонска театарскa, филмскa и телевизискa глумица *[[Милчо Манчевски]] ([[18 октомври]] [[1959]]) — македонски [[филм]]ски [[режисер]], сценарист, писател, фотограф *[[Тихомир Бачовски]] ([[16 февруари]] [[1960]] — [[3 септември]] [[2018]], Скопје) — македонски режисер *[[Силвија Стојановска]] ([[1960]]) - македонска театарска, филмска и телевизиска глумица *[[Драган Спасов - Дац]] ([[20 април]] [[1963]]) — македонски театарски, филмски и телевизиски глумец *[[Игор Џамбазов]] ([[15 јули]] [[1963]]) — македонски [[глумец]], шоумен, ТВ водител, [[музичар]], [[писател]], [[режисер]] на музички спотови и [[текстописец]] *[[Сузана Спасовска]] ([[24 август]] [[1964]]) — [[Македонци|македонска]] фолк пејачка *[[Марија Кондовска]] (родена на [[20 јануари]] [[1965]]) — македонска театарскa, филмскa и телевизискa глумица *[[Сенко Велинов]] ([[15 мај]] [[1965]]) — македонски глумец *[[Дарко Панчев]] ([[7 септември]] [[1965]]) — фудбалер *[[Сашо Гигов - Гиш]] ([[5 декември]] [[1968]]) — [[Република Македонија|македонски]] [[Поезија|поет]], [[Есеј|есеист]] и естраден уметник *[[Милчо Манчевски]] ([[18 октомвр]]) [[1969]]) — македонски [[филм]]ски [[режисер]], сценарист, писател и фотограф *[[Никола Груевски]] ([[31 август]] [[1970]]) — [[Македонци|македонски]] политичар и поранешен премиер на [[Македонија|Република Македонија]] *[[Симон Трпчески]] ([[18 септемвр]]) [[1979]]) — истканат македонски класичен пијанист *[[Андријана Јаневска]] ( [[6 декември]] [[1981]]) — позната [[Македонци|македонска]] [[пејач]]ка и [[музичар]]ка '''Доселени во Скопје:''' * [[Олга Давидовиќ|Олга Александрова Давидовиќ]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] ==Флора и фауна== Според пописот на [[Бел штрк|бели штркови]], организиран на цела територија на [[Македонија]] во 2024 година,<ref>{{нмс | author= | title=Заврши пописот на штркови | url=https://mes.org.mk/blog/%d0%b7%d0%b0%d0%b2%d1%80%d1%88%d0%b8-%d0%bf%d0%be%d0%bf%d0%b8%d1%81%d0%be%d1%82-%d0%bd%d0%b0-%d1%88%d1%82%d1%80%d0%ba%d0%be%d0%b2%d0%b8/ | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240907111902/https://mes.org.mk/blog/%D0%B7%D0%B0%D0%B2%D1%80%D1%88%D0%B8-%D0%BF%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BE%D1%82-%D0%BD%D0%B0-%D1%88%D1%82%D1%80%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B8/ | work= | publisher=Македонско еколошко друштво | archivedate=7 септември 2024 | date= | accessdate= 23 септември 2024}}</ref> во Скопје имало шест гнезда во кои биле забележани 3 возрасен штрк и 3 млади единки. Поточно, во [[Горно Лисиче]] имало четири гнезда во кои биле забележани 1 возрасен штрк и 2 млади единки, додека во населбата [[Драчево (населба)|Драчево]] имало 2 гнезда со 2 возрасни штркови и 1 млада единка.<ref>{{нмс | author= | title=Прикажи гнезда од штркови | url=https://ptici.mk/ | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240916173859/https://ptici.mk/ | work= | publisher=ptici.mk | archivedate=16 септември 2024 | date= | accessdate= 23 септември 2024}}</ref> ==Скопје како мотив во уметноста и во популарната култура== ===Скопје како мотив во книжевноста=== * „Ќе те питам, бабо“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'', „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 37.</ref> * „[[Стар сум во Скопје]]“ - книга на српскиот писател [[Давид Албахари]].<ref>Пандалф Вулкански, ''Текстилна поема''. Темплум: Скопје, 2017.</ref> * „Скопје сонува“ — песна на македонскиот поет [[Јозо Т. Бошковски - Јон|Јозо Т. Бошковски]] од 1981 година.<ref>Јозо Т. Бошковски, ''Деца и цвеќиња и ѕвезди'', Нов свет, Скопје, 1981, стр. 40.</ref> * „Партизанската улица“ — песна на Јозо Т. Бошковски од 1981 година.<ref>Јозо Т. Бошковски, ''Деца и цвеќиња и ѕвезди'', Нов свет, Скопје, 1981, стр. 41.</ref> * „Водно“ — песна на македонскиот поет [[Блаже Конески]].<ref>Блаже Конески, ''Везилка''. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 67-68.</ref> * „Скопје“ — песна на македонскиот поет Блаже Конески од 1953 година.<ref>Блаже Конески, ''Збор и опит 1''. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 29.</ref> * „Што е Скопје?“ — краток расказ на македонската писателка [[Оливера Ќорвезироска]] од 2021 година.<ref>Оливера Ќорвезироска, ''Престапни години (прозен календар)''. Скопје: Бегемот, 2021, стр. 12-13.</ref> * „Камениот мост-постела“ — краток расказ на Оливера Ќорвезироска од 2021 година.<ref>Оливера Ќорвезироска, ''Престапни години (прозен календар)''. Скопје: Бегемот, 2021, стр. 20-21.</ref> * „Вечности долги по 45 минути“ — краток расказ на Оливера Ќорвезироска од 2021 година.<ref>Оливера Ќорвезироска, ''Престапни години (прозен календар)''. Скопје: Бегемот, 2021, стр. 434-436.</ref> ===Скопје како мотив во музиката=== * „Скопје“ — песна на македонската [[Рок-музика|рок]]-група [[Леб и Сол]] од 1987 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=lJj0L9rbiI8 YouTube, Leb i Sol - SKOPJE (пристапено на 30.11.2017)]</ref> * „Скопјанка“ — песна на македонската група [[ПМГ Колектив]] од 2007 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=NmdXQelKqhk YouTube, PMG Kolektiv - Skopjanka | official video (пристапено на 30.11.2017)]</ref> * „Ние сме од Скопје“ — песна на македонската група [[ПМГ Колектив]] од 2008 година.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.pmgrecordings.com/discography.php?id=150&id=29 |title=www.pmgrecordings.com (пристапено на 3.12.2017) |accessdate=2017-12-03 |archive-date=2020-07-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200701171320/http://www.pmgrecordings.com/discography.php?id=150&id=29 |url-status=dead }}</ref> * „Скопје“ - музички албум на македонската група ПМГ Колектив од 2017 година.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.pmgrecordings.com/discography.php?id=150 |title=www.pmgrecordings.com (пристапено на 3.12.2017) |accessdate=2017-12-03 |archive-date=2017-12-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171215043036/http://www.pmgrecordings.com/discography.php?id=150 |url-status=dead }}</ref> * „Песна за Скопје“ — македонска детска песна од 1974 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=_oi_MpIllrY YouTube, Zlatno Slavejce - Pesna Za Skopje ( 1974 ) (пристапено на 11.11.2019)]</ref> * „Зборувај за Скопје“ — песна на [[Нина Спирова]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=nV38RaE7vO4 YouTube, Nina Spirova - Zboruvaj za Skopje (пристапено на 11.11.2019)]</ref> * „Песна за Скопје“ — песна на [[Велко Трпчевски]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=QCK424j8H-k YouTube, Велко Трпчевски - Песна за Скопје (пристапено на 11.11.2019)]</ref> * „Архив на Град Скопје“ — песна на македонската рок-група [[Funk Shui (рок-група)|Funk Shui]].<ref>Funk Shui, ''Aether'', IM0018, ИнтерМедиа, 2012.</ref> * „Рапсодија за Скопје“ — композиција на македонскиот композитор [[Александар Џамбазов]].<ref>„Музиката на Александар Џамбазов“, 62 фестивал Охридско лето, 19.8.2022.</ref> == Збратимени градови == Скопје е [[збратимен град|збратимено]] со следниве градови<ref>http://www.skopje.gov.mk/EN/DesktopDefault.aspx?tabindex=0&tabid=69 {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20131024131101/http://www.skopje.gov.mk/EN/DesktopDefault.aspx?tabindex=0&tabid=69 |date=2013-10-24 }} Збратимени градови на Скопје</ref>: {|width=100% |valign=top| * {{знамеикона|Croatia}} [[Загреб]], [[Хрватска]] * {{знамеикона|Germany}} [[Нирнберг]], [[Германија]] * {{знамеикона|Spain}} [[Сарагоса]], [[Шпанија]] * {{знамеикона|Slovenia}} [[Љубљана]], [[Словенија]] * {{знамеикона|Turkey}} [[Анкара]], [[Турција]] * {{знамеикона|Germany}} [[Дрезден]], [[Германија]]<ref name="Dresden">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.dresden.de/en/02/11/c_03.php|title=''Дрезден - Партнетски градови''|publisher=[[авторски права|©]] 2008 Landeshauptstadt Dresden|accessdate=29 декември 2008|archive-date=2007-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20071023054628/http://www.dresden.de/en/02/11/c_03.php|url-status=dead}}</ref> * {{знамеикона|USA}} [[Темпи]], [[Аризона]], [[САД]] * {{знамеикона|Italy}} [[Лече]], [[Италија]] * {{знамеикона|Canada}} [[Ист Јорк]], [[Канада]] * {{знамеикона|Poland}} [[Вроцлав]], [[Полска]] |valign="top"| * {{знамеикона|Bosnia and Herzegovina}} [[Сараево]], [[БиХ]] * {{знамеикона|Montenegro}} [[Подгорица]], [[Црна Гора]] * {{знамеикона|China}} [[Нанчанг]], [[Кина]] * {{знамеикона|Turkey}} [[Истанбул]], [[Турција]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.greatistanbul.com/sister_cities.htm|title=Збратимен градови на Инстанбул|accessdate=8 септември 2007|archive-date=2009-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20090527130230/http://www.greatistanbul.com/sister_cities.htm|url-status=dead}}</ref><ref>{{наведени вести|url=http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=94185|publisher=Радикал|language=турски|date=2003-11-03|quote=49 збратимени града во 2003|title=İstanbul'a 49 kardeş|last=Erdem|first=Selim Efe}}</ref> * {{знамеикона|Croatia}} [[Загреб]], [[Хрватска]] * {{знамеикона|Belgium}} [[Варем]], [[Белгија]] * {{знамеикона|Serbia}} [[Ниш]], [[Србија]] * {{знамеикона|USA}} [[Питсбург]], [[САД]] * {{знамеикона|UK}} [[Брадфорд]], [[Англија]], [[Велика Британија]] |valign="top"| * {{знамеикона|Romania}} [[Крајова]], [[Романија]] * {{знамеикона|France}} [[Дижон]], [[Франција]] * {{знамеикона|Bulgaria}} [[Софија]], [[Бугарија]] * {{знамеикона|Serbia}} [[Белград]], [[Србија]] * {{знамеикона|Bulgaria}} [[Перник]], [[Бугарија]] * {{знамеикона|Egypt}} [[Суец]], [[Египет]] * {{знамеикона|Turkey}} [[Маниса]], [[Турција]] * {{знамеикона|Uzbekistan}} [[Ташкент]], [[Узбекистан]] * {{знамеикона|France}} [[Рубе]], [[Франција]] * {{знамеикона|Albania}} [[Тирана]], [[Албанија]] |} == Галерија == <center> <gallery> Податотека:Црква св. Богородица во Скопје.jpg|[[Црква „Рождество на Пресвета Богородица“ - Скопје|Црквата „Рождество на Пресвета Богородица“]] во Скопје Податотека:Trijumfalna vrata, Skoplje06644.JPG|[[Порта Македонија]] Податотека:Makedonski Naroden Teatar 2013 13.JPG|[[Македонски народен театар]] Податотека:Philip II Arena 2017.jpg|Националната арена „Филип II“ Податотека:Krzyz na Wodno.jpg|[[Милениумски крст]] Податотека:Skopje, Stará železniční stanice, dnes muzeum.jpg|Старата железничка станица, денес [[Музеј на Град Скопје]] Податотека:Monument to Fallen heroes for Macedonia (11).jpg|Споменик на паднатите борци за Македонија во Скопје Податотека:Osloboditelite na Skopje, Macedonia.jpg|[[Споменик „Ослободители на Скопје“|Споменик на ослободителите на Скопје]] Податотека:Panorama so Zelezen most.jpg|Слики од старо Скопје: Панорама на Скопје, во преден план се гледа Железниот мост. Податотека:Evrejsko maalo, del.jpg|[[Еврејско Маало (Скопје)|Еврејско маало]], улица Маршал Тито Податотека:Novo maalo, Skopje.jpg|Ново маало, 1960-те години Податотека:Pajko maalo, kej.jpg|Пајко маало, кеј Димитар Влахов Податотека:Krangova palata, pred rusenje.jpg|Крангова палата, пред рушење, оштетена од земјотресот во 1963 година Податотека:Centarot na Skopje pred zemjotresot.jpg|Поглед кон центарот на Скопје меѓу двете светски војни Податотека:Kameni Most, Skopje.tif|[[Офицерски дом (Скопје)|Офицерскиот дом]] и [[Камен мост (Скопје)|Камениот мост]] за време на српската управа на Скопје. Податотека:Градот Убав.jpg|alt=Галерија на отворено „Градот Убав“ во ГТЦ|Галерија на отворено „Градот убав“ во сутеренот на [[Градски трговски центар (Скопје)|Градскиот трговски центар]]. Податотека:Саат-кула во Скопје.jpg|[[Саат-кула (Скопје)|Саат-кулата]] во [[Стара скопска чаршија|Старата скопска чаршија]] Податотека:Panoramic view of Skopje from Vodno mountain.jpg|Панорама на Скопје, гледано од Водно </gallery> </center> == Поврзано == * [[Град Скопје]] * [[Градоначалник на Град Скопје]] * [[Почесни граѓани на Град Скопје]] * [[Данило Коцевски]] - историчар на градот Скопје == Наводи == {{наводи|2}} ; Забелешки # [[Струга#cite ref-5|Следно↑]] Во Пописот од 1991 година, во населените места: Страчинци, Љуботен, Арачиново, Грушино, Мојанци, Орланци, Боговиње, Жеровјане, Пирок, Милетино, Радиовце, Теново, Челопек, Горно Јаболчиште, Велешта, Горно Татеши, Долно Татеши, Врапчиште, Топлица, Вруток, Долно Јеловце, Здуње, Речане, Балин Дол, Беловиште, Гостивар, Дебреше, Мало Турчане, Чајле, Баниште, Дебар, Кривци, Селокуќи, Хаме, Делогожди, Корошишта, Ливада, Мислодежда, Ново Село (Делогожди), Горна Бањица, Долна Бањица, Симница, Долна Лешница, Желино, Озормиште, Требош, Бачишта, Букојчани, Горно Строгомиште, Зајас, Колари, Лешница, Палиград, Смесница, Копанце, Шемшево, Горно Палчиште, Долно Палчиште, Камењане, Кичево, Долно Свиларе, Кондово, Радуша, Рудник Радуша, Бедиње, Горно Коњаре, Д`лга, Куманово, Лопате, Романовце, Сопот, Табановце, Черкези, Белановце, Матејче, Никуштак, Опае, Ропалце, Жужње, Нистрово, Сенце, Тануше, Добри Дол, Калиште, Неготино-Полошко, Сенокос, Бериково, Гарани, Јагол, Ново Село (Осломеј), Поповјани, Премка, Србица, Стрелци, Туин, Шутово, Охрид, Ќојлија, Арнакија, Буковиќ, Грчец, Крушопек, Ласкарци, Љубин, Семениште, Барово, Јаболци, Биџево, Долна Белица, Заграчани, Калишта, Радолишта, Струга, Батинци, Вртекица, Морани, Студеничани, Глоѓи, Доброште, Непроштено, Пршовце, Слатино, Теарце, Голема Речица, Лавце, Мала Речица, Сараќино, Тетово, Баланци, Форино, Чегране, Џепиште, Гајре, Лисец, Скопје дел - Гази Баба, Скопје дел Карпош, Скопје дел - Центар и Скопје дел - Чаир, дел од жителите не прифатија да земат учество (го бојкотираа) во Пописот. == Надворешни врски == {{Ризница-врска|Skopje}} ;Општо * [http://strumski.com/biblioteka/?id=598 "Скопье. Исторически бележки"] - Историја на градот Скопје од ВМОРО револуционерот од с. Ваташа Димитар Попандов * [http://www.skopje.gov.mk/ Официјална страна на Град Скопје] * [http://grad.sk/ град.ск] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20131010104521/http://grad.sk/ |date=2013-10-10 }} — мултимедијален портал на Скопје * [http://makedonija.name/cities/skopje-earthquake-1963 Скопје пред земјотресот] на англиски јазик. * [http://www.skopjeodspomeni.com.mk/ Историски и денешни аспекти на Скопје] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090413181031/http://www.skopjeodspomeni.com.mk/ |date=2009-04-13 }} * [http://www.staroskopje.vestel.com.mk/sites/c01kratok_istorijat/01Kratok_ist.html Старо Скопје] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090902060834/http://www.staroskopje.vestel.com.mk/sites/c01kratok_istorijat/01Kratok_ist.html |date=2009-09-02 }} * [http://www.mgs.org.mk/ Музеј на Град Скопје] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20100220090430/http://www.mgs.org.mk/ |date=2010-02-20 }} * [http://www.airports.com.mk/ Аеродроми во Македонија- Александар Велики] ;Земјотресот од 1963 * [http://www.makedonskosonce.com/broevis/2003/sonce474/Tekst38.htm Сеќавања за катастрофалниот земјотрес во Скопје] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20071010154639/http://www.makedonskosonce.com/broevis/2003/sonce474/Tekst38.htm |date=2007-10-10 }} * [http://www.makedonskosonce.com/broevis/2003/sonce469/Tekst38.htm Страотни слики - сведоци на една голема трагедија] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20071010155246/http://www.makedonskosonce.com/broevis/2003/sonce469/Tekst38.htm |date=2007-10-10 }}, од Милева Лазова, магазин "[[Македонско Сонце]]" * [http://www.makedonskosonce.com/broevis/2003/sonce470/Tekst38.htm Македонското културно-историско наследство под урнатини] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080119175106/http://www.makedonskosonce.com/broevis/2003/sonce470/Tekst38.htm |date=2008-01-19 }}, од Милева Лазова, магазин "Македонско Сонце" * [http://www.makedonskosonce.com/broevis/2003/sonce471/Tekst38.htm Турските турбиња, анови и џамии станаа само камени купови] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080119175113/http://www.makedonskosonce.com/broevis/2003/sonce471/Tekst38.htm |date=2008-01-19 }}, од Милева Лазова, магазин "Македонско Сонце" * [http://www.makedonskosonce.com/broevis/2003/sonce472/Tekst38.htm Само пукнатини и руини од монументалните градби] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080119175141/http://www.makedonskosonce.com/broevis/2003/sonce472/Tekst38.htm |date=2008-01-19 }}, од Милева Лазова, магазин "Македонско Сонце" * [http://www.makedonskosonce.com/broevis/2003/sonce473/Tekst38.htm Значајни архитектонски објекти-жртви на природната сила] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080119175205/http://www.makedonskosonce.com/broevis/2003/sonce473/Tekst38.htm |date=2008-01-19 }}, од Милева Лазова, магазин "Македонско Сонце" * [http://www.makedonskosonce.com/broevis/2003/sonce474/Tekst38.htm Неколку дена по трагедијата на македонското тло] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20071010154639/http://www.makedonskosonce.com/broevis/2003/sonce474/Tekst38.htm |date=2007-10-10 }}, од Милева Лазова, магазин "Македонско Сонце" ;Туризам и комплетен преглед на градот * [http://www.sk.com.mk/ Скопје - туристички портал] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20091218074939/http://sk.com.mk/ |date=2009-12-18 }} * [http://www.skopje.com.mk/prva.asp Страница за Скопје] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20091008174603/http://www.skopje.com.mk/prva.asp |date=2009-10-08 }} * [http://www.virtualtourist.com/travel/Europe/FYR_of_Macedonia/Skopje-451990/TravelGuide-Skopje.html Туристички водич за Скопје] на англиски. * [https://macedoniafromabove.mk/skopje/ 360° Визуелна прошетка низ Скопје] * [https://www.skopje.in/ Туристички водич за Скопје] {{en}} ;Слики * [http://mitatos.deviantart.com/gallery Галерија слики за Скопје од mitatos] * [http://www.deviantart.com/view/10113485/ Разгледница од Скопје, по повод земјотресот 1963 година], Слободан Јаќоски * [http://www.360macedonia.com/macedonia/mk/vrtour.php?macedoniatown_ID=1 Слики за Скопје] * [http://www.world66.com/europe/macedonia/skopje/lib/gallery Фото галерија за Скопје] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20091103114938/http://www.world66.com/europe/macedonia/skopje/lib/gallery |date=2009-11-03 }} {{Населби во Скопје}} {{Идејни урбанистички проекти за Скопје}} {{Градови во Македонија}} {{Историски главни градови на Македонија}} {{Главни градови во Европа}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Главни градови во Европа]] [[Категорија:Скопје|*]] is9z534two5ot8sa3mtpm43mr0grbvy Марија Кири 0 2387 5382145 5375014 2025-06-20T19:22:28Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5382145 wikitext text/x-wiki {{Нобеловец}} {{Infobox scientist | name = Марија Кири | image = Marie Curie c1920.jpg | caption = Марија Склодовска Кири, 1920 | birth_date = {{birth date|1867|11|7|df=y}} | birth_place = [[Варшава]], [[Конгресна Полска]], тогаш дел од [[Руска Империја|Руската Империја]] | death_date = {{death date and age|df=yes|1934|7|4|1867|11|7}} | death_place = [[Паси]], [[Франција]] | citizenship = {{знамеикона|Poland}} Полјачка (од раѓање)<br />{{знамеикона|France}} Французинка (од брак) | field = [[Физика]], [[хемија]] | work_institutions = [[Париски универзитет]] | alma_mater = [[Париски универзитет]] <br />[[ESPCI]] | doctoral_advisor = [[Габриел Липман]] | doctoral_students = [[Андре-Луј Дебиерн]]<br />[[Оскар Морено]]<br />[[Маргерит Переј]] | known_for = {{plainlist| * [[Радиоактивност]] * [[Полониум]] * [[Радиум]]}} | spouse = [[Пјер Кири]] (1859–1906) венчани 1895 | children = [[Ирен Жолио - Кири|Ирен Кири]] (1897–1956)<br />[[Ева Кири]] (1904–2007) | awards = {{plainlist| * [[Нобелова награда за физика]] (1903) * [[Дејвиев медал]] (1903) * [[Матеучиев медал]] (1904) * [[Елиот Кресонов медал]] (1909) * [[Албертов медал]] (1910) * [[Нобелова награда за хемија]] (1911) * [[Вилард Гибсова награда]] (1921) }} | footnotes = Таа е единствената личност која освоила [[Нобелова награда]] за две различни науки. | signature = Marie Curie Skłodowska Signature Polish.svg }} '''Марија Саломеа Склодовска – Кири''' ([[Полски јазик|полски]] и [[француски]]: ''Marie Salomea Skłodowska Curie''; {{родена на|7|ноември|1867}} - {{починала на|4|јули|1934}}) — полско-француски [[физичар]] и [[хемичар]]. Таа е пионер во областа на [[радиоактивност]]а, а подоцна станува првиот двократен добитник на [[Нобелова награда|Нобеловата награда]] (единствена жена) и единствениот добитник на Нобеловата награда во две различни области на науката – физика и хемија. Таа, исто така, е првата жена што била поканета да предава на Универзитетот [[Сорбона]] во [[Париз]]. Родена е во [[Варшава]], но во [[1891]], на возраст од 24 години, се преселува во [[Франција]] да студира природни науки во Париз. Таму ги добива сите свои универзитетски дипломи и ја развива својата научна кариера, со што станува натурализиран граѓанин на Франција. Основач е на институтите „Кири“ во Париз и во Варшава. == Животопис == === Рани години === [[Податотека:Sklodowski Family Wladyslaw and his daughters Maria Bronislawa Helena.jpg|thumb|left|upright|Владислав Склодовски, ќерките ''(од лево)'' Марија, Бронислава, Хелена, 1890]] Родена во Варшава, Полска, во тоа време под власт на Руското Царство, нејзиното детство било тажно, обележано со смртта на нејзината сестра (починала од тифус), а по четири години и на нејзината мајка. Било забележано дека има неверојатно помнење и способност за исцрпувачка работа, занемарувајќи ги дури и храната и спиењето за време на учењето. После матурирањето на само петнаесетгодишна возраст, била потполно исцрпена и била испратена на село за да закрепне. Поради тоа што била женско, како и поради руските (анти-полски) репресии по Јануарското Востание од 1863 година, не и било дозволено да се запише на ниту еден универзитет, така што неколку години била принудена да работи како гувернанта и да го посетува нелегалниот т.н. „Летечки Универзитет“. === Новиот живот во Париз === Конечно, со финансиска помош од нејзината постара сестра Брониа, се преселила во Париз. Посетувала приватен женски колеџ, а потоа студирала физика и математика на „Сорбона“ и завршила прва во генерацијата, во пролетта 1893 година. Една година подоцна, магистрирала на математика, исто така на „Сорбона“. Под менторство на [[Анри Бекерел]], во 1903 година докторирала на Високата школа за индустриска физика и хемија во Париз, како прва жена – доктор на науки во Франција. На „Сорбона“ го запознала, а подоцна и се омажила за [[Пјер Кири]]. Заедно, ги проучувале радиоактивните материјали, особено минералот [[уранинит]], кој имал необично својство да биде порадиоактивен од ураниумот што се добивал од него. До [[1898]] година, веќе извлекле логично објаснување: минералот сигурно содржел примеси од некоја непозната радиоактивна супстанца, која што била многу порадиоактивна од ураниумот. Така, на 26 декември, Марија Кири го објавила постоењето на оваа нова супстанца. По неколкугодишна непрекината работа, рафинирале неколку тони од минералот, изолирајќи, на тој начин, [[радиум хлорид]] (на 20 април 1902 година), како и два нови хемиски елементи. Првиот го нарекле [[полониум]], во чест на родната земја на Марија, а другиот [[радиум]], поради интензивната радиоактивност. === Нобелови награди === Заедно со Пјер Кири и Анри Бекерел, ја добила Нобеловата награда за физика во 1903 година, ''„како признание за исклучителниот придонес во нивното заедничко истражување на феноменот на радиоактивноста откриен од Проф. Анри Бекерел“.'' Така, таа станала првата жена добитник на Нобеловата награда. Осум години подоцна, ја добила и Нобеловата награда за хемија во 1911 година, ''„како признание за нејзиниот придонес за напредокот на хемијата со откривањето на елементите радиум и полониум, со изолирањето на радиумот и со проучувањето на својствата и соединенијата на овој значаен хемиски елемент“.'' Необично, но намерно, Марија Кири не го патентирала процесот на изолирање на радиумот, со цел научните кругови да можат непречено да истражуваат. Само еден месец по добивањето на Нобеловата награда, била хоспитализирана поради депресија и проблеми со бубрезите. Инаку, во 1910 година, во чест на нејзиниот сопруг кој бил прегазен од кочија четири години порано (на 19 април 1906 година во Париз), основната единица за мерење на радиоактивноста била наречена [[кири (единица)|кири]]. [[Податотека:Irene and Marie Curie 1925.jpg|thumb|upright=0.8|Марија и нејзината ќерка [[Ирен Жолио - Кири|Ирен]], 1925]] Во 1921 година, триумфално пречекана, пропатувала низ САД со цел да обезбеди средства за истражување на радиумот. Во подоцнежните години, била длабоко разочарана од мноштвото лекари и производители на козметика кои користеле радиоактивен материјал без посебни мерки на претпазливост. === Смрт === Причина за нејзината смрт во 1934 година (во местото Санселемó, на југоистокот на Франција) била [[апластична анемија]] (слабокрвност), како последица од прекумерното озрачување во текот на нејзината работа, во период кога за штетните ефекти од радијацијата не се знаело доволно. Имено, честопати, по џебовите носела стаклени садови полни со радиоактивни изотопи, а знаела да зборува и за „прекрасната синозелена светлина што ја оддавале металите во мрак“. По смртта била погребана во истите гробишта во кои почивал и Пјер Кири, но во април 1995 година, во чест на големите достигнувања, посмртните останки им биле пренесени во [[Пантеон]] во Париз, помеѓу најславните личности од француската историја. И, повторно, Марија Кири е првата жена погребана во Пантеон, во знак на признание за нејзиното дело. Ќерката на Пјер и Марија Кири, [[Ирена Жолио - Кири]], и зетот [[Фредерик Жолио – Кири]] биле, исто така, физичари кои се занимавале со изучување на радиоактивноста и станале добитници на Нобеловата награда за хемија во 1935 година. Помладата ќерка, Ева, ја напишала и објавила биографијата на својата мајка, под наслов „Мадам Кири“. == Галерија == <center> <gallery> Слика:Pierre and Marie Curie.jpg|Марија и Пјер Кири во нивната лабораторија Слика:Lublin UMCS Pomnik Marii Curie-Skłodowskiej.jpg|Споменик на Марија Кири во Полска </gallery> </center> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{ризница|Maria Skłodowska-Curie}} * [http://www.cambridge.org/us/catalogue/catalogue.asp?isbn=9780521821971 Надвор од сенките] – Студија на жените физичари * [http://www.umcs.lublin.pl/articles.php?aid=1113 Портал на Љублинскиот универзитет „Марија Склодовска – Кири“ во Полска] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20081217025156/http://www.umcs.lublin.pl/articles.php?aid=1113 |date=2008-12-17 }} на англиски. * [http://www.staff.amu.edu.pl/~zbzw/ph/sci/msc.htm Детална биографија на порталот „Наука во Полска“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120911201944/http://www.staff.amu.edu.pl/~zbzw/ph/sci/msc.htm |date=2012-09-11 }}; со цитати, фотографии, врски и др. * [http://cordis.europa.eu/fp7/mariecurieactions/home_en.html Европски стипендии „Марија Кири“] * [http://www.mariecurie.org/ Стипендиско здружение „Марија Кири“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110717020059/http://www.mariecurie.org/ |date=2011-07-17 }} * {{Gutenberg author | id=Curie,+Marie | name=Марија Кири}} * {{Librivox author |id=1551}} * [http://www.woodrow.org/teachers/chemistry/institutes/1992/MarieCurie.html ''Марија Склодовска – Кири: Нејзиниот живот како медиумски компендиум'' ] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20050830013010/http://www.woodrow.org/teachers/chemistry/institutes/1992/MarieCurie.html |date=2005-08-30 }} * [http://www.nobelprize.org/physics/articles/curie/index.html Марија и Пјер Кири и откривањето на полониум и радиум] Хронологија од nobelprize.org * [http://alsos.wlu.edu/qsearch.aspx?browse=people/Curie,+Marie Додатна библиографија на Марија Кири од Алсоската дигитална библиотека] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20051125111819/http://alsos.wlu.edu/qsearch.aspx?browse=people%2FCurie%2C+Marie |date=2005-11-25 }} * [http://www.nytimes.com/learning/general/onthisday/bday/1107.html Некролог, New York Times, 5 јули 1934 ''Г-ѓа. Кири е мртва; Маченик за наука''] * [http://himetop.wikidot.com/marie-curie Некои места и спомени поврзани со Марија Кири] * [http://www-personal.umich.edu/~jbourj/money1.htm Марија Кири на банкнотата од 500 француски франкови и 20000 стари полски злоти.] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20111213071452/http://www-personal.umich.edu/~jbourj/money1.htm |date=2011-12-13 }} * {{IMDb title|id=0956189|title=Марија Кири}}&nbsp;– Анимирана биографија на Марија Кири на DVD од анимирани серии на светската и американската историја&nbsp;– [[Анимирани херојски класици]] дистрибуирано од Nest Learning. * {{IMDb title|id=0281993|title=Марија Кири&nbsp;– Повеќе од привлечно за окото}}&nbsp;– Во живо акција портрет на Марија Кири на DVD од основачите на серијата произведени од „Божествена забава“). * {{IMDb title|id=0075534|title=Марија Кири}}&nbsp;– Портрет на Марија Кири во телевизиски мини серии произведени од [[Би-би-си]] * [http://www.aip.org/history/curie/contents.htm "Марија Кири и студијата за радиоактивност"] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20131031052900/http://www.aip.org/history/curie/contents.htm |date=2013-10-31 }} на порталот [[Американски институт за физика]] .'' (На страницата исто така има скратена верзија за деца насловена [http://www.aip.org/history/curie/brief/index.html "Нејзината приказна накратко!"] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150909131154/https://www.aip.org/history/curie/brief/index.html |date=2015-09-09 }}.)'' * {{Наведена мрежна страница| url=http://www.hypatiamaze.org/m_curie/curie_walk.html| title=Пешачка турнеја во Париз на Марија Кири| publisher=Хипатија| accessdate=7 ноември 2011| archive-date=2013-12-24| archive-url=https://web.archive.org/web/20131224114548/http://www.hypatiamaze.org/m_curie/curie_walk.html| url-status=dead}} * [http://gallica.bnf.fr/Search?idArk=&n=15&p=1&lang=EN&adva=1&adv=1&reset=&urlReferer=%2Fadvancedsearch%3Flang%3DEN&enreg=&tri=&catsel1=f_title&cat1=curie&ope2=MUST&catsel2=f_creator&cat2=marie+curie&ope3=MUST&catsel3=f_tdm&cat3=&date=daTo&daFr=&daTo=&sel_provenance_Part=toutPartenaires&sel_provenance_Edist=toutSNE&sel_source=toutSources&dateMiseEnLigne=indexDateFrom&firstIndexationDateDebut=&firstIndexationDateFin=&tri=&submit2=Start+search Дела од Марија Кири] на [http://gallica.bnf.fr/?lang=EN Галика] {{Нобелова награда за физика}} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Кири, Марија}} [[Категорија:Експериментални физичари]] [[Категорија:Француски хемичари]] [[Категорија:Француски нобеловци]] [[Категорија:Француски физичари]] [[Категорија:Француски научници]] [[Категорија:Добитници на Нобеловата награда за хемија]] [[Категорија:Добитници на Нобеловата награда за физика]] [[Категорија:Луѓе од Варшава]] [[Категорија:Полски хемичари]] [[Категорија:Полски нобеловци]] [[Категорија:Полски физичари]] [[Категорија:Радиоактивност]] [[Категорија:Дописни членови на Петербуршката академија на науките]] [[Категорија:Апсолвенти на Парискиот универзитет]] [[Категорија:Откривачи на хемиски елементи]] [[Категорија:Француски пронаоѓачи]] [[Категорија:Дописни членови на Академијата на науките на Советскиот Сојуз]] [[Категорија:Членови на Кралската шведска академија на науките]] [[Категорија:Членови на Кралската холандска академија на уметностите и науките]] sp3pjg8ra5pyrmgz3qng7scswbjcgqr Ѓорѓи Сугарев 0 2943 5382182 5224238 2025-06-20T21:42:35Z ГП 23995 /* Песна за Ѓорѓи Сугарев */ ситна поправка 5382182 wikitext text/x-wiki {{малку извори}} {{Инфокутија за личност | име = Ѓорѓи Сугарев | портрет = Georgi_Sugarev.jpg | px = 250п | опис = | родено-име = | роден-дата = {{роден на|||1876}} | роден-место = [[Битола]], {{роден во|Македонија}} | починал-дата = {{починал на|5|април|1906}} | починал-место = {{починал во|Паралово|Македонија}} | починал-причина = | познат = војвода на [[ТМОРО]] | занимање = | сопружник = | родители = | деца = }} '''Ѓорѓи Сугарев''' ([[Битола]], [[1876]] — [[Паралово]], [[23 март]] [[1906]]) — [[Македонци|македонски]] револуционер, член и војвода на [[Битола|Битолскиот]] [[Битолски револуционерен округ|револуционерен округ]] на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]]. == Рани години == Ѓорѓи Сугарев е роден во [[Битола]] во [[1876]] година во семејство од крајно сиромашни родители. Мајка му е Донка Сугарева (1846-1932). Браќата му Христо, Вангел и Михаил емигрираат во САД и активно учествуваат во работата на [[Македонска патриотска организација|Македонската патриотска организација]]. Преживеаната мизерија во Ѓорѓи раѓа омраза спрема несправедливоста и нееднаквоста. Уште во детските години тој ја почувствувал омразата кон турскиот аскер, а во младинските години таа добила сè поголем размер. Поради големите семејни оскудици Сугарев не успеал да заврши IV клас во Битолската егзархиска гимназија. Поради тоа, тој ја напуштил гимназијата и ѝ се оддал на учителската кариера, преку којашто успеал да го прави тоа што најмногу му лежи на срце. Тој учителствува во градот [[Битола]], Битолската и [[Кичево|Кичевска околија]]. == Вклучување во Организацијата== [[Податотека:Sugarev_cheta.jpg|мини|desno|400п|Четата на Ѓорѓи Сугарев (седнат, во средина)]] Во [[1901]] година, незадоволен од легалната дејност, Сугарев станал четник во [[Демир Хисар|демир-хисарската]] чета на [[војвода]]та [[Никола Русински]]. Истата година, тој бил избран за член на раководното тело на Битолскиот револуционерен округ, и за да може да ја исполнува дадената организациска должност, тој повторно станал учител во [[Битола]]. Но шумниот град и арогантните чорбаџии создале презир кај Сугарев. Градскиот живот не го задоволувал неговиот боречки карактер. Тој ја напуштил Битола и со неколкумина другари започнал нелегална дејност во Битолската околија. Тој го јакне револуционерното сознание сред своите комити и, следствено, мнозина од нив стануваат војводи. Сугарев оди секаде каде што се чувствува потреба од неговата организаторска вештина. Тој ги посетил скоро сите села во [[Демир Хисар|Демир-хисарско]], [[Кичево|Кичевско]], [[Ресен]]ско, [[Крушево|Крушевско]] и [[Поречје]]то. == Илинденското востание == Сугарев учествувал како делегат на [[Смилевски конгрес|Смилевскиот конгрес]] во 1903 година, на кој било донесено решение за кревање на вооружено востание во [[Македонија]]. Тој бил назначен за горски началник во Битолско. [[Илинденско востание|Востанието]] го затекнало Сугарев во селата околу [[Битола]]. Уште од самиот почеток на востанието на [[Илинден|2 август 1903]], војводата Сугарев учествувал во заземањето на селата околу Битола. Цели 3 месеци здружените чети под негова команда војувале против многубројниот противник. Водејќи десетици жестоки битки против [[Отоманско Царство|осмалиската]] војска, тивкиот, скромниот и секогаш молчеливиот борец создал легенди за него сред месното население. Тој се претворил во легенда за време на Битката кај село [[Ѓавато (Битолско)|Ѓавато]], каде што со својата храброст, тој на својот народ му дал пример како се војува за својата земја. == По востанието == [[Податотека:Stara_Bitola.jpg|мини|десно|300п|Стара Битола (1900)]] По крајот на Илинденското востание, голем број на комити и војводи побегнале во [[Бугарија]]. Сугарев бил еден од малкуте раководители кои останале во нивните реони. По востанието, Битола и револуционерниот округ на организацијата се наоѓале во незавидна состојба. Неколку раководители го наметнувале и прашањето околу можноста за распуштање на округот, но Сугарев бил еден од првите следбеници на [[Даме Груев]], кои со [[стоицизам]] ја преживеал страшната катастрофа. Во еден свој говор тој истакнал дека: „Ако [[Турци]]те сега успеаја да го задушат востанието, при друг случај не ќе можат да го сторат тоа и ќе дојде ден голем, во којшто ќе изгрее, како ѕвезда зорица, саканата слобода на [[Македонци|македонскиот народ]].“ После востанието, Сугарев најмногу работел на борбата против [[Странски пропаганди во Македонија|странската пропаганда во Македонија]]. По неколку успешни акции против [[гркомани|гркоманските]] и [[грци|грчки]] чети во Битолско, по барање на Велешката организација, [[Даме Груев]] го испратил Сугарев во Велешко за да ја засили борбата против српската пропаганда. == Акција против српските четници == [[Податотека:Georgi Sugarev grave.jpg|лево|мини|Споменик на гробот на Сугарев, подигнат од бугарските власти во 1942 година, како дел од тогашнта [[Бугарска пропаганда во Македонија|бугарска пропаганда]] бил претставен како ''бугарски револуционер во Македонија''. Подоцна, споменикот бил урнат.|314x314пкс]] Ѓорѓи Сугарев пристигнал во [[Велес|Велешко]] на [[25 август]] [[1905]] година. Таму се сретнал со војводите [[Јован Алабакот]] и [[Панчо Константинов]], кои во тој момент биле во меѓусебен конфликт. Сугарев успеал да ги помири и да ги убеди дека само со заеднички сили ќе можат да се справат со српските четници инфилтрирани во [[Поречје]]то ([[Прилеп]]ско) и [[Област Азот (Велешко)|Азот]] (селата околу [[Богомила]] - Велешко). Следните неколку месеци, здружените чети на Константинов, Алабакот и Сугарев, под команда на Ѓорѓи Сугарев постојано ги обиколувале селата во Поречјето и Велешко во потрага по србоманските чети на [[Глигор Соколов]]иќ. Сугарев во секое село одржувал говор и ја утврдувал наклонетоста на народот за борба и издржливост во тие тешки времиња. Српските четници, согледувајќи ја моќта на таа здружена чета на ВМОРО на чело со Сугарев, ја избегнувале секоја средба со неа. Сугарев бил немилосрден кон платените агенти на српската пропаганда. Додека бил во Велешко и Прилепско, тој ликвидирал десетина српски агенти - меѓу кои и неговиот сопствен чичко, којшто ја предал здружената чета на турските власти. Двапати четата имала судир со турки аскер. По наредба на Сугарев биле убиени и братот и внукот на [[Јован Бабунски]] (водичот на српските четници во Велешко) затоа што ја предале четата. Само еднаш се стигнало до поголема битка меѓу четите на ВМОРО водени од Сугарев и четите на [[Срби]]те водени од Соколовиќ - на [[25 септември]] [[1905]] година во село [[Ореше]]. Во разгорот на битката пристигнал аскер и четите биле приморани да се повлечат од битката. Значењето на престојот на Сугарев во Поречјето и Азот е во тоа што тој успеал да ги капсулира српските четници и да не им дозволи да излезат од Поречјето - затоа што целта на СЧП (Српски четнички покрет) била да го пробие фронтот на [[ВМОРО]] и да стигне до јужна Битола, каде би стапила во контакт со [[грци|грчките]] [[андарти]], и со тоа ВМОРО да биде парализирано. Во зимата на [[1906]] година, една српска чета од Поречјето успеала да го пробие обрачот на ВМОРО и да се инфилтрира во [[Кичево|Кичевско]], со коешто се загрозува [[Крушево|Крушевско]], Демир Хисарско, [[Охрид]]ско и [[струга|Струшко]]. Сугарев веднаш го напуштил [[Велес]] и се преместил во Кичевско, каде успешно ја разбил локалната српска чета, и го ослободил Кичевско од четниците на Српската пропаганда. :види: [[Мицко Крстевски]] и [[Грабнување на Даме Груев]] == Смртта на Сугарев == === Прва верзија === Пролетта на [[1906]] година, поради појавувањето на грчки андарти во Мариовско, Битолскиот револуционерен округ му наредил на Ѓорѓи Сугарев да оди во [[Мариово]] и да се пресмета со непријателските грчки андарти. Во тоа време, [[Петар Лигушев]], началник на Битолската окружна организација, главно поради лични интереси, започнал на битолскиот [[валија]] да му предава тајни на комитетот. Така, тој на битолскиот валија му ја предал маршутата на четата на Сугарев која била на пат кон [[Мариово]] за пресметка со андартите. Точно кога на утрото на [[24 март]] [[1906]] година Сугарев пристигал во село [[Паралово]], кон селото се испратила илјадна војска која го опколила селото. Следувала битка, која траела цело попладне.<ref>[http://www.kroraina.com/knigi/tn/tn_18.html Тома Николов, „Спомени от моето минало“, 18 глава, Изд. на Отеч. фронт, София, 1989.]</ref> Жртвите на [[Турци]]те биле големи, но четата немала можност да го скрши обрачот. Гледајќи дека нема излез, Ѓорѓи Сугарев ги истрошил сите куршуми, а со последниот се самоубил. Со него загинала и целата негова чета од 21 комита. === Втора верзија === Според една друга верзија за смртта на Сугарев, која била пренесувана од колено на колено, Сугарев добил писмо од страна на четник во кое пишувало дека тој треба да дојде во [[Јени Маале]] во [[Битола]] на разговор околу тоа како да се среди ситуацијата во организацијата и поради тоа што не можат да одлучат кој да биде локален војвода, исто така и за да се пресмета со грчките андарти кои наводно започнале сериозно да го повредуваат населението. Писмото било напишано и испратено од [[Петар Лигушев]]. Сугарев како задолжен за тие работи се упатил кон тој регион. Во меѓувреме, Лигушев го набедува селскиот поп да му каже на Сугарев кога ќе дојде дека Лигушев ќе го чека кај манастирот, а во исто време им дал до знаење на османлискиот аскер дека четата на Сугарев ќе се појави на тоа место. Сугарев, заедно со својата чета се појавил на договореното место, но бил пресретнат од страна на османлиската полиција. Четата на Сугарев броела 25 луѓе кои тој ги раководел. Нападнати, битката траела скоро цела ноќ. Следниот ден, на местото на настанот биле пронајдени телата на 24 борци. Не било пронајдено телото токму на Сугарев. Ѓорги Сугарев по големата битка со аскерот бил тешко ранет, но не починал. Сугарев успеал да побегне од османлискиот обрач и да се засолни во селото. Тој неколку часа безуспешно барал помош, но наводно и таму бил пресретнат од Лигушев или од Црни Петар, кој пак му го нанел последниот смртоносен удар. Телото на Сугарев ниту пак неговата пушка не се пронајдени до ден денешен. Ниту пак по долго долго пребарување на планинските места бил пронајден трупот негов од страна на Турците. Сепак оваа верзија со предавањето од колено на колено претрпувала и измени, но познавајќи го карактерот на [[Петар Лигушев]] и намањето на слободна територија за неговата чета тој извршил и ред други предавства, како она на [[Христо Узунов]]. Според тоа Лигушев тргнувајќи од свои интереси го извршил предавството и на Ѓорѓи Сугарев. == Карактерот на Сугарев== Сугарев ги сакал селаните и голем број од своето бреме го поминувал во разговори со месното население, дискутирајќи околу револуционерните, селските и домаќинските работи. Тој по карактер бил извонредно тивок, спокоен и прагматичен: сакал да ги слуша советите на другите околу него и секогаш бил справедлив во својата проценка по какво и да е прашање. Тој имал тврд карактер и силна воља, крајно упорен во расудувањето и никогаш не отстапувал од еднаш земеното решение на дадено прашање. Тој ги поседувал сите квалитети за еден добар организационен раководител. == Песна за Ѓорѓи Сугарев == За Ѓорѓи Сугарев и неговото загинување, народот ја испеал песната „[[b:Заплакало е Мариово|Заплакало е Мариово]]“.<ref>''Засекогаш со нас - 22 незаборавни песни/Forever with us - 23 unforgettable songs'', CD 071, Мистер компани, 2003.</ref><ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 110-111.</ref><ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 123.</ref> == Наводи == <references/> {{Нормативна контрола}} {{Дејци на МРО}} {{DEFAULTSORT:Сугарев, Ѓорѓи}} [[Категорија:Дејци на ВМОРО]] [[Категорија:Македонски војводи]] [[Категорија:Луѓе од Битола]] [[Категорија:Борци против грчката вооружена пропаганда во Македонија]] p8ddvk626aj5xl4y527ejx1t9nj36jj Боже на правдата 0 4730 5382158 5114054 2025-06-20T20:57:54Z 77.243.28.51 5382158 wikitext text/x-wiki {{Infobox Anthem |title = Боже правде |alt_title = |english_title = Боже на правдата |image = Bože pravde za mešoviti hor.jpg |image_size = |caption = Текстот и нотите на химната. |prefix = национална |country = {{СРБ}} |composer = [[Даворин Јенко]] |author = [[Јован Ѓорѓевиќ]] |lyrics_date = 1872 |adopted = 2009 |until = |sound = Serbian National Anthem, instrumental.oga |sound_title = инструментална верзија }} '''Боже на правдата''' ([[српски јазик|српски]]: ''Боже правде'') е химна на [[Србија]] и [[Република Српска]], од авторот [[Јован Ѓорѓевиќ]]. Музиката ја напишал Даворин Јенко. Таа постоии во две верзии, актуелната се користи како современа химна на [[Србија]] додека оригиналната верзија се користела, неофицијално, како химна на [[Република Српска]]. == Текст== {| |- valign=top | ===Српски јазик<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.parlament.rs/content/lat/akta/akta_detalji.asp?Id=549&t=Z |title=ZAKON o izgledu i upotrebi grba, zastave i himne Republike Srbije |accessdate=2011-04-29 |archive-date=2010-01-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100106235723/http://www.parlament.rs/content/lat/akta/akta_detalji.asp?Id=549&t=Z |url-status=dead }}</ref>=== Боже правде, ти што спасе<br /> од пропасти досад нас,<br /> чуј и одсад наше гласе<br /> и од сад нам буди спас. Моћном руком води,брани<br /> будућности српске брод,<br /> Боже спаси, Боже храни,<br /> српске земље, српски род! Сложи српску браћу драгу<br /> на свак дичан славан рад,<br /> слога биће пораз врагу<br /> а најјачи српству град. Нек на српској блиста грани<br /> братске слоге знатан плод,<br /> Боже спаси, Боже храни<br /> српске земље, српски род! Нек на српско ведро чело<br /> твог не падне гнева гром<br /> Благослови Србу село поље,<br /> њиву, град и дом! Кад наступе борбе дани<br /> к' победи му води ход<br /> Боже спаси, Боже храни<br /> српске земље, српски род! Из мрачнога сину гроба<br /> српске славе нови сјај<br /> настало је ново доба<br /> Нову срећу, Боже дај! Отаџбину српску брани<br /> пет вековне борбе плод<br /> Боже спаси, Боже брани<br /> моли ти се српски род! || === Македонски јазик <ref>Буквален превод. Не е поетски.</ref>=== Боже на правдата, ти што не спаси<br /> од досегашен пропаст нас,<br /> Слушај ги и од сега гласовите наши<br /> И од сега биди спас наш. Со моќна рака нè води, брани<br /> ја иднината на српскиот брод,<br /> Боже спаси го, Боже храни го,<br /> српските земје, српскиот род! Сложи ги српските браќа мило<br /> На секоја горда славна работа,<br /> Слогата ќе биде пораз на врагот<br /> А најјак српски град. Нека на српството блисне гранка<br /> на братска слога, златен плод,<br /> Боже спаси го, Боже храни го<br /> српските земје, српскиот род! Нека на српското ведро чело<br /> Да не падне твој гневен гром<br /> Благослови го српското село<br /> Поле, нива, град и дом! Кога настапуваат борбени дни<br /> Кон победа води му пат<br /> Боже спаси го, Боже храни го<br /> Српските земје, српскиот род! Од мрачниот гроб сунца,<br /> Српските круни, нов сјај<br /> Станала нова доба<br /> Нова среќа, Боже дај! Кралството српско брани го<br /> Петвековната борба, плод<br /> Српскиот крал, Боже храни го<br /> Ти се моли српскиот род! |} == Поврзано == *[[Србија]] *[[Грб на Србија]] *[[Знаме на Србија]] ==Наводи== <references/> {{Србија-никулец}} {{Европа по тема|Химна на}} [[Категорија:Национални химни]] [[Категорија:Национални симболи на Србија]] [[Категорија:Композиции во бе-дур]] qde8h1cdot198qtpphk3mc1upctc2nf 5382282 5382158 2025-06-21T10:06:38Z Gurther 105215 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/77.243.28.51|77.243.28.51]]) и ја поврати преработката 5114054 на Bjankuloski06 5382282 wikitext text/x-wiki {{Infobox Anthem |title = Боже правде |alt_title = |english_title = Боже на правдата |image = Bože pravde za mešoviti hor.jpg |image_size = |caption = Текстот и нотите на химната. |prefix = национална |country = {{СРБ}} |composer = [[Даворин Јенко]] |author = [[Јован Ѓорѓевиќ]] |lyrics_date = 1872 |adopted = 2009 |until = |sound = Serbian National Anthem, instrumental.oga |sound_title = инструментална верзија }} '''Боже на правдата''' ([[српски јазик|српски]]: ''Боже правде'') е химна на [[Србија]] и [[Република Српска]], од авторот [[Јован Ѓорѓевиќ]]. Музиката ја напишал Даворин Јенко. Таа постоии во две верзии, актуелната се користи како современа химна на [[Србија]] додека оригиналната верзија се користела, неофицијално, како химна на [[Република Српска]]. == Текст== {| |- valign=top | ===Српски јазик<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.parlament.rs/content/lat/akta/akta_detalji.asp?Id=549&t=Z |title=ZAKON o izgledu i upotrebi grba, zastave i himne Republike Srbije |accessdate=2011-04-29 |archive-date=2010-01-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100106235723/http://www.parlament.rs/content/lat/akta/akta_detalji.asp?Id=549&t=Z |url-status=dead }}</ref>=== Боже правде, ти што спасе<br /> од пропасти досад нас,<br /> чуј и одсад наше гласе<br /> и од сад нам буди спас. Моћном руком води,брани<br /> будућности српске брод,<br /> Боже спаси, Боже храни,<br /> српске земље, српски род! Сложи српску браћу драгу<br /> на свак дичан славан рад,<br /> слога биће пораз врагу<br /> а најјачи српству град. Нек на српској блиста грани<br /> братске слоге знатан плод,<br /> Боже спаси, Боже храни<br /> српске земље, српски род! Нек на српско ведро чело<br /> твог не падне гнева гром<br /> Благослови Србу село поље,<br /> њиву, град и дом! Кад наступе борбе дани<br /> к' победи му води ход<br /> Боже спаси, Боже храни<br /> српске земље, српски род! Из мрачнога сину гроба<br /> српске славе нови сјај<br /> настало је ново доба<br /> Нову срећу, Боже дај! Отаџбину српску брани<br /> пет вековне борбе плод<br /> Боже спаси, Боже брани<br /> моли ти се српски род! || === Македонски јазик <ref>Буквален превод. Не е поетски.</ref>=== Боже на правдата, ти што не спаси<br /> од досегашен пропаст нас,<br /> Слушај ги и од сега гласовите наши<br /> И од сега биди спас наш. Со моќна рака нè води, брани<br /> ја иднината на српскиот брод,<br /> Боже спаси го, Боже храни го,<br /> српската земја, српскиот род! Сложи ги српските браќа мило<br /> На секоја горда славна работа,<br /> Слогата ќе биде пораз на врагот<br /> А најјак српски град. Нека на српството блисне гранка<br /> на братска слога, златен плод,<br /> Боже спаси го, Боже храни го<br /> српската земја, српскиот род! Нека на српското ведро чело<br /> Да не падне твој гневен гром<br /> Благослови го српското село<br /> Поле, нива, град и дом! Кога настапуваат борбени дни<br /> Кон победа води му пат<br /> Боже спаси го, Боже храни го<br /> Српската земја, српскиот род! Од мрачниот синов гроб<br /> Српските круни, нов сјај<br /> Станала нова доба<br /> Нова среќа, Боже дај! Кралството српско брани го<br /> Петвековната борба, плод<br /> Српскиот крал, Боже храни го<br /> Ти се моли српскиот род! |} == Поврзано == *[[Србија]] *[[Грб на Србија]] *[[Знаме на Србија]] ==Наводи== <references/> {{Србија-никулец}} {{Европа по тема|Химна на}} [[Категорија:Национални химни]] [[Категорија:Национални симболи на Србија]] [[Категорија:Композиции во бе-дур]] 4vwao18zas9pwkqk9amma19cw5ttdvm Александар Турунџев 0 4845 5382181 5372836 2025-06-20T21:41:41Z ГП 23995 /* Смрт */ ситна поправка 5382181 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Александар Турунџев | портрет = AleksandarTurandjov.jpg | px = 150п | опис = | родено-име = | роден-дата = {{роден на|||1872}} | роден-место = {{Роден во|Горно Врбени}}, [[Битолски Вилает]], [[Османлиска Империја]] | починал-дата = {{починал на|30|август|1905}} | починал-место = {{починал во|Битола}}, [[Битолски Вилает]], [[Османлиска Империја]] | починал-причина = | познат = војвода на [[Македонска револуционерна организација|ТМОРО]] | занимање = | сопружник = | родители = | деца = }} '''Александар Турунџев''' ([[1872]] - [[30 август]] [[1905]]) — македонски револуционер, учесник во македонското револуционерно движење, член и војвода на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]].<ref>Енциклопедија ВМРО, Скопје 2015, стр. 315</ref> ==Првите години== Тој роден е во [[1872]] година во с. [[Горно Врбени]]), [[Леринско]]. Во редовите на [[Македонска револуционерна организација|ТМОРО]] се вклучил многу млад, најнапред како четник, а потоа како војвода. За време на [[Илинденско востание|Илинденското востание]] со својата чета зел активно учество во борбите кај Леринско. Во текот на сите години на илегално живеење и движење, Турунџев ги обиколува редовно селата во Леринско и некои во Долна Преспа и Битолско. Станува популарен заради својата храброст и ревност кон природниот стремеж на сопствениот народ да извојува слобода со оружје во рацете. Освен тоа бил силен маж, атлетски граден, висок, со бујна бушава коса, со високо чело и орелски поглед. Насекаде бил мил гостин, зашто со другарите ги истребил најголемите насилници и крвници во Леринско, а оние кои посакуваа не се осмелуваа да станат нови угнетувачи и мачители на македонскиот народ, заради големиот страв од Александар Турунџев. == Илинденско востание == [[Податотека:Besenje na Turundžev.jpg|мини|десно|240п|Бесењeто на Турунџев]] По одлуката за кревање востание на [[Солунски конгрес од 1903 година|Солунскиот]] и нејзиното потврдување на [[Смилевски конгрес|Смилевскиот конгрес]], на Турунџев му била доверена обврската да го доорганизира сопственото село и да го подготви за востанието. Кога завршил со воената обука на своите соселани од најразлични возрасти, но главно на возраст од 20-25 години нагоре, Турунџев со сите нив, околу 230 лица опфатени со обуката, организирал на неколкупати талим (маневра) со тоа што во импровизираните судири меѓу востаниците и аскерот учествувал по една половина од вкупниот број. За време на [[Илинденско востание|Илинденското востание]] во Леринско била запазена директивата на [[Смилевски конгрес]] за партизански (герилски) начин на војување, при што дејствувале четите, а селаните останале во своите села. Вкупно биле мобилизирани 500 борци, при што само родното село на Турунџев даде околу 100 храбри востаници. Османските војсководачи изработиле детален план за контраофанзива против македонските револуционерни, востанични единици. А за да го спречат повторното засилување на востаничкото движење во Леринско, вилаетските власти во [[Битола]] донеселе одлука за сместување нова единица во родното село на Турунџев, која пристигна со својот командир на [[14 ноември]] [[1903]] година. Неговото присуство не ги исплашило членовите на [[Македонска револуционерна организација|ТМОРО]] во легендарното Екши-Су ([[Горно Врбени]]), ниту пак ја запрела организационата дејност на легендарниот син на селото Александар Турунџев, кој почна со обнова на револуционерната мрежа во својот реон, станувајќи се популарен, особено по ревизионата посета на реонот од страна на [[Даме Груев]], врховниот командант за време на Илинденската револуција и неговата верна сенка, бескомпромисниот револуционер - [[Ѓорѓи Сугарев]]. == Смрт== [[Податотека:Alexandar-Turundzhev-Grave.JPG|мини|десно|240п|Гробот на Александар Турунџев во Битола]] По востанието учествувал во обновувањето на револуционерната мрежа во својот реон и влегол во новиот состав на Леринското горско началство. Кон крајот на [[1904]] година, во селото [[Ајтос (село)|Ајтос]], Леринско, бил предаден од шпионот [[Митре Гинков]] за 150 жолтици.<ref name="Биографија објавена во Дневник">{{Наведена мрежна страница |url=http://dnevnik.mk/default.asp?ItemID=E7C9AAC8FB5DE140B9C989041B84DBF3 |title=Биографија објавена во Дневник |accessdate=2017-03-21 |archive-date=2016-02-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160223075602/http://www.dnevnik.mk/default.asp?ItemID=E7C9AAC8FB5DE140B9C989041B84DBF3 |url-status=dead }}</ref> Бил заробен и одведен во битолскиот истражен затвор. Таму бил подложен на големи измачувања и држан цела година. Турскиот суд во [[Битола]] на 29 август 1905 година го осудил на смрт, а казната била извршена со јавно бесење на битолскиот [[Ат-пазар (Битола)|Ат-пазар]], на [[30 август]] [[1905]] година. Турунџев со пранги на рацете и нозете најпрво бил изложен на плоштадот во Битола. Поворката тргнала од [[Саат-кула Битола|Саат-кулата]], крај [[Безистен (Битола)|Безистен]]от, реката [[Драгор]], па сè до [[Ат-пазар (Битола)|Ат-пазар]]. Турунџев бил сместен на запрежна кола, а напред одел [[телал]] кој ја читал веста дека ќе биде погубен. Кон поворката се приклучиле над 3000 битолчани. Збунетиот поп пред егезкуцијата го прашал: „Кои се твоите последни зборови?“ Тогаш Александар се поткачил на некаков кош, го фатил јажето, ги подигнал очите кон небото и извикал: „Македонија ќе биде слободна!“ По извикот, сам го ставил јажето на својот врат и се обесил.<ref name="Биографија објавена во Дневник"/> Гробот на Турунџев се наоѓа на битолските гробишта ''Света Недела''.<ref>Куманов, Милен. „Македония. Кратък исторически справочник“, София, 1993.</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.makedonskosonce.com/broevis/2002/sonce429/Tekst38.htm |title=Македонско Сонце. Македонија ќе биде слободна! |accessdate=2005-08-22 |archive-date=2008-10-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081014051112/http://www.makedonskosonce.com/broevis/2002/sonce429/Tekst38.htm |url-status=dead }}</ref> Неговата [[смрт]] е опеана во народната песна „Црно му било пишано“.<ref>Петранка Костадинова, ''Македонски народни песни''. Mister Company, CD 027, 1999.</ref> <ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 127.</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.makedonskosonce.com/broevis/2002/sonce429/Tekst38.htm Македонија ќе биде слободна!] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20081014051112/http://www.makedonskosonce.com/broevis/2002/sonce429/Tekst38.htm |date=2008-10-14 }} {{Дејци на МРО}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Турунџев, Александар}} [[Категорија:Дејци на ВМОРО]] [[Категорија:Македонски војводи]] [[Категорија:Борци против грчката вооружена пропаганда во Македонија]] aacwgwzk04wp20m5iwt7zemmv3hd4b5 Ново Село (Струмичко) 0 5979 5382126 5381832 2025-06-20T18:55:39Z Gurther 105215 5382126 wikitext text/x-wiki {{другиместа3|Ново Село}} {{Инфокутија за село во Република Македонија | слика= Ново Село (под Огражден).JPG | опис=Поглед од [[Беласица]] кон Ново Село во подножјето на [[Огражден]] | големина на слика=300п | име= Ново Село | регион= | општина=[[Општина Ново Село|Ново Село]] | население=1.967 | година=2002 | поштенски број=2434 | надморска височина=236 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=24 | lat_sec=50 | lon_dir=E | lon_deg=22 | lon_min=52 | lon_sec=51 | position=left | мрежно место=www.novoselo.gov.mk | карта = Ново Село во Општина Ново Село.svg }} '''Ново Село''' — [[село]] во [[Општина Ново Село]], во околината на градот [[Струмица]], и административен центар на општината. [[Податотека:Novo Selo - Strumica.jpg|мини|десно|Поглед кон Ново Село]] [[Податотека:Assembly of Municipality Novo Selo (1).jpg|мини|десно|Седиштето на Општина Ново Село]] [[Податотека:House of Culture - Novo Selo (2).jpg|мини|десно|Дом на културата]] [[Податотека:St. George's Church (Novo Selo) (9).jpg|thumb|десно|[[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Ново Село|Црква „Св. Ѓорѓи“]]]] [[Податотека:Novo Selo Monastery (1).jpg|thumb|десно|[[Манастирска црква „Св. Ѓорѓи“ - Ново Село|Манастирска црква „Св. Ѓорѓи“]]]] [[Податотека:Primary school Manuš Turnovski - Novo Selo (1).jpg|thumb|десно|[[ОУ „Мануш Турновски“ - Ново Село|ОУ „Мануш Турновски“]]]] [[Податотека:Primary school Kliment Ohridski - Novo Selo (2).jpg|thumb|десно|[[ПОУ „Св. Климент Охридски“ - Ново Село|Посебно Училиште „Св. Климент Охридски“]]]] [[Податотека:Water well - Novo Selo.jpg|thumb|десно|Бунар]] [[Податотека:Pump of Baba Vanga- Novo Selo (4).jpg|thumb|десно|[[Чешма на Баба Ванѓа]]]] [[Податотека:Bulgarian-military- cemetery-in-Novo-Selo.jpg|thumb|десно|[[Бугарски воени гробишта - Ново Село|Бугарски воени гробишта]]]] == Географија и местоположба == Ново Село е седиште и најголема населба во рамките на [[Општина Ново Село]] и едно од најголемите струмички села. Се наоѓа во подножјето на планината [[Огражден]] во [[Струмичко-радовишка Котлина|Струмичкото Поле]], на надморска височина од 236 метри. Селото е оддалечено 21 километар источно од градот [[Струмица]], а 8 километри западно од македонско-бугарскиот граничен премин. == Историја == ===Стара историја=== Најпрвин населбата се наоѓала во месноста Селиште, потоа во Волчји Дол, па преместена на денешното место. Во селото и околината постојат неколку археолошки наоѓалишта, како: [[Бел Рид (Ново Село)|Бел Рид]], [[Градиште (Ново Село)|Градиште]], [[Коштуница (Ново Село)|Коштуница]], [[Новоселско Депо (Ново Село)|Новоселско Депо]], [[Селиште (Ново Село)?|Селиште]], [[Чука (Ново Село)|Чука]] и [[Шопов Рид (Ново Село)|Шопов Рид]]. ===Отоманско Царство=== Селото се споменува во османлиските пописи од [[1519]] и [[1570]] година под името Јени Ќој (Ново Село). Се претпоставува дека со доаѓањето на [[Турци]]те на [[Балканскиот Полуостров]] во втората половина на [[XIV век]], плодната рамнина била на одземена на христијанското население и тоа било принудено да формира нова населба источно од месноста Волчја Могила. Новото занимање на населението станало [[сточарство]]то. Фактот дека ова село долго време опстојувало се големиот број на гробови во областа ''Гробчето''. Од ова село сè уште може да се видат остатоци од темелите на некои куќи. Кон крајот на 17 и почетокот на XVIII век, населението на селото започнало да емигрира на сегашното место во селото. Конечната емиграција на жителите на денешната местоположба завршила во почетокот на [[XIX век]]. Постепено селото започнало да расте и се претворило во пазарен центар на околните села. Во XIX век селото броело 1.200 жители и било прво од селските населби во [[Струмичка каза|Струмичката каза]]. Во [[1842]] година била изградена [[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Ново Село|црквата „Св. Георги“]], а во [[1866]] година било основано и училиште на [[македонски јазик]], и тоа во куќата на семејството Панзиевци, како резултат на напорите на видниот граѓанин од селото, Димчо Хаџи-Пенев. Подоцна, местоположбата на селото била преместена во куќата на семејството Ѓозевци, а уште подоцна во т.н. Попски Дом. Во [[1895]] година во Ново Село бил основан комитет на [[ВМОРО]]. Во селото претстојувал и [[Гоце Делчев]], а овде живел и големиот комитски војвода [[Мануш Георгиев]]. Првата тешка провала во Струмичко била таканаречената [[Струмичка афера|Новоселска афера]] кога биле убиени 5 [[Албанци]], по кое следувало апсење 30 души во Струмица на чело со Стојан Георгиев како раководителот на Струмичкиот окружен комитет<ref name="VGJ">''Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт, Македонското националноослободително дело во Солунскиот вилает 1893 - 1903 година, Скопје, Институт за историја - Филозофски факултет''</ref>. ===Царство Бугарија=== Во [[1913]] година, за време на [[Балканските војни]], селото било запленето од грчката војска и биле изгорени се 160 куќи. Според [[Букурешки договор (1913)|Договорот од Букурешт]] до [[1919]] година, Ново Село влегло во границите на [[Царство Бугарија]] во новоформираната административна област Струмица. ===Југославија=== По крајот на [[Првата светска војна]], според [[Нејски мировен договор|Нејскиот мировен договор]], селото било вклучено во составот на [[Кралство СХС]], заедно со Струмичкиот регион, додека по крајот на [[Втората светска војна]], во рамките на [[СФРЈ]]. За време на [[Втората светска војна]] од 1941 до 1944 година селото повторно било вклучено во границите на Бугарија. Во тоа време градоначалник на селото бил Атанас Мачуков<ref name="ССНИ">Манол Пандевски - Ѓорѓи Стоев - Трнката, Струмица и Струмичко низ историјата, Струмица, 1969, стр. 524.</ref>. Во [[1936]] година бил изграден училиштен објект со парични средства на селаните. ===Македонија=== По распаѓањето на [[СФРЈ]], селото формално било вклучено во составот на [[Република Македонија]]. Според [[Територијална организација на Република Македонија|територијалната организација на Република Македонија]], селото припаѓа на [[Општина Ново Село]] и е нејзин административен центар. == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|1246 |1953|1443 |1961|1833 |1971|2143 |1981|2562 |1991|2829 |1994|2692 |2002|2756 |2021|1967 }} Во почетокот на [[XX век]], селото било со чисто македонско население. Во „[[Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника]]“ во [[1873]] година, Ново Село е наведено како село со 90 домаќинства и 325 жители [[Македонци]]<ref name="БИМ">{{БИМ}}</ref><ref>„Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.“ Македонски научен институт, София, 1995, с. 186-187.</ref> Според статистиката на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика|Македонија, Етнографија и статистика]]“) од 1900 година, во Ново Село живееле 1.400 жители [[Македонци]]<ref name="БИМ">{{БИМ}}</ref><ref name=":0">[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_08.htm Васил Кънчов. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 161.]</ref>. Според егзархискиот секретар [[Димитар Мишев]], („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во [[1905]] година во Ново Село имало 1.280 [[Македонци]], под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]].<ref name=":1">D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905.</ref> Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] од 1931 година, селото имало 1.050 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_37_41-42_DZUMAJA_u._41-41_SALONIKI_(TEILSTUECK)_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Според пописот на населението на Македонија од 2002 година, селото има 2.756 жители, од кои 2.726 Македонци, 3 Роми, 11 Срби, 2 Бошњаци и 14 останати.<ref>[http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X]</ref> Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 1.967 жители, од кои 1.788 [[Македонци]], 2 [[Македонски Албанци|Албанци]], 2 [[Македонски Срби|Срби]], 9 останати и 166 лица без податоци.<ref>{{Попис2021белешка}}</ref> {{Пописи|1.400|1.270|1.246|1.443|1.833|2.143|2.562|2.829|2.692|2.756|1.967}} == Самоуправа и политика == Селото е административен центар на [[Општина Ново Село]] од [[1996]] година. Пазарен ден во селото е четврток. Во непосредна близина на селото се наоѓа Новоселската акумулација. Водоводот во селото бил изграден во [[1974]] година. Локалната самоуправа на [[Општина Ново Село]] се застапува од страна на градоначалникот на општината и Советот на Општината, кој брои 15 члена. === Избирачко место === Во селото постојат избирачките места бр. 1785, 1786 и 1787 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместени во основното училиште и дом на културата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20230817210325/https://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|archive-date=2023-08-17|dead-url=|accessdate=21 декември 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на овие избирачки места биле запишани вкупно 2.599 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1572|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20191213184039/https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1572|archive-date=2019-12-13|dead-url=|accessdate=21 декември 2019|url-status=dead}}</ref> == Општествени установи == Во населбата има повеќе јавни институции како што се: * Домот на културата „Јане Сандански“ од Ново Село бил основан на ден [[28 декември]] [[1988]] година а како институција од јавен интерес била регистрирана на 20 февруари 1989 година. Во склоп на домот се наоѓа и Месна заедница на селото, канцеларии за вработените, библиотека, сала со 300 седишта итн. * ЈП „Комуна“ * [[ПОУ „Св. Климент Охридски“ - Ново Село|Посебно Училиште „Св. Климент Охридски“]] *[[ОУ „Мануш Турновски“ - Ново Село|Основно Училиште „Мануш Турновски“]] * Градинка „Детска радост“ * Полициска станица * Гранична полиција и противпожарната станица. * Пошта == Културни и природни знаменитости == ===Археолошки наоѓалишта=== * [[Бел Рид (Ново Село)|Бел Рид]] * [[Градиште (Ново Село)|Градиште]] * [[Коштуница (Ново Село)|Коштуница]] * [[Новоселско Депо (Ново Село)|Новоселско Депо]] * [[Селиште (Ново Село, Струмичко)|Селиште]] * [[Чука (Ново Село)|Чука]] * [[Шопов Рид (Ново Село)|Шопов Рид]] ===Градби=== * [[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Ново Село|Црква „Св. Ѓорѓи“]] * [[Свети Антониј (Новоселски манастир)|Новоселски Манастир]], со [[Манастирска црква „Св. Ѓорѓи“ - Ново Село|црквата „Св. Ѓорѓи“]] * [[Чешма на Баба Ванѓа]] * [[Бугарски воени гробишта (Ново Село)|Бугарски воени гробишта]] == Личности == === Родени === * [[Иван Илиев Ајдински]] (1885 — 1923) — македонски револуционер, деец на ВМРО * [[Крсто Георгиев - Новоселски]] — македонски револуционер, деец на ТМОРО * [[Парашка Вучкова|Парашка Велкова Вучкова]] (1902-) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] * [[Митко Чавков]] (р. 1963) — [[Министер за внатрешни работи на Македонија]] * [[Ѓорѓи Бојаџиев]] (р. 1950) — началник на Генералштабот на АРМ * [[Лилјана Пандева]] (р. 1964) — македонски поет, раскажувач и романописец. === Поврзани === * [[Мануш Георгиев]] (1881 — 1908) — македонски револуционер == Култура и спорт == * Фудбалски клуб [[ФК Огражден Ново Село|Огражден]] кој во сезоната 2025/2026 се натпреварува во Општинската лига на Струмица.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://macedonianfootball.com/team/ograzhden-ns/|title=Ograzhden (NS)}}</ref> * Ноќен турнир по фудбал „Илинден“. * Ѓурѓовденски средби == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рв|Novo Selo, Strumica}} * [http://www.novoselo.gov.mk/ Општина Ново Село] {{Општина Ново Село}} [[Категорија:Ново Село (Струмичко)| ]] [[Категорија:Струмички села]] [[Категорија:Села во Општина Ново Село]] [[Категорија:Македонско-бугарски гранични премини]] [[Категорија:Села во Македонија]] govmj9uldl4pdagbu72vdf9n2p0nt4f Партизан 0 7138 5382183 5312720 2025-06-20T21:45:37Z ГП 23995 /* Македонски народни партизански песни */ дополнување 5382183 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} [[File:Nicole, a French Partisan Who Captured 25 Nazis in the Chartres Area, in Addition to Liquidating Others - NARA - 5957431 - cropped.jpg|thumb|right|upright=1.2|„[[Симоне Сегуен]]“, француски партизан заслужен за заробување на 25 нацисти во областа [[Шартр]], позира со [[автоматска пушка МП 40]], 23 август 1944 година]] :''Се однесува за член на воена формација што војува на герилски начин. За други значења погледни [[Партизан (појаснување)]]'' '''Партизан''' е член на воена формација која војува на партизански (герилски) начин, формирана за да се спротивстави на контролата на странска сила или на окупациска армија. Изразот ''партизанско движење'' се користи и за вооружени елементи на теренот кои се спротивставувале на [[Нацистичка Германија|германските]] окупациони сили во некои земји за време на [[Втората светска војна]]. Овој израз може да се употреби за оние сили кои по [[Втората светска војна]] се бореле против [[СССР|советската]] власт во Источна [[Европа]], или за про-комунистичкиот [[Виетконг]] кој се борел против режимот на [[Франција|француските]] колонијалисти и подоцна против [[Република Виетнам]] (поддржана од [[САД]]). Партизаните, исто така, може да се наречат и [[герила]], или - зависно од гледната точка, дури и [[терорист]]и. ==Партизаните како тема во уметноста и во популарната култура== ===Македонски народни партизански песни=== „Дојде време, стара ле мајко“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 128.</ref> „Стани Пецо, стани другар“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 129.</ref> * „Голем мерак имам, мамо“ - македонска народна песна.<ref>Ѓорѓи Доневски, ''Сокол ми лета високо''. Скопје: Културно-уметничкото друштво „Гоце Делчев“, 1978, стр. 54.</ref> * „На Вичо, еј Вичо планина“ - македонска народна песна.<ref>Ѓорѓи Доневски, ''Сокол ми лета високо''. Скопје: Културно-уметничкото друштво „Гоце Делчев“, 1978, стр. 62.</ref> * „Листај се, горо, шумај се“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 131.</ref> * „Силна ми војска идеше“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 131-132.</ref> <ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 130-131.</ref> * „Таму горе во планина“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 132-133.</ref> * „Гледај ме, мило либе“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 133-134.</ref> * „Ајде ќе те прашам“ - македонска народна песна.<ref name="ReferenceA">Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 134.</ref> * „Абер дојде од Тетово“ - македонска народна песна.<ref name="ReferenceA"/> * „Таму ле, мајко, близу Битола“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 134-135.</ref> * „Што ми е мило и драго“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 135.</ref> * „А бре Македонче“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 135-136.</ref> * „Затвореничка песна“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 136.</ref> * „Сите се писае, мамо“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 136-137.</ref> * „Темен се облак зададе“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 137-138.</ref> ===Партизаните како тема во книжевноста=== * „Партизанско утро“ — песна на македонскиот поет [[Јозо Т. Бошковски - Јон|Јозо Т. Бошковски]] од 1981 година.<ref>Јозо Т. Бошковски, ''Деца и цвеќиња и ѕвезди'', Нов свет, Скопје, 1981, стр. 43.</ref> * „Марама црвена како крв“ — песна за деца на хрватскиот поет [[Григор Витез]].<ref>Григор Витез, ''Песни''. Мисла, Македонска книга, Култура, Наша книга и Детска радост, Скопје, 1990, стр. 84.</ref> * „Два збора“ — песна за деца на хрватскиот поет Григор Витез.<ref>Григор Витез, ''Песни''. Мисла, Македонска книга, Култура, Наша книга и Детска радост, Скопје, 1990, стр. 85.</ref> * „Курирот и шумата“ — песна за деца на хрватскиот поет Григор Витез.<ref>Григор Витез, ''Песни''. Мисла, Македонска книга, Култура, Наша книга и Детска радост, Скопје, 1990, стр. 85-87.</ref> * „Утрински разговор“ — песна за деца на хрватскиот поет Григор Витез.<ref>Григор Витез, ''Песни''. Мисла, Македонска книга, Култура, Наша книга и Детска радост, Скопје, 1990, стр. 87.</ref> * „Девојчето ѝ вели на пролетта“ — песна за деца на хрватскиот поет Григор Витез.<ref>Григор Витез, ''Песни''. Мисла, Македонска книга, Култура, Наша книга и Детска радост, Скопје, 1990, стр. 85.</ref> * „Меѓу Маркосовите партизани“ ([[Српски јазик|српски]]: ''Међу Маркосовим партизанима'') — патопис на српскиот писател [[Оскар Давичо]] од 1947 година.<ref>„Оскар Давичо“, во: Оскар Давичо, ''Песме''. Српска књижевна задруга, Београд, 1958, стр. 236.</ref> * „Појавата на четворица пушкомитралесци“ (српски: ''Pojava četiri puškomitraljesca'') — песна на српскиот поет Оскар Давичо.<ref>Zoran Mišić, ''Antologija srpske poezije''. Nolit, Beograd, 1963, стр. 299-303.</ref> * „Тајната на црвениот замок“ (српски: ''Tajna crvenog zamka'') — [[Расказ|расказ]] на српскиот писател [[Вуле Журиќ]] од 2014 година.<ref>Vule Žurić, Tajna crvenog zamka. Laguna, Beograd, 2015. стр. 33-62.</ref> * „Ѓиласовиот број“ (српски: ''Đilasov broj'') расказ на српскиот писател Вуле Журиќ од 2014 година.<ref>Vule Žurić, Tajna crvenog zamka. Laguna, Beograd, 2015. стр. 139-158.</ref> * „Песната“ — песна на македонскиот поет [[Блаже Конески]].<ref>Блаже Конески, ''Поезија''. Скопје: Просветно дело, Редакција „Детска радост“, 2011, стр. 37-38.</ref> * „Сончева долина (балада)“ — песна на Блаже Конески.<ref>Блаже Конески, ''Поезија''. Скопје: Просветно дело, Редакција „Детска радост“, 2011, стр. 43-45.</ref> * „Чучурлига“ (српски: ''Ševa'') — песна на српскиот поет [[Скендер Куленовиќ]].<ref>Zoran Mišić, ''Antologija srpske poezije''. Nolit, Beograd, 1963, стр. 283-286.</ref> * „[[Со партизаните]]“ — книга на хрватскиот писател [[Владимир Назор]].<ref>''Јунак над јунаци'', Култура, Скопје, 1967.</ref> * „За борците“ — песна на македонскиот поет [[Живко Николовски]].<ref>Живко Николовски, ''Низа ситно нанижана''. Скопје: Детска радост, 1985, стр. 32.</ref> * „Празнична“ — песна на македонскиот поет Живко Николовски.<ref>Живко Николовски, ''Низа ситно нанижана''. Скопје: Детска радост, 1985, стр. 40.</ref> ===Партизански филмови=== * „[[Партизанска искра (филм од 1962)|Партизанска искра]]“ (руски: ''Партизанская искра'') - советски [[филм]] од 1957 година, во [[режија]] на [[Алексеј Масљуков и Мечислава Мајевска]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt5108200/?ref_=nv_sr_srsg_2 IMDb, Partizanskaya iskra (1957) (пристапено на 23.12.2019)]</ref> * „[[Партизански приказни (филм од 1960)|Партизански приказни]]“ (српски: ''Партизанске приче'') - југословенски филм од 1960 година, во [[режија]] на [[Столе Јанковиќ]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0180042/?ref_=nv_sr_srsg_9 IMDb, Partisan Stories (1960) (пристапено на 23.12.2019)]</ref> * „[[Козара (филм од 1962)|Козара]]“ - југословенски [[филм]] од 1962 година, во [[режија]] на [[Вељко Булајиќ]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0055059/?ref_=nv_sr_srsg_0 IMDb, Kozara (1962) (пристапено на 23.12.2019)]</ref> * „[[Битката на Неретва (филм)|Битката на Неретва]]“ (српски: ''Битка на Неретви'') - југословенски [[филм]] од 1969 година, во [[режија]] на [[Вељко Булајиќ]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0064091/ IMDb, The Battle of Neretva (1969) (пристапено на 23.12.2019)]</ref> * „[[Валтер го брани Сараево]]“ (српски: ''Valter brani Sarajevo'') - југословенски филм од 1972 година, во режија на [[Хајрудин Крвавац]]. * „[[Сутјеска (филм од 1973)|Сутјеска]]“ - југословенски [[филм]] од 1973 година, во [[режија]] на [[Стипе Делиќ]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0070758/?ref_=nv_sr_srsg_0 IMDb, The Battle of Sutjeska (1973) (пристапено на 23.12.2019)]</ref> * „[[Партизани (тв-серија од 1974)|Партизани]]“ - југословенска тв-серија од 1974 година.<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0248651/?ref_=nv_sr_srsg_4 IMDb, Partizani (пристапено на 23.12.2019)]</ref> * „[[Ужичка Република (филм)|Ужичка Република]]“ - југословенски [[филм]] од 1974 година, во режија на [[Жика Митровиќ]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0067920/?ref_=nv_sr_srsg_0 IMDb, Guns of War (1974) (пристапено на 23.12.2019)]</ref> * „[[Врвовите на Зеленгора]]“ (српски: ''Врхови Зеленгоре'') - југословенски [[филм]] од 1976 година, во режија на [[Здравко Велимировиќ]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0075407/ IMDb, The Peaks of Zelengore (1976) (пристапено на 23.12.2019)]</ref> * „[[Бошко Буха (филм од 1978)|Бошко Буха]]“ - југословенски [[филм]] од 1978 година, во режија на [[Бранко Бауер]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0078897/?ref_=nv_sr_srsg_0 IMDb, Bosko Buha (1978) (пристапено на 12.1.2020)]</ref> * „[[Партизанска ескадрила]]“ - југословенски [[филм]] од 1979 година, во режија на [[Хајрудин Крвавац]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0078832/?ref_=nv_sr_srsg_0 IMDb, Partizanska eskadrila (1979) (пристапено на 23.12.2019)]</ref> * „[[Падот на Италија (филм)|Падот на Италија]]“ (српскохрватски: ''Pad Italije'') - југословенски [[филм]] од 1981 година, во режија на [[Лордан Зафрановиќ]]. * „[[Игманскиот марш (филм)|Игманскиот марш]]“ (српски: ''Игмански марш'') - југословенски [[филм]] од 1983 година, во [[режија]] на [[Здравко Шотра]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0085713/?ref_=nv_sr_srsg_0 IMDb, Igmanski mars (1983) (пристапено на 23.12.2019)]</ref> * „[[Десантот на Дрвар (филм)|Десантот на Дрвар]]“ (српскохрватски: ''Десант на Дрвар'') - југословенски [[филм]] од 1963 година, во [[режија]] на [[Фадил Хаџиќ]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0056987/?ref_=nv_sr_srsg_0 IMDb, Desant na Drvar (1963) (пристапено на 23.12.2019)]</ref> == Наводи == {{наводи}} {{никулец}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Партизани| ]] g1v2th54h77ogn54bvaigw30a3smqi6 5382184 5382183 2025-06-20T21:46:02Z ГП 23995 /* Македонски народни партизански песни */ 5382184 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} [[File:Nicole, a French Partisan Who Captured 25 Nazis in the Chartres Area, in Addition to Liquidating Others - NARA - 5957431 - cropped.jpg|thumb|right|upright=1.2|„[[Симоне Сегуен]]“, француски партизан заслужен за заробување на 25 нацисти во областа [[Шартр]], позира со [[автоматска пушка МП 40]], 23 август 1944 година]] :''Се однесува за член на воена формација што војува на герилски начин. За други значења погледни [[Партизан (појаснување)]]'' '''Партизан''' е член на воена формација која војува на партизански (герилски) начин, формирана за да се спротивстави на контролата на странска сила или на окупациска армија. Изразот ''партизанско движење'' се користи и за вооружени елементи на теренот кои се спротивставувале на [[Нацистичка Германија|германските]] окупациони сили во некои земји за време на [[Втората светска војна]]. Овој израз може да се употреби за оние сили кои по [[Втората светска војна]] се бореле против [[СССР|советската]] власт во Источна [[Европа]], или за про-комунистичкиот [[Виетконг]] кој се борел против режимот на [[Франција|француските]] колонијалисти и подоцна против [[Република Виетнам]] (поддржана од [[САД]]). Партизаните, исто така, може да се наречат и [[герила]], или - зависно од гледната точка, дури и [[терорист]]и. ==Партизаните како тема во уметноста и во популарната култура== ===Македонски народни партизански песни=== * „Дојде време, стара ле мајко“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 128.</ref> * „Стани Пецо, стани другар“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 129.</ref> * „Голем мерак имам, мамо“ - македонска народна песна.<ref>Ѓорѓи Доневски, ''Сокол ми лета високо''. Скопје: Културно-уметничкото друштво „Гоце Делчев“, 1978, стр. 54.</ref> * „На Вичо, еј Вичо планина“ - македонска народна песна.<ref>Ѓорѓи Доневски, ''Сокол ми лета високо''. Скопје: Културно-уметничкото друштво „Гоце Делчев“, 1978, стр. 62.</ref> * „Листај се, горо, шумај се“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 131.</ref> * „Силна ми војска идеше“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 131-132.</ref> <ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 130-131.</ref> * „Таму горе во планина“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 132-133.</ref> * „Гледај ме, мило либе“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 133-134.</ref> * „Ајде ќе те прашам“ - македонска народна песна.<ref name="ReferenceA">Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 134.</ref> * „Абер дојде од Тетово“ - македонска народна песна.<ref name="ReferenceA"/> * „Таму ле, мајко, близу Битола“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 134-135.</ref> * „Што ми е мило и драго“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 135.</ref> * „А бре Македонче“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 135-136.</ref> * „Затвореничка песна“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 136.</ref> * „Сите се писае, мамо“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 136-137.</ref> * „Темен се облак зададе“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 137-138.</ref> ===Партизаните како тема во книжевноста=== * „Партизанско утро“ — песна на македонскиот поет [[Јозо Т. Бошковски - Јон|Јозо Т. Бошковски]] од 1981 година.<ref>Јозо Т. Бошковски, ''Деца и цвеќиња и ѕвезди'', Нов свет, Скопје, 1981, стр. 43.</ref> * „Марама црвена како крв“ — песна за деца на хрватскиот поет [[Григор Витез]].<ref>Григор Витез, ''Песни''. Мисла, Македонска книга, Култура, Наша книга и Детска радост, Скопје, 1990, стр. 84.</ref> * „Два збора“ — песна за деца на хрватскиот поет Григор Витез.<ref>Григор Витез, ''Песни''. Мисла, Македонска книга, Култура, Наша книга и Детска радост, Скопје, 1990, стр. 85.</ref> * „Курирот и шумата“ — песна за деца на хрватскиот поет Григор Витез.<ref>Григор Витез, ''Песни''. Мисла, Македонска книга, Култура, Наша книга и Детска радост, Скопје, 1990, стр. 85-87.</ref> * „Утрински разговор“ — песна за деца на хрватскиот поет Григор Витез.<ref>Григор Витез, ''Песни''. Мисла, Македонска книга, Култура, Наша книга и Детска радост, Скопје, 1990, стр. 87.</ref> * „Девојчето ѝ вели на пролетта“ — песна за деца на хрватскиот поет Григор Витез.<ref>Григор Витез, ''Песни''. Мисла, Македонска книга, Култура, Наша книга и Детска радост, Скопје, 1990, стр. 85.</ref> * „Меѓу Маркосовите партизани“ ([[Српски јазик|српски]]: ''Међу Маркосовим партизанима'') — патопис на српскиот писател [[Оскар Давичо]] од 1947 година.<ref>„Оскар Давичо“, во: Оскар Давичо, ''Песме''. Српска књижевна задруга, Београд, 1958, стр. 236.</ref> * „Појавата на четворица пушкомитралесци“ (српски: ''Pojava četiri puškomitraljesca'') — песна на српскиот поет Оскар Давичо.<ref>Zoran Mišić, ''Antologija srpske poezije''. Nolit, Beograd, 1963, стр. 299-303.</ref> * „Тајната на црвениот замок“ (српски: ''Tajna crvenog zamka'') — [[Расказ|расказ]] на српскиот писател [[Вуле Журиќ]] од 2014 година.<ref>Vule Žurić, Tajna crvenog zamka. Laguna, Beograd, 2015. стр. 33-62.</ref> * „Ѓиласовиот број“ (српски: ''Đilasov broj'') расказ на српскиот писател Вуле Журиќ од 2014 година.<ref>Vule Žurić, Tajna crvenog zamka. Laguna, Beograd, 2015. стр. 139-158.</ref> * „Песната“ — песна на македонскиот поет [[Блаже Конески]].<ref>Блаже Конески, ''Поезија''. Скопје: Просветно дело, Редакција „Детска радост“, 2011, стр. 37-38.</ref> * „Сончева долина (балада)“ — песна на Блаже Конески.<ref>Блаже Конески, ''Поезија''. Скопје: Просветно дело, Редакција „Детска радост“, 2011, стр. 43-45.</ref> * „Чучурлига“ (српски: ''Ševa'') — песна на српскиот поет [[Скендер Куленовиќ]].<ref>Zoran Mišić, ''Antologija srpske poezije''. Nolit, Beograd, 1963, стр. 283-286.</ref> * „[[Со партизаните]]“ — книга на хрватскиот писател [[Владимир Назор]].<ref>''Јунак над јунаци'', Култура, Скопје, 1967.</ref> * „За борците“ — песна на македонскиот поет [[Живко Николовски]].<ref>Живко Николовски, ''Низа ситно нанижана''. Скопје: Детска радост, 1985, стр. 32.</ref> * „Празнична“ — песна на македонскиот поет Живко Николовски.<ref>Живко Николовски, ''Низа ситно нанижана''. Скопје: Детска радост, 1985, стр. 40.</ref> ===Партизански филмови=== * „[[Партизанска искра (филм од 1962)|Партизанска искра]]“ (руски: ''Партизанская искра'') - советски [[филм]] од 1957 година, во [[режија]] на [[Алексеј Масљуков и Мечислава Мајевска]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt5108200/?ref_=nv_sr_srsg_2 IMDb, Partizanskaya iskra (1957) (пристапено на 23.12.2019)]</ref> * „[[Партизански приказни (филм од 1960)|Партизански приказни]]“ (српски: ''Партизанске приче'') - југословенски филм од 1960 година, во [[режија]] на [[Столе Јанковиќ]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0180042/?ref_=nv_sr_srsg_9 IMDb, Partisan Stories (1960) (пристапено на 23.12.2019)]</ref> * „[[Козара (филм од 1962)|Козара]]“ - југословенски [[филм]] од 1962 година, во [[режија]] на [[Вељко Булајиќ]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0055059/?ref_=nv_sr_srsg_0 IMDb, Kozara (1962) (пристапено на 23.12.2019)]</ref> * „[[Битката на Неретва (филм)|Битката на Неретва]]“ (српски: ''Битка на Неретви'') - југословенски [[филм]] од 1969 година, во [[режија]] на [[Вељко Булајиќ]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0064091/ IMDb, The Battle of Neretva (1969) (пристапено на 23.12.2019)]</ref> * „[[Валтер го брани Сараево]]“ (српски: ''Valter brani Sarajevo'') - југословенски филм од 1972 година, во режија на [[Хајрудин Крвавац]]. * „[[Сутјеска (филм од 1973)|Сутјеска]]“ - југословенски [[филм]] од 1973 година, во [[режија]] на [[Стипе Делиќ]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0070758/?ref_=nv_sr_srsg_0 IMDb, The Battle of Sutjeska (1973) (пристапено на 23.12.2019)]</ref> * „[[Партизани (тв-серија од 1974)|Партизани]]“ - југословенска тв-серија од 1974 година.<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0248651/?ref_=nv_sr_srsg_4 IMDb, Partizani (пристапено на 23.12.2019)]</ref> * „[[Ужичка Република (филм)|Ужичка Република]]“ - југословенски [[филм]] од 1974 година, во режија на [[Жика Митровиќ]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0067920/?ref_=nv_sr_srsg_0 IMDb, Guns of War (1974) (пристапено на 23.12.2019)]</ref> * „[[Врвовите на Зеленгора]]“ (српски: ''Врхови Зеленгоре'') - југословенски [[филм]] од 1976 година, во режија на [[Здравко Велимировиќ]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0075407/ IMDb, The Peaks of Zelengore (1976) (пристапено на 23.12.2019)]</ref> * „[[Бошко Буха (филм од 1978)|Бошко Буха]]“ - југословенски [[филм]] од 1978 година, во режија на [[Бранко Бауер]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0078897/?ref_=nv_sr_srsg_0 IMDb, Bosko Buha (1978) (пристапено на 12.1.2020)]</ref> * „[[Партизанска ескадрила]]“ - југословенски [[филм]] од 1979 година, во режија на [[Хајрудин Крвавац]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0078832/?ref_=nv_sr_srsg_0 IMDb, Partizanska eskadrila (1979) (пристапено на 23.12.2019)]</ref> * „[[Падот на Италија (филм)|Падот на Италија]]“ (српскохрватски: ''Pad Italije'') - југословенски [[филм]] од 1981 година, во режија на [[Лордан Зафрановиќ]]. * „[[Игманскиот марш (филм)|Игманскиот марш]]“ (српски: ''Игмански марш'') - југословенски [[филм]] од 1983 година, во [[режија]] на [[Здравко Шотра]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0085713/?ref_=nv_sr_srsg_0 IMDb, Igmanski mars (1983) (пристапено на 23.12.2019)]</ref> * „[[Десантот на Дрвар (филм)|Десантот на Дрвар]]“ (српскохрватски: ''Десант на Дрвар'') - југословенски [[филм]] од 1963 година, во [[режија]] на [[Фадил Хаџиќ]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0056987/?ref_=nv_sr_srsg_0 IMDb, Desant na Drvar (1963) (пристапено на 23.12.2019)]</ref> == Наводи == {{наводи}} {{никулец}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Партизани| ]] d0wzl5lodyjhrwg9mvbaxng7vcgjkr4 Општина Зелениково 0 8436 5382180 5284674 2025-06-20T21:40:47Z Dandarmkd 31127 5382180 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | name = Општина Зелениково | settlement_type = [[Општини во Македонија|Општина]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_flag = Flag of Zelenikovo Municipality, North Macedonia.svg | flag_alt = | image_seal = | seal_alt = | image_shield = Coat of arms of Zelenikovo Municipality.svg | shield_alt = | nickname = | motto = | image_map = {{Македонија општини OSM map}} | map_alt = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[Список на држави во светот|Држава]] | subdivision_name = [[Македонија]] | subdivision_type1 = [[Региони во Македонија|Регион]] | subdivision_name1 = [[Скопски Регион|Скопски]] | seat = [[Зелениково]] (1945-1950, 2004-до денес), [[Станица Зелениково]] (1952-1955, 1996-2004) | established_title = Година кога е основана со закон | established_date = 1945 (под називот месен народен одбор) | established_title1 = Година кога е укината со закон | established_date1 = 1950 | established_title2 = Година кога е основана со закон | established_date2 = 1952 | established_title3 = Година кога е укината со закон | established_date3 = 1955 | established_title4 = Година кога е основана со закон | established_date4 = 1996 | parts_type = Населени места | parts_style = 14 | p1 = Селата: [[Вражале]], [[Градовци]], [[Гумалево]], [[Дејковец]], [[Добрино]], [[Зелениково]], [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]], [[Орешани]], [[Пакошево]], [[Палиград]], [[Смесница]], [[Страхојадица]], [[Таор]] и [[Тисовица]] | government_footnotes = | leader_party = | leader_title = Градоначалник | leader_name = [[Коста Маневски]] | unit_pref = Metric<!-- or US or UK --> | area_footnotes = | area_total_km2 = 176,95 | area_land_km2 = | area_water_km2 = | area_water_percent = | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name="попис2021">{{наведена мрежна страница|url=https://www.stat.gov.mk/PrikaziSoopstenie.aspx?rbrtxt=146|title=Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија, 2021 - прв сет на податоци|publisher=[[Државен завод за статистика на Македонија]]|language=македонски|accessdate=30 март 2022}}</ref> | population_total = 3361 | population_as_of = 2021 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] | utc_offset1 = +01:00 | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] | utc_offset1_DST = +02:00 | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = [[Повикувачки броеви во Македонија|Повикувачки број]] | area_code = +02 | iso_code = | blank_name = [[Автомобилски регистарски таблички во Македонија|Регистарски таблички]] | blank_info = SK | website = {{URL|https://zelenikovo.gov.mk/}} | footnotes = }} [[Податотека:Zelenikovo Municipality.svg|thumb|right|245px|Карта на Општина Зелениково со селските атари.]] [[Податотека:Ethnic groups of Zelenikovo Municipality.svg|thumb|right|245px|Демографска карта на Општина Зелениково со селските атари.]] '''Општина Зелениково''' — [[општина]] во северниот дел на [[Македонија]], во јужниот дел на [[Скопска Котлина|Скопската Котлина]]. Таа е единствената општина во околината на градот [[Скопје]] којашто не се граничи со [[Град Скопје|неговата територија]]. Општинско седиште е селото [[Зелениково]]. == Географија == Општина Зелениково е општина во северниот дел на [[Република Македонија]], сместена во крајниот југоисточен дел на Скопската Котлина во близина на градот [[Скопје]]. Поточно општината Зелениково се наоѓа во горното Повардарие, во средото течение на реката [[Вардар]] во близина на сливот на [[Кадина Река]] и [[Пчиња]]. Територијата на општина Зелениково зафаќа површина од 176,95 km2. Општината Зелениково се граничи со 4 општини и тоа: [[Велес]] од југ и југоисток, [[Чашка]] од југ, [[Студеничани]] од запад и [[Петровец]] од север и североисток. Самата општина има изразит рурален карактер и во своите граници опфаќа 14 населени места, од кои сите селски населби. Населението на општина Зелениково брои 4077 жители, што во однос на големината на територијата на општината покажува дека општина Зелениково има густина на населеност од 23,04 жители на km2, што ја вбројува во редот на ретко населени подрачја. Седиштето на општината е во село Зелениково, а градоначалник е Коста Маневски. == Историја == === 1945-1950 и 1952-1955 === Месниот народен одбор Зелениково бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негови составни населени мести биле [[Градовци]], [[Зелениково]], [[Орешани]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=155 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Зелениково бил проширен на сметка на соседниот и укинат [[Општина Вражале|Месен народен одбор Вражале]] со неговото село [[Вражале]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Зелениково бил укинат на сметка на соседниот и проширен [[Општина Гара Зелениково|Месен народен одбор Гара Зелениково]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=204 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, Општина Зелениково била обновена на сметка на МНО Гара Зелениково. Населени места кои припаднале на општинате биле Вражале, Градовци, [[Гумалево]], [[Дејковец]], [[Добрино]], Зелениково, [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]], [[Орешани]], [[Пакошево]], [[Палиград]], [[Смесница]], [[Станица Зелениково]], [[Страхојадица]], [[Таор]] и [[Тисовица]]. Овој пат, седиште на општината била Станица Зелениково.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1955 година, Општина Зелениково била укината и нејзината општинска територија припаднала на [[Општина Драчево]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на околиите и општините во Народна Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305175641/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | work= | page=236 | issue=20 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=29 јуни 1955 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> === 1996-до денес === Општина Зелениково била повторно основана со Законот за територијална организација на општините од 1996 година, на сметка на [[Општина Кисела Вода]]. Во општината припаднале 19. села: [[Вражале]], [[Градовци]], [[Гумалево]], [[Дејковец]], [[Добрино]], [[Зелениково]], [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]], [[Орешани]], [[Пакошево]], [[Палиград]], [[Смесница]], [[Станица Зелениково]], [[Страхојадица]], [[Таор]] и [[Тисовица]].<ref>{{нмс | author= | title=Закон за територијалната поделба на Република Македонија и определување на подрачјата на единиците на локалната самоуправа | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/CAFFB1AA376347A0B1E3044B8FAC16C6.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20221103133527/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/CAFFB1AA376347A0B1E3044B8FAC16C6.pdf | work= | pages=2769 | issue=49 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија]] | archivedate=3 ноември 2022 | date=14 септември 1996 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Седиштето на општината било во Станица Зелениково. Според Законот за административна поделба од 2004 година, Општина Зелениково продолжила да постои со истите населени места. Разликата во општината било што населеното место Станица Зелениково го изгубила статусот на населено место и била префрлена во атарот на Зелениково. Со тоа, Зелениково станало седиште на општината.<ref>{{нмс | author= | title=Закон за територијалната организација на локалната самоуправа во Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/9D37AEDC6F890F40A8795ED71D0C72A9.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305181107/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/9D37AEDC6F890F40A8795ED71D0C72A9.pdf | work= | pages=4 | issue=55 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=16 август 2004 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Со предлог Законот за територијална организација на општините во 2004 година, било предвидено Општина Зелениково да биде укината на сметка на [[Општина Петровец]].{{се бара извор|јуни 2025}} == Стопанство == Населението во Општина Зелениково се занимава со примарни и секундарни стопански дејности. Најразвиено е земјоделството односно полјоделството и сточарството. Поради поволноста на теренот и високата плодност на земјиштето во пределот околу реката [[Вардар]] е најзастапено полјоделството, пред сè одгледувањето на житни култури (пченица, јачмен, овес, ’рж, пченка), градинарски култури (зелен пипер, домат, морков, кромид, лук, спанаќ, марула) како и индустриските култури (луцерка, фуражна пченка, детелина). Идеалните услови кои ги нудат ридските предели на општина Зелениково, последната деценија повторно го вратија и развија сточарството посебно козарството, по кое оваа општина е далеку позната, пред сè по прочуеното козјо сирење и млеко од неколкуте млекарници од [[Таор]], [[Пакошево]] и [[Зелениково]]. Покрај козарството, доста развиено е и овчарството. Покрај земјоделството и сточарството развиено е и индустриското производство во прехранбената индустрија и фабриката за компјутерски микрочипови во село [[Орешани]]. == Демографија == Според пописот од [[2002]] година, Општина Зелениково брои 4077 жители, чиј етнички состав е:<ref name="ДЗС">{{наведена мрежна страница|url=http://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Naselenie__ProcenkiNaselenie/126_Popis_Ops_NasPolStar3112_mk.px/table/tableViewLayout2/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|title=Население во Република Македонија на 31.12 по специфични возрасни групи, по пол, по општини, по години|publisher=[[Државен завод за статистика на Република Македонија]]|language=македонски|accessdate=2 мај 2018}}{{Мртва_врска|date=May 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * [[Македонци]] 2522 - 61,86% * [[Албанци]] 1206 - 29,58% * Турци 1 - 0,02% * Роми 92 - 2,26% * Власи 1 - 0,02% * Срби 45 - 1,10% * Бошњаци 191 - 4,68% * останати 19 {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Вероисповед''' | '''Вкупно''' |- | [[Православието во Македонија|православни]] | '''2.576''' |- | [[Исламот во Македонија|муслимани]] | 1.491 |- | [[Католицизмот во Македонија|католици]] | 2 |- | [[Протестантството во Македонија|протестанти]] | 0 |- | останати | 8 |- |} {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Јазик''' | '''Вкупно''' |- |[[Македонски јазик|македонски]] | '''2.533''' |- |[[Албански јазик|албански]] | 1.205 |- |[[Турски јазик|турски]] | 2 |- |[[Ромски јазик|ромски]] | 90 |- |[[Влашки јазик|влашки]] | 2 |- |[[Српски јазик|српски]] | 38 |- |[[Босански јазик|бошњачки]] | 10 |- | останати | 197 |- |} == Општествени установи == Во општина Зелениково работи деветгодишно основно училиште „Марко Цепенков“ кое се наоѓа во Станица Зелениково. Во рамките на училиштето работат и градинка и библиотека. Во општината работат и јавна и приванти здравствени амбуланти кои се наоѓаат ов [[Зелениково|Станица Зелениково]]. == Самоуправа и политика == Градоначалник на општина Зелениково е Коста Маневски од редовите на [[ВМРО ДПМНЕ]]. Тој бил избран на [[Локални избори во Македонија (2021)|локалните избори од 2021 година]] за мандат од четири години. Советот на општина Зелениково е составен од 9 члена. Според последните локални избори од 2017 година, членовите на советот според политичката припадност за мандатот 2017-2021 се: [[File:Council of Zelenikovo Municipality 2017.svg|thumb|300px|center|{{легенда|#2212FF|СДСМ: 4 места}} {{легенда|#C22E0A|ВМРО-ДПМНЕ: 4 места}} {{легенда|#3EA5DD|ДУИ: 1 место}}]] == Културни и природни знаменитости == На територијата на Општина Зелениково се наоѓаат повеќе културно-историски споменици и знаменитости. Во близината на селото [[Таор]] се наоѓа археолошкото наоѓалиште со остатоците од античкиот град [[Тауресиум]] во кој е роден византискиот цар [[Јустинијан I]]. Исто така во рамките на општината Зелениково се наоѓаат повеќе постари средновековни цркви и манастири меѓу кои: познатиот манастир „Свети Архангел Гаврил“ во селото [[Зелениково]] од XIV век, возобновен во 1845/46 година, манастирот „Свети Ѓорѓија“ и црквата „Воскресение Христово“ во [[Зелениково|Станица Зелениково]], црквите „Свети Димитрија“ од XIV век и „Свети Илија“ од XVII век во селото [[Таор]], а во [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]] постои црквата „Свети Талеа“ од средновековието возобновена во 1896 година. == Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт == == Иселеништво == == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рв|Zelenikovo Municipality}} * [http://www.zelenikovo.gov.mk/ Портал на Општина Зелениково] * [http://abv.mk/company.aspx?id=20350 Општина Зелениково во „АБВ - деловен именик“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160306134655/http://www.abv.mk/company.aspx?id=20350 |date=2016-03-06 }} {{Мак-никулец}} {{Општини во Република Македонија}} {{Општина Зелениково}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општина Зелениково| ]] 7s4vdx1x12ygnx5l9mbhl88j21wbn7x 5382192 5382180 2025-06-20T21:53:57Z Dandarmkd 31127 5382192 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | name = Општина Зелениково | settlement_type = [[Општини во Македонија|Општина]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_flag = Flag of Zelenikovo Municipality, North Macedonia.svg | flag_alt = | image_seal = | seal_alt = | image_shield = Coat of arms of Zelenikovo Municipality.svg | shield_alt = | nickname = | motto = | image_map = {{Македонија општини OSM map}} | map_alt = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[Список на држави во светот|Држава]] | subdivision_name = [[Македонија]] | subdivision_type1 = [[Региони во Македонија|Регион]] | subdivision_name1 = [[Скопски Регион|Скопски]] | seat = [[Зелениково]] (1945-1950, 2004-до денес), [[Станица Зелениково]] (1952-1955, 1996-2004) | established_title = Година кога е основана со закон | established_date = 1945 (под називот месен народен одбор) | established_title1 = Година кога е укината со закон | established_date1 = 1950 | established_title2 = Година кога е основана со закон | established_date2 = 1952 | established_title3 = Година кога е укината со закон | established_date3 = 1955 | established_title4 = Година кога е основана со закон | established_date4 = 1996 | parts_type = Населени места | parts_style = 14 | p1 = Селата: [[Вражале]], [[Градовци]], [[Гумалево]], [[Дејковец]], [[Добрино]], [[Зелениково]], [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]], [[Орешани]], [[Пакошево]], [[Палиград]], [[Смесница]], [[Страхојадица]], [[Таор]] и [[Тисовица]] | government_footnotes = | leader_party = | leader_title = Градоначалник | leader_name = [[Коста Маневски]] | unit_pref = Metric<!-- or US or UK --> | area_footnotes = | area_total_km2 = 176,95 | area_land_km2 = | area_water_km2 = | area_water_percent = | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name="попис2021">{{наведена мрежна страница|url=https://www.stat.gov.mk/PrikaziSoopstenie.aspx?rbrtxt=146|title=Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија, 2021 - прв сет на податоци|publisher=[[Државен завод за статистика на Македонија]]|language=македонски|accessdate=30 март 2022}}</ref> | population_total = 3361 | population_as_of = 2021 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] | utc_offset1 = +01:00 | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] | utc_offset1_DST = +02:00 | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = [[Повикувачки броеви во Македонија|Повикувачки број]] | area_code = +02 | iso_code = | blank_name = [[Автомобилски регистарски таблички во Македонија|Регистарски таблички]] | blank_info = SK | website = {{URL|https://zelenikovo.gov.mk/}} | footnotes = }} [[Податотека:Zelenikovo Municipality.svg|thumb|right|245px|Карта на Општина Зелениково со селските атари.]] [[Податотека:Ethnic groups of Zelenikovo Municipality.svg|thumb|right|245px|Демографска карта на Општина Зелениково со селските атари.]] '''Општина Зелениково''' — [[општина]] во северниот дел на [[Македонија]], во јужниот дел на [[Скопска Котлина|Скопската Котлина]]. Таа е единствената општина во околината на градот [[Скопје]] којашто не се граничи со [[Град Скопје|неговата територија]]. Општинско седиште е селото [[Зелениково]]. == Географија == Општина Зелениково е општина во северниот дел на [[Република Македонија]], сместена во крајниот југоисточен дел на Скопската Котлина во близина на градот [[Скопје]]. Поточно општината Зелениково се наоѓа во горното Повардарие, во средото течение на реката [[Вардар]] во близина на сливот на [[Кадина Река]] и [[Пчиња]]. Територијата на општина Зелениково зафаќа површина од 176,95 km2. Општината Зелениково се граничи со 4 општини и тоа: [[Велес]] од југ и југоисток, [[Чашка]] од југ, [[Студеничани]] од запад и [[Петровец]] од север и североисток. Самата општина има изразит рурален карактер и во своите граници опфаќа 14 населени места, од кои сите селски населби. Населението на општина Зелениково брои 4077 жители, што во однос на големината на територијата на општината покажува дека општина Зелениково има густина на населеност од 23,04 жители на km2, што ја вбројува во редот на ретко населени подрачја. Седиштето на општината е во село Зелениково, а градоначалник е Коста Маневски. == Историја == === 1945-1950 и 1952-1955 === Месниот народен одбор Зелениково бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негови составни населени мести биле [[Градовци]], [[Зелениково]], [[Орешани]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=155 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Зелениково бил проширен на сметка на соседниот и укинат [[Општина Вражале|Месен народен одбор Вражале]] со неговото село [[Вражале]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Зелениково бил укинат на сметка на соседниот и проширен [[Општина Гара Зелениково|Месен народен одбор Гара Зелениково]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=204 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, Општина Зелениково била обновена на сметка на МНО Гара Зелениково. Населени места кои припаднале на општинате биле Вражале, Градовци, [[Гумалево]], [[Дејковец]], [[Добрино]], Зелениково, [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]], Орешани, [[Пакошево]], [[Палиград]], [[Смесница]], [[Станица Зелениково]], [[Страхојадица]], [[Таор]] и [[Тисовица]]. Овој пат, седиште на општината била Станица Зелениково.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1955 година, Општина Зелениково била укината и нејзината општинска територија припаднала на [[Општина Драчево]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на околиите и општините во Народна Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305175641/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | work= | page=236 | issue=20 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=29 јуни 1955 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> === 1996-до денес === Општина Зелениково била повторно основана со Законот за територијална организација на општините од 1996 година, на сметка на [[Општина Кисела Вода]]. Во општината припаднале 19. села: [[Вражале]], [[Градовци]], [[Гумалево]], [[Дејковец]], [[Добрино]], [[Зелениково]], [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]], [[Орешани]], [[Пакошево]], [[Палиград]], [[Смесница]], [[Станица Зелениково]], [[Страхојадица]], [[Таор]] и [[Тисовица]].<ref>{{нмс | author= | title=Закон за територијалната поделба на Република Македонија и определување на подрачјата на единиците на локалната самоуправа | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/CAFFB1AA376347A0B1E3044B8FAC16C6.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20221103133527/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/CAFFB1AA376347A0B1E3044B8FAC16C6.pdf | work= | pages=2769 | issue=49 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија]] | archivedate=3 ноември 2022 | date=14 септември 1996 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Седиштето на општината било во Станица Зелениково. Според Законот за административна поделба од 2004 година, Општина Зелениково продолжила да постои со истите населени места. Разликата во општината било што населеното место Станица Зелениково го изгубила статусот на населено место и била префрлена во атарот на Зелениково. Со тоа, Зелениково станало седиште на општината.<ref>{{нмс | author= | title=Закон за територијалната организација на локалната самоуправа во Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/9D37AEDC6F890F40A8795ED71D0C72A9.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305181107/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/9D37AEDC6F890F40A8795ED71D0C72A9.pdf | work= | pages=4 | issue=55 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=16 август 2004 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Со предлог Законот за територијална организација на општините во 2004 година, било предвидено Општина Зелениково да биде укината на сметка на [[Општина Петровец]].{{се бара извор|јуни 2025}} == Стопанство == Населението во Општина Зелениково се занимава со примарни и секундарни стопански дејности. Најразвиено е земјоделството односно полјоделството и сточарството. Поради поволноста на теренот и високата плодност на земјиштето во пределот околу реката [[Вардар]] е најзастапено полјоделството, пред сè одгледувањето на житни култури (пченица, јачмен, овес, ’рж, пченка), градинарски култури (зелен пипер, домат, морков, кромид, лук, спанаќ, марула) како и индустриските култури (луцерка, фуражна пченка, детелина). Идеалните услови кои ги нудат ридските предели на општина Зелениково, последната деценија повторно го вратија и развија сточарството посебно козарството, по кое оваа општина е далеку позната, пред сè по прочуеното козјо сирење и млеко од неколкуте млекарници од [[Таор]], [[Пакошево]] и [[Зелениково]]. Покрај козарството, доста развиено е и овчарството. Покрај земјоделството и сточарството развиено е и индустриското производство во прехранбената индустрија и фабриката за компјутерски микрочипови во село [[Орешани]]. == Демографија == Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Зелениково имал 1,647 жители, односно вкупното население на [[Вражале]], [[Градовци]], [[Зелениково]] и [[Орешани]]. Следува табела според народностите во пописот од 1948 година:<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 20 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 833 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 675 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 124 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 15 |} Според [[Попис на населението во Македонија (1953)|пописот од 1953 година]], Општина Зелениково имала 5,284 жители, односно вкупното население на Вражале, Градовци, [[Гумалево]], [[Дејковец]], [[Добрино]], Зелениково, [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]], Орешани, [[Пакошево]], [[Палиград]], [[Смесница]], [[Станица Зелениково]], [[Страхојадица]], [[Таор]] и [[Тисовица]]. Следува табела според народностите во пописот од 1953 година:<ref>{{нмс | author= | title=Укупно становништво по народности | url=https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20190403212649/https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | work= | publisher=Државен завод за статистика на Србија |page=65 | archivedate=3 април 2019 | date= | accessdate= 20 јуни 2025}}</ref><ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1953 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150629032157/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=29 јуни 2015 | date= | accessdate= 20 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 1,679 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 1,680 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 1,765 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 83 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 59 |- |[[Македонски Хрвати|Хрвати]] | 4 |- |Неопределени [[Југословени]] | 3 |- |Останати Словени | 1 |- |Останати несловени | 10 |} Според [[Попис на населението во Македонија (2002)|пописот од 2002 година]], Општина Зелениково имала 4,077 жители, чиј етнички состав е:<ref name="ДЗС">{{наведена мрежна страница|url=http://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Naselenie__ProcenkiNaselenie/126_Popis_Ops_NasPolStar3112_mk.px/table/tableViewLayout2/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|title=Население во Република Македонија на 31.12 по специфични возрасни групи, по пол, по општини, по години|publisher=[[Државен завод за статистика на Република Македонија]]|language=македонски|accessdate=2 мај 2018}}{{Мртва_врска|date=May 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * [[Македонци]] 2522 - 61,86% * [[Албанци]] 1206 - 29,58% * Турци 1 - 0,02% * Роми 92 - 2,26% * Власи 1 - 0,02% * Срби 45 - 1,10% * Бошњаци 191 - 4,68% * останати 19 {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Вероисповед''' | '''Вкупно''' |- | [[Православието во Македонија|православни]] | '''2.576''' |- | [[Исламот во Македонија|муслимани]] | 1.491 |- | [[Католицизмот во Македонија|католици]] | 2 |- | [[Протестантството во Македонија|протестанти]] | 0 |- | останати | 8 |- |} {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Јазик''' | '''Вкупно''' |- |[[Македонски јазик|македонски]] | '''2.533''' |- |[[Албански јазик|албански]] | 1.205 |- |[[Турски јазик|турски]] | 2 |- |[[Ромски јазик|ромски]] | 90 |- |[[Влашки јазик|влашки]] | 2 |- |[[Српски јазик|српски]] | 38 |- |[[Босански јазик|бошњачки]] | 10 |- | останати | 197 |- |} == Општествени установи == Во општина Зелениково работи деветгодишно основно училиште „Марко Цепенков“ кое се наоѓа во Станица Зелениково. Во рамките на училиштето работат и градинка и библиотека. Во општината работат и јавна и приванти здравствени амбуланти кои се наоѓаат ов [[Зелениково|Станица Зелениково]]. == Самоуправа и политика == Градоначалник на општина Зелениково е Коста Маневски од редовите на [[ВМРО ДПМНЕ]]. Тој бил избран на [[Локални избори во Македонија (2021)|локалните избори од 2021 година]] за мандат од четири години. Советот на општина Зелениково е составен од 9 члена. Според последните локални избори од 2017 година, членовите на советот според политичката припадност за мандатот 2017-2021 се: [[File:Council of Zelenikovo Municipality 2017.svg|thumb|300px|center|{{легенда|#2212FF|СДСМ: 4 места}} {{легенда|#C22E0A|ВМРО-ДПМНЕ: 4 места}} {{легенда|#3EA5DD|ДУИ: 1 место}}]] == Културни и природни знаменитости == На територијата на Општина Зелениково се наоѓаат повеќе културно-историски споменици и знаменитости. Во близината на селото [[Таор]] се наоѓа археолошкото наоѓалиште со остатоците од античкиот град [[Тауресиум]] во кој е роден византискиот цар [[Јустинијан I]]. Исто така во рамките на општината Зелениково се наоѓаат повеќе постари средновековни цркви и манастири меѓу кои: познатиот манастир „Свети Архангел Гаврил“ во селото [[Зелениково]] од XIV век, возобновен во 1845/46 година, манастирот „Свети Ѓорѓија“ и црквата „Воскресение Христово“ во [[Зелениково|Станица Зелениково]], црквите „Свети Димитрија“ од XIV век и „Свети Илија“ од XVII век во селото [[Таор]], а во [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]] постои црквата „Свети Талеа“ од средновековието возобновена во 1896 година. == Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт == == Иселеништво == == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рв|Zelenikovo Municipality}} * [http://www.zelenikovo.gov.mk/ Портал на Општина Зелениково] * [http://abv.mk/company.aspx?id=20350 Општина Зелениково во „АБВ - деловен именик“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160306134655/http://www.abv.mk/company.aspx?id=20350 |date=2016-03-06 }} {{Мак-никулец}} {{Општини во Република Македонија}} {{Општина Зелениково}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општина Зелениково| ]] hatlkh6gqb9e934u6xiy0yiv7mc42oe 5382193 5382192 2025-06-20T21:58:21Z Dandarmkd 31127 /* 1945-1950 и 1952-1955 */ 5382193 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | name = Општина Зелениково | settlement_type = [[Општини во Македонија|Општина]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_flag = Flag of Zelenikovo Municipality, North Macedonia.svg | flag_alt = | image_seal = | seal_alt = | image_shield = Coat of arms of Zelenikovo Municipality.svg | shield_alt = | nickname = | motto = | image_map = {{Македонија општини OSM map}} | map_alt = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[Список на држави во светот|Држава]] | subdivision_name = [[Македонија]] | subdivision_type1 = [[Региони во Македонија|Регион]] | subdivision_name1 = [[Скопски Регион|Скопски]] | seat = [[Зелениково]] (1945-1950, 2004-до денес), [[Станица Зелениково]] (1952-1955, 1996-2004) | established_title = Година кога е основана со закон | established_date = 1945 (под називот месен народен одбор) | established_title1 = Година кога е укината со закон | established_date1 = 1950 | established_title2 = Година кога е основана со закон | established_date2 = 1952 | established_title3 = Година кога е укината со закон | established_date3 = 1955 | established_title4 = Година кога е основана со закон | established_date4 = 1996 | parts_type = Населени места | parts_style = 14 | p1 = Селата: [[Вражале]], [[Градовци]], [[Гумалево]], [[Дејковец]], [[Добрино]], [[Зелениково]], [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]], [[Орешани]], [[Пакошево]], [[Палиград]], [[Смесница]], [[Страхојадица]], [[Таор]] и [[Тисовица]] | government_footnotes = | leader_party = | leader_title = Градоначалник | leader_name = [[Коста Маневски]] | unit_pref = Metric<!-- or US or UK --> | area_footnotes = | area_total_km2 = 176,95 | area_land_km2 = | area_water_km2 = | area_water_percent = | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name="попис2021">{{наведена мрежна страница|url=https://www.stat.gov.mk/PrikaziSoopstenie.aspx?rbrtxt=146|title=Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија, 2021 - прв сет на податоци|publisher=[[Државен завод за статистика на Македонија]]|language=македонски|accessdate=30 март 2022}}</ref> | population_total = 3361 | population_as_of = 2021 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] | utc_offset1 = +01:00 | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] | utc_offset1_DST = +02:00 | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = [[Повикувачки броеви во Македонија|Повикувачки број]] | area_code = +02 | iso_code = | blank_name = [[Автомобилски регистарски таблички во Македонија|Регистарски таблички]] | blank_info = SK | website = {{URL|https://zelenikovo.gov.mk/}} | footnotes = }} [[Податотека:Zelenikovo Municipality.svg|thumb|right|245px|Карта на Општина Зелениково со селските атари.]] [[Податотека:Ethnic groups of Zelenikovo Municipality.svg|thumb|right|245px|Демографска карта на Општина Зелениково со селските атари.]] '''Општина Зелениково''' — [[општина]] во северниот дел на [[Македонија]], во јужниот дел на [[Скопска Котлина|Скопската Котлина]]. Таа е единствената општина во околината на градот [[Скопје]] којашто не се граничи со [[Град Скопје|неговата територија]]. Општинско седиште е селото [[Зелениково]]. == Географија == Општина Зелениково е општина во северниот дел на [[Република Македонија]], сместена во крајниот југоисточен дел на Скопската Котлина во близина на градот [[Скопје]]. Поточно општината Зелениково се наоѓа во горното Повардарие, во средото течение на реката [[Вардар]] во близина на сливот на [[Кадина Река]] и [[Пчиња]]. Територијата на општина Зелениково зафаќа површина од 176,95 km2. Општината Зелениково се граничи со 4 општини и тоа: [[Велес]] од југ и југоисток, [[Чашка]] од југ, [[Студеничани]] од запад и [[Петровец]] од север и североисток. Самата општина има изразит рурален карактер и во своите граници опфаќа 14 населени места, од кои сите селски населби. Населението на општина Зелениково брои 4077 жители, што во однос на големината на територијата на општината покажува дека општина Зелениково има густина на населеност од 23,04 жители на km2, што ја вбројува во редот на ретко населени подрачја. Седиштето на општината е во село Зелениково, а градоначалник е Коста Маневски. == Историја == === 1945-1950 и 1952-1955 === Месниот народен одбор Зелениково бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негови составни населени места биле [[Градовци]], [[Зелениково]], [[Орешани]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=155 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Зелениково бил проширен на сметка на соседниот и укинат [[Општина Вражале|Месен народен одбор Вражале]] со неговото село [[Вражале]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Зелениково бил укинат на сметка на соседниот и проширен [[Општина Гара Зелениково|Месен народен одбор Гара Зелениково]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=204 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, Општина Зелениково била обновена на сметка на МНО Гара Зелениково. Населени места кои припаднале на општинате биле Вражале, Градовци, [[Гумалево]], [[Дејковец]], [[Добрино]], Зелениково, [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]], Орешани, [[Пакошево]], [[Палиград]], [[Смесница]], [[Станица Зелениково]], [[Страхојадица]], [[Таор]] и [[Тисовица]]. Овој пат, седиште на општината била Станица Зелениково.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1955 година, Општина Зелениково била укината и нејзината општинска територија припаднала на [[Општина Драчево]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на околиите и општините во Народна Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305175641/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | work= | page=236 | issue=20 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=29 јуни 1955 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> === 1996-до денес === Општина Зелениково била повторно основана со Законот за територијална организација на општините од 1996 година, на сметка на [[Општина Кисела Вода]]. Во општината припаднале 19. села: [[Вражале]], [[Градовци]], [[Гумалево]], [[Дејковец]], [[Добрино]], [[Зелениково]], [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]], [[Орешани]], [[Пакошево]], [[Палиград]], [[Смесница]], [[Станица Зелениково]], [[Страхојадица]], [[Таор]] и [[Тисовица]].<ref>{{нмс | author= | title=Закон за територијалната поделба на Република Македонија и определување на подрачјата на единиците на локалната самоуправа | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/CAFFB1AA376347A0B1E3044B8FAC16C6.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20221103133527/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/CAFFB1AA376347A0B1E3044B8FAC16C6.pdf | work= | pages=2769 | issue=49 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија]] | archivedate=3 ноември 2022 | date=14 септември 1996 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Седиштето на општината било во Станица Зелениково. Според Законот за административна поделба од 2004 година, Општина Зелениково продолжила да постои со истите населени места. Разликата во општината било што населеното место Станица Зелениково го изгубила статусот на населено место и била префрлена во атарот на Зелениково. Со тоа, Зелениково станало седиште на општината.<ref>{{нмс | author= | title=Закон за територијалната организација на локалната самоуправа во Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/9D37AEDC6F890F40A8795ED71D0C72A9.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305181107/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/9D37AEDC6F890F40A8795ED71D0C72A9.pdf | work= | pages=4 | issue=55 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=16 август 2004 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Со предлог Законот за територијална организација на општините во 2004 година, било предвидено Општина Зелениково да биде укината на сметка на [[Општина Петровец]].{{се бара извор|јуни 2025}} == Стопанство == Населението во Општина Зелениково се занимава со примарни и секундарни стопански дејности. Најразвиено е земјоделството односно полјоделството и сточарството. Поради поволноста на теренот и високата плодност на земјиштето во пределот околу реката [[Вардар]] е најзастапено полјоделството, пред сè одгледувањето на житни култури (пченица, јачмен, овес, ’рж, пченка), градинарски култури (зелен пипер, домат, морков, кромид, лук, спанаќ, марула) како и индустриските култури (луцерка, фуражна пченка, детелина). Идеалните услови кои ги нудат ридските предели на општина Зелениково, последната деценија повторно го вратија и развија сточарството посебно козарството, по кое оваа општина е далеку позната, пред сè по прочуеното козјо сирење и млеко од неколкуте млекарници од [[Таор]], [[Пакошево]] и [[Зелениково]]. Покрај козарството, доста развиено е и овчарството. Покрај земјоделството и сточарството развиено е и индустриското производство во прехранбената индустрија и фабриката за компјутерски микрочипови во село [[Орешани]]. == Демографија == Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Зелениково имал 1,647 жители, односно вкупното население на [[Вражале]], [[Градовци]], [[Зелениково]] и [[Орешани]]. Следува табела според народностите во пописот од 1948 година:<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 20 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 833 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 675 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 124 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 15 |} Според [[Попис на населението во Македонија (1953)|пописот од 1953 година]], Општина Зелениково имала 5,284 жители, односно вкупното население на Вражале, Градовци, [[Гумалево]], [[Дејковец]], [[Добрино]], Зелениково, [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]], Орешани, [[Пакошево]], [[Палиград]], [[Смесница]], [[Станица Зелениково]], [[Страхојадица]], [[Таор]] и [[Тисовица]]. Следува табела според народностите во пописот од 1953 година:<ref>{{нмс | author= | title=Укупно становништво по народности | url=https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20190403212649/https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | work= | publisher=Државен завод за статистика на Србија |page=65 | archivedate=3 април 2019 | date= | accessdate= 20 јуни 2025}}</ref><ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1953 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150629032157/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=29 јуни 2015 | date= | accessdate= 20 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 1,679 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 1,680 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 1,765 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 83 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 59 |- |[[Македонски Хрвати|Хрвати]] | 4 |- |Неопределени [[Југословени]] | 3 |- |Останати Словени | 1 |- |Останати несловени | 10 |} Според [[Попис на населението во Македонија (2002)|пописот од 2002 година]], Општина Зелениково имала 4,077 жители, чиј етнички состав е:<ref name="ДЗС">{{наведена мрежна страница|url=http://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Naselenie__ProcenkiNaselenie/126_Popis_Ops_NasPolStar3112_mk.px/table/tableViewLayout2/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|title=Население во Република Македонија на 31.12 по специфични возрасни групи, по пол, по општини, по години|publisher=[[Државен завод за статистика на Република Македонија]]|language=македонски|accessdate=2 мај 2018}}{{Мртва_врска|date=May 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * [[Македонци]] 2522 - 61,86% * [[Албанци]] 1206 - 29,58% * Турци 1 - 0,02% * Роми 92 - 2,26% * Власи 1 - 0,02% * Срби 45 - 1,10% * Бошњаци 191 - 4,68% * останати 19 {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Вероисповед''' | '''Вкупно''' |- | [[Православието во Македонија|православни]] | '''2.576''' |- | [[Исламот во Македонија|муслимани]] | 1.491 |- | [[Католицизмот во Македонија|католици]] | 2 |- | [[Протестантството во Македонија|протестанти]] | 0 |- | останати | 8 |- |} {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Јазик''' | '''Вкупно''' |- |[[Македонски јазик|македонски]] | '''2.533''' |- |[[Албански јазик|албански]] | 1.205 |- |[[Турски јазик|турски]] | 2 |- |[[Ромски јазик|ромски]] | 90 |- |[[Влашки јазик|влашки]] | 2 |- |[[Српски јазик|српски]] | 38 |- |[[Босански јазик|бошњачки]] | 10 |- | останати | 197 |- |} == Општествени установи == Во општина Зелениково работи деветгодишно основно училиште „Марко Цепенков“ кое се наоѓа во Станица Зелениково. Во рамките на училиштето работат и градинка и библиотека. Во општината работат и јавна и приванти здравствени амбуланти кои се наоѓаат ов [[Зелениково|Станица Зелениково]]. == Самоуправа и политика == Градоначалник на општина Зелениково е Коста Маневски од редовите на [[ВМРО ДПМНЕ]]. Тој бил избран на [[Локални избори во Македонија (2021)|локалните избори од 2021 година]] за мандат од четири години. Советот на општина Зелениково е составен од 9 члена. Според последните локални избори од 2017 година, членовите на советот според политичката припадност за мандатот 2017-2021 се: [[File:Council of Zelenikovo Municipality 2017.svg|thumb|300px|center|{{легенда|#2212FF|СДСМ: 4 места}} {{легенда|#C22E0A|ВМРО-ДПМНЕ: 4 места}} {{легенда|#3EA5DD|ДУИ: 1 место}}]] == Културни и природни знаменитости == На територијата на Општина Зелениково се наоѓаат повеќе културно-историски споменици и знаменитости. Во близината на селото [[Таор]] се наоѓа археолошкото наоѓалиште со остатоците од античкиот град [[Тауресиум]] во кој е роден византискиот цар [[Јустинијан I]]. Исто така во рамките на општината Зелениково се наоѓаат повеќе постари средновековни цркви и манастири меѓу кои: познатиот манастир „Свети Архангел Гаврил“ во селото [[Зелениково]] од XIV век, возобновен во 1845/46 година, манастирот „Свети Ѓорѓија“ и црквата „Воскресение Христово“ во [[Зелениково|Станица Зелениково]], црквите „Свети Димитрија“ од XIV век и „Свети Илија“ од XVII век во селото [[Таор]], а во [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]] постои црквата „Свети Талеа“ од средновековието возобновена во 1896 година. == Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт == == Иселеништво == == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рв|Zelenikovo Municipality}} * [http://www.zelenikovo.gov.mk/ Портал на Општина Зелениково] * [http://abv.mk/company.aspx?id=20350 Општина Зелениково во „АБВ - деловен именик“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160306134655/http://www.abv.mk/company.aspx?id=20350 |date=2016-03-06 }} {{Мак-никулец}} {{Општини во Република Македонија}} {{Општина Зелениково}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општина Зелениково| ]] 0o5ovrhwvaubfmv0u0n2ne37eplzdoa 5382194 5382193 2025-06-20T22:02:55Z Dandarmkd 31127 5382194 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | name = Општина Зелениково | settlement_type = [[Општини во Македонија|Општина]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_flag = Flag of Zelenikovo Municipality, North Macedonia.svg | flag_alt = | image_seal = | seal_alt = | image_shield = Coat of arms of Zelenikovo Municipality.svg | shield_alt = | nickname = | motto = | image_map = {{Македонија општини OSM map}} | map_alt = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[Список на држави во светот|Држава]] | subdivision_name = [[Македонија]] | subdivision_type1 = [[Региони во Македонија|Регион]] | subdivision_name1 = [[Скопски Регион|Скопски]] | seat = [[Зелениково]] (1945-1950, 2004-до денес), [[Станица Зелениково]] (1952-1955, 1996-2004) | established_title = Година кога е основана со закон | established_date = 1945 (под називот месен народен одбор) | established_title1 = Година кога е укината со закон | established_date1 = 1950 | established_title2 = Година кога е основана со закон | established_date2 = 1952 | established_title3 = Година кога е укината со закон | established_date3 = 1955 | established_title4 = Година кога е основана со закон | established_date4 = 1996 | parts_type = Населени места | parts_style = 14 | p1 = Селата: [[Вражале]], [[Градовци]], [[Гумалево]], [[Дејковец]], [[Добрино]], [[Зелениково]], [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]], [[Орешани]], [[Пакошево]], [[Палиград]], [[Смесница]], [[Страхојадица]], [[Таор]] и [[Тисовица]] | government_footnotes = | leader_party = | leader_title = Градоначалник | leader_name = [[Коста Маневски]] | unit_pref = Metric<!-- or US or UK --> | area_footnotes = | area_total_km2 = 176,95 | area_land_km2 = | area_water_km2 = | area_water_percent = | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name="попис2021">{{наведена мрежна страница|url=https://www.stat.gov.mk/PrikaziSoopstenie.aspx?rbrtxt=146|title=Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија, 2021 - прв сет на податоци|publisher=[[Државен завод за статистика на Македонија]]|language=македонски|accessdate=30 март 2022}}</ref> | population_total = 3361 | population_as_of = 2021 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] | utc_offset1 = +01:00 | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] | utc_offset1_DST = +02:00 | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = [[Повикувачки броеви во Македонија|Повикувачки број]] | area_code = +02 | iso_code = | blank_name = [[Автомобилски регистарски таблички во Македонија|Регистарски таблички]] | blank_info = SK | website = {{URL|https://zelenikovo.gov.mk/}} | footnotes = }} [[Податотека:Zelenikovo Municipality.svg|thumb|right|245px|Карта на Општина Зелениково со селските атари.]] [[Податотека:Ethnic groups of Zelenikovo Municipality.svg|thumb|right|245px|Демографска карта на Општина Зелениково со селските атари.]] '''Општина Зелениково''' — [[општина]] во северниот дел на [[Македонија]], во јужниот дел на [[Скопска Котлина|Скопската Котлина]]. Таа е единствената општина во околината на градот [[Скопје]] којашто не се граничи со [[Град Скопје|неговата територија]]. Општинско седиште е селото [[Зелениково]]. == Географија == Општина Зелениково е општина во северниот дел на [[Република Македонија]], сместена во крајниот југоисточен дел на Скопската Котлина во близина на градот [[Скопје]]. Поточно општината Зелениково се наоѓа во горното Повардарие, во средото течение на реката [[Вардар]] во близина на сливот на [[Кадина Река]] и [[Пчиња]]. Територијата на општина Зелениково зафаќа површина од 176,95 km2. Општината Зелениково се граничи со 4 општини и тоа: [[Велес]] од југ и југоисток, [[Чашка]] од југ, [[Студеничани]] од запад и [[Петровец]] од север и североисток. Самата општина има изразит рурален карактер и во своите граници опфаќа 14 населени места, од кои сите селски населби. Населението на општина Зелениково брои 4077 жители, што во однос на големината на територијата на општината покажува дека општина Зелениково има густина на населеност од 23,04 жители на km2, што ја вбројува во редот на ретко населени подрачја. Седиштето на општината е во село Зелениково, а градоначалник е Коста Маневски. == Историја == === 1945-1950 и 1952-1955 === Месниот народен одбор Зелениково бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негови составни населени места биле [[Градовци]], [[Зелениково]], [[Орешани]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=155 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Зелениково бил проширен на сметка на соседниот и укинат [[Општина Вражале|Месен народен одбор Вражале]] со неговото село [[Вражале]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Зелениково бил укинат на сметка на соседниот и проширен [[Општина Гара Зелениково|Месен народен одбор Гара Зелениково]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=204 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, Општина Зелениково била обновена на сметка на МНО Гара Зелениково. Населени места кои припаднале на општинате биле Вражале, Градовци, [[Гумалево]], [[Дејковец]], [[Добрино]], Зелениково, [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]], Орешани, [[Пакошево]], [[Палиград]], [[Смесница]], [[Станица Зелениково]], [[Страхојадица]], [[Таор]] и [[Тисовица]]. Овој пат, седиште на општината била Станица Зелениково.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1955 година, Општина Зелениково била укината и нејзината општинска територија припаднала на [[Општина Драчево]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на околиите и општините во Народна Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305175641/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | work= | page=236 | issue=20 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=29 јуни 1955 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> === 1996-до денес === Општина Зелениково била повторно основана со Законот за територијална организација на општините од 1996 година, на сметка на [[Општина Кисела Вода]]. Во општината припаднале 19. села: [[Вражале]], [[Градовци]], [[Гумалево]], [[Дејковец]], [[Добрино]], [[Зелениково]], [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]], [[Орешани]], [[Пакошево]], [[Палиград]], [[Смесница]], [[Станица Зелениково]], [[Страхојадица]], [[Таор]] и [[Тисовица]].<ref>{{нмс | author= | title=Закон за територијалната поделба на Република Македонија и определување на подрачјата на единиците на локалната самоуправа | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/CAFFB1AA376347A0B1E3044B8FAC16C6.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20221103133527/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/CAFFB1AA376347A0B1E3044B8FAC16C6.pdf | work= | pages=2769 | issue=49 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија]] | archivedate=3 ноември 2022 | date=14 септември 1996 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Седиштето на општината било во Станица Зелениково. Според Законот за административна поделба од 2004 година, Општина Зелениково продолжила да постои со истите населени места. Разликата во општината било што населеното место Станица Зелениково го изгубила статусот на населено место и била префрлена во атарот на Зелениково. Со тоа, Зелениково станало седиште на општината.<ref>{{нмс | author= | title=Закон за територијалната организација на локалната самоуправа во Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/9D37AEDC6F890F40A8795ED71D0C72A9.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305181107/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/9D37AEDC6F890F40A8795ED71D0C72A9.pdf | work= | pages=4 | issue=55 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=16 август 2004 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Со предлог Законот за територијална организација на општините во 2004 година, било предвидено Општина Зелениково да биде укината на сметка на [[Општина Петровец]].{{се бара извор|јуни 2025}} == Стопанство == Населението во Општина Зелениково се занимава со примарни и секундарни стопански дејности. Најразвиено е земјоделството односно полјоделството и сточарството. Поради поволноста на теренот и високата плодност на земјиштето во пределот околу реката [[Вардар]] е најзастапено полјоделството, пред сè одгледувањето на житни култури (пченица, јачмен, овес, ’рж, пченка), градинарски култури (зелен пипер, домат, морков, кромид, лук, спанаќ, марула) како и индустриските култури (луцерка, фуражна пченка, детелина). Идеалните услови кои ги нудат ридските предели на општина Зелениково, последната деценија повторно го вратија и развија сточарството посебно козарството, по кое оваа општина е далеку позната, пред сè по прочуеното козјо сирење и млеко од неколкуте млекарници од [[Таор]], [[Пакошево]] и [[Зелениково]]. Покрај козарството, доста развиено е и овчарството. Покрај земјоделството и сточарството развиено е и индустриското производство во прехранбената индустрија и фабриката за компјутерски микрочипови во село [[Орешани]]. == Демографија == Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Зелениково имал 1,647 жители, односно вкупното население на [[Вражале]], [[Градовци]], [[Зелениково]] и [[Орешани]]. Следува табела според народностите во пописот од 1948 година:<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 20 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 833 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 675 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 124 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 15 |} Според [[Попис на населението во Македонија (1953)|пописот од 1953 година]], Општина Зелениково имала 5,284 жители, односно вкупното население на Вражале, Градовци, [[Гумалево]], [[Дејковец]], [[Добрино]], Зелениково, [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]], Орешани, [[Пакошево]], [[Палиград]], [[Смесница]], [[Станица Зелениково]], [[Страхојадица]], [[Таор]] и [[Тисовица]]. Следува табела според народностите во пописот од 1953 година:<ref>{{нмс | author= | title=Укупно становништво по народности | url=https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20190403212649/https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | work= | publisher=Државен завод за статистика на Србија |page=65 | archivedate=3 април 2019 | date= | accessdate= 20 јуни 2025}}</ref><ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1953 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150629032157/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=29 јуни 2015 | date= | accessdate= 20 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 1,679 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 1,680 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 1,765 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 83 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 59 |- |[[Македонски Хрвати|Хрвати]] | 4 |- |Неопределени [[Југословени]] | 3 |- |Останати Словени | 1 |- |Останати несловени | 10 |} Според [[Попис на населението во Македонија (2002)|пописот од 2002 година]], Општина Зелениково имала 4,077 жители, чиј етнички состав е:<ref name="ДЗС">{{наведена мрежна страница|url=http://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Naselenie__ProcenkiNaselenie/126_Popis_Ops_NasPolStar3112_mk.px/table/tableViewLayout2/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|title=Население во Република Македонија на 31.12 по специфични возрасни групи, по пол, по општини, по години|publisher=[[Државен завод за статистика на Република Македонија]]|language=македонски|accessdate=2 мај 2018}}{{Мртва_врска|date=May 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * [[Македонци]] 2522 - 61,86% * [[Албанци]] 1206 - 29,58% * Турци 1 - 0,02% * Роми 92 - 2,26% * Власи 1 - 0,02% * Срби 45 - 1,10% * Бошњаци 191 - 4,68% * останати 19 {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Вероисповед''' | '''Вкупно''' |- | [[Православието во Македонија|православни]] | '''2.576''' |- | [[Исламот во Македонија|муслимани]] | 1.491 |- | [[Католицизмот во Македонија|католици]] | 2 |- | [[Протестантството во Македонија|протестанти]] | 0 |- | останати | 8 |- |} {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Јазик''' | '''Вкупно''' |- |[[Македонски јазик|македонски]] | '''2.533''' |- |[[Албански јазик|албански]] | 1.205 |- |[[Турски јазик|турски]] | 2 |- |[[Ромски јазик|ромски]] | 90 |- |[[Влашки јазик|влашки]] | 2 |- |[[Српски јазик|српски]] | 38 |- |[[Босански јазик|бошњачки]] | 10 |- | останати | 197 |- |} == Општествени установи == Во општина Зелениково работи деветгодишно [[ОУ „Марко Цепенков“ - Зелениково|Основно училиште „Марко Цепенков“]] кое се наоѓа [[Зелениково]] (сместено во поранешното населено место [[Станица Зелениково]]. Во рамките на училиштето работат и градинка и библиотека. Во општината работат и јавна и приватни здравствени амбуланти кои се наоѓаат во делот сеуште именуван како Станица Зелениково. == Самоуправа и политика == Градоначалник на Општина Зелениково е Коста Маневски од редовите на [[ВМРО ДПМНЕ]]. Тој бил избран на [[Локални избори во Македонија (2021)|локалните избори од 2021 година]] за мандат од четири години. Советот на Општина Зелениково е составен од 9 члена. Според последните локални избори од 2017 година, членовите на советот според политичката припадност за мандатот 2017-2021 се: [[File:Council of Zelenikovo Municipality 2017.svg|thumb|300px|center|{{легенда|#2212FF|СДСМ: 4 места}} {{легенда|#C22E0A|ВМРО-ДПМНЕ: 4 места}} {{легенда|#3EA5DD|ДУИ: 1 место}}]] == Културни и природни знаменитости == На територијата на Општина Зелениково се наоѓаат повеќе културно-историски споменици и знаменитости. Во близината на селото [[Таор]] се наоѓа археолошкото наоѓалиште со остатоците од античкиот град [[Тауресиум]] во кој е роден [[Римски цар|римскиот цар]] [[Јустинијан I]]. Исто така во рамките на општината Зелениково се наоѓаат повеќе постари средновековни цркви и манастири меѓу кои: познатиот манастир „Свети Архангел Гаврил“ во селото [[Зелениково]] од XIV век, возобновен во 1845/46 година, манастирот „Свети Ѓорѓија“ и црквата „Воскресение Христово“ во [[Зелениково|Станица Зелениково]], црквите „Свети Димитрија“ од XIV век и „Свети Илија“ од XVII век во селото [[Таор]], а во [[Ново Село (Зелениковско)|Ново Село]] постои црквата „Свети Талеа“ од средновековието возобновена во 1896 година. == Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт == == Иселеништво == == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рв|Zelenikovo Municipality}} * [http://www.zelenikovo.gov.mk/ Портал на Општина Зелениково] * [http://abv.mk/company.aspx?id=20350 Општина Зелениково во „АБВ - деловен именик“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160306134655/http://www.abv.mk/company.aspx?id=20350 |date=2016-03-06 }} {{Мак-никулец}} {{Општини во Република Македонија}} {{Општина Зелениково}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општина Зелениково| ]] bmgmm022fscd9zwlx94rqpc6w6yk02u Општина Сопиште 0 8462 5382055 5366688 2025-06-20T16:48:26Z Dandarmkd 31127 5382055 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | name = Општина Сопиште | settlement_type = [[Општини во Македонија|Општина]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_flag = Flag of Sopište Municipality, North Macedonia.svg | flag_alt = | image_seal = | seal_alt = | image_shield = Coat of arms of Sopište Municipality.svg | shield_alt = | nickname = | motto = | image_map = {{Македонија општини OSM map}} | map_alt = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[Список на држави во светот|Држава]] | subdivision_name = [[Македонија]] | subdivision_type1 = [[Региони во Македонија|Регион]] | subdivision_name1 = [[Скопски Регион|Скопски]] | seat = [[Сопиште]] | established_title = Година кога е основана со закон | established_date = 1945 (како месен народен одбор), 1996 | parts_type = Населени места | parts_style = 13 | p1 = Селата: [[Барово (Скопско)|Барово]], [[Говрлево]], [[Горно Соње]], [[Добри Дол (Скопско)|Добри Дол]], [[Долно Соње]], [[Држилово]], [[Јаболци]], [[Нова Брезница]], [[Патишка Река]], [[Ракотинци]], [[Света Петка (Скопско)|Света Петка]], [[Сопиште]], [[Чифлик (Општина Сопиште)|Чифлик]] | government_footnotes = | leader_party = | leader_title = Градоначалник | leader_name = [[Стефче Трпковски]] | unit_pref = Metric<!-- or US or UK --> | area_footnotes = | area_total_km2 = 25,47 | area_land_km2 = | area_water_km2 = | area_water_percent = | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name="попис2021">{{наведена мрежна страница|url=https://www.stat.gov.mk/PrikaziSoopstenie.aspx?rbrtxt=146|title=Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија, 2021 - прв сет на податоци|publisher=[[Државен завод за статистика на Македонија]]|language=македонски|accessdate=30 март 2022}}</ref> | population_total = 6713 | population_as_of = 2021 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] | utc_offset1 = +01:00 | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] | utc_offset1_DST = +02:00 | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = [[Повикувачки броеви во Македонија|Повикувачки број]] | area_code = +02 | iso_code = | blank_name = [[Автомобилски регистарски таблички во Македонија|Регистарски таблички]] | blank_info = SK | website = {{URL|https://opstinasopiste.gov.mk/}} | footnotes = }} '''Општина Сопиште''' — [[Општини во Македонија|рурална општина]] во [[Македонија]] во [[Скопски Регион|Скопскиот Регион]]. Админстративно седиште на [[општина]]та е [[Сопиште|истоименото село]]. Општината била по вторпат основана во 1996 година, откако дел од [[Општини во Скопје|скопската општина]] [[Општина Кисела Вода|Кисела Вода]] се отцепил. Во 2004 година, мал дел од Сопиште повторно преминал во територијата на Кисела Вода. Сопиште зафаќа површина од 222,1 км<sup>2</sup>. Се граничи со општините [[Општина Македонски Брод|Македонски Брод]], [[Општина Студеничани|Студеничани]], [[Општина Желино|Желино]] и со најголемата административна единица [[Град Скопје]]. Поделена на 13 [[Населено место|населени места]], кои сите се [[Село|села]]. [[Релјеф]]от кој влегува во територијата на општината е претежно [[Планина|планински]], и [[рид]]ски. Сопиште се наоѓа на [[Југ|јужната]] страна на планината [[Водно]]. Географски, територијата на општината е карактеризирана претежно со [[Шума|шуми]], [[Ливада|ливади]], полиња, [[Пасиште|пасишта]], [[Карпа|карпи]] и мал број на [[Пештера|пештери]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://opstinasopiste.gov.mk/2017/12/18/polozba/|title=Географска Положба и Одлики {{!}} ОПШТИНА СОПИШТЕ|last=miokon|language=mk-MK|accessdate=2020-09-26}}</ref> Во Сопиште живеат околу 6 илјади жители, а густината на населението зафаќа околу 25 жители/1 км<sup>2</sup>. Мнозинството од населението се [[Македонци]] и [[Македонски Албанци|Албанци]], кои зафаќаат околу 90% од населението. Останатиот дел се [[Турци]], [[Срби]] и [[Власи]]. Службените јазици на општината се [[Македонски јазик|македонскиот]] и [[Албански јазик|албанскиот]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://opstinasopiste.gov.mk/2018/01/08/demografija/|title=Демографија {{!}} ОПШТИНА СОПИШТЕ|last=miokon|language=mk-MK|accessdate=2020-09-26}}</ref> [[Градоначалник]] на општината е [[Стефче Трпковски]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://opstinasopiste.gov.mk/gradonacalnik/|title=Градоначалник на Општина Сопиште {{!}} ОПШТИНА СОПИШТЕ|language=mk-MK|accessdate=2020-09-26}}</ref>, од редовите на [[ВМРО-ДПМНЕ]], кој стапил на должноста по [[Локални избори во Македонија (2013)|локалните избори од 2013 година]].<ref>{{Наведено списание|date=2020-05-30|title=Локални избори во Македонија (2013)|url=https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9B%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B8_%D0%B8%D0%B7%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B8_%D0%B2%D0%BE_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0_(2013)&oldid=4080437|journal=Википедија|language=mk}}</ref> [[Сов|Општинскиот совет]] е составен од 11 члена.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://opstinasopiste.gov.mk/sovet/|title=Совет на Општина Сопиште {{!}} ОПШТИНА СОПИШТЕ|language=mk-MK|accessdate=2020-09-26}}</ref> Голем број на населени места во општината, како што е селото [[Долно Соње]], постоеле од XIX век, во времето на [[Отоманската Империја]].<ref>{{Наведено списание|date=2020-07-17|title=Долно Соње|url=https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%94%D0%BE%D0%BB%D0%BD%D0%BE_%D0%A1%D0%BE%D1%9A%D0%B5&oldid=4255812|journal=Википедија|language=mk}}</ref> Во селото [[Говрлево]] се наоѓаат и [[Археолошко наоѓалиште|археолошки наоѓалишта]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://opstinasopiste.gov.mk/2018/01/08/kultura/|title=Култура {{!}} ОПШТИНА СОПИШТЕ|last=miokon|language=mk-MK|accessdate=2020-09-26}}</ref>[[File:Sopište Municipality.svg|thumb|right|245px|Карта на Општина Сопиште со селските атари.]] [[File:Ethnic groups of Sopište Municipality.svg|thumb|right|245px|Демографска карта на Општина Сопиште со селските атари.]] == Историја == === 1945-1947 === Месниот народен одбор Сопиште бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негово составно населено место било [[Сопиште]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=155 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, месниот одбор бил укинат и неговата територија припаднала под [[Општина Ракотинци|Месен народен одбор Ракотинци]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=9 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> === 1996-до денес === Општина Сопиште била одново создадена во 1996 година, на сметка на намалената [[Општина Кисела Вода]] . Во 2004 година, мал дел од територијата на општината, се мисли на [[Припор (Скопје)|Припор]], бил припоен повторно кон Општина Кисела Вода. == Географија == [[Податотека:Karshijak-Dobridol-Rakotinci-MK.JPG|thumb|лево|Поглед кон областа [[Каршијак]] која претежно се поклопува со општината.]] Општина Сопиште се наоѓа на јужната страна на планината [[Водно]], на координати 42` и 20`. Прекрасен амбиент се граничи со општините [[Општина Кисела Вода|Кисела Вода]], [[Општина Центар|Центар]], [[Општина Студеничани|Студеничани]] и [[Општина Сарај|Сарај]]. Патно е поврзана со пат кој доаѓа од [[Скопје]] преку скопската населба [[Припор (Скопје)|Припор]] и продолжува кон [[Батинци]] и [[Македонски Брод]]. == Демографија == На пописот од 2002 година, Општина Сопиште има 5.656 жители (1.510 домаќинства, 3.398 станови), кои живеат во 13 населени места од збиен тип, со отсуство на класичен урбан центар.<ref name="сопиште"/> Во општината постојат следните населени места: [[Сопиште]] (1.365 жители), [[Ракотинци]] (394), [[Добри Дол (Скопско)|Добри Дол]] (431), [[Долно Соње]] (707), [[Горно Соње]] (240), [[Барово (Скопско)|Барово]] (24), [[Говрлево]] (31), [[Чифлик (Општина Сопиште)|Чифлик]] (664), [[Света Петка (Скопско)|Света Петка]] (718), [[Јаболци]] (44), [[Нова Брезница]] (89), [[Држилово]] (365) и [[Патишка Река]] (584).<ref name="сопиште"/> Во минатото, поради политиката на отселување од селата, имало големо движење од селата кон градот. Денес евидентно е враќањето на населението во селата делумно предизвикано од ослабената економска состојба, но и од наметнатиот нов тренд на живеење значајна е и преселбата град-село кое население останува како постојано жителство во рамките на нашата општина со што се создаваат населби од урбан карактер.<ref name="сопиште"/> Бројот на населението во Општина Сопиште е релативно стабилен, со тежнеење на бавен природен прираст, за разлика од високиот природен прираст од минатото, којшто денес е во постапка на опаѓање и стационарно зголемената старосна структура се должи на две одлики на населението на општината.<ref name="сопиште"/> :- висок природен прираст во четири населби од муслиманска вероисповед. :- демографската стабилност на населението во некои од населбите во приградската зона на Скопје каде степенот на регресија на населението е правопропорционално со оддалеченоста од Скопската агломерација и отсуството на функционално-привлечни фактори. ===Статистика=== Вкупно население на општината по поделбата од 2004 година изнесувало 5.656, од кои: {| class="wikitable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="3" | '''Народност''' | '''Број''' | '''Удел''' |- | [[Македонци]] | 3.404 | 60,18% |- | [[Албанци]] | 1.942 | 34,33% |- | [[Турци]] | 243 | 4,30% |- | [[Срби]] | 32 | 0,57% |- | [[Власи]] | 4 | 0,07% |- | останати | 31 | 0,55% |} Сепак, според Законот за Град Скопје<ref>[http://www.slvesnik.com.mk/Issues/9D37AEDC6F890F40A8795ED71D0C72A9.pdf Службен весник 55/2004]</ref>, каде биле утврдени границите на скопските општини, дел од селото Сопиште, односно местото [[Припор (Скопје)|Припор]]) потпаднало под Општина Кисела Вода и населението на селото било намалено од 5.325 жители.<ref>[http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaXI.pdf Попис на населението, 2002]</ref> на 1365<ref name="сопиште">[http://opstinasopiste.gov.mk/index.php?option=com_content&view=article&id=50&Itemid=57 Општина Сопиште: население]</ref>. Тоа влијаело врз вкупното население на Општина Сопиште, и така од вкупното првично општинско население од 9.522 жители, паднало на 5.656 жители. {| class="wikitable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="3" | '''Народ''' | '''Врој''' | '''Удел''' |- | [[Македонци]] | 7.216 | 75,7% |- | [[Албанци]] | 1.942 | 20,3% |- | [[Турци]] | 244 | 2,5% |- | [[Срби]] | 58 | 0,60% |- | [[Власи]] | 15 | 0,15% |- | останати | 47 | 0,49% |} {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Вероисповед''' | '''Вкупно''' |- | [[православни]] | '''6.829''' |- | [[муслимани]] | 2.310 |- | [[католици]] | 6 |- | [[протестанти]] | 2 |- | останати | 375 |} {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Јазик''' | '''Вкупно''' |- | [[македонски јазик|македонски]] | '''7.478''' |- | [[албански јазик|албански]] | 1.944 |- | [[турски јазик|турски]] | 6 |- | [[ромски јазик|ромски]] | 0 |- | [[влашки јазик|влашки]] | 10 |- | [[српски јазик|српски]] | 49 |- | [[босански јазик|бошњачки]] | 0 |- | останати | 35 |} == Општествени установи == Општината е неразвиена, како општествени институции се застапени: * Општинска зграда * Пошта * Амбуланти * Полициска станица * Основно училиште == Самоуправа и политика == Градоначалник на општина Сопиште е [[Стефче Трпковски]] од редовите на [[ВМРО-ДПМНЕ]]. Тој бил реизбран на [[Локални избори во Македонија (2017)|локалните избори од 2017 година]] за втор мандат од четири години.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sec.mk/mandati-za-gradonachalnici-i-sovet-lokalni-izbori-2017/|title=Мандати за градоначалници и совет во РМ – Локални избори 2017|last=|first=|date=|work=[[Државна изборна комисија на Македонија]]|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=18 октомври 2017}}</ref> Советот на општина Сопиште е составен од 11 члена. Според последните локални избори од 2017 година, членовите на советот според политичката припадност за мандатот 2017-2021 се: [[File:Council of Sopiste Municipality 2017.svg|thumb|300px|center|{{легенда|#C22E0A|ВМРО-ДПМНЕ: 6 места}} {{легенда|#2212FF|СДСМ: 3 места}} {{легенда|#800080|АА: 1 местo}} {{легенда|#2F4F4F|ДПА: 1 место}}]] ==Наводи== {{Наводи}} ==Поврзано== {{Портал|Република Македонија}} * [[Скопски Регион]] * [[Општини во Македонија]] * [[Скопје]] * [[Сопиште]] {{наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-врска|Sopište_Municipality}} * [http://abv.mk/company.aspx?id=16156 Општина Сопиште во „АБВ - деловен именик“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160306134703/http://www.abv.mk/company.aspx?id=16156 |date=2016-03-06 }} * [http://opstinasopiste.gov.mk/ Службено мрежно место] * [https://maps.google.com/maps?q=Municipality+of+Sopishte&hl=en&sll=41.986744,21.531124&sspn=0.554269,1.352692&t=h&hnear=Municipality+of+Sopishte,+Macedonia+(FYROM)&z=11 Карта на Општина Сопиште] на [[Google Maps]]. {{Мак-никулец}} {{Општина Сопиште}} {{Општини во Република Македонија}} [[Категорија:Општина Сопиште| ]] 7wg1ybev1tqa68994ojl35wntfndwdk 5382058 5382055 2025-06-20T16:50:49Z Dandarmkd 31127 /* 1945-1947 */ 5382058 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | name = Општина Сопиште | settlement_type = [[Општини во Македонија|Општина]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_flag = Flag of Sopište Municipality, North Macedonia.svg | flag_alt = | image_seal = | seal_alt = | image_shield = Coat of arms of Sopište Municipality.svg | shield_alt = | nickname = | motto = | image_map = {{Македонија општини OSM map}} | map_alt = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[Список на држави во светот|Држава]] | subdivision_name = [[Македонија]] | subdivision_type1 = [[Региони во Македонија|Регион]] | subdivision_name1 = [[Скопски Регион|Скопски]] | seat = [[Сопиште]] | established_title = Година кога е основана со закон | established_date = 1945 (како месен народен одбор), 1996 | parts_type = Населени места | parts_style = 13 | p1 = Селата: [[Барово (Скопско)|Барово]], [[Говрлево]], [[Горно Соње]], [[Добри Дол (Скопско)|Добри Дол]], [[Долно Соње]], [[Држилово]], [[Јаболци]], [[Нова Брезница]], [[Патишка Река]], [[Ракотинци]], [[Света Петка (Скопско)|Света Петка]], [[Сопиште]], [[Чифлик (Општина Сопиште)|Чифлик]] | government_footnotes = | leader_party = | leader_title = Градоначалник | leader_name = [[Стефче Трпковски]] | unit_pref = Metric<!-- or US or UK --> | area_footnotes = | area_total_km2 = 25,47 | area_land_km2 = | area_water_km2 = | area_water_percent = | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name="попис2021">{{наведена мрежна страница|url=https://www.stat.gov.mk/PrikaziSoopstenie.aspx?rbrtxt=146|title=Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија, 2021 - прв сет на податоци|publisher=[[Државен завод за статистика на Македонија]]|language=македонски|accessdate=30 март 2022}}</ref> | population_total = 6713 | population_as_of = 2021 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] | utc_offset1 = +01:00 | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] | utc_offset1_DST = +02:00 | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = [[Повикувачки броеви во Македонија|Повикувачки број]] | area_code = +02 | iso_code = | blank_name = [[Автомобилски регистарски таблички во Македонија|Регистарски таблички]] | blank_info = SK | website = {{URL|https://opstinasopiste.gov.mk/}} | footnotes = }} '''Општина Сопиште''' — [[Општини во Македонија|рурална општина]] во [[Македонија]] во [[Скопски Регион|Скопскиот Регион]]. Админстративно седиште на [[општина]]та е [[Сопиште|истоименото село]]. Општината била по вторпат основана во 1996 година, откако дел од [[Општини во Скопје|скопската општина]] [[Општина Кисела Вода|Кисела Вода]] се отцепил. Во 2004 година, мал дел од Сопиште повторно преминал во територијата на Кисела Вода. Сопиште зафаќа површина од 222,1 км<sup>2</sup>. Се граничи со општините [[Општина Македонски Брод|Македонски Брод]], [[Општина Студеничани|Студеничани]], [[Општина Желино|Желино]] и со најголемата административна единица [[Град Скопје]]. Поделена на 13 [[Населено место|населени места]], кои сите се [[Село|села]]. [[Релјеф]]от кој влегува во територијата на општината е претежно [[Планина|планински]], и [[рид]]ски. Сопиште се наоѓа на [[Југ|јужната]] страна на планината [[Водно]]. Географски, територијата на општината е карактеризирана претежно со [[Шума|шуми]], [[Ливада|ливади]], полиња, [[Пасиште|пасишта]], [[Карпа|карпи]] и мал број на [[Пештера|пештери]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://opstinasopiste.gov.mk/2017/12/18/polozba/|title=Географска Положба и Одлики {{!}} ОПШТИНА СОПИШТЕ|last=miokon|language=mk-MK|accessdate=2020-09-26}}</ref> Во Сопиште живеат околу 6 илјади жители, а густината на населението зафаќа околу 25 жители/1 км<sup>2</sup>. Мнозинството од населението се [[Македонци]] и [[Македонски Албанци|Албанци]], кои зафаќаат околу 90% од населението. Останатиот дел се [[Турци]], [[Срби]] и [[Власи]]. Службените јазици на општината се [[Македонски јазик|македонскиот]] и [[Албански јазик|албанскиот]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://opstinasopiste.gov.mk/2018/01/08/demografija/|title=Демографија {{!}} ОПШТИНА СОПИШТЕ|last=miokon|language=mk-MK|accessdate=2020-09-26}}</ref> [[Градоначалник]] на општината е [[Стефче Трпковски]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://opstinasopiste.gov.mk/gradonacalnik/|title=Градоначалник на Општина Сопиште {{!}} ОПШТИНА СОПИШТЕ|language=mk-MK|accessdate=2020-09-26}}</ref>, од редовите на [[ВМРО-ДПМНЕ]], кој стапил на должноста по [[Локални избори во Македонија (2013)|локалните избори од 2013 година]].<ref>{{Наведено списание|date=2020-05-30|title=Локални избори во Македонија (2013)|url=https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9B%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B8_%D0%B8%D0%B7%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B8_%D0%B2%D0%BE_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0_(2013)&oldid=4080437|journal=Википедија|language=mk}}</ref> [[Сов|Општинскиот совет]] е составен од 11 члена.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://opstinasopiste.gov.mk/sovet/|title=Совет на Општина Сопиште {{!}} ОПШТИНА СОПИШТЕ|language=mk-MK|accessdate=2020-09-26}}</ref> Голем број на населени места во општината, како што е селото [[Долно Соње]], постоеле од XIX век, во времето на [[Отоманската Империја]].<ref>{{Наведено списание|date=2020-07-17|title=Долно Соње|url=https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%94%D0%BE%D0%BB%D0%BD%D0%BE_%D0%A1%D0%BE%D1%9A%D0%B5&oldid=4255812|journal=Википедија|language=mk}}</ref> Во селото [[Говрлево]] се наоѓаат и [[Археолошко наоѓалиште|археолошки наоѓалишта]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://opstinasopiste.gov.mk/2018/01/08/kultura/|title=Култура {{!}} ОПШТИНА СОПИШТЕ|last=miokon|language=mk-MK|accessdate=2020-09-26}}</ref>[[File:Sopište Municipality.svg|thumb|right|245px|Карта на Општина Сопиште со селските атари.]] [[File:Ethnic groups of Sopište Municipality.svg|thumb|right|245px|Демографска карта на Општина Сопиште со селските атари.]] == Историја == === 1945-1947 === Месниот народен одбор Сопиште бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негово составно населено место било [[Сопиште]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=155 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, месниот одбор бил укинат и неговата територија припаднала под [[Општина Ракотинци|Месен народен одбор Ракотинци]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> === 1996-до денес === Општина Сопиште била одново создадена во 1996 година, на сметка на намалената [[Општина Кисела Вода]] . Во 2004 година, мал дел од територијата на општината, се мисли на [[Припор (Скопје)|Припор]], бил припоен повторно кон Општина Кисела Вода. == Географија == [[Податотека:Karshijak-Dobridol-Rakotinci-MK.JPG|thumb|лево|Поглед кон областа [[Каршијак]] која претежно се поклопува со општината.]] Општина Сопиште се наоѓа на јужната страна на планината [[Водно]], на координати 42` и 20`. Прекрасен амбиент се граничи со општините [[Општина Кисела Вода|Кисела Вода]], [[Општина Центар|Центар]], [[Општина Студеничани|Студеничани]] и [[Општина Сарај|Сарај]]. Патно е поврзана со пат кој доаѓа од [[Скопје]] преку скопската населба [[Припор (Скопје)|Припор]] и продолжува кон [[Батинци]] и [[Македонски Брод]]. == Демографија == На пописот од 2002 година, Општина Сопиште има 5.656 жители (1.510 домаќинства, 3.398 станови), кои живеат во 13 населени места од збиен тип, со отсуство на класичен урбан центар.<ref name="сопиште"/> Во општината постојат следните населени места: [[Сопиште]] (1.365 жители), [[Ракотинци]] (394), [[Добри Дол (Скопско)|Добри Дол]] (431), [[Долно Соње]] (707), [[Горно Соње]] (240), [[Барово (Скопско)|Барово]] (24), [[Говрлево]] (31), [[Чифлик (Општина Сопиште)|Чифлик]] (664), [[Света Петка (Скопско)|Света Петка]] (718), [[Јаболци]] (44), [[Нова Брезница]] (89), [[Држилово]] (365) и [[Патишка Река]] (584).<ref name="сопиште"/> Во минатото, поради политиката на отселување од селата, имало големо движење од селата кон градот. Денес евидентно е враќањето на населението во селата делумно предизвикано од ослабената економска состојба, но и од наметнатиот нов тренд на живеење значајна е и преселбата град-село кое население останува како постојано жителство во рамките на нашата општина со што се создаваат населби од урбан карактер.<ref name="сопиште"/> Бројот на населението во Општина Сопиште е релативно стабилен, со тежнеење на бавен природен прираст, за разлика од високиот природен прираст од минатото, којшто денес е во постапка на опаѓање и стационарно зголемената старосна структура се должи на две одлики на населението на општината.<ref name="сопиште"/> :- висок природен прираст во четири населби од муслиманска вероисповед. :- демографската стабилност на населението во некои од населбите во приградската зона на Скопје каде степенот на регресија на населението е правопропорционално со оддалеченоста од Скопската агломерација и отсуството на функционално-привлечни фактори. ===Статистика=== Вкупно население на општината по поделбата од 2004 година изнесувало 5.656, од кои: {| class="wikitable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="3" | '''Народност''' | '''Број''' | '''Удел''' |- | [[Македонци]] | 3.404 | 60,18% |- | [[Албанци]] | 1.942 | 34,33% |- | [[Турци]] | 243 | 4,30% |- | [[Срби]] | 32 | 0,57% |- | [[Власи]] | 4 | 0,07% |- | останати | 31 | 0,55% |} Сепак, според Законот за Град Скопје<ref>[http://www.slvesnik.com.mk/Issues/9D37AEDC6F890F40A8795ED71D0C72A9.pdf Службен весник 55/2004]</ref>, каде биле утврдени границите на скопските општини, дел од селото Сопиште, односно местото [[Припор (Скопје)|Припор]]) потпаднало под Општина Кисела Вода и населението на селото било намалено од 5.325 жители.<ref>[http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaXI.pdf Попис на населението, 2002]</ref> на 1365<ref name="сопиште">[http://opstinasopiste.gov.mk/index.php?option=com_content&view=article&id=50&Itemid=57 Општина Сопиште: население]</ref>. Тоа влијаело врз вкупното население на Општина Сопиште, и така од вкупното првично општинско население од 9.522 жители, паднало на 5.656 жители. {| class="wikitable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="3" | '''Народ''' | '''Врој''' | '''Удел''' |- | [[Македонци]] | 7.216 | 75,7% |- | [[Албанци]] | 1.942 | 20,3% |- | [[Турци]] | 244 | 2,5% |- | [[Срби]] | 58 | 0,60% |- | [[Власи]] | 15 | 0,15% |- | останати | 47 | 0,49% |} {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Вероисповед''' | '''Вкупно''' |- | [[православни]] | '''6.829''' |- | [[муслимани]] | 2.310 |- | [[католици]] | 6 |- | [[протестанти]] | 2 |- | останати | 375 |} {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Јазик''' | '''Вкупно''' |- | [[македонски јазик|македонски]] | '''7.478''' |- | [[албански јазик|албански]] | 1.944 |- | [[турски јазик|турски]] | 6 |- | [[ромски јазик|ромски]] | 0 |- | [[влашки јазик|влашки]] | 10 |- | [[српски јазик|српски]] | 49 |- | [[босански јазик|бошњачки]] | 0 |- | останати | 35 |} == Општествени установи == Општината е неразвиена, како општествени институции се застапени: * Општинска зграда * Пошта * Амбуланти * Полициска станица * Основно училиште == Самоуправа и политика == Градоначалник на општина Сопиште е [[Стефче Трпковски]] од редовите на [[ВМРО-ДПМНЕ]]. Тој бил реизбран на [[Локални избори во Македонија (2017)|локалните избори од 2017 година]] за втор мандат од четири години.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sec.mk/mandati-za-gradonachalnici-i-sovet-lokalni-izbori-2017/|title=Мандати за градоначалници и совет во РМ – Локални избори 2017|last=|first=|date=|work=[[Државна изборна комисија на Македонија]]|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=18 октомври 2017}}</ref> Советот на општина Сопиште е составен од 11 члена. Според последните локални избори од 2017 година, членовите на советот според политичката припадност за мандатот 2017-2021 се: [[File:Council of Sopiste Municipality 2017.svg|thumb|300px|center|{{легенда|#C22E0A|ВМРО-ДПМНЕ: 6 места}} {{легенда|#2212FF|СДСМ: 3 места}} {{легенда|#800080|АА: 1 местo}} {{легенда|#2F4F4F|ДПА: 1 место}}]] ==Наводи== {{Наводи}} ==Поврзано== {{Портал|Република Македонија}} * [[Скопски Регион]] * [[Општини во Македонија]] * [[Скопје]] * [[Сопиште]] {{наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-врска|Sopište_Municipality}} * [http://abv.mk/company.aspx?id=16156 Општина Сопиште во „АБВ - деловен именик“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160306134703/http://www.abv.mk/company.aspx?id=16156 |date=2016-03-06 }} * [http://opstinasopiste.gov.mk/ Службено мрежно место] * [https://maps.google.com/maps?q=Municipality+of+Sopishte&hl=en&sll=41.986744,21.531124&sspn=0.554269,1.352692&t=h&hnear=Municipality+of+Sopishte,+Macedonia+(FYROM)&z=11 Карта на Општина Сопиште] на [[Google Maps]]. {{Мак-никулец}} {{Општина Сопиште}} {{Општини во Република Македонија}} [[Категорија:Општина Сопиште| ]] d158b1ws6vyn9k5yakwgtm2rchy5snv 5382060 5382058 2025-06-20T16:52:37Z Dandarmkd 31127 /* Надворешни врски */ 5382060 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | name = Општина Сопиште | settlement_type = [[Општини во Македонија|Општина]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_flag = Flag of Sopište Municipality, North Macedonia.svg | flag_alt = | image_seal = | seal_alt = | image_shield = Coat of arms of Sopište Municipality.svg | shield_alt = | nickname = | motto = | image_map = {{Македонија општини OSM map}} | map_alt = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[Список на држави во светот|Држава]] | subdivision_name = [[Македонија]] | subdivision_type1 = [[Региони во Македонија|Регион]] | subdivision_name1 = [[Скопски Регион|Скопски]] | seat = [[Сопиште]] | established_title = Година кога е основана со закон | established_date = 1945 (како месен народен одбор), 1996 | parts_type = Населени места | parts_style = 13 | p1 = Селата: [[Барово (Скопско)|Барово]], [[Говрлево]], [[Горно Соње]], [[Добри Дол (Скопско)|Добри Дол]], [[Долно Соње]], [[Држилово]], [[Јаболци]], [[Нова Брезница]], [[Патишка Река]], [[Ракотинци]], [[Света Петка (Скопско)|Света Петка]], [[Сопиште]], [[Чифлик (Општина Сопиште)|Чифлик]] | government_footnotes = | leader_party = | leader_title = Градоначалник | leader_name = [[Стефче Трпковски]] | unit_pref = Metric<!-- or US or UK --> | area_footnotes = | area_total_km2 = 25,47 | area_land_km2 = | area_water_km2 = | area_water_percent = | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name="попис2021">{{наведена мрежна страница|url=https://www.stat.gov.mk/PrikaziSoopstenie.aspx?rbrtxt=146|title=Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија, 2021 - прв сет на податоци|publisher=[[Државен завод за статистика на Македонија]]|language=македонски|accessdate=30 март 2022}}</ref> | population_total = 6713 | population_as_of = 2021 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] | utc_offset1 = +01:00 | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] | utc_offset1_DST = +02:00 | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = [[Повикувачки броеви во Македонија|Повикувачки број]] | area_code = +02 | iso_code = | blank_name = [[Автомобилски регистарски таблички во Македонија|Регистарски таблички]] | blank_info = SK | website = {{URL|https://opstinasopiste.gov.mk/}} | footnotes = }} '''Општина Сопиште''' — [[Општини во Македонија|рурална општина]] во [[Македонија]] во [[Скопски Регион|Скопскиот Регион]]. Админстративно седиште на [[општина]]та е [[Сопиште|истоименото село]]. Општината била по вторпат основана во 1996 година, откако дел од [[Општини во Скопје|скопската општина]] [[Општина Кисела Вода|Кисела Вода]] се отцепил. Во 2004 година, мал дел од Сопиште повторно преминал во територијата на Кисела Вода. Сопиште зафаќа површина од 222,1 км<sup>2</sup>. Се граничи со општините [[Општина Македонски Брод|Македонски Брод]], [[Општина Студеничани|Студеничани]], [[Општина Желино|Желино]] и со најголемата административна единица [[Град Скопје]]. Поделена на 13 [[Населено место|населени места]], кои сите се [[Село|села]]. [[Релјеф]]от кој влегува во територијата на општината е претежно [[Планина|планински]], и [[рид]]ски. Сопиште се наоѓа на [[Југ|јужната]] страна на планината [[Водно]]. Географски, територијата на општината е карактеризирана претежно со [[Шума|шуми]], [[Ливада|ливади]], полиња, [[Пасиште|пасишта]], [[Карпа|карпи]] и мал број на [[Пештера|пештери]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://opstinasopiste.gov.mk/2017/12/18/polozba/|title=Географска Положба и Одлики {{!}} ОПШТИНА СОПИШТЕ|last=miokon|language=mk-MK|accessdate=2020-09-26}}</ref> Во Сопиште живеат околу 6 илјади жители, а густината на населението зафаќа околу 25 жители/1 км<sup>2</sup>. Мнозинството од населението се [[Македонци]] и [[Македонски Албанци|Албанци]], кои зафаќаат околу 90% од населението. Останатиот дел се [[Турци]], [[Срби]] и [[Власи]]. Службените јазици на општината се [[Македонски јазик|македонскиот]] и [[Албански јазик|албанскиот]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://opstinasopiste.gov.mk/2018/01/08/demografija/|title=Демографија {{!}} ОПШТИНА СОПИШТЕ|last=miokon|language=mk-MK|accessdate=2020-09-26}}</ref> [[Градоначалник]] на општината е [[Стефче Трпковски]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://opstinasopiste.gov.mk/gradonacalnik/|title=Градоначалник на Општина Сопиште {{!}} ОПШТИНА СОПИШТЕ|language=mk-MK|accessdate=2020-09-26}}</ref>, од редовите на [[ВМРО-ДПМНЕ]], кој стапил на должноста по [[Локални избори во Македонија (2013)|локалните избори од 2013 година]].<ref>{{Наведено списание|date=2020-05-30|title=Локални избори во Македонија (2013)|url=https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9B%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B8_%D0%B8%D0%B7%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B8_%D0%B2%D0%BE_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0_(2013)&oldid=4080437|journal=Википедија|language=mk}}</ref> [[Сов|Општинскиот совет]] е составен од 11 члена.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://opstinasopiste.gov.mk/sovet/|title=Совет на Општина Сопиште {{!}} ОПШТИНА СОПИШТЕ|language=mk-MK|accessdate=2020-09-26}}</ref> Голем број на населени места во општината, како што е селото [[Долно Соње]], постоеле од XIX век, во времето на [[Отоманската Империја]].<ref>{{Наведено списание|date=2020-07-17|title=Долно Соње|url=https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%94%D0%BE%D0%BB%D0%BD%D0%BE_%D0%A1%D0%BE%D1%9A%D0%B5&oldid=4255812|journal=Википедија|language=mk}}</ref> Во селото [[Говрлево]] се наоѓаат и [[Археолошко наоѓалиште|археолошки наоѓалишта]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://opstinasopiste.gov.mk/2018/01/08/kultura/|title=Култура {{!}} ОПШТИНА СОПИШТЕ|last=miokon|language=mk-MK|accessdate=2020-09-26}}</ref>[[File:Sopište Municipality.svg|thumb|right|245px|Карта на Општина Сопиште со селските атари.]] [[File:Ethnic groups of Sopište Municipality.svg|thumb|right|245px|Демографска карта на Општина Сопиште со селските атари.]] == Историја == === 1945-1947 === Месниот народен одбор Сопиште бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негово составно населено место било [[Сопиште]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=155 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, месниот одбор бил укинат и неговата територија припаднала под [[Општина Ракотинци|Месен народен одбор Ракотинци]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> === 1996-до денес === Општина Сопиште била одново создадена во 1996 година, на сметка на намалената [[Општина Кисела Вода]] . Во 2004 година, мал дел од територијата на општината, се мисли на [[Припор (Скопје)|Припор]], бил припоен повторно кон Општина Кисела Вода. == Географија == [[Податотека:Karshijak-Dobridol-Rakotinci-MK.JPG|thumb|лево|Поглед кон областа [[Каршијак]] која претежно се поклопува со општината.]] Општина Сопиште се наоѓа на јужната страна на планината [[Водно]], на координати 42` и 20`. Прекрасен амбиент се граничи со општините [[Општина Кисела Вода|Кисела Вода]], [[Општина Центар|Центар]], [[Општина Студеничани|Студеничани]] и [[Општина Сарај|Сарај]]. Патно е поврзана со пат кој доаѓа од [[Скопје]] преку скопската населба [[Припор (Скопје)|Припор]] и продолжува кон [[Батинци]] и [[Македонски Брод]]. == Демографија == На пописот од 2002 година, Општина Сопиште има 5.656 жители (1.510 домаќинства, 3.398 станови), кои живеат во 13 населени места од збиен тип, со отсуство на класичен урбан центар.<ref name="сопиште"/> Во општината постојат следните населени места: [[Сопиште]] (1.365 жители), [[Ракотинци]] (394), [[Добри Дол (Скопско)|Добри Дол]] (431), [[Долно Соње]] (707), [[Горно Соње]] (240), [[Барово (Скопско)|Барово]] (24), [[Говрлево]] (31), [[Чифлик (Општина Сопиште)|Чифлик]] (664), [[Света Петка (Скопско)|Света Петка]] (718), [[Јаболци]] (44), [[Нова Брезница]] (89), [[Држилово]] (365) и [[Патишка Река]] (584).<ref name="сопиште"/> Во минатото, поради политиката на отселување од селата, имало големо движење од селата кон градот. Денес евидентно е враќањето на населението во селата делумно предизвикано од ослабената економска состојба, но и од наметнатиот нов тренд на живеење значајна е и преселбата град-село кое население останува како постојано жителство во рамките на нашата општина со што се создаваат населби од урбан карактер.<ref name="сопиште"/> Бројот на населението во Општина Сопиште е релативно стабилен, со тежнеење на бавен природен прираст, за разлика од високиот природен прираст од минатото, којшто денес е во постапка на опаѓање и стационарно зголемената старосна структура се должи на две одлики на населението на општината.<ref name="сопиште"/> :- висок природен прираст во четири населби од муслиманска вероисповед. :- демографската стабилност на населението во некои од населбите во приградската зона на Скопје каде степенот на регресија на населението е правопропорционално со оддалеченоста од Скопската агломерација и отсуството на функционално-привлечни фактори. ===Статистика=== Вкупно население на општината по поделбата од 2004 година изнесувало 5.656, од кои: {| class="wikitable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="3" | '''Народност''' | '''Број''' | '''Удел''' |- | [[Македонци]] | 3.404 | 60,18% |- | [[Албанци]] | 1.942 | 34,33% |- | [[Турци]] | 243 | 4,30% |- | [[Срби]] | 32 | 0,57% |- | [[Власи]] | 4 | 0,07% |- | останати | 31 | 0,55% |} Сепак, според Законот за Град Скопје<ref>[http://www.slvesnik.com.mk/Issues/9D37AEDC6F890F40A8795ED71D0C72A9.pdf Службен весник 55/2004]</ref>, каде биле утврдени границите на скопските општини, дел од селото Сопиште, односно местото [[Припор (Скопје)|Припор]]) потпаднало под Општина Кисела Вода и населението на селото било намалено од 5.325 жители.<ref>[http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaXI.pdf Попис на населението, 2002]</ref> на 1365<ref name="сопиште">[http://opstinasopiste.gov.mk/index.php?option=com_content&view=article&id=50&Itemid=57 Општина Сопиште: население]</ref>. Тоа влијаело врз вкупното население на Општина Сопиште, и така од вкупното првично општинско население од 9.522 жители, паднало на 5.656 жители. {| class="wikitable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="3" | '''Народ''' | '''Врој''' | '''Удел''' |- | [[Македонци]] | 7.216 | 75,7% |- | [[Албанци]] | 1.942 | 20,3% |- | [[Турци]] | 244 | 2,5% |- | [[Срби]] | 58 | 0,60% |- | [[Власи]] | 15 | 0,15% |- | останати | 47 | 0,49% |} {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Вероисповед''' | '''Вкупно''' |- | [[православни]] | '''6.829''' |- | [[муслимани]] | 2.310 |- | [[католици]] | 6 |- | [[протестанти]] | 2 |- | останати | 375 |} {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Јазик''' | '''Вкупно''' |- | [[македонски јазик|македонски]] | '''7.478''' |- | [[албански јазик|албански]] | 1.944 |- | [[турски јазик|турски]] | 6 |- | [[ромски јазик|ромски]] | 0 |- | [[влашки јазик|влашки]] | 10 |- | [[српски јазик|српски]] | 49 |- | [[босански јазик|бошњачки]] | 0 |- | останати | 35 |} == Општествени установи == Општината е неразвиена, како општествени институции се застапени: * Општинска зграда * Пошта * Амбуланти * Полициска станица * Основно училиште == Самоуправа и политика == Градоначалник на општина Сопиште е [[Стефче Трпковски]] од редовите на [[ВМРО-ДПМНЕ]]. Тој бил реизбран на [[Локални избори во Македонија (2017)|локалните избори од 2017 година]] за втор мандат од четири години.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sec.mk/mandati-za-gradonachalnici-i-sovet-lokalni-izbori-2017/|title=Мандати за градоначалници и совет во РМ – Локални избори 2017|last=|first=|date=|work=[[Државна изборна комисија на Македонија]]|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=18 октомври 2017}}</ref> Советот на општина Сопиште е составен од 11 члена. Според последните локални избори од 2017 година, членовите на советот според политичката припадност за мандатот 2017-2021 се: [[File:Council of Sopiste Municipality 2017.svg|thumb|300px|center|{{легенда|#C22E0A|ВМРО-ДПМНЕ: 6 места}} {{легенда|#2212FF|СДСМ: 3 места}} {{легенда|#800080|АА: 1 местo}} {{легенда|#2F4F4F|ДПА: 1 место}}]] ==Наводи== {{Наводи}} ==Поврзано== {{Портал|Република Македонија}} * [[Скопски Регион]] * [[Општини во Македонија]] * [[Скопје]] * [[Сопиште]] {{наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-врска|Sopište_Municipality}} * [http://abv.mk/company.aspx?id=16156 Општина Сопиште во „АБВ - деловен именик“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160306134703/http://www.abv.mk/company.aspx?id=16156 |date=2016-03-06 }} * [http://opstinasopiste.gov.mk/ Службено мрежно место] * [https://maps.google.com/maps?q=Municipality+of+Sopishte&hl=en&sll=41.986744,21.531124&sspn=0.554269,1.352692&t=h&hnear=Municipality+of+Sopishte,+Macedonia+(FYROM)&z=11 Карта на Општина Сопиште] на [[Google Maps]]. {{Мак-никулец}} {{Општина Сопиште}} {{Општини во Република Македонија}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општина Сопиште| ]] 2u7cwrtv4xtnqnwrz20ekiw0x81x2ju 5382064 5382060 2025-06-20T16:56:34Z Dandarmkd 31127 5382064 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | name = Општина Сопиште | settlement_type = [[Општини во Македонија|Општина]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_flag = Flag of Sopište Municipality, North Macedonia.svg | flag_alt = | image_seal = | seal_alt = | image_shield = Coat of arms of Sopište Municipality.svg | shield_alt = | nickname = | motto = | image_map = {{Македонија општини OSM map}} | map_alt = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[Список на држави во светот|Држава]] | subdivision_name = [[Македонија]] | subdivision_type1 = [[Региони во Македонија|Регион]] | subdivision_name1 = [[Скопски Регион|Скопски]] | seat = [[Сопиште]] | established_title = Година кога е основана со закон | established_date = 1945 (под називот месен народен одбор) | established_title1 = Година кога е укината со закон | established_date1 = 1947 | established_title2 = Година кога е основана со закон | established_date2 = 1996 | parts_type = Населени места | parts_style = 13 | p1 = Селата: [[Барово (Скопско)|Барово]], [[Говрлево]], [[Горно Соње]], [[Добри Дол (Скопско)|Добри Дол]], [[Долно Соње]], [[Држилово]], [[Јаболци]], [[Нова Брезница]], [[Патишка Река]], [[Ракотинци]], [[Света Петка (Скопско)|Света Петка]], [[Сопиште]], [[Чифлик (Општина Сопиште)|Чифлик]] | government_footnotes = | leader_party = | leader_title = Градоначалник | leader_name = [[Стефче Трпковски]] | unit_pref = Metric<!-- or US or UK --> | area_footnotes = | area_total_km2 = 25,47 | area_land_km2 = | area_water_km2 = | area_water_percent = | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name="попис2021">{{наведена мрежна страница|url=https://www.stat.gov.mk/PrikaziSoopstenie.aspx?rbrtxt=146|title=Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија, 2021 - прв сет на податоци|publisher=[[Државен завод за статистика на Македонија]]|language=македонски|accessdate=30 март 2022}}</ref> | population_total = 6713 | population_as_of = 2021 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] | utc_offset1 = +01:00 | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] | utc_offset1_DST = +02:00 | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = [[Повикувачки броеви во Македонија|Повикувачки број]] | area_code = +02 | iso_code = | blank_name = [[Автомобилски регистарски таблички во Македонија|Регистарски таблички]] | blank_info = SK | website = {{URL|https://opstinasopiste.gov.mk/}} | footnotes = }} '''Општина Сопиште''' — [[Општини во Македонија|рурална општина]] во [[Македонија]] во [[Скопски Регион|Скопскиот Регион]]. Админстративно седиште на [[општина]]та е [[Сопиште|истоименото село]]. Општината била по вторпат основана во 1996 година, откако дел од [[Општини во Скопје|скопската општина]] [[Општина Кисела Вода|Кисела Вода]] се отцепил. Во 2004 година, мал дел од Сопиште повторно преминал во територијата на Кисела Вода. Сопиште зафаќа површина од 222,1 км<sup>2</sup>. Се граничи со општините [[Општина Македонски Брод|Македонски Брод]], [[Општина Студеничани|Студеничани]], [[Општина Желино|Желино]] и со најголемата административна единица [[Град Скопје]]. Поделена на 13 [[Населено место|населени места]], кои сите се [[Село|села]]. [[Релјеф]]от кој влегува во територијата на општината е претежно [[Планина|планински]], и [[рид]]ски. Сопиште се наоѓа на [[Југ|јужната]] страна на планината [[Водно]]. Географски, територијата на општината е карактеризирана претежно со [[Шума|шуми]], [[Ливада|ливади]], полиња, [[Пасиште|пасишта]], [[Карпа|карпи]] и мал број на [[Пештера|пештери]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://opstinasopiste.gov.mk/2017/12/18/polozba/|title=Географска Положба и Одлики {{!}} ОПШТИНА СОПИШТЕ|last=miokon|language=mk-MK|accessdate=2020-09-26}}</ref> Во Сопиште живеат околу 6 илјади жители, а густината на населението зафаќа околу 25 жители/1 км<sup>2</sup>. Мнозинството од населението се [[Македонци]] и [[Македонски Албанци|Албанци]], кои зафаќаат околу 90% од населението. Останатиот дел се [[Турци]], [[Срби]] и [[Власи]]. Службените јазици на општината се [[Македонски јазик|македонскиот]] и [[Албански јазик|албанскиот]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://opstinasopiste.gov.mk/2018/01/08/demografija/|title=Демографија {{!}} ОПШТИНА СОПИШТЕ|last=miokon|language=mk-MK|accessdate=2020-09-26}}</ref> [[Градоначалник]] на општината е [[Стефче Трпковски]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://opstinasopiste.gov.mk/gradonacalnik/|title=Градоначалник на Општина Сопиште {{!}} ОПШТИНА СОПИШТЕ|language=mk-MK|accessdate=2020-09-26}}</ref>, од редовите на [[ВМРО-ДПМНЕ]], кој стапил на должноста по [[Локални избори во Македонија (2013)|локалните избори од 2013 година]].<ref>{{Наведено списание|date=2020-05-30|title=Локални избори во Македонија (2013)|url=https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9B%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B8_%D0%B8%D0%B7%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B8_%D0%B2%D0%BE_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0_(2013)&oldid=4080437|journal=Википедија|language=mk}}</ref> [[Сов|Општинскиот совет]] е составен од 11 члена.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://opstinasopiste.gov.mk/sovet/|title=Совет на Општина Сопиште {{!}} ОПШТИНА СОПИШТЕ|language=mk-MK|accessdate=2020-09-26}}</ref> Голем број на населени места во општината, како што е селото [[Долно Соње]], постоеле од XIX век, во времето на [[Отоманската Империја]].<ref>{{Наведено списание|date=2020-07-17|title=Долно Соње|url=https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%94%D0%BE%D0%BB%D0%BD%D0%BE_%D0%A1%D0%BE%D1%9A%D0%B5&oldid=4255812|journal=Википедија|language=mk}}</ref> Во селото [[Говрлево]] се наоѓаат и [[Археолошко наоѓалиште|археолошки наоѓалишта]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://opstinasopiste.gov.mk/2018/01/08/kultura/|title=Култура {{!}} ОПШТИНА СОПИШТЕ|last=miokon|language=mk-MK|accessdate=2020-09-26}}</ref>[[File:Sopište Municipality.svg|thumb|right|245px|Карта на Општина Сопиште со селските атари.]] [[File:Ethnic groups of Sopište Municipality.svg|thumb|right|245px|Демографска карта на Општина Сопиште со селските атари.]] == Историја == === 1945-1947 === Месниот народен одбор Сопиште бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негово составно населено место било [[Сопиште]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=155 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, месниот одбор бил укинат и неговата територија припаднала под [[Општина Ракотинци|Месен народен одбор Ракотинци]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> === 1996-до денес === Општина Сопиште била одново создадена во 1996 година, на сметка на намалената [[Општина Кисела Вода]] . Во 2004 година, мал дел од територијата на општината, се мисли на [[Припор (Скопје)|Припор]], бил припоен повторно кон Општина Кисела Вода. == Географија == [[Податотека:Karshijak-Dobridol-Rakotinci-MK.JPG|thumb|лево|Поглед кон областа [[Каршијак]] која претежно се поклопува со општината.]] Општина Сопиште се наоѓа на јужната страна на планината [[Водно]], на координати 42` и 20`. Прекрасен амбиент се граничи со општините [[Општина Кисела Вода|Кисела Вода]], [[Општина Центар|Центар]], [[Општина Студеничани|Студеничани]] и [[Општина Сарај|Сарај]]. Патно е поврзана со пат кој доаѓа од [[Скопје]] преку скопската населба [[Припор (Скопје)|Припор]] и продолжува кон [[Батинци]] и [[Македонски Брод]]. == Демографија == На пописот од 2002 година, Општина Сопиште има 5.656 жители (1.510 домаќинства, 3.398 станови), кои живеат во 13 населени места од збиен тип, со отсуство на класичен урбан центар.<ref name="сопиште"/> Во општината постојат следните населени места: [[Сопиште]] (1.365 жители), [[Ракотинци]] (394), [[Добри Дол (Скопско)|Добри Дол]] (431), [[Долно Соње]] (707), [[Горно Соње]] (240), [[Барово (Скопско)|Барово]] (24), [[Говрлево]] (31), [[Чифлик (Општина Сопиште)|Чифлик]] (664), [[Света Петка (Скопско)|Света Петка]] (718), [[Јаболци]] (44), [[Нова Брезница]] (89), [[Држилово]] (365) и [[Патишка Река]] (584).<ref name="сопиште"/> Во минатото, поради политиката на отселување од селата, имало големо движење од селата кон градот. Денес евидентно е враќањето на населението во селата делумно предизвикано од ослабената економска состојба, но и од наметнатиот нов тренд на живеење значајна е и преселбата град-село кое население останува како постојано жителство во рамките на нашата општина со што се создаваат населби од урбан карактер.<ref name="сопиште"/> Бројот на населението во Општина Сопиште е релативно стабилен, со тежнеење на бавен природен прираст, за разлика од високиот природен прираст од минатото, којшто денес е во постапка на опаѓање и стационарно зголемената старосна структура се должи на две одлики на населението на општината.<ref name="сопиште"/> :- висок природен прираст во четири населби од муслиманска вероисповед. :- демографската стабилност на населението во некои од населбите во приградската зона на Скопје каде степенот на регресија на населението е правопропорционално со оддалеченоста од Скопската агломерација и отсуството на функционално-привлечни фактори. ===Статистика=== Вкупно население на општината по поделбата од 2004 година изнесувало 5.656, од кои: {| class="wikitable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="3" | '''Народност''' | '''Број''' | '''Удел''' |- | [[Македонци]] | 3.404 | 60,18% |- | [[Албанци]] | 1.942 | 34,33% |- | [[Турци]] | 243 | 4,30% |- | [[Срби]] | 32 | 0,57% |- | [[Власи]] | 4 | 0,07% |- | останати | 31 | 0,55% |} Сепак, според Законот за Град Скопје<ref>[http://www.slvesnik.com.mk/Issues/9D37AEDC6F890F40A8795ED71D0C72A9.pdf Службен весник 55/2004]</ref>, каде биле утврдени границите на скопските општини, дел од селото Сопиште, односно местото [[Припор (Скопје)|Припор]]) потпаднало под Општина Кисела Вода и населението на селото било намалено од 5.325 жители.<ref>[http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaXI.pdf Попис на населението, 2002]</ref> на 1365<ref name="сопиште">[http://opstinasopiste.gov.mk/index.php?option=com_content&view=article&id=50&Itemid=57 Општина Сопиште: население]</ref>. Тоа влијаело врз вкупното население на Општина Сопиште, и така од вкупното првично општинско население од 9.522 жители, паднало на 5.656 жители. {| class="wikitable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="3" | '''Народ''' | '''Врој''' | '''Удел''' |- | [[Македонци]] | 7.216 | 75,7% |- | [[Албанци]] | 1.942 | 20,3% |- | [[Турци]] | 244 | 2,5% |- | [[Срби]] | 58 | 0,60% |- | [[Власи]] | 15 | 0,15% |- | останати | 47 | 0,49% |} {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Вероисповед''' | '''Вкупно''' |- | [[православни]] | '''6.829''' |- | [[муслимани]] | 2.310 |- | [[католици]] | 6 |- | [[протестанти]] | 2 |- | останати | 375 |} {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Јазик''' | '''Вкупно''' |- | [[македонски јазик|македонски]] | '''7.478''' |- | [[албански јазик|албански]] | 1.944 |- | [[турски јазик|турски]] | 6 |- | [[ромски јазик|ромски]] | 0 |- | [[влашки јазик|влашки]] | 10 |- | [[српски јазик|српски]] | 49 |- | [[босански јазик|бошњачки]] | 0 |- | останати | 35 |} == Општествени установи == Општината е неразвиена, како општествени институции се застапени: * Општинска зграда * Пошта * Амбуланти * Полициска станица * Основно училиште == Самоуправа и политика == Градоначалник на општина Сопиште е [[Стефче Трпковски]] од редовите на [[ВМРО-ДПМНЕ]]. Тој бил реизбран на [[Локални избори во Македонија (2017)|локалните избори од 2017 година]] за втор мандат од четири години.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sec.mk/mandati-za-gradonachalnici-i-sovet-lokalni-izbori-2017/|title=Мандати за градоначалници и совет во РМ – Локални избори 2017|last=|first=|date=|work=[[Државна изборна комисија на Македонија]]|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=18 октомври 2017}}</ref> Советот на општина Сопиште е составен од 11 члена. Според последните локални избори од 2017 година, членовите на советот според политичката припадност за мандатот 2017-2021 се: [[File:Council of Sopiste Municipality 2017.svg|thumb|300px|center|{{легенда|#C22E0A|ВМРО-ДПМНЕ: 6 места}} {{легенда|#2212FF|СДСМ: 3 места}} {{легенда|#800080|АА: 1 местo}} {{легенда|#2F4F4F|ДПА: 1 место}}]] ==Наводи== {{Наводи}} ==Поврзано== {{Портал|Република Македонија}} * [[Скопски Регион]] * [[Општини во Македонија]] * [[Скопје]] * [[Сопиште]] {{наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-врска|Sopište_Municipality}} * [http://abv.mk/company.aspx?id=16156 Општина Сопиште во „АБВ - деловен именик“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160306134703/http://www.abv.mk/company.aspx?id=16156 |date=2016-03-06 }} * [http://opstinasopiste.gov.mk/ Службено мрежно место] * [https://maps.google.com/maps?q=Municipality+of+Sopishte&hl=en&sll=41.986744,21.531124&sspn=0.554269,1.352692&t=h&hnear=Municipality+of+Sopishte,+Macedonia+(FYROM)&z=11 Карта на Општина Сопиште] на [[Google Maps]]. {{Мак-никулец}} {{Општина Сопиште}} {{Општини во Република Македонија}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општина Сопиште| ]] 4u9tpil1iy15h2qyms59jsaq3r4uica Општина Студеничани 0 8465 5382088 5284657 2025-06-20T17:45:06Z Dandarmkd 31127 5382088 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | name = Општина Студеничани | settlement_type = [[Општини во Македонија|Општина]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_flag = Flag of Studeničani municipality.png | flag_alt = | image_seal = | seal_alt = | image_shield = Coat of arms of Studeničani Municipality.png | shield_alt = | nickname = | motto = | image_map = {{Македонија општини OSM map}} | map_alt = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[Список на држави во светот|Држава]] | subdivision_name = [[Македонија]] | subdivision_type1 = [[Региони во Македонија|Регион]] | subdivision_name1 = [[Скопски Регион|Скопски]] | seat = [[Студеничани]] | established_title = Година кога е основана со закон | established_date = 1945 (под називот месен народен одбор) | established_title1 = Година кога е укината со закон | established_date1 = 1952 | established_title2 = Година кога е основана со закон | established_date2 = 1996 | parts_type = Населени места | parts_style = 22 | p1 = [[Алдинци]], [[Батинци]], [[Варвара (Скопско)|Варвара]],{{efn|group=1|Селото Варвара го изгубило статусот на населено место, односно само неговиот поранешен атар се наоѓа во Општина Студеничани.}} [[Вртекица]], [[Горно Количани]], [[Долно Количани]], [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], [[Дресница]],{{efn|group=1|Селото Дресница го изгубило статусот на населено место, односно само неговиот поранешен атар се наоѓа во Општина Студеничани.}} [[Елово]], [[Калдирец]], [[Љубош]],{{efn|group=1|Селото Љубош го изгубило статусот на населено место, односно само неговиот поранешен атар се наоѓа во Општина Студеничани.}} [[Малчиште]], [[Маркова Сушица]], [[Морани]], [[Осинчани]], [[Пагаруша]], [[Рамни Габер]], [[Студеничани]], [[Умово]], [[Цветово]], [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]] и [[Црн Врв]] | government_footnotes = | leader_party = [[Алијанса за Албанците|АА]] | leader_title = Градоначалник | leader_name = [[Азем Садики]] | unit_pref = Metric<!-- or US or UK --> | area_footnotes = | area_total_km2 = 276,16 | area_land_km2 = | area_water_km2 = | area_water_percent = | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name="попис2021">{{наведена мрежна страница|url=https://www.stat.gov.mk/PrikaziSoopstenie.aspx?rbrtxt=146|title=Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија, 2021 - прв сет на податоци|publisher=[[Државен завод за статистика на Македонија]]|language=македонски|accessdate=30 март 2022}}</ref> | population_total = 21970 | population_as_of = 2021 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] | utc_offset1 = +01:00 | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] | utc_offset1_DST = +02:00 | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = [[Повикувачки броеви во Македонија|Повикувачки број]] | area_code = +02 | iso_code = | blank_name = [[Автомобилски регистарски таблички во Македонија|Регистарски таблички]] | blank_info = SK | website = {{URL|http://studenicani.gov.mk/}} | footnotes = }} [[Податотека:Studeničani Municipality.svg|мини|десно|245п|Карта на Општина Студеничани со селските атари.]] [[Податотека:Ethnic groups of Studeničani Municipality.svg|мини|десно|245п|Демографска карта на Општина Студеничани со селските атари.]] '''Општина Студеничани''' — [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]]. Седиште на општината е [[Студеничани|истоименото село]]. == Историја == === 1945-1952 === Месниот народен одбор Студеничани бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негово составно населено место било [[Студеничани]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=156 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Студеничани бил проширен на сметка на соседниот и укинат [[Општина Морани|Месен народен одбор Морани]] со неговите села [[Вртекица]], [[Морани]] и [[Рамни Габер]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Студеничани бил проширен на сметка на укинатиот [[Општина Палиград|Месен народен одбор Палиград]] со неговото село [[Палиград]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=205 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, МНО Студеничани бил укинат на сметка на [[Општина Драчево]] која ги добила селата Вртекица, Морани, Рамни Габер, Студеничани, и [[Општина Зелениково]] која го добила селото Палиград.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> === 1996-до денес === Според законот за административна поделба од 1996 година, Општина Студеничани била обновена, на сметка на намалената [[Општина Кисела Вода]]. Во општината припаднале селата: [[Алдинци]], [[Батинци]], [[Вртекица]], [[Горно Количани]], [[Долно Количани]], [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], [[Елово]], [[Калдирец]], [[Малчиште]], [[Маркова Сушица]], [[Морани]], [[Осинчани]], [[Пагаруша]], [[Рамни Габер]], [[Студеничани]], [[Умово]], [[Цветово]], [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]] и [[Црн Врв]].<ref>{{нмс | author= | title=Закон за територијалната поделба на Република Македонија и определување на подрачјата на единиците на локалната самоуправа | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/CAFFB1AA376347A0B1E3044B8FAC16C6.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20221103133527/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/CAFFB1AA376347A0B1E3044B8FAC16C6.pdf | work= | pages=2768 | issue=49 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија]] | archivedate=3 ноември 2022 | date=14 септември 1996 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Според Законот за административна поделба од 2004 година, Општина Сопиште продолжила да постои со истите 19 населени места.<ref>{{нмс | author= | title=Закон за територијалната организација на локалната самоуправа во Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/9D37AEDC6F890F40A8795ED71D0C72A9.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305181107/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/9D37AEDC6F890F40A8795ED71D0C72A9.pdf | work= | pages=6 | issue=55 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=16 август 2004 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> == Географија == == Стопанство == == Демографија == Според проценка од 2016, Општина Студеничани има 21.721 жител.<ref name="ДЗС">{{наведена мрежна страница|url=http://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Naselenie__ProcenkiNaselenie/126_Popis_Ops_NasPolStar3112_mk.px/table/tableViewLayout2/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|title=Население во Република Македонија на 31.12 по специфични возрасни групи, по пол, по општини, по години|publisher=[[Државен завод за статистика на Република Македонија]]|language=македонски|accessdate=2 мај 2018}}{{Мртва_врска|date=May 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Вероисповед''' | '''Вкупно''' |- | [[Православието во Македонија|православни]] | 285 |- | [[Исламот во Македонија|муслимани]] | '''16.828''' |- | [[Католицизмот во Македонија|католици]] | 25 |- | [[Протестантството во Македонија|протестанти]] | 0 |- | останати | 108 |- |} {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Јазик''' | '''Вкупно''' |- |[[Македонски јазик|македонски]] | 347 |- |[[Албански јазик|албански]] | '''11.813''' |- |[[Турски јазик|турски]] | 3.226 |- |[[Ромски јазик|ромски]] | 73 |- |[[Влашки јазик|влашки]] | 0 |- |[[Српски јазик|српски]] | 12 |- |[[Босански јазик|босански]] | 141 |- | останати | 1.634 |- |} == Општествени установи == == Самоуправа и политика == Градоначалник на Општина Студеничани е [[Азем Садику]] од редовите на [[ДПА]]. Тој бил повторно избран на [[Локални избори во Македонија (2017)|локалните избори од 2017 година]], за негов трет мандат од четири години.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sec.mk/zakluchok-za-konechnost-na-rezultati-od-glasanjeto-vo-vtoriot-krug-na-lokalnite-izbori-2017/|title=Заклучок за конечност на резултати од гласањето во вториот круг на Локалните избори 2017|last=|first=|date=|work=[[Државна изборна комисија на Македонија]]|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 декември 2017}}</ref> Садику претходно бил градоначалник во мандатите 2000 — 2005 и 2013 — 2017. Советот на општина Студеничани е составен од 15 члена. Според последните локални избори од 2017 година, членовите на советот според политичката припадност за мандатот 2017-2021 се: [[Податотека:Council of Studenicani Municipality 2017.svg|thumb|300px|center|{{легенда|#2F4F4F|ДПА: 4 места}} {{легенда|#3EA5DD|ДУИ: 3 места}} {{легенда|#2212FF|СДСМ: 3 места}} {{легенда|#000000|БЕСА: 3 места}} {{легенда|#800080|АА: 1 места}} {{легенда|#800000|ДПТ: 1 место}}]] == Културни и природни знаменитости == == Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт == == Иселеништво == == Забелешки == {{notes}} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://studenicani.gov.mk/ Портал на Општина Студеничани] * [http://abv.mk/company.aspx?id=28808 Општина Студеничани во „АБВ - деловен именик“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160306141951/http://www.abv.mk/company.aspx?id=28808 |date=2016-03-06 }} {{Општини во Република Македонија}} {{Општина Студеничани}} [[Категорија:Општина Студеничани| ]] 8815acfvoujwktnizxcky6ujyog9qcw 5382091 5382088 2025-06-20T17:46:18Z Dandarmkd 31127 /* Надворешни врски */ 5382091 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | name = Општина Студеничани | settlement_type = [[Општини во Македонија|Општина]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_flag = Flag of Studeničani municipality.png | flag_alt = | image_seal = | seal_alt = | image_shield = Coat of arms of Studeničani Municipality.png | shield_alt = | nickname = | motto = | image_map = {{Македонија општини OSM map}} | map_alt = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[Список на држави во светот|Држава]] | subdivision_name = [[Македонија]] | subdivision_type1 = [[Региони во Македонија|Регион]] | subdivision_name1 = [[Скопски Регион|Скопски]] | seat = [[Студеничани]] | established_title = Година кога е основана со закон | established_date = 1945 (под називот месен народен одбор) | established_title1 = Година кога е укината со закон | established_date1 = 1952 | established_title2 = Година кога е основана со закон | established_date2 = 1996 | parts_type = Населени места | parts_style = 22 | p1 = [[Алдинци]], [[Батинци]], [[Варвара (Скопско)|Варвара]],{{efn|group=1|Селото Варвара го изгубило статусот на населено место, односно само неговиот поранешен атар се наоѓа во Општина Студеничани.}} [[Вртекица]], [[Горно Количани]], [[Долно Количани]], [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], [[Дресница]],{{efn|group=1|Селото Дресница го изгубило статусот на населено место, односно само неговиот поранешен атар се наоѓа во Општина Студеничани.}} [[Елово]], [[Калдирец]], [[Љубош]],{{efn|group=1|Селото Љубош го изгубило статусот на населено место, односно само неговиот поранешен атар се наоѓа во Општина Студеничани.}} [[Малчиште]], [[Маркова Сушица]], [[Морани]], [[Осинчани]], [[Пагаруша]], [[Рамни Габер]], [[Студеничани]], [[Умово]], [[Цветово]], [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]] и [[Црн Врв]] | government_footnotes = | leader_party = [[Алијанса за Албанците|АА]] | leader_title = Градоначалник | leader_name = [[Азем Садики]] | unit_pref = Metric<!-- or US or UK --> | area_footnotes = | area_total_km2 = 276,16 | area_land_km2 = | area_water_km2 = | area_water_percent = | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name="попис2021">{{наведена мрежна страница|url=https://www.stat.gov.mk/PrikaziSoopstenie.aspx?rbrtxt=146|title=Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија, 2021 - прв сет на податоци|publisher=[[Државен завод за статистика на Македонија]]|language=македонски|accessdate=30 март 2022}}</ref> | population_total = 21970 | population_as_of = 2021 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] | utc_offset1 = +01:00 | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] | utc_offset1_DST = +02:00 | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = [[Повикувачки броеви во Македонија|Повикувачки број]] | area_code = +02 | iso_code = | blank_name = [[Автомобилски регистарски таблички во Македонија|Регистарски таблички]] | blank_info = SK | website = {{URL|http://studenicani.gov.mk/}} | footnotes = }} [[Податотека:Studeničani Municipality.svg|мини|десно|245п|Карта на Општина Студеничани со селските атари.]] [[Податотека:Ethnic groups of Studeničani Municipality.svg|мини|десно|245п|Демографска карта на Општина Студеничани со селските атари.]] '''Општина Студеничани''' — [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]]. Седиште на општината е [[Студеничани|истоименото село]]. == Историја == === 1945-1952 === Месниот народен одбор Студеничани бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негово составно населено место било [[Студеничани]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=156 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Студеничани бил проширен на сметка на соседниот и укинат [[Општина Морани|Месен народен одбор Морани]] со неговите села [[Вртекица]], [[Морани]] и [[Рамни Габер]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Студеничани бил проширен на сметка на укинатиот [[Општина Палиград|Месен народен одбор Палиград]] со неговото село [[Палиград]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=205 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, МНО Студеничани бил укинат на сметка на [[Општина Драчево]] која ги добила селата Вртекица, Морани, Рамни Габер, Студеничани, и [[Општина Зелениково]] која го добила селото Палиград.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> === 1996-до денес === Според законот за административна поделба од 1996 година, Општина Студеничани била обновена, на сметка на намалената [[Општина Кисела Вода]]. Во општината припаднале селата: [[Алдинци]], [[Батинци]], [[Вртекица]], [[Горно Количани]], [[Долно Количани]], [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], [[Елово]], [[Калдирец]], [[Малчиште]], [[Маркова Сушица]], [[Морани]], [[Осинчани]], [[Пагаруша]], [[Рамни Габер]], [[Студеничани]], [[Умово]], [[Цветово]], [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]] и [[Црн Врв]].<ref>{{нмс | author= | title=Закон за територијалната поделба на Република Македонија и определување на подрачјата на единиците на локалната самоуправа | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/CAFFB1AA376347A0B1E3044B8FAC16C6.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20221103133527/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/CAFFB1AA376347A0B1E3044B8FAC16C6.pdf | work= | pages=2768 | issue=49 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија]] | archivedate=3 ноември 2022 | date=14 септември 1996 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Според Законот за административна поделба од 2004 година, Општина Сопиште продолжила да постои со истите 19 населени места.<ref>{{нмс | author= | title=Закон за територијалната организација на локалната самоуправа во Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/9D37AEDC6F890F40A8795ED71D0C72A9.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305181107/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/9D37AEDC6F890F40A8795ED71D0C72A9.pdf | work= | pages=6 | issue=55 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=16 август 2004 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> == Географија == == Стопанство == == Демографија == Според проценка од 2016, Општина Студеничани има 21.721 жител.<ref name="ДЗС">{{наведена мрежна страница|url=http://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Naselenie__ProcenkiNaselenie/126_Popis_Ops_NasPolStar3112_mk.px/table/tableViewLayout2/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|title=Население во Република Македонија на 31.12 по специфични возрасни групи, по пол, по општини, по години|publisher=[[Државен завод за статистика на Република Македонија]]|language=македонски|accessdate=2 мај 2018}}{{Мртва_врска|date=May 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Вероисповед''' | '''Вкупно''' |- | [[Православието во Македонија|православни]] | 285 |- | [[Исламот во Македонија|муслимани]] | '''16.828''' |- | [[Католицизмот во Македонија|католици]] | 25 |- | [[Протестантството во Македонија|протестанти]] | 0 |- | останати | 108 |- |} {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Јазик''' | '''Вкупно''' |- |[[Македонски јазик|македонски]] | 347 |- |[[Албански јазик|албански]] | '''11.813''' |- |[[Турски јазик|турски]] | 3.226 |- |[[Ромски јазик|ромски]] | 73 |- |[[Влашки јазик|влашки]] | 0 |- |[[Српски јазик|српски]] | 12 |- |[[Босански јазик|босански]] | 141 |- | останати | 1.634 |- |} == Општествени установи == == Самоуправа и политика == Градоначалник на Општина Студеничани е [[Азем Садику]] од редовите на [[ДПА]]. Тој бил повторно избран на [[Локални избори во Македонија (2017)|локалните избори од 2017 година]], за негов трет мандат од четири години.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sec.mk/zakluchok-za-konechnost-na-rezultati-od-glasanjeto-vo-vtoriot-krug-na-lokalnite-izbori-2017/|title=Заклучок за конечност на резултати од гласањето во вториот круг на Локалните избори 2017|last=|first=|date=|work=[[Државна изборна комисија на Македонија]]|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 декември 2017}}</ref> Садику претходно бил градоначалник во мандатите 2000 — 2005 и 2013 — 2017. Советот на општина Студеничани е составен од 15 члена. Според последните локални избори од 2017 година, членовите на советот според политичката припадност за мандатот 2017-2021 се: [[Податотека:Council of Studenicani Municipality 2017.svg|thumb|300px|center|{{легенда|#2F4F4F|ДПА: 4 места}} {{легенда|#3EA5DD|ДУИ: 3 места}} {{легенда|#2212FF|СДСМ: 3 места}} {{легенда|#000000|БЕСА: 3 места}} {{легенда|#800080|АА: 1 места}} {{легенда|#800000|ДПТ: 1 место}}]] == Културни и природни знаменитости == == Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт == == Иселеништво == == Забелешки == {{notes}} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://studenicani.gov.mk/ Портал на Општина Студеничани] * [http://abv.mk/company.aspx?id=28808 Општина Студеничани во „АБВ - деловен именик“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160306141951/http://www.abv.mk/company.aspx?id=28808 |date=2016-03-06 }} {{Општини во Република Македонија}} {{Општина Студеничани}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општина Студеничани| ]] agplbnxfd2pmv143sioakf1kpnpdf38 5382094 5382091 2025-06-20T17:55:57Z Dandarmkd 31127 5382094 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | name = Општина Студеничани | settlement_type = [[Општини во Македонија|Општина]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_flag = Flag of Studeničani municipality.png | flag_alt = | image_seal = | seal_alt = | image_shield = Coat of arms of Studeničani Municipality.png | shield_alt = | nickname = | motto = | image_map = {{Македонија општини OSM map}} | map_alt = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[Список на држави во светот|Држава]] | subdivision_name = [[Македонија]] | subdivision_type1 = [[Региони во Македонија|Регион]] | subdivision_name1 = [[Скопски Регион|Скопски]] | seat = [[Студеничани]] | established_title = Година кога е основана со закон | established_date = 1945 (под називот месен народен одбор) | established_title1 = Година кога е укината со закон | established_date1 = 1952 | established_title2 = Година кога е основана со закон | established_date2 = 1996 | parts_type = Населени места | parts_style = 22 | p1 = [[Алдинци]], [[Батинци]], [[Варвара (Скопско)|Варвара]],{{efn|group=1|Селото Варвара го изгубило статусот на населено место, односно само неговиот поранешен атар се наоѓа во Општина Студеничани.}} [[Вртекица]], [[Горно Количани]], [[Долно Количани]], [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], [[Дресница]],{{efn|group=1|Селото Дресница го изгубило статусот на населено место, односно само неговиот поранешен атар се наоѓа во Општина Студеничани.}} [[Елово]], [[Калдирец]], [[Љубош]],{{efn|group=1|Селото Љубош го изгубило статусот на населено место, односно само неговиот поранешен атар се наоѓа во Општина Студеничани.}} [[Малчиште]], [[Маркова Сушица]], [[Морани]], [[Осинчани]], [[Пагаруша]], [[Рамни Габер]], [[Студеничани]], [[Умово]], [[Цветово]], [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]] и [[Црн Врв]] | government_footnotes = | leader_party = [[Алијанса за Албанците|АА]] | leader_title = Градоначалник | leader_name = [[Азем Садики]] | unit_pref = Metric<!-- or US or UK --> | area_footnotes = | area_total_km2 = 276,16 | area_land_km2 = | area_water_km2 = | area_water_percent = | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name="попис2021">{{наведена мрежна страница|url=https://www.stat.gov.mk/PrikaziSoopstenie.aspx?rbrtxt=146|title=Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија, 2021 - прв сет на податоци|publisher=[[Државен завод за статистика на Македонија]]|language=македонски|accessdate=30 март 2022}}</ref> | population_total = 21970 | population_as_of = 2021 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] | utc_offset1 = +01:00 | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] | utc_offset1_DST = +02:00 | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = [[Повикувачки броеви во Македонија|Повикувачки број]] | area_code = +02 | iso_code = | blank_name = [[Автомобилски регистарски таблички во Македонија|Регистарски таблички]] | blank_info = SK | website = {{URL|http://studenicani.gov.mk/}} | footnotes = }} [[Податотека:Studeničani Municipality.svg|мини|десно|245п|Карта на Општина Студеничани со селските атари.]] [[Податотека:Ethnic groups of Studeničani Municipality.svg|мини|десно|245п|Демографска карта на Општина Студеничани со селските атари.]] '''Општина Студеничани''' — [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]]. Седиште на општината е [[Студеничани|истоименото село]]. == Историја == === 1945-1952 === Месниот народен одбор Студеничани бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негово составно населено место било [[Студеничани]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=156 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Студеничани бил проширен на сметка на соседниот и укинат [[Општина Морани|Месен народен одбор Морани]] со неговите села [[Вртекица]], [[Морани]] и [[Рамни Габер]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Студеничани бил проширен на сметка на укинатиот [[Општина Палиград|Месен народен одбор Палиград]] со неговото село [[Палиград]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=205 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, МНО Студеничани бил укинат на сметка на [[Општина Драчево]] која ги добила селата Вртекица, Морани, Рамни Габер, Студеничани, и [[Општина Зелениково]] која го добила селото Палиград.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> === 1996-до денес === Според законот за административна поделба од 1996 година, Општина Студеничани била обновена, на сметка на намалената [[Општина Кисела Вода]]. Во општината припаднале селата: [[Алдинци]], [[Батинци]], [[Вртекица]], [[Горно Количани]], [[Долно Количани]], [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], [[Елово]], [[Калдирец]], [[Малчиште]], [[Маркова Сушица]], [[Морани]], [[Осинчани]], [[Пагаруша]], [[Рамни Габер]], [[Студеничани]], [[Умово]], [[Цветово]], [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]] и [[Црн Врв]].<ref>{{нмс | author= | title=Закон за територијалната поделба на Република Македонија и определување на подрачјата на единиците на локалната самоуправа | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/CAFFB1AA376347A0B1E3044B8FAC16C6.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20221103133527/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/CAFFB1AA376347A0B1E3044B8FAC16C6.pdf | work= | pages=2768 | issue=49 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија]] | archivedate=3 ноември 2022 | date=14 септември 1996 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Според Законот за административна поделба од 2004 година, Општина Сопиште продолжила да постои со истите 19 населени места.<ref>{{нмс | author= | title=Закон за територијалната организација на локалната самоуправа во Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/9D37AEDC6F890F40A8795ED71D0C72A9.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305181107/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/9D37AEDC6F890F40A8795ED71D0C72A9.pdf | work= | pages=6 | issue=55 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=16 август 2004 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> == Географија == == Стопанство == == Демографија == Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Студеничани имал 3,199 жители, односно вкупното население на [[Вртекица]], [[Морани]], [[Рамни Габер]] и [[Студеничани]]. Следува табела според народностите во пописот од 1948 година:<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 20 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 63 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 2,979 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 113 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 9 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 34 |- |Неопределени муслимани | 1 |} Според една проценка од 2016 година, Општина Студеничани имала 21.721 жител.<ref name="ДЗС">{{наведена мрежна страница|url=http://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Naselenie__ProcenkiNaselenie/126_Popis_Ops_NasPolStar3112_mk.px/table/tableViewLayout2/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|title=Население во Република Македонија на 31.12 по специфични возрасни групи, по пол, по општини, по години|publisher=[[Државен завод за статистика на Република Македонија]]|language=македонски|accessdate=2 мај 2018}}{{Мртва_врска|date=May 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Вероисповед''' | '''Вкупно''' |- | [[Православието во Македонија|православни]] | 285 |- | [[Исламот во Македонија|муслимани]] | '''16.828''' |- | [[Католицизмот во Македонија|католици]] | 25 |- | [[Протестантството во Македонија|протестанти]] | 0 |- | останати | 108 |- |} {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Јазик''' | '''Вкупно''' |- |[[Македонски јазик|македонски]] | 347 |- |[[Албански јазик|албански]] | '''11.813''' |- |[[Турски јазик|турски]] | 3.226 |- |[[Ромски јазик|ромски]] | 73 |- |[[Влашки јазик|влашки]] | 0 |- |[[Српски јазик|српски]] | 12 |- |[[Босански јазик|босански]] | 141 |- | останати | 1.634 |- |} == Општествени установи == == Самоуправа и политика == Градоначалник на Општина Студеничани е [[Азем Садику]] од редовите на [[ДПА]]. Тој бил повторно избран на [[Локални избори во Македонија (2017)|локалните избори од 2017 година]], за негов трет мандат од четири години.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sec.mk/zakluchok-za-konechnost-na-rezultati-od-glasanjeto-vo-vtoriot-krug-na-lokalnite-izbori-2017/|title=Заклучок за конечност на резултати од гласањето во вториот круг на Локалните избори 2017|last=|first=|date=|work=[[Државна изборна комисија на Македонија]]|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 декември 2017}}</ref> Садику претходно бил градоначалник во мандатите 2000 — 2005 и 2013 — 2017. Советот на општина Студеничани е составен од 15 члена. Според последните локални избори од 2017 година, членовите на советот според политичката припадност за мандатот 2017-2021 се: [[Податотека:Council of Studenicani Municipality 2017.svg|thumb|300px|center|{{легенда|#2F4F4F|ДПА: 4 места}} {{легенда|#3EA5DD|ДУИ: 3 места}} {{легенда|#2212FF|СДСМ: 3 места}} {{легенда|#000000|БЕСА: 3 места}} {{легенда|#800080|АА: 1 места}} {{легенда|#800000|ДПТ: 1 место}}]] == Културни и природни знаменитости == == Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт == == Иселеништво == == Забелешки == {{notes}} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://studenicani.gov.mk/ Портал на Општина Студеничани] * [http://abv.mk/company.aspx?id=28808 Општина Студеничани во „АБВ - деловен именик“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160306141951/http://www.abv.mk/company.aspx?id=28808 |date=2016-03-06 }} {{Општини во Република Македонија}} {{Општина Студеничани}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општина Студеничани| ]] 25ux8mdmxqjkxbdy0undyxuytd4kmy5 5382167 5382094 2025-06-20T21:21:23Z Dandarmkd 31127 /* 1996-до денес */ 5382167 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | name = Општина Студеничани | settlement_type = [[Општини во Македонија|Општина]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_flag = Flag of Studeničani municipality.png | flag_alt = | image_seal = | seal_alt = | image_shield = Coat of arms of Studeničani Municipality.png | shield_alt = | nickname = | motto = | image_map = {{Македонија општини OSM map}} | map_alt = | map_caption = | pushpin_map = | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = [[Список на држави во светот|Држава]] | subdivision_name = [[Македонија]] | subdivision_type1 = [[Региони во Македонија|Регион]] | subdivision_name1 = [[Скопски Регион|Скопски]] | seat = [[Студеничани]] | established_title = Година кога е основана со закон | established_date = 1945 (под називот месен народен одбор) | established_title1 = Година кога е укината со закон | established_date1 = 1952 | established_title2 = Година кога е основана со закон | established_date2 = 1996 | parts_type = Населени места | parts_style = 22 | p1 = [[Алдинци]], [[Батинци]], [[Варвара (Скопско)|Варвара]],{{efn|group=1|Селото Варвара го изгубило статусот на населено место, односно само неговиот поранешен атар се наоѓа во Општина Студеничани.}} [[Вртекица]], [[Горно Количани]], [[Долно Количани]], [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], [[Дресница]],{{efn|group=1|Селото Дресница го изгубило статусот на населено место, односно само неговиот поранешен атар се наоѓа во Општина Студеничани.}} [[Елово]], [[Калдирец]], [[Љубош]],{{efn|group=1|Селото Љубош го изгубило статусот на населено место, односно само неговиот поранешен атар се наоѓа во Општина Студеничани.}} [[Малчиште]], [[Маркова Сушица]], [[Морани]], [[Осинчани]], [[Пагаруша]], [[Рамни Габер]], [[Студеничани]], [[Умово]], [[Цветово]], [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]] и [[Црн Врв]] | government_footnotes = | leader_party = [[Алијанса за Албанците|АА]] | leader_title = Градоначалник | leader_name = [[Азем Садики]] | unit_pref = Metric<!-- or US or UK --> | area_footnotes = | area_total_km2 = 276,16 | area_land_km2 = | area_water_km2 = | area_water_percent = | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = <ref name="попис2021">{{наведена мрежна страница|url=https://www.stat.gov.mk/PrikaziSoopstenie.aspx?rbrtxt=146|title=Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија, 2021 - прв сет на податоци|publisher=[[Државен завод за статистика на Македонија]]|language=македонски|accessdate=30 март 2022}}</ref> | population_total = 21970 | population_as_of = 2021 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] | utc_offset1 = +01:00 | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] | utc_offset1_DST = +02:00 | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = [[Повикувачки броеви во Македонија|Повикувачки број]] | area_code = +02 | iso_code = | blank_name = [[Автомобилски регистарски таблички во Македонија|Регистарски таблички]] | blank_info = SK | website = {{URL|http://studenicani.gov.mk/}} | footnotes = }} [[Податотека:Studeničani Municipality.svg|мини|десно|245п|Карта на Општина Студеничани со селските атари.]] [[Податотека:Ethnic groups of Studeničani Municipality.svg|мини|десно|245п|Демографска карта на Општина Студеничани со селските атари.]] '''Општина Студеничани''' — [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]]. Седиште на општината е [[Студеничани|истоименото село]]. == Историја == === 1945-1952 === Месниот народен одбор Студеничани бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негово составно населено место било [[Студеничани]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=156 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Студеничани бил проширен на сметка на соседниот и укинат [[Општина Морани|Месен народен одбор Морани]] со неговите села [[Вртекица]], [[Морани]] и [[Рамни Габер]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Студеничани бил проширен на сметка на укинатиот [[Општина Палиград|Месен народен одбор Палиград]] со неговото село [[Палиград]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=205 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, МНО Студеничани бил укинат на сметка на [[Општина Драчево]] која ги добила селата Вртекица, Морани, Рамни Габер, Студеничани, и [[Општина Зелениково]] која го добила селото Палиград.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> === 1996-до денес === Според законот за административна поделба од 1996 година, Општина Студеничани била обновена, на сметка на намалената [[Општина Кисела Вода]]. Во општината припаднале селата: [[Алдинци]], [[Батинци]], [[Вртекица]], [[Горно Количани]], [[Долно Количани]], [[Драчевица (Скопско)|Драчевица]], [[Елово]], [[Калдирец]], [[Малчиште]], [[Маркова Сушица]], [[Морани]], [[Осинчани]], [[Пагаруша]], [[Рамни Габер]], [[Студеничани]], [[Умово]], [[Цветово]], [[Црвена Вода (Скопско)|Црвена Вода]] и [[Црн Врв]].<ref>{{нмс | author= | title=Закон за територијалната поделба на Република Македонија и определување на подрачјата на единиците на локалната самоуправа | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/CAFFB1AA376347A0B1E3044B8FAC16C6.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20221103133527/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/CAFFB1AA376347A0B1E3044B8FAC16C6.pdf | work= | pages=2768 | issue=49 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија]] | archivedate=3 ноември 2022 | date=14 септември 1996 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Според Законот за административна поделба од 2004 година, Општина Студеничани продолжила да постои со истите 19 населени места.<ref>{{нмс | author= | title=Закон за територијалната организација на локалната самоуправа во Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/9D37AEDC6F890F40A8795ED71D0C72A9.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305181107/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/9D37AEDC6F890F40A8795ED71D0C72A9.pdf | work= | pages=6 | issue=55 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=16 август 2004 | accessdate=20 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> == Географија == == Стопанство == == Демографија == Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Студеничани имал 3,199 жители, односно вкупното население на [[Вртекица]], [[Морани]], [[Рамни Габер]] и [[Студеничани]]. Следува табела според народностите во пописот од 1948 година:<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 20 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 63 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 2,979 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 113 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 9 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 34 |- |Неопределени муслимани | 1 |} Според една проценка од 2016 година, Општина Студеничани имала 21.721 жител.<ref name="ДЗС">{{наведена мрежна страница|url=http://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/mk/MakStat/MakStat__Naselenie__ProcenkiNaselenie/126_Popis_Ops_NasPolStar3112_mk.px/table/tableViewLayout2/?rxid=46ee0f64-2992-4b45-a2d9-cb4e5f7ec5ef|title=Население во Република Македонија на 31.12 по специфични возрасни групи, по пол, по општини, по години|publisher=[[Државен завод за статистика на Република Македонија]]|language=македонски|accessdate=2 мај 2018}}{{Мртва_врска|date=May 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Вероисповед''' | '''Вкупно''' |- | [[Православието во Македонија|православни]] | 285 |- | [[Исламот во Македонија|муслимани]] | '''16.828''' |- | [[Католицизмот во Македонија|католици]] | 25 |- | [[Протестантството во Македонија|протестанти]] | 0 |- | останати | 108 |- |} {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Јазик''' | '''Вкупно''' |- |[[Македонски јазик|македонски]] | 347 |- |[[Албански јазик|албански]] | '''11.813''' |- |[[Турски јазик|турски]] | 3.226 |- |[[Ромски јазик|ромски]] | 73 |- |[[Влашки јазик|влашки]] | 0 |- |[[Српски јазик|српски]] | 12 |- |[[Босански јазик|босански]] | 141 |- | останати | 1.634 |- |} == Општествени установи == == Самоуправа и политика == Градоначалник на Општина Студеничани е [[Азем Садику]] од редовите на [[ДПА]]. Тој бил повторно избран на [[Локални избори во Македонија (2017)|локалните избори од 2017 година]], за негов трет мандат од четири години.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sec.mk/zakluchok-za-konechnost-na-rezultati-od-glasanjeto-vo-vtoriot-krug-na-lokalnite-izbori-2017/|title=Заклучок за конечност на резултати од гласањето во вториот круг на Локалните избори 2017|last=|first=|date=|work=[[Државна изборна комисија на Македонија]]|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=3 декември 2017}}</ref> Садику претходно бил градоначалник во мандатите 2000 — 2005 и 2013 — 2017. Советот на општина Студеничани е составен од 15 члена. Според последните локални избори од 2017 година, членовите на советот според политичката припадност за мандатот 2017-2021 се: [[Податотека:Council of Studenicani Municipality 2017.svg|thumb|300px|center|{{легенда|#2F4F4F|ДПА: 4 места}} {{легенда|#3EA5DD|ДУИ: 3 места}} {{легенда|#2212FF|СДСМ: 3 места}} {{легенда|#000000|БЕСА: 3 места}} {{легенда|#800080|АА: 1 места}} {{легенда|#800000|ДПТ: 1 место}}]] == Културни и природни знаменитости == == Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт == == Иселеништво == == Забелешки == {{notes}} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://studenicani.gov.mk/ Портал на Општина Студеничани] * [http://abv.mk/company.aspx?id=28808 Општина Студеничани во „АБВ - деловен именик“] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160306141951/http://www.abv.mk/company.aspx?id=28808 |date=2016-03-06 }} {{Општини во Република Македонија}} {{Општина Студеничани}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општина Студеничани| ]] f7mwdxe3u5u6jdhuw3rlzhyisgxtsv9 Двориште (Велешко) 0 10702 5382286 5203908 2025-06-21T10:21:21Z Gurther 105215 /* Иселеништво */ Ситна поправка 5382286 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за село во Република Македонија | име=Двориште | слика= | регион={{грб|Вардарски Регион}} | општина=[[Општина Градско|Градско]] | област=[[Клепа]] | население=0 | година = 2002 | поштенски број = 1420 | повикувачки број = 043 | надморска височина=459 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=34 | lat_sec=42 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=50 | lon_sec=10 | карта = Двориште во Општина Градско.svg | мрежно место= }} '''Двориште''' — село во [[Општина Градско]], во средишното [[Повардарие]],<ref name="ЕнцСела">{{ЕнцСела|1=92}}</ref> централна Македонија. Денес нема жители.<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија|date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=4 јануари 2021}}</ref> == Географија и местоположба == Селото се наоѓа во областа [[Клепа]], меѓу планинските села во југозападниот дел на општината. Седиштето [[Градско]] е источно од Двориште, во плодната долина на [[Вардар]]. == Историја == Подрачјето на Двориште е населено уште од [[доцна антика|доцната антика]], зашто сведочи наоѓалиштето [[Кале (Двориште)|Кале]] (или Клепа) источно од селото.<ref name="АрхеоКарта">{{АрхеоКарта|75}}</ref> Во XIX век Двориште било чисто македонско село во нахијата Клепа од Велешката каза на Отоманското Царство. Во „[[Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника]]“ се вели дека во 1873 г. ''Дворишти'' (Dvorishti) имало 24 домаќинства со 106 жители [[Македонци]].<ref name="БИМ">{{БИМ}}</ref><ref>„Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.“ Македонски научен институт, София, 1995, с. 182 - 183.</ref> Според статистиката на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) во 1900 г. ''Дворишта'' имало 150 жители, сите Македонци христијани.<ref name="БИМ" /><ref>[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_07.htm Кънчов, Васил. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, стр. 158.]</ref> На почетокот на XX век жителите на селото веќе потпаднале под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]]. По податоци на егзархискиот секретар [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во 1905 г. во ''Дворишта'' (Dvorichta) имало 120 Македонци под егзархијата и [[бугарска пропаганда во Македонија|работело бугарско училиште]].<ref name="БИМ" /><ref>Brancoff, D.M. La Macédoine et sa Population Chrétienne, Paris, 1905, рp. 118-119.</ref> На етничката карта од 1927 г. [[Леонард Шулце Јена]] го укажува ''Дворишта'' (Dvorišta) како македонско христијанско село.<ref name="БИМ" /><ref>[http://www.kroraina.com/knigi/gall/ls/title.html Leonhard Schultze Jena. "Makedonien, Landschafts- und Kulturbilder", Jena, G. Fischer, 1927]</ref> <!--== Стопанство ==--> == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|33 |1953|19 |1961|34 |1971|3 |1981|2 |1991|0 |1994|0 |2002|0 |2021|0 }} Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] од 1931 година, селото имало 25 до 50 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_36_40-42_KRIVA_PALANKA_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Селото почнало масовно да се раселува некаде во 1960-тите и е сосема напуштено во 1980-тите. Така, во 1961 година најпрво броело 34 жители Македонци, за после многу брзо да се исели. Последно во 1981 година имало само 2 жители. Според пописот од 2002 година, во селото Двориште немало жители.<ref name="попис" /> Истото било потврдено и на пописот од 2021 година. {{Пописи|150|120|33|19|34|3|2|0|0|0|0}} <!--== Општествени установи == == Самоуправа и политика ==--> === Родови === Двориште било македонско село. Според истражувањата од 1920-1924, родови во селото биле: * '''Староседелци:''' ''Илијовци (7 к.)'' * '''Доселеници:''' ''Матовци (9 к.)'' доселени биле во почетокот на 19 век од селото [[Водоврати]]; ''Најдовци (1 к.)'' доселени биле во 1885 година од селото [[Долно Чичево]]; ''Мацини (1 к.)'' доселени биле во 1898 година од селото Долно Чичево.<ref name=":0">{{Наведена книга|title=|others=Радовановиќ, Воислав. Тиквеш и Рајец.}}</ref> == Културни и природни знаменитости == ;Археолошки наоѓалишта * [[Кале (Двориште)|Кале]] (или Клепа) — градиште од доцноантичко време <!--== Редовни настани ==--> == Личности == * [[Камен Лазаров]] — револуционер, велешка војвода на [[ВМРО]] <!--== Култура и спорт == == Иселеништво ==--> == Иселеништво == Селото е целосно иселено, а најголем број од населението е иселено во [[Велес]].<ref name=":0" /> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рвр-авто}} {{Општина Градско}} [[Категорија:Двориште (Велешко)| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Велешки села]] [[Категорија:Села во Општина Градско]] [[Категорија:Раселени села во Македонија]] 2mlqb1xrevkzhactkbezicmoj4hnosf Долно Чичево 0 10703 5382284 5164256 2025-06-21T10:13:07Z Gurther 105215 /* Родови */ Додаток 5382284 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Долно Чичево | слика = ЕкспедицијаГрадско45.jpg | големина на слика = 300п | опис = Старото училиште во селото | општина = {{општинскигрб|Општина Градско}} | регион = {{грб|Вардарски Регион}} | население = 39 | година = 2002 | поштенски број = 1420 | повикувачки број = 043 | надморска височина = 301 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=32 | lat_sec=26 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=52 | lon_sec=13 | слава = | мрежно место = | карта = Долно Чичево во Општина Градско.svg }} '''Долно Чичево''' — село во [[Општина Градско]], во околината на градот [[Велес]]. == Географија и местоположба == Селото се наоѓа во областа [[Клепа]], оддалечено 50 километри јужно од градот [[Велес]] и 6 километри западно од општинското средиште [[Градско]]. Од општинското средиште Градско води асфалтен пат, со кој селото е поврзано и со погорните села [[Горно Чичево]] и [[Подлес]]. == Историја == === Потекло и значење на името === За потеклото на имињата на селата Горно и Долно Чичево постои следната легенда. Во првата половина на XVII век во селото [[Росоман]] живееле тројцата браќа Јане, Петре и Стојан кои поради тоа што немале доволно земја за да опстанат, Петре и Стојан се решиле да заминат и да се занимаваат со чување на овци при што тие одбрале место со добри пасишта и извори на атарот на денешните чичевски села.<ref name="Ончев">{{наведена книга|last=Ончевски|first=Страшо|authorlink=Страшо Ончев|title=Монографија за селата Горно Чичево и Подлес|year=1995|publisher=Графичар|location=Велес|language=македонски|pages=13}}</ref> Петре го направил своето [[бачило]] во месноста каде што е сега селото [[Горно Чичево]], а Стојан своето бачило го направил малку подолу каде што сега се наоѓа Долно Чичево.<ref name="Ончев" /> Поминало доста време, а браќата не можеле да се видат со својот брат Јане, па неговата ќерка која што многу ги почитувала своите чичковци го натерала татка си да одат на гости кај нив.<ref name="Ончев" /> Кога стигнале таму, чичковците многу се израдувале што на гости им дошол братот, а посебно внуката заради што многу богато ги нагостиле, а таа пак на враќањето на сите кои ги сретнувале само им повторувала дека се враќаат од „чичевото имање“ заради што местото било наречено Чичево.<ref name="Ончев" /> Бидејќи едниот чичко живеел погоре местото го нарекле Горно Чичево, а за другиот чичко кој живеел подолу местото го нарекле Долно Чичево.<ref name="Ончев" /> Веродостојноста на ова предание не може да се потврди со оглед на тоа дека во двете места нема родови со потекло од Росоман кои се основачи на селата. Села со имиња Горно и Долно Чичево има во околината на градот Требиње во [[Босна и Херцеговина]] близу до тромеѓето со [[Црна Гора]] и [[Хрватска]], но не се знае дали тие имаат некаква врска со двете истоимени села кај [[Градско]] во [[Македонија]], која е можно да настанала по големите преселби по Австриско-турската војна на крајот на XVII век во 1689 година. Село со име Чичево постои и во крајниот јужен дел на [[Бугарија]]. <!--== Стопанство ==--> == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|604 |1953|534 |1961|502 |1971|378 |1981|243 |1991|127 |1994|110 |2002|72 |2021|39 }} Селото Долно Чичево во 1961 година броело 502 жители, додека во 1994 бројот се намалил на 110 жители, [[Македонци|македонско]] население. Сепак во селото денес има две постојано населени македонски семејства со по 2 мали деца.<ref name="кажување">Според кажување на жители на селото. Забележале Марио Шаревски и Тони Ристовски на 8 декември 2015</ref> Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] од 1931 година, селото имало 600 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_36_40-42_KRIVA_PALANKA_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Според пописот од 2002 година, во селото Долно Чичево живееле 72 жители, сите [[Македонци]].<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија |date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=30 март 2013}}</ref> Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 39 жители, од кои 34 [[Македонци]] и 5 лица без податоци.<ref>{{Попис2021белешка}}</ref> {{Пописи|900|568|604|534|502|378|243|127|110|72|39}} === Родови === Долно Чичево е македонско село, а во минатото имало во селото и Турци. Според истражувањата од 1920-тите, родови во селото се: * '''Турски родови во селото биле:''' ''Крсановци (20 к.), Ајдаровци (8 к.), Нолбантиновци (19 к.), Зајимовци-Беговци (4 к.), Нурковци (5 к.) и Чибовци (2 к.)''. Овие родови биле '''староседелски'''; ''Потуровци, Тирчевци и Каленичаровци (3 к.)'' доселени се во крајот на XVIII век од некое село [[Капеш]], и овде се потурчиле; ''Јуруковци и Абишовци (13 к.)'' доселени се од селото [[Мушанци]], а по потекло се [[Јуруци]]. Од нив останатото население на селото го научило турскиот јазик; ''Оџевци (2 к.)'' доселени се од селото Сирково во средината на XIX век; ''Ѓупци (1 к.)'' они се [[Роми]]. Доселени се од селото [[Водоврати]] во 1884 година. * '''Македонски родови во селото се:''' ''Бојаџијовци (9 к.), Недевци (5 к.), Ќулумовци (2 к.), Мановци (6 к.), Прасевци (4 к.), Торевци (1 к.), Богатиновци (5 к.), Крчмаровци (9 к.) и Несторовци (4 к.)'' дедовците на наведените родови се доселиле од [[Грамаѓе (Долно Чичево)|Грамаѓе]] и [[Капеш]] (раселени села) кон крајот на XVII век; ''Илковци (15 к.)'' доселени се на средината на XVIII век од селото [[Водоврати]] кај [[Неготино]] за да го избегнат потурчувањето; ''Даскаловци (2 к.)'' доселени се од селото [[Ракле]] кај [[Прилеп]] во XVIII век; ''Крнинци (3 к.)'' доселени се од селото [[Крнино]]; ''Припорци (9 к.)'' доселени се во 1840 година од поранешното село Припор во [[Азот (област)|Азот]]; ''Маѓаровци (2 к.)'' доселени се во 1850 година од [[Дојранско]]; ''Пешовци (1 к.)'' доселени се во 1896 година од градот [[Велес]]; ''Вановци (1 к.)'' доселени се во 1906 година, исто така од [[Велес]]; ''Данајиловци (1 к.)'' доселени се во 1911 година од градот [[Кавадарци]].<ref>{{Наведена книга|title=Тиквеш и Раец|last=Радовановиќ|first=Воислав|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> <!--== Општествени установи ==--> == Самоуправа и политика == [[Податотека:Св. Атанасиј, надворешен поглед.jpg|300п|десно|мини|Поглед на главната селска црква „[[Црква „Св. Атанасиј“ - Долно Чичево|Св. Атанасиј]]“]] Селото се наоѓа во [[Општина Градско]], која била една од ретките општини во Македонија, која не била воопшто менувана во поглед на нејзините граници со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1962 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Титов Велес, додека во периодот по војната од 1955 до 1962 година селото било во рамките на некогашната општина Градско. Во периодот 1952-1955 година, селото се наоѓало во тогашната Градска општина, во која покрај Долно Чичево се наоѓале и селата Виничани, Водоврати, Горно Чичево, Градско, Подлес, Убого и Уланци. Самата Градска општина била дел од Титоввелешката околија. Во периодот од 1950-1952 година, селото било седиште на тогашната Општина Долно Чичево, во која покрај Долно Чичево, се наоѓале и селата Водоврати, Горно Чичево, Крушевица и Подлес. === Избирачко место === Во селото постои избирачкото место бр. 2222 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместени во просториите на основното училиште.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20230817210325/https://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|archive-date=2023-08-17|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 36 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20191229144944/https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|archive-date=2019-12-29|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> == Културни и природни знаменитости == ;Археолошки наоѓалишта<ref name="АрхеоКарта">{{АрхеоКарта|73-74}}</ref> * [[Грамаѓе (Долно Чичево)|Грамаѓе]] — населба од римско време * [[Кале (Долно Чичево)|Кале]] — градиште од доцноантичко време * [[Мало Кале (Долно Чичево)|Мало Кале]] — населба од римско време * [[Озор (Долно Чичево)|Озор]] — населба од римско време ;Цркви<ref>{{наведена книга|last=Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски|title=Карта на верски објекти во Македонија|editor=Валентина Божиновска|publisher=Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи|location=Менора - Скопје|date=2011|isbn=978-608-65143-2-7}}</ref> * [[Црква „Св. Атанасиј“ - Долно Чичево|Црква „Св. Атанасиј“]] — главна селска црква, сместена на излезот од селото <!--== Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт == == Иселеништво ==--> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Dolno Čičevo}} {{Општина Градско}} [[Категорија:Долно Чичево| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Велешки села]] [[Категорија:Села во Општина Градско]] 8gumhkdtlibz3m2wlw9if4o2v584ey4 Ореовец (Прилепско) 0 11541 5382233 5200687 2025-06-21T08:34:41Z Gurther 105215 Додаток 5382233 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за село во Република Македонија | слика= | име=Ореовец | регион= | општина={{општинскигрб|Општина Прилеп}} | население= 23 | година= 2002 | поштенски број= | надморска височина= 780 | lat_dir=E | lat_deg=41 | lat_min=23 | lat_sec=17 | lon_dir=N | lon_deg=21 | lon_min=38 | lon_sec=06 | мрежно место= | карта = Ореовец во Општина Прилеп.svg }} '''Ореовец''' — село во [[Општина Прилеп]], во околината на градот [[Прилеп]]. Се наоѓа во северниот дел на општината, лево од патот [[Прилеп]]-[[Скопје]]. == Географија и местоположба == Ова село се наоѓа источно од [[Прилепско Езеро|Прилепското Езеро]], а 5 километри северозападно од Прилеп (воздушна линија), на висорамнина помеѓу три планини, како и на 1 километар од патот [[Прилеп]] - [[Скопје]]. Близу селото поминува [[Ореовечка Река|Ореовечката Река]] која е една од притоките на [[Прилепска Река]]. Близу селото има повеќе помали [[пештери]], од кои најголема и најпозната е [[Ореовечка пештера|Ореовечката]] до која има поставено повеќе знаци и маркери на карпите кои водат до неа. Селото е ридско, на надморска височина од 780 метри. == Историја == Подрачјето на Ореовец е населено уште од [[неолит]]от, за што сведочи наоѓалиштето [[Пештерица (Ореовец)|Пештерица]] на околу 2&nbsp;км југозападно од селото.<ref name="АрхеоКарта" /> Селото се споменува во турските пописни дефтери од 1467/68 година, како дел од Прилепскиот Вилает (Vilayet-I Prilepe) под името ''Раховец'' и имало 34 семејства и 3 вдовици.<ref>Турски документи за историјата на македонскиот народ кн.4, Методија Соколоски, д-р Александар Стојановски, Скопје 1971, стр.78</ref> Во {{римски|19}} век, Ореовец било наполно македонско село во Прилепската каза на [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|424 |1953|406 |1961|308 |1971|172 |1981|44 |1991|28 |1994|16 |2002|17 |2021|23 }} Според податоците на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика]]“) од [[1900]] година, во Ореовец живееле 505 жители, сите [[Македонци]].<ref>Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр.246.</ref> Според егзархискиот секретар [[Димитар Мишев]] („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“), во [[1905]] година во Ореовец имало 480 [[Македонци]], под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]].<ref>D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, рр. 150-151.</ref> На Етнографската карта на [[Битолски Вилает|Битолскиот Вилает]] од 1901 г. Ореовец се води како чисто македонско село во Прилепската каза на Битолскиот санџак со 57 куќи.<ref>{{Битолски Вилает|21}}</ref> Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] од 1931 година, селото имало 350 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_39_39-41_BITOLJ_(MONASTIR)_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Ореовец е село со значителна емиграција на населението поради што тоа преминало од средно во мало село. Така, во 1961 година броело 308 жители, додека во 1994 година бројот на населението се зголемил на 16 жители, македонско население. Според пописот од 2002 година, во селото Ореовец живееле 17 жители, од кои 16 [[Македонци]] и 1 останат.<ref name="попис">[http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X]</ref> Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 23 жители, сите [[Македонци]]. {{Пописи|505|480|424|406|308|172|44|28|16|17|23}} === Родови === Ореовец е македонско православно село, во селото има староседелски родови и доселенички. Родови во Ореовец се: '''Староседелски родови:''' ''Стојановци (10 куќи), Симоновци (7 куќи), Брмбевци (4 куќи) и Зеленковци (4 куќи)''. Еден дел од Симоновци се викаат ''[[Ацеви]]'', од кои се произлезени многу комити и партизани, борци за слободата на Македонија; '''Доселеници:''' ''Богоевци (7 куќи), Пашовци (5 куќи), Гуцевци (4 куќи), Басмовци (2 куќи) и Ветаковци (2 куќи)'' доселени се, но не знаат од каде; ''Адамовци (9 куќи)'' доселени се од некое место во [[Албанија]]; ''Тапановци (8 куќи)'' доселени се од [[Дебарско]].<ref>{{Наведена книга|url=http://worldcat.org/oclc/469501519|title=Битољско-Прилепска котлина : антропогеографска проучавања (1914-1997)|last=Трифуноски Ф.|first=Јован|year=1998|publisher=Српска академија наука и уметности|isbn=8670252678|oclc=469501519}}</ref> == Самоуправа и политика == === Избирачко место === Во селото постои избирачкото место бр. 1424 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместени во просториите на основното училиште.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20230817210325/https://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|archive-date=2023-08-17|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 15 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20191229144944/https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|archive-date=2019-12-29|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> == Културни и природни знаменитсти == ;Цркви * [[Црква „Св. Димитриј“ - Ореовец|Црква „Св. Димитриј“]] од 1874 г. ;Археолошки наоѓалишта<ref name="АрхеоКарта">{{АрхеоКарта|306}}</ref>{{котва|Археолошки наоѓалишта}} * [[Далов Гроб (Ореовец)|Далов Гроб]] — некропола од римско време * [[Леково (Ореовец)|Леково]] — депо на монети од римско време * [[Лозја (Ореовец)|Лозја]] — некропола од римско време * [[Ореовечка Река (Ореовец)|Ореовечка Река]] — населба од римско време * [[Пештерица (Ореовец)|Пештерица]] — населба од неолитско и римско време * [[Црквиште (Ореовец)|Црквиште]] — населба од доцноантичко време == Редовни настани == Ореовец е постојано одредиште на училишни екскурзии и кампувања особено во пролет и есен. Исто така е многу популарно одредиште за време на 2 мај. == Личности == * [[Марко Цепенков]] најголем собирач на македонски народни умотворби, кои имаат непроценливо значење за македонската фолклористика, за етнографијата, за лингвистиката, за националната историја, за правото и за моралот на Македоците. * [[Петар Ацев]], војвода од илинденскиот период * [[Мирче Ацев (војвода)|Мирче Ацев]], војвода од илинденскиот период * [[Ѓорѓи Ацев]], војвода од илинденскиот период * [[Мирче Ацев]], македонски револуционер, Народен херој на Македонија, од втората светска војна, внук на илинденскиот војвода Мирче Ацев. * [[Вера Ацева]] - Доста, учесник во НОБ и народен херој. * Киро Ацески и Зора Ацеска - месни жители од 1892-1947 (поседувале 2 куќи од кои едната е сега рушевина а другата е вила, помогнале да се изгради локалната црква.) * Пере Јосифов Наумоски, македонски револуционер, илинденец.<ref>{{Наведена книга|title=|others=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2017). Илинденски сведоштва. том III, дел I. Скопје: Државен архив на Република Македонија.}}</ref> *Никола Сотиров Василески, македонски револуционер, илинденец.<ref>{{Наведена книга|title=|others=Јасмина Дамјановска, Ленина Жила и Филип Петровски (2016). Илинденски сведоштва. том I, дел I. Скопје: Државен архив на Република Македонија.}}</ref> == Иселеништво == Преселувањето е извршено најмасовно во втората половина на XX век и тоа во правец кон [[Прилеп]]. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{рвр-авто}} {{Општина Прилеп}} [[Категорија:Прилепски села]] [[Категорија:Села во Општина Прилеп]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Ореовец (Прилепско)| ]] 7wbt4nj3yih5czafh3vykndebef2x3i Рибарци (Тиквешко) 0 11613 5382245 5344547 2025-06-21T09:17:14Z 37.25.85.6 додадени фамилии 5382245 wikitext text/x-wiki {{другиместа3|Рибарци}} {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Рибарци | слика = Поглед на Рибарци (Кавадаречко).jpg | големина на слика = 300п | опис = Воздушен поглед на селото Рибарци | општина = {{општинскигрб|Општина Росоман}} | регион = {{грб|Вардарски Регион}} | област = [[Тиквеш]] | население = 29 | година = 2021 | поштенски број = 1422 | повикувачки број = 043 | надморска височина = 150 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=30 | lat_sec=35 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=57 | lon_sec=41 | слава = | мрежно место = | карта = Рибарци во Општина Росоман.svg }} '''Рибарци''' — село во [[Општина Росоман]], во областа [[Тиквеш]], во околината на градот [[Кавадарци]]. == Потекло и значење на името == [[Податотека:Поглед во Рибарци (Кавадаречко).jpg|мини|300п|лево|Поглед во селото]] Првпат името на селото било запишано како Рибарци во турски документи во {{римски|15}} век. Името веројатно доаѓа од занимањето рибар, образувано со суфиксот -ци, што може да се поврзе со близината на [[Црна Река]],.<ref name=":0" /> или пак од топонимот Рибари со суфиксот -ци, што означува „луѓе што живеат на месноста Рибари“. Како трета варијанта се споменува семејното име Рибарци.<ref name="Речник-Иванова">{{Речник-Иванова|147}}</ref> == Географија и местоположба == Селото се наоѓа во источниот дел на [[Општина Росоман]], во [[Росоманско Поле|Росоманското Поле]], од десната страна на реката [[Црна Река|Црна]], недалеку од нејзиниот влив во [[Вардар]]. Атарот на селото се допира со подрачјето на [[Општина Неготино]].<ref name="енциклопедија">{{наведена книга|last=Панов|first=Митко|title= Енциклопедија на селата во Република Македонија|url= https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf|accessdate=31 јануари 2025|year=1998|publisher=Патрија|location=Скопје|language=македонски|page=259}}</ref> Селото е рамничарско и се наоѓа на надморска височина од 150 метри.<ref name="енциклопедија" /> Селото се наоѓа во северниот дел на областа [[Тиквеш]], оддалечено 3 километри источно од општинскиот центар [[Росоман]]. До селото води локален асфалтен пат, кој се двои од [[Регионален пат 1107|регионалниот пат 1107]], кој поминува во непосредна близина на самото село. Селото се наоѓа на десниот брег на реката Црна. Во селото има чешма, чија води доаѓа директно од самиот извор.<ref name=":0">{{Наведена книга|url=https://www.scribd.com/document/620157953/%D0%B2%D0%BE%D1%98%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2-%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%9B-%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B2%D0%B5%D1%88-%D0%B8-%D1%80%D0%B0%D1%98%D0%B5%D1%86|title=Тиквеш и Рајец|last=Радовановиќ|first=Воислав|authorlink=Воислав Радовановиќ|page=450|date=1924|publisher=Српска кралска академија|isbn=|location=[[Белград]]|oclc=}}</ref> Селото има збиен тип. Откако било запалено во 1913 година, куќите се поделиле во две маала: Горно и Долно.<ref name=":0" /> == Историја == Подрачјето на Рибарци е населено уште од [[Младо камено време|неолитот]], за што сведочи наоѓалиштето [[Грамаѓе (Рибарци)|Грамаѓе]], кое се наоѓа на 2 километри источно од селото.<ref name="АрхеоКарта">{{АрхеоКарта|157}}</ref> Селото се верува дека било старо, но старото население му се изгубило. Од тоа население има стари гробишта, а во месноста Бунар има селиште.<ref name=":0" /> == Стопанство == [[Податотека:Чешма во Рибарци.jpg|мини|300п|десно|Селската чешма]] Атарот на селото зафаќа простор од 6,7 километри квадратни. На него преовладува обработливото земјиште на површина од 538 [[хектар]]и, па затоа селото има полјоделска функција.<ref name="енциклопедија" /> Во отоманскиот период, мештаните биле земјоделци. Тие работеле како [[чифлиг]]ари на чифлиг во посед на бегови од [[Кавадарци]]. Покрај ова, селаните ловеле риба од Црна, која ја продавале на пазарот во Кавадарци.<ref name=":0" /> == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|225 |1953|207 |1961|189 |1971|142 |1981|67 |1991|51 |1994|39 |2002|41 |2021|29 }} Според статистиката на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика|Македонија, Етнографија и статистика]]“) од 1900 година, во Рибарци живееле 165 жители, сите [[Македонци]], од кои 116 христијани и 72 муслимани.<ref name=":2">[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_36.htm Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 154.]</ref> Според егзархискиот секретар [[Димитар Мишев]], („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во 1905 година во Рибарци имало 136 жители, сите [[Македонци]] под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]].<ref name="brankcoff">Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 104-105.</ref> Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] од 1931 година, селото имало 100 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_39_39-41_BITOLJ_(MONASTIR)_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Селото е мало, во фаза на раселување и е населено со македонско население. Така, во 1961 година селото имало 189, а во 1994 година само 39 жители.<ref name="енциклопедија" /> Според пописот од 2002 година, во селото живеел 41 жител, сите [[Македонци]].<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија |date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=31 јануари 2025}}</ref> Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 29 жители, од кои 27 [[Македонци]], 1 [[Македонски Срби|Србин]] и 1 останат. {{Пописи|165|136|225|207|189|142|67|51|39|41|29}} === Родови === Рибарци е македонско село. Според истражувањата од почетокот на 1920-тите години, во селото биле застапени следниве родови:<ref name=":0" /> * '''Постари доселеници:''' ''Кочовци-Гоговци'' (3 к.), доселени се на почетокот од XIX век од старото село [[Демир-Попадија]]; Атанасови-Ристови (5 к.) доселени село Граниково претходно од егејска Македонија; Маневци доселени од Граниково ( 4 к.); ''Туневци'' (1 к.), доселени се во исто време кога и претходниот род од селото [[Градско]]; ''Иловци'' (1 к.), доселени се во 1840 година од селото [[Сопот (Кавадаречко)|Сопот]]; ''Грозановци'' (1 к.), доселени се во 1850 година од селото [[Паликура]] и ''Пауновци'' (2 к.), доселени се во 1850 година од селото [[Сопот (Кавадаречко)|Сопот]]; * '''Понови доселеници:''' ''Ѓувалевци'' (1 к.), доселени се од селото [[Бизевиќ]] во 1875 година; ''Мановци'' (1 к.), доселени се во 1880 година од селото [[Курија|Рисјанска Курија]] и ''Митревци'' (1 к.), доселени се во 1894 година од селото [[Паликура]]. <!--=== Иселеништво === == Општествени установи ==--> == Самоуправа и политика == [[Податотека:Општествен објект во Рибарци.jpg|мини|300п|десно|Некогашен општествен објект]] На крајот од XIX век, Рибарци било село во [[Тиквешка Каза|Тиквешката Каза]] на [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. Селото влегува во рамките на [[Општина Росоман]], една од ретките општини која не била променета при новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната [[Општина Росоман]]. Во периодот 1965-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Кавадарци. Во периодот од 1955 до 1965 година, селото влегувало во рамките на тогашната општина Градско. Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната општина Росоман, во која покрај селото Рибарци се наоѓале селата Камен Дол, Крушевица, Манастирец, Паликура, Росоман, Сирково и Трстеник. Во периодот 1950-1952, селото било дел од некогашната општина Манастирец, во која влегувале селата Манастирец, Рибарци и Трстеник. === Избирачко место === Во селото постои избирачкото место бр. 0714 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместено во просториите на продавницата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20230817210325/https://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|archive-date=2023-08-17|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 31 гласач.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20191229144944/https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|archive-date=2019-12-29|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Локални избори во Македонија (2021)|локалните избори во 2021 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 30 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url= https://ep.sec.mk/election/results/electionType/local/electionYear/2021/electionRound/21/municipality/551/pollingStation/21735|title=Резултати|work=[[Државна изборна комисија]]|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=31 јануари 2025}}</ref> == Личности == '''Личности родени во Рибарци:''' * [[Катарина Гогова|Катарина Филипова Гогова]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] и носител на [[Партизанска споменица 1941|Партизанска споменица од 1941 година]] == Културни и природни знаменитости == [[Податотека:Црква „Св. Ѓорѓи“ - Рибарци (Кавадаречко).jpg|мини|300п|десно|Главната селска црква „Св. Ѓорѓи“]] ;Археолошки наоѓалишта<ref name="АрхеоКарта"/> * [[Бела Земја (Рибарци)|Бела Вода]] - [[населба]] од [[Римска Македонија|римското време]]; и * [[Грамаѓе (Рибарци)|Грамаѓе]] - населба од [[Македонија во младото камено време|младото камено време]]. ;Цркви<ref>[http://www.povardarska-eparhija.org.mk/pe//index.php?option=com_content&task=view&id=1828&Itemid=32 ''Литургија и освет на камен темелник'']</ref> * [[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Рибарци (Тиквешко)|Црква „Св. Ѓорѓи“]] — главна селска црква. ;Споменици * Споменик на [[Македонија во Втората светска војна|НОБ]] {{clear}} <!--== Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт ==--> == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Ribarci, Kavadarci|Рибарци}} {{Општина Росоман}} [[Категорија:Рибарци (Тиквешко)| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Кавадаречки села]] [[Категорија:Села во Општина Росоман]] 2p2mjrkqrf7mk4gecwo7okipfzxq8lv 5382283 5382245 2025-06-21T10:07:37Z Gurther 105215 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/37.25.85.6|37.25.85.6]]) и ја поврати преработката 5344547 на Forbidden History 5382283 wikitext text/x-wiki {{другиместа3|Рибарци}} {{Инфокутија за село во Република Македонија | име = Рибарци | слика = Поглед на Рибарци (Кавадаречко).jpg | големина на слика = 300п | опис = Воздушен поглед на селото Рибарци | општина = {{општинскигрб|Општина Росоман}} | регион = {{грб|Вардарски Регион}} | област = [[Тиквеш]] | население = 29 | година = 2021 | поштенски број = 1422 | повикувачки број = 043 | надморска височина = 150 | lat_dir=N | lat_deg=41 | lat_min=30 | lat_sec=35 | lon_dir=E | lon_deg=21 | lon_min=57 | lon_sec=41 | слава = | мрежно место = | карта = Рибарци во Општина Росоман.svg }} '''Рибарци''' — село во [[Општина Росоман]], во областа [[Тиквеш]], во околината на градот [[Кавадарци]]. == Потекло и значење на името == [[Податотека:Поглед во Рибарци (Кавадаречко).jpg|мини|300п|лево|Поглед во селото]] Првпат името на селото било запишано како Рибарци во турски документи во {{римски|15}} век. Името веројатно доаѓа од занимањето рибар, образувано со суфиксот -ци, што може да се поврзе со близината на [[Црна Река]],.<ref name=":0" /> или пак од топонимот Рибари со суфиксот -ци, што означува „луѓе што живеат на месноста Рибари“. Како трета варијанта се споменува семејното име Рибарци.<ref name="Речник-Иванова">{{Речник-Иванова|147}}</ref> == Географија и местоположба == Селото се наоѓа во источниот дел на [[Општина Росоман]], во [[Росоманско Поле|Росоманското Поле]], од десната страна на реката [[Црна Река|Црна]], недалеку од нејзиниот влив во [[Вардар]]. Атарот на селото се допира со подрачјето на [[Општина Неготино]].<ref name="енциклопедија">{{наведена книга|last=Панов|first=Митко|title= Енциклопедија на селата во Република Македонија|url= https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE_%D0%A0%D0%B5%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.pdf|accessdate=31 јануари 2025|year=1998|publisher=Патрија|location=Скопје|language=македонски|page=259}}</ref> Селото е рамничарско и се наоѓа на надморска височина од 150 метри.<ref name="енциклопедија" /> Селото се наоѓа во северниот дел на областа [[Тиквеш]], оддалечено 3 километри источно од општинскиот центар [[Росоман]]. До селото води локален асфалтен пат, кој се двои од [[Регионален пат 1107|регионалниот пат 1107]], кој поминува во непосредна близина на самото село. Селото се наоѓа на десниот брег на реката Црна. Во селото има чешма, чија води доаѓа директно од самиот извор.<ref name=":0">{{Наведена книга|url=https://www.scribd.com/document/620157953/%D0%B2%D0%BE%D1%98%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2-%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%9B-%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B2%D0%B5%D1%88-%D0%B8-%D1%80%D0%B0%D1%98%D0%B5%D1%86|title=Тиквеш и Рајец|last=Радовановиќ|first=Воислав|authorlink=Воислав Радовановиќ|page=450|date=1924|publisher=Српска кралска академија|isbn=|location=[[Белград]]|oclc=}}</ref> Селото има збиен тип. Откако било запалено во 1913 година, куќите се поделиле во две маала: Горно и Долно.<ref name=":0" /> == Историја == Подрачјето на Рибарци е населено уште од [[Младо камено време|неолитот]], за што сведочи наоѓалиштето [[Грамаѓе (Рибарци)|Грамаѓе]], кое се наоѓа на 2 километри источно од селото.<ref name="АрхеоКарта">{{АрхеоКарта|157}}</ref> Селото се верува дека било старо, но старото население му се изгубило. Од тоа население има стари гробишта, а во месноста Бунар има селиште.<ref name=":0" /> == Стопанство == [[Податотека:Чешма во Рибарци.jpg|мини|300п|десно|Селската чешма]] Атарот на селото зафаќа простор од 6,7 километри квадратни. На него преовладува обработливото земјиште на површина од 538 [[хектар]]и, па затоа селото има полјоделска функција.<ref name="енциклопедија" /> Во отоманскиот период, мештаните биле земјоделци. Тие работеле како [[чифлиг]]ари на чифлиг во посед на бегови од [[Кавадарци]]. Покрај ова, селаните ловеле риба од Црна, која ја продавале на пазарот во Кавадарци.<ref name=":0" /> == Население == {{Население низ историјата | cols = 2 | graph-pos = bottom |1948|225 |1953|207 |1961|189 |1971|142 |1981|67 |1991|51 |1994|39 |2002|41 |2021|29 }} Според статистиката на [[Васил К’нчов]] („[[Македонија. Етнографија и статистика|Македонија, Етнографија и статистика]]“) од 1900 година, во Рибарци живееле 165 жители, сите [[Македонци]], од кои 116 христијани и 72 муслимани.<ref name=":2">[http://www.promacedonia.org/vk/vk_2_36.htm Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 154.]</ref> Според егзархискиот секретар [[Димитар Мишев]], („[[La Macédoine et sa Population Chrétienne]]“) во 1905 година во Рибарци имало 136 жители, сите [[Македонци]] под врховенството на [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]].<ref name="brankcoff">Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 104-105.</ref> Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] од 1931 година, селото имало 100 [[Македонци]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://maps.mapywig.org/m/German_maps/series/200K_Volkstumskarte_Jugoslawien/VKJug_Bl_39_39-41_BITOLJ_(MONASTIR)_1941.jpg|title=200K Volkstumskarte Jugoslawien}}</ref> Селото е мало, во фаза на раселување и е населено со македонско население. Така, во 1961 година селото имало 189, а во 1994 година само 39 жители.<ref name="енциклопедија" /> Според пописот од 2002 година, во селото живеел 41 жител, сите [[Македонци]].<ref name="попис">{{нмс|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf|title=Попис на Македонија |date=2002|publisher=Завод за статистика на Македонија|accessdate=31 јануари 2025}}</ref> Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 29 жители, од кои 27 [[Македонци]], 1 [[Македонски Срби|Србин]] и 1 останат. {{Пописи|165|136|225|207|189|142|67|51|39|41|29}} === Родови === Рибарци е македонско село. Според истражувањата од почетокот на 1920-тите години, во селото биле застапени следниве родови:<ref name=":0" /> * '''Постари доселеници:''' ''Кочовци-Гоговци'' (3 к.), доселени се на почетокот од XIX век од старото село [[Демир-Попадија]]; ''Туневци'' (1 к.), доселени се во исто време кога и претходниот род од селото [[Градско]]; ''Иловци'' (1 к.), доселени се во 1840 година од селото [[Сопот (Кавадаречко)|Сопот]]; ''Грозановци'' (1 к.), доселени се во 1850 година од селото [[Паликура]] и ''Пауновци'' (2 к.), доселени се во 1850 година од селото [[Сопот (Кавадаречко)|Сопот]]; * '''Понови доселеници:''' ''Ѓувалевци'' (1 к.), доселени се од селото [[Бизевиќ]] во 1875 година; ''Мановци'' (1 к.), доселени се во 1880 година од селото [[Курија|Рисјанска Курија]] и ''Митревци'' (1 к.), доселени се во 1894 година од селото [[Паликура]]. <!--=== Иселеништво === == Општествени установи ==--> == Самоуправа и политика == [[Податотека:Општествен објект во Рибарци.jpg|мини|300п|десно|Некогашен општествен објект]] На крајот од XIX век, Рибарци било село во [[Тиквешка Каза|Тиквешката Каза]] на [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]]. Селото влегува во рамките на [[Општина Росоман]], една од ретките општини која не била променета при новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната [[Општина Росоман]]. Во периодот 1965-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Кавадарци. Во периодот од 1955 до 1965 година, селото влегувало во рамките на тогашната општина Градско. Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната општина Росоман, во која покрај селото Рибарци се наоѓале селата Камен Дол, Крушевица, Манастирец, Паликура, Росоман, Сирково и Трстеник. Во периодот 1950-1952, селото било дел од некогашната општина Манастирец, во која влегувале селата Манастирец, Рибарци и Трстеник. === Избирачко место === Во селото постои избирачкото место бр. 0714 според [[Државна изборна комисија на Македонија|Државната изборна комисија]], сместено во просториите на продавницата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|title=Описи на ИМ|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20230817210325/https://mojotizbor.mk/arhiva/parlamentarni-izbori-2011/9-uncategorised/194-opisi-na-izbiracki-mesto.html|archive-date=2023-08-17|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Македонски претседателски избори (2019)|претседателските избори во 2019 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 31 гласач.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|title=Претседателски избори 2019|last=|first=|date=|work=|archive-url=https://web.archive.org/web/20191229144944/https://rezultati.sec.mk/mk-MK/1/r/all/56/1613|archive-date=2019-12-29|dead-url=|accessdate=3 ноември 2019|url-status=dead}}</ref> На [[Локални избори во Македонија (2021)|локалните избори во 2021 година]], на ова избирачко место биле запишани вкупно 30 гласачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url= https://ep.sec.mk/election/results/electionType/local/electionYear/2021/electionRound/21/municipality/551/pollingStation/21735|title=Резултати|work=[[Државна изборна комисија]]|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=31 јануари 2025}}</ref> == Личности == '''Личности родени во Рибарци:''' * [[Катарина Гогова|Катарина Филипова Гогова]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] и носител на [[Партизанска споменица 1941|Партизанска споменица од 1941 година]] == Културни и природни знаменитости == [[Податотека:Црква „Св. Ѓорѓи“ - Рибарци (Кавадаречко).jpg|мини|300п|десно|Главната селска црква „Св. Ѓорѓи“]] ;Археолошки наоѓалишта<ref name="АрхеоКарта"/> * [[Бела Земја (Рибарци)|Бела Вода]] - [[населба]] од [[Римска Македонија|римското време]]; и * [[Грамаѓе (Рибарци)|Грамаѓе]] - населба од [[Македонија во младото камено време|младото камено време]]. ;Цркви<ref>[http://www.povardarska-eparhija.org.mk/pe//index.php?option=com_content&task=view&id=1828&Itemid=32 ''Литургија и освет на камен темелник'']</ref> * [[Црква „Св. Ѓорѓи“ - Рибарци (Тиквешко)|Црква „Св. Ѓорѓи“]] — главна селска црква. ;Споменици * Споменик на [[Македонија во Втората светска војна|НОБ]] {{clear}} <!--== Редовни настани == == Личности == == Култура и спорт ==--> == Наводи == {{наводи|2}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Ribarci, Kavadarci|Рибарци}} {{Општина Росоман}} [[Категорија:Рибарци (Тиквешко)| ]] [[Категорија:Села во Македонија]] [[Категорија:Кавадаречки села]] [[Категорија:Села во Општина Росоман]] 4p7gc833znl4whch1vpe8c0xuady59l ФК Јувентус 0 15298 5382054 5379446 2025-06-20T16:48:07Z P.Nedelkovski 47736 поправка на правопис - „пијалак“ наместо „пијалок“ 5382054 wikitext text/x-wiki {{Infobox football club 2 | color1 = white | color2 = black | clubname = Јувентус | current = ФК Јувентус сезона 2024-2025| | image = [[Податотека:Juventus FC - logo black (Italy, 2020).svg|125px]] | fullname = Фудбалски клуб Јувентус С.п.А. | country = {{flagsport|ITA}} [[Италија]] | nickname = ''Старата дама''<ref name="Мадама">или ''Мадама'' на [[пиемонтски јазик]].</ref>,<br> ''Бјанконери'' (Црно-бели),<br> ''Зебрата'' | founded = 1 ноември [[1897]]; пред 123 години<br>(како ''Спортски клуб „Јувентус“'') | location = [[Торино]], [[Италија]] | colors = {{colorbox|black}} {{colorbox|white}} [[Црна боја|црна]] и [[Бела боја|бела]] | ground = [[Јувентус стадион|Алијанц стадион]] | capacity = 41,000 | owner = [[Семејство Ањели|Семејството Ањели]]<br />(преку [[Exor (компанија)|Exor S.p.A]]) | chrtitle = Претседател | | chairman = {{flagsport|ITA}} [[Џанлука Фереро]] | manager = {{flagsport|CRO}} [[Игор Тудор]] | mgrtitle = Тренер | | league = {{Лига-Серија А}} | season = [[Серија А 2023-2024|2023–24]] | position = Серија А, 3. место | website = http://www.juventus.com | titles = 72 | domestic_competitions = [[Серија А]] : '''36''' <br> {{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}{{Трофеј-Скудето}}<br> [[Фудбалски куп на Италија|Куп на Италија]] : '''15''' <br> {{Трофеј-Куп на Италија}}{{Трофеј-Куп на Италија}}{{Трофеј-Куп на Италија}}{{Трофеј-Куп на Италија}}{{Трофеј-Куп на Италија}}{{Трофеј-Куп на Италија}}{{Трофеј-Куп на Италија}}{{Трофеј-Куп на Италија}}{{Трофеј-Куп на Италија}}{{Трофеј-Куп на Италија}}{{Трофеј-Куп на Италија}}{{Трофеј-Куп на Италија}}{{Трофеј-Куп на Италија}}{{Трофеј-Куп на Италија}}{{Трофеј-Куп на Италија}}<br> [[Суперкуп на Италија]] : '''9''' <br> {{Трофеј-Суперкуп на Италија}}{{Трофеј-Суперкуп на Италија}}{{Трофеј-Суперкуп на Италија}}{{Трофеј-Суперкуп на Италија}}{{Трофеј-Суперкуп на Италија}}{{Трофеј-Суперкуп на Италија}}{{Трофеј-Суперкуп на Италија}}{{Трофеј-Суперкуп на Италија}}{{Трофеј-Суперкуп на Италија}}<br> [[Серија Б]] : '''1''' <br> {{Трофеј-Серија Б}} | international_competitions = [[УЕФА Лига на шампиони|Лига на шампиони]] : '''2''' <br> {{Трофеј-Лига на шампиони}}{{Трофеј-Лига на шампиони}}<br> [[Куп на УЕФА]] : '''3''' <br> {{Трофеј-Куп на УЕФА}}{{Трофеј-Куп на УЕФА}}{{Трофеј-Куп на УЕФА}}<br> [[УЕФА Куп на победниците на куповите|Куп на победниците на куповите]] : '''1''' <br> {{Трофеј-КПК}}<br> [[Суперкуп на УЕФА]] : '''2''' <br> {{Трофеј-Суперкуп на Европа}}{{Трофеј-Суперкуп на Европа}}<br> [[Интерконтинентален куп]] : '''2''' <br> {{Трофеј-Интерконтинентален куп}}{{Трофеј-Интерконтинентален куп}}<br> [[УЕФА Интертото куп|Интертото куп]] : '''1''' <br> {{Трофеј-Интертото куп}}<br> | pattern_la1 = _juventus2425h | pattern_b1 = _juventus2425h | pattern_ra1 = _juventus2425h | pattern_sh1 = _juventus2425h | pattern_so1 = | leftarm1 = FFFFFF | body1 = FFFFFF | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = 000000 | socks1 = 000000 | pattern_la2 = _juventus2425a | pattern_b2 = _juventus2425a | pattern_ra2 = _juventus2425a | pattern_sh2 = _juventus2425a | pattern_so2 = | leftarm2 = fffd37 | body2 = fffd37 | rightarm2 = fffd37 | shorts2 = ffffff | socks2 = ffffff | pattern_la3 = _juventus2425t | pattern_b3 = _juventus2425t | pattern_ra3 = _juventus2425t | pattern_sh3 = _juventus2425t | pattern_so3 = _juventus2425tl | leftarm3 = 000030 | body3 = 000030 | rightarm3 = 000030 | shorts3 = 000030 | socks3 = 000030 }} '''ФК Јувентус''' (од {{lang-la|Iuventus}}, во превод „младост“), познат и само како '''Јувентус''' или колоквијално скратено '''Јуве'''<ref>{{Treccani|sport-e-comunicazione-nella-societa-moderna_(Enciclopedia-dello-Sport)|Sport e comunicazione nella società moderna|author=Fabio Rossi|year=2003}}</ref> — [[италија]]нски [[фудбалски клуб]] од градот [[Торино]], [[Пиемонт]]. Моментално се натпреварува во [[Серија А]], [[Првенство во фудбал на Италија|највисокото ниво на италијанскиот клупски фудбал]], каде ги минал сите сезони од своето постоење со исклучок на [[ФК Јувентус сезона 2006-2007|сезоната 2006-2007]]. Основан во 1897 година од група локални средношколци,<ref name="storia-2">{{cita|Manzo, Peirone|«Calcio», p. 86}}.</ref> ''Јуве'' е вториот најстар професионален клуб во Италија меѓу оние што сè уште активни во земјата, по {{Fb team (N) Genoa}} (1893); тој е исто така и најтрофејниот и клуб со најголема спортска традиција како и еден од најреномираните во светот со освоени 72 официјални трофеи во својата историја, вклучувајќи го и рекордот од 36 титули [[Список на шампиони во италијанскиот клупски фудбал|шампион на земјата од која доаѓа]] и уште 11 титули во [[Клупски натпреварувања УЕФА|натпреварувањата на УЕФА]].<ref>{{cite web|language=en|url=http://www.fifa.com/live-scores/news/y=2006/m=11/news=juventus-building-bridges-serie-107733.html#juventus+building+bridges+serie+b|title=Juventus building bridges in Serie B|date=20 ноември 2006|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161126132350/http://www.fifa.com/live-scores/news/y=2006/m=11/news=juventus-building-bridges-serie-107733.html#juventus+building+bridges+serie+b| archive-date=2016-11-26 |url-status=live}}</ref> Врската со [[Семејство Ањели|семејството Ањели]], која трае речиси непрекинато од 1923 година, е првото и најдолготрајното претприемничко-спортско партнерство во Италија;<ref name="Beccantini">{{Cita|agnelli-edoardo-giovanni-umberto_(Enciclopedia-dello-Sport)|AGNELLI; Edoardo, Giovanni, Umberto|author=Roberto Beccantini|year=2002}}</ref><ref name="De Luna">{{cite web|author=Giovanni De Luna|url=https://www.lastampa.it/speciale/sport/calcio/qui-juve/2023/07/23/news/agnelli-juve_binomio_unico_al_mondo_ma_le_vittorie_non_ci_bastano_piu-12960683/|title=Agnelli-Juve, binomio unico al mondo ma le vittorie non ci bastano più|date=23 јули 2023}}</ref> преку необичен модел на управување воспоставен во меѓувреме, клубот Јувентус станал еден од првите италијански спортски клубови што постигнал професионален ''„[[ante litteram]]“'',<ref name=Tranfaglia>{{cita|Tranfaglia, ''et al.''|p. 193}}.</ref> воспоставувајќи се на национално ниво од следната деценија и на меѓународно ниво од средината на 70-тите години на дваесеттиот век.<ref>{{cite web|language=en|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/newsid=2195157.html|title=Breathing in football and Alpine air in Turin|date=8 јануари 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171009053214/http://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/newsid=2195157.html| archive-date=2017-10-09 |url-status=live}}</ref> Во следната деценија станал првиот клуб што ги освоил сите три големи европски натпреварувања: [[УЕФА Лига Европа|Купот на УЕФА]] ([[Куп на УЕФА 1976-1977|1976-1977]]), [[УЕФА Куп на победниците на куповите|Купот на победниците на куповите]] ([[УЕФА Куп на победниците на куповите 1983-1984|1983-1984]]) и [[УЕФА Лига на шампиони|Европскиот куп на шампиони]] ([[Европски куп на шампиони 1984-1985|1984-1985]]);<ref>{{cite web|url=https://it.uefa.com/uefachampionsleague/news/newsid=2518940.html|title=Le cinque che hanno vinto tutto|date=21 јуни 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191029144851/https://it.uefa.com/uefachampionsleague/news/newsid=2518940.html|archive-date=2019-10-29 |url-status=live}}</ref> а со триумфите во [[Суперкуп на УЕФА 1984|Суперкупот на УЕФА 1984]] и [[Интерконтинентален куп 1985|Интерконтиненталниот куп 1985]], Јувентус исто така станал првиот и останал единствениот клуб во светот кој ги освоил сите пет официјални машки натпреварувања на УЕФА,<ref name=Caroli>{{cite news|author=Angelo Caroli|url=http://www.archiviolastampa.it/component/option,com_lastampa/task,search/mod,libera/action,viewer/Itemid,3/page,16/articleid,1370_02_1985_0314_0023_13784774/|title=Juve, Grande Slam|publisher=Stampa Sera|edition=sez. La Domenica Sport|date=9 декември 1985|page=3}}</ref> рекорд, дополнително подобрен со успехот во [[УЕФА Интертото куп 1999|УЕФА Интертото купот 1999]].<ref name="Saffer">{{cite web|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0252-0d04623c4c2f-62fb1e2d232c-1000--paris-sulle-orme-della-juventus/|title=Paris sulle orme della Juventus|author=Paul Saffer|date=10 април 2016}}</ref> Според пласманот на сите времиња објавени во [[2009]] година од страна на IFFHS, организација призната од страна на [[ФИФА]], врз основа на перформансите на клубовите и меѓународните натпревари, Јувентус е најдобар клуб во Италија и втор во Европа за [[XX век]], зад {{Fb team (N) Real Madrid}}.<ref>[http://www.iffhs.de/?a413f0e03790c443e0f40390b41be8b01905fdcdc3bfcdc0aec70aeedb883ccb05ff1d Најдобри европски клубови за 20. век]</ref> Својте домашни натпревари Јувентус ги игра на [[Стадион Јувентус|Стадионот Јувентус]], преименуван од спонзорски причини во Алијанц стадион, кој е со капацитет од 41.507 седечки места. Откако во првите години настапувале во [[Бои и симболи на ФК Јувентус|розеви дресови]], на почетокот на дваесеттиот век клубот ја усвоил денешната играчка опрема составена од црно-бели дресови и црни или бели шорцеви.<ref name="Vaciago">{{cite web|author=Guido Vaciago|url=https://www.tuttosport.com/news/calcio/serie-a/juventus/2019/09/14-61056847/juventus_ecco_perche_le_maglie_sono_bianconere|title=Juventus, ecco perché le maglie sono bianconere|date=14 септември 2019}}</ref> ==Историја== {{Main|Историја на ФК Јувентус}} [[Податотека:Formazione Juventus 1905.jpg|thumb|left|Екипата на Јувентус од 1905, која го освоила првото [[скудето]].]] Во есента 1897 година, во Торино бил основан Спорт-Клуб Јувентус на иницијатива на група ученици од [[Лицео класико „Масимо д'Аѕељо“|средното училиште Масимо д'Аѕељо]]; меѓу нив биле и [[Лујџи Форлано]] и браќата [[Еуџенио Канфари|Еуџенио]] и [[Енрико Канфари]].<ref name="storia-2"/> Три години подоцна, клубот се пријавил за своето [[Италијанско фудбалско првенство 1900|прво првенство на Италија]].<ref name="storia-3">{{cita|Manzo, Peirone|«Calcio», p. 91}}.</ref> [[Прва категорија 1905|Првата национална титула]] пристигнала во 1905 година,<ref name="storia-3"/> сепак, само една година подоцна, претседателот на клубот, швајцарецот [[Алфред Дик]], по жестоките судири во соблекувалната, го напуштил Јувентус и, заедно со група важни членови, се приклучил на [[ФК Торинезе|Торинезе]] од кој подоцна се родил {{Fb team (N) Torino}}:<ref>{{cita|Manzo, Peirone|«Calcio», p. 87}}.</ref> епизодата која, покрај тоа што го означила потеклото на [[Дерби дела Моле|Дербито на Торино]], била почеток на серија финансиски и спортски проблеми за Јувентус кои кулминирале во [[Прва категорија 1912-1913|1913]], кога клубот избегнал испаѓање во понизок ранг благодарение на репешаж.<ref>{{cite book|title=Almanacco dello Sport: La vita sportiva dell'Italia e dell'estero in tutte le Sue manifestazioni|chapter=La Guerra e lo Sport. Anno I (1914)|location=Firenze|publisher=R. Bemporad e Figlio|year=1914|page=359}}</ref> [[File:FC Juventus 1933-34.jpg|thumb|Јувентус на [[Карло Каркано]] во сезоната 1933-1934, четврто освоено скудето во [[Quinquennio d'oro|Златните пет години]]]] По [[Првата светска војна]], Јувентус, кој се опоравил под претседателството на [[Џузепе Хес]] и [[Корадо Корадино|Корадо Корадини]], ја подобрил својата позиција во првенството и ги обезбедил првите играчи на [[Фудбалска репрезентација на Италија|италијанската репрезентација]].<ref>{{cita|Tavella, Ossola|pp. 282 e sqq}}.</ref> [[Едоардо Ањели (претприемач)|Едоардо Ањели]] го презел претседателството во клубот на 24 јули 1923 година.<ref name="Beccantini"/><ref name="De Luna"/> Со понатамошното доаѓање на првиот професионален [[тренер]], унгарецот [[Јено Кароли]], дошло и освојувањето на второто [[скудето]] во сезоната [[Прима дивизионе 1925-1926|1925-1926]].<ref name="storia">{{cite web|url=http://www.juventus.com/it/club/la-storia-e-il-club/la-storia/|title=La storia|archive-url=https://web.archive.org/web/20160611215606/http://www.juventus.com/it/club/la-storia-e-il-club/la-storia/|archive-date=2016-06-11 |url-status=live}}</ref> Првиот победнички циклус на клубот, благодарение на придонесот на важни елементи како што биле [[Џовани Ферари]], [[Раимундо Орси]], [[Луис Монти]] и одбранбеното трио составено од Комби-Розета-Калигарис,<ref>{{Citation|Cascioli|p. 324}}.</ref> се случил помеѓу [[Серија А 1930-1931|1930-1931]] и [[Серија А 1934-1935|1934-1935]], кога Јувентус освоил пет последователни првенства и се пласирал во полуфиналето на [[Митропа куп|Митропа купот]] четири години по ред; тренер на тимот во четири од петте победнички сезони бил [[Карло Каркано]].<ref name="Carcano">{{cita|Sappino|p. 593}}.</ref> Многу играчи токму на Јувентус го формирале јадрото на италијанската репрезентација, победник на [[Меѓународен фудбалски куп на Централна Европа|Меѓународниот куп на Централна Европа]] и [[Светско првенство во фудбал 1934|Светското првенство 1934]].<ref>{{Citation|Hazard, Gould|pp. 208-209}}.</ref> Прераната смрт на Едоардо Ањели, која се случила во 1935 година, се совпаднала со крајот на „[[Quinquennio d'oro|Златните пет години]]“. Сепак, кон крајот на [[меѓувоениот период]] дошол и првиот [[Куп на Италија 1937-1938|Куп на Италија]] за ''Бјанконерите'' освоен во 1938 година. [[File:1957–58 Juventus FC - Sívori, Charles and Boniperti.jpg|thumb|left|Од лево: [[Омар Сивори]], [[Џон Чарлс]] и [[Џампјеро Бониперти]], ''[[Магичното трио]]'' на торинезите помеѓу 1950-тите и 1960-тите години]] Во периодот после [[Втората светска војна]] под претседателство на [[Џани Ањели]], а подоцна и на неговиот брат [[Умберто Ањели|Умберто]], Јувентус се вратил на патеките на славата петнаесет години по првиот го доживеал вториот победнички циклус, благодарение на доаѓањето на [[Омар Сивори]] и [[Џон Чарлс]], кои заедно со [[Џампјеро Бониперти]] го формирале таканареченото ''[[Магичното трио|Магично Трио]]'':<ref>{{Cite web|language=es|author=Marco Ruiz|url=http://www.as.com/futbol/articulo/futbol-vi-piero-anos-contrate/20081105dasdaiftb_25/Tes|title="Vi a Del Piero con 18 años y lo contraté en 24 horas"|date=5 novembre 2008}}</ref> освоени биле три првенства помеѓу 1958 и 1961 година, од кои првото било десетто што на клубот му го донело правото на прикачување на [[Ѕвезда (спорт)|ѕвездата]] на своите дресови.<ref name="prospetto">{{citation|Prospetto informativo OPV 2007|p. 14}}.</ref> Сивори, исто така, во 1961 година станал првиот фудбалер од [[Серија А]] кој ја освоил [[Златна топка|Златната топка]].<ref>{{cite web|language=fr|author=Victor Sinet|url=http://www.francefootball.fr/news/1961-omar-sivori/423367|title=Palmarès Ballon d'Or: 1961 – Omar {{sic|Sivori}}|date=12 декември 1961|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141006081251/http://www.francefootball.fr/news/1961-omar-sivori/423367|archive-date=2014-10-06 |url-status=live}}</ref> Во текот на 1960-тите, поминати под претседателскиот мандат на [[Виторе Катела]], клубот се соочил со длабока обнова: резултатот од сето тоа била речиси безбојна деценија, иако сепак скудетото било освоено еднаш во [[Серија А 1966-1967|1966-1967]], триумф наречен ''Операта на Јуве'' под водството на [[Ериберто Ерера]] кој бил остварен против сите прогнози и очекувања.<ref>{{cite news|author=Alessandro De Calò|url=http://archiviostorico.gazzetta.it/1998/gennaio/02/Simoni_Juve_breve_incontro_ga_0_9801023543.shtml|title=Simoni e la Juve il breve incontro|magazine=La Gazzetta dello Sport|date=2 gennaio 1998|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140220172939/http://archiviostorico.gazzetta.it/1998/gennaio/02/Simoni_Juve_breve_incontro_ga_0_9801023543.shtml|archive-date=2014-02-20 |url-status=live}}</ref> Во 1971 година, Бониперти станал претседател на клубот и првата првенствена титула во ова ново руво пристигнала веднаш во неговата прва сезона, [[Серија А 1971-1972|1971-1972]], повторена во следната [[Серија А 1972-1973|1972-1973]]: тие биле првите од третиот победнички циклус кој во следните петнаесет години, под тренерското водство прво на [[Честмир Вицпалек]], потоа на [[Карло Парола]] и на крајот на [[Џовани Трапатони]] во Торино донел девет шампионски титули, два Купа на Италија и победи во меѓународните натпреварувања што го направило Јувентус првиот клуб кој ги освоил сите натпреварувања под покровителството на [[УЕФА]], последователно, и прв во светот кој ги освоил сите официјални клупски натпреварувања. [[File:Juventus FC 1974-75 squad.jpg|thumb|Тимот на Јувентус во сезоната 1974-1975, кој под водството на тренерот [[Карло Парола]] го освоил 16-тото скудето во клупската историја]] Конкретно, во 1977 година дошла првата меѓународна титула во [[Куп на УЕФА 1976-1977|Купот на УЕФА]], по крајот на жешкото финале против шпанскиот тим {{Fb team (N) Athletic Bilbao}}.<ref name="Di Cesare">{{cite web|author=Sergio Di Cesare|language=en|title=Hard work pays off for Zoff|url=http://www.uefa.com/uefaeuro/news/newsid=639009.html|date=1º Aprile 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191211103712/https://www.uefa.com/uefaeuro/news/newsid=639009.html|archive-date=2019-12-11 |url-status=live}}</ref> Првата титула во [[Куп на шампиони 1984-1985|Европскиот куп на шампиони]], била постигната во Брисел на 29 мај 1985 година против {{Fb team (N) Liverpool}} приближно една година по победата без пораз во [[Куп на победниците на куповите 1983-1984|Купот на победниците на куповите]], но успехот во најзначајното европско натпреварување, бил засенет од [[Трагедија на Хејсел|сериозни инциденти пред натпреварот]] генерирани од британските ''[[хулигани]]'' кои довеле до смрт на 39 гледачи. Скудетото освоено во [[Серија А 1985-1986|1986]] ја затворило деценијата на Трапатони: за време на неговото раководење вкупно 9 членови на Јувентус играле во италијанската репрезентација на Мундијалот во [[Светско првенство во фудбал 1978|Аргентина 1978]] и 6 на следното издание во [[Светско првенство во фудбал 1982|Шпанија 1982]] на кое Италија станала шампион. [[Податотека:Juventus FC - Champions League 1995-96 - Alessandro Del Piero e Paulo Sousa.jpg|thumb|left|upright=0.8|[[Алесандро Дел Пјеро]] и [[Пауло Соуса]] го слават освојувањето на [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]] во [[УЕФА Лига на шампиони 1995/96|1996]].]] Откако завршиле кариерите на генерацијата фудбалери кои го сочинувале столбот на тимот, Јувентус се соочил со период од девет години без значајни резултати на национално ниво, иако во Торино пристигнале уште неколку трофеи: еден [[Фудбалски куп на Италија 1989-1990|Куп на Италија]] (1990) и два [[УЕФА Лига Европа|Купа на УЕФА]] ([[Куп на УЕФА 1989-1990|1990]] и [[Куп на УЕФА 1992-1993|1993]]).<ref name="prospetto"/> Сепак, пристигнувањето на клупата на [[Марчело Липи]] во 1994 година било увертира за четвртиот победнички циклус на бјанконерите: во десет сезони - со исклучок на двегодишниот период во кој бил заменет на клупата од [[Карло Анчелоти]], кој го освоил [[УЕФА Интертото куп|Интертото купот]] – тимот предводен од Липи освоил пет шампионски титули во [[Серија А]] и еден [[Фудбалски куп на Италија 1994-1995|Куп на Италија]], стигајќи до четири финалиња во [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]] освојувајќи ја во [[УЕФА Лига на шампиони 1995/96|1996]] во Рим. Покрај тоа, освоиле еден Интерконтинентален куп, еден [[Суперкуп на УЕФА]] и четири [[Суперкуп на Италија|Суперкупа на Италија]]. Успесите постигнати во првенството под раководството на [[Фабио Капело]] во средината на 2000-тите биле одземени со исходот на случајот [[Калчополи]]: во летото 2006 година, системот на спортска правда им ја одзел титулата на Бјанконерите постигната во 2005 година и ги спуштил од првото на последното место во поредокот на Серија А за 2006 година, што автоматски ги исфрлило во [[Серија Б]] за првпат во нивната историја.<ref name="Calciopoli">По пресудата на [[Федерален суд за правдата (FIGC)|Сојузната апелациона комисија]] во врска со фактите вклучени во [[Калчополи]], титулата италијански шампион 2004-2005 му била одземена на Јувентус и и не била доделена никому оставајќи го првенството без шампион за таа сезона; Што се однесува до титулата 2005-2006, клубот бил автоматски спуштен од 1-во на 20-то место во поредокот и автоматски испаднал во [[Серија Б]] за сезоната 2006-2007 со казнени поени, за „вид на асоцијативен прекршок“ – термин кој тогаш не бил предвиден од италијанскиот спортски правен систем, но бил оценет од страна на Сојузниот суд како повреда на членот 6 од Кодексот за спортска правда кој важел во тоа време во врска со случаите на „спортски прекршок“ –, во корелација со претходната година; конечната позиција во поредокот постигнат од тимот во шампионатот за сезоната 2004-2005, како и бодовите и резултатите добиени во натпреварите од споменатиот двегодишен период останале непроменети по конечните пресуди и на спортската и на обичната правда (2015), види. {{cite web|url=https://www.gazzetta.it/Calcio/Altro_Calcio/Primo_Piano/2006/08_Agosto/04/sentenza.shtml|title=Appello: ecco le motivazioni|date=4 август 2006|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160407074317/http://www.gazzetta.it/Calcio/Altro_Calcio/Primo_Piano/2006/08_Agosto/04/sentenza.shtml|archive-date=2016-04-07 |url-status=live}}</ref> Под водството на клупската легенда од 1990-тите години, [[Дидје Дешан]], Јувентус се вратил во највисоката дивизија една година подоцна со освојување на титулата во [[Серија Б 2006-2007|втората италијанска лига]]. [[Податотека:Juventus FC - Serie A champions 2016-17 (edited).jpg|thumb|Бјанконерите во сезоната 2016-2017, го слават освојувањето на шесттото скудето од деветте по ред во 2010-тите години]] Помеѓу 2010 и 2023 година, претседателството на клубот го презел [[Андреа Ањели]], четвртиот експонент на династијата од Торино.<ref name="Tredici">{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/tredici-stagioni-di-record|title=Tredici stagioni di record|date=2023-01-15}}</ref> За време на неговиот мандат, под тренерското водство на [[Антонио Конте]], потоа [[Масимилијано Алегри]] и на крајот [[Маурицио Сари]], бјанконерите му дале живот на петтиот циклус на успеси, надминувајќи го периодот на „[[Quinquennio d'oro|Златните пет години]]“ со освојување на девет последователни првенствени титули од 2012 до 2020 година, нешто „уникатно“ во италијанскиот фудбал;<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/campioni-d-italia-ancora-stron9er|title=Campioni d'Italia. Ancora. Stron9er|date=26 јули 2020}}</ref> дополнително, во истата деценија во Торино пристигнале четири последователни ''[[Двојна круна (фудбал)|двојни круни]]'', благодарение на триумфите во Купот на Италија, што е уште еден национален рекорд,<ref>{{cite web|url=http://it.uefa.com/uefachampionsleague/news/newsid=2507631.html|title=Chi ha vinto più coppe nazionali in Europa?|date=10 мај 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180514220902/http://it.uefa.com/uefachampionsleague/news/newsid=2507631.html|archive-date=2018-05-14 |url-status=live}}</ref> и исто толку Суперкупови на Италија. Исто така, клубот играл во две финалиња на Лигата на шампионите, но и двете ги загубиле. ==Хронологија== {{main|Хронологија на ФК Јувентус}} {| class="toccolours" style="margin: 0.5em auto; width: 100%; background:white; text-align: left;" !colspan="2" align=center bgcolor="black"| <span style="color:white;"> Хронологија на Јувентус </span> |- |<div style="font-size:90%"> {| |valign="top"| |width="100%"| {{MultiCol}} * [[Спорт-Клуб Јувентус сезона 1897-1898|1897]] - 1 ноември, основање на '''Спорт-Клуб „Јувентус“''' * [[ФК Јувентус сезона 1901|1901]] - Го менува името во ФК Јувентус. * [[ФК Јувентус сезона 1904-1905|1904-1905]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}}&nbsp;[[Италијанско фудбалско првенство 1905|Шампиони на Италија]] (1. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1907-1908|1907-1908]] - Победник на федералното првенство на Италија.<ref name="disconosciuto">Титулата била отфрлена „во ретроспектива“ од [[Фудбалска федерација на Италија|FIGC]], бидејќи првенството било предмет на бојкот.</ref> * [[ФК Јувентус сезона 1908-1909|1908-1909]] - Победник на федералното првенство на Италија.<ref name="disconosciuto"/> * [[ФК Јувентус сезона 1925-1926|1925-1926]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}}&nbsp;[[Прима Дивизионе 1925-1926|Шампиони на Италија]] (2. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1930-1931|1930-1931]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}}&nbsp;[[Серија А 1930-1931|Шампиони на Италија]] (3. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1931-1932|1931-1932]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 1931-1932|Шампиони на Италија]] (4. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1932-1933|1932-1933]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 1932-1933|Шампиони на Италија]] (5. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1933-1934|1933-1934]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 1933-1934|Шампиони на Италија]] (6. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1934-1935|1934-1935]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 1934-1935|Шампиони на Италија]] (7. титула). * 1936 - ''Италијанизацијата'' на тогашниот [[фашизам|фашистички]] режим условува од името на клубот да се исфрли ''Фудбал Клуб''. * [[ФК Јувентус сезона 1937-1938|1937-1938]] - {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} Победник на [[Фудбалски куп на Италија 1937-1938|Купот на Италија]] (1. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1941-1942|1941-1942]] - {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} Победник на [[Фудбалски куп на Италија 1941-1942|Купот на Италија]] (2. титула). * 1944 - Името на клубот било променето во ''Јувентус Чиситалија'' поради спојување со истоимената фабрика. * 1945 - Името на клубот било променето во ''ФК Јувентус'' поради ''[[ребрендирање]]''. * [[ФК Јувентус сезона 1949-1950|1949-1950]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 1949-1950|Шампиони на Италија]] (8. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1951-1952|1951-1952]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 1951-1952|Шампиони на Италија]] (9. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1957-1958|1957-1958]] - {{симбол2|Stella 10 Scudetti.svg|15}} {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 1957-1958|Шампиони на Италија]] (10. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1958-1959|1958-1959]] - {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} Победник на [[Фудбалски куп на Италија 1958-1959|Купот на Италија]] (3. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1959-1960|1959-1960]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 1959-1960|Шампиони на Италија]] (11. титула). :{{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} Победник на [[Фудбалски куп на Италија 1959-1960|Купот на Италија]] (4. титула). {{ColBreak}} * [[ФК Јувентус сезона 1960-1961|1960-1961]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 1960-1961|Шампиони на Италија]] (12. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1962-1963|1962-1963]] - {{симбол2|Coppa delle Alpi.jpg|12}} Победник на [[Куп на Алпите 1963|Куп на Алпите]] (1. титула, 1. учество). * [[ФК Јувентус сезона 1964-1965|1964-1965]] - {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} Победник на [[Фудбалски куп на Италија 1964-1965|Купот на Италија]] (5. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1966-1967|1966-1967]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 1966-1967|Шампиони на Италија]] (13. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1971-1972|1971-1972]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 1971-1972|Шампиони на Италија]] (14. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1972-1973|1972-1973]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 1972-1973|Шампиони на Италија]] (15. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1974-1975|1974-1975]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 1974-1975|Шампиони на Италија]] (16. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1976-1977|1976-1977]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 1976-1977|Шампиони на Италија]] (17. титула). :{{симбол2|Coppauefa.png|16}} Победник на [[Куп на УЕФА 1976-1977|Купот на УЕФА]] (1. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1977-1978|1977-1978]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 1977-1978|Шампиони на Италија]] (18. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1978-1979|1978-1979]] - {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} Победник на [[Фудбалски куп на Италија 1978-1979|Купот на Италија]] (6. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1980-1981|1980-1981]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 1980-1981|Шампиони на Италија]] (19. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1981-1982|1981-1982]] - {{симбол2|Stella 10 Scudetti.svg|15}}{{симбол2|Stella 10 Scudetti.svg|15}}{{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 1981-1982|Шампиони на Италија]] (20. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1982-1983|1982-1983]] - {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} Победник на [[Фудбалски куп на Италија 1982-1983|Купот на Италија]] (7. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1983-1984|1983-1984]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 1983-1984|Шампиони на Италија]] (21. титула). :{{симбол2|Coppa delle Coppe.svg|15}} Победник на [[УЕФА Куп на победниците на куповите 1983-1984|Купот на победниците на куповите]] (1. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1984-1985|1984-1985]] - {{симбол2|Coppa Campioni.svg|15}} Победник на [[Куп на шампиони 1984/85|Купот на шампиони]] (1. титула).<ref name="Supercoppa UEFA 1985">По [[Трагедија на Хејсел|инцидентите]] што му претходеле на [[Финале на Купот на европските шампиони во 1985 година|финалето на Купот на шампионите]] против {{Fb team (N) Liverpool}} на [[Стадион Крал Бодуен|стадионот Хејсел]] во [[Брисел]], и последователната одлука за исклучување на англиските клубови од [[Клупски натпреварувања на УЕФА|натпреварувањата на УЕФА]], закажаното финале на Суперкупот на УЕФА во 1985 година помеѓу Јувентус и {{Fb team (N) Everton}} не било одиграно. Последователно, [[УЕФА]] одлучила да му го додели пехарот на Јувентус, кој физички го поседува трофејот, но бидејќи никогаш немало официјална награда, тие не можат да го вклучат во листата на трофеи.</ref> :{{симбол2|Supercoppa UEFA.svg|12}} Победник на [[Суперкуп на УЕФА 1984|Суперкуп на УЕФА]] (1. титула, 1. учество). * [[ФК Јувентус сезона 1985-1986|1985-1986]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 1985-1986|Шампиони на Италија]] (22. титула). : Победник на [[Интерконтинентален куп 1985|Интерконтиненталниот куп]] (1. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1989-1990|1989-1990]] - {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} Победник на [[Фудбалски куп на Италија 1989-1990|Купот на Италија]] (8. титула). :{{симбол2|Coppauefa.png|16}} Победник на [[Куп на УЕФА 1989-1990|Купот на УЕФА]] (2. титула). {{ColBreak}} * [[ФК Јувентус сезона 1992-1993|1992-1993]] - {{симбол2|Coppauefa.png|16}} Победник на [[Куп на УЕФА 1992-1993|Купот на УЕФА]] (3. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1994-1995|1994-1995]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 1994-1995|Шампиони на Италија]] (23. титула). :{{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} Победник на [[Фудбалски куп на Италија 1994-1995|Купот на Италија]] (9. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1995-1996|1995-1996]] - {{симбол2|Supercoppa Italiana.svg|15}} [[Суперкуп на Италија 1995|Суперкуп на Италија]] (1. титула). :{{симбол2|Coppa Campioni.svg|17}} Победник на [[УЕФА Лига на шампиони 1995/1996|Лигата на шампионите]] (2. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1996-1997|1996-1997]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 1996-1997|Шампиони на Италија]] (24. титула). :{{симбол2|Supercoppa UEFA.svg|12}} Победник на [[Суперкуп на УЕФА 1996|Суперкупот на УЕФА]] (2. титула). : Победник на [[Интерконтинентален куп 1996|Интерконтиненталниот куп]] (2. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1997-1998|1997-1998]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 1997-1998|Шампиони на Италија]] (25. титула). :{{симбол2|Supercoppa Italiana.svg|12}} Победник на [[Суперкуп на Италија 1997|Суперкупот на Италија]] (2. титула). * [[ФК Јувентус сезона 1999-2000|1999-2000]] - {{симбол2|Intertoto.png|12}} Победник на [[УЕФА Интертото куп 1999|УЕФА Интертото купот]] (1. титула, 1. учество). * [[ФК Јувентус сезона 2001-2002|2001-2002]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 2001-2002|Шампиони на Италија]] (26. титула). * [[ФК Јувентус сезона 2002-2003|2002-2003]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 2002-2003|Шампиони на Италија]] (27. титула). :{{симбол2|Supercoppa Italiana.svg|12}} Победник на [[Суперкуп на Италија 2002|Суперкупот на Италија]] (3. титула). * [[ФК Јувентус сезона 2003-2004|2003-2004]] - {{симбол2|Supercoppa Italiana.svg|12}} Победник на [[Суперкуп на Италија 2003|Суперкупот на Италија]] (4. титула). * [[ФК Јувентус сезона 2004-2005|2004-2005]] - {{симбол2|Scudetto revoked.svg|15}} 1. место во [[Серија А 2004-2005|Серија А]] (одземена титула).<ref name="Calciopoli"/> * [[ФК Јувентус сезона 2005-2006|2005-2006]] - 20. место во [[Серија А 2005-2006|Серија А]]. Испаѓање во Серија Б.<ref name="Calciopoli"/> * [[ФК Јувентус сезона 2006-2007|2006-2007]] - {{симбол2|Coppa Ali della vittoria.svg|12}} 1. место во [[Серија Б 2006-2007|Серија Б]]. Промоција во Серија А. {{ColBreak}} * [[ФК Јувентус сезона 2011-2012|2011-2012]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 2011-2012|Шампиони на Италија]] (28. титула). * [[ФК Јувентус сезона 2012-2013|2012-2013]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 2012-2013|Шампиони на Италија]] (29. титула). :{{симбол2|Supercoppa Italiana.svg|12}} Победник на [[Суперкуп на Италија 2012|Суперкупот на Италија]] (5. титула). * [[ФК Јувентус сезона 2013-2014|2013-2014]] - {{симбол2|Stella 10 Scudetti.svg|15}}{{симбол2|Stella 10 Scudetti.svg|15}}{{симбол2|Stella 10 Scudetti.svg|15}}{{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 2012-2013|Шампиони на Италија]] (30. титула). :{{симбол2|Supercoppa Italiana.svg|12}} Победник на [[Суперкуп на Италија 2013|Суперкупот на Италија]] (6. титула). * [[ФК Јувентус сезона 2014-2015|2014-2015]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 2014-2015|Шампиони на Италија]] (31. титула). :{{симбол2|CoccardaCoppaItalia10.svg|18}} Победник на [[Фудбалски куп на Италија 2014-2015|Купот на Италија]] (10. титула). * [[ФК Јувентус сезона 2015-2016|2015-2016]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 2015-2016|Шампиони на Италија]] (32. титула). :{{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} Победник на [[Фудбалски куп на Италија 2015-2016|Купот на Италија]] (11. титула). :{{симбол2|Supercoppa Italiana.svg|12}} Победник на [[Суперкуп на Италија 2015|Суперкупот на Италија]] (7. титула). * [[ФК Јувентус сезона 2016-2017|2016-2017]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 2016-2017|Шампиони на Италија]] (33. титула). :{{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} Победник на [[Фудбалски куп на Италија 2016-2017|Купот на Италија]] (12. титула). * [[ФК Јувентус сезона 2017-2018|2017-2018]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 2017-2018|Шампиони на Италија]] (34. титула). :{{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} Победник на [[Фудбалски куп на Италија 2017-2018|Купот на Италија]] (13. титула). * [[ФК Јувентус сезона 2018-2019|2018-2019]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 2018-2019|Шампиони на Италија]] (35. титула). :{{симбол2|Supercoppa Italiana.svg|12}} Победник на [[Суперкуп на Италија 2018|Суперкупот на Италија]] (8. титула). * [[ФК Јувентус сезона 2019-2020|2019-2020]] - {{симбол2|Scudetto.svg|15}} [[Серија А 2019-2020|Шампиони на Италија]] (36. титула). *[[ФК Јувентус сезона 2020-2021|2020-2021]] - {{симбол2|Supercoppa Italiana.svg|12}} Победник на [[Суперкуп на Италија 2020|Суперкупот на Италија]] (9. титула). :{{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} Победник на [[Фудбалски куп на Италија 2020-2021|Купот на Италија]] (14. титула). *[[ФК Јувентус сезона 2023-2024|2023-2024]] - {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} Победник на [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|Купот на Италија]] (15. титула). {{EndMultiCol}} |} </div> |} == Бои и симболи == ===Бои=== [[File:1899 Foot-Ball Club Juventus.jpg|thumb|left|Основачите на Јувентус во [[Спорт-Клуб Јувентус сезона 1899|1899]] облечени во розова и црна опрема во најраните денови]] Играчката опрема на Јувентус е црно-бел дрес со вертикални пруги,<ref name="storia-4">{{citation|Manzo, Peirone|«Calcio», pp. 86-87}}.</ref> традиционално во комбинација со бели шорцеви и чорапи. Меѓутоа, раната опрема на клубот усвоена помеѓу 19 и 20 век, наместо тоа, била составена од розев дрес - во комбинација со вратоврска или машна - и црни панталони. Подоцна, поради честото перење, розевата боја толку јасно избледела што клубот одлучил да ја смени.<ref name="storia-4"/> Во раните години на дваесеттиот век<ref name="Vaciago"/> од Англичанецот [[Гордон Томас Севиџ|Севиџ]], меѓу членовите на друштвото, било побарано да пронајде посоодветен и поотпорен на абење [[Фудбалска опрема|дрес за играње]] во неговата родна земја. Така, Севиџ го контактирал својот пријател од [[Нотингем]], навивач на [[ФК Нотс Каунти|Нотс Каунти]], клубот чиј дрес се состоел од црно-бели пруги: поради оваа причина опремата на Јувентус е слична на онаа што ја користеле ''Страчките''.<ref>{{cite web|language=en|url=http://www.nottscountyfc.co.uk/page/HistoryDetail/0,,10426~1028229,00.html#continue|title=Black and White|date=21 maggio 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120511144934/http://www.nottscountyfc.co.uk/page/HistoryDetail/0%2C%2C10426~1028229%2C00.html#continue|archive-date=2012-05-11 |url-status=dead}}</ref> ===Официјални симболи=== [[File:Stemma della Juventus 1970-1990.png|thumb|upright|[[Зебра]]та дигната на две нозе, веќе дел од иконографијата на клубот, го придружувала и грбот на клубот од доцните 70-ти до раните 90-ти.]] Со исклучок на одреден симбол во употреба помеѓу 1979 и раните 1990-ти - кој само го придружувал официјалниот грб -, имено црната [[силуета]] на [[зебра]] дигната на две нозе, се од 2017 година, идентификацискиот амблем на Јувентус останал суштински непроменет:<ref name="stemma">{{cite web|url=http://www.museodelmarchioitaliano.it/marchi/juventus.php|title=Il marchio Juventus|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170120124416/http://www.museodelmarchioitaliano.it/marchi/juventus.php|archive-date=2017-01-20 |url-status=live}}</ref> [[овален штит]] исполнет со наизменични столбови во бело и црно, со името на клубот втиснато во горниот дел, додека во долниот дел имало [[Бик|бик]], граѓански симбол на Торино; другите детали биле во златна боја, или алтернативно во [[Савојско сино]], второто од почит кон традицијата на [[Савојска династија|Савоја]] во Торино.<ref name="stemma"/> Во сезоната 2017-2018, клубот усвоил различен грб со цел инаугурација на обновен [[корпоративен идентитет]],<ref name="logo">{{cite web|url=http://www.juventus.com/it/black-and-white-and-more.php|title=Juventus: Black and White and More|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170919190442/http://www.juventus.com/it/black-and-white-and-more.php|archive-date=2017-09-19 |url-status=dead}}</ref> всушност [[лого]] што јасно се разликува од традиционалната европска фудбалска хералдика:<ref>{{cite news|title=La Juve è moderna. Il Barça all'antica|journal=SportWeek|publisher=RCS MediaGroup|number=4 [817]|date=28 јануари 2017|pages=24–25|issn=1388-3356}}</ref> тоа содржи [[пиктограм]] што ја репродуцира стилизираната буква «[[J]]», составена од црно-бели вертикални ленти кои, закривени на дното, кои ги [[Проекција (геометрија)|проектираат]] рабовите на [[Древен француски штит|древниот француски штит]], што експлицитно се однесува и на [[скудето|скудетото]];<ref name="logo"/> над сè ова се наоѓа името на клубот.<ref name="logo"/> Ова лого е рестилизирано во сезоната 2020-2021 со елиминација на зборот ''JUVENTUS''.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/iconici|title=Iconici|date=1 август 2020}}</ref> ===Химна=== Официјалната химна на Јувентус - петта во историјата на клубот - е ''Juve (storia di un grande amore)'' (во превод на мак. „Јуве приказна за големата љубов“), напишана од Алесандра Торе и Клаудио Гвидети и аранжирана од пејачот и музичар [[Паоло Бели]].<ref>{{cite web|url=http://www.rockol.it/biografia/Paolo-Belli|title=Paolo Belli: biografia e discografia|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130415185937/http://www.rockol.it/biografia/Paolo-Belli|url-status=dead|access-date=29 ноември 2009|archivedate=15 април 2013}}</ref> Меѓу компонираните песни за Јувентус една од најпознатите е ''Juvecentus'', дело на [[Пјеранџело Бертоли]] во 1997 година, по повод стогодишнината од основањето на клубот.<ref>{{cite web|url=http://win.bertolifansclub.org/juvecentus.html|title=Bertoli Fans Club: Partecipazioni – Juvecentus|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090516025852/http://win.bertolifansclub.org/juvecentus.html|url-status=dead|access-date=25 август 2008|archivedate=16 мај 2009}}</ref> == Стадиони == {{Main|Стадион Олимпико ди Торино}} {{Main|Деле Алпи}} {{Main|Стадион Јувентус}} [[File:Juventus Stadium (1922-1939), Turin.jpg|thumb|left|Влезот на [[Стадион Корсо Марсиљија|Корсо Марсиљија]], домашниот терен од 1922 до 1933]] Првите терени користени од клубот, во двегодишниот период 1897-1898 година, биле ''Парко дел Валентино'' и ''Џардино дела Читадела''. Потоа сè до [[1908]] година, натпреварите ги играле на [[Пјаца д'арми (Торино)|Пјаца д'арми]], освен во периодот од две години 1905-1906 година во текот на кој домашен терен бил [[Велодром Умберто I]].<ref>{{cite news|author=Giovanni De Luna|url=http://www.archiviolastampa.it/component/option,com_lastampa/task,search/action,viewer/Itemid,3/page,0001/articleid,0223_04_2005_1456_0001_1727526/|title=La storia nel pallone|publisher=La Stampa|date=26 март 2005|page=1|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131002065014/http://www.archiviolastampa.it/component/option,com_lastampa/task,search/action,viewer/Itemid,3/page,0001/articleid,0223_04_2005_1456_0001_1727526/|archive-date=2013-10-02 |url-status=live}}</ref> Од 1909 до 1922 година, се користел објектот [[Стадион ди Корсо Себастополи|Корсо Себастополи]], а од тогаш до 1933 година на [[Стадион Корсо Марсиљија|Корсо Марсиљија]] кој бил сцена за освојување на четири првенства, три од кои последователни.<ref>{{citation|Tavella, Ossola|pp. 58-63}}.</ref> Од 1933 до 1990 година, клубот ги играл своите домашни натпревари на [[Стадион Олимпико ди Торино|Стадионот Комунале]] (подоцна Стадион Олимпико) во областа [[Санта Рита (Торино)|Санта Рита]]. Роден со името на општината „Бенито Мусолини“, а изграден за потребите на [[Светско првенство во фудбал 1934|Светското првенство 1934]], преименуван по [[Втората светска војна]] прво во Комунале, а подоцна и во Комунале „Виторио Поцо“, овој стадион бил домаќин на 890 првенствени натпревари на Јувентус;<ref name="Olimpico">{{cite web|url=http://www.juventus.com/it/stadium-e-museum/stadi-precedenti/|title=Gli stadi della Juve|url-status=dead|accessdate=2024-08-20|archive-date=2016-06-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20160612084418/http://www.juventus.com/it/stadium-e-museum/stadi-precedenti/}}</ref> по дефинитивното деактивирање на [[Стадион Филаделфија|стадионот Филаделфија]], Комунале бил споделен со сограѓаните од {{Fb team (N) Torino}} од 1963 година. Комунале бил користен се до 1990 година, годината во која двата клуба се преселиле на [[Деле Алпи]], изграден во областа [[Валете]] за потребите на [[Светско првенство во фудбал 1990|Светското првенство 1990]], кој бил дом на ''бјанконерите'' од 1990 до 2006 година.<ref name="Delle Alpi"/> [[File:Juventus v Real Madrid, Champions League, Stadium, Turin, 2013.jpg|thumb|[[Стадион Јувентус|Стадионот Јувентус]], денешниот дом на Јувентус од 2011]] Во 2002 година, градскиот совет му доделил на Јувентус експлоатација на областа Деле Алпи за деведесет и девет години,<ref name="Delle Alpi">{{cite news|author=Enrica Tarchi|date=luglio 2002|title=Finalmente nostro!|journal=Hurrà Juventus|publisher=Juventus Football Club S.p.A.|number=7 [162]|pages=8–12|issn=1594-5189}}</ref> па во 2008 година било одлучено да се изгради нов стадион<ref>{{cite web|url=http://www.juventus.com/site/ita/MEDIA_comunicatostampa_69E53DA288B8443AA501C918378E9139.asp|title=Il Cda approva la realizzazione del nuovo stadio|date=18 март 2008|archiveurl=https://archive.today/20080321232756/http://www.juventus.com/site/ita/MEDIA_comunicatostampa_69E53DA288B8443AA501C918378E9139.asp|archive-date=2008-03-21 |url-status=dead}}</ref> на местото на разрушениот Деле Алпи. Во меѓувреме, од 2006 до 2011 година, клубот привремено се вратил да ги игра своите домашни натпревари на Комунале, реновиран за време на [[Зимски олимписки игри 2006|Зимските олимписки игри 2006]] и преименуван во Олимпико;<ref name="Olimpico"/> каде одново го делеле игралиштето со градскиот ривал Торино. Од 2011 година, Јувентус ги игра своите домашни натпревари на [[Стадион Јувентус|Стадионот Јувентус]],<ref>[http://www.ekipa.mk/News.aspx?newsId=426 Отворен новиот стадион на Јувентус]</ref> кој изграден врз пепелта на стариот Деле Алпи станал првиот [[Класификација на стадиони на УЕФА|модерен објект]] изграден во Италија кој е во сопственост на некој фудбалски клуб.<ref>{{cite journal|author=Centro studi e ricerche del Settore Tecnico|title=FIGC – 2013|url=http://www.figc.it/other/04-04-2013_report_calcio_RC13_low_res.pdf|page=154|publisher=Federazione Italiana Giuoco Calcio|date=4 април 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161222035831/http://www.figc.it/other/04-04-2013_report_calcio_RC13_low_res.pdf|archive-date=2016-12-22 |url-status=live}}</ref> ==Навивачи== [[File:Juventus Turyn fans 2006.jpg|245px|мини|лево|Една од трибините со навивачите на Јувентус]] Јувентус е убедливо најпопуларниот клуб во Италија, барем кога се во прашање навивачите, со преку 12 милиони навивачи само во Италија и скоро 200 милиони во светот. Првите вистински навивачки групи на навивачите на Јувентус почнале да се организираат во средината на 1970-тите, а првите две такви се викале ''Venceremos'' и ''Autonomia Bianconera'' и двете биле лево политички настроени. Како минувале годините сè повеќе групи се формираат па така во 1976 настануваат ''Fossa dei Campioni'' и ''Panthersi.'' Само една година подоцна се основани таканаречените ''Fightersi'' од страна на Бепе Роси, кој по својата смрт станува симбол на навивачите на Јувентус. Две екстремни навивачки групи кој и денес постојат, ''Nucleo Armato Bianconero''' и ''Viking'' се основани во 1985 и 1986 година. Многу навивачи на другите клубови во Италија и во Европа имаат голема почит према овие две навивачки групи. Најголемата група на навивачи на Јувентус во тоа време, ''Gruppo Storico Fighters'' се распаѓа после конфликтот со навивачите на [[ФК Фјорентина|Фјорентина]] во [[Фиренца]] во [[1987]] година. Многу поранешни членови на фајтерсите и другите навивачки групи којшто се распаднале одлучиле да основаат нова навивачка група под името ''[[Пеколен портокал (филм)|Arancia Meccanica]]'' (во превод: Пеколен портокал), инспирирани од популарниот филм на [[Стенли Кјубрик]], но во краток временски период го менуваат името на групата во ''Drughi''. ''Drughi'' станува најважната навивачка група на Јувентус и во периодот од 1988 до 1996 година веќе имаат преку 10.000 членови. Денес важат за една од најдобрите Ултрас групи во Италија, а посебни се по тоа што претставуваат единствена навивачка група на Апенинскиот Полуостров која не е политички определена. По неколку обиди за повторно основање на навивачката група ''Fighters'', во 2005 година е одлучено оваа навивачка група да го промени името во ''Tradizione Bianconera'' под кое е позната и денес. [[File:Juventus tifosi 2006.jpg|245px|мини|десно|Навивачите на Јувентус во 2006 година]] Во периодот додека Јувентус настапувал на Деле Алпи, клубот има многу ниска посетеност на домашните, а и во европските натпревари, па така стадионот со капацитет од скоро 70.000 места во повеќето натпревари бил полупразен. На тоа не влијаела само лошата видливост на стадионот, туку и тоа што голем број на навивачи доаѓаат од југот на Италија, од островите [[Сицилија]], [[Сардинија]] како и од градови како што се [[Неапол]], [[Бари]], [[Лече]], [[Палермо]], а и од оние кој се по насевер како [[Рим]] и [[Болоња]]. Во Италија се многу познати и придружниците на навивачката група ''Drughi'', а некој од нив се ''Drughi Roma'' од Рим, ''Drughi Sicilia'' од Сицилија итн. Во самиот град Торино, Јувентус нема мнозински број на навивачи во однос на градскиот соперник ФК Торино, и поради тоа Јувентус на гостинските натпревари секогаш бил повеќе пратен, а во многу случаи имал и повеќе навивачи отколку домаќинот против кого тогаш играл. Јувентус во периодот од 2006 до 2011 година клубот играл на Олимпискиот стадион во Торино, пред во септември 2011 да биде отворен Јувентус стадион, новоизграден стадион кој има помал капацитет од Деле Алпи, но за разлика од него просечната гледаност на новиот стадион е скоро максимална, а се случувало во текот на сезоната да бидат распродадени сите билети за само неколку часа и тоа за многу понеатрактивен противник од дното на табелата. Најважно, за сите обични навивачи и оние навивачи на Ултрас групите освен високата посетеност, е тоа што сите навивачки групи на новиот стадион одлучиле да бидат на иста трибина и заедно да навиваат, што претходно не било случај на Олимпико. Тогаш помалите групи биле на север, а поголемиот број на Ултрас групи на југ и често доаѓало до несогласувања во врска со навивањето. ==Ривалства== [[File:Giuseppe Meazza (Derby d'Italia).jpg|thumb|Момент од ''Дербито на Италија'' одиграно во 1930]] Поради позицијата што ја заземал Јувентус во врвот на италијанскиот фудбал, речиси постојано уште од повоениот период, и како резултат на ширењето на неговата поддршка и на различни анти-парохијални тврдења, клубот денес има повеќекратни ривалства кои длабоко се чувствуваат:<ref name="Hazard, Gould">{{cita|Hazard, Gould|pp. 200-201; 203-207}}.</ref> во прв ред е секако ривалството со сограѓаните од Торино наречено [[Дерби дела Моле]].<ref>{{cita|Hazard, Gould|pp. 210-214}}.</ref> Потоа следува она со [[ФК Интер|Интер]] наречено [[Дерби на Италија]], кое датира од 1960-тите и повторно разгорено по судските одлуки во врска со [[Калчополи|италијанскиот фудбалски скандал од 2006 година]],<ref>{{cite web|url=http://www.tuttosport.com/calcio/serie_a/juventus/2008/09/22-4377/Juve-Inter,+storia+di+una+rivalit%C3%A0|title=Juve-Inter, storia di una rivalità|date=22 settembre 2008|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090930034634/http://www.tuttosport.com/calcio/serie_a/juventus/2008/09/22-4377/Juve-Inter%2C+storia+di+una+rivalit%C3%A0|archive-date=2009-09-30 }}</ref> покрај тоа, тука е и [[Дерби Јувентус-Милан|ривалството]] со [[ФК Милан|Милан]], и покрај тоа што двата клуба долго време одржуваат добри спортско-комерцијални односи со меѓусебна размена на играчи.<ref>{{cite news|author=Corrado Sannucci|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2003/05/15/juve-milan-la-sfida-infinita-storia-di.html|title=Juve e Milan, la sfida infinita: storia di rivalità e di campioni|publisher=la Repubblica|date=15 мај 2003|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100106032252/http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/2003/05/15/juve-milan-la-sfida-infinita-storia-di.html|archive-date=2010-01-06 |url-status=live}}</ref> Понови и поврзани со појавување на екипите во центарот на вниманието во текот 1980-тите, со последователна спортска борба за освојување на националната титула, се ривалството со навивачите на {{Fb team (N) Fiorentina}}, главно поврзано со борбата за шампионската титула во [[Серија А 1981-1982|сезоната 1981-1982]],<ref>{{cita|Hazard, Gould|pp. 200-201}}.</ref> и она со {{Fb team (N) Roma }}, која до средината на таа деценија била главен против кандидат на Јувентус во битката за титулата.<ref name="FIFA"/> Понатаму, не треба да се занемари ниту антагонизмот со {{Fb team (N) Napoli}}, кој постои уште од 1950-тите години, но кој се влошил на почетокот на третиот милениум.<ref>{{cita|Hazard, Gould|pp. 214-217}}.</ref> == Играчи == {{Main|Список на играчи на ФК Јувентус}} ===Моментален состав=== {{Fs start/Juventus}} {{Fs player|no=1|pos=GK|nat=ITA|name=[[Матија Перин]]}} {{Fs player|no=2|pos=DF|nat=POR|name=[[Алберто Кошта]]}} {{Fs player|no=3|pos=DF|nat=BRA|name=[[Глеисон Бремер]]}} {{Fs player|no=4|pos=DF|nat=ITA|name=[[Федерико Гати]]}} {{Fs player|no=5|pos=MF|nat=ITA|name=[[Мануел Локатели]] {{Капитен}}}} {{Fs player|no=6|pos=DF|nat=ENG|name=[[Лојд Кели]] }} {{Fs player|no=7|pos=MF|nat=POR|name=[[Франсиско Консеисао]]}} {{Fs player|no=8|pos=MF|nat=NED|name=[[Тен Копмејнерс]]}} {{Fs player|no=9|pos=FW|nat=SRB|name=[[Душан Влаховиќ]]}} {{Fs player|no=10|pos=FW|nat=TUR|name=[[Кенан Јилдиз]]}} {{Fs player|no=11|pos=MF|nat=ARG|name=[[Николас Гонсалес|Нико Гонсалес]]}} {{Fs player|no=12|pos=DF|nat=POR|name=[[Ренато Веига]]}} {{Fs player|no=14|pos=FW|nat=POL|name=[[Аркадиуш Милик]]}} {{Fs player|no=15|pos=DF|nat=FRA|name=[[Пјер Калулу]]}} {{Fs mid/Juventus}} {{Fs player|no=16|pos=MF|nat=USA|name=[[Вестон Мекени]]}} {{Fs player|no=17|pos=MF|nat=MNE|name=[[Василије Аџиќ]]}} {{Fs player|no=19|pos=MF|nat=FRA|name=[[Хефрен Тирам]]}} {{Fs player|no=20|pos=FW|nat=FRA|name=[[Рандал Коло Муани]]}} {{Fs player|no=22|pos=MF|nat=USA|name=[[Тимоти Веа]]}} {{Fs player|no=23|pos=GK|nat=ITA|name=[[Карло Пинсољо]]}} {{Fs player|no=26|pos=MF|nat=BRA|name=[[Даглас Луис]]}} {{Fs player|no=27|pos=DF|nat=ITA|name=[[Андреа Камбјазо]]}} {{Fs player|no=29|pos=GK|nat=ITA|name=[[Микеле Ди Грегорио]]}} {{Fs player|no=32|pos=DF|nat=COL|name=[[Хуан Кабал]]}} {{Fs player|no=37|pos=DF|nat=ITA|name=[[Николо Савона]]}} {{Fs player|no=40|pos=DF|nat=SWE|name=[[Јонас Руи]]}} {{Fs player|no=51|pos=FW|nat=BEL|name=[[Самуел Мбангула]]}} {{Fs end}} == Тренери == {{Football Window|allign=left|width=50%|border=1px|col1=#000000|col2=#ffffff|col3=#ffffff|font-size=120%|titolo= Тренери на Јувентус|contenuto= {{Col-begin|width=100%}} {{Div col}} {{col-3}} *1907-1908 {{flagsport|ENG}} [[Хари Гудли]] *1911-1913 {{flagsport|ITA (1861-1946)}} ''Техничка комисија'' *1919-1920 {{flagsport|ITA (1861-1946)}} [[Џузепе Милано]] *1920-1923 {{flagsport|ITA (1861-1946)}} ''Техничка комисија'' *1923-1925 {{flagsport|HUN (1918-1940)}} [[Јено Кароли]] *1925-1926 {{flagsport|HUN (1918-1940)}} Јено Кароли *:{{flagsport|HUN (1918-1940)}} [[Јозеф Виола]] (привремен) {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{#tag:ref|Viola fu giocatore-allenatore della Juventus nello [[spareggio]] delle finali di Lega Nord contro il Bologna (1º agosto 1926), e nella doppia sfida della [[finalissima]] nazionale contro l'Alba Roma (8 e 22 agosto 1926), al posto del tecnico Károly improvvisamente morto il 25 luglio 1926, pochi giorni prima della succitata gara contro i felsinei, e per questo considerato il vincitore morale del campionato 1925-1926.<ref>{{cite web|url=http://www.juventus.com/it/club/trofei/scudetto/scudetto-1925-26.php|title=Scudetto 1925-26|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150724002323/http://www.juventus.com/it/club/trofei/scudetto/scudetto-1925-26.php|archive-date=2015-07-24 }}</ref>|group=N}} *1926-1928 {{flagsport|HUN (1918-1940)}} Јозеф Виола *1928-1930 {{flagsport|SCO}} [[Џорџ Ејткен]] *1930-1934 {{flagsport|ITA (1861-1946)}} [[Карло Каркано]] {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Scudetto.svg|15}} *1934-1935 {{flagsport|ITA (1861-1946)}} Карло Каркано (1.-8. коло) *:{{flagsport|ITA (1861-1946)}} [[Карло Бигато|Карло Бигато I]] (9.-30. коло) {{симбол2|Scudetto.svg|15}} *1935-1939 {{flagsport|ITA (1861-1946)}} [[Вирџинио Розета]] {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} *1939-1940 {{flagsport|ITA (1861-1946)}} [[Умберто Калигарис]] *1940-1941 {{flagsport|ITA (1861-1946)}} Умберто Калигарис (1.-2. коло) *::: {{flagsport|ITA (1861-1946)}} [[Федерико Мунерати]] (3.-30. коло) *1941-1942 {{flagsport|ITA (1861-1946)}} [[Џовани Ферари]] (1.-14. коло) *:{{flagsport|ITA (1861-1946)}} {{flagsport|ARG}} [[Луис Монти]] (15.-30. коло) {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} *1942-1946 {{flagsport|ITA (1861-1946)}} [[Феличе Борел|Феличе П. Борел II]] *1946-1947 {{flagsport|ITA}} {{flagsport|ARG}} [[Ренато Чезарини]] *1947-1948 {{flagsport|ITA}} {{flagsport|ARG}} Ренато Чезарини (1.-32. коло) *:{{flagsport|SCO}} [[Вилијам Чалмерс]] (33.-42. коло) *1948-1949 {{flagsport|SCO}} Вилијам Чалмерс *1949-1951 {{flagsport|ENG}} [[Џеси Карвер]] {{симбол2|Scudetto.svg|15}} *1951-1952 {{flagsport|ITA}} [[Лујџи Бертолини]] (1.-10. коло) *:{{flagsport|HUN (1949-1956)}} [[Ѓерѓ Шароши]] (11.-38. коло) {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{col-3}} *1952-1953 {{flagsport|HUN (1949-1956)}} Ѓерѓ Шароши *1953-1955 {{flagsport|ITA}} [[Алдо Оливиери]] *1955-1956 {{flagsport|ITA}} [[Сандро Пупо]] *1956-1957 {{flagsport|ITA}} Сандро Пупо (1.-28. коло) *:{{flagsport|ITA}} [[Теобалдо Депетрини]] (29.-34. коло) *1957-1958 {{flagsport|YUG (1943-1992)}} [[Љубиша Броќиќ]] {{симбол2|Scudetto.svg|15}} *1958-1959 {{flagsport|YUG (1943-1992)}} Љубиша Броќиќ (1.-8. коло) *:{{flagsport|ITA}} Теобалдо Депетрини (9.-34. коло) {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} *1959-1961 {{flagsport|ITA}} [[Карло Парола]] {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} *1961-1962 {{flagsport|CSK}} [[Јулиус Коростелев]] (1.-2. коло) *:{{flagsport|ITA}} Карло Парола (3.-34. коло) *1962-1963 {{flagsport|BRA (1960-1968)}} [[Пауло Амарал]] *1963-1964 {{flagsport|BRA (1960-1968)}} Пауло Амарал (1.-4. коло) *:{{flagsport|ITA}} [[Ералдо Монѕељо]] (5.-26. коло) *:{{flagsport|ITA}} [[Ерколе Рабити]] (27.-34. коло) *1964-1969 {{flagsport|PAR}} [[Ериберто Ерера]] {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} *1969-1970 {{flagsport|ARG}} [[Луис Карниља]] (1.-6. коло) *:{{flagsport|ITA}} Ерколе Рабити (7.-30. коло) *1970-1971 {{flagsport|ITA}} [[Армандо Пики]] (1.-18. коло) *:{{flagsport|CSK}} [[Честмир Вицпалек]] (19.-30. коло) *1971-1974 {{flagsport|CSK}} Честмир Вицпалек {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Scudetto.svg|15}} *1974-1976 {{flagsport|ITA}} Карло Парола {{симбол2|Scudetto.svg|15}} *1976-1986 {{flagsport|ITA}} [[Џовани Трапатони]] {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} {{симбол2|Coppa Campioni.svg|15}} {{симбол2|Coppa delle Coppe.svg|12}} {{симбол2|Coppauefa.png|11}} {{симбол2|Supercoppa UEFA.svg|10}} {{симбол2|Trofeo Copa Intercontinental 1960-2004.png|8}} *1986-1988 {{flagsport|ITA}} [[Рино Марчези]] *1988-1990 {{flagsport|ITA}} [[Дино Ѕоф]] {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} {{симбол2|Coppauefa.png|11}} {{col-3}} *1990-1991 {{flagsport|ITA}} [[Лујџи Мајфреди]] *1991-1994 {{flagsport|ITA}} Џовани Трапатони {{симбол2|Coppauefa.png|11}} *1994-1998 {{flagsport|ITA}} [[Марчело Липи]] {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} {{симбол2|Supercoppa Italiana.svg|8}} {{симбол2|Supercoppa Italiana.svg|8}} {{симбол2|Coppa Campioni.svg|15}} {{симбол2|Supercoppa UEFA.svg|10}} {{симбол2|Trofeo Copa Intercontinental 1960-2004.png|8}} *1998-1999 {{flagsport|ITA}} Марчело Липи (1.-20. коло) *:{{flagsport|ITA}} [[Карло Анчелоти]] (21.-34. коло) *1999-2001 {{flagsport|ITA}} Карло Анчелоти {{симбол2|Intertoto.png|12}} *2001-2004 {{flagsport|ITA}} Марчело Липи {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Supercoppa Italiana.svg|8}} {{симбол2|Supercoppa Italiana.svg|8}} *2004-2006 {{flagsport|ITA}} [[Фабио Капело]] {{симбол2|Scudetto revoked.svg|15}} *2006-2007 {{flagsport|FRA}} [[Дидје Дешан]] (1.-40. коло) *:{{flagsport|ITA}} [[Џанкарло Корадини]] (41.-42. коло) *2007-2008 {{flagsport|ITA}} [[Клаудио Раниери]] *2008-2009 {{flagsport|ITA}} Клаудио Раниери (1.-36. коло) *:{{flagsport|ITA}} [[Чиро Ферара]] (37.-38. коло) *2009-2010 {{flagsport|ITA}} Чиро Ферара (1.-21. коло) *:{{flagsport|ITA}} [[Алберто Ѕакерони]] (22.-38. коло) *2010-2011 {{flagsport|ITA}} [[Лујџи Делнери]] *2011-2014 {{flagsport|ITA}} [[Антонио Конте]] {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Supercoppa Italiana.svg|8}} {{симбол2|Supercoppa Italiana.svg|8}} *2014-2019 {{flagsport|ITA}} [[Масимилијано Алегри]] {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Scudetto.svg|15}} {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} {{симбол2|Supercoppa Italiana.svg|8}} {{симбол2|Supercoppa Italiana.svg|8}} *2019-2020 {{flagsport|ITA}} [[Маурицио Сари]] {{симбол2|Scudetto.svg|15}} *2020-2021 {{flagsport|ITA}} [[Андреа Пирло]] {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} {{симбол2|Supercoppa Italiana.svg|8}} *2021-2023 {{flagsport|ITA}} Масимилијано Алегри *2023-2024 {{flagsport|ITA}} Масимилијано Алегри (1.-36. коло) {{симбол2|Coccarda Coppa Italia.svg|15}} *:{{flagsport|URU}} [[Паоло Монтеро]] (37.-38. коло) *2024-2025 {{flagsport|ITA}} [[Тијаго Мота]] (1.-29. коло) *:{{flagsport|CRO}} [[Игор Тудор]] (од 29. коло) {{col-end}} }} </div> {{clear}} ==Моментален тренерски штаб== Тренерски штаб за сезоната 2024-2025: [[Податотека:Dnepr-Hajduk (1).jpg|thumb|right|[[Игор Тудор]], моментален тренер (од март 2025), и поранешен играч на клубот.]] {| class="wikitable" style="background:#FFFFFF; width:450px;" |- class="hintergrundfarbe5" !style="background:#000000; color:#FFFFFF;| Функција !style="background:#000000; color:#FFFFFF;| Име |- | Главен тренер || {{flagsport|CRO}} [[Игор Тудор]] |- | Помошник тренер || {{flagsport|CRO}} [[Иван Јаворчиќ]] |- | Технички соработници || {{flagsport|ITA}} [[Алесандро Коласанте]] |- | Тренер на голманите || {{flagsport|CRO}} Томислав Рогиќ<br>{{flagsport|ITA}} Томазо Орсини |- | Главен за атлетска подготовка || {{flagsport|ITA}} Симоне Фолети |- | Атлетски тренер || {{flagsport|ITA}} Андреа Петрузио |- | Главен анализатор || {{flagsport|ITA}} Рикардо Ширеја |- | Главен на медицинскиот оддел || {{flagsport|ITA}} Лука Стефанини |- | Клупски доктор || {{flagsport|ITA}} Марко Фрески |} == Титули == === Домашни натпреварувања === [[Податотека:Juventus Football Club - Scudetto 1997-98.jpg|thumb|Екипата на Јувентус од [[ФК Јувентус сезона 1997-1998|сезоната 1997-1998]], која го освоила 25-тото [[скудето]] во клупската историја.]] * '''{{Трофеј-Скудето}} [[Серија А]] : 36''' ''(рекорд)'' :1905, 1925-1926, 1930-1931, 1931-1932, 1932-1933, 1933-1934, 1934-1935, 1949-1950, 1951-1952, 1957-1958 {{Златнаѕвезда}} :1959-1960, 1960-1961, 1966-1967, 1971-1972, 1972-1973, 1974-1975, 1976-1977, 1977-1978, 1980-1981, 1981-1982 {{Златнаѕвезда}}{{Златнаѕвезда}} :1983-1984, 1985-1986, 1994-1995, 1996-1997, [[Серија А 1997-1998|1997-1998]], 2001-2002, 2002-2003, [[Серија А 2011–2012|2011-2012]], [[Серија А 2012-2013|2012-2013]], [[Серија А 2013-2014|2013-2014]] {{Златнаѕвезда}}{{Златнаѕвезда}}{{Златнаѕвезда}} :[[Серија А 2014-2015|2014-2015]], [[Серија А 2015-2016|2015-2016]], [[Серија А 2016-2017|2016-2017]], [[Серија А 2017-2018|2017-2018]], [[Серија А 2018-2019|2018-2019]], [[Серија А 2019-2020|2019-2020]] * '''{{Трофеј-Куп на Италија}} [[Куп на Италија]] : 15''' ''(рекорд)'' : 1937–1938, 1941–1942, 1958–1959, 1959–1960, 1964–1965, 1978–1979, 1982–1983, 1989–1990, 1994–1995, [[Фудбалски куп на Италија 2014-2015|2014-2015]] {{Сребрена Ѕвездичка}} : [[Фудбалски куп на Италија 2015-2016|2015-2016]], [[Фудбалски куп на Италија 2016-2017|2016-2017]], [[Фудбалски куп на Италија 2017-2018|2017-2018]], [[Фудбалски куп на Италија 2020-2021|2020-2021]], [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|2023-2024]] * '''{{Трофеј-Суперкуп на Италија}} [[Суперкуп на Италија]] : 9''' ''(рекорд)'' :1995, 1997, [[Суперкуп на Италија 2002|2002]], 2003, [[Суперкуп на Италија 2012|2012]], [[Суперкуп на Италија 2013|2013]], [[Суперкуп на Италија 2015|2015]], [[Суперкуп на Италија 2018|2018]], [[Суперкуп на Италија 2020|2020]] * '''{{Трофеј-Серија Б}} [[Серија Б]] : 1''' : 2006-2007. [[Податотека:Gianluca Vialli - Juventus FC - Champions League 1995-96.jpg|thumb|Тогшниот капитен на Јувентус, [[Џанлука Вијали]], го подига пехарот на [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]] освоен во [[УЕФА Лига на шампиони 1995/96|сезоната 1995-1996]].]] === Меѓународни натпреварувања === * '''{{Трофеј-Лига на шампиони}} [[УЕФА Лига на шампиони|Куп на шампиони/Лига на шампиони]] : 2''' : [[Куп на шампиони 1984/85|1984–1985]], [[УЕФА Лига на шампиони 1995/96|1995–1996]] * '''[[Податотека:Coppacoppe.png|15px|Куп на победниците на куповите]] [[УЕФА Куп на победниците на куповите|Куп на победниците на куповите]] : 1''' : 1983-1984. * '''[[Податотека:Coppauefa.png|15px|Куп на УЕФА]] [[Куп на УЕФА]] : 3''' : 1976-1977, 1989–1990, [[Куп на УЕФА 1992-1993|1992-1993]]. * '''{{Трофеј-Суперкуп на Европа}} [[УЕФА Супер Куп|Суперкуп на УЕФА]] : 2''' : 1984, 1996. * '''{{Трофеј-Интерконтинентален куп}} [[Интерконтинентален куп]] : 2''' : 1985, 1996. * '''{{Трофеј-Интертото куп}} [[Интертото куп]] : 1''' : 1999. === Младински натпреварувања === Младинскиот сектор на Јувентус е еден од најуспешните во својата категорија на национално ниво, со 9 титули [[Младински фудбалски првенства во Италија|Шампион на Италија]], и на меѓународно ниво, со повеќе од 100 официјални трофеи, вклучувајќи ги и оние на некои од најважните натпреварувања во светот во својата категоријата, како што е [[Турнир Вијареџо|Турнирот Вијареџо]], кој го освоиле 9 пати (рекорд кој го делат со Милан).<ref>{{cite web|url=http://www.viareggiocup.com/68-edizione/news-dal-torneo/678-la-juve-vince-la-68-viareggio-cup-la-gumina-capocannoniere-e-golden-boy-marson-miglior-portiere.html|title=La Juve vince la 68ª Viareggio Cup|date=30 март 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160402080657/http://www.viareggiocup.com/68-edizione/news-dal-torneo/678-la-juve-vince-la-68-viareggio-cup-la-gumina-capocannoniere-e-golden-boy-marson-miglior-portiere.html|archive-date=2016-04-02 |url-status=live}}</ref> Понатаму, тимот бил финалист на [[Blue Stars/FIFA Youth Cup]] ​​во 1962 година<ref>{{cite journal|language=en|url=http://www.fifa.com/mm/document/fifafacts/mencompovw/01/58/51/37/fs-212_01a_fbluestars.pdf|title=Blue Stars/FIFA Youth Cup|pages=7–8|publisher=Fédération Internationale de Football Association|archive-url=https://web.archive.org/web/20130413064448/http://www.fifa.com/mm/document/fifafacts/mencompovw/01/58/51/37/fs-212_01a_fbluestars.pdf|archive-date=2013-04-13 |url-status=live}}</ref> и полуфиналист во [[УЕФА Младинска лига|УЕФА Младинската лига]] во сезоната 2021-2022.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/under-19-applausi-e-lacrime-ai-rigori-passa-il-benfica|title=Under 19, applausi e lacrime. Ai rigori passa il Benfica|date=2022-04-22}}</ref> == Младински сектор == {{main|Младински сектор на ФК Јувентус}} {{main|ФК Јувентус Некст Џен}} Младинскиот сектор на Јувентус е составен од 17 машки тимови кои се натпреваруваат на турнири од национално и меѓународно ниво во различни категории.<ref>{{cita|Prospetto informativo OPV 2007|p. 64}}.</ref> На нив, од сезоната 2018-2019 им бил придодаден [[Резервен тим|вториот тим]] до 23 години, [[ФК Јувентус Некст Џен|Јувентус Некст Џен]], регистриран во [[Серија Ц]] првенството<ref>{{cite web|url=http://www.juventus.com/it/news/news/2018/la-seconda-squadra-bianconera---realt--.php|title=La seconda squadra bianconera è realtà!|date=3 август 2018|archivedate=https://web.archive.org/web/20180806160346/http://www.juventus.com/it/news/news/2018/la-seconda-squadra-bianconera---realt--.php}}</ref> и кој, со победата во [[Фудбалски куп на Италија Серија Ц|Купот на Италија Серија Ц]] во својата втора година на активност, станал првиот ''Б тим'' во [[Фудбалот во Италија|историјата на италијанскиот фудбал]] кој освоил национален трофеј.<ref>{{cite web|url=https://www.juventus.com/it/news/articoli/under-23-storica-conquistata-la-coppa-italia-lega-pro|title=Under 23 storica: conquistata la Coppa Italia Serie C!|date=27 јуни 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200629072928/https://www.juventus.com/it/news/articoli/under-23-storica-conquistata-la-coppa-italia-lega-pro|archive-date=2020-06-29 |url-status=live}}</ref> == Спонзори == <div style="float:left; font-size:100%; width:350px; border:0px; padding:0px; margin-left:1em; margin-right:5px; margin-bottom:0px; text-align:left"> {{Football Window|allign=left|width=50%|logo=|border=1px|col1=#000000|col2=#FFFFFF|col3=#FFFFFF|font-size=120%|titolo= Спортска опрема|contenuto= * 1979-2000 {{flagsport|ITA}} [[Kappa (компанија)|Kappa]] * 2000-2003 {{flagsport|ITA}} [[Lotto Sport Italia|Lotto]] * 2003-2015 {{flagsport|USA}} [[Nike]] * 2015-денес {{flagsport|GER}} [[Adidas]] }} </div> <div style="float:left; font-size:100%; width:350px; valign:top; border:0px; padding:0px; margin-left:1em; margin-bottom:0px; text-align:left"> {{Football Window|allign=left|width=50%|logo=|border=1px|col1=#000000|col2=#FFFFFF|col3=#FFFFFF|font-size=120%|titolo= Спонзори на дресовите|contenuto= * 1979-1989 {{flagsport|ITA}} [[Indesit|Ariston]] * 1989-1992 {{flagsport|ITA}} [[UPIM]] * 1992-1995 {{flagsport|FRA}} [[Danone]] * 1995-1997 {{flagsport|JPN}} [[Sony]] * 1997-1998 {{flagsport|JPN}} [[Sony MiniDisc]] * 1998-2000 {{flagsport|ITA}} [[Sky Italia|Tele+ Digitale]] * 2000-2001 {{flagsport|ITA}} [[Sportal.com]] * 2001-2004 {{flagsport|ITA}} [[Fastweb]] * 2002-2007 {{flagsport|NED}} [[Tamoil]] * 2007-2010 {{flagsport|ITA}} [[New Holland Agriculture|New Holland]] * 2010-2012 {{flagsport|MLT}} [[BetClic]] * 2011-2012 {{flagsport|ITA}} [[Balocco]] * 2012-2024 {{flagsport|USA}} [[Jeep]] * 2024-денес {{flagsport|GBR}} [[Prime (пијалак)|Prime]] }} </div> {{clear}} ==Статистика и рекорди== {{Main|Статистика и рекорди на ФК Јувентус}} === Учество во првенства === {| class="wikitable" style="width:99%;text-align:center;" ! style="background:black; color:white" | Ниво ! style="background:black; color:white" | Категорија ! style="background:black; color:white" | Учества ! style="background:black; color:white; width:20%;"| Деби ! style="background:black; color:white; width:20%;"| Последна сезона ! style="background:black; color:white" | Вкупно |- |rowspan=5 | '''1º''' || '''Федерално првенство''' || '''2''' || [[Фудбалско првенство на Италија 1901|1901]] || [[Фудбалско првенство на Италија 1903|1903]] || rowspan=5 |'''112''' |- | '''Прима Категорија''' || '''9''' || [[Прима Категорија 1904|1904]] || [[Прима Категорија 1920-1921|1920-1921]] |- | '''Прима Дивизионе''' || '''5''' || [[Прима Дивизионе 1921-1922|1921-1922]] || [[Прима Дивизионе 1925-1926|1925-1926]] |- | '''Дивизионе Национале''' || '''4''' || [[Дивизионе Национале 1926-1927|1926-1927]] || [[Дивизионе Национале 1945-1946|1945-1946]] |- | '''Серија А''' || '''92''' || [[Серија А 1929-1930|1929-1930]] || [[Серија А 2024-2025|2024-2025]] |- style="background:#e9e9e9;" | '''2º''' || '''Серија Б''' || '''1''' || colspan=2 | [[Серија Б 2006-2007|2006-2007]] || '''1''' |} === Клупски рекорди === * Победи и порази: ** Највисока домашна победа: ***7.10.1928 Јувентус - [[ФК Фјорентина|Фјорентина]] '''11-0''', [[Фудбалско првенство на Италија 1928-1929]],<br/> ***4.11.1928 Јувентус - [[УС Фјумана|Фјумана]] '''11-0''', [[Фудбалско првенство на Италија 1928-1929]] ** Највисока гостинска победа: ***6.1.1927 [[Чентезе Калчо|Ченто]] - Јувентус '''0-15''', [[Фудбалски куп на Италија 1926-1927]], второ коло ** Највисок домашен пораз: ***17.11.1912 Јувентус - [[ФК Торино|Торино]] '''0–8'''<ref name="match">Јувентус го одиграл овој натпревар со само десет играч во тимот.</ref>, [[Фудбалско првенство на Италија 1912-1913]] ** Највисок гостински пораз: ***14.1.1912 [[ФК Милан|Милан]] - Јувентус '''8-1'''<ref name=match/>, [[Фудбалско првенство на Италија 1911-1912]] * Најмногу освоени бодови во една сезона: ** 3 бода за победа: '''102''' во 38 натпревари ([[Серија А 2013-2014|2013-2014]]) ** 2 бода за победа: '''62''' во 38 натпревари ([[Серија А 1949-1950|1949-1950]]) * Најмногу победи во една сезона: '''33'''<ref name="Record in Serie A">Рекорд во Серија А.</ref> во 38 натпревари (2013–2014) * Најмногу победи на домашен терен во една сезона: 19<ref name="Record in Serie A">Рекорд во Серија А.</ref> во 19 натпревари (2013–2014) * Најмалку нерешени исходи во една сезона: '''3''' во 38 натпревари (2013–2014) * Најмногу нерешени исходи во една сезона: '''17''' во 34 натпревари ([[Серија А 1955–1956|1955-1956]]) * Најмалку порази во една сезона: '''0''' во 38 натпревари ([[Серија А 2011-2012|2011–2012]]) * Најмногу порази во една сезона: '''15''' во 38 натпрвари ([[Серија А 1961–1962|1961-1962]], [[Серија А 2009–2010|2009-2010]]) * Најмногу првенствени гола постигнати во една сезона: '''103''' во 38 натпревари ([[Серија А 1950–1951|1950-1951]]) * Најмалку првенствени гола постигнати во една сезона: '''28''' во 30 натпревари ([[Серија А 1938–1939|1938-1939]]) * Најмалку првенствени гола примени во една сезона: '''14'''<ref>Втор најдобар резултат во италијанскиот фудбал зад [[ФК Каљари|Каљари]] во сезоната 1969–1970 (11 примени гола во 30 натпревари).</ref> во 30 натпревари ([[Серија А 1981–1982|1981-1982]]) * Најмногу првенствени гола примени во една сезона: '''56''' во 34 натпревари ([[Серија А 1961–1962|1961-1962]]) * Најмногу победи во серија: '''15''', од 31.10.2015 (Јувентус - Торино 2-1) до 13.2.2016 (Јувентус - Наполи 1-0)<ref>Втор рекорд во лигата зад оној на [[ФК Интер|Интер]] (17) во сезоната 2006–2007.</ref> == Наводи == {{наводи|2}} == Нотес == <references group="N"/> == Библиографија == <!-- ВНИМАНИИЕ! ОВОЈ ПАСУС ОД СТАТИЈАТА НАДОПОЛНУВА НЕКОЈ НАВОДИ, ОДНОСНО СО КЛИКАЊЕ НА ИМЕТО НА АВТОРОТ ВО НАВОДОТ ВОДИ ОВДЕ И ПОКАЖУВА ОД КОЈА КНИГА Е НАВЕДЕНО. ВЕ МОЛАМ НЕ ГО БРИШЕТЕ ОВОЈ ПАСУС!--> * {{Cite book (bibliography) | coauthors=Luciana Manzo и Fulvio Peirone|url=http://www.museotorino.it/resources/pdf/books/120/files/assets/common/downloads/publication.pdf|title=Sport a Torino. Luoghi, eventi e vicende tra Ottocento e Novecento nei documenti dell'Archivio Storico della Città|publisher=Archivio Storico Città di Torino|date=19 декември 2005 – 3 март 2006|cid=Manzo, Peirone|id=TO01465329}} * {{Cite book (bibliography) | coauthors=Nicola Tranfaglia и Pier Giorgio Zunino|title=Guida all'Italia contemporanea, 1861-1997|volume=4|publisher=Garzanti|година=1998|ISBN=88-11-34204-X|cid=Tranfaglia, ''et al.''}} * {{Cite book (bibliography) | coauthors=Renato Tavella и Franco Ossola|title=Il Romanzo della Grande Juventus|publisher=Newton & Compton|година=2003|cid=Tavella, Ossola|ISBN=88-8289-900-4}} * {{Cite book (bibliography) | coauthors=Patrick Hazard и David Gould|title=Three Confrontations and a Coda: Juventus of Turin and Italy|publisher=Oxford, Berg Publishers|година=2001|cid=Hazard, Gould|ISBN=1-85973-463-4}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Фудбал |image1=Soccer ball.svg |name2=Италија |image2=Flag of Italy.svg }} {{рв|Juventus|ФК Јувентус}} *{{Wikiquote-inline|Juventus F.C.}} *{{Official website|http://www.juventus.com/it/}} *{{Facebook|Juventus}} *{{Twitter|juventusfc}} *{{YouTube channel|channel=juventus|Juventus}} *[http://www.soccerway.com/teams/italy/juventus-fc/ Екипна страница] на soccerway *[http://www.goal.com/en/teams/italy/3/juventus/ Екипна страница] на goal *[http://www.juvefans.info/portal/index.php?mod=start Фан страна на Јувентус] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120815044351/http://www.juvefans.info/portal/index.php?mod=start |date=2012-08-15 }} {{избрана}} {{ФК Јувентус}} {{Серија А}} {{Сезони на ФК Јувентус}} {{Шампиони на Италија во фудбал}} {{Победници на Фудбалскиот куп на Италија}} {{Победници на Европскиот Куп на шампиони и Лигата на шампионите}} {{Г-14}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Јувентус}} [[Категорија:ФК Јувентус| ]] [[Категорија:Торино]] [[Категорија:Фудбалски клубови од Италија]] [[Категорија:Европски шампиони]] [[Категорија:Г-14 клубови]] 6wj3qkjtcoflh2lyuyptiaf9vjoi7l1 Ракови 0 23358 5382186 5112267 2025-06-20T21:48:33Z ГП 23995 /* Ракот како тема во уметноста и во популарната култура */ дополнување 5382186 wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = Ракови | fossil_range= <small>[[камбриум]] - [[холоцен|денес]]</small> | image = Crustacea.jpg | image_caption = Примери за разни ракови | regnum = [[Животни]] | phylum = [[Членконоги]] | subphylum = '''Ракови''' | subphylum_authority = [[Мортен Тране Бриних|Brünnich]], 1772 | subdivision_ranks = [[Класа (биологија)|Класи]] | subdivision = [[Thylacocephala]]? †<br /> [[Branchiopoda]]<br /> [[Remipedia]]<br/> [[Cephalocarida]]<br/> [[Maxillopoda]]<br/> [[Ostracoda]]<br/> [[Malacostraca]] }} '''Раковите''' ({{науч|Crustacea}}) — [[потколено]] на претежно водни [[членконоги]] животни. Повеќето од 44.000 ракови се морски видови, но постојат и многу слатководни облици. Неколкуте групи кои го населуваат копното не се особено успешни во [[Еволуција|еволутивна]] смисла; на повеќето им треба многу влажна околина за да преживеат. == Типови на ракови == Според големината, раковите можат да се поделат во две основни групи. Поголемата група, која е поделена на класите [[жаброноги]] (''Branchiopoda''), [[веслоноги]] (''Copepoda''), [[черупкари]] (''Ostracoda'') и [[прилепци]] (''Cirripedia''), ги вклучува познатиот [[џуџест рак]], [[јастог]]от, [[лобстер]]от и [[краба]]та. Помалата група вклучува видови кои се или [[микроскоп]]ски или достигаат до 5&nbsp;cm во должина. Повеќето од помалите морски форми можат да се најдат во [[планктон]]от и затоа тие имаат важна позиција во морскиот [[синџир на исхрана]]. Други копеподи се храна за малите [[риби]], а други постојат како [[паразит]]и на [[кожа]]та и [[жабри]]те на рибите. Најдобро познати од малите слатководни ракови се членовите на родот [[Водна болва|водни болви]] (''Daphnia''), потоа [[Вилин џуџест рак|вилиниот џуџест рак]] (претставник од ''[[Листоноги|Phyllopoda]]'' кој плива превртен) и [[Киклоп (рак)|киклопот]] (веслоног). Редот [[мокрици]] (''Isopoda'') ја вклучува единствената голема група на вистински копнени ракови. Познати и како дрвни вошки, овие мали [[животни]] можат да се најдат под кората на дрвјата, под камења и карпи и во други влажни места. Кога се вознемирени, тие се свиваат армадиловидно, повлекувајќи се во [[егзоскелет]]от. == Анатомија на раковите == Сите ракови имаат билатерално симетрични тела прекриени со [[хитин]]ски егзоскелет, кој може да биде тенок и [[варовник]]ов (како кај јастозите) или деликатни и транспарентни (како кај водните болви). Бидејќи егзоскелетот не расте, тој мора периодично да се менува кога животното подлежи на [[метаморфоза]] (обично од слободно пливачка ларва до адулт) или едноставно ја надминува големината на егзоскелетот. Одликите на слободно пливачката ларва на раковите, наречена [[науплиус]], има несегментирано тело, средно [[око]] и три пара на додатоци. Како другите членконоги, возрасните ракови имаат сегментирани тела и [[зглоб]]ести нозе; сегментите се обично групирани во забележлива глава, торакс и абдомен. Кај повеќето поголеми ракови, главата и тораксот се споени во цефалоторакс, кој е заштитен со голема штитовидна област на егзоскелетот наречена [[карапакс]]. Главата носи два пара на антени, обично едно средно око и две странични очи, како и три пара на гризачки делови - [[Мандибула|мандибули]] и два пара на [[Магзила|магзили]]. Телесните додатоци на раковите подлегле на екстензивни адаптации за различни задачи како пливање, сетилна рецепција и одење. Кај многу видови, првиот пар на торакални додатоци е изменет во клешти. Жабрите обично се прикачени на основите на торакалните додатоци, а биењето на додатоците создава струење на водата низ жабрите со што се овозможува [[дишење]]то. [[Размножување]]то е полово и повеќето видови се разделнополови. Во многу случаи јајце-клетките лежат под абдоменалните сегменти на женката. Џиновскиот кокосов рак е најголемиот рак , а и вооедно најголемиот членконог во светот . Е застапен во тропските шуми во островот на Палау . Достигнува должина од 1 метро и тежина од околу 5 килограми . Е наречен кокосов рак поради тоа што се исхранува со кокос , но ако не најде кокос во шумата за да се исхрани се качува по нискостеблестите гранки на дрвјата и бари плен за да го улови . Има многу остри заби , па така што може да откине човечки прст и да предизвика сериозни проблеми . ==Ракот како тема во уметноста и во популарната култура== * „Куси врабец и невеста подмрежица“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 130-131.</ref> * „Ракот и неговиот син“ — басна на американскиот писател [[Емброуз Бирс]].<ref>Емброуз Бирс, ''Басни''. Скопје: Темплум, 2016, стр. 89.</ref> * „Сомот и ракот“ — песна за деца на хрватскиот поет [[Григор Витез]].<ref>Григор Витез, ''Песни''. Мисла, Македонска книга, Култура, Наша книга и Детска радост, Скопје, 1990, стр. 43-44.</ref> ==Галерија== <gallery> Image:Daphnia magna01.jpg|Дафнија, водна болва. Image:Shrimp nauplius.jpg|Науплиус ларва на [[Дрвожабрени|дендробранхијати]]. Image:Trachelipus_rathkii.jpg|''[[Porcellio scaber]]'', обично дрвно ракче, копнено ракче. Image:Ecrevisse pattes rouges.jpg|''[[Astacus astacus]]'', еден од најпознатите ракови.</gallery> == Наводи == {{наводи}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Ракови| ]] [[Категорија:Членконоги]] 26a6ahrggcwj8kzeqtplq8qqohyyz0o 5382187 5382186 2025-06-20T21:49:09Z ГП 23995 /* Ракот како тема во уметноста и во популарната култура */ ситна поправка 5382187 wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = Ракови | fossil_range= <small>[[камбриум]] - [[холоцен|денес]]</small> | image = Crustacea.jpg | image_caption = Примери за разни ракови | regnum = [[Животни]] | phylum = [[Членконоги]] | subphylum = '''Ракови''' | subphylum_authority = [[Мортен Тране Бриних|Brünnich]], 1772 | subdivision_ranks = [[Класа (биологија)|Класи]] | subdivision = [[Thylacocephala]]? †<br /> [[Branchiopoda]]<br /> [[Remipedia]]<br/> [[Cephalocarida]]<br/> [[Maxillopoda]]<br/> [[Ostracoda]]<br/> [[Malacostraca]] }} '''Раковите''' ({{науч|Crustacea}}) — [[потколено]] на претежно водни [[членконоги]] животни. Повеќето од 44.000 ракови се морски видови, но постојат и многу слатководни облици. Неколкуте групи кои го населуваат копното не се особено успешни во [[Еволуција|еволутивна]] смисла; на повеќето им треба многу влажна околина за да преживеат. == Типови на ракови == Според големината, раковите можат да се поделат во две основни групи. Поголемата група, која е поделена на класите [[жаброноги]] (''Branchiopoda''), [[веслоноги]] (''Copepoda''), [[черупкари]] (''Ostracoda'') и [[прилепци]] (''Cirripedia''), ги вклучува познатиот [[џуџест рак]], [[јастог]]от, [[лобстер]]от и [[краба]]та. Помалата група вклучува видови кои се или [[микроскоп]]ски или достигаат до 5&nbsp;cm во должина. Повеќето од помалите морски форми можат да се најдат во [[планктон]]от и затоа тие имаат важна позиција во морскиот [[синџир на исхрана]]. Други копеподи се храна за малите [[риби]], а други постојат како [[паразит]]и на [[кожа]]та и [[жабри]]те на рибите. Најдобро познати од малите слатководни ракови се членовите на родот [[Водна болва|водни болви]] (''Daphnia''), потоа [[Вилин џуџест рак|вилиниот џуџест рак]] (претставник од ''[[Листоноги|Phyllopoda]]'' кој плива превртен) и [[Киклоп (рак)|киклопот]] (веслоног). Редот [[мокрици]] (''Isopoda'') ја вклучува единствената голема група на вистински копнени ракови. Познати и како дрвни вошки, овие мали [[животни]] можат да се најдат под кората на дрвјата, под камења и карпи и во други влажни места. Кога се вознемирени, тие се свиваат армадиловидно, повлекувајќи се во [[егзоскелет]]от. == Анатомија на раковите == Сите ракови имаат билатерално симетрични тела прекриени со [[хитин]]ски егзоскелет, кој може да биде тенок и [[варовник]]ов (како кај јастозите) или деликатни и транспарентни (како кај водните болви). Бидејќи егзоскелетот не расте, тој мора периодично да се менува кога животното подлежи на [[метаморфоза]] (обично од слободно пливачка ларва до адулт) или едноставно ја надминува големината на егзоскелетот. Одликите на слободно пливачката ларва на раковите, наречена [[науплиус]], има несегментирано тело, средно [[око]] и три пара на додатоци. Како другите членконоги, возрасните ракови имаат сегментирани тела и [[зглоб]]ести нозе; сегментите се обично групирани во забележлива глава, торакс и абдомен. Кај повеќето поголеми ракови, главата и тораксот се споени во цефалоторакс, кој е заштитен со голема штитовидна област на егзоскелетот наречена [[карапакс]]. Главата носи два пара на антени, обично едно средно око и две странични очи, како и три пара на гризачки делови - [[Мандибула|мандибули]] и два пара на [[Магзила|магзили]]. Телесните додатоци на раковите подлегле на екстензивни адаптации за различни задачи како пливање, сетилна рецепција и одење. Кај многу видови, првиот пар на торакални додатоци е изменет во клешти. Жабрите обично се прикачени на основите на торакалните додатоци, а биењето на додатоците создава струење на водата низ жабрите со што се овозможува [[дишење]]то. [[Размножување]]то е полово и повеќето видови се разделнополови. Во многу случаи јајце-клетките лежат под абдоменалните сегменти на женката. Џиновскиот кокосов рак е најголемиот рак , а и вооедно најголемиот членконог во светот . Е застапен во тропските шуми во островот на Палау . Достигнува должина од 1 метро и тежина од околу 5 килограми . Е наречен кокосов рак поради тоа што се исхранува со кокос , но ако не најде кокос во шумата за да се исхрани се качува по нискостеблестите гранки на дрвјата и бари плен за да го улови . Има многу остри заби , па така што може да откине човечки прст и да предизвика сериозни проблеми . ==Ракот како тема во уметноста и во популарната култура== * „Раковите свадба чинат“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 70.</ref> * „Ракот и неговиот син“ — басна на американскиот писател [[Емброуз Бирс]].<ref>Емброуз Бирс, ''Басни''. Скопје: Темплум, 2016, стр. 89.</ref> * „Сомот и ракот“ — песна за деца на хрватскиот поет [[Григор Витез]].<ref>Григор Витез, ''Песни''. Мисла, Македонска книга, Култура, Наша книга и Детска радост, Скопје, 1990, стр. 43-44.</ref> ==Галерија== <gallery> Image:Daphnia magna01.jpg|Дафнија, водна болва. Image:Shrimp nauplius.jpg|Науплиус ларва на [[Дрвожабрени|дендробранхијати]]. Image:Trachelipus_rathkii.jpg|''[[Porcellio scaber]]'', обично дрвно ракче, копнено ракче. Image:Ecrevisse pattes rouges.jpg|''[[Astacus astacus]]'', еден од најпознатите ракови.</gallery> == Наводи == {{наводи}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Ракови| ]] [[Категорија:Членконоги]] cdnzoc684jalikoibxydm6w7jkcvgnp Тршиќ 0 25799 5381983 5356615 2025-06-20T12:43:36Z Marco Mitrovich 114460 5381983 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} [[Податотека:Vuk´s house today.JPG|thumb|right|220px|Музеј-куќата на [[Вук Караџиќ]]]] '''Тршиќ''' ([[српски јазик|српски]]: ''Тршић'') е [[музеј]]-[[село]] близу [[Лозница]] во [[Србија]]. Познато е како родно место на [[Вук Стефановиќ Караџиќ]]; каде се наоѓа негова реконструирана куќа и споменик. Оваа знаменитост привлекува многу туристи. {{Србија-гео-никулец}} [[Категорија:Населени места во Србија]] [[Категорија:Лозница]] cn25kz36zyz9w400evtr2aweusb90zz Алкохолизам 0 26923 5382189 5376621 2025-06-20T21:52:17Z ГП 23995 /* Алкохолизмот како тема во книжевноста */ дополнување, ситна поправка 5382189 wikitext text/x-wiki {{внимание}} [[Податотека:William Hogarth - Gin Lane.jpg|мини|„Сокак на џинот“ од [[Вилијам Хогарт]] (1751)]] '''Алкохолизам''' или '''алкохолна зависност''', хронична [[болест]] позната по потребата по [[алкохол]]. Луѓето кои страдаат од ова заболување се познати како алкохоличари. Тие не можат да го контролираат своето пиење дури ниту кога станува директна причина за сериозна штета, вклучувајќи медицински заболувања, брачни проблеми, загуба на работата или сообраќајни незгоди. Медицинската наука сѐ уште ја нема откриено точната причина за алкохолизмот, но истражувањето покажува дека генетски, психолошки и социјални фактори помагаат во неговото развивање. Алкохолизмот сѐ уште не е излечен, но најразлични третмани можат да им помогнат на алкохоличарите да го избегнат пиењето и да си го вратат здравиот живот. Луѓето асоцираат било кој вид на претерано пиење со алкохолизам. Но лекарите и научниците познаваат дека нестабилностите поврзани со алкохолизмот се појавуваат како резултат на континуирана лоша состојба. Тие претпочитаат да го користат терминот алкохолна зависност или алкохолизам за да ги одвојат најсериозните неправилности предизвикани од алкохолот. Поимите злоупотреба на алкохол и проблеми со пиењето се однесуваат на помалку сериозни алкохолни проблеми како резултат на претерано пиење. Алкохолната зависност се развива различно кај секој поединец. Но, одредени симптоми ја карактеризираат болеста. Алкохоличарите развиваат силна потреба за пиење и покрај свесноста дека пиењето им создава проблеми во животот. Тие страдаат од недостаток на контрола, односно неможност да сопрат со пиењето кога веќе почнале. Алкохоличарите стануваат физички зависни од алкохол. Кога ќе престанат да пијат по период на тешка злоупотреба на алкохол, тие страдаат од непријатни физички симптоми, кои вклучуваат гадење, потење, тресење и вознемиреност, познати како симптоми на враќање. Алкохоличарите развиваат поголема толеранција на алкохол, односно, тие треба да пијат големи количини на алкохол за да стигнат до интоксикација. Светската Здравствена Организација (СЗО) забележува дека друго однесување кое е познато кај луѓе со алкохолна зависност е барањето можности за да пијат алкохолни пијалаци – многу почесто од другите активности и брзо враќање на старите навики за пиење по периоди на апстинирање. == Општа состојба == Алкохолната зависност е распространета ширум најразлични општества низ светот. Статистиките покажуваат дека алкохолната зависност допрела и до успешни бизнис директори, талентирани механичари, работници, архитекти и членови на цркви од сите религии. Научниците сѐ уште не се дефинирале типичен карактер на еден алкохоличар и тие не можат да предвидат со потполна сигурност кои пијачи прогресивно ќе развијат алкохолна зависност. Употребата на алкохол варира зависно од социјалното, културното или религиозното потекло на поединецот. Некои индувидуи не пијат воопшто – околу една третина од возрасното население во САД, на пример, кое е над 18 години, апстинираат од алкохол. Други пијат како дел од социјалниот обичај. Сè уште, некои пијат често и во прекумерни количини. Тие кои страдаат од алкохолна заисност пијат за да ја задоволат неконтролираната потреба за алкохол за да ги одбегнат непријатните физички симптоми на враќање. СЗО проценува дека скоро 62 милиони луѓе ширум светот патат од алкохолна зависност. Општата состојба на болеста варира во различни земји. Во Р Македонија се регистрирани 527 лица болни од алкохолизам во 2002 година, што е приближно 0.02% од населението, додека вистинската бројка на луѓе зависни од алкохол се проценува дека е поголема. За споредба, во САД се проценува дека има околу 15 милиони луѓе кои имаат проблеми поврзани со нивната употреба на алкохол. Од нив, 8.1 милион мажи и жени имаат алкохолна зависност, или приближно 3% од населението. Мажите имаат трипати поголема веројатност да станта алкохоличари во однос на жените, додека луѓето над 65 години имаат најмали стапки на алкохолизам. Во Македонија, но општо и во светот, луѓето кои почнуваат да пијат на рана возраст имаат голем ризик да станат алкохоличари. Проценките кажуваат дека 40% од луѓето кои почнале да пијат на возраст под 15 години ќе станат евентуално алкохоличари во некој момент од својот живот. Овие поединци имаат четири пати поголеми шанси да станат алкохоличари во однос на оние кои го одложувале пиењето до својата 21 година. Во Канада, близу 600,000 луѓе, или 1.9% од 15 години па нагоре, се алкохолни зависници, а бројот на машки зависници е двоен во однос на бројот на женските зависници. Највисикота стапка на болеста кај Канаѓаните е меѓу 20 и 24 години возраст. Во Канада анкетирани се сегашни и минати алкохоличари и секој петти испитаник признал дека пиењето им наштетило во одреден момент од животот, вршејќи ефект врз нивната работа или финансиска состојба. Алкохолната зависност постигна критични пропорции во Русија, каде 40 проценти од мажите и 17 проценти од жените се алкохоличари. Алкохолизмот е казнлив прекршок во Русија. Алкохоличарите кои одбиваат болнички третман можат да бидат затворени во работнички кампови. По нивното ослободување тие тешко наоѓаат вработување, а ако се фатени како пијат пак, тие се враќаат во затворите. Зафатите на владата да го контролираат пиењето со затворање на фабриките за дестилација, пиварите и баровите резултираше со контраефект. Наместо решавање на проблемот, таквите тактики само создадоа широко распространет црн пазар за алкохол, како и земја полна со луѓе кои ги кријат своите проблеми со пиењето. Во азиските земји како Јапонија, алкохолната злоупотреба стана социјален проблем преку последната декада. Во овие земји, пиењето е скоро потребно кога се склучува бизнис. Баровите станаа продолжување на канцелариите, места каде клучни одлуки се донесувани. Личност која ќе одбие покана за пијалак после работа, прави ризик да не напредува во компанијата. Алкохолот е многу пристапен во Јапонија. Постојат машини на улиците на Токио кои служат лименки со саке или пиво. Во последните 30 години, алкохолното конзумирање во Јапонија е зголемено за двапати. == Физички ефекти на алкохолот == Етил алкохол, или етанол, е присутен во разни количини во пива и вина и во дестилирани пијалаци – виски, џин и рум. Кога една личност конзумира алкохол, стомакот и органите за варење бргу го апсорбираат. Од таму алкохолот патува преку крвта низ целото тело, вршејќи влијание скоро на секое ткиво. Поголеми дози на алкохол ги пореметуваат функциите на централниот нервен систем, вклучувајќи го мозокот. Колку е повисоко нивото на алкохол во крвта, толку е поголемо оштетувањето. Како што крвта минува низ црниот дроб, ензимите го разложуваат алкохолот на безопасни производи кои се елиминирани од организмот 6 до 8 часа подоцна. Но стапката со која алкохолот се акумулира во телото може да биде поголема со стапката со која организмот го елиминира, а со тоа се зголемува концентрацијата на алкохол во крвта. Како резултат, алкохолот останува во организмот, создавајќи ефекти на интоксикација неколку часа откако е проголтана последната голтка алкохол. Мали количини на алкохол можат да ја ослободат напнатоста или измореноста, да го зголемат апетитот и да имаат аналгетски ефект кој ја отапува болката. Поголеми количини ги потиснуваат повисоките мисли, ја зголемуваат самодовербата и го намалуваат стравот, напнатоста и вината. Кога личноста ќе стане интоксицирана или пијана, болни или посрамотувачки ситуации стануваат помалку заканливи и со прогресијата на пиењето, говорот стаува гласен и неповрзан. Пореметеното расудување може да биде причина за нерационално однесување, а физичките рефлекси и мускулната координација стануваат забележително нарушени. Ако пиењето продолжува, следува целосна загуба на физичката контрола, завршувајќи со губење на свеста и можна смрт. == Социјални ефекти на алкохолот == Низ поголемиот дел од историјата, општеството ги гледало луѓето кои пијат како неодговорни, неморални и со слаб карактер. Казнувањето на пијаниците било сметано како потребно за да се заштити заедницата. Во почетокот на XX век, експертите верувале дека алкохолната зависност е резултат на оштетувањето на ткивото од страна на алкохолот. Овие промени создавале континуирана потреба за пиење, така што поединецот бара поголеми количини на алкохол во почести интервали. Сепак, општеството сѐ уште смета дека земањето или одбивањето на пијалак е прашање на лична одлука, односно, сето претерано пиење претставува самоволен акт. Поединецот, според ова, е одговорна за неговото/нејзиното однесување. Интоксикацијата не се заканува само на поединци кои пијат, туку и на заедницата. Токму затоа општествата околу светот се обиделе да го контролираат прекумерната употреба на алкохол. Некои општества во XIX и XX век изгласале закони кои овозможуваат апсење и затворско казнување за состојба на пијанство во јавност па дури до забрана за производство, дистрибуција и консумирање на алкохолни пијалаци. Денешните експерти ги карактеризираат неправилностите предизвикани од употребата на алкохол како болест која е има многу големо распространување и претставува голем здравствен проблем. Според СЗО, алкохолната зависност и други форми на злоупотреба на алкохол го слабеат глобалното здравје, сметано за 3.5% од сите случаи на заболување ширум светот. == Причини == === Психолошко-генетски причини === Истражувањата покажуваат дека алкохолизмот се пренесува во семејствата – алкохоличарите имаат 6 пати поголеми шанси од неалкохоличарите да имаат роднина во семејството кој е зависник од алкохол. Истражувачите долго време не знаеле дали овие проблеми се резултат на семејно генетско наследство, или пак резултат на општата средина во семејството, која често вклучува родители-алкохоличари. Испитувањата врз близнаци се обидуваат да откријат дали алкохолната зависност се развива како резултат на генетски фактори, заеднички влијанија на средината, или пак комбинација на двете. Лабораториските истражувања ја споредуваат генетската структура кај луѓе кои се зависници од алкохол со оние кои немаат историја на лични или семејни проблеми со алкохол. === Причини од средината === Научниците тврдат дека проблемите поврзани со алкохолот се резултат на комплексна интеракција меѓу биолошките влијанија и факторите на средината. Факторите на средината кои можат да влијаат на развивањето на болеста се личното однесување, пријателските влијанија во раниот живот, однесувањето на родителите, социјални и културни мислења кон алкохолот, животен стрес и расположливоста со алкохолни пијалаци. Еднаш кога личноста ќе развие рутина за пиење, факторите на средината заедно со физичките промени здобиени како резултат на тешкото пиење можат да ја засилат постојаната употреба на алкохол. === Психолошки влијанија === Многу експерти тврдат дека губењето на контрола за пиењето е психолошки поврзано. Студиите покажуваат дека зависници од алкохол ќе пијат прекумерни количини на безалкохолни пијалаци доколку веруваат дека во нив има алкохол. Исто така, доколку им се даде алкохолен пијалак за кој веруваат дека е безалкохолен, нивното однесување во пиењето е слично со она на лица кои не се зависни на алкохол. == Последици по здравјето == Долгорочната употреба на големи количини на алкохол можат да предизвикат сериозно оштетување на црниот дроб. Во првиот стадиум од болеста, маснотија се акумулира во црниот дроб. Повеќето луѓе не ги препознаваат симптомите на овој стадиум, иако кај повеќето од нив црниот дроб отекува и станува поголем. Некои луѓе добиваат и хепатит, кој ги воспалува и убива клетките на црниот дроб. Други добиваат цироза, неповратлива состојба во која нормалното ткиво на црниот дроб е заменето со оштетено ткиво. Ова ја спречува крвта да минува слободно низ црниот дроб, формирајќи висок крвен притисок во вените кои минуваат низ црниот дроб. Како последица на ова, црниот дроб веќе не е во состојба да ја прочистува крвта од токсичните материи. Затоа епилогот може да биде фатален. Тешкото пиење исто така го оштетува и срцевиот мускул. Близу половината од кардиомиопатиите се поврзани со злоупотреба на алкохол. Во ова заболување, десните и левите вентрикули се зголемени, а со тоа е намалена способноста на срцето за пумпање крв. Алколичарите имаат високо ниво на хормонот епинефрин во крвта и недостаток на минералот магнезиум. Оваа комбинација создава тешки аритмии, или нерегуларности во чукањето на срцето, што претставува честа причина за нагла смрт кај тешките алкохоличари. Тие често развиваат и хипертензија, што е главна причина за удар. Во некои случаи, алкохолот доведува до делириум тременс (алкохолно лудило), кое предизикува збунетост, поспаност, депресија и страшни халуцинации. Во овој стадиум на делириум, кај рацете се појавува неконтролирано тресење, кое може да се прошири на главата и телото. Жените кои пијат претерани количини на алкохол за време на бременоста, водат ризик за да родат дете со фетален алкохолен синдром (ФАС), што е водечка причина за дефекти при раѓањето, комбинација на физички и писихички дефекти, како што се ретардација, мала глава и слаба мускулатура. Некои бебиња изложени на алкохол за време на созревањето на фетусот развиваат фетален алкохолен ефект (ФАЕ), кој вклучува повеќе суптилни симптоми, вклучувајќи проблеми во однесувањето, проблеми со концентрацијата и фокусирањето или немоќноста да мислат апстрактно. == Лекување == Најдобрите методи за лекување на алкохолизмот варираат, зависно од поединечните медицински и лични потреби. Некои тешки алкохоличари кои го препозанаваат нивниот проблем се лекуваат сами од себе. Некои алкохоличари бараат долгорочна поединечна или групна терапија, која може да вклучи и хоспитализација. А сепак, некои воопшто не бараат третман. Овие луѓе на бараат третман како резултат на комбинацијата од фактори, вклучувајќи го игнорирањето на симптомите на болеста, социјалниот страв од фактот дека ќе биде етикетиран од заедницата како алкохоличар и неволјата да прифати доживотна апстиненција од алкохол како една од целите на лекувањето. За некои алкохоличари, лекувањето почнува со детоксификација, која безбедно го ослободува пациентот од алкохолот во организмот, а во исто време ги лекува физичките компликации кои создаваат силни симптоми, како делириум тременс или алкохолно лудило. Детоксификацијата обично трае помалку од една недела, а за тоа време пациентите се сместени во специјална установа или посебен оддел од општата или психијатриската болница. Овие установи исто така нудат и продолжен третман за да се помогне на алкохоличарите во нивното закрепнување. Повеќето програми за лекување делотворно помагаат зависниците да престанат да пијат за некој период, но тие се помалку успешни во превенцијата на повторно враќање на пиењето. Програмите за третман обично содржат дел кој се фокусира да им помогне на алкохоличарите да ја разберат ситуацијата, чувствата и личните интеракции кои го предизвикуваат повторното пиење. Овие програми ги учат луѓето како да се снајдат со овие фактори без повторно да се вратат на пиењето. == Превенција од алкохолна зависност == Напорот на многу јавни здравствени организации може да овозможи општеството да ги препознае раните стадиуми на проблемите со пиење и да ги охрабри луѓето да направат рана интервенција пред да се влоши ситуацијата. Кампањи за рекламирање, текстови во весниците, вклучени приказни во списанијата и филмови и телевизиски презентации го повикуваат вниманието на проблемот можат да помогнат во превенцијата. Училиштата спонзорираат програми кои им помагаат на учениците да ги препознаат симптомите на алкохолна зависност и да знаат како да добијат помош доколку пиењето стане проблем. Како што јавноста станува се посвесна за здравствените и социјалните последици на болеста, бројот на алкохолно заболени лица може да се намали, а пораните и подобрите третмани можат да доведат до повисоки стапки на излекување. ==Алкохолизмот како тема во уметноста и во популарната култура== ===Алкохолизмот како тема во книжевноста=== * „Мори чашо, бу чашо“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 73.</ref> * „Мажот пијаница“ (српски: ''Муж пијаница'') — српска [[Народна книжевност|народна песна]].<ref>''Народне лирске песме''. Београд: Просвета, 1963, стр. 64.</ref> * „Жената и мажот пијаница“ — [[басна]] на старогрчкиот баснописец [[Езоп]].<ref>Езоп, ''Басне (по Доситеју Обрадовићу)''. Београд: Просвета, 1963, стр. 24.</ref> * „Омер и винопиецот“ — [[Суфизам|суфиска]] приказна.<ref>''Суфиски приказни''. Скопје: Темплум, 2017, стр. 67.</ref> * „Пијаницата ја фали трезвеноста“ (''A Drunken Man's Praise of Sobriety'') — песна на ирскиот поет [[Вилијам Батлер Јејтс]].<ref>Viljem Batler Jejts, ''Kula''. Beograd: Beogradski izdavačko-grafički zavod, 1978, стр. 169.</ref> * „Неочекувана пијанка“ — кус расказ на рускиот писател [[Данил Хармс]].<ref>Данил Хармс, ''Случаи''. Скопје: Темплум, 2004.</ref> * „Пијаници“ — песна во проза на полскиот поет [[Збигњев Херберт]].<ref>Zbignjev Herbert, ''Izabrane pesme''. Beograd: Treći trg – Čigoja štampa, стр. 40.</ref> * „Претпладне на пијанството“ — песна во проза на францускиот поет [[Артур Рембо]].<ref>Артур Рембо, ''Боравак у паклу''. Београд: Култура, 1968, стр. 102.</ref> * „Песната на пијаницата“ — песна на германскиот поет [[Рајнер Марија Рилке]].<ref>Рајнер Марија Рилке, ''Искуство тишине''. Београд: Paideia, 2014, стр. 41.</ref> * „[[Кралот алкохол]]“ — [[роман]] на американскито писател [[Џек Лондон]]. * „[[Момче, чаша пиво!|Момче, чаша пиво!...]]“ ([[француски]]: ''Garçon, un bock !...'') — расказ на францускиот писател [[Ги де Мопасан]] од 1884 година.<ref>„Гиј де Мопасан, ''Изабране новеле'' (друга књига). Култура, Београд, 1950, стр. 107-115.</ref> * „Пијаница“ — песна на арапскиот поет [[Ал-Ахтал]].<ref>''Arapska poezija''. Beograd: Rad, 1977, стр. 22.</ref> * „Двете мои пијанства“ — песна на арапскиот поет [[Абу Нувас]].<ref>''Arapska poezija''. Beograd: Rad, 1977, стр. 39.</ref> * „Пијанка“ — песна на арапскиот поет [[Ибн ар-Руми]].<ref>''Arapska poezija''. Beograd: Rad, 1977, стр. 45.</ref> * „За пијаниците“ (српски: ''O pijanicam'') - песна на српската поетеса [[Десанка Максимовиќ]] од [[1964]] година.<ref>Desanka Maksimović, ''Izabrane pesme'' (peto dopunjeno izdanje). Beograd: BIGZ, 1985, стр. 187.</ref> * „Пијанете се“ — песна во проза на францускиот поет [[Шарл Бодлер]].<ref>Charles Baudelaire, ''Spleen Pariza''. Zgreb: Mladost, 1952, стр. 110.</ref> * „Пијанство“ — песна на српскиот поет [[Владислав Петковиќ - Дис]].<ref>Владислав Петковић-Дис, ''Песме''. Београд: Рад, 1960, стр. 26-27.</ref> * „не — непијам (Константин Миладинов и Фљорим Везденски)“ - расказ на македонскиот писател [[Ненад Јолдески]] од [[2009]] година.<ref>Ненад Јолдески Wezdensky, ''Штамата на Енхалон (Мемоари)'', Темплум, Скопје, 2009.</ref> ===Алкохолизмот како тема во музиката=== * „Сум се родил мераклија“ — македонска народна песна.<ref name="Macedonian Chalgia 2006">''Антологија на македонската чалгија / Antology of Macedonian Chalgia'', Македон мјузик, МАКМ 00106, 2006.</ref> * „Павле ми пие“ — македонска народна песна.<ref name="Macedonian Chalgia 2006"/> * „Долу каде што се тркалаат пијаниците“ [[(англиски]]: ''Down Where The Drunkards Roll'') — песна на американското фолк-[[Рок-музика|рок]] дуо [[Ричард и Линда Томпсон]] (''Richard & Linda Thompson'') од 1974 година.<ref>[https://www.discogs.com/Richard-Linda-Thompson-I-Want-To-See-The-Bright-Lights-Tonight/master/64214 Richard & Linda Thompson ‎– I Want To See The Bright Lights Tonight (пристапено на 23.1.2017)]</ref> * „Смрден пијаница“ (англиски: ''Stinking Drunk'') — песна на американската [[Рок-музика|рок]]-група [[Биг Блек]] (''Big Black'') од 1986.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=03cDvRl3edo YouTube, Big Black - Atomizer (Full Album) (пристапено на 14.5.2017)]</ref> * „Момче напиено со џин“ (англиски: ''Gin Soaked Boy'') — песна на американскиот музичар [[Том Вејтс]] (''Tom Waits'') од 1983 година.<ref>[https://www.discogs.com/Tom-Waits-Swordfishtrombones/master/14006 DISCOGS, Tom Waits ‎– Swordfishtrombones (пристапено на 25 септември 2021)]</ref> * „Премногу пиеше“ ([[англиски]]: ''You Had Too Much To Drink'') — песна на американската [[Хип-хоп музика|хип-хоп]] група ''[[EPMD]]'' од 1989 година.<ref>[https://www.discogs.com/master/82902-EPMD-Unfinished-Business Discogs, EPMD – Unfinished Business (пристапено на 29.9.2022)]</ref> * „Брате, чашата ми е празна“ (англиски: ''Brother, My Cup Is Empty'') — песна на австралискиот рок-музичар [[Ник Кејв]] од 1992 година.<ref>[https://www.discogs.com/Nick-Cave-The-Bad-Seeds-Henrys-Dream/master/17322 Discogs, Nick Cave & The Bad Seeds ‎– Henry's Dream (пристапено на 9.8.2020)]</ref> * „Цигари и алкохол“ (англиски: ''Cigarettes & Alcohol'') — песна на британската рок-група [[Оејзис]] (''Oasis'') од 1996 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=UJDK8X5K9mw YouTube, Oasis - Cigarettes & Alcohol (пристапено на 22.5.2017)]</ref> * „Виски-човек“ (англиски: ''Whiskey Man'') — песна на англиската рок-група [[Ху]] (''The Who'') од 1966 година.<ref>[https://www.discogs.com/release/1336260-The-Who-A-Quick-One Discogs, The Who – A Quick One (пристапено на 9.10.2021)]</ref> == Наводи == {{наводи}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Зависности]] [[Категорија:Алкохолизам| ]] [[Категорија:Општествени проблеми]] [[Категорија:Алкохол]] [[Категорија:Култура на пиење]] a64h1hfkjdaev3md1p1finrj9qzpehr 5382190 5382189 2025-06-20T21:52:49Z ГП 23995 /* Алкохолизмот како тема во книжевноста */ ситна поправка 5382190 wikitext text/x-wiki {{внимание}} [[Податотека:William Hogarth - Gin Lane.jpg|мини|„Сокак на џинот“ од [[Вилијам Хогарт]] (1751)]] '''Алкохолизам''' или '''алкохолна зависност''', хронична [[болест]] позната по потребата по [[алкохол]]. Луѓето кои страдаат од ова заболување се познати како алкохоличари. Тие не можат да го контролираат своето пиење дури ниту кога станува директна причина за сериозна штета, вклучувајќи медицински заболувања, брачни проблеми, загуба на работата или сообраќајни незгоди. Медицинската наука сѐ уште ја нема откриено точната причина за алкохолизмот, но истражувањето покажува дека генетски, психолошки и социјални фактори помагаат во неговото развивање. Алкохолизмот сѐ уште не е излечен, но најразлични третмани можат да им помогнат на алкохоличарите да го избегнат пиењето и да си го вратат здравиот живот. Луѓето асоцираат било кој вид на претерано пиење со алкохолизам. Но лекарите и научниците познаваат дека нестабилностите поврзани со алкохолизмот се појавуваат како резултат на континуирана лоша состојба. Тие претпочитаат да го користат терминот алкохолна зависност или алкохолизам за да ги одвојат најсериозните неправилности предизвикани од алкохолот. Поимите злоупотреба на алкохол и проблеми со пиењето се однесуваат на помалку сериозни алкохолни проблеми како резултат на претерано пиење. Алкохолната зависност се развива различно кај секој поединец. Но, одредени симптоми ја карактеризираат болеста. Алкохоличарите развиваат силна потреба за пиење и покрај свесноста дека пиењето им создава проблеми во животот. Тие страдаат од недостаток на контрола, односно неможност да сопрат со пиењето кога веќе почнале. Алкохоличарите стануваат физички зависни од алкохол. Кога ќе престанат да пијат по период на тешка злоупотреба на алкохол, тие страдаат од непријатни физички симптоми, кои вклучуваат гадење, потење, тресење и вознемиреност, познати како симптоми на враќање. Алкохоличарите развиваат поголема толеранција на алкохол, односно, тие треба да пијат големи количини на алкохол за да стигнат до интоксикација. Светската Здравствена Организација (СЗО) забележува дека друго однесување кое е познато кај луѓе со алкохолна зависност е барањето можности за да пијат алкохолни пијалаци – многу почесто од другите активности и брзо враќање на старите навики за пиење по периоди на апстинирање. == Општа состојба == Алкохолната зависност е распространета ширум најразлични општества низ светот. Статистиките покажуваат дека алкохолната зависност допрела и до успешни бизнис директори, талентирани механичари, работници, архитекти и членови на цркви од сите религии. Научниците сѐ уште не се дефинирале типичен карактер на еден алкохоличар и тие не можат да предвидат со потполна сигурност кои пијачи прогресивно ќе развијат алкохолна зависност. Употребата на алкохол варира зависно од социјалното, културното или религиозното потекло на поединецот. Некои индувидуи не пијат воопшто – околу една третина од возрасното население во САД, на пример, кое е над 18 години, апстинираат од алкохол. Други пијат како дел од социјалниот обичај. Сè уште, некои пијат често и во прекумерни количини. Тие кои страдаат од алкохолна заисност пијат за да ја задоволат неконтролираната потреба за алкохол за да ги одбегнат непријатните физички симптоми на враќање. СЗО проценува дека скоро 62 милиони луѓе ширум светот патат од алкохолна зависност. Општата состојба на болеста варира во различни земји. Во Р Македонија се регистрирани 527 лица болни од алкохолизам во 2002 година, што е приближно 0.02% од населението, додека вистинската бројка на луѓе зависни од алкохол се проценува дека е поголема. За споредба, во САД се проценува дека има околу 15 милиони луѓе кои имаат проблеми поврзани со нивната употреба на алкохол. Од нив, 8.1 милион мажи и жени имаат алкохолна зависност, или приближно 3% од населението. Мажите имаат трипати поголема веројатност да станта алкохоличари во однос на жените, додека луѓето над 65 години имаат најмали стапки на алкохолизам. Во Македонија, но општо и во светот, луѓето кои почнуваат да пијат на рана возраст имаат голем ризик да станат алкохоличари. Проценките кажуваат дека 40% од луѓето кои почнале да пијат на возраст под 15 години ќе станат евентуално алкохоличари во некој момент од својот живот. Овие поединци имаат четири пати поголеми шанси да станат алкохоличари во однос на оние кои го одложувале пиењето до својата 21 година. Во Канада, близу 600,000 луѓе, или 1.9% од 15 години па нагоре, се алкохолни зависници, а бројот на машки зависници е двоен во однос на бројот на женските зависници. Највисикота стапка на болеста кај Канаѓаните е меѓу 20 и 24 години возраст. Во Канада анкетирани се сегашни и минати алкохоличари и секој петти испитаник признал дека пиењето им наштетило во одреден момент од животот, вршејќи ефект врз нивната работа или финансиска состојба. Алкохолната зависност постигна критични пропорции во Русија, каде 40 проценти од мажите и 17 проценти од жените се алкохоличари. Алкохолизмот е казнлив прекршок во Русија. Алкохоличарите кои одбиваат болнички третман можат да бидат затворени во работнички кампови. По нивното ослободување тие тешко наоѓаат вработување, а ако се фатени како пијат пак, тие се враќаат во затворите. Зафатите на владата да го контролираат пиењето со затворање на фабриките за дестилација, пиварите и баровите резултираше со контраефект. Наместо решавање на проблемот, таквите тактики само создадоа широко распространет црн пазар за алкохол, како и земја полна со луѓе кои ги кријат своите проблеми со пиењето. Во азиските земји како Јапонија, алкохолната злоупотреба стана социјален проблем преку последната декада. Во овие земји, пиењето е скоро потребно кога се склучува бизнис. Баровите станаа продолжување на канцелариите, места каде клучни одлуки се донесувани. Личност која ќе одбие покана за пијалак после работа, прави ризик да не напредува во компанијата. Алкохолот е многу пристапен во Јапонија. Постојат машини на улиците на Токио кои служат лименки со саке или пиво. Во последните 30 години, алкохолното конзумирање во Јапонија е зголемено за двапати. == Физички ефекти на алкохолот == Етил алкохол, или етанол, е присутен во разни количини во пива и вина и во дестилирани пијалаци – виски, џин и рум. Кога една личност конзумира алкохол, стомакот и органите за варење бргу го апсорбираат. Од таму алкохолот патува преку крвта низ целото тело, вршејќи влијание скоро на секое ткиво. Поголеми дози на алкохол ги пореметуваат функциите на централниот нервен систем, вклучувајќи го мозокот. Колку е повисоко нивото на алкохол во крвта, толку е поголемо оштетувањето. Како што крвта минува низ црниот дроб, ензимите го разложуваат алкохолот на безопасни производи кои се елиминирани од организмот 6 до 8 часа подоцна. Но стапката со која алкохолот се акумулира во телото може да биде поголема со стапката со која организмот го елиминира, а со тоа се зголемува концентрацијата на алкохол во крвта. Како резултат, алкохолот останува во организмот, создавајќи ефекти на интоксикација неколку часа откако е проголтана последната голтка алкохол. Мали количини на алкохол можат да ја ослободат напнатоста или измореноста, да го зголемат апетитот и да имаат аналгетски ефект кој ја отапува болката. Поголеми количини ги потиснуваат повисоките мисли, ја зголемуваат самодовербата и го намалуваат стравот, напнатоста и вината. Кога личноста ќе стане интоксицирана или пијана, болни или посрамотувачки ситуации стануваат помалку заканливи и со прогресијата на пиењето, говорот стаува гласен и неповрзан. Пореметеното расудување може да биде причина за нерационално однесување, а физичките рефлекси и мускулната координација стануваат забележително нарушени. Ако пиењето продолжува, следува целосна загуба на физичката контрола, завршувајќи со губење на свеста и можна смрт. == Социјални ефекти на алкохолот == Низ поголемиот дел од историјата, општеството ги гледало луѓето кои пијат како неодговорни, неморални и со слаб карактер. Казнувањето на пијаниците било сметано како потребно за да се заштити заедницата. Во почетокот на XX век, експертите верувале дека алкохолната зависност е резултат на оштетувањето на ткивото од страна на алкохолот. Овие промени создавале континуирана потреба за пиење, така што поединецот бара поголеми количини на алкохол во почести интервали. Сепак, општеството сѐ уште смета дека земањето или одбивањето на пијалак е прашање на лична одлука, односно, сето претерано пиење претставува самоволен акт. Поединецот, според ова, е одговорна за неговото/нејзиното однесување. Интоксикацијата не се заканува само на поединци кои пијат, туку и на заедницата. Токму затоа општествата околу светот се обиделе да го контролираат прекумерната употреба на алкохол. Некои општества во XIX и XX век изгласале закони кои овозможуваат апсење и затворско казнување за состојба на пијанство во јавност па дури до забрана за производство, дистрибуција и консумирање на алкохолни пијалаци. Денешните експерти ги карактеризираат неправилностите предизвикани од употребата на алкохол како болест која е има многу големо распространување и претставува голем здравствен проблем. Според СЗО, алкохолната зависност и други форми на злоупотреба на алкохол го слабеат глобалното здравје, сметано за 3.5% од сите случаи на заболување ширум светот. == Причини == === Психолошко-генетски причини === Истражувањата покажуваат дека алкохолизмот се пренесува во семејствата – алкохоличарите имаат 6 пати поголеми шанси од неалкохоличарите да имаат роднина во семејството кој е зависник од алкохол. Истражувачите долго време не знаеле дали овие проблеми се резултат на семејно генетско наследство, или пак резултат на општата средина во семејството, која често вклучува родители-алкохоличари. Испитувањата врз близнаци се обидуваат да откријат дали алкохолната зависност се развива како резултат на генетски фактори, заеднички влијанија на средината, или пак комбинација на двете. Лабораториските истражувања ја споредуваат генетската структура кај луѓе кои се зависници од алкохол со оние кои немаат историја на лични или семејни проблеми со алкохол. === Причини од средината === Научниците тврдат дека проблемите поврзани со алкохолот се резултат на комплексна интеракција меѓу биолошките влијанија и факторите на средината. Факторите на средината кои можат да влијаат на развивањето на болеста се личното однесување, пријателските влијанија во раниот живот, однесувањето на родителите, социјални и културни мислења кон алкохолот, животен стрес и расположливоста со алкохолни пијалаци. Еднаш кога личноста ќе развие рутина за пиење, факторите на средината заедно со физичките промени здобиени како резултат на тешкото пиење можат да ја засилат постојаната употреба на алкохол. === Психолошки влијанија === Многу експерти тврдат дека губењето на контрола за пиењето е психолошки поврзано. Студиите покажуваат дека зависници од алкохол ќе пијат прекумерни количини на безалкохолни пијалаци доколку веруваат дека во нив има алкохол. Исто така, доколку им се даде алкохолен пијалак за кој веруваат дека е безалкохолен, нивното однесување во пиењето е слично со она на лица кои не се зависни на алкохол. == Последици по здравјето == Долгорочната употреба на големи количини на алкохол можат да предизвикат сериозно оштетување на црниот дроб. Во првиот стадиум од болеста, маснотија се акумулира во црниот дроб. Повеќето луѓе не ги препознаваат симптомите на овој стадиум, иако кај повеќето од нив црниот дроб отекува и станува поголем. Некои луѓе добиваат и хепатит, кој ги воспалува и убива клетките на црниот дроб. Други добиваат цироза, неповратлива состојба во која нормалното ткиво на црниот дроб е заменето со оштетено ткиво. Ова ја спречува крвта да минува слободно низ црниот дроб, формирајќи висок крвен притисок во вените кои минуваат низ црниот дроб. Како последица на ова, црниот дроб веќе не е во состојба да ја прочистува крвта од токсичните материи. Затоа епилогот може да биде фатален. Тешкото пиење исто така го оштетува и срцевиот мускул. Близу половината од кардиомиопатиите се поврзани со злоупотреба на алкохол. Во ова заболување, десните и левите вентрикули се зголемени, а со тоа е намалена способноста на срцето за пумпање крв. Алколичарите имаат високо ниво на хормонот епинефрин во крвта и недостаток на минералот магнезиум. Оваа комбинација создава тешки аритмии, или нерегуларности во чукањето на срцето, што претставува честа причина за нагла смрт кај тешките алкохоличари. Тие често развиваат и хипертензија, што е главна причина за удар. Во некои случаи, алкохолот доведува до делириум тременс (алкохолно лудило), кое предизикува збунетост, поспаност, депресија и страшни халуцинации. Во овој стадиум на делириум, кај рацете се појавува неконтролирано тресење, кое може да се прошири на главата и телото. Жените кои пијат претерани количини на алкохол за време на бременоста, водат ризик за да родат дете со фетален алкохолен синдром (ФАС), што е водечка причина за дефекти при раѓањето, комбинација на физички и писихички дефекти, како што се ретардација, мала глава и слаба мускулатура. Некои бебиња изложени на алкохол за време на созревањето на фетусот развиваат фетален алкохолен ефект (ФАЕ), кој вклучува повеќе суптилни симптоми, вклучувајќи проблеми во однесувањето, проблеми со концентрацијата и фокусирањето или немоќноста да мислат апстрактно. == Лекување == Најдобрите методи за лекување на алкохолизмот варираат, зависно од поединечните медицински и лични потреби. Некои тешки алкохоличари кои го препозанаваат нивниот проблем се лекуваат сами од себе. Некои алкохоличари бараат долгорочна поединечна или групна терапија, која може да вклучи и хоспитализација. А сепак, некои воопшто не бараат третман. Овие луѓе на бараат третман како резултат на комбинацијата од фактори, вклучувајќи го игнорирањето на симптомите на болеста, социјалниот страв од фактот дека ќе биде етикетиран од заедницата како алкохоличар и неволјата да прифати доживотна апстиненција од алкохол како една од целите на лекувањето. За некои алкохоличари, лекувањето почнува со детоксификација, која безбедно го ослободува пациентот од алкохолот во организмот, а во исто време ги лекува физичките компликации кои создаваат силни симптоми, како делириум тременс или алкохолно лудило. Детоксификацијата обично трае помалку од една недела, а за тоа време пациентите се сместени во специјална установа или посебен оддел од општата или психијатриската болница. Овие установи исто така нудат и продолжен третман за да се помогне на алкохоличарите во нивното закрепнување. Повеќето програми за лекување делотворно помагаат зависниците да престанат да пијат за некој период, но тие се помалку успешни во превенцијата на повторно враќање на пиењето. Програмите за третман обично содржат дел кој се фокусира да им помогне на алкохоличарите да ја разберат ситуацијата, чувствата и личните интеракции кои го предизвикуваат повторното пиење. Овие програми ги учат луѓето како да се снајдат со овие фактори без повторно да се вратат на пиењето. == Превенција од алкохолна зависност == Напорот на многу јавни здравствени организации може да овозможи општеството да ги препознае раните стадиуми на проблемите со пиење и да ги охрабри луѓето да направат рана интервенција пред да се влоши ситуацијата. Кампањи за рекламирање, текстови во весниците, вклучени приказни во списанијата и филмови и телевизиски презентации го повикуваат вниманието на проблемот можат да помогнат во превенцијата. Училиштата спонзорираат програми кои им помагаат на учениците да ги препознаат симптомите на алкохолна зависност и да знаат како да добијат помош доколку пиењето стане проблем. Како што јавноста станува се посвесна за здравствените и социјалните последици на болеста, бројот на алкохолно заболени лица може да се намали, а пораните и подобрите третмани можат да доведат до повисоки стапки на излекување. ==Алкохолизмот како тема во уметноста и во популарната култура== ===Алкохолизмот како тема во книжевноста=== * „Мори чашо, бу чашо“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 73.</ref> * „Мажот пијаница“ (српски: ''Муж пијаница'') — српска [[Народна книжевност|народна песна]].<ref>''Народне лирске песме''. Београд: Просвета, 1963, стр. 64.</ref> * „Жената и мажот пијаница“ — [[басна]] на старогрчкиот баснописец [[Езоп]].<ref>Езоп, ''Басне (по Доситеју Обрадовићу)''. Београд: Просвета, 1963, стр. 24.</ref> * „Омер и винопиецот“ — [[Суфизам|суфиска]] приказна.<ref>''Суфиски приказни''. Скопје: Темплум, 2017, стр. 67.</ref> * „Пијаницата ја фали трезвеноста“ (англиски: ''A Drunken Man's Praise of Sobriety'') — песна на ирскиот поет [[Вилијам Батлер Јејтс]].<ref>Viljem Batler Jejts, ''Kula''. Beograd: Beogradski izdavačko-grafički zavod, 1978, стр. 169.</ref> * „Неочекувана пијанка“ — кус расказ на рускиот писател [[Данил Хармс]].<ref>Данил Хармс, ''Случаи''. Скопје: Темплум, 2004.</ref> * „Пијаници“ — песна во проза на полскиот поет [[Збигњев Херберт]].<ref>Zbignjev Herbert, ''Izabrane pesme''. Beograd: Treći trg – Čigoja štampa, стр. 40.</ref> * „Претпладне на пијанството“ — песна во проза на францускиот поет [[Артур Рембо]].<ref>Артур Рембо, ''Боравак у паклу''. Београд: Култура, 1968, стр. 102.</ref> * „Песната на пијаницата“ — песна на германскиот поет [[Рајнер Марија Рилке]].<ref>Рајнер Марија Рилке, ''Искуство тишине''. Београд: Paideia, 2014, стр. 41.</ref> * „[[Кралот алкохол]]“ — [[роман]] на американскито писател [[Џек Лондон]]. * „[[Момче, чаша пиво!|Момче, чаша пиво!...]]“ ([[француски]]: ''Garçon, un bock !...'') — расказ на францускиот писател [[Ги де Мопасан]] од 1884 година.<ref>„Гиј де Мопасан, ''Изабране новеле'' (друга књига). Култура, Београд, 1950, стр. 107-115.</ref> * „Пијаница“ — песна на арапскиот поет [[Ал-Ахтал]].<ref>''Arapska poezija''. Beograd: Rad, 1977, стр. 22.</ref> * „Двете мои пијанства“ — песна на арапскиот поет [[Абу Нувас]].<ref>''Arapska poezija''. Beograd: Rad, 1977, стр. 39.</ref> * „Пијанка“ — песна на арапскиот поет [[Ибн ар-Руми]].<ref>''Arapska poezija''. Beograd: Rad, 1977, стр. 45.</ref> * „За пијаниците“ (српски: ''O pijanicama'') - песна на српската поетеса [[Десанка Максимовиќ]] од [[1964]] година.<ref>Desanka Maksimović, ''Izabrane pesme'' (peto dopunjeno izdanje). Beograd: BIGZ, 1985, стр. 187.</ref> * „Пијанете се“ — песна во проза на францускиот поет [[Шарл Бодлер]].<ref>Charles Baudelaire, ''Spleen Pariza''. Zgreb: Mladost, 1952, стр. 110.</ref> * „Пијанство“ — песна на српскиот поет [[Владислав Петковиќ - Дис]].<ref>Владислав Петковић-Дис, ''Песме''. Београд: Рад, 1960, стр. 26-27.</ref> * „не — непијам (Константин Миладинов и Фљорим Везденски)“ - расказ на македонскиот писател [[Ненад Јолдески]] од [[2009]] година.<ref>Ненад Јолдески Wezdensky, ''Штамата на Енхалон (Мемоари)'', Темплум, Скопје, 2009.</ref> ===Алкохолизмот како тема во музиката=== * „Сум се родил мераклија“ — македонска народна песна.<ref name="Macedonian Chalgia 2006">''Антологија на македонската чалгија / Antology of Macedonian Chalgia'', Македон мјузик, МАКМ 00106, 2006.</ref> * „Павле ми пие“ — македонска народна песна.<ref name="Macedonian Chalgia 2006"/> * „Долу каде што се тркалаат пијаниците“ [[(англиски]]: ''Down Where The Drunkards Roll'') — песна на американското фолк-[[Рок-музика|рок]] дуо [[Ричард и Линда Томпсон]] (''Richard & Linda Thompson'') од 1974 година.<ref>[https://www.discogs.com/Richard-Linda-Thompson-I-Want-To-See-The-Bright-Lights-Tonight/master/64214 Richard & Linda Thompson ‎– I Want To See The Bright Lights Tonight (пристапено на 23.1.2017)]</ref> * „Смрден пијаница“ (англиски: ''Stinking Drunk'') — песна на американската [[Рок-музика|рок]]-група [[Биг Блек]] (''Big Black'') од 1986.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=03cDvRl3edo YouTube, Big Black - Atomizer (Full Album) (пристапено на 14.5.2017)]</ref> * „Момче напиено со џин“ (англиски: ''Gin Soaked Boy'') — песна на американскиот музичар [[Том Вејтс]] (''Tom Waits'') од 1983 година.<ref>[https://www.discogs.com/Tom-Waits-Swordfishtrombones/master/14006 DISCOGS, Tom Waits ‎– Swordfishtrombones (пристапено на 25 септември 2021)]</ref> * „Премногу пиеше“ ([[англиски]]: ''You Had Too Much To Drink'') — песна на американската [[Хип-хоп музика|хип-хоп]] група ''[[EPMD]]'' од 1989 година.<ref>[https://www.discogs.com/master/82902-EPMD-Unfinished-Business Discogs, EPMD – Unfinished Business (пристапено на 29.9.2022)]</ref> * „Брате, чашата ми е празна“ (англиски: ''Brother, My Cup Is Empty'') — песна на австралискиот рок-музичар [[Ник Кејв]] од 1992 година.<ref>[https://www.discogs.com/Nick-Cave-The-Bad-Seeds-Henrys-Dream/master/17322 Discogs, Nick Cave & The Bad Seeds ‎– Henry's Dream (пристапено на 9.8.2020)]</ref> * „Цигари и алкохол“ (англиски: ''Cigarettes & Alcohol'') — песна на британската рок-група [[Оејзис]] (''Oasis'') од 1996 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=UJDK8X5K9mw YouTube, Oasis - Cigarettes & Alcohol (пристапено на 22.5.2017)]</ref> * „Виски-човек“ (англиски: ''Whiskey Man'') — песна на англиската рок-група [[Ху]] (''The Who'') од 1966 година.<ref>[https://www.discogs.com/release/1336260-The-Who-A-Quick-One Discogs, The Who – A Quick One (пристапено на 9.10.2021)]</ref> == Наводи == {{наводи}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Зависности]] [[Категорија:Алкохолизам| ]] [[Категорија:Општествени проблеми]] [[Категорија:Алкохол]] [[Категорија:Култура на пиење]] 9r3s153zcsk0ans9rz4z0nt0g0ghdu9 5382191 5382190 2025-06-20T21:53:45Z ГП 23995 /* Алкохолизмот како тема во книжевноста */ 5382191 wikitext text/x-wiki {{внимание}} [[Податотека:William Hogarth - Gin Lane.jpg|мини|„Сокак на џинот“ од [[Вилијам Хогарт]] (1751)]] '''Алкохолизам''' или '''алкохолна зависност''', хронична [[болест]] позната по потребата по [[алкохол]]. Луѓето кои страдаат од ова заболување се познати како алкохоличари. Тие не можат да го контролираат своето пиење дури ниту кога станува директна причина за сериозна штета, вклучувајќи медицински заболувања, брачни проблеми, загуба на работата или сообраќајни незгоди. Медицинската наука сѐ уште ја нема откриено точната причина за алкохолизмот, но истражувањето покажува дека генетски, психолошки и социјални фактори помагаат во неговото развивање. Алкохолизмот сѐ уште не е излечен, но најразлични третмани можат да им помогнат на алкохоличарите да го избегнат пиењето и да си го вратат здравиот живот. Луѓето асоцираат било кој вид на претерано пиење со алкохолизам. Но лекарите и научниците познаваат дека нестабилностите поврзани со алкохолизмот се појавуваат како резултат на континуирана лоша состојба. Тие претпочитаат да го користат терминот алкохолна зависност или алкохолизам за да ги одвојат најсериозните неправилности предизвикани од алкохолот. Поимите злоупотреба на алкохол и проблеми со пиењето се однесуваат на помалку сериозни алкохолни проблеми како резултат на претерано пиење. Алкохолната зависност се развива различно кај секој поединец. Но, одредени симптоми ја карактеризираат болеста. Алкохоличарите развиваат силна потреба за пиење и покрај свесноста дека пиењето им создава проблеми во животот. Тие страдаат од недостаток на контрола, односно неможност да сопрат со пиењето кога веќе почнале. Алкохоличарите стануваат физички зависни од алкохол. Кога ќе престанат да пијат по период на тешка злоупотреба на алкохол, тие страдаат од непријатни физички симптоми, кои вклучуваат гадење, потење, тресење и вознемиреност, познати како симптоми на враќање. Алкохоличарите развиваат поголема толеранција на алкохол, односно, тие треба да пијат големи количини на алкохол за да стигнат до интоксикација. Светската Здравствена Организација (СЗО) забележува дека друго однесување кое е познато кај луѓе со алкохолна зависност е барањето можности за да пијат алкохолни пијалаци – многу почесто од другите активности и брзо враќање на старите навики за пиење по периоди на апстинирање. == Општа состојба == Алкохолната зависност е распространета ширум најразлични општества низ светот. Статистиките покажуваат дека алкохолната зависност допрела и до успешни бизнис директори, талентирани механичари, работници, архитекти и членови на цркви од сите религии. Научниците сѐ уште не се дефинирале типичен карактер на еден алкохоличар и тие не можат да предвидат со потполна сигурност кои пијачи прогресивно ќе развијат алкохолна зависност. Употребата на алкохол варира зависно од социјалното, културното или религиозното потекло на поединецот. Некои индувидуи не пијат воопшто – околу една третина од возрасното население во САД, на пример, кое е над 18 години, апстинираат од алкохол. Други пијат како дел од социјалниот обичај. Сè уште, некои пијат често и во прекумерни количини. Тие кои страдаат од алкохолна заисност пијат за да ја задоволат неконтролираната потреба за алкохол за да ги одбегнат непријатните физички симптоми на враќање. СЗО проценува дека скоро 62 милиони луѓе ширум светот патат од алкохолна зависност. Општата состојба на болеста варира во различни земји. Во Р Македонија се регистрирани 527 лица болни од алкохолизам во 2002 година, што е приближно 0.02% од населението, додека вистинската бројка на луѓе зависни од алкохол се проценува дека е поголема. За споредба, во САД се проценува дека има околу 15 милиони луѓе кои имаат проблеми поврзани со нивната употреба на алкохол. Од нив, 8.1 милион мажи и жени имаат алкохолна зависност, или приближно 3% од населението. Мажите имаат трипати поголема веројатност да станта алкохоличари во однос на жените, додека луѓето над 65 години имаат најмали стапки на алкохолизам. Во Македонија, но општо и во светот, луѓето кои почнуваат да пијат на рана возраст имаат голем ризик да станат алкохоличари. Проценките кажуваат дека 40% од луѓето кои почнале да пијат на возраст под 15 години ќе станат евентуално алкохоличари во некој момент од својот живот. Овие поединци имаат четири пати поголеми шанси да станат алкохоличари во однос на оние кои го одложувале пиењето до својата 21 година. Во Канада, близу 600,000 луѓе, или 1.9% од 15 години па нагоре, се алкохолни зависници, а бројот на машки зависници е двоен во однос на бројот на женските зависници. Највисикота стапка на болеста кај Канаѓаните е меѓу 20 и 24 години возраст. Во Канада анкетирани се сегашни и минати алкохоличари и секој петти испитаник признал дека пиењето им наштетило во одреден момент од животот, вршејќи ефект врз нивната работа или финансиска состојба. Алкохолната зависност постигна критични пропорции во Русија, каде 40 проценти од мажите и 17 проценти од жените се алкохоличари. Алкохолизмот е казнлив прекршок во Русија. Алкохоличарите кои одбиваат болнички третман можат да бидат затворени во работнички кампови. По нивното ослободување тие тешко наоѓаат вработување, а ако се фатени како пијат пак, тие се враќаат во затворите. Зафатите на владата да го контролираат пиењето со затворање на фабриките за дестилација, пиварите и баровите резултираше со контраефект. Наместо решавање на проблемот, таквите тактики само создадоа широко распространет црн пазар за алкохол, како и земја полна со луѓе кои ги кријат своите проблеми со пиењето. Во азиските земји како Јапонија, алкохолната злоупотреба стана социјален проблем преку последната декада. Во овие земји, пиењето е скоро потребно кога се склучува бизнис. Баровите станаа продолжување на канцелариите, места каде клучни одлуки се донесувани. Личност која ќе одбие покана за пијалак после работа, прави ризик да не напредува во компанијата. Алкохолот е многу пристапен во Јапонија. Постојат машини на улиците на Токио кои служат лименки со саке или пиво. Во последните 30 години, алкохолното конзумирање во Јапонија е зголемено за двапати. == Физички ефекти на алкохолот == Етил алкохол, или етанол, е присутен во разни количини во пива и вина и во дестилирани пијалаци – виски, џин и рум. Кога една личност конзумира алкохол, стомакот и органите за варење бргу го апсорбираат. Од таму алкохолот патува преку крвта низ целото тело, вршејќи влијание скоро на секое ткиво. Поголеми дози на алкохол ги пореметуваат функциите на централниот нервен систем, вклучувајќи го мозокот. Колку е повисоко нивото на алкохол во крвта, толку е поголемо оштетувањето. Како што крвта минува низ црниот дроб, ензимите го разложуваат алкохолот на безопасни производи кои се елиминирани од организмот 6 до 8 часа подоцна. Но стапката со која алкохолот се акумулира во телото може да биде поголема со стапката со која организмот го елиминира, а со тоа се зголемува концентрацијата на алкохол во крвта. Како резултат, алкохолот останува во организмот, создавајќи ефекти на интоксикација неколку часа откако е проголтана последната голтка алкохол. Мали количини на алкохол можат да ја ослободат напнатоста или измореноста, да го зголемат апетитот и да имаат аналгетски ефект кој ја отапува болката. Поголеми количини ги потиснуваат повисоките мисли, ја зголемуваат самодовербата и го намалуваат стравот, напнатоста и вината. Кога личноста ќе стане интоксицирана или пијана, болни или посрамотувачки ситуации стануваат помалку заканливи и со прогресијата на пиењето, говорот стаува гласен и неповрзан. Пореметеното расудување може да биде причина за нерационално однесување, а физичките рефлекси и мускулната координација стануваат забележително нарушени. Ако пиењето продолжува, следува целосна загуба на физичката контрола, завршувајќи со губење на свеста и можна смрт. == Социјални ефекти на алкохолот == Низ поголемиот дел од историјата, општеството ги гледало луѓето кои пијат како неодговорни, неморални и со слаб карактер. Казнувањето на пијаниците било сметано како потребно за да се заштити заедницата. Во почетокот на XX век, експертите верувале дека алкохолната зависност е резултат на оштетувањето на ткивото од страна на алкохолот. Овие промени создавале континуирана потреба за пиење, така што поединецот бара поголеми количини на алкохол во почести интервали. Сепак, општеството сѐ уште смета дека земањето или одбивањето на пијалак е прашање на лична одлука, односно, сето претерано пиење претставува самоволен акт. Поединецот, според ова, е одговорна за неговото/нејзиното однесување. Интоксикацијата не се заканува само на поединци кои пијат, туку и на заедницата. Токму затоа општествата околу светот се обиделе да го контролираат прекумерната употреба на алкохол. Некои општества во XIX и XX век изгласале закони кои овозможуваат апсење и затворско казнување за состојба на пијанство во јавност па дури до забрана за производство, дистрибуција и консумирање на алкохолни пијалаци. Денешните експерти ги карактеризираат неправилностите предизвикани од употребата на алкохол како болест која е има многу големо распространување и претставува голем здравствен проблем. Според СЗО, алкохолната зависност и други форми на злоупотреба на алкохол го слабеат глобалното здравје, сметано за 3.5% од сите случаи на заболување ширум светот. == Причини == === Психолошко-генетски причини === Истражувањата покажуваат дека алкохолизмот се пренесува во семејствата – алкохоличарите имаат 6 пати поголеми шанси од неалкохоличарите да имаат роднина во семејството кој е зависник од алкохол. Истражувачите долго време не знаеле дали овие проблеми се резултат на семејно генетско наследство, или пак резултат на општата средина во семејството, која често вклучува родители-алкохоличари. Испитувањата врз близнаци се обидуваат да откријат дали алкохолната зависност се развива како резултат на генетски фактори, заеднички влијанија на средината, или пак комбинација на двете. Лабораториските истражувања ја споредуваат генетската структура кај луѓе кои се зависници од алкохол со оние кои немаат историја на лични или семејни проблеми со алкохол. === Причини од средината === Научниците тврдат дека проблемите поврзани со алкохолот се резултат на комплексна интеракција меѓу биолошките влијанија и факторите на средината. Факторите на средината кои можат да влијаат на развивањето на болеста се личното однесување, пријателските влијанија во раниот живот, однесувањето на родителите, социјални и културни мислења кон алкохолот, животен стрес и расположливоста со алкохолни пијалаци. Еднаш кога личноста ќе развие рутина за пиење, факторите на средината заедно со физичките промени здобиени како резултат на тешкото пиење можат да ја засилат постојаната употреба на алкохол. === Психолошки влијанија === Многу експерти тврдат дека губењето на контрола за пиењето е психолошки поврзано. Студиите покажуваат дека зависници од алкохол ќе пијат прекумерни количини на безалкохолни пијалаци доколку веруваат дека во нив има алкохол. Исто така, доколку им се даде алкохолен пијалак за кој веруваат дека е безалкохолен, нивното однесување во пиењето е слично со она на лица кои не се зависни на алкохол. == Последици по здравјето == Долгорочната употреба на големи количини на алкохол можат да предизвикат сериозно оштетување на црниот дроб. Во првиот стадиум од болеста, маснотија се акумулира во црниот дроб. Повеќето луѓе не ги препознаваат симптомите на овој стадиум, иако кај повеќето од нив црниот дроб отекува и станува поголем. Некои луѓе добиваат и хепатит, кој ги воспалува и убива клетките на црниот дроб. Други добиваат цироза, неповратлива состојба во која нормалното ткиво на црниот дроб е заменето со оштетено ткиво. Ова ја спречува крвта да минува слободно низ црниот дроб, формирајќи висок крвен притисок во вените кои минуваат низ црниот дроб. Како последица на ова, црниот дроб веќе не е во состојба да ја прочистува крвта од токсичните материи. Затоа епилогот може да биде фатален. Тешкото пиење исто така го оштетува и срцевиот мускул. Близу половината од кардиомиопатиите се поврзани со злоупотреба на алкохол. Во ова заболување, десните и левите вентрикули се зголемени, а со тоа е намалена способноста на срцето за пумпање крв. Алколичарите имаат високо ниво на хормонот епинефрин во крвта и недостаток на минералот магнезиум. Оваа комбинација создава тешки аритмии, или нерегуларности во чукањето на срцето, што претставува честа причина за нагла смрт кај тешките алкохоличари. Тие често развиваат и хипертензија, што е главна причина за удар. Во некои случаи, алкохолот доведува до делириум тременс (алкохолно лудило), кое предизикува збунетост, поспаност, депресија и страшни халуцинации. Во овој стадиум на делириум, кај рацете се појавува неконтролирано тресење, кое може да се прошири на главата и телото. Жените кои пијат претерани количини на алкохол за време на бременоста, водат ризик за да родат дете со фетален алкохолен синдром (ФАС), што е водечка причина за дефекти при раѓањето, комбинација на физички и писихички дефекти, како што се ретардација, мала глава и слаба мускулатура. Некои бебиња изложени на алкохол за време на созревањето на фетусот развиваат фетален алкохолен ефект (ФАЕ), кој вклучува повеќе суптилни симптоми, вклучувајќи проблеми во однесувањето, проблеми со концентрацијата и фокусирањето или немоќноста да мислат апстрактно. == Лекување == Најдобрите методи за лекување на алкохолизмот варираат, зависно од поединечните медицински и лични потреби. Некои тешки алкохоличари кои го препозанаваат нивниот проблем се лекуваат сами од себе. Некои алкохоличари бараат долгорочна поединечна или групна терапија, која може да вклучи и хоспитализација. А сепак, некои воопшто не бараат третман. Овие луѓе на бараат третман како резултат на комбинацијата од фактори, вклучувајќи го игнорирањето на симптомите на болеста, социјалниот страв од фактот дека ќе биде етикетиран од заедницата како алкохоличар и неволјата да прифати доживотна апстиненција од алкохол како една од целите на лекувањето. За некои алкохоличари, лекувањето почнува со детоксификација, која безбедно го ослободува пациентот од алкохолот во организмот, а во исто време ги лекува физичките компликации кои создаваат силни симптоми, како делириум тременс или алкохолно лудило. Детоксификацијата обично трае помалку од една недела, а за тоа време пациентите се сместени во специјална установа или посебен оддел од општата или психијатриската болница. Овие установи исто така нудат и продолжен третман за да се помогне на алкохоличарите во нивното закрепнување. Повеќето програми за лекување делотворно помагаат зависниците да престанат да пијат за некој период, но тие се помалку успешни во превенцијата на повторно враќање на пиењето. Програмите за третман обично содржат дел кој се фокусира да им помогне на алкохоличарите да ја разберат ситуацијата, чувствата и личните интеракции кои го предизвикуваат повторното пиење. Овие програми ги учат луѓето како да се снајдат со овие фактори без повторно да се вратат на пиењето. == Превенција од алкохолна зависност == Напорот на многу јавни здравствени организации може да овозможи општеството да ги препознае раните стадиуми на проблемите со пиење и да ги охрабри луѓето да направат рана интервенција пред да се влоши ситуацијата. Кампањи за рекламирање, текстови во весниците, вклучени приказни во списанијата и филмови и телевизиски презентации го повикуваат вниманието на проблемот можат да помогнат во превенцијата. Училиштата спонзорираат програми кои им помагаат на учениците да ги препознаат симптомите на алкохолна зависност и да знаат како да добијат помош доколку пиењето стане проблем. Како што јавноста станува се посвесна за здравствените и социјалните последици на болеста, бројот на алкохолно заболени лица може да се намали, а пораните и подобрите третмани можат да доведат до повисоки стапки на излекување. ==Алкохолизмот како тема во уметноста и во популарната култура== ===Алкохолизмот како тема во книжевноста=== * „Мори чашо, бу чашо“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 73.</ref> * „Мажот пијаница“ (српски: ''Муж пијаница'') — српска [[Народна книжевност|народна песна]].<ref>''Народне лирске песме''. Београд: Просвета, 1963, стр. 64.</ref> * „Жената и мажот пијаница“ — [[басна]] на старогрчкиот баснописец [[Езоп]].<ref>Езоп, ''Басне (по Доситеју Обрадовићу)''. Београд: Просвета, 1963, стр. 24.</ref> * „Омер и винопиецот“ — [[Суфизам|суфиска]] приказна.<ref>''Суфиски приказни''. Скопје: Темплум, 2017, стр. 67.</ref> * „Пијаницата ја фали трезвеноста“ (англиски: ''A Drunken Man's Praise of Sobriety'') — песна на ирскиот поет [[Вилијам Батлер Јејтс]].<ref>Viljem Batler Jejts, ''Kula''. Beograd: Beogradski izdavačko-grafički zavod, 1978, стр. 169.</ref> * „Неочекувана пијанка“ — кус расказ на рускиот писател [[Данил Хармс]].<ref>Данил Хармс, ''Случаи''. Скопје: Темплум, 2004.</ref> * „Пијаници“ — песна во проза на полскиот поет [[Збигњев Херберт]].<ref>Zbignjev Herbert, ''Izabrane pesme''. Beograd: Treći trg – Čigoja štampa, стр. 40.</ref> * „Претпладне на пијанството“ — песна во проза на францускиот поет [[Артур Рембо]].<ref>Артур Рембо, ''Боравак у паклу''. Београд: Култура, 1968, стр. 102.</ref> * „Песната на пијаницата“ — песна на германскиот поет [[Рајнер Марија Рилке]].<ref>Рајнер Марија Рилке, ''Искуство тишине''. Београд: Paideia, 2014, стр. 41.</ref> * „[[Кралот алкохол]]“ — [[роман]] на американскито писател [[Џек Лондон]]. * „[[Момче, чаша пиво!|Момче, чаша пиво!...]]“ ([[француски]]: ''Garçon, un bock !...'') — расказ на францускиот писател [[Ги де Мопасан]] од 1884 година.<ref>„Гиј де Мопасан, ''Изабране новеле'' (друга књига). Култура, Београд, 1950, стр. 107-115.</ref> * „Пијаница“ — песна на арапскиот поет [[Ал-Ахтал]].<ref>''Arapska poezija''. Beograd: Rad, 1977, стр. 22.</ref> * „Двете мои пијанства“ — песна на арапскиот поет [[Абу Нувас]].<ref>''Arapska poezija''. Beograd: Rad, 1977, стр. 39.</ref> * „Пијанка“ — песна на арапскиот поет [[Ибн ар-Руми]].<ref>''Arapska poezija''. Beograd: Rad, 1977, стр. 45.</ref> * „За пијаниците“ (српски: ''O pijanicama'') - песна на српската поетеса [[Десанка Максимовиќ]] од [[1964]] година.<ref>Desanka Maksimović, ''Izabrane pesme'' (peto dopunjeno izdanje). Beograd: BIGZ, 1985, стр. 187.</ref> * „Пијанете се“ — песна во проза на францускиот поет [[Шарл Бодлер]].<ref>Charles Baudelaire, ''Spleen Pariza''. Zgreb: Mladost, 1952, стр. 110.</ref> * „Пијанство“ — песна на српскиот поет [[Владислав Петковиќ - Дис]].<ref>Владислав Петковић-Дис, ''Песме''. Београд: Рад, 1960, стр. 26-27.</ref> * „не - непијам (Константин Миладинов и Фљорим Везденски)“ — расказ на македонскиот писател [[Ненад Јолдески]] од [[2009]] година.<ref>Ненад Јолдески Wezdensky, ''Штамата на Енхалон (Мемоари)'', Темплум, Скопје, 2009.</ref> ===Алкохолизмот како тема во музиката=== * „Сум се родил мераклија“ — македонска народна песна.<ref name="Macedonian Chalgia 2006">''Антологија на македонската чалгија / Antology of Macedonian Chalgia'', Македон мјузик, МАКМ 00106, 2006.</ref> * „Павле ми пие“ — македонска народна песна.<ref name="Macedonian Chalgia 2006"/> * „Долу каде што се тркалаат пијаниците“ [[(англиски]]: ''Down Where The Drunkards Roll'') — песна на американското фолк-[[Рок-музика|рок]] дуо [[Ричард и Линда Томпсон]] (''Richard & Linda Thompson'') од 1974 година.<ref>[https://www.discogs.com/Richard-Linda-Thompson-I-Want-To-See-The-Bright-Lights-Tonight/master/64214 Richard & Linda Thompson ‎– I Want To See The Bright Lights Tonight (пристапено на 23.1.2017)]</ref> * „Смрден пијаница“ (англиски: ''Stinking Drunk'') — песна на американската [[Рок-музика|рок]]-група [[Биг Блек]] (''Big Black'') од 1986.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=03cDvRl3edo YouTube, Big Black - Atomizer (Full Album) (пристапено на 14.5.2017)]</ref> * „Момче напиено со џин“ (англиски: ''Gin Soaked Boy'') — песна на американскиот музичар [[Том Вејтс]] (''Tom Waits'') од 1983 година.<ref>[https://www.discogs.com/Tom-Waits-Swordfishtrombones/master/14006 DISCOGS, Tom Waits ‎– Swordfishtrombones (пристапено на 25 септември 2021)]</ref> * „Премногу пиеше“ ([[англиски]]: ''You Had Too Much To Drink'') — песна на американската [[Хип-хоп музика|хип-хоп]] група ''[[EPMD]]'' од 1989 година.<ref>[https://www.discogs.com/master/82902-EPMD-Unfinished-Business Discogs, EPMD – Unfinished Business (пристапено на 29.9.2022)]</ref> * „Брате, чашата ми е празна“ (англиски: ''Brother, My Cup Is Empty'') — песна на австралискиот рок-музичар [[Ник Кејв]] од 1992 година.<ref>[https://www.discogs.com/Nick-Cave-The-Bad-Seeds-Henrys-Dream/master/17322 Discogs, Nick Cave & The Bad Seeds ‎– Henry's Dream (пристапено на 9.8.2020)]</ref> * „Цигари и алкохол“ (англиски: ''Cigarettes & Alcohol'') — песна на британската рок-група [[Оејзис]] (''Oasis'') од 1996 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=UJDK8X5K9mw YouTube, Oasis - Cigarettes & Alcohol (пристапено на 22.5.2017)]</ref> * „Виски-човек“ (англиски: ''Whiskey Man'') — песна на англиската рок-група [[Ху]] (''The Who'') од 1966 година.<ref>[https://www.discogs.com/release/1336260-The-Who-A-Quick-One Discogs, The Who – A Quick One (пристапено на 9.10.2021)]</ref> == Наводи == {{наводи}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Зависности]] [[Категорија:Алкохолизам| ]] [[Категорија:Општествени проблеми]] [[Категорија:Алкохол]] [[Категорија:Култура на пиење]] tp6f3hcluw1j1di65vdssvz6c2jgh4s Категорија:Села во Србија 14 34456 5381988 220044 2025-06-20T12:48:53Z Marco Mitrovich 114460 5381988 wikitext text/x-wiki {{бб|празна/преместена категорија}} nu455x3hezabenr23l45fb0exu3u80l Пјер Кири 0 36943 5382146 5293496 2025-06-20T19:23:47Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5382146 wikitext text/x-wiki {{Слика десно-горе|Link=Нобелова награда|Text=Нобелов лауреат|Image=Nobel prize medal.svg|Width=25}} {{Infobox scientist | name = Пјер Кири | image = Pierre Curie by Dujardin c1906.jpg | image_size = | caption = | birth_date = {{Birth date|1859|5|15|df=yes}} | birth_place = [[Париз]], [[Франција]] | death_date = {{death date and age|df=yes|1906|4|19|1859|5|15}} | death_place = [[Париз]], [[Франција]] | nationality = {{знамеикона|France}} Французин | field = [[Физика]] | work_places = [[Париски универзитет|Сорбона]] | alma_mater = [[Париски универзитет|Сорбона]] | doctoral_advisor = [[Габриел Липман]] | doctoral_students = [[Пол Ленгвин]]<br />[[Андре-Луј Дебиерн]]<br />[[Маргарет Переј|Маргарет Кетрин Переј]]<br />[[Пјер Ернст Вис]] | known_for = [[Радиоактивност]]<br/> [[Кириев закон]] | prizes = [[Дејвиев медал]] (1903)<br>[[Нобелова награда за физика]] (1903)<br>[[Матеучиев медал]] (1904)<br>[[Елиот Кресонов медал]] (1909) | spouse = [[Марија Склодовска - Кири]] ({{abbr|в.|венчани}} 1895) | children = [[Ирен Жолио - Кири]]<br/>[[Ева Кири]] | signature = Pierre Curie signature.svg }} '''Пјер Кири''' ({{lang-fr|Pierre Curie}} {{роден на|15|мај|1859}} - {{починал на|19|април|1906}}) — [[Франција|француски]] [[физичар]] и [[хемичар]], пионер во [[кристалографија]]та, [[Магнетизам|магнетизмот]], [[Пиезоелектричен ефект|пиезоелектрицитетот]] и [[радиоактивност]]а. Во 1903 ја добил [[Нобеловата награда]] за физика заедно со неговата жена [[Марија Склодовска - Кири]] и [[Анри Бекерел]] „за извонредните напори кои ги вложиле во нивните истражувања за феноменот на зрачење, пронајден од професор Антоан Анри Бекерел“. == Рани години == Роден во Париз, Франција , Пјер Кири бел образован од страна на неговиот татко Јуџин Кири (28 август 1827 – 25 февруари 1910) и Софи-Клер Депули Кири (15 јануари 1832 – 27 септември 1897). Во неговите рани тинејџерски години, покажал силна способност, да решава разни задачи од областа на математиката и геометријата. На 18 години тој завршил магистратура, но не преминал брзо на докторатските студии, поради недостиг на пари. Наместо тоа, тој работел како инструктор во лабораторија. [[File:Marie Curie (Nobel-Chem).jpg|thumb|left|[[Марија Склодовска - Кири|Марија Кири]] (1911)]] Во 1880 година, Пјер и неговиот постар брат [[Жак Кири]] (1856–1941) демонстрирле дека електричниот потенцијал е генериранан при компресија на кристалитe т.н. [[Пиезоелектричен ефект|пиезоелектрицитет]]. За да си помогнат при работата го измислиле пиезоелектричниот кварцен електромер. Набргу потоа, во 1881 година, тие демонстрирле обратен ефект од претходниот т.е. дека кристалите може да се деформираат кога субјектот е електрично поле. Речиси сите дигитални електронски работи се потпираат на овој феномен во форма на кристали осцилатори.<ref>{{Наведено списание |author=Manbachi, A. and Cobbold R.S.C. |title=Development and Application of Piezoelectric Materials for Ultrasound Generation and Detection |journal=Ultrasound |volume=19 |issue=4 |pages=187–196 |date=November 2011 |doi=10.1258/ult.2011.011027 |url=http://ult.rsmjournals.com/content/19/4/187.full |access-date=2015-03-16 |archive-date=2012-09-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120903092032/http://ult.rsmjournals.com/content/19/4/187.full |url-status=dead }}</ref> Пјер Кири се запознал со Марија Склодовска кога негов пријател го претставил на неа. Тоа што го привлекло Пјер кај Марија била нејзината наклоност кон науката. Тој ја запросил, но таа го одбила и покрај тоа што го сакала.<ref>{{Наведена книга|last1=Estreicher|first1=Tadeusz|title=Curie, Maria ze Skłodowskich|date=1938|publisher=In Polski słownik biograficzny|page=111|edition=vol. 4|language=pl}}</ref> Таа конечно се согласила да се омажи со него на 26 јули 1895. == Истражување == Како резултат на неговите славни докторски студии за мегнетизмот, тој дизајнирал и усовршил исклучително чувствителен торсионов федер за мерење на магнетните коефициенти. Варијации на оваа опрема биле често користени од идни работници на тоа поле. Пјер Кири студирал [[феромагнетизам]], [[парамагнетизам]] и [[дијамагнетизам]] за неговите докторски тези, исто така го открил ефектот на температурата на парамагнетизмот кој е сега познат како [[Кириев закон]]. Материјалната константа во законот на Кири е позната како [[Кириева константа]]. Тој исто така открил дека феромагнетните супстанции изложени на транзиција на критична точка, така што супстанциите ги губат своите феромагнетни својства. Ова е познато како [[Кириева точка]]. Пјер го пресметал денес познатиот ''Кириев асиметричен принцип'': физички ефект не може да има друга несиметричност од неговата [[Причиност|вредност]]. На пример, мешавина од песок која не е под дејство на гравитација нема диссиметричност. Но под дејство на гравитациско поле има диссиметрија поради правецот на полето. Тогаш песочните зрна можат да се намалат сами од себе со густина која се зголемува во длабочина. Но ова ново уредување, со насочено уредување на зрната песок, всушност ја отсликуваат диссиметричноста на гравитациското поле кое го предизвикува одвојувањето. [[File:Curie1895These.jpg|thumb|left|''Propriétés magnétiques des corps à diverses temperatures'' <br>(Дисертација (есеј) на Кири, 1895)]] Пјер работел со својата сопруга [[Марија Склодовска - Кири]] на изолирање на [[плутониум]]от и [[радиум]]от. Тие биле првите кои го употребиле поимот „[[радиоактивност]]“ и биле пионери во проучувањето. Нивната работа, вклучувајќи ја и прославената докторска работа на Марија, била од корист за чувствителниот пиезоелектричен [[електромер]] конструиран од страна на Пјер и неговиот брат Жак. Пјер и еден од неговите студенти го направиле првото откритие на јадрената енергија, преку откривањето на постојано емитување на топлина од честички на радиум. Тој исто така ги истражувал емисиите на зрачење на радиоактивните супстанции и преку употребата на магнетните полиња успеал да докаже дека некои од емисиите се позитивно наелектризирани, некои негативно наелектризирани, а пак некои и неутрални. Овие одговарале на [[Алфа-честичка|алфа]], [[Бета-честичка|бета]] и [[Гама-зрачење|гама]] зрачењето. [[Кири (единица)|Кири]] е единица мерка за радиоактивност (3,7&nbsp;×&nbsp;10<sup>10</sup> 37 [[Бекерел|гигабекерел]]и) оригинално именувана во чест на Крии од страна на Конгресот за радиологија во 1910, по неговата смрт. Последователно, имало контраверзија за тоа дали именувањето било во чест на Пјер, Марија или пак двајцата.<ref>{{Наведена мрежна страница | author=Paul W. Frame | title = How the Curie Came to Be | url = http://www.orau.org/ptp/articlesstories/thecurie.htm | accessdate =30 April 2008}}</ref> При крајот на XIX век, Пјер Кири ја истражувал мистеријата на обичниот магнетизам и истовремено станал свесен за [[Спиритуализам|спиритуалистичките]] експерименти на други европски научници, како што се [[Чарлс Ричет]] и [[Камил Фламарион]]. Пјер Кири првенствено сметал дека систематските истражувања за паранормалното би му дале одговор на некои неразјаснети прашања околу магнетизмот. Тој на својата свршеница Марија и напишал: :''„Морам да признаам дека тие спиритуални феномени навистина ме интересираат. Јас во нив гледам прашања кои се занимаваат со физиката“.'' Тефтерите на Кири од овој период укажуваат на тоа дека прочитал многу книги за спититуализмот. Околу некои обиди за комуникација со духови со [[Јусапија Паладино]], на 24 јули 1905 Пјер Кири му напишал писмо на физичарот Жорж Гоуи со содржина: :''„Ние во друштвото на физичари имавме неколку обиди да направиме контакт со духови заедно со Јусапија Паладино. Беше мошне интересно и навистина тие феномени кои ги просведочивме не ни изгледаа на некои магични трикови - маса дигната четири метри од подот, движење на објекти, чувство на раце кои те допираат или галат, појава на светлина. Сето ова во соба која ние ја подготвивме со мал број на гледачи кои ни се добро познати без присуство на можен соучесник. Мамење би било можно само ако „медиумот“ има несекојдневни способности како магионичар. Но како да се објасни поинаквиот феномен кога ги држевме нејзините раце и нозе и светлината во собата беше доволна да се знае секој што прави?“'' Пјер не присуствувал на таквите средби како обичен гледач и неговата цел не била да комуницира со некои духови. Тој тие средби ги гледал како научни експерименти, здодеан од следењето на различни параметри, направил детални забелешки за секое набљудување. == Личен живот == [[File:Mogila-Pyera-Kyuri.jpg|thumb|right|Криптата кај Пантенон во Париз]] Ќерката на Пјер и [[Марија Склодовска - Кири]], [[Ирен Жолио - Кири]] и нивниот зет [[Фредерик Жолио – Кири]] биле физичари кои биле замешани во проучувањето на радиоактивноста и добитници на Нобеловата награда за физика. Другата ќерка на Пјер Кири, [[Ева Кири]], напишала биографија за нејзината мајка. Нивната внука [[Елен Ланжевин-Жолио]] е професор по јадрена физика во [[Париски универзитет|Парискиот универзитет]], а нивниот внук [[Пјер Жолио]], кој бил крстен по Пјер Кири, е познат биохемичар. Пјер Кири умрел во улична несреќа во Париз на 19 април 1906. Минувајќи ја зафатената улица „Rue Dauphine“ на дождот, се лизнал и паднал под тешка кочија. Умрел на лице место кога едно од тркалата преминало врз неговата глава, кршејќи му го черепот.<ref name=obit>{{Citation |url=http://query.nytimes.com/gst/abstract.html?res=9402E4DC1438EF32A25753C2A9629C946797D6CF |title=Prof. Curie killed in a Paris street |format=PDF |date=20 April 1906 |work=[[The New York Times]] }}</ref> Во 1995, месец април, Пјер и Марија Кири биле сахранети во криптата на [[Пантеон (Париз)|Пантенон]] во Париз. == Награди == *[[Нобелова награда за физика]] (1903) *[[Дејвиев медал]] (1903) *[[Матеучиев медал]] (1904) *[[Елиот Кресонов медал]] (1909) == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Commons}} * [http://nobelprize.org/nobel_prizes/physics/articles/curie/index.html NOBELPRIZE.ORG: History of Pierre and Marie] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20130602154442/http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/articles/curie/index.html |date=2013-06-02 }} * [http://www.nobel.se/physics/laureates/1903/index.html Pierre Curie's Nobel prize] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20040902032334/http://www.nobel.se/physics/laureates/1903/index.html |date=2004-09-02 }} * [http://www.nobel.se/physics/laureates/1903/pierre-curie-bio.html Official Nobel biography] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20040902034306/http://www.nobel.se/physics/laureates/1903/pierre-curie-bio.html |date=2004-09-02 }} * [http://www.aip.org/history/curie/pierre.htm Biography American Institute of Physics] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20150216035509/http://www.aip.org/history/curie/pierre.htm |date=2015-02-16 }} * [http://alsos.wlu.edu/qsearch.aspx?browse=people/Curie,+Pierre Annotated bibliography for Pierre Curie from the Alsos Digital Library for Nuclear Issues] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20060828135517/http://alsos.wlu.edu/qsearch.aspx?browse=people%2FCurie%2C+Pierre |date=2006-08-28 }} * [http://www.academie-sciences.fr/membres/in_memoriam/Curie/Curie_publi.htm Curie's publication in French Academy of Sciences papers] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20071020225619/http://www.academie-sciences.fr/membres/in_memoriam/Curie/Curie_publi.htm |date=2007-10-20 }} * [http://himetop.wikidot.com/pierre-curie Some places and memories related to Pierre Curie] * {{Find a Grave|1614}} {{Нобелова награда за физика}} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Кири, Пјер}} [[Категорија:Француски хемичари]] [[Категорија:Француски физичари]] [[Категорија:Добитници на Нобеловата награда за физика]] [[Категорија:Членови на Француската академија на науките]] [[Категорија:Француски нобеловци]] [[Категорија:Радиоактивност]] [[Категорија:Апсолвенти на Парискиот универзитет]] [[Категорија:Откривачи на хемиски елементи]] l5ta1g85arm4l6ytqghh1vrrm8mkmr0 Скореновац 0 52543 5381976 4973634 2025-06-20T12:38:42Z Marco Mitrovich 114460 /* Надворешни врски */ 5381976 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Инфокутија Населено место | official_name = Скореновац | native_name = Székelykeve | other_name = Skorenovac | other_name1 = | category = | image_skyline = Székelykeve tájkép.jpg | image_caption = Поглед на Скореновац | image_shield = | subdivision_type = [[Земја]] | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = [[Области во Србија|Област]] | subdivision_name1 = [[Војводина]] | subdivision_type2 = [[Општини во Србија|Општина]] | subdivision_name2 = [[Ковин (општина)|Ковин]] | area_imperial = | area_round = | pushpin_map = | latd = | latm = | lats = | latNS = | longd = | longm = | longs = | longEW = | elevation_imperial = | population_as_of = 2002 | population_total = 2.501 | population_density_imperial = | population_density_round = | established_type = | established = | mayor = | timezone = | utc_offset = | timezone_DST = | utc_offset_DST = | postal_code = 26228 | postal_code_type = [[Листа на српски поштенски броеви|Поштенски број]] | area_code = +381 13 | area_code_type = [[Телефонски броеви во Србија|Повикувачки број]] | blank_name = [[Српски регистарски таблички|Регистрации]] | blank_info = PA | website = }} [[Податотека:Skorenovac Map 4.jpg|thumb|250px|Карта на Скореновац]] '''Скореновац''' ({{lang-sr|Скореновац|Skorenovac}}, {{lang-hu|Székelykeve}}, {{lang-de|Skorenowatz}}) е [[село]] во [[општина]] [[Ковин (општина)|Ковин]], [[Јужнобанатски округ]] во автономната област [[Војводина]], [[Србија]]. Најблиски градови се [[Ковин]] - 6 [[км]], [[Панчево]] - 30 км и [[Белград]] - 46 км. == Историја == Селото Скореновац е основано во [[1869]] меѓу селото Банатски Брестовац и реката [[Дунав]]. Основано од унгарски семејства (''Palóc''), кои доаѓаат од [[Банатско Ново Село]] (''Újfalu''), Арменовци (''Ürményháza'') и Шандорфалва (''Sándorfalva''), а имало и некои семејства кои дошле од околината на [[Сегед]] (''Szeged'') и Банатски Душановац (''Szőlősudvarnok/Rogendorf''). Селото во [[1869]] броело 396 жители. Подоцна, во [[1883]] година, доаѓаат 645 [[Секели]], и така вкупното население на Скореновац брои околу 2&nbsp;000 жители. Во тој период, поради отсуството на брани крај реката, секоја година [[Дунав]] се изливал од коритото и му нанесувал штети на селото и неговото обработливо земјиште. Оваа постојана закана од поплава ги тера жителите да се преместат. Мала група од нив се селат во [[Иваново (Србија)|Иваново]]. Новото село е основано во [[1886]] година, по времето на [[Франц Јосиф I]] - [[император]] на [[Австроунгарија]], и го носело името Секејкеве (''Székelykeve''). Најбројни жители биле [[Секели]]те, дојдени од [[Буковина]]. Заедно со нив се доселуваат и извесен број на германски семејства од Пландище (''Zicsifalva'') и Плочице (''Plosic'') и [[Банатски бугари|банатски бугарски]] семејства од [[Стар Бешенов]]. Скореновац е најјужно место на светот каде су најбројни жители унгарци. === Историски имиња на месноста на селото низ вековите === Историски имиња на месноста: * Zkorenovetz Terra - ([[1412]]) * Zkorenocz Puszta - * Villa Regalis - ([[1428]]) Имиња на селото: * Ѓоргево - име дадено при основањето на селото ([[1869]]-[[1883]]) * Наѓѓордфалва (''Nagygyörgyfalva'') - "Голямо Гюргево" ([[1883]] - [[1886]]) * Скореновац (''Skorenowatz'') - (користено од германците во различни периоди) * Секејкеве - (''Székelykevе'') - (1886-[[1922]]) * Скореновац (''Skorenovac'') - (от 1922) == Население и распределба по етнички групи == <table border="1" cellpadding="5"> <tr> <td align=“left”>Година</td> <td style=“left”>Број</td> <td align=“left”>[[унгарци]]</td> <td align=“left”>[[германци]]</td> <td align=“left”>[[бугари]]</td> <td align=“left”>[[Срби]]</td> <td align=“left”>[[словаци]]</td> <td align=“left”>[[југословени]]</td> </tr> <tr> <td align=“left”>[[1890]]</td> <td style=“font-family:Monospace;”>2&nbsp;510</td> <td align=“left”>Н/П</td> <td align=“left”>Н/П</td> <td align=“left”>Н/П</td> <td align=“left”>Н/П</td> <td align=“left”>Н/П</td> <td align=“left”>0,00%</td> </tr> <tr> <td align=“left”>[[1910]]</td> <td style=“font-family:Monospace;”>4&nbsp;541</td> <td align=“left”>73,31%</td> <td align=“left”>11,94%</td> <td align=“left”>9,69%</td> <td align=“left”>1,26%</td> <td align=“left”>2,53%</td> <td align=“left”>0,00%</td> </tr> <tr> <td align=“left”>[[1921]]</td> <td style=“font-family:Monospace;”>4&nbsp;195</td> <td align=“left”>81,83%</td> <td align=“left”>7,34%</td> <td align=“left”>10,27%</td> <td align=“left”>0,36%</td> <td align=“left”>0,05%</td> <td align=“left”>0,00%</td> </tr> <tr> <td align=“left”>[[1948]]</td> <td style=“font-family:Monospace;”>4&nbsp;465</td> <td align=“left”>84,46%</td> <td align=“left”>0,70%</td> <td align=“left”>11,22%</td> <td align=“left”>3,18%</td> <td align=“left”>0,05%</td> <td align=“left”>0,00%</td> </tr> <tr> <td align=“left”>[[1991]]</td> <td style=“font-family:Monospace;”>3&nbsp;213</td> <td align=“left”>80,36%</td> <td align=“left”>0,15%</td> <td align=“left”>2,53%</td> <td align=“left”>9,40%</td> <td align=“left”>0,03%</td> <td align=“left”>3,36%</td> </tr> <tr> <td align=“left”>[[2002]]</td> <td style=“font-family:Monospace;”>2&nbsp;501</td> <td align=“left”>86,71%</td> <td align=“left”>0,07%</td> <td align=“left”>2,99%</td> <td align=“left”>5,47%</td> <td align=“left”>0,00%</td> <td align=“left”>1,04%</td> </tr> </table> == Селски празници и обичаи == * '''Свети Стефан''' (''Szent István'') - селски празник "''Кирбај''", се празнува на [[20 август]]. * '''Машкаре''' (''Farsang'') - карнавалски празник во [[февруари]]. На него младите од селото се маскират во животински кожи, носат ѕвона и ги гонат "злите духови". Веселбата на младите продолжува низ целата ноќ. Овој празник особено се почитувал до [[1960|60-те]] години на [[XX век]]. * '''[[Баба Марта]]''' - обичај на банатските бугари во селото. == Личности == * Лука Узун – адвокат, просветен деец на банатските бугари, уредник на “Банатски български гласник”, издаван во [[Темишвар]]. * Тамаш Јунг (1911- 1992) - епископ * Золи Шебешчан - поранешен фудбалер на [[Бајер Леверкузен]] * Ерне Комароми - фудбалер === Разни слики од традицијата и секојдневниот живот === <center> {| class="wikitable" | bgcolor="grey" | <gallery> Image:Detail from game on old soccer field.jpg|Футбол на село Image:National costume and dance Csárdás.jpg|[[Чардаш]] ''(Csárdás)'' Image:Székely traditional ornamental Pillow.JPG|Перница Image:Székely traditional kitchen.JPG|Кујна Image:Székely traditional kitchen 1.JPG|Кујна Image:Székely traditional leaving room.JPG|Дневна соба </gallery> |} </center> == Надворешни врски == * [http://www.hirmondo.info/hirmondo.php?hirmondo=szekelykeve Скореновски вести] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20071019050756/http://www.hirmondo.info/hirmondo.php?hirmondo=szekelykeve |date=2007-10-19 }} {{hu}} {{Јужнобанатски округ}} [[Категорија:Ковин]] [[Категорија:Населени места во Војводина]] g87jb6ojbpi48nu8v0435e1qlbsevm4 Демографија на Македонија 0 60283 5382309 5373829 2025-06-21T11:30:37Z Buli 2648 /* Вкупно население */ 5382309 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=ноември 2009}} {{Update}} {{Демографија на земја | country = [[Македонија]] |image = North Macedonia single age population pyramid 2020.png |image_size = 350 |caption = [[Популациска пирамида]] на Македонија во 2020 |size_of_population = {{decrease}} 1,836,713 (2021)<ref name="stat.gov.mk EN">{{cite web|title= Address by the Director of the State Statistical Office on the completion of the Census 2021 |url=https://popis2021.stat.gov.mk/Активности/Обраќање-на-директорот-на-Државниот-завод-за-статистика-по-повод-завршувањето-на-Попис-2021/}}</ref> |growth = {{decrease}} -0.32% (2020)<ref name="stat.gov.mk EN"/> |birth = {{decrease}} 9.2 на 1,000 (2020)<ref name="stat.gov.mk EN"/> |death = {{increaseNegative}} 12.4 на 1,000 (2020)<ref name="stat.gov.mk EN"/> |life = {{increase}} 76.40 години (2020) |life_male = {{increase}} 74.45 години (2020) |life_female = {{increase}} 78.41 години (2020) |infant_mortality = {{increaseNegative}} 6.7 на 1,000 (2020)<ref name="stat.gov.mk EN"/> |age_0-14_years = {{decrease}} 17.0% (2021) |age_15-64_years={{decrease}} 65.9% (2021) |age_65_years = {{increase}} 17.1% (2021) }} Оваа статија е за '''демографијата на Република Македонија'''. == Историја == === 19 век === Административните поделби во текот на 19 век имале влијание и врз демографските промени кај населението. Францускиот конзул Феликс де Божур, кој во почетокот на 19 век (1800-1817) пропатувал низ Македонија, соопштува дека турското население претежно живеело во градовите, додека христијанското население во селата. Овој податок го потврдуваат и останатите странски патеписци, кои во текот на 18 и во почетокот на 19 век патувале низ Македонија. Централните и најубавите места во градовите им припаѓала на Турците, кои во своите раце ги имале сите воени и административни права.<ref name=":0">{{Наведено списание|last=Сидоровска-Чуповска|first=Силвана|title=Македонските градови во 19 век|journal=Историја|publisher=Сојуз на историчарите на Република Македонија|volume=45|pages=45-54}}</ref> Кон крајот на 18 и во почетокот на 19 век започнал процесот на населување на градовите со жители од околните села. Тогаш за првпат во градовите, наспроти турското, грчкото и еврејското, ce појавило и македонското население, кое со текот на годините бројно почнало да ги надминува.<ref name=":0" /> Имотната несигурност и продолжениот терор придонеле да ce зголеми бројот на селското население, кое барало спас во поблиските градови. За зголемување на бројот на населението во градовите со жители од околните села, во значителна мера во прилог одела и зачестената појава на заразни болести (чума), која во годините 1810, 1812-1814, 1831, 1833-1836 го покосиле населението по македонските градови. Од друга страна, во овој период е евидентна и појавата на влашко население во градовите, кое бегајќи од теророт на [[Али-паша Јанински]], ce населувало во Македонија.<ref name=":0" /> Имајќи го предвид фактот што од страна на османлиските власти до средината на 19 век не бил извршен попис на населението, единствен извор за бројната состојба ce патеписите на странските патеписци и истажувачи. Тие во своите дела даваат иако целелосен впечаток за тоа како ce зголемувало населението во градовите во текот на првите десетлетија од 19 век. Приближна слика за демографските промени од крајот на 30-тите години на 19 век добиваме од францускиот научник Ами Буе (1794-1881), кој во 1836 и 1838 година пропатувал низ Македонија.<ref name=":0" /> === 20 век=== Демографската слика на Македонија значително се променила во текот на 20 век поради политички пресврти, војни и миграции. Пописот од 1948 година забележал население од 1.152.986 жители, а Македонците сочинувале 68,5% од населението. По Втората светска војна, Македонија станала дел од Социјалистичка Федеративна Република Југославија. Населението продолжи да расте, достигнувајќи го врвот од 2.033.964 во 1991 година. Од распадот на Југославија, Македонија се соочи со предизвици како што се економската нестабилност и емиграцијата. Пописот од 2021 година забележал население од 1.836.713 жители, а Македонците сочинувале 64,17% од населението. == Вкупно население == [[File:Population change in Macedonia (2002-2021).svg|right|thumb|456x456px|Промена на населението во % во периодот 2002-2021.]] {| class="wikitable" |- ! Година ! Население ! Стапка на раст ! Густина на<br> населеност на km<sup>2</sup> |- | align="center" | 1921|| align="center" | 808,724|| align="center" | -|| align="center" | 31.5 |- | align="center" | 1931|| align="center" | 949,958|| align="center" | +17.46%|| align="center" | 36.9 |- | align="center" | 1948|| align="center" | 1,152,986|| align="center" | +21.37%|| align="center" | 44.8 |- | align="center" | 1953|| align="center" | 1,304,514|| align="center" | +13.14%|| align="center" | 50.7 |- | align="center" | 1961|| align="center" | 1,406,003|| align="center" | +7.78%|| align="center" | 54.7 |- | align="center" | 1971|| align="center" | 1,647,308|| align="center" | +17.16%|| align="center" | 64.1 |- | align="center" | 1981|| align="center" | 1,909,136|| align="center" | +15.89%|| align="center" | 74.2 |- | align="center" | 1991|| align="center" | 2,033,964|| align="center" | +6.54%|| align="center" | 79.1 |- | align="center" | 1994|| align="center" | 1,945,932|| align="center" | -4.33%|| align="center" | 75.7 |- | align="center" | 2002|| align="center" | 2,022,547|| align="center" | +3.94%|| align="center" | 78.7 |- | align="center" | 2021|| align="center" | 1,836,713|| align="center" | -9.19%|| align="center" | 71.4 |- | colspan="4" | Извор: Државен завод за статистика<ref>{{cite web|title=MakStat database|url=https://makstat.stat.gov.mk/PXWeb/pxweb/en/MakStat/?rxid=ef8122dc-af33-483a-9284-bbdbfee6960d}}</ref> |} === Старосна структура === <gallery mode="packed" widths="200" heights="150" caption="Пирамиди на населението"> Податотека:Macedonia population pyramid in 1948.png|1948 Податотека:Macedonia population pyramid in 1953.png|1953 Податотека:Macedonia population pyramid in 1971.png|1971 Податотека:Macedonia population pyramid in 2002.png|2002 Податотека:Macedonia population pyramid in 2021.png|2021 </gallery>{{GraphChart | width = 450 | height = 150 | xAxisTitle=година | yAxisTitle= милиони | yAxisMin= | yGrid= 0,1 | xGrid= 10 | legend= | type = line | x = 1950,1951,1952,1953,1954,1955,1956,1957,1958,1959,1960,1961,1962,1963,1964,1965,1966,1967,1968,1969,1970,1971,1972,1973,1974,1975,1976,1977,1978,1979,1980,1981,1982,1983,1984,1985,1986,1987,1988,1989,1990,1991,1992,1993,1994,1995,1996,1997,1998,1999,2000,2001,2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021 | y1= 1.23, 1.26, 1.28, 1.31, 1.34, 1.36, 1.36, 1.36, 1.38, 1.38, 1.39, 1.41, 1.43, 1.45, 1.47, 1.5, 1.53, 1.55, 1.58, 1.6, 1.63, 1.65, 1.68, 1.7, 1.73, 1.76, 1.78, 1.81, 1.84, 1.86, 1.89, 1.92, 1.94, 1.97, 1.99, 2.02, 2.04, 2.07, 2.09, 2.07, 2.05, 2.04, 2.02, 2, 1.98, 1.96, 1.98, 2, 2.01, 2.02, 2.03, 2.03, 2.02, 2.03, 2.03, 2.04, 2.04, 2.04, 2.05, 2.05, 2.06, 2.06, 2.06, 2.06, 2.07, 2.07,2.07, 2.07, 2.08, 2.08, 1.83 | y1Title= население (милиони) }} {{ChartDisplay|definition=North Macedonia Total Population.chart|data=North Macedonia Total Population.tab|Width=700}} == Витална статистика == <ref>{{cite web|url=http://www.stat.gov.mk/PublikaciiPoOblasti_en.aspx|title=Latest publications}}</ref><ref>{{cite web|url=https://ec.europa.eu/eurostat/data/database|title=Eurostat database}}</ref> Извор: Државен завод за статистика<ref>{{cite web|title=State Statistical Office of the Republic of Macedonia|url=https://www.stat.gov.mk/Default_en.aspx}}</ref> {| class="wikitable sortable" style="text-align: right;" |- ! style="width:40pt;" | ! style="width:60pt;" |Просечно население ! style="width:60pt;" |Живородени ! style="width:60pt;" |Умрени ! style="width:60pt;" |Природен прираст ! style="width:60pt;" |Сурова стапка на наталитет (на 1000) ! style="width:60pt;" |Сурова стапка на смртност (на 1000) ! style="width:60pt;" |Природен прираст (на 1000) ! style="width:60pt;" |Вкупна стапка на фертилитет ! style="width:60pt;" |Женско фертилно население (15–49 години) |- |1950 | style="text-align:right; color:red;" |1,229,000 | style="text-align:right;" |49,560 | style="text-align:right;" |18,023 | style="text-align:right; color:green;" |31,537 | style="text-align:right;" |40.3 | style="text-align:right;" |14.7 | style="text-align:right; color:green;" |25.7 | style="text-align:right; color:blue;" |5.70 | style="text-align:right; color:red;" |294,931 |- |1951 | style="text-align:right;" |1,262,000 | style="text-align:right;" |45,329 | style="text-align:right;" |20,747 | style="text-align:right; color:green;" |24,582 | style="text-align:right;" |35.9 | style="text-align:right;" | 16.4 | style="text-align:right; color:green;" |19.5 | style="text-align:right; color:blue;" |5.14 | style="text-align:right;" |301,089 |- |1952 | style="text-align:right;" |1,280,000 | style="text-align:right; color:blue; " |51,054 | style="text-align:right;" |17,978 | style="text-align:right; color:green;" |33,076 | style="text-align:right;" |39.9 | style="text-align:right;" |14.0 | style="text-align:right; color:green;" |25.8 | style="text-align:right; color:blue;" |5.64 | style="text-align:right;" |307,247 |- |1953 | style="text-align:right;" |1,310,000 | style="text-align:right;" |49,665 | style="text-align:right;" |19,312 | style="text-align:right; color:green;" |30,353 | style="text-align:right;" |37.9 | style="text-align:right;" |14.7 | style="text-align:right; color:green;" |23.2 | style="text-align:right; color:blue;" |5.26 | style="text-align:right;" |313,405 |- |1954 | style="text-align:right;" |1,338,000 | style="text-align:right;" |50,984 | style="text-align:right;" |16,722 | style="color:green" |34,262 | style="text-align:right;" |38.1 | style="text-align:right;" |12.5 | style="text-align:right; color:green;" |25.6 | style="text-align:right; color:blue;" |5.27 | style="text-align:right;" |317,457 |- |1955 | style="text-align:right;" |1,355,000 | style="text-align:right;" |49,093 | style="text-align:right;" |17,919 | style="text-align:right; color:green;" |31,174 | style="text-align:right;" |36.2 | style="text-align:right;" |13.2 | style="text-align:right; color:green;" |23.0 | style="text-align:right; color:blue;" |4.95 | style="text-align:right;" |321,509 |- |1956 | style="text-align:right;" |1,357,000 | style="text-align:right;" |47,486 | style="text-align:right;" |15,386 | style="text-align:right; color:green;" |32,100 | style="text-align:right;" |35.0 | style="text-align:right;" |11.3 | style="text-align:right; color:green;" |23.7 | style="text-align:right; color:blue;" |4.63 | style="text-align:right;" |325,561 |- |1957 | style="text-align:right;" |1,364,000 | style="text-align:right;" |46,107 | style="text-align:right;" |17,341 | style="text-align:right; color:green;" |28,766 | style="text-align:right;" |33.8 | style="text-align:right;" |12.7 | style="text-align:right; color:green;" |21.1 | style="text-align:right; color:blue;" |4.21 | style="text-align:right;" |341,923 |- |1958 | style="text-align:right;" |1,375,000 | style="text-align:right;" |44,619 | style="text-align:right;" |13,917 | style="text-align:right; color:green;" |30,702 | style="text-align:right;" |32.5 | style="text-align:right;" |10.1 | style="text-align:right; color:green;" |22.3 | style="text-align:right; color:blue;" |4.27 | style="text-align:right;" |324,023 |- |1959 | style="text-align:right;" |1,382,000 | style="text-align:right;" |44,638 | style="text-align:right;" |14,998 | style="text-align:right; color:green;" |29,640 | style="text-align:right;" |32.3 | style="text-align:right;" |10.9 | style="text-align:right; color:green;" |21.4 | style="text-align:right; color:blue;" |4.21 | style="text-align:right;" |326,697 |- |1960 | style="text-align:right;" |1,391,927 | style="text-align:right;" |44,059 | style="text-align:right;" |14,007 | style="text-align:right; color:green;" |30,052 | style="text-align:right;" |31.7 | style="text-align:right;" |10.1 | style="text-align:right; color:green;" |21.6 | style="text-align:right; color:blue;" |4.11 | style="text-align:right;" |330,666 |- |1961 | style="text-align:right;" |1,408,302 | style="text-align:right;" |42,182 | style="text-align:right;" |13,141 | style="text-align:right; color:green;" |29,041 | style="text-align:right;" |30.0 | style="text-align:right;" |9.3 | style="text-align:right; color:green;" |20.6 | style="text-align:right; color:blue; " |3.87 | style="text-align:right;" |334,636 |- |1962 | style="text-align:right;" |1,427,771 | style="text-align:right;" |40,615 | style="text-align:right;" |16,155 | style="text-align:right; color:green;" |24,460 | style="text-align:right;" |28.4 | style="text-align:right;" |11.3 | style="text-align:right; color:green;" |17.1 | style="text-align:right; color:blue;" |3.68 | style="text-align:right;" |339,207 |- |1963 | style="text-align:right;" |1,449,932 | style="text-align:right;" |41,284 | style="text-align:right;" |13,229 | style="text-align:right; color:green;" |28,055 | style="text-align:right;" |28.5 | style="text-align:right;" |9.1 | style="text-align:right; color:green;" |19.3 | style="text-align:right; color:blue;" |3.70 | style="text-align:right;" |346,815 |- |1964 | style="text-align:right;" |1,473,996 | style="text-align:right;" |42,897 | style="text-align:right;" |13,286 | style="text-align:right; color:green;" |29,611 | style="text-align:right;" |29.1 | style="text-align:right;" |9.0 | style="text-align:right; color:green;" |20.1 | style="text-align:right; color:blue;" |3.79 | style="text-align:right;" |355,915 |- |1965 | style="text-align:right;" |1,499,729 | style="text-align:right;" |42,433 | style="text-align:right;" |12,758 | style="text-align:right; color:green;" |29,675 | style="text-align:right;" |28.3 | style="text-align:right;" |8.5 | style="text-align:right; color:green;" |19.8 | style="text-align:right; color:blue;" |3.67 | style="text-align:right;" |364,762 |- |1966 | style="text-align:right;" |1,525,841 | style="text-align:right;" |41,434 | style="text-align:right;" |12,307 | style="text-align:right; color:green;" |29,127 | style="text-align:right;" |27.2 | style="text-align:right;" |8.1 | style="text-align:right; color:green;" |19.1 | style="text-align:right; color:blue;" |3.55 | style="text-align:right;" |374,067 |- |1967 | style="text-align:right;" |1,550,453 | style="text-align:right;" |40,763 | style="text-align:right;" |12,523 | style="text-align:right; color:green;" |28,240 | style="text-align:right;" |26.3 | style="text-align:right;" |8.1 | style="text-align:right; color:green;" |18.2 | style="text-align:right; color:blue;" |3.44 | style="text-align:right;" |385,649 |- |1968 | style="text-align:right;" |1,575,714 | style="text-align:right;" |40,123 | style="text-align:right;" |12,461 | style="text-align:right; color:green;" |27,662 | style="text-align:right;" |25.5 | style="text-align:right;" |7.9 | style="text-align:right; color:green;" |17.6 | style="text-align:right; color:blue;" |3.35 | style="text-align:right;" |385,966 |- |1969 | style="text-align:right;" |1,602,993 | style="text-align:right;" |40,342 | style="text-align:right;" |13,111 | style="text-align:right; color:green;" |27,231 | style="text-align:right;" |25.2 | style="text-align:right;" |8.2 | style="text-align:right; color:green;" |17.0 | style="text-align:right; color:blue;" |3.24 | style="text-align:right;" |407,438 |- |1970 | style="text-align:right;" |1,629,061 | style="text-align:right;" |37,862 | style="text-align:right;" |12,430 | style="text-align:right; color:green;" |25,432 | style="text-align:right;" |23.2 | style="text-align:right;" |7.6 | style="text-align:right; color:green;" |15.6 | style="text-align:right; color:blue;" |2.98 | style="text-align:right;" |414,466 |- |1971 | style="text-align:right;" |1,647,,308 | style="text-align:right;" |37,904 | style="text-align:right;" |12,447 | style="text-align:right; color:green;" |25,457 | style="text-align:right;" |22.9 | style="text-align:right;" |7.5 | style="text-align:right; color:green;" |15.4 | style="text-align:right; color:blue;" |2.93 | style="text-align:right;" |421,227 |- |1972 | style="text-align:right;" |1,679,456 | style="text-align:right;" |38,187 | style="text-align:right;" |13,096 | style="text-align:right; color:green;" |25,091 | style="text-align:right;" |22.7 | style="text-align:right;" |7.8 | style="text-align:right; color:green;" |14.9 | style="text-align:right; color:blue;" |2.85 | style="text-align:right;" |433,922 |- |1973 | style="text-align:right;" |1,704,602 | style="text-align:right;" |37,478 | style="text-align:right;" |12,217 | style="text-align:right; color:green;" |25,261 | style="text-align:right;" |22.0 | style="text-align:right;" |7.2 | style="text-align:right; color:green;" |14.8 | style="text-align:right; color:blue;" |2.72 | style="text-align:right;" |441,858 |- |1974 | style="text-align:right;" |1,729,935 | style="text-align:right;" |38,382 | style="text-align:right; color:blue; " |12,143 | style="text-align:right; color:green;" |26,239 | style="text-align:right;" |22.2 | style="text-align:right;" |7.0 | style="text-align:right; color:green;" |15.2 | style="text-align:right; color:blue;" |2.70 | style="text-align:right;" |449,166 |- |1975 | style="text-align:right;" |1,756,335 | style="text-align:right;" |39,579 | style="text-align:right;" |12,629 | style="text-align:right; color:green;" |26,950 | style="text-align:right;" |22.5 | style="text-align:right;" |7.2 | style="text-align:right; color:green;" |15.3 | style="text-align:right; color:blue;" |2.70 | style="text-align:right;" |459,158 |- |1976 | style="text-align:right;" |1,783,518 | style="text-align:right;" |39,809 | style="text-align:right;" |12,377 | style="text-align:right; color:green;" |27,432 | style="text-align:right;" |22.3 | style="text-align:right;" |6.9 | style="text-align:right; color:green;" |15.4 | style="text-align:right; color:blue;" |2.68 | style="text-align:right;" |460,430 |- |1977 | style="text-align:right;" |1,810,148 | style="text-align:right;" |38,932 | style="text-align:right;" |12,899 | style="text-align:right; color:green;" |26,033 | style="text-align:right;" |21.5 | style="text-align:right;" |7.1 | style="text-align:right; color:green;" |14.4 | style="text-align:right; color:blue;" |2.54 | style="text-align:right;" |471,191 |- |1978 | style="text-align:right;" |1,836,270 | style="text-align:right;" |38,790 | style="text-align:right;" |12,577 | style="text-align:right; color:green;" |26,213 | style="text-align:right;" |21.1 | style="text-align:right;" | 6.8 | style="text-align:right; color:green;" |14.3 | style="text-align:right; color:blue;" |2.49 | style="text-align:right;" |477,743 |- |1979 | style="text-align:right;" |1,863,728 | style="text-align:right;" |39,407 | style="text-align:right;" |12,653 | style="text-align:right; color:green;" |26,754 | style="text-align:right;" |21.1 | style="text-align:right;" |6.8 | style="text-align:right; color:green;" |14.4 | style="text-align:right; color:blue;" |2.49 | style="text-align:right;" |485,717 |- |1980 | style="text-align:right;" |1,891,319 | style="text-align:right;" |39,784 | style="text-align:right;" |13,542 | style="text-align:right; color:green;" |26,242 | style="text-align:right;" |21.0 | style="text-align:right;" |7.2 | style="text-align:right; color:green;" |13.9 | style="text-align:right; color:blue;" |2.46 | style="text-align:right;" |493,691 |- |1981 | style="text-align:right;" |1,909,136 | style="text-align:right;" |39,488 | style="text-align:right;" |13,383 | style="text-align:right; color:green;" |26,105 | style="text-align:right;" |20.6 | style="text-align:right;" |7.0 | style="text-align:right; color:green;" |13.6 | style="text-align:right; color:blue;" |2.48 | style="text-align:right;" |491,236 |- |1982 | style="text-align:right;" |1,941,914 | style="text-align:right;" |39,789 | style="text-align:right;" |13,510 | style="text-align:right; color:green;" |26,279 | style="text-align:right;" |20.5 | style="text-align:right;" |7.0 | style="text-align:right; color:green;" |13.5 | style="text-align:right; color:blue;" |2.45 | style="text-align:right;" |494,342 |- |1983 | style="text-align:right;" |1,967,556 | style="text-align:right;" |39,210 | style="text-align:right;" |14,391 | style="text-align:right; color:green;" |24,819 | style="text-align:right;" |19.9 | style="text-align:right;" |7.3 | style="text-align:right; color:green;" |12.6 | style="text-align:right; color:blue;" |2.40 | style="text-align:right;" |506,961 |- |1984 | style="text-align:right;" |1,992,424 | style="text-align:right;" |38,861 | style="text-align:right;" |14,066 | style="text-align:right; color:green;" |24,795 | style="text-align:right;" |19.5 | style="text-align:right;" |7.1 | style="text-align:right; color:green;" |12.4 | style="text-align:right; color:blue;" |2.35 | style="text-align:right;" |510,613 |- |1985 | style="text-align:right;" |2,016,942 | style="text-align:right;" |38,722 | style="text-align:right;" |14,408 | style="text-align:right; color:green;" |24,314 | style="text-align:right;" |19.2 | style="text-align:right;" |7.1 | style="text-align:right; color:green;" |12.1 | style="text-align:right; color:blue;" |2.32 | style="text-align:right;" |516,226 |- |1986 | style="text-align:right;" |2,041,064 | style="text-align:right;" |38,234 | style="text-align:right;" |14,438 | style="text-align:right; color:green;" |23,796 | style="text-align:right;" |18.7 | style="text-align:right;" |7.1 | style="text-align:right; color:green;" |11.7 | style="text-align:right; color:blue;" |2.27 | style="text-align:right;" |521,084 |- |1987 | style="text-align:right;" |2,065,005 | style="text-align:right;" |38,572 | style="text-align:right;" |14,644 | style="text-align:right; color:green;" |23,928 | style="text-align:right;" |18.7 | style="text-align:right;" |7.1 | style="text-align:right; color:green;" |11.6 | style="text-align:right; color:blue;" |2.27 | style="text-align:right;" |529,021 |- |1988 | style="color:blue" |2,088,651 | style="text-align:right;" |37,879 | style="text-align:right;" |14,565 | style="color:green" |23,314 | style="text-align:right;" |18.1 | style="text-align:right;" |7.0 | style="color:green" |11.2 | style="color:blue" |2.22 | style="text-align:right;" |530,321 |- |1989 | style="text-align:right;" |2,070,912 | style="text-align:right;" |35,927 | style="text-align:right;" |14,592 | style="text-align:right; color:green;" |21,335 | style="text-align:right;" |17.3 | style="text-align:right;" |7.0 | style="text-align:right; color:green;" |10.3 | style="text-align:right;" |2.09 | style="text-align:right;" |538,168 |- |1990 | style="text-align:right;" |2,053,172 | style="text-align:right;" |35,401 | style="text-align:right;" |14,643 | style="text-align:right; color:green;" |20,758 | style="text-align:right;" |17.2 | style="text-align:right;" |7.1 | style="text-align:right; color:green;" |10.1 | style="text-align:right;" |2.06 | style="text-align:right; color:blue;" |547,749 |- |1991 | style="text-align:right;" |2,033,964 | style="text-align:right;" |34,830 | style="text-align:right;" |14,789 | style="text-align:right; color:green;" |20,041 | style="text-align:right;" |17.1 | style="text-align:right;" |7.3 | style="text-align:right; color:green;" |9.8 | style="text-align:right; color:blue;" |2.30 | style="text-align:right;" |512,254 |- |1992 | style="text-align:right;" |2,017,694 | style="text-align:right;" |33,238 | style="text-align:right;" |16,022 | style="text-align:right; color:green;" |17,216 | style="text-align:right;" |16.5 | style="text-align:right;" |7.9 | style="text-align:right; color:green;" |8.5 | style="text-align:right; color:blue;" |2.20 | style="text-align:right;" |507,575 |- |1993 | style="text-align:right;" |1,999,955 | style="text-align:right;" |32,374 | style="text-align:right;" |15,591 | style="text-align:right; color:green;" |16,783 | style="text-align:right;" |16.2 | style="text-align:right;" |7.8 | style="text-align:right; color:green;" |8.4 | style="text-align:right; color:blue;" |2.15 | style="text-align:right;" |502,896 |- |1994<ref>{{cite web |title=Demographics statistics by regions, 1994-2004|url=http://www.stat.gov.mk/Publikacii/DZS-DS-1994-2004-1.pdf}}</ref> | style="text-align:right;" |1,945,932 | style="text-align:right;" |31,421 | style="text-align:right;" |15,649 | style="text-align:right; color:green;" |15,772 | style="text-align:right;" |16.1 | style="text-align:right;" |8.0 | style="text-align:right; color:green;" |8.1 | style="text-align:right; color:blue;" |2.09 | style="text-align:right;" |501,788 |- |1995 | style="text-align:right;" |1,966,033 | style="text-align:right;" |29,886 | style="text-align:right;" |16,169 | style="text-align:right; color:green;" |13,717 | style="text-align:right;" |15.2 | style="text-align:right;" |8.2 | style="text-align:right; color:green;" |7.0 | style="text-align:right; |1.98 | style="text-align:right;" |505,349 |- |1996 | style="text-align:right;" |1,983,009 | style="text-align:right;" |28,946 | style="text-align:right;" |15,882 | style="text-align:right; color:green;" |13,064 | style="text-align:right;" |14.6 | style="text-align:right;" |8.0 | style="text-align:right; color:green;" |6.6 | style="text-align:right;" |1.90 | style="text-align:right;" |511,941 |- |1997 | style="text-align:right;" |1,996,869 | style="text-align:right;" |26,830 | style="text-align:right;" |16,373 | style="text-align:right; color:green;" |10,457 | style="text-align:right;" |13.4 | style="text-align:right;" |8.2 | style="text-align:right; color:green;" |5.2 | style="text-align:right;" |1.75 | style="text-align:right;" |517,392 |- |1998 | style="text-align:right;" |2,007,523 | style="text-align:right;" |26,639 | style="text-align:right;" |16,628 | style="text-align:right; color:green;" |10,011 | style="text-align:right;" |13.3 | style="text-align:right;" |8.3 | style="text-align:right; color:green;" |5.0 | style="text-align:right;" |1.73 | style="text-align:right;" |520,862 |- |1999 | style="text-align:right;" |2,017,142 | style="text-align:right;" |24,964 | style="text-align:right;" |16,622 | style="text-align:right; color:green;" |8,342 | style="text-align:right;" |12.4 | style="text-align:right;" |8.2 | style="text-align:right; color:green;" |4.1 | style="text-align:right;" |1.61 | style="text-align:right;" |523,687 |- |2000 | style="text-align:right;" |2,026,350 | style="text-align:right;" |26,168 | style="text-align:right;" |17,085 | style="text-align:right; color:green;" |9,083 | style="text-align:right;" |12.9 | style="text-align:right;" |8.4 | style="text-align:right; color:green;" |4.5 | style="text-align:right;" |1.68 | style="text-align:right;" |526,563 |- |2001 | style="text-align:right;" |2,034,882 | style="text-align:right;" |24,183 | style="text-align:right;" |16,790 | style="text-align:right; color:green;" |7,393 | style="text-align:right;" |11.9 | style="text-align:right;" |8.3 | style="text-align:right; color:green;" |3.6 | style="text-align:right;" |1.55 | style="text-align:right;" |529,374 |- |2002 | style="text-align:right;" |2,022,547 | style="text-align:right;" |24,154 | style="text-align:right;" |17,866 | style="text-align:right; color:green;" |6,288 | style="text-align:right;" |12.0 | style="text-align:right;" |8.8 | style="text-align:right; color:green;" |3.1 | style="text-align:right;" |1.59 | style="text-align:right;" |522,016 |- |2003 | style="text-align:right;" |2,022,725 | style="text-align:right;" |23,596 | style="text-align:right;" |17,813 | style="text-align:right; color:green;" |5,783 | style="text-align:right;" |11.7 | style="text-align:right;" |8.8 | style="text-align:right; color:green;" |2.9 | style="text-align:right;" |1.55 | style="text-align:right;" |523,044 |- |2004 | style="text-align:right;" |2,016,186 | style="text-align:right;" |23,361 | style="text-align:right;" |17,944 | style="text-align:right; color:green;" |5,417 | style="text-align:right;" |11.6 | style="text-align:right;" |8.9 | style="text-align:right; color:green;" |2.7 | style="text-align:right;" |1.54 | style="text-align:right;" |520,696 |- |2005 | style="text-align:right;" |2,005,330 | style="text-align:right;" |22,482 | style="text-align:right;" |18,406 | style="text-align:right; color:green;" |4,076 | style="text-align:right;" |11.2 | style="text-align:right;" |9.2 | style="text-align:right; color:green;" |2.0 | style="text-align:right; |1.49 | style="text-align:right;" |516,960 |- |2006 | style="text-align:right;" | 1,994,287 | style="text-align:right;" |22,585 | style="text-align:right;" |18,630 | style="text-align:right; color:green;" |3,955 | style="text-align:right;" |11.3 | style="text-align:right;" |9.3 | style="text-align:right; color:green;" |2.0 | style="text-align:right;" |1.51 | style="text-align:right;" |513,243 |- |2007 | style="text-align:right;" |1,982,933 | style="text-align:right;" |22,688 | style="text-align:right;" |19,594 | style="text-align:right; color:green;" |3,094 | style="text-align:right;" |11.4 | style="text-align:right;" |9.9 | style="text-align:right; color:green;" |1.6 | style="text-align:right;" |1.53 | style="text-align:right;" |509,072 |- |2008 | style="text-align:right;" |1,971,493 | style="text-align:right;" |22,945 | style="text-align:right;" |18,982 | style="text-align:right; color:green;" |3,963 | style="text-align:right;" |11.6 | style="text-align:right;" |9.6 | style="text-align:right; color:green;" |2.0 | style="text-align:right;" |1.56 | style="text-align:right;" |504,139 |- |2009 | style="text-align:right;" |1,958,782 | style="text-align:right;" |23,684 | style="text-align:right;" |19,060 | style="text-align:right; color:green;" |4,624 | style="text-align:right;" |12.1 | style="text-align:right;" |9.7 | style="text-align:right; color:green;" |2.4 | style="text-align:right;" |1.63 | style="text-align:right;" |498,130 |- |2010 | style="text-align:right;" |1,946,298 | style="text-align:right;" |24,296 | style="text-align:right;" |19,113 | style="text-align:right; color:green;" |5,183 | style="text-align:right;" |12.5 | style="text-align:right;" |9.8 | style="text-align:right; color:green;" |2.7 | style="text-align:right;" |1.70 | style="text-align:right;" |490,751 |- |2011 | style="text-align:right;" |1,937,398 | style="text-align:right;" |22,770 | style="text-align:right;" |19,465 | style="text-align:right; color:green;" |3,305 | style="text-align:right;" |11.8 | style="text-align:right;" |10.0 | style="text-align:right; color:green;" |1.7 | style="text-align:right;" |1.62 | style="text-align:right;" |483,441 |- |2012 | style="text-align:right;" |1,929,821 | style="text-align:right;" |23,568 | style="text-align:right;" |20,134 | style="text-align:right; color:green;" |3,434 | style="text-align:right;" |12.2 | style="text-align:right;" |10.4 | style="text-align:right; color:green;" |1.8 | style="text-align:right;" |1.71 | style="text-align:right;" |476,635 |- |2013 | style="text-align:right;" |1,922,716 | style="text-align:right;" |23,138 | style="text-align:right;" |19,208 | style="text-align:right; color:green;" |3,930 | style="text-align:right;" |12.0 | style="text-align:right;" |10.0 | style="text-align:right; color:green;" |2.0 | style="text-align:right;" |1.70 | style="text-align:right;" |469,371 |- |2014 | style="text-align:right;" |1,917,557 | style="text-align:right;" |23,596 | style="text-align:right;" |19,718 | style="text-align:right; color:green;" |3,878 | style="text-align:right;" |12.3 | style="text-align:right;" |10.3 | style="text-align:right; color:green;" |2.0 | style="text-align:right;" |1.76 | style="text-align:right;" |461,769 |- |2015 | style="text-align:right;" |1,912,430 | style="text-align:right;" |23,075 | style="text-align:right;" |20,461 | style="text-align:right; color:green;" |2,614 | style="text-align:right;" |12.1 | style="text-align:right;" |10.7 | style="text-align:right; color:green;" |1.4 | style="text-align:right;" |1.76 | style="text-align:right;" |454,398 |- |2016 | style="text-align:right;" |1,906,313 | style="text-align:right;" |23,002 | style="text-align:right;" |20,421 | style="text-align:right; color:green;" |2,581 | style="text-align:right;" |12.1 | style="text-align:right;" |10.7 | style="text-align:right; color:green;" |1.4 | style="text-align:right;" |1.78 | style="text-align:right;" |447,443 |- |2017 | style="text-align:right;" |1,898,657 | style="text-align:right;" |21,754 | style="text-align:right;" |20,318 | style="text-align:right; color:green;" |1,436 | style="text-align:right;" |11.5 | style="text-align:right;" |10.7 | style="text-align:right; color:green;" |0.8 | style="text-align:right;" |1.72 | style="text-align:right;" |440,271 |- |2018<ref>{{cite web |title=Statistical Yearbook, 2019|url=http://www.stat.gov.mk/PrikaziPublikacija_en.aspx?id=34&rbr=770}}</ref> | style="text-align:right;" |1,889,051 | style="text-align:right;" |21,333 | style="text-align:right;" |19,727 | style="text-align:right; color:green;" |1,606 | style="text-align:right;" |11.3 | style="text-align:right;" |10.4 | style="text-align:right; color:green;" |0.9 | style="text-align:right; |1.73 | style="text-align:right;" |432,640 |- |2019<ref>{{cite web |title=Natality in the Republic of North Macedonia, 2019|url=https://www.stat.gov.mk/PrikaziSoopstenie_en.aspx?id=8&rbr=3327}}</ref><ref>{{cite web |title=Mortality in the Republic of North Macedonia, 2019|url=https://www.stat.gov.mk/PrikaziSoopstenie_en.aspx?id=7&rbr=3337}}</ref> | style="text-align:right;" |1,876,262 | style="text-align:right;" |19,845 | style="text-align:right;" |20,446 | style="text-align:right;color:red;" | -601 | style="text-align:right;" |10.6 | style="text-align:right;" |10.9 | style="text-align:right;color:red;" | -0.3 | style="text-align:right;" |1.65 | style="text-align:right;" |424,658 |- |2020<ref>{{cite web |title=Natality in the Republic of North Macedonia, 2020|url=https://www.stat.gov.mk/PrikaziSoopstenie_en.aspx?id=8&rbr=13667}}</ref><ref>{{cite web |title=Mortality in the Republic of North Macedonia, 2020|url=https://www.stat.gov.mk/PrikaziSoopstenie_en.aspx?id=7&rbr=13680}}</ref> | style="text-align:right;" |1,856,124 | style="text-align:right;" |19,031 | style="text-align:right;" |25,755 | style="text-align:right; color:red;" | -6,724 | style="text-align:right;" |10.3 | style="text-align:right;" |13.9 | style="text-align:right;color:red;" | -3.6 | style="text-align:right;" |1.62 | style="text-align:right;" |416,741 |- |2021<ref>{{cite web |title=Natality in the Republic of North Macedonia, 2021|url=https://www.stat.gov.mk/PrikaziSoopstenie_en.aspx?id=8&rbr=14006}}</ref><ref>{{cite web |title=Mortality in the Republic of North Macedonia, 2021|url=https://www.stat.gov.mk/PrikaziSoopstenie_en.aspx?id=7&rbr=14025}}</ref> | style="text-align:right;" |1,836,713 | style="text-align:right; " |18,648 | style="text-align:right; color:red; " |28,516 | style="text-align:right;color:red;" | -9,868 | style="text-align:right;" |10.2 | style="text-align:right;" |15.5 | style="text-align:right;color:red;" | -5.4 | style="text-align:right;" |1.62 | style="text-align:right;" |410,912 |- |2022 | style="text-align:right;" |1,831,712 | 18,073 | 22,459 | style="color:red" | -4,386 | style="text-align:right;" |9.9 | style="text-align:right;" |12.3 | style="text-align:right;color:red;" | -2.4 | style="text-align:right;" |1.59 | style="text-align:right;" |407,934 |- |2023 |1,827,816 |style="color:red|16,737 |20,187 | style="color:red| -3,450 |9.2 |11.0 | style="text-align:right;color:red;" | -1.9 | style="text-align:right;color:red;" |1.48 |404,624 |- |} == Население == [[Податотека:Етнички состав на Македонија, според пописот од 2021 година.png|мини|299x299пкс|Етнички состав на Македонија, според пописот од 2021 година]] [[File:Map of the majority ethnic groups of Macedonia by municipality mk.svg|thumb|right|299x299px|Демографска карта на Македонија според пописот од 2002.]][[File:Gustinamk.png|thumb|Густина на население по општини според пописот од 2002|299x299пкс]]Според податоците од пописот 2002 * Вкупно:2,022,547 жители * Домаќинства:564,296 * Станови:698,143 === Пол === {{columns |col1width =50em |col1= * Мажи:1,015,377 или 50,20% * Жени:1,007,170 или 49,80% |col2 = {{bar box |width = 300px |float = left |title = Пол |titlebar = #ddd |bars = {{Столбен постоток|Мажи|red|50.20}} {{Столбен постоток|Жени|blue|49.80}} }} }} === Етнички групи === {{columns |col1width =50em |col1= * [[Македонци]]: 1,297,981 или 64.18%. * [[Албанци]]: 506,083 или 25.17% * [[Турци]]: 77,959 или 3.85% * [[Роми]]: 53,879 или 2.66% * [[Срби]]: 38,939 или 1.78% * [[Бошњаци]] 17,018 или 0.84% * [[Муслимани по националност|Муслимани]]: 2,553 или 0.13% * [[Власи]]: 9695 или 0.479% * [[Египќани во Република Македонија|Египќани]]: 3,713 или 0.18% * [[Хрвати]]: 2,686 или 0.13% * [[Црногорци]]: 2,003 или 0.13% * [[Бугари]]: 1,417 или 0.07% * [[Грци]]: 422 или 0.02% * [[Руси]]: 368 или 0.02% * [[Словенци]]: 365 или 0.02% * [[Полјаци]]: 162 или 0.01% * [[Украинци]]: 136 или 0.01% * [[Германци]]: 88 или 0.004% * [[Чеси]]: 60 или 0.005% * [[Словаци]]: 60 или 0.005% * [[Евреи]]: 53 или 0.003% * [[Италијанци]]: 46 или 0.002% * [[Австријци]]: 35 или 0.002% * [[Русини (Украина)|Русини]]: 24 или 0.001% * Регионално самоопределени: 829 или 0.04% * Неопределени: 404 или 0.02% * Други: 5,332 или 0.26% |col2 = {{bar box |width = 300px |float = left |title = Етнички групи |titlebar = #ddd |bars = {{Столбен постоток|Македонци|yellow|65.17}} {{Столбен постоток|Албанци|black|25.17}} {{Столбен постоток|Турци|red|3.85}} {{Столбен постоток|Роми|blue|2.66}} {{Столбен постоток|Срби|green|1.78}} {{Столбен постоток|Бошњаци|violet|0.84}} {{Столбен постоток|Муслимани|brown|0.13}} {{Столбен постоток|Власи|purple|0.479}} {{Столбен постоток|Египќани|purple|0.184}} {{Столбен постоток|Црногорци|purple|0.133}} {{Столбен постоток|Унгарци|purple|0.1}} {{Столбен постоток|Бугари|purple|0.073}} {{Столбен постоток|Грци|purple|0.021}} {{Столбен постоток|Руси|purple|0.018}} {{Столбен постоток|Словенци|purple|0.018}} {{Столбен постоток|Полјаци|purple|0.008}} {{Столбен постоток|Украинци|purple|0.007}} {{Столбен постоток|Хрвати|purple|0.006}} {{Столбен постоток|Германци|purple|0.004}} {{Столбен постоток|Чеси|purple|0.005}} {{Столбен постоток|Словаци|purple|0.005}} {{Столбен постоток|Евреи|purple|0.003}} {{Столбен постоток|Италијанци|purple|0.002}} {{Столбен постоток|Австријци|purple|0.002}} {{Столбен постоток|Русини|purple|0.001}} {{Столбен постоток|Самоопределени|purple|0.041}} {{Столбен постоток|Неопределени|purple|0.02}} {{Столбен постоток|Други|purple|0.264}} }} }} === Јазици === {{columns |col1width =50em |col1= * Македонски:66,49% * Албански:25,1% * Турски:3,54% * Ромски:1,90% * Српски:1,22% * Босански:0,42% * Влашки:0.34% * други:0.95% |col2 = {{bar box |width = 300px |float = left |title = Јазици |titlebar = #ddd |bars = {{Столбен постоток|Македонски|red|66.49}} {{Столбен постоток|Албански|black|25.1}} {{Столбен постоток|Турски|violet|3.54}} {{Столбен постоток|Ромски|blue|1.90}} {{Столбен постоток|Српски|green|1.22}} {{Столбен постоток|Босански|yellow|0.42}} {{Столбен постоток|Влашки|brown|0.34}} {{Столбен постоток|други|purple|0.95}} }} }} === Религии === {{columns |col1width =50em |col1= * Православие:64.7% * Ислам:33.3% * други:2% |col2 = {{bar box |width = 300px |float = left |title = Религија |titlebar = #ddd |bars = {{Столбен постоток|Православни|red|64.7}} {{Столбен постоток|Муслимани|yellow|33.3}} {{Столбен постоток|други|purple|2}} }} }}<gallery widths="240" heights="240"> Податотека:Карта на Македонците во Македонија (2021).svg|Карта на Македонците во Македонија Податотека:Карта на Ромите во Македонија (2021).svg|Карта на Ромите во Македонија Податотека:Карта на Власите во Македонија (2021).svg|Карта на Власите во Македонија Податотека:Карта на Албанците во Македонија (2021).svg|Карта на Албанците во Македонија Податотека:Карта на Србите во Македонија (2021).svg|Карта на Србите во Македонија Податотека:Карта на Бошњаците во Македонија (2021).svg|Карта на Бошњаците во Македонија Податотека:Карта на Турците во Македонија (2021).svg|Карта на Турците во Македонија </gallery> == Етнички групи == {| class="wikitable" |+Етнички групи во Македонија (1943 — 2021) ! rowspan="2" |Етнички групи ! colspan="2" |1948 ! colspan="2" |1953 ! colspan="2" |1961 ! colspan="2" |1971 ! colspan="2" |1981 ! colspan="2" |1991 ! colspan="2" |1994 ! colspan="2" |2002 ! colspan="2" |2021 |- !Број !% !Број !% !Број !% !Број !% !Број !% !Број !% !Број !% !Број !% !Број !% |- |[[Македонци]] | align="right" | 789,648 | align="right" | 68.5 | align="right" | 860,699 | align="right" | 66.0 | align="right" | 1,000,854 | align="right" | 71.2 | align="right" | 1,142,375 | align="right" | 69.3 | align="right" | 1,281,195 | align="right" | 67.0 | align="right" | 1,328,187 | align="right" | 65.3 | align="right" | 1,295,964 | align="right" | 66.6 | align="right" | 1,297,981 | align="right" | 64.18 | align="right" | 1,073,299 | align="right" | 58.44 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | align="right" | 197,389 | align="right" | 17.1 | align="right" | 162,524 | align="right" | 12.5 | align="right" | 183,108 | align="right" | 13.0 | align="right" | 279,871 | align="right" | 17.0 | align="right" | 377,726 | align="right" | 19.8 | align="right" | 441,987 | align="right" | 21.7 | align="right" | 441,104 | align="right" | 22.7 | align="right" | 509,083 | align="right" | 25.17 | align="right" | 446,245 | align="right" | 24.30 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | align="right" | 95,940 | align="right" | 8.3 | align="right" | 203,938 | align="right" | 15.6 | align="right" | 131,481 | align="right" | 9.4 | align="right" | 108,552 | align="right" | 6.6 | align="right" | 86,691 | align="right" | 4.5 | align="right" | 77,080 | align="right" | 3.8 | align="right" | 77,019 | align="right" | 4.0 | align="right" | 77,959 | align="right" | 3.85 | align="right" | 70,961 | align="right" | 3.86 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | align="right" | 19,500 | align="right" | 1.7 | align="right" | 20,462 | align="right" | 1.6 | align="right" | 20,606 | align="right" | 1.5 | align="right" | 24,505 | align="right" | 1.5 | align="right" | 43,223 | align="right" | 2.3 | align="right" | 52,103 | align="right" | 2.6 | align="right" | 43,707 | align="right" | 2.2 | align="right" | 53,879 | align="right" | 2.66 | align="right" | 46,433 | align="right" | 2.53 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | align="right" | 29,721 | align="right" | 2.6 | align="right" | 35,112 | align="right" | 2.7 | align="right" | 42,728 | align="right" | 3.0 | align="right" | 46,465 | align="right" | 2.8 | align="right" | 44,613 | align="right" | 2.3 | align="right" | 42,775 | align="right" | 2.1 | align="right" | 40,228 | align="right" | 2.1 | align="right" | 35,939 | align="right" | 1.78 | align="right" | 23,847 | align="right" | 1.30 |- |[[Македонски Бошњаци|Бошњаци]] | rowspan="2" |1,560 | rowspan="2" |0.1 | rowspan="2" |1,591 | rowspan="2" |0.1 | rowspan="2" |3,002 | rowspan="2" |0.2 | rowspan="2" |1,248 | rowspan="2" |0.1 | rowspan="2" |39,555 | rowspan="2" |2.1 | rowspan="2" |31,356 | rowspan="2" |1.5 |6,829 |0.3 |17,018 |0.84 |16,042 |0.87 |- |[[Муслимани (народ)|Муслимани]] |15,418 |0.8 |2,553 |0.13 |1,187 |0.06 |- |[[Македонски Власи|Власи]] | align="right" | 9,511 | align="right" | 0.8 | align="right" | 8,668 | align="right" | 0.7 | align="right" | 8,046 | align="right" | 0.6 | align="right" | 7,190 | align="right" | 0.4 | align="right" | 6,392 | align="right" | 0.3 | align="right" | 7,764 | align="right" | 0.4 | align="right" | 8,601 | align="right" | 0.4 | align="right" | 9,695 | align="right" | 0.48 | align="right" | 8,714 | align="right" | 0.47 |- |[[Македонски Бугари|Бугари]] | align="right" | 889 | align="right" | 0.1 | align="right" | 920 | align="right" | 0.1 | align="right" | 3,087 | align="right" | 0.2 | align="right" | 3,334 | align="right" | 0.2 | align="right" | 1,984 | align="right" | 0.1 | align="right" | 1,370 | align="right" | 0.1 | align="right" | 1,682 | align="right" | 0.1 | align="right" | 1,417 | align="right" | 0.07 | align="right" | 3,504 | align="right" | 0.19 |- |[[Македонски Хрвати|Хрвати]] | align="right" | 2,090 | align="right" | 0.2 | align="right" | 2,770 | align="right" | 0.2 | align="right" | 3,801 | align="right" | 0.3 | align="right" | 3,882 | align="right" | 0.2 | align="right" | 3,349 | align="right" | 0.2 | align="right" | 2,878 | align="right" | 0.1 | align="right" | 2,248 | align="right" | 0.1 | align="right" | 2,686 | align="right" | 0.13 | align="right" | 2,145 | align="right" | 0.12 |- |[[Црногорци]] | align="right" | 2,348 | align="right" | 0.2 | align="right" | 2,526 | align="right" | 0.2 | align="right" | 3,414 | align="right" | 0.2 | align="right" | 3,246 | align="right" | 0.2 | align="right" | 3,940 | align="right" | 0.2 | align="right" | 3,225 | align="right" | 0.1 | align="right" | 2,318 | align="right" | 0.1 | align="right" | 2,003 | align="right" | 0.10 | align="right" | 1,023 | align="right" | 0.06 |- |[[Југословени]] | | | | | align="right" | 1,260 | align="right" | 0.1 | align="right" | 3,652 | align="right" | 0.2 | align="right" | 14,240 | align="right" | 0.7 | | | | | | | align="right" | 344 | align="right" | 0.02 |- |Други/неопределени | align="right" | 4,390 | align="right" | 0.4 | align="right" | 5,304 | align="right" | 0.4 | align="right" | 4,616 | align="right" | 0.3 | align="right" | 22,988 | align="right" | 1.4 | align="right" | 6,228 | align="right" | 0.3 | align="right" | 45,239 | align="right" | 2.2 | align="right" | 9,814 | align="right" | 0.5 | align="right" | 14,887 | align="right" | 0.74 | align="right" | 142,969 | align="right" | 7.78 |- !Вкупно ! colspan="2" |1,152,986 ! colspan="2" |1,304,514 ! colspan="2" |1,406,003 ! colspan="2" |1,647,308 ! colspan="2" |1,909,136 ! colspan="2" |2,033,964 ! colspan="2" |1,945,932 ! colspan="2" |2,022,547 ! colspan="2" |1,836,713 |} == Вкупно население, домаќинства и станови во Република Македонија == {| class="wikitable" |- ! [[Општина]] !! Вкупно население !! Домаќинства !! Станови (сите видови живеалишта) |- | [[Скопје]] || 506926 || 146566 || 163745 |- | [[Општина Аеродром|Аеродром]]|| 72009 || 21495 || 23754 |- | [[Бутел]] || 36154 || 10056 || 11077 |- | [[Општина Гази Баба|Гази Баба]] || 72617 || 20336 || 22815 |- | [[Ѓорче Петров]] || 41634 || 11886 || 13938 |- | [[Карпош]] || 59666 || 19680 || 22849 |- | [[Кисела Вода]] || 57236 || 17577 || 20237 |- | [[Сарај]] || 35408 || 7972 || 7837 |- | [[Општина Центар|Центар]] || 45412 || 15355 || 18848 |- | [[Чаир]] || 64773 || 17107 || 17127 |- | [[Шуто Оризари]] || 22017 || 5102 || 5263 |- | [[Арачиново]] || 11597 || 2267 || 2442 |- | [[Берово]] || 13941 || 4715 || 6742 |- | [[Битола]] || 95385 || 28942 || 37225 |- | [[Богданци]] || 8707 || 2597 || 3006 |- | [[Боговиње]] || 28997 || 7299 || 7341 |- | [[Босилово]] || 14260 || 3661 || 4036 |- | [[Брвеница]] || 15855 || 3447 || 3776 |- | [[Валандово]] || 11890 || 3545 || 4050 |- | [[Василево]] || 12122 || 3306 || 3360 |- | [[Вевчани]] || 2433 || 593 || 715 |- | [[Велес]] || 55108 || 16959 || 20717 |- | [[Виница]] || 19938 || 6260 || 6655 |- | [[Вранештица]] || 1322 || 478 || 1015 |- | [[Врапчиште]] || 25399 || 5225 || 5820 |- | [[Гевгелија]] || 22988 || 7221 || 9292 |- | [[Гостивар]] || 81042 || 18091 || 20339 |- | [[Градско]] || 3760 || 1137 || 1436 |- | [[Дебар]] || 19542 || 3917 || 4606 |- | [[Дебрца]] || 5507 || 1995 || 4355 |- | [[Делчево]] || 17505 || 5568 || 7163 |- | [[Демир Капија]] || 4545 || 1387 || 1789 |- | [[Демир Хисар]] || 9497 || 2987 || 4327 |- | [[Дојран]] || 3426 || 1021 || 2116 |- | [[Долнени]] || 13568 || 3745 || 4700 |- | [[Другово]] || 3249 || 1152 || 2429 |- | [[Желино]] || 24390 || 5226 || 5325 |- | [[Зајас]] || 11605 || 2942 || 3190 |- | [[Зелениково]] || 4077 || 1014 || 1666 |- | [[Зрновци]] || 3264 || 1105 || 1341 |- | [[Илинден]] || 15894 || 4298 || 5252 |- | [[Јегуновце]] || 10790 || 2645 || 3029 |- | [[Кавадарци]] || 38741 || 12026 || 16324 |- | [[Карбинци]] || 4012 || 1212 || 1468 |- | [[Кичево]] || 30138 || 8330 || 10226 |- | [[Конче]] || 3536 || 1057 || 1175 |- | [[Кочани]] || 38092 || 11981 || 14464 |- | [[Кратово]] || 10441 || 3304 || 4951 |- | [[Крива Паланка]] || 20820 || 6600 || 9448 |- | [[Кривогаштани]] || 6150 || 1943 || 2191 |- | [[Крушево]] || 9684 || 2706 || 3519 |- | [[Куманово]] || 105484 || 27984 || 33468 |- | [[Липково]] || 27058 || 5340 || 5790 |- | [[Лозово]] || 2858 || 899 || 1073 |- | [[Маврово]] и [[Ростуше]] || 8618 || 1969 || 4842 |- | [[Македонска Каменица]] || 8110 || 2437 || 2971 |- | [[Македонски Брод]] || 7141 || 2392 || 4721 |- | [[Могила]] || 6710 || 1851 || 2385 |- | [[Неготино]] || 19212 || 5898 || 7369 |- | [[Новаци]] || 3549 || 1125 || 1723 |- | [[Општина Ново Село|Ново Село]]|| 11567 || 3131 || 4158 |- | [[Осломеј]] || 10420 || 2791 || 3291 |- | [[Охрид]] || 55749 || 16012 || 28437 |- | [[Петровец]] || 8255 || 2087 || 3617 |- | [[Пехчево]] || 5517 || 2026 || 2877 |- | [[Пласница]] || 4545 || 1125 || 1225 |- | [[Прилеп]] || 76768 || 24398 || 29673 |- | [[Пробиштип]] || 16193 || 5104 || 7337 |- | [[Радовиш]] || 28244 || 8270 || 9833 |- | [[Ранковце]] || 4144 || 1371 || 2233 |- | [[Ресен]] || 16825 || 4849 || 8233 |- | [[Росоман]] || 4141 || 1284 || 1663 |- | [[Свети Николе]] || 18497 || 5698 || 7157 |- | [[Сопиште]] || 5656 || 1510 || 3398 |- | [[Старо Нагоричане]] || 4840 || 1697 || 3598 |- | [[Струга]] || 63376 || 14485 || 18834 |- | [[Струмица]] || 54676 || 15896 || 18473 |- | [[Студеничани]] || 17246 || 3570 || 4349 |- | [[Теарце]] || 22454 || 5095 || 5480 |- | [[Тетово]] || 86580 || 20094 || 22592 |- | [[Општина Центар Жупа|Центар Жупа]] || 6519 || 1444 || 1583 |- | [[Чашка]] || 7673 || 2185 || 3839 |- | [[Чешиново]] || 7490 || 2423 || 2960 |- | [[Чучер-Сандево]] || 8493 || 2321 || 3925 |- | [[Штип]] || 47796 || 15065 || 18270 |- | Вкупно || 2022547 || 564296 || 698143 |} == Вкупно население на Република Македонија според национална припадност == {| class="wikitable" |- ! [[Општина]] !! Вкупно !! [[Македонци]] !! [[Албанци]] !! [[Турци]] !! [[Роми]] !! [[Власи]] !! [[Срби]] !! [[Бошњаци]] !! Останати |- | [[Скопје]] || 506926 || 338358 || 103891 || 8595 || 23475 || 2557 || 14298 || 7585 || 8167 |- | [[Аеродром]] || 72009 || 64391 || 1014 || 430 || 580 || 501 || 3085 || 538 || 1470 |- | [[Бутел]] || 36154 || 22506 || 9107 || 1304 || 561 || 120 || 1033 || 970 || 553 |- | [[Општина Гази Баба|Гази Баба]] || 72617 || 53497 || 12502 || 606 || 2082 || 236 || 2097 || 710 || 887 |- | [[Ѓорче Петров]] || 41634 || 35455 || 1597 || 368 || 1249 || 109 || 1730 || 489 || 637 |- | [[Карпош]] || 59666 || 52810 || 1952 || 334 || 615 || 407 || 2184 || 98 || 1266 |- | [[Кисела Вода]] || 57236 || 52478 || 250 || 460 || 716 || 647 || 1426 || 425 || 834 |- | [[Сарај]] || 35408 || 1377 || 32408 || 45 || 273 || / || 18 || 1120 || 167 |- | [[Центар (населба во Скопје)]] || 45412 || 38778 || 1465 || 492 || 974 || 459 || 2037 || 108 || 1099 |- | [[Чаир]] || 64773 || 15628 || 36921 || 4500 || 3083 || 78 || 621 || 2950 || 992 |- | [[Шуто Оризари]] || 22017 || 1438 || 6675 || 56 || 13342 || / || 67 || 177 || 262 |- | [[Арачиново]] || 11597 || 596 || 10879 || / || / || 1 || 10 || 65 || 46 |- | [[Берово]] || 13941 || 13335 || / || 91 || 456 || 6 || 20 || 3 || 27 |- | [[Битола]] || 95385 || 84616 || 4164 || 1610 || 2613 || 1270 || 541 || 21 || 550 |- | [[Богданци]] || 8707 || 8093 || 2 || 54 || 1 || 5 || 525 || / || 27 |- | [[Боговиње]] || 28997 || 37 || 27614 || 1183 || 5 || / || 1 || 9 || 148 |- | [[Босилово]] || 14260 || 13649 || / || 495 || 24|| / || 8 || / || 84 |- | [[Брвеница]] || 15855 || 5949 || 9770 || 2 || / || / || 78 || 1 || 55 |- | [[Валандово]] || 11890 || 9830 || / || 1330 || 32 || 1 || 639 || 1 || 54 |- | [[Василево]] || 12122 || 9958 || / || 2095 || 5 || 1 || 4 || 1 || 58 |- | [[Вевчани]] || 2433 || 2419 || 3 || / || / || 1 || 3 || / || 7 |- | [[Велес]] || 55108 || 46767 || 2299 || 1724 || 800 || 343 || 540 || 2406 || 229 |- | [[Виница]] || 19938 || 18261 || / || 272 || 1230 || 121 || 32 || / || 22 |- | [[Вранештица]] || 1322 || 1033 || 10 || 276 || / || / || 2 || / || 1 |- | [[Врапчиште]] || 25399 || 1041 || 21101 || 3134 || / || / || 4 || 8 || 111 |- | [[Гевгелија]] || 22988 || 22258 || 8 || 31 || 13 || 214 || 367 || 5 || 92 |- | [[Гостивар]] || 81042 || 15877 || 54038 || 7991 || 2237 || 15 || 160 || 39 || 685 |- | [[Градско]] || 3760 || 2924 || 125 || 71 || 127 || / || 23 || 465 || 25 |- | [[Дебар]] || 19542 || 3911 || 11348 || 2684 || 1080 || 2 || 22 || 3 || 492 |- | [[Дебрца]] || 5507 || 5324 || 153 || 2 || / || 1 || 8 || / || 19 |- | [[Делчево]] || 17505 || 16637 || 7 || 122 || 651 || 4 || 35 || / || 49 |- | [[Демир Капија]] || 4545 || 3997 || 23 || 344 || 16 || / || 132 || 1 || 32 |- | [[Демир Хисар]] || 9497 || 9179 || 232 || 35 || 11 || 7 || 13 || 2 || 18 |- | [[Дојран]] || 3426 || 2641 || 17 || 402 || 59 || 3 || 227 || 2 || 25 |- | [[Долнени]] || 13568 || 4871 || 3616 || 2597 || 13 || / || 16 || 75 || 2380 |- | [[Другово]] || 3249 || 2784 || 155 || 292 || 1 || / || 8 || / || 9 |- | [[Желино]] || 24390 || 71 || 24195 || 2 || / || / || 1 || 5 || 116 |- | [[Зајас]] || 11605 || 211 || 11308 || / || / || / || 6 || / || 80 |- | [[Зелениково]] || 4077 || 2522 || 1206 || 1 || 92 || 1 || 45 || 191 || 19 |- | [[Зрновци]] || 3264 || 3247 || / || / || / || 13 || 2 || / || 2 |- | [[Илинден]] || 15894 || 13959 || 352 || 17 || 428 || 1 || 912 || / || 225 |- | [[Јегуновце]] || 10790 || 5963 || 4642 || 4 || 41 || / || 109 || 1 || 30 |- | [[Кавадарци]] || 38741 || 37499 || 2 || 167 || 679 || 27 || 218 || 4 || 145 |- | [[Карбинци]] || 4012 || 3200 || / || 728 || 2 || 54 || 12 || / || 16 |- | [[Кичево]] || 30138 || 16140 || 9202 || 2430 || 1630 || 76 || 86 || 7 || 567 |- | [[Конче]] || 3536 || 3009 || / || 521 || / || / || 3 || / || 3 |- | [[Кочани]] || 38092 || 35472 || 1 || 315 || 1951 || 194 || 67 || 2 || 90 |- | [[Кратово]] || 10441 || 10231 || / || 8 || 151 || 1 || 33 || / || 17 |- | [[Крива Паланка]] || 20820 || 19998 || / || 2 || 668 || 3 || 103 || 2 || 44 |- | [[Кривогаштани]] || 6150 || 6126 || / || / || 8 || / || 6 || / || 10 |- | [[Крушево]] || 9684 || 6081 || 2064 || 315 || 1020 || / || 38 || 137 || 29 |- | [[Куманово]] || 105484 || 63746 || 27290 || 292 || 4256 || 147 || 9062 || 20 || 671 |- | [[Липково]] || 27058 || 169 || 26360 || / || / || 1 || 370 || 6 || 152 |- | [[Лозово]] || 2858 || 2471 || 35 || 157 || / || 122 || 27 || 34 || 12 |- | [[Маврово]] и [[Ростуше]] || 8618 || 4349 || 1483 || 2680 || 10 || / || 6 || 31 || 59 |- | [[Македонска Каменица]] || 8110 || 8055 || / || / || 14 || / || 24 || 8 || 9 |- | [[Македонски Брод]] || 7141 || 6927 || / || 181 || 3 || / || 22 || 1 || 7 |- | [[Могила]] || 6710 || 6432 || 34 || 229 || 6 || / || 2 || / || 7 |- | [[Неготино]] || 19212 || 17768 || 30 || 243 || 453 || 14 || 627 || 1 || 76 |- | [[Новаци]] || 3549 || 3490 || 21 || 27 || / || 1 || 7 || / || 3 |- | [[Општина Ново Село|Ново Село]]|| 11567 || 11509 || / || / || 3 || / || 25 || 2 || 28 |- | [[Осломеј]] || 10420 || 110 || 10252 || / || / || / || / || 1 || 57 |- | [[Охрид]] || 55749 || 47344 || 2962 || 2268 || 69 || 323 || 366 || 29 || 2388 |- | [[Петровец]] || 8255 || 4246 || 1887 || 75 || 134 || / || 415 || 1442 || 56 |- | [[Пехчево]] || 5517 || 4737 || / || 357 || 390 || 2 || 12 || / || 19 |- | [[Пласница]] || 4545 || 34 || 20 || 4446 || / || / || / || / || 45 |- | [[Пробиштип]] || 76768 || 70878 || 22 || 917 || 4433 || 17 || 172 || 86 || 243 |- | [[Радовиш]] || 16193 || 15977 || / || 6 || 37 || 37 || 89 || 1 || 46 |- | [[Ранковце]] || 28244 || 23752 || 8 || 4061 || 271 || 26 || 71 || 1 || 54 |- | [[Ресен]] || 16825 || 12798 || 1536 || 1797 || 184 || 26 || 74 || 1 || 409 |- | [[Росоман]] || 4141 || 3694 || / || / || 6 || / || 409 || / || 32 |- | [[Свети Николе]] || 18497 || 18005 || / || 81 || 72 || 238 || 71 || 1 || 29 |- | [[Сопиште]] || 5656 || 3404 || 1942 || 243 || / || 4 || 32 || / || 31 |- | [[Старо Нагоричане]] || 4840 || 3906 || 1 || / || 1 || / || 926 || / || 6 |- | [[Струга]] || 63376 || 20336 || 36029 || 3628 || 116 || 656 || 106 || 103 || 2402 |- | [[Струмица]] || 54676 || 50258 || 3 || 3754 || 147 || 3 || 185 || 6 || 320 |- | [[Студеничани]] || 17246 || 309 || 11793 || 3285 || 73 || / || 14 || 1662 || 110 |- | [[Теарце]] || 22454 || 2739 || 18950 || 516 || 67 || / || 14 || 1 || 167 |- | [[Тетово]] || 86580 || 20053 || 60886 || 1882 || 2357 || 15 || 604 || 156 || 627 |- | [[Општина Центар Жупа|Центар Жупа]] || 6519 || 814 || 454 || 5226 || / || / || / || / || 25 |- | [[Чашка]] || 7673 || 4395 || 2703 || 391 || / || 1 || 55 || 67 || 61 |- | [[Чешиново]] || 7490 || 7455 || / || / || / || 30 || 4 || / || 1 |- | [[Чучер-Сандево]] || 8493 || 4019 || 1943 || / || 23 || 16 || 2426 || 1 || 65 |- | [[Штип]] || 47796 || 41670 || 12 || 1272 || 2195 || 2074 || 297 || 11 || 265 |} == Вкупно население според писменост == {| class="wikitable" |- ! [[Општина]] !! Писмени !! Неписмени |- | [[Скопје]] || 433139 || 10902 |- | [[Аеродром]] || 64656 || 475 |- | [[Бутел]] || 30672 || 686 |- | [[Општина Гази Баба|Гази Баба]] || 61156 || 1966 |- | [[Ѓорче Петров]] || 36308 || 594 |- | [[Карпош]] || 53002 || 685 |- | [[Кисела Вода]] || 50326 || 706 |- | [[Сарај]] || 27394 || 1244 |- | [[Центар (населба во Скопје)]] || 41494 || 351 |- | [[Чаир]] || 52241 || 2386 |- | [[Шуто Оризари]] || 15890 || 1809 |- | [[Арачиново]] || 8440 || 521 |- | [[Берово]] || 12306 || 147 |- | [[Битола]] || 83045 || 2441 |- | [[Богданци]] || 7715 || 99 |- | [[Боговиње]] || 23049 || 990 |- | [[Босилово]] || 11831 || 556 |- | [[Брвеница]] || 12791 || 504 |- | [[Валандово]] || 10293 || 254 |- | [[Василево]] || 9565 || 748 |- | [[Вевчани]] || 2133 || 23 |- | [[Велес]] || 47655 || 1399 |- | [[Виница]] || 16644 || 840 |- | [[Вранештица]] || 1188 || 29 |- | [[Врапчиште]] || 20225 || 720 |- | [[Гевгелија]] || 20441 || 190 |- | [[Гостивар]] || 66235 || 2311 |- | [[Градско]] || 3110 || 212 |- | [[Дебар]] || 15736 || 450 |- | [[Дебрца]] || 4671 || 395 |- | [[Делчево]] || 15173 || 483 |- | [[Демир Капија]] || 3548 || 505 |- | [[Демир Хисар]] || 8224 || 421 |- | [[Дојран]] || 2956 || 80 |- | [[Долнени]] || 10484 || 815 |- | [[Другово]] || 2810 || 136 |- | [[Желино]] || 18619 || 807 |- | [[Зајас]] || 8896 || 639 |- | [[Зелениково]] || 3321 || 161 |- | [[Зрновци]] || 2728 || 155 |- | [[Илинден]] || 13110 || 596 |- | [[Јегуновце]] || 8937 || 382 |- | [[Кавадарци]] || 33488 || 845 |- | [[Карбинци]] || 2993 || 472 |- | [[Кичево]] || 25227 || 882 |- | [[Конче]] || 2859 || 178 |- | [[Кочани]] || 32143 || 1468 |- | [[Кратово]] || 8789 || 612 |- | [[Крива Паланка]] || 17645 || 1013 |- | [[Кривогаштани]] || 5172 || 241 |- | [[Крушево]] || 8159 || 293 |- | [[Куманово]] || 86677 || 4177 |- | [[Липково]] || 20359 || 825 |- | [[Лозово]] || 2383 || 175 |- | [[Маврово]] и [[Ростуше]] || 6967 || 262 |- | [[Македонска Каменица]] || 6766 || 356 |- | [[Македонски Брод]] || 6178 || 292 |- | [[Могила]] || 5573 || 411 |- | [[Неготино]] || 16401 || 505 |- | [[Новаци]] || 3033 || 224 |- | [[Општина Ново Село|Ново Село]]|| 9735 || 445 |- | [[Осломеј]] || 8308 || 384 |- | [[Охрид]] || 48175 || 1321 |- | [[Петровец]] || 6600 || 435 |- | [[Пехчево]] || 4830 || 90 |- | [[Пласница]] || 3531 || 217 |- | [[Прилеп]] || 65670 || 2627 |- | [[Пробиштип]] || 13971 || 609 |- | [[Радовиш]] || 23016 || 1363 |- | [[Ранковце]] || 3187 || 453 |- | [[Ресен]] || 14671 || 500 |- | [[Росоман]] || 3447 || 218 |- | [[Свети Николе]] || 15830 || 700 |- | [[Сопиште]] || 4638 || 179 |- | [[Старо Нагоричане]] || 3780 || 549 |- | [[Струга]] || 51299 || 1621 |- | [[Струмица]] || 51299 || 2038 |- | [[Студеничани]] || 12711 || 938 |- | [[Теарце]] || 18343 || 952 |- | [[Тетово]] || 69922 || 3065 |- | [[Општина Центар Жупа|Центар Жупа]] || 5024 || 168 |- | [[Чашка]] || 5925 || 485 |- | [[Чешиново]] || 6321 || 406 |- | [[Чучер-Сандево]] || 6957 || 326 |- | [[Штип]] || 47796 || 41362 |- | Вкупно || 1693044 || 63562 |} == Животоспособна статистика == [[Вкупна стапка на плодност|Вкупната стапка на плодност]] е бројот на живородени деца што се очекува една жена да ги има во текот на нејзиниот размножувачки период. Извори: [[Our World In Data]] и [[Gapminder Foundation]].<ref name="ourworldindata.org">{{Наведена мрежна страница|url=https://ourworldindata.org/grapher/children-born-per-woman?year=1800&country=MKD|title=Total Fertility Rate around the world over the last centuries|author=Max Roser|date=2014|work=[[Our World In Data]], [[Gapminder Foundation]]}}</ref> {| class="wikitable " style="text-align:right" |- ! Години !!1800!!1810!!1820!!1830!!1840!!1850!!1860!!1870!!1880!!1890!!1900<ref name="ourworldindata.org"/> |- | align="left"|Вкупна стапка на плодност во Македонија|| style="text-align:right; color:blue;" |5.9||style="text-align:right; color:blue;"|5.9||style="text-align:right; color:blue;"|5.9||style="text-align:right; color:blue;"|5.9||style="text-align:right; color:blue;"|5.9||style="text-align:right; color:blue;"|5.9||style="text-align:right; color:blue;"|5.5||style="text-align:right; color:blue;"|6.0||style="text-align:right; color:blue;"|5.4||style="text-align:right; color:blue;"|5.4||style="text-align:right; color:blue;"|5.6 |} {| class="wikitable " style="text-align:right" |- ! Години !!1910!!1920!!1930!!1940!!1950!!1960!!1970!!1980!!1990!!2000!!2010<ref name="ourworldindata.org"/> |- | align="left"|Вкупна стапка на плодност во Македонија|| style="text-align:right; color:blue;" |5.2||style="text-align:right; color:blue;"|4.9||style="text-align:right; color:blue;"|4.6||style="text-align:right; color:blue;"|4.3||style="text-align:right; color:blue;"|5.5||style="text-align:right; color:blue;"|3.8||style="text-align:right; color:blue;"|3.1||style="text-align:right; color:blue;"|2.4||style="text-align:right; color:blue;"|2.2||1.7||1.4 |} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaX.pdf Попис на населението, домаќинствата и становите 2002, Книга X: Вкупно население, домаќинства и станови — дефинитивни податоци по населени места — Вкупно население според изјаснувањето за националната припадност, мајчиниот јазик и вероисповедта] {{Европа по тема|Демографија на}} {{Демографија на Македонија}} [[Категорија:Демографија на Македонија| ]] [[Категорија:Македонско општество]] o2221azp0vh3e69mzqnkd4ulsyr3esa Ајдутство 0 68069 5382173 5321171 2025-06-20T21:31:31Z ГП 23995 /* Ајдуството како мотив во народната книжевност */ дополнување 5382173 wikitext text/x-wiki {{другизначења|Ајдуци (појаснување)}} {{Османлиско-македонски војни и востанија}} [[Податотека:Катиљ Ѓорѓи.jpg|мини|Ѓорѓи Мијаков попознат како Катиљ Ѓорѓи, Ѓорѓи Мијак, роден е во мариовското село [[Брник]] во 1875 година. За време на османлиското владеење бил познат ајдук во Мариовско. За него била напишана песната „Болен лежи Катиљ Ѓорѓи“, која на времето ја испеал [[Александар Сариевски]].]] '''Ајдутство''' — најстара и најдолготраен облик на вооружен отпор против турското ропство, кој се појавил во [[16 век]].<ref name="IMN">''Историја на македонскиот народ, книга прва''. НИП Нова Македонија, Скопје, 1969.</ref> Ајдути станувале најчесто смелите луѓе, најчесто селаните. Биле организирани во ајдутски дружини на чело со војвода, арамбаша кој самите го избирале. Своите акции ги почнувале на [[пролет]] (околу [[Ѓурѓовден]]), а на [[есен]] (околу [[Митровден]]) се засолнувале кај своите [[јатаци]]. Како засолниште доста често служеле и манастирите, каде што биле лекувани болните и ранетите ајдути. Ајдутите најчесто оформувале дружини од 20 до 30 луѓе, а во некои случаи броеле и до стотина. Ајдутите најчесто организирале заседи и напаѓале ненадејно. Тие ги напаѓале и ограбувале турските феудални имоти, ги кршеле алатките, ги палеле амбарите. Поголемите ајдутски дружини знаеле да нападнат и во градовите, па така се забележани ајдутски напади во [[Битола]], [[Лерин]], [[Охрид]] и [[Ресен]]. [[Безистен (Битола)|Битолскиот безистен]] бил дури двапати нападнат (еднаш во [[1646]] година, а втор пат во [[1661]] година).<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Македонски историски речник|first=д-р Стојан Киселиновски и др.|publisher=ИНИ|year=2000|isbn=9989-624-46-1|location=Скопје|pages=17}}</ref> [[Податотека:Skopje - Karpoš Monument.jpg|лево|мини|Споменик на Петар Карпош, во близина Камениот мост, каде тој бил погубен.]] Против ајдутство биле организирани потери, а фатените ајдути и [[јатаци]] биле јавно казнувани. Познати се и многу поенергични мерки преземени против ајдутите, но и против нивните јатаци, при што Турските власти палеле и по цели села, како одмазда кон јатаците или нивните роднини. Еден вид на заштита било организирањето на дервенџии и мартолози, како и сеча на шумите кои се наоѓале крај патиштата. Некои од фатените ајдути биле обезглавени, набиени на колец или добивале долгогодишна робија на галии како оковани веслачи. Народните буни и востанијата, скоро секогаш биле потпомогнати од самите ајдути Ајдутството продолжило и се засилило и во наредните векови, кога ајдутите земале учество во многу востанија и народни буни, па затоа и било опеано во многу ајдутски народни песни. Кај нас меѓу најпознатите ајдути е [[Петар Карпош]], предводник на големото народно востание од [[1689]] година на македонскиот народ против Османлиското Царство, познато во историјата како [[Карпошово востание]].<ref>{{Наведена книга|title=Кумановски Крал Карпош|first=проф. д-р Александар Димиќ - Паланчански|publisher=Просвета Куманово|year=1982|isbn=|location=Куманово|pages=}}</ref> Со појавата на организираното ослободително движење и особено со формирањето на [[МРО]] ([[ВМОРО]]) при крајот на 19 век, ајдуството го губи своето поранешно значење, па дури станува и еден вид пречка во развојот на ослободителната борба.<ref name=":0" /> Во своето дело „[[Српски рјечник]]“, [[Вук Караџиќ]] дал автентичен опис на ајдутството. Според него, ајдуците се појавиле како реакција на турската неправда и насилство. Затоа, меѓу ајдуците имало многу чесни луѓе, а на почетокот, веројатно, и некогашните благородници станувале ајдуци. Поретко, луѓето станувале ајдуци и заради одмазда, а некои ајдуци правеле злосторства и кон сопствениот народ. Притоа, ајдутството се засилувало во периодите кога турската власт била понасилна. На почетокот, ајдуците ги ограбувале турските [[Данок|даночници]], но подоцна ги напаѓале [[Трговија|трговците]] и патниците, па дури и ги ограбувале домовите на побогатите луѓе. Често, тие грабале луѓе од домовите, а потоа барале откуп од нивните роднини. На лето, ајдуците живееле во [[Шума|шумите]], а ги посетувале своите јатаци во потрага по храна. Најчесто, ајдуците биле облечени во [[бечви]] од [[чоја]], биле обуени во [[опинци]], а носеле сини или зелени [[долама|долами]] и [[гуна|гунчиња]]. Особено биле препознатливи нивните [[фес]]ови или свилени капи со китка од едната страна, а на градите носеле сребрени токи или сребрени [[пари]]. Најчесто биле вооружени со долга [[пушка]], две кратки пушки и [[нож]].<ref>„Песме о хајдуцима“, во: ''Хајдуци''. Београд: Народна књига, 1965, стр. 141-143.</ref> ==Ајдучки песни== Ајдучките песни се далеку побројни во споредба со другите циклуси епски народни песни. Во најголем дел, тие биле забележани во [[XIX век]], а некои и во [[XVIII век]]. Тие се многу распространети и популарни, но по уметничката вредност не заостануваат зад другите циклуси. Во ајдучките песни се прикажани непомирливото, енергично и смислено спротивставување на туѓата власт, борбеноста и вербата во конечната победа; тие се одликуваат со жива, здрава и оптимистичка атмосфера, а токму тоа придонело за нивното брзо распространување и за широката популарност. Циклусот ајдучки песни се состои од неколку помали циклуси кои се формирале околу одделни ајдучки дружини или поединечни личности. Најпознати се песните посветени на Старина Новак за кого е формиран најцелосниот циклус ајдучки песни, кој е тематски целосно разработен и вообличен. Во него се опишани бројни ликови од [[16 век]] ([[Старина Новак]], Дели Радивој, детето Груица, Малиот Радоица, Дели Татомир, Стариот Вујадин), кои формираат идеализирана дружина која дејствува во околината на [[Сараево]] и на планината [[Романија (планина)|Романија]]. Исто така, голем е циклусот посветен на [[Бајо Пивљанин]] и неговата дружина од [[17 век]], која дејствувала околу [[Бока Которска]], а третиот голем циклус е поврзан на ајдукот [[Мијат Томиќ]] (кој дејствувал во [[Босна]]), но овој циклус не е целосно вообличен. Во ајдучките песни се опеани сите важни моменти на ајдутството: заминувањето во планината, борбите, заседите, грабежите и [[смрт]]та на главните ликови. Најпознати српски ајдучки песни се: „[[Старина Новак и кнезот Богосав]]“, „[[Старина Новак и Дели-Радивој]]“, „[[Новак и Радивој го продаваат Груица]]“, „[[Груица и Арапот]]“, „[[Стариот Вујадин]]“, „[[Костреш Арамбаша]]“, „[[Малиот Радоица]]“, „[[Зошто Бајо замина во ајдуци]]“, „[[Човек-паша и овчарот Михат]]“, итн.<ref>„Песме о хајдуцима“, во: ''Хајдуци''. Београд: Народна књига, 1965, стр. 141-145.</ref> ==Ајдуството како мотив во народната книжевност== * „Сирма војвотка“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 112.</ref> * „Ѓерзелез Алија“ ([[Српскохрватски јазик|српскохрватски]]: ''Đerzelez Alija'') — босанска [[Епска народна поезија|епска]] песна.<ref>''Muslimanske junačke pjesme''. Sarajevo: Stvarnost, 1969, стр. 44-46.</ref> * „[[Старина Новак и Дели-Радивој|Старина Новак и дели-Радивој]]“ ([[српски]]: ''Старина Новак и дели-Радивоје'') — српска епска (ајдучка) песна.<ref>''Junačke narodne pesme''. Beograd: Rad, 1959, стр. 105-108.</ref> <ref>''Хајдуци''. Београд: Народна књига, 1965, стр. 9-13.</ref> <ref>Војислав Ђурић, ''Антологија српских народних јуначких песама''. Београд: Српска књижевна задруга, 2012, стр. 316-319.</ref> * „[[Старина Новак и кнезот Богосав]]“ (српски: ''Старина Новак и кнез Богосав'') — српска епска (ајдучка) песна.<ref>''Junačke narodne pesme''. Beograd: Rad, 1959, стр. 102-104.</ref> <ref>''Хајдуци''. Београд: Народна књига, 1965, стр. 5-8.</ref> <ref>Војислав Ђурић, ''Антологија српских народних јуначких песама''. Београд: Српска књижевна задруга, 2012, стр. 307-309.</ref> * „[[Новак и Радивој го продаваат Груица]]“ ([[српски]]: ''Новак и Радивоје продају Грујицу'') — српска епска (ајдучка) песна.<ref>''Хајдуци''. Београд: Народна књига, 1965, стр. 14-20.</ref> <ref>Војислав Ђурић, ''Антологија српских народних јуначких песама''. Београд: Српска књижевна задруга, 2012, стр. 310-315.</ref> * „[[Груица и Арапот]]“ ([[српски]]: ''Грујица и Арапин'') — српска епска (ајдучка) песна.<ref>''Хајдуци''. Београд: Народна књига, 1965, стр. 21-24.</ref> * „[[Груица и пашата од Загорје]]“ ([[српски]]: ''Грујица и паша са Загорја'') — српска епска (ајдучка) песна.<ref>''Хајдуци''. Београд: Народна књига, 1965, стр. 25-30.</ref> <ref>Војислав Ђурић, ''Антологија српских народних јуначких песама''. Београд: Српска књижевна задруга, 2012, стр. 320-325.</ref> * „[[Женидбата на Груица Новаковиќ]]“ ([[српски]]: ''Женидба Грујице Новаковића'') - српска епска (ајдучка) песна.<ref>''Хајдуци''. Београд: Народна књига, 1965, стр. 31-43.</ref> * „Миховил Томиќ и Тешњанин Алија“ ([[Српскохрватски јазик|српскохрватски]]: ''Mihovil Tomić i Tešnjanin Alija'') — босанска [[Епска народна поезија|епска]] песна.<ref>''Muslimanske junačke pjesme''. Sarajevo: Stvarnost, 1969, стр. 619-636.</ref> ==Ајдутството како тема во уметноста== * „Ајдучка песна“ — песна на [[Никола Јонков Вапцаров]] од 1929 година.<ref>Никола Ј. Вапцаров, ''Песни''. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 42.</ref> * „Ајдукот Хризиќ“ — песна на [[Пушкин]] од 1834 година.<ref>A. S. Puškin, ''Lirika''. Rad, Beograd, 1979, стр. 260-261.</ref> == Извори == <references/> [[Категорија:Ајдуци| ]] [[Категорија:Турцизми]] a8gqpoiz56fz1cyg701paolyqe6v04f 5382179 5382173 2025-06-20T21:40:21Z ГП 23995 /* Ајдуството како мотив во народната книжевност */ дополнување 5382179 wikitext text/x-wiki {{другизначења|Ајдуци (појаснување)}} {{Османлиско-македонски војни и востанија}} [[Податотека:Катиљ Ѓорѓи.jpg|мини|Ѓорѓи Мијаков попознат како Катиљ Ѓорѓи, Ѓорѓи Мијак, роден е во мариовското село [[Брник]] во 1875 година. За време на османлиското владеење бил познат ајдук во Мариовско. За него била напишана песната „Болен лежи Катиљ Ѓорѓи“, која на времето ја испеал [[Александар Сариевски]].]] '''Ајдутство''' — најстара и најдолготраен облик на вооружен отпор против турското ропство, кој се појавил во [[16 век]].<ref name="IMN">''Историја на македонскиот народ, книга прва''. НИП Нова Македонија, Скопје, 1969.</ref> Ајдути станувале најчесто смелите луѓе, најчесто селаните. Биле организирани во ајдутски дружини на чело со војвода, арамбаша кој самите го избирале. Своите акции ги почнувале на [[пролет]] (околу [[Ѓурѓовден]]), а на [[есен]] (околу [[Митровден]]) се засолнувале кај своите [[јатаци]]. Како засолниште доста често служеле и манастирите, каде што биле лекувани болните и ранетите ајдути. Ајдутите најчесто оформувале дружини од 20 до 30 луѓе, а во некои случаи броеле и до стотина. Ајдутите најчесто организирале заседи и напаѓале ненадејно. Тие ги напаѓале и ограбувале турските феудални имоти, ги кршеле алатките, ги палеле амбарите. Поголемите ајдутски дружини знаеле да нападнат и во градовите, па така се забележани ајдутски напади во [[Битола]], [[Лерин]], [[Охрид]] и [[Ресен]]. [[Безистен (Битола)|Битолскиот безистен]] бил дури двапати нападнат (еднаш во [[1646]] година, а втор пат во [[1661]] година).<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Македонски историски речник|first=д-р Стојан Киселиновски и др.|publisher=ИНИ|year=2000|isbn=9989-624-46-1|location=Скопје|pages=17}}</ref> [[Податотека:Skopje - Karpoš Monument.jpg|лево|мини|Споменик на Петар Карпош, во близина Камениот мост, каде тој бил погубен.]] Против ајдутство биле организирани потери, а фатените ајдути и [[јатаци]] биле јавно казнувани. Познати се и многу поенергични мерки преземени против ајдутите, но и против нивните јатаци, при што Турските власти палеле и по цели села, како одмазда кон јатаците или нивните роднини. Еден вид на заштита било организирањето на дервенџии и мартолози, како и сеча на шумите кои се наоѓале крај патиштата. Некои од фатените ајдути биле обезглавени, набиени на колец или добивале долгогодишна робија на галии како оковани веслачи. Народните буни и востанијата, скоро секогаш биле потпомогнати од самите ајдути Ајдутството продолжило и се засилило и во наредните векови, кога ајдутите земале учество во многу востанија и народни буни, па затоа и било опеано во многу ајдутски народни песни. Кај нас меѓу најпознатите ајдути е [[Петар Карпош]], предводник на големото народно востание од [[1689]] година на македонскиот народ против Османлиското Царство, познато во историјата како [[Карпошово востание]].<ref>{{Наведена книга|title=Кумановски Крал Карпош|first=проф. д-р Александар Димиќ - Паланчански|publisher=Просвета Куманово|year=1982|isbn=|location=Куманово|pages=}}</ref> Со појавата на организираното ослободително движење и особено со формирањето на [[МРО]] ([[ВМОРО]]) при крајот на 19 век, ајдуството го губи своето поранешно значење, па дури станува и еден вид пречка во развојот на ослободителната борба.<ref name=":0" /> Во своето дело „[[Српски рјечник]]“, [[Вук Караџиќ]] дал автентичен опис на ајдутството. Според него, ајдуците се појавиле како реакција на турската неправда и насилство. Затоа, меѓу ајдуците имало многу чесни луѓе, а на почетокот, веројатно, и некогашните благородници станувале ајдуци. Поретко, луѓето станувале ајдуци и заради одмазда, а некои ајдуци правеле злосторства и кон сопствениот народ. Притоа, ајдутството се засилувало во периодите кога турската власт била понасилна. На почетокот, ајдуците ги ограбувале турските [[Данок|даночници]], но подоцна ги напаѓале [[Трговија|трговците]] и патниците, па дури и ги ограбувале домовите на побогатите луѓе. Често, тие грабале луѓе од домовите, а потоа барале откуп од нивните роднини. На лето, ајдуците живееле во [[Шума|шумите]], а ги посетувале своите јатаци во потрага по храна. Најчесто, ајдуците биле облечени во [[бечви]] од [[чоја]], биле обуени во [[опинци]], а носеле сини или зелени [[долама|долами]] и [[гуна|гунчиња]]. Особено биле препознатливи нивните [[фес]]ови или свилени капи со китка од едната страна, а на градите носеле сребрени токи или сребрени [[пари]]. Најчесто биле вооружени со долга [[пушка]], две кратки пушки и [[нож]].<ref>„Песме о хајдуцима“, во: ''Хајдуци''. Београд: Народна књига, 1965, стр. 141-143.</ref> ==Ајдучки песни== Ајдучките песни се далеку побројни во споредба со другите циклуси епски народни песни. Во најголем дел, тие биле забележани во [[XIX век]], а некои и во [[XVIII век]]. Тие се многу распространети и популарни, но по уметничката вредност не заостануваат зад другите циклуси. Во ајдучките песни се прикажани непомирливото, енергично и смислено спротивставување на туѓата власт, борбеноста и вербата во конечната победа; тие се одликуваат со жива, здрава и оптимистичка атмосфера, а токму тоа придонело за нивното брзо распространување и за широката популарност. Циклусот ајдучки песни се состои од неколку помали циклуси кои се формирале околу одделни ајдучки дружини или поединечни личности. Најпознати се песните посветени на Старина Новак за кого е формиран најцелосниот циклус ајдучки песни, кој е тематски целосно разработен и вообличен. Во него се опишани бројни ликови од [[16 век]] ([[Старина Новак]], Дели Радивој, детето Груица, Малиот Радоица, Дели Татомир, Стариот Вујадин), кои формираат идеализирана дружина која дејствува во околината на [[Сараево]] и на планината [[Романија (планина)|Романија]]. Исто така, голем е циклусот посветен на [[Бајо Пивљанин]] и неговата дружина од [[17 век]], која дејствувала околу [[Бока Которска]], а третиот голем циклус е поврзан на ајдукот [[Мијат Томиќ]] (кој дејствувал во [[Босна]]), но овој циклус не е целосно вообличен. Во ајдучките песни се опеани сите важни моменти на ајдутството: заминувањето во планината, борбите, заседите, грабежите и [[смрт]]та на главните ликови. Најпознати српски ајдучки песни се: „[[Старина Новак и кнезот Богосав]]“, „[[Старина Новак и Дели-Радивој]]“, „[[Новак и Радивој го продаваат Груица]]“, „[[Груица и Арапот]]“, „[[Стариот Вујадин]]“, „[[Костреш Арамбаша]]“, „[[Малиот Радоица]]“, „[[Зошто Бајо замина во ајдуци]]“, „[[Човек-паша и овчарот Михат]]“, итн.<ref>„Песме о хајдуцима“, во: ''Хајдуци''. Београд: Народна књига, 1965, стр. 141-145.</ref> ==Ајдуството како мотив во народната книжевност== * „Сирма војвотка“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 112.</ref> * „Јане Плетикоса“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 104-105.</ref> * „Сама мома црни очи клела“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 113-114.</ref> * „Озгора идат сејмени“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 117.</ref> * „Пука пукна во гора зелена“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 118-119.</ref> * „Страил страшен војвода“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 120-122.</ref> * „Иљо војвода“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 115-116.</ref> * „Чавдар војвода и Лауш“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 106-111.</ref> * „Ѓерзелез Алија“ ([[Српскохрватски јазик|српскохрватски]]: ''Đerzelez Alija'') — босанска [[Епска народна поезија|епска]] песна.<ref>''Muslimanske junačke pjesme''. Sarajevo: Stvarnost, 1969, стр. 44-46.</ref> * „[[Старина Новак и Дели-Радивој|Старина Новак и дели-Радивој]]“ ([[српски]]: ''Старина Новак и дели-Радивоје'') — српска епска (ајдучка) песна.<ref>''Junačke narodne pesme''. Beograd: Rad, 1959, стр. 105-108.</ref> <ref>''Хајдуци''. Београд: Народна књига, 1965, стр. 9-13.</ref> <ref>Војислав Ђурић, ''Антологија српских народних јуначких песама''. Београд: Српска књижевна задруга, 2012, стр. 316-319.</ref> * „[[Старина Новак и кнезот Богосав]]“ (српски: ''Старина Новак и кнез Богосав'') — српска епска (ајдучка) песна.<ref>''Junačke narodne pesme''. Beograd: Rad, 1959, стр. 102-104.</ref> <ref>''Хајдуци''. Београд: Народна књига, 1965, стр. 5-8.</ref> <ref>Војислав Ђурић, ''Антологија српских народних јуначких песама''. Београд: Српска књижевна задруга, 2012, стр. 307-309.</ref> * „[[Новак и Радивој го продаваат Груица]]“ ([[српски]]: ''Новак и Радивоје продају Грујицу'') — српска епска (ајдучка) песна.<ref>''Хајдуци''. Београд: Народна књига, 1965, стр. 14-20.</ref> <ref>Војислав Ђурић, ''Антологија српских народних јуначких песама''. Београд: Српска књижевна задруга, 2012, стр. 310-315.</ref> * „[[Груица и Арапот]]“ ([[српски]]: ''Грујица и Арапин'') — српска епска (ајдучка) песна.<ref>''Хајдуци''. Београд: Народна књига, 1965, стр. 21-24.</ref> * „[[Груица и пашата од Загорје]]“ ([[српски]]: ''Грујица и паша са Загорја'') — српска епска (ајдучка) песна.<ref>''Хајдуци''. Београд: Народна књига, 1965, стр. 25-30.</ref> <ref>Војислав Ђурић, ''Антологија српских народних јуначких песама''. Београд: Српска књижевна задруга, 2012, стр. 320-325.</ref> * „[[Женидбата на Груица Новаковиќ]]“ ([[српски]]: ''Женидба Грујице Новаковића'') - српска епска (ајдучка) песна.<ref>''Хајдуци''. Београд: Народна књига, 1965, стр. 31-43.</ref> * „Миховил Томиќ и Тешњанин Алија“ ([[Српскохрватски јазик|српскохрватски]]: ''Mihovil Tomić i Tešnjanin Alija'') — босанска [[Епска народна поезија|епска]] песна.<ref>''Muslimanske junačke pjesme''. Sarajevo: Stvarnost, 1969, стр. 619-636.</ref> ==Ајдутството како тема во уметноста== * „Ајдучка песна“ — песна на [[Никола Јонков Вапцаров]] од 1929 година.<ref>Никола Ј. Вапцаров, ''Песни''. Скопје: Македонска книга, Мисла и Култура, 1988, стр. 42.</ref> * „Ајдукот Хризиќ“ — песна на [[Пушкин]] од 1834 година.<ref>A. S. Puškin, ''Lirika''. Rad, Beograd, 1979, стр. 260-261.</ref> == Извори == <references/> [[Категорија:Ајдуци| ]] [[Категорија:Турцизми]] 05ro1bmrbwcfdzn4gh8irq1lymvvlbm E (потврден јазик) 0 95512 5382152 4587519 2025-06-20T19:44:03Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5382152 wikitext text/x-wiki {{Без извори|датум=октомври 2009}} {{lowercase|e (verification language)}} '''e''' е [[потврден јазик за машинска опрема]] (HVL/ХВЈ) прилагоден за ефикасна примена и висококвалитетен пробен праг (''testbench''). Доста негови предности се:<br /> - ориентиран кон [[аспектно-ориентирано програмирање]]<br /> - Прееупотребливост, посебно кога тестот е напишан по конвенцијата за eVC (''e''-Verification Component/''е'' - потврдна компонента).<br /> - Овозможува случајно и засилено симулантно создавање, која е корисна за достигнување на високофункционална покриеност.<br /> - прилагодлив и надоградлив == Извори == * http://www.ieee1647.org/{{Мртва_врска|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * http://www.cadence.com/products/functional_ver/specman_elite/index.aspx * http://www.us.design-reuse.com/articles/article5646.html * Writing Testbenches: Functional Verification of HDL Models; Janick Bergeron; Second Edition, Kluwer Academic Publishers, 2003, ISBN 1-4020-7401-8 * http://www.amiq.ro/eparser.html {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070405162901/http://amiq.ro/eparser.html |date=2007-04-05 }} [[Категорија:Потврдни јазици за машинска опрема]] coltjx8oyg06sxap6ywe8696kqeup01 Корисник:Іван Сімочкін 2 103016 5382241 544828 2025-06-21T09:11:41Z Turkmen 69497 Turkmen ја премести страницата [[Корисник:Иван Симочкин]] на [[Корисник:Іван Сімочкін]]: Автоматски преместена страницата при преименување на корисникот „[[Special:CentralAuth/Иван Симочкин|Иван Симочкин]]“ во „[[Special:CentralAuth/Іван Сімочкін|Іван Сімочкін]]“ 544828 wikitext text/x-wiki </div><div class="messagebox cleanup metadata plainlinks"><span class="plainlinks">[{{FULLURLE:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} Овде]</span> можете да впишете нешто за Вас, како и имињата на статиите кои сте ги напишале или планирате да ги напишете. Исто така можете да ставите [[Википедија:Вавилон|вавилон табела]] и [[ВП:КК|кориснички кутии]] со цел другите да знаат кои јазици ги познавате / зборувате, што Ве интересира, со што се занимавате и слично.<br> ---- [{{FULLURLE:{{NAMESPACE}}:{{PAGENAME}}|action=edit}} Here] </span>you can write something about you and about the articles that you have created on the Macedonian Wikipedia. ---- <p><small>Ова е само совет, можете слободно да ја избришете оваа порака.</small></p> <p><small>This is just an advice, you can delete this message any time you like.</small></p></div> <!-- Шаблон:Нов корисник--> mz50m5qkhhb34ap5bb35hleqmmfps4a Разговор со корисник:Іван Сімочкін 3 103017 5382243 628876 2025-06-21T09:11:41Z Turkmen 69497 Turkmen ја премести страницата [[Разговор со корисник:Иван Симочкин]] на [[Разговор со корисник:Іван Сімочкін]]: Автоматски преместена страницата при преименување на корисникот „[[Special:CentralAuth/Иван Симочкин|Иван Симочкин]]“ во „[[Special:CentralAuth/Іван Сімочкін|Іван Сімочкін]]“ 628876 wikitext text/x-wiki {|align=right |'''[[Википедија:Почетен курс|Почетен курс за Википедија]]''' ---- *[[Википедија:Неутрална гледна точка|Неутрална гледна точка]] *[[Википедија:Проверливост|Проверливост]] *[[Википедија:Без лични напади|Без личнии напади]] *[[Википедија:Консензус|Консензус]] ---- *[[Википедија:Почетен курс (Уредување на статиите)|Уредување на статии]] *[[Википедија:Почетен курс (Обликување на статиите)|Обликување на статии]] *[[Википедија:Почетен курс (Викиврски)|Викиврски]] *[[Википедија:Почетен курс (Надворешни врски)|Надворешни врски]] *[[Википедија:Почетен курс (Страници за разговор)|Страници за разговор]] *[[Википедија:Почетен курс (Не заборавајте)|Не заборавајте]] *[[Википедија:Почетен курс (Регистрирање)|Регистрирање]] *[[Википедија:Почетен курс (ВикиПроекти)|Вики проекти]] *[[Википедија:Прирачник за стилот|Прирачник за стилот]] ---- *[[Википедија:Почетен курс (Слики)|Слики]] *[[Википедија:Почетен курс (Табели)|Табели]] ---- *[[Помош:Содржина]] |} '''{{BASEPAGENAME}}, добредојдовте на Википедија на македонски јазик, слободна on-line енциклопедија започната во [[август]] [[2003]] година!''' Ве повикуваме на заедничка соработка при создавањето на нови енциклопедиски содржини и подобрување на постоечките {{NUMBEROFARTICLES}} статии. ---- Еве неколку страници кои може да ви бидат од помош: *[[Википедија]], опис, организација и историја на проектот *[[Википедија:Пет столба|Петте столба на Википедија]] *[[Википедија:Почетен курс|Почетен курс]], што треба да знаете и како се користи (за повеќе детали погледнете ги врските од десно) *[[Википедија:Слики|Слики]], начин на подигнување и вметнување во статиите ---- Своите придонеси во статиите не ги потпишувајте, додека коментарите на соодветните страници за разговор, корисничките страници и селската чешма Ве молиме да ги потпишувате на тој начин што ќе притиснете на копчето [[Image:Signature icon.png]] од лентата со алати или ако напишете 4 тилди (<nowiki>~~~~</nowiki>). Сопствената корисничка страница ([[Корисник:{{BASEPAGENAME}}]]) можете да ја уредувате по сопствена желба во согласност со правилата за уредување на корисничките страници. ---- '''Ве молиме не вметнувајте заштитени материјали без дозвола од нивниот сопственик!''' Не копирајте содржини од други веб страници ако немате добиено изрична согласност за тоа. Ако имате добиено согласност, напишете го тоа на страницата за разговор или едноставно додадете го тоа овде. Но задолжително, прво тоа направете го, а потоа започнете со вметнување на преземените содржини. Ве молиме, имајте во предвид дека сите придонеси на Википедија се смета дека се објавени под '''[[:en:Wikipedia:Text of the GNU Free Documentation License|ГНУ-овата Лиценца за слободна документација]]'''. ---- If you do not speak, understand or write [[Македонски јазик|Macedonian]], please visit our [[Википедија:Селска чешма (Други јазици)|Village Pump for non-Macedonian speakers]] if you have any suggestions or comments. ---- Поздрав, {{#if:brest|[[Корисник:brest|brest]], {{CURRENTTIME}}, {{LOCALDAYNAME}}, {{CURRENTDAY}} {{LOCALMONTHNAME}} {{CURRENTYEAR}}|--[[User:Brest-bot|Brest-bot]] <small>([[User talk:Brest-bot|разговор]])</small> 07:00, 5 април 2009 (UTC)}} ==Викисредба, 20 јуни== '''{{BASEPAGENAME}}''', вашите [[Special:Contributions/{{BASEPAGENAME}}|придонеси]] помогнаа да се подобри Википедија на македонски јазик. Ве информираме дека во сабота, 20 јуни, ќе се одржи викисредба на која е добредојдено вашето присуство. За повеќе детали околу терминот, локацијата и начинот на пријавување на викисредбата погледнете [[Википедија:Вики средба|тука]]. Поздрав. --[[User:Brest-bot|Brest-bot]] <small>([[User talk:Brest-bot|разговор]])</small> 23:03, 15 јуни 2009 (UTC) s90jkvv5btk7tk3mkcbalhv72uxwsp3 Предлошка:Инфокутија Лек 10 125559 5381962 5373706 2025-06-20T12:27:03Z Buli 2648 5381962 wikitext text/x-wiki {{main other|{{short description|Pharmaceutical compound|noreplace}}}} <templatestyles src="Infobox drug/styles.css"/> {{Infobox | bodystyle = border-spacing:2px; | headerstyle = background:#ddd;color:inherit; | labelstyle = line-height:1.2em; | autoheaders = yes<!-- INFOBOX TITLE ----- ----- ----- ----- --> | title = {{Infobox drug/title |title={{#if:{{{drug_name|}}} |{{{drug_name}}} |{{PAGENAME}} }} |INN={{{INN|}}} }}<!-- IMAGES ----- ----- ----- ----- --> | image1 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image|}}} |size={{{width|}}}|sizedefault=frameless|class={{#if:{{{image_class|}}}|{{{image_class}}}|dark_mode_safe}} |alt={{{alt|}}}}} | image2 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image2|}}}|size={{#if:{{{width2|}}}|{{{width2|}}}|{{{width|}}}}}|sizedefault=frameless|class={{#if:{{{image_class2|}}}|{{{image_class2}}}|dark_mode_safe}} |alt={{{alt2|}}}}} <!-- caption: kept old behaviour: when only 'caption=' input, put that below *both* images (Jan 2016) --> | caption1={{#if:{{{image2|}}}| {{#if:{{{caption2|}}} |{{{caption|}}} |}} |{{{caption|}}} }} | caption2={{#if:{{{caption2|}}} |{{{caption2|}}} |{{{caption|}}} }} | image3 = {{#if:{{{imageL|}}}{{{imageR|}}}|<table style="width:100%; margin:0;"><tr> <td style="vertical-align:top; text-align:center; width:50%;">{{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{imageL|}}}|size={{{widthL|}}}|sizedefault=frameless|upright=0.5|class={{#if:{{{image_classL|}}}|{{{image_classL}}}|dark_mode_safe}}|alt={{{altL|}}}}}</td> <td style="vertical-align:top; text-align:center; width:50%;">{{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{imageR|}}}|size={{{widthR|}}}|sizedefault=frameless|upright=0.5|class={{#if:{{{image_classR|}}}|{{{image_classR}}}|dark_mode_safe}}|alt={{{altR|}}}}}</td> </tr></table>}} | caption3 = {{{captionLR|}}}<!-- TYPEHEADER=VACC/COMBO/MAB/SINGLE --> | header1 = {{#switch:{{lc:{{{type|}}}}} | vaccine = [[Вакцина|Опис на вакцината]] | combo = Комбинација од | mab = [[Моноклонално антитело]] | #default =<!-- no header when type=blank (single chemical) --> }}<!-- TYPE VACCINE: ----- ----- ----- ----- ----- If type=vaccine then show vaccine details --> | label5 = Цел<!-- reuse of parameter 'target'; see vacc/mab --> | data5 = {{#ifeq:{{lc:{{{type|}}}}} |vaccine |{{#if:{{{target|}}} |{{{target}}} |<!-- cat -->}} }} | label6 = [[Vaccine#Types|Vaccine type]] | data6 = {{#ifeq:{{lc:{{{type|}}}}} |vaccine |{{#switch:{{lc:{{{vaccine_type|}}}}} |inactivated |killed = [[Inactivated vaccine|Inactivated]] |attenuated = [[Attenuated vaccine|Attenuated]] |live = Live bacteria |viral = [[Viral vector vaccine|Viral vector]] |toxoid = [[Toxoid]] |subunit = [[Subunit vaccine|Subunit]] |protein |protein subunit = [[Subunit vaccine#Protein subunit|Protein subunit]] |peptide |peptide subunit = [[Subunit vaccine#Peptide subunit|Peptide subunit]] |polysaccharide = [[Subunit vaccine#Polysaccharide subunit|Polysaccharide]] |vlp = [[Subunit vaccine#Virus-like particles|Virus-like particles]] |conjugate = [[Conjugate vaccine|Conjugate]] |recombinant = [[Recombinant DNA|Recombinant vector]] |dna = [[DNA vaccine|DNA]] |rna = [[RNA vaccine|RNA]] |mrna = [[mRNA vaccine|mRNA]] |heterologous = [[Heterologous vaccine|Heterologous]] |#default={{{vaccine_type|}}} }} }}<!-- freetext, shows unedited --><!-- TYPE MAB: ----- ----- ----- ----- ----- If type=mab then show monoclonal antibody details --> | label10 = [[:File:Engineered monoclonal antibodies.svg|Вид]] | data10 = {{#ifeq:{{lc:{{{type|}}}}} |mab |{{#switch:{{lc:{{{mab_type|}}}}} | mab = Whole antibody | fab = [[Fab fragment]] | f(ab')2 = [[Fragment antigen-binding|F(ab')<sub>2</sub> fragment]] | fab' = [[Fab' fragment]] | scfv = [[Single-chain variable fragment]] | discfv = [[Single-chain variable fragment|Di-single-chain variable fragment]] | sdab = [[Single domain antibody]] | 3funct = [[Trifunctional antibody]] | clfab = [[Chemically linked Fab]] | bite = [[Bi-specific T-cell engager]] | #default=? }} }} | label11 = [[Моноклонално антитело#Production|Извор]] | data11 = {{#ifeq:{{lc:{{{type|}}}}} |mab |{{Infobox drug/mab source |_mab_source={{{source|}}} }}}}<!-- mab_source == internal only --> | label12 = [[Антиген|Цел]] | data12 = {{#ifeq:{{lc:{{{type|}}}}} |mab |{{{target|}}} }}<!-- alternate use of target; see vacc --><!-- TYPE COMBO: ----- ----- ----- ----- ----- if type=combo show its components (#2 obligatory, 3-6 optional) --> | label15 = {{#if:{{{component1|}}}|[[{{{component1}}}]]|[[? Component]]}} | data15 = {{#ifeq:{{lc:{{{type|}}}}} | combo | {{{class1|? Class}}} }} | label16 = {{#if:{{{component2|}}}|[[{{{component2}}}]]|[[? Component]]}} | data16 = {{#ifeq:{{lc:{{{type|}}}}} | combo | {{{class2|? Class}}} }} | label17 = [[{{{component3}}}]] | data17 = {{#ifeq:{{lc:{{{type|}}}}} | combo | {{#if:{{both|{{{component3|}}}|{{{class3|}}}}} | {{{class3|? Class}}} }} }} | label18 = [[{{{component4}}}]] | data18 = {{#ifeq:{{lc:{{{type|}}}}} | combo | {{#if:{{both|{{{component4|}}}|{{{class4|}}}}} | {{{class4|? Class}}} }} }} | label19 = [[{{{component5}}}]] | data19 = {{#ifeq:{{lc:{{{type|}}}}} | combo | {{#if:{{both|{{{component5|}}}|{{{class5|}}}}} | {{{class5|? Class}}} }} }} | label20 = [[{{{component6}}}]] | data20 = {{#ifeq:{{lc:{{{type|}}}}} | combo | {{#if:{{both|{{{component6|}}}|{{{class6|}}}}} | {{{class6|? Class}}} }} }} <!-- CLINICAL DATA ----- ----- ----- ----- --> | header30 = Клинички податоци | label32 = [[Номенклатура на лековитеnames|Заштитени имиња]] | data32 = {{{tradename|}}} | label33 = Други имиња | data33 = {{#if:{{{AAN|}}}{{{BAN|}}}{{{JAN|}}}{{{USAN|}}} |{{Infobox drug/localINNvariants |synonyms={{{synonyms|}}} |AAN={{{AAN|}}} |BAN={{{BAN|}}} |JAN={{{JAN|}}} |USAN={{{USAN|}}} }} |{{{synonyms|}}} }} | label34 = [[Биосимилар]]и | data34 = {{{biosimilars|}}} | label35 = [[American Society of Health-System Pharmacists|AHFS]]/[[Drugs.com]] | data35 = {{{Drugs.com|}}} | label36 = [[MedlinePlus]] | data36 = {{#if: {{{MedlinePlus|}}} | <span title="medlineplus.gov">[https://medlineplus.gov/druginfo/meds/{{{MedlinePlus}}}.html {{{MedlinePlus}}}]</span>}} | label37 = [[Regulation of therapeutic goods |{{engvar|defaultWord=License |defaultLang=en-US |en-UK=Licence |en-AU=Licence |en-CA=Licence |en-NZ=Licence |en-EI=Licence |engvar={{{engvar|}}} }} data]] | data37 = {{Infobox drug/licence |INN_EMA={{{INN_EMA|}}} |licence_EU={{#if:{{{licence_EU|}}}{{{license_EU|}}}|yes}} | _EMA_use_INN={{ParameterUseFirst |1={{{INN_EMA|}}} |2={{#ifeq:{{{INN|}}}|none||{{{INN|}}}}} |3={{{drug_name|}}} |4={{PAGENAME}} }} |licence_US={{{licence_US|}}}{{{license_US|}}} |DailyMedID={{{DailyMedID|}}} |licence_CA=<!-- switched off, no CA page available (Feb 2017): {{{licence_CA|}}}{{{license_CA|}}}--> }}<!-- so internally, spell licenCe --> <!-- pregnancy categories --> | label38 = [[Бременосна категорија|Бременосна<br />категорија]] | data38 = {{Infobox drug/pregnancy category |pregnancy_AU = {{{pregnancy_AU|}}} |pregnancy_AU_comment = {{{pregnancy_AU_comment|}}} |pregnancy_category = {{{pregnancy_category|}}} }} | label39 = [[Зависност од лекови|Склоност кон<br />физичка зависност]] | data39 = {{{dependency_liability|}}} | label41 = [[Зависност|Склоност кон<br />психичка зависност]] | data41 = {{{addiction_liability|}}} | label42 = Начин на<br />примена | data42 = {{{routes_of_administration|}}} | label43 = [[Класа на лек]] | data43 = {{{class|}}} <!-- ATC atc human --> | label44 = [[Анатомско-терапевтско-хемиски систем на класификација|ATC код]] | data44 = {{unbulleted list |1={{#ifeq:{{lc:{{{ATCvet}}}}} |yes |<!-- skip vet --> |{{Infobox drug/formatATC |index=0 |ix_label={{{index_label|}}} |ATC_prefix={{{ATC_prefix|}}} |ATC_suffix={{{ATC_suffix|}}} |ATC_supplemental={{{ATC_supplemental|}}} }}}} |2={{#ifeq:{{lc:{{{ATCvet}}}}} |yes |<!-- skip vet --> |{{Infobox drug/formatATC |index=2 |ix_label={{{index2_label|}}} |ATC_prefix={{{ATC_prefix2|}}} |ATC_suffix={{{ATC_suffix2|}}} |ATC_supplemental={{{ATC_supplemental2|}}} }}}} }}<!-- ATC VET --> | label45 = [[Anatomical Therapeutic Chemical Classification System#ATCvet|ATCvet code]] | data45 = {{unbulleted list |1={{#ifeq:{{lc:{{{ATCvet|}}}}}|yes|{{Infobox drug/formatATCvet |index=0 |ix_label={{{index_label|}}} |ATC_prefix={{{ATC_prefix|}}} |ATC_suffix={{{ATC_suffix|}}} |ATC_supplemental={{{ATC_supplemental|}}} }}}} <!-- ATCvet does not have a #2 option: its one for both then --> |2={{#ifeq:{{lc:{{{ATCvet|}}}}}|yes|{{Infobox drug/formatATCvet |index=2 |ix_label={{{index2_label|}}} |ATC_prefix={{{ATC_prefix2|}}} |ATC_suffix={{{ATC_suffix2|}}} |ATC_supplemental={{{ATC_supplemental2|}}} }}}} }}<!-- LEGAL STATUS --> | header60 = Законска регулација | label61 = Режим на издавање | data61 = {{Infobox drug/legal status |legal_AU={{{legal_AU|}}} |legal_BR={{{legal_BR|}}} |legal_CA={{{legal_CA|}}} |legal_DE={{{legal_DE|}}} |legal_NZ={{{legal_NZ|}}} |legal_UK={{{legal_UK|}}} |legal_US={{{legal_US|}}} |legal_EU={{{legal_EU|}}} |legal_UN={{{legal_UN|}}} |legal_AU_comment={{{legal_AU_comment|}}} |legal_BR_comment={{{legal_BR_comment|}}} |legal_CA_comment={{{legal_CA_comment|}}} |legal_DE_comment={{{legal_DE_comment|}}} |legal_NZ_comment={{{legal_NZ_comment|}}} |legal_UK_comment={{{legal_UK_comment|}}} |legal_US_comment={{{legal_US_comment|}}} |legal_EU_comment={{{legal_EU_comment|}}} |legal_UN_comment={{{legal_UN_comment|}}} |legal_status={{{legal_status|}}} }}<!-- PHARMACOKINETIC ----- ----- ----- ----- --> | header70 = [[Фармакокинетика|Фармакокинетички]] податоци | label71 = [[Биорасположливост]] | data71 = {{{bioavailability|}}} | label72 = [[Врзување за плазматските протеини|Врзување за протеини]] | data72 = {{{protein_bound|}}} | label73 = [[Метаболизам на лек|Метаболизам]] | data73 = {{#if:{{{bioavailability|}}}{{{protein_bound|}}}{{{metabolites|}}}{{{onset|}}}{{{elimination_half-life|}}}{{{duration_of_action|}}}{{{excretion|}}} |{{{metabolism|}}}|{{#if:{{{target_tissuess|}}}{{{target_tissues|}}}{{{receptors|}}}{{{agonists|}}}{{{antagonists|}}}{{{precursor|}}}{{{biosynthesis|}}} ||{{{metabolism|}}}}} }} | label74 = [[Метаболит]]и | data74 = {{{metabolites|}}} | label75 = [[Onset of action]] | data75 = {{{onset|}}} | label76 = [[Полувреме на елиминација]] | data76 = {{{elimination_half-life|}}} | label77 = [[Pharmacodynamics#Duration_of_action|Duration of action]] | data77 = {{{duration_of_action|}}} | label78 = [[Екскреција]] | data78 = {{{excretion|}}}<!-- IDENTIFIERS ----- ----- ----- ----- --> | header80 = Идентификатори <!-- IUPAC_name (single chemical only) --> | data81 = {{#switch:{{lc:{{{type|}}}}} |mab|combo|vaccine= |#default={{#if:{{{IUPAC_name|}}} | {{Collapsible list <!--| expand=test_yes--> |liststyle=word-break:break-all; text-align:left; padding-left:1.5em; text-indent:-1.5em; |title = [[IUPAC-номенклатура|IUPAC име]] |1=<div style="font-size: 97%;">{{{IUPAC_name|}}}</div> }} }}}} <!-- label_comment: explain the labels --> | label83 = &#x200B;<!-- keeps data in righthand column --> | data83 = {{unbulleted list |1={{#if:{{{index_comment|}}} |{{#if:{{{index_label|}}} |{{{index_label|}}}:&#x20;}}{{{index_comment|}}} }} |2={{#if:{{{index2_comment|}}} |{{#if:{{{index2_label|}}} |{{{index2_label|}}}:&#x20;}}{{{index2_comment|}}} }} }}<!-- CAS NUMBER --> | label84 = [[CAS Registry Number|CAS Number]] | data84 = {{unbulleted list |1={{Infobox drug/formatCASnumber |localValue={{{CAS_number|}}} |index=0 |ix_label={{{index_label|}}} |comment={{{CAS_supplemental|}}} |botref={{{CAS_number_Ref|}}} }} |2={{Infobox drug/formatCASnumber |localValue={{{CAS_number2|}}} |index=2 |ix_label={{{index2_label|}}} |comment={{{CAS_supplemental2|}}} |botref={{{CAS_number2_Ref|}}} }} }}<!-- PUBCHEM CID --> | label85 = [[PubChem#CID|PubChem]] <span style="font-weight:normal">{{abbr|CID|Compound ID}}</span> | data85 = {{unbulleted list |1={{Infobox drug/formatPubChemCID |localValue={{{PubChem|}}} |index=0 |ix_label={{{index_label|}}} |comment= }} |2={{Infobox drug/formatPubChemCID |localValue={{{PubChem2|}}} |index=2 |ix_label={{{index2_label|}}} |comment= }} }}<!-- PUBCHEM SID unrestricted showing (independent of CID) Feb 2017 --> |label86 = {{#if:{{{PubChem|}}}{{{PubChem2|}}} |PubChem |[[PubChem#SID|PubChem]] }}&#x20;<span style="font-weight:normal">{{abbr|1=SID|2=Substance ID}}</span> | data86 = {{unbulleted list |1={{Infobox drug/formatPubChemSID |ix_label={{{index_label|}}} |localValue={{{PubChemSubstance|}}} }} |2={{Infobox drug/formatPubChemSID |ix_label={{{index2_label|}}} |localValue={{{PubChemSubstance2|}}} }} }}<!-- IUPHAR PBS iuphar --> | label87 = [[Guide to Pharmacology|IUPHAR/BPS]] | data87 = {{unbulleted list |1={{Infobox drug/formatIUPHARBPS |ix_label={{{index_label|}}} |localValue= {{{IUPHAR_ligand|}}} }} |2={{Infobox drug/formatIUPHARBPS |ix_label={{{index2_label|}}} |localValue= {{{IUPHAR_ligand2|}}} }} }}<!-- DRUGBANK --> | label88 = [[DrugBank]] | data88 = {{unbulleted list |1={{Infobox drug/formatDrugBank |ix_label={{{index_label|}}} |localValue={{{DrugBank|}}} |botref={{{DrugBank_Ref|}}} }} |2={{Infobox drug/formatDrugBank |ix_label={{{index2_label|}}} |localValue={{{DrugBank2|}}} |botref={{{DrugBank2_Ref|}}} }} }}<!-- CHEMSPIDER --> | label89 = [[ChemSpider]] | data89 = {{unbulleted list |1={{Infobox drug/formatChemSpider |ix_label={{{index_label|}}} |index=0 |localValue={{{ChemSpiderID|}}} |botref={{{ChemSpiderID_Ref|}}} }} |2={{Infobox drug/formatChemSpider |ix_label={{{index2_label|}}} |index=2 |localValue={{{ChemSpiderID2|}}} |botref={{{ChemSpiderID2_Ref|}}} }} }}<!-- UNII --> | label90 = [[Unique Ingredient Identifier|UNII]] | data90 = {{unbulleted list |1={{Infobox drug/formatUNII |ix_label={{{index_label|}}} |localValue={{{UNII|}}} |botref={{{UNIIRef|}}} }} |2={{Infobox drug/formatUNII |ix_label={{{index2_label|}}} |localValue={{{UNII2|}}} |botref={{{UNII2_Ref|}}} }} }}<!-- KEGG --> | label91 = [[KEGG]] | data91 = {{unbulleted list |1={{Infobox drug/formatKEGG |ix_label={{{index_label|}}} |localValue={{{KEGG|}}} |botref={{{KEGG_Ref|}}} }} |2={{Infobox drug/formatKEGG |ix_label={{{index2_label|}}} |localValue={{{KEGG2|}}} |botref={{{KEGG2_Ref|}}} }} }}<!-- CHEBI --> | label92 = [[ChEBI]] | data92 = {{unbulleted list |1={{Infobox drug/formatChEBI |ix_label={{{index_label|}}} |localValue={{{ChEBI|}}} |botref={{{ChEBI_Ref|}}} }} |2={{Infobox drug/formatChEBI |ix_label={{{index2_label|}}} |localValue={{{ChEBI2|}}} |botref={{{ChEBI2_Ref|}}} }} }}<!-- CHEMBL --> | label93 = [[ChEMBL]] | data93 = {{unbulleted list |1={{Infobox drug/formatChEMBL |ix_label={{{index_label|}}} |localValue={{{ChEMBL|}}} |botref={{{ChEMBL_Ref|}}} }} |2={{Infobox drug/formatChEMBL |ix_label={{{index2_label|}}} |localValue={{{ChEMBL2|}}} |botref={{{ChEMBL2_Ref|}}} }} }}<!-- NIAID niaid --> | label94 = [[NIAID ChemDB]] | data94 = {{unbulleted list |1={{Infobox drug/formatChemDBNIAID |ix_label={{{index_label|}}} |localValue={{{NIAID_ChemDB|}}} }} |2={{Infobox drug/formatChemDBNIAID |ix_label={{{index2_label|}}} |localValue={{{NIAID_ChemDB2|}}} }} }}<!-- PDB ligand --> | label96 = [[Protein Data Bank|PDB ligand]] | data96 = {{#switch:{{{type|}}} |combo|vaccine= |#default={{unbulleted list |1={{Infobox drug/formatPDBligand |ix_label={{{index_label|}}} | localValue={{{PDB_ligand|}}} }} |2={{Infobox drug/formatPDBligand |ix_label={{{index2_label|}}} | localValue={{{PDB_ligand2|}}} }} }}}}<!-- E number from Wikidata --> | label97 = [[E number|<span title="E number (food additive code)">E number</span>]]<!-- -->{{main other|[[Category:E number from Wikidata|*]]}} | data97 = {{#property:P628}} {{#switch:<!-- -->{{#invoke:String|match|s={{#property:P628}} |pattern=E(%d%d?)%d%d[A-z]? |plain=false |nomatch=}} |1=[[E number#E100–E199|(colours)]]{{EditAtWikidata |pid=P628}} |2=[[E number#E200–E299|(preservatives)]]{{EditAtWikidata |pid=P628}} |3=[[E number#E300–E399|(antioxidants, ...)]]{{EditAtWikidata |pid=P628}} |4=[[E number#E400–E499|(thickeners, ...)]]{{EditAtWikidata |pid=P628}} |5=[[E number#E500–E599|(acidity regulators, ...)]]{{EditAtWikidata |pid=P628}} |6=[[E number#E600–E699|(flavour enhancer)]]{{EditAtWikidata |pid=P628}} |7=[[E number#E700–E799|(antibiotics)]]{{EditAtWikidata |pid=P628}} |9=[[E number#E900–E999|(glazing agents, ...)]]{{EditAtWikidata |pid=P628}} |10|11|12|13|14|15=[[E number#E1000–E1599|(additional chemicals)]]{{EditAtWikidata |pid=P628}} |#default= }}<!-- CompTox (EPA) DTXSID --> | label98 = [[CompTox Chemicals Dashboard|CompTox Dashboard]] <span style="font-weight:normal">({{abbr|EPA|U.S. Environmental Protection Agency}})</span> | data98 = {{unbulleted list |1={{Infobox drug/formatCompTox |ix_label={{{index_label|}}} |localValue={{{DTXSID|}}} |useWD={{#property:P3117}} }} |2={{Infobox drug/formatCompTox |ix_label={{{index2_label|}}} |localValue={{{DTXSID2|}}} }} }}<!-- ECHA from Wikidata --> | label99 = [[ECHA InfoCard|<span title="echa.europa.eu">ECHA InfoCard</span>]] | data99 = {{#if:{{#property:P2566}} | [https://echa.europa.eu/substance-information/-/substanceinfo/{{#property:P2566}} {{#property:P2566}}]{{EditAtWikidata |pid=P2566}}{{main other|[[Category:ECHA InfoCard ID from Wikidata|*]]}}}}<!-- CHEMICAL AND PHYSICAL DATA ----- ----- ----- ----- --> | header100 = Хемиски и физички особини<!-- --> | label102 = [[Хемиска формула|Формула]] | data102 = {{Infobox drug/chemical formula |chemical_formula_fixed={{{chemical_formula|}}} |Ac={{{Ac|}}}|Ag={{{Ag|}}}|Al={{{Al|}}}|Am={{{Am|}}}|Ar={{{Ar|}}}|As={{{As|}}}|At={{{At|}}}|Au={{{Au|}}}|B={{{B|}}}|Ba={{{Ba|}}}|Be={{{Be|}}}|Bh={{{Bh|}}}|Bi={{{Bi|}}}|Bk={{{Bk|}}}|Br={{{Br|}}}|C={{{C|}}}|Ca={{{Ca|}}}|Cd={{{Cd|}}}|Ce={{{Ce|}}}|Cf={{{Cf|}}}|Cl={{{Cl|}}}|Cm={{{Cm|}}}|Cn={{{Cn|}}}|Co={{{Co|}}}|Cr={{{Cr|}}}|Cs={{{Cs|}}}|Cu={{{Cu|}}}|D={{{D|}}}|Db={{{Db|}}}|Ds={{{Ds|}}}|Dy={{{Dy|}}}|Er={{{Er|}}}|Es={{{Es|}}}|Eu={{{Eu|}}}|F={{{F|}}}|Fe={{{Fe|}}}|Fl={{{Fl|}}}|Fm={{{Fm|}}}|Fr={{{Fr|}}}|Ga={{{Ga|}}}|Gd={{{Gd|}}}|Ge={{{Ge|}}}|H={{{H|}}}|He={{{He|}}}|Hf={{{Hf|}}}|Hg={{{Hg|}}}|Ho={{{Ho|}}}|Hs={{{Hs|}}}|I={{{I|}}}|In={{{In|}}}|Ir={{{Ir|}}}|K={{{K|}}}|Kr={{{Kr|}}}|La={{{La|}}}|Li={{{Li|}}}|Lr={{{Lr|}}}|Lu={{{Lu|}}}|Lv={{{Lv|}}}|Mc={{{Mc|}}}|Md={{{Md|}}}|Mg={{{Mg|}}}|Mn={{{Mn|}}}|Mo={{{Mo|}}}|Mt={{{Mt|}}}|N={{{N|}}}|Na={{{Na|}}}|Nb={{{Nb|}}}|Nd={{{Nd|}}}|Ne={{{Ne|}}}|Nh={{{Nh|}}}|Ni={{{Ni|}}}|No={{{No|}}}|Np={{{Np|}}}|O={{{O|}}}|Og={{{Og|}}}|Os={{{Os|}}}|P={{{P|}}}|Pa={{{Pa|}}}|Pb={{{Pb|}}}|Pd={{{Pd|}}}|Pm={{{Pm|}}}|Po={{{Po|}}}|Pr={{{Pr|}}}|Pt={{{Pt|}}}|Pu={{{Pu|}}}|Ra={{{Ra|}}}|Rb={{{Rb|}}}|Re={{{Re|}}}|Rf={{{Rf|}}}|Rg={{{Rg|}}}|Rh={{{Rh|}}}|Rn={{{Rn|}}}|Ru={{{Ru|}}}|S={{{S|}}}|Sb={{{Sb|}}}|Sc={{{Sc|}}}|Se={{{Se|}}}|Sg={{{Sg|}}}|Si={{{Si|}}}|Sm={{{Sm|}}}|Sn={{{Sn|}}}|Sr={{{Sr|}}}|Ta={{{Ta|}}}|Tb={{{Tb|}}}|Tc={{{Tc|}}}|Te={{{Te|}}}|Th={{{Th|}}}|Ti={{{Ti|}}}|Tl={{{Tl|}}}|Tm={{{Tm|}}}|Ts={{{Ts|}}}|U={{{U|}}}|V={{{V|}}}|W={{{W|}}}|Xe={{{Xe|}}}|Y={{{Y|}}}|Yb={{{Yb|}}}|Zn={{{Zn|}}}|Zr={{{Zr|}}} |charge={{{charge|}}} |chemical_formula_ref={{{chemical_formula_ref|}}} |chemical_formula_comment={{{chemical_formula_comment|}}} }} | label103 = [[Моларна маса]] | data103 = {{Chem molar mass |Ac={{{Ac|}}}|Ag={{{Ag|}}}|Al={{{Al|}}}|Am={{{Am|}}}|Ar={{{Ar|}}}|As={{{As|}}}|At={{{At|}}}|Au={{{Au|}}}|B={{{B|}}}|Ba={{{Ba|}}}|Be={{{Be|}}}|Bh={{{Bh|}}}|Bi={{{Bi|}}}|Bk={{{Bk|}}}|Br={{{Br|}}}|C={{{C|}}}|Ca={{{Ca|}}}|Cd={{{Cd|}}}|Ce={{{Ce|}}}|Cf={{{Cf|}}}|Cl={{{Cl|}}}|Cm={{{Cm|}}}|Cn={{{Cn|}}}|Co={{{Co|}}}|Cr={{{Cr|}}}|Cs={{{Cs|}}}|Cu={{{Cu|}}}|D={{{D|}}}|Db={{{Db|}}}|Ds={{{Ds|}}}|Dy={{{Dy|}}}|Er={{{Er|}}}|Es={{{Es|}}}|Eu={{{Eu|}}}|F={{{F|}}}|Fe={{{Fe|}}}|Fl={{{Fl|}}}|Fm={{{Fm|}}}|Fr={{{Fr|}}}|Ga={{{Ga|}}}|Gd={{{Gd|}}}|Ge={{{Ge|}}}|H={{{H|}}}|He={{{He|}}}|Hf={{{Hf|}}}|Hg={{{Hg|}}}|Ho={{{Ho|}}}|Hs={{{Hs|}}}|I={{{I|}}}|In={{{In|}}}|Ir={{{Ir|}}}|K={{{K|}}}|Kr={{{Kr|}}}|La={{{La|}}}|Li={{{Li|}}}|Lr={{{Lr|}}}|Lu={{{Lu|}}}|Lv={{{Lv|}}}|Mc={{{Mc|}}}|Md={{{Md|}}}|Mg={{{Mg|}}}|Mn={{{Mn|}}}|Mo={{{Mo|}}}|Mt={{{Mt|}}}|N={{{N|}}}|Na={{{Na|}}}|Nb={{{Nb|}}}|Nd={{{Nd|}}}|Ne={{{Ne|}}}|Nh={{{Nh|}}}|Ni={{{Ni|}}}|No={{{No|}}}|Np={{{Np|}}}|O={{{O|}}}|Og={{{Og|}}}|Os={{{Os|}}}|P={{{P|}}}|Pa={{{Pa|}}}|Pb={{{Pb|}}}|Pd={{{Pd|}}}|Pm={{{Pm|}}}|Po={{{Po|}}}|Pr={{{Pr|}}}|Pt={{{Pt|}}}|Pu={{{Pu|}}}|Ra={{{Ra|}}}|Rb={{{Rb|}}}|Re={{{Re|}}}|Rf={{{Rf|}}}|Rg={{{Rg|}}}|Rh={{{Rh|}}}|Rn={{{Rn|}}}|Ru={{{Ru|}}}|S={{{S|}}}|Sb={{{Sb|}}}|Sc={{{Sc|}}}|Se={{{Se|}}}|Sg={{{Sg|}}}|Si={{{Si|}}}|Sm={{{Sm|}}}|Sn={{{Sn|}}}|Sr={{{Sr|}}}|Ta={{{Ta|}}}|Tb={{{Tb|}}}|Tc={{{Tc|}}}|Te={{{Te|}}}|Th={{{Th|}}}|Ti={{{Ti|}}}|Tl={{{Tl|}}}|Tm={{{Tm|}}}|Ts={{{Ts|}}}|U={{{U|}}}|V={{{V|}}}|W={{{W|}}}|Xe={{{Xe|}}}|Y={{{Y|}}}|Yb={{{Yb|}}}|Zn={{{Zn|}}}|Zr={{{Zr|}}} |fixed = {{{molecular_weight|}}}<!-- should be molar mass --> |round = {{{molecular_weight_round|}}} |unit = {{{molecular_weight_unit|}}} |ref = {{{molecular_weight_ref|}}} |comment = {{{molecular_weight_comment|}}} }}{{#ifeq:{{#invoke:String|find|source={{{molecular_weight|}}}|target=[^0-9.]|plain=false }}|0||{{main other|1=[[Category:Infobox-drug molecular-weight unexpected-character]]}}}} <!-- JMOL --> | label104 = 3D модел ([[JSmol]]) | data104 = {{#ifeq:{{{Jmol|}}}{{{Jmol2|}}}|none||{{unbulleted list |1={{Infobox drug/formatJmol |ix_label={{{index_label|}}} |localJmol={{{Jmol|}}} |localSMILES={{{SMILES |{{{smiles|}}}}}} }} |2={{Infobox drug/formatJmol |ix_label={{{index2_label|}}} |localJmol={{{Jmol2|}}} |localSMILES={{{SMILES2|{{{smiles2|}}}}}} }} }}}} | label106 = [[Хиралност (хемија)|Хиралност]] | data106 = {{{chirality|}}} | label107 = [[Specific rotation]] | data107 = {{{specific_rotation|}}} <!-- physical data: --> | label111 = [[Густина]] | data111 = {{#if:{{{density|}}} | {{{density}}}&nbsp;g/cm<sup>3</sup>}} {{{density_notes|}}} | label112= [[Точка на топење]] | data112 = {{#if:{{{melting_point|}}}|{{convert|{{{melting_point|}}} {{#if:{{{melting_high|}}}|to {{{melting_high|}}}|}}|C|F}} }} {{{melting_notes|}}} | label113 = [[Точка на вриење]] | data113 = {{#if:{{{boiling_point|}}}|{{convert|{{{boiling_point|}}} {{#if:{{{boiling_high|}}}|to {{{boiling_high|}}}|}}|C|F}} }} {{{boiling_notes|}}} | label114 = [[Воден раствор|Растворливост во вода]] | data114 = {{#if:{{{solubility|}}} |{{{solubility}}}{{{sol_units|&nbsp;mg/mL (20&nbsp;°C)}}}}} | data118 = {{#if:{{{SMILES|{{{smiles|}}}}}}{{{SMILES2|{{{smiles2|}}}}}} | {{Collapsible list <!-- | expand=test_yes --> |liststyle=word-break:break-all; |title = [[Simplified molecular-input line-entry system|SMILES]] |1={{#if:{{{SMILES|}}}{{{smiles|}}}|<div style="word-wrap:break-word; text-indent:-1.5em; text-align:left; padding-left:1.5em; font-size:97%; line-height:120%;">{{#if:{{{index_label|}}}|{{{index_label|}}}:&nbsp;}}{{{SMILES|{{{smiles|}}}}}}</div>}} |2={{#if:{{{SMILES2|{{{smiles2|}}}}}} |{{#if:{{{SMILES|{{{smiles|}}}}}}|<br />}}<div style="word-wrap:break-word; text-indent:-1.5em; text-align:left; padding-left:1.5em; font-size:97%; line-height:120%;">{{#if:{{{index2_label|}}}|{{{index2_label|}}}:&nbsp;}}{{{SMILES2|{{{smiles2|}}}}}}</div> }}}} }} | data119 = {{#if:{{{StdInChI|}}}{{{StdInChI2|}}}| {{Collapsible list <!-- | expand=test_yes --> |liststyle=word-break:break-all; |title=[[International Chemical Identifier|InChI]] |1={{#if:{{{StdInChI|}}} |<div style="word-wrap:break-word; text-indent:-1.5em; text-align:left; padding-left:1.5em; font-size:97%; line-height:120%;">{{#if:{{{index_label|}}}|{{{index_label|}}}:&nbsp;}}InChI={{{StdInChI}}}{{{StdInChI_Ref|}}}{{#if:{{{StdInChI_comment|}}} |<br />{{{StdInChI_comment}}} }}</div>}} |2={{#if:{{{StdInChIKey|}}} |<div style="word-wrap:break-word; text-indent:-1.5em; text-align:left; padding-left:1.5em; font-size:97%; line-height:120%;">Key:{{{StdInChIKey}}}{{{StdInChIKey_Ref|}}}</div>}} |3={{#if:{{{StdInChI2|}}} |{{#if:{{{StdInChI|}}}{{{StdInChIKey|}}}|<br />}}<div style="word-wrap:break-word; text-indent:-1.5em; text-align:left; padding-left:1.5em; font-size:97%; line-height:120%;">{{#if:{{{index2_label|}}}|{{{index2_label|}}}:&nbsp;}}InChI={{{StdInChI2}}}{{{StdInChI2_Ref|}}}</div>}} |4={{#if:{{{StdInChIKey2|}}} |<div style="word-wrap:break-word; text-indent:-1.5em; text-align:left; padding-left:1.5em; font-size:97%; line-height:120%;">Key:{{{StdInChIKey2}}}{{{StdInChIKey2_Ref|}}}</div>}} }}<!-- eo collapsible list -->}}<!-- eo data89 if:StdInChI --><!-- VERIFICATIONS ----- ----- ----- ----- --> | below =<!-- -->{{#if:{{{Verifiedfields|}}}{{{verifiedrevid|}}} |{{#ifeq:{{{Verifiedfields|}}} |changed|<!-- -->{{nobold|1=&nbsp;<sup>{{xmark|7}}{{tick|7}}</sup>&nbsp;[[:en:Wikipedia:WikiProject_Chemicals/Chembox_validation|(што е ова?)]]}} |{{#if:{{{verifiedrevid|}}}}}|<!-- -->{{nobold|1=&nbsp;<sup>{{xmark|7}}{{tick|7}}</sup>&nbsp;[[:en:Wikipedia:WikiProject_Chemicals/Chembox_validation|(што е ова?)]]}}}}<!-- -->{{#if:{{{verifiedrevid|}}}|{{nobold|1=&nbsp;&nbsp;<span class="reflink plainlinks nourlexpansion">[{{fullurl:Special:ComparePages|rev1={{{verifiedrevid|}}}&page2={{urlencode:{{SUBJECTPAGENAME}}}}}} (провери)]</span>}}}}}} }}<!-- END OF INFOBOX ----- ----- ----- ----- ----- Parameter check: -->{{#invoke:TemplatePar |check |template=Template:Infobox_drug |all= |opt= pronounce= pronounce_ref= pronounce_comment= ATC_prefix= ATC_suffix= ATC_supplemental= ATCvet= biosimilars= CAS_number_Ref= CAS_number= CAS_supplemental= ChEBI= ChEBI_Ref= ChEMBL_Ref= ChEMBL= ChemSpiderID= ChemSpiderID_Ref= chirality= class= container_only= DailyMedID= data_page= DrugBank_Ref= DrugBank= Drugs.com= duration_of_action= INN= INN_EMA= IUPAC_name= IUPHAR_ligand= KEGG_Ref= KEGG= MedlinePlus= NIAID_ChemDB= PDB_ligand= PubChemSubstance= PubChem= StdInChIKey_Ref= StdInChIKey= StdInChI_Ref= StdInChI_comment= StdInChI= UNII_Ref= UNII= DTXSID= Verifiedfields= Watchedfields= addiction_liability= alt2= altL= altR= alt= bioavailability= boiling_high= boiling_notes= boiling_point= captionLR= caption= caption2= charge= chemical_formula= chemical_formula_ref= chemical_formula_comment= class1= class2= class3= class4= class5= class6= component1= component2= component3= component4= component5= component6= density= density_notes= dependency_liability= drug_name= elimination_half-life= engvar= excretion= image2= imageL= imageR= image= image_class= image_class2= image_classL= image_classR= Jmol= legal_AU= legal_BR= legal_CA= legal_DE= legal_EU= legal_NZ= legal_UK= legal_UN= legal_US= legal_AU_comment= legal_BR_comment= legal_CA_comment= legal_DE_comment= legal_UK_comment= legal_NZ_comment= legal_US_comment= legal_UN_comment= legal_EU_comment= legal_status= licence_CA= licence_EU= licence_US= license_CA= license_EU= license_US= mab_type= melting_high= melting_notes= melting_point= metabolism= metabolites= molecular_weight= molecular_weight_round= molecular_weight_unit= molecular_weight_ref= molecular_weight_comment= onset= pregnancy_AU= pregnancy_AU_comment= pregnancy_category= protein_bound= routes_of_administration= SMILES= smiles= solubility= sol_units= source= specific_rotation= synonyms= target= tradename= type= vaccine_type= verifiedrevid= width2= widthL= widthR= width= AAN= BAN= JAN= USAN= <!-- Physiological -->source_tissues= target_tissues= receptors= agonists= antagonists= precursor= biosynthesis= <!-- Gene therapy -->gt_target_gene= gt_vector= gt_nucleic_acid_type= gt_editing_method= gt_delivery_method= <!-- depr Mar 2017, but removal here would be trivial: -->sec_combustion= <!-- unused, removed: InChI= InChIKey=; use StdInChI/Key because CheMoBot only checks these --> <!-- chem elements -->Ac=Ag=Al=Am=Ar=As=At=Au=B=Ba=Be=Bh=Bi=Bk=Br=C=Ca=Cd=Ce=Cf=Cl=Cm=Cn=Co=Cr=Cs=Cu= D=Db=Ds=Dy=Er=Es=Eu=F=Fe=Fl=Fm=Fr=Ga=Gd=Ge=H=He=Hf=Hg=Ho=Hs=I=In=Ir=K=Kr=La=Li=Lr=Lu=Lv= Mc=Md=Mg=Mn=Mo=Mt=N=Na=Nb=Nd=Ne=Nh=Ni=No=Np=O=Og=Os=P=Pa=Pb=Pd=Pm=Po=Pr=Pt=Pu=Ra=Rb=Re=Rf=Rg=Rh=Rn=Ru=S=Sb=Sc=Se=Sg=Si=Sm=Sn=Sr=Ta=Tb=Tc=Te=Th=Ti=Tl=Tm=Ts=U=V=W=Xe=Y=Yb=Zn=Zr= <!-- #2 identifiers (indexes): -->index_label= index2_label= index_comment= index2_comment= CAS_number2= CAS_supplemental2= ATC_prefix2= ATC_suffix2= ATC_supplemental2= PubChem2= PubChemSubstance2= IUPHAR_ligand2= DrugBank2= ChemSpiderID2= UNII2= KEGG2= ChEBI2= ChEMBL2= PDB_ligand2= NIAID_ChemDB2= SMILES2= smiles2= StdInChI2= StdInChIKey2= CAS_number2_Ref= ChEBI2_Ref= ChEMBL2_Ref= ChemSpiderID2_Ref= DrugBank2_Ref= KEGG2_Ref= StdInChI2_Ref= StdInChIKey2_Ref= UNII2_Ref= DTXSID2= <!-- Wikidata: -->QID= QID2=<!-- Deprecated per 2020-12-30, but kept here to keep UnkParameter category useful (not ~5500 pages) 2021-01-30: -->PLLR= pregnancy_US= pregnancy_US_comment= |cat=Pages using infobox drug with unknown parameters |format=0|errNS=0 |preview=<div class="error" style="font-weight:normal">@@@ (See [[Template:Infobox drug/doc/full parameter list|parameter list]]). This message only shows in Preview, it will not show after you do {{button|{{int:publishchanges}}}}.</div> }}<!-- END of parameter checks --><!-- TRACKING: -->{{Infobox drug/maintenance categories{{yesno|{{{container_only|no}}}|yes=/container only|no=}}<!-- |container_only=yes -- uses [[Template:Infobox drug/maintenance categories/container only]] * Parameters starting with _underscore are internal constructs only, not straight article input --> | drug_name = {{{drug_name|}}} | INN = {{{INN|}}} | _drugtype = {{lc:{{{type|}}}}} <!-- drugtype detected by input (not by type=): --> | _has_physiological_data={{{source_tissues|}}}{{{target_tissues|}}}{{{receptors|}}}{{{agonists|}}}{{{antagonists|}}}{{{precursor|}}}{{{biosynthesis|}}}<!-- not metabolism, b/c can also be regular pharmacokinetic input --> | _has_gene_therapy={{{gt_target_gene|}}}{{{gt_vector|}}}{{{gt_nucleic_acid_type|}}}{{{gt_editing_method|}}}{{{gt_delivery_method|}}} <!-- for catsort: --> | vaccine_type={{{vaccine_type|}}} | mab_type={{{mab_type|}}} | _number_of_combo_chemicals={{#invoke:ParameterCount |main |component1 |component2 |component3 |component4|component5|component6 }} <!-- to check illogical input --> | _vaccine_data={{{vaccine_type|}}} | _mab_data={{{mab_type|}}}{{{source|}}} | _mab_vaccine_data={{{target|}}} | _mab_other_data=<!-- chem data -->{{{C|}}}{{{H|}}}{{{F|}}}{{{I|}}}{{{N|}}}{{{O|}}}{{{SMILES|}}}{{{smiles|}}}{{{chirality|}}}{{{specific_rotation|}}}{{{SMILES2|}}}{{{smiles2|}}}{{{StdInChI|}}}{{{StdInChI_comment|}}}{{{StdInChIKey|}}}{{{StdInChI_Ref|}}}{{{StdInChIKey_Ref|}}}{{{StdInChI2|}}}<!-- physical data -->{{{density|}}}{{{density_notes|}}}{{{melting_point|}}}{{{boiling_point|}}}{{{melting_high|}}}{{{boiling_high|}}}{{{solubility|}}}{{{molecular_weight|}}} | _combo_data={{{component1|}}}{{{component2|}}}{{{component3|}}}{{{component4|}}}{{{component5|}}}{{{component6|}}}{{{class1|}}}{{{class2|}}}{{{class3|}}}{{{class4|}}}{{{class5|}}}{{{class6|}}} | _physiological_data=<!-- physiological data input/ USED??? see also _physiological_data. March2018 -->{{{source_tissues|}}}{{{target_tissues|}}}{{{receptors|}}}{{{agonists|}}}{{{antagonists|}}}{{{precursor|}}}{{{biosynthesis|}}}<!-- not metabolism, b/c can also be regular pharmacokinetic input --> | _clinical_data=<!-- conflicts with physiological (endogenous) data -->{{{Drugs.com|}}}{{{MedlinePlus|}}}{{{addiction_liability|}}}{{{dependency_liability|}}}{{{licence_CA|}}}{{{licence_EU|}}}{{{licence_US|}}}{{{license_CA|}}}{{{license_EU|}}}{{{license_US|}}}{{{DailyMedID|}}} {{{pregnancy_AU_comment|}}}{{{pregnancy_AU|}}}{{{pregnancy_category|}}}{{{routes_of_administration|}}}{{{tradename|}}}{{{class|}}}{{{ATC_prefix|}}}{{{ATC_supplemental|}}}{{{ATC_prefix2|}}}{{{ATC_supplemental2|}}} | _legal_data=<!-- conflicts with physiological (endogeneous) data -->{{{legal_AU_comment|}}}{{{legal_AU|}}}{{{legal_BR_comment|}}}{{{legal_BR|}}}{{{legal_CA_comment|}}}{{{legal_CA|}}}{{{legal_DE_comment|}}}{{{legal_DE|}}}{{{legal_EU_comment|}}}{{{legal_EU|}}}{{{legal_NZ_comment|}}}{{{legal_NZ|}}}{{{legal_UK_comment|}}}{{{legal_UK|}}}{{{legal_UN_comment|}}}{{{legal_UN|}}}{{{legal_US_comment|}}}{{{legal_US|}}}{{{legal_status|}}} | _other_data={{{IUPAC_name|}}} | _image_0_or_2 = {{{image|}}}{{{image2|}}} | _image_LR = {{{imageL|}}}{{{imageR|}}} | _datapage = {{PAGENAME}} (data page)<!-- 3rd ifexist on this one? / TODO: could be set by param |data page= --> | _vaccine_target={{#ifeq:{{lc:{{{type|}}}}} | vaccine | {{{target|}}} | _type_not_vaccine }}<!-- vaccine with empty target = to maint cat; former question mark --> | _legal_all={{{legal_AU|}}}{{{legal_BR|}}}{{{legal_CA|}}}{{{legal_UK|}}}{{{legal_US|}}}{{{legal_UN|}}}{{{legal_EU|}}}{{{legal_status|}}} | _ATC_prefix_supplemental={{{ATC_prefix|}}}{{{ATC_supplemental|}}}<!-- together --> | _has_EMA_link = {{{licence_EU|}}}<!-- Identifiers tracked --> | CAS_number={{{CAS_number|}}} | PubChem={{{PubChem|}}} | ChemSpiderID={{{ChemSpiderID|}}} | ChEBI={{{ChEBI|}}} | ChEMBL={{{ChEMBL|}}} | DrugBank={{{DrugBank|}}} | KEGG={{{KEGG|}}} | _hasInChI_or_Key={{#if:{{{StdInChI|}}}{{{StdInChIKey|}}} |yes}} | UNII={{{UNII|}}} | _hasJmol02 = {{{Jmol|}}}{{{Jmol2|}}}<!-- Second IDs (see also: WD, QID2) --> |_hasMultipleCASnumbers = {{{CAS_number2|}}} |_hasMultiplePubChemCIDs = {{{PubChem2|}}} |_hasMultipleChEBIs = {{{ChEBI2|}}} | _countSecondIDs={{#invoke:ParameterCount |main |CAS_number2 |ATC_prefix2 |PubChem2 |PubChemStructure2 |IUPHAR_ligand2 |DrugBank2 |ChemSpiderID2 |UNII2 |KEGG2 |ChEBI2 |ChEMBL2 |PDB_ligand2 |NIAID_ChemDB2 |SMILES2 |smiles2 |StdInChI2 |StdInChIKey2 |DTXCID2}} | _countIndexlabels={{#invoke:ParameterCount |main |index_label |index2_label}}<!-- OPTIONAL TEMP TRACKING When param is not empty, will be categorised in [[Category:Infobox drug tracked parameters]] --> | _trackListSortletter= <!-- WIKIDATA --> |QID = {{{QID|}}} |QID2 = {{{QID2|}}} <!-- BOT VALIDATION --> |Verifiedfields={{{Verifiedfields|}}} |Watchedfields={{{Watchedfields|}}} |verifiedrevid={{{verifiedrevid|}}}<!-- -->}}<!-- END of /maintenance categories --><noinclude> {{documentation}} </noinclude> mrfzcjc4u8zh5awmav1z79a3h5aqci6 Гихт 0 158127 5381972 5323082 2025-06-20T12:33:49Z Buli 2648 5381972 wikitext text/x-wiki {{внимание}} {{Медицинска консултација}} {{Infobox medical condition | name = Gout | image = Gout Signs and Symptoms.jpg | image_thumbtime = 94 | alt = A medical illustration showing the joint of the big toe being affected by gout | caption = Medical illustration of the [[big toe]] [[Interphalangeal joints of the foot|joint]] affected by gout | synonyms = Arthritis uratica, or Podagra when of the [[foot]] | field = [[Rheumatology]] | symptoms = [[Joint pain]], [[joint effusion|swelling]], and [[erythema|redness]]<ref name="Dalbeth2016"/> | onset = Older males,<ref name="Dalbeth2016"/> [[postmenopausal]] women<ref name=Hui2017/> | causes = [[Uric acid]]<ref name=Hui2017/> | risks = Diet high in meat or beer, being overweight, [[genetics]]<ref name="Dalbeth2016"/><ref name=Be2016/> | differential = [[Septic arthritis|Joint infection]], [[rheumatoid arthritis]], [[pseudogout]], others<ref name="Neogi2016">{{cite journal |last1=Neogi |first1=T |title=Gout |journal=Annals of Internal Medicine |date=July 2016 |volume=165 |issue=1 |pages=ITC1-16 |doi=10.7326/AITC201607050 |pmid=27380294|type=Review|pmc=<!--5308876--> }}</ref> | prevention = Weight loss, [[Teetotalism|abstinence from drinking alcohol]], [[allopurinol]]<ref name=Lancet2010/> | treatment = [[Non-steroidal anti-inflammatory drug|NSAIDs]], [[glucocorticoid]]s, [[colchicine]]<ref name=Hui2017/><ref name=Qa2017>{{cite journal|last1=Qaseem|first1=A|last2=Harris|first2=RP|last3=Forciea|first3=MA|last4=Clinical Guidelines Committee of the American College of|first4=Physicians.|title=Management of Acute and Recurrent Gout: A Clinical Practice Guideline From the American College of Physicians|journal=Annals of Internal Medicine|date=3 January 2017|volume=166|issue=1|pages=58–68|pmid=27802508|doi=10.7326/m16-0570|doi-access=free}}</ref> | frequency = 1–2% (developed world)<ref name=Lancet2010/> }} '''Гихтот''', '''уричниот артритис''' или '''Подаграта''' се јавува како резултат на депонирање на [[кристали]] на [[мононатриум урат]] од хиперурикемичните телесни течности во [[ткиво|ткивата]]. За да се развие оваа состојба, се смета дека е неопходна претходна долгогодишна [[хиперурикемија]]. Кај определени лица, [[хроничен|хроничната]] хиперурикемија доведува до создавање на депозити од кристали на мононатриум урат (МНУ) во зглобовите или околу нив. Овие депозити остануваат незабележани и [[симптом|асимптоматски]], или може да се придружени со типични повторувачки атаки на самоограничувачки [[артритис]]. Кога е нетретиран гихтот, може да ја промени својата класична [[акутен|акутна]] [[еволуција]]: тој станува деструктивен и се манифестира полиартикуларно. Кај овие болни се регистрира зглобно и коскено уништување. Кај околу 20% од болните со гихт се појавува [[уролитијаза]] (кристали на урична киселина) или [[хронична ренална болест]]. Гихтот е [[синдром]] кој вклучува спектар на клинички манифестации: # Повторувачки атаки на акутен артритис, [[теносиновитис]], [[бурзитис]] или [[целулитис]]. Овие атаки се одликуваат со наод на кристали на МНУ вонклеточно или внатреклеточно, во [[леукоцити]]те на [[синовија|синовијална течност]]; # Хроничен, ерозивен и деформирачки артритис придружен со периартикуларни и супкутани уратни депозити (тофи); # [[Нефролитијаза]] и [[уролитијаза]]; # Хронична уратна нефропатија и хипертензија. Пред да се манифестира некоја од гореневедените клинички манифестации, обично е присутна хронична асимптоматска хиперурикемија од 10-30 години.<br /> Во минатото оваа болест била позната како „болест на кралевите„<ref>[http://www.forbes.com/2003/04/01/cx_cd_0401feat.html Dieases of Kings]</ref> или „болест на богатите„<ref>[http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/Rich+Man%27s+Disease Rich man's disease]</ref>. Така е наречена затоа што во патогенезата на гихтот голема улога игра и храната особено богата со белковини и алкохол. == Метаболизам на уричната киселина == Уричната киселина е финален производ на метаболизамот на [[пурини]]те (ги има во се она што содржи [[ДНК]] и [[РНК]], а компоненти се и на голем број важни биомолекули како што се ATP, GTP, cAMP, NADH, и коензим A) кај човекот. Голем број животни произведуваат [[уриказа]], ензим кој ја разградува уричната киселина на [[алантоин]] и [[CO2]] и доведува до снижување на [[урикемија]]та. Човекот не создава уриказа во значителни количества и има склоност кон хиперурикемија. Уричната киселина е снажен [[антиоксиданс]] и се смета дека повисоките нивоа на уричната киселина би можеле да имаат протективна улога наспроти некои дегенеративни или други заболувања. Во човечката плазма нормалните вредности на уричната киселина се движат од 3.6&nbsp;mg/dL (~214µmol/L) до 8.3&nbsp;mg/dL (~494µmol/L) (1&nbsp;mg/dL=59.48 µmol/L). Хиперурикемијата се дефинира со нивото поголемо од 8.3&nbsp;mg/dL (~494µmol/L. Хиперурикемијата се јавува поради: :a) зголемено внесување [[пурини]], :б) интезивен турновер или нивна зголемено производство, :в) како и поради намалена елиминација на уратите преку бубрезите. Често се присустни сите набројани фактори. Иако хроничната хиперурикемија му претходи на гихтот, сепак најголемиот дел од лицата со ова релативно често биохемиско нарушување не развиваат гихт. Самата хиперурикемија, [http://en.wikipedia.org/wiki/Per_se per se], не претставува болест. Но, наспроти фактот дека нејзиното хронично присуство го зголемува ризикот за појава на гихт и [[нефролитијаза|ренална калкулозa]], сепак асимптоматската хиперурикемија не треба да се третира. == Етиопатогенеза == [[Податотека:ChronicGout.jpg|right|thumb|220px|Гихт на коленото.]] '''Хиперурикемијата''' е биохемиски маркер на гихтот. Таа е детерминирана со односот на производството и елиминацијата. Уричната киселина се создава со [[оксидација]] на [[пурински бази|пуринските бази]]. Според потеклото, пуринските бази можат да бидат егзогени и ендогени. Две третини од уричната киселина се [[екскреција|екскретираат]] преку урината (300&600 мг/д), а приближно една третина се елиминира преку ГИТ, каде што се разградува од бактериите. Хиперурикемијата настанува поради ексцесивна хиперпроизводството, намалување на реналната екскреција на урична киселина или поради присуство на обата феномена. Причините за појавата на гихтот и хиперурикемијата можат да се поделат на метаболни и ренални. Кај болните со метаболна хиперурикемија постои зголеменото производство на уричната киселина, додека реналната хиперурикемија се должи на намалената ренална екскреција. Кај повеќе болни хиперурикемијата се јавува поради учество на обата наведени механизми. Во овие случаи, доминантната компонента на хиперурикемијата, ренална или метаболна, претставува маркер при класификацијата на нејзиното потекло. Дел од болните со примарен гихт имаат генетска склоност а останатите немаат. [[секундарна болест|Секундарната хиперурикемија]] се јавува во текот на друга [[примарна болест]] или поради употреба на лекови. Кај 90% од болните со гихт, хиперурикемијата се јавува поради нарушување на екскрецијата на уричната киселина. Истовремено постои и значајно намалување на [[клиренс]]от на уричната киселина, додека клиренсот на [[креатинин]]от е нормален. Ова намалување на клиренсот на уричната киселина може да се должи на намалена [[филтрација]], зголемена [[реапсорпција]] или намалена секреција на урати. Кога не постои значајно врзување на уратите за плазматските белковини [http://en.wikipedia.org/wiki/In_vivo ин виво], се смета дека се оперативни само последните два наведени механизми. Кај 10% од болните со гихт постои зголемено производство и екскреција на уричната киселина. Само кај помал број болни зголемената синтеза на пурини де ново, се должи на специфичен, вроден пурински ензимски дефект. Кај околу 10% од болните со гихт, хиперурикемијата се јавува поради зголемен клеточен турновер или поради забрзан катаболизам на пуринските нуклеотиди(во најголем дел од разградувањето на [[ДНК]] и [[РНК]]. Постојат бројни причини за секундарна хиперурикемија и гихт. Кај овие болни, исто така доминира намалена ренална екскреција на уричната киселина.Намалувањето на гломеруларната филтрација доведува до намалување на филтрираното == Патогенеза на акутниот артритис кај гихт == На првата атака на уричниот артритис обично и претходи долгогодишна асимптоматска хиперурикемија (< 30 години). Улогата на факторите, кои доведуваат до [[преципитација]] на кристалите на мононатриум урат од презаситениот [[раствор]] во [[сврзно ткиво|сврзните ткива]], е комплексна и недоволно разјаснета. За формирањето на кристалното јадро од значење се [[калциум]]овите [[јони]], намалениот [[pH]], намалувањето на температурата во периферните зглобови и [[траума]]та. Растот на кристалите во голема мера зависи од степенот на презаситеност на уратите, но се смета дека и [[агрегација]]та на ткивните [[протеогликани]] може да има влијание врз солубилноста на уратите. На акутниот синовитис, предизвикан со кристали, му претходи асимптоматско депонирање на уратни кристали во релативно аваскуларната зглобна ’[[рскавица]]. Кристалите се депонираат [[фокално]], на места каде што постои ткивна лезија, дури и во отсуство на хиперурикемија (''дистрофично депонирање на кристали''). Со директна траума или локални метаболни промени настанува разлабавување на кристалите во сврзното ткиво, што предиспонира појава на кристален синовитис. Овој механизам ја објаснува појавата на кристален уричен артритис, во време кога плазматското ниво на уратите е нормално. Со истиот механизам се објаснува и појавата на акутен уричен артритис, во услови на нагло намалување на плазматскитo уратнo ниво во текот на третманот со [[урикозурици]] и/или [[алопуринол]]. [[Алкохол]]от, диеталниот ексцес, тешкото гладување и [[диуретик|диуретичната]] [[терапија]] можат да доведат до акутна атака на уричен артритис поради наглото зголемување на нивото на уратите во плазмата(од зголемениот метаболизам на пурини). === Инфламација кај Гихтот === Во услови на инфекција, траума и при хируршки зафат, акутниот уричен артритис се јавува поради стимулирање на производството и ослободување на интерлеукин-1(IL-1) од страна на [[моноцити]]те и ткивните [[макрофаги]]. Овој монокин (ИЛ-1) претставува клуч за иницирање на акутната кристална [[воспаление|инфламација]] кај гихтот; ин ситу, тој ја стимулира хемотаксијата и ги активира [[полиморфонуклеари|полиморфонуклеарните]] [[леукоцити]]. Микрокристалите на мононатриум урат првенствено се атсорбираат за [[имуноглогулини|IgG]], фибронектинот, [[фибриноген]]от, [[кининоген]]от, C1q и другите компоненти на [[комплемент]]от. Со ова се олеснува [[фагоцитоза]]та преку Fc-рецепторите и рецепторите на комплементот, што се наоѓаат на површината на полиморфонуклеарните леукоцити. Кристалите предизвикуваат мембранолиза, која, понатаму, е проследена со фагоцитоза и деградација на атсорбираните [[белковина|белковини]]. Молекуларната основа на мембранолизата предизвикана со кристали е сè уште недоволно разјаснета. Сепак, физико-хемиската интеракција вклучува активација на комплементот и ослободување голем број медијатори на инфламацијата од страна на мононуклеарните или полиморфонуклеарните фагоцити: [[цитокини]], [[простагландини]], [[леукотриени]], хемотактични фактори, слободни кислородни радикали, [[колагеназа]], лизозомски и цитоплазматски [[ензими]]. Акутната инфламација, предизвикана со кристали на мононатриум урат, во голема мера е медиирана од полиморфонуклеарни леукоцити. Во прилог на ова гледиште е масовната агломерација на полиморфонуклеарни леукоцити во инфламираниот [[синовија|синовиум]] и [[синовија|синовијалната течност]]; исто така драстично се намалува интензитетот на артритисот што е предизвикан експериментално, со инјектирање на кристали, откако претходно е предизвикана деплеција на неутрофилите со помош на цитотоксични средства. Но, акутен уратен артритис може да настане и во отсуство на неутрофили. Кај овие случаи е важна улогата на моноцитите и сесилните макрофаги, како и на [[фибробласти]]те и [[синовиоцити]]те, кои се сметаат одговорни за иницирањето на хроничната уратна инфламација. Во овие случаи се потенцира централната улога на солубилните [[цитокини]] како [[медијатор]]и на уратната инфламација и лезија ([[интерлеукин-1]] (IL-1), интерлеукин-8 (IL-8) и [[TNF-α]]). Се смета дека (IL-1) и TNF-α, кои потекнуваат од локалните моноцити, макрофагите или од синовијалните покровни клетки тип-А, се одговорни за појавата на треска и неутрофилна [[леукоцитоза]]. Овие цитокини, заедно со интерлеукин-6 (IL-6), се медијатори кои ја стимулираат синтезата на реактантите на акутната фаза, кои го придружуваат акутниот уричен артритис. Кристалите се неопходни но не и доволни, per se, за да настане акутен уричен артритис. За појавата на акутната атака е потребно определено количество уратни кристали во зглобниот простор. Иницирањето на акутната атака ги вклучува следниве механизми: :а) Фагоцитоза на кристали од страна на леукоцитите и ослободување на хемотактични белковини; :б) Активација на системот на каликреинот; :в) Активација на комплементот со создавање хемотактични компоненти на комплементот; :г) Мембранолиза поради дисрупција на лизозомите внатре во леукоцитите од страна на уратните кристали, уништување на самите леукоцити и ослободување на лизозомски производи во синовијалната течност == Клиничка слика == Природната еволуција на гихтот може да се подели на 4 стадиуми:<br /> а) Асимптоматска хиперурикемија;<br /> б) Акутен уричен артритис;<br /> в) Интеркритична фаза;<br /> г) Хроничен гихт со тофуси.<br /> Нефропатија и нефролитијаза може да се појави во кој било стадиум освен во асимптоматскиот. === Асимптоматска хиперурикемија === Во стадиумот на асимптоматска хиперурикемија постои покачување на серумското ниво на уратите, но с¢ уште нема артритисни симптоми, [[тофи]] или камења во бубрезите од урична киселина. Кај мажите, хиперурикемијата обично се појавува во пубертетот, а кај жените по менопаузата.<br /> Болните со дефекти во ензимите кои учествуваат во разградувањето на пурините можат да бидат хиперурикемични од раѓање. Веројатноста за појавување на акутен уричен артритис се зголемува со големината на нивото и траењето на хиперурикемијата. Зачестеноста на нефролитијазата исто така корелира со нивото на серумските урати и големината на екскрецијата на уричната киселина. <br /> ''Сите пациенти со гихт се хиперурикемични, додека само 5% од хиперурикемичните лица развиваат гихт!'' <br /> Фазата на асимптоматска хиперурикемија завршува со првата атака на уричен артритис или со појава на нефролитијаза. [[Податотека:Акутен уричен артритис на прст од стапалото со егзаулцерација.jpg|250px|right|thumb|Се забележува егзаулцерација на врвот од прстот со кредест материјал во вид на паста, богат со мнононатриум урат.]] === Акутен уричен артритис === Првичната епизода на акутен гихт се јавува по подолг период на значајна хиперурикемија, што резултира со депонирање на значителни количества урати. Прва манифестација на акутниот уричен артритис е исклучително болен [[артритис]] <ref>[http://almedika.blogspot.com/2009/08/blog-post_25.html Приказ на случај]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>, во почетокот обично моноартикуларен со малку општи симптоми. Подоцна артритисот станува полиартикуларен, понекогаш придружен и со треска и висока температура. Овие атаки траат различно долго и се одвоени со асимптоматски периоди. Кај повеќе од половината болни, првичната атака се јавува на првиот метатарзофалангеален(зглобот кој го спојува палецот со стапалото) зглоб, а околу 90% од болните имале атака на овој зглоб ('''подагра''').<br /> Акутниот уричен артритис главно се манифестира на долните екстремитети. Атаките се потипични кога локализацијата е подистална. Гихтот може да се манифестира и на внатрешниот дел на [[стапалото]], [[глужд\глуждовите]], петиците, колената, рачните зглобови, прстите на рацете и лактите. Уричен бурзитис најчесто се јавува на [[патела|препателарната]] и [[олекранон]]ската [[бурза]]. <br /> Првата атака најчесто се појавува ненадејно и експлозивно. Нападот почнува обично ноќе, со исклучително болен артритис и често е испровоциран од траума, алкохол, определени лекови, диетален ексцес или од хируршки зафат. Интензивната болка се одржува неколку часа со знаци за прогресија на инфламацијата. Инфламаторниот процес е толку интезивен, што клинички често прилега на [[пиоген]] артритис. Од системските знаци може да се присутни покачена температура, леукоцитоза и забрзана [[седиментација]] на [[еритроцити]]те. Нападот на гихтот може да трае еден или два дена, па сè до неколку седмици. Карактеристично е дека завршува спонтано. Резолуцијата е целосна, без секвели. === Интеркритична фаза(фаза на ремисија) === Интеркритичната фаза започнува со завршувањето на акутната атака. Во оваа фаза, болниот е без никакви тегоби. Овој податок е значаен за дијагнозата. Околу 7% од болните никогаш не добиваат втора атака. Но, дури кај 60% од болните втората атака ќе се појави во текот на една година. Интеркритичната фаза може да потрае и повеќе од 10 години и завршува со следни атаки. Подоцнежните атаки се со тенденција да бидат потешки, полиартикуларни, попролонгирани и придружени со треска. Во оваа фаза гихтот потешко се диференцира од другите полиартикуларни артритиси (на пример, [[ревматоиден артритис]]). Ретко, првичната атака може директно да прогредира во полиартикуларна болест без ремисија (интеркритична фаза). === Хроничниот тофусен гихт === [[Податотека:Тофуси кај пациент болен од хроничен тофусен гихт.jpg|250px|right|thumb|Тофуси на екстензорната страна од лактите кај пациент болен од хроничен тофусен гихт]] Хроничниот тофусен гихт е резултат на повеќе акутни атаки и се одликува со асиметричен зглобен оток. Тофите(топчести испакнувања на [[екстензија|екстензорната]] страна од зглобовите), типично, се откриваат во периартикуларните ткива, ’рскавицата на [[завојница]]та на увото, бурзите и [[тетива|тетивните]] обвивки. Поретко, тофусите се формираат на оштетена кожа, очите, јазикот, ларинксот и срцето, а опишани се и тофуси кои го нарушуваат специфичниот спроводен систем на срцето, како и на митралната валвула. На инспекција, тофусите тешко се разликуваат од [[ревматоиден артритис|ревматоидните нодули]] и од другите типови субкутани нодули. Тие можат да улцерираат и [[екскудација|ексудираат]] кредест или материјал во вид на паста, богат со мононатриум урат. Уратниот тофус се докажува со преглед на аспиратот со помош на поларизационен [[микроскоп]]. Болните со тофусен гихт имаат полесни и помалку чести акутни атаки од оние со гихт без тофуси. Опишани се и случаи со хроничен тофусен гихт без регистриран акутен уричен артритис. Пред ерата на хипоурикемичните лекови, по еволуција на болеста од 10 години, околу 60% од нетретираните болни со гихт развивале тофуси. <br /> Ефикасната терапија со хипоурикемични лекови ја промени природната еволуција на болеста, па само мал број болни развиваат видливи тофуси, трајни зглобни промени или хронични симптоми. === [[Нефропатија]] === Акутната опструктивна уропатија се манифестира со акутна ренална слабост поради преципитација на кристалите на уричната киселина во собирните дуктуси и [[уретер]]ите. Реналната инсуфициенција од овој тип посилно корелира со хиперурикацидуријата отколку со хиперурикемијата. Оваа состојба најчесто се јавува кај болни со изразена хиперпроизводство на урична киселина, посебно кај болни со [[леукемија]] или [[лимфом]]и, кои се субјекти на интезивна [[хемотерапија]], потоа, кај болните со гихт и значајна хиперурикацидурија, по тешки физички вежби, [[рабдомиолиза]] или [[конвулзии]]. Ацидуријата фаворизира создавање релативно нерастворлива нејонизирана урична [[киселина]], што придонесува за нејзина [[преципитација]]. Хипоурикемичната терапија, која се темели врз намалувањето на производството на урична киселина, го забрзува уринарниот одвод и ја зголемува фракцијата на уричната киселина, која се презентира како посолубилна форма - мононатриум урат. На тој начин се прави обид за пресврт и надминување на тешката опструктивна уропатија. === [[Нефролитијаза]] === Главен фактор за формирање на бубрежни камења од урична киселина е зголемената екскреција на урична киселина. Хиперурикацидурија може да се јави поради примарен гихт, вродени грешки во метаболизамот кои доведуваат до зголемено производство на урична киселина, [[миелопролиферативни болести]] и други неопластични заболувања. Кога екскрецијата на уричната киселина е поголема од 1100 мг/д, зачестеноста на уричната нефролитијаза достигнува до 50%. Зголемувањето на урикемијата над 13мг%(1100&nbsp;mmol/l) доведува до појава на [[нефролитијаза|литијаза]] кај 50% од болните. Фаворизирачки фактори за појава на литијаза се: а) Зголемување на киселоста на урината;<br /> б) зголемување на концентрацијата на урината;<br /> в) Нарушување на конституентите на урината кои влијаат врз солубилноста на самата урична киселина.<br /> Кај болните со гихт е зголемена и зачестеноста на камењата кои во својот состав содржат и калциум. Кај овие случаи кристалите на уричната киселина се само нидус за формирање калциумови камења. == Дијагноза == На акутна атака на гихт треба да се мисли кај болните со акутен моноартритис на дисталните зглобови на ногата. Кај сите овие болни треба да биде направена [[аспирација]] на [[синовија]]лна течност. <br /> ''Дијагнозата на гихтот се поставува со докажување на кристалите на мононатриум урат во леукоцитите на синовијалната течност од афицираниот зглоб, со помош на поларизационен микроскоп''. Овие кристали по форма се игловидни и негативно бирефрингентни. Тие можат да се најдат кај 95% од болните со акутен уричен артритис. Недостатокот на уратни кристали во синовијалната течност ја прави дијагнозата помалку веројатна. Присуството на внатреклеточни уратни кристали ја потврдува дијагнозата, но не ја исклучува можноста за друг конкурентен тип на артропатија ([[инфекција]], [[псевдогихт]]). Инфекцијата или псевдогихтот можат да коегзистираат со гихтот. Неопходно е препаратот да се обои по [[Грам]] и да се направи култура од синовијалната течност за да се исклучи евентуална инфекција. Кристалите што предизвикуваат псевдогихт, [[калциум пирофосфат дихидрат]] (CPPD), се правоаголни по форма и слабо позитивно бирефрингентни. На микроскоп,со поларизирана светлина кристалите лесно се диференцираат. Аспирацијата на синовијална течност е корисна дури и за време на [[симптом|асимптоматските]] интеркритични периоди. <br /> Кај повеќе од две третини од асимптоматските болни со гихт, во аспиратите од МТП И се откриваат вонклеточно кристали. Анализата на синовијалната течност покажува голема варијабилност на бројот на леукоцитите, од 1000 до 70.000 леукоцити/мл. <br /> Ако не се верифицираат кристалите внатреклеточно, тогаш клиничарите за дијагностички цели, ја користат следнава силно сугерирачка тријада:<br /> а) Хиперурикемија;<br /> б) Класична клиничка слика;<br /> в) Драматичен одговор на колхицин.<br /> Драматичниот тераписки одговор на колхицин е силно сугерирачки за дијагнозата на уричниот артритис (гихт), но тој не е патогномоничен. <br /> Акутниот уричен артритис (вообичаено прва манифестација е подаграта) треба да се диференцира од повеќе состојби на отечен и болен палец на стапалото, кои можат да имитираат гихт: инфекција на мекото ткиво, [[гној|пиоген]] [[артритис]], инфламирани буниони, локална [[траума]], [[ревматоиден артритис]],[[артроза]] со [[псевдогихт]], М. Реитер, [[целулитис]], [[гонореја]], септичен артритис и др. Ако се работи за гонитис, [[диференцијална дијагноза|диференцијалната дијагноза]] треба да ги опфати акутната [[ревматска треска]], хемартросот, како и периферната зглобна афекција кај [http://en.wikipedia.org/wiki/Bechterew%27s|анкилозирачкиот спондилитис]{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. <br /> Хроничниот уричен артритис треба да се разликува од [[ревматоиден артритис|ревматоидниот артритис]], [[псоријатичен артритис|псоријатичниот артритис]], ентеропатскиот артритис и периферниот артритис кај [http://en.wikipedia.org/wiki/Bechterew%27s M. Bechterew].<br /> [[Анамнеза]]та за претходен самоограничувачки моноартритис, присуството на тофи, заедно со типичните радиографски промени и хиперурикемијата ја потврдуваат дијагнозата на хроничниот гихт. Исто така, позитивниот тераписки одговор претставува силно сугерирачки индикатор што ја потврдува дијагнозата. == Третман == Третманот на гихтот е насочен кон следниве цели <ref>[http://www.medpub.com/NDRDv4n3_Simkin.pdf Update on Pathogenesis, Diagnosis, and Treatment] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20081119032621/http://www.medpub.com/NDRDv4n3_Simkin.pdf |date=2008-11-19 }} Dan A. Mandel, MD; Peter A. Simkin, MD; Division of Rheumatology -Department of Medicine- University of Washington</ref> <br /> :а) Да се оконча акутната атака, колку што е можно побргу :б) Да се намали честотата на компликациите на болеста, кои доведуваат до депонирање на кристали на мононатриум урат во зглобовите, бубрезите и на други места :в) Да се превенира појавата или да се намали зачестеноста на придружниците на гихтот: прекумерна здебеленост,хипертриглицеридемија или хипертензија :г) Да се намали можноста за создавање на камења од урична киселина во бубрезите. === Терапија на акутниот некомплициран гихт === Стандардниот третман на акутниот уричен артритис вклучува антиинфламаторни лекови. Класично, се применува [[Колхицин]]<ref>[http://arthritis.about.com/od/colchicine/a/gout_medication.htm About colchicin]</ref> 0.5 мг <ref>[http://www.mayoclinic.com/health/drug-information/DR601693/DSECTION=proper-use Како да се употребува Колцихин]</ref> секој час, или 1 мг на 2 часа, с¢ додека не се оконча акутната атака или додека не се појават гастроинтестинални странични ефекти <ref>[http://www.drugs.com/sfx/colchicine-side-effects.html Colchicine side effects]</ref> како дијареја, гадење, а максимално се земаат до 6 мг/д <ref name=EULAR>[http://ard.bmj.com/cgi/content/full/65/10/1312#R95 EULAR evidence based recommendations for gout {{en}}]</ref>. Колхицинот е најефикасен кога со третманот се започнува набргу по почетокот на симптомите. Поголемиот дел од болните покажуваат подобрување уште во првите 12 часови од третманот. Но, дури 80% од болните не ја толерираат оптималната доза поради странични ефекти од страна на ГИТ. Затоа, денес најчесто се применуваат [[нестероидни антиинфламаторни лекови]] ([[нестероидни антиинфламаторни лекови|НСАИЛ]]): индометацин, напроксен, кетопрофен, диклофенак и др. Притоа, се применува максималната или супрамаксимална доза на антиревматикот во првите 48 часови, а по завршување на атаката, бргу се намалува дозата до минималната доза за одржување. <br /> ''Кај акутниот уричен артритис е контраиндицирано давањето урикозурици или урикостатици''. <br /> Ако наведената терапија е неефикасна или контраиндицирана, се применуваат [[кортикостероиди]], системски или локално. === Терапија за спречување на рецидиви и намалување на мочната киселина === По завршувањето на акутната атака, се применуваат профилактички мерки кои имаат за цел да ги намалат рецидивите: а) Се дава профилактичка доза колхицин или индометацин; б) Кај прекумерно дебелите болни се советува намалување на телесната тежина, се советува избегнување големо консумирање алкохол и храна богата со пурини <ref name=EULAR>[http://ard.bmj.com/cgi/content/full/65/10/1312#R95 EULAR evidence based recommendations for gout.]</ref> г) Воведување антихиперурикемична терапија. Како ефикасна профилакса за спречување на појавата на нови атаки се сметаат малите дози колхицин или индометацин. Овие лекови се особено корисни во првите 1-2 години по воведувањето на антихипеурикемична терапија. Антихиперурикемичните лекови се индицирани кај болни со:<br /> а) Една или повеќе атаки во годината;<br /> б) Еден или повеќе тофи;<br /> в) Нефролитијаза со урична киселина.<br /> Антихиперурикемичната терапија има за цел да воспостави концентрација на серумските урати помала од 420&nbsp;mmol/l <ref name=EULAR>[http://ard.bmj.com/cgi/content/full/65/10/1312#R95 EULAR evidence based recommendations for gout.]</ref>(ниво на уратна сату- рација на вонклеточната течност). Намалувањето на серумското ниво на уратите се реализира со намалување на производството на урична киселина со помош на [[урикостатици]], и/или зголемување на реналната екскреција со [[урикозурици]]. <br /> :1. За таа цел се користи [[алопуринол]] (урикостатик), кој ја намалува синтезата на урична киселина со блокирање на ензимот '''ксантин оксидаза'''. Овој ензим ја катализира оксидацијата на хипоксантинот во ксантин и на ксантинот во урична киселина. Алопуринолот има [[полураспад]] од само 2-3 часа. Тој во најголем дел се метаболизира во оксипуринол, којшто исто така е ефикасен инхибитор на ксантиноксидазата, но со полураспад од 18-30 часа. Оттука,еднократното земање 300 мг алопуринол претставува ефикасна антихиперурикемична доза. Кај болните со значително нарушување на бубрежната функција дозата на алопуринолот треба да се редуцира на половина заради долгиот полураспад на оксипуринолот. Урикостатик (алопуринол) е индициран кај следните случаи:<ref name=EULAR>[http://ard.bmj.com/cgi/content/full/65/10/1312#R95 EULAR evidence based recommendations for gout]</ref> а) Кога екскрецијата на уричната киселина преку урината е поголема од 800 мг/д во услови кога болниот е на општа диета; б) Нарушување на реналната функција (креатинин клиренс < 80 мл/ мин); в) Гихт со тофуси, без оглед на од реналната функција; г) Нефролитијаза од урична киселина; д) Гихт кој не може да се контролира со урикозурици поради неефикасност на лекот или интолеранција. :2. Лекувањето со урикозурици започнува со помали дози ([[пробенецид]]<ref name=EULAR>[http://ard.bmj.com/cgi/content/full/65/10/1312#BIBL EULAR evidence based recommendations for gout.]</ref> 2х250мг/д), а во текот на следните седмици дозата се зголемува до оптималната, која овозможува да се намали хиперурикемијата. Максималната доза е 3 г/д. Бидејќи полураспадот му е од 6-12 часа, пробенецидот треба се дава 2&3 пати на ден. Акутниот уричен артритис обично се јавува кога настанува нагло и значајно менување на серумската концентрација на уратите. Освен тоа, во текот на една година можат да се јават повеќе атаки, а кога постојат големи тофи - атаките се појавуваат дури и кога хиперурикемијата е контролирана. Кај овие болни, пред да се воведе антихиперурикемична терапија, треба да се почне со профилактична терапија со колхицин или индометацин. Оваа профилакса продолжува најмалку една година од воспоставувањето соодветна контрола на [[серум]]ското ниво на уратите, или с¢ додека не исчезнат сите тофи. Кај болните со тофусен гихт и/или ренална инсуфициенција треба да се воведе диета со рестрикција на пурините. Акутната нефропатија предизвикана со урична киселина, се третира со промптно зголемување на уринарниот проток. Ова се постигнува со интензивно хидрирање и давање моќен диуретик (фуросемид). Урината треба да се алкализира за да настане претворање на уричната киселина во порастворливата форма мононатриум урат. Алкализацијата се врши со додавање натриум бикарбонат или тој се комбинира со ацетазоламид. На овој претретман се додава и алопуринол, со цел да се намали синтезата на уричната киселина. Во почетокот на лекувањето алопуринолот се дава како еднократна доза 8 мг/кг, а по три дена дозата се намалува, доколку е присутна ренална инсуфициенција. == Наводи == {{reflist}} == Користена литература == Harrison'principles of internal medicine 17th edition<br /> Интерна медицина-ревматологија 2003 == Надворешни врски == {{Medical resources | DiseasesDB = 29031 | ICD10 = {{ICD10|M|10||m|05}} | ICD9 = {{ICD9|274.00}} {{ICD9|274.1}} {{ICD9|274.8}} {{ICD9|274.9}} | ICDO = | OMIM = 138900 | OMIM_mult = {{OMIM2|300323}} | MedlinePlus = 000422 | eMedicineSubj = emerg | eMedicineTopic = 221 | eMedicine_mult = {{eMedicine2|med|924}} {{eMedicine2|med|1112}} {{eMedicine2|oph|506}} {{eMedicine2|orthoped|124}} {{eMedicine2|radio|313}} | MeshID = D006073 | RP = gout | WO = gout }} * [http://www.gicht.de/ ''Гихт''] {{Артропатии и сродни состојби}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Метаболични пореметувања]] [[Категорија:Болести]] [[Категорија:Зборови што ги нема во ТРМЈ]] [[Категорија:Германизми]] l54ury5gr89797mjajmgkvrdi3jzifl 5381985 5381972 2025-06-20T12:46:33Z Buli 2648 5381985 wikitext text/x-wiki {{внимание}} {{Медицинска консултација}} {{Infobox medical condition | name = Гихт | image = Gout Signs and Symptoms.jpg | image_thumbtime = 94 | alt = A medical illustration showing the joint of the big toe being affected by gout | caption = Илустрација на зглобот на големиот прст зафатен од гихт | synonyms = Уричен артритис, или подагра доколку е на [[стапало]]то | field = [[Ревматологија]] | symptoms = [[Болка во зглобовите]], [[оток]] и [[еритем|црвенило]]<ref name="Dalbeth2016"/> | onset = Постари мажи,<ref name="Dalbeth2016"/> [[постменопаузални]] жени<ref name=Hui2017/> | causes = [[Урична киселина]]<ref name=Hui2017/> | risks = Исхрана богата со месо или пиво, прекумерна тежина, [[генетика]]<ref name="Dalbeth2016"/><ref name=Be2016/> | differential = [[Септичен артритис|Инфекција на зглобот]], [[ревматоиден артритис]], [[псевдогихт]], други<ref name="Neogi2016">{{cite journal |last1=Neogi |first1=T |title=Gout |journal=Annals of Internal Medicine |date=July 2016 |volume=165 |issue=1 |pages=ITC1-16 |doi=10.7326/AITC201607050 |pmid=27380294|type=Review|pmc=<!--5308876--> }}</ref> | prevention = Намалување на тежината, апстиненција од пиење алкохол, [[алопуринол]]<ref name=Lancet2010/> | treatment = [[Нестероидни антиинфламаторни лекови|НСАИЛи]], [[глукокортикоид]]и, [[колхицин]]<ref name=Hui2017/><ref name=Qa2017>{{cite journal|last1=Qaseem|first1=A|last2=Harris|first2=RP|last3=Forciea|first3=MA|last4=Clinical Guidelines Committee of the American College of|first4=Physicians.|title=Management of Acute and Recurrent Gout: A Clinical Practice Guideline From the American College of Physicians|journal=Annals of Internal Medicine|date=3 January 2017|volume=166|issue=1|pages=58–68|pmid=27802508|doi=10.7326/m16-0570|doi-access=free}}</ref> | frequency = 1–2% (во развиениот свет)<ref name=Lancet2010/> }} '''Гихтот''', '''уричниот артритис''' или '''Подаграта''' се јавува како резултат на депонирање на [[кристали]] на [[мононатриум урат]] од хиперурикемичните телесни течности во [[ткиво|ткивата]]. За да се развие оваа состојба, се смета дека е неопходна претходна долгогодишна [[хиперурикемија]]. Кај определени лица, [[хроничен|хроничната]] хиперурикемија доведува до создавање на депозити од кристали на мононатриум урат (МНУ) во зглобовите или околу нив. Овие депозити остануваат незабележани и [[симптом|асимптоматски]], или може да се придружени со типични повторувачки атаки на самоограничувачки [[артритис]]. Кога е нетретиран гихтот, може да ја промени својата класична [[акутен|акутна]] [[еволуција]]: тој станува деструктивен и се манифестира полиартикуларно. Кај овие болни се регистрира зглобно и коскено уништување. Кај околу 20% од болните со гихт се појавува [[уролитијаза]] (кристали на урична киселина) или [[хронична ренална болест]]. Гихтот е [[синдром]] кој вклучува спектар на клинички манифестации: # Повторувачки атаки на акутен артритис, [[теносиновитис]], [[бурзитис]] или [[целулитис]]. Овие атаки се одликуваат со наод на кристали на МНУ вонклеточно или внатреклеточно, во [[леукоцити]]те на [[синовија|синовијална течност]]; # Хроничен, ерозивен и деформирачки артритис придружен со периартикуларни и супкутани уратни депозити (тофи); # [[Нефролитијаза]] и [[уролитијаза]]; # Хронична уратна нефропатија и хипертензија. Пред да се манифестира некоја од гореневедените клинички манифестации, обично е присутна хронична асимптоматска хиперурикемија од 10-30 години.<br /> Во минатото оваа болест била позната како „болест на кралевите„<ref>[http://www.forbes.com/2003/04/01/cx_cd_0401feat.html Dieases of Kings]</ref> или „болест на богатите„<ref>[http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/Rich+Man%27s+Disease Rich man's disease]</ref>. Така е наречена затоа што во патогенезата на гихтот голема улога игра и храната особено богата со белковини и алкохол. == Метаболизам на уричната киселина == Уричната киселина е финален производ на метаболизамот на [[пурини]]те (ги има во се она што содржи [[ДНК]] и [[РНК]], а компоненти се и на голем број важни биомолекули како што се ATP, GTP, cAMP, NADH, и коензим A) кај човекот. Голем број животни произведуваат [[уриказа]], ензим кој ја разградува уричната киселина на [[алантоин]] и [[CO2]] и доведува до снижување на [[урикемија]]та. Човекот не создава уриказа во значителни количества и има склоност кон хиперурикемија. Уричната киселина е снажен [[антиоксиданс]] и се смета дека повисоките нивоа на уричната киселина би можеле да имаат протективна улога наспроти некои дегенеративни или други заболувања. Во човечката плазма нормалните вредности на уричната киселина се движат од 3.6&nbsp;mg/dL (~214µmol/L) до 8.3&nbsp;mg/dL (~494µmol/L) (1&nbsp;mg/dL=59.48 µmol/L). Хиперурикемијата се дефинира со нивото поголемо од 8.3&nbsp;mg/dL (~494µmol/L. Хиперурикемијата се јавува поради: :a) зголемено внесување [[пурини]], :б) интезивен турновер или нивна зголемено производство, :в) како и поради намалена елиминација на уратите преку бубрезите. Често се присустни сите набројани фактори. Иако хроничната хиперурикемија му претходи на гихтот, сепак најголемиот дел од лицата со ова релативно често биохемиско нарушување не развиваат гихт. Самата хиперурикемија, [http://en.wikipedia.org/wiki/Per_se per se], не претставува болест. Но, наспроти фактот дека нејзиното хронично присуство го зголемува ризикот за појава на гихт и [[нефролитијаза|ренална калкулозa]], сепак асимптоматската хиперурикемија не треба да се третира. == Етиопатогенеза == [[Податотека:ChronicGout.jpg|right|thumb|220px|Гихт на коленото.]] '''Хиперурикемијата''' е биохемиски маркер на гихтот. Таа е детерминирана со односот на производството и елиминацијата. Уричната киселина се создава со [[оксидација]] на [[пурински бази|пуринските бази]]. Според потеклото, пуринските бази можат да бидат егзогени и ендогени. Две третини од уричната киселина се [[екскреција|екскретираат]] преку урината (300&600 мг/д), а приближно една третина се елиминира преку ГИТ, каде што се разградува од бактериите. Хиперурикемијата настанува поради ексцесивна хиперпроизводството, намалување на реналната екскреција на урична киселина или поради присуство на обата феномена. Причините за појавата на гихтот и хиперурикемијата можат да се поделат на метаболни и ренални. Кај болните со метаболна хиперурикемија постои зголеменото производство на уричната киселина, додека реналната хиперурикемија се должи на намалената ренална екскреција. Кај повеќе болни хиперурикемијата се јавува поради учество на обата наведени механизми. Во овие случаи, доминантната компонента на хиперурикемијата, ренална или метаболна, претставува маркер при класификацијата на нејзиното потекло. Дел од болните со примарен гихт имаат генетска склоност а останатите немаат. [[секундарна болест|Секундарната хиперурикемија]] се јавува во текот на друга [[примарна болест]] или поради употреба на лекови. Кај 90% од болните со гихт, хиперурикемијата се јавува поради нарушување на екскрецијата на уричната киселина. Истовремено постои и значајно намалување на [[клиренс]]от на уричната киселина, додека клиренсот на [[креатинин]]от е нормален. Ова намалување на клиренсот на уричната киселина може да се должи на намалена [[филтрација]], зголемена [[реапсорпција]] или намалена секреција на урати. Кога не постои значајно врзување на уратите за плазматските белковини [http://en.wikipedia.org/wiki/In_vivo ин виво], се смета дека се оперативни само последните два наведени механизми. Кај 10% од болните со гихт постои зголемено производство и екскреција на уричната киселина. Само кај помал број болни зголемената синтеза на пурини де ново, се должи на специфичен, вроден пурински ензимски дефект. Кај околу 10% од болните со гихт, хиперурикемијата се јавува поради зголемен клеточен турновер или поради забрзан катаболизам на пуринските нуклеотиди(во најголем дел од разградувањето на [[ДНК]] и [[РНК]]. Постојат бројни причини за секундарна хиперурикемија и гихт. Кај овие болни, исто така доминира намалена ренална екскреција на уричната киселина.Намалувањето на гломеруларната филтрација доведува до намалување на филтрираното == Патогенеза на акутниот артритис кај гихт == На првата атака на уричниот артритис обично и претходи долгогодишна асимптоматска хиперурикемија (< 30 години). Улогата на факторите, кои доведуваат до [[преципитација]] на кристалите на мононатриум урат од презаситениот [[раствор]] во [[сврзно ткиво|сврзните ткива]], е комплексна и недоволно разјаснета. За формирањето на кристалното јадро од значење се [[калциум]]овите [[јони]], намалениот [[pH]], намалувањето на температурата во периферните зглобови и [[траума]]та. Растот на кристалите во голема мера зависи од степенот на презаситеност на уратите, но се смета дека и [[агрегација]]та на ткивните [[протеогликани]] може да има влијание врз солубилноста на уратите. На акутниот синовитис, предизвикан со кристали, му претходи асимптоматско депонирање на уратни кристали во релативно аваскуларната зглобна ’[[рскавица]]. Кристалите се депонираат [[фокално]], на места каде што постои ткивна лезија, дури и во отсуство на хиперурикемија (''дистрофично депонирање на кристали''). Со директна траума или локални метаболни промени настанува разлабавување на кристалите во сврзното ткиво, што предиспонира појава на кристален синовитис. Овој механизам ја објаснува појавата на кристален уричен артритис, во време кога плазматското ниво на уратите е нормално. Со истиот механизам се објаснува и појавата на акутен уричен артритис, во услови на нагло намалување на плазматскитo уратнo ниво во текот на третманот со [[урикозурици]] и/или [[алопуринол]]. [[Алкохол]]от, диеталниот ексцес, тешкото гладување и [[диуретик|диуретичната]] [[терапија]] можат да доведат до акутна атака на уричен артритис поради наглото зголемување на нивото на уратите во плазмата(од зголемениот метаболизам на пурини). === Инфламација кај Гихтот === Во услови на инфекција, траума и при хируршки зафат, акутниот уричен артритис се јавува поради стимулирање на производството и ослободување на интерлеукин-1(IL-1) од страна на [[моноцити]]те и ткивните [[макрофаги]]. Овој монокин (ИЛ-1) претставува клуч за иницирање на акутната кристална [[воспаление|инфламација]] кај гихтот; ин ситу, тој ја стимулира хемотаксијата и ги активира [[полиморфонуклеари|полиморфонуклеарните]] [[леукоцити]]. Микрокристалите на мононатриум урат првенствено се атсорбираат за [[имуноглогулини|IgG]], фибронектинот, [[фибриноген]]от, [[кининоген]]от, C1q и другите компоненти на [[комплемент]]от. Со ова се олеснува [[фагоцитоза]]та преку Fc-рецепторите и рецепторите на комплементот, што се наоѓаат на површината на полиморфонуклеарните леукоцити. Кристалите предизвикуваат мембранолиза, која, понатаму, е проследена со фагоцитоза и деградација на атсорбираните [[белковина|белковини]]. Молекуларната основа на мембранолизата предизвикана со кристали е сè уште недоволно разјаснета. Сепак, физико-хемиската интеракција вклучува активација на комплементот и ослободување голем број медијатори на инфламацијата од страна на мононуклеарните или полиморфонуклеарните фагоцити: [[цитокини]], [[простагландини]], [[леукотриени]], хемотактични фактори, слободни кислородни радикали, [[колагеназа]], лизозомски и цитоплазматски [[ензими]]. Акутната инфламација, предизвикана со кристали на мононатриум урат, во голема мера е медиирана од полиморфонуклеарни леукоцити. Во прилог на ова гледиште е масовната агломерација на полиморфонуклеарни леукоцити во инфламираниот [[синовија|синовиум]] и [[синовија|синовијалната течност]]; исто така драстично се намалува интензитетот на артритисот што е предизвикан експериментално, со инјектирање на кристали, откако претходно е предизвикана деплеција на неутрофилите со помош на цитотоксични средства. Но, акутен уратен артритис може да настане и во отсуство на неутрофили. Кај овие случаи е важна улогата на моноцитите и сесилните макрофаги, како и на [[фибробласти]]те и [[синовиоцити]]те, кои се сметаат одговорни за иницирањето на хроничната уратна инфламација. Во овие случаи се потенцира централната улога на солубилните [[цитокини]] како [[медијатор]]и на уратната инфламација и лезија ([[интерлеукин-1]] (IL-1), интерлеукин-8 (IL-8) и [[TNF-α]]). Се смета дека (IL-1) и TNF-α, кои потекнуваат од локалните моноцити, макрофагите или од синовијалните покровни клетки тип-А, се одговорни за појавата на треска и неутрофилна [[леукоцитоза]]. Овие цитокини, заедно со интерлеукин-6 (IL-6), се медијатори кои ја стимулираат синтезата на реактантите на акутната фаза, кои го придружуваат акутниот уричен артритис. Кристалите се неопходни но не и доволни, per se, за да настане акутен уричен артритис. За појавата на акутната атака е потребно определено количество уратни кристали во зглобниот простор. Иницирањето на акутната атака ги вклучува следниве механизми: :а) Фагоцитоза на кристали од страна на леукоцитите и ослободување на хемотактични белковини; :б) Активација на системот на каликреинот; :в) Активација на комплементот со создавање хемотактични компоненти на комплементот; :г) Мембранолиза поради дисрупција на лизозомите внатре во леукоцитите од страна на уратните кристали, уништување на самите леукоцити и ослободување на лизозомски производи во синовијалната течност == Клиничка слика == Природната еволуција на гихтот може да се подели на 4 стадиуми:<br /> а) Асимптоматска хиперурикемија;<br /> б) Акутен уричен артритис;<br /> в) Интеркритична фаза;<br /> г) Хроничен гихт со тофуси.<br /> Нефропатија и нефролитијаза може да се појави во кој било стадиум освен во асимптоматскиот. === Асимптоматска хиперурикемија === Во стадиумот на асимптоматска хиперурикемија постои покачување на серумското ниво на уратите, но с¢ уште нема артритисни симптоми, [[тофи]] или камења во бубрезите од урична киселина. Кај мажите, хиперурикемијата обично се појавува во пубертетот, а кај жените по менопаузата.<br /> Болните со дефекти во ензимите кои учествуваат во разградувањето на пурините можат да бидат хиперурикемични од раѓање. Веројатноста за појавување на акутен уричен артритис се зголемува со големината на нивото и траењето на хиперурикемијата. Зачестеноста на нефролитијазата исто така корелира со нивото на серумските урати и големината на екскрецијата на уричната киселина. <br /> ''Сите пациенти со гихт се хиперурикемични, додека само 5% од хиперурикемичните лица развиваат гихт!'' <br /> Фазата на асимптоматска хиперурикемија завршува со првата атака на уричен артритис или со појава на нефролитијаза. [[Податотека:Акутен уричен артритис на прст од стапалото со егзаулцерација.jpg|250px|right|thumb|Се забележува егзаулцерација на врвот од прстот со кредест материјал во вид на паста, богат со мнононатриум урат.]] === Акутен уричен артритис === Првичната епизода на акутен гихт се јавува по подолг период на значајна хиперурикемија, што резултира со депонирање на значителни количества урати. Прва манифестација на акутниот уричен артритис е исклучително болен [[артритис]] <ref>[http://almedika.blogspot.com/2009/08/blog-post_25.html Приказ на случај]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>, во почетокот обично моноартикуларен со малку општи симптоми. Подоцна артритисот станува полиартикуларен, понекогаш придружен и со треска и висока температура. Овие атаки траат различно долго и се одвоени со асимптоматски периоди. Кај повеќе од половината болни, првичната атака се јавува на првиот метатарзофалангеален(зглобот кој го спојува палецот со стапалото) зглоб, а околу 90% од болните имале атака на овој зглоб ('''подагра''').<br /> Акутниот уричен артритис главно се манифестира на долните екстремитети. Атаките се потипични кога локализацијата е подистална. Гихтот може да се манифестира и на внатрешниот дел на [[стапалото]], [[Глужд/глуждовите|глужд\глуждовите]], петиците, колената, рачните зглобови, прстите на рацете и лактите. Уричен бурзитис најчесто се јавува на [[патела|препателарната]] и [[олекранон]]ската [[бурза]]. <br /> Првата атака најчесто се појавува ненадејно и експлозивно. Нападот почнува обично ноќе, со исклучително болен артритис и често е испровоциран од траума, алкохол, определени лекови, диетален ексцес или од хируршки зафат. Интензивната болка се одржува неколку часа со знаци за прогресија на инфламацијата. Инфламаторниот процес е толку интезивен, што клинички често прилега на [[пиоген]] артритис. Од системските знаци може да се присутни покачена температура, леукоцитоза и забрзана [[седиментација]] на [[еритроцити]]те. Нападот на гихтот може да трае еден или два дена, па сè до неколку седмици. Карактеристично е дека завршува спонтано. Резолуцијата е целосна, без секвели. === Интеркритична фаза(фаза на ремисија) === Интеркритичната фаза започнува со завршувањето на акутната атака. Во оваа фаза, болниот е без никакви тегоби. Овој податок е значаен за дијагнозата. Околу 7% од болните никогаш не добиваат втора атака. Но, дури кај 60% од болните втората атака ќе се појави во текот на една година. Интеркритичната фаза може да потрае и повеќе од 10 години и завршува со следни атаки. Подоцнежните атаки се со тенденција да бидат потешки, полиартикуларни, попролонгирани и придружени со треска. Во оваа фаза гихтот потешко се диференцира од другите полиартикуларни артритиси (на пример, [[ревматоиден артритис]]). Ретко, првичната атака може директно да прогредира во полиартикуларна болест без ремисија (интеркритична фаза). === Хроничниот тофусен гихт === [[Податотека:Тофуси кај пациент болен од хроничен тофусен гихт.jpg|250px|right|thumb|Тофуси на екстензорната страна од лактите кај пациент болен од хроничен тофусен гихт]] Хроничниот тофусен гихт е резултат на повеќе акутни атаки и се одликува со асиметричен зглобен оток. Тофите(топчести испакнувања на [[екстензија|екстензорната]] страна од зглобовите), типично, се откриваат во периартикуларните ткива, ’рскавицата на [[завојница]]та на увото, бурзите и [[тетива|тетивните]] обвивки. Поретко, тофусите се формираат на оштетена кожа, очите, јазикот, ларинксот и срцето, а опишани се и тофуси кои го нарушуваат специфичниот спроводен систем на срцето, како и на митралната валвула. На инспекција, тофусите тешко се разликуваат од [[ревматоиден артритис|ревматоидните нодули]] и од другите типови субкутани нодули. Тие можат да улцерираат и [[екскудација|ексудираат]] кредест или материјал во вид на паста, богат со мононатриум урат. Уратниот тофус се докажува со преглед на аспиратот со помош на поларизационен [[микроскоп]]. Болните со тофусен гихт имаат полесни и помалку чести акутни атаки од оние со гихт без тофуси. Опишани се и случаи со хроничен тофусен гихт без регистриран акутен уричен артритис. Пред ерата на хипоурикемичните лекови, по еволуција на болеста од 10 години, околу 60% од нетретираните болни со гихт развивале тофуси. <br /> Ефикасната терапија со хипоурикемични лекови ја промени природната еволуција на болеста, па само мал број болни развиваат видливи тофуси, трајни зглобни промени или хронични симптоми. === [[Нефропатија]] === Акутната опструктивна уропатија се манифестира со акутна ренална слабост поради преципитација на кристалите на уричната киселина во собирните дуктуси и [[уретер]]ите. Реналната инсуфициенција од овој тип посилно корелира со хиперурикацидуријата отколку со хиперурикемијата. Оваа состојба најчесто се јавува кај болни со изразена хиперпроизводство на урична киселина, посебно кај болни со [[леукемија]] или [[лимфом]]и, кои се субјекти на интезивна [[хемотерапија]], потоа, кај болните со гихт и значајна хиперурикацидурија, по тешки физички вежби, [[рабдомиолиза]] или [[конвулзии]]. Ацидуријата фаворизира создавање релативно нерастворлива нејонизирана урична [[киселина]], што придонесува за нејзина [[преципитација]]. Хипоурикемичната терапија, која се темели врз намалувањето на производството на урична киселина, го забрзува уринарниот одвод и ја зголемува фракцијата на уричната киселина, која се презентира како посолубилна форма - мононатриум урат. На тој начин се прави обид за пресврт и надминување на тешката опструктивна уропатија. === [[Нефролитијаза]] === Главен фактор за формирање на бубрежни камења од урична киселина е зголемената екскреција на урична киселина. Хиперурикацидурија може да се јави поради примарен гихт, вродени грешки во метаболизамот кои доведуваат до зголемено производство на урична киселина, [[миелопролиферативни болести]] и други неопластични заболувања. Кога екскрецијата на уричната киселина е поголема од 1100 мг/д, зачестеноста на уричната нефролитијаза достигнува до 50%. Зголемувањето на урикемијата над 13мг%(1100&nbsp;mmol/l) доведува до појава на [[нефролитијаза|литијаза]] кај 50% од болните. Фаворизирачки фактори за појава на литијаза се: а) Зголемување на киселоста на урината;<br /> б) зголемување на концентрацијата на урината;<br /> в) Нарушување на конституентите на урината кои влијаат врз солубилноста на самата урична киселина.<br /> Кај болните со гихт е зголемена и зачестеноста на камењата кои во својот состав содржат и калциум. Кај овие случаи кристалите на уричната киселина се само нидус за формирање калциумови камења. == Дијагноза == На акутна атака на гихт треба да се мисли кај болните со акутен моноартритис на дисталните зглобови на ногата. Кај сите овие болни треба да биде направена [[аспирација]] на [[синовија]]лна течност. <br /> ''Дијагнозата на гихтот се поставува со докажување на кристалите на мононатриум урат во леукоцитите на синовијалната течност од афицираниот зглоб, со помош на поларизационен микроскоп''. Овие кристали по форма се игловидни и негативно бирефрингентни. Тие можат да се најдат кај 95% од болните со акутен уричен артритис. Недостатокот на уратни кристали во синовијалната течност ја прави дијагнозата помалку веројатна. Присуството на внатреклеточни уратни кристали ја потврдува дијагнозата, но не ја исклучува можноста за друг конкурентен тип на артропатија ([[инфекција]], [[псевдогихт]]). Инфекцијата или псевдогихтот можат да коегзистираат со гихтот. Неопходно е препаратот да се обои по [[Грам]] и да се направи култура од синовијалната течност за да се исклучи евентуална инфекција. Кристалите што предизвикуваат псевдогихт, [[калциум пирофосфат дихидрат]] (CPPD), се правоаголни по форма и слабо позитивно бирефрингентни. На микроскоп,со поларизирана светлина кристалите лесно се диференцираат. Аспирацијата на синовијална течност е корисна дури и за време на [[симптом|асимптоматските]] интеркритични периоди. <br /> Кај повеќе од две третини од асимптоматските болни со гихт, во аспиратите од МТП И се откриваат вонклеточно кристали. Анализата на синовијалната течност покажува голема варијабилност на бројот на леукоцитите, од 1000 до 70.000 леукоцити/мл. <br /> Ако не се верифицираат кристалите внатреклеточно, тогаш клиничарите за дијагностички цели, ја користат следнава силно сугерирачка тријада:<br /> а) Хиперурикемија;<br /> б) Класична клиничка слика;<br /> в) Драматичен одговор на колхицин.<br /> Драматичниот тераписки одговор на колхицин е силно сугерирачки за дијагнозата на уричниот артритис (гихт), но тој не е патогномоничен. <br /> Акутниот уричен артритис (вообичаено прва манифестација е подаграта) треба да се диференцира од повеќе состојби на отечен и болен палец на стапалото, кои можат да имитираат гихт: инфекција на мекото ткиво, [[гној|пиоген]] [[артритис]], инфламирани буниони, локална [[траума]], [[ревматоиден артритис]],[[артроза]] со [[псевдогихт]], М. Реитер, [[целулитис]], [[гонореја]], септичен артритис и др. Ако се работи за гонитис, [[диференцијална дијагноза|диференцијалната дијагноза]] треба да ги опфати акутната [[ревматска треска]], хемартросот, како и периферната зглобна афекција кај [http://en.wikipedia.org/wiki/Bechterew%27s|анкилозирачкиот спондилитис]{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. <br /> Хроничниот уричен артритис треба да се разликува од [[ревматоиден артритис|ревматоидниот артритис]], [[псоријатичен артритис|псоријатичниот артритис]], ентеропатскиот артритис и периферниот артритис кај [http://en.wikipedia.org/wiki/Bechterew%27s M. Bechterew].<br /> [[Анамнеза]]та за претходен самоограничувачки моноартритис, присуството на тофи, заедно со типичните радиографски промени и хиперурикемијата ја потврдуваат дијагнозата на хроничниот гихт. Исто така, позитивниот тераписки одговор претставува силно сугерирачки индикатор што ја потврдува дијагнозата. == Третман == Третманот на гихтот е насочен кон следниве цели <ref>[http://www.medpub.com/NDRDv4n3_Simkin.pdf Update on Pathogenesis, Diagnosis, and Treatment] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20081119032621/http://www.medpub.com/NDRDv4n3_Simkin.pdf |date=2008-11-19 }} Dan A. Mandel, MD; Peter A. Simkin, MD; Division of Rheumatology -Department of Medicine- University of Washington</ref> <br /> :а) Да се оконча акутната атака, колку што е можно побргу :б) Да се намали честотата на компликациите на болеста, кои доведуваат до депонирање на кристали на мононатриум урат во зглобовите, бубрезите и на други места :в) Да се превенира појавата или да се намали зачестеноста на придружниците на гихтот: прекумерна здебеленост,хипертриглицеридемија или хипертензија :г) Да се намали можноста за создавање на камења од урична киселина во бубрезите. === Терапија на акутниот некомплициран гихт === Стандардниот третман на акутниот уричен артритис вклучува антиинфламаторни лекови. Класично, се применува [[Колхицин]]<ref>[http://arthritis.about.com/od/colchicine/a/gout_medication.htm About colchicin]</ref> 0.5 мг <ref>[http://www.mayoclinic.com/health/drug-information/DR601693/DSECTION=proper-use Како да се употребува Колцихин]</ref> секој час, или 1 мг на 2 часа, с¢ додека не се оконча акутната атака или додека не се појават гастроинтестинални странични ефекти <ref>[http://www.drugs.com/sfx/colchicine-side-effects.html Colchicine side effects]</ref> како дијареја, гадење, а максимално се земаат до 6 мг/д <ref name=EULAR>[http://ard.bmj.com/cgi/content/full/65/10/1312#R95 EULAR evidence based recommendations for gout {{en}}]</ref>. Колхицинот е најефикасен кога со третманот се започнува набргу по почетокот на симптомите. Поголемиот дел од болните покажуваат подобрување уште во првите 12 часови од третманот. Но, дури 80% од болните не ја толерираат оптималната доза поради странични ефекти од страна на ГИТ. Затоа, денес најчесто се применуваат [[нестероидни антиинфламаторни лекови]] ([[нестероидни антиинфламаторни лекови|НСАИЛ]]): индометацин, напроксен, кетопрофен, диклофенак и др. Притоа, се применува максималната или супрамаксимална доза на антиревматикот во првите 48 часови, а по завршување на атаката, бргу се намалува дозата до минималната доза за одржување. <br /> ''Кај акутниот уричен артритис е контраиндицирано давањето урикозурици или урикостатици''. <br /> Ако наведената терапија е неефикасна или контраиндицирана, се применуваат [[кортикостероиди]], системски или локално. === Терапија за спречување на рецидиви и намалување на мочната киселина === По завршувањето на акутната атака, се применуваат профилактички мерки кои имаат за цел да ги намалат рецидивите: а) Се дава профилактичка доза колхицин или индометацин; б) Кај прекумерно дебелите болни се советува намалување на телесната тежина, се советува избегнување големо консумирање алкохол и храна богата со пурини <ref name=EULAR>[http://ard.bmj.com/cgi/content/full/65/10/1312#R95 EULAR evidence based recommendations for gout.]</ref> г) Воведување антихиперурикемична терапија. Како ефикасна профилакса за спречување на појавата на нови атаки се сметаат малите дози колхицин или индометацин. Овие лекови се особено корисни во првите 1-2 години по воведувањето на антихипеурикемична терапија. Антихиперурикемичните лекови се индицирани кај болни со:<br /> а) Една или повеќе атаки во годината;<br /> б) Еден или повеќе тофи;<br /> в) Нефролитијаза со урична киселина.<br /> Антихиперурикемичната терапија има за цел да воспостави концентрација на серумските урати помала од 420&nbsp;mmol/l <ref name=EULAR>[http://ard.bmj.com/cgi/content/full/65/10/1312#R95 EULAR evidence based recommendations for gout.]</ref>(ниво на уратна сату- рација на вонклеточната течност). Намалувањето на серумското ниво на уратите се реализира со намалување на производството на урична киселина со помош на [[урикостатици]], и/или зголемување на реналната екскреција со [[урикозурици]]. <br /> :1. За таа цел се користи [[алопуринол]] (урикостатик), кој ја намалува синтезата на урична киселина со блокирање на ензимот '''ксантин оксидаза'''. Овој ензим ја катализира оксидацијата на хипоксантинот во ксантин и на ксантинот во урична киселина. Алопуринолот има [[полураспад]] од само 2-3 часа. Тој во најголем дел се метаболизира во оксипуринол, којшто исто така е ефикасен инхибитор на ксантиноксидазата, но со полураспад од 18-30 часа. Оттука,еднократното земање 300 мг алопуринол претставува ефикасна антихиперурикемична доза. Кај болните со значително нарушување на бубрежната функција дозата на алопуринолот треба да се редуцира на половина заради долгиот полураспад на оксипуринолот. Урикостатик (алопуринол) е индициран кај следните случаи:<ref name=EULAR>[http://ard.bmj.com/cgi/content/full/65/10/1312#R95 EULAR evidence based recommendations for gout]</ref> а) Кога екскрецијата на уричната киселина преку урината е поголема од 800 мг/д во услови кога болниот е на општа диета; б) Нарушување на реналната функција (креатинин клиренс < 80 мл/ мин); в) Гихт со тофуси, без оглед на од реналната функција; г) Нефролитијаза од урична киселина; д) Гихт кој не може да се контролира со урикозурици поради неефикасност на лекот или интолеранција. :2. Лекувањето со урикозурици започнува со помали дози ([[пробенецид]]<ref name=EULAR>[http://ard.bmj.com/cgi/content/full/65/10/1312#BIBL EULAR evidence based recommendations for gout.]</ref> 2х250мг/д), а во текот на следните седмици дозата се зголемува до оптималната, која овозможува да се намали хиперурикемијата. Максималната доза е 3 г/д. Бидејќи полураспадот му е од 6-12 часа, пробенецидот треба се дава 2&3 пати на ден. Акутниот уричен артритис обично се јавува кога настанува нагло и значајно менување на серумската концентрација на уратите. Освен тоа, во текот на една година можат да се јават повеќе атаки, а кога постојат големи тофи - атаките се појавуваат дури и кога хиперурикемијата е контролирана. Кај овие болни, пред да се воведе антихиперурикемична терапија, треба да се почне со профилактична терапија со колхицин или индометацин. Оваа профилакса продолжува најмалку една година од воспоставувањето соодветна контрола на [[серум]]ското ниво на уратите, или с¢ додека не исчезнат сите тофи. Кај болните со тофусен гихт и/или ренална инсуфициенција треба да се воведе диета со рестрикција на пурините. Акутната нефропатија предизвикана со урична киселина, се третира со промптно зголемување на уринарниот проток. Ова се постигнува со интензивно хидрирање и давање моќен диуретик (фуросемид). Урината треба да се алкализира за да настане претворање на уричната киселина во порастворливата форма мононатриум урат. Алкализацијата се врши со додавање натриум бикарбонат или тој се комбинира со ацетазоламид. На овој претретман се додава и алопуринол, со цел да се намали синтезата на уричната киселина. Во почетокот на лекувањето алопуринолот се дава како еднократна доза 8 мг/кг, а по три дена дозата се намалува, доколку е присутна ренална инсуфициенција. == Наводи == {{reflist}} == Користена литература == Harrison'principles of internal medicine 17th edition<br /> Интерна медицина-ревматологија 2003 == Надворешни врски == {{Medical resources | DiseasesDB = 29031 | ICD10 = {{ICD10|M|10||m|05}} | ICD9 = {{ICD9|274.00}} {{ICD9|274.1}} {{ICD9|274.8}} {{ICD9|274.9}} | ICDO = | OMIM = 138900 | OMIM_mult = {{OMIM2|300323}} | MedlinePlus = 000422 | eMedicineSubj = emerg | eMedicineTopic = 221 | eMedicine_mult = {{eMedicine2|med|924}} {{eMedicine2|med|1112}} {{eMedicine2|oph|506}} {{eMedicine2|orthoped|124}} {{eMedicine2|radio|313}} | MeshID = D006073 | RP = gout | WO = gout }} * [http://www.gicht.de/ ''Гихт''] {{Артропатии и сродни состојби}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Метаболични пореметувања]] [[Категорија:Болести]] [[Категорија:Зборови што ги нема во ТРМЈ]] [[Категорија:Германизми]] 03oujp7yllozzexsbq4v1smdktky5di Овчарани 0 173330 5382015 5334174 2025-06-20T15:35:49Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5382015 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Место во Грција |name = Овчарани |name_local = Μελίτη |image_skyline = Florina_(City)_Greece_-_Semi-Aerial_View.JPG |caption_skyline = Во позадина се гледа термоелектраната Овчарани |city_flag = |city_seal = |lat_deg = 40 |lat_min = 49.80 |lon_deg = 21 |lon_min = 34.88 |elevation_min = 680 |elevation_max = 680 |periph = [[Западна Македонија (Грција)|Западна Македонија]] |periphunit = [[Лерин (округ)|Лерин]] |municipality = [[Лерин]] |municunit = Овчарани |population_as_of = 2001 |population_village = 1535 |area_village = |postal_code = |area_code = |licence = |website = }} '''Овчарани''' или '''Воштарани''' ({{lang-el|Μελίτη}}, ''Мелити'', до 1926 г. ''Βοστεράνη'', ''Востерани'' или ''Βοστάρανη'', ''Востарани''<ref>[http://pandektis.ekt.gr/dspace/handle/123456789/170202 Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας. Βοστεράνη -- Μελίτη]</ref>) — село во [[Леринско]], [[Егејска Македонија]], дел од денешната [[Лерин (општина)|Општина Лерин]] во [[Западна Македонија (Грција)|Западна Македонија]], [[Грција]]. == Географија и местоположба == Селото се наоѓа на Стара Река, 20 километри североисточно од градот [[Лерин]], во подножјето на планината Пирица. Сместено е на западното подножје на планината [[Ниџе]] односно самата планина Пирица, која како нејзина разгранка се испушта од врвот [[Кајмакчалан]]<ref name="Населени места Егеј">{{наведена книга|last=Симовски Христов|first=Тодор|authorlink=Тодор Симовски|title=Населените места во Егејска Македонија|volume=2|year=1998|pages= 144-145|publisher=Здружение на децата бегалци од егејскиот дел на Македонија|location=Скопје|isbn=9989-9819-4-9}}</ref>. На исток од селото се издигнува земјиштето на високиот планински масив, а кон запад селото е отворено кон рамничарското земјиште во североисточниот крај Леринското Поле во котлината [[Пелагонија]]. Селото Овчарани е расположено е на надморска височина од 680 метри<ref name="Населени места Егеј" />. Со царска нареба од 1918 година селото<ref name="Населени места Егеј" />. Во својата книга [[Материјали по изучувањето на Македонија]] од [[1896]] година, македонскиот револуционер [[Ѓорче Петров]] за Овчарани или Воштарани дава подетален опис во кој меѓу другото за географијата, местоположбата и природните одлики на околината запишал дека селото се наоѓа на североисток од градот [[Лерин]] на растојание од 3 часа <ref name="Ѓорче Петров">{{наведена книга|last=Петров|first=Ѓорче|authorlink=Ѓорче Петров|editor=превод: Марио Шаревски|title=[[Материјали по изучувањето на Македонија]]|edition=2016|year=1896|pages = 463-464|publisher=Единствена Македонија|location=Скопје|isbn=978-608-245-113-8}}</ref>. Тоа е расположено покрај една река којашто се нарекува Стара Река<ref name="Ѓорче Петров" />. Во првите години реката била многу подлабока и покриена само со грмушки од горното дури до долното течение, а од пред некое време наваму откако ги исекле грмушките како горното, исто така, и подолното течение постојано се натрупува од ронењето на бреговите и планините, па со текот на годините селаните според мислењето на Ѓорче Петров, ќе бидат принудени да одат на повисоките места<ref name="Ѓорче Петров" />. Селото има убава околина<ref name="Ѓорче Петров" />. На југ и југоисток од него се наоѓаат селските лозја, а на северозапад и североисток добрите ниви и ливади кои ги косат по двапати<ref name="Ѓорче Петров" />. == Историја == [[Податотека:Voshtarani now Meliti.jpg|мини|лево|Деца во Овчарани во 1917 година]] За настанувањето на селото Овчарани, [[Ѓорче Петров]] запишал предание кое што му го раскажувале старците за настанокот на селото и потеклото на неговото име. Четврт час понајуг од сегашното село има една могила со доста убава и студена вода, којашто сега се нарекува старо село<ref name="Ѓорче Петров" />. На неа било старото село<ref name="Ѓорче Петров" />. Од тука најнапред се иселиле неколку овчари со своите стада малку подолу. Од нив новооснованото село го добило името Овчарани<ref name="Ѓорче Петров" />. Кога дошле нови доселеници и селото започнало да се зголемува, селаните биле скудни со вода, па затоа тие се дигнале од таму и се населиле покрај реката на сегашното место<ref name="Ѓорче Петров" />. На старото село не се наоѓало ништо друго освен поголемиот дел од лозјата и добро обработените ниви<ref name="Ѓорче Петров" />. Селото Воштарани постоело и во [[Среден век|средниот век]], кога тоа, како и денес, било едно од најголемите и најбогатите села во [[Леринско|леринскиот]] крај. Едни од најстарите пишани податоци за селото Овчарани се среќаваат во турските пописни дефтери од {{римски|15}} век, односно од опширниот пописен дефтер број 16 за [[Лерин]]ската нахија од [[1481]] година каде за селото ''Воштарани'' е запишано дека имало 196 [[Христијанство|христијански]] [[Македонци|македонски]] семејства кои произведувале пченица до 302 товари, јачмен до 138 товари, 'рж до 36 товари, просо до 30 товари, граор до 10 товари, леќа до 3 товари, зелки, кромид, бостан, лен, овошје, се обработувале лозја, се чувале свињи и работеле 14 воденици за што селото остварувало свкупен приход од 15542 акчиња<ref name="Турски документи">{{наведена книга|last=Соколоски|first=Методија|title=Турски документи за историјата на македонскиот народ|volume=II|year=1973|publisher=Архив на Македонија|location=Скопје|pages=346-348}}</ref>. Кон крајот на {{римски|19}} век, во својата книга [[Материјали по изучувањето на Македонија]] од [[1896]] година, македонскиот револуционер [[Ѓорче Петров]] запишал дека Овчарани имало 240 куќи од кои 131 биле [[Македонци|македонски]] – егзархиски, а останатите 109 куќи биле турски<ref name="Ѓорче Петров" />. Куќите биле од проста градба, а улиците биле криви и со многу кал, па штом заврнело дожд било мачно се оди по нив<ref name="Ѓорче Петров" />. Бројот на населението од двете народности изнесувал 1240 луѓе од кои 840 се христијани, а останатите 400 се муслимани. Овчарани е разделено на две маала: горно и долно или ново маало, коешто е на патот кој води од [[Битола]] за [[Солун]]<ref name="Ѓорче Петров" />. Во горното маало имало 14 анови кои служеле како станица на превозниците - кираџии и патниците<ref name="Ѓорче Петров" />. Тука во сабота се одржувал пазар кој бил посетуван од селаните на околните села и од леринци<ref name="Ѓорче Петров" />. Овчарани има една црква „[[Црква „Св. Илија“ - Овчарани|Св. Илија]]“ со едно училиште коешто се наоѓало во црковниот двор<ref name="Ѓорче Петров" />. Тоа зимно време било посетено од 40-60 ученици, а лете не повеќе од 20<ref name="Ѓорче Петров" />. Црквата била изградена во [[1872]] година со средства од селаните и е осветена од егзархискиот владика дедо Генадиј Дебарски<ref name="Ѓорче Петров" />. Во Овчарани има и друга црква под името „[[Црква „Св. Ѓорѓија“ - Овчарани|Св. Ѓорѓија]]“ или „Бела Црква“ којашто се наоѓа ½ час понаисток од селото покрај левиот брег на реката<ref name="Ѓорче Петров" />. Таму селаните на Крштение Господово (Водици) доаѓаат со сите икони од црквата „Св. Илија“ да крштаваат вода. Таа е разрушена и не се зачувани никакви остатоци<ref name="Ѓорче Петров" />. Во селото имало и две џамии, едната во горното, а другата во долното маало со по едно училиште коишто ги посетувале по 10-15 ученици<ref name="Ѓорче Петров" />. Во долното маало имало една камена кула направена во старо време, на којашто годината е избришана. Таа била висока околу 100 метри и повеќе, а широка е 5 метри<ref name="Ѓорче Петров" />. За оваа кула старите велеле и раскажувле дека нејзиниот стопан сакал да ја направи толку висока за да се види [[Битола]] од нејзината височина, но несреќата не го оставила да го направи тоа<ref name="Ѓорче Петров" />. Мајсторот кој ја градел, кога го чул гласот на некои моми коишто работеле во горните лозја, се замислил и паднал, па се убил и од тогаш престанале да ја издигнуваат нагоре<ref name="Ѓорче Петров" />. За време на [[Илинденското востание]] од ова село во востаничките чети учествувале 86 жители од кои 5 лица загинале во борбите. Подоцна во [[1910]] година во селото била спроведена акција за разоружување од младотурското движење, при што голем број селани биле затоврени и тепани во селската џамија. Селото потпаднало под власта на Грција, по [[Втората балканска војна]] во 1913 година со [[Букурешкиот договор]]. Во [[1924]] година по сила на познатиот [[Договор од Лозана (1923)]], селото Воштарани го напуштиле сите преостанати турски семејства, а на нивно место се населиле бегалски семејства од [[Кавказ]], Понд и [[Источна Тракија]] со вкупна бројка од околу 40 семејства со 182 жители<ref name="Населени места Егеј" />. Две години подоцна, во 1926 година селото е преименувано од Овчарани во Мелити.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.freewebs.com/onoma/met.htm |title=Δημήτρης Λιθοξόου. Μετονομασίες των οικισμών της Μακεδονίας 1919 - 1971 |accessdate=20 јуни 2012 |archive-date=20 јуни 2012 |archive-url=https://archive.today/20120630054156/www.freewebs.com/onoma/met.htm |url-status=live }}</ref>. Селото Овчарани многу настрадало во времето на [[Граѓанска војна во Грција|грчката граѓанска војна]] поради што засолниште во [[Македонија]] биле принудени да побараат 54 семејства и поединци со вкупно 147 души, 12 семејства и поединци се иселиле во источноевропските земји, а од новодојдените селото го напуштиле само 10 лица<ref name="Населени места Егеј" />. Според истражување за употребата на малцинските јазици во Леринско и Мегленско од [[1993]] година селото Воштарание е македонско-грчко/бегалско (маџирско) и во него [[Македонски јазик|македонскиот јазик]] е одлично зачуван, додека понтискиот грчки е доста слабо<ref>{{наведена мрежна страница|url=http://strates.revues.org/381|title=Usage des langues minoritaires dans les départements de Florina et d’Aridea (Macédoine)|last=Van Boeschoten|first=Riki|year=2001|publisher=Strates|language=француски|accessdate=23 февруари 2016}}</ref>. Селото Овчарани се истакнува како најзначајно упориште на [[Македонци]]те и македонската национална свест при што на изборите во 2010 за кмет на селото е избран Македонецот - Панде Ашлаков, а тука е најголема и поддршката за политичката партија на македонското малцинство - [[Виножито (политичка партија)|Виножито]]. Во [[2013]] година на чело со градоначалникот Панде Ашлаков, селото Овчарани до грчките власти и обласната управа на Леринскиот округ испраќа петиција потпишана од 200 жители со која се бара официјално да се овозможи настава на мајчин [[македонски јазик]]<ref name="Коровешовска">{{наведена мрежна страница|url=http://dnevnik.mk/?ItemID=9C21FEC77CCB3B4ABD0A85DD7CC83E9A|title=Ашлаков: Чекавме доволно, одиме во Брисел и во Стразбур!|last=Коровешовска|first=Искра|date=3 септември 2013|publisher=Дневник|accessdate=23 февруари 2016}}{{Мртва_врска|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. ===Потекло и значење на името=== Селото меѓу народот и во пишаните извори е познато под имињата Овчарани и Воштарани, кои се со [[Македонски јазик|македонско]] јазично потекло. Македонскиот револуционер [[Ѓорче Петров]] кој дал опширен запис за селото, го запишал и под двете имиња, а забележал и предание за настанокот на името Овчарани кое му го кажале мештаните. Според народното предание, четврт час понајуг од сегашното село имало една могила со доста убава и студена вода, којашто сега се нарекува старо село заради тоа што на неа било старото село. Од таму најнапред се иселиле неколку овчари со своите стада малку подолу, па од нив новооснованото село го добило името ''Овчарани''<ref name="Ѓорче Петров" />. Според записите на [[Тодор Симовски]], поради големите стада овци селото Воштарани е познато под името Овчарани<ref name="Населени места Егеј" />. Како најголемо село кое се наоѓа во подножјето на Ниџе, не е исклучено од него да се терале стадата со овци лете на планинските пасишта на [[Кајмакчалан]], а зиме во полето, па оттаму селото како главно средиште за овчарството да го добило своето име. Постои веројатност другото име на селото - Воштарани да е настанато како јазична форма од овчарани - ''овшчарани, вошчарани'' под влијание на местниот говор од [[Лерински дијалект|леринскиот дијалект]]. Голема е веројатноста името Воштарани селото да го добило и од зборот ''овошје'' поради бројните овоштарници кои се застапни во селото. По 1926 година од грчките власти селото го добива името Мелити. == Стопанство == Селото Овчарани е многу богат и произведува големи количества жито, компири, тутун и овошје. Делумно е развиено и сточарството. Поради непосредната близина на електричната термоцентрала [[РЕК „Битола“]] и македонската граница, дел од жителите од селото и нивните фирми работат како превозници на јаловина од ископите на јагленот во рудникот. Голем дел од жителите пазаруваат и одржуваат трговски врски преку границата во [[Македонија]]. За стопанството на Овчарани на крајот на {{римски|19}} век, [[Ѓорче Петров]] запишал дека главните дејности на тукашните селани се земјоделството и сточарството, при што последното било сосема слабо<ref name="Ѓорче Петров" />. Овчаранци зимно време, а некои и лете, оделе на [[бичкија]] (дрвосеча) во [[Бугарија]], [[Црна Гора]], [[Србија]], [[Грција]] и секаде низ [[Турција]], при што тие не седале повеќе од една година, особено оние коишто сакале да се женат<ref name="Ѓорче Петров" />. Полето на Овчарани е плодно и приносно: дава жито (најмногу пченица и јачмен), грав, коноп и др, за што спахилакот на селото се продавал за околу 100.000 грошеви, а во Овчарани се одржувал пазар за околните полски и планински села<ref name="Ѓорче Петров" />. == Население == Според пописот од 2001 година во село Овчарани живееле 1535 жители. Од нив најголемиот дел се [[Македонци]] по националност, а [[Македонски јазик|македонскиот јазик]] е зачуван на високо ниво.<ref>[http://strates.revues.org/document381.html Riki Van Boeschoten. "Usage des langues minoritaires dans les départements de Florina et d’Aridea (Macédoine)"]</ref>. Селото Овчарани во минатото било мешана населба населена со [[Македонци]] и [[Турци]] при што [[Стефан Верковиќ]] забележал 107 македонски и 92 турски семејства, [[Ѓорче Петров]] пишува дека во селото живееле 840 [[Македонци]] и 400 Турци што повеќе одговара на вистинскиот етнички состав. Во статистиките на К’нчов се запишани 810 Македонци и 600 Турци, додека Милоевиќ погрешно го регистрира со 200 македонски и 200 турски куќи<ref name="Населени места Егеј" />. Во селото според пописите во 1913 година живееле 1511, а во 1920 година 1 292 жители. По промените кои настанале во рамки на грчките власти и со [[Договор од Лозана (1923)|Лозанскиот договор од 1923]] турското население се иселило и на негово место се населило грчко бегалско население, но сепак [[Македонци]]те и понатаму сè до денес остануваат во силно преовладувачко (доминатно) мнозинство. {| class="wikitable" |- ! Година ! Население |- | 1928 | 1 388 |- | 1940 | 1 759 |- | 1951 | 1 666 |- | 1961 | 1 756 |- | 1971 | 1 445 |- | 1981 | 1 511 |- | 1991 | 1 562 |- |2001 |1 533 |- |2011 |1 432 |} == Општествени установи == Во селото Овчарани е сместена жандармериска станица, како и пошта која опслужува неколку села<ref name="Населени места Егеј" />. Исто така во Овчарани работат 3 основни училишта<ref name="Коровешовска" />. == Културни и природни знаменитости == Овчарани има годишен фестивал во чест на пророкот Илија. Се одржува секоја година на 19-20 јули, што е познато како „[[Илинден]]“, и од страна на Македонците кои живеат во селото се смета прославата да биде во чест на Илинденското востание. Фестивалот привлекува изведувачи од соседна [[Р Македонија]], како што се [[Васка Илиева]], [[Сузана Спасовска]], [[Елена Велевска]], [[Синтезис]] и фолклорниот ансамбл „[[Танец (ансамбл)|Танец]]“. Се проценува дека 3.000-5.000 луѓе присуствуваат на настанот, секоја година. Но, фестивалот, сепак, не поминува без критики од грчките власти и локалните грчки медиуми. Во минатото, како што беше заеднички со сите фестивали, вклучувајќи песни на македонски јазик, имаше спречување од страна на локалните власти. Според претседателот на месната заедница, ова беше толко тешка што само до 1983 година песни на македонски јазик им беше дозволено да се пее. Во 1988 локалната полиција го прекина фестивалот со исклучување на електричното напојување, како реакција на пеење на песни на македонски јазик. Полицијата подоцна ги оправда овие акции, тврдејќи дека во селото биле предупредени да не се користат локалните македонски имиња на песни, туку да се користи грчката верзија. Две години подоцна полицијата спроведе слични тактики во одговор на фолклорна група пеење на македонски јазик. Некои грчки медиуми сметаат дека фестивалот претставува закана наведувајќи дека фестивалот претставува "бунт против грчкиот суверенитет". Во медиумите на македонски јазик пак, се смета дека настанот добива публицитет како најголем годишен собир на етничките Македонци во Грција. == Редовни настани == Во селото секоја година се празнува празникот [[Илинден]], кој се празнува одамнина. Кон крајот на XIX век во својот запис за селот [[Ѓорче Петров]] забележал дека овчаранци одржуваат панаѓур на Илинден, а секоја куќа посебно си има друга служба – слава, како на пример: Св. Димитрија, Архангеловден, Св. Никола, Пречиста и други светци, при што тука спроти празникот Св. Пр. Илија доаѓаат од селата да се гоштаваат<ref name="Ѓорче Петров" />. Овчарани и денес го има и одржува годишниот фестивал во чест на пророкот Илија. Се одржува секоја година на 19-20 јули, што е познато како „[[Илинден]]“, и од страна на Македонците кои живеат во селото се смета прославата да биде во чест на Илинденското востание. Фестивалот привлекува изведувачи од соседна [[Р Македонија]], како што се [[Васка Илиева]], [[Сузана Спасовска]], [[Елена Велевска]], [[Синтезис]] и фолклорниот ансамбл „[[Танец (ансамбл)|Танец]]“. Се проценува дека 3.000-5.000 луѓе присуствуваат на настанот, секоја година. == Личности == * [[Дедо Ичо]] (1850-?) — револуционер од [[ВМРО]]; * [[Русе Ангеловски]] — револуционер и војвода за време на [[Илинденското востание]]; * [[Коле Симитчиев]] — (1918-2003) — револуционер од [[НОФ]] и [[СНОФ]] и славист; * [[Јанко Калинчев]] — (1935-2019) — австралиски спотски работник, македонски активист во Австралија, претседател на Здружението на децата бегалци од Егејскиот дел на Македонија со седиште во Мелбурн и дете бегалец; *[[Фана Кирова Карагирова]] — македонска револуционерка од [[Македонска револуционерна организација|ВМОРО]].<ref>{{Наведена книга|title=Илинденски сведоштва том II, дел II|author=Јасмина Дамјановска|author2=Ленина Жила|publisher=Државен архив на Република Македонија|author3=Филип Петровски|year=2016|isbn=|location=Скопје|pages=}}</ref> == Култура и спорт == Селото е дом на етнички македонски фолклорни групи, најпозната КУД „Овчарани“ која учествуваше на 40-тиот "Македонски иселенички фестивал" во селото [[Трново]], [[Република Македонија]]. == Цркви == [[Податотека:Bela Tsarkva, Meliti, Florina.jpg|мини|десно|Црквата „Св. Ѓорѓија“]] * [[Црква „Св. Илија“ - Овчарани|Црква „Св. Илија“]] * [[Црква „Св. Ирина“ - Овчарани|Црква „Св. Ирина“]] * [[Црква „Св. Ѓорѓија“ - Овчарани|Црква „Св. Ѓорѓија“]] == Иселеништво == За време на [[Граѓанска војна во Грција|Грчката граѓанска војна]] поради што засолниште во [[НР Македонија]] биле принудени да побараат 54 семејства и поединци со вкупно 147 души, 12 семејства и поединци се иселиле во источноевропските земји, а од новодојдените селото го напуштиле само 10 лица<ref name="Населени места Егеј" />. Во поново време намалувањето на бројот на жителите се должи на тенденцијата на иселување во прекуокеанските земји<ref name="Населени места Егеј" />. == Наводи == {{рв|Meliti}} {{наводи}} == Надворешни врски == {{Лерин}} [[Категорија:Овчарани]] jqhakhrlewlcsif4fojwrk42iwahhl4 Рамна (Кожанско) 0 174130 5382218 5187009 2025-06-21T00:21:43Z SpectralWiz 106165 5382218 wikitext text/x-wiki {{Другизначења3|Рамна (појаснување)}}{{Инфокутија Место во Грција |name=Рамна |name_local=Ρύμνιο |image_map={{ПолКарта| Егејска Македонија Кожани | ширина = | опис = <center>Местоположба на Рамна во [[Кожани (округ)|Кожанскиот округ]] и областа [[Западна Македонија (Грција)|Западна Македонија]]</center> | релјефна = | натпис = Рамна | натпис_гол = | положба = | позадина = | бележник = | бележник_гол = | врска = | ГШ_степ = 40 | ГШ_мин = 8 | ГШ_сек= 0 | ГШ_прав = N | ГД_степ = 21 | ГД_мин = 52 | ГШ_сек= 16 | ГД_прав = E }} |map_caption=Местоположба во областа |periph=[[Западна Македонија (Грција)|Западна Македонија]] |prefec=[[Кожани (округ)|Кожански]] |municipality=[[Кожани (општина)|Кожани]] |municunit=Калјани |population=115 |population_as_of=2021 |elevation=330 |lat_deg=40 |lat_min=8 |lon_deg=21 |lon_min=52 }} '''Рамна''' ({{Lang-el|Ρύμνιο}}, ''Римнио'') — село во [[Кожанско]], [[Егејска Македонија]], денес во општината [[Кожани (општина)|Кожани]] на [[Кожани (округ)|истоимениот округ]] во областа [[Западна Македонија (Грција)|Западна Македонија]], [[Грција]]. Населението брои 115 жители (2021). == Географија и местоположба == Селото се наоѓа околу 26 км југоисточно од градот [[Кожани]] и 16 км југозападно од [[Серфиџе]], на десната страна на реката [[Бистрица (Егејска Македонија)|Бистрица]], во близина на [[Витивјанско Езеро|Витивјанското Езеро]], на надморска височина од 330 м.<ref name=":1">{{НМЕМ|дел=I|страница=324}}</ref> == Историја == === Во Отоманското Царство === Неговото население уште од порано има грчко потекло.<ref name=":1" /> Според османлиски [[дефтер]] од 1528 г. во Рамна имало 62 домаќинства со 279 жители.<ref>{{Наведена книга|url=https://www.academia.edu/111986017/%CE%A0%CE%BB%CE%B7%CE%B8%CF%85%CF%83%CE%BC%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AD%CF%82_%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B2%CE%BF%CE%BB%CE%AD%CF%82_%CE%9A%CE%BF%CE%B6%CE%AC%CE%BD%CE%B7%CF%82_%CE%A3%CE%B5%CF%81%CE%B2%CE%AF%CF%89%CE%BD|title=Πληθυσμιακές μεταβολές στους οικισμούς της περιοχής Κοζάνης-Σερβίων από το 1528 στο 1913|last=Τσότσος|first=Γεώργιος|publisher=Εταιρεία Δυτικομακεδονικών Μελετών|location=Κοζάνη|pages=95|language=el|access-date=19 јуни 2025}}</ref> Во [[19 век|XIX век]] Рамна било грчко село во Серфиџенската каза на [[Серфиџенски Санџак|Серфиџенскиот Санџак]]. На Етнографската карта на [[Битолски Вилает|Битолскиот Вилает]] од 1901 г. ''Римнос'' е претставено како чисто грчко село во Серфиџенската каза на Серфиџенскиот санџак со 13 куќи.<ref>{{Битолски вилает|60}}</ref> Според статистиката на грчкиот конзулат во [[Еласона]], во 1904 г. во ''Римнио'' (Ρύμνιο) живееле 70 [[Грци]] христијани.<ref>{{Спанос|516}}</ref> Во 1910 г. Атанасиос Халкиопулос напишал дека во селото Рамна има 70 Грци.<ref>[http://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?filename=/var/www/tkl-portal-neo//metadata/f/7/e/attached-metadata-01-0001414/232477.pdf&lang=en&pageno=1&pagestart=1&width=354.24%20pts&height=520.08%20pts&maxpage=124 Χαλκιόπουλος, Αθανάσιος. Η Μακεδονία: εθνολογική στατιστική των βιλαετίων Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου. Αθήναι, 1910, σ. 107-108.]</ref> === Во Грција === По [[Балкански војни|Балканските војни]] во 1913 г. селото е припоено кон Грција согласно [[Букурешки договор (1913)|Букурешкиот договор]]. Таа година тоа броело 60 жители, кои во 1920 г. се зголемиле на 64 лица. Во 1924 г. по потпишувањето на [[Лозански договор|Лозанскиот договор]] во селото се населиле 37 семејства (вкупно 136 бегалци), така што селото станало мешана населба.<ref name=":1" /> {| class="wikitable collapsible uncollapsed" |+Места во заедницата [[Рамна (Кожанско)|Рамна]] преименувани со службен указ на 6 август 1969 година !Име !Име !Ново име !Ново име<ref name="Περὶ μετονομασίας">{{Државен 147а 1969|1053}}</ref> !Опис<ref name="Ген">{{Генштаб}}</ref> |- |Чаири |Τσαΐρια |Керамидија |Κεραμίδια |шума на ЈЗ од Рамна |- |Карамачук |Καραματσούκι |Илиос |Ήλιος | |} == Стопанство == Селото е прилично богато, бидејќи располага со плодни обработливи површини. Населението произведува [[жито]], [[тутун]], [[пченка]], [[компири]] и други земјоделски производи, а делумно развиено е и[[Краварство|краварството]].<ref name=":1" /> == Население == {{Пописи-ЕМ|294|285|362|297|257|278|221|161|115}} == Самоуправа и политика == Во 1931 година, селото станало самостојна општина, чиј атар зафаќал површина од 12 квадратни километри.<ref name=":1" /> Општината Рамна била приклучена во општината Калјани во 1997 година, која била укината во 2011 година и станала дел од поголемата општина Кожани. Селото припаѓа на општинската единица Калјани со седиште во [[Калјани (Кожанско)|истоименото село]], која припаѓа на поголемата општина [[Кожани (општина)|Кожани]], во округот [[Кожани (округ)|Кожани]]. Воедно, селото е дел од општинскиот оддел Рамна, во кој е единствено село. == Културни и природни знаменитости == '''Цркви''' * [[Црква „Св. Атанасиј“ - Рамна|Црква „Св. Атанасиј“]] — изградена во XVI век * Црква „Успение на Пресвета Богородица“ == Наводи == {{Наводи}} {{Кожани}} [[Категорија:Кожани]] qtoim47gzeny7howyt7mrp7hl26esb2 Шин Фејн 0 183833 5382002 3370504 2025-06-20T13:49:27Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5382002 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Sinn Fein.JPG|thumb|240px|Простории на Шин Фејн во [[Трaлe]], во областа [[Кери]]]] '''Шин Фејн''' ([[ирски јазик|ирски]]: Sinn Féin - “ние самите“) е назив за неколку [[национализам|националистички]] партии во [[Ирска]]. Всушност, се работи за политичко крило на [[ИРА]] ([[ИРА|Ирска републиканска армија]]) и републиканска партија чиј основач е [[Артур Грифит]]. Партијата била основана во 1905 година и се води од идеологијата на [[социјализам|социјализмот]] и ирскиот републиканизам, односно се залага за обединување на [[Северна Ирска|Република Северна Ирска]] со матичната држава [[Ирска]]. Нејзините претставници се наоѓаат во [[Даил Еиран]] (Ирскиот парламент)<ref>[http://www.sinnfein.ie/dail-members Dáil Members] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20100113034418/http://www.sinnfein.ie/dail-members |date=2010-01-13 }} [[англиски јазик|анг.]]</ref>. == Наводи == {{reflist}} {{Ирска-никулец}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Ирска]] [[Категорија:Северна Ирска]] [[Категорија:Политички партии на Велика Британија]] [[Категорија:Ирска]] [[Категорија:Северна Ирска]] t7x429962r7nhg9zlhjxhiirt5yjakh Врапчевидни 0 187346 5382185 4943385 2025-06-20T21:47:31Z ГП 23995 /* Врапците како мотив во уметноста и во популарната култура */ дополнување 5382185 wikitext text/x-wiki {{Taxobox |color = lightsteelblue |name = Врапчевидни |image = Fringilla coelebs chaffinch male edit2.jpg |image_width = 250px |image_caption = ''[[Fringilla coelebs]]''. |regnum = [[Животни]] |phylum = [[Хордови]] |classis = [[Птици]] |ordo = '''Врапчевидни''' |ordo_authority = [[Карл Линеј|Linnaeus]], 1758 |diversity_link = |diversity = околу 100 семејства, околу 5400 видови |type_species = ''Passer domesticus'' (syn. ''Fringilla domestica'') |type_species_authority = Linnaeus, 1758 |subdivision_ranks = [[Подред]]ови |subdivision = * [[Acanthisitti]] * [[Tyranni]] * [[Passeri]] и во текстот. }} '''Врапчевидните''' или '''врапчарки''' ([[науч.]] ''Passeriformes'') — ред на [[птици]] во кој се наоѓаат речиси повеќе од половина од сите видови на птици. Врапчевидните птици се едни од најразнообразните копнени редови на [[’Рбетници|’рбетници]]: тие се двапати поразнообразни од најголемиот [[цицачи|цицачки]] ред — [[глодачи]]те. Името ''Passeriformes'' е изведено од ''Passer domesticus'', [[научно име]] за [[Типски вид|типскиот вид]] - [[градско врапче|градското врапче]], како и од латинскиот поим „passer“ кој се однесува на вистинските врапчиња и сличните помали птици. == Особини == Многу врапчевидни птици се [[Птица песнопојка|песнопојки]] и имаат сложени [[мускул]]и со помош на кои го контролираат [[Долен грклан|долниот грклан]] (''syrinx'') во кој се наоѓа звучниот апарат. Како млади, повеќето врапчевидни птици се зависни за храна од своите родители. Редот е поделен на три подреда: ''[[Tyranni]]'' (субосцини), ''[[Passeri]]'' (осцини) и основниот ''[[Acanthisitti]]''. Осцините покажуваат најдобра контрола врз мускулите од нивниот долен грклан, произведувајќи широк спектар на песни и други вокализации (иако некои од нив како [[Врана|враните]] не звучат музикално за луѓето); некои како [[лироопашка|лироопашките]] се целосни имитатори. Акантиситидите, односно претставниците од семејството ''[[Acanthisittidae]]'' се малечки птици ограничени во [[Нов Зеланд]] (барем во денешно време). Тие долго време се сметале за дел од ''Passeri'', но нивната систематска положба е нејасна, иако по сè изгледа дека се одделна и многу стара група. [[Податотека:Thick-billed-Ravens.jpg|мини|лево|300п|''Corvus crassirostris'' е најголемата и најтешка врапчевидна птица.]] [[Податотека:Myiornis auricularis.jpg|мини|лево|300п|Пигмејските тиранти (на сликата: ''[[Myiornis auricularis]]'') се најмали врапчевидни.]] Повеќето врапчевидни се помали од типичните членови на другите редови на птици. Најтешката и најголемата врапчевидна птица е ''[[Corvus crassirostris]]'', додека некои [[Обичен гавран|обични гаврани]] (''Corvus corax'') се блиски по големина со неа. [[Лироопашка|Лироопашките]] (''Menura'' sp.) и многу [[Рајска птица|рајски птици]] (сем. ''Paradisaeidae'') се подолги. Некои од најмалите врапчевидни се [[Пигмејски тирант|пигмејските тиранти]] (''Myiornis'' sp.). Стапалото на врапчевидните има три прсти насочени нанапред и еден прст насочен наназад. Овој распоред на прсти е познат како [[Дактилија|анизодактилен]]. Тој им овозможува на врапчевидните птици да стојат стабилно на вертикални површини (дрвја, карпи и сл.). Прстите се одделни, но кај некои [[котинги]] (сем. ''Cotingidae'') вториот и третиот прст се споени на нивната базална третина. Задниот прст се зглобува за нозете на исто ниво како и предните прсти. Кај другите редови на птици, распоредот на прстите е друг. Ножните мускули на врапчевидните птици автоматски се стегаат и стануваат несовитливи (тврди) кога врапчевидната птица губи контрола на гранката на која стои. Ова им овозможува да спијат додека се држат за површините без притоа да паднат. Ова е особено значајно за врапчевидните кои развиле ноќен начин на живот<ref>Rebecca Stefoff(2008), "The Bird Class", Marshall Cavendish Benchmark</ref>. Сите врапчевидни развиваат дванаесет опашни [[пердув]]и. Одредени видови имаат несовитливи опашни пердуви, кои еволуирале за да и помогнат на птицата да ја одржи рамнотежата кога стои на вертикални површини. Пилињата на врапчевидните се слепи, немаат пердуви и се беспомошни кога ќе се испилат од јајцата. Затоа ним им е потребна родителска грижа. Повеќето врапчевидни несат обоени јајца, за разлика од не-врапчевидните, чии јајца се бели, освен кај некои групи кои несат на земја (како [[бекасови]]те и [[козодои]]те) и за кои е потребна камуфлажа. Исклучок се и некои паразитски [[Кукавица|кукавици]], чии јајца се иста боја како оние на домаќинот - врапчевидна птица. == Потекло и еволуција == [[Податотека:Bartmeise juv.jpg|мини|десно|200п|''[[Panurus biarmicus]]'' е можеби најенигматичната врапчевидна птица. За неа не се пронајдени вистински блиски сродници.]] Еволуцијата и врските меѓу семејствата на врапчевидните птици биле мошне нејасни сè до околу крајот на 20-от век. Многу семејства биле групирани заедно врз основа на морфолошките сличности за кои денес се верува дека се резултат на [[конвергентна еволуција]], а не на блиско генетско сродство. На пример, претставниците од ''Troglodytidae'' од северната полутопка, тие од [[Австралија]] и тие од Нов Зеланд се многу слични и се однесуваат на сличен начин, но сепак припаѓаат на три мошне оддалечени гранки на семејното дрво на врапчевидните птици. Потребни се уште многу истражувања, но напредокот во [[Молекуларна биологија|молекуларната биологија]] и подобрената [[Биогеографија|палеобиогеографска]] методологија постепено откриваат една појасна слика за потеклото и еволуцијата на врапчевидните. Денес се смета дека првите врапчевидни еволуирале на [[Гондвана]] во одреден период од [[палеоген]]от, можеби за време на доцниот [[палеоцен]] пред околу 60-55 милиони години. Главната поделба била меѓу ''Tyranni'', ''Passeri'', ''Eurylaimides'' и ''Acanthisittidae'', од кои претставниците на последното семејство дивергирале за кратко време (најмногу за неколку милиони години). Малку подоцна се случила голема [[адаптивно зрачење]] на форми надвор од Австралија и [[Нова Гвинеја]], и тоа на ''Passeri'' или птиците-песнопојки. Една од големите гранки ([[клад]]ови) на врапчевидни се појавила подоцна како [[сестринска група]] на основните еволутивни линии и корвоидите ("Parvorder Corvida"), или поверојатно како нивна подгрупа, а се проширила длабоко во [[Евроазија]] и [[Африка]] каде имало ново зрачење на нови линии. Ова довело до појавување на три поголеми врапчевидни линии со околу 4000 видови, кои како додаток на корвоидниот разгранок (клад) и бројните помали линии го сочинуваат денешниот диверзитет на песнопојките. Постоело големо биогеографско мешање, при што северните форми се вратиле на југ, јужните се придвижиле кон север итн. === Фосилни наоди === ==== Најраните врапчевидни птици ==== [[Податотека:RiflemanMaleFemaleBuller.jpg|thumb|right|200px|Женка (лево) и мажјак од ''[[Acanthisitta chloris]]'', еден од двата преживеани видови од сем. ''Acanthisittidae''.]] [[Податотека:GouldianFinches.jpg|thumb|десно|200п|Многу врапчевидни се живописни како овие мажјак (десно) и женка од видот [[Гулдска ѕвингалка|гулдски ѕвингалки]] (''Erythrura gouldiae'').]] [[Остеологија]]та на врапчевидните птици, особено на коските од екстремитетите, е од големо дијагностичко значење<ref>See e.g. Boles (1997), Manegold ''et al.'' (2004), Mayr & Manegold (2006)</ref>. Меѓутоа, најраните [[фосил]]ни податоци се оскудни бидејќи првите врапчевидни птици биле големи колку денешните најмали рецентни претставници од овој ред, при што нивните деликатни коски не се сочувале. Примероците од [[Музеј на Квинсленд|Музејот на Квинсленд]] означени како F20688 (кој всушност е [[карпометакарпус]]) и F24685 ([[тибиотарзус]]) од [[Мургон]], [[Квинсленд]] се фосилни коскени фрагменти за кои се знае дека се од врапчевидни. Тие претставуваат ковчиња од два вида со приближна должина од 10 и 20&nbsp;cm, соодветно, и докажуваат дека врапчевидните птици пред околу 55 милиони години (можеби во раниот [[еоцен]]) јасно се разликувале од останатите<ref>Boles (1997)</ref>. Една многу слична група (''[[Zygodactylidae]]'', именувана по зигодактилниот начин на стоење на вертикални површини) се издигнала независно во речиси исто време - и веројатно од блиски предци - на копното кое граничело со [[Атлантски Океан|северниот Атлантик]] (кое тогаш било само две третини од неговата денешна широчина). Сè до откривањето на австралиските фосили се верувало дека ''[[Palaeospiza bella]]'' од доцниот еоцен (пред околу 35 милиони години) бил најстар познат фосил на врапчевидна птица. Но, тој денес се смета за не-врапчевиден фосил сместен во групата на т.н. [[блиски врапчевидни]] птици. Најновите фосилни наоди од врапчевидни потекнуваат од [[Нов Зеланд]] (дистален десен [[тарзометатарзус]] од птица голема колку денешната [[туи]] и неколку коски од барем еден вид на птица голема колку рецентната ''[[Philesturnus carunculatus]] ''). Тие датираат од раниот до средниот [[миоцен]] (пред околу 19-16 милиони години)<ref>Worthy ''et al.'' (2007)</ref>. Денешното познавање за врските меѓу рецентните врапчевидни птици укажува на тоа дека последниот заеднички предок на сите живи ''Passeriformes'' била мала шумска птица со сивкасто обојување, веројатно со забележителен [[полов диморфизам]]. Оваа последна наведена особина по сè изгледа дека се изгубила и повторно еволуирала неколкупати кај песнопојките, судејќи од нејзината распространетост меѓу рецентните линии: заедничкиот предок на ''Passerida'', на пример, бил речиси сигурно помалку диморфичен, земајќи предвид дека оваа особина е мошне ретка кај основните линии на ''Passerida'', но многу честа кај најмладиот врапчевиден разгранок - ''[[Passeroidea]]''. Од друга страна, меѓу најосновните ''Passeri'' постојат голем број на силно диморфни линии (како мошне старото семејство ''[[Menuridae]]'' и некои видови од ''[[Meliphagoidea]]'' и ''[[Corvoidea]]''). Половиот диморфизам не е толку изразен кај сем. ''Acanthisittidae'', но е чест кај некои субосцини како што се оние од сем. ''[[Pipridae]]'' и ''Cotingidae''. ==Врапците како мотив во уметноста и во популарната култура== * „Куси врабец и невеста подмрежица“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 130-131.</ref> * „Живко и Џивко“ — расказ за деца на македонскиот писател [[Киро Донев]] од 2013 година.<ref>Киро Донев, ''Приказни од куќичката на дрво''. Скопје: Македоника литера, 2013, стр. 47-48.</ref> * „Ars poetica“ — песна на македонскиот поет [[Блаже Конески]] од 1979 година.<ref>Блаже Конески, ''Збор и опит 1''. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 74.</ref> * „Врапци во магла“ — песна на Блаже Конески од 1988 година.<ref>Блаже Конески, ''Црква''. Скопје: Арс Ламина - публикации, 2021, стр. 12.</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://elibrary.unm.edu/sora/Auk/v075n01/p0026-p0035.pdf Забелешки за филогенијата и черепите на врапчевидните] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110614161855/http://elibrary.unm.edu/sora/Auk/v075n01/p0026-p0035.pdf |date=2011-06-14 }} {{en}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Врапчевидни| ]] [[Категорија:Птици]] [[Категорија:Таксони опишани од Карл Линеј]] ooxt50uc2raqv6jwnwi4i6yhyj4m50l Шеријат 0 743832 5382000 5360151 2025-06-20T13:41:36Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5382000 wikitext text/x-wiki {{ислам}} '''Шеријат''' ({{lang-ar|شريعة}}, ''начин'' или ''патека'') — свето право на [[ислам]]от. Повеќето [[муслимани]] веруваат дека шеријатот е изведен од два основни извора на исламското право: божествените откровенија наведени во [[Куран]]от, и примерот поставен од страна на исламскиот пророк и пратеник [[Мухамед]] во [[Суннет]]от (тело на исламскиот верски закон што се заснова врз зборовите и делата на пратеникот Мухамед. [[Фихот]] (теорија и филозофија на исламскиот закон, врз основа на учењето на Куранот и Суннетот) ја толкува и проширува примената на шеријатот на прашања кои не се директно опфатени во основните извори вклучувајќи од секундарните извори. Овие секундарни извори обично вклучуваат консензус на верските научници отелотворени во ''иџма'' (''Ijmā'' (إجماع) е арапски термин што се однесува типично на консензусот на научниците од [[ислам]]от), и аналогија од Куранот и Суннетот преку ''гиџас'' ([[арапски]] قياس ) е процес на дедуктивна аналогија во која учењата на Хадисот се споредуваат, во контраст со оние на Куранот, со цел да се применуваат познатите налоги (''nass'') на нова околност и да се создаде нова забрана). Шиитските правници ја заменуваат аналогијата со ''акл'' ('aql, расудување). Сите муслимани веруваат дека шеријатот е [[Божји закон]], но тие се разликуваат по нивното подразбирање кон тоа.<ref>Otto, Jan Michiel. ''Sharia and National Law in Muslim Countries: Tensions and Opportunities for Dutch and EU Foreign Policy ''. Amsterdam University Press, 2008, p. 7: ''"When people refer to '''the''' sharia, they are in fact referring to '''their''' sharia, in the name of '''the''' eternal will of the Almighty God."''</ref> Модернистите, традиционалистите и фундаменталистите имаат различни погледи кон шеријатот, како приврзаници на различни училишта од исламската мисла и стипендии. Разни земји и култури исто така имаат различни толкувања на шеријатот. Шеријатот се занимава со многу теми обратени од [[секуларност|секуларниот закон]], вклучувајќи ги и [[криминал]]от, [[политика]]та и [[економија]]та, како и лични работи, како што се сексуалноста, хигиената, исхраната, молитвата и постот. Таму каде што постои официјален статус, шеријатот се применува од страна на исламските судии, или [[кадија|кадии]]. [[Имам]]от има различни одговорности, во зависност од толкувањето на шеријатот, додека поимот најчесто се користи да се однесува на водач на комуналните молитви. Имамот, исто така, може да биде научник, верски водач, или политички водач. Повторното воведување на шеријатот е долгорочна цел за исламистичките движења во исламските земји. На некои муслимански малцинства во [[Азија]] (на пример во [[Индија]]) се одржува институционално признавање на шеријатот за да судат во нивните лични и општествени работи. Во западните земји, каде муслиманска имиграција е понова, муслиманските малцинства го имаат воведено шеријатот семејно право за употреба во своите спорови, со различни степени на успех (на пример, во [[Велика Британија]] муслиманскиот арбитражен суд). Обидите да се наметне шеријатот се придружени со контроверзност,<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www1.voanews.com/english/news/religion/Acehs-Sharia-Law-Still-Controversial-in-Indonesia-80257482.html |title="Гласот на Америка: Шеријатското право сè уште е контроверзно во Индонезија" |accessdate=2011-08-21 |archive-date=2010-04-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100411072718/http://www1.voanews.com/english/news/religion/Acehs-Sharia-Law-Still-Controversial-in-Indonesia-80257482.html |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.reuters.com/article/idUSTRE60D07420100114 "Reuters: Исламската полицијата ја заостри контролата врз Ацех во [[Индонезија]]"]</ref><ref>[http://www.thejakartapost.com/news/2010/02/08/aceh-sharia-police-loved-and-hated.html "Jakarta Post: Aceh sharia police loved and hated"]</ref> насилство, <ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/2632939.stm "BBC: Илјадници луѓе се убиени во борбите меѓу христијаните и муслиманите по воведувањето на шеријатските казни во северниот дел на [[Нигерија]] во текот на изминатите три години."]</ref><ref>Јоханес Харнишфегер . ''Демократизација и исламскиот закон: конфликтот на шеријатот во Нигерија''. Campus Verlag: 2008. стр. 16 "Кога гувернерот на Кадуна најави воведување на шеријатот, иако не се муслимани речиси половина од населението, насилство еруптираше, оставајќи повеќе од 1.000 лица." стр. 189 "Кога насилните конфронтации настаоија во февруари 200, бидејќи христијанското малцинство во Кадуна не сакало да го прифати шеријатскиот закон, султанот и неговата делегација од 18 емири отишле да го видат гувернерот и инсистирале на донесување на законот.</ref><ref>[http://www.independent.co.uk/news/world/africa/fight-for-sharia-leaves-dozens-dead-in-nigeria-1763253.html "Independent: Борби за шеријатот остави десетици мртви во Нигерија"]</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.pbs.org/newshour/bb/africa/nigeria/religous_violence.html |title="PBS: Нигерија во транзиција: Последни верски тензии и насилство" |accessdate=2011-08-21 |archive-date=2003-08-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20030809092546/http://www.pbs.org/newshour/bb/africa/nigeria/religous_violence.html |url-status=dead }}</ref><ref>[http://english.aljazeera.net/news/africa/2010/01/201012314018187505.html ''Aljazeera English'': ''Timeline'': Тензии во Нигерија: "Илјадници луѓе се убиени во северниот дел на Нигерија, бидејќи немуслиманите се противат на воведувањето на шеријатот, односно исламски закон, муслиманите кои бараат негова имплементација во северната држава Кадуна.]</ref><ref>[http://english.aljazeera.net/news/africa/2009/07/2009727182749635965.html ''Aljazeera English'': Десетици убиени во насилството во северниот дел на Нигерија- "Групата Боко Харам, која сака да го наметне шеријатскиот (исламскиот закон) низ целата земја, ги нападна полициските станици и цркви."]</ref> па дури и војна (сп. Втората Суданска граѓанска војна).<ref>[http://countrystudies.us/sudan/63.htm [[Library of Congress Country Studies|Library of Congress Country Studies: Sudan:]] "Факторите што повторно го испровоцира воениот удар, пред сè се тесно поврзани прашања на исламскиот закон и на граѓанската војна во јужниот дел, остана нерешено во [[1991]] година. Во [[септември]] 1983 спроведување на шеријатот во целата земја било контроверзно и предизвикало голема отпорност во претежно немуслиманскиот југ ... Противењето на шеријатот, особено на примената на ''hudud'' (пријател), или исламски казни, како што се јавната ампутација на раце за кражба, не беше ограничена на југ и беше главен фактор што доведе до народното востание на април 1985 година што го собори владата на Џафар"]</ref><ref>[http://www.pbs.org/frontlineworld/stories/sudan/facts.html ''PBS Frontline'': "Граѓанската војна беше предизвика во 1983 година кога воениот режим се обиде да го наметне шеријатскиот закон, како дел од целокупната политика на "''Islamicize''" во [[Судан]]."]</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://media.washingtonpost.com/wp-srv/world/pdf/darfur_040707.pdf |title=''Washington Post'': "Војната избувна повторно во 1983 година откако тогашниот претседател &#91;&#91;Џафар Нимери&#93;&#93; го укинал мировен договор и најавил дека Судан ќе го претвори во муслиманска арапска држава, каде што исламскиот закон, или шеријатот, ќе преовладува, вклучително и во јужните провинции. Шеријатот може да вклучува и ампутација на екстремитетите за кражба, јавни камшикувања и каменувања. Војната, се водеше меѓу владата и неколку бунтовнички групи, и продолжи две децении." |accessdate=2011-08-21 |archive-date=2016-03-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160311215216/http://media.washingtonpost.com/wp-srv/world/pdf/darfur_040707.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>''Bassam Tibi''. ''Political Islam, World Politics and Europe''. Routledge:2008 p. 33. "The shari'a was imposed on non-Muslim Sudanese peoples in September 1983, and since that time Muslims in the north have been fighting a jihad against the non-Muslims in the south."</ref> == Потекло на поимот == Во духот на исламското право, професорот ''Бернард Г. Вајс'' вели: "Во архаичниот [[арапски јазик]], терминот Шеријат значи „''пат кон водената дупка''”. "Кога ќе ја земеме предвид важноста на добро чекорениот пат на човекот и ѕверот кон изворот на вода во безводната пустинска средина, ние лесно може да го цениме тоа зошто овој израз во муслиманската употреба требало да стане метафора за целиот начин на живот, благословени од [[Бог]].<ref>Бернард Г. Вајс, ''Духот на исламскиот закон''. Alta Mira Press, 1998, стр. 17.</ref> Во „''Разбирање во исламскиот закон: Од класичниот до современиот''“, професор [[Иршад Абдел Хак]] изјавува: "Шеријат, или посоодветно Ал Шеријатот буквално значи патека, патека за следење, или јасен начин за следење и дошло да значење на патот по кој верникот треба да се упатува. Во оригиналната употреба Шеријат значи патот кон напојување место или патот што води кон водата, односно, патот кон изворот на животот. На техничка примена на зборот како повикување на законите на [[исламот]] е трасиран директно во [[Куран]]от, во кој на приврзаниците на исламот, на верниците, им се објави од [[Аллах]] ([[Бог]]) да го следат на јасен и вистински начин, по патот на Шеријатот. “Потоа, што се однесува до наредбата, ние одредивме да одиш по Патот голем и, тогаш следи го, а не следи ги страстите на оние кои не знаат!„Кур’ан 45:18.<ref>Иршад Абдел Хак, ''Разбирање на исламскиот закон: Од класичниот кон современиот'', Изменето од Амина Беверли Мекклод, Глава 1 ''Исламскиот закон: Преглед на неговото потекло и елементи.''Alta Mira Press, 2006, стр април</ref> Според Абдул Meннан Омар, во својот „Речник на Светиот Куран“, зборот произлегува од „куранскиот корен“ ''shara'a''. Изведени зборови се: ''Shara'a'' (... Како prf. 3-то лице p.m еднина), што значи "''Тој го ракоположи''", се појавува еднаш во [[Куранот]] во стих 45:13; Shara'u (prf. 3-то лице множина) Тие решија (закон) "што се појавува еднаш во 42:21; ''Shir'atun'' (n.)" духовниот закон ", што се користи во 5:48; конечно, ''Shariatun'' (. act. 2 слика Ф. едн..)" Систем на Божјиот закон, начинот на верување и пракса "се користи во 45:18.<ref>Абдул Meннан Омар. ''Речник на Светиот Куран''. NOOR Foundation International Inc., 2003, стр. 287</ref> === Дефиниции и описи === Шеријатот е дефиниран како: * „Муслимански или исламски закон, за граѓанска и кривична правда, како и регулирање на поединечните лични и морални однесувања. Законот се заснова врз основа на Куранот и религијата на исламот. По дефиниција, муслиманските држави се [[Теократија|теократски]], а религиските текстови се закон, тие се разликува по исламот и муслиманите во нивната примена, како и по Шеријатот или шеријатски закон"<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.duhaime.org/LegalDictionary/S/ShariaLaw.aspx |title=Шеријатски закон |accessdate=2011-08-21 |archive-date=2011-09-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110917093611/http://www.duhaime.org/LegalDictionary/S/ShariaLaw.aspx |url-status=dead }}</ref>. * "Дискусија за должностите на муслиманите", - Хамилтон Александар Роскин Гиб<ref>{{Наведена книга|last=Gibb|first=Hamilton Alexander Rosskeen|title=Mohammedanism: an Historical Survey|publisher=Oxford University Press|year=1970|page=68|isbn=0195002458}}</ref> * "Долга, разновидна, сложена интелектуална традиција", наместо "добро-дефиниран сет на специфични правила и прописи, со што лесно може да се применат во разни животни ситуации," Хант Шанин и Андре Калмејер<ref>''Исламскиот закон: шеријатот од времето на Мухамед до денес'' од Хант Шанин и Андре Калмејер, Макфарланд и копродукциски издавачи, 2007, стр. 3</ref> * "Заедничко мислење на [исламската] заедница, врз основа на книжевност која е обемна, но не е задолжително кохерентна или овластена од страна на било кое единечно тело," Кнут-С. Викор.<ref>[http://www.hf.uib.no/smi/pao/vikor.html Шеријатот и национална држава: кој може да го кодифицира Божјиот закон?] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090820182141/http://www.hf.uib.no/smi/pao/vikor.html |date=2009-08-20 }}, стр. 2, 20 септември 2005</ref> Од [[9 век]], моќта да се протолкува и да се насочува право во исламските традиционални општества беше во рацете на стручњаците (''улема''). Оваа поделба на власта служела да се ограничи опсегот на достапни дејства на владетелот, кој не можел лесно да наредува или независно да го реинтерпретира законот, и очекувал континуирана поддршка од заедницата.<ref>Базим Мусалам, ''Кембриџска историја на исламскиот свет изменето од [[Франсис Робинсон]]''. Cambridge University Press, 1996, стр. 176.</ref> Наследувајќи векови и империи, рамнотежата меѓу улема и владетели се менувала и се реформирала, но рамнотежата на моќта никогаш одлучно не се променила.<ref>[[Маршал Ходгсон]], ''[[Напорите на исламот]] Совеста и историјата во светската цивилизација Vol 3''. [[The University of Chicago]], 1958, стр. 105-108.</ref> На почетокот на [[XIX век]], [[Индустриска револуција|Индустриската револуција]] и [[Француска револуција|Француската револуција]] вовеле една ера на Европската светска хегемонија во која биле вклучени доминацијата на повеќето исламски земји.<ref name="Vol 3 1958">''[[Напорите на исламот]] Совеста и историјата во светската цивилизација Vol 3''. [[The University of Chicago]], 1958, стр. 176-177.</ref><ref>Сара Ансари, ''The Cambridge Illustrated History of the Islamic World edited by Francis Robinson''. Cambridge University Press, 1996, pg. 90.</ref> На крајот од [[Втората светска војна]], европските сили се нашле премногу ослабени за да ги задржат своите империи.<ref>[[МАршал Ходгсон]], ''[[Напорите на исламот]] Совеста и историјата во светската цивилизација Vol 3''. [[The University of Chicago]], 1958, стр. 366-367.</ref> На широк спектар на форми на владеење, системи на правото, односот кон модерната и толкувања на шеријатот се резултат на приоден пат за независност и модерност во муслиманскиот свет<ref name="Vol 3 1958"/><ref>Сара Ансари, ''The Cambridge Illustrated History of the Islamic World edited by Francis Robinson''. Cambridge University Press, 1996, pg. 384-386.</ref>. === Традиционални перспективи на шеријатот === Најголемиот дел од муслиманите се сметаат како припадници на двата правци од исламот, [[Сунити|сунитски]] или [[Шиити|шиитски]]. Во рамките на овие правци, постојат различни училишта на верските студии. Училиштата во рамките на секој правец имаат заеднички одлики, иако секој се разликува по своите детали. ===== Перспективата на сунитите ===== Во прилог на "''Основен Код''" на Куранот и [[Сунет]]от, традиционалните сунити муслимани исто така, го додадаваат консензусот (''иџма'') на придружниците на [[Мухамед]] (сахаби) и на исламските правници (''улема'') на одделни прашања. Во ситуации каде што не постои конкретно правило во изворите, законските научници користат (''кијас'') - различни форми на размислување, вклучувајќи аналогија, за да се добие закон од суштината на божествените принципи и претходните пресуди. Консензусот на заедницата, јавниот интерес, и другите извори се користат како додаток на Шеријатот каде што дозволуваат примарните и секундарните извори.<ref name="H. Patrick Glenn 2007, pg. 201">Х. Патрик Глен, ''Правните традиции на светот''. Oxford University Press, 2007, стр. 201.</ref> Овој опис може да се примени на големиот број суниски правни, фикхски, школи, кои ги вклучуваат Ханефиската, Шафиската, Маликиската и Ханбелиската. ===== Перспективата на салефиите ===== [[Салефиското движење]] или покрет се ослонува на дејствата и изреките на муслиманите за водство од првите три генерации, покрај Куранот и Суннетот. [[Салефи]]ите, како извор на нивниот фикх ги земаат примерните рани муслимани. Салефиското движење или покрет привлекло следбеници од многу муслимански култури и училишта на фикхот.<ref>Џон Л. Еспозито, ''Иднината на исламот''. Oxford University Press, 2010, стр. 74-77.</ref> Муслиманите кои се сладбеници на учењата на исламскиот научник [[Мухамед ибн Абдул-Вехаб]] се сметат како дел од ова движење.<ref>Калед Абу Ел Фадл со Роџер Боасе (уредник),''Исламот и глобалниот дијалог: религиозниот плурализам и извршување на мирот.''Ashgate Publishing, 2005, стр. 184.</ref> ===== Шиитската перспектива ===== [[Шиити|Шиитските муслимани]], исто така, се протегнати на "''Основниот Код''" со фикх, но строго ја отфрлаат аналогијата (''кијас'') како лесен начин на иновации (''bid'ah-бид’ах''), и го отфрлат консензусот (''ijma'') ако не има некоја посебна вредност. За време на периодот кога сунитските научници ги развиле овие две алатки, шиитските имами биле живи, и Шиитот гледал на нив како едно продолжување на Сунетот, така тие самите гледале како произлегуваат нивните закони (''фикх'') само од Куранот и Сунетот. Повторлива тема во шиитското право е логика (''mantiq''), ,<ref>[http://al-islam.org/index.php?t=258&cat=258 '''Al-Islam.org''' : Напредни исламски студии<!-- Bot generated title -->]</ref> нешто што повеќето од шиитите сметаат дека се спомен, вработување и вредноста на повисок степен отколку што повеќето Сунити прават. Тие не ја гледаат логиката како трет извор на информации за законите, туку начин да се види дали изведените работи се во согласност со Куранот и Суннетот. Во законотна шиите имамии, изворите на правото (обично ''Ал fiqh'') се Куранот, анегдотите на практиките на [[Мухамед]], и оние од дванаесетте имами и интелектот ('aql). Денешната пракса на таканаречениот нивен шеријат, сепак, исто така, има корени во споредбеното право<ref>H. Патрик Глен, ''Правните традиции на светот''. Oxford University Press, 2007, стр. 199.</ref> и локалните обичаи (urf).<ref>H. Патрик Глен, ''Правните традиции на светот''. Oxford University Press, 2007, стр. 201.</ref> Повеќето шиитски муслимани ја следеа Џафериската филозофска школа.<ref>Халак 1997, Brown 1996, Аслан 2006</ref> === Современи перспективи на шеријатот === Муслиманите реагираат на различни начини на силите на модерноста. Ваквите реакции ги преминуваат линиите на традицијата, правецот и школата. Тие влијаат на начинот на кој шеријатот е препознаен од страна на поединецот во нивниот личен живот, и до кој степен шеријатот е имплементиран во јавната сфера на државата. Овие различни движења може да се наречаат колективно како современ шеријат.<ref>Ото, Жан Мишел. ''Шеријатот и национално право во исламските земји: Тензиите и можностите за холандската и надворешната политика на ЕУ''. Amsterdam University Press, 2008, стр. 10</ref> ==== Спектарот на муслиманските правни системи ==== Правните системи на мнозинства од муслиманските држави во [[21 век]] можат да се класифицираат на следниов начин: '''Шеријатот во секуларите муслимански држави''': муслиманските земји како што се [[Мали]], [[Казакистан]] и [[Турција]] (која е под притисок на верските политички партии) се изјасниле себеси да бидат секуларни-световни. Тука, верско мешање во државните работи, правото и политиката е забрането.<ref>Ото, Жан Мишел. ''Шеријатот и национално право во исламските земји: Тензиите и можностите за холандската и надворешната политика на ЕУ''. Amsterdam University Press, 2008, стр. 9</ref> Во овие муслимански земји, како и секуларниот Запад, улогата на шеријатот е ограничена само на лични и семејни прашања<ref>{{Наведено списание |url=http://www.umes.edu/WorkArea/showcontent.aspx?id=33898 |ISSN=1554-3897 |journal=[[African Journal of Criminology and Justice Studies]] |volume=4 |issue=2 |date=April 2011 |title=The Problems of Administration of Justice on Female Offenders in Nigeria |author=Chioma Daisy Ebeniro, PhD |accessdate=2011-06-26}}</ref>. '''Муслимански држави со помешани извори на правото''': муслимански земји, вклучувајќи [[Пакистан]], [[Индонезија]], [[Авганистан]], [[Египет]], [[Нигерија]], [[Судан]], [[Мароко]] и [[Малезија]] имаат правни системи под силно влијание на шеријатот, но исто така и отстапки на крајниот орган на нивните устави и владеењето на правото. Овие земји спроведуваат [[демократски избори]], иако некои од нив се исто така под влијание на авторитарни водачи. Во овие земји, политичарите и правниците прават закони, а не верските научници. Повеќето од овие земји ги имаат модернизирано своите закони и сега имаат правни системи со значајни разлики во однос на класичниот шеријат.<ref>Ото, Жан Мишел. ''Шеријатот и национално право во исламските земји: Тензиите и можностите за холандската и надворешната политика на ЕУ''. Amsterdam University Press, 2008, стр. 8</ref> '''Муслимански држави кои користат класичен Шеријат''': [[Саудиска Арабија]] и некои од земјите од Заливот немаат устави или законодавни тела. Нивните владетели имаат ограничен авторитет за промена на законите, бидејќи тие се засноваат на шеријатот, како што им е толкувано од нивните религиозни научници. [[Иран]] дели некои од овие одлики, но исто така има и парламент што управува на начин во согласност со нивната верзија на шеријатот.<ref>Ото, Жан Мишел. ''Шеријатот и национално право во исламските земји: Тензиите и можностите за холандската и надворешната политика на ЕУ''. Amsterdam University Press, 2008, стр. 8-9</ref> ==== Фактори кои влијаат на модерната улога на шеријатот ==== Спроти различните верски правци и класични школи на мислата, како и владини имплементации, следните фактори се на влијание на идниот развој на настаните во шеријатскиот закон. ===== Брза размена на култури и идеи ===== Околу светот, муслиманите сè повеќе стануват поврзани со [[интернет]]от и современите комуникации. Ова води кон поширока размена на идеи и култури. Реакционерните и фундаменталистичките движења, најверојатно, нема да го запрат овој тренд, како што шеријатот самиот го брани правото на приватност во домот.<ref>Ира Лапидус, ''Кембриџска илустрирана историја на исламскиот свет едитирана од страна на Франсис Робинсон''. Cambridge University Press, 1996, стр. 293-296.</ref> ===== Современи школи на мислата ===== Правниот научник Л.Али Кан тврди дека „концептот на шеријатот беше сосема збунувачки во правната и општата литература. За некои муслимани, шеријатот се состои од Куранот и Суннетот. За други, тоа, исто така, го вклучува и класичното ''фикх''. Повеќето енциклопедии го дефинираат шеријатот како закон врз основа на Куранот и Суннетот, и класичниот ''фикх'' добиен од консензусoт ''иџма'' и аналогијата ''кијас''. Оваа дефиниција на шеријатот ја соединува откривањето заедно со неоткривањето. Ова мешавина на извори создаде една заплеткана претпоставка дека научните толкувања се свети и вон ревизија како што се и Куранот и Суннетот. Куранот и Суннетот го претставуваат непроменливиот ''Основен Код'', кој треба да се чува одвоено од постојано развиениот интерпретативен закон фикх. Оваа аналитичка поделба помеѓу Основниот Код и фикх-от е потребно за растурање на конфузијата околу терминот Шеријат."<ref>[http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=935607 The Second Era of Ijtihad], 1 St. Thomas University Law Review 341</ref> ===== Оживувањето на религијата ===== Паралелно со либерализацијата и модернизацијата на силите, се случуваат и трендови кон [[фундаментализам]] и исламски движења за политичка моќ. Исламот имало големо верско оживување во почетокот на [[XVIII век]] и продолжувајќи до денес. Ова движење се изразува себеси во различни облици, рангирајќи од војните до напорите за подобрување на образованието.<ref>Ира Лапидус, ''Кембриџска илустрирана историја на исламскиот свет едитирана од страна на Франсис Робинсон''. Cambridge University Press, 1996, стр. 292.</ref> ''Враќање кон традиционалните сфаќања на шеријатот'': Во тек е долготрајното светско движење од страна на муслиманите кон подобро разбирање и практикување на нивната религија. Охрабрени од нивните научници и имами, муслиманите се преселиле од локалните обичаи и култура, кон повеќето универзално прифатените ставови на исламот. Ова движење кон традиционалните религиозни вредности служи да им помогне на муслиманите да се справат со последиците од [[Европска колонизација|Европската колонизација]]. Тоа, исто така ги инспирираше модернистичките движења и формирањата на нови влади.<ref>Ира Лапидус, ''Кембриџска илустрирана историја на исламскиот свет едитирана од страна на Франсис Робинсон''. Cambridge University Press, 1996, стр. 292-293.</ref> ''Исламистичкото движење'': Од [[1970]] година, исламистичкото движење станаа значајно. Нивните цели се воспоставуање на Шеријатот и исламските држави во рамките на нивните сопствени граници, нивните средства по својата природа се политички. Исламистичката моќна база е милионот на сиромашни, особено урбаното сиромаштво движејќи во градовите на внатрешноста. Тие не се меѓународно распространети и поврзани (единствено исклучок е „[[Муслиманско братство|Муслиманското братство]]“). Нивната реторика се противи на западната култура и западната моќ.<ref name="Cambridge University Press 1996">Ира Лапидус, ''Кембриџска илустрирана историја на исламскиот свет едитирана од страна на Франсис Робинсон''. Cambridge University Press, 1996, стр. 296.</ref> Политичките групи кои сакаат да се вратат на традиционалните исламски вредности повеќе се извор на закана за секуларна влада на [[Турција]]<ref name="Cambridge University Press 1996"/>.Овие движења може да се сметаат како неo-шеријатизам.<ref>[[Маршал Хоџсон]], ''Вложување на исламската совест и историја во светската цивилизација Том 3''. The University of Chicago, 1958, стр. 386-392.</ref> ''Фундаменталистичките движења'': [[Фундаментализам|фундаменталисти]], кои сакаат да се вратат во основните религиозни вредности и закон, во некои случаи имаат изречено остри шеријатски казни за злосторства, намалувајќи ги граѓанските права, и прекршувајќи ги човековите права. Овие движења се најактивни во делови од светот каде што имаше контакт со западните колонијални сили.<ref>Крис Хори и Питер Чипиндал. ''Што е Исламот? Сеопфатен Вовед'', стр април Virgin Books, 1991 година. ISBN 0-7535-0827-3</ref> ''Екстремизмот'': Екстремистите го искористиле Куранот и својата посебна верзија на шеријатот <ref>Крис Хори и Питер Чипиндал. ''Што е Исламот? Сеопфатен Вовед'', стр. 100. Virgin Books, 1991 година. ISBN 0-7535-0827-3</ref> за да ги оправдаат делата на [[војна]] и [[терор]] против [[Западен свет|западните влади]] и поединци, но исто така и против други муслимани кои мислат дека се симпатизери на Западот.<ref>Ира Лапидус, ''Кембриџска илустрирана историја на исламскиот свет едитирана од страна на Франсис Робинсон''. Cambridge University Press, 1996, стр. 297.</ref> Вжештеноста меѓу Западот и исламот, особено во однос на палестинското прашање, продолжува да го забрзува овој конфликт<ref>Крис Хори и Питер Чипиндал. ''Што е Исламот? Сеопфатен Вовед'', стр. 96-100. Virgin Books, 1991 година. ISBN 0-7535-0827-3</ref>. ==== Непроменливоста на Божјата волја ==== Иако постојат многу различни интерпретации на шеријатот, и различни перспективи на секоја интерпретација, постои консензус меѓу муслиманите дека шеријатот е одраз на Божјата волја за човештвото. Затоа Шеријатот мора да биде во својата најчиста смисла, совршен и непроменлив. Еволуцијата или прочистување на шеријатот е обид за посовршено рефлектирање на Божјата волја. ==== Конфузија помеѓу шеријатот и обичајно право ==== Според [[Жан Мишел Ото]], професор на факултетот за право и управување во земјите во развој во Лајден универзитетот, "Антрополошки истражувања покажуваат дека луѓето во локалните заедници честопати не истакнуваат јасно дали и до кој степен нивните норми и практики се засновани на локалната традиција, племенските обичаи, или религија. Оние кои се придржуваат на конфронтирачки поглед на шеријатот имаат имаат тенденција да припишат многу непожелни практики за шеријатот и религијата свртени кон обичаи и култура, дури иако високо пласираните религиозни власти го изјавиле спротивното.“ Анализата на професор Ото се појавува во весникот овластен од Министерство за надворешни работи на Холандија.<ref>Ото, Жан Мишел. ''Шеријатот и националното право во исламските земји: Тензиите и можностите за холандската и надворешната политика на ЕУ.''Amsterdam University Press, 2008, стр 30</ref> == Особености == === Потекло === Според муслиманите, шеријатскиот закон е основа на зборовите на [[Алах]], како што е објавено во [[Куранот]] и традицијата на животот на пратеникот [[Мухамед]]. Мухамед е роден околу [[570]] година во [[Мека]], еден трговски град во [[Арапска Пустина|Арапската Пустина]]. Покрај тоа што е центар на трговија во правецот на караванот, [[Мека]] претставувала место на [[аџилак]] за [[Арапи]]те од повеќе вероисповеди.<ref>[[Маршал Ходгсон]], ''Вложување на исламската совест и историја во светската цивилизација Том 1''. The University of Chicago, 1958, стр. 155-156.</ref> Фокусот на религијата во [[Мека]] бил светиот храм [[Ќаба]], камена градба, за кој се верува дека бил изградена од страна на [[Адам и Ева|Адам]] во почетокот на времето, и бил обновен од страна на пророкот [[Авраам]] и неговиот син [[Исмаил]].<ref>Крис Хори и Питер Чипиндал. ''Што е Исламот? Сеопфатен вовед'', стр. 16. Virgin Books, 1991. ISBN 0-7535-0827-3</ref> Мека била населена од страна на [[курејши]]те, паганско племе со некои [[Евреи]] и [[христијани]], меѓу нив. [[Мухамед]] бил сирак уште од раната возраст, па се нашол под заштита на чичко му. Тој израснал, станал трговец и се оженил со својот работодавец, богатата [[Хатиџа]].<ref name="Virgin Books 1991">Крис Хори и Питер Чипиндал. ''Што е Исламот? Сеопфатен вовед'', стр. 15. Virgin Books, 1991. ISBN 0-7535-0827-3</ref> Тоа било во средните години кога [[Мухамед]] започнал да зборува за откровенијата добиени од [[Алах]] преку [[Архангел Гаврил]]. Мухамед им кажал на другите за неговите откровенија и привлекол следбеници, кои ги запишувале истите на достапни материјали.<ref name="Virgin Books 1991"/> После 23 години од неговото прво откровение сè до неговата смрт, исламот станал доминантна сила во [[Арапски полуостров|Арапскиот Полуостров]], и сериозен предизвик за [[Византија|византиските]] и [[Персија|персиските империи]].<ref>[[МАршал Ходгсон]], ''[[Напорите на исламот]] Совеста и историјата во светската цивилизација Vol 3''. [[The University of Chicago]], 1958, стр. 105-108.</ref> По смртта на [[Мухамед]], откровенијата биле собрани и организирани во Куранот, а описот на неговиот живот на крајот ја формира основата на Сунетот. Во [[предисламска Арабија]], заедничките предци биле основа за племенско здружување.<ref name="Кулсон, Ноел Џејмс 1964">Кулсон, Ноел Џејмс. Историјата на исламскиот закон (исламски анкети). Оксфорд:. University Press, 1964</ref> Доаѓањето на исламот ги донело племињата заедно под една религија. Исламот станал не само религија, туку исто така и начин на живот, нова заедничка основа на закон и лично однесување. Тогаш шеријатот започнал да се оформува..<ref>Лебесни, Маџид и Херберт Џ. (уредници), Законот на Блискиот Исток: Том I: Потекло и развој на исламскиот закон. Washington D.C.: The Middle East Institute, 1955</ref> Шеријатот бил подложен на коренити промени, почнувајќи со владеењето на халифите [[Абу Бакр]] (632-34) и [[Омер]] (634-44), во кое време многу прашања биле предочени пред најблиските другари на [[Мухамед]] за консултација.<ref name="Dien, Mawil Izzi 2004">Dien, Mawil Izzi. Islamic Law: From Historical Foundations To Contemporary Practice. Notre Dame: University of Notre Dame Press, 2004.</ref> Во текот на владеењето на [[Муавија ибн Абу Суфјан]] и [[Абу Суфјан ибн Харб]], [[662]] година, исламот презел урбана трансформација, за подигање на прашања кои не биле првично опфатени со исламските закони.<ref name="Dien, Mawil Izzi 2004"/> Од тоа време, промени во исламското општество играле улога во развојот на шеријатот, кои се прошириле посебно во фикхот и законите. Меѓу муслиманите, племенските закони биле приспособени да се придржуваат кон шеријатот, бидејќи тие „не би можеле да формираат дел од племенскиот закон доколку и додека тие не беа општо прифатени како такви.<ref name="Coulson, Noel James 1964">Coulson, Noel James. A history of Islamic law (Islamic surveys). Oxford: University Press, 1964.</ref> Исто така, Ноел Џејмс Колсон, предавач по исламско право на Лондонскиот универзитет, наведува дека "на племето како целина, му припаѓало моќта да се утврдаат стандардите во којшто неговите членови треба да живеат. Но, тука племето е замислено не само како група на свои присутни претставници, туку како историски субјект прегрнувајќи ги минатото, сегашноста, и идните генерации.""<ref name="Coulson, Noel James 1964"/> Така, додека „секој закон мора да биде вкоренет или во Куранот или Суннетот,"<ref name="Berg, Herbert 2005">Берг Херберт. "Исламско право." Беркширска енциклопедија на светската историја 3 (2005): 1030.</ref> без контрадикција, племенскиот живот довел до чувството на учество. Таквото учество дополнително било засилено од [[Мухамед]], кој изјавил: "''Мојот народ никогаш нема да се согласи на грешка''". .<ref name="Berg, Herbert 2005"/> === Фих === Формативниот период на фихот се протега уште од времето на раните муслимански заедници. Во овој период, правниците сè повеќе се занимава со прагматични прашања на власт и учење отколку со теорија. [62] Напредок во теоријата се случило со доаѓањето на првиот муслимански правник Мухамед ибн Идрис еш Шафи "I (767-820), кој ги поставил основните принципи на исламската јуриспруденција во својата книга "[[Ел-Ризала]]„. Книгата ги опишува/раскажува четирите корења на правото (Куранот, Суннетот, иџмата и кијасот) при определувањето дека примарните исламски текстови (Кур`анот и хадисот)да бидаат разбрани според објективните правила на толкувања добиени од внимателно проучување на арапскиот јазик. Голем број на важни правни концепти и институции беа развиени од страна на исламските правници за време на класичниот период на исламот, познат како Златен период на Исламот, кој датира од 7 до 13 век. ==== Категориите на човековото однесување ==== Фикхот ги класифицира однесувањата односно делата во следните типови или класи: ''Фарз'' (задолжително), ''мустехаб'' (препорачливо), ''мубах'' (неутрално), ''мекрух'' (покудено), и ''хараам'' (забрането). Секое човечко дело припаѓа во една од овие пет категории.<ref>Weiss (2002), стр. 3,161</ref> [[Фраз]]овите се оние дела што им се бараат на сите муслимани. Тие ги вклучуваат петте дневни молитви, постот, сведочењето на верата, задолжителното милосрдие и [[аџила]]кот во [[Мека]]. [[Мустехаб]]от го вклучува правилното однесување во случаи како што се бракот, погребните ритуали и семејниот живот. Како таков, тој опфаќа многу од истите области како што се граѓанското право на Западот. Шеријатските судови се обидуваат да ги помират страните во споровите на оваа област користејќи го препорачливото однесување како свој водич. За едно лице чие однесување не е мустехаб може да му се пресуди против од страна на судијата. Сите дела кои не се ниту препорачливи ниту покудени, ниту забранети, се [[мубах]], тоа значи дозволени. [[Mекрух]] е тоа што не е грешно за себе, се сметаат за непожелни меѓу муслиманите. Тоа, исто така може да направи еден муслиман да биде одговорен на кривични казни под одредени околности. [[Харам]]от е најстрого забранет. Тоа е и грешно и претставува криминал. Тоа ги вклучува сите активности изречно забрането и во [[Стариот завет]] и во Куранот. Кршење на која било од Десетте Заповеди се смета [[харам]]. Мустехабот, мубахот и мекрухот во голема мера се извлечени од описот на животот на исламскиот пратеник Мухамед.Да се каже дека некое дело е сунет е како да се каже дека е препорачано како пример од животот и изреките на Мухамед. Овие категории се основа за правилно однесување во случаи како што се учтивост и манири, меѓучовечки односи, великодушност, лични навики и хигиена. [68] === Теми на исламскиот закон === Шеријатскиот закон може да биде организиран на разни начини. Шеријатот може да се подели во пет главни гранки: # ibadah (ритуално обожавање) # mu'amalat (трансакции и договори) # adab (морал и манири), # i'tiqadat (верувања) # uqubat (казни). "''Потпирањето на патници''", вели еден англиски превод во 14 век од нашата ера повикувајќи се на шафиската правна школа и на фикхот на Ахмед ибн ел-Nакиб ел-Mисри,го организира шеријатскиот закон во следните теми: # Прочистувањето # Молитва # Молитва на погреб # Данок на сиромашните # Постот # Аџилакот # Трговија # Наследство # Брак # Развод # Спроведување на правдата Во некои области, постојат значајни разлики во законот помеѓу различни фикхски школи, држави, култури и школи на мислата. ==== Прочистување ==== Во исламот, пречистувањето има духовна и физичка димензија. Муслиманите веруваат дека одредени човечки активности и контакти со нечисти животни и супстанции предизвикуваат нечистотија. Класичниот Исламски Закон објаснува како да се препознае нечистотија и како да се поправи. Муслиманите користат вода за прочистување во повеќето случаи, иако и земјата, исто така, може да се користи под одредени услови. Пред молитва или други религиозни ритуали, муслиманите мора да се чистат себеси на пропишан начин. Начинот на чистење, (или [[абдест]] или [[гусул]]), зависи од околностите. Муслиманското 'чистење на садовите, облеката и домовите' се врши во согласност со наведените закони.<ref name="Amana Publications 1994">[[Ахмад ибн Нагиб ал-Мисари]]. Потпирање на патникот, стр. 49-100. Amana Publications, 1994. ISBN 0-915957-72-8</ref><ref name="ReferenceA">Крис Хори и Питер Чипиндал. ''Што е исламот? Сеопфатен вовед'', стр. 36-37. Virgin Books, 1991 година. ISBN 0-7535-0827-3</ref> ==== Молитва ==== Муслиманите се должни да се молат пет пати на ден, со одредени исклучоци. Овие задолжителни молитви, [[салах]] или [[намаз]], се изведуваат за време на пропишани периоди од денот и најмногу се вршат во групи или самостојно. Исто така, постојат изборни како и посебни молитви кои може да се вршат, за одредени сезони, денови и настани. Муслиманите при молитва мора да го свртат лицето кон [[Каба]] во [[Мека]], и мора да се претходно прочистени со цел нивните молитви да бидат прифатени. Лично, практикувано е неформална молитви да бидат прифатени. Класичниот исламски закон објаснува многу аспекти на чинот на молитвата, вклучувајќи и кој може да се моли, кога треба да се моли, како да се моли и каде да се моли.<ref name="Amana Publications 1994"/><ref name="ReferenceB">Крис Хори и Питер Чипиндал. ''Што е Исламот? Сеопфатен Вовед'', стр. 36-37. Virgin Books, 1991 година. ISBN 0-7535-0827-3</ref> ==== Молитва при погреб ==== Муслиманите се поттикнати да ги посетат оние меѓу нив кои се болни и умираат. Болните муслимани, оние кои умираат, од оние кои ги посетуваат биваат потсетувани на Божјата милост и вредноста на молитвата. За возврат, посетителите се потсетуваат на својата смрт и минливата природа на животот. По смртта, муслиманите се капат и се обвиткуваат во чиста, бела одежда - чаршав. За починатиот се изведува посебна молитва - [[џеназе намаз]], по можност со поголем број од муслиманската заедница. Телото се води на местото кое е ставено на страна за погребите на муслиманите. Гробот е ископан кон правецот на Мека, и телото се спушта во гробот да се одмори на нејзина страна, со лицето свртено кон Мека. Класичниот исламски закон објаснува за посетување на болните, подготовката на мртвите за погреб, на молитвата на погреб и начинот на кој е погребан муслиманот<ref name="Amana Publications 1994"/>. ==== Данок за сиромашните ==== Сите богати муслимани мора да плаќаат годишен данок за сиромашните, познат како [[зекат]]. Ова не е милостина, туку обврска што им ја должат богатите муслимани на сиромашните со помош на заедницата. Износот се пресметува врз основа на нивното богатство кое предува една година, а не на нивните приходи. Основната стапка на оданочување изнесува 2,5%, но тоа се разликува во зависност од видот на богатство кое се проценува. Богатството вклучува заштеди, накит, добиток и земјиште. Класичниот исламски закон го објаснува данокот, како се проценува, собирањето и неговата дистрибуција.<ref>http://www.khilafah.com/index.php/the-khilafah/economy/10546-oppressive-taxes-like-vat-and-gst-are-haram-in-islam{{Мртва_врска|date=July 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==== Пост ==== Во текот на исламскиот месец на [[Рамазан]], муслиманите се воздржуваат од [[храна]], [[пијалак]], [[секс]] и [[цигари]] помеѓу мугри и зајдисонце. Исклучоци на оваа обврска се направени за малите, болните и жените за време на нивниот период на [[менструација]]. Во текот на [[Рамазан]], летно време често ќе започне и ќе заврши со голем оброк. По ручекот, многу муслимани учествуваат во специјални заеднички молитви кои се одржуваат за време на Рамазан. Крајот на постот на Рамазан се прославува со посебни молитви, собири на семејства и пријатели, и специјално подготвени јадења. Муслиманите исто така, може да постат и на други посебни денови во годината, и да ги заменат тие непостени денови од постот. Класичниот Исламски Закон ја објаснува точната дефиниција на постот, времи на постот, тоа како може да се пости, кој мора да пости,и дозволените исклучоци за постот.<ref name="Amana Publications 1994"/><ref name="ReferenceB"/> ==== Аџилак ==== Барем еднаш во животот секој муслиман мора да си овозможи барем една посета на светите места на исламот кои се наоѓаат во [[Мека]], [[Саудиска Арабија]]. Во фокусот на ова патување е светиот храм [[Каба]], мала правоаголна зграда околу која е изградена огромна џамија. Овој аџилак, познат како [[Хаџ]], почнува секоја година два месеци по [[Рамазан]]. Облечени во едноставна симболична облека, муслиманските аџии ја обиколуваат Каба седум пати, често проследено со пијалак од посебниот извор [[Зем-Зем]]. Следно, симболично потрага по вода се врши со одење напред и назад меѓу блиските ритчиња коишто сега се дел од храмот. На осмиот ден од месецот, верниците патуваат во Мина во пустината и да ја поминат ноќта во шатори. Следниот ден, повеќе од два милиони муслимани се собираат во подножјето на планината [[Арафат]], каде што попладнето е поминато во молитва. На празникот на жртвувањето, кое се прославува од страна на муслиманите ширум светот, се изведува од страна на верниците во Мина следниот ден, и ги вклучува колењето на животните-курбаните. Конечно, верниците го извршуваат обредот „''каменување на ѓаволот''" со фрлање камчиња на три столба. Класичниот исламски закон објаснува за начинот на облекување на секој патник, однесувањето, пристигнувањето, заминувањето и настапувањето на секој од овие ритуали и обреди.<ref name="Amana Publications 1994"/><ref name="ReferenceA"/> ==== Трговија ==== Исламскиот закон признава приватна сопственост и заедничка, како и се преклопуваат форми на право за добротворни цели, познат како [[вакиф]] или [[фондација]]. Според шеријатскиот закон, сепак, на крајот сопственоста на имотот му припаѓа само на [[Бог]], додека поединечните права на сопственост се потврдени, има и соодветна обврска да се сподели, посебно со оние кои имаат потреба <ref name="Oxford University Press 2007">Х. Патрик Глен, ''Правните традиции на светот''. Oxford University Press, 2007, стр. 183.</ref> Законите на одредена работа и обврска, исто така, се формирани околу ова егалитарно барање на Куранот, забрана на нееднаква размена или нефер предност во трговијата. Врз основа на ова, наплатата на каматите на кредитите е забрането, како и други трансакции со кои ризици сноси несразмерно до потенцијално враќање меѓу страните во трансакцијата. Границите на лична одговорност дадена од страна на основање се смета за форма на [[камата]], во таа смисла, како што е [[осигурување]]. Сите овие нееднаквости во ризик и награда помеѓу страните во трансакцијата, познати како камата, се забранети.<ref name="Oxford University Press 2007"/> Заради оваа причина, [[исламско банкарство|исламското банкарство]] и финансиско се партнерства помеѓу корисниците и институциите, каде што ризикот и наградата се дистрибуира правично. Партнерствата, наместо корпорации, се клучен концепт во колективниот исламски бизнис. Финансирање и инвестиции се остваруваат на овој начин, како што е купување и распродажба, со менување [[акционерски капитал]] во текот на времето помеѓу една институција и клиентот каде што се вршило исплата или се признава враќањето. Спротивно на тоа, ниту еден поединец не е оклопено со последиците од лошата судбина или лош тајминг.<ref>Х. Патрик Глен, ''Правните традиции на светот''. Oxford University Press, 2007, стр. 185.</ref> Исламските финансиски и инвестициски модели презеле корени на Запад и почнале да се развиваат, иако финансиските потпори на големите западни корпорации колабира под товарот на нерамномерно распоредени ризици.<ref>Џејмс Крути, ''Структурни причини за глобалната финансиска криза: една критичка оценка на "новата финансиска архитектура'''во''Кембриџскиот весник на економија''. Oxford University Press, 2009, Том 33 Број 4, стр. 565. [http://cje.oxfordjournals.org/cgi/content/full/33/4/563 Oxfordjournals.org]</ref><ref>Х. Патрик Глен, ''Правните традиции на светот''. Oxford University Press, 2007, стр. 286.</ref> Класичниот исламски закон објаснува за начинот на склучување договори, типовите на трансакции, доделувањето на одговорност и награда, и одговорностите на партиите во исламската трговија. ==== Наследство ==== Правилата за наследство под шеријатскиот закон се сложени, а делот што и припаѓа на жената е обично половина од износот што може да добие машкото под исти околности<ref name="ReferenceC">Крис Хори и Питер Чипиндал. ''Што е исламот? Сеопфатен вовед'', стр. 52. Virgin Books, 1991 година. ISBN 0-7535-0827-3</ref>. До една третина од имотот на едно лице може да биде дистрибуиран како наследство, или ''васијет'' односно [[тестамент]], по нивната смрт. По решените долгови, остатокот од имотот ќе биде поделен меѓу семејството на починатиот во согласност со правилата за наследство, или ''ирс''.<ref>[[Ахмад ибн Нагиб ал-Мисари]]. Потпирање на патникот, стр. 462-464. Amana Publications, 1994. ISBN 0-915957-72-8</ref> Во исламските општества, наследеното богатство и имотот не се акумулира или останува лесно во одредени семејства. Големи концентрации на имотот ќе биде поделен на помали делови со текот на времето кај машките наследници. Сопственоста ќе се стреми во други семејства, каде женските наследници ги преземат своите акции во нивните бракови.<ref>[[Маршал Ходгсон]], ''[[Напорите на исламот]] Совеста и историјата во светската цивилизација Vol 3''. [[The University of Chicago]], 1958, стр. 343.</ref> Класичниот исламски закон раскажува на поделбата на имотот, акциите на членови на семејства кои имаат право на, усогласувања и Редистрибуција во акциите, наредби на првенство меѓу наследници , и замена помеѓу наследници.<ref>[[Ахмад ибн Нагиб ал-Мисари]]. Потпирање на патникот, стр. 460-505. Amana Publications, 1994. ISBN 0-915957-72-8</ref> ==== Брак ==== Законите со кои се регулира исламски брак значително се разликуваат помеѓу правците, школите, државите и културите. Следниов преглед е општо во природата. Постојат два вида на брак споменати во [[Куранот]]: [[никах]] и [[никах мутах]]. Првиот е почест, има за цел да биде постојан, но може да биде раскинат од страна на сопругот во талак-разводниот процесот (Арапски: الطلاق) е исламски термин за развод. Тој се користи за да се стави крај на бракот, според условите на исламскиот закон (шеријатот), или од страна на сопругата кога бара развод користејќи ''khul''-хул ([[арапски]]: خلع) е правото на жената да се разведе под исламскиот шеријатски закон". Во бракот, паровите се наследуват едни од други. [[Мираз]]от познат како ''mahr''-[[мехр]] (венчален подарок) и се дава на [[невеста]]та, правен договор е потпишан кога ќе влезат во брак, и мажот мора да плати за трошоците на сопругата. За да важи договорот, мора да има двајца сведоци под сунитска адвокатска фела. Не постои барање сведок за шиитските договори. Во сунитска [[јуриспруденција]], договорот е неважечки ако постои определен разводен датум во бракот, со оглед на тоа дека во шиитската јуриспруденција, брачните договори со определени датум на разводи се трансформираат во ''nikah mut'аh'' - мутах брак, кој е неважечки кај суниите. Постои контроверзија околу исламската законитоста на овој вид на брак. Муслиманите, по повод, се оженуваат според ''урф'' (обичај, или "знаење", на едно дадено општество компатибилно со шеријатскиот исламски закон) или локален обичај, без да ги следат барањата наведени во шеријатскиот закон. Ова може да е поради различни причини, како што е неможноста на парот да добие дозвола од старателот на невестата. Во овие случаи, нивниот брак може да биде непризнаен до подоцната точка, и имаат тешкотии да искористат правни поправи согласно со шеријатот. Услови за исламски брак: * Човекот кој моментално не е блудник може да се омажи за само една жена, која во моментот не е блудничка или е чиста жена од припадниците на Книгата. * Жената која во моментов не е блудничка може да се омажи само со човек кој моментално не е блудник. * Блудникот може да се ожени само со блудничка. * Муслиманките смеат да се омажат само со муслиман. * Дозвола за да се ожени жената девица мора да биде дадено од страна на нејзиниот старател, обично од нејзиниот татко. * Секоја жена муслиманка може да побара од нејзиниот старател да се омажи за својот одбран маж муслиман, доколку тој е погоден за неа. Ако старателот одбива, судијата ќе одлучи за бракот.<ref>[[Ахмад ибн Нагиб ал-Мисари]]. Потпирање на патникот, стр. 521. Amana Publications, 1994. ISBN 0-915957-72-8</ref> * Таткото, или во некои случаи дедото, може да избере соодветен партнер за девицата девојка.<ref>[[Ахмад ибн Нагиб ал-Мисари]]. Потпирање на патникот, стр. 522. Amana Publications, 1994. ISBN 0-915957-72-8</ref> * Секој брак мора да биде со согласност на жената. Во случајот на девојки девици, одговорот за одобрување не се смета поради срамежливост. * "Старателот" не може да ја омажи разведената жена или вдовица ако таа не побара да се омажи. * Задолжително е за мажот да ѝ даде на невестата богатство (подароци): “Не се женете доколку не и го дадете на вашата жена тоа што е нејзино право""<ref name = "maghniyah">{{Наведена мрежна страница |url=http://huquq.com/maghniyah |title=Исламско право, الشريعة الإسلامية, islamic law sharia<!-- Bot generated title --> |accessdate=2011-08-22 |archive-date=2006-09-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060904203201/http://huquq.com/maghniyah/ |url-status=dead }}</ref> ===== Полигамија ===== Иако полигамијата најчесто е појава која им се допаѓа на мажите, сепак не е многу честа појава. Исламската [[полигамија]] е дозволена но условите кои треба да се исполнат за еден маж да има повеќе жени се многу строги, критериумите се високо поставени. Поради тој факт исламското законодавство не ја наредува полигамијата туку ја дозволува, во случаите кои горе ги наведовме. * Полигамијата е ограничена на четри жени. На еден маж му е дозволено да може да има до четри жени. Најчеста појава во исламскиот свет во врска со полигамните бракови е мажот да има две жени, поретки се случаите на брак со три жени или со четри. На човек кој поради својата природа се плаши дека не може да биде праведен кон повеќе жени, на таков човек Куранот му препорачува дека подобро му е да остане со само една сопруга. * Се инсистира на праведност помеѓу жените. Ова е основниот услов кој јасно е истакнат во Куранот. ==== Развод ==== Законите со кои се регулира развод се разликуваат значително помеѓу секти, училишта, држави и култури. Бракот може да биде раскинат од страна на сопругот во ''talaq'' ([[развод]]) процесот или од страна на сопругата која бара развод, преку [[khul]] ("ослободување за плаќање од страна на сопругата )". Под ''faskh'' бракот може да се поништи или да се прекине од страна на судија-Kaди. Мажите имаат право на едностраен развод под класичниот шеријат. Сунитски муслимански развод е делотворен кога човекот и раскажува на неговата жена дека тој се разведува од неа, сепак, шиитски равод бара исто така четири сведоци.<ref name="ReferenceC"/> По разводот, мажот треба да ѝ плати на сопругата и одложенo компонента на dower. А ако мажот ја пушти жената по третпат, тогаш, на мажот не му е дозволено да ја врати сè додека таа не се венча со друг маж. Ако овој ја пушти, тогаш, немаат грев да склучат брак ако мислат, секако, дека нема да ги преминат границите на Алах. Ете, такви се границите на Алах кои Он им ги објаснува на луѓето кои знаат!’’ Куран 2: 230 Во практика, едностраен развод е вообичаен само во неколку области на исламскиот свет. Многу почести се разводите што се оствараат со заемна согласност.<ref name="ReferenceC"/> Ако жената го прашува мажот за развод, и мажот одбива, жената има право под класичниот шеријат, да се разведе од ''khul'' ". Иако ова право не е признато секаде во исламот, сепак тоа станува се почеста. Во ова сценарио, судијата ќе се одрази на развод на жената, и таа може да бара да и се врати дел или сè што и припаѓа од нејзиниот мираз. Под „фасх“, кадијата може да суди крај или поништување на бракот.<ref name="ReferenceC"/> Одметнување од страна на маж или жена, исламски брак завршува на овој начин. Мака или страдање на жената во еден брак, исто така, може да се исправат на овој начин. Оваа постапка се користи и за поништување на бракот во кој еден од страните има сериозен хендикеп. Освен во случај на развод на „хул“, предизвикан од страна на жената, разведената жена генерално го држи нејзиниот мираз од кога таа била во брак. На разведената жена и се дава издршка на дете, до возраст од одвикнување. На мајката обично и е дадено старателството над дете. Ако парот се има разведено помалку од трипати (што значи дека не е конечен разводот) жената, исто така, добива поддршка за три менструални циклуси по разводот, сè додека може да се утврди дали таа е бремена. Дури и во следниве три разводи, една бремена жена ќе биде поддржана за време на периодот на чекање, и детето исто така. ===== Старателство над деца ===== По разводот, детето останува со својата мајка додека детето не одбие да се храни од млекото на својата мајка,<ref name="al-Misri 1994 552–553">{{Наведена книга|last=al-Misri|first=Ahmad ibn Naqib|title=Reliance of the Traveler (edited and translated by Nuh Ha Mim Keller|publisher=Amana Publications|year=1994|pages=552–553|isbn=0915957728}}</ref> или на возраст до расудување (се однесува на возраста на која детето е во состојба да се грижи за себе, повеќе не бара помош од возрасни за да јаде, да се облекува, или да се чисти)., кога детето ќе може да избере со кого ќе живее. Возраста на расудување е 7 или 8 години.<ref name="al-Misri 1994 552–553"/> === Спроведување на правдата === Поимот на праведноста, отелотворен во шеријатот е различен од оној на секуларниот западен закон.<ref>Крис Хори и Питер Чипиндал. ''Што е исламот? Сеопфатен вовед'', стр. 44. Virgin Books, 1991 година. ISBN 0-7535-0827-3</ref> Муслиманите веруваат дека шеријатскиот закон е откриен од [[Бог]]. Во исламот, законите кои ги регулираат меѓучовечките односи, се само еден дел од еден универзален сет на закони со кои се регулира и самата природа. Прекршувањата на исламскиот закон се дела против Бога и природата, вклучувајќи ја и човечката природа. Криминалот во исламот е грев. Без оглед какви кривични дела се направени, без оглед на било која казна пропишано за тоа злосторство во овој свет, еден на крајот мора да одговори пред Бога на Судниот ден. ==== Правна и судска постапка ==== Судски постапки на шеријатот имаат значителни разлики со други правни традиции, вклучувајќи ги и оние во двете обичајно право и [[граѓанско право]]. Шеријатски судови традиционално не се потпираат на [[адвокат]]и; тужители и обвинети кои се претставуваат сами. Испитувања се изведуваат исклучиво од страна на судијата, и не постои жири-систем (како граѓанското право во земји како што се [[Русија]] и [[Франција]]). Не постои процес на предсудско откритие, ниту вкрстено испрашување на сведоци. За разлика од обичајното право, пресудите на судиите не поставуваат обврзувачки правни случаи <ref>[http://science.jrank.org/pages/7816/Law-Islamic.html Исламски закон - правна литература и институции, Судска пракса: "извори" од Законот, модерен период]</ref><ref>[http://ddc.aub.edu.lb/projects/pspa/qatar.html Хамзех, A. Низар. "Катар: Двојството на правниот систем, "''Студии од Блискиот Исток '', Том 30, број 1, јануари 1994, стр. 79-90]</ref><ref>[http://www.londonexternal.ac.uk/current_students/programme_resources/laws/subject_guides/islamic/islamic_ch4.pdf Вовед во исламско право, Ch. 4, стр. 28]</ref> според принципот на ”''stare decisis''” (во правен контекст, ова значи дека судовите треба генерално да се придржуваат кон правни случаи,и да не пречат во решаваните прашања и проблеми. И за разлика од граѓанското право, шеријатот не користи официјално кодифицирани статути [106] (овие беа први воведени кон крајот на 19 век за време на падот на [[Отоманското Царство]], цивилниот код на Отоманското Царство).Наместо кодови и правни случаи, шеријатот се потпира на правни прирачници и збирки на необврзувачки правни мислења, или хадис, (Ulama, посебно на муфтија); овие може да се направат обврзувачки за одреден случај по налог на судија. Постојат три категории на кривични дела од шеријатскиот закон, ''qisas'', ''hudud'', и ''tazir''. ''Qisas'' - вклучува лични повреди, има неколку категории: намерно убиство (прв степен), квазинамерно убиство (втор степен), ненамерно убиство (убиство од небрежност-невнимание), намерна батерија, и ненамерна батерија. Често се третира како граѓански случај наместо вистински криминален случај. Ако биде прогласен за виновен, жртвата (или во смртта, семејството на жртвата) ја утврдува казната. Тие можат да бараат одмазда (''qesas-е-nafs''), што значи извршување, во случај на намерно убиство, затворање, а во некои случаи на намерна батерија, ампутација на екстремитет, кој беше изгубен, или тие може да побараат ''diyya'', што е надомест (''крв пари''), за загубата на животот, екстремитет, повреда. Судијата (или во модерни шеријатски системи како [[Иран]] или [[Ирак]], државата) може само да осуди, и законски казни за ''qesas'' криминалот по својот авторитет, а жртвата (или семејство), мора да го утврди тоа. Сепак, државатан или судијата може да тужи за кривични дела извршени заедно со убиство. Ако семејството на жртвата се помилува на криминалот, тој нормално ќе добие ''tazir'' казна затвор, заедно со криминал (како што се 10-20 години затвор) за кривични дела како "намерно губење на живот", "tazir напад и батерија" нарушување на мир ", и такви сл. На втората категорија е „худуд“ (или „хад“), со значење „граница“, или „ограничување“. Hadd кривични дела се злосторства, чии казни се утврдени од страна на [[Куранот]], и се сметаат како „побарувања кон Бога" .Hadd кривични дела се: [[неверство]] (Зина): вклучува [[прељуба]], блуд, [[инцест]] / [[педофилија]] и [[силување]], подведување, [[содомија]] / лезбејството (или содомија силување); ''hiraba'' (уникатно познато како ''moharebeh / mofsed-е-filarz'' во [[Иран]]) борба против Бог и општество: [[вооружен грабеж]], [[тероризам]], [[вооруженото насилство]], [[кражба]], користење на ''intoxicants'' ([[алкохол]]/[[дрога]]); отпадништво / богохулење; и клевета (значи несправедливо обвинение на било која од овие работи). Овие случаи не означуваат крајни казни, туку како методи за заплашување, едноставно да му се даде пример на пошироката јавност, и да се тужи најмногу флагрантното насилство. Худуд значи како како заплашување, а не општа казна. Овој е исклучително строг процес, се бараат минимум двајца сведоци да ги поткрепат доказите, а во случај на сексуални кривични дела, четири сведоци, со тоа што ја прави потешко ситуацијата во повеќето случаи, ако не и невозможно, да добие насилна казна. Посредни докази не се дозволени да бидат дел на сведочењето. Ако некој ги добил тие докази, тоа обично се случило во случај кога кривичното дело било толку очигледно, непристојно или флагрантно што е невозможно да не бидат осудени. Многу често, луѓето од Запад ја грешат ''hudud'' казната како редовна казна дадена под шеријатскиот закон, но тоа е неточно, овие казни значат само како заплашување за ретки случаи. Најмногу казни се дадени како злосторства „тазир“. Како резултат, повеќето земји не ги осудуваат делата „худуд“ (со исклучок на [[Саудиска Арабија]] и [[Авганистан]] под режимот на [[Талибанци]]те, кои редовно успеа да ги судаат прекршоците во криминалот „худуд“). Речиси сите други земји, како Иран, обично ги казнат на истиот прекршок, како криминал „тазир“. На третата категорија за злосторство е „тазир“. Тоа ги опфаќа сите други дела кои веќе не беа споменати. Тоа е „побарување на државата“ и добива дискреционолна пресуда. Казната не смее да биде потешка од казната на криминалот „худуд“. Тоа може да варираа, во зависност од делото или околностите, од смрт до затворска казна дури и за заедничка служба. Посредни докази се дозволени, и повеќето земји ги осудуваат своите злосторства како злосторства „тазир“, поради флексибилноста на собирање и изрекување на казна. Казната е наменета да одговара на криминалот. На пример, насилникот може да не биде осуден за Зина, но, сепак, ќе биде осуден на tazir силување, или по кражба, тие ќе бидат прогласени за виновни за кражба „тазир“ и ќе му се даде време затвор отколку ампутација. Убиецот, сепак, ќе го помине времето во затвор, иако тој добил простување од семејството. Тешките казни „худуд “од ампутација и каменувањето не се применувани (иако некои држави користат физичко казнување). Повеќето современи земји како [[Иран]] имаат фиксен казнувачки законик со кои се регулира тоа какви пресуди треба да се даваат во зависност од делото и околностите на случајот. Правила за докази на Шеријатски судови исто така поддржува еден засебен обичај на давање приоритет на усното сведоштво.<ref>Бенџамин Фортна, Образование и Автобиографија на крајот на Отоманското Царство, нова серија, Vol. 41, Issue 1 (Mar., 2001), стр. 1-31 "стапката на писменост во Отоманското Царство во 1900 година беше меѓу пет и десет проценти"</ref><ref>[http://unesdoc.unesco.org/images/0014/001462/146282e.pdf Hamoud, Hassan, R. "Illiteracy in the Arab world," Background paper prepared for the Education for All Global Monitoring Report 2006, ''Literacy for Life,'' UNESCO]</ref> Исповед, заклетва, или усно сведочење на еден сведок се главните допуштени докази во hudud случајот, писмени докази се прифатливи само кога се смета дека се сигурни од страна на судија, односно нотари. [109] Сведоштво мора да биде од најмалку двајца сведоци, а најдобро е да бидат слободни машки муслимански сведоци, кои не се поврзани со партии и кои се со корисен ум и сигурен карактер;. сведоштво за утврдување на кривичното дело прељуба, или Зина мора да биде од четири непосредни сведоци..<ref>[http://www.londoninternational.ac.uk/current_students/programme_resources/laws/subject_guides/islamic/islamic_chpt4.pdf Вовед во исламско право]</ref> Судска медицина докази (т.е. отпечатоци од прсти, балистика, примероци од крв, ДНК итн) и други посредни докази, исто така, е одбиена во hudud случаи во корист на очевидци, практика која може да предизвика сериозни проблеми за жените тужители во случаи на [[силување]]. Сведоштво од жените се дава само една половина од тврдењето на мажи, и сведоштво од немуслиманите може да биде исклучено целосна (ако се дава против муслиман). Немуслиманските малцинства, сепак, можеа да ги употребат и ги употребија Шеријатските судови, дури и меѓу себе<ref>[http://www.international.ucla.edu/cms/files/kuran.0130.pdf Why the Middle East Is Economically Underdeveloped-Historical Mechanisms of Institutional Stagnation, p. 21] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110624025232/https://www.international.ucla.edu/cms/files/kuran.0130.pdf |date=2011-06-24 }} ''Some of the reasons non-Muslims used Sharia courts included more reliable enforcement, mandatory, if unequal shares in inheritance for women (cf. [[primogeniture]]), and the ability to switch between religious jurisdictions at any time, a privilege not available to Muslim litigants.''</ref>. Правила на шеријатот за писмени докази нужно ги намалува комуналните услуги на писмени договори за структура на економските односи, а Тимур Куран забележа доминација на "голема мера на скратување орална култура" во пред-модереното исламско општество.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.international.ucla.edu/cms/files/kuran.0130.pdf |title=Explaining the Economic Trajectories of Civilizations- Musings on the Systemic Approach, pp.7,10 |accessdate=2011-08-22 |archive-date=2011-06-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110624025232/https://www.international.ucla.edu/cms/files/kuran.0130.pdf |url-status=dead }}</ref> Наместо писмените докази, изјави под заклетва се ускладени во многу поголема важност, отколку да се користат само за да се гарантира вистината на следното сведоштво, тие самите се користат како докази. Тужителите немаат други докази па за да ги поддржат нивните барања може да побарат од обвинетите да се заколнат со свечена заклетва, инаугурација за нивната невиност, одбивањето од него може да резултира со пресуда за тужителот.<ref>Матеј Липман. ''Исламски кривичен закон и процедура:. Вовед''Praeger издавачи:1988, стр. 71</ref>. Заколнувањето за муслиманите може да биде сериозен акт;. Една студија во судовите во [[Мароко]] откри дека лажните парничари често ќе го „одржат право своето сведоштво до моментот на заклетва, а потоа да прекинат, да ја одбијат клетвата, и да го предадат случајот“.<ref name="frank">Мишел франк. "Trying Times: The Prosecution of Terrorists in the Central Criminal Court of Iraq." ''Florida Journal of International Law'' April 2006</ref> Според тоа, обвинетите не се рутински барани да се заколнат пред сведочење, која би ризикувал случајно на световниот Куран, треба обвинетите да извршат вероломство; наместо заклетви кои се прославна постапка изведувани како финален дел од доказниот процес. Во некои земји, шеријатски судови, со својата традиција на pro se застапеност, едноставни правила за докази, и отсуството на жалбени судови, јавните обвинители, меѓу испитување, комплексни документираните докази и откривање постапка, жири и voir очајна постапка, посредни докази, криминалистичката техника, судски закон, стандардизирани кодови, исклучиви правила, а повеќето од друга инфраструктура на граѓански и обичајното право на судски системи, како резултат имаат релативно неформални и ефикасни постапки. Ова може да обезбеди значителен пораст на брзината и ефикасноста, и може да биде предност во јурисдикциите каде што општиот судски систем е бавен или корумпирани и каде што неколку парничари можат да си дозволат адвокати. Во Нигерија, каде што воведувањето на шеријатот беше контроверзен, дури и министерот за правда во [[Нигерија]] беше принуден да признае дека во шеријатски судови," ако некој ти должи пари, можете да ги добиете парите во вечерните часови. Со оглед на редовните судови, можете да седите во судот за десет години и да нема правда. Други системи, како што се Иран, Ирак и Пакистан, користат граѓански шеријатски код сличен на западните земји, и имаат бранители, обвинители, апелационени судови. Тие исто така имаат Врховен суд, и дефиниран стил за граѓанско право на кривичниот законик, но сè уште се цврсто депласирани на неформалност и едноставност на "''чист''" шеријатски суд, и затоа судските процеси често сè уште се во прашање на часови или денови понекогаш. ==== Казни ==== Казната зависи од тоа дали кривично беше осуден на ''qesas'', ''hudud'', или ''tazir''. Во ''tazir'' криминал, казната ќе биде обична казна затвор, физичкото казнување во некои земји, или погубување во повеќе сериозни случаи (како што е случај што не бил обвинет како ''hudud'', како силување, трговија со дрога). Одкога ''hudud'' кривични дела се исклучително тешко да се казнат, тоа е вообичаена рута што ќе се преземи. [[Каменување]] и [[ампутација]] сигурно не би биле извршени во ''tazir'' казна, а казната нема да биде фиксна, но дискретна. Повеќето земји имаат цивилен код со кој се регулираат казните кои треба да бидат примени во ''tazir'' криминал, како што е [[смртна казна]] во случај на [[трговија со дрога]], отежнато [[силување]], или [[затвор]] време во случајот. Во најретките од редок случај кога некое лице е осудено за кривично дело hudud (или почесто осуден во [[Саудиска Арабија]] или во [[Талибан]] во кое пресуди [[Авганистан]]), казната е многу поостра. Во согласност со Куранот и неколку хадиси, [[кражба]]та е казнето со затвор или ампутација на раце.<ref>{{cite quran|5|38|style=ref}}</ref> Неколку барања се во место за ампутација на раце, тие се: * Мора да биле криминални намерите за да се земе приватен (не вообичаен) имот. * Кражбата не требало да биде производ на глад, потреба, или принуда. * Украдената стока мора: да е над минималната вредност, не хараам, и да не е сопственост на семејството на крадецот. * Стоките мора да биле преземани од притвор (т.е. не на јавно место). * Мора да имаа сигурни сведоци<ref>''А на крадецот и крадливката, исечете им ги рацете нивни како казна за она што го спечалија; тоа од Алах нека им биде надоместок. Алах е Силен и Мудар''!’’ [[Куран]] 5: 38</ref>. Во согласност со [[Хадис]], каменување до смрт е казната за женети мажи и мажени жени кои вршат [[прељуба]]. Покрај тоа, постојат неколку услови кои се однесуваат на личноста кој го прави тоа, кои мора да бидат исполнети. Еден од оние тешките услови е дека казната не може да биде примена, освен ако постои исповед на лицето, или четири машки сведоци/очевидци кои секој го видел делото како се извршило. Сите овие мора да бидат исполнети под преглед на судските органи. За неоженетите мажи и жени, казна пропишана во Куранот и хадисот е 100 удари со [[камшик]]. Стандардот "Четири сведоци" доаѓа од самиот Куран, [[откровение]] кое [[Мухамед]] го објавил како одговор на обвинувањата за неверство кон неговата сопруга, Ајша<ref>“''Зошто не донесоа за тоа четири сведоци ? И бидејќи не донесоа сведоци тие се кај Алах, токму, лажговци''.’’ [[Куран]] 24: 13</ref>. Казните се овластени од страна на други премини во Куранот и хадиси за одредени кривични дела (на пример, вонбрачен секс, прељуба), и се воведени од страна на некои како образложение за екстра-правна казнена акција, додека другите не се согласуваат: ::’’На блудницата и блудникот, одделно, удрете им по сто корбачи. Во верата на Алах, доколку верувате и во Алах и во Денот Суден, нека не ве обзеде при казната никакво сожалување. А при казната врз нив нека биде присутна една дружина верници!’’ Куран 24:2 “И не приближувајте се кон блуд. Тоа, навистина, е разврат и пат лош!’’ <ref>[[Куран]] 17: 32</ref> Во најголем број толкувања на шеријатот, преобраќањето од страна на муслиманите кон другите религии или да станат немуслимани е строго забрането и се нарекува отпадништво. Немуслиманите, сепак, се дозволени да се преобратат во исламот. Муслиманската теологија го поистоветува отпадништвото како предавство, а и во повеќето толкувања на шеријатот, казната за отпадништво е смрт. Во времето на [[Мухамед]], предавство и отпадништво се смета за едно и исто; во денешно време, многу научници го разликуваат предавството и отпадништвото, верувајќи дека казната за отпадништво не е смрт, туку само за предавство е смрт. Обвинението за одметнување може да се користи против неконвенционални толкувања на Куранот. Неколкуте прогони на познатиот експерт на арапската литература, Абу Наср Zayd, е пример за тоа. Слични обвинувања и прогони беа славно израмнати против авторот Салман Ружди. ==== Исхрана ==== [[Податотека:Eidulfitr meal.jpg|thumb|right|240px|Муслиманска трпеза]] Исламскиот закон не претставува сеопфатна список на чиста храна и пијалаци. Сепак, забранува:<ref name="die">Ghamidi(2001), [http://www.renaissance.com.pk/febislaw2y2.html Прехранбени закони]</ref>: * Свинско, крв, месо од пцовисани животни и животни заклани во име на некој друг освен Бог. * Колење на животни во било кој друг начин освен на пропишан начин на ''tazkiyah'' ( чистење ), со преземање на Божјото име, кое вклучува сечење на грлото на животното и одвод на крв. Колење со тап нож или физичко распарчување од хранопроводникот е строго забрането. Современи методи на колење, како клинест зашеметување и погуба на електрична столица се исто така забранети. Предизвикување прекумерна болка на животните за време на колењето е грев. Забрана на мртво месо не важи само за риби и скакулци. Исто така Хадис литература забранува ѕверови што имаат остри кучешки заби, птици што имаат канџи и талони во своите нозе, Jallalah ( животни чие месо носи смрдеа во него, бидејќи тие се хранат со нечистотија смират магариња, и секое пресечено парче од животно. ==== Алкохол и комар ==== Алкохолот и комарот се изречно забрането во Куранот, и шеријатскиот закон. Пророкот Мухамед е наведено дека рекол: {{cquote|Тој што игра со коцки е како оној кој се справува со телото и крвта на свињите.}} Абд Алах ибн Амр објавил дека пророкот [[Мухамед]] ги забранувал сите игри на среќа и игри на карти што предизвикале финансиска добивка или загуба.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.jamiat.co.za/library/books/Islam_and_Sport/islam_and_sport_04.htm#Proh |title=Забранети спортови |accessdate=2011-08-22 |archive-date=2010-07-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100713174637/http://www.jamiat.co.za/library/books/Islam_and_Sport/islam_and_sport_04.htm#Proh |url-status=dead }}</ref> ==== Обичаи и однесување ==== Практичарите на исламот обично се научени да следат некои посебни обичаи во нивниот секојдневен живот. Поголемиот дел од овие обичаи може да се проследи наназад до Аврамски традиции во општеството на [[предисламска Арабија]]. Поради санкцијата на Мухамед или премолчена согласност на ваквите практики, овие обичаи се сметаат за ''Sunnah'' (практики на Мухамед, како дел од религијата) од Умах (муслиманскиот народ). Тоа вклучува обичаи како: * Велејќи ''Bismillah''(во името на Бог ) пред јадење и пиење.<ref>[[Sunan al-Tirmidhi]] 1513</ref> * Користење на десната рака за пиење и јадење.<ref>[[Sahih Muslim]] 2020</ref> * Велејќи Az Salam Alaikum (мир над вас) кога сретнуваш некого и одговарајќи.<ref>[[Sahih al-Bukhari]] 6234</ref> * Велејќи ''Alhamdulillah'' ( цела благодарност и припаѓа само на Бог ), со кивање се реагира со " Yarhamukallah " ( Бог има милост за вас).<ref>[[Sahih al-Bukhari]] 6224</ref> * повикот на " ''Езан'' " ( молитва повик ) во десното уво на новороденчето и ''Iqama'' во левата. * Во областа на хигиената, тоа ги вклучува: ** стрижење на мустаќи ** сечење на нокти ** сунет на машки потомци <ref>[[Sahih Muslim]] 257</ref><ref>[[Sahih Muslim]] 258</ref> ** Чистење на ноздрите, на устата, забите <ref>[[Sahih Muslim]] 252</ref> и ** Чистење на телото после уринирање и дефекација<ref>[[Sunan Abi Dawood]] 45</ref> * воздржување од сексуални односи во текот на менструалниот циклус и родилно празнење<ref>Куранот 2:222</ref> и обредна бања по менструалниот циклус, и ''Janabah'' (плодотворен / овулирано испуштање или полов однос<ref>Куран 4:43</ref>. * Ритуали при погреб вклучуваат погреб молитва<ref>Ghamidi, [http://www.renaissance.com.pk/DecIslaw2y5.htm Various types of the prayer]</ref> или искапено<ref>[[Sahih al-Bukhari]] 1254</ref> и прекривано тело во ковчег, ткаенина<ref>[[Sahih Muslim]] 943</ref> и закопувајќи го во гроб.<ref name="cul">Ghamidi (2001), [http://www.renaissance.com.pk/janisla2y2.html Customs and Behavioral Laws]</ref> ===== Ритуали ===== Постојат два фестивали кои се сметаат за ''Sunnah''.<ref name="cul"/><ref>[[Sunan Abu Da'ud]] 1134</ref>. * ''Еид ул'' - [[Фитр бајрам]] * ''Еид ал'' – [[Адха Курбан бајрам]] Ритуали поврзани со овие фестивали се::<ref name="cul"/> * [[Sadaqah]] (добротворна цел) пред големиот верски празник [[Рамазан|Рамазан бајрам]] - молитва..<ref>[[Sahih al-Bukhari]] 1503</ref> * Молитва и говорот на денот на големиот верски празник [[Рамазан]]. * [[Takbirs]] (величање на Господ), по секоја молитва во деновите на ''Tashriq'' (овие денови се сметаат за оние во кои аџиите по враќањето од ''Муздалифах'' остануват еднаш во Мина односно 10, 11, 12 на 13 ( ذو الحجة ) е дванаесеттиот и последниот месец во [[исламски календар|исламскиот календар]]. Овој е многу световен месец во исламскиот календар, по повод одбележувањето на крајот на годината. Тоа е месецот, во кое се одвива аџилакот. * Жртвување на здраво животно од соодветна возраст, по молитвата на ''Еид ал –Адха'' ([[Курбан бајрам]]) во деновите на ''Tashriq''.<ref>Гамиди, [http://www.renaissance.com.pk/JanIslamiShari12y5.htm Ритуал на жртвување на животни]</ref>. ===== Облекување ===== [[Податотека:Hijab-Indonesia_Anna_Martadiningrat.jpg|thumb|right|240px|Индонезијки облечени во хиџаб]] Куранот исто така го поставува и кодексот на облекување над своите следбеници. Правилото за мажите е ракоположен пред жените: :“''Кажи им на верниците да го соборат опулот свој и да ги чуваат срамните места свои. Ете, тоа е почесно за нив. Алах, навистина, е Известен за она што го работат''!“<ref>[[Куран]] (24: 30)</ref> Потоа [[Алах]] вели во Куранот :„''И кажи им на верниците да ги соборат опулите свои и нека ги чуваат срамните места свои, и убавините свои, освен она што се гледа, и нека не ги покажуваат; превезите свои нека ги спуштат на градите. Убавините свои, исто така, нека не ги покажуваат на други, освен пред мажите свои и бабовците свои, или пред бабовците од мажите свои и синовите свои, или пред синовите од мажите свои, или пред браќата свои, или пред синовите од браќата свои, или пред синовите од сестрите свои, или пред пријателките свои, или пред робинките свои, или пред оние мажи кои немаат желба за жени или пред деца кои не знаат за срамните места на жените. И нека не удираат со нозете свои за да се слушне накитот што го кријат. И сите заедно покајте се, о верници, за да бидете спасени''.“<ref>[[Куран]] (24: 31)</ref> Сите оние луѓе во чие присуство жената не е должна да го практикува кодексот на облекување се познати како нејзин роднина. Мажите имаат порелаксиран кодекс на облекување: телото мора да биде покриено од колено до половината. Сепак, под (строго толкување) на шеријатскиот закон, од жените се бара да го покријат целото тело, освен рацете и лицето. Образложението дадено на овие правила е во тоа што мажите и жените не треба да се гледаат како сексуални објекти. Од мажите се бара да бидат штитници а жените да се заштитат себеси. Во теорија, ако едниот пропадне, другиот го спречува општеството од паѓање во "''Фитна''" (искушение или раздор). Постојат многу различни мислења, сепак, за тоа дали превезот ([[шамија]]) или марамата е вистинска обврска на Куранот. Некои научници како [[Јусуф ел Кардави]] тврдат дека тоа е обврска од Куранот, додека други тврдат дека не е. Сепак, првата група се појавува доминантно: "Џамал ал Бана бил неколку години еден од ретките муслимански научници кои тврдат дека муслиманската шамија или марама, не е исламска обврска." == Историски развој и современи проблеми == [[Податотека:Madhhab Map3.png|thumb|300px|Карта на муслиманскиот свет со главните училишта на исламскиот закон(''madhhab'')]] Во текот на [[XIX век]], историјата на исламскиот закон остро се променило заради новите предизвици со кое се соочувал муслиманскиот свет: Западот се искачил на една глобална сила, колонизирајќи голем дел од светот, вклучувајќи и муслимански територии. Во западниот свет, општествата се промениле од [[земјоделство|земјоделско]] на [[индустрија|индустриската сцена]], се појавиле нови општествени и политички идеи, и социјалните модели полека се префрлиле од хиерархиски кон рамноправност. [[Отоманското Царство]], и остатокот од муслиманскиот свет биле во опаѓање, а повиците за реформи станале погласни. Во муслиманските земји, кодификуваната правна држава започнало да ја заменува улогата на научно правно мислење. Западните земји понекогаш инспирирани, понекогаш под притисок, а понекогаш и ги принудиле муслиманските држави да ги променат своите закони. [[Секуларизам|Секуларистичко движења]] провира за законите што отстапувале од ставовите на исламските правни научници. Исламската правна стипендија останала единствен орган за раководење со работите со ритуали, обожавање, и духовност, додека тие ја загубиле власта во државата и во други области. Муслиманската заедница станала поделена во групи кои реагираа различно на промената. Оваа поделба трае до денешен ден (''Браун'' [[1996]] година, ''Халик'' [[2001]] година, ''Рамадан'' [[2005]], ''Аслан'' [[2006]], ''Сафи'' [[2003]], ''Ненезик'' [[2006]]). * ''Секуларисти'' сметаат дека законот на државата треба да се заснова на секуларните принципи, а не на исламските правни доктрини. * ''Традиционалисти'' веруваат дека законот на државата треба да се заснова на традиционалната правна школа. Сепак, традиционални правни ставови се сметаат за неприфатливи од страна на некои денешни муслимани, особено во областите како што се правата на жените или ропство..<ref>[https://archive.today/20120728215848/www.averroes-foundation.org/articles/sex_slavery.html ''Averroes Foundation'' - Традиционален поглед кон сексуалното ропство<!-- Bot generated title -->]</ref> * ''Реформатори'' веруваат дека новите исламски правни теории може да создават модернизиран исламски законw<ref>[https://archive.today/20120723044811/www.averroes-foundation.org/articles/islamic_law_evolving.html ''Averroes Foundation'' - Исламски закон: постојано се развива науката под Откровение и причина<!-- Bot generated title -->]</ref> и да доведат до прифатливо мислење во области како што се правата на жените.<ref>[https://archive.today/20120722185218/www.averroes-foundation.org/articles/free_and_equal.html ''Averroes Foundation'' - Слободни и еднакви во рамките на Куранот<!-- Bot generated title -->]</ref> Меѓутоа, традиционалисти веруваат дека било кое отстапување од законското учење на Куранот како што е објаснето и практикувано од страна на пророкот [[Мухамед]], е еден непознат концепт којшто не може правилно да се припише во "исламот". === Современа пракса === Денес постои огромна разновидност во толкувањето и спроведувањето на исламски закон во муслиманските општества. [[Либерално движење во исламот|Либералното движење во исламот]] се сомневаат во релевантност и применливост на шеријатот од различни перспективи; [[исламски феминизам]] носи на повеќе гледни точки на дискусија. Некои од најголемите муслимански земји, вклучувајќи ги и [[Индонезија]], [[Бангладеш]] и [[Пакистан]], имаат во голема мера секуларни устави и закони, со само неколку одредби на исламски закон во законот за семејство. [[Турција]] има устав кој официјално е силно секуларен. [[Индија]] и [[Филипини]] се единствените држави во светот кои имаат одделни муслимански граѓански закони, целосно врз основа на шеријатот. Во [[Индија]], муслиманските државни закони се врамени од одборот на муслиманскиот Личен Закон, додека во [[Филипини]], тоа е врамена со Кодексот на муслиманските Лични закони. Сепак, кривичните закони во двете земји се униформа. Во [[септември]] [[2008]] година, весниците во [[Обединетото Кралство]] наведиле дека владата "''тивко го санкционирало''", признавањето на шеријатскиот суд. Ова се однесува на ситуации во кои и двете страни во спорот слободно го избират шеријатски суд како врзувачки арбитар наместо да работи пред официјалните судови. Одлуката не скрши нови земји: одлуките на слични еврејски ''Бет дин'' суд биле признаени во [[Англија]] повеќе од 100 години.<ref>[http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/crime/article4749183.ece ''Revealed'': UK’s first official Sharia courts]{{Мртва_врска|date=October 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Ниту една страна не може да биде принудена на арбитража од страна на шеријатот, или еврејски суд. Повеќето земји од [[Среден Исток]] и [[Северна Африка]] одржуваат двоен систем на секуларни и религиозни судови, во кои, верските судови, главно, регулираат брак и наследство. [[Саудиска Арабија]] и [[Иран]] одржуваат верски судови за сите аспекти на правните науки, и [[Мутавен]] (верска полиција) брани социјална согласност. Закони кои произлегуваат од шеријатот се применуваат и во [[Авганистан]], [[Либија]] и [[Судан]]. Шеријатскиот закон и официјално е признат од страна на правниот систем во [[Израел]] во работите на личната состојба на муслиманите, ако тие избираат шеријатски суд (на пример, брак, развод, старателство.) Платите на судиите се платени од страна на државата.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://website.thejc.com/printartform.aspx?Aid=58075 |title=Зошто исламскиот закон е службен во Израел |publisher=The Jewish Chronicle |date=2008-02-14 |accessdate=2009-04-21 |archive-date=2009-08-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090830003159/http://website.thejc.com/printartform.aspx?Aid=58075 |url-status=dead }}</ref> [[Либан]], исто така, вклучува шеријатски закон за муслиманите во работите на семејството..<ref>{{наведени вести| url=http://www.telegraph.co.uk/news/newstopics/lawreports/joshuarozenberg/3239938/Law-lords-say-sharia-is-arbitrary-and-discriminatory.html | location=London | work=The Daily Telegraph | first=Joshua | last=Rozenberg | title=Law lords say sharia is 'arbitrary and discriminatory' | date=2008-10-22}}</ref> Некои држави во северниот дел на [[Нигерија]] повторно воведувале шеријатски судови.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.onlinenigeria.com/government/index.asp?blurb=141 |title=The Judiciary |publisher=Online Nigeria |date=2007-05-01 |accessdate=2007-05-01}}</ref> Практично новите шеријатски судови во [[Нигерија]] се најчесто наменети за повторно воведување на строгите казни без да ги почитуваат многу строгите правила за докази и сведоштво. Казните вклучуваат ампутација на една / двете раце за кражба и каменување за прељуба..<ref>{{Наведена книга|title=Democratization and Islamic law: the Sharia conflict in Nigeria|author=Johannes Harnischfeger|publisher=[[Campus Verlag]]|year=2008|isbn=978-3593382562|page=89|postscript=<!--None-->}}</ref> Повеќето, вклучувајќи го и Европскиот суд за човекови права, сметаат дека казните пропишани од шеријатот во некои земји да се варварско и сурови. Исламски научници тврдат дека, ако спроведувано правилно, казните послужат како средство за заплашување на криминал..<ref>{{наведени вести |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/2977446.stm |title=Debate rages over women and Sharia |publisher=BBC News |date=2003-06-11 |accessdate=2007-05-01 | first=Jane | last=Little}}</ref> Во меѓународните медиуми, практики од земјите-применувани со исламски закон спаѓале под голема критика од време на време. Ваков е особен ослучајот кога извршената изјава се увидува со големо навалување далеку од воспоставените стандарди на меѓународното право за човекови права. Ова важи за примената на смртна казна за злосторства на неверство, богохулство, одметнување и хомосексуалноста, ампутации за кривично дело на кражба, и камшикување за блуд или јавна интоксикација.<ref>[http://www.hrw.org/reports/2004/nigeria0904/5.htm Human rights violations under Sharia in northern Nigeria]</ref> Законот предложен од страна на пратениците во индонезиската провинција [[Ацех]] ќе спроведе шеријатски закон за сите немуслимани, вооружените сили и полициските службеници, соопшти еден локален официјален претставник на полицијата. [Појаснување потребни] Веста доаѓа два месеца по Дојче Прес- Агентур опоменувани на"талибански стил исламска полиција тероризирајќи ја Индонезијската Ацех." === Современи проблеми === ==== Демократија ==== Од една страна, постои повеќе заедничка основа меѓу шеријатот и [[демократија]]та. На пример, и двете ја оценуваат изборната постапка<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Liberal Democracy and Political Islam: the Search for Common Ground|last=Benhenda|first=M.|url=http://ssrn.com/abstract=1475928|postscript=<!--None-->}}</ref>. Од друга страна, официјалните институции во демократски земји, како што е [[Европски суд за човекови права|Европскиот суд за човекови права]], тврдат дека шеријатот е неспојлив со една демократска држава. Правниот научник Л''. Али Кан'' заклучува "дека уставните наредби основани на принципите на шеријатот се целосно компатибилни со демократијата, доколку верските малцинства се заштитувани и актуелното исламско раководство останува посветено на правото за отповикување."<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://jurist.law.pitt.edu/forum/forumnew59.php |title=Дали Европскиот суд за човекови права ја претиска Турција кон исламска револуција, Али Кан |accessdate=2011-08-23 |archive-date=2011-06-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110629112821/http://jurist.law.pitt.edu/forum/forumnew59.php |url-status=dead }}</ref><ref>Л. Али Кан, ''Теорија на Универзалната демократија: Крајот на историјата'', Kluwer Law International, 2003, ISBN 90-411-2003-3</ref> Западни судови честопати го критикувале шеријатот. Во [[1998]] година Уставниот суд на Турција ја забранила и распуштила Партијата на благосостојба, со образложение дека "[[правилата на шеријатот]]", која партијата се обидела да ги воведе биле некомпатибилни со демократскиот режим, наведувајќи дека "демократијата е антитеза на шеријатот." На жалбата од партијата, Европскиот суд за човекови права утврдил дека "шеријатот е неспојлив со основните принципи на демократијата.".<ref>[https://web.archive.org/web/20060915164102/http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/viewhbkm.asp?sessionId=6495642&skin=hudoc-en&action=html&table=1132746FF1FE2A468ACCBCD1763D4D8149&key=15475&highlight= Judgement] in the case of Refah Partisi and Others v. Turkey, Grand Chamber of the European Court of Human Rights, February 13, 2003</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20060528154417/http://www.echr.coe.int/NR/rdonlyres/29AC6DBD-C3F8-411C-9B97-B42BE466EE7A/0/2004__Wildhaber_Cancado_Trindade_BIL__opening_legal_year.pdf Hearing of the European Court of Human Rights], January 22, 2004 (PDF)</ref><ref>[https://archive.today/20120729062001/www.echr.coe.int/Eng/Press/2001/July/RefahPartisi2001jude.htm ECHR press release Refah Partisi (2001)]</ref> Шеријатот на партијата заснован од идејата за "''плуралноста на правни системи, врз основа на религија''" владеел за да ги прекршува нормите на Европската конвенција за заштита на човековите права и основни слободи. Било утврдено дека "ќе се извлече со улогата на државата како гарантор за поединечните права и слободи" и "прекршувајќи принципи на недискриминација меѓу поединците во поглед на нивнато уживање на јавни слободи, што е еден од основните принципи на демократијата. "<ref>[http://www.strasbourgconference.org/papers/Refah%20Revisited-%20Strasbourg's%20Construction%20of%20Islam.pdf Refah Revisited: Strasbourg's Construction of Islam] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080827223352/http://www.strasbourgconference.org/papers/Refah%20Revisited-%20Strasbourg%27s%20Construction%20of%20Islam.pdf |date=2008-08-27 }}, by Christian Moe, Norwegian Institute of Human Rights, published at the site of [[The Strasbourg Conference]]</ref> ==== Човекови права ==== '''Каиро декларација за човекови права во исламот''' Неколку големи, претежно муслимански земји го критикувале неуспешното донесувањето на [[Универзална декларација за човекови права|Универзалната декларација за човекови права]] (УДЧП) за да се земе предвид културниот и верскиот контекст на не-западните земји. [[Иран]] тврди дека УДЧП бил "едно секуларно разбирање на јудео-христијанската традиција", што не можело да се имплементира од страна на [[муслимани]]те, без прекршување на исламскиот закон. Затоа во [[1990]] година Организацијата на исламската конференција, група претставници од сите поголеми муслимански народи, ја усвоиле [[Декларација за човекови права во исламот|Декларацијата за човекови права во исламот]] во [[Каиро]]. [[Ен Елизабет Мејер]] означува некои работи што недостигат од оваа декларацијата: одредби на демократските принципи, заштита за верските слободи, слободата на здружување и слободата на печатот, како и еднаквоста во правата и еднаква заштита пред законот. Член 24 од Каиро декларација се наведува дека "сите права и слободи наведени во оваа Декларација се предмет на исламскиот шеријат".<ref name="Mayer">Ен Елизабет Мајер, ''Исламско право и човекови права, 1999, ISBN 0-7656-0261-X''</ref> Професор Х. Патрик Глен тврди дека Европскиот концепт за човекови права се развил во реакција на една вградена хиерархија спротивно од тоа на класа и привилегијата, и отфрлено од страна на исламот. Како што е имплементиран во шеријатскиот закон, заштита на поединецот е дефинирана во однос на заемна обврска, а не за човекови права. Оттука произлегува дека Концептот на човековите права, како што е применувано во Европската рамка, е непотребна и потенцијално деструктивна за исламските општества<ref>Х. Патрик Глен, ''Правните традиции на светот''. Oxford University Press, 2007, стр. 194.</ref>. Многу секуларни, човекови права, како и водечките организации го критикувале ставот на исламските држави во врска со човековите права. Во [[2009]] година, списанието "''Слободна Анкета''’’ ја резимирало оваа критика во една редакција: :"''Длабоко сме загрижени со промените на Универзалната декларација за човекови права од страна на коалицијата на исламските земји заедно со Обединетите Нации што сака да забрани секоја критика за религијата и на тој начин ќе го заштити ограничениот поглед на исламот за човековите права. Во поглед на условите внатре во Исламската Република Иран, Египет, Пакистан, Саудиска Арабија, Судан, Сирија, Бангладеш, Ирак и Авганистан, треба да очекуваме дека на врвот на нивните човекови права на дневниот ред ќе биде поправањето на правна нееднаквост на жените, потиснување на политичка непослушност, ограничување на слободата на изразување, прогонот на етнички малцинства и религиозни непослушности -. накратко, заштита на своите граѓани од исклучителните прекршоци на човековите права. Наместо тоа, тие се грижат за заштита на исламот''."<ref>Paul Kurtz, [[Austin Dacey]], and Tom Flynn. "Defaming Human Rights". ''[[Free Inquiry]]''. February/March 2009, Vol. 29, No февруари</ref> ==== Слобода на говор ==== [[Кади Ијад]] тврди дека шеријатот не дозволува слобода на говорот во такви работи како што е критика за [[Мухамед]]. Таквата критика е богохулство и се казнува со смрт. Клевета, озборување и кодошување, или "''ghiba''" се смета како главен грев.<ref>[http://books.google.com/books?id=isDgI0-0Ip4C&pg=PA106#v=onepage&q&f=false Куран - енциклопедија]</ref> ==== Хомосексуалност ==== [[Хомосексуалност|Хомосексуалната активност]] е илегална според шеријатот, но сепак, пропишаните казни се разликуваат од една школа на јуриспруденцијата на друга. На пример, овие поголеми муслимански земји можат да ја наметнат [[смртна казна|смртната казна]] за содомија и хомосексуални активности. [[Иран]],<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.gaylawnet.com/laws/ir.htm#sodomy |title=Laws: Иран, GayLawNet |accessdate=2011-08-23 |archive-date=2011-07-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110711080204/http://www.gaylawnet.com/laws/ir.htm#sodomy |url-status=dead }}</ref> Нигерија,<ref>[http://www.gaylawnet.com/laws/ng.htm#sodomy Laws,: Нигерија], GayLawNet</ref> Саудиска Арабија,<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.gaylawnet.com/laws/ir.htm#sodomy |title=Laws: Саудиска Арабија, GayLawNet |accessdate=2011-08-23 |archive-date=2011-07-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110711080204/http://www.gaylawnet.com/laws/ir.htm#sodomy |url-status=dead }}</ref>,<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.gaylawnet.com/laws/ir.htm#sodomy |title=Laws: Сомалија, GayLawNet |accessdate=2011-08-23 |archive-date=2011-07-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110711080204/http://www.gaylawnet.com/laws/ir.htm#sodomy |url-status=dead }}</ref>. Наспроти тоа, во некои мнозинства муслимански земји, како што се [[Индонезија]] (надвор од провинцијата Ацех),<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.straitstimes.com/Breaking%2BNews/SE%2BAsia/Story/STIStory_429633.html|title=Aceh passes stoning law|publisher=The Staits Times|date=14 September 2009|accessdate=22 December 2009}}</ref> [[Јордан]], [[Турција]], [[Египет]] и [[Ирак]] сексуалните активности од ист пол се легални.<ref>{{Наведена книга|title=Rough Guide to South East Asia: Third Edition|page=74|url=http://www.roughguides.com/|publisher=Rough Guides Ltd|isbn=1843534371|date=August 2005}}</ref> ==== Жени ==== {{главна|Жените во исламот}} Во однос на верските обврски, како што се некои елементи на [[молитва]], плаќање на закат данок на сиромашните, почитување на постот [[Рамазан]], и на [[аџилак]], жените не се третираат поинаку од мажите. Има, меѓутоа, некои исклучоци направени во случај на молитви и пост, што на жените им е забрането да се молат или да постат за време на [[менструација]]. Нема потреба од свештеници или свештенство за вршење на обреди и свети во исламот. Водачот на молитвата е познат како [[имам]]. Традиционално мажите се имами и кај жените и кај мажите во молитвата.<ref>[[Ахмад ибн Накиб ал-Мисри]]. Потпирање на патникот, стр. 183 (f12.27). Amana Publications, 1994. ISBN 0-915957-72-8</ref> Во пракса, многу вообичаено е мажите да бидат научници, отколку жените, но во првите денови на исламот, жените биле тие почести научници<ref>[[Маршал Ходгсон]], ''Вложување на исламската совест и историја во светската цивилизација Том 1''. The University of Chicago, 1958, стр. 238.</ref>. Исламот не им забранува на жените да работат, како што се вели: :"''Однесувајте се добро кон вашите жени и бидете добри кон нив зашто тие се ваши партнери и обврски помагачи''."<ref>Последната проповед на Мухамед</ref> Мажените жени може да бараат вработување иако често во патријархалните општества верувале на мислењето дека улогата на жената како сопруга и мајка треба да биде на прво место. Исламот несомнено дозволува и мажените и немажените жени да поседуваат свој имот во своето право.<ref>Крис Хори и Питер Чипиндал. ''Што е исламот? Сеопфатен вовед'', стр. 49. ''Virgin Books'', 1991. ISBN 0-7535-0827-3</ref> Исламот го одобрува правото на жените за наследување имот од другите членови на семејството, и овие права се детално опишани во Куранот. Ете Алах ви остава во васиет, што се однесува до вашите деца да им оставите: на машкото дел колку од две женски. А ако, пак, бидат женски повеќе од две ним им припаѓаат две третини од она што го оставил а ако е едно му припаѓа половина. А на родителите, за секој поединечно, шестина од она што го оставил ако има дете,а ако нема дете, во случај да го наследуваат родителите, на мајката и припаѓа една третина. А ако има браќа на мајката и следува шестина. Ова е по васиетот и помирувањето на долгот. Шеријатскиот закон бара женските членови на семејството или мажите да се поддржуваат меѓу себе кога е потребно; споредувано од женско наследство во Салик законот. Мажите се целосно должни финансиски да ги задржат своите домаќинства, додека жените не се, тоа е често речено дека дури и ако жената е милионер и тој е сиромашен, тој сè уште е должен да потроши за неа. Таа не е должна да го споделе своето богатство со нејзиниот сопруг, освен ако таа тоа го прави од љубезност. Исламски правници традиционално се одржуват дека муслиманските жени може да влезат во брак само со муслимански мажи,<ref name="interfaith"/> иако некои современи правници се прашуваат за основата на ова ограничување.<ref name="interfaith" /><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.muslim-refusenik.com/news/interfaith-marriage.html |title=Имам Калил Мохамед за одбрана на бракот меѓу верата |accessdate=2011-08-23 |archive-date=2009-08-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090807080934/http://www.muslim-refusenik.com/news/interfaith-marriage.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.aawsat.com/english/news.asp?section=3&id=4678 |title=Asharq Al-Awsat Interviews Sudanese Islamist leader Dr. Hassan Turabi |accessdate=2011-08-23 |archive-date=2009-02-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090226134149/http://aawsat.com//english//news.asp?section=3&id=4678 |url-status=dead }}</ref> Од друга страна, Куранот и овозможува на човекот муслиман, да се ожени со чиста жена од Луѓето на Книгата, термин кој ги вклучува евреите и христијаните.<ref name="interfaith">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.scholarofthehouse.com/oninma.html |title=Христијанските мажи се женат со муслиманските жени |accessdate=2011-08-23 |archive-date=2023-04-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230407011731/http://www.scholarofthehouse.com/oninma.html |url-status=dead }}</ref><ref>Куран, 5;5.</ref> Меѓутоа, законот „фих“ се задржува во тоа дека е покудено за еден човек, муслиман да се ожени со некоја немуслиманска жена во немуслиманска земја.<ref name="interfaith"/> Во [[2003]] година, еден малезиски суд пресуди дека според шеријатскиот закон, мажот може да се разведе од својата жена преку СМС-пораки додека пораката е јасна и недвосмислена.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/3100143.stm Малезија дозволи текстуална порака развод - BBC]</ref> Разведената жена секогаш го задржува нејзиниот мираз од кога таа била во брак, и ѝ се дава издршка на дете, до возраст од одвикнување. На мајката обично му е дадено старателството над детето.<ref>[http://www.islam-qa.com/en/ref/8189 Who has more right to custody in Islam?]</ref> Ако парот се има разведено помалку од трипати (што значи дека не е конечен развод) жената, исто така, добива брачна поддршка за три менструални циклуси по разводот, сè додека може да се утврди дали таа е бремена<ref>[[Ахмад ибн Накиб ал-Мисри]]. Потпирање на патникот, стр. 546 (f12.27). Amana Publications, 1994. ISBN 0-915957-72-8</ref> ==== Женски права ==== '''Статусот на жените според исламските закони пред 19 век''' Според некои, исламскиот закон, им овозможува на жените некои законски права што ги нема под Западни правни системи до XIX и XX век.<ref>{{Наведено списание|last=Dr. Badawi|first=Jamal A.|title=Статусот на жените во исламот|journal=Al-Ittihad Journal of Islamic Studies|volume=8|issue=2|date=September 1971|postscript=<!--None-->}}</ref> Ное Фелдман, професор по право на Универзитетот Харвард, означува: {{quotation|Што се однесува до сексизмот.,обичајното право, долго време ги негираше имотните права на омажени жени или секако статусот на правно лице со исклучок на нивните сопрузи. Кога британците го применија своето право за муслиманите на местото на шеријатот, како што беше случај во некои колонии, резултатот беше да се лишуват мажените жени од имотот што исламското право отсекогаш им го доделувал -. Одвај напредок кон рамноправност на половите<ref name=Feldman>{{наведени вести|author=Noah Feldman|title=Why Shariah?|publisher=New York Times|date=March 16, 2008|url=http://www.nytimes.com/2008/03/16/magazine/16Shariah-t.html?ei=5070&em=&en=5c1b8de536ce606f&ex=1205812800&pagewanted=all|accessdate=2008-10-05}}</ref>}} '''Статусот на жените според исламскиот закон од 19 век''' Некои тврдат дека ова точка на историјата на гореспоменатото истражување на слобода не е повеќе вистинита - тоа е да се каже дека додека тоа е спорно дека жените имаа повеќе обемни законски права според исламските закони, отколку што имаа под Западни правни системи во минатото, тоа веќе не важи,не е вистинита денес..<ref>{{Наведено списание|last=m. Hafez|first=Mohammed|title=Why Muslims Rebel|journal=Al-Ittihad Journal of Islamic Studies|volume=1|issue=2|date=September 2006|postscript=<!--None-->}}</ref> ==== Ропство и еманципација ==== {{Главна|Ислам и ропство}} Главните правни школи на исламот, традиционално, ја прифатиле институцијата на ропството. Меѓутоа, исламот има пропишано пет начини да се ослободат робовите, ги има сериозно казнено оние кои поробуваат слободни луѓе, и ја има регулирано трговијата со робови. Изворот на робови беше ограничен на војната во предност за масовно убиство на цели племиња, како што беше традиција во тоа време. Робовите, исто така, имале повеќе права според исламот што сопствениците не можеа да ги малтретираат. Многу робови, ако се согласуваа да го прифатаат исламот, или ако тие се откупува, биле ослободени после еден одреден период на време, ==== Шеријатот и немуслиманите ==== Врз основа на стиховите на [[Куранот]] и исламските традиции, класичeн шеријат се разликува помеѓу муслиманите, следбеници на другите [[Аврамски религии|Аврамски монотеистички религии]], како и [[пагани]]те или лица кои припаѓале на други политеистички религии. Како монотеисти, [[евреи]]тe и [[христијани]]те традиционално се сметале за "''луѓе на Книгата''", и давале посебен статус познат како ''dhimmi'' добиени од теоретска договор - "dhimma" (е теоретски договор врз основа на широка одржана исламска доктрина доделувајќи посебен статус на припадниците на јудаизмот, христијанството, и некои други немуслиманските религии. ''Дима'' обезбедува права на живеење во замена за даноци. или "''место на живеење во замена за даноци''". За ова постојат паралели во римски и еврејски закон.<ref>Х. Патрик Глен, ''Правните традиции во светот''. Oxford University Press, 2007, стр. 217-219.</ref> [[Хиндуси]те] првично се сметале пагани и со оглед на изборот меѓу преобратување во ислам и смрт (или ропство), како што на паганите не им се нудиле правата и заштитата на dhimma договорот.<ref>Бернард Левис, ''Евреите и исламот'', стр. 18. Princeton University Press, 1984. ISBN 978-0-691-00807-3</ref> Во [[среден век|средниот век]], хиндусите и будистите од [[Индија]] почнале да се сметаат ''dhimmis'' од своите муслимански владетели.<ref>[[Маршал Ходгсон]], ''Вложување на исламската совест и историја во светската цивилизација Том 1''. The University of Chicago, 1958, стр. 278.</ref> Конечно, најголемото училиште на исламската стипендија го примени овој термин за сите немуслимани кои живеат во исламските земји надвор од светото место околу [[Мека]], [[Саудиска Арабија]].<ref>[[Ахмад ибн Накиб ал-Мисри]]. Потпирање на патникот, стр. 603 (f12.27). Amana Publications, 1994. ISBN 0-915957-72-8</ref> [[Податотека:Ground Zero Mosque Protesters 11.jpg|thumb|Протестирач против шеријатот]] Противењето на шеријатот од немуслимани е вкоренето во верувањето дека тоа ќе се наметне врз нив "''нема музика, нема уметност, нема право на жените''<ref>{{Наведена книга|author=Bernard Lewis|title=The Jews of Islam|url=http://books.google.com/books?id=W0EbKFRxrT4C|year=1984|publisher=Princeton University Press|isbn=9780691008073|pages=[http://books.google.com.ph/books?id=W0EbKFRxrT4C&pg=PA62 62]}}</ref>. Класичнниот шеријат припишува различни законски права и обврски на различни верски групи, во пракса, ова се состоело од ограничувања на правата и слободите на немуслиманите. Меѓутоа, класичниот ''dhimma'' договор повеќе не е на сила. Западното влијание било инструментална во елиминирање на ограничувањата и заштита на dhimma договорот, со што придонесува за моменталната состојба на односите меѓу муслиманаските и немуслиманските живеења во исламските земји. Според професорот по право Х. Патрик Глен на Универзитетот Мекгил "Денес се вели дека dhimmi се" исклучени од специјално муслиманските привилегии, но од друга страна тие се исклучени од специјалните муслимански обврски, додека (и тука постојат јасни паралели со западните јавно и приватна закон постапка на странци - Fremdenrecht, состојбата на странци), или останатото, муслиманската и dhimmi се еднакви во практичноста на целиот закон на имотот и на договори и обврски "<ref>Х. Патрик Глен, ''Правните традиции во светот''. Oxford University Press, 2007, стр. 219.</ref>. Класичниот шеријат ги приклучуваше верските закони и судовите на [[христијани]], [[Евреи]] и [[хиндуси]], како што се гледа во почетокот на [[калиф]]от, [[ел-Андалус]], индискиот потконтинент и Отоманскиот милет систем –([[Милет]] е термин за верски заедници во [[Отоманското Царство]])..<ref name=Weeramantry-138>{{Harv|Weeramantry|1997|p=138}}</ref><ref name=Sachedina>{{Наведена книга|title=The Islamic Roots of Democratic Pluralism|first=Abdulaziz Abdulhussein|last=Sachedina|year=2001|publisher=Oxford University Press|isbn=0195139917}}</ref> Во средновековните исламски општества, [[кадија]]та (исламски судии) обично не може да се меша во работите на немуслиманите, освен ако страните доброволно изберат да им се суди според исламскиот закон, па така dhimmi заедници кои живееле во исламските држави обично имале свои сопствени закони независно од шеријатскиот закон, како на пример Евреите, кои имаа свои Halakha судови.<ref>{{Наведена книга|title=Under Crescent and Cross: The Jews in the Middle Ages|author=Mark R. Cohen|publisher=Princeton University Press|year=1995|isbn=069101082X|page=74|url=http://books.google.com/?id=fgbib5exskUC&printsec=frontcover&dq=cohen+Under+Crescent+and+Cross&q|accessdate=2010-04-10|authorlink=Mark R. Cohen}}</ref> Овие судови не ги покријат случаите каде се вклучени и други религиозни групи, или капитални дела или заканите за јавниот ред. До 18 век, сепак, често dhimmis присуствуваше на Отоманските муслимански судови, каде случаите беа преземени против нив од страна на муслиманите, или тие добија случаи против муслимани или други dhimmis. Заклетви заколнати на dhimmis во овие судови беа подложени во согласност со нивните верувања.<ref name = "al-Qattan-99">{{Наведено списание | first=Najwa | last= al-Qattan | title= Dhimmis in the Muslim Court: Legal Autonomy and Religious Discrimination | journal=International Journal of Middle East Studies | volume=31 | issue=3 | pages=429–444 | publisher=University of Cambridge |year=1999 | postscript=| issn=00207438 | doi=10.1017/S0020743800055501 }}</ref> На немуслиманите им беше дозволено да се вклучат во одредени практики (како што е потрошувачката на алкохол и свинско месо), кои обично беа забранети од страна на исламскиот закон. Зороастриец "самобрачност", кои биле сметани инцестуозно според шеријатот, исто така беа толерирани. Ибн Казим (1292-1350) сметал дека немуслиманите имале право на ваквите практики, откако тие не можеа да бидат претставени на шеријатските судови и верските малцинства го прифатија тоа. Оваа одлука беше основана на преседанот дека пророкот Мухамед не ги забранува, така како самобрачно меѓу Zoroastrians одошто да стапаш контакт со Zoroastrians и знаејќи за оваа практика.<ref>{{Наведена книга|title=Islam and the Blackamerican: looking toward the third resurrection|author=Sherman A. Jackson|publisher=Oxford University Press |year=2005 |isbn=019518081X |page=144 |url=http://books.google.com/?id=nprKYM8sleYC&pg=PA144&dq=ankiha+fasida#v=onepage&q|accessdate=2010-04-10}}</ref> Религиозните малцинства исто така беа слободни да прават што сакаат во своите домови, под услов тие јавно да не се вклучат во недозволена сексуална активност на начин на кој може да се загрози јавниот морал.<ref>{{Наведена книга|title=Islam and the Blackamerican: looking toward the third resurrection|author=Sherman A. Jackson|publisher=Oxford University Press |year=2005 |isbn=019518081X |page=145 |url=http://books.google.com/?id=nprKYM8sleYC&pg=PA144&dq=ankiha+fasida#v=onepage&q|accessdate=2010-04-10}}</ref> == Паралели со Западните правни системи == === Споредби со обичајното право === Паралели со обичајното право, концепти се наоѓаат во класичниот исламски закон и јуриспруденција вклучувајќи сооднос decidendi (illah). === Споредби со граѓанско право === Една од институциите создадена од класичните исламски правници каде влијаело граѓанското право било Хавала, прв трансфер систем на неформална вредност, кој е спомнат во текстовите на Исламската јуриспруденција во почетокот на [[8 век]]. Хавала самата подоцна влијаело на развојот на Авал во француското граѓанско право и Авало во италијанскиот закон. [65] "Европскиот commenda" ограничени партнерства (исламски Qirad) што се користале во граѓанското право, како и концепцијата на граѓанското право на res judicata може, исто така, да имаат потекло од исламскиот закон.<ref>{{Наведено списание|first=Umar F.|last=Moghul|title= Approximating Certainty in Ratiocination: How to Ascertain the 'Illah (Effective Cause) in the Islamic Legal System and How to Determine the Ratio Decidendi in the Anglo-American Common Law|journal=Journal of Islamic Law|volume=4|date=Fall/Winter 1999|page=125|postscript=<!--None-->}}</ref> === Меѓународно право === Исламскиот закон, исто така, направи "голем придонес" кон меѓународните Адмиралитетски закон, поаѓајќи на неколку начини од претходните римски и византиски поморски закони.<ref name=Tai/><ref>{{Наведена книга|title=Islamic Maritime Law|first=Hassan Salih|last=Khalilieh|publisher=[[Brill Publishers]]|year=1998|isbn=9004109552|postscript=<!--None-->}}</ref> Овие ги вклучуваат муслиманските морнари "платени со фиксна плата" однапред "со разбирање дека тие ќе должат пари во случај на напуштање или злоупотреби, во согласност со исламските конвенции ", кајшто во договорите треба да се наведе познат надомест за познато траење, за разлика од римските и византиските морнари кои биле чинители во поморско вложување, колку што е капитенот и членови на екипажот, со неколку исклучоци, биле исплатени со пропорционални поделби на профитот на море потфатот, со акции распределени по ранг, само по успешното завршување на патувањето. Муслиманските правници, исто така, разликува помеѓу "крајбрежна пловидба, или каботажа" и патувања на "отворено море", и тие исто така, шпедитерите ги сметале "одговорни за товар во повеќето случаи, освен запленувањето на брод и неговиот товар." Исламскиот закон, исто така, "се повлече од Јустинијан's Digest и номос Rhodion Nautikos во осудата за отфрлување роб товар", и Исламскиот Qirad исто така било претходник на Европската коменда на ограничено друштво. "Исламското влијание во развојот на меѓународното право на морето" на тој начин може да се препознае заедно со онаа на римското влијание.<ref name=Tai>{{Наведено списание|first=Emily Sohmer|last=Tai|title=Book Review: Hassan S. Khalilieh, ''Admiralty and Maritime Laws in the Mediterranean Sea (ca. 800-1050): The "Kitāb Akriyat al-Sufun" vis-à-vis the "Nomos Rhodion Nautikos"''|journal=Medieval Encounters|volume=13|year=2007|pages=602–12|postscript=<!--None-->}}</ref> === Правно образование === Потеклото на [[Ijazah]] датира од ''дозвола да се учат и да издаваат правни мислења'', во средновековниот исламски правен образовен систем, што било еквивалентно со квалификација „''Доктор по право''„ и бил развиен во текот на [[9 век]] по формирањето на правни школи. За да се добие докторат, студентот "морал да учи во еснафот на Правниот факултет, обично четири години за основните додипломски курси", и десет или повеќе години за пост-дипломски курс. "Докторатот се добивало по усно испитување за да се утврди оригиналноста на тезите на кандидатот," и тестирање на студентот за "способноста да ги брани тие тези од сите приговори, во оспорувања поставени за таа цел", кои беа научни вежби практикувани во од студентот во текот на "кариерата како дипломиран студент по право." Студентите по завршењето на нивното постдипломско образование, им беа доделувани докторати давајќи им статус на [[Факих]] (што значи "Господар по право"), [[муфтија]] (што значи "професор по правни мислења") и ''мударис'' (што значи: "Учител"), кои подоцна беа преведени на латински соодветно како магистер, професор и лекар.<ref name=G-Makdisi>{{Наведено списание|last=Makdisi|first=George|title=Scholasticism and Humanism in Classical Islam and the Christian West|journal=Journal of the American Oriental Society|volume=109|issue=2|date=April–June 1989|pages=175–182 [175–77]|doi=10.2307/604423|publisher=Journal of the American Oriental Society, Vol. 109, No. 2|postscript=<!--None-->|jstor=604423}}</ref> === Улога во економскиот развој и корпоративно право === Шеријатот класично признава само физички лица, и никогаш не го разви концептот на [[правно лице]], или [[корпорација]], односно правно лице кое ги ограничува обврските на своите менаџери, акционери и вработени; постои надвор од животите на своите основачи, и дека може да поседува средства, потпишуваат договори, и да се појави на суд преку претставници.<ref>[http://www.helsinki.fi/iehc2006/papers3/Kuran.pdf Kuran, Timur. ''The Absence of the Corporation in Islamic Law- Origins and Persistence'']</ref> Така, шеријатот нема мајчинска традиција на корпоративното право. Ова, во комбинација со егалитарно правила за наследство за машки потомци (споредено со primogeniture), ја спречило концентрација на богатство и развивање на поголеми и пософистицирани претпријатија, според [[Тимур Куран]] на Универзитетот Дјук. Забрани за интерес, или "''РИБА''", исто така, ги обесправени немуслиманските малцинства во пристапот кон банките и осигурителните, кога овие услуги за првпат биле воведени од Запад. Интерес забраните, исто така, наметнале средни трошоци за обесхрабрување на евиденција, и го одложувале воведувањето на современо сметководство.<ref>Kuran, Timur. "The Logic of Financial Westernization in the Middle East," ''Journal of Economic Behavior and Organization,''Vol. 56 (2005), p. 600</ref> Ваквите фактори, според Куран, одиграле значајна улога во економскиот развој на Блискиот Исток..<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.international.ucla.edu/cms/files/kuran.0130.pdf |title=Why the Middle East Is Economically Underdeveloped- Historical Mechanisms of Institutional Stagnation |accessdate=2011-08-22 |archive-date=2011-06-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110624025232/https://www.international.ucla.edu/cms/files/kuran.0130.pdf |url-status=dead }}</ref> Иако се тврди дека Западот е фатен во економска криза во почетокот на [[21 век]], кога голем дел од гореспоменатите економските политики контраефекти на глобално ниво и се закани дека ќе банкротира цели држави. === Qanun === По падот на [[Абасиди]]те во [[1258]], практиката позната кај [[Турци]]те и [[Монголи]]те се трансформирала во Канун, кој им дал право на калифите, гувернерите, и султаните, така да "направат сопствени прописи за активностите кои не се опфатени со шеријатот."<ref name = "Berg-TerrorLaw">Berg, Herbert. "Islamic Law." Berkshire Encyclopedia of World History 3 (2005): 1030. In History Reference Center[database online]. Available from Snowden Library . Retrieved February 11, 2008.</ref> Qanun започнал да се расплетува, уште од времето на [[Умар I]] (586-644)..<ref name = "Berg-TerrorLaw"/> Многу од прописите опфатени со Qanun биле засновани на финансиските прашања или даночни системи прилагодени преку законот и прописите на овие територии што исламот ги освоил.<ref name = "Berg-TerrorLaw"/> Qanun на арапски значи закон или правилo. Многу луѓе во муслиманскиот свет, веруваат погрешно, дека shari'ah е компилација на правни правила кои се применуваат подеднакво во сите муслимански земји. Но, фактите се поинаку: овие правила значително се разликуваат од една земја во друга, како и со текот на времето. Како резултат на тоа, состојбата на жените во муслиманските земји, кој е управуван од страна од шеријатот, се разликува во многу работи од една во друга земја. На секој даден проблем, некои национални "кодови лични состојби" им доделуваат повеќе права на жените или подобро да ги заштитаат нивните интереси, отколку другите кодови. Според работата во областа на правата на муслиманките во женските невладини организации, ако владите прифаќаат да аплицираат поповолни правила во секое исламско семејно право (означени како "најдобри практики"), ова ќе придонесе значително за реформа на законот за семејство ", во рамките на верските рамка ", доближувајќи го до современите меѓународни стандарди. Но, оваа разновидност на толкувања ја покомплексира повеќе задачата на здруженијата на одбраната за правата на жените, кога тие мора да се справат со различни случаи во муслиманските правни системи, на шример како оние во Саудиска Арабија и Мароко, иако и двете земји тврдат дека го применуваат шеријатот. == Два спротивни примери: Саудиска Арабија и Мароко == Според извештајот поднесен во [[2007]] година од страна на Саудиското здружение " ''Жените за реформа'' " до [[ООН]] "Комитетот за елиминација на дискриминацијата на жените " (КЕДЖ ), жените во [[Саудиска Арабија]] се соочуваат на рутиниран начин, во нивниот секојдневен живот, со големи потешкотии, должни на следниве фактори: * Постои целосна сегрегација помеѓу половите, со негативни последици врз жените во сите аспекти од нивниот живот; * Во текот на целиот свој живот, жените во Саудиска Арабија живеат под покровителство на машкиот старател, дали е татко, маж или роднина по крв; * без дозвола на нејзиниот заштитник, една жена не може ниту да оди на училиште, ниту да добие лекарска помош, ниту да се ожени, ниту да патува во странство, ниту да раководи со бизнисот, ниту пак да направи нешто од значење. Саудиските власти објаснуваат дека, сепак, шеријатот има дефинирано различен сет на правила за мажи и жени. Како резултат на тоа, со примена на соодветните правила на шеријатот на секој од двата пола, тие не ги кршат правата на другите, без разлика дали е машко или женско. Шеријатот само претставува концепција за човекови права кој се разликува од онаа на западните земји. Наспроти тоа, во [[Мароко]], Кодексот на личната состојба од [[1957]] година, донесен непосредно по независноста, длабоко бил ревидиран во [[2004]] година, по неколку децении на борба од страна на женски здруженија, со цел да се одрази развојот на мароканското општество во изминатиот половина век . == Поврзано == * [[Ислам]] * [[Алах]] * [[Мухамед]] * [[Куран]] * [[Исламски календар]] == Наводи == {{наводи|3}} {{Избрана}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Шеријат| ]] [[Категорија:Верско право]] [[Категорија:Арапски зборови]] [[Категорија:Ислам]] bs4vartbe4385rrtjsu83k5lpqxylcd Хабл (вселенски телескоп) 0 743842 5382035 5222577 2025-06-20T16:00:18Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5382035 wikitext text/x-wiki {{викифицирање}} {{Инфокутија Вселенски телескоп | name = Вселенски телескоп „Хабл“ |image = [[Податотека:HST-SM4.jpeg|300п]] |caption = Вселенскиот телескоп „Хабл“ - поглед од леталото за поправка и одржување на мисијата STS-125 |organization = [[НАСА]]{{\}}[[Европска вселенска агенција|ЕСА]]{{\}}[[Научен институт за вселенски телескопи|STScI]] |alt_names = |nssdc_id = 1990-037B |orbit_type = речиси кружна [[нискоземска орбита|нискоземска]] |height = 559 км |inclination = 28,5 степени |period = 96–97 минути (14-15 периоди дневно) |velocity = 7500 м/с |accel_gravity = 8,169 м/с<sup>2</sup> |location = [[нискоземска орбита]] |launch_vehicle = {{OV|103}} ([[STS-31]]) |launch_date = 24 април 1990, 08:33:51 ч. [[Источна часовна зона|EDT]]<ref>{{нмс |url=http://www.nasa.gov/mission_pages/hubble/story/the_story_2.html |title=Приказната за Хабл (стр. 2) |publisher=НАСА |accessdate=2 јуни 2010 |author=Лин Џенер, Брајан Данбар |archive-date=2011-08-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110820061429/http://www.nasa.gov/mission_pages/hubble/story/the_story_2.html |url-status=dead }} {{en}}</ref> |mission_length = изминале {{изминато време| year=1990 | month=04 | day=24}} |launch_location = |deorbit_date = ~2013–2021<ref>{{наведено списание |author=HST Program Office |title=Hubble Facts: HST Orbit Decay and Shuttle Re-boost |url=http://hubble.nasa.gov/a_pdf/news/facts/sm3b/fact_sheet_reboost.pdf |publisher=Goddard Space Flight Center |format=PDF |year=2003 |accessdate=2009-05-12}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |author=Amiko Kauderer |title=Space Shuttle Mission Overview&nbsp;— STS-125: The Final Visit |url=http://www.nasa.gov/mission_pages/shuttle/shuttlemissions/hst_sm4/overview.html |publisher=NASA |date=26 март 2009 |accessdate=2 мај 2009 |archive-date=2015-08-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150810175701/http://www.nasa.gov/mission_pages/shuttle/shuttlemissions/hst_sm4/overview.html |url-status=dead }}</ref> |wavelength = [[оптика|оптичка]], [[ултравиолетова светлина|ултравиолетова]], [[инфрацрвена светлина|речиси-инфрацрвена]] |mass = 11.110 кг |style = [[Ричи-Кретијенов телескоп|Ричи-Кретијенов]] рефлектор |diameter = 2,4 м |area = 4,5 м<sup>2</sup><ref>SYNPHOT- Корисничко упатство, вер. 5.0, Научен институт за вселенски телескопи, стр. 27</ref> |focal_length = 57,6 м |instrument_1_name = <abbr title="Речиси-инфрацрвена камера и повеќеобјектен спектрометар">[[NICMOS]]</abbr> |instrument_1_characteristics = инфрацрвена камера/спектрометар |instrument_2_name = <abbr title="Напредна камера за испитувања">[[ACS]]</abbr> |instrument_2_characteristics = камера за оптички испитувања<br />(делумно расипана) |instrument_3_name = <abbr title="Широкоаголна камера 3">[[WFC3]]</abbr> |instrument_3_characteristics = широаголна камера |instrument_4_name = <abbr title="Спектрограф за потеклото на вселената">[[COS]]</abbr> |instrument_4_characteristics = ултравиолетов спектрограф |instrument_5_name = <abbr title="Спектрограф за вселенски телескопски снимки">[[STIS]]</abbr> |instrument_5_characteristics = оптички спектрометар/камера |instrument_6_name = <abbr title="Сетилник за фино водство">[[FGS]]</abbr> |instrument_6_characteristics = три сетилници за фино водство |website = [http://hubble.nasa.gov/ hubble.nasa.gov]<br /> [http://hubblesite.org/ hubblesite.org]<br /> [http://www.spacetelescope.org/ www.spacetelescope.org] }} '''„Хабл“''' ({{lang-en|Hubble Space Telescope}}, '''HST''') — [[вселенски телескоп]] пренесен во орбитата со спејс-шатл во 1990 година. Иако не е прв вселенски телескоп, Хабл е еден од најголемите и со најразновидна намена, a е добро познат и како значајна алатка за истражување, и како благодат за популарноста на астрономијата. ВТХ е изграден од вселенската агенција [[НАСА]] од Соединетите Американски Држави, со помош од Европската вселенска агенција, а е управуван од Научниот институт за вселсенски телескопи. Именуван е по астрономот Едвин Хабл. ВТХ е една од “Големите опсерватории“ на НАСА, заедно со Комптоновата опсерваторијата на гама-зраци ( Compton Gamma Ray Observatory), Чандровта опсерваторија на Х-зраци (Chandra X-ray Observatory) и вселенскиот телескоп Спицер (Spitzer Space Telescope). Вселенски телескопи се предложуваа дури и во 1923 година. Хабл беше финансиран во 70-тите години на 20. век, и беше предвидено да биде лансиран во 1983 година, но проектот беше попречен од технички одложувања, проблеми со буџетот и несреќата на „Челинџер“. Кога конечно беше лансиран во 1990 година, научниците открија дека главното огледало е неправилно избрусено, што сериозно ги компромитираше способностите на телескопот. Сепак, по мисијата за сервисирање во 1993 година, предвидениот квалитет на телескопот беше постигнат. Орбитирањето на Хабл надвор од изобличувањата на Земјината атмосфера му овозможува да прави остри слики без скоро никаква светлина во позадина. На пример, хабловата сликата на ултра длабоко поле, е најдеталната слика со видлива светлина што е некогаш направена на најоддалечените објекти во универзумот. Многу од набљудувањата на Хабл доведоа до откритија во астрофизиката, како што е прецизното одредување на степенот на ширење на универзумот. Хабл е единствениот телескоп конструиран да биде сервисиран во вселената од астронаути. Од 1993 до 2002 година беа изведени четири мисии за сервисирање, а петтата беше откажана од сигурносни причини по несреќата со спејс-шатлот Колумбија. Сепак, по жолчните јавни дискусии, раководителот на НАСА, Мајк Грифин ја одобри и последната мисија за сервисирање извршена во 2009 година. Сега се очекува телескопот да работи најмалку до 2014 година, кога треба да биде пуштен неговиот научен следбеник, [[Џејмс Веб (вселенски телескоп)|вселенскиот телескоп Џејмс Веб]] (James Webb Space Telescope). == Концепт, план и цел == == Предлози и претходници == Во 1923 година Херман Оберт (Hermann Oberth), кој заедно со Роберт Х.Годард (Robert H. Goddard) и Константин Циолковски (Konstantin Tsiolkovsky) се сметаат за основоположници на модерната ракетна технологија, ја издаде книгата „Ракетата во планетарниот простор“ („Die Rakete zu den Planetenräumen“) , во која беше наведено како може да се однесе телескоп во Земјината орбита со ракета. Зачетокот на вселенскиот телексоп Хабл може да се открие уште во далечната 1946 година, кога астрономот [[Лајман Спицер]] го напиша трудот „Астрономските предности на вонземска опсерваторија“ ("Astronomical advantages of an extraterrestrial observatory").Во него, тој зборува за двете главни предности кои би ги имала една опсерваторија во вселената, наспрема телескопите од површината на Земјата. Прво, аголната разложеност (резолуција, најмалото разделување при кое предметите можат јасно да се забележат) ќе биде ограничена само од дифракцијата, а не од турбуленциите во атмосферата, кои го предизвикуваат трепкањето кај ѕвездите, познато меѓу астрономите како гледање. Во тоа време телескопите од површината на Земјата беа ограничени на разложеност од 0,5-1,0 [[аголна секунда|аголни секунди]], во споредба со теориската разложеност за распрснувака граница од околу 0,05 аголни секунди, за телескоп со огледало од 2.5 м во пречник. Второ, вселенскиот телескоп може да ја набљудува инфрацрвената и ултравиолетовата светлина, кои атмосферата значително ги апсорбира. Спицер посвети голем дел од кариерата во пропагирање да се создаде вселенски телескоп. Во 1962 година во извештајот на Националната академија на науките на Соединетите Американски Држави се препорачуваше развивање на вселенски телескоп како дел од вселенската програма, а во 1965 година Спицер беше назначен како шеф на комисијата, на која и беше дадена задачата за дефинирање на научните цели за голем вселенски телескоп. Вселенската астрономија започна со многу мал степен на развиеност по Втората светска војна, кога научниците ги искористија напредоците кои се случија во ракетната технологија. Во 1946 година е добиен првиот ултравиолетов спектар на Сонцето, а во 1962 година НАСА лансираше орбитирачка опсерваторија околу Сонцето за да дојдат до спектри од УВ, Х-зраци и Гама-зраци. Во 1962 година беше лансиран орбитирачки сончев телескоп од страна на Обединетото кралство, како дел од вселенската програма „Ариел“, а во 1966 година Националната аеронаутичка и вселенска агенција (НАСА) ја лансираше првата мисија за Орбитирачка астрономска опсерваторија (ОАО). Батеријата на ОАО-1 откажа по три дена, со што мисијата заврши. По неа следеше ОАО-2, која од нејзиното лансирање од 1968 до 1972 година спроведе ултравиолетови набљудувања на ѕвезди и галаксии, и го надмина планираниот животен век од една година. Мисиите ОЅО и ОАО ја покажаа важната улога која можат да ја одиграат вселенските набљудувања за астрономијата, а во 1968 година НАСА се погрижи да се развијат цврсти планови за вселенски рефлектирачки телескоп, со огледало од 3 метра во пречник, привремено познато како Голем орбитирачки телескоп или Голем вселенски телескоп (LST), и закажа лансирање за 1979 година. Овие планови ја нагласија потребата за мисии за одржување на телескопот со човечки екипаж, за да се осигура дека толку скапа програма ќе има долг работен век, и истовременото развивање на планови за спејс- шатлови за повеќекратна употреба покажуваше дека технологијата која ќе го овозможи ова наскоро ќе биде достапна. == Потрага по парични средства == Континуираниот успех на програмата ОАО, доведе до тоа сè поголемиот консензус во рамките на астрономската заедница, да смета дека LST треба да биде главна цел. Во 1970 година НАСА основаше две комисии, едната да ја планира техничката страна на проектот за вселенскиот телескоп, а другата да ги одреди научните цели на мисијата. Кога тие се одредија, следната препрека за НАСА беше да добие пари за проектот, кој е многу поскап од телескоп на површината на Земјата. Конгресот на САД изрази сомнеж за многу точки од предложениот буџет за телескопот, и наметна намалувања во буџетот за фазите на планирање, кои тогаш вклучуваа многу детални истражувања на потенцијални инструменти и деловите за телескопот. Во 1974 година заради буџетските намалувања иницирани од Џералд Форд, дојде до целосно прекинување на финансирањето на проектот за телескопот. Како одговор на ова, беше напорот за лобирање на национално ниво координиран од астрономите. Многу астрономи имаа директни средби со конгресмени и сенатори, а беа организирани и кампањи за масовно пишување писма. Националата академија на науките објави извештај кој ја нагласи потребата за вселенски телескоп, по што Сенатот најпосле се согласи на половина од буџетот што првично беше одобрен од Конгресот. Финансиските проблеми доведоа до одредно намалување на размерите на проектот, со што предложениот пречник на огледалото од 3 метри се намали на 2,4m, со цел да се намалат и трошоците, и да се овозможи покомпактна и поефикасна конфигурација на деловите на телескопот. Беше отфрлен предложениот прототип на вселенски телескоп од 1,5 m за тестирање на системите кои ќе се користат за главниот сателит, а и проблемите со буџетот доведоа до соработка со Европската всленска агенција (ЕВА). ЕВА се согласи да обезбеди пари и ги снабди еден од инструментите од првата генерација на телескопот, како и сончеви ќелии кои ќе го напојуваат, и персонал да работи на телескопот во САД, а за возврат да им биде обезбедено на европските астрономи најмалку 15% од времето за набљудување со телескопот. На крајот Конгресот одобри буџет од 36 милиони долари за 1978 година, и сериозно започна конструирањето на LST, со цел да биде лансиран во 1983 година. Во 1983 година телескопот беше именуван по Едвин Хабл, кој го направи едно од најголемите научни откритија на 20 век, кога откри дека универзумот се шири. == Конструкција и инженерство == [[Податотека:Hubble mirror polishing.jpg|thumb|right|Полирањето на првото огледало на Хабл започнува во корпорацијата Перкин-Елмер, во Денбури, Конектикат, во март 1979 година. Инженерот на сликата е д-р Мартин Јелин, оптички инженер кој работи за Перкин-Елмер на проектот.]] Штом му беше дадено зелено светло на проектот за вселенскиот телескоп, работата на програмата беше поделена меѓу многу институции. На Маршаловиот центар за вселенски летови (MSFC) му беше доделена одговорноста за дизајнот, развојот и конструкцијата на телескопот, додека на Годардовиот центар за вселенски летови (GSFC) му беше доделена целосна контрола на научните инструменти и центарот за контрола од површината на Земјата на мисијата. MSFC ѝ даде овластување на компанијата за оптика Перкин-Елмер да го дизајнира и состави оптичкиот систем на телескопот (OTA) и сензорите за прецизно насочување на вселенскиот телескоп. Локхид беше овластен да го конструира и склопи вселенското летало во кое ќе биде сместен телескопот. == Составување на оптичкиот систем на телескопот (OTA) == Оптички, телескопот Хабл е кесегреинов тип на рефлектор од дизајнот на Ричи- Кретјен, како што се и повеќето големи и професионални телескопи. Овој дизајн со две хиперболични огледала, е познат по тоа што прави добри слики на широко видно поле, единствен недостаток е тоа што огледалата имаат облик кој тешко се произведува и тестира. Огледалото и оптичките системи на телескопот се одлучувачки за крајниот перформанс, а беа изработени по строги спецификации. Оптичките телескопи обично имаат огледала центрирани со точност од околу една десетина од брановата должина на видливата светлина, но вселенскиот телескоп беше дизајниран да се користи за набљудувања од видливите до ултравиолетовите (пократки бранови должини) и беше предвидено да биде дифракциски лимитиран за целосно да се искористи предноста на вселенскиот простор. Затоа неговото огледало требаше да се центрира со точност од 10 нанометри, или околу 1/65 од брановата должина на црвената светлина. На крајот од долгата бранова должина, OTA не беше дизајниран и измислен за оптимална работа со инфрацрвени зраци- на пример, огледалата се чуваат на стабилни (и топли на околу 15&nbsp;°C) температури со греачи. Ова ги ограничува способностите на Хабл како телескоп за инфрацрвена светлина. Перкин-Елмер имаа намера да користат специјално создадени и исклучително софистицирани машини за полирање, контролирани со компијутери, за да го избрусат огледалото во потребниот облик. Сепак, доколку нивната најсовремена технологија наиде на проблеми, НАСА побара ПЕ да склучат поддоговор со Кодак за да конструираат резервно огледало со користење на традиционалните техники за полирање на огледала.(Тимовите на Кодак и Итек исто така дадоа понуда и за работата за полирање на главното огледало. Нивната понуда бараше двете компании да си ја проверуваат работата едни со други, при што сигурно ќе ја согледаа грешката во полирањето која подоцна предизвика такви проблеми). Огледалото на Кодак сега е изложено во Институтот Смитсон. Огледало на Итек изградено како дел од програмата сега се користи во телескопот голем 2,4 метри на опсерваторијата- Магдалена Риџ. Конструкцијата на огледалото на Перкин-Елмер започна во 1979 година, започнувајќи со материјал произведен од Корнинг од нивното стакло со многу мал коефициент на ширење. За да остане што е можно помала тежината на огледалото, тоа се состои од плочи одозгора и од долу, дебели 2,5 сантиметри, кои ја приклештуваат решетка во облик на саќе. Перкин-Елмер симулираа микрогравитација со тоа што го придржуваа огледалото од двете страни со 138 прачки кои применуваа различно количество сила. Ова осигуруваше дека крајната форма на огледалото ќе биде точна и според спецификациите кога ќе биде употребено. Полирањето на огледалото траеше до мај 1981 година, во тоа време во извештаите на НАСА беше изразен сомнежот на менаџерската способност на Перкин-Елмер, бидејќи полирањето почна да доцни и да го надминува буџетот. За да заштедат пари, НАСА ја запре работата на резервното огледало и повторно го постави датумот на лансирање за октомври 1984 година. Огледалото беше завршено до крајот на 1981 година. Беше измиено со 9,100 литри жешка, дејонизирана вода, а потоа беше премачкано со рефлетирачки слој од алуминиум дебел 65&nbsp;nm и заштитен слој од [[магнезиум флуорид]], дебел 25&nbsp;нм. [[Податотека:Early stages of Hubble construction.jpg|thumb|right|Изградбата на Хабл. Се гледаат оптичката решетка за мерење и надворешната преграда.]] И понатаму се изразуваа сомнежите за способноста на Перкин-Елмер за проект од олкава важност, како што нивниот буџет и временска рамка за производство на остатокот од оптичкиот систем на телескопот, се зголемуваа. Како одговор на рокот опишан како „ неодреден и кој се менува секојденевно“, НАСА го одложи датумот за лансирање на телескопот до април 1985 година. Рокот на Перкин- Елмер продолжи да се одложува со по еден дополнителен месец на секој квартал, а некогаш одложувањата достигаа и до еден ден за секој ден работење. НАСА беше приморана да го одложи датумот за лансирање прво до март, а потоа до септември 1986 година. Дотогаш вкупниот буџет за проектот се искачил до 1,175 милијарди американски долари. == Системи за вселенски летала == Вселенското летало во кое требаше да се стават телскопот и инструментите беше уште еден голем инженерски предизвик. Тоа ќе треба соодветно да ги издржи честите премини од директна сончева светлина во темнината на замјината сенка, што ќе предизвика големи температурни промени, додека е доволно стабилен за да овозможи исклучително прецизни насочувања на телескопот. Обвивката од повеќеслојна изолација ја одржува температурата на телескопот стабилна, и ја опкружува лесен алуминиумски оклоп во кој се сместени телескопот и инструментите. Во оклопот, графитно-неоксидирачка рамка ги одржува функционалните делови на телескопот целосно усогласени. Бидејќи графитните составни делови се хигроскопни, постоеше ризик дека водената пареа апсорбирана од решетката додека е во чистата просторија на Локхид, подоцна ќе се одрази во вакуум просторот, и инструментите на телескопот ќе бидат покриени со мраз. За да го намалат ризикот, пред лансирањето на телескопот во вселената беше прочистен со гас од азот . [[Податотека:HubbleExploded.svg|thumb|right|500px|[[Разложен приказ]] на телескопот Хабл.]] Додека изградбата на вселенското летало во кое би се сместиле телескопот и инструментите продолжи на некој начин со помалку пречки од изградбата на OTA, Локхид и понатаму беше соочен со преминувања на буџетот и доцнење во рокот, а до летото 1985 година, изградбата на вселенското летало беше 30% над буџетот и доцнеше три месеци. Во извештајот на MSFC беше наведено дека Локхид се потпирал на упатствата на НАСА, а не ја земал иницијативата за изградба во свои раце. == Првични инструменти == Кога беше лансиран телескопот Хабл носеше пет научни инструменти: Широкоаголната и планетарна камера (WF/PC), Годардовиот спектографот за висока разложеност (GHRS), Фотометар за голема брзина (HSP), камера за бледи објекти (FOC) и спектографот за бледи објекти (FOS). WF/PC беше уред за слики со висока разложеност првенствено направен за оптички набљудувања. Уредот беше изграден од лабораторијата за млазни погони на НАСА и вклучуваше сет од 48 филтри кои изолираат спектарни линии со посебен астрофизички интерес. Инструментот содржеше осум CCD (уред со спрегнато полнење) чипови поделени меѓу две камери, секоја користејќи четири CCD чипови. „Широкоаголната камера“ (WFC) покриваше големо аголно поле на сметка на разложеноста, додека „планетарната камера“ (PC) правеше слики со подолго делотворна фокусна должина отколку WF чиповите, со што ѝ дава поголемо зголемување. GHRS беше спектораф дизајниран да работи во ултравиолетовата област. Беше изграден од Годардовиот центар за вселенски летови, а можеше да постигне спектрална разложеноста од 90.000.И FOC и FOS беа приспособени за ултравиолетови набљудувања, кои беа способни за највисоката просторна разложеност од сите инструменти на Хабл. За разлика од CCD овие три инструменти користеа гама детектори. EВA го конструираше FOC, додека Универзитетот од Калифорнија, Сан Диего и корпорацијата Мартин Мариета го изградија FOS. Последен беше инструментот HSP, дизајниран и изграден од Универзитетот во Висконсин- Медисон. Беше прилагоден за набљудувања на видлива и ултравиолетова светлина на променливи ѕвезди и други астрономски објекти со различна светлина. Може да направи до 100,000 мерења во секунда со фотометриска точност од околу 2% или подобра. Системот за прецизно насочување на ВТХ исто така може да се користи како научен инструмент. Неговите три сензори за прецизно насочување (FGS) првенствено се користат да го држат телескопот прецизно насочен за време на набљудувањето, но може да се користат и за спроведување на исклучително прецизна астрометрија. Постигнати се мерења со прецизност од 0,0003 аголни секунди. == Техничка поддршка == [[Податотека:Diagram of Hubble's orbit.jpg|thumb|Ниската орбита на Хабл значи дека многу цели се видливи за отприлика половина од времето, бидејќи тие не можат да се видат од Земјата за една половина од секоја орбита.]] Главна статија:(Space Telescope Science Institute) Научниот институт за вселенски телескопи (STScI) е одговорен за научното работење на телескопот и доставувањето на податоците до астрономите. STScI е раководен од Сојузот на универзитети за истражувања во областа на астрономијата (AURA), кој се наоѓа во Балтимор, Мериленд во кампусот на Универзитетот Џонс Хопкинс, еден од 33 универзитети од САД и 7 меѓународни факултети кои го сочинуваат конзорциумот на AURA. STScI е основан во 1981 година поради борбата за превласт помеѓу НАСА и целата научна заедница. НАСА сакаше да ја задржи таа функција „дома“, но научниците сакаа да биде основана научна установа. Установата за европска координација за вселенски телескоп (ST-ECF), кој е основан на ([[Garching bei München]]) Гархинг во близина на Минхен во 1984 година, обезбедува слична поддршка за европските астрономи. Една од особено тешките задачи, која спаѓа во надлежностите на STScI, е правењето распоред за набљудувањата со телескопот. Хабл е сместен во [[нискоземска орбита|нискоземската орбита]], со цел да може да се стигне до него со спејс- шатл заради мисиите за сервисирање, но ова значи дека повеќето од астрономските цели се прикриени од Земјата за нешто помалку од половината од секоја орбита. Набљудувањата се попречени кога телескопот поминува низ јужно-атлантсите аномалии поради покаченото ниво на зрачење, а има и големи исклучувачки зони околу Сонцето ( кои ги попречуваат набљудувањата на Меркур), Месечината и Земјата. Аголот за одбегнување на сончевата светлина е околу 50°, кој е одреден да спречи сончевата светлина да го осветли кој било дел на ОТА. Одбегнувањето на Земјата и Месечината е да ја држи јаката светлина подалеку од FGS и да попречи распрсканата светлина да навлезе во инструментите. Меѓутоа, ако се исклучат FGS, Месечината и Земјата ќе може да се набљудуваат. Набљудувања на Земјата беа користени на почетокот од програмата за создадавање униформни полиња за WFPC1 инструментот. Постои т.н. континуирано видно поле (CVZ), на отприлика 90 степени од рамнината на орбитата на Хабл, во којашто целите не се сокриени долг период. Поради прецесијата на орбитата, местоположбата на CVZ бавно се поместува во период од осум недели. Бидејќи лимбот на Земјата е секогаш околу 30° од областите во CVZ, светлината на распрснатото зрачење на Земјата може да биде подигнато за долги периоди за време на CVZ набљудувањата. Бидејќи Хабл орбитира во горната атмосфера, неговата орбита повремено се менува на начин кој не може прецизно да се предвиди. Густината на горниот слој на атмосферата се менува поради многу фактори, а ова значи дека предвидената позиција на Хабл за време од шест недели може да е погрешна дури за 4,000&nbsp;км. Распоредот за набљудувања обично се знаат само неколку дена однапред, бидејќи однапред предвидено време би значело дека постои шанса целта да не може да се набљудува тогаш кога е закажано. Инженерската поддршка за ВТХ ја дава НАСА и изведувачот на работите на Годардовиот центар за вселенски летови во Гринбелт, Мериленд, 48&nbsp;км јужно од STScI. Работењето на Хабл се надгледува 24 часа на ден од страна на четири тима на контролори на летови кои го сочинуваат тимот за летање на Хабл. == Несреќата „Челинџер“, одложувања и конечно лансирање == До почетокот на 1986 година планираниот датум за лансирање во октомври изгледеше возможен, но несреќата на Челинџер ја доведе Американската вселенска програма до застој, приземјувајќи ја флотата од спејс-шатлови со што принудно го одложи лансирањето на Хабл за неколку години. Телескопот мораше да се чува во чиста просторија, напоен и прочистуван со азот, сè додека се презакаже лансирањето. Оваа скапа ситуација (околу 6 милиони месечно) ги зголеми вкупните трошоци уште повеќе. Од друга страна, инженерите го искористија ова време за понатамошни тестови, ја заменија батеријата која можеше да откаже, и направија други подобрувања. Освен тоа, програмите кои требаше да го контролираат Хабл од Земјата не беа готови во 1986 година, а всушност одвај беа готови и до лансирањето во 1990 година. [[Податотека:STS-31 Hubble launch roll and pitch.jpg|thumb|upright|Полетување на шатл мисијата СТС-31 (STS-31), која го однесе Хабл во орбитата.]] Најпосле, по продолжувањето на шатл-летовите во 1988 година, лансирањето на телескопот беше закажано за во 1990 година. На 24 април 1990&nbsp;г. Шатл-мисијата СТС-31 (STS-31) се погрижи Дискавери успешно да го лансира телескопот во планираната орбита. Од планираните вкупни трошоци од околу 400 милиони американски долари, конструирањето на телескопот достигна 2,5 милијарда долари. Кумулативните трошоци на Хабл сè до денес сепак се дури и за неколкупати повисоки од проценките за трошоците на САД од помеѓу 4,5 и 6 милијарда долари и финансискиот придонес на Европа со 593 милиони евра (проценки од 1999&nbsp;г.). == Дефект на огледалото == По само неколку недели од лансирањето на телескопот, повратните слики покажаа дека постои сериозен проблем со оптичкиот систем. Иако првите слики изгледаа поостри отколку оние направени од површината на Земјата, телескопот не можеше да го достигне бараниот остар фокус, а најдобриот квалитет на сликата што го добија беше значително помал од очекуваниот. Слики на точкести извори се простираа во полупречник од повеќе од една аголна секунда, наместо фокусот[[point spread function]](PSF) да е концентиран во круг од 0,1 аголна секунда во пречник како што било пропишано во критериумите за дизајнот. Деталниот приказ е покажан во графи во кои STScI ги илустрира изобличените PSF-и споредени со тие по корегирањето и PSF-и на Земјата. Анализите за недостатоците на сликите покажаа дека причинител на проблемот е погрешно избрусената форма на главното огледало. Иако најверојатно дотогаш ова било огледало кое е најпрецизно обликувано, со варијација на предвидената крива од само 10 нанометри, тоа беше прерамно на рабовите за околу 2200 нанометри (2,2 микрони). Оваа разлика беше катастрофална и доведе до силна сферна аберација, грешка во која светлината која се рефлектира од работ на огледалото се фокусира на различна точка од онаа светлината која се рефлектира од центарот на огледалото. [[Податотека:1990 s31 IMAX view of HST release.jpg|thumb|right|Хабл е одвоен од Дискавери.]] Ефектот од дефектот на огледалото врз научните набљудувања зависеше од конкретното [[набљудување]] - јадрото на аберацијата на PSF беше доволно јасно да овозможи набљудувања со висока разложеност на светли објекти, и без поголеми последици врз спектроскопијата. Сепак, загубата од светлина на големата и дефокусирана корона, значително ја намали корисноста на телескопот за сликање на бледи објекти или слики со висок контраст. Ова значеше дека скоро сите космлошки програми во суштина беа невозможни, бидејќи се бараше набљудување на исклучително бледи објекти. НАСА и телескопот станаа предмет на многу потсмевања, а проектот популарно го именуваа како промашена инвестиција. (На пример, во филмот „Гол пиштол 2½: Мирисот на стравот“, Хабл беше прикажан како Титаник, Хинденбург и Едзел). И покрај тоа, во текот на првите три години на мисјата на Хабл, пред оптичките исправки, телескопот сепак реализираше голем број продуктивни набљудувања. Грешката беше соодветно окарактеризирана и стабилизирана, што им овозможи на астрономите максимално да ги искористат резултатите добиени со користење на софистицирани техники за обработка на слики, како што е изострувањето. == Причини за проблемот == [[Податотека:Hubble PSF with flawed optics.jpg|thumb|right|Извадок од слика која покажува светлина од ѕвезда раширена на голем простор наместо да е концентрирана на неколку пиксели.]] [[Податотека:Hubble backup mirror.jpg|thumb|right|Правилно избрусеното резервно огледало изградено од Истман Кодак (Eastman Kodak) за вселенскиот телескоп Хабл (огледалото не беше премачкано со рефлектирачка површина, заради тоа неговата внатрешна структура е видлива). Сега се наоѓа во Националниот музеј за воздухопловство и вселена во Вашингтон.]] Комисијата на чело со Лу Ален, директор на Лабораторијата за млазни погони, беше основана за да ја открие причината за грешката. Комисијата на Ален откри дека главниот нулти коректор, направа за мерење на точната форма на огледалото, бил погрешно монтиран- една од леќите била погрешно поставена за 1,3&nbsp;mm. За време на полирањето на огледалото, Перкин-Елмер ја анализирал неговата површина со два други нулти коректори, и двете точно покажувајќи дека огледалото има сферна аберација. Компанијата ги игнорирала овие резултати, бидејќи верувала дека тие два нулти коректори се помалку прецизни од примарната направа која покажувла дека огледалото е совршено обликувано. Комисијата првенствено ги обвини Перкин-Елмер за неуспесите. Односите помеѓу НАСА и оптичката компанија биле значително заладени за време на изградбата на телескопот поради честите доцнења во распоредот и пречекорувањата на трошоците. НАСА откри дека Перкин-Елмер соодветно не ја прегледувале ниту надгледувале изградбата на огледалото, не ги назначила најдобрите оптички научници за проектот (како што направила за прототипот), а особено што не вклучиле оптички дизајнери во изградбата и проверувањето на огледалото. Додека комисијата остро ги критикуваше Перкин-Елмер за неуспехот во управувањето, НАСА беше исто така критикувана што не ги препознала пропустите во контролата на квалитетот, како и за тоа што се потпрела целосно на резултатите од тестот на само еден инструмент. == Изнаоѓање решение == Дизајнот на телескопот отсекогаш вклучувал и мисии за сервисирање, а астрономите веднаш почнаа да бараат потенцијални решенија на проблемот кои можат да се применат во првата мисија за сервисирање, закажана за 1993 година. Додека и Кодак и Итек избрусија резервни огледала за Хабл, ќе беше невозможно и прескапо да се замени огледалото во орбитата, а би одземало и премногу време за да се донесе телескопот назад на Земјата на поправка. Наместо тоа, фактот дека огледалото е толку прецизно избрусано со погрешна форма, доведе до дизајнирање на нови оптички компоненти со потполно истата грешка, но во спротивна смисла, да бидат додадени на телескопот во мисија за сервисирање, кои делотворно ќе се однесуваат како „очила“ за поправка на сферната аберација. Првиот чекор беше точно одредување на грешката на главното огледало. Анализирајќи ги сликите на точкести извори, астрономите открија дека [[константа на коника|константата на коника]] на огледалото е −1,01390±0.0002, наместо потребните −1,00230. Истиот број беше добиен со анализата на нултиот коректор користен од Перкин-Елмер за да го обликуваат огледалото, како и со анализирање на интерферограмите добиени за време на тестирањето на огледалото на Земјата. Поради начинот на кој се дизајнирани инструментите на телескопот, беа потребни две различни корективни помагала. Дизајнот на Широкоаголната и планетарна камера 2, веќе планирана да ја замени WF/PC, вклучувајќи и засилувачки огледала за да ја насочуваат светлината на осум одделни CCD чипови од кои се сочинуваат двете камери. Инверзна грешка вградена во нивната површина би можела целосно да ја исклучи аберацијата на првата. Сепак, на другите инструменти им недостасуваа површини кои можат да се обликуваат на овој начин, и затоа бараат надворешно корективен уред Системот за корективна оптика за промена на оската (COSTAR) бил дизајниран да ја поправи сферната аберација за светлина фокусирана на FOC, FOS, и GHRS. Составен е од две огледала во светлосната патека од кои едното е полирано за да ја поправи аберацијата. За да го собере системот COSTAR во телескопот, требаше да се отстрани еден од останатите инструменти, па астрономите избраа да го жртвуваат Фотометарот за голема брзина. До 2002 година сите првични инструменти кои имаа потреба од COSTAR беа заменети со инструменти со нивна сопствена корективна оптика. COSTAR беше отстранет и вратен на Земјата во 2009 година каде што е изложен во Националниот музеј за воздухопловство и вселена. Просторот претходно користен од COSTAR сега е пополнет од Спектографот за вселенски извори. == Мисии за сервисирање и нови инструменти == == Мисија за сервисирање 1 == {{Multiple image|direction=vertical|align=right|image1=Upgrading Hubble during SM1.jpg|image2=Improvement in Hubble images after SMM1.jpg|width=180|caption1=Астронаутитете ја поставуваат корективната оптика за време на МС1|caption2=Подобрувања на сликите на Хабл по МС1}} {{Multiple image|direction=vertical|align=right|image1=STS-103 Hubble EVA.jpg|image2=Hubble on the payload bay just prior to being released by the STS-109 crew.jpg|width=180|caption1=Астронаутите ги заменуваат жироскопите за време на МС3А|caption2=Хабл пред откачување од спејс-шатлот за време на СМ3Б}} {{Главна|STS-61}} Отсекогаш било предвидено редовно сервисирање на телескопот, но откако проблемите со огледалото излегоа на виделина, првата мисија за сервисирање доби многу поголемо значење, бидејќи астронаутите требаше да извршат обемна работа за да ја постават корективната оптика на телескопот. Седумте астронаути избрани за мисијата беа засилено обучувани за употреба на стоте или повеќе специјализирани алатки кои ќе им бидат потребни. Мисијата Спејс-шатл Ендевор (Endeavour) се случи во декември 1993 година, а вклучуваше монтирање на неколку инструменти и друга опрема за вкупно 10 дена. Најважното беше што Фотометарот за голема брзина го замени пакетот на корективна оптика, а WFPC беше заменета со аголната и планетарна камера 2 (WFPC2) со својот вграден систем за оптичка исправка. Покрај тоа, сончевите плочи биле заменети како и четири од жироскопите употребувани за системот за насочување на телескопот, две електрични контролни единици и други електрични компоненти и два магнетометри. Ги надградиле компјутерите во телескопот, и на крајот телескопот бил подигнат во орбитата за да надомести за повлекувањето во горната атмосфера. На 13 јануари 1994 година, НАСА ја прогласи мисијата за успешна и ги покажа првите слики со многу подобар квалитет. Во тоа време, ова било една од најсложените мисии некогаш преземени, вклучувајќи пет долги периода на излегување на отворено во вселената, а нејзиниот огромен успех беше благодат за НАСА, како и за астрономите кои сега имаа целосно оспособен вселенски телескоп. == Мисија за сервисирање 2 == {{Главна|STS-82}} Мисијата за сервисирање 2, спроведена со Дискавери ([[STS-82]] ) во февруари 1997 година, ги замени GHRS и FOS со за сликање со вселенски телескоп (STIS) и Камерата за детекција на блиското инфрацрвено зрачење (NICMOS), го заменија Инженерскиот и научен магнетофон со Магнетофон во цврста сосојба, ја поправија топлотната изолација и повторно ја подигнаа орбитата на Хабл. NICMOS се состоеше од кулер од цврст азот за да ја намали топлотната бучава од инструментот, но кратко по монтирањето, неочекувано топлинско ширење следеше на дел од кулерот кој доаѓа во контакт со оптичката преграда. Ова доведе до зголемена стапка на загревање на инструментот и го намали очекуваниот животен век од 4,5 на отприлика 2 години. == Мисија за сервисирање 3А == {{Главна|STS-103}} - Мисијата за сервисирање 3А спроведена со Дискавери ([[STS-103]]), се случи во декември 1999 година, и беше поделба на Мисијата за сервисирање 3 по откажувањето на три од шесте жироскопи. (неколку недели пред мисијата откажа и четвртиот, со што доведе до тоа телескопот да не може да извршува научни набљудувања) Мисијата ги замени сите шест жироскопи, го замени Сензорот за прецизно насочување и компјутерот, монтираше и Сет за подобрување на напонски/температурни карктеристики (VIK) за да спречи преполнување на батеријата и ги замени обвивките за топлинска изолација. Иако новиот компјутер е далеку од моќен ( [[Intel 486]]со два мегабајта РАМ и 25&nbsp;MHz отпорност на зрачење), сепак е 20 минути побрз, со шест пати поголема меморија од [[DF-224]] кој го замени. Новиот компјутер го зголемува капацитетот со преместување на некои од задачите за пресметување од копно на вселенското летало, а заштедува пари со тоа што дозволува употреба на модерни програмски јазици. Мисија за сервисирање 3Б {{Главна|STS-109}} Мисијата за сервисирање 3Б спроведена со Колумбија ([[STS-109]] ) во март 2002 година за погрижи за монтирањето на нов инструмент, со заменувањето на FOC (последниот од првичните инструменти) со Напредна камера за истражување (ACS). Ова значеше дека COSTAR повеќе не беше потребен, бидејќи сите нови инструменти имаа вградено поправка на аберацијата на главното огледало. За време на мисијата се случи и обновувањето на NICMOS, на кој му снема течност за ладење во 1999 година. Беше монтиран нов систем за ладење, кој ја намали температурата на инструментот доволно за тој да може повторно да се користи. Иако не е онолку ладен колку што беше предвидено во оригиналниот дизајн, температурата е постабилна што е во секој поглед подобра опција. ACS особено ги подобри способностите на Хабл. Таа и обновениот NICMOS заедно го претставуваа хабловото Ултра длабоко поле. Оваа мисија по вторпат ги замени сончевите плочи. Новите панели беа земени од оние направени за Иридиум сателитскиот систем и беа две третини помали од старите панели, што резултираше со помало триење на разредените дофати на горната атмосфера, со што обезбеди 30 проценти повеќе енергија. Дополнителната енергија им овозможи на сите инструменти во ВТХ да работат истовремено, и го намали проблемот со вибрирањето кое се јавуваше кога старите, помалку еластични панели се изложуваа на, и излегуваа од директна сончева светлина. Исто така беше заменет и Уредот за распределба на енергија на Хабл со цел да се поправи проблемот со лепливите релеји, постапка која имаше потреба од целосно исклучување на струјата на вселенското летало за првпат од неговото лансирање. == Мисија за сервисирање 4 == Главна статија: [[Податотека:STS-125 May 17 EVA.jpg|thumb|right|Астронаути работат на Хабл за време на МС4.]] [[Податотека:Hubble telescope 2009.jpg|thumb|Хабл е испуштен од Атлантис по МС4.]] Мисијата за сервисирање 4 (МС4) која се случи во мај 2009 година, беше последната планирана мисија за Вселенскиот телескоп Хабл со спејс-шатл ( [[STS-125]]). Мисијата прво беше планирана за 14 октомври 2008 година. Меѓутоа, на 27 септември 2008 година откажа уредот на Научниот инструмент за управување и ракување со податоци (SI C&DH) на ВТХ. Сите научни податоци поминуваат преку овој уред пред да бидат емитувани до Земјата. Иако имаше резервен уред, ако откажеше истиот, Хабл немаше да биде повеќе од корист. Затоа на 29 септември 2008 година, НАСА најави дека лансирањето на МС4 ќе биде одложена за 2009 година за да може да се замени и SI C&DH уредот. МС4 заедно со заменета за уредот SI C&DH, беше лансирана на Спејс-шатлот Атлантис на 11 мај 2009 година. Во текот на пет вселенски прошетки, астронаутите на МС4 монтираа два нови инструмента, Широкоаголната камера 3 (WFC3), и Спектографот за вселенски извори (COS). WFC3 ги зголеми способностите за набљудување на Хабл до 35 пати во ултравиолетовиот и видливиот спектрален опсег, како резултат на поголемата чувствителност и поширокото видно поле. Монтажата на COS, кој е голем колку телефонска кабина, го замени COSTAR, кој беше монтиран во 1993 година за да ги поправи проблемите со сферната аберација на Хабл. (COSTAR повеќе не беше потребен по замената на [[Faint Object Camera|FOCво]] 2002 година, последниот од првчните инструменти кој ја немаше потребната вградена исправка). COS прави набљудувања во ултравиолетовите делови на спектарот, со што ги дополнува мерењата направени од поправениот STIS систем. Мисијата поправи два инструмента кои откажаа, Напредна камера за истражувања (ACS) и Спектографот за сликање со телескоп (STIS). Исто така астронаутите направија замена и на други компоненти, вклучувајќи ги сите три уреда на сензорите за брзина (секој содржи по два жироскопа), еден од трите уреда, Сензори за прецизно насочување (FGS) користени да помогнат во точноста на насочувањето и да ја зголемат стабилноста на платформата, SI C&DH уредот, сите шест од 57 килограми тешките никел-водородни батерии кои служеа да обезбедат електрична енергија за поддршка на операциите за време на ноќниот период во својата орбита, три нови слоја надворешна обвивка (NOBL), заштитни обвивки за топлинска изолација. Батериите не беа никогаш заменети, а беа 13 години постари од нивниот предвиден животен век. Атлантис го пушти назад во вселената Вселенскиот телескоп Хабл на 19 мај 2009 година, откако сите поправки беа успешно спроведени. Во септември 2009 година, по тестирањето и калибрирањето, Хабл продолжи со својата рутинска работа. Со овие напори се очекува да се овозможи непречена работа на телескопот барем до 2014, а може и подолго. Хабл е првобитно дизајниран да се врати на Земјата со спејс-шатл. Со повлекувањето на флотата од спејс-шатлови предвидена за 2011, ова ќе биде невозможно. Инженерите на НАСА го усовршија системот за Амортизирано фаќање и средба (SCRS), направа во форма на прстен која беше прикачена на крмената преграда на Хабл за време на МС4, која ќе овозможи во иднина средби, фаќање и безбедно отстранување или од мисија со човечки екипаж или со роботи. Следната мисија ќе биде за симнување на Хабл од орбитата на крајот од својот работен век. == Научни достигнувања == == Клучни проекти == На почетокот на 80-тите години на 20. век, НАСА и StScI свикаа четири панел дискусии за клучните проекти. Овие проекти беа важни за науката, а бараа и многу време поминато на телескопот,кое ќе биде посебно распредлено на секој проект. Ова гарантираше дека овие поединечни проекти ќе бидат рано завршени, во случај да дојде до нефункционалност на телескопот порано. Панел дискусиите установија три такви проекти:(1) истражување на блискта меѓугалактичка средина со користење на апсорпциски линии кај квазари за одредување на особеностите на меѓугалактичката средина и гасовитата содржина на галаксиите и групите од галаксии, (2)длабоко истражување на средината со користење на Широкоаголна камера да собира податоци секогаш кога еден од другите инструменти се користи и (3) проект за да ја одреди хабловата константата со намалување на грешките до 10%, и надворешни и внатрешни, во калибрирањето на размерот на растојанието. == Важни откритија == [[Податотека:Eagle nebula pillars.jpg|thumb| ''[[Столбови на Создавањето]]'', една од најпознатите слики на Хабл, која покажува раѓање на ѕвезди во [[Маглината Орел]]]] Хабл има помогнато во решавањето на некои долготрајни проблеми во астрономијата, како и откривањето на резултати кои беа потребни за објаснувањето на новите теории. Меѓу првите цели на мисијата беше да го измери растојанието до [[кефеида|кефеидните]] променливи ѕвезди попрецизно од кога било, и со тоа да ја ограничи вредноста на хабловата константата, мерењето на стапката при која се шири универзумот, што е исто така поврзана со неговата старост. Пред лансирањето на ВТХ, проценувањето на хабловата константата обично имаше грешки до 50%, но мерењата на Хабл на кефеидни променливи во Девица Кластер(Јато) и други далечни галактички јата обезбедија измерена вредност со точност од 10%, што е согласно со други попрецизни мерења направени со употреба на други техники од лансирањето на Хабл. Додека Хабл помагаше да се подобрат проценките за староста на универзумот, тој исто така фрли сомнеж и на теориите за неговата иднина. Астрономите од [[High-z Supernova Search Team]] и [[Supernova Cosmology Project]] го користеа телескопот за набљудување далечни супернови и открија докази дека далеку од забавувањето под влијание на гравитацијата, ширењето на универзумот всушност можеби и се забрзува. Ова забрзување подоцна беше измерено попрецизно од други вселенски телескопи и телескопи од површината на Земјата, кои ги потврдија откритијата на Хабл. Причината за забрзувањето останува недоволно разбрана, најчеста причина која се припишува е темната енергија. Спектрите со висока разложеност и сликите добиени од ВТХ беа особено добро прилагодени за утврдување на распространетоста на црните дупки во јадрата на блиските галаксии. Додека на почетокот на 60-тите години на 20. век се препоставуваше дека црните дупки ќе се најдат во центарот на некои галаксии, а истражувањата во 80-тите години на 20. век открија голем број на добри кандидати за црни дупки, па се фрлија на работа, со помош на Хабл да покажат дека црните дупки веројатно се вообичаени за центрите на сите галаксии. Програмите на Хабл понатаму установија дека масата на јадрените црни дупки и својствата на галаксиите се тесно поврзани. Наследството од Хабл-програмите за црните дупки во галаксиите е да ја прикаже длабоката поврзаност помеѓу галаксиите и нивните централни црни дупки. {{Главна|Comet Shoemaker-Levy 9}} Сударот на Кометата Шумејкер- Леви 9 со Јупитер во 1994 година се случи во право време за астрономите, случувајќи се само неколку месеци откако Мисијата за сервисирање 1 го возобнови оптичкото работење на Хабл. Сликите на Хабл од планетата беа поостри од кои било дотогаш направени по поминувањето на Војаџер 2 во 1979 година, и беа пресудни за проучувањето на динамиката на сударот на кометата со Јупитер, настан за кој се смета дека се случува еднаш во неколку векови. Други поголеми откритија добиени со користење на податоците од Хабл ги вклучуваат протопланетарните дискови (проплид) во Маглината Орион, докази за постоењето на екстрасончеви планети околу ѕвезди кои наликуваат на сонце, и оптички копии на сè уште мистериозните експлозии на гама-зраци. ВТХ беше исто така користен и за проучување објекти во поодалечените области од Сончевиот Систем, вклучувајќи ги и џуџестите планети [[Плутон (џуџеста планета)|Плутон]] и [[Ерида (џуџеста планета)|Ерида]]. Главна статија: Хаблово Длабоко поле и Хаблово Ултра длабоко поле Уникатно наследство од Хабл се сликите од хабловото длабоко поле и хабловото ултра длабоко поле, кои ја искористија ненадминливата чувствителност на Хабл при видливи бранови должини да создава слики на мали делови од небото кои се досега најдлабоко добиените при оптички бранови должини. Сликите откриваат галаксии оддалечени милијарда година, и создале богатство од научни документи, со што отвориле нов прозорец кон раниот универзум. Нестандардниот објект [[SCP 06F6]] беше откриен од Вселенскиот телескоп Хабл (ВТХ) во јануари 2006 година. == Влијание врз астрономијата == [[Податотека:Hubble ultra deep field high rez edit1.jpg|thumb|Далечни галаксии во длабоката вселена во фотографија од хабловото ултра длабокото поле.]] photograph]] Далечни галаксии во длабоката вселена во фотографија од хабловото ултра длабокото поле Многу објективни мерења го покажуваат позитивното влијание на податоците на Хабл врз астрономијата. Над 9000 документи засновани на податоците од Хабл се објавени во колегијално рецензирани списанија, а и многу други се појавиле во конференциски извештаи. Разгледувајќи ги документите неколку години по нивното објавување, околу една третина од сите документи во астрономијата немаат цитати, додека само 2% од документите засновани на податоците од Хабл се без цитати. Во просек, документ заснован на податоците од Хабл е двапати повеќе цитиран отколку документите засновани на податоци што не се од Хабл. Од 200-те документи објавувани секоја година и кои се најмногу цитирани, околу 10% се засновани на податоците од Хабл. Иако ВТХ јасно е дека имал значително влијание на астрономските истражувања, финансиските трошоци од ова влијание се големи. Истражувањето за релативните влијанија врз астрономијата од телескопи со различна големина, покажува дека документите засновани на податоците од ВТХ имаат 15 пати повеќе цитати отколку телескоп од површината на Земјата од 4m, како што е Вилијам Херчел телескопот ([[William Herschel Telescope]] ), но ВТХ чини околу 100 пати повеќе да се изгради и да се одржува. Одлуката дали во иднина да се инвестира во вселенски телескопи или телескопи од површината на Земјата е тешка. Дури и пред лансирањето на Хабл, специјализираните техники на Земјата, како што е апаратура за маскирање интерферометрија, добиваа оптички и инфрацрвени слики со повисока разложеност од онаа што Хабл може да ја постигне, иако ограничени на цели од околу 108 пати посветли од најбледите цели набљудувани од Хабл. Оттогаш, напредоците во адаптивната оптика ги проширија способностите на телескопите од површината на Земјата за слики со висока разложеност за инфацрвено сликање на бледи објекти. Корисноста на адаптивната оптика наспрема набљудувањата на ВТХ многу зависи од поставените цели на истражувачите. Во видливите опсези, адаптивната оптика може само да го поправи релативно малото видно поле, додека ВТХ може да спроведе оптичко сликање со висока разложеност на широко поле. Само мал дел од астрономските објекти се пристапни за сликање со всока разложеност од површината на Земјата, спротивно на тоа Хабл може да изврши набљудувања со висока разложеност на кој било дел на ноќното небо, и на објекти кои се исклучително бледи. == Употреба == [[Податотека:Hubble Space Telescope (27946391011).jpg|thumb|right|Вселенскиот телескоп Хабл виден од спејс-шатлот Дискавери за време на втората мисија за сервисирање ([[STS-82]]).]] [[Податотека:PhilcUK-1274438506.jpg|thumb|right|За совршен 20-ти роденден на Телескопот Хабл, НАСА заедно со ЕВА и Институтот за вселенски телескопи, објавија откритија од Хабл.]] Секој може да аплицира за време на телескопот, не постојат ограничувања од национална припадност или образование. Силна е конкуренцијата за времето на телескопот, и односот меѓу времето побарано и времето расположливо (односот на прекумерно запишување) вообичаено се движи помеѓу 6 и 9. Повици за предлози се објавуваат годишно, со време распределено за циклус кој трае приближно една година. Предлозите се поделени на неколку категории: предлози на “општи набљудувања“ се најчести, кои ги покриваат рутинските набљудувања. „Кратки набљудувања“ се оние чии цели бараат само 45 минути или помалку од времето на телскопот, вклучувајќи ги во тоа наоѓањето на целта. „Кратките набљудувања“ се користат за пополнување на дупките во распоредот на телескопот кои не можат да се пополнат од редовните програми за „општи набљудувања“. Астрономите можат да даваат предлози наречени „Цел на можности“, во кои набљудувањата се закажани ако краткотраен настан, опфатен во предлогот, се јави за време на циклусот на планирање. Освен тоа, до 10% од времето за телескопот е предвидено како Директорско Дискреционо време (ДД). Астрономите може да аплицираат за да го користат ДД времето во кој било период од годината, и вообичаено е доделено за истражување на неочекувани краткотрајни феномени, како што се суперновите. Други употребувања на ДД времето вклучувале набљудувања кои довеле до изработка на Хабловото длабоко поле и Хабловото ултра длабоко поле а во првите четири циклуси од времето за телескопот за набљудувања спроведени од астрономи-аматери. == Аматерски набљудувања == Првиот директор на STScI, Рикардо Џиакони, во 1986 година најави дека има намера да оддели дел од неговото Директорско Дискреционо време да им допушти користење на телескопот на астрономите- аматери. Вкупното доделено време беше само неколку часови во еден циклус, но побуди голем интерес помеѓу астрономите-аматери. Предлозите за аматерско време беа строго прегледувани од колеги од комисијата на истакнати астрономи-аматери, и беше доделувано време само на предлози кои се сметаа дека имаат вистинска научна корист, не повторуваа предлози направени од професионалци, и ги бараа уникатните способности на вселенскиот телескоп. Вкупно на 13 астрономи-аматери им било доделено време на телескопот, за набљудувањата спроведени помеѓу 1990 и 1997 година. Едно такво истражување беше [[Transition Comets&nbsp;— UV Search for OH Emissions in Asteroids]]. Првиот предлог, „A Hubble Space Telescope Study of Post Eclipse Brightening and Albedo Changes on Io“, беше објавена во Икарус, списание посветено на истражувањата во сончевиот Систем. Сепак, во тоа време, буџетските намалувањата во STScI ја оневозможија поддршката на работата на астрономи-аматери, и понатамошни аматерски програми не се спроведени. == 20-ти роденден == Телескопот Хабл го прослави својот 20-ти роденден на 22 април 2010 година. За да биде прославата целосна, НАСА, ЕВА и Иститутот за вселенски телескопи (STScI) објавија слика од Маглината Карина. == Хабл податоци == == Емитување до Земјата == [[Податотека:Hubble Control Centre.jpg|thumb|left|Контролниот центар на Хабл, [[Годардовиот центарот за вселенски летови]], 1999 година]] На почетокот податоците од Хабл се чуваа во вселенското летало. Кога беше лансиран, капацитетите за чување беа старомодни магнетофони со лента, но тие беа заменети со капацитети за чување податоци на диск во цврста состојба (SSD) за време на мисиите за сервисирање 2 и 3А. Во просек двапати дневно Вселенскиот телескоп Хабл емитува податоци до сателит во геосинхроната орбита Сателитски систем за следење и релеј на податоци (TDRSS). TDRSS потоа ги испраќа научните податоци до една од двете 18 метри во пречник со голем капацитет антени сместен во објектот за тестирање во Вајт Сендс [[White Sands Test Facility]], Ново Мексико. Оттаму тие се испраќаат до Годардовиот центар за вселенски летови и на крајот до Научниот институт за вселенски телескопи за архивирање. Овие податоци потоа се пренсуваат до Контролниот центар за операции со вселенски телескопи (STOCC) кој се наоѓа во Гринбелт, Мериленд. == Архиви == Сите податоци од Хабл на крајот се ставаат на располагање преку архивите во STScI, CADC. Податоците се вообичаено заштитени (достапни само на главниот истражувач (PI) и астрономите одредени од PI) една година откако се направени. Главниот истражувач може да аплицира кај директорот на STScI за да го зголеми или намали периодот на заштита во одредени случаи. Набљудувањата направени во Директорското Дискреционо време се ослободени од заштитниот период, и веднаш се објавуваат пред јавноста. Калибрираните податоци, како што се униформните полиња и темните рамки исто така се веднаш достапни за јавноста. Сите податоци во архивата се во FITS формат, кој е соодветен за астрономски анализи, но не и за јавна употреба. Хабл Херитиџ Проџект [[Hubble Heritage Project]] ги обработува и објавува пред јавноста мал дел од највпечатливите слики во [[JPEG]] и [[TIFF]] формат. == Поврзано == * [[Едвин Хабл]] * [[Спицер (вселенски телескоп)]] * [[Касини (вселенска сонда)]] == Наводи == {{наводи}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Вселенски телескопи]] [[Категорија:НАСА]] [[Категорија:Сателити на Европската вселенска агенција]] [[Категорија:Вселенски летала пуштени во 1990 година]] 3rjsezx6pcxxbbvfz5t4tilnxiqzc8f Автомобилски регистарски таблички во Швајцарија 0 754710 5382220 5358752 2025-06-21T00:57:05Z Ziv 110717 → File replacement: update to new version 5382220 wikitext text/x-wiki '''Автомобилски регистарски таблички во [[Швајцарија]]''' ги издаваат службите на [[Кантони во Швајцарија|кантоните]], кои се задолжени за моторните возила. Од [[1933]] година на ознаките се наоѓаат две букви за ознаката на кантонот и еден до шест броеви. [[Слика:Swiss registration 3179.jpg|мини|Ознака на кантонот на Цирих (ZH)]] == Ознаки на кантоните == За разлика од повеќето други земји во [[Европа]], швајцарските регистарски таблички не се доделуваат посебно за возилото, туку му се доделуваат на неговиот сопственик. Во многу кантони, регистерот на регистарски таблички е достапен за јавноста, понекогаш дури и преку [[интернет]]. Во некои кантони можат да бидат откупени таблички за најмногу 99 стари (“олд тајмери“) автомобили (автомобилот мора да биде постар од 30 години).<ref>http://www.baselland.ch/veteranen-htm.281561.0.html#body-over {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110605184307/http://www.baselland.ch/veteranen-htm.281561.0.html#body-over |date=2011-06-05 }} Erklärung über Abweichungen bei Veteranenfahrzeugen</ref> == Опис на кантонот == Предните таблички содржат само кратенка за кантонот и броеви, дододека задните таблички ја содржат кратенката на кантонот, броеви, грбот на кантонот, како и [[Грб на Швајцарија|грбот на Швајцарија]]. Ознаките се испишани со црни знаци на бела заднина. [[Слика:Swiss reg front 4227.JPG|мини|Предни таблички на швајцарските возила (од кантонот Фрибур (FR))]] [[Слика:Swiss reg 4223.JPG|мини|Ознака на кантонот Женева (GE) во долга форма]] [[Слика:Switzerland licence plate 2007 from Sankt Gallen canton.jpg|мини|Ознака на кантонот Санкт Гален (SG) во долга форма]] [[Слика:Swiss us reg 4190.jpg|мини|Ознака на кантонот Швиц (SZ) во попречна форма]] [[Слика:Swiss us reg 4118.jpg|мини|Ознака на кантонот Воа (VS) во попречна форма]] {| class="wikitable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="4" |- !Кратенка|| Кантон |- | AG|| [[Податотека:Argovie-coat of arms.svg |20п]] [[Кантон Аргау|Аргау]] |- | AI || [[Податотека:AppenzellRI-coat of arms.svg|20п]] [[Кантон Апенцел Инероден|Апенцел Инероден]] |- | AR- || [[Податотека:AppenzellRE-coat of arms.svg|20п]] [[Кантон Апенцел Аусероден|Апенцел Аусероден]] |- | BE || [[Податотека:CHE Bern COA.svg|20п]] [[Кантон Берн|Берн]] |- | BL || [[Податотека:BaleCampagne-coat of arms.svg|20п]] [[Кантон Базел-провинција|Базел-провинција]] |- | BS || [[Податотека:Wappen Basel-Stadt matt.svg|20п]] [[Кантон Базел-град|Базел-град]] |- | FR || [[Податотека:Fribourg-coat of arms.svg|20п]] [[Кантон Фрибур|Фрибур]] |- | GE || [[Податотека: Wappen Genf matt.svg|20п]] [[Кантон Женева|Женева]] |- | GL || [[Податотека:Glaris-coat of arms.svg|20п]] [[Кантон Гларус|Гларус]] |- | GR || [[Податотека:CHE Graubünden COA.svg|20п]] [[Кантон Граубинден|Граубинден]] |- | JU || [[Податотека:Jura-coat of arms.svg|20п]] [[Кантон Јура|Јура]] |- | LU || [[Податотека:Lucerne-coat of arms.svg|20п]] [[Кантон Луцерн|Луцерн]] |- | NE || [[Податотека:Neuchatel-coat of arms.svg|20п]] [[Нешател (кантон)|Нешател]] |- | NW || [[Податотека:Nidwald-coat of arms.svg|20п]] [[Кантон Нидвалден|Нидвалден]] |- | OW || [[Податотека:Obwald-coat of arms.svg|20п]] [[Кантон Обвалден|Обвалден]] |- | SG || [[Податотека:Coat of arms of canton of St. Gallen.svg|20п]] [[Кантон Санкт Гален|Санкт Гален]] |- | SH || [[Податотека:Schaffhouse-coat of arms.svg|20п]] [[Кантон Шафхаузен|Шафхаузен]] |- | SO || [[Податотека:Solothurn-coat of arms.svg|20п]] [[Кантон Золотурн|Золотурн]] |- | SZ || [[Податотека:Schwyz-coat of arms.svg|20п]] [[Кантон Швиц|Швиц]] |- | TG || [[Податотека:Thurgovie-coat of arms.svg|20п]] [[Кантон Тургау|Тургау]] |- | TI || [[Податотека:Tessin-coat of arms.svg|20п]] [[Кантон Тичино|Тичино]] |- | UR || [[Податотека:Uri-coat of arms.svg|20п]] [[Кантон Ури|Ури]] |- | VD || [[Податотека:Vaud-coat of arms.svg|20п]] [[Кантон Во|Во]] |- | VS || [[Податотека:Valais-coat of arms.svg|20п]] [[Кантон Вале|Вале]] |- | ZG || [[Податотека:Zug-coat of arms.svg|20п]] [[Кантон Цуг|Цуг]] |- | ZH || [[Податотека:Wappen Zürich matt.svg|20п]] [[Кантон Цирих|Цирих]] |} == Боја (заднина) == [[Слика:Swiss utilitary reg 4148.JPG|мини|150px|Ознака за работни возила од кантонот Женева]] Во повеќето кантони е можно да се најдат ознаки со ист број во различни бои. Различните бои служат за означување различни видови возила: * "Сино" - работни возила * "Кафеаво" - специјални возила * "Жолто" - скутер и мотоцикл * "Зелено" - земјоделски возила * "Бело" - возила * "Црно" - бели знаци на црна заднина: Возила на сојузната [[армија]] (понекогаш наместо кратенка на кантонот се користи М+ за ''Militär'' ([[македонски јазик|мак.]] ''Војска''), нема грб на кантонот). == Ознаки на возила на владата == '''Возилата на владата''' го имаат [[Грб на Швајцарија|грбот на Швајцарија]] по буквата "А" (кратенка за "администрација") и броеви со црним знаци на бела заднина. Првите од петте цифри на табличката го означуваат [[министерство]]то на кое му припаѓа возилото. * А - 1XXXX - Министерство за надворешни работи * А - 2XXXX - Министерство за внатрешни работи * А - 3XXXX - Министерство за правда * А - 4XXXX - Министерство за одбрана, спорт и сигурност на народот * А - 5XXXX - Министерство за финансии * А - 6XXXX - Министерство за економија * А - 7XXXX - Министерство за природна средина, сообраќај, енергија и телекомуникации <gallery> File:Switzerland licence plate 2007 from Sankt Gallen canton.jpg| File:Switzerland Zürich front and rear license plate.jpg| File:Swiss utilitary reg 4229.jpg File:11-11-24-basel-by-ralfr-090.jpg File:Bs sonder back.jpg File:Vssonder front.jpg File:Agri fr front.jpg File:Swiss license plates for dealers.JPG File:Mietwagennummer Wallis.jpg File:Switzerland CD Diplomatic license plate VD 351•03.jpg File:Switzerland CC Diplomatic license plate ZH8•38.jpg File:Swiss Custom Vehicle Plates 2013.jpg File:Swiss military license plate 71544 rear.png File:Swiss military license plate 71544 (front).png File:Post Autonummer back.jpg File:Post Autonummer front.jpg File:Administration_Autonummer.png File:A Nummer Blau.JPG|Administration plate blue </gallery> ==Надворешни врски == * [http://www.olavsplates.com/switzerland.html/ Слики на швајцарските авто ознаки] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110518185110/http://www.olavsplates.com/switzerland.html |date=2011-05-18 }} {{Ризница-врска|License plates of Switzerland|Kontrollschilder|3=S}} ==Наводи== <references/> {{Европа по тема|Автомобилски регистарски таблички во}} [[Категорија:Автомобилски регистарски таблички по земја|Швајцарија]] [[Категорија:Сообраќајот во Швајцарија]] izl832pgtdbiw5b8n703pk951hqbqw1 Категорија:Општина Зелениково 14 765572 5382203 5284675 2025-06-20T22:44:16Z Dandarmkd 31127 5382203 wikitext text/x-wiki {{катпов}} {{рв|Zelenikovo Municipality}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Зелениково]] [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1952 година|Зелениково]] [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1996 година|Зелениково]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1950 година|Зелениково]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1955 година|Зелениково]] [[Категорија:Скопски Регион]] 5jrw3tj001qnjkkzhbwovtqa77nvnyq Категорија:Општина Сопиште 14 765698 5382042 5285013 2025-06-20T16:30:30Z Dandarmkd 31127 5382042 wikitext text/x-wiki {{катпов}} {{рв|Sopište Municipality}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Сопиште]] [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1996 година|Сопиште]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1947 година|Сопиште]] [[Категорија:Скопски Регион]] 0ti0uiiky60dxx92vn4eo4lt669aemt 5382049 5382042 2025-06-20T16:45:05Z Dandarmkd 31127 5382049 wikitext text/x-wiki {{катпов}} {{рв|Sopište Municipality}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Сопиште]] [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1996 година|Сопиште]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1947 година|Сопиште]] [[Категорија:Скопски Регион]] [[Категорија:Драчевска Околија]] qwdlkyob4h253u7h5frh24kfs4cfufe Категорија:Општина Студеничани 14 765700 5382090 5284658 2025-06-20T17:46:01Z Dandarmkd 31127 5382090 wikitext text/x-wiki {{катпов}} {{рв|Studeničani Municipality}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Студеничани]] [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1996 година|Студеничани]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1952 година|Студеничани]] [[Категорија:Скопски Регион]] [[Категорија:Драчевска Околија]] 9wk5pire5iaero7ihzogy7axs7hqj1x Ајакучо (регион) 0 773172 5382259 5375593 2025-06-21T09:36:45Z Hedwig in Washington 29830 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Peru - Altiplano2.jpg]] → [[File:Ayacucho Region Peru - Altiplano2.jpg]] [[c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] 5382259 wikitext text/x-wiki {{Infobox Peru region |official name = Ајакучо |native name= Ayacucho |logo = |logosize = 75px |image_caption = Лого на регионот |map = Peru - Ayacucho Department (locator map).svg |map_caption = Местоположба на регионот Ајакучо во рамките на Перу |image = Ayacucho Region Peru - Altiplano2.jpg |imagesize = 240px |image_caption = [[Анди]]те во регионот Ајакучо |president = Омар Кесада Мартинес |capital = [[Ајакучо]] |largest = [[Ајакучо]] |area = 43814.8 |pop = 619522 |elevation = 2746 |density = 12.6 |provinces = 11 покраини и 111 окрузи |lowest = 1800 |lowest_location = [[Отока]] |highest = 3645 |highest_location = [[Чалкос]] |areacode = 66 |resources = [[компир]], [[пченица]], [[ољуко]], [[јачмен]], [[овчарство]] и ракотворби. |poverty = 72,5% |GDPshare = 0,65% |website = [http://www.regionayacucho.gob.pe regionayacucho.gob.pe] |iso = AYA |ubigeo = 05 }} '''Ајакучо''' ([[шпан.]] ''Ayacucho'') е [[Административна поделба на Перу|регион]] во [[Перу]], сместен во јужно-централните [[Анди]]. Главен град е [[Ајакучо]]. Регионот бил тешко погоден од [[теороризам|теорористички активности]] за време на [[герилско војување|герилската војна]] на комунистичката организација „[[Сјаен пат]]“ во 1980-тите. Како дел од напорите за децентрализција на управата, на [[30 октомври]] [[2005]] е одржан [[референдум]] на прашањето дали Ајакучо да се спои со регионите [[Ика (регион)|Ика]] и [[Уанкавелика (регион)|Уанкавелика]] и така да образува нов регион „Ика-Ајакучо-Уанкавелика“. Предлогот не поминал и Ајакучо останал независен како регион. ==Политичка поделба== [[Податотека:Provinces of the Ayacucho region in Peru.png|175п|мини|лево|Карта на регионот Ајакучо со неговите покраини]] Регионот административно е поделен на 11 покраини (''provincias''), составени од 111 окрузи (''distritos''). ===Покраини=== Еве список на покраините во Ајакучо, со нивните главни градови во заграда: # [[Виктор Фахардо (покраина)|Виктор Фахардо]] ([[Уанкапи]]) # [[Вилкас Уаман (покраина)|Вилкас Уаман]] ([[Вилкас Уаман]]) # [[Кангаљо (покраина)|Кангаљо]] ([[Кангаљо]]) # [[Ла Мар (покраина)|Кангаљо]] ([[Сан Мигел (Ла Мар)|Сан Мигел]]) # [[Луканас (покраина)|Луканас]] ([[Пукио]]) # [[Паринакочас (покраина)|Паринакочас]] ([[Коракора]]) # [[Паукар дел Сара Сара (покраина)|Паукар дел Сара Сара]] ([[Пауса (Перу)|Пауса]]) # [[Сукре (покраина)|Сукре]] ([[Керобамба]]) # [[Уаманга (покраина)|Уаманга]] ([[Ајакучо]]) # [[Уанка Санкос (покраина)|Уанка Санкос]] ([[Уанка Санкос]]) # [[Уанта (покраина)|Уанта]] ([[Уанта]]) == Надворешни врски == * [http://www.regionayacucho.gob.pe Портал на регионалната управа на Ајакучо] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20200531100655/http://www.regionayacucho.gob.pe/ |date=2020-05-31 }} {{es}} <gallery> Податотека:Peru - Altiplano1.jpg|[[Андите]] го пресекуваат регионот Податотека:Obelisk Battle of Ayacucho and Sucre MC.jpg|Статуа на [[Антонио Хосе де Сукре]] близу Кинуа Податотека:Peru - HotSprings.jpg|Минетални извори во Ајакучо Податотека:Obelisk Battle of Ayacucho1 MC.jpg|Обелиск кај Кинуа во спомен на Битката кај Ајакучо Податотека:Ayacucho church by night.jpg|Црквата во градот Ајакучо </gallery> {{Региони во Перу}} {{coord|13|09|47|S|74|13|28|W|region:PE_type:adm1st_source:kolossus-dewiki|display=title}} [[Категорија:Региони во Перу]] [[Категорија:Ајакучо (регион)| ]] c39kri8qgl2zi7mhi70xuzl0u6sx16n Војвода 0 780178 5382176 5287902 2025-06-20T21:32:59Z ГП 23995 /* Војводите како мотив во народното творештво */ ситна поправка 5382176 wikitext text/x-wiki [[File:Московский воевода XVII века.jpg|thumb|192px|right|Московски војвода, XVII век]] '''Војвода''' (потекнува од [[Старословенски јазик|старословенскиот јазик]], со буквално значење „оној кој предводи воини“ или „воен водач“) — [[Словени|словенска]] титула кој првично го именува главниот командант на воените сили. Изразот постепено почнал да се однесувал на управувач на покраина, област, а областа под управна власт на војводата се нарекува [[Војводство]]. Во [[англискиот јазик]], изразот војвода честопати се преведува како принц, а во [[Словени|словенската]] терминологија рангот на војвода во некои случаи се изедначува со германската титула херцог. Денес во [[Полска]], изразот војвода се однесува на управник на покраина, односно војводство. Титулата се користела во средновековна [[Македонија]], [[Бугарија]], [[Србија]], [[Босна]], [[Хрватска]], [[Чешка]], [[Грција]], [[Трансилванија]], [[Полска]], [[Русија]], [[Молдавија]], [[Влашка]], [[Риген]] <ref>[http://www.wizlaw.de/html/polabisch.html Die Sprache der slawischen Bewohner des Ostseeraums]</ref> и др. Во средновековни кнежевства [[Молдавија]] и [[Влашка]], терминот војвода станал дел од официјалните титулари на суверениот принц, и го означувале правото за раководење на цела армија. Војвода или вајда исто така бил титула на унгарскиот упраниците на [[Трансилванија]] во средниот век. Најпосле, во [[Отоманското Царство]], водачите на [[Ајдутство|ајдутите]] и на [[комити|комитските]] чети на [[Балкански Полуостров|Балканскиот Полуостров]] се нарекувале војводи. ==Војводите како мотив во народното творештво== * „Радул војвода“ — македонска народна песна.<ref>''Македонски народни балади'', Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 63-65.</ref> * „[[Момчула војвода]]“ - македонска [[Епска народна поезија|епска народна песна]].<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 35-38.</ref> * „[[Сирма Војвотка (песна)|Сирма војвотка]]“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 78-79.</ref> <ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 112.</ref> * „[[Чавдар војвода и Лалуш]]“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 79-84.</ref> * „[[Иљо војвода|Илјо војвода]]“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 84-85.</ref> * „[[Страил страшен војвода]]“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 86-89.</ref> * „[[Џемаил ага и Иванчо војвода]]“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 90-91.</ref> * „[[Датунџо војвода]]“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 105-106.</ref> * „Ранет Делчев војвода“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 109-110.</ref> * „Мануш војвода“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 113.</ref> * „Станиш војвода“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 113-114.</ref> * „[[Низ Петлец идат трима војводи]]“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 118-119.</ref> * „[[Смртта на војводата Пријезда]]“ - српска народна песна.<ref>Војислав Ђурић, ''Антологија српских народних јуначких песама''. Београд: Српска књижевна задруга, 2012, стр. 234-237.</ref> * „[[Маргита девојка и Рајко војвода]]“ - српска епска песна.<ref>Војислав Ђурић, ''Антологија српских народних јуначких песама''. Београд: Српска књижевна задруга, 2012, стр. 326-330. </ref> ==Војводите како мотив во книжевноста== * „Војвода“ — песна на рускиот поет [[Александар Пушкин]].<ref>A. S. Puškin, ''Lirika''. Rad, Beograd, 1979, стр. 238-240.</ref> * „Татунчо“ - песна на [[Кочо Рацин]].<ref>Кочо Рацин, ''Бели мугри''. Скопје: Кочо Рацин, 1963, стр. 21.</ref> * „Дејан Војвода“ - песна на македонскиот поет [[Наум Целакоски (етнограф)|Наум Целакоски]].<ref>Наум Целакоски, ''Пролог'', 1998, стр. 37.</ref> ==Војводите како мотив во музиката== * „Војвотка“ ([[англиски]]: ''Duchess'') - песна на британската [[Рок-музика|рок]]-група „[[Стренглерс]]“ (''The Stranglers'') од 1979 година.<ref>[https://www.discogs.com/The-Stranglers-The-Raven/release/406661 DISCOGS, The Stranglers – The Raven (пристапено на 24.4.2021)]</ref> == Извори == {{наводи}} [[Категорија:Титули]] qt0yvgeld3szs1b4mqylut6lim4nc5r 5382178 5382176 2025-06-20T21:38:42Z ГП 23995 /* Војводите како мотив во народното творештво */ дополнување 5382178 wikitext text/x-wiki [[File:Московский воевода XVII века.jpg|thumb|192px|right|Московски војвода, XVII век]] '''Војвода''' (потекнува од [[Старословенски јазик|старословенскиот јазик]], со буквално значење „оној кој предводи воини“ или „воен водач“) — [[Словени|словенска]] титула кој првично го именува главниот командант на воените сили. Изразот постепено почнал да се однесувал на управувач на покраина, област, а областа под управна власт на војводата се нарекува [[Војводство]]. Во [[англискиот јазик]], изразот војвода честопати се преведува како принц, а во [[Словени|словенската]] терминологија рангот на војвода во некои случаи се изедначува со германската титула херцог. Денес во [[Полска]], изразот војвода се однесува на управник на покраина, односно војводство. Титулата се користела во средновековна [[Македонија]], [[Бугарија]], [[Србија]], [[Босна]], [[Хрватска]], [[Чешка]], [[Грција]], [[Трансилванија]], [[Полска]], [[Русија]], [[Молдавија]], [[Влашка]], [[Риген]] <ref>[http://www.wizlaw.de/html/polabisch.html Die Sprache der slawischen Bewohner des Ostseeraums]</ref> и др. Во средновековни кнежевства [[Молдавија]] и [[Влашка]], терминот војвода станал дел од официјалните титулари на суверениот принц, и го означувале правото за раководење на цела армија. Војвода или вајда исто така бил титула на унгарскиот упраниците на [[Трансилванија]] во средниот век. Најпосле, во [[Отоманското Царство]], водачите на [[Ајдутство|ајдутите]] и на [[комити|комитските]] чети на [[Балкански Полуостров|Балканскиот Полуостров]] се нарекувале војводи. ==Војводите како мотив во народното творештво== * „Радул војвода“ — македонска народна песна.<ref>''Македонски народни балади'', Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 63-65.</ref> * „[[Момчула војвода]]“ - македонска [[Епска народна поезија|епска народна песна]].<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 35-38.</ref> * „[[Сирма Војвотка (песна)|Сирма војвотка]]“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 78-79.</ref> <ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 112.</ref> * „[[Чавдар војвода и Лалуш]]“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 79-84.</ref> <ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 106-111.</ref> * „[[Иљо војвода|Илјо војвода]]“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 84-85.</ref> <ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 115-116.</ref> * „[[Страил страшен војвода]]“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 86-89.</ref> <ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 120-122.</ref> * „Јане Плетикоса“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 104-105.</ref> * „Сама мома црни очи клела“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 113-114.</ref> * „Озгора идат сејмени“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 117.</ref> * „Пука пукна во гора зелена“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 118-119.</ref> * „[[Џемаил ага и Иванчо војвода]]“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 90-91.</ref> * „[[Датунџо војвода]]“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 105-106.</ref> * „Ранет Делчев војвода“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 109-110.</ref> * „Мануш војвода“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 113.</ref> * „Станиш војвода“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 113-114.</ref> * „[[Низ Петлец идат трима војводи]]“ - македонска народна песна.<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 118-119.</ref> * „[[Смртта на војводата Пријезда]]“ - српска народна песна.<ref>Војислав Ђурић, ''Антологија српских народних јуначких песама''. Београд: Српска књижевна задруга, 2012, стр. 234-237.</ref> * „[[Маргита девојка и Рајко војвода]]“ - српска епска песна.<ref>Војислав Ђурић, ''Антологија српских народних јуначких песама''. Београд: Српска књижевна задруга, 2012, стр. 326-330. </ref> ==Војводите како мотив во книжевноста== * „Војвода“ — песна на рускиот поет [[Александар Пушкин]].<ref>A. S. Puškin, ''Lirika''. Rad, Beograd, 1979, стр. 238-240.</ref> * „Татунчо“ - песна на [[Кочо Рацин]].<ref>Кочо Рацин, ''Бели мугри''. Скопје: Кочо Рацин, 1963, стр. 21.</ref> * „Дејан Војвода“ - песна на македонскиот поет [[Наум Целакоски (етнограф)|Наум Целакоски]].<ref>Наум Целакоски, ''Пролог'', 1998, стр. 37.</ref> ==Војводите како мотив во музиката== * „Војвотка“ ([[англиски]]: ''Duchess'') - песна на британската [[Рок-музика|рок]]-група „[[Стренглерс]]“ (''The Stranglers'') од 1979 година.<ref>[https://www.discogs.com/The-Stranglers-The-Raven/release/406661 DISCOGS, The Stranglers – The Raven (пристапено на 24.4.2021)]</ref> == Извори == {{наводи}} [[Категорија:Титули]] g5iyfla4qu90ta1dqadqmk4xptjnzu7 Call of Duty: Modern Warfare 3 0 1019475 5382127 5299157 2025-06-20T18:57:50Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5382127 wikitext text/x-wiki {{Infobox VG |title = Call of Duty: Modern Warfare 3 |image =[[Податотека:Call of Duty Modern Warfare 3 box art.png|250px]] |developer = [[Infinity Ward]]<br/>[[Sledgehammer Games]]<br/>{{collapsible list|title=Дополнителна работа од страна на:|<br />[[Raven Software]]<br />[[Treyarch]] (Wii верзија)<br />[[Neversoft]]}} |publisher= [[Activision]]<br/>[[Square Enix]] <small>(Јапонија)</small><ref>{{Наведена мрежна страница|title=Square Enix Confirms Call of Duty Modern Warfare 3 For Japanese Release|url=http://www.andriasang.com/e/blog/2011/06/08/call_of_duty_mw3_jpn_release/|accessdate=8 јуни 2011|archive-date=2011-06-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20110614161823/http://www.andriasang.com/e/blog/2011/06/08/call_of_duty_mw3_jpn_release/|url-status=dead}}</ref> |designer = Глен Скофилд<br />Мајкл Кондри |composer = Брајан Тајлер |writer = Пол Хегис<br />Вил Степлс |series = ''[[Call of Duty]]'' |version= 1.15 <small>(PS3)</small><br /> 1.11 <small>(Xbox 360)</small><br>1 јули 413 <small>(PC)</small> |engine = [[IW (погон)|MW3 погон]]<ref name="Engine">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.tomshardware.com/news/call-of-duty-modern-warfare-3-mw2-cod-mw2,13370.html|title=Call of Duty: Modern Warfare 3 Engine Focused on Gameplay|date=|accessdate=Sep 6, 2011|author=Marcus Yam|publisher=Tom's Hardware US}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|last=Bowling|first=Robert|title=IAm Robert Bowling, Creative Strategist on Modern Warfare 3 AMA|date=2011-06-10 |url=http://www.reddit.com/r/IAmA/comments/hwkjy/iam_robert_bowling_creative_strategist_on_modern/c1yyuos|publisher=reddit|accessdate=26 May 2012}}</ref> | released = '''360, PS3 и Windows'''<br />{{vgrelease|NA=8 ноември 2011 }}{{vgrelease|AUS=8 ноември 2011}}{{vgrelease|EU=8 ноември 2011}}'''Wii'''<br />{{vgrelease|NA=8 ноември 2011}} |genre = [[Пукачка игра од прво лице|Пукач од прво лице]] |modes = [[Самостојна видеоигра|самостоен]], [[Групна видеоигра|групен]] ([[семрежна игра|семрежен]], [[Локална мрежа|мрежен]], [[Nintendo Wi-Fi Connection]], [[PlayStation Network]], [[Xbox Live]]) |platforms = [[Microsoft Windows]], [[PlayStation 3]], [[Wii]], [[Xbox 360]] |media = [[Blu-ray диск]], [[Дигитален видео диск|ДВД-ДЛ]], [[Nintendo optical disc|Wii Optical Disc]], [[преземање]] |requirements = |resolution = 600p <small>(верзии за Xbox 360 и PS3)</small> <br /> 480p <small>(верзија за Wii)</small> |input = <!-- sixaxis and 360 controllers ARE gamepads, no specific redirection is needed -->[[Гејмпад]], [[тастатура]] и [[сметачко глувче|глувче]] и [[Wii Remote]] }} {{Закосен наслов}}'''''Call of Duty: Modern Warfare 2''''' (исто така нарекувана Call of Duty: MW3, Modern Warfare 3, Call of Duty 8 или едноставно MW3) — [[пукачка игра|пукачка]] [[видеоигра]] [[Пукачка игра од прво лице|од прво лице]] изработена од страна на [[Infinity Ward]], [[Sledgehammer Games]] во соработка со [[Raven Software]] и објавена од страна на ''[[Activision]]'' за [[Microsoft Windows]], [[PlayStation 3]] и [[Xbox 360]]. Ова е осмата игра во [[call of Duty|серијалот]], третата игра во ''Modern Warfare'' трилогијата и е директно продолжение на [[Call of Duty: Modern Warfare 2]]. Играта беше пуштена во продажба на 8 ноември 2011 година за [[Microsoft Windows]], [[Xbox 360]], [[PlayStation 3]],<ref>{{наведени вести|url=http://www.telegraph.co.uk/technology/video-games/8518511/Call-of-Duty-Modern-Warfare-3-release-date.html|title=Call of Duty: Modern Warfare 3 release date|last=Hoggins|first=Tom|date=17 мај 2011|work=The Daily Telegraph|accessdate=19 мај 2011|archive-url=|archive-date=|dead-url=}}</ref> и за [[Wii]],<ref name="Wii Version of Call of Duty: MW3">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gamestop.com/wii/games/call-of-duty-modern-warfare-3/92563|title=MW3 Wii Release Date in America}}{{Мртва_врска|date=February 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> со [[Call of Duty: Modern Warfare 3: Defiance|посебна верзија]] за [[Nintendo DS]] изработена од [[n-Space]]. Во Австралија, Wii верзијата беше пуштена во продажба на 23 ноември 2011 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ebgames.com.au/wii-155047-Call-of-Duty-Modern-Warfare-3-Nintendo-Wii?utm_publisher=website&utm_medium=large_hero&utm_campaign=ModernWarfare3|title=MW3 Wii Release Date In Australia}}</ref> Во првите 24 часа од пуштањето во продажба, играта продаде 6.5 милиони копии само во САД и Велика Британија и заработи околу 400 милиони долари, правејќи ја најголемата продажба на сите времиња за првите 24 часа.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://xbox360.ign.com/articles/121/1212246p1.html|title=Modern Warfare 3 Has Biggest Launch Of Anything Ever|last=Macdonald|first=Keza|date=11 ноември 2011|publisher=IGN|archive-url=|archive-date=|accessdate=14 ноември 2011}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gamespot.com/news/call-of-duty-modern-warfare-3-sets-new-launch-records-6345162|title=Call of Duty: Modern Warfare 3 sets new launch records|last=Magrino|first=Tom|date=11 ноември 2011|publisher=Gamespot|archive-url=|archive-date=|accessdate=14 ноември 2011}}</ref> == Гејмплеј == Како и нејзините претходници, ''Modern Warfare 3'' е [[Пукачка игра од прво лице|пукачница од прво лице]]. На [[Gamescom]] 2011, [[Activision]] потврди дека [[Личен сметач|PC]] верзијата на ''Modern Warfare 3'' ќе поддржува dedicated опслужувачи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.joystiq.com/2011/08/17/modern-warfare-3-to-have-dedicated-servers-on-pc/|title=Modern Warfare 3 to have dedicated servers on pc|last=|first=|date=|archive-url=|archive-date=|accessdate=17 август 2011}}</ref> === Кампања === Играчот ја зазема улогата на различни карактери во текот на [[Самостојна видеоигра|сингл-плеер кампањата]], менувајќи перспективи низ приказната, која, како и во нејзините претходници, е поделена на три сета на мисии, наречени "Чинови". Секоја мисија во чиновите, е составена од серија на цели, кои се прикажани на [[Head-up дисплеј|HUD-от]], кој ја обележува насоката и растојанието од и до целите. Штетата нанесена на играчот е прикажана преку количеството на крв на HUD-от. Здравјето на играчот се регенерира со текот на времето. Целите во мисиите се разликуваат според нивните побарувања, движејќи се од пристигнување на некое место, елиминарање на непријатели на означена локација, бранење на локацијата од непријателски ескадрони, управување со мини-ган и други оружја и поставување експлозиви на непријателски инсталации. === Кооперативен мод === ''Modern Warfare 3'' прикажува нов мод, наречен [[Преживувачки мод]] ([[Англиски јазик|анг.]] ''Survival Mode''. Овој мод можат да го играат еден или двајца играчи, борејќи се со бесконечни бранови на непријатели, со што, секој нареден бран е потежок е претходниот. Овој мод е достапен на сите [[Групна видеоигра|мултиплеер]] мапи. Играчот заработува пари за оружја, муниција, надградби, воздушна/земјена поддршка и опрема.<ref>{{Наведена мрежна страница|last=Crecente|first=Brian|title=Hands On With Modern Warfare 3's Version of Horde Mode|date=2011-06-07 |url=http://ca.kotaku.com/5809650/hands-on-with-modern-warfare-3s-version-of-horde-mode|publisher=Kotaku}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|last=Schramm|first=Mike|title=Modern Warfare 3 preview: Spec Ops Survival mode|url=http://www.joystiq.com/2011/06/08/modern-warfare-3-preview-spec-ops-survival-mode/|publisher=Joystiq}}</ref> ''Special Ops'' модот се враќа од ''Modern Warfare 2''. Во овој мод има предизвикувачки мисии, кои овојпат, наместо 69 (како во Modern Warfare 2), имаат 48 ѕвездички. Некои оружја во Spec Ops се ексклузивни за тој мод, и ги нема во мултиплеерот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://oneofswords.com/2011/11/some-mw3-info-from-the-gamespot-livestream|title=Some MW3 Info From The Gamespot Livestream|last=Amrich|first=Dan|date=4 ноември 2011|publisher=OneOfSwords|archive-url=https://web.archive.org/web/20111106232434/http://oneofswords.com/2011/11/some-mw3-info-from-the-gamespot-livestream/|archive-date=2011-11-06|accessdate=4 ноември 2011|url-status=dead}}</ref> === Мултиплеер === [[Податотека:220px Trailer tango down multiplayer hd 720p.jpg|thumb|right|Новата "Recon Juggernaut" поинтстрик награда во мултиплеер модот.]] Целиот ''Килстрик'' систем е преработен. Килстриковите се сега познати како Поинтстрикови, и убиствата веќе не се единствениот начин за да се зголеми поинтстрикот на играчот. Извршувањето на цели, како на пример, поставување на бомба во ''Пронајди и Уништи'' ([[Англиски јазик|анг.]] ''Search and Destroy'') или заземањето на знамиња во ''Заземи го Знамето'' ([[Англиски јазик|анг.]] ''Capture the Flag'') го наградува со бодови Поинтстрикот на играчот. Поинтстриковите сега се организирани во три ''strike packages'' наречени ''Assault'', ''Support'' и ''Specialist''. ''Assault'' работи исто како Килстрик системот од ''Modern Warfare 2'' и ''Black Ops'': играчот мора да освојува сè повеќе и повеќе бодови без умирање. Кога играчот е убиен, неговите или нејзините бодови се ресетираат на 0. Исто така, ''Specialist'' ги наградува играчите со перкови после секое второ последователно убиство. По смртта, играчот ги губи сите перкови и бодовите се ресетирани на нула. Обратно од нив, ''Support'' наградува врз основа на сите бодови освоени во текот на мечот, без разлика колку пати е убиен играчот. Мора да се напомене дека, доколку играчот одбере друга класа со различен ''strike package'' во текот на мечот, сите бодови се ресетирани на 0.<ref name="EuroGamer">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.eurogamer.net/articles/2011 септември 02-modern-warfare-3-multiplayer-detailed|title=Modern Warfare 3 Multiplayer Detailed|last=Parkin|first=Simon|date=2 септември 2011|work=EuroGamer|archive-url=|archive-date=|accessdate=2 септември 2011}}{{Мртва_врска|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Неколку контроверзни перкови од ''Modern Warfare 2'' се отстранети од ''Modern Warfare 3''. "Нуркањето", од станувачка во лежечка позиција, познато како "делфинско нуркање" е отстрането, поради проблеми во балансирањето.<ref>{{Citation|url=http://www.xboxdailynews.com/2011/08/13/no-dive-to-prone-in-modern-warfare-3-new-multiplayer-modes-added|title=No Dive To Prone in Modern Warfare 3|date=13 август 2011|accessdate=13 август 2011|archive-date=2011-11-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20111110144041/http://www.xboxdailynews.com/2011/08/13/no-dive-to-prone-in-modern-warfare-3-new-multiplayer-modes-added/|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111110144041/http://www.xboxdailynews.com/2011/08/13/no-dive-to-prone-in-modern-warfare-3-new-multiplayer-modes-added/}}</ref> ''Modern Warfare 3'' го користи системот за "топла/брза поправка" ([[Англиски јазик|анг.]] hot fix) на [[Treyarch]] за поправа на багови и гличови.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://callofduty-8-modernwarfare-3.com/the-latest-modern-warfare-3-news-from-official-mw3-qa-on-reddit|title=MW3 Q&A With Robert Bowling On Reddit|last=|first=|date=11 јуни 2011|archive-url=|archive-date=|accessdate=16 август 2011}}</ref> Во ''Modern Warfare 3'' е вклучена локална и он-лајн опција за "сплит-скрин".<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.egmnow.com/articles/news/split-screen-local-and-online-multiplayer-confirmed-in-modern-warfare-3|title=Split-Screen Local and Online Multiplayer Confirmed In Modern Warfare 3|last=Bennett|first=Matthew|date=12 септември 2011|work=EGM|archive-url=https://web.archive.org/web/20111006044059/http://www.egmnow.com/articles/news/split-screen-local-and-online-multiplayer-confirmed-in-modern-warfare-3/|archive-date=2011-10-06|accessdate=12 септември 2011|url-status=dead}}</ref> Неколку нови мултиплеер модови се претставени во Modern Warfare 3: *"Потврдено Убиство" ([[Англиски јазик|анг.]] "Kill Confirmed") е мод каде што играчот треба да собере лебдечки дог таг ([[Англиски јазик|анг.]] dog tag) од трупот на убиениот непријател пред убиството да биде регистрирано. Сепак, спротивниот тим исто така може да го собере дог тагот за да го негира убиството. *"Бранител на Тимот" ([[Англиски јазик|анг.]] "Team Defender") е мод каде што двата тима се обидуваат да го земат знамето од првиот играч кој ќе биде убиен откако мечот ќе почне. Тој тим којшто го има знамето, добива дупли бодови за секое убиство, додека другиот тим добива бодови по дифолт. Приватните мечеви сега вклучуваат нови модови: "Инфицирани" ([[Англиски јазик|анг.]] "Infected") - каде што инфицираните ги убиваат непријателите за ги регрутираат во нивниот тим, "Тим Џугернот" ([[Англиски јазик|анг.]] "Team Juggernaut") - каде што секој тим игра со Џугерноти со AI (вештачка интелегенција), "Gun Game" - каде што играчот со секое ново убиство добива и ново оружје, "Еден во Комората" ([[Англиски јазик|анг.]] "One in the Chamber") - каде што секој играч има пиштол со еден куршум и три животи, а куршум се добива со убиство на играч) и "Џугернот" ([[Англиски јазик|анг.]] "Juggernaut") - каде што секој игра за себе против Џугернот и играчот треба да го убие за да стане ист таков. Исто така, на играчите им е дозволено да направат свои модови со прилагодени опции, како на пример, бројот на играчите и временскиот лимит. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни сајтови == {{wikiquote}} *{{Official website|url=http://callofduty.com/mw3}} *[http://callofduty.wikia.com/wiki/Call_of_Duty:_Modern_Warfare_3 ''Call of Duty: Modern Warfare 3''] на [http://callofduty.wikia.com/ Call of Duty wiki] {{Call of Duty series}} [[Категорија:Ликови од Call of Duty: Modern Warfare 3]] [[Категорија:Видеоигри од 2011 година]] [[Категорија:Игри на Activision]] [[Категорија:Call of Duty]] [[Категорија:Воени видеоигри]] [[Категорија:Пукачки игри од прво лице]] [[Категорија:Видеоигри со здружена игра]] [[Категорија:Групни семрежни игри]] [[Категорија:Продолженија на видеоигри]] [[Категорија:Видеоигри од САД]] [[Категорија:Видеоигри што се одвиваат во САД]] [[Категорија:Видеоигри што се одвиваат во Сомалија]] [[Категорија:Видеоигри што се одвиваат во Русија]] [[Категорија:Видеоигри што се одвиваат во Чешка]] [[Категорија:Видеоигри што се одвиваат во Франција]] [[Категорија:Видеоигри што се одвиваат во Германија]] [[Категорија:Видеоигри што се одвиваат во Сиера Леоне]] 04tucm7lps881i3s86y5x775ff04eb5 Пониц 0 1055526 5382222 5078771 2025-06-21T05:20:16Z Gliwi 66636 ([[c:GR|GR]]) [[File:Wappen Ponitz.png]] → [[File:DEU Ponitz COA.svg]] PNG → SVG 5382222 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Место во Германија |image_photo = 2021-04-26 Kirche Ponitz.jpg |imagesize = 250п |image_caption = Црква во Пониц |Wappen = DEU Ponitz COA.svg |Wappengröße = 129 |lat_deg = 50 |lat_min = 50 |lat_sec = 0 |lon_deg = 12 |lon_min = 25 |lon_sec = 20 |Lageplan = Ponitz in ABG.png |Bundesland = Thüringen |Landkreis = [[Алтенбург (округ)|Алтенбург]] |Höhe = 223 |Fläche = 17 |Einwohner = 1797 |Stand = 2006-12-31 |PLZ = 04639 |Vorwahl = 034493 и 03764 |Kfz = ABG |Gemeindeschlüssel = 16 0 77 039 |Gliederung = 5 |Adresse = Фрајхајтсплајц 1<br />04639 Гесниц |Bürgermeister = Герд Кин |Partei = CDU }} '''Пониц''' ({{lang-de|Ponitz}}) — општина во округот [[Алтенбург (округ)|Алтенбург]], во [[Тирингија]], [[Германија]]. Особено е позната по нејзините барокни оргули од [[Готфрид Зилберман]]<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.silbermannorgel-ponitz.de/ |title=архивски примерок |accessdate=2012-11-04 |archive-date=2013-03-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130325074757/http://www.silbermannorgel-ponitz.de/ |url-status=dead }}</ref> и по нејзиниот извонредно ексцентричен ренесансен дворец.<ref>[http://www.renaissanceschloss-ponitz.de/ Home<!-- Bot generated title -->]</ref> Општински единици на Пониц се Чепел, Мерлах, Гутеборн и Гринберг. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.silbermannorgel-ponitz.de/ Страница за оргулите на Зилберман] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20130325074757/http://www.silbermannorgel-ponitz.de/ |date=2013-03-25 }} * [http://silbermann.museum.com/welcome.html Музеј Зилберман] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080913144240/http://silbermann.museum.com/welcome.html |date=2008-09-13 }} * [http://www.renaissanceschloss-ponitz.de/ Ренесансен замок Пониц] {{Нормативна контрола}} {{Градови во Алтенбург (округ)}} {{АлтенбургерЛанд-никулец}} [[Категорија:Алтенбург (округ)]] p0kkaocjvybulmybghy0rriy377ffr4 Пчињски Управен Округ 0 1069204 5382304 5355311 2025-06-21T11:12:58Z Marco Mitrovich 114460 5382304 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место <!-- See Template:Инфокутија Населено место for additional fields and descriptions --> | name = Пчињски Управен Округ | settlement_type = [[Окрузи во Србија|Округ]] во [[Србија]] <!-- maps and coordinates ------> | image_map = :Pcinja in Serbia (Kosovo semi-independent).svg | mapsize = 200px | map_caption = Местоположба на Пчињскиот Управен Округ во Србија <!-- location ------------------> | subdivision_type = Држава | subdivision_name = {{знаме|Serbia}} | subdivision_type1 = | subdivision_name1 = <!-- seat, smaller parts -------> | seat_type = Седиште | seat = [[Врање]] <!-- government type, leaders --> | leader_title = Началник | leader_name = Будимир Михајловиќ | total_type = Вкупно | area_total_km2 = 3,520 | population_footnotes = | population_total = 159,081 | population_as_of = 2011 попис | population_density_km2 = 45.1 <!-- blank fields (section 1) --> | blank_name_sec1 = [[Општини во Србија|Општини]] | blank_info_sec1 = 7 и 1 [[Општини и градови во Србија|град]] | blank1_name_sec1 = Населби | blank1_info_sec1 = 363 | blank2_name_sec1 = – [[Градови во Србија|Градови]] | blank2_info_sec1 = 6 | blank3_name_sec1 = – Села | blank3_info_sec1 = 357 | website = www.pcinjskiokrug.org.rs }} '''Пчињски Управен Округ''' ('''Пчински Управен Округ''') или '''Врањско''', ({{lang-sr|Пчињски управни округ}}) е округ кој се наоѓа во најјужниот дел на [[Србија]], меѓу [[Република Македонија]], [[Бугарија]] и [[Косово]]. Вкупното население во округот изнесува 227 690 луѓе. Административен центар на округот е градот [[Врање]]. Површината на округот е 3520 км<sup>2</sup>. Физичкогеографската локација, и најмногу близината на областа, ја прави во историско-географски план поблиска кон [[Македонија]], него до Поморавието и [[Косово]]. Земјописно, се наоѓа во [[Централна Србија|централниот]] дел на [[Јужна Србија]]. ===Административна поделба=== Пчињскиот Oкруг е составен од седум административни единици. *Град [[Врање]] *[[Општина Босилеград]] *Општина Бујановац *Општина Владичин хан *[[Општина Прешево]] *Општина Сурдулица *[[Општина Трговиште (Србија)|Општина Трговиште]] ===Историја=== Името Врањско е дадено на областа во близина на јужна Морава по името на градот [[Врање]] во текот на [[средниот век]]. За првпат името се спомнува во 1093, кога рашкиот жупан Вукан, војувајќи со византијците, стигнал до [[Скопје]], [[Полог]] и до областа околу [[Врање]] наречена Врањско. По распаѓањето на Душановото царство, деспотот [[Константин Драгаш]] владее со областа. Со подпагањето под [[Османлиското царство]], регионот влегува традиционално од претходниот период во Ќустендилскиот санџак. Пред XIX век, населението во областа се вклучува во борбата за национална црква, и под бугарска власт, Врањско е во состав под Бугарската егзархија. По потпишувањето на Санстефанскиот мировен договор од 3 март 1878, поголемиот дел од денешниот Пчињски Oкруг влегува во состав на Кнежевството Бугарија. Тогаш, источните делови (Босилеград) беше населена со Шопи и Бугари. Според Берлинскиот конгрес, тој дел од Пчињскиот крај, како и пиротскиот, е соединет кон [[Србија]]. По меѓусојузната војна и јужниот дел на Пчињскиот Oкруг е соединет кон Србија. По [[Првата светска војна]], според Нејскиот договор, територијата на општината Босилеград е вклучена кон Србија. Во периодот меѓу мај 1941 до август 1944, областа е под окупација на Бугарија. Денеска, според официјалните српски пописи, населението на Пчињскиот Oкруг се состои од [[Срби]], [[Албанци]], [[Македонци]], [[Бугари]] и [[Роми]]. Албанците живеат целосно во општина [[Прешево]] и [[Бујановац]], и во руралните области на Медвеѓа. Македонците живеат во граничните области во регионот околу [[Прохор Пчињски]]. Ромите живеат насекаде низ областа, додека Бугарите претежно живеат во источните делови на округот, поточно во општина Босилеград. == Поврзано == * [[Пчиња]] * [[Прохор Пчињски]] * [[Јужна Србија]] {{Окрузи во Србија}} [[Категорија:Окрузи во Србија]] [[Категорија:Пчињски Управен Oкруг| ]] [[Категорија:Јужна Србија]] s21gvmzln6rvrelk4ynd01zm8a537ef 5382305 5382304 2025-06-21T11:13:48Z Marco Mitrovich 114460 5382305 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место <!-- See Template:Инфокутија Населено место for additional fields and descriptions --> | name = Пчињски Управен Округ | settlement_type = [[Окрузи во Србија|Округ]] во [[Србија]] <!-- maps and coordinates ------> | image_map = Pcinja in Serbia (Kosovo semi-independent).svg | mapsize = 200px | map_caption = Местоположба на Пчињскиот Управен Округ во Србија <!-- location ------------------> | subdivision_type = Држава | subdivision_name = {{знаме|Serbia}} | subdivision_type1 = | subdivision_name1 = <!-- seat, smaller parts -------> | seat_type = Седиште | seat = [[Врање]] <!-- government type, leaders --> | leader_title = Началник | leader_name = Будимир Михајловиќ | total_type = Вкупно | area_total_km2 = 3,520 | population_footnotes = | population_total = 159,081 | population_as_of = 2011 попис | population_density_km2 = 45.1 <!-- blank fields (section 1) --> | blank_name_sec1 = [[Општини во Србија|Општини]] | blank_info_sec1 = 7 и 1 [[Општини и градови во Србија|град]] | blank1_name_sec1 = Населби | blank1_info_sec1 = 363 | blank2_name_sec1 = – [[Градови во Србија|Градови]] | blank2_info_sec1 = 6 | blank3_name_sec1 = – Села | blank3_info_sec1 = 357 | website = www.pcinjskiokrug.org.rs }} '''Пчињски Управен Округ''' ('''Пчински Управен Округ''') или '''Врањско''', ({{lang-sr|Пчињски управни округ}}) е округ кој се наоѓа во најјужниот дел на [[Србија]], меѓу [[Република Македонија]], [[Бугарија]] и [[Косово]]. Вкупното население во округот изнесува 227 690 луѓе. Административен центар на округот е градот [[Врање]]. Површината на округот е 3520 км<sup>2</sup>. Физичкогеографската локација, и најмногу близината на областа, ја прави во историско-географски план поблиска кон [[Македонија]], него до Поморавието и [[Косово]]. Земјописно, се наоѓа во [[Централна Србија|централниот]] дел на [[Јужна Србија]]. ===Административна поделба=== Пчињскиот Oкруг е составен од седум административни единици. *Град [[Врање]] *[[Општина Босилеград]] *Општина Бујановац *Општина Владичин хан *[[Општина Прешево]] *Општина Сурдулица *[[Општина Трговиште (Србија)|Општина Трговиште]] ===Историја=== Името Врањско е дадено на областа во близина на јужна Морава по името на градот [[Врање]] во текот на [[средниот век]]. За првпат името се спомнува во 1093, кога рашкиот жупан Вукан, војувајќи со византијците, стигнал до [[Скопје]], [[Полог]] и до областа околу [[Врање]] наречена Врањско. По распаѓањето на Душановото царство, деспотот [[Константин Драгаш]] владее со областа. Со подпагањето под [[Османлиското царство]], регионот влегува традиционално од претходниот период во Ќустендилскиот санџак. Пред XIX век, населението во областа се вклучува во борбата за национална црква, и под бугарска власт, Врањско е во состав под Бугарската егзархија. По потпишувањето на Санстефанскиот мировен договор од 3 март 1878, поголемиот дел од денешниот Пчињски Oкруг влегува во состав на Кнежевството Бугарија. Тогаш, источните делови (Босилеград) беше населена со Шопи и Бугари. Според Берлинскиот конгрес, тој дел од Пчињскиот крај, како и пиротскиот, е соединет кон [[Србија]]. По меѓусојузната војна и јужниот дел на Пчињскиот Oкруг е соединет кон Србија. По [[Првата светска војна]], според Нејскиот договор, територијата на општината Босилеград е вклучена кон Србија. Во периодот меѓу мај 1941 до август 1944, областа е под окупација на Бугарија. Денеска, според официјалните српски пописи, населението на Пчињскиот Oкруг се состои од [[Срби]], [[Албанци]], [[Македонци]], [[Бугари]] и [[Роми]]. Албанците живеат целосно во општина [[Прешево]] и [[Бујановац]], и во руралните области на Медвеѓа. Македонците живеат во граничните области во регионот околу [[Прохор Пчињски]]. Ромите живеат насекаде низ областа, додека Бугарите претежно живеат во источните делови на округот, поточно во општина Босилеград. == Поврзано == * [[Пчиња]] * [[Прохор Пчињски]] * [[Јужна Србија]] {{Окрузи во Србија}} [[Категорија:Окрузи во Србија]] [[Категорија:Пчињски Управен Oкруг| ]] [[Категорија:Јужна Србија]] kfie6wjpgy04jpttbfk1drlbguc9cby 5382306 5382305 2025-06-21T11:17:08Z Marco Mitrovich 114460 /* Поврзано */ 5382306 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место <!-- See Template:Инфокутија Населено место for additional fields and descriptions --> | name = Пчињски Управен Округ | settlement_type = [[Окрузи во Србија|Округ]] во [[Србија]] <!-- maps and coordinates ------> | image_map = Pcinja in Serbia (Kosovo semi-independent).svg | mapsize = 200px | map_caption = Местоположба на Пчињскиот Управен Округ во Србија <!-- location ------------------> | subdivision_type = Држава | subdivision_name = {{знаме|Serbia}} | subdivision_type1 = | subdivision_name1 = <!-- seat, smaller parts -------> | seat_type = Седиште | seat = [[Врање]] <!-- government type, leaders --> | leader_title = Началник | leader_name = Будимир Михајловиќ | total_type = Вкупно | area_total_km2 = 3,520 | population_footnotes = | population_total = 159,081 | population_as_of = 2011 попис | population_density_km2 = 45.1 <!-- blank fields (section 1) --> | blank_name_sec1 = [[Општини во Србија|Општини]] | blank_info_sec1 = 7 и 1 [[Општини и градови во Србија|град]] | blank1_name_sec1 = Населби | blank1_info_sec1 = 363 | blank2_name_sec1 = – [[Градови во Србија|Градови]] | blank2_info_sec1 = 6 | blank3_name_sec1 = – Села | blank3_info_sec1 = 357 | website = www.pcinjskiokrug.org.rs }} '''Пчињски Управен Округ''' ('''Пчински Управен Округ''') или '''Врањско''', ({{lang-sr|Пчињски управни округ}}) е округ кој се наоѓа во најјужниот дел на [[Србија]], меѓу [[Република Македонија]], [[Бугарија]] и [[Косово]]. Вкупното население во округот изнесува 227 690 луѓе. Административен центар на округот е градот [[Врање]]. Површината на округот е 3520 км<sup>2</sup>. Физичкогеографската локација, и најмногу близината на областа, ја прави во историско-географски план поблиска кон [[Македонија]], него до Поморавието и [[Косово]]. Земјописно, се наоѓа во [[Централна Србија|централниот]] дел на [[Јужна Србија]]. ===Административна поделба=== Пчињскиот Oкруг е составен од седум административни единици. *Град [[Врање]] *[[Општина Босилеград]] *Општина Бујановац *Општина Владичин хан *[[Општина Прешево]] *Општина Сурдулица *[[Општина Трговиште (Србија)|Општина Трговиште]] ===Историја=== Името Врањско е дадено на областа во близина на јужна Морава по името на градот [[Врање]] во текот на [[средниот век]]. За првпат името се спомнува во 1093, кога рашкиот жупан Вукан, војувајќи со византијците, стигнал до [[Скопје]], [[Полог]] и до областа околу [[Врање]] наречена Врањско. По распаѓањето на Душановото царство, деспотот [[Константин Драгаш]] владее со областа. Со подпагањето под [[Османлиското царство]], регионот влегува традиционално од претходниот период во Ќустендилскиот санџак. Пред XIX век, населението во областа се вклучува во борбата за национална црква, и под бугарска власт, Врањско е во состав под Бугарската егзархија. По потпишувањето на Санстефанскиот мировен договор од 3 март 1878, поголемиот дел од денешниот Пчињски Oкруг влегува во состав на Кнежевството Бугарија. Тогаш, источните делови (Босилеград) беше населена со Шопи и Бугари. Според Берлинскиот конгрес, тој дел од Пчињскиот крај, како и пиротскиот, е соединет кон [[Србија]]. По меѓусојузната војна и јужниот дел на Пчињскиот Oкруг е соединет кон Србија. По [[Првата светска војна]], според Нејскиот договор, територијата на општината Босилеград е вклучена кон Србија. Во периодот меѓу мај 1941 до август 1944, областа е под окупација на Бугарија. Денеска, според официјалните српски пописи, населението на Пчињскиот Oкруг се состои од [[Срби]], [[Албанци]], [[Македонци]], [[Бугари]] и [[Роми]]. Албанците живеат целосно во општина [[Прешево]] и [[Бујановац]], и во руралните области на Медвеѓа. Македонците живеат во граничните области во регионот околу [[Прохор Пчињски]]. Ромите живеат насекаде низ областа, додека Бугарите претежно живеат во источните делови на округот, поточно во општина Босилеград. == Поврзано == * [[Пчиња]] * [[Прохор Пчињски]] * [[Јужна Србија]] {{Окрузи во Србија}} [[Категорија:Окрузи во Србија]] [[Категорија:Пчињски Управен Округ| ]] [[Категорија:Јужна Србија]] ihusyx40imfq6wx5gld245ub6s10499 Клаудио Раниери 0 1077368 5382270 5016042 2025-06-21T09:56:12Z Carshalton 30527 5382270 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Клаудио Раниери | image = [[Податотека:Claudio Ranieri Inter.jpg|200px]] | height = {{height|m=1.82}} | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1951|10|20}} | cityofbirth = {{роден во|Рим|}} | countryofbirth = [[Италија]] | nationality = {{flagsport|ITA}} [[Италија]] | position = [[Одбрана (фудбал)|одбранбен]] | currentclub = {{Fb team Roma}} (тренер) | years1 = 1973-1974 | caps1 = 6 | goals1 = 0 | clubs1 = {{Fb team Roma}} | years2 = 1989-1994 | caps2 = 225 | goals2 = 8 | clubs2 = {{Fb team Catanzaro}} | years3 = 1982-1984 | caps3 = 92 | goals3 = 1 | clubs3 = {{Fb team Catania}} | years4 = 1984-1986 | caps4 = 40 | goals4 = 0 | clubs4 = {{Fb team Palermo}} | manageryears1 = 1986-1987 |managerclubs1 = {{Fb team Vigor Lamezia}} | manageryears2 = 1987-1988 |managerclubs2 = [[Податотека:Flag maroon HEX-7B1C20.svg|20px|Путеолана]] Путеолана | manageryears3 = 1988-1991 |managerclubs3 = {{Fb team Cagliari}} | manageryears4 = 1991-1993 |managerclubs4 = {{Fb team Napoli}} | manageryears5 = 1993-1997 |managerclubs5 = {{Fb team Fiorentina}} | manageryears6 = 1997-1999 |managerclubs6 = {{Fb team Valencia}} | manageryears7 = 1999-2000 |managerclubs7 = {{Fb team Atletico Madrid}} | manageryears8 = 2000-2004 |managerclubs8 = {{Fb team Chelsea}} | manageryears9 = 2004-2005 |managerclubs9 = {{Fb team Valencia}} | manageryears10 = 2007 |managerclubs10 = {{Fb team Parma}} | manageryears11 = 2007-2009 |managerclubs11 = {{Fb team Juventus}} | manageryears12 = 2009-2011 |managerclubs12 = {{Fb team Roma}} | manageryears13 = 2011-2012 |managerclubs13 = {{Fb team Inter}} | manageryears14 = 2012-2014 |managerclubs14 = {{Fb team Monaco}} | manageryears15 = 2014 |managerclubs15 = {{Naz|FUrep|GRE}} | manageryears16 = 2015-2017 |managerclubs16 = {{Fb team Leicester City}} | manageryears17 = 2017-2018 |managerclubs17 = {{Fb team Nantes}} | manageryears18 = 2018-2019 |managerclubs18 = {{Fb team Fulham}} | manageryears19 = 2019 |managerclubs19 = {{Fb team Roma}} | manageryears20 = 2019-2021 |managerclubs20 = {{Fb team Sampdoria}} | manageryears21 = 2021-2022 |managerclubs21 = {{Fb team Watford}} | manageryears22 = 2022-2022 |managerclubs22 = {{Fb team Cagliari}} | manageryears23 = 2024-2025 |managerclubs23 = {{Fb team Roma}} }} '''Клаудио Раниери''' (р. [[20 октомври]] [[1951]] година во [[Рим]]) — [[италија]]нски [[фудбал]]ски тренер и поранешен играч. Тој претходно водел многу други познати европски клубови, како [[ФК Наполи|Наполи]], [[ФК Фјорентина|Фјорентина]], [[ФК Валенсија|Валенсија]], [[ФК Атлетико Мадрид|Атлетико Мадрид]], [[ФК Челси|Челси]], [[ФК Парма|Парма]], [[ФК Јувентус|Јувентус]], [[ФК Рома|Рома]] (веќе еднаш претходно), [[ФК Интер|Интер]], [[ФК Монако|Монако]], [[ФК Лестер Сити|Лестер Сити]], [[ФК Нант|Нант]] и [[ФК Фулам|Фулам]] како и на [[Фудбалска репрезентација на Грција|грчката репрезентација]]. ==Тренерска статистика== {| class="wikitable" style="text-align: center" |- !rowspan="2"|Клуб !rowspan="2"|Нац. !rowspan="2"|Од !rowspan="2"|До !colspan="5"|Успешност |- !Н!!Поб!!Н!!Пор!!Победи % |- |align="left"|[[Каљари Калчо|Каљари]] |{{знамеикона|Italy}} |align="left"|1988 |align="left"|1991 {{WDL|72|23|30|19}} |- |align="left"|[[ФК Наполи|Наполи]] |{{знамеикона|Italy}} |align="left"|1991 |align="left"|1993 {{WDL|68|25|24|19}} |- |align="left"|[[ФК Фјорентина|Фјорентина]] |{{знамеикона|Italy}} |align="left"|1993 |align="left"|1997 {{WDL|140|56|50|34|40}} |- |align="left"|[[ФК Валенсија|Валенсија]] |{{знамеикона|Spain}} |align="left"|1997 |align="left"|1999 {{WDL|76|35|15|26}} |- |align="left"|[[ФК Атлетико Мадрид|Атлетико М.]] |{{знамеикона|Spain}} |align="left"|1999 |align="left"|2000 {{WDL|38|9|11|18}} |- |align="left"|[[ФК Челзи|Челзи]] |{{знамеикона|England}} |align="left"|18 септ. 2000 |align="left"|31 мај 2004 {{WDL|199|107|46|46}} |- |align="left"|[[ФК Валенсија|Валенсија]] |{{знамеикона|Spain}} |align="left"|16 јуни 2004 |align="left"|25 фев. 2005 {{WDL|36|15|9|12}} |- |align="left"|[[ФК Парма|Парма]] |{{знамеикона|Italy}} |align="left"|12 фев. 2007 |align="left"|31 мај 2007 {{WDL|16|7|3|6}} |- |align="left"|[[ФК Јувентус|Јувентус]] |{{знамеикона|Italy}} |align="left"|1 јули 2007 |align="left"|18 мај 2009 {{WDL|94|46|30|18}} |- |align="left"|[[ФК Рома|Рома]] |{{знамеикона|Italy}} |align="left"|1 септ. 2009 |align="left"|21 фев. 2011 {{WDL|90|50|17|23}} |- |align="left"|[[ФК Интер|Интер]] |{{знамеикона|Italy}} |align="left"|22 септ. 2011 |align="left"|26 март 2012 {{WDL|35|17|5|13}} |- |align="left"|[[ФК Монако|Монако]] |{{знамеикона|France}} |align="left"|30 мај 2012 |align="left"|20 мај 2014 {{WDL|75|43|23|9}} |- |align="left"|[[Фудбалска репрезентација на Грција|Грција]] |{{знамеикона|Грција}} |align="left"|25 јули 2014 |align="left"|15 ное. 2014 {{WDL|4|0|1|3}} |- |align="left"|[[ФК Лестер Сити|Лестер Сити]] |{{знамеикона|ENG}} |align="left"|13 јули 2015 |align="left"|23 фев. 2017 {{WDL|81|36|22|23}} |- |align="left"|[[ФК Нант|Нант]] |{{знамеикона|FRA}} |align="left"|13 јуни 2017 |align="left"|19 мај 2018 {{WDL|41|15|10|16}} |- |align="left"|[[ФК Фулам|Фулам]] |{{знамеикона|ENG}} |align="left"|14 ное. 2018 |align="left"|28 фев. 2019 {{WDL|17|3|3|11}} |- |align="left"|[[ФК Рома|Рома]] |{{знамеикона|ITA}} |align="left"|8 март 2019 |align="left"|26 мај 2019 {{WDL|12|6|4|2}} |- |align="left"|[[ФК Сампдорија|Сампдорија]] |{{знамеикона|ITA}} |align="left"|12 октомври 2019 |align="left"|''денес'' {{WDL|15|4|5|6}} |- !colspan="4"|Вкупно {{WDLtot|1086|486|297|303}} |} ==Титули== ===Како тренер=== ===={{знамеикона|Италија}} Фјорентина==== *'''[[Серија Б]] (1):''' 1993–94 *'''[[Фудбалски куп на Италија|Куп на Италија]] (1):''' 1996 *'''[[Суперкуп на Италија]] (1):''' 1996 ===={{знамеикона|Шпанија}} Валенсија==== *'''[[Фудбалски куп на Шпанија|Куп на Шпанија]] (1):''' 1999 *'''[[Интертото куп]] (1):''' 1998 *'''[[УЕФА Супер Куп]] (1):''' 2004 ===={{знамеикона|Англија}} Лестер Сити==== *'''[[Премиер лига на Англија|Премиер лига]] (1):''' [[Премиер лига на Англија 2015-2016|2015-2016]] ==Надворешни врски== *[http://www.soccerbase.com/managers/manager.sd?manager_id=1626 Клаудио Раниери] на Soccerbase {{Navboxes | title = Тренерски ангажмани | list1 = {{Тренери на ФК Наполи}} {{Тренери на ФК Јувентус}} }} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Раниери, Клаудио }} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Италијански фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Рома]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Катанија]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Палермо]] [[Категорија:Фудбалери во Серија А]] [[Категорија:Италијански фудбалски тренери]] [[Категорија:Тренери во Серија А]] [[Категорија:Тренери на ФК Каљари Калчо]] [[Категорија:Тренери на ФК Наполи]] [[Категорија:Тренери на ФК Фјорентина]] [[Категорија:Тренери на ФК Валенсија]] [[Категорија:Тренери на ФК Атлетико Мадрид]] [[Категорија:Тренери на ФК Челси]] [[Категорија:Тренери на ФК Парма]] [[Категорија:Тренери на ФК Јувентус]] [[Категорија:Тренери на ФК Рома]] [[Категорија:Тренери на ФК Интер]] [[Категорија:Тренери на ФК Монако]] [[Категорија:Тренери на ФК Лестер Сити]] [[Категорија:Тренери на ФК Нант]] [[Категорија:Тренери на ФК Фулам]] [[Категорија:Тренери на ФК Сампдорија]] [[Категорија:Тренери на ФК Вотфорд]] [[Категорија:Родени во 1951 година]] m8dghwwjwsb8lzfd3zvi9gto7hq7sfn BNP Paribas Fortis 0 1082531 5382101 4783700 2025-06-20T18:11:07Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5382101 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = BNP Paribas Fortis | logo = [[File:BNP Paribas Fortis.png|200px]] | type = [[подружница]] | genre = | foundation = 1990 | founder = | location_city = | location_country = | location = [[Брисел]], [[Белгија]] | area_served = | key_people = | industry = [[финансови услуги]] | products = | services = | market cap = | revenue = | operating_income = | net_income = | assets = | equity = | owner = | num_employees = 37,000, од кои 18.000 во Белгија | parent = [[BNP Paribas]] | divisions = | subsid = | homepage = | footnotes = | intl = yes }} '''BNP Paribas Fortis''' е комерцијалното име на Фортис банката, меѓународна банка со фокус во [[Белгија]]. Денес 75% од акциите на банката му припаѓаат на [[BNP Paribas]]. Судската одлука изречена, на [[12 декември]] [[2008]] година, сопственост да биде резултат на нелегитимна акција, продажбата е направена контингент со акционерско одобрување. На [[11 февруари]] [[2009]], состанокот на акционерите одбил да ја одобри продажбата, но по некои промени кој биле направени дополнително во договорот дошло до повторни преговори со BNP Paribas, што завршило со продажба која била одобрена од страна на акционерите на [[28 април]] ([[Гент]]) и [[29 април|29]] ([[Утрехт]]), а завршилa на [[12 мај]]. == Надворешни врски == * [http://www.fortis.be/fr/ French language site] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090301050115/http://www.fortis.be/fr/ |date=2009-03-01 }} * [http://www.fortis.be/nl/index.asp Dutch language site] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090228202935/http://www.fortis.be/nl/index.asp |date=2009-02-28 }} * [http://www.bnpparibasfortis.com/ International site] * [http://cpb.bnpparibasfortis.be/ Corporate & Public Bank, Belgium] * [http://www.merchant.fortisbank.com/ Portal for medium-sized companies, large corporates, public companies & financial institutions] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20131006072128/http://www.merchant.fortisbank.com/ |date=2013-10-06 }} [[Категорија:Банки во Белгија]] [[Категорија:BNP Paribas]] pn6igz9inhs65hs6y7t3cm6arrl9cz6 ATR 72 0 1087977 5382087 4956314 2025-06-20T17:38:31Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5382087 wikitext text/x-wiki <!-- This article is a part of [[Wikipedia:WikiProject Aircraft]]. Please see [[Wikipedia:WikiProject Aircraft/page content]] for recommended layout, and guidelines. --> {{Инфокутија Авион |name = ATR 72 |image = |caption = |type = Патнички |national origin ={{flag|FRA}} {{flag|ITA}} |manufacturer = ATR |designer = |first flight = 27 Октомври 1988 |introduction = 27 October 1989 (Finnair) |retired = |status = Во употреба |primary user = [[Aer Lingus Regional]] |more users = [[Aer Arann]] <br>[[FedEx Express]] <br>[[Jet Airways]]<!--не ставајте повеќе од 3--> |produced = 1988- |number built = 1,005 до 2012<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.atraircraft.com/newsroom/press-releases-details-1205-en.html |title=ATR: delivery and turnover records in 2012 |accessdate=2013-08-02 |archive-date=2017-07-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170709000258/http://www.atraircraft.com/newsroom/press-releases-details-1205-en.html |url-status=dead }}</ref> |program cost = вкупна производна цена на програмата, овој податок е достапен за воени летала, поретко за цивилни |unit cost = 72–500: US$16.5–20 million (2008)<ref>Mwanalushi, Keith. [http://www.atr.fr/public/atr/html/upload/doc/4884a6cd9d909ATR72.pdf "Aircraft Price Ranges."] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20081113094440/http://www.atr.fr/public/atr/html/upload/doc/4884a6cd9d909ATR72.pdf |date=2008-11-13 }} ''atr.fr.'' Retrieved: 17 November 2012.</ref><br/>72–600: US$22.7 million (2011/2012)<ref>[http://keithmwanalushi.writersresidence.com/system/attachments/files/17157/original/ATR42_72_600.pdf?1321731223 "Aircraft Analysis: ATR 42/72 600 Series."] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120316121045/http://keithmwanalushi.writersresidence.com/system/attachments/files/17157/original/ATR42_72_600.pdf?1321731223 |date=2012-03-16 }} ''writersresidence.com.'' Retrieved: 17 November 2012.</ref> |developed from = [[АTR 42]] |variants with their own articles =ATR 72-100 <br> ATR 72-200 <br> ATR 72-210 <br> ATR 72-500 <br> ATR 72-600 |logo=[[Податотека:ATR 72-600 - 50505204912.jpg|240px|center]]}} '''ATR 72''' е патнички авион за [[Време на лет|кратки летови]] изграден од француско-италјанската фирма за изградба на авиони ATR. Овој авион претставува издолжена верзија на [[ATR 42]], има 78 патнички места сместени во единечна класа, управуван од два пилота. ==Развој== ==Дизајн== ==Варијанти== ===ATR 72–100=== Има две под-варијанти од серијата 100 (−100). ;ATR 72–101 :Варијанта со врати за потници напред и позади, два PW124B мотори и сертификација во септември 1989. ;ATR 72–102 :ВАријанта со врата за товар напред и врата за патници назад, два PW124B мотори и сертификација во декември 1989. ===ATR 72–200=== [[File:aurigny atr72 g-bxtn lands arp.jpg|thumb|[[Aurigny Air Services]] ATR 72–200 слетува на [[Аеродром Бристол]], Англија]] Има две под-варијанти од серијата 200 (−200). −200 официјано е пуштен во продукција, со мотори од [[Pratt & Whitney Canada]] [[Pratt & Whitney Canada PW100|PW124B]] ;ATR 72–201 :Поголема максимална тежина наполетување од варијантата −101, PW124B мотори сертификуван во септември 1989. ;ATR 72–202 :Поголема максимална тежина наполетување од варијантата −102, PW124B мотори сертификуван во декември 1989. ===ATR 72–210=== ;ATR 72–211: :PW127 мотори сертификувани во декември 1992. ;ATR 72–212 :PW127 мотори сертификувани во декември 1992. ===ATR 72–500=== [[File:ATR 72 CCM.jpg|thumb|]] ;ATR 72-212A ===ATR 72–600=== [[File:Air Nostrum ATR 72-600.jpg|thumb|[[Air Nostrum]] ATR 72-600 по полетување]] ===Други верзии=== ; Товарни : ; ATR 72 ASW : ; Corporate : ; ATR 82 : ; ATR Quick Change : ==Спецификации (ATR 72–500)== ==Корисници== [[File:Flybe Nordic ATR-72-500.jpg|thumb|ATR 72-500 at [[Joensuu Airport]]]] [[File:D-20440 Caribbean AL ATR 72-600.jpg|thumb|Caribbean ATR 72-600]] <div style="-moz-column-count:3; column-count:3;"> *{{знамеикона|Ireland}} [[Aer Arann]] (8 + 8 on order) ** as a franchise of {{знамеикона|Ireland}} [[Aer Lingus Regional]]. *{{знамеикона|Cuba}} [[Aero Caribbean]] (5) *{{знамеикона|Algeria}} [[Air Algérie]] (12) *{{знамеикона|Reunion}} [[Air Austral]] (3) *{{знамеикона|Myanmar}} [[Myanma Airways]] (3) *{{знамеикона|Myanmar}} [[Yangon Airways]] (3) *{{знамеикона|Myanmar}} [[Air Bagan]] (3) *{{знамеикона|Myanmar}} [[Air Mandalay]] (1) *{{знамеикона|Myanmar}} [[Asian Wings Airways]] (2) *{{знамеикона|Botswana}} [[Air Botswana]] (2) *{{знамеикона|France}} [[Air Calédonie]] (2) *{{знамеикона|Guadeloupe}} [[Air Caraïbes]] (3) *{{знамеикона|Ireland}} [[Air Contractors]] (12) *{{знамеикона|Italy}} [[Air Dolomiti]] (10) *{{знамеикона|Madagascar}} [[Air Madagascar]] (2) *{{знамеикона|Mauritius}} [[Air Mauritius]] (2) *{{знамеикона|New Zealand}} [[Air New Zealand]] (11 + 12 on order) **{{знамеикона|New Zealand}} [[Mount Cook Airline]] as a subsidiary of Air New Zealand. *{{знамеикона|Spain}} [[Air Nostrum]] (5) *{{знамеикона|Tahiti}} [[Air Tahiti]] (7) *{{знамеикона|Vanuatu}} [[Air Vanuatu]] (1) *{{знамеикона|France}} [[Airlinair]] (8) *{{знамеикона|Denmark}} [[Alsie Express]] (1) *{{знамеикона|Israel}} [[Arkia Israel Airlines]] (5) *{{знамеикона|Guernsey}} [[Aurigny Air Services]] (3) *{{знамеикона|Germany}} [[Avanti Air]] (1) *{{знамеикона|Colombia}} {{знамеикона|El Salvador}} [[Avianca Holding]] (15) *{{знамеикона|Azerbaijan}} [[AZAL Azerbaijan Airlines]] (4) *{{знамеикона|Brazil}} [[Azul Brazilian Airlines]] (20)<ref>[http://www.eads.com/eads/int/en/news/press.5d079daf-f7f2-467f-8d12-8957a3a6164d.70472f39-dd6f-4428-a792-91d82cb9791b.html "ATR delivers to Azul a pink aircraft promoting breast cancer awareness."]{{Мртва_врска|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ''eads.com.'' Retrieved: 17 November 2012.</ref> *{{знамеикона|Thailand}} [[Bangkok Airways]] (8) *{{знамеикона|Albania}} [[Belle Air]] (1) *{{знамеикона|Nepal}} [[Buddha Air]] (3) *{{знамеикона|Malaysia}} [[Berjaya Air]] (4) *{{знамеикона|Bosnia}} [[B&H Airlines]] (2) *{{знамеикона|Spain}} [[Binter Canarias]] (19) *{{знамеикона|Turkey}} [[Borajet|BoraJet Turkey]] (4) *{{знамеикона|Uruguay}} [[BQB Líneas Aéreas]] (2) *{{знамеикона|Canada}} [[Calm Air]] (2) *{{знамеикона|Cambodia}} [[Cambodia Angkor Air]] (2) *{{знамеикона|USA}} [[Cape Air]] (2) *{{знамеикона|Trinidad}} [[Caribbean Airlines]] (5) *{{знамеикона|Romania}} [[Carpatair]] (2) *{{знамеикона|France}} [[CCM Airlines]] (6) *{{знамеикона|Philippines}} [[Cebu Pacific]] (8) *{{знамеикона|Equatorial Guinea}} [[Ceiba Intercontinental]] (2) *{{знамеикона|China}} [[China Southern Airlines]] (5) *{{знамеикона|Indonesia}} [[Citilink]] (25) *{{знамеикона|Venezuela}} [[Conviasa]] (7) *{{знамеикона|Slovakia}} [[DanubeWings]] (3) *{{знамеикона|Denmark}} [[Danish Air Transport]] (2) *{{знамеикона|Curacao}} [[Dutch Antilles Express]] (2 + 4 on order ) *{{знамеикона|USA}} [[Empire Airlines]] (7) *{{знамеикона|Poland}} [[EuroLOT]] (10) *{{знамеикона|Switzerland}} [[Farnair Switzerland]] (12) *{{знамеикона|USA}} [[FedEx Express]] (21) *{{знамеикона|Malaysia}} [[Firefly (airline)|Firefly]] (12) *{{знамеикона|Canada}} [[First Air]] (2) *{{знамеикона|Finland}} [[Flybe Nordic]] (10 + 2 on order) *{{знамеикона|Kenya}} [[Fly540]] (1 (Ghana) *{{знамеикона|Sweden}} [[Golden Air]] (5) *{{знамеикона|Cape Verde}} [[Halcyonair]] (2) *{{знамеикона|Spain}} [[Helitt Líneas Aéreas]] (3) *{{знамеикона|Iran}} [[Iran Aseman Airlines]] (5) *{{знамеикона|USA}} [[Island Air]] (1) *{{знамеикона|Spain}} [[Islas Airways]] (5) *{{знамеикона|Israel}} [[Israir]] (2) *{{знамеикона|Serbia}} [[Jat Airways]] (5) *{{знамеикона|India}} [[Jet Airways]] (20) *{{знамеикона|Indonesia}} [[Kal Star Aviation]] (3) *{{знамеикона|Laos}} [[Lao Airlines]] (4) *{{знамеикона|Antigua and Barbuda}} [[LIAT]] (2 + 3 on order 2 options) *{{знамеикона|Malaysia}} [[MASwings]] (10) *{{знамеикона|Malaysia}} [[Malindo Air]] (1) *{{знамеикона|Indonesia}} [[Merpati Nusantara Airlines]] (1) *{{знамеикона|USA}} [[Mountain Air Cargo]] (9) **operated for {{знамеикона|USA}} [[FedEx Express]] *{{знамеикона|Spain}} [[NAYSA|Naysa Aerotaxis]] (10) **operated for {{знамеикона|Spain}} [[Binter Canarias]] *{{знамеикона|Thailand}} [[Nok Air]] (2) *{{знамеикона|Poland}} [[OLT Express]] (9) *{{знамеикона|Oman}} [[Oman Air]] (2) *{{знамеикона|Brazil}} [[Passaredo Linhas Aéreas]] (6) *{{знамеикона|Tanzania}} [[Precision Air]] (5) *{{знамеикона|Morocco}} [[Royal Air Maroc]] (4) *{{знамеикона|Thailand}} [[Royal Thai Air Force]] (4) *{{знамеикона|Colombia}} [[Satena]] (1) *{{знамеикона|South Africa}} [[Safair]] (unk)<ref>[http://www.safair.co.za/expertise/ "ATR."] ''safair.co.'' Retrieved: 17 November 2012.</ref> *{{знамеикона|Tunisia}} [[Sevenair]] (3) *{{знамеикона|Australia}} [[Virgin Australia Regional Airlines]] (11+ 7 on order & 8 options) **operated on [[wet lease]] for {{знамеикона|Australia}} [[Virgin Australia]] *{{знамеикона|Spain}} [[Swiftair]] (13) *{{знамеикона|Syria}} [[Syrian Air]] (2) *{{знамеикона|Cape Verde}} [[TACV Cabo Verde Airlines]] (2) *{{знамеикона|Romania}} [[Tarom]] (2) *{{знамеикона|Taiwan}} [[TransAsia Airways]] (9) *{{знамеикона|Indonesia}} [[Trigana Air Service]] (3) *{{знамеикона|Brazil}} [[TRIP Linhas Aéreas]] (20) *{{знамеикона|Bangladesh}} [[United Airways]] (2) *{{знамеикона|Nigeria}} [[Overland Airways]] (2) *{{знамеикона|Taiwan}} [[UNI Air]] (2) *{{знамеикона|Russia}} [[UTair Aviation]] (17) *{{знамеикона|Ukraine}} [[UTair-Ukraine]] (5) *{{знамеикона|Maldives}} [[Villa Air]] (1) *{{знамеикона|Vietnam}} [[Vietnam Airlines]] (16, 2 leased by {{знамеикона|Cambodia}} [[Cambodia Angkor Air]]) **2 operated on [[wet lease]] for {{знамеикона|Vietnam}} [[Vietnam Air Service Company|VASCO]] *{{знамеикона|Indonesia}} [[Wings Air]] (17 + 43 on order)<ref name="atraircraft.com">[http://www.atraircraft.com/newsroom/press-releases-details-1175-en.html "Indonesia’s Wings Air to become the largest ATR operator with 60 aircraft."] ''atraircraft.com,'' 16 February 2012. Retrieved: 17 November 2012.</ref> Major firm orders include: *{{знамеикона|Nigeria}} [[Overland Airways]] (5) *{{знамеикона|Spain}} [[Air Nostrum]] (10) **as a franchise for {{знамеикона|Spain}} [[Iberia Regional|Iberia]] *{{знамеикона|Brazil}} [[Azul Brazilian Airlines]] (20, with 20 options)<ref>[http://www.correiobraziliense.com.br/app/noticia/economia/2010/07/20/internas_economia,203395/brasileira-azul-encomenda-40-avioes-atr-72-por-us-580-milhoes.shtml "Brasileira Azul encomenda 40 aviões ATR 72 por US$ 580 milhões" (in Portuguese).] ''correiobraziliense.com.'' Retrieved: 17 November 2012.</ref> *{{знамеикона|Romania}} [[Carpatair]] **as a franchise for {{знамеикона|Italy}} [[Alitalia CityLiner]] (2) *{{знамеикона|Philippines}} [[Cebu Pacific]] (2, with 8 options) *{{знамеикона|Indonesia}} [[Citilink]] (25) *{{знамеикона|Malaysia}} [[Firefly (airline)|Firefly]] (20) *{{знамеикона|Finland}} [[Finncomm Airlines]] (3) *{{знамеикона|Korea}} [[Hansung Airlines]] (20) *{{знамеикона|India}} [[Kingfisher Airlines]] (38) *{{знамеикона|Malaysia}} [[MASwings]] (16) *{{знамеикона|Brazil}} [[Pantanal Linhas Aéreas]] (2) *{{знамеикона|Morocco}} [[Royal Air Maroc Express]] (8) ** as a franchise for {{знамеикона|Morocco}} [[Royal Air Maroc]] *{{знамеикона|Bangladesh}} [[United Airways]] (2) *{{знамеикона|Australia}} [[Skywest Airlines]] (18) ** to be operated by under wet lease for {{знамеикона|Australia}} [[Virgin Australia]]<ref>Creedy, Steve. [http://www.theaustralian.com.au/business/aviation/australia-now-on-radar-for-turboprop-manufacturer-atr/story-e6frg95x-1226015503904 "Australia now on radar for turboprop manufacturer ATR."] ''The Australian,'' 4 March 2011.</ref>) *{{знамеикона|Indonesia}} [[Wings Air]] (43)<ref name="atraircraft.com"/><ref>[http://www.flightglobal.com/articles/2009/11/15/334756/dubai-09-wings-adds-more-atr-72s-to-its-fleet.html "Wings Air orders 15 ATR72-500 and 15 options for ATR72-600 at Dubai 09 airshow."] ''flightglobal.com,'' 15 November 2009.</ref> </div> ===Поранешни корисници (цивилни)=== {{Expand section|date=August 2011}} ;{{DEN}} *[[Cimber Sterling]] (4) ;{{GAB}} *[[Air Gabon]] ;{{GER}} *[[Contact Air]] *[[Eurowings]] ;{{GRE}} *[[Olympic Airlines]] ;{{ITA}} *[[Alitalia Express]] ;{{NZL}} *[[Origin Pacific Airways]] ;{{GBR}} *[[Cityflyer Express]] ===Корисници (војска)=== ;{{THA}} *[[Royal Thai Air Force]] ;{{TUR}} *[[Turkish Navy]]<ref name="fiwaf12 p62">Hoyle ''Flight International'' 11–17 December 2012, p. 62.</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/year-2013-news/july-2013-navy-world-naval-forces-maritime-industry-technology-news/1157--alenia-aermacchi-delivers-first-atr72-600-tmua-to-turkish-navy.html |title=Alenia Aermacchi Delivers First ATR72-600 TMUA to Turkish Navy |date=July 24, 2013 |accessdate=2013-08-02 |archive-date=2016-08-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160803034017/http://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/year-2013-news/july-2013-navy-world-naval-forces-maritime-industry-technology-news/1157--alenia-aermacchi-delivers-first-atr72-600-tmua-to-turkish-navy.html |url-status=dead }}</ref> ;{{PAK}} *[[Pakistan Naval Air Arm]]<ref name="AFMAPR13">{{Наведена книга|title=[[Air Forces Monthly]]|year=April 2013|publisher=[[Key Publishing|Key Publishing Ltd]]|location=[[Stamford, Lincolnshire|Stamford]], [[Lincolnshire]], [[England]]|pages=26}}</ref> ==Несреќи и инциденти== == Поврзано == {{Aircontent |related= * [[ATR 42]] |similar aircraft= * [[Bombardier Dash 8|Bombardier Dash 8 Series 400]] * [[British Aerospace ATP]] * [[EADS CASA C-295|CASA C-295]] * [[CASA 3000]] * [[Fokker 50]] * [[Handley Page Herald]] * [[Antonov An-140]] * [[Ilyushin Il-114]] * [[Xian MA600]] * [[NAMC YS-11]] * [[Saab 2000]] * [[Indian Regional Jet]] |lists= |see also= }} == Наводи == ===Notes=== {{Reflist|30em}} ===Животопис=== {{Refbegin}} *Hoyle, Craig. "World Air Forces Directory". ''[[Flight International]]'', Vol. 182, No. 5370, 11–17 December 2012. pp.&nbsp;40–64. ISSN 0015-3710. * Jackson, Paul. ''Jane's All The World's Aircraft 2003–2004''. Coulsdon, UK: Jane's Information Group, 2003. ISBN 0-7106-2537-5. {{Refend}} == Надворешни врски == {{рвр-авто}} * [http://www.atraircraft.com Овицијална страна на производителот ATR] * [http://www.globalaviationresource.com/reports/2009/atr72600.php Пуштење во употреба на новата генерација – ATR 72–600] – Global Aviation Resource article {{Sud/Aérospatiale aircraft}} {{Aviation lists}} [[Категорија:Alenia aircraft]] [[Категорија:EADS aircraft]] [[Категорија:International airliners 1980–1989]] [[Категорија:Twin-engined tractor aircraft]] [[Категорија:France–Italy relations]] [[Категорија:High-wing aircraft]] rrqg076fcom786hmxh9o0nfhxn0b1au Пеќ 0 1101624 5382280 5351871 2025-06-21T10:04:49Z Forbidden History 89259 /* Познати личности */ 5382280 wikitext text/x-wiki {{distinguish|Печ}} {{Инфокутија Населено место <!--See the Table at Инфокутија Населено место for all fields and descriptions of usage--> <!-- Basic info ----------------> |name =Пеќ |official_name =Peć / Пећ<br />Pejë / Peja |settlement_type =Град <!-- images and maps -----------> |image_skyline = Peje1.jpg |imagesize = 250px |image_caption = Поглед кон Пеќ. |pushpin_map_caption = Местоположба во Косово |pushpin_map = Kosovo <!-- Location ------------------> |coordinates_region = RS-KM |subdivision_type = Држава |subdivision_name = [[Косово]] |subdivision_type1 = [[Окрузи на Косово|Округ]] |subdivision_name1 = [[Пеќ (округ)|Пеќ]] |subdivision_type2 = |subdivision_name2 = <!-- Leader of city -----------------------> |population_as_of = |population_footnotes = |population_note = |Leader = Али Бериша |population_density_km2 = |population_density_sq_mi = |population_metro = |population_density_metro_km2 = |population_density_metro_sq_mi = |population_urban = |population_density_urban_km2 = |population_density_urban_sq_mi = <!-- Area ---------------------> |area_magnitude = |unit_pref = |area_footnotes = |area_total_km2 = 602 <!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion--> |area_land_km2 = <!--See table @ Template:Инфокутија Населено место for details on automatic unit conversion--> |area_water_km2 = |area_total_sq_mi = |area_land_sq_mi = |area_water_sq_mi = |area_water_percent = |area_metro_km2 = |area_metro_sq_mi = <!-- Population -----------------------> |population_as_of = |population_footnotes = |population_note = |population_total = 98,237 |population_density_km2 = 120 |population_density_sq_mi = |population_metro = |population_density_metro_km2 = |population_density_metro_sq_mi = |population_urban = 48,962 |population_density_urban_km2 = |population_density_urban_sq_mi = <!-- General information ---------------> |timezone = [[средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 |timezone_DST =[[средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 |latd = 42|latm = 39|lats = | latNS = N |longd = 20|longm = 18|longs = | longEW = E |elevation_footnotes = <!--for references: use tags--> |elevation_m = |elevation_ft = <!-- Area/postal codes & others --------> |postal_code_type = ZIP code |postal_code = 30000 |area_code = +381 |blank_name = Регистарски таблички |blank_info = 03 |blank1_name = |blank1_info = |website = [http://kk.rks-gov.net/peje Општина Пеќ] |footnotes = }} '''Пеќ''' ({{lang-sq|Pejë}}; {{lang-sr|Пећ, Peć}}; [[турски јазик|турски]]: İpek) e град во западниот дел на [[Косово и Метохија]] и административен центар на [[Пеќ (округ)|истоимениот округ]]. Општината има површина од 602&nbsp;км<sup>2</sup>, каде се наоѓа градот Пеќ и уште 95 села. Според податоците од 2011 година, општината имала население од околу 98.237, а само градот околу 48.962 жители. == Демографија== {|border="2" cellspacing="0" cellpadding="4" rules="all" width="98%" style="clear:all; margin:5px 0 0em 0em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; font-size:85%; empty-cells:show" |colspan="14" align=center style="background:#778899; color:white"|'''Етнички групи во општина Пеќ |- |- bgcolor="#FFEBCD" !година/население !Албанци !&nbsp;% !Срби !&nbsp;% !Црногорци !&nbsp;% !Роми !&nbsp;% !Бошњаци !&nbsp;% !други !&nbsp;% !вкупно |- bgcolor="#fffaf0" |1961 попис||41,532 ||62.35 ||8,852 ||13.28 ||12,701 ||19.05 ||728 ||1.09 ||1,397 ||2.1 || || ||66,656 |- bgcolor="#f5f5f5" |1971 попис||63,193 ||70.12 ||9,298 ||10.31 ||11,306 ||12.54 ||433 ||0.48 ||5,203 ||5.77 || || ||90,124 |- bgcolor="#fffaf0" |1981 попис||79,965 ||71.99 ||7,995 ||7.2 ||9,796 ||8.82 ||3,844 ||3.46 ||8,739 ||7.86 || || ||111,071 |- bgcolor="#f5f5f5" |1991 попис||96,441 || 75.5 ||7,815 ||6.11 ||6,960 ||5.44 ||4,442|| 3.5 ||9,875 ||7.72 || || ||127,796 |- bgcolor="#fffaf0" |јануари 1999 ||~104,600 ||~92 ||н.п. ||н.п. ||н.п. ||н.п. ||~3,500–4,000 ||~3.3 ||н.п. ||н.п. ||~4,000–4,200||~3.6 ||~113,000 |- bgcolor="#f5f5f5" | 2011 попис||87,975 ||91.2 ||332 || 0.4 || || ||3,836 ||3.9 ||3,786 ||3.9|| 521 ||0.5 ||96,450 |- |colspan="14" align=center style="background:#dcdcdc;"|<small>Source: Yugoslav Population Censuses for data through 1991,[[Organization for Security and Co-operation in Europe|OSCE]] estimates for data from 1999, and 2011 census from Kosovo Republic.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://esk.rks-gov.net/rekos2011/?cid=1,92 |title=архивска копија |accessdate=2014-01-22 |archive-date=2013-11-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131125230339/http://esk.rks-gov.net/rekos2011/?cid=1,92 |url-status=dead }}</ref> [http://www.osce.org/documents/html/pdftohtml/1197_en.pdf.html Mission in Kosovo: Municipal profile of Peć] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110606101953/http://www.osce.org/documents/html/pdftohtml/1197_en.pdf.html |date=2011-06-06 }}, March 2009. – Посетено на 14 May 2009.</ref></small> |} ==Збратимени градови== *{{знамеикона|Republic of Kosovo}} '''[[Гнилане]]''', [[Република Косово]] *{{знамеикона|RUS}} '''[[Тобољск]]''', [[Русија]] *{{знамеикона|TUR}} '''[[Нилуфер (Бурса)|Нилуфер]]''', [[Турција]] == Познати личности == Некои познати личности од Пеќ се: *[[Јованка Брајковиќ]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Злата Булатовиќ - Љумовиќ]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] и носител на [[Партизанска споменица 1941|Партизанска споменица од 1941 година]] *[[Јулијана Вуксановиќ|Јулијана Вуксановиќ - Меденица]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] и носител на [[Партизанска споменица 1941|Партизанска споменица од 1941 година]] *[[Анѓа Вујовиќ|Анѓа Вујовиќ - Денда]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] и носител на [[Партизанска споменица 1941|Партизанска споменица од 1941 година]] *[[Даница Вујовиќ]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Милена Драшковиќ-Ангелиќ]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] *[[Драгица Илинчиќ-Ѓуровиќ]] — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] и носител на [[Партизанска споменица 1941|Партизанска споменица од 1941 година]] *[[Мехмет Акиф Ерсој]], турски поет. *[[Фатос Беќирај]], црногорски фудбалер. *[[Фарук Беголи]], албански глумец. *[[Ќерим Беголи]], албански политичар. *[[Владимир Божовиќ]], црногорски фудбалер *[[Ѓорѓе Божовиќ]], српски политичар. *[[Агим Чеку]], косовски политичар. *[[Богољуб Кариќ]], српски политичар и стопанственик. *[[Миодраг Кривокапиќ (глумец)|Миодраг Кривокапиќ]], српски глумец. *[[Милутин Шошкиќ]], српски фудбалер. *[[Дејан Стојановиќ]], српско-црногорски писате. == Галерија == <gallery> File:Peja Kosovo 1.jpg| File:Peje1.jpg| File:Streets in Peć 001.jpg| File:Streets in Peć 003.jpg| File:Streets in Peć 004.jpg| File:PeckaPCrkva.jpg| File:Streets in Peć 005.jpg| File:Streets in Peć 006.jpg| </gallery> ==Наводи== {{reflist}} {{рв|Peć}} == Надворешни врски == * [http://kk.rks-gov.net/peje Општина Пеќ] * [http://www.albanian.com/information/countries/kosova/peja/index.html - Информации за Пеќ] * [http://www.serbia-visit.com/Pec.174.0.html - Информации за Пеќ] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20111001020052/http://www.serbia-visit.com/Pec.174.0.html |date=2011-10-01 }} * [http://www.osce.org/documents/mik/2003/11/1075_en.pdf Општинска карта на Пеќ] {{coord|42|40|N|20|18|E|display=title|region:RS_type:city_source:GNS-enwiki}} {{Косово-никулец}} [[Категорија:Градови во Косово]] [[Категорија:Пеќ| ]] ap6sixi57tkvgvouenrnc2v27l7v9qi Тиквеш (винарија) 0 1106955 5382061 5171369 2025-06-20T16:55:58Z P.Nedelkovski 47736 поправка на правопис - „пијалак“ наместо „пијалок“ 5382061 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за компанија | company_name = Тиквеш<br />Tikveš | company_logo = [[Податотека:tikvesh_logo.png|200п|Тиквеш]] | company_type = [[Акционерско друштво|АД]] | foundation = [[1885]] | location = [[Кавадарци]], [[Република Македонија|Македонија]]<br />ул. 810 ББ | location_city = Кавадарци | location_country =Република Македонија | key_people = | industry = [[Винарство]] | products = [[вино]], [[ракија]] | revenue = 1.078.914.000 MKD | operating_income = 116.946.000 MKD | net_income = добивка 33.721.000 MKD | num_employees = 290 | parent = | subsid = | homepage = [http://tikves.com.mk/ tikves.com.mk] | footnotes }} '''„Тиквеш“''' — најголемата [[винарска визба]] во [[Македонија]]. Според правниот статус, таа е [[акционерско друштво]], со седиште во [[Кавадарци]]. ==Историја== [[File:Вина од Тиквеш.jpg|thumb|left|250px|Вина од „Тиквеш“]] Почетоците на винарската визба „Тиквеш“ може да се најдат некаде кон крајот на [[19 век]] кога повеќе угледни семејства од [[Тиквешија]]та започнувале да создаваат вински подруми во кои се произведуваат квалитетни вина во шишиња на чии етикети јасно се истакнува географското потекло на [[вино]]то.<ref name="тиквеш историја">{{Наведена мрежна страница|url=http://tikves.com.mk/istorija/|title=Историја - Тиквеш|language=македонски|accessdate=2015-11-18|archive-date=2015-11-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20151130151846/http://tikves.com.mk/istorija/|url-status=dead}}</ref> Периодот кореспондира со падот на [[Отоманското Царство]]. [[Пане Велков]], трговец, аристократ и земјопоседник, отворил винарска визба на површина од 1200 квадратни метри.<ref name="тиквешки вински пат">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.tikveswineroute.com/index.php?option=com_content&view=article&id=23&Itemid=74&lang=mk|title=Винарска визба Тиквеш - Кавадарци|language=македонски|accessdate=2015-11-19}}</ref> Првото споменување на „Тиквеш“ во пишан документ се поврзува токму со овој период, поточно со годината [[1885]], која се смета и за година кога за првпат започнува организираното производство и продажба на вино во Македонија.<ref name="тиквеш историја"/> Во [[1912]], било произведено првото вино со етикета на Тиквеш. Александар Велков, син на Пано Велков, ја наследил сопственоста над лозјата и на винарската визба. Тиквеш започнал соработка со грчкиот производител на вино и алкохолни пијалаци [[Метакса]], основана во 1887 година и добил лиценца за производство на алкохолни пијалаци под нивното име. {{multiple image<!-- begin stack of images, scroll down for article --> |direction = vertical | width = 225 |image1 = Бело вино од Тиквеш.jpg|caption1 = Бело вино „Александријa“<br> |image2 = Александрија (црвено) Тиквеш.jpg| caption2 = Црвено вино „Александрија“<br> }} Во [[1914]] година појавата на болеста [[филоксера]] речиси целосно ги уништила автентичните сорти грозје како: [[жилавка]], [[станушина]], [[мустеник]], [[пловдина]], [[белерче]] и [[сивјак]] што му нанесло удар на лозарството во поширокиот регион. Но, тиквешките лозари и винари се обединиле и ги донеле американските хибридни сорти грозје, со што лозарството и винарството во Тиквешијата повторно земало замав.<ref name="тиквеш историја"/> Деценијата пред почетокот на [[Втората светска војна]] е позната како период кога производството на вино во Тиквешкиот регион добива на интензитет. „Тиквеш“ станува препознатлив на Балканот и пошироко.<ref name="тиквеш историја"/> Производите на „Тиквеш“ се продавале во [[Србија]], [[Албанија]], [[Северна Грција]], како и [[Турција]] и [[Египет]]. Во [[1938]], Александар Велков се повлекол од активната работа на винарската визба, но останал сопственик, додека неговиот најстар син Пано и најмладиот син Стефан го преземале управувањето со винаријата. Тие го зголемиле производството на вино и алкохолни пијалаци и започнале со производство на безалкохолни пијалаци.<ref name="тиквешки вински пат"/> По завршетокот на војната, новите власти започнале со [[национализација]] на приватната сопственост. Со цел да го окрупни производството на грозје, вино и ракија, државата формирала претпријатие во кое влегле сите национализирани имоти, лозови насади и винските подруми на познатите лозарски семејства: Велкови, Аџилазови, В’чкови, Грозданови, Данови и други.<ref name="тиквеш историја"/> Александар Велков доброволно ги предал клучевите од винарската визба со едно барање: новите сопственици да обезбедат вработување на неговите синови, бидејќи тие имаат знаење и искуство во производство на вино, што му било одобрено.<ref name="тиквешки вински пат"/> Ова државно винско претпријатие го добило името „Тиквеш“. Потоа започнала и изградбата на современа винарска визба со многукратно зголемен капацитет <ref name="тиквеш историја"/>, опремена за производство на 200.000 литри вино.<ref name="вино.мк">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.vino.mk/mk/makedonija/vinarii/tikvesh|title=Тиквеш|language=македонски|accessdate=2015-11-19}}</ref> Винаријата го снабдувала целиот пазар во [[Југославија]] со [[наливно вино]].<ref name="вино.мк"/> Во [[1956]] била формирана винската архива на „Тиквеш“, како хроничар за одличните берби. Во оваа специјална просторија во винскиот подрум во [[Кавадарци]] се чуваат илјадници шишиња. Винската архива е создадена на иницијатива на [[Јосип Броз Тито]] кој по посетата на „Тиквеш“ бил убеден дека винарницата треба да чува стари вина од најдобрите берби, по примерот на најпознатите светски производители.<ref name="тиквеш историја"/> Во 50-тите и 60-тите години на [[XX век]] „Тиквеш“ поминал низ бројни организациски и интеграциски процеси. Со припојување на неколку помали земјоделски стопанства, во [[1968]], создаден е агрокомбинатот „Тиквеш“.<ref name="тиквешки вински пат"/> Винскиот подрум кој се наоѓа во негов состав станува најголемата винарска визба во [[Југоисточна Европа]].<ref name="тиквеш историја"/> Во 1973 година винаријата на пазарот за првпат го промовирала познатото вино '''Т’га за југ'''. Виното е направено во чест на [[Струшките вечери на поезијата]] - токму при една од посетите на поетите на винарницата, тие предложиле виното направено во нивна чест да се вика токму „[[Т’га за југ]]“, според истоимената поема на познатиот македонски поет [[Константин Миладинов]]. Виното станало популарно во целиот регион.<ref name="тиквеш историја"/> Во 80-тите години на 20 век винаријата доживува огромен подем. Капацитетот се зголемувал речиси секоја година, сė додека не достигнал 55 милиони литри. Во тоа време „Тиквеш“ произведувал речиси половина од сето вино во [[Југославија]].<ref name="вино.мк"/> Во тој поглед, карактеристична е 1984 година, кога заради одлуката да се откупи целокупниот род на грозје од тиквешкиот регион, винарницата морала да го користи и градскиот базен во Кавадарци за привремено складирање на грозјето. Во овој период, „Тиквеш“ значително го зголемила своето производствено портфолио. Лансирана е новата серија вина „Александрија“ која веднаш наидува на добар прием кај потрошувачите.<ref name="тиквеш историја"/> По осамостојувањето на [[Република Македонија]], започнува и долготраен процес на приватизација на компанијата. Винаријата е приватизирана во [[1995]] година.<ref name="вино.мк"/> Во [[2003]] година, инвестициската група „М6“ ја купува винарската визба „Тиквеш“ и започнува со реализација на обемен инвестициски циклус за целосна модернизација на винарницата. Особено внимание се посветува на унапредување на процесот на производство во целина, од одгледувањето на грозјето, бербата, па сè до добивањето на финалниот производ. Целокупната развојна стратегија се насочува кон зголемување на квалитетот на виното. Почнува да се инвестира во проширување на производственото портфолио со воведување на нови серии вина како Special Selection и Александрија куве, а дотогаш добро познатите и широко прифатени вина на ВВ „Тиквеш“ стануваат дел од серијата „Класик“.<ref name="тиквеш историја"/> Во 2009 година, сето произведено вино во „Тиквеш“ било флаширано.<ref name="вино.мк"/> Последната фаза на подмладување на компанијата било ангажирањето на познатиот француски винопроизводител Филип Камби кој е одговорен за промена во винопроизводителската филозофија на Тиквеш и младиот и талентиран главен [[енолог]] Марко Стојаковиќ кој своето образование и искуство го има стекнато во [[Бордо]], [[Франција]].<ref name="вино.мк"/> Во рамките на одбележувањето на 130-годишнината, во 2015 година, ВВ „Тиквеш“ отворила дигитален [[музеј]] посветен на [[уметност]]а на создавањето врвно [[вино]] во [[Македонија]]. [[Фотографија|Фотографиите]] и [[информации]]те кои го сочинуваат дигиталниот музеј се достапни на [[интернет]]-адресата на [http://www.tikvesmuzej.mk Тиквеш ] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20181126020702/http://tikvesmuzej.mk/ |date=2018-11-26 }}. Во ноември 2018 година, ВВ „Тиквеш“ се проширила и на меѓународниот пазар преку преземање на француската винарија „Château de Gourdon“ формирајќи ја заедничката бренд-платформа „Tikveš Châteaux & Domaines“.<ref name="Tikveš Châteaux 2019">Мирослав Саздовски, „Девет премиум вина на Tikveš Châteaux & Domaines со високи оценки“, ''Економија и бизнис'', година 21, број 253, септември 2019, стр. 6.</ref> ==Организација и менаџмент== [[File:Винарија Тиквеш.jpg|200px|left|thumb|Винарија Тиквеш во [[Кавадарци]]]] Мнозински сопственик на „Тиквеш“ е фирмата „М-6 еден“, која е сопственост на [[Светозар Јаневски]], кој истовремено е претседател на управниот одбор на „Тиквеш“.<ref>„Прифатена понудата на „М-6 еден“ за белградската индустрија за пиво (БИП)“, ''Економија и бизнис'', година 19, број 227, мај 2017, стр. 72.</ref> Функцијата генерален директор на ВВ „Тиквеш“ ја извршувале: Игор Илиевски,<ref name="ReferenceA">Мирослав Саздовски, „Пет медали за Тиквеш на Мундус Вини“, ''Економија и бизнис'', година 18, број 214, април 2016, стр. 10.</ref> Радош Вукиќевиќ, итн.<ref>Мирослав Саздовски, „Втора година по ред златни медали за врвните вина Бела вода во Кина“, ''Економија и бизнис'', година 19, број 232, октомври 2017, стр. 10.</ref> Светозар Јаневски е претседател на управниот одбор на „Тиквеш“.<ref>Мирослав Саздовски, „Тиквеш ги претстави првите четири вина произведени на сопствениот посед во Франција“, ''Економија и бизнис'', година 20, број 252, јули/август 2019, стр. 8.</ref> Во [[2015]] и во [[2016]] година, винарската визба „Тиквеш“ била прогласена за наградата „Најкомпанија на годината“ која ја доделуваат Регионалната канцеларија за [[Југоисточна Европа|Југоисточна]] и [[Средна Европа]] на Европското здружение на менаџери и списанието „Еуроменаџер“. Истовремено, генералниот директор на „Тиквеш“ Игор Илиевски бил избран за „Најменаџер на годината“ за 2016 година.<ref>„Тиквеш по вторпат најкомпанија според Еуроменаџер“, ''Економија и бизнис'', година 18, број 219, септември 2016, стр. 10.</ref> ==Финансиски резултати== Во 2016 година, вкупните [[приходи]] на ВВ „Тиквеш“ пораснале за 112,8 милиони денари (9%) во споредба со 2015 година, што биле резултат на порастот на продажбата на вино во Македонија за 12% и порастот на [[извоз]]от на вино за 6%. Оттука, бруто-добивката на „Тиквеш“ пораснала за 27%, а во комбинација со намалувањето на оперативните [[расходи]] за 6%, тоа довело до пораст на оперативната добивка за 32%.<ref>„Тиквеш со раст на приходите за девет, а на оперативната добивка за 32 насто“, ''Економија и бизнис'', година 19, број 226, април 2017, стр. 10.</ref> ==Производство== ===Вино=== [[File:Бочви вино во Тиквеш.jpg|200px|left|thumb|Бочви вино во Тиквеш Винаријата]] Во [[декември]] [[2014]] година, британскиот автор Џејми Гуд, во списанието „Сандеј експрес“, во конкуренција на 14 вина, го оценил виното на Тиквеш, „вранец мерло“ од [[2012]] година на одличното четврто место. Истовремено, во својата колиумна во „[[Њујорк тајмс]]“, американскиот вински критичар Ерик Асимов дал високи оцени на [[вино]]то „вранец спешл селекшн“ од [[2011]] година, вбројувајќи го на списокот на избрани вина за свечената вечера по повод [[Ден на благодарноста|Денот на благодарноста]].<ref>„Македонското црвено вино на листите на Њујорк тајмс и Сандеј експрес“, ''Дневник'', година XVIII, број 5639, четврток, 11 декември 2014, стр. 28.</ref> ===Ракија=== [[File:Ракија во Тиквеш.jpg|200px|left|thumb|[[Лозова ракија]] во Тиквеш]] Низ многувековната традиција Винаријата Тиквеш грижливо одгледува винова лоза. Со љубов се двои од виното и се создава идеална основа за добивање на прочуената тиквешка [[лозова ракија]]. Секогаш е ценета и секаде барана, доволно долго чувана и негувана во специјални услови, при што се препорачува како најпрочуен македонски [[аперитив]]<ref>{{Наведени вести|url=http://tikves.com.mk/lozova-rakija-bela/|title=Лозова ракија – Бела|work=Тиквеш|access-date=2017-09-18|language=mk-MK|archive-date=2017-07-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20170730131553/http://tikves.com.mk/lozova-rakija-bela/|url-status=dead}}</ref>. ==Награди и признанија== Во [[април]] [[2014]] година, жолтата лозова [[ракија]] на „Тиквеш“, со ознаката „VS (''Very Special'')“, била наградена со [[Злато|златен]] медал за виок квалитет на меѓународниот натпревар на [[Вино|вина]] и [[Алкохолни пијалаци|жестоки пијалаци]] „Винарија 2014“, одржан во [[Пловдив]], во конкуренција на 400 пијалаци на 51 производител. Оваа ракија, со јачина од 45 степени, се произведува на природен начин, од [[Грозје|гроздов]] дестилат кој стареел повеќе од пет години, чуван во [[даб]]ови буриња.<ref>„Злато за жолтата на Тиквеш“, ''Дневник'', година XVIII, број 5439, петок, 11 април 2014, стр. 12.</ref><ref>„Злато за жолтата на Тиквеш“, ''Економија и бизнис'', година 17, број 190, април 2014, стр. 13.</ref> Во 2014 година, Винарската визба „Тиквеш“ добила уште едно признание, освојувајќи ја наградата „За нов квалитет во туризмот 2014“, која ја доделува списанието за туризам „Туристичка призма“ од [[Нови Сад]], а за придонесот во промоцијата на [[Македонија]] како [[туристичко одредиште]] за уживање во виното.<ref>„Престижно регионално признание за ВВ Тиквеш“, ''Економија и бизнис'', година 17, број 196, 30 октомври 2014, стр. 11.</ref> Исто така, на светското винско натпреварување во [[Германија]], виното „пино ноар“ од [[2013]] година било прогласено за најдобро црвено вино во [[Македонија]] за [[2015]] година.<ref>„Тиквеш годинава ќе откупи за дваесетина проценти повеќе грозје“, ''Дневник'', година XIX, број 5754, сабота, 30 април 2015, стр. 9.</ref> [[Пролет]]та [[2016]] година, ВВ „Тиквеш“ освоила три [[Злато|златни]] и два [[Сребро|сребрени]] медали на 18. Меѓународен вински натпревар „Mundus Vini“ во [[Германија]], и тоа за: „домен лепово шардоне 2015“, „каберне франк спешл селекшн 2015“ и „домен лепово гранд куве 2013“ (златни медали), како и „темјаника спешл селекшн 2015“ и „александрија куве розе 2015“ (сребрени медали).<ref name="ReferenceA"/> Во [[2016]] година, во специјализираното списание „Wine advocate“, најпознатиот светски вински критичар Роберт Паркер објавил оценки за неколку вина на „Тиквеш“, опишувајќи ги како „многу добри“ и „извонредни“. Претходно, во [[2010]] година тој го оценил виното „Бела вода“ од бербата во 2010 година со 94 бода.<ref>„Вината на Тиквеш со оценки многу добри и извонредни“, ''Економија и бизнис'', број 215, мај 2016, стр. 10.</ref> На саемот „China Wine and Spirits“, одржан во [[2016]] година, со златни медали биле наградени црвеното вино „Барово“ од бербата во [[2013]] година и белото [[вино]] „Александрија куве“ од бербата во [[2015]] година, додека црвеното вино „Александрија куве“ од бербата во [[2014]] година добило сребрен медал.<ref>„Три медали од кинеските купувачи за Тиквеш“, ''Економија и бизнис'', година 18, број 220, октомври 2016, стр. 10.</ref> [[Пролет]]та 2017 година, Винарската визба „Тиквеш“ освоила вкупно 25 медали и признанија на три светски вински натпревари, одржани во [[Лондон]] и во [[Брисел]]. Притоа, нејзините вина биле наградени со еден златен, девет сребрени и 12 бронзени медали, а три вина добиле специјални признанија за нивниот квалитет. Така, виното вранец „special selection“ од бербата 2015 освоило златен медал на лондонскиот вински натпревар ''International Wine Challenge'', црвеното вино „Барово“ 2015 и „Гренаш бланк“ 2016 биле наградени со сребрени медали, а пет други вина освоиле бронзени медали.<ref>Мирослав Саздовски, „Тиквеш одново го потврди статусот - најтрофејна винарница од регионот“, ''Економија и бизнис'', година 19, број 228, јуни 2017, стр. 10.</ref> Во 2017 година, вината на „Тиквеш“ биле наградени и на најголемиот меѓународен вински натпревар во [[Канада]] ''Selections Mondiales de vins Canada'', на којшто вината „Вранец спешл селекшн“, „Домен Лепово гранд куве“ од бербата во 2013 година и „Барово (црвено)“ од бербата во 2015 година биле наградени со златен медал. Исто така, на регионалниот вински натпревар во [[Софија]] (''Balkans International Wine Competition 2017''), четири вина на „Тиквеш“ биле наградени со сребрени медали: „Вранец спешл селекшн“ и „Александрија куве црвено“ од бербата во 2015 година, како и „Каберне Франк спешл селекшн“ и „Темјаника спешл селекшн“ од бербата во 2016 година. Покрај нив, виното „Домен Лепово шардоне“ од бербата во 2016 година било наградено со бронзен медал.<ref>Мирослав Саздовски, „Тиквеш повторно со нови медали за своите вина“, ''Економија и бизнис'', година 19, број 229/230, јули/август 2017, стр. 8.</ref> Исто така, претставниците на ''International Wine Challenge'' му го доделиле признанието „Трофеј за најдобро црвено вино од Македонија“ на виното „Вранец спешл селекшн“ од бербата во 2015 година. Со тоа, „Тиквеш“ станала првата винарија од Македонија и од [[Југоисточна Европа]] што го добила ова признание.<ref>Мирослав Саздовски, „Трофеј за најдобро вино од Македонија за Вранец спешл селекшн (Special Selection) на Тиквеш“, ''Економија и бизнис'', година 19, број 231, септември 2017, стр. 10.</ref> Истата година, на австрискиот вински фестивал ''Austria Wine Challenge - Vienna 2017'', златен медал освоило белото вино „Гренаш бланк спешл селекшн“ од бербата во 2016 година, а сребрени медали освоиле црвеното вино „Александрија куве“ од бербата во 2015 година и белото вино „Темјаника класик“ од бербата во 2016 година. Истовремено, на најголемиот азиски вински натпревар, ''Decanter Asia Wine Awards 2017'', две црвени вина („Барово“ и „Алексндрија куве“ од бербата во 2015 година) освоиле сребрени медали, додека бронзен медал освоило „Домен Лепово гранд куве“ од бербата во 2015 година. заклучно со овие манифестации, вината на „Тиквеш“ освоиле 60 медали во 2017 година.<ref>Мирослав Саздовски, „Вината на Тиквеш годинава со рекорден број меѓународни награди“, ''Економија и бизнис'', година 19, број 233, ноември 2017, стр. 8.</ref> Малку подоцна, вината на „Тиквеш“ биле наградени и на саемот „China Wine and Spirits 2017“, каде белото вино „Бела вода“ од бербата во 2016 година било наградено со двоен златен медал, додека црвеното вино „Бела вода“ од бербата во 2015 година освоило златен медал.<ref>Мирослав Саздовски, „Втора година по ред златни медали за врвните вина Бела Вода во Кина“, ''Економија и бизнис'', година 19, број 232, октомври 2017, стр. 8.</ref> И во 2018 година, „Тиквеш“ продолжил да освојува меѓународни награди за своите вина. Така, вината „Domaine Lepovo Chardonnay“ и „Chardonnay Special Selection“ од бербата во 2017 година биле наградени со сребрени медали на 25. издание на специјализираниот натпревар за вина „Chardonnay du monde“ во [[Франција]].<ref>Мирослав Саздовски, „Тиквеш со две награди на годинешниот Chardonnay du Monde“, ''Економија и бизнис'', година XX, број 238, април 2018, стр. 9.</ref> Исто така, на натпреварот „Concurs Mondial de Bruxelles“, одржан во [[Брисел]], виното „Т'га за југ“ од бербата во 2016 година било наградено со златен медал, додека пет вина на „Тиквеш“ биле наградени со сребрени медали, и тоа: „Александрија куве (црвено)“, „Вранец Спешл селекшн“, „Темјаника Спешл селекшн“, „Барово (бело)“ и „Домен лепово гранд куве“. Речиси истовремено, на натпреварот „Les Citadelles du Vin“, одржан во [[Бордо]], црвеното вино „Домен Лепово гранд куве“ од бербата во 2015 година било наградено со златен медал, додека виното „Вранец спешл селекшн“ од бербата во 2016 година освоило сребрен медал. На тој начин, само во првата половина од 2018 година, вината на „Тиквеш“ освоиле вкупно 50 медали и признанија на престижните светси вински натпревари.<ref>Мирослав Саздовски, „Две нови злата за вината на Тиквеш и на Домен Лепово“, ''Економија и бизнис'', година 20, број 241, јули/август 2018, стр. 6.</ref> На винскиот саем „China Wine and Spirits 2018“ винарската визба „Тиквеш“ освоила шест медали, и тоа: црвеното вино „Вранец спешл селекшн“ од бербата од 2016 година ја освоило највисоката награда (двоен златен медал), а црвените вина „Т'га за југ“ (од бербата од 2016 година), „Барово“ (од бербата од 2015 година) и „Александрија куве“ (од бербата од 2016 година) биле наградени со златни медали. Освен тоа, виното „Шардоне домаин Лепово“ (од бербата од 2016 година) било наградено со сребрен медал, а белото вино „Александрија куве“ (од бербата од 2017 година) освоило бронзен медал.<ref>Мирослав Саздовски, „Нови шест медали за вината на Тиквеш освоени во Кина“, ''Економија и бизнис'', година 20, број 243, октомври 2018, стр. 8.</ref> Во 2019 година, девет вина на „Тиквеш“ добиле високи оцени од винскиот критичар Џеб Данак (Jeb Dunnuck) од кои шест вина добиле над 90 бода. Меѓу наградените биле следниве вина од тиквешкиот регион: црвеното вино „Барово 2016“, белото вино „Барово 2018“, црвеното вино „Бела вода 2016“, белото вино „Бела вода 2018“, „Домеин Лепово гранд куве 2016“ и „Домеин Лепово шардоне 2018“. Другите три оценети вина биле од француската винарија „Château de Gourdon“ која ВВ „Тиквеш“ ја презела во 2018 година.<ref name="Tikveš Châteaux 2019"/> Покрај овие признанија, во 2019 година, „Тиквеш“ ја добил акредитацијата за организирање обуки која ја доделува престижната Лондонска школа за вино и жестоки пијалаци - „Вајн анд спиритс еџукејшн траст“ (''Wine and spirits Education Trust'').<ref>Мирослав Саздовски, „Тиквеш доби акредитација за обуки од престижната Вајн енд спиритс (Wine & Spirits)“, ''Економија и бизнис'', година 21, број 250, мај 2019, стр. 6.</ref> == Надворешни врски == [http://tikves.com.mk/ Службена страница на Тиквеш] [http://tikvesmuzej.mk/ #Тиквеш музеј на виното] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20151208014836/http://tikvesmuzej.mk/ |date=2015-12-08 }} == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Винарски визби во Македонија]] [[Категорија:Акционерски друштва во Македонија]] [[Категорија:Трговски друштва во Македонија]] [[Категорија:Тиквеш]] qwe7b5wrco3p2kukbaosjh8wetbn4cr Шлезвиг-Холштајн (покраина) 0 1111635 5382005 5349651 2025-06-20T14:02:12Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5382005 wikitext text/x-wiki {{Infobox Former Subdivision |native_name = Schleswig-Holstein |conventional_long_name = Шлезвиг-Холштајн |common_name = Шлезвиг-Холштајн |subdivision = Покраина |nation = [[Прусија]] |image_flag = Flagge Preußen - Provinz Schleswig-Holstein.svg |image_coat = Coat of Arms of Schleswig-Holstein.svg |image_map = German Empire - Prussia - Schleswig Holstein (1871).svg |image_map_caption = Покраината Шлезвиг-Холштајн (во црвено), во рамките на [[Кралство Прусија|Кралството Прусија]], кое било дел од [[Германско Царство|Германското Царство]] |capital = [[Кил]] (1866–1879) <br/> [[Шлезвиг (град)|Шлезвиг]] (1879–1917) <br/>[[Кил]] (1917–1946) |stat_area1= 19004 |stat_pop1 = 1504339 |stat_year1=1905 (?) |stat_area2= 15682 |stat_pop2 = 1598328 |stat_year2 = 1939 |p1 = Шлезвиг |image_p1 = [[Податотека:Coat of arms of South Jutland.svg|20п]] |p2 = Војводство Холштајн |image_p2 = [[Податотека:Holstein Arms.svg|20п]] |p3 = Саксо-Лауенбург |image_p3 = [[Податотека:Wappen Kreis Herzogtum Lauenburg.png|20п]] |p4 = Слободен Град Либек |image_p4 = [[Податотека:Wappen Lübeck.svg|20п]] |p5 = Кнежевство Либек |image_p5 = [[Податотека:Sin escudo.svg|20п]] |s1 = Шлезвиг-Холштајн |flag_s1 = Flag of Schleswig-Holstein (state).svg |s2 = Обенро Амт |image_s2 = [[Податотека:Sin escudo.svg|20п]] |s3 = Алтона (Хамбург) |image_s3 = [[Податотека:DEU Altona COA.svg|20п]] |s4 = Хадерслев Амт |image_s4 = [[Податотека:Sin escudo.svg|20п]] |s5 = Сенербор Амт |image_s5 = [[Податотека:Sin escudo.svg|20п]] |s6 = Тендер Амт |image_s6 = [[Податотека:Sin escudo.svg|20п]] |s7 = Вандсбек |image_s7 = [[Податотека:Sin escudo.svg|20п]] |year_start = 1868 |event_start = [[Австриско-пруска војна|Основана]] |year_end = 1946 |event1 = Северен Шлезвиг се отцепил кон Данска |date_event1 = 15 јуни 1920 |event2 = [[Закон за голем Хамбург]] |date_event2 = 1 април 1937 |today = {{знаме|Германија}}<br>{{знаме|Данска}} }} '''Шлезвиг-Холштајн''' ({{lang-de|Provinz Schleswig-Holstein}}) — покраина на [[Кралство Прусија|Кралството Прусија]] и на [[Слободна Држава Прусија|Слободната Држава Прусија]] од 1868 до 1946 година. Била создадена од Војводствата [[Шлезвиг]] и [[Холштајн]], кои биле освоени од Прусија и [[Австриско Царство|Австриското Царство]] од [[Данска]] во Втората Шлезвишка војна во 1864 година. По [[Австриско-пруска војна|Австриско-пруската војна]] во 1866 година, која завршила со австриски пораз, Шлезвиг и Холштајн биле припоени од Прусија. Покраината била создадена во 1868 година и кон неа било додадено и [[Саксо-Лауенбург|Војводството Лауенбург]] од 1876 година. По поразот на [[Германско Царство|Германското Царство]] во [[Прва светска војна|Првата светска војна]], сојузничките сили организирале два референдума во Северен и Среден Шлезвиг на 10 февруари и на 14 март 1920 година, соодветно. Во Северен Шлезвиг, 75% гласале за повторно обединување со Данска, а 25% за останување со Германија. Во Среден Шлезвиг, состојбата била обратна со 80% од гласовите за Германија и 20% за Данска. Не се случило гласање во јужната третина на Шлезвиг, бидејќи се сметало за веќе донесена одлука дека скоро сите жители ќе гласаат за останување со Германија. На 15 јуни 1920 година, Северен Шлезвиг официјално бил вратен на Данска. Остатокот на Шлезвиг останал дел од Шлезвиг-Холштајн, сега покраина на [[Слободна Држава Прусија|Слободната Држава Прусија]]. Со [[Закон за голем Хамбург|Законот за голем Хамбург]] од 1937 година, [[Слободен Град Либек|Слободниот и ханзеатски град Либек]] и [[Слободна Држава Олденбург|олденбуршката]] енклава Регион Либек биле припоени кон Покраината Шлезвиг-Холштајн, додека голем број соседни општини на Хамбург, меѓу нив и градовите [[Алтона (Хамбург)|Алтона]] и [[Вандсбек]], биле припоени кон [[Хамбург|Ханзеатскиот град Хамбург]]. Хамбург пак ги предал енклавите [[Гестхахт]] и [[Гросхансдорф]] на Шлезвиг-Холштајн. По [[Втора светска војна|Втората светска војна]], Шлезвиг-Холштајн бил дел од британската окупациска зона, иако некои општини на Шлезвиг-Холштајн источно од [[Рацебург]] биле разменети за општини на [[Мекленбург]] во советската окупациска зона. Британската окупациска зона станала нова [[Покраини на Германија|сојузна покраина]] на [[Шлезвиг-Холштајн]] на 23 август 1946 година, која станала дел од [[Западна Германија|Сојузната Република Германија]] на 23 мај 1949 година.<ref>Wolfgang Benz, ''Potsdam 1945: Besatzungsherrschaft und Neuaufbau im Vier-Zonen-Deutschland'', Munich: Deutscher Taschenbuch Verlag, (=dtv Reihe Deutsche Geschichte der neuesten Zeit vom 19. Jahrhundert bis zur Gegenwart; vol. 4522), p. 262. ISBN 3-423-04522-1</ref> == Поврзано == * [[Шлезвиг-Холштајн]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * {{Cite Americana|wstitle=Шлезвиг-Холштајн|year=1920|short=x}} * [http://www.gemeindeverzeichnis.de/gem1900//gem1900.htm?schleswig/schleswig1900.htm Gemeindeverzeichnis Deutschland 1900] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20200712124307/http://www.gemeindeverzeichnis.de/gem1900//gem1900.htm?schleswig%2Fschleswig1900.htm |date=2020-07-12 }} {{de}} * [http://www.deutsche-schutzgebiete.de/provinz_schleswig-holstein.htm Deutsche-Schutzgebiete.de] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20130323195841/http://deutsche-schutzgebiete.de/provinz_schleswig-holstein.htm |date=2013-03-23 }} {{de}} {{Владенија и покраини на Прусија}} {{coord|54.5|9.4|dim:200000|display=title}} [[Категорија:Покраини во Прусија]] [[Категорија:Историја на Шлезвиг-Холштајн|Покраина]] [[Категорија:Држави и територии распаднати во 1946 година]] [[Категорија:Поранешни држави и територии во Шлезвиг-Холштајн]] 74f1eukrxm44msta6defcivrctqnzdt Сите луѓе на кралот (римејк) 0 1115415 5382063 5350611 2025-06-20T16:56:32Z P.Nedelkovski 47736 поправка на правопис - „пијалак“ наместо „пијалок“ 5382063 wikitext text/x-wiki '''„Сите луѓе на кралот“''' е американски [[филм]], во [[режија]] на Стивен Заилијан. Главните улоги ги толкуваат: [[Шон Пен]], [[Ентони Хопкинс]] и [[Џуд Ло]].<ref>{{Наведување|title=All the King&apos;s Men|url=https://www.imdb.com/title/tt0405676/|publisher=Columbia Pictures, Relativity Media, Phoenix Pictures|date=2006-09-22|accessdate=2022-01-30|first=Steven|last=Zaillian}}</ref> == Содржина == Во [[1950]]-тите, во [[Луизијана]], Вили Старк (го игра Пен), кој себеси се нарекува „селанец“, влегува во [[политика]]та од [[Идеализам|идеалистички]] причини. Но, откако ќе победи на изборите, тој ужива во удобниот [[живот]] и се оддава на [[Алкохолни пијалаци|алкохолот]], кој претходно го избегнувал. Наместо да се бори против [[корупција]]та, тој ја користи неа за да напредува во круговите на моќта.<ref>''Антена'', број 845, 5.9.2014, стр. 27.</ref> == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Американски филмови]] [[Категорија:Филмови со Шон Пен]] [[Категорија:Филмови на Стивен Заилијан]] [[Категорија:Филмови со Џуд Ло]] [[Категорија:Филмови со Ентони Хопкинс]] [[Категорија:Филмови на англиски јазик]] [[Категорија:Филмови чие дејствие се одвива во Луизијана]] [[Категорија:Филмови за политичари]] [[Категорија:Филмови од 2006 година]] 1273h1zsrge9jk7sta0q49uxx31553i .om 0 1116076 5382019 4587215 2025-06-20T15:37:41Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5382019 wikitext text/x-wiki {{Infobox Top level domain| name=.om| background=#CCF| image=[[Image:DotOm domain logo.png|Domain Name Administration]]| introduced=1996| type=[[Највисок државен домен]]| status=Активен| registry=[[Телекомуникациска регулаторна агенција-Оман]]| document=[http://www.registry.om/om/en/?page_id=381 Полиса]| website=[http://www.registry.om/ Администрација за имиња на домени ]|}} '''.om''' — [[семрежје|семрежен]] [[највисок државен домен]] за [[Оман]]. ==Регистар== Моментално, [http://www.registry.om Телекомуникациската регулаторна агенција] е регистрирана како управител на .om ccTLD. Агенцијата е задолжена само за управување со највисокиот семрежен домен „.om“ и „.عمان“ На тој начин, агенцијата може: '''1-''' Да поставува правила, насоки и водичи за раководење со дозволените имиња на домени. '''2-''' Да одобри акредитирани регистратори и да ги објави нивните имиња на мрежната страница на агенцијата или пак истото да го стори на некој друг начин. '''3-''' Да ги надгледува акредитираните регистратори и регистранти и да ја провери нивната согласност до правилата напатствија и водичи пооврзани со имињата на домените. '''4-''' Да ги објави одлуките за прекинување на акредитацијата на акредитираните регистратори на мрежната страница на агенцијата или пак истот да го стори на некој друг начин. '''5-''' Да преземе чекори во однос на некоја жалба или барање поднесени од акредитираните регистратори или регистрантите или пак која и да е странка во кој и да е дел што се однесува на почитувањето и спроведувањето на регулативата, и истото да го стори без предрасуди според Законот за индустриска сопственост и неговите подакти. ==.om Зони== Најважниот домен .om ги содржи следниве доменски зони: {| class="wikitable " !Зона!!Регистрациони категории |- |.om |За раководните делови на владата и одобрените претпријатија во Оман |- |.co.om |rowspan="2"|За регистрирани бизниси и претпријатија во Оман |- |com.om |- |.org.om |За општи јавни претпријатија дозволени од Оман |- |.net.om |За претпријатија кои нудат телекомуникациски услуги во Оман |- |.edu.om |За јавни и приватни образовни институции |- |.gov.om |За владините агенции во Оман |- |.museum.om |За државните и приватните ентитети кои поседуваат или работат како Омански музеи |- |.pro.om |За трговските синдикати и професионални здруженија одобрени од Оман како што се лиценцирани доктори и инженери или кој и да е нивен член. |- |.med.om |За државните и приватните нудачи на медицински услуги |} ==Акредитирани регистрирачи== Акредитираните регистрирачи е секое физичко или правно лице кој ее одобрен од агенцијата според договорот да прима пријави за регистрација на семрежни домени, да носи одлуки, регистрира, префрла, стопира, брише и да преземе потребни чекори поврзани со имињата на домените според определените законски подакти на законот за регистрација и акредитација. Агенцијата ќе ги прегледа пријавите поднесени од претпријатијата или лицата кои сакаат да добијата акредитација од агенцијата и да носат одлуки. Моментално акредитираните регистрирачи се: * [http://www.gulfcybertech.com/ GulfCyberTech E- Solutions] * [http://www.nawras.om/domain/ Omani Qatari Telecommunication Company] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140903021250/http://www.nawras.om/domain/ |date=2014-09-03 }} *[http://www.omantel.om/default.aspx Oman Telecommunication Company] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160713171755/http://www.omantel.om/default.aspx |date=2016-07-13 }} ==Наводи== * [http://www.registry.om Domain Name Administration] * [http://www.tra.gov.om Telecommunication Regulatory Authority] {{Домени}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:OM}} [[Категорија:Највисоки државни домени]] 6ywte9o258802o4uc78u83cjla0rdz5 Шуџи Накамура 0 1125996 5382008 5374018 2025-06-20T15:06:41Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5382008 wikitext text/x-wiki {{Нобеловец}} {{Infobox scientist |name = Шуџи Накамура |image = Professor Shuji Nakamura (Cropped).jpg |image_size = |alt = |caption = |birth_date = {{Birth date and age|1954|5|22|df=y}} |birth_place = [[Иката]], [[Јапонија]] |death_date = |death_place = |residence = [[САД]] |citizenship = Јапонец (до 2005 или 2006)<br>американец (од 2005 или 2006)<ref>{{Наведена мрежна страница |script-title=ja:特許は会社のもの「猛反対」　ノーベル賞の中村修二さん |title=Patent belongs to the company "Violent opposition" Nobel prize winner Shuji Nakamura |date=18 October 2014 |publisher=Asahi Shimbun Digital |url=http://www.asahi.com/articles/ASGBK4RNKGBKULFA00X.html |language=ja |accessdate=2015-03-16 |archive-date=2018-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225200117/https://www.asahi.com/articles/ASGBK4RNKGBKULFA00X.html%20 |url-status=dead }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |script-title=ja:ノーベル賞の中村修二氏、「アメリカの市民権」を取った理由を語る |title=Nobel prize winner Shuji Nakamura talks about why he acquired U.S. citizenship |date=18 October 2014 |publisher=withnews |url=http://withnews.jp/article/f0141018000qq000000000000000G0010401qq000010997A# |language=ja |quote=２００５、６年ごろに（米国市民権を）取ったんですよ [acquired (U.S. citizenship) in 2005 or 2006]}}</ref> |nationality = Американец<ref>{{Наведено списание|title=中村教授「物理学賞での受賞には驚いた」　ノーベル賞|journal=The Nikkei|url=http://www.nikkei.com/article/DGXLASDC07011_X01C14A0I00000/ |publisher= Nikkei Inc.|date=October 2014}}</ref><ref>Shuji received American citizenship in 2000. Japan does not recognize dual nationality.</ref> |fields = |workplaces = [[Калифорниски универзитет]] |alma_mater = [[Токушимски универзитет]] |doctoral_advisor = |academic_advisors = |doctoral_students = |notable_students = |known_for = [[LED|сина]] и [[LED|бела]] [[светлечки диоди|LED]] |author_abbrev_bot = |author_abbrev_zoo = |influences = |influenced = |awards = [[Милениумска технолошка награда]] {{small|(2006)}}<br />[[Харвиева награда]] {{small|(2009)}}<br />[[Нобелова анграда за физика]] {{small|(2014)}} |signature = <!--(filename only)--> |signature_alt = |footnotes = }} '''Шуџи Накамура''' ({{lang-ja|中村 修二}} {{роден на|22|мај|1954}}) — Јапонско американски професор при одделот за материјали на [[Калифорниски универзитет|Калифорнискиот универзитет]],<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.engr.ucsb.edu/faculty/profile/82|title=Shuji Nakamura|accessdate=July 31, 2008|publisher=[[University of California]]|place=Santa Barbara|archive-date=2010-07-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20100715103346/http://www1.engr.ucsb.edu/faculty/profile/82|url-status=dead}}</ref> и се смета за откривач на сината [[светлечка диода|LED]], голем напредок во светлосната технологија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.pacbiztimes.com/2014/10/10/laureate-fought-the-odds-to-make-history |title=Nobel laureate fought the odds to make history|accessdate=Oct 10, 2014|publisher=Pacific Coast Business Times}}</ref> Заедно со [[Исаму Акасаки]] и [[Хироши Амано]], ја добиле [[Нобелова награда за физика|Нобеловата награда за физика]] „за откривањето на ефикасната сина светлечка диода, која овозможила сјајни и штедливи светлински извори“. == Кариера == Накамура дипломирал на [[Токушимски универзитет|Токушимскиот универзитет]] во 1977 година со диплома за [[електронско инженерство]], и магистрирал на истиот предмет две години подоцна, по што се придружува на [[Ничија|претпријатието „Ничија“]], која има седиште во [[Токушима]]. Во периодот додека работел за Ничија, Накамура го создал првиот високосветлински [[галиум нитрид]]на (GaN) LED чија сјајна [[сина]] светлина, која делумно се претвора во жолта со помош на фосфорен премаз, е клучот за создавањето на белата LED светлина, која започнала да се произведува во 1993 година. Претходно, Жак Панков и неговите соработници при [[RCA]] вложиле голем напор, но неуспеале да создадат пазарна GaN-на LED во 1960-ите. Основниот проблем била тешкотијата за создавање на силни [[p-тип]]ни GaN. Накамура се надоврзал на работата на друга јапонска работна група раководена од страна на професорот [[Исаму Акасаки]], кој го објавиле својот метод за создавање на силни p-тип GaN со електронско озрачување на GaN со примеси на магнезиум. Сепак, овој метод не бил погоден за масовно производство и неговата физика и начин на функционирање не биле доволно разјаснети. Накамура успеал да развие топлински метод кој бил попогоден за масовно производство. Во продолжение, тој и неговите соработници ја разработиле физиката и го нашле виновникот водородот, кој ги пасивизирал примачите на GaN. Во тој период, многумина фго сметале создавањето на GaN LED диода премногу сложен процес, па Накамура има среќа што основачот на Ничија, Нобуо Огава (1912–2002) имал желба да го подржи неговиот GaN проект. Како и да е претпријатието на крај му наредило да ја одложи работата на GaN, тврдејќи дека истата одземала многу средства и време. Накамура продолжувал да ја развива сината LED диода самостојно и во 1993 година успеал да ја создаде направата.<ref>{{наведени вести|author=<!--Staff writer(s); no by-line.-->|title=Court dismisses inventor’s patent claim but will consider reward|newspaper=[[The Japan Times]]|date=September 20, 2002|url=http://www.japantimes.co.jp/news/2002/09/20/national/court-dismisses-inventors-patent-claim-but-will-consider-reward/|accessdate=October 7, 2014|archivedate=2014-10-08|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141008024222/http://www.japantimes.co.jp/news/2002/09/20/national/court-dismisses-inventors-patent-claim-but-will-consider-reward/}}</ref> Тој бил награден со докторат за инженерство од Токагашкиот универзитет во 1994 година. Тој ја напуштил Ничија во 1999 година и го преземал местото како професор по инженерство на Калифорнискиот универзитет. Во 2001 година, Накамура го тужел својот поранешен работодавач Ничија за неговиот бонус како дел од серијата на тужби меѓу Ничија и Накамура со со американскиот конкурент ''[[Cree Inc.]]'', тие се согласиле заеднички да ја тужат Ничија во 2000 година на трошок на Cree Inc. од која добил акции за возврат. Накамура тврдел дека примил само {{JP¥|20,000|link=yes}} (≈{{US$|180|link=yes}}) за неговото откривање на „ патентот 404,“ иако Ничија покажала дека претпријатието го наградило со напреднувања и бонуси од 62 милиони јени во период од 11 години и неговата годишна плата достигнала 20 милиони јени кога ја напуштил Ничија.<ref>{{Наведена мрежна страница |script-title=ja:日亜化学工業社長の小川英治氏 訴訟騒動の真実を今こそ明らかにする |title=Nichia president Eiji Ogama now revealed the truth behind the court |publisher=Nikkei Tech-on |url=http://techon.nikkeibp.co.jp/NEWS/nakamura/mono200404_2.html |language=ja |date=April 2004 |accessdate=1 December 2014 |archive-date=2014-10-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141007160518/http://techon.nikkeibp.co.jp/NEWS/nakamura/mono200404_2.html |url-status=dead }}</ref> Иако Накамура првично ја добил жалбата со оштета од ¥20 милијарди (≈US$180 милиони), Ничија ја обжалила одлуката и двете страни се спогодиле во 2005 година на сума од ¥840 милиони (≈US$9 милиони), во тој период наголемиот бонус кој бил некогаш исплатен од јапонско претпријатие.<ref>{{наведени вести|last=Zaun|first=Todd|date=January 12, 2005|title=Japanese Company to Pay Ex-Employee $8.1 Million for Invention|url=http://www.nytimes.com/2005/01/12/business/worldbusiness/12light.html |newspaper=[[The New York Times]]|accessdate=October 7, 2014}}</ref> Накамура исто така работел и на зелената LED диода, и е еден од одговорните за создавањето на белата LED диода и [[син ласер|сините ласерски диоди]] кој се користат кај [[Blu-ray диск]]овите и [[HD DVD]]ијата.<ref>{{наведени вести|date=June 15, 2006|url= http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=5488821|title=Work in Colored Lights Nets Millennium Prize|author=Richard Harris|work=[[All Things Considered]]}}</ref> Накамура е професор за материјали на Калифорнискиот универзитет и има преку 100 патенти.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://sslec.ucsb.edu/nakamura/index.html|title=Shuji Nakamura|accessdate=October 19, 2012|publisher=Solid State Lighting & Energy Center|archive-date=2013-05-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20130528163504/http://sslec.ucsb.edu/nakamura/index.html|url-status=dead}}</ref> Во 2008 година, Накамура, заеднос о колегите професори Д-р Стивен Денбарс и Д-р Џејмс Спек, ја основале Сора, претпријатие кое развивало светлинска технологија заснована на чисти галиум нитритни супстрати.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.soraa.com/about|title=About|accessdate=October 19, 2012|publisher=Soraa Inc.|archive-date=2012-09-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20120913060945/http://soraa.com/about|url-status=dead}}</ref> ==Признанија== *2001 награден со [[Ашаиова награда]] од јапонскиот весник, ''[[Ашаи Шимбун]]'' *2002 награден со [[Бенџамин френклинов медал]] од [[Френклинов институт|Френклиновиот институт]]. *2006 награден со [[финска]]та [[Милениумска технолошка награда|Милениумската технолошка награда]] за неговите напори за да се создаде поевтин и поефикасен светлински извор.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.technologyawards.org/index.php?m=1&news=1&news_id=32 |title=Shuji Nakamura wins the 2006 Millennium Technology Prize |accessdate=2015-03-16 |archive-date=2009-01-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090111092229/http://www.technologyawards.org/index.php?m=1&news=1&news_id=32 |url-status=dead }}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/5328446.stm|title=Top prize for 'light' inventor|publisher=[[BBC News]]|date=September 8, 2006|accessdate=2006-09-08|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070305184224/http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/5328446.stm|archivedate=2007-03-05|url-status=live}}</ref> *2007 номиниран за [[Европска иноваторска награда|Европската иноваторска награда]] доделена од [[Европска патентна канцеларија|Европската патентна канцеларија]]<ref>[http://www.epo.org/learning-events/european-inventor/finalists/2007/nakamura.html Inventor Shuji Nakamura at the European Inventor Award ]</ref> *2008 ја добива [[награда на принцот од Астурија|наградата на принцот од Астурија]] за [[техничко и научно истражување]].<ref>[http://www.fundacionprincipedeasturias.es/en/awards/2008/cientificos-que-lideran-en-el-mundo-la-creacion-de-nuevos-materiales-al-servicio-de-la-humanidad-1/ Prince of Asturias Awards for Technical and Scientific Research] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20220113004338/https://www.fpa.es/en/error404.do |date=2022-01-13 }}.</ref> *2008 награден со почесна диплома за доктор по инженерство од [[Хонгконгшки универзитет|Хонгконгшкиот универзитет]]. *2009 ја добил [[Харвиева награда|Харвиевата награда]]<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.admin.technion.ac.il/harvey/ |title=Harvey Prize |accessdate=2015-03-16 |archive-date=2011-07-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110727092218/http://www.admin.technion.ac.il/harvey/ |url-status=dead }}</ref> од [[Израелски институт за технологија|Технион]]от во Израел. *2012 именуван од Адвокото здружение за интелектуална сопственост во Силициумската Долина за пронаоѓач на годината.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.svipla.org/meetings_programs?eventId=547225&EventViewMode=EventDetails|title=SVIPLA Presents Inventor of the Year - Shuji Nakamura, Ph.D.|publisher=Silicon Valley Intellectual Property Law Association|accessdate=5 March 2013|archive-date=2013-12-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20131204112936/http://www.svipla.org/meetings_programs?eventId=547225&EventViewMode=EventDetails|url-status=dead}}</ref> *2014 ја добил [[Нобелова награда за физика|Нобеловата награда за физика]] заедно со [[Исаму Акасаки]] и [[Хироши Амано]] за откривањето на сината [[светлечка диода]].<ref name="NobelPrize">{{Наведена мрежна страница|title=The 2014 Nobel Prize in Physics - Press Release|url=http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/2014/press.html|website=Nobelprize.org|publisher=Nobel Media AB 2014|accessdate=October 7, 2014}}</ref> == Наводи == {{наводи|2}} ==Допоплнителна литература== *Shuji Nakamura, Gerhard Fasol, Stephen J. Pearton, ''The Blue Laser Diode : The Complete Story'', Springer; 2nd edition, October 2, 2000, (ISBN 3-540-66505-6) *Bob Johnstone ''Brilliant!: Shuji Nakamura and the revolution in lighting technology'', Prometheus Books, 2007 ISBN 1-59102-462-5 ==Надворешни врски== *[http://www.sslec.ucsb.edu/nakamura Professor Nakamura's home page at UCSB] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140505233324/http://www.sslec.ucsb.edu/nakamura/ |date=2014-05-05 }} *[http://www.sslec.ucsb.edu/ The Solid State Lighting and Energy Center at UCSB] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090307034055/http://sslec.ucsb.edu/ |date=2009-03-07 }} *[http://www.compoundsemi.com/documents/articles/news/3693.html Shuji Nakamura Wins $188.7 Million Settlement from Former Employer Nichia for Blue Spectrum Breakthrough Technology] *[http://www.nytimes.com/2005/01/12/business/worldbusiness/12light.html?oref=login New York Times article on Nakamura's settlement with Nichia] *{{US patent|6900465}}&nbsp;— Nitride semiconductor light-emitting device *[http://www.technologyawards.org// Shuji Nakamura wins the 2006 Millennium Technology Prize] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20130701083632/http://www.technologyawards.org/ |date=2013-07-01 }} *[https://web.archive.org/web/20040622084207/http://www.sciencewatch.com/jan-feb2000/sw_jan-feb2000_page3.htm Nichia's Shuji Nakamura: Dream of the Blue Laser Diode] *[http://www.fundacionprincipedeasturias.es/en/awards/2008/cientificos-que-lideran-en-el-mundo-la-creacion-de-nuevos-materiales-al-servicio-de-la-humanidad-1/ 2008 Prince of Asturias Award For Technical and Scientific Research] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20220113004338/https://www.fpa.es/en/error404.do |date=2022-01-13 }} *[http://www.admin.technion.ac.il/harvey/ Harvey Prize] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110727092218/http://www.admin.technion.ac.il/harvey/ |date=2011-07-27 }} *[http://spie.org/x112671.xml Shuji Nakamura SPIE Photonics West plenary presentation: Future and present technologies of solid state lighting] {{Нобелова награда за физика}} {{Нормативна контрола}} {{DEFAULTSORT:Накамура, Шуџи}} [[Категорија:Јапонски академици]] [[Категорија:Јапонски инженери]] [[Категорија:Јапонски пронаоѓачи]] [[Категорија:Американски пронаоѓачи]] [[Категорија:Американски нобеловци]] [[Категорија:Јапонски нобеловци]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Членови на Американската академија на инженерството]] 1sdnwdvm47qjh4f29l53cluenjidf2n Карл Шварцшилд 0 1128761 5382032 5030857 2025-06-20T15:57:16Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5382032 wikitext text/x-wiki {{Infobox scientist |name = Карл Шварцшилд |image = Schwarzschild.jpg |image_size = 150px |caption = Карл Шварцшилд (1873–1916) |birth_date = {{birth date|1873|10|9|df=yes}} |birth_place = [[Франкфурт на Мајна]] |death_date = {{death date and age|1916|5|11|1873|10|9|df=yes}} |death_place = [[Потсдам]] |nationality = [[Германци|Германец]] |field = [[Физика]]<br>[[Астрономија]] |work_institutions = |alma_mater = [[Минхенски универзитет Лудвиг Максимилијан]] |doctoral_advisor = [[Хуго фон Зелигер]] |doctoral_students = |known_for = [[Константа на коника]] |influences = |influenced = [[Мартин Шварцшилд]] |prizes = |religion = |footnotes = |signature = }} '''Карл Шварцшилд''' ({{lang-de|Karl Schwarzschild}}; {{роден|9|октомври|1873}} во {{роден во|Франкфурт на Мајна}} — {{починат|11|мај|1916}} во {{починат во|Потсдам}}) — [[Германија|германски]] [[физичар]] и астроном. Тој, исто така, е татко на [[астрофизичарот]] [[Мартин Шварцшилд]]. == Живот == Шварцшилд е роден во [[Франкфурт на Мајна]] во [[Евреи|еврејско]] семејство. Неговиот татко бил активен член на деловната заедница на градот и во неговото семејство имало предци кои живееле во градот уште од шеснаесеттиот век.<ref>Sadri Hassani [http://books.google.co.uk/books?id=BCMLOp6DyFIC&pg=PA919&lpg=PA919&dq=Karl+Schwarzschild+Jewish+primary+school&source=bl&ots=fYSafLsRth&sig=-lQzMooeKWWRomBiNMMfGJ_ohHY&hl=en&sa=X&ei=vo7CT76DGJOv8QOp7MzxCg&sqi=2&ved=0CF4Q6AEwBg#v=onepage&q=Karl%20Schwarzschild%20Jewish%20primary%20school&f=false Mathematical Physics: A Modern Introduction to Its Foundations] Погледнат 25-04-2015</ref> Карл посетувал еврејско основно училиште до 11 годишна возраст.<ref name="J J O'Connor and E F Robertson">{{Наведена мрежна страница |title=Biography|url=http://www-history.mcs.st-and.ac.uk/Biographies/Schwarzschild.html}}</ref> Тој бил чудо од дете, изработувајќи два труда за бинарни орбити ([[небесна механика]]) кои биле објавени пред неговата шеснаесетта година.<ref>John Daintith - [http://books.google.co.uk/books?id=vqTNfnKJVPAC&pg=PA684&dq=Karl+Schwarzschild+childhood&hl=en&sa=X&ei=35DCT4DdNZP38QOv8KDNCg&ved=0CEkQ6AEwBA#v=onepage&q=Karl%20Schwarzschild%20childhood&f=false Biographical Encyclopedia of Scientists] CRC Press 25-04-2015</ref><ref>[http://www.google.co.uk/#hl=en&rlz=1W1ADRA_enGB450&sa=X&ei=epHCT4mkOoeA8gP13rmGCw&ved=0CAQQBSgA&q=Karl+Schwarzschild+published+two+papers+on+binary+orbits+by+time+sixteen&spell=1&bav=on.2,or.r_gc.r_pw.r_qf.,cf.osb&fp=696f04903ec9d5bc&biw=1280&bih=897 Search engine verification of : "published papers before sixteen years of age"] 25-04-2015</ref> Студирал во [[Страсбуршки универзитет|Штрасбург]] и [[Минхенски универзитет Лудвиг Максимилијан|Минхен]], стекнувајќи се со докторско звање во 1896 година за работа на теориите на [[Анри Поенкаре]]. Од 1897 година, работел како асистент во [[опсерваторија Куфнер|опсерваторијата Куфнер]] во [[Виена]]. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред|Karl Schwarzschild}} * {{MacTutor Biography|id=Schwarzschild}} * Roberto B. Salgado [http://www.phy.syr.edu/courses/modules/LIGHTCONE/schwarzschild.html The Light Cone: The Schwarzschild Black Hole] * [http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-bib_query?bibcode=1917ApJ....45..285H Посмртница во Astrophysical Journal] * {{MathGenealogy|id=52349}} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Шварцшилд, Карл}} [[Категорија:Родени во 1873 година]] [[Категорија:Починати во 1916 година]] [[Категорија:Германски астрономи]] [[Категорија:Германски физичари]] [[Категорија:Германски Евреи]] [[Категорија:Еврејски физичари]] [[Категорија:Луѓе од Франкфурт]] [[Категорија:Членови на Пруската академија на науките]] [[Категорија:Членови на Гетингенската академија на науките]] 1zj4roi1msf76plkx083r875ifgm5y0 Предлошка:Васкуларни болести 10 1159908 5382260 5379356 2025-06-21T09:38:46Z Buli 2648 5382260 wikitext text/x-wiki {{Navbox | name = Васкуларни болести | title =[[Кардиоваскуларна болест]] (на крвните садови) ([[МКБ-10|I70–I99]]) | state = {{{state<includeonly>|collapsed</includeonly>}}} | bodyclass = hlist | group1 = [[Артерија|Артерии]], [[артериола|артериоли]]<br /> и [[капилар]]и | list1 = * [[Периферна артериска болест]] * [[Бергерова болест]] * [[Атеросклероза]] * [[Стеноза]] * [[Аневризма]] | group2 = [[Вена|Вени]] | list2 = * [[Флебитис]] * [[Варикозни вени]] * [[Хемороид]] | group4 = Артерии или вени | list4 = * [[Ангиопатија]] * [[Тромбоза]] * [[Васкулитис]] | group5 = [[Крвен притисок]] | list5 = {{Navbox|child | group1 = [[Хипертензија]] | list1 = * [[Хипертензивна криза]] * [[Секундарна хипертензија]] * [[Пулмонална хипертензија]] * [[Хипертензија од бел мантил]] | group2 = [[Хипотензија]] | list2 = * [[Ортостатска хипотензија]] * [[Шок|Шок (циркулаторен)]] }} }}<noinclude> {{расклоп}} [[Category:Cardiovascular system disease and disorder templates]] </noinclude> sqf6munjux81kfcywznsb881p5ou03v 5382265 5382260 2025-06-21T09:45:00Z Buli 2648 5382265 wikitext text/x-wiki {{Navbox | name = Васкуларни болести | title =[[Кардиоваскуларна болест]] (на крвните садови) ([[МКБ-10|I70–I99]]) | state = {{{state<includeonly>|collapsed</includeonly>}}} | bodyclass = hlist | group1 = [[Артерија|Артерии]], [[артериола|артериоли]]<br /> и [[капилар]]и | list1 = * [[Периферна артериска болест]] * [[Бергерова болест]] * [[Атеросклероза]] * [[Стеноза]] * [[Аневризма]] | group2 = [[Вена|Вени]] | list2 = * [[Флебитис]] * [[Венска тромбоза]] * [[Варикозни вени]] * [[Хемороид]] | group4 = Артерии или вени | list4 = * [[Ангиопатија]] * [[Тромбоза]] * [[Васкулитис]] | group5 = [[Крвен притисок]] | list5 = {{Navbox|child | group1 = [[Хипертензија]] | list1 = * [[Хипертензивна криза]] * [[Секундарна хипертензија]] * [[Пулмонална хипертензија]] * [[Хипертензија од бел мантил]] | group2 = [[Хипотензија]] | list2 = * [[Ортостатска хипотензија]] * [[Шок|Шок (циркулаторен)]] }} }}<noinclude> {{расклоп}} [[Category:Cardiovascular system disease and disorder templates]] </noinclude> sw1vvosgz74bhzr28z63u5jkparzqrw Алисија Викандер 0 1160334 5382201 5296243 2025-06-20T22:32:33Z Andrew012p 85224 5382201 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Алисија Викандер | image = Alicia Vikander 2015 Comic-Con 03.jpg | imagesize = 250п | caption = Викандер во 2015 година | birth_name = Алисија Аманда Викандер | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1988|10|3}} | birth_place = [[Гетеборг]], Шведска | residence = [[Лондон]], Англија | occupation = {{flatlist| * глумица * балерина }} | children = | years_active = 2002–сè уште }} '''Алисија Аманда Викандер''' (родена на 3 октомври 1988 г.) — шведска глумица и поранешна балерина. Родена и израсната во [[Гетеборг]], таа започнала да глуми уште како дете во мали театарски продукции во [[Гетеборгска опера|Гетеборгската опера]] и играла балет во [[Кралски шведски балет|Кралското шведско училиште за балет]] во [[Стокхолм]] и во [[Училиште за американски балет|училиштето за американски балет]] во Њујорк. Таа ја започнала својата глумечка кариера појавувајќи се во шведски краткометражни филмови и телевизиски серии и првпат добила внимание во [[Северна Европа]] за нејзината улога во ТВ-драмата ''[[Андра Авенин]]'' (2008–10). Викандер својата прва улога во долгометражен филм ја добила во филмот ''[[Чистота (филм од 2009)|Чистота]]'' (2010), за која ја добила наградата [[Златна бубачка|Златна бубачка за најдобра глумица]]. Таа добила светско признание во 2012 година играјќи ги принцезата Екатерина „Кити“ Александровна Шчербатскаја во филмската адаптација на [[Ана Каренина (филм од 2012)|''Ана Каренина'']] и кралицата Каролина Матилда во данскиот филм ''[[Кралска афера (филм)|Кралска афера]]'', улоги кои и донеле номинација за наградата [[БАФТА]] за идна ѕвезда. Во 2013 година таа глумела во биографскиот филм за [[Жулијан Асанж]], ''[[Тајните на петтиот сталеж]].'' Во 2015 година, Викандер добила светско признание и пофалби за нејзината улога во фантазијата ''[[Екс Махина (филм)|Екс Махина]]'' за која била номинирана за [[Златен глобус]] за најдобра споредна глумица во драма и за наградата [[БАФТА]] за најдобра споредна глумица, и за улогата во биографско-романтичната драма ''[[Данската девојка (филм)|Данската девојка]]'', за кој добила [[Оскар]] за најдобра споредна глумица, а исто така ја добила и наградата за здружението на филмски глумци за најдобра глумица во главна улога, меѓу другите. ==Кариера== ===Почетоци=== Викандер ја започнала својата кариера глумејќи во краткометражни филмови и телевизиски улоги во нејзината родна земја Шведска.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.entertainmentfuse.com/actress-spotlight-alicia-vikander/|title=Actress Spotlight: Alicia Vikander|publisher=Entertainment Fuse|date=10 November 2014|accessdate=21 March 2015|archive-date=2015-11-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20151118131022/http://www.entertainmentfuse.com/actress-spotlight-alicia-vikander/|url-status=dead}}</ref> Таа станала позната на подрачјето на Скандинавија за нејзината улога во популарната шведска ТВ драма ''[[Андра Авенин]]'' (2008–2010).<ref name="josefinegustafsson">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ystadsallehanda.se/kultur-o-noje/fran-smastjarnorna-till-oscarsvinnare/|title=Alicia Vikander: Från "Småstjärnorna" till Oscarsvinnare|first=Josefine|last=Gustafsson|date=29 February 2016|work=Ystads Allehanda|accessdate=29 February 2016|archive-date=2021-02-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20210224183130/https://www.ystadsallehanda.se/kultur-o-noje/fran-smastjarnorna-till-oscarsvinnare/|url-status=dead}}</ref> ===2010–14=== [[File:Lisa Langseth & Alicia Vikander Cannes 2012.JPG|мини|Викандер (десно) и режисерката [[Лиза Лангсет]] на Канскиот филмски фестивал во 2012 година|238x238px|left]] Викандер добила позитивни критики за улогата на Катарина во нејзиниот прв долгометражен филм, ''[[Чистота (филм од 2009)|Чистота]]'' (2010). Со оваа улога, Викандер ги добила наградите за идна филмска ѕвезда на [[Меѓународен филмски фестивал во Стокхолм|Меѓународниот филмски фестивал во Стокхолм]] во 2010 година,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.telegraph.co.uk/sponsored/culture/testament-of-youth-film/11299407/testament-youth-young-stars.html|title=Focus on the young stars of Testament of Youth|publisher=The Daily Telegraph|date=22 December 2014|accessdate=21 March 2015}}</ref> и на [[Берлински меѓународен филмски фестивал|Берлинскиот меѓународниот филмски фестивал]] во 2011 година<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://elle.se/lordagsintervjun-alicia-vikander/ |title=Lördagsintervjun: ELLE möter Alicia Vikander |publisher=Elle.se |accessdate=21 March 2015 |archive-date=2016-04-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160415003307/http://www.elle.se/lordagsintervjun-alicia-vikander/ |url-status=dead }}</ref> како и престижната шведска награда [[Златна бубачка|Златна бубачка за најдобра глумица]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sfi.se/sv/svensk-filmdatabas/Item/?type=PERSON&itemid=348873&iv=AWARDS|title=Alice Vikander|publisher=[[Guldbagge Award]]|accessdate=1 August 2011}}</ref> Во 2011 година, таа играла главна улога во шведската драма ''[[Кралски скапоцености (филм)|Кралски скапоцености]]''. [[File:Alicia Vikander 2013-01-21.jpg|thumb|Викандер во 2013 година.]] Во 2012 година, Викандер го свртела меѓународното внимание играјќи ја улогата на Кити во адаптацијата на англиски јазик на ''[[Ана Каренина (филм од 2012)|Ана Каренина]],'' глумејќи покрај [[Кира Најтли]]. Филмот премиерно бил прикажан на [[Меѓународен филмски фестивал во Торонто|Меѓународниот филмски фестивал во Торонто]] и заработил позитивни критики.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.metacritic.com/movie/anna-karenina/critic-reviews|title=Critic Reviews for Anna Karenina|publisher=Metacritic|accessdate=5 September 2012}}</ref> Таа година, таа го додала данскиот јазик на својот репертоар глумејќи ја кралицата Каролина Матилда во историскиот филм ''[[Кралска афера (филм)|Кралска афера]]'' режиран од [[Николај Арсел]]. Филмот својата светска премиера ја имал на 62. издание на [[Берлински меѓународен филмски фестивал|Берлинскиот меѓународниот филмски фестивал]] и бил прифатен со пофални критики.<ref>{{Наведена мрежна страница |url = http://www.rottentomatoes.com/m/en_kongelig_affaere/ |title = A Royal Affair |work = [[Rotten Tomatoes]] |publisher = [[Flixster]] |accessdate = 30 January 2013 }}</ref> Филмот подоцна бил номиниран за [[Оскар за најдобар странски филм]] на 85. доделување на Оскарите.<ref name="WMag2011">{{Наведено списание |last=Lawrence |first=Vanessa |date=December 2011 |title=Alicia Vikander |journal=[[W (magazine)|W]] |publisher=Condé Nast |page=71 |url=http://www.wmagazine.com/people/celebrities/2011/12/alicia-vikander-swedish-actress/ |accessdate=11 November 2013 |archive-date=2016-04-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160401065203/http://www.wmagazine.com/people/celebrities/2011/12/alicia-vikander-swedish-actress/ |url-status=dead }}</ref><ref name="85thNominees">{{Наведена мрежна страница |url = http://www.bbc.co.uk/news/entertainment-arts-20959604 |title = Oscars: Hollywood announces 85th Academy Award nominations |accessdate = 10 January 2013 |work = BBC News }}</ref> Викандер била именувана како една од десетте глумци со пробивни улоги во 2012 година кои треба да се следат на 20. издание на [[Меѓународен филмски фестивал во Хамптонс|Меѓународниот филмски фестивал во Хамптонс]],<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.hamptons.com/The-Arts/On-The-Screen/17603/Hamptons-International-Film-Festival-Varietys.html#.VQ1I6PmG_wc|title=Hamptons International Film Festival:Variety's Ten Actors To Watch Roundtable Discussion|last=Barylski|first=Nicole|date=4 October 2012|work=[[Hamptons (magazine)]]|accessdate=21 March 2015|archive-date=2016-03-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20160314062534/http://www.hamptons.com/The-Arts/On-The-Screen/17603/Hamptons-International-Film-Festival-Varietys.html#.VQ1I6PmG_wc|url-status=dead}}</ref> и била номинирана за наградата [[БАФТА]] за идна ѕвезда во 2013 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.huffingtonpost.co.uk/2013/01/07/bafta-ee-rising-star-award-nominees_n_2423304.html|title=BAFTA EE Rising Star Award Nominees: Alicia Vikander, Andrea Riseborough, Elizabeth Olsen, Juno Temple And Suraj Sharma|last=Dean|first=Sarah|date=7 January 2013|work=[[Hamptons (magazine)]]|accessdate=21 March 2015}}</ref> Во 2013 година, таа имала улога како Анке Домшајт-Берг, член на германска [[пиратска партија]] во трилерот ''[[Тајните на петтиот сталеж]].''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://deadline.com/2013/01/sundance-participant-media-joins-dreamworks-for-wikileaks-movie-409829/|title=UPDATE: Participant Media Joins DreamWorks For WikiLeaks Movie ‘The Fifth Estate’|last=Fleming Jr|first=Mike|date=22 January 2013|work=[[Deadline.com]]|accessdate=21 March 2015}}</ref> Филмот го отворил [[Меѓународен филмски фестивал во Торонто|Меѓународниот филмски фестивал во Торонто]] на 5 септември 2013 година.<ref>{{наведени вести|last=Fleming|first=Mike|title=Toronto 2013: Will Deals Take Back Seat As Buyers Focus On Fest Oscar Hopefuls?|url=http://www.deadline.com/2013/09/toronto-2013-will-deals-take-back-seat-as-buyers-focus-on-fest-oscar-hopefuls/#more-579958|accessdate=14 October 2013|newspaper=Deadline Hollywood|date=6 September 2013}}</ref> Филмот собрал мешани реакции од критичарите;<ref name="rt">{{Наведена мрежна страница |url= http://www.rottentomatoes.com/m/the_fifth_estate/ |title=The Fifth Estate |publisher=[[Rotten Tomatoes]] | accessdate= 14 October 2013}}</ref> но како и да е, дел од критичарите ги пофалиле улогите во филмот.<ref name="ObserverReview">{{наведени вести|last=Kermode|first=Mark|title=The Fifth Estate&nbsp;– review|url=http://www.theguardian.com/film/2013/oct/13/the-fifth-estate-review|accessdate=14 October 2013|newspaper=The Observer|date=12 October 2013}}</ref> Таа исто така ја играла улогата на Ерика во шведскиот филм ''[[Хотел (филм од 2013)|Хотел]],'' за која ја добила наградата на [[Меѓународен филмски фестивал во Маракеш|Меѓународниот филмски фестивал во Маракеш]] за најдобра глумица од претседателот на жирито, режисерот [[Мартин Скорсезе]].<ref>{{наведени вести|url=http://www.huffingtonpost.com/karin-badt/the-winners-of-the-marrak_b_4406002.html|title=The Winners of the Marrakech International Film Festival|publisher=[[The Huffington Post]]|accessdate=11 April 2015}}</ref> Во 2014 година, таа глумела во австралискиот криминален трилер ''[[Посвоен син (филм)|Посвоен син]].'' Филмот бил издаден во Австралија на 16 октомври 2014 година и заработил мешани ревизии;<ref>{{Наведена мрежна страница | url=https://www.rottentomatoes.com/m/son_of_a_gun_2015/ | title=Son of a Gun | work=[[Rotten Tomatoes]] | publisher=[[Flixster]] | accessdate=6 February 2015}}</ref> но сепак, Викандер била пофалена за својата изведба.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://blogs.indiewire.com/theplaylist/review-forgettable-crime-flick-son-of-a-gun-starring-ewan-mcgregor-alicia-vikander-and-brenton-thwaites-20150120|title=Review: Forgettable Crime Flick 'Son Of A Gun' Starring Ewan McGregor, Alicia Vikander, & Brenton Thwaites|last=Lyttelton|first=Oliver|work=[[Indiewire]]|date=20 January 2015|accessdate=21 March 2015|archive-date=2015-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20150403043409/http://blogs.indiewire.com/theplaylist/review-forgettable-crime-flick-son-of-a-gun-starring-ewan-mcgregor-alicia-vikander-and-brenton-thwaites-20150120|url-status=dead}}</ref> ===2015–денес=== Во 2015 година, Викандер глумела во шест филмови. Таа добила пофалби од критичарите за изведбата на улогата на сликарката [[Герда Вегенер]] во филмот ''[[Данската девојка (филм)|Данската девојка]]'' режиран од [[Том Хупер]], за која добила [[Оскар за најдобра споредна улога]], станувајќи втората швеѓанка добитник на оваа награда; награда од здружението на филмски глумци за најдобра глумица во главна улога, и награда од филмската критика за најдобра споредна улога; а била номинирана за наградата [[Златен глобус]] за најдобра глумица во драма и за наградата [[БАФТА]], но двете награди и припаднале на [[Бри Ларсон]] за нејзината улога во филмот ''[[Соба (филм од 2015)|Соба]]''.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.theguardian.com/film/2016/jan/14/oscar-nominations-2016-the-revenant-leads-field-mad-max-in-second-place|title=Oscar nominations 2016: The Revenant leads field, Mad Max in second place|date=14 January 2016|work=Guardian |accessdate=14 January 2016}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.hollywoodreporter.com/lists/golden-globe-nominations-complete-list-847494/item/best-motion-picture-drama-golden-847480|title=Golden Globe Nominations: The Complete List|work=The Hollywood Reporter|date=10 December 2015|accessdate=10 December 2015}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://deadline.com/2016/01/bafta-nominations-full-list-2016-1201678332/|title=BAFTA Nominations: ‘Bridge Of Spies’, ‘Carol’ Lead&nbsp;– Full List&nbsp;– Deadline|first=Nancy|last=Tartaglione|work=Deadline|accessdate=29 February 2016}}</ref> Таа добила јавно признание и критички пофалби за нејзината улога како Ава<ref>{{Наведена мрежна страница | url=http://www.dreadcentral.com/reviews/94272/ex-machina-2015/ | title=Ex Machina | work=[[Dread Central]] | publisher=[[Dread Central]] | accessdate=26 February 2015}}</ref> во режисерското деби на [[Алекс Гарланд]] во филмот ''[[Екс Махина (филм)|Екс Махина]],'' за која добила номинации за [[Златен глобус]] за најдобра споредна глумица во драма и за наградата [[БАФТА]] за најдобра глумица во споредна улога. Таа ја добила улогата на пацифистот [[Вера Бритен]] во драмата ''[[Тестамент на младоста (филм)|Тестамент на младоста]]'' заедно со [[Кит Харингтон]] и [[Емили Вотсон]]. Филмот бил добро прифатен по својата премиера, со пофалби од критичарите главно за изведбата на Викандер.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.telegraph.co.uk/culture/film/filmreviews/11182988/Testament-of-Youth-review-stirring.html|title=Testament of Youth, review: 'stirring'|last=Robey|first=Tim|date=16 January 2015|work=The Daily Telegraph|accessdate=21 March 2015}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://variety.com/2014/film/reviews/london-film-review-testament-of-youth-1201329528/|title=London Film Review: ‘Testament of Youth’|last=Lodge|first=Guy|work=Variety|date=14 October 2014|accessdate=21 March 2015}}</ref> Таа исто така глумела половина-човек/половина-вештерка во фантазијата ''[[Седмиот син (филм)|Седмиот син]]'',<ref>{{Наведена мрежна страница|last1=Kroll|first1=Justin|title='Seventh Son' finds young leads|url=http://www.variety.com/article/VR1118034783?refCatId=13|publisher=Variety|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150503175539/http://variety.com/2015/film/news/eddie-redmayne-danish-girl-1201446329/|archivedate=3 May 2015}}</ref> била раскажувач во шведскиот документарен филм ''[[Јас сум Ингрид Бергман]]'', имала главна женска улога во акциониот филм ''[[Шифра Вујче (филм)|Шифра Вујче]]'' режиран од [[Гај Ричи]]; и се појавила во филмот ''[[Пеколна кујна (филм)|Пеколна кујна]]'', покрај [[Бредли Купер]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.thewrap.com/jamie-dornans-first-movie-after-fifty-shades-of-grey-bradley-coopers-adam-jones/|title=Jamie Dornan’s First Movie After ‘Fifty Shades of Grey’&nbsp;– Bradley Cooper’s ‘Adam Jones’|last=Sneider|first=Jeff|work=[[The Wrap]]|date=21 July 2014|accessdate=21 March 2015}}</ref> На 6 мај 2016 година било објавено дека Викандер основала продукциска компанија заедно со нејзиниот агент Чарлс Колије. Првиот филм на компанијата, ''Еуфорија'', започнал да се снима во август 2016 година на Германските Алпи. Филмот ќе биде прв филм на шведската режисерка [[Лиза Лангсет]] на англиски јазик, и ќе претставува трета соработка помеѓу Викандер и Лангсет. Викандер ќе глуми заедно со [[Ева Грин]] и [[Шарлот Рамплинг]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://variety.com/2016/film/global/alicia-vikander-charles-collier-vikarious-1201768013/|title=Alicia Vikander, Charles Collier Set Up Production Company Vikarious|work= Variety|first=Leo|last=Barraclough|date=6 May 2016|accessdate=6 May 2016}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://deadline.com/2016/06/charlotte-rampling-alicia-vikander-eva-green-for-euphoria-vikarious-charles-collier-1201777141/|title=Charlotte Rampling Joins Alicia Vikander And Eva Green For ‘Euphoria’|website=[[Deadline.com]]|first=Ali|last=Jaafar|date=22 June 2016|accessdate=22 June 2016}}</ref> Во 2016 година, Викандер глумела наспроти [[Мет Дејмон]] во акциониот филм ''[[Џејсон Борн (филм)|Џејсон Борн]]'', режиран од [[Пол Гринграс]]. Филмот бил издаден на 29 јули 2016 година од [[Universal studios|Universal Pictures]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://deadline.com/2015/06/alicia-vikander-jason-bourne-sequel-opposite-matt-damon-paul-greengrass-1201452209/#comment-list-wrapper|title=Alicia Vikander Confirmed For Bourne Sequel Opposite Matt Damon|last=Jaafar|first=Ali|date=23 June 2015|publisher=[[Deadline.com|Deadline]] |accessdate=23 June 2015}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://collider.com/jason-bourne-images-matt-damon-alicia-vikander/|title='Jason Bourne': 17 New Images Find Matt Damon’s Superspy Back in Action|website=[[Collider.com]]|first=Haleigh|last=Foutch|date=18 July 2016|accessdate=18 July 2016}}</ref> Викандер потоа се појавила во [[Светло помеѓу океаните (филм)|адаптацијата]] на романот [[Светло помеѓу океаните (роман)|Светло помеѓу океаните]], режирана од [[Дерек Сиенфранс]], глумејќи заедно со [[Мајкл Фасбендер]] и [[Рејчел Вајс]]. Филмот бил издаден во САД од страна на [[Touchstone Pictures]] на 2 септември 2016 година.<ref>{{наведени вести|last1=McClintock|first1=Pamela|title=Michael Fassbender, Alicia Vikander's 'Light Between Oceans' Lands Fall Release Date|url=http://www.hollywoodreporter.com/news/michael-fassbender-alicia-vikanders-light-863623|accessdate=10 February 2016|work=The Hollywood Reporter|date=9 February 2016}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://deadline.com/2014/06/alicia-vikander-landing-leads-in-light-between-oceans-and-danish-girl-793119/|title=Alicia Vikander Landing Leads In ‘Light Between Oceans’ And ‘Danish Girl’|last=Fleming Jr|first=Mike|work=[[Deadline.com]]|date=19 June 2014|accessdate=21 March 2015}}</ref> ==Личен живот== Викандер живее во Лондон, Англија.<ref name="Alicia Vikander: The North Star">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.wmagazine.com/people/celebrities/2015/03/alicia-vikander-actress/|title=Alicia Vikander: The North Star|work=[[W Magazine]]|date=16 March 2015|accessdate=31 March 2015|archive-date=2016-12-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20161212000946/http://www.wmagazine.com/people/celebrities/2015/03/alicia-vikander-actress/|url-status=dead}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.tv3.ie/xpose/article/entertainment-news/190152/Alicia-Vikander-wont-live-in-America |title=Alicia Vikander won't live in America |publisher=Expose.ie |date=16 January 2016 |accessdate=27 February 2016 |archive-date=2016-05-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160503181350/http://www.tv3.ie/xpose/article/entertainment-news/190152/Alicia-Vikander-wont-live-in-America |url-status=dead }}</ref> Од декември 2014 година, таа е во врска со глумецот [[Мајкл Фасбендер]], кого го запознала за време на снимањето на филмот ''[[Светло помеѓу океаните (филм)|Светло помеѓу океаните]]''.<ref name="Rob Haskell">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.vogue.com/13374233/alicia-vikander-january-2016-cover/?mbid=social_twitter|title=Alicia Vikander: The Danish Girl Star Jumps Out of a Plane and Talks Overnight Fame |work=[[Vogue (magazine)|Vogue]] |last=Rob Haskell|date=14 December 2015|accessdate=14 December 2015}}</ref> ==Филмографија== ===Филм=== {|class="wikitable" style="font-size: 90%;" border="2" cellpadding="4" background: #f9f9f9; |- align="center" ! style="background:#B0C4DE;" | Година ! style="background:#B0C4DE;" | Наслов ! style="background:#B0C4DE;" | Улога ! style="background:#B0C4DE;" | Белешки |- | 2007 | ''Темнината на вистината'' | Сандра Свенсон | Краткометражен филм |- | 2007 | ''Дождот'' | Танчерка | Краткометражен филм |- | 2008 | ''Моето име е љубов'' | Фредерика | Краткометражен филм |- | 2009 | ''Желбата на Сузан'' | Девојка во станот | Краткометражен филм |- | 2010 | ''[[Чистина (филм од 2009)|Чистина]]'' | Катарина | |- | 2011 | ''[[Кралски скапоцености (филм)|Кралски скапоцености]]'' | Фрагансија Фернандес |- | 2012 | ''[[Кралска афера (филм)|Кралска афера]]'' | Каролина Матилда | |- | 2012 | ''[[Ана Каренина (филм од 2012)|Ана Каренина]]'' | Кити |- | 2013 | ''[[Хотел (филм од 2013)|Хотел]]'' | Ерика |- | 2013 | ''[[Тајните на петтиот сталеж]]'' | Анке Домшајт-Берг | |- |- | 2014 | ''[[Тестамент на младоста (филм)|Тестамент на младоста]]'' | Вера Бритен | |- | 2014 | ''[[Посвоен син (филм)|Посвоен син]]'' | Таша | |- | 2014 | ''[[Седмиот син (филм)|Седмиот син]]'' | Алис Дин | |- | 2015 | ''[[Екс Махина (филм)|Екс Махина]]'' | Ава | |- | 2015 | ''[[Јас сум Ингрид Бергман]]'' | Раскажувач | Документарен филм |- | 2015 | ''[[Шифра Вујче (филм)|Шифра Вујче]]'' | Габи Телер | |- | 2015 | ''[[Пеколна кујна (филм)|Пеколна кујна]]'' | Ана Марија | |- | 2015 | ''[[Данската девојка (филм)|Данската девојка]]'' | [[Герда Вегенер]] | |- | 2016 | ''[[Џејсон Борн (Филм)|Џејсон Борн]]'' | Агент Хедер Ли | |- | 2016 | ''[[Светло помеѓу океаните (филм)|Светло помеѓу океаните]]'' | Изабел Шербурн | |- | 2017 | ''[[Доба на лалињата]]'' | Софија | |- | 2017 | ''[[Нуркање (филм)|Нуркање]]'' | Даниеле Флиндерс | Постпродукција |- | 2017 | ''[[Еуфорија (филм од 2017)|Еуфорија]]'' | Инес | Се снима |- | 2018 | ''Ограбувачи на гробници'' | Лара Крофт | Се снима |- |} ===Телевизија=== {|class="wikitable" style="font-size: 90%;" border="2" cellpadding="4" background: #f9f9f9; |- align="center" ! style="background:#B0C4DE;" | Година ! style="background:#B0C4DE;" | Наслов ! style="background:#B0C4DE;" | Улога ! style="background:#B0C4DE;" | Белешки |- |- | 2002 | Мојата балсамирана мајка'' | Еба Ду Риц | ТВ филм |- | 2003 | ''Погодените'' | Драбад Моркер | 1 епизода |- | 2005 | ''Декемвриски сон'' | Тони | 3 епизоди |- | 2007 | ''Сирова храна'' | Линда | Мини-серија |- | 2007–08 | ''[[Андра Авенин]]'' | Жосан Тегебрандт Бјерн | 39 епизоди |- | 2008 | ''Хек'' | Катарина | 2 епизоди |} ==Наводи== {{reflist|25em}} == Надворешни врски == {{рв|Alicia Vikander}} * {{IMDb name|2539953}} {{Нормативна контрола}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Викандер}} [[Категорија:Родени во 1988 година]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Шведски глумци]] [[Категорија:Луѓе од Гетеборг]] [[Категорија:Шведски телевизиски глумци]] 1onxq1wrbwosf5zwelu4w2b998nk41g Бујановац 0 1164544 5382320 5379915 2025-06-21T11:43:06Z Marco Mitrovich 114460 /* Надворешни врски */ 5382320 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | native_name = Бујановац | native_name_lang = sr | official_name = Бујановац | other_name = | settlement_type = Град и Општина | image_shield = COA Bujanovac.svg | image_skyline = Bujanovc Qendra - panoramio.jpg | image_caption = Бујановац | pushpin_map = Serbia | latd = 42 |latm =28 |latNS =N | longd = 21 |longm=46 |longEW=E | coordinates_display = inline,title | coordinates_region= RS | subdivision_type = Држава | subdivision_name = {{знаме|Serbia}} | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = Пчињски | parts_type = Населби | parts_style = para | p1 = 59 | leader_title = Градоначалник | leader_name = | area_blank1_title = Општина | area_blank1_km2 = 461 | area_footnotes = <ref>{{Serbian municipalities 2006}}</ref> | population_footnotes = <ref>{{Serbian census 2011}}</ref> | population_as_of = 2022 | population_blank1_title = Град | population_blank1 = 11.468 | population_blank2_title = Општина | population_blank2 = 41.008 | timezone = [[средноевропско време|CET]] | utc_offset = +1 | timezone_DST = [[средноевропско летно време|CEST]] | utc_offset_DST = +2 | postal_code_type = Поштенски број | postal_code = 17520 | area_code_type = Повикувачки број | area_code = +381 17 | blank_name = Регистарска ознака | blank_info = BU | website = {{url|www.bujanovac.rs}} }} '''Бујановац''' или традиционално ''Бујановци'' ({{lang-sr|Бујановац}}, {{lang-sq|Bujanoc(i)}}) — [[град]] и [[општина]] во [[Пчињски Управен Округ|Пчињскиот Управен Округ]] во [[Јужна Србија]], близу реката [[Јужна Морава]]. Познат е по изворите на минерална вода, но и по Бујановачката бања. Сместен е во геополитичка област позната како [[Прешевска Долина]]. Бугарски научник [[Васил Канчов]], 1900 година бележува дека во Бујановац биле 1.200 [[Македонци]] христијани и 700 [[Албанци]] муслимани.<ref>{{cite web |last1=Кѫнчовъ |first1=Васил |title=Македония. Етнография и Статистика |url=https://macedonia.kroraina.com/vk/vk_2_29.htm |location=София |page=218 |date=1900}}</ref>{{efn|Канчов Словени во [[Македонија (регион)|Македонија]] прикажува како Бугари.}}{{efn|Српските научници Словени во Јужна Србија смеатат за Србите, иако се они шопско-македонско потекло (освен [[Куршумлија|Куршумлијско]]) и зборуваат [[Торлачки дијалекти|торлачки]].}} Населението на општината изнесува 41.008, а во градот 11.468 жители (2022). == Населени места == Населби во општината: [[Бараљевац]], [[Биљача]], [[Богдановац (Бујановац)|Богдановац]], [[Божињевац]], [[Боровац (Бујановац)|Боровац]], [[Братоселце]], [[Брезница (Бујановац)|Брезница]], [[Брњаре]], '''Бујановац''', [[Буштрање (Бујановац)|Буштрање]] , [[Велики Трновац]], [[Воганце]], [[Врбан (Србија)|Врбан]], [[Грамада (Србија)|Грамада]], [[Добросин]], [[Долно Ново Село]], [[Дрежница (Србија)|Дрежница]], [[Ѓорѓевац]], [[Жбевац]], [[Жужељица]], [[Зарбинце]], [[Јабланица (Бујановац)|Јабланица]], [[Јастребац (Бујановац)|Јастребац]], [[Карадник]], [[Кленике]], [[Клиновац]], [[Кончуљ]], [[Кошарно]], [[Кршевица]], [[Куштица]], [[Левосоје]], [[Летовица]], [[Лопардинце]], [[Лукарце]], [[Лучане]], [[Љиљанце]], [[Мали Трновац]], [[Муховац]], [[Неговац]], [[Несалце]], [[Ново Село (Бујановац)|Ново Село]], [[Осларе]], [[Претина]], [[Прибовце]], [[Равно Бучје (Бујановац)|Равно Бучје]], [[Раковац (Бујановац)|Раковац]], [[Русце (Бујановац)|Русце]], [[Самољица]], [[Света Петка (Србија)|Света Петка]], [[Себрат]], [[Сејаце]], [[Спанчевац]], [[Српска Куќа]], [[Старац]], [[Сухарно]], [[Трејак]], [[Турија (Бујановац)|Турија]], [[Узово]], [[Чар]]. [[Податотека:Municipalities of Serbia Bujanovac.png|мини|центар|200п|Општина Бујановац во карта на Србија]] ==Демографија== ;Население во општината по години: {|class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed" |- ! Националност ! Број<br/>1948<ref name=1948popis>{{Наведена мрежна страница|title=STALNO STANOVNISTVO PO NARODNOSTI|url=http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1948/pdf/G19484001.pdf|website=stat.gov.rs|publisher=Republički zavod za statistiku|accessdate=4 March 2015}}</ref>{{Ref label|notesa|a|}} ! Број<br/>1953<ref name=1953popis>{{Наведена мрежна страница|title=UKUPNO STANOVNIŠTVO PO NARODNOSTI (1953)|url=http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1953/Pdf/G19534001.pdf|website=stat.gov.rs|publisher=Republički zavod za statistiku|accessdate=3 March 2015}}</ref>{{Ref label|notesa|a|}} ! Број<br/>1961<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Knjiga III: Nacionalni sastav stanovništva FNR Jugoslavije (1961)|url=http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1961/Pdf/G19614001.pdf|website=stat.gov.rs|publisher=Republički zavod za statistiku|accessdate=3 March 2015|language=sr}}</ref> ! Број<br/>1971<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Knjiga III: Nacionalni sastav stanovništva FNR Jugoslavije (1971)|url=http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1971/Pdf/G19714001.pdf|website=stat.gov.rs|publisher=Republički zavod za statistiku|accessdate=3 March 2015|language=sr}}</ref> ! Број<br/>1981<ref name=1981popis>{{Наведена мрежна страница|title=Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije (1981)|url=http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1981/Pdf/G19814001.pdf|website=stat.gov.rs|publisher=Republički zavod za statistiku|accessdate=3 March 2015}}</ref> ! Број<br/>1991<ref name=1991popis>{{Наведена мрежна страница|title=STANOVNIŠTVO PREMA NACIONALNOJ PRIPADNOSTI (1991)|url=http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1991/pdf/G19914021.pdf|website=stat.gov.rs|publisher=Republički zavod za statistiku|accessdate=3 March 2015}}</ref> ! Број<br/>2002<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Popis stanovnistva, domacinstava i stanova u 2002|url=http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G2002/pdf/G20024001.pdf|website=stat.gov.rs|accessdate=3 March 2015|language=sr}}</ref> ! Број<br/>2011<ref>{{Наведена мрежна страница|title=Попис становништва, домаћинстава и станова 2011. у Републици Србији|url=http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/Popis2011/Nacionalna%20pripadnost-Ethnicity.pdf|website=stat.gov.rs|publisher=Republički zavod za statistiku|accessdate=3 March 2015}}</ref>{{Ref label|notesb|b|}}{{efn|Албанци бојкотирали пописот}} |- |[[Албанци]] |align="right"|27,174 |align="right"|28,653 |align="right"|16,618 |align="right"|21,209 |align="right"|25,848 |align="right"|29,588 |align="right"|23,681 |align="right"|244 |- |[[Срби]] |align="right"|25,143 |align="right"|27,681 |align="right"|20,033 |align="right"|18,840 |align="right"|15,914 |align="right"|14,660 |align="right"|14,782 |align="right"|12,989 |- |[[Роми]] |align="right"|2,838 |align="right"|- |align="right"|11 |align="right"|2,749 |align="right"|4,130 |align="right"|4,408 |align="right"|3,867 |align="right"|4,576 |- |[[Македонци]] |align="right"|29 |align="right"|54 |align="right"|40 |align="right"|55 |align="right"|105 |align="right"|- |align="right"|36 |align="right"|47 |- |[[Бугари]] |align="right"|9 |align="right"|23 |align="right"|- |align="right"|- |align="right"|- |align="right"|- |align="right"|33 |align="right"|23 |- |[[Горанци]] |align="right"|- |align="right"|- |align="right"|- |align="right"|- |align="right"|- |align="right"|- |align="right"|10 |align="right"|60 |- |[[Црногорци]] |align="right"|23 |align="right"|16 |align="right"|8 |align="right"|23 |align="right"|24 |align="right"|44 |align="right"|7 |align="right"|19 |- |[[Муслимани по националност]] |align="right"|314 |align="right"|- |align="right"|134 |align="right"|81 |align="right"|121 |align="right"|133 |align="right"|6 |align="right"|15 |- |[[Југословени]] |align="right"|- |align="right"|91 |align="right"|1,081 |align="right"|15 |align="right"|96 |align="right"|75 |align="right"|2 |align="right"|3 |- |Останати |align="right"|408 |align="right"|6,286 |align="right"|1,147 |align="right"|550 |align="right"|451 |align="right"|330 |align="right"|878 |align="right"|91 |- |'''Вкупно''' |align="right"|55,938 |align="right"|62,804 |align="right"|39,064 |align="right"|43,522 |align="right"|46,689 |align="right"|49,238 |align="right"|43,302 |align="right"|18,067 |} ;Етнички состав во градот {{bar box |float=center |title=Етнички групи 2022 година<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-ethnic-loc2022.htm Ethnic composition, all places: 2022 census] pop-stat.mashke.org</ref> |titlebar=#ddd |barwidth=300px |bars= {{Столбен постоток|[[Албанци]]|black|34}} {{Столбен постоток|[[Роми]]|brown|30}} {{Столбен постоток|[[Срби]]|red|25.7}} {{Столбен постоток|непознато|cyan|8.9}} }} ;Етнички состав во општината {{bar box |float=center |title=Етнички групи 2022 година |titlebar=#ddd |barwidth=300px |bars= {{Столбен постоток|[[Албанци]]|black|62}} {{Столбен постоток|[[Срби]]|red|25.5}} {{Столбен постоток|[[Роми]]|brown|8.6}} }} == Познати личности == * [[Шефкет Муслиу]], поранешен член на [[ОВПМБ]] И [[ОНА]] * [[Ешреф Алиу]], македонски писател, новинар и политичар == Поврзано == * [[Пчињски Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] * [[Српски Албанци]] * [[Прешевска Долина]] == Белешки == {{белешки}} ==Наводи== {{reflist}} == Надворешни врски == * [https://bujanovacke.co.rs/ Bujanovačke: Prvi gradski informativni portal na srpskom jeziku] {{sr}} * [https://kt.gov.rs/bujanovac/ Координационо тело Владе Репубике Србије за општине Прешево, Бујановац и Медвеђа] {{sr}} {{Општина Бујановац}} {{Градови во Јужна Србија}} {{портал-кутија|Македонија}} [[Категорија:Градови во Јужна Србија]] [[Категорија:Бујановац| ]] [[Категорија:Општини во Србија]] [[Категорија:Пчињски Управен Округ]] [[Категорија:Населени места во Вардарска Македонија]] [[Категорија:Албански населби во Србија]] n4hk4jww4n00fsgfckejk8hwidvaryt Тибо Куртоа 0 1167074 5382103 5380084 2025-06-20T18:18:16Z Carshalton 30527 5382103 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Тибо Куртоа | fullname = Тибо Никола Марк Куртоа<ref>[http://actas.rfef.es/actas/RFEF_CmpActa1?cod_primaria=1000144&CodActa=14518 Acta del Partido celebrado el 28 de август de 2011, en Madrid – Atlético Madrid vs Osasuna] {{Семарх|url=https://archive.today/20120707194803/http://actas.rfef.es/actas/RFEF_CmpActa1?cod_primaria=1000144&CodActa=14518 |date=2012-07-07 }}; [[Royal Spanish Football Federation|RFEF]], 28 August 2011 {{es}}</ref> | image = [[Податотека:Courtois 2018 (cropped).jpg|200px]] | birth_date = {{Birth date and age|1992|5|11|df=y}} | birth_place = [[Бре (Белгија)|Бре]], [[Белгија]] | nationality = {{flagsport|BEL}} [[Белгија]] | height = {{height|m=2.00}}<ref>{{наведени вести|url=http://www.chelseafc.com/teams/first-team/thibaut-courtois.html|title=Player Profile: Thibaut Courtois|publisher=chelseafc.com}}</ref> | position = [[голман]] | currentclub = {{Fb team Real Madrid}} | clubnumber = 1 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|Flag of None.svg}} Билзен | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Genk}} | years1 = 2009-2011 | caps1 = 41 | goals1 = 0 | clubs1 = {{Fb team Genk}} | years2 = 2011-2018 | caps2 = 126 | goals2 = 0 | clubs2 = {{Fb team Chelsea}} | years3 = 2011-2014 | caps3 = 111 | goals3 = 0 | clubs3 = →{{Fb team Atletico Madrid}} | years4 = 2018- | caps4 = 200 | goals4 = 0 | clubs4 = {{Fb team Real Madrid}} | nationalyears1 = 2009–2010 | nationalcaps1 = 4 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{знамеикона|Белгија}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 18 години|Белгија 18]] | nationalyears2 = 2011– | nationalcaps2 = 103 | nationalgoals2 = 0 | nationalteam2 = {{знамеикона|Белгија}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]] }} '''Тибо Куртоа''' (роден на {{роден на|11|мај|1992}} во [[Бре (Белгија)|Бре]], [[Белгија]]) — [[Белгија|белгиски]] [[фудбалер]], [[голман]] на {{Fb team (N) Real Madrid}} и на [[Фудбалска репрезентација на Белгија|белгиската репрезентација]]. ==Биографија== Роден во [[Провинција Лимбург (Белгија)|Лимбург]]<ref>{{Cite news|language=en|author=Kristof Terreur|url=https://www.theguardian.com/football/2014/sep/20/chelsea-thibaut-courtois-profile|title=Chelsea's Thibaut Courtois: from clumsy boy to top of the world|newspaper=The Observer |date=20 септември 2014|access-date=14 ноември 2023}}</ref> од татко Тјери Куртоа, [[Валонци|валонец]] од [[Ене]],<ref>{{Cite news|language=fr|url=https://www.dhnet.be/archive/la-meilleure-formation-51b7e49ae4b0de6db99576cb|title="La meilleure formation"|publisher=[[La Dernière Heure/Les Sports]]|date=10 февруари 2011|access-date=14 ноември 2023}}</ref> и мајка Гите Ламбрехтс, [[Фламанци|фламанка]] од [[Билзен]], двајцата [[одбојка]]ри; благодарение на ова потекло, тој носи презиме од француско говорно подрачје, но во исто време зборува течно и [[холандски јазик]]. Тој е помлад брат на [[Валери Куртоа|Валери]], [[Либеро (одбојка)|либерото]] на [[Женска одбојкарска репрезентација на Белгија|женската одбојкарска репрезентација на Белгија]].<ref>{{cite web |url=http://www.fivb.org/viewPressRelease.asp?No=44886&Language=it#.V3AuKNSLTDc|title=Incontriamo: Valerie Courtois "la Tigre Gialla" belga|date=21 април 2014}}</ref> Од 2023 година, тој е сопственик на автомобилски тим, ТЦ Рејсинг, основан во соработка со шпанскиот возач [[Роберто Мерхи]].<ref>{{Cite web|title=Courtois e Palou i nuovi team ammessi per il 2024|author=Massimo Costa|date=15 ноември 2023|url=https://www.italiaracing.net/Courtois-e-Palou-i-nuovi-team-ammessi-per-il-2024/249312/1097 }}</ref> ==Технички карактеристики== Голман со комплетен репертоар, без посебни слабости,<ref name=liga>{{cite web|url=http://usa.laliga.es/en/news/courtois-experienced-youth|title=Courtois, experienced youth|date=29 април 2014|access-date=30 gennaio 2016|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160205151338/http://usa.laliga.es/en/news/courtois-experienced-youth|archivedate=5 февруари 2016|url-status=dead}}</ref> се издвојува по чувството за поставеност,<ref name=corsport>{{cite web|url=http://www.corrieredellosport.it/calcio/talent_scout/2012/05/02-236962/Courtois,+il+Chelsea+ha+il+portiere+del+futuro|title=Courtois, il Chelsea ha il portiere del futuro|data=2 maggio 2012|author=Stefano Chioffi|access-date=29 јануари 2016|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160206112003/http://www.corrieredellosport.it/calcio/talent_scout/2012/05/02-236962/Courtois,+il+Chelsea+ha+il+portiere+del+futuro|archivedate=6 февруари 2016}}</ref><ref name=espn>{{cite web|url=http://www.espnfc.us/barclays-premier-league/23/blog/post/2789948/cech-de-gea-courtois-among-best-premier-league-goalkeepers|title=Cech, De Gea and beyond, Premier League goalkeeping talent is rich|language=en|author=Michael Cox|access-date=30 јануари 2016}}</ref> карактерните квалитети<ref name=corsport/><ref>{{cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/sport/football/teams/chelsea/11184558/Chelsea-goalkeeper-Thibaut-Courtois-has-to-improve-to-be-called-the-best-in-the-world-says-Edwin-van-der-Sar.html|title=Chelsea goalkeeper Thibaut Courtois has to improve to be called the best in the world, says Edwin van der Sar|language=en|author=Matt Law|date=24 октомври 2014|access-date=30 јануари 2016}}</ref> и способност за високо излегување од голот, овозможено од неговиот значителен раст.<ref>{{cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/sport/football/teams/manchester-united/11260655/David-de-Gea-is-Manchester-Uniteds-most-important-player-right-now.html|title=David de Gea is Manchester United's most important player right now|author=Gary Neville|language=en|date=28 ноември 2014|access-date=30 јануари 2016}}</ref> Извонреден е и на линијата благодарение на одличните рефлекси,<ref name=liga/> способен е да одбрани дури и во ситуации еден на еден со противничкиот напаѓач.<ref name=espn/> ==Клупска кариера== ===Генк=== Својата кариера ја започнал во локалниот клуб Близен,<ref>{{cite web |url=http://www.kbilzersevv.be/ |title=K.Bilzerse-Waltwilder VV |website=kbilzersevv.be |accessdate=2024-04-24 |archive-date=2012-03-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120331000001/http://www.kbilzersevv.be/ |url-status=dead }}</ref> како [[Одбрана (фудбал)#Страничен бек|лев бек]]. Набргу потоа, во 1999 година, тој се приклучил на {{Fb team (N) Genk}} на седумгодишна возраст и токму таму бил претворен во голман. Своето деби за Генк го направил на 17 април 2009 година, во домашниот натпревар против {{Fb team (N) Gent}} кој завршил 2-2; на крајот на сезоната, и покрај тоа што бил спореден актер, го освоил својот прв трофеј, националниот куп на Белгија. На 29 јули 2010 година, тој го направил своето деби во европските купови, на гостувањето кај [[Финска|финскиот]] [[ФК Интер Турку|Интер Турку]] во [[УЕФА Лига Европа 2010-2011|Лига Европа]], кој завршил со убедлива победа на белгијците од 1-5.<ref>{{Cite web|url=http://it.uefa.com/uefaeuropaleague/matches/season=2011/round=2000126/match=2002759/index.html|title=Turku 1 - 5 Genk|date=29 јули 2010}}</ref> Во својата трета и последна година во Генк, сезоната 2010-2011, тој бил редовен стартер на голот и протагонист во освојувањето на белгиското првенство. ===Атлетико Мадрид=== [[Податотека:Thibaut Courtois - 02.jpg|thumb|upright|left|Куртоа со Атлетико Мадрид во 2013]] Со ипресивните одбрани во последна сезона во Генк, го привлекол интересот на англискиот {{Fb team (N) Chelsea}}, кој го купил на 26 јули 2011 година и потоа веднаш го позајмил на [[Шпанија|шпанскиот]] клуб {{Fb team (N) Atletico Madrid}}.<ref>{{Cite web|language=en|url=http://www.chelseafc.com/page/LatestNews/0,,10268~2402319,00.html|title=COURTOIS COMPLETED|date=26 luglio 2011|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120703001510/http://www.chelseafc.com/page/LatestNews/0,,10268~2402319,00.html|archivedate=3 јули 2012}}</ref> Првично натпреварувајќи се да го преземе наследството на [[Давид де Хеа]] со поискусниот [[Серхио Асенхо]], Куртоа го имал своето деби за Атлетико во натпреварот од [[УЕФА Европа Лига|Лига Европа]] против [[Виторија Гимараеш]],<ref>{{Cite web|title=Match: Guimaraes v Atlético Madrid - Europa League|url=http://soccernet.espn.go.com/match/_/id/327646?cc=3888|access-date=28 agosto 2011|archive-date=2 novembre 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121102053601/http://soccernet.espn.go.com/match/_/id/327646?cc=3888|url-status=dead}}</ref> додека неговото деби во [[Примера Дивисион (Шпанија)|Примера Дивисион]] дошло на 28 август 2011 против {{Fb team (N) Osasuna}}, кое завршило 0-0. Добрите настапи кои ги понудил на стартот од сезоната дефинитивно му гарантираат стартно место.<ref>{{Cite web |url=http://soccernet.espn.go.com/player/_/id/134283/thibaut-courtois?cc=5901 |title=Thibaut Courtois Bio, Stats, News |date=11 мај 1992 |access-date=27 април 2012 |url-status=dead }}{{Мртва_врска|date=May 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> На 26 ноември 2011 година, го добил првиот црвен картон во кариерата за време на [[Мадридски дерби|дербито]] против {{Fb team (N) Real Madrid}}, поради професионален фаул над [[Карим Бензема]].<ref>{{Cite web|title=Atletico Madrid's Gregorio Manzano: Thibaut Courtois' red card in Real Madrid clash was wrong|url=http://www.goal.com/en-gb/news/3277/la-liga/2011/11/27/2776507/atletico-madrids-gregorio-manzano-thibaut-courtois-red-card|author=Luis Mira|access-date=27 ноември 2011}}</ref> На 9 мај 2012 година, во [[Букурешт]], со Куртоа на голот, Атлетико ја освоил [[УЕФА Лига Европа 2011-2012|Лига Европа]], победувајќи го {{Fb team (N) Athletic Bilbao}} со 3-0 во финалето.<ref>{{cite web|language=en|url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=341106&cc=5901|title=Report: Atlético Madrid v Athletic Bilbao - UEFA Europa League|access-date=10 мај 2012|archivedate=12 мај 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120512060222/http://soccernet.espn.go.com/report?id=341106&cc=5901|url-status=dead}}</ref> Позајмицата на Куртоа во Мадрид била обновена за сезоната 2012-2013. На 31 август, тој го започнал натпреварот од [[Суперкуп на УЕФА 2012|Суперкупот на УЕФА 2012]], во кој популарните ''Атлети'' го победиле Челси со 4-1. Втората сезона во Шпанија, ја завршил со освојување на [[Фудбалски куп на Шпанија 2012-2013|Купот на Шпанија]]. Позајмицата на голманот меѓу Атлетико и Челси била обновена и за следната година: овој пат се вметнува клаузула од 3 милиони евра која шпанците би требало да ја платат на англичаните доколку двата тима повторно се сретнат, а играчот уште еднаш се сретнал против тимот во чија сопственост се наоѓа;<ref>{{cite web|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/Champions-League/10-04-2014/champions-clausola-blocca-courtois-contro-chelsea-80418671593.shtml|title=Champions, una clausola blocca Courtois contro il Chelsea|author=Valeria Clari|date=10 Aprile 2014}}</ref> сепак, [[УЕФА]] го прогласила договорот за ништовен во април 2014 година, кога Куртоа и ''Колчонеросите'' повторно се нашле против ''Сините'' за полуфиналето на [[УЕФА Лига на шампиони 2013/14|Лигата на шампионите]], бидејќи било оценето дека е штетно за интегритетот и прописите на спортското натпреварување.<ref>{{cite web|url=http://www.repubblica.it/sport/calcio/champions/2014/04/11/news/champions_uefa_clausola_nulla_courtois_puo_giocare_contro_il_chelsea-83315398/|title=Champions, Uefa: clausola nulla, Courtois può giocare contro il Chelsea|date=11 април 2014}}</ref> Куртоа го напуштил Атлетико на крајот на сезоната, откако играл во [[Финале на УЕФА Лигата на шампионите во 2014 година|финалето]] на Лигата на шампионите во [[Лисабон]], кое тој и неговите соиграчи го загубиле по [[Продолжеток (спорт)|продолженија]] од градскиот ривал Реал Мадрид. Неколку дена претходно, ремизирајќи 1-1 на [[Камп Ноу]] против [[ФК Барселона|Барселона]], Атлетико го освоил шпанското првенство по 18 години. ===Челси=== [[File:Chelsea 2 QPR 1 (15066336874).jpg|thumb|upright|Куртоа со Челси во 2014]] Во летото 2014 Куртоа се вратил во Челси, веднаш добивајќи го стартното место во тимот.<ref>{{cite news |title=Thibaut Courtois: Jose Mourinho says keeper will return to Chelsea And would be the future of Chelsea fc |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/27857265 |access-date=18 June 2014 |website=BBC Sport |date=16 June 2014}}</ref> Дебитирал за ''Сините'' на 18 август 2014, во рамките на првото коло од [[Премиер лига на Англија 2013-2014|Премиер лигата 2013-2014]], против {{Fb team (N) Burnley}} на [[Трф Мор]], натпревар кој Челси го добил со 3-1 и покрај тоа што првиот гол го постигнале домаќините преку [[Скот Арфилд]] кој го совладал Куртоа во 14-тата минута.<ref>{{cite news |title=Burnley 1–3 Chelsea |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/28735901 |access-date=18 August 2014 |website=BBC Sport |date=18 August 2014}}</ref> Во следниот натпревар, тој ја сочувал својата мрежа сува, во победата со 2-0 над {{Fb team (N) Leicester City}}. На 1 март 2015 година, Куртоа го освоил првиот трофеј со Челси, кога ''Сините'' го совладале [[ФК Тотенхем Хотспар|Тотенхем]] со 2–0 во финалето на [[Лига куп на Англија 2014-2015|Лига купот]], во натпревар во кој Куртоа останал неискористена замена за [[Петр Чех]];<ref>{{cite news |last1=McNulty |first1=Phil |title=Chelsea 2–0 Tottenham |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/31572594 |access-date=2 March 2015 |website=BBC Sport |date=1 March 2015}}</ref> Неколку месеци подоцна, Челси триумфирал и во првенството, за кое Куртоа придонел со 32 настапи и голем број на важни одбрани. Следната сезона, Куртоа бранел во поразот со 1-0 од [[ФК Арсенал|Арсенал]] во [[ФА Комјунити Шилд 2015|ФА Комјунити Шилд]],<ref>{{cite news |last1=Cryer |first1=Andy |title=Arsenal 1–0 Chelsea |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/33667216 |access-date=2 August 2015 |website=BBC Sport |date=2 August 2015}}</ref> а шест дена подоцна, на отворањето на кампањата во [[Премиер лига на Англија 2015-2016|Премиер лигата]] во натпреварот на домашен терен против [[АФК Свонзи Сити|Свонзи Сити]], тој добил директен црвен картон за направен прекршок за пенал врз [[Бафетимби Гоми]].<ref>{{cite news |last1=Johnston |first1=Neil |title=Chelsea 2–2 Swansea |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/33744668 |access-date=8 August 2015 |website=BBC Sport |date=8 August 2015}}</ref> Откако ја отслужил суспензијата, на 23 август, тој му одбранил удар од белата точка на [[Џејмс Морисон (фудбалер)|Џејмс Морисон]], во победата со 3-2 на гостувањето кај {{Fb team (N) West Bromwich}}.<ref>{{cite news |last1=Magowan |first1=Alistair |title=West Brom 2–3 Chelsea |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/33950789 |access-date=23 August 2015 |website=BBC Sport |date=23 August 2015}}</ref> На 16 април 2016, во натпреаварот на домашен терен против {{Fb team (N) Manchester City}}, тој повторно бил ислучен по прекршокот што го направил над [[Фернандињо (фудбалер)|Фернандињо]], станувајќи шесттиот голман во историјата на Премиер лигата кој двапати бил исклучен во рамките на една сезона.<ref>{{cite news |last1=Reddy |first1=Luke |title=Chelsea 0–3 Manchester City |url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/36003978 |access-date=16 April 2016 |website=BBC Sport |date=16 April 2016}}</ref> Во сезоната 2016-2017, под водството на новиот тренер, италијанецот [[Антонио Конте]], Куртоа со Челси го освојува својот втор наслов во Премиер лигата. Бранејќи во 36 од 38-те натпревари на клубот, тој успеал да ја сочува својата мрежа во 16 натпревари, што му било доволно да ја освои наградата [[Златна ракавица на Премиер лигата на Англија|Златна ракавица на Премиер лигата]].<ref>{{cite web |url=https://www.premierleague.com/stats/top/players/clean_sheet |title=Premier League Player Stats – Clean sheets |publisher=Premier League|access-date=7 July 2018}}</ref> Куртоа, исто така, играл во [[Финале на ФА Купот во 2017 година|финалето]] на [[ФА Куп]]от, кое Челси го загубил со 2–1 од Арсенал.<ref>{{cite web |url=http://www.thefa.com/news/2017/may/27/arsenal-chelsea-emirates-fa-cup-final-report-270517 |title=Arsenal 2–1 Chelsea |publisher=The Football Association |access-date=8 July 2018}}</ref> ===Реал Мадрид=== [[File:FC RB Salzburg versus Real Madrid (Testspiel, 7. August 2019) 03.jpg|thumb|upright|left|Куртоа со Реал Мадрид во 2019]] На 8 август 2018 година, Куртоа се вратил во Мадрид, овојпат потпишувајќи за [[ФК Реал Мадрид|Реал]],<ref>{{Cite web|language=es|url=https://www.realmadrid.com/cs/Satellite?c=RM_Noticia_FA&cid=1330593624793&pagename=RealMadridResponsive/RM_Noticia_FA/RM_Noticia|title=Comunicado Oficial: Thibaut Courtois|date=8 август 2018|access-date=8 август 2018}}</ref> со што му се исполнила желбата да биде поблиску до својте деца. Своето деби за клубот го направил на 1 септември 2018 година, во победата со 4–1 над [[ФК Леганес|Леганес]]. Во следните години со ''Los Blancos'' тој триумфирал три пати во [[Примера Дивисион (Шпанија)|шпанското првенство]] - изедначувајќи се со [[Хосе Луис Перес-Паѓа]], како единствени играчи што го освоиле шпанското првенство со двата големи мадридски тима<ref>{{cite web|url=https://www.marca.com/en/football/real-madrid/2020/07/18/5f1227e922601d187f8b456f.html|title=Courtois equals a record from 1954|author=Santiago T. Peredo|date=18 јули 2020|language=en}}</ref> но, пред сè, го освоил оној трофеј што му недостасувал во карерата, со освојувањето на [[УЕФА Лига на шампиони 2021/2022|УЕФА Лигата на шампионите 2021-2022]] кога во финалето на 28 мај во [[Париз]] бил победен {{Fb team (N) Liverpool}} (1-0).<ref>{{cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/champions-league/2022/05/29/courtois-liverpool-real-madrid-intervista|title=Real Madrid, Courtois: "Ridevano di me, oggi mi sono preso una rivincita"|date=2022-05-29}}</ref> Пред почетокот на [[Примера Дивисион (Шпанија) 2023-2024|сезоната 2023-2024]], Куртоа доживеал руптура на [[предните вкрстени лигаменти]] на левото колено за време на тренинг, повреда поради која бил принуден да се подложи на операција и да ја пропушти целата сезона.<ref>{{Cite web|url=https://www.realmadrid.com/noticias/2023/08/10/parte-medico-de-courtois|title=Parte médico de Courtois|date=10 август 2023}}</ref> ==Репрезентативна кариера== [[File:Thibaut Courtois WC2022.jpg|thumb|upright|Куртоа со белгиската репрезентација на [[Светско првенство во фудбал 2022|Светското првенство 2022]]]] Својот прв повик во [[Фудбалска репрезентација на Белгија|белгиската репрезентација]] Куртоа го добил на 3 јуни 2011 година, за натпреварот од [[Квалификации за Европско првенство во фудбал 2012|квалификациите]] за [[Европско првенство во фудбал 2012|Европското првенство 2012]] против {{NazNB|FUrep|TUR}}, но не влегол во игра. Во октомври истата година, повторно бил повикан за следните натпревари од квалификациите против {{NazNB|FUrep|KAZ}}<ref>{{Cite web|title=Match Stats: Belgium v Kazakhstan|url=http://soccernet.espn.go.com/match?id=308557&cc=5901|access-date=7 октомври 2011|url-status=dead}}{{Мртва_врска|date=May 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> и {{NazNB|FUrep|GER}}, но и во двата наврати останал на клупата.<ref>{{Cite web|title=Match Stats: Belgium v Germany|url=http://soccernet.espn.go.com/report/_/id/308577?cc=5901|access-date=11 ottobre 2011|archivedate=15 октомври 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111015013020/http://soccernet.espn.go.com/report/_/id/308577?cc=5901|url-status=dead}}</ref> На 15 ноември 2011 година, тој го направил своето деби во пријателскиот натпревар против {{NazNB|FUrep|FRA}} (0-0), со што станал најмладиот играч кој заиграл за националниот тим.<ref>{{Cite web|title=Courtois makes Debut|url=http://www.guardian.co.uk/football/2011/nov/15/france-belgium-international-friendly?newsfeed=true|access-date=15 ноември 2011}}</ref><ref>{{Cite web|title=Belgium Draws|url=http://www.taiwannews.com.tw/etn/news_content.php?id=1760001|access-date=16 ноември 2011|archive-date=17 октомври 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131017183120/http://www.taiwannews.com.tw/etn/news_content.php?id=1760001|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|title=Chelsea FC Loan Roundup: 11/20/11|url=http://www.weaintgotnohistory.com/2011/11/20/2576282/chelsea-fc-loan-roundup-11-20-11|author=Stephen Schmidt|date=2011-11-20 |access-date=20 ноември 2011}}</ref> Набргу потоа, тој станал редовна "единица" меѓу стативите на голот на Белгија, бранејќи во сите 10 натпревари од [[Квалификации за Светско првенство во фудбал 2014|квалификациите]] за [[Светско првенство во фудбал 2014|Светското првенство 2014]], чувајќи ја својата мрежа сува во шест од нив. Давајќи важен придонес за неговата земја да се квалификува, Куртоа бил повикан во тимот и за самиот ''Мундијал'' во Бразил во јуни 2014, каде бил на голот во сите пет натпревари на Белгија на турнирот на патот на репрезентацијата до четвртфиналето каде била елиминирана од {{NazNB|FUrep|ARG}} со 1-0. Кон крајот на деценијата, тој бил повикан за [[Европско првенство во фудбал 2016|Европското првенство 2016]] во Франција,<ref>{{Cite web|url=http://www.belgianfootball.be/nl/selectie-rode-duivels|title=Selectie Rode Duivels|date=31 мај 2016|access-date=31 мај 2016|language=nl}}</ref> кое за Белгијците завршило со нова елиминација во четвртфиналето (овојпат подобар бил {{NazNB|FUrep|WAL}} со 3-1), и за [[Светско првенство во фудбал 2018|Светското првенство 2018]] во Русија,<ref>{{Cite web|url=https://www.chelseafc.com/en/news/2018/6/14/world-cup-brief--part-two|title=World Cup brief: Part two|language=en|access-date=2021-05-22}}</ref> каде со својата репрезентација стигнал до историското трето место, совладувајќи ја {{NazNB|FUrep|ENG}} во утешното финале и последователно бил награден како најдобар голман на турнирот.<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/mondiali/2018/07/15/mondiali-2018-russia-premi-modric-mbappe.html|title=I premi: Modric miglior giocatore, Mbappé giovane|date=15 јули 2018}}</ref> Во 2021 година, тој бил избран да ја претставува Белгија на завршницата на [[Европско првенство во фудбал 2020|Европското првенство 2020]],<ref>{{cite web|url=https://it.uefa.com/uefaeuro-2020/news/0269-1246554bab17-7945da117886-1000--i-convocati-per-uefa-euro-2020/|title=Tutti i convocati per UEFA EURO 2020|date=2021-06-09}}</ref> одложено за една година поради [[Пандемија на КОВИД-19|пандемијата на КОВИД-19]], на кое белгиската репрезентација била елиминирана во четвртфиналето од подоцнежниот шампион {{NazNB|FUrep|ITA}}. Повикан следната година и за [[Светско првенство во фудбал 2022|Светското првенство 2022]] во Катар, тука тој го одбележил 100-тиот настап за националниот тим за време на натпреварот против {{NazNB|FUrep|CRO}} (0-0) во групната фаза на 1 декември, кој исто така ја означил и елиминација на ''црвените ѓаволи'' од натпреварувањето.<ref>{{Cite web|url=https://www.sportmediaset.mediaset.it/speciale/mondiali-qatar-2022/mondiali-2022-croazia-belgio-0-0_58117022-202202k.shtml|title=Mondiali 2022, Croazia-Belgio 0-0: Lukaku e compagni eliminati|date=2022-12-01}}</ref> ===Хронологија на репрезентативните настапи=== {{Репрезентативни настапи|BEL}} {{Cronopar|15-11-2011|Сен Дени|FRA|0|0|BEL|-|Пријателска}} {{Cronopar|25-5-2012|Брисел|BEL|2|2|MNE|-2|Пријателска|13={{suboff|51}}}} {{Cronopar|15-8-2012|Брисел|BEL|4|2|NLD|-2|Пријателска}} {{Cronopar|7-9-2012|Кардиф|WAL|0|2|BEL|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|11-9-2012|Брисел|BEL|1|1|HRV|-1|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|12-10-2012|Белград|SRB|0|3|BEL|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|16-10-2012|Брисел|BEL|2|0|SCO|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|22-3-2013|Скопје|MKD|0|2|BEL|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|26-3-2013|Брисел|BEL|1|0|MKD|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|7-6-2013|Брисел|BEL|2|1|SRB|-1|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|14-8-2013|Брисел|BEL|0|0|FRA|-|Пријателска}} {{Cronopar|6-9-2013|Глазгов|SCO|0|2|BEL|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|11-10-2013|Загреб|HRV|1|2|BEL|-1|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|15-10-2013|Брисел|BEL|1|1|WAL|-1|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|5-3-2014|Брисел|BEL|2|2|CIV|-2|Пријателска}} {{Cronopar|1-6-2014|Солна|SWE|0|2|BEL|-|Пријателска}} {{Cronopar|7-6-2014|Брисел|BEL|1|0|TUN|-|Пријателска}} {{Cronopar|17-6-2014|Бело Хоризонте|BEL|2|1|ALG|-1|Светско првенство|2014|Прва фаза}} {{Cronopar|22-6-2014|Рио де Жанеиро|BEL|1|0|RUS|-|Светско првенство|2014|Прва фаза}} {{Cronopar|26-6-2014|Сао Паоло|KOR|0|1|BEL|-|Светско првенство|2014|Прва фаза}} {{Cronopar|1-7-2014|Салвадор|BEL|2|1|USA|-1|Светско првенство|2014|Осминафинале|dts|14=Салвадор (Бразил)}} {{Cronopar|5-7-2014|Бразилија|ARG|1|0|BEL|-1|Светско првенство|2014|Четвртфинале}} {{Cronopar|4-9-2014|Лиеж|BEL|2|0|AUS|-|Пријателска}} {{Cronopar|10-10-2014|Брисел|BEL|6|0|AND|-|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|13-10-2014|Зеница|BIH|1|1|BEL|-1|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|12-11-2014|Брисел|BEL|3|1|ISL|-1|Пријателска}} {{Cronopar|16-11-2014|Брисел|BEL|0|0|WAL|-|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|28-3-2015|Брисел|BEL|5|0|CYP|-|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|31-3-2015|Ерусалим|ISR|0|1|BEL|-|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|7-6-2015|Сен Дени|FRA|3|4|BEL|-3|Пријателска}} {{Cronopar|12-6-2015|Кардиф|WAL|1|0|BEL|-1|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|3-9-2015|Брисел|BEL|3|1|BIH|-1|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|6-9-2015|Никозија|CYP|0|1|BEL|-|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|29-3-2016|Леирија|PRT|2|1|BEL|-2|Пријателска}} {{Cronopar|28-5-2016|Женева|CHE|1|2|BEL|-1|Пријателска}} {{Cronopar|1-6-2016|Брисел|BEL|1|1|FIN|-1|Пријателска}} {{Cronopar|5-6-2016|Брисел|BEL|3|2|NOR|-2|Пријателска}} {{Cronopar|13-6-2016|Лион|BEL|0|2|ITA|-2|Евро|2016|Прва фаза}} {{Cronopar|18-6-2016|Бордо|BEL|3|0|IRL|-|Евро|2016|Прва фаза}} {{Cronopar|22-6-2016|Ница|SWE|0|1|BEL|-|Евро|2016|Прва фаза}} {{Cronopar|26-6-2016|Тулуза|HUN|0|4|BEL|-|Евро|2016|Осминафинале}} {{Cronopar|1-7-2016|Лил|WAL|3|1|BEL|-3|Евро|2016|Четвртфинале}} {{Cronopar|1-9-2016|Брисел|BEL|0|2|ESP|-2|Пријателска}} {{Cronopar|7-10-2016|Брисел|BEL|4|0|BIH|-|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|10-10-2016|Фаро|GIB|0|6|BEL|-|Квал. за СП|2018|14=Фаро (Португалија)}} {{Cronopar|9-11-2016|Амстердам|NED|1|1|BEL|-1|Пријателска}} {{Cronopar|13-11-2016|Брисел|BEL|8|1|EST|-1|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|25-3-2017|Брисел|BEL|1|1|GRC|-1|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|5-6-2017|Брисел|BEL|2|1|CZE|-1|Пријателска}} {{Cronopar|9-6-2017|Талин|EST|0|2|BEL|-|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|31-8-2017|Лиеж|BEL|9|0|GIB|-|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|3-9-2017|Атина|GRC|1|2|BEL|-1|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|7-10-2017|Сараево|BIH|3|4|BEL|-3|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|10-10-2017|Брисел|BEL|4|0|CYP|-|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|10-11-2017|Брисел|BEL|3|3|MEX|-3|Пријателска}} {{Cronopar|2-6-2018|Брисел|BEL|0|0|PRT|-|Пријателска}} {{Cronopar|6-6-2018|Брисел|BEL|3|0|EGY|-|Пријателска}} {{Cronopar|11-6-2018|Брисел|BEL|4|1|CRI|-1|Пријателска}} {{Cronopar|18-6-2018|Сочи|BEL|3|0|PAN|-|Светско првенство|2018|Прва фаза}} {{Cronopar|23-6-2018|Москва|BEL|5|2|TUN|-2|Светско првенство|2018|Прва фаза|14=Москва (Русија)}} {{Cronopar|28-6-2018|Калининград|ENG|0|1|BEL|-|Светско првенство|2018|Прва фаза}} {{Cronopar|2-7-2018|Ростов на Дон|BEL|3|2|JPN|-2|Светско првенство|2018|Осминафинале}} {{Cronopar|6-7-2018|Казањ|BRA|1|2|BEL|-1|Светско првенство|2018|Четвртфинале}} {{Cronopar|10-7-2018|Санкт Петерсбург|FRA|1|0|BEL|-1|Светско првенство|2018|Полуфинале}} {{Cronopar|14-7-2018|Санкт Петерсбург|BEL|2|0|ENG|-|Светско првенство|2018|за 3. место|13={{Капитен}}}} {{Cronopar|7-9-2018|Глазгов|SCO|0|4|BEL|-|Пријателска}} {{Cronopar|11-9-2018|Рејкјавик|ISL|0|3|BEL|-|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза}} {{Cronopar|12-10-2018|Брисел|BEL|2|1|CHE|-1|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза}} {{Cronopar|15-11-2018|Брисел|BEL|2|0|ISL|-|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза}} {{Cronopar|18-11-2018|Луцерн|CHE|5|2|BEL|-5|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза}} {{Cronopar|21-3-2019|Брисел|BEL|3|1|RUS|-1|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|24-3-2019|Никозија|CYP|0|2|BEL|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|8-6-2019|Брисел|BEL|3|0|KAZ|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|11-6-2019|Брисел|BEL|3|0|SCO|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|6-9-2019|Серавале|SMR|0|4|BEL|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|9-9-2019|Глазгов|SCO|0|4|BEL|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|10-10-2019|Брисел|BEL|9|0|SMR|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|13-10-2019|Астана|KAZ|0|2|BEL|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|16-11-2019|Санкт Петерсбург|RUS|1|4|BEL|-1|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|15-11-2020|Левен|BEL|2|0|ENG|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|18-11-2020|Левен|BEL|4|2|DNK|-2|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|24-3-2021|Левен|BEL|3|1|WAL|-1|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|27-3-2021|Прага|CZE|1|1|BEL|-1|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|6-6-2021|Брисел|BEL|1|0|HRV|-|Пријателска}} {{Cronopar|12-6-2021|Санкт Петерсбург|BEL|3|0|RUS|-|Евро|2020|Прва фза}} {{Cronopar|17-6-2021|Копенхаген|DNK|1|2|BEL|-1|Евро|2020|Прва фаза}} {{Cronopar|21-6-2021|Санкт Петерсбург|FIN|0|2|BEL|-|Евро|2020|Прва фаза}} {{Cronopar|27-6-2021|Севиља|BEL|1|0|PRT|-|Евро|2020|Осминафинале}} {{Cronopar|2-7-2021|Минхен|BEL|1|2|ITA|-2|Евро|2020|Четвртфинале}} {{Cronopar|2-9-2021|Талин|EST|2|5|BEL|-2|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|5-9-2021|Брисел|BEL|3|0|CZE|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|7-10-2021|Торино|BEL|2|3|FRA|-3|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Полуфинале}} {{Cronopar|10-10-2021|Торино|ITA|2|1|BEL|-2|УЕФА Лига на нации|2020-2021|за 3. место}} {{Cronopar|13-11-2021|Брисел|BEL|3|1|EST|-1|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|22-9-2022|Брисел|BEL|2|1|WAL|-1|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза}} {{Cronopar|25-9-2022|Амстердам|NLD|1|0|BEL|-1|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза}} {{Cronopar|18-11-2022|Кувајт|BEL|1|2|EGY|-2|Пријателска|14=Кувајт (град)}} {{Cronopar|23-11-2022|Ал Рајан|BEL|1|0|CAN|-|Светско првенство|2022|Прва фаза|15=[[Светско првенство во фудбал 2022 - група Ф#Белгија - Канада|детали]]}} {{Cronopar|27-11-2022|Доха|BEL|0|2|MAR|-|Светско првенство|2022|Прва фаза|15=[[Светско првенство во фудбал 2022 - група Ф#Белгија - Мароко|детали]]}} {{Cronopar|1-12-2022|Ал Рајан|HRV|0|0|BEL|-|Светско првенство|2022|Прва фаза|13=<ref>100-ти настап.</ref>|15=[[Светско првенство во фудбал 2022 - група Ф#Хрватска - Белгија|детали]]}} {{Cronopar|24-3-2023|Солна|SWE|0|3|BEL|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|17-6-2023|Брисел|BEL|1|1|AUT|-1|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|20-3-2025|Мурсија|UKR|3|1|BEL|-3|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Бараж}} {{Cronofin|103|-81|7||Фудбалска репрезентација на Белгија#Играчи со најмногу настапи|Фудбалска репрезентација на Белгија#Играчи со најмногу настапи}} ==Статистика== ===Клупска статистика=== ''Статистиката е ажурирана на 4 јуни 2023.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || 2008-2009 || rowspan=3|{{flagsport|BEL}} {{Fb team (N) Genk}} || [[Белгиска Про лига 2008-2009|ПЛ]] || 1 || -2 || [[Фудбалски куп на Белгија 2008-2009|КБ]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 1 || -2 |- || 2009-2010 || [[Белгиска Про лига 2009-2010|ПЛ]] || 0 || 0 || [[Фудбалски куп на Белгија 2009-2010|КБ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига Европа 2010-2011|ЛЕ]] || 0 || 0 || [[Суперкуп на Белгија 2009|СБ]] || 0 || 0 || 0 || 0 |- || 2010-2011 || [[Белгиска Про лига 2010-2011|ПЛ]] || 30+10<ref name=off>Плејоф.</ref> || -27 + -12<ref name=off/> || [[Фудбалски куп на Белгија 2010-2011|КБ]] || 1 || -2 || [[УЕФА Лига Европа 2010-2011|ЛЕ]] || 3<ref name=pr>Во квалификациските кола.</ref> || -6<ref name=pr/> || - || - || - || 44 || -47 |- !colspan="3"|Вкупно Генк || 41 || -41 || || 1 || -2 || || 3 || -6 || || 0 || 0 || 45|| -49 |- || [[ФК Атлетико Мадрид сезона 2011-2012|2011-2012]] || rowspan=3|{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2011-2012|ПД]] || 37 || -41 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2011-2012|КШ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига Европа 2011-2012|ЛЕ]] || 15<ref>Еден настап во квалификациските кола.</ref> || -9 || - || - || - || 52 || -50 |- || [[ФК Атлетико Мадрид сезона 2012-2013|2012-2013]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2012-2013|ПД]] || 37 || -29 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2012-2013|КШ]] || 8 || -5 || [[УЕФА Лига Европа 2012-2013|ЛЕ]] || 0 || 0 || [[Суперкуп на УЕФА 2012|СУ]] || 1 || -1 || 46 || -35 |- || [[ФК Атлетико Мадрид сезона 2013-2014|2013-2014]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2013-2014|ПД]] || 37 || -24 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2013-2014|КШ]] || 5 || -5 || [[УЕФА Лига Европа 2013-2014|ЛШ]] || 12 || -10 || [[Суперкуп на Шпанија 2013|СШ]] || 2 || -1 || 56 || -40 |- !colspan="3"|Вкупно Атлетико Мадрид || 111 || -94 || || 13 || -10 || || 27 || -19 || || 3 || -2 || 154 || -125 |- || [[ФК Челси сезона 2014-2015|2014-2015]] || rowspan="4" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} || [[Премиер лига на Англија 2014-2015|ПЛ]] || 32 || -30 || [[ФА Куп 2014-2015|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2014-2015|ЛК]] || 0+2 || -1 || [[УЕФА Лига на шампиони 2014-2015|ЛШ]] || 5 || -4 || - || - || - || 39 || -35 |- || [[ФК Челси сезона 2015-2016|2015-2016]] || [[Премиер лига на Англија 2015-2016|ПЛ]] || 23 || -29 || [[ФА Куп 2015-2016|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2015-2016|ЛК]] || 3+0 || -4 || [[УЕФА Лига на шампиони 2015/16|ЛШ]] || 3 || -4 || [[ФА Комјунити Шилд 2015|КШ]] || 1 || -1 || 30 || -38 |- | [[ФК Челси сезона 2016-2017|2016-2017]] || [[Премиер лига на Англија 2016-2017|ПЛ]] || 36 || -28 || [[ФА Куп 2016-2017|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2016-2017|ЛК]] || 3+0 || -4 || - || - || - || - || - ||-||39||-32 |- | [[ФК Челси сезона 2017-2018|2017-2018]] || [[Премиер лига на Англија 2017-2018|ПЛ]] ||35|| -34 || [[ФА Куп 2017-2018|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2017-2018|ЛК]] || 1+1 || 0 ||[[УЕФА Лига на шампиони 2017-2018|ЛШ]]||8||-12||[[ФА Комјунити Шилд 2017|КШ]]||1||-1||46 | -47 |- ! colspan="3" |Вкупно Челси ||126|| -121 || ||10|| -9 || || 16 || -20 || || 2 || -2 || 154 || -152 |- || [[ФК Реал Мадрид сезона 2018-2019|2018-2019]] || rowspan="6" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2018-2019|ПД]] || 27 || -36 ||[[Фудбалски куп на Шпанија 2018-2019|КШ]] || 1 || -2 || [[УЕФА Лига на шампиони 2018-2019|ЛШ]] || 5 || -8 || [[Суперкуп на УЕФА 2018|СУ]]+[[Светско клупско првенство во фудбал 2018|Скп]] || 0+2 || -2 || 35 || -48 |- | [[ФК Реал Мадрид сезона 2019-2020|2019-2020]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2019-2020|ПД]] || 34 || -20 ||[[Фудбалски куп на Шпанија 2019-2020|КШ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2019-2020|ЛШ]] || 7 || -11 ||[[Суперкуп на Шпанија 2019|СШ]] || 2 || -1 || 43 || -32 |- | [[ФК Реал Мадрид сезона 2020-2021|2020-2021]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2020-2021|ПД]] || 38 || -28 ||[[Фудбалски куп на Шпанија 2020-2021|КШ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2020-2021|ЛШ]] || 12 || -14 ||[[Суперкуп на Шпанија 2020|СШ]] || 1 || -2 || 51 || -44 |- | [[ФК Реал Мадрид сезона 2021-2022|2021-2022]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2021-2022|ПД]] || 36 || -29 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2021-2022|КШ]] || 1 || -1 || [[УЕФА Лига на шампиони 2021-2022|ЛШ]] || 13 || -14 || [[Supercopa de España 2022|SS]] || 2 || -2 || 52 || -46 |- | [[ФК Реал Мадрид сезона 2022-2023|2022-2023]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2022-2023|ПД]] || 31 || -29 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2022-2023|КШ]] || 5 || -5 || [[УЕФА Лига на шампиони 2022-2023|ЛШ]] || 10 || -11 || [[Суперкуп на УЕФА 2022|СУ]]+[[Суперкуп на Шпанија 2023|СШ]]+[[Светско клупско првенство во фудбал 2022|Скп]] || 1+2+0 || 0 + -4 + 0 || 49 || -49 |- || [[ФК Реал Мадрид сезона 2023-2024|2023-2024]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2023-2024|ПД]] || 0 || 0 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2023-2024|КШ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2023-2024|ЛШ]] || 0 || 0 || [[Суперкуп на Шпанија 2024|СШ]] || 0 || 0 || 0 || 0 |- ! colspan="3" |Вкупно Реал Мадрид || 166 || -142 || || 7 || -8 || || 47 || -58 || || 10 || -11 || 230 || -219 |- ! colspan="3" |Вкупно во кариерата || 444 || -398 || || 31 || -29 || || 93 || -103 || || 15 || -15 || 583 || -545 |} ===Репрезентативна статистика=== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !Репрезентација!!Година!!Настапи!!Голови |- |rowspan="13"|{{flagsport|BEL}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]] |2011||1||0 |- |2012||6||0 |- |2013||7||0 |- |2014||13||0 |- |2015||6||0 |- |2016||14||0 |- |2017||8||0 |- |2018||15||0 |- |2019||9||0 |- |2020||2||0 |- |2021||13||0 |- |2022||6||0 |- |2023||2||0 |- !colspan="2"|Вкупно!!102!!0 |} == Титули == [[File:Chelsea 2 Spurs 0 Capital One Cup winners 2015 (16507642678).jpg|thumb|[[Петр Чех]] и Куртоа позираат со пехарот од [[Лига куп на Англија 2014-2015|Лига купот на Англија 2014-2015]] освоен со ''Сините'']] ===Клупски=== {{Тitle style - Genk}} *'''[[Белгиска Про лига|Прва лига на Белгија]]''' : 1 : 2010-2011 *'''[[Фудбалски куп на Белгија|Куп на Белгија]]''' : 1 : 2008-2009 {{Тitle style - Atletico Madrid}} *'''{{Трофеј-Шпанија (Примера Дивисион)}} [[Примера Дивисион (Шпанија)|Примера Дивисион]]''' : 1 : [[Примера Дивисион (Шпанија) 2013-2014|2013-2014]] *'''{{Трофеј-Куп на Шпанија}} [[Фудбалски куп на Шпанија|Куп на Шпанија]]''' : 1 : 2012-2013 *'''{{Трофеј-Куп на УЕФА}} [[Лига Европа]]''' : 1 : 2011-2012 *'''{{Трофеј-Суперкуп на Европа}} [[Суперкуп на УЕФА|Суперкуп на Европа]]''' : 1 : 2012 {{Тitle style - Chelsea}} *'''{{Трофеј-Англија (Премиер лига)}} [[Премиер лига на Англија|Премиер лига]]''' : 1 : [[Премиер лига на Англија 2014-2015|2014-2015]] *'''{{Трофеј-Англија (Лига куп)}} [[Лига куп]]''' : 1 : 2014-2015 {{Тitle style - Real Madrid}} *'''{{Трофеј-Шпанија (Примера Дивисион)}} [[Примера Дивисион (Шпанија)|Примера Дивисион]]''' : 3 : 2019-2020, 2021-2022, 2023-2024 *'''{{Трофеј-Куп на Шпанија}} [[Фудбалски куп на Шпанија|Куп на Шпанија]]''' : 1 : 2022-2023 *'''{{Трофеј-Суперкуп на Шпанија}} [[Суперкуп на Шпанија]]''' : 2 : 2020, 2022 *'''{{Трофеј-Лига на шампиони}} [[УЕФА Лига на шампиони|Лига на шампиони]]''' : 1 : 2021-2022 *'''{{Трофеј-Суперкуп на Европа}} [[Суперкуп на УЕФА]]''' : 1 : 2022 *'''{{Трофеј-Светско клупско првенство}} [[Светско клупско првенство во фудбал|Светско клупско првенство]]''' : 1 : 2018 == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-врска|Thibaut Courtois}} {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Белгија |image3=Flag of Belgium.svg }} * [https://us.soccerway.com/players/thibaut-courtois/77294/ Тибо Куртоа на soccerway] * [https://www.transfermarkt.com/thibaut-courtois/profil/spieler/108390 Тибо Куртоа на transfermarkt] * [https://www.espn.com/soccer/player/_/id/134283/thibaut-courtois Тибо Куртоа на espn] * [https://www.whoscored.com/Players/73798/Show/Thibaut-Courtois Тибо Куртоа на whoscored] {{Navboxes |bg= #d4071a |fg= #ffce4a |bordercolor= black |title= Состави на Белгија |list1= {{Состав на Белгија на СП фудбал 2014}} {{Состав на Белгија на ЕП фудбал 2016}} {{Состав на Белгија на СП фудбал 2018}} {{Состав на Белгија на СП фудбал 2022}} }} {{Нормативна контрола}} {{DEFAULTSORT:Куртоа, Тибо}} [[Категорија:Белгиски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалски голмани]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Челзи]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Атлетико Мадрид]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Реал Мадрид]] [[Категорија:Живи луѓе]] 3jnczt55tld5ukpibz7qotc9vc7pztx 5382105 5382103 2025-06-20T18:21:33Z Carshalton 30527 5382105 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Тибо Куртоа | fullname = Тибо Никола Марк Куртоа<ref>[http://actas.rfef.es/actas/RFEF_CmpActa1?cod_primaria=1000144&CodActa=14518 Acta del Partido celebrado el 28 de август de 2011, en Madrid – Atlético Madrid vs Osasuna] {{Семарх|url=https://archive.today/20120707194803/http://actas.rfef.es/actas/RFEF_CmpActa1?cod_primaria=1000144&CodActa=14518 |date=2012-07-07 }}; [[Royal Spanish Football Federation|RFEF]], 28 August 2011 {{es}}</ref> | image = [[Податотека:Courtois 2018 (cropped).jpg|200px]] | birth_date = {{Birth date and age|1992|5|11|df=y}} | birth_place = [[Бре (Белгија)|Бре]], [[Белгија]] | nationality = {{flagsport|BEL}} [[Белгија]] | height = {{height|m=2.00}}<ref>{{наведени вести|url=http://www.chelseafc.com/teams/first-team/thibaut-courtois.html|title=Player Profile: Thibaut Courtois|publisher=chelseafc.com}}</ref> | position = [[голман]] | currentclub = {{Fb team Real Madrid}} | clubnumber = 1 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|Flag of None.svg}} Билзен | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Genk}} | years1 = 2009-2011 | caps1 = 41 | goals1 = 0 | clubs1 = {{Fb team Genk}} | years2 = 2011-2018 | caps2 = 126 | goals2 = 0 | clubs2 = {{Fb team Chelsea}} | years3 = 2011-2014 | caps3 = 111 | goals3 = 0 | clubs3 = →{{Fb team Atletico Madrid}} | years4 = 2018- | caps4 = 200 | goals4 = 0 | clubs4 = {{Fb team Real Madrid}} | nationalyears1 = 2009–2010 | nationalcaps1 = 4 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{flagsport|BEL}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 18 години|Белгија 18]] | nationalyears2 = 2011– | nationalcaps2 = 103 | nationalgoals2 = 0 | nationalteam2 = {{flagsport|BEL}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]] }} '''Тибо Куртоа''' (роден на {{роден на|11|мај|1992}} во [[Бре (Белгија)|Бре]], [[Белгија]]) — [[Белгија|белгиски]] [[фудбалер]], [[голман]] на {{Fb team (N) Real Madrid}} и на [[Фудбалска репрезентација на Белгија|белгиската репрезентација]]. ==Биографија== Роден во [[Провинција Лимбург (Белгија)|Лимбург]]<ref>{{Cite news|language=en|author=Kristof Terreur|url=https://www.theguardian.com/football/2014/sep/20/chelsea-thibaut-courtois-profile|title=Chelsea's Thibaut Courtois: from clumsy boy to top of the world|newspaper=The Observer |date=20 септември 2014|access-date=14 ноември 2023}}</ref> од татко Тјери Куртоа, [[Валонци|валонец]] од [[Ене]],<ref>{{Cite news|language=fr|url=https://www.dhnet.be/archive/la-meilleure-formation-51b7e49ae4b0de6db99576cb|title="La meilleure formation"|publisher=[[La Dernière Heure/Les Sports]]|date=10 февруари 2011|access-date=14 ноември 2023}}</ref> и мајка Гите Ламбрехтс, [[Фламанци|фламанка]] од [[Билзен]], двајцата [[одбојка]]ри; благодарение на ова потекло, тој носи презиме од француско говорно подрачје, но во исто време зборува течно и [[холандски јазик]]. Тој е помлад брат на [[Валери Куртоа|Валери]], [[Либеро (одбојка)|либерото]] на [[Женска одбојкарска репрезентација на Белгија|женската одбојкарска репрезентација на Белгија]].<ref>{{cite web |url=http://www.fivb.org/viewPressRelease.asp?No=44886&Language=it#.V3AuKNSLTDc|title=Incontriamo: Valerie Courtois "la Tigre Gialla" belga|date=21 април 2014}}</ref> Од 2023 година, тој е сопственик на автомобилски тим, ТЦ Рејсинг, основан во соработка со шпанскиот возач [[Роберто Мерхи]].<ref>{{Cite web|title=Courtois e Palou i nuovi team ammessi per il 2024|author=Massimo Costa|date=15 ноември 2023|url=https://www.italiaracing.net/Courtois-e-Palou-i-nuovi-team-ammessi-per-il-2024/249312/1097 }}</ref> ==Технички карактеристики== Голман со комплетен репертоар, без посебни слабости,<ref name=liga>{{cite web|url=http://usa.laliga.es/en/news/courtois-experienced-youth|title=Courtois, experienced youth|date=29 април 2014|access-date=30 gennaio 2016|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160205151338/http://usa.laliga.es/en/news/courtois-experienced-youth|archivedate=5 февруари 2016|url-status=dead}}</ref> се издвојува по чувството за поставеност,<ref name=corsport>{{cite web|url=http://www.corrieredellosport.it/calcio/talent_scout/2012/05/02-236962/Courtois,+il+Chelsea+ha+il+portiere+del+futuro|title=Courtois, il Chelsea ha il portiere del futuro|data=2 maggio 2012|author=Stefano Chioffi|access-date=29 јануари 2016|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160206112003/http://www.corrieredellosport.it/calcio/talent_scout/2012/05/02-236962/Courtois,+il+Chelsea+ha+il+portiere+del+futuro|archivedate=6 февруари 2016}}</ref><ref name=espn>{{cite web|url=http://www.espnfc.us/barclays-premier-league/23/blog/post/2789948/cech-de-gea-courtois-among-best-premier-league-goalkeepers|title=Cech, De Gea and beyond, Premier League goalkeeping talent is rich|language=en|author=Michael Cox|access-date=30 јануари 2016}}</ref> карактерните квалитети<ref name=corsport/><ref>{{cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/sport/football/teams/chelsea/11184558/Chelsea-goalkeeper-Thibaut-Courtois-has-to-improve-to-be-called-the-best-in-the-world-says-Edwin-van-der-Sar.html|title=Chelsea goalkeeper Thibaut Courtois has to improve to be called the best in the world, says Edwin van der Sar|language=en|author=Matt Law|date=24 октомври 2014|access-date=30 јануари 2016}}</ref> и способност за високо излегување од голот, овозможено од неговиот значителен раст.<ref>{{cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/sport/football/teams/manchester-united/11260655/David-de-Gea-is-Manchester-Uniteds-most-important-player-right-now.html|title=David de Gea is Manchester United's most important player right now|author=Gary Neville|language=en|date=28 ноември 2014|access-date=30 јануари 2016}}</ref> Извонреден е и на линијата благодарение на одличните рефлекси,<ref name=liga/> способен е да одбрани дури и во ситуации еден на еден со противничкиот напаѓач.<ref name=espn/> ==Клупска кариера== ===Генк=== Својата кариера ја започнал во локалниот клуб Близен,<ref>{{cite web |url=http://www.kbilzersevv.be/ |title=K.Bilzerse-Waltwilder VV |website=kbilzersevv.be |accessdate=2024-04-24 |archive-date=2012-03-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120331000001/http://www.kbilzersevv.be/ |url-status=dead }}</ref> како [[Одбрана (фудбал)#Страничен бек|лев бек]]. Набргу потоа, во 1999 година, тој се приклучил на {{Fb team (N) Genk}} на седумгодишна возраст и токму таму бил претворен во голман. Своето деби за Генк го направил на 17 април 2009 година, во домашниот натпревар против {{Fb team (N) Gent}} кој завршил 2-2; на крајот на сезоната, и покрај тоа што бил спореден актер, го освоил својот прв трофеј, националниот куп на Белгија. На 29 јули 2010 година, тој го направил своето деби во европските купови, на гостувањето кај [[Финска|финскиот]] [[ФК Интер Турку|Интер Турку]] во [[УЕФА Лига Европа 2010-2011|Лига Европа]], кој завршил со убедлива победа на белгијците од 1-5.<ref>{{Cite web|url=http://it.uefa.com/uefaeuropaleague/matches/season=2011/round=2000126/match=2002759/index.html|title=Turku 1 - 5 Genk|date=29 јули 2010}}</ref> Во својата трета и последна година во Генк, сезоната 2010-2011, тој бил редовен стартер на голот и протагонист во освојувањето на белгиското првенство. ===Атлетико Мадрид=== [[Податотека:Thibaut Courtois - 02.jpg|thumb|upright|left|Куртоа со Атлетико Мадрид во 2013]] Со ипресивните одбрани во последна сезона во Генк, го привлекол интересот на англискиот {{Fb team (N) Chelsea}}, кој го купил на 26 јули 2011 година и потоа веднаш го позајмил на [[Шпанија|шпанскиот]] клуб {{Fb team (N) Atletico Madrid}}.<ref>{{Cite web|language=en|url=http://www.chelseafc.com/page/LatestNews/0,,10268~2402319,00.html|title=COURTOIS COMPLETED|date=26 luglio 2011|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120703001510/http://www.chelseafc.com/page/LatestNews/0,,10268~2402319,00.html|archivedate=3 јули 2012}}</ref> Првично натпреварувајќи се да го преземе наследството на [[Давид де Хеа]] со поискусниот [[Серхио Асенхо]], Куртоа го имал своето деби за Атлетико во натпреварот од [[УЕФА Европа Лига|Лига Европа]] против [[Виторија Гимараеш]],<ref>{{Cite web|title=Match: Guimaraes v Atlético Madrid - Europa League|url=http://soccernet.espn.go.com/match/_/id/327646?cc=3888|access-date=28 agosto 2011|archive-date=2 novembre 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121102053601/http://soccernet.espn.go.com/match/_/id/327646?cc=3888|url-status=dead}}</ref> додека неговото деби во [[Примера Дивисион (Шпанија)|Примера Дивисион]] дошло на 28 август 2011 против {{Fb team (N) Osasuna}}, кое завршило 0-0. Добрите настапи кои ги понудил на стартот од сезоната дефинитивно му гарантираат стартно место.<ref>{{Cite web |url=http://soccernet.espn.go.com/player/_/id/134283/thibaut-courtois?cc=5901 |title=Thibaut Courtois Bio, Stats, News |date=11 мај 1992 |access-date=27 април 2012 |url-status=dead }}{{Мртва_врска|date=May 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> На 26 ноември 2011 година, го добил првиот црвен картон во кариерата за време на [[Мадридски дерби|дербито]] против {{Fb team (N) Real Madrid}}, поради професионален фаул над [[Карим Бензема]].<ref>{{Cite web|title=Atletico Madrid's Gregorio Manzano: Thibaut Courtois' red card in Real Madrid clash was wrong|url=http://www.goal.com/en-gb/news/3277/la-liga/2011/11/27/2776507/atletico-madrids-gregorio-manzano-thibaut-courtois-red-card|author=Luis Mira|access-date=27 ноември 2011}}</ref> На 9 мај 2012 година, во [[Букурешт]], со Куртоа на голот, Атлетико ја освоил [[УЕФА Лига Европа 2011-2012|Лига Европа]], победувајќи го {{Fb team (N) Athletic Bilbao}} со 3-0 во финалето.<ref>{{cite web|language=en|url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=341106&cc=5901|title=Report: Atlético Madrid v Athletic Bilbao - UEFA Europa League|access-date=10 мај 2012|archivedate=12 мај 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120512060222/http://soccernet.espn.go.com/report?id=341106&cc=5901|url-status=dead}}</ref> Позајмицата на Куртоа во Мадрид била обновена за сезоната 2012-2013. На 31 август, тој го започнал натпреварот од [[Суперкуп на УЕФА 2012|Суперкупот на УЕФА 2012]], во кој популарните ''Атлети'' го победиле Челси со 4-1. Втората сезона во Шпанија, ја завршил со освојување на [[Фудбалски куп на Шпанија 2012-2013|Купот на Шпанија]]. Позајмицата на голманот меѓу Атлетико и Челси била обновена и за следната година: овој пат се вметнува клаузула од 3 милиони евра која шпанците би требало да ја платат на англичаните доколку двата тима повторно се сретнат, а играчот уште еднаш се сретнал против тимот во чија сопственост се наоѓа;<ref>{{cite web|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/Champions-League/10-04-2014/champions-clausola-blocca-courtois-contro-chelsea-80418671593.shtml|title=Champions, una clausola blocca Courtois contro il Chelsea|author=Valeria Clari|date=10 Aprile 2014}}</ref> сепак, [[УЕФА]] го прогласила договорот за ништовен во април 2014 година, кога Куртоа и ''Колчонеросите'' повторно се нашле против ''Сините'' за полуфиналето на [[УЕФА Лига на шампиони 2013/14|Лигата на шампионите]], бидејќи било оценето дека е штетно за интегритетот и прописите на спортското натпреварување.<ref>{{cite web|url=http://www.repubblica.it/sport/calcio/champions/2014/04/11/news/champions_uefa_clausola_nulla_courtois_puo_giocare_contro_il_chelsea-83315398/|title=Champions, Uefa: clausola nulla, Courtois può giocare contro il Chelsea|date=11 април 2014}}</ref> Куртоа го напуштил Атлетико на крајот на сезоната, откако играл во [[Финале на УЕФА Лигата на шампионите во 2014 година|финалето]] на Лигата на шампионите во [[Лисабон]], кое тој и неговите соиграчи го загубиле по [[Продолжеток (спорт)|продолженија]] од градскиот ривал Реал Мадрид. Неколку дена претходно, ремизирајќи 1-1 на [[Камп Ноу]] против [[ФК Барселона|Барселона]], Атлетико го освоил шпанското првенство по 18 години. ===Челси=== [[File:Chelsea 2 QPR 1 (15066336874).jpg|thumb|upright|Куртоа со Челси во 2014]] Во летото 2014 Куртоа се вратил во Челси, веднаш добивајќи го стартното место во тимот.<ref>{{cite news |title=Thibaut Courtois: Jose Mourinho says keeper will return to Chelsea And would be the future of Chelsea fc |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/27857265 |access-date=18 June 2014 |website=BBC Sport |date=16 June 2014}}</ref> Дебитирал за ''Сините'' на 18 август 2014, во рамките на првото коло од [[Премиер лига на Англија 2013-2014|Премиер лигата 2013-2014]], против {{Fb team (N) Burnley}} на [[Трф Мор]], натпревар кој Челси го добил со 3-1 и покрај тоа што првиот гол го постигнале домаќините преку [[Скот Арфилд]] кој го совладал Куртоа во 14-тата минута.<ref>{{cite news |title=Burnley 1–3 Chelsea |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/28735901 |access-date=18 August 2014 |website=BBC Sport |date=18 August 2014}}</ref> Во следниот натпревар, тој ја сочувал својата мрежа сува, во победата со 2-0 над {{Fb team (N) Leicester City}}. На 1 март 2015 година, Куртоа го освоил првиот трофеј со Челси, кога ''Сините'' го совладале [[ФК Тотенхем Хотспар|Тотенхем]] со 2–0 во финалето на [[Лига куп на Англија 2014-2015|Лига купот]], во натпревар во кој Куртоа останал неискористена замена за [[Петр Чех]];<ref>{{cite news |last1=McNulty |first1=Phil |title=Chelsea 2–0 Tottenham |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/31572594 |access-date=2 March 2015 |website=BBC Sport |date=1 March 2015}}</ref> Неколку месеци подоцна, Челси триумфирал и во првенството, за кое Куртоа придонел со 32 настапи и голем број на важни одбрани. Следната сезона, Куртоа бранел во поразот со 1-0 од [[ФК Арсенал|Арсенал]] во [[ФА Комјунити Шилд 2015|ФА Комјунити Шилд]],<ref>{{cite news |last1=Cryer |first1=Andy |title=Arsenal 1–0 Chelsea |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/33667216 |access-date=2 August 2015 |website=BBC Sport |date=2 August 2015}}</ref> а шест дена подоцна, на отворањето на кампањата во [[Премиер лига на Англија 2015-2016|Премиер лигата]] во натпреварот на домашен терен против [[АФК Свонзи Сити|Свонзи Сити]], тој добил директен црвен картон за направен прекршок за пенал врз [[Бафетимби Гоми]].<ref>{{cite news |last1=Johnston |first1=Neil |title=Chelsea 2–2 Swansea |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/33744668 |access-date=8 August 2015 |website=BBC Sport |date=8 August 2015}}</ref> Откако ја отслужил суспензијата, на 23 август, тој му одбранил удар од белата точка на [[Џејмс Морисон (фудбалер)|Џејмс Морисон]], во победата со 3-2 на гостувањето кај {{Fb team (N) West Bromwich}}.<ref>{{cite news |last1=Magowan |first1=Alistair |title=West Brom 2–3 Chelsea |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/33950789 |access-date=23 August 2015 |website=BBC Sport |date=23 August 2015}}</ref> На 16 април 2016, во натпреаварот на домашен терен против {{Fb team (N) Manchester City}}, тој повторно бил ислучен по прекршокот што го направил над [[Фернандињо (фудбалер)|Фернандињо]], станувајќи шесттиот голман во историјата на Премиер лигата кој двапати бил исклучен во рамките на една сезона.<ref>{{cite news |last1=Reddy |first1=Luke |title=Chelsea 0–3 Manchester City |url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/36003978 |access-date=16 April 2016 |website=BBC Sport |date=16 April 2016}}</ref> Во сезоната 2016-2017, под водството на новиот тренер, италијанецот [[Антонио Конте]], Куртоа со Челси го освојува својот втор наслов во Премиер лигата. Бранејќи во 36 од 38-те натпревари на клубот, тој успеал да ја сочува својата мрежа во 16 натпревари, што му било доволно да ја освои наградата [[Златна ракавица на Премиер лигата на Англија|Златна ракавица на Премиер лигата]].<ref>{{cite web |url=https://www.premierleague.com/stats/top/players/clean_sheet |title=Premier League Player Stats – Clean sheets |publisher=Premier League|access-date=7 July 2018}}</ref> Куртоа, исто така, играл во [[Финале на ФА Купот во 2017 година|финалето]] на [[ФА Куп]]от, кое Челси го загубил со 2–1 од Арсенал.<ref>{{cite web |url=http://www.thefa.com/news/2017/may/27/arsenal-chelsea-emirates-fa-cup-final-report-270517 |title=Arsenal 2–1 Chelsea |publisher=The Football Association |access-date=8 July 2018}}</ref> ===Реал Мадрид=== [[File:FC RB Salzburg versus Real Madrid (Testspiel, 7. August 2019) 03.jpg|thumb|upright|left|Куртоа со Реал Мадрид во 2019]] На 8 август 2018 година, Куртоа се вратил во Мадрид, овојпат потпишувајќи за [[ФК Реал Мадрид|Реал]],<ref>{{Cite web|language=es|url=https://www.realmadrid.com/cs/Satellite?c=RM_Noticia_FA&cid=1330593624793&pagename=RealMadridResponsive/RM_Noticia_FA/RM_Noticia|title=Comunicado Oficial: Thibaut Courtois|date=8 август 2018|access-date=8 август 2018}}</ref> со што му се исполнила желбата да биде поблиску до својте деца. Своето деби за клубот го направил на 1 септември 2018 година, во победата со 4–1 над [[ФК Леганес|Леганес]]. Во следните години со ''Los Blancos'' тој триумфирал три пати во [[Примера Дивисион (Шпанија)|шпанското првенство]] - изедначувајќи се со [[Хосе Луис Перес-Паѓа]], како единствени играчи што го освоиле шпанското првенство со двата големи мадридски тима<ref>{{cite web|url=https://www.marca.com/en/football/real-madrid/2020/07/18/5f1227e922601d187f8b456f.html|title=Courtois equals a record from 1954|author=Santiago T. Peredo|date=18 јули 2020|language=en}}</ref> но, пред сè, го освоил оној трофеј што му недостасувал во карерата, со освојувањето на [[УЕФА Лига на шампиони 2021/2022|УЕФА Лигата на шампионите 2021-2022]] кога во финалето на 28 мај во [[Париз]] бил победен {{Fb team (N) Liverpool}} (1-0).<ref>{{cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/champions-league/2022/05/29/courtois-liverpool-real-madrid-intervista|title=Real Madrid, Courtois: "Ridevano di me, oggi mi sono preso una rivincita"|date=2022-05-29}}</ref> Пред почетокот на [[Примера Дивисион (Шпанија) 2023-2024|сезоната 2023-2024]], Куртоа доживеал руптура на [[предните вкрстени лигаменти]] на левото колено за време на тренинг, повреда поради која бил принуден да се подложи на операција и да ја пропушти целата сезона.<ref>{{Cite web|url=https://www.realmadrid.com/noticias/2023/08/10/parte-medico-de-courtois|title=Parte médico de Courtois|date=10 август 2023}}</ref> ==Репрезентативна кариера== [[File:Thibaut Courtois WC2022.jpg|thumb|upright|Куртоа со белгиската репрезентација на [[Светско првенство во фудбал 2022|Светското првенство 2022]]]] Својот прв повик во [[Фудбалска репрезентација на Белгија|белгиската репрезентација]] Куртоа го добил на 3 јуни 2011 година, за натпреварот од [[Квалификации за Европско првенство во фудбал 2012|квалификациите]] за [[Европско првенство во фудбал 2012|Европското првенство 2012]] против {{NazNB|FUrep|TUR}}, но не влегол во игра. Во октомври истата година, повторно бил повикан за следните натпревари од квалификациите против {{NazNB|FUrep|KAZ}}<ref>{{Cite web|title=Match Stats: Belgium v Kazakhstan|url=http://soccernet.espn.go.com/match?id=308557&cc=5901|access-date=7 октомври 2011|url-status=dead}}{{Мртва_врска|date=May 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> и {{NazNB|FUrep|GER}}, но и во двата наврати останал на клупата.<ref>{{Cite web|title=Match Stats: Belgium v Germany|url=http://soccernet.espn.go.com/report/_/id/308577?cc=5901|access-date=11 ottobre 2011|archivedate=15 октомври 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111015013020/http://soccernet.espn.go.com/report/_/id/308577?cc=5901|url-status=dead}}</ref> На 15 ноември 2011 година, тој го направил своето деби во пријателскиот натпревар против {{NazNB|FUrep|FRA}} (0-0), со што станал најмладиот играч кој заиграл за националниот тим.<ref>{{Cite web|title=Courtois makes Debut|url=http://www.guardian.co.uk/football/2011/nov/15/france-belgium-international-friendly?newsfeed=true|access-date=15 ноември 2011}}</ref><ref>{{Cite web|title=Belgium Draws|url=http://www.taiwannews.com.tw/etn/news_content.php?id=1760001|access-date=16 ноември 2011|archive-date=17 октомври 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131017183120/http://www.taiwannews.com.tw/etn/news_content.php?id=1760001|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|title=Chelsea FC Loan Roundup: 11/20/11|url=http://www.weaintgotnohistory.com/2011/11/20/2576282/chelsea-fc-loan-roundup-11-20-11|author=Stephen Schmidt|date=2011-11-20 |access-date=20 ноември 2011}}</ref> Набргу потоа, тој станал редовна "единица" меѓу стативите на голот на Белгија, бранејќи во сите 10 натпревари од [[Квалификации за Светско првенство во фудбал 2014|квалификациите]] за [[Светско првенство во фудбал 2014|Светското првенство 2014]], чувајќи ја својата мрежа сува во шест од нив. Давајќи важен придонес за неговата земја да се квалификува, Куртоа бил повикан во тимот и за самиот ''Мундијал'' во Бразил во јуни 2014, каде бил на голот во сите пет натпревари на Белгија на турнирот на патот на репрезентацијата до четвртфиналето каде била елиминирана од {{NazNB|FUrep|ARG}} со 1-0. Кон крајот на деценијата, тој бил повикан за [[Европско првенство во фудбал 2016|Европското првенство 2016]] во Франција,<ref>{{Cite web|url=http://www.belgianfootball.be/nl/selectie-rode-duivels|title=Selectie Rode Duivels|date=31 мај 2016|access-date=31 мај 2016|language=nl}}</ref> кое за Белгијците завршило со нова елиминација во четвртфиналето (овојпат подобар бил {{NazNB|FUrep|WAL}} со 3-1), и за [[Светско првенство во фудбал 2018|Светското првенство 2018]] во Русија,<ref>{{Cite web|url=https://www.chelseafc.com/en/news/2018/6/14/world-cup-brief--part-two|title=World Cup brief: Part two|language=en|access-date=2021-05-22}}</ref> каде со својата репрезентација стигнал до историското трето место, совладувајќи ја {{NazNB|FUrep|ENG}} во утешното финале и последователно бил награден како најдобар голман на турнирот.<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/mondiali/2018/07/15/mondiali-2018-russia-premi-modric-mbappe.html|title=I premi: Modric miglior giocatore, Mbappé giovane|date=15 јули 2018}}</ref> Во 2021 година, тој бил избран да ја претставува Белгија на завршницата на [[Европско првенство во фудбал 2020|Европското првенство 2020]],<ref>{{cite web|url=https://it.uefa.com/uefaeuro-2020/news/0269-1246554bab17-7945da117886-1000--i-convocati-per-uefa-euro-2020/|title=Tutti i convocati per UEFA EURO 2020|date=2021-06-09}}</ref> одложено за една година поради [[Пандемија на КОВИД-19|пандемијата на КОВИД-19]], на кое белгиската репрезентација била елиминирана во четвртфиналето од подоцнежниот шампион {{NazNB|FUrep|ITA}}. Повикан следната година и за [[Светско првенство во фудбал 2022|Светското првенство 2022]] во Катар, тука тој го одбележил 100-тиот настап за националниот тим за време на натпреварот против {{NazNB|FUrep|CRO}} (0-0) во групната фаза на 1 декември, кој исто така ја означил и елиминација на ''црвените ѓаволи'' од натпреварувањето.<ref>{{Cite web|url=https://www.sportmediaset.mediaset.it/speciale/mondiali-qatar-2022/mondiali-2022-croazia-belgio-0-0_58117022-202202k.shtml|title=Mondiali 2022, Croazia-Belgio 0-0: Lukaku e compagni eliminati|date=2022-12-01}}</ref> ===Хронологија на репрезентативните настапи=== {{Репрезентативни настапи|BEL}} {{Cronopar|15-11-2011|Сен Дени|FRA|0|0|BEL|-|Пријателска}} {{Cronopar|25-5-2012|Брисел|BEL|2|2|MNE|-2|Пријателска|13={{suboff|51}}}} {{Cronopar|15-8-2012|Брисел|BEL|4|2|NLD|-2|Пријателска}} {{Cronopar|7-9-2012|Кардиф|WAL|0|2|BEL|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|11-9-2012|Брисел|BEL|1|1|HRV|-1|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|12-10-2012|Белград|SRB|0|3|BEL|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|16-10-2012|Брисел|BEL|2|0|SCO|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|22-3-2013|Скопје|MKD|0|2|BEL|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|26-3-2013|Брисел|BEL|1|0|MKD|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|7-6-2013|Брисел|BEL|2|1|SRB|-1|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|14-8-2013|Брисел|BEL|0|0|FRA|-|Пријателска}} {{Cronopar|6-9-2013|Глазгов|SCO|0|2|BEL|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|11-10-2013|Загреб|HRV|1|2|BEL|-1|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|15-10-2013|Брисел|BEL|1|1|WAL|-1|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|5-3-2014|Брисел|BEL|2|2|CIV|-2|Пријателска}} {{Cronopar|1-6-2014|Солна|SWE|0|2|BEL|-|Пријателска}} {{Cronopar|7-6-2014|Брисел|BEL|1|0|TUN|-|Пријателска}} {{Cronopar|17-6-2014|Бело Хоризонте|BEL|2|1|ALG|-1|Светско првенство|2014|Прва фаза}} {{Cronopar|22-6-2014|Рио де Жанеиро|BEL|1|0|RUS|-|Светско првенство|2014|Прва фаза}} {{Cronopar|26-6-2014|Сао Паоло|KOR|0|1|BEL|-|Светско првенство|2014|Прва фаза}} {{Cronopar|1-7-2014|Салвадор|BEL|2|1|USA|-1|Светско првенство|2014|Осминафинале|dts|14=Салвадор (Бразил)}} {{Cronopar|5-7-2014|Бразилија|ARG|1|0|BEL|-1|Светско првенство|2014|Четвртфинале}} {{Cronopar|4-9-2014|Лиеж|BEL|2|0|AUS|-|Пријателска}} {{Cronopar|10-10-2014|Брисел|BEL|6|0|AND|-|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|13-10-2014|Зеница|BIH|1|1|BEL|-1|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|12-11-2014|Брисел|BEL|3|1|ISL|-1|Пријателска}} {{Cronopar|16-11-2014|Брисел|BEL|0|0|WAL|-|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|28-3-2015|Брисел|BEL|5|0|CYP|-|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|31-3-2015|Ерусалим|ISR|0|1|BEL|-|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|7-6-2015|Сен Дени|FRA|3|4|BEL|-3|Пријателска}} {{Cronopar|12-6-2015|Кардиф|WAL|1|0|BEL|-1|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|3-9-2015|Брисел|BEL|3|1|BIH|-1|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|6-9-2015|Никозија|CYP|0|1|BEL|-|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|29-3-2016|Леирија|PRT|2|1|BEL|-2|Пријателска}} {{Cronopar|28-5-2016|Женева|CHE|1|2|BEL|-1|Пријателска}} {{Cronopar|1-6-2016|Брисел|BEL|1|1|FIN|-1|Пријателска}} {{Cronopar|5-6-2016|Брисел|BEL|3|2|NOR|-2|Пријателска}} {{Cronopar|13-6-2016|Лион|BEL|0|2|ITA|-2|Евро|2016|Прва фаза}} {{Cronopar|18-6-2016|Бордо|BEL|3|0|IRL|-|Евро|2016|Прва фаза}} {{Cronopar|22-6-2016|Ница|SWE|0|1|BEL|-|Евро|2016|Прва фаза}} {{Cronopar|26-6-2016|Тулуза|HUN|0|4|BEL|-|Евро|2016|Осминафинале}} {{Cronopar|1-7-2016|Лил|WAL|3|1|BEL|-3|Евро|2016|Четвртфинале}} {{Cronopar|1-9-2016|Брисел|BEL|0|2|ESP|-2|Пријателска}} {{Cronopar|7-10-2016|Брисел|BEL|4|0|BIH|-|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|10-10-2016|Фаро|GIB|0|6|BEL|-|Квал. за СП|2018|14=Фаро (Португалија)}} {{Cronopar|9-11-2016|Амстердам|NED|1|1|BEL|-1|Пријателска}} {{Cronopar|13-11-2016|Брисел|BEL|8|1|EST|-1|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|25-3-2017|Брисел|BEL|1|1|GRC|-1|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|5-6-2017|Брисел|BEL|2|1|CZE|-1|Пријателска}} {{Cronopar|9-6-2017|Талин|EST|0|2|BEL|-|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|31-8-2017|Лиеж|BEL|9|0|GIB|-|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|3-9-2017|Атина|GRC|1|2|BEL|-1|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|7-10-2017|Сараево|BIH|3|4|BEL|-3|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|10-10-2017|Брисел|BEL|4|0|CYP|-|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|10-11-2017|Брисел|BEL|3|3|MEX|-3|Пријателска}} {{Cronopar|2-6-2018|Брисел|BEL|0|0|PRT|-|Пријателска}} {{Cronopar|6-6-2018|Брисел|BEL|3|0|EGY|-|Пријателска}} {{Cronopar|11-6-2018|Брисел|BEL|4|1|CRI|-1|Пријателска}} {{Cronopar|18-6-2018|Сочи|BEL|3|0|PAN|-|Светско првенство|2018|Прва фаза}} {{Cronopar|23-6-2018|Москва|BEL|5|2|TUN|-2|Светско првенство|2018|Прва фаза|14=Москва (Русија)}} {{Cronopar|28-6-2018|Калининград|ENG|0|1|BEL|-|Светско првенство|2018|Прва фаза}} {{Cronopar|2-7-2018|Ростов на Дон|BEL|3|2|JPN|-2|Светско првенство|2018|Осминафинале}} {{Cronopar|6-7-2018|Казањ|BRA|1|2|BEL|-1|Светско првенство|2018|Четвртфинале}} {{Cronopar|10-7-2018|Санкт Петерсбург|FRA|1|0|BEL|-1|Светско првенство|2018|Полуфинале}} {{Cronopar|14-7-2018|Санкт Петерсбург|BEL|2|0|ENG|-|Светско првенство|2018|за 3. место|13={{Капитен}}}} {{Cronopar|7-9-2018|Глазгов|SCO|0|4|BEL|-|Пријателска}} {{Cronopar|11-9-2018|Рејкјавик|ISL|0|3|BEL|-|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза}} {{Cronopar|12-10-2018|Брисел|BEL|2|1|CHE|-1|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза}} {{Cronopar|15-11-2018|Брисел|BEL|2|0|ISL|-|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза}} {{Cronopar|18-11-2018|Луцерн|CHE|5|2|BEL|-5|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза}} {{Cronopar|21-3-2019|Брисел|BEL|3|1|RUS|-1|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|24-3-2019|Никозија|CYP|0|2|BEL|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|8-6-2019|Брисел|BEL|3|0|KAZ|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|11-6-2019|Брисел|BEL|3|0|SCO|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|6-9-2019|Серавале|SMR|0|4|BEL|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|9-9-2019|Глазгов|SCO|0|4|BEL|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|10-10-2019|Брисел|BEL|9|0|SMR|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|13-10-2019|Астана|KAZ|0|2|BEL|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|16-11-2019|Санкт Петерсбург|RUS|1|4|BEL|-1|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|15-11-2020|Левен|BEL|2|0|ENG|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|18-11-2020|Левен|BEL|4|2|DNK|-2|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|24-3-2021|Левен|BEL|3|1|WAL|-1|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|27-3-2021|Прага|CZE|1|1|BEL|-1|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|6-6-2021|Брисел|BEL|1|0|HRV|-|Пријателска}} {{Cronopar|12-6-2021|Санкт Петерсбург|BEL|3|0|RUS|-|Евро|2020|Прва фза}} {{Cronopar|17-6-2021|Копенхаген|DNK|1|2|BEL|-1|Евро|2020|Прва фаза}} {{Cronopar|21-6-2021|Санкт Петерсбург|FIN|0|2|BEL|-|Евро|2020|Прва фаза}} {{Cronopar|27-6-2021|Севиља|BEL|1|0|PRT|-|Евро|2020|Осминафинале}} {{Cronopar|2-7-2021|Минхен|BEL|1|2|ITA|-2|Евро|2020|Четвртфинале}} {{Cronopar|2-9-2021|Талин|EST|2|5|BEL|-2|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|5-9-2021|Брисел|BEL|3|0|CZE|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|7-10-2021|Торино|BEL|2|3|FRA|-3|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Полуфинале}} {{Cronopar|10-10-2021|Торино|ITA|2|1|BEL|-2|УЕФА Лига на нации|2020-2021|за 3. место}} {{Cronopar|13-11-2021|Брисел|BEL|3|1|EST|-1|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|22-9-2022|Брисел|BEL|2|1|WAL|-1|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза}} {{Cronopar|25-9-2022|Амстердам|NLD|1|0|BEL|-1|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза}} {{Cronopar|18-11-2022|Кувајт|BEL|1|2|EGY|-2|Пријателска|14=Кувајт (град)}} {{Cronopar|23-11-2022|Ал Рајан|BEL|1|0|CAN|-|Светско првенство|2022|Прва фаза|15=[[Светско првенство во фудбал 2022 - група Ф#Белгија - Канада|детали]]}} {{Cronopar|27-11-2022|Доха|BEL|0|2|MAR|-|Светско првенство|2022|Прва фаза|15=[[Светско првенство во фудбал 2022 - група Ф#Белгија - Мароко|детали]]}} {{Cronopar|1-12-2022|Ал Рајан|HRV|0|0|BEL|-|Светско првенство|2022|Прва фаза|13=<ref>100-ти настап.</ref>|15=[[Светско првенство во фудбал 2022 - група Ф#Хрватска - Белгија|детали]]}} {{Cronopar|24-3-2023|Солна|SWE|0|3|BEL|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|17-6-2023|Брисел|BEL|1|1|AUT|-1|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|20-3-2025|Мурсија|UKR|3|1|BEL|-3|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Бараж}} {{Cronofin|103|-81|7||Фудбалска репрезентација на Белгија#Играчи со најмногу настапи|Фудбалска репрезентација на Белгија#Играчи со најмногу настапи}} ==Статистика== ===Клупска статистика=== ''Статистиката е ажурирана на 4 јуни 2023.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || 2008-2009 || rowspan=3|{{flagsport|BEL}} {{Fb team (N) Genk}} || [[Белгиска Про лига 2008-2009|ПЛ]] || 1 || -2 || [[Фудбалски куп на Белгија 2008-2009|КБ]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 1 || -2 |- || 2009-2010 || [[Белгиска Про лига 2009-2010|ПЛ]] || 0 || 0 || [[Фудбалски куп на Белгија 2009-2010|КБ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига Европа 2010-2011|ЛЕ]] || 0 || 0 || [[Суперкуп на Белгија 2009|СБ]] || 0 || 0 || 0 || 0 |- || 2010-2011 || [[Белгиска Про лига 2010-2011|ПЛ]] || 30+10<ref name=off>Плејоф.</ref> || -27 + -12<ref name=off/> || [[Фудбалски куп на Белгија 2010-2011|КБ]] || 1 || -2 || [[УЕФА Лига Европа 2010-2011|ЛЕ]] || 3<ref name=pr>Во квалификациските кола.</ref> || -6<ref name=pr/> || - || - || - || 44 || -47 |- !colspan="3"|Вкупно Генк || 41 || -41 || || 1 || -2 || || 3 || -6 || || 0 || 0 || 45|| -49 |- || [[ФК Атлетико Мадрид сезона 2011-2012|2011-2012]] || rowspan=3|{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2011-2012|ПД]] || 37 || -41 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2011-2012|КШ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига Европа 2011-2012|ЛЕ]] || 15<ref>Еден настап во квалификациските кола.</ref> || -9 || - || - || - || 52 || -50 |- || [[ФК Атлетико Мадрид сезона 2012-2013|2012-2013]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2012-2013|ПД]] || 37 || -29 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2012-2013|КШ]] || 8 || -5 || [[УЕФА Лига Европа 2012-2013|ЛЕ]] || 0 || 0 || [[Суперкуп на УЕФА 2012|СУ]] || 1 || -1 || 46 || -35 |- || [[ФК Атлетико Мадрид сезона 2013-2014|2013-2014]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2013-2014|ПД]] || 37 || -24 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2013-2014|КШ]] || 5 || -5 || [[УЕФА Лига Европа 2013-2014|ЛШ]] || 12 || -10 || [[Суперкуп на Шпанија 2013|СШ]] || 2 || -1 || 56 || -40 |- !colspan="3"|Вкупно Атлетико Мадрид || 111 || -94 || || 13 || -10 || || 27 || -19 || || 3 || -2 || 154 || -125 |- || [[ФК Челси сезона 2014-2015|2014-2015]] || rowspan="4" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} || [[Премиер лига на Англија 2014-2015|ПЛ]] || 32 || -30 || [[ФА Куп 2014-2015|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2014-2015|ЛК]] || 0+2 || -1 || [[УЕФА Лига на шампиони 2014-2015|ЛШ]] || 5 || -4 || - || - || - || 39 || -35 |- || [[ФК Челси сезона 2015-2016|2015-2016]] || [[Премиер лига на Англија 2015-2016|ПЛ]] || 23 || -29 || [[ФА Куп 2015-2016|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2015-2016|ЛК]] || 3+0 || -4 || [[УЕФА Лига на шампиони 2015/16|ЛШ]] || 3 || -4 || [[ФА Комјунити Шилд 2015|КШ]] || 1 || -1 || 30 || -38 |- | [[ФК Челси сезона 2016-2017|2016-2017]] || [[Премиер лига на Англија 2016-2017|ПЛ]] || 36 || -28 || [[ФА Куп 2016-2017|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2016-2017|ЛК]] || 3+0 || -4 || - || - || - || - || - ||-||39||-32 |- | [[ФК Челси сезона 2017-2018|2017-2018]] || [[Премиер лига на Англија 2017-2018|ПЛ]] ||35|| -34 || [[ФА Куп 2017-2018|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2017-2018|ЛК]] || 1+1 || 0 ||[[УЕФА Лига на шампиони 2017-2018|ЛШ]]||8||-12||[[ФА Комјунити Шилд 2017|КШ]]||1||-1||46 | -47 |- ! colspan="3" |Вкупно Челси ||126|| -121 || ||10|| -9 || || 16 || -20 || || 2 || -2 || 154 || -152 |- || [[ФК Реал Мадрид сезона 2018-2019|2018-2019]] || rowspan="6" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2018-2019|ПД]] || 27 || -36 ||[[Фудбалски куп на Шпанија 2018-2019|КШ]] || 1 || -2 || [[УЕФА Лига на шампиони 2018-2019|ЛШ]] || 5 || -8 || [[Суперкуп на УЕФА 2018|СУ]]+[[Светско клупско првенство во фудбал 2018|Скп]] || 0+2 || -2 || 35 || -48 |- | [[ФК Реал Мадрид сезона 2019-2020|2019-2020]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2019-2020|ПД]] || 34 || -20 ||[[Фудбалски куп на Шпанија 2019-2020|КШ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2019-2020|ЛШ]] || 7 || -11 ||[[Суперкуп на Шпанија 2019|СШ]] || 2 || -1 || 43 || -32 |- | [[ФК Реал Мадрид сезона 2020-2021|2020-2021]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2020-2021|ПД]] || 38 || -28 ||[[Фудбалски куп на Шпанија 2020-2021|КШ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2020-2021|ЛШ]] || 12 || -14 ||[[Суперкуп на Шпанија 2020|СШ]] || 1 || -2 || 51 || -44 |- | [[ФК Реал Мадрид сезона 2021-2022|2021-2022]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2021-2022|ПД]] || 36 || -29 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2021-2022|КШ]] || 1 || -1 || [[УЕФА Лига на шампиони 2021-2022|ЛШ]] || 13 || -14 || [[Supercopa de España 2022|SS]] || 2 || -2 || 52 || -46 |- | [[ФК Реал Мадрид сезона 2022-2023|2022-2023]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2022-2023|ПД]] || 31 || -29 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2022-2023|КШ]] || 5 || -5 || [[УЕФА Лига на шампиони 2022-2023|ЛШ]] || 10 || -11 || [[Суперкуп на УЕФА 2022|СУ]]+[[Суперкуп на Шпанија 2023|СШ]]+[[Светско клупско првенство во фудбал 2022|Скп]] || 1+2+0 || 0 + -4 + 0 || 49 || -49 |- || [[ФК Реал Мадрид сезона 2023-2024|2023-2024]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2023-2024|ПД]] || 0 || 0 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2023-2024|КШ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2023-2024|ЛШ]] || 0 || 0 || [[Суперкуп на Шпанија 2024|СШ]] || 0 || 0 || 0 || 0 |- ! colspan="3" |Вкупно Реал Мадрид || 166 || -142 || || 7 || -8 || || 47 || -58 || || 10 || -11 || 230 || -219 |- ! colspan="3" |Вкупно во кариерата || 444 || -398 || || 31 || -29 || || 93 || -103 || || 15 || -15 || 583 || -545 |} ===Репрезентативна статистика=== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !Репрезентација!!Година!!Настапи!!Голови |- |rowspan="13"|{{flagsport|BEL}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]] |2011||1||0 |- |2012||6||0 |- |2013||7||0 |- |2014||13||0 |- |2015||6||0 |- |2016||14||0 |- |2017||8||0 |- |2018||15||0 |- |2019||9||0 |- |2020||2||0 |- |2021||13||0 |- |2022||6||0 |- |2023||2||0 |- !colspan="2"|Вкупно!!102!!0 |} == Титули == [[File:Chelsea 2 Spurs 0 Capital One Cup winners 2015 (16507642678).jpg|thumb|[[Петр Чех]] и Куртоа позираат со пехарот од [[Лига куп на Англија 2014-2015|Лига купот на Англија 2014-2015]] освоен со ''Сините'']] ===Клупски=== {{Тitle style - Genk}} *'''[[Белгиска Про лига|Прва лига на Белгија]]''' : 1 : 2010-2011 *'''[[Фудбалски куп на Белгија|Куп на Белгија]]''' : 1 : 2008-2009 {{Тitle style - Atletico Madrid}} *'''{{Трофеј-Шпанија (Примера Дивисион)}} [[Примера Дивисион (Шпанија)|Примера Дивисион]]''' : 1 : [[Примера Дивисион (Шпанија) 2013-2014|2013-2014]] *'''{{Трофеј-Куп на Шпанија}} [[Фудбалски куп на Шпанија|Куп на Шпанија]]''' : 1 : 2012-2013 *'''{{Трофеј-Куп на УЕФА}} [[Лига Европа]]''' : 1 : 2011-2012 *'''{{Трофеј-Суперкуп на Европа}} [[Суперкуп на УЕФА|Суперкуп на Европа]]''' : 1 : 2012 {{Тitle style - Chelsea}} *'''{{Трофеј-Англија (Премиер лига)}} [[Премиер лига на Англија|Премиер лига]]''' : 1 : [[Премиер лига на Англија 2014-2015|2014-2015]] *'''{{Трофеј-Англија (Лига куп)}} [[Лига куп]]''' : 1 : 2014-2015 {{Тitle style - Real Madrid}} *'''{{Трофеј-Шпанија (Примера Дивисион)}} [[Примера Дивисион (Шпанија)|Примера Дивисион]]''' : 3 : 2019-2020, 2021-2022, 2023-2024 *'''{{Трофеј-Куп на Шпанија}} [[Фудбалски куп на Шпанија|Куп на Шпанија]]''' : 1 : 2022-2023 *'''{{Трофеј-Суперкуп на Шпанија}} [[Суперкуп на Шпанија]]''' : 2 : 2020, 2022 *'''{{Трофеј-Лига на шампиони}} [[УЕФА Лига на шампиони|Лига на шампиони]]''' : 1 : 2021-2022 *'''{{Трофеј-Суперкуп на Европа}} [[Суперкуп на УЕФА]]''' : 1 : 2022 *'''{{Трофеј-Светско клупско првенство}} [[Светско клупско првенство во фудбал|Светско клупско првенство]]''' : 1 : 2018 == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-врска|Thibaut Courtois}} {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Белгија |image3=Flag of Belgium.svg }} * [https://us.soccerway.com/players/thibaut-courtois/77294/ Тибо Куртоа на soccerway] * [https://www.transfermarkt.com/thibaut-courtois/profil/spieler/108390 Тибо Куртоа на transfermarkt] * [https://www.espn.com/soccer/player/_/id/134283/thibaut-courtois Тибо Куртоа на espn] * [https://www.whoscored.com/Players/73798/Show/Thibaut-Courtois Тибо Куртоа на whoscored] {{Navboxes |bg= #d4071a |fg= #ffce4a |bordercolor= black |title= Состави на Белгија |list1= {{Состав на Белгија на СП фудбал 2014}} {{Состав на Белгија на ЕП фудбал 2016}} {{Состав на Белгија на СП фудбал 2018}} {{Состав на Белгија на СП фудбал 2022}} }} {{Нормативна контрола}} {{DEFAULTSORT:Куртоа, Тибо}} [[Категорија:Белгиски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалски голмани]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Челзи]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Атлетико Мадрид]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Реал Мадрид]] [[Категорија:Живи луѓе]] 7kvng30fqdkqmg29lg79q6x4f90tncz 5382135 5382105 2025-06-20T19:07:21Z Carshalton 30527 5382135 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Тибо Куртоа | fullname = Тибо Никола Марк Куртоа<ref>[http://actas.rfef.es/actas/RFEF_CmpActa1?cod_primaria=1000144&CodActa=14518 Acta del Partido celebrado el 28 de август de 2011, en Madrid – Atlético Madrid vs Osasuna] {{Семарх|url=https://archive.today/20120707194803/http://actas.rfef.es/actas/RFEF_CmpActa1?cod_primaria=1000144&CodActa=14518 |date=2012-07-07 }}; [[Royal Spanish Football Federation|RFEF]], 28 August 2011 {{es}}</ref> | image = [[Податотека:Courtois 2018 (cropped).jpg|200px]] | birth_date = {{Birth date and age|1992|5|11|df=y}} | birth_place = [[Бре (Белгија)|Бре]], [[Белгија]] | nationality = {{flagsport|BEL}} [[Белгија]] | height = {{height|m=2.00}}<ref>{{наведени вести|url=http://www.chelseafc.com/teams/first-team/thibaut-courtois.html|title=Player Profile: Thibaut Courtois|publisher=chelseafc.com}}</ref> | position = [[голман]] | currentclub = {{Fb team Real Madrid}} | clubnumber = 1 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|Flag of None.svg}} Билзен | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Genk}} | years1 = 2009-2011 | caps1 = 41 | goals1 = 0 | clubs1 = {{Fb team Genk}} | years2 = 2011-2018 | caps2 = 126 | goals2 = 0 | clubs2 = {{Fb team Chelsea}} | years3 = 2011-2014 | caps3 = 111 | goals3 = 0 | clubs3 = →{{Fb team Atletico Madrid}} | years4 = 2018- | caps4 = 200 | goals4 = 0 | clubs4 = {{Fb team Real Madrid}} | nationalyears1 = 2009–2010 | nationalcaps1 = 4 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{flagsport|BEL}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 18 години|Белгија 18]] | nationalyears2 = 2011– | nationalcaps2 = 103 | nationalgoals2 = 0 | nationalteam2 = {{flagsport|BEL}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]] }} '''Тибо Куртоа''' (роден на {{роден на|11|мај|1992}} во [[Бре (Белгија)|Бре]], [[Белгија]]) — [[Белгија|белгиски]] [[фудбалер]], [[голман]] на {{Fb team (N) Real Madrid}} и на [[Фудбалска репрезентација на Белгија|белгиската репрезентација]]. ==Биографија== Роден во [[Провинција Лимбург (Белгија)|Лимбург]]<ref>{{Cite news|language=en|author=Kristof Terreur|url=https://www.theguardian.com/football/2014/sep/20/chelsea-thibaut-courtois-profile|title=Chelsea's Thibaut Courtois: from clumsy boy to top of the world|newspaper=The Observer |date=20 септември 2014|access-date=14 ноември 2023}}</ref> од татко Тјери Куртоа, [[Валонци|валонец]] од [[Ене]],<ref>{{Cite news|language=fr|url=https://www.dhnet.be/archive/la-meilleure-formation-51b7e49ae4b0de6db99576cb|title="La meilleure formation"|publisher=[[La Dernière Heure/Les Sports]]|date=10 февруари 2011|access-date=14 ноември 2023}}</ref> и мајка Гите Ламбрехтс, [[Фламанци|фламанка]] од [[Билзен]], двајцата [[одбојка]]ри; благодарение на ова потекло, тој носи презиме од француско говорно подрачје, но во исто време зборува течно и [[холандски јазик]]. Тој е помлад брат на [[Валери Куртоа|Валери]], [[Либеро (одбојка)|либерото]] на [[Женска одбојкарска репрезентација на Белгија|женската одбојкарска репрезентација на Белгија]].<ref>{{cite web |url=http://www.fivb.org/viewPressRelease.asp?No=44886&Language=it#.V3AuKNSLTDc|title=Incontriamo: Valerie Courtois "la Tigre Gialla" belga|date=21 април 2014}}</ref> Од 2023 година, тој е сопственик на автомобилски тим, ТЦ Рејсинг, основан во соработка со шпанскиот возач [[Роберто Мерхи]].<ref>{{Cite web|title=Courtois e Palou i nuovi team ammessi per il 2024|author=Massimo Costa|date=15 ноември 2023|url=https://www.italiaracing.net/Courtois-e-Palou-i-nuovi-team-ammessi-per-il-2024/249312/1097 }}</ref> ==Технички карактеристики== Голман со комплетен репертоар, без посебни слабости,<ref name=liga>{{cite web|url=http://usa.laliga.es/en/news/courtois-experienced-youth|title=Courtois, experienced youth|date=29 април 2014|access-date=30 gennaio 2016|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160205151338/http://usa.laliga.es/en/news/courtois-experienced-youth|archivedate=5 февруари 2016|url-status=dead}}</ref> се издвојува по чувството за поставеност,<ref name=corsport>{{cite web|url=http://www.corrieredellosport.it/calcio/talent_scout/2012/05/02-236962/Courtois,+il+Chelsea+ha+il+portiere+del+futuro|title=Courtois, il Chelsea ha il portiere del futuro|data=2 maggio 2012|author=Stefano Chioffi|access-date=29 јануари 2016|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160206112003/http://www.corrieredellosport.it/calcio/talent_scout/2012/05/02-236962/Courtois,+il+Chelsea+ha+il+portiere+del+futuro|archivedate=6 февруари 2016}}</ref><ref name=espn>{{cite web|url=http://www.espnfc.us/barclays-premier-league/23/blog/post/2789948/cech-de-gea-courtois-among-best-premier-league-goalkeepers|title=Cech, De Gea and beyond, Premier League goalkeeping talent is rich|language=en|author=Michael Cox|access-date=30 јануари 2016}}</ref> карактерните квалитети<ref name=corsport/><ref>{{cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/sport/football/teams/chelsea/11184558/Chelsea-goalkeeper-Thibaut-Courtois-has-to-improve-to-be-called-the-best-in-the-world-says-Edwin-van-der-Sar.html|title=Chelsea goalkeeper Thibaut Courtois has to improve to be called the best in the world, says Edwin van der Sar|language=en|author=Matt Law|date=24 октомври 2014|access-date=30 јануари 2016}}</ref> и способност за високо излегување од голот, овозможено од неговиот значителен раст.<ref>{{cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/sport/football/teams/manchester-united/11260655/David-de-Gea-is-Manchester-Uniteds-most-important-player-right-now.html|title=David de Gea is Manchester United's most important player right now|author=Gary Neville|language=en|date=28 ноември 2014|access-date=30 јануари 2016}}</ref> Извонреден е и на линијата благодарение на одличните рефлекси,<ref name=liga/> способен е да одбрани дури и во ситуации еден на еден со противничкиот напаѓач.<ref name=espn/> ==Клупска кариера== ===Генк=== Својата кариера ја започнал во локалниот клуб Близен,<ref>{{cite web |url=http://www.kbilzersevv.be/ |title=K.Bilzerse-Waltwilder VV |website=kbilzersevv.be |accessdate=2024-04-24 |archive-date=2012-03-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120331000001/http://www.kbilzersevv.be/ |url-status=dead }}</ref> како [[Одбрана (фудбал)#Страничен бек|лев бек]]. Набргу потоа, во 1999 година, тој се приклучил на {{Fb team (N) Genk}} на седумгодишна возраст и токму таму бил претворен во голман. Своето деби за Генк го направил на 17 април 2009 година, во домашниот натпревар против {{Fb team (N) Gent}} кој завршил 2-2; на крајот на сезоната, и покрај тоа што бил спореден актер, го освоил својот прв трофеј, националниот куп на Белгија. На 29 јули 2010 година, тој го направил своето деби во европските купови, на гостувањето кај [[Финска|финскиот]] [[ФК Интер Турку|Интер Турку]] во [[УЕФА Лига Европа 2010-2011|Лига Европа]], кој завршил со убедлива победа на белгијците од 1-5.<ref>{{Cite web|url=http://it.uefa.com/uefaeuropaleague/matches/season=2011/round=2000126/match=2002759/index.html|title=Turku 1 - 5 Genk|date=29 јули 2010}}</ref> Во својата трета и последна година во Генк, сезоната 2010-2011, тој бил редовен стартер на голот и протагонист во освојувањето на белгиското првенство. ===Атлетико Мадрид=== [[Податотека:Thibaut Courtois - 02.jpg|thumb|upright|left|Куртоа со Атлетико Мадрид во 2013]] Со ипресивните одбрани во последна сезона во Генк, го привлекол интересот на англискиот {{Fb team (N) Chelsea}}, кој го купил на 26 јули 2011 година и потоа веднаш го позајмил на [[Шпанија|шпанскиот]] клуб {{Fb team (N) Atletico Madrid}}.<ref>{{Cite web|language=en|url=http://www.chelseafc.com/page/LatestNews/0,,10268~2402319,00.html|title=COURTOIS COMPLETED|date=26 luglio 2011|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120703001510/http://www.chelseafc.com/page/LatestNews/0,,10268~2402319,00.html|archivedate=3 јули 2012}}</ref> Првично натпреварувајќи се да го преземе наследството на [[Давид де Хеа]] со поискусниот [[Серхио Асенхо]], Куртоа го имал своето деби за Атлетико во натпреварот од [[УЕФА Европа Лига|Лига Европа]] против [[Виторија Гимараеш]],<ref>{{Cite web|title=Match: Guimaraes v Atlético Madrid - Europa League|url=http://soccernet.espn.go.com/match/_/id/327646?cc=3888|access-date=28 agosto 2011|archive-date=2 novembre 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121102053601/http://soccernet.espn.go.com/match/_/id/327646?cc=3888|url-status=dead}}</ref> додека неговото деби во [[Примера Дивисион (Шпанија)|Примера Дивисион]] дошло на 28 август 2011 против {{Fb team (N) Osasuna}}, кое завршило 0-0. Добрите настапи кои ги понудил на стартот од сезоната дефинитивно му гарантираат стартно место.<ref>{{Cite web |url=http://soccernet.espn.go.com/player/_/id/134283/thibaut-courtois?cc=5901 |title=Thibaut Courtois Bio, Stats, News |date=11 мај 1992 |access-date=27 април 2012 |url-status=dead }}{{Мртва_врска|date=May 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> На 26 ноември 2011 година, го добил првиот црвен картон во кариерата за време на [[Мадридски дерби|дербито]] против {{Fb team (N) Real Madrid}}, поради професионален фаул над [[Карим Бензема]].<ref>{{Cite web|title=Atletico Madrid's Gregorio Manzano: Thibaut Courtois' red card in Real Madrid clash was wrong|url=http://www.goal.com/en-gb/news/3277/la-liga/2011/11/27/2776507/atletico-madrids-gregorio-manzano-thibaut-courtois-red-card|author=Luis Mira|access-date=27 ноември 2011}}</ref> На 9 мај 2012 година, во [[Букурешт]], со Куртоа на голот, Атлетико ја освоил [[УЕФА Лига Европа 2011-2012|Лига Европа]], победувајќи го {{Fb team (N) Athletic Bilbao}} со 3-0 во финалето.<ref>{{cite web|language=en|url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=341106&cc=5901|title=Report: Atlético Madrid v Athletic Bilbao - UEFA Europa League|access-date=10 мај 2012|archivedate=12 мај 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120512060222/http://soccernet.espn.go.com/report?id=341106&cc=5901|url-status=dead}}</ref> Позајмицата на Куртоа во Мадрид била обновена за сезоната 2012-2013. На 31 август, тој го започнал натпреварот од [[Суперкуп на УЕФА 2012|Суперкупот на УЕФА 2012]], во кој популарните ''Атлети'' го победиле Челси со 4-1. Втората сезона во Шпанија, ја завршил со освојување на [[Фудбалски куп на Шпанија 2012-2013|Купот на Шпанија]]. Позајмицата на голманот меѓу Атлетико и Челси била обновена и за следната година: овој пат се вметнува клаузула од 3 милиони евра која шпанците би требало да ја платат на англичаните доколку двата тима повторно се сретнат, а играчот уште еднаш се сретнал против тимот во чија сопственост се наоѓа;<ref>{{cite web|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/Champions-League/10-04-2014/champions-clausola-blocca-courtois-contro-chelsea-80418671593.shtml|title=Champions, una clausola blocca Courtois contro il Chelsea|author=Valeria Clari|date=10 Aprile 2014}}</ref> сепак, [[УЕФА]] го прогласила договорот за ништовен во април 2014 година, кога Куртоа и ''Колчонеросите'' повторно се нашле против ''Сините'' за полуфиналето на [[УЕФА Лига на шампиони 2013/14|Лигата на шампионите]], бидејќи било оценето дека е штетно за интегритетот и прописите на спортското натпреварување.<ref>{{cite web|url=http://www.repubblica.it/sport/calcio/champions/2014/04/11/news/champions_uefa_clausola_nulla_courtois_puo_giocare_contro_il_chelsea-83315398/|title=Champions, Uefa: clausola nulla, Courtois può giocare contro il Chelsea|date=11 април 2014}}</ref> Куртоа го напуштил Атлетико на крајот на сезоната, откако играл во [[Финале на УЕФА Лигата на шампионите во 2014 година|финалето]] на Лигата на шампионите во [[Лисабон]], кое тој и неговите соиграчи го загубиле по [[Продолжеток (спорт)|продолженија]] од градскиот ривал Реал Мадрид. Неколку дена претходно, ремизирајќи 1-1 на [[Камп Ноу]] против [[ФК Барселона|Барселона]], Атлетико го освоил шпанското првенство по 18 години. ===Челси=== [[File:Chelsea 2 QPR 1 (15066336874).jpg|thumb|upright|Куртоа со Челси во 2014]] Во летото 2014 Куртоа се вратил во Челси, веднаш добивајќи го стартното место во тимот.<ref>{{cite news |title=Thibaut Courtois: Jose Mourinho says keeper will return to Chelsea And would be the future of Chelsea fc |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/27857265 |access-date=18 June 2014 |website=BBC Sport |date=16 June 2014}}</ref> Дебитирал за ''Сините'' на 18 август 2014, во рамките на првото коло од [[Премиер лига на Англија 2013-2014|Премиер лигата 2013-2014]], против {{Fb team (N) Burnley}} на [[Трф Мор]], натпревар кој Челси го добил со 3-1 и покрај тоа што првиот гол го постигнале домаќините преку [[Скот Арфилд]] кој го совладал Куртоа во 14-тата минута.<ref>{{cite news |title=Burnley 1–3 Chelsea |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/28735901 |access-date=18 August 2014 |website=BBC Sport |date=18 August 2014}}</ref> Во следниот натпревар, тој ја сочувал својата мрежа сува, во победата со 2-0 над {{Fb team (N) Leicester City}}. На 1 март 2015 година, Куртоа го освоил првиот трофеј со Челси, кога ''Сините'' го совладале [[ФК Тотенхем Хотспар|Тотенхем]] со 2–0 во финалето на [[Лига куп на Англија 2014-2015|Лига купот]], во натпревар во кој Куртоа останал неискористена замена за [[Петр Чех]];<ref>{{cite news |last1=McNulty |first1=Phil |title=Chelsea 2–0 Tottenham |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/31572594 |access-date=2 March 2015 |website=BBC Sport |date=1 March 2015}}</ref> Неколку месеци подоцна, Челси триумфирал и во првенството, за кое Куртоа придонел со 32 настапи и голем број на важни одбрани. Следната сезона, Куртоа бранел во поразот со 1-0 од [[ФК Арсенал|Арсенал]] во [[ФА Комјунити Шилд 2015|ФА Комјунити Шилд]],<ref>{{cite news |last1=Cryer |first1=Andy |title=Arsenal 1–0 Chelsea |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/33667216 |access-date=2 August 2015 |website=BBC Sport |date=2 August 2015}}</ref> а шест дена подоцна, на отворањето на кампањата во [[Премиер лига на Англија 2015-2016|Премиер лигата]] во натпреварот на домашен терен против [[АФК Свонзи Сити|Свонзи Сити]], тој добил директен црвен картон за направен прекршок за пенал врз [[Бафетимби Гоми]].<ref>{{cite news |last1=Johnston |first1=Neil |title=Chelsea 2–2 Swansea |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/33744668 |access-date=8 August 2015 |website=BBC Sport |date=8 August 2015}}</ref> Откако ја отслужил суспензијата, на 23 август, тој му одбранил удар од белата точка на [[Џејмс Морисон (фудбалер)|Џејмс Морисон]], во победата со 3-2 на гостувањето кај {{Fb team (N) West Bromwich}}.<ref>{{cite news |last1=Magowan |first1=Alistair |title=West Brom 2–3 Chelsea |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/33950789 |access-date=23 August 2015 |website=BBC Sport |date=23 August 2015}}</ref> На 16 април 2016, во натпреаварот на домашен терен против {{Fb team (N) Manchester City}}, тој повторно бил ислучен по прекршокот што го направил над [[Фернандињо (фудбалер)|Фернандињо]], станувајќи шесттиот голман во историјата на Премиер лигата кој двапати бил исклучен во рамките на една сезона.<ref>{{cite news |last1=Reddy |first1=Luke |title=Chelsea 0–3 Manchester City |url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/36003978 |access-date=16 April 2016 |website=BBC Sport |date=16 April 2016}}</ref> Во сезоната 2016-2017, под водството на новиот тренер, италијанецот [[Антонио Конте]], Куртоа со Челси го освојува својот втор наслов во Премиер лигата. Бранејќи во 36 од 38-те натпревари на клубот, тој успеал да ја сочува својата мрежа во 16 натпревари, што му било доволно да ја освои наградата [[Златна ракавица на Премиер лигата на Англија|Златна ракавица на Премиер лигата]].<ref>{{cite web |url=https://www.premierleague.com/stats/top/players/clean_sheet |title=Premier League Player Stats – Clean sheets |publisher=Premier League|access-date=7 July 2018}}</ref> Куртоа, исто така, играл во [[Финале на ФА Купот во 2017 година|финалето]] на [[ФА Куп]]от, кое Челси го загубил со 2–1 од Арсенал.<ref>{{cite web |url=http://www.thefa.com/news/2017/may/27/arsenal-chelsea-emirates-fa-cup-final-report-270517 |title=Arsenal 2–1 Chelsea |publisher=The Football Association |access-date=8 July 2018}}</ref> ===Реал Мадрид=== [[File:FC RB Salzburg versus Real Madrid (Testspiel, 7. August 2019) 03.jpg|thumb|upright|left|Куртоа со Реал Мадрид во 2019]] На 8 август 2018 година, Куртоа се вратил во Мадрид, овојпат потпишувајќи за [[ФК Реал Мадрид|Реал]],<ref>{{Cite web|language=es|url=https://www.realmadrid.com/cs/Satellite?c=RM_Noticia_FA&cid=1330593624793&pagename=RealMadridResponsive/RM_Noticia_FA/RM_Noticia|title=Comunicado Oficial: Thibaut Courtois|date=8 август 2018|access-date=8 август 2018}}</ref> со што му се исполнила желбата да биде поблиску до својте деца. Своето деби за клубот го направил на 1 септември 2018 година, во победата со 4–1 над [[ФК Леганес|Леганес]]. Во следните години со ''Los Blancos'' тој триумфирал три пати во [[Примера Дивисион (Шпанија)|шпанското првенство]] - изедначувајќи се со [[Хосе Луис Перес-Паѓа]], како единствени играчи што го освоиле шпанското првенство со двата големи мадридски тима<ref>{{cite web|url=https://www.marca.com/en/football/real-madrid/2020/07/18/5f1227e922601d187f8b456f.html|title=Courtois equals a record from 1954|author=Santiago T. Peredo|date=18 јули 2020|language=en}}</ref> но, пред сè, го освоил оној трофеј што му недостасувал во карерата, со освојувањето на [[УЕФА Лига на шампиони 2021/2022|УЕФА Лигата на шампионите 2021-2022]] кога во финалето на 28 мај во [[Париз]] бил победен {{Fb team (N) Liverpool}} (1-0).<ref>{{cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/champions-league/2022/05/29/courtois-liverpool-real-madrid-intervista|title=Real Madrid, Courtois: "Ridevano di me, oggi mi sono preso una rivincita"|date=2022-05-29}}</ref> Пред почетокот на [[Примера Дивисион (Шпанија) 2023-2024|сезоната 2023-2024]], Куртоа доживеал руптура на [[предните вкрстени лигаменти]] на левото колено за време на тренинг, повреда поради која бил принуден да се подложи на операција и да ја пропушти целата сезона.<ref>{{Cite web|url=https://www.realmadrid.com/noticias/2023/08/10/parte-medico-de-courtois|title=Parte médico de Courtois|date=10 август 2023}}</ref> Тој се вратил на терените за последните натпревари од сезоната во која бил заменет – ефективно – од „дванаесеттиот“ играч [[Андриј Лунин]],<ref name="D'Ottavi">{{cite web|author=Marco D'Ottavi|url=https://www.ultimouomo.com/lunin-ucraina-real-madrid-ancelotti-cortouis-trubin/|title=L'ultimo terribile, tremendo, difficilissimo mese di Lunin|date=2024-06-25}}</ref> учествувајќи само како спореден актер во успехот на Мадрид во [[Примера Дивисион (Шпанија) 2023-2024|првенството]]. Сепак, во пресрет на [[Финале на УЕФА Лигата на шампионите во 2024 година|Финалето на УЕФА Лигата на шампионите]], болеста што му се јавила на Лунин, значела дека повратникот Куртоа ќе застане меѓу стативите:<ref name="D'Ottavi"/> на 1 јуни во [[Лондон]] против {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} (2-0), белгискиот голман имал забележителен настап со сува мрежа,<ref name="D'Ottavi"/><ref>{{cite web|author=Luca Valdiserri|url=https://www.corriere.it/sport/calcio/champions-league/cards/pagelle-borussia-dortmund-real-madrid-finale-champions/real-madrid-nbsp-courtois-7-5.shtml|title=Pagelle Borussia Dortmund-Real Madrid finale di Champions|date=2024-06-01}}</ref> освојувајќи ја својата втора титула во кариерата во Лигата на шампионите. ==Репрезентативна кариера== [[File:Thibaut Courtois WC2022.jpg|thumb|upright|Куртоа со белгиската репрезентација на [[Светско првенство во фудбал 2022|Светското првенство 2022]]]] Својот прв повик во [[Фудбалска репрезентација на Белгија|белгиската репрезентација]] Куртоа го добил на 3 јуни 2011 година, за натпреварот од [[Квалификации за Европско првенство во фудбал 2012|квалификациите]] за [[Европско првенство во фудбал 2012|Европското првенство 2012]] против {{NazNB|FUrep|TUR}}, но не влегол во игра. Во октомври истата година, повторно бил повикан за следните натпревари од квалификациите против {{NazNB|FUrep|KAZ}}<ref>{{Cite web|title=Match Stats: Belgium v Kazakhstan|url=http://soccernet.espn.go.com/match?id=308557&cc=5901|access-date=7 октомври 2011|url-status=dead}}{{Мртва_врска|date=May 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> и {{NazNB|FUrep|GER}}, но и во двата наврати останал на клупата.<ref>{{Cite web|title=Match Stats: Belgium v Germany|url=http://soccernet.espn.go.com/report/_/id/308577?cc=5901|access-date=11 ottobre 2011|archivedate=15 октомври 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111015013020/http://soccernet.espn.go.com/report/_/id/308577?cc=5901|url-status=dead}}</ref> На 15 ноември 2011 година, тој го направил своето деби во пријателскиот натпревар против {{NazNB|FUrep|FRA}} (0-0), со што станал најмладиот играч кој заиграл за националниот тим.<ref>{{Cite web|title=Courtois makes Debut|url=http://www.guardian.co.uk/football/2011/nov/15/france-belgium-international-friendly?newsfeed=true|access-date=15 ноември 2011}}</ref><ref>{{Cite web|title=Belgium Draws|url=http://www.taiwannews.com.tw/etn/news_content.php?id=1760001|access-date=16 ноември 2011|archive-date=17 октомври 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131017183120/http://www.taiwannews.com.tw/etn/news_content.php?id=1760001|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|title=Chelsea FC Loan Roundup: 11/20/11|url=http://www.weaintgotnohistory.com/2011/11/20/2576282/chelsea-fc-loan-roundup-11-20-11|author=Stephen Schmidt|date=2011-11-20 |access-date=20 ноември 2011}}</ref> Набргу потоа, тој станал редовна "единица" меѓу стативите на голот на Белгија, бранејќи во сите 10 натпревари од [[Квалификации за Светско првенство во фудбал 2014|квалификациите]] за [[Светско првенство во фудбал 2014|Светското првенство 2014]], чувајќи ја својата мрежа сува во шест од нив. Давајќи важен придонес за неговата земја да се квалификува, Куртоа бил повикан во тимот и за самиот ''Мундијал'' во Бразил во јуни 2014, каде бил на голот во сите пет натпревари на Белгија на турнирот на патот на репрезентацијата до четвртфиналето каде била елиминирана од {{NazNB|FUrep|ARG}} со 1-0. Кон крајот на деценијата, тој бил повикан за [[Европско првенство во фудбал 2016|Европското првенство 2016]] во Франција,<ref>{{Cite web|url=http://www.belgianfootball.be/nl/selectie-rode-duivels|title=Selectie Rode Duivels|date=31 мај 2016|access-date=31 мај 2016|language=nl}}</ref> кое за Белгијците завршило со нова елиминација во четвртфиналето (овојпат подобар бил {{NazNB|FUrep|WAL}} со 3-1), и за [[Светско првенство во фудбал 2018|Светското првенство 2018]] во Русија,<ref>{{Cite web|url=https://www.chelseafc.com/en/news/2018/6/14/world-cup-brief--part-two|title=World Cup brief: Part two|language=en|access-date=2021-05-22}}</ref> каде со својата репрезентација стигнал до историското трето место, совладувајќи ја {{NazNB|FUrep|ENG}} во утешното финале и последователно бил награден како најдобар голман на турнирот.<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/mondiali/2018/07/15/mondiali-2018-russia-premi-modric-mbappe.html|title=I premi: Modric miglior giocatore, Mbappé giovane|date=15 јули 2018}}</ref> Во 2021 година, тој бил избран да ја претставува Белгија на завршницата на [[Европско првенство во фудбал 2020|Европското првенство 2020]],<ref>{{cite web|url=https://it.uefa.com/uefaeuro-2020/news/0269-1246554bab17-7945da117886-1000--i-convocati-per-uefa-euro-2020/|title=Tutti i convocati per UEFA EURO 2020|date=2021-06-09}}</ref> одложено за една година поради [[Пандемија на КОВИД-19|пандемијата на КОВИД-19]], на кое белгиската репрезентација била елиминирана во четвртфиналето од подоцнежниот шампион {{NazNB|FUrep|ITA}}. Повикан следната година и за [[Светско првенство во фудбал 2022|Светското првенство 2022]] во Катар, тука тој го одбележил 100-тиот настап за националниот тим за време на натпреварот против {{NazNB|FUrep|CRO}} (0-0) во групната фаза на 1 декември, кој исто така ја означил и елиминација на ''црвените ѓаволи'' од натпреварувањето.<ref>{{Cite web|url=https://www.sportmediaset.mediaset.it/speciale/mondiali-qatar-2022/mondiali-2022-croazia-belgio-0-0_58117022-202202k.shtml|title=Mondiali 2022, Croazia-Belgio 0-0: Lukaku e compagni eliminati|date=2022-12-01}}</ref> ===Хронологија на репрезентативните настапи=== {{Репрезентативни настапи|BEL}} {{Cronopar|15-11-2011|Сен Дени|FRA|0|0|BEL|-|Пријателска}} {{Cronopar|25-5-2012|Брисел|BEL|2|2|MNE|-2|Пријателска|13={{suboff|51}}}} {{Cronopar|15-8-2012|Брисел|BEL|4|2|NLD|-2|Пријателска}} {{Cronopar|7-9-2012|Кардиф|WAL|0|2|BEL|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|11-9-2012|Брисел|BEL|1|1|HRV|-1|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|12-10-2012|Белград|SRB|0|3|BEL|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|16-10-2012|Брисел|BEL|2|0|SCO|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|22-3-2013|Скопје|MKD|0|2|BEL|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|26-3-2013|Брисел|BEL|1|0|MKD|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|7-6-2013|Брисел|BEL|2|1|SRB|-1|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|14-8-2013|Брисел|BEL|0|0|FRA|-|Пријателска}} {{Cronopar|6-9-2013|Глазгов|SCO|0|2|BEL|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|11-10-2013|Загреб|HRV|1|2|BEL|-1|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|15-10-2013|Брисел|BEL|1|1|WAL|-1|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|5-3-2014|Брисел|BEL|2|2|CIV|-2|Пријателска}} {{Cronopar|1-6-2014|Солна|SWE|0|2|BEL|-|Пријателска}} {{Cronopar|7-6-2014|Брисел|BEL|1|0|TUN|-|Пријателска}} {{Cronopar|17-6-2014|Бело Хоризонте|BEL|2|1|ALG|-1|Светско првенство|2014|Прва фаза}} {{Cronopar|22-6-2014|Рио де Жанеиро|BEL|1|0|RUS|-|Светско првенство|2014|Прва фаза}} {{Cronopar|26-6-2014|Сао Паоло|KOR|0|1|BEL|-|Светско првенство|2014|Прва фаза}} {{Cronopar|1-7-2014|Салвадор|BEL|2|1|USA|-1|Светско првенство|2014|Осминафинале|dts|14=Салвадор (Бразил)}} {{Cronopar|5-7-2014|Бразилија|ARG|1|0|BEL|-1|Светско првенство|2014|Четвртфинале}} {{Cronopar|4-9-2014|Лиеж|BEL|2|0|AUS|-|Пријателска}} {{Cronopar|10-10-2014|Брисел|BEL|6|0|AND|-|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|13-10-2014|Зеница|BIH|1|1|BEL|-1|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|12-11-2014|Брисел|BEL|3|1|ISL|-1|Пријателска}} {{Cronopar|16-11-2014|Брисел|BEL|0|0|WAL|-|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|28-3-2015|Брисел|BEL|5|0|CYP|-|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|31-3-2015|Ерусалим|ISR|0|1|BEL|-|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|7-6-2015|Сен Дени|FRA|3|4|BEL|-3|Пријателска}} {{Cronopar|12-6-2015|Кардиф|WAL|1|0|BEL|-1|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|3-9-2015|Брисел|BEL|3|1|BIH|-1|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|6-9-2015|Никозија|CYP|0|1|BEL|-|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|29-3-2016|Леирија|PRT|2|1|BEL|-2|Пријателска}} {{Cronopar|28-5-2016|Женева|CHE|1|2|BEL|-1|Пријателска}} {{Cronopar|1-6-2016|Брисел|BEL|1|1|FIN|-1|Пријателска}} {{Cronopar|5-6-2016|Брисел|BEL|3|2|NOR|-2|Пријателска}} {{Cronopar|13-6-2016|Лион|BEL|0|2|ITA|-2|Евро|2016|Прва фаза}} {{Cronopar|18-6-2016|Бордо|BEL|3|0|IRL|-|Евро|2016|Прва фаза}} {{Cronopar|22-6-2016|Ница|SWE|0|1|BEL|-|Евро|2016|Прва фаза}} {{Cronopar|26-6-2016|Тулуза|HUN|0|4|BEL|-|Евро|2016|Осминафинале}} {{Cronopar|1-7-2016|Лил|WAL|3|1|BEL|-3|Евро|2016|Четвртфинале}} {{Cronopar|1-9-2016|Брисел|BEL|0|2|ESP|-2|Пријателска}} {{Cronopar|7-10-2016|Брисел|BEL|4|0|BIH|-|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|10-10-2016|Фаро|GIB|0|6|BEL|-|Квал. за СП|2018|14=Фаро (Португалија)}} {{Cronopar|9-11-2016|Амстердам|NED|1|1|BEL|-1|Пријателска}} {{Cronopar|13-11-2016|Брисел|BEL|8|1|EST|-1|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|25-3-2017|Брисел|BEL|1|1|GRC|-1|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|5-6-2017|Брисел|BEL|2|1|CZE|-1|Пријателска}} {{Cronopar|9-6-2017|Талин|EST|0|2|BEL|-|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|31-8-2017|Лиеж|BEL|9|0|GIB|-|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|3-9-2017|Атина|GRC|1|2|BEL|-1|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|7-10-2017|Сараево|BIH|3|4|BEL|-3|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|10-10-2017|Брисел|BEL|4|0|CYP|-|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|10-11-2017|Брисел|BEL|3|3|MEX|-3|Пријателска}} {{Cronopar|2-6-2018|Брисел|BEL|0|0|PRT|-|Пријателска}} {{Cronopar|6-6-2018|Брисел|BEL|3|0|EGY|-|Пријателска}} {{Cronopar|11-6-2018|Брисел|BEL|4|1|CRI|-1|Пријателска}} {{Cronopar|18-6-2018|Сочи|BEL|3|0|PAN|-|Светско првенство|2018|Прва фаза}} {{Cronopar|23-6-2018|Москва|BEL|5|2|TUN|-2|Светско првенство|2018|Прва фаза|14=Москва (Русија)}} {{Cronopar|28-6-2018|Калининград|ENG|0|1|BEL|-|Светско првенство|2018|Прва фаза}} {{Cronopar|2-7-2018|Ростов на Дон|BEL|3|2|JPN|-2|Светско првенство|2018|Осминафинале}} {{Cronopar|6-7-2018|Казањ|BRA|1|2|BEL|-1|Светско првенство|2018|Четвртфинале}} {{Cronopar|10-7-2018|Санкт Петерсбург|FRA|1|0|BEL|-1|Светско првенство|2018|Полуфинале}} {{Cronopar|14-7-2018|Санкт Петерсбург|BEL|2|0|ENG|-|Светско првенство|2018|за 3. место|13={{Капитен}}}} {{Cronopar|7-9-2018|Глазгов|SCO|0|4|BEL|-|Пријателска}} {{Cronopar|11-9-2018|Рејкјавик|ISL|0|3|BEL|-|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза}} {{Cronopar|12-10-2018|Брисел|BEL|2|1|CHE|-1|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза}} {{Cronopar|15-11-2018|Брисел|BEL|2|0|ISL|-|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза}} {{Cronopar|18-11-2018|Луцерн|CHE|5|2|BEL|-5|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза}} {{Cronopar|21-3-2019|Брисел|BEL|3|1|RUS|-1|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|24-3-2019|Никозија|CYP|0|2|BEL|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|8-6-2019|Брисел|BEL|3|0|KAZ|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|11-6-2019|Брисел|BEL|3|0|SCO|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|6-9-2019|Серавале|SMR|0|4|BEL|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|9-9-2019|Глазгов|SCO|0|4|BEL|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|10-10-2019|Брисел|BEL|9|0|SMR|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|13-10-2019|Астана|KAZ|0|2|BEL|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|16-11-2019|Санкт Петерсбург|RUS|1|4|BEL|-1|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|15-11-2020|Левен|BEL|2|0|ENG|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|18-11-2020|Левен|BEL|4|2|DNK|-2|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|24-3-2021|Левен|BEL|3|1|WAL|-1|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|27-3-2021|Прага|CZE|1|1|BEL|-1|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|6-6-2021|Брисел|BEL|1|0|HRV|-|Пријателска}} {{Cronopar|12-6-2021|Санкт Петерсбург|BEL|3|0|RUS|-|Евро|2020|Прва фза}} {{Cronopar|17-6-2021|Копенхаген|DNK|1|2|BEL|-1|Евро|2020|Прва фаза}} {{Cronopar|21-6-2021|Санкт Петерсбург|FIN|0|2|BEL|-|Евро|2020|Прва фаза}} {{Cronopar|27-6-2021|Севиља|BEL|1|0|PRT|-|Евро|2020|Осминафинале}} {{Cronopar|2-7-2021|Минхен|BEL|1|2|ITA|-2|Евро|2020|Четвртфинале}} {{Cronopar|2-9-2021|Талин|EST|2|5|BEL|-2|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|5-9-2021|Брисел|BEL|3|0|CZE|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|7-10-2021|Торино|BEL|2|3|FRA|-3|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Полуфинале}} {{Cronopar|10-10-2021|Торино|ITA|2|1|BEL|-2|УЕФА Лига на нации|2020-2021|за 3. место}} {{Cronopar|13-11-2021|Брисел|BEL|3|1|EST|-1|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|22-9-2022|Брисел|BEL|2|1|WAL|-1|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза}} {{Cronopar|25-9-2022|Амстердам|NLD|1|0|BEL|-1|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза}} {{Cronopar|18-11-2022|Кувајт|BEL|1|2|EGY|-2|Пријателска|14=Кувајт (град)}} {{Cronopar|23-11-2022|Ал Рајан|BEL|1|0|CAN|-|Светско првенство|2022|Прва фаза|15=[[Светско првенство во фудбал 2022 - група Ф#Белгија - Канада|детали]]}} {{Cronopar|27-11-2022|Доха|BEL|0|2|MAR|-|Светско првенство|2022|Прва фаза|15=[[Светско првенство во фудбал 2022 - група Ф#Белгија - Мароко|детали]]}} {{Cronopar|1-12-2022|Ал Рајан|HRV|0|0|BEL|-|Светско првенство|2022|Прва фаза|13=<ref>100-ти настап.</ref>|15=[[Светско првенство во фудбал 2022 - група Ф#Хрватска - Белгија|детали]]}} {{Cronopar|24-3-2023|Солна|SWE|0|3|BEL|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|17-6-2023|Брисел|BEL|1|1|AUT|-1|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|20-3-2025|Мурсија|UKR|3|1|BEL|-3|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Бараж}} {{Cronofin|103|-81|7||Фудбалска репрезентација на Белгија#Играчи со најмногу настапи|Фудбалска репрезентација на Белгија#Играчи со најмногу настапи}} ==Статистика== ===Клупска статистика=== ''Статистиката е ажурирана на 4 јуни 2023.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || 2008-2009 || rowspan=3|{{flagsport|BEL}} {{Fb team (N) Genk}} || [[Белгиска Про лига 2008-2009|ПЛ]] || 1 || -2 || [[Фудбалски куп на Белгија 2008-2009|КБ]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 1 || -2 |- || 2009-2010 || [[Белгиска Про лига 2009-2010|ПЛ]] || 0 || 0 || [[Фудбалски куп на Белгија 2009-2010|КБ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига Европа 2010-2011|ЛЕ]] || 0 || 0 || [[Суперкуп на Белгија 2009|СБ]] || 0 || 0 || 0 || 0 |- || 2010-2011 || [[Белгиска Про лига 2010-2011|ПЛ]] || 30+10<ref name=off>Плејоф.</ref> || -27 + -12<ref name=off/> || [[Фудбалски куп на Белгија 2010-2011|КБ]] || 1 || -2 || [[УЕФА Лига Европа 2010-2011|ЛЕ]] || 3<ref name=pr>Во квалификациските кола.</ref> || -6<ref name=pr/> || - || - || - || 44 || -47 |- !colspan="3"|Вкупно Генк || 41 || -41 || || 1 || -2 || || 3 || -6 || || 0 || 0 || 45|| -49 |- || [[ФК Атлетико Мадрид сезона 2011-2012|2011-2012]] || rowspan=3|{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2011-2012|ПД]] || 37 || -41 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2011-2012|КШ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига Европа 2011-2012|ЛЕ]] || 15<ref>Еден настап во квалификациските кола.</ref> || -9 || - || - || - || 52 || -50 |- || [[ФК Атлетико Мадрид сезона 2012-2013|2012-2013]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2012-2013|ПД]] || 37 || -29 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2012-2013|КШ]] || 8 || -5 || [[УЕФА Лига Европа 2012-2013|ЛЕ]] || 0 || 0 || [[Суперкуп на УЕФА 2012|СУ]] || 1 || -1 || 46 || -35 |- || [[ФК Атлетико Мадрид сезона 2013-2014|2013-2014]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2013-2014|ПД]] || 37 || -24 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2013-2014|КШ]] || 5 || -5 || [[УЕФА Лига Европа 2013-2014|ЛШ]] || 12 || -10 || [[Суперкуп на Шпанија 2013|СШ]] || 2 || -1 || 56 || -40 |- !colspan="3"|Вкупно Атлетико Мадрид || 111 || -94 || || 13 || -10 || || 27 || -19 || || 3 || -2 || 154 || -125 |- || [[ФК Челси сезона 2014-2015|2014-2015]] || rowspan="4" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} || [[Премиер лига на Англија 2014-2015|ПЛ]] || 32 || -30 || [[ФА Куп 2014-2015|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2014-2015|ЛК]] || 0+2 || -1 || [[УЕФА Лига на шампиони 2014-2015|ЛШ]] || 5 || -4 || - || - || - || 39 || -35 |- || [[ФК Челси сезона 2015-2016|2015-2016]] || [[Премиер лига на Англија 2015-2016|ПЛ]] || 23 || -29 || [[ФА Куп 2015-2016|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2015-2016|ЛК]] || 3+0 || -4 || [[УЕФА Лига на шампиони 2015/16|ЛШ]] || 3 || -4 || [[ФА Комјунити Шилд 2015|КШ]] || 1 || -1 || 30 || -38 |- | [[ФК Челси сезона 2016-2017|2016-2017]] || [[Премиер лига на Англија 2016-2017|ПЛ]] || 36 || -28 || [[ФА Куп 2016-2017|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2016-2017|ЛК]] || 3+0 || -4 || - || - || - || - || - ||-||39||-32 |- | [[ФК Челси сезона 2017-2018|2017-2018]] || [[Премиер лига на Англија 2017-2018|ПЛ]] ||35|| -34 || [[ФА Куп 2017-2018|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2017-2018|ЛК]] || 1+1 || 0 ||[[УЕФА Лига на шампиони 2017-2018|ЛШ]]||8||-12||[[ФА Комјунити Шилд 2017|КШ]]||1||-1||46 | -47 |- ! colspan="3" |Вкупно Челси ||126|| -121 || ||10|| -9 || || 16 || -20 || || 2 || -2 || 154 || -152 |- || [[ФК Реал Мадрид сезона 2018-2019|2018-2019]] || rowspan="6" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2018-2019|ПД]] || 27 || -36 ||[[Фудбалски куп на Шпанија 2018-2019|КШ]] || 1 || -2 || [[УЕФА Лига на шампиони 2018-2019|ЛШ]] || 5 || -8 || [[Суперкуп на УЕФА 2018|СУ]]+[[Светско клупско првенство во фудбал 2018|Скп]] || 0+2 || -2 || 35 || -48 |- | [[ФК Реал Мадрид сезона 2019-2020|2019-2020]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2019-2020|ПД]] || 34 || -20 ||[[Фудбалски куп на Шпанија 2019-2020|КШ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2019-2020|ЛШ]] || 7 || -11 ||[[Суперкуп на Шпанија 2019|СШ]] || 2 || -1 || 43 || -32 |- | [[ФК Реал Мадрид сезона 2020-2021|2020-2021]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2020-2021|ПД]] || 38 || -28 ||[[Фудбалски куп на Шпанија 2020-2021|КШ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2020-2021|ЛШ]] || 12 || -14 ||[[Суперкуп на Шпанија 2020|СШ]] || 1 || -2 || 51 || -44 |- | [[ФК Реал Мадрид сезона 2021-2022|2021-2022]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2021-2022|ПД]] || 36 || -29 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2021-2022|КШ]] || 1 || -1 || [[УЕФА Лига на шампиони 2021-2022|ЛШ]] || 13 || -14 || [[Supercopa de España 2022|SS]] || 2 || -2 || 52 || -46 |- | [[ФК Реал Мадрид сезона 2022-2023|2022-2023]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2022-2023|ПД]] || 31 || -29 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2022-2023|КШ]] || 5 || -5 || [[УЕФА Лига на шампиони 2022-2023|ЛШ]] || 10 || -11 || [[Суперкуп на УЕФА 2022|СУ]]+[[Суперкуп на Шпанија 2023|СШ]]+[[Светско клупско првенство во фудбал 2022|Скп]] || 1+2+0 || 0 + -4 + 0 || 49 || -49 |- || [[ФК Реал Мадрид сезона 2023-2024|2023-2024]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2023-2024|ПД]] || 0 || 0 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2023-2024|КШ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2023-2024|ЛШ]] || 0 || 0 || [[Суперкуп на Шпанија 2024|СШ]] || 0 || 0 || 0 || 0 |- ! colspan="3" |Вкупно Реал Мадрид || 166 || -142 || || 7 || -8 || || 47 || -58 || || 10 || -11 || 230 || -219 |- ! colspan="3" |Вкупно во кариерата || 444 || -398 || || 31 || -29 || || 93 || -103 || || 15 || -15 || 583 || -545 |} ===Репрезентативна статистика=== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !Репрезентација!!Година!!Настапи!!Голови |- |rowspan="13"|{{flagsport|BEL}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]] |2011||1||0 |- |2012||6||0 |- |2013||7||0 |- |2014||13||0 |- |2015||6||0 |- |2016||14||0 |- |2017||8||0 |- |2018||15||0 |- |2019||9||0 |- |2020||2||0 |- |2021||13||0 |- |2022||6||0 |- |2023||2||0 |- !colspan="2"|Вкупно!!102!!0 |} == Титули == [[File:Chelsea 2 Spurs 0 Capital One Cup winners 2015 (16507642678).jpg|thumb|[[Петр Чех]] и Куртоа позираат со пехарот од [[Лига куп на Англија 2014-2015|Лига купот на Англија 2014-2015]] освоен со ''Сините'']] ===Клупски=== {{Тitle style - Genk}} *'''[[Белгиска Про лига|Прва лига на Белгија]]''' : 1 : 2010-2011 *'''[[Фудбалски куп на Белгија|Куп на Белгија]]''' : 1 : 2008-2009 {{Тitle style - Atletico Madrid}} *'''{{Трофеј-Шпанија (Примера Дивисион)}} [[Примера Дивисион (Шпанија)|Примера Дивисион]]''' : 1 : [[Примера Дивисион (Шпанија) 2013-2014|2013-2014]] *'''{{Трофеј-Куп на Шпанија}} [[Фудбалски куп на Шпанија|Куп на Шпанија]]''' : 1 : 2012-2013 *'''{{Трофеј-Куп на УЕФА}} [[Лига Европа]]''' : 1 : 2011-2012 *'''{{Трофеј-Суперкуп на Европа}} [[Суперкуп на УЕФА|Суперкуп на Европа]]''' : 1 : 2012 {{Тitle style - Chelsea}} *'''{{Трофеј-Англија (Премиер лига)}} [[Премиер лига на Англија|Премиер лига]]''' : 1 : [[Премиер лига на Англија 2014-2015|2014-2015]] *'''{{Трофеј-Англија (Лига куп)}} [[Лига куп]]''' : 1 : 2014-2015 {{Тitle style - Real Madrid}} *'''{{Трофеј-Шпанија (Примера Дивисион)}} [[Примера Дивисион (Шпанија)|Примера Дивисион]]''' : 3 : 2019-2020, 2021-2022, 2023-2024 *'''{{Трофеј-Куп на Шпанија}} [[Фудбалски куп на Шпанија|Куп на Шпанија]]''' : 1 : 2022-2023 *'''{{Трофеј-Суперкуп на Шпанија}} [[Суперкуп на Шпанија]]''' : 2 : 2020, 2022 *'''{{Трофеј-Лига на шампиони}} [[УЕФА Лига на шампиони|Лига на шампиони]]''' : 1 : 2021-2022 *'''{{Трофеј-Суперкуп на Европа}} [[Суперкуп на УЕФА]]''' : 1 : 2022 *'''{{Трофеј-Светско клупско првенство}} [[Светско клупско првенство во фудбал|Светско клупско првенство]]''' : 1 : 2018 == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-врска|Thibaut Courtois}} {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Белгија |image3=Flag of Belgium.svg }} * [https://us.soccerway.com/players/thibaut-courtois/77294/ Тибо Куртоа на soccerway] * [https://www.transfermarkt.com/thibaut-courtois/profil/spieler/108390 Тибо Куртоа на transfermarkt] * [https://www.espn.com/soccer/player/_/id/134283/thibaut-courtois Тибо Куртоа на espn] * [https://www.whoscored.com/Players/73798/Show/Thibaut-Courtois Тибо Куртоа на whoscored] {{Navboxes |bg= #d4071a |fg= #ffce4a |bordercolor= black |title= Состави на Белгија |list1= {{Состав на Белгија на СП фудбал 2014}} {{Состав на Белгија на ЕП фудбал 2016}} {{Состав на Белгија на СП фудбал 2018}} {{Состав на Белгија на СП фудбал 2022}} }} {{Нормативна контрола}} {{DEFAULTSORT:Куртоа, Тибо}} [[Категорија:Белгиски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалски голмани]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Челзи]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Атлетико Мадрид]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Реал Мадрид]] [[Категорија:Живи луѓе]] r4iqfwa8iheh1oskwxswe3k23gyx9kz 5382136 5382135 2025-06-20T19:07:51Z Carshalton 30527 /* Титули */ 5382136 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Тибо Куртоа | fullname = Тибо Никола Марк Куртоа<ref>[http://actas.rfef.es/actas/RFEF_CmpActa1?cod_primaria=1000144&CodActa=14518 Acta del Partido celebrado el 28 de август de 2011, en Madrid – Atlético Madrid vs Osasuna] {{Семарх|url=https://archive.today/20120707194803/http://actas.rfef.es/actas/RFEF_CmpActa1?cod_primaria=1000144&CodActa=14518 |date=2012-07-07 }}; [[Royal Spanish Football Federation|RFEF]], 28 August 2011 {{es}}</ref> | image = [[Податотека:Courtois 2018 (cropped).jpg|200px]] | birth_date = {{Birth date and age|1992|5|11|df=y}} | birth_place = [[Бре (Белгија)|Бре]], [[Белгија]] | nationality = {{flagsport|BEL}} [[Белгија]] | height = {{height|m=2.00}}<ref>{{наведени вести|url=http://www.chelseafc.com/teams/first-team/thibaut-courtois.html|title=Player Profile: Thibaut Courtois|publisher=chelseafc.com}}</ref> | position = [[голман]] | currentclub = {{Fb team Real Madrid}} | clubnumber = 1 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|Flag of None.svg}} Билзен | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Genk}} | years1 = 2009-2011 | caps1 = 41 | goals1 = 0 | clubs1 = {{Fb team Genk}} | years2 = 2011-2018 | caps2 = 126 | goals2 = 0 | clubs2 = {{Fb team Chelsea}} | years3 = 2011-2014 | caps3 = 111 | goals3 = 0 | clubs3 = →{{Fb team Atletico Madrid}} | years4 = 2018- | caps4 = 200 | goals4 = 0 | clubs4 = {{Fb team Real Madrid}} | nationalyears1 = 2009–2010 | nationalcaps1 = 4 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{flagsport|BEL}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 18 години|Белгија 18]] | nationalyears2 = 2011– | nationalcaps2 = 103 | nationalgoals2 = 0 | nationalteam2 = {{flagsport|BEL}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]] }} '''Тибо Куртоа''' (роден на {{роден на|11|мај|1992}} во [[Бре (Белгија)|Бре]], [[Белгија]]) — [[Белгија|белгиски]] [[фудбалер]], [[голман]] на {{Fb team (N) Real Madrid}} и на [[Фудбалска репрезентација на Белгија|белгиската репрезентација]]. ==Биографија== Роден во [[Провинција Лимбург (Белгија)|Лимбург]]<ref>{{Cite news|language=en|author=Kristof Terreur|url=https://www.theguardian.com/football/2014/sep/20/chelsea-thibaut-courtois-profile|title=Chelsea's Thibaut Courtois: from clumsy boy to top of the world|newspaper=The Observer |date=20 септември 2014|access-date=14 ноември 2023}}</ref> од татко Тјери Куртоа, [[Валонци|валонец]] од [[Ене]],<ref>{{Cite news|language=fr|url=https://www.dhnet.be/archive/la-meilleure-formation-51b7e49ae4b0de6db99576cb|title="La meilleure formation"|publisher=[[La Dernière Heure/Les Sports]]|date=10 февруари 2011|access-date=14 ноември 2023}}</ref> и мајка Гите Ламбрехтс, [[Фламанци|фламанка]] од [[Билзен]], двајцата [[одбојка]]ри; благодарение на ова потекло, тој носи презиме од француско говорно подрачје, но во исто време зборува течно и [[холандски јазик]]. Тој е помлад брат на [[Валери Куртоа|Валери]], [[Либеро (одбојка)|либерото]] на [[Женска одбојкарска репрезентација на Белгија|женската одбојкарска репрезентација на Белгија]].<ref>{{cite web |url=http://www.fivb.org/viewPressRelease.asp?No=44886&Language=it#.V3AuKNSLTDc|title=Incontriamo: Valerie Courtois "la Tigre Gialla" belga|date=21 април 2014}}</ref> Од 2023 година, тој е сопственик на автомобилски тим, ТЦ Рејсинг, основан во соработка со шпанскиот возач [[Роберто Мерхи]].<ref>{{Cite web|title=Courtois e Palou i nuovi team ammessi per il 2024|author=Massimo Costa|date=15 ноември 2023|url=https://www.italiaracing.net/Courtois-e-Palou-i-nuovi-team-ammessi-per-il-2024/249312/1097 }}</ref> ==Технички карактеристики== Голман со комплетен репертоар, без посебни слабости,<ref name=liga>{{cite web|url=http://usa.laliga.es/en/news/courtois-experienced-youth|title=Courtois, experienced youth|date=29 април 2014|access-date=30 gennaio 2016|language=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160205151338/http://usa.laliga.es/en/news/courtois-experienced-youth|archivedate=5 февруари 2016|url-status=dead}}</ref> се издвојува по чувството за поставеност,<ref name=corsport>{{cite web|url=http://www.corrieredellosport.it/calcio/talent_scout/2012/05/02-236962/Courtois,+il+Chelsea+ha+il+portiere+del+futuro|title=Courtois, il Chelsea ha il portiere del futuro|data=2 maggio 2012|author=Stefano Chioffi|access-date=29 јануари 2016|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160206112003/http://www.corrieredellosport.it/calcio/talent_scout/2012/05/02-236962/Courtois,+il+Chelsea+ha+il+portiere+del+futuro|archivedate=6 февруари 2016}}</ref><ref name=espn>{{cite web|url=http://www.espnfc.us/barclays-premier-league/23/blog/post/2789948/cech-de-gea-courtois-among-best-premier-league-goalkeepers|title=Cech, De Gea and beyond, Premier League goalkeeping talent is rich|language=en|author=Michael Cox|access-date=30 јануари 2016}}</ref> карактерните квалитети<ref name=corsport/><ref>{{cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/sport/football/teams/chelsea/11184558/Chelsea-goalkeeper-Thibaut-Courtois-has-to-improve-to-be-called-the-best-in-the-world-says-Edwin-van-der-Sar.html|title=Chelsea goalkeeper Thibaut Courtois has to improve to be called the best in the world, says Edwin van der Sar|language=en|author=Matt Law|date=24 октомври 2014|access-date=30 јануари 2016}}</ref> и способност за високо излегување од голот, овозможено од неговиот значителен раст.<ref>{{cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/sport/football/teams/manchester-united/11260655/David-de-Gea-is-Manchester-Uniteds-most-important-player-right-now.html|title=David de Gea is Manchester United's most important player right now|author=Gary Neville|language=en|date=28 ноември 2014|access-date=30 јануари 2016}}</ref> Извонреден е и на линијата благодарение на одличните рефлекси,<ref name=liga/> способен е да одбрани дури и во ситуации еден на еден со противничкиот напаѓач.<ref name=espn/> ==Клупска кариера== ===Генк=== Својата кариера ја започнал во локалниот клуб Близен,<ref>{{cite web |url=http://www.kbilzersevv.be/ |title=K.Bilzerse-Waltwilder VV |website=kbilzersevv.be |accessdate=2024-04-24 |archive-date=2012-03-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120331000001/http://www.kbilzersevv.be/ |url-status=dead }}</ref> како [[Одбрана (фудбал)#Страничен бек|лев бек]]. Набргу потоа, во 1999 година, тој се приклучил на {{Fb team (N) Genk}} на седумгодишна возраст и токму таму бил претворен во голман. Своето деби за Генк го направил на 17 април 2009 година, во домашниот натпревар против {{Fb team (N) Gent}} кој завршил 2-2; на крајот на сезоната, и покрај тоа што бил спореден актер, го освоил својот прв трофеј, националниот куп на Белгија. На 29 јули 2010 година, тој го направил своето деби во европските купови, на гостувањето кај [[Финска|финскиот]] [[ФК Интер Турку|Интер Турку]] во [[УЕФА Лига Европа 2010-2011|Лига Европа]], кој завршил со убедлива победа на белгијците од 1-5.<ref>{{Cite web|url=http://it.uefa.com/uefaeuropaleague/matches/season=2011/round=2000126/match=2002759/index.html|title=Turku 1 - 5 Genk|date=29 јули 2010}}</ref> Во својата трета и последна година во Генк, сезоната 2010-2011, тој бил редовен стартер на голот и протагонист во освојувањето на белгиското првенство. ===Атлетико Мадрид=== [[Податотека:Thibaut Courtois - 02.jpg|thumb|upright|left|Куртоа со Атлетико Мадрид во 2013]] Со ипресивните одбрани во последна сезона во Генк, го привлекол интересот на англискиот {{Fb team (N) Chelsea}}, кој го купил на 26 јули 2011 година и потоа веднаш го позајмил на [[Шпанија|шпанскиот]] клуб {{Fb team (N) Atletico Madrid}}.<ref>{{Cite web|language=en|url=http://www.chelseafc.com/page/LatestNews/0,,10268~2402319,00.html|title=COURTOIS COMPLETED|date=26 luglio 2011|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120703001510/http://www.chelseafc.com/page/LatestNews/0,,10268~2402319,00.html|archivedate=3 јули 2012}}</ref> Првично натпреварувајќи се да го преземе наследството на [[Давид де Хеа]] со поискусниот [[Серхио Асенхо]], Куртоа го имал своето деби за Атлетико во натпреварот од [[УЕФА Европа Лига|Лига Европа]] против [[Виторија Гимараеш]],<ref>{{Cite web|title=Match: Guimaraes v Atlético Madrid - Europa League|url=http://soccernet.espn.go.com/match/_/id/327646?cc=3888|access-date=28 agosto 2011|archive-date=2 novembre 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121102053601/http://soccernet.espn.go.com/match/_/id/327646?cc=3888|url-status=dead}}</ref> додека неговото деби во [[Примера Дивисион (Шпанија)|Примера Дивисион]] дошло на 28 август 2011 против {{Fb team (N) Osasuna}}, кое завршило 0-0. Добрите настапи кои ги понудил на стартот од сезоната дефинитивно му гарантираат стартно место.<ref>{{Cite web |url=http://soccernet.espn.go.com/player/_/id/134283/thibaut-courtois?cc=5901 |title=Thibaut Courtois Bio, Stats, News |date=11 мај 1992 |access-date=27 април 2012 |url-status=dead }}{{Мртва_врска|date=May 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> На 26 ноември 2011 година, го добил првиот црвен картон во кариерата за време на [[Мадридски дерби|дербито]] против {{Fb team (N) Real Madrid}}, поради професионален фаул над [[Карим Бензема]].<ref>{{Cite web|title=Atletico Madrid's Gregorio Manzano: Thibaut Courtois' red card in Real Madrid clash was wrong|url=http://www.goal.com/en-gb/news/3277/la-liga/2011/11/27/2776507/atletico-madrids-gregorio-manzano-thibaut-courtois-red-card|author=Luis Mira|access-date=27 ноември 2011}}</ref> На 9 мај 2012 година, во [[Букурешт]], со Куртоа на голот, Атлетико ја освоил [[УЕФА Лига Европа 2011-2012|Лига Европа]], победувајќи го {{Fb team (N) Athletic Bilbao}} со 3-0 во финалето.<ref>{{cite web|language=en|url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=341106&cc=5901|title=Report: Atlético Madrid v Athletic Bilbao - UEFA Europa League|access-date=10 мај 2012|archivedate=12 мај 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120512060222/http://soccernet.espn.go.com/report?id=341106&cc=5901|url-status=dead}}</ref> Позајмицата на Куртоа во Мадрид била обновена за сезоната 2012-2013. На 31 август, тој го започнал натпреварот од [[Суперкуп на УЕФА 2012|Суперкупот на УЕФА 2012]], во кој популарните ''Атлети'' го победиле Челси со 4-1. Втората сезона во Шпанија, ја завршил со освојување на [[Фудбалски куп на Шпанија 2012-2013|Купот на Шпанија]]. Позајмицата на голманот меѓу Атлетико и Челси била обновена и за следната година: овој пат се вметнува клаузула од 3 милиони евра која шпанците би требало да ја платат на англичаните доколку двата тима повторно се сретнат, а играчот уште еднаш се сретнал против тимот во чија сопственост се наоѓа;<ref>{{cite web|url=http://www.gazzetta.it/Calcio/Champions-League/10-04-2014/champions-clausola-blocca-courtois-contro-chelsea-80418671593.shtml|title=Champions, una clausola blocca Courtois contro il Chelsea|author=Valeria Clari|date=10 Aprile 2014}}</ref> сепак, [[УЕФА]] го прогласила договорот за ништовен во април 2014 година, кога Куртоа и ''Колчонеросите'' повторно се нашле против ''Сините'' за полуфиналето на [[УЕФА Лига на шампиони 2013/14|Лигата на шампионите]], бидејќи било оценето дека е штетно за интегритетот и прописите на спортското натпреварување.<ref>{{cite web|url=http://www.repubblica.it/sport/calcio/champions/2014/04/11/news/champions_uefa_clausola_nulla_courtois_puo_giocare_contro_il_chelsea-83315398/|title=Champions, Uefa: clausola nulla, Courtois può giocare contro il Chelsea|date=11 април 2014}}</ref> Куртоа го напуштил Атлетико на крајот на сезоната, откако играл во [[Финале на УЕФА Лигата на шампионите во 2014 година|финалето]] на Лигата на шампионите во [[Лисабон]], кое тој и неговите соиграчи го загубиле по [[Продолжеток (спорт)|продолженија]] од градскиот ривал Реал Мадрид. Неколку дена претходно, ремизирајќи 1-1 на [[Камп Ноу]] против [[ФК Барселона|Барселона]], Атлетико го освоил шпанското првенство по 18 години. ===Челси=== [[File:Chelsea 2 QPR 1 (15066336874).jpg|thumb|upright|Куртоа со Челси во 2014]] Во летото 2014 Куртоа се вратил во Челси, веднаш добивајќи го стартното место во тимот.<ref>{{cite news |title=Thibaut Courtois: Jose Mourinho says keeper will return to Chelsea And would be the future of Chelsea fc |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/27857265 |access-date=18 June 2014 |website=BBC Sport |date=16 June 2014}}</ref> Дебитирал за ''Сините'' на 18 август 2014, во рамките на првото коло од [[Премиер лига на Англија 2013-2014|Премиер лигата 2013-2014]], против {{Fb team (N) Burnley}} на [[Трф Мор]], натпревар кој Челси го добил со 3-1 и покрај тоа што првиот гол го постигнале домаќините преку [[Скот Арфилд]] кој го совладал Куртоа во 14-тата минута.<ref>{{cite news |title=Burnley 1–3 Chelsea |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/28735901 |access-date=18 August 2014 |website=BBC Sport |date=18 August 2014}}</ref> Во следниот натпревар, тој ја сочувал својата мрежа сува, во победата со 2-0 над {{Fb team (N) Leicester City}}. На 1 март 2015 година, Куртоа го освоил првиот трофеј со Челси, кога ''Сините'' го совладале [[ФК Тотенхем Хотспар|Тотенхем]] со 2–0 во финалето на [[Лига куп на Англија 2014-2015|Лига купот]], во натпревар во кој Куртоа останал неискористена замена за [[Петр Чех]];<ref>{{cite news |last1=McNulty |first1=Phil |title=Chelsea 2–0 Tottenham |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/31572594 |access-date=2 March 2015 |website=BBC Sport |date=1 March 2015}}</ref> Неколку месеци подоцна, Челси триумфирал и во првенството, за кое Куртоа придонел со 32 настапи и голем број на важни одбрани. Следната сезона, Куртоа бранел во поразот со 1-0 од [[ФК Арсенал|Арсенал]] во [[ФА Комјунити Шилд 2015|ФА Комјунити Шилд]],<ref>{{cite news |last1=Cryer |first1=Andy |title=Arsenal 1–0 Chelsea |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/33667216 |access-date=2 August 2015 |website=BBC Sport |date=2 August 2015}}</ref> а шест дена подоцна, на отворањето на кампањата во [[Премиер лига на Англија 2015-2016|Премиер лигата]] во натпреварот на домашен терен против [[АФК Свонзи Сити|Свонзи Сити]], тој добил директен црвен картон за направен прекршок за пенал врз [[Бафетимби Гоми]].<ref>{{cite news |last1=Johnston |first1=Neil |title=Chelsea 2–2 Swansea |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/33744668 |access-date=8 August 2015 |website=BBC Sport |date=8 August 2015}}</ref> Откако ја отслужил суспензијата, на 23 август, тој му одбранил удар од белата точка на [[Џејмс Морисон (фудбалер)|Џејмс Морисон]], во победата со 3-2 на гостувањето кај {{Fb team (N) West Bromwich}}.<ref>{{cite news |last1=Magowan |first1=Alistair |title=West Brom 2–3 Chelsea |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/33950789 |access-date=23 August 2015 |website=BBC Sport |date=23 August 2015}}</ref> На 16 април 2016, во натпреаварот на домашен терен против {{Fb team (N) Manchester City}}, тој повторно бил ислучен по прекршокот што го направил над [[Фернандињо (фудбалер)|Фернандињо]], станувајќи шесттиот голман во историјата на Премиер лигата кој двапати бил исклучен во рамките на една сезона.<ref>{{cite news |last1=Reddy |first1=Luke |title=Chelsea 0–3 Manchester City |url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/36003978 |access-date=16 April 2016 |website=BBC Sport |date=16 April 2016}}</ref> Во сезоната 2016-2017, под водството на новиот тренер, италијанецот [[Антонио Конте]], Куртоа со Челси го освојува својот втор наслов во Премиер лигата. Бранејќи во 36 од 38-те натпревари на клубот, тој успеал да ја сочува својата мрежа во 16 натпревари, што му било доволно да ја освои наградата [[Златна ракавица на Премиер лигата на Англија|Златна ракавица на Премиер лигата]].<ref>{{cite web |url=https://www.premierleague.com/stats/top/players/clean_sheet |title=Premier League Player Stats – Clean sheets |publisher=Premier League|access-date=7 July 2018}}</ref> Куртоа, исто така, играл во [[Финале на ФА Купот во 2017 година|финалето]] на [[ФА Куп]]от, кое Челси го загубил со 2–1 од Арсенал.<ref>{{cite web |url=http://www.thefa.com/news/2017/may/27/arsenal-chelsea-emirates-fa-cup-final-report-270517 |title=Arsenal 2–1 Chelsea |publisher=The Football Association |access-date=8 July 2018}}</ref> ===Реал Мадрид=== [[File:FC RB Salzburg versus Real Madrid (Testspiel, 7. August 2019) 03.jpg|thumb|upright|left|Куртоа со Реал Мадрид во 2019]] На 8 август 2018 година, Куртоа се вратил во Мадрид, овојпат потпишувајќи за [[ФК Реал Мадрид|Реал]],<ref>{{Cite web|language=es|url=https://www.realmadrid.com/cs/Satellite?c=RM_Noticia_FA&cid=1330593624793&pagename=RealMadridResponsive/RM_Noticia_FA/RM_Noticia|title=Comunicado Oficial: Thibaut Courtois|date=8 август 2018|access-date=8 август 2018}}</ref> со што му се исполнила желбата да биде поблиску до својте деца. Своето деби за клубот го направил на 1 септември 2018 година, во победата со 4–1 над [[ФК Леганес|Леганес]]. Во следните години со ''Los Blancos'' тој триумфирал три пати во [[Примера Дивисион (Шпанија)|шпанското првенство]] - изедначувајќи се со [[Хосе Луис Перес-Паѓа]], како единствени играчи што го освоиле шпанското првенство со двата големи мадридски тима<ref>{{cite web|url=https://www.marca.com/en/football/real-madrid/2020/07/18/5f1227e922601d187f8b456f.html|title=Courtois equals a record from 1954|author=Santiago T. Peredo|date=18 јули 2020|language=en}}</ref> но, пред сè, го освоил оној трофеј што му недостасувал во карерата, со освојувањето на [[УЕФА Лига на шампиони 2021/2022|УЕФА Лигата на шампионите 2021-2022]] кога во финалето на 28 мај во [[Париз]] бил победен {{Fb team (N) Liverpool}} (1-0).<ref>{{cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/champions-league/2022/05/29/courtois-liverpool-real-madrid-intervista|title=Real Madrid, Courtois: "Ridevano di me, oggi mi sono preso una rivincita"|date=2022-05-29}}</ref> Пред почетокот на [[Примера Дивисион (Шпанија) 2023-2024|сезоната 2023-2024]], Куртоа доживеал руптура на [[предните вкрстени лигаменти]] на левото колено за време на тренинг, повреда поради која бил принуден да се подложи на операција и да ја пропушти целата сезона.<ref>{{Cite web|url=https://www.realmadrid.com/noticias/2023/08/10/parte-medico-de-courtois|title=Parte médico de Courtois|date=10 август 2023}}</ref> Тој се вратил на терените за последните натпревари од сезоната во која бил заменет – ефективно – од „дванаесеттиот“ играч [[Андриј Лунин]],<ref name="D'Ottavi">{{cite web|author=Marco D'Ottavi|url=https://www.ultimouomo.com/lunin-ucraina-real-madrid-ancelotti-cortouis-trubin/|title=L'ultimo terribile, tremendo, difficilissimo mese di Lunin|date=2024-06-25}}</ref> учествувајќи само како спореден актер во успехот на Мадрид во [[Примера Дивисион (Шпанија) 2023-2024|првенството]]. Сепак, во пресрет на [[Финале на УЕФА Лигата на шампионите во 2024 година|Финалето на УЕФА Лигата на шампионите]], болеста што му се јавила на Лунин, значела дека повратникот Куртоа ќе застане меѓу стативите:<ref name="D'Ottavi"/> на 1 јуни во [[Лондон]] против {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} (2-0), белгискиот голман имал забележителен настап со сува мрежа,<ref name="D'Ottavi"/><ref>{{cite web|author=Luca Valdiserri|url=https://www.corriere.it/sport/calcio/champions-league/cards/pagelle-borussia-dortmund-real-madrid-finale-champions/real-madrid-nbsp-courtois-7-5.shtml|title=Pagelle Borussia Dortmund-Real Madrid finale di Champions|date=2024-06-01}}</ref> освојувајќи ја својата втора титула во кариерата во Лигата на шампионите. ==Репрезентативна кариера== [[File:Thibaut Courtois WC2022.jpg|thumb|upright|Куртоа со белгиската репрезентација на [[Светско првенство во фудбал 2022|Светското првенство 2022]]]] Својот прв повик во [[Фудбалска репрезентација на Белгија|белгиската репрезентација]] Куртоа го добил на 3 јуни 2011 година, за натпреварот од [[Квалификации за Европско првенство во фудбал 2012|квалификациите]] за [[Европско првенство во фудбал 2012|Европското првенство 2012]] против {{NazNB|FUrep|TUR}}, но не влегол во игра. Во октомври истата година, повторно бил повикан за следните натпревари од квалификациите против {{NazNB|FUrep|KAZ}}<ref>{{Cite web|title=Match Stats: Belgium v Kazakhstan|url=http://soccernet.espn.go.com/match?id=308557&cc=5901|access-date=7 октомври 2011|url-status=dead}}{{Мртва_врска|date=May 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> и {{NazNB|FUrep|GER}}, но и во двата наврати останал на клупата.<ref>{{Cite web|title=Match Stats: Belgium v Germany|url=http://soccernet.espn.go.com/report/_/id/308577?cc=5901|access-date=11 ottobre 2011|archivedate=15 октомври 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111015013020/http://soccernet.espn.go.com/report/_/id/308577?cc=5901|url-status=dead}}</ref> На 15 ноември 2011 година, тој го направил своето деби во пријателскиот натпревар против {{NazNB|FUrep|FRA}} (0-0), со што станал најмладиот играч кој заиграл за националниот тим.<ref>{{Cite web|title=Courtois makes Debut|url=http://www.guardian.co.uk/football/2011/nov/15/france-belgium-international-friendly?newsfeed=true|access-date=15 ноември 2011}}</ref><ref>{{Cite web|title=Belgium Draws|url=http://www.taiwannews.com.tw/etn/news_content.php?id=1760001|access-date=16 ноември 2011|archive-date=17 октомври 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131017183120/http://www.taiwannews.com.tw/etn/news_content.php?id=1760001|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|title=Chelsea FC Loan Roundup: 11/20/11|url=http://www.weaintgotnohistory.com/2011/11/20/2576282/chelsea-fc-loan-roundup-11-20-11|author=Stephen Schmidt|date=2011-11-20 |access-date=20 ноември 2011}}</ref> Набргу потоа, тој станал редовна "единица" меѓу стативите на голот на Белгија, бранејќи во сите 10 натпревари од [[Квалификации за Светско првенство во фудбал 2014|квалификациите]] за [[Светско првенство во фудбал 2014|Светското првенство 2014]], чувајќи ја својата мрежа сува во шест од нив. Давајќи важен придонес за неговата земја да се квалификува, Куртоа бил повикан во тимот и за самиот ''Мундијал'' во Бразил во јуни 2014, каде бил на голот во сите пет натпревари на Белгија на турнирот на патот на репрезентацијата до четвртфиналето каде била елиминирана од {{NazNB|FUrep|ARG}} со 1-0. Кон крајот на деценијата, тој бил повикан за [[Европско првенство во фудбал 2016|Европското првенство 2016]] во Франција,<ref>{{Cite web|url=http://www.belgianfootball.be/nl/selectie-rode-duivels|title=Selectie Rode Duivels|date=31 мај 2016|access-date=31 мај 2016|language=nl}}</ref> кое за Белгијците завршило со нова елиминација во четвртфиналето (овојпат подобар бил {{NazNB|FUrep|WAL}} со 3-1), и за [[Светско првенство во фудбал 2018|Светското првенство 2018]] во Русија,<ref>{{Cite web|url=https://www.chelseafc.com/en/news/2018/6/14/world-cup-brief--part-two|title=World Cup brief: Part two|language=en|access-date=2021-05-22}}</ref> каде со својата репрезентација стигнал до историското трето место, совладувајќи ја {{NazNB|FUrep|ENG}} во утешното финале и последователно бил награден како најдобар голман на турнирот.<ref>{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calcio/mondiali/2018/07/15/mondiali-2018-russia-premi-modric-mbappe.html|title=I premi: Modric miglior giocatore, Mbappé giovane|date=15 јули 2018}}</ref> Во 2021 година, тој бил избран да ја претставува Белгија на завршницата на [[Европско првенство во фудбал 2020|Европското првенство 2020]],<ref>{{cite web|url=https://it.uefa.com/uefaeuro-2020/news/0269-1246554bab17-7945da117886-1000--i-convocati-per-uefa-euro-2020/|title=Tutti i convocati per UEFA EURO 2020|date=2021-06-09}}</ref> одложено за една година поради [[Пандемија на КОВИД-19|пандемијата на КОВИД-19]], на кое белгиската репрезентација била елиминирана во четвртфиналето од подоцнежниот шампион {{NazNB|FUrep|ITA}}. Повикан следната година и за [[Светско првенство во фудбал 2022|Светското првенство 2022]] во Катар, тука тој го одбележил 100-тиот настап за националниот тим за време на натпреварот против {{NazNB|FUrep|CRO}} (0-0) во групната фаза на 1 декември, кој исто така ја означил и елиминација на ''црвените ѓаволи'' од натпреварувањето.<ref>{{Cite web|url=https://www.sportmediaset.mediaset.it/speciale/mondiali-qatar-2022/mondiali-2022-croazia-belgio-0-0_58117022-202202k.shtml|title=Mondiali 2022, Croazia-Belgio 0-0: Lukaku e compagni eliminati|date=2022-12-01}}</ref> ===Хронологија на репрезентативните настапи=== {{Репрезентативни настапи|BEL}} {{Cronopar|15-11-2011|Сен Дени|FRA|0|0|BEL|-|Пријателска}} {{Cronopar|25-5-2012|Брисел|BEL|2|2|MNE|-2|Пријателска|13={{suboff|51}}}} {{Cronopar|15-8-2012|Брисел|BEL|4|2|NLD|-2|Пријателска}} {{Cronopar|7-9-2012|Кардиф|WAL|0|2|BEL|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|11-9-2012|Брисел|BEL|1|1|HRV|-1|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|12-10-2012|Белград|SRB|0|3|BEL|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|16-10-2012|Брисел|BEL|2|0|SCO|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|22-3-2013|Скопје|MKD|0|2|BEL|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|26-3-2013|Брисел|BEL|1|0|MKD|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|7-6-2013|Брисел|BEL|2|1|SRB|-1|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|14-8-2013|Брисел|BEL|0|0|FRA|-|Пријателска}} {{Cronopar|6-9-2013|Глазгов|SCO|0|2|BEL|-|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|11-10-2013|Загреб|HRV|1|2|BEL|-1|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|15-10-2013|Брисел|BEL|1|1|WAL|-1|Квал. за СП|2014}} {{Cronopar|5-3-2014|Брисел|BEL|2|2|CIV|-2|Пријателска}} {{Cronopar|1-6-2014|Солна|SWE|0|2|BEL|-|Пријателска}} {{Cronopar|7-6-2014|Брисел|BEL|1|0|TUN|-|Пријателска}} {{Cronopar|17-6-2014|Бело Хоризонте|BEL|2|1|ALG|-1|Светско првенство|2014|Прва фаза}} {{Cronopar|22-6-2014|Рио де Жанеиро|BEL|1|0|RUS|-|Светско првенство|2014|Прва фаза}} {{Cronopar|26-6-2014|Сао Паоло|KOR|0|1|BEL|-|Светско првенство|2014|Прва фаза}} {{Cronopar|1-7-2014|Салвадор|BEL|2|1|USA|-1|Светско првенство|2014|Осминафинале|dts|14=Салвадор (Бразил)}} {{Cronopar|5-7-2014|Бразилија|ARG|1|0|BEL|-1|Светско првенство|2014|Четвртфинале}} {{Cronopar|4-9-2014|Лиеж|BEL|2|0|AUS|-|Пријателска}} {{Cronopar|10-10-2014|Брисел|BEL|6|0|AND|-|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|13-10-2014|Зеница|BIH|1|1|BEL|-1|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|12-11-2014|Брисел|BEL|3|1|ISL|-1|Пријателска}} {{Cronopar|16-11-2014|Брисел|BEL|0|0|WAL|-|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|28-3-2015|Брисел|BEL|5|0|CYP|-|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|31-3-2015|Ерусалим|ISR|0|1|BEL|-|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|7-6-2015|Сен Дени|FRA|3|4|BEL|-3|Пријателска}} {{Cronopar|12-6-2015|Кардиф|WAL|1|0|BEL|-1|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|3-9-2015|Брисел|BEL|3|1|BIH|-1|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|6-9-2015|Никозија|CYP|0|1|BEL|-|Квал. за ЕП|2016}} {{Cronopar|29-3-2016|Леирија|PRT|2|1|BEL|-2|Пријателска}} {{Cronopar|28-5-2016|Женева|CHE|1|2|BEL|-1|Пријателска}} {{Cronopar|1-6-2016|Брисел|BEL|1|1|FIN|-1|Пријателска}} {{Cronopar|5-6-2016|Брисел|BEL|3|2|NOR|-2|Пријателска}} {{Cronopar|13-6-2016|Лион|BEL|0|2|ITA|-2|Евро|2016|Прва фаза}} {{Cronopar|18-6-2016|Бордо|BEL|3|0|IRL|-|Евро|2016|Прва фаза}} {{Cronopar|22-6-2016|Ница|SWE|0|1|BEL|-|Евро|2016|Прва фаза}} {{Cronopar|26-6-2016|Тулуза|HUN|0|4|BEL|-|Евро|2016|Осминафинале}} {{Cronopar|1-7-2016|Лил|WAL|3|1|BEL|-3|Евро|2016|Четвртфинале}} {{Cronopar|1-9-2016|Брисел|BEL|0|2|ESP|-2|Пријателска}} {{Cronopar|7-10-2016|Брисел|BEL|4|0|BIH|-|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|10-10-2016|Фаро|GIB|0|6|BEL|-|Квал. за СП|2018|14=Фаро (Португалија)}} {{Cronopar|9-11-2016|Амстердам|NED|1|1|BEL|-1|Пријателска}} {{Cronopar|13-11-2016|Брисел|BEL|8|1|EST|-1|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|25-3-2017|Брисел|BEL|1|1|GRC|-1|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|5-6-2017|Брисел|BEL|2|1|CZE|-1|Пријателска}} {{Cronopar|9-6-2017|Талин|EST|0|2|BEL|-|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|31-8-2017|Лиеж|BEL|9|0|GIB|-|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|3-9-2017|Атина|GRC|1|2|BEL|-1|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|7-10-2017|Сараево|BIH|3|4|BEL|-3|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|10-10-2017|Брисел|BEL|4|0|CYP|-|Квал. за СП|2018}} {{Cronopar|10-11-2017|Брисел|BEL|3|3|MEX|-3|Пријателска}} {{Cronopar|2-6-2018|Брисел|BEL|0|0|PRT|-|Пријателска}} {{Cronopar|6-6-2018|Брисел|BEL|3|0|EGY|-|Пријателска}} {{Cronopar|11-6-2018|Брисел|BEL|4|1|CRI|-1|Пријателска}} {{Cronopar|18-6-2018|Сочи|BEL|3|0|PAN|-|Светско првенство|2018|Прва фаза}} {{Cronopar|23-6-2018|Москва|BEL|5|2|TUN|-2|Светско првенство|2018|Прва фаза|14=Москва (Русија)}} {{Cronopar|28-6-2018|Калининград|ENG|0|1|BEL|-|Светско првенство|2018|Прва фаза}} {{Cronopar|2-7-2018|Ростов на Дон|BEL|3|2|JPN|-2|Светско првенство|2018|Осминафинале}} {{Cronopar|6-7-2018|Казањ|BRA|1|2|BEL|-1|Светско првенство|2018|Четвртфинале}} {{Cronopar|10-7-2018|Санкт Петерсбург|FRA|1|0|BEL|-1|Светско првенство|2018|Полуфинале}} {{Cronopar|14-7-2018|Санкт Петерсбург|BEL|2|0|ENG|-|Светско првенство|2018|за 3. место|13={{Капитен}}}} {{Cronopar|7-9-2018|Глазгов|SCO|0|4|BEL|-|Пријателска}} {{Cronopar|11-9-2018|Рејкјавик|ISL|0|3|BEL|-|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза}} {{Cronopar|12-10-2018|Брисел|BEL|2|1|CHE|-1|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза}} {{Cronopar|15-11-2018|Брисел|BEL|2|0|ISL|-|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза}} {{Cronopar|18-11-2018|Луцерн|CHE|5|2|BEL|-5|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза}} {{Cronopar|21-3-2019|Брисел|BEL|3|1|RUS|-1|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|24-3-2019|Никозија|CYP|0|2|BEL|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|8-6-2019|Брисел|BEL|3|0|KAZ|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|11-6-2019|Брисел|BEL|3|0|SCO|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|6-9-2019|Серавале|SMR|0|4|BEL|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|9-9-2019|Глазгов|SCO|0|4|BEL|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|10-10-2019|Брисел|BEL|9|0|SMR|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|13-10-2019|Астана|KAZ|0|2|BEL|-|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|16-11-2019|Санкт Петерсбург|RUS|1|4|BEL|-1|Квал. за ЕП|2020}} {{Cronopar|15-11-2020|Левен|BEL|2|0|ENG|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|18-11-2020|Левен|BEL|4|2|DNK|-2|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|24-3-2021|Левен|BEL|3|1|WAL|-1|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|27-3-2021|Прага|CZE|1|1|BEL|-1|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|6-6-2021|Брисел|BEL|1|0|HRV|-|Пријателска}} {{Cronopar|12-6-2021|Санкт Петерсбург|BEL|3|0|RUS|-|Евро|2020|Прва фза}} {{Cronopar|17-6-2021|Копенхаген|DNK|1|2|BEL|-1|Евро|2020|Прва фаза}} {{Cronopar|21-6-2021|Санкт Петерсбург|FIN|0|2|BEL|-|Евро|2020|Прва фаза}} {{Cronopar|27-6-2021|Севиља|BEL|1|0|PRT|-|Евро|2020|Осминафинале}} {{Cronopar|2-7-2021|Минхен|BEL|1|2|ITA|-2|Евро|2020|Четвртфинале}} {{Cronopar|2-9-2021|Талин|EST|2|5|BEL|-2|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|5-9-2021|Брисел|BEL|3|0|CZE|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|7-10-2021|Торино|BEL|2|3|FRA|-3|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Полуфинале}} {{Cronopar|10-10-2021|Торино|ITA|2|1|BEL|-2|УЕФА Лига на нации|2020-2021|за 3. место}} {{Cronopar|13-11-2021|Брисел|BEL|3|1|EST|-1|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|22-9-2022|Брисел|BEL|2|1|WAL|-1|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза}} {{Cronopar|25-9-2022|Амстердам|NLD|1|0|BEL|-1|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза}} {{Cronopar|18-11-2022|Кувајт|BEL|1|2|EGY|-2|Пријателска|14=Кувајт (град)}} {{Cronopar|23-11-2022|Ал Рајан|BEL|1|0|CAN|-|Светско првенство|2022|Прва фаза|15=[[Светско првенство во фудбал 2022 - група Ф#Белгија - Канада|детали]]}} {{Cronopar|27-11-2022|Доха|BEL|0|2|MAR|-|Светско првенство|2022|Прва фаза|15=[[Светско првенство во фудбал 2022 - група Ф#Белгија - Мароко|детали]]}} {{Cronopar|1-12-2022|Ал Рајан|HRV|0|0|BEL|-|Светско првенство|2022|Прва фаза|13=<ref>100-ти настап.</ref>|15=[[Светско првенство во фудбал 2022 - група Ф#Хрватска - Белгија|детали]]}} {{Cronopar|24-3-2023|Солна|SWE|0|3|BEL|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|17-6-2023|Брисел|BEL|1|1|AUT|-1|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|20-3-2025|Мурсија|UKR|3|1|BEL|-3|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Бараж}} {{Cronofin|103|-81|7||Фудбалска репрезентација на Белгија#Играчи со најмногу настапи|Фудбалска репрезентација на Белгија#Играчи со најмногу настапи}} ==Статистика== ===Клупска статистика=== ''Статистиката е ажурирана на 4 јуни 2023.'' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || 2008-2009 || rowspan=3|{{flagsport|BEL}} {{Fb team (N) Genk}} || [[Белгиска Про лига 2008-2009|ПЛ]] || 1 || -2 || [[Фудбалски куп на Белгија 2008-2009|КБ]] || 0 || 0 || - || - || - || - || - || - || 1 || -2 |- || 2009-2010 || [[Белгиска Про лига 2009-2010|ПЛ]] || 0 || 0 || [[Фудбалски куп на Белгија 2009-2010|КБ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига Европа 2010-2011|ЛЕ]] || 0 || 0 || [[Суперкуп на Белгија 2009|СБ]] || 0 || 0 || 0 || 0 |- || 2010-2011 || [[Белгиска Про лига 2010-2011|ПЛ]] || 30+10<ref name=off>Плејоф.</ref> || -27 + -12<ref name=off/> || [[Фудбалски куп на Белгија 2010-2011|КБ]] || 1 || -2 || [[УЕФА Лига Европа 2010-2011|ЛЕ]] || 3<ref name=pr>Во квалификациските кола.</ref> || -6<ref name=pr/> || - || - || - || 44 || -47 |- !colspan="3"|Вкупно Генк || 41 || -41 || || 1 || -2 || || 3 || -6 || || 0 || 0 || 45|| -49 |- || [[ФК Атлетико Мадрид сезона 2011-2012|2011-2012]] || rowspan=3|{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2011-2012|ПД]] || 37 || -41 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2011-2012|КШ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига Европа 2011-2012|ЛЕ]] || 15<ref>Еден настап во квалификациските кола.</ref> || -9 || - || - || - || 52 || -50 |- || [[ФК Атлетико Мадрид сезона 2012-2013|2012-2013]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2012-2013|ПД]] || 37 || -29 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2012-2013|КШ]] || 8 || -5 || [[УЕФА Лига Европа 2012-2013|ЛЕ]] || 0 || 0 || [[Суперкуп на УЕФА 2012|СУ]] || 1 || -1 || 46 || -35 |- || [[ФК Атлетико Мадрид сезона 2013-2014|2013-2014]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2013-2014|ПД]] || 37 || -24 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2013-2014|КШ]] || 5 || -5 || [[УЕФА Лига Европа 2013-2014|ЛШ]] || 12 || -10 || [[Суперкуп на Шпанија 2013|СШ]] || 2 || -1 || 56 || -40 |- !colspan="3"|Вкупно Атлетико Мадрид || 111 || -94 || || 13 || -10 || || 27 || -19 || || 3 || -2 || 154 || -125 |- || [[ФК Челси сезона 2014-2015|2014-2015]] || rowspan="4" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} || [[Премиер лига на Англија 2014-2015|ПЛ]] || 32 || -30 || [[ФА Куп 2014-2015|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2014-2015|ЛК]] || 0+2 || -1 || [[УЕФА Лига на шампиони 2014-2015|ЛШ]] || 5 || -4 || - || - || - || 39 || -35 |- || [[ФК Челси сезона 2015-2016|2015-2016]] || [[Премиер лига на Англија 2015-2016|ПЛ]] || 23 || -29 || [[ФА Куп 2015-2016|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2015-2016|ЛК]] || 3+0 || -4 || [[УЕФА Лига на шампиони 2015/16|ЛШ]] || 3 || -4 || [[ФА Комјунити Шилд 2015|КШ]] || 1 || -1 || 30 || -38 |- | [[ФК Челси сезона 2016-2017|2016-2017]] || [[Премиер лига на Англија 2016-2017|ПЛ]] || 36 || -28 || [[ФА Куп 2016-2017|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2016-2017|ЛК]] || 3+0 || -4 || - || - || - || - || - ||-||39||-32 |- | [[ФК Челси сезона 2017-2018|2017-2018]] || [[Премиер лига на Англија 2017-2018|ПЛ]] ||35|| -34 || [[ФА Куп 2017-2018|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2017-2018|ЛК]] || 1+1 || 0 ||[[УЕФА Лига на шампиони 2017-2018|ЛШ]]||8||-12||[[ФА Комјунити Шилд 2017|КШ]]||1||-1||46 | -47 |- ! colspan="3" |Вкупно Челси ||126|| -121 || ||10|| -9 || || 16 || -20 || || 2 || -2 || 154 || -152 |- || [[ФК Реал Мадрид сезона 2018-2019|2018-2019]] || rowspan="6" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2018-2019|ПД]] || 27 || -36 ||[[Фудбалски куп на Шпанија 2018-2019|КШ]] || 1 || -2 || [[УЕФА Лига на шампиони 2018-2019|ЛШ]] || 5 || -8 || [[Суперкуп на УЕФА 2018|СУ]]+[[Светско клупско првенство во фудбал 2018|Скп]] || 0+2 || -2 || 35 || -48 |- | [[ФК Реал Мадрид сезона 2019-2020|2019-2020]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2019-2020|ПД]] || 34 || -20 ||[[Фудбалски куп на Шпанија 2019-2020|КШ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2019-2020|ЛШ]] || 7 || -11 ||[[Суперкуп на Шпанија 2019|СШ]] || 2 || -1 || 43 || -32 |- | [[ФК Реал Мадрид сезона 2020-2021|2020-2021]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2020-2021|ПД]] || 38 || -28 ||[[Фудбалски куп на Шпанија 2020-2021|КШ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2020-2021|ЛШ]] || 12 || -14 ||[[Суперкуп на Шпанија 2020|СШ]] || 1 || -2 || 51 || -44 |- | [[ФК Реал Мадрид сезона 2021-2022|2021-2022]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2021-2022|ПД]] || 36 || -29 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2021-2022|КШ]] || 1 || -1 || [[УЕФА Лига на шампиони 2021-2022|ЛШ]] || 13 || -14 || [[Supercopa de España 2022|SS]] || 2 || -2 || 52 || -46 |- | [[ФК Реал Мадрид сезона 2022-2023|2022-2023]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2022-2023|ПД]] || 31 || -29 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2022-2023|КШ]] || 5 || -5 || [[УЕФА Лига на шампиони 2022-2023|ЛШ]] || 10 || -11 || [[Суперкуп на УЕФА 2022|СУ]]+[[Суперкуп на Шпанија 2023|СШ]]+[[Светско клупско првенство во фудбал 2022|Скп]] || 1+2+0 || 0 + -4 + 0 || 49 || -49 |- || [[ФК Реал Мадрид сезона 2023-2024|2023-2024]] || [[Примера Дивисион (Шпанија) 2023-2024|ПД]] || 0 || 0 || [[Фудбалски куп на Шпанија 2023-2024|КШ]] || 0 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2023-2024|ЛШ]] || 0 || 0 || [[Суперкуп на Шпанија 2024|СШ]] || 0 || 0 || 0 || 0 |- ! colspan="3" |Вкупно Реал Мадрид || 166 || -142 || || 7 || -8 || || 47 || -58 || || 10 || -11 || 230 || -219 |- ! colspan="3" |Вкупно во кариерата || 444 || -398 || || 31 || -29 || || 93 || -103 || || 15 || -15 || 583 || -545 |} ===Репрезентативна статистика=== {| class="wikitable" style="text-align:center" |- !Репрезентација!!Година!!Настапи!!Голови |- |rowspan="13"|{{flagsport|BEL}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]] |2011||1||0 |- |2012||6||0 |- |2013||7||0 |- |2014||13||0 |- |2015||6||0 |- |2016||14||0 |- |2017||8||0 |- |2018||15||0 |- |2019||9||0 |- |2020||2||0 |- |2021||13||0 |- |2022||6||0 |- |2023||2||0 |- !colspan="2"|Вкупно!!102!!0 |} == Титули == [[File:Chelsea 2 Spurs 0 Capital One Cup winners 2015 (16507642678).jpg|thumb|[[Петр Чех]] и Куртоа позираат со пехарот од [[Лига куп на Англија 2014-2015|Лига купот на Англија 2014-2015]] освоен со ''Сините'']] ===Клупски=== {{Тitle style - Genk}} *'''[[Белгиска Про лига|Прва лига на Белгија]]''' : 1 : 2010-2011 *'''[[Фудбалски куп на Белгија|Куп на Белгија]]''' : 1 : 2008-2009 {{Тitle style - Atletico Madrid}} *'''{{Трофеј-Шпанија (Примера Дивисион)}} [[Примера Дивисион (Шпанија)|Примера Дивисион]]''' : 1 : [[Примера Дивисион (Шпанија) 2013-2014|2013-2014]] *'''{{Трофеј-Куп на Шпанија}} [[Фудбалски куп на Шпанија|Куп на Шпанија]]''' : 1 : 2012-2013 *'''{{Трофеј-Куп на УЕФА}} [[Лига Европа]]''' : 1 : 2011-2012 *'''{{Трофеј-Суперкуп на Европа}} [[Суперкуп на УЕФА|Суперкуп на Европа]]''' : 1 : 2012 {{Тitle style - Chelsea}} *'''{{Трофеј-Англија (Премиер лига)}} [[Премиер лига на Англија|Премиер лига]]''' : 1 : [[Премиер лига на Англија 2014-2015|2014-2015]] *'''{{Трофеј-Англија (Лига куп)}} [[Лига куп]]''' : 1 : 2014-2015 {{Тitle style - Real Madrid}} *'''{{Трофеј-Шпанија (Примера Дивисион)}} [[Примера Дивисион (Шпанија)|Примера Дивисион]]''' : 3 : 2019-2020, 2021-2022, 2023-2024 *'''{{Трофеј-Куп на Шпанија}} [[Фудбалски куп на Шпанија|Куп на Шпанија]]''' : 1 : 2022-2023 *'''{{Трофеј-Суперкуп на Шпанија}} [[Суперкуп на Шпанија]]''' : 2 : 2020, 2022 *'''{{Трофеј-Лига на шампиони}} [[УЕФА Лига на шампиони|Лига на шампиони]]''' : 1 : 2021-2022, 2023-2024 *'''{{Трофеј-Суперкуп на Европа}} [[Суперкуп на УЕФА]]''' : 1 : 2022 *'''{{Трофеј-Светско клупско првенство}} [[Светско клупско првенство во фудбал|Светско клупско првенство]]''' : 1 : 2018 == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-врска|Thibaut Courtois}} {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Белгија |image3=Flag of Belgium.svg }} * [https://us.soccerway.com/players/thibaut-courtois/77294/ Тибо Куртоа на soccerway] * [https://www.transfermarkt.com/thibaut-courtois/profil/spieler/108390 Тибо Куртоа на transfermarkt] * [https://www.espn.com/soccer/player/_/id/134283/thibaut-courtois Тибо Куртоа на espn] * [https://www.whoscored.com/Players/73798/Show/Thibaut-Courtois Тибо Куртоа на whoscored] {{Navboxes |bg= #d4071a |fg= #ffce4a |bordercolor= black |title= Состави на Белгија |list1= {{Состав на Белгија на СП фудбал 2014}} {{Состав на Белгија на ЕП фудбал 2016}} {{Состав на Белгија на СП фудбал 2018}} {{Состав на Белгија на СП фудбал 2022}} }} {{Нормативна контрола}} {{DEFAULTSORT:Куртоа, Тибо}} [[Категорија:Белгиски фудбалери]] [[Категорија:Фудбалски голмани]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Челзи]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Атлетико Мадрид]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Реал Мадрид]] [[Категорија:Живи луѓе]] gkxnnost0m6aztp829hpypix7tyqtbg Жена 0 1185807 5382171 5369313 2025-06-20T21:30:56Z ГП 23995 /* Жената како мотив во народното творештво */ дополнување 5382171 wikitext text/x-wiki [[Податотека:The_Birth_of_Venus_detail_-_Venus.jpg|мини|''Раѓањето на Венера'', слика на [[Сандро Ботичели]] (околу 1485)]] '''Жена''' — [[човек]] од женскиот пол. Терминот ''жена'' е обично резервиран за возрасни личности од женскиот пол, а терминот [[девојка]] е вообичаениот термин за женско дете или адолесцент. Жените обично се способни за раѓање од [[пубертет]]от до [[менопауза]]та. == Потекло на поимот == Зборот поттекнува од прасловенскиот збор жена, кој поттекнува од праиндоевропскииот gʷḗn. === Биолошки симбол === Симболот за планетата и божицата [[Венера (планета)|Венера]] или [[Афродита]] е знак кој исто така се користи во биологијата за означување на женскиот пол.<ref>Jose A. Fadul. ''Encyclopedia of Theory & Practice in Psychotherapy & Counseling'' p. 337.</ref> == Терминологија == '''Женственоста''' е период во животот на човечко суштество од женски пол откако таа поминала низ детството и адолесценцијата, генерално на околу 18 годишна возраст. Зборот ''жена'' може да се користи генерално, за сите луѓе од женски пол или поконкретно, за означување на возрасни луѓе од женски пол во контраст со зборот ''девојка''. Изразот „женскост“ едноставно се однесува на состојбата на постоење како жена, со поминувањето на менархе; „женственост“ се користи во однос на родовите улоги. Менархе, појавата на менструацијата, се јавува во просек на возраст од 12-13. Многу култури имаат обреди за премин, влкучувајќи некои гранки на [[Христијанство]]то,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.bbc.co.uk/religion/religions/christianity/ritesrituals/confirmation_1.shtml|title=BBC&nbsp;— Religions&nbsp;— Christianity: Confirmation|accessdate=2017-02-04}}</ref> [[Бар мицва и Бат мицва|Бат мицвата]] во [[Јудаизам|Јудаизмот]], или дури само обичај на посебна прослава за одреден [[роденден]] (обично помеѓу 12 и 21 години). == Биологија и пол == [[Податотека:Scheme_female_reproductive_system-mk.svg|десно|мини|[[Женски репродуктивен систем|Женскиот репродуктивен систем]]]] [[Податотека:Sky_spectral_karyotype.png|десно|мини|Женскиот [[кариотип]]]] Во однос на [[биологија]]та, женските полови органи се вклучени во репродуктивниот систем, додека секундарните полови одлики се вклучени во негувањето на деца. [[Јајчник|Јајниците]], во прилог на нивната регулаторна функција при производството на хормони, произведуваат и женски гамети наречени [[Јајце-клетка|јајце-клетки]] кои, кога [[Оплодување|оплодени]] од машки гамети ([[Сперматозоид|сперма]]), формираат нови генетски поединци. Грлото на матката е орган со [[ткиво]] за заштита и одгледување на фетусот и со [[мускул]]и за породување преку [[Родница|вагината]]. Изразот „вагина“ често се користи колоквијално и неточно за означување на [[вулва]]та односно надворешната женска гениталија, која се состои од (во прилог на вагината) лабијата, [[дразница]]та и [[Мочен канал|уретрата]]. [[Дојка|Градите]] на жената еволуирале од потната жлезда и стекнале функција да произведуват [[млеко]], хранливо лачење кое е највпечатливата одлика на [[цицачи]]те. За време на почетокот на феталниот развој, ембрионите и од двата пола изгледаат полово-неутрални. Како и во случаите без два пола, како што се видовите кои [[Бесполово размножување|се размножуваат бесполово]], полово-неутралниот изглед е поблиску до женскиот изглед. Фетусот обично се развива во машки, ако е изложен на значителен износ на [[тестостерон]] (бидејќи фетусот има Y хромозом од таткото). Инаку, фетусот стандардно се развива во женски, обично кога фетусот има X-хромозом од таткото, но исто така, и кога таткото не придонесе ниту X ниту Y хромозом. Нерамнотежата на мајчините хормонални нивоа и некои хемикалии (или лекови) можат да ги променат секундарните полови одлики на фетусите. Жените обично имаат [[кариотип]] 46,XX, но околу една во 1 000 жени има кариотип 47,XXX, а една во 2 500 [[Тарнеров синдром|45,X]]. Тој се разликува од типичниот машкиот кариотип 46,XY; оттука, хромозомите [[X-хромозом|X]] и Y се познати како женски и машки, соодветно. Затоа што луѓето ја наследуваат митохондриската [[ДНК]] само од мајката, генетските студии на женската линија имаат тенденција да се фокусираат на митохондриската ДНК. [[Податотека:11-stages-womanhood-1840s.jpg|лево|мини|„Животот и возраста на жената - фази на женскиот живот од лулката до гробот“, 1849.]] Иако се раѓаат помалку жени отколку мажи (соодносот е околу 1:1,05), поради подолг животен век, постојат само 81 мажи на возраст од 60 или повеќе за секои 100 жени на истата возраст. Вообичаено, жените имаат подолг животен век отколку мажите, а<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=why-is-life-expectancy-lo|title=Why is life expectancy longer for women than it is for men?|date=2004-08-30|publisher=Scientific American|accessdate=2009-10-17}}</ref> тоа се должи на комбинацијата од неколку фактори: [[генетика]]та (излишни и различни [[ген]]и се присутни на [[Одредување на пол|половите хромозоми]] кај жените); [[социологија]]та и особено изборите во однос на [[здравје]]то (како [[самоубиство]]то или употребата на [[Цигара|цигарите]] и [[Алкохолен пијалак|алкохолот]]); присуството на женскиот хормон [[естроген]], кој има кардиопротективен ефект кај жените пред [[менопауза]]та; и ефектот од високите нивоа на андрогени кај мажите. Од вкупниот број на човечкото население, во 2015 година имало 101,8 мажи на секои 100 жени.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dyb2015.htm|title=United Nations Statistics Division&nbsp;— Demographic and Social Statistics|accessdate=2017-02-04}}</ref> Кај телата на девојчињата настануваат неколку промени за време на [[пубертет]]от, кој е процес на физички промени со што детското тело преминува во возрасно тело, способно за полова репродукција. Тој е инициран од страна на [[хормон]]ални сигнали од [[мозок]]от до [[Гонада|гонадите]]. Како одговор на сигналите, гонадите произведуваат хормони кои го стимулираат либидото и растот, функцијата и трансформацијата на мозокот, [[Коска|коските]], [[мускул]]ите, [[крв]]та, [[кожа]]та, косата, градите, како и половите органи. Физичкиот развој—висината и тежината—се забрзува во првата половина на пубертетот и не завршува сè додека детето нема развиено возрасно тело. До созревањето на репродуктивните способности, претпубертетските, физички разлики меѓу момчињата и девојчињата се однесуваат на гениталијата. Пубертетот е процес кој обично се случува на возраст помеѓу 10 и 16 години. Главната ознака за пубертетот кај девојките е менархе, појавата на [[менструација]], која се јавува во просек на возраст помеѓу 12 и 13 години.<ref name="Tanner">(Tanner, 1990).</ref><ref name="U.S. menarche">{{Наведено списание|vauthors=Anderson SE, Dallal GE, Must A|title=Relative weight and race influence average age at menarche: results from two nationally representative surveys of US girls studied 25 years apart|journal=Pediatrics|volume=111|issue=4 Pt 1|pages=844–50|date=April 2003|pmid=12671122|doi=10.1542/peds.111 април 844}}</ref><ref name="Canadian menarche">{{Наведено списание|year=2010|title=Age at menarche in Canada: results from the National Longitudinal Survey of Children & Youth|journal=BMC Public Health|publisher=BMC Public Health|volume=10|page=736|doi=10.1186/1471-2458-10-736|pmc=3001737|pmid=21110899}}</ref><ref name="UK menarche">{{Наведена книга|last=Hamilton-Fairley|first=Diana|title=Obstetrics and Gynaecology|url=http://vstudentworld.yolasite.com/resources/final_yr/gynae_obs/Hamilton%20Fairley%20Obstetrics%20and%20Gynaecology%20Lecture%20Notes%202%20Ed.pdf|edition=Second|publisher=Blackwell Publishing|access-date=2018-02-17|archive-date=2018-10-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20181009065351/http://vstudentworld.yolasite.com/resources/final_yr/gynae_obs/Hamilton%20Fairley%20Obstetrics%20and%20Gynaecology%20Lecture%20Notes%202%20Ed.pdf|url-status=dead}}</ref> Повеќето девојчиња поминуваат преку менархе по што можат да останат [[Бременост|бремени]].<ref>Menarche and menstruation can be absent due to many conditions of which the most frequent is [//en.wikipedia.org/wiki/Primary_amenorrhea primary amenorrhea].</ref> Проучувањето на женската репродукција и репродуктивни органи се нарекува [[гинекологија]]та.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.oxforddictionaries.com/definition/gynaecology|title=gynaecology&nbsp;— definition of gynaecology in English {{!}} Oxford Dictionaries|accessdate=2017-02-04|archive-date=2017-02-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20170204170101/https://en.oxforddictionaries.com/definition/gynaecology|url-status=dead}}</ref> == Здравје == [[Податотека:Pregnancy_26_weeks_1.jpg|мини|Бремена жена]] Женското здравје се однесува на здравствените проблеми специфични за женската анатомија. Постојат некои болести кои претежно влијаат врз жените, како што е лупусот. Исто така, постојат некои полови болести кои се наоѓаат почесто или исклучиво кај жените, на пример, [[рак на дојка]], [[Рак на грло на матка|рак на грлото на матката]] или [[рак на јајници]]те. Жените и мажите можат да имаат различни симптоми за иста болест и исто така можат да одговорат на медицински третман поинаку. Оваа област на медицински истражувања се изучува од полово-заснованата медицина.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://ec.europa.eu/programmes/horizon2020/en/news/advancing-case-gender-based-medicine|title=Advancing the case for gender-based medicine&nbsp;— Horizon 2020 - European Commission|language=en|accessdate=2017-02-04}}</ref> Прашањето за здравјето на жените е покренато од страна на многу [[Феминизам|феминисти]], особено кога [[Репродуктивно здравје|репродуктивното здравје]] е во прашање. Здравјето на жените е сместено во рамките на едно пошироко тело на знаење кое се наведува од страна на, меѓу другите, [[Светска здравствена организација|Светската здравствена организација]], која го смета за особена важноста полот како социјален детерминант на здравјето.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.who.int/social_determinants |title=архивски примерок |accessdate=2018-02-17 |archive-date=2018-09-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180924232338/http://www.who.int/social_determinants/ |url-status=dead }}</ref> Мајчинската смртност се дефинира од [[Светска здравствена организација|Светската здравствена организација]] како "смртта на жена во текот на бременоста или во рок од 42 дена од денот на прекинување на бременоста, без оглед на времетраењето и местото на бременоста, од која било причина поврзана со или влошена од бременоста или нејзиниот менаџмент, но не и од случајни причини."<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.who.int/healthinfo/statistics/indmaternalmortality/en/|title=WHO &#124; Maternal mortality ratio (per 100 000 live births)|publisher=Who.int|accessdate=2014-04-19}}</ref> Околу 99% од мајчинските смртни случаи се во земјите во развој. Повеќе од половина од нив се случуваат во [[потсахарска Африка]] и речиси една третина во [[Јужна Азија]]. Главните причини за мајчинската смртност се тешкото крвавење (најчесто крвавење по породувањето), инфекции (обично по породувањето), [[прееклампсија]] и еклампсија, небезбеден абортус и компликации при бременоста од [[маларија]] и [[Синдром на стекнат имунолошки дефицит|ХИВ/СИДА]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs348/en/|title=WHO &#124; Maternal mortality|publisher=Who.int|accessdate=2014-04-19}}</ref> Повеќето европски земји, Австралија, како и Јапонија и Сингапур се многу безбедни во однос на породувањето, додека потсахарските земји се најопасни.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2223rank.html|title=The World Factbook|publisher=Cia.gov|accessdate=2014-04-19|archive-date=2019-04-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20190430052357/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2223rank.html|url-status=dead}}</ref> == Репродуктивните права и слободи == [[Податотека:Sterilization_states.jpg|мини|Постер од 1921 година од конференција за [[евгеника]] која ги прикажува американските држави кои воведоле законодавство за стерилизација]] Репродуктивните права се [[Природни и законски права|права]] и слободи кои се однесуваат на репродукција и [[репродуктивно здравје]]. Меѓународната федерација на гинекологија и акушерство изјави дека:<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.figo.org/projects/reproductive_and_sexual_health|title=Resolution on Reproductive and Sexual Health &#124; International Federation of Gynecology and Obstetrics|publisher=Figo.org|accessdate=2014-04-19|archive-date=2014-02-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20140223203421/http://www.figo.org/projects/reproductive_and_sexual_health|url-status=dead}}</ref> : (...) човековите права на жените вклучуваат нивно право да имаат контрола над и да одлучуваат слободно и одговорно за прашањата поврзани со сексуалноста, вклучувајќи го сексуалното и репродуктивното здравје, без присила, дискриминација и насилство. Еднакви односи помеѓу жените и мажите во однос на прашањата за сексуални односи и репродукција, вклучувајќи ги и целосното почитување на интегритетот на личноста, нужната меѓусебна почит, согласноста и заедничката одговорност за сексуалното однесување и неговите последици. Повреди на репродуктивните права вклучуваат: присилна бременост, присилна стерилизација и присилен абортус. Присилната стерилизација била практикува за време на првата половина на 20 век од страна на многу од западните земји. Присилната стерилизација и присилниот абортус, во моментов се практикуваат во земјите како што се [[Узбекистан]] и Кина, обично при абортирање на женски фетуси.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.bbc.co.uk/news/magazine-17612550|title=Uzbekistan's policy of secretly sterilising women|date=12 April 2012|work=BBC News}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.bbc.co.uk/programmes/b01fjx63|title=BBC Radio 4 - Crossing Continents, Forced Sterilisation in Uzbekistan|date=2012-04-16|publisher=Bbc.co.uk|accessdate=2014-04-19}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.globalpost.com/dispatch/news/regions/asia-pacific/china/130409/china-mother-dies-after-forced-sterilization-one-child-policy|title=China 'one-child' policy: Mother of 2 dies after forced sterilization|date=2013-04-09|publisher=GlobalPost|accessdate=2014-04-19}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.amnesty.org/en/news-and-updates/thousands-risk-forced-sterilization-china-2010-04-22|title=Thousands at risk of forced sterilization in China &#124; Amnesty International|publisher=Amnesty.org|accessdate=2014-04-19|archive-date=2013-05-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20130529125647/https://www.amnesty.org/en/news-and-updates/thousands-risk-forced-sterilization-china-2010-04-22}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-china-18435126|title=China forced abortion photo sparks outrage|date=14 June 2012|work=BBC News}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.hrnk.org/uploads/pdfs/HRNK_HiddenGulag2_Web_5-18.pdf |title=архивска копија |accessdate=2018-02-17 |archive-date=2015-03-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150313045221/http://www.hrnk.org/uploads/pdfs/HRNK_HiddenGulag2_Web_5-18.pdf |url-status=dead }}</ref> Недостатокот на соодветни закони за сексуалното насилство во комбинација со недостатокот на пристап до [[контрацепција]] и/или [[абортус]], се главна причина за присилната бременост. == Културата и родовите улоги == [[Податотека:Weaving_profile.jpg|мини|Текстилната работа е традиционално и историски женско занимање во многу култури.]] Традиционално, жените од средната класа биле вклучени во домашните задачи, со потенцирање на детската заштита. За сиромашните жени, особено тие од [[Работничка класа|работничката класа]], економска неопходност ги присили да бараат вработување надвор од домот. Многу од занимањата кои им биле достапни биле со пониски плати од оние достапни за мажите. Со промените во пазарот на трудот за жените станало достапно вработувањето не само во фабрики туку и во пореспектабилни канцелариски работни места за кои се барало повеќе образование, учеството на жените во САД во работната сила се зголеми од 6% во 1900 до 23% во 1923 година. Овие промени во однос на работната сила довеле до промени во однос на ставовите за жените на работа, овозможувајќи за револуцијата која резултираше со тоа што жените станале ориентирани кон кариерата и образованието. [[Податотека:WomanFactory1940s.jpg|мини|За време на [[Втора светска војна|втората светска војна]], некои жени вршиле улоги кои, инаку, би се сметале за машки според културата на времето]] Во 1970-тите, многу женски академици, вклучувајќи ги и научниците, избегнувале да имаат деца. Меѓутоа, во текот на 1980-тите години, институциите се обиделе да ги еквализираат условите за мажите и жените на работното место. И покрај тоа, нееднаквостите во домот ги отежнувале можностите на жените да успеат колку и мажите. Професионалните жени сè уште генерално се сметаат за одговорни за домашниот труд и за грижата на децата. Тие имаат "двојно оптоварување", кое не им дозволува да имаат време и енергија за да успеат во своите кариери. Исто така, иако има зголемување во однос на усвојувањето на егалитарни родови улоги во домот од страна на и жените и мажите, неодамнешно истражување покажа дека жените се фокусирале на работите за моралноста, правичноста и благосостојбата, додека мажите се фокусирале на социјалните конвенции.<ref>Gere, J., & Helwig, C. C. (2012). Young adults' attitudes and reasoning about gender oles in the family context. "Psychology of Women Quarterly, 36", 301-313. doi: [http://pwq.sagepub.com/ 10.1177/0361684312444272] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20130317042125/http://pwq.sagepub.com/ |date=2013-03-17 }}</ref> До почетокот на 20-от век, американските женски колеџи барале нивните женски членови на факултетот да останат немажени, врз основа на тоа дека не би можеле да имаат две професии со полно работно време одеднаш. Според Шибингер, "Да се биде научник и сопруга и мајка е товар од општеството кое очекува од жените почесто отколку од мажите да го стават семејството пред кариерата.".<ref>{{Наведена книга|title=Has Feminism Changed Science? : Science and Private Life|last=Schiebinger|first=Londa|publisher=Harvard University Press|year=1999|location=[[Cambridge, Massachusetts]]|pages=92–103}}</ref> Движењата се залагаат за [[Еднакви можности|еднаквост на можности]]те за двата пола и [[Граѓански и политички права|еднакви права]] независно од полот. Преку комбинација на [[Економија|економски]]те промени и напорите на [[Феминизам|женското]] движење, во последниве децении жените во многу општества сега имаат пристап до кариери надвор од традиционалните. Иако поголем број на жени добиваат високо образование, нивните плати често се пониски од оние на мажите. CBS News тврди дека во 2005 година во САД жените на возраст од 30 до 44 со универзитетска диплома заработувале само 62% од она го заработувале слично квалификуваните мажи, пониска стапка отколку во сите освен 3 од 19-те земји за кои статистики биле достапни. Некои западни нации со поголема нееднаквост во однос на платите се Германија, Нов Зеланд и Швајцарија.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.cbsnews.com/stories/2005/09/13/national/main838207_page2.shtml?tag=contentMain;contentBody|title=U.S. Education Slips In Rankings|date=13 September 2005|work=CBS News|access-date=2018-02-17|archive-date=2020-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20200604093210/https://www.cbsnews.com/news/us-education-slips-in-rankings/|url-status=dead}}</ref> === Насилството врз жените === [[Податотека:Campaign_road_sign_against_female_genital_mutilation_(cropped).jpg|мини|Кампања против женска генитална мутилација&nbsp;– знак во близина на Капчорва, [[Уганда]]]] [[Податотека:Torturing_and_execution_of_witches_in_medieval_miniature.jpg|мини|Палење „вештерки“]] [[Податотека:Chinese_girl_from_one_of_the_Japanese_Army's_'comfort_battalions'.jpg|мини| Млада кинеска жена од еден од „баталјоните на задоволството“ на Кралската јапонска армија, интервјуирана од [[Сојузници од Втората светска војна|сојузнички]] офицер.]] Декларацијата за елиминација на насилство врз жените на ОН го дефинира „насилството врз жените“, како:<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.un.org/documents/ga/res/48/a48r104.htm|title=A/RES/48/104. Declaration on the Elimination of Violence against Women|publisher=Un.org|accessdate=2014-04-19}}</ref>{{Цитат|секој акт на полово насилство што резултира со, или може да резултира со физичка, сексуална или ментална штета или страдање на жените, вклучувајќи и закани за такви дејства, принуда или произволно лишување од слобода, без разлика дали се случува во јавниот или приватниот живот.}} и идентификува три форми на таквото насилство: она што се случува ''во семејството'', она ''во рамките на општата заедница'' и она што е сторено или поддржано ''од страна на државата''. Таа, исто така, наведува дека "''насилството против жените е манифестација на историски нееднакви односи на моќ меѓу мажите и жените''".<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.un-documents.net/a48r104.htm|title=A/RES/48/104 - Declaration on the Elimination of Violence against Women&nbsp;— UN Documents: Gathering a body of global agreements|last=United Nations General Assembly|publisher=UN Documents|accessdate=2014-04-19}}</ref> Насилството против жените и понатаму останува широко распространет проблем, поткрепен од страна на патријархалните општествени вредности, недостатокот од соодветни закони и недостаток на спроведување на постојните закони. Социјалните норми кои постојат во многу делови од светот го попречуваат напредокот кон заштита на жените од насилството.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.childinfo.org/attitudes_data.php|title=Statistics by Area&nbsp;— Attitudes towards wife-beating&nbsp;— Statistical table|publisher=Childinfo.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20140704112113/http://www.childinfo.org/attitudes_data.php|archive-date=2014-07-04|url-status=dead|accessdate=2014-04-19}}</ref> Во студија од 2010 година спроведена од страна на Pew Research Center покажа дека каменувањето како казна за прељуба беше поддржано од страна на 82% од испитаниците во [[Египет]] и [[Пакистан]], 70% во [[Јордан]], 56% [[Нигерија]] и 42% во [[Индонезија]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.pewglobal.org/2010/12/02/muslims-around-the-world-divided-on-hamas-and-hezbollah/|title=Muslim Publics Divided on Hamas and Hezbollah &#124; Pew Research Center's Global Attitudes Project|publisher=Pewglobal.org|accessdate=2014-04-19}}</ref> Специфични форми на насилство кои влијаат врз жените вклучуваат: женската генитална мутилација, трговијата со луѓе, проституцијата, принудниот брак, силувањето, [[Сексуално малтретирање|сексуалната злоупотреба]], убиствата за чест, фрлање на киселина и насилство поврзано со миразот. Владите можат да бидат соучесници во насилство против жените, на пример преку практиките на каменување (како казна за прељуба). Исто така, има многу форми на насилство кои историски биле претежно против жените, особено [[Лов на вештерки|ловот на вештерки]], жртвата на вдовиците (на пример, сати) и врзувањето на стапалата. Просекуцијата на жени обвинети за [[Маѓесништво|вештерство]] има долга традиција, на пример судењата за вештерство во раниот модерен период (помеѓу 15 и 18 век) биле чести во Европа и во европските колонии во Северна Америка. Денес и понатаму постојат региони на светот (како што се делови на потсахарска Африка, рурална северна Индија и Папуа Нова Гвинеја) каде верувањето во магии се одржува од страна на многу луѓе и жените обвинети за вештерство се изложени на сериозно насилство.<ref>http://scholarship.law.duke.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1129&context=djcil#H2N1</ref><ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.mrc.ac.za/crime/witchhunts.pdf |title=архивски примерок |accessdate=2018-02-17 |archive-date=2017-05-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170506125641/http://www.mrc.ac.za/crime/witchhunts.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>{{Наведени вести|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-21363894|title=Woman burned alive for 'sorcery' in Papua New Guinea|date=7 February 2013|work=BBC News}}</ref> Покрај тоа исто така постојат земји кои имаат кривично законодавство против практикување на вештерство. Во [[Саудиска Арабија]], вештерство останува кривично дело [[Смртна казна|казниво со смрт]], и во 2011 година земјата има отцепено глава на жена поради "гатање и магии".<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.amnesty.org/en/news/saudi-arabia-beheading-sorcery-shocking-2011-12-12|title=Saudi Arabia: Beheading for 'sorcery' shocking &#124; Amnesty International|publisher=Amnesty.org|accessdate=2014-04-19|archive-date=2015-02-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20150216194406/http://www.amnesty.org/en/news/saudi-arabia-beheading-sorcery-shocking-2011-12-12}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=http://edition.cnn.com/2011/12/13/world/meast/saudi-arabia-beheading/|title=Saudi woman beheaded for 'witchcraft and sorcery' - CNN.com|date=14 December 2011|work=CNN}}</ref> Одредени форми на насилство против жените биле признаени како кривични дела само во текот на последниве децении и не се универзално забранети, така што многу земји продолжуваат да ги дозволуваат. Ова е особено случај со брачното силување.<ref>In 2006, the UN Secretary-General's ''In-depth study on all forms of violence against women'' found that (pg 113): "Marital rape May be prosecuted in at least 104 States. Of these, 32 have made marital rape a specific criminal offence, while the remaining 74 do not exempt marital rape from general rape provisions. Marital rape is not a prosecutable offence in at least 53 States. Four States criminalize marital rape only when the spouses are judicially separated. Four States are considering legislation that would allow marital rape to be prosecuted."[https://www.un.org/womenwatch/daw/vaw/publications/English%20Study.pdf]</ref><ref>In [//en.wikipedia.org/wiki/England_and_Wales England and Wales], marital rape was made illegal in 1991. The views of Sir Matthew Hale, a 17th-century jurist, published in ''The History of the Pleas of the Crown (1736)'', stated that a husband cannot be guilty of the rape of his wife because the wife "''hath given up herself in this kind to her husband, which she cannot retract''"; in England and Wales this would remain law for more than 250 years, until it was abolished by the [//en.wikipedia.org/wiki/Appellate_Committee_of_the_House_of_Lords Appellate Committee of the House of Lords], [http://www.bailii.org/uk/cases/UKHL/1991/12.html in the case of ''R v R'' in 1991.]</ref> Во западниот свет, има тренд кон обезбедување на полова еднаквост во [[брак]]от и гонењето на случаите на [[семејно насилство]], но во многу делови од светот жените сè уште губат значајни законски права при влегување во брак.<ref>For example, in [//en.wikipedia.org/wiki/Yemen Yemen], marriage regulations state that a wife must obey her husband and must not leave home without his permission.[http://www2.ohchr.org/english/bodies/hrc/docs/ngos/Yemen%27s%20darkside-discrimination_Yemen_HRC101.pdf] In [//en.wikipedia.org/wiki/Iraq Iraq] husbands have a legal right to "punish" their wives. The criminal code states at Paragraph 41 that there is no crime if an act is committed while exercising a legal right; examples of legal rights include: "The punishment of a wife by her husband, the disciplining by parents and teachers of children under their authority within certain limits prescribed by law or by custom".{{Наведена мрежна страница|url=http://law.case.edu/saddamtrial/documents/Iraqi_Penal_Code_1969.pdf|title=Архивиран примерок|archive-url=https://web.archive.org/web/20121021100954/http://law.case.edu/saddamtrial/documents/Iraqi_Penal_Code_1969.pdf|archive-date=2012-10-21|url-status=dead|accessdate=2012-10-21}} In the [//en.wikipedia.org/wiki/Democratic_Republic_of_Congo Democratic Republic of Congo] the Family Code states that the husband is the head of the household; the wife owes her obedience to her husband; a wife has to live with her husband wherever he chooses to live; and wives must have their husbands' authorization to bring a case in court or to initiate other legal proceedings.[https://www.hrw.org/reports/2002/drc/Congo0602-09.htm]</ref> Сексуалното насилство врз жените во голема мера се зголемува за време на [[војна]]та и [[Војна|вооружените конфликти]], за време на воена окупација или етнички конфликти; најчесто во форма на воено силување и сексуално ропство. Во Колумбија, вооружениот конфликт исто така резултираше со зголемување на сексуалното насилство против жените.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.amnesty.org/en/news/colombian-authorities-fail-stop-or-punish-sexual-violence-against-women-2012-10-04|title=Colombian authorities fail to stop or punish sexual violence against women &#124; Amnesty International|publisher=Amnesty.org|accessdate=2014-04-19|archive-date=2014-03-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20140328150658/http://www.amnesty.org/en/news/colombian-authorities-fail-stop-or-punish-sexual-violence-against-women-2012-10-04|url-status=dead}}</ref> Законите и политиките за насилство против жените се разликуваат според јурисдикцијата. Во [[Европска Унија|Европската Унија]], сексуалната злоупотреба и трговијата со луѓе се предмет на директиви.<ref>Directive 2002/73/EC&nbsp;— equal treatment of 23 September 2002 amending Council Directive 76/207/EEC on the implementation of the principle of equal treatment for men and women as regards access to employment, vocational training and promotion, and working conditions [http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CONSLEG:1976L0207:20021005:EN:PDF]</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2011:101:0001:0011:EN:PDF|title=DIRECTIVE 2011/36/EU OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 5 April 2011 on preventing and combating trafficking in human beings and protecting its victims, and replacing Council Framework Decision 2002/629/JH}}</ref> == Облека, мода и закони за облека == {{Повеќе слики}}Жените во различни делови од светот се облекуваат  на различни начини, со што нивниот избор на облека зависи од локалната култура, верските постулати и традиции, општествените норми и модните трендови, меѓу другите фактори. Различни општества имаат различни идеи за скромноста. Меѓутоа, во многу јурисдикции, жениските избори во однос на облеката не се секогаш слободни, со закони за ограничување на она што тие можат или не можат да го носат. Ова е особено случајот во однос на исламската облека. Додека одредени јурисдикции законски ја мандатираат облеката, други земји го забрануваат или ограничуваат носењето на одредена облека (како што е бурката/покривањето на лицето) на јавни места (на пример во [[Франција]]). Овие закони се доста контроверзни.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://doc.es.amnesty.org/cgi-bin/ai/BRSCGI/WOMENS%20RIGHT%20TO%20CHOOSE%20THEIR%20DRESS%20FREE%20OF%20COERCION?CMD=VEROBJ&MLKOB=29309215959|title=Women’s right to choose their dress, free of coercion|date=4 March 2011|publisher=[[Amnesty International]]|accessdate=2018-02-17|archive-date=2013-09-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20130927134431/https://doc.es.amnesty.org/cgi-bin/ai/BRSCGI/WOMENS%20RIGHT%20TO%20CHOOSE%20THEIR%20DRESS%20FREE%20OF%20COERCION?CMD=VEROBJ&MLKOB=29309215959|url-status=dead}}</ref> == Плодноста и семејниот живот == [[Податотека:Countriesbyfertilityrate.svg|мини|300x300пкс|Светска мапа која ја покажува вкупната стапка на фертилитет (TFR), според [[„Светска книга на факти“ на ЦИА|CIA ''World Factbook'']] од 2015 година. {{col-begin}} {{col-break}} {{легенда|#AE23AE|7–8 Children}} {{легенда|#FF00FF|6–7 Children}} {{легенда|#FF0000|5–6 Children}} {{легенда|#FF6600|4–5 Children}} {{col-break}} {{легенда|#FFFF00|3–4 Children}} {{легенда|#00FF00|2–3 Children}} {{легенда|#35B0E3|1–2 Children}} {{легенда|#3555E3|0–1 Children}} {{col-end}}]] [[Податотека:Bhutan_(63774069).jpg|мини|Мајка и дете во [[Бутан]].]] Вкупната стапка на фертилитет (TFR) - просечен број на деца родени од една жена во текот на нејзиниот живот — значително се разликува помеѓу различни региони на светот. Во 2016 година, највисоко проценувана TFR беше во [[Нигер]] (6.62 деца родени по жена), а најниска во [[Сингапур]] (0.82 деца/жена).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2127rank.html|title=The World Factbook&nbsp;— Central Intelligence Agency|accessdate=2018-02-17|archive-date=2009-10-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20091028133713/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2127rank.html|url-status=dead}}</ref> Додека поголемиот дел од земјите во потсахарска Африка имаат висока TFR, што создава проблеми поради недостигот на ресурси и придонесува за пренаселеност, повеќето западни земји во моментов имаат подзаменска стапка на фертилитет која може да доведе до стареење на населението и опаѓање на населението. Во многу делови од светот имало промени во структурата на семејствата во текот на изминатите неколку децении. На пример, на Запад, има тренд на оддалечување од поширокото семејство кон потесното семејство. Има исто така и тренд на оддалечување од брачната плодност кон небрачната плодност. Децата родени надвор од бракот можат да биде родени на кохабитирачки парови или на [[Самохран родител|немажени мајки]]. Додека децата родени надвор од бракот се целосно прифатени во некои делови од светот, на други места тие се многу стигматизирани, со што немажените мајки се соочуваат со остракизам, вклучувајќи го и насилството од членовите на семејството, и во екстремни случаи, дури и убиства за чест.<ref>https://web.archive.org/web/20130501013343/http://www.mrt-rrt.gov.au/CMSPages/GetFile.aspx?guid=91cf943a-3fa6-4fce-afec-4ab2c2a356fd</ref><ref>{{Наведени вести|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/3523123.stm|title=Turkey condemns 'honour killings'|date=1 March 2004|work=BBC News}}</ref> Покрај тоа, сексот надвор од бракот останува нелегален во многу земји (како што се Саудиска Арабија, Пакистан,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.eyeontheun.org/voices.asp?p=632|title=Human Rights Voices&nbsp;– Pakistan, August 21, 2008|publisher=Eyeontheun.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20130121175822/http://www.eyeontheun.org/voices.asp?p=632|archive-date=January 21, 2013|url-status=dead}}</ref> Авганистан,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aidsportal.org/news_details.aspx?ID=4236|title=Home|publisher=AIDSPortal|archive-url=http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20081026065259/http://www.aidsportal.org/news_details.aspx?ID=4236|archive-date=2008-10-26|url-status=dead}}</ref><ref name="travel.state.gov">{{Наведена мрежна страница|url=https://travel.state.gov/travel/cis_pa_tw/cis/cis_1142.html|title=Iran|publisher=Travel.state.gov|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130801084310/http://travel.state.gov/travel/cis_pa_tw/cis/cis_1142.html|archivedate=2013-08-01|df=}}</ref> Иран, Кувајт,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.unhchr.ch/tbs/doc.nsf/0/2f5665ae20b956cb8025675a0033cafb?Opendocument|title=United Nations Human Rights Website&nbsp;– Treaty Bodies Database&nbsp;– Document&nbsp;– Summary Record&nbsp;– Kuwait|publisher=Unhchr.ch}}</ref> Малдивите,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.everyculture.com/Ja-Ma/Maldives.html|title=Culture of Maldives&nbsp;– history, people, clothing, women, beliefs, food, customs, family, social|publisher=Everyculture.com}}</ref> Мароко,<ref>{{Наведени вести|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-19049000|title=BBC News&nbsp;– Morocco: Should pre-marital sex be legal?|last=Fakim|first=Nora|date=9 August 2012|publisher=BBC}}</ref> Оман,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.interpol.com/Public/Children/SexualAbuse/NationalLaws/csaOman.pdf|title=Legislation of Interpol member states on sexual offences against children&nbsp;– Oman|publisher=Interpol|archive-url=https://web.archive.org/web/20071215043802/http://www.interpol.com/Public/Children/SexualAbuse/NationalLaws/csaOman.pdf|archive-date=15 December 2007}}</ref> Мауританија,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/2010/af/154358.htm|title=2010 Human Rights Report: Mauritania|date=8 April 2011|publisher=State.gov}}</ref> Обединетите Арапски Емирати,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.dubaifaqs.com/education-dubai.php|title=Education in Dubai|last=Dubai FAQs|publisher=Dubaifaqs.com}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/briton-faces-jail-for-sex-on-dubai-beach-863918.html|title=Briton faces jail for sex on Dubai beach&nbsp;– Middle East&nbsp;– World|last=Judd|first=Terri|date=10 July 2008|work=The Independent|location=London}}</ref> Судан,<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/article/2007/06/28/idUSL28849488._CH_.2400|title=Sudan must rewrite rape laws to protect victims|date=28 June 2007|agency=Reuters|access-date=2018-02-17|archive-date=2013-06-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130615115805/http://www.reuters.com/article/2007/06/28/idUSL28849488._CH_.2400|url-status=dead}}</ref> и Јемен<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.unhcr.org/refworld/docid/47387b712f.html/|title=Refworld &#124; Women's Rights in the Middle East and North Africa&nbsp;– Yemen|last=United Nations High Commissioner for Refugees|publisher=UNHCR}}</ref>). Социјалната улога на [[мајка]]та се разликува помеѓу културите. Во многу делови од светот, од жените со мали деца се очекува да останат дома и да ја посветат целата своја енергија на одгледувањето на детето, додека во други места мајките најчесто се враќаат на работа. == Религија == Одредени религиозни учења имаат посебни одредби кои се однесуваат на родовите улоги, општествени и приватни интеракции помеѓу половите, соодветната облека за жените и разни други прашања што влијаат врз жените и нивната положба во општеството. Во многу земји, овие верски учења имаат влијание врз [[Кривично право|кривичниот закон]] или врз семејното право на овие јурисдикции ([[Шеријат|Шеријатскиот закон]], на пример). Односот помеѓу религија, законот и половата еднаквост е дискутиран од страна на меѓународните организации.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.un.org/apps/news/story.asp/html/http%3Cspan%20class=%27pullme%27%3EIt%20has%20become%20increasingly%20clear%20that%20disasters%20are%20setting%20back%20efforts%20in%20development%20%E2%80%93%20they%20can%20cripple%20the%20economy,%20destroy%20infrastructure,%20and%20plunge%20more%20people%20into%20poverty%3C/span%3E://www.unisdr.org/www.sealthedeal2009.org/petition/html/story.asp?NewsID=46370&Cr=religion&Cr1=#.Ustsg_tpCKE|title=United Nations News Centre&nbsp;— Harmful practices against women and girls can never be justified by religion&nbsp;– UN expert|date=2013-10-29|publisher=Un.org|accessdate=2014-04-19}}</ref> == Образование == [[Податотека:Bolivia_la_paz_literacy_LOC.jpg|десно|мини|Жени присутни на час за писменост за возрасни во [[Ел Алто]], дел од [[Ла Пас]], [[Боливија]]]] '''Женското образование''' вклучува области на половата еднаквост и пристапот до образованието, и нивната поврзаност при ублажувањето на сиромаштијата. Исто така вклучени се и прашањата за образованието според полот и верата со што поделбата на образованието според половите линии, како и според религиозни учења биле традиционално доминантни и сè уште се доста релевантни во современите дискусии за едукацијата на жените како глобален предвид. Иако женското движење ја има промовирано важноста на прашањата во прилог на женското образование дискусијата е широка и во никој случај не е тесно дефинирана. Таа може да вклучува, на пример, едукација за [[Синдром на стекнат имунолошки дефицит|ХИВ/СИДА]].<sup>[1]</sup> Универзалното образование, што значи основно и средно оразование обезбедено од државата, независно од полот сè уште не е глобална норма, дури и ако тоа се претпоставува во повеќето развиени земји. Во некои западни земји, жените ги имаат надминато мажите на многу нивоа на образование. На пример, во САД во 2005/2006, жените ги добиле 62% од вонредните димпоми, 58% од тие на додипломски студии, 60% од магистерските дипломи и 50% од докторатите.<sup>[2]</sup> === Писменост === Светската писменост е пониска за жените отколку за мажите. CIA World Factbook дава проценка од 2010 година што покажува дека 80% од жените се образувани, во споредба со 88.6% од мажите (на возраст од 15 години и повеќе). Стапките за писменост се најниски во Јужна и Западна Азија и во делови на потсахарска Африка.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xx.html|title=The World Factbook|publisher=Cia.gov|accessdate=2014-04-19|archive-date=2010-01-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20100105171656/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xx.html|url-status=dead}}</ref> === Земјите на ОЕЦД === Образовниот полов јаз во земјите кои се дел од [[Организација за економска соработка и развој|Организацијата за економска соработка и развој]] (ОЕЦД) е намален во текот на последните 30 години. Помладите жени денес имаат далеку поголеми шанси да се здобијат со високи квалификации: во 19 од 30 земји на ОЕЦД, постојат повеќе од двојно повеќе жени на возраст од 25 до 34 години со завршено високо образование од жени на возраст од 55 до 64 години. Во 21 од 27 земји на ОЕЦД со споредливи податоци, бројот на жени кои дипломирале на програми на универзитетско ниво е еднаков на или го надминува тој на мажите. 15-годишните девојчиња имаат тенденција да покажуваат многу повисоки очекувања за своите кариери од момчињата на иста возраст.<ref>[http://www.oecd.org/document/31/0,2340,en_2649_201185_33710751_1_1_1_1,00.html Education Levels Rising in OECD Countries but Low Attainment Still Hampers Some,] [//en.wikipedia.org/wiki/Organisation_for_Economic_Co-operation_and_Development Organisation for Economic Co-operation and Development]<span>, Publication Date: 14 September 2004</span>. Retrieved December 2006.</ref> Иако жените се повеќе од половина од вкупниот број на дипломирани студенти во неколку земји на ОЕЦД, тие ги добиваат само 30% од универзитетските дипломи доделени заво областа на науката и инженерството и се 25% до 35% од истражувачите во повеќето земји на ОЕЦД.<ref>[http://www.oecd.org/document/13/0,2340,en_2649_33703_37682893_1_1_1_1,00.html Women in Scientific Careers: Unleashing the Potential,] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20070210190113/http://www.oecd.org/document/13/0,2340,en_2649_33703_37682893_1_1_1_1,00.html |date=2007-02-10 }} [//en.wikipedia.org/wiki/Organisation_for_Economic_Co-operation_and_Development Organisation for Economic Co-operation and Development]<span>, </span>{{ISBN|92-64-02537-5}}<span>, Publication Date: 20 November 2006</span>. Retrieved December 2006.</ref> Иако до овој ден жените студираат на престижни универзитети во иста стапка како и мажите, на нив не им се дадени истите шанси да се приклучат на факултетот. Според Смит и Танг, во 1989 година, 65% од мажите и 40% од жените имале постојани позиции, а само 29 проценти од сите научници и инженери вработени како асистент професори биле жени.<ref>{{Наведена книга|title=A six-year Longitudinal Study of Undergraduate Women in Engineering and Science:The Gender and Science Reader|publisher=Routledge|year=2001|location=New York|pages=24–37|author=Brainard, Susanne G.; Carlin, Linda}}</ref> == Жените во политиката == [[Податотека:Map3.8Government_Participation_by_Women_compressed.jpg|алт=A world map showing female governmental participation by country, 2010.|лево|мини|Светска мапа која го покажува женското учество во владите според државата, 2010.]] [[Податотека:Angela_Merkel_(2008).jpg|мини|[[Ангела Меркел]] го има добиено највисокото место на ''FORBES'' списокот на најмоќните жени во светот за 8 од изминатите 10 години<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.forbes.com/profile/angela-merkel/|title=Angela Merkel|publisher=Forbes|accessdate=2014-04-19}}</ref>]] Жените не се доволно застапени во владата во повеќето земји. Во октомври 2013, глобалниот просек на жените во националните собири бил 22%.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ipu.org/wmn-e/world.htm|title=Women in Parliaments: World and Regional Averages|date=2011-02-14|publisher=Ipu.org|accessdate=2014-04-19}}</ref> Правото на глас на жените во САД беше постигнато постепено, прво на државно и локално ниво почнувајќи во доцниот 19 век и почетокот на 20 век, а во 1920 година жените во САД го добиле универзалното право на глас, со Деветнаесеттиот амандман на Уставот на САД. Некои западни земји биле бавни при овозможувањето на жените да гласаат; особено [[Швајцарија]], каде што жените се стекнале со правото да гласаат на сојузните избори во 1971 година, и во кантонот на Апанзел Инерходен жените го добиле правото на глас за локалните прашања дури во 1991 година, кога кантонот беше принуден да го дозволи тоа од страна на Сојузниот Врховен суд на Швајцарија;<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://history-switzerland.geschichte-schweiz.ch/chronology-womens-right-vote-switzerland.html|title=The Long Way to Women's Right to Vote in Switzerland: a Chronology|publisher=History-switzerland.geschichte-schweiz.ch|accessdate=2014-04-19}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.un.org/News/Press/docs/2003/WOM1373.doc.htm|title=Experts In Women'S Anti-Discrimination Committee Raise Questions Concerning Reports Of Switzerland On Compliance With Convention|publisher=Un.org|accessdate=2014-04-19}}</ref> и [[Лихтенштајн]] во 1984 година преку референдумот за правото на глас на жените. == Наука, литература и уметност == [[Податотека:Franz von Lenbach - Clara Schumann (Pastell 1878).jpg|мини|Германската композиторка [[Клара Шуман]] во 1878 година]] Жените низ текот на историјата имаат направено придонеси за науката, [[Книжевност|литература]]та и [[уметност]]а. Една област каде што на жените историски им било дозволен пристап беше акушерството и гинекологијата (пред 18 век, грижата за бремени жени во Европа беше спроведена од страна на жените; од средината на 18 век наваму медицинскиот мониторинг на бремените жени почна да бара ригорозно формално образование, до кое на жените генерално не им беше дозволен пристап, затоа практиката во голема мера беше префрлена на мажите).<ref name="Gelis">Gelis, Jacues. History of Childbirth. Boston: Northern University Press, 1991: 96-98</ref><ref>Bynum, W.F., & Porter, Roy, eds. Companion Encyclopedia of the History of Medicine. London and New York: Routledge, 1993: 1051-1052.</ref> Пишувањето, исто така, генерално се сметало за прифатливо за жените од високата класа, иако постигнувањето на успех како женски писател во машко доминираниот свет било многу тешко; како резултат на тоа, неколку жени-писатели усвоиле машки псевдоним (на пр. [[Жорж Санд|Џорџ Санд]], [[Мери Ен Еванс|Џорџ Елиот]]). Жените биле [[композитор]]и, писатели, инструментални изведувачи, [[Пеење|пејачи]], диригенти, музики научници, музички едукатори, музички критичари/музички новинари и слично. Постојат музички движења, настани и жанрови поврзани со жените, женските прашања и [[Феминизам|феминизмот]]. Во 2010-тите, додека жените сочинуваат значителен дел од пејачите на популарната музика и пејачите на [[Класична музика|класичната музика]] и значителен дел од писателите на песните, постои мал број на жени кои се [[музички продуцент]]и, рок критичари и рок инструменталисти. Иако има голем број на жени композитори на класична музика, од Средновековниот период до денес, жените композитори значително се недоволно застапени при најчесто изведуваната класична музика, учебниците по музичка историја и музичките енциклопедии; на пример, во ''Концизна Оксфордска историја на музиката'', Клара Шуман е единствената спомената композиторка. Жените се значителен дел од инструменталните солисти во класичната музика и процентот на жените во оркестрите се зголемува. Во 2015 година, една статија за концертните солисти во големите канадски оркестри покажа дека 84% од солистите со Orchestre Symphonique de Montreal биле мажи. Во 2012 година, жените биле само 6% од топ-кругот на Виенскиот филхармонски оркестар. Жените се поретки како инструменталисти во популарните музички жанрови како што се рок и [[Хеви метал музика|хеви метал]], иако имало голем број значајни женски инструменталисти и целосно женски бендови.<ref>Julian Schaap and Pauwke Berkers. "Grunting Alone? Online Gender Inequality in Extreme Metal Music" in ''Journal of the International Association for the Study of Popular Music''. Vol.4, no.1 (2014) p. 103</ref> Жените исто така се недоволно застапени во оркестарското спроведување, музичката критика/музичкото новинарство, [[Музички продуцент|музичкото продуцирање]] и sound engineering. Жените биле обесхрабрени од компонирање до 19 век, а постои и мал број на жени музиколози, жените станале вклучени во музичкото образование "... до толкав степен што жените го доминирале [ова поле] во текот на доцниот 19 век и во 20-от век."<ref name="parlorsongs.com">{{Наведена мрежна страница|url=http://parlorsongs.com/issues/2002-9/thismonth/feature.php|title=Women Composers In American Popular Song, Page 1|publisher=Parlorsongs.com|date=1911-03-25|accessdate=2016-01-20}}</ref> Според Џесика Дучен, музички писател за ''The Independent'', жените музичари во класичната музика се „... премногу често судени врз основа на нивниот изглед, а не нивниот талент и тие се соочуваат со притисок... да изгледаат згодно на сцената и во фотографии.“ Според Едвина Волстенкрофт, класичната музичка индустрија одамна е отворена за жените во однос на изведувањето, но жените имаат помала веројатност да се здобијат со позиции на авторитет, како на пример водач на оркестар.<ref name="theguardian.com">{{Наведена мрежна страница|author=Jessica Duchen|url=https://www.theguardian.com/music/2015/feb/28/why-male-domination-of-classical-music-might-end|title=Why the male domination of classical music might be coming to an end &#124; Music|publisher=The Guardian|date=|accessdate=2016-01-20}}</ref> Во популарната музика, иако има многу жени пејачи, постојат многу малку жени [[музички продуцент]]и, поединците кои го насочуваат и кои управуваат со процесот на снимање.<ref name="ReferenceB">{{Наведено списание|last=Ncube|first=Rosina|date=September 2013|title=Sounding Off: Why So Few Women In Audio?|url=http://www.soundonsound.com/sos/sep13/articles/sounding-off-0913.htm|journal=Sound on Sound}}</ref> ==Жената како мотив во уметноста и во популарната култура== Жената, воопшто, или некоја конкретна жена, се јавува како чест мотив во уметноста и во популарната култура. На пример, уште во [[Стар завет|Стариот завет]] (во [[Втора книга Ездра|Втората книга на Ездра]]) се вели: „Ако мажите... видат жена добролична и убава, остваат сѐ и се спуштаат кон неа и ја гледаат со отворена уста, и сите се прилепуваат кон неа повеќе отколку кон златото и среброто и кон секоја скапоценост.“ Притоа, поради неа, „човекот го остава таткото свој, кој го воспитал, и земјата своја и се прилепува кон жената своја, при жената своја останува до смртта и заборава и татко, и мајка, и земјата своја.“<ref>''Свето писмо на Стариот и на новиот завет'' (трето издание). Свиндон: Британско и инострано библиско друштво, Скопје: Македонска книга, 1998, стр. 522.</ref><ref>''Свето писмо на Стариот и на новиот завет'' (трето издание). Свиндон: Британско и инострано библиско друштво, Скопје: Македонска книга, 1998, стр. 521.</ref> ===Жената како мотив во народното творештво=== * „Струмна невеста“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'', „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 38.</ref> * „Бездушна Неда“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'', „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 39.</ref> * „Ѓурѓе, мома хубава“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'', „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 52.</ref> * „Не виткај се, Јованке“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'', „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 55.</ref> * „Ој невесто, убавесто, што си толку убавесто“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'', „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 56.</ref> * „Бог џанана, тој шчо те роди“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'', „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 56.</ref> * „Јана и сонцето“ — македонска народна песна.<ref>''Македонски народни балади'', Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 7-8.</ref> * „Стојна“ — македонска народна песна.<ref>''Македонски народни балади'', Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 21.</ref> * „Гуга болна лежи“ — македонска народна песна.<ref>''Македонски народни балади'', Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 22.</ref> * „Тодора ќерка“ — македонска народна песна.<ref>''Македонски народни балади'', Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 26-28.</ref> * „Дана невеста“ — македонска народна песна.<ref>''Македонски народни балади'', Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 29-30.</ref> * „Платно ми ткае Стојна Србинка“ — македонска народна песна.<ref>''Македонски народни балади'', Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 31-32.</ref> * „Струмница невеста“ — македонска народна песна.<ref>''Македонски народни балади'', Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 33.</ref> * „Јана кукавица“ — македонска народна песна.<ref>''Македонски народни балади'', Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 36-38.</ref> * „Елин Дојка“ — македонска народна песна.<ref>''Македонски народни балади'', Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 56-59.</ref> * „Маре мори Маре“ — македонска народна песна.<ref>''Македонски народни балади'', Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 70.</ref> * „Јана“ — македонска народна песна.<ref>''Македонски народни балади'', Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 73-74.</ref> * „Стојан и Бојана“ — македонска народна песна.<ref>''Македонски народни балади'', Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 77-78.</ref> * „Мана девојка“ — македонска народна песна.<ref>''Македонски народни балади'', Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 81-83.</ref> * „Стана невеста“ — македонска народна песна.<ref>''Македонски народни балади'', Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 84-85.</ref> * „Везела Јана бела шамија“ — македонска народна песна.<ref>''Македонски народни балади'', Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 86.</ref> * „Бела Јана дворје ми метеше“ — македонска народна песна.<ref>''Македонски народни балади'', Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 87-88.</ref> * „Стојан и Бојана“ — македонска народна песна.<ref>''Македонски народни балади'', Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 89-90.</ref> * „Две сестри“ — македонска народна песна.<ref>''Македонски народни балади'', Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 91.</ref> * „Убава Јана“ — македонска народна песна.<ref>''Македонски народни балади'', Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 95-96.</ref> * „Рада сираче“ — македонска народна песна.<ref>''Македонски народни балади'', Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 106-107.</ref> * „Златно Злато моја“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 61-62.</ref> * „Ми прошетала Трна девојка“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 64.</ref> * „Момче невеста фалеше“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 71.</ref> * „Сирма војвотка“ — македонска народна песна.<ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 112.</ref> * „Неверството на жената на Груица“ (српски: ''Невјера љубе Грујичине'') - српска епска (ајдучка) песна.<ref>''Хајдуци''. Београд: Народна књига, 1965, стр. 43-52.</ref> * „[[Сестрата на сердарот Ѓурковиќ]]“ (српски: ''Сестра Ҕурковића-сердара'') - српска народна [[еп]]ска песна.<ref>„Сестра Ҕурковића-сердара“, во: Војислав Ђурић, ''Антологија српских народних јуначких песама''. Београд: Српска књижевна задруга, 2012, стр. 363-371.</ref> * „[[Косовка девојка]]“ - српска епска песна.<ref>''Junačke narodne pesme'', Rad, Beograd, 1959, стр. 60-63.</ref> * „[[Жената на ајдукот Вукосав]]“ (српски: ''Љуба хајдук-Вукосава'') - српска епска ([[Ајдутство|ајдучка]]) песна.<ref>''Хајдуци''. Београд: Народна књига, 1965, стр. 75-81.</ref> * „Неверната жена на Хрњица Мујо“ ([[Српскохрватски јазик|српскохрватски]]: ''Nevjerna ljuba Hrnjice Muje'') — босанска [[Епска народна поезија|епска]] песна.<ref>''Muslimanske junačke pjesme''. Sarajevo: Stvarnost, 1969, стр. 485-515.</ref> * „[[Хасанагиница]]“ ([[Српскохрватски јазик|српскохрватски]]: ''Hasanaginica'') — босанска [[Епска народна поезија|епска]] песна.<ref>''Muslimanske junačke pjesme''. Sarajevo: Stvarnost, 1969, стр. 3-5.</ref> * „Јунаштвото и свршувачката на Златија Ѓунлагиќ“ (српскохрватски: ''Junaštvo i udaja Zlatije Đunlagića'') — босанска [[Епска народна поезија|епска]] песна.<ref name="Sarajevo 1969">''Muslimanske junačke pjesme''. Sarajevo: Stvarnost, 1969, стр.485-515.</ref> * „Ќерката на Али-бег Атлагиќ“ (српскохрватски: ''Kćeri Ali-bega Atlagića'') — босанска [[Епска народна поезија|епска]] песна.<ref name="Sarajevo 1969"/> * „Инатчика“ — [[Естонски фолклор|естонска]] народна приказна.<ref>''Волшебниот прстен - Естонски народни приказни''. Наша книга, Скопје, 1969, стр. 52-56.</ref> * „Злобната жена“ ([[српски]]: ''Зла жена'') — српска народна приказна.<ref>''Народне приповетке''. Београд: Просвета, 1963, стр. 131-134.</ref> * „[[Глупавата жена (сказна на браќата Грим)|Глупавата жена]]“ — сказна на [[браќата Грим]].<ref>Браќа Грим, ''Сказни'', Наша книга, Скопје, 1972, стр. 23-29.</ref> * „[[Пепелашка]]“ — сказна на браќата Грим.<ref>Браќата Грим, ''Пепелашка'', Детска радост, Скопје, 1993.</ref> * „[[Снежана (бајка)|Снежана]]“ — сказна на браќата Грим.<ref>„Снежана“ во: Браќа Грим, ''Храбриот кројач'', Детска радост, Скопје, 1980.</ref> ===Жената како мотив во книжевноста=== ====Жената како мотив во поезијата==== * „[[Дениција]]“ - поетска збирка на македонскиот поет [[Петре М. Андреевски]] од 1968 година.<ref>Петре М. Андреевски, ''Дениција''. Скопје: Три, 2005.</ref> * „Ланета“ — песна на македонскиот поет [[Јозо Т. Бошковски - Јон|Јозо Т. Бошковски]] од 1981 година.<ref>Јозо Т. Бошковски, ''Деца и цвеќиња и ѕвезди'', Нов свет, Скопје, 1981, стр. 26.</ref> * „Билјана“ — песна на Јозо Т. Бошковски од 1981 година.<ref>Јозо Т. Бошковски, ''Деца и цвеќиња и ѕвезди'', Нов свет, Скопје, 1981, стр. 27.</ref> * „Мојата девојка“ — песна на Јозо Т. Бошковски од 1981 година.<ref>Јозо Т. Бошковски, ''Деца и цвеќиња и ѕвезди'', Нов свет, Скопје, 1981, стр. 29.</ref> * „Патување со Весна“ — песна на Јозо Т. Бошковски од 1981 година.<ref>Јозо Т. Бошковски, ''Деца и цвеќиња и ѕвезди'', Нов свет, Скопје, 1981, стр. 30.</ref> * „Еден човек и една жена наполно бели“ - песна на францускиот писател [[Андре Бретон]].<ref>Андре Бретон, ''Рајот не е наполно загубен''. Скопје: Култура, 1989, стр. 65.</ref> * „Хана“ — стихозбирка на српскиот поет [[Оскар Давичо]] од 1951 година.<ref>Оскар Давичо, ''Песме''. Српска књижевна задруга, Београд, 1958, стр. 234.</ref> * „За Марија Горчулан“ (српски: ''За Марију Горчулан'') — песна на Оскар Давичо.<ref>Оскар Давичо, ''Песме''. Српска књижевна задруга, Београд, 1958, стр. 217.</ref> * „Вдовица“ (српски: ''Удовица'') — песна на Оскар Давичо.<ref>Оскар Давичо, ''Песме''. Српска књижевна задруга, Београд, 1958, стр. 221.</ref> * „Вдовица“ (српски: ''Удовица'') — песна на Оскар Давичо.<ref>Оскар Давичо, ''Песме''. Српска књижевна задруга, Београд, 1958, стр. 219-220.</ref> * „Убавите жени“ — песна на македонскиот поет [[Блаже Конески]] од 1955 година.<ref>Блаже Конески, ''Збор и опит 1''. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 55.</ref> * „Старата“ — песна на Блаже Конески напишана меѓу 1941 и 1945 година.<ref>Блаже Конески, ''Поезија''. Скопје: Просветно дело, Редакција „Детска радост“, 2011, стр. 12.</ref> * „Старата“ — песна на Блаже Конески од 1961 година.<ref>Блаже Конески, ''Поезија''. Скопје: Просветно дело, Редакција „Детска радост“, 2011, стр. 186.</ref> * „Три крупни жени“ — песна на Блаже Конески од 1974 година.<ref>Блаже Конески, ''Збор и опит 1''. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 65.</ref> * „Житие на Бона“ — песна на Блаже Конески од 1979 година.<ref>Блаже Конески, ''Збор и опит 1''. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 75.</ref> * „Грешни жени“ — песна на Блаже Конески од 1988 година.<ref>Блаже Конески, ''Црква''. Скопје: Арс Ламина - публикации, 2021, стр. 25.</ref> * „Жената“ — песна на Блаже Конески од 1988 година.<ref>Блаже Конески, ''Црква''. Скопје: Арс Ламина - публикации, 2021, стр. 27.</ref> * „Убавина“ — песна на Блаже Конески од 1988 година.<ref>Блаже Конески, ''Црква''. Скопје: Арс Ламина - публикации, 2021, стр. 28.</ref> * „За непознатата“ — песна на македонскиот поет [[Блаже Конески]].<ref>Блаже Конески, ''Поезија''. Скопје: Просветно дело, Редакција „Детска радост“, 2011, стр. 90-92.</ref> * „Сестри“ — песна на македонскиот поет [[Јован Котески]].<ref>Јован Котевски, ''Пеплосија''. Мисла, Скопје, 1966, стр. 37.</ref> * „Жена“ — песна на Јован Котески.<ref>Јован Котевски, ''Пеплосија''. Мисла, Скопје, 1966, стр. 25-26.</ref> * „Ана“ — песна на Јован Котески.<ref>Јован Котевски, ''Пеплосија''. Мисла, Скопје, 1966, стр. 29.</ref> * „Песната на човекот и жената во предвечерието“ (хрватски: ''Pjesma čovjeka i žene u predvečerje'') - песна на хрватскиот писател [[Мирослав Крлежа]].<ref>Miroslav Krleža, ''Lirika''. Sarajevo: Svjetlost, 1966, стр. 40-42.</ref> * „Неверна жена“ - песна на шпанскиот поет [[Федерико Гарсија Лорка]]. * „Писмо до Татјана Јаковљева“ (руски: ''Письмо Татьяне Яковлевоҋ'') - песна на рускиот поет [[Владимир Мајаковски]] од 1928 година.<ref>Владимир Мајаковски, ''Песме и поеме''. Нови Сад: Академска књига, 2015, стр. 171-174.</ref> * „Заради жената“ (руски: ''За Женщиной'') - песна на Владимир Мајаковски од 1913 година.<ref>Владимир Мајаковски, ''Песме и поеме''. Нови Сад: Академска књига, 2015, стр. 21.</ref> * „Неколку збора за мојата жена“ (руски: ''Несколько слов о моей жене'') - песна на Владимир Мајаковски од 1913 година.<ref>Владимир Мајаковски, ''Песме и поеме''. Нови Сад: Академска књига, 2015, стр. 27.</ref> * „За госпоѓицата П. Г.“ (француски: ''A Mlle P. G.'') - песна на францускиот поет [[Стефан Маларме]] од 1898 година.<ref>Стефан Маларме, ''Песме''. Београд: Култура, 1970, стр. 120.</ref> * „За госпоѓата Дофен“ (француски: ''A Mme Léopold Dauphin'') - песна на Стефан Маларме.<ref>Стефан Маларме, ''Песме''. Београд: Култура, 1970, стр. 122.</ref> * „Фотографијата на Мери Лоран“ (француски: ''Photographie de Mme Méry Laurent'') - песна на Стефан Маларме.<ref>Стефан Маларме, ''Песме''. Београд: Култура, 1970, стр. 124.</ref> * „За госпоѓата Мери Лоран“ - песна на Стефан Маларме.<ref>Стефан Маларме, ''Песме''. Београд: Култура, 1970, стр. 125.</ref> * „Продавачката на костуми“ (француски: ''La Marchande d'habits'') — песна на Стефан Маларме.<ref>Стефан Маларме, ''Песме''. Београд: Култура, 1970, стр. 130.</ref> * „Жена“ - песна на рускиот поет [[Леонид Мартинов]] од 1964 година.<ref>''Антологија руске лирике – X-XXI век. Књига II: Прва четвртина – средина XX века (авангарда и социјалистички реализам)''. Београд: Paidea, 2007, стр. 210.</ref> * „Раткина неволја“ — песна на македонскиот поет [[Коле Неделковски]].<ref>Коле Неделковски, ''Стихови''. Кочо Рацин, Скопје, 1958, стр. 36.</ref> * „Жена-Икар“ — песна на полската поетеса [[Марија Павликовска-Јасножевска]].<ref>''Savremena poljska poezija''. Beograd: Nolit, 1964, стр. 69.</ref> * „Две шминкерки“ — песна на рускиот поет [[Алексеј Паршчиков]].<ref>Антологија руске лирике – X-XXI век. Књига III: Средина XX века – поч. XXI века (неомодернизам, неоавангарда, постмодернизам и нова трагања). Београд: Paidea, 2007, стр. 234.</ref> * „Маргарита“ — песна на рускиот писател [[Борис Пастернак]] од 1919 година.<ref>Борис Леонидович Пастернак, ''Изабране песме''. Нови Сад: Orpheus, 2011, стр. 31.</ref> * „Жените од детството“ — песна на рускиот писател Борис Пастернак.<ref>Борис Леонидович Пастернак, ''Изабране песме''. Нови Сад: Orpheus, 2011, стр. 299-300.</ref> * „Неротка I“ — песна на македонскиот поет [[Анте Поповски]].<ref>Анте Поповски, ''Поезија''. Наша книга, Скопје, 1990, стр. 442.</ref> * „Неротка II“ — песна на македонскиот поет Анте Поповски.<ref>Анте Поповски, ''Поезија''. Наша книга, Скопје, 1990, стр. 443.</ref> * „Каде да ја побарам?“ — песна на македонскиот поет Анте Поповски.<ref>Анте Поповски, ''Поезија''. Наша книга, Скопје, 1990, стр. 263-264.</ref> * „Силвија од Краков“ — песна на македонскиот поет Анте Поповски.<ref>Анте Поповски, ''Поезија''. Наша книга, Скопје, 1990, стр. 254.</ref> * „Магдалена“ — песна на македонскиот поет Анте Поповски.<ref>Анте Поповски, ''Поезија''. Наша книга, Скопје, 1990, стр. 325.</ref> * „Ќе се скријам во нејзиното име“ — песна на македонскиот поет Анте Поповски.<ref>Анте Поповски, ''Поезија''. Наша книга, Скопје, 1990, стр. 296.</ref> * „Улам на твоите усни во кои заоѓа сонцето“ — песна на македонскиот поет Анте Поповски.<ref>Анте Поповски, ''Поезија''. Наша книга, Скопје, 1990, стр. 229-230.</ref> * „На Ј. Н. Ушакова“ — песна на рускиот поет [[Александар Пушкин]].<ref>A. S. Puškin, ''Lirika''. Rad, Beograd, 1979, стр. 149.</ref> * „На Ј. Н. Ушакова“ — песна на Александар Пушкин.<ref>A. S. Puškin, ''Lirika''. Rad, Beograd, 1979, стр. 150.</ref> * „Приказна за старите жени“ — песна на полскиот поет [[Тадеуш Ружевич]] од 1963 година.<ref>Tadeuš Ruževič, ''Izabrane pesme''. Beograd: Treći trg / Čigoja štampa, 2013, стр. 40-43.</ref> * „Жена во црнина оди по розите“ — песна на полскиот поет Тадеуш Ружевич.<ref>Tadeuš Ruževič, ''Izabrane pesme''. Beograd: Treći trg / Čigoja štampa, 2013, стр. 195-196.</ref> * „Приказната на жената“ — песна на северноирскиот поет [[Шејмас Хини]].<ref>Шејмас Хини, ''Песме''. Београд: Цицеро, Земун: Писмо, Нови Сад: Матица српска, 1993, стр. 26-27.</ref> * „Хана“ — песна на полската поетеса [[Вислава Шимборска]].<ref>Vislava Šimborska, ''Izabrane pesme''. Beograd: Treći trg, 2014, стр декември</ref> * „Една минута тишина по Лудвика Вавжињска“ - песна на полската поетеса [[Вислава Шимборска]].<ref>Vislava Šimborska, ''Izabrane pesme''. Beograd: Treći trg, 2014, стр. 23-24.</ref> * „Рубенсовите жени“ — песна на Вислава Шимборска.<ref>Vislava Šimborska, ''Izabrane pesme''. Beograd: Treći trg, 2014, стр. 62-63.</ref> * „Невиност“ — песна на Вислава Шимборска.<ref>Vislava Šimborska, ''Izabrane pesme''. Beograd: Treći trg, 2014, стр. 111.</ref> * „Лотовата жена“ — песна на Вислава Шимборска.<ref>Vislava Šimborska, ''Izabrane pesme''. Beograd: Treći trg, 2014, стр. 179-180.</ref> * „Женски портрет“ — песна на Вислава Шимборска.<ref>Vislava Šimborska, ''Izabrane pesme''. Beograd: Treći trg, 2014, стр. 196.</ref> ====Жената како мотив во драмската уметност==== * „[[Лисистрата]]“ ([[грчки]]: ''ΛΥΣIΣTPATН'') - драма на старогрчкиот писател [[Аристофан]]. * „Салома“ (''Salome'') — драма на ирскиот писател [[Оскар Вајлд]].<ref name="raspored.hrt.hr">[https://raspored.hrt.hr/?mreza=4&datum=2023-02-26 Ovo je opera: Salome - Richard Strauss (пристапено на 26.2.2023)]</ref> * „[[Медеја (Еврипид)|Медеја]]“ - драма на старогрчкиот писател [[Еврипид]]. * „[[Ифигенија во Авлида]]“ - драма на Еврипид. * „[[Феничанки]]“ - драма на Еврипид. * „[[Алкеста (Еврипид)|Алкеста]]“ - драма на Еврипид. * „[[Медеја (драма на Пјер Корнеј)|Медеја]]“. ([[француски]]: ''Médée'') - [[драма]] ([[трагедија]]) на францускиот писател [[Пјер Корнеј]] од 1635 година.<ref>Ѓорѓи Шоптрајанов, „Пјер Корнеј“, во: Пјер Корнеј, ''Сид''. Скопје: Македонска книга, 1970, стр. 12-13.</ref> * „[[Мелита]]“ ([[француски]]: ''Mélite'') — [[драма]] ([[комедија]]) на Пјер Корнеј од 1625 година.<ref>Ѓорѓи Шоптрајанов, „Пјер Корнеј“, во: Пјер Корнеј, ''Сид''. Скопје: Македонска книга, 1970, стр. 8-11.</ref> * „[[Федра (драма на Расин)|Федра]]“ - [[драма]] на францускиот писател [[Жан Расин]] од 1677 година. * „Антигона“ ([[грчки]]: ''ΑΝΤΙΓΟΝΗ'') - [[драма]] на старогрчкиот писател [[Софокле]].<ref>Софокле, ''Антигона''. Скопје: Наша книга, 1976.</ref> * „[[Госпоѓица Јулија]]“ ([[шведски]]: ''Fröken Julie'') - драма на шведскиот писател [[Аугуст Стриндберг]] од 1888 година. * „Филумена Мартурано“ драма на [[Едуардо де Филипо]] од 1946 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=4gomHNfnCzE&t=37s FILUMENA MARTURANO – Atelje 212, Beograd (1996.) (пристапено на 15.2.2025)]</ref> * „[[Три сестри (драма на Чехов)|Три сестри]]“ - [[драма]] на рускиот писател [[Антон Чехов]]. ====Жената како мотив во прозата==== * „Вертикала“ — кус расказ на македонскиот писател [[Андреј Ал-Асади]].<ref>Андреј Ал-Асади, ''Утрото на бессоните''. Скопје: Бегемот, 2021, стр. 22-25.</ref> * „Госпоѓата Флавија“ - расказ на италијанскиот писател [[Корадо Алваро]].<ref>''Riba, patka, vodozemac: Priče o životinjama'' (Priredila Ljubica Arsić). Beograd: Laguna, 2014, стр. 317-323.</ref> * „[[Мали жени (роман)|Мали жени]]“ ([[англиски]]: ''Little Women'') - [[роман]] на американската писателка [[Луиза Меј Алкот]] од 1868-1869 година. * „[[Госпоѓица (роман на Иво Андриќ)|Госпоѓица]]“ - роман на српскиот писател [[Иво Андриќ]]. * „[[Саразин]]“ (француски: ''Sarrasine'') — новела на францускиот писател [[Оноре де Балзак]] од 1830 година. * „[[Евгенија Гранде]]“ — роман на францускиот писател Оноре де Балзак од 1833 година. * „[[Надја]]“ (француски: ''Nadja'') - роман на францускиот писател [[Андре Бретон]] од 1928 година.<ref>Андре Бретон, ''Надја''. Скопје: Магор, 2009.</ref> * „[[Жени (роман на Буковски)|Жени]]“ ([[англиски]]: ''Women'') - роман на американскиот писател [[Чарлс Буковски]] од 1978 година.<ref>Čarls Bukovski, ''Žene''. Beograd: BIGZ, 1988.</ref> * „Волчица“ - расказ на италијанскиот писател [[Џовани Верга]].<ref>''Riba, patka, vodozemac: Priče o životinjama'' (Priredila Ljubica Arsić). Beograd: Laguna, 2014, стр. 231-235.</ref> * „[[Грешките на жената]]“ - [[роман]] на Мери Волстонкрафт од 1798 година.<ref>Тејлор, Поглавје 9 Шапиро 37; 149</ref>. * „Поговор: ... Во лисица“ — кус [[расказ]] на британската писателка [[Џоана Волш]] од 2015 година.<ref>Џоана Волш, ''Набави си муда: 9 и 1 / 2 бајки за секс''. Скопје: Темплум, 2019, стр. 65-66.</ref> * „[[Госпоѓа Даловеј]]“ ([[англиски]]: ''Mrs Dalloway'') - [[роман]] на англиската писателка [[Вирџинија Вулф]] од 1925 година.<ref>Virdžinija Vulf, ''Gospođa Dalovej''. Beograd: Rad, 1964, стр. 3-72.</ref> * „Ние сме храбри девојки“ — краток расказ на македонската писателка [[Ана Голејшка Џикова]].<ref>Никола Гелевски и Владимир Мартиновски (приредувачи), ''Џинџуџе во земјата на афионите: Антологија на македонскиот краток расказ''. Скопје: Темплум, 2022, стр. 338.</ref> * „[[Дамата со камелии]]“ ([[француски]]: ''La Dame aux camélias'') - роман на францускиот писател [[Александар Дима (син)|Александар Дима Синот]] од 1848 година. * „[[Кротка (новела)|Кротка]]“ ([[руски]]: ''Кроткая'') - [[новела]] на рускиот писател [[Фјодор Михајлович Достоевски]].<ref>Фјодор Михајлович Достоевски, ''Кротка''. Скопје: Панили, 2006.</ref> * „[[Сестрата Кери]]“ (англиски: ''Sister Carrie'') — роман на американскиот писател [[Теодор Драјзер]] од 1900 година.<ref>Карл ван Дорен, во: Теодор Драјзер, ''Америчка трагедија''. Београд: Просвета, 1955, стр. VIII-X.</ref> * „[[Џени Герхард]]“ (англиски: ''Jennie Gerhardt'') — роман на Теодор Драјзер од 1911 година. * „Жената од чад“ — краток расказ на македонскиот писател [[Бардил Заими]].<ref>Никола Гелевски и Владимир Мартиновски (приредувачи), ''Џинџуџе во земјата на афионите: Антологија на македонскиот краток расказ''. Скопје: Темплум, 2022, стр. 194.</ref> * „Баби“ — кус расказ на македонскиот писател [[Ѓоко Здравески]] од 2019 година.<ref>Ѓоко Здравески, ''Отсечки стварност''. Скопје: Бегемот, 2019, стр. 47-52.</ref> * „Бабичка“ — кус расказ на Ѓоко Здравески од 2019 година.<ref>Ѓоко Здравески, ''Отсечки стварност''. Скопје: Бегемот, 2019, стр. 59.</ref> * „[[Нана (роман)|Нана]]“ - роман на францускиот писател [[Емил Зола]]. * „[[Тереза Ракен]]“ (француски: ''Thérèse Raquin'') - роман на францускиот писател [[Емил Зола]].<ref>Emil Zola, ''Tereza Raken''. Beograd: Rad, 1963.</ref> * „[[Сесила (роман)|Сесил]]“ ([[француски]]: ''Cecile'') - [[новела]] на францускиот писател [[Бенжамен Констан]].<ref>B. Konstan, ''Adolf - Sesila''. Beograd: Rad, 1964.</ref> * „[[Кира Киралина|Кира Киралина - Раскажувањата на Адријан Зографи]]“ ([[француски]]: ''Kyra Kyralina: Les récits d'Adrien Zograffi'') - [[роман]] на романскиот писател [[Панаит Истрати]] од [[1923]] година.<ref>Панаит Истрати, ''Кира Киралина''. Скопје: Темплум, 2006.</ref> * „[[Сиромашката Банаќанка]]“ — книга на српскиот писател [[Ѓура Јакшиќ]].<ref>''Јунак над јунаци'', Култура, Скопје, 1967.</ref> * „[[Фани Хил]]“ - роман на англискиот писател [[Џон Клеланд]]. * „Зелените гаќички на Урсула Вајс“ — краток расказ на македонскиот писател [[Владо Манчевски]].<ref>Никола Гелевски и Владимир Мартиновски (приредувачи), ''Џинџуџе во земјата на афионите: Антологија на македонскиот краток расказ''. Скопје: Темплум, 2022, стр. 148-149.</ref> * „Лигета Стоиќ и двете шумски самовили“ — краток расказ на македонскиот писател [[Владо Манчевски]].<ref>Никола Гелевски и Владимир Мартиновски (приредувачи), ''Џинџуџе во земјата на афионите: Антологија на македонскиот краток расказ''. Скопје: Темплум, 2022, стр. 150-151.</ref> * „Ева е во својот мачор“ - расказ на колумбискиот писател [[Габриел Гарсија Маркес]].<ref>''Riba, patka, vodozemac: Priče o životinjama'' (Priredila Ljubica Arsić). Beograd: Laguna, 2014, стр. 183-194.</ref> * „[[Коломба]]“ ([[француски]]: ''Colomba'') - [[новела]] на францускиот писател [[Проспер Мериме]]. * „[[Кармен (новела)|Кармен]]“ ([[француски]]: ''Carmen'') - роман на Проспер Мериме. * „[[Ивет (Мопасан)|Ивет]]“ (француски: ''Yvette'') - новела на францускиот писател [[Ги де Мопасан]] од 1884 година.<ref>Guy de Maupassant, ''Yvette''. Split: Logos, 1984.</ref> * „[[Мис Хериет|Мис Хариета]]“ — расказ на Ги де Мопасан.<ref>„Мис Хариета“ во: Гиј де Мопасан, ''Изабране новеле'' (друга књига). Култура, Београд, 1950, стр. 208-235.</ref> * „[[Тереза Дескејру]]“ (француски: ''Thérèse Desqueyroux'') - роман на францускиот писател Франсоа [[Шарл Моријак]] од 1927 година.<ref>Fransoa Morijak, ''Tereza Deskejru''. Beograd: Rad, 1964.</ref> * „[[Лолита]]“ - роман на рускиот писател [[Владимир Набоков]] од 1955 година. * „Необичниот живот на Наташа Целакоска“ — краток расказ на македонскиот писател [[Горан Петревски]].<ref>Никола Гелевски и Владимир Мартиновски (приредувачи), ''Џинџуџе во земјата на афионите: Антологија на македонскиот краток расказ''. Скопје: Темплум, 2022, стр. 200.</ref> * „[[Манон Леско]]“ (француски: ''L'Histoire du chevalier des Grieux et de Manon Lescaut'') — новела на францускиот писател [[Антоан Франсоа Прево]] од 1731 година. * „[[Затвореничка (роман од Пруст)|Затвореничка]]“ — роман на францускиот писател [[Марсел Пруст]].<ref>„Napomene“, во: Marsel Prust, ''Iščezla Albertina''. Beograd: Paidea, 2004, стр. 138.</ref> * „[[Исчезнатата Албертина]]“ (француски: ''Albertine disparue'') — роман на Марсел Пруст.<ref>Marsel Prust, ''Iščezla Albertina''. Beograd: Paidea, 2004.</ref> * „Продавачката на бурек“ — краток расказ на македонскиот писател [[Сотир Ристо]].<ref>Никола Гелевски и Владимир Мартиновски (приредувачи), ''Џинџуџе во земјата на афионите: Антологија на македонскиот краток расказ''. Скопје: Темплум, 2022, стр. 217.</ref> * „Старата тетка Ада“ — расказ на италијанскиот писател [[Џани Родари]].<ref>Џани Родари, ''Приказни по телефон''. Култура, Македонска книга, Мисла, Наша книга и Детска радост, Скопје, 1993.</ref> * „[[Јулија или новата Елоиза]]“ (француски: ''Julie, ou la nouvelle Héloïse'') — роман на францускиот писател [[Жан Жак Русо]] од 1761 година. * „[[Капетановата ќерка]]“ ({{lang-ru|Капитанская дочка}}) - [[роман]] на рускиот писател [[Александар Сергеевич Пушкин]] од 1836 година.<ref>А. С. Пушкин, ''Капетанова кћи''. Београд: Издање издавачког и књижарског предузећа Геца Кон. А., 1937.</ref> * „[[Зона Замфирова (книга)|Зона Замфирова]]“ - роман на српскиот писател [[Стеван Сремац]] од 1906 година. * „[[Коштана (драма)|Коштана]]“ - драма на српскиот писател [[Борисав Станковиќ]]. * „Очекувања“ — краток расказ на македонската писателка [[Олгица Станковска]].<ref>Никола Гелевски и Владимир Мартиновски (приредувачи), ''Џинџуџе во земјата на афионите: Антологија на македонскиот краток расказ''. Скопје: Темплум, 2022, стр. 334.</ref> * „[[Ана Каренина]]“ ({{lang-ru|Анна Каренина}}) — [[роман]] на рускиот писател [[Лав Толстој]] од 1878 година. * „Глушец и жена“ - расказ на американскиот писател [[Дилен Томас]].<ref>''Riba, patka, vodozemac: Priče o životinjama'' (Priredila Ljubica Arsić). Beograd: Laguna, 2014, стр. 333-351.</ref> * „Лудата Фанка од ушната школка“ — расказ на македонската писателка [[Цветанка Трпкова]].<ref>Цветанка Трпкова, ''Раздавање на душата''. Скопје: Темплум, 2023, стр. 16-21.</ref> * „Грешката на Шарлота Ефтимова“ — краток расказ на македонската писателка [[Оливера Ќорвезироска]] од 2021 година.<ref>Оливера Ќорвезироска, ''Престапни години (прозен календар)''. Скопје: Бегемот, 2021, стр. 475-476.</ref> * „Глинени јазици“ — краток расказ на македонската писателка Оливера Ќорвезироска од 2021 година.<ref>Оливера Ќорвезироска, ''Престапни години (прозен календар)''. Скопје: Бегемот, 2021, стр. 479.</ref> * „Гласот на Добрила“ — краток расказ на македонската писателка Оливера Ќорвезироска од 2021 година.<ref>Оливера Ќорвезироска, ''Престапни години (прозен календар)''. Скопје: Бегемот, 2021, стр. 478.</ref> * „Женска клетва“ — краток расказ на Оливера Ќорвезироска од 2021 година.<ref>Оливера Ќорвезироска, ''Престапни години (прозен календар)''. Скопје: Бегемот, 2021, стр. 533-534.</ref> * „Елена. Елена Петровиќ“ — краток расказ на Оливера Ќорвезироска од 2021 година.<ref>Оливера Ќорвезироска, ''Престапни години (прозен календар)''. Скопје: Бегемот, 2021, стр. 529-530.</ref> * „[[Госпоѓа Бовари]]“ ([[француски]]: ''Madame Bovary'') - роман на францускиот писател [[Гистав Флобер]] од 1856 година.<ref>Гистав Флобер, ''Госпођа Бовари''. Нови Сад: Матица српска, 1951.</ref> * „[[Ефи Брист]]“ — роман на германскиот писател [[Теодор Фонтане]] од 1895 година.<ref>Teodor Fontane, ''Efi Brist''. Rad, Beograd, 1969.</ref> * „Сесил“ — роман на Теодор Фонтане од 1887 година.<<ref name="Teodor Fontane 1969">Miloš Đoršević, „Teodor Fontane“, во: Teodor Fontane, ''Efi Brist''. Rad, Beograd, 1969, стр. 215.</ref> * „Госпоѓицата Јени Трејбел“ — роман на Теодор Фонтане од 1892 година.<ref name="Teodor Fontane 1969"/> * „[[Таида (роман)|Таида]]“ ([[Француски јазик|француски]]: ''Taïs'') - роман на францускиот писател [[Анатол Франс]] од 1890 година.<ref>Anatol Frans, ''Taida''. Beograd: Rad, 1961.</ref> * „[[Леворака жена]]“ ({{lang-de|Die linkshӓndige Frau}}) — [[роман]] од германскиот [[писател]] [[Петер Хандке]] од 1976 година.<ref>Peter Handke, ''Ljevoruka žena''. Zagreb: August Cesarec, 1979.</ref> * „[[Госпоѓицата Скидери]]“ ([[Германски јазик|германски]]: ''Fräulein von Scuderi'') — новела на германскиот писател [[Ернест Теодор Хофман]]. ====Жената како тема во публицистиката==== * „[[Одбрана на правата на женaтa]]“ - политички трактат на британската феминистка [[Мери Волстонкрафт]] од 1792 година. * „[[Подредување на жената]]“ (англиски: ''Subjection of Women'') - есеј на англискиот филозоф [[Џон Стјуарт Mил]] од 1861 година.<ref>{{Наведена книга|author=Mill, John Stuart|title=The Subjection of Women|date=1997|first=1869|publisher=Dover Thrift Editions|isbn=0-486-29601-6|page=v}}</ref> ===Жената како мотив во ликовната уметност=== * „[[Непозната жена]]“ ([[руски]]: ''Неизвестная'') - слика на рускиот уметник [[Иван Крамској]] од 1883 година. * „[[Жена со гитара (скулптура во Скопје)|Жена со гитара]]“ - скулптура на [[Синиша Новески]].<ref>{{наведени вести|url=http://www.vecer.com.mk/default.asp?ItemID=64562FF1120281488391F9245DF67548|title=Скулптурата ќе им го разубавува денот на минувачите|date=6 мај 2009|publisher=Вечер|language=македонски|accessdate=2011-08-14}}{{Мртва_врска|date=April 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * „[[Госпоѓиците од Авињон]]“ ([[француски]]: ''Les Demoiselles d’Avignon'') — слика на шпанскиот уметник [[Пабло Пикасо]] од 1907 година. * „[[Жените од Алжир]]“ ([[француски]]: ''Les Femmes d'Alger'') — слика на шпанскиот уметник [[Пабло Пикасо]]. ===Жената како мотив во филмот и телевизијата=== * „[[Жена на Месечината (филм)|Жена на месечината]]“ - германски [[филм]] од 1929 година, во [[Режисер|режија]] на [[Фриц Ланг]]. * „[[Мали жени (филм)|Мали жени]]“ ([[англиски]]: ''Little Women'') - американски филм од 1933 година, во режија на [[Џорџ Кјукор]].<ref>[http://www.imdb.com/title/tt0024264/awards?ref_=tt_awd IMDb, Little Women (1933) - Awards (пристапено на 5 април 2015)]</ref> * „[[Жената на бискупот (филм)|Жената на бискупот]]“ ([[англиски]]: ''The Bishop's Wife'') - американски филм од 1947, во режија на [[Хенри Костер]].<ref>[https://raspored.hrt.hr/?raspored=1&mreza=4&datum=2019-12-24 Biskupova žena, američki film (пристапено на 24 декември 2019)]</ref> * „[[Сонот на жената (филм)|Сонот на жената]]“ ([[шведски]]: ''Kvinnodröm'') - шведски филм од 1955 година, режиран од [[Ингмар Бергман]]. * „[[Лолита (филм од 1962)|Лолита]]“ - филм на [[Стенли Кубрик]] од 1962 година. * „[[Жена од слама (филм од 1964)|Жена од слама]]“ ([[англиски]]: ''Woman of Straw'') - британски филм од 1964 година, во режија на Бејсил Диарден.<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0058754/ IMDb, Woman of Straw (1964) (пристапено на 27 март 2019)]</ref> * „[[Персона (филм од 1966)|Персона]]“ ([[шведски]]: ''Persona'') е американски филм од 1966 година, во режија на [[Ингмар Бергман]].<ref>''100 години од раѓањето на Бергман''. Скопје: Кинотека на Македонија, 2018, стр. 16.</ref> * „[[Девојката од Космај]]“ (српски: ''Девојка са Космаја'') — југословенски филм од 1972 година во режија на [[Драгован Јовановиќ]].<ref>[https://www.rts.rs/page/tv/ci/story/18/rts-2/4955837/devojka-sa-kosmaja.html РТС, Девојка са Космаја (пристапено на 25.9.2022)]</ref> * „[[Крикови и шепотења (филм)|Крикови и шепотења]]“ ([[шведски]]: ''Viskningar och rop'') е шведски филм од 1972 година, дело на режисерот Ингмар Бергман.<ref>''Антена'', број 832, 5 јуни 2014, стр. 18.</ref> * „[[Селин и Жили се возат во чамец|Селин и Жили се возат во чамец: Фантомски дами над Париз]]“ ([[Француски јазик|француски]]: ''Céline et Julie vont en bateau: Phantom Ladies Over Paris'') – филм на режисерот [[Жак Ривет]] (Jacques Rivette) од 1974 година.<ref>[https://raspored.hrt.hr/?mreza=4&datum=2022-09-10 Céline i Julie se voze u čamcu, francuski film (пристапено на 10.9.2022)]</ref> * „[[Исправи се, Делфина]]“ — македонски филм на режисерот [[Александар Ѓурчинов]] од 1977 година. * „[[Ени Хол]]“ ([[англиски]]: ''Annie Hall'') - [[америка]]нски филм од 1977 година, режиран од [[Вуди Ален]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://boxofficemojo.com/movies/?id=anniehall.htm|publisher=„Box Office Mojo“|title=Бокс Офис информации за „Ени Хол“|accessdate=29 јануари 2012}}</ref> * „[[Госпоѓа Флор и нејзините двајца сопрузи]]“ (''Dona Flor e seus dois maridos'') - филм на режисерот [[Бруно Барето]] од 1978 година.<ref>''Пази се! Доаѓа Cinedays 13.'' Скопје: Младински културен центар, 2014, стр. 60.</ref> * „[[Љубица (филм)|Љубица]]“ ([[хрватски]]: ''Ljubica'') - хрватски филм од 1978 година, во режија на [[Крешо Голик]].<ref>[https://raspored.hrt.hr/?raspored=1&mreza=4&datum=2019-11-08 HRT, Ljubica, hrvatski film (пристапено на 15 ноември 2019)]</ref> * „[[Федора (филм од 1978)|Федора]]“ - германско-француски [[филм]] од 1978 година, во [[режија]] на [[Били Вајлдер]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0077539/ IMDb, Fedora (1978) (пристапено на 19 мај 2018)]</ref> * „[[Бракот на Марија Браун]]“ ([[германски]]: ''Die Ehe von Maria Braun'') — германски филм од 1979 година, во режија на [[Рајнер Вернер Фасбиндер]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0079095/awards?ref_=tt_awd IMDb, The Marriage of Maria Braun (1979)Awards (пристапено на 13 јуни 2020)]</ref> * „[[Жена од малтер]]“ - македонски телевизиски [[филм]] од 1979 година во режија на [[Јане Петковски]]. * „[[Жената со скршен нос (филм)|Жената со скршен нос]]“ - југословенски филм, во режија на [[Срѓан Карановиќ]].<ref>''Антена'', број 840, 1 август 2014, стр. 24.</ref><ref>''Антена'', број 862, 2 јануари 2015, стр. 22.</ref> * „[[Бети Блу (филм)|Бети Блу]]“ (англиски: ''Betty Blue'') - француски филм од 1986 година, во режија на [[Лик Бесон]]. * „[[Убава жена]]“ ([[англиски]]: ''Pretty Woman'') - американски филм од 1990 година во режија на [[Гери Маршал]]. * „[[Госпоѓа Браун]]“ ([[англиски]]: ''Mrs. Brown'') - британски филм од 1997 година, во режија на Џон Маден.<ref>''Антена'', број 864, 16 јануари 2015, стр. 21.</ref> * „[[Жената на астронаутот (филм)|Жената на астронаутот]]“ ([[англиски]]: ''The Astronaut's Wife'') - американски филм од 1999 година, во режија на Ренд Равич.<ref>„Жената на астронаутот“, ''Антена'', број 884, 5 јуни 2015, стр. 14.</ref> * „[[Малена (филм)|Малена]]“ — италијански филм од 2000 година во режија на [[Џузепе Торнаторе]].<ref>[https://www.rts.rs/page/tv/ci/story/17/rts-1/4832355/malena.html Малена (пристапено на 4.6.2022)]</ref> * „Алма Малер“ — германско-австриски филм од 2001 година, во режија на Брус Бересфорд.<ref>[https://raspored.hrt.hr/?mreza=4&datum=2024-05-23 Film tjedna: Alma Mahler: Nevjesta vjetra, britansko-njemačko-austrijski film (пристапено на 23.5.2024)]</ref> * „[[Наташа (филм)|Наташа]]“ — српски филм од 2001 година во режија на [[Љубиша Самарџиќ]].<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0283504/ IMDb, Natasha (пристапено на 29.3.2023)]</ref> * „[[Зона Замфирова (филм)|Зона Замфирова]]“ - српски филм од 2002 година, во режија на [[Здравко Шотра]]. * „[[Благословете ја жената]]“ (руски: ''Благословите женщину'') – филм на режисерот [[Станислав Говорухин]] од 2003 година.<ref>[https://raspored.hrt.hr/?mreza=4&datum=2022-12-28 Blagoslovite ženu, ruski film (пристапено на 28.12.2022)]</ref> * „[[Жена-мачка (филм)|Жена-мачка]]“ ([[англиски]]: ''Catwoman'') — американски филм од 2004 година, во режија на [[Питоф Комар]].<ref>„Срамежлива девојка со таен идентитет“, ''Антена'', број 893, 7 август 2015, стр март</ref><ref>„Жена мачка“, ''Антена'', број 870, 27 февруари 2015, стр. 17.</ref> * „[[Девојка од милион долари]]“ ([[англиски]]: ''Million Dollar Baby'') - [[САД|американски]] филм од 2004 година, во режија на [[Клинт Иствуд]].<ref>[http://www.imdb.com/title/tt0405159/awards?ref_=tt_awd IMDb Million Dollar Baby (2004), Awards (пристапено на 3 декември 2013)]</ref> * „[[Јохана (филм)|Јохана]]“ ([[унгарски]]: ''Johanna'') - унгарски филм од 2005 година, во режија на [[Корнел Мундручо]].<ref>[https://raspored.hrt.hr/?raspored=1&mreza=4 HRT, Johanna, mađarski film (пристапено на 7 октомври 2019)]</ref> * „[[Ана Каренина (филм од 2012)|Ана Каренина]]“ ([[англиски]]: ''Anna Karenina'') британски филм од 2012 година, во режија на [[Џо Рајт]].<ref>[https://raspored.hrt.hr/?raspored=1&mreza=2&datum=2018-03-31 HRT (пристапено на 31 март 2018)]</ref> * „[[Ида]]“ - полско-дански филм од 2013 година, во режија на [[Павел Павликовски]].<ref>''Пази се! Доаѓа Cinedays 13.'' Скопје: Младински културен центар, 2014, стр. 31.</ref> * „[[Нимфоманка 1 и 2|Нимфоманка]]“ (англиски: ''Nymphomaniac'') - филм на режисерот [[Ларс фон Трир]] од 2013 година.<ref>''Пази се! Доаѓа Cinedays 13.'' Скопје: Младински културен центар, 2014, стр. 43.</ref> * „[[Викторија (филм од 2014)|Викторија]]“ — бугарско-романски филм од 2014 година, во режија на [[Маја Виткова]].<ref>''Пази се! Доаѓа Cinedays 13.'' Скопје: Младински културен центар, 2014.</ref> * „[[Хулиета (филм)|Хулиета]]“ (шпански: ''Julieta'') — филм на [[Шпанија|шпанскиот]] [[режисер]] [[Педро Алмодовар]] од 2016 година.<ref>[https://raspored.hrt.hr/?mreza=4&datum=2023-01-09 Ciklus filmova Pedra Almodovara: Julieta, španjolski film (пристапено на 9.1.2023)]</ref> * „[[Фантастична жена]]“ ([[шпански]]: ''Una mujer fantastica'') - филм на чилеанскиот режисер [[Себастијан Лелио]] од 2017 година.<ref>„Златна мечка за унгарски љубовен филм“, ''Слободен печат'', година V, број 996, понеделник, 20 февруари 2017, стр. 19.</ref> * „[[Последната лудост на Клер Дарлинг]]“ (француски: ''La Dernière Folie de Claire Darling'') – филм на режисерката [[Жили Бертучели]] од 2018 година.<ref>[https://raspored.hrt.hr/?mreza=4&datum=2023-05-17 Dan žena na Trećem: Julie Bertuccelli - Posljednja ludost Claire Darling, francuski film (пристапено на 17.5.2023)]</ref> * „[[Хава, Марјам, Ајеша]]“ — филм на авганистанската [[режисер]]ка [[Сахра Карими]] од 2019 година.<ref>[https://raspored.hrt.hr/?mreza=4&datum=2023-04-26 Dan žena na Trećem: Hava, Maryam, Ayesha - afgansko-iransko-francuski film (пристапено на 26.4.2023)]</ref> * „Ема“ — филм на чилеанскиот режисер [[Пабло Лараин]] од 2019 година.<ref>[https://raspored.hrt.hr/?mreza=4&datum=2024-10-29 Večer bezbroj nagrada: Ema, čileanski film (пристапено на 29.10.2024)]</ref> * „[[Анора]]“ — филм на американскиот режисер [[Шон Бејкер]] од 2024 година.<ref>[https://www.imdb.com/title/tt28607951/ IMDb, Anora (пристапено на 15.2.2025)]</ref> * „[[Госпоѓа на судбината]]“ ([[португалски]]: ''Senhora do Destino'') - бразилска теленовела. * „[[Три сестри]]“ ([[португалски]]: ''Três Irmãs'') - бразилска теленовела од 2008 година. ===Жената како мотив во музиката=== ====Жената како мотив во народната и староградската музика==== {{главна|Жената како мотив во македонската народна музика}} * „Билјана платно белеше“ - македонска староградска песна.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=plp-Tmg3ERo YouTube, Ansambl Biljana - Biljana platno beleše (пристапено на 24 ноември 2019)]</ref> * „Песна за Деспина“ - македонска староградска песна.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=UcfHtb7y5Bg YouTube, Za Despina - Ohridski Trubaduri (пристапено на 19 октомври 2019)]</ref> * „Антица“ - македонска староградска песна.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=_rspOci-sxs YouTube, Ansambl Biljana - Antica (пристапено на 19 октомври 2019)]</ref><ref name="Senator Music 2012">Круме Спасовски, ''Староградски чалгаџиски песни'', CD 07/12, Senator Music, 2012.</ref> * „Ајде дали знаеш, паметиш, Милице“ - македонска староградска песна.<ref name="Senator Music 2012"/> * „Не се бели Маре мори“ - македонска народна песна.<ref name="Macedonian Chalgia 2006">''Антологија на македонската чалгија / Antology of Macedonian Chalgia'', Македон мјузик, МАКМ 00106, 2006.</ref> * „Не виткај се Софче“ - македонска народна песна.<ref name="Macedonian Chalgia 2006"/> * „Јовано, Јованке“ - македонска народна песна.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=FLPXHfZY9Ws YouTube, Jovano Jovanke - Macedonian Song (пристапено на 19 октомври 2019)]</ref> * „Прошета се Јовка кумановка“ - македонска народна песна.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=-b41JMNF1r8 YouTube, Vanja Lazarova - Proseta Se Jovka Kumanovka (пристапено на 31 октомври 2019)]</ref> * „Елено, ќерко“ - македонска народна песна.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=mkDYTIyES00 YouTube, Eleno Kerko Eleno - Macedonian Song (пристапено на 19 октомври 2019)]</ref> * „Твојте очи, Лено“ - македонска народна песна.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=T03dEOVScMU YouTube, Tvojte Oci Leno - Baklava (пристапено на 30 октомври 2019)]</ref> * „Ој девојче“ - македонска народна песна.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=rV-5w8x-AoI YouTube, Baklava - Oj devojce (пристапено на 30 октомври 2019)]</ref> * „Отвори ми бело Ленче“ - македонска народна песна.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Gpslq0tuoNQ YouTube, Otvori Mi Belo Lence - Macedonian Song (пристапено на 30 октомври 2019)]</ref> * „Учи ме мајко, карај ме“ - македонска народна песна.<ref name="Macedonian Chalgia 2006"/> * „Мори моме Магде“ - македонска народна песна.<ref name="Macedonian Chalgia 2006"/> ====Жената како мотив во новосоздадената фолк музика==== * „Македонско девојче“ - фолк песна на [[Јонче Христовски]].<ref name="Macedonian Chalgia 2006"/> * „Билјане, моме убаво“ - песна на македонскиот фолк-композитор [[Петар Милошевиќ]].<ref>''Документ - Никола Бадев (некомерцијално издание)''. ТЕА Модерна, Planet Press.</ref> * „Гина, Гина, лична Гина“ - песна на македонскиот фолк-композитор [[Наско Џорлев]].<ref>''Засекогаш со нас - 22 незаборавни песни/Forever with us - 23 unforgettable songs'', CD 071, Мистер компани, 2003.</ref> * „Жаклина“ - песна на македонскиот фолк-пејач [[Цане Николовски]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=FIg5QT2QYv8 YouTube, Цане Николовски Жаклина (пристапено на 30 октомври 2019)]</ref> * „Дајте ми ја“ - песна на македонскиот фолк-пејач [[Гоце Николовски]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=xv2Gzx_ZLBk YouTube, Goce Nikolovski ~ Dajte mi ja (пристапено на 30 октомври 2019)]</ref> * „Жал за Деспина“ - песна на македонскиот фолк-пејач [[Наум Петрески]] од 2010 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=k5spJM8W6Og YouTube, Naum Petreski - Zal za Despina (2010) (пристапено на 30 октомври 2019)]</ref> * „Лична Јовано“ - песна на македонскиот фолк-пејач Наум Петрески.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=1gabRDIGrXc YouTube, Naum Petreski - Licna Jovano (пристапено на 30 октомври 2019)]</ref> * „Зоро моја Зорице“ - песна на македонските фолк-пејачи [[Ефто Пупиновски]] и [[Блага Петреска]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=p_9b90v0zbkA YouTube, Ефто Пупиновски И Блага Петреска - Зоро Моја Зорице (Јубилеен Концерт 2014) (пристапено на 30 октомври 2019)]</ref> * „За една Кристина“ - песна на македонскиот фолк-пејач [[Секула Пупиновски]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=RFm2PtUOT6A YouTube, Sekula Pupinovski ~ Za edna Kristina (пристапено на 30 октомври 2019)]</ref> * „Врати се бела Марија“ - песна на македонскиот фолк-пејач Секула Пупиновски.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=7aBjrmxksO8 YouTube, 1 Секула Пупиноски - Врати се бела Марија.wmv (пристапено на 30 октомври 2019)]</ref> * „Ника, Ника, Марика“ - песна на македонскиот фолк-пејач [[Драган Вучиќ]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=DSqnR7_w0rk8 YouTube, Dragan Vucic - Nika nika marika (Драган Вучиќ - Ника ника марика) (пристапено на 30 октомври 2019)]</ref> * „За Љиљана“ ([[српски]]: ''За Љиљану'') - песна на српскиот фолк-пејач [[Тома Здравковиќ]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=drRbq-h8DdI YouTube, Toma Zdravkovic - Za Ljiljanu - (Audio) (пристапено на 30 октомври 2019)]</ref> * „Се сеќаваш ли, Сања“ ([[српски]]: ''За Љиљану'') - песна на српскиот фолк-пејач Тома Здравковиќ.<ref>[hhttps://www.youtube.com/watch?v=4P1pD89yUlo YouTube, Toma Zdravkovic - Secas li se Sanja - (Audio) (пристапено на 30 октомври 2019)]</ref> * „Еј, Бранка, Бранка“ - песна на српскиот фолк-пејач Тома Здравковиќ.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=YkBGPD-xZ_Y YouTube, Toma Zdravkovic - Ej Branka Branka - (Audio) (пристапено на 30 октомври 2019)]</ref> * „Непозната“ ([[српски]]: ''Незнанка'') - песна на српскиот фолк-пејач [[Радиша Марковиќ]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=HVz0HE-_sKQ YouTube, Radisa Markovic - Neznanka (пристапено на 30 октомври 2019)]</ref> * „Црна жено со сини очи“ ([[српски]]: ''Crna ženo sa očima palvim'') - песна на босанскиот фолк-пејач [[Хасан Дудиќ]] од 1980 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=XKq0cLiBoIoQ YouTube, Hasan Dudic - Crna zeno sa ocima plavim 1980 (пристапено на 30 октомври 2019)]</ref> ====Жената како мотив во класичната музика==== * „[[Лулу (опера)|Лулу]]“ — [[опера]] на австрискиот композитор [[Албан Берг]].<ref>[https://raspored.hrt.hr/?mreza=4&datum=2023-04-02 Ovo je opera: Alban Berg: Lulu (пристапено на 2.4.2023)]</ref> * „[[Кармен (балет)|Кармен]]“ — балет на францускиот композитор [[Жорж Бизе]]. * „[[Аида]]“ — опера на италијанскиот композитор [[Џузепе Верди]] од 1871 година. * „[[Клеопатра (балет на Нерија Голдберг)|Клеопатра]]“ — балет на [[Нерија Голдберг]] од 2016 година, според либретото на Јана Темиз.<ref>Клеопатра - балет на Василиј Медведев (Русија) - светска премиера. Скопје: Македонска опера и балет, 2016, стр. 22.</ref> * „[[Рита (опера)|Рита]]“ — опера на италијанскиот композитор [[Гаетано Доницети]]. * „[[Ана Болена]]“ (италијански: ''Anna Bolena'') — опера на италијанскиот композитор [[Гаетано Доницети]] од 1830 година.<ref>[https://raspored.hrt.hr/?mreza=4&datum=2023-11-23 Svijet klasike: Anna Bolena - Donizettijeva opera o Anne Boleyn u HNK Ivana pl. Zajca, Rijeka, 02. 10. 2023 (пристапено на 23.11.2023)]</ref> * „Марика мома убава“ — композиција на македонскиот композитор [[Томислав Зографски]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Z5yv7jSFlwU YouTube, Tomislav Zografski - MARIIKA MOMA UBAVA (пристапено на 30 октомври 2019)]</ref> * „[[Убавата Галатеја]]“ ([[германски]]: ''Die schöne Galathee'') — [[оперета]] на [[Франц фон Зупе]] од 1865 година. * „[[Грофицата Марица]]“ — оперета на [[Емерих Калман]] од 1924 година.<ref>[https://raspored.hrt.hr/?mreza=4&datum=2024-01-25 Svijet klasike: Grofica Marica u Varaždinu (пристапено на 25.1.2024)]</ref> * „[[Коштана (опера)|Коштана]]“ — опера на српскиот композитор [[Петар Коњовиќ]]. * „[[Дамата со камелии (балет на Медведев)|Дамата со камелии]]“ — балет на Василиј Медведев според либретото на Јана Темиз.<ref name="ReferenceA"/> * „[[Мадам Батерфлај]]“ — опера на италијанскиот композитор [[Џакомо Пучини]].<ref>[https://raspored.hrt.hr/?mreza=4&datum=2023-04-09 Ovo je opera: Giacomo Puccini: Madame Butterfly (пристапено на 9.4.2023)]</ref> * „Пепеплашка“ — [[балет]] на [[Василиј Медведев]] според [[либрето]]то на [[Јана Темиз]].<ref name="ReferenceA">''Клеопатра - балет на Василиј Медведев (Русија) - светска премиера''. Скопје: Македонска опера и балет, 2016, стр. 22.</ref> * „Салома“ (''Salome'') — опера на германскиот [[композитор]] [[Рихард Штраус]].<ref name="raspored.hrt.hr"/> ====Жената како мотив во џезот==== * „Мис Бо“ (англиски: ''Miss Bo'') — [[Џез|џез]]-композиција на [[Џани Басо]] (''Gianni Basso'').<ref>Gianni Basso, ''Rarità e inediti'', MJCD 1111, 1996.</ref> * „Портокалова дама“ (англиски: ''Orange Lady'') — композиција на американската [[џез]]-група ''[[Weather Report]]'' од 1971 година.<ref name="Weather Report 2024">[https://www.discogs.com/master/21670-Weather-Report-Weather-Report Weather Report – Weather Report (пристапено на 7.4.2024)]</ref> * „Евридика“ (англиски: ''Eurydice'') — композиција на американската џез-група ''Weather Report'' од 1971 година.<ref name="Weather Report 2024"/> * „Дона Лу“ (англиски: ''Donna Lu'') — [[Џез|џез]]-композиција на Атиљо Донадио (''Attilio Donadio'').<ref>Gianni Basso, ''Rarità e inediti'', MJCD 1111, 1996.</ref> * „Роднината Мери“ ([[Англиски јазик|англиски]]: ''Cousin Mary'') — композиција на американскиот [[џез]]-музичар [[Џон Колтрејн]] (''John Coltrane'') од 1960 година.<ref>[https://www.discogs.com/release/2155244-John-Coltrane-Giant-Steps John Coltrane – Giant Steps (пристапено на 19.5.2022)]</ref> * „Наима“ ([англиски: ''Naima'') — композиција на Џон Колтрејн од 1960 година.<ref name="discogs.com">[https://www.discogs.com/release/2155244-John-Coltrane-Giant-Steps John Coltrane – Giant Steps (пристапено на 22.5.2022)]</ref> * „Флејтата на Шида“ (англиски: ''Syeeda's Song Flute'') — композиција на Џон Колтрејн од 1960 година.<ref name="discogs.com"/> * „Осамена жена“ (англиски: ''Lonely Woman'') — композиција на американскиот џез-музичар [[Орнет Коулмен]] (''Ornette Coleman'') од 1959 година.<ref>[https://www.discogs.com/release/488973-Ornette-Coleman-The-Shape-Of-Jazz-To-Come Ornette Coleman – The Shape Of Jazz To Come (пристапено на 18.2.2022)]</ref> * „Лора“ (англиски: ''Laura'') — композиција на американските композитори Мерсер и Раксин.<ref>Eroll Garner, ''Musica Jazz'', MJCD 1112, 1996.</ref> * „Паноника“ (''Pannonica'') — композиција на американскиот џез-музичар [[Телониус Монк]] (''Thelonious Monk'').<ref>''Steve Lacy duets: Associates''. Felmay FF 1001, 1996.</ref> ====Жената како мотив во популарната музика==== {{главна|Жената како мотив во популарната музика}} * „Грација“ - песна на хрватската [[Рок-музика|рок]]-група Азра.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=azGKVCZYhGk YouTube, AZRA "GRACIJA" 1980. (пристапено на 19 септември 2019)]</ref> * „Сузана“ (''Susanna'') - песна на холандската [[Поп-музика|поп]]-рок група [[Арт Компани]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=GB2Sf4g_PIg YouTube, THE ART COMPANY - Susanna &#91; Original &#93; (пристапено на 2 октомври 2019)]</ref> * „Селма“ - песна на босанската рок-група [[Бијело дугме]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=YsVp2Zif28g YouTube, Bijelo Dugme - Selma (пристапено на 26 октомври 2019)]</ref> * „Мишел“ ([[англиски]]: ''Eleanor Rigby'') - песна на британската [[Поп-музика|поп]]-рок група [[Битлси]] од 1965 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=_64CVdkjLQU YouTube, The Beatles - Michelle (пристапено на 19 септември 2019)]</ref> * „Елинор Рајгби“ ([[англиски]]: ''Eleanor Rigby'') - песна на британската [[Поп-музика|поп]]-рок група Битлси.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=6gluNoLVKiQ YouTube, Eleanor Rigby (Remastered 2015) (пристапено на 18.9.2019)]</ref> * „Еј Џуд“ ([[англиски]]: ''Hey Jude'') - песна на британската [[Поп-музика|поп]]-рок група Битлси.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=A_MjCqQoLLA YouTube, The Beatles - Hey Jude (пристапено на 17.9.2019)]</ref> * „Кинеска девојка“ ([[англиски]]: ''China Girl'') - песна на британскиот поп-рок-музичар [[Дејвид Боуви]] од 1983 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=VrERLeFseDA YouTube, David Bowie - China Girl (пристапено на 19.9.2019)]</ref> * „Дона“ (англиски: ''Donna'') - песна на американскиот [[рокенрол]] музичар [[Ричи Валенс]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=HMcHbh6HBDk YouTube, Ritchie Valens-Donna (пристапено на 2.10.2019)]</ref> * „Супер жена“ ([[англиски]]: ''Superwoman'') - песна на американскиот [[Соул-музика|соул музичар]] [[Стиви Вондер]] (''Stevie Wonder'').<ref>[https://www.discogs.com/release/9911062-Stevie-Wonder-Music-Of-My-Mind Stevie Wonder – Music Of My Mind (пристапено на 13.11.2024)]</ref> * „Дамата во црвено“ ([[англиски]]: ''Lady In Red'') - песна на британскиот поп-музичар [[Крис де Бар]] (''Chris DeBurgh'').<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Vt2YIpZWBqA YouTube, Chris DeBurgh - Lady In Red (пристапено на 20.9.2019)]</ref> * „Глорија“ ([[англиски]]: ''Gloria'') - песна на ирската [[Рок-музика|рок]]-група ''[[U2]]'' од 1981 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=61rvprZBiIg YouTube, U2 Gloria (пристапено на 16.9.2019)]</ref> * „Лола“ (''Lola'') - песна на британската рок-група [[Кинкс]] (''The Kinks'') од 1970 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=NFwP2huyNzg YouTube, Lola - The Kinks 1970 (пристапено на 29.1.2020)]</ref> * „Лејла“ ([[англиски]]: ''Layla'') - песна на британскиот [[Рок-музика|рок]]-музичар [[Ерик Клептон]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=fX5USg8_1gA YouTube, Eric Clapton - Layla (пристапено на 17 септември 2019)]</ref> * „Сузи К.“ (англиски: ''Suzie Q'') - песна на американската рок-група ''[[Creedence Clearwater Revival]]''.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=18kqUNG9mO4 YouTube, Creedence Clearwater Revival - Suzie Q. (пристапено на 20 септември 2019)]</ref> * „Не, жено, не плачи“ - песна на јамајскиот [[реге]]-пејач [[Боб Марли]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=pHlSE9j5FGY YouTube, Bob Marley - No Women No Cry (Original) (пристапено на 22 октомври 2019)]</ref> * „Нена“ - песна на македонската поп-рок група [[Меморија (музичка група)|Меморија]] од 1984 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Egcfxd-uZ_k YouTube, МЕМОРИЈА - Нена (пристапено на 14 октомври 2019)]</ref> * „Милена“ - песна на хрватската поп-група [[Нови фосили]] од 1983 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=jSouEC8BFuI YouTube, Novi Fosili - Milena (пристапено на 26 октомври 2019)]</ref> * „Тамара“ - песна на хрватскиот поп-пејач [[Борис Новковиќ]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=D5f31flYt4A YouTube, Boris Novković- Tamara (пристапено на 22 октомври 2019)]</ref> * „О, убава жено“ ([[англиски]]: ''Oh, Pretty Woman'') - песна на американскиот [[рокенрол]] музичар [[Рој Орбисон]] од 1964 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=3KFvoDDs0XM YouTube, Oh, Pretty Woman (пристапено на 20 септември 2019)]</ref> * „Шила“ - песна на македонската поп-пејачка [[Маја Оџаклиевска]] од 1987 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=H28DBTVw0yg YouTube, Маја Оџаклиевска - Шила (пристапено на 14 октомври 2019)]</ref> * „Роксен“ (англиски: ''Roxanne'') - песна на британската [[Рок-музика|рок]]-група [[Полис]] (''The Police'') од 1978 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=3T1c7GkzRQQ YouTube, The Police - Roxanne (Official Music Video) (пристапено на 20 октомври 2019)]</ref> * „Енџи“ (англиски: ''Angie'') - песна на британската рок-група [[Ролинг Стоунс]] од 1973 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=K5_EBAzIPJM YouTube, Rolling Stones - Angie (HQ) (пристапено на 18 септември 2019)]</ref> * „Сјузан“ (англиски: ''Susan'') — песна на британската [[Панк-рок|панк-рок]] група [[Сабхјуманс]] (''Subhumans'').<ref>[https://www.discogs.com/master/10130-Subhumans-Time-Flies-Rats Subhumans – Time Flies + Rats (пристапено на 12.11.2024)]</ref> * „Поради една прекрасна, црна жена“ (хрватски: ''Zbog jedne divne crne zene'') - песна на хрватскиот поп-пејач [[Киќо Слабинац]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=xO97BzEghBU YouTube, Kico Slabinac - Zbog jedne divne crne zene (пристапено на 26 октомври 2019)]</ref> * „Ана“ - песна на хрватската поп-рок група Сребрна крила од 1979 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=72pRwbVF8_0 YouTube, Srebrna Krila-Album Srebrna Krila(1979) By Trajce 2015. (пристапено на 20 септември 2019)]</ref> * „Вљубена жена“ ([[англиски]]: ''Woman in Love'') - песна на американската поп-пејачка [[Барбара Стрејсенд]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=a8DE5U6npkQ YouTube, Barbra Streisand Woman in Love Lyrics (пристапено на 16 септември 2019)]</ref> * „Росана“ ([[англиски]]: ''Rosanna'') - песна на американската [[Поп-музика|поп]]-рок група [[Тото (група)|Тото]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=qmOLtTGvsbM YouTube, Toto - Rosanna (Official Music Video) (пристапено на 30 октомври 2019)]</ref> * „Рушка“ - песна на српскиот [[Поп-музика|поп]]-пејач [[Здраво Чолиќ]].<ref>Zdravko Čolić, Sarajevo Koševo 2010 / Live, AZ PR Productions.</ref> * „Дилајла“ ([[англиски]]: ''Delilah'') - песна на британскиот поп-пејач [[Том Џоунс]] (''Tom Jones'') од 1968 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=Qvo5SeAwz88 YouTube, Delilah (пристапено на 16 септември 2019)]</ref> * „Били Џин“ ([[англиски]]: ''Billie Jean'') - песна на американскиот [[Поп-музика|поп]]-пејач [[Мајкл Џексон]] од 1982 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=A9pd3M1Sxe8 YouTube, The Beatles - Michelle (пристапено на 19 септември 2019)]</ref> == Поврзано == {{Столбови-список|2| * [[Женственост]] * [[Матријархат]] * [[Мизогинија]] * [[Сексизам]]}} == Наводи == {{Reflist|2}} == Дополнителна литература == *[http://www.aas.duke.edu/admin/deans/faculty/ Chafe, William H.] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090113175123/http://www.aas.duke.edu/admin/deans/faculty/ |date=2009-01-13 }}, "The American Woman: Her Changing Social, Economic, And Political Roles, 1920–1970", Oxford University Press, 1972. {{ISBN|0-19-501785-4}} * ''Routledge international encyclopedia of women'', 4 vls., ed. by Cheris Kramarae and Dale Spender, Routledge 2000 * ''Women in World History|Women in world history: a biographical encyclopedia'', 17 vls., ed. by Anne Commire, Waterford, Conn. [etc.] : Yorkin Publ. [etc.], 1999–2002 * [http://www.gutenberg.org/files/32937/32937-h/32937-h.htm Woman In all ages and in all countries in 10 volumes]. Illustrated edition deluxe limited to 1,000 numbered copies with an index by Rénald Lévesque == Надворешни врски == *{{Wikiquote-inline|Women}} * [http://www.wic.org/misc/history.htm Women's History in America] *[http://www.bium.univ-paris5.fr/histmed/medica/femmesmed_va.htm A History of Women’s Entrance into Medicine in France] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20130724090454/http://www.bium.univ-paris5.fr/histmed/medica/femmesmed_va.htm |date=2013-07-24 }} studies and digitized texts by the [http://www.bium.parisdescartes.fr/ BIUM (Bibliothèque interuniversitaire de médecine et d'odontologie, Paris)] see its digital library [http://www.bium.univ-paris5.fr/histmed/medica.htm Medic@] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20141007025741/http://www.bium.univ-paris5.fr/histmed/medica.htm |date=2014-10-07 }}. * [http://www.helsinki.fi/science/xantippa/wee/wee26.html Women and Christianity: representations and practices] * [http://english.khamenei.ir/Opinions/OpinionWomen Opinion of Ali Khamenei, leader of [[Иран|Iran]], about Women's Issues] {{Нормативна контрола}} {{добра статија}} [[Категорија:Жени]] [[Категорија:Пол]] [[Категорија:Гинекологија]] 4cp80vya7umhjj8vdcjbkk12ff26ugs Пилана 0 1190886 5382017 4437101 2025-06-20T15:36:22Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5382017 wikitext text/x-wiki '''Пилана''' (или '''стругарница''') — објект каде што исечените трупци (балвани) од [[Дрво (растение)|дрва]] од шумата се сечат и обработуваат во дрвена граѓа. Пред пронаоѓањето на пиланата, трупците на дрво биле правени на различни рачни начини, како цепење и  стругање, сечење, или почесто со бичкање односно рачно сечење од страна на двајца мажи со посебен вид на пила ([[бичкија]]), еден над друг во посебно ископана јама подолу. Најраната позната механичка пилана е пиланата во [[Јерапол]], римска пилана со напојување со камена стругарница во Јерапол, [[Мала Азија]] која датира уште од 3 век од н.е. Други пилани со водено напојување од 11 век биле широко распространетi во [[Шпанија]] и [[Северна Африка]], [[Близок Исток|Блискиот Исток]] и [[Средна Азија]], и во следните неколку векови, започнале да се шират низ Европа. Принципот на сечење и стругање (бичкање) на дрвото од првичното кружно движење на стругарското тркало било заменето во заемно движење со сечилото. Општо земено, само пилата е во погон под напојување (на [[вода]], [[гориво]] или [[Струја (појаснување)|струја]]), додека трупците дрво мора да бидат рачно поставени за сечење. Првично подобрување на стругарството  развојот на подвижно внесување на трупците, исто така со водено напојување, со цел тие постојано да се движат низ сечилото. ==Галерија== <center> <gallery mode=packed heights=120px> File:Römische Sägemühle.svg|Нацрт-шема на пилана на погон на водено напојување File:American sawmill, circa 1920.jpg|Пилана во [[САД]], околу 1920 File:Дрвна индустрија 02.jpg|Современа пилана на [[„Гама Дизајн“ - Петралинци]], [[Струмичко]] File:Дрвна индустрија 03.jpg|Современа пилана на [[„Гама Дизајн“ - Петралинци]], [[Струмичко]] File:Дрвна индустрија 05.jpg|Современа пилана на [[„Гама Дизајн“ - Петралинци]], [[Струмичко]] </gallery> </center> [[Категорија:Дрвна индустрија]] ejecpamdlyrq2rhcnl1utn4dnhqo080 Категорија:Појавено во 1952 година во Македонија 14 1196843 5382205 3721915 2025-06-20T22:46:24Z Dandarmkd 31127 5382205 wikitext text/x-wiki {{појземја|195|2|Македонија}} [[Категорија:Појавено во 1952 година во Југославија]] 4dfc8oi9n05up06lnfdodi70m6022u9 Категорија:Појавено во 1950 година во Македонија 14 1196845 5382297 3721917 2025-06-21T10:56:39Z Dandarmkd 31127 5382297 wikitext text/x-wiki {{појземја|195|0|Македонија}} [[Категорија:Појавено во 1950 година во Југославија]] ffzm0xy11mnc4mngtfpc57s8x7nbzlj Корисник:Liridon/Missing articles/Scientists 2 1202233 5382221 5378365 2025-06-21T02:08:46Z ListeriaBot 65467 Wikidata list updated [V2] 5382221 wikitext text/x-wiki {{Wikidata list |sparql=PREFIX schema: <http://schema.org/> SELECT ?item ?itemLabel WHERE { ?item wdt:P31 wd:Q5. ?item wdt:P21 wd:Q6581072. ?item wdt:P106 ?sci. VALUES ?sci { wd:Q901 wd:Q11063 wd:Q18805 wd:Q39631 wd:Q81096 wd:Q170790 wd:Q82594 wd:Q169470 wd:Q593644 wd:Q864503 wd:Q1265807 wd:Q3126128 wd:Q3140857 wd:Q3745071 wd:Q20107384 wd:Q26726323 wd:Q28054752 wd:Q28870501 wd:Q30084569 wd:Q10872101 wd:Q14565186 wd:Q15143181 wd:Q15143191 wd:Q15401884 wd:Q15839134 wd:Q15941468} SERVICE wikibase:label { bd:serviceParam wikibase:language "mk,en". } FILTER(NOT EXISTS { ?article schema:about ?item. ?article schema:inLanguage "mk". ?article schema:isPartOf <https://mk.wikipedia.org/>. })}LIMIT 100 |sort=label |columns=number:#,label:Article,description,p569,p570,p18,item |thumb=100 |links=red }} {| class='wikitable sortable' ! # ! Article ! description ! датум на раѓање ! датум на смрт ! фотографија ! item |- | style='text-align:right'| 1 | [[Ada Yonath]] | | 1939-06-22 | | [[Податотека:Ada E. Yonath.jpg|center|100px]] | [[:d:Q7426|Q7426]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[Aleksandra Bakhturina]] | | 1966-01-13 | | | [[:d:Q4079954|Q4079954]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[Aleksandra Ivanivna Strelbytska]] | | 1905-12-06 | 1980-03-02 | | [[:d:Q768616|Q768616]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[Alfiya Bikbayeva]] | | 1926-11-23 | 2004-11-10 | | [[:d:Q4086571|Q4086571]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[Alisa Belovitskaya]] | | 1939-10-17 | 2023-07-11 | | [[:d:Q4082251|Q4082251]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[Alla Borodina]] | | 1957-06-19 | 2023-09-10 | | [[:d:Q4094545|Q4094545]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[Anke Bosse]] | | 1961 | | | [[:d:Q556650|Q556650]] |- | style='text-align:right'| 8 | [[Anna Astakhova]] | | 1886-06-22 | 1971-04-30 | | [[:d:Q4071609|Q4071609]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[Anna Heer]] | | 1863-03-22 | 1918-12-09 | [[Податотека:Anna Heer (1863–1918) Ärztin.jpg|center|100px]] | [[:d:Q560826|Q560826]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[Annedore Prengel]] | | 1944 | | [[Податотека:Annedore Prengel.jpg|center|100px]] | [[:d:Q565991|Q565991]] |- | style='text-align:right'| 11 | [[Antonina Basova]] | | 1900-03-10 | 1998 | | [[:d:Q4079120|Q4079120]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[Artemis Alexiadou]] | | 1969-02-13 | | [[Податотека:Artemis Alexiadou (cropped).jpg|center|100px]] | [[:d:Q706703|Q706703]] |- | style='text-align:right'| 13 | [[Ayaan Hirsi Ali]] | | 1969-11-13 | | [[Податотека:Ayaan Hirsi Ali by Gage Skidmore.jpg|center|100px]] | [[:d:Q214475|Q214475]] |- | style='text-align:right'| 14 | [[Barbara Lenz]] | | 1955-02-12 | | [[Податотека:Forschergestalten- Barbara Lenz.jpg|center|100px]] | [[:d:Q807534|Q807534]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[Brigitte Jockusch]] | | 1939-09-27 | | [[Податотека:Brigitte Jockusch.JPG|center|100px]] | [[:d:Q916373|Q916373]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[Callista Roy]] | | 1939-10-14 | | | [[:d:Q1027328|Q1027328]] |- | style='text-align:right'| 17 | [[Catherine Coleman]] | | 1960-12-14 | | [[Податотека:Catherine Coleman.jpg|center|100px]] | [[:d:Q7468|Q7468]] |- | style='text-align:right'| 18 | [[Charlotte Schubert]] | | 1955-02-21 | | | [[:d:Q1067332|Q1067332]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[Diana Berestovskaia]] | | 1934-05-26 | 2020-01-07 | | [[:d:Q4084809|Q4084809]] |- | style='text-align:right'| 20 | [[Diana Gabaldon]] | | 1952-01-11 | | [[Податотека:Diana Gabaldon (2010).jpg|center|100px]] | [[:d:Q272492|Q272492]] |- | style='text-align:right'| 21 | [[Donna Nelson]] | | 1954 | | [[Податотека:Donna Nelson.jpg|center|100px]] | [[:d:Q55220|Q55220]] |- | style='text-align:right'| 22 | [[Dorothy Reed Mendenhall]] | | 1874-09-22 | 1964-07-31 | [[Податотека:Dorothy Mabel Reed Mendenhall.jpg|center|100px]] | [[:d:Q274827|Q274827]] |- | style='text-align:right'| 23 | [[Eda Beregovskaya]] | | 1929-11-11 | 2011-03-17 | | [[:d:Q4084270|Q4084270]] |- | style='text-align:right'| 24 | [[Elga Vadetskaya]] | | 1936-01-01 | 2018-08-18 | | [[:d:Q4102296|Q4102296]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[Ella Lingens]] | | 1908-11-18 | 2002-12-30 | | [[:d:Q94547|Q94547]] |- | style='text-align:right'| 26 | [[Emilia Vilenskaya]] | | 1909 | 1988 | | [[:d:Q4111154|Q4111154]] |- | style='text-align:right'| 27 | [[Emma P. Carr]] | | 1880-07-23 | 1972-01-07 | [[Податотека:Emma Perry Carr (1880-1972).jpg|center|100px]] | [[:d:Q7447|Q7447]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[Enid Mumford]] | | 1924-03-06 | 2006-04-07 | | [[:d:Q14097|Q14097]] |- | style='text-align:right'| 29 | [[Eva Barlösius]] | | 1959 | | | [[:d:Q1379108|Q1379108]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[Eva-Maria Jakobs]] | | 1955 | | | [[:d:Q1379062|Q1379062]] |- | style='text-align:right'| 31 | [[Frauke Stein]] | | 1936-04-09 | 2023-07-07 | | [[:d:Q1451953|Q1451953]] |- | style='text-align:right'| 32 | [[Friederike Fless]] | | 1964-05-25 | | [[Податотека:Friederike Fless.jpg|center|100px]] | [[:d:Q1457041|Q1457041]] |- | style='text-align:right'| 33 | [[Galina Belaya]] | | 1931-10-19 | 2004-08-11 | | [[:d:Q4081560|Q4081560]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[Galina Blagova]] | | 1927-08-31<br/>1928 | 2013-07-26 | | [[:d:Q4087708|Q4087708]] |- | style='text-align:right'| 35 | [[Galiya Akhmetova]] | | 1954-01-25 | 2015-09-21 | | [[:d:Q4073127|Q4073127]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[Gyburg Uhlmann]] | | 1975-09 | | | [[:d:Q1557979|Q1557979]] |- | style='text-align:right'| 37 | [[Helene Bresslau]] | | 1879-01-25 | 1957-06-01 | [[Податотека:Gedenktafel am Albert- und Helene-Schweitzer-Bresslau-Baum in Basel.JPG|center|100px]] | [[:d:Q1601945|Q1601945]] |- | style='text-align:right'| 38 | [[Inna Bernshteyn]] | | 1919-10-07 | 1992 | | [[:d:Q4085131|Q4085131]] |- | style='text-align:right'| 39 | [[Irina Arnold]] | | 1908-08-07 | 2010-05-22 | | [[:d:Q4069791|Q4069791]] |- | style='text-align:right'| 40 | [[Irina Blokhina]] | | 1921-04-21 | 1999-04-14 | | [[:d:Q4088344|Q4088344]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[Irina Bolottseva]] | | 1944-10-26 | 1995-03-20 | | [[:d:Q4090998|Q4090998]] |- | style='text-align:right'| 42 | [[Irmgard Gylstorff]] | | 1912-04-03 | 1990-06-27 | | [[:d:Q1673006|Q1673006]] |- | style='text-align:right'| 43 | [[Iryna Kazulina]] | | 1959-10-19 | 2008-02-23 | [[Податотека:Iryna Kazulina Senate of Poland.JPG|center|100px]] | [[:d:Q3919512|Q3919512]] |- | style='text-align:right'| 44 | [[Janet Kolodner]] | | | | | [[:d:Q11757|Q11757]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[Jutta Müller-Tamm]] | | 1963-09-30 | | | [[:d:Q1714631|Q1714631]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[Kateryna Yushchenko]] | | 1919-12-08 | 2001-08-15 | [[Податотека:Kateryna Lohvynivna Yushchenko.jpg|center|100px]] | [[:d:Q16498|Q16498]] |- | style='text-align:right'| 47 | [[Katharina Gsöllpointner]] | | 1959-03-10 | | | [[:d:Q1735901|Q1735901]] |- | style='text-align:right'| 48 | [[Kathrin M. Möslein]] | | 1966-05-04 | | | [[:d:Q1736506|Q1736506]] |- | style='text-align:right'| 49 | [[Ksenija Ermolaevna Bachtadze]] | | 1899-02-06 | 1978-11-28<br/>1978-09-26 | | [[:d:Q4079902|Q4079902]] |- | style='text-align:right'| 50 | [[Kseniya Bogemskaya]] | | 1947-03-11 | 2010-09-24 | | [[:d:Q4089470|Q4089470]] |- | style='text-align:right'| 51 | [[M. A. Boldyreva]] | | 1937-10-10 | | | [[:d:Q4090748|Q4090748]] |- | style='text-align:right'| 52 | [[Margaret Lindsay Huggins]] | | 1848-08-14 | 1915-03-24 | [[Податотека:Margaret Lindsay Huggins.jpg|center|100px]] | [[:d:Q243075|Q243075]] |- | style='text-align:right'| 53 | [[Margarita Vandalkovskaya]] | | 1932-02-29 | | | [[:d:Q4103308|Q4103308]] |- | style='text-align:right'| 54 | [[Marjorie Senechal]] | | 1939-07-18 | | | [[:d:Q1722163|Q1722163]] |- | style='text-align:right'| 55 | [[María Rostworowski]] | | 1915-08-08 | 2016-03-06 | [[Податотека:María Rostworowski en licencia de conducir de España.png|center|100px]] | [[:d:Q970449|Q970449]] |- | style='text-align:right'| 56 | [[Maya Abramova]] | | 1931-10-05 | 2003-04-04 | | [[:d:Q4054965|Q4054965]] |- | style='text-align:right'| 57 | [[Nadezhda Troyan]] | | 1921-10-24 | 2011-09-07 | [[Податотека:Nadezhda Troyan portrait.jpg|center|100px]] | [[:d:Q3919648|Q3919648]] |- | style='text-align:right'| 58 | [[Naomi Feil]] | | 1932 | 2023-12-24 | | [[:d:Q1574525|Q1574525]] |- | style='text-align:right'| 59 | [[Natalija Dmitrijevna Burvikova]] | | 1945-08-17 | | | [[:d:Q4099401|Q4099401]] |- | style='text-align:right'| 60 | [[Nataliya Belova]] | | 1917-11-08 | 1983-07-15 | | [[:d:Q4082233|Q4082233]] |- | style='text-align:right'| 61 | [[Natalya Botvinnik]] | | 1944-02-02 | 2008-05-15 | | [[:d:Q4095142|Q4095142]] |- | style='text-align:right'| 62 | [[Natalya Vedernikova]] | | 1941-08-06 | | | [[:d:Q4105795|Q4105795]] |- | style='text-align:right'| 63 | [[Nina Anosova]] | | 1918-09-21 | 2005-06-08 | [[Податотека:Аносова, Нина Александровна.jpg|center|100px]] | [[:d:Q4066827|Q4066827]] |- | style='text-align:right'| 64 | [[Nina Bolotnova]] | | 1952-04-03<br/>1952-12-08 | | | [[:d:Q4090936|Q4090936]] |- | style='text-align:right'| 65 | [[Ninel Borisova]] | | 1924-11-07 | 2019-08-10 | | [[:d:Q4093912|Q4093912]] |- | style='text-align:right'| 66 | [[Olympia Fulvia Morata]] | | 1526 | 1555-10-26 | [[Податотека:Olympia Fulvia Morata.jpg|center|100px]] | [[:d:Q272798|Q272798]] |- | style='text-align:right'| 67 | [[Raisa Demchenko]] | | 1919-01-01 | | | [[:d:Q866811|Q866811]] |- | style='text-align:right'| 68 | [[Rebecca W. Keller]] | | 20th century | | | [[:d:Q56181|Q56181]] |- | style='text-align:right'| 69 | [[Rita Levi-Montalcini]] | | 1909-04-22 | 2012-12-30 | [[Податотека:Rita Levi Montalcini.jpg|center|100px]] | [[:d:Q185007|Q185007]] |- | style='text-align:right'| 70 | [[Sabina Jeschke]] | | 1968 | | [[Податотека:Sabina Jeschke (cropped).jpg|center|100px]] | [[:d:Q11689|Q11689]] |- | style='text-align:right'| 71 | [[Sabine Holtz]] | | 1959-09-16 | | | [[:d:Q1769175|Q1769175]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[Saskia Sassen]] | | 1947-01-05 | | [[Податотека:Saskia Sassen (46824286234).jpg|center|100px]] | [[:d:Q239419|Q239419]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[Shamsha Berkimbayeva]] | политичарка | 1942-10-10 | 2022-04-08 | | [[:d:Q4084916|Q4084916]] |- | style='text-align:right'| 74 | [[Sheila Widnall]] | | 1938-07-13 | | [[Податотека:Wfm Widnall se1.jpg|center|100px]] | [[:d:Q55175|Q55175]] |- | style='text-align:right'| 75 | [[Stefanie Dimmeler]] | | 1967-07-18 | | | [[:d:Q110856|Q110856]] |- | style='text-align:right'| 76 | [[Stella Bykova]] | | 1944-01-29 | | | [[:d:Q4100964|Q4100964]] |- | style='text-align:right'| 77 | [[Susan Greenfield]] | | 1950-10-01 | | [[Податотека:Baroness Greenfieldd.jpg|center|100px]] | [[:d:Q336163|Q336163]] |- | style='text-align:right'| 78 | [[Suzanne Lacasse]] | | 1948-09-22 | | | [[:d:Q1670357|Q1670357]] |- | style='text-align:right'| 79 | [[Tamara Bogomolova]] | | 1940 | | | [[:d:Q4089636|Q4089636]] |- | style='text-align:right'| 80 | [[Tatyana Averyanova]] | | 1952-03-24 | 2020-02-06 | | [[:d:Q4055713|Q4055713]] |- | style='text-align:right'| 81 | [[Tatyana Bulygina]] | | 1929-05-16 | 2000-04-19 | | [[:d:Q4098986|Q4098986]] |- | style='text-align:right'| 82 | [[Tatyana Vasilyeva]] | | 1942-06-02 | 2002-01-06 | | [[:d:Q4104761|Q4104761]] |- | style='text-align:right'| 83 | [[Teresa Walewska-Przyjałkowska]] | | 1937-09-10 | 2010-04-10 | [[Податотека:Prof. Teresa Walewska - Przyjałkowska.jpg|center|100px]] | [[:d:Q4102747|Q4102747]] |- | style='text-align:right'| 84 | [[Ursula Verhoeven-van Elsbergen]] | | 1957-04-20 | | | [[:d:Q1468852|Q1468852]] |- | style='text-align:right'| 85 | [[Valentina Bykonya]] | | 1947-01-30 | 2014-04-17 | | [[:d:Q4101034|Q4101034]] |- | style='text-align:right'| 86 | [[Valeriya Vasilkova]] | | 1956-12-27 | | | [[:d:Q4104915|Q4104915]] |- | style='text-align:right'| 87 | [[Vera Arkhangelskaya]] | | 1923-07-15 | 2006-03-26 | | [[:d:Q4070562|Q4070562]] |- | style='text-align:right'| 88 | [[Vera Rubin]] | | 1928-07-23 | 2016-12-25 | [[Податотека:Vera Rubin.jpg|center|100px]] | [[:d:Q234888|Q234888]] |- | style='text-align:right'| 89 | [[Vera Vetsheva]] | | 1927-10-05 | 2020-11-08 | | [[:d:Q4110115|Q4110115]] |- | style='text-align:right'| 90 | [[Veronica Irina Bogdan]] | | 1959-09-09 | | | [[:d:Q4089170|Q4089170]] |- | style='text-align:right'| 91 | [[Yekaterina Bobrinskaya]] | | 1966-06-02 | | | [[:d:Q4088698|Q4088698]] |- | style='text-align:right'| 92 | [[Yelena Borisova]] | | 1920-08-29 | 2005-10-25 | | [[:d:Q4093909|Q4093909]] |- | style='text-align:right'| 93 | [[Yelena Bryzgunova]] | | 1931-10-24 | | | [[:d:Q4097330|Q4097330]] |- | style='text-align:right'| 94 | [[Yelena Burlakova]] | | 1934-10-12 | 2016-09-25 | | [[:d:Q4099684|Q4099684]] |- | style='text-align:right'| 95 | [[Yevgeniya Abelyuk]] | | 1951-06-14 | | | [[:d:Q4054682|Q4054682]] |- | style='text-align:right'| 96 | [[Yevgeniya Vanina]] | | 1957-12-24 | | | [[:d:Q4103377|Q4103377]] |- | style='text-align:right'| 97 | [[Zarifa Budagova]] | | 1929-04-28 | 1989-11-10 | | [[:d:Q4097915|Q4097915]] |- | style='text-align:right'| 98 | [[Zoya Yakovlevna Boyarshinova]] | | 1909-04-23 | 1986-05-09 | | [[:d:Q4095539|Q4095539]] |- | style='text-align:right'| 99 | [[Бруссер, Анна Марковна]] | | 1963-03-03 | | [[Податотека:Анна Бруссер.jpg|center|100px]] | [[:d:Q4097278|Q4097278]] |- | style='text-align:right'| 100 | [[Мери Сомервил]] | шкотски астроном и полихистор | 1780-12-26 | 1872-11-28 | [[Податотека:Thomas Phillips - Mary Fairfax, Mrs William Somerville, 1780 - 1872. Writer on science - Google Art Project.jpg|center|100px]] | [[:d:Q268702|Q268702]] |} {{Wikidata list end}} d1z6f3vshvq8jc6icneuc4if5q886sw Арпад Вејс 0 1216384 5382273 5134306 2025-06-21T09:59:12Z Carshalton 30527 5382273 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Арпад Вејс | image =[[File:Weisz Árpád.jpg|200px]] | fullname = Арпад Вејс | birth_date = {{birth date|1896|4|16|df=y}} | birth_place = [[Solt]], [[Austria–Hungary]] | death_date = {{death date and age|1944|1|31|1896|4|16|df=y}} | death_place = [[Auschwitz concentration camp|Auschwitz]], [[Poland]] | height = | position = | years1 = 1922–1923 | clubs1 = [[Törekvés SE]] | caps1 = ? | goals1 = ? | years2 = 1923–1924 | clubs2 = [[Makabi Brno F.C.|Makabi Brno]] | caps2 = ? | goals2 = ? | years3 = 1924–1925 | clubs3 = [[U.S. Alessandria Calcio 1912|Alessandria]] | caps3 = 6 | goals3 = 1 | years4 = 1925–1926 | clubs4 = [[F.C. Internazionale Milano|Internazionale]]<ref>[http://www.inter.it/en/archivio_giocatore/G0650 Arpad Veisz | Players | F.C. Internazionale | inter.it<!-- Bot generated title -->]</ref> | caps4 = 10 | goals4 = 3 | nationalyears1 = 1922–1923 | nationalteam1 = [[Hungary national football team|Hungary]] | nationalcaps1 = 7 | nationalgoals1 = 0 | manageryears1 = 1926–1928 | managerclubs1 = [[F.C. Internazionale Milano|Internazionale]] | manageryears2 = 1929–1931 | managerclubs2 = [[F.C. Internazionale Milano|Internazionale]] | manageryears3 = 1931–1932 | managerclubs3 = [[A.S. Bari|Bari]] | manageryears4 = 1932–1934 | managerclubs4 = [[F.C. Internazionale Milano|Internazionale]] | manageryears5 = 1934–1935 | managerclubs5 = [[Novara Calcio|Novara]] | manageryears6 = 1935–1938 | managerclubs6 = [[Bologna F.C. 1909|Bologna]] | manageryears7 = 1938–1940 | managerclubs7 = [[FC Dordrecht|Dordrecht]] }} '''Арпад Вејс''' ([[унгарски јазик|унгарски]]: ''Árpád Weisz''; 16 април 1896 - 31 јануари 1944) бил [[Унгарија|унгарски]] олимписки [[Фудбал|фудбалер]] и менаџер. Вејс бил [[Евреи|Евреин]], <ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.thejc.com/news/world-news/111381/italy-rediscovers-a-hero-football-lost-shoah |title=архивска копија |accessdate=2019-01-28 |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304114953/http://www.thejc.com/news/world-news/111381/italy-rediscovers-a-hero-football-lost-shoah |url-status=dead }}</ref> <ref name="autogenerated4">[https://books.google.com/books?id=mdKlDgAAQBAJ&pg=PT104&dq=%C3%81rp%C3%A1d+Weisz&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiOs6XprOvbAhVClZQKHdDIBrIQ6AEILzAB#v=onepage&q=%C3%81rp%C3%A1d%20Weisz&f=false ''The Greatest Comeback: From Genocide To Football Glory: The Story of Béla ...'' - David Bolchover]</ref> и бил убиен со неговата сопруга и децата од [[Националсоцијализам|Нацистите]] за време [[Холокауст|на Холокаустот]] во [[Втора светска војна|Втората светска војна]] во [[Аушвиц]].<ref name="autogenerated2">[https://books.google.com/books?id=tUoTDQAAQBAJ&pg=PT623&dq=%C3%81rp%C3%A1d+Weisz&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiOs6XprOvbAhVClZQKHdDIBrIQ6AEIKTAA#v=onepage&q=%C3%81rp%C3%A1d%20Weisz&f=false ''Who Betrayed the Jews?: The Realities of Nazi Persecution in the Holocaust'' - Agnes Grunwald-Spier]</ref> == Кариера == === Играчка кариера === Вејс играл клупски фудбал како лево крило во Унгарија за [[Тереквеш ШЕ]], во [[Чехословачка]] за [[Макаби Брно]] и во [[Италија]] за Алесандија и [[ФК Интер|Интернационале]].<ref name="autogenerated3">[https://www.eurosport.com/football/remembering-the-remarkable-arpad-weisz_sto4716432/story.shtml Remembering the remarkable Arpad Weisz - Football - Eurosport]</ref> Вејс заработил седум меѓународни капи помеѓу 1922 и 1923 година и бил член на унгарскиот состав на [[Летни олимписки игри 1924|Летните олимписки игри]] во Париз во [[Летни олимписки игри 1924|1924 година]]. Тешката повреда ја намалила неговата играчка кариера. <ref>[https://thesefootballtimes.co/2018/02/27/arpad-weisz-the-auschwitz-victim-who-helped-shape-the-idea-of-modern-football/ "Arpad Weisz: the Auschwitz victim who helped shape the idea of modern football"]</ref> === Тренерска кариера === По пензионирањето како играч во 1926 година, Вејс станал помошник тренер во Алесандрија пред да се пресели во [[ФК Интер|ФК Интернационале Милано]], каде на 34 години освоил едно првенство во сезоната 1929/1930.<ref name="autogenerated5">{{Наведена мрежна страница |url=http://www.inter.it/en/news/43788 |title="Who was Arpad Weisz?" {{!}} NEWS |accessdate=2019-01-28 |archive-date=2018-06-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180624150322/https://www.inter.it/en/news/43788 |url-status=dead }}</ref> Тој исто така ги тренирал [[ФК Бари|Бари]], Новара и [[ФК Болоња|Болоња]], каде што освоил две титули во лигата (во 1936 и 1937 година) пред да биде принуден да ја напушти Италија со неговата сопруга и две деца по донесувањето на италијанските расистички закони.<ref>[http://www.worldsoccer.com/news/paddy-agnews-notes-from-italy-14-399524 Bologna pay tribute to Holocaust victim Arpad Weisz | Paddy Agnew]</ref> <ref name="autogenerated1">[https://books.google.com/books?id=LJvWBQAAQBAJ&pg=PT231&dq=%C3%81rp%C3%A1d+Weisz&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiOs6XprOvbAhVClZQKHdDIBrIQ6AEIOzAD#v=onepage&q=%C3%81rp%C3%A1d%20Weisz&f=false ''Erbstein: the triumph and tragedy of football's forgotten pioneer'' - Dominic Bliss]</ref> <ref>[https://books.google.com/books?id=TD-KDQAAQBAJ&pg=PA206&dq=%C3%81rp%C3%A1d+Weisz&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiOs6XprOvbAhVClZQKHdDIBrIQ6AEINTAC#v=onepage&q=%C3%81rp%C3%A1d%20Weisz&f=false ''The Italians'' - John Hooper]</ref> Вејс ја завршил кариерата со тренирање на [[ФК Дордрехт]] во [[Холандија]], оставајќи го во 1940 година по избувнувањето на [[Втора светска војна|Втората светска војна]] . Четири години подоцна тој бил уапсен од ''СС'' и убиен од Нацистите во [[Аушвиц|концентрациониот логор]] во [[Аушвиц]] , со неговото четворочлено семејство (вклучувајќи ја и неговата сопруга Елена, неговиот син Роберто и неговата ќерка Клара), кога тие биле газени веднаш по влезот во [[Аушвиц|Бушавиц]]. == Наводи == {{reflist}} == Надворешни врски == * [http://www.jewsinsports.org/profile.asp?sport=soccer&ID=146 Евреите во спортот] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20180922224807/http://www.jewsinsports.org/profile.asp?sport=soccer&ID=146 |date=2018-09-22 }} * [http://www.rsssf.com/players/hong-players-in-it.html Унгарски играчи и тренери во Италија] [[Категорија:Родени во 1896 година]] [[Категорија:Починати во 1944 година]] [[Категорија:Унгарски Евреи]] [[Категорија:Унгарски фудбалери]] [[Категорија:Тренери на ФК Интер]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Интер]] 4g1ya79vw02568zcccphjvgtinfpk66 Пегла 0 1220035 5382044 5212420 2025-06-20T16:42:16Z P.Nedelkovski 47736 илустрирање 5382044 wikitext text/x-wiki [[File:Electric steam iron.jpg|200px|right|thumb|Електрична пегла]] '''Пегла'''<ref>{{ДРМЈ|пегла}}</ref><ref>{{ОДРМЈ|пегла}}</ref>, [[архаизам|архаично]] '''утија'''<ref>{{ДРМЈ|утија}}</ref><ref>{{ОДРМЈ|утија}}</ref> — апарат за домаќинство кој служи за пеглање, односно за исправување на [[облека]]та која после перењето се изгужвува. Се состои од глатка површина, која претходно се загрева и со неа се пегла и ракува. [[Податотека:Пегла(1).jpg|мини|Електрична пегла]] [[Податотека:Charcoal iron open.jpg|мини|Старовремска пегла на [[ќумур]]]] ==Наводи== {{наводи}} {{Никулец}} [[Категорија:Апарати за домаќинството]] [[Категорија:Британски пронајдоци]] ish3k1bb8v0ro7tepghh60br4v3cqks Разговор со корисник:Chnitke 3 1220701 5382217 5380310 2025-06-20T23:19:37Z Chnitke 80568 /* Палигора 2018 */ Одговор 5382217 wikitext text/x-wiki {{добредојде}} == Награда од Уредувачки натпревар „СИЕ Пролет 2019“ == Почитуван корисник Chnitke, би сакал да ве известам дека сте добитник на награда од Уредувачки натпревар „СИЕ Пролет 2019“ (Најдобар постоечки корисник), за повеќе информации можете да ме контактирате на : vanderzilson@gmail.com или пак вие оставете ми ваша мејл адреса. ([[User:Иван Ж|Иван Ж]] <small>([[User talk:Иван Ж|разговор]])</small> 19:48, 26 мај 2019 (CEST)) == Нов уредувачки натпревар == Здраво, те повикувам да се приклучиш на натпреварот „Автомобили“ и да создадеме повеќе статии за автомобилските модели во периодот од 20 септември до 19 октомври, со кој сакаме да создадеме нови содржини за оваа тема на нашата Википедија. Обезбедени се награди за најдобрите тројца, како и за други категории. Прочитајте ја [[Википедија:Уредувачки натпревар/Автомобили|проектната страница за натпреварот]] и земете учество. Вклучи се и заедно да ја подобриме македонската Википедија.--[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 22:35, 17 септември 2019 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Ehrlich91@mkwiki преку списокот на https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%82%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D1%80_%D0%B7%D0%B0_%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%B4%D0%B8&oldid=3878916 --> == Ракомет == Здраво, како што во Македонија е особено популарен ракометот, а темата на Википедија е доста слабо покриено, дојдовме до идеја да организираме уредувачки натпревар на тема „Ракомет“, со цел да ги подобриме постоечките статии, но и да создадеме нови. Натпреварот ќе се одржува цел декември. Има обезбедено награди за учество во натпреварот. Прочитајте ја [[Википедија:Уредувачки натпревар/Ракомет|проектната страница за натпреварот]] и земи учество. Вклучи се и заедно да ја подобриме македонската Википедија.--[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 12:23, 30 ноември 2019 (CET) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Ehrlich91@mkwiki преку списокот на https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%82%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D1%80_%D0%B7%D0%B0_%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%B4%D0%B8&oldid=3898255 --> == СИЕ Пролет 2020 == Здраво, мило ми е што си доста активен за време на натпреварот. Само те потсетувам дека согласно правилата на натпреварот „<nowiki>Секоја од создадените или дополнетите статии означувајте ги со шаблонот {{</nowiki>[[Предлошка:СИЕ Пролет 2020|СИЕ Пролет 2020]]<nowiki>}} на страниците од разговор.</nowiki>“. Доколку имаш проблем да се снајдеш, слободно прашај ме. Пример за вакво означување можеш да видиш [[Разговор:Туризам во Босна и Херцеговина|тука]]. Поздрав --[[User:Ehrlich91|Ehrlich91]] <small>([[User talk:Ehrlich91|разговор]])</small> 15:31, 13 април 2020 (CEST) == Кампања на меѓународно ниво за вметнување на фотографии/слики во статиите на кои им недостигаат == Почитуван Chnitke. Сакам да ве известам за кампањата на меѓународно ниво за вметнување на илустрации во википедиските статии на кои им недостигаат наречена „Статии без илустрација“ или на англиски јазик: Wikipedia Pages Wanting Photos (WPWP). Идејата е да се искористат фотографиите и останатите илустрации, кои веќе постојат на [https://commons.wikimedia.org/wiki/Main_Page Ризницата], и да се вметнат во соодветните статии на Википедија. На Википедија на македонски јазик, организатори на оваа кампања се здруженијата на граѓани „ГЛАМ Македонија“ и „Споделено знаење“. Кампањата трае од 1 јули од 31 август 2020 година и има награден фонд од 1.000 евра (1 награда – ваучер од вредност од 12 илјади денари и 8 награди – ваучери од вредност од 6 илјади денари). Дополнително, може да се освои и една од меѓународните награди бидејќи учесникот паралелно учествува на домашната и меѓународната кампања. Наградниот фонд на меѓународната кампања е: прва награда ваучер од 500 долари (САД); втора награда 400 долари; трета награда 300 долари. Како дополнителни награди се: награда за учесник кој поставил најголем број звучни илустрации во статии 200 долари; награда за учесник кој поставил најголем број на видео илустрации во стати 200 долари; награда за учесник кој е нов на Википедија и поставил најголем број на илустрации во статии 200 долари. Учесникот за да влезе во кругот на добитниците треба да закачи илустрации на најмалку 100 статии. [[Википедија:Статии без илустрација|Страница за кампањата]] која претставува и прирачник како се учествува. Доколку учествувате, среќно! [[User:Dandarmkd|Dandarmkd]] <small>([[User talk:Dandarmkd|разговор]])</small> 13:28, 30 јуни 2020 (CEST) Здраво, ви пишувам во врска со вметнувањето на кодовите. Треба да пишете #WPWPMK и #WPWP. [[User:Dandarmkd|Dandarmkd]] <small>([[User talk:Dandarmkd|разговор]])</small> 19:19, 1 јули 2020 (CEST) == [[Рембрант ван Рејн]] == Здраво, убаво што учествувате на наградното уредување: вметнување слики во статиите, ама ќе ве замолам да ги средите 28-те слики ставени во статијата за [[Рембрант ван Рејн]]. Или поставете ги во наслов „Галерија“, или отстранете некои од нив. Статијата не личи на ништо сега, сликите одат надвор од текстот. Да нагласам дека се бара вметнување на илустрација во различни статии, а не 28 илустрации во иста статија. Поздрав и пријатно уредување - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 21:19, 9 јули 2020 (CEST) ::Мојата идеја со пораката беше да ги разјаснам правилата на кампањата (за која има предвидено награди, па оттаму ја нареков наградно уредување, јас не пишав натпревар), а не да ви го одземам еланот и идеализмот. Се извинувам ако не сум се изразила правилно. Што се однесува до „нашиот очаен цивилизациски минимализам, особено во скоро сите области пред се од планетарното творештво“, ќе се согласиме сите дека е така, и дека на Википедија се добредојдени сите што сакаат да придонесат во намалување на истиот. Поздрав и сè најдобро. - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 16:19, 10 јули 2020 (CEST) == Правопис == Здраво, Ве замолувам кога ќе уредувате да запазувате на правописот. Википедија се цели, освен на квантитет на статии, туку и на квалитет односно правилно напишани статии. Поздрав [[User:Dandarmkd|Dandarmkd]] <small>([[User talk:Dandarmkd|разговор]])</small> 21:10, 16 јули 2020 (CEST) Здраво, Ви благодарам за укажувањето. Почнав со прегледување, лекторирање и корегирање на собраниот и поставен материјал . Поздрав [[User:Chnitke|Chnitke]] <small>([[User talk:Chnitke|разговор]])</small> 7.36, 17 јули 2020 (CEST) == Археолошки наоѓалишта во Охридско == Здраво, забележувам дека доста активно создавате статии за археолошките наоѓалиште во Охридско, но уредувачкиот ден на оваа тема е закажан за 18 август, односно утре. Поздрав и пријатно уредување.--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 13:41, 17 август 2020 (CEST) Многу се извинувам, ги побркав датумите. Како можам да ја исправам оваа непријатна грешка. Утре воопшто нема да објавувам - ако е тоа доволно. како можев вака да пропуштам? :Здраво, може да земете да ги подобрите веќе создадените статии или да уредите нови. Не е никаква непријатна грешка и може слободно да си продолжите со уредување. Поздрав.--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 19:48, 18 август 2020 (CEST) == Наградени сте! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[Податотека:Barnstar of Diligence Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Награда за трудољубивост''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Оваа награда ја доделувам за големата трудољубивост во создавањето нови содржини во последно време. [[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 10:04, 26 август 2020 (CEST) |} Ви благодарам од срце...Поздрав, имајте успеси == Покана за учество во иницијативата „Цели за одржлив развој“ == '''[[Википедија:Цели за одржлив развој|Цели за одржлив развој]]''' претставува меѓународна иницијатива за збогатување на Википедија со содржини поврзани со [[Цели за одржлив развој|Целите за одржлив развој]] (ЦОР). Преку поврзување на заедница од стотици доброволни уредници од една страна и стручњаци за ЦОР од друга страна, иницијативата се стреми кон зголемување на свеста за целите, зајакнување на целокупното движење за нив и поставување основи за позадлабочено содржинско покривање на темите поврзани со целите во иднина. Во насока на поголема застапеност на темите поврзани со Целите за одржлив развој на македонски јазик, заедницата на Википедија на македонски јазик зема учество преку организирање уредувачка седмица во којашто ги повикува да се вклучат сите заинтересирани уредници и страни со стручни познавања на темата. Иницијативата временски се поклопува со Глобалната седмица на целите и е во времетраење од '''19-26 септември 2020''' година и со доделување на награди за најдобрите учесници. [[User:Dandarmkd|Dandarmkd]] <small>([[User talk:Dandarmkd|разговор]])</small> 15:14, 18 септември 2020 (CEST) == Слики од Сандро Ботичели == Здраво. Гледам дека се распишувавте статии за сликите од Ботичели, но уредувачкиот ден е на 5 ноември, поточно утре. Може да чувате простор за уредување и во текот на утрешниот ден. Поздрав.--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 19:56, 4 ноември 2020 (CET) == Археолошки наоѓалишта во Охридско == Здраво. Би сакал да Ве известам дека уредувачкиот ден за археолошките наоѓалипта во Охридско е закажан за 4 март, односно утре.--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 17:23, 3 март 2021 (CET) Ви Благодарам, повторно го згрешив датумот == Земи учество во СИЕ Пролет 2021 == Здраво, во периодот од 1 до 30 април ќе се одржува регионалниот уредувачки натпревар „СИЕ Пролет 2021“, во кој учествуваат заедници од цела Средна и Источна Европа, со цел создавање и подобрување на статии од сите тие заедници по однапред предложени списоци. Се разбира, дозволено е и пишување статии надвор од предложените списоци на заедниците. Обезбедени се награди за најдобрите тројца, како и за други категории. Прочитајте ја проектната страница за натпреварот и земете учество. Вклучи се и заедно да ја подобриме македонската Википедија.[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] <small>([[User talk:MediaWiki message delivery|разговор]])</small> 21:03, 3 април 2021 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:Ehrlich91@mkwiki преку списокот на https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%82%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D1%80_%D0%B7%D0%B0_%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BE%D0%B4%D0%B8&oldid=4491191 --> == Евиденција на статии во СИЕ Пролет 2021 == Здраво. Би сакал да Ви укажам дека на статиите коишто ги уредувате во уредувачкиот натпревар СИЕ Пролет 2021 е неопходно на страницата за разговор да ја додавате предлошката [[Предлошка:СИЕ Пролет 2021|СИЕ Пролет 2021]] и притоа ќе ја наведете темата и земјата за којашто се однесува (пр. [[Разговор:Истанбулска берза]]). На тој начин, статиите коишто ги имате уредувано автоматски ќе бидат вклучени во статистиката од натпреварот. Ви благодарам. Поздрав и пријатно уредување.--[[User:Kiril Simeonovski|Kiril Simeonovski]] <small>([[User talk:Kiril Simeonovski|разговор]])</small> 18:57, 21 април 2021 (CEST) == #WPWPMK == Здраво Chnitke, Добитник си на награда од предизвикот [[Википедија:Статии без илустрација 2023#Резултати|„Статии без илустрација“]]. За ваучерот што ти следува, ако не е проблем да ме побараш на мејл или на Фејсбук. Поздрав - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 11:57, 28 септември 2023 (CEST) [[Image:Tireless Contributor Barnstar.gif|30px|'''Награда за неуморниот уредувач''', [[Корисник:Виолетова|Виолетова]] ]] - ѕвезда за неуморниот уредувач - [[User:Виолетова|Виолетова]] <small>([[User talk:Виолетова|разговор]])</small> 17:14, 28 септември 2023 (CEST) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Reminder to vote now to select members of the first U4C</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote reminder|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote reminder}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear Wikimedian, You are receiving this message because you previously participated in the UCoC process. This is a reminder that the voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) ends on May 9, 2024. Read the information on the [[Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|voting page on Meta-wiki]] to learn more about voting and voter eligibility. The Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members were invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. On behalf of the UCoC project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 00:53, 3 мај 2024 (CEST) <!-- Пораката ја испрати Корисник:RamzyM (WMF)@metawiki преку списокот на https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2024/Previous_voters_list_3&oldid=26721208 --> == Земете учество во уредувачкиот натпревар на тема „Хемиски елементи и изотопи“ == Здраво Chnitke, те повикувам да се приклучиш на натпреварот „Хемиски елементи и изотопи“ и да создадеме повеќе статии за хемиските елементи и изотопи во периодот од 10 февруари до 9 март, со кој сакаме да создадеме нови содржини за оваа тема на нашата Википедија. Обезбедени се награди за најдобрите тројца, како и за други категории. Прочитајте ја [[Википедија:Уредувачки натпревари/Хемиски елементи и изотопи|проектната страница]] за натпреварот и земете учество. Вклучи се и заедно да ја подобриме македонската Википедија! [[User:Jtasevski123|Jtasevski123]] <small>([[User talk:Jtasevski123|разговор]])</small> 11:04, 18 февруари 2025 (CET) == Земете учество во СИЕ Пролет 2025 == Здраво Chnitke, те повикувам да се приклучиш на регионалниот уредувачки натпревар „СИЕ Пролет 2025“, во кој учествуваат заедници од цела Средна и Источна Европа, со цел создавање и подобрување на статии од сите тие заедници. Прочитајте ја [[Википедија:Уредувачки натпревари/СИЕ Пролет 2025|проектната страница]] за натпреварот и земете учество. Вклучи се и заедно да ја подобриме македонската Википедија. [[User:Jtasevski123|Jtasevski123]] <small>([[User talk:Jtasevski123|разговор]])</small> 08:46, 1 април 2025 (CEST) == Викисредба (29 мај 2025) == Добар ден Chnitke, ве поканувам на третата викисредба од оваа тековна година што ќе се одржи на 29 мај во „Daily Food & Wine“ во Скопје. Повеќе информации околу викисредбата имате на следната [[Википедија:Викисредба (29 мај 2025)|врска]] (исто така и местоположба на угостителскиот објект на Google Maps). Се надевам ќе ни ја збогатите средбата со вашето присуство. Убав ден! [[User:Jtasevski123|Jtasevski123]] <small>([[User talk:Jtasevski123|разговор]])</small> 12:02, 27 мај 2025 (CEST) == Земете учество во уредувачката седмица „Управување со отпад“ == Здраво Chnitke, те повикувам да се приклучиш на уредувачката седмица на тема „[[Википедија:Управување со отпад|Управување со отпад]]“, која ќе трае од 2 до 8 јуни 2025. Прочитајте ја [[Википедија:Управување со отпад|проектната страница]] за натпреварот и земете учество. Вклучи се и заедно да ја подобриме македонската Википедија. Убав ден! [[User:Jtasevski123|Jtasevski123]] <small>([[User talk:Jtasevski123|разговор]])</small> 09:48, 3 јуни 2025 (CEST) == Палигора 2018 == Hi, sorry for speaking in English. You wrote an article for Коста Шкодреану and used the work by Ристо Палигора about the Црква „Св. Константин и Елена“ - Битола. I am interested in writing an article for this church in English Wikipedia and this source would be very useful. Do you still have access to this source and would it be possible for you to facilitate access to me? Thanks, [[User:Super Dromaeosaurus|Super Dromaeosaurus]] <small>([[User talk:Super Dromaeosaurus|разговор]])</small> 12:24, 15 јуни 2025 (CEST) :Hello. :I appreciate your interest. :If you can wait for me for two or three days, I will send you some material. :I hope you don't mind. :Have success and creative joy. :Best regards :Chnitke [[User:Chnitke|Chnitke]] <small>([[User talk:Chnitke|разговор]])</small> 01:19, 21 јуни 2025 (CEST) scnektgb19nu7rnly7orc40zduve6jj Штефен Фет 0 1221366 5382006 5337062 2025-06-20T14:37:53Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 3 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5382006 wikitext text/x-wiki {{Infobox handball biography | name = Штефан Фет | image = Steffen Fäth, 4. Januar 2018.jpg | caption = Фет во 2018 година | nationality = Германец | birth_date = {{Birth date and age|1990|4|4|df=y}} | birth_place = [[Франкфурт]], [[Германија]] | height = 1,95 m | position = Лев бек | currentclub = [[Рајн-Некар Левен]] | clubnumber = 23 | years1 = {{0|0000}}–2007 | clubs1 = [[ВфЛ Голдштајн]] | years2 = 2007–2008 | clubs2 = [[СГ Валау-Масенхајм]] | years3 = 2008–2010 | clubs3 = [[Рајн-Некар Левен]] | years4 = 2009–2010 | clubs4 = → [[ВфЛ Гумерсбах]] (позајмен) | years5 = 2010–2016 | clubs5 = [[ХСГ Ветцлар]] | years6 = 2016–2018 | clubs6 = [[Фихсе Берлин]] | years7 = 2018– | clubs7 = [[Рајн-Некар Левен]] | nationalyears1 = 2010– | nationalteam1 = [[Ракометна репрезнтација на Германија|Германија]] | nationalcaps1 = 77 | nationalgoals1 = 165 | medaltemplates = {{MedalOlympic}} {{MedalBronze|[[Летни олимписки игри 2016|Рио де Жанеиро 2016]]|[[Ракометот на летните олимписки игри 2016 – мажи|Екипа]]}} {{MedalCompetition|[[Европско првенство во ракомет за мажи 2016|Европско првенство]]}} {{MedalGold|[[Европско првенство во ракомет за мажи 2016|Полска 2016]]|}} }} '''Штефен Фат''' ([[4 април]] [[1990]] во [[Франкфурт на Мајна]]) е [[Германија|германски]] [[ракомет]]ар кој игра за [[Рајн-Некар Левен|Рејн-Некар Ловен]] и за [[Машка ракометна репрезентација на Германија|германската]] репрезентација. == Кариера == === Клуб === Фат дебитирал во 2008/09 за [[Рајн-Некар Левен|Рејн-Неккар-Левен]] во Бундеслигата. За сезоната 2010/11 се пресели во ХСГ Вецлар . Овде станал еден од најдобрите стрелци и германски интернационалец. 2016 година се преселил во лисици од Берлин <ref>[http://www.handball-world.com/o.red.c/news-1-1-1-76866.html handball-world.com: ''Меѓународниот играч Fäth го напушта Wetzlar летото''] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160827091042/http://www.handball-world.com/o.red.c/news-1-1-1-76866.html |date=2016-08-27 }} [http://www.handball-world.com/o.red.c/news-1-1-1-76866.html] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160827091042/http://www.handball-world.com/o.red.c/news-1-1-1-76866.html |date=2016-08-27 }} од 17-ти</ref> со кого клубот шампион во 2016 година беше и 2018 година во Купот на ЕХФ победи. Од сезоната 2018/19 тој е под договор со [[Рајн-Некар Левен|Рајн-Некар Ловен]] .<ref>[http://www.handball-world.com/o.red.c/news-1-1-1-87782.html handball-world.com: ''Стефен Фат се приклучува на Рајн-Некар Ловен''] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20161229202857/http://www.handball-world.com/o.red.c/news-1-1-1-87782.html |date=2016-12-29 }} [http://www.handball-world.com/o.red.c/news-1-1-1-87782.html]{{Мртва_врска|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} од 30. &nbsp;</ref> === Репрезентација === Стефен Фат одиграл неколку натпревари за германската репрезентација. Во 2009 тој го освоил Светското јуниорско првенство со Германската репрезентација. На [[Европско првенство во ракомет за мажи 2016|Европското првенство 2016]] во [[Полска]] тој беше со германската екипа со победата над [[Машка ракометна репрезентација на Шпанија|Шпанија од]] Европа во 24:17. На [[Ракометот на Летните олимписки игри 2016|2016 Олимписките игри]] во [[Рио де Жанеиро]], тој го освоил бронзениот медал со репрезентацијата. За [[Европско првенство во ракомет за мажи 2018|Европското првенство 2018]] тој бил назначен од тренерот Кристијан Прокоп во 20-члениот тим.<ref>[https://dhb.de/nationalteams/aktuell/detailansicht/datum/2017/12/15/artikel/prokop-benennt-kader-fuer-vorbereitung-auf-ehf-euro-2018.html www.dhb.de ''Прокоп го назначи тимот за подготовка за ЕХФ ЕВРО 2018''] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20180612142514/https://dhb.de/nationalteams/aktuell/detailansicht/datum/2017/12/15/artikel/prokop-benennt-kader-fuer-vorbereitung-auf-ehf-euro-2018.html|date=2018-06-12}} [https://dhb.de/nationalteams/aktuell/detailansicht/datum/2017/12/15/artikel/prokop-benennt-kader-fuer-vorbereitung-auf-ehf-euro-2018.html] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20180612142514/https://dhb.de/nationalteams/aktuell/detailansicht/datum/2017/12/15/artikel/prokop-benennt-kader-fuer-vorbereitung-auf-ehf-euro-2018.html|date=2018-06-12}} од 15-ти</ref> Тој има завршено 64 натпревари во кои постигна 133 гола. == Сезона == {| class="wikitable" style="text-align:center" ! сезона ! клуб ! лига ! игри ! Гејтс ! 7-метар ! поле цели |- | style="text-align:left" | 2008/09 | style="text-align:left" | Рајн-Некар-Лајанс | националната лига | 18 | 16 | 1 | 15 |- | style="text-align:left" | 2009/10 | style="text-align:left" | VfL Gummersbach | националната лига | 29 | 14 | 0 | 14 |- | style="text-align:left" | 2010/11 | style="text-align:left" | HSG Wetzlar | националната лига | 24 | 31 | 5 | 26 |- | style="text-align:left" | 2011/12 | style="text-align:left" | HSG Wetzlar | националната лига | 33 | 75 | 0 | 75 |- | style="text-align:left" | 2012/13 | style="text-align:left" | HSG Wetzlar | националната лига | 29 | 113 | 10 | 103 |- | style="text-align:left" | 2013/14 | style="text-align:left" | HSG Wetzlar | националната лига | 31 | 142 | 12 | 130 |- | style="text-align:left" | 2014/15 | style="text-align:left" | HSG Wetzlar | националната лига | 32 | 149 | 8 | 141 |- | style="text-align:left" | 2015/16 | style="text-align:left" | HSG Wetzlar | националната лига | 30 | 136 | 0 | 136 |- | style="text-align:left" | 2016/17 | style="text-align:left" | Лисички Берлин | националната лига | 34 | 82 | 0 | 82 |- | style="text-align:left" | 2017/18 | style="text-align:left" | Лисички Берлин | националната лига | 28 | 142 | 0 | 142 |- | style="text-align:left" | 2018/19 | style="text-align:left" | Рајн-Некар-Лајанс | националната лига | | | | |- ! 2008-2018 ! целокупната ! ! 288 ! 900 ! 36 ! 864 |} Извор: Профил на играч во ракометната Бундеслига <ref>https://www.dkb-handball-bundesliga.de/de/import/spieler/steffen-faeth/#s1434504-1=5c38b15f преземени на 14.</ref> == Успех == * Европски шампион за млади 2008 * Помлад светски шампион 2009 * Победник на Европското првенство во Купот на Купот 2010 со VfL Гуммерсбах * EHF Cup 2018 со лисиците Берлин * [[Европско првенство во ракомет за мажи 2016|Европски шампион 2016]] * Бронзен медал на [[Ракометот на Летните олимписки игри 2016|Олимписките игри]] во [[Ракометот на Летните олимписки игри 2016|2016 година]] * Клуб светски шампион 2016 * DHB-Supercup 2018 == Добитник е на наградите == * МВП на младинското Европско првенство 2008 * [[Меѓународна ракометна федерација|IHF]] ''дебитант на годината'' 2010 == Социјална посветеност == Од почетокот на сезоната во 2018 година, Штефен Фат е вмешан како амбасадор на националната кампања „Ракометно поле“ за борба против ракот.<ref>https://www.handball-hilft.de/ {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20180929160016/https://www.handball-hilft.de/ |date=2018-09-29 }}, пристапено на 28.</ref> == Надворешни врски == * [http://www.hsg-wetzlar.de/team/dkb-handball-bundesliga-1-mannschaft/spielerportraits/23-steffen-faeth.html Профилот на Стефен Фат на страниците на ХСГ Вецлар] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20141223203957/http://www.hsg-wetzlar.de/team/dkb-handball-bundesliga-1-mannschaft/spielerportraits/23-steffen-faeth.html |date=2014-12-23 }} * [http://www.rhein-neckar-loewen.de/news/loewen-news/detail/667 Штефен Фат се менува во ХСГ Вецлар] == Наводи == <references />{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Фет, Штефан}} [[Категорија:Родени во 1990 година]] [[Категорија:Германци]] [[Категорија:Германски ракометари]] ajz8cce5huz3xdh2963xnh54nn709y0 Историjа словенобугарска 0 1225955 5382219 4987578 2025-06-21T00:36:05Z 178.254.241.22 5382219 wikitext text/x-wiki {{Infobox book | italic title = Istoriya Slavyanobolgarskaya | image = Istoriya-slavyanobulgarska.jpg | caption = Првата страница на оригиналното дело | author = [[Паисиј Хилендарски]] | audio_read_by = | title_orig = Исторїѧ славѣноболгарскаѧ | orig_lang_code = cu | country = | language = [[Црковнословенски]] | series = | release_number = | subject = | genre = [[Историографија]] | set_in = | publisher = | publisher2 = | pub_date = | english_pub_date = | published = | media_type = | pages = | awards = | isbn = | isbn_note = | oclc = | dewey = | congress = | preceded_by = | followed_by = | native_wikisource = | wikisource = | notes = | exclude_cover = | website = }} '''Историjа словенобугарска''' e првата ренесансна работа на [[Бугарска историографија|бугарската историографија]] напишана од [[Свети Паисиј Хилендарски|Паисиј Хилендарски]] во Хилендарскиот манастир и Зографскиот манастир во периодот 1760 - 1762 година. Прв примерок е дело на [[Софрониј Врачански]] (1765). <ref>[http://tatkovina.info/2017/12/04/%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%BE-%D0%BE%D1%82%D0%BA%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%B5-%D0%BD%D0%B0-%D1%80%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81-%D0%B7%D0%B0-%D0%B1%D1%83%D0%B3%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA/ Големо откритие на ракопис за бугарската историја - Tatkovina]</ref> Иако живеел во српскиот манастир [[Хиландар]], кој тогаш бил населен претежно со бугарски монаси, Пајсиј патувал низ целата земја и во странство и собрал огромен број наводи за да ја состави и напише својата концизна, но историски влијателна верзија на бугарската историја. Во тоа време, приливот на српски монаси се намалил на сметка на [[Бугари|Бугарите]], особено од Македонија. Од 17-ти до 19-ти век, Хиландар бил претежно населен со Бугари. == Извори == <references/> [[Категорија:Историја на Бугарија]] [[Категорија:Историски дела]] [[Категорија:Бугарска преродба]] s0vtrm51ehhh3znffv3rzffwchegone 5382268 5382219 2025-06-21T09:55:31Z Buli 2648 Одбиена последната промена (од [[Специјална:Придонеси/178.254.241.22|178.254.241.22]]) и ја поврати преработката 4987578 на Gurther 5382268 wikitext text/x-wiki {{Infobox book | italic title = Istoriya Slavyanobolgarskaya | image = Istoriya-slavyanobulgarska.jpg | caption = Првата страница на оригиналното дело | author = [[Паисиј Хилендарски]] | audio_read_by = | title_orig = Исторїѧ славѣноболгарскаѧ | orig_lang_code = cu | country = | language = [[Црковнословенски]] | series = | release_number = | subject = | genre = [[Историографија]] | set_in = | publisher = | publisher2 = | pub_date = | english_pub_date = | published = | media_type = | pages = | awards = | isbn = | isbn_note = | oclc = | dewey = | congress = | preceded_by = | followed_by = | native_wikisource = | wikisource = | notes = | exclude_cover = | website = }} '''Историjа словенобугарска''' e првата ренесансна работа на [[Бугарска историографија|бугарската историографија]] напишана од [[Свети Паисиј Хилендарски|Паисиј Хилендарски]] во Хилендарскиот манастир и Зографскиот манастир во периодот 1760 - 1762 година. Прв примерок е дело на [[Софрониј Врачански]] (1765). <ref>[http://tatkovina.info/2017/12/04/%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%BE-%D0%BE%D1%82%D0%BA%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%B5-%D0%BD%D0%B0-%D1%80%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81-%D0%B7%D0%B0-%D0%B1%D1%83%D0%B3%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA/ Големо откритие на ракопис за бугарската историја - Tatkovina]</ref> == Извори == <references/> [[Категорија:Историја на Бугарија]] [[Категорија:Историски дела]] [[Категорија:Бугарска преродба]] ebdro61yn2lblxipw4ikfhfk9r0wje1 РК Куманово 0 1234930 5381954 5374892 2025-06-20T12:21:51Z Perica 1986 119678 5381954 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија ракометен клуб| | clubname = МРК Куманово | full name = Машки Ракометен Клуб Куманово | short name = МРК Куманово | image = MRK Kumanovo.png | founded = | ground = [[СОУ „Перо Наков“ - Куманово|Училишна сала „Перо Наков“]] | capacity = | chairman =Даниел Трајчевски | manager = Аце Станковски | league = [[Македонска Ракометна Супер Лига|Супер лига на Македонија]] | season = [[Македонска ракометна Супер лига (мажи) 2024/25|2024–25]] | position = 3-Плеј-Аут | colour1 = blue| | colour2 = white| pattern_la1=_whiteshoulders|pattern_b1=_whiteshoulders|pattern_ra1=_whiteshoulders|pattern_sh1=_white stripes| leftarm1=0050BC|body1=0050BC|rightarm1=0050BC|shorts1=0050BC|socks1=| pattern_la2=_blueborder|pattern_b2=|pattern_ra2=_blueborder||pattern_sh2=_blue stripes| leftarm2=FFFFFF|body2=FFFFFF|rightarm2=FFFFFF|shorts2=FFFFFF|socks2=FFFFFF| }} '''МРК Куманово''' - [[ракомет]]ен клуб од [[Куманово]], [[Република Северна Македонија|Македонија]]. Клубот моментално се натпреварува во [[Македонска Ракометна Супер Лига|Супер лига на Македонија]] == Историја == MРК Куманово е првиот освојувач на [[Куп на Македонија во ракомет (мажи)|Купот на Македонија]], кога под името Шевро Куманово го освоил изданието [[Куп на Македонија во ракомет 1993 (мажи)|1993]]. Во сезоната 1993/94 учествувал во [[ЕХФ Куп на Победниците на Куповите|Купот на Победниците на Куповите]], кога стигнал до осминалната фаза. Во сезоната 2012/13, Куманово учествувал во [[ЕХФ Куп]]от.<ref>{{наведени вести |title=HC Kumanovo |url=http://www.eurohandball.com/ec/ehfc/men/2012-13/clubs/017610/HC+Kumanovo |accessdate=22 декември 2019 |publisher=eurohandball.com преку web.archive.org |date= |archive-date=2019-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191222212930/http://www.eurohandball.com/ec/ehfc/men/2012-13/clubs/017610/HC+Kumanovo |url-status=bot: unknown }}</ref> ==Состав== :''Состав за сезоната 2024–25'' ;Голмани * 12 {{знамеикона|MKD}} Григор Трајковски * 96 {{знамеикона|MKD}} Христијан Михајловски ;Леви крила *{{0}}8 {{знамеикона|MKD}} [[Давид Цветковски]] ([[капитен|к]]) *{{0}}4 {{знамеикона|MKD}} Иван Димитров *{{0}}7 {{знамеикона|MKD}} Ангел Арсовски ;Десни крила *{{0}}9 {{знамеикона|MKD}} Дамјан Јакимовски *{{0}}11 {{знамеикона|MKD}} Наум Богдановски ;Пивоти * 44 {{знамеикона|MKD}} Дарио Симоновски * 5 {{знамеикона|MKD}} Христијан Вујичевски * 3 {{знамеикона|BRA}} Жоао Виктор Соарес Флорес * 17 {{знамеикона|MKD}} Стефан Лазаревски ;Леви бекови * 10 {{знамеикона|MKD}} Тино Стојановски * 2 {{знамеикона|MKD}} Давид Димевски * 19 {{знамеикона|BRA}} Џанкарло Фелипе Хен ;Средни бекови * 22 {{знамеикона|MKD}} Христијан Крстаноски * 23 {{знамеикона|CRO}} Лука Матачиќ ;Десни бекови * 30 {{знамеикона|BRA}} Гиљерме Да Силва Фернандес * 33 {{знамеикона|MKD}} Иван Митровски ==Стручен штаб== * {{знамеикона|МКД}} '''Главен тренер:''' [[Аце Станковски]] * {{знамеикона|MKD}} '''Помошник тренер:''' [[Миодраг Јовановски]] * {{знамеикона|MKD}} '''Тренер на голманите:''' [[Горан Чавејски]] *{{знамеикона|MKD}} '''Доктор:''' Драги Караџински *{{знамеикона|MKD}} '''Физиотерапевт:''' Стефан Стојковски ==Управа== * {{знамеикона|MKD}} '''Претседател:''' Даниел Трајчевски * {{знамеикона|MKD}} ''' Директор:''' Мишко Николовски * {{знамеикона|MKD}} '''Спортски Директор:''' Љубиша Димковски *{{знамеикона|MKD}} '''Секретар:''' Бобан Трајковски *{{знамеикона|MKD}} '''Потпарол:''' Бошко Тасиќ * {{знамеикона|MKD}} '''Фотограф:''' Тијана Додевска *{{знамеикона|MKD}} '''Официјален Преставник:''' Михајло Пауновиќ *{{знамеикона|MKD}} '''Официјален Преставник:''' Перица Кузмановски == Успеси == === Национални === *'''[[Куп на Македонија во ракомет (мажи)|Куп на Македонија]] :''' ::'''Првак (1):''' 1993. === Меѓународни === *'''[[ЕХФ Куп на Победниците на Куповите|Куп на Победниците на Куповите]] :''' ::'''Осминафинале (1):''' 1993/94. == Наводи == {{наводи}} ==Надворешни врски== * [http://www.eurohandball.com/ec/ehfc/men/2012-13/clubs/017610/HC+Kumanovo РК Куманово на службеното мрежно место на Европската Ракометна Федерација] *https://www.facebook.com/mrkkumanovo?mibextid=ZbWKwL {{Македонска ракометна супер лига (мажи) |state=collapsed}}{{Шампиони на ракометниот Куп на Македонија}}{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:МРК Куманово}} [[Категорија:Ракометни клубови од Македонија|Куманово]] [[Категорија:Ракомет во Куманово]] fdqkam59lq1u4hw9g7qda56zs81vowe 5381980 5381954 2025-06-20T12:42:29Z Perica 1986 119678 5381980 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија ракометен клуб| | clubname = МРК Куманово | full name = Машки Ракометен Клуб Куманово | short name = МРК Куманово | image = MRK Kumanovo.png | founded = | ground = [[СОУ „Перо Наков“ - Куманово|Училишна сала „Перо Наков“]] | capacity = | chairman =Даниел Трајчевски | manager = Аце Станковски | league = [[Македонска Ракометна Супер Лига|Супер лига на Македонија]] | season = [[Македонска ракометна Супер лига (мажи) 2025/26|2025–26]] | position =. | colour1 = blue| | colour2 = white| pattern_la1=_whiteshoulders|pattern_b1=_whiteshoulders|pattern_ra1=_whiteshoulders|pattern_sh1=_white stripes| leftarm1=0050BC|body1=0050BC|rightarm1=0050BC|shorts1=0050BC|socks1=| pattern_la2=_blueborder|pattern_b2=|pattern_ra2=_blueborder||pattern_sh2=_blue stripes| leftarm2=FFFFFF|body2=FFFFFF|rightarm2=FFFFFF|shorts2=FFFFFF|socks2=FFFFFF| }} '''МРК Куманово''' - [[ракомет]]ен клуб од [[Куманово]], [[Република Северна Македонија|Македонија]]. Клубот моментално се натпреварува во [[Македонска Ракометна Супер Лига|Супер лига на Македонија]] == Историја == MРК Куманово е првиот освојувач на [[Куп на Македонија во ракомет (мажи)|Купот на Македонија]], кога под името Шевро Куманово го освоил изданието [[Куп на Македонија во ракомет 1993 (мажи)|1993]]. Во сезоната 1993/94 учествувал во [[ЕХФ Куп на Победниците на Куповите|Купот на Победниците на Куповите]], кога стигнал до осминалната фаза. Во сезоната 2012/13, Куманово учествувал во [[ЕХФ Куп]]от.<ref>{{наведени вести |title=HC Kumanovo |url=http://www.eurohandball.com/ec/ehfc/men/2012-13/clubs/017610/HC+Kumanovo |accessdate=22 декември 2019 |publisher=eurohandball.com преку web.archive.org |date= |archive-date=2019-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191222212930/http://www.eurohandball.com/ec/ehfc/men/2012-13/clubs/017610/HC+Kumanovo |url-status=bot: unknown }}</ref> ==Состав== :''Состав за сезоната 2025–26'' ;Голмани * 12 {{знамеикона|MKD}} Григор Трајковски * 96 {{знамеикона|MKD}} Христијан Михајловски ;Леви крила *{{0}}8 {{знамеикона|MKD}} [[Давид Цветковски]] ([[капитен|к]]) *{{0}}4 {{знамеикона|MKD}} Иван Димитров *{{0}}7 {{знамеикона|MKD}} Ангел Арсовски ;Десни крила *{{0}}9 {{знамеикона|MKD}} Дамјан Јакимовски *{{0}}11 {{знамеикона|MKD}} Наум Богдановски ;Пивоти * 44 {{знамеикона|MKD}} Дарио Симоновски * 5 {{знамеикона|MKD}} Христијан Вујичевски * 3 {{знамеикона|BRA}} Жоао Виктор Соарес Флорес * 17 {{знамеикона|MKD}} Стефан Лазаревски ;Леви бекови * 10 {{знамеикона|MKD}} Тино Стојановски * 2 {{знамеикона|MKD}} Давид Димевски * 19 {{знамеикона|BRA}} Џанкарло Фелипе Хен ;Средни бекови * 22 {{знамеикона|MKD}} Христијан Крстаноски * 23 {{знамеикона|CRO}} Лука Матачиќ ;Десни бекови * 30 {{знамеикона|BRA}} Гиљерме Да Силва Фернандес * 33 {{знамеикона|MKD}} Иван Митровски ==Стручен штаб== * {{знамеикона|МКД}} '''Главен тренер:''' [[Аце Станковски]] * {{знамеикона|MKD}} '''Помошник тренер:''' [[Миодраг Јовановски]] * {{знамеикона|MKD}} '''Тренер на голманите:''' [[Горан Чавејски]] *{{знамеикона|MKD}} '''Доктор:''' Драги Караџински *{{знамеикона|MKD}} '''Физиотерапевт:''' Стефан Стојковски ==Управа== * {{знамеикона|MKD}} '''Претседател:''' Даниел Трајчевски * {{знамеикона|MKD}} ''' Директор:''' Мишко Николовски * {{знамеикона|MKD}} '''Спортски Директор:''' Љубиша Димковски *{{знамеикона|MKD}} '''Секретар:''' Бобан Трајковски *{{знамеикона|MKD}} '''Потпарол:''' Бошко Тасиќ * {{знамеикона|MKD}} '''Фотограф:''' Тијана Додевска *{{знамеикона|MKD}} '''Официјален Преставник:''' Михајло Пауновиќ *{{знамеикона|MKD}} '''Официјален Преставник:''' Перица Кузмановски == Успеси == === Национални === *'''[[Куп на Македонија во ракомет (мажи)|Куп на Македонија]] :''' ::'''Првак (1):''' 1993. === Меѓународни === *'''[[ЕХФ Куп на Победниците на Куповите|Куп на Победниците на Куповите]] :''' ::'''Осминафинале (1):''' 1993/94. == Наводи == {{наводи}} ==Надворешни врски== * [http://www.eurohandball.com/ec/ehfc/men/2012-13/clubs/017610/HC+Kumanovo РК Куманово на службеното мрежно место на Европската Ракометна Федерација] *https://www.facebook.com/mrkkumanovo?mibextid=ZbWKwL {{Македонска ракометна супер лига (мажи) |state=collapsed}}{{Шампиони на ракометниот Куп на Македонија}}{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:МРК Куманово}} [[Категорија:Ракометни клубови од Македонија|Куманово]] [[Категорија:Ракомет во Куманово]] 5c3yw6dvsw61i664es5qzrf4z6f70q1 5381992 5381980 2025-06-20T13:11:02Z Perica 1986 119678 5381992 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија ракометен клуб| | clubname = МРК Куманово | full name = Машки Ракометен Клуб Куманово | short name = МРК Куманово | image = MRK Kumanovo.png | founded = | ground = [[СОУ „Перо Наков“ - Куманово|Училишна сала „Перо Наков“]] | capacity = | chairman =Даниел Трајчевски | manager = Аце Станковски | league = [[Македонска Ракометна Супер Лига|Супер лига на Македонија]] | season = [[Македонска ракометна Супер лига (мажи) 2025/26|2025–26]] | position =. | colour1 = blue| | colour2 = white| pattern_la1=_whiteshoulders|pattern_b1=_whiteshoulders|pattern_ra1=_whiteshoulders|pattern_sh1=_white stripes| leftarm1=0050BC|body1=0050BC|rightarm1=0050BC|shorts1=0050BC|socks1=| pattern_la2=_blueborder|pattern_b2=|pattern_ra2=_blueborder||pattern_sh2=_blue stripes| leftarm2=FFFFFF|body2=FFFFFF|rightarm2=FFFFFF|shorts2=FFFFFF|socks2=FFFFFF| }} '''МРК Куманово''' - [[ракомет]]ен клуб од [[Куманово]], [[Република Северна Македонија|Македонија]]. Клубот моментално се натпреварува во [[Македонска Ракометна Супер Лига|Супер лига на Македонија]] == Историја == MРК Куманово е првиот освојувач на [[Куп на Македонија во ракомет (мажи)|Купот на Македонија]], кога под името Шевро Куманово го освоил изданието [[Куп на Македонија во ракомет 1993 (мажи)|1993]]. Во сезоната 1993/94 учествувал во [[ЕХФ Куп на Победниците на Куповите|Купот на Победниците на Куповите]], кога стигнал до осминалната фаза. Во сезоната 2012/13, Куманово учествувал во [[ЕХФ Куп]]от.<ref>{{наведени вести |title=HC Kumanovo |url=http://www.eurohandball.com/ec/ehfc/men/2012-13/clubs/017610/HC+Kumanovo |accessdate=22 декември 2019 |publisher=eurohandball.com преку web.archive.org |date= |archive-date=2019-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191222212930/http://www.eurohandball.com/ec/ehfc/men/2012-13/clubs/017610/HC+Kumanovo |url-status=bot: unknown }}</ref> ==Состав== :''Состав за сезоната 2025–26'' ;Голмани * 12 {{знамеикона|MKD}} Григор Трајковски * 96 {{знамеикона|MKD}} Христијан Михајловски ;Леви крила *{{0}}8 {{знамеикона|MKD}} [[Давид Цветковски]] ([[капитен|к]]) *{{0}}4 {{знамеикона|MKD}} Иван Димитров *{{0}}7 {{знамеикона|MKD}} Ангел Арсовски ;Десни крила *{{0}}9 {{знамеикона|MKD}} Дамјан Јакимовски *{{0}}11 {{знамеикона|MKD}} Наум Богдановски ;Пивоти * 44 {{знамеикона|MKD}} Дарио Симоновски * 5 {{знамеикона|MKD}} Христијан Вујичевски * 3 {{знамеикона|BRA}} Жоао Виктор Соарес Флорес * 17 {{знамеикона|MKD}} Стефан Лазаревски ;Леви бекови * 10 {{знамеикона|MKD}} Тино Стојановски * 2 {{знамеикона|MKD}} Давид Димевски * 19 {{знамеикона|BRA}} Џанкарло Фелипе Хен ;Средни бекови * 22 {{знамеикона|MKD}} Христијан Крстаноски * 23 {{знамеикона|CRO}} Лука Матачиќ ;Десни бекови * 30 {{знамеикона|BRA}} Гиљерме Да Силва Фернандес * 33 {{знамеикона|MKD}} Иван Митровски === Трансфери === : ''Трансфери за сезоната 2025–26'' {{Col-begin}} {{Col-2}} ;[[File:Eo circle green arrow-up.svg|20px|link=]] Доаѓања {{Col-2}} ;[[File:Eo circle red arrow-down.svg|20px|link=]] Заминувања {{Col-end}} ==Стручен штаб== * {{знамеикона|МКД}} '''Главен тренер:''' [[Аце Станковски]] * {{знамеикона|MKD}} '''Помошник тренер:''' [[Миодраг Јовановски]] * {{знамеикона|MKD}} '''Тренер на голманите:''' [[Горан Чавејски]] *{{знамеикона|MKD}} '''Доктор:''' Драги Караџински *{{знамеикона|MKD}} '''Физиотерапевт:''' Стефан Стојковски ==Управа== * {{знамеикона|MKD}} '''Претседател:''' Даниел Трајчевски * {{знамеикона|MKD}} ''' Директор:''' Мишко Николовски * {{знамеикона|MKD}} '''Спортски Директор:''' Љубиша Димковски *{{знамеикона|MKD}} '''Секретар:''' Бобан Трајковски *{{знамеикона|MKD}} '''Потпарол:''' Бошко Тасиќ * {{знамеикона|MKD}} '''Фотограф:''' Тијана Додевска *{{знамеикона|MKD}} '''Официјален Преставник:''' Михајло Пауновиќ *{{знамеикона|MKD}} '''Официјален Преставник:''' Перица Кузмановски == Успеси == === Национални === *'''[[Куп на Македонија во ракомет (мажи)|Куп на Македонија]] :''' ::'''Првак (1):''' 1993. === Меѓународни === *'''[[ЕХФ Куп на Победниците на Куповите|Куп на Победниците на Куповите]] :''' ::'''Осминафинале (1):''' 1993/94. == Наводи == {{наводи}} ==Надворешни врски== * [http://www.eurohandball.com/ec/ehfc/men/2012-13/clubs/017610/HC+Kumanovo РК Куманово на службеното мрежно место на Европската Ракометна Федерација] *https://www.facebook.com/mrkkumanovo?mibextid=ZbWKwL {{Македонска ракометна супер лига (мажи) |state=collapsed}}{{Шампиони на ракометниот Куп на Македонија}}{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:МРК Куманово}} [[Категорија:Ракометни клубови од Македонија|Куманово]] [[Категорија:Ракомет во Куманово]] n7ik5n7mwxjhvpv3l09f5jfkxlueoyd Површински напон 0 1246194 5382053 5372922 2025-06-20T16:47:29Z P.Nedelkovski 47736 поправка на правопис - „пијалак“ наместо „пијалок“ 5382053 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Cutting_a_water_droplet_using_a_superhydrophobic_knife_on_superhydrophobic_surfaces.ogv|мини|Површинскиот напон и хидрофобицитетот делуваат заедно во овој обид да се пресече капка вода.]] [[Податотека:Surface_tension_experimental_demonstration.ogv|мини|Опит со сапун за демонстрација на површински напон.]] [[Податотека:RainDrops1.jpg|мини|Тек на дождовница од платно. За да се создаде капка делуваат површинскиот напон, кохезијата, Вандервалсовата сила и Плато-Рејлиевата нестабилност.]] '''Површинскиот напон''' е процесот кој ги движи [[Течност|течните]] површини да се соберат во формата со минимална површинска [[плоштина]]. Благодарение на површинскиот напон некои [[инсекти]], иако погусти од [[вода]]та, може да пловат и да се лизгаат по водни површини.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nwf.org/Home/Educational-Resources/Wildlife-Guide/Invertebrates/Water-Striders|title=Water Striders|work=National Wildlife Federation|language=en|accessdate=2020-06-27}}</ref> На границата меѓу течност и [[воздух]], површинскиот напон потекнува од поголемото привлекување на [[Молекула|молекулите]] во течноста една со друга (поради [[Кохезија (физика)|кохезија]]), отколку со тие во воздухот (поради [[адхезија]]). Конечниот ефект е [[сила]] на површината која дејствува навнатре и поради која течноста се однесува како да е покриена со еластична [[Брана (физика)|мембрана]]. Површината е напната поради нерамнотежата во сили, па оттаму поимот напон.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.usgs.gov/special-topic/water-science-school/science/surface-tension-and-water?qt-science_center_objects=0#qt-science_center_objects|title=Surface Tension and Water|work=www.usgs.gov|accessdate=2020-06-27}}</ref> Водните молекули се поврзани меѓусебе и преку мрежа на [[Водородна врска|водородни врски]], па површинскиот напон на водата е повисок (72,8 [[Њутн (единица)|mN]]/[[Метар|m]] на 20 <sup>o</sup>C) отколку кај другите течности. Површинскиот напон е значаен за [[Капиларни појави|капиларните појави]]. [[Единица мерка|Единиците мерки]] за површински напон се единица сила на единица [[должина]], или единица [[енергија]] на единица плоштина. Кога се искажува во единици енергија на единица плоштина, често се мисли на [[површинска енергија]] што е поопшт поим кој се користи и за [[Цврста состојба на материјата|цврсти]] тела. == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Физика]] [[Категорија:Меѓумолекулски сили]] == Причини == [[Податотека:WassermoleküleInTröpfchen.svg|лево|мини| Дијаграм на кохезивните сили на молекулите на течноста]] Поради кохезивните сили, молекулата што се наоѓа подалеку од површината е подеднакво влечена во сите правци од соседните течни молекули, што е еднакво на нето сила еднаква на нула. Молекулите на површината немаат ''исти'' молекули од сите страни и затоа се влечат навнатре. Ова создава одреден внатрешен притисок и е причина течните површини да се контрахираат до минималната површина. <ref name="usgs">{{Наведена мрежна страница|url=http://water.usgs.gov/edu/surface-tension.html|title=Surface Tension (Water Properties) – USGS Water Science School|date=July 2015|publisher=US Geological Survey|archive-url=https://web.archive.org/web/20151007042229/http://water.usgs.gov/edu/surface-tension.html|archive-date=October 7, 2015|accessdate=November 6, 2015}}</ref> Исто така има тензија паралелна со површината на течност-воздух што се спротиставува на надворешна сила, поради кохезивната природа на молекулите на вода.<ref name="usgs2">{{cite web|url=http://water.usgs.gov/edu/surface-tension.html|title=Surface Tension (Water Properties) – USGS Water Science School|date=July 2015|publisher=US Geological Survey|archive-url=https://web.archive.org/web/20151007042229/http://water.usgs.gov/edu/surface-tension.html|archive-date=October 7, 2015|access-date=November 6, 2015|url-status=live}}</ref><ref name="berry2">{{cite journal|last1=Berry|first1=M V|date=1971|title=The molecular mechanism of surface tension|journal=Physics Education|volume=6|issue=2|pages=79–84|bibcode=1971PhyEd...6...79B|doi=10.1088/0031-9120/6/2/001}}</ref> Силите на привлечност што дејствуваат помеѓу молекули од ист тип се нарекуваат кохезивни сили, додека оние што дејствуваат помеѓу молекули од различни типови се нарекуваат адхезивни сили. Рамнотежата помеѓу кохезијата на течноста и нејзината адхезија на материјалот на садот го одредува степенот на навлажнување, аголот на допир и обликот на менискусот . Кога кохезијата доминира (поточно, енергијата на адхезија е помала од половина од енергијата на кохезија), навлажнувањето е ниско и менискусот е конвексен на вертикалниот ѕид (како кај живата во стаклен сад). Од друга страна, кога адхезијата доминира (кога енергијата на адхезија е повеќе од половина од енергијата на кохезија), навлажнувањето е високо и сличниот менискус е конкавен (како кај вода во чаша). Површинскиот напон е одговорен за обликот на капките течност. Иако лесно се деформираат, капките вода имаат тенденција да бидат влечени во сферична форма поради нерамнотежата во кохезивните сили на површинскиот слој. Во отсуство на други сили, капките од практично сите течности би биле приближно сферични. Сферичната форма ја минимизира потребната „напнатост на ѕидот“ на површинскиот слој според Лапласовиот закон . [[Податотека:Water_droplet_lying_on_a_damask.jpg|мини| Капка вода лежи на [[Дамаст|дамаск]] . Површинскиот напон е доволно висок за да се спречи протекување низ текстилот]] Друг начин за гледање на површинскиот напон е во однос на енергијата. Молекулата во контакт со соседот е во пониска енергетска состојба отколку кога би била сама. Внатрешните молекули имаат онолку соседи колку што е можно, но на граничните молекули им недостасуваат соседи (во споредба со внатрешните молекули) и затоа имаат поголема енергија. За течноста да ја минимизира својата енергетска состојба, бројот на гранични молекули со поголема енергија мора да се минимизира. Минимизираниот број на гранични молекули резултира со минимална површина.<ref name="white2">{{Cite book|url=https://archive.org/details/moderncollegephy00whit|title=Modern College Physics|last=White|first=Harvey E.|publisher=van Nostrand|year=1948|isbn=978-0-442-29401-4|url-access=registration}}</ref> Како резултат на минимизирање на површината, површината ќе добие мазна форма. == Физика == === Физички единици === Површинскиот напон, претставен со симболот ''γ'' (алтернативно ''σ'' или ''[[T (латиница)|T]]'' ), се мери во [[сила]] по [[Должина|единица должина]] . Неговата [[Меѓународен систем на мерни единици|SI]] единица е [[Њутн (единица)|њутн]] на метар, но се користи и единицата [[Дин|дина]] на сантиметар. Како на пример, <ref name="MIT1">{{Наведена мрежна страница|url=http://web.mit.edu/1.63/www/Lec-notes/Surfacetension/Lecture1.pdf|title=MIT Lecture Notes on Surface Tension, lecture 1|last=Bush, John W. M.|date=April 2004|publisher=Massachusetts Institute of Technology|archive-url=https://web.archive.org/web/20220308184754/http://web.mit.edu/1.63/www/Lec-notes/Surfacetension/Lecture1.pdf|archive-date=March 8, 2022|accessdate=April 1, 2007}}</ref> <math display="block">\gamma = 1 ~\mathrm{\frac{dyn}{cm}} = 1 ~\mathrm{\frac{erg}{cm^2}} = 1~\mathrm{\frac{10^{-7}\,m\cdot N}{10^{-4}\, m^2}} = 0.001~\mathrm{\frac{N}{m}} = 0.001~\mathrm{\frac{J}{m^2}}.</math> === Дефиниција === [[Податотека:Surface_growing.png|десно|мини| Овој дијаграм ја илустрира силата потребна за зголемување на површината. Оваа сила е пропорционална на површинскиот напон.]] Површинскиот напон може да се дефинира преку сила или енергија. ==== Во однос на силата ==== Површинскиот напон {{Мпром|γ}} на течноста е силата по единица должина. На илустрацијата од десно, правоаголната рамка е составена од три неподвижни страни (црни) кои формираат форма на „U“, и четврта подвижна страна (сина) која може да се лизга надесно. Површинскиот напон ќе ја повлече сината лента налево; силата {{Мпром|F}} потребна за да се држи подвижната страна е пропорционална на должината {{Мпром|L}} на неподвижната страна. Така, односот <math display="block">\gamma=\frac{F}{2L}.</math> Причината за{{Ндроп|1|2}} филмот има две страни (две површини), од кои секоја придонесува подеднакво кон силата; па така силата што ја придонесува едната страна е {{Мат|''γL'' {{=}} {{sfrac|''F''|2}}}} Површинскиот напон {{Мпром|γ}} на течноста е односот на промената на енергијата на течноста кон промената на површината на течноста (што довело до промена на енергијата). Ова лесно може да се поврзе со претходната дефиниција во однос на силата: <ref name="MIT_Non-Newtonian">{{Наведена мрежна страница|url=http://web.mit.edu/nnf/education/wettability/definition.html|title=Mechanical definition of surface tension|publisher=MIT|archive-url=https://web.archive.org/web/20130412122414/http://web.mit.edu/nnf/education/wettability/definition.html|archive-date=April 12, 2013|accessdate=Dec 16, 2013}}</ref> ако {{Мпром|F}} е силата потребна за да се ''спречи'' лизгањето на страната, тогаш ова е исто така силата што би ја одржала страната во состојба на ''лизгање со константна брзина'' (според вториот Њутнов закон). Но, ако страната се движи надесно (во насоката во која се применува силата), тогаш површината на истегнатата течност се зголемува додека применетата сила врши работа врз течноста. Ова значи дека зголемувањето на површината ја зголемува енергијата на филмот. Работата што ја врши силата {{Мпром|F}} при поместување на страната за растојание {{Мат|Δ''x''}} е {{Мат|''W'' {{=}} ''F''Δ''x''}} ; во исто време вкупната површина на филмот се зголемува за {{Мат|Δ''A'' {{=}} 2''L''Δ''x''}} (факторот 2 овде е бидејќи течноста има две страни, две површини). Така, множејќи го и броителот и именителот на {{Мат|''γ'' {{=}} {{sfrac|1|2}}{{sfrac|''F''|''L''}}}} Оваа работа W е, со [[општи аргументи]], прифатена како подредена како потенцијална енергија. Површинска тензија исто така може да биде мерена во SI систем со џули на метар квадратен и со ЦГС системот како ergs на сантиметар квадратен. Бидејќи механичките системи пробуваат да пронајдат момент на минимална потенцијална енергија, една капка течност природно има сферична структура, која што има минимална површинска околина за одреден волумен. Еквивалентноста на мерењето на енергијата по единица површина со силата по единица должина може да се докаже со [[димензионална анализа]].<ref name="s_z">Sears, Francis Weston; Zemanski, Mark W. (1955) ''University Physics 2nd ed''. Addison Wesley</ref>{{Средидесно}} == Ефекти == === Вода === Неколку ефекти на површинскиот напон може да се видат кај обичната вода:{{Подреден список|Избивање на дождовница на восочна површина, како на пример лист. Вода [[хидрофобични капки]] да се депилира и силно кон себе, па водата се собира во капки. Површинскиот напон им ја дава нивната речиси сферична форма, бидејќи сферата има најмала можна [[површинска околина]].|Формирањето на [[капки (течнист)|капки]] се јавува кога масата на течност се растегнува. Анимацијата (подолу) покажува дека водата се прилепува до славината добива маса додека не се растегне до точка каде што површинскиот напон повеќе не може да ја држи капката поврзана со славината. Потоа се одвојува и површинскиот напон ја формира капката во сфера. Ако млаз вода течеше од славината, потокот ќе се распадне на капки при неговото паѓање. Гравитацијата го истегнува потокот, а потоа површинскиот напон го стега во сфери.<ref name="MIT5">{{cite web|url=http://web.mit.edu/1.63/www/Lec-notes/Surfacetension/Lecture5.pdf|title=MIT Lecture Notes on Surface Tension, lecture 5|access-date=April 1, 2007|date=May 2004|publisher=Massachusetts Institute of Technology|author=Bush, John W. M.|archive-date=February 26, 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070226102246/http://web.mit.edu/1.63/www/Lec-notes/Surfacetension/Lecture5.pdf|url-status=live}}</ref>|Лебдењето на предмети погусти од водата се случува кога предметот не може да се навлажнува и неговата тежина е доволно мала за да може да ја поднесат силите што произлегуваат од површинскиот напон.<ref name="white"/> For example, [[Gerridae|water striders]] користете површински напон за да одите по површината на езерцето на следниот начин. Ненавлажливоста на ногата на возачот на вода значи дека нема привлечност помеѓу молекулите на ногата и молекулите на водата, така што кога ногата ја турка водата надолу, површинскиот напон на водата само се обидува да ја врати нејзината плошност од нејзината деформација поради ногата. Ваквото однесување на водата го турка шетачот на вода нагоре за да може да стои на површината на водата се додека нејзината маса е доволно мала за да може водата да го поддржи. Површината на водата се однесува како еластична фолија: стапалата на инсектот предизвикуваат вдлабнатини на површината на водата, зголемувајќи ја нејзината површина<ref name="MIT3">{{cite web|url=http://web.mit.edu/1.63/www/Lec-notes/Surfacetension/Lecture3.pdf|title=MIT Lecture Notes on Surface Tension, lecture 3|access-date=April 1, 2007|publisher=Massachusetts Institute of Technology|author=Bush, John W. M.|date=May 2004|archive-date=February 26, 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070226102227/http://web.mit.edu/1.63/www/Lec-notes/Surfacetension/Lecture3.pdf|url-status=live}}</ref> и тенденција на минимизирање на површинската закривеност (така површина) на водата ги турка стапалата на инсектот нагоре.|Раздвојувањето на маслото и водата (во овој случај, вода и течен восок) е предизвикано од напнатост на површината помеѓу различни течности. Овој тип на површинска напнатост се нарекува „напнатост на интерфејсот“, но неговата хемија е иста.|[[Солзи од вино]] е формирање на капки и реки од страната на чашата што содржи алкохолен пијалак. Нејзината причина е сложената интеракција помеѓу различните површински тензии на водата и[[етанол]]; тоа е предизвикано од комбинација на модификација на површинскиот напон на водата со[[Етанол]] заедно со етанол [[испарување]] побрзо од вода.}}<gallery mode="packed" heights="120"> Податотека:Dew_2.jpg|алт=A. Water beading on a leaf| '''A.''' Водени монистра на лист Податотека:Water_drop_animation_enhanced_small.gif|алт=B. Water dripping from a tap| '''Б.''' Вода што капе од чешма Податотека:WaterstriderEnWiki.jpg|алт=C. Water striders stay at the top of liquid because of surface tension| '''C.''' [[Gerridae|Водните двигатели]] остануваат на површината на течноста поради површинскиот напон Податотека:1990s_Mathmos_Astro.jpg|алт=D. Lava lamp with interaction between dissimilar liquids: water and liquid wax| '''D.''' Лава ламба со интеракција помеѓу различни течности: вода и течен восок Податотека:Wine_legs_shadow.jpg|алт=E. Photo showing the "tears of wine" phenomenon.| '''E.''' Фотографија што го прикажува феноменот „ солзи од вино “. </gallery> === Сурфактанти === Површинскиот напон е видлив кај други вообичаени феномени, особено кога се користат [[Сурфактант|сурфактанти]] за да се намали: * Сапунските меурчиња имаат многу големи површини со многу мала маса. Меурчињата во чиста вода се нестабилни. Сепак, додавањето на сурфактанти може да има стабилизирачки ефект врз меурчињата (видете го ефектот Марангони ). Сурфактантите всушност го намалуваат површинскиот напон на водата за три или повеќе пати. * [[Емулзија|Емулзиите]] се вид на колоидна дисперзија во која површинскиот напон игра улога. Мали капки масло дисперзирани во чиста вода спонтано ќе се спојат и ќе се одвојат од фазите. Додавањето на сурфактанти го намалува меѓуфазниот напон и овозможува формирање на капки масло во водната средина (или обратно). Стабилноста на така формираните капки масло зависи од многу различни хемиски и еколошки фактори.{{Средидесно}} [[Податотека:CurvedSurfaceTension.png|десно|мини| Сили на површинска напнатост што дејствуваат на мало (диференцијално) парче површина. {{Мпром|δθ<sub>x</sub>}} и {{Мпром|δθ<sub>y</sub>}} го означуваат количеството на свиткување во однос на димензиите на крпеницата. Балансирањето на силите на затегнување со притисокот води до равенката на Јанг-Лаплас]] Ако ниедна сила не дејствува нормално на затегната површина, површината мора да остане рамна. Но, ако притисокот на едната страна од површината се разликува од притисокот на другата страна, разликата во притисокот помножена со површината резултира со нормална сила. За да можат силите на површинскиот напон да ја поништат силата предизвикана од притисок, површината мора да биде закривена. Дијаграмот покажува како закривеноста на површината на мало парче површина води до нето компонента на силите на површинскиот напон кои дејствуваат нормално на центарот на парчето. Кога сите сили се избалансирани, добиената равенка е позната како Јанг-Лапласова равенка : <ref name="cwp">{{Наведена книга|title=Capillarity and Wetting Phenomena—Drops, Bubbles, Pearls, Waves|last=Pierre-Gilles de Gennes|last2=Françoise Brochard-Wyart|last3=David Quéré|publisher=Springer|others=Alex Reisinger|year=2002|isbn=978-0-387-00592-8|author-link=Pierre-Gilles de Gennes}}</ref> <math display="block">\Delta p = \gamma \left( \frac{1}{R_x} + \frac{1}{R_y} \right)</math> каде: * {{Мат|Δ''p''}} е разликата во притисокот, исто познато како [[лаплас притисок]].<ref name="Physics and Chemistry of Interfaces">{{Наведена книга|title=Physics and Chemistry of Interfaces|last=Butt, Hans-Jürgen|last2=Graf, Karlheinz|last3=Kappl, Michael|publisher=Wiley|year=2006|isbn=978-3-527-60640-5|page=9}}</ref> * {{Мпром|γ}} е површинска тензија. * {{Мпром|R<sub>x</sub>}} and {{Мпром|R<sub>y</sub>}} се [[радиусот на искривување]] во секоја од оските кои се паралелни со површината. Количината во заградите од десната страна е всушност (двојно) поголема од средната закривеност на површината (во зависност од нормализацијата). Решенијата на оваа равенка го одредуваат обликот на капките вода, баричките, менискусите, сапунските меурчиња и сите други облици определени од површинскиот напон (како што е обликот на отпечатоците што стапалата на [[Gerridae|воден газеч]] ги оставаат на површината на езерце). Табелата подолу покажува како внатрешниот притисок на капка вода се зголемува со намалување на радиусот. За не многу мали капки ефектот е суптилен, но разликата во притисокот станува огромна кога големината на капките се приближува до молекуларната големина. (Во границите на една единствена молекула, концептот станува бесмислен.) {| class="wikitable" style="float:center; clear:right;" |+{{Мат|Δ''p''}} за водени капки со различни полупречници при [[Стандардни услови|СПТ]] ! style="width:120px;" |Droplet radius | style="width:120px;" |1&nbsp;mm | style="width:120px;" |0.1&nbsp;mm | style="width:120px;" |1&nbsp;[[Микрометар|μm]] | style="width:120px;" |10&nbsp;[[Нанометар|nm]] |- !{{Мат|Δ''p''}} ([[Атмосфера (единица)|atm]]) |0.0014 |0.0144 |1.436 |143.6 |} === Лебдечки објекти === [[Податотека:Surface_Tension_Diagram.svg|мини| Пресек на игла што лебди на површината на водата. {{Мат|''F''<sub>w</sub>}} тежината, а {{Мат|''F''<sub>s</sub>}} резултантни сили на површинскиот напон.]] Кога некој предмет е поставен на течност, неговата тежина {{Мат|''F''<sub>w</sub>}} притиска површината, и ако површинскиот напон и силата надолу станат еднакви, тогаш тој е избалансиран со силите на површинскиот напон од двете страни {{Мат|''F''<sub>s</sub>}} кои се паралелни со површината на водата во точките каде што доаѓа во контакт со предметот. Забележете дека малото движење на телото може да предизвика објектот да потоне. Со намалување на аголот на контакт, површинскиот напон се намалува. Хоризонталните компоненти на двете {{Мат|''F''<sub>s</sub>}} покажуваат во спротивни насоки, па затоа се поништуваат, но вертикалните компоненти покажуваат во иста насока и затоа се собираат <ref name="white">{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/moderncollegephy00whit|title=Modern College Physics|last=White|first=Harvey E.|publisher=van Nostrand|year=1948|isbn=978-0-442-29401-4|url-access=registration}}</ref> за да се избалансира {{Мат|''F''<sub>w</sub>}} За да се случи ова, површината на предметот не смее да биде влажна, а неговата тежина мора да биде доволно мала за површинскиот напон да го издржи. Ако {{Мат|''m''}} ја означува масата на иглата, а {{Мат|''g''}} забрзувањето поради гравитацијата, имаме <math display="block"> F_\mathrm{w} = 2 F_\mathrm{s} \sin \theta \quad\Leftrightarrow\quad m g = 2 \gamma L \sin \theta </math> == Поврзано == == Наводи == {{наводи}} bte6kmpyeemiuean9ybrtn5f88fx19a Сирма Војвотка (песна) 0 1246469 5382175 4669652 2025-06-20T21:32:23Z ГП 23995 ситна поправка 5382175 wikitext text/x-wiki '''Сирма Војвотка''' — македонска [[Епска народна поезија|епска народна песна]], посветена на вистински историски лик - [[Сирма војвода]]. ==Содржина== Група од 70 [[ајдуци]] треба да избере водач, а меѓу нив се наоѓа и една девојка - Сирма. Таа предлага да стават прстен на една [[бука]] и сите се обидуваат да го погодат со [[Пушка|пушките]], но само Сирма го погаѓа. Потоа, сите ајдуци фрлаат камен, а Сирма успева да го фрли каменот десет чекори подалеку од останатите. Оттука, ајдуците сложно ја избираат Сирма за [[војвода]].<ref>Томе Саздов, ''Грива тресе, бисер рони'' (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 78.</ref> <ref>''Народна поезија'' (приредил Кирил Пенушлиски), „Кочо Рацин“, Скопје, 1964, стр. 112.</ref> == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Македонски ајдучки песни]] 7gb6gvu410p3vpm8tfgfvb0dp480pdc Стефан Караџа 0 1263409 5382266 5365397 2025-06-21T09:50:59Z Buli 2648 5382266 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Стефан Караџа | image = BASA-546K-1-108-10-Stefan Karadzha (cropped).JPG | image_size = 200px | caption = | native_name_lang = bg | birth_name = Стефан Тодоров Димов | birth_date = {{birth date|1840|5|11|df=y}} | birth_place = Ичме, [[Османлиска империја]] | death_date = {{death date and age|1868|7|31|1840|5|11|df=y}} | death_place = [[Русе|Русчук]], [[Османлиска империја]] | occupation = | spouse = }} '''Стефан Тодоров Димов''', наречен '''Стефан Караџа''' — бугарски национален херој, револуционер на бугарското национално ослободително движење и војвода. Врвот Стефан Караѓа на [[Антарктички Полуостров|Антарктичкиот Полуостров]] е именуван по револуционерот.<ref>[https://data.antarctica.gov.au/aadc/gaz/scar/display_name.cfm?gaz_id=138108 Stefan Karadzha Peak] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20151118104955/https://data.antarctica.gov.au/aadc/gaz/scar/display_name.cfm?gaz_id=138108 |date=2015-11-18 }}. SCAR Composite Antarctic Gazetteer.</ref> Во 1867 година се приклучил на Втората бугарска легија. На 6 јули 1868 година, тој и [[Хаџи Димитар]], предводени од одред од 127 лица, го преминале [[Дунав]] кај селото Вардим. Во битка во областа Канладере во близина на Вишовград, Стефан Караџа бил тешко ранет и заробен од трупите испратени од Мидад Паша. На 12 јули бил однесен во Трново, а подоцна во Русе. Полумртов, тој се соочил со итен суд формиран од Мидад Паша и осуден на смрт со бесење. На 30 јули 1868 година починал од раните во затворот Русе. == Наводи == {{наводи}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Караџа, Стефан}} [[Категорија:Бугарски револуционери]] [[Категорија:Родени во 1840 година]] [[Категорија:Починати во 1868 година]] eufl9kyg5hdofxr2jceuafflx6hm6ur 3 Јунона 0 1270839 5382078 5263136 2025-06-20T17:05:28Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5382078 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Планета | minorplanet=yes | bgcolour=#D6D6D6 | name= 3 Јунона | symbol= [[Податотека:Juno symbol (black).svg|24п|⚵]] | image= Juno orbit 2018.png | image_size= 280 | caption=Орбитата на Јунона е значително елиптична со мал наклон, движејќи се меѓу Марс и Јупитер. | discoverer=[[Карл Лудвиг Хардинг]] | discovered=1 септември 1804 | mpc_name=(3) Juno | alt_names= | pronounced = | adjectives=јунонски | named_after = [[Јунона]] | mp_category=[[Главен астероиден појас|Главен појас]] (Јунонска грутка) | orbit_ref =<ref name="jpldata" /> | epoch=[[јулијански ден|ЈД]] 2457000,5 (9 декември 2014) | semimajor=2,67070 ае | perihelion=1,98847 ае | aphelion=3,35293 [[астрономска единица|ае]] | eccentricity=0,25545 | period=4,36463 [[јулијанска година (астрономија)|г]] | inclination=12,9817° | asc_node=169,8712° | arg_peri=248,4100° | mean_anomaly={{вред|33.077|ul=°}} | avg_speed=17,93&nbsp;км/с | p_orbit_ref = <ref name="Juno-POE">{{нмс |title=AstDyS-2 Juno Synthetic Proper Orbital Elements |publisher=Department of Mathematics, University of Pisa, Italy |url=https://newton.spacedys.com/astdys/index.php?pc=1.1.6&n=3 |access-date=1 октомври 2011}}</ref> | p_semimajor = 2,6693661 | p_eccentricity = 0,2335060 | p_inclination = 13,2515192° | p_mean_motion = 82.528181 | perihelion_rate = 43,635655 | node_rate = −61,222138 | dimensions=(320×267×200)±6&nbsp;км<ref name="Baer"> {{нмс |date=2008 |title=Recent Asteroid Mass Determinations |publisher=Personal Website |first=Jim |last=Baer |url=http://home.earthlink.net/~jimbaer1/astmass.txt |access-date=3 декември 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130702212735/http://home.earthlink.net/~jimbaer1/astmass.txt |archive-date=2 јули 2013 |url-status=dead }} </ref> | mean_diameter = {{вред|246.596|10.594|u=км}}<ref name="jpldata"/> | mean_radius = 135,7±11 <ref name="mit.edu">{{наведено списание|doi=10.1016/j.icarus.2004.08.005|url=https://www.mit.edu/people/lucylim/2005_Icarus_LimMcConnochie_Thermal_infrared_8-13_micron_spectra.pdf|title=Thermal infrared (8?13 ?m) spectra of 29 asteroids: The Cornell Mid-Infrared Asteroid Spectroscopy (MIDAS) Survey|journal=Icarus|volume=173|issue=2|pages=385|year=2005|last1=Lim|first1=L|last2=McConnochie|first2=T|last3=Belliii|first3=J|last4=Hayward|first4=T|bibcode=2005Icar..173..385L|access-date=26 август 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303232808/http://www.mit.edu/people/lucylim/2005_Icarus_LimMcConnochie_Thermal_infrared_8-13_micron_spectra.pdf|archive-date=3 март 2016|url-status=dead}}</ref> | surface_area= 216 000 км<sup>2</sup><ref name="fact2">Calculated based on the known parameters</ref> | volume= 8 950 000 км<sup>3</sup><ref name="fact2"/> |mass={{вред|2.86|0.46|e=19|u=kg}}{{refn|group=б|1,44 ± 0,23 × 10<sup>−11</sup> {{Сончева маса}}}}<ref name="Baer2011">James Baer, Steven Chesley & Robert Matson (2011) "Astrometric masses of 26 asteroids and observations on asteroid porosity." ''The Astronomical Journal'', Volume 141, Number 5</ref> |density={{вред|3.20|0.56|u=г/см<sup>3</sup>}}<ref name="Baer2011"/> | surface_grav=0,12&nbsp;м/с<sup>2</sup> | escape_velocity=0,18&nbsp;км/с | rotation=7,21 ч<ref name="jpldata"/> (0,3004 д)<ref name="lc"> {{нмс |editor-last=Harris |editor-first=A. W. |editor2=Warner, B. D. |editor3=Pravec, P. |title=Asteroid Lightcurve Derived Data. EAR-A-5-DDR-DERIVED-LIGHTCURVE-V8.0. |publisher=NASA Planetary Data System |date=2006 |url=http://www.psi.edu/pds/resource/lc.html |access-date=15 март 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090409225219/http://www.psi.edu/pds/resource/lc.html |archive-date=9 април 2009 |url-status=dead }}</ref> | spectral_type=[[астероид од типот S|S]]<ref name="jpldata"/><ref name="tax">{{нмс | editor-last= Neese | editor-first= C. | title= Asteroid Taxonomy.EAR-A-5-DDR-TAXONOMY-V5.0. | publisher= NASA Planetary Data System | date= 2005 | url= http://www.psi.edu/pds/asteroid/EAR_A_5_DDR_TAXONOMY_V5_0/data/taxonomy05.tab | archive-url= https://web.archive.org/web/20060905083536/http://www.psi.edu/pds/asteroid/EAR_A_5_DDR_TAXONOMY_V5_0/data/taxonomy05.tab | url-status= dead | archive-date= 2 септември 2006 | access-date= 24 декември 2013}}</ref> | rot_velocity= 31,75 м/с<ref name="fact2"/> | magnitude = 7,4<ref name="AstDys-Juno">{{нмс |title=AstDys (3) Juno Ephemerides |publisher=Department of Mathematics, University of Pisa, Italy |url=https://newton.spacedys.com/astdys/index.php?pc=1.1.3.1&n=3&oc=500&y0=1983&m0=10&d0=23&h0=00&mi0=00&y1=1983&m1=10&d1=26&h1=00&mi1=00&ti=1.0&tiu=days |access-date=26 јуни 2010}} </ref><ref name="bright2005">{{нмс |title=Bright Minor Planets 2005 |publisher=[[Minor Planet Center]]|url=http://www.cfa.harvard.edu/iau/Ephemerides/Bright/2005 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080929074506/http://www.cfa.harvard.edu/iau/Ephemerides/Bright/2005/ |archive-date=29 септември 2008}}</ref> до 11,55 |abs_magnitude=5.33<ref name="jpldata"/><ref name="iras"> {{нмс |editor-last=Davis |editor-first=D. R. |editor2=Neese, C. |title=Asteroid Albedos. EAR-A-5-DDR-ALBEDOS-V1.1. |publisher=NASA Planetary Data System |date=2002 |url=http://www.psi.edu/pds/resource/albedo.html |access-date=18 февруари 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091217104722/http://www.psi.edu/pds/resource/albedo.html |archive-date=17 декември 2009 |url-status=dead }}</ref> | albedo=0,238<ref name="jpldata"/><ref name="iras" /> | angular_size = 0,30" <!-- Horizons 28 октомври 2018 --> до 0,07" | single_temperature=~163 [[келвин|K]]<br />''најг:'' 301 K (+28°C)<ref name="lim2005"> {{наведено списание | last= Lim | first= Lucy F. |author2= McConnochie, Timothy H.|author3= Bell, James F.|author4= Hayward, Thomas L. | title= Thermal infrared (8–13 µm) spectra of 29 asteroids: the Cornell Mid-Infrared Asteroid Spectroscopy (MIDAS) Survey | journal= Icarus | date= 2005 | volume= 173 | issue= 2| pages= 385–408 | bibcode= 2005Icar..173..385L | doi= 10.1016/j.icarus.2004.08.005}}</ref> }} '''3 Јунона''' — голем [[астероид]] во [[астероиден појас|астероидниот појас]]. Откриена е во 1804 г. од германскиот астроном [[Карл Лудвиг Хардинг]].<ref>{{наведување | author1=Cunningham, Clifford J | title=Bode's Law and the discovery of Juno : historical studies in asteroid research | date=2017 | publisher=Springer | isbn=978-3-319-32875-1 }}</ref> Ова е третиот по ред откриен астероид кој спаѓа меѓу дваесетте најголеми и еден од двата најкрупни каменливи астероиди ([[астероид од типот S|тип S]]) заедно со [[15 Евномија]]. Се проценува дека ова тело зафаќа 1&nbsp;% од вкупната маса на астероидниот појас.<ref name="Pitjeva05"> {{наведено списание |last=Pitjeva |first=E. V. |title=High-Precision Ephemerides of Planets—EPM and Determination of Some Astronomical Constants |journal=Solar System Research |date=2005 |volume=39 |issue=3 |page=176 |url=http://iau-comm4.jpl.nasa.gov/EPM2004.pdf |doi=10.1007/s11208-005-0033-2 |bibcode=2005SoSyR..39..176P |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20081031065523/http://iau-comm4.jpl.nasa.gov/EPM2004.pdf |archive-date=31 октомври 2008 }} </ref> Астероидот е наречен по врховната римска божица [[Јунона]], сопруга на [[Јупитер (бог)|Јупитер]]. == Историја == === Откривање === Астероидот е откриен на 1 септември 1804 г. од Карл Лудвиг Хардинг.<ref name="jpldata"/> Подолго време се сметал за [[планета]], сè додека не се утврдило дека се работи за астероид и [[мала планета]] во текот на 1850-тите.<ref>{{нмс | author=Hilton, James L. |title=When did the asteroids become minor planets? |work=U.S. Naval Observatory |url=http://aa.usno.navy.mil/faq/docs/minorplanets.php |access-date=8 мај 2008 |archive-url = https://web.archive.org/web/20080324182332/http://aa.usno.navy.mil/faq/docs/minorplanets.php |archive-date = 24 март 2008}}</ref> ==Особености== Јунона се вбројува меѓу најголемите астероиди (веројатно десеттоти по големина) и сочинува 1&nbsp;% од масата на сиот [[астероиден појас]].<ref name="Pitjeva04b">Pitjeva, E. V.; [http://journals.cambridge.org/production/action/cjoGetFulltext?fulltextid=303499 ''Precise determination of the motion of planets and some astronomical constants from modern observations'']{{Мртва_врска|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, in Kurtz, D. W. (Ed.), ''Proceedings of IAU Colloquium No. 196: Transits of Venus: New Views of the Solar System and Galaxy'', 2004</ref> Го зазема второто место по масивност меѓу астероидите од типот S, веднаш по 15 Евномија.<ref name="Baer"/> И покрај тоа, Јунона има маса само 3&nbsp;% од онаа на [[Церера (џуџеста планета)|Церера]].<ref name="Baer"/> [[Податотека:Moon and Asteroids 1 to 10 Cyrillic.svg|мини|лево|Првите десет откриени астероиди во големинска споредба со [[Месечина]]та. Јунона е трета од лево.]] [[Орбитален период|Орбиталниот период]] на Јунона изнесува is 4,36578 години.<ref>{{нмс|title=Comets Asteroids |url=http://comets-asteroids.findthedata.org/l/3015/3-Juno |archive-url=https://archive.today/20140514074257/http://comets-asteroids.findthedata.org/l/3015/3-Juno |url-status=dead |archive-date=14 мај 2014 |publisher=Find The Data.org |access-date=14 мај 2014 }}</ref> Меѓу астероидите од типот S, Јунона е необично отсјајна, што може да упатува на посебни површински својства. Големото албедо е причината за нејзината релативно висока [[привидна ѕвездена величина|привидна величина]] за мало тело кое не е блиску до внатрешниот раб на астероидниот појас. Јунона може да достигне +7,5 на поволна противположба, што е посјајно од Нептун или Титан, поради што е откриена пред поголемите астероиди [[10 Хигија|Хигија]], [[52 Европа|Европа]], [[511 Давида|Давида]] и [[704 Интерамнија|Интерамнија]]. Но на највеќето противположби, Јунона достигнува величина од +8,7<ref name="brightestasteroids"> {{нмс |title=The Brightest Asteroids |publisher=The Jordanian Astronomical Society |author=Odeh, Moh'd |url=http://jas.org.jo/ast.html |access-date=21 мај 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080511115437/http://www.jas.org.jo/ast.html |archive-date=11 мај 2008 |url-status=dead }} </ref> — едвај видлива со [[двоглед]] — и при помали [[издолжување (астрономија)|издолжувања]] ќе мора да користи 76-милиметарски [[телескоп]] за да се распознае со доволна острина.<ref name="telescope"> {{нмс|date=2004 |title=What Can I See Through My Scope? |publisher=Ballauer Observatory |url=http://www.allaboutastro.com/Articlepages/whatcanisee.html |access-date=29 јули 2008 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110726123615/http://www.allaboutastro.com/Articlepages/whatcanisee.html |archive-date=26 јули 2011 }} (archived) </ref> Астероидот е главното тело на [[Јунонино семејство|Јунониното семејство]]. {| class="wikitable" style="margin:1em 1em 1em 0;float:left;clear:left;" |- style="background:#ccf; font-size:smaller;" |+ Планети 1807–1845 |- style="font-size: smaller;" | 1 || Меркур [[Податотека:Mercury symbol (fixed width).svg|14п|☿]] |- style="font-size: smaller;" |2 ||Венера [[Податотека:Venus symbol (fixed width).svg|14п|♀]] |- style="font-size: smaller;" |3 || Земја [[Податотека:Earth symbol (fixed width).svg|14п|🜨]] |- style="font-size: smaller;" |4 || Марс [[Податотека:Mars symbol (fixed width).svg|14п|♂]] |- style="font-size: smaller;" |5 || Веста [[Податотека:Vesta symbol (fixed width).svg|14п|⚶]] |- style="font-size: smaller;" |6 || Јунона [[Податотека:Juno symbol (fixed width).svg|14п|⚵]] |- style="font-size: smaller;" |7 || Церера [[Податотека:Ceres symbol (fixed width).svg|14п|⚳]] |- style="font-size: smaller;" |8 || Палада [[Податотека:Pallas symbol (fixed width).svg|14п|⚴]] |- style="font-size: smaller;" |9 || Јупитер [[Податотека:Jupiter symbol (fixed width).svg|14п|♃]] |- style="font-size: smaller;" |10 ||Сатурн [[Податотека:Saturn symbol (fixed width).svg|14п|♄]] |- style="font-size: smaller;" |11|| Уран [[Податотека:Uranus symbol (fixed width).svg|14п|♅]] |} Јунона најпрвин се сметала за планета, заедно со [[Церера (џуџеста планета)|1 Церера]], [[2 Палада]] и [[4 Веста]].<ref name="Hilton"/> Во 1811 г. [[Јохан Јероним Шретер|Ј. Ј. Шретер]] ѝ го проценил пречникот на 2.290&nbsp;км.<ref name="Hilton"> {{нмс |date=16 ноември 2007 |author=Hilton, James L |title=When did asteroids become minor planets? |work=U.S. Naval Observatory |url=http://aa.usno.navy.mil/faq/docs/minorplanets.php |access-date=22 јуни 2008 |archive-url = https://web.archive.org/web/20080324182332/http://aa.usno.navy.mil/faq/docs/minorplanets.php |archive-date = 24 март 2008}} </ref> По откривањето на други астероиди, сите четири биле прогласени за такви тела. Со малите димензии и неправилниот облик, Јунона не може да биде [[џуџеста планета]]. Астероидот кружи на малку помало средно растојание од [[Сонце]]то отколку Церера и Палада. Има умерено наклонета орбита со околу 12° кон [[еклиптика]]та, но таа е крајно [[занесување (орбита)|занесена]], повеќе од [[Плутон (џуџеста планета)|Плутоновата]]. Овааа голема занесеност повеќе ја доближува до Сонцето во [[перихел]] отколку Веста, а подалеку во [[афел]] отколку Церера. Од сите астероиди со пречник преку 200&nbsp;км, само [[324 Бамберга]] има позанесена орбита.<ref name="ecc">{{нмс|title=MBA Eccentricity Screen Capture |publisher=JPL Small-Body Database Search Engine |url=http://home.comcast.net/~kpheider/3Juno-ecc.jpg |access-date=1 ноември 2008 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090327111705/http://home.comcast.net/~kpheider/3Juno-ecc.jpg |archive-date=27 март 2009 }}</ref> Јунона се врти во [[повратно движење|напредна]] насока при [[осен наклон]] од околу 50°.<ref name="kaasalainen2002">Северниот пол е насочен кон [[еклиптички координатен систем|еклиптичките координати]] (β, λ) = (27°, 103°) со несигурност од 10°. {{наведено списание | last= Kaasalainen | first= M. | author2= Torppa, J. | author3= Piironen, J. | title= Models of Twenty Asteroids from Photometric Data | journal= Icarus | volume= 159 | issue= 2 | pages= 369–395 | date= 2002 | url= http://www.rni.helsinki.fi/~mjk/IcarPIII.pdf | doi= 10.1006/icar.2002.6907 | bibcode= 2002Icar..159..369K | access-date= 2021-07-01 | archive-date= 2008-02-16 | archive-url= https://web.archive.org/web/20080216072340/http://www.rni.helsinki.fi/~mjk/IcarPIII.pdf | url-status= dead }}</ref> Највисоката забележана температура на површината (во делот што гледа право кон Сонцето) изнесува 293 [[келвин|K]], измерена на 2 октомври 2001 г. Земајќи го предвид тогашното хелиоцентрично растојание, ова дава проценета највисока температура од 301 K (+28&nbsp;°C) во перихел.<ref name="lim2005"/> [[Спектроскопија|Спектроскопските]] проучувања на Јунонината површина даваат можност да се заклучи дека таа може да е предок на [[хондрит]]ите, кои се чест вид на каменлив [[метеорит]] составени од железоносни [[силикат]]и како [[оливин]] и [[пироксен]].<ref name="gaffey1993"> {{наведено списание | last= Gaffey | first= Michael J. |author2=Burbine, Thomas H.|author3=Piatek, Jennifer L.|author4=Reed, Kevin L.|author5=Chaky, Damon A.|author6=Bell, Jeffrey F.|author7= Brown, R. H. | title= Mineralogical variations within the S-type asteroid class | journal= Icarus | date= 1993 | volume= 106 | issue= 2 | page= 573 | bibcode= 1993Icar..106..573G | doi= 10.1006/icar.1993.1194}} </ref> [[Инфрацрвено зрачење|Инфрацрвените]] слики покажуваат присуство на кратер со ширина од 100&nbsp;км, како последица од геолошки млад удар.<ref name="harvard-pr0318"> {{нмс |title=Asteroid Juno Has A Bite Out Of It |publisher=Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics |date=6 август 2003 |url=http://cfa-www.harvard.edu/press/pr0318.html |access-date=28 февруари 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070208013152/http://cfa-www.harvard.edu/press/pr0318.html |archive-date=8 февруари 2007 |url-status=dead }} </ref><ref name="baliunas2003"> {{наведено списание |last=Baliunas |first=Sallie |author2=Donahue, Robert |author3=Rampino, Michael R. |author4=Gaffey, Michael J. |author5=Shelton, J. Christopher |author6=Mohanty, Subhanjoy |title=Multispectral analysis of asteroid 3 Juno taken with the 100-inch telescope at Mount Wilson Observatory |journal=Icarus |date=2003 |volume=163 |issue=1 |pages=135–141 |url=https://pubs.giss.nasa.gov/docs/2003/2003_Baliunas_ba04100j.pdf |doi=10.1016/S0019-1035(03)00049-6 |bibcode=2003Icar..163..135B }}</ref> Според инфрацрвените податоци на MIDAS добиени со Хејловиот телескоп, во 2004 г проценет е просечен полупречник од 135,7±11.<ref name="mit.edu">{{наведено списание|doi=10.1016/j.icarus.2004.08.005|url=https://www.mit.edu/people/lucylim/2005_Icarus_LimMcConnochie_Thermal_infrared_8-13_micron_spectra.pdf|title=Thermal infrared (8?13 ?m) spectra of 29 asteroids: The Cornell Mid-Infrared Asteroid Spectroscopy (MIDAS) Survey|journal=Icarus|volume=173|issue=2|pages=385|year=2005|last1=Lim|first1=L|last2=McConnochie|first2=T|last3=Belliii|first3=J|last4=Hayward|first4=T|bibcode=2005Icar..173..385L|access-date=26 август 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303232808/http://www.mit.edu/people/lucylim/2005_Icarus_LimMcConnochie_Thermal_infrared_8-13_micron_spectra.pdf|archive-date=3 март 2016|url-status=dead}}</ref> == Набљудувања == Јунона е првиот астероид забележан како [[прикривање (астрономија)|прикрива]] друго тело. Минала пред слаба [[ѕвезда]] ([[SAO 112328]]) на 19 февруари 1958 г. Оттогаш се забележани неколку затскривања, од кои најкорисно е она на [[SAO 115946]] на 11 декември 1979 г. заведено од 18 различни набљудувачи.<ref name="millis1981"> {{наведено списание | display-authors= 8 | last= Millis | first= R. L. | author2= Wasserman, L. H. | author3= Bowell, E. | author4= Franz, O. G. | author5= White, N. M. | author6= Lockwood, G. W. | author7= Nye, R. | author8= Bertram, R. | author9= Klemola, A. | author10= Dunham, E. | author11= Morrison, D. | title= The diameter of Juno from its occultation of AG+0°1022 | journal= Astronomical Journal | volume= 86 | pages= 306–313 |date=февруари 1981 | bibcode= 1981AJ.....86..306M | doi= 10.1086/112889| url= http://library2.smu.ca/bitstream/01/26050/1/Dupuy_David_L_article_1981.pdf }}</ref> На 29 јули 2013 г. астероидот ја затксрил ѕвездата PPMX 9823370 со величина од 11,3,<ref>[https://archive.today/20130729233004/http://www.asteroidoccultation.com/2013_07/0729_3_30531.htm Asteroid Occultation Updates – 29 јули 2013]</ref> како и [[2UCAC 30446947]] на 30 јули 2013 г.<ref>[https://archive.today/20130729232944/http://www.asteroidoccultation.com/2013_07/0730_3_29995.htm Asteroid Occultation Updates – 30 јули 2013].</ref> Масата на Јунона е проценета од радиосигналите од леталата што кружат околу [[Марс (планета)|Марс]] и апаратите на неговата површина, кои пак ги мерат ситните растројувања кои таа ги предизвикува врз движењето на Марс.<ref name="Pitjeva04"> {{наведен научен собир | first=E. V. | last= Pitjeva | title= Estimations of masses of the largest asteroids and the main asteroid belt from ranging to planets, Mars orbiters and landers | book-title= 35th COSPAR Scientific Assembly. Held 18–25 July 2004, in Paris, France | pages= 2014 | date= 2004 | bibcode= 2004cosp...35.2014P}}</ref> Нејзината [[орбита]] малку се изменила во 1839 г. најверојатно поради растројувања од непознат астероид кој минал крај неа.<ref name="usno1999">{{наведено списание |last=Hilton |first=James L. |title=US Naval Observatory Ephemerides of the Largest Asteroids |journal=Astronomical Journal |volume=117 |issue=2 |pages=1077–1086 |date=февруари 1999 |url=http://aa.usno.navy.mil/publications/reports/asteroid_ephemerides.html |doi=10.1086/300728 |bibcode=1999AJ....117.1077H |access-date=15 април 2012 |doi-access=free |archive-date=2011-07-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110723160546/http://aa.usno.navy.mil/publications/reports/asteroid_ephemerides.html |url-status=dead }}</ref> Во 1996 г. Хукеровиот телескоп во опсерваторијата „Маунт Вилсон“ направил слики на Јунона при видливи и близуинфрацрвени бранови должини служејќи се со [[адаптивна оптика]]. Сликите го опфаќаат целиот вртежен период и го покажуваат неправилниот облик и темното подрачје кое се смета за последица од неодамнешен удар.<ref name="baliunas2003"/> == Противположби == Јунона достигнува [[противположба (астрономија)|противположба]] од Сонцето на секои 15,5 месеци, при што најмалото растојание во голема мера се разликува, зависно од тоа дали е близу до перихелот или афелот. Низи од поволни противположби се јавуваат на секоја 10-та противположба, односно малку над секои 13 години. Последните поволни противположби биле на 1 декември 2005 г. на растојание од 1.063 ае, величина од 7,55, како и на 17 ноември 2018 г. при најголемо растојание од 1.036 ае, величина од 7,45.<ref>The Astronomical Almanac for the year 2018, G14</ref><ref>[https://in-the-sky.org/news.php?id=20181116_14_100 Астероидот 3 Јунона во противположба] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20171201031802/https://in-the-sky.org/news.php?id=20181116_14_100 |date=2017-12-01 }} 16 ноември 2018 г. во 11:31 ч. UTC</ref> Следната поволна противположба ќе биде на 30 октомври 2031 г. при растојание од 1.044 ае, величина од 7,42. == Поврзано == * [[Јунонски астероиди]] == Белешки == {{белешки}} == Наводи == {{наводи|refs= <ref name="jpldata">{{нмс |type=2017-11-26 last obs |title=JPL Small-Body Database Browser: 3 Juno |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=3 |access-date=17 ноември 2014}}</ref> }} == Надворешни врски == {{рв|3 Juno}} * [http://ssd.jpl.nasa.gov/horizons.cgi?find_body=1&body_group=sb&sstr=3 Ефемерида по JPL] * [https://web.archive.org/web/20060627152558/http://www.cfa.harvard.edu/press/pr0318image.html Остри слики од сите четири агли] направени во опсерваторијата „Маунт Вилсон“ * [http://www.rni.helsinki.fi/~mjk/IcarPIII.pdf Моделот на обликот изведен од светлинската крива] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080216072340/http://www.rni.helsinki.fi/~mjk/IcarPIII.pdf |date=2008-02-16 }} * [http://www.jpl.nasa.gov/news/features.cfm?feature=2314 Астероидот Јунона во центарот на вниманието] * {{нмс|title=Елементи и ефемерида за (3) Juno |publisher=Центар за мали планети |url=http://scully.cfa.harvard.edu/cgi-bin/returnprepeph.cgi?d=b2011&o=00003 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150904083927/http://scully.cfa.harvard.edu/cgi-bin/returnprepeph.cgi?d=b2011&o=00003 |archive-date=4 септември 2015}} (прикажува [[издолжување (астрономија)|издолжување]] од Сонцето и [[привидна ѕвездена величина|видлива величина]] за 2011 г.) * {{AstDys|3}} * {{JPL small body|id=2000003}} {{Големи астероиди}} {{Сончев Систем (табела)}} {{Сончев Систем}} {{Мали планети-редослед|2 Палада|number=3|4 Веста}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Јунонски астероиди]] [[Категорија:Астероиди наречени по ликови од римската митологија]] [[Категорија:Астероиди од типот S]] [[Категорија:Астероиди од типот Sk]] [[Категорија:Астрономски тела откриени во 1804 година]] [[Категорија:Тела забележани со ѕвездено прикривање]] 2q1rwb5m0iob4npculu8czbkfqgxn9i Миле Вратеовски 0 1278434 5381982 5347268 2025-06-20T12:42:54Z Golf5plus 108702 5381982 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Миле Вратеовски | портрет = | опис = | рх = | роден-дата = {{роден на и возраст|df=yes|1981|4|2}} | роден-место = [[Штип]], [[СР Македонија]], [[СФРЈ]] | националност = [[Македонија|Македонец]] | народност = [[Македонци|Македонец]] | познат = по улогите во: <br>[[Македонски народни приказни]]<br>[[Цимери]]<br>[[Преспав (телевизиска серија) |Преспав]] | занимање = [[глумец]] }} '''Миле Вратеовски'''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.imdb.com/name/nm7486098/|title=Mile Vrateovski|work=IMDb|language=en-US|accessdate=2023-02-06}}</ref> (р. {{роден на|2|април|1981}} во {{роден во|Штип}}) — [[Македонија|македонски]] театарски, филмски и телевизиски [[глумец]]. Вработен е во [[Народен театар - Штип]]. == Филмографија == Вратеовски ги остварил филмските улоги:<ref>{{нмс| title=Mile Vrateovski | url=https://www.imdb.com/name/nm7486098/ | work= | publisher=IMDb | date= | accessdate=23 јануари 2023}}</ref> {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Филм''' | '''Улога''' |- | 2002 || [[Терсисе екстрасенс]] ТВ-филм || Телохранител |- | 2008-2010 || [[Народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2012-2013 || [[Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2014 || [[Среќна Нова 1903 (филм) |Среќна Нова 1903]] ТВ-филм || Џељо Арнаут |- | 2014 || [[Најдолгите три секунди]] ТВ-филм || |- | 2014 || [[Полициска акција]] ТВ-серија || |- | 2014 || [[Приказни од животот]] ТВ-серија || |- | 2014-2015 || [[Македонски приказни]] ТВ-серија || |- | 2015 || [[Цимери]] ТВ-серија || Митко |- | 2017 || [[Инсајдер (телевизиска серија) |Инсајдер]] ТВ-серија || Обезбедувач |- | 2017 || [[Среќа во вреќа (серија) |Среќа во вреќа]] ТВ-серија || Боро |- | 2017 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2017-2018 || [[Преспав (телевизиска серија) |Преспав]] ТВ-серија || Полицаец |- | 2018 || [[Болното место на Мара и Жарко]] ТВ-филм || |- | 2018 || [[Година на мајмунот]] ТВ-филм || Работник |- | 2022 || [[Македонски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2022-2023 || [[Бистра вода (серија) |Бистра вода]] ТВ-серија || Директорот на заводот |- | 2025 || [[Утре наутро (филм) |Утре наутро]] ТВ-филм || Затвореник |- | 2025 || [[Утре Наутро (серија) |Утре Наутро]] ТВ-серија || Затвореник |} == Наводи == {{наводи}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Вратеовски, Миле}} [[Категорија:Глумци од Штип]] [[Категорија:Македонски филмски глумци]] [[Категорија:Македонски театарски глумци]] [[Категорија:Македонски телевизиски глумци]] egsqlh768x6fdl634dcz48ywcm0v0b7 Ефтим Трајчов Ѓаурски 0 1279608 5381989 5280392 2025-06-20T12:48:57Z Golf5plus 108702 5381989 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Ефтим Трајчов Ѓаурски | портрет =Ефтим_Трајчов_Ѓаурски.jpg |image_size=250px | опис =Ефтим Трајчов Ѓаурски во претставата „Власт“, октомври 2022 година | роден-дата = {{роден на и возраст|df=yes|1986|5|31}} | роден-место = [[Штип]], [[Македонија]] | националност = [[Македонија|Македонец]] | народност = [[Македонци|Македонец]] | познат = по улогите во: <br>''[[Цимери]]''<br>[[Среќна Нова 1903 (филм)|''Среќна Нова 1903'']]<br>[[Тврдокорни (телевизиска серија)|''Тврдокорни'']] | занимање = [[глумец]] }} '''Ефтим Трајчов Ѓаурски''' (р. {{роден на |31|мај|1986}} во [[Штип]]) — [[Македонија|Македонски]] театарски, филмски и телевизиски [[глумец]] и [[режисер]]. Вработен е во [[Народен театар - Штип]]. == Филмографија == {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Филм''' | '''Улога''' |- | 2013-2014 || [[Тврдокорни (телевизиска серија) |Тврдокорни]] ТВ-серија || [[Миле Поп Јорданов]] |- | 2014 || [[Најдолгите три секунди]] ТВ-филм || |- | 2014 || [[Среќна Нова 1903 (филм) |Среќна Нова 1903]] ТВ-филм || [[Христо Чернопеев|Чернопеев]] |- | 2014 || [[До балчак]] ТВ-филм || Војникот на станицата |- | 2015 || [[Цимери]] ТВ-серија || Марко |- | 2015 || [[Последниот Македонец]] ТВ-филм || Селанец |- | 2016 || [[Ослободување на Скопје (филм) |Ослободување на Скопје]] ТВ-филм || Агент |- | 2018 || [[Година на мајмунот]] ТВ-филм || |- | 2018 || [[Ругање со Христос]] ТВ-филм || Нико |- | 2021-2022 || [[Дајте музика]] ТВ-серија || Агент |- | 2022-2023 || [[Бистра вода (серија)|Бистра вода]] ТВ-серија || Милан |- | 2023 || [[М (филм) |М]] ТВ-филм || Политичар |- | 2024 || [[Црвениот поет (серија) |Црвениот поет]] ТВ-серија || Мишо Миновски |} == Надворешни врски == * {{IMDb name|6170348}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Ѓаурски, Ефтим}} [[Категорија:Глумци од Штип]] [[Категорија:Македонски театарски глумци]] [[Категорија:Македонски филмски глумци]] [[Категорија:Македонски режисери]] m4g88klyi0vdku9a0m6hhstj67woa53 Шведски историски музеј 0 1281752 5381997 5372489 2025-06-20T13:24:16Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5381997 wikitext text/x-wiki '''Шведски историски музеј''' ({{Lang-sv|Historiska museet или Statens historiska museum}}) е музеј сместен во [[Стокхолм]], Шведска, кој ја опфаќа шведската археологија и културна историја од [[Средно камено време|периодот на мезолит]] до денес. Основан во 1866 година, работи како владина агенција и има за задача да ги зачува шведските историски предмети, како и да го направи знаењето за историјата достапно за јавноста. Потеклото на музејот се збирките на уметнички и историски предмети собрани од шведските монарси од 16 век. Има голем број постојани изложби и годишно е домаќин на специјални изложби поврзани со тековните настани. == Функција == Историскиот музеј е дел од централната музејска агенција наречена „Национални историски музеи“. Други музеи под покровителство на оваа агенција се Кралските оружја, Економскиот музеј, замокот Скоклостер, Музејот Халвил, музејот Тумба папермил.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://shm.se/en/|title=National Historical Museums {{!}} SHM|language=en-GB|accessdate=2021-07-07}}</ref> == Историја == Основата за она што требало да стане Шведски историски музеј и Националниот музеј, била [[Густав I од Шведска|уметничката колекција на кралот Густав Васа]] од 16 век во замокот Грипхолм. Колекцијата пораснала преку аквизиции, подароци и воен плен за време на Шведската Империја. Некои од збирките биле изгубени за време на пожарот во замокот Тре Кронор. Кон крајот на 18 век, уметноста и антиквитетите биле купени од амбасадори и членови на кралското семејство и собирани во Стокхолмската палата. По смртта на кралот Густаф III во 1792 година, збирките биле предадени на шведската влада. Истата година Кралскиот музеј бил отворен во палатата. Тој бил еден од првите јавни музеи во светот.<ref name="doc">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.shmm.se/documents/forskning/etthistorisktmuseum.pdf|title=Ett historiskt museum och hur det har format Sverige|work=www.shmm.se|publisher=Statens historiska museer|trans-title=A history museum and how it has shaped Sweden|archive-url=https://web.archive.org/web/20160328111351/http://www.shmm.se/documents/forskning/etthistorisktmuseum.pdf|archive-date=28 March 2016|accessdate=4 November 2015}}</ref> Во 1846–47, музејот се преселил од палатата во куќата Ридерстолпе во Скепсброн, каде останал до 1865 година, и потоа се преселил во Националниот музеј. Шведскиот археолог Стиг Велиндер тврди дека Историскиот музеј всушност бил основан со неговото воспоставување во куќата Ридерстолпе во 1847 година.<ref>{{Наведена книга|url=http://libris.kb.se/bib/1991456|title=Strindberg som arkeologikritiker|last=Welinder|first=Stig|date=1994|publisher=Almqvist & Wiksell International|isbn=91-22-01648-1|location=Stockholm|page=151|trans-title=Strindberg as an archeology critic}}</ref> Денешниот музеј бил основан во 1866 година од Брор Емил Хилдебранд, кој бил директор на неговиот претходник и во Стокхолмската палата и во куќата Ридерстолпе. Збирките на музејот биле изложени на приземјето на неодамна изградениот Национален музеј.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.stockholmshistoria.com/?p=519|title=Nationalmuseum för europeisk konst|last=Fimmerstad|first=Lars|date=6 May 2010|work=www.stockholmshistoria.com|publisher=Ur Stockholms historia|trans-title=A national museum for European art|accessdate=4 November 2015|archive-date=2015-11-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20151117022602/http://www.stockholmshistoria.com/?p=519|url-status=dead}}</ref> Просториите набрзо станале премали за двата музеи. Кога биле направени плановите за новата зграда на Нордискиот музеј во 1876 година,<ref>{{Наведена книга|url=http://libris.kb.se/bib/10511280|title=Nordiska museet – arkitekttävlingen och museibygget|last=Andrén|first=Erik|date=1967|publisher=Fataburen|location=Stockholm|pages=31–42|trans-title=Nordic Museum – the design competition and the building of the museum}}</ref> било предложено зградата да ги вклучува и збирките на Историскиот музеј. Дебатата за домувањето на Историскиот музеј продолжила со децении додека Сигурд Курман станал чувар на античките споменици и шеф на шведскиот одбор за национално наследство на 3 јули 1923 година. Тој го придвижил прашањето кон поконкретно и трајно решение.<ref>{{Наведена книга|url=http://libris.kb.se/bib/10599805|title=Sigurd Curman : riksantikvarie – ett porträtt|last=Åman|first=Anders|date=2008|publisher=Kungl. Vitterhets historie och antikvitets akademien i samarbete med bokförlaget Atlantis|isbn=9789173532204|location=Stockholm|trans-title=Sigurd Curman : national antiquarian – a portrait}}</ref> Главната цел за нова и доволно голема зграда за музејот била да се воведе ред во збирките. Во 1929 година, шведската влада предложила поранешните воени касарни и штали во Сторгатан во градскиот блок да му се доделат на музејот. Во 1930 година бил одржан архитектонски натпревар за предложената пренамена на блокот во соодветно сместување за музејот.<ref name="sfv">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sfv.se/sv/fastigheter/sverige/stockholms-lan-ab/museer/historiska-museet-i-stockholm/|title=Historiska museet i Stockholm|work=www.sfv.se|publisher=[[National Property Board of Sweden]]|trans-title=Swedish History Museum in Stockholm|accessdate=12 October 2015|archive-date=2016-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304195128/http://www.sfv.se/sv/fastigheter/sverige/stockholms-lan-ab/museer/historiska-museet-i-stockholm/|url-status=dead}}</ref> Не бил прогласен победник, наместо тоа, елементите од предлогот за второпласиран, направени од архитектите Бенгт Ромаре и Џорџ Шерман со инженерот Госта Нилсон, станале почетна точка за ремоделирање на областа. Тие го развиле дизајнот за новиот музеј во соработка со Курман, Националниот одбор за имот и Националниот одбор за наследство.<ref name="narva">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sfv.se/globalassets/kulturvarden/2000_04/s10-historiska_museet.pdf|title=Historiska museet – En trettiotalsborg vid Narvavägen|last=Arvidsson|first=Catrine|date=2000|work=www.sfv.se|publisher=[[National Property Board of Sweden]]|trans-title=Swedish History Museum – A 1930s fortress at Narvavägen|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305005935/http://www.sfv.se/globalassets/kulturvarden/2000_04/s10-historiska_museet.pdf|archive-date=5 March 2016|accessdate=12 October 2015}}</ref> == Архитектура == [[Податотека:ATA,_Östra_stallet.JPG|мини|Источна штала]] Во 1932 година, шведската влада доделила средства за изградба на официјални згради за да се создадат работни места за време на [[Големата депресија|депресијата]]. Некои од нив биле користени за изградба на музејот во 1934–39 година. Плановите за музејот биле финализирани дури во 1936 година. === Надворешен === Главната зграда, дизајнирана од Ромаре и Шерман 1935-1940 година, ја одразува амбивалентноста помеѓу доминантниот модерен стил на ерата и историскиот контекст, даден не само од барањата на контекстот, туку и касарните и шталите јужно од музејот од 19 век, дизајнирани од Фредрик Блом и е изграден во фази во 1805-1818 година, почнувајќи една година откако земјата била присвоена од владата. Касарните се во неокласицистички стил, а повторливите фасади порано биле изложени на Ладугердсландсвикен што било дел од главното пристаниште во Стокхолм до 19 век,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.stockholmshamnar.se/historia/epoker/|title=Epoker|work=www.stockholmshamnar.se|publisher=Ports of Stockholm|accessdate=5 November 2015}}</ref> додека главната зграда формира компактен блок со предворие.<ref name="guide-martelius">{{Наведена книга|title=Guide till Stockholms arkitektur|last=Johan Mårtelius|publisher=Arkitektur Förlag AB|year=1999|isbn=91-86050-41-9|edition=2|location=Stockholm|page=54|chapter=Norra innerstaden}}</ref> Музејот се состои од четири двокатни и трикатни згради слични на блокови кои опкружуваат внатрешен двор, давајќи му изглед на тврдина. Фасадата е строга и украсена со скулптури направени од Брор Марклунд (додаден во 1959 година) и релјефи од уметникот Роберт Нилсон. Во дворот покрај базен се наоѓа скулптура наречена ''Вратот'' од Карл Фризендал. ==== Бронзените врати ==== [[Податотека:Historiska_museet_2.jpg|лево|мини| Скулптури и врати од Брор Марклунд]] Повеќето украси на музејот биле избрани преку низа конкурси. Во 1938 година, Марклунд победил на натпреварот за создавање на главниот влез во музејот. Му биле потребни тринаесет години за да ги направи вратите, наречени ''Портите на историјата''. Тие биле завршени и инаугурирани во 1952 година. Вратите биле финансирани од фондацијата на филантропот Ева Бониер.<ref name="pilsner">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sfv.se/globalassets/kulturvarden/2005_04/s30-en_pilsner_i_porten.pdf|title=En pilsner i porten|last=Nilsson|first=Stafan|work=www.sfv.se|publisher=[[National Property Board of Sweden]]|trans-title=A pilsner at the gate|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304185545/http://www.sfv.se/globalassets/kulturvarden/2005_04/s30-en_pilsner_i_porten.pdf|archive-date=4 March 2016|accessdate=6 November 2015}}</ref> Низ серија од десет полиња, вратите ја прикажуваат историјата на Шведска од [[Камено време|каменото доба]] до [[Среден век|средниот век]]. Левата врата ја претставува [[Паганство|паганската]] ера со [[Один]] како централна фигура, додека десната врата ги прикажува Ансгар и [[Христијанство|христијанската]] ера. Забележано отстапување од историската тема е приказот на стандардното шише Пилснер од 1950-ти на крајната десна страна од десната врата. Заеднички предмет со работниците кои ги лиеле вратите и го изградиле музејот. Шишето го ковел Марклунд и тоа е единствениот дел од бронзената површина што е полиран до сјај од луѓето што го допираат. == Внатрешност == [[Податотека:Golden_necklace_from_Färjestaden,_Sweden.jpg|мини|Златен ѓердан од Фарјестаден, еден од предметите во Златната соба]] Внатрешноста на музејот е пространа со простор и за постојани и за специјални изложби. Постојаните поставки се распоредени по хронолошки редослед во простории свртени кон внатрешниот двор, со претхристијански збирки на приземје и збирки од околу 800 години нагоре на катот. Салите постојано се ажурираат со прилагодување на новата технологија и за сместување на нови изложби. Влезниот хол бил реновиран во 1994 година за да даде модерен впечаток на средновековна витешка сала. Подот бил поставен со камен, а изложените греди во таванот биле направени од бетон. === Златната соба === Разнесена во основата под централниот двор е 700 метри бетонски свод познат како Златна соба, каде што се изложени [[Злато|голем број златни]] и [[Сребро|сребрени предмети.]] Изграден е во 1994 година и е платен со донација од Фондацијата Кнут и Алис Валенберг. Дизајниран од архитектот Леиф Бломберг, наликува на мистично култно место со претстава на бунарот на Мимир во средината на изложбената соба. Подот и столбовите во просторијата се од [[варовник]] и [[дијабаз]], а декорот е од ковано железо. До него се пристапува преку подземен премин од влезот. Собата содржи околу 3000 предмети направени од вкупно 52 килограми злато и повеќе од 200 килограми сребро. Повеќето од златните предмети можеле да бидат изложени на пошироката јавност само со зголемената безбедност што ја обезбедувал трезорот. == Колекции == [[Податотека:Skogbonaden.jpg|лево|мини| Дел од таписеријата Ског]] Кога Курман првично дизајнирал како треба да се прикажуваат колекциите, тој позајмил идеи од современи изложби, индустриски саеми и излози. Идејата била да се привлечат и едуцираат посетителите, нешто што наишло на скептицизам од научниците кои го сметале музејот главно како научна институција. Тој е еден од најголемите музеи во Шведска со повеќе од 10 милиони артефакти,<ref name="historiska">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sfv.se/sv/sevardheter/stockholms/historiska-museet/|title=Historiska museet|work=www.sfv.se|publisher=[[National Property Board of Sweden]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305005956/http://www.sfv.se/sv/sevardheter/stockholms/historiska-museet/|archive-date=5 March 2016|accessdate=3 November 2015}}</ref> регистрирани под околу 34.000 инвентарни броеви,<ref name="task">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.shmm.se/shmm_templates/Page____218.aspx|title=Task and responsibilities|work=www.shmm.se|publisher=Statens historiska museer|accessdate=4 November 2015}}</ref> и една од најголемите збирки на антиквитети во Европа. Изложени се околу 6.200 од предметите. Во 2011 година, информациите за 480.000 предмети во музејот биле достапни преку онлајн база на податоци. 65.000 од овие записи беа илустрирани со цртежи или фотографии. Базата на податоци, исто така, содржела информации за 55.900 места во Шведска каде што биле пронајдени археолошки наоди и приближно 267.300 наоди на коски (вкупна тежина околу 111 тони). Базата на податоци постојано се проширува и ажурира.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mis.historiska.se/mis/sok/sok.asp|title=Sök|work=www.historiska.se|publisher=Historiska museet|trans-title=Search|accessdate=10 November 2015}}</ref> [[Викинзи|Колекцијата на Викинзите]] опфаќа предмети од околу 800-1050 година, вклучително и оружје, лопатката Содерала, градите на Местермир, археолошки наоди од трговскиот центар од доба на Викинзите, Бирка, [[УНЕСКО|светско]] [[Светско наследство на УНЕСКО|наследство на УНЕСКО]] на [[Бјорко]], религиозни предмети од ерата, донесени странски предмети дом од патувања и рации во други делови на светот, како и илјадници наоди поврзани со секојдневниот живот од тој период.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://historiska.se/utstallningar/vikingar/|title=Vikingar|work=www.historiska.se|publisher=Historiska museet|trans-title=Vikings|accessdate=10 November 2015}}</ref> Најзабележаните предмети во збирката Златна соба се јаките кои датираат од околу 350-500 година, направени од злато од [[Римски период|римски]] монети.<ref>{{Наведена книга|url=http://libris.kb.se/bib/12322079|title=Guldålder : svenska arkeologiska skatter|last=Andersson|first=Kent|date=2011|publisher=Baldersson|isbn=978-91-978024-3-7|location=Uppsala|trans-title=A golden age: Swedish archeological treasures}}</ref> Просторијата исто така, содржи сребрен накит од Викинзи, накитени реликвијарии од средниот век, монети, церемонијални мечеви и воен плен. Големиот број на зачувани предмети направени од благородни метали се должи на законот кој бил издаден во 17 век, според кој сите такви наоди кои биле постари од 100 години и без сопственик, требало да бидат откупени од владата и испратени до Историскиот музеј. Законот сè уште е во сила. Збирката на шведската црковна уметност на музејот е обемна, а нејзиното потекло се протега од 12 век до [[Протестантска реформација|постреформацискиот]] период. Содржи предмети како што се дрвени скулптури, жртвеници и распетија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://historiska.se/utstallningar/medeltida-konst/|title=Medeltida konst|work=www.historiska.se|publisher=Historiska museet|trans-title=Medieval art|accessdate=10 November 2015}}</ref> Меѓу нив се реликвијарот на Св. Елизабета и Виклау Мадона, една од најдобро зачуваните дрвени скулптури од Европа од 12 век.<ref name="viklau">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.svenskakyrkan.se/filer/Viklau%20kyrka%20web(1).pdf|title=Viklau kyrka|last=<!--Not stated-->|publisher=[[Church of Sweden]]|trans-title=Viklau Church|accessdate=30 June 2020|archive-date=2020-07-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20200703070400/https://www.svenskakyrkan.se/filer/Viklau%20kyrka%20web(1).pdf|url-status=dead}}</ref> Во Текстилната комора се чуваат текстилни дела од средниот век. Предметите се претежно текстил користен во црквите или од свештеници и епископи. Најстариот и најпознат предмет [[таписерија]] од Скогската црква од 13 век, таписеријата Ског. Била пронајдена во 1912 година, завиткана околу невестинска круна.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://historiska.se/utstallningar/textilkammaren/|title=Textilkammaren|work=www.historiska.se|publisher=Historiska museet|trans-title=The Textile Chamber|archive-url=https://web.archive.org/web/20151020011451/http://historiska.se/utstallningar/textilkammaren/|archive-date=20 October 2015|accessdate=11 November 2015}}</ref> Друга таписерија е таписеријата Гродинге.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://historiska.se/besok-oss/museibutik/textilier/|title=Textilier|work=www.historiska.se|publisher=Swedish History Museum|accessdate=26 December 2015|archive-date=2019-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20190408175614/http://historiska.se/besok-oss/museibutik/textilier|url-status=dead}}</ref> == Изложби == Првата сеопфатна изложба во музејот била отворена на 17 април 1943 година. Во Шведска се викала ''Десет илјади години'' и содржела изложби од каменото доба до средниот век.<ref>{{Наведена книга|url=http://www.vitterhetsakad.se/ckeditor_assets/attachments/91/svanberg.pdf|title=Samlingar och samlande på Historiska museet|last=Svanberg|first=Fredrik|date=2012|publisher=[[Royal Swedish Academy of Letters, History and Antiquities]]|isbn=978-91-7402-413-5|location=Stockholm|page=208|trans-title=Collections and collecting at the History Museum|access-date=2021-11-21|archive-date=2016-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304083859/http://www.vitterhetsakad.se/ckeditor_assets/attachments/91/svanberg.pdf|url-status=dead}}</ref> Музејот оттогаш ги изменил и преправил постојаните поставки неколку пати, како и бил домаќин на неколку нови специјални изложби на годишно ниво. Тие често се поврзани со некоја тема која моментално е предмет на дебата или на друг начин актуелна. Некои од специјалните изложби биле: * ''Луксузни производи и уникатни портрети'', 1997 година, извоз од Римската Империја во Скандинавија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.dn.se/arkiv/kultur/utstallning-lyxprodukter-och-unika-portratt-historiska-museet-visar-romarrikets-export|title=Utställning: Lyxprodukter och unika porträtt. Historiska museet visar romarrikets export till Skandinavien|last=Alton|first=Peder|date=11 November 1997|work=www.dn.se|publisher=[[Dagens Nyheter]]|trans-title=Luxury products and unique portraits. The History Museum shows exports from the Roman Empire to Scandinavia|accessdate=11 November 2015|archive-date=2016-03-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20160306022054/http://www.dn.se/arkiv/kultur/utstallning-lyxprodukter-och-unika-portratt-historiska-museet-visar-romarrikets-export|url-status=dead}}</ref> * ''Снежана и лудилото на вистината'', 2004 година, уметничка инсталација која води до меѓународна контроверза.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.dn.se/sthlm/ambassador-forstorde-konst/|title=Ambassadör förstörde konst|last=Kihlström|first=Staffan|date=17 January 2004|work=www.dn.se|publisher=[[Dagens Nyheter]]|trans-title=Ambassador destroyed art|accessdate=12 October 2015}}</ref> * ''Зачувај ја историјата!'', 2009 година, за тоа како [[Глобално затоплување|глобалното затоплување]] и [[Загадување|загадувањето го]] уништуваат [[Културно наследство|културното наследство]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.dn.se/kultur-noje/konst-form/ny-utstallning-om-klimathotet-mot-kulturarvet/|title=Ny utställning om klimathotet mot kulturarvet|last=Curman|first=Sofia|date=24 March 2009|work=www.dn.se|publisher=[[Dagens Nyheter]]|trans-title=New exhibition about the threat to cultural heritage posed by global warming|accessdate=11 November 2015}}</ref> * ''Безгранична – глобално патување за откривање'', 2011 година, за тоа како различни култури се сретнале и влијаеле една на друга низ историјата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:421050/FULLTEXT01.pdf|title=Gränslöst– en global utställning på Historiska museet|last=Lundell|first=Linnéa|work=www.diva-portal.org|publisher=[[Uppsala University]]|trans-title=Boundless – a global voyage of discovery at the National Historical Museum|accessdate=11 November 2015}}</ref> * ''Три века пријателство меѓу Русија и Холандија'', 2013 година, со предмети позајмени од музеи, архиви и библиотеки во Русија и Холандија.  * ''Скриени приказни'', 2015 година, изложба проткаена во постојаните изложби со белешки и приказни кои ја истакнуваат сексуалноста и родовиот идентитет преку обезбедување на алтернативен поглед на историјата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://sverigesradio.se/sida/artikel.aspx?programid=3993&artikel=6222183&playaudio=5405743|title=Hur många transmän gömde sig i armén?|last=Hill|first=Siri|date=30 July 2015|work=www.sverigesradio.se|publisher=[[Sveriges Radio]]|trans-title=How many trans men hid in the army?|accessdate=11 November 2015}}</ref> Во 2010 година била отворена нова постојана изложба наречена ''„Историјата на Шведска“.'' Истакнува лични предмети поврзани со јубилеи и пресвртни точки во шведската историја во последните 1000 години.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.dn.se/kultur-noje/konstrecensioner/sveriges-historia-pa-historiska-museet-i-stockholm/|title="Sveriges historia" på Historiska museet i Stockholm|last=Hagerman|first=Maja|date=28 May 2010|work=www.dn.se|publisher=[[Dagens Nyheter]]|trans-title=Sweden's history at the History Museum in Stockholm|accessdate=11 November 2015}}</ref> Во 2011 година, музејот ја создал својата прва изложба со клуч на рака ''Ние ги нарекуваме Викинзи'' во соработка со Австрискиот музеј и Студио Егзибит. Изложбата од два дела прикажува други аспекти од животот на Викинзите освен оној на стереотипните варварски напаѓачи. Од 2015, има обиколено повеќе места во Европа и Северна Америка.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://historiska.se/we-call-them-vikings/|title=We Call Them Vikings|work=www.historiska.se|publisher=Historiska museet|accessdate=11 November 2015}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.museumspartner.com/en/allgemein-en/we-call-them-vikings.html|title=We call them Vikings|work=www.museumspartner.com|publisher=Museumspartner GmbH|accessdate=11 November 2015|archive-date=2016-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304064656/http://www.museumspartner.com/en/allgemein-en/we-call-them-vikings.html|url-status=dead}}</ref> == Галерија == <gallery> Податотека:Helmet from a 7th century boat grave, Vendel era brighter.jpg|Железен шлем од бродски погреб од 7 век Податотека:Nas church Sweden.jpg|Средновековен сад од црквата Нас Податотека:Nasgraveslab1.jpg|Камен со рунички текст од црквата Нас, Вестерјетланд Податотека:Bildstenen Volundstenen.jpg|Праисториски сликан камен на кој се прикажани фигури од нордиската митологија Податотека:Eriksbergskrin1.jpg|Дрвен реликвијар од црквата Ериксберг, Вестерјетланд Податотека:Starrk1.JPG|Крштеница од црквата Старкар, Вестерјетланд Податотека:Hedesunda Church font late 13th century in Swedish History Museum Stockholm.jpg|Сад од крајот на 13 век </gallery> == Наводи == {{Reflist|30em}} == Надворешни врски == * [https://www.flickr.com/photos/historiska/ Колекции на Шведскиот историски музеј на Фликр] * [http://mis.historiska.se/mis/sok/start.asp База на податоци за историски музеј] (отворена и може да се пребарува) [[Категорија:Музеи во Стокхолм]] [[Категорија:Координати на Википодатоците]] 12y0wmud272520b365z5gxlr5optddc Принцеза Биргита од Шведска 0 1282076 5382107 5300728 2025-06-20T18:24:54Z CommonsDelinker 746 Замена на [[File:Armes_des_Princesses_Brigitte,_Margaretha_et_Désirée_de_Suède.svg]] со [[File:Armes_des_Princesses_Christina,_Margaretha_et_Désirée_de_Suède.svg]] (од страна на [[c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] поради: [[:c:COM:FR|File renamed]] 5382107 wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty | name = Принцеза Бригита | full name = Birgitta Ingeborg Alice <!--Full legal non-titular name--> | image = Princess Birgitta.jpg | caption = Бригита во 2013 г. | spouse = {{marriage|[[Јохан Георг Хоенцолернски]]|1961|2016|end=поч.}} | issue = принц Карл Кристијан<br>прицеза Дезире<br>приц Хубертус | house = [[Бернадоти]] | birth_date = {{birth date|1937|01|19|df=yes}} | birth_place = [[Палата Хага]], [[Солна]], Шведска | death_date = {{death date and age|2024|12|04|1937|01|19|df=yes}} | death_place = [[Мајорка]], Шпанија | father = [[Принц Густаф Адолф, војвода од Вестерботен]] | mother = [[Принцеза Сибила Сакскобурготска]] }} '''Принцезата Биргита од Шведска''' (''Биргита Ингеборг Алис''; {{рн|19|јануари|1937}} - {{пн|4|декември|2024}}) шведска [[принцеза]], постара сестра на кралот [[Карл XVI Густаф Шведски|Карл XVI Густаф]]. == Семејство == Родена во палатата Хага во [[Стокхолм (округ)|Стокхолм]], таа е второ дете на принцот Густаф Адолф, војводата од Вестерботен и принцезата Сибила Саксобурготска, и внука на кралот Густаф VI Адолф. Нејзините сестри се принцезата Маргарета, г. Амблер, принцезата Дезире, бароницата Силфвершилд и принцезата Кристина, г. Магнусон. Таа е прва братучетка на данската кралица Маргрета Втора. Меѓу нејзините сестри, само таа се омажила за маж со статус на принц и, во согласност со традицијата дека принцезите кои се мажат за принцови го задржуваат својот кралски статус, принцезата Биргита го задржала својот шведски стил на ''кралско височество'',<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.royalcourt.se/pressrum/pressmeddelanden/2010pressmeddelanden/placeringikoret/placering.4.40e05eec12926f2630480003218.html|title=Placering - Sveriges Kungahus|publisher=Royalcourt.se|accessdate=2013-08-17|archive-date=2011-06-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20110614101234/http://www.royalcourt.se/pressrum/pressmeddelanden/2010pressmeddelanden/placeringikoret/placering.4.40e05eec12926f2630480003218.html|url-status=dead}}</ref> повисок третман од оној на ''спокојното височество'', на што историски имале право принцовите од Хоенцолерн и нивните сопруги. == Брак == [[Податотека:Wedding_of_Princess_Birgitta_and_Johan_Georg_von_Hohenzollern_1961_003.png|лево|мини| Ден на свадбата на принцезата Биргита од Шведска и принцот Јохан Георг од Хоенцолерн во Стокхолм.]] При посета на пријатели и роднини во Германија во 1959 година, Биргита го запознала својот иден сопруг на коктел забава. На 15 декември 1960 година, била објавена нејзината свршувачка со принцот Јохан Георг од Хоенцолерн (31 јули 1932 - 2 март 2016 година). Граѓанската церемонија се одржала во Кралската палата во [[Стокхолм]] на 25 мај 1961 година, а верска церемонија во црквата Санкт Јохан во семејната палата на младоженецот во Зигмаринген на 30 мај/31 јули 1961 година. Деверици биле сестрата на невестата, принцезата Кристина и братучетката принцезата Бенедикта од Данска; девери биле братот на невестата, [[Карл XVI Густаф Шведски|престолонаследникот Карл Густаф]] и нејзиниот братучед, грофот Мајкл Бернадот од Висборг (син на Сигвард Бернадот). Биргита се пријавила да се преобрати во [[Римокатоличка црква|римокатолицизмот]] кога се омажила за принцот Хоенцолерн, но нејзината апликација била одбиена со формулација што ја доведувала во прашање нејзината духовна посветеност на промената. Од нејзиниот брак имала три деца: Карл (р. 1962), Дезире (р. 1963) и Хубертус (р. 1966). Таа и нејзините деца биле преминати за наследување на шведскиот престол кога последователната апсолутна првородност била воспоставена во Шведска во 1979 и 1980 година, а потоа ги вклучила само потомците на нејзиниот брат и нејзиниот вујко принцот Бертил. Принцот Јохан Георг и принцезата Биргита се разделиле во 1990 година, иако останале легално во брак. Таа живеела на островот [[Мајорка]] во Шпанија, додека нејзиниот сопруг живеел во [[Минхен]]. Тој починал во 2016 година. == Јавен живот == Во ноември 1960 година Биргита ги посетила [[Соединети Американски Држави|Соединетите Држави]] придружувана од нејзината помлада сестра принцезата Дезире во име на нивниот дедо кралот Густаф VI Адолф за 50-годишнината од Американско-скандинавската фондација. Во нивна чест бил организиран бал за двете принцези во хотелот Ренесанс Блекстоун во [[Чикаго]] од страна на градоначалникот Ричард Дејли.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://archives.chicagotribune.com/1960/11/03/page/49/article/2-princesses-will-visit-chicago/index.html|title=November 3, 1960 - 2 Princesses Will Visit Chicago &#124; Chicago Tribune Archive|date=1960-11-03|work=Archives.chicagotribune.com|accessdate=2017-01-06}}</ref> Принцезата Биргита се занимавала со голф и добротворни цели надвор од Шведска и била почесен член на одборот на (британското) Кралско шведско здружение за голф,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rsgs.info/|title=Latest competitions - The Royal Swedish Golfing Society|publisher=Rsgs.info|accessdate=2013-08-17|archive-date=2007-09-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20070922050454/http://www.rsgs.info/|url-status=dead}}</ref> позиција која ја презела кога починал нејзиниот вујко принцот Бертил. Таа имала свој голф натпревар во [[Мајорка]], трофејот на принцезата Биргита, на нејзиниот домашен терен за голф. [[Податотека:Armes des Princesses Christina, Margaretha et Désirée de Suède.svg|мини|307x307пкс| Грбот на Биргита како шведска принцеза]] [[Податотека:Armoiries_de_la_Princesse_Brigitte_de_Suede.svg|десно|мини|306x306пкс| Рацете на Биргита откако се омажи за принцот Јохан Георг]]  == Поврзано == * [[Шведско кралско семејство]] == Наводи == {{наводи}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Бригита Шведска}} [[Категорија:Шведски принцези]] [[Категорија:Носители на Големиот крст од I класа на Орденот за заслуги за СР Германија]] 799wllz3th94z92zvsoshffn276p825 Принцеза Дезире, Баронеса Силфвершиелд 0 1282140 5382108 5361543 2025-06-20T18:25:05Z CommonsDelinker 746 Замена на [[File:Armes_des_Princesses_Brigitte,_Margaretha_et_Désirée_de_Suède.svg]] со [[File:Armes_des_Princesses_Christina,_Margaretha_et_Désirée_de_Suède.svg]] (од страна на [[c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] поради: [[:c:COM:FR|File renamed]] 5382108 wikitext text/x-wiki '''Принцезата Дезире, бароницата Силфвершилд''' (Дезире Елизабет Сибила; родена на 2 јуни 1938 година) е трето дете на принцот Густаф Адолф, војводата од Вестерботен и принцезата Сибила од Саксобурготски и Гота, и внука на кралот Густаф VI. Таа е сестра [[Карл XVI Густаф Шведски|на шведскиот крал Карл XVI Густаф]] . == Ран живот == Дезире е родена на 2 јуни 1938 година како трета ќерка и дете на принцот Густаф Адолф, војвода од Вестерботен (син на престолонаследникот Густаф Адолф од Шведска и неговата покојна сопруга, принцезата Маргарет од Конат ) и неговата сопруга, принцезата Сибила од Саксобурготски и Гота (ќерка на принцот Чарлс Едвард, војвода од Саксобург и Гота и неговата сопруга, принцезата Викторија Аделаид од Шлезвиг-Холштајн). Дезире била крстена на 30 јуни 1938 година во црквата Солна во општина Солна во [[Стокхолм]], Шведска. Ги добила имињата: Дезире по нејзината пра-4-кратна баба, кралицата Десидерија и Сибила по нејзината мајка, принцезата Сибила . Таа пораснала во семејната куќа, палатата Хага надвор од [[Стокхолм]], со нејзините три сестри; заедно биле познати како ''принцезите Хага''. Во ноември 1960 година, Дезире ја придружувала нејзината постара сестра [[Принцеза Биргита од Шведска|принцезата Биргита]] на посета на [[Соединети Американски Држави|Соединетите држави]] во име на нивниот дедо кралот Густаф VI Адолф за 50-годишнината од Американско-скандинавската фондација. Во нивна чест бил организиран бал за двете принцези во хотелот Ренесанс Блекстоун во [[Чикаго]] од страна на градоначалникот Ричард Дејли.<ref name="chicagotribune">{{Наведена мрежна страница|url=http://archives.chicagotribune.com/1960/11/03/page/49/article/2-princesses-will-visit-chicago/index.html|title=November 3, 1960 - 2 Princesses Will Visit Chicago|date=1960-11-03|work=Archives.chicagotribune.com|accessdate=2017-01-06}}</ref> == Брак и деца == [[Податотека:Princess_Désirée_wedding_cermony_1964.jpg|мини|Двојката Силфвершилдпо нивната венчавка.]] Веридбата на Дезире со Барон Нилс-август Ото Карл Никлас Силфвершилд, (31 мај 1934 година &ndash; 11 април 2017), син на баронот Карл Силфвершилд и неговата сопруга Медлин Бенич, била објавена на 18 декември 1963 година, и парот се венчал на 5 јуни 1964 година во Сторкиркан во [[Стокхолм]]. Како резултат на нејзиниот некралски брак, таа го изгубила звањето на ''кралско височество'' и позицијата на шведска [[принцеза]],<ref>[http://www.kungahuset.se/royalcourt/royalfamily.4.396160511584257f21800060.html Royal Court] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20151114212358/http://www.kungahuset.se/royalcourt/royalfamily.4.396160511584257f21800060.html |date=2015-11-14 }} lists those who are HRH as such, also naming them as Swedish royalty in their bio articles there, and does not give such info for other relatives listed.</ref> но кралот и ја ''доделил учтивоста принцезата Дезире, бароницата Силфвершилд.'' Според тогашниот шведски устав, таа, како жена, и нејзините потомци немале право да го наследат престолот. Кога ова подоцна било сменето во апсолутна првородност, правото на наследување било ограничено на потомците на нејзиниот брат, кралот [[Карл XVI Густаф Шведски|Карл XVI Густаф]] . Бракот на принцезата Дезире, бароницата Силфвершилд родил три деца: Карл (р. 1965 г.), Кристина-Луиз (р. 1966 г.) и Хелена (р. 1968 г.). Во 1976 година, Хелена била деверица на свадбите на кралот Карл XVI Густаф и кралицата Силвија и на принцот Бертил и принцезата Лилијан.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.aftonbladet.se/nyheter/article16399795.ab|title=Finaste gåvan får Carl Philip|work=Aftonbladet.se|language=sv|accessdate=2017-01-06}}</ref> Откако се омажила, Силфвершилд живее во семејниот дом во [[Замокот Коберг|замокот]] Коберг и во замокот Гасевадхолм во [[Халанд]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.slottsguiden.info/slottdetalj.asp?id=60|title=Gasevadholm|work=Slottsguiden.info|accessdate=2017-01-06}}</ref> Силфвершилде кума на [[Викторија, престолонаследничка принцеза од Шведска|престолонаследничката принцезата Викторија.]] Нејзиниот внук Ијан бил момче на свадбата на Викторија.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.stockholmnews.com/more.aspx?NID=5493|title=Royal wedding guest list published|work=Stockholm News|access-date=2012-01-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20100619144552/http://www.stockholmnews.com/more.aspx?NID=5493|archive-date=2010-06-19}}</ref> == Подоцнежниот живот == Принцезата Дезире, бароницата Силфвершилд, повремено присуствувала на [[Нобелова награда|свеченостите за Нобеловата награда]] и јавните настани на кралското семејство во Стокхолм во полуофицијално својство, понекогаш носејќи дијадеми и накит што му припаѓаат на кралското семејство.<ref>[http://www.kungahuset.se/pressrum/pressmeddelanden/2013pressmeddelanden/kungenssystrarssmycken.5.4ea495e313c19c119aa6ee9.html Royal Court] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20211122212506/https://www.kungahuset.se/pressrum/pressmeddelanden/2013pressmeddelanden/kungenssystrarssmycken.5.4ea495e313c19c119aa6ee9.html |date=2021-11-22 }} article 2013-06-08</ref> Таа, исто така, ја претставувала Шведска при првото примање на императорот [[Акихито]] од Јапонија кога тој пристигнал во државна посета во 2000 година.<ref>[https://www.dn.se/arkiv/inrikes/hektisk-dag-for-kejsaren-kortege-genom-stan-rakna-med-trafikstorningar-under-statsbesoket/ Article] by Bengt Falkkloo in ''[[Dagens Nyheter]]'' 2000-05-29</ref> Таа останала вдовица во 2017 година.<ref>[https://www.dn.se/familj/minnesord-niclas-silfverschiold/ Article] by Kaj Falkman in ''Dagens Nyheter'' 2017-04-24</ref> == Почести == [[Податотека:Armes des Princesses Christina, Margaretha et Désirée de Suède.svg|мини|Оригиналниот грб на Дезире кога беше принцеза на Шведска.]] * 2 јуни 1938 година - 5 јуни 1964 година: ''Нејзиното кралско височество,'' принцезата Дезире од Шведска * 5 јуни 1964 година - денес: принцезата Дезире, бароницата Силфвершилд == Наводи == {{Reflist}} [[Категорија:Носители на Големиот крст од I класа на Орденот за заслуги за СР Германија]] [[Категорија:Шведски принцези]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 1938 година]] h4wd86jpbhgmfzr16lmng40ltp28voh Милорад Ангелов 0 1282383 5381987 5280394 2025-06-20T12:48:27Z Golf5plus 108702 5381987 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност | име = Милорад Ангелов | портрет =Милорад_Ангелов,_актер.jpg | рх = | опис = | роден-дата = {{роден на|19|октомври|1977}} | роден-место = {{роден во|Штип}} | националност = [[Македонец]] | познат = по улогите во: <br>[[Цимери]]<br>[[Македонски народни приказни]]<br>[[Преспав (телевизиска серија) |Преспав]] | занимање = глумец |image_size=350px}} '''Милорад Ангелов''' — [[Македонија|македонски]] театарски, филмски и телевизиски глумец. Вработен е во [[Народен театар - Штип]]. == Филмографија == {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=3 | '''Година''' | '''Филм''' | '''Улога''' |- | 2014 || [[Приказни од животот]] ТВ-серија || |- | 2014 || [[Најдолгите три секунди]] ТВ-филм || |- | 2015 || [[Цимери]] ТВ-серија || Светлозар |- | 2017 || [[Македонски народни приказни (телевизиска серија) |Македомски народни приказни]] ТВ-серија || |- | 2017 || [[Среќа во вреќа (серија) |Среќа во вреќа]] ТВ-серија || |- | 2018 || [[Година на мајмунот]] ТВ-филм || Репортер |- | 2019 || [[Преспав (телевизиска серија) |Преспав]] ТВ-серија || Извршителот |} == Надворешни врски == * {{IMDb name|9796378}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Ангелов, Милорад}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Македонски театарски глумци]] [[Категорија:Македонски филмски глумци]] [[Категорија:Македонски телевизиски глумци]] 8moy47wcvrgxh13zi9dca7eoh9mrh4e 25 Фокеја 0 1282407 5382059 5013425 2025-06-20T16:50:53Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5382059 wikitext text/x-wiki {{Infobox planet | minorplanet = yes | name = 25 Фокеја | background = #D6D6D6 | image = 25Phocaea (Lightcurve Inversion).png | image_size = 265 | caption = | discovery_ref = &thinsp; | discoverer = [[Жан Шакорнак]] | discovery_site = [[Марсејска опсерваторија|Марсеј]] | discovered = 6 април 1853 | mpc_name = (25) Фокеја | alt_names = 1956 GC | pronounced = {{IPAc-en|f|oʊ|ˈ|s|iː|ə}}<ref>Noah Webster (1884) ''A Practical Dictionary of the English Language''</ref> | adjective = Фокејско {{IPAc-en|f|oʊ|ˈ|s|iː|ə|n}} | named_after = [[Фокеја]]&thinsp;<br />{{small|(старогрчки град)}} | mp_category = [[Астероиден појас|Главен појас]]{{·}}{{small|([[Кирквудска зона|внатрешен]])}}<br />[[Фокејско семејство|Фокејско]]&thinsp; | orbit_ref = &thinsp; | epoch = 4 септември 2017 ([[јулијански ден|јд]] 2458000.5) | uncertainty = 0 | observation_arc = 157.44 јг (57,504 денови) | aphelion = 3.0104 [[Астрономска единица|ае]] | perihelion = 1.7899 ае | semimajor = 2.4001 ае | eccentricity = 0.2543 | period = 3.72 [[јулијанска година (астрономија)|јг]] (1,358 days) | mean_anomaly = 13.891[[Степен (агол)|°]] | mean_motion = {{Deg2DMS|0.2651|sup=ms}} / ден | inclination = 21.606° | asc_node = 214.14° | arg_peri = 90.245° | dimensions = {{val|61.05|2.46}} км<br />{{val|61.054|2.463}} km<br />{{val|71|}} km<br />{{val|75.13|3.6}} km<br/>{{val|80.19|4.66}} km<br />{{val|82|8}} km<br />{{val|83.21|0.96}} km | mass = (5.99 ± 0.60) × 10<sup>17</sup> kg | density = {{val|2.21|0.44}} g/cm<sup>3</sup> | rotation = {{val|9.92|0.05}} h<br />{{val|9.9341|0.0002}} h<br />{{val|9.935|0.003}} h<ref name="Pilcher-2009g">{{Cite journal |author = Pilcher, Frederick |date = October 2009 |title = New Lightcurves of 8 Flora, 13 Egeria, 14 Irene, 25 Phocaea 40 Harmonia, 74 Galatea, and 122 Gerda |url = http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/bib_query?bibcode=2009MPBu...36..133P |journal = The Minor Planet Bulletin |volume = 36 |issue = 4 |pages = 133–136 |issn = 1052-8091 |bibcode = 2009MPBu...36..133P |access-date= 1 November 2017}}</ref> <br />{{val|9.945|0.002}} h<ref name="Buchheim-2007b">{{Cite journal |author = Buchheim, Robert K. |date = September 2007 |title = Lightcurves of 25 Phocaea, 468 Lina, 482 Petrina 551 Ortrud, 741 Botolphia, 834 Burnhamia, 2839 Annette, and 3411 Debetencourt |url = http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/bib_query?bibcode=2007MPBu...34...68B |journal = The Minor Planet Bulletin |volume = 34 |issue = 3 |pages = 68–71 |issn = 1052-8091 |bibcode = 2007MPBu...34...68B |access-date= 1 November 2017}}</ref> <br />{{val|9.945|}} [[Hour|h]]<ref name="Groeneveld-1954a">{{Cite journal |first1 = Ingrid |last1 = Groeneveld |first2 = Gerard P. |last2 = Kuiper |date = September 1954 |title = Photometric Studies of Asteroids. I |url = http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/bib_query?bibcode=1954ApJ...120..200G |journal = Astrophysical Journal |volume = 120 |page = 200 |bibcode = 1954ApJ...120..200G |doi = 10.1086/145904 |access-date= 1 November 2017}}</ref><br />{{val|9.95|0.01}} h<ref name="geneva-obs">{{cite web |title = Asteroids and comets rotation curves – (25) Phocaea |last = Behrend |first = Raoul |publisher = Geneva Observatory |url = http://obswww.unige.ch/~behrend/page1cou.html#000025 |accessdate = 1 November 2017}}</ref> | albedo = {{val|0.189|0.005}}<br />{{val|0.2310|0.024}}<br />{{val|0.350|0.046}}<ref name="Masiero-2012">{{cite journal |display-authors = 6 |first1 = Joseph R. |last1 = Masiero |first2 = A. K. |last2 = Mainzer |first3 = T. |last3 = Grav |first4 = J. M. |last4 = Bauer |first5 = R. M. |last5 = Cutri |first6 = C. |last6 = Nugent |first7 = M. S. |last7 = Cabrera |date = November 2012 |title = Preliminary Analysis of WISE/NEOWISE 3-Band Cryogenic and Post-cryogenic Observations of Main Belt Asteroids |url = http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/bib_query?bibcode=2012ApJ...759L...8M |journal = The Astrophysical Journal Letters |volume = 759 |issue = 1 |page = 5 |bibcode = 2012ApJ...759L...8M |doi = 10.1088/2041-8205/759/1/L8 |arxiv = 1209.5794 |access-date= 1 November 2017}}</ref> | spectral_type = [[Tholen classification|Tholen]] {{=}} [[S-type asteroid|S]]&thinsp;<ref name="jpldata" /><br />[[SMASS classification|SMASS]] {{=}} [[S-type asteroid|S]]&thinsp;<ref name="jpldata" /><ref name="lcdb" />{{·}}[[S-type asteroid|S]]&thinsp;<ref name="Belskaya-2017">{{Cite journal |display-authors = 6 |first1 = I. N. |last1 = Belskaya |first2 = S. |last2 = Fornasier |first3 = G. P. |last3 = Tozzi |first4 = R. |last4 = Gil-Hutton |first5 = A. |last5 = Cellino |first6 = K. |last6 = Antonyuk |first7 = Yu. N. |last7 = Krugly |first8 = A. N. |last8 = Dovgopol |first9 = S. |last9 = Faggi |date = March 2017 |title = Refining the asteroid taxonomy by polarimetric observations |url = http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/bib_query?bibcode=2017Icar..284...30B |journal = Icarus |volume = 284 |pages = 30–42 |bibcode = 2017Icar..284...30B |doi = 10.1016/j.icarus.2016.11.003 |access-date= 24 October 2017}}</ref><br />[[Asteroid color indices|B–V]] {{=}} 0.932&thinsp;<ref name="jpldata" /><br />[[Asteroid color indices|U–B]] {{=}} 0.513&thinsp;<ref name="jpldata">{{cite web |type = 2017-08-19 last obs. |title = JPL Small-Body Database Browser: 25 Phocaea |url = https://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=2000025 |publisher = Jet Propulsion Laboratory |accessdate = 1 November 2017}}</ref> | abs_magnitude = 7.83<ref name="Masiero-2012" /><ref name="jpldata" /><ref name="lcdb" /><ref name="SIMPS">{{cite journal |first1 = E. F. |last1 = Tedesco |first2 = P. V. |last2 = Noah |first3 = M. |last3 = Noah |first4 = S. D. |last4 = Price |date = October 2004 |title = IRAS Minor Planet Survey V6.0 |url = https://sbnarchive.psi.edu/pds3/iras/IRAS_A_FPA_3_RDR_IMPS_V6_0/data/diamalb.tab |journal = NASA Planetary Data System – IRAS-A-FPA-3-RDR-IMPS-V6.0 |bibcode = 2004PDSS...12.....T |accessdate = 17 October 2019}}</ref><ref name="AKARI">{{cite journal |display-authors = 6 |first1 = Fumihiko |last1 = Usui |first2 = Daisuke |last2 = Kuroda |first3 = Thomas G. |last3 = Müller |first4 = Sunao |last4 = Hasegawa |first5 = Masateru |last5 = Ishiguro |first6 = Takafumi |last6 = Ootsubo |first7 = Daisuke |last7 = Ishihara |first8 = Hirokazu |last8 = Kataza |first9 = Satoshi |last9 = Takita |first10 = Shinki |last10 = Oyabu |first11 = Munetaka |last11 = Ueno |first12 = Hideo |last12 = Matsuhara |first13 = Takashi |last13 = Onaka |date = October 2011 |title = Asteroid Catalog Using Akari: AKARI/IRC Mid-Infrared Asteroid Survey |journal = Publications of the Astronomical Society of Japan |volume = 63 |issue = 5 |pages = 1117–1138 |bibcode = 2011PASJ...63.1117U |doi = 10.1093/pasj/63.5.1117 |doi-access= free }} ([http://vizier.cfa.harvard.edu/viz-bin/VizieR-5?-source=J/PASJ/63/1117/acua_v1&Num=25 online] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20211020073738/http://vizier.cfa.harvard.edu/viz-bin/VizieR-5?-source=J%2FPASJ%2F63%2F1117%2Facua_v1&Num=25 |date=2021-10-20 }}, [https://core.ac.uk/download/pdf/43545172.pdf AcuA catalog p. 153])</ref>{{·}}{{val|7.90|0.25}}<ref name="Veres-2015">{{cite journal |display-authors = 6 |first1 = Peter |last1 = Veres |first2 = Robert |last2 = Jedicke |first3 = Alan |last3 = Fitzsimmons |first4 = Larry |last4 = Denneau |first5 = Mikael |last5 = Granvik |first6 = Bryce |last6 = Bolin |first7 = Serge |last7 = Chastel |first8 = Richard J. |last8 = Wainscoat |first9 = William S. |last9 = Burgett |first10 = Kenneth C. |last10 = Chambers |first11 = Heather |last11 = Flewelling |first12 = Nick |last12 = Kaiser |first13 = Eugen A. |last13 = Magnier |first14 = Jeff S. |last14 = Morgan |first15 = Paul A. |last15 = Price |first16 = John L. |last16 = Tonry |first17 = Christopher |last17 = Waters |date = November 2015 |title = Absolute magnitudes and slope parameters for 250,000 asteroids observed by Pan-STARRS PS1 - Preliminary results |url = http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/bib_query?bibcode=2015Icar..261...34V |journal = Icarus |volume = 261 |pages = 34–47 |bibcode = 2015Icar..261...34V |doi = 10.1016/j.icarus.2015.08.007 |arxiv = 1506.00762 |access-date= 1 November 2017}}</ref> }} '''Фокеја''' ([[ознака за мала планета]]: '''25 Phocaea)''' — каменит [[астероид]] од внатрешниот региони на [[Астероиден појас|Астероидниот појас]], околу 75 километри во пречник. Тоа е родителско тело на Фокејското семејство. Откриен од [[Жан Шакорнак]] во 1853 година, го добил името по античкиот грчки град [[Фокеја]]. == Откривање и именување == ''Фокеја'' била откриена на [[6 април]] [[1853]] година од францускиот астроном [[Жан Шакорнак]] во Марсејската опсерваторија во јужна [[Франција]]. Тоа било неговото прво откритие на [[астероид]] од вкупно шест. Астероидот го добил името по древниот јонски грчки град Фокеја, во денешна [[Турција]], од каде потекнуваат основачите на [[Марсеј]]. Името било предложено од францускиот астроном [[Бенџамин Валц]] . == Класификација и орбита == ''Фокеја'' е родителско тело и носител на фамилијата Фокеја, голема [[Астероидно семејство|астероидна фамилија]] на камени астероиди во внатрешниот главен појас. Кружи околу Сонцето на растојание од 1,8–3,0&nbsp;[[Астрономска единица|АU]] еднаш на секои 3 години и 9 месеци (1.358 дена). Неговата орбита има [[Орбитално занесување|ексцентричност]] од 0,25 и [[Наклон (орбита)|наклон]] од 22 [[Степен (агол)|°]] во однос на [[еклиптика]]та. [[Лак на набљудување|Набљудувачкиот лак на телото]] започнува во [[Виенска опсерваторија|Виенската опсерваторија]] во март 1860 година, речиси 7 години по нејзиното официјално набљудување на откритието во [[Марсеј]]. == Физички одлики == === Спектрален тип === ''Фокеја'' е камениот [[Астероид од типот S|астероид од типот С]] и во [[Спектрална класификација на астероидите]], и како таков е окарактеризиран и од други. === Светлински кривини === Фотометриските набљудувања на овој астероид во опсерваторијата Орган Меса во Лас Крус, Ново Мексико во текот на 2010 година дале светлинска крива со период од 9,9341 ± 0,0002 часа. Светлината во близина на најдлабокиот минимум на кривата на светлината покажале промени со фазниот агол, што е резултат на сенките кои се протегаат низ површинските неправилности. Добиени се и неколку други светлински кривини. ''Фокеја'' е проучуван и со радар. === Пречник и албедо === Според истражувањата спроведени од инфрацрвениот астрономски сателит IRAS, јапонскиот сателит <nowiki><i>Akari</i></nowiki> и мисијата <nowiki><i>NEOWISE</i></nowiki> на НАСА со инфрацрвени зраци, Фокеја има пречник помеѓу 61,05 и 83,21 километри, а неговата површина има [[албедо]] помеѓу 0,189 и 0,189. ''Колаборативната светлинска крива на астероидот'' ги прифаќа резултатите добиени од ''IRAS'', односно албедо од 0,2310 и пречник од 75,13 километри врз основа на [[Апсолутна ѕвездена величина|апсолутна светлинска величина]] од 7,83. === Маса и густина === Астероидот има маса од (5,99 ± 0,60) × 10 <sup>17</sup> килограми и средна густина од {{Вред|2.21|0.44}} грама на кубен сантиметар, што се наоѓа приближно помеѓу густината на варовник и бетон/чакал. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://web.archive.org/web/20150910160225/http://www.asteroidoccultation.com/observations/Results/Data2006/20061003PhocaeaNugentProfile.jpg Прикривање 2006-октомври 03] / [https://web.archive.org/web/20120428111824/http://www.asteroidoccultation.com/observations/Results/index2006.html (2006 резултати од астероидно прикривање за Северна Америка)] * [http://www.minorplanet.info/PHP/lcdbsummaryquery.php База на податоци со кривина на астероиди (LCDB)], формулар за барање ( [http://www.minorplanet.info/lightcurvedatabase.html информации] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20171216050541/http://www.minorplanet.info/lightcurvedatabase.html |date=2017-12-16 }} ) * [http://obswww.unige.ch/~behrend/page_cou.html Криви на ротација на астероиди и комети, CdR] - Опсерваторија де Женева, Раул Беренд * [https://books.google.com/books?id=aeAg1X7afOoC&pg Речник на мали имиња на планети], Google books * [https://www.minorplanetcenter.net/iau/lists/NumberedMPs000001.html Околности за откривање: нумерирани мали планети (1)-(5000)] - Центар за мали планети * {{AstDys|25}} * {{JPL small body}} [[Категорија:Астрономски тела откриени во 1853 година]] [[Категорија:Астероиди наречени по места]] 8nukl2fgt5qlqxihxc880oevjbgxs4d Салаковац 0 1289352 5381963 5041576 2025-06-20T12:27:07Z Marco Mitrovich 114460 5381963 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Wiki.Zaleđe II Salakovac (Malo Crniće) 1164 01.jpg|мини|Споменик на НОБ во селото]] '''Салаковац''' претставува едно од селата во општина Мало Црниќе, [[Србија]] . Според пописот во 2002 година, селото брои 768 жители.<ref>Popis stanovništva, domaćinstava i Stanova 2002. Knjiga 1: Nacionalna ili etnička pripadnost po naseljima. Republika Srbija, Republički zavod za statistiku Beograd 2003. {{ISBN|86-84433-00-9}}</ref> == Наводи == {{Наводи}}   {{Coord|44|35|17|N|21|16|27|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Мало Црниќе]] [[Категорија:Населени места во Србија]] bov5agv16qx49amb3lr5irlhqeualbw Изварица 0 1289364 5381935 4737014 2025-06-20T12:06:15Z Marco Mitrovich 114460 5381935 wikitext text/x-wiki '''Изварица''' е едно од селата во општина Жагубица, [[Србија]] . Според пописот во 2002 година, селото имало 376 жители.<ref>Popis stanovništva, domaćinstava i Stanova 2002. Knjiga 1: Nacionalna ili etnička pripadnost po naseljima. Republika Srbija, Republički zavod za statistiku Beograd 2003. {{ISBN|86-84433-00-9}}</ref> == Наводи == {{Наводи}}  {{Coord|44|13|N|21|42|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Жагубица]] [[Категорија:Населени места во Србија]] guwsfq0pbuwafimngywtxi1tlh38fe7 Добрње 0 1289369 5381929 4737055 2025-06-20T11:59:21Z Marco Mitrovich 114460 5381929 wikitext text/x-wiki '''Добрње''' претставува село сместено во општина Петровац на Млави [[Србија|во Србија]] .<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/|title=Institut national d'études démographique (INED)|archive-url=https://web.archive.org/web/20140702194706/http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/|archive-date=2014-07-02|accessdate=2011-10-19}}</ref> == Опис == Земјоделско село од компактен тип, на (161 метри) на источните падини на гредата Сопор и страните на реката Река, изворниот крак на Чокордин, левата притока на Млава, 9 километри југозападно од Петровац на Млави. Површината на атарот е 1.397 хектари. Источно од селото, покрај патот за Петровац, се наоѓа Добрњска бучина (долина во должина од 350 m), една од најниските (180-205 метри н.в.) локалитети на букова шума кај нас. Изградена е во 1859 година, кога имала 91 куќа (1910-1.104 жители, 1928-215 домови и 1.300 жители итн.). Населението е српско (слави Св. Никола, Петковац, Св. Аранѓел, Св. Илија, Св. Мрат, Св. Врача и др.; заветот на Троица), по потекло од Косово, Тимочка Краина и Црна Река. == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|20|17|N|21|20|59|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Петровац на Млави]] [[Категорија:Населени места во Србија]] s8gt2khzr60izegxlur769rt6kpta2y Дубочка 0 1289371 5381931 4773086 2025-06-20T12:00:57Z Marco Mitrovich 114460 5381931 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место}} '''Дубочка''' е едно од селата во општина Петровац на Млава [[Србија|во Србија]] .<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/|title=Institut national d'études démographique (INED)|archive-url=https://web.archive.org/web/20140702194706/http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/|archive-date=2014-07-02|accessdate=2011-10-19}}</ref> == Опис == Земјоделска рурална населба од компактен тип, на (176 метри надморска висина) со повеќе ридови и два безимени потоци, изворската гранка на Дубочки поток, десна притока на Млава, 11&nbsp;km северозападно од Петровац на Млава. Површината на атарот е 1.269 хектари. Вклучува пет физиономски единици: Бела вода, Бољетин, Дубочка село, Млава и Турски поток. Кон крајот на XIV век се споменува под неговото сегашно име (1820-67 куќи, 1921-253 куќи и 1.048 жители итн.). Населението е Влашко (слави св. Аранѓел, Петковица, Св. Никола, Успение, Св. Лазар, Св. Тома, Св. Јован итн.; Ѓурѓовденски завет), домородно население доселено од Банат, Црна. Река, Морава (Јасеново и Породин), Томочка крајина, Ресава (Бобово) и околните села (Кнежца и Манастирица). == Наводи == {{Наводи}}   {{Coord|44|26|40|N|21|22|30|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Петровац на Млави]] [[Категорија:Населени места во Србија]] elrdzjt4874dzyjm7anxt4gv6p8vlw8 Ждрело (Србија) 0 1289373 5381934 5041560 2025-06-20T12:05:04Z Marco Mitrovich 114460 5381934 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Ždrelo - mesna zajednica.JPG|мини|Зградата на месната заедница и дом на култура]] '''Ждрело''' е село сместено во општина Петровац на Млави [[Србија|во Србија]] .<ref>[http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/ Institut national d'études démographique (INED)]</ref> Во ова село живее голема заедница на Власи/Романци. == Опис == Земјоделска, порано сточарска, селска населба од збиен тип 200 метри од Горњачката клисура, во западното подножје на Вукан (825 метри), 14 километри југоисточно од Петровац на Млави. Површината на атарот е 2.882 хектари. Во Атар, на 9 км од Петровац на Млави, покрај патот за Жагубица, се наоѓа нерегулиран геотермален извор (36 С, издашност 16 м/сек.), чија вода лекува реума и кожни болести. Географското име доаѓа од позицијата на влезот во клисурата. Претходник на денешното село е средновековниот град Здрело (на крајот на 18 век седиште на бугарските владетели Дрман и Куделин), кој во унгарските повелби во 1392 година се споменува како Izzdril castrum, за време на владеењето на кнезот Лазар и за време на турската окупација. Населението е Влашко (слави Св. Никола, Ѓурѓиќ, Успение на Пресвета Богородица, Петковица, Св. Аранѓела, Св. Алимпија, Михољдан итн.; заветот на Троица); , Шумадија и Рашка. == Наводи == {{Наводи}}  {{Coord|44|17|53|N|21|30|25|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Петровац на Млави]] [[Категорија:Населени места во Србија]] dbbdcxlpu5wy6grsre43vj2g53vjtsz Каменово 0 1289376 5381936 5041572 2025-06-20T12:06:58Z Marco Mitrovich 114460 /* Наводи */ 5381936 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Wili.Zaleđe III Kamenovo 1007 03.jpg|мини|Споменик пчела]] '''Каменово''' претставува село сместено во општина Петровац на Млави [[Србија|во Србија]] .<ref>[http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/ Institut national d'études démographique (INED)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140702194706/http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/|date=2014-07-02}}</ref> == Опис == Приградско земјоделско село од збиен тип, на (138-220 метри) од страна на потокот Грабовац (4 километри), десна притока на Млава, 3 километри северно од Петровац на Млави. Површината на атарот е 1.469 хектари. На почетокот на 20 век во Атарот било езерото Окно кое пресушило со промената на коритото на Млава, а тука се и неколку извори (Калина, Смрдан, Кладенац у Гај, Бучура, Ружица и др.), некои од нив имаат лековита вода. Поврзува четири „маала“: Село, Куќиште, Кришка (семејства Лисиче, Стокиќи, Урсани, Цигиќи и Џибани) и Влачичка (Меѓу). Современиот рурален развој се реализира покрај патот Пожаревац - Петровац на Млави, а селото Дробеж (10 куќи) се наоѓа на левиот брег на Млава, југозападно од главниот дел на селото. Населението е српско (слави Ѓурѓовден, св. Аранѓел, Ѓурѓиќ, св. Илија, св. апостол Тома, Петровчан, св. Стеван, св. Јован, Митровдан, св. Никола, св. Врачева, св. Тодор , Света Олимпија, Петковица и др.; завет Младенци), староседелци и доселени од Хомоље, Кучајна, Каона во Звижд и Ресава. Индексот на демографско стареење се движи од 0,7 (1961) до 1,4 (1991). == Наводи == {{Наводи}}  {{Coord|44|24|37|N|21|24|07|E|type:city_source:kolossus-frwiki}}{{Нормативна контрола}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Петровац на Млави]] [[Категорија:Населени места во Србија]] hbl1v4guv3vgxp183k9np50mm58n9n0 Кладурово 0 1289580 5381937 4819515 2025-06-20T12:07:39Z Marco Mitrovich 114460 5381937 wikitext text/x-wiki '''Кладурово''' е село сместено во општина Петровац на Млави во Србија .<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/ |title=Institut national d'études démographique (INED) |accessdate=2022-01-31 |archive-date=2014-07-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140702194706/http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/ |url-status=bot: unknown }}</ref> Поранешна фармерска сточарска, рурална населба од збиен тип, на 252 метри од брегот на потокот Кладуровски (Кршка река), десна притока на Витовница, 15 километри сесевероисточно од Петровац на Млави. Површината на атаратарот е 1.251 хектари. Во областа има три поголеми извори: Бигар, Орешац и извор во Браник (од левата страна на Мелничка река). Има овална форма. Обединува шест „краеви“ (Гршљања, Кладурово село, Кршка река, Лазаревац, Орешац и Пулањи). Населението е Влашко (слави Свети Никола, Митровден, Св. Јован, Св. Аранѓела, Петковица, Успение и Света Олимпија; завети на Спасовден и Св. Илија), антички и населени од Црна Река, Ердељ, Банат и Хомоље. == Наводи == {{Наводи}}  {{Coord|44|26|19|N|21|32|17|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Петровац на Млави]] [[Категорија:Населени места во Србија]] 8i5jipgl7hkkg1ttnsvz6u5e9t53jar Кнежица (Петровац) 0 1289583 5381939 4773140 2025-06-20T12:09:34Z Marco Mitrovich 114460 5381939 wikitext text/x-wiki '''Кнежица''' е село сместено во општина Петровац на Млави [[Србија|во Србија]] .<ref>[http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/ Institut national d'études démographique (INED)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140702194706/http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/|date=2014-07-02}}</ref> == Опис == Приградско земјоделско село од збиен тип, на (104-204 метри) страни на ридот Погледиќ (179 метри), Прокоп и Парлози и потоци Југовац и Дабовац, 3&nbsp;km сесевероисточно од Кнежица Петровац на Млави. Површината на атарот е 1.656 хектари. Според легендата, името потекнува од времето на принцот Лазар. Обединува неколку „маала“: Рашковичка, Мишичка, Циганска, Торбанска, Жажиќка, Којичка и други. Населението е српско (слави Св. Никола, Св. Јован, Лазар, Св. Илија, Ѓурѓовден, Митровден, Петковица, Св. Ацим и Ана и др.; Спасовден), автохтоно и доселено од Косово, од стара Србија, Шумадија, Тимок Краина, Морава и Ресава. Индексот на демографско стареење се движи од 0,7 (1961) до 1,3 (1991). Доби електрично осветлување во 1954 година, асфалтен пат во средината на 1960-тите, телефонски врски во 1989 година, а водата се снабдуваше од копнени бунари. == Наводи == {{Наводи}}  {{Coord|44|23|57|N|21|25|43|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Петровац на Млави]] [[Категорија:Населени места во Србија]] 3fgtwqtxh3wf9b401lc2ngtrsm8v46h Крвије 0 1289586 5381941 4745213 2025-06-20T12:11:46Z Marco Mitrovich 114460 5381941 wikitext text/x-wiki '''Крвије''' — село сместено во општина Петровац на Млави [[Србија|во Србија]].<ref>[http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/ Institut national d'études démographique (INED)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140702194706/http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/|date=2014-07-02}}</ref> == Опис == Селска населба од збиен тип, во подножјето (154 метри) на источните падини на гредата Сопот, 9 километри југозападно од Петровац на Млави. Површината на атарот е 1.099 хектари. Според традицијата, Крвије, Добрње и Лопушник биле седмото село кое се наоѓало на Селишт меѓу Крвије и Добрње. Во втората половина на 18 век била поделена на три денешни населби. Името Крвија се споменува во 1820 година (36 куќи) и во 1928 година (159 домови и 830 жители). Тановница е српска (слави Ѓурѓовден, Св. Тома, Св. Сава, Св. Јован, Петковиќ, Ѓурѓиќ, Св. Аранѓела, Митровден, Свети Никола, Св. Лука итн.; заветот на Св. Троица), но има потекло од Косово, од Тимочка Краина и Стига. == Наводи == {{Наводи}}  {{Coord|44|18|56|N|21|22|59|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Петровац на Млави]] [[Категорија:Населени места во Србија]] snfquhhq9fb8vexh4trcpujf67fr7tq Лесковац (Петровац) 0 1289588 5381943 5041542 2025-06-20T12:13:26Z Marco Mitrovich 114460 5381943 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Kuca-Ljubise-Jankovica-u-Leskovcu-(1) 1388782959.jpg|мини|Куќата на Љубиша Јанковиќ]] '''Лесковац''' — село сместено во општина Петровац на Млави во [[Србија]].<ref>[http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/ Institut national d'études démographique (INED)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140702194706/http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/|date=2014-07-02}}</ref> == Опис == Приградско земјоделско село од збиен тип на (141 метри) страните на котата Пржоља и Никопоље и на страните на Велики поток, десна притока на Млава, 3 километри југозападно до Петровац на Млави. Површината на атарот е 715 хектари. Името е од фитогеографско потекло - по лешникот кој порано го имал во изобилство во околината на селото. Физиономски е речиси целосно поврзан со Петровац на Млави. Населението е Влашко (слави Петковица, Св. Нико, Св. Аранѓела, Св. Јован, Ѓурѓиќ итн.; заветува Мали Спасовдан и 15 мај - Пољобранија), по потекло од Црна Река (Злот, Брестовац, Валакоњ, Острељ, Шарбановац и итн.), Тимок регион и Влашка. == Наводи == {{Наводи}}  {{Coord|44|21|30|N|21|26|37|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Петровац на Млави]] [[Категорија:Населени места во Србија]] 4vjx6015yysxdmfq27zjflw764a89l7 Мало Лаоле 0 1289593 5381949 4737074 2025-06-20T12:17:43Z Marco Mitrovich 114460 5381949 wikitext text/x-wiki '''Мало Лаоле''' е село сместено во општина Петровац на Млави [[Србија|во Србија]] .<ref>[http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/ Institut national d'études démographique (INED)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140702194706/http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/|date=2014-07-02}}</ref> Според пописот во 2002 година, во селото живееле 635 луѓе. Вкупниот број на луѓе е намален од 918 според пописот во 1991 година. Селото брои 182 домаќинства, кои главно се населени со Срби . Компактна рурална населба на (155 метри) десниот брег на Млава, 9 километри југоисточно од Петровац на Млави. Површината на атарот е 763 хектари. Населението е српско (слават Св. Јован, Св. Олимпија, Св. Никола и др. == Наводи == {{Наводи}}  {{Coord|44|19|30|N|21|27|51|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Петровац на Млави]] [[Категорија:Населени места во Србија]] 0m3jwcvu617xd42wuiwlzn6c28n0jct Манастирица (Петровац) 0 1289597 5381950 4737072 2025-06-20T12:18:40Z Marco Mitrovich 114460 5381950 wikitext text/x-wiki '''Манастирица''' е село сместено во општина Петровац на Млави [[Србија|во Србија]] .<ref>[http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/ Institut national d'études démographique (INED)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140702194706/http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/|date=2014-07-02}}</ref> == Опис == Манастирица е земјоделско-сточарска селска населба од збиен тип, на (166 метри) има брегови (најчесто десно) на Бобрешка река, десна притока на Витовница, 25 километри североисточно од Петровац на Млави. Површината на атарата е 2.585 хектари. Манастирица има Влашко население кое ги празнува Св. Јована, Голем Господ, Петковица, Ѓурѓовден и Иванден; завети на Мала Троица и Св. Пантелеј. == Наводи == {{Наводи}}  {{Coord|44|29|44|N|21|29|38|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Петровац на Млави]] [[Категорија:Населени места во Србија]] s5besbow5r50k0jvensussry4dmowti Мелница (Петровац) 0 1289645 5381951 4737071 2025-06-20T12:19:25Z Marco Mitrovich 114460 5381951 wikitext text/x-wiki '''Мелница''' е село сместено во општина Петровац на Млави [[Србија|во Србија]] .<ref>[http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/ Institut national d'études démographique (INED)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140702194706/http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/|date=2014-07-02}}</ref> Тоа е родното место на револуционерот Пауљ Матејиќ (1770–1816). == Опис == Компактна селска населба од збиен тип, на (230 метри) долинските страни на Мелница, река и бреговите на голем број потоци, кои најчесто се нарекуваат „Браничевски води“, 12 километри источно од Петровац на Млави. Површината на атарот е 4.159 хектари. Поврзува осум единици (Браничка река, Гршљан, Летиште, село Мелница, Петаковица, Порошаница, Стануловац и Велика река). Под името Хмељани се споменува во 1382 година во повелбата на кнез Лазар до манастирот Дренча. Пишаните извори од 1733 година го запишуваат како село со 10 куќи („Власи од Коморскиот акт“), кога во Атар (1718) постоела уште една самостојна населба - Порошањица (денес дел од селото Порошаница). Населението е Влашко (слави Св. Никола, Петковица, Св. Јован, Св. Аранѓел и др == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|23|N|21|32|E|region:RS_type:city_source:kolossus-nlwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Петровац на Млави]] [[Категорија:Населени места во Србија]] qqubre5ddm58cvn85cixebequ92psgd Орешковица 0 1289647 5381952 5041556 2025-06-20T12:20:01Z Marco Mitrovich 114460 5381952 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Église de Oreskovica.JPG|мини|Селската црква посветена на света Марина]] '''Орешковица''' е село сместено во општина Петровац на Млави [[Србија|во Србија]] . == Опис == Компактна рурална населба, на (166 метри) источните ридови на Зракот Сопот, помеѓу Кошица (212 метри), Парлози, Селиште и Трскино брдо (229 метри), 13 километри југозападно од Петровац на Млави. Површината на атарот е 1.722 хектари. Името е од фитогеографско потекло - по оревите, кои порано ги имало многу на местото на денешното село. Населението е српско (слават Св. Никола, Св. Врачева, Св. Илија, Ѓурѓиќ, Ѓурѓовден, Св. Аранѓела, Св. Олимпија, Св. Лазар и други. == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|19|N|21|19|E|region:RS_type:city_source:kolossus-nlwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Петровац на Млави]] [[Категорија:Населени места во Србија]] ats3fm0bbm8a9sab1wg6z3oxk4u84ij Орљево 0 1289649 5381953 4773109 2025-06-20T12:20:57Z Marco Mitrovich 114460 5381953 wikitext text/x-wiki '''Орљево''' е село сместено во општина Петровац на Млави [[Србија|во Србија]] .<ref>[http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/ Institut national d'études démographique (INED)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140702194706/http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/|date=2014-07-02}}</ref> == Опис == Компактна селска населба од збиен тип, на (124 метри) бреговите на потокот Свињаревски и страните на ридот Топоровац, 14 километри северозападно од Петровац на Млави. Површината на атарот е 616 хектари. Има кружен облик. Обединува две „мали“ разделени со Долниот и Горниот. Се споменува во 1381 година во Равничката повелба на кнез Лазар под името Орљани (Орлане), а под сегашното име во 1818 година (37 куќи) и подоцна (1846 - 54, и 1910 - 143 куќи). Населението е српско (слави Св. Никола, Петковиќ, Св. Олимпија, Митровден, Ѓурѓиќ, Св. Стефан, Св. Јован и др. == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|26|44|N|21|18|40|E|type:city_source:kolossus-frwiki}}{{Municipalities of Serbia}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Петровац на Млави]] [[Категорија:Населени места во Србија]] tj0zl1yzembbcm8aw43c9bj2ikp923p Рановац 0 1289656 5381960 4773147 2025-06-20T12:25:19Z Marco Mitrovich 114460 5381960 wikitext text/x-wiki '''Рановац''' е село сместено во општина Петровац на Млави [[Србија|во Србија]] . == Опис == Поранешна фармерска сточарска, селска населба од растурен тип, во долините на Витовница (48 километри), Црновршка и Петршка река, 12 километри сесевероисточно од Петровац на Млави. Површината на атароте 6.713 хектари. Во атар и селото има неколку извори:фонтана la Slanencilor, фонтана la Bacchi, фонтана la Schola, фонтана la Zarjon, фонтана la Petrgne, фонтанаla Petrge, фонтана Jerk и фонтана la Jacob, од кои последните два „лечат очи и треска“. Се шири во висинската зона од 150-350 метри. Обединува 14 единици (Бачева, Бељетин, Бреживица, Црни врв, Црвени поток, Доња и Горња Кршка река, Огрез, Претрже, Рановац село, Велика и Мала Слана, Велики поток и Жебац). Населението е Влашко ( слави Св. Никола, Петковица, Св. Аранѓел, Успение на Пресвета Богородица, Олимпија, Ѓурѓовден, Митровица, Св. Јован и др. == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|26|24|N|21|28|31|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Петровац на Млави]] [[Категорија:Населени места во Србија]] 627ptfaxog4u6ky4o74pbbgydt94j97 Рашанац 0 1289659 5381961 5041583 2025-06-20T12:26:04Z Marco Mitrovich 114460 5381961 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Wili.Zaleđe III Rašanac 981.jpg|мини|Селското училиште]] '''Рашанац''' е село сместено во општина [[Петровац (Србија)|Петровац на Млави]] [[Србија|во Србија]] .<ref>[http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/ Institut national d'études démographique (INED)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140702194706/http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/|date=2014-07-02}}</ref> == Опис == Земјоделско село од збиен тип, на (205 метри) падини и брегови (најчесто десно) на Рашаначки поток, десна притока на Млава 13 километри северозападно од Петровац на Млави. Површината на атарот е 1.902 хектари. Обединува три „краеви“: Млава, Рашанац и Прибиќ. Под името Рашанац се споменува во турскиот попис во 1467 година (36 куќи), како Ражанци (шанац) во 1733 година (30 куќи), а под името Рашанци во 1820 година (78 куќи). Населението е Влашко (слави св. Аранѓела, Петковица, Св. Јован, Св. Никола, Ѓурѓиќ, Св. Стеван, Богородица, Св. Олимпија, Митровден итн. == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|27|35|N|21|21|42|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Петровац на Млави]] [[Категорија:Населени места во Србија]] g64hm4igkbjbg04xyrb4uyg6xrp1nch Стамница 0 1289662 5381978 4737053 2025-06-20T12:40:37Z Marco Mitrovich 114460 5381978 wikitext text/x-wiki '''Стамница''' е село сместено во општина [[Петровац (Србија)|Петровац на Млави]] [[Србија|во Србија]] . == Опис == Компактна рурална населба на (262 метри) брег на Стамничка Река, десна притока на Млава, 12 километри источно од Петровац на Млави. Површината на атарот е 3.208 хектари. Во областа има неколку извори, од кои најзначајни се: изворот под врвот Кукуја, под Брест и изворот во Ботања. Вклучува две главни физиономски целини со шест помали делови: село Стамница (Горњи Радуловац, Скоруш со Ботања и поранешна населба на рудникот „Стамница“ - сега специјална установа за деца и млади) и река Стамница со „краевите“ Доњи Радуловац. Кривац и Дебељак. Припаѓа на старите населби. Под името Ставница се споменува кон крајот на XIV век во повелбата на кнез Лазар до манастирот Горњак. Пишаните извори на почетокот на 19 век како самостојно село го запишуваат Радуловац (1820 - 20 куќи), денес физиономски дел од населбата. Рудникот за кафеав јаглен (со главен рудник во центарот на селото и подружница во Стамничка река), отворен во 1935 година, работи континуирано од 1958 година. Населението е Влашко (слави Митровден, Св. Алимпија, Св. Аранѓела, Петковица, Св. Јован, Св. Никола, Ѓурѓиќ и др. == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|21|22|N|21|31|17|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Петровац на Млави]] [[Категорија:Населени места во Србија]] 46eutecy7t71sv1i68jpo1t2oj4ezqo Старево (Петровац) 0 1289665 5381979 4737052 2025-06-20T12:41:34Z Marco Mitrovich 114460 5381979 wikitext text/x-wiki '''Старчево''' е село сместено во општина Петровац на Млави [[Србија|во Србија]] . == Опис == Збиена рурална населба од збиен тип на (178 метри) страни на Бољетинскиот поток, помеѓу Дубочки брдо, Бубња и нивните ограноци, 15 километри северно од Петровац на Млави. Површината на атапот е 1.641 хектари. Поврзува неколку „региони“ со презимиња (Паприкоњи, Јеремоњи, Мрќињи, Јокоњи, Стреињешќи, Драгуци, Барони итн.). Под името Старци, како плоштад со приход од 1.000 акри, се споменува во 1467 година (16 куќи); а во 1718 година како „пусто место“ во округот Кучај). Населението е Влашко (слави Св. Аранѓела, Свети Никола, Св. Јован, Петковиќ и др. == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|27|50|N|21|24|04|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Петровац на Млави]] [[Категорија:Населени места во Србија]] exg7kldkmaplmcm27kj2nm37w2l483z Трновче (Петровац) 0 1289669 5381981 5041573 2025-06-20T12:42:30Z Marco Mitrovich 114460 5381981 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Трновче (Петровац) - Trnovče (Petrovac).jpg|мини|Главната улица во селото]] '''Трновче''' е село сместено во општина Петровац на Млави [[Србија|во Србија]] . == Опис == Компактна селска населба од збиен тип, на падината меѓу Соколово и Мекота (248 метри), покрај потоците Вирова и Чикавац, кои се спојуваат во самото село, 7 километри северозападно од Петровац на Млави. Површината на атарот е 1.089 хектари. Името е од фитогеографско потекло - по трњето кога ги имало многу на местото на денешното село. Се шири во висинскиот појас од 130-180 мертри. Претходно беше поделена на четири „мали“ со презимиња: Тениќска, Живковиќска, Врбак и Косаниќска. Припаѓа на старите населби. Остатоците од предсловенското население се многубројни (римски пари, тули и остатоци од старите гробишта на Владиќ, а во грчката шумичка и гробишта Лештански поток „Јелинска“). Под името Трновци се споменува во 1467 година (22 куќи), а како Трновча во 1820 година (49 куќи) и 1928 година (273 куќи и 1.365 жители). == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|25|53|N|21|23|05|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Петровац на Млави]] [[Категорија:Населени места во Србија]] 5kkra5ztbi38vvt0gy7p42xn5ey0auq Липе (Жагубица) 0 1289781 5381944 5041541 2025-06-20T12:14:24Z Marco Mitrovich 114460 5381944 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Lipe-zagubica-3464.jpg|мини|Темелите на некогашното училиште]] '''Липе''' е едно од [[Село|селата]] сместени во општина Жагубица, [[Србија]] .На местото каде што е формирано селото Липа имало липи и реката Липа. Според пописот кој што се одржал во 2002 година, селото имало 15 жители.<ref>Popis stanovništva, domaćinstava i Stanova 2002. Knjiga 1: Nacionalna ili etnička pripadnost po naseljima. Republika Srbija, Republički zavod za statistiku Beograd 2003. {{ISBN|86-84433-00-9}}</ref> == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|13|18|N|21|57|04|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Жагубица]] [[Категорија:Населени места во Србија]] 3ylxh5lhyqm9r62agj6m2ynaud729dk Костолац (село) 0 1289783 5381940 5355621 2025-06-20T12:11:02Z Marco Mitrovich 114460 5381940 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Stari Kostolac - Crkva sv Đorđa.JPG|мини|Селската црква посветена на свети Ѓорѓи]] '''Костолац''' или '''Стари Костолац''' е село во општина Костолац, град Пожаревац, [[Србија]] . Според пописот кој што се одржал во 2002 година, селото имало население од 1.313 жители.<ref>Popis stanovništva, domaćinstava i Stanova 2002. Knjiga 1: Nacionalna ili etnička pripadnost po naseljima. Republika Srbija, Republički zavod za statistiku Beograd 2003. {{ISBN|86-84433-00-9}}</ref> == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44.7350|N|21.1956|E|type:city_source:frwiki}}<templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|44.7350|N|21.1956|E|type:city_source:frwiki}} {{Нормативна контрола}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Костолац]] [[Категорија:Населени места во Србија]] glqu5q21slte6dxqxbsnai106qme1vs Жабари 0 1289788 5381933 5240337 2025-06-20T12:04:13Z Marco Mitrovich 114460 5381933 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Wiki.Zaleđe II Žabari 2030 01.jpg|мини|Жабари]] '''Жабари''' е населено место и општина сместено во Браничевскиот Управен Округ во источна Србија . Во 2011 година кога се одржал пописот, селото имало 1.163 жители, а општината 10.969. == Економија == Следната табела дава преглед на вкупниот број на вработени лица по нивната основна дејност (од 2017 година):<ref name="stats18">{{Наведена мрежна страница|url=http://publikacije.stat.gov.rs/G2018/Pdf/G201813045.pdf|title=ОПШТИНЕ И РЕГИОНИ У РЕПУБЛИЦИ СРБИЈИ, 2018.|work=stat.gov.rs|publisher=[[Statistical Office of the Republic of Serbia]]|language=sr|accessdate=16 March 2019}}</ref> {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" !Активност ! Вкупно |- | Земјоделство, шумарство и риболов | align="right" | 17 |- | Рударство | align="right" | - |- | Преработувачка индустрија | align="right" | 440 |- | Дистрибуција на струја, гас и вода | align="right" | - |- | Дистрибуција на вода и управување со воден отпад | align="right" | 36 |- | Градба | align="right" | 16 |- | Трговија на големо и мало, поправка | align="right" | 193 |- | Сообраќај, складирање и комуникација | align="right" | 56 |- | Хотели и ресторани | align="right" | 42 |- | Медиуми и телекомуникации | align="right" | 3 |- | Финансии и осигурување | align="right" | 5 |- | Имотен фонд и повелба | align="right" | - |- | Стручни, научни, иновативни и технички активности | align="right" | 26 |- | Административни и други услуги | align="right" | 6 |- | Администрација и социјално осигурување | align="right" | 80 |- | Образование | align="right" | 152 |- | Здравство и социјална работа | align="right" | 88 |- | Уметност, одмор и рекреација | align="right" | 8 |- | Други услуги | align="right" | 21 |- class="sortbottom" | '''Вкупно''' | align="right" | '''1.190''' |} == Наводи == {{Наводи}} [[Категорија:Жабари| ]] [[Категорија:Населени места во Србија]] [[Категорија:Општини во Србија]] 1s2o8f2whfy6m5lhw64ulowea40jgpr Церовица (Кучево) 0 1289790 5381984 5205429 2025-06-20T12:44:29Z Marco Mitrovich 114460 5381984 wikitext text/x-wiki '''Церовица''' е [[село]] во општина Кучево, [[Србија]] . Според пописот кој што се одржал во 2002 година, селото брои 381 жители.А во пописот кој жто бил одржан во 2011 година имало 314 жители.<ref>Popis stanovništva, domaćinstava i Stanova 2002. Knjiga 1: Nacionalna ili etnička pripadnost po naseljima. Republika Srbija, Republički zavod za statistiku Beograd 2003. {{ISBN|86-84433-00-9}}</ref> Во Церовица живеат 308 возрасни лица, а просечната возраст на населението е 40,6 години (39,8 за мажи и 41,3 за жени). Во населбата има 125 домаќинства, а просечниот број на членови по домаќинство е 3,05. Оваа населба е претежно населена со Срби. == Географија == Селото Церовица се наоѓа во источна Србија, на 153 километри источно од Белград и на само 2 километри од Кучево. На падините на планините Звиске и Хомољски се протега селото Церовица со просечна надморска височина од 195 м. ==Историја == Првите податоци за населбата во областа на денешна Церовица потекнуваат од периодот на Римската Империја. Меѓу првите жители на тогашната населба биле Келтите и тие го населиле просторот покрај потокот таканаречен Чоровица, западно од денешната Колонија. Келтите биле претежно рудари кои работеле во рудникот во Мајдан - Кучајна. Од тој период и денес се видливи остатоци од гробишта. Вториот погром на овие жители се случил во периодот на Турците. Селото било изградено во оддалечени густи шуми, но турскиот пат минувал низ дел од територијата паралелно до каде денес води асфалтираниот пат до центарот на населбата Церовица. Поминувајќи таму на пат за Кладурово во раните утрински часови, турската војска, слушајќи ги петлите, го открила селото и убила сè што ќе нашла и ги запалила сите куќи. == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|27|N|21|38|E|region:RS_type:city_source:kolossus-nlwiki}} [[Категорија:Кучево]] [[Категорија:Населени места во Србија]] t0silyt2g1w0dljo1khz858imm772sl Кучево 0 1289793 5381968 5235742 2025-06-20T12:29:46Z Marco Mitrovich 114460 5381968 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Zapis-0016-Kucevo 20150204 051.jpg|мини|Црква во Кучево]] '''Кучево''' е еден од градовите во источна Србија и општина сместен во Браничевскиот Управен Округ на источна Србија . Во 2011 година, населението на градот броело 3.950 жители, додека населението на општината 15.490. == Историја == Во 1973 година, биле спроведени ископувања во металуршкиот комплекс Краку Лу Јордан . Таму биле најдени остатоците од римскиот град кои датирале од 4 век.<ref>{{Наведено списание|last=Bartel|first=Brad|last2=Kondić|first2=Vladimir|last3=Werner|first3=Michael R.|year=1979|title=Excavations at Kraku'lu Yordan, Northeast Serbia: Preliminary Report, 1973-76 Seasons|journal=Journal of Field Archaeology|volume=6|issue=2|pages=127–149|jstor=529360}}</ref> Од 1929 до 1941 година, Кучево беше дел од Морава бановина на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] . == Економија == Следната табела дава преглед на вкупниот број на вработени лица по нивната основна дејност (од 2017 година):<ref name="stats18">{{Наведена мрежна страница|url=http://publikacije.stat.gov.rs/G2018/Pdf/G201813045.pdf|title=ОПШТИНЕ И РЕГИОНИ У РЕПУБЛИЦИ СРБИЈИ, 2018.|work=stat.gov.rs|publisher=[[Statistical Office of the Republic of Serbia]]|language=sr|accessdate=16 March 2019}}</ref> {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" !Активност ! Вкупно |- | Земјоделство, шумарство и риболов | align="right" | 131 |- | Рударство | align="right" | 88 |- | Преработувачка индустрија | align="right" | 282 |- | Дистрибуција на струја, гас и вода | align="right" | 28 |- | Дистрибуција на вода и управување со воден отпад | align="right" | 31 |- | Градба | align="right" | 102 |- | Трговија на големо и мало, поправка | align="right" | 436 |- | Сообраќај, складирање и комуникација | align="right" | 122 |- | Хотели и ресторани | align="right" | 91 |- | Медиумите и телекомуникациите | align="right" | 18 |- | Финансии и осигурување | align="right" | 13 |- | Имотен фонд и повелба | align="right" | 1 |- | Стручни, научни, иновативни и технички активности | align="right" | 58 |- | Административни и други услуги | align="right" | 21 |- | Администрација и социјално осигурување | align="right" | 177 |- | Образование | align="right" | 276 |- | Здравство и социјална работа | align="right" | 212 |- | Уметност, одмор и рекреација | align="right" | 60 |- | Други услуги | align="right" | 60 |- class="sortbottom" | '''Вкупно''' | align="right" | '''2.207''' |} == Наводи == {{Наводи}} [[Категорија:Кучево| ]] [[Категорија:Градови во Србија]] e5k38x0zwk1sb8lfq6jwpdtz15jcivc 5381970 5381968 2025-06-20T12:30:20Z Marco Mitrovich 114460 /* Наводи */ 5381970 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Zapis-0016-Kucevo 20150204 051.jpg|мини|Црква во Кучево]] '''Кучево''' е еден од градовите во источна Србија и општина сместен во Браничевскиот Управен Округ на источна Србија . Во 2011 година, населението на градот броело 3.950 жители, додека населението на општината 15.490. == Историја == Во 1973 година, биле спроведени ископувања во металуршкиот комплекс Краку Лу Јордан . Таму биле најдени остатоците од римскиот град кои датирале од 4 век.<ref>{{Наведено списание|last=Bartel|first=Brad|last2=Kondić|first2=Vladimir|last3=Werner|first3=Michael R.|year=1979|title=Excavations at Kraku'lu Yordan, Northeast Serbia: Preliminary Report, 1973-76 Seasons|journal=Journal of Field Archaeology|volume=6|issue=2|pages=127–149|jstor=529360}}</ref> Од 1929 до 1941 година, Кучево беше дел од Морава бановина на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]] . == Економија == Следната табела дава преглед на вкупниот број на вработени лица по нивната основна дејност (од 2017 година):<ref name="stats18">{{Наведена мрежна страница|url=http://publikacije.stat.gov.rs/G2018/Pdf/G201813045.pdf|title=ОПШТИНЕ И РЕГИОНИ У РЕПУБЛИЦИ СРБИЈИ, 2018.|work=stat.gov.rs|publisher=[[Statistical Office of the Republic of Serbia]]|language=sr|accessdate=16 March 2019}}</ref> {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" !Активност ! Вкупно |- | Земјоделство, шумарство и риболов | align="right" | 131 |- | Рударство | align="right" | 88 |- | Преработувачка индустрија | align="right" | 282 |- | Дистрибуција на струја, гас и вода | align="right" | 28 |- | Дистрибуција на вода и управување со воден отпад | align="right" | 31 |- | Градба | align="right" | 102 |- | Трговија на големо и мало, поправка | align="right" | 436 |- | Сообраќај, складирање и комуникација | align="right" | 122 |- | Хотели и ресторани | align="right" | 91 |- | Медиумите и телекомуникациите | align="right" | 18 |- | Финансии и осигурување | align="right" | 13 |- | Имотен фонд и повелба | align="right" | 1 |- | Стручни, научни, иновативни и технички активности | align="right" | 58 |- | Административни и други услуги | align="right" | 21 |- | Администрација и социјално осигурување | align="right" | 177 |- | Образование | align="right" | 276 |- | Здравство и социјална работа | align="right" | 212 |- | Уметност, одмор и рекреација | align="right" | 60 |- | Други услуги | align="right" | 60 |- class="sortbottom" | '''Вкупно''' | align="right" | '''2.207''' |} == Наводи == {{Наводи}} [[Категорија:Кучево| ]] [[Категорија:Градови во Србија]] [[Категорија:Општини во Србија]] kzk5tsjhubpvgeoyln9i9zhh50d5v5m Симиќево 0 1289795 5381975 5041580 2025-06-20T12:37:17Z Marco Mitrovich 114460 5381975 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Wiki.Zaleđe II Simićevo 1986 02.jpg|мини|Дел од селото]] '''Симиќево''' е едно одселата во општина Жабари, [[Србија]] . Според пописот кој што се одржал во 2002 година, селото имало 1465 жители.<ref>Popis stanovništva, domaćinstava i Stanova 2002. Knjiga 1: Nacionalna ili etnička pripadnost po naseljima. Republika Srbija, Republički zavod za statistiku Beograd 2003. {{ISBN|86-84433-00-9}}</ref> == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|23|N|21|12|E|region:RS_type:city_source:kolossus-nlwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Жабари]] [[Категорија:Населени места во Србија]] ajlg6rzok1gmng0jl5cgueysnx1t5q9 Острово (Србија) 0 1289797 5381955 5235738 2025-06-20T12:21:57Z Marco Mitrovich 114460 5381955 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Острво Велико Градиште 18 09 2022 Драган Цветковић Ниш.jpg|мини|Дел од населбата]] '''Острово''' е [[село]] во општина Велико Градиште, [[Србија]] . Тоа е полуостров, порано речен остров . Според пописот кој што се одржал во 2002 година, селото брои 300 жители.<ref>Popis stanovništva, domaćinstava i Stanova 2002. Knjiga 1: Nacionalna ili etnička pripadnost po naseljima. Republika Srbija, Republički zavod za statistiku Beograd 2003. {{ISBN|86-84433-00-9}}</ref> == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|45|58|N|21|26|57|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Велико Градиште]] [[Категорија:Населени места во Србија]] 6yapqehooui2iju95m9mpy5ji96iph3 Кличевац 0 1289961 5381938 5041570 2025-06-20T12:08:55Z Marco Mitrovich 114460 /* Наводи */ 5381938 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Crkva Sv Trifuna Klicevac.jpg|мини|Селската црква посветена на свети Трифун]] '''Кличевац''' е село сместено во општина Пожаревац, [[Србија]] . Според пописот кој што се одржал во 2002 година, селото имало население од 1.329 жители.<ref>Popis stanovništva, domaćinstava i Stanova 2002. Knjiga 1: Nacionalna ili etnička pripadnost po naseljima. Republika Srbija, Republički zavod za statistiku Beograd 2003. {{ISBN|86-84433-00-9}}</ref> Населението е главно етнички Срби, а главни занимања се земјоделството и трговијата. Многу од жителите на Кличевац се иселиле, станувајќи гости-работници во текот на целата година во [[Австрија]], [[Германија]], [[Швајцарија]] и [[Италија]] . Кличевац има училиште, одделенија К-8, во кое се опслужуваат и децата од блиското село Речица. == Опис == Една легенда кажува дека селото го добило своето име од зборот „кључ“, што значи клуч. Легендата кажува дека достоинственик на отоманската турска влада ги загубил клучевите од својот харем додека минувал низ ова претходно неименувано село. Бидејќи овие клучеви му значеа многу, неговата придружба крена голема тревога, повикувајќи го месното население да ги најде клучевите. Друга верзија на оваа легенда го припишува името на глаголот „кличе“ — викање, веројатно за истите изгубени клучеви од [[харем]]от . Локацијата на Кличевац,е покрај крак на реката [[Дунав]], била привлечна и за [[Римски период|Римјаните]] . Областа сè уште е зрела со илјадагодишни римски остатоци, од помалку значајни како римски патни тули, до поинтересни, но поретки, како монети, накит и грнчарски парчиња. Селаните биле познати по тоа што откопувале римски мошти додека работеле на нивните ниви. Гробот во селото бил уништен за време на Првата светска војна.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.rastko.rs/arheologija/dgarasanin-the_bronze.htm|title=&#91;Projekat Rastko&#93; Dr Draga Garasanin: Bronze Age in Serbia}}</ref> Еден значаен жител на Кличевац бил Војвода (војводата) Миленко Стојковиќ, герилски командант за време на [[Прво српско востание|Првото српско востание]] против (отоманските) Турци. == Наводи == {{Наводи}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Пожаревац]] [[Категорија:Населени места во Србија]] 3s6eq149jgdqpu9m0ztsy7d2dm9004t Кусиче 0 1289963 5381942 5041584 2025-06-20T12:12:46Z Marco Mitrovich 114460 5381942 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Kusice2.jpg|мини|Дел од селото]] '''Кусиче''' е едно од селата во општина Велико Градиште, [[Србија]] . Според пописот кој што се одржал во 2002 година, населението во селото брои 742 жители.<ref>Popis stanovništva, domaćinstava i Stanova 2002. Knjiga 1: Nacionalna ili etnička pripadnost po naseljima. Republika Srbija, Republički zavod za statistiku Beograd 2003. {{ISBN|86-84433-00-9}}</ref> == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|42|55|N|21|31|37|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Велико Градиште]] [[Категорија:Населени места во Србија]] 7dxxe6ldojmi7hiwf7drgo4puqg5k3w Сиге 0 1289965 5381974 5041579 2025-06-20T12:36:28Z Marco Mitrovich 114460 5381974 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Wili.Zaleđe III Sige (Žagubica) 1505 01.jpg|мини|Споменик на паднатите борци од НОБ]] '''Сиге''' е едно од селата во општина Жагубица, [[Србија]] . Според пописот кој што се одржал во 2002 година, населението во селото има 704 жители.<ref>Popis stanovništva, domaćinstava i Stanova 2002. Knjiga 1: Nacionalna ili etnička pripadnost po naseljima. Republika Srbija, Republički zavod za statistiku Beograd 2003. {{ISBN|86-84433-00-9}}</ref> == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|13|06|N|21|35|43|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Жагубица]] [[Категорија:Населени места во Србија]] lwbfc43mdk92y6xf8a8g5ho8a8t4059 Сибаница (Жабари) 0 1289967 5381973 5041578 2025-06-20T12:35:36Z Marco Mitrovich 114460 5381973 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Omladina Sibnice.jpg|мини|Центарот на селото]] '''Шибница''' претставува [[село]] во општина [[Жабари]], [[Србија]] . Според пописот кој што се одржал во 2002 година, селото брои 407 жители.<ref>Popis stanovništva, domaćinstava i Stanova 2002. Knjiga 1: Nacionalna ili etnička pripadnost po naseljima. Republika Srbija, Republički zavod za statistiku Beograd 2003. {{ISBN|86-84433-00-9}}</ref> А според пописот кој што се одржал во 2011 година, имало 377 жители. == Опис == Податоците датираат од 1930 година Најстарите доселеници се населиле на почетокот на 18 век. Жителите се Срби. Порано имало неколку влашки семејства, но тие станале целосно Срби. Циганот имал три куќи, тие се ковачи и ја обработуваат земјата. Во Шибница живеат 339 возрасни лица, а просечната возраст на населението е 45,4 години (43,1 за мажи и 47,8 за жени). Во населбата има 139 домаќинства, а просечниот број на членови по домаќинство е 2,93. == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|24|17|N|21|14|59|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Жабари]] [[Категорија:Населени места во Србија]] jdzo1uldxhhxn7fwexbvkcmw6iofdve Макце 0 1289969 5381947 5041585 2025-06-20T12:16:03Z Marco Mitrovich 114460 5381947 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Makce crkva.jpg|мини|Селската црква]] '''Макче''' е едно од селата во општина Велико Градиште, [[Србија]] . Според пописот кој што се одржал во 2002 година, селото имало 975 жители.<ref>Popis stanovništva, domaćinstava i Stanova 2002. Knjiga 1: Nacionalna ili etnička pripadnost po naseljima. Republika Srbija, Republički zavod za statistiku Beograd 2003. {{ISBN|86-84433-00-9}}</ref> == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|34|31|N|21|28|01|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Велико Градиште]] [[Категорија:Населени места во Србија]] qwu8xjznqgjgecxj3rymvj1hcemnjz3 Дубока (Кучево) 0 1289971 5381930 5041531 2025-06-20T12:00:16Z Marco Mitrovich 114460 5381930 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Wili.Zaleđe III Duboka (Kučevo) 522.jpg|мини|Селското училиште]] '''Дубока''' претставува [[село]] во општина [[Кучево]], [[Србија]] . Според пописот во 2002 година, селото брои 1110 жители.<ref>Popis stanovništva, domaćinstava i Stanova 2002. Knjiga 1: Nacionalna ili etnička pripadnost po naseljima. Republika Srbija, Republički zavod za statistiku Beograd 2003. {{ISBN|86-84433-00-9}}</ref> А Според пописот кој што се одржал во 2011 година, имало 890 жители. == Опис == Во Дубока живеат 951 возрасно лице, а просечната возраст на населението е 46,6 години (46,0 за мажи и 47,2 за жени). Во населбата има 410 домаќинства, а просечниот број на членови по домаќинство е 2,71.Оваа населба е претежно населена со Срби, а во последните години се забележало намалување на бројот на жители. == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|31|17|N|21|45|39|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Кучево]] [[Категорија:Населени места во Србија]] 77l4ye38wd8r3azpt61uvxelv9atz69 Поникве (Голубац) 0 1289975 5381956 5113249 2025-06-20T12:22:48Z Marco Mitrovich 114460 5381956 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Ponikve(G)2.jpg|мини|Дел од селото]] '''Поникве''' е едно од селата во општина Голубац, [[Србија]] . Според пописот кој што се одржал во 2002 година, населението на селото брои 97 жители.<ref>Popis stanovništva, domaćinstava i Stanova 2002. Knjiga 1: Nacionalna ili etnička pripadnost po naseljima. Republika Srbija, Republički zavod za statistiku Beograd 2003. {{ISBN|86-84433-00-9}}</ref> == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|41|26|N|21|34|05|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Голубац]] [[Категорија:Населени места во Србија]] qkkoisjcnqf5r8jv7yg70bdroxjksur Пругово 0 1289977 5381958 4737022 2025-06-20T12:23:53Z Marco Mitrovich 114460 5381958 wikitext text/x-wiki '''Пругово''' ( [[Српски јазик|српски]] : ''Пругово'') претставува [[село]] во општина [[Пожаревац]], [[Србија]] . Според пописот во 2002 година, селото имало 774 жители.<ref>Popis stanovništva, domaćinstava i Stanova 2002. Knjiga 1: Nacionalna ili etnička pripadnost po naseljima. Republika Srbija, Republički zavod za statistiku Beograd 2003. {{ISBN|86-84433-00-9}}</ref> Се претпоставува дека местото е основано во 1690 година. Пругово се наоѓа североисточно од Козјак. == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|33|N|21|11|E|region:RS_type:city_source:kolossus-nlwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Пожаревац]] [[Категорија:Населени места во Србија]] fug5hrsb6i9qkqyv33ydfs2angtcnfs Сена (Кучево) 0 1289979 5381965 4737030 2025-06-20T12:27:57Z Marco Mitrovich 114460 5381965 wikitext text/x-wiki '''Сена''' е едно од [[Село|селата]] во општина [[Кучево]], [[Србија]] . Според пописот кој што се одржал во 2002 година, населението во селото брои 232 жители <ref>Popis stanovništva, domaćinstava i Stanova 2002. Knjiga 1: Nacionalna ili etnička pripadnost po naseljima. Republika Srbija, Republički zavod za statistiku Beograd 2003. {{ISBN|86-84433-00-9}}</ref> == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|31|13|N|21|36|08|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Кучево]] [[Категорија:Населени места во Србија]] lk9mbly1vxihbuksquqfo8fpkljzhw2 Ракова Бара 0 1290130 5381959 4737020 2025-06-20T12:24:38Z Marco Mitrovich 114460 5381959 wikitext text/x-wiki '''Ракова Бара''' е едно од [[Село|селата]] во општина [[Кучево]], [[Србија]] . Според пописот кој што се одржал во 2002 година, населението во селото брои 464 жители.<ref>Popis stanovništva, domaćinstava i Stanova 2002. Knjiga 1: Nacionalna ili etnička pripadnost po naseljima. Republika Srbija, Republički zavod za statistiku Beograd 2003. {{ISBN|86-84433-00-9}}</ref> == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|33|22|N|21|40|14|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Кучево]] [[Категорија:Населени места во Србија]] 6vmxfdk250w4d830sxo8pkdmxy00xh1 Српце 0 1290137 5381977 5041581 2025-06-20T12:39:43Z Marco Mitrovich 114460 5381977 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Srpce.JPG|мини|Српце]] '''Српце''' е едно од селата кои што се сместени во општина [[Кучево]], [[Србија]] . Според пописот кој што се одржал во 2002 година, населението на селото брои 151 жители.<ref>Popis stanovništva, domaćinstava i Stanova 2002. Knjiga 1: Nacionalna ili etnička pripadnost po naseljima. Republika Srbija, Republički zavod za statistiku Beograd 2003. {{ISBN|86-84433-00-9}}</ref> == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|33|14|N|21|35|01|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Кучево]] [[Категорија:Населени места во Србија]] fr80h4emwnaf7aw1yqlf8fhnnpyow54 Мала Бресница 0 1290140 5381948 4737015 2025-06-20T12:16:57Z Marco Mitrovich 114460 5381948 wikitext text/x-wiki '''Мала Бресница''' е едно од селата кои што се сместени во општина [[Кучево]], [[Србија]] . Според пописот кој што се одржал во 2002 година, населението на селото имало 135 жители.<ref>Popis stanovništva, domaćinstava i Stanova 2002. Knjiga 1: Nacionalna ili etnička pripadnost po naseljima. Republika Srbija, Republički zavod za statistiku Beograd 2003. {{ISBN|86-84433-00-9}}</ref> == Наводи == {{Наводи}} {{Coord|44|33|02|N|21|30|12|E|type:city_source:kolossus-frwiki}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Кучево]] [[Категорија:Населени места во Србија]] ipdn69t0i6l9ni99ueudr9u86kkl9xw Пиротски Управен Округ 0 1290870 5382302 5357477 2025-06-21T11:09:37Z Marco Mitrovich 114460 5382302 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | name = Пиротски Управен Округ<br>Пиротски управни округ | settlement_type = [[Административна поделба на Србија|Управен Округ]] во [[Србија]] <!-- maps and coordinates ------> | image_skyline = {{Photomontage|position=center |photo1a =Masiv Greben planine.jpg |photo1b =Старопланински масив, поглед из Рсоваца.jpg |photo1c =Topli do 35.jpg |photo1d =Pirot-Library-and-Gallery.jpg |photo2a =Manastir Svetog Jovana Bogoslova Poganovo.jpg |photo2b =Pirot Konak Malog Riste.JPG |photo2c =Biblioteka Detko Petrov, Dimitrovgrad 03.JPG |photo3a =Пут ка цркви, Рсовци.jpg |photo3b =Тврђава кале, Момчилов град, прилаз донжон кули.jpg |photo3c =Ostatovica 22.jpg |photo3d =Kanjon Cediljka 1.jpg |photo4a =2015-10-23-Pirot, Serbia.JPG |photo4b =Rosomacko grlo.jpg |photo4c =Begov Most.jpg |photo4d =Temštansko brdo, Stara planina, Srbija (82).jpg |photo5a =Kozji kamen.jpg |size = 270 |spacing = 1 |foot_montage = Слики од Пиротскиот Управен Округ |color = #FFFFFF |border = 1 }} | image_map = Pirot in Serbia (Kosovo semi-independent).svg | mapsize = 200px | map_caption = Местоположба на Пиротскиот Управен Округ во Србија | coordinates = {{coord|43|10|N|22|36|E|source:itwiki_type:adm2nd|display=inline, title}} <!-- location ------------------> | subdivision_type = [[Список на држави во светот|Држава]] | subdivision_name = {{flag|Србија}} | subdivision_type1 = Статистички регион | subdivision_name1 = [[Јужна и Источна Србија]] | subdivision_type2 = Регион | subdivision_name2 = [[Јужна Србија]] <!-- seat, smaller parts -------> | seat_type = Седиште на округот | seat = [[Пирот]] <!-- government type, leaders --> | leader_title = Началник на округот | leader_name = Драгана Тончиќ | total_type = Вкупно | area_total_km2 = 2,761 | population_footnotes = | population_total = 92479 | population_as_of = попис во 2011 | population_density_km2 = 33.4 <!-- blank fields (section 1) --> | blank_name_sec1 = [[Општини во Србија|Општини]] | blank_info_sec1 = 4 | blank1_name_sec1 = Населби | blank1_info_sec1 = 214 | blank2_name_sec1 = - [[Список на градови во Србија|Градови]] | blank2_info_sec1 = 4 | blank3_name_sec1 = - Села | blank3_info_sec1 = 210 | iso_code = RS-22 | website = }} <!-- Infobox ends --> [[Податотека:Pirotski_district.gif|десно|мини| Пиротски Управен Округ]] '''Пиротски Управен Округ''' - административен округ кој се наоѓа во југоисточниот дел на [[Србија|Република Србија]]. Ги вклучува [[Град|градот]] и [[Општина|општините]]: # [[Град Пирот]] - седиште на [[градска населба во Русија|градската населба]] [[Пирот]], # [[Општина Бела Паланка]] - седиште на градската населба [[Бела Паланка]], # [[Општина Бабушница]] - седиште на градската населба [[Бабушница]] и # [[Општина Димитровград]] - седиште на градската населба [[Димитровград (Србија)|Димитровград]]. Седиште на [[Округ|округот]] е градот Пирот. Има вкупно население од 92.277 (попис од 2011 година). Пирот првпат се споменува во [[2 век|II век]]. Во негова близина се наоѓа црквата Св. Петка од [[13 век|XIII век]], а манастирот Св. Јован Богослов, од крајот на [[14 век]], е пример за средновековна српска архитектура. Лековитата вода од [[Звоначка Бања]], климатско лечилиште, се користи уште од [[Антика|античко време]], а природните убавини на овој крај се познати низ Србија. [[Ќилим|Ќилимарството]] (ткаењето, денес и гранка на индустријата) е најстариот занает што го прославил Пирот ширум светот. Пиротскиот крај е познат и по овчиот [[кашкавал]] (Пиротски кашкавал) и млечниот производ, вурди, а од неодамна и по пегланиот [[колбас]]. Најголем дел од капацитетите на стопанските колективи на Пирот се наоѓаат во индустриската зона. == Поврзано == * [[Окрузи во Србија]] * [[Јужна Србија]] {{Окрузи во Србија}} [[Категорија:Окрузи во Србија]] [[Категорија:Пиротски Управен Округ| ]] [[Категорија:Јужна Србија]] b8p8drcugo1c78prrr53ngb1xhqizg5 Власотинце 0 1291743 5382147 5379747 2025-06-20T19:26:07Z Marco Mitrovich 114460 /* Населби */ 5382147 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место|native_name={{native name|sr-Cyrl|Власотинце|italics=off}}|population_density_blank2_km2=auto|area_footnotes=<ref>{{Serbian municipalities 2006}}</ref>|elevation_m=234|population_footnotes=<ref>{{Serbian census 2011}}</ref>|population_as_of=2022|population_blank1_title=Град|population_blank1=14.924|population_density_blank1_km2=auto|population_blank2_title=Општина|population_blank2=25.695|timezone=[[Средноевропско време|CET]]|area_blank2_title=Општина|utc_offset=+1|timezone_DST=[[Средноевропско летно време|CEST]]|utc_offset_DST=+2|postal_code_type=Поштенски број|postal_code=16210|area_code_type=Повикувачки број|area_code=+381(0)16|blank_name=Регистерски таблички|blank_info=VL|area_blank2_km2=308|area_blank1_km2=15.91|native_name_lang=sr|mapsize=|official_name=Власотинце|other_name=|settlement_type=Град и Општина|image_shield=COA_Vlasotince.png|image_flag=Zastava Vlasotinca.png|image_skyline=Vlasotince town centre1.jpg|image_caption=Власотинце, центарот на градот|pushpin_map= Serbia|latd = 42 |latm = 57 |lats = 43.36 |latNS = N | longd = 22 |longm = 7 |longs = 25.81 |longEW = E |subdivision_type=Држава|area_blank1_title=Град|subdivision_name={{flag|Serbia}}|subdivision_type1=Управен Округ|subdivision_name1=[[Јабланички Управен Округ|Јабланички]]|subdivision_type2=Општина|subdivision_name2=Власотинце|parts_type=Населби|parts_style=para|p1=48|leader_title=|leader_name=|website={{url|http://vlasotince.rs/}}}} <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> '''Власотинце''' е [[град]] и седиштето на истоимената [[општина]], сместен во [[Јабланички Управен Округ|Јабланичкиот Управен Округ]] во [[јужна Србија]]. Заклучно со 2022 година, општината има 25.695 жители, додека самиот град има население од 14.924 жители. == Историја == Според турските записи, градот постоел во [[15 век]] како турски административен центар. Откако Турците биле принудени да ја напуштат Србија, локалните жители почнале да одгледуваат винско грозје како еден вид комплементарен бизнис на нивните градежни активности. Тие го направиле Власотинце вински регион број еден во поранешна [[Југославија]] и понатаму најголем извозник на вино на [[Балкански Полуостров|Балканот]]. Занаетчиството и градежната вештина на работниците и градежниците од овој регион биле ценети во поранешна Југославија и нејзините околни соседи до [[Војните во Југославија|југословенските војни]]. == Населби == Освен градот Власотинце, општината ги опфаќа следните населени места: [[Алексине]], [[Батуловце]], [[Бољаре (Власотинце)|Бољаре]], [[Борин До]], [[Брезовица (Власотинце)|Брезовица]], [[Гложане (Власотинце)|Гложане]], [[Горна Ломница]], [[Горна Лопушња]], [[Горни Дејан]], [[Горни Орах]], [[Горни Присјан]], [[Градиште (Власотинце)|Градиште]], [[Гуњетина]], [[Дадинце]], [[Добровиш]], [[Долна Ломница]], [[Долна Лопушња]], [[Долно Гаре]], [[Долни Дејан]], [[Долни Присјан]], [[Златиќево]], [[Јаворје (Србија)|Јаворје]], [[Јаковљево]], [[Јастребац (Власотинце)|Јастребац]], [[Козило]], [[Комарица (Србија)|Комарица]], [[Конопница (Власотинце)|Конопница]], [[Крушевица (Власотинце)|Крушевица]], [[Кукавица (Власотинце)|Кукавица]], [[Ладовица]], [[Липовица (Власотинце)|Липовица]], [[Орашје (Власотинце)|Орашје]], [[Острц]], [[Пржјне]], [[Прилепац]], [[Равна Гора (Власотинце)|Равна Гора]], [[Равни Дел (Власотинце)|Равни Дел]], [[Самарница]], [[Своѓе]], [[Скрапеж]], [[Средор]], [[Стајковце (Србија)|Стајковце]], [[Страњево]], [[Тегошница]], [[Црна Бара (Власотинце)|Црна Бара]], [[Црнатово]], [[Шишава]] [[Податотека:Municipalities of Serbia Vlasotince.png|мини|центар|200п|Општина Власотинце во карта на Србија]] == Демографија == Според резултатите од пописот од 2022 година, општина Власотинце има население од 25.695 жители. {{bar box |float=center |title=Етнички групи 2022 година |titlebar=#ddd |barwidth=300px |bars= {{Столбен постоток|[[Срби]]|red|94.6}} {{Столбен постоток|[[Роми]]|brown|2.3}} }} {{Население низ историјата|1948|33845|1953|35224|1961|35625|1971|36022|1981|35863|1991|34302|2002|33312|2011|29893}} == Економија == Следната табела дава преглед на вкупниот број на регистрирани лица вработени во правни субјекти по нивната основна дејност (од 2018 година):<ref name="stats18">{{Наведена мрежна страница|url=https://publikacije.stat.gov.rs/G2019/PdfE/G201913046.pdf|title=MUNICIPALITIES AND REGIONS OF THE REPUBLIC OF SERBIA, 2019.|date=25 December 2019|work=stat.gov.rs|publisher=[[Statistical Office of the Republic of Serbia]]|accessdate=28 December 2019}}</ref> {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" !Активност ! Вкупно |- | Земјоделство, шумарство и риболов | align="right" | 46 |- | Рударство и вадење камен | align="right" | 34 |- | Производство | align="right" | 2.446 |- | Снабдување со електрична енергија, гас, пареа и климатизација | align="right" | 23 |- | Снабдување со вода; канализација, управување со отпад и активности за санација | align="right" | 131 |- | Градба | align="right" | 780 |- | Трговија на големо и мало, поправка на моторни возила и мотоцикли | align="right" | 810 |- | Транспорт и складирање | align="right" | 119 |- | Услуги за сместување и храна | align="right" | 194 |- | Информации и комуникација | align="right" | 19 |- | Финансиски и осигурителни активности | align="right" | 33 |- | Активности со недвижен имот | align="right" | 2 |- | Стручни, научни и технички дејности | align="right" | 152 |- | Административни и помошни услужни дејности | align="right" | 48 |- | Јавна администрација и одбрана; задолжително социјално осигурување | align="right" | 272 |- | Образование | align="right" | 452 |- | Активности за човековото здравје и социјална работа | align="right" | 351 |- | Уметност, забава и рекреација | align="right" | 87 |- | Други услужни активности | align="right" | 95 |- | Поединечни земјоделски работници | align="right" | 334 |- class="sortbottom" | '''Вкупно''' | align="right" | '''6.429''' |} == Галерија == <gallery mode="packed" heights="150" widths="150"> Податотека:Vlasotince_polje.jpg|Панорамски поглед на Власотинце Податотека:Власина.jpg|Текот на реката Власина низ Власотинце Податотека:Детаљ од Власотинце.jpg|Улица во Власотинце Податотека:Споменик на погинатите војници од Власотинце.jpg|Споменик на загинатите војници од Власотинце, 1991-1999 (предна страна) Податотека:Споменик на загинатите војници 1991-1999.jpg|Споменик на загинатите војници 1991-1999 (задна страна) Податотека:Споменик на паднатите борци за Власотинце.jpg|Споменик на борците погинати при ослободувањето на Власотинце во Втората светска војна </gallery> == Познати личности == * [[Христифор Црниловиќ]], српски сликар, истражувач на традиционалната култура и колекционер * [[Љубиша Стаменковиќ]], српски фудбалски тренер и поранешен фудбалер == Поврзано == * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == * [https://www.vlasotince.info/ Vlasotince InfoDesk] {{sr}} * [https://www.vlasotince.tv/ Vlasotince.tv] {{sr}} * [http://kcvlasotince.rs/ Културни центар Власотинце] {{sr}} * [https://toovlasotince.rs/ TOO Vlasotince] {{sr}} * [https://bibliotekavlasotince.org.rs/ Народна библиотека "Десанка Максимовић" Власотинце] {{sr}} {{Градови во Јужна Србија}} [[Категорија:Координати на Википодатоците]] [[Категорија:Власотинце| ]] [[Категорија:Градови во Јужна Србија]] [[Категорија:Општини во Србија]] [[Категорија:Јабланички Управен Округ]] 5tnp87fbf9r92tkquyy75147mldo7kx 5382292 5382147 2025-06-21T10:42:15Z Marco Mitrovich 114460 /* Населби */ 5382292 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место|native_name={{native name|sr-Cyrl|Власотинце|italics=off}}|population_density_blank2_km2=auto|area_footnotes=<ref>{{Serbian municipalities 2006}}</ref>|elevation_m=234|population_footnotes=<ref>{{Serbian census 2011}}</ref>|population_as_of=2022|population_blank1_title=Град|population_blank1=14.924|population_density_blank1_km2=auto|population_blank2_title=Општина|population_blank2=25.695|timezone=[[Средноевропско време|CET]]|area_blank2_title=Општина|utc_offset=+1|timezone_DST=[[Средноевропско летно време|CEST]]|utc_offset_DST=+2|postal_code_type=Поштенски број|postal_code=16210|area_code_type=Повикувачки број|area_code=+381(0)16|blank_name=Регистерски таблички|blank_info=VL|area_blank2_km2=308|area_blank1_km2=15.91|native_name_lang=sr|mapsize=|official_name=Власотинце|other_name=|settlement_type=Град и Општина|image_shield=COA_Vlasotince.png|image_flag=Zastava Vlasotinca.png|image_skyline=Vlasotince town centre1.jpg|image_caption=Власотинце, центарот на градот|pushpin_map= Serbia|latd = 42 |latm = 57 |lats = 43.36 |latNS = N | longd = 22 |longm = 7 |longs = 25.81 |longEW = E |subdivision_type=Држава|area_blank1_title=Град|subdivision_name={{flag|Serbia}}|subdivision_type1=Управен Округ|subdivision_name1=[[Јабланички Управен Округ|Јабланички]]|subdivision_type2=Општина|subdivision_name2=Власотинце|parts_type=Населби|parts_style=para|p1=48|leader_title=|leader_name=|website={{url|http://vlasotince.rs/}}}} <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> '''Власотинце''' е [[град]] и седиштето на истоимената [[општина]], сместен во [[Јабланички Управен Округ|Јабланичкиот Управен Округ]] во [[јужна Србија]]. Заклучно со 2022 година, општината има 25.695 жители, додека самиот град има население од 14.924 жители. == Историја == Според турските записи, градот постоел во [[15 век]] како турски административен центар. Откако Турците биле принудени да ја напуштат Србија, локалните жители почнале да одгледуваат винско грозје како еден вид комплементарен бизнис на нивните градежни активности. Тие го направиле Власотинце вински регион број еден во поранешна [[Југославија]] и понатаму најголем извозник на вино на [[Балкански Полуостров|Балканот]]. Занаетчиството и градежната вештина на работниците и градежниците од овој регион биле ценети во поранешна Југославија и нејзините околни соседи до [[Војните во Југославија|југословенските војни]]. == Населби == Освен градот Власотинце, општината ги опфаќа следните населени места: [[Алексине]], [[Батуловце]], [[Бољаре (Власотинце)|Бољаре]], [[Борин До]], [[Брезовица (Власотинце)|Брезовица]], [[Гложане (Власотинце)|Гложане]], [[Горна Ломница]], [[Горна Лопушња]], [[Горни Дејан]], [[Горни Орах]], [[Горни Присјан]], [[Градиште (Власотинце)|Градиште]], [[Гуњетина]], [[Дадинце]], [[Добровиш]], [[Долна Ломница]], [[Долна Лопушња]], [[Долно Гаре]], [[Долни Дејан]], [[Долни Присјан]], [[Златиќево]], [[Јаворје (Србија)|Јаворје]], [[Јаковљево]], [[Јастребац (Власотинце)|Јастребац]], [[Козило]], [[Комарица (Србија)|Комарица]], [[Конопница (Србија)|Конопница]], [[Крушевица (Власотинце)|Крушевица]], [[Кукавица (Власотинце)|Кукавица]], [[Ладовица]], [[Липовица (Власотинце)|Липовица]], [[Орашје (Власотинце)|Орашје]], [[Острц]], [[Пржојне]], [[Прилепац]], [[Равна Гора (Власотинце)|Равна Гора]], [[Равни Дел (Власотинце)|Равни Дел]], [[Самарница]], [[Своѓе]], [[Скрапеж]], [[Средор]], [[Стајковце (Власотинце)|Стајковце]], [[Страњево]], [[Тегошница]], [[Црна Бара (Власотинце)|Црна Бара]], [[Црнатово (Србија)|Црнатово]], [[Шишава]] [[Податотека:Municipalities of Serbia Vlasotince.png|мини|центар|200п|Општина Власотинце во карта на Србија]] == Демографија == Според резултатите од пописот од 2022 година, општина Власотинце има население од 25.695 жители. {{bar box |float=center |title=Етнички групи 2022 година |titlebar=#ddd |barwidth=300px |bars= {{Столбен постоток|[[Срби]]|red|94.6}} {{Столбен постоток|[[Роми]]|brown|2.3}} }} {{Население низ историјата|1948|33845|1953|35224|1961|35625|1971|36022|1981|35863|1991|34302|2002|33312|2011|29893}} == Економија == Следната табела дава преглед на вкупниот број на регистрирани лица вработени во правни субјекти по нивната основна дејност (од 2018 година):<ref name="stats18">{{Наведена мрежна страница|url=https://publikacije.stat.gov.rs/G2019/PdfE/G201913046.pdf|title=MUNICIPALITIES AND REGIONS OF THE REPUBLIC OF SERBIA, 2019.|date=25 December 2019|work=stat.gov.rs|publisher=[[Statistical Office of the Republic of Serbia]]|accessdate=28 December 2019}}</ref> {| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;" !Активност ! Вкупно |- | Земјоделство, шумарство и риболов | align="right" | 46 |- | Рударство и вадење камен | align="right" | 34 |- | Производство | align="right" | 2.446 |- | Снабдување со електрична енергија, гас, пареа и климатизација | align="right" | 23 |- | Снабдување со вода; канализација, управување со отпад и активности за санација | align="right" | 131 |- | Градба | align="right" | 780 |- | Трговија на големо и мало, поправка на моторни возила и мотоцикли | align="right" | 810 |- | Транспорт и складирање | align="right" | 119 |- | Услуги за сместување и храна | align="right" | 194 |- | Информации и комуникација | align="right" | 19 |- | Финансиски и осигурителни активности | align="right" | 33 |- | Активности со недвижен имот | align="right" | 2 |- | Стручни, научни и технички дејности | align="right" | 152 |- | Административни и помошни услужни дејности | align="right" | 48 |- | Јавна администрација и одбрана; задолжително социјално осигурување | align="right" | 272 |- | Образование | align="right" | 452 |- | Активности за човековото здравје и социјална работа | align="right" | 351 |- | Уметност, забава и рекреација | align="right" | 87 |- | Други услужни активности | align="right" | 95 |- | Поединечни земјоделски работници | align="right" | 334 |- class="sortbottom" | '''Вкупно''' | align="right" | '''6.429''' |} == Галерија == <gallery mode="packed" heights="150" widths="150"> Податотека:Vlasotince_polje.jpg|Панорамски поглед на Власотинце Податотека:Власина.jpg|Текот на реката Власина низ Власотинце Податотека:Детаљ од Власотинце.jpg|Улица во Власотинце Податотека:Споменик на погинатите војници од Власотинце.jpg|Споменик на загинатите војници од Власотинце, 1991-1999 (предна страна) Податотека:Споменик на загинатите војници 1991-1999.jpg|Споменик на загинатите војници 1991-1999 (задна страна) Податотека:Споменик на паднатите борци за Власотинце.jpg|Споменик на борците погинати при ослободувањето на Власотинце во Втората светска војна </gallery> == Познати личности == * [[Христифор Црниловиќ]], српски сликар, истражувач на традиционалната култура и колекционер * [[Љубиша Стаменковиќ]], српски фудбалски тренер и поранешен фудбалер == Поврзано == * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == * [https://www.vlasotince.info/ Vlasotince InfoDesk] {{sr}} * [https://www.vlasotince.tv/ Vlasotince.tv] {{sr}} * [http://kcvlasotince.rs/ Културни центар Власотинце] {{sr}} * [https://toovlasotince.rs/ TOO Vlasotince] {{sr}} * [https://bibliotekavlasotince.org.rs/ Народна библиотека "Десанка Максимовић" Власотинце] {{sr}} {{Градови во Јужна Србија}} [[Категорија:Координати на Википодатоците]] [[Категорија:Власотинце| ]] [[Категорија:Градови во Јужна Србија]] [[Категорија:Општини во Србија]] [[Категорија:Јабланички Управен Округ]] ipdfi7goqyg91zkk0b55z9cwoqo6ndp Лопушник (Србија) 0 1293038 5381945 4737075 2025-06-20T12:15:05Z Marco Mitrovich 114460 5381945 wikitext text/x-wiki '''Лопушник''' е село сместено во општина Петровац на Млави во Србија . <ref>[http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/ Institut national d'études démographique (INED)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140702194706/http://www.ined.fr/fr/pop_chiffres/pays_developpes/base_pays_developpes/|date=2014-07-02}}</ref> == Опис == Компактна рурална населба на (155 метри) бреговите на реката Крушевица (се поврзува со Љути поток и се влева во Чокордин, левата притока на Млава) и од страните на ридовите Љубановац, Јастребица и Козјак, 7 километри западно од Петровац. на Млави. Површината на атаррот е 746 ha. Во околината и селото има неколку извори: Топлик, Бучина, Крајац, Врело, Славинац, Процепак, Дубље, Панин и Стублине. Населението е српско (слави Св. Стефан, Св. Никола, Ѓурѓиќ, Св. Аранѓела, Св. Лука итн.; заветите на Троица и Мандалина), по потекло од Косово, од Тимок, Стиг и др. == Наводи == {{Наводи}} {{Србија-никулец}} [[Категорија:Петровац на Млави]] [[Категорија:Населени места во Србија]] mq4t2q7icd9gv30l26btz9e8du26ptz Јабланички Управен Округ 0 1296857 5382298 5357442 2025-06-21T10:57:54Z Marco Mitrovich 114460 5382298 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | name = Јабланички Управен Округ | native_name = Јабланички управни округ <br> Jablanički upravni okrug | settlement_type = [[Окрузи во Србија|Округ]] во [[Србија]] <!-- maps and coordinates ------> | image_skyline = {{Photomontage|position=center |photo1a =Rutizam-com-429 2212xn obj obj-01-p7150530.jpg |photo1b =Gradska Crkva Leskovac 2.JPG |photo1c =Varošica Medveđa 17.jpg |photo1d =Leskovac, Maison des syndicats.jpg |photo2a =Sajam Leskovac.jpg |photo2b =Vlasina kod crne trave4.jpg |photo2c =Selo Ostrozub na planini Ostrozub.JPG |photo3a =Завичајни музеј у Власотинцу.JPG |photo3b =Leskovac etno kuće 32.jpg |photo3c =The Descent of the Holy Spirit church, Vlasotince, Serbia (1).JPG |photo3d =Leskovac railway station (2).jpg |photo4a =Leskovacpanoramic.jpg |photo4b =Г.Слатина.jpg |photo5a =Crcavac 01.jpg |photo5b =Vlasotince war monument.jpg |photo5c =Zapis-1261-Bosnjace-Zdravkovica-hrast 20171227 4729.jpg |photo6a =Rudare, Leskovac, Panorama sela, a01.JPG |size = 270 |spacing = 1 |foot_montage = Слики од Јабланичкиот Округ |color = #FFFFFF |border = 1 }} | image_map = Jablanica in Serbia.svg | mapsize = 200px | map_caption = Местоположба на Јабланичкиот Управен Округ во Србија | coordinates = {{coord|43|00|N|21|57|E|source:itwiki_type:adm2nd|display=inline, title}} <!-- location ------------------> | subdivision_type = [[Список на држави во светот|Држава]] | subdivision_name = {{flag|Србија}} | subdivision_type1 = Регион | subdivision_name1 = [[Јужна Србија]] <!-- seat, smaller parts -------> | seat_type = Седиште на округо | seat = [[Лесковац]] <!-- government type, leaders --> | leader_title = Началник на округот | leader_name = Божидар Стојиљковиќ | total_type = Вкупно | area_total_km2 = 2,769 | population_footnotes = | population_total = 255463 | population_as_of = попис во 2012 | population_density_km2 = 59.7 <!-- blank fields (section 1) --> | blank_name_sec1 = [[Општини во Србија|Општини]] | blank_info_sec1 = 5 и 1 [[Општини во Србија|град]] | blank1_name_sec1 = Населби | blank1_info_sec1 = 336 | blank2_name_sec1 = – [[Градови во Србија|Градови]] | blank2_info_sec1 = 7 | blank3_name_sec1 = – Села | blank3_info_sec1 = 329 | iso_code = RS-23 | website = {{URL|http://jablanicki.okrug.gov.rs}} }} <!-- Infobox ends --> '''Јабланички Управен Округ''' — [[Административна поделба на Србија|административен округ]] во [[Јужна Србија|југоисточниот дел на Србија]] со седиште во [[Лесковац]]. Според [[Попис од 2011 година во Србија|пописот од 2011 година]], на подрачјето на округот живееле 216.304 жители. Површината на административната област е 2.770 и опфаќа 336 населени места.{{Sfn|Гавриловић|2017}} == Поделба == Округот го опфаќа [[Град Лесковац|градот Лесковац]] и општините [[Власотинце]], [[Општина Лебане|Лебане]], [[Општина Бојник|Бојник]], [[Општина Медвеѓа|Медвеѓа]] и [[Општина Црна Трава|Црна Трава]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://jablanicki.okrug.gov.rs/?lang=sr|title=О нама|work=jablanicki.okrug.gov.rs}}</ref> * '''Градот Лесковац''' е [[Градови во Србија|територијална единица]] чиј центар е градската населба Лесковац. Според пописот од 2011 година, градот имал население од 144.206 жители. Површината на градот е 1.025 и опфаќа 144 населени места, од кои три се урбани населби. Областа на градот се наоѓа во срцето на огромната и плодна Лесковачка Котлина (50 долги и 45 широки), најголемата морфотектонска долина во Србија. Зафаќа дел од долината на [[Јужна Морава]] и делови од сливовите на нејзините важни леви притоки [[Ветерница]] и [[Јабланица (притока на Јужна Морава)|Јабланица]]. Географската и сообраќајната положба на Лесковачката Котлина има транзитен карактер. Низ неа минуваат важни меѓународни патишта, но и сообраќајни правци од пониска класа. Главните сообраќајни правци ги поврзуваат Западна и Средна Европа со [[Македонија|Република Македонија]], [[Грција]] и [[Мала Азија]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gradleskovac.org/index.php/o-leskovcu/osnovno-o-leskovcu/geografski-polozaj|title=Географски положај|work=gradleskovac.org|accessdate=2022-03-30|archive-date=2018-05-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20180513224151/http://www.gradleskovac.org/index.php/o-leskovcu/osnovno-o-leskovcu/geografski-polozaj|url-status=dead}}</ref> ** ''Историја'' Во областа на градот Лесковац, според грчкиот историчар [[Херодот]], во 5 век [[пр.н.е.]] постоела [[Илири|илирска]] ([[Дарданци|дарданска]]) населба, околу која се [[Коноп|одгледувал коноп]]. По победата над Илирите, Римјаните во II век затекнале населба на левиот брег на Ветерница, а на ридот [[Хисар (Лесковац)|Хисар]] изградиле тврдина која доминира над околината. Во 12 век, [[Византија|византискиот]] цар [[Мануил I Комнин|Мануил]] му ја подарил областа околу денешен Лесковац, позната како Дубочица, на жупанот [[Стефан Немања]] . Кон крајот на 18 век, Лесковац бил центар на [[Лесковачки Пашалак|Лесковачкиот Пашалак]]. За време на [[Прво српско востание|Првото српско востание]], Караѓорѓевиот војвода, [[Илија Петровиќ Стреља]], дигнал востание против вековните окупатори Турците, на кое му се придружиле голем број лесковчани. Лесковац бил ослободен од Турците на 24 декември 1877 година. Во [[Прва светска војна|Првата светска војна]] поради ѕверствата на [[Злосторства на австроунгарската и бугарската војска во Србија (1914-1918)|бугарскиот окупатор]] загинало бројно население и бил нарушен стопанскиот развој. За време на [[Априлска војна|Априлската војна,]] Лесковац не настрадал многу, но во [[Сојузничкото бомбардирање на Лесковац на 6 септември 1944 година.|бомбардирањето на Сојузниците во септември 1944 година,]] биле убиени многу цивили, уништени се вековните културно-историски споменици и катастрофално уништен дел од центарот на градот. Во текот на шеесеттите и седумдесеттите години на 20 век, лесковачката текстилна индустрија процветала, но на почетокот на деведесеттите години, Лесковац го погодила стопанската и економската рецесија. За време на [[НАТО-во бомбардирање на СР Југославија|агресијата на НАТО]] во 1999 година Лесковац на 25 март го доживува првото бомбардирање.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://turistickaorganizacijaleskovac.rs/istorija-leskovca/|title=Историја Лесковца|work=turistickaorganizacijaleskovac.rs}}</ref> * '''Општина Власотинце''' е територијална единица со седиште во [[Власотинце]]. Според пописот од 2011 година, имала население од 29.893 жители. Површината на општината е 308 и опфаќа 48 населени места. Општината има ридско-планински карактер што сочинува над 80% од нејзината територија. Најниската точка е на 230 метри [[надморска височина]] на вливот на [[Власина]] во Јужна Морава, а највисоката е на 1.433 метри надморска височина. Морфолошки се издвојуваат две целини, долинско-котлинска и ридско-планинска. Климата на општината е [[Умереноконтинентална клима|умереноконтинентална]] со жупска варијанта во рамничарско-ридскиот дел до 500 метри надморска височина. ** ''Историја'' Човечки заедници постоеле на територијата на општината во [[Младо камено време|неолитот]] - младо камено време. Илирите и [[Тракијци]]те ја населувале оваа област во [[Бронзено време|бронзено]]-[[Железно време|железното време]] и биле освоени од Римјаните во 1 век. [[Словени]]те го населувале [[Балкански Полуостров|Балканот]] во текот на 6 и 7 век, додека областа на општината била под Византија до 12 век. Стефан Немања, борејќи се против Византија, ја освоил оваа област и ја припоил кон [[Рашка|српската држава]]. До освојувањето на Турците, областа Власотинце била дел од српската држава, а за прв пат се споменува во 16 век под името ''Власотинац'', на пописот од 1516 година. По ослободувањето на јужниот дел на Србија од Турците, Власотинце е прогласен за град во 1878 година. Населението земало многу активно и масовно учество во [[Балкански војни|Балканските војни]], како и во Првата светска војна. За време на [[Втора светска војна|Втората светска војна,]] Власотинце е ослободено на 10 октомври 1944 година. години кога започнува периодот на обнова и изградба.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.vlasotince.org.rs/portal/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=63&lang=sr|title=О Власотинцу|work=vlasotince.org.rs|accessdate=2022-03-30|archive-date=2018-04-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20180414075238/http://www.vlasotince.org.rs/portal/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=63&lang=sr|url-status=dead}}</ref> [[Податотека:Jablanicki_district.gif|мини|260x260пкс| Поделба на Јабланичкиот Округ на град и општини]] * '''Општина Лебане''' е територијална единица со седиште во [[Лебане]]. Според пописот од 2011 година имало 22.000 жители. Површината на општината е 337 и опфаќа 39 населени места. Земјоделското земјиште зафаќа 63,2%, а шумите 31,7% од вкупната територија на општината. Општината опфаќа делови кои припаѓаат на горниот дел на сливот на Јабланица и Лесковачката Котлина. Во релјефот се истакнуваат Лесковачката Котлина и ридско-планинскиот дел. Општината се одликува со умереноконтинентална клима, со умерено студени зими и топли и суви лета. Просечната годишна температура е 10,2&nbsp;°C. ** ''Историја'' Човечки заедници постоеле на овие простори уште од [[праисторија]]та. Лебане е основано во 1878 година, на реката Јабланица кај истоименото село. Развојот на населбата дошол дури кога станало седиште на Јабланичкиот Срез. Било познато по две [[Топола|тополи]], со обем од околу 10 м, и три големи [[ореви]] кои израснале во близина на пешачкиот мост. Во периодот меѓу двете светски војни, Лебане останало на ниво на селски град со мал број жители. Во 1976 година во Лебане имало катастрофална поплава во која биле изгубени два животи, а материјалната штета била голема. После тоа има побрза индустријализација, благодарение на финансиската помош, а местото побрзо се развива.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.agromedia.rs/opstine/lebane-opstina|title=Лебане - општина|work=agromedia.rs}}{{Мртва_врска|date=April 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * '''Општина Бојник''' е територијална единица со седиште во Бојник. Според пописот од 2011 година имала 11.104 жители. Површината на општината е 264 и опфаќа 36 населени места. Бојник се наоѓа во сливот на [[Пуста Река (притока на Јужна Морава)|Пуста Река]] и под планината [[Радан]]. Специфична е географската положба и природната конфигурација на општината. Се наоѓа надвор од најважните автопатишта, но претставува природна врска на северозападниот дел на Лесковачката Котлина со градот Лесковац и општините Лебане и Медвеѓа. Околу две третини од територијата на општината е ридско-планинско подрачје, со силно влијание врз формирањето на релативно неповолна конфигурација на мрежата на населени места и нерамномерна територијална распределба на стопанските активности и населението.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://bojnik.rs/?page_id=4025|title=Географски положај општине Бојник|work=bojnik.rs}}</ref> ** ''Историја'' Најстарата праисториска населба е откриена во [[Лапотинца|Лапотинце]] на локалитетот ''Селиште'', фрагменти од керамика од [[Старчево култура|старчевачката]] група. Во [[Горно бричење|Горње Бријање]] на локалитетот Цунг се пронајдени остатоци од винчанско-плочмичката култура на ''кремени'' алатки и плочи. Од античкиот период потекнува недоволно истражен и запуштен археолошки локалитет во Горње Бријање, кое е римска тврдина изградена веројатно во III век. Римската населба кај Бојник била регистрирана на брегот на Пуста Река, помеѓу [[Доње Коњувче|Доње Коњувце]] и Бојник. Меѓу другото, овде е пронајдена и мермерна глава на римски граѓанин.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://bojnik.rs/?page_id=4288|title=Историјски подаци|work=bojnik.rs}}</ref> * '''Општина Медвеѓа''' е територијална единица со седиште во [[Медвеѓа]]. Според пописот од 2011 година имала 7.438 жители. Површината на општината е 524 и опфаќа 44 населени места. Општината се наоѓа на границата со [[Косово и Метохија]], во планинско-котлинската област во јужна Србија. Најниската точка е на 316 метри надморска височина, во долината на реката Јабланица, а највисоката на 1.376 на планините Радан и Мајдан. Геоморфолошката конфигурација на теренот е неповолна и влијае на лошата сообраќајна поврзаност на општината со другите области. Патот Лесковац-[[Приштина]], кој преку Приштина ја поврзува Јужна Србија со [[Јадранско Море|Јадранот]], е единствената значајна сообраќајна комуникација. Климата е [[Континентална клима|континентална]], просечната годишна температура во котлините е 11&nbsp;°C, а во планинските предели 6,7&nbsp;°C. ** ''Историја'' Во општината има бројни остатоци кои сведочат за праисторискиот живот на различни народи. Тој водел важен римски пат низ оваа територија до [[Пирот]] и Приштина. Поголемото населување на оваа територија дошло во 1879 година, по ослободувањето на јужна Србија, а населението дошло од сите делови, особено Косово и Метохија, Стара Херцеговина, источна Србија, а населението од [[Црна Гора]] го населувало овој крај во брановите од 1880 до 1880 година. 1906 година.. години. По Првата светска војна и трите неуспешни обиди Медвеѓа да стане [[град]], нивното четврто барање било одобрено од кралот [[Александар I Караѓорѓевиќ|Александар Караѓорѓевиќ]], а на 31 декември 1921 година Медвеѓа е прогласена за град.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.agromedia.rs/opstine/medvedja-opstina|title=Медвеђа - општина|work=agromedia.rs|accessdate=2022-03-30|archive-date=2022-03-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20220307171013/https://www.agromedia.rs/opstine/medvedja-opstina/|url-status=dead}}</ref> * '''Општина Црна Трава''' е територијална единица со седиште во [[Црна Трава]]. Според пописот од 2011 година имала 1.663 жители. Површината на општината е 312 и опфаќа 25 населени места. Општината е опкружена со [[Сува планина|Сува Планина]] на север, [[Власинско Езеро]] на југ, српско-бугарската граница на исток и [[Грделичка клисура|Грделичката Клисура]] и долината Јужна Морава на запад. Висината се движи од 346 до 1.721 метар, така што територијата е планинска. Низ општинската територија тече реката Власина, на нејзиниот брег се наоѓа само населбата Црна Трава, а на 10 километри е езерото Власина. ** ''Историја'' На овој простор живееле илирски племиња, а од II век областа била населена со Римјани и се занимавале со рударство. За време на владеењето на Византија, кое траело до 12 век, во аналите на црквата има информации дека овој простор бил речиси напуштен, дека таму живееле монах и неколку манастирски овчари. Населбата порано се викала Вилин Луг, а за време на турското владеење се викала ''Кара Кас'' што значи „црна трева“, како и ''Балк Дервен'' што значело „рибна клисура“. Името на населбата е поврзано и со [[Косовска битка|Косовскатата битка]], каде што, според легендата, уморните српски војници заспале на тревата која ги омамила, поради што не стигнале за битката, па ја нарекле тревата црна.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.agromedia.rs/opstine/crna-trava|title=Црна Трава|work=agromedia.rs|accessdate=2022-03-30|archive-date=2022-03-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20220307155940/https://www.agromedia.rs/opstine/crna-trava/|url-status=dead}}</ref> <gallery mode="packed" heights="120" caption="Грбови на градот Лесковац и општините Власотинце, Лебане, Бојник, Медвеѓа и Црна Трава"> Податотека:Veliki grb Leskovca.png| Grb Vlasotinca.png| Lebane grb.png| Grb Bojnika.png| COA Medveđa.png| Податотека:Crna-trava-grb.png| </gallery> == Демографија == Според [[Попис од 2011 година во Србија|пописот од 2011 година,]] на територијата на Јабланичкиот Округ имало 216.304 жители. Округот е претежно населен со [[Срби]] кои сочинуваат 92,4% од населението,{{Sfn|Гавриловић|2017}} потоа следат [[Роми]] кои сочинуваат 5,3% од населението.{{Sfn|Гавриловић|2017}} Во религиозна смисла, 201.969 жители се [[Православие|православни]], по што следат 2.575 [[Протестантство|протестанти]], 815 муслимани,{{Sfn|Гавриловић|2017}} 575 не се верници 4.824 жители не се изјасниле.{{Sfn|Гавриловић|2017}} [[Српски јазик|Српскиот]] е мајчин јазик на 203.703 граѓани,{{Sfn|Гавриловић|2017}} следен од [[Ромски јазик|ромскиот]], кој е мајчин јазик на 9.278 граѓани. {{Sfn|Гавриловић|2017}} == Организација == Јабланичкиот Округ е регионален центар на државната управа кој е формиран за вршење работи на државната управа надвор од седиштето на органите на државната управа, што значи дека управниот округ го сочинуваат стручни и подрачни единици [[Министерство|на министерството]] во областа. Тој нема функција орган на државна управа, па не може да има свои ингеренции. Во Законот за државна управа и Уредбата за административни инфекции јасно се наведени задачите што органите на државната управа, пред се одредени министерства, можат да ги извршуваат во округ. Органите на државната управа можат да ги извршуваат следниве работи: * да одлучува во управни работи во прв степен, односно по жалбата кога носителите на јавни овластувања одлучиле во прв степен. * да врши надзор над работата на носителите на јавни овластувања * да врши инспекциски надзор Началникот на округот ја координира работата на подрачните единици и ја следи примената на директивите и упатствата што им се издаваат, го следи спроведувањето на плановите за работа на окружните подрачни единици и се грижи за условите за нивната работа, ја следи работата на вработените. во подрачните подрачни единици и предлага дисциплинска постапка против нив. Советот на округот го сочинуваат началникот на округот и претседателите на општините и градоначалниците на градовите од подрачјето на округот. Седниците на Советот ги свикува и со нив претседава началникот на округот, а се одржуваат најмалку еднаш на два месеци. Началникот на округот е должен предлозите на Советот да ги доставува до министерот надлежен за административни работи, кога е должен најмалку еднаш годишно да информира за работата на Советот. Советот на административниот округ, меѓу другото, ја координира работата на окружните подрачни единици на органите на државната управа и општините и градовите во управната област и предлага како да се подобри работата на административните области.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mduls.gov.rs/latinica/dokumenta-upravni-okruzi.php|title=Управни окрузи|work=mduls.gov.rs|archive-url=https://web.archive.org/web/20180514064901/http://www.mduls.gov.rs/latinica/dokumenta-upravni-okruzi.php|archive-date=14 мај 2018|accessdate=13 мај 2018}}</ref> == Галерија == <gallery mode="packed" heights="120"> Податотека:Лесковац - централни парк .jpeg|Лесковац Vlasotince town centre1.jpg|Власотинце Dom kulture "Radan" Lebane.jpg|Лебане Centar Bojnika.jpg|Бојник Medvedja.jpg|Медвеѓа Податотека:Opshtina Crna Trava.JPG|Црна Трава </gallery> == Поврзано == * [[Список на споменици на културата во областа Јабланица|Список на споменици на културата во Јабланичкиот Округ]] * [[Град Лесковац]] * [[Општина Власотинце]] * [[Општина Лебане]] * [[Општина Бојник]] * [[Општина Медвеѓа]] * [[Општина Црна Трава]] == Наводи == {{наводи}} == Литература == * {{Наведена книга|title=Општине и региони у Републици Србији, 2017.|last=Гавриловић|first=Душан|publisher=Републички завод за статистику|year=2017|location=Београд|ref=harv}} == Надворешни врски == * [http://jablanicki.okrug.gov.rs/?lang=sr Јабланички управни округ] * [http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs/mapa.php?okr=23 Листа споменика: Јабланички управни округ] * [https://obidjisrbiju.com/post_oblast/jablanicki-okrug/?type=destinacija Обиђи Србију: Јабланички округ] {{Окрузи во Србија}} [[Категорија:Окрузи во Србија]] [[Категорија:Јабланички Управен Округ| ]] [[Категорија:Јужна Србија]] kwnmxe0l9hhdylp6eztfrm0l96w1ctn 5382299 5382298 2025-06-21T11:00:19Z Marco Mitrovich 114460 5382299 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | name = Јабланички Управен Округ | native_name = Јабланички управни округ <br> Jablanički upravni okrug | settlement_type = [[Окрузи во Србија|Округ]] во [[Србија]] <!-- maps and coordinates ------> | image_skyline = {{Photomontage|position=center |photo1a =Rutizam-com-429 2212xn obj obj-01-p7150530.jpg |photo1b =Gradska Crkva Leskovac 2.JPG |photo1c =Varošica Medveđa 17.jpg |photo1d =Leskovac, Maison des syndicats.jpg |photo2a =Sajam Leskovac.jpg |photo2b =Vlasina kod crne trave4.jpg |photo2c =Selo Ostrozub na planini Ostrozub.JPG |photo3a =Завичајни музеј у Власотинцу.JPG |photo3b =Leskovac etno kuće 32.jpg |photo3c =The Descent of the Holy Spirit church, Vlasotince, Serbia (1).JPG |photo3d =Leskovac railway station (2).jpg |photo4a =Leskovacpanoramic.jpg |photo4b =Г.Слатина.jpg |photo5a =Crcavac 01.jpg |photo5b =Vlasotince war monument.jpg |photo5c =Zapis-1261-Bosnjace-Zdravkovica-hrast 20171227 4729.jpg |photo6a =Rudare, Leskovac, Panorama sela, a01.JPG |size = 270 |spacing = 1 |foot_montage = Слики од Јабланичкиот Округ |color = #FFFFFF |border = 1 }} | image_map = Jablanica in Serbia (Kosovo semi-independent) (UNMIK).svg | mapsize = 200px | map_caption = Местоположба на Јабланичкиот Управен Округ во Србија | coordinates = {{coord|43|00|N|21|57|E|source:itwiki_type:adm2nd|display=inline, title}} <!-- location ------------------> | subdivision_type = [[Список на држави во светот|Држава]] | subdivision_name = {{flag|Србија}} | subdivision_type1 = Регион | subdivision_name1 = [[Јужна Србија]] <!-- seat, smaller parts -------> | seat_type = Седиште на округо | seat = [[Лесковац]] <!-- government type, leaders --> | leader_title = Началник на округот | leader_name = Божидар Стојиљковиќ | total_type = Вкупно | area_total_km2 = 2,769 | population_footnotes = | population_total = 255463 | population_as_of = попис во 2012 | population_density_km2 = 59.7 <!-- blank fields (section 1) --> | blank_name_sec1 = [[Општини во Србија|Општини]] | blank_info_sec1 = 5 и 1 [[Општини во Србија|град]] | blank1_name_sec1 = Населби | blank1_info_sec1 = 336 | blank2_name_sec1 = – [[Градови во Србија|Градови]] | blank2_info_sec1 = 7 | blank3_name_sec1 = – Села | blank3_info_sec1 = 329 | iso_code = RS-23 | website = {{URL|http://jablanicki.okrug.gov.rs}} }} <!-- Infobox ends --> '''Јабланички Управен Округ''' — [[Административна поделба на Србија|административен округ]] во [[Јужна Србија|југоисточниот дел на Србија]] со седиште во [[Лесковац]]. Според [[Попис од 2011 година во Србија|пописот од 2011 година]], на подрачјето на округот живееле 216.304 жители. Површината на административната област е 2.770 и опфаќа 336 населени места.{{Sfn|Гавриловић|2017}} == Поделба == Округот го опфаќа [[Град Лесковац|градот Лесковац]] и општините [[Власотинце]], [[Општина Лебане|Лебане]], [[Општина Бојник|Бојник]], [[Општина Медвеѓа|Медвеѓа]] и [[Општина Црна Трава|Црна Трава]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://jablanicki.okrug.gov.rs/?lang=sr|title=О нама|work=jablanicki.okrug.gov.rs}}</ref> * '''Градот Лесковац''' е [[Градови во Србија|територијална единица]] чиј центар е градската населба Лесковац. Според пописот од 2011 година, градот имал население од 144.206 жители. Површината на градот е 1.025 и опфаќа 144 населени места, од кои три се урбани населби. Областа на градот се наоѓа во срцето на огромната и плодна Лесковачка Котлина (50 долги и 45 широки), најголемата морфотектонска долина во Србија. Зафаќа дел од долината на [[Јужна Морава]] и делови од сливовите на нејзините важни леви притоки [[Ветерница]] и [[Јабланица (притока на Јужна Морава)|Јабланица]]. Географската и сообраќајната положба на Лесковачката Котлина има транзитен карактер. Низ неа минуваат важни меѓународни патишта, но и сообраќајни правци од пониска класа. Главните сообраќајни правци ги поврзуваат Западна и Средна Европа со [[Македонија|Република Македонија]], [[Грција]] и [[Мала Азија]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gradleskovac.org/index.php/o-leskovcu/osnovno-o-leskovcu/geografski-polozaj|title=Географски положај|work=gradleskovac.org|accessdate=2022-03-30|archive-date=2018-05-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20180513224151/http://www.gradleskovac.org/index.php/o-leskovcu/osnovno-o-leskovcu/geografski-polozaj|url-status=dead}}</ref> ** ''Историја'' Во областа на градот Лесковац, според грчкиот историчар [[Херодот]], во 5 век [[пр.н.е.]] постоела [[Илири|илирска]] ([[Дарданци|дарданска]]) населба, околу која се [[Коноп|одгледувал коноп]]. По победата над Илирите, Римјаните во II век затекнале населба на левиот брег на Ветерница, а на ридот [[Хисар (Лесковац)|Хисар]] изградиле тврдина која доминира над околината. Во 12 век, [[Византија|византискиот]] цар [[Мануил I Комнин|Мануил]] му ја подарил областа околу денешен Лесковац, позната како Дубочица, на жупанот [[Стефан Немања]] . Кон крајот на 18 век, Лесковац бил центар на [[Лесковачки Пашалак|Лесковачкиот Пашалак]]. За време на [[Прво српско востание|Првото српско востание]], Караѓорѓевиот војвода, [[Илија Петровиќ Стреља]], дигнал востание против вековните окупатори Турците, на кое му се придружиле голем број лесковчани. Лесковац бил ослободен од Турците на 24 декември 1877 година. Во [[Прва светска војна|Првата светска војна]] поради ѕверствата на [[Злосторства на австроунгарската и бугарската војска во Србија (1914-1918)|бугарскиот окупатор]] загинало бројно население и бил нарушен стопанскиот развој. За време на [[Априлска војна|Априлската војна,]] Лесковац не настрадал многу, но во [[Сојузничкото бомбардирање на Лесковац на 6 септември 1944 година.|бомбардирањето на Сојузниците во септември 1944 година,]] биле убиени многу цивили, уништени се вековните културно-историски споменици и катастрофално уништен дел од центарот на градот. Во текот на шеесеттите и седумдесеттите години на 20 век, лесковачката текстилна индустрија процветала, но на почетокот на деведесеттите години, Лесковац го погодила стопанската и економската рецесија. За време на [[НАТО-во бомбардирање на СР Југославија|агресијата на НАТО]] во 1999 година Лесковац на 25 март го доживува првото бомбардирање.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://turistickaorganizacijaleskovac.rs/istorija-leskovca/|title=Историја Лесковца|work=turistickaorganizacijaleskovac.rs}}</ref> * '''Општина Власотинце''' е територијална единица со седиште во [[Власотинце]]. Според пописот од 2011 година, имала население од 29.893 жители. Површината на општината е 308 и опфаќа 48 населени места. Општината има ридско-планински карактер што сочинува над 80% од нејзината територија. Најниската точка е на 230 метри [[надморска височина]] на вливот на [[Власина]] во Јужна Морава, а највисоката е на 1.433 метри надморска височина. Морфолошки се издвојуваат две целини, долинско-котлинска и ридско-планинска. Климата на општината е [[Умереноконтинентална клима|умереноконтинентална]] со жупска варијанта во рамничарско-ридскиот дел до 500 метри надморска височина. ** ''Историја'' Човечки заедници постоеле на територијата на општината во [[Младо камено време|неолитот]] - младо камено време. Илирите и [[Тракијци]]те ја населувале оваа област во [[Бронзено време|бронзено]]-[[Железно време|железното време]] и биле освоени од Римјаните во 1 век. [[Словени]]те го населувале [[Балкански Полуостров|Балканот]] во текот на 6 и 7 век, додека областа на општината била под Византија до 12 век. Стефан Немања, борејќи се против Византија, ја освоил оваа област и ја припоил кон [[Рашка|српската држава]]. До освојувањето на Турците, областа Власотинце била дел од српската држава, а за прв пат се споменува во 16 век под името ''Власотинац'', на пописот од 1516 година. По ослободувањето на јужниот дел на Србија од Турците, Власотинце е прогласен за град во 1878 година. Населението земало многу активно и масовно учество во [[Балкански војни|Балканските војни]], како и во Првата светска војна. За време на [[Втора светска војна|Втората светска војна,]] Власотинце е ослободено на 10 октомври 1944 година. години кога започнува периодот на обнова и изградба.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.vlasotince.org.rs/portal/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=63&lang=sr|title=О Власотинцу|work=vlasotince.org.rs|accessdate=2022-03-30|archive-date=2018-04-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20180414075238/http://www.vlasotince.org.rs/portal/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=63&lang=sr|url-status=dead}}</ref> [[Податотека:Jablanicki_district.gif|мини|260x260пкс| Поделба на Јабланичкиот Округ на град и општини]] * '''Општина Лебане''' е територијална единица со седиште во [[Лебане]]. Според пописот од 2011 година имало 22.000 жители. Површината на општината е 337 и опфаќа 39 населени места. Земјоделското земјиште зафаќа 63,2%, а шумите 31,7% од вкупната територија на општината. Општината опфаќа делови кои припаѓаат на горниот дел на сливот на Јабланица и Лесковачката Котлина. Во релјефот се истакнуваат Лесковачката Котлина и ридско-планинскиот дел. Општината се одликува со умереноконтинентална клима, со умерено студени зими и топли и суви лета. Просечната годишна температура е 10,2&nbsp;°C. ** ''Историја'' Човечки заедници постоеле на овие простори уште од [[праисторија]]та. Лебане е основано во 1878 година, на реката Јабланица кај истоименото село. Развојот на населбата дошол дури кога станало седиште на Јабланичкиот Срез. Било познато по две [[Топола|тополи]], со обем од околу 10 м, и три големи [[ореви]] кои израснале во близина на пешачкиот мост. Во периодот меѓу двете светски војни, Лебане останало на ниво на селски град со мал број жители. Во 1976 година во Лебане имало катастрофална поплава во која биле изгубени два животи, а материјалната штета била голема. После тоа има побрза индустријализација, благодарение на финансиската помош, а местото побрзо се развива.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.agromedia.rs/opstine/lebane-opstina|title=Лебане - општина|work=agromedia.rs}}{{Мртва_врска|date=April 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * '''Општина Бојник''' е територијална единица со седиште во Бојник. Според пописот од 2011 година имала 11.104 жители. Површината на општината е 264 и опфаќа 36 населени места. Бојник се наоѓа во сливот на [[Пуста Река (притока на Јужна Морава)|Пуста Река]] и под планината [[Радан]]. Специфична е географската положба и природната конфигурација на општината. Се наоѓа надвор од најважните автопатишта, но претставува природна врска на северозападниот дел на Лесковачката Котлина со градот Лесковац и општините Лебане и Медвеѓа. Околу две третини од територијата на општината е ридско-планинско подрачје, со силно влијание врз формирањето на релативно неповолна конфигурација на мрежата на населени места и нерамномерна територијална распределба на стопанските активности и населението.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://bojnik.rs/?page_id=4025|title=Географски положај општине Бојник|work=bojnik.rs}}</ref> ** ''Историја'' Најстарата праисториска населба е откриена во [[Лапотинца|Лапотинце]] на локалитетот ''Селиште'', фрагменти од керамика од [[Старчево култура|старчевачката]] група. Во [[Горно бричење|Горње Бријање]] на локалитетот Цунг се пронајдени остатоци од винчанско-плочмичката култура на ''кремени'' алатки и плочи. Од античкиот период потекнува недоволно истражен и запуштен археолошки локалитет во Горње Бријање, кое е римска тврдина изградена веројатно во III век. Римската населба кај Бојник била регистрирана на брегот на Пуста Река, помеѓу [[Доње Коњувче|Доње Коњувце]] и Бојник. Меѓу другото, овде е пронајдена и мермерна глава на римски граѓанин.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://bojnik.rs/?page_id=4288|title=Историјски подаци|work=bojnik.rs}}</ref> * '''Општина Медвеѓа''' е територијална единица со седиште во [[Медвеѓа]]. Според пописот од 2011 година имала 7.438 жители. Површината на општината е 524 и опфаќа 44 населени места. Општината се наоѓа на границата со [[Косово и Метохија]], во планинско-котлинската област во јужна Србија. Најниската точка е на 316 метри надморска височина, во долината на реката Јабланица, а највисоката на 1.376 на планините Радан и Мајдан. Геоморфолошката конфигурација на теренот е неповолна и влијае на лошата сообраќајна поврзаност на општината со другите области. Патот Лесковац-[[Приштина]], кој преку Приштина ја поврзува Јужна Србија со [[Јадранско Море|Јадранот]], е единствената значајна сообраќајна комуникација. Климата е [[Континентална клима|континентална]], просечната годишна температура во котлините е 11&nbsp;°C, а во планинските предели 6,7&nbsp;°C. ** ''Историја'' Во општината има бројни остатоци кои сведочат за праисторискиот живот на различни народи. Тој водел важен римски пат низ оваа територија до [[Пирот]] и Приштина. Поголемото населување на оваа територија дошло во 1879 година, по ослободувањето на јужна Србија, а населението дошло од сите делови, особено Косово и Метохија, Стара Херцеговина, источна Србија, а населението од [[Црна Гора]] го населувало овој крај во брановите од 1880 до 1880 година. 1906 година.. години. По Првата светска војна и трите неуспешни обиди Медвеѓа да стане [[град]], нивното четврто барање било одобрено од кралот [[Александар I Караѓорѓевиќ|Александар Караѓорѓевиќ]], а на 31 декември 1921 година Медвеѓа е прогласена за град.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.agromedia.rs/opstine/medvedja-opstina|title=Медвеђа - општина|work=agromedia.rs|accessdate=2022-03-30|archive-date=2022-03-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20220307171013/https://www.agromedia.rs/opstine/medvedja-opstina/|url-status=dead}}</ref> * '''Општина Црна Трава''' е територијална единица со седиште во [[Црна Трава]]. Според пописот од 2011 година имала 1.663 жители. Површината на општината е 312 и опфаќа 25 населени места. Општината е опкружена со [[Сува планина|Сува Планина]] на север, [[Власинско Езеро]] на југ, српско-бугарската граница на исток и [[Грделичка клисура|Грделичката Клисура]] и долината Јужна Морава на запад. Висината се движи од 346 до 1.721 метар, така што територијата е планинска. Низ општинската територија тече реката Власина, на нејзиниот брег се наоѓа само населбата Црна Трава, а на 10 километри е езерото Власина. ** ''Историја'' На овој простор живееле илирски племиња, а од II век областа била населена со Римјани и се занимавале со рударство. За време на владеењето на Византија, кое траело до 12 век, во аналите на црквата има информации дека овој простор бил речиси напуштен, дека таму живееле монах и неколку манастирски овчари. Населбата порано се викала Вилин Луг, а за време на турското владеење се викала ''Кара Кас'' што значи „црна трева“, како и ''Балк Дервен'' што значело „рибна клисура“. Името на населбата е поврзано и со [[Косовска битка|Косовскатата битка]], каде што, според легендата, уморните српски војници заспале на тревата која ги омамила, поради што не стигнале за битката, па ја нарекле тревата црна.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.agromedia.rs/opstine/crna-trava|title=Црна Трава|work=agromedia.rs|accessdate=2022-03-30|archive-date=2022-03-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20220307155940/https://www.agromedia.rs/opstine/crna-trava/|url-status=dead}}</ref> <gallery mode="packed" heights="120" caption="Грбови на градот Лесковац и општините Власотинце, Лебане, Бојник, Медвеѓа и Црна Трава"> Податотека:Veliki grb Leskovca.png| Grb Vlasotinca.png| Lebane grb.png| Grb Bojnika.png| COA Medveđa.png| Податотека:Crna-trava-grb.png| </gallery> == Демографија == Според [[Попис од 2011 година во Србија|пописот од 2011 година,]] на територијата на Јабланичкиот Округ имало 216.304 жители. Округот е претежно населен со [[Срби]] кои сочинуваат 92,4% од населението,{{Sfn|Гавриловић|2017}} потоа следат [[Роми]] кои сочинуваат 5,3% од населението.{{Sfn|Гавриловић|2017}} Во религиозна смисла, 201.969 жители се [[Православие|православни]], по што следат 2.575 [[Протестантство|протестанти]], 815 муслимани,{{Sfn|Гавриловић|2017}} 575 не се верници 4.824 жители не се изјасниле.{{Sfn|Гавриловић|2017}} [[Српски јазик|Српскиот]] е мајчин јазик на 203.703 граѓани,{{Sfn|Гавриловић|2017}} следен од [[Ромски јазик|ромскиот]], кој е мајчин јазик на 9.278 граѓани. {{Sfn|Гавриловић|2017}} == Организација == Јабланичкиот Округ е регионален центар на државната управа кој е формиран за вршење работи на државната управа надвор од седиштето на органите на државната управа, што значи дека управниот округ го сочинуваат стручни и подрачни единици [[Министерство|на министерството]] во областа. Тој нема функција орган на државна управа, па не може да има свои ингеренции. Во Законот за државна управа и Уредбата за административни инфекции јасно се наведени задачите што органите на државната управа, пред се одредени министерства, можат да ги извршуваат во округ. Органите на државната управа можат да ги извршуваат следниве работи: * да одлучува во управни работи во прв степен, односно по жалбата кога носителите на јавни овластувања одлучиле во прв степен. * да врши надзор над работата на носителите на јавни овластувања * да врши инспекциски надзор Началникот на округот ја координира работата на подрачните единици и ја следи примената на директивите и упатствата што им се издаваат, го следи спроведувањето на плановите за работа на окружните подрачни единици и се грижи за условите за нивната работа, ја следи работата на вработените. во подрачните подрачни единици и предлага дисциплинска постапка против нив. Советот на округот го сочинуваат началникот на округот и претседателите на општините и градоначалниците на градовите од подрачјето на округот. Седниците на Советот ги свикува и со нив претседава началникот на округот, а се одржуваат најмалку еднаш на два месеци. Началникот на округот е должен предлозите на Советот да ги доставува до министерот надлежен за административни работи, кога е должен најмалку еднаш годишно да информира за работата на Советот. Советот на административниот округ, меѓу другото, ја координира работата на окружните подрачни единици на органите на државната управа и општините и градовите во управната област и предлага како да се подобри работата на административните области.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.mduls.gov.rs/latinica/dokumenta-upravni-okruzi.php|title=Управни окрузи|work=mduls.gov.rs|archive-url=https://web.archive.org/web/20180514064901/http://www.mduls.gov.rs/latinica/dokumenta-upravni-okruzi.php|archive-date=14 мај 2018|accessdate=13 мај 2018}}</ref> == Галерија == <gallery mode="packed" heights="120"> Податотека:Лесковац - централни парк .jpeg|Лесковац Vlasotince town centre1.jpg|Власотинце Dom kulture "Radan" Lebane.jpg|Лебане Centar Bojnika.jpg|Бојник Medvedja.jpg|Медвеѓа Податотека:Opshtina Crna Trava.JPG|Црна Трава </gallery> == Поврзано == * [[Список на споменици на културата во областа Јабланица|Список на споменици на културата во Јабланичкиот Округ]] * [[Град Лесковац]] * [[Општина Власотинце]] * [[Општина Лебане]] * [[Општина Бојник]] * [[Општина Медвеѓа]] * [[Општина Црна Трава]] == Наводи == {{наводи}} == Литература == * {{Наведена книга|title=Општине и региони у Републици Србији, 2017.|last=Гавриловић|first=Душан|publisher=Републички завод за статистику|year=2017|location=Београд|ref=harv}} == Надворешни врски == * [http://jablanicki.okrug.gov.rs/?lang=sr Јабланички управни округ] * [http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs/mapa.php?okr=23 Листа споменика: Јабланички управни округ] * [https://obidjisrbiju.com/post_oblast/jablanicki-okrug/?type=destinacija Обиђи Србију: Јабланички округ] {{Окрузи во Србија}} [[Категорија:Окрузи во Србија]] [[Категорија:Јабланички Управен Округ| ]] [[Категорија:Јужна Србија]] 7donqh71cvujg901xys9larvaoo6p38 Connect-R 0 1297225 5382138 4939959 2025-06-20T19:08:24Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5382138 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Connect-R (3).JPG|мини|Connect-R во 2012 година]] '''Тефан Релу Михалаче''' (роден на 9 јуни 1982 година во [[Букурешт]], [[Романија]]), попознат по неговото уметничко име '''Connect-R''', е [[Романци|романски]] ромски рапер, пејач, продуцент и повремен глумец, најпознат по неговата поврзаност со романската хип хоп група RACLA. на почетокот на неговата кариера и успешната соло кариера што следела по неговото напуштање на групата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.libertatea.ro/detalii/articol/connect-r-sunt-mandru-ca-sunt-tigan-276344.html|title=Connect-R: "Sunt mândru că sunt ţigan!"|publisher=Libertatea.ro|accessdate=2011-03-01}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.divercitycafe.ro/interviu-connect-r-2.html|title=Interviu Connect-R|date=April 7, 2009|publisher=Divercitycafe.ro|archive-url=https://web.archive.org/web/20090414070159/http://www.divercitycafe.ro/interviu-connect-r-2.html|archive-date=April 14, 2009|accessdate=2011-03-01}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.monden.info/muzica/interviuri/exclusiv-interviu-cu-connect-r/|title=Exclusiv: interviu cu Connect-R!|publisher=Monden Info|archive-url=https://web.archive.org/web/20110104120448/http://www.monden.info/muzica/interviuri/exclusiv-interviu-cu-connect-r/|archive-date=January 4, 2011|accessdate=2011-03-01}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://connect-r.eu/?page_id=147|title=Biografie – CONNECT-R – Site oficial|last=De către Connect-R în Uncategorized Comentarii oprite|publisher=Connect-r.eu|accessdate=2011-03-01|archive-date=2017-10-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20171019022520/http://connect-r.eu/?page_id=147|url-status=dead}}</ref> Забележан е дека имал глас за пеење во опсег од баритон и еклектичен музички стил. == Биографија == === Ран живот и кариера === Михалаче е роден во средината на 1982 година во [[Букурешт]] и на 8-годишна возраст бил професионален танчер како член на танцовата група Примавара. До 15-годишна возраст, тој се занимавал со [[Хип-хоп музика|хип хоп музика]] и во 1997 година ја снимил „Обсерв“, првата песна во неговата професионална кариера. Неговата поранешна сопруга и тој добија заедничко дете. Тој бил избран од Дизни канал Романија да ја пее песната „Јас сум врзан со синџири“ од анимираната серија ''[[Фиќа и Феѓа|Финес и Ферб]]''.<ref>Gloria Sauciuc- Cinemagia- 20 ani de magie de la primul film dublat în limba română</ref> На романски ја пеел и главната тема на анимираниот филм - Treasure Planet.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://m.adevarul.ro/entertainment/celebritati/tudor-chirila-connect-r-ivan-patzaichin-voci-filme-animatie-disney-roluri-vedetele-1_5f7992865163ec4271905f4f/index.html|title=Tudor Chirilă, Connect-R şi Ivan Patzaichin, voci în filme de animaţie Disney. Ce roluri au vedetele|date=October 4, 2020}}</ref> == Дискографија == === Студиски албуми === * ''Dacă dragostea dispare'' (2007) * ''Од ништо до нешто'' (2012) * ''Драгостит'' (2016) == Наводи == {{Наводи}} [[Категорија:Ромски музичари]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 1982 година]] [[Категорија:Романски музичари]] mqmyo6wolqppvcg682pnx7rlwubbe18 Целер 0 1300146 5382057 5298455 2025-06-20T16:50:02Z P.Nedelkovski 47736 поправка на правопис - „пијалак“ наместо „пијалок“ 5382057 wikitext text/x-wiki {{Automatic taxobox |image = Illustration Apium graveolens0.jpg |image_caption = Целер (''Apium graveolens'') |display_parents = 2 |taxon = Apium |authority = [[Карл Линеј|L.]] |subdivision_ranks = Видови |subdivision = Во текстот. }} '''Целер''' или '''геревиз''' ({{науч|Apium graveolens}}) — мочуришно растение од фамилијата штитоцветни растенија што се одгледува како [[зеленчук]] уште од антиката. Целерот има долго фиброзно стебленце кое се стеснува во лисја. Во зависнот од локацијата и сортата, неговите стебла, лисја или [[хипокотил]] се јадат или користат во готвење. Прашокот од семе од целер се користи како зачин. ==Опис== Листовите на целер се [[закачени|иглички]] до двокрилни со ромпски ливчиња 3-6 см долги и 2-4 см широки. Цветовите се кремасто-бели и се добиваат во густо соединение [[umbel]]s. Семињата се широко јајцевидни до глобозни, долги и широки. Модерните [[култив]] се избрани или за цврсти [[petiole (ботаника)|petioles]], лисни стебленца или голем хипокотил.<ref name=Vilmorin/> Стебленцето од целер лесно се одвојува на „жици“ кои се снопови аголни [[коленхима]] клетки надвор од [[васкуларниот пакет]].<ref>{{Cite book|title=Предавање анатомија на растенија преку креативни лабораториски вежби|url=https://archive.org/details/teachingplantana0000pete|last1=Peterson|first1=R. L.|last2=Peterson|first2=Carol A.|last3=Melville|first3=L.H.|year=2008|publisher=National Research Council Press|isbn=9780660197982|oclc=512819711}}</ref> ''Див целер'', ''Apium graveolens'' var. ''graveolens'', расте до {{convert|1|m|ftin|abbr=on}} висок. Целерот е двегодишно растение кое се јавува низ целиот свет. Тој произведува цвеќиња и семиња само во текот на втората година. Се смета дека првото одгледување се случило во регионот на [[Средоземјето]], каде што природните живеалишта биле солени и влажни, или [[блатни]] почви во близина на брегот каде целерот растел во агропиро-румицион-[[растителна заедница|растителни заедници]].<ref name="Oberdorfer2001">{{Cite book|title=Pflanzensoziologische Exkursionsflora für Deutschland und angrenzende Gebiete|last=Erich|first=Oberdorfer|year=2001|publisher=E. Улмер|isbn=978-3800131310|oclc=875386204|pages=708}}</ref> Северно од Алпите, дивиот целер се наоѓа само во [[Животни зони на централна Европа#Животни зони|подножје]] на почви со одредена содржина на сол. Претпочита влажни или влажни, богати со хранливи материи, калливи почви. Не може да се најде во [[Австрија]] и е сè поретко во Германија.<ref name="ExFloraÖLS">{{Cite book|title=Exkursionsflora für Österreich, Liechtenstein und Südtirol : Bestimmungsbuch für alle in der Republik Österreich, im Fürstentum Liechtenstein und in der Autonomen Provinz Bozen / Südtirol (Italien) wildwachsenden sowie die wichtigsten kultivierten Gefässpflanzen (Farnpflanzen und Samenpflanzen) mit Angaben über ihre Ökologie und Verbreitung|last1=Fischer|first1=Manfred A.|last2=Günter|first2=Gottschlich|year=2008|publisher=Oberösterreichisches Landesmuseum|isbn=9783854741879|oclc=886822563|language=de|page=849}}</ref> {| class="wikitable" |- ! Сорта !! Слика !! Име !Делумно изеден |- |Целер||[[File:Celery 2.jpg|100px]] || ''Apium graveolens'' var. ''graveolens'' |Првенствено се одгледува поради дебелото стебло.<ref>{{Cite web |title=Celery |url=https://www.bbcgoodfood.com/glossary/celery-glossary |access-date=2022-04-23 |website=www.bbcgoodfood.com}}</ref> |- |[[Celeriac]]||[[File:Tselina.png|100px]] || ''Apium graveolens'' var. ''rapaceum'' |Хипокотилот се јаде како коренест зеленчук. <ref>{{Cite web |date=2022-04-23 |title=Celeriac |url=https://www.bbcgoodfood.com/glossary/celeriac-glossary |access-date=2022-04-23 |website=www.bbcgoodfood.com}}</ref> |- |[[Лист од целер]]||[[File:Snijselderij Apium graveolens.jpg|100px]] || ''Apium graveolens'' var. ''secalinum'' |Првенствено се јаде поради големите листови.<ref>{{Cite web |last=Baessler |first=Liz |date=2020-12-17 |title=Celery Leaf Info: Learn About Growing Celery As Herb Plants |url=https://www.gardeningknowhow.com/edible/vegetables/celery/growing-celery-as-herbs.htm |access-date=2022-04-23 |website=www.gardeningknowhow.com}}</ref> |} ==Етимологија== За прв пат потврден на англиски јазик во 1664 година, зборот „celery“ потекнува од [[француски јазик|француски]] ''céleri'', за возврат na [[италијански јазик|италијански]] ''seleri'', множина од ' „selero“, што доаѓа од [[доцен латински]] „selinon“,<ref>{{cite web| url= https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0059%3Aentry%3Dselinon | title= selinon| editor-first1= Charlton T. |editor-last1= Lewis|editor-first2=Charles |editor-last2= Short| work=A Latin Dictionary| publisher=Perseus Digital Library, Tufts University}}</ref> the [[Latinisation (literature)|latinisation]] of the {{lang-grc|σέλινον|selinon}}, "celery".<ref>{{cite web| url= https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3Dse%2Flinon | title=σέλινον| editor-first1= Henry George |editor-last1=Liddell|editor-first2=Robert |editor-last2=Scott| work=A Greek-English Lexicon| publisher=Perseus Digital Library, Tufts University}}</ref><ref>{{cite web| url= http://www.etymonline.com/index.php?term=celery |title= celery| website=Etymonline.com }}</ref> ==Таксономија== [[File:Celery cross section.jpg|thumb|Пресек на ребро на целер „Паскал“, ливчето]]Целерот беше опишан од [[Карл Линеј]] во Том еден од неговите ''[[Species Plantarum]]'' во 1753 година.<ref>{{наведена книга | последен=Линеј | прво=C | автор-врска=Карл Линеј | наслов=Вид Plantarum: Tomus I | издавач=Холмиае. (Laurentii Salvii). | година=1753|јазик=ла}}</ref> ==Култивација== Растенијата се одгледуваат од семе, се сеат во стаклена градина или отворена градина во зависност од годишното време и по едно или две разредувања и пресадувања, тие достигнуваат висина од {{convert|15| –|20|cm|in|frac=2|abbr=on}}, засадена во длабоки ровови за поволни за бланширање, што се врши со заземјување за да се исклучи светлината од стеблата. Развојот на самобланширачките сорти на целер, кои не треба да се заземјуваат, доминираат на комерцијалниот и на аматерскиот пазар.<ref>{{Cite web|title=How to grow celery / RHS Gardening|url=http://www.rhs.org.uk/vegetables/celery/grow-your-own|access-date=2022-01-04|website=www.rhs.org.uk|language=en-gb}}</ref> Целерот најпрво се одгледувал како зимски и ранопролетен зеленчук.<ref name="ODY">{{cite book | last=Ody | first=Penelope | title=The Complete Medicinal Herbal | url=https://archive.org/details/completemedicina00odyp | publisher=Dorling Kindersley | date=March 15, 1993 | page=[https://archive.org/details/completemedicina00odyp/page/37 37]| isbn=978-1-56458-187-7 }}</ref> Се сметало за прочистување [[Лек#За исхрана|тоник]] да се спротивстави на [[недостатоците на|скробут]] на зимската изхрана базирана на солено месо без свеж зеленчук.<ref name="ODY"/> До 19 век, сезоната на целер во [[Англија]] била продолжена да трае од почетокот на септември до крајот на април.<ref>{{cite book | author = William Robinson and W. P. Thomson | title = The Vegetable Garden | url = https://archive.org/details/vegetablegarden00thomgoog | edition=3 | date = 1920 | page = [https://archive.org/details/vegetablegarden00thomgoog/page/n253 227]| publisher = New York, E.P. Dutton and company }}</ref> ===Северна Америка=== Во Северна Америка, комерцијалното производство на целер е доминирано од сортата наречена целер „Паскал“..<ref name="Vilmorin">{{cite journal |first=Roger L. |last=de Vilmorin |year=1950 |title=Pascal celery and its origin |journal=Journal of the New York Botanical Garden |volume=51 |issue=602 |pages=39–41 |url=https://www.biodiversitylibrary.org/page/31503357}}</ref> Градинарите можат да одгледуваат низа сорти, од кои голем број се разликуваат од дивите видови, главно по тоа што имаат стебла од лисја. Тие се распоредени во две класи, бела и црвена. Стеблата растат во тесни, прави, паралелни гроздови и обично се продаваат свежи на тој начин. Се продаваат без корен и останува само мала количина зелен лист.<ref>{{Cite web|title=Celery: A History of Celery - Food Reference Articles|url=http://www.foodreference.com/html/celery-history.html#:~:text=There%20are%20two%20types%20of,self-blanching%20varieties%20are%20preferred.|access-date=2022-02-17|website=www.foodreference.com}}</ref> Стеблата може да се јадат сирови, како состојка во салати или како арома во супи, чорби и печени во тенџере. ===Европа=== Во Европа, друга популарна сорта е [[celeriac]] (позната и како ''корен на целер''), ''Apium graveolens'' var. „рапацеум“, расте затоа што неговиот [[хипокотил]] формира голем корен, од внатре бел. Коренот може да се чува со месеци во зима и најчесто служи како главна состојка во супа. Може да се делка и да се користи во салати. Листовите се користени како зачин; малите стеблата имаат само минимална употреба.<ref name="Schuchert">{{cite web |url=http://www2.mpiz-koeln.mpg.de/pr/garten/schau/ApiumgraveolensLvarrapaceum/Celeriac.html |title=Celeriac (''Apium graveolens'' L. var. ''rapaceum'') |last1=Schuchert |first1=Wolfgang |work=Crop Exhibition |publisher=Max Planck Institute for Plant Breeding Research |access-date=28 January 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120520225912/http://www2.mpiz-koeln.mpg.de/pr/garten/schau/ApiumgraveolensLvarrapaceum/Celeriac.html |archive-date=20 May 2012 }}</ref> ===Азија=== [[File:Chinese celery.jpg|thumb|Кинески целер]] Кинески целер (''Apium graveolens var. secalinum'') е сорта од Источна Азија која расте во мочуришни предели. Кинескиот целер има карактеристично тенки стебла и посилен вкус и мирис во споредба со другите сорти. Се користи како арома во супи, а понекогаш и како прилог. ===Див целер=== Дивиот целер има избраздено стебло со листови во облик на клин, целото растение има груб, земјен вкус и специфичен мирис. Стеблата обично не се јадат (освен во супи или чорби во [[француската кујна]]), но листовите може да се користат во салати, а неговите семиња се продаваат како зачин.<ref>{{cite web | url=http://www.practicallyedible.com/edible.nsf/pages/smallage | title=Smallage | publisher=Practically Edible: The World's Biggest Food Encyclopedia | access-date=2009-05-03 | url-status=dead | archive-url=https://web.archive.org/web/20081010115914/http://www.practicallyedible.com/edible.nsf/pages/smallage | archive-date=2008-10-10 }}</ref> Со одгледувањето и бланширањето, стеблата ги губат својот кисел вкус го добиваат благиот, сладок, ароматичен вкус што го има целерот како растение за салата. Бидејќи дивиот целер ретко се јаде, но е сепак подложен на истите болести како почесто користени сорти, тој често се отстранува од полињата за да се спречи на преносот на вируси како [[мозаична болест]].<ref>{{cite journal|last1=Wellman|first1=F|title=Control of Southern Celery Mosaic in Florida by Removing Weeds That Serve as Sources of Mosaic Infection|journal=United States Department of Agriculture|date=February 1937|volume=54|issue=8|pages=1–16|url=https://naldc.nal.usda.gov/download/CAT86200543/PDF|access-date=21 April 2017|archive-date=2017-04-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20170425121457/https://naldc.nal.usda.gov/download/CAT86200543/PDF|url-status=dead}}</ref> ==Берба и складирање== [[File:Celery Cells (400x).jpg|thumb|Ткиво од целер 400x зголемено под светлосен микроскоп]] Бербата се одвива кога просечната големина на целерот во полето може да се продава; поради исклучително униформниот раст на културите, полињата се жнеат само еднаш. Листовите се отстрануваат и се собираат; целерот е спакуван според големината и квалитетот (определен според бојата, формата, исправноста и дебелината на петикот, стебленцето и средното ребро{{разјаснување|причина=да се разликуваат значењата на петикот, стебленцето, средното ребро и реброто|датум=април 2013}} должина и отсуство на болест, пукнатини, расцепи, оштетување од инсекти и гниење). За време на комерцијалната берба, целерот се пакува во картонски кутии кои содржат помеѓу 36 и 48 стебленца и тежат до {{convert|27|kg|lb|abbr=on}}.<ref>{{cite web|last1=Takele|first1=Etaferahu|title=Celery Production: Sample Costs and Profitability Analysis|url=https://coststudyfiles.ucdavis.edu/uploads/cs_public/b7/6c/b76c57ff-2878-4dd3-b800-3240ebcdd59d/celery-8028.pdf|website=UC Davis|publisher=University of California Agriculture and Natural Resources|access-date=16 April 2017}}</ref> Под оптимални услови, целерот може да се чува до седум недели од {{convert|0|-|2|C|F}}.Внатрешните стебленца може да продолжат да растат ако се чуваат на температури над {{convert|0|°C|°F|abbr=on}}. Рокот на траење може да се продолжи со пакување на целерот во микро-перфорирана фолија против замаглување.<ref>{{cite journal|last1=Rizzo|first1=V|title=Effects of packaging on shelf life of fresh celery|journal=Journal of Food Engineering|date=January 2009|volume=90|issue=1|pages=124–128|doi=10.1016/j.jfoodeng.2008.06.011}}</ref> Свежо исечените ливчиња целер се склони кон распаѓање, што може да се спречи или намали со употреба на остри сечила за време на обработката, нежно ракување и соодветна санитација.<ref>{{cite web | url = http://postharvest.ucdavis.edu/Produce/ProduceFacts/Veg/celery.shtml | title = Celery: Recommendations for Maintaining Postharvest Quality | publisher = Post-harvest technology research and information center | access-date = 2008-03-04 | last = Cantwell | first = M | author2 = Suslow, T. | date = 2002-06-10 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20080423234215/http://postharvest.ucdavis.edu/Produce/ProduceFacts/Veg/celery.shtml | archive-date = 2008-04-23 }}</ref> Стебленцето од целер може да се зачува преку [[кисење]] така што прво ќе се отстранат листовите, а потоа се варат стебленцата во вода пред конечно да се додадат оцет, сол и растително масло. ===Сулфити=== Во минатото, рестораните чувале целер во сад.со вода со конзерванс од зеленчук во прав, но беше откриено дека [[Сулфитни адитиви за храна и пијалаци|сулфит]] во конзервансот предизвикуваат алергиски реакции кај некои луѓе..<ref>{{cite book | author = Feldman D, Schwan K | title = How Does Aspirin Find a Headache? | publisher = HarperCollins | date = 2005 | isbn = 978-0-06-074094-8 | page = 208}}</ref> In 1986, the U.S. [[Food and Drug Administration]] banned the use of sulfites on fruits and vegetables intended to be eaten raw.<ref>{{cite book | author = Fortin ND | title = Food Regulation: Law, Science, Policy and Practice | publisher = John Wiley and Sons | date = 2009 | isbn = 978-0-470-12709-4 | page = 288}}</ref> ==Корист== [[File:CelerySeedEssOil.png|thumb|upright|Етерично масло од семка од целер (''Apium graveolens'')]] Целерот низ светот се јаде како зеленчук. Во Северна Америка се користи крцкавото [[petiole (ботаника)|petiole]] (лисното стебло). Во Европа [[хипокотил]] се користи како неговиот корен. Листовите се со силен вкус и се користат поретко, како арома во супи и чорби или како сушена билка. Целерот, кромидот и пиперките се [[свето тројство (кујна)|„свето тројство“]] на [[Креолска кујна на Луизијана]] и [[Кајун кујна]]. Тие го сочинуваат францускиот [[mirepoix (кујна)|mirepoix]], кој често се користи како основа за сосови и супи. Целерот е главен производ во многу супи.<ref>{{Cite web|title=Celery - Ingredient|url=https://www.finecooking.com/ingredient/celery|access-date=2021-10-08|website=FineCooking|language=en-US|archive-date=2017-05-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20170522104645/https://www.finecooking.com/ingredient/celery|url-status=dead}}</ref> ===Листови=== Листовите на целер често се користат во готвењето за да се додаде благ зачинет вкус на храната, сличен на, но поблаг од црниот пипер. Листовите од целер се погодни да се исушат како зачини за употреба со пржена или печена риба, месо и како дел од мешавина на свежи зачини погодни за употреба во супи и чорби. Може да се јадат и сирови, измешани во салата или како гарнир.<ref>{{Cite web|date=2019-10-15|title=How to Use Celery Leaves|url=https://foodprint.org/blog/how-to-use-celery-leaves/|access-date=2022-02-17|website=FoodPrint|language=en-US}}</ref> ===Семки=== Во умерените земји, целерот се одгледува и заради семето. Всушност, многу мало овошје, овие „семиња“ даваат вредно [[етерично масло]] што се користи за парфеми. Маслото содржи [[хемиско соединение]] [[апиола]]. Семето од целер може да се користи како арома или зачин, или како цели или мелени семиња. ===Сол од целер=== Семето може да се меле и да се меша со сол за да се добие [[сол од целер]]. Солта од целер може да се направи од екстракт од корените или со користење на суви лисја. Солта од целер се користи како зачин, во коктели (особено за подобрување на вкусот на коктелите [[Bloody Mary (коктел)|Bloody Mary]]), на [[Хот-дог во стилот на Чикаго]] и во [[Old Bay Зачини]]. Слично на тоа, комбинациите на целер во прав и сол се користат за вкус и зачувување на суво свинско месо<ref>{{cite web |title=Hot Dogs, Bacon, Celery Powder and Cancer Risk - American Institute for Cancer Research % |url=https://www.aicr.org/resources/blog/healthtalk-will-hot-dogs-and-bacon-preserved-with-celery-powder-still-increase-my-cancer-risk/ |website=American Institute for Cancer Research |access-date=15 September 2020 |date=26 July 2017}}</ref> и други преработки од месо.<ref>{{cite web |title=Duped In The Deli Aisle? 'No Nitrates Added' Labels Are Often Misleading |url=https://www.npr.org/sections/thesalt/2019/08/29/755115208/duped-in-the-deli-aisle-no-nitrates-added-labels-are-often-misleading |website=NPR.org |access-date=15 September 2020 |language=en}}</ref> Природното [[Стврднување (зачувување на храна)#Нитрити од целер|нитрити во целер]] делуваат синергетски со додадената сол за лекување на храната. [[File:Celery seed.jpg|thumb|Семки од целер]] ===Сок од целер=== Во 2019 година, во Соединетите Американски Држави беше пријавен тренд на пиење сок од целер, врз основа на тврдењата „[[Детоксикација (алтернативна медицина)|детоксикација]]“ објавени на еден [[блог]]. Тврдењата немаат научна основа, но трендот предизвика значителен скок на цените на целерот.<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2019/06/27/style/celery-juice-craze.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220101/https://www.nytimes.com/2019/06/27/style/celery-juice-craze.html |archive-date=2022-01-01 |url-access=limited|title=Why Is Everyone Drinking Celery Juice as if It Will Save Them From Dying?|first=Marisa|last=Meltzer|date=June 27, 2019|via=NYTimes.com}}{{cbignore}}</ref><ref>{{cite news |last1=Uguen-Csenge |first1=Eva |title=Celery prices soar as juice shops struggle to meet demand from latest health fad |url=https://www.cbc.ca/news/canada/british-columbia/celery-price-cost-juice-health-trend-1.5076439 |access-date=9 January 2020 |work=[[CBC News]] |date=29 March 2019}}</ref> ==Хранлива вредност== {{Хранлива вредност | име = Целер, суров (''Apium graveolens'') | kJ=67 | јаглехидрати=2,97&nbsp;гр (вклучувајќи влакна) | шеќери=1,34&nbsp;г | сахароза=0,08&nbsp;г | гликоза=0,40&nbsp;г | лактоза=0,00&nbsp;г | малтоза=0,00&nbsp;г | галактоза=0,48&nbsp;г | скроб = 0,00&nbsp;г | влакна=1,6&nbsp;г | масти=0,17&nbsp;г | сатфат=0,042&nbsp;г | трансфат=0.000&nbsp;г | monofat=0,032&nbsp;г | полимасти=0,079&nbsp;г | белковина=0,69&nbsp;г | вода=95,43&nbsp;г | калциум_мг=40 | железо_мг=0,20 | магнезиум_мг=11 | фосфор_мг=24 | калиум_мг=260 | натриум_мг=80 | цинк_мг=0,13 | бакар_мг=0,035 | манган=_mf = 0,103 | селен_мг = 40 | тиамин_мг=0,021 | рибофлавин_мг=0,057 | ниацин_мг=0,320 | пантотенски_мг=0,246 | vitB6_mg=0,074 | folate_ug=36 | vitB12_ug=0,00 | холин_мг=6,1 | vitC_mg=3,1 | vitA_ug=22 | vitE_mg=0,27 | vitD_iu= 0 | vitK_ug=29.3 | белешка=[https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/169988/nutrients Ставка во базата на USDA] }} Референтната порција целер од 100&nbsp;г обезбедува {{convert|67|kJ|kcal|abbr=off}} [[енергија на храна]] и се состои од околу 95% вода, 3% [[јаглехидрати]]s, 1% [[белковина (хранлива состојка)|белковина]] и содржи занемарливи [[масти]] (табела). Целерот е богат извор на [[витамин К]], обезбедувајќи околу 28% од [[Дневна вредност]], без други витамини или минерали во значителна содржина. ==Алергии== Целерот е меѓу малата група на намирници кои можат да предизвикаат алергиски реакции; за луѓето со алергија на целер, изложеноста може да предизвика потенцијално фатална [[анафилакса|анафилактичен шок]].<ref name="pmid8337856">{{cite journal |pmid=8337856 |year=1993 |last1=Celestin |first1=J |last2=Heiner |first2=DC |title=Food-induced anaphylaxis |volume=158 |issue=6 |pages=610–1 |pmc=1311786 |journal=The Western Journal of Medicine}}</ref> Cases of allergic reaction to ingestion of celery root have also been reported in pollen-sensitive individuals resulting in [[gastrointestinal disorder]]s and other symptoms, although in most cases, celery sensitivity is not considered clinically significant.<ref>{{Cite journal|last=Roersch|first=C.|date=October 2016|title=Medicinal plants in the Dominican Republic and their possible role in public health care|url=http://dx.doi.org/10.17660/actahortic.2016.1125.31|journal=Acta Horticulturae|issue=1125|pages=249–254|doi=10.17660/actahortic.2016.1125.31|issn=0567-7572}}</ref> Во [[Европската унија]], храната што содржи или може да содржи целер, дури и само трагови, мора да биде јасно означена.<ref>{{cite web| title=Food labelling and packaging in international trade | work=General labelling standards for the UK and EU | url=http://www.businesslink.gov.uk/bdotg/action/detail?itemId=1080034063&type=RESOURCES}}</ref> Растението ''Apium graveolens'' има оцена [[OPALS (Ogren Plant Allergy Scale)|OPALS скала за алергија]] од 4 од 10, што укажува на умерен потенцијал за предизвикување алергиски реакции, влошени со прекумерна употреба на истото растение во текот на градина.<ref name = "Ogren">{{cite book|last=Ogren|first=Thomas Leo|title=The Allergy-Fighting Garden|url=https://archive.org/details/allergyfightingg0000ogre|date=2015|publisher=Ten Speed Press|location=Berkeley|isbn=9781607744917}}</ref> Целерот предизвика осип на кожата и вкрстени реакции со [[моркови]] и [[амброзија]].<ref name = "Ogren" /> ==Хемија== Главните хемикалии одговорни за аромата и вкусот на целерот се [[бутилфталид]] и [[седанолид]].<ref>{{cite journal | title = Relative recovery and identification of carbonyl compounds from celery essential oil | author = Wilson, Charles Welthy III | journal = Journal of Food Science | year = 1970 | volume = 35 | issue = 6 | pages = 766–768 | doi = 10.1111/j.1365-2621.1970.tb01989.x}}</ref> ==Историја== [[File:Selinos didrachm ANS 685 670331.jpg|thumb|left|[[Селинунте]] [[дидрахма]] монета со лист „селинон“ (целер), в. 515–470&nbsp;пр.н.е.]] Даниел Зохари и Марија Хопф<ref>D. Zohary and M. Hopf, ''Domestication of Plants in the Old World'', (3rd ed. 2000) p.202.</ref> забележуваат дека листовите од целер биле дел од венците пронајдени во гробницата на фараонот [[Тутанкамон]] (починал 1323&nbsp;пр.н.е.), и целерот [[мерикарп]] датиран во седмиот век п.н.е. биле пронајдени во [[Хераион на Самос]]. Сепак, тие забележуваат дека бидејќи A. graveolens диво расте во овие области, тешко е да се определи дали овие остатоци претставуваат диви или култивирани форми. Само во класично време е сигурно дека целерот бил одгледуван. М. Фрагиска споменува археолошки пронајдок на целер кој датира од 9 век п.н.е., во [[Кастанас]]; сепак, книжевните докази за [[Стара Грција]] се многу пообилни. Во ''[[Илијада]]'' на [[Хомер]], коњите на [[Мирмидоните]] пасат по дивиот целер што расте во мочуриштата на [[Троја]] и во ''[[Одисеја ]]'', се спомнуваат ливадите со виолетова и дива целер што ја опкружуваат пештерата [[Калипсо (митологија)|Калипсо]].<ref name=Fragiska>{{cite journal |first=Fragiska |last=Megaloudi |year=2005 |title=Wild and Cultivated Vegetables, Herbs and Spices in Greek Antiquity (900&nbsp;B.C. to 400&nbsp;B.C.) |journal=Environmental Archaeology |volume=10 |issue=1 |pages=73–82 |doi=10.1179/146141005790083858}}</ref> Во „Капитуларницата“ на Карло Велики, составена в. 800, ''[[apium]]'' се појавува, како и ''olisatum'', или [[александар]], меѓу лековитите билки и зеленчук што франкскиот император сакал да ги види како расте.<ref>{{Cite web|url=https://www.oldcook.com/en/medieval-capitulary_charlemagne|title=Oldcook : Capitulary of Charlemagne, De villis vel curtis imperialibus|website=www.oldcook.com}}</ref> Во некој подоцнежен момент во средновековна Европа, целерот ги заменил александрите. Доцното пристигнување на целерот во англиската кујна е краен производ на долгата традиција на селекција на семиња потребна за да се намали горчината на сокот и да се зголемат неговите шеќери. До 1699 година, [[Џон Евелин]] можел да го препорача во неговата ''Acetaria''. Дискурс за [[Салата|Салати]]'': „Селери, apium Italicum, (и од семејството Петроселин) бил порано непознат за нас (не многу одамна од во Италија) е жежок и подарежлив вид [[Alexanders|Macedonian Persley]] или [[Celery#Wild|Smallage]]... и поради неговиот висок и благодарен вкус, секогаш се става среде Големиот Салет, на нашите великани маси и на гозбите на преторите, како благодатта на целиот одбор“.<ref>{{cite book|author=Evelyn, J.|year=2005 |orig-year=1699|title=Acetaria: A Discourse of Sallets|publisher=B. Tooke; The Women's Auxiliary of Brooklyn Botanic Garden; Project Gutenberg|url=http://www.gutenberg.org/ebooks/15517}}</ref> Целерот незначително се појавува во колонијалните американски градини; неговите кулинарски ограничувања се рефлектираат во набљудувањето на авторот на ''A Tractise on Gardening, by a Citizen of Virginia'' дека тој е „еден од видовите [[магдонос]].“<ref>Quoted in Ann Leighton, ''American Gardens in the Eighteenth Century'', 1976, p. 199.</ref> Нејзиниот прв проширен третман во печатена форма беше во „Календар на американскиот градинар“ на [[Бернард М'Махон]] (1806).<ref>{{Cite web |url=http://lichen.csd.sc.edu/vegetable/vegetable.php?vegName=Celery |title=David Shields, "American Heritage Vegetables" |access-date=2016-11-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151001235331/http://lichen.csd.sc.edu/vegetable/vegetable.php?vegName=Celery |archive-date=2015-10-01 |url-status=dead }}</ref> По средината на 19 век, континуираните избори за рафинирана остра текстура и вкус го донеле целерот на американските трпези, каде што се служел во вазни со целер за да се посолува и јаде сиров. Целерот бил толку популарен во Соединетите Држави во 1800-тите и раните 1900-ти што [[New York Public Library]] [http://menus.nypl.org/ historical menu archive] покажува дека тој бил третото најпопуларно јадење во менијата во Њујорк за тоа време. Во тие денови целерот чинел повеќе од кавијарот, бидејќи било тешко да се одгледува. Имало многу сорти на целер во тоа време кои повеќе не постојат бидејќи тешко се одгледуваат.<ref>{{cite web |title=When Celery Was More Special Than Caviar |url=http://www.sporkful.com/when-celery-was-more-special-than-caviar/ |website=Sporkful podcast}}</ref> ===Културни претставувања=== [[File:Celery (apium).jpg|thumb|''[[Apium]]'' илустрација од ''Herbarium'' на Barbarus Apuleius, 1400г.]] [[хтонски]] симбол кај античките Грци, се вели дека целерот никнал од крвта на [[Кабеири|Кадмилос]], татко на [[Кабеири]], хтонските божества прославени во [[Самотракија]] , [[Лемнос]] и [[Теба, Грција|Теба]]. Зачинетиот мирис и темната боја на листовите ја поттикнале оваа поврзаност со култот на смртта. Во Стара Грција, листовите од целер се користеле како венци за мртвите, а венците на победниците на [[Истмските игри]] прво биле направени од целер пред да бидат заменети со круни направени од [[бор]]. Според [[Плиниј Постариот]]<ref>[[Плиниј Постариот]], ''Природна историја'' XIX.46.</ref> во [[Ахаја (римска провинција)|Ахаја]], венецот што го носеле победниците на светите [[Немејски игри]] бил исто така направен од целер. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Commons category multi|Celery|Apium graveolens}} {{викивидови-ред|Apium graveolens|Целер}} *{{cite EB1911|wstitle=Celery |volume=5 |short=x}} * [https://web.archive.org/web/20130530223346/http://database.prota.org/dbtw-wpd/exec/dbtwpub.dll?AC=QBE_QUERY&BU=http%3A%2F%2Fdatabase.prota.org%2Fsearch.htm&TN=PROTAB~1&QB0=AND&QF0=Species+Code&QI0=Apium+graveolens&RF=Webdisplay ''Apium graveolens''] во Plant Resources of Tropical Africa (PROTA) * [http://www.ams.usda.gov/AMSv1.0/getfile?dDocName=STELPRDC5050260 Quality standards] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20131113185741/http://www.ams.usda.gov/AMSv1.0/getfile?dDocName=STELPRDC5050260 |date=2013-11-13 }} (in [[Portable Document Format|PDF]]), from the [[United States Department of Agriculture|USDA]] website {{Таксонска лента|од=Q28298}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Целер (род)]] [[Категорија:Зеленчук]] [[Категорија:Зачини]] [[Категорија:Лековити растенија]] [[Категорија:Таксони опишани од Карл Линеј]] [[Категорија:Растенија опишани во 1753 година]] r19ra92kwhhw77i14gb97ox5g1jckkv Aechmea fasciata 0 1300965 5382089 4941009 2025-06-20T17:45:22Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5382089 wikitext text/x-wiki {{закосеннаслов}} {{Taxobox|image=Aechmea fasciata2.jpg|regnum=[[Растенија]]| ordo=[[Тревовидни]]| familia=Bromeliaceae |genus=Aechmea|species=A. fasciata|binomial=Aechmea fasciata|binomial_authority=([[Џон Линдли|Џ. Линдли]]) [[Џон Гилберт Бејкер|Џ. Г. Бејкер]]<ref>{{ITIS|id=803799|taxon=Aechmea fasciata|accessdate=13 мај 2022}}</ref>|synonyms=''Aechmea fasciata'' var. ''flavivittata'' <small>Reitz</small><br> ''Aechmea fasciata'' var. ''pruinosa'' <small>Reitz</small><br> ''Aechmea fasciata'' var. ''purpurea'' <small>(Guillon) Mez</small><br> ''Aechmea hamata'' <small>Mez</small><br> ''Aechmea leopoldii'' <small>[[Џон Гилберт Бејкер|Џ. Г. Бејкер]]</small><br> ''Billbergia fasciata'' <small>[[Џон Линдли|Џ. Линдли]]</small><br> ''Billbergia glazioviana'' <small>Regel</small><br> ''Billbergia rhodocyanea'' <small>Lem.</small><br> ''Billbergia rhodocyanea'' var. ''purpurea'' <small>Guillon</small><br> ''Hohenbergia fasciata'' <small>([[Џон Линдли|Џ. Линдли]]) Schult. & Schult.f.</small><br> ''Hoplophytum fasciatum'' <small>([[Џон Линдли|Џ. Линдли]]) Beer</small><br> ''Platyaechmea fasciata'' <small>([[Џон Линдли|Џ. Линдли]]) L.B.Sm. & W.J.Kress</small><br> ''Tillandsia bracteata'' <small>Vell.</small>}} '''''Aechmea fasciata''''' [[вид]] на [[Скриеносеменици|цветно растение]] од [[Семејство (биологија)|фамилијата]] [[Bromeliaceae]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:121640-1|title=Aechmea fasciata (Lindl.) Baker|last=<!--Not stated-->|date=n.d.|work=Plants of the World Online|publisher=The Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew|accessdate=13 мај 2022}}</ref> Ова растение е нативно во Бразил. Растението е најпознатиот вид од овој [[Род (биологија)|род]] и често се одгледува како [[собно растение|домашно растение]] во [[Умерена клима|умерените]] области. == Опис == Растението расте бавно, достигнувајќи 30-90 см во висина, и ширина до 60 см. Има елипсовидно-овални листови 45-90 см долги и распоредени во [[базална розета]].<ref name="Gilman">{{Наведен извештај}}</ref> == Услови за одгледување == ''Aechmea fasciata'' бара делумна сенка и добро исцедена почва, но што ја задржува влагата. Може да се одгледува и [[Епифити|епифитски]], како, на пример, со мов околу неговите корени и парчина од груба кора. Гниењето на [[корен]]от може да биде проблем ако почвата е премногу влажна. Ако е засадено во саксии, почвата треба да содржи многу кисела [[органска материја]]. Розетата формирана од листовите треба да се чува наполнета со вода. Размножувањето е од странични ластари кои природно се развиваат околу основата на главната розета.<ref>{{Наведена книга|title=Simon & Schuster's guide to houseplants|last=Chiusoli|first=Alessandro|last2=Boriani|first2=Luisa Maria|date=1986|publisher=Simon and Schuster|isbn=0671631314|location=Њујорк}}</ref> [[Инсекти]]те и [[Комарец|комарците]] понекогаш се размножуваат во водата што е заробена меѓу лисјата. == Токсичност == ''Aechmea fasciata'' е наведена во Базата на податоци за отровни растенија на ФДА во делот за „Растенија со супстанци кои ја иритираат кожата“ и е познато дека предизвикува контактен дермититис, фитофото дерматитис и контактна алергија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.accessdata.fda.gov/scripts/plantox/detail.cfm?id=17611|title=FDA Poisonous Plant Database|work=U.S. Food and Drug Administration|accessdate=13 мај 2022|archive-date=2016-03-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303225109/http://www.accessdata.fda.gov/scripts/plantox/detail.cfm?id=17611|url-status=dead}}</ref> == Сорти == {| |- valign=top | * ''Aechmea'' 'Aton'<ref>[http://www.bsi.org/bcr/Aechmea/Aton.html BSI BCR Entry for 'Aton']</ref> * [[Aechmea 'Auslese'|''Aechmea'' 'Auslese']] * [[Aechmea 'Chantata'|''Aechmea'' 'Chantata']] * [[Aechmea 'Charles Hodgson'|''Aechmea'' 'Charles Hodgson']] * [[Aechmea 'Checkers'|''Aechmea'' 'Checkers']] * [[Aechmea 'Club Maurice'|''Aechmea'' 'Club Maurice']] * [[Aechmea 'Cosmic Starburst'|''Aechmea'' 'Cosmic Starburst']] * [[Aechmea 'DeLeon'|''Aechmea'' 'DeLeon']] * [[Aechmea 'Dennis B.'|''Aechmea'' 'Dennis B.']] * [[Aechmea 'Donna Marie'|''Aechmea'' 'Donna Marie']] * [[Aechmea 'Fascidata'|''Aechmea'' 'Fascidata']] * [[Aechmea 'Fascini'|''Aechmea'' 'Fascini']] * [[Aechmea 'Friederike'|''Aechmea'' 'Friederike']] * ''Aechmea'' 'Frost'<ref>[http://www.bsi.org/bcr/Aechmea/Frost.html BSI BCR Entry for 'Frost']</ref> * [[Aechmea 'Fulgo-Fasciata'|''Aechmea'' 'Fulgo-Fasciata']] * [[Aechmea 'Henrietta'|''Aechmea'' 'Henrietta']] | * [[Aechmea 'Ivory'|''Aechmea'' 'Ivory']] * [[Aechmea 'Julie Sewell'|''Aechmea'' 'Julie Sewell']] * [[Aechmea 'Kiwi'|''Aechmea'' 'Kiwi']] * [[Aechmea 'Leucadia'|''Aechmea'' 'Leucadia']] * ''Aechmea'' 'Margarita L.' * ''Aechmea'' 'Mona' * [[Aechmea 'Morgana'|''Aechmea'' 'Morgana']] * [[Aechmea 'Pink Fantasy'|''Aechmea'' 'Pink Fantasy']] * ''Aechmea'' 'Pink Rocket' * [[Aechmea 'Primera'|''Aechmea'' 'Primera']] * [[Aechmea 'Purple Velvet'|''Aechmea'' 'Purple Velvet']] * [[Aechmea 'Red Rocket'|''Aechmea'' 'Red Rocket']] * [[Aechmea 'Silver King'|''Aechmea'' 'Silver King']] * [[Aechmea 'Silver Queen']] * [[Archmea 'Silver Sister'|Aechmea 'Silver Sister']] * [[Aechmea 'Smoothie'|''Aechmea'' 'Smoothie']] * ''Aechmea'' 'Starbrite' * [[Aechmea 'White Head'|''Aechmea'' 'White Head']] | * [[xAndrolaechmea Crateriformis|''xAndrolaechmea'' 'Crateriformis']] * [[xBillmea Rangitoto|''xBillmea'' 'Rangitoto']] * [[xCanmea Wild Tiger|''xCanmea'' 'Wild Tiger']] * [[xNeomea Fascidorffii|''xNeomea'' 'Fascidorffii']] * [[xNeomea Pink Cascade|''xNeomea'' 'Pink Cascade']] * [[xNidumea Angellina|''xNidumea'' 'Angellina']] * [[xNidumea Midnight|''xNidumea'' 'Midnight']] * [[xNidumea Superstar|''xNidumea'' 'Superstar']] * [[xQuesmea Facsimile|''xQuesmea'' 'Facsimile']] * [[Aechmea bifolia|''Aechmea'' 'bifolia']] |} == Галерија == <gallery> Податотека:Aechmea fasciata - Ботаничка градина Скопје (1).jpg|''Aechmea fasciata'' во [[Ботаничка градина - Скопје|Ботаничката градина]] на [[ПМФ]] во [[Скопје]]. Податотека:Aechmea fasciata - Ботаничка градина Скопје (2).jpg|Цвет на ''Aechmea fasciata'' во Ботаничката градина на ПМФ во Скопје. Податотека:Aechmea fasciata - Ботаничка градина Скопје (3).jpg|Лист на ''Aechmea fasciata'' во Ботаничката градина на ПМФ во Скопје. </gallery> == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == {{Commons category|Aechmea fasciata}} * {{Наведена мрежна страница|url=http://www.desert-tropicals.com/Plants/Bromeliaceae/Aechmea_fasciata.html|title=Silver Vase (''Aechmea fasciata'')|publisher=Desert-Tropicals|archive-url=https://web.archive.org/web/20091223014734/http://www.desert-tropicals.com/Plants/Bromeliaceae/Aechmea_fasciata.html|archive-date=23 декември 2009|accessdate=13 мај 2022}} * {{Наведена мрежна страница|url=http://plants.usda.gov/java/profile?symbol=AEFA3|title=Aechmea fasciata (Lindl.) Baker urnplant|work=PLANTS Profile|publisher=USDA Natural Resources Conservation Service|accessdate=13 мај 2022}} {{Таксонска лента}} [[Категорија:Флора на Бразил]] [[Категорија:Таксони именувани од Џон Линдли]] [[Категорија:Таксони именувани од Џон Гилберт Бејкер]] [[Категорија:Собни растенија]] [[Категорија:Епифити]] [[Категорија:Aechmea]] ps7g0y3smfhmyvt1x9f0o9e7mfgnz0p Нишавски Управен Округ 0 1302131 5382301 5357738 2025-06-21T11:06:18Z Marco Mitrovich 114460 5382301 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions -->| name = Нишавски Управен Округ | native_name = Нишавски управни округ<br>Nišavski upravni okrug | settlement_type = [[Окрузи во Србија|Управен Округ]] во [[Србија]] <!-- maps and coordinates ------> | image_skyline ={{Photomontage|position=center |photo1a =Русавија.JPG |photo1b =Спомен парк Бубањ.JPG |photo1c =Византијска улица у Нишкој тврђави.jpg |photo1d =Манастир Св. Роман 09.jpg |photo2a =Ниш 35.JPG |photo2b =Niš, katedrála.jpg |photo2c =Festung Niš.jpg |photo3a =Bovan lake 01.jpg |photo3b =Kopajkosara 16.jpg |photo3c =Nisevac 32.jpg |photo3d =Nis.jpg |photo4a =Niska Banja - panoramio - tromi (1).jpg |photo4b =Nišava river.jpg |photo4c =Маз103.jpg |photo5a =Mediana, Niš (Medijana).JPG |photo5b =Robna kuća Beograd.jpg |photo6a =Niš, panorama náměstí.jpg |size = 270 |spacing = 1 |foot_montage = Слики од Нишавскиот Округ |color = #FFFFFF |border = 1 }} | image_map = Nisava in Serbia (Kosovo semi-independent).svg | mapsize = 200px | map_caption = Местоположба на Нишавскиот Округ во Србија | coordinates = {{coord|43|18|N|21|54|E|source:itwiki_type:adm2nd|display=inline, title}} <!-- location ------------------>| subdivision_type = [[Список на држави во светот|Држава]] | subdivision_name = {{flag|Србија}} | subdivision_type1 = Статистички регион | subdivision_name1 = [[Јужна и Источна Србија]] | subdivision_type2 = Регион | subdivision_name2 = [[Јужна Србија]] <!-- seat, smaller parts ------->| seat_type = Административно седиште | seat = [[Ниш]] <!-- government type, leaders -->| leader_title = Началник | leader_name = ''упразнето'' | total_type = Вкупно | area_total_km2 = 2.729 | population_total = 372.404 | population_as_of = 2011 | population_footnotes = | population_density_km2 = 136,8 <!-- blank fields (section 1) -->| blank_name_sec1 = [[Општини во Србија|Општини]] | blank_info_sec1 = 6 и 1 град | blank1_name_sec1 = Населби | blank1_info_sec1 = 285 | website = {{url|http://www.nis.okrug.gov.rs}} | blank2_name_sec1 = - [[Список на градови во Србија|Градови]] | blank2_info_sec1 = 8 | blank3_name_sec1 = - Села | blank3_info_sec1 = 277 | iso_code = RS-20 | official_name = }} '''Нишавски Управен Округ''' — округ кој наоѓа во [[Јужна Србија|југоисточниот дел на Република Србија]]. Управниот округ претставува подрачен центар на државната управа за одредена област. Во Република Србија има 29 [[Окрузи во Србија|Управни окрузи]], чии раководители ги именува Министерството за државна управа и локална самоуправа, односно Владата на Република Србија. [[Податотека:Nisavski_district.gif|лево|мини| Нишавски Округ]] Нишавскиот Управен Округ го опфаќа [[град]]от, односно градските општини и [[Општина|општините]]: # [[Ниш|Град Ниш]] - чие седиште е [[Градска населба|градот]] [[Ниш]], а се состои од градските општини: : 1. [[Градска општина Медијана]] - седиште градска населба Ниш, : 2. [[Градска општина Палилула (Ниш)|Градска општина Палилула]] - седиште градска населба Ниш, : 3. [[Пантелеј (градска општина)|Градска општина Пантелеј]] - седиште градска населба Ниш, : 4. [[Градска општина Црвен Крст]] - седиште градска населба Ниш, : 5. [[Градска општина Нишка Бања]] - седиште градска населба [[Нишка Бања]], # [[Општина Алексинац]] - седиште градска населба [[Алексинац]] , # [[Општина Сврљиг]] - седиште градска [[Сврљиг]], # [[Општина Мерошина]] - седиште на населба [[Мерошина]], # [[Општина Ражањ]] - седиште на населба [[Ражањ (град)|Ражањ]], # [[Општина Дољевац]] - седиште на населбата [[Дољевац]] и # [[Општина Гаџин Хан]] - седиште на населбата [[Гаџин Кан|Гаџин Хан]]. Седиште на [[округ]]от е градската населба Ниш. Округот се простира на површина од 2.729 и претставува втор по големина округ во Србија. Има вкупно население од 376.319 (попис од 2011 година).<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-division.htm Попис становништва] ''pop-stat.mashke.org'' {{Sr}}</ref> Во самиот град Ниш се наоѓа [[Нишка тврдина|Нишката тврдина]], која е една од најубавите и најдобро зачуваните тврдини на [[Балканот]], а е изградена кон крајот на 17 век. На периферијата на Ниш се наоѓа споменикот [[Ќеле-Кула|Ќеле-кула]], што Турците го изградиле со черепите и главите на српските востаници убиени на Чегра, каде под водство на [[Стеван Синѓелиќ]] се одиграла [[Чегарска битка|Чегарската битка]] против Турците ([[1809|1809 година]]). Турците победиле, па оваа битка била пресудна за пропаста на Првото српско востание. == Физичко-географски одлики == === Релјеф === [[Податотека:Бованско_језеро,_Сокобања_чамац.jpg|десно|мини| [[Бованско Езеро]]]] ==== Тектонски облици во релјефот ==== Во Нишавскиот Округ, тектонските облици се претставени со [[Котлина|долини]] и [[Планина|планини]] со средна висина. Долините се спуштени долж тектонските ровови создадени од радијални тектонски движења, додека тангентните движења предизвикале издигнување на планините. На територијата на округот се издвојуваат: Нишката, Алексиначката, Сврљишката и Заплањската Котлина. Нишката Котлина е дел од композитната долина на реката [[Јужна Морава]]. Зафаќа површина од 620&nbsp;km<sup>2</sup>, има форма на неправилен елипсоид со подолга оска од околу 44&nbsp;km и пократка оска од 22&nbsp;km. Во поголемиот дел е ограничена со планини, а е поврзана со [[Сврљишка Котлина|Сврљишката]], [[Заплањска Котлина|Заплањската Котлина]] и [[Добрич]] со [[Спа (област)|Топлица]].<ref>{{Наведено списание|last=Мартиновић|first=Ж|date=1976|title=Нишка котлина - генеза и еволуција|url=|journal=Посебна издања Српског географског друштва|volume=43|pages=|via=}}</ref> [[Податотека:Prozorac.2_Jelasnica.jpg|лево|мини| [[Јелашничка Клисура]]]] Нишката Котлина е опкружена со варовничките масиви [[Калафат (планина)|Калафат]] (837 m), Баталовац (707 m), Црни Врх (683 m), кристалеста маса на Попова Глава (534 m), бариерата Мезграј и кристалестиот гребен Мали Јастребац од северот и западот. Гребенот Мали Јастребац го образува западниот раб на Нишката Котлина од Купињак до Батишчички Вис. Источниот раб на долината е претставен со варовничкиот гребен на [[Сврљишки Планини|Сврљишките Планини]] и ограноците на [[Сува Планина (Србија)|Сува Планина]], додека јужниот раб е претставен со варовничкиот гребен на Сува Планина и кристалестиот гребен на планината [[Селичевица]].<ref>{{Наведено списание|last=Костић|first=М|date=1967|title=Нишка котлина - Студија друштвено-географског развоја|url=|journal=Зборник радова Географског института Јован Цвијић|volume=21|pages=295 - 357|via=}}</ref> [[Алексиначка Котлина|Алексиначката Котлина]] е ограничена со [[Послонски Планини|Послонските Планини]] и Буковик на северозапад, Китица, Седи Врв, [[Лесковик (планински врв)|Лесковик]] и [[Девица (планина)|Девица]] на север, Калафат, Попова Глава, мезграјска бариера, гребенот Мали Јастребац, гребенот Велики Јастребац (до врвот Змајевац) на југ и запад. На запад долината се протега до сливот на Рибарска Река, Каонички и Здравињски Превој. Има трапезоидна форма со максимална должина од 43&nbsp;km и максимална ширина од 37&nbsp;km.<ref>{{Наведено списание|last=Костић|first=М|date=1969|title=Алексиначка котлина - Друштвено - географска студија|url=|journal=Зборник радова Географског института Јован Цвијић|volume=22|pages=453 - 591|via=}}</ref> [[Податотека:Babička_Gora_mountain_02.jpg|мини| [[Бабичка Гора]]]] [[Податотека:Moravica(2).jpg|мини| [[Сокобањска Моравица]]]] Сврљишката Котлина зафаќа површина од околу 500&nbsp;km<sup>2</sup>, опфаќајќи го доминантниот дел од сливот [[Сврљишки Тимок]], левата составка на [[Бел Тимок]]. Се протега помеѓу планинските венци на планините Сврљиг (Зелени 1.334 m) на југ, Пајешки Камен (1.074 m) на исток, планините [[Тресибаба]] (786 m) на север и Калафат (839 m) на запад. Во регионалната физиономија на долината се забележуваат три различни делови: високиот дел претставен со околината на Луково, потесниот дел од долината Сврљиг и просторната долина во северното подножје на Сврљишките Планини.<ref>{{Наведена книга|title=Сврљишка котлина - социогеографска и демографска проучавања|last=Голубовић|first=П|publisher=|year=1997|isbn=|location=Ниш|pages=}}</ref> [[Заплањски слив|Заплањската Котлина]] се протега помеѓу Сува Планина, Бабичка Гора и Селичевица . Просторот што го зафаќа најмногу се совпаѓа со територијата на [[општина Гаџин Хан]] . Долга е до 40&nbsp;km во правец СЗ-ЈИ, а широка 7–8&nbsp;km. Долината е предиспонирана за [[расед]]и од ист правец и се наоѓа на тектонската граница помеѓу [[Родопски Масив|Родопскиот Масив]] на запад и Карпатобалканидите на исток. Има две природни целини: Горно и Долно Заплање. Горно Заплање се протега помеѓу Сува Планина и Бабичка Гора, односно од двете страни на регионалниот пат [[Ниш]] - [[Гаџин Кан|Гаџин Хан]] - Боњинце. Долно Заплање се наоѓа помеѓу Селичевица, Бабичка Гора и ограноците на Сува планина.<ref>{{Наведена книга|title=Заплање|last=Симоновић|first=Д|publisher=|year=1982|isbn=|location=Ниш|pages=}}</ref> Сува Планина спаѓа во најистакнатите [[Варовник|варовнички]] гребени во [[Источна Србија]]. Припаѓа на западниот појас на источната зона на младите венечни планини. Името го добила по безводицата која е типична за терени со многу напредна фаза на развој на карстниот процес. Секоја од овие планини се протега во правец северозапад-југоисток во должина од 45&nbsp;km, а најголемата ширина е 15&nbsp;km. Според поделбата на [[Јован Цвииќ|Јован Цвијиќ]] се состои од три дела: потковичест гребен, лакот на Црвената река и површината на Валожје.<ref>{{Наведено списание|last=Милић|first=Ч|date=|title=Главне одлике краса Суве планине|url=|journal=Зборник радова Географског института Јован Цвијић|volume=18|pages=93 - 154|via=}}</ref> == Поврзано == * [[Окрузи во Србија]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Окрузи во Србија}} [[Категорија:Окрузи во Србија]] [[Категорија:Нишавски Управен Округ]] [[Категорија:Јужна Србија]] t1d871tj87qvm5a8s5uilnrhjx655c1 Топлички Управен Округ 0 1303874 5382308 5355310 2025-06-21T11:20:02Z Marco Mitrovich 114460 5382308 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | name = Топлички Управен Округ<br>Toplički upravni okrug | settlement_type = [[Список на окрузи во Србија|Управен Округ]] во [[Србија]] <!-- maps and coordinates ------> | image_skyline = {{Photomontage|position=center |photo1a =Prokuplje latcrk pano.jpg |photo2a =Narodni muzej Toplice1.jpg |photo2b =Sveti Nikola Kursumlija8.jpg |photo2c =Latinska crkva03.JPG |photo3a =Atar sela Pejkovac april 2012 - panoramio (2).jpg |photo3b =Crkva u Kondželju.JPG |photo3c =Pogled na Hisar1.jpg |photo4a =Prokuplje opstina.jpg |size = 270 |spacing = 1 |foot_montage = Слики од Топличкиот Округ |color = #FFFFFF |border = 1 }} | image_map = Toplica in Serbia (Kosovo semi-independent).svg | mapsize = 200px | map_caption = Местоположба на Топличкиот Управен Округ во Србија | coordinates = {{coord|43|14|N|21|36|E|source:itwiki_type:adm2nd|display=inline, title}} <!-- location ------------------> | subdivision_type = [[Список на држави во светот|Држава]] | subdivision_name = {{flag|Србија}} <!-- seat, smaller parts -------> | seat_type = Административно седиште | seat = [[Прокупље]] <!-- government type, leaders --> | leader_title = Началник | leader_name = Небојша Вукадиновиќ | total_type = Вкупно | area_total_km2 = 2.231 | population_footnotes = | population_total = 91.754 | population_as_of = попис 2011 | population_density_km2 = 41,1 <!-- blank fields (section 1) --> | blank_name_sec1 = [[Општини во Србија|Општини]] | blank_info_sec1 = 4 | blank1_name_sec1 = Населби | blank1_info_sec1 = 267 | blank2_name_sec1 = - [[Список на градови во Србија|Градови]] | blank2_info_sec1 = 4 | blank3_name_sec1 = - Села | blank3_info_sec1 = 263 | iso_code = RS-21 | website = }} <!-- Infobox ends --> '''Топлички Управен Округ''' ({{Lang-sr|Топлички управни округ|Toplički upravni okrug}}) — [[Окрузи во Србија|административна област]] во [[јужна Србија]], именувана по реката [[Топлица (река)|Топлица]]. Со население од 91.754 жители, има најмало население од сите српски окрузи. Административен центар му е градот [[Прокупље]]. == Општини == Го опфаќа градот [[Прокупље]] и три општини: * [[Блаце (Србија)|Блаце]] * [[Куршумлија]] * [[Житораѓа]] == Демографија == {{Население низ историјата|1948|141502|1953|149421|1961|141141|1971|129542|1981|121933|1991|111813|2002|102075|2011|91754}}Според последниот официјален попис направен во 2011 година, Топличкиот Округ брои 91.754 жители. Најголем дел од населението е со [[Срби|српска]] етничка припадност (93,46%) додека 50,02% од населението на општината е урбано. Етнички состав на општината: {| class="wikitable" !Етничка група ! Популација ! % |- | style="background:#F5F5DC;" | [[Срби]] | align="right" | 85.750 | 93,46% |- | style="background:#F5F5DC;" | Роми | align="right" | 3.945 | 4,30% |- | style="background:#F5F5DC;" | Црногорци | align="right" | 176 | 0,19% |- | style="background:#F5F5DC;" | [[Српски Македонци|Македонци]] | align="right" | 97 | 0,11% |- | style="background:#F5F5DC;" | Романци | align="right" | 76 | 0,08% |- | style="background:#F5F5DC;" | [[Хрвати во Србија|Хрвати]] | align="right" | 50 | 0,05% |- | style="background:#F5F5DC;" | Други | align="right" | 1.660 | 1,81% |- | style="background:#F0F0F0;" | '''Вкупно''' | align="right" | 91.754 | |} == Поврзано == * [[Административна поделба на Србија]] * [[Окрузи во Србија]] == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * {{Матична|http://www.toplicki.okrug.gov.rs}} {{Окрузи во Србија}} {{Нормативна контрола}} [[Категорија:Координати на Википодатоците]] [[Категорија:Окрузи во Србија]] [[Категорија:Јужна Србија]] l4gkbhnqcq8gp2tgxavrhyry9chanws Шарл Де Кетеларе 0 1305471 5382172 5290342 2025-06-20T21:31:04Z Carshalton 30527 5382172 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Шарл Де Кeтеларе | image = [[Податотека:Charles De Ketelaere 2022 Salzburg vs AC Milan 2022-09-06.jpg|200px]] | caption = | fullname = Шарл Де Кетеларе | birth_date = {{birth date and age|2001|3|10|df=yes}} | birth_place = [[Бриж]], [[Белгија]] | nationality = {{flagsport|BEL}} [[Белгија]] | height = 1.92 м<ref>{{cite web |title=Charles De Ketelaere |url=https://www.clubbrugge.be/fr/charles-de-ketelaere |website=Club Brugge |access-date=6 December 2021 |language=fr |archive-date=4 November 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211104152105/https://www.clubbrugge.be/fr/charles-de-ketelaere |url-status=live }}</ref> | position = [[Среден ред (фудбал)|среден ред]] | currentclub = {{Fb team Atalanta}} | clubnumber = 17 | youthyears1 = 2008–2019 | youthclubs1 = {{Fb team Club Brugge}} | years1 = 2019–2022 | clubs1 = {{Fb team Club Brugge}} | caps1 = 90 | goals1 = 19 | years2 = 2022– | clubs2 = {{Fb team Milan}} | caps2 = 32 | goals2 = 0 | years3 = 2023– | clubs3 = {{Fb team Atalanta}} | caps3 = 68 | goals3 = 17 | nationalyears1 = 2017 | nationalteam1 = {{flagsport|BEL}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 16 години|Белгија 16]] | nationalcaps1 = 4 | nationalgoals1 = 1 | nationalyears2 = 2018 | nationalteam2 = {{flagsport|BEL}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 17 години|Белгија 17]] | nationalcaps2 = 1 | nationalgoals2 = 0 | nationalyears3 = 2019 | nationalteam3 = {{flagsport|BEL}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 19 години|Белгија 19]] | nationalcaps3 = 6 | nationalgoals3 = 3 | nationalyears4 = 2020– | nationalteam4 = {{flagsport|BEL}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 21 години|Белгија 21]] | nationalcaps4 = 6 | nationalgoals4 = 1 | nationalyears5 = 2020– | nationalteam5 = {{flagsport|BEL}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]] | nationalcaps5 = 14 | nationalgoals5 = 2 | club-update = 4 јуни 2023 | nationalteam-update = 27 јуни 2023 }} '''Шарл Де Кетеларе''' (роден на {{роден на|10|март|2001}} во [[Бриж]], [[Белгија]]) — [[Белгија|белгиски]] [[фудбалер]], [[Среден ред (фудбал)|играч од средниот ред]] или [[Напад (фудбал)|напаѓач]] на [[ФК Аталанта|Аталанта]] и на [[Фудбалска репрезентација на Белгија|белгиската репрезентација]]. ==Клупска кариера== ===Клуб Бриж=== Шарл Де Кетеларе ја започнал својата кариера во [[ФК Клуб Бриж|Клуб Бриж]], на кој му се приклучил на 7-годишна возраст. Тој, исто така, играл тенис како млад, но избрал да се занимава со фудбал.<ref name="auto">{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/58916176|title=Is De Ketelaere Belgium's new De Bruyne?|via=www.bbc.co.uk|access-date=19 October 2021|archive-date=19 October 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211019113518/https://www.bbc.co.uk/sport/football/58916176|url-status=live}}</ref> Своето деби го направил на 25 септември 2019 година, играјќи против екипата на Франс Боренс во [[Фудбалски куп на Белгија 2019-2020|Купот на Белгија]].<ref>{{cite web|publisher=Soccerway|url=https://int.soccerway.com/matches/2019/09/25/belgium/beker-van-belgie/boussu-dour-borinage/club-brugge-kv/3155220/|title=Francs Borains v Club Brugge game report|date=25 September 2019|access-date=30 October 2019|archive-date=30 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201030032427/https://int.soccerway.com/matches/2019/09/25/belgium/beker-van-belgie/boussu-dour-borinage/club-brugge-kv/3155220/|url-status=live}}</ref> На [[22 октомври]] [[2010|2019]] година, тој го направил своето деби во [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]] против [[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]]. Тој го започнал натпреварот и бил заменет во 57-мата минута при резултат од 1–0 за французите, за на крајот истиот да заврши со пораз на Клуб Бриж од 5–0.<ref>{{cite web|publisher=Soccerway|url=https://int.soccerway.com/matches/2019/10/22/europe/uefa-champions-league/club-brugge-kv/paris-saint-germain-fc/3160563/|title=Club Brugge v PSG game report|date=22 October 2019|access-date=30 October 2019|archive-date=29 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210429163742/https://int.soccerway.com/matches/2019/10/22/europe/uefa-champions-league/club-brugge-kv/paris-saint-germain-fc/3160563/|url-status=live}}</ref>. На 5 февруари 2020 година, го постигнал првиот гол во кариерата во победата со 2–1 против {{Fb team (N) Zulte Waregem}}.<ref>{{cite web |url=https://sporza.be/nl/matches/voetbal/croky-cup/2019-2020/halve-finale/02/club-staat-in-de-bekerfinale-met-dank-aan-gouden-invaller-de-ketelaere~1566819483069/ |title=Club staat in de bekerfinale met dank aan gouden invaller De Ketelaere |website=sporza.be |language=nl |date=5 February 2020 |access-date=20 October 2020 |archive-date=22 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201022160540/https://sporza.be/nl/matches/voetbal/croky-cup/2019-2020/halve-finale/02/club-staat-in-de-bekerfinale-met-dank-aan-gouden-invaller-de-ketelaere~1566819483069/ |url-status=live }}</ref>. На [[20 октомври]] [[2020]] година, Де Кетеларе го постигнал победничкиот гол за Бриж во 93-тата минута, во победата со 2–1 над [[ФК Зенит Санкт Петербург|Зенит Санкт Петербург]] во групната фаза на Лигата на шампионите.<ref>{{cite web |url=https://www.espn.com/soccer/report?gameId=585853 |title=Club Brugge stun wasteful Zenit with late winner. |website=ESPN |date=20 October 2020 |access-date=20 October 2020 |archive-date=16 September 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210916024442/https://www.espn.com/soccer/report?gameId=585853 |url-status=live }}</ref> ===Милан=== На 2 август 2022 година, Де Кетеларе му се приклучил на клубот од Серија А, [[ФК Милан|Милан]] со договор до [[30 јуни]] [[2027]] година<ref>{{Cite web |title=Charles De Ketelaere joins AC Milan: official statement |url=http://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-08-02/official-statement-charles-de-ketelaere |access-date=2022-08-02 |website=AC Milan |language=en}}</ref>. ===Аталанта=== На 16 август 2023 година, Де Кетеларе се преселил во {{Fb team (N) Atalanta}} на позајмица со право на откуп.<ref>{{cite web |publisher=Atalanta BC |date=16 August 2023 |accessdate=16 August 2023 |url=https://www.atalanta.it/en/news/charles-de-ketelaere-is-an-atalanta-player/ |title=CHARLES DE KETELAERE IS AN ATALANTA PLAYER!}}</ref> На 20 август 2023 година, Де Кетеларе влегол од клупата за резерви за време на натпреварот на Аталанта против [[УС Сасуоло Калчо|Сасуоло]], погодувајќи ја пречката пред конечно да го одбележи својот деби гол во Серија А со прецизен удар со глава;<ref>{{Cite web |date=2023-08-20 |title=De Ketelaere scores less than 40 minutes into his Atalanta debut |url=https://onefootball.com/en/news/watch-de-ketelaere-scores-less-than-40-minutes-into-his-atalanta-debut-38071595 |access-date=2023-09-22 |website=OneFootball |language=en}}</ref> Натпреварот завршил 2–0 за ''Ла Деа''.<ref>{{Cite web |date=2023-08-20 |title=De Ketelaere and Zortea seal victory over Sassuolo – Atalanta |url=https://www.atalanta.it/en/news/de-ketelaere-and-zortea-seal-0-2-victory-over-sassuolo/ |access-date=2023-09-22 |website=Atalanta BC |language=en-US}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Шарл де Кателаре своето деби за репрезентацијата на [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]] го направил во ноември 2020 година, во поразот од [[Фудбалска репрезентација на Швајцарија|Швајцарија]]<ref>{{cite news|title=Belgium 2-1 Switzerland|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/54892033|publisher=BBC|accessdate=11 November 2020|archive-date=25 January 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210125032243/https://www.bbc.co.uk/sport/football/54892033|url-status=live}}</ref>. На 10 октомври 2021 година, тој го постигнал својот деби репрезентативен гол во поразот за третото место на Белгија од [[Фудбалска репрезентација на Италија|Италија]] за Лигата на нации со резултат од 2–1. ==Статистика== === Клупска статистика === ''Статистиката е ажурирана на 21 април 2024.'' {| class="wikitable center" style="text-align:center; font-size:90%" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || 2019-2020 || rowspan=3|{{flagsport|BEL}} {{Fb team (N) Club Brugge}} || [[Белгиска Про лига 2019-2020|ПЛ]] || 13 || 1 || [[Фудбалски куп на Белгија 2019-2020|КБ]] || 6 || 1 || [[УЕФА Лига на шампиони 2019-2020|ЛШ]]+[[УЕФА Лига Европа 2019-2020|ЛЕ]] || 4+2 || 0 || - || - || - || 25 || 2 |- || 2020-2021 || [[Белгиска Про лига 2020-2021|ПЛ]] || 32+6<ref name=":2">Во плејофот.</ref>|| 3+0 || [[Фудбалски куп на Белгија 2020-2021|КБ]] || 1 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2020-2021|ЛШ]]+[[УЕФА Лига Европа 2020-2021|ЛЕ]] || 6+1 || 2+0 || - || - || - || 46 || 5 |- || 2021-2022 || [[Белгиска Про лига 2021-2022|ПЛ]] || 33+6<ref name=":2" /> || 14+0 || [[Фудбалски куп на Белгија 2021-2022|КБ]] || 3 || 4 || [[УЕФА Лига на шампиони 2021-2022|ЛШ]] || 6 || 0 || [[Суперкуп на Белгија 2021|СБ]] || 1 || 0 || 49 || 18 |- !colspan="3"|Вкупно Клуб Бриж || 78+12 || 18 || || 10 || 5 || || 19 || 2 || || 1 || 0 || 120 || 25 |- || [[ФК Милан сезона 2022-2023|2022-2023]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Milan}} || [[Серија А 2022-2023|А]] || 32 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|КИ]] || 1 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2022-2023|ЛШ]] || 6 || 0 || [[Суперкуп на Италија 2022|СИ]] || 1 || 0 || 40 || 0 |- || [[ФК Аталанта сезона 2023-2024|2023-2024]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Atalanta}} || [[Серија А 2023-2024|А]] || 29 || 7 || [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|КИ]] || 2 || 2 || [[УЕФА Лига Европа 2023-2024|ЛЕ]] || 8 || 2 || - || - || - || 39 || 11 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 151 || 25 || || 13 || 7 || || 33 || 4 || || 2 || 0 || 199 || 36 |} === Репрезентативна статистика === {| class="wikitable" style="text-align: center;" |- !Репрезентација!!Година!!Настапи!!Голови |- |rowspan="5"|{{flagsport|BEL}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]] |2020||1||0 |- |2021||3||1 |- |2022||7||0 |- |2023||3||1 |- |2024||6||0 |- !colspan="2"|Вкупно!!20!!2 |} == Титули == ===Клупски=== ===={{flagsport|BEL}} Клуб Бриж==== *'''[[Белгиска Про лига|Белгиско првенство]]''' : 3 : 2019–2020, 2020–2021, 2021–2022 *'''[[Суперкуп на Белгија]]''' : 1 : 2021 == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * {{Soccerway|charles-de-ketelaere/571897}} {{Состав на Белгија на СП фудбал 2022}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Кателаре, Шарл де}} [[Категорија:Фудбалери во Серија А]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Аталанта]] [[Категорија:Фудбалери на Милан]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Клуб Бриж]] [[Категорија:Белгиски фудбалери]] [[Категорија:Живи луѓе]] 6xkaun2paflrtrm2tc75oaox7osqh5j 5382174 5382172 2025-06-20T21:31:53Z Carshalton 30527 5382174 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Шарл Де Кeтеларе | image = [[Податотека:Charles De Ketelaere 2022 Salzburg vs AC Milan 2022-09-06.jpg|200px]] | caption = | fullname = Шарл Де Кетеларе | birth_date = {{birth date and age|2001|3|10|df=yes}} | birth_place = [[Бриж]], [[Белгија]] | nationality = {{flagsport|BEL}} [[Белгија]] | height = 1.92 м<ref>{{cite web |title=Charles De Ketelaere |url=https://www.clubbrugge.be/fr/charles-de-ketelaere |website=Club Brugge |access-date=6 December 2021 |language=fr |archive-date=4 November 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211104152105/https://www.clubbrugge.be/fr/charles-de-ketelaere |url-status=live }}</ref> | position = [[Среден ред (фудбал)|среден ред]] | currentclub = {{Fb team Atalanta}} | clubnumber = 17 | youthyears1 = 2008–2019 | youthclubs1 = {{Fb team Club Brugge}} | years1 = 2019–2022 | clubs1 = {{Fb team Club Brugge}} | caps1 = 90 | goals1 = 19 | years2 = 2022–2023 | clubs2 = {{Fb team Milan}} | caps2 = 32 | goals2 = 0 | years3 = 2023– | clubs3 = {{Fb team Atalanta}} | caps3 = 68 | goals3 = 17 | nationalyears1 = 2017 | nationalteam1 = {{flagsport|BEL}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 16 години|Белгија 16]] | nationalcaps1 = 4 | nationalgoals1 = 1 | nationalyears2 = 2018 | nationalteam2 = {{flagsport|BEL}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 17 години|Белгија 17]] | nationalcaps2 = 1 | nationalgoals2 = 0 | nationalyears3 = 2019 | nationalteam3 = {{flagsport|BEL}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 19 години|Белгија 19]] | nationalcaps3 = 6 | nationalgoals3 = 3 | nationalyears4 = 2020– | nationalteam4 = {{flagsport|BEL}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија под 21 години|Белгија 21]] | nationalcaps4 = 6 | nationalgoals4 = 1 | nationalyears5 = 2020– | nationalteam5 = {{flagsport|BEL}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]] | nationalcaps5 = 14 | nationalgoals5 = 2 | club-update = 4 јуни 2023 | nationalteam-update = 27 јуни 2023 }} '''Шарл Де Кетеларе''' (роден на {{роден на|10|март|2001}} во [[Бриж]], [[Белгија]]) — [[Белгија|белгиски]] [[фудбалер]], [[Среден ред (фудбал)|играч од средниот ред]] или [[Напад (фудбал)|напаѓач]] на [[ФК Аталанта|Аталанта]] и на [[Фудбалска репрезентација на Белгија|белгиската репрезентација]]. ==Клупска кариера== ===Клуб Бриж=== Шарл Де Кетеларе ја започнал својата кариера во [[ФК Клуб Бриж|Клуб Бриж]], на кој му се приклучил на 7-годишна возраст. Тој, исто така, играл тенис како млад, но избрал да се занимава со фудбал.<ref name="auto">{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/58916176|title=Is De Ketelaere Belgium's new De Bruyne?|via=www.bbc.co.uk|access-date=19 October 2021|archive-date=19 October 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211019113518/https://www.bbc.co.uk/sport/football/58916176|url-status=live}}</ref> Своето деби го направил на 25 септември 2019 година, играјќи против екипата на Франс Боренс во [[Фудбалски куп на Белгија 2019-2020|Купот на Белгија]].<ref>{{cite web|publisher=Soccerway|url=https://int.soccerway.com/matches/2019/09/25/belgium/beker-van-belgie/boussu-dour-borinage/club-brugge-kv/3155220/|title=Francs Borains v Club Brugge game report|date=25 September 2019|access-date=30 October 2019|archive-date=30 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201030032427/https://int.soccerway.com/matches/2019/09/25/belgium/beker-van-belgie/boussu-dour-borinage/club-brugge-kv/3155220/|url-status=live}}</ref> На [[22 октомври]] [[2010|2019]] година, тој го направил своето деби во [[УЕФА Лига на шампиони|Лигата на шампионите]] против [[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]]. Тој го започнал натпреварот и бил заменет во 57-мата минута при резултат од 1–0 за французите, за на крајот истиот да заврши со пораз на Клуб Бриж од 5–0.<ref>{{cite web|publisher=Soccerway|url=https://int.soccerway.com/matches/2019/10/22/europe/uefa-champions-league/club-brugge-kv/paris-saint-germain-fc/3160563/|title=Club Brugge v PSG game report|date=22 October 2019|access-date=30 October 2019|archive-date=29 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210429163742/https://int.soccerway.com/matches/2019/10/22/europe/uefa-champions-league/club-brugge-kv/paris-saint-germain-fc/3160563/|url-status=live}}</ref>. На 5 февруари 2020 година, го постигнал првиот гол во кариерата во победата со 2–1 против {{Fb team (N) Zulte Waregem}}.<ref>{{cite web |url=https://sporza.be/nl/matches/voetbal/croky-cup/2019-2020/halve-finale/02/club-staat-in-de-bekerfinale-met-dank-aan-gouden-invaller-de-ketelaere~1566819483069/ |title=Club staat in de bekerfinale met dank aan gouden invaller De Ketelaere |website=sporza.be |language=nl |date=5 February 2020 |access-date=20 October 2020 |archive-date=22 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201022160540/https://sporza.be/nl/matches/voetbal/croky-cup/2019-2020/halve-finale/02/club-staat-in-de-bekerfinale-met-dank-aan-gouden-invaller-de-ketelaere~1566819483069/ |url-status=live }}</ref>. На [[20 октомври]] [[2020]] година, Де Кетеларе го постигнал победничкиот гол за Бриж во 93-тата минута, во победата со 2–1 над [[ФК Зенит Санкт Петербург|Зенит Санкт Петербург]] во групната фаза на Лигата на шампионите.<ref>{{cite web |url=https://www.espn.com/soccer/report?gameId=585853 |title=Club Brugge stun wasteful Zenit with late winner. |website=ESPN |date=20 October 2020 |access-date=20 October 2020 |archive-date=16 September 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210916024442/https://www.espn.com/soccer/report?gameId=585853 |url-status=live }}</ref> ===Милан=== На 2 август 2022 година, Де Кетеларе му се приклучил на клубот од Серија А, [[ФК Милан|Милан]] со договор до [[30 јуни]] [[2027]] година<ref>{{Cite web |title=Charles De Ketelaere joins AC Milan: official statement |url=http://www.acmilan.com/en/news/articles/media/2022-08-02/official-statement-charles-de-ketelaere |access-date=2022-08-02 |website=AC Milan |language=en}}</ref>. ===Аталанта=== На 16 август 2023 година, Де Кетеларе се преселил во {{Fb team (N) Atalanta}} на позајмица со право на откуп.<ref>{{cite web |publisher=Atalanta BC |date=16 August 2023 |accessdate=16 August 2023 |url=https://www.atalanta.it/en/news/charles-de-ketelaere-is-an-atalanta-player/ |title=CHARLES DE KETELAERE IS AN ATALANTA PLAYER!}}</ref> На 20 август 2023 година, Де Кетеларе влегол од клупата за резерви за време на натпреварот на Аталанта против [[УС Сасуоло Калчо|Сасуоло]], погодувајќи ја пречката пред конечно да го одбележи својот деби гол во Серија А со прецизен удар со глава;<ref>{{Cite web |date=2023-08-20 |title=De Ketelaere scores less than 40 minutes into his Atalanta debut |url=https://onefootball.com/en/news/watch-de-ketelaere-scores-less-than-40-minutes-into-his-atalanta-debut-38071595 |access-date=2023-09-22 |website=OneFootball |language=en}}</ref> Натпреварот завршил 2–0 за ''Ла Деа''.<ref>{{Cite web |date=2023-08-20 |title=De Ketelaere and Zortea seal victory over Sassuolo – Atalanta |url=https://www.atalanta.it/en/news/de-ketelaere-and-zortea-seal-0-2-victory-over-sassuolo/ |access-date=2023-09-22 |website=Atalanta BC |language=en-US}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Шарл де Кателаре своето деби за репрезентацијата на [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]] го направил во ноември 2020 година, во поразот од [[Фудбалска репрезентација на Швајцарија|Швајцарија]]<ref>{{cite news|title=Belgium 2-1 Switzerland|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/54892033|publisher=BBC|accessdate=11 November 2020|archive-date=25 January 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210125032243/https://www.bbc.co.uk/sport/football/54892033|url-status=live}}</ref>. На 10 октомври 2021 година, тој го постигнал својот деби репрезентативен гол во поразот за третото место на Белгија од [[Фудбалска репрезентација на Италија|Италија]] за Лигата на нации со резултат од 2–1. ==Статистика== === Клупска статистика === ''Статистиката е ажурирана на 21 април 2024.'' {| class="wikitable center" style="text-align:center; font-size:90%" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || 2019-2020 || rowspan=3|{{flagsport|BEL}} {{Fb team (N) Club Brugge}} || [[Белгиска Про лига 2019-2020|ПЛ]] || 13 || 1 || [[Фудбалски куп на Белгија 2019-2020|КБ]] || 6 || 1 || [[УЕФА Лига на шампиони 2019-2020|ЛШ]]+[[УЕФА Лига Европа 2019-2020|ЛЕ]] || 4+2 || 0 || - || - || - || 25 || 2 |- || 2020-2021 || [[Белгиска Про лига 2020-2021|ПЛ]] || 32+6<ref name=":2">Во плејофот.</ref>|| 3+0 || [[Фудбалски куп на Белгија 2020-2021|КБ]] || 1 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2020-2021|ЛШ]]+[[УЕФА Лига Европа 2020-2021|ЛЕ]] || 6+1 || 2+0 || - || - || - || 46 || 5 |- || 2021-2022 || [[Белгиска Про лига 2021-2022|ПЛ]] || 33+6<ref name=":2" /> || 14+0 || [[Фудбалски куп на Белгија 2021-2022|КБ]] || 3 || 4 || [[УЕФА Лига на шампиони 2021-2022|ЛШ]] || 6 || 0 || [[Суперкуп на Белгија 2021|СБ]] || 1 || 0 || 49 || 18 |- !colspan="3"|Вкупно Клуб Бриж || 78+12 || 18 || || 10 || 5 || || 19 || 2 || || 1 || 0 || 120 || 25 |- || [[ФК Милан сезона 2022-2023|2022-2023]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Milan}} || [[Серија А 2022-2023|А]] || 32 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|КИ]] || 1 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2022-2023|ЛШ]] || 6 || 0 || [[Суперкуп на Италија 2022|СИ]] || 1 || 0 || 40 || 0 |- || [[ФК Аталанта сезона 2023-2024|2023-2024]] || {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Atalanta}} || [[Серија А 2023-2024|А]] || 29 || 7 || [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|КИ]] || 2 || 2 || [[УЕФА Лига Европа 2023-2024|ЛЕ]] || 8 || 2 || - || - || - || 39 || 11 |- !colspan="3"|Вкупно во кариерата || 151 || 25 || || 13 || 7 || || 33 || 4 || || 2 || 0 || 199 || 36 |} === Репрезентативна статистика === {| class="wikitable" style="text-align: center;" |- !Репрезентација!!Година!!Настапи!!Голови |- |rowspan="5"|{{flagsport|BEL}} [[Фудбалска репрезентација на Белгија|Белгија]] |2020||1||0 |- |2021||3||1 |- |2022||7||0 |- |2023||3||1 |- |2024||6||0 |- !colspan="2"|Вкупно!!20!!2 |} == Титули == ===Клупски=== ===={{flagsport|BEL}} Клуб Бриж==== *'''[[Белгиска Про лига|Белгиско првенство]]''' : 3 : 2019–2020, 2020–2021, 2021–2022 *'''[[Суперкуп на Белгија]]''' : 1 : 2021 == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * {{Soccerway|charles-de-ketelaere/571897}} {{Состав на Белгија на СП фудбал 2022}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Кателаре, Шарл де}} [[Категорија:Фудбалери во Серија А]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Аталанта]] [[Категорија:Фудбалери на Милан]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Клуб Бриж]] [[Категорија:Белгиски фудбалери]] [[Категорија:Живи луѓе]] 25nu146q3itiw60kiao9nxkx679du24 Леонардо Араужо 0 1310903 5382274 5339896 2025-06-21T10:01:55Z Carshalton 30527 Carshalton ја премести страницата [[Леонардо Араухо]] на [[Леонардо Араужо]] 5339896 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Леонардо | image = [[Податотека:Leonardo Nascimento de Araújo 2013-01-01.jpg|300px]] | image_size = | caption = Леонардо во 2013 година | fullname = Леонардо Насименто де Араухо | birth_date = {{birth date and age|1969|9|5|df=y}} | birth_place = [[Нитерој]], Бразил | height = 1.78 m | currentclub = | position = среден ред, напад | youthyears1 = 1984–1987 | youthclubs1 = {{Fb team Flamengo}} | years1 = 1987–1990 | years2 = 1990–1991 | years3 = 1991–1993 | years4 = 1993–1994 | years5 = 1994–1996 | years6 = 1996–1997 | years7 = 1997–2001 | years8 = 2001 | years9 = 2002 | years10 = 2002–2003 | clubs1 = {{Fb team Flamengo}} | clubs2 = {{Fb team Sao Paulo}} | clubs3 = {{Fb team Valencia }} | clubs4 = {{Fb team Sao Paulo}} | clubs5 = [[ФК Кашима Антлерс]] | clubs6 = {{Fb team Paris Saint-Germain }} | clubs7 = {{Fb team Milan}} | clubs8 = {{Fb team Sao Paulo}} | clubs9 = {{Fb team Flamengo}} | clubs10 = {{Fb team Milan}} | caps1 = 52 | goals1 = 0 | caps2 = 44 | goals2 = 1 | caps3 = 70 | goals3 = 7 | caps4 = 12 | goals4 = 3 | caps5 = 49 | goals5 = 30 | caps6 = 34 | goals6 = 7 | caps7 = 96 | goals7 = 22 | caps8 = 13 | goals8 = 0 | caps9 = 0 | goals9 = 0 | caps10 = 1 | goals10 = 0 | totalcaps = 371 | totalgoals = 70 | nationalyears1 = 1989 | nationalteam1 = {{flagsport|BRA}} [[Фудбалска репрезентација на Бразил под 20 година|Бразил 20]] | nationalcaps1 = 6 | nationalgoals1 = 1 | nationalyears2 = 1990–2001 | nationalteam2 = {{flagsport|BRA}} [[Фудбалска репрезентација на Бразил|Бразил]] | nationalcaps2 = 55 | nationalgoals2 = 7 | manageryears1 = 2009–2010 | manageryears2 = 2010–2011 | manageryears3 = 2017 | managerclubs1 = {{Fb team Milan}} | managerclubs2 = {{Fb team Inter}} | managerclubs3 = {{Fb team Antalyaspor}} | medaltemplates = {{MedalSport|[[фудбал]]}} {{Medal|Country|{{flag|Brazil}}}} {{Medal|Competition|[[Светско првенство во фудбал]]}} {{Medal|W|[[Светско првенство во фудбал 1994|1994]]|}} {{Medal|RU|[[Светско првенство во фудбал 1998|1998]]|}} {{Medal|Competition|[[Куп на конфедерации]]}} {{Medal|W|[[Куп на конфедерации 1997|1997]]|}} {{Medal|Competition|[[Копа Америка]]}} {{Medal|W|[[Копа Америка 1997|1997]]|}} {{Medal|RU|[[Копа Америка 1995|1995]]|}} {{MedalCompetition|[[Светско првенство во фудбал за играчи до 20 години|Светко првенство до 20 години]]}} {{Medal|Third|[[Светско првенство во фудбал за играчи до 20 години 1989|1989]]|}} {{MedalCompetition|[[Светско првенство во фудбал за играчи до 20 години|Светко првенство до 20 години]]}} {{Medal|W|[[Светско првенство во фудбал за играчи до 20 години 1988|1988]]|}} }} '''Леонардо Насименто де Араухо''' (роден на {{роден на|5|септември|1969|}} година), познат како '''Леонардо Араухо''' или едноставно како '''Леонардо''' — бразилски [[фудбал]]ски извршен директор и поранешен играч и менаџер. Последен пат бил спортски директор на клубот од [[Лига 1 (Франција)|Лига 1]], [[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]] до мај 2022 година. Како разновиден играч, Леонардо настапувал на неколку позиции во текот на неговата кариера, вклучително и како [[Среден ред (фудбал)|офанзивен играч]] за врска, [[Среден ред (фудбал)|лево крило]] и [[Одбрана (фудбал)|лев бек]]; неговиот најпознат и најуспешен период бил во [[ФК Милан|Милан]], во улога на офанзивен играч за врска (или ''[[Среден ред (фудбал)|треквартист]]'') зад напаѓачите.<ref name="acmilan.com">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.acmilan.com/en/archive/show_player/Leonardo-De-Araujo|title=A.C. Milan Hall of Fame: Leonardo De Araujo|work=acmilan.com|publisher=A.C. Milan|accessdate=1 April 2015}}</ref> Играл за тимови во Бразил, Шпанија, Јапонија, Франција и Италија, освојувајќи титули со Фламенго, [[ФК Саун Пауло|Саун Пауло]], Кашима Антлерс и Милан. Како поранешен [[Фудбалска репрезентација на Бразил|репрезентативец на Бразил]], тој бил дел од победничката екипа на [[Светско првенство во фудбал 1994|Светското првенство во 1994 година]], како и во тимот што завршил како второпласиран во изданието на турнирот во [[Светско првенство во фудбал 1998|1998]] година. Тој, исто така, ја претставувал својата нација на два турнири во [[Копа Америка]], стигнувајќи до финалето во [[Копа Америка 1995|1995 година]] и освојувајќи ја титулата во [[Копа Америка 1997|1997 година]], а исто така и во [[Куп на конфедерации|Купот на конфедерации на ФИФА]] во истата година. По неговото пензионирање, Леонардо, исто така, служел како тренер за италијанскиот тим Милан, и последователно како тренер на ривалите [[ФК Интер|Интер]], каде што ја освоил титулата во [[Фудбалски куп на Италија|Купот на Италија]] во 2011 година. Од 2011 до 2013 година бил спортски директор на неговиот поранешен клуб [[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]] (ПСЖ). Тој бил тренер на Анталијаспор во 2017 година пред да се врати во Милан како спортски директор во 2018 година. Во 2019 година, Леонардо се вратил во ПСЖ како спортски директор, додека не бил отпуштен во [[2022]] година. == Ран и личен живот == Леонардо е роден и израснат во Нитерои, Бразил.  Разведен од првата сопруга со која имал три деца (едно момче, две девојчиња), тој се оженил со водителката на Скај Италија, Ана Било, со која има два сина.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://uk.eurosport.yahoo.com/blogs/world-of-sport/leonardo-proposes-presenter-girlfriend-live-italian-television-134828628.html|title=Leonardo proposes to presenter girlfriend live on Italian television|date=15 March 2013|publisher=[[Yahoo! Sports]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130317094043/http://uk.eurosport.yahoo.com/blogs/world-of-sport/leonardo-proposes-presenter-girlfriend-live-italian-television-134828628.html|archive-date=17 March 2013|accessdate=15 March 2013}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.purepeople.com/article/leonardo-et-anna-billo-mariage-discret-devant-ronaldo-et-eros-ramazzotti_a127826/1|title=Leonardo et Anna Billó : Mariage discret devant Ronaldo et Eros Ramazzotti|date=10 September 2013|work=Purepeople|accessdate=13 August 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.sorrisi.com/tv/programmi/anna-billo-a-casa-non-si-vive-solo-di-calcio/|title=Anna Billò: "A casa non si vive solo di calcio"|date=2021-08-23|work=TV Sorrisi e Canzoni|language=it-IT|accessdate=2021-12-15}}</ref> == Клупска кариера == Леонардо ја започнал својата кариера во бразилскиот клуб Фламенго во 1987 година; на само 17 години, му била дадена можност да игра со својот херој Зико плус Леандро, Бебето и Ренато Гаучо и да учествува во освојувањето на неговото прво бразилско првенство.  Во 1990 година, Леонардо потпишал со [[ФК Саун Пауло|Саун Пауло]], а во 1991 година, Леонардо, Раи и други млади таленти биле собрани како дел тимот бразилската легенда Тел Сантана.  Подоцна истата година, тој се префрлил во европскиот фудбал, потпишувајќи со шпанскиот клуб [[ФК Валенсија|Валенсија]]. По две сезони со Валенсија, тој се вратил во Бразил на краток престој со Саун Пауло во 1993 година, за кое време тимот освоил неколку титули, вклучувајќи го и престижниот [[Копа Либертадорес]] и Интерконтиненталниот куп. Во 1994 година, по [[Светско првенство во фудбал 1994|Светското првенство]], Леонардо потпишал со Кашима Антлерс од новоформираната јапонска Ј1 лига. Леонардо го продолжил својот успех во Кашима, повторно играјќи со својот идол и пријател Зико. Во 1996 година, тој се вратил во Европа, овој пат потпишувајќи со [[Лига 1 (Франција)|францускиот]] клуб [[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]] (ПСЖ), каде што повторно се покажал како успешен, а една од неговите цели им помогнало да го исфрлат [[ФК Ливерпул|Ливерпул]] од полуфиналето на [[УЕФА Куп на победниците на куповите|Купот на победниците на куповите на УЕФА]]. Во овој момент од неговата кариера, Леонардо главно престанал да игра како лев бек и се преселил во средниот ред, понекогаш на левото крило, а понекогаш во центарот, како напреден плејмејкер или како помошен напаѓач, поради неговите технички вештини, визија и тактичка интелигенција.<ref name="acmilan.com"/> Веќе во Јапонија, ова резултирачп со некои спектакуларни голови за Леонардо, тренд кој продолжил и во Европа. Во летото 1997 година, тој потпишал со [[Серија А|италијанскиот]] тим [[ФК Милан|Милан]] за 8,5 милиони евра од ПСЖ. Со Милан, тој станал истакнат дел од левата крилна постава исполнета со ѕвезди. Тој одиграл цели четири сезони со клубот, освојувајќи ја титулата во Серија А во 1998-99 година, во која одиграл клучна улога со неговите плодни игри, постигнувајќи 12 гола. Вкупно, тој постигнал 22 гола на 177 натпревари за Милан, пред да се врати во Бразил со Саун Пауло и Фламенго. Подоцна се вратил во Милан и ја завршил кариерата со тимот во 2003 година, освојувајќи ја титулата во Копа Италија во 2002-03.<ref name="acmilan.com"/><ref name="magliarossonera">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.magliarossonera.it/protagonisti/Gioc-Leonardo.html|title=Nascimento de Araujo LEONARDO|publisher=MagliaRossonera.it|language=it|accessdate=14 July 2016}}</ref> == Меѓународна кариера == Леонардо бил дел од репрезентацијата на Бразил до 20 години која се пласирала на третото место на Светското младинско првенство во 1989 година. Тој го направил своето целосно меѓународно деби за [[Фудбалска репрезентација на Бразил|Бразил]] во 1990 година. Тој бил избран за [[Одбрана (фудбал)|лев бек]] за [[Светско првенство во фудбал 1994|Светското првенство 1994 година]], држејќи го младиот [[Роберто Карлос]] надвор од тимот, на големо незадоволство на вториот. Леонардо играл добро на првите натпревари, но потоа добил суспензија од четири натпревари поради удар со лакт во главата на [[Фудбалска репрезентација на САД|американскиот]] играч од средниот ред Таб Рамос, предизвикувајќи фрактура на черепот што го хоспитализирала три и пол месеци. Суспензијата на Леонардо го спречила да учествува во преостанатиот дел од турнирот. Тоа било втора најдолга забрана изречена во историјата на Светските првенства, по суспензијата од осум натпревари на [[Мауро Тасоти]] поради кршење на носот на [[Луис Енрике Мартинес|Луис Енрике]] на истиот турнир. Во 1995 година, тој учествувал на [[Копа Америка 1995|Копа Америка]] со Бразил, каде што тимот стигнал до финалето. Во 1997 година, Леонардо го добил дресот со број 10 за националниот тим. Тој бил важен член на тимот што ја освоил [[Копа Америка]] во [[Копа Америка 1997|1997 година]], а исто така го освоил и Купот на [[ФИФА Куп на конфедерации 1997|Конфедерации на ФИФА]] подоцна истата година. Леонардо ги одиграл сите седум натпревари во неговиот втор [[Светско првенство во фудбал 1998|Светски куп]], помагајќи му на Бразил да заврши на второто место. Во натпреварот од второто воведно коло против [[Фудбалска репрезентација на Мароко|Мароко]], тој упатил еден шут и почнал да слави, но подоцна голот бил прогласен за оф-сајд. Последен пат бил избран да игра за Бразил во квалификациската кампања за [[Светско првенство во фудбал 2002|Светското првенство во 2002 година]] и ја завршил својата репрезентативна кариера во 2002 година со 60 натпревари и 8 гола за Бразил. == Стил на игра == Разновиден [[Среден ред (фудбал)|играч од средниот ред]], Леонардо бил способен да игра на неколку позиции долж теренот; неговата фаворизирана улога била како плејмејкер во средниот ред, или како [[Среден ред (фудбал)|лево крило]], или во поцентрална улога, како [[Среден ред (фудбал)|офанзивен играч]] за врска или како [[Напад (фудбал)|помошен напаѓач]], поради неговата способност да создава шанси за соиграчите, иако исто така бил способен да функционира како [[Среден ред (фудбал)|централен играч од средниот ред]], во [[Среден ред (фудбал)|длабока играчка]] улога, како [[Напад (фудбал)|напаѓач]], па дури и бил распореден како [[Одбрана (фудбал)|лев бек]] или [[Одбрана (фудбал)|крилен бек]] во текот на неговата кариера, особено во младоста. Елегантниот и креативен играч, Леонардо главно се сметал за неговите извонредни технички вештини, како и неговата визија и тактичка интелигенција како фудбалер, што го направило одличен давател на асистенции, иако бил способен да постигнува голови, но и да ги создава, поради неговата прецизност од директните слободни удари и моќната ударна способност од далечина, и бил познат како специјалист за ситуации со мртва топка. И покрај неговиот талент и репутација како еден од најдобрите бразилски фудбалери на неговата генерација, тој исто така често бил подложен на повреди во текот на неговата кариера.<ref name="acmilan.com"/><ref name="magliarossonera"/><ref name="Leonardo backs Milan talent">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/newsid=844564.html|title=Leonardo backs Milan talent|last=Paolo Menicucci|date=6 July 2009|publisher=UEFA|accessdate=14 July 2016}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://archiviostorico.gazzetta.it/1997/agosto/31/Leonardo_gia_preso_Milan_ga_0_9708318781.shtml|title=Leonardo si e' gia' preso il Milan|last=Germano Bovolenta|last2=Luigi Garlando|date=31 August 1997|work=La Gazzetta dello Sport|language=it|accessdate=18 March 2017|last3=Giampietro Agus}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://archiviostorico.gazzetta.it/1999/marzo/14/Brilla_soltanto_Leonardo_ga_0_9903145924.shtml|title=Brilla soltanto Leonardo|last=Lodovico Maradei|date=14 March 1999|work=La Gazzetta dello Sport|language=it|accessdate=18 March 2017}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://archiviostorico.gazzetta.it/1998/ottobre/14/questo_Milan_punisce_poco_ga_0_9810144852.shtml|title=questo Milan punisce poco|last=Alessandra Bocci|date=14 October 1998|work=La Gazzetta dello Sport|language=it|accessdate=18 March 2017}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://archiviostorico.gazzetta.it/1998/marzo/05/Leonardo_che_fatica_crescere_ga_0_9803059252.shtml|title=Leonardo, che fatica crescere|last=Andrea Masala|date=5 March 1998|work=La Gazzetta dello Sport|language=it|accessdate=18 March 2017}}</ref> == Надвор од фудбалот == Од 2002 година, Леонардо се посветил на социјалните работи со ''Fundação Gol de Letra'', заедно со неговиот пријател, поранешен играч Раи.  Леонардо работел за телевизијата Би-Би-Си во Обединетото Кралство за време на [[Светско првенство во фудбал 2006|Светското првенство]] во 2006 година како еден од нивните аналитичари на ''натпреварот на денот'', заедно со друг поранешен победник на [[Светско првенство во фудбал|Светскиот куп]], [[Марсел Десаи]]ли. Тој повторно се појавил како аналитичар на ''натпреварот на денот'' на 1 јуни 2007 година заедно со Алан Хансен и Алан Ширер. Ова бил првиот натпревар на [[Фудбалска репрезентација на Англија|Англија]] на новиот стадион Вембли кој завршил 1–1 со Бразил.  == Тренерска кариера == [[Податотека:Leonardo_Nascimento_de_Araújo_5.jpg|мини|Леонардо]] Во декември 2007 година, Леонардо бил интервјуиран за испразнетото место директор на[[ФК Вест Хем Јунајтед|Вест Хем Јунајтед]].<ref>[https://www.mirror.co.uk/sport/football/2007/12/05/hammers-target-leonardo-89520-20205300/ Hammers target Leonardo] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080215033637/http://www.mirror.co.uk/sport/football/2007/12/05/hammers-target-leonardo-89520-20205300/ |date=2008-02-15 }} Mirror.co.uk, 5 December 2007</ref> === Милан === Во почетокот на 2008 година, Леонардо бил назначен за технички директор на неговиот поранешен клуб Милан. Подоцна истата година, тој добил италијанско државјанство по 12 години престој во Италија како жител.<ref>{{Наведени вести|url=http://archiviostorico.gazzetta.it/2008/dicembre/17/Leonardo_cittadino_italiano_ga_10_081217107.shtml|title=Leonardo è cittadino italiano|date=17 December 2008|work=La Gazzetta dello Sport|access-date=31 May 2009|language=it}}</ref> Откако [[Карло Анчелоти]] го напуштил Милан за да стане менаџер на [[ФК Челси|Челси]] на крајот на мај 2009 година, Леонардо бил именуван за главен тренер на Милан <ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/c/chelsea/8043480.stm Ancelotti leaves job at AC Milan] BBC Sport, 1 June 2009</ref><ref>[http://www.acmilan.com/NewsDetail.aspx?idNews=86050 ARRIVEDERCI CARLETTO!] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090611152208/http://www.acmilan.com/NewsDetail.aspx?idNews=86050|date=11 June 2009}} A.C. Milan, 2 June 2009</ref> и покрај тоа што сè уште ги немал потребните тренерски сертификати (тој требало да посетува тренерски курс на УЕФА А во јуни 2009 година).<ref>{{Наведени вести|url=http://www.settoretecnico.figc.it/news.aspx?c=15&n=316|title=Ammessi Corso Seconda Cat. Uefa A 2008/2009|date=9 April 2009|access-date=21 May 2009|publisher=Settore Tecnico FIGC|language=it}}</ref> Тој, сепак, бил ослободен од барањето УЕФА Про лиценца, која е задолжителна за менаџерите во [[Серија А]], поради тоа што бил поранешен победник на Светското првенство како играч.<ref>{{Наведени вести|url=http://it.eurosport.yahoo.com/01062009/45/serie-nuova-era-milan-benvenuto-leonardo.html|title=Serie A – Nuova era Milan, benvenuto Leonardo!|date=1 June 2009|access-date=4 June 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090611220433/http://it.eurosport.yahoo.com/01062009/45/serie-nuova-era-milan-benvenuto-leonardo.html|archive-date=11 June 2009|publisher=Yahoo! Eurosport|language=it}}</ref> Леонардо не губел време да изјави дека сака неговиот тим да игра атрактивен напаѓачки фудбал, дури и повикувајќи се на името на неговиот стар ментор, Тел Сантана.<ref>[http://goal.com/en-us/news/86/italy/2009/06/01/1300279/leonardo-wants-milan-to-play-attacking-football Leonardo Wants Milan To Play Attacking Football] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120829155430/http://www.goal.com/en-us/news/86/italy/2009/06/01/1300279/leonardo-wants-milan-to-play-attacking-football |date=2012-08-29 }} goal.com, 2 June 2009</ref> По лошиот почеток на сезоната, со шокантен пораз со 0-4 од ривалот [[ФК Интер|Интер]], кој започнал со шпекулации за негово евентуално отпуштање од тренерското место во Милан, резултатите почнале да се подобруваат за ''росонерите'' под Леонардо, исто така благодарение на примената на тактика 4–2–1–3 (наречена и „4–2–фантазија“ од потпретседателот на Милан, Адријано Галијани). Оваа тактика, сосема невообичаена во италијанскиот фудбал и многу фокусирана на креативните играчи како [[Роналдињо]], [[Андреја Пирло]] и [[Кларенс Седорф|Кларенс Сидорф]], го навело Милан до подобри резултати и на ниво на Серија А и на ниво на [[Лига на шампиони во фудбал|УЕФА Лигата на шампионите]], вклучувајќи извонредна победа од 3-2 на [[Стадион „Сантјаго Бернабеу“|Сантјаго Бернабеу]] против [[ФК Реал Мадрид|Реал Мадрид]] и победа од 3–0 на гости кај [[ФК Јувентус|Јувентус]], која му овозможило на тимот на Леонардо да заврши на второто место на половина од сезоната, шест бода помалку од лидерот Интер со натпревар помалку. Сепак, патот до финалето на Лигата на шампионите бил прерано запрен бидејќи Милан бил елиминиран во првата нокаут рунда од [[ФК Манчестер Јунајтед|Манчестер Јунајтед]] во вкупниот пораз од 2–7 (2–3, 0–4). Во последните недели од сезоната се шпекулирало дека Леонардо би можел да го напушти Милан на крајот на сезоната. Во април 2010 година, Леонардо ги потврдил несогласувања со сопственикот на клубот и [[премиер на Италија]], [[Силвио Берлускони]], дефинирајќи ја нивната врска како „тешка“.<ref>{{Наведени вести|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/europe/8651983.stm|title=Coach Leonardo unsure over his future with A.C. Milan|date=30 April 2010|access-date=1 May 2010|publisher=BBC Sport}}</ref> Било потврдено дека Леонардо ќе го напушти Милан по меѓусебен договор по завршувањето на сезоната на натпреварот против Јувентус.<ref>[http://www.goal.com/en/news/10/italy/2010/05/14/1924556/leonardo-confirms-he-will-leave-milan-official Leonardo Confirms He Will Leave Milan – OFFICIAL] goal.com, 14 May 2010</ref> Леонардо емоционално се збогувал со преполниот [[Сан Сиро]], додека го водел последниот натпревар на неговата екипа со победата од 3–0 против Јувентус.  === Интер === На 24 декември 2010 година, по неколкудневни шпекулации, било потврдено дека Леонардо ќе ја преземе функцијата тренер на новиот шампион на [[Светско клупско првенство во фудбал|Светското клупско првенство]] на ФИФА, Интер, заменувајќи го Рафаел Бенитес во малку контроверзен потег, поради долгата кариера на Бразилецот во Милан како играч и менаџер; тој договорил 18-месечен договор што требало да истече на 30 јуни 2012 година.<ref name="leonardo_inter">{{Наведени вести|url=http://www.inter.it/aas/news/reader?N=50792&L=it|title=Benvenuto!: Leonardo allenatore dell'Inter|date=24 December 2010|access-date=24 December 2010|publisher=F.C. Internazionale Milano|language=it|archive-date=2010-12-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20101227011135/http://www.inter.it/aas/news/reader?N=50792&L=it|url-status=dead}}</ref> Леонардо започнал исклучително добро, собрал 30 поени од 12 натпревари со просек од 2,5 поени по натпревар, подобар од неговите претходници Бенитес и [[Жозе Мурињо]]. На 6 март 2011 година, Леонардо поставил нов рекорд во италијанската Серија А со собирање 33 поени во 13 натпревари; Претходниот рекорд бил 32 поени во 13 натпревари, постигнат од [[Фабио Капело]] во 2004-2005 година. На 15 март 2011 година, Леонардо го предводел Интер до незаборавна победа од 3-2 во Лигата на шампионите на гости над [[Бајерн Минхен|Баерн Минхен]] на [[Алијанц Арена]]та во осминафиналето, откако го загубил првиот натпревар на домашен терен. На 2 април 2011 година, Интер загубил со 3-0 против својот лут ривал Милан, а кога Интер, две недели подоцна, загубил со 2-0 од борецот за испаѓање [[ФК Парма|Парма]], амбициите за титулата на клубот практично завршиле. На 6 април, Интер загубил со 5–2 од [[ФК Шалке 04|Шалке 04]] во четврт-финалето на Лигата на шампионите. На 29 мај 2011 година, Интер го победил [[ФК Палермо|Палермо]] со 3–1 за да му го дал на Леонардо неговиот прв и единствен трофеј како менаџер на Интер, [[Фудбалски куп на Италија|Купот на Италија]]. Тој поднел оставка на 18 јуни. == Извршна кариера == === Париз Сен Жермен === Во јуни 2011 година, се појавиле шпекулации за иднината на Леонардо во Интер, откако некои медиуми цитирале за разговори помеѓу него и новите катарски сопственици на Париз Сен Жермен, каде Леонардо веќе поминал една сезона како играч во сезоната 1996-97. После тоа, претседателот на Интер, Масимо Морати, почнал да бара замена за Леонардо, а потоа го ангажирал поранешниот тренер на [[ФК Џенова|Џенова]], Џан Пјеро Гасперини како нов тренер и потоа го ослободил Леонардо од неговиот договор. Во јули 2011 година, Леонардо тогаш бил претставен како нов директор на ПСЖ, кој бил одговорен за главните одлуки на клубот за трансфер пазарот. Неговите први засилувања вклучувале неколку играчи од висок профил од Серија А, како што се [[Жереми Менез|Џереми Менез]], [[Мохамед Сисоко]], Салваторе Сиригу, [[Хавиер Пасторе]] и [[Тијаго Мота]], и бил главниот мозок зад назначувањето на неговиот пријател Карло Анчелоти за главен тренер на ПСЖ. Во мај 2013 година, Леонардо бил суспендиран на девет месеци, откако бил обвинет дека турнал судија на крајот на натпреварот против Валенсиен во кој [[Тијаго Силва]] бил исклучен.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.theguardian.com/football/2013/may/30/paris-saint-germain-leonardo-suspended|title=Paris Saint-Germain's Leonardo gets nine-month ban for barging referee|last=Mason|first=Peter|date=30 May 2013|work=The Guardian|accessdate=13 August 2018}}</ref> Забраната била продолжена на 13 месеци во јули 2013 година. На 10 јули, тој поднел оставка како спортски директор и го напуштил францускиот шампион на крајот на август.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://english.ahram.org.eg/NewsContent/6/0/76167/Sports/0/PSGs-Leonardo-to-quit-at-end-of-transfer-window.aspx|title=PSG's Leonardo to quit at end of transfer window|date=10 July 2013|work=Ahram Online|accessdate=13 August 2018}}</ref> Неговата забрана била укината во јуни 2014 година од страна на Административниот трибунал во Париз, по што тој најавил дека ќе ја тужи [[Фудбалска федерација на Франција|Француската фудбалска федерација]] за „професионална“ и „морална“ отштета.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.business-standard.com/article/news-ians/brazilian-leonardo-demands-9-1-mn-from-french-football-federation-115111300703_1.html|title=Brazilian Leonardo demands $9.1 mn from French Football Federation|date=13 November 2015|work=Business Standard|access-date=13 August 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.efe.com/efe/english/sports/brazil-s-leonardo-demands-9-1-mn-from-french-federation/50000266-2762439|title=Brazil's Leonardo demands $9.1 mn from French Federation|date=12 November 2015|accessdate=13 August 2018}}</ref> === Милан === Во јули 2018 година, по промената на сопственоста во Милан и смената на Марко Фасоне и Масимилијано Мирабели од нивните соодветни улоги како извршен директор и директор на фудбалот, новите сопственици на клубот Елиот Менаџмент Корпорејшн го објавиле назначувањето на Леонардо за нов спортски директор.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.acmilan.com/en/news/media/2018-07-25/leonardo-is-back-home|title=Leonardo Is Back Home|date=25 July 2018|access-date=13 August 2018|publisher=A.C. Milan}}</ref> Во негово својство, тој исто така служел и како директор и ги подржал привлекувањето на [[Гонсало Игуаин]] и [[Матија Калдара]] од Јувентус како негови први две засилувања.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.acmilan.com/en/news/stats/2018-08-02/higuain-and-caldara-in-focus|title=Higuain and Caldara in Focus|date=2 August 2018|publisher=A.C. Milan|accessdate=13 August 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.eatfootball.com/leonardo-having-a-player-like-higuain-increases-milans-appeal-caldara-has-the-potential-to-be-as-good-as-bonucci/|title=Leonardo: "Having a player like Higuain increases Milan's appeal, Caldara has the potential to be as good as Bonucci"|work=EatFootball|accessdate=13 August 2018}}{{Мртва_врска|date=December 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Во декември 2018 година, тој ја добил својата диплома за спортски директор преку Техничкиот центар Коверчијано.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.figc.it/it/tecnici/news/direttore-sportivo-tutti-i-nomi-degli-allievi-diplomati-al-corso-di-coverciano/|title=Direttore Sportivo: tutti i nomi degli allievi diplomati al corso di Coverciano|date=6 December 2018|publisher=FIGC|language=it|accessdate=1 February 2019}}</ref> === Враќање во Париз Сен Жермен === На 1 јули 2019 година, било објавено дека Леонардо ќе биде новиот спортски директор на Париз Сен Жермен по неговото заминување од Милан на заедничка согласност.<ref name=":0">{{Наведени вести|url=https://www.lemonde.fr/football/article/2019/06/14/leonardo-fait-son-retour-au-psg-en-tant-que-directeur-sportif_5476477_1616938.html|title=Leonardo fait son retour au PSG en tant que directeur sportif|date=2019-06-14|work=Le Monde.fr|access-date=2022-05-23|language=fr}}</ref> Во сезоната 2019-2020, Леонардо направил неколку засилувања за ПСЖ, вклучувајќи ги Абду Дијало, [[Андер Ерера|Андер Херера]], Идриса Гује, [[Мауро Икарди]], Пабло Сарабија и [[Кејлор Навас]]. Клубот продолжил со комплетирање на домашната тројна круна и завршил како вицешампион во [[Лига на шампиони во фудбал|Лигата на шампионите]] на УЕФА, прво финале за Париз.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.france24.com/en/20200823-live-psg-take-on-bayern-munich-in-first-ever-champions-league-final|title=Bayern Munich beat PSG 1-0 to win Champions League final|date=2020-08-23|work=France 24|language=en|accessdate=2021-06-27}}</ref> Во мај 2022 година, Леонардо бил отпуштен од Париз Сен Жермен. И покрај неговите успешни обиди да го убеди [[Нејмар]] да остане во Париз, набљудувачите генерално го сметаат Леонардо дека има негативно влијание врз развојот на ПСЖ за време на неговиот втор период како спортски директор.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.getfootballnewsfrance.com/2022/leonardo-sacked-by-psg/|title=Leonardo sacked by PSG {{!}} Get French Football News|work=www.getfootballnewsfrance.com|accessdate=2022-05-23}}</ref> == Статистика == === Клупска === {| class="wikitable" style="font-size:100%; text-align: center;" !rowspan="2"|Клуб !rowspan="2"|Сезона !colspan="3"|Лига ! colspan="2" |Национален куп ! colspan="2" |Континентално ! colspan="2" |Останато !colspan="2"|Вкупно |- !Нат !Гол !Нат !Гол !Нат !Гол !Нат !Гол !Нат !Гол |- | rowspan="5" |[[ФК Фламенго|Фламенго]] |1987 | rowspan="4" |[[Серија А (Бразил)|Серија А]] |18 |0 | colspan="2" |– | colspan="2" |– | colspan="2" |– |18 |0 |- |1988 |18 |0 | colspan="2" |– |3 |0 |22 |0 |43 |0 |- |1989 |16 |0 |8 |0 |1 |0 |20 |1 |45 |1 |- |1990 | colspan="2" |– |4 |3 | colspan="2" |– |21 |0 |25 |3 |- ! colspan="2" |Вкупно !52 !0 !12 !3 !4 !0 !63 !1 !131 !4 |- | rowspan="3" |[[ФК Саун Пауло|Саун Пауло]] |1990 | rowspan="2" |[[Серија А (Бразил)|Серија А]] |22 |0 | colspan="2" |– | colspan="2" |– | colspan="2" |– |22 |0 |- |1991 |22 |1 | colspan="2" |– | colspan="2" |– | colspan="2" |– |22 |1 |- ! colspan="2" |Вкупно !44 !1 ! colspan="2" |– ! colspan="2" |– ! colspan="2" |– !44 !1 |- | rowspan="3" |[[ФК Валенсија|Валенсија]] |1991–92 | rowspan="2" |[[Примера Дивисион (Шпанија)|Примера]] |36 |4 |10 |3 | colspan="2" |– | colspan="2" |– |46 |7 |- |1992–93 |34 |3 |4 |0 |2 |0 | colspan="2" |– |40 |3 |- ! colspan="2" |Вкупно !70 !7 !14 !3 !2 !0 ! colspan="2" |– !86 !10 |- | rowspan="3" |[[ФК Саун Пауло|Саун Пауло]] |1993 | rowspan="2" |[[Серија А (Бразил)|Серија А]] |12 |3 | colspan="2" |– |5 |2 |1 |0 |18 |5 |- |1994 | colspan="2" |– | colspan="2" |– |1 |1 |23 |9 |24 |10 |- ! colspan="2" |Вкупно !12 !3 ! colspan="2" |– !6 !3 !24 !9 !42 !15 |- | rowspan="4" |[[ФК Кашима Антлерс|Кашима Антлерс]] |1994 | rowspan="3" |Ј1 лига |9 |7 |1 |0 | colspan="2" |– | colspan="2" |– |10 |7 |- |1995 |28 |17 |3 |1 | colspan="2" |– | colspan="2" |– |31 |18 |- |1996 |12 |6 |10 |5 | colspan="2" |– | colspan="2" |– |22 |11 |- ! colspan="2" |Вкупно !49 !30 !14 !6 ! colspan="2" |– ! colspan="2" |– !63 !36 |- | rowspan="3" |[[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]] |1996–97 | rowspan="2" |[[Лига 1 (Франција)|Лига 1]] |32 |7 |2 |0 |7 |3 |2 |0 |43 |10 |- |1997–98 |2 |0 | colspan="2" |– |1 |0 | colspan="2" |– |3 |0 |- ! colspan="2" |Вкупно !34 !7 !2 !0 !8 !3 !2 !0 !46 !13 |- | rowspan="5" |[[ФК Милан|Милан]] |[[ФК Милан сезона 1997–1998|1997–98]] | rowspan="4" |[[Серија А]] |27 |3 |5 |1 | colspan="2" |– | colspan="2" |– |32 |4 |- |[[ФК Милан сезона 1998–1999|1998–99]] |27 |12 |2 |0 | colspan="2" |– | colspan="2" |– |29 |12 |- |[[ФК Милан сезона 1999–2000|1999–00]] |20 |4 |1 |1 |5 |1 |0 |0 |26 |6 |- |[[ФК Милан сезона 2000–2001|2000–01]] |22 |3 |5 |2 |5 |1 | colspan="2" |– |32 |6 |- ! colspan="2" |Вкупно !96 !22 !13 !4 !10 !2 !0 !0 !119 !28 |- |[[ФК Саун Пауло|Саун Пауло]] |2001 |[[Серија А (Бразил)|Серија А]] |13 |0 | colspan="2" |– | colspan="2" |– |5 |0 |18 |0 |- |[[ФК Фламенго|Фламенго]] |2002 |[[Серија А (Бразил)|Серија А]] | colspan="2" |– | colspan="2" |– |1 |0 |6 |1 |7 |1 |- |[[ФК Милан|Милан]] |[[ФК Милан сезона 2002–2003|2002–03]] |[[Серија А]] |1 |0 |4 |2 | colspan="2" |– | colspan="2" |– |5 |2 |- ! colspan="3" |Вкупно !371 !70 !59 !18 !31 !8 !100 !11 !561 !107 |} === Меѓународна === {| class="wikitable" style="font-size:100%; text-align: center;" | colspan="3" |[[Фудбалска репрезентација на Бразил|Бразил]] |- ! година ! width="40" | Настапи ! width="40" | Голови |- | 1990 | 2 | 0 |- | 1991 | 3 | 0 |- | 1993 | 2 | 0 |- | 1994 | 9 | 0 |- | 1995 | 7 | 2 |- | 1996 | 3 | 0 |- | 1997 | 17 | 4 |- | 1998 | 8 | 0 |- | 1999 | 2 | 1 |- | 2001 | 2 | 0 |- ! Вкупно ! 55 ! 7 |} == Менаџерска статистика == {{Updated|30 мај 2011}} {| class="wikitable" style="text-align: center" |- !rowspan="2" width="100"|Екипа !rowspan="2" width="125"|Од !rowspan="2" width="125"|До !rowspan="2" width="100"|Натпреварување !colspan="8" |Скор |- !width="35"|Н !width="35"|П !width="35"|Н !width="35"|П !width="50"|Поб % !width="35"|ДГ !width="35"|ПГ !width="35"|ГР |- |rowspan="4" |[[ФК Милан|Милан]] |rowspan="4" |1 јуни 2009 |rowspan="4" |16 мај 2010 |align="left"|[[Серија А]] {{WDL|38|20|10|8}} |align="left"|60 |align="left"|39 |align="left"|+21 |- |align="left"|[[Куп на Италија]] {{WDL|2|1|0|1}} |align="left"|2 |align="left"|2 |align="left"|0 |- |align="left"|Европа {{WDL|8|2|3|3}} |align="left"|10 |align="left"|14 |align="left"|–4 |- !Total {{WDLtot|48|23|13|12}} !align="left"|72 !align="left"|55 !align="left"|+17 |- |rowspan="4" |[[ФК Интер|Интер]] |rowspan="4" |29 декември 2010 |rowspan="4" |1 јули 2011 |align="left"|Серија А {{WDL|23|17|2|4}} |align="left"|49 |align="left"|18 |align="left"|+31 |- |align="left"|Куп на Италија {{WDL|5|3|2|0}} |align="left"|8 |align="left"|4 |align="left"|+4 |- |align="left"|Европа {{WDL|4|1|0|3}} |align="left"|6 |align="left"|10 |align="left"|–4 |- !Вкупно {{WDLtot|32|21|4|7}} !align="left"|63 !align="left"|32 !align="left"|+31 |- !rowspan="4" colspan="3"|Вкупно !Лига {{WDLtot|61|37|12|12}} !align="left"|109 !align="left"|57 !align="left"|+52 |- !Куп {{WDLtot|7|4|2|1}} !align="left"|10 !align="left"|6 !align="left"|+4 |- !Европа {{WDLtot|12|3|3|6}} !align="left"|16 !align="left"|24 !align="left"|–8 |- !Вкупно {{WDLtot|80|44|17|19}} !align="left"|135 !align="left"|87 !align="left"|+48 |} == Почести == === Како играч === '''Фламенго''' * Кампеонато Бразилиро Серија А: 1987 година * Копа до Бразил: 1990 година '''Саун Пауло''' * Интерконтинентален куп : 1993 година * Recopa Sudamericana : 1993, 1994 година * Суперкуп Судамерикана : 1993 година '''Кашима Антлерс''' * J1 лига : 1996 година <sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" data-ve-ignore="true" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''[[Википедија:Се бара извор|<span title="This claim needs references to reliable sources. (May 2022)">потребен е цитат</span>]]'' &#x5D;</sup> '''Милан''' * [[Серија А]]: 1998–99 * [[Фудбалски куп на Италија|Копа Италија]]: 2002–03 '''Бразил''' * [[Светско првенство во фудбал|Светско првенство]] : [[Светско првенство во фудбал 1994|1994 година]] * [[Куп на конфедерации|Куп]] <sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" data-ve-ignore="true" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''[[Википедија:Се бара извор|<span title="This claim needs references to reliable sources. (May 2022)">потребен е цитат</span>]]'' &#x5D;</sup>[[Куп на конфедерации|на конфедерации на ФИФА]]: [[ФИФА Куп на конфедерации 1997|1997 година]] * [[Копа Америка]]: [[Копа Америка 1997|1997 година]] '''Поединечна''' * Бола де Прата : 1991 година * Куќата на славните на Милан <ref name="acmilan.com"/> * Легенди за наградата Golden Foot : 2018 <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.radiomontecarlo.net/news/principato-di-monaco/245894/il-golden-foot-2018-e-edinson-cavani.html|title=Il Golden Foot 2018 è Edinson Cavani|publisher=radiomontecarlo.net|language=it|accessdate=6 December 2018}}</ref> === Менаџер === '''Интер''' * [[Фудбалски куп на Италија|Копа Италија]] : 2010–11 <sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" data-ve-ignore="true" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''[[Википедија:Се бара извор|<span title="This claim needs references to reliable sources. (May 2022)">потребен е цитат</span>]]'' &#x5D;</sup> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * {{Nfteams}} [[Категорија:Тренери на ФК Интер]] [[Категорија:Тренери на ФК Милан]] [[Категорија:Фудбалери освојувачи на Светско првенство]] [[Категорија:Фудбалери на Светско првенство 1998]] [[Категорија:Фудбалери на ФИФА Куп на конфедерации 1997]] [[Категорија:Фудбалери на Светско првенство 1994]] [[Категорија:Фудбалери во Серија А]] [[Категорија:Фудбалери на Милан]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Париз Сен Жермен]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Валенсија]] [[Категорија:Фудбалери од Ла Лига]] [[Категорија:Бразилски фудбалери]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 1969 година]] au4xmgyfggfpmzc21rzuds57uhgnmbv 5382279 5382274 2025-06-21T10:04:18Z Carshalton 30527 5382279 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography-retired | name = Леонардо | image = [[Податотека:Leonardo Nascimento de Araújo 2013-01-01.jpg|300px]] | image_size = | caption = Леонардо во 2013 година | fullname = Леонардо Насименто де Араухо | birth_date = {{birth date and age|1969|9|5|df=y}} | birth_place = [[Нитерој]], Бразил | height = 1.78 m | currentclub = | position = среден ред, напад | retired = 2003 <small>(33 г.)</small> | youthyears1 = 1984–1987 | youthclubs1 = {{Fb team Flamengo}} | years1 = 1987–1990 | years2 = 1990–1991 | years3 = 1991–1993 | years4 = 1993–1994 | years5 = 1994–1996 | years6 = 1996–1997 | years7 = 1997–2001 | years8 = 2001 | years9 = 2002 | years10 = 2002–2003 | clubs1 = {{Fb team Flamengo}} | clubs2 = {{Fb team Sao Paulo}} | clubs3 = {{Fb team Valencia }} | clubs4 = {{Fb team Sao Paulo}} | clubs5 = {{Fb team Kashima Antlers}} | clubs6 = {{Fb team Paris Saint-Germain }} | clubs7 = {{Fb team Milan}} | clubs8 = {{Fb team Sao Paulo}} | clubs9 = {{Fb team Flamengo}} | clubs10 = {{Fb team Milan}} | caps1 = 52 | goals1 = 0 | caps2 = 44 | goals2 = 1 | caps3 = 70 | goals3 = 7 | caps4 = 12 | goals4 = 3 | caps5 = 49 | goals5 = 30 | caps6 = 34 | goals6 = 7 | caps7 = 96 | goals7 = 22 | caps8 = 13 | goals8 = 0 | caps9 = 0 | goals9 = 0 | caps10 = 1 | goals10 = 0 | totalcaps = 371 | totalgoals = 70 | nationalyears1 = 1989 | nationalteam1 = {{flagsport|BRA}} [[Фудбалска репрезентација на Бразил под 20 година|Бразил 20]] | nationalcaps1 = 6 | nationalgoals1 = 1 | nationalyears2 = 1990–2001 | nationalteam2 = {{flagsport|BRA}} [[Фудбалска репрезентација на Бразил|Бразил]] | nationalcaps2 = 55 | nationalgoals2 = 7 | manageryears1 = 2009–2010 | manageryears2 = 2010–2011 | manageryears3 = 2017 | managerclubs1 = {{Fb team Milan}} | managerclubs2 = {{Fb team Inter}} | managerclubs3 = {{Fb team Antalyaspor}} }} '''Леонардо Насименто де Араухо''' (роден на {{роден на|5|септември|1969|}} година), познат како '''Леонардо Араухо''' или едноставно како '''Леонардо''' — бразилски [[фудбал]]ски извршен директор и поранешен играч и менаџер. Последен пат бил спортски директор на клубот од [[Лига 1 (Франција)|Лига 1]], [[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]] до мај 2022 година. Како разновиден играч, Леонардо настапувал на неколку позиции во текот на неговата кариера, вклучително и како [[Среден ред (фудбал)|офанзивен играч]] за врска, [[Среден ред (фудбал)|лево крило]] и [[Одбрана (фудбал)|лев бек]]; неговиот најпознат и најуспешен период бил во [[ФК Милан|Милан]], во улога на офанзивен играч за врска (или ''[[Среден ред (фудбал)|треквартист]]'') зад напаѓачите.<ref name="acmilan.com">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.acmilan.com/en/archive/show_player/Leonardo-De-Araujo|title=A.C. Milan Hall of Fame: Leonardo De Araujo|work=acmilan.com|publisher=A.C. Milan|accessdate=1 April 2015}}</ref> Играл за тимови во Бразил, Шпанија, Јапонија, Франција и Италија, освојувајќи титули со Фламенго, [[ФК Саун Пауло|Саун Пауло]], Кашима Антлерс и Милан. Како поранешен [[Фудбалска репрезентација на Бразил|репрезентативец на Бразил]], тој бил дел од победничката екипа на [[Светско првенство во фудбал 1994|Светското првенство во 1994 година]], како и во тимот што завршил како второпласиран во изданието на турнирот во [[Светско првенство во фудбал 1998|1998]] година. Тој, исто така, ја претставувал својата нација на два турнири во [[Копа Америка]], стигнувајќи до финалето во [[Копа Америка 1995|1995 година]] и освојувајќи ја титулата во [[Копа Америка 1997|1997 година]], а исто така и во [[Куп на конфедерации|Купот на конфедерации на ФИФА]] во истата година. По неговото пензионирање, Леонардо, исто така, служел како тренер за италијанскиот тим Милан, и последователно како тренер на ривалите [[ФК Интер|Интер]], каде што ја освоил титулата во [[Фудбалски куп на Италија|Купот на Италија]] во 2011 година. Од 2011 до 2013 година бил спортски директор на неговиот поранешен клуб [[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]] (ПСЖ). Тој бил тренер на Анталијаспор во 2017 година пред да се врати во Милан како спортски директор во 2018 година. Во 2019 година, Леонардо се вратил во ПСЖ како спортски директор, додека не бил отпуштен во [[2022]] година. == Ран и личен живот == Леонардо е роден и израснат во Нитерои, Бразил.  Разведен од првата сопруга со која имал три деца (едно момче, две девојчиња), тој се оженил со водителката на Скај Италија, Ана Било, со која има два сина.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://uk.eurosport.yahoo.com/blogs/world-of-sport/leonardo-proposes-presenter-girlfriend-live-italian-television-134828628.html|title=Leonardo proposes to presenter girlfriend live on Italian television|date=15 March 2013|publisher=[[Yahoo! Sports]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20130317094043/http://uk.eurosport.yahoo.com/blogs/world-of-sport/leonardo-proposes-presenter-girlfriend-live-italian-television-134828628.html|archive-date=17 March 2013|accessdate=15 March 2013}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.purepeople.com/article/leonardo-et-anna-billo-mariage-discret-devant-ronaldo-et-eros-ramazzotti_a127826/1|title=Leonardo et Anna Billó : Mariage discret devant Ronaldo et Eros Ramazzotti|date=10 September 2013|work=Purepeople|accessdate=13 August 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.sorrisi.com/tv/programmi/anna-billo-a-casa-non-si-vive-solo-di-calcio/|title=Anna Billò: "A casa non si vive solo di calcio"|date=2021-08-23|work=TV Sorrisi e Canzoni|language=it-IT|accessdate=2021-12-15}}</ref> == Клупска кариера == Леонардо ја започнал својата кариера во бразилскиот клуб Фламенго во 1987 година; на само 17 години, му била дадена можност да игра со својот херој Зико плус Леандро, Бебето и Ренато Гаучо и да учествува во освојувањето на неговото прво бразилско првенство.  Во 1990 година, Леонардо потпишал со [[ФК Саун Пауло|Саун Пауло]], а во 1991 година, Леонардо, Раи и други млади таленти биле собрани како дел тимот бразилската легенда Тел Сантана.  Подоцна истата година, тој се префрлил во европскиот фудбал, потпишувајќи со шпанскиот клуб [[ФК Валенсија|Валенсија]]. По две сезони со Валенсија, тој се вратил во Бразил на краток престој со Саун Пауло во 1993 година, за кое време тимот освоил неколку титули, вклучувајќи го и престижниот [[Копа Либертадорес]] и Интерконтиненталниот куп. Во 1994 година, по [[Светско првенство во фудбал 1994|Светското првенство]], Леонардо потпишал со Кашима Антлерс од новоформираната јапонска Ј1 лига. Леонардо го продолжил својот успех во Кашима, повторно играјќи со својот идол и пријател Зико. Во 1996 година, тој се вратил во Европа, овој пат потпишувајќи со [[Лига 1 (Франција)|францускиот]] клуб [[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]] (ПСЖ), каде што повторно се покажал како успешен, а една од неговите цели им помогнало да го исфрлат [[ФК Ливерпул|Ливерпул]] од полуфиналето на [[УЕФА Куп на победниците на куповите|Купот на победниците на куповите на УЕФА]]. Во овој момент од неговата кариера, Леонардо главно престанал да игра како лев бек и се преселил во средниот ред, понекогаш на левото крило, а понекогаш во центарот, како напреден плејмејкер или како помошен напаѓач, поради неговите технички вештини, визија и тактичка интелигенција.<ref name="acmilan.com"/> Веќе во Јапонија, ова резултирачп со некои спектакуларни голови за Леонардо, тренд кој продолжил и во Европа. Во летото 1997 година, тој потпишал со [[Серија А|италијанскиот]] тим [[ФК Милан|Милан]] за 8,5 милиони евра од ПСЖ. Со Милан, тој станал истакнат дел од левата крилна постава исполнета со ѕвезди. Тој одиграл цели четири сезони со клубот, освојувајќи ја титулата во Серија А во 1998-99 година, во која одиграл клучна улога со неговите плодни игри, постигнувајќи 12 гола. Вкупно, тој постигнал 22 гола на 177 натпревари за Милан, пред да се врати во Бразил со Саун Пауло и Фламенго. Подоцна се вратил во Милан и ја завршил кариерата со тимот во 2003 година, освојувајќи ја титулата во Копа Италија во 2002-03.<ref name="acmilan.com"/><ref name="magliarossonera">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.magliarossonera.it/protagonisti/Gioc-Leonardo.html|title=Nascimento de Araujo LEONARDO|publisher=MagliaRossonera.it|language=it|accessdate=14 July 2016}}</ref> == Меѓународна кариера == Леонардо бил дел од репрезентацијата на Бразил до 20 години која се пласирала на третото место на Светското младинско првенство во 1989 година. Тој го направил своето целосно меѓународно деби за [[Фудбалска репрезентација на Бразил|Бразил]] во 1990 година. Тој бил избран за [[Одбрана (фудбал)|лев бек]] за [[Светско првенство во фудбал 1994|Светското првенство 1994 година]], држејќи го младиот [[Роберто Карлос]] надвор од тимот, на големо незадоволство на вториот. Леонардо играл добро на првите натпревари, но потоа добил суспензија од четири натпревари поради удар со лакт во главата на [[Фудбалска репрезентација на САД|американскиот]] играч од средниот ред Таб Рамос, предизвикувајќи фрактура на черепот што го хоспитализирала три и пол месеци. Суспензијата на Леонардо го спречила да учествува во преостанатиот дел од турнирот. Тоа било втора најдолга забрана изречена во историјата на Светските првенства, по суспензијата од осум натпревари на [[Мауро Тасоти]] поради кршење на носот на [[Луис Енрике Мартинес|Луис Енрике]] на истиот турнир. Во 1995 година, тој учествувал на [[Копа Америка 1995|Копа Америка]] со Бразил, каде што тимот стигнал до финалето. Во 1997 година, Леонардо го добил дресот со број 10 за националниот тим. Тој бил важен член на тимот што ја освоил [[Копа Америка]] во [[Копа Америка 1997|1997 година]], а исто така го освоил и Купот на [[ФИФА Куп на конфедерации 1997|Конфедерации на ФИФА]] подоцна истата година. Леонардо ги одиграл сите седум натпревари во неговиот втор [[Светско првенство во фудбал 1998|Светски куп]], помагајќи му на Бразил да заврши на второто место. Во натпреварот од второто воведно коло против [[Фудбалска репрезентација на Мароко|Мароко]], тој упатил еден шут и почнал да слави, но подоцна голот бил прогласен за оф-сајд. Последен пат бил избран да игра за Бразил во квалификациската кампања за [[Светско првенство во фудбал 2002|Светското првенство во 2002 година]] и ја завршил својата репрезентативна кариера во 2002 година со 60 натпревари и 8 гола за Бразил. == Стил на игра == Разновиден [[Среден ред (фудбал)|играч од средниот ред]], Леонардо бил способен да игра на неколку позиции долж теренот; неговата фаворизирана улога била како плејмејкер во средниот ред, или како [[Среден ред (фудбал)|лево крило]], или во поцентрална улога, како [[Среден ред (фудбал)|офанзивен играч]] за врска или како [[Напад (фудбал)|помошен напаѓач]], поради неговата способност да создава шанси за соиграчите, иако исто така бил способен да функционира како [[Среден ред (фудбал)|централен играч од средниот ред]], во [[Среден ред (фудбал)|длабока играчка]] улога, како [[Напад (фудбал)|напаѓач]], па дури и бил распореден како [[Одбрана (фудбал)|лев бек]] или [[Одбрана (фудбал)|крилен бек]] во текот на неговата кариера, особено во младоста. Елегантниот и креативен играч, Леонардо главно се сметал за неговите извонредни технички вештини, како и неговата визија и тактичка интелигенција како фудбалер, што го направило одличен давател на асистенции, иако бил способен да постигнува голови, но и да ги создава, поради неговата прецизност од директните слободни удари и моќната ударна способност од далечина, и бил познат како специјалист за ситуации со мртва топка. И покрај неговиот талент и репутација како еден од најдобрите бразилски фудбалери на неговата генерација, тој исто така често бил подложен на повреди во текот на неговата кариера.<ref name="acmilan.com"/><ref name="magliarossonera"/><ref name="Leonardo backs Milan talent">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/newsid=844564.html|title=Leonardo backs Milan talent|last=Paolo Menicucci|date=6 July 2009|publisher=UEFA|accessdate=14 July 2016}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://archiviostorico.gazzetta.it/1997/agosto/31/Leonardo_gia_preso_Milan_ga_0_9708318781.shtml|title=Leonardo si e' gia' preso il Milan|last=Germano Bovolenta|last2=Luigi Garlando|date=31 August 1997|work=La Gazzetta dello Sport|language=it|accessdate=18 March 2017|last3=Giampietro Agus}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://archiviostorico.gazzetta.it/1999/marzo/14/Brilla_soltanto_Leonardo_ga_0_9903145924.shtml|title=Brilla soltanto Leonardo|last=Lodovico Maradei|date=14 March 1999|work=La Gazzetta dello Sport|language=it|accessdate=18 March 2017}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://archiviostorico.gazzetta.it/1998/ottobre/14/questo_Milan_punisce_poco_ga_0_9810144852.shtml|title=questo Milan punisce poco|last=Alessandra Bocci|date=14 October 1998|work=La Gazzetta dello Sport|language=it|accessdate=18 March 2017}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://archiviostorico.gazzetta.it/1998/marzo/05/Leonardo_che_fatica_crescere_ga_0_9803059252.shtml|title=Leonardo, che fatica crescere|last=Andrea Masala|date=5 March 1998|work=La Gazzetta dello Sport|language=it|accessdate=18 March 2017}}</ref> == Надвор од фудбалот == Од 2002 година, Леонардо се посветил на социјалните работи со ''Fundação Gol de Letra'', заедно со неговиот пријател, поранешен играч Раи.  Леонардо работел за телевизијата Би-Би-Си во Обединетото Кралство за време на [[Светско првенство во фудбал 2006|Светското првенство]] во 2006 година како еден од нивните аналитичари на ''натпреварот на денот'', заедно со друг поранешен победник на [[Светско првенство во фудбал|Светскиот куп]], [[Марсел Десаи]]ли. Тој повторно се појавил како аналитичар на ''натпреварот на денот'' на 1 јуни 2007 година заедно со Алан Хансен и Алан Ширер. Ова бил првиот натпревар на [[Фудбалска репрезентација на Англија|Англија]] на новиот стадион Вембли кој завршил 1–1 со Бразил.  == Тренерска кариера == [[Податотека:Leonardo_Nascimento_de_Araújo_5.jpg|мини|Леонардо]] Во декември 2007 година, Леонардо бил интервјуиран за испразнетото место директор на[[ФК Вест Хем Јунајтед|Вест Хем Јунајтед]].<ref>[https://www.mirror.co.uk/sport/football/2007/12/05/hammers-target-leonardo-89520-20205300/ Hammers target Leonardo] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20080215033637/http://www.mirror.co.uk/sport/football/2007/12/05/hammers-target-leonardo-89520-20205300/ |date=2008-02-15 }} Mirror.co.uk, 5 December 2007</ref> === Милан === Во почетокот на 2008 година, Леонардо бил назначен за технички директор на неговиот поранешен клуб Милан. Подоцна истата година, тој добил италијанско државјанство по 12 години престој во Италија како жител.<ref>{{Наведени вести|url=http://archiviostorico.gazzetta.it/2008/dicembre/17/Leonardo_cittadino_italiano_ga_10_081217107.shtml|title=Leonardo è cittadino italiano|date=17 December 2008|work=La Gazzetta dello Sport|access-date=31 May 2009|language=it}}</ref> Откако [[Карло Анчелоти]] го напуштил Милан за да стане менаџер на [[ФК Челси|Челси]] на крајот на мај 2009 година, Леонардо бил именуван за главен тренер на Милан <ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/c/chelsea/8043480.stm Ancelotti leaves job at AC Milan] BBC Sport, 1 June 2009</ref><ref>[http://www.acmilan.com/NewsDetail.aspx?idNews=86050 ARRIVEDERCI CARLETTO!] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090611152208/http://www.acmilan.com/NewsDetail.aspx?idNews=86050|date=11 June 2009}} A.C. Milan, 2 June 2009</ref> и покрај тоа што сè уште ги немал потребните тренерски сертификати (тој требало да посетува тренерски курс на УЕФА А во јуни 2009 година).<ref>{{Наведени вести|url=http://www.settoretecnico.figc.it/news.aspx?c=15&n=316|title=Ammessi Corso Seconda Cat. Uefa A 2008/2009|date=9 April 2009|access-date=21 May 2009|publisher=Settore Tecnico FIGC|language=it}}</ref> Тој, сепак, бил ослободен од барањето УЕФА Про лиценца, која е задолжителна за менаџерите во [[Серија А]], поради тоа што бил поранешен победник на Светското првенство како играч.<ref>{{Наведени вести|url=http://it.eurosport.yahoo.com/01062009/45/serie-nuova-era-milan-benvenuto-leonardo.html|title=Serie A – Nuova era Milan, benvenuto Leonardo!|date=1 June 2009|access-date=4 June 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090611220433/http://it.eurosport.yahoo.com/01062009/45/serie-nuova-era-milan-benvenuto-leonardo.html|archive-date=11 June 2009|publisher=Yahoo! Eurosport|language=it}}</ref> Леонардо не губел време да изјави дека сака неговиот тим да игра атрактивен напаѓачки фудбал, дури и повикувајќи се на името на неговиот стар ментор, Тел Сантана.<ref>[http://goal.com/en-us/news/86/italy/2009/06/01/1300279/leonardo-wants-milan-to-play-attacking-football Leonardo Wants Milan To Play Attacking Football] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20120829155430/http://www.goal.com/en-us/news/86/italy/2009/06/01/1300279/leonardo-wants-milan-to-play-attacking-football |date=2012-08-29 }} goal.com, 2 June 2009</ref> По лошиот почеток на сезоната, со шокантен пораз со 0-4 од ривалот [[ФК Интер|Интер]], кој започнал со шпекулации за негово евентуално отпуштање од тренерското место во Милан, резултатите почнале да се подобруваат за ''росонерите'' под Леонардо, исто така благодарение на примената на тактика 4–2–1–3 (наречена и „4–2–фантазија“ од потпретседателот на Милан, Адријано Галијани). Оваа тактика, сосема невообичаена во италијанскиот фудбал и многу фокусирана на креативните играчи како [[Роналдињо]], [[Андреја Пирло]] и [[Кларенс Седорф|Кларенс Сидорф]], го навело Милан до подобри резултати и на ниво на Серија А и на ниво на [[Лига на шампиони во фудбал|УЕФА Лигата на шампионите]], вклучувајќи извонредна победа од 3-2 на [[Стадион „Сантјаго Бернабеу“|Сантјаго Бернабеу]] против [[ФК Реал Мадрид|Реал Мадрид]] и победа од 3–0 на гости кај [[ФК Јувентус|Јувентус]], која му овозможило на тимот на Леонардо да заврши на второто место на половина од сезоната, шест бода помалку од лидерот Интер со натпревар помалку. Сепак, патот до финалето на Лигата на шампионите бил прерано запрен бидејќи Милан бил елиминиран во првата нокаут рунда од [[ФК Манчестер Јунајтед|Манчестер Јунајтед]] во вкупниот пораз од 2–7 (2–3, 0–4). Во последните недели од сезоната се шпекулирало дека Леонардо би можел да го напушти Милан на крајот на сезоната. Во април 2010 година, Леонардо ги потврдил несогласувања со сопственикот на клубот и [[премиер на Италија]], [[Силвио Берлускони]], дефинирајќи ја нивната врска како „тешка“.<ref>{{Наведени вести|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/europe/8651983.stm|title=Coach Leonardo unsure over his future with A.C. Milan|date=30 April 2010|access-date=1 May 2010|publisher=BBC Sport}}</ref> Било потврдено дека Леонардо ќе го напушти Милан по меѓусебен договор по завршувањето на сезоната на натпреварот против Јувентус.<ref>[http://www.goal.com/en/news/10/italy/2010/05/14/1924556/leonardo-confirms-he-will-leave-milan-official Leonardo Confirms He Will Leave Milan – OFFICIAL] goal.com, 14 May 2010</ref> Леонардо емоционално се збогувал со преполниот [[Сан Сиро]], додека го водел последниот натпревар на неговата екипа со победата од 3–0 против Јувентус.  === Интер === На 24 декември 2010 година, по неколкудневни шпекулации, било потврдено дека Леонардо ќе ја преземе функцијата тренер на новиот шампион на [[Светско клупско првенство во фудбал|Светското клупско првенство]] на ФИФА, Интер, заменувајќи го Рафаел Бенитес во малку контроверзен потег, поради долгата кариера на Бразилецот во Милан како играч и менаџер; тој договорил 18-месечен договор што требало да истече на 30 јуни 2012 година.<ref name="leonardo_inter">{{Наведени вести|url=http://www.inter.it/aas/news/reader?N=50792&L=it|title=Benvenuto!: Leonardo allenatore dell'Inter|date=24 December 2010|access-date=24 December 2010|publisher=F.C. Internazionale Milano|language=it|archive-date=2010-12-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20101227011135/http://www.inter.it/aas/news/reader?N=50792&L=it|url-status=dead}}</ref> Леонардо започнал исклучително добро, собрал 30 поени од 12 натпревари со просек од 2,5 поени по натпревар, подобар од неговите претходници Бенитес и [[Жозе Мурињо]]. На 6 март 2011 година, Леонардо поставил нов рекорд во италијанската Серија А со собирање 33 поени во 13 натпревари; Претходниот рекорд бил 32 поени во 13 натпревари, постигнат од [[Фабио Капело]] во 2004-2005 година. На 15 март 2011 година, Леонардо го предводел Интер до незаборавна победа од 3-2 во Лигата на шампионите на гости над [[Бајерн Минхен|Баерн Минхен]] на [[Алијанц Арена]]та во осминафиналето, откако го загубил првиот натпревар на домашен терен. На 2 април 2011 година, Интер загубил со 3-0 против својот лут ривал Милан, а кога Интер, две недели подоцна, загубил со 2-0 од борецот за испаѓање [[ФК Парма|Парма]], амбициите за титулата на клубот практично завршиле. На 6 април, Интер загубил со 5–2 од [[ФК Шалке 04|Шалке 04]] во четврт-финалето на Лигата на шампионите. На 29 мај 2011 година, Интер го победил [[ФК Палермо|Палермо]] со 3–1 за да му го дал на Леонардо неговиот прв и единствен трофеј како менаџер на Интер, [[Фудбалски куп на Италија|Купот на Италија]]. Тој поднел оставка на 18 јуни. == Извршна кариера == === Париз Сен Жермен === Во јуни 2011 година, се појавиле шпекулации за иднината на Леонардо во Интер, откако некои медиуми цитирале за разговори помеѓу него и новите катарски сопственици на Париз Сен Жермен, каде Леонардо веќе поминал една сезона како играч во сезоната 1996-97. После тоа, претседателот на Интер, Масимо Морати, почнал да бара замена за Леонардо, а потоа го ангажирал поранешниот тренер на [[ФК Џенова|Џенова]], Џан Пјеро Гасперини како нов тренер и потоа го ослободил Леонардо од неговиот договор. Во јули 2011 година, Леонардо тогаш бил претставен како нов директор на ПСЖ, кој бил одговорен за главните одлуки на клубот за трансфер пазарот. Неговите први засилувања вклучувале неколку играчи од висок профил од Серија А, како што се [[Жереми Менез|Џереми Менез]], [[Мохамед Сисоко]], Салваторе Сиригу, [[Хавиер Пасторе]] и [[Тијаго Мота]], и бил главниот мозок зад назначувањето на неговиот пријател Карло Анчелоти за главен тренер на ПСЖ. Во мај 2013 година, Леонардо бил суспендиран на девет месеци, откако бил обвинет дека турнал судија на крајот на натпреварот против Валенсиен во кој [[Тијаго Силва]] бил исклучен.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.theguardian.com/football/2013/may/30/paris-saint-germain-leonardo-suspended|title=Paris Saint-Germain's Leonardo gets nine-month ban for barging referee|last=Mason|first=Peter|date=30 May 2013|work=The Guardian|accessdate=13 August 2018}}</ref> Забраната била продолжена на 13 месеци во јули 2013 година. На 10 јули, тој поднел оставка како спортски директор и го напуштил францускиот шампион на крајот на август.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://english.ahram.org.eg/NewsContent/6/0/76167/Sports/0/PSGs-Leonardo-to-quit-at-end-of-transfer-window.aspx|title=PSG's Leonardo to quit at end of transfer window|date=10 July 2013|work=Ahram Online|accessdate=13 August 2018}}</ref> Неговата забрана била укината во јуни 2014 година од страна на Административниот трибунал во Париз, по што тој најавил дека ќе ја тужи [[Фудбалска федерација на Франција|Француската фудбалска федерација]] за „професионална“ и „морална“ отштета.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.business-standard.com/article/news-ians/brazilian-leonardo-demands-9-1-mn-from-french-football-federation-115111300703_1.html|title=Brazilian Leonardo demands $9.1 mn from French Football Federation|date=13 November 2015|work=Business Standard|access-date=13 August 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.efe.com/efe/english/sports/brazil-s-leonardo-demands-9-1-mn-from-french-federation/50000266-2762439|title=Brazil's Leonardo demands $9.1 mn from French Federation|date=12 November 2015|accessdate=13 August 2018}}</ref> === Милан === Во јули 2018 година, по промената на сопственоста во Милан и смената на Марко Фасоне и Масимилијано Мирабели од нивните соодветни улоги како извршен директор и директор на фудбалот, новите сопственици на клубот Елиот Менаџмент Корпорејшн го објавиле назначувањето на Леонардо за нов спортски директор.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.acmilan.com/en/news/media/2018-07-25/leonardo-is-back-home|title=Leonardo Is Back Home|date=25 July 2018|access-date=13 August 2018|publisher=A.C. Milan}}</ref> Во негово својство, тој исто така служел и како директор и ги подржал привлекувањето на [[Гонсало Игуаин]] и [[Матија Калдара]] од Јувентус како негови први две засилувања.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.acmilan.com/en/news/stats/2018-08-02/higuain-and-caldara-in-focus|title=Higuain and Caldara in Focus|date=2 August 2018|publisher=A.C. Milan|accessdate=13 August 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.eatfootball.com/leonardo-having-a-player-like-higuain-increases-milans-appeal-caldara-has-the-potential-to-be-as-good-as-bonucci/|title=Leonardo: "Having a player like Higuain increases Milan's appeal, Caldara has the potential to be as good as Bonucci"|work=EatFootball|accessdate=13 August 2018}}{{Мртва_врска|date=December 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Во декември 2018 година, тој ја добил својата диплома за спортски директор преку Техничкиот центар Коверчијано.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.figc.it/it/tecnici/news/direttore-sportivo-tutti-i-nomi-degli-allievi-diplomati-al-corso-di-coverciano/|title=Direttore Sportivo: tutti i nomi degli allievi diplomati al corso di Coverciano|date=6 December 2018|publisher=FIGC|language=it|accessdate=1 February 2019}}</ref> === Враќање во Париз Сен Жермен === На 1 јули 2019 година, било објавено дека Леонардо ќе биде новиот спортски директор на Париз Сен Жермен по неговото заминување од Милан на заедничка согласност.<ref name=":0">{{Наведени вести|url=https://www.lemonde.fr/football/article/2019/06/14/leonardo-fait-son-retour-au-psg-en-tant-que-directeur-sportif_5476477_1616938.html|title=Leonardo fait son retour au PSG en tant que directeur sportif|date=2019-06-14|work=Le Monde.fr|access-date=2022-05-23|language=fr}}</ref> Во сезоната 2019-2020, Леонардо направил неколку засилувања за ПСЖ, вклучувајќи ги Абду Дијало, [[Андер Ерера|Андер Херера]], Идриса Гује, [[Мауро Икарди]], Пабло Сарабија и [[Кејлор Навас]]. Клубот продолжил со комплетирање на домашната тројна круна и завршил како вицешампион во [[Лига на шампиони во фудбал|Лигата на шампионите]] на УЕФА, прво финале за Париз.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.france24.com/en/20200823-live-psg-take-on-bayern-munich-in-first-ever-champions-league-final|title=Bayern Munich beat PSG 1-0 to win Champions League final|date=2020-08-23|work=France 24|language=en|accessdate=2021-06-27}}</ref> Во мај 2022 година, Леонардо бил отпуштен од Париз Сен Жермен. И покрај неговите успешни обиди да го убеди [[Нејмар]] да остане во Париз, набљудувачите генерално го сметаат Леонардо дека има негативно влијание врз развојот на ПСЖ за време на неговиот втор период како спортски директор.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.getfootballnewsfrance.com/2022/leonardo-sacked-by-psg/|title=Leonardo sacked by PSG {{!}} Get French Football News|work=www.getfootballnewsfrance.com|accessdate=2022-05-23}}</ref> == Статистика == === Клупска === {| class="wikitable" style="font-size:100%; text-align: center;" !rowspan="2"|Клуб !rowspan="2"|Сезона !colspan="3"|Лига ! colspan="2" |Национален куп ! colspan="2" |Континентално ! colspan="2" |Останато !colspan="2"|Вкупно |- !Нат !Гол !Нат !Гол !Нат !Гол !Нат !Гол !Нат !Гол |- | rowspan="5" |[[ФК Фламенго|Фламенго]] |1987 | rowspan="4" |[[Серија А (Бразил)|Серија А]] |18 |0 | colspan="2" |– | colspan="2" |– | colspan="2" |– |18 |0 |- |1988 |18 |0 | colspan="2" |– |3 |0 |22 |0 |43 |0 |- |1989 |16 |0 |8 |0 |1 |0 |20 |1 |45 |1 |- |1990 | colspan="2" |– |4 |3 | colspan="2" |– |21 |0 |25 |3 |- ! colspan="2" |Вкупно !52 !0 !12 !3 !4 !0 !63 !1 !131 !4 |- | rowspan="3" |[[ФК Саун Пауло|Саун Пауло]] |1990 | rowspan="2" |[[Серија А (Бразил)|Серија А]] |22 |0 | colspan="2" |– | colspan="2" |– | colspan="2" |– |22 |0 |- |1991 |22 |1 | colspan="2" |– | colspan="2" |– | colspan="2" |– |22 |1 |- ! colspan="2" |Вкупно !44 !1 ! colspan="2" |– ! colspan="2" |– ! colspan="2" |– !44 !1 |- | rowspan="3" |[[ФК Валенсија|Валенсија]] |1991–92 | rowspan="2" |[[Примера Дивисион (Шпанија)|Примера]] |36 |4 |10 |3 | colspan="2" |– | colspan="2" |– |46 |7 |- |1992–93 |34 |3 |4 |0 |2 |0 | colspan="2" |– |40 |3 |- ! colspan="2" |Вкупно !70 !7 !14 !3 !2 !0 ! colspan="2" |– !86 !10 |- | rowspan="3" |[[ФК Саун Пауло|Саун Пауло]] |1993 | rowspan="2" |[[Серија А (Бразил)|Серија А]] |12 |3 | colspan="2" |– |5 |2 |1 |0 |18 |5 |- |1994 | colspan="2" |– | colspan="2" |– |1 |1 |23 |9 |24 |10 |- ! colspan="2" |Вкупно !12 !3 ! colspan="2" |– !6 !3 !24 !9 !42 !15 |- | rowspan="4" |[[ФК Кашима Антлерс|Кашима Антлерс]] |1994 | rowspan="3" |Ј1 лига |9 |7 |1 |0 | colspan="2" |– | colspan="2" |– |10 |7 |- |1995 |28 |17 |3 |1 | colspan="2" |– | colspan="2" |– |31 |18 |- |1996 |12 |6 |10 |5 | colspan="2" |– | colspan="2" |– |22 |11 |- ! colspan="2" |Вкупно !49 !30 !14 !6 ! colspan="2" |– ! colspan="2" |– !63 !36 |- | rowspan="3" |[[ФК Париз Сен Жермен|Париз Сен Жермен]] |1996–97 | rowspan="2" |[[Лига 1 (Франција)|Лига 1]] |32 |7 |2 |0 |7 |3 |2 |0 |43 |10 |- |1997–98 |2 |0 | colspan="2" |– |1 |0 | colspan="2" |– |3 |0 |- ! colspan="2" |Вкупно !34 !7 !2 !0 !8 !3 !2 !0 !46 !13 |- | rowspan="5" |[[ФК Милан|Милан]] |[[ФК Милан сезона 1997–1998|1997–98]] | rowspan="4" |[[Серија А]] |27 |3 |5 |1 | colspan="2" |– | colspan="2" |– |32 |4 |- |[[ФК Милан сезона 1998–1999|1998–99]] |27 |12 |2 |0 | colspan="2" |– | colspan="2" |– |29 |12 |- |[[ФК Милан сезона 1999–2000|1999–00]] |20 |4 |1 |1 |5 |1 |0 |0 |26 |6 |- |[[ФК Милан сезона 2000–2001|2000–01]] |22 |3 |5 |2 |5 |1 | colspan="2" |– |32 |6 |- ! colspan="2" |Вкупно !96 !22 !13 !4 !10 !2 !0 !0 !119 !28 |- |[[ФК Саун Пауло|Саун Пауло]] |2001 |[[Серија А (Бразил)|Серија А]] |13 |0 | colspan="2" |– | colspan="2" |– |5 |0 |18 |0 |- |[[ФК Фламенго|Фламенго]] |2002 |[[Серија А (Бразил)|Серија А]] | colspan="2" |– | colspan="2" |– |1 |0 |6 |1 |7 |1 |- |[[ФК Милан|Милан]] |[[ФК Милан сезона 2002–2003|2002–03]] |[[Серија А]] |1 |0 |4 |2 | colspan="2" |– | colspan="2" |– |5 |2 |- ! colspan="3" |Вкупно !371 !70 !59 !18 !31 !8 !100 !11 !561 !107 |} === Меѓународна === {| class="wikitable" style="font-size:100%; text-align: center;" | colspan="3" |[[Фудбалска репрезентација на Бразил|Бразил]] |- ! година ! width="40" | Настапи ! width="40" | Голови |- | 1990 | 2 | 0 |- | 1991 | 3 | 0 |- | 1993 | 2 | 0 |- | 1994 | 9 | 0 |- | 1995 | 7 | 2 |- | 1996 | 3 | 0 |- | 1997 | 17 | 4 |- | 1998 | 8 | 0 |- | 1999 | 2 | 1 |- | 2001 | 2 | 0 |- ! Вкупно ! 55 ! 7 |} == Менаџерска статистика == {{Updated|30 мај 2011}} {| class="wikitable" style="text-align: center" |- !rowspan="2" width="100"|Екипа !rowspan="2" width="125"|Од !rowspan="2" width="125"|До !rowspan="2" width="100"|Натпреварување !colspan="8" |Скор |- !width="35"|Н !width="35"|П !width="35"|Н !width="35"|П !width="50"|Поб % !width="35"|ДГ !width="35"|ПГ !width="35"|ГР |- |rowspan="4" |[[ФК Милан|Милан]] |rowspan="4" |1 јуни 2009 |rowspan="4" |16 мај 2010 |align="left"|[[Серија А]] {{WDL|38|20|10|8}} |align="left"|60 |align="left"|39 |align="left"|+21 |- |align="left"|[[Куп на Италија]] {{WDL|2|1|0|1}} |align="left"|2 |align="left"|2 |align="left"|0 |- |align="left"|Европа {{WDL|8|2|3|3}} |align="left"|10 |align="left"|14 |align="left"|–4 |- !Total {{WDLtot|48|23|13|12}} !align="left"|72 !align="left"|55 !align="left"|+17 |- |rowspan="4" |[[ФК Интер|Интер]] |rowspan="4" |29 декември 2010 |rowspan="4" |1 јули 2011 |align="left"|Серија А {{WDL|23|17|2|4}} |align="left"|49 |align="left"|18 |align="left"|+31 |- |align="left"|Куп на Италија {{WDL|5|3|2|0}} |align="left"|8 |align="left"|4 |align="left"|+4 |- |align="left"|Европа {{WDL|4|1|0|3}} |align="left"|6 |align="left"|10 |align="left"|–4 |- !Вкупно {{WDLtot|32|21|4|7}} !align="left"|63 !align="left"|32 !align="left"|+31 |- !rowspan="4" colspan="3"|Вкупно !Лига {{WDLtot|61|37|12|12}} !align="left"|109 !align="left"|57 !align="left"|+52 |- !Куп {{WDLtot|7|4|2|1}} !align="left"|10 !align="left"|6 !align="left"|+4 |- !Европа {{WDLtot|12|3|3|6}} !align="left"|16 !align="left"|24 !align="left"|–8 |- !Вкупно {{WDLtot|80|44|17|19}} !align="left"|135 !align="left"|87 !align="left"|+48 |} == Почести == === Како играч === '''Фламенго''' * Кампеонато Бразилиро Серија А: 1987 година * Копа до Бразил: 1990 година '''Саун Пауло''' * Интерконтинентален куп : 1993 година * Recopa Sudamericana : 1993, 1994 година * Суперкуп Судамерикана : 1993 година '''Кашима Антлерс''' * J1 лига : 1996 година <sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" data-ve-ignore="true" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''[[Википедија:Се бара извор|<span title="This claim needs references to reliable sources. (May 2022)">потребен е цитат</span>]]'' &#x5D;</sup> '''Милан''' * [[Серија А]]: 1998–99 * [[Фудбалски куп на Италија|Копа Италија]]: 2002–03 '''Бразил''' * [[Светско првенство во фудбал|Светско првенство]] : [[Светско првенство во фудбал 1994|1994 година]] * [[Куп на конфедерации|Куп]] <sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" data-ve-ignore="true" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''[[Википедија:Се бара извор|<span title="This claim needs references to reliable sources. (May 2022)">потребен е цитат</span>]]'' &#x5D;</sup>[[Куп на конфедерации|на конфедерации на ФИФА]]: [[ФИФА Куп на конфедерации 1997|1997 година]] * [[Копа Америка]]: [[Копа Америка 1997|1997 година]] '''Поединечна''' * Бола де Прата : 1991 година * Куќата на славните на Милан <ref name="acmilan.com"/> * Легенди за наградата Golden Foot : 2018 <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.radiomontecarlo.net/news/principato-di-monaco/245894/il-golden-foot-2018-e-edinson-cavani.html|title=Il Golden Foot 2018 è Edinson Cavani|publisher=radiomontecarlo.net|language=it|accessdate=6 December 2018}}</ref> === Менаџер === '''Интер''' * [[Фудбалски куп на Италија|Копа Италија]] : 2010–11 <sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" data-ve-ignore="true" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''[[Википедија:Се бара извор|<span title="This claim needs references to reliable sources. (May 2022)">потребен е цитат</span>]]'' &#x5D;</sup> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * {{Nfteams}} [[Категорија:Тренери на ФК Интер]] [[Категорија:Тренери на ФК Милан]] [[Категорија:Фудбалери освојувачи на Светско првенство]] [[Категорија:Фудбалери на Светско првенство 1998]] [[Категорија:Фудбалери на ФИФА Куп на конфедерации 1997]] [[Категорија:Фудбалери на Светско првенство 1994]] [[Категорија:Фудбалери во Серија А]] [[Категорија:Фудбалери на Милан]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Париз Сен Жермен]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Валенсија]] [[Категорија:Фудбалери од Ла Лига]] [[Категорија:Бразилски фудбалери]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 1969 година]] cs6kkqrir0wwushf1wuk6p9giwurblt Разговор:Леонардо Араужо 1 1310904 5382276 4892676 2025-06-21T10:01:56Z Carshalton 30527 Carshalton ја премести страницата [[Разговор:Леонардо Араухо]] на [[Разговор:Леонардо Араужо]] 4892676 wikitext text/x-wiki {{СЗР}} 111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx Васкулитис 0 1314236 5382261 4948060 2025-06-21T09:39:40Z Buli 2648 /* Наводи */ 5382261 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Vaskulitis_Wade_3.jpg|мини|Краен стадиум на васкулитис на потколеницата/потколеницата]] [[Податотека:Vasculitis_FDG_PET-CT.png|мини|Тежок васкулитис на големите крвни садови на сликата FDG-PET/CT]] Збирниот термин '''васкулитис''' или '''воспаление на крвните садови''' ги опфаќа [[болест]]ите во кои автоимуните процеси - најчесто [[алергија]] од тип 3 - доведуваат до воспаление на [[Артерија|артериите]], артериолите, [[капилар]]ите, венулите и [[Вена|вените]], што последователно резултира со оштетувања на [[орган]]ите кои се снабдени од засегнатите крвни садови. Точните причини не се јасни. Се претпоставуваат генетски фактори во комбинација со влијанија од околината како што се инфекции со бактеријата [[Staphylococcus aureus]] или вирусот на [[хепатит]]ис. Во минатото, васкулитидите доведуваа до смрт во рок од неколку месеци, но денес тие можат да бидат доведени во [[Ремисија (медицина)|ремисија]] со терапија со имуносупресивни лекови, но не и до излекување на болеста: бидејќи имунолошкиот систем е трајно исфрлен од колосек и причините за тоа сè уште не се откриени и затоа не можат да бидат третирани, може да се случи повторување (ремисија) секое време. Спротивно на тоа, васкулопатиите се група на примарно невоспалителни васкуларни заболувања од различно потекло кои доведуваат до делумна или целосно затворање на крвниот сад. Во пракса, двата типа на болести често не се јасно одвоени еден од друг. == Класификација == === Примарен васкулитис === Примарни васкулитиди се васкулитиди без позната основна болест. Тие се класифицирани според ревидираната Консензус-коференциска-номенклатура од ''Чапел Хил (2012)''<ref>{{Наведено списание|last=Jennette|first=J. C.|last2=Falk|first2=R. J.|last3=Bacon|first3=P. A.|last4=Basu|first4=N.|last5=Cid|first5=M. C.|last6=Ferrario|first6=F.|last7=Flores-Suarez|first7=L. F.|last8=Gross|first8=W. L.|last9=Guillevin|first9=L.|date=2013-01|title=2012 Revised International Chapel Hill Consensus Conference Nomenclature of Vasculitides|url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/art.37715|journal=Arthritis & Rheumatism|language=en|volume=65|issue=1|pages=1–11|doi=10.1002/art.37715}}</ref> според големината на вклучените садови и присуството/отсуството на АНЦА-[[Антитело|антитела]] (латиница ANCA), како што следува: ==== Примарен васкулитис на мали садови ==== '''Васкулити асоцирани со АНЦА''' * [[Вегенерова грануломатоза|Грануломатоза со полиангиитис]] (старо име: ''Вегенерова грануломатоза'') со васкулитис, особено на малите артерии на бубрезите и белите дробови * [[Чарг-Штраусов синдром|Еозинофилна грануломатоза со полиангиитис]] (старо име: ''Чург-Строс синдром'') * Микроскопски полиартеритис (кратенка: MPA или mPAN) '''Васкулити кои не се поврзани со АНЦА'''Кај васкулитидите кои не се асоцирани со АНЦА се присутни таложења од имуни комплекси и комплементи, што значи дека се работи за примарен имунокомплексен васкулитис. * ИгА васкулитис (пурпура Шоенлајн-Хенох, исто така наречена пурпура анафилактоидес) * Васкулитис при есенцијална (т.е. идиопатска)криоглобулинемија * Анти-ГБМ болест (гломеруларна базална мембрана) * Хипокомплементемичен уртикаријален васкулитис (анти-C1q васкулитис) ==== Примарен васкулитис на средните садови ==== * Панартеритис нодоза (ПАН) * [[Кавасакиева болест|Кавасаки синдром]] * [[Вегенерова грануломатоза|Вегенер-Клингер грануломатоза]] * [[Чарг-Штраусов синдром|Еозинофилна грануломатоза со полиангиитис]] ==== Примарен васкулитис на големи садови ==== * Гигантски клеточен артеритис (порано исто така наречен ''темпорален'' ''артеритис, кранијален артеритис'' или ''Хортонова болест'') * Такајасу артеритис како АНЦА-негативен васкулитис првенствено на аортата и нејзините главни гранки ==== Примарен васкулитис со променлива големина на садот ==== * Синдром Коган I * [[Бехчетова болест]] ==== Примарен васкулитис на орган ==== * кожен леукоцитокластичен ангиитис * примарен васкулитис на ЦНС (централен нервен систем). === Секундарен васкулитис === Секундарните васкулитиди се јавуваат кај [[Автоимуна болест|автоимуни болести]] (на пр. [[системски лупус еритематозус]]) и заразни болести (на пр. [[Синдром на стекнат имунолошки дефицит|СИДА]], [[сифилис]]) или се индуцирани од лекови. Акутното васкуларно [[Пресадување (медицина)|отфрлање на орган]] по трансплантација на бубрег е исто така едно од нив, предизвикано од [[Антитело|ИгГ антитела]] синтетизирани од примачот против [[Антиген|алоантигени]] на [[Епително ткиво|епителните клетки]] на трансплантатот. Секундарните васкулитиди може да се појават и по внесувањето на [[кокаин]] и ергот алкалоиди, како и некои лековити растенија. == Поврзано == * [[церебрален васкулитис]] == Наводи == {{Медицинска консултација}} {{Васкуларни болести}} [[Категорија:Автоимуни болести]] [[Категорија:Васкулитис]] [[Категорија:Ревматологија]] [[Категорија:Медицина]] m2obpa45avl0jfyac0an0600cpktc5z 5382262 5382261 2025-06-21T09:40:07Z Buli 2648 /* Наводи */ 5382262 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Vaskulitis_Wade_3.jpg|мини|Краен стадиум на васкулитис на потколеницата/потколеницата]] [[Податотека:Vasculitis_FDG_PET-CT.png|мини|Тежок васкулитис на големите крвни садови на сликата FDG-PET/CT]] Збирниот термин '''васкулитис''' или '''воспаление на крвните садови''' ги опфаќа [[болест]]ите во кои автоимуните процеси - најчесто [[алергија]] од тип 3 - доведуваат до воспаление на [[Артерија|артериите]], артериолите, [[капилар]]ите, венулите и [[Вена|вените]], што последователно резултира со оштетувања на [[орган]]ите кои се снабдени од засегнатите крвни садови. Точните причини не се јасни. Се претпоставуваат генетски фактори во комбинација со влијанија од околината како што се инфекции со бактеријата [[Staphylococcus aureus]] или вирусот на [[хепатит]]ис. Во минатото, васкулитидите доведуваа до смрт во рок од неколку месеци, но денес тие можат да бидат доведени во [[Ремисија (медицина)|ремисија]] со терапија со имуносупресивни лекови, но не и до излекување на болеста: бидејќи имунолошкиот систем е трајно исфрлен од колосек и причините за тоа сè уште не се откриени и затоа не можат да бидат третирани, може да се случи повторување (ремисија) секое време. Спротивно на тоа, васкулопатиите се група на примарно невоспалителни васкуларни заболувања од различно потекло кои доведуваат до делумна или целосно затворање на крвниот сад. Во пракса, двата типа на болести често не се јасно одвоени еден од друг. == Класификација == === Примарен васкулитис === Примарни васкулитиди се васкулитиди без позната основна болест. Тие се класифицирани според ревидираната Консензус-коференциска-номенклатура од ''Чапел Хил (2012)''<ref>{{Наведено списание|last=Jennette|first=J. C.|last2=Falk|first2=R. J.|last3=Bacon|first3=P. A.|last4=Basu|first4=N.|last5=Cid|first5=M. C.|last6=Ferrario|first6=F.|last7=Flores-Suarez|first7=L. F.|last8=Gross|first8=W. L.|last9=Guillevin|first9=L.|date=2013-01|title=2012 Revised International Chapel Hill Consensus Conference Nomenclature of Vasculitides|url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/art.37715|journal=Arthritis & Rheumatism|language=en|volume=65|issue=1|pages=1–11|doi=10.1002/art.37715}}</ref> според големината на вклучените садови и присуството/отсуството на АНЦА-[[Антитело|антитела]] (латиница ANCA), како што следува: ==== Примарен васкулитис на мали садови ==== '''Васкулити асоцирани со АНЦА''' * [[Вегенерова грануломатоза|Грануломатоза со полиангиитис]] (старо име: ''Вегенерова грануломатоза'') со васкулитис, особено на малите артерии на бубрезите и белите дробови * [[Чарг-Штраусов синдром|Еозинофилна грануломатоза со полиангиитис]] (старо име: ''Чург-Строс синдром'') * Микроскопски полиартеритис (кратенка: MPA или mPAN) '''Васкулити кои не се поврзани со АНЦА'''Кај васкулитидите кои не се асоцирани со АНЦА се присутни таложења од имуни комплекси и комплементи, што значи дека се работи за примарен имунокомплексен васкулитис. * ИгА васкулитис (пурпура Шоенлајн-Хенох, исто така наречена пурпура анафилактоидес) * Васкулитис при есенцијална (т.е. идиопатска)криоглобулинемија * Анти-ГБМ болест (гломеруларна базална мембрана) * Хипокомплементемичен уртикаријален васкулитис (анти-C1q васкулитис) ==== Примарен васкулитис на средните садови ==== * Панартеритис нодоза (ПАН) * [[Кавасакиева болест|Кавасаки синдром]] * [[Вегенерова грануломатоза|Вегенер-Клингер грануломатоза]] * [[Чарг-Штраусов синдром|Еозинофилна грануломатоза со полиангиитис]] ==== Примарен васкулитис на големи садови ==== * Гигантски клеточен артеритис (порано исто така наречен ''темпорален'' ''артеритис, кранијален артеритис'' или ''Хортонова болест'') * Такајасу артеритис како АНЦА-негативен васкулитис првенствено на аортата и нејзините главни гранки ==== Примарен васкулитис со променлива големина на садот ==== * Синдром Коган I * [[Бехчетова болест]] ==== Примарен васкулитис на орган ==== * кожен леукоцитокластичен ангиитис * примарен васкулитис на ЦНС (централен нервен систем). === Секундарен васкулитис === Секундарните васкулитиди се јавуваат кај [[Автоимуна болест|автоимуни болести]] (на пр. [[системски лупус еритематозус]]) и заразни болести (на пр. [[Синдром на стекнат имунолошки дефицит|СИДА]], [[сифилис]]) или се индуцирани од лекови. Акутното васкуларно [[Пресадување (медицина)|отфрлање на орган]] по трансплантација на бубрег е исто така едно од нив, предизвикано од [[Антитело|ИгГ антитела]] синтетизирани од примачот против [[Антиген|алоантигени]] на [[Епително ткиво|епителните клетки]] на трансплантатот. Секундарните васкулитиди може да се појават и по внесувањето на [[кокаин]] и ергот алкалоиди, како и некои лековити растенија. == Поврзано == * [[церебрален васкулитис]] == Наводи == {{наводи}} {{Медицинска консултација}} {{Васкуларни болести}} [[Категорија:Автоимуни болести]] [[Категорија:Васкулитис]] [[Категорија:Ревматологија]] [[Категорија:Медицина]] ivpw3w81cisyr2sdght7genb43lxu00 5382264 5382262 2025-06-21T09:42:16Z Buli 2648 /* Наводи */ 5382264 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Vaskulitis_Wade_3.jpg|мини|Краен стадиум на васкулитис на потколеницата/потколеницата]] [[Податотека:Vasculitis_FDG_PET-CT.png|мини|Тежок васкулитис на големите крвни садови на сликата FDG-PET/CT]] Збирниот термин '''васкулитис''' или '''воспаление на крвните садови''' ги опфаќа [[болест]]ите во кои автоимуните процеси - најчесто [[алергија]] од тип 3 - доведуваат до воспаление на [[Артерија|артериите]], артериолите, [[капилар]]ите, венулите и [[Вена|вените]], што последователно резултира со оштетувања на [[орган]]ите кои се снабдени од засегнатите крвни садови. Точните причини не се јасни. Се претпоставуваат генетски фактори во комбинација со влијанија од околината како што се инфекции со бактеријата [[Staphylococcus aureus]] или вирусот на [[хепатит]]ис. Во минатото, васкулитидите доведуваа до смрт во рок од неколку месеци, но денес тие можат да бидат доведени во [[Ремисија (медицина)|ремисија]] со терапија со имуносупресивни лекови, но не и до излекување на болеста: бидејќи имунолошкиот систем е трајно исфрлен од колосек и причините за тоа сè уште не се откриени и затоа не можат да бидат третирани, може да се случи повторување (ремисија) секое време. Спротивно на тоа, васкулопатиите се група на примарно невоспалителни васкуларни заболувања од различно потекло кои доведуваат до делумна или целосно затворање на крвниот сад. Во пракса, двата типа на болести често не се јасно одвоени еден од друг. == Класификација == === Примарен васкулитис === Примарни васкулитиди се васкулитиди без позната основна болест. Тие се класифицирани според ревидираната Консензус-коференциска-номенклатура од ''Чапел Хил (2012)''<ref>{{Наведено списание|last=Jennette|first=J. C.|last2=Falk|first2=R. J.|last3=Bacon|first3=P. A.|last4=Basu|first4=N.|last5=Cid|first5=M. C.|last6=Ferrario|first6=F.|last7=Flores-Suarez|first7=L. F.|last8=Gross|first8=W. L.|last9=Guillevin|first9=L.|date=2013-01|title=2012 Revised International Chapel Hill Consensus Conference Nomenclature of Vasculitides|url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/art.37715|journal=Arthritis & Rheumatism|language=en|volume=65|issue=1|pages=1–11|doi=10.1002/art.37715}}</ref> според големината на вклучените садови и присуството/отсуството на АНЦА-[[Антитело|антитела]] (латиница ANCA), како што следува: ==== Примарен васкулитис на мали садови ==== '''Васкулити асоцирани со АНЦА''' * [[Вегенерова грануломатоза|Грануломатоза со полиангиитис]] (старо име: ''Вегенерова грануломатоза'') со васкулитис, особено на малите артерии на бубрезите и белите дробови * [[Чарг-Штраусов синдром|Еозинофилна грануломатоза со полиангиитис]] (старо име: ''Чург-Строс синдром'') * Микроскопски полиартеритис (кратенка: MPA или mPAN) '''Васкулити кои не се поврзани со АНЦА'''Кај васкулитидите кои не се асоцирани со АНЦА се присутни таложења од имуни комплекси и комплементи, што значи дека се работи за примарен имунокомплексен васкулитис. * ИгА васкулитис (пурпура Шоенлајн-Хенох, исто така наречена пурпура анафилактоидес) * Васкулитис при есенцијална (т.е. идиопатска)криоглобулинемија * Анти-ГБМ болест (гломеруларна базална мембрана) * Хипокомплементемичен уртикаријален васкулитис (анти-C1q васкулитис) ==== Примарен васкулитис на средните садови ==== * Панартеритис нодоза (ПАН) * [[Кавасакиева болест|Кавасаки синдром]] * [[Вегенерова грануломатоза|Вегенер-Клингер грануломатоза]] * [[Чарг-Штраусов синдром|Еозинофилна грануломатоза со полиангиитис]] ==== Примарен васкулитис на големи садови ==== * Гигантски клеточен артеритис (порано исто така наречен ''темпорален'' ''артеритис, кранијален артеритис'' или ''Хортонова болест'') * Такајасу артеритис како АНЦА-негативен васкулитис првенствено на аортата и нејзините главни гранки ==== Примарен васкулитис со променлива големина на садот ==== * Синдром Коган I * [[Бехчетова болест]] ==== Примарен васкулитис на орган ==== * кожен леукоцитокластичен ангиитис * примарен васкулитис на ЦНС (централен нервен систем). === Секундарен васкулитис === Секундарните васкулитиди се јавуваат кај [[Автоимуна болест|автоимуни болести]] (на пр. [[системски лупус еритематозус]]) и заразни болести (на пр. [[Синдром на стекнат имунолошки дефицит|СИДА]], [[сифилис]]) или се индуцирани од лекови. Акутното васкуларно [[Пресадување (медицина)|отфрлање на орган]] по трансплантација на бубрег е исто така едно од нив, предизвикано од [[Антитело|ИгГ антитела]] синтетизирани од примачот против [[Антиген|алоантигени]] на [[Епително ткиво|епителните клетки]] на трансплантатот. Секундарните васкулитиди може да се појават и по внесувањето на [[кокаин]] и ергот алкалоиди, како и некои лековити растенија. == Поврзано == * [[церебрален васкулитис]] == Наводи == {{наводи}} {{Медицинска консултација}} {{Васкуларни болести}} [[Категорија:Васкуларни болести]] [[Категорија:Воспаленија]] [[Категорија:Ревматологија]] do0zf1n3s7d0k90jjrra5dr5hrpcwre Романтизмот во Франција 0 1323278 5382142 4987391 2025-06-20T19:10:22Z Andrew012p 85224 5382142 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Eugène Delacroix - La liberté guidant le peuple.jpg|мини|Слободата на барикадите]] [[Податотека:Chateau de Challain.JPG|мини|Дворецот Шален ла Потери]] [[Податотека:Louvre-peinture-francaise-p1020324.jpg|мини|Имагинарен поглед на Големата галерија на Лувр во урнатини]] Романтизмот (''Romantisme'' на француски) бил книжевно и уметничко движење што се појавило во Франција кон крајот на 18 век, главно како реакција против формалноста и строгите правила на официјалниот стил на [[Неокласицизам|неокласицизмот]]. Својот врв го достигнал во првиот дел на 19 век, во делата на [[Франсоа Рене де Шатобријан|Франсоа-Рене де Шатобријан]] и [[Виктор Иго]], поезијата на [[Алфред де Вињи]], сликите на [[Ежен Делакроа]], музиката на [[Хектор Берлиоз]], а подоцна и во архитектурата на [[Шарл Гарние]]. Почнувајќи од крајот на 19 век постепено бил заменет со движењата на [[Југендстил|ар нуво]], [[Реализам (уметност)|реализмот]] и [[Модернизам|модернизмот]]. == Сликарство == Француското романтично сликарство понекогаш се нарекувало „театрален романтизам“. За разлика од романтизмот во Германија, тоа се засновало помалку на изразување филозофски идеи отколку на постигнување екстравагантни ефекти, со драматична употреба на боја и движење. Фигурите биле искривени или испружени, платната биле преполни со фигури, а линиите понекогаш биле непрецизни. Користените места често биле егзотични, обично во [[Египет]] или [[Отоманско Царство|Отоманското Царство]].{{Sfn|Toman (2006), pp. 402–405}} Една од првите истакнати фигури во француското романтично сликарство бил [[Ибер Робер]], познат особено по неговото [[Капричо (уметност)|капричио]], живописни прикази на вистински или замислени урнатини во Италија и Франција. Таков е и неговиот приказ за тоа како ќе изгледа Големата галерија на [[Лувр]], пропадната и обрасната со винова лоза.<ref name="re">Jean de Cayeux. "Robert, Hubert." Grove Art Online. Oxford Art Online. Oxford University Press. Web. 13 Jan. 2017</ref> Ан Луј Жироде бил еден од првите важни сликари во францускиот романтизам. Бил ученик на [[Жак-Луј Давид]]. Наполеон многу му се восхитувал на неговото дело. Ги насликал ''Сенките на француските херои кои загинале во војните на слобода, примени од Осијан'' (1802) специјално за главниот салон на домот на Наполеон во [[Шато де Малмезон|Малмезон]]. Неговите слики се одликувале со мистериозно осветлување, симболи, митолошки фигури и театарски ефекти кои требало да бидат рекурентни романтични теми.<ref>Ferrier, Jean-Louis, ''L'aventure de l'art au XIXme siècle'' (2008), p. 34</ref> Првиот голем сликар на францускиот романтизам бил [[Теодор Жерико]] (1791–1824). Тој прво ја стекнал својата репутација сликајќи ги [[Голници|ловците]] на царската гарда на Наполеон. Неговото најпознато дело, сепак, е ''[[Сплавот Медуза]], (1818–1819), засновано на вистинска случка, прикажувајќи ги преживеаните од бродолом на сплав, кои очајно мавтаат за да бидат забележани од далечен брод. Делото било насликано со екстремен реализам, по бројни студии и на најдраматичен начин била доловена мешавината на очајот и безнадежноста на патниците.{{Sfn|Toman (2006), pp. 410–411}}'' Француски сликар кој најчесто се поврзува со романтизмот е [[Ежен Делакроа]] (1798–1863). Делакроа се обидел седум пати да влезе на Академијата за ликовни уметности без успех. Конечно влегол со политичка поддршка на министерот за надворешни работи на Наполеон, [[Шарл Морис де Талејран-Перигор|Талејран]]. Омилени автори на Делакроа биле [[Шекспир]] и [[Џорџ Гордон Бајрон|лорд Бајрон]], и тој се обидел сликовито да ги прикаже врвовите на трагедијата. Делакроа вовел драматичен контраст на акција, насилство и голотија во егзотичен амбиент во неговата ''Смрт во Сарданапал'' (1827), тема вдахновена од Бајрон.{{Sfn|Toman (2006), pp. 402–405}} Работата на Делакроа била пример за друг стремеж на романтизмот, употребата на егзотични поставки. Во францускиот романтизам, тие обично биле во [[Египет]] или на [[Блискиот Исток]]. Тој е најпознат по ''„[[Слободата што го води народот]]“'' (1830), прикажана во Салонот од 1831 година, вдахновен од борбите пред Општината во Париз за време на [[Јулска револуција|Јулската револуција]] од 1830 година. Полуголата фигура на Слободата, со подигнато знаме, опкружена со насилство и смрт во борба, покрај мало момче кое крева пиштол преголем за неговата рака, било нешто ново и драматично.{{Sfn|Toman (2006), pp. 410–411}} <gallery mode="packed" heights="200"> Louvre-peinture-francaise-p1020324.jpg|''Имагинарен поглед на Големата галерија во Лувр во урнатини'', [[Ибер Робер]] (1796) (Лувр) Anne-Louis Girodet-Trioson 001.jpg|''Сенки на француските херои кои загинале во борбите за Слобода, примени од Осијан'' [[Ан-Луј Жироде]], (1802), [[Дворец Малмезон]] File:JEAN LOUIS THÉODORE GÉRICAULT - La Balsa de la Medusa (Museo del Louvre, 1818-19).jpg|''[[Сплавот Медуза]]'' од [[Теодор Жерико]] (1818–1819) (Лувр) File:Ferdinand-Victor-Eugène Delacroix, French - The Death of Sardanapalus - Google Art Project.jpg|''[[Смрт во Сарданапал]]'' од [[Ежен Делакроа]] (1827), [[Филаделфиски уметнички музеј]] File:Eugène Delacroix - La liberté guidant le peuple.jpg|''Слободата на барикадите'', [[Ежен Делакроа]] (1830) </gallery> == Подоцнежно романтично сликарство == Подоцнежното романтично сликарство ја задржало романтичната содржина, но генерално било попрецизно и пореалистично во стилот, прилагодувајќи се на барањата на Француската академија. Важни фигури во подоцнежното француско романтично сликарство го вклучуваат [[Марк Марш Габриел Глер|Шарл Глејр]] (1806–1874), роден во Швајцарија, кој се специјализирал за митолошки и ориентални сцени. Сликал во пореалистичен стил и со побледи бои од претходните романтичари, но неговите дела биле подеднакво полни со егзотика.{{Sfn|Toman (2006), p. 402}} Тој бил познат како учител, а некои од неговите ученици подоцна станале истакнати во многу различни стилови. Во нив спаѓаат [[Клод Моне]], [[Пјер Огист Реноар|Пјер-Огист Реноар]], [[Алфред Сисли]] и [[Џејмс Мекнил Вистлер|Џејмс Абот Мекнил Вистлер]].<ref name="whistler">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.whistler.arts.gla.ac.uk/correspondence/people/biog/?bid=Gley_GC&initial=G|title=Marc-Charles-Gabriel Gleyre, 1806-1874|work=The Correspondence of James McNeill Whistler|publisher=University of Glasgow|accessdate=5 April 2015}}</ref> [[Тома Кутир]] бил уште еден истакнат доцноромантичен сликар, кој ги комбинирал историското сликарство и романтизмот. Негова најпозната слика е ''Римјаните во нивната декаденција'' (1847), огромно платно, речиси пет на осум метри, преполно со сцени на декаденција. Бил предавач во школата за убави уметности и, како и Глејр, им предавал на голем број познати подоцнежни сликари, вклучувајќи ги [[Едуар Мане|Едуард Мане]], [[Анри Фантен-Латур]] и [[Пјер Пиви де Шаван]]. Во средиштето е жена која лежи со поглед на очај, опкружена со сите можни пороци на Рим, опкружена со статуи на римски херои кои потсетуваат на подоблесните класични времиња.{{Sfn|Toman (2006), p. 408}} <gallery mode="packed" heights="200"> File:GLEYRE Charles Gabriel Egyptian Temple.jpg|''Египетски храм'' од [[Шарл Глејр]] (1840), Кантонален музеј на уметноста, Лозана File:Françoise Foliot - Charles Gleyre - Le Soir.jpg|''Вечер, или изгубени илузии'' [[Шарл Глејр]] (пред 1843), Лувр File:THOMAS COUTURE - Los Romanos de la Decadencia (Museo de Orsay, 1847. Óleo sobre lienzo, 472 x 772 cm).jpg|''Римјаните во нивната декаденција'', [[Тома Кутир]] (1847), Музеј Орсе </gallery> == Вајарство == Главниот вајар на романтичното движење во Франција бил [[Франсоа Руд|Франсоа Рид]] (1784–1855). Неговото најпознато дело е ''Заминувањето на доброволците'' на фасадата на [[Триумфална порта (Париз)|Триумфалната капија]] во Париз (1833–36), направено на врвот на романтичното движење, со живописен приказ на страста и гневот на доброволците кои тргнуваат на пат од Париз во 1792 година да ја бранат [[Француска револуција|Француската револуција]]. Модел за фигурата на генијот на војната, над другите со раширени крилја, со меч вперен напред и крената рака, била сопругата на Рид, сликарката [[Софи Фремиет|Софи Фремие]].<ref>Rouge-Decos, Isabelle, ''Rude à L'Arc de Triomphe'', in ''François et Sophe Rude'', Edited by Laurence Caillaud, ''Dossier de l'Art Hors Série'', (2012), pp. 26–30</ref> Друго значајно романтично дело на Рид подоцна во тој период е ''Будењето на Напеолеон во бесмртност'' (1845–47). Наполеон, во својата униформа со [[лавор]]ова [[круна]], излегува од својата обвивка и изгледа како да лебди нагоре, над карпест пиедестал и тело на орел.<ref>Tolman, pp. 300–301</ref> <gallery mode="packed" heights="200"> File:Le Départ des Volontaires (La Marseillaise) par Rude, Arc de Triomphe Etoile Paris.jpg|[[Франсоа Рид]], ''Заминување на доброволците''(1833–36) File:Musée et Parc Noisot 005.jpg|[[Франсоа Рид]], ''Наполеон се буди во бесмртност'' (1845–47) </gallery> == Книжевност == Во 1802 година[[Франсоа Рене де Шатобријан|, Франсоа-Рене де Шатобријан]], на триесет и четири години, го објавил ''Генијот на христијанството'', опишувајќи ја улогата што треба да ја игра религијата во политиката, книжевноста и уметноста. По неговиот успех, Наполеон го именувал за секретар на неговата амбасада во Рим. Тој постигнал уште еден книжевен успех во 1809 година со неговиот роман ''„Мачениците“'' . Неговото дело имаше големо влијание врз следната генерацијата писатели. Во 1848 година, романтичната книжевност го достигнала својот врв со објавувањето на романот ''[[Дамата со камелии]]'' од [[Александар Дима (син)|Александар Дима]]. Романот станал неизмерно успешна претстава, а потоа бил адаптиран во една од најуспешните опери на сите времиња, ''[[Травијата]]'', од [[Џузепе Верди]] (1853). [[Проспер Мериме]] бил уште една важна фигура во романтичното движење. Неговата романтична новела ''[[Кармен (новела)|„Кармен“]]'', објавена во 1845 година, [[Жорж Бизе|Бизе]] ја претворил во [[Кармен (опера)|многу успешна опера]]. Во романтичната поезија доминирале делата на четворица поети: [[Алфонс де Ламартин]], [[Алфред де Вињи]], [[Виктор Иго]] и [[Алфред де Мисе]]. Периодот на романтичната поезија го достигнал својот врв во 1840-тите, а смртта на Виктор Иго во 1885 година често се смета за крај на движењето во поезијата.<ref>Charpentreau, ''Dictionnaire de la poésie française'' (2006), p. 924</ref> Сепак, овој стил на поезија ја применувале и други, особено [[Шарл Бодлер]], [[Теофил Готје]], [[Жерар де Нервал]] и [[Пол Верлен]] до крајот на векот.<ref>Charpentreau, ''Dictionnnaire de la poésie française'' (2006), p. 921</ref> Поетот [[Алфред де Мисе]] дал карактеристично романтична дефиниција за романтизмот: „Романтизмот е ѕвезда што плаче, ветер што вика, ноќ што трепери, цвет што го дава својот мирис, птица што лета... Тоа е бесконечното и ѕвезденото, топлината, скршеното, трезвеното, а сепак во исто време рамното и тркалезното, дијамантичното, пирамидалното, живописното, воздржаното, прегрнатото, турбулентното“.<ref>Charpentreau, ''Dictionnnaire de la poésie française'' (2006), pg. 924</ref> <gallery mode="packed" heights="200"> File:Portrait of Francois Rene Vicomte de Chateaubriand, 1828.jpg|[[Франсоа-Рене де Шатобријан]] (1826) File:Alphonse de Lamartine.PNG|[[Алфонс де Ламартин]] (1831) File:Victor Hugo by Charles Hugo, c1850-55.jpg|[[Виктор Иго]] (1853) File:Alfred de musset.jpg|[[Алфред де Мисе]] File:Félix Nadar 1820-1910 Alfred de Vigny.jpg|[[Алфред де Вињи]] File:Prosper Mérimée.jpg|[[Проспер Мериме]] </gallery> == Театар == [[Податотека:Victor_Hugo-Hernani(1).jpg|десно|мини|161x161пкс| Нереди во театарот за време на премиерата на ''[[Ернани (драма)|Ернани]]'' (1830)]] [[Виктор Иго]] бил првата голема фигура во францускиот романтичен театар. Неговата драма ''[[Ернани (драма)|Ернани]]'', која премиерно била изведена на 23 февруари 1830 година во [[Комеди франсез]] во Париз, неколку месеци пред соборувањето на [[Шарл X]] и монархијата на Бурбонците, беше еден вид манифест на романтизмот. Се сметало дека таа е директен напад на формалниот класицизам на францускиот театар. Имало тепачки во театарот, бидејќи поконзервативните играчи ја исмејувале претставата. Претставата подоцна била направена во успешна опера, ''[[Ернани (опера)|Ернани]]'', од [[Џузепе Верди|Верди]]. Сепак, кариерата на Иго како романтичен драматург не траела долго; неговото следно дело, уште една историска драма ''[[Бурграви]]'', која премиерно била изведена на 22 април 1843 година, доживеала голем неуспех, а Иго целосно ја напуштил драмата. Наместо тоа, парискиот театар се свртел кон историски драми, како што е ''Кралицата Марго'' (''La Reine Margot)'' од [[Александар Дима]], чија премиера се одржала на 19 февруари 1847 година.<ref>Fierro, Alfred, ''Histoire et Dictionnaire de Paris''(1996), p. 619</ref> == Музика == [[Хектор Берлиоз]] бил најпознатиот француски романтичен композитор. Неговите главни дела ги вклучуваат ''[[Симфонија фантастична|Фантастична симфонија]]'' и ''[[Харолд во Италија]]'', хорски дела вклучувајќи ги [[Реквием (Берлиоз)|Реквиемот]] и ''Детството на Христос'' (''L'enfance du Christ)'', и три опери: [[Бенвенуто Челини (опера)|Бенвенуто Челини]] (''Benvenuto Cellini)'', [[Тројанци (опера)|''Тројанци'']] ''(Les Troyens)'' и [[Беатрис и Бенедикт (опера)|''Беатрис и Бенедикт'']] (''Béatrice et Bénédict)'', „драматичната симфонија“ ''[[Ромео и Јулија (Берлиоз)|Ромео и Јулија]]'' и „драмската легенда“ „''[[Проклетството на Фауст (опера)|Проклетството на Фауст]]“''.<ref name="Vila, Marie Christine 2007 pp. 132">Vila, Marie Christine, ''Paris Musique'' (2007) (in French), pp. 132–133</ref> Друга важна фигура во францускиот романтизам бил [[Шарл Гуно]], најпознат денес по неговите опери ''[[Фауст (опера)|Фауст]]'' и ''[[Ромео и Јулија (опера од Гуно)|Ромео и Јулија]]'' и неговиот аранжман на ''[[Аве Марија (Бах/Гуно)|Аве Марија]]'' заснован на мелодија од [[Бах]]. Француската музика била збогатена со присуството на некои од најзначајните романтични композитори. [[Фредерик Шопен]] се преселил во Париз во 1830 година, на 20-годишна возраст, и живеел и компонирал таму до неговата смрт во 1849 година. Почнувајќи од 1824 година, [[Џоакино Росини]] живеел и компонирал во Париз. Создал серија опери, вклучувајќи ја ''Опсадата на Коринт'' и операта ''[[Вилијам Тел (опера)|Вилијам Тел]]'', со нејзината [[Увертира на Вилијам Тел|позната увертира]], која била премиерно изведена на 3 август 1829 година во Кралската музичка академија, не беше популарен успех, а Росини се повлече од пишувањето опери, иако живееше уште четириесет години.<ref name="Vila, Marie Christine 2007 pp. 132"/> Композиторите [[Винченцо Белини]], [[Гаетано Доницети]], [[Франц Лист]], [[Џузепе Верди]] и [[Рихард Вагнер]] поминале време во Париз за време на романтичниот период, компонирале, влијаеле и биле под влијание на тогашната музика.<ref>Vila (2007), pp. 136–137</ref> <gallery mode="packed" heights="200"> File:Hector Berlioz Litho.jpg|[[Хектор Берлиоз]] (1845) File:Frederic Chopin photo.jpeg|[[Фредерик Шопен]] (1849) File:Charles Gounod 1859 - Huebner 1990 plate2.jpg|[[Шарл Гуно]] (1859) File:Nadar - (Gioacchino Rossini) - Google Art Project.jpg|[[Џоакино Росини]] (1855–57) </gallery> == Балет == [[Романтичен балет|Романтичниот балет]] првпат се појавил во Париз во 1820-тите, развиен од компанијата и училиштето Балет на Париската опера, а изведен на Сал Ле Пелетие. Еден од најважните настани било дебито во Париз во 1832 година на балерината [[Марија Таљони]] во новиот балет ''Силфид'' ''(La Sylphide)''. проследено со ''[[Жизел]]'' (1841), ''[[Пакита]]'' (1846), ''[[Ле Корсаир|Ле Корсер]]'' (1856), ''[[Le Papillon (балет)|Ле папијон]]'' (1860), ''[[Изворот (Сен Леон)|Извор]]'' (1866) и ''[[Копелија]]'' (1870).<ref name="Kant, Marian 2007 pp. 175">Kant, Marian (2007). The Cambridge Companion to Ballet. United Kingdom: Cambridge University Press. pp. 175–176</ref> Други познати танчерки на романтичниот балет биле Карлота Гризи, првата ''[[Жизел]]'' и Каролина Росати, која ја потекна улогата на Медора во ''Ле Корсер'' (1856). Меѓу познатите машки танчери беше Лисјен Петипа, кој ја создал улогата на грофот Албрехт во ''[[Жизел]]''. Од 1860 до 1868 година бил балет-мајстор во Балетот на Париската опера. Неговиот брат Мариус Петипа, исто така танчер, станал балет-мајстор на Царскиот балет во [[Санкт Петербург]] и создал серија романтични балети, меѓу кои и [[Бајадера (балет)|''Бајадера'']] (''La Bayadère)'' (1877) и ''[[Заспаната убавица (балет)|Заспаната убавица]]'' (1890). Романтичниот балет ѝ дал важност на балерината, каде што претходно машките танчери биле ѕвезди, и ја вовел [[Техника на прсти|техниката на прсти]], со балерини на нивните прсти, кои изгледаа како да лебдат низ сцената, како и употребата на [[Тити (облека)|титито]] како костим за изведба. Други иновации на романтичниот балет се одделениот идентитет на сценаристот од [[Кореографија|кореографот]] и употребата на специјално напишана музика од еден композитор, а не пастиш од дела од неколку композитори. Пронајдокот на гасното осветлување, исто така, ја подобрило атмосферата на романтичниот балет, дозволувало постепени промени на осветлувањето и чувство на таинственост. Различни други сценски уреди и илузии биле воведени во романтичниот балет, вклучително и употребата на жици за да изгледа дека танчерите можат да летаат.<ref name="Kant, Marian 2007 pp. 175"/> <gallery mode="packed" heights="200"> File:Sylphide -Marie Taglioni -1832 -2.jpg|[[Марија Таљони]] во ''[[Силфида]]'' (1832) File:Carlotta Grisi in the title role of Giselle, 1842.jpg|[[Карлота Гризи]] како ''[[Жизела]]'' (1842) File:Lucien Petipa 1845.jpg|[[Лисјен Петипа]] како грофот Албрехт во ''[[Жизела]]'' (1845) File:Corsaire -Medora -Carolina Rosati -1856.JPG|[[Каролина Розати]] како Медора во ''[[Ле Корсер]]'' (1856) </gallery> == Архитектура == Романтичната архитектура во Франција била многу еклектична, потпирајќи се на претходните раздобја, особено на [[Готска архитектура|готската архитектура]], егзотичните стилови или на книжевноста и имагинацијата. Прославен ран пример е ''[[Амо де ла рен]]'' (Hameau de la Reine) создаден за кралицата [[Марија Антоанета|Марија-Антоанета]] во паркот на [[Версај (дворец)|дворецот Версај]] помеѓу 1783 и 1785 година. Го дизајнирал кралскиот архитект [[Ришар Мик]] со помош на романтичниот сликар Ибер Робер . Се состоел од дванаесет структури, од кои десет сè уште постојат, во стилот на селата во [[Нормандија]]. Бил изграден за кралицата и нејзините пријатели да се забавуваат играјќи селани и се состоел од фарма со млекарница, мелница, будоар, [[гулабарник]], кула во облик на светилник од која може да се лови риба во езерцето, видиковец, каскада и пештера и луксузно опремена куќа со [[билјард]] соба за кралицата.{{Sfn|Saule|2014}} Писателот [[Франсоа Рене де Шатобријан|Франсоа-Рене де Шатобриан]] (1768–1848) одиграл важна улога во популарноста на романтичната архитектура. Во неговите списи, вклучувајќи го и ''Генијот на христијанството'', (1802) тој го нападнал она што го сметал за материјализам на просветителството и повика на враќање на христијанските вредности од претходните години, преку религиозните чувства вдахновени од [[Готска архитектура|готската архитектура]]. Тој го опишал готскиот стил како родна архитектура на Франција, споредлива со улогата што ја играле шумите во паганската религија на [[Гали]]те.{{Sfn|Toman|2007}} Заживувањето на готскиот стил, исто така, било значително засилено со огромната популарност на романот ''[[Богородичната црква во Париз|Нотр Дам де Пари]]'' од [[Виктор Иго]], објавен во 1821 година. Тоа довело до движење за реставрација на катедралата и до создавање во 1837 година на комисија за историски споменици, предводена од [[Проспер Мериме]], кој и самиот бил автор на популарни новели и приказни во романтичен стил. Најпрво започнала реставрацијата на пропадната капела на [[Света капела (Париз)|Сен-Шапел]], а потоа, помеѓу 1845 и 1850 година, на уништената катедрала [[Богородична црква (Париз)|Нотр-Дам де Пари]], која била полууништена и со уништена декорација. Реставрацијата ја извршиле младиот [[Ежен Виоле-ле-Дик]] (1834-1879) и Жан-Баптист-Антоан Лапсус (1807-1857). Движењето за готска преродба довело до изградба на првата неоготска црква во Париз, базиликата [[Сент Клотилд, Париз|Сент-Клотилд]], започната во 1845 година од архитектите Кристијан Го и Тедор Бали. Новата црква имала две кули и чисто готски [[наос]] и [[апсида]], со изобилство на скулптури и витраж, но била малку полинеарна и рационализирана, следејќи ја класичната тенденција. Сепак, проектот бил остро оценет од ригорозно неокласичниот факултет на Ecole des Beaux-Arts, кој го осудил како „плагијат“ и „лажна готика“.{{Sfn|Toman|2007}} Значајна промена во француската официјална архитектура се случила во 1830-тите, со промена во насоката на Академијата за ликовни уметности. Посветениот класицист [[Quatremère de Quincy|Катрмер де Кенси]] заминал, а Академијата се свртела кон [[Ренесансна архитектура|италијанската ренесансна архитектура]] како нов модел. Главните примери ја вклучуваат [[Библиотека Сент Женевјев|библиотеката Сент Женевјев]], Париз од [[Анри Лабруст]] (1844-1850), со нејзината чиста [[Ренесанса|ренесансна]] [[фасада]]. Лабруст ја дизајнирал внатрешноста на оваа библиотека и читалната на [[Национална библиотека на Франција|Националната библиотека на Франција]] со иновативна употреба на нови материјали: употребил столбови и сводови од леано железо, во комбинација со поедноставени ренесансни декоративни мотиви, за да создаде големи и елегантни отворени простори со изобилство на природна светлина. Италијанската ренесансна архитектура, комбинирана со современи материјали, исто така била усвоена за употреба во новите железнички станици изградени во Париз, особено во ''[[Гар де л'Ест]]'' (Gare de l'Est) од [[Франсоа Дукесноа|Франсоа Дукесноја]] {{Sfn|Toman|2007}} Подоцна во 19 век, некои архитекти барале повеќе егзотични извори. [[Византиска архитектура|Византиската архитектура]] била вдахновение за некои француски градби кон крајот на 19 век, особено куполите на црквата [[Базилика на Светото срце (Париз)|Сакр Кер во Париз,]] започната од [[Пол Абади]] (1874–1905). Марсеј е дом на две извонредни романтични цркви, [[Марсејска катедрала|Марсејската катедрала]] (1852–1896), во романескно-византиски стил и Нотр Дам де ла Гард, осветена во 1864 година. <gallery mode="packed" heights="200"> File:Marie Antoinette amusement at Versailles.JPG|Селце направено за [[Марија Антоанета]] од [[Ришар Мик]] и [[Ибер Робер]] во [[Версај (дворец)|дворецот Версај]] (1783–1785) File:P1020476 Paris VII Basilique Saint-Clotilde rwk.JPG|Базиликата [[Сент Клотилд, Париз]] првата неоготска црква во Париз, од Кристијан Го и Теодор Бали (1846–1857) File:Bibliothèque St Geneviève Paris.jpg|[[Библиотека Сент Женевјев]], Париз од [[Анри Лабруст]] (1844–1850) File:Paris 2e Bibliothèque nationale Salle Labrouste 701.jpg|Салата Лабруст на [[Национална библиотека на Франција|Националната библиотека на Франција]] File:Notre-Dame de la Garde Marseille - panoramio.jpg|Романескно-византиската [[Нотр Дам де ла Гард]] во [[Марсеј]] (1853–1864) File:Notre-Dame de la Garde.png|Внатрешноста на [[Нотр Дам де ла Гард]] во [[Марсеј]] (осветена 1864, завршена 1874) File:Cathedralmajormarseille.jpg|[[Марсејска катедрала|Марсејската катедрала]] (во романескно-византиски стил 1852–1896), File:Le sacre coeur.jpg|[[Базилика на Светото срце (Париз)|Базиликата на Светото срце]] во Париз, во византиски стил, проектирана од [[Пол Абади]] (1874–1905) File:Chateau de Challain la potherie.JPG|Дворецот [[Шален ла Потери]] (1870-ти) File:Paris Opera full frontal architecture, May 2009.jpg|[[Опера Гарние]] во Париз (1861–1875) </gallery> == Наводи == {{наводи}} == Библиографија == * Darcos, Xavier, ''Prosper Mérimée'' (1998) Flammarion, Paris, (in French); {{ISBN|2-08-067276-2}} * Ducher, Robert, ''Caractéristique des Styles'', (1988), Flammarion, Paris (in French); {{ISBN|2-08-011539-1}} * Ferrier, Jean-Louis, ''L'aventure de l'art aux XIX siècle'', (2008), Hachette Éditions du Chêne, Paris (in French) {{ISBN|978-2-84277-836-1}} * Renault, Christophe and Lazé, Christophe, ''Les Styles de l'architecture et du mobilier'', (2006), Gisserot, (in French); {{ISBN|9-782877-474658}} *{{cite book |last1= Saule |first1= Béatrix |last2=Meyer |first2=Daniel |title= Versailles Visitor's Guide |location= Versailles |publisher= Éditions Art-Lys |year= 2000 |isbn=9782854951172}} * Texier, Simon, (2012), ''Paris Panorama de l'architecture de l'Antiquité à nos jours'', Parigramme, Paris (in French), {{ISBN|978-2-84096-667-8}} * Tolman, Rolf, (2007), ''Néoclassicisme et Romantisme'' (2007), H.F. Ullmann, 2007, Paris (in French) {{ISBN|978-3-8331-3557-6}} * {{cite book|last=Vila|first=Marie Christine|title=Paris musique|year=2007|publisher=Parigramme|isbn=978-2-84096-419-3}} [[Категорија:Романтизам]] [[Категорија:Франција во 19 век]] qqz80zg719lvej3qg3y48usmqtg9c7s Корисник:Gurther/Планирани статии 2 1325089 5382001 5381749 2025-06-20T13:49:20Z Gurther 105215 5382001 wikitext text/x-wiki == Список == * [[Коце Ванов]] [https://www.google.mk/books/edition/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB/ay4gAAAAMAAJ?hl=mk&gbpv=1&dq=%E2%80%9E%D0%92%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E&pg=PA474&printsec=frontcover] *[[Христо Чочков]] [[:bg:Христо Чочков|bg]] *[[Односи меѓу Алексо Мартулков и Васил Главинов]] *[[Агитаторска одисеја на Алексо Мартулков]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_VIII] *[[Кражба на Хаџи Јован]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_X] *[[Рани револуционерни дејности на Алексо Мартулков]] *[[Алексо Мартулков во Илинденското востание]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_XVII] *[[Алексо Мартулков во Балканските војни]] *[[Алексо Мартулков во Првата светска војна]] *[[Алексо Мартулков во Втората светска војна]] *[[Политички дејности на Алексо Мартулков]] *[[Односи меѓу Алексо Мартулков и Лазар Колишевски]] *[[Народен билтен]] *[[Хронологија на Осмата македонска ударна бригада]] *[[Ацеви]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b0%d1%86%d0%b5%d0%b2%d0%b8/] *[[Битка кај Лерин]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%b7%d0%b0-%d0%bb%d0%b5%d1%80%d0%b8%d0%bd/] *[[Битка кај Ѕвегор]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%95%d0%b2%d0%b5%d0%b3%d0%be%d1%80/] *[[Битка кај Равен]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%80%d0%b0%d0%b2%d0%b5%d0%bd/] *[[Битка кај Лисија]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%81-%d0%bb%d0%b8%d1%81%d0%b8%d1%98%d0%b0/] *[[Битка кај месноста Речани]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d0%bc%d0%b5%d1%81%d0%bd%d0%be%d1%81%d1%82%d0%b0-%d1%80%d0%b5%d1%87%d0%b0%d0%bd%d0%b8/] *[[Битка кај Буковик]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%b1%d1%83%d0%ba%d0%be%d0%b2%d0%b8%d0%ba/] *[[Битка кај Кленоец]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%ba%d0%bb%d0%b5%d0%bd%d0%be%d0%b2%d0%b5%d1%86/] *[[Битка кај Лисец]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%bb%d0%b8%d1%81%d0%b5%d1%86/] *[[Влашки дијалекти]] [[:en:Aromanian dialects|en]] *[[Даниел Жефарович]] [https://www.google.mk/books/edition/Makedonska_muzika/MVRTAAAAYAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=%22%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%BB+%D0%96%D0%B5%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22&dq=%22%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%BB+%D0%96%D0%B5%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22&printsec=frontcover] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b6%d0%b5%d1%84%d0%b0%d1%80%d0%be%d0%b2%d0%b8%d1%87-%d0%b4%d0%b0%d0%bd%d0%b8%d0%b5%d0%bb-%d0%bf%d0%be%d0%bc%d0%bb%d0%b0%d0%b4%d0%b8%d0%be%d1%82/] *[[Благој Џајков]] *[[Драган Василев]] *[[Љубе Перков]] *[[Кирил Ќирков]] *[[Тихомир Лукарев]] *[[Богдан Хаџи Петрушев]] *[[Светлана Боцева]] *[[Киро Мазнев]] *[[Тодор Стојанов (војник)|Тодор Стојанов]] *[[Иван Лазаров]] *[[Ѓорѓи Атанасов]] 3xyz4iz59y7t96cb9zw5ce1tws9r07f 5382003 5382001 2025-06-20T13:57:57Z Gurther 105215 5382003 wikitext text/x-wiki == Список == * [[Коце Ванов]] [https://www.google.mk/books/edition/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB/ay4gAAAAMAAJ?hl=mk&gbpv=1&dq=%E2%80%9E%D0%92%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E&pg=PA474&printsec=frontcover] *[[Христо Чочков]] [[:bg:Христо Чочков|bg]] *[[Односи меѓу Алексо Мартулков и Васил Главинов]] *[[Агитаторска одисеја на Алексо Мартулков]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_VIII] *[[Кражба на Хаџи Јован]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_X] *[[Рани револуционерни дејности на Алексо Мартулков]] *[[Алексо Мартулков во Илинденското востание]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_XVII] *[[Алексо Мартулков во Балканските војни]] *[[Алексо Мартулков во Првата светска војна]] *[[Алексо Мартулков во Втората светска војна]] *[[Политички дејности на Алексо Мартулков]] *[[Односи меѓу Алексо Мартулков и Лазар Колишевски]] *[[Народен билтен]] *[[Хронологија на Осмата македонска ударна бригада]] *[[Ацеви]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b0%d1%86%d0%b5%d0%b2%d0%b8/] *[[Битка кај Лерин]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%b7%d0%b0-%d0%bb%d0%b5%d1%80%d0%b8%d0%bd/] *[[Битка кај Ѕвегор]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%95%d0%b2%d0%b5%d0%b3%d0%be%d1%80/] *[[Битка кај Равен]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%80%d0%b0%d0%b2%d0%b5%d0%bd/] *[[Битка кај Лисија]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%81-%d0%bb%d0%b8%d1%81%d0%b8%d1%98%d0%b0/] *[[Битка кај месноста Речани]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d0%bc%d0%b5%d1%81%d0%bd%d0%be%d1%81%d1%82%d0%b0-%d1%80%d0%b5%d1%87%d0%b0%d0%bd%d0%b8/] *[[Битка кај Буковик]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%b1%d1%83%d0%ba%d0%be%d0%b2%d0%b8%d0%ba/] *[[Битка кај Кленоец]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%ba%d0%bb%d0%b5%d0%bd%d0%be%d0%b2%d0%b5%d1%86/] *[[Битка кај Лисец]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%bb%d0%b8%d1%81%d0%b5%d1%86/] *[[Влашки дијалекти]] [[:en:Aromanian dialects|en]] *[[Даниел Жефарович]] [https://www.google.mk/books/edition/Makedonska_muzika/MVRTAAAAYAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=%22%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%BB+%D0%96%D0%B5%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22&dq=%22%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%BB+%D0%96%D0%B5%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22&printsec=frontcover] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b6%d0%b5%d1%84%d0%b0%d1%80%d0%be%d0%b2%d0%b8%d1%87-%d0%b4%d0%b0%d0%bd%d0%b8%d0%b5%d0%bb-%d0%bf%d0%be%d0%bc%d0%bb%d0%b0%d0%b4%d0%b8%d0%be%d1%82/] *[[Благој Џајков]] *[[Драган Василев]] *[[Љубе Перков]] *[[Кирил Ќирков]] *[[Тихомир Лукарев]] *[[Богдан Хаџи Петрушев]] *[[Светлана Боцева]] *[[Киро Мазнев]] *[[Тодор Стојанов (војник)|Тодор Стојанов]] *[[Иван Лазаров]] *[[Ѓорѓи Атанасов]] *[[Ацо Бачев]] *[[Коле Ценевски]] *[[Славе Крстевски]] *[[Ангел Мишев]] *[[Стефан Мишев]] *[[Бошко Живанчевиќ]] *[[Санде Кочов]] *[[Борис Стојковски]] *[[Спасе Петровски]] *[[Киро Ацков]] *[[Ристо Маѓаровски]] *[[Гело Лазарков]] *[[Гано Ристовски]] *[[Јанко Јанковски]] *[[Југословенски терор врз велешаните (1945-1954)]] *[[Список на велешани пратени во Голи Оток]] rz7z7gr512scyg2i8dbgpudw4g3yjjh 5382004 5382003 2025-06-20T13:59:10Z Gurther 105215 5382004 wikitext text/x-wiki == Список == * [[Коце Ванов]] [https://www.google.mk/books/edition/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB/ay4gAAAAMAAJ?hl=mk&gbpv=1&dq=%E2%80%9E%D0%92%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E&pg=PA474&printsec=frontcover] *[[Христо Чочков]] [[:bg:Христо Чочков|bg]] *[[Односи меѓу Алексо Мартулков и Васил Главинов]] *[[Агитаторска одисеја на Алексо Мартулков]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_VIII] *[[Кражба на Хаџи Јован]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_X] *[[Рани револуционерни дејности на Алексо Мартулков]] *[[Алексо Мартулков во Илинденското востание]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_XVII] *[[Алексо Мартулков во Балканските војни]] *[[Алексо Мартулков во Првата светска војна]] *[[Алексо Мартулков во Втората светска војна]] *[[Политички дејности на Алексо Мартулков]] *[[Односи меѓу Алексо Мартулков и Лазар Колишевски]] *[[Народен билтен]] *[[Хронологија на Осмата македонска ударна бригада]] *[[Ацеви]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b0%d1%86%d0%b5%d0%b2%d0%b8/] *[[Битка кај Лерин]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%b7%d0%b0-%d0%bb%d0%b5%d1%80%d0%b8%d0%bd/] *[[Битка кај Ѕвегор]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%95%d0%b2%d0%b5%d0%b3%d0%be%d1%80/] *[[Битка кај Равен]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%80%d0%b0%d0%b2%d0%b5%d0%bd/] *[[Битка кај Лисија]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%81-%d0%bb%d0%b8%d1%81%d0%b8%d1%98%d0%b0/] *[[Битка кај месноста Речани]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d0%bc%d0%b5%d1%81%d0%bd%d0%be%d1%81%d1%82%d0%b0-%d1%80%d0%b5%d1%87%d0%b0%d0%bd%d0%b8/] *[[Битка кај Буковик]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%b1%d1%83%d0%ba%d0%be%d0%b2%d0%b8%d0%ba/] *[[Битка кај Кленоец]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%ba%d0%bb%d0%b5%d0%bd%d0%be%d0%b2%d0%b5%d1%86/] *[[Битка кај Лисец]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%bb%d0%b8%d1%81%d0%b5%d1%86/] *[[Влашки дијалекти]] [[:en:Aromanian dialects|en]] *[[Даниел Жефарович]] [https://www.google.mk/books/edition/Makedonska_muzika/MVRTAAAAYAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=%22%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%BB+%D0%96%D0%B5%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22&dq=%22%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%BB+%D0%96%D0%B5%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22&printsec=frontcover] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b6%d0%b5%d1%84%d0%b0%d1%80%d0%be%d0%b2%d0%b8%d1%87-%d0%b4%d0%b0%d0%bd%d0%b8%d0%b5%d0%bb-%d0%bf%d0%be%d0%bc%d0%bb%d0%b0%d0%b4%d0%b8%d0%be%d1%82/] *[[Благој Џајков]] *[[Драган Василев]] *[[Љубе Перков]] *[[Кирил Ќирков]] *[[Тихомир Лукарев]] *[[Богдан Хаџи Петрушев]] *[[Светлана Боцева]] *[[Киро Мазнев]] *[[Тодор Стојанов (војник)|Тодор Стојанов]] *[[Иван Лазаров]] *[[Ѓорѓи Атанасов]] *[[Ацо Бачев]] *[[Коле Ценевски]] *[[Славе Крстевски]] *[[Ангел Мишев]] *[[Стефан Мишев]] *[[Бошко Живанчевиќ]] *[[Санде Кочов]] *[[Борис Стојковски]] *[[Спасе Петровски]] *[[Киро Ацков]] *[[Ристо Маѓаровски]] *[[Гело Лазарков]] *[[Гано Ристовски]] *[[Јанко Јанковски]] *[[Југословенски терор врз велешаните (1945-1954)]] *[[Список на велешани пратени во Голи Оток]] *[[Судски процес против велешките гимназијалци (1946)]] 51cljk5erfq3v4pdxcy2bsveytgi78j 5382039 5382004 2025-06-20T16:13:42Z Gurther 105215 5382039 wikitext text/x-wiki == Список == * [[Коце Ванов]] [https://www.google.mk/books/edition/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB/ay4gAAAAMAAJ?hl=mk&gbpv=1&dq=%E2%80%9E%D0%92%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E&pg=PA474&printsec=frontcover] *[[Христо Чочков]] [[:bg:Христо Чочков|bg]] *[[Односи меѓу Алексо Мартулков и Васил Главинов]] *[[Агитаторска одисеја на Алексо Мартулков]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_VIII] *[[Кражба на Хаџи Јован]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_X] *[[Рани револуционерни дејности на Алексо Мартулков]] *[[Алексо Мартулков во Илинденското востание]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_XVII] *[[Алексо Мартулков во Балканските војни]] *[[Алексо Мартулков во Првата светска војна]] *[[Алексо Мартулков во Втората светска војна]] *[[Политички дејности на Алексо Мартулков]] *[[Односи меѓу Алексо Мартулков и Лазар Колишевски]] *[[Народен билтен]] *[[Хронологија на Осмата македонска ударна бригада]] *[[Ацеви]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b0%d1%86%d0%b5%d0%b2%d0%b8/] *[[Битка кај Лерин]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%b7%d0%b0-%d0%bb%d0%b5%d1%80%d0%b8%d0%bd/] *[[Битка кај Ѕвегор]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%95%d0%b2%d0%b5%d0%b3%d0%be%d1%80/] *[[Битка кај Равен]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%80%d0%b0%d0%b2%d0%b5%d0%bd/] *[[Битка кај Лисија]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%81-%d0%bb%d0%b8%d1%81%d0%b8%d1%98%d0%b0/] *[[Битка кај месноста Речани]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d0%bc%d0%b5%d1%81%d0%bd%d0%be%d1%81%d1%82%d0%b0-%d1%80%d0%b5%d1%87%d0%b0%d0%bd%d0%b8/] *[[Битка кај Буковик]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%b1%d1%83%d0%ba%d0%be%d0%b2%d0%b8%d0%ba/] *[[Битка кај Кленоец]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%ba%d0%bb%d0%b5%d0%bd%d0%be%d0%b2%d0%b5%d1%86/] *[[Битка кај Лисец]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%bb%d0%b8%d1%81%d0%b5%d1%86/] *[[Влашки дијалекти]] [[:en:Aromanian dialects|en]] *[[Даниел Жефарович]] [https://www.google.mk/books/edition/Makedonska_muzika/MVRTAAAAYAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=%22%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%BB+%D0%96%D0%B5%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22&dq=%22%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%BB+%D0%96%D0%B5%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22&printsec=frontcover] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b6%d0%b5%d1%84%d0%b0%d1%80%d0%be%d0%b2%d0%b8%d1%87-%d0%b4%d0%b0%d0%bd%d0%b8%d0%b5%d0%bb-%d0%bf%d0%be%d0%bc%d0%bb%d0%b0%d0%b4%d0%b8%d0%be%d1%82/] *[[Благој Џајков]] *[[Драган Василев]] *[[Љубе Перков]] *[[Кирил Ќирков]] *[[Тихомир Лукарев]] *[[Богдан Хаџи Петрушев]] *[[Светлана Боцева]] *[[Киро Мазнев]] *[[Тодор Стојанов (војник)|Тодор Стојанов]] *[[Иван Лазаров]] *[[Ѓорѓи Атанасов]] *[[Ацо Бачев]] *[[Коле Ценевски]] *[[Славе Крстевски]] *[[Ангел Мишев]] *[[Стефан Мишев]] *[[Бошко Живанчевиќ]] *[[Санде Кочов]] *[[Борис Стојковски]] *[[Спасе Петровски]] *[[Киро Ацков]] *[[Ристо Маѓаровски]] *[[Гело Лазарков]] *[[Гано Ристовски]] *[[Јанко Јанковски]] *[[Југословенски терор врз велешаните (1945-1954)]] *[[Список на велешани пратени во Голи Оток]] *[[Судски процес против велешките гимназијалци (1946)]] *[[Робевци]] [[:bg:Робеви|bg]] fto16oh4y6rc1df6wzgpjvsxirzi41q 5382125 5382039 2025-06-20T18:52:56Z Gurther 105215 5382125 wikitext text/x-wiki == Список == * [[Коце Ванов]] [https://www.google.mk/books/edition/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB/ay4gAAAAMAAJ?hl=mk&gbpv=1&dq=%E2%80%9E%D0%92%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E&pg=PA474&printsec=frontcover] *[[Христо Чочков]] [[:bg:Христо Чочков|bg]] *[[Односи меѓу Алексо Мартулков и Васил Главинов]] *[[Агитаторска одисеја на Алексо Мартулков]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_VIII] *[[Кражба на Хаџи Јован]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_X] *[[Рани револуционерни дејности на Алексо Мартулков]] *[[Алексо Мартулков во Илинденското востание]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_XVII] *[[Алексо Мартулков во Балканските војни]] *[[Алексо Мартулков во Првата светска војна]] *[[Алексо Мартулков во Втората светска војна]] *[[Политички дејности на Алексо Мартулков]] *[[Односи меѓу Алексо Мартулков и Лазар Колишевски]] *[[Народен билтен]] *[[Хронологија на Осмата македонска ударна бригада]] *[[Ацеви]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b0%d1%86%d0%b5%d0%b2%d0%b8/] {{Готово}} *[[Битка кај Лерин]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%b7%d0%b0-%d0%bb%d0%b5%d1%80%d0%b8%d0%bd/] *[[Битка кај Ѕвегор]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%95%d0%b2%d0%b5%d0%b3%d0%be%d1%80/] *[[Битка кај Равен]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%80%d0%b0%d0%b2%d0%b5%d0%bd/] *[[Битка кај Лисија]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%81-%d0%bb%d0%b8%d1%81%d0%b8%d1%98%d0%b0/] *[[Битка кај месноста Речани]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d0%bc%d0%b5%d1%81%d0%bd%d0%be%d1%81%d1%82%d0%b0-%d1%80%d0%b5%d1%87%d0%b0%d0%bd%d0%b8/] *[[Битка кај Буковик]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%b1%d1%83%d0%ba%d0%be%d0%b2%d0%b8%d0%ba/] *[[Битка кај Кленоец]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%ba%d0%bb%d0%b5%d0%bd%d0%be%d0%b2%d0%b5%d1%86/] *[[Битка кај Лисец]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%bb%d0%b8%d1%81%d0%b5%d1%86/] *[[Влашки дијалекти]] [[:en:Aromanian dialects|en]] *[[Даниел Жефарович]] [https://www.google.mk/books/edition/Makedonska_muzika/MVRTAAAAYAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=%22%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%BB+%D0%96%D0%B5%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22&dq=%22%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%BB+%D0%96%D0%B5%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22&printsec=frontcover] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b6%d0%b5%d1%84%d0%b0%d1%80%d0%be%d0%b2%d0%b8%d1%87-%d0%b4%d0%b0%d0%bd%d0%b8%d0%b5%d0%bb-%d0%bf%d0%be%d0%bc%d0%bb%d0%b0%d0%b4%d0%b8%d0%be%d1%82/] *[[Благој Џајков]] *[[Драган Василев]] *[[Љубе Перков]] *[[Кирил Ќирков]] *[[Тихомир Лукарев]] *[[Богдан Хаџи Петрушев]] *[[Светлана Боцева]] *[[Киро Мазнев]] *[[Тодор Стојанов (војник)|Тодор Стојанов]] *[[Иван Лазаров]] *[[Ѓорѓи Атанасов]] *[[Ацо Бачев]] *[[Коле Ценевски]] *[[Славе Крстевски]] *[[Ангел Мишев]] *[[Стефан Мишев]] *[[Бошко Живанчевиќ]] *[[Санде Кочов]] *[[Борис Стојковски]] *[[Спасе Петровски]] *[[Киро Ацков]] *[[Ристо Маѓаровски]] *[[Гело Лазарков]] *[[Гано Ристовски]] *[[Јанко Јанковски]] *[[Југословенски терор врз велешаните (1945-1954)]] *[[Список на велешани пратени во Голи Оток]] *[[Судски процес против велешките гимназијалци (1946)]] *[[Робевци]] [[:bg:Робеви|bg]] b1vi4ajtsdfybb67tbh47801t0jwna4 5382293 5382125 2025-06-21T10:47:01Z Gurther 105215 5382293 wikitext text/x-wiki == Список == * [[Коце Ванов]] [https://www.google.mk/books/edition/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB/ay4gAAAAMAAJ?hl=mk&gbpv=1&dq=%E2%80%9E%D0%92%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E&pg=PA474&printsec=frontcover] *[[Христо Чочков]] [[:bg:Христо Чочков|bg]] *[[Односи меѓу Алексо Мартулков и Васил Главинов]] *[[Агитаторска одисеја на Алексо Мартулков]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_VIII] *[[Кражба на Хаџи Јован]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_X] *[[Рани револуционерни дејности на Алексо Мартулков]] *[[Алексо Мартулков во Илинденското востание]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_XVII] *[[Алексо Мартулков во Балканските војни]] *[[Алексо Мартулков во Првата светска војна]] *[[Алексо Мартулков во Втората светска војна]] [https://мна.мкд/wp-content/uploads/02%D0%91-%D0%97%D0%91%D0%98%D0%A0%D0%9A%D0%98/%D0%91I-%D0%9A%D0%9D%D0%98%D0%96%D0%9D%D0%98%D0%A6%D0%90/%D0%9101-%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8-%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B8/%D0%911.1-%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8-%D1%98%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D0%BA/2012-2013_%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%BB-%D0%A8%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B2-%D0%A2%D0%BE%D0%BC-8-%D0%94%D0%BE%D0%BA%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8-%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D1%98%D0%B5.pdf] *[[Политички дејности на Алексо Мартулков]] *[[Односи меѓу Алексо Мартулков и Лазар Колишевски]] *[[Народен билтен]] *[[Хронологија на Осмата македонска ударна бригада]] *[[Ацеви]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b0%d1%86%d0%b5%d0%b2%d0%b8/] {{Готово}} *[[Битка кај Лерин]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%b7%d0%b0-%d0%bb%d0%b5%d1%80%d0%b8%d0%bd/] *[[Битка кај Ѕвегор]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%95%d0%b2%d0%b5%d0%b3%d0%be%d1%80/] *[[Битка кај Равен]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%80%d0%b0%d0%b2%d0%b5%d0%bd/] *[[Битка кај Лисија]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%81-%d0%bb%d0%b8%d1%81%d0%b8%d1%98%d0%b0/] *[[Битка кај месноста Речани]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d0%bc%d0%b5%d1%81%d0%bd%d0%be%d1%81%d1%82%d0%b0-%d1%80%d0%b5%d1%87%d0%b0%d0%bd%d0%b8/] *[[Битка кај Буковик]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%b1%d1%83%d0%ba%d0%be%d0%b2%d0%b8%d0%ba/] *[[Битка кај Кленоец]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%ba%d0%bb%d0%b5%d0%bd%d0%be%d0%b2%d0%b5%d1%86/] *[[Битка кај Лисец]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%bb%d0%b8%d1%81%d0%b5%d1%86/] *[[Влашки дијалекти]] [[:en:Aromanian dialects|en]] *[[Даниел Жефарович]] [https://www.google.mk/books/edition/Makedonska_muzika/MVRTAAAAYAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=%22%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%BB+%D0%96%D0%B5%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22&dq=%22%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%BB+%D0%96%D0%B5%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22&printsec=frontcover] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b6%d0%b5%d1%84%d0%b0%d1%80%d0%be%d0%b2%d0%b8%d1%87-%d0%b4%d0%b0%d0%bd%d0%b8%d0%b5%d0%bb-%d0%bf%d0%be%d0%bc%d0%bb%d0%b0%d0%b4%d0%b8%d0%be%d1%82/] *[[Благој Џајков]] *[[Драган Василев]] *[[Љубе Перков]] *[[Кирил Ќирков]] *[[Тихомир Лукарев]] *[[Богдан Хаџи Петрушев]] *[[Светлана Боцева]] *[[Киро Мазнев]] *[[Тодор Стојанов (војник)|Тодор Стојанов]] *[[Иван Лазаров]] *[[Ѓорѓи Атанасов]] *[[Ацо Бачев]] *[[Коле Ценевски]] *[[Славе Крстевски]] *[[Ангел Мишев]] *[[Стефан Мишев]] *[[Бошко Живанчевиќ]] *[[Санде Кочов]] *[[Борис Стојковски]] *[[Спасе Петровски]] *[[Киро Ацков]] *[[Ристо Маѓаровски]] *[[Гело Лазарков]] *[[Гано Ристовски]] *[[Јанко Јанковски]] *[[Југословенски терор врз велешаните (1945-1954)]] *[[Список на велешани пратени во Голи Оток]] *[[Судски процес против велешките гимназијалци (1946)]] *[[Робевци]] [[:bg:Робеви|bg]] a9gcwnpslay6qylt74r16v19i7pcept 5382295 5382293 2025-06-21T10:55:39Z Gurther 105215 5382295 wikitext text/x-wiki == Список == * [[Коце Ванов]] [https://www.google.mk/books/edition/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB/ay4gAAAAMAAJ?hl=mk&gbpv=1&dq=%E2%80%9E%D0%92%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E&pg=PA474&printsec=frontcover] *[[Христо Чочков]] [[:bg:Христо Чочков|bg]] *[[Односи меѓу Алексо Мартулков и Васил Главинов]] *[[Агитаторска одисеја на Алексо Мартулков]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_VIII] *[[Кражба на Хаџи Јован]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_X] *[[Рани револуционерни дејности на Алексо Мартулков]] *[[Алексо Мартулков во Илинденското востание]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_XVII] *[[Алексо Мартулков во Балканските војни]] *[[Алексо Мартулков во Првата светска војна]] *[[Алексо Мартулков во Втората светска војна]] [https://мна.мкд/wp-content/uploads/02%D0%91-%D0%97%D0%91%D0%98%D0%A0%D0%9A%D0%98/%D0%91I-%D0%9A%D0%9D%D0%98%D0%96%D0%9D%D0%98%D0%A6%D0%90/%D0%9101-%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8-%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B8/%D0%911.1-%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8-%D1%98%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D0%BA/2012-2013_%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%BB-%D0%A8%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B2-%D0%A2%D0%BE%D0%BC-8-%D0%94%D0%BE%D0%BA%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8-%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D1%98%D0%B5.pdf] [https://www.zirm.mk/wp-content/uploads/2022/02/IST-1981.2.07.-Kartov-V.-Opshtestveno-politichkata-dejnost-na-Angel-Dinev-vo-internacija-i-koncentracionite-logori-na-fashistichka-Bugarija.pdf] *[[Политички дејности на Алексо Мартулков]] *[[Односи меѓу Алексо Мартулков и Лазар Колишевски]] *[[Народен билтен]] *[[Хронологија на Осмата македонска ударна бригада]] *[[Ацеви]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b0%d1%86%d0%b5%d0%b2%d0%b8/] {{Готово}} *[[Битка кај Лерин]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%b7%d0%b0-%d0%bb%d0%b5%d1%80%d0%b8%d0%bd/] *[[Битка кај Ѕвегор]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%95%d0%b2%d0%b5%d0%b3%d0%be%d1%80/] *[[Битка кај Равен]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%80%d0%b0%d0%b2%d0%b5%d0%bd/] *[[Битка кај Лисија]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%81-%d0%bb%d0%b8%d1%81%d0%b8%d1%98%d0%b0/] *[[Битка кај месноста Речани]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d0%bc%d0%b5%d1%81%d0%bd%d0%be%d1%81%d1%82%d0%b0-%d1%80%d0%b5%d1%87%d0%b0%d0%bd%d0%b8/] *[[Битка кај Буковик]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%b1%d1%83%d0%ba%d0%be%d0%b2%d0%b8%d0%ba/] *[[Битка кај Кленоец]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%ba%d0%bb%d0%b5%d0%bd%d0%be%d0%b2%d0%b5%d1%86/] *[[Битка кај Лисец]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%bb%d0%b8%d1%81%d0%b5%d1%86/] *[[Влашки дијалекти]] [[:en:Aromanian dialects|en]] *[[Даниел Жефарович]] [https://www.google.mk/books/edition/Makedonska_muzika/MVRTAAAAYAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=%22%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%BB+%D0%96%D0%B5%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22&dq=%22%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%BB+%D0%96%D0%B5%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22&printsec=frontcover] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b6%d0%b5%d1%84%d0%b0%d1%80%d0%be%d0%b2%d0%b8%d1%87-%d0%b4%d0%b0%d0%bd%d0%b8%d0%b5%d0%bb-%d0%bf%d0%be%d0%bc%d0%bb%d0%b0%d0%b4%d0%b8%d0%be%d1%82/] *[[Благој Џајков]] *[[Драган Василев]] *[[Љубе Перков]] *[[Кирил Ќирков]] *[[Тихомир Лукарев]] *[[Богдан Хаџи Петрушев]] *[[Светлана Боцева]] *[[Киро Мазнев]] *[[Тодор Стојанов (војник)|Тодор Стојанов]] *[[Иван Лазаров]] *[[Ѓорѓи Атанасов]] *[[Ацо Бачев]] *[[Коле Ценевски]] *[[Славе Крстевски]] *[[Ангел Мишев]] *[[Стефан Мишев]] *[[Бошко Живанчевиќ]] *[[Санде Кочов]] *[[Борис Стојковски]] *[[Спасе Петровски]] *[[Киро Ацков]] *[[Ристо Маѓаровски]] *[[Гело Лазарков]] *[[Гано Ристовски]] *[[Јанко Јанковски]] *[[Југословенски терор врз велешаните (1945-1954)]] *[[Список на велешани пратени во Голи Оток]] *[[Судски процес против велешките гимназијалци (1946)]] *[[Робевци]] [[:bg:Робеви|bg]] p23ulm106h6afegzrnoeqxsqqvj8uw3 5382300 5382295 2025-06-21T11:01:01Z Gurther 105215 5382300 wikitext text/x-wiki == Список == * [[Коце Ванов]] [https://www.google.mk/books/edition/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB/ay4gAAAAMAAJ?hl=mk&gbpv=1&dq=%E2%80%9E%D0%92%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%E2%80%9E&pg=PA474&printsec=frontcover] *[[Христо Чочков]] [[:bg:Христо Чочков|bg]] *[[Односи меѓу Алексо Мартулков и Васил Главинов]] *[[Агитаторска одисеја на Алексо Мартулков]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_VIII] *[[Кражба на Хаџи Јован]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_X] *[[Рани револуционерни дејности на Алексо Мартулков]] *[[Алексо Мартулков во Илинденското востание]] [https://mk.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%B5%D1%82%D0%BE_%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2%D0%BE_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%98%D0%B5_XVII] *[[Алексо Мартулков во Балканските војни]] *[[Алексо Мартулков во Првата светска војна]] *[[Алексо Мартулков во Втората светска војна]] [https://мна.мкд/wp-content/uploads/02%D0%91-%D0%97%D0%91%D0%98%D0%A0%D0%9A%D0%98/%D0%91I-%D0%9A%D0%9D%D0%98%D0%96%D0%9D%D0%98%D0%A6%D0%90/%D0%9101-%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8-%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B8/%D0%911.1-%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8-%D1%98%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D0%BA/2012-2013_%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%BB-%D0%A8%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B2-%D0%A2%D0%BE%D0%BC-8-%D0%94%D0%BE%D0%BA%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8-%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D1%98%D0%B5.pdf] [https://www.zirm.mk/wp-content/uploads/2022/02/IST-1981.2.07.-Kartov-V.-Opshtestveno-politichkata-dejnost-na-Angel-Dinev-vo-internacija-i-koncentracionite-logori-na-fashistichka-Bugarija.pdf] [https://www.strumski.com/books/istinata_za_falsifikatite_na_VMRO.pdf] *[[Политички дејности на Алексо Мартулков]] *[[Односи меѓу Алексо Мартулков и Лазар Колишевски]] *[[Народен билтен]] *[[Хронологија на Осмата македонска ударна бригада]] *[[Ацеви]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b0%d1%86%d0%b5%d0%b2%d0%b8/] {{Готово}} *[[Битка кај Лерин]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%b7%d0%b0-%d0%bb%d0%b5%d1%80%d0%b8%d0%bd/] *[[Битка кај Ѕвегор]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%95%d0%b2%d0%b5%d0%b3%d0%be%d1%80/] *[[Битка кај Равен]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%80%d0%b0%d0%b2%d0%b5%d0%bd/] *[[Битка кај Лисија]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%b8%d1%82%d0%ba%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d1%81-%d0%bb%d0%b8%d1%81%d0%b8%d1%98%d0%b0/] *[[Битка кај месноста Речани]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%ba%d0%b0%d1%98-%d0%bc%d0%b5%d1%81%d0%bd%d0%be%d1%81%d1%82%d0%b0-%d1%80%d0%b5%d1%87%d0%b0%d0%bd%d0%b8/] *[[Битка кај Буковик]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%b1%d1%83%d0%ba%d0%be%d0%b2%d0%b8%d0%ba/] *[[Битка кај Кленоец]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%ba%d0%bb%d0%b5%d0%bd%d0%be%d0%b2%d0%b5%d1%86/] *[[Битка кај Лисец]] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b1%d0%be%d1%80%d0%b1%d0%b0%d1%82%d0%b0-%d0%bd%d0%b0-%d0%bb%d0%b8%d1%81%d0%b5%d1%86/] *[[Влашки дијалекти]] [[:en:Aromanian dialects|en]] *[[Даниел Жефарович]] [https://www.google.mk/books/edition/Makedonska_muzika/MVRTAAAAYAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=%22%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%BB+%D0%96%D0%B5%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22&dq=%22%D0%94%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%BB+%D0%96%D0%B5%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%22&printsec=frontcover] [https://macedonism.org/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%95%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0/%d0%b6%d0%b5%d1%84%d0%b0%d1%80%d0%be%d0%b2%d0%b8%d1%87-%d0%b4%d0%b0%d0%bd%d0%b8%d0%b5%d0%bb-%d0%bf%d0%be%d0%bc%d0%bb%d0%b0%d0%b4%d0%b8%d0%be%d1%82/] *[[Благој Џајков]] *[[Драган Василев]] *[[Љубе Перков]] *[[Кирил Ќирков]] *[[Тихомир Лукарев]] *[[Богдан Хаџи Петрушев]] *[[Светлана Боцева]] *[[Киро Мазнев]] *[[Тодор Стојанов (војник)|Тодор Стојанов]] *[[Иван Лазаров]] *[[Ѓорѓи Атанасов]] *[[Ацо Бачев]] *[[Коле Ценевски]] *[[Славе Крстевски]] *[[Ангел Мишев]] *[[Стефан Мишев]] *[[Бошко Живанчевиќ]] *[[Санде Кочов]] *[[Борис Стојковски]] *[[Спасе Петровски]] *[[Киро Ацков]] *[[Ристо Маѓаровски]] *[[Гело Лазарков]] *[[Гано Ристовски]] *[[Јанко Јанковски]] *[[Југословенски терор врз велешаните (1945-1954)]] *[[Список на велешани пратени во Голи Оток]] *[[Судски процес против велешките гимназијалци (1946)]] *[[Робевци]] [[:bg:Робеви|bg]] eo5m2wbd254va07cpd5y33o8322ho9l Пивото во Тибет 0 1327088 5382051 5368572 2025-06-20T16:46:16Z P.Nedelkovski 47736 поправка на правопис - „пијалак“ наместо „пијалок“ 5382051 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Lhasa_Beer_crop.jpg|десно|мини| Lhasa Beer (Ласа Бир), единственото тибетско пиво на светскиот пазар]] '''Пивото во Тибет''' ― произведувањето на [[Пиво|пива]] и културата на пиење на овој вид [[пијалак]] во [[Тибет]]. Производството на пиво во Тибет е релативно неодамнешен феномен во тибетската кујна. [[Народна Република Кина|Кинезите]] го основале [[претпријатие]]то Lhasa Brewery Company во 1988 година, која се наоѓа во Ласа. Тоа е [[Надморска височина|највисоката]] пиварница во светот. == Историја == Првиот историски запис за пиво во Тибет е кинески, кој се однесува на мировниот договор од 638 година помеѓу Тангова Кина и новото тибетско кралство Сонгцен Гампо вклучува технолошки преноси на [[свила]], [[хартија]], производи од [[Воденица|воденици]] и производство на [[пиво]]. Танг Тајзонг не го почитувал договорот за овој технички пренос, но неговиот син Танг Гаозонг го почитувал.<ref name="Twitchett 1979 228-230">{{Harvnb|Twitchett|Fairbank (Hrsg.)|1979}}.</ref> Меѓутоа, донекаде противречи на фактот дека алкохолот е спротивен на верувањата на тибетскиот [[будизам]], е фактот што со векови, чанг, месен пијалак од [[јачмен]] што бил продаван во [[Шише|шишиња]] на уличните тезги во [[Ласа]] и низ градовите во [[Тибет]], го консумирале многу обични Тибетанци и монаси.<ref name="Gluckman">{{Наведена книга|url=http://www.gluckman.com/Lhasa%27Brew.html|title=Brewing at the Top of the World|last=Gluckman, Ron|publisher=Asia, Inc.|year=1994}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=EimHj9veADgC&q=Raksi+consumed+in+tibet&pg=PT147|title=Himalayan Fermented Foods: Microbiology, Nutrition, and Ethnic Values|last=Prakash Tamang, Jyoti|publisher=CRC Press|year=2009|isbn=978-1-4200-9324-7|pages=164}}</ref><ref>Alexandra David-Neel, ''Initiation and Initiates in Tibet'', trans. by Fred Rothwell, New York: University Books, 1959</ref><ref>Yu Dawchyuan, "''Love Songs of the Sixth Dalai Lama''", ''Academia Sinica Monograph'', Series A, No.5, 1930</ref><ref name="Stein, R. A. 1972 p. 85">Stein, R. A. (1972). ''Tibetan Civilization'', p. 85. Stanford University Press. {{ISBN|0-8047-0806-1}} (cloth); {{ISBN|0-8047-0901-7}} (paper).</ref> == Поврзано == * [[Пиво и пиварници по регион]] * [[Чанг (пијалак)|Чанг]], традиционално [[тибет]]ско и [[непал]]ско пиво * [[Список на тибетски јадења]] == Наводи == {{Наводи|colwidth=30em}} == Извори == * {{Наведена книга|title=The Cambridge History of China : Sui and T'ang China, 589–906, vol. 3|last=Twitchett|first=Denis C.|last2=Fairbank (Hrsg.)|first2=John K.|publisher=Cambridge University Press|year=1979|isbn=0-521-21446-7|location=Cambridge|pages=900}} == Надворешни врски == * [https://web.archive.org/web/20091004221241/http://www.lhasabeerusa.com/index.php Службено мрежно место (Соединети Држави)] * [https://yolongbrewtech.com Мрежна страница на партнери на] [https://yolongbrewtech.com/ Lhasa Brewery] {{Пива во светот}} [[Категорија:Тибетска кујна]] [[Категорија:Кинески алкохолни пијалаци]] [[Категорија:Пивото во НР Кина]] l9hm42z4x0b3e9fj3mzrrkoj6vtjyv3 Категорија:Ацеви 14 1331859 5382124 5302896 2025-06-20T18:52:18Z Gurther 105215 5382124 wikitext text/x-wiki {{Поврзано|Ацеви}} [[Категорија:Луѓе од Ореовец (Прилепско)]] [[Категорија:Македонски семејства]] 795h9kixmxo1yrp07ki5klvxuzw4lcu Шахрисабз 0 1337954 5381993 5380240 2025-06-20T13:11:06Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5381993 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|name=Шахрисабз|native_name=Шаҳрисабз|settlement_type=Град|image_skyline={{Photomontage | photo1a = | photo2a = Jahangir Mausoleum in Shahrisabz.jpg | photo2b = Shahrisabz Chorsu 01.jpg | photo3a = Ensemble Dorout Tilovat (Shahrisabz) (6018370667).jpg | photo3c = Walls of Shahrisabz.jpg | photo4a = Shahrisabz 05.jpg | photo4c = Mosque in Shahrisabz.jpg | size = 280 | spacing = 2 | color = transparent | border = 0 }}|image_alt=|image_caption='''Лево:''' Статуа на Амир Темур и наследство близнаци во палатата Ак-Сарај, мавзолејот Јахангир, џамијата Шахрисабз Кок-Гунбаз, панорамски поглед на Шахрисабз, од палатата Ак-Сарај '''Десно:''' Шахрисабз антички Чорсу, ѕид Шахрисабз, џамија Шахрисабз (сите предмети беа од горе до дното)|map_alt=|map_caption=|pushpin_map=|pushpin_relief=yes|pushpin_label_position=left|pushpin_map_alt=|pushpin_map_caption=|elevation_footnotes=|elevation_m=|coordinates={{Coord|39|03|N|66|50|E|region:UZ_type:city|display=inline,title}}|subdivision_type=[[Список на држави во светот|Држава]]|subdivision_name=[[Узбекистан]]|subdivision_type1=[[Регион]]|subdivision_name1=Регионот Кашкадарјо|population_total=142700|population_as_of=2022|population_footnotes=<ref name=qashstat/>|timezone1=|utc_offset1=+5|footnotes={{designation list | embed=yes | designation1 = WHS | designation1_offname = Историски центар на Шахрисабз | designation1_date = 2000 | designation1_type = | designation1_criteria = {{UNESCO WHS type|(iii), (iv)}}(iii), (iv) | Year = 2000 | area = {{convert|240|ha|acre|abbr=on}} | buffer_zone = {{convert|82|ha|acre|abbr=on}} | designation1_number = [https://whc.unesco.org/en/list/885 885] | designation1_free1name = Загрозено | designation1_free1value = 2016– }}}}'''Шахрисабз''' ([[Узбечка азбука|узбечки]] и {{Lang-tg|Шаҳрисабз}}) — град на ниво на област во регионот Кашкадарјо во јужен [[Узбекистан]].<ref name="class">{{Наведена мрежна страница|url=https://stat.uz/uploads/docs/soato(mhobt)_2020.xlsx|title=Classification system of territorial units of the Republic of Uzbekistan|date=July 2020|publisher=The State Committee of the Republic of Uzbekistan on statistics|language=uz, ru}}</ref> Организацијата за економска соработка (ЕКО) го избрала Шахрисабз за своја туристичка престолнина за 2024 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://daryo.uz/en/2022/12/16/eco-declares-shakhrisabz-as-its-tourism-capital-for-2024|title=ECO declares Shakhrisabz as its tourism capital for 2024|work=Daryo.uz|language=en|accessdate=2022-12-18}}</ref> Се наоѓа на околу 80 км. јужно од [[Самарканд]], на надморска височина од 622 м. Неговото население е 140.500 (2021).<ref name="qashstat">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.qashstat.uz/files/297/demog/1269/Hududlar-boyicha-shahar-va-qishloq-aholisi-soni.pdf|title=Urban and rural population by district|publisher=Qashqadaryo regional department of statistics|language=uz}}</ref> Историски познат како Кеш или Киш, Шахрисабз некогаш бил главен град во [[Средна Азија]] и бил важен урбан центар на Согдијана, провинција на [[Ахеменидско Царство|Ахеменидското Царство]] на Персија. Денес е првенствено познат како родно место на турко-монголскиот освојувач [[Тамерлан]] од 14 век.<ref>{{Наведено списание|last=Pickett|first=James|date=2018|title=Written into Submission: Reassessing Sovereignty through a Forgotten Eurasian Dynasty|journal=The American Historical Review|volume=123|issue=3|page=819|doi=10.1093/ahr/123.3.817|quote=Now a provincial city in the modern state of Uzbekistan, Shahrisabz is remembered primarily as the birthplace of Timur—if it is remembered at all.}}</ref> == Историја == [[Податотека:Shakhrisyabz_Suzani.jpg|мини| Шахрисјабз сузани, прва половина на 19 век. Текстилот одиграл централна улога во животот на народот на Узбекистан. Овој текстил ја црпи својата особена привлечност од високиот процент на светли и брилијантни бои: златно жолта, портокалова, окер и светло сина.]] Порано познат како '''Кеш''' или '''Киш''' („пријатен за срцето“) и привремено идентификуван со древната '''Наутака''', Шахрисабз е еден од најстарите градови во [[Средна Азија]]. Основана е пред повеќе од 2.700 години и сочинувала дел од [[Ахеменидско Царство|Ахеменидското Царство]] или [[Ахеменидско Царство|Персија]] од 6 до 4 век п.н.е. Во текот на овој период Кеш останал важен урбан центар на Согдијана, главна провинција во рамките на Царството. Документите од доцниот Ахеменидски период зборуваат за обнова на ѕидините на градот.<ref name="auto">Pavel Lurje, (2009), [http://www.iranicaonline.org/articles/kes-ancient-city 'KEŠ' ''Encyclopaedia Iranica''] (online)</ref> Познат е како Шахрисабз уште од Тимуридската ера.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://caravanistan.com/uzbekistan/center/shahrisabz/|title=Shahrisabz Travel Guide|date=13 April 2021|work=Caravanistan|language=en-US|accessdate=2021-04-13}}</ref> Генералот на [[Александар III Македонски|Александар Македонски]], [[Птоломеј I Сотер|Птоломеј,]] го заробил [[Сатрап|сатрапот]] на Бактрија и претендент за персискиот престол, Бесус, во Наутака, со што ставил крај на некогашното големо Ахеменидско царство. Александар Велики избрал да ги помине зимите и ја запознал својата сопруга [[Роксана]] во областа во 328-327 година п.н.е. Помеѓу 567 и 658 година од нашата ера, владетелите на Кеш плаќале даноци на хаганите од турските и западнотурските хаганати. Во 710 година градот бил освоен од Арапите.<ref name="auto"/> и по монголското освојување на Хварезмија во 13 век, регионот потпаднал под контрола на племето Барлас, чија лоза се чини дека била поврзана со овој регион.<ref>B.F. Manz, ''The rise and rule of Tamerlan'', [[Cambridge University|Cambridge University Press]], Cambridge 1989, p. 156–7</ref> === Како дел од Турскиот Каганат === Во 6 до 8 век, Кеш бил дел од турскиот и западнотурскиот каганат. Во 8 век владетел-малик на Кузар (Кеш) бил Турк Субугра. Под Тон-Јабгу-Каган (618-630) моќта на Турците се зајакнала во Согдија. Новите кампањи кон Тохаристан и [[Авганистан]] ги туркале границите на државата кон северозападна [[Индија]]. Тон-Јабгу Каган спровел административна реформа и назначил свои претставници - тудуни - во регионите, вклучително и Согдија, да го надгледуваат и контролираат собирањето данок. Се претпоставува дека тој ги издал своите монети со натпис „''Tun yabgu kagan''“. Античко турско племе биле луѓето Калаџи, кои во раниот среден век живееле во Тохаристан - модерните територии на јужен [[Узбекистан]], [[Таџикистан]] и северен [[Авганистан]].<ref>Бартольд В. В., Сочинения т.5.М.,1968</ref> Турците од Средна Азија ги обожавале следните божества: Тенгри (небо), Умаи (Божица мајка), Јер-суб (Земја-вода) и Ерклиг (Господар на пеколот), меѓу кои Тенгри имал доминантна позиција. Тенгри бил најважен.<ref>Стеблева И. В. К реконструкции древнетюркской религиозно-мифологической системы // Тюркологический сборник 1971 года. М., 1972</ref> === Арапско освојување === {{поврзано|Муслимански освојувања}} Кеш бил освоен од Арапите во 8 век. За време на арапската инвазија, долината Кашкадарја и особено Кеш биле епицентарот на антиарапското и антиисламско ослободително движење предводено од Ал-Мукана, познато во историјата како „Бунт на мажите во бела облека“. Отпорот на крајот довел до пад на главниот град. Во 701-704 година, се случувале битки меѓу Турците и Арапите во Несеф и Кеш.<ref>Табари. История. — Т., 1987 год, с. 85</ref> За време на династијата Саманид, урбаниот живот постепено се преселил на југозапад од стариот Кеш, местото на големото село Баркнон. === Караханидска ера === Во 1038 година, Ибрахим иб Наср, кој исто така бил познат како Боритигин, син на освојувачот на Трансоксијана, го зазел Чаганијан, од каде што ја нападнал Средна Трансоксија. Во 1040 година го освоил Кеш. До 10 век, државата Караханид имала литературен јазик кој ги продолжил традициите на античките турски пишани текстови. Официјалниот карахански јазик од 10 век се засновал на граматичкиот систем на древните [[Карлучки јазици|карлучки]] дијалекти.<ref>ИСТОРИЯ И КУЛЬТУРА ТЮРКОВ В ЛИТВЕ. Сборник научных статей международной конференции. Vilniaus universiteto leidykla VILNIUS 2014, с.157-160</ref> Исламизацијата на Караханидите и нивните турски поданици одиграла голема улога во културниот развој на [[Туркиски народи|турската култура]]. Кон крајот на 10 и почетокот на 11 век, за прв пат во историјата на [[Туркиски народи|турските народи]], Тафсирот, коментар на [[Куран|Куранот]], бил преведен на турски јазик.<ref>Боровков, А.К. Лексика среднеазиатского тефсира: XII-XIII вв. М., 1963</ref> Научникот од 11 век Махмуд Кашгари ги поставил темелите на турската лингвистика. Тој ги наведувал имињата на многу турски племиња од [[Средна Азија]]. Еден од познатите научници бил историчарот Маџид ал-Дин ал-Сурхакати, кој ја напишал „Историјата на Туркестан“, во која е опишана историјата на династијата Караханиди.<ref>Introduction to The Jawami u’l-hikayat wa Lawami’ur-riwayat of Sadidu’u-din Muhammad al-Awfi by Muhammad Nizamu’d-din. London: Luzac & Co, 1929</ref> За време на владеењето на Караханидите, конечно била формирана новата престолнина на средновековниот Кеш. За време на хегемонијата на Хваразмшах (почетокот на 13 век), Кеш-Шахрисабз првпат бил ограден со одбранбени ѕидови. == Родното место на Тамерлан == Кеш бил родното место на [[Тамерлан]] во 1336 година, во семејството на малолетниот локален поглавар Барлас, а во раните години на династијата Тимурид, градот уживал во неговото значително покровителство. Тамерлан го сметал Кеш за свој „роден град“ и планирал на крајот да биде локацијата на неговиот гроб. Меѓутоа, за време на неговото владеење, центарот на активност се префрлил во [[Самарканд]]. Во ерата на Тамерлан биле изградени ремек-дела на светската архитектура: палатата Ак-Сарај и меморијалниот комплекс Дорусиодат.<ref>Golombek, L. Wilber, D. The Timurid Architecture of Iran and Turan. Vol 1. Princeton, N.J.: Princeton University Press. 1988</ref> Градот се борел за автономија под владеење на Бухара и [[Руси|Русите]] му помогнале на емирот Бухара да го освои градот во 1870 година. == Историски локалитети == [[Податотека:Aq-Saray_Shahrisabz_2.JPG|мини| Остатоци од палатата Ак-Сарај.]] Неколку преостанати импресивни споменици од династијата Тимурид овозможиле стариот дел од градот да биде впишан на [[Светско наследство на УНЕСКО|списокот на светско наследство]] [[УНЕСКО|на УНЕСКО]]. Сепак, уништувањето на огромни области на средновековниот градски пејзаж во 2015 година за да се создаде парк и туристички капацитети довело до загриженост од УНЕСКО. Можно е локалитетот да ја загуби таа титула.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.rferl.org/a/bulldozing-history-ancient-uzbek-city-unesco-status-at-risk/28392139.html|title=Bulldozing History|last=Synovitz|first=Ron|date=28 March 2017|work=Radio Free Europe/Radio Liberty|access-date=16 November 2019}}</ref> * '''Палатата Ак-Сарај''' '''Летната палата на Тамерлан''', „Белата палата“ била планирана како најграндиозната од сите градби на Тамерлан. Започната е во 1380 година од занаетчии депортирани од Тамерлан од неодамна освоениот Хварезм. За жал, само делови од неговите гигантски 65 метарски порти-кули опстојуваат, со сини, бели и златни мозаици. Над влезот на Ак-Сарај има големи букви кои велат: „Ако ја предизвикувате нашата моќ - погледнете ги нашите згради!“ * '''Џамија Кок Гумбаз / Комплекс Дорут Тиловат (Дорут Тилават).''' Петочна [[џамија]] изградена во 1437 година од [[Улугбек|Улуг Бег]] во чест на неговиот татко [[Шахрух|Шах Рух]], нејзиното име значи „Сина купола“. Веднаш зад џамијата Кок Гумбаз се наоѓа таканаречената „Куќа на медитација“, мавзолеј изграден од Улуг Бег во 1438 година, но очигледно никогаш не бил користен за погребување. * '''Комплекс Хазрат-и Имам''' Источно од Кок Гумбаз се наоѓа уште еден мавзолејски комплекс наречен '''Дорус-Саодат''' (Седиште на моќта), кој го содржи гробот на Џехангир, најстариот и омилен син на Тамерлан. Се вели дека во соседната џамија е сместен гробот на почитуваниот имам од 8 век, Амир Кулал. * '''Гробот на Тамерлан''' Зад амсамблот Хазрат-и Имам се наоѓа бункер со врата што води до подземна комора, откриен од археолозите во 1943 година. Собата е речиси исполнета со еден камен ковчег, на кој натписите укажуваат дека била наменета за Тамерлан. Сепак, освојувачот бил погребан во Самарканд, а не во Шахрисабз, и мистериозно, неговиот гроб во Шахрисабз содржел два неидентификувани трупови. * Музеј за историја и материјална култура Шахрисабз === Археолошки истражувања === Северно од малото село Кумиртепа во областа Китаб во регионот Кашкадарја, по левиот брег на малата река Шурабсај, нисководна, која потекнува од планините Зарафшан, има три рида со различни конфигурации кои се протегаат од север до југ. Заедно, тие сочинуваат три дела од античкиот главен град Наутака (Падајактепа, Узункир и Сангиртепа).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://tugan.uz/ru/nasledie/ozhivshaya-legenda-o-sokole|title=Ожившая легенда о соколе|work=tugan.uz|accessdate=2023-11-02|archive-date=2023-11-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20231101212526/https://tugan.uz/ru/nasledie/ozhivshaya-legenda-o-sokole|url-status=dead}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.uzreport.news/culture/goroda-shelkovogo-puti-uzbekistana|title=Oʻzbekistonning Ipak yoʻli shaharlari|work=www.uzreport.news|accessdate=2023-11-02}}</ref> Во средината на 1980-тите, археолошките локалитети во микрооазата Шурабсај, кои се расфрлани на 5 километри една од друга, првпат биле испитани од Н. У. Крашенининикова, членка на КАТЕ (Кеш археолошка и топографска експедиција). Во тоа време, овие три рида биле идентификувани како цитадела, вистински град и храм на Наутака.<ref name="Biography2">{{Наведена мрежна страница|url=https://silkadv.com/en/content/padayataktepa-citadel-goroda|title=Падаятактепа - цитадель города.|work=silkadv.com|accessdate=2023-11-02}}</ref> === Падајактепа === Цитаделата на градот е со димензии 270 на 74 метри и се наоѓа во северниот дел на висок, нерамен брег на реката Шурабсај. Како резултат на археолошките работи на локалитетот, идентификувани се четири градежни хоризонти. Најстарите културни слоеви на населбата датираат од 9 до 8 век п.н.е. Во едно од ископувањата во западниот дел на Падајактепа, може да се следи дел од одбранбен ѕид од [[Ахеменидско Царство|Ахеменидскиот]] и [[Хеленистички период|Хеленистичкиот]] период. Овие ѕидини укажуваат дека градот Наутака имал аристократски дел, ограден со посебен ѕид - акропола, слична на античкиот локалитет Афрасијаб во [[Самарканд]]. Со крајот на владеењето на [[Александар III Македонски|Александар Македонски]], градот бил напуштен, а само акрополата Падајактепа продолжила да биде населена. Нов град се појавил на високиот десен брег на реката Аксу, на местото на населбата Каландартепа, во границите на модерниот град Китаб. === Узункир === Во близина на селото Кумиртепа видливи се остатоци од фортификациониот ѕид на градот во вид на ниска тумба со должина од повеќе од 650 метри и ширина од 20 метри. Некогаш овој ѕид го опкружувал целиот град, зафаќајќи површина од повеќе од 70 хектари.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://westra.ru/passes/Passes/12514|title=Узункыр|work=westra.ru|accessdate=2023-11-02}}</ref> Оригиналниот ѕид на населбата бил изграден од необработени тули слични на кирпич кои датираат од 10-9-тиот век п.н.е., кои биле карактеристични за античките градови во Согд, како Коктепа и Кеш.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://archaeologyca.su/?p=437|title=Узункыр-раскопки кафедры ТашГУ (осень 1986 г.)|work=archaeologyca.su|accessdate=2023-11-02}}</ref> Подоцна, за време на владеењето на [[Ахеменидско Царство|Ахеменидското]], [[Селевкидско Царство|Селевкидското]] и Грчко-Бактриското кралство, биле извршени обемни поправки на ѕидините на градот. === Сангиртепа === Самостоен рид, сместен надвор од градските ѕидини, се наоѓа на околу 650 метри југозападно од Узункир.<ref name="Biography7">{{Наведена мрежна страница|url=http://stantrips.com/uzbekistan/shahrisabz.php|title=SHAHRISABZ|work=stantrips.com|accessdate=2023-11-02}}</ref> Се состои од централен рид со димензии 84 на 62 метри и висина од околу 8 метри. Околниот ѕид опфаќа површина од 3 хектари.<ref name="Biography7" /> Археолошките ископувања се спроведени на оваа локација од страна на Катедрата за археологија на Државниот универзитет во [[Ташкент]] (сега Национален универзитет на Узбекистан ) од 1983 година. Како резултат на овие ископувања во Сангиртепа, бил откриен уникатен зороастриски храм, со сала во центарот, олтар и помошни простории. Храмот е еден од најстарите верски објекти во [[Средна Азија]].<ref name="Biography7" /><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.researchgate.net/publication/318645416_O_rabotax_na_gorodishche_Sangirtepa_v_2012_gody_Travaux_sur_le_site_de_Sangir-tepe_en_2012|title=O rabotax na gorodishche Sangirtepa v 2012 gody (Travaux sur le site de Sangir-tepe en 2012)|work=www.researchgate.net|accessdate=2023-11-02}}</ref> == Економија == Економијата на градот е првенствено фокусирана на преработка на земјоделски суровини, вклучувајќи чистење и конзервирање на памук, меѓу другите активности. Дополнително, во областа се добро развиени традиционалните и домашните индустрии. == Во музиката == Шахрисабз бил прославен во добро познатата истоимена песна на узбекистанската ВИА „Јала“, со музика на Фарух Зокиров и текст на Евгениј Березиков.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://arboblar.uz/uz/people/zakirov-farrukh-karimovich|title=Zakirov Farrux Karimovich|work=arboblar.uz|accessdate=2023-11-02}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.gazeta.uz/oz/2023/07/02/yalla/|title=Prezident 50 yilligini nishonlayotgan “Yalla” ansamblini taqdirladi|work=www.gazeta.uz|accessdate=2023-11-02}}</ref> == Во популарната култура == Во 1980-тите, узбекистанскиот советски бенд Јала напишал песна за Шахрисабз. == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.orexca.com/shakhrisabz.shtml Историја и споменици на Шахрисабз] * [http://www.kufic.info/architecture/aqsaray/aqsaray.htm Квадратна куфичка декорација на летната палата на Тимур] * [http://www.kufic.info/architecture/shakhrisabz/daralsiyadah.htm Квадратна куфичка декорација на комплексот Дар ал-Сијада] * [http://www.kufic.info/architecture/shakhrisabz/daraltilavah.htm Квадратна куфичка декорација на комплексот Дар ал-Тилава] * {{YouTube|id=3elGQefFPlw}} [[Категорија:Светско наследство во Узбекистан]] [[Категорија:Градови во Узбекистан]] [[Категорија:Координати на Википодатоците]] e7r5bbzp09vv43jzu8zb6bdiv1wxt9i Домот на ловецот 0 1340955 5382141 5228300 2025-06-20T19:09:56Z Andrew012p 85224 5382141 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Уметничко дело|title=Домот на ловецот|other_language_1=Холандски|other_title_1=Jagerswoning|artist=[[Хенри Вордекер]]|year=1826|height_metric=62|width_metric=78|metric_unit=cm|imperial_unit=in|city=[[Амстердам]]|museum=[[Државен музеј]]|painting_alignment=}} [[Податотека:Jagerswoning Rijksmuseum SK-A-1157.jpeg|мини]] '''''Домот на ловецот''''' (холандски: ''Jagerswoning'' ) е слика во масло од 1826 година на белгискиот уметник Хенри Вордекер. Сликата прикажува [[Лов|ловец]] дома, опкружен со животни и членови на неговото семејство; типично жанрско сликарство. Се наоѓа во колекцијата на [[Државен музеј (Амстердам)|Државниот музеј]] во Амстердам. Во типичен бидермаерски стил неговите теми се карактеризираат со засилени чувства на сигурност, традиционална едноставност, прикажувајќи сентиментален поглед на светот.<ref name="belvedere.at">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.belvedere.at/en/sammlungen/belvedere/klassizismus-romantik-biedermeier/biedermeier|title=klassizismus-romantik-biedermeier|publisher=www.belvedere.at|archive-url=https://web.archive.org/web/20160110161123/http://www.belvedere.at/en/sammlungen/belvedere/klassizismus-romantik-biedermeier/biedermeier|archive-date=2016-01-10|accessdate=2018-08-03}}</ref> Сликата прикажува семејство на вратата од нивниот дом. Живеалиштето е изградено со тули, а околу заоблената камена врата се извива лоза. Мајка со дете седи пред млад човек во ловечка облека со куче (можеби холандско еребица) и ловечки пиштол. Кокошките и гулабите се на скалите пред вратата; една страчка е во кафез покрај вратата, а повеќе гулаби околу [[гулабарник]] лево.<ref name="rijksmuseum">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.rijksmuseum.nl/en/collection/SK-A-1157|title=Jagerswoning|publisher=www.rijksmuseum.nl}}</ref> Лево од скалите стои друго дете, и млада жена која перела алишта, со бела крава со рогови во штала најлево. Десно од вратата е второ куче на синџир, разни домашни саксии и тави на покривот на дрвена одгледувачница или кокошарник и саксиско растение со мали црвени цветови (можеби [[мушкатла]]) на полицата на прозорецот. Потпишана и датирана „Х. Вордекер направено 1826година“ и е со димензии 62 на 78 сантиметри (2,03 cm × 2,56 cm). Била купена од Државниот музеј во Амстердам во 1828 година <ref name="rijksmuseum">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.rijksmuseum.nl/en/collection/SK-A-1157|title=Jagerswoning|publisher=www.rijksmuseum.nl}}</ref> == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Дела на Хенри Вордекер]] [[Категорија:Белгиска уметност]] hnoy9rqgk9783aqyomjpu87hpzan1yd GLOBE 0 1346100 5382154 5259127 2025-06-20T20:15:15Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5382154 wikitext text/x-wiki '''Програмата''' '''за глобално учење и набљудувања во корист на животната средина''' позната по англиската кратенка '''GLOBE''' е светска програма за наука и образование која се фокусира на животната средина, сега активна во над 120 земји во светот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://globe.gov/about|title=About|date=2012-06-28|publisher=GLOBE.gov|accessdate=2013-03-20}}</ref> Работи на промовирање на наставата и учењето на науката, подобрување на еколошката писменост и управување и промовирање на научни откритија. Учениците и наставниците собираат податоци и вршат истражувања во соработка со научници од бројни меѓународни агенции, а нивната работа е достапна преку мрежната траница.<ref>[http://globe.gov globe.gov]</ref> == Заднина == Програмата ''GLOBE'' се обидува да ги научи младите ученици на експериментални вештини користејќи вистински експерименти и опрема. Учениците, наставниците и научниците соработуваат во единствена глобална мрежа за учење.<ref>{{Наведени вести|url=https://blogs.scientificamerican.com/budding-scientist/the-globe-program-making-the-case-for-k-12-citizen-scientists/|title=The GLOBE Program: Making the Case for K–12 Citizen Scientists|last=Baker|first=Amanda|date=19 September 2017|work=Scientific American Blog Network|access-date=26 March 2021|language=en}}</ref> Програмата е сместена од Универзитетската корпорација за атмосферски истражувања во Болдер, Колорадо, и истата е спонзорирана од [[НАСА]] <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://education.ssc.nasa.gov/globe.asp|title=Global Learning & Observations to Benefit the Environment|date=2012-01-30|publisher=Education.ssc.nasa.gov|archive-url=https://web.archive.org/web/20130302131701/http://education.ssc.nasa.gov/globe.asp|archive-date=2013-03-02|accessdate=2013-03-20}}</ref> , Националната управа за океани и атмосфера и Националната научна фондација,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nsf.gov/funding/pgm_summ.jsp?pims_id=5466|title=Funding - Global Learning and Observations to Benefit the Environment - US National Science Foundation (NSF)|publisher=nsf.gov|accessdate=2013-03-20}}</ref> преку меѓуагенциски договор потпишан во 1998 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://science.nasa.gov/media/medialibrary/2010/03/31/NOAA-NSF-NASA-IA-GLOBE_Program_Support-980407.pdf|title=Interagency Agreement|format=PDF|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304204622/http://science.nasa.gov/media/medialibrary/2010/03/31/NOAA-NSF-NASA-IA-GLOBE_Program_Support-980407.pdf|archive-date=2016-03-04|accessdate=2013-03-20}}</ref> == Мисија == Мисијата на програмата GLOBE е да го промовира наставата и учењето на науката, да ја подобри писменоста и управувањето со животната средина и да промовира научни откритија. Потопно, некои од целите вклучуваат: * Подобрување на постигнувањата на учениците низ наставната програма со фокус на истражувањето во науката за животната средина и системите за Земјата; * зголемување на свеста и активностите за поддршка на поединците ширум светот во корист на животната средина; * продонесување кон научното разбирање на Земјата како систем; * поврзување и инспирирање на следната генерација глобални научници; == Историја == * 1995: Програмата GLOBE ја започнал поранешниот американски потпретседател [[Ал Гор]] на [[Ден на планетата Земја|Денот на планетата Земја]], 22 април <ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/1998/06/04/technology/global-weather-project-unites-students-on-web.html|title=Global Weather Project Unites Students on Web|last=Nussbaum|first=Debra|date=June 4, 1998|work=New York Times}}</ref> * 1997: Конференција на наставниците GLOBE одржана во САД * 1998 година: 1-та GLOBE експедиција одржана во Финска * 2000: 2. експедиција одржана во САД * 2003: 53 протоколи низ атмосферата, биосферата, хидросферата и почвата * 2003: 3. експедиција одржана во Хрватска * 2003: НАСА ја избрала Универзитетската корпорација за атмосферско истражување за да управува со Програмската канцеларија GLOBE * 2005: Ден на планетата Земја; GLOBE го прославува својот 10-ти роденден со 15.000 училишта во 106 земји * 2008: 4. експедиција одржана во Јужна Африка * 2009: 20 милиони податоци во глобалната база на податоци * 2011: Започнува студентска кампања за истражување на климата <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://globe.gov/scrc|title=SCRC|date=2012-06-28|publisher=GLOBE.gov|archive-url=https://web.archive.org/web/20120701134023/http://globe.gov/scrc|archive-date=2012-07-01|accessdate=2013-03-20}}</ref> * 2014: 1-ва регионална студентска истражувачка кампања за аеросоли, предводена од Европа и Евроазија; * 2014: 5 експедиција одржана во Индија * 2014: НАСА ја избрала Универзитетската корпорација за атмосферско истражување да работи со Канцеларијата за имплементација на GLOBE * 2015: Денот на планетата Земја, GLOBE го слави својот 20-ти роденден <ref>{{Наведени вести|url=https://www.space.com/29173-celebrate-earth-day-2015-nasa.html|title=How to Celebrate Earth Day 2015 with NASA|last=Howell|first=Elizabeth|date=22 April 2015|work=Space.com|access-date=26 March 2021|language=en}}</ref> * 2016: GLOBE обезбедува семрежна е-обука * 2016: Лансирање на [https://observer.globe.gov/about/get-the-app апликацијата GLOBE Observer] <ref>{{Наведени вести|url=https://www.forbes.com/sites/marshallshepherd/2018/03/28/how-you-and-the-kids-can-use-a-cellphone-to-help-nasa-study-clouds/?sh=11f27833594d|title=How You And The Kids Can Use A Cellphone To Help NASA Study Clouds|last=Shepherd|first=Marshall|work=Forbes|access-date=26 March 2021|issue=28 March 2018|language=en}}</ref> * 2017: Податоците достигнуваат над 140 милиони мерења; Меѓународниот симпозиум за виртуелна наука се зголемува во бројот на поднесени проекти и светската застапеност и нов протокол за комарци * 2018: 6-то GLE одржано во Ирска == Придонес од научниците == Членовите на меѓународната научна заедница се вклучени во дизајнот и имплементацијата на Програмата GLOBE. Научниците се вклучени во помагањето во изборот на мерења на животната средина на GLOBE, развивање мерни процедури и обезбедување на севкупна контрола на квалитетот на податоците. == Поврзано == * [[Светот ноќе]] == Наводи == === Белешки === == Надворешни врски == * {{Матична|http://www.globe.gov}} * [http://www.globe-africa.org/ Африкански регион] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20091221154357/http://www.globe-africa.org/ |date=2009-12-21 }} * [http://www.globeindia.org/asia-pacific/ Азиско-тихоокеанскиот регион] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20111022211044/http://www.globeindia.org/asia-pacific/ |date=2011-10-22 }} Archived </link> * [http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20110302152139/http%3A//www.globe%2Deurope.org/ Регионот Европа-Евроазија] * [https://web.archive.org/web/20110706081356/http://www.globe-lac.com.ar/ Латинска Америка-Карипски регион] * [https://web.archive.org/web/20111015053258/http://classic.globe.gov/partners/regions/near_east_north_africa Регионот Блискиот Исток-Северна Африка] * [https://web.archive.org/web/20111015053307/http://classic.globe.gov/partners/regions/north_america Регионот Северна Америка] * [https://web.archive.org/web/20061009075125/http://www.deh.gov.au/education/globe/ Австралија] * [http://www.fsifee.u-gakugei.ac.jp/globe/ Јапонија] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20090411084350/http://fsifee.u-gakugei.ac.jp/globe/ |date=2009-04-11 }} Archived </link> [[Категорија:Научни организации во САД]] [[Категорија:Национална Научна Фондација]] [[Категорија:Програми на НАСА]] iz9eb7vwixsobg8sudrd4jxvygwoca7 2021–сегашна бугарска политичка криза 0 1349970 5382046 5355234 2025-06-20T16:43:22Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5382046 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Настан|title=2021–сегашна бугарска политичка криза|partof=[[Политика на Бугарија|политиката на Бугарија]]|date=4 април, 2021 – сегашно|Location=[[Бугарија]]|type=Политичка криза|cause=Спорови и судири за формирањето на нова влада во Бугарија|image=File:1 IMG 20210221 150045.jpg|caption=Група на протести во [[Софија]] со знак што чита „оставка“}}'''Бугарската политичка криза''' — период на политичка нестабилност во [[Бугарија]] заради судирите на формирање на нова стабилна влада. Низ периодот седум парламентарни избори биле издржани за три години: [[Парламентарни избори во Бугарија (април 2021)|април 2021]], [[Парламентарни избори во Бугарија (јули 2021)|јули 2021]], [[Парламентарни избори во Бугарија (октомври 2021)|ноември 2021]], [[Парламентарни избори во Бугарија (2022)|октомври 2022]], [[Парламентарни избори во Бугарија (2023)|април 2023]] и [[Парламентарни избори во Бугарија (јуни 2024)|јуни 2024]] и [[Парламентарни избори во Бугарија (октомври 2024)|октомври 2024]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.dw.com/en/bulgaria-to-elect-sixth-parliament-in-three-years/a-69294114|title=Bulgaria to elect sixth parliament in three years|last=Андреев|first=Александар|date=2024|work=DW}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.rferl.org/a/bulgaria-corruption-russian-influence-elections/32919014.html|title=The Two Problems That Bulgaria Can't Solve|last=Бедров|first=Иван|date=2024|work=Радио СлободнаЕвропа}}</ref> Во првите два парламентарни избори не се формирала конкретна влада, додека на изборите во ноември 2021 година [[Кирил Петков]] создал краткотрајна неспособна влада којшто пропаднала за седум месеци. Предвремените избори во октомври 2022 година резултираа со уште еден судир и криза, што доведе до изборите во април 2023 година. Изборите во 2023 година доведоа до создавање на нестабилна влада којашто под одредени периоди била под [[ГЕРБ]] или под алијансата [[ПП-ДБ]] во вид на ротирачка влада, но неуспехот на ротацијата предизвика избори во јуни 2024 година. Во јуни 9, 2024<ref>{{Наведени вести|url=https://www.svobodnaevropa.bg/a/kak-glasuvame-na-izborite-na-9-yuni/32978812.html|title=Машината, хартията, преференцията. Всички въпроси за изборите имат отговори|last=Велева|first=Дамјана|date=2024|work=Слободна Европа}}</ref> биле издржани парламентарни избори за гласање на претставници во [[Народно собрание на Бугарија|собранието на Бугарија]] и во [[Европски парламент|Европскиот парламент]]. Изборите исто како претходните пет формирале нестабилна влада со [[Русофилија|русофилски]] [[Румен Радев|претседател]].<ref>{{Наведени вести|url=https://www.aljazeera.com/news/2024/6/10/bulgarian-election-delivers-another-fragmented-parliament|title=Bulgarian election delivers another fragmented parliament|date=2024|work=Алја Зеера}}</ref> Заради тоа има можност за седми избори да бидат издржани. == Заднина == [[Податотека:Bulgarian_protests_-_17_July_2020.jpg|мини|350x350пкс| Слика од протести пред собранието на Бугарија]] Поранешниот премиер [[Бојко Борисов]] којшто ја водел популарната конзервативна партија [[ГЕРБ]], ја водел Бугарија од 2016 до 2021. За време на [[Трета влада на Бојко Борисов (Бугарија)|третата влада на премиерот Борисов]] бил вмешан во различни скандали, претежно скандали за корупција во неговиот кабинет.<ref>{{Cite web|url=https://atalayar.com/en/content/all-photo-boyko-borisovs-downfall-bulgaria|title=All for a photo: Boyko Borisov's downfall in Bulgaria|date=19 November 2021|language=en|access-date=2023-01-25|website=Atalayar}}</ref> Бил обвинет за злоупотребувајќи го буџетот од [[Европска Унија|ЕУ]] за инфрастрактура и различни проекти.<ref>{{Cite web|url=https://www.politico.eu/article/bulgaria-how-it-became-mafia-state-of-eu/|title=How Bulgaria became the EU's mafia state|date=2020-09-09|language=en-US|access-date=2023-01-25|website=POLITICO}}</ref> За време на скандалите било откриена фотографија на поранешниот премиер како лежел на кревет покрај пиштол, шипки злато и купени пари за време на скандалот ''„Осум џуџиња“,''<ref>Името „Осум џуџиња“ го доби скандалот заради тоа што голем дел од тајните разговори биле задржани во ресторант во [[Софија]] со истото име.</ref> заради тоа во 9 јули 2020 година почнале да се водат големи протести во Софија, со цел да се отстранил Борисов и шефот за обвинителност [[Иван Гешев]].<ref>{{Наведување|title="Да изхвърлим мафията". Защо протестираха хората на 9 юли|date=10 July 2020|url=https://www.svobodnaevropa.bg/a/30719489.html|language=bg|access-date=2023-01-25}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.btv.bg/shows/lice-v-lice/videos/protest-pred-prezidentstvoto.html|title=Протест пред президентството|work=bTV Media Group - bTV|language=en|accessdate=2023-01-25}}</ref> Овие протести продолжиле секојдневно до завршувањето на мандатот на владата на 16 април 2021 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://fakti.bg/bulgaria/571493-parlamentat-prie-ostavkata-na-pravitelstvoto-na-boiko-borisov|title=Парламентът прие оставката на правителството на Бойко Борисов|work=Fakti.bg - Да извадим фактите наяве|language=bg|accessdate=2023-01-25}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.washingtonpost.com/politics/2020/12/26/why-bulgarias-government-has-survived-months-anti-corruption-protests/|title=Analysis {{!}} Why Bulgaria's government has survived months of anti-corruption protests|work=Washington Post|access-date=2023-01-25|language=en-US|issn=0190-8286}}</ref> Протестите доживеаја подем на неколку таканаречени „партии на промени“,<ref name=":1">{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/new-centrist-faction-run-bulgarias-third-election-this-year-2021-09-19/|title=New centrist faction to run in Bulgaria's third election this year|date=2021-09-19|work=Reuters|access-date=2023-01-25}}</ref> вие партии биле составени од нови политичари којшто се спротивставале со владата на Борисов и некои активно учествувале во протестите.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.aljazeera.com/opinions/2020/9/10/what-is-happening-with-the-bulgarian-protest-movement|title=What is happening with the Bulgarian protest movement?|last=Tsoneva|first=Jana|work=www.aljazeera.com|language=en|accessdate=2023-01-25}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.novinite.com/articles/207321/Bulgaria%3A+Manolova+and+Poisonous+Trio+Will+Run+for+Election+Together|title=Bulgaria: Manolova and Poisonous Trio Will Run for Election Together - Novinite.com - Sofia News Agency|work=www.novinite.com|accessdate=2023-01-25}}</ref> Главните три изборни коалиции или партии во овој блок беа [[Има таков народ]] (ИТН), [[Демократска Бугарија]] (ДБ) и [[Стани! Мафија, излези! (Бугарија)|Стани!]] [[Стани! Мафија, излези! (Бугарија)|Мафија, излези!]] (СМИ), а анкетите покажаа дека овој блок добил голема поддршка.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.marketlinks.bg/bg/news/obshtestvenoto-nedovolstvo-promenya-politicheskata-konfiguratsiya-yuli-2020-82.html|title=Общественото недоволство променя политическата конфигурация - юли 2020 - MarketLinks|work=www.marketlinks.bg|accessdate=2023-01-25}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rctrend.bg/project/нагласи-на-българите-спрямо-основнит-4/|title=Нагласи на българите спрямо основните партии, институции и протестите (септември 2020) - ТРЕНД|work=Trend|language=bg|accessdate=2023-01-25}}</ref> == Изборите во 2021 година == === Избори во април 2021 година === [[Податотека:April_2021_Bulgarian_parliamentary_election_-_Results.svg|мини|300x300пкс| Карта на резултати на изборите во април 2021 година]] {{Главна|Парламентарни избори во Бугарија (април 2021)}} Изборите биле одржани во 4ти април 2021, биле дел од редовните избори пред четири години во [[Парламентарни избори во Бугарија (2017)|парламентарните избори во Бугарија од 2017]]. Владејачката коалиција на Борисов ја загубиле мнозинство, при што партиите кои ја поддржуваат владата паднаа од вкупно 134 места на 75 од 240, а само ГЕРБ останала во [[Народно собрание на Бугарија|Националното собрание]].<ref name=":0">{{Наведени вести|url=https://www.ft.com/content/6fc187e8-e74b-4131-bac1-cf153b56cc80|title=Borisov faces rising anti-establishment vote in Bulgaria elections|date=2021-04-05|work=Financial Times|access-date=2023-01-25}}</ref> Спротивно на тоа, сите три групи „Партии на промени“ влегле во националното собрание, освојувајќи вкупно 92 места, а 51 од нив беа од ИТН на [[Слави Трифонов]]. русофилската [[Бугарска комунистичка партија|Социјалистичката партија]] (БСП), исто така, го доживеале својот најлош резултат на демократски избори.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://balkaninsight.com/2021/04/06/election-surprises-end-bulgarias-political-stability/|title=Election Surprises End Bulgaria's Political Stability|last=Junes|first=Tom|date=2021-04-06|work=Balkan Insight|language=en-US|accessdate=2023-01-25}}</ref> Изборите, исто така, забележале пад на излезноста за 3,5[[Процентни поени|п.п.]] на 49,1%. Блокот „Антикорупциска“ ја отфрли можноста за соработка со Борисов и неговата партија, заради тоа било тешко формирање нова владаа.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.rferl.org/a/bulgarian-pm-seeks-government-coalition-success-unlikely/31191806.html|title=Bulgarian PM Seeks Coalition Government But Says Effort 'Unlikely To Succeed'|date=7 April 2021|work=Radio Free Europe/Radio Liberty|access-date=2023-01-25|language=en}}</ref> Претседателот [[Румен Радев]] го даде првиот мандат на [[Граѓани за европски развој на Бугарија|ГЕРБ]] како најголема партија, која не успеале да формираат влада со поранешниот министер за надворешни работи, [[Даниел Митов]], како номиниран кандидат за премиер.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/article/uk-bulgaria-government-idUKKBN2CA0W1|title=Bulgaria's GERB party fails to form a government, new polls loom|date=2021-04-23|work=Reuters|access-date=2023-01-25|language=en}}</ref> Вториот мандат бил понуден на ИТН, кој одби откако ГЕРБ предложил дека биле подготвени да поддржи влада предводена од ИТН.<ref name=":0"/><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sofiaglobe.com/2021/04/28/bulgaria-trifonovs-party-formally-refuses-mandate-to-form-government/|title=Bulgaria: Trifonov's party formally refuses mandate to form government|date=2021-04-28|work=The Sofia Globe|accessdate=2023-01-25}}</ref> Радев го даде последниот мандат на [[Корнелија Нинова]] од БСП, која одби да формира влада откако „партиите на промените“ одбија да соработуваат со нив. русофилот [[Стефан Јанев (политичар)|Стефан Јанев]]<ref>{{Наведени вести|url=https://breaking.bg/novini/yanev-be-dobar-kompetenten-stana-gnusen-rusofil-komunist/|title=Янев бе добър, компетентен. Стана гнусен русофил, комунист|last=Драганов|first=Георги|date=2022|work=Breaking.bg}}</ref> бил назначен од Радев да ја води [[Прва влада на Стефан Јанев (Бугарија)|привремената влада]], а предвремените избори биле планирани за 11 јули.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/bulgaria-hold-snap-election-july-11-president-2021-05-05/|title=Bulgaria's president to call July election and appoint technocrat interim government|last=Tsolova|first=Tsvetelia|date=2021-05-05|work=Reuters|access-date=2023-01-25}}</ref> === Избори во јули 2021 година === [[Податотека:July_2021_Bulgarian_parliamentary_election_-_Seat_distribution.svg|мини|300x300пкс| Карта на резултати на изборите во јули 2021 година]] {{Главна|Парламентарни избори во Бугарија (јули 2021)}} Изборите во јули покажале дека ИТН продолжила со својот раст на врвот на изборите со 65 места. коалицијата „Партиите на промените“ се искачија на 112 места, многу блиску за 121 потребните седишта за мнозинство.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.ft.com/content/004abc25-87a9-4de0-967e-96ad6161fb22|title=Pop star's anti-elite party wins Bulgarian election|date=2021-07-13|work=Financial Times|access-date=2023-01-25}}</ref> ГЕРБ паднала на 63 места, а БСП продолжиле да губаат седишта. Излезноста падна за 8,7 п.п. на 40,4 отсто. Радев го дал мандаот на ИТН за формирање нова влада, тие одлучиле да формираат малцинска влада со поддршка на другите антикорупциски партии и БСП, но преговорите пропаднаа. ГЕРБ го отфрлиле обидот за формирање нова влада,<ref>{{Наведени вести|url=https://www.rferl.org/a/bulgaria-trifonov-new-elections/31402900.html|title=Bulgaria's Winning Party Withdraws Proposed Cabinet, Paving Way For New Vote|date=10 August 2021|work=Radio Free Europe/Radio Liberty|access-date=2023-01-25|language=en}}</ref> а БСП не успеале да ги убедат другите партии да ја поддржат преодната влада за целосен 4-годишен мандат. Другите избори беа закажани за 14 ноември, кои се одржале истовремено со [[Претседателски избори во Бугарија (2021)|претседателските избори]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.euronews.com/2021/08/10/bulgaria-could-be-heading-for-third-general-election-in-a-year|title=Bulgaria could be heading for third general election in a year|date=2021-08-10|work=euronews|accessdate=2023-01-25}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/bulgaria-faces-fresh-elections-socialists-refuse-form-government-2021-09-02/|title=Bulgaria faces fresh elections as Socialists refuse to form a government|date=2021-09-02|work=Reuters|access-date=2023-01-25}}</ref> русофилот Јанев продолжил како привремен премиер во [[Втора влада на Стефан Јанев (Бугарија)|неговата втора влада]]. === Избори во ноември 2021 година === [[Податотека:November_2021_Bulgarian_parliamentary_election_-_Results.svg|мини|300x300пкс| Карта на резултати на изборите во ноември 2021 година]] {{Главна|Претседателски избори во Бугарија (2021)}} Откако се сметаше дека ИТН не успеале правилно да соработува со другите партии за формирање влада, нивната поддршка се намали, доаѓајќи на четвртото место зад ГЕРБ, ДБ и БСП во некои анкети.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.gallup-international.bg/44980/current-electoral-snapshot-3/|title=Моментна снимка на електоралните нагласи|date=2021-09-17|work=Галъп интернешънъл|language=bg-BG|accessdate=2023-01-25}}</ref> Во август, имало шпекулации дека двајцата популарни владини министри од првата преодна влада на русофилот Стефан Јанев, [[Кирил Петков]] и [[Асен Василев]] би можеле да ја формираат новата антикорупциска партија, а проектот официјално била промовирана на 17 септември. Името на новата партија било [[Продолжуваме со промената|Ние ја продолжуваме промената]] (ПП) и се надевале дека народот би гласале за нив.<ref name=":1"/> На изборите ПП била најпопуларната и најголемата со 67 пратенички места. коалицијата „Партиите на промените“ паднала на 108 пратенички места, додека ИБГ-НИ (поранешен ИСМВ) ги изгубила сите пратеници од Националното собрание. ГЕРБ и БСП продолжија да паѓаат во број на пратеници.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://seenews.com/news/bulgarias-we-continue-the-change-wins-snap-vote-with-2567-support-final-results-761687|title=Bulgaria's We Continue The Change wins snap vote with 25.67% support - final results|work=seenews.com|accessdate=2023-01-25}}</ref> најголемата русофилска партија, [[Преродба (политичка партија во Бугарија)|Преродба]], влезе во Собранието за прв пат по протестите против воведувањето на пасошот за вакцини од страна на привремената влада.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://balkaninsight.com/2022/01/26/risks-of-revival-the-bulgarian-far-rights-latest-incarnation/|title=Risks of 'Revival': The Bulgarian Far-Right's Latest Incarnation|last=Todorov|first=Svetoslav|date=2022-01-26|work=Balkan Insight|accessdate=2023-01-25}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/hundreds-protest-against-bulgarias-covid-health-pass-2021-10-20/|title=Hundreds protest against Bulgaria's COVID health pass|date=2021-10-20|work=Reuters|access-date=2023-01-25}}</ref> Излезноста падна за дополнителни 2 п.п. на 38,4%. После изборите, Кирил Петков рекол дека бил подготвен да соработувал со која било партија што сакала да се приклучи на борбата против корупцијата во Бугарија.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.rferl.org/a/bulgaria-elections-borissov-petkov/31561513.html|title=Tough Coalition Talks Loom In Bulgaria After Inconclusive Elections|date=15 November 2021|work=Radio Free Europe/Radio Liberty|access-date=2023-01-25}}</ref> Најголемата партија на турското малцинство во Бугарија [[Движење за права и слободи]] (ДПС) и ГЕРБ одбија да соработуваат со ПП.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.rfi.fr/en/bulgaria-presidential-poll-seen-testing-anti-graft-reform-appetite|title=Bulgaria presidential poll seen testing anti-graft reform appetite|date=2021-11-21|work=RFI|language=en|accessdate=2023-01-25}}</ref> На 10 декември, водачите на ПП, БСП, ИТН и ДБ објавија дека се согласиле да формираат коалиција. русофилот Румен Радев, кој бил реизбран за претседател,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://results.cik.bg/pvrns2021/tur2/rezultati/index.html|title=Резултати :: Избори за президент и вицепрезидент 21 ноември 2021|work=results.cik.bg|accessdate=2023-01-25}}</ref> го дал првиот мандат на ПП. Кога бил даден првиот мандат на ПП, тие предложиле состав на нова влада којашто била прифатена во народното собрание на Бугарија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.politico.eu/article/bulgaria-parliament-kiril-petkov-prime-minister/|title=Bulgarian parliament backs Kiril Petkov as PM|date=2021-12-13|work=POLITICO|accessdate=2023-01-25}}</ref> {| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:98%;" | colspan="3" align="center" bgcolor="#C0C0C0" |'''Инвестиција'''<br /><br /><br /><br /> [[Кирил Петков]] ( [[Продолжуваме со промената|ПП]] ) |- ! colspan="2" style="width:150px;" | Гласачко ливче → ! 13 декември 2021 година |- ! colspan="2" | Потребно мнозинство → | 121 од 240 |- ! style="background:green;" | | style="text-align:left;" |{{Расклопен список|• [[Продолжуваме со промената|ПП]] (67)|• [[Бугарската комунистичка партија|БСП]] (26)|• [[Има таков народ (партија)|ИТН]] (25)|• [[Демократска Бугарија|ДБ]] (16)|title=<span style="font-weight:normal;">Да</span>}} * |{{Инфокутија Партија/пратенички места|134|240|green}} |- ! style="width:1px; background:red;" | | style="text-align:left;" |{{Расклопен список|• [[ГЕРБ–СДС]] (59)|• [[Движење за права и слободи|ДПС]] (32)|• [[Преродба (политичка партија во Бугарија)|В]] (13)|title=<span style="font-weight:normal;">Не</span>}} * |{{Инфокутија Партија/пратенички места|104|240|red}} |- ! style="background:yellow;" | | style="text-align:left;" |{{Расклопен список|• Никој|title=<span style="font-weight:normal;">Воздржани</span>}} * |{{Инфокутија Партија/пратенички места|0|240|yellow}} |- ! style="background:black;" | | style="text-align:left;" |{{Расклопен список|• [[Движење за права и слободи|ДПС]] (2)|title=<span style="font-weight:normal;">Воздржани</span>}} * |{{Инфокутија Партија/пратенички места|2|240|black}} |- ! colspan="2" | Резултат → | Да{{Ок}} |- | colspan="3" style="text-align:left;" | Извор<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://parliament.bg/pub/StenD/20211220125028_gv131221.pdf|title=Рергистрации и гласувания по ПГ|date=2021-12-13|work=National Assembly|accessdate=2023-01-25}}</ref> |} == Влада на Петков == Еден од првите судири на новата влада била [[Руска инвазија на Украина (2022)|руската инвазија на Украина]]. Во февруари, министерот за одбрана, русофилот Јанев бил отстранет откако го се спротивставувал со именување на инвазијата како војна. Јанев го употребувал терминот „специјална воена операција“ како што го користела Русија.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.n-tv.de/ticker/Bulgarien-Verteidigungsminister-Janew-im-Streit-um-Ukraine-Konflikt-entlassen-article23161822.html|title=Bulgarien: Verteidigungsminister Janew im Streit um Ukraine-Konflikt entlassen|date=28 February 2022|access-date=25 January 2023|publisher=N-TV}}</ref> БСП, исто така, се закани дека ќе ја напуштиле владата доколку Бугарија испрати воена помош за Украина.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.telepolis.de/features/Wie-Balkanpolitik-und-Ukraine-Krise-Bulgarien-ins-Chaos-stuerzten-7153557.html?seite=all|title=Wie Balkanpolitik und Ukraine-Krise Bulgarien ins Chaos stürzten|date=25 June 2022|access-date=25 January 2023|publisher=Telepolis}}</ref> И покрај тоа, според истрагите на Велт, Бугарија користела посредници за да му обезбеди на Киев резерви оружје, муниција и дизел. Како резултат на оваа акција, руската државна поврзана компанија [[Газпром|Гаспром]] го прекина извозот на гас во земјата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.politico.eu/article/bulgaria-volodymyr-zelenskyy-kiril-petkov-poorest-country-eu-ukraine/|title=Bulgaria to the rescue: How the EU's poorest country secretly saved Ukraine|date=2023-01-18|work=POLITICO|language=en-US|accessdate=2023-01-26}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.welt.de/politik/ausland/plus243262783/Bulgarien-Das-Land-das-heimlich-die-Ukraine-rettete.html|title=Bulgarien: Das Land, das heimlich die Ukraine rettete - WELT|date=24 January 2023|work=DIE WELT|language=de|accessdate=2023-01-26}}</ref> Откако владата на Кирил Петков одлучила да го отстрани ветото на [[Македонија]] за нивниот влез во [[ЕУ]],<ref>{{Наведени вести|url=https://www.fr.de/politik/bulgariens-rest-regierung-vor-dem-fall-91616657.html|title=Bulgariens Rest-Regierung vor dem Fall|date=17 June 2022|access-date=25 January 2023|publisher=Frankfurter Rundschau}}</ref> ИТН, заради нивните [[Ксенофобија|ксенофобиски]] гледишта кон македонскиот народ одлучиле да се повлечат од владата на 8 јуни 2022 година, правејќи ја малцинска влада.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/bulgarias-itn-party-exits-coalition-government-2022-06-08/|title=Bulgaria's ITN party exits coalition government|date=8 June 2022|access-date=8 June 2022|publisher=Reuters}}</ref> Сепак, 6 од делегатите на ИТН ја напуштија партијата за да ја поддржат владата на Петков.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sofiaglobe.com/2022/06/13/bulgaria-recriminations-fly-as-itn-quits-government-and-some-quit-itn/|title=Bulgaria: Recriminations fly as ITN quits government, and some quit ITN|last=Leviev-Sawyer|first=Clive|date=2022-06-13|work=The Sofia Globe|language=en-US|accessdate=2023-01-26}}</ref> === Отстранување === На 22 јуни 2022 година, било одржано гласање за доверба на владата. Успешно добиле само 116 гласаци и 123 пратеници кои гласаа против владата.<ref name="SRF">{{Наведени вести|url=https://www.srf.ch/news/international/123-zu-116-stimmen-regierung-in-bulgarien-durch-misstrauensvotum-gestuerzt|title=Regierung in Bulgarien durch Misstrauensvotum gestürzt|date=22 June 2022|access-date=25 January 2023|publisher=SRF}}</ref> Заради тоа тогашната влада била отстраната и мандатот била дадена на другата најголема партија.Бидејќи ниту една партија не можела да формира друга влада во актуелниот парламент, претседателот Радев закажа нови избори да се одржат во октомври 2022 година и назначи друга [[Првата влада на Галаб Донев (Бугарија)|привремена влада]], предводена од [[Галаб Донев]], кој бил министер за труд и социјална политика во целата привремена влади, назначени од Радев. {| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:98%;" | colspan="3" align="center" bgcolor="#C0C0C0" |'''Гласање за недоверба''' |- ! colspan="2" style="width:150px;" | Гласачко ливче → ! 22 јуни 2022 година |- ! colspan="2" | Потребно мнозинство → | 121 од 240 |- ! style="background:green;" | | style="text-align:left;" |{{Расклопен список|• [[Продолжуваме со промената|ПП]] (67)|• [[Бугарската комунистичка партија|БСП]] (26)|• [[ДПС]] (1)|• [[Демократска Бугарија|ДБ]] (16)|• [[Независен политичар|Независни]] (6)|title=<span style="font-weight:normal;">Да</span>}} * |{{Инфокутија Партија/пратенички места|116|240|green}} |- ! style="width:1px; background:red;" | | style="text-align:left;" |{{Расклопен список|• [[ГЕРБ–СДС]] (59)|• [[Движење за права и слободи|ДПС]] (33)|• [[Преродба (политичка партија во Бугарија)|В]] (12)|• [[Има таков народ (политичка партија)|ИТН]] (19)|title=<span style="font-weight:normal;">Не</span>}} * |{{Инфокутија Партија/пратенички места|123|240|red}} |- ! style="background:yellow;" | | style="text-align:left;" |{{Расклопен список|• Никој|title=<span style="font-weight:normal;">Воздржани</span>}} * |{{Инфокутија Партија/пратенички места|0|240|yellow}} |- ! style="background:black;" | | style="text-align:left;" |{{Расклопен список|• [[Преродба (политичка партија во Бугарија)|В]] (1)|title=<span style="font-weight:normal;">Воздржани</span>}} * |{{Инфокутија Партија/пратенички места|1|240|black}} |- ! colspan="2" | Резултат → | Недоверба {{Ок}} |- | colspan="3" style="text-align:left;" | Извор<ref name="SRF"/> |} == изборите во 2022 и 2023 година == === Избори во октомври 2022 година === [[Податотека:2022_Bulgarian_parliamentary_election_Results.svg|мини|300x300пкс| Карта на резултати на изборите во октомври 2022 година]] Партиите кои ја формирале претходната коалиција: ПП, БСП и ДБ не успеале да добијат мнозинство само достигнувајќи 98 места. Во меѓувреме, двете најголеми русофилски партии [[Преродба (политичка партија во Бугарија)|Преродба]] и новоформираната русофилска партија [[Бугарски подем|бугарска подем]] (на чело со поранешниот русофилски премиер Стефан Јанев) остварија придобивки.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.ft.com/content/81bf2a8f-4b8c-4014-a9b5-2d5f6af0b539|title=Former Bulgarian premier faces struggle to build coalition|date=2022-10-03|work=Financial Times|access-date=2022-10-06}}</ref> ГЕРБ стана најголема партија со 67 пратенички места. ИТН не успеале да го достигнат прагот од 4%.<ref>{{Наведени вести|url=https://jungle.world/artikel/2022/42/im-dauerwahlmodus|title=Im Dauerwahlmodus|date=2022-10-20|work=Jungle World|access-date=2023-01-25}}</ref> На Собранието му било потребно три дена да гласа за претседавач по изборите. Во меѓувреме, публиката [[Иронија (стилистика)|иронично]] го гласале кучето наречено „Џони“ за претседател на собранието. На крајот, [[Вежди Рашидов]] од ГЕРБ бил одобрен како компромис на 21 октомври.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://euronewsbulgaria.com/news/9463/sabotazhi-mitrofanova-i-kucheto-dzhoni-kratkiyat-no-tsveten-zhivot-na-48-oto-narodno-subranie|title=Саботажи, Митрофанова и кучето Джони: Краткият, но цветен живот на 48-ото Народно събрание|date=2 February 2023|work=euronewsbulgaria.com|language=en|accessdate=2023-02-02|archive-date=2023-02-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20230202160910/https://euronewsbulgaria.com/news/9463/sabotazhi-mitrofanova-i-kucheto-dzhoni-kratkiyat-no-tsveten-zhivot-na-48-oto-narodno-subranie|url-status=dead}}</ref> Првиот мандат бил даден на ГЕРБ, тие го предложиле [[Николај Габровски]] како премиер. Но во декември 14 со мнозинско гласање бил отстранет.<ref name="novinite">{{Наведени вести|url=https://www.novinite.com/articles/217995/The+Bulgarian+Parliament+did+not+Support+the+proposed+%22Gabrovski%22+Cabinet|title=The Bulgarian Parliament did not Support the proposed "Gabrovski" Cabinet|date=2022-11-14|work=novinite.com|access-date=2023-01-25}}</ref> {| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:98%;" | colspan="3" align="center" bgcolor="#C0C0C0" |'''Инвестиција'''<br /><br /><br /> [[Nikolay Gabrovski|Николај Габровски]] ( [[Граѓани за европски развој на Бугарија|ГЕРБ]] ) |- ! colspan="2" style="width:150px;" | Гласачко ливче → ! 14 декември 2022 година |- ! colspan="2" | Потребно мнозинство → | 121 од 240 |- ! style="width:1px; background:green;" | | style="text-align:left;" |{{Расклопен список|• [[ГЕРБ–СДС]] (67)|• [[ДПС]] (35)|• [[Бугарски подем|БП]] (11)|title=<span style="font-weight:normal;">Да</span>}} * |{{Инфокутија Партија/пратенички места|113|240|green}} |- ! style="background:red;" | | style="text-align:left;" |{{Расклопен список|• [[Продолжуваме со промената|ПП]] (53)|• [[Преродба (политичка партија во Бугарија)|В]] (27)|• [[Бугарската комунистичка партија|БСП]] (24)|• [[Демократска Бугарија|ДБ]] (20)|• [[Независен политичар|Независни]] (1)|title=<span style="font-weight:normal;">Не</span>}} * |{{Инфокутија Партија/пратенички места|125|240|red}} |- ! style="background:yellow;" | | style="text-align:left;" |{{Расклопен список|• Никој|title=<span style="font-weight:normal;">Воздржани</span>}} * |{{Инфокутија Партија/пратенички места|0|240|yellow}} |- ! style="background:black;" | | style="text-align:left;" |{{Расклопен список|• [[ДПС]] (1)|• [[Бугарски подем|БП]] (1)|title=<span style="font-weight:normal;">Воздржани</span>}} * |{{Инфокутија Партија/пратенички места|2|240|black}} |- ! colspan="2" | Резултат → |No {{cross|15}} |- | colspan="3" style="text-align:left;" | Извор <ref name="novinite"/> |} За време на формирањето на новата влада почнала дебата за враќањето на хартиените ливчиња којшто биле укината поради грижата за можноста за купувањето на гласови.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.novinite.com/articles/218002/Bulgaria%E2%80%99s+President+Vetoed+changes+to+the+Electoral+Code+-+The+Parties+are+likely+to+Reject+it|title=Bulgaria's President Vetoed changes to the Electoral Code - The Parties are likely to Reject it|date=2022-12-14|work=novinite.com|access-date=2023-01-25}}</ref> ГЕРБ, ДПС и БСП го поддржаа враќањето и успеале да го отфрлат ветото на претседателот Радев против измените на изборниот законик.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.novinite.com/articles/218146/Bulgaria%3A+3+Parties+rejected+the+President%27s+Veto+and+Kept+the+Paper+Ballot|title=Bulgaria: 3 Parties rejected the President's Veto and Kept the Paper Ballot|date=2022-12-23|work=novinite.com|access-date=2023-01-25}}</ref> Вториот мандат припадна на втората по големина партија која што била ПП на 3 јануари 2023 година но немале успех.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.novinite.com/articles/218251/Bulgaria%E2%80%99s+President+handed+over+the+Second+Mandate+for+a+Government+to+%22We+Continue+the+Change%22|title=Bulgaria's President handed over the Second Mandate for a Government to "We Continue the Change"|date=2023-01-03|work=novinite.com|access-date=2023-01-25}}</ref> Третиот и последен мандат го добил Бугарската социјалистичка партија (БСП), која исто така не можела да формира стабилна влада, со што беа покренати предвремени избори, закажани за 2 април 2023 година. Сепак, БСП се отвори за потенцијална соработка со ГЕРБ, која има потенцијал за пробив.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.novinite.com/articles/218554/BSP+returned+the+Mandate+to+Form+a+Government%3A+Bulgarians+expect+a+Date+for+Early+Elections|title=BSP returned the Mandate to Form a Government: Bulgarians expect a Date for Early Elections|date=2023-01-24|work=novinite.com|access-date=2023-01-25}}</ref> [[Галаб Донев]] бил избран од Радев да раководи [[Втора влада на Галаб Донев (Бугарија)|втора привремена влада]].<ref name=":2">{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/bulgaria-hold-early-elections-april-2-president-2023-01-24/|title=Bulgaria gears for its fifth election in two years on April 2|date=2023-01-24|work=Reuters|access-date=2023-01-26|language=en}}</ref> === Избори во април 2023 година === [[Податотека:2023_Bulgarian_parliamentary_election.svg|мини|300x300пкс| Карта на резултати на изборите во април 2023 година]] Изборите закажани за 2 април ги одбележале петтите избори со кои се соочи земјата во последните 2 години. Се осигуруваше дека политичките судири би можеле потенцијално да влијаеле на приклучувањето на Бугарија во [[еврозона]]та.<ref name=":2"/> [[Продолжуваме со промената|ПП]] преговарала со ДБ, заедно со други помали партии и организации,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://bta.bg/bg/news/bulgaria/400165-pp-i-db-shte-vlyazat-v-obedinenie-i-s-grazhdanski-organizatsii-v-imeto-na-obshta|title=ПП и ДБ ще влязат в обединение и с граждански организации в името на обща кауза за просперитет, обяви Кирил Петков|work=bta.bg|language=bg|accessdate=2023-02-02}}</ref> да се кандидираат на заедничка листа за изборите во 2023 година, предлог што го поддржале сите конститутивни партии на ДБ. Тие се надевале дека ќе им дадале приоритет на реформите во правосудството, приклучувајќи се на [[Шенген-зона|Шенген зоната]] и на еврозоната.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.novinite.com/articles/218558/%E2%80%9CWe+Continue+the+Change%E2%80%9D+is+Negotiating+with+%E2%80%9CDemocratic+Bulgaria%E2%80%9D+for+Joint+Participation+in+the+Elections|title="We Continue the Change" is Negotiating with "Democratic Bulgaria" for Joint Participation in the Elections - Novinite.com - Sofia News Agency|work=www.novinite.com|accessdate=2023-01-29}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.bg/politics/db-v-pokolencheski-dalg-tarsyat-ideologicheska-fizionomiya.html|title=ДБ в поколенчески дълг търсят идеологическа физиономия|last=news.bg|date=2023-01-29|work=News.bg|language=bg|accessdate=2023-01-29}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://btvnovinite.bg/bulgaria/prodalzhavame-promjanata-i-demokratichna-balgarija-pregovarjat-za-koalicija-obzor.html|title="Продължаваме промяната" и "Демократична България" преговарят за коалиция (ОБЗОР)|work=bTV Новините|language=bg|accessdate=2023-01-31}}</ref> Двете партии веќе работеле заедно на претстојните локални избори.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.bg/politics/kiril-petkov-siguren-che-pp-i-db-shte-sa-parvi-na-izborite.html|title=Кирил Петков сигурен, че ПП и ДБ ще са първи на изборите|last=news.bg|date=2023-01-29|work=News.bg|language=bg|accessdate=2023-01-29}}</ref> На 10 февруари, ДБ објави дека се договориле и дека ќе се кандидираат на заедничка листа, [[ПП-ДБ]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.dnevnik.bg/izbori-2023/2023/02/10/4448858_produljavame_promianata_i_demokratichna_bulgariia/|title="Продължаваме промяната - Демократична България" e коалицията, която ще участва на изборите|last=Зехирова|first=Златина|date=2023-02-10|work=Dnevnik|language=bg|accessdate=2023-02-10}}</ref> Одејќи на изборите, ПП-ДБ се надевале дека би можеле да формираат малцинска влада, додека ГЕРБ го поддржало формирањето на голема коалиција меѓу нив и ПП-ДБ, Борисов за тоа рекол дека би било потребно време, но можело да ја реши политичката криза.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.euronews.com/2023/03/31/bulgarian-election-contenders-present-their-case-on-euronews|title=Bulgarian election contenders present their case on Euronews|date=2023-03-31|work=euronews|language=en|accessdate=2023-04-01}}</ref> Изборите покажале дека листата предводена од ГЕРБ ги задржале своите позиција на прво место и, наводно, го зголеми бројот на места на 69. ПП-ДБ поминала полошо од очекуваното и го сметале како огромен пораз, паѓајќи на 64 пратеници. русофилската Преродба издигнала над ДПС, кој самиот останал стабилен, а ИТН со многу мал број повторно влезе во собранието. БВ падна под прагот.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.bbc.com/russian/news-65169409|title=Выборы в Болгарии: проевропейские партии победили, но могут опять не суметь сформировать правительство|work=BBC News Русская служба|access-date=2023-04-05|language=ru}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.dnevnik.bg/izbori-2023/2023/04/03/4467879_sled_izborite_tri_sa_neizvestnite_-_koi_shte_e/|title=След изборите: При 100% обработени протоколи ГЕРБ печели изборите, "Има такъв народ" влиза в парламента|last=Дневник|date=2023-04-03|work=Dnevnik|language=bg|accessdate=2023-04-03}}</ref><ref name=":3">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.dnevnik.bg/izbori-2023/2023/04/03/4467713_kakvo_pravim_sega_liderite_obsujdat_shteti_i/|title="Какво правим сега": лидерите обсъждат щети и възможности за правителство|last=Зехирова|first=Златина|date=2023-04-03|work=Dnevnik|language=bg|accessdate=2023-04-03}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/ex-pm-borissovs-gerb-nudges-ahead-bulgarian-election-partial-results-2023-04-03/|title=Bulgaria set for tough coalition talks after fifth inconclusive election|last=Nenov|first=Stoyan|date=2023-04-03|work=Reuters|access-date=2023-04-03|language=en}}</ref> Во однос на преговорите за новата влада, ГЕРБ изјави дека би работела со секого, ПП-ДБ не сакала да се приклучи на влада покрај ГЕРБ, а Преродба сугестирале дека немале да се приклучат на која било друга влада освен на владата предводена само од нив.<ref name=":3" /><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.dnevnik.bg/izbori-2023/2023/04/05/4468905_sled_izborite_vsiako_peto_mobilno_ustroistvo_ne_e/|title=След изборите: Борисов призова за коалиция и правителство|last=Дневник|first=Екип на|date=2023-04-05|work=Dnevnik|language=bg|accessdate=2023-04-05}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.dw.com/bg/pp-nama-da-podkrepi-pravitelstvo-na-gerb/a-65232083|title=ПП няма да подкрепи правителство на ГЕРБ – DW – 5.04.2023|work=dw.com|language=bg|accessdate=2023-04-05}}</ref> БСП, ДПС и ИТН била нејасни за тоа кого би поддржале, но Нинова рекла дека БСП би била отворена за преговори со сите страни.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.capital.bg/politika_i_ikonomika/bulgaria/2023/04/04/4468732_korneliia_ninova_pazi_opciite_si_za_uchastie_v_kabinet/|title=Корнелия Нинова пази опциите си за участие в кабинет|last=Capital.bg|date=4 April 2023|work=www.capital.bg|language=bg|accessdate=2023-04-05}}</ref> На првата седница на народното собранието на 12 април не можеле да изберат ниту еден спикер, а некои пратениците учествувале само неколку минути пред да го напуштат парламентот. Немало голем напредок за формирање влада, иако ГЕРБ и ПП-ДБ ветија дека би се сретнале и би донеселе закони каде двете групи би можеле да соработуваат.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.dnevnik.bg/izbori-2023/2023/04/13/4472076_den_vtori_na_noviia_parlament_izborut_na_predsedatel/|title=Парламентът ще пробва да заработи с три закона и преговори за председател, но в мълчание за кабинет|last=Христова|first=Анна|date=2023-04-13|work=Dnevnik|language=bg|accessdate=2023-04-13}}</ref> На 22 мај, ПП и ГЕРБ се договориле да формираат влада со така наречено ротациона премиерска функција. [[Николај Денков]], кандидатот од ПП бил премиер во првите 9 месеци од владата, додека [[Марија Габриел]], кандидатот на ГЕРБ, била вицепремиер и истовремено министер за надворешни работи. По 9 месеци, двајцата би ги смениле нивните позиции.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.24chasa.bg/bulgaria/article/14515749|title=102-ото правителство академично до февруари - Денков пръв, после 9 месеца Габриел премиер (Обзор)|last=Христова|first=Анна|date=2023-04-13|work=24chasa.com|language=bg|accessdate=2023-05-22}}</ref> Петков потврдил дека владата не била коалиција и дека тоа е најдоброто што можеле да направат, иако тоа што се договориле го прекршило своето предизборно ветување. Петков, исто така, рекол дека се надевал дека владата би опстанела најмалку 18 месеци и потврдил дека нема да биде дел од кабинетот.<ref name="sofiaglobe.com">{{Наведена мрежна страница|url=https://sofiaglobe.com/2023/05/23/wcc-dbs-petkov-this-format-is-not-a-coalition-with-gerb/|title=WCC-DB's Petkov: This format is not a coalition with GERB|date=2023-05-23|work=The Sofia Globe|language=en-US|accessdate=2023-05-24}}</ref> Било објавено дека ДБ ќе ја поддржувала владата, но однадвор ја подржувале без министри во самата владата.<ref name="sofiaglobe.com" /> За време на владата скандалиозни снимки била објавени од страна на поранешниот пратеник на ПП-ДБ [[Радостин Василев]], кој ја напуштил партијата. Во снимките била разговори помеѓу истакнати политичари во ПП-ДБ. Кирил Петков, водачот на ПП тврдел дека снимките не ја претставувале вистината и дека биле изманипулирани.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.novinite.com/articles/220281/Bulgaria%3A+The+MP+who+Leaked+the+Recordings+Fears+for+his+Life|title=Bulgaria: The MP who Leaked the Recordings Fears for his Life - Novinite.com - Sofia News Agency|work=www.novinite.com|accessdate=2023-06-04}}</ref> Некој групи претпоставувале дека снимките би можеле да влијаат врз формирањето на договорот за соработка на ПП и ГЕРБ, но Борисов, водачот на ГЕРБ потврдил дека тоа нема да има влијание.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.dnevnik.bg/politika/2023/05/26/4488025_radostin_vasilev_pusna_zapis_ot_zasedanie_na_shirokoto/|title=Радостин Василев пусна запис с анонсираните от Кирил Петков компромати и го обвини в предателство (допълнена)|last=Георгиев|first=Андриян|date=2023-05-26|work=Dnevnik|language=bg|accessdate=2023-06-04}}</ref> Денков, тогашниот предложен премиер, го објавил неговата предлошка за составот на владата заедно со предложениот вицепремиер Габриел на 2 јуни. Тие најавиле дека се вклучиле во преговори со ДПС, за да се постигне големо мнозинство во собранието од 160 пратеници потребно за донесување на уставните промени.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.novinite.com/articles/220362/Bulgaria%3A+Denkov+and+Mariya+Gabriel+presented+the+Project+for+a+Regular+Government|title=Bulgaria: Denkov and Mariya Gabriel presented the Project for a Regular Government - Novinite.com - Sofia News Agency|work=www.novinite.com|accessdate=2023-06-04}}</ref> Од ДПС истакнале дека немале да го спречат формирањето на владата, но се понејасни во однос на нивната експлицитна поддршка.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.novinite.com/articles/220358/DPS+will+not+Prevent+the+Formation+of+a+Cabinet|title=DPS will not Prevent the Formation of a Cabinet - Novinite.com - Sofia News Agency|work=www.novinite.com|accessdate=2023-06-04}}</ref> {| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:98%;" | colspan="3" align="center" bgcolor="#C0C0C0" |<br /><br />[[Николај Денков]] ([[Продолжуваме со промената|ПП]]) |- ! colspan="2" style="width:150px;" |Гласачко ливче → !6 јуни 2023 година |- ! colspan="2" |Потребно мнозинство → |121 од 240 |- ! style="width:1px; background:green;" | | style="text-align:left;" |{{Расклопен список|• [[ГЕРБ–СДС]] (68)|• [[ПП–ДБ]] (61)|• [[ДПС]] (2)|title=<span style="font-weight:normal;">Да</span>}} |{{Инфокутија Партија/пратенички места|131|240|green}} |- ! style="background:red;" | | style="text-align:left;" |{{Расклопен список|• [[Преродба (политичка партија во Бугарија)|В]] (37)|• [[Бугарска комунистичка партија|БСП]] (19)|• [[Има таков народ (политичка партија)|ИТН]] (11)|• [[ГЕРБ]] (1)|• [[Независен политичар|Независни]] (1)|title=<span style="font-weight:normal;">Не</span>}} |{{Инфокутија Партија/пратенички места|69|240|red}} |- ! style="background:yellow;" | | style="text-align:left;" |{{Расклопен список|• Никој|title=<span style="font-weight:normal;">Воздржани</span>}} * |{{Инфокутија Партија/пратенички места|0|240|yellow}} |- ! style="background:black;" | | style="text-align:left;" |{{Расклопен список|• [[ДПС]] (34)|• [[Бугарска комунистичка партија|БСП]] (4)|• [[ПП–ДБ]] (2)|title=<span style="font-weight:normal;">Воздржани</span>}} |{{Инфокутија Партија/пратенички места|40|240|black}} |- ! colspan="2" |Резултати → |Да {{Ок}} |- | colspan="3" style="text-align:left;" |Извор<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sofiaglobe.com/2023/06/06/bulgarias-national-assembly-elects-denkov-government/|title=Bulgaria's National Assembly elects Denkov government|date=6 June 2023}}</ref> |} == Владата на Денков == Главните цели на владата на Денков биле продолжувањето на процесот на пристапување на Бугарија во [[Шенген-зона|Шенген зоната]] и [[еврозона]]та, исто така почнала судски реформи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sofiaglobe.com/2023/06/06/bulgarias-national-assembly-elects-denkov-government/|title=Bulgaria’s National Assembly elects Denkov government|last=staff|first=The Sofia Globe|date=2023-06-06|work=The Sofia Globe|language=en-US|accessdate=2024-03-28}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://balkaninsight.com/2023/06/06/bulgarias-new-pm-prioritises-schengen-and-eurozone-entrance/|title=Bulgaria’s New PM Prioritises Schengen and Eurozone Entrance|last=Todorov|first=Svetoslav|date=6 June 2023|work=BalkanInsight|access-date=28 March 2024}}</ref> Владата се судри со два гласања за недоверба. Првиот бил поднесен од БСП, В и ИТН за тогашната енергетската политика, во октомври 2023 година. Владата на Денков победи на гласања со голема разлика, претежно подржани од коалициските партии и ДПС.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bta.bg/en/news/bulgaria/545114-denkov-cabinet-survives-its-first-no-confidence-vote|title=Denkov Cabinet Survives its First No-Confidence Vote|work=www.bta.bg|language=en|accessdate=2024-03-28}}</ref> Истите три партии исто така ги поддржале за второ гласање на недоверба во однос на одбраната и безбедноста во ноември 2023 година. Првично, ГЕРБ и ДПС излегле на отстапување за време на дебатата, што доведе до тоа владата тесно да преживее со 66 гласа да ги задржи и 61 да ги собори. Но, поради барањата за прегласување и неисполнување на кворумот, гласањето било повторено, што владата удобно го преживеа.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sofiaglobe.com/2023/11/16/bulgaria-vote-of-no-confidence-in-government-in-disarray-after-gerb-mrf-walkout/|title=Bulgaria: Vote of no confidence in government in disarray after GERB, MRF walkout|last=staff|first=The Sofia Globe|date=2023-11-16|work=The Sofia Globe|language=en-US|accessdate=2024-03-28}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://www.euractiv.com/section/politics/news/bulgarian-government-survives-second-no-confidence-vote/|title=Bulgarian government survives second no-confidence vote|last=Nikolov|first=Krassen|date=23 November 2023|work=Euractiv|access-date=28 March 2024}}</ref> === Оставка === Владата на Денков поднесе оставка на 5 март 2024 година како што било предвидено во договорот за ротација, но ќе остане на функција за техничката влада додека не завршиле преговорите за ротациона влада. Оставката на владата било одобрена едногласно од народното собрание.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://apnews.com/article/bulgaria-parliament-government-resignation-rotation-denkov-gerb-f35955cc1db235a0ae955697f3db5342|title=Bulgaria's prime minister resigns as planned, part of a power-sharing agreement|date=2024-03-06|work=AP News|language=en|accessdate=2024-03-28}}</ref> === Пропаѓање на договорот === Габриел како предложен кандидат за премиер на ГЕРБ го доби првиот мандат за формирањето на владата од русофилскиот претседател [[Румен Радев]]. Габриел предложила влада без да добие согласност од коалицијата ПП-ДБ, а министрите на ПП-ДБ последователно изјавија дека не сакале да влезат во влада предводена од Габриел. Следеа натамошни преговори, но тие биле брзо прекинати, со несогласувања околу позициите во кабинетот и поддршката на ДПС.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.intellinews.com/bulgaria-thrown-into-new-political-crisis-snap-general-election-likely-317585/|title=Bulgaria thrown into new political crisis, snap general election likely|date=2024-03-20|work=www.intellinews.com|language=en|accessdate=2024-03-28}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.novinite.com/articles/224940/Mariya+Gabriel%27s+Proposed+Cabinet+Sparks+Controversy%3A+WCC-DB+Disagrees+with+Composition|title=Mariya Gabriel's Proposed Cabinet Sparks Controversy: WCC-DB Disagrees with Composition - Novinite.com - Sofia News Agency|work=www.novinite.com|accessdate=2024-03-28}}</ref> ПП-ДБ го добија вториот мандат за формирање влада на 26 март, но бидејќи ГЕРБ ја отфрли можноста да прифати влада, мандатот бил вратен следниот ден неисполнет.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bta.bg/en/news/bulgaria/642058-gerb-turns-down-cc-db-last-offer-for-government|title=GERB Turns Down CC-DB Last Offer for Government|work=www.bta.bg|language=en|accessdate=2024-03-28}}</ref> Русофилскиот претседател Румен Радев избрал да го даде третиот и последен мандат на ИТН на 28 март, кој го одби, враќајќи го за неколку секунди.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.reuters.com/world/europe/bulgarias-populists-reject-mandate-form-government-set-stage-snap-vote-2024-03-28/|title=Bulgaria's populists reject mandate to form government, set stage for snap vote|date=28 March 2024|work=[[Reuters]]|access-date=28 March 2024}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.bg/politics/rumen-radev-uskoryava-sluzhebniya-kabinet.html|title=Румен Радев ускорява служебния кабинет|last=Янев|first=Симеон|date=2024-03-28|work=News.bg|language=bg|accessdate=2024-03-28}}</ref> == Наводи == {{Наводи}} [[Категорија:Политичка корупција]] [[Категорија:Политика на Бугарија]] gn5uzlr0zwx9vbqvcw1c1m5lrlx6w78 3C 273 0 1356041 5382075 5366626 2025-06-20T17:03:55Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5382075 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Квазар|name=[[Трет кембрички каталог на радиоизвори|3C]] 273|image=[[Податотека:Best image of bright quasar 3C 273 (10953173335).jpg|280п]]|caption=Квазарот 3C 273 фотографиран од [[Хабл (вселенски телескоп)|„Хабл“]]<ref>{{cite news|title=Best image of bright quasar 3C 273|url=http://www.spacetelescope.org/images/potw1346a/|access-date=22 септември 2024|newspaper=ESA/Hubble Picture of the Week}}</ref>|epoch=[[J2000]]|ra={{RA|12|29|06.7}}<ref name="ned">{{cite web | title=NASA/IPAC Extragalactic Database | work=Results for 3C 273 | url=http://nedwww.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=3C+273&extend=no | access-date=22 септември 2024 }}</ref>|dec={{DEC|+02|03|09}}<ref name="ned"/>|constellation name=[[Девица (соѕвездие)|Девица]]|z=0.158339 ± 0.000067<ref name="ned"/>|type=[[Блазар]]; Sy1<ref name="ned"/>|dist_ly={{cvt|2.443|Gly|Mpc|0|lk=on}}<ref name=XJET>{{cite web |date=2008-01-11 |title=3C 273 |publisher=XJET: X-Ray Emission from Extragalactic Radio Jets |url=http://hea-www.harvard.edu/XJET/source-d.cgi?3C_273 |access-date=22 септември 2024}}</ref><ref name="Uchiyamaetal2006"/> (растојание на сјајност)<br>{{val|1.80|0.32|-0.28|u=Gly|fmt=commas}}&nbsp;({{val|552|97|-79|u=Mpc}})<ref name=Wang_et_al_2020>{{cite journal | title=A parallax distance to 3C 273 through spectroastrometry and reverberation mapping | last1=Wang | first1=Jian-Min | last2=Songsheng | first2=Yu-Yang | last3=Li | first3=Yan-Rong | last4=Du | first4=Pu | last5=Zhang | first5=Zhi-Xiang | journal=Nature Astronomy | volume=4 | pages=517–525 | date=January 2020 | issue=5 | doi=10.1038/s41550-019-0979-5 | arxiv=1906.08417 | bibcode=2020NatAs...4..517W | s2cid=256707018 }}</ref> (растојание на [[паралакса]])|appmag_v=12.9<ref name="ned"/>|size_v=|notes=оптички најсветлиот квазар, прв [[спектар]] на еден квазар|names=[[Каталог на најважните галаксии|PGC]] 41121<ref name="ned"/> и [[Хипаркос|HIP]] 60936}} '''3C 273''' ― [[квазар]] сместен во средиштето на џиновска [[елиптична галаксија]] во [[соѕвездие]]то [[Девица (соѕвездие)|Девица]]. Тој бил првиот квазар кој некогаш бил идентификуван и е видливо најсветлиот квазар на [[небо]]то, гледан од [[Земја (планета)|Земјата]], со [[Привидна ѕвездена величина|привидна величина]] од 12,9. Изведеното растојание до ова [[Астрономско тело|тело]] е 749 [[Парсек|мегапарсеци]] (2.4 милијарди [[светлосни години]]). [[Маса (физика)|Масата]] на нејзината средишна [[супермасивна црна дупка]] е приближно 886 милиони пати поголема од [[Сончева маса|масата на Сонцето]]. == Набљудување == 3C 273 е видлив од март до јули и на [[Северна полутопка|северната]] и на [[Јужна Полутопка|јужната]] [[полутопка]]. Сместено во [[соѕвездието]] [[Девица (соѕвездие)|Девица]], доволно е светло за да биде набљудувано со око, со [[Љубителска астрономија|аматерски телескоп]] од 150 мм.<ref>{{Наведување|journal=[[Astronomy (списание)|Astronomy]]|title=Target acquired: Observe Quasar 3C 273|first=Richard|last=Talcott|date=17 ноември 2023|url=https://www.astronomy.com/observing/hunting-quasar-3c-273/}}</ref> Делумно поради неговата радиосјајност и неговото откритие како прв идентификуван [[квазар]], [[ректасцензија]]та на 3C 273 во [[Фундаментален каталог|Петтиот фундаментален каталог]] (FK5) е користен за стандардизирање на положбите на 23 вонгалактички радиоизвори што биле користени за дефинирање на [[Меѓународен небесен координатен систем|Меѓународниот небесен референтен систем]] (МНРС/ICRS).<ref name="def_syst">{{Наведена мрежна страница|url=http://hpiers.obspm.fr/icrs-pc/icrs/def_syst.html|title=Definition of ICRS Axes|last=International Earth Rotation & Reference Systems Service|accessdate=22 септември 2024|archive-date=2020-09-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20200913193042/http://hpiers.obspm.fr/icrs-pc/icrs/def_syst.html|url-status=dead}}</ref> Со оглед на неговата оддалеченост од [[Земја (планета)|Земјата]] и видлива величина, 3C 273 е најоддалеченото небесно тело што просечните аматерски [[астроном]]и веројатно ќе го видат преку нивните телескопи. == Својства == [[Податотека:Quasar_3C_273.jpg|лево|мини|250x250пкс| 3C 273 како што е снимен од [[Напредна камера за истражувања|Напредната камера за истражувања]] на [[Хабл (вселенски телескоп)|Вселенскиот телескоп „Хабл“]]. Светлината од светлото квазарско јадро е блокирана со [[коронограф]], така што околната галаксија домаќин може полесно да биде видена. Заслуга: [[НАСА]]/[[Европска вселенска агенција|ЕВА]]]] Ова е [[Оптика|оптички]] најсветлиот квазар на небото од Земјата со [[Привидна ѕвездена величина|привидна величина]] од ~12,9, и еден од најблиските со [[црвено поместување]], ''z'', од 0,158.<ref name="Schmidt1963">{{Наведено списание|last=Schmidt, M.|date=1963|title=3C 273 : A Star-Like Object with Large Red-Shift|journal=Nature|volume=197|issue=4872|pages=1040|bibcode=1963Natur.197.1040S|doi=10.1038/1971040a0|doi-access=free}}</ref> [[Растојание на сјајност]] од D<sub>L</sub> = 749 [[Парсек|мегапарсеци]] (2.4 милијарди [[светлосни години]]) може да биде пресметано од црвеното поместување.<ref name="Uchiyamaetal2006">{{Наведено списание|last=Uchiyama, Yasunobu|last2=Urry, C. Megan|last3=Cheung, C. C.|last4=Jester, Sebastian|last5=Van Duyne, Jeffrey|last6=Coppi, Paolo|last7=Sambruna, Rita M.|last8=Takahashi, Tadayuki|last9=Tavecchio, Fabrizio|displayauthors=6|date=2006|title=Shedding New Light on the 3C 273 Jet with the Spitzer Space Telescope|journal=The Astrophysical Journal|volume=648|issue=2|pages=910–921|arxiv=astro-ph/0605530|bibcode=2006ApJ...648..910U|doi=10.1086/505964}}</ref> Користењето методи на [[Ѕвездена паралакса|паралакса]] со [[Интерферометрија|интерферометарот]] на [[Многу голем телескоп|Многу големиот телескоп]], дава проценка на растојание од {{Вред|1.80|0.32|-0.28}} ({{Вред|552|97|-79}}). Тој е еден од најсјајните познати квазари, со [[Апсолутна ѕвездена величина|апсолутна светлинска величина]] од -26,7,<ref name="3C 273 article">{{Наведено списание|last=Greenstein|first=Jesse L.|last2=Schmidt|first2=Maarten|year=1964|title=The Quasi-Stellar Radio Sources 3C 48 and 3C 273|journal=The Astrophysical Journal|volume=140|page=1|bibcode=1964ApJ...140....1G|doi=10.1086/147889|doi-access=free}}</ref> што значи дека кога би бил оддалечен само како [[Полукс (ѕвезда)|Полукс]] (~10 парсеци) би [[Привидна ѕвездена величина|изгледал речиси исто толку светло]] на [[небо]]то како [[Сонце]]то.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://esahubble.org/images/potw1346a/|title=Best image of bright quasar 3C 273|date=18 ноември 2013|work=esahubble.org|accessdate=22 септември 2024}}</ref> Бидејќи апсолутната величина на Сонцето е 4,83, тоа значи дека квазарот е над 4 трилиони пати [[Сјајност|посјаен]] од [[Сончева сјајност|Сонцето]] при видливи [[Бранова должина|бранови должини]].<ref>Според формулата за [[Величина (астрономија)|споредување текови и величини]]: <math>10^{(4.83+26.7)/2.5}=4.09*10^{12}</math>.</ref> Сјајноста на 3C 273 е променлива на скоро секоја бранова должина од [[радиобранови]] до [[Гама-зрачење|гама-зраци]] во временски размери од неколку дена до децении. [[Поларизација (бранови)|Поларизација]] со случајна ориентација била забележана со [[Радиобранови|радио]], [[Инфрацрвено зрачење|инфрацрвена]] и оптичка светлина што се емитувани од [[Релативистички млаз|млаз од големи размери]]; затоа овие емисии се речиси сигурно [[Синхротронско зрачење|синхронотрони]] по природа.<ref name="Uchiyamaetal2006"/> Зрачењето се создава од млаз наелектризирани [[честички]] кои се движат со [[Релативистичка брзина|релативистички брзини]]. Радионабљудувањата со [[многу долга основна интерферометрија]] на 3C 273, откриле [[сопствено движење]] на некои од подрачјата што емитуваат радиобранови, што дополнително укажува на присуство на [[релативистички млаз]]ови на материјал.<ref>{{Наведено списание|last=Pearson|first=T. J.|last2=Unwin|first2=S. C.|last3=Cohen|first3=M. H.|last4=Linfield|first4=R. P.|last5=Readhead|first5=A. C. S.|last6=Seielstad|first6=G. A.|last7=Simon|first7=R. S.|last8=Walker|first8=R. C.|date=1981|title=Superluminal expansion of quasar 3C273|journal=Nature|volume=290|issue=5805|pages=365|bibcode=1981Natur.290..365P|doi=10.1038/290365a0}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Davis|first=R. J.|last2=Unwin|first2=S. C.|last3=Muxlow|first3=T. W. B.|date=1991|title=Large-scale superluminal motion in the quasar 3C273|journal=Nature|volume=354|issue=6352|pages=374|bibcode=1991Natur.354..374D|doi=10.1038/354374a0}}</ref> Ова е прототип на [[активно галактичко јадро]], што покажува дека [[енергија]]та е создавана преку [[Насобирање (астрофизика)|насобирање]] од [[супермасивна црна дупка]]. Ниту еден друг [[Астрофизика|астрофизички]] извор не може да ја произведе набљудуваната енергија.<ref name="Husemann_et_al_2019">{{Наведено списание|last=Husemann|first=Bernd|last2=Bennert|first2=Vardha N.|last3=Jahnke|first3=Knud|last4=Davis|first4=Timothy A.|last5=Woo|first5=Jong-Hak|last6=Scharwächter|first6=Julia|last7=Schulze|first7=Andreas|last8=Gaspari|first8=Massimo|last9=Zwaan|first9=Martin A.|date=јули 2019|title=Jet-driven Galaxy-scale Gas Outflows in the Hyperluminous Quasar 3C 273|journal=The Astrophysical Journal|volume=879|issue=2|page=75|arxiv=1905.10387|bibcode=2019ApJ...879...75H|doi=10.3847/1538-4357/ab24bc|id=75|doi-access=free}}</ref> [[Маса (физика)|Масата]] на неговата средишна супермасивна црна дупка била измерена на {{Вред|886|187}} милиони [[Сончева маса|сончеви маси]] преку [[одекнувачко картирање]] на широка емисиона линија.<ref name="Petersonetal2004">{{Наведено списание|last=Peterson, B. M.|last2=Ferrarese, L.|last3=Gilbert, K. M.|last4=Kaspi, S.|last5=Malkan, M. A.|last6=Maoz, D.|last7=Merritt, D.|author-link7=David Merritt|last8=Netzer, H.|last9=Onken, C. A.|displayauthors=6|date=2004|title=Central Masses of AGNs. II.|journal=The Astrophysical Journal|volume=613|issue=2|pages=682–699|arxiv=astro-ph/0407299|bibcode=2004ApJ...613..682P|doi=10.1086/423269}}</ref> === Млаз од големи размери === [[Квазар]]от има видлив [[Релативистички млаз|млаз]] од големи размери, кој е долг ~200,000 [[светлосни години]] (61 [[килопарсек]]), со привидна големина од 23″.<ref name="Uchiyamaetal2006" /> Верувано е дека таквите млазови се создадени од заемодејствијата на средишната [[црна дупка]] и [[Насобирачки диск|насобирачкиот диск]]. Во 1995 година, оптичкото снимање на млазот со помош на [[Хабл (вселенски телескоп)|вселенскиот телескоп „Хабл“]], открило структурирана [[Морфолошка класификација на галаксиите|морфологија]] докажана со повторени светли јазли испреплетени од области со слаба емисија.<ref name="Uchiyamaetal2006" /> Аголот на гледање на млазот е околу 6° како што е гледан од [[Земја (планета)|Земјата]]. Било забележано дека млазот нагло ја менува насоката со внатрешен агол од 2° во 2003 година, што е поголем од внатрешниот агол на отворање на млазот од 1,1°.<ref>{{Наведено списание|last=Lisakov|first=M. M.|last2=Kravchenko|first2=E. V.|last3=Pushkarev|first3=A. B.|last4=Kovalev|first4=Y. Y.|last5=Savolainen|first5=T. K.|last6=Lister|first6=M. L.|date=март 2021|title=An Oversized Magnetic Sheath Wrapping around the Parsec-scale Jet in 3C 273|journal=The Astrophysical Journal|volume=910|issue=1|page=35|arxiv=2102.04563|bibcode=2021ApJ...910...35L|doi=10.3847/1538-4357/abe1bd|id=35|doi-access=free}}</ref> Проширен надворешен слој од загреан [[гас]] е создаван од млазот, кој може да влијае на навалениот диск со гас во средишните околу {{Вред|6}} килопарсеци.<ref name="Husemann_et_al_2019"/> === Галаксија домаќин === 3C 273 лежи во средиштето на џиновска [[елиптична галаксија]] со [[Привидна ѕвездена величина|привидна светлинска величина]] од 16 и привидна големина од 29 [[Лачна минута и секунда|лачни секунди]]. [[Морфолошка класификација на галаксиите|Морфолошката класификација]] на галаксијата домаќин е Е4,<ref name="Bahcall97">{{Наведено списание|last=Bahcall, John N.|last2=Kirhakos, Sofia|last3=Saxe, David H.|last4=Schneider, Donald P.|date=1997|title=Hubble Space Telescope Images of a Sample of 20 Nearby Luminous Quasars|journal=The Astrophysical Journal|volume=479|issue=2|pages=642–658|arxiv=astro-ph/9611163|bibcode=1997ApJ...479..642B|doi=10.1086/303926}}</ref> што укажува на умерено зарамнета елипсовиден облик. Галаксијата има проценета маса од {{val|2|e=11|ul=solar mass|p=~&nbsp;}} [[сончеви маси]].<ref>{{Наведено списание|last=Zhang|first=Zhi-Xiang|last2=Du|first2=Pu|last3=Smith|first3=Paul S.|last4=Zhao|first4=Yulin|last5=Hu|first5=Chen|last6=Xiao|first6=Ming|last7=Li|first7=Yan-Rong|last8=Huang|first8=Ying-Ke|last9=Wang|first9=Kai|date=мај 2019|title=Kinematics of the Broad-line Region of 3C 273 from a 10 yr Reverberation Mapping Campaign|journal=The Astrophysical Journal|volume=876|issue=1|page=49|arxiv=1811.03812|bibcode=2019ApJ...876...49Z|doi=10.3847/1538-4357/ab1099|id=49|doi-access=free}}</ref> == Историја == Името означува дека тој бил 273-то [[Астрономско тело|тело]] (наредено по [[Ректасцензија|рактасцензија]]) од Третиот [[Кембрички универзитет|кембрички]] каталог на радиоизвори ([[Трет кембрички каталог на радиоизвори|3C]]), објавен во 1959 година. Откако биле добиени точни положби со помош на [[Месечина|месечевото]] [[Прикривање (астрономија)|прикривање]] од страна на [[Сирил Хазард]] на [[Радио телескоп Паркс|Паркскиот радиотелескоп]],<ref name="HazardMackeyShimmins63">{{Наведено списание|last=Hazard, C.|last2=Mackey, M. B.|last3=Shimmins, A. J.|date=1963|title=Investigation of the Radio Source 3C273 by the method of Lunar Occultations|journal=Nature|volume=197|issue=4872|pages=1037|bibcode=1963Natur.197.1037H|doi=10.1038/1971037a0}}</ref> радиоизворот брзо бил поврзан со [[Оптика|оптички]] пандан, нерешено „ѕвездено тело“. Во 1963 година, [[Мартен Шмит]]<ref name="Schmidt1963"/> и [[Бев Оке|Џон Оке]]<ref name="Oke1963">{{Наведено списание|last=Oke, J. B.|date=1963|title=Absolute Energy Distribution in the Optical Spectrum of 3C 273|journal=Nature|volume=197|issue=4872|pages=1040–1041|bibcode=1963Natur.197.1040O|doi=10.1038/1971040b0}}</ref> објавиле два трудови во ''[[Nature (списание)|Nature]]'' во кои е известувано дека 3C 273 има значително [[црвено поместување]] од 0,158, ставајќи го на неколку милијарди [[Светлосна година|светлосни години]] од нас. Пред откривањето на 3C 273, неколку други радиоизвори биле поврзувани со оптички сродници, првиот бил [[3C 48]]. Исто така, многу [[Активно галактичко јадро|активни галаксии]] биле погрешно идентификувани како [[Променлива ѕвезда|променливи ѕвезди]], вклучувајќи ги познатите [[BL Гуштер]], [[W Береникина Коса]] и [[AU Ловечки Кучиња]]. Сепак, не било разбрано што се овие тела, бидејќи нивните [[Спектар|спектри]] не биле слични на оние на која било позната [[ѕвезда]]. Неговиот спектар не наликувал на ниту една нормална ѕвезда со вообичаени ѕвездени елементи. 3C 273 било првото тело кое било идентификувано како [[квазар]] — крајно прозрачно тело на астрономско растојание. 3C 273 е радиогласен [[квазар]], а исто така бил еден од првите вонгалактички извори на [[рендгенски зраци]] откриени во 1970 година. Сепак, дури и до ден-денес, постапката што доведува до емисии на рендгенски зраци е контроверзен.<ref name="Uchiyamaetal2006" /> == Поврзано == * [[Список на квазари]] == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == * [http://isdc.unige.ch/3c273/ 3C 273's База на податоци во Научниот податочен центар при ИНТЕГРАЛ (Европска вселенска агенсија)] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160303184413/http://isdc.unige.ch/3c273/ |date=2016-03-03 }} * [http://www.perseus.gr/Astro-DSO-QSO-3C273.htm Подробна слика од уред со набојна врска, покажувајќи го 3C 273, врз основа на вкупна изложеност од 30 минути] * [http://astro.neutral.org/imagehtml/20050408_3c273.html Аматерска мерка на црвено поместување на 3C 273] * [http://www.nightskyinfo.com/archive/3c273_quasar NightSkyInfo.com – 3C 273] * [http://www.sky-map.org/?object=3C%20273&zoom=12&img_source=SDSS Sky-Map.org - слика од Слоуновиот дигитален небесен преглед, со 3C 273] * [https://web.archive.org/web/20090123191313/http://www.aavso.org/vstar/vsots/spring05.shtml Квазарот 3C 273: Пролет 2005 – Променлива ѕвезда на сезоната, Американско здружение на набљудувачи на променливи ѕвезди] * {{WikiSky|z=12}} {{Небо|12|29|06.7|+|02|03|09|2440000000}} {{Ѕвезди во Девица}} [[Категорија:3C-објекти]] [[Категорија:Девица (соѕвездие)]] [[Категорија:OVV-квазари]] s2sbgu401hd93sogf0si2xrhuxmq4nq Хуаса 0 1358425 5382050 5359594 2025-06-20T16:45:41Z P.Nedelkovski 47736 поправка на правопис - „пијалак“ наместо „пијалок“ 5382050 wikitext text/x-wiki '''Ан Хје-џин''' (корејски: 안혜진; родена на 23 јули 1995 година),<ref name="name">{{Наведена мрежна страница|url=http://tenasia.hankyung.com/archives/283703|title=My Name, 마마무 (1)|date=July 15, 2014|publisher=Ten Asia|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20141213121016/http://tenasia.hankyung.com/archives/283703|archive-date=December 13, 2014}}</ref> професионално позната по нејзиното уметничко име '''Хуаса''' (корејски: 화사; стилизирана како '''Хуа Са'''), е јужнокорејска пејачка, текстописец и телевизиска личност. Таа станала позната како членка на женската група Мамаму во 2014 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.wowtv.co.kr/newscenter/news/view.asp?bcode=T30001000&artid=A201406270517|title=마마무 그룹명 무슨뜻? 아이유 존경하는 '4인조 걸그룹'|date=August 8, 2014|publisher=Wow TV|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20171102135606/http://www.wowtv.co.kr/newscenter/news/view.asp?bcode=T30001000|archive-date=November 2, 2017|accessdate=March 23, 2017}}</ref> Во февруари 2019 година, го направила своето соло деби со песната „Твит“ која се нашла на врвот на дигиталната табела Сркл и ја освоила песната на годината на музичките награди на табелата Гаон. Во 2020 година, Хуаса дебитирала како дел од Рифанд систерс со синглот „Донт тач ми“ (Don't Touch Me), кој достигнал број еден во Јужна Кореја. Во 2021 година, таа ја издала својата EП, ''Mариа'', која се нашла на петтото место во нејзината родна земја, додека нејзиниот водечки сингл „Мариа“ се искачил на второто место на Гаон топ листите, со што ѝ донел Златен диск и Емнет азиска музичка награда. Во 2023 година, Хуаса го напуштила РБВ и потпишала со Пи нејшн, објавувајќи го нејзиниот втор дигитален сингл, „Ај лав мај боди“ (I Love My Body), кој стигнал до првите десет на табелите за дигитална дигитална листа и [[Билборд (магазин)|''Билборд'']] за продажба на дигитални песни во Соединетите држави. == Име == Сценското име „ХуаСа“ (화사) е изведено од [[Придавка|придавката]] „화사하다“ (хуасахада), што значи „да свети силно“. Во Ханџа, нејзиното родено име „혜진“ (Хје-џин) е напишано како „{{Вовикиречник|惠|眞}}“ што значи „Благодат во вистината“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.sportskeeda.com/pop-culture/10-k-pop-idols-whose-stage-names-tell-story#:~:text=Hwasa%2C%20one%20of%20K%2Dmost,means%20%22to%20shine%20brightly.%22|title=10 K-pop idols whose stage names tell a story|date=October 20, 2022|publisher=sportskeeda|archive-url=https://web.archive.org/web/20240620105058/https://www.sportskeeda.com/pop-culture/10-k-pop-idols-whose-stage-names-tell-story#:~:text=Hwasa%2C%20one%20of%20K%2Dmost,means%20%22to%20shine%20brightly.%22|archive-date=June 20, 2024|accessdate=June 20, 2024}}</ref><ref name="name"/> == Ран живот == Ан Хје-џин била родена на 23 јули 1995 година, во Џонџу, Џолабук-до, Јужна Кореја,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://people.search.naver.com/search.naver?where=nexearch&query=%ED%99%94%EC%82%AC&sm=ppl_cts&ie=utf8&key=PeopleService&os=1727126|title=화사 프로필|publisher=Naver|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200218184723/http://people.search.naver.com/search.naver?where=nexearch&query=%ED%99%94%EC%82%AC&sm=ppl_cts&ie=utf8&key=PeopleService&os=1727126|archive-date=February 18, 2020|accessdate=March 23, 2017}}</ref> каде живеела со нејзините родители и двете постари сестри. Завршила средното училиште за информатичка уметност во Вонкванг.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://khmusic.co.kr/about/notice.php?page=1&mode=view&PGn=16&iKeyNum=1&strSkin=notice&pgCode=&SVALUE=YToyOntzOjg6ImtleWZpZWxkIjtzOjc6InN1YmplY3QiO3M6Mzoia2V5IjtzOjA6IiI7fQ==|title=경희실용음악학원 합격생 명단은 신뢰할 수 있습니다.|publisher=KH Music|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200305203522/http://khmusic.co.kr/about/notice.php?page=1&mode=view&PGn=16&iKeyNum=1&strSkin=notice&pgCode=&SVALUE=YToyOntzOjg6ImtleWZpZWxkIjtzOjc6InN1YmplY3QiO3M6Mzoia2V5IjtzOjA6IiI7fQ==|archive-date=March 5, 2020|accessdate=March 23, 2017}}</ref> Хуаса често ја наведува [[Бијонсе Ноулс|Бијонсе]] како своја музичка инспирација, изјавувајќи дека откако слушнала дека некој вели за Хуаса дека е единствена и добра во пеење, но дека е дебела и не е убава, отишла дома и гледала видеа од Бијонсе како настапува цела ноќ за да се утеши.<ref name="Reporter">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.kpopreporter.com/articles/3952/mamamoo-hwasa-reveals-beyonce-source-inspiration-during-childhood|title=MAMAMOO Hwasa Reveals Beyonce As Her Source Of Inspiration During Childhood|last=Reporter|first=Kpop|date=February 25, 2021|work=Kpop Reporter {{!}} K-pop breaking news and gossip|language=en-us|archive-url=https://web.archive.org/web/20210801173331/https://www.kpopreporter.com/articles/3952/mamamoo-hwasa-reveals-beyonce-source-inspiration-during-childhood|archive-date=August 1, 2021|accessdate=August 1, 2021}}</ref> Дури и пред нејзиното деби во К-поп, голем број јужнокорејски уметници - вклучувајќи го уметникот Солби и бендот Стендинг ег - го препознале нејзиниот талент и ја истакнале на нивните песни кога имала 18 години.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.youtube.com/watch?v=zlEdKi8MYBs|title=Standing egg - 넌 이별 난 아직|date=November 22, 2010|work=[[YouTube]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20200206115852/https://www.youtube.com/watch?v=zlEdKi8MYBs&feature=youtu.be|archive-date=February 6, 2020|accessdate=March 18, 2020}}</ref> == Кариера == === 2014–2019: Деби со Мамаму и започнување на соло кариера === Хуаса дебитирала како член на женската група Мамаму на 19 јуни 2014 година, како еден од водечките гласови со објавувањето на водечкиот сингл „Мр. Амбигјуас“ (Mr. Ambiguous) од нивната прва (ЕП) ''Хелоу''. Таа ја напишала и компонирала својата прва соло песна, „Мај харт/Ај ду ми“ (My Heart/I Do Me), од ''Хелоу.''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://vibe.naver.com/track/4284580|title=NAVER VIBE(바이브)|work=vibe.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200321135212/https://vibe.naver.com/track/4284580|archive-date=March 21, 2020|accessdate=March 21, 2020}}</ref> Во март 2018 година, Хуаса ја издала својата втора соло песна, „Би калм“ (Be Calm), како дел од шестата ЕП на Мамаму, ''Јелоу флаур (Yellow Flower)''.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sports.chosun.com/news/news.htm?id=201803080100048040003306&ServiceDate=20180307|title='D-Day' 마마무, 오늘(7일) 신곡 '별이 빛나는 밤' 음원 공개 ('D-Day' Today (March 7), Mamamoo's new song "Starry Night" released) (in Korean)|date=March 7, 2018|work=Sports Chosun|archive-url=https://web.archive.org/web/20210108130342/https://sports.chosun.com/news/news.htm?id=201803080100048040003306&ServiceDate=20180307|archive-date=January 8, 2021|accessdate=January 6, 2021}}</ref> Музичкото видео за песната било поставено на 25 март 2018 година и добило 7,9 милиони прегледи заклучно со август 2022 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.youtube.com/watch?v=7kgV7Hrb-1c|title=[MV] 화사(Hwa Sa) - 덤덤해지네 (Be Calm)|date=March 25, 2018|work=YouTube|archive-url=https://web.archive.org/web/20180325140201/https://www.youtube.com/watch?v=7kgV7Hrb-1c&gl=US&hl=en|archive-date=March 25, 2018|accessdate=January 6, 2021}}</ref> „Би калм“ се нашла на 35-то место на табелата за преземање Гаон. Во април 2018 година, Хуаса се приклучила на актерската екипа на реалното телевизиско шоу на Кеј-Би-Ес, ''„Хиена на тастатура“''; појавата предизвикала соработка со раперот Локо насловена „Донт“ (Don't). Хуаса учествувала во пишувањето и компонирањето на песната и таа се нашла на врвот на дигиталната табела Гаон на Јужна Кореја.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.melon.com/song/detail.htm?songId=31035061&ref=etc&snsGate=Y|title=주지마|work=www.melon.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200321184901/https://www.melon.com/song/detail.htm?songId=31035061&ref=etc&snsGate=Y|archive-date=March 21, 2020|accessdate=March 21, 2020}}</ref> „Донт“ подоцна била платинумски сертифицирана за 100 милиони преноси во јануари 2019 година и повторно за 2,5 милиони преземања во август 2019 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://gaonchart.co.kr/main/section/certification/list.gaon?serviceGbn=S1040|title=Gaon Certifications - Streaming|work=Gaon Music Chart|archive-url=https://web.archive.org/web/20191231144609/http://gaonchart.co.kr/main/section/certification/list.gaon?serviceGbn=S1040|archive-date=December 31, 2019|accessdate=January 6, 2021}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://gaonchart.co.kr/main/section/certification/list.gaon?serviceGbn=S1020|title=Gaon Certification - Download|work=Gaon Music Chart|archive-url=https://web.archive.org/web/20200312025022/http://www.gaonchart.co.kr/main/section/certification/list.gaon?serviceGbn=S1020|archive-date=March 12, 2020|accessdate=January 6, 2021}}</ref> Во февруари 2019 година, Хуаса го направила своето деби како соло уметник со дигиталниот сингл „Твит“, во кој учествувала во пишувањето и компонирањето.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.melon.com/song/detail.htm?songId=31608765|title=멍청이(twit)|work=www.melon.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200321184903/https://www.melon.com/song/detail.htm?songId=31608765|archive-date=March 21, 2020|accessdate=March 21, 2020}}</ref> Песната била комерцијален успех, достигнувајќи го врвот на дигиталната табела Гаон и постигнала „Тројна круна“, на врвот на топ листите Дигитал Гаон, Преземање Гаон и Стриминг Гаон.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://mosen.mt.co.kr/article/G1111090329|title=마마무 화사, 솔로 데뷔곡 '멍청이'로 가온차트 3관왕|last=OSEN|date=February 28, 2019|work=mosen.mt.co.kr|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200321115902/http://mosen.mt.co.kr/article/G1111090329|archive-date=March 21, 2020|accessdate=March 21, 2020}}</ref> „Твит“ исто така се искачил на третото место на табелата за продажба на дигитални песни ''[[Билборд (магазин)|на Билборд]]'' за неделата од 2 март 2019 година.<ref>{{Наведен нестручен часопис|access-date=September 6, 2020}}</ref> Хуаса го објавила синглот „Ин д фол“ (In The Fall), соработка со јужнокорејскиот хип-хоп продуцент Вуги, во октомври.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://m2.melon.com/song/detail.htm?songId=32090955|title=가을속에서|work=m2.melon.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200321184853/https://m2.melon.com/song/detail.htm%3FsongId%3D32090955|archive-date=March 21, 2020|accessdate=March 21, 2020}}</ref> Во декември, „Твит“ се нашол на ''листата на Билборд'' за 25 најдобри ки-поп песни за 2019 година: Изборот на критичарите на 8-то место<ref>{{Наведен нестручен часопис|access-date=January 6, 2021}}</ref> и на листата на ''„Рефинерија 29'' за Најдобрите песни за К-поп за 2019 година" на број 13.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.refinery29.com/en-us/2019/12/8836113/best-k-pop-songs-2019|title=The Best K-Pop Songs Of 2019|last=Morin|first=Natalie|work=www.refinery29.com|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20191220173131/https://www.refinery29.com/en-us/2019/12/8836113/best-k-pop-songs-2019|archive-date=December 20, 2019|accessdate=January 6, 2021}}</ref> Нејзиното музичко видео било вклучено и во написот на [[Ролинг стоун|''Ролинг Стоун Индија'']] за „10-те најдобри К-поп музички видеа за 2019 година“. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rollingstoneindia.com/10-best-k-pop-music-videos-of-2019/|title=10 Best K-pop Music Videos of 2019 -|date=December 31, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191231143736/https://rollingstoneindia.com/10-best-k-pop-music-videos-of-2019/|archive-date=December 31, 2019|accessdate=January 6, 2021}}</ref> === 2020 – денес: ''Мариа'' и континуиран соло успех === [[Податотека:화사_가온_뮤직_어워즈_200108.jpg|мини|300x300пкс| Хуаса во 2020 година]] Во март 2020 година, Хуаса соработувала со англиската пејачка [[Дуа Липа]] за ремикс на песната „Физикал“ на Дуа Липа, која содржела корејски стихови.<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.billboard.com/articles/news/international/9335384/dua-lipa-mamamoo-hwa-sa-physical-kpop-remix|title=Mamamoo's Hwa Sa and Dua Lipa Team Up For K-Pop Remix of 'Physical': Listen|last=Benjamin|first=Jeff|date=March 18, 2020|work=[[Billboard.com]]|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20200318143126/https://www.billboard.com/articles/news/international/9335384/dua-lipa-mamamoo-hwa-sa-physical-kpop-remix|archive-date=March 18, 2020|accessdate=March 3, 2021}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.forbes.com/sites/jeffbenjamin/2020/03/18/dua-lipa-physical-remix-hwasa-mamamoo-kpop/|title=Dua Lipa Taps Into The K-Pop World Again With 'Physical' Remix Featuring Hwa Sa Of MAMAMOO|last=Benjamin|first=Jeff|date=March 18, 2020|work=Forbes|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20200321135208/https://www.forbes.com/sites/jeffbenjamin/2020/03/18/dua-lipa-physical-remix-hwasa-mamamoo-kpop/|archive-date=March 21, 2020|accessdate=March 21, 2020}}</ref> Во април, било објавено дека Хуаса се придружила на оригиналната саундтрак постава на корејската драма ''„Кралот: вечниот монарх“'' и ќе ја објави својата прва соло саундтрак песна, насловена „Орбит“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://entertain.naver.com/read?oid=018&aid=0004622623|title=자이언티·화사가 부른 '더 킹' OST 1·2번째 OST 정식 발매|last=Kim|first=Eun-gu|date=April 18, 2020|work=Edaily|language=ko|trans-title=Official release of 'The King' OST 1st and 2nd OST by Giants and Hwasa|archive-url=https://web.archive.org/web/20200717203621/https://entertain.naver.com/read?oid=018&aid=0004622623|archive-date=July 17, 2020|accessdate=April 21, 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://entertain.naver.com/read?oid=469&aid=0000488602|title=자이언티·화사, '더 킹' OST 원투펀치부터 화려한 라인업|last=Lee|first=Ho-yeon|date=April 18, 2020|work=[[Hankook Ilbo]]|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200717235456/https://entertain.naver.com/read?oid=469&aid=0000488602|archive-date=July 17, 2020|accessdate=April 21, 2020}}</ref> Песната дебитирала на 16-то место на Светската табела за продажба на дигитални песни ''на Билборд'' на 2 мај 2020 година.<ref>{{Наведен нестручен часопис|access-date=September 6, 2020}}</ref> На 29 јуни, Хуаса ја издала својата дебитантска ЕП, насловена како ''Мариа'', и главниот сингл со истото име.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/215/0000882303|title=마마무 화사, 신곡 'Maria' 음원차트 1위 등극…솔로 2연속 흥행|work=n.news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200701141132/https://n.news.naver.com/entertain/article/215/0000882303|archive-date=July 1, 2020|accessdate=July 1, 2020}}</ref> ЕП дебитирала на седмото место на табелата ''Билборд светски албуми'' и се искачила на осумдесет и едното место на топ листите за продажба на албуми ''на Билборд'' на 11 јули 2020 година.<ref>{{Наведен нестручен часопис|access-date=September 6, 2020}}</ref><ref>{{Наведен нестручен часопис|access-date=September 6, 2020}}</ref> Водечкиот сингл „Мариа“ бил компониран од Хуаса и продуцентот Парк Ву-санг со цел да го покаже нејзиниот раст како пејачка и текстописец. Хуаса ги напишала и стиховите за „Ел-Ем-Ем“ (LMM) и ја компонирала „Вај“ (Why).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/215/0000880265|title=마마무 화사, 첫 미니앨범 'Maria' 트랙리스트 공개|work=n.news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200701082336/https://n.news.naver.com/entertain/article/215/0000880265|archive-date=July 1, 2020|accessdate=July 1, 2020}}</ref> За неделата од 26 септември 2020 година, „Мариа“ се искачила на второто место на ''Билборд'' К-поп топ 100 и во неделата од 3 октомври 2020 година, се искачила на 79 место на ''Билборд'' [[Japan Hot 100|Јапонија топ 100]].<ref>{{Наведен нестручен часопис|access-date=October 1, 2020}}</ref><ref>{{Наведен нестручен часопис|access-date=October 1, 2020}}</ref> „Мариа“ исто така дебитирала на шестото место на табелата за продажба на дигитални песни во светот ''на Билборд.''<ref>{{Наведен нестручен часопис|access-date=September 6, 2020}}</ref> Во шестата сезона на забавното шоу ''Скриен пејач'' на ЈТБЦ, Хуаса била една од натпреварувачите за епизодата што се емитувала на 11 септември 2020 година. Во последниот круг, Хуаса победила со убедливи 79 гласови, што ги прекинало четирите последователни порази од претходните натпреварувачи и и ја донела на пејачката втората победа како оригинална пејачка на сезоната.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://n.news.naver.com/entertain/ranking/article/076/0003628936|title="역시 '퀸' 화사" '히든싱어6' 화사, 압도적 79표로 우승…전현무 "JTBC 적자, 이겨달라" [종합]|work=n.news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20221224090915/https://n.news.naver.com/entertain/ranking/article/076/0003628936|archive-date=December 24, 2022|accessdate=October 1, 2020}}</ref> Хуаса ѝ се придружила на актерската екипа на реалити-варијатното шоу на Ем-Би-Си, ''Како играш?.'' На 10 октомври, таа дебитирала со Рифанд систерс, проектната супергрупа создадена преку ''Дружи се со Ју''. Групата го објавила својот деби-сингл „Донт тач ми“ (Don't Touch Me).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.newsis.com/view/?id=NISX20200927_0001180836|title=환불원정대, '돈 터치 미'…10월10일 음반 내고 출격|last=NEWSIS|date=September 27, 2020|work=newsis|language=ko|accessdate=October 1, 2020}}</ref> „Донт тач ми“ го достигнал врвот на дигиталната табела Гаон две последователни недели.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://gaonchart.co.kr/main/section/chart/online.gaon?nationGbn=T&serviceGbn=ALL&targetTime=42&hitYear=2020&termGbn=week|title=Gaon Digital Chart - Week 42 of 2020|work=Gaon Music Chart|archive-url=https://web.archive.org/web/20201024041420/http://www.gaonchart.co.kr/main/section/chart/online.gaon?nationGbn=T&serviceGbn=ALL&targetTime=42&hitYear=2020&termGbn=week|archive-date=October 24, 2020|accessdate=January 6, 2021}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://gaonchart.co.kr/main/section/chart/online.gaon?nationGbn=T&serviceGbn=ALL&targetTime=43&hitYear=2020&termGbn=week|title=Gaon Digital Chart - Week 43 of 2020|work=Gaon Music Chart|archive-url=https://web.archive.org/web/20210107162409/http://gaonchart.co.kr/main/section/chart/online.gaon?nationGbn=T&serviceGbn=ALL&targetTime=43&hitYear=2020&termGbn=week|archive-date=January 7, 2021|accessdate=January 6, 2021}}</ref> На крајот на 2020 година, Билборд ја именувал „Мариа“ за втора песна со најмногу недели во К-поп топ 100 топ 10 во текот на годината - 19 последователни недели,<ref>{{Наведен нестручен часопис|access-date=January 5, 2021}}</ref> додека Спотифај ја рангирал Хуаса на 4-то место во нивната листа „Најслушани женски корејски К-поп изведувачи за 2020 година“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://n.news.naver.com/mnews/article/310/0000082905?sid=103|title=지난해 세계인이 가장 많이 들은 여성 케이팝 스타는?|work=n.news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20210105033754/https://n.news.naver.com/mnews/article/310/0000082905?sid=103|archive-date=January 5, 2021|accessdate=January 5, 2021}}</ref> „Мариа“ била рангирана на второто место на листа на 20 најдобри к-поп музички видеа на годината на ''[[Ролинг стоун|Ролинг стоун Индија]]''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://rollingstoneindia.com/20-best-k-pop-music-videos-of-2020/|title=20 Best K-pop Music Videos of 2020 -|date=January 1, 2021|language=en-US|archive-url=https://web.archive.org/web/20210101165105/https://rollingstoneindia.com/20-best-k-pop-music-videos-of-2020/|archive-date=January 1, 2021|accessdate=January 5, 2021}}</ref> и 27-ми во листата на Пејпер за најдобри К-поп-песни од 40-те најдобри К-поп песни за 2020 година. Во написот се споменува дека „Хуаса на многумина им е позната како бестрашна личност, но нејзиниот сингл „Мариа“ ја деконструира таа слика, фрлајќи слика на млада жена која е истовремено ранлива и самоуверена, разиграна и заводлива - идол и човек“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.papermag.com/the-40-best-k-pop-songs-of-2020-2649534433.html|title=The 40 Best K-Pop Songs of 2020|date=December 18, 2020|work=PAPER|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20201218165207/https://www.papermag.com/the-40-best-k-pop-songs-of-2020-2649534433.html|archive-date=December 18, 2020|accessdate=January 5, 2021}}</ref> Во списанието ''Тајм,'' во статија магазинот што ги документира песните и албумите на К-поп што ја дефинирале годината, публикацијата напишала „од соло изданијата, „Мариа“ на Хуаса остава најжесток впечаток“.<ref>{{Наведен нестручен часопис|access-date=January 5, 2021}}</ref> Со својот успех, Хуаса била рангирала на деветтото место на „Топ 100 К-поп идоли на ЈуТјуб во светот за пребарување за 2020 година“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/311/0001248929|title=방탄소년단 정국, 2020년 유튜브 KPOP 아이돌 검색수 1위…아이유, 여성 중 최고 순위|work=n.news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20210105021822/https://n.news.naver.com/entertain/article/311/0001248929|archive-date=January 5, 2021|accessdate=January 5, 2021}}</ref> На 23 јули 2021 година, Хуаса го отворила својот канал [[YouTube|на ЈуТјуб]], „Хуаса офишл“ и го објавила своето прво видео.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/117/0003519309|title=마마무 화사, 유튜브 채널 오픈…구독자 순식간에 '폭증'|work=n.news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20210730184422/https://n.news.naver.com/entertain/article/117/0003519309|archive-date=July 30, 2021|accessdate=July 30, 2021}}</ref> На 24 ноември, таа го издала својот сингл албум ''Гилти плежр (Guilty Pleasure)'' и неговиот водечки сингл „Ајм а Би“ (I'm a B).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://n.news.naver.com/entertain/now/article/057/0001620613|title=화사, 솔로 컴백확정…24일 싱글 앨범 'Guilty Pleasure' 발표(공식)|work=n.news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20211111000604/https://n.news.naver.com/entertain/now/article/057/0001620613|archive-date=November 11, 2021|accessdate=November 11, 2021}}</ref> На 16 јули 2022 година, било објавено дека Хуаса ќе соработува на новиот сингл „Самбади“ (Somebody) со Локо, кој бил објавен на 25 јули.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://entertain.naver.com/now/read?oid=382&aid=0000992610|title=로꼬X화사, 25일 깜짝 컬래버 발표|last=Choi Yun-na|date=July 15, 2022|publisher=Sports Donga|language=ko|trans-title=Loco X Hwasa, surprise collaboration announcement on the 25th|archive-url=https://web.archive.org/web/20220715143202/https://entertain.naver.com/now/read?oid=382&aid=0000992610|archive-date=July 15, 2022|accessdate=July 15, 2022}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://entertain.naver.com/now/read?oid=437&aid=0000307006|title=로꼬·화사, 오늘(25일) 컬래버레이션 싱글 '썸바디!' 발매|last=Park Sang-hoo|date=July 25, 2022|publisher=JTBC|language=ko|trans-title=Loco and Hwasa, today (25th) collaboration single 'Somebody!' Release|archive-url=https://web.archive.org/web/20220725085631/https://entertain.naver.com/now/read?oid=437&aid=0000307006|archive-date=July 25, 2022|accessdate=July 25, 2022}}</ref> На 8 декември, Хуаса ја објавила ''„Џаст токинг ту мајселф“ (Just Talking to Myself)'', првиот саундтрак и песна со лого за нејзината разновидна програма ''„Хуаса шоу“'' емитувана на ТвН. На 20 декември, таа го издала вториот саундтрак на серијата, ''Греј крисмас''.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nme.com/news/music/mamamoo-hwasa-solo-song-music-video-release-just-talking-to-myself-3364003|title=MAMAMOO's Hwasa drops new original solo track 'Just Talking To Myself'|date=December 12, 2022|work=[[NME]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20240315143314/https://www.nme.com/news/music/mamamoo-hwasa-solo-song-music-video-release-just-talking-to-myself-3364003|archive-date=March 15, 2024|accessdate=March 15, 2024}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://itp.live/news/global/mamamoos-hwasa-drops-a-new-christmas-song|title=MAMAMOO'S HWASA DROPS A NEW CHRISTMAS SONG|work=ITP Live|archive-url=https://web.archive.org/web/20240315143315/https://itp.live/news/global/mamamoos-hwasa-drops-a-new-christmas-song|archive-date=March 15, 2024|accessdate=March 15, 2024}}</ref> [[Податотека:20230918_Hwasa_(화사).jpg|мини|276x276пкс| Хуаса во септември 2023 година]] Во март 2023 година, било откриено дека Хуаса ќе биде дел од ''Кралици на танцот на пат'', телевизиско разновидно шоу од дванаесет епизоди емитувано на ТвН, заедно со Ким Ван-сун, Ум Џунг-хуа, Ли Хјори и БоА.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://entertain.naver.com/now/read?oid=108&aid=0003129779|title=이효리, 김완선·엄정화·보아·화사와 '댄스가수 유랑단' 출격[공식]|last=Han|first=Hae-sun|date=February 16, 2023|publisher=MT Star News|language=ko|trans-title=Lee Hyo-ri, Kim Wan-seon, Um Jung-hwa, Boa, and Hwasa sortie for 'Dance Singer's Wandering Troupe' [Official]|archive-url=https://web.archive.org/web/20230216150343/https://entertain.naver.com/now/read?oid=108&aid=0003129779|archive-date=February 16, 2023|accessdate=February 16, 2023}}</ref> На 27 јуни, било објавено дека Хуаса ќе го напушти РБВ по десет години,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.jtbc.co.kr/article/article.aspx?news_id=NB12132644|title=마마무 화사, 9년 몸 담은 RBW 떠나기로 결정|last=Kim Jin-seok|date=June 27, 2023|work=news.jtbc.co.kr|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20230627104753/https://news.jtbc.co.kr/article/article.aspx?news_id=NB12132644|archive-date=June 27, 2023|accessdate=June 27, 2023}}</ref> таа потпишала со Пи нејшн на 30 јуни додека гостувала на концертот на [[Псај]], Самер суег.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://entertain.naver.com/read?oid=421&aid=0006900617|title=[뉴스1 ★]화사, 언닌 피네이션 스타일...흠뻑쇼 공연 중 계약|last=Kwon|first=Hyun-jin|date=July 1, 2023|publisher=News1|language=ko|trans-title=[News 1 ★] Hwasa, Unnie P Nation Style...Drenched show, contract during performance|archive-url=https://web.archive.org/web/20230701094039/https://entertain.naver.com/read?oid=421&aid=0006900617|archive-date=July 1, 2023|accessdate=July 1, 2023}}</ref> На 6 септември, Хуаса го издала својот втор дигитален сингл, ''Ај лав мај боди (I Love My Body)'', кој стигнал до првите десет на дигиталната табела Сркл и [[Билборд (магазин)|''Билборд'']] Светската продажба на дигитални песни на табелата во Соединетите држави.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://circlechart.kr/page_chart/onoff.circle?nationGbn=T&serviceGbn=ALL&targetTime=38&hitYear=2023&termGbn=week&yearTime=3|title=I Love My Body – Week 38 of 2023|work=Circle Chart|archive-url=https://web.archive.org/web/20230928020333/https://circlechart.kr/page_chart/onoff.circle?nationGbn=T&serviceGbn=ALL&targetTime=38&hitYear=2023&termGbn=week&yearTime=3|archive-date=September 28, 2023|accessdate=September 28, 2023}}</ref><ref>{{Наведен нестручен часопис|access-date=September 12, 2023}}</ref> На 4 октомври, Хуаса го издала „Чили“, дигитален сингл за шоуто на Емнет, ''Улична жена борец 2''.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://entertain.naver.com/read?oid=609&aid=0000778234|title='스우파2' 화사 신곡 'Chili' 오늘(4일) 음원 발매…'스모크' 챌린지 열풍 잇나|last=Hwang|first=Hye-jin|date=October 10, 2023|publisher=Newsen|language=ko|trans-title='Swoopa 2' Hwasa's new song 'Chili' released today (4th)... Is the ‘Smoke’ challenge craze still happening?|archive-url=https://web.archive.org/web/20240315143132/https://entertain.naver.com/read?oid=609&aid=0000778234|archive-date=March 15, 2024|accessdate=March 15, 2024}}</ref> На 12 март 2024 година, било објавено официјалното фандомско име на Хуаса „ТВИТС“. Наскоро, било откриено дека таа ќе ја одржи својата прва турнеја со обожаватели, „ТВИТС“, во [[Сеул]], [[Хонгконг]], [[Тајпеј]] и [[Сингапур]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://m.entertain.naver.com/article/003/0012504348|title=화사, 첫 단독 팬콘 성료 "소중한 응원 원동력 삼겠다"|last=Park|first=Gyeol|date=April 22, 2024|publisher=Newsis|language=ko|trans-title=Hwasa successfully completes her first solo fan-con, "I will use the precious support as a driving force"|archive-url=https://web.archive.org/web/20240522210306/https://m.entertain.naver.com/article/003/0012504348|archive-date=May 22, 2024|accessdate=May 22, 2024}}</ref> == Контроверзии == Во мај 2023 година, Коалицијата за заштита на човековите права на студентите и родителите на Универзитетот Сунгкјункван поднела полициска пријава против Хуаса за јавна непристојност поради сексуално сугестивни танцови движења, вклучително и лижење на прстите и допирање на нејзиното меѓуножје, изведени на јавниот фестивал. Шин Мин-хјанг, претставник на Коалицијата, го поднел полицискиот извештај во кој се наведува дека „контроверзната сцена на Хуаса за непристојност ја виделе не само учениците, туку и родителите и пошироката јавност, па неодреден број луѓе се чувствуваа непријатно“. Законите против забавата кои „создаваат јавна сексуална возбуда“ или „создаваат атмосфера на сексуална одвратност“ постојат уште од [[Пак Чон Хи|ерата на воената диктатура]], но законите не се користат подолго време за да таргетираат јавни настапи.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sports.khan.co.kr/entertainment/sk_index.html?art_id=202307101334003&sec_id=540101|title=[단독]'화사 음란죄 고발' 학인연 "보는 내내 수치심…반성태도 없어"|last=이|first=선명|date=July 10, 2023|work=sports.khan.co.kr|archive-url=https://web.archive.org/web/20230723090547/http://sports.khan.co.kr/entertainment/sk_index.html?art_id=202307101334003&sec_id=540101|archive-date=July 23, 2023|accessdate=September 11, 2023}}</ref> На 10 септември 2023, компанијата на Хуаса потврдила дека таа била повикана и испрашувана од полицијата на почетокот на септември, потврдувајќи дека обвиненијата биле префрлени во кривична истрага наместо во прекршување на граѓанскиот законик. Компанијата на Хуаса потврдила дека Хуаса и компанијата ги почитуваат сите полициски и судски наредби.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.kbs.co.kr/news/pc/view/view.do?ncd=7769833|title=경찰, '선정적 퍼포먼스 논란' 마마무 화사 소환 조사|work=KBS 뉴스|archive-url=https://web.archive.org/web/20240411230433/https://news.kbs.co.kr/news/pc/view/view.do?ncd=7769833|archive-date=April 11, 2024|accessdate=September 15, 2023}}</ref> На 4 октомври 2023 година, полицијата објавила ослободителна пресуда за пејачката. Полицијата соопштила дека „по истрагата на содржината на претставата и сеопфатното разгледување на изјавите на инволвираните, беше утврдено дека ќе биде тешко да се покрене кривична пријава [со изведените докази]“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.yna.co.kr/view/AKR20231004078900004?input=tw|title=경찰, '퍼포먼스 논란' 마마무 화사 공연음란죄 무혐의|date=October 4, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231017114314/https://www.yna.co.kr/view/AKR20231004078900004?input=tw|archive-date=October 17, 2023|accessdate=October 4, 2023}}</ref> == Влијание == Хуаса се појавила на листата на ''40 Моќни славни личности на Кореја'', ставајќи се на 26-тото место во 2019 година,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://jmagazine.joins.com/forbes/view/325767|title=포브스코리아 선정 2019 파워 셀러브리티 40|date=April 23, 2019|work=중앙시사매거진|archive-url=https://web.archive.org/web/20190502123542/http://jmagazine.joins.com/forbes/view/325767|archive-date=May 2, 2019|accessdate=July 15, 2020}}</ref> и била претставена од ''[[Форбс]]'' во нивната листа 30 под 30 години во Азија од 2021 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.forbes.com/30-under-30/2021/asia/entertainment-sports/|title=Forbes 30 Under 30 Asia 2021|work=www.forbes.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20210420030434/https://www.forbes.com/30-under-30/2021/asia/entertainment-sports/|archive-date=April 20, 2021|accessdate=April 20, 2021}}</ref> Таа била рангирана како 16-ти најпопуларен К-поп идол во 2018 година и 9-ти во 2019 година во годишните истражувања спроведени од Галуп Кореја.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.gallup.co.kr/gallupdb/reportContent.asp?seqNo=974|title=2018년 올해를 빛낸 가수와 가요 - 최근 12년간 추이 포함|date=November 30, 2018|publisher=Gallup Korea|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200202162923/https://www.gallup.co.kr/gallupdb/reportContent.asp?seqNo=974|archive-date=February 2, 2020|accessdate=June 22, 2021}}<br /><br />{{Наведена мрежна страница|url=https://www.gallup.co.kr/gallupdb/reportContent.asp?seqNo=1072|title=한국갤럽조사연구소|work=www.gallup.co.kr|archive-url=https://web.archive.org/web/20191219052021/https://www.gallup.co.kr/gallupdb/reportContent.asp?seqNo=1072|archive-date=December 19, 2019|accessdate=February 25, 2021}}</ref> Исто така, таа била рангирана на 9-тото место во годишното истражување за пејачка на годината на Галуп Кореја во 2020 година под категоријата избрана од испитаниците во возрасната група од 13 до 39 години.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.gallup.co.kr/gallupdb/reportContent.asp?seqNo=1163|title=한국갤럽조사연구소|work=www.gallup.co.kr|archive-url=https://web.archive.org/web/20210228191158/https://www.gallup.co.kr/gallupdb/reportContent.asp?seqNo=1163|archive-date=February 28, 2021|accessdate=February 25, 2021}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://mb.com.ph/2020/12/21/gallup-survey-reveals-favorite-singers-in-korea-who-shined-in-2020/|title=Gallup survey reveals favorite singers in Korea who shined in 2020|last=Hicap|first=Jonathan|date=December 21, 2020|work=[[Manila Bulletin]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20210611133805/https://mb.com.ph/2020/12/21/gallup-survey-reveals-favorite-singers-in-korea-who-shined-in-2020/|archive-date=June 11, 2021|accessdate=June 22, 2021}}</ref> Таа, исто така, повремено била ставана на првото место на месечниот „Ранг за моќ на брендови од членовите на групата на поединечни девојки“ на Корејскиот институт за бизнис истражувања.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.sedaily.com/NewsView/1S8HJXFD4T/GL0301|title=마마무 화사 "걸그룹 개인 브랜드평판 1위"..2위 블랙핑크 제니, 3위 레드벨벳 아이린|date=December 16, 2018|work=서울경제|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20210624203248/https://www.sedaily.com/NewsView/1S8HJXFD4T/GL0301|archive-date=June 24, 2021|accessdate=February 25, 2021}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://star.mt.co.kr/stview.php?no=2018061709351831521|title=화사, 6월 걸그룹 개인 브랜드평판 1위..설현·신비 톱3|date=June 17, 2018|work=스타뉴스|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20210624203654/https://star.mt.co.kr/stview.php?no=2018061709351831521|archive-date=June 24, 2021|accessdate=February 25, 2021}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://kjdaily.com/article.php?aid=1573951780490464208|title=마마무 화사 11월 걸그룹 개인 브랜드 1위|date=November 17, 2019|work=kjdaily.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20210624204751/http://kjdaily.com/article.php?aid=1573951780490464208|archive-date=June 24, 2021|accessdate=February 25, 2021}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sports.chosun.com/news/ntype.htm?id=201907210100169080011722&servicedate=20190721|title=[공식]마마무 화사, 7월 걸그룹 개인 브랜드평판 1위…2위 아이린·3위 보나|date=July 21, 2019|work=스포츠조선|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20210624203238/https://sports.chosun.com/news/ntype.htm?id=201907210100169080011722&servicedate=20190721|archive-date=June 24, 2021|accessdate=February 25, 2021}}</ref> Појавувањата на Хуаса во реалните шоуа ''„Живеам сам“'' и ''„Ајде да јадеме вечера заедно“'' се заслужни за зголеменото влијание врз ресторанските навики, рецептите за храна и зголемената продажба на храна и слични додатоци во Јужна Кореја.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.chosun.com/site/data/html_dir/2020/03/23/2020032304386.html|title=[단독]화사의 '곱창 감사패'는 누가 줬나|date=August 8, 2020|work=www.chosun.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20210624203050/https://www.chosun.com/site/data/html_dir/2020/03/23/2020032304386.html|archive-date=June 24, 2021|accessdate=February 12, 2021}}<br /><br />{{Наведена мрежна страница|url=http://enews.imbc.com/News/RetrieveNewsInfo/239264|title=[TV속 맛집] 화사가 먹었다! 운전면허 불합격한 후 먹은 '나 혼자 산다' 화사의 간장게장 맛집 어디?|date=July 29, 2018|work=iMBC 연예|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20190908130532/http://enews.imbc.com/News/RetrieveNewsInfo/239264|archive-date=September 8, 2019|accessdate=February 12, 2021}}<br /><br />{{Наведена мрежна страница|url=https://sports.chosun.com/news/ntype.htm?id=201808080100064200004516&servicedate=20180807|title='아이돌룸' 화사 "곱창 협회·김부각 협회에서 감사패 받았다"|date=August 7, 2018|work=스포츠조선|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20210624204559/https://sports.chosun.com/news/ntype.htm?id=201808080100064200004516&servicedate=20180807|archive-date=June 24, 2021|accessdate=February 12, 2021}}<br /><br />{{Наведена мрежна страница|url=http://www.sportsseoul.com/news/read/664728|title=마마무 화사, 곱창·김부각에 이어 '박대 감사패' 받았다|last=조윤형|date=July 31, 2018|work=스포츠서울|archive-url=https://web.archive.org/web/20210624211239/http://www.sportsseoul.com/news/read/664728|archive-date=June 24, 2021|accessdate=February 12, 2021}}<br /><br />{{Наведена мрежна страница|url=https://www.edaily.co.kr/news/read?newsId=01187366622455464&mediaCodeNo=257&OutLnkChk=Y|title=[식품박물관]②'짜파구리', '트러플 짜파게티'…모디슈머 열풍 주역|date=April 12, 2019|work=이데일리|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20210624205421/https://www.edaily.co.kr/news/read?newsId=01187366622455464&mediaCodeNo=257&OutLnkChk=Y|archive-date=June 24, 2021|accessdate=February 12, 2021}}<br /><br />{{Наведена мрежна страница|url=http://www.e2news.com/news/articleView.html?idxno=215514|title=셀럽 아이템 '탱글엔젤', '나혼자산다-화사 빗'이어 삼시세끼-오나라 빗'으로 주목|date=October 16, 2019|work=::: 글로벌 녹색성장 미디어 - 이투뉴스|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20210208010306/http://www.e2news.com/news/articleView.html?idxno=215514|archive-date=February 8, 2021|accessdate=February 12, 2021}}<br /><br />{{Наведена мрежна страница|url=http://isplus.live.joins.com/news/article/article.asp?Total_Id=23729136|title=[피플IS] "이번에도 완판" 화사, 이것이 ´완판녀´의 위엄|date=February 13, 2021|work=isplus.live.joins.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20210624202726/http://isplus.live.joins.com/news/article/article.asp?Total_Id=23729136|archive-date=June 24, 2021|accessdate=February 12, 2021}}<br /><br />{{Наведена мрежна страница|url=http://www.topstarnews.net/news/articleView.html?idxno=738701|title="별걸 다"…'나 혼자 산다' 화사, 리코더 불었더니 악보 주문 폭주 中?|date=March 9, 2020|work=톱스타뉴스|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20210624204258/http://www.topstarnews.net/news/articleView.html?idxno=738701|archive-date=June 24, 2021|accessdate=February 12, 2021}}</ref> == Спонзорства == Во септември 2018 година, Хуаса била избрана за амбасадор на брендот Д норт фејс.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/018/0004210454|title='완판 요정' 화사, 노스페이스 홍보대사 발탁|work=n.news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200321115900/https://n.news.naver.com/entertain/article/018/0004210454|archive-date=March 21, 2020|accessdate=March 21, 2020}}</ref> Во октомври 2018 година, станала првиот женски модел за бонбоните Лот, Кранки голд од неговото објавување во 1984 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.naver.com/main/read.nhn?mode=LSD&mid=sec&oid=029&aid=0002489311&sid1=001|title=롯데제과, 크런키 새 모델로 '먹방요정' 마마무 화사 선정|work=news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200613183125/https://news.naver.com/main/read.nhn?mode=LSD&mid=sec&oid=029&aid=0002489311&sid1=001|archive-date=June 13, 2020|accessdate=March 21, 2020}}</ref> Во март 2019 година, Хуаса станала поддржувач на леќите на Давич „Тревјус“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.lawissue.co.kr/view.php?ud=201910041615165316204ead0791_12|title=다비치안경, 마마무 화사 렌즈로 인기 모은 뜨레뷰의 '팔레트' 라인에 3일용 컬러렌즈 추가 출시|date=October 4, 2019|work=로이슈|archive-url=https://web.archive.org/web/20210624205406/https://www.lawissue.co.kr/view.php?ud=201910041615165316204ead0791_12|archive-date=June 24, 2021|accessdate=February 12, 2021}}</ref> Во март 2019 година, брендот за леден чај на [[Кока-Кола]], Голд пик ти, ја избрал Хуаса за нов модел.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.naver.com/main/read.nhn?mode=LSD&mid=sec&oid=076&aid=0003397375&sid1=001|title=코카-콜라사 골드피크 티(TEA), 마마무 '화사' 모델 발탁|work=news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200613183129/https://news.naver.com/main/read.nhn?mode=LSD&mid=sec&oid=076&aid=0003397375&sid1=001|archive-date=June 13, 2020|accessdate=March 21, 2020}}</ref> Таа потоа станала најновата муза за брендот за шминка Реркајнд во април 2019 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.naver.com/main/read.nhn?mode=LSD&mid=sec&oid=014&aid=0004201900&sid1=001|title=레어카인드, 브랜드 뮤즈에 대세 걸그룹 마마무 '화사' 발탁|work=news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200613183121/https://news.naver.com/main/read.nhn?mode=LSD&mid=sec&oid=014&aid=0004201900&sid1=001|archive-date=June 13, 2020|accessdate=March 21, 2020}}</ref> Во јуни 2019 година, Хуаса станала нов модел за Еверленд, Карибиан беј.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/408/0000074466|title=마마무 화사, 워터파크 광고까지 접수... 2019 여름 책임진다!|work=n.news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200321135210/https://n.news.naver.com/entertain/article/408/0000074466|archive-date=March 21, 2020|accessdate=March 21, 2020}}</ref> Хуаса подоцна била прикажана на насловната страница на изданието на [[Космополитан]] Кореја од август 2019 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://entertain.naver.com/photo/read?cid=846241&oid=009&aid=0004394198|title=화사, 건강美 넘치는 '탄탄 복근'(화보)|work=entertain.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200613183110/https://entertain.naver.com/photo/read?cid=846241&oid=009&aid=0004394198|archive-date=June 13, 2020|accessdate=March 21, 2020}}</ref> Во ноември, таа се здружила со списанието ''[[Vogue|Воуг]]'' и козметиката Урбан дикеј за нивните концепти инспирирани од „Доста различен“ и „Кралица“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://entertain.naver.com/photo/read?cid=846241&oid=112&aid=0003225933|title=화사, 강렬하고 대담한 분위기..'화염보다 뜨거운 화사' [화보]|work=entertain.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200613183114/https://entertain.naver.com/photo/read?cid=846241&oid=112&aid=0003225933|archive-date=June 13, 2020|accessdate=March 21, 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.vogue.co.kr/2019/10/28/diversity-of-beauty-2/|title=아름다움의 다양성 – 화사 {{!}} 보그 코리아 (Vogue Korea)|last=voguedigital|date=October 28, 2019|work=Vogue Korea|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200317224324/http://www.vogue.co.kr/2019/10/28/diversity-of-beauty-2/|archive-date=March 17, 2020|accessdate=March 21, 2020}}</ref> Истиот месец, Отоги открил дека нивниот најнов модел за нивните инстант тестенини Џампонг е Хуаса.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.lawissue.co.kr/view.php?ud=201911220926207426204ead0791_12|title=짬뽕라면 돌풍의 주인공 오뚜기 '진짬뽕' 리뉴얼 출시|date=November 22, 2019|work=로이슈|archive-url=https://web.archive.org/web/20191122150320/http://www.lawissue.co.kr/view.php?ud=201911220926207426204ead0791_12|archive-date=November 22, 2019|accessdate=March 21, 2020}}</ref> Во јануари 2020 година, ''Симс 4'' објавил дека Хуаса ќе биде дел од нивната рекламна кампања. [[Electronic Arts|ЕА Кореја]] го објавил „Играј со животот“, комерцијално видео за Симс 4 во кое се појавила Хуаса.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.gamemeca.com/view.php?gid=1613561|title=마마무 '화사'가 심즈 4를 하는 이유, CF 영상 공개|work=www.gamemeca.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200217090859/https://www.gamemeca.com/view.php?gid=1613561|archive-date=February 17, 2020|accessdate=March 21, 2020}}</ref> Таа потоа се здружила со Ем-Си-Ем за февруарското издание на модното списание Ел Кореја.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/109/0004151658|title=마마무 화사가 정의한 'HIP', 자유분방한 포스퀸[화보]|work=n.news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200321135208/https://n.news.naver.com/entertain/article/109/0004151658|archive-date=March 21, 2020|accessdate=March 21, 2020}}</ref> Во февруари истата година, Хуаса била избрана за амбасадор на спортскиот бренд [[Адидас]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/144/0000658571|title=손흥민X화사X이정후, 아디다스 러닝 캠페인 모델 선정 [공식]|work=n.news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200227213727/https://n.news.naver.com/entertain/article/144/0000658571|archive-date=February 27, 2020|accessdate=March 21, 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/112/0003272421|title=화사, 건강한 섹시美→독보적인 우아함..핫한 스타일 아이콘 등극[화보]|work=n.news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200321135209/https://n.news.naver.com/entertain/article/112/0003272421|archive-date=March 21, 2020|accessdate=March 21, 2020}}</ref> Подоцна, Хуаса станала новата муза на Кисс Њујорк во април,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.siminilbo.co.kr/news/newsview.php?ncode=1065577092070382|title=′키스뉴욕 젤 프로′ 네일리스트에게 최적화된 100가지 컬러 선보여|last=시민일보|date=May 29, 2020|work=www.siminilbo.co.kr|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200613183106/http://www.siminilbo.co.kr/news/newsview.php?ncode=1065577092070382|archive-date=June 13, 2020|accessdate=May 29, 2020}}</ref> и следниот месец, таа била избрана за модел за пијалак за мамурлак од Лот Чилсунг бевериџ.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.sedaily.com/NewsView/1Z2SCDJCEN/GD0201|title=롯데 깨수깡 돌풍...숙취음료 '빅5' 오르나|date=May 17, 2020|work=서울경제|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20210624205848/https://www.sedaily.com/NewsView/1Z2SCDJCEN/GD0201|archive-date=June 24, 2021|accessdate=February 12, 2021}}</ref> Хуаса била прикажана на насловната страница на изданието на [[Космополитан]] Кореја од август 2020 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/469/0000516736|title=[HI★포토] 마마무 화사 "인기 영원할 수 없어...주어진 시간 동안 뜨겁게 살 것"|work=n.news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200717022820/https://n.news.naver.com/entertain/article/469/0000516736|archive-date=July 17, 2020|accessdate=July 17, 2020}}</ref> [[Tommy Hilfiger (компанија)|Томи Џинс]] објавил сликовница од кампањата со Хуаса на 16 септември за есенската сезона 2020 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/609/0000327132|title=화사, 섹시한데 털털한 반전 매력[스타화보]|work=n.news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20200917003210/https://n.news.naver.com/entertain/article/609/0000327132|archive-date=September 17, 2020|accessdate=September 16, 2020}}</ref> Во септември, [[Vogue|''Воуг'']] и [[Гучи]] имале кампања за соработка од идејата да имаат време со себе.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.vogue.co.kr/2020/09/14/gucci-reservation-for-one-%eb%b9%84-%ed%99%94%ec%82%ac-%ea%b9%80%eb%82%98%ec%98%81/|title=GUCCI 비, 화사, 김나영 {{!}} 보그 코리아 (Vogue Korea)|last=송|first=보라|date=September 14, 2020|work=Vogue Korea|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20201003112019/http://www.vogue.co.kr/2020/09/14/gucci-reservation-for-one-%eb%b9%84-%ed%99%94%ec%82%ac-%ea%b9%80%eb%82%98%ec%98%81/|archive-date=October 3, 2020|accessdate=September 21, 2020}}</ref> Во 2021 година, Хуаса била прикажана во изданието на [[Vogue|''Воуг'']] во февруари 2021 година.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.vogue.co.kr/2021/02/01/how-to-blossom-gorgeous/|title=How to blossom gorgeous {{!}} 보그 코리아 (Vogue Korea)|last=assistant|date=February 1, 2021|work=Vogue Korea|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20210201022832/http://www.vogue.co.kr/2021/02/01/how-to-blossom-gorgeous/|archive-date=February 1, 2021|accessdate=February 1, 2021}}</ref> Во март, таа била прикажана во видео објавено во спомен на отворањето на бутикот Долче & Габана во Сеул.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/144/0000723756|title=화사, 매력 폭발|work=n.news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20210401205055/https://n.news.naver.com/entertain/article/144/0000723756|archive-date=April 1, 2021|accessdate=February 29, 2024}}</ref> Во текот на годината, таа продолжила да се појавува во различни списанија, како што се ''В Кореја'' со Бурбери во март, ''Харперс базар'' со [[Louis Vuitton|Луи Витон]] во април, ''[[Vogue|Воуг Џепен]]'' со [[Долче & Габана]] во јули и ''В Кореја'' со [[Долче & Габана]] во ноември.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.wkorea.com/2021/02/14/w-korea-2021%eb%85%84-3%ec%9b%94%ed%98%b8-%ec%9a%b0%eb%a8%bc-%ec%bb%a4%eb%b2%84/?utm_source=naver&utm_medium=partnership|title=W Korea 2021년 3월호 우먼 커버|date=February 14, 2021|work=W Korea|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20240229111229/https://www.wkorea.com/2021/02/14/w-korea-2021%EB%85%84-3%EC%9B%94%ED%98%B8-%EC%9A%B0%EB%A8%BC-%EC%BB%A4%EB%B2%84/|archive-date=February 29, 2024|accessdate=February 29, 2024}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.harpersbazaar.co.kr/article/54068|title=여름 안에서 화사|date=March 30, 2021|work=Harper's Bazaar Korea|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20230606014935/https://www.harpersbazaar.co.kr/article/54068|archive-date=June 6, 2023|accessdate=February 29, 2024}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.vogue.co.jp/beauty/article/hwasa-beauty-interview|title=MAMAMOOファサにリモート取材。自分だけが信じる、"美しさの基準"がうまれた経緯。|date=July 21, 2021|work=Vogue Japan|language=Japanese|archive-url=https://web.archive.org/web/20230608022606/https://www.vogue.co.jp/beauty/article/hwasa-beauty-interview|archive-date=June 8, 2023|accessdate=February 29, 2024}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.wkorea.com/2021/11/14/love-your-w-hwasa/|title=Love Your W 2021 -화사|date=November 14, 2021|work=W Korea|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20221204215530/https://www.wkorea.com/2021/11/14/love-your-w-hwasa/|archive-date=December 4, 2022|accessdate=February 29, 2024}}</ref> Во декември, таа била избрана за модел за дебитантската игра на СитиЛебс ''Tего Ем'' (MMORPG).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://n.news.naver.com/mnews/article/014/0004765878?sid=101|title=시티랩스, 첫 게임 퍼블리싱 '태고M' 사전예약 50만 돌파|work=n.news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20240229104251/https://n.news.naver.com/mnews/article/014/0004765878?sid=101|archive-date=February 29, 2024|accessdate=February 29, 2024}}</ref> Во септември 2022 година, Хуаса заедно со Каи од ЕКСО станале бренд амбасадори на јужнокорејскиот бренд за здравје и убавина, Олив јанг.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://n.news.naver.com/article/014/0004898692|title=CJ올리브영, 새 옴니채널 캠페인.."모델엔 카이·화사"|last=이|first=정은|work=n.news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20221114005451/https://n.news.naver.com/article/014/0004898692|archive-date=November 14, 2022|accessdate=November 14, 2022}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.insight.co.kr/news/411759|title=엑소 카이와 마마무 화사가 함께하는 MZ세대 취향 저격 올리브영 옴니채널 캠페인|last=김소영|date=September 15, 2022|work=인사이트|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20221114005450/https://www.insight.co.kr/news/411759|archive-date=November 14, 2022|accessdate=November 14, 2022}}</ref> Кампањата на дуото низ целата земја започна на 15 септември како што било објавено на социјалните медиуми на компанијата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.facebook.com/OLIVEYOUNG/videos/ep-0-%ED%8B%B0%EC%A7%95-%ED%8E%B8/1089119935302063/|title=EP. 0 티징 편 {{!}} 여긴 어디? ❌ 나는… 누구? ✔️ #가고켜고 #올영세상 에서 놀라운 SUPER POWER를 얻게 된 카이와 화사의 이야기가 궁금하다면? 매주 금요일, #올영세상 에 놀러오세요  * 인스타그램 이벤트 참여하러 가기... {{!}} By 올리브영 {{!}} Facebook|work=www.facebook.com|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20221114005449/https://www.facebook.com/OLIVEYOUNG/videos/ep-0-%ED%8B%B0%EC%A7%95-%ED%8E%B8/1089119935302063/|archive-date=November 14, 2022|accessdate=November 14, 2022}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.youtube.com/playlist?list=PL6qZS8m6oIXh9ToPk-4wkgxoDT4AsKTOp|title=[올영세상 시리즈] - YouTube|work=www.youtube.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20221114005449/https://www.youtube.com/playlist?list=PL6qZS8m6oIXh9ToPk-4wkgxoDT4AsKTOp|archive-date=November 14, 2022|accessdate=November 14, 2022}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.instagram.com/p/CijT5OhrjFP/|title=올리브영 공식계정 on Instagram: "여긴 어디? ❌ 나는… 누구? ✔️ #가고켜고 #올영세상 에서 놀라운 SUPER POWER를 얻게 된 카이와 화사의 이야기가 궁금하다면? 매주 금요일, #올영세상 에 놀러오세요  #EVENT 카이X화사에게 주어진 올영세상 슈퍼파워💪와 스페셜 아이템💌은 무엇일까요? 댓글에 정답을 남겨주신 분들 중 추첨을 통해 올리브영 기프트카드를 선물로 드립니다❣️ ✔기간: 9/16 ~ 9/20 ✔발표: 9/21 댓글로 당첨자 안내 ✔경품: 올리브영 기프트카드 5만원권 (30명)"|work=Instagram|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20221114005448/https://www.instagram.com/p/CijT5OhrjFP/|archive-date=November 14, 2022|accessdate=November 14, 2022}}</ref> Во 2023 година, Хуаса се здружила со [[Louis Vuitton|Луј Витон]] за февруарското издание на ''Мари Клер.''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.marieclairekorea.com/celebrity/2023/02/louisevuitton/|title=이상하고 아름다운 #HMBD 화사 X 루이 비통|work=Marie Claire Korea|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20230320002529/https://www.marieclairekorea.com/celebrity/2023/02/louisevuitton/|archive-date=March 20, 2023|accessdate=March 4, 2024}}</ref> Во март била избрана за модел за Џин Бибимјеон на Отоги.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://n.news.naver.com/article/421/0006670667?|title=오뚜기, '진비빔면' 새 모델로 마마무 '화사' 발탁|work=n.news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20230308131255/https://n.news.naver.com/article/421/0006670667|archive-date=March 8, 2023|accessdate=March 4, 2024}}</ref> Таа продолжила да присуствува на неколку модни ревии и настани, вклучувајќи го настанот за фото-повик на Ферагамо за нивната колекција пролет/лето 2023 година во март, женското предесенско шоу [[Louis Vuitton|на Луис Витон]] во април, настанот на 75-годишнината [[Булгари|на Булгари]] Серпанти во јуни, Дизел пролетта/летна модна ревија во Милано во септември и ревија на колекцијата [[Валентино (модна куќа)|Валентино]] Л'еколе во Париз во октомври.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.fashionn.com/board/read_new.php?table=1023&number=45483|title=[패션엔 포토] 마마무 화사, 역시 패션 인싸! 강렬한 걸크러시 글래머룩|date=March 16, 2023|work=FASHIONn|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20240304195207/https://www.fashionn.com/board/read_new.php?table=1023&number=45483|archive-date=March 4, 2024|accessdate=March 4, 2024}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.tatlerasia.com/style/fashion/louis-vuitton-pre-fall-2023-fashion-show-seoul-newjeans-hyein-snsd-taeyeon-mingyu-korean-celebrities|title=NewJeans's Hyein dominates Louis Vuitton's pre-fall 2023 fashion show in Seoul|work=Tatler Asia|archive-url=https://web.archive.org/web/20240114184625/https://www.tatlerasia.com/style/fashion/louis-vuitton-pre-fall-2023-fashion-show-seoul-newjeans-hyein-snsd-taeyeon-mingyu-korean-celebrities|archive-date=January 14, 2024|accessdate=March 4, 2024}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.lofficielsingapore.com/jewellery/all-the-glamourous-stars-bulgari-serpenti-75-exhibition-seoul-blackpink-lisa|title=All The Glamourous Stars At Bulgari's Serpenti 75 Exhibition in Seoul|work=L'Officiel Singapore|archive-url=https://web.archive.org/web/20231004193952/https://www.lofficielsingapore.com/jewellery/all-the-glamourous-stars-bulgari-serpenti-75-exhibition-seoul-blackpink-lisa|archive-date=October 4, 2023|accessdate=March 4, 2024}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.nylon.com/fashion/milan-fashion-week-spring-2024-celebrities|title=THE BEST CELEBRITY FRONT ROW LOOKS AT MILAN FASHION WEEK SPRING 2024|date=September 20, 2023|work=Nylon|archive-url=https://web.archive.org/web/20231203163534/https://www.nylon.com/fashion/milan-fashion-week-spring-2024-celebrities|archive-date=December 3, 2023}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.harpersbazaar.com.sg/fashion/valentino-lecole-spring-summer-2024|title=Hwasa, Florence Pugh And Sensual Empowerment At Valentino L'École|date=October 2, 2023|work=Harper's Bazaar Singapore|archive-url=https://web.archive.org/web/20240304200828/https://www.harpersbazaar.com.sg/fashion/valentino-lecole-spring-summer-2024|archive-date=March 4, 2024}}</ref> == Дискографија == '''Проширени претстави''' * ''Мариа'' (2020) * ''O'' (2024) == Филмографија == === Телевизиски серии === {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center" ! scope="col" |Година ! scope="col" | Наслов ! scope="col" | Улога ! class="unsortable" scope="col" | Белешки ! class="unsortable" scope="col" | Нав. |- | 2016 година | ''Придружба'' | Самата | Камео (еп. 1) | <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://m.entertain.naver.com/article/112/0002822995|title=마마무 측 “‘안투라지’에 멤버 전원 카메오 출연”|date=June 15, 2016|work=Herald POP|language=ko|accessdate=June 30, 2024}}</ref> |} === Телевизиски емисии === {| class="wikitable sortable plainrowheaders" style="text-align:center" ! scope="col" |Година ! scope="col" | Наслов ! scope="col" | Улога ! class="unsortable" scope="col" | Белешки ! class="unsortable" scope="col" | Нав. |- | 2017 година | ''Пејач на кралот на маските'' | Натпреварувач | Епизоди 111–112 како „Следи ме девојка со аеробик“ | <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://m.entertain.naver.com/article/109/0003541084|title='복면가왕' 에어로빅소녀는 마마무 화사..'토니와 ♥라인'|date=May 21, 2017|work=OSEN|language=ko|accessdate=June 30, 2024}}</ref> |- | 2018 година | ''Хиена на тастатурата'' | Продуцент | Епизоди 7-8 | <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=3047393|title=Loco, Hwasa duet tops local music charts|date=April 25, 2018|work=[[Korea JoongAng Daily]]|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20180518101129/https://koreajoongangdaily.joins.com/news/article/article.aspx?aid=3047393|archive-date=May 18, 2018|accessdate=May 24, 2024}}</ref> |- | 2018–2022 година | ''Јас живеам сам'' | Редовна улога | | style="text-align:center" | <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.scmp.com/lifestyle/entertainment/article/3102817/solar-and-park-so-dam-go-camping-pak-se-ri-hangs-out-fellow|title=Hwasa, Solar, Park So-dam – female stars front Korean reality TV shows|date=September 25, 2020|work=South China Morning Post|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20220819114227/https://www.scmp.com/lifestyle/entertainment/article/3102817/solar-and-park-so-dam-go-camping-pak-se-ri-hangs-out-fellow|archive-date=August 19, 2022|accessdate=November 22, 2020}}</ref> |- | rowspan="2" | 2020 година | ''Дружи се со Ју'' | Редовна улога | Епизоди 56-68 како дел од Рифанд систерс (Сил би) | style="text-align:center" | <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/241/0003048839|title=지미유X환불원정대, '놀면 뭐하니' 특급 회동 "출격 준비 완료"|work=n.news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20220819114327/https://n.news.naver.com/entertain/article/241/0003048839|archive-date=August 19, 2022|accessdate=September 6, 2020}}</ref> |- | ''Скриена пејачка'' | Натпреварувач | | style="text-align:center" | <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://n.news.naver.com/entertain/article/076/0003628936|title="역시 '퀸' 화사" '히든싱어6' 화사, 압도적 79표로 우승…전현무 "JTBC 적자, 이겨달라" [종합]|work=n.news.naver.com|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20220819114327/https://n.news.naver.com/entertain/article/076/0003628936|archive-date=August 19, 2022|accessdate=October 2, 2020}}</ref> |- | 2022–2023 година | ''Хуаса шоу'' | Водител | | style="text-align:center" | <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://entertain.naver.com/read?oid=003&aid=0011557605|title=마마무 화사, 음악작업실 연다…tvN '화사쇼|last=Choi|first=Ji-yoon|date=November 25, 2022|work=Newsis|language=ko|trans-title=Hwasa of Mamamoo opens a music studio... tvN 'Hwasa Show|archive-url=https://web.archive.org/web/20221126142405/https://entertain.naver.com/read?oid=003&aid=0011557605|archive-date=November 26, 2022|accessdate=November 26, 2022}}</ref> |- | 2023 година | ''Танцувачка трупа на танцувачка пејачка'' | Член на актерската екипа | | style="text-align:center" | <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://entertain.naver.com/now/read?oid=108&aid=0003129779|title=이효리, 김완선·엄정화·보아·화사와 '댄스가수 유랑단' 출격[공식]|last=Han|first=Hae-sun|date=February 16, 2023|publisher=MT Star News|language=ko|trans-title=Lee Hyo-ri, Kim Wan-seon, Um Jung-hwa, Boa, and Hwasa sortie for 'Dance Singer's Wandering Troupe' [Official]|archive-url=https://web.archive.org/web/20230216150343/https://entertain.naver.com/now/read?oid=108&aid=0003129779|archive-date=February 16, 2023|accessdate=February 16, 2023}}</ref> |} {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center" ! scope="col" |Година ! scope="col" | Наслов ! scope="col" | Улога ! scope="col" | Белешки ! class="unsortable" scope="col" | Нав. |- | 2020 година | ''Јоунпа (Тајна забава за жени)'' | Улоги | Дигитален спин-оф на Ем-Би-Си „Живеам сам“ | <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://m.entertain.naver.com/article/609/0000322404|title=한혜진, 박나래·화사 '여은파' 호캉스‥짙은 화장+아찔 수영복[SNS★컷]|last=Han Jeong-won|date=September 5, 2020|publisher=Newsen|language=ko|trans-title=Han Hye-jin, Park Na-rae and Hwasa's 'Yeo Eun-pa' vacation... Heavy makeup + dizzying swimsuit [SNS★ Cut]|accessdate=May 24, 2024}}</ref> |- | 2022 година | ''Сабота вечер во живо Кореја'' | Водител | Сезона 2 – епизода 8 | style="text-align:center" | <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://entertain.naver.com/now/read?oid=003&aid=0010966637|title=화사·정일우, 'SNL 코리아2' 뜬다|last=Choi Ji-yoon|date=January 26, 2022|publisher=Newsis|language=ko|trans-title=Hwasa and Jung Il-woo to appear on 'SNL Korea 2|archive-url=https://web.archive.org/web/20220126020221/https://entertain.naver.com/now/read?oid=003&aid=0010966637|archive-date=January 26, 2022|accessdate=January 26, 2022}}</ref> |} === Радио емисија === {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center" ! scope="col" |Година ! scope="col" | Наслов ! scope="col" | Улога ! class="unsortable" scope="col" | Белешки ! class="unsortable" scope="col" | Нав. |- | 2015 година | ''К-поп планета''{{Efn|it was a radio sub-segment within the official program "Kiss the Radio"}} | Диџеј | Со Им Хјун-шик и Ли Џе-џин | <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://n.news.naver.com/article/018/0003156627?sid=101|title=에프엔씨엔터, FT아일랜드 이재진 라디오 DJ 발탁|date=January 8, 2015|work=Edaily|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20240630103054/https://n.news.naver.com/article/018/0003156627?sid=101|archive-date=June 30, 2024|accessdate=June 30, 2024}}</ref> |} === Водителка === {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center" ! scope="col" |Година ! scope="col" | Наслов ! class="unsortable" scope="col" | Белешки ! class="unsortable" scope="col" | Нав. |- ! scope="row" | 2018 година | ''Среќни заедно сезона 4'' | Специјален водител, епизода 8 | <ref>{{Наведени вести|url=http://tenasia.hankyung.com/archives/1610570|last=Woo Bin|date=November 28, 2018|work=TenAsia|access-date=November 28, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181128210803/http://tenasia.hankyung.com/archives/1610570|archive-date=November 28, 2018|language=ko|script-title=ko:'해피투게더4' 마마무 화사 "특별한 재료를 더한 짜장 라면에 푹 빠졌다"}}</ref> |- ! scope="row" | 2019 година | ''2019 Ем-Би-Си забавни награди'' | со Пи-О и Џун Хјум-му | <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://enews.imbc.com/News/RetrieveNewsInfo/272569|title='2019 MBC 방송연예대상' MC 전현무X화사X피오, 예고 영상 공개!|date=December 18, 2019|work=MBC 연예|language=ko|archive-url=https://web.archive.org/web/20220625010144/http://enews.imbc.com/News/RetrieveNewsInfo/272569|archive-date=June 25, 2022|accessdate=June 30, 2024}}</ref> |} == Турнеи и концерти == === Концерт за фановите === * Твитс (2024) == Наводи == {{Наводи}} == Надворешни врски == {{Ризница-ред}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 1995 година]] [[Категорија:Статии со текст на корејски]] [[Категорија:Статии со hCards]] [[Категорија:Статии со краток опис]] [[Категорија:Матични мрежни места што не е исти на Википодатоците и на Википедија]] [[Категорија:Јужнокорејски пејачки]] 3jfkkzxax0f1p1p6fq020p1qagoqig3 Бабина Полјана 0 1360533 5382311 5381864 2025-06-21T11:36:21Z Marco Mitrovich 114460 5382311 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Бабина Полјана | native_name = Бабина Пољана | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 27 |lats = 34.2 |latNS = N | longd = 22 |longm = 10 |longs = 32.4 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Пчињски Управен Округ|Пчињски]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Трговиште (Србија)|Трговиште]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 1.299 | population_footnotes = | population_total = 10 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 17651 | area_code_type = | area_code = 017 | registration_plate = VR }} '''Бабина Полјана''' ({{lang-sr|Бабина Пољана}}) е населено место во општината [[Трговиште (Србија)|Трговиште]], [[Пчињски Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 10 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Трговиште (Србија)]] * [[Пчињски Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} {{Општина Трговиште (Србија)}} {{портал-кутија|Македонија}} [[Категорија:Трговиште (Србија)]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] [[Категорија:Населени места во Вардарска Македонија]] lch6h6l28bmj3djuvcmad340axnj8dn Барбаце 0 1360536 5382313 5381358 2025-06-21T11:37:54Z Marco Mitrovich 114460 5382313 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Барбаце | native_name = Барбаце | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 22 |lats = 5.4 |latNS = N | longd = 21 |longm = 57 |longs = 22.2 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Пчињски Управен Округ|Пчињски]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Трговиште (Србија)|Трговиште]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 656 | population_footnotes = | population_total = 85 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 17525 | area_code_type = | area_code = 017 | registration_plate = VR }} '''Барбаце''' (поранешно име ''Барбарци'') е населено место во општината [[Трговиште (Србија)|Трговиште]], [[Пчињски Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 85 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Трговиште (Србија)]] * [[Пчињски Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} {{Општина Трговиште (Србија)}} {{портал-кутија|Македонија}} [[Категорија:Трговиште (Србија)]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] [[Категорија:Населени места во Вардарска Македонија]] 6zbrjrvhiknyc5qlz9tbtuco10p4u47 Dracaena draco 0 1362281 5382148 5362278 2025-06-20T19:39:03Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5382148 wikitext text/x-wiki {{Speciesbox|taxon=Dracaena draco|image=Dracaena draco.jpg|image_caption=Древен примерок [[El Drago Milenario]] на [[Icod de los Vinos]], [[Тенерифе]] ([[Канарски Острови]], [[Шпанија]])|status=EN|status_system=IUCN3.1|status_ref=<ref name="iucn status 19 November 2021">{{cite iucn |author=Silva, L. |author2=Caujapé-Castells, J. |author3=Lobo, C. |author4=Casimiro, P. |author5=Moura, M. |author6=Elias, R.B. |author7=Fernandes, F. |author8=Fontinha, S.S. |author9=Romeiras, M.M. |date=2021 |title=''Dracaena draco'' |volume=2021 |page=e.T30394A119836316 |doi=10.2305/IUCN.UK.2021-2.RLTS.T30394A119836316.en |access-date=19 November 2021}}</ref>|authority=([[Carl Linnaeus|L.]]) L.<ref name=WCSP_304633>{{Citation |chapter=''Dracaena draco'' |title=World Checklist of Selected Plant Families |publisher=[[Royal Botanic Gardens, Kew]] |chapter-url=http://apps.kew.org/wcsp/namedetail.do?name_id=304633 |access-date=2013-11-12}}</ref>|synonyms={{Species list |Palma draco|(L.) Mill. |Asparagus draco|L. |Dracaena resinifera|Salisb. |Draco arbor|Garsault |Draco draco|(L.) Linding. |Draco dragonalis|Crantz |Drakaina draco|(L.) Raf. |Stoerkia draco|(L.) Crantz |Yucca draco|(L.) Carrière }}|synonyms_ref=<ref name=":1"/>}} '''''Dracaena draco''''', '''змејово дрво''' '''од''' '''Канарските Острови''' или '''драго''',<ref>{{Наведување|title=Forest 15 - Dragon Tree|journal=National Arboretum Canberra|publisher=Australian Government|url=https://www.nationalarboretum.act.gov.au/living-collection/trees/tree-descriptions/forests-and-trees/forest-15|access-date=2018-09-22|archivedate=2018-09-23|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180923005522/https://www.nationalarboretum.act.gov.au/living-collection/trees/tree-descriptions/forests-and-trees/forest-15}}</ref> е [[Суптропски појас|суптропско]] дрво од [[Род (биологија)|родот]] ''Dracaena'', нативно на [[Канарски Острови|Канарските Острови]], [[Зелен ’Рт|Зелено'ртски Острови]], [[Мадејра]], западно [[Мароко]], и веројатно пренесено на [[Азорски Острови|Азорските Острови]]. За прв пат било опишано од [[Карл Линеј]] во 1762 година како ''Аспарагус драко''.<ref name=":1">{{Наведена мрежна страница|url=http://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:534171-1|title=''Dracaena draco'' (L.) L. {{!}} Plants of the World Online {{!}} Kew Science|work=Plants of the World Online|language=en|accessdate=2021-09-17}}</ref><ref name="L1">{{Наведена книга|url=https://www.biodiversitylibrary.org/page/11628905|title=Species plantarum|last=Linnaeus, C.|date=1762|edition=2|volume=1|pages=451}}</ref> Во 1767 година тој го создал новиот род, ''Dracaena''.<ref name=":1" /><ref name="L2">{{Наведено списание|last=Linnaeus|first=C.|date=1767|title=''Dracaena''|url=https://www.biodiversitylibrary.org/page/42947869|journal=Systema Naturae: Per Regna Tria Natura, Secundum Classes, Ordines, Genera, Species, Cum Characteribus, Differentiis, Synonymis, Locis (Ed. 12)|volume=2|pages=246}}</ref> Сродно дрво со сличен изглед е змејско крваво дрво ''[[Змејско крваво дрво|Dracaena cinnabari]]'', кое расте на островот Сокотра, [[Јемен]], на повеќе од 7000 километри од Канарските Острови. == Опис == [[Податотека:Ajgal_P2210782.jpg|лево|мини| ''Dracaena draco'' subsp. ''ajgal'' во селото Агадир Оуѓгал во близина на Тизнит, [[Мароко]]]] ''Dracaena draco'' е зимзелено долговечно дрво способно да надмине висина 15 метри и со стебло од 5 метри или повеќе во обем, почнувајќи со мазна кора која еволуира во погруба текстура како што старее.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www3.uma.pt/biopolis/planta.php?id=259|title=''Dracaena draco'' (L.) L.|publisher=[[University of Madeira]]|accessdate=13 January 2021}}{{Мртва_врска|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> „Змејовото дрво“ е [[Монокотиледони|монокотиледоно]], со разгранета шема на раст моментално сместено во семејството на аспарагусот ( [[Шпаргли|Asparagaceae]], подфамилијата Nolinoidae).<ref name="Chase2009">{{Наведено списание|last=Chase|first=M.W.|last2=Reveal|first2=J.L.|last3=Fay|first3=M.F.|year=2009|title=A subfamilial classification for the expanded asparagalean families Amaryllidaceae, Asparagaceae, and Xanthorrhoeaceae|journal=Botanical Journal of the Linnean Society|volume=161|issue=2|pages=132–136|doi=10.1111/j.1095-8339.2009.00999.x|doi-access=free}}</ref> Кога е младо има едно стебло. По околу 10-15 години, стеблото престанува да расте и создава шилец со бели миризливи цветови слични на крин, проследени со корални бобинки. Наскоро се појавува круна од терминални пупки и растението почнува да се разгранува. Секоја гранка расте околу 10-15 години и повторно разгранува, така што зрело растение има изглед на чадор. Расте бавно, треба околу 10 години за да достигне 1.2 метри во висина, но понекогаш расте многу побрзо.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.dracaenadraco.com/|title=Dracaena Draco Farm|accessdate=2011-11-03}}</ref> И покрај тоа што е монокотиледоно, има годишни прстени за раст. Постои значителна генетска варијација кај Канарските змејови дрвја. Формата пронајдена на [[Гран Канарија]] сега се третира како посебен вид, ''Dracaena tamaranae'', врз основа на разликите во структурата на цветот. Формата ендемична на [[Ла Палма]], првично се разгранува многу ниско со бројни, речиси вертикални гранки распоредени внимателно. Има шума од такви дрвја во Лас Трисијас, област Гарафија, Ла Палма.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.floradecanarias.com/dracaena_draco.html|title=''Dracaena draco''|work=www.floradecanarias.com}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.visitlapalma.es/en/recursos_naturales/buracas|title=Buracas|work=visitlapalma.es|series=Visit La Palma}}</ref> Подвидови: * ''D. draco'' subsp. ''draco'': Ендемичен за Мадеира и Канарските Острови <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.catalogueoflife.org/data/taxon/7K2QG|title=''Dracaena draco'' subsp. ''draco''|publisher=[[Catalogue of Life]]|accessdate=13 January 2021}}</ref> * ''D. draco'' subsp. ''ajgal'' <small>Benabid & Cuzin</small>: Ендемични за Мароко <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.catalogueoflife.org/data/taxon/7JR2G|title=''Dracaena draco'' subsp. ''ajgal'' Benabid & Cuzin|publisher=[[Catalogue of Life]]|accessdate=13 January 2021}}</ref> * ''D. draco'' subsp. ''caboverdeana'' <small>Marrero Rodr.</small> <small>& RSAlmeida</small>: Ендемични за островите Кејп Верде <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.researchgate.net/publication/269700968|title=A new subspecies, ''Dracaena draco'' (L.) L. subsp. ''caboverdeana'' Marrero Rodr. & R.S. Almeida (Dracaenaceae) from the Cape Verde Islands.|last=Rodríguez, Pérez|accessdate=13 January 2021}}</ref> == Дистрибуција и живеалиште == [[Податотека:D.draco-3.jpg|мини|200x200пкс| [[Соцветие]]]] ''Dracaena draco'' е нативно на [[Макаронезија]] и југозападно [[Мароко]], каде што најчесто се одгледува како украсно растение. На архипелагот Канарија и Мадеира, дивите ендемични популации денес се познати само во [[Тенерифе]] и Мадејра, откако неодамна изумреа во дивината во [[Гран Канарија]]. Дивите популации во Мароко се протегаат до југозападните [[Атлас (планини)|планини Атлас]]. Неговото потекло на [[Азори|Азорските Острови]] е неизвесно, но се смета дека е резултат на воведување направено од [[Португалци]]те пред 1500 година со семиња од [[Мадејра|Мадеира]] и [[Зелен ’Рт|Зеленортски Острови]], бидејќи некои единки биле забележани дека имаат сличности со подвидот на Зеленортските Острови (subsp. ''caboverdeana'' ); има околу 200-300 единки на оддалечените локации на островот [[Саун Жоржи (остров)|Саун Жоржи]] и уште неколку на други острови и не е познато дали овие популации може да се сметаат за домородни или како резултат на рано воведување.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://acores.flora-on.pt/#/1dracaena+draco|title=''Dracaena draco'' subsp. ''draco''|publisher=Flora-on|accessdate=13 January 2021}}</ref> == Употреба == [[Податотека:Dracaena_draco_1.jpg|десно|мини| Плодови]] Кога кората или листовите се сечат, тие лачат црвеникава [[смола]], еден од неколкуте извори на супстанции познати како змејова крв. Црвените смоли од ова дрво содржат многу моно- и димерни флавани кои придонесуваат за црвената боја на смолата.<ref>{{Наведена книга|title=The Flavonoids|last=Porter|first=Lawrence J.|date=1988-01-01|publisher=Springer US|isbn=9780412287701|editor-last=Harborne|editor-first=J. B.|pages=21–62|language=en|chapter=Flavans and proanthocyanidins|doi=10.1007/978-1-4899-2913-6_2}}</ref> Змејовата крв има голем број традиционални медицински намени, иако „змејовата крв“ добиена од ''Dracaena draco'' не била позната до 15 век,<ref>{{Наведено списание|last=Gupta|first=D.|last2=Bleakley|first2=B.|last3=Gupta|first3=R.K.|date=2007|title=Dragon's blood: Botany, chemistry and therapeutic uses|url=https://www.researchgate.net/publication/5786935|journal=Journal of Ethnopharmacology|volume=115|issue=3|pages=361–380|doi=10.1016/j.jep.2007.10.018|pmid=18060708|access-date=2015-02-17}}</ref> и анализите сугерираат дека змејова крв што се користела во уметноста била добиена од видови од родот ''Calamus'' порано сместен во ''Daemonorops''.<ref name=":0" /> Примарното и секундарното растително тело се местото на секреторните растителни ткива кои секретираат змејова крв. Овие ткива вклучуваат паренхимски клетки и клетки на кората.<ref>{{Наведено списание|last=Jura-Morawiec|first=Joanna|last2=Tulik|first2=Mirela|date=2015-05-01|title=Morpho-anatomical basis of dragon's blood secretion in ''Dracaena draco'' stem|journal=Flora - Morphology, Distribution, Functional Ecology of Plants|volume=213|pages=1–5|bibcode=2015FMDFE.213....1J|doi=10.1016/j.flora.2015.03.003}}</ref> Змејовата крв од ''Dracaena draco'' и ''Dracaena cinnabari'' може да се разликува во составот на 10 соединенија и доминантниот флавоноид DrC11 кој недостасува во ''Dracaena draco'' .<ref name=":0">{{Наведено списание|last=Baumer|first=Ursula|last2=Dietemann|first2=Patrick|date=2010-06-01|title=Identification and differentiation of dragon's blood in works of art using gas chromatography/mass spectrometry|journal=Analytical and Bioanalytical Chemistry|language=en|volume=397|issue=3|pages=1363–1376|doi=10.1007/s00216-010-3620-0|issn=1618-2642|pmid=20349349}}</ref> Гуанчите (домородното население) обожавале примерок во Тенерифе и го издлабиле неговото стебло во мало светилиште. [[Александар фон Хумболт]] го видел во времето на неговата посета. Било 21 метар високо и 14 метри во обем и се проценува дека било старо 6.000 години. Било уништено од бура во 1868 година. == Одгледување == ''Dracaena draco'' се одгледува и е распространето како [[Украсни растенија|украсно дрво]] за паркови, градини, толерантно е на суша, и се користи за одгледување на одржливи пејзажни проекти.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.rhs.org.uk/Plants/6092/Dracaena-draco/Details|title=RHS Plant Selector - ''Dracaena draco''|accessdate=1 June 2020}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.rhs.org.uk/plants/pdfs/agm-lists/agm-ornamentals.pdf|title=AGM Plants - Ornamental|date=July 2017|publisher=Royal Horticultural Society|page=33|accessdate=6 February 2018}}</ref> Во 2017 година, градот Angra do Heroísmo ([[Терсеира|Островот Терсеира]]) засадил шумичка од 200 змејови дрвја.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.diarioinsular.pt/version/1.1/r16/?cmd=noticia&id=108298|title=DiarioInsular.pt|work=www.diarioinsular.pt}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.google.pt/maps/place/Bosque+de+Dragoeiros/@38.6538916,-27.2286541,18.75z/data=!4m5!3m4!1s0xb467f41bb1ee871:0xe7cc91eb263a6324!8m2!3d38.6539298!4d-27.2289739|title=Bosque de Dragoeiros · Tv. do Fanal, Angra do Heroísmo, Portugal|work=Bosque de Dragoeiros · Tv. do Fanal, Angra do Heroísmo, Portugal}}</ref> Музејот на вино на [[Пику (остров)|островот Пико]], Азори, има една од најголемите концентрации на овој вид во Макаронезија, од кои некој се постари од 100 години.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.museu-pico.azores.gov.pt/conteudos/18/|title=Mata de Dragoeiros|publisher=Pico Museums|accessdate=13 January 2021}}</ref><gallery widths="200px" heights="160px"> Податотека:20190928_161709_Richtone(HDR).jpg|алт=A large dragon's blood tree in Amadora, Portugal| Големо змејово дрво во [[Амадора]], [[Португалија]] Податотека:Dragon_Tree_in_the_Will_Rogers_Memorial_Park_in_Beverly_Hills,_California.JPG|алт=Dragon tree in the Will Rogers Memorial Park in Beverly Hills, California| Змејово дрво во Меморијалниот парк Вил Роџерс во [[Беверли Хилс|Беверли Хилс, Калифорнија]] </gallery> == Симболизам == ''Dracaena draco'' е природниот симбол на островот [[Тенерифе]], заедно со сината ѕвингалка.<ref>{{Наведен закон|title=Símbolos de la naturaleza para las Islas Canarias}}</ref> == Значајни дрвја == {| class="wikitable" !Фотографија ! Име ! Локација |- |[[Податотека:Parque_del_Drago_2019_110.jpg|100x100пкс]] |Ел Драго Миленарио | Icod de los Vinos, [[Тенерифе]] |- |[[Податотека:At_La_Palma_2021_0609.jpg|100x100пкс]] | Драгос Гемелос | Брења Алта, [[Ла Палма]] |} == Поврзано == * Список на животински и растителни симболи на Канарските Острови * Дивиот свет на Кејп Верде # Флора * [[Змејско крваво дрво|Dracaena cinnabari]] == Наводи == {{Наводи}} == Општа библиографија == * [https://web.archive.org/web/20060426190124/http://www.arkive.org/species/GES/plants_and_algae/Dracaena_draco/more_info.html Arkive: ''Dracaena draco'' factsheet]. * [https://web.archive.org/web/20071023234946/http://www.uni-bonn.de/~uzsmxn/plant_galleries/Dracaena_draco_spp__ajgal_in_Morocco.html ''Dracaena draco'' in Morocco] (photo gallery). * The climate requirements for ''Dracaena draco'' defined by its borders: [http://www.trekearth.com/gallery/photo383005.htm Northernmost tree in the world, near 40°], northern Azores Islands and [http://www.trekearth.com/gallery/photo711041.htm Southernmost dragon tree in the world, near 38°], Victoria, Australia (photos). * Benabid, A. & Cuzin, F. (1997). Dragon tree (''Dracaena draco'' subsp. ''ajgal'' Benabid et Cuzin) populations in Morocco: Taxonomical, biogeographical and phytosociological values. ''Comptes Rendus de l'Académie des Sciences'' Série III Sciences de la Vie 320(3): 267–277. == Надворешни врски == * {{Ризница-ред}} * Vietnamese Dracaena draco is [https://vuoncay.vn/danh-muc/cay-trong-san-vuon/cay-canh-san-vuon/cay-phat-tai-nui/ '''cây phát tài núi'''] [[Категорија:Таксони опишани од Карл Линеј]] [[Категорија:Украсни дрва]] [[Категорија:Тенерифе]] [[Категорија:Растенија опишани во 1762 година]] [[Категорија:Загрозени видови според МСЗП]] mwtkqcyj3qqd501mi1hk9dcwhfxs65f Erythina sandwicensis 0 1363722 5382153 5348927 2025-06-20T19:53:29Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5382153 wikitext text/x-wiki {{Speciesbox|name=Виливили|image=Erythrina sandwicensis flower.jpg|image_caption=[[Raceme]] of ''wiliwili''|status=VU|status_system=IUCN3.1|status_ref=<ref>{{cite iucn|author1=Grave, E.|author2=Kroessig, T.|year=2020|title=''Erythrina sandwicensis''|page=e.T120702630A120702761|doi=10.2305/IUCN.UK.2020-1.RLTS.T120702630A120702761.en|access-date=11 August 2023}}</ref>|authority=[[Otto Degener|O.Deg.]]}} '''''Erythina sandwicensis''''' (виливили''')''' е [[Вид (биологија)|вид]] на дрво од семејството на грашок, [[Бобови|Fabaceae]], кое е [[Ендемизам|ендемично]] на [[Хавајски Острови|Хавајските острови]]. Тоа е единствениот вид на ''Erythina'' што природно се среќава таму. Обично се наоѓа во хавајските тропски суви шуми на подветрени островски падини до надморска височина од 600 метри. ''Виливили'' значи „постојано извиткувано“ на [[хавајски јазик]] и се однесува на на семената обвивка, која се откинува или се извртува и отвора за да се открие семето. == Наводи == {{Наводи|3}} == Надворешни врски == * [http://www2.bishopmuseum.org/HBS/botany/cultivatedplants/?str=Erythrina&fld=1 ''Еритрина''] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20160303211133/http://www2.bishopmuseum.org/HBS/botany/cultivatedplants/?str=Erythrina&fld=1 |date=2016-03-03 }} на: [http://www2.bishopmuseum.org/HBS/botany/cultivatedplants/ култивирани растенија] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20200321124900/http://www2.bishopmuseum.org/HBS/botany/cultivatedplants/ |date=2020-03-21 }} на: [http://www.bishopmuseum.org/research/natsci/botany/botdbhome.html бази на податоци за ботаника] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20101214050118/http://bishopmuseum.org//research/natsci/botany/botdbhome.html |date=2010-12-14 }} Archived На: [http://hbs.bishopmuseum.org/hbs1.html HBS] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20250213114731/http://hbs.bishopmuseum.org/hbs1.html |date=2025-02-13 }} * На: [https://www.biodiversitylibrary.org Библиотека за наследство на биодиверзитетот] : :* [https://www.biodiversitylibrary.org/item/13830#148 ''Еритрина''] Во: [https://www.biodiversitylibrary.org/page/358106#1 ''Вид Plantarum''] :* [https://www.biodiversitylibrary.org/item/15260#393 ''Еритрина''] Во: [https://www.biodiversitylibrary.org/bibliography/824 Encyclopédie Méthodique: Botanique] :* [https://www.biodiversitylibrary.org/item/6486#105 Еритрина] во: [https://www.biodiversitylibrary.org/item/6486#1 ''Ботаниката на патувањето на капетан Бичи''] :* [https://www.biodiversitylibrary.org/item/53378#195 ''Еритрина''] Во: [https://www.biodiversitylibrary.org/item/53378#2 ''Флора на Хавајските острови''] [[Категорија:Украсни дрва]] [[Категорија:Ранливи видови според МСЗП]] [[Категорија:Флора на Хаваи]] 2x7ix09cnbe4hi768t5491c4oi9rqhp Википедија:Програма „ГЛАМ“/2025/P.Nedelkovski 4 1367977 5382021 5381720 2025-06-20T15:39:00Z P.Nedelkovski 47736 /* Резултати */ 5382021 wikitext text/x-wiki {| style="float:right; width:200px; border:solid #ccc 1px; margin:5px;" |- style="text-align:center;" |[[Податотека:GLAM logo transparent.png|180п]] |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Wikimedia MKD mk.svg|150п]] |} {| style="height:100%; width:80%; background:transparent; padding:0 10px 0 0; margin:0; border:0; border-spacing:0;" | style="padding:10px 0; font-family:'DejaVu Sans Serif', sans-serif; vertical-align:top;" | <span style="font-size:25px;"><center>'''МАТИЧЕН ВИКИПЕДИЈАНЕЦ 2025</center>'''</span> <div align="center"> <div style="width:350px; font-size:0px; margin-top:-10px; margin-bottom:20px; -moz-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; -webkit-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9;">&nbsp;</div> <span style="font-size:16px; font-weight;">[[Корисник:P.Nedelkovski|'''P.Nedelkovski''']]</span> <div style="width:350px; font-size:0px; margin-bottom:20px; -moz-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; -webkit-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9;">&nbsp;</div> </div> '''Овогодинашната тема на програмата „ГЛАМ“ за уредување, соработка и подобрување на содржината на Википедија и нејзините проекти е [[занаети]]. Следствено на тоа, приднесите и делувањата на ова поле (оваа програма) е насечно токму кон таа тема. == Резултати == ''' {| class="wikitable" |+ Создадени статии |- ! реден број !! новосоздадена статија |- | 1. || [[Обувка]] |- | 2. || [[Фајанс]] |- | 3. || [[Оџачар]] |- | 4. || [[Процес на производство во грнчарството]] |- | 5. || [[Јажар]] |- | 6. || [[Слагарче]] |- | 7. || [[Гајдаџија]] |- | 8. || [[Каналска ќерамида]] |- | 9. || [[Ткаење]] (П) |- | 10. || [[Ислахане (Битола)]] |- | 11. || [[Брава]] |- | 12. || [[Клуч (брава)]] |- | 13. || [[Килим]] |- | 14. || [[Браварство]] |- | 15. || [[Говедар]] |- | 16. || [[Подношка]] |- | 17. || [[Скрипец (разбој)]] |- | 18. || [[Мајстор]] |- | 19. || [[Чирак]] |- | 20. || [[Калфа]] |- | 21. || [[Резбарско училиште (Охрид)]] |- | 22. || [[Копаничарство]] (П) |- | 23. || [[Пештански влак]] |- | 24. || [[Црепна]] (П) |- | 25. || [[Мистрија]] |- | 26. || [[Каменоделство]] |- | 27. || [[Јамболлија]] |- | 28. || [[Белење (платно)]] |- | 29. || [[Валавица]] |- | 30. || [[Ноќви]] |- | 31. || [[Бука (воденична)]] |- | 32. || [[Сор (алатка)]] |- | 33. || [[Белска воденица]] |- | 34. || [[Пиралка]] |- | 35. || [[Грнчарско колце]] |- | 36. || [[Дрндар]] |- | 37. || [[Анџија]] |- | 38. || [[Бичкија]] |} == Поврзано == * [[Википедија:Програма „ГЛАМ“]] [[Категорија:Википедија:Викимедија МКД во 2025 година]] lur4t9g57p5mdddg0c40nivsmyehlue Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026 (УЕФА) - група Ј 0 1368079 5382162 5380112 2025-06-20T21:14:13Z Carshalton 30527 /* Натпревари */ 5382162 wikitext text/x-wiki {{Врати се|Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026}} '''Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026 - група Ј''' била една од дванаесетте групи во склоп на квалификациите за [[Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026|Светското првенство 2026]]. Во групата учествувале пет репрезентации: {{NazNB|FUrep|BEL}}, {{NazNB|FUrep|WAL}}, {{NazNB|FUrep|KAZ}}, {{NazNB|FUrep|LIE}} и {{NazNB|FUrep|MKD}} и се играло по [[Бергеров систем]] на натпреварување од март до ноември 2025. Победникот на групата ќе се квалификува директно за Светското првенство 2026, додека второпласираната репрезентација ќе игра во баражот. == Табела == {| class="wikitable" |- ! Легенда |- style="background:#bbf3bb;" | Екипа која се квалификувала на [[Светско првенство во фудбал 2026|Светското првенство 2026]]. |} {{Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026 (УЕФА) - група Ј}} == Натпревари == {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Лихтенштајн - Македонија|Лихтенштајн - Македонија]] |id = Лихтенштајн - Македонија |дата = {{Start date|2025|3|22|df=y}} |време = 15:00 |екипа1 = {{fb-rt|LIE}} |резултат = [[Додаток:Квалификации за СП во фудбал 2026 УЕФА - резултати и состави (група Ј)#Лихтенштајн - Македонија|0&ndash;3]] |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044172/ |екипа2 = {{fb|MKD}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|{{0}}7}} [[Александар Трајковски|Трајковски]] *{{goal|42}} [[Висар Муслиу|Муслиу]] *{{goal|84}} [[Бојан Миовски|Миовски]] |стадион = [[Стадион Рајнпарк|Рајнпарк]] |локација = [[Вадуц]] |гледачи = 4.094 |судија = {{flagsport|UKR}} [[Микола Балакин]] }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Велс - Казахстан|Велс - Казахстан]] |id = Велс - Казахстан |дата = {{Start date|2025|3|22|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|WAL}} |резултат = [[Додаток:Квалификации за СП во фудбал 2026 УЕФА - резултати и состави (група Ј)#Велс - Казахстан|3&ndash;1]] |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044167/ |екипа2 = {{fb|KAZ}} |голови1 = *[[Даниел Џејмс (фудбалер)|Д. Џејмс]] {{goal|{{0}}9}} *[[Бен Дејвис (фудбалер 1993)|Б. Дејвис]] {{goal|47}} *[[Раби Матондо|Матондо]] {{goal|90}} |голови2 = *{{goal|32|пен.}} [[Асхат Тагиберген|Тагиберген]] |стадион = [[Стадион Кардиф Сити|Кардиф Сити]] |локација = [[Кардиф]] |гледачи = 32.473 |судија = {{flagsport|LTU}} [[Донатас Румшас]] }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Лихтенштајн - Казахстан|Лихтенштајн - Казахстан]] |id = Лихтенштајн - Казахстан |дата = {{Start date|2025|3|25|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|LIE}} |резултат = [[Додаток:Квалификации за СП во фудбал 2026 УЕФА - резултати и состави (група Ј)#Лихтенштајн - Казахстан|0&ndash;2]] |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044184/ |екипа2 = {{fb|KAZ}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|42}} [[Максим Самородов|Самородов]] *{{goal|45}} [[Александар Марочкин|Марочкин]] |стадион = [[Стадион Рајнпарк|Рајнпарк]] |локација = [[Вадуц]] |гледачи = 1.123 |судија = {{flagsport|SCO}} [[Џон Битон]] }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Македонија - Велс|Македонија - Велс]] |id = Македонија - Велс |дата = {{Start date|2025|3|25|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|MKD}} |резултат = [[Додаток:Квалификации за СП во фудбал 2026 УЕФА - резултати и состави (група Ј)#Македонија - Велс|1&ndash;1]] |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044179/ |екипа2 = {{fb|WAL}} |голови1 = *[[Бојан Миовски|Миовски]] {{goal|90+1}} |голови2 = *{{goal|90+6}} [[Дејвид Брукс (фудбалер)|Брукс]] |стадион = [[Национална арена „Тоше Проески“]] |локација = [[Скопје]] |гледачи = 23.114 |судија = {{flagsport|FRA}} [[Жером Брисар]] }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Македонија - Белгија|Македонија - Белгија]] |id = Македонија - Белгија |дата = {{Start date|2025|6|6|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|MKD}} |резултат = [[Додаток:Квалификации за СП во фудбал 2026 УЕФА - резултати и состави (група Ј)#Македонија - Белгија|1&ndash;1]] |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044188/ |екипа2 = {{fb|BEL}} |голови1 = *[[Езѓан Алиоски|Алиоски]] {{goal|86}} |голови2 = *{{goal|28}} [[Максим Де Кујпер|Де Кујпер]] |стадион = [[Национална арена „Тоше Проески“]] |локација = [[Скопје]] |гледачи = 23.070<ref>{{cite web |url=https://www.uefa.com/newsfiles/EURO/2026/2044188_FR.pdf |title=Full Time Report Qualifying round – North Macedonia v Belgium |publisher=[[UEFA]] |date=6 June 2025 |access-date=6 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ENG}} [[Крис Кавана]] }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Велс - Лихтенштајн|Велс - Лихтенштајн]] |id = Велс - Лихтенштајн |дата = {{Start date|2025|6|6|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|WAL}} |резултат = [[Додаток:Квалификации за СП во фудбал 2026 УЕФА - резултати и состави (група Ј)#Велс - Лихтенштајн|3&ndash;0]] |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044185/ |екипа2 = {{fb|LIE}} |голови1 = *[[Џо Родон|Родон]] {{goal|40}} *[[Хари Вилсон (фудбалер 1997)|Вилсон]] {{goal|65}} *[[Кифер Мур|Мур]] {{goal|68}} |голови2 = |стадион = [[Стадион Кардиф Сити|Кардиф Сити]] |локација = [[Кардиф]] |гледачи = 30.646 |судија = {{flagsport|GRE}} [[Анатасиос Папапетру]] }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Казахстан - Македонија|Казахстан - Македонија]] |id = Казахстан - Македонија |дата = {{Start date|2025|6|9|df=y}} |време = 16:00&nbsp;{{small|(19:00 [[UTC+05:00|UTC+5]])}} |екипа1 = {{fb-rt|KAZ}} |резултат = [[Додаток:Квалификации за СП во фудбал 2026 УЕФА - резултати и состави (група Ј)#Казахстан - Македонија|0&ndash;1]] |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044202/ |екипа2 = {{fb|MKD}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|33}} [[Александар Трајковски|Трајковски]] |стадион = [[Астана Арена]] |локација = [[Астана]] |гледачи = 27.694 |судија = {{flagsport|SVK}} [[Филип Глова]] }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Белгија - Велс|Белгија - Велс]] |id = Белгија - Велс |дата = {{Start date|2025|6|9|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|BEL}} |резултат = [[Додаток:Квалификации за СП во фудбал 2026 УЕФА - резултати и состави (група Ј)#Белгија - Велс|4&ndash;3]] |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044199/ |екипа2 = {{fb|WAL}} |голови1 = *[[Ромелу Лукаку|Лукаку]] {{goal|15|пен.}} *[[Јури Тилеманс|Тилеманс]] {{goal|19}} *[[Џереми Доку|Доку]] {{goal|28}} *[[Кевин Де Бројне|Де Бројне]] {{goal|88}} |голови2 = *{{goal|45+7|пен.}} [[Хари Вилсон (фудбалер 1997)|Вилсон]] *{{goal|52}} [[Сорба Томас|Томас]] *{{goal|70}} [[Бренан Џонсон|Џонсон]] |стадион = [[Стадион Крал Бодуен]] |локација = [[Брисел]] |гледачи = 33,653 |судија = {{flagsport|BIH}} [[Ирфан Пељто]] }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Казахстан - Велс|Казахстан - Велс]] |id = Казахстан - Велс |дата = {{Start date|2025|9|4|df=y}} |време = 16:00&nbsp;{{small|(19:00 [[UTC+05:00|UTC+5]])}} |екипа1 = {{fb-rt|KAZ}} |резултат = &ndash; |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044216/ |екипа2 = {{fb|WAL}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Астана Арена]] |локација = [[Астана]] |гледачи = |судија = }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Лихтенштајн - Белгија|Лихтенштајн - Белгија]] |id = Лихтенштајн - Белгија |дата = {{Start date|2025|9|4|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|LIE}} |резултат = &ndash; |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044215/ |екипа2 = {{fb|BEL}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Рајнпарк|Рајнпарк]] |локација = [[Вадуц]] |гледачи = |судија = }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Македонија - Лихтенштајн|Македонија - Лихтенштајн]] |id = Македонија - Лихтенштајн |дата = {{Start date|2025|9|7|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fb-rt|MKD}} |резултат = &ndash; |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044236/ |екипа2 = {{fb|LIE}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Национална арена „Тоше Проески“]] |локација = [[Скопје]] |гледачи = |судија = }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Белгија - Казахстан|Белгија - Казахстан]] |id = Белгија - Казахстан |дата = {{Start date|2025|9|7|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|BEL}} |резултат = &ndash; |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044239/ |екипа2 = {{fb|KAZ}} |голови1 = |голови2 = |стадион = |локација = |гледачи = |судија = }} ---- == Наводи == {{наводи}} == Нотес == <references group="note"/> == Надворешни врски == *{{Official website|https://www.fifa.com/en/tournaments/mens/worldcup/canadamexicousa2026|Official FIFA World Cup website}} **[https://www.fifa.com/en/tournaments/mens/worldcup/canadamexicousa2026/qualifiers/uefa Qualifiers – UEFA], FIFA.com *[https://www.uefa.com/european-qualifiers/ European Qualifiers], UEFA.com [[Категорија:Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026 (УЕФА)|Ј]] kv9v8zxx1r3lum8q5cqthgqfsinmxel Бичкаџиски занает 0 1368145 5382018 5361489 2025-06-20T15:37:10Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5382018 wikitext text/x-wiki '''Бичкаџиски занает''' — занает за рачно бичкање (сечење) на дрва. Оној што ги бичка дрвата се нарекува бичкаџија. Името бичкиџија потекнува од арх. (турски.bıçkıcı) тој што бичи со [[бичкија]]. Овој занает се разликува од столарските занаети по тоа што бичкаџиите само грубо ги сечеле дрвените трупци.Тоа е традиционален занает што се занимава со работа со дрво, како што се изработка на различни штици и граѓа за куќи, покриви дрвени куќи и сл. предмети. Бичкаџиите, како што ги нарекувале столарите во османлискиот период, и се до Втората светска војна вршеле груба обработка на дрво и ги подготвувале материјалите за изградба на дрвени куќи, особено покриви. За да ја подготват граѓата, со големи секири сечеле стебла во шумата, а потоа ги влечеле до работилниците. Алатите што се користеле за обработка на дрво биле големи пили (бичкија) и широкоглави [[Секира|секири]] кои биле рачно ковани. Двајца, а понекогаш и тројца бичкаџии дополнително ги обработувале дрвените трупци со бичкија.<ref>[https://makedonski.gov.mk/corpus/l/bichkija-zh Значење на зборот]</ref> Во минатото, бичкаџискиот занает бил многу важен за различни аспекти на животот на луѓето, многу од предметите што се користат во домаќинството, земјоделството и другите активности биле изработувани од дрво. Бичкаџијата работел со различни видови дрва и користење на различни техники за обликување и сечење на дрвата. Бичкаџиите често работеле како наемни работници и далеку од своите домови каде имало потреба да се бичкаат дрва. Со рачни пили наречени разбој – пили тие вршеле разбичување и сечење на трупците во: штици, талпи,греди и друг дрвен градежен материјал. Најчесто бичкаџиите разбичувале дрвена обловина од [[топола]], [[брест]] [[даб]] и други листопадни дрвја. Од педесет трупци излегувале околу четири стотини штици, чорбаџиите им плаќале седум бели череци или 35 гроша — на бичкаџиите по еден черек, два на мајсторот дневно, на сопственикот му излегувало да плати неполни десет пари за штица што му ја обработувале бичкаџиите, а тој ја продавал по грош и шеесет пари. Овој занает, како и многу други традиционални занаети се заменети со индустријализацијата, обработката на дрвените трупци се врши во [[пилани]] со машини. == Алати == * Рачна пила составена од дрвена рамка и челичен лист со остри запци на долниот раб * Широкоглава секира == Наводи == {{наводи}} {{Занаети}} [[Категорија:Дрвна индустрија]] [[Категорија:Занаетчиство]][[Категорија:Занаети]] 8juqksywbgtqlk5uda5qjzoefjwd2dl Википедија:Уредувачки натпревари/СИЕ Пролет 2025/евиденција/Тиверополник 4 1368443 5382096 5376262 2025-06-20T18:00:25Z Инокентиј 47954 5382096 wikitext text/x-wiki {{:ВП:УНЗ|Тиверополник}} {{:ВП:УНС|Карабашко Ханство||7|6|{{flag|Азербејџан}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Албански Роми||4|4|{{flag|Албанија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Нерелигиозност во Албанија||4|4|{{flag|Албанија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Никола Тесла||10|10|[[Податотека:Map of Europe.svg|20п|]] Меѓународна статија (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Финансиска криза во Белорусија (2011)||9|8|{{flag|Белорусија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Босанскохерцеговска книжевност||9|9|{{flag|Босна и Херцеговина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Демографија на Босна и Херцеговина||4|3|{{flag|Босна и Херцеговина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Архитектура во Босна и Херцеговина||5|6|{{flag|Босна и Херцеговина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Човекови права во Русија||9|9|{{flag|Русија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Заштита на сведоци во Русија||8|8|{{flag|Русија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Присилно раселување во Советскиот Сојуз||8|8|[[Податотека:Map of Europe.svg|20п|]] Меѓународна статија (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Северен Театар (Руска инвазија на Украина)||9|9|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Опсада на Мариупол||10|10|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Битка за Бахмут||9|9|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Битка за Изјум||4|4|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Битка за Соледар||6|6|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Источно боиште (Руска инвазија на Украина)||8|8|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Битка за Северодонецк (2022)||6|6|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Битка за Ирпињ||4|4|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Руска окупација на Херсонската Област||6|6|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Масакр во Буча||7|7|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Руска окупација на Крим||6|6|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Белоруска вмешаност во руската инвазија на Украина||8|7|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Јужно боиште (Руска инвазија на Украина)||8|9|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Битка за Николаев||6|6|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Воени злосторства во Руската инвазија на Украина||10|10|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Советски дисиденти||6|6|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Автокефалност на Православната Црква на Украина||8|8|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Епифаниј I Украински||4|3|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Декомунизација на Украина||5|4|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Јулија Тимошенко||10|10|{{flag|Украина}} (подобрена статија)}} {{:ВП:УНС|Дерусификација на Украина||5|5|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Централни минерални бањи (Софија)||4|4|{{flag|Бугарија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Национален археолошки музеј на Бугарија||3|3|{{flag|Бугарија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Византиско-бугарска војна (913-927)||6|6|{{flag|Бугарија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Опсада на Цариград (922)||3|3|{{flag|Бугарија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Пад на беспилотно летало во Загреб (2022)||5|5|{{flag|Хрватска}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Мински полиња во Хрватска||4|4|{{flag|Хрватска}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Мински договори||7|7|[[Податотека:Map of Europe.svg|20п|]] Меѓународна статија (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Оданочување во Грција||3|3|{{flag|Грција}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Жените во Грција||4|4|{{flag|Грција}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Декулакизација||4|4|[[Податотека:Map of Europe.svg|20п|]] Меѓународна статија (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Економија на Иран||8|8|{{flag|Иран}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Абортус во Русија||5|5|{{flag|Русија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Корупција во Русија||5|5|{{flag|Русија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Московска иницијатива за урбана обнова||5|5|{{flag|Русија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Здравствена заштита во Русија||6|6|{{flag|Русија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Невработеност во Русија||8|8|{{flag|Русија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Пукање во канцеларијата на Wildberries во Москва||3|3|{{flag|Русија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Бела стрела||6|6|{{flag|Русија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Инцидент на Приштинскиот аеродром||4|4|{{flag|Русија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Човекови права во Советскиот Сојуз||5|5|{{flag|Русија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Крвав Божиќ (1963)||5|5|{{flag|Кипар}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Таксим (политика)||2|2|{{flag|Кипар}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|EOKA||7|7|{{flag|Кипар}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Енозис||6|6|{{flag|Кипар}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Кипарско востание (1931)||3|3|{{flag|Кипар}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Ембарго против Северен Кипар||4|4|{{flag|Кипар}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Никозиски ѕидини||3|3|{{flag|Кипар}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Ариф Хералиќ||2|2|{{flag|Босна и Херцеговина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Закарпатија||7|7|[[Податотека:Map of Europe.svg|20п|]] Меѓународна статија (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Украинска култура за време на руската инвазија на Украина||6|6|[[Податотека:Map of Europe.svg|20п|]] Меѓународна статија (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Црноморска житна иницијатива||7|7|[[Податотека:Map of Europe.svg|20п|]] Меѓународна статија (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Леонид Кучма||6|6|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Леонид Кравчук||5|5|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Ракетен напад врз трговскиот центар во Кременчук||4|4|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Напад на железничката станица во Краматорск||4|4|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Воздушен напад врз станбена зграда во Днепар (2023)||4|4|{{flag|Украина}} (нова статија)}} {{:ВП:УНК}} [[Категорија:Википедија:Уредувачки натпревари/СИЕ Пролет 2025|Тиверополник]] qclbrvso5sewb39qejx39tmngyddusc Википедија:Уредувачки натпревари/СИЕ Пролет 2025/евиденција/XavieraMars 4 1368469 5382097 5376264 2025-06-20T18:02:13Z Инокентиј 47954 5382097 wikitext text/x-wiki {{:ВП:УНЗ|XavieraMars}} {{:ВП:УНС|Рона Нишлиу||3|3|{{flag|Косово}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Предраг Ристиќ||3|3|{{flag|Србија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Кеилански Водопади||1|1|{{flag|Естонија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Кипу (светилник)||4|4|{{flag|Естонија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Јохан Кругер||2|2|[[File:Flag_of_Sorbs.svg|25px]] [[Лужички Срби]] (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Расина (река)||2|2|{{flag|Србија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Природен парк на езеро Енгур||1|1|{{flag|Латвија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНК}} [[Категорија:Википедија:Уредувачки натпревари/СИЕ Пролет 2025|XavieraMars]] se2sl7qhk6jhqhfzncou1rdj45vherh Википедија:Уредувачки натпревари/СИЕ Пролет 2025/евиденција/Gurther 4 1368475 5382098 5375689 2025-06-20T18:02:53Z Инокентиј 47954 5382098 wikitext text/x-wiki {{:ВП:УНЗ|Gurther}} {{:ВП:УНС|Зграда на Народното собрание на Бугарија||3|3|{{flag|Бугарија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Кола Нича||3|3|[[File:Aromanian flag.svg|25px]] [[Власи]] (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Влашко прашање||3|3|[[File:Aromanian flag.svg|25px]] [[Власи]] (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Знаме на Власите||2|2|[[File:Aromanian flag.svg|25px]] [[Власи]] (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Влашка дијаспора||2|2|[[File:Aromanian flag.svg|25px]] [[Власи]] (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Список на влашки културни организации||3|3|[[File:Aromanian flag.svg|25px]] [[Власи]] (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Нуши Тулиу||2|2|[[File:Aromanian flag.svg|25px]] [[Власи]] (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Леон Бога||3|3|[[File:Aromanian flag.svg|25px]] [[Власи]] (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Михаил Димоние||2|2|[[File:Aromanian flag.svg|25px]] [[Власи]] (нова статија)}} {{:ВП:УНК}} [[Категорија:Википедија:Уредувачки натпревари/СИЕ Пролет 2025|Gurther]] 8re3ewav7y6tfbgzqcxqudyoc4a05n3 Википедија:Уредувачки натпревари/СИЕ Пролет 2025/евиденција/Adouuuuu 4 1368530 5382099 5375686 2025-06-20T18:03:08Z Инокентиј 47954 5382099 wikitext text/x-wiki {{:ВП:УНЗ|Adouuuuu}} {{:ВП:УНС|Музеј на ликовни уметности на Ерзјани Мордовци||1|1|{{flag|Мордовија}} (нова статија)}} {{:ВП:УНС|Кул Гали||1|1|{{flag|Татарстан}} (нова статија)}} {{:ВП:УНК}} [[Категорија:Википедија:Уредувачки натпревари/СИЕ Пролет 2025|Adouuuuu]] s7jqzki0p4802s76y8op0s8wqomm1pt Дадинце 0 1369268 5382062 5357870 2025-06-20T16:56:14Z Marco Mitrovich 114460 5382062 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Дадинце | native_name = Дадинце | settlement_type = Населба | image_skyline = Dadince ulica prema Vlasotincu.jpg | image_alt = | image_caption = Дадинце | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 55 |lats = 28.2 |latNS = N | longd = 22 |longm = 7 |longs = 19.2 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 541 | population_footnotes = | population_total = 98 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Дадинце''' — [[населено место]] во Општина [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 98 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> Од селото потекнува [[Драгиша Цветковиќ]], српски и југословенски правник, политичар и последниот премиер на [[Кралство Југославија|Кралството Југославија]]. == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] 5hegg7pfm99gnzkngziq7wmlwcrvnj7 Дрвосечач 0 1370419 5382020 5362540 2025-06-20T15:37:50Z P.Nedelkovski 47736 поврзница 5382020 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Skovarbejder.jpg|мини|Современ дрвосечач]] '''Дрвосечач''' или '''дрвар'''<ref>{{ДРМЈ|дрвар}}</ref><ref>{{ОДРМЈ|дрвар}}</ref> — работник, чија работа е да сече [[Дрво (растение)|дрвја]] и да ги подготвува за [[превоз]].<ref>{{ДРМЈ|дрвосечач}}</ref><ref>{{ОДРМЈ|дрвосечач}}</ref> == Историја == Дрварот работел во кампови за дрвари и водел номадски начин на живот, постојано преместувајќи се од едно место за сеча на шума на друго. Работата на дрварот била сезонска. Обично живеел во бараки или шатори. Неговите основни алатки биле [[Секира|секирата]] и [[бичкија]]та. Дрвосечачите можеле да се сретнат каде и да имало шуми и побарувачка за [[Дрво (растение)|дрво]], особено во [[Скандинавија]], [[Канада]] и [[Соединети Американски Држави|САД]]. Во САД, многу дрвари биле со скандинавско или финско потекло, продолжувајќи ја традицијата на своите родители и дедовци. На почеток работеле во североисточните држави, а потоа постепено се преместувале кон запад. Нивниот живот и патувања ги документирал Стјуарт Холбрук во своите бројни книги, опишувајќи ги дрварите како силни, жилави луѓе што често пиеле и живееле диво. Поделбата на трудот во камповите довела до постепена специјализација на работните екипи. Се основале групи како „свиркачи“ и „качувачи“. Задачата на „свиркачот“ била да ги предупреди останатите со свирка кога дрвото што се сечело почнувало опасно да се ниша. Добар свиркач требало да биде остроумен и брз, бидејќи животите на целата екипа зависеле од неговата будност. „Качувачот“ користел челични куки и [[јаже]] за да се искачи на дрвото и да ги отстрани гранките и врвот. Пред пронајдокот на современите моторни машини, за пренос на стеблата до најблиската железничка станица или [[пилана]] се користеле парни машини или животинска сила. Друг начин на пренос бил пловењето — стеблата се фрлале во [[Река|реките]] и се пуштале да пловат по струјата сѐ до местото каде што биле собирани. == Работа на дрвосечачот == Пред да се собори дрвото, околу него се расчистува [[Грмушка|грмушката]] или [[Снег|снегот]]. Дрвосечачот ги соборува дрвјата во процепи меѓу други дрвја или на места слободни од [[шума]], бидејќи не е дозволено да се соборува дрво врз ѕидот на шумата. Дрвјата со [[пречник]] поголем од 8 см се соборуваат во насока на природниот наклон на стеблото, насоката на [[Ветар|ветрот]] или кон страната со најголема маса на крошната (со претходно засекување на стеблото). Откако ќе се собори дрвото, се отсекуваат гранките: од коренот кон врвот, при што дрвосечачот стои од спротивната страна на стеблото од гранката. Напрегнатите гранки се отсекуваат дури откако ќе бидат отстранети сите соседни. Ако дрвото се наоѓа на падина (по падина со наклон од 20° и повеќе, или попречно со наклон од 15° и повеќе), најпрво се обезбедува, а потоа се отсекуваат гранките, при што дрвосечачот стои на повисоката страна од падината. Забрането е сечење гранки стоејќи врз соборено дрво или врз него. Потоа стеблата се редат во купови. Стеблата се превезуваат по подготвени технолошки коридори или влечни канали (со отстранети камења и засипани дупки), во полуобесена или целосно обесена положба, со влечни [[Трактор|трактори]]. Понекогаш за влечење се користат [[Коњ|коњи]] — потковани и смирени. Типичното упатство за заштита при работа „Нега на шуми и селективни санитарни сечи“ пропишува дека не е дозволено влечење со коњи на падини со наклон поголем од 30°. Потоа сечиштата се чистат од гранки и остатоци од сечата. Постои и занимање на подводен дрвосечач, чие задолжение е сечење на потопените тропски шуми во [[Панамски Канал|Панамскиот]] [[Панамски Канал|Канал]]. == Денешни дрвосечачи == Современата технологија значително ја изменила работата на дрвосечачот. Иако основната задача — сечењето дрвја — останала иста, начините и алатките доживеале голема модернизација. Денес се користат моќни машини што можат да сечат и пренесуваат огромни дрвја. Се обрнува и многу поголемо внимание на безбедноста и заштитата на животната средина. Меѓутоа, според ''The Wall Street Journal'', занимањето дрвосечач се смета за едно од најлошите во светот поради опасностите што ги носи и ниската плата. == Дрвосечачите во Македонија == Во [[Македонија]], дрвосечачите се ангажирани преку јавни претпријатија како „Национални шуми“, кои управуваат со околу 90 % од државните шуми. Работата е сезонска и често се врши во селски и планински региони. Дрвосечачите користат [[Моторна пила|моторни пили]] од марки како Stihl, Husqvarna и Dolmar, а за превоз на дрвјата се користат земјоделски влечни трактори, [[Камионетка|камионетки]] или [[Камион за сеча|товарни возила]], бидејќи специјализирана шумарска механизација е ретка.<ref>[https://www.researchgate.net/publication/250309571_RENEWABLE_ENERGY_SECTOR_Wood_Energy_Situational_Analysis_Study_in_some_countries_in_Balkan_Penninsula_Albania_Macedonia_Montenegro_Kosovo?utm_source=chatgpt.com RENEWABLE ENERGY SECTOR Wood Energy Situational Analysis Study in some countries in Balkan Penninsula (Albania, Macedonia, Montenegro, Kosovo)]</ref> Поради стрмниот терен со наклон од 25 до 30 %, работата е физички напорна и бара вештини и искуство. Безбедноста е важна, но често се соочуваат со недоволна опрема и заштитни средства. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Commons category|Lumberjacks}} * [http://history.lakemac.com.au/page-local-history.aspx?pid=1085&vid=20&tmpt=showmedia&narid=0&cat=Photograph&objid=3693 William Reed (Timber getter) c.1930] * [http://content.lib.washington.edu/ University of Washington Libraries: Digital Collections]: ** [http://content.lib.washington.edu/clarkkinseyweb/index.html Clark Kinsey Photographs] ** [http://digitalcollections.lib.washington.edu/cdm/search/collection/indocc/searchterm/log*%20lumber%20plywood%20woodworkers/field/all/mode/any/conn/and/cosuppress/ Industry and Occupations Photographs] ** [http://content.lib.washington.edu/cmpweb/exhibits/logging Man to Machine: Peninsula Logging] ** [https://www.osha.gov/logging OSHA.gov] ** [https://blogs.cdc.gov/niosh-science-blog/2024/10/29/forest-operations/ Perspectives on Forest Operations Safety], [[:en:National_Institute_for_Occupational_Safety_and_Health|National Institute for Occupational Safety and Health]]. ** [https://blogs.cdc.gov/niosh-science-blog/2024/12/03/logging-mechanization/ Logging Mechanization and Impacts on Health], [[:en:National_Institute_for_Occupational_Safety_and_Health|National Institute for Occupational Safety and Health]]. [[Категорија:Американска култура]] [[Категорија:Професии]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ n6ein9jfujg6mwun3vu0teqpime3rcm Здравствени ефекти на вино 0 1371484 5382048 5369649 2025-06-20T16:44:53Z P.Nedelkovski 47736 поправка на правопис - „пијалак“ наместо „пијалок“ 5382048 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Tempranillowine.jpg|мини| Чаша [[црвено вино]]]] '''Здравствените ефекти на виното''' главно се одредуваат од неговата активна состојка – алкохолот.<ref>{{Наведено списание|date=November 1997|title=Healthy traditional Mediterranean diet: an expression of culture, history, and lifestyle|journal=Nutrition Reviews|volume=55|issue=11 Pt 1|pages=383–9|doi=10.1111/j.1753-4887.1997.tb01578.x|pmid=9420448|doi-access=free}}</ref><ref name="md">{{Наведено списание|year=2015|title=Mediterranean Dietary Patterns and Cardiovascular Health|journal=Annual Review of Nutrition|volume=35|pages=425–49|doi=10.1146/annurev-nutr-011215-025104|pmid=25974696|doi-access=free}}</ref> Прелиминарните студии покажале дека пиењето мали количини [[вино]] (до еден стандарден пијалак дневно за жени и еден до два пијалаци дневно за мажи), особено [[црвено вино]], можело да биде поврзано со намален ризик од [[Срцево заболување|кардиоваскуларни заболувања]], когнитивен пад, [[мозочен удар]], [[Шеќерна болест|дијабетес мелитус]], метаболички синдром и прерана смрт. Други студии не пронашле такви ефекти.<ref name="md" /><ref name="Kee2014"/> Пиењето на повеќе од стандардната количина на вино го зголемува ризикот од [[Срцево заболување|кардиоваскуларни заболувања]], [[Хипертензија|висок крвен притисок]], [[атријална фибрилација]], [[мозочен удар]] и [[Рак (болест)|рак]].<ref name="Kee2014">{{Наведено списание|date=March 2014|title=Alcohol and cardiovascular health: the dose makes the poison…or the remedy|journal=Mayo Clinic Proceedings|volume=89|issue=3|pages=382–93|doi=10.1016/j.mayocp.2013.11.005|pmid=24582196|doi-access=free}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFO'KeefeBhattiBajwaDiNicolantonio2014">O'Keefe JH, Bhatti SK, Bajwa A, DiNicolantonio JJ, Lavie CJ (March 2014). [[doi:10.1016/j.mayocp.2013.11.005|"Alcohol and cardiovascular health: the dose makes the poison…or the remedy"]]. ''Mayo Clinic Proceedings''. '''89''' (3): <span class="nowrap">382–</span>93. [[Назнака за дигитални објекти|doi]]:<span class="id-lock-free" title="Freely accessible">[[doi:10.1016/j.mayocp.2013.11.005|10.1016/j.mayocp.2013.11.005]]</span>. [[PubMed|PMID]]&nbsp;[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24582196 24582196].</cite></ref><ref name="Jin 807–816">{{Наведено списание|date=March 2013|title=Alcohol drinking and all cancer mortality: a meta-analysis|journal=Annals of Oncology|volume=24|issue=3|pages=807–16|doi=10.1093/annonc/mds508|pmid=23104725|doi-access=free}}</ref> Мешани резултати се забележани при тестирањето на поврзаноста на пиењето на мали количини вино и смртноста од рак.<ref name="Jin 807–816" /><ref>{{Наведено списание|date=February 2013|title=Light alcohol drinking and cancer: a meta-analysis|journal=Annals of Oncology|volume=24|issue=2|pages=301–8|doi=10.1093/annonc/mds337|pmid=22910838|doi-access=free}}</ref><ref name="poli">{{Наведено списание|date=June 2013|title=Moderate alcohol use and health: a consensus document|url=https://iris.unipa.it/bitstream/10447/94503/1/PDF%20art%2037.pdf|journal=Nutrition, Metabolism, and Cardiovascular Diseases|volume=23|issue=6|pages=487–504|doi=10.1016/j.numecd.2013.02.007|pmid=23642930|hdl-access=free}}</ref><ref name="LoConte2017">{{Наведено списание|date=January 2018|title=Alcohol and Cancer: A Statement of the American Society of Clinical Oncology|journal=Journal of Clinical Oncology|volume=36|issue=1|pages=83–93|doi=10.1200/JCO.2017.76.1155|pmid=29112463|quote=Clearly, the greatest cancer risks are concentrated in the heavy and moderate drinker categories. Nevertheless, some cancer risk persists even at low levels of consumption. A meta-analysis that focused solely on cancer risks associated with drinking one drink or fewer per day observed that this level of alcohol consumption was still associated with some elevated risk for squamous cell carcinoma of the esophagus (sRR, 1.30; 95% CI, 1.09 to 1.56), oropharyngeal cancer (sRR, 1.17; 95% CI, 1.06 to 1.29), and breast cancer (sRR, 1.05; 95% CI, 1.02 to 1.08), but no discernable associations were seen for cancers of the colorectum, larynx, and liver.}}</ref> Ризикот е поголем кај младите луѓе поради прекумерно пиење, што може да резултира со насилство или несреќи.<ref name="Kee2014"/> Се проценува дека околу 88.000 смртни случаи секоја година во [[Соединети Американски Држави|САД]] се должат на алкохолот.<ref name="NIH2015Stats">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.niaaa.nih.gov/alcohol-health/overview-alcohol-consumption/alcohol-facts-and-statistics|title=Alcohol Facts and Statistics|archive-url=https://web.archive.org/web/20150518081638/http://www.niaaa.nih.gov/alcohol-health/overview-alcohol-consumption/alcohol-facts-and-statistics|archive-date=18 May 2015|accessdate=9 May 2015}}</ref> [[Алкохолизам|Алкохолизмот]] го намалува животниот век на една личност за околу десет години,<ref name="Schu2014">{{Наведено списание|date=November 2014|title=Recognition and management of withdrawal delirium (delirium tremens)|url=http://www.escholarship.org/uc/item/08b9z9th|journal=The New England Journal of Medicine|volume=371|issue=22|pages=2109–13|doi=10.1056/NEJMra1407298|pmid=25427113}}</ref> а прекумерната употреба на алкохол е трета водечка причина за прерана смрт во САД.<ref name="Kee2014" /> Според систематските прегледи и медицинските здруженија, луѓето кои не пијат, никогаш не треба ни да започнат да пијат вино ниту друг [[Алкохолен пијалак|алкохолен пијалак]].<ref name="Kee2014" /><ref name="poli"/><ref name="heart.org"/> Историјата на виното вклучува историја на негова употреба како рана форма на лек, препорачуван за различни намени: како антисептик за лекување на рани, како [[Варење|помагало при варење]] и како лек за широк спектар на заболувања, вклучувајќи летаргија, [[Пролив|дијареја]] и болки при породување.<ref name="Miscellany"/> [[Стар Египет|Староегипетски]] [[Папирус|папируси]] и [[Сумер|сумерски]] плочки кои датираат од 2200 година п.н.е. детално ја опишуваат медицинската улога на виното, што го прави најстариот документиран лек направен од човекот во светот.<ref name="Robinson_2006"/>{{Rp|433}} Виното продолжило да игра голема улога во медицината сè до крајот на 19-ти и почетокот на 20-ти век, кога променливите мислења и медицинските истражувања за алкохолот и [[Алкохолизам|алкохолизмот]] фрлиле сомнеж врз неговата улога како дел од здрав начин на живот. == Умерена консумација == [[Податотека:Glass_of_unidentified_red_wine.jpg|лево|мини| Според некои, "умерената“ консумација претставува една чаша вино од 150 ml дневно за жени и две чаши дневно за мажи.<ref name="Kee2014"/>]] Речиси сите истражувања за позитивните медицински придобивки од консумирањето вино прават разлика помеѓу умерена консумација и обилно или прекумерно пиење.<ref name="Kee2014"/> Умерените нивоа на консумирање варираат според [[Стареење|возраста]], [[Пол|полот]], [[Генетика|генетиката]], [[Тежина|тежината]] и [[Човечко тело|телесната висина]] на поединецот, како и ситуациските услови, како што се консумирањето на [[храна]] или употребата на дроги.<ref name="Kee2014" /> Генерално, жените апсорбираат алкохол побрзо од мажите поради помалата содржина на вода во телото, па затоа нивното умерено ниво на консумирање може да биде пониско од она кај маж на иста возраст.<ref name="Robinson_2006">{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/oxfordcompaniont00janc|title=The Oxford Companion to Wine|publisher=Oxford University Press|year=2006|isbn=978-0-19-860990-2|veditors=Robinson J|edition=3rd}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFRobinson2006">Robinson J, ed. (2006). [[iarchive:oxfordcompaniont00janc|''The Oxford Companion to Wine'']] (3rd&nbsp;ed.). Oxford University Press. [[ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/978-0-19-860990-2|<bdi>978-0-19-860990-2</bdi>]].</cite></ref>{{Rp|341–2}} Некои експерти ја дефинираат „умерената консумација“ како консумација од помалку од една чаша вино од 150 ml дневно за жени и две чаши дневно за мажи.<ref name="Kee2014" /><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.webmd.com/heart-disease/guide/heart-disease-alcohol-your-heart|title=Alcohol and Heart disease|date=October 1, 2005|publisher=WebMD}}</ref> Новите докази сугерираат дека „дури и пиењето во препорачаните граници може да го зголеми вкупниот ризик од смрт од различни причини“.<ref name="cdc-alc">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cdc.gov/alcohol/fact-sheets/moderate-drinking.htm|title=Facts about moderate drinking {{!}} CDC|date=19 April 2022|publisher=CDC|language=en-us|accessdate=24 April 2022}}</ref> Систематска анализа од 2018 година покажала дека „Нивото на консумирање алкохол што ја минимизирало штетата на разни здравствени исходи било нула (95% UI 0·0–0·8) стандардни пијалаци неделно“.<ref>{{Наведено списание|date=22 September 2018|title=Alcohol use and burden for 195 countries and territories, 1990–2016: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2016|journal=The Lancet|language=English|volume=392|issue=10152|pages=1015–1035|doi=10.1016/S0140-6736(18)31310-2|issn=0140-6736|pmc=6148333|pmid=30146330}}</ref> Од друга страна, систематски преглед на [[Министерство за земјоделство на САД|Министерството за земјоделство на САД]] од 2020 година открил дека „ниската умерена консумација е поврзана со помал ризик од смртност во споредба со статусот на некој што никогаш не пиел“.<ref>{{Наведена книга|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK579065/|title=Alcohol Consumption and All-Cause Mortality: A Systematic Review|last=Mayer-Davis|first=Elizabeth|last2=Leidy|first2=Heather|last3=Mattes|first3=Richard|last4=Naimi|first4=Timothy|last5=Novotny|first5=Rachel|last6=Schneeman|first6=Barbara|last7=Kingshipp|first7=Brittany James|last8=Spill|first8=Maureen|last9=Cole|first9=Natasha Chong|date=2020|publisher=USDA Nutrition Evidence Systematic Review|series=USDA Nutrition Evidence Systematic Reviews|location=Alexandria (VA)|pmid=35353467}}</ref> Од 2022 година, „умерената“ консумација обично се дефинира според умерената консумација ''на ден'', додека моделите на консумација варираат и можат да имаат разни импликации за ризици и ефекти врз здравјето. Според Центарот за контрола и превенција на болести (CDC), важно е да се фокусираме на количината што луѓето ја пијат во текот на деновите кога пијат.<ref name="cdc-alc" /> == Ефект врз телото == === Коски === Докажано е дека прекумерната консумација на алкохол има штетно влијание врз клеточните процеси што создаваат [[Коска|коскеното ткиво]], а долготрајната консумација на големи количества на алкохол ја зголемува фреквенцијата на фрактури.<ref>{{Наведено списание|date=August 2012|title=Recognizing and treating secondary osteoporosis|journal=Nature Reviews. Rheumatology|volume=8|issue=8|pages=480–92|doi=10.1038/nrrheum.2012.93|pmid=22782006}}</ref> Студија од 2012 година не открила никаква врска помеѓу консумирањето вино и густината на минералите во коските.<ref>{{Наведено списание|date=May 2012|title=Do lifestyle choices explain the effect of alcohol on bone mineral density in women around menopause?|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|volume=95|issue=5|pages=1261–9|doi=10.3945/ajcn.111.021600|pmid=22456655|doi-access=free}}</ref> === Рак === Меѓународната агенција за истражување на ракот при [[Светска здравствена организација|Светската здравствена организација]] го класифицирала алкохолот како канцероген од Група 1.<ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/alcoholdrinking0044iarc/page/2|title=Alcohol drinking|publisher=[[World Health Organization]], [[International Agency for Research on Cancer]]|year=1988|isbn=978-92-832-1244-7|location=[[Lyon]]|pages=[https://archive.org/details/alcoholdrinking0044iarc/page/2 2–3]}}</ref> === Кардиоваскуларен систем === [[Податотека:Blood_clot_svg_hariadhi.svg|десно|мини|250x250пкс| Антикоагулантните својства на алкохолот во виното можно е да имаат потенцијал да го намалат ризикот од згрутчување на крвта поврзан со неколку [[Срцево заболување|кардиоваскуларни заболувања]].]] Професионалните кардиолошки здруженија препорачуваат луѓето кои тековно не пијат алкохол да се воздржат од почнување.<ref name="heart.org">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.heart.org/HEARTORG/GettingHealthy/NutritionCenter/HealthyEating/Alcohol-and-Heart-Health_UCM_305173_Article.jsp|title=Alcohol and Heart Health|date=2016|publisher=[[American Heart Association]]|accessdate=12 December 2016}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://www.heart.org/HEARTORG/GettingHealthy/NutritionCenter/HealthyEating/Alcohol-and-Heart-Health_UCM_305173_Article.jsp "Alcohol and Heart Health"]. [[American Heart Association]]. 2016<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">12 December</span> 2016</span>.</cite></ref> Тешките алкохоличари имаат зголемен ризик од [[Срцево заболување|срцеви заболувања]], срцеви аритмии, [[хипертензија]] и покачени нивоа на [[Холестерол|холестерол]]. Алкохолот во виното има [[Антикоагуланс|антикоагулантни]] својства што можат да го ограничат згрутчувањето на крвта.<ref>{{Наведено списание|year=2011|title=Wine and Health: A Review|journal=American Journal of Enology and Viticulture|volume=62|issue=4|pages=471–86|doi=10.5344/ajev.2011.11013|doi-access=free}}</ref> === Дигестивен систем === Ризикот од инфекција од бактеријата ''Helicobacter pylori'', која е поврзана со [[гастритис]] и [[Чир на желудникот|пептични чиреви]], се чини дека е помал со умерена консумација на алкохол.<ref>{{Наведено списание|date=May 1999|title=Alcohol consumption and Helicobacter pylori infection: results from the German National Health and Nutrition Survey|journal=Epidemiology|volume=10|issue=3|pages=214–218|doi=10.1097/00001648-199905000-00004|jstor=3703585|pmid=10230827|doi-access=free}}</ref><ref name="Liu">{{Наведено списание|date=April 2016|title=Alcohol intake and Helicobacter pylori infection: a dose-response meta-analysis of observational studies|journal=Infectious Diseases|volume=48|issue=4|pages=303–309|doi=10.3109/23744235.2015.1113556|pmid=26585858}}</ref> === Главоболки === Постојат неколку потенцијални причини за таканаречените „главоболки од црвено вино“, вклучувајќи [[хистамин]] и [[Танин|танини]] од [[Грозје|лушпата од грозје]] или други фенолни соединенија во виното.<ref name="harvard">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/what-causes-red-wine-headaches|title=Ask the doctor: What causes red wine headaches?|date=2019|publisher=Harvard Health Publishing, Harvard Medical School|archive-url=https://web.archive.org/web/20190725224220/https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/what-causes-red-wine-headaches|archive-date=25 July 2019|accessdate=15 May 2019}}</ref> Сулфитите &#x2013; кои се користат како конзерванс во виното &#x2013; веројатно не се причина за главоболка.<ref name="harvard" /> Виното, како и другите алкохолни пијалаци, е [[диуретик]] кој предизвикува дехидратација што може да доведе до главоболки (како што често се случува при [[мамурлак]]от),<ref name="Miscellany">{{Наведена книга|title=A Wine Miscellany|vauthors=Harding G|publisher=Clarkson Potter|year=2005|isbn=978-0-307-34635-3|location=New York|pages=67–70, 90 & 108|ol=17897645M}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHarding2005">Harding G (2005). ''A Wine Miscellany''. New York: Clarkson Potter. pp.&nbsp;<span class="nowrap">67–</span>70, 90 & 108. [[ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/978-0-307-34635-3|<bdi>978-0-307-34635-3</bdi>]]. [[Отворена библиотека|OL]]&nbsp;[[openlibrary:books/OL17897645M|17897645M]].</cite></ref> што укажува на потребата од одржување на хидратација при пиење вино и умерено консумирање.<ref name="harvard" /> Преглед од 2017 година покажал дека 22% од луѓето кои имаат мигрена или главоболки од напнатост го идентификувале алкохолот како фактор што предизвикува главоболка, а црвеното вино како три пати поверојатно да предизвика главоболка од пивото.<ref name="Davis">{{Наведено списание|date=August 2017|title=Alcohol Use as a Comorbidity and Precipitant of Primary Headache: Review and Meta-analysis|journal=Current Pain and Headache Reports|volume=21|issue=10|pages=42|doi=10.1007/s11916-017-0642-8|pmid=28844083}}</ref> === Внес на храна === [[Податотека:Carracci_-_Der_Bohnenesser.jpeg|десно|мини| Виното има долга историја на комбинирање со храната]] {{Цитатник|Алкохолот може да го стимулира апетитот, па затоа е подобро да се пие со храна. Кога алкохолот се меша со храна, може да го забави времето на празнење на желудникот и потенцијално да ја намали количината на храна што се консумира во текот на оброкот.<ref name="diet">{{cite web| vauthors = Zelman KM |author-link=Kathleen Zelman|date=January 26, 2005|title=Wine: How Much Is Good for You?|url=http://www.webmd.com/food-recipes/features/wine-how-much-is-good-for-you|publisher=WebMD}}</ref>}} Порција црвено или бело вино од 150 ml обезбедува околу 120 до 130 kcal (500 до 540 kJ) хранлива енергија, додека [[Десертно вино|десертните вина]] обезбедуваат повеќе.<ref name="hughes">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.webmd.com/diet/features/how-many-calories-in-wine|title=How Many Calories Are in Your Wine?|date=22 March 2017|publisher=WebMD|accessdate=15 May 2019}}</ref> Повеќето вина имаат процент на алкохол по волумен (ABV) од околу 11%; колку е поголем ABV, толку е поголема и енергетската содржина на виното.<ref name="hughes" /> == Тешки метали == Во 2008 година, истражувачи од Кингстонскиот универзитет во Лондон откриле дека црвеното вино содржи високи нивоа на токсични метали во споредба со другите пијалаци во примерокот. Иако металните [[Јон|јони]], меѓу кои се наоѓале [[хром]], [[бакар]], [[железо]], [[манган]], [[никел]], [[ванадиум]] и [[цинк]], биле присутни и во други пијалаци на растителна основа, примерокот од вино покажал значително повисоки вредности за сите метални јони, особено ванадиумот.<ref name="hague">{{Наведено списание|date=June 2008|title=Determination of metal ion content of beverages and estimation of target hazard quotients: a comparative study|journal=Chemistry Central Journal|volume=2|pages=13|doi=10.1186/1752-153X-2-13|pmc=2443149|pmid=18578877|doi-access=free}}</ref> Проценката на ризикот била пресметана со користење на „[[Целни коефициенти на опасност|целни коефициенти на опасност]]“ (THQ), метод за квантифицирање на здравствените проблеми поврзани со изложеноста на хемиски загадувачи во текот на животот. Развиен од Агенцијата за заштита на животната средина во САД и користен главно за испитување на морска храна, THQ помал од 1 не претставува проблем, додека, на пример, нивоата на жива кај рибите кои имаат THQ помеѓу 1 и 5 би претставувале причина за загриженост.<ref>{{Наведено списание|date=November 2005|title=Health risks of heavy metals to the general public in Tianjin, China via consumption of vegetables and fish|journal=The Science of the Total Environment|volume=350|issue=1–3|pages=28–37|bibcode=2005ScTEn.350...28W|doi=10.1016/j.scitotenv.2004.09.044|pmid=16227070}}</ref> Во вестите по широкото објавување на наодите, Националната здравствена служба (NHS) на Велика Британија изразила загриженост дека „начинот на кој истражувачите ги собирале опасностите од различни метали за да добијат конечна оценка за поединечни вина можеби не е особено значаен“.<ref name="nhs"/> Коментаторите во САД ја довеле во прашање релевантноста на проценките на THQ базирани на морска храна за [[Земјоделство|земјоделските]] производи, при што TTB, одговорна за тестирање на увозот за контаминација со метални јони, не открила зголемен ризик. Џорџ Солас, проценител на квалитет за Канадскиот одбор за контрола на алкохол во Онтарио (LCBO), изјавил дека пријавените нивоа на контаминација со тешки метали биле во рамките на дозволените нивоа за водата за пиење во тестираните [[Вештачко езеро|резервоари]]. Иако NHS ги опишала повиците за подобрено етикетирање на виното како „екстремен одговор“ на истражување кое дало „малку солидни одговори“, тие признале дека авторите повикуваат на понатамошни истражувања за да се испита производството на вино, вклучувајќи го и влијанието што сортата грозје, видот на почвата, географскиот регион, инсектицидите, садовите за чување и сезонските варијации може да го имаат врз апсорпцијата на метални јони.<ref name="nhs">[http://www.nhs.uk/news/2008/10October/Pages/Metalsinwine.aspx Metal in wine] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20121007104255/http://www.nhs.uk/news/2008/10October/Pages/Metalsinwine.aspx}}, UK NHS news bulletin, October 2008</ref> == Историја на виното во медицината == Раната медицина била тесно поврзана со [[Религија|религијата]] и [[Натприродно|натприродното]], при што раните практичари честопати биле [[Свештеник|свештеници]] и [[Магија|магионичари]]. Тесната поврзаност на виното со ритуалот го направила логична алатка за овие рани медицински практики. Таблети од Сумерија и папируси од Египет кои датираат од 2200 година п.н.е. содржат рецепти за лекови на база на вино, што го прави виното најстариот документиран лек направен од човекот.<ref name="Robinson_2006">{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/oxfordcompaniont00janc|title=The Oxford Companion to Wine|publisher=Oxford University Press|year=2006|isbn=978-0-19-860990-2|veditors=Robinson J|edition=3rd}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFRobinson2006">Robinson J, ed. (2006). [[iarchive:oxfordcompaniont00janc|''The Oxford Companion to Wine'']] (3rd&nbsp;ed.). Oxford University Press. [[ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/978-0-19-860990-2|<bdi>978-0-19-860990-2</bdi>]].</cite></ref>{{Rp|433}} === Рана историја === [[Податотека:Hippocrates_Light.JPG|мини| [[Хипократ]], таткото на модерната медицина, го препишувал виното за разни заболувања, вклучувајќи летаргија и [[Пролив|дијареја]].]] [[Податотека:De_medicina_V00117_00000006.tif|мини| ''За медицината'']] Кога [[Стара Грција|античките Грци]] вовеле посистематизиран пристап кон медицината, виното ја задржало својата истакната улога. Грчкиот лекар [[Хипократ]] го сметал виното за дел од здравата исхрана и се залагал за негова употреба како средство за дезинфекција на рани, како и како медиум во кој се мешаат други лекови за консумирање од страна на пациентот. Тој, исто така, го препишувал виното како лек за разни заболувања, почнувајќи од дијареја и летаргија, па сè до болки при породување.<ref name="Robinson_2006"/>{{Rp|433}} Медицинските практики на [[Стар Рим|Римјаните]] вклучувале употреба на вино на сличен начин. Во своето дело од 1 век ''[[За медицината|„De Medicina“]]'', римскиот енциклопедист Аул Корнелиј Целзиј детално опишал долг список на грчки и римски вина што се користеле за медицински цели. Додека лекувал [[Гладијатор|гладијатори]] во [[Мала Азија]], римскиот лекар [[Гален]] користел вино како средство за дезинфекција на сите видови рани, па дури и ги натопувал откриените црева пред да ги врати во телото. Во текот на неговите четири години со гладијаторите, се случиле само пет смртни случаи, во споредба со шеесет смртни случаи под надзор на лекарот пред него.<ref name="nutton73">{{Наведено списание|date=May 1973|title=The chronology of Galen's early career|journal=Classical Quarterly|volume=23|issue=1|pages=158–71|doi=10.1017/S0009838800036600|jstor=638137|pmid=11624046}}</ref> Религијата сè уште играла значајна улога во промовирањето на употребата на виното за здравјето. Еврејскиот [[Талмуд]] го наведува виното како ''„најважен од сите лекови: каде што недостасува вино, лековите стануваат неопходни“.'' Во своето [[прво послание до Тимотеј]], [[апостол Павле]] му препорачал на својот [[Тимотеј Ефески|млад колега]] повремено да пие малку вино за доброто на желудникот и варењето на храната. Иако [[Ислам|исламскиот]] [[Куран]] содржел ограничувања за сите видови алкохол, исламските лекари како што бил и персискиот [[Авицена]] во 11 век од н.е. забележале дека виното е ефикасно помагало за варење, но поради законите, било ограничено на употреба како средство за дезинфекција при третирањето на рани. [[Римокатоличка црква|Католичките]] [[Манастир|манастири]] во текот на [[Среден век|средниот век]] редовно користеле вино за медицински третмани.<ref name="Robinson_2006">{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/oxfordcompaniont00janc|title=The Oxford Companion to Wine|publisher=Oxford University Press|year=2006|isbn=978-0-19-860990-2|veditors=Robinson J|edition=3rd}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFRobinson2006">Robinson J, ed. (2006). [[iarchive:oxfordcompaniont00janc|''The Oxford Companion to Wine'']] (3rd&nbsp;ed.). Oxford University Press. [[ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/978-0-19-860990-2|<bdi>978-0-19-860990-2</bdi>]].</cite></ref>{{Rp|433}} Улогата на виното и медицината биле толку тесно поврзани што првата печатена книга за вино била напишана во 14 век од лекарот Арналдус де Вила Нова, со долги есеи за соодветноста на виното при лекување на различни медицински заболувања како што биле [[Деменција|деменцијата]] и проблемите со синусите.<ref>{{Наведена книга|title=Vintage: The Story of Wine|vauthors=Johnson H|publisher=Simon and Schuster|year=1989|page=126}}</ref> === Ризици од консумирање === Недостатокот на безбедна вода за пиење можеби бил една од причините за популарноста на виното во медицината. Виното сè уште се користело за стерилизирање на вода дури до епидемијата на [[колера]] во [[Хамбург]] во 1892 година, со цел да се контролира ширењето на болеста. Сепак, крајот на 19 век и почетокот на 20 век вовеле период на промена на ставовите за улогата на алкохолот, а со тоа и на виното, во здравјето и општеството. Движењето за умереност почнало да добива на интензитет преку промовирањето на болестите на [[Алкохолизам|алкохолизмот]], кој на крај бил дефиниран и од медицинскиот естаблишмент како болест. Студиите за долгорочните и краткорочните ефекти од консумирањето алкохол предизвикале многумина во медицинската заедница повторно да размислат за улогата на виното во медицината и исхраната.<ref name="Robinson_2006"/>{{Rp|433}} Наскоро, јавното мислење се свртело против консумирањето алкохол во која било форма, што довело до неговата забрана во САД и други земји. Во некои области, виното можело да одржи ограничена улога, како што бил исклучокот од Прохибицијата во САД за „терапевтски вина“ кои се продавале легално во аптеките. Овие вина биле продавани поради нивните наводни лековити придобивки, но некои винарии ја користеле оваа мерка како дупка во законот за продажба на големи количини вино за рекреативна потрошувачка. Како одговор, владата на САД издала налог со кој се барало од производителите да вклучат [[Повраќање|еметички]] додаток кој би предизвикал повраќање после консумирањето на одредено повисоко ниво од потребната доза.<ref name="Miscellany">{{Наведена книга|title=A Wine Miscellany|vauthors=Harding G|publisher=Clarkson Potter|year=2005|isbn=978-0-307-34635-3|location=New York|pages=67–70, 90 & 108|ol=17897645M}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHarding2005">Harding G (2005). ''A Wine Miscellany''. New York: Clarkson Potter. pp.&nbsp;<span class="nowrap">67–</span>70, 90 & 108. [[ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/978-0-307-34635-3|<bdi>978-0-307-34635-3</bdi>]]. [[Отворена библиотека|OL]]&nbsp;[[openlibrary:books/OL17897645M|17897645M]].</cite></ref> [[Податотека:Château_Lafite_Rothschild_and_glass.jpg|десно|мини|250x250пкс| Францускиот парадокс покажува дека исхраната богата со масни [[Благота|млечни производи]], како што се [[Сирење|сирењата]], може да се компензира со консумирање црвено вино за да се намали ризикот од [[Срцево заболување|срцеви заболувања]] .]] Во текот на средината и почетокот на 20 век, здравствените застапници укажувале на ризикот од консумирање алкохол и улогата што ја игра во различни заболувања како што се крвни нарушувања, [[Хипертензија|висок крвен притисок]], [[Рак (болест)|рак]], неплодност, оштетување на црниот дроб, мускулна атрофија, [[псоријаза]], инфекции на кожата, [[Мозочен удар|мозочни удари]] и долготрајно оштетување на мозокот. Студиите покажале поврзаност помеѓу консумирањето алкохол кај бремените мајки и зголемениот ризик од ментална ретардација и физички абнормалности во случај на она што станало познато како [[фетален алкохолен синдром]], што довело до употреба на предупредувачки пораки на пакувањето на алкохол во неколку земји.<ref name="Robinson_2006">{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/oxfordcompaniont00janc|title=The Oxford Companion to Wine|publisher=Oxford University Press|year=2006|isbn=978-0-19-860990-2|veditors=Robinson J|edition=3rd}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFRobinson2006">Robinson J, ed. (2006). [[iarchive:oxfordcompaniont00janc|''The Oxford Companion to Wine'']] (3rd&nbsp;ed.). Oxford University Press. [[ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/978-0-19-860990-2|<bdi>978-0-19-860990-2</bdi>]].</cite></ref>{{Rp|341–2}} === Француски парадокс === Хипотезата за францускиот парадокс претпоставува дека ниската преваленца на [[Срцево заболување|срцеви заболувања]] кај Французите е поради консумирањето црвено вино и покрај исхраната богата со [[Заситена маст|заситени масти]].<ref name="haseeb">{{Наведено списание|date=October 2017|title=Wine and Cardiovascular Health: A Comprehensive Review|journal=Circulation|volume=136|issue=15|pages=1434–1448|doi=10.1161/circulationaha.117.030387|pmid=28993373|doi-access=free}}</ref> Иако [[Епидемиологија|епидемиолошките]] студии покажуваат дека консумирањето црвено вино може да го поткрепи францускиот парадокс, нема доволно клинички докази за да се потврди тоа.<ref name="haseeb" /> == Наводи == {{Наводи}} [[Категорија:Вино]] tdujoe4kyl0t3dkfhizhcjy7eo7x63s Шахнаме 0 1371488 5381986 5369803 2025-06-20T12:48:02Z InternetArchiveBot 92312 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 5381986 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Книга|author=[[Фирдуси]]|published=~ 976–1011|language=[[персиски]]|genre=[[еп]]|image=Shahnameh3-1.jpg|image_caption=Илустрација од „Шахнамето“}} {{Закосен наслов}}'''Шахнаме''' ({{lang-fa|شاهنامه}}, „Книга на кралевите“) — најзначајниот национален [[еп]] на [[Персија (област)|Персија]]. Делото содржи околу 60.000 строфи и ја раскажува историјата на Персија — од најдревните времиња па сѐ до навлегувањето на [[Ислам|исламот]] во [[7 век|VII век]].<ref name="TIO20100513">{{cite web|url=http://www.theismaili.org/cms/998/A-thousand-years-of-Firdawsis-Shahnama-is-celebrated|title=A thousand years of Firdawsi’s Shahnama is celebrated|author=Farah Lalani|date=13 мај 2010|publisher=TheIsmaili.org|accessdate=24 мај 2010|архив_дата=2014-08-24|архив_уеб_адрес=https://web.archive.org/web/20140824221641/http://www.theismaili.org/cms/998/A-thousand-years-of-Firdawsis-Shahnama-is-celebrated}}</ref> „Шахнаме“ претставува спој од [[поезија]] и [[проза]], а нејзиното најголемо и највлијателно јадро е епот на [[Фирдуси|Абу ел-Касим Фирдуси]], напишан во периодот околу 976–1011 г.<ref>{{Citation|title=Руска информационна агенция Iran.news|url=http://www.iran.ru/rus/books.php|accessdate=2010-11-14|archivedate=2008-02-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080210144439/http://www.iran.ru/rus/books.php}}</ref> Од останатите делови преживеани се само фрагменти, сочувани преку прераскажувања од разни автори. Во почетокот делото било познато под името „Худај-наме“ („Книга на господарите“), но со текот на времето се утврдило името „Шахнаме“. Фирдуси го пишувал делото 35 години, создавајќи врвно дело на персиско-таџикистанската ренесанса, кое на епски начин ја изразува неговата тага и љубов кон татковината, три века по арапскиот упад. „Шахнаме“ се смета за книжевно [[ремек-дело]] и има огромно значење и за [[Зороастризам|зороастризмот]]. == Содржина == „Шахнаме“ ја раскажува историјата на [[Иран]], започнувајќи од создавањето на светот и воведувањето на [[Уметност|уметностите]] и [[Цивилизација|цивилизацијата]] ([[Оган|огнот]], [[Готвење|готвењето]], [[Металургија|металургијата]], [[Право|правото]]), преку доаѓањето на Аријците/Персијците (во смисла на Иранците), сѐ до арапското освојување на Персија. Делото не е строго [[Хронологија|хронолошки]] организирано, но ја задржува општата последователност и движење низ времето. Некои од јунаците живеат стотици години, но повеќето имаат нормален човечки век. Се појавуваат бројни [[Шах (титула)|шахови]] што доаѓаат и заминуваат, исто како и јунаци и [[Злобник|злобници]]. Единствениот постојан лик во делото е самата Голема Персија, прикажана преку низа [[Изгрејсонце|изгрејсонца]] и [[Зајдисонце|зајдисонца]] што никогаш не се исти — симбол на протекувањето на времето. Делото е поделено на три последователни циклуси: митски времиња, јуначки времиња и историски времиња. „Таткото Време“ е присутен како лик сличен на [[Сатурн (митологија)|Сатурн]] — симбол на трагедијата на [[Смрт|смртта]] и загубата — но со секое ново изгрејсонце доаѓа нов ден и со него — надеж. Во првиот циклус на создавање, злото е надворешна сила (олицетворено во ѓаволот). Во вториот циклус започнува да се појавува омразата внатре во семејството — лошото поведение и злото почнуваат да се вкоренуваат во самата човечка природа. Двајцата постари синови на шахот Ферејдун чувствуваат [[алчност]] и [[завист]] кон нивниот помал и невин брат, мислејќи дека татко им го милува повеќе — па го убиваат. Синот на убиениот [[принц]] го одмаздува убиството на татко си, започнувајќи вител на одмазда и убиство, крв и уште повеќе крв. Во третиот циклус се појавуваат низа шахови со мани и слабости. Една од приказните, слична на таа за [[Федра]], го прикажува шахот Кеј-Кавус, неговата жена Судабе, нејзината страст и нејзиното одбивање од страна на нејзиниот посинок Сијаваш. Во следниот циклус, сите јунаци се прикажани како ладнокрвни, себични и злобни. Овој еп во целост е потемен и потрагичен од речиси сите други епски дела, кои обично нудат некаква [[Kатарза|катарза]] или разрешување. Преовладувачкиот мрачен тон изгледа како одраз на падот на Иран и крајот на [[Зороастризам|зороастризмот]] во Персија. Во епот се опишани и машки и женски ликови, преку кои продира оригиналната зороастриска идеја за човечката состојба. Зороастризмот ја истакнува човечката [[слободна волја]], а сите јунаци на Фирдуси се сложени ликови — ниту еден не е архетип или марионета, туку носи свој карактер и индивидуалност. Најдобрите јунаци имаат свои слабости, а дури и најзлобните имаат мигови на човечност. Фирдуси длабоко тагува по падот на [[Персиско Царство|Персиското Царство]] и последователното владеење на Арапите и Турците. Со „Шахнаме“ тој прави огромен обид да го зачува колективниот спомен на златните времиња на Персија, со цел идните поколенија да учат од минатото и да изградат подобар свет. Иако е формално муслиманско дело, „Шахнаме“ содржи и антиарапски и антитурски мотиви.<ref>A. Shapur Shahbazi, „Ferdowsi: A Critical Biography“, Hardvard University Center For Middle Eastern Studies, Distributed by Mazda Publishers, 1991. pg 49</ref><ref>Igor M. Diankonoff. ''The Paths of History'', Cambridge University Press, 1999, p. 100, [[Специални:Източници на книги/0521643988|ISBN 0-521-64398-8]]</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Commons category|Shahnameh}} * [http://www.iranchamber.com/literature/shahnameh/characters_ferdowsi_shahname.php Iraj Bashiri, ''Characters of Ferdowsi's Shahnameh'', Iran Chamber Society, 2003]. * [[:en:Encyclopædia_Iranica|Encyclopædia Iranica]] entry on [http://www.iranicaonline.org/articles/baysongori-sah-nama ''Baysonghori Shahnameh''] * [http://www.brooklynmuseum.org/opencollection/search/?q=Shahnama+of+Firdawsi&prev_q=book+of+kings&x=0&y=0 Pages from the ''Illustrated Manuscript of the Shahnama''] * [http://www.metmuseum.org/toah/hd/khan6/hd_khan6.htm Folios from the Great Mongol ''Shahnama''] * [http://shahnama.caret.cam.ac.uk/new/jnama/page/ Shahnama Project] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171028142344/http://shahnama.caret.cam.ac.uk/new/jnama/page/|date=2017-10-28}}, * [http://www.iranchamber.com/geography/articles/ancient_iran_geographical_position_shahnameh.php Ancient Iran's Geographical Position in Shah-Nameh] * [http://cudl.lib.cam.ac.uk/view/MS-ADD-00269/1 A richly illuminated and almost complete copy of the ''Shahnamah''] in [[:en:Cambridge_Digital_Library|Cambridge Digital Library]] * [https://exchange.umma.umich.edu/resources/25693 Resources about ''Shahnama''] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20240603113604/https://exchange.umma.umich.edu/resources/25693 |date=2024-06-03 }} * [http://libmma.contentdm.oclc.org/cdm/compoundobject/collection/p15324coll10/id/36222/rec/1 ''A King's Book of Kings: The Shah-nameh of Shah Tahmasp''] * [https://www.kavehfarrokh.com/iranian-studies/iranica/ferdowsi-the-shahnameh/ Firdowsi & the Shahname | Kaveh Farrokh] * [http://ganjoor.net/ferdousi/shahname/aghaz/sh1/ Text of the ''Shahnameh'' in Persian, section by section] [[Категорија:Персиска митологија]] [[Категорија:Епови]] [[Категорија:Персиска книжевност]] [[Категорија:Сеќавање на светот]] [[Категорија:Историја на Иран]] [[Категорија:Историја на Авганистан]] [[Категорија:Историја на Узбекистан]] [[Категорија:Историја на Таџикистан]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ m8o6u03ms2802x4h7rothxlupqhmutw Википедија:Управување со отпад 4 1371796 5382074 5379305 2025-06-20T17:03:18Z P.Nedelkovski 47736 /* Список на учесници */ 5382074 wikitext text/x-wiki {| style="float:right; width:200px; border:solid #ccc 1px; margin:5px;" |- style="text-align:center;" |[[Податотека:International tidyman.svg|150п]] |- style="text-align:center;" |[[Податотека:Wikimedia MKD mk.svg|150п]] |} {| style="height:100%; width:80%; background:transparent; padding:0 10px 0 0; margin:0; border:0; border-spacing:0;" | style="padding:10px 0; font-family:'DejaVu Sans Serif', sans-serif; vertical-align:top;" | <span style="font-size:25px;"><center>'''Уредувачка седмица „Управување со отпад“</center>'''</span> <br> <div align="center"> <div style="width:350px; font-size:0px; margin-top:-10px; margin-bottom:20px; -moz-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; -webkit-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9;">&nbsp;</div> <span style="font-size:16px; font-weight;">'''од 2 до 8 јуни 2025 година'''</span> <div style="width:350px; font-size:0px; margin-bottom:20px; -moz-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; -webkit-box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9; box-shadow: 0px 5px 5px -6px #A7D7F9;">&nbsp;</div> </div> '''Управување со отпад''' — иницијатива на здружението на граѓани „Викимедија МКД“ и Википедија на македонски јазик, која има за цел да помогне во подобрување на постоечките и создавање на нови статии на тема „Управување со отпад“. Потфатот е дел од меѓународната иницијатива „[[:m:WikiForHumanRights|Вики за човековите права 2025]]“. Седмицата започнува на '''2 јуни 2025 г. во 00:00 ч.''' и завршува на '''8 јуни 2025 г. во 23:59 ч.''' по [[средноевропско време|македонско време]]. Доколку сте заинтересирани за учество, '''пријавете се подолу''' (со напатствија). Сите статии треба да бидат напишани во склад со начелата и правилата на Википедија, па така сите статии треба да бидат напишани на енциклопедиски стил и да имаат извори. При уредување на натпреварот или по завршувањето на истиот, сите учесници треба да се запишат со кои статии учествувале. Покрај пишувањето на нови статии, учесниците имаат прилика и значајно да дополнат постоечка статија. Во натпреварот имаат можност да учествуваат сите регистрирани корисници на Википедија на македонски јазик, а за најдобрите учесници се обезбедени награди. == Методи == За време на уредувачката седмица, учесниците се очекува да: * создадат нови статии и да ги подобрат постоечките; * додадат веродостојни надворешни врски во статиите; и * додадат слики во статиите за да ги направат посликовити. == Упатство за учество == === Основни податоци === * '''Почеток:''' 2 јуни 2025 г. во 00:00 (CEST). * '''Крај:''' 8 јуни 2025 г. во 23:59 (CEST). * '''Место на одржување:''' секое место со пристап до интернет. * '''Тема:''' Управување со отпад === Пријава === * '''Чекор 1:''' Создадете корисничка сметка [https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BE%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%98%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0%D0%A1%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BA%D0%B0 тука] или најавете се доколку веќе имате. * '''Чекор 2:''' Додадете го корисничкото име во [[#Список на учесници|списокот на учесници]] и одберете статија од [[#Материјали за уредување|списокот на статии за уредување]]. Со цел да се спречи истовремено уредување на една статија од повеќе учесници, задолжително додадете ги статиите коишто планирате да ги уредувате во списокот на учесници. === Награди === Награди се доделуваат на тројцата најплодотворни учесници во облик на вредносни купони, и тоа: * Прва награда: купон во вредност од 4.000 денари. * Втора награда: купон во вредност од 3.000 денари. * Трета награда: купон во вредност од 2.000 денари. '''Важно:''' За да се освои било која награда, потребно е да се создадат или подобрат најмалку 20 статии! == Социјални медиуми == Споделувањето на меѓународната иницијатива на социјалните медиуми е препорачано да се врши со тарабните ознаки #WikiForHumanRights. == Содржина за уредување статии == [[Податотека:Content Translation Screencast (English).webm|мини|300п|десно|Кратко видео-упатство за тоа како се користи алатката за превод на статии на Википедија (видеото е со македонски превод)]] Во овој дел е направен преглед на корисни материјали за уредување, наведен е список со потребни статии, а прикажана е и табела за евиденција на придонесите. Додавањето нови содржини можело да се врши преку превод на содржини од другите јазични изданија на Википедија, но особено се охрабрувало дополнување со информации од други расположливи материјали. Препорака за новите и помалку искусни корисници е да ја користат алатката за превод на статии на Википедија (видео-упатство од десната страна). === Материјали за уредување === ;Други јазични изданија на Википедија * од Википедија на англиски јазик: ** [[:en:Category:Waste management]] ;Печатени и електронски изданија Се охрабруваат уредниците да користат македонски печатени и електронски изданија, а притоа е потребно изворите да бидат наведени. ==== Список на учесници ==== {| class="wikitable" |- ! Бр. !! Корисник !! Придонеси |- | 1 | [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] | {{подреден список|[[Канализација]] (Н)|[[Биоразградување]] (Н)|[[Производ за еднократна употреба]] (Н)|[[Нулти отпад]] (Н)|[[Добротворна продавница]] (Н)|[[Автомобилска депонија]] (Н)|[[Отпадни води]] (Н)|[[Прочистување на земјоделски отпадни води]] (Н)|[[Биоразградлив отпад]] (Н)|[[Хемиски отпад]] (Н)|[[Медицински отпад]] (Н)|[[Кафеав отпад]] (Н)|[[Градежен отпад]] (Н)|[[Зелен отпад]] (Н)|[[Индустриски отпад]] (Н)|[[Отпад од остри предмети ]] (Н)|[[Морски отпад]] (Н)|[[Комунален цврст отпад]] (Н)|[[Радиоактивен отпад]] (Н)|[[Отпад од амбалажа]] (Н)|[[Јаловина]] (Н)|[[Постпотрошувачки отпад ]] (Н)|[[Токсичен отпад]] (Н)|[[Глобална трговија со отпад]] (Н)|[[Право на поправка]] (Н)|[[Обновување на ресурси]] (Н)|[[Рециклирање на автомобилски гуми]] (Н)|[[Рециклирање на дрвена граѓа]] (Н)|[[Управување со отпад во Турција]] (Н)|[[Управување со отпад во Казахстан]] (Н)|[[Управување со отпад во Нов Зеланд]] (Н)|[[Управување со отпад во Тајланд]] (Н)|[[Управување со отпад во Швајцарија]] (Н)|[[Управување со отпад во Русија]] (Н)}} |- | 2 | [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] | {{подреден список|[[Комерцијален отпад]] (Н)|[[Инертен отпад]] (Н)|[[Размена на отпад]] (Н)}} |- | 3 | [[Корисник:MagdalenaAvr|MagdalenaAvr]] | {{подреден список|[[Компост]] (Н)|[[Сортирање на отпад]] (Н)|[[Влажно марамче]] (Н)|[[Менструална влошка]] (Н)|[[Пластична чаша]](Н) |[[Чаша за еднократна употреба ]](Н)|[[Хартиена крпа ]](Н)|[[Фотоапарат за еднократна употреба]](Н)|[[Прибор за јадење за еднократна употреба ]] (Н)|[[Памучно стапче ]] (Н)|[[Отстранување на човечки трупови ]] (Н)}} |- | 4 | [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] |{{подреден список|[[Железнички гробишта]] (Н)|[[Автомобилски гробишта]] (Н)|[[Даблинска постројка за претворање на отпад во енергија]] (Н)|[[Преносна станица Шах Алам или SATS]] (Н)|[[Долина на бурињата]] (Н)|[[Еколошки центар на Долниот Ист Сајд]] (Н)|[[Чинет]] (Н)|[[Анаеробен кларигестер]] (Н)|[[Пластични торби за пазарење]] (Н)|[[Американска алијанса за рециклирачки пластични кеси]] (Н)|[[Алијанса за рециклирање на храна и пијалаци]] (Н)|[[СИРУМ (Поддршка на иницијативи за редистрибуција на неискористени лекови)]] (Н)|[[Базелска акциона мрежа]] (Н)|[[Сертификација АДИСА]] (Н)|[[Биоретенција]] (Н)|[[Процес на бизмут-фосфат]] (Н)|[[Испарување на роса]] (Н)|[[Матијас Купс]] (Н)|[[Оксидација на стопена сол]] (Н)|[[Рамеш Сумант Мехта]] (Н)|[[Продолжена аерација]] (Н)|[[Здружение за анаеробна дигестија и биоресурси]] (Н)|[[Колекција покрај тротоарот или собирање покрај тротоар]] (Н)|[[Електронски отпад ]] (Н)|[[Отпад со висока концентрација (HLW) ]] (Н)}} |- | 5 | [[Корисник:19user99|19user99]] | {{подреден список|[[Хиерархија на отпад]] (Н)|[[Биокремација]] (Н)|[[Обработка на отпад]] (Н)|[[Рамковна директива за отпад]] (Н)|[[Механички биолошки третман]] (Н)|[[Биосушење]] (Н)|[[Анаеробна дигестија]] (Н)|[[Терамација]] (Н)|[[Отстранување на лекови]] (Н)|[[Биоефектор]] (Н)|[[Биофабрика]] (Н)|[[Биоразградлива ќеса]] (Н)|[[Собирање на отпад]] (Н)|[[Инсинерација]] (Н)|[[Карактеризација на отпад]] (Н)|[[Енергија од отпад]] (Н)|[[Список на технологии за обработка на цврст отпад]] (Н)|[[Видови анаеробни дигестори]] (Н)|[[Центар за рециклирање на комунален цврст отпад]] (Н)|[[Претоварна станица]] (Н)|[[Плазмична гасификација]] (Н)|[[Санација на депонии]] (Н)|[[Депонија со биореактор]] (Н)|[[Управување со отпад]] (Н)|[[Ацидогенеза]] (Н)|[[Ацетогенеза]] (Н)|[[Метаногенеза]] (Н)|[[Депониски гас]] (Н)|[[Рециклирање на хартија]] (Н)}} |- | 6 | [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] | {{подреден список|[[Рециклирана облека од „Ендевор“]] (Н)|[[Книжарници на Оксфам]] (Н)|[[Продавница за отпадоци]] (Н)|[[Кеса за отпад]] (Н)|[[Сина ќеса ]] (Н)|[[Депонија]] (Н)}} |} * (Н) — новосоздадена статија * (П) — подобрена статија За да се запишете во списокот по двете точки запишете го вашето корисничко име, како и после големата црта. (пример: Корисник:Jtasevski123|Jtasevski123). За да ги запишувате вашите статии во списокот служете во секоја заграда запишувајте ја статијата која сте ја уредиле и означувајте дали се работи за нова или подобрена статија (пример: [[Винсент ван Гог]] (Н)). == Резултати == {| class="wikitable" |- ! Број !! Корисник !! Збирен резултат<sup>1</sup> !! Број на статии |- | style="background:#ddf;" | 1 || [[Корисник:Тиверополник|Тиверополник]] || '''62.467 ''' || 34 {{Д}} |- | style="background:#ddf;" | 2 || [[Корисник:19user99|19user99]] || '''16.023 ''' || 29 {{Д}} |- | style="background:#ddf;" | 3 || [[Корисник:Chnitke|Chnitke]] || '''12.562 ''' || 25 {{Д}} |- | | 4 || [[Корисник:MagdalenaAvr|MagdalenaAvr]] || '''11.576 ''' || 11 {{Н}} |- | | 5 || [[Корисник:Lili Arsova|Lili Arsova]] || '''3.070 ''' || 6{{Н}} |- | | 6 || [[Корисник:XavieraMars|XavieraMars]] || '''262''' || 3 {{Н}} |} <sup>1</sup> '''Збирниот резултат''' претставува број на додадени зборови на Википедија преку уредените статии, за што е користена посебна википедијанска алатка за пребројување на зборови. == Надворешни врски == * [[m:WikiForHumanRights/mk|Вики за човековите права 2025]] — службена страница на иницијативата на Мета. [[Категорија:Википедија:Вики за човековите права|Управување со отпад]] [[Категорија:Википедија:Викимедија МКД во 2025 година]] [[Категорија:Википедија:Уредувачки седмици]] c8z6mxu018r4vpd7edwe4gly6csnrks Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2025 0 1371890 5382113 5381655 2025-06-20T18:32:53Z Carshalton 30527 5382113 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за меѓународно фудбалско натпреварување | име_на_турнирот = Majstrovstvá Európy vo futbale hráčov do 21 rokov 2025 <!-- оригинално име на турнирот (прифатено од УЕФА и(ли) ФИФА) --> | лого = 2025 UEFA European Under-21 Championship.png | големина = 200px | земја = {{flagsport|SVK}} [[Словачка]] | градови = 8 | стадиони = 8 | период = [[11 јуни]] — [[28 јуни]] [[2025]] | учесници = 16 | шампион = <!--{{fbu ENG 21}}<br><small>(3. титула)</small>--> | 2 место = <!--{{fbu ESP 21}}--> | 3 место = <!--{{fbu ISR 21}}<br>{{fbu UKR 21}}--> | 4 место = <!-- да се стави и слика од знамето на четвртото место; ако нема одиграно натпревар за трето место, двете репрезентации да се напишат како носители на бронзен медал --> | публика = | натпревари = | голови = | стрелец = | бголов = | најдобар = | претходно = [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|''2023'']] | следно = [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2027|''2027'']] }} '''Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2025''' — 25-то издание на [[УЕФА Европско првенство за играчи под 21 година|Европските првенства во фудбал за играчи под 21 година]], [[фудбал]]ско натпреварување кое се одржува на секои две години за репрезентации составени од играчи под 21 година, организирано и под покровителство на [[УЕФА]]. Турнирот бил одржан во [[Словачка]],<ref name=hosts>{{cite news |author=<!--not stated--> |date=11 August 2023 |title=2025 Under-21 EURO in Slovakia: Tournament information |url=https://www.uefa.com/under21/news/0284-18b5e2afb871-96c58db24dfa-1000--2025-under-21-euro-in-slovakia-tournament-information/ |work=UEFA |location=Basel |access-date=23 October 2023}}</ref> која била домаќин на турнир од Европското првенство под 21 година по втор пат, откако го организирала и [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2000|првенството во 2000 година]]. Право на учество на првенството имале сите играчи родени на или по 1 јануари 2002 година. Вкупно 16 репрезентации, кои се квалификувале преку квалификациите, учествувале на завршниот турнир. ==Избор на домаќин== *{{CRO}} *'''{{SVK}}''' Извршниот комитет на УЕФА ја избрал Словачка за домаќин на 25 јануари 2023 година.<ref name=hosts/> == Стадиони == {|class="wikitable" style="text-align:center;margin:1em auto;" |- ! [[Братислава]] ! [[Трнава]] ! [[Дунајска Стреда]] ! [[Кошице]] |- | [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Национален стадион]] | [[Стадион Антон Малатински]] | [[ДАК Арена]] | [[Фудбалска Арена во Кошице]] |- | Капацитет: '''22,500''' | Капацитет: '''18,200''' | Капацитет: '''12,700''' | Капацитет: '''12,555''' |- | [[File:Tehelne pole.jpg|210px]] | [[File:The City Arena in Trnava (2018).jpg|190px]] | [[File:Molarena.png|210px]] | [[File:KFA_Kosicka_Futbalova_Arena.jpg|225px]] |- !colspan=4|{{Location map+ |Slovakia |float=center |width=500 |places= {{Location map~|Slovakia|lat=48.163558|long=17.136856|label=[[Братислава]]|position=right}} {{Location map~|Slovakia|lat=48.373333|long=17.591667|label=[[Трнава]]|position=top}} {{Location map~|Slovakia|lat=47.998889|long=17.618333|label=[[Дунајска Стреда]]|position=bottom}} {{Location map~|Slovakia|lat=48.89868|long=18.044738|label=[[Тренчин]]|position=bottom}} {{Location map~|Slovakia|lat=49.229119|long=18.744789|label=[[Жилина]]|position=right}} {{Location map~|Slovakia|lat=48.696667|long=21.245|label=[[Кошице]]|position=right}} {{Location map~|Slovakia|lat=49.006756|long=21.234564|label=[[Прешов]]|position=right}} {{Location map~|Slovakia|lat=48.321857|long=18.087506|label=[[Нитра]]|position=right}} }} |- ! [[Жилина]] ! [[Тренчин]] ! [[Нитра]] ! [[Прешов]] |- | [[Стадион под Дубном]] | [[Сихот (стадион)|Сихот]] | [[Стадион под Зобором]] | [[Татран (стадион)|Татран]] |- | Капацитет: '''10,897''' | Капацитет: '''10,000''' | Капацитет: '''7,480''' | Капацитет: '''6,500''' |- | [[File:MŠK Žilina - Stadium - panoramio.jpg|210px]] | [[File:Stadion Sihot.png|210px]] | [[File:FC Nitra.jpg|215px]] | [[File:Tatran Arena 01 2025.jpg|220px]] |} ==Квалификации== === Квалификувани репрезентации === Следните репрезентации се квалификувале за завршниот турнир. <small>Инфо: Сите настапи и статистики ја вклучуваат само У-21 ерата на првенството (од 1978).</small> {| class="wikitable sortable" |- ! Држава ! Квалификувана како ! Дата на квалификација ! Учество ! Прво учество ! Последно учество ! Најдобар резултат |- | {{fbu SVK 21}} || {{sort|*|Домаќин}} || 25 јануари 2023 || 3-то {{small|(9-то вклучувајќи и [[Фудбалска репрезентација на Чехословачка под 21 година|Чехословачка]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2000|2000]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2017|2017]] || {{sort|03|Четврто место}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2000|2000]]) |- | {{fbu NED 21}} || {{sort|C|Победник во квал. група Ц}} || 9 септември 2024 || 10-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1988|1988]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2006|2006]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2007|2007]]) |- | {{fbu ESP 21}} || {{sort|B|Победник во квал. група Б}} || 10 септември 2024 || 17-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1986|1986]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1998|1998]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2011|2011]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2013|2013]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2019|2019]]) |- | {{fbu POR 21}} || {{sort|G|Победник во квал. група Г}} || 11 октомври 2024 || 11-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1994|1994]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || {{sort|02|Финалист}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1994|1994]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2015|2015]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]]) |- | {{fbu GER 21}} || {{sort|D|Победник во квал. група Д}} || 11 октомври 2024 || 15-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2009|2009]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2017|2017]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]]) |- | {{fbu DEN 21}} || {{sort|I|Победник во квал. група И}} || 11 октомври 2024 || 10-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1978|1978]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]] || {{sort|03|Полуфинале}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1992|1992]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2015|2015]]) |- | {{fbu UKR 21}} || {{sort|J|Една од трите најдобри второпласирани}} || 11 октомври 2024 || 4-то {{small|(7-мо вклучувајќи и [[Фудбалска репрезентација на Советскиот Сојуз под 21 година|Советскиот Сојуз]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2006|2006]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || {{sort|02|Финалист}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2006|2006]]) |- | {{fbu ENG 21}} || {{sort|F|Победник во квал. група Ф}} || 12 октомври 2024 || 18-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1978|1978]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1984|1984]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]]) |- |{{fbu ROU 21}} || {{sort|E|Победник во квал. група Е}} || 15 октомври 2024 || 5-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1998|1998]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || {{sort|03|Полуфинале}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2019|2019]]) |- |{{fbu POL 21}} || {{sort|J|Една од трите најдобри второпласирани}} || 15 октомври 2024 || 8-мо || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2019|2019]] || {{sort|04|Четвртфинале}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1984|1984]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1986|1986]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1992|1992]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1994|1994]]) |- |{{fbu SLO 21}} || {{sort|H|Победник во квал. група Х}} || 15 октомври 2024 || 2-ро {{small|(6-то вклучвајќи и [[Фудбалска репрезентација на Југославија под 21 година|Југославија]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]] || {{sort|05|Групна фаза}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]]) |- |{{fbu FRA 21}} || {{sort|J|Една од трите најдобри второпласирани}} || 15 октомври 2024 || 12-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1988|1988]]) |- |{{fbu ITA 21}} || {{sort|A|Победник во квал. група А}} || 15 октомври 2024 || 23-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1978|1978]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] ||'''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1992|1992]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1994|1994]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1996|1996]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2000|2000]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2004|2004]]) |- |{{fbu FIN 21}} || {{sort|K|Победник во баражот}} || 19 ноември 2024 || 2-ро || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2009|2009]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2009|2009]] || Групна фаза ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2009|2009]]) |- |{{fbu CZE 21}} || {{sort|K|Победник во баражот}} || 19 ноември 2024 || 10-то {{small|(16-то вклучувајќи и [[Фудбалска репрезентација на Чехословачка под 21 година|Чехословачка]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1996|1996]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2002|2002]]) |- |{{fbu GEO 21}} || {{sort|K|Победник во баражот}} || 19 ноември 2024 || 2-ро {{small|(5-то вклучувајќи и [[Фудбалска репрезентација на Советскиот Сојуз под 21 година|Советскиот Сојуз]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || Четвртфинале ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]]) |} ==Фаза по групи== {{hidden begin|title='''Правила за одредување на позициите'''}} Позициите на табелата се одредуваат на следниов начин: # Освоени бодови (3 бода за победа, 1 за нерешено, 0 за пораз); # Меѓусебен скор помеѓу екипите кои се изедначени на табелата; # Гол разлика во меѓусебните натпревари помеѓу екипите кои се изедначени на табелата; # Број на постигнати голови во меѓусебните натпревари помеѓу екипите кои се изедначени на табелата; # Гол разлика во сите одиграни натпревари од групната фаза; # Број на постигнати голови во сите натпревари од групната фаза; # [[Изведување пенали (фудбал)|Изведување пенали]] ако само два тима имаат ист број на бодови, а се сретнале во последното коло од групата и се изедначени по примена на сите горенаведени критериуми (не се користи ако повеќе од два тима имаат ист број на бодови или ако нивните рангирања не се релевантни за квалификацијата во следната фаза); # Фер плеј бодови во сите одиграни натпревари од групната фаза (само едно одземање на бодови за фер плеј листата може да се примени на еден играч на еден натпревар): {{unordered list | Жолт картон: 1 бод; | Индиректен црвен картон (втор жолт картон): −3 бода; | Директен црвен картон: −3 бода; }} # Позиција на ранглистата на УЕФА. {{hidden end}} ===Група А=== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Tooltip|Поз.|Позиции}} !width=27%|Репрезентација !width=10%|{{Tooltip|Бод|Бодови}} !width=7%|{{Tooltip|ОН|Одиграни натпревари}} !width=7%|{{Tooltip|П|Победи}} !width=7%|{{Tooltip|Н|Нерешени}} !width=7%|{{Tooltip|И|Изгубени}} !width=7%|{{Tooltip|ДГ|Постигнати голови}} !width=7%|{{Tooltip|ПГ|Примени голови}} !width=7%|{{Tooltip|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=#ccffcc |1.||style="text-align:left;"|{{fbu ESP 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 6 || 4 || +2 |- |- bgcolor=#ccffcc |2.||style="text-align:left;"|{{fbu ITA 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 3 || 1 || +2 |- |3.||style="text-align:left;"|{{fbu SVK 21}} |'''3'''|| 3 || 1 || 0 || 2 || 4 || 5 || -1 |- |4.||style="text-align:left;"|{{fbu ROU 21}} |'''0'''|| 3 || 0 || 0 || 3 || 2 || 5 || -3 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|11|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt SVK 21}} |резултат = 2&ndash;3 |екипа2 = {{fbu ESP 21}} |голови1 = *[[Самуел Копасек|Копасек]] {{goal|48}} *[[Томаш Суслов|Суслов]] {{goal|53|пен.}} |голови2 = *{{goal|16}} [[Марк Пубиљ|Пубиљ]] *{{goal|18}} [[Матео Џозеф|Џозеф]] *{{goal|90}} [[Сесар Тарега|Тарега]] |стадион = [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Национален стадион]], [[Брастилава]] |гледачи = 19.964 |судија = {{flagsport|POL}} [[Дамјан Силвестржак]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043332/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|11|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ITA 21}} |резултат = 1&ndash;0 |екипа2 = {{fbu ROU 21}} |голови1 = *[[Томазо Балданци|Балданци]] {{goal|26}} |голови2 = |стадион = [[Стадион „Антон Малатински“|Антон Малатински]], [[Трнава]] |гледачи = 2.450 |судија = {{flagsport|GRE}} [[Василис Фотијас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043333/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt ESP 21}} |резултат = 2&ndash;1 |екипа2 = {{fbu ROU 21}} |голови1 = *[[Микел Хаурегизар|Хаурегизар]] {{goal|85}} *[[Роберто Фернандес (фудбалер 2002)|Фернандес]] {{goal|88}} |голови2 = *{{goal|{{0}}4}} [[Луис Мунтеану|Мунтеану]] |стадион = [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Национален стадион]], [[Брастилава]] |гледачи = 10.023 |судија = {{flagsport|NED}} [[Сандер ван дер Ејк]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043335/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt SVK 21}} |резултат = 0&ndash;1 |екипа2 = {{fbu ITA 21}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|7}} [[Чезаре Казадеи|Казадеи]] |стадион = [[Стадион „Антон Малатински“|Антон Малатински]], [[Трнава]] |гледачи = 15.455 |судија = {{flagsport|SRB}} [[Ненад Минаковиќ]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043334/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ROU 21}} |резултат = 1&ndash;2 |екипа2 = {{fbu SVK 21}} |голови1 = *[[Умит Акда|Акда]] {{goal|67}} |голови2 = *{{goal|11}} [[Адам Оберт|Оберт]] *{{goal|57}} [[Томаш Суслов|Суслов]] |стадион = [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Национален стадион]], [[Брастилава]] |гледачи = 17.058<ref>{{UEFA match attendance|2043342|Romania vs. Slovakia|date=17 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|LTU}} [[Манфредас Лукјанчунас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043342/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ESP 21}} |резултат = 1&ndash;1 |екипа2 = {{fbu ITA 21}} |голови1 = *[[Хесус Родригес (фудбалер 2005)|Родригес]] {{goal|53}} |голови2 = *{{goal|59}} [[Николо Пизили|Пизили]] |стадион = [[Стадион „Антон Малатински“|Антон Малатински]], [[Трнава]] |гледачи = 12.573<ref>{{UEFA match attendance|2043343|Spain vs. Italy|date=17 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SCO}} [[Николас Волш (фудбалски судија)|Ник Волш]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043343/ }} ===Група Б=== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Tooltip|Поз.|Позиции}} !width=27%|Репрезентација !width=10%|{{Tooltip|Бод|Бодови}} !width=7%|{{Tooltip|ОН|Одиграни натпревари}} !width=7%|{{Tooltip|П|Победи}} !width=7%|{{Tooltip|Н|Нерешени}} !width=7%|{{Tooltip|И|Изгубени}} !width=7%|{{Tooltip|ДГ|Постигнати голови}} !width=7%|{{Tooltip|ПГ|Примени голови}} !width=7%|{{Tooltip|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=#ccffcc |1.||style="text-align:left;"|{{fbu GER 21}} |'''9'''|| 3 || 3 || 0 || 0 || 9 || 3 || +6 |- |- bgcolor=#ccffcc |2.||style="text-align:left;"|{{fbu ENG 21}} |'''4'''|| 3 || 1 || 1 || 1 || 4 || 3 || +1 |- |3.||style="text-align:left;"|{{fbu CZE 21}} |'''3'''|| 3 || 1 || 0 || 2 || 5 || 7 || -2 |- |4.||style="text-align:left;"|{{fbu SLO 21}} |'''1'''|| 3 || 0 || 1 || 2 || 0 || 5 || -5 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|12|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt CZE 21}} |резултат = 1&ndash;3 |екипа2 = {{fbu ENG 21}} |голови1 = *[[Даниел Фила|Фила]] {{goal|51}} |голови2 = *{{goal|39}} [[Харви Елиот|Елиот]] *{{goal|48}} [[Џонатан Роу (фудбалер 2003)|Роу]] *{{goal|76}} [[Чарли Кресвел|Кресвел]] |стадион = [[ДАК Арена]], [[Дунајска Стреда]] |гледачи = 8.087 |судија = {{flagsport|ARM}} [[Елчин Масијев]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043326/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|12|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt GER 21}} |резултат = 3&ndash;0 |екипа2 = {{fbu SLO 21}} |голови1 = *[[Ник Волтемаде|Волтемаде]] {{goal|19}}, {{goal|42}}, {{goal|82|пен.}} |голови2 = |стадион = [[Стадион под Зобором]], [[Нитра]] |гледачи = 2.708 |судија = {{flagsport|DEN}} [[Јакоб Сундберг]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043327/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt ENG 21}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{fbu SLO 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион под Зобором]], [[Нитра]] |гледачи = 5.217 |судија = {{flagsport|GEO}} [[Гога Кикачеишвили]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043337/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt CZE 21}} |резултат = 2&ndash;4 |екипа2 = {{fbu GER 21}} |голови1 = * [[Брајт Ари-Мби|Ари-Мби]] {{goal|61|авт.}} * [[Карел Спачил|Спачил]] {{goal|66}} |голови2 = * {{goal|34}} [[Николо Тресолди|Тресолди]] * {{goal|41}} [[Паул Небел|Небел]] * {{goal|54}} [[Ник Волтемаде|Волтемаде]] * {{goal|59}} [[Ерик Мартел|Мартел]] |стадион = [[ДАК Арена]], [[Дунајска Стреда]] |гледачи = 7.870 |судија = {{flagsport|VEN}} [[Алексис Ерера (фудбалски судија)|Алексис Ерера]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043336/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt SLO 21}} |резултат = 0-2 |екипа2 = {{fbu CZE 21}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|48}} [[Даниел Фила|Фила]] *{{goal|59}} [[Вацлав Сејк|Сејк]] |стадион = [[ДАК Арена]], [[Дунајска Стреда]] |гледачи = 4.028<ref>{{UEFA match attendance|2043344|Slovenia vs. Czech Republic|date=18 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ITA}} [[Симоне Соца]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043344/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ENG 21}} |резултат = 1-2 |екипа2 = {{fbu GER 21}} |голови1 = *[[Алекс Скот (фудбалер 2003)|Скот]] {{goal|76}} |голови2 = *{{goal|{{0}}3}} [[Ансгар Кнауф|Кнауф]] *{{goal|33}} [[Нелсон Вајпер|Вајпер]] |стадион = [[Стадион под Зобором]], [[Нитра]] |гледачи = 5.624<ref>{{UEFA match attendance|2043345|England vs. Germany|date=18 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|NED}} [[Сандер ван дер Еијк]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043345/ }} ===Група Ц=== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Tooltip|Поз.|Позиции}} !width=27%|Репрезентација !width=10%|{{Tooltip|Бод|Бодови}} !width=7%|{{Tooltip|ОН|Одиграни натпревари}} !width=7%|{{Tooltip|П|Победи}} !width=7%|{{Tooltip|Н|Нерешени}} !width=7%|{{Tooltip|И|Изгубени}} !width=7%|{{Tooltip|ДГ|Постигнати голови}} !width=7%|{{Tooltip|ПГ|Примени голови}} !width=7%|{{Tooltip|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=#ccffcc |1.||style="text-align:left;"|{{fbu POR 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 9 || 0 || +9 |- |- bgcolor=#ccffcc |2.||style="text-align:left;"|{{fbu FRA 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 7 || 3 || +4 |- |3.||style="text-align:left;"|{{fbu GEO 21}} |'''3'''|| 3 || 1 || 0 || 2 || 4 || 8 || -4 |- |4.||style="text-align:left;"|{{fbu POL 21}} |'''0'''|| 3 || 0 || 0 || 3 || 2 || 11 || -9 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|11|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt POR 21}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{fbu FRA 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Сихот (стадион)|Сихот]], [[Тренчин]] |гледачи = 4.932 |судија = {{flagsport|LTU}} [[Манфредас Лукјанчукас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043328/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|11|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt POL 21}} |резултат = 1&ndash;2 |екипа2 = {{fbu GEO 21}} |голови1 = *[[Јакуб Калузински|Калузински]] {{goal|73|пен.}} |голови2 = *{{goal|55}} [[Нодар Ломинадзе|Ломинадзе]] *{{goal|90+3}} [[Василиос Гордезијани|Годрезијани]] |стадион = [[Стадион под Дубном]], [[Жилина]] |гледачи = 2.218 |судија = {{flagsport|SUI}} [[Алесандро Дудиќ]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043329/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt POR 21}} |резултат = 5&ndash;0 |екипа2 = {{fbu POL 21}} |голови1 = *[[Жеовани Кенда|Кенда]] {{goal|16}}, {{goal|24}} *[[Енрике Араужо|Араужо]] {{goal|30}} *[[Пауло Бернардо (фудбалер)|Бернардо]] {{goal|41}} *[[Родриго Гомеш|Гомеш]] {{goal|63}} |голови2 = |стадион = [[Сихот (стадион)|Сихот]], [[Тренчин]] |гледачи = 4.469 |судија = {{flagsport|SCO}} [[Ник Волш (фудбалски судија)|Ник Волш]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043338/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt FRA 21}} |резултат = 3&ndash;2 |екипа2 = {{fbu GEO 21}} |голови1 = *[[Матис Тел|Тел]] {{goal|35|пен.}} *[[Жоан Лепенан|Лепенан]] {{goal|89}} *[[Тјерно Бари (фудбалер 2002)|Бари]] {{goal|90+12}} |голови2 = *{{goal|76}} [[Гиорги Абуашвили|Абуашвили]] *{{goal|84}} [[Саба Сазонов|Сазонов]] |стадион = [[Стадион под Дубном]], [[Жилина]] |гледачи = 3.687 |судија = {{flagsport|DEN}} [[Јакоб Сундберг]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043339/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt GEO 21}} |резултат = 0&ndash;4 |екипа2 = {{fbu POR 21}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|24}} [[Родриго Пињеиро|Пињеиро]] *{{goal|62}} [[Жеовани Кенда|Кенда]] *{{goal|87}} [[Родриго Гомеш|Гомеш]] *{{goal|90+5|пен.}} [[Енрике Араужо|Араужо]] |стадион = [[Сихот (стадион)|Сихот]], [[Тренчин]] |гледачи = 4.573<ref>{{UEFA match attendance|2043346|Georgia vs. Portugal|date=17 June 2025|access-date=17 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|AZE}} [[Елчин Масијев]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043346/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt FRA 21}} |резултат = 4&ndash;1 |екипа2 = {{fbu POL 21}} |голови1 = *[[Натан Зезе|Зезе]] {{goal|18}} *[[Џауи Сисе|Сисе]] {{goal|19}}, {{goal|29}} *[[Матис Аблин|Аблин]] {{goal|82}} |голови2 = *{{goal|61}} [[Ариел Мосор|Мосор]] |стадион = [[Стадион под Дубном]], [[Жилина]] |гледачи = 7.288<ref>{{UEFA match attendance|2043347|France vs. Poland|date=17 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SRB}} [[Ненад Минаковиќ]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043347/ }} ===Група Д=== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Tooltip|Поз.|Позиции}} !width=27%|Репрезентација !width=10%|{{Tooltip|Бод|Бодови}} !width=7%|{{Tooltip|ОН|Одиграни натпревари}} !width=7%|{{Tooltip|П|Победи}} !width=7%|{{Tooltip|Н|Нерешени}} !width=7%|{{Tooltip|И|Изгубени}} !width=7%|{{Tooltip|ДГ|Постигнати голови}} !width=7%|{{Tooltip|ПГ|Примени голови}} !width=7%|{{Tooltip|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=#ccffcc |1.||style="text-align:left;"|{{fbu DEN 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 7 || 5 || +2 |- |- bgcolor=#ccffcc |2.||style="text-align:left;"|{{fbu NED 21}} |'''4'''|| 3 || 1 || 1 || 1 || 5 || 4 || -1 |- |3.||style="text-align:left;"|{{fbu UKR 21}} |'''3'''|| 3 || 1 || 0 || 2 || 4 || 5 || -1 |- |4.||style="text-align:left;"|{{fbu FIN 21}} |'''2'''|| 3 || 0 || 2 || 1 || 4 || 6 || -2 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|12|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt UKR 21}} |резултат = 2&ndash;3 |екипа2 = {{fbu DEN 21}} |голови1 = *[[Назар Волошин|Волошин]] {{goal|22}} *[[Максим Брагару|Брагару]] {{goal|78}} |голови2 = *{{goal|63}} [[Клемент Бишоф|Бишоф]] *{{goal|81}} [[Вилијам Бевинг|Бевинг]] *{{goal|88}} [[Вилијам Осула|Осула]] |стадион = [[Татран (стадион)|Татран]], [[Прешов]] |гледачи = 5.458 |судија = {{flagsport|GEO}} [[Гога Кикачеишвили]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043331/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|12|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt FIN 21}} |резултат = 2&ndash;2 |екипа2 = {{fbu NED 21}} |голови1 = *[[Каспер Терхо|Терхо]] {{goal|25}} *[[Топи Кескинен|Кескинен]] {{goal|28}} |голови2 = *{{goal|59}} [[Лучано Валенте (фудбалер 2003)|Валенте]] *{{goal|90+3}} [[Ернест Поку|Поку]] |стадион = [[Фудбалска Арена во Кошице|Арена Кошице]], [[Кошице]] |гледачи = 7.369 |судија = {{flagsport|VEN}} [[Алексис Ерера (фудбалски судија)|Алексис Ерера]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043330/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt FIN 21}} |резултат = 0&ndash;2 |екипа2 = {{fbu UKR 21}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|28}} [[Владислав Ванат|Ванат]] *{{goal|49}} [[Максим Брагару|Брагару]] |стадион = [[Фудбалска Арена во Кошице|Арена Кошице]], [[Кошице]] |гледачи = 8.636 |судија = {{flagsport|SUI}} [[Алесандро Дудиќ]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043340/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt NED 21}} |резултат = 1&ndash;2 |екипа2 = {{fbu DEN 21}} |голови1 = * [[Оливер Провстгор|Провстгор]] {{goal|19|авт.}} |голови2 = * {{goal|35}}, {{goal|47}} [[Вилијам Осула|Осула]] |стадион = [[Татран (стадион)|Татран]], [[Прешов]] |гледачи = 5.434 |судија = {{flagsport|ITA}} [[Симоне Соца]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043341/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt DEN 21}} |резултат = 2&ndash;2 |екипа2 = {{fbu FIN 21}} |голови1 = * [[Конрад Хардер|Хардер]] {{goal|10}}, {{goal|68}} |голови2 = * {{goal|73}} [[Наатан Скјутија|Скјутија]] * {{goal|82}} [[Топи Кескинен|Кескинен]] |стадион = [[Фудбалска Арена во Кошице|Арена Кошице]], [[Кошице]] |гледачи = 6.940<ref>{{UEFA match attendance|2043348|Denmark vs. Finland|date=18 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|POL}} [[Дамјан Силвестржак]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043348/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt NED 21}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{fbu UKR 21}} |голови1 = * [[Лучано Валенте (фудбалер 2003)|Валенте]] {{goal|34}} * [[Том ван Берген|Ван Берген]] {{goal|79}} |голови2 = |стадион = [[Татран (стадион)|Татран]], [[Прешов]] |гледачи = 5.216<ref>{{UEFA match attendance|2043349|Netherlands vs. Ukraine|date=18 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|GRE}} [[Василис Фотијас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043349/ }} ==Нокаут фаза== Во нокаут фазата, ќе се користат [[Продолжеток (спорт)|продолженија]] и [[Изведување пенали (фудбал)|изведување пенали]] ако е потребно за да се одреди победникот. ===Жреб и резултати=== <onlyinclude>{{#invoke:RoundN|N8 |3rdplace=no|bold_winner=high|widescore=yes <!--Date-Place|Team 1|Score 1|Team 2|Score 2--> <!--Quarter-finals--> |21 јуни – [[Стадион „Антон Малатински“|Трнава]] |{{fbu ESP 21}}||{{fbu ENG 21}}| |21 јуни – [[Стадион под Дубном|Жилина]] |{{fbu POR 21}}|| {{fbu NED 21}}| |22 јуни – [[ДАК Арена|Дунајска Стреда]] |{{fbu GER 21}}|| {{fbu ITA 21}} | |22 јуни – [[Татран (стадион)|Прешов]] |{{fbu DEN 21}}||{{fbu FRA 21}}| <!--Semi-finals--> |25 јуни – [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Братислава]] |<!-- {{fbu|21|}} -->||<!-- {{fbu|21|}} -->| |25 јуни – [[Фудбалска Арена во Кошице|Кошице]] |<!-- {{fbu|21|}} -->||<!-- {{fbu|21|}} -->| <!--Final--> |28 јуни – [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Братислава]]|<!-- {{fbu|21|}} -->||<!-- {{fbu|21|}} -->| }}</onlyinclude> ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== *{{Official website|https://www.uefa.com/under21/}} {{Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година}} [[Категорија:УЕФА Европско првенство за играчи под 21 година|2025]] lbpno0qgnnc1j8uabbg1fk8f3q3e2f3 5382116 5382113 2025-06-20T18:43:55Z Carshalton 30527 5382116 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за меѓународно фудбалско натпреварување | име_на_турнирот = Majstrovstvá Európy vo futbale hráčov do 21 rokov 2025 <!-- оригинално име на турнирот (прифатено од УЕФА и(ли) ФИФА) --> | лого = 2025 UEFA European Under-21 Championship.png | големина = 200px | земја = {{flagsport|SVK}} [[Словачка]] | градови = 8 | стадиони = 8 | период = [[11 јуни]] — [[28 јуни]] [[2025]] | учесници = 16 | шампион = <!--{{fbu ENG 21}}<br><small>(3. титула)</small>--> | 2 место = <!--{{fbu ESP 21}}--> | 3 место = <!--{{fbu ISR 21}}<br>{{fbu UKR 21}}--> | 4 место = <!-- да се стави и слика од знамето на четвртото место; ако нема одиграно натпревар за трето место, двете репрезентации да се напишат како носители на бронзен медал --> | публика = | натпревари = | голови = | стрелец = | бголов = | најдобар = | претходно = [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|''2023'']] | следно = [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2027|''2027'']] }} '''Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2025''' — 25-то издание на [[УЕФА Европско првенство за играчи под 21 година|Европските првенства во фудбал за играчи под 21 година]], [[фудбал]]ско натпреварување кое се одржува на секои две години за репрезентации составени од играчи под 21 година, организирано и под покровителство на [[УЕФА]]. Турнирот бил одржан во [[Словачка]],<ref name=hosts>{{cite news |author=<!--not stated--> |date=11 August 2023 |title=2025 Under-21 EURO in Slovakia: Tournament information |url=https://www.uefa.com/under21/news/0284-18b5e2afb871-96c58db24dfa-1000--2025-under-21-euro-in-slovakia-tournament-information/ |work=UEFA |location=Basel |access-date=23 October 2023}}</ref> која била домаќин на турнир од Европското првенство под 21 година по втор пат, откако го организирала и [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2000|првенството во 2000 година]]. Право на учество на првенството имале сите играчи родени на или по 1 јануари 2002 година. Вкупно 16 репрезентации, кои се квалификувале преку квалификациите, учествувале на завршниот турнир. ==Избор на домаќин== *{{CRO}} *'''{{SVK}}''' Извршниот комитет на УЕФА ја избрал Словачка за домаќин на 25 јануари 2023 година.<ref name=hosts/> == Стадиони == {|class="wikitable" style="text-align:center;margin:1em auto;" |- ! [[Братислава]] ! [[Трнава]] ! [[Дунајска Стреда]] ! [[Кошице]] |- | [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Национален стадион]] | [[Стадион Антон Малатински]] | [[ДАК Арена]] | [[Фудбалска Арена во Кошице]] |- | Капацитет: '''22,500''' | Капацитет: '''18,200''' | Капацитет: '''12,700''' | Капацитет: '''12,555''' |- | [[File:Tehelne pole.jpg|210px]] | [[File:The City Arena in Trnava (2018).jpg|190px]] | [[File:Molarena.png|210px]] | [[File:KFA_Kosicka_Futbalova_Arena.jpg|225px]] |- !colspan=4|{{Location map+ |Slovakia |float=center |width=500 |places= {{Location map~|Slovakia|lat=48.163558|long=17.136856|label=[[Братислава]]|position=right}} {{Location map~|Slovakia|lat=48.373333|long=17.591667|label=[[Трнава]]|position=top}} {{Location map~|Slovakia|lat=47.998889|long=17.618333|label=[[Дунајска Стреда]]|position=bottom}} {{Location map~|Slovakia|lat=48.89868|long=18.044738|label=[[Тренчин]]|position=bottom}} {{Location map~|Slovakia|lat=49.229119|long=18.744789|label=[[Жилина]]|position=right}} {{Location map~|Slovakia|lat=48.696667|long=21.245|label=[[Кошице]]|position=right}} {{Location map~|Slovakia|lat=49.006756|long=21.234564|label=[[Прешов]]|position=right}} {{Location map~|Slovakia|lat=48.321857|long=18.087506|label=[[Нитра]]|position=right}} }} |- ! [[Жилина]] ! [[Тренчин]] ! [[Нитра]] ! [[Прешов]] |- | [[Стадион под Дубном]] | [[Сихот (стадион)|Сихот]] | [[Стадион под Зобором]] | [[Татран (стадион)|Татран]] |- | Капацитет: '''10,897''' | Капацитет: '''10,000''' | Капацитет: '''7,480''' | Капацитет: '''6,500''' |- | [[File:MŠK Žilina - Stadium - panoramio.jpg|210px]] | [[File:Stadion Sihot.png|210px]] | [[File:FC Nitra.jpg|215px]] | [[File:Tatran Arena 01 2025.jpg|220px]] |} ==Квалификации== === Квалификувани репрезентации === Следните репрезентации се квалификувале за завршниот турнир. <small>Инфо: Сите настапи и статистики ја вклучуваат само У-21 ерата на првенството (од 1978).</small> {| class="wikitable sortable" |- ! Држава ! Квалификувана како ! Дата на квалификација ! Учество ! Прво учество ! Последно учество ! Најдобар резултат |- | {{fbu SVK 21}} || {{sort|*|Домаќин}} || 25 јануари 2023 || 3-то {{small|(9-то вклучувајќи и [[Фудбалска репрезентација на Чехословачка под 21 година|Чехословачка]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2000|2000]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2017|2017]] || {{sort|03|Четврто место}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2000|2000]]) |- | {{fbu NED 21}} || {{sort|C|Победник во квал. група Ц}} || 9 септември 2024 || 10-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1988|1988]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2006|2006]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2007|2007]]) |- | {{fbu ESP 21}} || {{sort|B|Победник во квал. група Б}} || 10 септември 2024 || 17-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1986|1986]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1998|1998]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2011|2011]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2013|2013]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2019|2019]]) |- | {{fbu POR 21}} || {{sort|G|Победник во квал. група Г}} || 11 октомври 2024 || 11-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1994|1994]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || {{sort|02|Финалист}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1994|1994]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2015|2015]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]]) |- | {{fbu GER 21}} || {{sort|D|Победник во квал. група Д}} || 11 октомври 2024 || 15-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2009|2009]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2017|2017]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]]) |- | {{fbu DEN 21}} || {{sort|I|Победник во квал. група И}} || 11 октомври 2024 || 10-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1978|1978]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]] || {{sort|03|Полуфинале}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1992|1992]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2015|2015]]) |- | {{fbu UKR 21}} || {{sort|J|Една од трите најдобри второпласирани}} || 11 октомври 2024 || 4-то {{small|(7-мо вклучувајќи и [[Фудбалска репрезентација на Советскиот Сојуз под 21 година|Советскиот Сојуз]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2006|2006]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || {{sort|02|Финалист}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2006|2006]]) |- | {{fbu ENG 21}} || {{sort|F|Победник во квал. група Ф}} || 12 октомври 2024 || 18-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1978|1978]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1984|1984]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]]) |- |{{fbu ROU 21}} || {{sort|E|Победник во квал. група Е}} || 15 октомври 2024 || 5-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1998|1998]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || {{sort|03|Полуфинале}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2019|2019]]) |- |{{fbu POL 21}} || {{sort|J|Една од трите најдобри второпласирани}} || 15 октомври 2024 || 8-мо || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2019|2019]] || {{sort|04|Четвртфинале}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1984|1984]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1986|1986]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1992|1992]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1994|1994]]) |- |{{fbu SLO 21}} || {{sort|H|Победник во квал. група Х}} || 15 октомври 2024 || 2-ро {{small|(6-то вклучвајќи и [[Фудбалска репрезентација на Југославија под 21 година|Југославија]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]] || {{sort|05|Групна фаза}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]]) |- |{{fbu FRA 21}} || {{sort|J|Една од трите најдобри второпласирани}} || 15 октомври 2024 || 12-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1988|1988]]) |- |{{fbu ITA 21}} || {{sort|A|Победник во квал. група А}} || 15 октомври 2024 || 23-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1978|1978]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] ||'''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1992|1992]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1994|1994]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1996|1996]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2000|2000]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2004|2004]]) |- |{{fbu FIN 21}} || {{sort|K|Победник во баражот}} || 19 ноември 2024 || 2-ро || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2009|2009]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2009|2009]] || Групна фаза ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2009|2009]]) |- |{{fbu CZE 21}} || {{sort|K|Победник во баражот}} || 19 ноември 2024 || 10-то {{small|(16-то вклучувајќи и [[Фудбалска репрезентација на Чехословачка под 21 година|Чехословачка]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1996|1996]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2002|2002]]) |- |{{fbu GEO 21}} || {{sort|K|Победник во баражот}} || 19 ноември 2024 || 2-ро {{small|(5-то вклучувајќи и [[Фудбалска репрезентација на Советскиот Сојуз под 21 година|Советскиот Сојуз]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || Четвртфинале ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]]) |} ==Фаза по групи== {{hidden begin|title='''Правила за одредување на позициите'''}} Позициите на табелата се одредуваат на следниов начин: # Освоени бодови (3 бода за победа, 1 за нерешено, 0 за пораз); # Меѓусебен скор помеѓу екипите кои се изедначени на табелата; # Гол разлика во меѓусебните натпревари помеѓу екипите кои се изедначени на табелата; # Број на постигнати голови во меѓусебните натпревари помеѓу екипите кои се изедначени на табелата; # Гол разлика во сите одиграни натпревари од групната фаза; # Број на постигнати голови во сите натпревари од групната фаза; # [[Изведување пенали (фудбал)|Изведување пенали]] ако само два тима имаат ист број на бодови, а се сретнале во последното коло од групата и се изедначени по примена на сите горенаведени критериуми (не се користи ако повеќе од два тима имаат ист број на бодови или ако нивните рангирања не се релевантни за квалификацијата во следната фаза); # Фер плеј бодови во сите одиграни натпревари од групната фаза (само едно одземање на бодови за фер плеј листата може да се примени на еден играч на еден натпревар): {{unordered list | Жолт картон: 1 бод; | Индиректен црвен картон (втор жолт картон): −3 бода; | Директен црвен картон: −3 бода; }} # Позиција на ранглистата на УЕФА. {{hidden end}} ===Група А=== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Tooltip|Поз.|Позиции}} !width=27%|Репрезентација !width=10%|{{Tooltip|Бод|Бодови}} !width=7%|{{Tooltip|ОН|Одиграни натпревари}} !width=7%|{{Tooltip|П|Победи}} !width=7%|{{Tooltip|Н|Нерешени}} !width=7%|{{Tooltip|И|Изгубени}} !width=7%|{{Tooltip|ДГ|Постигнати голови}} !width=7%|{{Tooltip|ПГ|Примени голови}} !width=7%|{{Tooltip|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=#ccffcc |1.||style="text-align:left;"|{{fbu ESP 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 6 || 4 || +2 |- |- bgcolor=#ccffcc |2.||style="text-align:left;"|{{fbu ITA 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 3 || 1 || +2 |- |3.||style="text-align:left;"|{{fbu SVK 21}} |'''3'''|| 3 || 1 || 0 || 2 || 4 || 5 || -1 |- |4.||style="text-align:left;"|{{fbu ROU 21}} |'''0'''|| 3 || 0 || 0 || 3 || 2 || 5 || -3 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|11|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt SVK 21}} |резултат = 2&ndash;3 |екипа2 = {{fbu ESP 21}} |голови1 = *[[Самуел Копасек|Копасек]] {{goal|48}} *[[Томаш Суслов|Суслов]] {{goal|53|пен.}} |голови2 = *{{goal|16}} [[Марк Пубиљ|Пубиљ]] *{{goal|18}} [[Матео Џозеф|Џозеф]] *{{goal|90}} [[Сесар Тарега|Тарега]] |стадион = [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Национален стадион]], [[Брастилава]] |гледачи = 19.964 |судија = {{flagsport|POL}} [[Дамјан Силвестржак]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043332/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|11|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ITA 21}} |резултат = 1&ndash;0 |екипа2 = {{fbu ROU 21}} |голови1 = *[[Томазо Балданци|Балданци]] {{goal|26}} |голови2 = |стадион = [[Стадион „Антон Малатински“|Антон Малатински]], [[Трнава]] |гледачи = 2.450 |судија = {{flagsport|GRE}} [[Василис Фотијас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043333/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt ESP 21}} |резултат = 2&ndash;1 |екипа2 = {{fbu ROU 21}} |голови1 = *[[Микел Хаурегизар|Хаурегизар]] {{goal|85}} *[[Роберто Фернандес (фудбалер 2002)|Фернандес]] {{goal|88}} |голови2 = *{{goal|{{0}}4}} [[Луис Мунтеану|Мунтеану]] |стадион = [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Национален стадион]], [[Брастилава]] |гледачи = 10.023 |судија = {{flagsport|NED}} [[Сандер ван дер Ејк]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043335/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt SVK 21}} |резултат = 0&ndash;1 |екипа2 = {{fbu ITA 21}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|7}} [[Чезаре Казадеи|Казадеи]] |стадион = [[Стадион „Антон Малатински“|Антон Малатински]], [[Трнава]] |гледачи = 15.455 |судија = {{flagsport|SRB}} [[Ненад Минаковиќ]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043334/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ROU 21}} |резултат = 1&ndash;2 |екипа2 = {{fbu SVK 21}} |голови1 = *[[Умит Акда|Акда]] {{goal|67}} |голови2 = *{{goal|11}} [[Адам Оберт|Оберт]] *{{goal|57}} [[Томаш Суслов|Суслов]] |стадион = [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Национален стадион]], [[Брастилава]] |гледачи = 17.058<ref>{{UEFA match attendance|2043342|Romania vs. Slovakia|date=17 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|LTU}} [[Манфредас Лукјанчунас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043342/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ESP 21}} |резултат = 1&ndash;1 |екипа2 = {{fbu ITA 21}} |голови1 = *[[Хесус Родригес (фудбалер 2005)|Родригес]] {{goal|53}} |голови2 = *{{goal|59}} [[Николо Пизили|Пизили]] |стадион = [[Стадион „Антон Малатински“|Антон Малатински]], [[Трнава]] |гледачи = 12.573<ref>{{UEFA match attendance|2043343|Spain vs. Italy|date=17 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SCO}} [[Николас Волш (фудбалски судија)|Ник Волш]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043343/ }} ===Група Б=== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Tooltip|Поз.|Позиции}} !width=27%|Репрезентација !width=10%|{{Tooltip|Бод|Бодови}} !width=7%|{{Tooltip|ОН|Одиграни натпревари}} !width=7%|{{Tooltip|П|Победи}} !width=7%|{{Tooltip|Н|Нерешени}} !width=7%|{{Tooltip|И|Изгубени}} !width=7%|{{Tooltip|ДГ|Постигнати голови}} !width=7%|{{Tooltip|ПГ|Примени голови}} !width=7%|{{Tooltip|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=#ccffcc |1.||style="text-align:left;"|{{fbu GER 21}} |'''9'''|| 3 || 3 || 0 || 0 || 9 || 3 || +6 |- |- bgcolor=#ccffcc |2.||style="text-align:left;"|{{fbu ENG 21}} |'''4'''|| 3 || 1 || 1 || 1 || 4 || 3 || +1 |- |3.||style="text-align:left;"|{{fbu CZE 21}} |'''3'''|| 3 || 1 || 0 || 2 || 5 || 7 || -2 |- |4.||style="text-align:left;"|{{fbu SLO 21}} |'''1'''|| 3 || 0 || 1 || 2 || 0 || 5 || -5 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|12|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt CZE 21}} |резултат = 1&ndash;3 |екипа2 = {{fbu ENG 21}} |голови1 = *[[Даниел Фила|Фила]] {{goal|51}} |голови2 = *{{goal|39}} [[Харви Елиот|Елиот]] *{{goal|48}} [[Џонатан Роу (фудбалер 2003)|Роу]] *{{goal|76}} [[Чарли Кресвел|Кресвел]] |стадион = [[ДАК Арена]], [[Дунајска Стреда]] |гледачи = 8.087 |судија = {{flagsport|ARM}} [[Елчин Масијев]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043326/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|12|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt GER 21}} |резултат = 3&ndash;0 |екипа2 = {{fbu SLO 21}} |голови1 = *[[Ник Волтемаде|Волтемаде]] {{goal|19}}, {{goal|42}}, {{goal|82|пен.}} |голови2 = |стадион = [[Стадион под Зобором]], [[Нитра]] |гледачи = 2.708 |судија = {{flagsport|DEN}} [[Јакоб Сундберг]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043327/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt ENG 21}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{fbu SLO 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион под Зобором]], [[Нитра]] |гледачи = 5.217 |судија = {{flagsport|GEO}} [[Гога Кикачеишвили]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043337/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt CZE 21}} |резултат = 2&ndash;4 |екипа2 = {{fbu GER 21}} |голови1 = * [[Брајт Ари-Мби|Ари-Мби]] {{goal|61|авт.}} * [[Карел Спачил|Спачил]] {{goal|66}} |голови2 = * {{goal|34}} [[Николо Тресолди|Тресолди]] * {{goal|41}} [[Паул Небел|Небел]] * {{goal|54}} [[Ник Волтемаде|Волтемаде]] * {{goal|59}} [[Ерик Мартел|Мартел]] |стадион = [[ДАК Арена]], [[Дунајска Стреда]] |гледачи = 7.870 |судија = {{flagsport|VEN}} [[Алексис Ерера (фудбалски судија)|Алексис Ерера]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043336/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt SLO 21}} |резултат = 0-2 |екипа2 = {{fbu CZE 21}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|48}} [[Даниел Фила|Фила]] *{{goal|59}} [[Вацлав Сејк|Сејк]] |стадион = [[ДАК Арена]], [[Дунајска Стреда]] |гледачи = 4.028<ref>{{UEFA match attendance|2043344|Slovenia vs. Czech Republic|date=18 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ITA}} [[Симоне Соца]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043344/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ENG 21}} |резултат = 1-2 |екипа2 = {{fbu GER 21}} |голови1 = *[[Алекс Скот (фудбалер 2003)|Скот]] {{goal|76}} |голови2 = *{{goal|{{0}}3}} [[Ансгар Кнауф|Кнауф]] *{{goal|33}} [[Нелсон Вајпер|Вајпер]] |стадион = [[Стадион под Зобором]], [[Нитра]] |гледачи = 5.624<ref>{{UEFA match attendance|2043345|England vs. Germany|date=18 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|NED}} [[Сандер ван дер Еијк]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043345/ }} ===Група Ц=== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Tooltip|Поз.|Позиции}} !width=27%|Репрезентација !width=10%|{{Tooltip|Бод|Бодови}} !width=7%|{{Tooltip|ОН|Одиграни натпревари}} !width=7%|{{Tooltip|П|Победи}} !width=7%|{{Tooltip|Н|Нерешени}} !width=7%|{{Tooltip|И|Изгубени}} !width=7%|{{Tooltip|ДГ|Постигнати голови}} !width=7%|{{Tooltip|ПГ|Примени голови}} !width=7%|{{Tooltip|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=#ccffcc |1.||style="text-align:left;"|{{fbu POR 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 9 || 0 || +9 |- |- bgcolor=#ccffcc |2.||style="text-align:left;"|{{fbu FRA 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 7 || 3 || +4 |- |3.||style="text-align:left;"|{{fbu GEO 21}} |'''3'''|| 3 || 1 || 0 || 2 || 4 || 8 || -4 |- |4.||style="text-align:left;"|{{fbu POL 21}} |'''0'''|| 3 || 0 || 0 || 3 || 2 || 11 || -9 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|11|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt POR 21}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{fbu FRA 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Сихот (стадион)|Сихот]], [[Тренчин]] |гледачи = 4.932 |судија = {{flagsport|LTU}} [[Манфредас Лукјанчукас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043328/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|11|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt POL 21}} |резултат = 1&ndash;2 |екипа2 = {{fbu GEO 21}} |голови1 = *[[Јакуб Калузински|Калузински]] {{goal|73|пен.}} |голови2 = *{{goal|55}} [[Нодар Ломинадзе|Ломинадзе]] *{{goal|90+3}} [[Василиос Гордезијани|Годрезијани]] |стадион = [[Стадион под Дубном]], [[Жилина]] |гледачи = 2.218 |судија = {{flagsport|SUI}} [[Алесандро Дудиќ]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043329/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt POR 21}} |резултат = 5&ndash;0 |екипа2 = {{fbu POL 21}} |голови1 = *[[Жеовани Кенда|Кенда]] {{goal|16}}, {{goal|24}} *[[Енрике Араужо|Араужо]] {{goal|30}} *[[Пауло Бернардо (фудбалер)|Бернардо]] {{goal|41}} *[[Родриго Гомеш|Гомеш]] {{goal|63}} |голови2 = |стадион = [[Сихот (стадион)|Сихот]], [[Тренчин]] |гледачи = 4.469 |судија = {{flagsport|SCO}} [[Ник Волш (фудбалски судија)|Ник Волш]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043338/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt FRA 21}} |резултат = 3&ndash;2 |екипа2 = {{fbu GEO 21}} |голови1 = *[[Матис Тел|Тел]] {{goal|35|пен.}} *[[Жоан Лепенан|Лепенан]] {{goal|89}} *[[Тјерно Бари (фудбалер 2002)|Бари]] {{goal|90+12}} |голови2 = *{{goal|76}} [[Гиорги Абуашвили|Абуашвили]] *{{goal|84}} [[Саба Сазонов|Сазонов]] |стадион = [[Стадион под Дубном]], [[Жилина]] |гледачи = 3.687 |судија = {{flagsport|DEN}} [[Јакоб Сундберг]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043339/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt GEO 21}} |резултат = 0&ndash;4 |екипа2 = {{fbu POR 21}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|24}} [[Родриго Пињеиро|Пињеиро]] *{{goal|62}} [[Жеовани Кенда|Кенда]] *{{goal|87}} [[Родриго Гомеш|Гомеш]] *{{goal|90+5|пен.}} [[Енрике Араужо|Араужо]] |стадион = [[Сихот (стадион)|Сихот]], [[Тренчин]] |гледачи = 4.573<ref>{{UEFA match attendance|2043346|Georgia vs. Portugal|date=17 June 2025|access-date=17 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|AZE}} [[Елчин Масијев]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043346/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt FRA 21}} |резултат = 4&ndash;1 |екипа2 = {{fbu POL 21}} |голови1 = *[[Натан Зезе|Зезе]] {{goal|18}} *[[Џауи Сисе|Сисе]] {{goal|19}}, {{goal|29}} *[[Матис Аблин|Аблин]] {{goal|82}} |голови2 = *{{goal|61}} [[Ариел Мосор|Мосор]] |стадион = [[Стадион под Дубном]], [[Жилина]] |гледачи = 7.288<ref>{{UEFA match attendance|2043347|France vs. Poland|date=17 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SRB}} [[Ненад Минаковиќ]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043347/ }} ===Група Д=== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Tooltip|Поз.|Позиции}} !width=27%|Репрезентација !width=10%|{{Tooltip|Бод|Бодови}} !width=7%|{{Tooltip|ОН|Одиграни натпревари}} !width=7%|{{Tooltip|П|Победи}} !width=7%|{{Tooltip|Н|Нерешени}} !width=7%|{{Tooltip|И|Изгубени}} !width=7%|{{Tooltip|ДГ|Постигнати голови}} !width=7%|{{Tooltip|ПГ|Примени голови}} !width=7%|{{Tooltip|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=#ccffcc |1.||style="text-align:left;"|{{fbu DEN 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 7 || 5 || +2 |- |- bgcolor=#ccffcc |2.||style="text-align:left;"|{{fbu NED 21}} |'''4'''|| 3 || 1 || 1 || 1 || 5 || 4 || -1 |- |3.||style="text-align:left;"|{{fbu UKR 21}} |'''3'''|| 3 || 1 || 0 || 2 || 4 || 5 || -1 |- |4.||style="text-align:left;"|{{fbu FIN 21}} |'''2'''|| 3 || 0 || 2 || 1 || 4 || 6 || -2 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|12|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt UKR 21}} |резултат = 2&ndash;3 |екипа2 = {{fbu DEN 21}} |голови1 = *[[Назар Волошин|Волошин]] {{goal|22}} *[[Максим Брагару|Брагару]] {{goal|78}} |голови2 = *{{goal|63}} [[Клемент Бишоф|Бишоф]] *{{goal|81}} [[Вилијам Бевинг|Бевинг]] *{{goal|88}} [[Вилијам Осула|Осула]] |стадион = [[Татран (стадион)|Татран]], [[Прешов]] |гледачи = 5.458 |судија = {{flagsport|GEO}} [[Гога Кикачеишвили]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043331/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|12|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt FIN 21}} |резултат = 2&ndash;2 |екипа2 = {{fbu NED 21}} |голови1 = *[[Каспер Терхо|Терхо]] {{goal|25}} *[[Топи Кескинен|Кескинен]] {{goal|28}} |голови2 = *{{goal|59}} [[Лучано Валенте (фудбалер 2003)|Валенте]] *{{goal|90+3}} [[Ернест Поку|Поку]] |стадион = [[Фудбалска Арена во Кошице|Арена Кошице]], [[Кошице]] |гледачи = 7.369 |судија = {{flagsport|VEN}} [[Алексис Ерера (фудбалски судија)|Алексис Ерера]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043330/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt FIN 21}} |резултат = 0&ndash;2 |екипа2 = {{fbu UKR 21}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|28}} [[Владислав Ванат|Ванат]] *{{goal|49}} [[Максим Брагару|Брагару]] |стадион = [[Фудбалска Арена во Кошице|Арена Кошице]], [[Кошице]] |гледачи = 8.636 |судија = {{flagsport|SUI}} [[Алесандро Дудиќ]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043340/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt NED 21}} |резултат = 1&ndash;2 |екипа2 = {{fbu DEN 21}} |голови1 = * [[Оливер Провстгор|Провстгор]] {{goal|19|авт.}} |голови2 = * {{goal|35}}, {{goal|47}} [[Вилијам Осула|Осула]] |стадион = [[Татран (стадион)|Татран]], [[Прешов]] |гледачи = 5.434 |судија = {{flagsport|ITA}} [[Симоне Соца]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043341/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt DEN 21}} |резултат = 2&ndash;2 |екипа2 = {{fbu FIN 21}} |голови1 = * [[Конрад Хардер|Хардер]] {{goal|10}}, {{goal|68}} |голови2 = * {{goal|73}} [[Наатан Скјутија|Скјутија]] * {{goal|82}} [[Топи Кескинен|Кескинен]] |стадион = [[Фудбалска Арена во Кошице|Арена Кошице]], [[Кошице]] |гледачи = 6.940<ref>{{UEFA match attendance|2043348|Denmark vs. Finland|date=18 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|POL}} [[Дамјан Силвестржак]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043348/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt NED 21}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{fbu UKR 21}} |голови1 = * [[Лучано Валенте (фудбалер 2003)|Валенте]] {{goal|34}} * [[Том ван Берген|Ван Берген]] {{goal|79}} |голови2 = |стадион = [[Татран (стадион)|Татран]], [[Прешов]] |гледачи = 5.216<ref>{{UEFA match attendance|2043349|Netherlands vs. Ukraine|date=18 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|GRE}} [[Василис Фотијас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043349/ }} ==Нокаут фаза== Во нокаут фазата, ќе се користат [[Продолжеток (спорт)|продолженија]] и [[Изведување пенали (фудбал)|изведување пенали]] ако е потребно за да се одреди победникот. ===Жреб и резултати=== <onlyinclude>{{#invoke:RoundN|N8 |3rdplace=no|bold_winner=high|widescore=yes <!--Date-Place|Team 1|Score 1|Team 2|Score 2--> <!--Quarter-finals--> |21 јуни – [[Стадион „Антон Малатински“|Трнава]] |{{fbu ESP 21}}||{{fbu ENG 21}}| |21 јуни – [[Стадион под Дубном|Жилина]] |{{fbu POR 21}}|| {{fbu NED 21}}| |22 јуни – [[ДАК Арена|Дунајска Стреда]] |{{fbu GER 21}}|| {{fbu ITA 21}} | |22 јуни – [[Татран (стадион)|Прешов]] |{{fbu DEN 21}}||{{fbu FRA 21}}| <!--Semi-finals--> |25 јуни – [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Братислава]] |<!-- {{fbu|21|}} -->||<!-- {{fbu|21|}} -->| |25 јуни – [[Фудбалска Арена во Кошице|Кошице]] |<!-- {{fbu|21|}} -->||<!-- {{fbu|21|}} -->| <!--Final--> |28 јуни – [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Братислава]]|<!-- {{fbu|21|}} -->||<!-- {{fbu|21|}} -->| }}</onlyinclude> ===Четвртфинале=== {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt POR 21}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{fbu NED 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион под Дубном]], [[Жилина]] |гледачи = |судија = {{flagsport|GEO}} [[Гога Кикачеишвили]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043352/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt ESP 21}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{fbu ENG 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион „Антон Малатински“]], [[Трнава]] |гледачи = |судија = {{flagsport|ITA}} [[Симоне Соца]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043350/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt DEN 21}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{fbu FRA 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Татран (стадион)|Татран]], [[Прешов]] |гледачи = |судија = {{flagsport|NED}} [[Сандер ван дер Еијк]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043353/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt GER 21}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{fbu ITA 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Татран (стадион)|Татран]], [[Прешов]] |гледачи = |судија = {{flagsport|LIT}} [[Манфредас Лукјанчукас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043351/ }} ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== *{{Official website|https://www.uefa.com/under21/}} {{Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година}} [[Категорија:УЕФА Европско првенство за играчи под 21 година|2025]] 1d1oiofebypm139zi6vz3k21cr9t6wx 5382118 5382116 2025-06-20T18:44:23Z Carshalton 30527 /* Четвртфинале */ 5382118 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за меѓународно фудбалско натпреварување | име_на_турнирот = Majstrovstvá Európy vo futbale hráčov do 21 rokov 2025 <!-- оригинално име на турнирот (прифатено од УЕФА и(ли) ФИФА) --> | лого = 2025 UEFA European Under-21 Championship.png | големина = 200px | земја = {{flagsport|SVK}} [[Словачка]] | градови = 8 | стадиони = 8 | период = [[11 јуни]] — [[28 јуни]] [[2025]] | учесници = 16 | шампион = <!--{{fbu ENG 21}}<br><small>(3. титула)</small>--> | 2 место = <!--{{fbu ESP 21}}--> | 3 место = <!--{{fbu ISR 21}}<br>{{fbu UKR 21}}--> | 4 место = <!-- да се стави и слика од знамето на четвртото место; ако нема одиграно натпревар за трето место, двете репрезентации да се напишат како носители на бронзен медал --> | публика = | натпревари = | голови = | стрелец = | бголов = | најдобар = | претходно = [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|''2023'']] | следно = [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2027|''2027'']] }} '''Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2025''' — 25-то издание на [[УЕФА Европско првенство за играчи под 21 година|Европските првенства во фудбал за играчи под 21 година]], [[фудбал]]ско натпреварување кое се одржува на секои две години за репрезентации составени од играчи под 21 година, организирано и под покровителство на [[УЕФА]]. Турнирот бил одржан во [[Словачка]],<ref name=hosts>{{cite news |author=<!--not stated--> |date=11 August 2023 |title=2025 Under-21 EURO in Slovakia: Tournament information |url=https://www.uefa.com/under21/news/0284-18b5e2afb871-96c58db24dfa-1000--2025-under-21-euro-in-slovakia-tournament-information/ |work=UEFA |location=Basel |access-date=23 October 2023}}</ref> која била домаќин на турнир од Европското првенство под 21 година по втор пат, откако го организирала и [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2000|првенството во 2000 година]]. Право на учество на првенството имале сите играчи родени на или по 1 јануари 2002 година. Вкупно 16 репрезентации, кои се квалификувале преку квалификациите, учествувале на завршниот турнир. ==Избор на домаќин== *{{CRO}} *'''{{SVK}}''' Извршниот комитет на УЕФА ја избрал Словачка за домаќин на 25 јануари 2023 година.<ref name=hosts/> == Стадиони == {|class="wikitable" style="text-align:center;margin:1em auto;" |- ! [[Братислава]] ! [[Трнава]] ! [[Дунајска Стреда]] ! [[Кошице]] |- | [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Национален стадион]] | [[Стадион Антон Малатински]] | [[ДАК Арена]] | [[Фудбалска Арена во Кошице]] |- | Капацитет: '''22,500''' | Капацитет: '''18,200''' | Капацитет: '''12,700''' | Капацитет: '''12,555''' |- | [[File:Tehelne pole.jpg|210px]] | [[File:The City Arena in Trnava (2018).jpg|190px]] | [[File:Molarena.png|210px]] | [[File:KFA_Kosicka_Futbalova_Arena.jpg|225px]] |- !colspan=4|{{Location map+ |Slovakia |float=center |width=500 |places= {{Location map~|Slovakia|lat=48.163558|long=17.136856|label=[[Братислава]]|position=right}} {{Location map~|Slovakia|lat=48.373333|long=17.591667|label=[[Трнава]]|position=top}} {{Location map~|Slovakia|lat=47.998889|long=17.618333|label=[[Дунајска Стреда]]|position=bottom}} {{Location map~|Slovakia|lat=48.89868|long=18.044738|label=[[Тренчин]]|position=bottom}} {{Location map~|Slovakia|lat=49.229119|long=18.744789|label=[[Жилина]]|position=right}} {{Location map~|Slovakia|lat=48.696667|long=21.245|label=[[Кошице]]|position=right}} {{Location map~|Slovakia|lat=49.006756|long=21.234564|label=[[Прешов]]|position=right}} {{Location map~|Slovakia|lat=48.321857|long=18.087506|label=[[Нитра]]|position=right}} }} |- ! [[Жилина]] ! [[Тренчин]] ! [[Нитра]] ! [[Прешов]] |- | [[Стадион под Дубном]] | [[Сихот (стадион)|Сихот]] | [[Стадион под Зобором]] | [[Татран (стадион)|Татран]] |- | Капацитет: '''10,897''' | Капацитет: '''10,000''' | Капацитет: '''7,480''' | Капацитет: '''6,500''' |- | [[File:MŠK Žilina - Stadium - panoramio.jpg|210px]] | [[File:Stadion Sihot.png|210px]] | [[File:FC Nitra.jpg|215px]] | [[File:Tatran Arena 01 2025.jpg|220px]] |} ==Квалификации== === Квалификувани репрезентации === Следните репрезентации се квалификувале за завршниот турнир. <small>Инфо: Сите настапи и статистики ја вклучуваат само У-21 ерата на првенството (од 1978).</small> {| class="wikitable sortable" |- ! Држава ! Квалификувана како ! Дата на квалификација ! Учество ! Прво учество ! Последно учество ! Најдобар резултат |- | {{fbu SVK 21}} || {{sort|*|Домаќин}} || 25 јануари 2023 || 3-то {{small|(9-то вклучувајќи и [[Фудбалска репрезентација на Чехословачка под 21 година|Чехословачка]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2000|2000]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2017|2017]] || {{sort|03|Четврто место}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2000|2000]]) |- | {{fbu NED 21}} || {{sort|C|Победник во квал. група Ц}} || 9 септември 2024 || 10-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1988|1988]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2006|2006]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2007|2007]]) |- | {{fbu ESP 21}} || {{sort|B|Победник во квал. група Б}} || 10 септември 2024 || 17-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1986|1986]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1998|1998]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2011|2011]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2013|2013]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2019|2019]]) |- | {{fbu POR 21}} || {{sort|G|Победник во квал. група Г}} || 11 октомври 2024 || 11-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1994|1994]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || {{sort|02|Финалист}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1994|1994]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2015|2015]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]]) |- | {{fbu GER 21}} || {{sort|D|Победник во квал. група Д}} || 11 октомври 2024 || 15-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2009|2009]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2017|2017]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]]) |- | {{fbu DEN 21}} || {{sort|I|Победник во квал. група И}} || 11 октомври 2024 || 10-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1978|1978]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]] || {{sort|03|Полуфинале}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1992|1992]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2015|2015]]) |- | {{fbu UKR 21}} || {{sort|J|Една од трите најдобри второпласирани}} || 11 октомври 2024 || 4-то {{small|(7-мо вклучувајќи и [[Фудбалска репрезентација на Советскиот Сојуз под 21 година|Советскиот Сојуз]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2006|2006]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || {{sort|02|Финалист}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2006|2006]]) |- | {{fbu ENG 21}} || {{sort|F|Победник во квал. група Ф}} || 12 октомври 2024 || 18-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1978|1978]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1984|1984]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]]) |- |{{fbu ROU 21}} || {{sort|E|Победник во квал. група Е}} || 15 октомври 2024 || 5-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1998|1998]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || {{sort|03|Полуфинале}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2019|2019]]) |- |{{fbu POL 21}} || {{sort|J|Една од трите најдобри второпласирани}} || 15 октомври 2024 || 8-мо || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2019|2019]] || {{sort|04|Четвртфинале}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1984|1984]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1986|1986]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1992|1992]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1994|1994]]) |- |{{fbu SLO 21}} || {{sort|H|Победник во квал. група Х}} || 15 октомври 2024 || 2-ро {{small|(6-то вклучвајќи и [[Фудбалска репрезентација на Југославија под 21 година|Југославија]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]] || {{sort|05|Групна фаза}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]]) |- |{{fbu FRA 21}} || {{sort|J|Една од трите најдобри второпласирани}} || 15 октомври 2024 || 12-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1988|1988]]) |- |{{fbu ITA 21}} || {{sort|A|Победник во квал. група А}} || 15 октомври 2024 || 23-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1978|1978]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] ||'''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1992|1992]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1994|1994]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1996|1996]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2000|2000]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2004|2004]]) |- |{{fbu FIN 21}} || {{sort|K|Победник во баражот}} || 19 ноември 2024 || 2-ро || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2009|2009]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2009|2009]] || Групна фаза ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2009|2009]]) |- |{{fbu CZE 21}} || {{sort|K|Победник во баражот}} || 19 ноември 2024 || 10-то {{small|(16-то вклучувајќи и [[Фудбалска репрезентација на Чехословачка под 21 година|Чехословачка]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1996|1996]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2002|2002]]) |- |{{fbu GEO 21}} || {{sort|K|Победник во баражот}} || 19 ноември 2024 || 2-ро {{small|(5-то вклучувајќи и [[Фудбалска репрезентација на Советскиот Сојуз под 21 година|Советскиот Сојуз]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || Четвртфинале ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]]) |} ==Фаза по групи== {{hidden begin|title='''Правила за одредување на позициите'''}} Позициите на табелата се одредуваат на следниов начин: # Освоени бодови (3 бода за победа, 1 за нерешено, 0 за пораз); # Меѓусебен скор помеѓу екипите кои се изедначени на табелата; # Гол разлика во меѓусебните натпревари помеѓу екипите кои се изедначени на табелата; # Број на постигнати голови во меѓусебните натпревари помеѓу екипите кои се изедначени на табелата; # Гол разлика во сите одиграни натпревари од групната фаза; # Број на постигнати голови во сите натпревари од групната фаза; # [[Изведување пенали (фудбал)|Изведување пенали]] ако само два тима имаат ист број на бодови, а се сретнале во последното коло од групата и се изедначени по примена на сите горенаведени критериуми (не се користи ако повеќе од два тима имаат ист број на бодови или ако нивните рангирања не се релевантни за квалификацијата во следната фаза); # Фер плеј бодови во сите одиграни натпревари од групната фаза (само едно одземање на бодови за фер плеј листата може да се примени на еден играч на еден натпревар): {{unordered list | Жолт картон: 1 бод; | Индиректен црвен картон (втор жолт картон): −3 бода; | Директен црвен картон: −3 бода; }} # Позиција на ранглистата на УЕФА. {{hidden end}} ===Група А=== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Tooltip|Поз.|Позиции}} !width=27%|Репрезентација !width=10%|{{Tooltip|Бод|Бодови}} !width=7%|{{Tooltip|ОН|Одиграни натпревари}} !width=7%|{{Tooltip|П|Победи}} !width=7%|{{Tooltip|Н|Нерешени}} !width=7%|{{Tooltip|И|Изгубени}} !width=7%|{{Tooltip|ДГ|Постигнати голови}} !width=7%|{{Tooltip|ПГ|Примени голови}} !width=7%|{{Tooltip|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=#ccffcc |1.||style="text-align:left;"|{{fbu ESP 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 6 || 4 || +2 |- |- bgcolor=#ccffcc |2.||style="text-align:left;"|{{fbu ITA 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 3 || 1 || +2 |- |3.||style="text-align:left;"|{{fbu SVK 21}} |'''3'''|| 3 || 1 || 0 || 2 || 4 || 5 || -1 |- |4.||style="text-align:left;"|{{fbu ROU 21}} |'''0'''|| 3 || 0 || 0 || 3 || 2 || 5 || -3 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|11|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt SVK 21}} |резултат = 2&ndash;3 |екипа2 = {{fbu ESP 21}} |голови1 = *[[Самуел Копасек|Копасек]] {{goal|48}} *[[Томаш Суслов|Суслов]] {{goal|53|пен.}} |голови2 = *{{goal|16}} [[Марк Пубиљ|Пубиљ]] *{{goal|18}} [[Матео Џозеф|Џозеф]] *{{goal|90}} [[Сесар Тарега|Тарега]] |стадион = [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Национален стадион]], [[Брастилава]] |гледачи = 19.964 |судија = {{flagsport|POL}} [[Дамјан Силвестржак]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043332/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|11|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ITA 21}} |резултат = 1&ndash;0 |екипа2 = {{fbu ROU 21}} |голови1 = *[[Томазо Балданци|Балданци]] {{goal|26}} |голови2 = |стадион = [[Стадион „Антон Малатински“|Антон Малатински]], [[Трнава]] |гледачи = 2.450 |судија = {{flagsport|GRE}} [[Василис Фотијас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043333/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt ESP 21}} |резултат = 2&ndash;1 |екипа2 = {{fbu ROU 21}} |голови1 = *[[Микел Хаурегизар|Хаурегизар]] {{goal|85}} *[[Роберто Фернандес (фудбалер 2002)|Фернандес]] {{goal|88}} |голови2 = *{{goal|{{0}}4}} [[Луис Мунтеану|Мунтеану]] |стадион = [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Национален стадион]], [[Брастилава]] |гледачи = 10.023 |судија = {{flagsport|NED}} [[Сандер ван дер Ејк]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043335/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt SVK 21}} |резултат = 0&ndash;1 |екипа2 = {{fbu ITA 21}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|7}} [[Чезаре Казадеи|Казадеи]] |стадион = [[Стадион „Антон Малатински“|Антон Малатински]], [[Трнава]] |гледачи = 15.455 |судија = {{flagsport|SRB}} [[Ненад Минаковиќ]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043334/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ROU 21}} |резултат = 1&ndash;2 |екипа2 = {{fbu SVK 21}} |голови1 = *[[Умит Акда|Акда]] {{goal|67}} |голови2 = *{{goal|11}} [[Адам Оберт|Оберт]] *{{goal|57}} [[Томаш Суслов|Суслов]] |стадион = [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Национален стадион]], [[Брастилава]] |гледачи = 17.058<ref>{{UEFA match attendance|2043342|Romania vs. Slovakia|date=17 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|LTU}} [[Манфредас Лукјанчунас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043342/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ESP 21}} |резултат = 1&ndash;1 |екипа2 = {{fbu ITA 21}} |голови1 = *[[Хесус Родригес (фудбалер 2005)|Родригес]] {{goal|53}} |голови2 = *{{goal|59}} [[Николо Пизили|Пизили]] |стадион = [[Стадион „Антон Малатински“|Антон Малатински]], [[Трнава]] |гледачи = 12.573<ref>{{UEFA match attendance|2043343|Spain vs. Italy|date=17 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SCO}} [[Николас Волш (фудбалски судија)|Ник Волш]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043343/ }} ===Група Б=== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Tooltip|Поз.|Позиции}} !width=27%|Репрезентација !width=10%|{{Tooltip|Бод|Бодови}} !width=7%|{{Tooltip|ОН|Одиграни натпревари}} !width=7%|{{Tooltip|П|Победи}} !width=7%|{{Tooltip|Н|Нерешени}} !width=7%|{{Tooltip|И|Изгубени}} !width=7%|{{Tooltip|ДГ|Постигнати голови}} !width=7%|{{Tooltip|ПГ|Примени голови}} !width=7%|{{Tooltip|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=#ccffcc |1.||style="text-align:left;"|{{fbu GER 21}} |'''9'''|| 3 || 3 || 0 || 0 || 9 || 3 || +6 |- |- bgcolor=#ccffcc |2.||style="text-align:left;"|{{fbu ENG 21}} |'''4'''|| 3 || 1 || 1 || 1 || 4 || 3 || +1 |- |3.||style="text-align:left;"|{{fbu CZE 21}} |'''3'''|| 3 || 1 || 0 || 2 || 5 || 7 || -2 |- |4.||style="text-align:left;"|{{fbu SLO 21}} |'''1'''|| 3 || 0 || 1 || 2 || 0 || 5 || -5 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|12|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt CZE 21}} |резултат = 1&ndash;3 |екипа2 = {{fbu ENG 21}} |голови1 = *[[Даниел Фила|Фила]] {{goal|51}} |голови2 = *{{goal|39}} [[Харви Елиот|Елиот]] *{{goal|48}} [[Џонатан Роу (фудбалер 2003)|Роу]] *{{goal|76}} [[Чарли Кресвел|Кресвел]] |стадион = [[ДАК Арена]], [[Дунајска Стреда]] |гледачи = 8.087 |судија = {{flagsport|ARM}} [[Елчин Масијев]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043326/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|12|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt GER 21}} |резултат = 3&ndash;0 |екипа2 = {{fbu SLO 21}} |голови1 = *[[Ник Волтемаде|Волтемаде]] {{goal|19}}, {{goal|42}}, {{goal|82|пен.}} |голови2 = |стадион = [[Стадион под Зобором]], [[Нитра]] |гледачи = 2.708 |судија = {{flagsport|DEN}} [[Јакоб Сундберг]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043327/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt ENG 21}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{fbu SLO 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион под Зобором]], [[Нитра]] |гледачи = 5.217 |судија = {{flagsport|GEO}} [[Гога Кикачеишвили]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043337/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt CZE 21}} |резултат = 2&ndash;4 |екипа2 = {{fbu GER 21}} |голови1 = * [[Брајт Ари-Мби|Ари-Мби]] {{goal|61|авт.}} * [[Карел Спачил|Спачил]] {{goal|66}} |голови2 = * {{goal|34}} [[Николо Тресолди|Тресолди]] * {{goal|41}} [[Паул Небел|Небел]] * {{goal|54}} [[Ник Волтемаде|Волтемаде]] * {{goal|59}} [[Ерик Мартел|Мартел]] |стадион = [[ДАК Арена]], [[Дунајска Стреда]] |гледачи = 7.870 |судија = {{flagsport|VEN}} [[Алексис Ерера (фудбалски судија)|Алексис Ерера]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043336/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt SLO 21}} |резултат = 0-2 |екипа2 = {{fbu CZE 21}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|48}} [[Даниел Фила|Фила]] *{{goal|59}} [[Вацлав Сејк|Сејк]] |стадион = [[ДАК Арена]], [[Дунајска Стреда]] |гледачи = 4.028<ref>{{UEFA match attendance|2043344|Slovenia vs. Czech Republic|date=18 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ITA}} [[Симоне Соца]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043344/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ENG 21}} |резултат = 1-2 |екипа2 = {{fbu GER 21}} |голови1 = *[[Алекс Скот (фудбалер 2003)|Скот]] {{goal|76}} |голови2 = *{{goal|{{0}}3}} [[Ансгар Кнауф|Кнауф]] *{{goal|33}} [[Нелсон Вајпер|Вајпер]] |стадион = [[Стадион под Зобором]], [[Нитра]] |гледачи = 5.624<ref>{{UEFA match attendance|2043345|England vs. Germany|date=18 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|NED}} [[Сандер ван дер Еијк]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043345/ }} ===Група Ц=== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Tooltip|Поз.|Позиции}} !width=27%|Репрезентација !width=10%|{{Tooltip|Бод|Бодови}} !width=7%|{{Tooltip|ОН|Одиграни натпревари}} !width=7%|{{Tooltip|П|Победи}} !width=7%|{{Tooltip|Н|Нерешени}} !width=7%|{{Tooltip|И|Изгубени}} !width=7%|{{Tooltip|ДГ|Постигнати голови}} !width=7%|{{Tooltip|ПГ|Примени голови}} !width=7%|{{Tooltip|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=#ccffcc |1.||style="text-align:left;"|{{fbu POR 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 9 || 0 || +9 |- |- bgcolor=#ccffcc |2.||style="text-align:left;"|{{fbu FRA 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 7 || 3 || +4 |- |3.||style="text-align:left;"|{{fbu GEO 21}} |'''3'''|| 3 || 1 || 0 || 2 || 4 || 8 || -4 |- |4.||style="text-align:left;"|{{fbu POL 21}} |'''0'''|| 3 || 0 || 0 || 3 || 2 || 11 || -9 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|11|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt POR 21}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{fbu FRA 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Сихот (стадион)|Сихот]], [[Тренчин]] |гледачи = 4.932 |судија = {{flagsport|LTU}} [[Манфредас Лукјанчукас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043328/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|11|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt POL 21}} |резултат = 1&ndash;2 |екипа2 = {{fbu GEO 21}} |голови1 = *[[Јакуб Калузински|Калузински]] {{goal|73|пен.}} |голови2 = *{{goal|55}} [[Нодар Ломинадзе|Ломинадзе]] *{{goal|90+3}} [[Василиос Гордезијани|Годрезијани]] |стадион = [[Стадион под Дубном]], [[Жилина]] |гледачи = 2.218 |судија = {{flagsport|SUI}} [[Алесандро Дудиќ]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043329/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt POR 21}} |резултат = 5&ndash;0 |екипа2 = {{fbu POL 21}} |голови1 = *[[Жеовани Кенда|Кенда]] {{goal|16}}, {{goal|24}} *[[Енрике Араужо|Араужо]] {{goal|30}} *[[Пауло Бернардо (фудбалер)|Бернардо]] {{goal|41}} *[[Родриго Гомеш|Гомеш]] {{goal|63}} |голови2 = |стадион = [[Сихот (стадион)|Сихот]], [[Тренчин]] |гледачи = 4.469 |судија = {{flagsport|SCO}} [[Ник Волш (фудбалски судија)|Ник Волш]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043338/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt FRA 21}} |резултат = 3&ndash;2 |екипа2 = {{fbu GEO 21}} |голови1 = *[[Матис Тел|Тел]] {{goal|35|пен.}} *[[Жоан Лепенан|Лепенан]] {{goal|89}} *[[Тјерно Бари (фудбалер 2002)|Бари]] {{goal|90+12}} |голови2 = *{{goal|76}} [[Гиорги Абуашвили|Абуашвили]] *{{goal|84}} [[Саба Сазонов|Сазонов]] |стадион = [[Стадион под Дубном]], [[Жилина]] |гледачи = 3.687 |судија = {{flagsport|DEN}} [[Јакоб Сундберг]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043339/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt GEO 21}} |резултат = 0&ndash;4 |екипа2 = {{fbu POR 21}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|24}} [[Родриго Пињеиро|Пињеиро]] *{{goal|62}} [[Жеовани Кенда|Кенда]] *{{goal|87}} [[Родриго Гомеш|Гомеш]] *{{goal|90+5|пен.}} [[Енрике Араужо|Араужо]] |стадион = [[Сихот (стадион)|Сихот]], [[Тренчин]] |гледачи = 4.573<ref>{{UEFA match attendance|2043346|Georgia vs. Portugal|date=17 June 2025|access-date=17 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|AZE}} [[Елчин Масијев]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043346/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt FRA 21}} |резултат = 4&ndash;1 |екипа2 = {{fbu POL 21}} |голови1 = *[[Натан Зезе|Зезе]] {{goal|18}} *[[Џауи Сисе|Сисе]] {{goal|19}}, {{goal|29}} *[[Матис Аблин|Аблин]] {{goal|82}} |голови2 = *{{goal|61}} [[Ариел Мосор|Мосор]] |стадион = [[Стадион под Дубном]], [[Жилина]] |гледачи = 7.288<ref>{{UEFA match attendance|2043347|France vs. Poland|date=17 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SRB}} [[Ненад Минаковиќ]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043347/ }} ===Група Д=== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Tooltip|Поз.|Позиции}} !width=27%|Репрезентација !width=10%|{{Tooltip|Бод|Бодови}} !width=7%|{{Tooltip|ОН|Одиграни натпревари}} !width=7%|{{Tooltip|П|Победи}} !width=7%|{{Tooltip|Н|Нерешени}} !width=7%|{{Tooltip|И|Изгубени}} !width=7%|{{Tooltip|ДГ|Постигнати голови}} !width=7%|{{Tooltip|ПГ|Примени голови}} !width=7%|{{Tooltip|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=#ccffcc |1.||style="text-align:left;"|{{fbu DEN 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 7 || 5 || +2 |- |- bgcolor=#ccffcc |2.||style="text-align:left;"|{{fbu NED 21}} |'''4'''|| 3 || 1 || 1 || 1 || 5 || 4 || -1 |- |3.||style="text-align:left;"|{{fbu UKR 21}} |'''3'''|| 3 || 1 || 0 || 2 || 4 || 5 || -1 |- |4.||style="text-align:left;"|{{fbu FIN 21}} |'''2'''|| 3 || 0 || 2 || 1 || 4 || 6 || -2 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|12|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt UKR 21}} |резултат = 2&ndash;3 |екипа2 = {{fbu DEN 21}} |голови1 = *[[Назар Волошин|Волошин]] {{goal|22}} *[[Максим Брагару|Брагару]] {{goal|78}} |голови2 = *{{goal|63}} [[Клемент Бишоф|Бишоф]] *{{goal|81}} [[Вилијам Бевинг|Бевинг]] *{{goal|88}} [[Вилијам Осула|Осула]] |стадион = [[Татран (стадион)|Татран]], [[Прешов]] |гледачи = 5.458 |судија = {{flagsport|GEO}} [[Гога Кикачеишвили]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043331/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|12|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt FIN 21}} |резултат = 2&ndash;2 |екипа2 = {{fbu NED 21}} |голови1 = *[[Каспер Терхо|Терхо]] {{goal|25}} *[[Топи Кескинен|Кескинен]] {{goal|28}} |голови2 = *{{goal|59}} [[Лучано Валенте (фудбалер 2003)|Валенте]] *{{goal|90+3}} [[Ернест Поку|Поку]] |стадион = [[Фудбалска Арена во Кошице|Арена Кошице]], [[Кошице]] |гледачи = 7.369 |судија = {{flagsport|VEN}} [[Алексис Ерера (фудбалски судија)|Алексис Ерера]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043330/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt FIN 21}} |резултат = 0&ndash;2 |екипа2 = {{fbu UKR 21}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|28}} [[Владислав Ванат|Ванат]] *{{goal|49}} [[Максим Брагару|Брагару]] |стадион = [[Фудбалска Арена во Кошице|Арена Кошице]], [[Кошице]] |гледачи = 8.636 |судија = {{flagsport|SUI}} [[Алесандро Дудиќ]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043340/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt NED 21}} |резултат = 1&ndash;2 |екипа2 = {{fbu DEN 21}} |голови1 = * [[Оливер Провстгор|Провстгор]] {{goal|19|авт.}} |голови2 = * {{goal|35}}, {{goal|47}} [[Вилијам Осула|Осула]] |стадион = [[Татран (стадион)|Татран]], [[Прешов]] |гледачи = 5.434 |судија = {{flagsport|ITA}} [[Симоне Соца]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043341/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt DEN 21}} |резултат = 2&ndash;2 |екипа2 = {{fbu FIN 21}} |голови1 = * [[Конрад Хардер|Хардер]] {{goal|10}}, {{goal|68}} |голови2 = * {{goal|73}} [[Наатан Скјутија|Скјутија]] * {{goal|82}} [[Топи Кескинен|Кескинен]] |стадион = [[Фудбалска Арена во Кошице|Арена Кошице]], [[Кошице]] |гледачи = 6.940<ref>{{UEFA match attendance|2043348|Denmark vs. Finland|date=18 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|POL}} [[Дамјан Силвестржак]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043348/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt NED 21}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{fbu UKR 21}} |голови1 = * [[Лучано Валенте (фудбалер 2003)|Валенте]] {{goal|34}} * [[Том ван Берген|Ван Берген]] {{goal|79}} |голови2 = |стадион = [[Татран (стадион)|Татран]], [[Прешов]] |гледачи = 5.216<ref>{{UEFA match attendance|2043349|Netherlands vs. Ukraine|date=18 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|GRE}} [[Василис Фотијас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043349/ }} ==Нокаут фаза== Во нокаут фазата, ќе се користат [[Продолжеток (спорт)|продолженија]] и [[Изведување пенали (фудбал)|изведување пенали]] ако е потребно за да се одреди победникот. ===Жреб и резултати=== <onlyinclude>{{#invoke:RoundN|N8 |3rdplace=no|bold_winner=high|widescore=yes <!--Date-Place|Team 1|Score 1|Team 2|Score 2--> <!--Quarter-finals--> |21 јуни – [[Стадион „Антон Малатински“|Трнава]] |{{fbu ESP 21}}||{{fbu ENG 21}}| |21 јуни – [[Стадион под Дубном|Жилина]] |{{fbu POR 21}}|| {{fbu NED 21}}| |22 јуни – [[ДАК Арена|Дунајска Стреда]] |{{fbu GER 21}}|| {{fbu ITA 21}} | |22 јуни – [[Татран (стадион)|Прешов]] |{{fbu DEN 21}}||{{fbu FRA 21}}| <!--Semi-finals--> |25 јуни – [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Братислава]] |<!-- {{fbu|21|}} -->||<!-- {{fbu|21|}} -->| |25 јуни – [[Фудбалска Арена во Кошице|Кошице]] |<!-- {{fbu|21|}} -->||<!-- {{fbu|21|}} -->| <!--Final--> |28 јуни – [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Братислава]]|<!-- {{fbu|21|}} -->||<!-- {{fbu|21|}} -->| }}</onlyinclude> ===Четвртфинале=== {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt POR 21}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{fbu NED 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион под Дубном]], [[Жилина]] |гледачи = |судија = {{flagsport|GEO}} [[Гога Кикачеишвили]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043352/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ESP 21}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{fbu ENG 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион „Антон Малатински“]], [[Трнава]] |гледачи = |судија = {{flagsport|ITA}} [[Симоне Соца]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043350/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt DEN 21}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{fbu FRA 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Татран (стадион)|Татран]], [[Прешов]] |гледачи = |судија = {{flagsport|NED}} [[Сандер ван дер Еијк]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043353/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt GER 21}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{fbu ITA 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Татран (стадион)|Татран]], [[Прешов]] |гледачи = |судија = {{flagsport|LTU}} [[Манфредас Лукјанчукас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043351/ }} ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== *{{Official website|https://www.uefa.com/under21/}} {{Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година}} [[Категорија:УЕФА Европско првенство за играчи под 21 година|2025]] 9b6pwetyxlyi9e6o1fjceqmkkp8p1at 5382120 5382118 2025-06-20T18:44:53Z Carshalton 30527 /* Четвртфинале */ 5382120 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за меѓународно фудбалско натпреварување | име_на_турнирот = Majstrovstvá Európy vo futbale hráčov do 21 rokov 2025 <!-- оригинално име на турнирот (прифатено од УЕФА и(ли) ФИФА) --> | лого = 2025 UEFA European Under-21 Championship.png | големина = 200px | земја = {{flagsport|SVK}} [[Словачка]] | градови = 8 | стадиони = 8 | период = [[11 јуни]] — [[28 јуни]] [[2025]] | учесници = 16 | шампион = <!--{{fbu ENG 21}}<br><small>(3. титула)</small>--> | 2 место = <!--{{fbu ESP 21}}--> | 3 место = <!--{{fbu ISR 21}}<br>{{fbu UKR 21}}--> | 4 место = <!-- да се стави и слика од знамето на четвртото место; ако нема одиграно натпревар за трето место, двете репрезентации да се напишат како носители на бронзен медал --> | публика = | натпревари = | голови = | стрелец = | бголов = | најдобар = | претходно = [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|''2023'']] | следно = [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2027|''2027'']] }} '''Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2025''' — 25-то издание на [[УЕФА Европско првенство за играчи под 21 година|Европските првенства во фудбал за играчи под 21 година]], [[фудбал]]ско натпреварување кое се одржува на секои две години за репрезентации составени од играчи под 21 година, организирано и под покровителство на [[УЕФА]]. Турнирот бил одржан во [[Словачка]],<ref name=hosts>{{cite news |author=<!--not stated--> |date=11 August 2023 |title=2025 Under-21 EURO in Slovakia: Tournament information |url=https://www.uefa.com/under21/news/0284-18b5e2afb871-96c58db24dfa-1000--2025-under-21-euro-in-slovakia-tournament-information/ |work=UEFA |location=Basel |access-date=23 October 2023}}</ref> која била домаќин на турнир од Европското првенство под 21 година по втор пат, откако го организирала и [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2000|првенството во 2000 година]]. Право на учество на првенството имале сите играчи родени на или по 1 јануари 2002 година. Вкупно 16 репрезентации, кои се квалификувале преку квалификациите, учествувале на завршниот турнир. ==Избор на домаќин== *{{CRO}} *'''{{SVK}}''' Извршниот комитет на УЕФА ја избрал Словачка за домаќин на 25 јануари 2023 година.<ref name=hosts/> == Стадиони == {|class="wikitable" style="text-align:center;margin:1em auto;" |- ! [[Братислава]] ! [[Трнава]] ! [[Дунајска Стреда]] ! [[Кошице]] |- | [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Национален стадион]] | [[Стадион Антон Малатински]] | [[ДАК Арена]] | [[Фудбалска Арена во Кошице]] |- | Капацитет: '''22,500''' | Капацитет: '''18,200''' | Капацитет: '''12,700''' | Капацитет: '''12,555''' |- | [[File:Tehelne pole.jpg|210px]] | [[File:The City Arena in Trnava (2018).jpg|190px]] | [[File:Molarena.png|210px]] | [[File:KFA_Kosicka_Futbalova_Arena.jpg|225px]] |- !colspan=4|{{Location map+ |Slovakia |float=center |width=500 |places= {{Location map~|Slovakia|lat=48.163558|long=17.136856|label=[[Братислава]]|position=right}} {{Location map~|Slovakia|lat=48.373333|long=17.591667|label=[[Трнава]]|position=top}} {{Location map~|Slovakia|lat=47.998889|long=17.618333|label=[[Дунајска Стреда]]|position=bottom}} {{Location map~|Slovakia|lat=48.89868|long=18.044738|label=[[Тренчин]]|position=bottom}} {{Location map~|Slovakia|lat=49.229119|long=18.744789|label=[[Жилина]]|position=right}} {{Location map~|Slovakia|lat=48.696667|long=21.245|label=[[Кошице]]|position=right}} {{Location map~|Slovakia|lat=49.006756|long=21.234564|label=[[Прешов]]|position=right}} {{Location map~|Slovakia|lat=48.321857|long=18.087506|label=[[Нитра]]|position=right}} }} |- ! [[Жилина]] ! [[Тренчин]] ! [[Нитра]] ! [[Прешов]] |- | [[Стадион под Дубном]] | [[Сихот (стадион)|Сихот]] | [[Стадион под Зобором]] | [[Татран (стадион)|Татран]] |- | Капацитет: '''10,897''' | Капацитет: '''10,000''' | Капацитет: '''7,480''' | Капацитет: '''6,500''' |- | [[File:MŠK Žilina - Stadium - panoramio.jpg|210px]] | [[File:Stadion Sihot.png|210px]] | [[File:FC Nitra.jpg|215px]] | [[File:Tatran Arena 01 2025.jpg|220px]] |} ==Квалификации== === Квалификувани репрезентации === Следните репрезентации се квалификувале за завршниот турнир. <small>Инфо: Сите настапи и статистики ја вклучуваат само У-21 ерата на првенството (од 1978).</small> {| class="wikitable sortable" |- ! Држава ! Квалификувана како ! Дата на квалификација ! Учество ! Прво учество ! Последно учество ! Најдобар резултат |- | {{fbu SVK 21}} || {{sort|*|Домаќин}} || 25 јануари 2023 || 3-то {{small|(9-то вклучувајќи и [[Фудбалска репрезентација на Чехословачка под 21 година|Чехословачка]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2000|2000]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2017|2017]] || {{sort|03|Четврто место}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2000|2000]]) |- | {{fbu NED 21}} || {{sort|C|Победник во квал. група Ц}} || 9 септември 2024 || 10-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1988|1988]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2006|2006]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2007|2007]]) |- | {{fbu ESP 21}} || {{sort|B|Победник во квал. група Б}} || 10 септември 2024 || 17-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1986|1986]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1998|1998]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2011|2011]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2013|2013]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2019|2019]]) |- | {{fbu POR 21}} || {{sort|G|Победник во квал. група Г}} || 11 октомври 2024 || 11-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1994|1994]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || {{sort|02|Финалист}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1994|1994]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2015|2015]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]]) |- | {{fbu GER 21}} || {{sort|D|Победник во квал. група Д}} || 11 октомври 2024 || 15-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2009|2009]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2017|2017]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]]) |- | {{fbu DEN 21}} || {{sort|I|Победник во квал. група И}} || 11 октомври 2024 || 10-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1978|1978]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]] || {{sort|03|Полуфинале}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1992|1992]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2015|2015]]) |- | {{fbu UKR 21}} || {{sort|J|Една од трите најдобри второпласирани}} || 11 октомври 2024 || 4-то {{small|(7-мо вклучувајќи и [[Фудбалска репрезентација на Советскиот Сојуз под 21 година|Советскиот Сојуз]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2006|2006]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || {{sort|02|Финалист}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2006|2006]]) |- | {{fbu ENG 21}} || {{sort|F|Победник во квал. група Ф}} || 12 октомври 2024 || 18-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1978|1978]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1984|1984]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]]) |- |{{fbu ROU 21}} || {{sort|E|Победник во квал. група Е}} || 15 октомври 2024 || 5-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1998|1998]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || {{sort|03|Полуфинале}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2019|2019]]) |- |{{fbu POL 21}} || {{sort|J|Една од трите најдобри второпласирани}} || 15 октомври 2024 || 8-мо || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2019|2019]] || {{sort|04|Четвртфинале}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1984|1984]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1986|1986]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1992|1992]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1994|1994]]) |- |{{fbu SLO 21}} || {{sort|H|Победник во квал. група Х}} || 15 октомври 2024 || 2-ро {{small|(6-то вклучвајќи и [[Фудбалска репрезентација на Југославија под 21 година|Југославија]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]] || {{sort|05|Групна фаза}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]]) |- |{{fbu FRA 21}} || {{sort|J|Една од трите најдобри второпласирани}} || 15 октомври 2024 || 12-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1988|1988]]) |- |{{fbu ITA 21}} || {{sort|A|Победник во квал. група А}} || 15 октомври 2024 || 23-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1978|1978]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] ||'''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1992|1992]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1994|1994]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1996|1996]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2000|2000]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2004|2004]]) |- |{{fbu FIN 21}} || {{sort|K|Победник во баражот}} || 19 ноември 2024 || 2-ро || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2009|2009]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2009|2009]] || Групна фаза ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2009|2009]]) |- |{{fbu CZE 21}} || {{sort|K|Победник во баражот}} || 19 ноември 2024 || 10-то {{small|(16-то вклучувајќи и [[Фудбалска репрезентација на Чехословачка под 21 година|Чехословачка]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1996|1996]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2002|2002]]) |- |{{fbu GEO 21}} || {{sort|K|Победник во баражот}} || 19 ноември 2024 || 2-ро {{small|(5-то вклучувајќи и [[Фудбалска репрезентација на Советскиот Сојуз под 21 година|Советскиот Сојуз]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || Четвртфинале ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]]) |} ==Фаза по групи== {{hidden begin|title='''Правила за одредување на позициите'''}} Позициите на табелата се одредуваат на следниов начин: # Освоени бодови (3 бода за победа, 1 за нерешено, 0 за пораз); # Меѓусебен скор помеѓу екипите кои се изедначени на табелата; # Гол разлика во меѓусебните натпревари помеѓу екипите кои се изедначени на табелата; # Број на постигнати голови во меѓусебните натпревари помеѓу екипите кои се изедначени на табелата; # Гол разлика во сите одиграни натпревари од групната фаза; # Број на постигнати голови во сите натпревари од групната фаза; # [[Изведување пенали (фудбал)|Изведување пенали]] ако само два тима имаат ист број на бодови, а се сретнале во последното коло од групата и се изедначени по примена на сите горенаведени критериуми (не се користи ако повеќе од два тима имаат ист број на бодови или ако нивните рангирања не се релевантни за квалификацијата во следната фаза); # Фер плеј бодови во сите одиграни натпревари од групната фаза (само едно одземање на бодови за фер плеј листата може да се примени на еден играч на еден натпревар): {{unordered list | Жолт картон: 1 бод; | Индиректен црвен картон (втор жолт картон): −3 бода; | Директен црвен картон: −3 бода; }} # Позиција на ранглистата на УЕФА. {{hidden end}} ===Група А=== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Tooltip|Поз.|Позиции}} !width=27%|Репрезентација !width=10%|{{Tooltip|Бод|Бодови}} !width=7%|{{Tooltip|ОН|Одиграни натпревари}} !width=7%|{{Tooltip|П|Победи}} !width=7%|{{Tooltip|Н|Нерешени}} !width=7%|{{Tooltip|И|Изгубени}} !width=7%|{{Tooltip|ДГ|Постигнати голови}} !width=7%|{{Tooltip|ПГ|Примени голови}} !width=7%|{{Tooltip|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=#ccffcc |1.||style="text-align:left;"|{{fbu ESP 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 6 || 4 || +2 |- |- bgcolor=#ccffcc |2.||style="text-align:left;"|{{fbu ITA 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 3 || 1 || +2 |- |3.||style="text-align:left;"|{{fbu SVK 21}} |'''3'''|| 3 || 1 || 0 || 2 || 4 || 5 || -1 |- |4.||style="text-align:left;"|{{fbu ROU 21}} |'''0'''|| 3 || 0 || 0 || 3 || 2 || 5 || -3 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|11|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt SVK 21}} |резултат = 2&ndash;3 |екипа2 = {{fbu ESP 21}} |голови1 = *[[Самуел Копасек|Копасек]] {{goal|48}} *[[Томаш Суслов|Суслов]] {{goal|53|пен.}} |голови2 = *{{goal|16}} [[Марк Пубиљ|Пубиљ]] *{{goal|18}} [[Матео Џозеф|Џозеф]] *{{goal|90}} [[Сесар Тарега|Тарега]] |стадион = [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Национален стадион]], [[Брастилава]] |гледачи = 19.964 |судија = {{flagsport|POL}} [[Дамјан Силвестржак]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043332/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|11|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ITA 21}} |резултат = 1&ndash;0 |екипа2 = {{fbu ROU 21}} |голови1 = *[[Томазо Балданци|Балданци]] {{goal|26}} |голови2 = |стадион = [[Стадион „Антон Малатински“|Антон Малатински]], [[Трнава]] |гледачи = 2.450 |судија = {{flagsport|GRE}} [[Василис Фотијас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043333/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt ESP 21}} |резултат = 2&ndash;1 |екипа2 = {{fbu ROU 21}} |голови1 = *[[Микел Хаурегизар|Хаурегизар]] {{goal|85}} *[[Роберто Фернандес (фудбалер 2002)|Фернандес]] {{goal|88}} |голови2 = *{{goal|{{0}}4}} [[Луис Мунтеану|Мунтеану]] |стадион = [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Национален стадион]], [[Брастилава]] |гледачи = 10.023 |судија = {{flagsport|NED}} [[Сандер ван дер Ејк]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043335/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt SVK 21}} |резултат = 0&ndash;1 |екипа2 = {{fbu ITA 21}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|7}} [[Чезаре Казадеи|Казадеи]] |стадион = [[Стадион „Антон Малатински“|Антон Малатински]], [[Трнава]] |гледачи = 15.455 |судија = {{flagsport|SRB}} [[Ненад Минаковиќ]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043334/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ROU 21}} |резултат = 1&ndash;2 |екипа2 = {{fbu SVK 21}} |голови1 = *[[Умит Акда|Акда]] {{goal|67}} |голови2 = *{{goal|11}} [[Адам Оберт|Оберт]] *{{goal|57}} [[Томаш Суслов|Суслов]] |стадион = [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Национален стадион]], [[Брастилава]] |гледачи = 17.058<ref>{{UEFA match attendance|2043342|Romania vs. Slovakia|date=17 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|LTU}} [[Манфредас Лукјанчунас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043342/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ESP 21}} |резултат = 1&ndash;1 |екипа2 = {{fbu ITA 21}} |голови1 = *[[Хесус Родригес (фудбалер 2005)|Родригес]] {{goal|53}} |голови2 = *{{goal|59}} [[Николо Пизили|Пизили]] |стадион = [[Стадион „Антон Малатински“|Антон Малатински]], [[Трнава]] |гледачи = 12.573<ref>{{UEFA match attendance|2043343|Spain vs. Italy|date=17 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SCO}} [[Николас Волш (фудбалски судија)|Ник Волш]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043343/ }} ===Група Б=== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Tooltip|Поз.|Позиции}} !width=27%|Репрезентација !width=10%|{{Tooltip|Бод|Бодови}} !width=7%|{{Tooltip|ОН|Одиграни натпревари}} !width=7%|{{Tooltip|П|Победи}} !width=7%|{{Tooltip|Н|Нерешени}} !width=7%|{{Tooltip|И|Изгубени}} !width=7%|{{Tooltip|ДГ|Постигнати голови}} !width=7%|{{Tooltip|ПГ|Примени голови}} !width=7%|{{Tooltip|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=#ccffcc |1.||style="text-align:left;"|{{fbu GER 21}} |'''9'''|| 3 || 3 || 0 || 0 || 9 || 3 || +6 |- |- bgcolor=#ccffcc |2.||style="text-align:left;"|{{fbu ENG 21}} |'''4'''|| 3 || 1 || 1 || 1 || 4 || 3 || +1 |- |3.||style="text-align:left;"|{{fbu CZE 21}} |'''3'''|| 3 || 1 || 0 || 2 || 5 || 7 || -2 |- |4.||style="text-align:left;"|{{fbu SLO 21}} |'''1'''|| 3 || 0 || 1 || 2 || 0 || 5 || -5 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|12|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt CZE 21}} |резултат = 1&ndash;3 |екипа2 = {{fbu ENG 21}} |голови1 = *[[Даниел Фила|Фила]] {{goal|51}} |голови2 = *{{goal|39}} [[Харви Елиот|Елиот]] *{{goal|48}} [[Џонатан Роу (фудбалер 2003)|Роу]] *{{goal|76}} [[Чарли Кресвел|Кресвел]] |стадион = [[ДАК Арена]], [[Дунајска Стреда]] |гледачи = 8.087 |судија = {{flagsport|ARM}} [[Елчин Масијев]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043326/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|12|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt GER 21}} |резултат = 3&ndash;0 |екипа2 = {{fbu SLO 21}} |голови1 = *[[Ник Волтемаде|Волтемаде]] {{goal|19}}, {{goal|42}}, {{goal|82|пен.}} |голови2 = |стадион = [[Стадион под Зобором]], [[Нитра]] |гледачи = 2.708 |судија = {{flagsport|DEN}} [[Јакоб Сундберг]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043327/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt ENG 21}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{fbu SLO 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион под Зобором]], [[Нитра]] |гледачи = 5.217 |судија = {{flagsport|GEO}} [[Гога Кикачеишвили]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043337/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt CZE 21}} |резултат = 2&ndash;4 |екипа2 = {{fbu GER 21}} |голови1 = * [[Брајт Ари-Мби|Ари-Мби]] {{goal|61|авт.}} * [[Карел Спачил|Спачил]] {{goal|66}} |голови2 = * {{goal|34}} [[Николо Тресолди|Тресолди]] * {{goal|41}} [[Паул Небел|Небел]] * {{goal|54}} [[Ник Волтемаде|Волтемаде]] * {{goal|59}} [[Ерик Мартел|Мартел]] |стадион = [[ДАК Арена]], [[Дунајска Стреда]] |гледачи = 7.870 |судија = {{flagsport|VEN}} [[Алексис Ерера (фудбалски судија)|Алексис Ерера]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043336/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt SLO 21}} |резултат = 0-2 |екипа2 = {{fbu CZE 21}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|48}} [[Даниел Фила|Фила]] *{{goal|59}} [[Вацлав Сејк|Сејк]] |стадион = [[ДАК Арена]], [[Дунајска Стреда]] |гледачи = 4.028<ref>{{UEFA match attendance|2043344|Slovenia vs. Czech Republic|date=18 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ITA}} [[Симоне Соца]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043344/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ENG 21}} |резултат = 1-2 |екипа2 = {{fbu GER 21}} |голови1 = *[[Алекс Скот (фудбалер 2003)|Скот]] {{goal|76}} |голови2 = *{{goal|{{0}}3}} [[Ансгар Кнауф|Кнауф]] *{{goal|33}} [[Нелсон Вајпер|Вајпер]] |стадион = [[Стадион под Зобором]], [[Нитра]] |гледачи = 5.624<ref>{{UEFA match attendance|2043345|England vs. Germany|date=18 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|NED}} [[Сандер ван дер Еијк]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043345/ }} ===Група Ц=== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Tooltip|Поз.|Позиции}} !width=27%|Репрезентација !width=10%|{{Tooltip|Бод|Бодови}} !width=7%|{{Tooltip|ОН|Одиграни натпревари}} !width=7%|{{Tooltip|П|Победи}} !width=7%|{{Tooltip|Н|Нерешени}} !width=7%|{{Tooltip|И|Изгубени}} !width=7%|{{Tooltip|ДГ|Постигнати голови}} !width=7%|{{Tooltip|ПГ|Примени голови}} !width=7%|{{Tooltip|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=#ccffcc |1.||style="text-align:left;"|{{fbu POR 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 9 || 0 || +9 |- |- bgcolor=#ccffcc |2.||style="text-align:left;"|{{fbu FRA 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 7 || 3 || +4 |- |3.||style="text-align:left;"|{{fbu GEO 21}} |'''3'''|| 3 || 1 || 0 || 2 || 4 || 8 || -4 |- |4.||style="text-align:left;"|{{fbu POL 21}} |'''0'''|| 3 || 0 || 0 || 3 || 2 || 11 || -9 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|11|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt POR 21}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{fbu FRA 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Сихот (стадион)|Сихот]], [[Тренчин]] |гледачи = 4.932 |судија = {{flagsport|LTU}} [[Манфредас Лукјанчукас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043328/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|11|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt POL 21}} |резултат = 1&ndash;2 |екипа2 = {{fbu GEO 21}} |голови1 = *[[Јакуб Калузински|Калузински]] {{goal|73|пен.}} |голови2 = *{{goal|55}} [[Нодар Ломинадзе|Ломинадзе]] *{{goal|90+3}} [[Василиос Гордезијани|Годрезијани]] |стадион = [[Стадион под Дубном]], [[Жилина]] |гледачи = 2.218 |судија = {{flagsport|SUI}} [[Алесандро Дудиќ]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043329/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt POR 21}} |резултат = 5&ndash;0 |екипа2 = {{fbu POL 21}} |голови1 = *[[Жеовани Кенда|Кенда]] {{goal|16}}, {{goal|24}} *[[Енрике Араужо|Араужо]] {{goal|30}} *[[Пауло Бернардо (фудбалер)|Бернардо]] {{goal|41}} *[[Родриго Гомеш|Гомеш]] {{goal|63}} |голови2 = |стадион = [[Сихот (стадион)|Сихот]], [[Тренчин]] |гледачи = 4.469 |судија = {{flagsport|SCO}} [[Ник Волш (фудбалски судија)|Ник Волш]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043338/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt FRA 21}} |резултат = 3&ndash;2 |екипа2 = {{fbu GEO 21}} |голови1 = *[[Матис Тел|Тел]] {{goal|35|пен.}} *[[Жоан Лепенан|Лепенан]] {{goal|89}} *[[Тјерно Бари (фудбалер 2002)|Бари]] {{goal|90+12}} |голови2 = *{{goal|76}} [[Гиорги Абуашвили|Абуашвили]] *{{goal|84}} [[Саба Сазонов|Сазонов]] |стадион = [[Стадион под Дубном]], [[Жилина]] |гледачи = 3.687 |судија = {{flagsport|DEN}} [[Јакоб Сундберг]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043339/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt GEO 21}} |резултат = 0&ndash;4 |екипа2 = {{fbu POR 21}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|24}} [[Родриго Пињеиро|Пињеиро]] *{{goal|62}} [[Жеовани Кенда|Кенда]] *{{goal|87}} [[Родриго Гомеш|Гомеш]] *{{goal|90+5|пен.}} [[Енрике Араужо|Араужо]] |стадион = [[Сихот (стадион)|Сихот]], [[Тренчин]] |гледачи = 4.573<ref>{{UEFA match attendance|2043346|Georgia vs. Portugal|date=17 June 2025|access-date=17 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|AZE}} [[Елчин Масијев]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043346/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt FRA 21}} |резултат = 4&ndash;1 |екипа2 = {{fbu POL 21}} |голови1 = *[[Натан Зезе|Зезе]] {{goal|18}} *[[Џауи Сисе|Сисе]] {{goal|19}}, {{goal|29}} *[[Матис Аблин|Аблин]] {{goal|82}} |голови2 = *{{goal|61}} [[Ариел Мосор|Мосор]] |стадион = [[Стадион под Дубном]], [[Жилина]] |гледачи = 7.288<ref>{{UEFA match attendance|2043347|France vs. Poland|date=17 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SRB}} [[Ненад Минаковиќ]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043347/ }} ===Група Д=== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Tooltip|Поз.|Позиции}} !width=27%|Репрезентација !width=10%|{{Tooltip|Бод|Бодови}} !width=7%|{{Tooltip|ОН|Одиграни натпревари}} !width=7%|{{Tooltip|П|Победи}} !width=7%|{{Tooltip|Н|Нерешени}} !width=7%|{{Tooltip|И|Изгубени}} !width=7%|{{Tooltip|ДГ|Постигнати голови}} !width=7%|{{Tooltip|ПГ|Примени голови}} !width=7%|{{Tooltip|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=#ccffcc |1.||style="text-align:left;"|{{fbu DEN 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 7 || 5 || +2 |- |- bgcolor=#ccffcc |2.||style="text-align:left;"|{{fbu NED 21}} |'''4'''|| 3 || 1 || 1 || 1 || 5 || 4 || -1 |- |3.||style="text-align:left;"|{{fbu UKR 21}} |'''3'''|| 3 || 1 || 0 || 2 || 4 || 5 || -1 |- |4.||style="text-align:left;"|{{fbu FIN 21}} |'''2'''|| 3 || 0 || 2 || 1 || 4 || 6 || -2 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|12|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt UKR 21}} |резултат = 2&ndash;3 |екипа2 = {{fbu DEN 21}} |голови1 = *[[Назар Волошин|Волошин]] {{goal|22}} *[[Максим Брагару|Брагару]] {{goal|78}} |голови2 = *{{goal|63}} [[Клемент Бишоф|Бишоф]] *{{goal|81}} [[Вилијам Бевинг|Бевинг]] *{{goal|88}} [[Вилијам Осула|Осула]] |стадион = [[Татран (стадион)|Татран]], [[Прешов]] |гледачи = 5.458 |судија = {{flagsport|GEO}} [[Гога Кикачеишвили]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043331/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|12|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt FIN 21}} |резултат = 2&ndash;2 |екипа2 = {{fbu NED 21}} |голови1 = *[[Каспер Терхо|Терхо]] {{goal|25}} *[[Топи Кескинен|Кескинен]] {{goal|28}} |голови2 = *{{goal|59}} [[Лучано Валенте (фудбалер 2003)|Валенте]] *{{goal|90+3}} [[Ернест Поку|Поку]] |стадион = [[Фудбалска Арена во Кошице|Арена Кошице]], [[Кошице]] |гледачи = 7.369 |судија = {{flagsport|VEN}} [[Алексис Ерера (фудбалски судија)|Алексис Ерера]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043330/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt FIN 21}} |резултат = 0&ndash;2 |екипа2 = {{fbu UKR 21}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|28}} [[Владислав Ванат|Ванат]] *{{goal|49}} [[Максим Брагару|Брагару]] |стадион = [[Фудбалска Арена во Кошице|Арена Кошице]], [[Кошице]] |гледачи = 8.636 |судија = {{flagsport|SUI}} [[Алесандро Дудиќ]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043340/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt NED 21}} |резултат = 1&ndash;2 |екипа2 = {{fbu DEN 21}} |голови1 = * [[Оливер Провстгор|Провстгор]] {{goal|19|авт.}} |голови2 = * {{goal|35}}, {{goal|47}} [[Вилијам Осула|Осула]] |стадион = [[Татран (стадион)|Татран]], [[Прешов]] |гледачи = 5.434 |судија = {{flagsport|ITA}} [[Симоне Соца]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043341/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt DEN 21}} |резултат = 2&ndash;2 |екипа2 = {{fbu FIN 21}} |голови1 = * [[Конрад Хардер|Хардер]] {{goal|10}}, {{goal|68}} |голови2 = * {{goal|73}} [[Наатан Скјутија|Скјутија]] * {{goal|82}} [[Топи Кескинен|Кескинен]] |стадион = [[Фудбалска Арена во Кошице|Арена Кошице]], [[Кошице]] |гледачи = 6.940<ref>{{UEFA match attendance|2043348|Denmark vs. Finland|date=18 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|POL}} [[Дамјан Силвестржак]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043348/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt NED 21}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{fbu UKR 21}} |голови1 = * [[Лучано Валенте (фудбалер 2003)|Валенте]] {{goal|34}} * [[Том ван Берген|Ван Берген]] {{goal|79}} |голови2 = |стадион = [[Татран (стадион)|Татран]], [[Прешов]] |гледачи = 5.216<ref>{{UEFA match attendance|2043349|Netherlands vs. Ukraine|date=18 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|GRE}} [[Василис Фотијас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043349/ }} ==Нокаут фаза== Во нокаут фазата, ќе се користат [[Продолжеток (спорт)|продолженија]] и [[Изведување пенали (фудбал)|изведување пенали]] ако е потребно за да се одреди победникот. ===Жреб и резултати=== <onlyinclude>{{#invoke:RoundN|N8 |3rdplace=no|bold_winner=high|widescore=yes <!--Date-Place|Team 1|Score 1|Team 2|Score 2--> <!--Quarter-finals--> |21 јуни – [[Стадион „Антон Малатински“|Трнава]] |{{fbu ESP 21}}||{{fbu ENG 21}}| |21 јуни – [[Стадион под Дубном|Жилина]] |{{fbu POR 21}}|| {{fbu NED 21}}| |22 јуни – [[ДАК Арена|Дунајска Стреда]] |{{fbu GER 21}}|| {{fbu ITA 21}} | |22 јуни – [[Татран (стадион)|Прешов]] |{{fbu DEN 21}}||{{fbu FRA 21}}| <!--Semi-finals--> |25 јуни – [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Братислава]] |<!-- {{fbu|21|}} -->||<!-- {{fbu|21|}} -->| |25 јуни – [[Фудбалска Арена во Кошице|Кошице]] |<!-- {{fbu|21|}} -->||<!-- {{fbu|21|}} -->| <!--Final--> |28 јуни – [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Братислава]]|<!-- {{fbu|21|}} -->||<!-- {{fbu|21|}} -->| }}</onlyinclude> ===Четвртфинале=== {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt POR 21}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{fbu NED 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион под Дубном]], [[Жилина]] |гледачи = |судија = {{flagsport|GEO}} [[Гога Кикачеишвили]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043352/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ESP 21}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{fbu ENG 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион „Антон Малатински“]], [[Трнава]] |гледачи = |судија = {{flagsport|ITA}} [[Симоне Соца]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043350/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt DEN 21}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{fbu FRA 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Татран (стадион)|Татран]], [[Прешов]] |гледачи = |судија = {{flagsport|NED}} [[Сандер ван дер Еијк]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043353/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt GER 21}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{fbu ITA 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[ДАК Арена]], [[Прешов]] |гледачи = |судија = {{flagsport|LTU}} [[Манфредас Лукјанчукас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043351/ }} ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== *{{Official website|https://www.uefa.com/under21/}} {{Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година}} [[Категорија:УЕФА Европско првенство за играчи под 21 година|2025]] b6o46g1q8sahfy9y3m2cuv4203hutq2 5382121 5382120 2025-06-20T18:45:41Z Carshalton 30527 /* Четвртфинале */ 5382121 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за меѓународно фудбалско натпреварување | име_на_турнирот = Majstrovstvá Európy vo futbale hráčov do 21 rokov 2025 <!-- оригинално име на турнирот (прифатено од УЕФА и(ли) ФИФА) --> | лого = 2025 UEFA European Under-21 Championship.png | големина = 200px | земја = {{flagsport|SVK}} [[Словачка]] | градови = 8 | стадиони = 8 | период = [[11 јуни]] — [[28 јуни]] [[2025]] | учесници = 16 | шампион = <!--{{fbu ENG 21}}<br><small>(3. титула)</small>--> | 2 место = <!--{{fbu ESP 21}}--> | 3 место = <!--{{fbu ISR 21}}<br>{{fbu UKR 21}}--> | 4 место = <!-- да се стави и слика од знамето на четвртото место; ако нема одиграно натпревар за трето место, двете репрезентации да се напишат како носители на бронзен медал --> | публика = | натпревари = | голови = | стрелец = | бголов = | најдобар = | претходно = [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|''2023'']] | следно = [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2027|''2027'']] }} '''Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2025''' — 25-то издание на [[УЕФА Европско првенство за играчи под 21 година|Европските првенства во фудбал за играчи под 21 година]], [[фудбал]]ско натпреварување кое се одржува на секои две години за репрезентации составени од играчи под 21 година, организирано и под покровителство на [[УЕФА]]. Турнирот бил одржан во [[Словачка]],<ref name=hosts>{{cite news |author=<!--not stated--> |date=11 August 2023 |title=2025 Under-21 EURO in Slovakia: Tournament information |url=https://www.uefa.com/under21/news/0284-18b5e2afb871-96c58db24dfa-1000--2025-under-21-euro-in-slovakia-tournament-information/ |work=UEFA |location=Basel |access-date=23 October 2023}}</ref> која била домаќин на турнир од Европското првенство под 21 година по втор пат, откако го организирала и [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2000|првенството во 2000 година]]. Право на учество на првенството имале сите играчи родени на или по 1 јануари 2002 година. Вкупно 16 репрезентации, кои се квалификувале преку квалификациите, учествувале на завршниот турнир. ==Избор на домаќин== *{{CRO}} *'''{{SVK}}''' Извршниот комитет на УЕФА ја избрал Словачка за домаќин на 25 јануари 2023 година.<ref name=hosts/> == Стадиони == {|class="wikitable" style="text-align:center;margin:1em auto;" |- ! [[Братислава]] ! [[Трнава]] ! [[Дунајска Стреда]] ! [[Кошице]] |- | [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Национален стадион]] | [[Стадион Антон Малатински]] | [[ДАК Арена]] | [[Фудбалска Арена во Кошице]] |- | Капацитет: '''22,500''' | Капацитет: '''18,200''' | Капацитет: '''12,700''' | Капацитет: '''12,555''' |- | [[File:Tehelne pole.jpg|210px]] | [[File:The City Arena in Trnava (2018).jpg|190px]] | [[File:Molarena.png|210px]] | [[File:KFA_Kosicka_Futbalova_Arena.jpg|225px]] |- !colspan=4|{{Location map+ |Slovakia |float=center |width=500 |places= {{Location map~|Slovakia|lat=48.163558|long=17.136856|label=[[Братислава]]|position=right}} {{Location map~|Slovakia|lat=48.373333|long=17.591667|label=[[Трнава]]|position=top}} {{Location map~|Slovakia|lat=47.998889|long=17.618333|label=[[Дунајска Стреда]]|position=bottom}} {{Location map~|Slovakia|lat=48.89868|long=18.044738|label=[[Тренчин]]|position=bottom}} {{Location map~|Slovakia|lat=49.229119|long=18.744789|label=[[Жилина]]|position=right}} {{Location map~|Slovakia|lat=48.696667|long=21.245|label=[[Кошице]]|position=right}} {{Location map~|Slovakia|lat=49.006756|long=21.234564|label=[[Прешов]]|position=right}} {{Location map~|Slovakia|lat=48.321857|long=18.087506|label=[[Нитра]]|position=right}} }} |- ! [[Жилина]] ! [[Тренчин]] ! [[Нитра]] ! [[Прешов]] |- | [[Стадион под Дубном]] | [[Сихот (стадион)|Сихот]] | [[Стадион под Зобором]] | [[Татран (стадион)|Татран]] |- | Капацитет: '''10,897''' | Капацитет: '''10,000''' | Капацитет: '''7,480''' | Капацитет: '''6,500''' |- | [[File:MŠK Žilina - Stadium - panoramio.jpg|210px]] | [[File:Stadion Sihot.png|210px]] | [[File:FC Nitra.jpg|215px]] | [[File:Tatran Arena 01 2025.jpg|220px]] |} ==Квалификации== === Квалификувани репрезентации === Следните репрезентации се квалификувале за завршниот турнир. <small>Инфо: Сите настапи и статистики ја вклучуваат само У-21 ерата на првенството (од 1978).</small> {| class="wikitable sortable" |- ! Држава ! Квалификувана како ! Дата на квалификација ! Учество ! Прво учество ! Последно учество ! Најдобар резултат |- | {{fbu SVK 21}} || {{sort|*|Домаќин}} || 25 јануари 2023 || 3-то {{small|(9-то вклучувајќи и [[Фудбалска репрезентација на Чехословачка под 21 година|Чехословачка]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2000|2000]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2017|2017]] || {{sort|03|Четврто место}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2000|2000]]) |- | {{fbu NED 21}} || {{sort|C|Победник во квал. група Ц}} || 9 септември 2024 || 10-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1988|1988]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2006|2006]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2007|2007]]) |- | {{fbu ESP 21}} || {{sort|B|Победник во квал. група Б}} || 10 септември 2024 || 17-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1986|1986]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1998|1998]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2011|2011]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2013|2013]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2019|2019]]) |- | {{fbu POR 21}} || {{sort|G|Победник во квал. група Г}} || 11 октомври 2024 || 11-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1994|1994]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || {{sort|02|Финалист}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1994|1994]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2015|2015]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]]) |- | {{fbu GER 21}} || {{sort|D|Победник во квал. група Д}} || 11 октомври 2024 || 15-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2009|2009]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2017|2017]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]]) |- | {{fbu DEN 21}} || {{sort|I|Победник во квал. група И}} || 11 октомври 2024 || 10-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1978|1978]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]] || {{sort|03|Полуфинале}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1992|1992]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2015|2015]]) |- | {{fbu UKR 21}} || {{sort|J|Една од трите најдобри второпласирани}} || 11 октомври 2024 || 4-то {{small|(7-мо вклучувајќи и [[Фудбалска репрезентација на Советскиот Сојуз под 21 година|Советскиот Сојуз]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2006|2006]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || {{sort|02|Финалист}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2006|2006]]) |- | {{fbu ENG 21}} || {{sort|F|Победник во квал. група Ф}} || 12 октомври 2024 || 18-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1978|1978]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1984|1984]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]]) |- |{{fbu ROU 21}} || {{sort|E|Победник во квал. група Е}} || 15 октомври 2024 || 5-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1998|1998]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || {{sort|03|Полуфинале}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2019|2019]]) |- |{{fbu POL 21}} || {{sort|J|Една од трите најдобри второпласирани}} || 15 октомври 2024 || 8-мо || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2019|2019]] || {{sort|04|Четвртфинале}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1984|1984]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1986|1986]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1992|1992]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1994|1994]]) |- |{{fbu SLO 21}} || {{sort|H|Победник во квал. група Х}} || 15 октомври 2024 || 2-ро {{small|(6-то вклучвајќи и [[Фудбалска репрезентација на Југославија под 21 година|Југославија]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]] || {{sort|05|Групна фаза}} ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2021|2021]]) |- |{{fbu FRA 21}} || {{sort|J|Една од трите најдобри второпласирани}} || 15 октомври 2024 || 12-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1982|1982]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1988|1988]]) |- |{{fbu ITA 21}} || {{sort|A|Победник во квал. група А}} || 15 октомври 2024 || 23-то || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1978|1978]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] ||'''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1992|1992]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1994|1994]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1996|1996]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2000|2000]], [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2004|2004]]) |- |{{fbu FIN 21}} || {{sort|K|Победник во баражот}} || 19 ноември 2024 || 2-ро || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2009|2009]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2009|2009]] || Групна фаза ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2009|2009]]) |- |{{fbu CZE 21}} || {{sort|K|Победник во баражот}} || 19 ноември 2024 || 10-то {{small|(16-то вклучувајќи и [[Фудбалска репрезентација на Чехословачка под 21 година|Чехословачка]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 1996|1996]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || '''{{sort|01|Победник}}''' ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2002|2002]]) |- |{{fbu GEO 21}} || {{sort|K|Победник во баражот}} || 19 ноември 2024 || 2-ро {{small|(5-то вклучувајќи и [[Фудбалска репрезентација на Советскиот Сојуз под 21 година|Советскиот Сојуз]])}} || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || [[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]] || Четвртфинале ([[Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година 2023|2023]]) |} ==Фаза по групи== {{hidden begin|title='''Правила за одредување на позициите'''}} Позициите на табелата се одредуваат на следниов начин: # Освоени бодови (3 бода за победа, 1 за нерешено, 0 за пораз); # Меѓусебен скор помеѓу екипите кои се изедначени на табелата; # Гол разлика во меѓусебните натпревари помеѓу екипите кои се изедначени на табелата; # Број на постигнати голови во меѓусебните натпревари помеѓу екипите кои се изедначени на табелата; # Гол разлика во сите одиграни натпревари од групната фаза; # Број на постигнати голови во сите натпревари од групната фаза; # [[Изведување пенали (фудбал)|Изведување пенали]] ако само два тима имаат ист број на бодови, а се сретнале во последното коло од групата и се изедначени по примена на сите горенаведени критериуми (не се користи ако повеќе од два тима имаат ист број на бодови или ако нивните рангирања не се релевантни за квалификацијата во следната фаза); # Фер плеј бодови во сите одиграни натпревари од групната фаза (само едно одземање на бодови за фер плеј листата може да се примени на еден играч на еден натпревар): {{unordered list | Жолт картон: 1 бод; | Индиректен црвен картон (втор жолт картон): −3 бода; | Директен црвен картон: −3 бода; }} # Позиција на ранглистата на УЕФА. {{hidden end}} ===Група А=== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Tooltip|Поз.|Позиции}} !width=27%|Репрезентација !width=10%|{{Tooltip|Бод|Бодови}} !width=7%|{{Tooltip|ОН|Одиграни натпревари}} !width=7%|{{Tooltip|П|Победи}} !width=7%|{{Tooltip|Н|Нерешени}} !width=7%|{{Tooltip|И|Изгубени}} !width=7%|{{Tooltip|ДГ|Постигнати голови}} !width=7%|{{Tooltip|ПГ|Примени голови}} !width=7%|{{Tooltip|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=#ccffcc |1.||style="text-align:left;"|{{fbu ESP 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 6 || 4 || +2 |- |- bgcolor=#ccffcc |2.||style="text-align:left;"|{{fbu ITA 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 3 || 1 || +2 |- |3.||style="text-align:left;"|{{fbu SVK 21}} |'''3'''|| 3 || 1 || 0 || 2 || 4 || 5 || -1 |- |4.||style="text-align:left;"|{{fbu ROU 21}} |'''0'''|| 3 || 0 || 0 || 3 || 2 || 5 || -3 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|11|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt SVK 21}} |резултат = 2&ndash;3 |екипа2 = {{fbu ESP 21}} |голови1 = *[[Самуел Копасек|Копасек]] {{goal|48}} *[[Томаш Суслов|Суслов]] {{goal|53|пен.}} |голови2 = *{{goal|16}} [[Марк Пубиљ|Пубиљ]] *{{goal|18}} [[Матео Џозеф|Џозеф]] *{{goal|90}} [[Сесар Тарега|Тарега]] |стадион = [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Национален стадион]], [[Брастилава]] |гледачи = 19.964 |судија = {{flagsport|POL}} [[Дамјан Силвестржак]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043332/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|11|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ITA 21}} |резултат = 1&ndash;0 |екипа2 = {{fbu ROU 21}} |голови1 = *[[Томазо Балданци|Балданци]] {{goal|26}} |голови2 = |стадион = [[Стадион „Антон Малатински“|Антон Малатински]], [[Трнава]] |гледачи = 2.450 |судија = {{flagsport|GRE}} [[Василис Фотијас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043333/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt ESP 21}} |резултат = 2&ndash;1 |екипа2 = {{fbu ROU 21}} |голови1 = *[[Микел Хаурегизар|Хаурегизар]] {{goal|85}} *[[Роберто Фернандес (фудбалер 2002)|Фернандес]] {{goal|88}} |голови2 = *{{goal|{{0}}4}} [[Луис Мунтеану|Мунтеану]] |стадион = [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Национален стадион]], [[Брастилава]] |гледачи = 10.023 |судија = {{flagsport|NED}} [[Сандер ван дер Ејк]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043335/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt SVK 21}} |резултат = 0&ndash;1 |екипа2 = {{fbu ITA 21}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|7}} [[Чезаре Казадеи|Казадеи]] |стадион = [[Стадион „Антон Малатински“|Антон Малатински]], [[Трнава]] |гледачи = 15.455 |судија = {{flagsport|SRB}} [[Ненад Минаковиќ]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043334/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ROU 21}} |резултат = 1&ndash;2 |екипа2 = {{fbu SVK 21}} |голови1 = *[[Умит Акда|Акда]] {{goal|67}} |голови2 = *{{goal|11}} [[Адам Оберт|Оберт]] *{{goal|57}} [[Томаш Суслов|Суслов]] |стадион = [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Национален стадион]], [[Брастилава]] |гледачи = 17.058<ref>{{UEFA match attendance|2043342|Romania vs. Slovakia|date=17 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|LTU}} [[Манфредас Лукјанчунас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043342/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ESP 21}} |резултат = 1&ndash;1 |екипа2 = {{fbu ITA 21}} |голови1 = *[[Хесус Родригес (фудбалер 2005)|Родригес]] {{goal|53}} |голови2 = *{{goal|59}} [[Николо Пизили|Пизили]] |стадион = [[Стадион „Антон Малатински“|Антон Малатински]], [[Трнава]] |гледачи = 12.573<ref>{{UEFA match attendance|2043343|Spain vs. Italy|date=17 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SCO}} [[Николас Волш (фудбалски судија)|Ник Волш]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043343/ }} ===Група Б=== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Tooltip|Поз.|Позиции}} !width=27%|Репрезентација !width=10%|{{Tooltip|Бод|Бодови}} !width=7%|{{Tooltip|ОН|Одиграни натпревари}} !width=7%|{{Tooltip|П|Победи}} !width=7%|{{Tooltip|Н|Нерешени}} !width=7%|{{Tooltip|И|Изгубени}} !width=7%|{{Tooltip|ДГ|Постигнати голови}} !width=7%|{{Tooltip|ПГ|Примени голови}} !width=7%|{{Tooltip|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=#ccffcc |1.||style="text-align:left;"|{{fbu GER 21}} |'''9'''|| 3 || 3 || 0 || 0 || 9 || 3 || +6 |- |- bgcolor=#ccffcc |2.||style="text-align:left;"|{{fbu ENG 21}} |'''4'''|| 3 || 1 || 1 || 1 || 4 || 3 || +1 |- |3.||style="text-align:left;"|{{fbu CZE 21}} |'''3'''|| 3 || 1 || 0 || 2 || 5 || 7 || -2 |- |4.||style="text-align:left;"|{{fbu SLO 21}} |'''1'''|| 3 || 0 || 1 || 2 || 0 || 5 || -5 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|12|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt CZE 21}} |резултат = 1&ndash;3 |екипа2 = {{fbu ENG 21}} |голови1 = *[[Даниел Фила|Фила]] {{goal|51}} |голови2 = *{{goal|39}} [[Харви Елиот|Елиот]] *{{goal|48}} [[Џонатан Роу (фудбалер 2003)|Роу]] *{{goal|76}} [[Чарли Кресвел|Кресвел]] |стадион = [[ДАК Арена]], [[Дунајска Стреда]] |гледачи = 8.087 |судија = {{flagsport|ARM}} [[Елчин Масијев]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043326/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|12|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt GER 21}} |резултат = 3&ndash;0 |екипа2 = {{fbu SLO 21}} |голови1 = *[[Ник Волтемаде|Волтемаде]] {{goal|19}}, {{goal|42}}, {{goal|82|пен.}} |голови2 = |стадион = [[Стадион под Зобором]], [[Нитра]] |гледачи = 2.708 |судија = {{flagsport|DEN}} [[Јакоб Сундберг]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043327/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt ENG 21}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{fbu SLO 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион под Зобором]], [[Нитра]] |гледачи = 5.217 |судија = {{flagsport|GEO}} [[Гога Кикачеишвили]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043337/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt CZE 21}} |резултат = 2&ndash;4 |екипа2 = {{fbu GER 21}} |голови1 = * [[Брајт Ари-Мби|Ари-Мби]] {{goal|61|авт.}} * [[Карел Спачил|Спачил]] {{goal|66}} |голови2 = * {{goal|34}} [[Николо Тресолди|Тресолди]] * {{goal|41}} [[Паул Небел|Небел]] * {{goal|54}} [[Ник Волтемаде|Волтемаде]] * {{goal|59}} [[Ерик Мартел|Мартел]] |стадион = [[ДАК Арена]], [[Дунајска Стреда]] |гледачи = 7.870 |судија = {{flagsport|VEN}} [[Алексис Ерера (фудбалски судија)|Алексис Ерера]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043336/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt SLO 21}} |резултат = 0-2 |екипа2 = {{fbu CZE 21}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|48}} [[Даниел Фила|Фила]] *{{goal|59}} [[Вацлав Сејк|Сејк]] |стадион = [[ДАК Арена]], [[Дунајска Стреда]] |гледачи = 4.028<ref>{{UEFA match attendance|2043344|Slovenia vs. Czech Republic|date=18 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ITA}} [[Симоне Соца]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043344/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ENG 21}} |резултат = 1-2 |екипа2 = {{fbu GER 21}} |голови1 = *[[Алекс Скот (фудбалер 2003)|Скот]] {{goal|76}} |голови2 = *{{goal|{{0}}3}} [[Ансгар Кнауф|Кнауф]] *{{goal|33}} [[Нелсон Вајпер|Вајпер]] |стадион = [[Стадион под Зобором]], [[Нитра]] |гледачи = 5.624<ref>{{UEFA match attendance|2043345|England vs. Germany|date=18 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|NED}} [[Сандер ван дер Еијк]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043345/ }} ===Група Ц=== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Tooltip|Поз.|Позиции}} !width=27%|Репрезентација !width=10%|{{Tooltip|Бод|Бодови}} !width=7%|{{Tooltip|ОН|Одиграни натпревари}} !width=7%|{{Tooltip|П|Победи}} !width=7%|{{Tooltip|Н|Нерешени}} !width=7%|{{Tooltip|И|Изгубени}} !width=7%|{{Tooltip|ДГ|Постигнати голови}} !width=7%|{{Tooltip|ПГ|Примени голови}} !width=7%|{{Tooltip|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=#ccffcc |1.||style="text-align:left;"|{{fbu POR 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 9 || 0 || +9 |- |- bgcolor=#ccffcc |2.||style="text-align:left;"|{{fbu FRA 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 7 || 3 || +4 |- |3.||style="text-align:left;"|{{fbu GEO 21}} |'''3'''|| 3 || 1 || 0 || 2 || 4 || 8 || -4 |- |4.||style="text-align:left;"|{{fbu POL 21}} |'''0'''|| 3 || 0 || 0 || 3 || 2 || 11 || -9 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|11|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt POR 21}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{fbu FRA 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Сихот (стадион)|Сихот]], [[Тренчин]] |гледачи = 4.932 |судија = {{flagsport|LTU}} [[Манфредас Лукјанчукас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043328/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|11|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt POL 21}} |резултат = 1&ndash;2 |екипа2 = {{fbu GEO 21}} |голови1 = *[[Јакуб Калузински|Калузински]] {{goal|73|пен.}} |голови2 = *{{goal|55}} [[Нодар Ломинадзе|Ломинадзе]] *{{goal|90+3}} [[Василиос Гордезијани|Годрезијани]] |стадион = [[Стадион под Дубном]], [[Жилина]] |гледачи = 2.218 |судија = {{flagsport|SUI}} [[Алесандро Дудиќ]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043329/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt POR 21}} |резултат = 5&ndash;0 |екипа2 = {{fbu POL 21}} |голови1 = *[[Жеовани Кенда|Кенда]] {{goal|16}}, {{goal|24}} *[[Енрике Араужо|Араужо]] {{goal|30}} *[[Пауло Бернардо (фудбалер)|Бернардо]] {{goal|41}} *[[Родриго Гомеш|Гомеш]] {{goal|63}} |голови2 = |стадион = [[Сихот (стадион)|Сихот]], [[Тренчин]] |гледачи = 4.469 |судија = {{flagsport|SCO}} [[Ник Волш (фудбалски судија)|Ник Волш]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043338/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt FRA 21}} |резултат = 3&ndash;2 |екипа2 = {{fbu GEO 21}} |голови1 = *[[Матис Тел|Тел]] {{goal|35|пен.}} *[[Жоан Лепенан|Лепенан]] {{goal|89}} *[[Тјерно Бари (фудбалер 2002)|Бари]] {{goal|90+12}} |голови2 = *{{goal|76}} [[Гиорги Абуашвили|Абуашвили]] *{{goal|84}} [[Саба Сазонов|Сазонов]] |стадион = [[Стадион под Дубном]], [[Жилина]] |гледачи = 3.687 |судија = {{flagsport|DEN}} [[Јакоб Сундберг]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043339/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt GEO 21}} |резултат = 0&ndash;4 |екипа2 = {{fbu POR 21}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|24}} [[Родриго Пињеиро|Пињеиро]] *{{goal|62}} [[Жеовани Кенда|Кенда]] *{{goal|87}} [[Родриго Гомеш|Гомеш]] *{{goal|90+5|пен.}} [[Енрике Араужо|Араужо]] |стадион = [[Сихот (стадион)|Сихот]], [[Тренчин]] |гледачи = 4.573<ref>{{UEFA match attendance|2043346|Georgia vs. Portugal|date=17 June 2025|access-date=17 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|AZE}} [[Елчин Масијев]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043346/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt FRA 21}} |резултат = 4&ndash;1 |екипа2 = {{fbu POL 21}} |голови1 = *[[Натан Зезе|Зезе]] {{goal|18}} *[[Џауи Сисе|Сисе]] {{goal|19}}, {{goal|29}} *[[Матис Аблин|Аблин]] {{goal|82}} |голови2 = *{{goal|61}} [[Ариел Мосор|Мосор]] |стадион = [[Стадион под Дубном]], [[Жилина]] |гледачи = 7.288<ref>{{UEFA match attendance|2043347|France vs. Poland|date=17 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SRB}} [[Ненад Минаковиќ]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043347/ }} ===Група Д=== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Tooltip|Поз.|Позиции}} !width=27%|Репрезентација !width=10%|{{Tooltip|Бод|Бодови}} !width=7%|{{Tooltip|ОН|Одиграни натпревари}} !width=7%|{{Tooltip|П|Победи}} !width=7%|{{Tooltip|Н|Нерешени}} !width=7%|{{Tooltip|И|Изгубени}} !width=7%|{{Tooltip|ДГ|Постигнати голови}} !width=7%|{{Tooltip|ПГ|Примени голови}} !width=7%|{{Tooltip|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=#ccffcc |1.||style="text-align:left;"|{{fbu DEN 21}} |'''7'''|| 3 || 2 || 1 || 0 || 7 || 5 || +2 |- |- bgcolor=#ccffcc |2.||style="text-align:left;"|{{fbu NED 21}} |'''4'''|| 3 || 1 || 1 || 1 || 5 || 4 || -1 |- |3.||style="text-align:left;"|{{fbu UKR 21}} |'''3'''|| 3 || 1 || 0 || 2 || 4 || 5 || -1 |- |4.||style="text-align:left;"|{{fbu FIN 21}} |'''2'''|| 3 || 0 || 2 || 1 || 4 || 6 || -2 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|12|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt UKR 21}} |резултат = 2&ndash;3 |екипа2 = {{fbu DEN 21}} |голови1 = *[[Назар Волошин|Волошин]] {{goal|22}} *[[Максим Брагару|Брагару]] {{goal|78}} |голови2 = *{{goal|63}} [[Клемент Бишоф|Бишоф]] *{{goal|81}} [[Вилијам Бевинг|Бевинг]] *{{goal|88}} [[Вилијам Осула|Осула]] |стадион = [[Татран (стадион)|Татран]], [[Прешов]] |гледачи = 5.458 |судија = {{flagsport|GEO}} [[Гога Кикачеишвили]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043331/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|12|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt FIN 21}} |резултат = 2&ndash;2 |екипа2 = {{fbu NED 21}} |голови1 = *[[Каспер Терхо|Терхо]] {{goal|25}} *[[Топи Кескинен|Кескинен]] {{goal|28}} |голови2 = *{{goal|59}} [[Лучано Валенте (фудбалер 2003)|Валенте]] *{{goal|90+3}} [[Ернест Поку|Поку]] |стадион = [[Фудбалска Арена во Кошице|Арена Кошице]], [[Кошице]] |гледачи = 7.369 |судија = {{flagsport|VEN}} [[Алексис Ерера (фудбалски судија)|Алексис Ерера]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043330/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt FIN 21}} |резултат = 0&ndash;2 |екипа2 = {{fbu UKR 21}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|28}} [[Владислав Ванат|Ванат]] *{{goal|49}} [[Максим Брагару|Брагару]] |стадион = [[Фудбалска Арена во Кошице|Арена Кошице]], [[Кошице]] |гледачи = 8.636 |судија = {{flagsport|SUI}} [[Алесандро Дудиќ]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043340/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt NED 21}} |резултат = 1&ndash;2 |екипа2 = {{fbu DEN 21}} |голови1 = * [[Оливер Провстгор|Провстгор]] {{goal|19|авт.}} |голови2 = * {{goal|35}}, {{goal|47}} [[Вилијам Осула|Осула]] |стадион = [[Татран (стадион)|Татран]], [[Прешов]] |гледачи = 5.434 |судија = {{flagsport|ITA}} [[Симоне Соца]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043341/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt DEN 21}} |резултат = 2&ndash;2 |екипа2 = {{fbu FIN 21}} |голови1 = * [[Конрад Хардер|Хардер]] {{goal|10}}, {{goal|68}} |голови2 = * {{goal|73}} [[Наатан Скјутија|Скјутија]] * {{goal|82}} [[Топи Кескинен|Кескинен]] |стадион = [[Фудбалска Арена во Кошице|Арена Кошице]], [[Кошице]] |гледачи = 6.940<ref>{{UEFA match attendance|2043348|Denmark vs. Finland|date=18 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|POL}} [[Дамјан Силвестржак]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043348/ }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt NED 21}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{fbu UKR 21}} |голови1 = * [[Лучано Валенте (фудбалер 2003)|Валенте]] {{goal|34}} * [[Том ван Берген|Ван Берген]] {{goal|79}} |голови2 = |стадион = [[Татран (стадион)|Татран]], [[Прешов]] |гледачи = 5.216<ref>{{UEFA match attendance|2043349|Netherlands vs. Ukraine|date=18 June 2025|access-date=18 June 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|GRE}} [[Василис Фотијас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043349/ }} ==Нокаут фаза== Во нокаут фазата, ќе се користат [[Продолжеток (спорт)|продолженија]] и [[Изведување пенали (фудбал)|изведување пенали]] ако е потребно за да се одреди победникот. ===Жреб и резултати=== <onlyinclude>{{#invoke:RoundN|N8 |3rdplace=no|bold_winner=high|widescore=yes <!--Date-Place|Team 1|Score 1|Team 2|Score 2--> <!--Quarter-finals--> |21 јуни – [[Стадион „Антон Малатински“|Трнава]] |{{fbu ESP 21}}||{{fbu ENG 21}}| |21 јуни – [[Стадион под Дубном|Жилина]] |{{fbu POR 21}}|| {{fbu NED 21}}| |22 јуни – [[ДАК Арена|Дунајска Стреда]] |{{fbu GER 21}}|| {{fbu ITA 21}} | |22 јуни – [[Татран (стадион)|Прешов]] |{{fbu DEN 21}}||{{fbu FRA 21}}| <!--Semi-finals--> |25 јуни – [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Братислава]] |<!-- {{fbu|21|}} -->||<!-- {{fbu|21|}} -->| |25 јуни – [[Фудбалска Арена во Кошице|Кошице]] |<!-- {{fbu|21|}} -->||<!-- {{fbu|21|}} -->| <!--Final--> |28 јуни – [[Национален фудбалски стадион во Братислава|Братислава]]|<!-- {{fbu|21|}} -->||<!-- {{fbu|21|}} -->| }}</onlyinclude> ===Четвртфинале=== {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt POR 21}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{fbu NED 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион под Дубном]], [[Жилина]] |гледачи = |судија = {{flagsport|GEO}} [[Гога Кикачеишвили]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043352/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt ESP 21}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{fbu ENG 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион „Антон Малатински“]], [[Трнава]] |гледачи = |судија = {{flagsport|ITA}} [[Симоне Соца]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043350/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 18:00 |екипа1 = {{fbu-rt DEN 21}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{fbu FRA 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Татран (стадион)|Татран]], [[Прешов]] |гледачи = |судија = {{flagsport|NED}} [[Сандер ван дер Еијк]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043353/ }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 21:00 |екипа1 = {{fbu-rt GER 21}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{fbu ITA 21}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[ДАК Арена]], [[Дунајска Стреда]] |гледачи = |судија = {{flagsport|LTU}} [[Манфредас Лукјанчукас]] |извештај = https://www.uefa.com/under21/match/2043351/ }} ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== *{{Official website|https://www.uefa.com/under21/}} {{Европско првенство во фудбал за играчи под 21 година}} [[Категорија:УЕФА Европско првенство за играчи под 21 година|2025]] em6fv7qu3zfmprgkjexgifx5hmo3mtt Производ за еднократна употреба 0 1371934 5382069 5380403 2025-06-20T16:59:29Z P.Nedelkovski 47736 поправка на правопис - „пијалак“ наместо „пијалок“ 5382069 wikitext text/x-wiki [[File:Stack of egg cartons.jpg|thumb|Картонски кутии за јајца за еднократна употреба направени од обликувана пулпа]] '''Производ за еднократна употреба''' — производ направен за еднократна употреба, по што се [[Рециклирање|рециклира]] или се отстранува како [[Комунален цврст отпад|цврст отпад]]. Терминот понекогаш се употребува и за производи кои можат да траат неколку месеци (на пр. филтри за воздух за еднократна употреба) за да се направи разлика од слични производи што траат неограничено (на пр. филтри за воздух што се перат). Зборот „материјали за еднократна употреба“ не треба да се меша со зборот „потрошен материјал“, кој е широко користен во машинскиот свет. На пример, заварувачите ги сметаат прачките за заварување, врвовите, млазниците, гасот итн. за „потрошни материјали“, бидејќи тие траат само одредено време пред да треба да се заменат. Потрошните материјали се потребни за да се одвива процесот, како што се мастила за печатење и стапчиња за заварување, додека производите за еднократна употреба се предмети што можат да се отфрлат откако ќе се оштетат или повеќе не се корисни. ==Терминологија== „''За еднократна употреба''“ е придавка што опишува нешто што не може повторно да се употреби и се фрла по употреба. Многу луѓе сега го употребуваат терминот како именка или содржина, т.е. „за еднократна употреба“, но всушност ова е сè уште придавка бидејќи именката е имплицирана. Владата на [[Велика Британија]] вклучила истрага за тоа како најдобро да се дефинира „пластика за еднократна употреба“ во својот консултативен документ од 2018 година за „справување со проблемот со пластиката".<ref name=hmt>H M Treasury, [https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/690293/PU2154_Call_for_evidence_plastics_web.pdf Tackling the plastic problem : Using the tax system or charges to address single-use plastic waste], published March 2018, accessed 5 December 2023</ref>{{rp|8}} ==Материјали== [[File:Trash_Landfill.jpg|thumb|Депонија полна со ѓубре]] Производите за еднократна употреба најчесто се изработуваат од [[хартија]], [[пластика]], [[памук]] или [[Полистирен|полистиренска пена]]. Производите кои се направени од композитни материјали како ламинатите на пример, се тешки за рециклирање и е поголема веројатноста да се отстранат на крајот од нивната употреба. Тие обично се отстрануваат на депонии бидејќи тоа е евтина опција. Сепак, во 2004 година, [[Европската Унија]] донела закон со кој се стопирало дозволувањето на отстранување на отпад на депонии.<ref>{{Cite web|title=Carbon fiber: Life Beyond the Landfill|url=https://www.compositesworld.com/articles/carbon-fiber-life-beyond-the-landfill|access-date=2021-10-02|website=www.compositesworld.com|date=May 2007 |language=en}}</ref> ==Пластика за еднократна употреба== Синтетичките пластични производи добиле на популарност во текот на првата половина на 20 век и првично се продавале како супериорен, лесен, но издржлив материјал во споредба со постојните материјали како стакло и метал. Сепак, индустријата за пластика ги променила своите пораки и стратегија во 1950-тите. За да ги зголеми приходите, индустријата за пластика се префрлила на производство на евтина и потрошна пластика, што го истакнал и Лојд Стоуфер, уредник на списание за индустријата за пластика, на конференцијата за пластика во 1956 година, кога изјавил дека „''иднината на пластиката е во корпата за отпадоци''“.<ref name=":0">{{Cite news |title=Creating a throw-away culture: How companies ingrained plastics in modern life |url=https://www.npr.org/2024/06/09/nx-s1-4942415/disposable-plastic-pollution-waste-single-use-recycling-climate-change-fossil-fuels |access-date=2025-05-18 |work=NPR |language=en}}</ref> Индустријата за пластика, преку повеќегодишна успешна маркетиншка кампања, воспоставила норма за пластични производи за еднократна употреба, наместо претходната норма за повторна употреба. Во 1963 година, Штуфер коментирал „''Дојде среќниот ден кога никој повеќе нема да смета дека пластичната амбалажа е премногу добра за фрлање''“.<ref name=":0" /> Голем број на влади ги зголемуваат своите напори за постепено укинување на пластичните производи и пакувања за еднократна употреба и за управување со отпадот од пластична амбалажа на еколошки прифатлив начин.<ref>{{Cite web |date=2024-11-16 |title=How French laws on plastic packaging are changing an industry |url=https://www.rfi.fr/en/france/20241116-how-french-laws-against-plastic-packaging-are-changing-an-industry |access-date=2025-05-18 |website=RFI |language=en}}</ref> Во 2015 година, Европската Унија (ЕУ) усвоила директива со која се барало намалување на потрошувачката на пластични кеси за еднократна употреба по лице на 90 до 2019 година и на 40 до 2025 година.<ref>{{cite news |last1=Barbière |first1=Cécile |title=EU to halve plastic bag use by 2019 |url=https://www.euractiv.com/section/sustainable-dev/news/eu-to-halve-plastic-bag-use-by-2019/ |access-date=23 February 2020 |agency=Euroactive |date=29 April 2015}}</ref> Во април 2019 година, ЕУ усвоила дополнителна директива со која се забраниле речиси сите видови пластика за еднократна употреба, освен шишињата, од почетокот на 2021 година.<ref>{{cite news |last1=Matthews |first1=Lyndsey |title=Single-Use Plastics Will Be Banned in Europe by 2021 |url=https://www.afar.com/magazine/single-use-plastics-will-be-banned-in-europe-by-2021 |access-date=23 February 2020 |agency=Afar |date=16 April 2019}}</ref><ref>EUR-Lex, [https://eur-lex.europa.eu/eli/dir/2019/904/oj Directive (EU) 2019/904 of the European Parliament and of the Council of 5 June 2019 on the reduction of the impact of certain plastic products on the environment], accessed 8 August 2021</ref> Во Велика Британија, во консултацијата на Министерството за финансии на Велика Британија од 2018 година за оданочување на пластичниот отпад за еднократна употреба, било забележано дека процесот на производство на пластика за еднократна употреба потекнува од претворањето на природно присутни супстанции во полимери, кои варираат во нивниот капацитет за повторна обработка во еден или повеќе наврати, што значи дека некои полимери можат да се преработат и повторно да се користат само еднаш, а други во моментов не можат да се преработат на економски начин и затоа се предодредени да имаат само еднократна употреба. Продажбата на пластичен прибор за јадење за еднократна употреба, стапчиња за балони и чаши и садови за храна од полистирен била забранета во Англија од [[1 октомври]] [[2023]] година, по објавата за „''некои од најзагадувачките пластични предмети за еднократна употреба''“ објавена во јануари 2023 година. Во исто време, биле воведени ограничувања во врска со снабдувањето со пластични чинии, послужавници и чинии за еднократна употреба.<ref>{{OGL-attribution|[[Department for Environment, Food & Rural Affairs]], [https://www.gov.uk/government/news/new-bans-and-restrictions-on-polluting-single-use-plastics-come-into-force New bans and restrictions on polluting single-use plastics come into force], published 29 September 2023, accessed 11 December 2023}}</ref> Директивата на ЕУ за пластика за еднократна употреба (Директива 2019/904) стапиЛА на сила во земјите-членки на ЕУ на 3 јули 2021 година. Исто така, во 2021 година, австралиската Фондација Миндеру објавила извештај наречен „Индекс на производители на пластичен отпад“, во кој се заклучило дека половина од пластичниот отпад за еднократна употреба во светот го произведуваат само 20 компании.<ref>{{Cite web|last=|date=18 May 2021|title=Half of single-use plastic waste produced by just 20 companies|url=https://www.cnn.com/2021/05/18/world/single-use-plastics-scli-intl/index.html|url-status=live|access-date=2021-05-19|website=CNN|publisher=Reuters|archive-url=https://web.archive.org/web/20210518150610/https://www.cnn.com/2021/05/18/world/single-use-plastics-scli-intl/index.html |archive-date=2021-05-18 }}</ref><ref>{{Cite web|last1=Rylander|first1=Ylva|last2=Gardner|first2=Toby|date=20 May 2021|title=20 companies responsible for most single-use plastic waste|url=https://www.sei.org/featured/20-companies-responsible-for-most-single-use-plastic-waste/|url-status=live|access-date=2021-10-13|website=SEI|language=en-GB|archive-url=https://web.archive.org/web/20210521233340/https://www.sei.org/featured/20-companies-responsible-for-most-single-use-plastic-waste/ |archive-date=2021-05-21 }}</ref> Кина денес е најголемиот потрошувач на пластика за еднократна употреба.<ref name=ORVI>{{cite web |title=The Macroproblem of Microplastics |url=https://ohiorivervalleyinstitute.org/the-macroproblem-of-microplastics/ |publisher=Ohio River Valley Institute |language=en |date=3 August 2020 |quote=China, the world's biggest consumer of single-use plastics.}}</ref> ==Примери за еднократна употреба== ===Производи за кујна и јадење=== [[File:HK CWB Tung Lo Wan 聖馬利亞堂 Saint Mary's Church Bday party plastic forks May 2013.JPG|thumb|Виљушки за еднократна употреба]] * [[Алуминиумска фолија]] и алуминиумски тави<ref>{{cite book | title=Prairie Farmer | publisher=Prairie Farmer Publishing Company | issue=v. 154 | year=1982 | url=https://books.google.com/books?id=byokAQAAMAAJ | page=44 | access-date=June 8, 2017}}</ref> * Прибор за јадење / пијалаци за еднократна употреба (на пр. чинии, чаши)<ref name="Nirr 2014">{{cite book | author=NPCS Board of Consultants & Engineers | title=Disposable Products Manufacturing Handbook | publisher=Niir Project | year=2014 | isbn=978-93-81039-32-8 | url=https://books.google.com/books?id=PQaJAgAAQBAJ&pg=PA1 | access-date=March 9, 2017 | page=1}}</ref><ref name="Hill 2010">{{cite book | last=Hill | first=M.K. | title=Understanding Environmental Pollution | publisher=Cambridge University Press | year=2010 | isbn=978-1-139-48640-8 | url=https://books.google.com/books?id=A-zaEGx_Y8cC&pg=PA519 | page=519}}</ref><ref>{{cite book | last=McEachern | first=D. | title=Big Green Purse: Use Your Spending Power to Create a Cleaner, Greener World | publisher=Penguin Publishing Group | year=2008 | isbn=978-1-4406-3009-5 | url=https://books.google.com/books?id=xBo4BgUqHM4C&pg=PT149 | access-date=June 8, 2017 | page=pt149}}</ref> * Пластичен [[прибор за јадење]] (на пр. [[Лажица|лажици]], [[нож|ножеви]], [[Виљушка|виљушки]])<ref name="Vasile Zaikov 2009">{{cite book | last1=Vasile | first1=C. | last2=Zaikov | first2=G.E. | title=Environmentally Degradable Materials Based on Multicomponent Polymeric Systems | publisher=Taylor & Francis | year=2009 | isbn=978-90-04-16410-9 | url=https://books.google.com/books?id=LPkghmXr47YC&pg=PA630 | page=630}}</ref> * [[Чаршаф (асталски)|Чаршафи]] за еднократна употреба<ref name="Disposable table cloth patent">{{cite web | title=Disposable table cloth: Patent US5084321 | website=Google Books | date=February 23, 2017 | url=https://patents.google.com/patent/US5084321 | access-date=March 9, 2017}}</ref> * Обвивки за колачиња, филтри за кафе * [[Сламка|сламки за пиење]] * [[Влажна марамица]] ===Пакување=== Амбалажата обично е наменета за еднократна употреба. Хиерархијата на отпад бара минимизирање на материјалите. Многу амбалажи и материјали се погодни за рециклирање, иако вистинските проценти на рециклирање се релативно ниски во многу региони. На пример, во Чиле, само 1% од пластиката се рециклира.<ref>{{Cite web|date=2019-11-27|title=The 5 worst countries for plastic recycling|url=https://www.plasticexpert.co.uk/the-5-worst-countries-for-plastic-recycling/|access-date=2021-09-26|website=Plastic Expert}}</ref>Повторната употреба и пренамената на амбалажата се зголемува, но на крајот контејнерите ќе се рециклираат, компостираат, спалуваат или ќе се депонираат. Постојат многу форми на контејнери како што се кутии, шишиња, тегли, кеси итн. Материјалите кои се употребуваат се хартија, пластика, метали, ткаенини итн. Голем број земји усвоиле закон за да се обезбеди дека отпадот од пластична амбалажа собран од домаќинствата се сортира, преработува, комбинира и повторно се употребува или рециклира. Исто така, во многу земји постојат забрани за пластично пакување храна за еднократна употреба.<ref>{{Cite web |last=Environment |first=U. N. |date=2021-10-21 |title=Drowning in Plastics – Marine Litter and Plastic Waste Vital Graphics |url=http://www.unep.org/resources/report/drowning-plastics-marine-litter-and-plastic-waste-vital-graphics |access-date=2022-03-21 |website=UNEP - UN Environment Programme |language=en}}</ref> ===Материјали за еднократна употреба во угостителската индустрија=== [[File:わりばし (9007196029).jpg|thumb|upright|[[Стапчиња за јадење|Стапчиња]] за еднократна употреба]] Во 2002 година, Тајван започнал да презема мерки за намалување на употребата на прибор за еднократна употреба во државните установи и бизнисите, како и за намалување на употребата на пластични кеси. Годишно, нацијата со 17,7 милиони луѓе произведувала 59.000 тони отпад од садови за еднократна употреба и 105.000 тони пластични кеси за отпад, а во годините од тогаш се преземаат сè поголеми мерки за намалување на количината на отпад. [1] Во 2013 година, Администрацијата за заштита на животната средина на Тајван (EPA) целосно ја забранила употребата на прибор за еднократна употреба во 968 училишта, владини агенции и болници во земјата. Се очекува забраната да намали 2.600 метрички тони отпад годишно. Во Германија, Австрија и Швајцарија биле донесени закони со кои се забранило употребата на садови за храна и пијалаци за еднократна употреба на настани од голем обем. Ваква забрана постои во Минхен, Германија, од 1991 година, и важи за сите градски објекти. Ова вклучува настани од сите големини, вклучувајќи ги и многу големите (божиќен пазар, саем Ауер-Дулт, Октоберфест и Минхенски маратон). За мали настани од неколку стотици луѓе, градот договорил една корпорација да понуди изнајмување на садови и опрема за машина за миење садови. Делумно преку оваа регулатива, Минхен го намалил отпадот генериран од [[Октоберфест]], кој привлекува десетици илјади луѓе, од 11.000 метрички тони во 1990 година на 550 тони во 1999 година.<ref>Pre-Waste EU. (undated). [http://www.prewaste.eu/index.php?option=com_k2&view=item&id=255&Itemid=94 Ban on disposable food and drink containers at events in Munich, Germany (Pre-waste factsheet 99)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140908042416/http://www.prewaste.eu/index.php?option=com_k2&view=item&id=255&Itemid=94 |date=2014-09-08 }}</ref> Кина произведува околу 57 милијарди пара стапчиња за еднократна употреба годишно, од кои половина се извезуваат. Околу 45 проценти се изработуваат од дрво – околу 3,8 милиони од нив – главно памучно дрво, бреза и смрека, а остатокот е направен од бамбус. Јапонија употребува околу 24 милијарди пара од овие хартиени производи за еднократна употреба годишно, а глобално се употребуваат околу 80 милијарди пара, кои ги фрлаат околу 1,4 милиони луѓе. Стапчињата за повеќекратна употреба во рестораните имаат рок на траење од 130 оброци. Во Јапонија, оние за еднократна употреба чинат околу 2 центи, а оние за повеќекратна употреба чинат обично 1,17 долари, па затоа цената на производите за повеќекратна употреба е подобра кога цената е рамномерна од 2,60 долари. Кампањите во неколку земји за намалување на овој отпад започнале да даваат одреден ефект.<ref>New York Times. Reus Oct. 24, 2011. [http://green.blogs.nytimes.com/2011/10/24/disposable-chopsticks-strip-asian-forests/?_php=true&_type=blogs&_r=0 Disposable Chopsticks Strip Asian Forests]. By [[Rachel Nuwer]].</ref><ref>Ecopedia. 2013. [http://www.ecopedia.com/environment/how-wooden-chopsticks-are-killing-nature/ How Wooden Chopsticks Are Killing Nature] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200715171111/http://www.ecopedia.com/environment/how-wooden-chopsticks-are-killing-nature/ |date=2020-07-15 }}. By Alastair Shaw.</ref> Израел се смета за најголем корисник во светот на садови за еднократна употреба за храна и прибор за јадење. Секој месец се употребуваат, произведуваат и отстрануваат околу 250 милиони пластични чаши и повеќе од 12 милиони хартиени чаши.<ref name="ליבסקר">{{Cite web|last=ליבסקר|first=ארי|date=2018-06-23|title=מדינת חד"פ: כך התמכרה ישראל לכלי פלסטיק חד-פעמיים|url=https://www.calcalist.co.il/local/articles/0,7340,L-3740662,00.html|access-date=2021-04-10|website=כלכליסט - www.calcalist.co.il}}</ref> Во Израел нема закони за производство или увоз на садови за еднократна употреба за храна.<ref name="ליבסקר"/> [[File:Mishti Doi.jpg|thumb|right|160px|Чинија кулхар за еднократна употреба со дахи (урда)]] [[Кулхар]] е традиционална глинена чаша без рачки од [[Јужна Азија]] која обично е небојадисана и неглазирана и е наменета за еднократна употреба.<ref name="jad64hajaw">{{Citation | title=Indian folk arts and crafts | author=Jasleen Dhamija| year=1970|author-link=Jasleen Dhamija | publisher= National Book Trust, India, 1992 | url=https://books.google.com/books?id=meAbAAAAIAAJ | quote= The simple clay kulhar, which is made in thousands as an inexpensive container for curd, sweets, tea or water, and after being used only once is thrown away, has the same form as those excavated at the Indus Valley or ...}}</ref> Бидејќи кулхарите се прават со печење во печка и речиси никогаш не се употребуваат повторно, тие се по својата природа стерилни и хигиенски.<ref name="yup26jarey">{{cite book| title=Hanklyn-janklin: a stranger's rumble-tumble guide to some words, customs, and quiddities, Indian and Indo-British | author=Nigel B. Hankin | publisher=Banyan Books| year= 1997 | isbn=9788186558065 | url=https://books.google.com/books?id=E2saAQAAIAAJ | quote= For the fussy, on request, the beverage will usually be served in a hand- less, unglazed, disposable earthenware pot, the kulhar, straight from the kiln ...}}</ref> Пазарите и тезгите со храна на [[Индискиот Потконтинент]] традиционално служеле топли напитоци, како што е чајот, во кулари, кои го исполнувале напитокот со „''земјена арома''“ што честопати се сметала за привлечна.<ref name="diz84redeg">{{cite news| title=Storm In A Kulhar | date=August 2, 2004 | newspaper=Outlook India | url=http://www.outlookindia.com/article.aspx?224684 | quote= For those romantic souls who've regretted the loss of that earthy aroma and its replacement by the smell of plastic and detergent, railway minister Laloo Prasad Yadav is bringing back the bygone era ... kilns that use not only cowdung but also coal and wood.}}</ref> [[Јогурт]], топло млеко со шеќер, како и некои регионални десерти, како што е кулфи (традиционален сладолед), исто така се служат во кулхари.<ref name="rij49nowoq">{{cite web| title=Cakes and Desserts | website= bittersweetnyc.com| publisher=Bittersweet NYC | access-date=September 4, 2010 | url=http://www.bittersweetnyc.com/cakesndesserts/cakesndesserts.shtml | quote= Kulfi (Indian Ice Cream) ... in India is traditionally served in Kulhars, unbaked terracotta ... | archive-url= https://web.archive.org/web/20160303203836/http://www.bittersweetnyc.com/cakesndesserts/cakesndesserts.shtml | archive-date=March 3, 2016 | url-status=dead }}</ref> Кулхарите постепено отстапиле место на полистиренот и чашите од обложена хартија, бидејќи вторите се полесни за носење на големо и поевтини.⁠<ref name= "indianexpress">{{Citation | title= Why Laloo's kulhad isn't as green as he makes it out to be | author=Sonu Jain | date=July 6, 2004 | newspaper=Indian Express | url=http://www.indianexpress.com/oldStory/50438/ | quote= Contrary to common perception, the red kulhad takes nearly a decade to return to its natural form ... "The water in the clay disappears and the salts melt into a glassy state and bind together making the clay stronger," said D Chakravorty, ceramic engineer at CGCRI. It takes a while before this salt, exposed to vagaries of nature, decomposes ...}}</ref>⁠<ref name="tuw52wipow">{{cite web | title=कुल्हड़ में चाय और लस्सी नहीं चली लालू की रेल में (Kulhars for tea and lassi are a flop on Laloo's Railway) | author=Venkatesh Dutta | date=September 4, 2010 | newspaper=Live Hindustan | url=http://www.livehindustan.com/news/1/1/1-1-54588.html | quote=वेंडरों को यह महंगा सौदा पड़ा, क्योंकि कुल्हड़ पॉलिथीन के कप से महंगा पड़ रहा था। कुल्हड़ का वजन भी ज्यादा होता है। नतीजा यह हुआ कि फिर पॉलिथीन की कप में चाय बिकने लगी (Vendors found this an expensive deal because kulhars are more expensive than [[plastic cup]]s. Kulhars also weigh more. The result was that tea began selling again in plastic cups. | accessdate=2025-06-02 | archive-date=2015-07-05 | archive-url=https://web.archive.org/web/20150705162247/http://www.livehindustan.com/news/1/1/1-1-54588.html | url-status=dead }}</ref> ===Медицински и хигиенски производи=== [[File:Maquinilla de afeitar desechable.JPG|thumb|Безбедносен брич за еднократна употреба]] [[File:A Toothbrush.JPG|thumb|Четка за заби за еднократна употреба]] Производителите на медицински и хируршки помагала ширум светот произведуваат мноштво производи наменети само за еднократна употреба.<ref>{{cite book | last=Engineers | first=N.B.C. | title=Handbook on Medical and Surgical Disposable Products | publisher=Niir Project | year=2014 | isbn=978-93-81039-28-1 | url=https://books.google.com/books?id=XwWJAgAAQBAJ&pg=PA3 | access-date=June 8, 2017 | page=3}}</ref> Примарната причина е контролата на инфекциите; кога еден предмет се употребува само еднаш, тој не може да пренесе инфективни агенси на следните пациенти.<ref>{{cite book | last1=Proctor | first1=D.B. | last2=Adams | first2=A.P. | title=Kinn's The Medical Assistant - E-Book: An Applied Learning Approach | publisher=Elsevier Health Sciences | year=2013 | isbn=978-0-323-18781-7 | url=https://books.google.com/books?id=xrPwAwAAQBAJ&pg=PA516 | access-date=June 8, 2017 | page=516}}</ref> Производителите на кој било вид медицински помагала се обврзани да се придржуваат до бројни стандарди и прописи. ISO 15223: Медицински помагала и EN 980 наведуваат дека инструментите или уредите за еднократна употреба треба да бидат означени како такви на нивното пакување со универзално препознатлив симбол што означува „не употребувајте повторно“, „еднократна употреба“ или „употребете го само еднаш“. Овој симбол е бројот 2, во круг со линија од 45° низ него. Примери за медицински и хигиенски производи за еднократна употреба вклучуваат: * Медицински игли<ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/medicationsmathe0000rice|title=Medications and Mathematics for the Nurse|last=Rice|first=J.|publisher=Delmar Thomson Learning|year=2002|isbn=978-0-7668-3080-6|page=[https://archive.org/details/medicationsmathe0000rice/page/148 148]|access-date=June 8, 2017|url-access=registration}}</ref> * [[Тоалетна хартија]] * Крпи за еднократна употреба, хартиени крпи<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=9bJqAAAAMAAJ|title=Occupational health and safety management|last=Chissick|first=S.S.|last2=Derricott|first2=R.|publisher=J. Wiley|year=1981|isbn=978-0-471-27646-3|series=Properties of materials, safety and environmental factors|page=434|access-date=June 8, 2017}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=CfyKb8rxASsC&pg=PA136|title=Easy Green Living: The Ultimate Guide to Simple, Eco-Friendly Choices for You and Your Home|last=Loux|first=R.|publisher=Rodale Books|year=2008|isbn=978-1-59486-792-7|page=136|access-date=June 8, 2017}}</ref> * [[Презерватив|Презервативи]] и други [[Контрацепција|контрацептивни]] производи * Клизми за еднократна употреба и слични производи<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=tB1YiYj_kdkC&pg=PA654|title=Textbook of Basic Nursing|last=Rosdahl|first=C.B.|last2=Kowalski|first2=M.T.|publisher=Lippincott Williams & Wilkins|year=2008|isbn=978-0-7817-6521-3|series=Lippincott's practical nursing|page=654|access-date=June 8, 2017}}</ref> * Памучни стапчиња и влошки<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=-l0ROzorSREC&pg=PA113|title=Dental Erosion: From Diagnosis to Therapy|last=Lussi|first=A.|publisher=Karger|year=2006|isbn=978-3-8055-8097-7|series=Monographs in oral science|page=113|access-date=June 8, 2017}}</ref> * Медицински ракавици и ракавици за чистење * Медицински респиратори за прашина (маски за прашина) * Пелени за бебиња и возрасни, како и панталони за тренинг<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=ucv7I6v_8f8C&pg=PA86|title=America's Environmental Report Card: Are We Making the Grade?|last=Blatt|first=H.|publisher=MIT Press|year=2011|isbn=978-0-262-51591-7|page=86|access-date=June 8, 2017}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=9-ALWZhXomAC&pg=PA861|title=Textbook of Aging Skin|last=Farage|first=M.A.|last2=Miller|first2=K.W.|last3=Maibach|first3=H.I.|publisher=Springer Berlin Heidelberg|year=2009|isbn=978-3-540-89655-5|page=861|access-date=June 8, 2017}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=kjWcn4T6HJcC&pg=PA544|title=What to Expect the Toddler Years|last=Eisenberg|first=A.|last2=Murkoff|first2=H.|last3=Hathaway|first3=S.|publisher=Workman Publishing Company, Incorporated|year=2009|isbn=978-0-7611-5100-5|page=544|access-date=June 8, 2017}}</ref> * [[Бричалка|Бричеви]] за бричење, бричеви за безбедност, комплети за депилација, [[Чешел|чешели]] и други производи за контрола на влакна<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=QDaax4mFMpcC&pg=PA255|title=New Product Success Stories: Lessons from Leading Innovators|last=Thomas|first=R.J.|publisher=Wiley|year=1995|isbn=978-0-471-01320-4|series=New directions in business|page=255|access-date=June 8, 2017}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/principlestechni0000gall|title=Principles and Techniques for the Beauty Specialist|last=Gallant|first=A.|last2=Gillott|first2=K.|last3=Howard|first3=J.|publisher=Nelson Thornes Limited|year=1993|isbn=978-0-7487-1550-3|page=[https://archive.org/details/principlestechni0000gall/page/267 267]|access-date=June 8, 2017|url-access=registration}}</ref><ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=Sy_XDQAAQBAJ&pg=PA600|title=Continuous EEG Monitoring: Principles and Practice|last=Husain|first=A.M.|last2=Sinha|first2=S.R.|publisher=Springer International Publishing|year=2017|isbn=978-3-319-31230-9|page=600|access-date=June 8, 2017}}</ref> * Четки за заби, забен конец и други производи за орална нега * Болнички престилки<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=4AysuLGbMeMC&pg=PA99|title=The Royal Marsden Hospital Manual of Clinical Nursing Procedures|last=Dougherty|first=L.|last2=Lister|first2=S.|publisher=Wiley|year=2011|isbn=978-1-4443-4387-8|series=Royal Marsden Manual Series|page=99|access-date=June 8, 2017}}</ref> * Гаќички за еднократна употреба по породувањето * Контактни леќи,<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=jSvLJtyDNTEC&pg=PA310|title=Manual of Contact Lens Prescribing and Fitting|last=Hom|first=M.M.|last2=Bruce|first2=A.S.|publisher=Butterworth-Heinemann|year=2006|isbn=978-0-7506-7517-8|page=310|access-date=June 8, 2017}}</ref> иако се достапни и контактни леќи за повеќекратна употреба. === Електроника === [[Податотека:AAAA_AAA_AA_9V_comparison-1.jpg|мини| [[Батерија|Батерии]] за еднократна употреба]] * [[Батерија|Батериите]] што не се полнат се сметаат за [[опасен отпад]] и треба да се фрлат само како такви.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=ocsTmllg7nQC&pg=PA79|title=The Mom's Guide to Growing Your Family Green: Saving the Earth Begins at Home|last=Wellington|first=T.|publisher=St. Martin's Press|year=2009|isbn=978-1-4299-6463-0|page=79|access-date=June 8, 2017}}</ref> * Касети со мастило за еднократна употреба * Камери за еднократна употреба<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=cFVsBgAAQBAJ&pg=PA220|title=Encyclopedia of Twentieth-Century Photography, 3-Volume Set|last=Warren|first=L.|publisher=Taylor & Francis|year=2005|isbn=978-1-135-20543-0|page=220|access-date=June 8, 2017}}</ref> * Уреди за еднократна употреба за електронски цигари, спирали, кертриџи, резервоари/капсули === Одбрана и спроведување на законот === * Пластични [[Манжетна|манжетни]] * [[Стреливо|Муниција]] * Лента за барикади === Други производи за широка потрошувачка === [[Податотека:4_Bic_Cristal_pens_and_caps.jpg|мини| Хемиски пенкала за еднократна употреба]] * Вреќи за ѓубре<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=Hkc3QnbagK4C&pg=PA89|title=Firsts: Origins of Everyday Things That Changed the World|last=Casey|first=W.|publisher=DK Publishing|year=2009|isbn=978-1-101-15900-2|page=89|access-date=June 8, 2017}}</ref> * Кесички за [[правосмукалка]], филтри за вода, воздух, течност за ладење и други филтри * Хемиски пенкала, гуми за бришење и други [[Писалка|прибори за пишување]]<ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/intellectualprop0000wher|title=Intellectual Property: Everything the Digital-age Librarian Needs to Know|last=Wherry|first=T.L.|publisher=American Library Association|year=2008|isbn=978-0-8389-0948-5|page=[https://archive.org/details/intellectualprop0000wher/page/20 20]|access-date=June 8, 2017|url-access=registration}}</ref> * Филмски сетови и театарски сетови * Хартија за завиткување подароци * Етикетите, [[Налепница|налепниците]] и придружните заштитни облоги се за еднократна употреба и обично се фрлаат по употреба. * [[Цигара|Цигари]] и [[Пура|пури]], плус пакетчиња цигари, филтри и хартија за виткање. * Бензин * [[Земен гас|Природен гас]] * Хартиени производи; [[тоалетна хартија]], хартиени салфетки, [[Весник|весници]] итн. == Наводи == {{наводи}} == Извори== * {{Free-content attribution | title = Drowning in Plastics – Marine Litter and Plastic Waste Vital Graphics | publisher = United Nations Environment Programme | documentURL = https://www.unep.org/resources/report/drowning-plastics-marine-litter-and-plastic-waste-vital-graphics | license statement URL = https://commons.wikimedia.org/wiki/File:United_Nations_Environment_Programme_Drowning_in_Plastics_%E2%80%93_Marine_Litter_and_Plastic_Waste_Vital_Graphics.pdf | license = Cc BY-SA 3.0 IGO }} == Надворешни врски == {{commons category|Disposable goods}} {{Wiktionary}} [[Категорија:Загадување]] [[Категорија:Управување со отпад]] [[Категорија:Дом]] ts7cx0phah0q9yhoc4p2lqew4v1cv60 Морски отпад 0 1372036 5382065 5378099 2025-06-20T16:57:25Z P.Nedelkovski 47736 поправка на правопис - „пијалак“ наместо „пијалок“ 5382065 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Beach_in_Sharm_el-Naga02.jpg|мини| Морски отпад исфрлен на плажа во [[Хургада|Шарм ел-Нага]], Египет]] '''Морскиот отпад''', исто така познат како '''морски остаток''' — цврст материјал создаден од човекот кој намерно или случајно е испуштен во [[Море|морињата]] или [[Океан|океаните]]. Пловечкиот океански отпад има тенденција да се акумулира во средината на [[Океански вител|вителите]] и на крајбрежјата, често мешајќи се со земјата, и е познат како ''плажен отпад'' или плимски отпад. Намерното фрлање отпад на море се нарекува '''''океанско фрлање'''''. Исто така, присутни се и природни отпадоци, како што се лепливо дрво и семе од лепливо дрво. Со зголемената употреба на [[пластика]], човековото влијание станало проблем бидејќи многу видови (петрохемиска) пластика не се [[Биоразградување|биоразградуваат]] брзо, како што би се случило со природните или органските материјали.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.euronews.com/living/2019/07/10/watch-italy-s-answer-to-the-problem-with-plastic|title=Euronews Living &#124; Watch: Italy's answer to the problem with plastic|last=Graham|first=Rachel|date=10 July 2019|work=living}}</ref> Најголемиот поединечен вид на загадување со пластика (~10%) и поголемиот дел од големата пластика во океаните се фрлените и [[Напуштена мрежа|напуштени мрежи]] од рибарската индустрија.<ref name=":8">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.theguardian.com/environment/2019/nov/06/dumped-fishing-gear-is-biggest-plastic-polluter-in-ocean-finds-report|title=Dumped fishing gear is biggest plastic polluter in ocean, finds report|date=2019-11-06|work=The Guardian|language=en|accessdate=2021-04-09}}</ref> Пластиката што се пренесува преку вода претставува сериозна закана за [[Риби|рибите]], морските птици, морските влекачи и морските цицачи, како и за бродовите и крајбрежјата.<ref name="Facts22">{{Наведена мрежна страница|url=http://marinedebris.noaa.gov/marinedebris101|title=Facts about marine debris|publisher=US NOAA|archive-url=https://web.archive.org/web/20090213110801/http://marinedebris.noaa.gov/marinedebris101/|archive-date=13 February 2009|accessdate=10 April 2008}}</ref> Исфрлувањето на отпад, истурањето од контејнери, отпадот испрскан во одводите за дожд и [[Воден пат|водните патишта]] и отпадот од депониите што го носи ветерот, сите придонесуваат за овој проблем. Ова зголемено [[загадување на водата]] предизвува сериозни негативни ефекти како што се фрлени рибарски мрежи што ловат животни, концентрација на пластичен отпад во огромни морски ѓубриња и зголемување на концентрациите на загадувачи во [[Ланец на исхрана|синџирот на исхрана]]. Во напорите за спречување и посредување со морските отпадоци и загадувачи, биле усвоени меѓународни закони и политики, при што ООН вклучила намалено [[Загадување на океаните|загадување на морето]] во [[Цел за одржлив развој 14|Целта за одржлив развој 14]] „Живот под вода“. Во зависност од релевантноста за проблемите и различните нивоа на придонес, некои земји вовеле поспецифични политики за заштита. Покрај тоа, некои непрофитни организации, невладини организации и владини организации развиле програми за собирање и отстранување на пластика од океанот. Сепак, во 2017 година, ООН проценила дека до 2050 година ќе има повеќе пластика отколку риби во океаните доколку не се преземат суштински мерки.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.un.org/en/story/2017/04/556132-feature-uns-mission-keep-plastics-out-oceans-and-marine-life|title=FEATURE: UN's mission to keep plastics out of oceans and marine life|date=2017-04-27|work=UN News|language=en|accessdate=2020-12-08}}</ref> == Видови == [[Податотека:Beach_at_Msasani_Bay,_Dar_es_Salaam,_Tanzania.JPG|мини| Остатоци на плажа во близина на [[Дар ес Салам]], Танзанија]] [[Податотека:Flostam_tern_island.JPG|мини| Отпадоци собрани од плажите на островот Терн во Френч Фригат Шолс во текот на еден месец]] Истражувачите ги класифицираат отпадоците како копнени или океански; во 1991 година, Заедничката група на експерти на [[Обединети нации|Обединетите нации]] за научни аспекти на загадувањето на морето проценила дека до 80% од загадувањето е копнено,<ref>{{Наведено списание|last=Sheavly|first=S. B.|last2=Register|first2=K. M.|year=2007|title=Marine Debris & Plastics: Environmental Concerns, Sources, Impacts and Solutions|journal=Journal of Polymers and the Environment|volume=15|issue=4|pages=301–305|bibcode=2007JPEnv..15..301S|doi=10.1007/s10924-007-0074-3}}</ref> а преостанатите 20% потекнуваат од катастрофални настани или поморски извори.<ref>{{Наведено списание|last=Weiss|first=K.R.|year=2017|title=The pileup of plastic debris is more than ugly ocean litter|url=https://www.knowablemagazine.org/article/sustainability/2017/pileup-plastic-debris-more-ugly-ocean-litter|journal=Knowable Magazine|doi=10.1146/knowable-120717-211902|archive-url=https://web.archive.org/web/20171209100516/https://www.knowablemagazine.org/article/sustainability/2017/pileup-plastic-debris-more-ugly-ocean-litter|archive-date=9 December 2017|doi-access=free}}</ref> Поновите истражувања покажале дека повеќе од половина од пластичниот отпад кој бил пронајден на корејските брегови потекнуваат од океанската средина.<ref>{{Наведено списание|last=Jang|first=Yong Chang|last2=Lee|first2=Jongmyoung|last3=Hong|first3=Sunwook|last4=Lee|first4=Jong Su|last5=Shim|first5=Won Joon|last6=Song|first6=Young Kyoung|date=6 July 2014|title=Sources of plastic marine debris on beaches of Korea: More from the ocean than the land|journal=Ocean Science Journal|volume=49|issue=2|pages=151–162|bibcode=2014OSJ....49..151J|doi=10.1007/s12601-014-0015-8}}</ref> Голем број на вештачки предмети можат да станат морски отпад; пластични кеси, балони, [[Пловка|пловки]], [[Јаже|јажиња]], [[медицински отпад]], [[Стакло|стаклени]] и пластични шишиња, [[Цигара|одвои од цигари]], [[Запалка|запалки]], лименки за пијалаци, [[полистирен]], [[Напуштена мрежа|напуштен рибарски конец и мрежи]] и разни отпадоци од крстосувачки бродови и [[Нафтена платформа|нафтени платформи]] се меѓу предметите што најчесто се исфрлаат на брегот. Прстените со шест парчиња, особено, се сметаат за симболичен знак за проблемот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.straightdope.com/21342482/should-you-cut-up-six-pack-rings-so-they-don-t-choke-sea-birds|title=Should you cut up six-pack rings so they don't choke sea birds?|last=Cecil Adams|date=16 July 1999|work=The Straight Dope|archive-url=https://web.archive.org/web/20081006061820/http://www.straightdope.com/classics/a990716.html|archive-date=6 October 2008|accessdate=11 August 2008}}</ref> [[Вооружени сили на САД|Американската војска]] употребувала океански отпад за неискористено оружје и бомби, вклучувајќи [[Бомба|обични бомби]], неексплодирани убојни средства (UXO), [[Мина|мини]] и хемиско оружје од најмалку 1919 до 1970 година.<ref name="wbgh">{{Наведени вести|url=http://wgbhnews.org/post/explosive-beach-objects-just-another-example-massachusetts-charm|title=Explosive Beach Objects – Just Another Example Of Massachusetts' Charm|last=Edgar B. Herwick III|date=29 July 2015|work=WGBH news|access-date=4 August 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150803012411/http://wgbhnews.org/post/explosive-beach-objects-just-another-example-massachusetts-charm|archive-date=3 August 2015|publisher=PBS}}</ref> Милиони муниција биле фрлени во [[Мексикански Залив|Мексиканскиот Залив]] и покрај бреговите на најмалку 16 држави, од [[Њу Џерси]] до [[Хаваи]] (иако овие, се разбира, не се исфрлаат на брегот, а [[Соединети Американски Држави|САД]] не се единствената земја што го практикува ова).<ref name="me">{{Наведени вести|url=http://www.maritime-executive.com/article/military-ordinance-dumped-in-gulf-of-mexico|title=Military Ordinance [sic] Dumped in Gulf of Mexico|date=3 August 2015|work=Maritime Executive|access-date=4 August 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150807104225/http://maritime-executive.com/article/military-ordinance-dumped-in-gulf-of-mexico|archive-date=7 August 2015}}</ref> Осумдесет проценти од морскиот отпад отпаѓа на пластиката.<ref name="Weisman">{{Наведена книга|title=The World Without Us|last=Alan Weisman|publisher=St. Martin's Thomas Dunne Books|year=2007|isbn=978-0312347291|pages=112–128}}</ref> Пластиката се акумулира бидејќи обично не се [[Биоразградување|биоразградува]] како многу други супстанции. Тие се фоторазградуваат при изложување на сончева светлина, иако тоа го прават единствено под суви услови, бидејќи [[Вода|водата]] ја спречува фотолизата.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.orionmagazine.org/index.php/articles/article/270/|title=Polymers Are Forever|last=Alan Weisman|date=Summer 2007|publisher=Orion magazine|archive-url=https://web.archive.org/web/20080516210457/http://www.orionmagazine.org/index.php/articles/article/270|archive-date=16 May 2008|accessdate=1 July 2008}}</ref> Во истражување од 2014 година, која користела компјутерски модели, научниците од групата 5 Gyres, процениле дека 5,25&nbsp;трилиони парчиња пластика со тежина од 269.000 тони биле расфрлани во океаните во слична количина на северната и јужната полутопка.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://news.nationalgeographic.com/news/2014/12/141211-ocean-plastics-garbage-patches-5-gyres-pollution-environment/|title=5 Trillion Pieces of Ocean Trash Found, But Fewer Particles Than Expected|date=2014-12-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20150205025927/http://news.nationalgeographic.com/news/2014/12/141211-ocean-plastics-garbage-patches-5-gyres-pollution-environment/|archive-date=5 February 2015|accessdate=25 January 2015}}</ref> === Неразградливи индустриски морски отпадоци === Некои материјали и активности што се употребувааст во индустриските активности не се распаѓаат лесно, остануваат во животната средина и имаат тенденција да се акумулираат со текот на времето. Активностите можат да вклучуваат индустрии за риболов, пловење и аквакултура кои собираат или употребуваат ресурси во морската средина и може да изгубат или фрлаат опрема, материјали, машини или цврст отпад од индустриските процеси во водата или на брегот. Ова може да вклучува нешто големо како рибарски чамец или мало како честички од пловак од стиропор за јастог. Во 2003 година, било спроведено истражување чија цел било да се идентификуваат видовите, количините, изворите и ефектите од неразградливиот индустриски морски отпад во крајбрежните води и по должината на бреговите на округот Шарлот, Њу Бранзвик, и да се испита каква било врска помеѓу количината и видовите на неразградливиот индустриски морски отпад и видовите и бројот на индустриски операции во близина.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://central.bac-lac.gc.ca/.item?id=MQ79594&op=pdf&app=Library&oclc_number=56632868|title=Persistent Industrial Marine Debris: The Relationship Between Marine Debris and Coastal Industrial Activity in Charlotte County New Brunswick|last=Smith|first=Christine|accessdate=22 March 2023}}</ref> Материјалите како пластика или пена можат да се разградат на помали честички и може да изгледаат како мали морски суштества за дивите животни како што се птиците, китовите и рибите, и тие може да ги јадат овие честички. Несварливата материја може да се акумулира во цревата, создавајќи блокади или лажно чувство на ситост и на крајот смрт поради недостаток на соодветен внес на хранливи материи. === Напуштени мрежи === [[Податотека:Turtle_entangled_in_marine_debris_(ghost_net).jpg|мини|300x300пкс|Морска желка заплеткана во мрежа]] [[Напуштена мрежа|Напуштените мрежи]] се [[Рибарскa мрежa|рибарски мрежи]] кои се напуштени, изгубени или на друг начин фрлени во океанот, езерата и реките.<ref>{{Наведена книга|title=Abandoned, lost or otherwise discarded fishing gear|last=Macfadyen|first=G.|date=2009|publisher=United Nations Environment Programme|isbn=978-92-5-106196-1|location=Rome}}</ref> Овие мрежи, честопати речиси невидливи на слабо светло, може да се остават заплеткани на карпест гребен или да лебдат на отворено море. Тие можат да заплеткаат [[риби]], [[Делфин|делфини]], морски желки, [[Ајкула|ајкули]], дугонги, [[крокодили]], морски птици, [[Краба|ракови]] и други суштества, вклучително и човек нуркач. Мрежата го ограничува движењето, предизвикува глад, посекотини и инфекција, и гушење кај оние кои треба да се вратат на површината за да дишат.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/scotland/highlands_and_islands/6248366.stm|title='Ghost fishing' killing seabirds|date=28 June 2007|work=BBC News|accessdate=2008-04-01}}</ref> Се проценува дека секоја година се губи околу 48 милиони тони рибарска опрема, не вклучувајќи ја опремата што била напуштена или фрлена,<ref>{{Наведено списание|last=Kuczenski|first=Brandon|last2=Vargas Poulsen|first2=Camila|last3=Gilman|first3=Eric L.|last4=Musyl|first4=Michael|last5=Geyer|first5=Roland|last6=Wilson|first6=Jono|date=30 July 2021|title=Plastic gear loss estimates from remote observation of industrial fishing activity|journal=Fish and Fisheries|volume=23|pages=22–33|doi=10.1111/faf.12596|doi-access=free}}</ref> што може да остане во океаните значително време пред да се распадне. === Макропластика === Растечка загриженост во врска со загадувањето со пластика во морскиот екосистем е употребата на [[микропластика]]. Микропластиката е пластика со ширина помала од 5 милиметри,<ref>{{Cite journal|last1=Wiggin|first1=K. J.|last2=Holland|first2=E. B.|date=June 2019|title=Validation and application of cost and time effective methods for the detection of 3–500 μm sized microplastics in the urban marine and estuarine environments surrounding Long Beach, California|journal=Marine Pollution Bulletin|language=en|volume=143|pages=152–162|bibcode=2019MarPB.143..152W|doi=10.1016/j.marpolbul.2019.03.060|issn=0025-326X|pmid=31789151|s2cid=150122831}}</ref> и најчесто се наоѓа во сапуни за раце, средства за чистење лице и други поврзани средства. Кога се користат овие производи, микропластиката поминува низ системот за филтрирање на вода и во океанот, но поради нивната мала големина, веројатно е дека ќе избегне заробување од прелиминарните сита за третман на постројките за отпадни води.<ref>{{cite journal|last1=Fendall|first1=Lisa S.|last2=Sewell|first2=Mary A.|year=2009|title=Contributing to marine pollution by washing your face: Microplastics in facial cleansers|journal=Marine Pollution Bulletin|volume=58|issue=8|pages=1225–1228|bibcode=2009MarPB..58.1225F|doi=10.1016/j.marpolbul.2009.04.025|pmid=19481226}}</ref> Овие зрна се штетни за организмите во океанот, особено за филтрите, бидејќи лесно можат да ја проголтаат пластиката и да се разболат. Микропластиката е толку загрижувачка бидејќи е тешко да се исчисти поради нивната големина, па затоа луѓето можат да се обидат да избегнат употреба на оваа штетна пластика со купување производи што користат еколошки безбедни ексфолијатори. Бидејќи пластиката е толку широко користена низ целата планета, микропластиката станала широко распространета во морската средина. На пример, микропластиката може да се најде на песочни плажи<ref>{{cite journal|last1=De-la-Torre|first1=Gabriel E.|last2=Dioses-Salinas|first2=Diana C.|last3=Castro|first3=Jasmin M.|last4=Antay|first4=Rosabel|last5=Fernández|first5=Naomy Y.|last6=Espinoza-Morriberón|first6=D.|last7=Saldaña-Serrano|first7=Miguel|year=2020|title=Abundance and distribution of microplastics on sandy beaches of Lima, Peru|url=https://www.aacademica.org/gabriel.e.delatorre/3|journal=Marine Pollution Bulletin|volume=151|page=110877|bibcode=2020MarPB.15110877D|doi=10.1016/j.marpolbul.2019.110877|pmid=32056653|s2cid=211112493}}</ref> и површински води,<ref>{{cite journal|last1=Karlsson|first1=Therese M.|last2=Kärrman|first2=Anna|last3=Rotander|first3=Anna|last4=Hassellöv|first4=Martin|year=2020|title=Comparison between manta trawl and in situ pump filtration methods, and guidance for visual identification of microplastics in surface waters|journal=Environmental Science and Pollution Research|volume=27|issue=5|pages=5559–5571|bibcode=2020ESPR...27.5559K|doi=10.1007/s11356-019-07274-5|pmc=7028838|pmid=31853844}}</ref> како и во водениот столб и длабоките морски седименти. Микропластиката се наоѓа и во многу други видови морски честички, како што се мртвиот биолошки материјал (ткиво и школки) и некои честички од почвата (донесени од ветерот и носени во океанот од реките). Густината на населението и близината до урбаните центри се сметаат за главни фактори што влијаат на изобилството на микропластика во животната средина. === Отпад од длабоко море === Морски отпад се наоѓа на дното на Арктичкиот океан.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.cbsnews.com/news/plastic-trash-invades-arctic-seafloor/|title=Plastic trash invades arctic seafloor|work=[[CBS News]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20121025213953/http://www.cbsnews.com/8301-205_162-57540392/plastic-trash-invades-arctic-seafloor/|archive-date=25 October 2012}}</ref> Иако сè поголем број истражувања се фокусираат на акумулацијата на пластични остатоци на бреговите, во површинските води на брегот и на оние што ги внесуваат морските организми што живеат во горните нивоа на водениот столб, постојат ограничени информации за остатоците во мезопелагичните и подлабоките слоеви. Испитувањата што се спроведени имаат спроведено истражувања преку земање примероци од дното, видео набљудување преку далечински управувани возила (ROV) и подморници. Тие се исто така претежно ограничени на еднократни проекти кои не се протегаат доволно долго за да покажат значителни ефекти од длабокоморските отпадоци со текот на времето. Досегашните истражувања покажале дека отпадот во длабокиот океан всушност е под влијание на антропогени активности, а пластиката често се забележува во длабокото море, особено во областите покрај брегот на густо населените региони, како што е Средоземното Море.<ref name=":5">Chiba, S., Saito, H., Fletcher, R., Yogi, T., Kayo, M., Miyagi, S., ... & Fujikura, K. (2018). Human footprint in the abyss: 30 year records of deep-sea plastic debris. ''Marine Policy'', ''96'', 204–212.</ref> Отпадоците, кои се изработени од разновидни материјали кои се полесни од површинската вода (како на пример [[стакло]], метали и некои пластики), се шират по дното на морињата и отворените океани, каде што можат да се заплеткаат во [[Корал|коралите]] и да се смешаат со другиот [[Бентос|живот на морското дно]], или дури и да се закопаат под седименти, што го прави чистењето исклучително тешко, особено поради широката област на неговото распространување во споредба со [[Бродолом|бродоломи]].<ref>{{Наведено списание|last=Goodman|first=Alexa J.|last2=Walker|first2=Tony R.|last3=Brown|first3=Craig J.|last4=Wilson|first4=Brittany R.|last5=Gazzola|first5=Vicki|last6=Sameoto|first6=Jessica A.|date=2020-01-01|title=Benthic marine debris in the Bay of Fundy, eastern Canada: Spatial distribution and categorization using seafloor video footage|journal=Marine Pollution Bulletin|language=en|volume=150|pages=110722|bibcode=2020MarPB.15010722G|doi=10.1016/j.marpolbul.2019.110722|pmid=31733907|doi-access=free}}</ref> Пластиките кои обично се негативно пловни можат да потонат со прилепувањето на фитопланктонот и агрегацијата на други органски честички. Други океански процеси кои влијаат на циркулацијата, како што се крајбрежните бури и конвекцијата на море, играат улога во пренесувањето на големи количини на честички и отпад. Подморските топографски карактеристики исто така можат да ги зголемат струите надолу, што доведува до задржување на [[микропластика]] на одредени места.<ref name=":6">Woodall, L. C., Sanchez-Vidal, A., Canals, M., Paterson, G. L., Coppock, R., Sleight, V., ... & Thompson, R. C. (2014). The deep sea is a major sink for microplastic debris. Royal Society open science, 1(4), 140317. {{DOI|10.1098/rsos.140317}}.</ref> Базата на податоци за длабински отпад од Глобалниот океанографски центар за податоци на Јапонската агенција за морска и земјена наука и технологија (JAMSTEC), која прикажува фотографии и примероци од морски отпад собрани триесет години од 1983 година, била објавена во 2017 година. Од 5.010 нуркања во базата на податоци, користејќи и ROV-и и длабоководни подморници, биле изброени 3.425 вештачки остатоци. Двата најзначајни видови на отпад биле макропластиката, која сочинувала 33% од пронајдените остатоци - од кои 89% биле за еднократна употреба - и металот, кој сочинувал 26%. Пластичен отпад бил пронајден на дното на Маријанскиот Ров, на длабочина од 10.898 метри, а пластични кеси биле пронајдени заплеткани во хидротермални отвори и заедници на ладни истекувања. === Ѓубреџиски места === Ѓубрето е [[вител]] од честички од морски отпад предизвикан од ефектите на океанските струи и зголеменото загадување со пластика од страна на човечкото население. Овие збирки од пластика и друг отпад предизвикани од човекот се одговорни за проблемите со екосистемот и животната средина што влијаат на морскиот свет, ги контаминираат океаните со токсични хемикалии и придонесуваат за емисиите на стакленички гасови. Откако ќе се пренесат во вода, морскиот отпад станува подвижен. Лебдечкото ѓубре од потонати бродови може да биде разнесен од ветерот или да го следи текот на океанските струи, честопати завршувајќи во средината на океанските вители каде што струите се најслаби. == Извори == [[Податотека:Friendly_Floatees.png|мини| Патувањето на Friendly Floatees]] Десетте најголеми емитери на загадување од океанска пластика во светот се, од најголем до најмал, Кина, Индонезија, Филипини, Виетнам, Шри Ланка, Тајланд, Египет, Малезија, Нигерија и Бангладеш, <ref>{{Наведено списание|last=Jambeck|first=Jenna R.|last2=Geyer|first2=Roland|author-link2=Roland Geyer|last3=Wilcox|first3=Chris|date=12 February 2015|title=Plastic waste inputs from land into the ocean|url=https://www.iswa.org/fileadmin/user_upload/Calendar_2011_03_AMERICANA/Science-2015-Jambeck-768-71__2_.pdf|journal=Science|volume=347|issue=6223|pages=768–771|bibcode=2015Sci...347..768J|doi=10.1126/science.1260352|pmid=25678662|archive-url=https://web.archive.org/web/20190122073818/https://www.iswa.org/fileadmin/user_upload/Calendar_2011_03_AMERICANA/Science-2015-Jambeck-768-71__2_.pdf|archive-date=22 January 2019|access-date=28 August 2018}}</ref> главно преку реките [[Јангце]], [[Инд]], Жолта, Хаи, Нил, Ганг, Перл, Амур, Нигер и Меконг, и сочинуваат „90 проценти од целата пластика што стигнува до светските океани“.<ref>{{Наведено списание|last=Christian Schmidt|last2=Tobias Krauth|last3=Stephan Wagner|date=11 October 2017|title=Export of Plastic Debris by Rivers into the Sea|url=http://oceanrep.geomar.de/43169/4/es7b02368_si_001.pdf|journal=[[Environmental Science & Technology]]|volume=51|issue=21|pages=12246–12253|bibcode=2017EnST...5112246S|doi=10.1021/acs.est.7b02368|pmid=29019247|quote=The 10 top-ranked rivers transport 88–95% of the global load into the sea}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=https://p.dw.com/p/2oTF6|title=Almost all plastic in the ocean comes from just 10 rivers|last=Harald Franzen|date=30 November 2017|work=[[Deutsche Welle]]|access-date=18 December 2018|quote=It turns out that about 90 percent of all the plastic that reaches the world's oceans gets flushed through just 10 rivers: The Yangtze, the Indus, Yellow River, Hai River, the Nile, the Ganges, Pearl River, Amur River, the Niger, and the Mekong (in that order).}}</ref> Се проценува дека бродовите со контејнери губат околу 10.000 контејнери на море секоја година, обично за време на бури. <ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://news.nationalgeographic.com/news/2001/06/0619_seacargo.html|title=Lost Sea Cargo: Beach Bounty or Junk?|last=Janice Podsada|date=19 June 2001|publisher=National Geographic News|archive-url=https://web.archive.org/web/20080406043240/http://news.nationalgeographic.com/news/2001/06/0619_seacargo.html|archive-date=6 April 2008|accessdate=8 April 2008}}</ref> Едно истекување се случило во [[Тихи Океан|Тихиот Океан]] во 1992 година, кога илјадници гумени патки и други играчки (денес познати како „Friendly Floatees“) биле пуштени во морето за време на бура. Играчките оттогаш се пронајдени низ целиот свет, што овозможува подобро разбирање на [[Морска струја|океанските струи]]. Слични инциденти се случиле и претходно, како на пример кога ''Ханса Кериер'' испуштил 21 контејнер (од кои еден содржел пловни патики [[Nike, Inc.|„Најк“]]).<ref>{{Наведени вести|url=http://www.cnn.com/2003/TECH/science/05/28/coolsc.oceansecrets/index.html|title=How sneakers, toys and hockey gear help ocean science|last=Marsha Walton|date=28 May 2003|access-date=8 April 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080408065423/http://www.cnn.com/2003/TECH/science/05/28/coolsc.oceansecrets/index.html|archive-date=8 April 2008|publisher=CNN}}</ref> Во 2007 година, бродот „MSC Napoli“ се закотвил во [[Ламанш]], испуштајќи стотици контејнери, од кои повеќето биле исфрлени на Јура, [[Светско наследство на УНЕСКО|место на светското наследство]] на УНЕСКО.<ref>{{Наведени вести|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/england/devon/6287457.stm|title=Scavengers take washed-up goods|date=22 January 2007|work=BBC News|access-date=8 April 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080209141945/http://news.bbc.co.uk/1/hi/england/devon/6287457.stm|archive-date=9 February 2008}}</ref> Истражување од 2021 година, по губењето на контејнер што превезувал тонери за печатач во 2014 година, пресметало дека некои кертриџи се распрснале со просечна брзина од помеѓу 6&nbsp;см и 13&nbsp;см во секунда.<ref>{{Наведени вести|url=https://eandt.theiet.org/content/articles/2021/04/ship-s-lost-plastic-cargo-washes-up-on-shores-from-florida-to-norway/|title=Ship's lost plastic cargo washes up on shores from Florida to Norway|last=Wilson|first=Jonathan|date=April 29, 2021|work=E&T Magazine|access-date=May 1, 2021|location=}}</ref> Несреќата на бродот „Токио експрес“ во 1997 година покрај британскиот брег резултирала со губење на товарен контејнер со 5&nbsp;милиони парчиња Лего коцки. Некои од парчињата станале ценети меѓу колекционерите кои ги пребарувале плажите за Лего-змејови. Исто така, обезбедило вреден увид во проучувањето на деградацијата на пластиката во морето.<ref name="lego_plastic">{{Наведена мрежна страница|url=https://thefactsource.com/how-long-does-it-take-for-plastic-to-degrade-the-lego-bricks-study/|title=How long does it take for plastic to degrade: the Lego bricks study|date=19 July 2021|work=The Fact Source|accessdate=20 August 2021}}</ref> Во пристаништето Халифакс, [[Нова Шкотска]], 52% од производите биле генерирани од рекреативна употреба на урбан парк, 14% од отстранување на отпадни води и само 7% од бродски и риболовни активности.<ref>{{Наведено списание|last=Walker|first=T.R.|last2=Grant|first2=J.|last3=Archambault|first3=M-C.|year=2006|title=Accumulation of marine debris on an intertidal beach in an urban park (Halifax Harbour, Nova Scotia)|url=https://www.researchgate.net/publication/233420832|format=PDF|journal=Water Quality Research Journal of Canada|volume=41|issue=3|pages=256–262|doi=10.2166/wqrj.2006.029|doi-access=free}}</ref> Околу четири петтини<ref name="Algalita">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.algalita.org/pdf/PLASTIC%20DEBRIS%20ENGLISH.pdf|title=Plastic Debris: from Rivers to Sea|publisher=Algalita Marine Research Foundation|archive-url=https://web.archive.org/web/20080819214304/http://www.algalita.org/pdf/PLASTIC%20DEBRIS%20ENGLISH.pdf|archive-date=19 August 2008|accessdate=29 May 2008}}</ref> од океанскиот отпад е ѓубре кое се исфрла во водата од депониите и од урбаните отпадни води. Некои испитувања покажале дека морскиот отпад може да биде доминантен на одредени места. На пример, едно истражување за [[Аруба]] од 2016 година открило дека остатоците пронајдени на ветровитата страна на островот се претежно морски остатоци од далечни извори.<ref>{{Наведено списание|last=Scisciolo|first=Tobia|year=2016|title=Beach debris on Aruba, Southern Caribbean: Attribution to local land-based and distal marine-based sources|journal=Marine Pollution Bulletin|volume=106|issue=–2|pages=49–57|bibcode=2016MarPB.106...49D|doi=10.1016/j.marpolbul.2016.03.039|pmid=27039956}}</ref> Во 2013 година, биле собрани и анализирани остатоци од шест плажи во Кореја: се покажало дека 56% се „океански“, а 44% „копнени“.<ref>{{Наведено списание|last=Yong|first=C|year=2013|title=Sources of plastic marine debris on beaches of Korea: More from the ocean than the land|journal=Ocean Science Journal|volume=49|issue=2|pages=151–162|bibcode=2014OSJ....49..151J|doi=10.1007/s12601-014-0015-8}}</ref> Во катастрофата од 1987 година, медицинскиот отпад бил исфрлен на брегот во [[Њу Џерси]] откако бил однесен од депонијата „Фреш Килс“.<ref>{{Наведени вести|url=https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9B0DEFD81439F93BA35751C1A961948260|title=New York City to Pay Jersey Town $1 Million Over Shore Pollution|last=Alfonso Narvaez|date=8 December 1987|work=The New York Times|access-date=25 June 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20090311010114/http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9B0DEFD81439F93BA35751C1A961948260|archive-date=11 March 2009}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://library.marist.edu/diglib/EnvSci/archives/hudsmgmt/ny-njharborestuaryprogram/debris.html|title=A Summary of the Proposed Comprehensive Conservation and Management Plan|date=February 1995|publisher=New York-New Jersey Harbor Estuary Program|archive-url=https://web.archive.org/web/20050524210352/http://library.marist.edu/diglib/EnvSci/archives/hudsmgmt/ny-njharborestuaryprogram/debris.html|archive-date=24 May 2005|accessdate=25 June 2008}}</ref> На оддалечениот подантарктички остров [[Јужна Џорџија и Јужни Сендвички Острови|Јужна Џорџија]], отпадот поврзан со риболовот, приближно 80% пластика, е одговорен за заплеткување на голем број [[Антарктичка крзнена фока|антарктички крзнени фоки]].<ref>{{Наведување|last=Walker|first=T. R.|last2=Reid|first2=K.|last3=Arnould|first3=J. P. Y.|last4=Croxall|first4=J. P.|year=1997|title=Marine debris surveys at Bird Island, South Georgia 1990–1995|journal=Marine Pollution Bulletin|volume=34|number=1|pages=61–65|doi=10.1016/S0025-326X(96)00053-7|bibcode=1997MarPB..34...61W}}.</ref> Тринаесет компании имаат индивидуален придонес од 1% или повеќе од вкупната брендирана пластика забележана во ревизорските настани: The Coca-Cola Company, PepsiCo, Nestlé, Danone, Altria, Bahresa Group, Wings, Unilever, Mayora Indah, Mondelez International, Mars, Incorporated, Salim Group и British American Tobacco. Сите 13 компании произведуваат храна, пијалаци или тутунски производи. Водечката компанија, компанијата „Кока-Кола“, била одговорна за 11% (CI95% = 10 до 12%), значително повеќе од која било друга компанија. Првите 5 компании биле одговорни за 24% од брендираната пластика; 56 компании биле одговорни за повеќе од 50% од брендираната пластика; а 19.586 компании биле одговорни за целата брендирана пластика. Придонесите на врвните компании може да бидат потценети бидејќи имало брендови кои не биле припишани на компанијата, а имало и многу небрендирани објекти. == Влијанија врз животната средина == [[Податотека:Albatross_at_Midway_Atoll_Refuge_(8080507529).jpg|мини| Остатоци од албатрос што содржат проголтан отпад.]] Не сите антропогени артефакти поставени во океаните се штетни. Железните и бетонските конструкции обично прават мала штета на животната средина бидејќи генерално тонат на дното и стануваат неподвижни, а на мали длабочини можат дури и да послужат како скеле за вештачки гребени. Бродовите и вагоните на метрото биле намерно потопувани за таа цел.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://192.5.14.110/pubs/monograph_reports/MR1377/MR1377.ch5.pdf|title=Chapter 5: Reefing|last=Ron Hess|last2=Denis Rushworth|date=2 August 2006|work=Disposal Options for Ships|publisher=Rand Corporation|archive-url=https://web.archive.org/web/20070629110318/http://192.5.14.110/pubs/monograph_reports/MR1377/MR1377.ch5.pdf|archive-date=29 June 2007|accessdate=3 May 2008|last3=Michael Hynes|last4=John Peters}}</ref> Дополнително, познато е дека раковите пустиници употребуваат парчиња плажен отпад како школка кога не можат да најдат вистинска школка со потребната големина.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://okinawanaturephotography.com/crabs-with-beach-trash-homes-okinawa-japan/|title=Crabs With Beach Trash Homes – Okinawa, Japan|last=Miller|first=Shawn|date=2014-10-19|work=Okinawa Nature Photography|archive-url=https://web.archive.org/web/20171014084009/http://okinawanaturephotography.com/crabs-with-beach-trash-homes-okinawa-japan/|archive-date=14 October 2017|accessdate=14 October 2017}}</ref> === Влијанија од загадувањето со пластика === Голем број на животни кои живеат на или во морето погрешно [[Јадење|консумираат]] отпад од морето, бидејќи честопати изгледа слично на нивниот природен плен.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.pulitzer.org/archives/7135|title=Plague of Plastic Chokes the Seas|last=Kenneth R. Weiss|date=2 August 2006|work=Los Angeles Times|access-date=1 April 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080923134138/http://www.pulitzer.org/archives/7135|archive-date=23 September 2008}}</ref> Вкупно, познато е дека 1288 морски видови внесуваат пластични остатоци, а рибите го сочинуваат најголемиот дел.<ref>{{Наведено списание|last=Santos|first=Robson G.|last2=Machovsky-Capuska|first2=Gabriel E.|last3=Andrades|first3=Ryan|date=2021-07-02|title=Plastic ingestion as an evolutionary trap: Toward a holistic understanding|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.abh0945|journal=Science|language=en|volume=373|issue=6550|pages=56–60|bibcode=2021Sci...373...56S|doi=10.1126/science.abh0945|issn=0036-8075|pmid=34210877|url-access=subscription}}</ref> Кабастите пластични остатоци можат трајно да се заглават во дигестивниот тракт на овие животни, блокирајќи го преминувањето на храната и предизвикувајќи смрт преку глад или инфекција.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.naturalhistorymag.com/features/172720/trash-revisited|title=Across the Pacific Ocean, plastics, plastics, everywhere.|last=Charles Moore|date=November 2003|publisher=Natural History|archive-url=https://web.archive.org/web/20160425205435/http://www.naturalhistorymag.com/features/172720/trash-revisited|archive-date=25 April 2016|accessdate=12 July 2016}}</ref> Ситните лебдечки пластични честички исто така личат на [[зоопланктон]], што може да ги наведе филтраторите да ги консумираат и да предизвикаат влегување во океанскиот [[Ланец на исхрана|синџир на исхрана]]. Покрај тоа, пластиката во морската средина што го контаминира синџирот на исхрана може да има последици врз одржливоста на рибите и школките.<ref>{{Наведено списание|last=Beaumont|first=Nicola J.|last2=Aanesen|first2=Margrethe|last3=Austen|first3=Melanie C.|last4=Börger|first4=Tobias|last5=Clark|first5=James R.|last6=Cole|first6=Matthew|last7=Hooper|first7=Tara|last8=Lindeque|first8=Penelope K.|last9=Pascoe|first9=Christine|date=2019-05-01|title=Global ecological, social and economic impacts of marine plastic|journal=Marine Pollution Bulletin|language=en|volume=142|pages=189–195|bibcode=2019MarPB.142..189B|doi=10.1016/j.marpolbul.2019.03.022|issn=0025-326X|pmid=31232294|doi-access=free|hdl-access=free}}</ref> === Влијанија од пандемијата COVID-19 === Во [[Кенија]], пандемијата [[КОВИД-19]] влијаела на количината на морски отпад пронајден на плажите, при што околу 55% бил отпад поврзан со пандемијата. Иако ѓубрето поврзано со пандемијата се појавило по плажите на Кенија, тоа не успеало да стигне до водата. Намалувањето на отпадоците во океанот може да биде резултат на затворањето на плажите и недостатокот на движење за време на пандемијата, па затоа е веројатно дека помалку отпад ќе заврши во океанот.<ref name=":2">{{Наведено списание|last=Okuku|first=Eric|last2=Kiteresi|first2=Linet|last3=Owato|first3=Gilbert|last4=Otieno|first4=Kenneth|last5=Mwalugha|first5=Catherine|last6=Mbuche|first6=Mary|last7=Gwada|first7=Brenda|last8=Nelson|first8=Annette|last9=Chepkemboi|first9=Purity|date=January 2021|title=The impacts of COVID-19 pandemic on marine litter pollution along the Kenyan Coast: A synthesis after 100 days following the first reported case in Kenya|journal=Marine Pollution Bulletin|volume=162|pages=111840|bibcode=2021MarPB.16211840O|doi=10.1016/j.marpolbul.2020.111840|issn=0025-326X|pmc=7682337|pmid=33248673}}</ref> Дополнителни влијанија од пандемијата [[КОВИД-19]] биле забележани во [[Хонгконг]], каде што маските за еднократна употреба завршиле по плажите на островите Соко.<ref>{{Наведено списание|last=Patrício Silva|first=Ana L.|last2=Prata|first2=Joana C.|last3=Walker|first3=Tony R.|last4=Duarte|first4=Armando C.|last5=Ouyang|first5=Wei|last6=Barcelò|first6=Damià|last7=Rocha-Santos|first7=Teresa|date=2021-02-01|title=Increased plastic pollution due to COVID-19 pandemic: Challenges and recommendations|journal=Chemical Engineering Journal|language=en|volume=405|pages=126683|bibcode=2021ChEnJ.40526683P|doi=10.1016/j.cej.2020.126683|issn=1385-8947|pmc=7430241|pmid=32834764}}</ref> Ова може да се припише на зголеменото производство на медицински производи (маски и ракавици) за време на пандемијата, што довело до зголемување на неконвенционалното отстранување на овие производи.<ref>{{Наведено списание|last=Leal Filho|first=Walter|last2=Salvia|first2=Amanda Lange|last3=Minhas|first3=Aprajita|last4=Paço|first4=Arminda|last5=Dias-Ferreira|first5=Celia|date=2021-11-01|title=The COVID-19 pandemic and single-use plastic waste in households: A preliminary study|journal=Science of the Total Environment|language=en|volume=793|pages=148571|bibcode=2021ScTEn.79348571L|doi=10.1016/j.scitotenv.2021.148571|issn=0048-9697|pmc=8799403|pmid=34175610}}</ref> == Отстранување == [[Податотека:DC_WASA_Marine_Debris_Skimmer.jpg|мини| Скимер чамец кој се употребува за отстранување на плутачки отпад и ѓубре од реките Потомак и Анакостија]] [[Податотека:Debris_skimmer_boat_in_Port_of_Barcelona.jpg|мини| Брод за отстранување на остатоци во пристаништето во Барселона]] === Чистење на крајбрежјето и реките === Техниките за собирање и отстранување на морски (или речен) отпад вклучуваат употреба на чамци за отстранување на отпад. Уреди како овие може да се употребуваат таму каде што пловечките отпадоци претставуваат опасност за навигацијата. На пример, Инженерскиот корпус на американската армија отстранува 90 тони „''пловечки материјал''“ од [[Санфранциски Залив|Санфранцискиот Залив]] секој месец. Корпусот ја извршува оваа работа од 1942 година, кога [[Хидроавион|хидроавионот]] што го превезувал адмиралот Честер В. Нимиц се судрил со парче лебдечки отпад и потонал, чинејќи го животот на неговиот пилот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.spn.usace.army.mil/newsrelease/newsrelease_11_07_07.html|title=Debris collection onsite after Bay Bridge struck|publisher=US Army Corps of Engineers|archive-url=https://web.archive.org/web/20090109084709/http://www.spn.usace.army.mil/newsrelease/newsrelease_11_07_07.html|archive-date=9 January 2009|accessdate=7 February 2009}}</ref> Акцијата за чистење на океанот, исто така, создала брод за чистење на речниот отпад, наречен Интерсептор. Откако отпадот ќе стане „''плажен отпад''“, се собира рачно и се користат специјализирани машини за чистење на плажите за собирање на отпадот. Исто така, постојат проекти што ги стимулираат рибарските бродови да го отстранат секое ѓубре што случајно го собрале додека ловат риба.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.fishingforlitter.org.uk/|title=Fishing For Litter|work=FishingForLitter.org.uk}}</ref> На други места, на мали реки се поставуваат „''стапици за ѓубре''“ за да се собере отпадот од водата пред да пристигне до морето. На пример, градот [[Аделаида]] во [[Јужна Австралија]] управува со голем број вакви стапици, познати како „''решетки за ѓубре''“ или „''стапици за груби загадувачи''“ на реката Торенс, која се влева (за време на влажната сезона) во Сентвинсентовиот Залив.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.amlrnrm.sa.gov.au/ProjectsTaskforce/TrashRacks/tabid/544/Default.aspx|title=Trash Racks|publisher=Adelaide and Mount Lofty Ranges Natural Resources Management Board|archive-url=https://web.archive.org/web/20080719020149/http://www.amlrnrm.sa.gov.au/ProjectsTaskforce/TrashRacks/tabid/544/Default.aspx|archive-date=19 July 2008|accessdate=7 February 2009}}</ref> Во езера или во близина на брегот, може да се употреби и рачно отстранување. Проектот AWARE, на пример, ја промовира идејата да им се дозволи на нуркачките клубови да чистат отпадоци, на пример како вежба за нуркање.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.projectaware.org/project/10Tips|title=10 Tips for Divers to Protect the Ocean Planet|archive-url=https://web.archive.org/web/20140923111851/http://www.projectaware.org/project/10Tips|archive-date=23 September 2014}}</ref> Еднаш годишно се спроведува операција за отстранување на морски отпад со нуркање во Скапа Флоу во [[Оркниски Острови|Оркни]], предводена од ''Ghost Fishing UK'', финансирана од Светската заштита на животните и Фондацијата ''Fat Face''.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.orcadian.co.uk/lost-fishing-gear-recovered-scapa-flow/|title=Lost fishing gear being recovered from Scapa Flow – The Orcadian Online|date=25 September 2017|work=orcadian.co.uk|archive-url=https://web.archive.org/web/20171211071923/https://www.orcadian.co.uk/lost-fishing-gear-recovered-scapa-flow/|archive-date=11 December 2017|accessdate=1 May 2018}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://divemagazine.co.uk/eco/7783-ghost-fishing-to-be-charged-for-cleanups|title=Ghost Fishing UK to be Charges for Cleanups|last=Crowley|work=divemagazine.co.uk|archive-url=https://web.archive.org/web/20170929044334/http://divemagazine.co.uk/eco/7783-ghost-fishing-to-be-charged-for-cleanups|archive-date=29 September 2017|accessdate=1 May 2018}}</ref> Чистењето на морскиот отпад може да биде попречено од несоодветна соработка на сите нивоа на власта и од мозаикот на регулаторни органи (одговорноста честопати се разликува за површината на океанот, морското дно и брегот).<ref name="report">{{Наведена мрежна страница|url=https://www2.gov.bc.ca/assets/gov/environment/waste-management/zero-waste/marine-debris-protection/marine_debris_what_we_heard_report_final_web.pdf|title=What We Heard on Marine Debris in B.C.|last=Province of British Columbia|date=February 2020}}</ref> На пример, во водите на [[Британска Колумбија]] постојат околу 1600 напуштени и запуштени бродови.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.timescolonist.com/local-news/canadian-coast-guard-urges-patience-as-it-deals-with-up-to-1600-derelict-boats-4692663|title=Canadian Coast Guard urges patience as it deals with up to 1,600 derelict boats|last=Arrais|first=Pedro|date=10 October 2021|work=Victoria Times Colonist}}</ref> Во 2019 година, федералната влада на Канада донела закон со кој се забранило напуштањето на брод,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.canada.ca/en/transport-canada/news/2017/10/speaking_notes_forthehonourablemarcgarneauministeroftransportfor.html|title=Speaking Notes for the Honourable Marc Garneau, Minister of Transport for a News Conference on Bill C-64, ''The Wrecked Abandoned or Hazardous Vessels Act''|last=Transport Canada|date=30 October 2017|work=Government of Canada}}</ref> но спроведувањето било отежнато бидејќи често било тешко да се утврди кој е сопственик на напуштениот брод, бидејќи од сопствениците не се барало да имаат дозвола - лиценцирањето е одговорност на покраинската влада.<ref name="report" /> Непрофитната организација „Друштво за отстранување на напуштени чамци“ со седиште во Викторија забележило дека недостатокот на спроведување значи дека напуштените чамци често се оставаат да потонат, што ги зголемува трошоците за чистење и ја зголемува опасноста по животната средина (поради протекување на гориво, масло, пластика и други загадувачи).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cbc.ca/news/canada/british-columbia/one-sunken-boat-equivalent-to-480k-plastic-straws-1.5260670|title=One sunken boat pollutes ocean as much as 480,000 plastic straws, non-profit says: Dead Boat Disposal Society one of several groups working with B.C. gov't to find solution to abandoned vessels|date=31 August 2019|work=CBC News}}</ref> === Средноокеански чистења === На морето, отстранувањето на вештачки отпад (т.е. пластика) е сè уште во почетна фаза. Сепак, биле започнати некои проекти во кои се користеле бродови со мрежи (Институт за океански патувања/Кајсеј 2009 и 2010 и Нов хоризонт 2009) за собирање на пластика, првенствено за истражувачки цели. Исто така, тука е и ''SeaVax'' на ''Bluebird Marine System'', кој се напојувал со сончева и ветерна енергија и имал вграден уништувач на ѓубре и товарен простор.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.iims.org.uk/solar-powered-seavax-hoover-concept-set-to-clean-up-the-oceans/|title=Solar powered SeaVax hoover concept to clean up the oceans|date=14 March 2016|work=The International Institute of Marine Surveying (IIMS)}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.ecowatch.com/solar-powered-vacuum-could-suck-up-24-000-tons-of-ocean-plastic-every--1882175554.html|title=Solar-Powered Vacuum Could Suck Up 24,000 Tons of Ocean Plastic Every Year|date=19 February 2016|work=EcoWatch}}</ref> Бродот Манта на „''Sea Cleaners''“ е сличен по концепт.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.liberation.fr/planete/2018/04/23/yvan-bourgnon-au-large-le-manta-pourra-ramasser-600-m3-de-dechets-plastiques_1645275|title=Yvan Bourgnon : "Au large, le Manta pourra ramasser 600 m3 de déchets plastiques"|date=23 April 2018|work=Libération.fr}}</ref> Друг метод за собирање вештачки отпадоци бил предложен од „Бојан Слат“ на „Оушн“ . Тој предложил употреба на платформи со краци за собирање на остатоците, сместени во внатрешноста на струјата на вителите.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://marinedebris.info/wiki/great-pacific-garbage-patch|title=Methods for collecting plastic litter at sea|work=MarineDebris.Info|archive-url=https://web.archive.org/web/20131024154340/http://marinedebris.info/wiki/great-pacific-garbage-patch|archive-date=24 October 2013}}</ref> Бродот „САС Оушн Феникс“ е донекаде сличен по дизајн.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.sierraclub.org/sierra/2017-1-january-february/innovate/great-pacific-garbage-patch|title=The Great Pacific Garbage Patch|date=6 December 2016|work=Sierra Club}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://medium.com/@christophejpoizat/official-launch-of-ocean-phoenix-project-2f44a16298c6|title=Official Launch of Ocean Phoenix Project|last=Poizat|first=Christophe J.|date=3 May 2016|work=Medium}}</ref> Во јуни 2019 година, Институтот „Океански патувања“ спровел чистење користејќи [[GPS]] тракери и постоечка поморска опрема во Севернопацифичката суптропска конвергентна зона, поставувајќи рекорд за најголемо средноокеанско чистење извршено во Северниот дел на тихоокеанскиот виор и отстранил над 84.000 фунти полимерни мрежи и потрошувачки пластичен отпад од океанот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sanfrancisco.cbslocal.com/2019/06/26/great-pacific-garbage-patch-cleanup-work-tackled-by-sausalito-non-profit/|title=Great Pacific Garbage Patch Cleanup Work Tackled By Sausalito Non-Profit|last=Turner|first=Emily|last2=Steimle|first2=Susie|date=June 26, 2019|work=sanfrancisco.cbslocal.com|accessdate=May 23, 2021}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.cnn.com/2019/06/30/us/40-tons-plastic-ocean-removal-trnd/index.html|title=Environmentalists removed more than 40 tons of trash from the Pacific – and it barely made a dent|last=Michelle Lou|date=30 June 2019|publisher=CNN|accessdate=6 September 2019}}</ref> Во мај/јуни 2020 година, Институтот „''Океански патувања''“ спровел експедиција за чистење во вителот и поставил нов рекорд за најголемото чистење на средноокеанскиот регион извршено во Севернопацифичкиот Вртлог, со што биле отстранети над 170 тони (340.000 фунти) пластика за широка потрошувачка и мрежи за лов од океанот.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.staradvertiser.com/2020/06/23/breaking-news/ocean-voyages-institute-hauls-in-record-103-tons-of-trash-from-pacific-ocean/|title=Record Haul of Trash|last=Yerkey|first=Ryan|date=24 June 2020|work=Star Advertiser}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.maritime-executive.com/article/photos-sailing-cargo-vessel-kwai-recovers-67-tons-of-ocean-plastic|title=Photos: Sailing Cargo Vessel Recovers 67 Tons of Ocean Plastic|work=The Maritime Executive}}</ref> Користејќи специјално дизајнирани GPS сателитски тракери кои ги распоредуваат бродови на можности, Институтот „Оушн Војаџес“ е во состојба прецизно да ги следи и испраќа бродови за чистење за да ги отстрани „напуштените мрежи“. Технологијата GPS Tracker се комбинира со сателитски снимки, зголемувајќи ја можноста за пронаоѓање на пластичен отпад и мрежи во реално време преку сателитски снимки, што значително ќе го зголеми капацитетот и ефикасноста на чистењето.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.huffpost.com/entry/great-pacific-garbage-patch-clean-ocean-plastics_n_5f453ec2c5b6c00d03b4a676|title=Don't Call It A Garbage Patch: The Truth About Cleaning Up Ocean Plastics|last=Mandel|first=Kyla|date=September 5, 2020|work=|access-date=May 23, 2021}}</ref><ref>{{Наведени вести|url=http://www.sierraclub.org/sierra/2020-1-january-february/act/untangling-problem-ocean-plastic|title=Untangling the Problem of Ocean Plastic|last=David Helvarg|date=December 27, 2019|work=Sierra|access-date=}}</ref> Друг проблем е што отстранувањето на морскиот отпад од океанот потенцијално може да предизвика повеќе штета отколку корист. Чистењето на микропластиката може случајно да го уништи и планктонот, кој е главната група на храна од пониско ниво за морскиот синџир на исхрана и повеќе од половина од фотосинтезата на Земјата. Еден од најефикасните и најисплатливите начини да се намали количината на пластика што влегува во океаните е да не се користи пластика за [[Производ за еднократна употреба|еднократна употреба]], да се избегнуваат пијалаци во пластични шишиња, како што се шишиња за вода, да се користат торби за повеќекратна употреба и да се купуваат производи со амбалажа за повеќекратна употреба.<ref>{{Наведено списание|last=Wabnitz|first=Colette|last2=Nichols|first2=Wallace J.|year=2010|title=Plastic pollution: An ocean emergency|url=http://www.seaturtle.org/mtn/archives/mtn129/mtn129p1.shtml|journal=Marine Turtle Newsletter|volume=129|pages=1–4}}</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Commons category-inline|Marine debris}} * [https://www.unep.org/explore-topics/oceans-seas/what-we-do/working-regional-seas/marine-litter United Nations Environment Programme Marine Litter Publications] * [http://www.unep.org/yearbook/2011/pdfs/UNEP_YEARBOOK_Fullreport.pdf ''UNEP Year Book 2011: Emerging Issues in Our Global Environment''] {{Webarchive|url=http://webarchive.loc.gov/all/20120213130704/http://www.unep.org/yearbook/2011/pdfs/UNEP_YEARBOOK_Fullreport.pdf |date=13 February 2012 }} Plastic debris, pp.&nbsp;21–34. {{ISBN|978-9280731019}}. * [https://marinedebris.noaa.gov/ NOAA Marine Debris Program] – US National Oceanic and Atmospheric Administration * [https://algalita.org/ Marine Research, Education and Restoration] – Algalita Marine Research Foundation * [https://www.mcsuk.org/ UK Marine Conservation Society] * [https://www.dcceew.gov.au/environment/marine/marine-pollution/marine-debris Harmful Marine Debris] – Australian Government * [https://web.archive.org/web/20080327153240/http://www.highseasghost.net/index_new.html High Seas GhostNet Survey] – US National Oceanic and Atmospheric Administration * [https://marinedebris.noaa.gov/fact-sheets/marine-debris-and-economy-fact-sheet Social & Economic Costs of Marine Debris] – NOAA Economics * [https://www.businessinsider.com/tiny-plastic-bits-destroying-oceans-2014-12 Tiny Plastic Bits Too Small To See Are Destroying The Oceans], ''[[Business Insider]]'' * [https://www.nasa.gov/offices/oct/home/tech_life_buoy.html Ghost net remediation program – NASA, NOAA and ATI collaborating to detect ghost nets] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160307104246/https://www.nasa.gov/offices/oct/home/tech_life_buoy.html |date=7 March 2016 }} * {{Skeptoid}} [[Категорија:Загадување на водата]] [[Категорија:Отпад]] [[Категорија:Океански поими]] [[Категорија:Водна екологија]] lwjfh6ala5vlrl5chpwgxy8lanknlt7 Железнички гробишта 0 1372065 5382155 5378541 2025-06-20T20:43:34Z Chnitke 80568 5382155 wikitext text/x-wiki {{Краток опис|Железнички отпад}} [[File:Budapest, Istvántelki Főműhely, vonattemető, 4.jpg|thumb|right|Напуштени возови во Унгарија|205x205пкс]] '''Железнички гробишта''' — се места каде што се оставаат стари амортизирани ислужени возови кој што како крупен материјл изработен најчесто од желео се депонираат за рециклирање или уништување. Терминот може да се користи и за трамваи, шинобуси. Некои железнички гробишта се и локации интересни и за посетители и можат да бидат извор за туризам, додека други имале улога во зачувувањето на историјата на железниците.<ref>[https://www.salardeuyuni.com/train-graveyard/ Train Graveyard in Uyuni]</ref> == Локации == [[File:" Last Train to No-where ".JPG|thumb|Поранешна локомотива за транзит во Њујорк, напуштена во Алјаска|205x205пкс]] Некои локации содржат бројни возови кои се напуштени. Во Соединетите Американски Држави, надвор од Вотервлит, Њујорк, се наоѓа главната линија за железницата [[Делавер и Хадсон]]. Покрај оваа железничка линија се наоѓа напуштен дел од пругата каде што се наоѓаат 'рѓосани локомотиви, патнички и товарни вагони. Една од поранешните најважни работилници за поправка на железници во [[Унгарија]], сега е напуштена. Многу од нив ќелезничките материјали биле однесени таму за да бидат поправени пред да бидат изложени во Унгарскиот историски парк на железницата во [[Будимпешта]], но никогаш не стигнале таму. Меѓу позначајните значајно отпадни места е Вудам Браќа во Бари, Велс, од кој 213 од 297 локомотиви биле зачувани. Во [[Русија]], по познато е има една во [[Шумково]]. Во Тангшан во северна [[Кина]] има 'рѓосани локомотиви на колосеците на сега затворените рудници за јаглен. Неколку се преместени и изложени во Паркот за рударство на јаглен и музејот на железницата.<ref>[http://www.awesomeexplorations.com/exploring-red-star-train-graveyard-budapest-hungary/ Red Star Train Graveyard – Budapest, Hungary]</ref> Возовите можат да бидат напуштени на одредена локација, бидејќи се смета дека е премногу тешко да се преместат. На пример, две големи парни локомотиви на железницата Игл Лејк и Вест Бранч биле оставени во шумска област во американската држава [[Мејн]] бидејќи не било практично да се преместат од толку оддалечена локација. Гробиштата за возовите можат да бидат од интерес за железничките фанови, урбаните истражувачи и другите туристи. „Цементерио де Тренес“ во близина на Ујуни, [[Боливија]], служи како туристичка атракција со возови кои датираат од 19 век, оставени да 'рѓосаат во пространите солени рамнини на [[Салар де Ујуни]].<ref>[https://www.historyhit.com/fascinating-train-graveyards-around-the-world/ Fascinating Train Graveyards Around the World]</ref>{{wide image|Uyuni Décembre 2007 - Cimetière de Trains 1.jpg|1000px|Железнички гробишта во Боливија}} ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== *[https://io9.gizmodo.com/behold-the-rusting-beauty-of-abandoned-train-graveyards-668788155 Behold the Rusting Beauty of Abandoned Train Graveyards] at io9.gizmodo.com *[https://www.urbanghostsmedia.com/2015/12/train-graveyards-abandoned-locomotive-cemeteries/ 18 Eerie Train Graveyards & Abandoned Locomotive Cemeteries] at Urban Ghosts *[https://www.youtube.com/watch?v=u6NYd6DRufY&t=30s/ SY Steam Locomotives Graveyards & Museum Tangshan, China.] Slideshow by Chinrail1 [[Категорија:Возови|Гробишта]] [[Категорија:Рециклирање на возила]] [[Категорија:Управување со отпад]] ezjk1dtkn0sv5fyrajjqltblw4ohnrd Автомобилски гробишта 0 1372068 5382156 5378548 2025-06-20T20:52:29Z Chnitke 80568 5382156 wikitext text/x-wiki [[File:Car-wreck-3183452 1920.jpg|300px|thumb|Напуштен автомобил]] [[File:AutofriedhofGuerbetalInBueschen1.JPG|thumb|Автомобилска гробница во [[Кауфдорф]], септември 2008 година, пред да биде расчистена]]Поимот '''автомобилски гробишта''' или '''гробишта за''' '''автомобили''' се однесува за место кое што депонирани [[Возило|возила]] пред да бидат уништени или рециклирани или се оставени напуштени и во распаѓање.<ref>[https://www.topgear.com/car-news/motorsport/car-graveyard-where-rare-gems-go-die/ This car graveyard is where rare gems go to die]</ref> ==Локации и намени== Постојат бројни автомобилски гробишта што можат да се најдат низ целиот свет. Намената на секоја локација варира. Во [[Викторвил (Калифорнија)|Викторвил]], [[Калифорнија]] има стотици илјади автомобили што биле откупени од [[Фолксваген]] по [[Дизелгејт|скандалот со емисиите од 2015 година]] и тие се подготвувани за рециклирање или уништување. Некои гробишта се наменети како на пример на [[Автомобилска депонија|автомобилските депонии]] каде што може да се најдат ретки резервни делови. Историската автомобилска гробница во [[Кауфдорф]] се состоела од стотици автомобили, претежно од 1930-тите до 1960-тите. Автомобилите останале недопрени повеќе од 30 години. Тие биле собрани со надеж дека ќе служат за ретки делови. Сепак, времето и природата довеле до распаѓање на возилата. Обраснато со ретка флора и фауна, местото морало да се расчисти кога во 2009 година биле покренати еколошки проблеми. Местата што содржат вакви гробишта можат да станат јавни атракции. Во американската сојузна држава [[Џорџија]], ''Вејд Алонсовите авто делови и услиги за уништување'' е колоквијално позната како „Гробиштата на училишните автобуси“. Барајќи начин да ги намали кражбите од својот имот, Алонсо изградил голем ѕид oд училишни автобуси и камперски автомобили. Многу уметници од државата дошле да ги насликаат страните на автобусите, создавајќи шарена и необична уметничка галеријакоја станала привлечна за туристи. Воо Џорџија се наоѓа и ''Олд Кар Сити САД'', најголемата депонија за автомобили во светот, претпријатие кое започнало во 1931 година како салон за користени автомобили, но сега служи како патека од 9.6 километри за посетителите со депонирани бад 4.000 автомобили. Некои гробишта за автомобили се лесно достапни, други се скоро недостапни. Во 2016 година урбаните истражувачи пронашле „планина од возила“ во напуштен рудник во Велс. Автомобилите биле натрупани на дното на рудникот за шкрилец и се верува дека се таму од 1970-тите. Ваквите места можат да бидат популарни и меѓу фотографите.<ref>[https://www.britannica.com/topic/Automobile-Graveyard/ Automobile Graveyard]</ref> Некои гробишта за автомобили не содржат цивилни возила како што се автомобили и мотоцикли, туку специјализирани возила. Француските власти направиле магацин за противпожарните возила [[Противпожарно возило|противпожарни возила]] кои датираат од почетокот на 20 век. Возилата, иако покриени со прашина, биле заштитени од временските услови, но откако еден урбан истражувач објавил фотографии од локацијата, сите биле преместени на нова, тајна локација. Исто така, постојат места со бројни оклопни возила, понекогаш наречени [[Тенковски гробишта|гробишта на тенкови]]. Друга значајна специјализирана гробница за возила е гробницата за тркачки автомобили лоцирана во Северна Каролина, во сопственост на ''[[НАСКАР]]'' возачот [[Дејл Ернхард Џуниор]], која станало последната депонија за автомобили како што е автомобилот ''2012 Дејтона 50'' на [[Хуан Пабло Монтоја]]''.''<ref>[https://www.gettyimages.com/photos/the-graveyard-of-cars/ The Graveyard Of Cars ]</ref> ==Наводи== {{наводи}} [[Категорија:Управување со отпад]] [[Категорија:Гробишта за возила]] cicxxf8f7i5nad2bw9on6qevody4t75 Сортирање на отпад 0 1372072 5382067 5378258 2025-06-20T16:58:32Z P.Nedelkovski 47736 поправка на правопис - „пијалак“ наместо „пијалок“ 5382067 wikitext text/x-wiki [[Податотека:NEA_recycling_bins,_Orchard_Road.JPG|мини| Канти за рециклирање во [[Сингапур]]]] [[Податотека:TriagemDeLixo.jpg|мини| Рачно сортирање на отпад за рециклирање]] [[Податотека:Wywóz_segregowanych_śmieci_w_60-tysięcznym_Tomaszowiem_Mazowieckim,_w_województwie_łódzkim,_początek_grudnia_2018_roku.jpg|мини| Празнење на сегрегирани контејнери за ѓубре во [[Полска|полскиот]] град [[Томашув Мазовјецки]]]] '''Сортирање на отпадот''' — процес со кој отпадот се дели на различни елементи. Сортирањето на отпадот може да се врши рачно, во домаќинството и да се собира преку шеми за собирање покрај патот, или автоматски да се одвои во постројки за обновување на материјали или системи за механичко-биолошки третман. Рачното сортирање e првиот метод што се користел во историјата на сортирање отпад. '''Сегрегацијата на отпадот''' претставува поделба на отпадот на сув и влажен. Сувиот отпад вклучува дрво и слични производи, стакло и метали. Влажниот отпад генерално се однесува на органскиот отпад што го создаваат угостителските објекти и е тежок поради влагата. Со сегрегацијата, секоја форма на отпад влегува во своја категорија на местото на фрлање или собирање, а сортирањето се случува после фрлањето или собирањето. Сегрегацијата на отпадот обезбедува чист, квалитетен материјал. Од друга страна, сортирањето резултира со производство на нечисти материјали со понизок квалитет. Во денешно време, автоматските сегрегатори на отпад добиваат на популарност и веќе се користат во многу делови од светот, како што е [[Австралија]]. == Методи == [[Податотека:Recycling_point_Gdansk_University_of_Technology.jpg|мини| Пункт за рециклирање на Технолошкиот универзитет во Гдањск]] Отпадот се собира и се селектира на самиот извор во секоја област. Начинот на кој отпадот е собран мора да ги одразува локалните системи за отстранување. Следните категории се вообичаени:<ref>Martin F.Lemann: Waste Management, 2008, p. 80, {{ISBN|9783039115143}}, Peter Lang</ref> * [[Хартија]] * Картон (вклучувајќи пакување за враќање кај добавувачите) * Стакло (проѕирно, затемнето - без сијалици или прозорски стакла, кои припаѓаат на преостанатиот отпад) * [[Пластика]] * [[Текстил]] * Дрво, кожа, гума * Отпад од метал * [[Компост]] (честопати вклучувајќи остатоци од храна и друг органски кујнски отпад) * Специјален/[[опасен отпад]] * Преостанат отпад Органскиот отпад може да се одвои и за отстранување: * Остатоците од храна кои имале контакт со месо може да се соберат одделно за да се спречи ширењето на бактерии. ** Месото и коските можат да бидат преземени од телата одговорни за животинскиот отпад. ** Ако други остатоци се испраќаат, на пр., кај локалните земјоделци, тие можат да се стерилизираат пред да им се дадат на животните. * Лушпите и струготините од овошјето и зеленчукот може да се [[Компост|компостираат]] заедно со друга разградлива материја. За компостирање може да се вклучи и друг отпад, како што се исечено цвеќе, тапи, мелено кафе, скапано овошје, кесички чај, лушпи од јајца и лушпи од ореви и хартиени крпи. == По земја == [[Податотека:Waste_sorting_in_Porto_Venere.jpg|десно|мини| Карактеристични контејнери за рециклирање во [[Портовенере]], [[Италија]]]] [[Податотека:Garbage_containers_at_fuchu_city.jpg|десно|мини| Контејнери за ѓубре во [[Фучу (Токио)|Фучу]], [[Токио]], [[Јапонија]]]] Во [[Германија]] постојат прописи што обезбедуваат задолжителни квоти за сортирање на отпад од пакување и рециклирачки материјали како што се стаклени шишиња. Во Денпасар, Бали, [[Индонезија]], имплементиран е пилот-проект со употреба на автоматска машина за собирање пластични шишиња или алуминиумски конзерви со награда од ваучер.''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://bali.tribunnews.com/2015/07/31/satu-satunya-di-indonesia-mesin-sampah-keluarkan-voucher-ada-di-denpasar|title=Satu-satunya di Indonesia, Mesin Sampah Keluarkan Voucher ada di Denpasar|date=July 31, 2015}}</ref>'' Во [[Индија]], владата ја спроведе мисијата ''Свач Бхарат'' („Мисија за чиста Индија“) во 2014 година, национална акција за чистење. Пред овој национален консолидиран напор за систематско и целосно управување со отпадот да стане јавна свест, многу градови и места во Индија веќе започнаа индивидуални напори насочени кон собирање на сегрегиран комунален отпад, или врз основа на граѓански активизам и/или општински напори за воспоставување одржливи системи.<ref>{{Наведено списание|last=Reddy|first=Dhana Raju|year=2021|title=Waste Management in India – An Overview|url=https://uijrt.com/articles/v2/i7/UIJRTV2I70022.pdf|journal=United International Journal for Research & Technology|language=English|volume=02|issue=7|pages=175–196|issn=2582-6832}}</ref> Во Украина, луѓето учат да го сортираат ѓубрето. Ѓубрето се сортира во училиштата и градинките во Хмелницки.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://khmelnytskyi.name/uk/hmelnychan-navchatymut-yak-sortuvaty-vdoma-smittya|title=Хмельничан навчатимуть, як сортувати вдома сміття|date=24 November 2020|work=khmelnytskyi.name|language=uk|accessdate=2020-11-30}}</ref> Во [[Соединети Американски Држави|Соединетите Американски Држави]], Агенцијата за заштита на животната средина известува дека инфраструктурата за рециклирање на отпад не го следи темпото на производство на отпад <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.epa.gov/recyclingstrategy/us-recycling-system|title=The U.S. Recycling System|last=OLEM|date=2019-04-17|work=US EPA|language=en|accessdate=2022-01-09}}</ref> Во Австралија, паметните канти се воведени како решение за проблемите со управувањето со отпад со кои се соочува земјата. Паметната канта за отпадоци со вештачка интелигенција е опремена сама да ги одвојува рециклирачките материјали. Експертите тврдат дека ваков паметен контејнер може да ги зголеми стапките на преработка на отпад во земјата и да помогне во производство на производи за рециклирање со подобар квалитет што ќе додадат на БДП на Австралија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.youtube.com/watch?v=B927nzMJl2Y|title=Australia introduces smart bins as a solution for waste management|date=September 13, 2022|work=WION News, via Youtube.com|accessdate=November 3, 2023}}</ref> Во [[Турција]], [https://sifiratik.gov.tr/ проектот „Sıfır Atık“ (Нула отпад)], инициран и силно промовиран од Министерството за животна средина, урбанизација и климатски промени од 2017 година, има за цел да го намали обемот на нерециклиран отпад, да го поттикне одвојувањето на изворот и значително да ги зголеми стапките на рециклирање низ целата земја, со цел да се достигне стапка на обновување од 60% до 2035 година. Клучна компонента на оваа национална стратегија е фазната имплементација на задолжителен систем за враќање на депозит (DRS) за пакување за пијалаци за еднократна употреба (како што се ПЕТ шишиња, стаклени шишиња и алуминиумски лименки), кој ги започна своите пилот-фази и е планиран за национално воведување за подобрување на собирањето висококвалитетни рециклирачки материјали. == Низ целиот свет == Во однос на сортирањето и рециклирањето на пластичниот отпад, околу 9% од проценетите 6,3 милијарди тони пластичен отпад од 1950-тите до 2018 година се рециклирани, а уште 12% се согоруваат, а остатокот, според извештаите, е „фрлен на депонии или во природната средина“.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.economist.com/news/international/21737498-so-far-it-seems-less-bad-other-kinds-pollution-about-which-less-fuss-made|title=The known unknowns of plastic pollution|date=3 March 2018|work=The Economist|access-date=17 June 2018}}</ref> == Наводи == {{Наводи}} [[Категорија:Рециклирање]] [[Категорија:Управување со отпад]] 5xai5vl8i0h2z44f3eqn3puatszdzds Шах Аламова преносна станица 0 1372080 5382160 5378868 2025-06-20T21:03:02Z Chnitke 80568 5382160 wikitext text/x-wiki '''Шах Аламовата преносна станица''' или '''SATS''' — [[Станица за пренос на отпад|преносна станица]] за цврст отпад која се наоѓа во [[Шах Алам]]. SATS и неговиот транспортен систем се во сопственост на [[Министерство за домување и локална самоуправа (Малезија)|Министерството за урбана благосостојба, домување и локална самоуправа]]. Освен што SATS бил изграден во Шах Алам, постојат уште четири слични преносни станици во Малезија, кои се наоѓаат во Таман Берингин во [[Куала Лумпур]], Тарука во [[Џохор]] и уште две во Бату Маунг и Ампанг Џаџар, обете лоцирани во [[Пенанг]].<ref>[https://worldwideenvironment.com.my/portfolio/shah-alam-transfer-station/ SHAH ALAM TRANSFER STATION]</ref> == Наменски изградена == Претоварната станица е составен дел од системот за управување со [[Комунален цврст отпад|комуналниот цврст отпад]]. Во суштина функционира како центар за собирање транзитен отпад на пат кон [[депонија|депониите]]. Идејата и реализацијата на претоварната станица се базира на фактот дека местото за конечно отстранување е оддалечено од зоната за собирање, ќе биде поекономично да се транспортира отпадот во поголеми товарни возила (долг превоз). SATS е изграден од ''ВХБ Енвајромент'' (анг. WHB Environment) на земјиште од 10,55 хектари во индустриската зона на Делница 21, делејќи го истиот пат до добро познати гробишта управувани од локалниот совет на истата област. SATS кој што првично бил наменет од страна на ''Меџлис Бандараја Шах Алам'' (MBSA) или [[Градски совет на Шах Алам|Градскиот совет на Шах Алам]] за потребите за управување со домашниот отпад. Но, за време на фазата на изградба, сопственоста на проектот била префрлена на KPKT откако KPKT првично инверстирала 77 милиони малезиски рингити во проектот, дозволувајќи му на SATS да прима до 1.200–1.900 тони отпад дневно, не само од MBSA, туку има и капацитет да собира ѓубре од околните градови како што се Градскиот совет на Петалинг Џаја (MBPJ) и Општинскиот совет на Субанг Џаја (MPSJ). Претходно, изведувачите што ги опслужувале MBPJ и MPSJ можеле да управуваат само со еден до два транспорти дневно (до депонијата) пред да почне да работи претоварната станица. Патувањето до Џерам во Куала Селангор бил предалеку за изведувачите и економски неисплатливо<ref>[https://jssm.umt.edu.my/wp-content/uploads/sites/51/2020/05/bab-19-13.1.pdf/ SOLID WASTE MANAGEMENT IN SHAH ALAM CITY RESIDENTIAL AREA]</ref> == Концепт за дизајн == Споредено со преносната станица во Таман Берингин, која користи хоризонтален систем, концептот за дизајн што се применува за SATS е систем за вертикална компресија каде што компакторите се инсталирани на второ ниво од зградата на преносната станица. Камионот за собирање отпад е насочен кон платформата за исфрлање на второ ниво и се исфрла директно во малиот бункер изграден над силосот. Во SATS се обезбедени осум единици за депонирање или силоси, поддржани од две единици мобилни вертикални компактори. '''Предности на SATS се:''' # Системот се смета за поедноставно, поефикасно и поекономично решение од хоризонталниот принцип, главно поради потребата од помалку контејнери (силоси), компактори и приколки за транспорт; # Полесните конструкции, помалкуто одржување на опремата и помалку потребен простор за градење и инфраструктура, исто така, придонесуваат за минимизирање на инвестициските и оперативните трошоци по тон отпад. # Претоварната станица може да служи и како место за собирање на рециклирачки материјали и место за инспекција и сортирање на опасниот отпад.<ref>[https://myjurnal.mohe.gov.my/public/article-view.php?id=36564/ Environmental management strategy for Shah Alam solid waste transfer station, Malaysia]</ref> ==Наводи== {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://www.youtube.com/watch?v=C9c-fGKd_hE Видео кое прикажува таков концепт (вертикален систем) во Пенанг.] * [https://www.youtube.com/watch?v=HD55ayd0nbE CNNL презентација] [[Категорија:Шах Алам]] [[Категорија:Згради и конструкции во Селангор]] [[Категорија:Инфраструктура во Малезија]] [[Категорија:Места за преработка на отпад]] [[Категорија:Управување со отпад]] hfloovgfc32zb2vyq3rfz4idoam6vnl Даблинска постројка за претворање на отпад во енергија 0 1372081 5382157 5378562 2025-06-20T20:57:03Z Chnitke 80568 5382157 wikitext text/x-wiki {{Infobox power station | name = Даблинска постројка за претворање на отпад во енергија | name_official = | image = Dublin Waste-to-Energy Facility.jpg | image_alt = | image_caption = Даблинскиот објект за претворање на отпад во енергија | coordinates = {{Coord|53.3419|-6.2008|display=inline,title}} | country = [[Ирска]] | location = [[Пулбег]], [[Даблин]] | status = O | construction_began = {{start date and age|2014|p=yes}} | commissioned = {{start date and age|2017|p=yes}} | decommissioned = | cost = €600м | owner = <i>[[Кованта Енерџи]]</i> | operator = | th_fuel_primary = [[Комунален цврст отпад]] (МЦО) | th_fuel_tertiary = | ps_chimneys = 2 | ps_cogeneration = Yes | ps_units_operational = | ps_units_manu_model = | th_cogeneration = | th_combined_cycle = | ps_electrical_capacity = 60 [[Мегават|MW]] | ps_electrical_cap_fac = | website = {{URL|https://www.dublinwastetoenergy.ie/ | Official Website}} }} '''Даблинска постројка за претворање на отпад во енергија''', познат и како „'''Инсинератор Пулбег'''“, — [[електрана за претворање на отпад во енергија]] која ја опслужува Поголемата Даблинска област, сместена на [[Пулбег|полуостровот Пулбег]]. Фабрикатапроизведува до 60 [[мегавати]] електрична енергија, доволно за опслуување на 80.000 домови и за обезбедување централно греење за до 50.000 домови во областа на Даблин. Објектот преработува до 600.000 тони отпад годишно. Пулбег ја примил својата прва испорака на отпад на 24 април 2017 година.<ref>[https://www.dublinwastetoenergy.ie/ Dublin Waste To Energy – operated by Encyclis]</ref> Предлогот за изградба на инсинератор на оваа локација предизвикала контроверзии уште од неговото основање во 1997 година, поради загриженост за [[сообраќај]]от и штетните [[загадување на воздухот|емисии]], но градежните работи конечно започнале во 2014 година.<ref>[https://www.hz-inova.com/wp-content/uploads/2023/12/HZI_Referenzblatt_A4_Dublin_EN_2023_02_WEB.pdf/ Green Energy and Sustainability for Top Energy Efficiency]</ref> ==Инциденти== На 8 јуни 2017 година, единаесет лица биле примени во болница по „неконтролирано испуштање“ на [[вар]] во зоната за третман на димни гасови во рамките на фабриката. На Кованта, операторот на фабриката, од страна на Управата за здравје и безбедност на Ирска, му било наредено привремено да го прекине процесот на согорување во објектот.<ref>[https://www.power-technology.com/marketdata/power-plant-profile-dublin-waste-to-energy-plant-ireland/ Power plant profile: Dublin Waste To Energy Plant, Ireland]</ref> ==Наводи== {{наводи}} [[Категорија: Згради и конструкции во Даблин (град)]] [[Категорија: Енергетска инфраструктура завршена во 2017 година]] [[Категорија: Електрани за отпад]] [[Категорија: Електрани во Република Ирска]] [[Категорија: Електрани во 2017 година во Ирска]] [[Категорија: Архитектура од 21 век во Република Ирска]] [[Категорија:Управување со отпад]] 3tzc2ftzldtnvoiunwlrnbq5k9uvdta Долина на бурињата 0 1372082 5382163 5378016 2025-06-20T21:14:55Z Chnitke 80568 5382163 wikitext text/x-wiki '''Долина на бурињата''' — локација од 9,3 хектари [[токсичен отпад]] во близина на Брукс во северниот дел на округот Булит, [[Кентаки]], во близина на [[Луисвил]], именувана по бурињата што содржат отпад расфрлани низ целата област. Откако собирала отпад од 1960-ти години, Агенцијата за заштита на животната средина на Соединетите Американски Држави (EPA) го анализирала имотот во 1979 година, и пронашла високи нивоа на тешки метали, полихлорирани бифенили и околу 140 други хемиски супстанции. Ова било една од основните причини за донесување на Законот за сеопфатен одговор, компензација и одговорност за животната средина, или Закон за суперфонд во 1980 година. Официјално, чистењето на локацијата започнало во 1983 година и завршило во 1990 година.<ref>[https://cumulis.epa.gov/supercpad/cursites/csitinfo.cfm?id=0402072/ A.L. TAYLOR (VALLEY OF DRUMS) BROOKS, KY]</ref> == Историја == === Фрлање отпад и загадување === Долината на бурињата е локација од 9,3 хектари [[токсичен отпад]] во Брукс, Кентаки во северниот дел на округ Булит, во близина на [[Луисвил]]. Станала место за собирање токсичен отпад почнувајќи некаде во 1960-ти години. Неговото дејствување предизвикало внимание кај инспекциските службеници, кога некои од бурињата се запалиле и гореле повеќе од една недела во 1966 година. Во тоа време, немало закони за решавање на складирањето на ѕоксичниот отпад или ограничувањето во врска со количината на токсичниот отпад, а локацијата продолжила да биде без дозвола уште една деценија. Во 1977 година, починал сопственикот на оваа локација, за кој се претпоставува дека е примарниот „исфрлувач“ на локацијата, А.Л. Тејлор. Во 1978 година, истрагата на имотот од страна на Одделот за природни ресурси и заштита на животната средина на Кентаки открил дека на локацијата биле депонирани над 100.000 буриња со отпад, од кои 27.000 буриња биле закопани, а преостанатите биле исфрлени директно во јами и ровови. Со текот на времето, многу од бурињата не биле вее цврсто затворени или непропустливи со што содржината се протекла во земјата, во блискиот поток со [[истекување на атмосферска вода]]. Често жителите од околината доставувале поплаки најмногу поради силните мириси долж коритото на потокот.<ref>[https://bullittcountyhistory.org/bchistory/valleydrum.html/ Valley of the Drums]</ref> === Чистење и законодавство === Во 1979 година, по топењето на пролетниот снег, протекле голема количина на токсичен материјал што конечно ја натерало Агенцијата за заштита на животната средина да реагира. Агенцијата ја анализирала состојбата како и содржината на водата во потокот во 1979 година, и пронашла високи нивоа на тешки метали, полихлорирани бифенили и околу 140 други хемиски супстанции. Истата година, Агенцијата започнала итно чистење на бурињата што најмногу протекувале. Работниците на терен брзо сфатиле дека обемот на проблемот е далеку над нивните способности. Откако веста за проблемите таму, станала јавна, местото било искористено од членовите на Конгресот како една од причините за донесување на предложениот закон за Суперфонд. Иако широко објавената катастрофа со „[[Канал на љубовта|Каналот на љубовта]]“ често се сметала дека е причина за донесувањето на законот за Суперфонд, активистката на „Каналот на љубовта“ [[Лоис Гибс]] при што „Долината на бурињата станала конкретизација на проблемот“. Чистењето на локацијата започнало во 1983 година и официјално завршило во 1990 година, иако проблемите продолжиле да постојат многу години. Еколошката ревизија на локацијата во 2003 година пронашла полихлорирани бифенили во [[Седиментна карпа|седиментот]] околу областа, и било наредено дополнително тестирање. Во декември 2008 година, инспекторите на Агенцијата за заштита на животната средина на САД пронашле околу четириесет 'рѓосани метални буриња во земјиште веднаш надвор од делот од депонијата, која била оградена во 1980-ти години, вклучувајќи дел од Спомен-шумата Џеферсон.<ref>[https://kentuckylantern.com/2024/04/03/epa-cleaned-up-valley-of-the-drums-45-years-ago-but-left-behind-gully-of-the-drums/ Valley of the Drums 45 years ago, but left behind Gully of the Drums]</ref> На 15 декември 2008 година започнало ново чистење на локацијата. ==Поврзано== * [[Опасен отпад во Соединетите Американски Држави]] * [[Алеја на ракот]] ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== * [http://bullittcountyhistory.org/bchistory/valleydrum.html Bullitt County History: Valley of the Drums] * [https://web.archive.org/web/20150527194419/http://matdl.org/failurecases/Environmental_Failures/Valley_of_the_Drums.html Environmental Failures/Valley of the Drums] * [https://web.archive.org/web/20190708061441/http://greencriminology.org/glossary/valley-of-the-drums-superfnd-site/ Valley of the Drums (Superfund Site)] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Долина на бурињата}} [[Категорија:Географија на округот Булит, Кентаки]] [[Категорија:Историја на Луисвил, Кентаки]] [[Категорија:Еколошки катастрофи во Соединетите Американски Држави]] [[Категорија:Управување со отпад]] r9vg0ho5tboonupfc6k5o7mitbgt7ph Еколошки центар на Долниот Ист Сајд 0 1372085 5382164 5379232 2025-06-20T21:18:03Z Chnitke 80568 5382164 wikitext text/x-wiki '''Еколошки центар на Долниот Ист Сајд''', и исто така познат како '''LES Еколошки центар''', е организација за екологија, основана во 1987 година, фокусирана на урбана одржливост, обезбедување услуги за е-отпад и компостирање, можности за управување со животната средина како и образовни програми.<ref>[https://www.lesecologycenter.org/ The LES Ecology Center]</ref> == Складиште за е-отпад == Во 2003 година, Еколошкиот центар ја започнал својата програма за електронски отпад (е-отпад), фокусирана на рециклирање на е-отпад.<ref>[https://www.rreuse.org/organisations/lower-east-side-ecology-center/ The LES Ecology Center]</ref> === Резидентни уметници === Складиштето за е-отпадпоканува по еден уметник на престој во самата локација. На уметникот-во-резиденција му е даден студиски простор во магацинот и е поканет да се вклучи и да создаваликовни дела со дел од е-отпадот што го собира центарот. Во 2019–2020 година, уметникот [[Луис Саровски]] престојувал на оваа локација, Тој ги користел рециклираните материјали во своите скулптури и перформанси, правејќи своевидна инсталација изработена од [[VHS|VHS касета]].<ref>[https://nyccommunitycompostnetwork.org/lesec/ The LES Ecology Center]</ref> ===Галерија на складишта за е-отпад=== <gallery widths="170" heights="170" perrow="6"> File:E-Waste Warehouse (05404).jpg| Складиште за е-отпад File:E-Waste Warehouse (05405).jpg| Складиште за е-отпад File:E-Waste Warehouse (05422).jpg| Складиште за е-отпад File:Port-Pilot direction finder (05393).jpg| Складиште за е-отпад File:LurkerLouArt Louis Sarowsky.jpg|Изложба на Луис Саровски: „Отпад што не е потребен“ во Складиштето за е-отпад - 2020 File:EWasteGowanus.jpg| Складиште за е-отпад </gallery> ==Наводи== {{наводи}} [[Категорија:Организации за рециклирање]] [[Категорија:Еколошка правда во Њујорк]] [[Категорија:Рециклирање во Њујорк]] [[Категорија:Инфраструктура за управување со отпад во Њујорк]] [[Категорија:Еколошки организации со седиште во Њујорк]] [[Категорија:Управување со отпад]] g6w45iyxmyvhdlgl9fsoooxq7125lw6 Комунален цврст отпад 0 1372089 5382068 5379008 2025-06-20T16:58:58Z P.Nedelkovski 47736 поправка на правопис - „пијалак“ наместо „пијалок“ 5382068 wikitext text/x-wiki '''Комуналниот цврст отпад''' (КЦО), попознат како '''ѓубре''' — вид на отпад што се состои од секојдневни предмети што јавноста ги фрла. „[[Ѓубре]]“ може да се однесува и конкретно на [[отпад од храна]], како на пример во отстранување на ѓубре; двете понекогаш се собираат одделно. Во Европската Унија, семантичката дефиниција е „''мешан комунален отпад''“, со оглед на кодот за отпад 20 03 01 во Европскиот каталог за отпад. Иако отпадот може да потекнува од голем број извори кои немаат никаква врска со општината, традиционалната улога на општините во собирањето и управувањето со овие видови отпад ја создала посебната етимологија „''општински''“. == Состав == Составот на цврстиот комунален отпад е различен го голема мера од [[општина]] до општина,<ref>{{Наведено списание|last=Kumar|first=Sunil|last2=Dhar|first2=Hiya|last3=Nair|first3=Vijay V.|last4=Bhattacharyya|first4=J. K.|last5=Vaidya|first5=A. N.|last6=Akolkar|first6=A. B.|year=2016|title=Characterization of municipal solid waste in high-altitude sub-tropical regions|journal=Environmental Technology|volume=37|issue=20|pages=2627–2637|doi=10.1080/09593330.2016.1158322|pmid=26915419}}</ref> и значително се менува со текот на времето. Во општините кои имаат добро развиен систем за рециклирање на отпад, отпадот главно се состои од непреработен отпад како што се пластична фолија и материјали за пакување што не се рециклираат. На почетокот на 20 век, поголемиот дел од домашниот отпад (53%) во Велика Британија се состоел од јагленов пепел од отворени огнови. Во развиените области без значителна активност за рециклирање, претежно вклучува [[Зелен отпад|отпад од храна, отпад од пазар, отпад од дворови]], пластични садови и материјали за пакување на производи, како и друг разновиден цврст отпад од станбени, комерцијални, институционални и индустриски извори. Повеќето дефиниции за комунален цврст отпад не вклучуваат [[индустриски отпад]], земјоделски отпад, [[медицински отпад]], радиоактивен отпад или канализациска талог. Собирањето на отпадот го врши [[Општина|општината]] во рамките на одредена област. Терминот ''резидуален отпад'' се однесува на отпадот што останува од домашни извори и содржи материјали што не се одвоени или испратени на преработка. Отпадот може да се класифицира на неколку начини, но следниот список претставува типична класификација: * [[Биоразградлив отпад]]: [[Отпад од храна|отпад од храна и кујна]], [[зелен отпад]], [[хартија]] (повеќето може да се рециклира, иако може да се исклучи и некој растителен материјал што тешко се [[Компост|компостира]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.ccc.govt.nz/services/rubbish-and-recycling/sorting/organics-green-bin/|title=Organics -Green Bin|publisher=Christchurch City Council|accessdate=19 March 2016}}</ref>) * [[Рециклирање|Рециклирачки]] материјали: [[хартија]], картон, [[стакло]], [[Шише|шишиња]], [[Тегла|тегли]], лимени конзерви, алуминиумски конзерви, алуминиумска фолија, [[Метал|метали]], одредени видови [[пластика]], [[текстил]], [[облека]], гуми, [[Батерија|батерии]] итн. * Внатрешен отпад: [[Градежен отпад|градежен отпад и отпад од рушење]], [[Почва|земја]], [[Карпа|камења]], шут * Електричен и електронски отпад ( ОЕЕО) – електрични апарати, [[Електрична светилка|светилки]], [[Перална машина|машини за перење]], [[Телевизија|телевизори]], [[Сметач|компјутери]], екрани, [[Мобилен телефон|мобилни телефони]], будилници, часовници итн. * Композитен отпад: отпад од [[облека]], картонски кутии за храна и пијалаци „Тетра Пак“, отпад од пластика како што се [[Играчка|играчки]] и пластичен градинарски мебел. * [[Опасен отпад|Опасен отпад,]] вклучувајќи ги повеќето бои, [[Супстанција|хемикалии]], гуми, [[Батерија|батерии]], [[Електрична светилка|светилки]], електрични апарати, флуоресцентни ламби, аеросолни спрејови и [[Гноиво|ѓубрива]] * [[Отровен отпад]], вклучувајќи [[Пестицид|пестициди]], хербициди и фунгициди * [[Медицински отпад|Биомедицински отпад]], [[Лек|лекови]] со истечен рок на траење итн. На пример, типичниот комунален цврст отпад во Кина се состои од 55,9% остатоци од храна, 8,5% хартија, 11,2% пластика, 3,2% текстил, 2,9% дрвен отпад, 0,8% гума и 18,4% незапаливи материјали.<ref>{{Наведено списание|last=Zhou|first=Hui|last2=Meng|first2=AiHong|last3=Long|first3=YanQiu|last4=Li|first4=QingHai|last5=Zhang|first5=YanGuo|date=August 2014|title=An overview of characteristics of municipal solid waste fuel in China: Physical, chemical composition and heating value|journal=Renewable and Sustainable Energy Reviews|language=en|volume=36|pages=107–122|doi=10.1016/j.rser.2014.04.024}}</ref> == Компоненти на управувањето == [[Податотека:Tri_des_déchets_(cropped).jpg|мини| Канти за собирање хартија, алуминиум, стакло, пластичнишишиња и отпад што може да се согорува]] Индустријата за комунален цврст отпад има четири компоненти: [[рециклирање]], [[Компост|компостирање]], отстранување и претворање на отпадот во енергија преку согорување. Не постои единствен пристап кој може да се употреби за управување со сите текови на отпад, па затоа Агенцијата за заштита на животната средина, агенција на федералната влада на САД, развила стратегија за хиерархиско рангирање на комуналниот цврст отпад.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sftool.gov/explore/green-building/section/57/solid-waste/system-overview|title=System Overview > Solid Waste - GSA Sustainable Facilities Tool|work=sftool.gov}}</ref> Хиерархијата за управување со отпад е составена од четири нивоа кои се подредени од најпосакуваните до најмалку посаканите методи врз основа на нивната еколошка исправност: намалување на изворот и повторна употреба; рециклирање или компостирање; обновување на енергија; третман и отстранување.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.epa.gov/facts-and-figures-about-materials-waste-and-recycling/advancing-sustainable-materials-management-0|title=Advancing Sustainable Materials Management: Facts and Figures|last=US EPA|first=OSWER|date=22 September 2015|work=US EPA}}</ref> === Колекција === Функционалниот елемент на собирањето вклучува не само собирање на цврст отпад и рециклирачки материјали, туку и пренесување на овие материјали, по собирањето, до местоположба каде што се празни возилото за собирање. Оваа местоположба може да биде објект за преработка на материјали, претоварна станица или место за отстранување на отпад. === Ракување и сепарација, складирање и преработка === Ракувањето и сепарацијата на отпадот вклучува активности кои се поврзани со управувањето со отпад сè додека отпадот не се смести во контејнери за складирање за собирање. Ракувањето исто така опфаќа и движење на натоварени контејнери до местото на собирање. Одвојувањето на различните видови компоненти на отпадот е важен чекор во ракувањето и складирањето на цврстиот отпад на местото на собирање. === Сегрегација, преработка и преобразба === Видовите средства и објекти кои денес се употребуваат за обновување на отпадните материјали што се одвоени на изворот вклучуваат центри за собирање покрај тротоарот, центри за оставање и центри за откуп. Одвојувањето и преработката на отпадот што е одвоен на изворот и одвојувањето на измешаниот отпад обично се случува во постројки за рециклирање на материјали, претоварни станици, постројки за согорување и постројки за третман. === Пренос и превоз === Овој елемент вклучува два главни чекори. Најпрвин, отпадот се префрла од помало возило за собирање на поголема превозна опрема. Потоа отпадот се превезува, обично на долги растојанија, до место за преработка или отстранување. === Отстранување === Денес, отстранувањето на отпадот со депонија или преку расфрлање на земјиште е крајната судбина на целиот цврст отпад, без разлика дали станува збор за отпад од домаќинствата собран и пренесен директно на депонија, остатоци од постројки за преработка на материјали, остатоци од согорување на цврст отпад, [[компост]] или други супстанции од разни постројки за преработка на цврст отпад. Современата санитарна депонија не пртетставува депонија; тоа е инженерски дизајниран објект што се употребува за отстранување на цврст отпад на копно без да создава проблеми или опасности за јавното здравје или безбедност, како што се проблемите со инсекти и загадувањето на [[Подземни води|подземните води]]. === Повторна употреба === Во последниве години, еколошките организации, како што се [[Freegle]] или [[The Freecycle Network]], добиваат на популарност поради нивните интернет мрежи за повторна употреба. Овие мрежи обезбедуваат светско поврзување преку регистар на несакани предмети што инаку би биле фрлени, за поединци и непрофитни организации да ги употребуваат повторно или да ги рециклираат. Затоа, оваа бесплатна услуга базирана на интернет го намалува загадувањето од депониите и ја промовира економијата на подароци. ===Депонии=== [[File:Segregation of Trash.png|alt=Trash bin segregated by colour for separated waste to disposal|thumb|Сегрегација на ѓубре]] [[Депонија|Депониите]] се создаваат со фрлање отпад. Методите за фрлање отпад се разликуваат, најчесто тоа вклучува масовно фрлање отпад во одредена област, обично дупка или страничен рид. Откако ќе се фрли отпадот, тој се компактира со големи машини. Кога ќелијата за фрлање е полна, таа се „''запечатува''“ со пластична фолија и се покрива со неколку стапки земја. Ова е примарен метод на фрлање во [[Соединети Американски Држави|Соединетите Американски Држави]] поради ниската цена и изобилството на неискористено земјиште во [[Северна Америка]]. Депониите се регулирани во САД од страна на [[Агенција за заштита на животната средина (САД)|Агенцијата за заштита на животната средина]], која ги спроведува стандардите предвидени во Законот за зачувување на ресурсите, како што се барањата за облоги и мониторинг на подземните води. Ова е затоа што депониите претставуваат закана од загадување и можат да контаминираат подземните води. Знаците на загадување се ефикасно маскирани од компаниите за отстранување и често е тешко да се видат какви било докази. Обично, депониите се опкружени со големи ѕидови или огради што ги кријат купиштата отпад. Големи количини на хемиски агенс за елиминирање на мириси се прскаат во воздухот околу депониите за да се сокријат доказите за скапаниот отпад во фабриката.<ref>{{cite book |last1=Rogers |first1=Heather |title=Gone Tomorrow: The Hidden Life of Garbage |date=2006 |publisher=The New Press |location=New York |isbn=9781595581204 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/gonetomorrow00heat }}</ref> === Генерирање на енергија === Цврстиот комунален отпад произведува огромни количини на [[метан]], моќен [[Стакленички гасови|стакленички гас]].<ref name="science2023solidwaste">{{cite journal |last1=Webber |first1=Michael |last2=Glazer |first2=Yael |title=Solid waste, a lever for decarbonization |journal=[[Science (journal)|Science]] |date=17 November 2023 |volume=382 |issue=6672 |pages=762|language=en}}</ref><ref name="science2023curbing">{{cite journal |last1=Hoy |first1=Zheng Xuan |last2=Woon |first2=Kok Sin |last3=Chin |first3=Wen Cheong |last4=Fan |first4=Yee Van |last5=Yoo |first5=Seung Jick|title=Curbing global solid waste emissions toward net-zero warming futures|journal=[[Science (journal)|Science]] |date=17 November 2023 |volume=382 |issue=6672 |pages=797|language=en}}</ref> Сепак, речиси 90% од овие емисии на метан би можеле да се избегнат со постојните технологии.<ref name="science2023curbing"/><ref name="science2023solidwaste"/> Особено, комуналниот цврст отпад може да се употреби за производство на енергија поради содржината на липиди присутна во него. Голем број на производи од цврст отпад можат да се претворат во чиста енергија доколку содржината на липиди може да се пристапи и да се искористи.<ref>{{cite journal |last1=Caircross |first1=Richard |title=Longitudinal Study of Wastewater Greases and Their Potential for the Production of Biofuels |journal=Energy and Fuels |date=1 January 2018 |volume=32 |issue=2 |pages= 1831–1842|doi=10.1021/acs.energyfuels.7b03550 |url=https://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/acs.energyfuels.7b03550 |access-date=25 February 2022|url-access=subscription }}</ref> Биле развиени неколку технологии кои ја прават обработката на цврстиот комунален отпад за производство на енергија почиста и поекономична од кога било досега, вклучувајќи собирање на депониски гас, согорување, пиролиза, гасификација и плазмова гасификација.<ref>{{cite web|url=http://www.eesi.org/files/eesi_msw_issuebrief_072109.pdf|title=Environmental and Energy Study Institute Issue Brief|accessdate=2025-06-05|archive-date=2011-07-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20110717133402/http://www.eesi.org/files/eesi_msw_issuebrief_072109.pdf|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite journal|date=2020-10-01|title=Economic analysis of waste-to-energy investment in the Philippines: A real options approach|journal=Applied Energy|language=en|volume=275|pages=115265|doi=10.1016/j.apenergy.2020.115265|issn=0306-2619|doi-access=free|last1=Agaton|first1=Casper Boongaling|last2=Guno|first2=Charmaine Samala|last3=Villanueva|first3=Resy Ordona|last4=Villanueva|first4=Riza Ordona}}</ref> Иако постарите постројки за согорување на отпад испуштале многу загадувачи, неодамнешните регулаторни промени и новите технологии значително ја намалиле оваа загриженост. Прописите на Агенцијата за заштита на животната средина на Соединетите Американски Држави (EPA) од 1995 и 2000 година, согласно Законот за чист воздух, успеале да ги намалат емисиите на диоксини од постројките за преработка на отпад во енергија за повеќе од 99% под нивоата од 1990 година, додека емисиите на жива биле намалени за над 90%.<ref>{{cite web|url=https://www.epa.gov/research-grants|title=Research Grants|first=ORD|last=US EPA|date=26 March 2015|website=US EPA}}</ref>Агенцијата за заштита на животната средина ги забележала овие подобрувања во 2003 година, наведувајќи го претворањето на отпадот во енергија како извор на енергија „''со помало влијание врз животната средина од речиси кој било друг извор на електрична енергија''“.<ref>[http://www.wte.org/userfiles/file/epaletter.pdf U.S. EPA Letter to Maria Zannes, President, Integrated Waste Services Association] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110928085741/http://www.wte.org/userfiles/file/epaletter.pdf |date=2011-09-28 }}</ref> == Наводи == {{наводи}} == Дополнително читање == * {{Наведено списание|last=Vergara|first=S. E.|last2=Tchobanoglous|first2=G.|year=2012|title=Municipal Solid Waste and the Environment: A Global Perspective|journal=Annual Review of Environment and Resources|volume=37|pages=277–309|doi=10.1146/annurev-environ-050511-122532|doi-access=free}} * {{Наведено списание|last=Kumar|first=Sunil|last2=Dhar|first2=Hiya|last3=Nair|first3=Vijay V.|last4=Bhattacharyya|first4=J. K.|last5=Vaidya|first5=A. N.|last6=Akolkar|first6=A. B.|date=22 March 2016|title=Characterization of municipal solid waste in high-altitude sub-tropical regions|journal=Environmental Technology|volume=37|issue=20|pages=2627–2637|doi=10.1080/09593330.2016.1158322|pmid=26915419}} [[Категорија:Отпад]] m7qb8vxl5iaznh25w2y5t88bepwvumo Чинет 0 1372128 5382166 5378040 2025-06-20T21:20:57Z Chnitke 80568 5382166 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = Чинет | industry = Хартиени производи | founded = 1930-тите | hq_location_city = Де Сото, Канзас | products = | owner = Хухтамаки | website = {{URL|www.mychinet.com}} }} '''Чинет''' — американска компанија за хартиени производи, основана во 1930-ти години, која произведува хартиени предмети за еднократна употреба: чинии, салфетки и пластични чаши. Во сопственост на Хухтамаки од Еспоо, Финска, нејзиното регионално седиште во [[Северна Америка|Северна Америка]] е во Де Сото, [[Канзас]].<ref>[https://www.mychinet.com/ Chinet]</ref><ref>[https://www.huhtamaki.com/en-us/north-america/retail/the-chinet-brand/ Chinet]</ref> Чинет започнал со својот асортиман за [[Компост|компостирање]] чинии во 2013 година.<ref>{{cite web|url=https://www.consumerreports.org/cro/magazine/2013/02/claim-check-chinet-classic-white-and-hefty-basics-plates/index.htm|title=Chinet Plates vs. Hefty Plates|date=February 2013|website=Consumer Reports Magazine|access-date=18 December 2017}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.news5cleveland.com/money/consumer/consumer-reports/biodegradable-paper-plates-put-to-the-test|title="Biodegradable" Paper Plates Put to the Test|date=3 July 2013|website=News 5 Cleveland|access-date=18 December 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171222111458/https://www.news5cleveland.com/money/consumer/consumer-reports/biodegradable-paper-plates-put-to-the-test|archive-date=22 December 2017|url-status=dead}}</ref> Хухтамаки има производствени капацитети на 16 локации во сојузните држави: [[Индијана]], [[Мичиген]], [[Охајо]], [[Кентаки]], [[Канзас]], [[Тексас]], [[Аризона]], [[Калифорнија]], [[Њујорк]], [[Мејн]] и [[Алабама]]. ==Наводи== {{наводи}} [[Категорија:Хартиени производи]] [[Категорија:Производи за еднократна употреба]] [[Категорија:Биоразградливи материјали]] 46iiex4a5sxe4lcjr6c7j65h5qmck4f Анаеробен кларигестер 0 1372129 5382169 5379006 2025-06-20T21:22:08Z Chnitke 80568 5382169 wikitext text/x-wiki '''Анаеробен кларигестер''' — форма на [[Анаеробна декомпозиција|анаеробен дигестер]]. Кларигестерот третира разредени биоразградливи суровини и ги одделува цврстите и хидрауличните (течни) периоди за разградување. ==Поврзано== * [[Анаеробна дигестија]] * [[Видови анаеробни дигестори]] * [[Биогас]] [[Категорија:Видови анаеробни дигестори]] [[Категорија:Управување со отпад]] sglzhh29r798ms4469r5nghbqkvpc1z Пластични торби за пазарење 0 1372131 5382177 5379280 2025-06-20T21:35:26Z Chnitke 80568 5382177 wikitext text/x-wiki {{Infobox tool | name = Пластични торби за пазарење | caption = Германска пластична торба за пазарење со фразата {{lang|de|Obst macht fit!}} (Овошјето ве прави здрави!). Пред употреба (лево) и по употреба (десно), 2011 | image = Hemdchentuete.jpg | image_size = | image_upright = | title = | alt = | image2 = | image2_size = | image2_upright = | title2 = | alt2 = | caption2 = | image3 = | image3_size = | image3_upright = | title3 = | alt3 = | caption3 = | other_name = | classification = [[Пластично ќесе]] | uses = | types = | used_with = | inventor = Стен Густаф Тулин | manufacturer = | model = | related = }}'''Пластичните торби за пазарење''' или '''пластични ќеси за пазарање''' се во употреба од страна на потрошувачите ширум светот од 1960-тите, тоа се врекички за пазарење, направени од разни видови пластика. Понекогаш се нарекуваат торби за еднократна употреба - а тоа значи носење артикли од продавница до дома - иако ретко е торбите да се истрошат по еднократна употреба, во минатото некои трговци на мало (како ''Теско'' и ''Сеинтсбурис'' во Велика Британија) ги поттикнувале потрошувачите да ги користат повеќекратно нудејќи им поени за лојалност на оние што го правеле тоа. Дури и откако повеќе не се користат за пазарење, повторната употреба на овие торби за складирање или ѓубре е честа појава, а модерните пластични торби за пазарење се сè повеќе [[рециклирање|рециклирачки]] или компостирачки. Во последните децении, бројни земји вовеле закон со кој се ограничува користењето на пластични торби, во обид да се намали фрлањето отпадоци и загадувањето со тешко разградувачка апластика. ==Производство== Иако на флобално ниво нема шести пресметки за количината на произведени најлонски врекички, активистите за животната средина проценуваат дека таа бројка е помеѓу 500 милијарди и 1 трилион кои штосе користат секоја година во целиот свет. Во 2009 година, Комисијата за меѓународна трговија на Соединетите Американски Држави објавила дека годишно се користеле 102 милијарди врелички само во Соединетите Американски Држави. ==Загриженост за животната средина== [[File:Shopping plastic bags.jpg|thumb|Намирници во повеќе пластични торби.]] [[File:Saetchots plastike Sebt Od Bou3ziz.JPG|thumb|Загадување од пластични торби]] Бидејќи најлонските врелички се скоро неразградливи, тие се сериозен проблем за животната средина. Тие не се распаѓаат лесно и како резултат на тоа се многу штетни за ќивотинскиот свет. Секоја година милиони фрлени најлонски врекички за пазарење, завршуваат како пластичен отпад ѓубре, кој останува. Поради нивната издржливост, им требаат векови за да се раззградат. На копно, пластичните торби се еден од најраспространетите видови отпадоци во населените области. Големите наслаги од најлонски врекички можат да ги затнат дренажните системи и да придонесат за поплави, како што се случи во [[Бангладеш]] во 1988 и 1998 година.. ===Забрана=== Од август 2018 година, над 160 земји, региони и градови донеле закон за забрана или воведување такса за најлонските врекички со цел да се намали вкупната употреба . Во некои земји биле донесени закони за целосни забрани, особено [[Кина]] која ги забранила многу тенките најлонски врекички низ целата земја во 2008 година. ==Поврзано== * [[Фотодеградација]], процесот преку кој хемикалиите се распаѓаат кога се изложени на светлина ==Литература== * Celloplast 1965 US Patent: [http://www.pat2pdf.org/patents/pat5669504.pdf Copy of US Patent 5669504]{{Dead link|date=May 2020 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Scheirs, J. ''Polymer Recycling: Science, Technology and Applications'', 1998, {{ISBN|0-471-97054-9}} * Selke, Susan. ''Packaging and the Environment'', 1994, {{ISBN|1-56676-104-2}} * Selke, Susan. ''Plastics Packaging'', 2004, {{ISBN|1-56990-372-7}} * Stillwell, E. J. ''Packaging for the Environment'', A. D. Little, 1991, {{ISBN|0-8144-5074-1}} [[Категорија:Пластика]] [[Категорија:Шведски пронајдоци]] [[Категорија:Торби за пазарење]] [[Категорија:Масовно производство]] [[Категорија:Производи за еднократна употреба]] ntk8ynv8pk38zdrq8pi4xcwscnsyxxu Американска алијанса за рециклирачки пластични кеси 0 1372133 5382195 5379224 2025-06-20T22:04:32Z Chnitke 80568 5382195 wikitext text/x-wiki '''Американска алијанса за рециклирачки пластични кеси''' ('''ААРПК'''), порано позната како '''Американска прогресивна алијанса за кеси''' ('''АПАК'''), — лоби група што ја претставува индустријата за производство и рециклирање пластични кеси во САД. Основана во 2005 година, таа лобира против локалните и државните забрани за пластични кеси и даноци во САД.<ref>[https://bagalliance.org/American Recyclable Plastic Bag Alliance]</ref> ААРПК е поврзана со [[Здружение на пластичната индустрија|Здружението на пластичната индустрија]], [[трговска асоцијација]], додека АПАК била поврзана со [[Американски совет за хемија|Американскиот совет за хемија]]. Во јануари 2020 година, организацијата била преименувана во Американска алијанса за рециклирачки пластични кеси, промовирајќи акт од страна на нејзините членови за употреба на најмалку 20% рециклирана пластика во своите производи.<ref>[https://arpba.ubpages.com/bob-the-bag/American Recyclable Plastic Bag Alliance]</ref> ==Активности== ААРПК активно лобирала против таксите и забраните за кеси во бројни држави, вклучувајќи го и [[Масачусетс]], [[Њу Џерси]], и [[Вирџинија]]. Пред донесувањето на законот во Калифорнија, со кој се забранува купување на пластичните кеси, ААРПК собрала петиција со над 800.000 потписи, вложувајќи неуспешно над 3 милиони долари, во неуспешниот обид да ја блокира забраната.<ref>[https://arpba.ubpages.com/bob-the-bag/American Recyclable Plastic Bag Alliance]</ref> ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== *{{Official website|1=https://bagalliance.org/}} [[Категорија:Организации за рециклирање]] [[Категорија:Организации во индустријата за пластика]] [[Категорија:Пластика и животната средина]] [[Категорија:Управување со отпад]] t8g74b7vcffegesoybzt400eo06eslb Алијанса за рециклирање на храна и пијалаци 0 1372134 5382071 5379220 2025-06-20T17:01:09Z P.Nedelkovski 47736 поправка на правопис - „пијалак“ наместо „пијалок“ 5382071 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = Алијансата за рециклирање на храна и пијалаци | logo = | type = Непрофитна организација | industry = Проширена одговорност на производителот | founded = 2018 | area_served = Нигерија | key_people = Арезе-Луција Онагисе (извршен секретар) | members = 29 Member Companies | website = https://www.fbranigeria.ng }} '''Алијансата за рециклирање на храна и пијалаци''', или едноставно '''АРХП''', е нигериска непрофитна организација која промовира проширена одговорност на производителот и индустриска соработка со цел да ги обедини одговорните засегнати страни во секторот за храна и пијалаци за поддршка и развој на програмите за собирање, откуп и рециклирање на отпад. АРХП била основана како [[Организација за одговорност на производителот|Организација за одговорност на производителот]] (PRO) за прехранбената и индустријата за пијалак за подобрување на преработката на отпадот од пакување по потрошувачката во согласност со оперативните упатства на Националната агенција за спроведување на стандарди и прописи за животна средина.<ref>[https://www.fbranigeria.ng/ Food and Beverage Recycling Alliance]</ref> == Историја == Концептот започнал во 2012 година, а активностите започнале во 2013 година. АРХП била официјално основана и регистрирана како Организација за одговорност на производител корпорација во 2018 година со само четири компании основачи. ''Алијансата за рециклирање'' на храна и пијалаци моментално се состои од дваесет и девет организации посветени на подобрување на собирањето и рециклирањето на материјали за пакување по потрошувачката.<ref>[https://www.developmentaid.org/organizations/view/615749/fbra-food-and-beverage-recycling-alliance/ Food and Beverage Recycling Alliance]</ref> == Акции == Преку овие стратешки приоритетни области, АРХП има мандат да го постигне следново: * Да се ​​воспостават шеми за подобрување на операциите и овозможување на собирање и рециклирање; * Да се ​​промовираат кампањи за подигање на јавната свест, ангажмани во заедницата и програми за застапување; * Да се ​​вклучат во лидерство на мислата (индустрија/политика/регулаторен дијалог) за управување со отпад.<ref>[https://brandfetch.com/fbranigeria.ng/ Food and Beverage Recycling Alliance]</ref> == Компании членки == Компании членки на АРХП: * Нигериска компанија за флаширање * Нигериски пиварници * Севен-ап компанија за флаширање * Нестле Нигерија * ПРИМА КОРП ЛТД * Групација компании ZARD * Тетра Пак Западна Африка * ФрислендКампина * Тулип какао * Дуфил Прима Фудс Плц * Интернешнл пиварници Плц * Фригоглас/Бета стакло * Омник Лимитед * Групација CWAY * Компанијата Лаказера * Келлог Толарам Нигерија Лимитед * Енџи Пет * Дау Кемикал * Унилевер Нигерија Плц * Промасидор Нигерија * УАК Фудс Ниг * ЦХИ ЛТД * Гинис Нигерија ПЛЦ * Индорама Петрохемикал Елеме * Перфети Ван Меле * Интерконтинентални дестилерии * Бритиш Американ Тобако * Кадбери Нигерија Плц * ПолиСмарт Пакaкaлинг Лимитед ==Наводи== {{наводи}} [[Категорија:Организации за рециклирање]] [[Категорија:Непрофитни организации со седиште во Нигерија]] [[Категорија:Управување со отпад]] 8c5q893zvx09e5hwxtqwwxorbb1feo2 5382072 5382071 2025-06-20T17:01:32Z P.Nedelkovski 47736 P.Nedelkovski ја премести страницата [[Алијансата за рециклирање на храна и пијалоци]] на [[Алијанса за рециклирање на храна и пијалаци]]: поправка на правопис - „пијалак“ наместо „пијалок“ 5382071 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = Алијансата за рециклирање на храна и пијалаци | logo = | type = Непрофитна организација | industry = Проширена одговорност на производителот | founded = 2018 | area_served = Нигерија | key_people = Арезе-Луција Онагисе (извршен секретар) | members = 29 Member Companies | website = https://www.fbranigeria.ng }} '''Алијансата за рециклирање на храна и пијалаци''', или едноставно '''АРХП''', е нигериска непрофитна организација која промовира проширена одговорност на производителот и индустриска соработка со цел да ги обедини одговорните засегнати страни во секторот за храна и пијалаци за поддршка и развој на програмите за собирање, откуп и рециклирање на отпад. АРХП била основана како [[Организација за одговорност на производителот|Организација за одговорност на производителот]] (PRO) за прехранбената и индустријата за пијалак за подобрување на преработката на отпадот од пакување по потрошувачката во согласност со оперативните упатства на Националната агенција за спроведување на стандарди и прописи за животна средина.<ref>[https://www.fbranigeria.ng/ Food and Beverage Recycling Alliance]</ref> == Историја == Концептот започнал во 2012 година, а активностите започнале во 2013 година. АРХП била официјално основана и регистрирана како Организација за одговорност на производител корпорација во 2018 година со само четири компании основачи. ''Алијансата за рециклирање'' на храна и пијалаци моментално се состои од дваесет и девет организации посветени на подобрување на собирањето и рециклирањето на материјали за пакување по потрошувачката.<ref>[https://www.developmentaid.org/organizations/view/615749/fbra-food-and-beverage-recycling-alliance/ Food and Beverage Recycling Alliance]</ref> == Акции == Преку овие стратешки приоритетни области, АРХП има мандат да го постигне следново: * Да се ​​воспостават шеми за подобрување на операциите и овозможување на собирање и рециклирање; * Да се ​​промовираат кампањи за подигање на јавната свест, ангажмани во заедницата и програми за застапување; * Да се ​​вклучат во лидерство на мислата (индустрија/политика/регулаторен дијалог) за управување со отпад.<ref>[https://brandfetch.com/fbranigeria.ng/ Food and Beverage Recycling Alliance]</ref> == Компании членки == Компании членки на АРХП: * Нигериска компанија за флаширање * Нигериски пиварници * Севен-ап компанија за флаширање * Нестле Нигерија * ПРИМА КОРП ЛТД * Групација компании ZARD * Тетра Пак Западна Африка * ФрислендКампина * Тулип какао * Дуфил Прима Фудс Плц * Интернешнл пиварници Плц * Фригоглас/Бета стакло * Омник Лимитед * Групација CWAY * Компанијата Лаказера * Келлог Толарам Нигерија Лимитед * Енџи Пет * Дау Кемикал * Унилевер Нигерија Плц * Промасидор Нигерија * УАК Фудс Ниг * ЦХИ ЛТД * Гинис Нигерија ПЛЦ * Индорама Петрохемикал Елеме * Перфети Ван Меле * Интерконтинентални дестилерии * Бритиш Американ Тобако * Кадбери Нигерија Плц * ПолиСмарт Пакaкaлинг Лимитед ==Наводи== {{наводи}} [[Категорија:Организации за рециклирање]] [[Категорија:Непрофитни организации со седиште во Нигерија]] [[Категорија:Управување со отпад]] 8c5q893zvx09e5hwxtqwwxorbb1feo2 5382196 5382072 2025-06-20T22:09:45Z Chnitke 80568 5382196 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = Алијансата за рециклирање на храна и пијалаци | logo = | type = Непрофитна организација | industry = Проширена одговорност на производителот | founded = 2018 | area_served = Нигерија | key_people = Арезе-Луција Онагисе (извршен секретар) | members = 29 Member Companies | website = https://www.fbranigeria.ng }} '''Алијансата за рециклирање на храна и пијалаци''', или едноставно '''АРХП''', е нигериска непрофитна организација, која промовира сеопфатна ангажираност за производителот и индустриската соработка, со цел да ги обедини одговорните страни засегнати во секторот за храна и пијалаци, за поддршка и развој на програмите за собирање, откуп и рециклирање на отпад. АРХП била основана како [[Организација за одговорност на производителот|Организација за одговорност на производителот]] (PRO) за прехранбената и индустријата за пијалоци и за подобрување на преработката. Со ова преработката на отпадот, подлеѓи на нормите за пакувањето во согласност со оперативните упатства на Националната агенција за спроведување на стандардите и прописите за животната средина.<ref>[https://www.fbranigeria.ng/ Food and Beverage Recycling Alliance]</ref> == Историја == Концептот започнал во 2012 година, а активностите во 2013 година. АРХП била официјално основана и регистрирана како Организација за одговорноста на производителите за корпорација во 2018 година. со само четири компании основачи. ''Алијансата за рециклирање'' на храна и пијалаци моментално се состои од дваесет и девет организации посветени на подобрувањето на собирањето и рециклирањето на материјалите за пакување по потрошувачката.<ref>[https://www.developmentaid.org/organizations/view/615749/fbra-food-and-beverage-recycling-alliance/ Food and Beverage Recycling Alliance]</ref> == Акции == Преку овие стратешки приоритетни области, АРХП има мандат да го постигне следново: * Да се ​​воспостават шеми за подобрување на операциите и овозможување на собирање и рециклирање; * Да се ​​промовираат кампањи за подигање на јавната свест, ангажмани во заедницата и програми за застапување; * Да се ​​вклучат во лидерство на мислата (индустрија/политика/регулаторен дијалог) за управување со отпад.<ref>[https://brandfetch.com/fbranigeria.ng/ Food and Beverage Recycling Alliance]</ref> == Компании членки == Компании членки на АРХП: * Нигериска компанија за флаширање * Нигериски пиварници * Севен-ап компанија за флаширање * Нестле Нигерија * ПРИМА КОРП ЛТД * Групација компании ZARD * Тетра Пак Западна Африка * ФрислендКампина * Тулип какао * Дуфил Прима Фудс Плц * Интернешнл пиварници Плц * Фригоглас/Бета стакло * Омник Лимитед * Групација CWAY * Компанијата Лаказера * Келлог Толарам Нигерија Лимитед * Енџи Пет * Дау Кемикал * Унилевер Нигерија Плц * Промасидор Нигерија * УАК Фудс Ниг * ЦХИ ЛТД * Гинис Нигерија ПЛЦ * Индорама Петрохемикал Елеме * Перфети Ван Меле * Интерконтинентални дестилерии * Бритиш Американ Тобако * Кадбери Нигерија Плц * ПолиСмарт Пакaкaлинг Лимитед ==Наводи== {{наводи}} [[Категорија:Организации за рециклирање]] [[Категорија:Непрофитни организации со седиште во Нигерија]] [[Категорија:Управување со отпад]] 0bebkk7w2d5u38bundqqwbbsdk52oqw СИРУМ (Поддршка на иницијативи за редистрибуција на неискористени лекови) 0 1372136 5382197 5379218 2025-06-20T22:18:46Z Chnitke 80568 5382197 wikitext text/x-wiki {{Infobox organization | type = Невладина организација | founded_date = 2009 | founder = Адам Кирчер, Џорџ Ванг, Киа Вилијамс | location =[[Пало Алто]], [[Соединети Американски Држави]] | area_served = Соединети Американски Држави | homepage = [http://www.sirum.org sirum.org] }} '''СИРУМ (Поддршка на иницијативи за редистрибуција на неискористени лекови)''' е непрофитно [[социјално]] претпријатие основано од тројца студенти од Универзитетот Стенфорд за да се намали количината на [[лекови]] што се фрлат во САД, преку прераспределба на неискористени лекови со поминат рок за употреба до клиниките и други здравствени организации. Тие се најголемиот прераспределители на вишок лекови во Соединетите Американски Држави.<ref>[https://www.charitynavigator.org/ein/271103057/ Sirum]</ref> ==Позадина== Секоја година во [[Соединетите Американски Држави]] се трошат употребливи лекови во вредност од околу 5 милијарди долари — сепак, од 1 до 4 возрасни лица, пријавуваат тешкотии со добивање лекови на рецепт. Тоа резултира со околу 131.000 смртни случаи годишно, а тоа е и трошок до 528 милијарди долари годишно. Трошењето на 11 милијарди долари употребливи лекови секоја година, има последици за Американцитево насока - загадување воздухот и вода и води до двојно купување и производство на лекови за задоволување на потребите на пациентите - кои инаку би можеле да се задоволат со користење на вишокот лекови. Голем дел од вишокот неискористени лекови што се фрлаат секоја година, останува кај здравствените организации, установите за долготрајна нега, фармацевтските производители и трговците на големо. Бидејќи овој вишок лекови, останува во институционални услови, во текот на целиот нивен употреблив циклус, нивниот интегритет, внимателно го одржуваат здравствените професионалци. Пациентите кои не можат да си дозволат да ги купат потребните рецепти би можеле во голема мера да имаат корист од пристапот до овие безбедни, со неизминат рок на употреба и неотворени лекови кои инаку ќе се фрлат.<ref>[https://www.charitynavigator.org/ein/271103057/ Sirum]</ref> ==Операции== СИРУМ ја користи технологијата за да ги поврзе вишокот неискористени лекови со пациентите на кои им се потребни. Тие обезбедуваат кутии за „рециклирање“ на донаторите на лекови, како што се установи за долготрајна нега и лиценцирани аптеки, кои пакуваат неотворени, лекови со непоминат рок за употреба и ги испраќаат директно до партнерите во заедницата, како што се даватели на безбедносни мрежи, непрофитни аптеки и програми за складирање лекови. Потоа, давателите на здравствени услуги или фармацевтите на организациите ги дистрибуираат донираните лекови до пациентите. СИРУМ обезбедува онлајн платформа за справување со водење евиденција, испорака и друга логистика, што го прави донирањето лекови лесна, привлечна опција наместо уништување на лековите. ===Влијание=== Од декември 2024 година, СИРУМ ја олесниле редистрибуцијата на лекови во вредност од 280 милиони долари, испрати над 40.000 донации преку својата платформа и им помогнало на повеќе од 300.000 неосигурени и недоволно осигурени пациенти да пристапат до лекови што спасуваат живот. ==Историја== Работата на СИРУМ започнала во Калифорнија, прво поврзувајќи дом за стари лица, како донатор на лекови со установа за приматели во округот Санта Клара. СИРУМ се проширила и во други држави во 2014 година. Во 2015 година, СИРУМ, учествувале во стартап акцелератори и биле претставени во Њујорк Тајмс. Во 2019 година, СИРУМ добиле признание од Агенцијата на Соединетите Американски Држави за меѓународен развој (USAID) и Агенцијата за заштита на животната средина (EPA) како иноватори во глобалното намалување на отпадот. Во 2020 година, СИРУМ биле претставени на главната сцена на конференцијата ТЕД и избран за добитник на грант од проектот Одејшс, со нивната иницијатива за прераспределба на лекови на рецепт во вредност од 772 милиони долари на 1 милион пациенти.<ref>[https://www.netimpact.org/blog/sirum-the-matchcom-for-unused-medicine/ Sirum]</ref> ==Наводи== {{наводи}} [[Категорија:Непрофитни организации со седиште во Калифорнија]] [[Категорија:Рециклирање во Соединетите Американски Држави]] [[Категорија:Социјални претпријатија]] [[Категорија:Организации за рециклирање]] [[Категорија:Организации 501(c)(3)]] [[Категорија:Компании за комбинирање Y]] [[Категорија:Непрофитни организации за комбинирање Y]] qouc7wluddy448b7sltue6r61qh6a72 Отпад од амбалажа 0 1372137 5382066 5378114 2025-06-20T16:58:02Z P.Nedelkovski 47736 поправка на правопис - „пијалак“ наместо „пијалок“ 5382066 wikitext text/x-wiki '''Отпадот од пакување,''' делот од отпадот кој се состои од пакување и материјал за пакување, е голем дел од вкупниот глобален отпад, а поголемиот дел од отпадот од пакување се состои од пластична амбалажа за храна за [[Производ за еднократна употреба|еднократна употреба]], што е белег на културата на фрлање.<ref name="Hall 2017">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.theguardian.com/environment/2017/mar/13/waste-plastic-food-packaging-recycling-throwaway-culture-dave-hall|title=Waste packaging|last=Hall|first=Dave|date=2017-03-13|work=the Guardian|accessdate=2019-02-20}}</ref><ref name="Local2018">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.thelocal.de/20180726/germany-accumulates-more-packaging-waste-per-capita-than-any-country-in-the-eu|title=Germany accumulates more packaging waste per capita than any country in the EU|last=Local|first=DPA/The|date=2018-07-26|work=The Local|accessdate=2019-02-20}}</ref> Значајни примери за кои потребата од регулација било рано препознаена се „''контејнери со течности за човечка конзумација''“, т.е. пластични шишиња и слично.<ref name="European Commission">{{Наведена мрежна страница|url=http://ec.europa.eu/environment/waste/packaging/index_en.htm|title=Packaging waste - Environment|work=European Commission|accessdate=2019-02-20}}</ref> Во Европа, Германците се на врвот на списокот на производители на отпад од пакување со повеќе од 220 килограми амбалажа по глава на жител. == Позадина == [[Податотека:Plastic-production-by-sector.png|десно|мини|523x523пкс| Производство на пластика по индустриски сектор во 2015 година. <ref name=":1">{{Наведено списание|last=Ritchie|first=Hannah|last2=Roser|first2=Max|author-link2=Max Roser|date=September 1, 2018|title=Plastic Pollution|url=https://ourworldindata.org/plastic-pollution|journal=Our World in Data|access-date=October 29, 2019}}</ref>]] Според Агенцијата за заштита на животната средина на Соединетите Американски Држави (АЗЖС), контејнерите и пакувањата се дефинираат како производи за кои се претпоставува дека ќе бидат отфрлени истата година кога се купуваат производите што ги содржат.<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.epa.gov/facts-and-figures-about-materials-waste-and-recycling/containers-and-packaging-product-specific-data|title=Containers and Packaging: Product-Specific Data|last=US EPA|first=OLEM|date=September 7, 2017|work=US EPA|language=en|accessdate=October 29, 2019}}</ref> Поголемиот дел од [[Комунален цврст отпад|цврстиот отпад]] претставуваат производи за пакување, проценети на околу 77,9 милиони тони генерирано во 2015 година (29,7 проценти од вкупното генерирано). Пакувањето може да биде во сите облици и форми, почнувајќи од кутии од Амазон до лименки со газирани пијалаци, и се употребува за складирање, превоз, содржење и заштита на стоки за да се одржи задоволството на клиентите. Видот на материјали за пакување, вклучувајќи [[стакло]], [[алуминиум]], [[челик]], [[хартија]], [[картон]], [[пластика]], [[дрво]] и други разни пакувања. Отпадот од пакување е доминантен фактор во денешниот свет и е одговорен за половина од отпадот во светот. Стапката на рециклирање во 2015 година за контејнери и амбалажа изнесувала 53%. Понатаму, процесот на согорување на контејнери и амбалажа изнесувал 7,2 милиони тони (21,4 проценти од вкупното согорување со обновување на енергијата). По депониите кои примиле 29,4 милиони тони (21,4 проценти од вкупниот отпад нанесен на депонија) во истата година. Бидејќи отпадот од пакување ја [[Загадување|загадува]] Земјата, целиот живот на Земјата доживува негативни влијанија кои влијаат на нивниот животен стил. Морските или копнените животни се задушуваат поради загадувањето од отпадот од пакување. Ова е голем проблем за земјите со ниски приходи кои немаат ефикасен систем за управување со отпад за чистење на нивните средини и се главни извори на глобално [[загадување на океаните]]. Но, „''фрлачите на ѓубре''“, поединците кои немаат мотивација да рециклираат и наместо тоа го оставаат својот отпад каде што сакаат, исто така се големи придонесувачи, особено во земјите со високи приходи каде што се достапни вакви капацитети. Моменталната местоположба со најголема количина на цврст отпад, кој вклучува најголем дел од производите за пакување, е [[Големо тихоокеанско ѓубре|Големата тихоокеанска ѓубрена површина,]] која се наоѓа на западниот брег на [[Северна Америка]], до [[Јапонија]].<ref name=":2">{{Наведена мрежна страница|url=http://plastic-pollution.org/|title=Plastic Pollution|last=Guren|first=Claire Le|date=November 2009|work=Coastal Care|language=en-US|accessdate=October 30, 2019}}</ref> Поголемиот дел од отпадот од пакување што на крајот завршува во океанот често доаѓа од места како што се езера, потоци и [[Отпадни води|канализација]]. Биле предложени можни решенија за намалување на отпадот од пакување к ои семногу едноставни и лесни и би можеле да започнат со минимизирање на материјалот за пакување, сè до стратегија за [[нулти отпад]] (производи без пакување<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.deutschland.de/en/topic/life/packaging-free-shops-in-germany-this-is-how-the-system-works|title=Please don't package it!|date=18 January 2019}}</ref>). Проблемот е главно во недостатокот на мотивација да се започне со промена. Но, примери за ефикасни начини за намалување на загадувањето од пакувањата вклучуваат забрана за употреба на пластика за [[Производ за еднократна употреба|еднократна употреба]], поголема општествена свест и образователни процеси, промоција на еколошки алтернативи, јавен притисок, доброволно чистење и усвојување на кеси за повеќекратна употреба или [[Биоразградување|биоразградливи]] кеси.<ref name=":3">{{Наведена книга|title=Single-use plastics, a roadmap for sustainability.|last=Giacovelli|first=Claudia|publisher=United Nations Environment Programme|year=2018|isbn=9789280737059|location=Nairobi, Kenya|oclc=1096282673}}</ref> == Прекумерно пакување == [[Податотека:Overpackaging.jpg|мини| Прекумерно пакување. Испорака на мал предмет во многу поголема брановидна кутија, за која се потребни воздушни перници за пополнување на празнините. Едноставен полнет поштенски фах би бил доволен.]] Институтот на професионалци за пакување го дефинира ''прекумерното пакување'' како „''состојба каде што методите и материјалите што се употребуваат за пакување на предмет ги надминуваат барањата за соодветно задржување, заштита, превоз и продажба''“.<ref>{{Наведена книга|url=http://www.iopp.org/i4a/pages/Index.cfm?pageID=1|title=Illustrated Glossary of Packaging Terminology|last=Soroka|first=W|publisher=Institute of Packaging Professionals|edition=Second}}</ref> Прекумерното пакување претставува можност за намалување на изворот, намалување на отпадот преку соодветен дизајн и практика на пакување. Класичен пример за расипнички дизајн на пакување претставува кутија за житни култури за појадок. Ова е обично преклопна кутија во која е сместена пластична кеса со житни култури. Картонските кутии се обично високи и широки, но многу тенки. Ова има неефикасен сооднос материјал-волумен и истото смета за расипничко. Инженерите за структурно пакување се свесни за можноста за заштеда на трошоци за пакување, материјали и отпад, но маркетерите наоѓаат корист во пакување во стилот на „''билборд''“ за рекламирање и графика. Оптимизирана кутија за склопување би користела многу помалку картон за ист волумен житни култури, но со намалена површина за графика. Користењето на пластична кеса без кутија за затворање би потрошила помалку материјал по единица житарки.<ref>{{Наведено списание|last=Fitzgerald|date=August 2004|title=Cereal Box Design|url=https://www.proquest.com/openview/d6c3b4c65fccd6512f3b55eb005fdd7b/1.pdf?pq-origsite=gscholar&cbl=182|journal=Tech Directions|pages=22|access-date=4 November 2021}}</ref> ''Slackfill'' пакувањето е она што е намерно недоволно наполнето, што резултира со нефункционално место. Пакувачите што го прават ова не само што ризикуваат обвиненија за ''измамничко пакување'', туку користат и прекумерно пакување: отпад од пакување.<ref>{{Наведување|title=Misleading Containers, 21CFR100.100|url=https://www.accessdata.fda.gov/scripts/cdrh/cfdocs/cfcfr/CFRSearch.cfm?fr=100.100|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060929094236/http://www.accessdata.fda.gov/scripts/cdrh/cfdocs/cfcfr/CFRSearch.cfm?fr=100.100|archivedate=September 29, 2006}}</ref> Со кршливи предмети како што е потрошувачката електроника, инженерите се обидуваат да ја усогласат кршливоста на производот со очекуваните оптоварувања од ракувањето со распространувањето. Амортизацијата на пакетот се употребува за да се обезбеди безбедна испорака на производот. При прекумерно пакување, се употребува прекумерна перница и поголема брановидна кутија: расипничко пакување. Спротивно на тоа, ''недоволното пакување'' би значело употреба на недоволно амортизирање. Прекумерниот отпад од производи предизвикан од недоволно пакување може да биде полош за животната средина отколку отпадот од пакувањето. Понекогаш пакувањето е дизајнирано со цел да го заштити производот за контролирана распространетост до малопродажна продавница. Меѓутоа, со онлајн купување или [[Електронска трговија|елекронска трговија]], артиклите спакувани за малопродажба може да се испорачуваат поединечно од страна на компании за исполнување на барањата за испорака или превозници на мали пратки. Малопродажните пакети најчесто се пакуваат во поголема брановидна кутија за испорака. Честопати овие секундарни кутии се многу поголеми отколку што е потребно, па затоа се употребува пополнување празнини за да се имобилизира содржината. Брзиот раст на електронската трговија ги зголемил предизвиците со пакувањето, бидејќи производите честопати бараат дополнителни заштитни материјали и преголеми кутии за да се обезбеди безбеден транспорт, што дополнително го влошува отпадот од пакување.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sdg.iisd.org/commentary/guest-articles/addressing-plastic-packaging-waste-in-e-commerce-retail/|title=Addressing Plastic Packaging Waste in E-commerce Retail|work=SDG Knowledge Hub|language=en-US|accessdate=2024-11-16}}</ref> Ова може да изгледа како грубо препакување, но понекогаш е потребно. Доколку пакувачот на производот го дизајнирал целото пакување за да ги задоволи барањата за индивидуална испорака, тогаш делот доставен до малопродажна продавница би имал вишок пакување. Понекогаш се потребни две нивоа на пакување за посебна дистрибуција, што резултира со неефикасност во производството.<ref>{{Наведено списание|last=Escursel|first=S|date=1 January 2021|title=Sustainability in e-commerce packaging: A review|journal=Journal of Cleaner Production|volume=280|page=124314|bibcode=2021JCPro.28024314E|doi=10.1016/j.jclepro.2020.124314|pmc=7511172|pmid=32989345}}</ref> == Видови отпад од пакување == [[Податотека:Plastic-waste-generation-total.png|алт=|мини|490x490пкс|Создавање на пластичен отпад во 2010 година.]] === Стаклени садови === Шишињата и теглите за пијалаци и складирање храна или сокови претставуваат примери за стаклени садови. Агенцијата за заштита на животната средина (АЗЖС) проценила дека во 2015 година биле создадени 9,1 милиони тони стаклени садови, или 3,5 проценти од општинскиот цврст отпад (MSW). Околу 70 проценти од потрошувачката на стакло се употребува за контејнери и пакување.<ref name=":4">{{Наведување|last=Pongrácz|first=Eva|title=The Environmental Impacts of Packaging|date=March 23, 2007|url=https://www.researchgate.net/publication/229796182|journal=Environmentally Conscious Materials and Chemicals Processing|pages=237–278|isbn=9780470168219|access-date=October 30, 2019}}</ref> Најмалку 13,2 проценти од производството на стакло и садови се согорува со обновување на енергијата. Количината на стаклени садови и амбалажа што оди на депонијата е околу 53 проценти. [[Податотека:Glass_containers_and_packaging_waste_management_graph_1960-2015_final.png|алт=|мини|575x575пкс| Од 1960 до 2015 година, овој графикон го претставува вкупниот број на тони стаклени садови генерирани, рециклирани, компостирани, согорени со обновување на енергија и депонирани.]] === Алуминиумски контејнери и пакување === Алуминиумскиот отпад од садови и пакување обично доаѓа од лименки од секаков вид пијалаци, но фолијата може да биде уште една причина за тоа. Се смета дека околу 25% од алуминиумот се употребува за пакување. Употребувајќи ги податоците на Асоцијацијата за алуминиум, било пресметано дека во 2015 година се генерирани најмалку 1,8 милиони тони алуминиумска амбалажа или 0,8 проценти произведен цврст отпад. Од оние што се произведени, само околу 670.000 тони алуминиумски контејнери и амбалажа се рециклирани, околу 54,9 проценти. И, оние што завршуваат на депонија се 50,6 проценти. [[Податотека:Aluminum_containers_and_packaging_waste_management_graph_1960-2015_final.png|алт=|мини|575x575пкс| Од 1960 до 2015 година, овој графикон го претставува вкупниот број на тони алуминиумски контејнери генерирани, рециклирани, компостирани, согорени со обновување на енергија и депонирани]] === Челични контејнери и пакување === Производството на челични контејнери и амбалажа најчесто се одвива во конзерви и други работи како челични буриња. Единствено околу 5% од челикот се употребува за пакување од вкупната светска потрошувачка на челик, што го прави најмалку потрошен и најмногу рециклиран. Вкупно се покажало дека во 2015 година биле создадени 2,2 милиони тони или 0,9 проценти од цврстиот комунален отпад. Додека според Институтот за рециклирање на челик, се проценува дека се рециклирани 1,6 милиони тони (73 проценти) челична амбалажа. Дополнително, челичната амбалажа што била согорена со обновена енергија била околу 5,4 проценти, а 21,6 проценти била депонирана. [[Податотека:Steel_containers_and_packaging_waste_management_1960-2015_final.png|алт=|мини|575x575пкс| Од 1960 до 2015 година, овој графикон го претставува вкупниот број на тони челични контејнери генерирани, рециклирани, компостирани, согорени со обновување на енергија и депонирани]] === Хартиени и картонски контејнери и пакувања === Најголемиот дел од него, а во рамките на цврстиот комунален отпад во 2015 година, произлегувал од брановидни кутии, со произведени најмалку 31,3 милиони тони (вкупно 11,3 проценти). Сепак, тоа е исто така и најрециклирана кутија со 28,9 милиони тони (92,3%) рециклирани во 2015 година. Подоцна, тие се согоруваат, што претставува 0,5 милиони тони, а депониите примаат 1,9 милиони тони. Освен брановидни кутии, картони, торби, вреќи, хартија за завиткување и други кутии кои се употребуваа за чевли или козметика се други примери за хартиени и картонски контејнери и пакувања. Вкупната количина на цврст комунален отпад кој се создава за хартиени и картонски контејнери и пакувања изнесувал 39,9 милиони тони или 15,1 процент во 2015 година. Сепак, стапката на рециклирање е околу 78,2 проценти, а 4,3 проценти од малите делови биле согорени со обновување на енергија, а 17,6 проценти на депонија. [[Податотека:Paper_and_paperboard_containers_and_packaging_waste_mnagement_1960-2015_final.png|алт=|мини|575x575пкс| Од 1960 до 2015 година, овој графикон го претставува вкупниот број на тони хартиени и картонски контејнери генерирани, рециклирани, компостирани, согорени со обновување на енергија и депонирани]] === Дрвена амбалажа === Дрвена амбалажа е сè што е направено од дрво што се употребува за пакување (на пр., дрвени гајби, дрвени струготини, штици). Дрвената амбалажа сè уште е многу употребувана во денешниот свет за превоз на стоки. Според податоците на АЗЖС, кои биле позајмени од Политехничкиот институт во Вирџинија и Јужната истражувачка станица на Шумската служба при [[Министерство за земјоделство на САД|Министерството за земјоделство на Соединетите Американски Држави]], во 2015 година биле произведени 9,8 милиони тони (3,7 проценти од вкупниот цврст отпад) дрвена амбалажа. Исто така, во 2015 година, количината која била рециклирана изнесуваше 2,7 милиони тони. Покрај тоа, се проценува дека 14,3 проценти од генерираните дрвени контејнери и отпад од пакување биле согорени со обновување на енергија, додека 58,6 проценти завршиле на депонија. [[Податотека:Wood_containers_and_packaging_waste_management_graph_1960-2015_final.png|алт=|мини|575x575пкс| Од 1960 до 2015 година, овој графикон го претставува вкупниот број на тони дрвени контејнери генерирани, рециклирани, компостирани, согорени со обновување на енергија и депонирани ]] === Пластични контејнери и пакување === Пластичните контејнери и амбалажа може да се најдат во пластични шишиња, кеси од супермаркети, бокали за млеко и вода и друго. АЗЖС УПОТРЕБИЛА податоци од Американскиот совет за хемија за да процени дека во 2015 година биле создадени 14,7 милиони тони (5,5 % од создадениот цврст отпад) пластични садови и амбалажа. Вкупната количина што се рециклира е околу 2,2 милиони тони (14,6 проценти). Покрај тоа, 16,8 проценти биле согорени со обновена енергија, а 68,6 проценти заминале директно на депонија. Поголемиот дел од пластиката е направена од полиетилен терефталат (PET), полиетилен со висока густина (HDPE), полиетилен со ниска густина (LDPE), [[поливинил хлорид]] (PVC), [[полистирен]] (PS), полипропилен (PP) и други смоли. Сепак, стапката на рециклирање на пласични шишиња и тегли изнесувала 29,9 проценти (890.000 тони), а рециклирањето на HDPE бокали за вода и млеко било 30,3 проценти (230.000 тони). [[Податотека:Plastic_containers_and_packaging_waste_management_graph_1960-2015_final.png|алт=|мини|575x575пкс| Од 1960 до 2015 година, овој графикон го претставува вкупниот број на тони пластични контејнери генерирани, рециклирани, компостирани, согорени со обновување на енергија и депонирани ]] == Улога на отпадот од пакување во загадувањето == === Отпадоци === [[Отпад|Отпадот]] претежно се состои од отпад од пакување. Освен што го нарушува изгледот на пејзажот, тоа претставува и опасност по здравјето на различните форми на живот. Материјалите за пакување како што се стаклените и пластичните шишиња се главните состојки на отпадоците. Има огромно влијание и врз морската средина, кога животните се фатени во или случајно консумираат пластична амбалажа. === Загадување на воздухот === Производството на материјал за пакување претставува главен извор на загадување на воздухот кој се шири низ целиот свет. Некои емисии доаѓаат од случајни пожари или активности што вклучуваат согорување на отпад од пакување што ослободува винил хлорид, CFC и хексан. За подиректен тек, емисиите можат да потекнуваат од депонии кои би можеле да ослободат {{CO2}} и метан. Поголемиот дел {{CO2}} доаѓа од производството на челични и стаклени амбалажи. === Загадување на водата === Отпадот од пакување може да доаѓа од копнени или морски извори. Моменталната месоположба која претставува најголемо количество загадување на водата е Големото тихоокеанско ѓубре, кое се наоѓа на западниот брег на Северна Америка до Јапонија. Морските извори, како што се реките, кои собрале материјали за пакување на крајот водат до океаните. Според глобалните стандарди, околу 80% од отпадот од пакување во океанот доаѓа од копнени извори, а 20 проценти од морски извори. 20 проценти од отпадот од пакување што доаѓа од морски извори доаѓа од реките во Кина, почнувајќи од најмалите до најголемите придонесувачи, Ханѓанг, Жуѓанг, Донг, Хуангпу, Си и реката Јангце. Сите други морски извори доаѓаат од реките на Африка и Југоисточна Азија. [[Податотека:Plastic-top-20-rivers.png|алт=|мини|638x638пкс| Пластичен отпад во океаните од 20-те најголеми реки во 2015 година.]] == Влијанија врз морските видови и видовите диви животни == Повеќето морски видови и диви животни страдаат од следново: * '''Заплеткување:''' Најмалку 344 видови се заплеткани со отпад од пакување, поточно оние што се пластика. Повеќето од жртвите се морски видови како китови, морски птици, желки и риби. * '''Голтање''': Регистрирани се 233 морски видови кои консумирале отпад од пластична амбалажа, ненамерно, намерно или индиректно. Повторно, следните жртви би биле китови, риби, цицачи, морски птици и желки. Ефектите од јадењето отпад од пластична амбалажа би можеле да доведат до значително намалување на капацитетот на желудникот, што доведува до слаб апетит и лажно чувство на ситост. Уште полошо е што големината на проголтаниот материјал е во крајна линија ограничена од големината на организмот. На пример, микропластиката што ја консумираат планктоните и рибите може да ги консумира кутиите цигари. Пластиката може да го опструира или перфорира цревата, да предизвика улцеративни лезии или руптура на желудникот. Ова на крајот може да доведе до смрт. * '''Интеракција:''' Животните што доаѓаат во контакт со отпад од пакување вклучуваат судири, пречки, гребнатини или употреба како подлога. <ref name=":1" /> == Влијанија врз здравјето на луѓето == [[Бисфенол А]] (БПА), стирен и [[бензен]] може да се најдат во одреден отпад од пакување. БПА може да влијае на срцата на жените, трајно да ја оштети [[ДНК]]-та на глувците и се чини дека влегува во човечкото тело од различни непознати извори. Проучувањаа од „''Journal of American Association''“ покажале дека повисоките нивоа на бисфенол А се значително поврзани со [[Срцево заболување|срцеви заболувања]], [[Шеќерна болест|дијабетес]] и абнормално високи нивоа на одредени ензими на црниот дроб. Отрови како овие се наоѓаат во нашите синџири на исхрана. Кога рибите или планктонот консумираат [[микропластика]], таа може да влезе и во нашиот синџир на исхрана. Микропластика е пронајдена и во обичната кујнска сол и во водата од чешма и во флашираната вода. Микропластиките се опасни бидејќи токсините можат да влијаат на нервниот, респираторниот и репродуктивниот систем на човечкото тело. == Акции за намалување на отпадот од пакување == === Подобрувања на системот за управување со отпад === * Сегрегација на отпадот на изворите: пластика, органски, метали, хартија итн.<ref name=":3" /> * Ефективно собирање на сегрегираниот отпад, превоз и безбедно складирање * Економично рециклирање на материјали (вклучувајќи пластика)<ref name=":3" /> * Помалку депонирање и фрлање отпад во животната средина<ref name=":3" /> === Промоција на еколошки алтернативи === Владите кои соработуваат со индустриите би можеле да го поддржат развојот и промоцијата на одржливи алтернативи со цел постепено да се укине пластиката за еднократна употреба. Доколку владите воведат економски стимулации, поддржувајќи проекти кои ги зголемуваат или рециклираат производите за еднократна употреба и стимулирајќи го создавањето микропретпријатија, тие би можеле да придонесат за воведување на еколошки алтернативи на пластиката за еднократна употреба. === Социјална свест и образование === Социјалната свест и образование се исто така начини да се помогне во решавањето на прашања слични на намалувањето на отпадот од пакување. Употребата на медиумите им овозможува на поединци или групи брз пристап до информации и подигнување на свеста за тоа што се случува во светот и како другите можат да придонесат за решавање на проблемите со отпадот од пакување. Училиштата се исто така добри за ширење на образованието со фактичко знаење и можни исходи за зголемување на отпадот од пакување и обезбедуваат начини да се натераат поединците да помогнат во одржувањето на нашата планета чиста. Стратегиите за подигање на јавната свест можат да вклучуваат различни активности дизајнирани да убедат и да образуваат. Овие стратегии може да се фокусираат на повторното користење и рециклирање на ресурсите и поттикнување на одговорно користење и минимизирање на создавањето отпад и ѓубрето. === Доброволни акции за намалување на отпадот од пакување === *Повторно употреба на кесите *Донесување торби за повеќекратна употреба во супермаркетите *Поправка на скршените предмети наместо да се фрлат *Замена на материјалите за пакување на BoxGiver *Рециклирање *Чистење во крајбрежните области *Вршење општествени услуги за чистење на парковите и улиците од отпад од пакување == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Отпад]] [[Категорија:Амбалажа]] olc3ub4uawmsquay3ivski7tyacm5v4 Базелска акциона мрежа 0 1372141 5382198 5379186 2025-06-20T22:27:13Z Chnitke 80568 5382198 wikitext text/x-wiki {{Infobox organization | name = Базелска акциона мрежа | image = Basel Action Network logo.gif | image_border = | size = 150px | type = [[Еколошка правда]], [[човекови права]] | headquarters = [[Сиетл]], [[Вашингтон (држава)|Вашингтон]], [[Соединети Американски Држави]] | leader_name = Ричард Гутиерез<br>Џим Пукет | website = {{Official website|http://ban.org/}} }} '''Базелска акциона мрежа''' ('''БАН'''), [[добротворна организација|добротворна]] [[невладина организација]], ангаирана и посветена на борба против извозот на [[токсичен отпад]] од технологија и други производи од [[развиени земји|индустријализирани општества]] до [[земјите во развој]]. БАН е со седиште во [[Сиетл]], [[Вашингтон]], [[САД]], со партнерска канцеларија во [[Филипините]]. БАН е именуван по [[Базелската конвенција]], со договор од [[Обединетите нации]] од 1989 година, создаден за контрола и спречување на фрлањето токсичен отпад, особено во земјите во развој. БАН служи како неофицијален [[Викционер:чувар|чувар]] и промотор на Базелската конвенција и нејзините одлуки.<ref>[https://www.ban.org/ Basel Action Network]</ref> ==Кампањи== БАН моментално спроведува четири кампањи фокусирани на намалување на количината на токсини што се таложат во [[биофизичката средина|животната средина]] и заштита на [[неразвиените земји]] од тоа да служат како [[токсичен отпад|депонија]] на развиените земји во светот. ===Иницијативата е-стјуарди=== Кампањата на БАН за управување со електроника има за цел да се спречи токсична трговија со опасен електронски отпад и вклучува програма за сертификација за одговорно рециклирање на електроника како позната Иницијатива за е-Стјуардс. Достапни се рециклатори на електроника, исто така, има еколошки и општествено одговорни техники за рециклирање од акредитирани тела за сертификација. Кога иницијативата е-Стјуардс првично започнала со Коалицијата Електроникс Тејк Бек, а таа се викала „Заклетва за управување од страна на рециклаторот на електроника“. На почетокот, иницијативата го формирала учеството на рециклаторот само преку административни ревизии. Сепак, сертификацијата е-Стјуардс е ажурирана и е под мониторинг од страна на ревизори од трета страна.<ref>[https://www.sigrid-rausing-trust.org/grantee/basel-action-network// Basel Action Network]</ref> ===Еколошко рециклирање на бродови=== БАН се здружила со неколку други [[невладини организации]] (НВО), вклучувајќи го и [[Гринпис]] за да ја формираат Платформата на НВО за рециклирање на бродови. Платформата е фокусирана на одговорно отстранување од [[разградување на бродови]] на [[Крај на животниот век (производ)|крај на животниот век]] на бродовите. Главната цел на платформата е да се спречи нелегалното фрлање на [[токсичен отпад]] што патува од развиените земји во неразвиените земји. Платформата е фокусирана на пронаоѓање поодржливи, еколошки и општествено одговорни техники за отстранување на таков отпад, што може да се постигне преку систем каде што загадувачот ќе биде одговорен за плаќање на сите такси поврзани со законското и безбедно отстранување на бродови и други морски пловила. Платформата на невладините организации ги поддржува принципите наведени во Базелската конвенција за контрола на прекуграничните движења на опасен отпад и неговото отстранување.<ref>[https://www.heavyequipmentguide.ca/company/1649/basel-action-network-ban/ Basel Action Network]</ref> ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== *[http://www.ban.org Basel Action Network] *[http://www.e-stewards.org/ e-Stewards] [[Категорија:Електронски отпад во Соединетите Американски Држави]] [[Категорија:Опасен отпад]] [[Категорија:Меѓународни еколошки организации]] [[Категорија:Добротворни организации со седиште во Вашингтон (држава)]] [[Категорија:Меѓународни организации со седиште во Соединетите Американски Држави]] [[Категорија:Непрофитни организации со седиште во Сиетл]] [[Категорија:Организации за отпад]] [[Категорија:501(c)(3) организации]] 6bp6gtkinutkrji48j5vcijwz5ctg6v Сертификација АДИСА 0 1372144 5382199 5378579 2025-06-20T22:29:24Z Chnitke 80568 5382199 wikitext text/x-wiki '''Сертификација АДИСА''' („Алијанса за отстранување на средства и безбедност на информациите“) — организација за сертификација специјализирана за заштита на податоци и управување со квалитет, и е оператор за сертификација на ГДПР во Велика Британија. Тие се официјално одобрени од Канцеларијата на комесарот за информации на Велика Британија, а процесот на ревизија е акредитиран од Службата за акредитација на Обединетото Кралство.<ref>[https://adisacertification.com/ ADISA certification ]</ref> Лабораторијата за тестирање на АДИСА, наречена Истражувачки центар АДИСА, е водечка лабораторија за тестирање за санитизација на податоци и во моментов е единствената лабораторија што ја потврдува усогласеноста со стандардите за санитизација на податоци NIST 800-88 и IEEE 2883. == Историја == Основана во 2010 година, АДИСА развила неколку стандарди и шеми за сертификација за да обезбеди безбедно отстранување на ИТ средства и санитизација на податоци. Во 2019 година, АДИСА го лансирала Истражувачкиот центар АДИСА, кој испорачува прпекти за сертификација на производи за алатки за санитизација на податоци на софтвер и хардвер.<ref>[https://charterhousemuller.com/what-is-adisa-and-why-does-it-matter-to-your-business// ADISA certification ]</ref> ==Поврзано== *[[Електронски отпад]] ==Наводи== {{наводи}}{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:АДИСА}} [[Категорија:Електронски отпад]] [[Категорија:Управување со отпад]] 3bojfnlywb166n0ix692hsnc3pqh9xu Пластична чаша 0 1372151 5382056 5378270 2025-06-20T16:49:09Z P.Nedelkovski 47736 поправка на правопис - „пијалак“ наместо „пијалок“ 5382056 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Plastic_cups.jpg|мини| Разновидни пластични чаши]] [[Податотека:Simple_Measuring_Cup.jpg|мини| Пластична мерна чаша]] '''Пластична чаша''' — направена од [[пластика]], и најчесто се користи како сад за чување [[Пијалак|пијалаци]]. Повеќето пластични чаши се за повеќекратна употреба, додека постојат и чаши за еднократна употреба, по што следува рециклирање или отстранување. Пластичните чаши за еднократна употреба најчесто се користат на собири каде што е оневозможено да се мијат поради фактори како што се локацијата или бројот на гости. Пластичните чаши исто така се користат за повеќето течности, а жешките течности може да го стопат или искриват материјалот. Најпопуларниот дизајн во Соединетите Американски Држави е црвена пластична чаша, која често се користи за сервирање алкохолни пијалаци. == Еколошки проблеми == Повеќето пластични чаши се дизајнирани за [[Производ за еднократна употреба|еднократна употреба]], а потоа се фрлаат или рециклираат.<ref>{{Наведено списание|last=Schnurr|first=Riley E.J.|last2=Alboiu|first2=Vanessa|last3=Chaudhary|first3=Meenakshi|last4=Corbett|first4=Roan A.|last5=Quanz|first5=Meaghan E.|last6=Sankar|first6=Karthikeshwar|last7=Srain|first7=Harveer S.|last8=Thavarajah|first8=Venukasan|last9=Xanthos|first9=Dirk|year=2018|title=Reducing marine pollution from single-use plastics (SUPs): A review|journal=Marine Pollution Bulletin|volume=137|pages=157–171|doi=10.1016/j.marpolbul.2018.10.001|pmid=30503422}}</ref> Производството на 1 тон пластични чаши испушта 61 килограм [[стакленички гасови]]. Изборот помеѓу хартиени и пластични чаши е поврзан со животниот век на предметот по употребата. Хартиената чаша [[Биоразградување|се биоразградиува]] побрзо од чашата од експандиран полистирен (EPS) или пластичната чаша. Генерално, картонот или хартијата се биоразградливи за еден до три месеци, бидејќи поголемиот дел од содржината, до 95%, е направен од дрвени струготини. На пластичната чаша може да ѝ бидат потребни до 90 години за биоразградување, во зависност од видот на пластиката. Пластичните чаши се прават со [[Нафта|масло]], кое не е обновлив извор. Од друга страна, хартиените чаши може да се набават од шуми кои спаѓаат под одржливо управување . Пластичните чаши, особено оние направени од [[полистирен]], се исто така можна опасност по здравјето бидејќи хемикалиите може да навлезат во пијалакот. Ова е поверојатно да се случи со топли пијалаци (топло чоколадо, чај и кафе) отколку со ладни пијалаци.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://io9.gizmodo.com/how-to-recognize-the-plastics-that-are-hazardous-to-you-461587850|title=How To Recognize the Plastics That Are Hazardous To Your Health|last=Dvorsky|first=George|date=March 28, 2013|accessdate=January 29, 2016}}</ref> == Поврзано == * [[Хартиена чаша]] * [[Полилактична киселина]] (се користи во изработка на распаѓачки пластични чаши) == Наводи == {{Наводи}} [[Категорија:Садови за пиење]] [[Категорија:Пластика]] [[Категорија:Прибор за јадење]] [[Категорија:Отпад]] qysqky90cy49k3ocx12ga08bmk0mniq Биоретенција 0 1372153 5382202 5379213 2025-06-20T22:43:50Z Chnitke 80568 5382202 wikitext text/x-wiki [[File:Bioretention cell rain garden US winter.jpg|thumb|Ќелија за биоретенција, исто така наречена [[дождовна градина]], во [[Соединетите Американски Држави]]. Создадена е за испитување и санација на загадени [[атмосферски води]] и [[површински истек|истекување]] од во околината. '''Биоретенција''' е процес во кој загадувачите и [[седиментацијата]] се отстрануваат најпрво преку третманот на [[атмосферските води]]. Главната цел за биоретенција е да го намали истекот, како и да ги отстрани загадувачите на атмосферските води. <ref>[https://megamanual.geosyntec.com/npsmanual/bioretentionareasandraingardens.aspx/ Bioretention Areas & Rain Gardens] </ref> == Изградба на зона за биоретенциозен систем == Атмосферската вода прво се насочува кон конструираната зона за третман, која конвенционално се состои од песочен слој (кој служи како премин кон самата почва), слој од филтерски медиум (кој се состои од слоевити материјали со различен состав) и растенија на врвот од филтерскиот медиум. Со текот на годините се предложени различни измени во почвата, како што се остатоци од третман на вода (БТП), лушпа од кокос, [[биојаглен]] итн. За овие материјали било објавено дека имаат подобрени перформанси во однос на отстранувањето на загадувачите. Истекувањето прво поминува преку или низ песочен слој, што ја забавува брзината на истекот, ги распределува рамномерно по должината на површината за езерцање, која се состои од површински [[органска материја|органска]] слој и/или [[земјена покривка]] и подлогата за садење. Складираната вода во почвата за садење во областа за биоретенција се ексфилтрира во текот на неколку дена во основните почви. == Механизми за третман на загадувачи == Терминот „биозадржување“ се однесува на фактот дека биомасата во медиумот за третман, како што се растенијата и бактериите, ги задржува, апсорбира, разградува и циклира загадувачите што се наоѓаат во истечните води. Токму „био“ масата ги „задржува“ и ги менува загадувачите. Овие биолошки процеси се неопходни за трансформирање на штетните загадувачи во помалку токсични форми пред да стигнат до водните тела низводно. Со текот на времето, микробните заедници во почвената матрица, се прилагодуваат на локалните оптоварувања со загадувачи, подобрувајќи ја долгорочната ефикасност на третманот на системот. Филтрацијата, адсорпцијата, хемиската трансформација и биолошката деградација се главните методи за третман на загадувачи во биоретенцијата.Филтрацијата првенствено ги отстранува суспендираните цврсти материи, додека адсорпцијата ги врзува растворените загадувачи со почвата или органските честички. Хемиските и биолошките механизми ги намалуваа концентрациите на хранливи материи и ги разградат јаглеводородите и патогените. ==Филтрација== Секоја од компонентите на зоната за биоретенција е дизајнирана да извршува специфична функција. Тревната, тампон лента ја намалува брзината на дојдовниот истек и ги филтрира [[честичките]] од истекувањето. Песочниот слој, исто така, ја намалува брзината, ги филтрира честичките и го распределува протокот по должината на зоната за биоретенција. [[Аерација]] и дренажа на почвата за садење се обезбедени од песочниот слој . Зоната каде што се создава езерцето обезбедува привремена локација за складирање на истекувањето пред неговото [[испарување]] или [[инфилтрација (хидрологија)|инфилтрација]]. Некои честички што не се филтрираат од лентата за филтрирање трева или песочниот слој се таложат во зоната на езерцата.<ref>[https://www.epa.gov/system/files/documents/2021-11/bmp-bioretention-rain-gardens.pdf/ Bioretention ] </ref> Слојот [[органска материја|органски]] или прекривка, исто така филтрира [[загадување на водата|загадувачи]] и обезбедува средина погодна за раст на [[микроорганизми]], кои ги разградуваат производите базирани на [[нафта]] и другиот [[органски|органски]] материјал. Овој слој делува на сличен начин како органски отпад и спречува [[ерозија]] и сушење на подземните почви. Засадената земјена покривка ја намалува и можноста за ерозија, малку поефикасно од прекривката. Максималната брзина на проток на листот пред ерозивните услови е 0,3 метри во секунда за засадена земјана покривка и 0,9 метри во секунда за прекривка. Складирањето на атмосферски води се обезбедува и од празнините во почвата за садење. Складираната вода и хранливи материи во водата и почвата потоа им се достапни на растенијата за апсорпција. Распоредот на зоната за биоретенција се одредува откако ќе се земат предвид ограничувањата на локацијата, како што се локацијата на комуналните услуги, подземните почви, постојната вегетација и дренажата. Локациите со глинеста песочна почва се особено соодветни за биоретенција бидејќи ископаната почва може да се наполни и да се користи како почва за садење, со што се елиминираат трошоците за увоз на почва за садење. == Отстранување на хранливи материи и придобивки == Главните хранливи материи што се наоѓаат во истекувањето на атмосферските води се фосфор и азот, кои најчесто се создаваат од ѓубрива за тревници, отпадоци од лисја, трева, неѓубрени почви, детергенти, таложење од воздух и врнежи. Доколку не се третираат, овие хранливи материи придонесуваат за еутрофикација во низводните водни системи, што доведува до цветање на алги и осиромашување на кислородот. Медиумите за биоретенција дизајнирани со оптимална содржина на почва и органски материи можат значително да ги намалат и вкупните и растворените форми на азот и фосфор. Биоретенцијата е ценета поради неговата компактна големина, прифатлива цена и естетски изглед. Овие системи го подобруваат полнењето на подземните води, ги намалуваат врвните стапки на испуштање и волумените на површинскиот истек и значително го подобруваат квалитетот на дождовницата. Тие исто така нудат дополнителни предности како што се изградба на живеалишта, сенка, намалување на бучавата и ублажување на ефектите од урбаните топлински острови. Кога се интегрирани во урбани улични пејзажи или паркинзи, системите за биоретензионирање обезбедуваат зелен простор и визуелно олеснување во инаку непропустливи средини. Овие дополнителни придобивки ги прават претпочитана стратегија за развој со ниско влијание и во новите случувања и во апликациите за ретрофит. ==Ремедијација на тешки метали== Загадувачи во траги како што се [[цинк]], [[олово]] и [[бакар]] се наоѓаат во истекот на атмосферските води од непропустливи површини (на пр. патишта и тротоари). Системите за третман како што се дождовните градини и саксиите за атмосферски води користат слој за биоретенција за отстранување на тешките метали во истекот на атмосферските води. Растворените форми на тешки метали може да се врзат за честичките од седиментот кои потоа се заробуваат од системот за биоретенција. Дополнително, тешките метали може да се апсорбираат за честичките од почвата во медиумот за биоретенција додека истекот се филтрира во низ. Во лабораториски експерименти, клетките за биоретенција отстраниле 94%, 88%, 95% и >95% од цинк, бакар, олово и [[кадмиум]], соодветно, од вода со концентрации на метали типични за истекување на атмосферски води. Иако ова е голема придобивка за подобрување на квалитетот на водата, системите за биоретенција имаат ограничен капацитет за отстранување на тешки метали. Ова на крајот ќе го контролира животниот век на системите за биоретенција, особено во области со високи оптоварувања со тешки метали.<ref>[https://doee.dc.gov/sites/default/files/dc/sites/ddoe/publication/attachments/Section%203.6%20%20Bioretention.pdf/ Bioretention ] </ref> Отстранувањето на метали со помош на клетки за биоретенција во ладни клими е слично или малку помало од она во потоплите средини. Растенијата се помалку активни во постудените сезони, што укажува дека повеќето тешки метали остануваат во медиумот за биоретенција, наместо да бидат апсорбирани од корените на растенијата. Затоа, отстранувањето и замената на слојот за биоретенција ќе стане неопходно во областите со загадувачи на тешки метали во истечните атмосферски води за да се продолжи животниот век на системот за третман. ==Наводи== {{наводи}} [[Категорија:Фиторемедијациски постројки|-]] [[Категорија:Биоремедијација|-]] [[Категорија:Одржлив дизајн]] [[Категорија:Еколошко инженерство]] [[Категорија:Еколошка наука за почвата]] [[Категорија:Хидрологија и урбанистичко планирање]] [[Категорија:Пејзажна архитектура]] [[Категорија:Одржливо градинарство]] [[Категорија:Управување со атмосферски води]] [[Категорија:Заштеда на вода]] [[Категорија:Управување со отпад]] abs6z1dps64uqno07op3utrcnc3gcu3 Процес на бизмут-фосфат 0 1372155 5382206 5379178 2025-06-20T22:53:06Z Chnitke 80568 5382206 wikitext text/x-wiki [[File:U Plant at Hanford Site.jpg|thumb|Фабриката У во Ханфорд била третиот кањон за преработка на плутониум изграден на [[локацијата Ханфорд]]. Бидејќи фабриките Б и Т можеа да преработат доволно плутониум, таа стана објект за обука.]] '''Процес на бизмут-фосфат''' бил користен за екстракција на [[плутониум]] од озрачен ураниум земен од [[нуклеарен реактор]]. Развиен е за време на [[Втората светска војна]] од Стенли Г. Томпсон, хемичар кој работи за [[Проект „Менхетн“|Проектот Менхетен]] на Универзитетот Беркли во Калифорнија. Овој процес бил користен за производство на плутониум на Локацијата Ханфорд. Плутониумот бил користен за [[Атомска бомба|атомската бомба]] што била употребена во [[Нагасаки]] во август 1945 година. Процесот бил заменет во 1950-тите со процесите РЕДОКС и ПУРЕКС.<ref>[https://www.pnnl.gov/main/publications/external/technical_reports/PNNL-21057.pdf/ Bismuth Phosphate Process as Signifiers of Nuclear Reprocessing History]</ref> ==Позадина== За време на [[Втората светска војна]], [[плутониумот]] бил користен за да се направи и првата [[атомска бомба]] што некогаш била детонирана (во близина на Аламогордо, Ново Мексико) и атомската бомба што била фрлена врз Нагасаки во Јапонија. Плутониумот бил изолиран и хемиски идентификуван дури во 1941 година, па затоа малку се знаело за него, но се сметало дека [[плутониум-239]], како и [[ураниум-235]], би бил погоден за употреба во атомска бомба. ==Производство на плутониум на индустриско ниво== Плутониумот може да се произведе со озрачување на [[ураниум-238]] во [[нуклеарен реактор]], но развојот и изградбата на реактор бил предмет на истражување за физичарите од [[Проект „Менхетн“|Проектот Менхетен]]. Задачата на хемичарите била да развијат процес за одвојување на плутониумот од другите [[производи на фисија]]та произведени во реакторот, за да го прилагодат на индустриско ниво во време кога плутониумот можел да се произведува само во микроскопски количини, и да го сторат тоа додека работат со опасно радиоактивни хемикалии како [[ураниум]] - за чија хемија малку се знаело - и [[плутониум]], за чија хемија речиси ништо не се знаело. ==Експерименти со методи на сепарација== Хемичарите истражувале различни методи за одвојување на плутониумот од другите производи што излегувале од реакторот: * [[Глен Т. Сиборг|Глен Сиборг]], еден од хемичарите кои први го изолирале и хемиски идентификувале плутониумот, користел [[лантан флуорид]] за да го изврши првото успешно одвојување на мерлива количина на плутониум во август 1942 година. Овој „процес на лантан флуорид“ станал претпочитан метод за употреба во [[Проектот Менхетен|Проектот Менхетен]] одвојување на плутониум полупроизвод во [[Клинтон Инженерски Работи]] и производствените погони во [[Локацијата Ханфорд]], но процесот на бизмут фосфат на крајот бил усвоен наместо тоа бидејќи понатамошната работа открила различни тешкотии со Процес на лантан флуорид: **Обновувањето на талогот преку [[филтрација]] или [[центрифугирање]] било тешко. ** Процесот на лантан флуорид барал големи квантили на [[водород флуорид]], што ја кородирало опремата. ** Имало проблеми со стабилизирањето на плутониумот во неговата хексавалентна состојба во растворот на флуорид (откриен од Чарлс М. Купер, кој бил одговорен за дизајнот и изградбата на објектите). * [[Исадор Перлман]] и Вилијам Џ. Нокс Џуниор го истражувале „одвојувањето на пероксид“ бидејќи повеќето елементи формираат растворливи пероксиди во неутрален или [[кисел]] раствор. Наскоро откриле дека плутониумот е исклучок. По доста експериментирање, тие откриле дека можат да таложат плутониум со додавање на [[водород пероксид]] во разреден раствор од [[уранил нитрат]]. Потоа успеале да го започнат процесот, но тој произвел тони талог, за разлика од процесот со лантан флуорид кој произвел само килограми. * Џон Е. Вилард се обидел со алтернативен пристап, врз основа на фактот дека некои силикати го апсорбирале плутониумот полесно од другите елементи. Овој метод функционирал, но со ниска ефикасност. * Теодор Т. Магел и Даниел К. Кошланд Џуниор истражувале „процеси на екстракција со растворувач“. * [[Харисон Браун]] и Орвил Ф. Хил експериментирале со сепарација користејќи реакции на испарливост, врз основа на тоа како ураниумот може лесно да се испарува од [[флуор]].<ref>[https://www.pnnl.gov/main/publications/external/technical_reports/pnnl-14120.pdf/ Bismuth Phosphate Process as Signifiers of Nuclear Reprocessing History]</ref> ==Откривање и усвојување на процесот на бизмут фосфат== Додека хемиските инженери работеле на овие проблеми, Сиборг го замолил [[Стенли Г. Томпсон]], колега од Беркли, да ја разгледа можноста за „фосфатен процес“, бидејќи било познато дека фосфатите на многу [[тешки метали]] се нерастворливи во киселински раствори. Томпсон пробал со фосфати од [[ториум]], ураниум, [[цериум]], [[ниобиум]] и [[циркониум]] без успех. Тој не очекувал [[бизмут]] фосфатот да работи подобро, но кога го пробал на 18 декември 1942 година, бил изненаден кога открил дека содржи 98 проценти од плутониумот во растворот. Кристалната структура на бизмут фосфатот е слична на онаа на плутониум фосфатот, и ова станало познато како процес на бизмут фосфат. Купер и Бурис Б. Канингем биле во можност да ги реплицираат резултатите на Томпсон, а процесот на бизмут фосфат првично бил усвоен како резервна опција во случај процесот на лантан флуорид да не може да функционира. Процесите биле слични и опремата што се користела за лантан флуорид можела да се прилагоди за употреба со процесот на бизмут фосфат на Томпсон. Во мај 1943 година, инженерите на ДуПонт одлучиле да го усвојат процесот на бизмут фосфат за употреба во Клинтон и производствената локација Ханфорд. ==Откривање на двете оксидациски состојби на плутониумот== Додека Браун, Хил и други хемичари ја истражувале хемијата на плутониумот, тие го направиле клучното откритие дека плутониумот има две оксидациски состојби, [[тетравалентна]] (+4) состојба и [[хексавалентна]] (+6) состојба, кои имаат различни хемиски својства што би можеле да се искористат. (Оваа работа била извршена во Лабораторијата за зрачење на Проектот Менхетен на Универзитетот во Калифорнија, [[Металуршката лабораторија]] на [[Универзитетот во Чикаго]] и [[Лабораторијата Ејмс]] на [[Државниот колеџ во Ајова]].) [[File:T Plant at Hanford Site.jpg|thumb|Фабриката Т бил првата фабрика за сепарација на плутониум. Го доби прекарот „Кралица Мери“ поради сличноста со прекуокеанскиот брод.]] ==Процес== Процесот на бизмут фосфат вклучувал земање на озрачените ураниумски горивни грутки и отстранување на нивната алуминиумска обвивка. Бидејќи внатре имало високо радиоактивни производи од фисија, ова морало да се направи од далечина зад дебела бетонска бариера.Овој процес бил изведен во „Кањоните“ (згради Б и Т) во Ханфорд. Густите грутки биле фрлени во растворувач, покриени со раствор од [[натриум нитрат]] и доведени до вриење, по што следело бавно додавање на [[натриум хидроксид]]. По отстранувањето на отпадот и миењето на густите грутки, три порции [[азотна киселина]] биле употребени за растворање на густите грутки. Вториот чекор бил да се одвои плутониумот од ураниумот и производите од фисија. Биле додадени [[бизмут нитрат]] и [[фосфорна киселина]], со што се произведувало бизмут фосфат, кој бил таложен носејќи го плутониумот со себе. Ова бил многу слично на процесот со лантан флуорид, во кој лантан флуорид бил користен како носач.Талогот бил отстранет од растворот со центрифуга, а течноста била исфрлена како отпад. Отстранувањето на продуктите од фисијата го намалило [[гама зрачењето]] за 90 проценти. Талогот бил торта што содржела плутониум, која била ставена во друг резервоар и растворена во азотна киселина. [[Натриум бизмут]] или [[калиум перманганат]] бил додаден за да се оксидира плутониумот. Плутониумот би бил носен од бизмут фосфатот во тетравалентна состојба, но не и во хексавалентна состојба. Бизмут фосфатот потоа би се таложил како нуспроизвод, оставајќи го плутониумот во раствор. Овој чекор потоа бил повторен во третиот чекор. Плутониумот повторно бил редуциран со додавање [[феро амониум сулфат]]. Бизмут нитрат и фосфорна киселина биле додадени и бизмут фосфат се таложел. Бил растворен во азотна киселина и бизмут фосфатот бил таложен. Овој чекор резултирал со намалување на гама зрачењето за уште четири реда на големина, така што растворот што содржи плутониум сега имал 100.000-ти дел од оригиналното гама зрачење. Растворот од плутониум бил пренесен од 221 зграда во 224 згради, преку подземни цевки. Во четвртиот чекор, била додадена фосфорна киселина и бизмут фосфатот се таложело и отстранувало; бил додаден калиум перманганат за да се оксидира плутониумот. Во чекорот на „вкрстување“, бил користен процесот на лантан флуорид. Повторно биле додадени лантан соли и водород флуорид и се таложело лантан флуорид, додека хексавалентниот плутониум бил оставен во растворот. Ова ги отстранило [[лантанидите]] како цериум, [[стронциум]] и [[лантан]], што бизмут фосфатот не можел. Плутониумот повторно бил редуциран со [[оксална киселина]] и процесот на лантан флуорид бил повторен. Овој пат [[калиум хидроксид]] бил додаден во [[реакција на метатеза на сол|метатезирање]] растворот. Течноста била отстранета со центрифуга и цврстата материја била растворена во азотна киселина за да се формира плутониум нитрат. Во овој момент, испратената серија од 1200 л би била концентрирана во 30 л. Последниот чекор бил спроведен во зградата 231-Z, каде што водород пероксид, сулфати и [[амониум нитрат]] биле додадени во растворот и шествалентниот плутониум бил таложен како [[плутониум пероксид]]. Ова било растворено во азотна киселина и ставено во контејнери за испорака, кои биле зовриени на топол воздух за да се произведе паста од плутониум нитрат. Секоја конзерва тежела околу 1 кг. и била испратена до [[Лабораторијата Лос Аламос]]. Пратките биле направени во камион што носел дваесет конзерви, а првата пристигнала во Лос Аламос на 2 февруари 1945 година. Плутониумот бил користен во дизајнот на бомбата [[Дебелиот човек]] тестирана во [[нуклеарниот тест Тринити]] на 16 јули 1945 година и во [[бомбардирањето на Нагасаки]] на 9 август 1945 година. ==Декомисионирање== Во 1947 година, во Ханфорд започнале експерименти за нов РЕДОКС процес со употреба на [[метил изобутил кетон]] (со кодно име хексон) како екстракт, кој бил поефикасен. Изградбата на нова постројка започнала во 1949 година, а работата започнала во јануари 1952 година, при што постројката Б се затворила истата година. Подобрувањата на постројката Т резултирало со зголемување на продуктивноста за 30 проценти, а биле направени и подобрувања на постројката Б. Имало планови за реактивирање на фабриката Б, но новата фабрика ПУРЕКС што се отворила во јануари 1956 година била толку ефикасна што фабриката Т била затворена во март 1956 година, а плановите за реактивирање на фабриката Б биле напуштени. До 1960 година, производството на фабриката PUREX го надминала комбинираното производство на фабриките Б и Т и фабриката РЕДОКС.<ref>[https://patents.google.com/patent/CN103111315A/en/ Bismuth Phosphate Process as Signifiers of Nuclear Reprocessing History]</ref> ==Наводи== {{наводи}} [[Категорија:Нуклеарна преработка]] [[Категорија:Плутониум]] [[Категорија:Бизмут]] [[Категорија:Проектот Менхетен]] p4wyuv4c0auih215vcstpywezc4eh7y Испарување на роса 0 1372156 5382210 5379236 2025-06-20T23:00:06Z Chnitke 80568 5382210 wikitext text/x-wiki [[Image:DewVaporator.png|thumb|right|400px|Шема на „ќелија“ на процесот]] '''Испарување на роса''' е нова технологија за [[десалинизација]] развиена на [[Државниот универзитет во Аризона]] (Темпе) како [[Ефикасна употреба на енергија|енергетски ефикасна]] алатка за добивање на слатка вода и управување со солен отпад. Системот има релативно ниски трошоци за инсталација и ефтини средства за работа и одржување.<ref>[https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0011916406003912/ Dewvaporation ]</ref> Процесот користи воздух како гас-носач што пренесува вода [[пареа]] од растечки испарувачки канали до соседните, опаѓачки канали за формирање на [[роса]]. Топлината што тече низ бариерата овозможува [[Енталпија на испарување|потребната енергија за испарување]] целосно да се покрие со топлината ослободена со кондензација на страната што формира роса. Мала разлика во притисокот се задржува така што кондензирачкиот постуден воздух се одржува на студената страна. Процесот е патентиран, развиен од д-р Џејмс Р. Бекман. Моментално, Алтела Инк. (Албукерки, Ново Мексико) ја произведува оваа технологија под трговското име АлтелаРејн.<ref>[https://www.ou.edu/class/che-design/a-design/projects-2007/Desalination-Presentation.pdf/ Dewvaporation ]</ref> == Детален процес == Според Бирото за рекултивација, филијала на Министерството за внатрешни работи на САД, овој процес користи едноставни резервоари од брановидна пластика со многу „колони за испарување на роса“ вметнати во секој резервоар. Секоја колона е направена од брановидна пластика и е поделена на два дела. Ѕидот во средината служи за примање и испарување на морската вода во млаз од топол воздух, а од другата страна за кондензација на слатка вода. Ладењето од испарувањето помага водата да се кондензира на преградниот ѕид, додека енергијата од кондензирачката пареа, сега претворена во капки, се враќа и се апсорбира во испарувачката морска вода. На овој начин, голем дел од енергијата (како топлина) останува во процесот и не се отстранува со воздухот што ја напушта колоната. Предложени се различни подобрувања, меѓу оние што ја повторна употреба на излезната течност.<ref>[https://www.osti.gov/biblio/1347924/ Dewvaporation ]</ref> == Поврзано == * [[Енталпија на испарување|Топлина на испарување]] ==Наводи== {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://web.archive.org/web/20080828075131/http://wrri.nmsu.edu/research/rfp/studentgrants05/reports/Vikram.pdf Solar Desalination using Dewvaporation] * [https://www.usbr.gov/lc/phoenix/programs/cass/pdf/DewRpt/DewPltFnlRpt.pdf Dewvaporation Desalination 5,000-Gallon-Per-Day Pilot Plant] * [http://www.ingentaconnect.com/content/els/00119164/2001/00000140/00000003/art00371 Brackish and seawater desalination using a 20 ftdewvaporation tower] [[Категорија:Третман на вода]] [[Категорија:Отсолување на вода]] 2ak58c3hfdphzxce3kl7pub4vnr4jiy Матијас Купс 0 1372157 5382213 5379176 2025-06-20T23:03:36Z Chnitke 80568 5382213 wikitext text/x-wiki [[File:Koops Historical Account.jpg|thumb|right|„Историски приказ на супстанциите што се користеле за опишување настани и за пренесување идеи, од најраниот датум до пронаоѓањето на хартијата“, од Матијас Купс, 2-ро издание, 1802 година]] [[File:Document by Mathias Koops on the invention of paper made from wood - Robert C. Williams Paper Museum - DSC00539.JPG|thumb|right|Патентна пријава на Матијас Купс во врска со неговиот изум за производство на хартија од дрво]] '''Матијас Купс''' (активен 1789–1805) бил британски производител на хартија, кој ги измислил првите практични процеси за производство на хартија од дрвена пулпа, слама или рециклирана отпадна хартија, без потреба од вклучување скапи ленени или памучни крпи.<ref>[https://archive.org/details/historicalaccou00koop/ Matthias Koops ]</ref> Купс е роден во [[Померанија]], син на Матијас и Катерина Доротеа Купс. Во 1789 година тој емигрирал во Англија, таа година изнајмил куќа во [[Едмонтон, Лондон]]. Во 1790 година се оженил со Елизабет Џејн Остин во парохиската црква „Света Мерилебон“. Од 1800–1801 година, Купс ја управувал фабриката „Некингер“ во [[Лондон]], каде што експериментирал со производство на хартија од слама, сено, дрвена пулпа, рециклирана хартија и други предмети, без потреба од ткаенина. Во 1801 година, на Купс му биле доделени два патенти за овие пронајдоци, издадени на 17 февруари и 18 мај. Овие патенти му ја дале „единствената привилегија да прави хартија од слама, сено, трње, отпад и отпад од коноп и лен, како и различни видови дрво и кора“ за период од 14 години. Во февруари 1801 година, тој го пренел делумното сопствеништво на акциите во овие пронајдоци на Џејмс Стивенсон и други , а истата година ја основал Компанијата за производство на хартија од слама во [[Милбанк]]. Оваа компанија била предводник на индустриското производство на хартија, со својата парна машина од [[Џон Рени Постариот]], [[Холандер точила]] и најмалку една [[хидраулична преса]] за цедење вода од хартијата.<ref>[https://www.historyofinformation.com/detail.php?id=2520/ Matthias Koops ]</ref> Купс прогласил банкрот една деценија претходно, на 30 јуни 1790 година, и сè уште им должел значителни суми на своите доверители. Овие доверители се спогодиле со Купс во 1801 година, но тврделе дека не ги добиле своите ветени спогодби, и на 14 октомври 1802 година, влегле во станбената куќа и фабриката на Куп и ја заплениле содржината. Понатаму, тие побарале целосни права врз неговите патенти, и со тоа ги оспориле делумните акции што ги поседувале Стивенсон и другите. (Тие ја добиле последователната тужба.) На Божиќ 1803 година, сопствениците на фабриката за сламена хартија добиле опомена за неплатена кирија, а во 1804 година фабриката била продадена на аукција. Како последна мерка, на 28 декември 1805 година, сопствениците на фабриката за сламена хартија платиле 1.000 фунти на доверителите на Купс, но на крајот Купс повторно прогласил банкрот на 25 јуни 1812 година. Се чини дека починал пред 1815 година.<ref>[https://graphicarts.princeton.edu/2017/11/11/wood-pulp-paper// Matthias Koops ]</ref> == Библиографија == * „Историски приказ на супстанциите што се користеле за опишување настани и за пренесување идеи, од најраниот датум до пронаоѓањето на хартијата“, 1801 година, отпечатено на хартија направена од дрвени струготини. == Литература == {{Commons category}} * Patent No. 2392, "Extracting Ink from Paper and Converting such Paper into Pulp", April 28, 1800 * Patent No. 2481, "Specifications of the Patent Granted to Matthias Koops - for Manufacturing Paper from Straw, Hay, Thistles, Waste and Refuse of Hemp and Flax, and Different Kinds of Wood and Bark, Fit for Printing", February 17, 1801 * ''Patents for inventions. Abridgments of specifications'', Patent Office, 1858, pages 11–12. * "Hesse v. Stevenson", in ''Reports of Cases Argued and Determined in the Court of Common Pleas, and Other Courts: From Easter Term, 36 Geo. III. 1796, to [Hilary Term 44 Geo. III. 1804] ... Both Inclusive: with Tables of the Cases and Principal Matters'', Oliver D. Cooke, 1826, Volume 3, pages 565-578. * "Matthias Koops", ''Oxford Dictionary of National Biography''. * [http://oxfordindex.oup.com/view/10.1093/oi/authority.20110803100042520 Oxford Index entry] * "William Blake and the Straw Paper Manufactory at Millbank" by Keri Davies, in ''Blake in Our Time: Essays in Honour of G.E. Bentley Jr'', ed. Karen Mulhallen, University of Toronto Press, 2010, pages 235-261. == Наводи == {{DEFAULTSORT:Купс, Матијас}} [[Категорија:Англиски пронаоѓачи]] ndab7t41oqh5ey6b6zc5byv4ebkzivr Оксидација на стопена сол 0 1372158 5382214 5379024 2025-06-20T23:04:30Z Chnitke 80568 5382214 wikitext text/x-wiki '''Оксидација на стопена сол —''' [[термички процес]] без пламен кој ги уништува сите органски материи, а истовремено ги задржува неорганските и [[опасните материјали|опасните компоненти]] во стопената смеса. Се користи за [[Обработка на отпад|обработка на опасен отпад]] (со воздух) или собирање енергија слично на јагленот и дрвото [[гасификација]] (со пареа). Стопената сол по избор е [[натриум карбонат]] (точка на топење 851°C), но може да се користат и други соли. Сулфур, халогени, фосфор и слични испарливи загадувачи се оксидираат и се задржуваат во стопената смеса.<ref>[https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0045653511006321 / Molten salt oxidation]</ref><ref>[https://www.sciencedirect.com/topics/engineering/molten-salt-corrosion / Molten salt oxidation]</ref><ref>[https://www.electrochem.org/dl/ma/201/pdfs/1406.pdf / Molten salt oxidation]</ref> ==Наводи== {{наводи}} [[Категорија:Управување со отпад]] [[Категорија:Технологија за третман на отпад]] b12k1yat4vn5b86uewv6870gcgj64z0 Рамеш Сумант Мехта 0 1372159 5382215 5379173 2025-06-20T23:08:20Z Chnitke 80568 5382215 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |name = Рамеш Сумант Мехта |image = |image_size = |caption = |birth_date = {{Birth date|df=y|1906|12|27}} |birth_place = [[Ахмедабад]], Британска Индија |death_date = {{death date and age|df=yes|1998|||1906|12|27}} |death_place = |other_names = |spouse = |children = |occupation =Еколошки-санитарен инженер и едукатор |father = |mother = |awards = |relatives = |education = Диплома по градежништво<br>Магистер по санитарен инженеринг |alma_mater = [[Универзитет во Бомбај]]<br>[[Универзитет Корнел]] }} '''Рамеш Сумант Мехта''' (27 декември 1906 – 1998) бил индиски едукатор, инженер за животна средина и [[Санитарно инженерство|санитарен инженер]]. Родителите му биле социјални работници, се школувал во градежно и санитарно инженерство. Работел пионерски во областа на водоснабдување, особено на дренажа, [[управување со отпад]] и [[Загадување|контрола на загадувањето]] во [[Индија]]. Заедно со неговите советнички улоги, работел во неколку образовни институции во различни капацитети.<ref>[https://www.imeuswe.in/famous-families/Ramesh-Mehta/ Ramesh-Mehta]</ref> ==Ран живот== Рамеш Мехта бил роден на 27 декември 1906 година во [[Ахмедабад]] од родители социјални работници: Сумант и Шарда Мехта. Го завршил своето основно образование во Ахмедабад, [[Вадодара|Барода]] (сега Вадодара) и [[Карачи]]. Дипломирал како [[градежен инженер]] на [[Универзитетот во Бомбај]] во 1931 година и магистрирал зза санитарен инженеринг на [[Универзитетот Корнел]], САД во 1933 година.<ref>[https://www.wikiwand.com/en/articles/Talk%3ARamesh_Sumant_Mehta/ Ramesh Sumant Mehta]</ref> Се оженил со Пушпа Бхат во 1940 година. == Кариера == Мехта се вратил во Индија во 1933 година и се приклучил на компанијата „Данкан Стретон“ како санитарен инженер. Во 1936 година, бил назначен за инженер за водовод од [[Државата Бхавнагар]] каде што имплементирал проект за собирање и прочистување на вода. Во 1945 година, бил назначен за главен санитарен инженер во [[Нагпур]] од страна на Фондот за подобрување, каде што имплементирал систем за водоснабдување и дренажа. По [[Независноста на Индија|независноста на Индија во 1947 година]], се приклучил на Одборот за вода и канализација во Њу Делхи како инженер, секретар и советник на покана на [[Валабхаи Пател|Сардар Валабхаи Пател]], министер за внатрешни работи на Индија. Тој исто така служел како советник назначен од владата за разни проекти за инженерство во јавното здравство. Во 1958 година, тој се приклучил на [[Општинската корпорација на Делхи]] како главен инженер и го имплементирал најголемиот општински систем за дренажа во Индија. Тој бил член на експертскиот комитет за контрола на загадувањето и управувањето со водите назначен од Владата на Индија и [[Светската здравствена организација|Светската здравствена организација]] (СЗО). Во 1961 година, бил назначен за прв директор на [[Националниот институт за истражување на инженерството на животната средина]] (NEERI) на [[Советот за научни и индустриски истражувања]] (CSIR). По пензионирањето од владина служба, по назначување од СЗО, тој работел како професор по инженерство на животната средина во [[Најроби]], Кенија. Подоцна работел како проректор на [[Универзитетот Сардар Пател]] во Гуџарат од 1970 до 1974 година. Мехта бил поврзан и со одделот за инженерство на животната средина на [[Бирла Вишвакарма Махавидјалаја]], [[Валабх Видјанагар]]. Тој исто така бил советник за животна средина во [[Бангладеш]]. Во 1975 година, Мехта бил назначен за прв претседател на [[Одборот за контрола на загадувањето на Гуџарат]]. Тој основал истражувачка лабораторија во Вадодара, [[Бхаруч]], [[Раџкот]] и [[Вапи]] за време на неговиот мандат, измислил техники за управување со цврст отпад и рециклирање и напишал неколку истражувачки трудови. Бил назначен за претседател на Индиското здружение за водоводни претпријатија. Мехта бил поврзан и со Сафаи Видјалаја на [[Сабармати Ашрам]], кое е активно во областа на санитарно образование. Тој исто така бил претседател на фондот кој управува со [[Шет Чиманлал Нагиндас Видјалаја|Шет Ц. Н. Видјалаја]] и други образовни институти во Ахмедабад.<ref>[https://www.myheritage.mk/names/ramesh_mehta/ Ramesh Sumant Mehta]</ref> Починал во 1998 година. ==Наводи== {{наводи}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Мехта, Рамеш Сумант}} [[Категорија:Индиски екологисти]] [[Категорија:Еколошки инженери]] [[Категорија:Санитарни комесари]] 1a9p16frz8htsd0pu37xh627ddnokdk Балерина (филм од 2025) 0 1372161 5382200 5375640 2025-06-20T22:31:37Z Andrew012p 85224 5382200 wikitext text/x-wiki {{Infobox film | image = Балерина плакат 2025 (МКД).jpg | caption = Плакатот на македонски јазик | director = [[Лен Вајзман]] | producer = {{Plainlist| * [[Базил Иваник]] * Ерика Ли *[[Чед Стахелски]] }} | writer = [[Шеј Хатен]] | based_on = | starring = {{Plainlist| * [[Ана де Армас]] * [[Анџелика Хјустон]] * [[Гејбриел Берн]] * [[Ленс Редик]] * [[Норман Ридус]] * [[Ијан Макшејн]] * [[Кијану Ривс]] }} | cinematography = Ромен Лакурба | music = {{Plainlist| * [[Тајлер Бејтс]] * Џоел Џ. Ричард }} | editing = [[Џејсон Балантин]] | studio = {{Plainlist| * [[Summit Entertainment]] * [[Thunder Road Films]] * [[87North Productions]] }} | distributor = [[Lionsgate Films|Lionsgate]] | released = 6 јуни 2025 г. (САД)<ref>{{Cite web |title=''Bookmyshow: Ballrina Release date''|url=https://in.bookmyshow.com/movies/delhi/from-the-world-of-john-wick-ballerina/ET00438964 |language=en}}</ref><br>5 јуни 2025 г. (Македонија) | runtime = 125 минути<ref>{{Cite web |last= |date=2025-05-02 |title=''Ballerina'' (15) |url=https://www.bbfc.co.uk/release/ballerina-q29sbgvjdglvbjpwwc0xmdi0ndk1 |access-date=2025-05-02 |archive-date=26 април 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250426120526/https://www.bbfc.co.uk/release/ballerina-q29sbgvjdglvbjpwwc0xmdi0ndk1|url-status=live|website=[[Британски одбор за филмска класификација]] |language=en}}</ref> | country = {{САД}} | language = {{Plainlist| * [[англиски јазик|англиски]] * + [[македонски јазик|македонски]] <small>(титла)</small> }} | budget = 90 милиони долари<ref>{{Cite web |last=D'Alessandro |first=Anthony |date=2025-05-15 |title=Lionsgate’s ‘John Wick’ Spinoff ‘Ballerina’ Dancing To $35M+ Opening – Box Office Early Look |url=https://deadline.com/2025/05/ballerina-dancing-box-office-projection-1236399995/ |access-date=2025-05-16|archive-date=15 мај 2025|archive-url=https://web.archive.org/web/20250515225116/https://deadline.com/2025/05/ballerina-dancing-box-office-projection-1236399995/|url-status=live|website=Deadline |language=en-US}}</ref> | gross =95,2 милиони долари |preceded_by=''[[Џон Вик 3: Парабелум]]'' (по хронологија на настаните)|followed_by=''[[Џон Вик 4]]'' (по хронологија на настаните)}} '''{{Закосен наслов}}Балерина''' ({{lang-en|Ballerina}}) — американски акционен трилер. Петтиот [[филм]] од франшизата „Џон Вик“. Тоа е сижетна гранка, чии настани се одвиваат помеѓу [[Џон Вик 3: Парабелум|третиот]] и [[Џон Вик 4|четвртиот дел]]. Филмот е режиран од Лен Вајзман според сценарио на Шеј Хатен. Главната улога на надарена балерина и професионален убиец ја играла [[Ана де Армас]]. [[Гејбриел Берн]] и [[Норман Ридус]] се појавуваат во споредни улоги, додека Анџелика Хјустон, [[Кијану Ривс]], Ијан Макшејн и Ленс Редик (во неговата последна филмска улога) се враќаат на своите улоги од претходните филмови во серијалот. Премиерата на филмот во [[Соединети Американски Држави|САД]] била на [[6 јуни]] [[2025]] г., а во [[Македонија]] на [[5 јуни]] истата година. == Содржина == Надарена балерина од синдикатот на платени убијци „Руска Рома“, водена од жед за одмазда, ги гони убијците на својот татко. == Улоги == {| class="wikitable" !Глумец !Улога |- |[[Ана де Армас]] |Ева Макаро |- |[[Анџелика Хјустон]] |Директорката |- |[[Гејбриел Берн]] |Канцеларот |- |[[Ленс Редик]] |Харон |- |[[Норман Ридус]] |Даниел Пајн |- |[[Ијан Макшејн]] |Винстон Скот |- |[[Кијану Ривс]] |Џон Вик |} == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [https://ballerinamovie2025.com/ Матична страница] {{IMDb title}} [[Категорија:Американски филмови]] [[Категорија:Филмови од 2025 година]] [[Категорија:Филмови на англиски јазик]] [[Категорија:Филмови со Кијану Ривс]] [[Категорија:Американски акциони филмови]] [[Категорија:Филмови на Lions Gate Entertainment]] l7l427r09me6vm7firh63g1vllpdxji Светско клупско првенство во фудбал 2025 0 1372168 5381990 5381671 2025-06-20T13:00:58Z Carshalton 30527 /* Група Х */ 5381990 wikitext text/x-wiki {{Infobox football tournament season | title = Светско клупско првенство 2025 | other_titles = {{ubl|FIFA Club World Cup 2025|Coupe du Monde des Clubs de la FIFA 2025|Mundial de Clubes FIFA 2025|}} | logo = 2025 FIFA Club World Cup.svg | logosize = 150px | caption = | sport = Фудбал | competition = Светско клупско првенство во фудбал{{!}}Светско клупско првенство | organization = [[ФИФА]] | host = {{USA}} | edition = 21-во <small>(1-во новиот формат)</small> | date_start = 14 јуни | date_end = 13 јули 2025 | host_country = {{flagsport|USA}} [[САД]] | num_teams = 32 <small>(од 6 конфедерации)</small> | venues = 12 | cities = 11 | website = | champions = | count = | finalist = | continentalcup1 = | continentalcup1 qualifiers = | matches played = | goals = | attendance = | top scorer = | player = | prevseason = [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]] | nextseason = [[Светско клупско првенство во фудбал 2029|2029]] | extra information = | updated = }} '''Светско клупско првенство во фудбал 2025'''<ref>{{Cite web |last=Media Release |title=AB InBev named Official Beer Partner of FIFA Club World Cup 25 |url=https://inside.fifa.com/organisation/commercial/media-releases/ab-inbev-named-official-beer-partner-of-fifa-club-world-cup-25 |website=FIFA}}</ref><ref>{{Cite web |title=FIFA Club World Cup 25 Pro Ball |url=https://www.adidas.com/us/fifa-club-world-cup-25-pro-ball/JE8770.html |website=Adidas Oficial Store |access-date=February 25, 2025 |archive-date=February 27, 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250227115839/https://www.adidas.com/us/fifa-club-world-cup-25-pro-ball/JE8770.html |url-status=live }}</ref> било 21-вото издание, прво во новиот формат, на [[Светско клупско првенство во фудбал|Светското клупско првенство]] во [[Фудбал|фудбал]], натпреварување организирано од [[ФИФА]] за машки фудбалски клубови.<ref name="torneo 2025"/> Турнирот се одржал во [[САД]]<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup|title=FIFA Council appoints United States as host of new and expanded FIFA Club World Cup|date=23 јуни 2023|access-date=23 јуни 2023|language=en}}</ref> од 14 до 13 јули 2025 година.<ref name="formula">{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-confirms-key-details-for-fifa-club-world-cup-2025-tm|title=FIFA Council confirms key details for FIFA Club World Cup 2025|date=17 декември 2023|access-date=17 декември 2023|language=en}}</ref> Ова издание воедно било прво во новиот формат во кој учествувале 32 екипи, вклучувајќи ги и актуелните шампиони на главните конфедерациски натпреварувања од претходните четири години.<ref name="torneo 2025">{{cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/mundial-de-clubes/usa-2025/articles/mondiale-per-club-fifa-25-tutto-quello-che-bisogna-sapere|title=FIFA Club World Cup 2025™: tutto quello che c'è da sapere|date=11 март 2024|access-date=13 март 2024|language=it}}</ref><ref name="Guardian">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025|title=Gianni Infantino announces 32-team men's Club World Cup in 2025|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-world-cup-2022-tm-praised-for-its-unique-cohesive-power|title=FIFA World Cup 2022™ praised for its "unique cohesive power"|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> Проширувањето на турнирот било најавено во март [[2019]], а првото издание во новиот формат од 24 екипи требало да се одржи во 2021 година во [[Кина]], пред да биде откажано поради [[Пандемија на КОВИД-19|пандемијата на КОВИД-19]].<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025|title=FIFA to launch new Club World Cup format with 32 teams in 2025|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> ФИФА ги одобрила критериумите за распределба на местата на секоја конфедерација во февруари 2023 и објавила дека организаторството на турнирот го доделила на САД, четири месеци подоцна. Како резултат на проширувањето на натпреварувањето, бил создаден [[ФИФА Интерконтинентален куп|ФИФА Интерконтиненталниот куп]], годишен турнир на кој учествуваат шестте актуелни шампиони на главните конфедерациски натпреварувања. Одлуката на ФИФА да го зголеми бројот на екипите на 32, била критикувана од [[FIFPro]] и [[World Leagues Forum]] поради влијанието што може да го има врз здравјето на играчите и згустениот календар.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/64001866|title=Club World Cup: Fifa to stage 32-team tournament from June 2025 - president Gianni Infantino|language=en|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023}}</ref> ==Создавање и формат== [[File:FIFA Club World cup trophy.jpg|thumb|Новиот трофеј на Светското клупско првенство на ФИФА изложен на стадионот [[Стадион Хамади Агреби|Хамади Агреби]] во [[Тунис]].]] Откако се вратило во 2005 година по подолга пауза, [[Светско клупско првенство во фудбал|Светското клупско првенство]] се одржувало секоја година во декември и било ограничено на победниците на главните конфедерациски натпреварувања.<ref>{{cite web |last=Lowy |first=Zach |date=January 30, 2023 |title=Soccer 101: FIFA Club World Cup |url=https://www.stlcitysc.com/news/soccer-101-fifa-club-world-cup |publisher=[[St. Louis City SC]] |accessdate=June 23, 2023 |archive-date=January 23, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240123182837/https://www.stlcitysc.com/news/soccer-101-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> Уште кон крајот на 2016 година, [[Претседател на ФИФА|Претседателот на ФИФА]], ​​[[Џани Инфантино]], предложил проширување на Светското клупско првенство на 32 екипи почнувајќи од 2019 година и презакажување за периодот јуни/јули за да биде поизбалансирано и попривлечно за радиодифузерите и спонзорите.<ref>{{cite news |date=November 18, 2016 |title=FIFA boss suggests 32-team Club World Cup in 2019 |url=http://www.cbc.ca/sports/soccer/fifa-infantino-32-team-club-world-cup-2019-1.3857019 |agency=[[Associated Press]] |publisher=[[CBC Sports]] |access-date=December 14, 2017 |archive-date=October 15, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231015220919/https://www.cbc.ca/sports/soccer/fifa-infantino-32-team-club-world-cup-2019-1.3857019 |url-status=live }}</ref> Кон крајот на 2017 година, ФИФА дискутирала за предлозите за проширување на натпреварувањето на 24 екипи и тоа да се игра на секои четири години почнувајќи од 2021 година, заменувајќи го [[ФИФА Куп на конфедерации|ФИФА Купот на конфедерации]].<ref>{{cite news |title=FIFA considering 24-team Club World Cup to be played in summer |url=http://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/3251358/fifa-considering-24-team-club-world-cup-to-be-played-in-summer |access-date=December 14, 2017 |agency=[[Associated Press]] |publisher=[[ESPN]] |date=October 31, 2017 |archive-date=February 27, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230227150603/http://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/3251358/fifa-considering-24-team-club-world-cup-to-be-played-in-summer |url-status=live }}</ref> Проширениот формат и распоредот на Светското клупско првенство, кое требало да се игра во јуни и јули 2021 година, биле потврдени на состанокот на Советот на ФИФА ​​во март 2019 година во [[Мајами]].<ref name="revamp">{{cite news |date=March 15, 2019 |title=FIFA Council votes for the introduction of a revamped FIFA Club World Cup |url=https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-votes-for-the-introduction-of-a-revamped-fifa-club-world-cup |publisher=FIFA |access-date=March 15, 2019 |archive-date=July 16, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190716174909/https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-votes-for-the-introduction-of-a-revamped-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref><ref name="BBC-Boycott">{{cite news |url=https://www.bbc.com/sport/football/47586593 |title=Fifa Club World Cup: Revised tournament approved despite top European clubs saying they will boycott |website=[[BBC Sport]] |publisher=[[British Broadcasting Corporation]] |date=March 15, 2019 |access-date=March 16, 2019 |archive-date=March 15, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190315220219/https://www.bbc.com/sport/football/47586593 |url-status=live }}</ref> [[Кина]] била назначена за домаќин во октомври 2019 година,<ref>{{cite news |url=https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-unanimously-appoints-china-pr-as-hosts-of-new-club-world-cup-in-202 |title=FIFA Council unanimously appoints China PR as hosts of new Club World Cup in 2021 |publisher=FIFA |date=October 24, 2019 |access-date=October 24, 2019 |archive-date=October 24, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191024050039/https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-unanimously-appoints-china-pr-as-hosts-of-new-club-world-cup-in-202 |url-status=live }}</ref> но турнирот во 2021 година бил откажан поради [[Пандемија на КОВИД-19|пандемијата на КОВИД-19]].<ref name="Guardian2">{{cite news |last=Ames |first=Doha |date=December 16, 2022 |title=Gianni Infantino announces 32-team men's Club World Cup in 2025 |url=https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025 |work=[[The Guardian]] |accessdate=December 16, 2022 |archive-date=May 3, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230503084158/https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025 |url-status=live }}</ref><ref name="newformat">{{cite news |last1=Olley |first1=James |title=FIFA to launch new Club World Cup format with 32 teams in 2025 |url=https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025 |access-date=December 16, 2022 |work=ESPN |date=December 16, 2022 |archive-date=February 2, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230202155244/https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025 |url-status=live }}</ref> На 23 јуни 2023 година, ФИФА потврдила дека САД ќе биде домаќин на турнирот во 2025 година, како претходник на [[Светско првенство во фудбал 2026|Светското првенство 2026]].<ref name= "USA 2025">{{cite web |url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup |title=FIFA Council appoints United States as host of new and expanded FIFA Club World Cup |publisher=[[FIFA]] |date=June 23, 2023 |access-date=June 23, 2023 |archive-date=September 16, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230916133153/https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> Учесниците (32 екипи) ќе бидат поделени во осум групи од по четири екипи, при што првите две екипи од секоја група ќе се квалификуваат во нокаут-фазата.<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/fifaplus/en/articles/fifa-club-world-cup-2025-dates-format-and-qualifiers|title=FIFA Club World Cup 2025: Dates, format and qualifiers|publisher=[[FIFA]]|access-date=June 25, 2023|archive-date=June 24, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230624213411/https://www.fifa.com/fifaplus/en/articles/fifa-club-world-cup-2025-dates-format-and-qualifiers|url-status=live}}</ref> Форматот ќе биде ист како оној што се користел на Светските првенства во периодот ​​помеѓу [[Светско првенство во фудбал 1998|1998]] и [[Светско првенство во фудбал 2022|2022]], со исклучок на натпреварот за третото место.<ref name="key details">{{Cite web |title=FIFA Council confirms key details for FIFA Club World Cup 2025 |url=https://www.fifa.com/fifaplus/en/tournaments/mens/fifa-club-world-cup/articles/fifa-council-confirms-key-details-club-world-cup-2025 |access-date=March 16, 2024 |website=www.fifa.com |archive-date=December 17, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231217154938/https://www.fifa.com/fifaplus/en/tournaments/mens/fifa-club-world-cup/articles/fifa-council-confirms-key-details-club-world-cup-2025 |url-status=live }}</ref> Во јануари 2024 година, било објавено дека турнирот главно ќе се одржи на [[Источен брег на САД|Источниот брег]] за да биде поблиску до европските емитувачи и гледачи, а воедно да се избегнат конфликти со [[КОНКАКАФ Голд куп 2025|КОНКАКАФ Голд купот 2025]], кој, исто така, се одржувал првенствено во САД приближно во исто време, но главно во [[Запад (САД)|Западниот дел на земјата]].<ref>{{Cite news |last=Sheldon |first=Felipe Cardenas and Dan |title=Club World Cup set for U.S. east coast, Gold Cup on west |url=https://theathletic.com/5208543/2024/01/18/club-world-cup-2025-us-gold-cup-location/ |access-date=February 21, 2024 |website=The Athletic |language=en}}</ref> ==Распределба на места== На 14 февруари 2023 година, Советот на ФИФА ​​го одобрил распределувањето на местата за изданието во 2025 година врз основа на низа објективни критериуми. [[УЕФА]] обезбедила најмногу места, со дванаесет, додека [[КОНМЕБОЛ]] била втора, со шест. [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]], [[КАФ]] и [[КОНКАКАФ]] имаат по четири места, додека [[Фудбалска конфедерација на Океанија|ОФК]] и федерацијата на земјата домаќин имаат по едно место.<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-highlights-record-breaking-revenue-in-football|title=FIFA Council highlights record breaking revenue in football|date=14 февруари 2023|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> На 14 март 2023 година, Советот на ФИФА ги одобрил клучните принципи за влегување на турнирот.<ref name="access list">{{cite web |url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-approves-international-match-calendars |title=FIFA Council approves international match calendars |publisher=[[FIFA]] |date=March 14, 2023 |access-date=March 14, 2023 |archive-date=March 14, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230314155521/https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-approves-international-match-calendars |url-status=live }}</ref> Принципите се следниве, земајќи ги предвид натпреварите завршени во текот на четиригодишен период од 2021 до 2024 година:<ref name="rankings">{{Cite web |title=FIFA Club World Cup 2025™ Confederations ranking |url=https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup |access-date=June 13, 2024 |publisher=[[FIFA]] |language=en |archive-date=June 21, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240621032232/https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> * КОНМЕБОЛ и УЕФА (повеќе од четири места): право на учество за победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година, а дополнителните тимови ќе бидат одредени според рангирањето на клубовите во текот на четиригодишниот период. * АФК, КАФ и КОНКАКАФ (по четири места): право на учество за победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година.<ref>Бидејќи [[АФК Лига на шампиони|АФК Лигата на шампиони]] повеќе не се игра во текот на една календарска година од изданието 2023-2024, само три изданија се завршени во периодот 2021-2024. Поради оваа причина, дополнителното место му било доделено на најдобриот тим што ги исполнува условите од четиригодишното рангирање на АФК.</ref> * ОФК (едно место): право на учество за клубот со највисок ранг меѓу победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година.<ref name="OFC"/> * Федерацијата на земјата домаќин (едно место): право на учество за еден клуб од [[МЛС]].<ref>Во октомври 2024 година, ФИФА одлучила да го додели местото на клубот победник на [[MLS Supporters' Shield|Supporters' Shield]] трофејот за 2024 година.</ref> Доколку еден клуб освои две или повеќе изданија од главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024, дополнителните екипи ќе бидат одредени според рангирањето на клубовите во текот на четиригодишниот период. Понатаму, било применето ограничување од по два клуба од иста федерација, не сметајќи ги клубовите шампиони на главното клупско натпреварување на нивната конфедерација. Механизмите за пресметување на четиригодишното рангирање на клубовите во рамките на секоја конфедерација биле базирани на учинокот на екипите во нивните соодветни континентални турнири во текот на сезоните завршени помеѓу 2021 и 2024 година.<ref name="access list"/> За сите конфедерации освен УЕФА, користениот систем за рангирање бил следниот: * 3 бода за секоја победа; * 1 бод за секој натпревар одигран нерешено; * 3 бода за секој пласман од рундата во следната фаза од натпреварувањето. Во случајот на УЕФА, со оглед на постоењето на [[УЕФА коефициент|коефициент]], било одлучено, како исклучок, да се користи гореспоменатото рангирање за класификација на европските клубови (дури и ако усвоеното рангирање го зема предвид четиригодишниот период, а не претходниот петгодишен период и се однесува само на резултатите добиени во УЕФА Лигата на шампионите). == Екипи учесници == {{Col-begin}} {{col-2}} {{Location map+|Свет|width=600|float=center|caption=Локации на неевропските екипи кои учествувале на '''Светското клупско првенство 2025'''.|places= <!--AFC--> {{Location map~|Свет|lat=24.788598|long=46.839195|label_size=80|label={{Fb team (N) Al-Hilal}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=35.903111|long=139.717601|label_size=80|label={{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}}|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=35.53528|long=129.25944|label_size=80|label={{Fb team (N) Ulsan HD}}|position=left}} {{Location map~|Свет|lat=24.2446219|long=55.7142463|label_size=80|label={{Fb team (N) Al Ain FC}}|position=right}} <!--CAF--> {{Location map~|Свет|lat=30.069114|long=31.312333|label_size=80|label={{Fb team (N) Al Ahly}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=33.582859|long=-7.646818|label_size=80|label={{Fb team (N) Wydad Casablanca}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=36.7479797|long=10.2726928|label_size=80|label={{Fb team (N) Esperance Tunis}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=-25.753333|long=28.2227788|label_size=80|label={{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}}|position=right}} <!--CONCACAF--> {{Location map~|Свет|lat=25.669|long=-100.244|label_size=80|label={{Fb team (N) Monterrey}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=47.595157|long=-122.331641|label_size=80|label={{Fb team (N) Seattle Sounders FC}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=20.105186|long=-98.7563288|label_size=80|label={{Fb team (N) Pachuca}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=25.787778|long=-80.224167|label_size=80|label={{Fb team (N) Inter Miami}}|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=34.313|long=-118.285|label_size=80|label=[[ФК&nbsp;Лос&nbsp;Анџелес]]|position=left}} <!--CONMEBOL--> {{Location map~|Свет|lat=-23.600008|long=-46.500002|label_size=80|label={{Fb team (N) Palmeiras}}|position=left}} {{Location map~|Свет|lat=-34.545278|long=-58.449722|label_size=80|label='''{{Безпрелом|Буенос&nbsp;Аирес}}'''|mark=Black pog.svg|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=-22.912147|long=-43.230187|label_size=80|label='''{{Безпрелом|Рио де Жанеиро}}'''|position=top|mark=Black pog.svg}} <!--OFC--> {{Location map~|Свет|lat=-36.8484597|long=174.7633315|label_size=80|label={{Fb team (N) Auckland City}}|position=left}} {{Location map~|Свет|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=-10|long=-160|label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Буенос&nbsp;Аирес'''}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Boca Juniors}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) River Plate}}}}</span>|position=right}} {{Location map~|Свет|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=-35 |long=-160|label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Рио&nbsp;де&nbsp;Жанеиро'''}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Botafogo}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Flamengo}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Fluminense}}}}</span>|position=right}} }} {{col-2}} {{Location map+|Европа|width=600|float=center|caption=Локации на европските екипи кои учествувале на '''Светското клупско првенство 2025'''.|places= <!--UEFA--> {{Location map~|Европа|lat=40.453058|long=-3.688337|label_size=80|label='''Мадрид'''|position=right|mark=Black pog.svg}} {{Location map~|Европа|lat=51.48167|long=-0.191111|label_size=80|label={{Fb team (N) Chelsea}}|position=left}} {{Location map~|Европа|lat=53.463056|long=-2.291389|label_size=80|label={{Fb team (N) Manchester City}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=48.135125|long=11.581918|label_size=80|label={{Fb team (N) Bayern Munchen}}|position=left}} {{Location map~|Европа|lat=51.49257|long=7.45184|label_size=80|label={{Fb team (N) Borussia Dortmund}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=45.4654219|long=9.1859243|label_size=80|label={{Fb team (N) Inter}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=45.073095|long=7.681223|label_size=80|label={{Fb team (N) Juventus}}|position=bottom}} {{Location map~|Европа|lat=48.856614|long=2.352222|label_size=80|label={{Fb team (N) PSG}}|position=top}} {{Location map~|Европа|lat=41.1579438|long=-8.6291053|label_size=80|label={{Fb team (N) Porto}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=38.7222524|long=-9.1393366|label_size=80|label={{Fb team (N) Benfica}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=47.816389|long=12.998333|label_size=80|label={{Fb team (N) Salzburg}}||position=right}} {{Location map~|Европа|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=60 |long=-20 |label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Мадрид'''}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}}&nbsp;[[ФК Атлетико Мадрид|Атлетико&nbsp;Мад.]]<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Real Madrid}}}}</span>|position=right}} }} {{col-end}} {| class="wikitable" |- !width=20%| Екипа !width=10%| Конфедерација !width=30%| Квалификација !width=10%| Дата на квалификување !width=20%| Претходни учества <br /><small>(победниците на претходните изданија се '''во болд''')</small> |- |{{flagsport|SAU}} {{Fb team Al-Hilal}} |rowspan=4| [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate>Учеството на клубот било потврдено на 14 март 2023 година со одобрување на принципите за учество. Потврдените клубови се (во загради е датумот на кој го освоиле натпреварувањето што ги квалификувало): {{Fb team (N) Al-Hilal}} (23 ноември 2021 година), {{Fb team (N) Al Ahly}} (17 јули 2021), {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} (30 мај 2022), {{Fb team (N) Monterrey}} (28 октомври 2021), {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} (4 мај 2022), {{Fb team (N) Palmeiras}} (27 ноември 2021), {{Fb team (N) Flamengo}} (29 октомври 2022), {{Fb team (N) Chelsea}} (29 мај 2021) и {{Fb team (N) Real Madrid}} (28 мај 2022).</ref> |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|JPN}} {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2022]] |6 мај 2023 |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|UAE}} {{Fb team Al-Ain FC}} |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2023-2024]] |25 мај 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]])</small> |- |{{flagsport|KOR}} {{Fb team Ulsan HD}} |1. рангиран клуб во АФК рангирањето |17 април 2024 |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]])</small> |- |{{flagsport|EGY}} {{Fb team Al Ahly SC}} |rowspan=4| [[КАФ]] |Победник на [[КАФ Лига на шампиони]] во [[КАФ Лига на шампиони 2020-2021|2020-2021]], [[КАФ Лига на шамиони 2022-2023|2022-2023]] и [[КАФ Лига на шампиони 2023-2024|2023-2024]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |10 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2005|2005]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2006|2006]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2008|2008]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|MAR}} {{Fb team Wydad Casablanca}} |Победник на [[КАФ Лига на шампиони 2021-2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|TUN}} {{Fb team Esperance Tunis}} |1. рангиран клуб во КАФ рангирањето |26 април 2024 |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]])</small> |- |{{flagsport|RSA}} {{Fb team Mamelodi Sundowns}} |2. рангиран клуб во КАФ рангирањето |26 април 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]])</small> |- |{{flagsport|MEX}} {{Fb team Monterrey}} |rowspan=4|[[КОНКАКАФ]] |Победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |6 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]])</small> |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Seattle Sounders FC}} |Победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Los Angeles FC}}<ref name="leon">Првично {{Fb team (N) Club Leon}} се квалификувал за турнирот како победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], но на 21 март 2025 година биле исклучени од ФИФА поради кршење на правилата за повеќекратна сопственост, бидејќи го делат сопствеништвото со {{Fb team (N) Pachuca}}. Заменскиот тим бил одреден со бараж натпревар помеѓу {{Fb team (N) Los Angeles FC}} и {{Fb team (N) Club America}}, во кој победил американскиот клуб.</ref><ref>{{Cite web|url=https://inside.fifa.com/legal/judicial-bodies/media-releases/fifa-appeal-committee-decision-on-cf-pachuca-and-club-leon|title=FIFA Appeal Committee decision on CF Pachuca and Club León|website=inside.fifa.com|lingua=en|date=21 март 2025|access-date=21 март 2025}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.gazzetta.it/calcio/coppa-mondo-club/21-03-2025/mondiale-per-club-la-fifa-esclude-il-leon.shtml|title=C'è un caso al Mondiale per club. La Fifa esclude il Leòn per le regole sulle multiproprietà|publisher=La Gazzetta dello Sport|date=21 март 2025|access-date=21 март 2025}}</ref> | Победник на [[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Бараж|Бараж]] | 31 мај 2025 | 1. учество |- |{{flagsport|MEX}} {{Fb team Pachuca}} |Победник на [[КОНКАКАФ Куп на шампиони 2024]] |1 јуни 2024 |5 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2008|2008]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2010|2010]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Palmeiras}} |rowspan=6|[[КОНМЕБОЛ]] |Победник на [[Копа Либертадорес 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Flamengo}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Fluminense}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2023]] |4 ноември 2023 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Botafogo}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2024]] |30 ноември 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ARG}} {{Fb team River Plate}} |1. рангиран клуб во КОНМЕБОЛ рангирањето |14 мај 2024 |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2015|2015]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]])</small> |- |{{flagsport|ARG}} {{Fb team Boca Juniors}} |2. рангиран клуб во КОНМЕБОЛ рангирањето |22 август 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]])</small> |- |{{flagsport|NZL}} {{Fb team Auckland City}} |[[Фудбалска конфедерација на Океанија|ОФК]] |1. рангиран клуб во ОФК меѓу победниците на [[ОФК Лига на шампиони|ОФК Лигата на шампионите]]<ref name="OFC">Бидејќи ОФК Лигата на шампионите во 2021 година била откажана, местото му било доделено на најдобриот тим на четиригодишната ранг-листа на ОФК меѓу оние што ја освоиле [[ОФК Лига на шампиони|ОФК Лигата на шампионите]] во периодот помеѓу 2022 и 2024 година.</ref> |17 декември 2023 |12 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2006|2006]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2009|2009]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2014|2014]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2015|2015]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|ENG}} {{Fb team Chelsea}} |rowspan=12|[[УЕФА]] |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони 2020-2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]]''')</small> |- |{{flagsport|ESP}} {{Fb team Real Madrid}} |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони|УЕФА Лигата на шампионите]] во [[УЕФА Лига на шампиони 2021-2022|2021-2022]] и [[УЕФА Лига на шампиони 2023-2024|2023-2024]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |7 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2000|2000]], '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2014|2014]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]]''')</small> |- |{{flagsport|ENG}} {{Fb team Manchester City}} |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони 2022-2023]] |10 јуни 2023 |2 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]]''')</small> |- |{{flagsport|GER}} {{Fb team Bayern Munchen}} |1. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name="rankingUEFA">На 17 декември 2023 година, ФИФА објавила дека за изданието во 2025 година, екипите квалификувани преку рангирањето на УЕФА ќе бидат избрани со користење на [[УЕФА кофициент]]от, земајќи ги предвид нивните резултати постигнати во УЕФА Лигата на шампионите во четиригодишниот период 2021-2024. Како резултат на тоа, потврдено е учеството на следните клубови: {{Fb team (N) Bayern Munchen}}, {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}}, {{Fb team (N) Inter}}, {{Fb team (N) Porto}} и {{Fb team (N) Benfica}}</ref> |3 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]]''')</small> |- |{{flagsport|FRA}} {{Fb team Paris Saint-Germain}} |2. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|ITA}} {{Fb team Inter}} |3. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |2 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2010|2010]]''')</small> |- |{{flagsport|POR}} {{Fb team Porto}} |4. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|POR}} {{Fb team Benfica}} |5. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|GER}} {{Fb team Borussia Dortmund}} |6. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |6 март 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ITA}} {{Fb team Juventus}} |7. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |12 март 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ESP}} {{Fb team Atletico Madrid}} |8. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |16 април 2024 |1. учество |- |{{flagsport|AUT}} {{Fb team Salzburg}} |9. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 април 2024 |1. учество |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Inter Miami}} |[[Фудбалска федерација на САД|Фед. на домаќинот]] |Победник на [[МЛС 2024#Завршна табела|MLS Supporters' Shield 2024]] |19 октомври 2024<ref name="intermiami"/> |1. учество |- |} ==Ждрепка== <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 1 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} | rowspan="4" style="font-size:85%" | [[УЕФА]] | 123 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} | 119 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} | 108 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} | 85 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} | rowspan="4" style="font-size:85%" | [[КОНМЕБОЛ]] | 141 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} | 140 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} | 103 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} | 97 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 2 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} | rowspan="8" style="font-size:85%" | [[УЕФА]] | 79 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} | 79 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} | 76 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} | 68 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} | 67 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} | 52 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} | 47 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} | 40 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 3 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] | 118 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}} | 81 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КАФ]] | 140 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} | 108 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНКАКАФ]] | 52 |- | style="text-align:left" | <s>{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Club Leon}}</s> <ref name="leon"/> | 47 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНМЕБОЛ]] | 71 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} | 37 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 3 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] | 49 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} | 43 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КАФ]] | 100 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} | 98 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНКАКАФ]] | 34 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} | 28 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} | style="font-size:85%" | [[ОФК]] | 66 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} | style="font-size:85%" | [[Фудбалска федерација на САД|Фед. домаќин]] | {{N/a}} |} </div> === Групи === {| | align="left" | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група А|Група А]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |А1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} |- |А2 | style="text-align:left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} |- |А3 | style="text-align:left" |{{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} |- |А4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} |} | align="left" | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Б|Група Б]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Б1 | style="text-align:left" |{{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} |- |Б2 | style="text-align:left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} |- |Б3 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} |- |Б4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Ц|Група Ц]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Ц1 | style="text-align:left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} |- |Ц2 | style="text-align:left" |{{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} |- |Ц3 | style="text-align:left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} |- |Ц4 | style="text-align:left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Д|Група Д]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Д1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} |- |Д2 | style="text-align:left" |{{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance Tunis}} |- |Д3 | style="text-align:left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} |- |Д4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Los Angeles FC}}<ref name="leon"/> |} |- | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Е|Група Е]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Е1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} |- |Е2 | style="text-align:left" |{{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} |- |Е3 | style="text-align:left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} |- |Е4 | style="text-align:left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Ф|Група Ф]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Ф1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} |- |Ф2 | style="text-align:left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} |- |Ф3 | style="text-align:left" |{{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}}} |- |Ф4 | style="text-align:left" |{{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Г|Група Г]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Г1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} |- |Г2 | style="text-align:left" |{{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} |- |Г3 | style="text-align:left" |{{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} |- |Г4 | style="text-align:left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Х|Група Х]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Х1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} |- |Х2 | style="text-align:left" |{{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} |- |Х3 | style="text-align:left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} |- |Х4 | style="text-align:left" |{{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} |} |} {{Clear}} ==Стадиони== На 28 септември 2024 година биле објавени сите 12 стадиони кој ќе бидат домаќини на турнирот.<ref>{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/guida-stadi-mondiale-per-club-2025?intcmp=%28p_fifacom%29_%28d_%29_%28c_webheader-mcf-2025%29_%28sc_venues%29_%28ssc_%29_%28sssc_%29_%28l_it%29_%28da_29092024%29|title=Gli stadi della Coppa del Mondo per club FIFA 2025|website=FIFA|language=it|access-date=29 септември 2024}}</ref> Првиот натпревар со кој бил отворен турнирот се одиграл на 14 јуни 2025 година на стадионот [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]] во [[Мајами]], додека финалето се одиграло на 13 јули 2025 година на стадионот [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]] во [[Њујорк]].<ref name="intermiami">{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/inter-miami-mondiale-per-club|title=L'Inter Miami parteciperà alla FIFA Club World Cup 2025|date=20 октомври 2024|access-date=20 октомври 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/12-stadi-mondiale-per-club-fifa|title=FIFA Club World Cup 2025™: il Presidente Infantino annuncia gli stadi ospitanti|website=FIFA|language=it|access-date=29 септември 2024}}</ref> {| class="wikitable" style="width: 100%; text-align:center" |+ |- ! colspan=2 rowspan="4" style="width: 40%" |<div align="center"> {{Location map+|USA|float=none|width=450|places= {{Location map~|USA|lat=34.05223|long=-118.24368|label='''[[Лос Анџелес]]'''}} {{Location map~|USA|lat=40.716667|long=-74|position=right|label='''[[Њујорк]]'''}} {{Location map~|USA|lat=35.219|long=-80.848|position=top|label='''[[Шарлот]]'''}} {{Location map~|USA|lat=39.096|long=-84.518|position=left|label='''[[Синсинати]]'''}} {{Location map~|USA|lat=38.89|long=-77.08|position=right|label='''[[Вашингтон]]'''}} {{Location map~|USA|lat=33.755|long=-84.39|label='''[[Атланта]]'''}} {{Location map~|USA|lat=39.998056|long=-75.144722|label='''[[Филаделфија]]'''}} {{Location map~|USA|lat=28.527|long=-81.365|position=top|label='''[[Орландо (Флорида)|Орландо]]'''}} {{Location map~|USA|lat=36.164|long=-86.781|position=left|label='''[[Нешвил]]'''}} {{Location map~|USA|lat=47.60621|long=-122.33207|position=bottom|label='''[[Сиетл]]'''}} {{Location map~|USA|lat=25.787778|long=-80.224167|position=bottom|label='''[[Мајами]]'''}} }}</div> !style="width: 20%" |[[Лос Анџелес]] !style="width: 20%" |[[Њујорк]] !style="width: 20%" |[[Нешвил]] |- |[[Роуз Боул]]<br/><small>([[Пасадена (Калифорнија)|Пасадена]], [[Калифорнија]])</small> |[[Стадион МетЛајф|МетЛајф]]<br/><small>([[Ист Ратерфорд]], [[Њу Џерзи]])</small> |[[Џодис Парк]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:88500}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:82500}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:30000}}''' |- |[[File:2018.06.17_Over_the_Rose_Bowl,_Pasadena,_CA_USA_0039_(42855669451)_(cropped).jpg|200px]] |[[File:Metlife stadium (Aerial view).jpg|200px]] |[[File:GEODIS_Park.jpg|200px]] |- ![[Шарлот]] ![[Атланта]] ![[Филаделфија]] ![[Сиетл]] ![[Синсинати]] |- |[[Стадион Бенк оф Америка|Бенк оф Америка]] |[[Стадион Мерцедес Бенц|Мерцедес-Бенц]] |[[Линколн Фајненшел Филд]] |[[Лумен Филд]] |[[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:75000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:75000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:69000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:69000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:26000}}''' |- |[[File:BofAStadium2015.JPG|200px]] |[[File:Mercedes Benz Stadium time lapse capture 2017-08-13.jpg|200px]] |[[File:Philly_(45).JPG|200px]] |[[File:Qwest Field North.jpg|200px]] |[[File:Tql-stadium_world-cup-qualifier_usmnt-v-mexico_11-12-2021_1903.jpg|200px]] |- !colspan=2|[[Орландо (Флорида)|Орландо]] ![[Мајами]] ![[Вашингтон]] |- |[[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]] |[[Стадион Орландо Сити]] |[[Стадион Хард Рок]]<br/><small>([[Мајами Гарденс]], [[Флорида]])</small> |[[Ауди Филд]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:65000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:25000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:65000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:20000}}''' |- |[[File:Citrus_Bowl_Orlando_City.jpg|200px]] |[[File:Open_House_Event_(32264010504).jpg|200px]] |[[File:Hard Rock Stadium 2017 2.jpg|200px]] |[[File:Audi_Field_(45116253932).jpg|200px]] |} == Бараж == Првично {{Fb team (N) Club Leon}} се квалификувал за турнирот како победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], но на 21 март 2025 година биле исклучени од ФИФА поради кршење на правилата за повеќекратна сопственост, бидејќи го делат сопствеништвото со {{Fb team (N) Pachuca}}.<ref>{{cite web |date=21 март 2025 |title=FIFA Appeal Committee decision on CF Pachuca and Club León |url=https://inside.fifa.com/legal/judicial-bodies/media-releases/fifa-appeal-committee-decision-on-cf-pachuca-and-club-leon |language=en }}</ref> На 6 мај, [[Суд за спортска арбитража|Судот за спортска арбитража]] (CAS) ја отфрлил жалбата на Леон, Пачука и {{Fb team (N) Alajuelense}}, кои првично го поднеле случајот до ФИФА. ФИФА потоа го потврдила исклучувањето на Леон и одредила да се одигра бараж натпревар помеѓу {{Fb team (N) Los Angeles FC}}, финалист на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], и {{Fb team (N) Club America}}, најдобро рангираниот клуб на ранг-листата на КОНКАКАФ по крајот на 2024 година.<ref>{{cite web |date=6 мај 2025 |title=FIFA takes decision on last FIFA Club World Cup 2025 participating team |url=https://inside.fifa.com/organisation/media-releases/decision-on-last-fifa-club-world-cup-2025-participating-team |language=en }}</ref> {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|5|31|df=y}} |време = 19:30 |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = 2-1 |екипа2 = {{Fb team Club America}} |голови1 = *[[Игор Жезус (фудбалер 2003)|Игор Жезус]] {{goal|89}} *[[Денис Буанга|Буанга]] {{goal|115}} |голови2 = *{{goal|64|пен.}} [[Брајан Родригес|Родригес]] |aet = yes |стадион = [[Стадион Бенк оф Калифорнија|Бенк оф Калифорнија]] |гледачи = 20.714 |судија = {{flagsport|BRA}} [[Вилтон Сампајо]] |извештај = https://www.fifa.com/it/match-centre/match/2y0bs9z3jy1tvxkbgey8ac9p0/a43ylo3ozw62lw2qcnv3hlqfo/3j68z030kvc12z7lap9izaf4k/586ww6p8yj540g0ppkc5n0hzo?date=2025-06-01 }} ==Фаза по групи== ===Група А=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 20:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al Ahly SC}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Inter Miami}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = 60.927<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10536/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Al Ahly FC v. Inter Miami CF |publisher=[[FIFA]] |date=June 14, 2025 |access-date=June 14, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|AUS}} [[Алиреза Фагани]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019152 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Palmeiras}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Porto}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = 46.275<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10533/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Palmeiras v. FC Porto |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|HON}} [[Саид Мартинес]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019149 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Palmeiras}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al Ahly SC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019148 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter Miami}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Porto}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Мерцедес Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019151 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter Miami}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Palmeiras}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019153 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Porto}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al Ahly SC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019150 }} ---- ===Група Б=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Paris Saint-Germain}} |резултат = 4&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Atletico Madrid}} |голови1 = *[[Фабијан Руис|Фабијан]] {{goal|19}} *[[Витиња (фудбалер февруари 2000)|Витиња]] {{goal|45+1}} *[[Сени Мајулу|Мајулу]] {{goal|87}} *[[Ли Канг Ин]] {{goal|90+7|пен.}} |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = 80.619<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10539/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Paris Saint-Germain v. Atlético de Madrid |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ROU}} [[Иштван Ковач (фудбалски судија)|Иштван Ковач]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019155 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 19:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Botafogo}} |резултат = 2&ndash;1 |екипа2 = {{Fb team Seattle Sounders FC}} |голови1 = *[[Жаир Куња|Куња]] {{goal|28}} *[[Игор Жезус (фудбалер 2001)|Игор Жезус]] {{goal|44}} |голови2 = *{{goal|75}} [[Кристијан Ролдан|К. Ролдан]] |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = 30.151<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10541/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Botafogo v. Seattle Sounders FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SWE}} [[Глен Ниберг]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019157 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Seattle Sounders FC}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Atletico Madrid}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019158 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Paris Saint-Germain}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Botafogo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019156 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Seattle Sounders FC}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Paris Saint-Germain}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019159 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Atletico Madrid}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Botafogo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019154 }} ---- ===Група Ц=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Bayern Munchen}} |резултат = 10&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Auckland City}} |голови1 = *[[Кингсли Коман|Коман]] {{goal|{{0}}6}}, {{goal|21}} *[[Саша Бој|Бој]] {{goal|18}} *[[Мајкл Олисе|Олисе]] {{goal|20}}, {{goal|45+3}} *[[Томас Милер|Милер]] {{goal|45}}, {{goal|89}} *[[Џамал Мусиала|Мусиала]] {{goal|67}}, {{goal|73|пен.}}, {{goal|84}} |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = 21.152<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10545/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: FC Bayern München v. Auckland City FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SEN}} Иса Си |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019161 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Boca Juniors}} |резултат = 2&ndash;2 |екипа2 = {{Fb team Benfica}} |голови1 = *[[Мигел Мерентиел|Мерентиел]] {{goal|21}} *[[Родриго Батаља|Батаља]] {{goal|27}} |голови2 = *{{goal|45+3|пен.}} [[Анхел Ди Марија|Ди Марија]] *{{goal|84}} [[Николас Отаменди|Отаменди]] |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = 55.574<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10546/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: CA Boca Juniors v. SL Benfica |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 16, 2025 |access-date=June 16, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|MEX}} [[Сесар Артуро Рамос|Сесар Рамос]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019162 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Benfica}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Auckland City}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Орландо Сити]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019165 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Bayern Munchen}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Boca Juniors}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019163 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 14:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Auckland City}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Boca Juniors}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019164 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Benfica}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Bayern Munchen}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Бенк оф Америка|Бенк оф Америка]], [[Шарлот]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019160 }} ---- ===Група Д=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance Tunis}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Los Angeles FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Chelsea}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Los Angeles FC}} |голови1 = *[[Педро Нето|Нето]] {{goal|34}} *[[Енцо Фернандес|Фернандес]] {{goal|79}} |голови2 = |стадион = [[Стадион Мерцедес-Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = 22.137<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10550/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Chelsea FC v. LAFC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 16, 2025 |access-date=June 16, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|VEN}} [[Хесус Валенсуела]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019166 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Flamengo}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Esperance Tunis}} |голови1 = *[[Хорхијан де Араскаета|Де Араскаета]] {{goal|17}} *[[Луис Араужо (фудбалер)|Араужо]] {{goal|70}} |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = 25.797<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10553/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Flamengo v. Espérance de Tunisie |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 16, 2025 |access-date=June 16, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|NED}} [[Дани Макели]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019169 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 14:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Flamengo}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Chelsea}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019170 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Esperance Tunis}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019167 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Flamengo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019168 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Esperance Tunis}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Chelsea}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019171 }} ---- ===Група Е=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team River Plate}} |резултат = 3&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |голови1 = *[[Факундо Колидио|Колидио]] {{goal|12}} *[[Себастијан Дриуси|Дриуси]] {{goal|48}} *[[Максимилијано Меса (фудбалер 1992)|Меса]] {{goal|73}} |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = 11.974<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10561/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: CA River Plate v. Urawa Red Diamonds |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 17, 2025 |access-date=June 17, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|GER}} [[Felix Zwayer]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019177 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Monterrey}} |резултат = 1&ndash;1 |екипа2 = {{Fb team Inter}} |голови1 = *[[Серхио Рамос|Рамос]] {{goal|25}} |голови2 = *{{goal|42}} [[Лаутаро Мартинес|Л. Мартинес]] |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = 40.311<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10558/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: CF Monterrey v. FC Internazionale Milano |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 17, 2025 |access-date=June 17, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|BRA}} [[Вилтон Сампајо]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019174 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019175 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team River Plate}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Monterrey}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019173 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team River Plate}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019176 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Urawa Red Diamonds}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Monterrey}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019172 }} ---- ===Група Ф=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Fluminense}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Borussia Dortmund}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = 34.736<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10562/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Fluminense FC v. Borussia Dortmund |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 17, 2025 |access-date=June 17, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|UZB}} Илгиз Танташев |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019178 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Ulsan HD}} |резултат = 0&ndash;1 |екипа2 = {{Fb team Mamelodi Sundowns}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|36}} [[Икрам Рајнерс|Рајнерс]] |стадион = [[Стадион Орландо Сити]], [[Орландо]] |гледачи = 3.412<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10567/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Ulsan HD v. Mamelodi Sundowns FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 17, 2025 |access-date=June 17, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|FRA}} [[Клеман Тирпен]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019183 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Mamelodi Sundowns}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Borussia Dortmund}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019181 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Fluminense}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Ulsan HD}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019179 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Borussia Dortmund}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Ulsan HD}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019180 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Mamelodi Sundowns}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Fluminense}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019182 }} ---- ===Група Г=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Manchester City}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Wydad Casablanca}} |голови1 = *[[Фил Фоден|Фоден]] {{goal|{{0}}2}} *[[Жереми Доку|Доку]] {{goal|42}} |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = 37.446<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10571/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Manchester City v. Wydad AC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 18, 2025 |access-date=June 18, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|BRA}} [[Рамон Абати]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019187 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al Ain FC}} |резултат = 0&ndash;5 |екипа2 = {{Fb team Juventus}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|11}}, {{goal|45+4}} [[Рандал Коло Муани|Коло Муани]] *{{goal|21}}, {{goal|58}} [[Франсиско Консеисао|Консеисао]] *{{goal|31}} [[Кенан Јилдиз|Јилдиз]] |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = 18.161<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10572/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Al Ain FC v. Juventus FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 18, 2025 |access-date=June 18, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|USA}} [[Тори Пенсо]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019188 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Juventus}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Wydad Casablanca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019186 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Manchester City}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al Ain FC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Мерцедес-Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019184 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Juventus}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Manchester City}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019185 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Wydad Casablanca}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al Ain FC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019189 }} ---- ===Група Х=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Real Madrid}} |резултат = 1&ndash;1 |екипа2 = {{Fb team Al-Hilal}} |голови1 = [[Гонсало Гарсија (фудбалер 2004)|Г. Гарсија]] {{goal|34}} |голови2 = {{goal|41|пен.}} [[Рубен Невеш|Невеш]] |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами]] |гледачи = 62.415<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10576/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Real Madrid C. F. v. Al Hilal |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 18, 2025 |access-date=June 18, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ARG}} [[Факундо Тељо]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019192 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Pachuca}} |резултат = 1&ndash;2 |екипа2 = {{Fb team Salzburg}} |голови1 = [[Брајан Гонсалес (мексикански фудбалер)|Гонсалес]] {{goal|56}} |голови2 = *{{goal|42}} [[Оскар Глух|Глух]] *{{goal|76}} [[Карим Онисиво|Онисиво]] |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = 5.282<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10575/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: CF Pachuca v. FC Salzburg |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 18, 2025 |access-date=June 18, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ALG}} [[Мустафа Горбал]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019191 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Real Madrid}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Pachuca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Бенк оф Америка]], [[Шарлот]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019190 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Salzburg}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al-Hilal}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019195 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 20:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al-Hilal}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Pachuca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019193 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Salzburg}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Real Madrid}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019194 }} ---- == Нокаут фаза == ==== Резултати ==== {{Осмина-финале |style=white-space:nowrap|widescore=yes|bold_winner=high|3rdplace=no |RD1-seed1 = 1A |RD1-team1 = |RD1-score1 = |RD1-seed2 = 2B |RD1-team2 = |RD1-score2 = |RD1-seed3 = 1C |RD1-team3 = |RD1-score3 = |RD1-seed4 = 2D |RD1-team4 = |RD1-score4 = |RD1-seed5 = 1E |RD1-team5 = |RD1-score5 = |RD1-seed6 = 2F |RD1-team6 = |RD1-score6 = |RD1-seed7 = 1G |RD1-team7 = |RD1-score7 = |RD1-seed8 = 2H |RD1-team8 = |RD1-score8 = |RD1-seed9 = 1B |RD1-team9 = |RD1-score9 = |RD1-seed10 = 2A |RD1-team10 = |RD1-score10 = |RD1-seed11 = 1D |RD1-team11 = |RD1-score11 = |RD1-seed12 = 2C |RD1-team12 = |RD1-score12 = |RD1-seed13 = 1F |RD1-team13 = |RD1-score13 = |RD1-seed14 = 2E |RD1-team14 = |RD1-score14 = |RD1-seed15 = 1H |RD1-team15 = |RD1-score15 = |RD1-seed16 = 2G |RD1-team16 = |RD1-score16 = |RD2-team1 = |RD2-score1 = |RD2-team2 = |RD2-score2 = |RD2-team3 = |RD2-score3 = |RD2-team4 = |RD2-score4 = |RD2-team5 = |RD2-score5 = |RD2-team6 = |RD2-score6 = |RD2-team7 = |RD2-score7 = |RD2-team8 = |RD2-score8 = |RD3-team1 = |RD3-score1 = |RD3-team2 = |RD3-score2 = |RD3-team3 = |RD3-score3 = |RD3-team4 = |RD3-score4 = |RD4-team1 = |RD4-score1 = |RD4-team2 = |RD4-score2 = |RD4-team3 = |RD4-score3 = |RD4-team4 = |RD4-score4 = }} ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== {{commons category}} * {{Official website|https://www.fifa.com/en/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025}} * [https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup Рангирање на клубовите по конфедерации] – ФИФА [[Категорија:Светско клупско првенство во фудбал 2025]] [[Категорија:Изданија на Светското клупско првенство во фудбал|2025]] tuqvh1n8mla3vb8eoydxwf1lwoinx63 5381994 5381990 2025-06-20T13:11:04Z Carshalton 30527 /* Група А */ дополнување резултати 5381994 wikitext text/x-wiki {{Infobox football tournament season | title = Светско клупско првенство 2025 | other_titles = {{ubl|FIFA Club World Cup 2025|Coupe du Monde des Clubs de la FIFA 2025|Mundial de Clubes FIFA 2025|}} | logo = 2025 FIFA Club World Cup.svg | logosize = 150px | caption = | sport = Фудбал | competition = Светско клупско првенство во фудбал{{!}}Светско клупско првенство | organization = [[ФИФА]] | host = {{USA}} | edition = 21-во <small>(1-во новиот формат)</small> | date_start = 14 јуни | date_end = 13 јули 2025 | host_country = {{flagsport|USA}} [[САД]] | num_teams = 32 <small>(од 6 конфедерации)</small> | venues = 12 | cities = 11 | website = | champions = | count = | finalist = | continentalcup1 = | continentalcup1 qualifiers = | matches played = | goals = | attendance = | top scorer = | player = | prevseason = [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]] | nextseason = [[Светско клупско првенство во фудбал 2029|2029]] | extra information = | updated = }} '''Светско клупско првенство во фудбал 2025'''<ref>{{Cite web |last=Media Release |title=AB InBev named Official Beer Partner of FIFA Club World Cup 25 |url=https://inside.fifa.com/organisation/commercial/media-releases/ab-inbev-named-official-beer-partner-of-fifa-club-world-cup-25 |website=FIFA}}</ref><ref>{{Cite web |title=FIFA Club World Cup 25 Pro Ball |url=https://www.adidas.com/us/fifa-club-world-cup-25-pro-ball/JE8770.html |website=Adidas Oficial Store |access-date=February 25, 2025 |archive-date=February 27, 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250227115839/https://www.adidas.com/us/fifa-club-world-cup-25-pro-ball/JE8770.html |url-status=live }}</ref> било 21-вото издание, прво во новиот формат, на [[Светско клупско првенство во фудбал|Светското клупско првенство]] во [[Фудбал|фудбал]], натпреварување организирано од [[ФИФА]] за машки фудбалски клубови.<ref name="torneo 2025"/> Турнирот се одржал во [[САД]]<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup|title=FIFA Council appoints United States as host of new and expanded FIFA Club World Cup|date=23 јуни 2023|access-date=23 јуни 2023|language=en}}</ref> од 14 до 13 јули 2025 година.<ref name="formula">{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-confirms-key-details-for-fifa-club-world-cup-2025-tm|title=FIFA Council confirms key details for FIFA Club World Cup 2025|date=17 декември 2023|access-date=17 декември 2023|language=en}}</ref> Ова издание воедно било прво во новиот формат во кој учествувале 32 екипи, вклучувајќи ги и актуелните шампиони на главните конфедерациски натпреварувања од претходните четири години.<ref name="torneo 2025">{{cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/mundial-de-clubes/usa-2025/articles/mondiale-per-club-fifa-25-tutto-quello-che-bisogna-sapere|title=FIFA Club World Cup 2025™: tutto quello che c'è da sapere|date=11 март 2024|access-date=13 март 2024|language=it}}</ref><ref name="Guardian">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025|title=Gianni Infantino announces 32-team men's Club World Cup in 2025|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-world-cup-2022-tm-praised-for-its-unique-cohesive-power|title=FIFA World Cup 2022™ praised for its "unique cohesive power"|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> Проширувањето на турнирот било најавено во март [[2019]], а првото издание во новиот формат од 24 екипи требало да се одржи во 2021 година во [[Кина]], пред да биде откажано поради [[Пандемија на КОВИД-19|пандемијата на КОВИД-19]].<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025|title=FIFA to launch new Club World Cup format with 32 teams in 2025|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> ФИФА ги одобрила критериумите за распределба на местата на секоја конфедерација во февруари 2023 и објавила дека организаторството на турнирот го доделила на САД, четири месеци подоцна. Како резултат на проширувањето на натпреварувањето, бил создаден [[ФИФА Интерконтинентален куп|ФИФА Интерконтиненталниот куп]], годишен турнир на кој учествуваат шестте актуелни шампиони на главните конфедерациски натпреварувања. Одлуката на ФИФА да го зголеми бројот на екипите на 32, била критикувана од [[FIFPro]] и [[World Leagues Forum]] поради влијанието што може да го има врз здравјето на играчите и згустениот календар.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/64001866|title=Club World Cup: Fifa to stage 32-team tournament from June 2025 - president Gianni Infantino|language=en|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023}}</ref> ==Создавање и формат== [[File:FIFA Club World cup trophy.jpg|thumb|Новиот трофеј на Светското клупско првенство на ФИФА изложен на стадионот [[Стадион Хамади Агреби|Хамади Агреби]] во [[Тунис]].]] Откако се вратило во 2005 година по подолга пауза, [[Светско клупско првенство во фудбал|Светското клупско првенство]] се одржувало секоја година во декември и било ограничено на победниците на главните конфедерациски натпреварувања.<ref>{{cite web |last=Lowy |first=Zach |date=January 30, 2023 |title=Soccer 101: FIFA Club World Cup |url=https://www.stlcitysc.com/news/soccer-101-fifa-club-world-cup |publisher=[[St. Louis City SC]] |accessdate=June 23, 2023 |archive-date=January 23, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240123182837/https://www.stlcitysc.com/news/soccer-101-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> Уште кон крајот на 2016 година, [[Претседател на ФИФА|Претседателот на ФИФА]], ​​[[Џани Инфантино]], предложил проширување на Светското клупско првенство на 32 екипи почнувајќи од 2019 година и презакажување за периодот јуни/јули за да биде поизбалансирано и попривлечно за радиодифузерите и спонзорите.<ref>{{cite news |date=November 18, 2016 |title=FIFA boss suggests 32-team Club World Cup in 2019 |url=http://www.cbc.ca/sports/soccer/fifa-infantino-32-team-club-world-cup-2019-1.3857019 |agency=[[Associated Press]] |publisher=[[CBC Sports]] |access-date=December 14, 2017 |archive-date=October 15, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231015220919/https://www.cbc.ca/sports/soccer/fifa-infantino-32-team-club-world-cup-2019-1.3857019 |url-status=live }}</ref> Кон крајот на 2017 година, ФИФА дискутирала за предлозите за проширување на натпреварувањето на 24 екипи и тоа да се игра на секои четири години почнувајќи од 2021 година, заменувајќи го [[ФИФА Куп на конфедерации|ФИФА Купот на конфедерации]].<ref>{{cite news |title=FIFA considering 24-team Club World Cup to be played in summer |url=http://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/3251358/fifa-considering-24-team-club-world-cup-to-be-played-in-summer |access-date=December 14, 2017 |agency=[[Associated Press]] |publisher=[[ESPN]] |date=October 31, 2017 |archive-date=February 27, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230227150603/http://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/3251358/fifa-considering-24-team-club-world-cup-to-be-played-in-summer |url-status=live }}</ref> Проширениот формат и распоредот на Светското клупско првенство, кое требало да се игра во јуни и јули 2021 година, биле потврдени на состанокот на Советот на ФИФА ​​во март 2019 година во [[Мајами]].<ref name="revamp">{{cite news |date=March 15, 2019 |title=FIFA Council votes for the introduction of a revamped FIFA Club World Cup |url=https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-votes-for-the-introduction-of-a-revamped-fifa-club-world-cup |publisher=FIFA |access-date=March 15, 2019 |archive-date=July 16, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190716174909/https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-votes-for-the-introduction-of-a-revamped-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref><ref name="BBC-Boycott">{{cite news |url=https://www.bbc.com/sport/football/47586593 |title=Fifa Club World Cup: Revised tournament approved despite top European clubs saying they will boycott |website=[[BBC Sport]] |publisher=[[British Broadcasting Corporation]] |date=March 15, 2019 |access-date=March 16, 2019 |archive-date=March 15, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190315220219/https://www.bbc.com/sport/football/47586593 |url-status=live }}</ref> [[Кина]] била назначена за домаќин во октомври 2019 година,<ref>{{cite news |url=https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-unanimously-appoints-china-pr-as-hosts-of-new-club-world-cup-in-202 |title=FIFA Council unanimously appoints China PR as hosts of new Club World Cup in 2021 |publisher=FIFA |date=October 24, 2019 |access-date=October 24, 2019 |archive-date=October 24, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191024050039/https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-unanimously-appoints-china-pr-as-hosts-of-new-club-world-cup-in-202 |url-status=live }}</ref> но турнирот во 2021 година бил откажан поради [[Пандемија на КОВИД-19|пандемијата на КОВИД-19]].<ref name="Guardian2">{{cite news |last=Ames |first=Doha |date=December 16, 2022 |title=Gianni Infantino announces 32-team men's Club World Cup in 2025 |url=https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025 |work=[[The Guardian]] |accessdate=December 16, 2022 |archive-date=May 3, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230503084158/https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025 |url-status=live }}</ref><ref name="newformat">{{cite news |last1=Olley |first1=James |title=FIFA to launch new Club World Cup format with 32 teams in 2025 |url=https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025 |access-date=December 16, 2022 |work=ESPN |date=December 16, 2022 |archive-date=February 2, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230202155244/https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025 |url-status=live }}</ref> На 23 јуни 2023 година, ФИФА потврдила дека САД ќе биде домаќин на турнирот во 2025 година, како претходник на [[Светско првенство во фудбал 2026|Светското првенство 2026]].<ref name= "USA 2025">{{cite web |url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup |title=FIFA Council appoints United States as host of new and expanded FIFA Club World Cup |publisher=[[FIFA]] |date=June 23, 2023 |access-date=June 23, 2023 |archive-date=September 16, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230916133153/https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> Учесниците (32 екипи) ќе бидат поделени во осум групи од по четири екипи, при што првите две екипи од секоја група ќе се квалификуваат во нокаут-фазата.<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/fifaplus/en/articles/fifa-club-world-cup-2025-dates-format-and-qualifiers|title=FIFA Club World Cup 2025: Dates, format and qualifiers|publisher=[[FIFA]]|access-date=June 25, 2023|archive-date=June 24, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230624213411/https://www.fifa.com/fifaplus/en/articles/fifa-club-world-cup-2025-dates-format-and-qualifiers|url-status=live}}</ref> Форматот ќе биде ист како оној што се користел на Светските првенства во периодот ​​помеѓу [[Светско првенство во фудбал 1998|1998]] и [[Светско првенство во фудбал 2022|2022]], со исклучок на натпреварот за третото место.<ref name="key details">{{Cite web |title=FIFA Council confirms key details for FIFA Club World Cup 2025 |url=https://www.fifa.com/fifaplus/en/tournaments/mens/fifa-club-world-cup/articles/fifa-council-confirms-key-details-club-world-cup-2025 |access-date=March 16, 2024 |website=www.fifa.com |archive-date=December 17, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231217154938/https://www.fifa.com/fifaplus/en/tournaments/mens/fifa-club-world-cup/articles/fifa-council-confirms-key-details-club-world-cup-2025 |url-status=live }}</ref> Во јануари 2024 година, било објавено дека турнирот главно ќе се одржи на [[Источен брег на САД|Источниот брег]] за да биде поблиску до европските емитувачи и гледачи, а воедно да се избегнат конфликти со [[КОНКАКАФ Голд куп 2025|КОНКАКАФ Голд купот 2025]], кој, исто така, се одржувал првенствено во САД приближно во исто време, но главно во [[Запад (САД)|Западниот дел на земјата]].<ref>{{Cite news |last=Sheldon |first=Felipe Cardenas and Dan |title=Club World Cup set for U.S. east coast, Gold Cup on west |url=https://theathletic.com/5208543/2024/01/18/club-world-cup-2025-us-gold-cup-location/ |access-date=February 21, 2024 |website=The Athletic |language=en}}</ref> ==Распределба на места== На 14 февруари 2023 година, Советот на ФИФА ​​го одобрил распределувањето на местата за изданието во 2025 година врз основа на низа објективни критериуми. [[УЕФА]] обезбедила најмногу места, со дванаесет, додека [[КОНМЕБОЛ]] била втора, со шест. [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]], [[КАФ]] и [[КОНКАКАФ]] имаат по четири места, додека [[Фудбалска конфедерација на Океанија|ОФК]] и федерацијата на земјата домаќин имаат по едно место.<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-highlights-record-breaking-revenue-in-football|title=FIFA Council highlights record breaking revenue in football|date=14 февруари 2023|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> На 14 март 2023 година, Советот на ФИФА ги одобрил клучните принципи за влегување на турнирот.<ref name="access list">{{cite web |url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-approves-international-match-calendars |title=FIFA Council approves international match calendars |publisher=[[FIFA]] |date=March 14, 2023 |access-date=March 14, 2023 |archive-date=March 14, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230314155521/https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-approves-international-match-calendars |url-status=live }}</ref> Принципите се следниве, земајќи ги предвид натпреварите завршени во текот на четиригодишен период од 2021 до 2024 година:<ref name="rankings">{{Cite web |title=FIFA Club World Cup 2025™ Confederations ranking |url=https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup |access-date=June 13, 2024 |publisher=[[FIFA]] |language=en |archive-date=June 21, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240621032232/https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> * КОНМЕБОЛ и УЕФА (повеќе од четири места): право на учество за победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година, а дополнителните тимови ќе бидат одредени според рангирањето на клубовите во текот на четиригодишниот период. * АФК, КАФ и КОНКАКАФ (по четири места): право на учество за победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година.<ref>Бидејќи [[АФК Лига на шампиони|АФК Лигата на шампиони]] повеќе не се игра во текот на една календарска година од изданието 2023-2024, само три изданија се завршени во периодот 2021-2024. Поради оваа причина, дополнителното место му било доделено на најдобриот тим што ги исполнува условите од четиригодишното рангирање на АФК.</ref> * ОФК (едно место): право на учество за клубот со највисок ранг меѓу победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година.<ref name="OFC"/> * Федерацијата на земјата домаќин (едно место): право на учество за еден клуб од [[МЛС]].<ref>Во октомври 2024 година, ФИФА одлучила да го додели местото на клубот победник на [[MLS Supporters' Shield|Supporters' Shield]] трофејот за 2024 година.</ref> Доколку еден клуб освои две или повеќе изданија од главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024, дополнителните екипи ќе бидат одредени според рангирањето на клубовите во текот на четиригодишниот период. Понатаму, било применето ограничување од по два клуба од иста федерација, не сметајќи ги клубовите шампиони на главното клупско натпреварување на нивната конфедерација. Механизмите за пресметување на четиригодишното рангирање на клубовите во рамките на секоја конфедерација биле базирани на учинокот на екипите во нивните соодветни континентални турнири во текот на сезоните завршени помеѓу 2021 и 2024 година.<ref name="access list"/> За сите конфедерации освен УЕФА, користениот систем за рангирање бил следниот: * 3 бода за секоја победа; * 1 бод за секој натпревар одигран нерешено; * 3 бода за секој пласман од рундата во следната фаза од натпреварувањето. Во случајот на УЕФА, со оглед на постоењето на [[УЕФА коефициент|коефициент]], било одлучено, како исклучок, да се користи гореспоменатото рангирање за класификација на европските клубови (дури и ако усвоеното рангирање го зема предвид четиригодишниот период, а не претходниот петгодишен период и се однесува само на резултатите добиени во УЕФА Лигата на шампионите). == Екипи учесници == {{Col-begin}} {{col-2}} {{Location map+|Свет|width=600|float=center|caption=Локации на неевропските екипи кои учествувале на '''Светското клупско првенство 2025'''.|places= <!--AFC--> {{Location map~|Свет|lat=24.788598|long=46.839195|label_size=80|label={{Fb team (N) Al-Hilal}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=35.903111|long=139.717601|label_size=80|label={{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}}|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=35.53528|long=129.25944|label_size=80|label={{Fb team (N) Ulsan HD}}|position=left}} {{Location map~|Свет|lat=24.2446219|long=55.7142463|label_size=80|label={{Fb team (N) Al Ain FC}}|position=right}} <!--CAF--> {{Location map~|Свет|lat=30.069114|long=31.312333|label_size=80|label={{Fb team (N) Al Ahly}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=33.582859|long=-7.646818|label_size=80|label={{Fb team (N) Wydad Casablanca}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=36.7479797|long=10.2726928|label_size=80|label={{Fb team (N) Esperance Tunis}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=-25.753333|long=28.2227788|label_size=80|label={{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}}|position=right}} <!--CONCACAF--> {{Location map~|Свет|lat=25.669|long=-100.244|label_size=80|label={{Fb team (N) Monterrey}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=47.595157|long=-122.331641|label_size=80|label={{Fb team (N) Seattle Sounders FC}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=20.105186|long=-98.7563288|label_size=80|label={{Fb team (N) Pachuca}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=25.787778|long=-80.224167|label_size=80|label={{Fb team (N) Inter Miami}}|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=34.313|long=-118.285|label_size=80|label=[[ФК&nbsp;Лос&nbsp;Анџелес]]|position=left}} <!--CONMEBOL--> {{Location map~|Свет|lat=-23.600008|long=-46.500002|label_size=80|label={{Fb team (N) Palmeiras}}|position=left}} {{Location map~|Свет|lat=-34.545278|long=-58.449722|label_size=80|label='''{{Безпрелом|Буенос&nbsp;Аирес}}'''|mark=Black pog.svg|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=-22.912147|long=-43.230187|label_size=80|label='''{{Безпрелом|Рио де Жанеиро}}'''|position=top|mark=Black pog.svg}} <!--OFC--> {{Location map~|Свет|lat=-36.8484597|long=174.7633315|label_size=80|label={{Fb team (N) Auckland City}}|position=left}} {{Location map~|Свет|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=-10|long=-160|label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Буенос&nbsp;Аирес'''}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Boca Juniors}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) River Plate}}}}</span>|position=right}} {{Location map~|Свет|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=-35 |long=-160|label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Рио&nbsp;де&nbsp;Жанеиро'''}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Botafogo}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Flamengo}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Fluminense}}}}</span>|position=right}} }} {{col-2}} {{Location map+|Европа|width=600|float=center|caption=Локации на европските екипи кои учествувале на '''Светското клупско првенство 2025'''.|places= <!--UEFA--> {{Location map~|Европа|lat=40.453058|long=-3.688337|label_size=80|label='''Мадрид'''|position=right|mark=Black pog.svg}} {{Location map~|Европа|lat=51.48167|long=-0.191111|label_size=80|label={{Fb team (N) Chelsea}}|position=left}} {{Location map~|Европа|lat=53.463056|long=-2.291389|label_size=80|label={{Fb team (N) Manchester City}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=48.135125|long=11.581918|label_size=80|label={{Fb team (N) Bayern Munchen}}|position=left}} {{Location map~|Европа|lat=51.49257|long=7.45184|label_size=80|label={{Fb team (N) Borussia Dortmund}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=45.4654219|long=9.1859243|label_size=80|label={{Fb team (N) Inter}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=45.073095|long=7.681223|label_size=80|label={{Fb team (N) Juventus}}|position=bottom}} {{Location map~|Европа|lat=48.856614|long=2.352222|label_size=80|label={{Fb team (N) PSG}}|position=top}} {{Location map~|Европа|lat=41.1579438|long=-8.6291053|label_size=80|label={{Fb team (N) Porto}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=38.7222524|long=-9.1393366|label_size=80|label={{Fb team (N) Benfica}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=47.816389|long=12.998333|label_size=80|label={{Fb team (N) Salzburg}}||position=right}} {{Location map~|Европа|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=60 |long=-20 |label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Мадрид'''}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}}&nbsp;[[ФК Атлетико Мадрид|Атлетико&nbsp;Мад.]]<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Real Madrid}}}}</span>|position=right}} }} {{col-end}} {| class="wikitable" |- !width=20%| Екипа !width=10%| Конфедерација !width=30%| Квалификација !width=10%| Дата на квалификување !width=20%| Претходни учества <br /><small>(победниците на претходните изданија се '''во болд''')</small> |- |{{flagsport|SAU}} {{Fb team Al-Hilal}} |rowspan=4| [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate>Учеството на клубот било потврдено на 14 март 2023 година со одобрување на принципите за учество. Потврдените клубови се (во загради е датумот на кој го освоиле натпреварувањето што ги квалификувало): {{Fb team (N) Al-Hilal}} (23 ноември 2021 година), {{Fb team (N) Al Ahly}} (17 јули 2021), {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} (30 мај 2022), {{Fb team (N) Monterrey}} (28 октомври 2021), {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} (4 мај 2022), {{Fb team (N) Palmeiras}} (27 ноември 2021), {{Fb team (N) Flamengo}} (29 октомври 2022), {{Fb team (N) Chelsea}} (29 мај 2021) и {{Fb team (N) Real Madrid}} (28 мај 2022).</ref> |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|JPN}} {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2022]] |6 мај 2023 |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|UAE}} {{Fb team Al-Ain FC}} |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2023-2024]] |25 мај 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]])</small> |- |{{flagsport|KOR}} {{Fb team Ulsan HD}} |1. рангиран клуб во АФК рангирањето |17 април 2024 |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]])</small> |- |{{flagsport|EGY}} {{Fb team Al Ahly SC}} |rowspan=4| [[КАФ]] |Победник на [[КАФ Лига на шампиони]] во [[КАФ Лига на шампиони 2020-2021|2020-2021]], [[КАФ Лига на шамиони 2022-2023|2022-2023]] и [[КАФ Лига на шампиони 2023-2024|2023-2024]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |10 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2005|2005]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2006|2006]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2008|2008]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|MAR}} {{Fb team Wydad Casablanca}} |Победник на [[КАФ Лига на шампиони 2021-2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|TUN}} {{Fb team Esperance Tunis}} |1. рангиран клуб во КАФ рангирањето |26 април 2024 |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]])</small> |- |{{flagsport|RSA}} {{Fb team Mamelodi Sundowns}} |2. рангиран клуб во КАФ рангирањето |26 април 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]])</small> |- |{{flagsport|MEX}} {{Fb team Monterrey}} |rowspan=4|[[КОНКАКАФ]] |Победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |6 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]])</small> |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Seattle Sounders FC}} |Победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Los Angeles FC}}<ref name="leon">Првично {{Fb team (N) Club Leon}} се квалификувал за турнирот како победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], но на 21 март 2025 година биле исклучени од ФИФА поради кршење на правилата за повеќекратна сопственост, бидејќи го делат сопствеништвото со {{Fb team (N) Pachuca}}. Заменскиот тим бил одреден со бараж натпревар помеѓу {{Fb team (N) Los Angeles FC}} и {{Fb team (N) Club America}}, во кој победил американскиот клуб.</ref><ref>{{Cite web|url=https://inside.fifa.com/legal/judicial-bodies/media-releases/fifa-appeal-committee-decision-on-cf-pachuca-and-club-leon|title=FIFA Appeal Committee decision on CF Pachuca and Club León|website=inside.fifa.com|lingua=en|date=21 март 2025|access-date=21 март 2025}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.gazzetta.it/calcio/coppa-mondo-club/21-03-2025/mondiale-per-club-la-fifa-esclude-il-leon.shtml|title=C'è un caso al Mondiale per club. La Fifa esclude il Leòn per le regole sulle multiproprietà|publisher=La Gazzetta dello Sport|date=21 март 2025|access-date=21 март 2025}}</ref> | Победник на [[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Бараж|Бараж]] | 31 мај 2025 | 1. учество |- |{{flagsport|MEX}} {{Fb team Pachuca}} |Победник на [[КОНКАКАФ Куп на шампиони 2024]] |1 јуни 2024 |5 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2008|2008]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2010|2010]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Palmeiras}} |rowspan=6|[[КОНМЕБОЛ]] |Победник на [[Копа Либертадорес 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Flamengo}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Fluminense}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2023]] |4 ноември 2023 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Botafogo}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2024]] |30 ноември 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ARG}} {{Fb team River Plate}} |1. рангиран клуб во КОНМЕБОЛ рангирањето |14 мај 2024 |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2015|2015]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]])</small> |- |{{flagsport|ARG}} {{Fb team Boca Juniors}} |2. рангиран клуб во КОНМЕБОЛ рангирањето |22 август 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]])</small> |- |{{flagsport|NZL}} {{Fb team Auckland City}} |[[Фудбалска конфедерација на Океанија|ОФК]] |1. рангиран клуб во ОФК меѓу победниците на [[ОФК Лига на шампиони|ОФК Лигата на шампионите]]<ref name="OFC">Бидејќи ОФК Лигата на шампионите во 2021 година била откажана, местото му било доделено на најдобриот тим на четиригодишната ранг-листа на ОФК меѓу оние што ја освоиле [[ОФК Лига на шампиони|ОФК Лигата на шампионите]] во периодот помеѓу 2022 и 2024 година.</ref> |17 декември 2023 |12 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2006|2006]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2009|2009]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2014|2014]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2015|2015]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|ENG}} {{Fb team Chelsea}} |rowspan=12|[[УЕФА]] |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони 2020-2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]]''')</small> |- |{{flagsport|ESP}} {{Fb team Real Madrid}} |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони|УЕФА Лигата на шампионите]] во [[УЕФА Лига на шампиони 2021-2022|2021-2022]] и [[УЕФА Лига на шампиони 2023-2024|2023-2024]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |7 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2000|2000]], '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2014|2014]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]]''')</small> |- |{{flagsport|ENG}} {{Fb team Manchester City}} |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони 2022-2023]] |10 јуни 2023 |2 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]]''')</small> |- |{{flagsport|GER}} {{Fb team Bayern Munchen}} |1. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name="rankingUEFA">На 17 декември 2023 година, ФИФА објавила дека за изданието во 2025 година, екипите квалификувани преку рангирањето на УЕФА ќе бидат избрани со користење на [[УЕФА кофициент]]от, земајќи ги предвид нивните резултати постигнати во УЕФА Лигата на шампионите во четиригодишниот период 2021-2024. Како резултат на тоа, потврдено е учеството на следните клубови: {{Fb team (N) Bayern Munchen}}, {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}}, {{Fb team (N) Inter}}, {{Fb team (N) Porto}} и {{Fb team (N) Benfica}}</ref> |3 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]]''')</small> |- |{{flagsport|FRA}} {{Fb team Paris Saint-Germain}} |2. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|ITA}} {{Fb team Inter}} |3. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |2 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2010|2010]]''')</small> |- |{{flagsport|POR}} {{Fb team Porto}} |4. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|POR}} {{Fb team Benfica}} |5. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|GER}} {{Fb team Borussia Dortmund}} |6. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |6 март 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ITA}} {{Fb team Juventus}} |7. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |12 март 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ESP}} {{Fb team Atletico Madrid}} |8. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |16 април 2024 |1. учество |- |{{flagsport|AUT}} {{Fb team Salzburg}} |9. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 април 2024 |1. учество |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Inter Miami}} |[[Фудбалска федерација на САД|Фед. на домаќинот]] |Победник на [[МЛС 2024#Завршна табела|MLS Supporters' Shield 2024]] |19 октомври 2024<ref name="intermiami"/> |1. учество |- |} ==Ждрепка== <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 1 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} | rowspan="4" style="font-size:85%" | [[УЕФА]] | 123 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} | 119 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} | 108 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} | 85 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} | rowspan="4" style="font-size:85%" | [[КОНМЕБОЛ]] | 141 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} | 140 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} | 103 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} | 97 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 2 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} | rowspan="8" style="font-size:85%" | [[УЕФА]] | 79 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} | 79 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} | 76 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} | 68 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} | 67 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} | 52 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} | 47 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} | 40 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 3 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] | 118 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}} | 81 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КАФ]] | 140 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} | 108 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНКАКАФ]] | 52 |- | style="text-align:left" | <s>{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Club Leon}}</s> <ref name="leon"/> | 47 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНМЕБОЛ]] | 71 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} | 37 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 3 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] | 49 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} | 43 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КАФ]] | 100 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} | 98 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНКАКАФ]] | 34 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} | 28 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} | style="font-size:85%" | [[ОФК]] | 66 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} | style="font-size:85%" | [[Фудбалска федерација на САД|Фед. домаќин]] | {{N/a}} |} </div> === Групи === {| | align="left" | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група А|Група А]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |А1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} |- |А2 | style="text-align:left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} |- |А3 | style="text-align:left" |{{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} |- |А4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} |} | align="left" | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Б|Група Б]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Б1 | style="text-align:left" |{{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} |- |Б2 | style="text-align:left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} |- |Б3 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} |- |Б4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Ц|Група Ц]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Ц1 | style="text-align:left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} |- |Ц2 | style="text-align:left" |{{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} |- |Ц3 | style="text-align:left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} |- |Ц4 | style="text-align:left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Д|Група Д]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Д1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} |- |Д2 | style="text-align:left" |{{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance Tunis}} |- |Д3 | style="text-align:left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} |- |Д4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Los Angeles FC}}<ref name="leon"/> |} |- | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Е|Група Е]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Е1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} |- |Е2 | style="text-align:left" |{{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} |- |Е3 | style="text-align:left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} |- |Е4 | style="text-align:left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Ф|Група Ф]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Ф1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} |- |Ф2 | style="text-align:left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} |- |Ф3 | style="text-align:left" |{{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}}} |- |Ф4 | style="text-align:left" |{{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Г|Група Г]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Г1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} |- |Г2 | style="text-align:left" |{{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} |- |Г3 | style="text-align:left" |{{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} |- |Г4 | style="text-align:left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Х|Група Х]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Х1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} |- |Х2 | style="text-align:left" |{{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} |- |Х3 | style="text-align:left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} |- |Х4 | style="text-align:left" |{{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} |} |} {{Clear}} ==Стадиони== На 28 септември 2024 година биле објавени сите 12 стадиони кој ќе бидат домаќини на турнирот.<ref>{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/guida-stadi-mondiale-per-club-2025?intcmp=%28p_fifacom%29_%28d_%29_%28c_webheader-mcf-2025%29_%28sc_venues%29_%28ssc_%29_%28sssc_%29_%28l_it%29_%28da_29092024%29|title=Gli stadi della Coppa del Mondo per club FIFA 2025|website=FIFA|language=it|access-date=29 септември 2024}}</ref> Првиот натпревар со кој бил отворен турнирот се одиграл на 14 јуни 2025 година на стадионот [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]] во [[Мајами]], додека финалето се одиграло на 13 јули 2025 година на стадионот [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]] во [[Њујорк]].<ref name="intermiami">{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/inter-miami-mondiale-per-club|title=L'Inter Miami parteciperà alla FIFA Club World Cup 2025|date=20 октомври 2024|access-date=20 октомври 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/12-stadi-mondiale-per-club-fifa|title=FIFA Club World Cup 2025™: il Presidente Infantino annuncia gli stadi ospitanti|website=FIFA|language=it|access-date=29 септември 2024}}</ref> {| class="wikitable" style="width: 100%; text-align:center" |+ |- ! colspan=2 rowspan="4" style="width: 40%" |<div align="center"> {{Location map+|USA|float=none|width=450|places= {{Location map~|USA|lat=34.05223|long=-118.24368|label='''[[Лос Анџелес]]'''}} {{Location map~|USA|lat=40.716667|long=-74|position=right|label='''[[Њујорк]]'''}} {{Location map~|USA|lat=35.219|long=-80.848|position=top|label='''[[Шарлот]]'''}} {{Location map~|USA|lat=39.096|long=-84.518|position=left|label='''[[Синсинати]]'''}} {{Location map~|USA|lat=38.89|long=-77.08|position=right|label='''[[Вашингтон]]'''}} {{Location map~|USA|lat=33.755|long=-84.39|label='''[[Атланта]]'''}} {{Location map~|USA|lat=39.998056|long=-75.144722|label='''[[Филаделфија]]'''}} {{Location map~|USA|lat=28.527|long=-81.365|position=top|label='''[[Орландо (Флорида)|Орландо]]'''}} {{Location map~|USA|lat=36.164|long=-86.781|position=left|label='''[[Нешвил]]'''}} {{Location map~|USA|lat=47.60621|long=-122.33207|position=bottom|label='''[[Сиетл]]'''}} {{Location map~|USA|lat=25.787778|long=-80.224167|position=bottom|label='''[[Мајами]]'''}} }}</div> !style="width: 20%" |[[Лос Анџелес]] !style="width: 20%" |[[Њујорк]] !style="width: 20%" |[[Нешвил]] |- |[[Роуз Боул]]<br/><small>([[Пасадена (Калифорнија)|Пасадена]], [[Калифорнија]])</small> |[[Стадион МетЛајф|МетЛајф]]<br/><small>([[Ист Ратерфорд]], [[Њу Џерзи]])</small> |[[Џодис Парк]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:88500}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:82500}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:30000}}''' |- |[[File:2018.06.17_Over_the_Rose_Bowl,_Pasadena,_CA_USA_0039_(42855669451)_(cropped).jpg|200px]] |[[File:Metlife stadium (Aerial view).jpg|200px]] |[[File:GEODIS_Park.jpg|200px]] |- ![[Шарлот]] ![[Атланта]] ![[Филаделфија]] ![[Сиетл]] ![[Синсинати]] |- |[[Стадион Бенк оф Америка|Бенк оф Америка]] |[[Стадион Мерцедес Бенц|Мерцедес-Бенц]] |[[Линколн Фајненшел Филд]] |[[Лумен Филд]] |[[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:75000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:75000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:69000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:69000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:26000}}''' |- |[[File:BofAStadium2015.JPG|200px]] |[[File:Mercedes Benz Stadium time lapse capture 2017-08-13.jpg|200px]] |[[File:Philly_(45).JPG|200px]] |[[File:Qwest Field North.jpg|200px]] |[[File:Tql-stadium_world-cup-qualifier_usmnt-v-mexico_11-12-2021_1903.jpg|200px]] |- !colspan=2|[[Орландо (Флорида)|Орландо]] ![[Мајами]] ![[Вашингтон]] |- |[[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]] |[[Стадион Орландо Сити]] |[[Стадион Хард Рок]]<br/><small>([[Мајами Гарденс]], [[Флорида]])</small> |[[Ауди Филд]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:65000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:25000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:65000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:20000}}''' |- |[[File:Citrus_Bowl_Orlando_City.jpg|200px]] |[[File:Open_House_Event_(32264010504).jpg|200px]] |[[File:Hard Rock Stadium 2017 2.jpg|200px]] |[[File:Audi_Field_(45116253932).jpg|200px]] |} == Бараж == Првично {{Fb team (N) Club Leon}} се квалификувал за турнирот како победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], но на 21 март 2025 година биле исклучени од ФИФА поради кршење на правилата за повеќекратна сопственост, бидејќи го делат сопствеништвото со {{Fb team (N) Pachuca}}.<ref>{{cite web |date=21 март 2025 |title=FIFA Appeal Committee decision on CF Pachuca and Club León |url=https://inside.fifa.com/legal/judicial-bodies/media-releases/fifa-appeal-committee-decision-on-cf-pachuca-and-club-leon |language=en }}</ref> На 6 мај, [[Суд за спортска арбитража|Судот за спортска арбитража]] (CAS) ја отфрлил жалбата на Леон, Пачука и {{Fb team (N) Alajuelense}}, кои првично го поднеле случајот до ФИФА. ФИФА потоа го потврдила исклучувањето на Леон и одредила да се одигра бараж натпревар помеѓу {{Fb team (N) Los Angeles FC}}, финалист на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], и {{Fb team (N) Club America}}, најдобро рангираниот клуб на ранг-листата на КОНКАКАФ по крајот на 2024 година.<ref>{{cite web |date=6 мај 2025 |title=FIFA takes decision on last FIFA Club World Cup 2025 participating team |url=https://inside.fifa.com/organisation/media-releases/decision-on-last-fifa-club-world-cup-2025-participating-team |language=en }}</ref> {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|5|31|df=y}} |време = 19:30 |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = 2-1 |екипа2 = {{Fb team Club America}} |голови1 = *[[Игор Жезус (фудбалер 2003)|Игор Жезус]] {{goal|89}} *[[Денис Буанга|Буанга]] {{goal|115}} |голови2 = *{{goal|64|пен.}} [[Брајан Родригес|Родригес]] |aet = yes |стадион = [[Стадион Бенк оф Калифорнија|Бенк оф Калифорнија]] |гледачи = 20.714 |судија = {{flagsport|BRA}} [[Вилтон Сампајо]] |извештај = https://www.fifa.com/it/match-centre/match/2y0bs9z3jy1tvxkbgey8ac9p0/a43ylo3ozw62lw2qcnv3hlqfo/3j68z030kvc12z7lap9izaf4k/586ww6p8yj540g0ppkc5n0hzo?date=2025-06-01 }} ==Фаза по групи== ===Група А=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 20:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al Ahly SC}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Inter Miami}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = 60.927<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10536/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Al Ahly FC v. Inter Miami CF |publisher=[[FIFA]] |date=June 14, 2025 |access-date=June 14, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|AUS}} [[Алиреза Фагани]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019152 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Palmeiras}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Porto}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = 46.275<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10533/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Palmeiras v. FC Porto |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|HON}} [[Саид Мартинес]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019149 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Palmeiras}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Al Ahly SC}} |голови1 = *[[Весам Абу Али|Абу Али]] {{goal|49|авт.}} *[[Хосе Мануел Лопес (фудбалер)|Лопес]] {{goal|59}} |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = 35.179<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10532/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Palmeiras v. Al Ahly FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 19, 2025 |access-date=June 19, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ENG}} [[Антони Тејлор]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019148 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter Miami}} |резултат = 2&ndash;1 |екипа2 = {{Fb team Porto}} |голови1 = *[[Теласко Сеговија|Сеговија]] {{goal|47}} *[[Лионел Меси|Меси]] {{goal|54}} |голови2 = *{{goal|{{0}}8|пен.}} [[Саму Агехова|Агехова]] |стадион = [[Стадион Мерцедес Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = 31.783<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10535/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Inter Miami CF v. FC Porto |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 19, 2025 |access-date=June 19, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|CHL}} [[Кристијан Гарај]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019151 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter Miami}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Palmeiras}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019153 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Porto}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al Ahly SC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019150 }} ---- ===Група Б=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Paris Saint-Germain}} |резултат = 4&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Atletico Madrid}} |голови1 = *[[Фабијан Руис|Фабијан]] {{goal|19}} *[[Витиња (фудбалер февруари 2000)|Витиња]] {{goal|45+1}} *[[Сени Мајулу|Мајулу]] {{goal|87}} *[[Ли Канг Ин]] {{goal|90+7|пен.}} |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = 80.619<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10539/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Paris Saint-Germain v. Atlético de Madrid |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ROU}} [[Иштван Ковач (фудбалски судија)|Иштван Ковач]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019155 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 19:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Botafogo}} |резултат = 2&ndash;1 |екипа2 = {{Fb team Seattle Sounders FC}} |голови1 = *[[Жаир Куња|Куња]] {{goal|28}} *[[Игор Жезус (фудбалер 2001)|Игор Жезус]] {{goal|44}} |голови2 = *{{goal|75}} [[Кристијан Ролдан|К. Ролдан]] |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = 30.151<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10541/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Botafogo v. Seattle Sounders FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SWE}} [[Глен Ниберг]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019157 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Seattle Sounders FC}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Atletico Madrid}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019158 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Paris Saint-Germain}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Botafogo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019156 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Seattle Sounders FC}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Paris Saint-Germain}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019159 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Atletico Madrid}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Botafogo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019154 }} ---- ===Група Ц=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Bayern Munchen}} |резултат = 10&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Auckland City}} |голови1 = *[[Кингсли Коман|Коман]] {{goal|{{0}}6}}, {{goal|21}} *[[Саша Бој|Бој]] {{goal|18}} *[[Мајкл Олисе|Олисе]] {{goal|20}}, {{goal|45+3}} *[[Томас Милер|Милер]] {{goal|45}}, {{goal|89}} *[[Џамал Мусиала|Мусиала]] {{goal|67}}, {{goal|73|пен.}}, {{goal|84}} |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = 21.152<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10545/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: FC Bayern München v. Auckland City FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SEN}} Иса Си |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019161 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Boca Juniors}} |резултат = 2&ndash;2 |екипа2 = {{Fb team Benfica}} |голови1 = *[[Мигел Мерентиел|Мерентиел]] {{goal|21}} *[[Родриго Батаља|Батаља]] {{goal|27}} |голови2 = *{{goal|45+3|пен.}} [[Анхел Ди Марија|Ди Марија]] *{{goal|84}} [[Николас Отаменди|Отаменди]] |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = 55.574<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10546/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: CA Boca Juniors v. SL Benfica |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 16, 2025 |access-date=June 16, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|MEX}} [[Сесар Артуро Рамос|Сесар Рамос]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019162 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Benfica}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Auckland City}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Орландо Сити]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019165 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Bayern Munchen}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Boca Juniors}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019163 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 14:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Auckland City}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Boca Juniors}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019164 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Benfica}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Bayern Munchen}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Бенк оф Америка|Бенк оф Америка]], [[Шарлот]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019160 }} ---- ===Група Д=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance Tunis}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Los Angeles FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Chelsea}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Los Angeles FC}} |голови1 = *[[Педро Нето|Нето]] {{goal|34}} *[[Енцо Фернандес|Фернандес]] {{goal|79}} |голови2 = |стадион = [[Стадион Мерцедес-Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = 22.137<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10550/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Chelsea FC v. LAFC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 16, 2025 |access-date=June 16, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|VEN}} [[Хесус Валенсуела]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019166 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Flamengo}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Esperance Tunis}} |голови1 = *[[Хорхијан де Араскаета|Де Араскаета]] {{goal|17}} *[[Луис Араужо (фудбалер)|Араужо]] {{goal|70}} |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = 25.797<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10553/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Flamengo v. Espérance de Tunisie |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 16, 2025 |access-date=June 16, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|NED}} [[Дани Макели]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019169 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 14:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Flamengo}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Chelsea}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019170 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Esperance Tunis}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019167 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Flamengo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019168 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Esperance Tunis}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Chelsea}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019171 }} ---- ===Група Е=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team River Plate}} |резултат = 3&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |голови1 = *[[Факундо Колидио|Колидио]] {{goal|12}} *[[Себастијан Дриуси|Дриуси]] {{goal|48}} *[[Максимилијано Меса (фудбалер 1992)|Меса]] {{goal|73}} |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = 11.974<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10561/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: CA River Plate v. Urawa Red Diamonds |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 17, 2025 |access-date=June 17, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|GER}} [[Felix Zwayer]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019177 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Monterrey}} |резултат = 1&ndash;1 |екипа2 = {{Fb team Inter}} |голови1 = *[[Серхио Рамос|Рамос]] {{goal|25}} |голови2 = *{{goal|42}} [[Лаутаро Мартинес|Л. Мартинес]] |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = 40.311<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10558/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: CF Monterrey v. FC Internazionale Milano |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 17, 2025 |access-date=June 17, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|BRA}} [[Вилтон Сампајо]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019174 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019175 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team River Plate}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Monterrey}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019173 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team River Plate}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019176 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Urawa Red Diamonds}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Monterrey}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019172 }} ---- ===Група Ф=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Fluminense}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Borussia Dortmund}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = 34.736<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10562/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Fluminense FC v. Borussia Dortmund |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 17, 2025 |access-date=June 17, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|UZB}} Илгиз Танташев |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019178 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Ulsan HD}} |резултат = 0&ndash;1 |екипа2 = {{Fb team Mamelodi Sundowns}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|36}} [[Икрам Рајнерс|Рајнерс]] |стадион = [[Стадион Орландо Сити]], [[Орландо]] |гледачи = 3.412<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10567/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Ulsan HD v. Mamelodi Sundowns FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 17, 2025 |access-date=June 17, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|FRA}} [[Клеман Тирпен]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019183 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Mamelodi Sundowns}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Borussia Dortmund}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019181 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Fluminense}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Ulsan HD}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019179 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Borussia Dortmund}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Ulsan HD}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019180 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Mamelodi Sundowns}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Fluminense}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019182 }} ---- ===Група Г=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Manchester City}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Wydad Casablanca}} |голови1 = *[[Фил Фоден|Фоден]] {{goal|{{0}}2}} *[[Жереми Доку|Доку]] {{goal|42}} |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = 37.446<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10571/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Manchester City v. Wydad AC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 18, 2025 |access-date=June 18, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|BRA}} [[Рамон Абати]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019187 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al Ain FC}} |резултат = 0&ndash;5 |екипа2 = {{Fb team Juventus}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|11}}, {{goal|45+4}} [[Рандал Коло Муани|Коло Муани]] *{{goal|21}}, {{goal|58}} [[Франсиско Консеисао|Консеисао]] *{{goal|31}} [[Кенан Јилдиз|Јилдиз]] |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = 18.161<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10572/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Al Ain FC v. Juventus FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 18, 2025 |access-date=June 18, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|USA}} [[Тори Пенсо]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019188 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Juventus}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Wydad Casablanca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019186 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Manchester City}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al Ain FC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Мерцедес-Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019184 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Juventus}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Manchester City}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019185 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Wydad Casablanca}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al Ain FC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019189 }} ---- ===Група Х=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Real Madrid}} |резултат = 1&ndash;1 |екипа2 = {{Fb team Al-Hilal}} |голови1 = [[Гонсало Гарсија (фудбалер 2004)|Г. Гарсија]] {{goal|34}} |голови2 = {{goal|41|пен.}} [[Рубен Невеш|Невеш]] |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами]] |гледачи = 62.415<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10576/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Real Madrid C. F. v. Al Hilal |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 18, 2025 |access-date=June 18, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ARG}} [[Факундо Тељо]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019192 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Pachuca}} |резултат = 1&ndash;2 |екипа2 = {{Fb team Salzburg}} |голови1 = [[Брајан Гонсалес (мексикански фудбалер)|Гонсалес]] {{goal|56}} |голови2 = *{{goal|42}} [[Оскар Глух|Глух]] *{{goal|76}} [[Карим Онисиво|Онисиво]] |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = 5.282<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10575/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: CF Pachuca v. FC Salzburg |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 18, 2025 |access-date=June 18, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ALG}} [[Мустафа Горбал]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019191 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Real Madrid}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Pachuca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Бенк оф Америка]], [[Шарлот]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019190 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Salzburg}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al-Hilal}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019195 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 20:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al-Hilal}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Pachuca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019193 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Salzburg}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Real Madrid}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019194 }} ---- == Нокаут фаза == ==== Резултати ==== {{Осмина-финале |style=white-space:nowrap|widescore=yes|bold_winner=high|3rdplace=no |RD1-seed1 = 1A |RD1-team1 = |RD1-score1 = |RD1-seed2 = 2B |RD1-team2 = |RD1-score2 = |RD1-seed3 = 1C |RD1-team3 = |RD1-score3 = |RD1-seed4 = 2D |RD1-team4 = |RD1-score4 = |RD1-seed5 = 1E |RD1-team5 = |RD1-score5 = |RD1-seed6 = 2F |RD1-team6 = |RD1-score6 = |RD1-seed7 = 1G |RD1-team7 = |RD1-score7 = |RD1-seed8 = 2H |RD1-team8 = |RD1-score8 = |RD1-seed9 = 1B |RD1-team9 = |RD1-score9 = |RD1-seed10 = 2A |RD1-team10 = |RD1-score10 = |RD1-seed11 = 1D |RD1-team11 = |RD1-score11 = |RD1-seed12 = 2C |RD1-team12 = |RD1-score12 = |RD1-seed13 = 1F |RD1-team13 = |RD1-score13 = |RD1-seed14 = 2E |RD1-team14 = |RD1-score14 = |RD1-seed15 = 1H |RD1-team15 = |RD1-score15 = |RD1-seed16 = 2G |RD1-team16 = |RD1-score16 = |RD2-team1 = |RD2-score1 = |RD2-team2 = |RD2-score2 = |RD2-team3 = |RD2-score3 = |RD2-team4 = |RD2-score4 = |RD2-team5 = |RD2-score5 = |RD2-team6 = |RD2-score6 = |RD2-team7 = |RD2-score7 = |RD2-team8 = |RD2-score8 = |RD3-team1 = |RD3-score1 = |RD3-team2 = |RD3-score2 = |RD3-team3 = |RD3-score3 = |RD3-team4 = |RD3-score4 = |RD4-team1 = |RD4-score1 = |RD4-team2 = |RD4-score2 = |RD4-team3 = |RD4-score3 = |RD4-team4 = |RD4-score4 = }} ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== {{commons category}} * {{Official website|https://www.fifa.com/en/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025}} * [https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup Рангирање на клубовите по конфедерации] – ФИФА [[Категорија:Светско клупско првенство во фудбал 2025]] [[Категорија:Изданија на Светското клупско првенство во фудбал|2025]] b4w7scf347h3kjs1oqugonqq6h3lkps 5381996 5381994 2025-06-20T13:16:51Z Carshalton 30527 /* Група Б */ дополнување резултати 5381996 wikitext text/x-wiki {{Infobox football tournament season | title = Светско клупско првенство 2025 | other_titles = {{ubl|FIFA Club World Cup 2025|Coupe du Monde des Clubs de la FIFA 2025|Mundial de Clubes FIFA 2025|}} | logo = 2025 FIFA Club World Cup.svg | logosize = 150px | caption = | sport = Фудбал | competition = Светско клупско првенство во фудбал{{!}}Светско клупско првенство | organization = [[ФИФА]] | host = {{USA}} | edition = 21-во <small>(1-во новиот формат)</small> | date_start = 14 јуни | date_end = 13 јули 2025 | host_country = {{flagsport|USA}} [[САД]] | num_teams = 32 <small>(од 6 конфедерации)</small> | venues = 12 | cities = 11 | website = | champions = | count = | finalist = | continentalcup1 = | continentalcup1 qualifiers = | matches played = | goals = | attendance = | top scorer = | player = | prevseason = [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]] | nextseason = [[Светско клупско првенство во фудбал 2029|2029]] | extra information = | updated = }} '''Светско клупско првенство во фудбал 2025'''<ref>{{Cite web |last=Media Release |title=AB InBev named Official Beer Partner of FIFA Club World Cup 25 |url=https://inside.fifa.com/organisation/commercial/media-releases/ab-inbev-named-official-beer-partner-of-fifa-club-world-cup-25 |website=FIFA}}</ref><ref>{{Cite web |title=FIFA Club World Cup 25 Pro Ball |url=https://www.adidas.com/us/fifa-club-world-cup-25-pro-ball/JE8770.html |website=Adidas Oficial Store |access-date=February 25, 2025 |archive-date=February 27, 2025 |archive-url=https://web.archive.org/web/20250227115839/https://www.adidas.com/us/fifa-club-world-cup-25-pro-ball/JE8770.html |url-status=live }}</ref> било 21-вото издание, прво во новиот формат, на [[Светско клупско првенство во фудбал|Светското клупско првенство]] во [[Фудбал|фудбал]], натпреварување организирано од [[ФИФА]] за машки фудбалски клубови.<ref name="torneo 2025"/> Турнирот се одржал во [[САД]]<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup|title=FIFA Council appoints United States as host of new and expanded FIFA Club World Cup|date=23 јуни 2023|access-date=23 јуни 2023|language=en}}</ref> од 14 до 13 јули 2025 година.<ref name="formula">{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-confirms-key-details-for-fifa-club-world-cup-2025-tm|title=FIFA Council confirms key details for FIFA Club World Cup 2025|date=17 декември 2023|access-date=17 декември 2023|language=en}}</ref> Ова издание воедно било прво во новиот формат во кој учествувале 32 екипи, вклучувајќи ги и актуелните шампиони на главните конфедерациски натпреварувања од претходните четири години.<ref name="torneo 2025">{{cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/mundial-de-clubes/usa-2025/articles/mondiale-per-club-fifa-25-tutto-quello-che-bisogna-sapere|title=FIFA Club World Cup 2025™: tutto quello che c'è da sapere|date=11 март 2024|access-date=13 март 2024|language=it}}</ref><ref name="Guardian">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025|title=Gianni Infantino announces 32-team men's Club World Cup in 2025|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-world-cup-2022-tm-praised-for-its-unique-cohesive-power|title=FIFA World Cup 2022™ praised for its "unique cohesive power"|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> Проширувањето на турнирот било најавено во март [[2019]], а првото издание во новиот формат од 24 екипи требало да се одржи во 2021 година во [[Кина]], пред да биде откажано поради [[Пандемија на КОВИД-19|пандемијата на КОВИД-19]].<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025|title=FIFA to launch new Club World Cup format with 32 teams in 2025|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> ФИФА ги одобрила критериумите за распределба на местата на секоја конфедерација во февруари 2023 и објавила дека организаторството на турнирот го доделила на САД, четири месеци подоцна. Како резултат на проширувањето на натпреварувањето, бил создаден [[ФИФА Интерконтинентален куп|ФИФА Интерконтиненталниот куп]], годишен турнир на кој учествуваат шестте актуелни шампиони на главните конфедерациски натпреварувања. Одлуката на ФИФА да го зголеми бројот на екипите на 32, била критикувана од [[FIFPro]] и [[World Leagues Forum]] поради влијанието што може да го има врз здравјето на играчите и згустениот календар.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/64001866|title=Club World Cup: Fifa to stage 32-team tournament from June 2025 - president Gianni Infantino|language=en|date=16 декември 2022|access-date=15 март 2023}}</ref> ==Создавање и формат== [[File:FIFA Club World cup trophy.jpg|thumb|Новиот трофеј на Светското клупско првенство на ФИФА изложен на стадионот [[Стадион Хамади Агреби|Хамади Агреби]] во [[Тунис]].]] Откако се вратило во 2005 година по подолга пауза, [[Светско клупско првенство во фудбал|Светското клупско првенство]] се одржувало секоја година во декември и било ограничено на победниците на главните конфедерациски натпреварувања.<ref>{{cite web |last=Lowy |first=Zach |date=January 30, 2023 |title=Soccer 101: FIFA Club World Cup |url=https://www.stlcitysc.com/news/soccer-101-fifa-club-world-cup |publisher=[[St. Louis City SC]] |accessdate=June 23, 2023 |archive-date=January 23, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240123182837/https://www.stlcitysc.com/news/soccer-101-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> Уште кон крајот на 2016 година, [[Претседател на ФИФА|Претседателот на ФИФА]], ​​[[Џани Инфантино]], предложил проширување на Светското клупско првенство на 32 екипи почнувајќи од 2019 година и презакажување за периодот јуни/јули за да биде поизбалансирано и попривлечно за радиодифузерите и спонзорите.<ref>{{cite news |date=November 18, 2016 |title=FIFA boss suggests 32-team Club World Cup in 2019 |url=http://www.cbc.ca/sports/soccer/fifa-infantino-32-team-club-world-cup-2019-1.3857019 |agency=[[Associated Press]] |publisher=[[CBC Sports]] |access-date=December 14, 2017 |archive-date=October 15, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231015220919/https://www.cbc.ca/sports/soccer/fifa-infantino-32-team-club-world-cup-2019-1.3857019 |url-status=live }}</ref> Кон крајот на 2017 година, ФИФА дискутирала за предлозите за проширување на натпреварувањето на 24 екипи и тоа да се игра на секои четири години почнувајќи од 2021 година, заменувајќи го [[ФИФА Куп на конфедерации|ФИФА Купот на конфедерации]].<ref>{{cite news |title=FIFA considering 24-team Club World Cup to be played in summer |url=http://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/3251358/fifa-considering-24-team-club-world-cup-to-be-played-in-summer |access-date=December 14, 2017 |agency=[[Associated Press]] |publisher=[[ESPN]] |date=October 31, 2017 |archive-date=February 27, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230227150603/http://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/3251358/fifa-considering-24-team-club-world-cup-to-be-played-in-summer |url-status=live }}</ref> Проширениот формат и распоредот на Светското клупско првенство, кое требало да се игра во јуни и јули 2021 година, биле потврдени на состанокот на Советот на ФИФА ​​во март 2019 година во [[Мајами]].<ref name="revamp">{{cite news |date=March 15, 2019 |title=FIFA Council votes for the introduction of a revamped FIFA Club World Cup |url=https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-votes-for-the-introduction-of-a-revamped-fifa-club-world-cup |publisher=FIFA |access-date=March 15, 2019 |archive-date=July 16, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190716174909/https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-votes-for-the-introduction-of-a-revamped-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref><ref name="BBC-Boycott">{{cite news |url=https://www.bbc.com/sport/football/47586593 |title=Fifa Club World Cup: Revised tournament approved despite top European clubs saying they will boycott |website=[[BBC Sport]] |publisher=[[British Broadcasting Corporation]] |date=March 15, 2019 |access-date=March 16, 2019 |archive-date=March 15, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190315220219/https://www.bbc.com/sport/football/47586593 |url-status=live }}</ref> [[Кина]] била назначена за домаќин во октомври 2019 година,<ref>{{cite news |url=https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-unanimously-appoints-china-pr-as-hosts-of-new-club-world-cup-in-202 |title=FIFA Council unanimously appoints China PR as hosts of new Club World Cup in 2021 |publisher=FIFA |date=October 24, 2019 |access-date=October 24, 2019 |archive-date=October 24, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191024050039/https://www.fifa.com/about-fifa/who-we-are/news/fifa-council-unanimously-appoints-china-pr-as-hosts-of-new-club-world-cup-in-202 |url-status=live }}</ref> но турнирот во 2021 година бил откажан поради [[Пандемија на КОВИД-19|пандемијата на КОВИД-19]].<ref name="Guardian2">{{cite news |last=Ames |first=Doha |date=December 16, 2022 |title=Gianni Infantino announces 32-team men's Club World Cup in 2025 |url=https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025 |work=[[The Guardian]] |accessdate=December 16, 2022 |archive-date=May 3, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230503084158/https://www.theguardian.com/football/2022/dec/16/gianni-infantino-announces-32-team-mens-club-world-cup-in-2025 |url-status=live }}</ref><ref name="newformat">{{cite news |last1=Olley |first1=James |title=FIFA to launch new Club World Cup format with 32 teams in 2025 |url=https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025 |access-date=December 16, 2022 |work=ESPN |date=December 16, 2022 |archive-date=February 2, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230202155244/https://www.espn.com/soccer/fifa-club-world-cup/story/4832860/fifa-to-launch-new-club-world-cup-with-32-teams-in-2025 |url-status=live }}</ref> На 23 јуни 2023 година, ФИФА потврдила дека САД ќе биде домаќин на турнирот во 2025 година, како претходник на [[Светско првенство во фудбал 2026|Светското првенство 2026]].<ref name= "USA 2025">{{cite web |url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup |title=FIFA Council appoints United States as host of new and expanded FIFA Club World Cup |publisher=[[FIFA]] |date=June 23, 2023 |access-date=June 23, 2023 |archive-date=September 16, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230916133153/https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-appoints-united-states-as-host-of-new-and-expanded-fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> Учесниците (32 екипи) ќе бидат поделени во осум групи од по четири екипи, при што првите две екипи од секоја група ќе се квалификуваат во нокаут-фазата.<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/fifaplus/en/articles/fifa-club-world-cup-2025-dates-format-and-qualifiers|title=FIFA Club World Cup 2025: Dates, format and qualifiers|publisher=[[FIFA]]|access-date=June 25, 2023|archive-date=June 24, 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230624213411/https://www.fifa.com/fifaplus/en/articles/fifa-club-world-cup-2025-dates-format-and-qualifiers|url-status=live}}</ref> Форматот ќе биде ист како оној што се користел на Светските првенства во периодот ​​помеѓу [[Светско првенство во фудбал 1998|1998]] и [[Светско првенство во фудбал 2022|2022]], со исклучок на натпреварот за третото место.<ref name="key details">{{Cite web |title=FIFA Council confirms key details for FIFA Club World Cup 2025 |url=https://www.fifa.com/fifaplus/en/tournaments/mens/fifa-club-world-cup/articles/fifa-council-confirms-key-details-club-world-cup-2025 |access-date=March 16, 2024 |website=www.fifa.com |archive-date=December 17, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231217154938/https://www.fifa.com/fifaplus/en/tournaments/mens/fifa-club-world-cup/articles/fifa-council-confirms-key-details-club-world-cup-2025 |url-status=live }}</ref> Во јануари 2024 година, било објавено дека турнирот главно ќе се одржи на [[Источен брег на САД|Источниот брег]] за да биде поблиску до европските емитувачи и гледачи, а воедно да се избегнат конфликти со [[КОНКАКАФ Голд куп 2025|КОНКАКАФ Голд купот 2025]], кој, исто така, се одржувал првенствено во САД приближно во исто време, но главно во [[Запад (САД)|Западниот дел на земјата]].<ref>{{Cite news |last=Sheldon |first=Felipe Cardenas and Dan |title=Club World Cup set for U.S. east coast, Gold Cup on west |url=https://theathletic.com/5208543/2024/01/18/club-world-cup-2025-us-gold-cup-location/ |access-date=February 21, 2024 |website=The Athletic |language=en}}</ref> ==Распределба на места== На 14 февруари 2023 година, Советот на ФИФА ​​го одобрил распределувањето на местата за изданието во 2025 година врз основа на низа објективни критериуми. [[УЕФА]] обезбедила најмногу места, со дванаесет, додека [[КОНМЕБОЛ]] била втора, со шест. [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]], [[КАФ]] и [[КОНКАКАФ]] имаат по четири места, додека [[Фудбалска конфедерација на Океанија|ОФК]] и федерацијата на земјата домаќин имаат по едно место.<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-highlights-record-breaking-revenue-in-football|title=FIFA Council highlights record breaking revenue in football|date=14 февруари 2023|access-date=15 март 2023|language=en}}</ref> На 14 март 2023 година, Советот на ФИФА ги одобрил клучните принципи за влегување на турнирот.<ref name="access list">{{cite web |url=https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-approves-international-match-calendars |title=FIFA Council approves international match calendars |publisher=[[FIFA]] |date=March 14, 2023 |access-date=March 14, 2023 |archive-date=March 14, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230314155521/https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/fifa-council/media-releases/fifa-council-approves-international-match-calendars |url-status=live }}</ref> Принципите се следниве, земајќи ги предвид натпреварите завршени во текот на четиригодишен период од 2021 до 2024 година:<ref name="rankings">{{Cite web |title=FIFA Club World Cup 2025™ Confederations ranking |url=https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup |access-date=June 13, 2024 |publisher=[[FIFA]] |language=en |archive-date=June 21, 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240621032232/https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup |url-status=live }}</ref> * КОНМЕБОЛ и УЕФА (повеќе од четири места): право на учество за победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година, а дополнителните тимови ќе бидат одредени според рангирањето на клубовите во текот на четиригодишниот период. * АФК, КАФ и КОНКАКАФ (по четири места): право на учество за победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година.<ref>Бидејќи [[АФК Лига на шампиони|АФК Лигата на шампиони]] повеќе не се игра во текот на една календарска година од изданието 2023-2024, само три изданија се завршени во периодот 2021-2024. Поради оваа причина, дополнителното место му било доделено на најдобриот тим што ги исполнува условите од четиригодишното рангирање на АФК.</ref> * ОФК (едно место): право на учество за клубот со највисок ранг меѓу победниците на главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024 година.<ref name="OFC"/> * Федерацијата на земјата домаќин (едно место): право на учество за еден клуб од [[МЛС]].<ref>Во октомври 2024 година, ФИФА одлучила да го додели местото на клубот победник на [[MLS Supporters' Shield|Supporters' Shield]] трофејот за 2024 година.</ref> Доколку еден клуб освои две или повеќе изданија од главното клупско натпреварување на конфедерацијата во периодот 2021-2024, дополнителните екипи ќе бидат одредени според рангирањето на клубовите во текот на четиригодишниот период. Понатаму, било применето ограничување од по два клуба од иста федерација, не сметајќи ги клубовите шампиони на главното клупско натпреварување на нивната конфедерација. Механизмите за пресметување на четиригодишното рангирање на клубовите во рамките на секоја конфедерација биле базирани на учинокот на екипите во нивните соодветни континентални турнири во текот на сезоните завршени помеѓу 2021 и 2024 година.<ref name="access list"/> За сите конфедерации освен УЕФА, користениот систем за рангирање бил следниот: * 3 бода за секоја победа; * 1 бод за секој натпревар одигран нерешено; * 3 бода за секој пласман од рундата во следната фаза од натпреварувањето. Во случајот на УЕФА, со оглед на постоењето на [[УЕФА коефициент|коефициент]], било одлучено, како исклучок, да се користи гореспоменатото рангирање за класификација на европските клубови (дури и ако усвоеното рангирање го зема предвид четиригодишниот период, а не претходниот петгодишен период и се однесува само на резултатите добиени во УЕФА Лигата на шампионите). == Екипи учесници == {{Col-begin}} {{col-2}} {{Location map+|Свет|width=600|float=center|caption=Локации на неевропските екипи кои учествувале на '''Светското клупско првенство 2025'''.|places= <!--AFC--> {{Location map~|Свет|lat=24.788598|long=46.839195|label_size=80|label={{Fb team (N) Al-Hilal}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=35.903111|long=139.717601|label_size=80|label={{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}}|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=35.53528|long=129.25944|label_size=80|label={{Fb team (N) Ulsan HD}}|position=left}} {{Location map~|Свет|lat=24.2446219|long=55.7142463|label_size=80|label={{Fb team (N) Al Ain FC}}|position=right}} <!--CAF--> {{Location map~|Свет|lat=30.069114|long=31.312333|label_size=80|label={{Fb team (N) Al Ahly}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=33.582859|long=-7.646818|label_size=80|label={{Fb team (N) Wydad Casablanca}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=36.7479797|long=10.2726928|label_size=80|label={{Fb team (N) Esperance Tunis}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=-25.753333|long=28.2227788|label_size=80|label={{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}}|position=right}} <!--CONCACAF--> {{Location map~|Свет|lat=25.669|long=-100.244|label_size=80|label={{Fb team (N) Monterrey}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=47.595157|long=-122.331641|label_size=80|label={{Fb team (N) Seattle Sounders FC}}|position=top}} {{Location map~|Свет|lat=20.105186|long=-98.7563288|label_size=80|label={{Fb team (N) Pachuca}}|position=bottom}} {{Location map~|Свет|lat=25.787778|long=-80.224167|label_size=80|label={{Fb team (N) Inter Miami}}|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=34.313|long=-118.285|label_size=80|label=[[ФК&nbsp;Лос&nbsp;Анџелес]]|position=left}} <!--CONMEBOL--> {{Location map~|Свет|lat=-23.600008|long=-46.500002|label_size=80|label={{Fb team (N) Palmeiras}}|position=left}} {{Location map~|Свет|lat=-34.545278|long=-58.449722|label_size=80|label='''{{Безпрелом|Буенос&nbsp;Аирес}}'''|mark=Black pog.svg|position=right}} {{Location map~|Свет|lat=-22.912147|long=-43.230187|label_size=80|label='''{{Безпрелом|Рио де Жанеиро}}'''|position=top|mark=Black pog.svg}} <!--OFC--> {{Location map~|Свет|lat=-36.8484597|long=174.7633315|label_size=80|label={{Fb team (N) Auckland City}}|position=left}} {{Location map~|Свет|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=-10|long=-160|label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Буенос&nbsp;Аирес'''}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Boca Juniors}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) River Plate}}}}</span>|position=right}} {{Location map~|Свет|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=-35 |long=-160|label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Рио&nbsp;де&nbsp;Жанеиро'''}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Botafogo}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Flamengo}}<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Fluminense}}}}</span>|position=right}} }} {{col-2}} {{Location map+|Европа|width=600|float=center|caption=Локации на европските екипи кои учествувале на '''Светското клупско првенство 2025'''.|places= <!--UEFA--> {{Location map~|Европа|lat=40.453058|long=-3.688337|label_size=80|label='''Мадрид'''|position=right|mark=Black pog.svg}} {{Location map~|Европа|lat=51.48167|long=-0.191111|label_size=80|label={{Fb team (N) Chelsea}}|position=left}} {{Location map~|Европа|lat=53.463056|long=-2.291389|label_size=80|label={{Fb team (N) Manchester City}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=48.135125|long=11.581918|label_size=80|label={{Fb team (N) Bayern Munchen}}|position=left}} {{Location map~|Европа|lat=51.49257|long=7.45184|label_size=80|label={{Fb team (N) Borussia Dortmund}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=45.4654219|long=9.1859243|label_size=80|label={{Fb team (N) Inter}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=45.073095|long=7.681223|label_size=80|label={{Fb team (N) Juventus}}|position=bottom}} {{Location map~|Европа|lat=48.856614|long=2.352222|label_size=80|label={{Fb team (N) PSG}}|position=top}} {{Location map~|Европа|lat=41.1579438|long=-8.6291053|label_size=80|label={{Fb team (N) Porto}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=38.7222524|long=-9.1393366|label_size=80|label={{Fb team (N) Benfica}}|position=right}} {{Location map~|Европа|lat=47.816389|long=12.998333|label_size=80|label={{Fb team (N) Salzburg}}||position=right}} {{Location map~|Европа|mark=TransparentPlaceholder.png |marksize=0 |lat=60 |long=-20 |label=<span style="font-size:80%;">{{Безпрелом|'''Екипи&nbsp;од&nbsp;Мадрид'''}}<br />{{Безпрелом|{{симбол2|Red pog.svg|8}}&nbsp;[[ФК Атлетико Мадрид|Атлетико&nbsp;Мад.]]<br />{{симбол2|Red pog.svg|8}} {{Fb team (N) Real Madrid}}}}</span>|position=right}} }} {{col-end}} {| class="wikitable" |- !width=20%| Екипа !width=10%| Конфедерација !width=30%| Квалификација !width=10%| Дата на квалификување !width=20%| Претходни учества <br /><small>(победниците на претходните изданија се '''во болд''')</small> |- |{{flagsport|SAU}} {{Fb team Al-Hilal}} |rowspan=4| [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate>Учеството на клубот било потврдено на 14 март 2023 година со одобрување на принципите за учество. Потврдените клубови се (во загради е датумот на кој го освоиле натпреварувањето што ги квалификувало): {{Fb team (N) Al-Hilal}} (23 ноември 2021 година), {{Fb team (N) Al Ahly}} (17 јули 2021), {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} (30 мај 2022), {{Fb team (N) Monterrey}} (28 октомври 2021), {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} (4 мај 2022), {{Fb team (N) Palmeiras}} (27 ноември 2021), {{Fb team (N) Flamengo}} (29 октомври 2022), {{Fb team (N) Chelsea}} (29 мај 2021) и {{Fb team (N) Real Madrid}} (28 мај 2022).</ref> |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|JPN}} {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2022]] |6 мај 2023 |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|UAE}} {{Fb team Al-Ain FC}} |Победник на [[АФК Лига на шампиони 2023-2024]] |25 мај 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]])</small> |- |{{flagsport|KOR}} {{Fb team Ulsan HD}} |1. рангиран клуб во АФК рангирањето |17 април 2024 |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]])</small> |- |{{flagsport|EGY}} {{Fb team Al Ahly SC}} |rowspan=4| [[КАФ]] |Победник на [[КАФ Лига на шампиони]] во [[КАФ Лига на шампиони 2020-2021|2020-2021]], [[КАФ Лига на шамиони 2022-2023|2022-2023]] и [[КАФ Лига на шампиони 2023-2024|2023-2024]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |10 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2005|2005]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2006|2006]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2008|2008]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|MAR}} {{Fb team Wydad Casablanca}} |Победник на [[КАФ Лига на шампиони 2021-2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|TUN}} {{Fb team Esperance Tunis}} |1. рангиран клуб во КАФ рангирањето |26 април 2024 |4 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]])</small> |- |{{flagsport|RSA}} {{Fb team Mamelodi Sundowns}} |2. рангиран клуб во КАФ рангирањето |26 април 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]])</small> |- |{{flagsport|MEX}} {{Fb team Monterrey}} |rowspan=4|[[КОНКАКАФ]] |Победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |6 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]])</small> |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Seattle Sounders FC}} |Победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Los Angeles FC}}<ref name="leon">Првично {{Fb team (N) Club Leon}} се квалификувал за турнирот како победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], но на 21 март 2025 година биле исклучени од ФИФА поради кршење на правилата за повеќекратна сопственост, бидејќи го делат сопствеништвото со {{Fb team (N) Pachuca}}. Заменскиот тим бил одреден со бараж натпревар помеѓу {{Fb team (N) Los Angeles FC}} и {{Fb team (N) Club America}}, во кој победил американскиот клуб.</ref><ref>{{Cite web|url=https://inside.fifa.com/legal/judicial-bodies/media-releases/fifa-appeal-committee-decision-on-cf-pachuca-and-club-leon|title=FIFA Appeal Committee decision on CF Pachuca and Club León|website=inside.fifa.com|lingua=en|date=21 март 2025|access-date=21 март 2025}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.gazzetta.it/calcio/coppa-mondo-club/21-03-2025/mondiale-per-club-la-fifa-esclude-il-leon.shtml|title=C'è un caso al Mondiale per club. La Fifa esclude il Leòn per le regole sulle multiproprietà|publisher=La Gazzetta dello Sport|date=21 март 2025|access-date=21 март 2025}}</ref> | Победник на [[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Бараж|Бараж]] | 31 мај 2025 | 1. учество |- |{{flagsport|MEX}} {{Fb team Pachuca}} |Победник на [[КОНКАКАФ Куп на шампиони 2024]] |1 јуни 2024 |5 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2008|2008]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2010|2010]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Palmeiras}} |rowspan=6|[[КОНМЕБОЛ]] |Победник на [[Копа Либертадорес 2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Flamengo}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2022]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2019|2019]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Fluminense}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2023]] |4 ноември 2023 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|BRA}} {{Fb team Botafogo}} |Победник на [[Копа Либертадорес 2024]] |30 ноември 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ARG}} {{Fb team River Plate}} |1. рангиран клуб во КОНМЕБОЛ рангирањето |14 мај 2024 |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2015|2015]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]])</small> |- |{{flagsport|ARG}} {{Fb team Boca Juniors}} |2. рангиран клуб во КОНМЕБОЛ рангирањето |22 август 2024 |2 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2007|2007]])</small> |- |{{flagsport|NZL}} {{Fb team Auckland City}} |[[Фудбалска конфедерација на Океанија|ОФК]] |1. рангиран клуб во ОФК меѓу победниците на [[ОФК Лига на шампиони|ОФК Лигата на шампионите]]<ref name="OFC">Бидејќи ОФК Лигата на шампионите во 2021 година била откажана, местото му било доделено на најдобриот тим на четиригодишната ранг-листа на ОФК меѓу оние што ја освоиле [[ОФК Лига на шампиони|ОФК Лигата на шампионите]] во периодот помеѓу 2022 и 2024 година.</ref> |17 декември 2023 |12 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2006|2006]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2009|2009]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2011|2011]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2014|2014]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2015|2015]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]], [[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]])</small> |- |{{flagsport|ENG}} {{Fb team Chelsea}} |rowspan=12|[[УЕФА]] |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони 2020-2021]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |3 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2012|2012]], '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2021|2021]]''')</small> |- |{{flagsport|ESP}} {{Fb team Real Madrid}} |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони|УЕФА Лигата на шампионите]] во [[УЕФА Лига на шампиони 2021-2022|2021-2022]] и [[УЕФА Лига на шампиони 2023-2024|2023-2024]] |14 март 2023<ref name=qualificate/> |7 <small>([[Светско клупско првенство во фудбал 2000|2000]], '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2014|2014]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2016|2016]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2017|2017]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2018|2018]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2022|2022]]''')</small> |- |{{flagsport|ENG}} {{Fb team Manchester City}} |Победник на [[УЕФА Лига на шампиони 2022-2023]] |10 јуни 2023 |2 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2023|2023]]''')</small> |- |{{flagsport|GER}} {{Fb team Bayern Munchen}} |1. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name="rankingUEFA">На 17 декември 2023 година, ФИФА објавила дека за изданието во 2025 година, екипите квалификувани преку рангирањето на УЕФА ќе бидат избрани со користење на [[УЕФА кофициент]]от, земајќи ги предвид нивните резултати постигнати во УЕФА Лигата на шампионите во четиригодишниот период 2021-2024. Како резултат на тоа, потврдено е учеството на следните клубови: {{Fb team (N) Bayern Munchen}}, {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}}, {{Fb team (N) Inter}}, {{Fb team (N) Porto}} и {{Fb team (N) Benfica}}</ref> |3 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2013|2013]]''', '''[[Светско клупско првенство во фудбал 2020|2020]]''')</small> |- |{{flagsport|FRA}} {{Fb team Paris Saint-Germain}} |2. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|ITA}} {{Fb team Inter}} |3. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |2 <small>('''[[Светско клупско првенство во фудбал 2010|2010]]''')</small> |- |{{flagsport|POR}} {{Fb team Porto}} |4. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|POR}} {{Fb team Benfica}} |5. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 декември 2023<ref name=rankingUEFA/> |1. учество |- |{{flagsport|GER}} {{Fb team Borussia Dortmund}} |6. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |6 март 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ITA}} {{Fb team Juventus}} |7. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |12 март 2024 |1. учество |- |{{flagsport|ESP}} {{Fb team Atletico Madrid}} |8. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |16 април 2024 |1. учество |- |{{flagsport|AUT}} {{Fb team Salzburg}} |9. рангиран клуб во УЕФА рангирањето |17 април 2024 |1. учество |- |{{flagsport|USA}} {{Fb team Inter Miami}} |[[Фудбалска федерација на САД|Фед. на домаќинот]] |Победник на [[МЛС 2024#Завршна табела|MLS Supporters' Shield 2024]] |19 октомври 2024<ref name="intermiami"/> |1. учество |- |} ==Ждрепка== <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 1 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} | rowspan="4" style="font-size:85%" | [[УЕФА]] | 123 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} | 119 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} | 108 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} | 85 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} | rowspan="4" style="font-size:85%" | [[КОНМЕБОЛ]] | 141 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} | 140 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} | 103 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} | 97 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 2 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} | rowspan="8" style="font-size:85%" | [[УЕФА]] | 79 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} | 79 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} | 76 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} | 68 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} | 67 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} | 52 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} | 47 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} | 40 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 3 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] | 118 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}} | 81 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КАФ]] | 140 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} | 108 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНКАКАФ]] | 52 |- | style="text-align:left" | <s>{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Club Leon}}</s> <ref name="leon"/> | 47 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНМЕБОЛ]] | 71 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} | 37 |} </div> <div style="display: inline-table; vertical-align: top;"> {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Шешир 3 ! style="width:170px" | Екипа ! {{Abbr|Конфед.|Конфедерација}} ! style="width:30px" | {{Abbr|Бод|Бодови во конфедерациското рангирање}} |- | style="text-align:left" | {{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[Азиска фудбалска конфедерација|АФК]] | 49 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} | 43 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КАФ]] | 100 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} | 98 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} | rowspan="2" style="font-size:85%" | [[КОНКАКАФ]] | 34 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} | 28 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} | style="font-size:85%" | [[ОФК]] | 66 |- | style="text-align:left" | {{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} | style="font-size:85%" | [[Фудбалска федерација на САД|Фед. домаќин]] | {{N/a}} |} </div> === Групи === {| | align="left" | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група А|Група А]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |А1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} |- |А2 | style="text-align:left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} |- |А3 | style="text-align:left" |{{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} |- |А4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} |} | align="left" | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Б|Група Б]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Б1 | style="text-align:left" |{{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} |- |Б2 | style="text-align:left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} |- |Б3 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} |- |Б4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Ц|Група Ц]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Ц1 | style="text-align:left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} |- |Ц2 | style="text-align:left" |{{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} |- |Ц3 | style="text-align:left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} |- |Ц4 | style="text-align:left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Д|Група Д]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Д1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} |- |Д2 | style="text-align:left" |{{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance Tunis}} |- |Д3 | style="text-align:left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} |- |Д4 | style="text-align:left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Los Angeles FC}}<ref name="leon"/> |} |- | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Е|Група Е]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Е1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} |- |Е2 | style="text-align:left" |{{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} |- |Е3 | style="text-align:left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} |- |Е4 | style="text-align:left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Ф|Група Ф]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Ф1 | style="text-align:left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} |- |Ф2 | style="text-align:left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} |- |Ф3 | style="text-align:left" |{{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}}} |- |Ф4 | style="text-align:left" |{{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Г|Група Г]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Г1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} |- |Г2 | style="text-align:left" |{{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} |- |Г3 | style="text-align:left" |{{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} |- |Г4 | style="text-align:left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} |} | {| class="wikitable" style="text-align:center" |+[[Светско клупско првенство во фудбал 2025#Група Х|Група Х]] ! style="width:30px" |{{Tooltip|Поз.|Позиција}} ! style="width:200px" |Екипа |- |Х1 | style="text-align:left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} |- |Х2 | style="text-align:left" |{{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} |- |Х3 | style="text-align:left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} |- |Х4 | style="text-align:left" |{{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} |} |} {{Clear}} ==Стадиони== На 28 септември 2024 година биле објавени сите 12 стадиони кој ќе бидат домаќини на турнирот.<ref>{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/guida-stadi-mondiale-per-club-2025?intcmp=%28p_fifacom%29_%28d_%29_%28c_webheader-mcf-2025%29_%28sc_venues%29_%28ssc_%29_%28sssc_%29_%28l_it%29_%28da_29092024%29|title=Gli stadi della Coppa del Mondo per club FIFA 2025|website=FIFA|language=it|access-date=29 септември 2024}}</ref> Првиот натпревар со кој бил отворен турнирот се одиграл на 14 јуни 2025 година на стадионот [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]] во [[Мајами]], додека финалето се одиграло на 13 јули 2025 година на стадионот [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]] во [[Њујорк]].<ref name="intermiami">{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/inter-miami-mondiale-per-club|title=L'Inter Miami parteciperà alla FIFA Club World Cup 2025|date=20 октомври 2024|access-date=20 октомври 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.fifa.com/it/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025/articles/12-stadi-mondiale-per-club-fifa|title=FIFA Club World Cup 2025™: il Presidente Infantino annuncia gli stadi ospitanti|website=FIFA|language=it|access-date=29 септември 2024}}</ref> {| class="wikitable" style="width: 100%; text-align:center" |+ |- ! colspan=2 rowspan="4" style="width: 40%" |<div align="center"> {{Location map+|USA|float=none|width=450|places= {{Location map~|USA|lat=34.05223|long=-118.24368|label='''[[Лос Анџелес]]'''}} {{Location map~|USA|lat=40.716667|long=-74|position=right|label='''[[Њујорк]]'''}} {{Location map~|USA|lat=35.219|long=-80.848|position=top|label='''[[Шарлот]]'''}} {{Location map~|USA|lat=39.096|long=-84.518|position=left|label='''[[Синсинати]]'''}} {{Location map~|USA|lat=38.89|long=-77.08|position=right|label='''[[Вашингтон]]'''}} {{Location map~|USA|lat=33.755|long=-84.39|label='''[[Атланта]]'''}} {{Location map~|USA|lat=39.998056|long=-75.144722|label='''[[Филаделфија]]'''}} {{Location map~|USA|lat=28.527|long=-81.365|position=top|label='''[[Орландо (Флорида)|Орландо]]'''}} {{Location map~|USA|lat=36.164|long=-86.781|position=left|label='''[[Нешвил]]'''}} {{Location map~|USA|lat=47.60621|long=-122.33207|position=bottom|label='''[[Сиетл]]'''}} {{Location map~|USA|lat=25.787778|long=-80.224167|position=bottom|label='''[[Мајами]]'''}} }}</div> !style="width: 20%" |[[Лос Анџелес]] !style="width: 20%" |[[Њујорк]] !style="width: 20%" |[[Нешвил]] |- |[[Роуз Боул]]<br/><small>([[Пасадена (Калифорнија)|Пасадена]], [[Калифорнија]])</small> |[[Стадион МетЛајф|МетЛајф]]<br/><small>([[Ист Ратерфорд]], [[Њу Џерзи]])</small> |[[Џодис Парк]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:88500}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:82500}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:30000}}''' |- |[[File:2018.06.17_Over_the_Rose_Bowl,_Pasadena,_CA_USA_0039_(42855669451)_(cropped).jpg|200px]] |[[File:Metlife stadium (Aerial view).jpg|200px]] |[[File:GEODIS_Park.jpg|200px]] |- ![[Шарлот]] ![[Атланта]] ![[Филаделфија]] ![[Сиетл]] ![[Синсинати]] |- |[[Стадион Бенк оф Америка|Бенк оф Америка]] |[[Стадион Мерцедес Бенц|Мерцедес-Бенц]] |[[Линколн Фајненшел Филд]] |[[Лумен Филд]] |[[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:75000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:75000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:69000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:69000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:26000}}''' |- |[[File:BofAStadium2015.JPG|200px]] |[[File:Mercedes Benz Stadium time lapse capture 2017-08-13.jpg|200px]] |[[File:Philly_(45).JPG|200px]] |[[File:Qwest Field North.jpg|200px]] |[[File:Tql-stadium_world-cup-qualifier_usmnt-v-mexico_11-12-2021_1903.jpg|200px]] |- !colspan=2|[[Орландо (Флорида)|Орландо]] ![[Мајами]] ![[Вашингтон]] |- |[[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]] |[[Стадион Орландо Сити]] |[[Стадион Хард Рок]]<br/><small>([[Мајами Гарденс]], [[Флорида]])</small> |[[Ауди Филд]] |- | Капацитет: '''{{formatnum:65000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:25000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:65000}}''' | Капацитет: '''{{formatnum:20000}}''' |- |[[File:Citrus_Bowl_Orlando_City.jpg|200px]] |[[File:Open_House_Event_(32264010504).jpg|200px]] |[[File:Hard Rock Stadium 2017 2.jpg|200px]] |[[File:Audi_Field_(45116253932).jpg|200px]] |} == Бараж == Првично {{Fb team (N) Club Leon}} се квалификувал за турнирот како победник на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], но на 21 март 2025 година биле исклучени од ФИФА поради кршење на правилата за повеќекратна сопственост, бидејќи го делат сопствеништвото со {{Fb team (N) Pachuca}}.<ref>{{cite web |date=21 март 2025 |title=FIFA Appeal Committee decision on CF Pachuca and Club León |url=https://inside.fifa.com/legal/judicial-bodies/media-releases/fifa-appeal-committee-decision-on-cf-pachuca-and-club-leon |language=en }}</ref> На 6 мај, [[Суд за спортска арбитража|Судот за спортска арбитража]] (CAS) ја отфрлил жалбата на Леон, Пачука и {{Fb team (N) Alajuelense}}, кои првично го поднеле случајот до ФИФА. ФИФА потоа го потврдила исклучувањето на Леон и одредила да се одигра бараж натпревар помеѓу {{Fb team (N) Los Angeles FC}}, финалист на [[КОНКАКАФ Лига на шампиони 2023|КОНКАКАФ Лигата на шампионите 2023]], и {{Fb team (N) Club America}}, најдобро рангираниот клуб на ранг-листата на КОНКАКАФ по крајот на 2024 година.<ref>{{cite web |date=6 мај 2025 |title=FIFA takes decision on last FIFA Club World Cup 2025 participating team |url=https://inside.fifa.com/organisation/media-releases/decision-on-last-fifa-club-world-cup-2025-participating-team |language=en }}</ref> {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|5|31|df=y}} |време = 19:30 |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = 2-1 |екипа2 = {{Fb team Club America}} |голови1 = *[[Игор Жезус (фудбалер 2003)|Игор Жезус]] {{goal|89}} *[[Денис Буанга|Буанга]] {{goal|115}} |голови2 = *{{goal|64|пен.}} [[Брајан Родригес|Родригес]] |aet = yes |стадион = [[Стадион Бенк оф Калифорнија|Бенк оф Калифорнија]] |гледачи = 20.714 |судија = {{flagsport|BRA}} [[Вилтон Сампајо]] |извештај = https://www.fifa.com/it/match-centre/match/2y0bs9z3jy1tvxkbgey8ac9p0/a43ylo3ozw62lw2qcnv3hlqfo/3j68z030kvc12z7lap9izaf4k/586ww6p8yj540g0ppkc5n0hzo?date=2025-06-01 }} ==Фаза по групи== ===Група А=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Palmeiras}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Porto}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|EGY}} {{Fb team (N) Al Ahly SC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Inter Miami}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|14|df=y}} |време = 20:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al Ahly SC}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Inter Miami}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = 60.927<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10536/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Al Ahly FC v. Inter Miami CF |publisher=[[FIFA]] |date=June 14, 2025 |access-date=June 14, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|AUS}} [[Алиреза Фагани]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019152 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Palmeiras}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Porto}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = 46.275<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10533/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Palmeiras v. FC Porto |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|HON}} [[Саид Мартинес]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019149 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Palmeiras}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Al Ahly SC}} |голови1 = *[[Весам Абу Али|Абу Али]] {{goal|49|авт.}} *[[Хосе Мануел Лопес (фудбалер)|Лопес]] {{goal|59}} |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = 35.179<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10532/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Palmeiras v. Al Ahly FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 19, 2025 |access-date=June 19, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ENG}} [[Антони Тејлор]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019148 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter Miami}} |резултат = 2&ndash;1 |екипа2 = {{Fb team Porto}} |голови1 = *[[Теласко Сеговија|Сеговија]] {{goal|47}} *[[Лионел Меси|Меси]] {{goal|54}} |голови2 = *{{goal|{{0}}8|пен.}} [[Саму Агехова|Агехова]] |стадион = [[Стадион Мерцедес Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = 31.783<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10535/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Inter Miami CF v. FC Porto |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 19, 2025 |access-date=June 19, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|CHL}} [[Кристијан Гарај]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019151 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter Miami}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Palmeiras}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019153 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Porto}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al Ahly SC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019150 }} ---- ===Група Б=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|FRA}} {{Fb team (N) Paris Saint-Germain}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Atletico Madrid}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Botafogo}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Seattle Sounders FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Paris Saint-Germain}} |резултат = 4&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Atletico Madrid}} |голови1 = *[[Фабијан Руис|Фабијан]] {{goal|19}} *[[Витиња (фудбалер февруари 2000)|Витиња]] {{goal|45+1}} *[[Сени Мајулу|Мајулу]] {{goal|87}} *[[Ли Канг Ин]] {{goal|90+7|пен.}} |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = 80.619<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10539/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Paris Saint-Germain v. Atlético de Madrid |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ROU}} [[Иштван Ковач (фудбалски судија)|Иштван Ковач]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019155 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 19:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Botafogo}} |резултат = 2&ndash;1 |екипа2 = {{Fb team Seattle Sounders FC}} |голови1 = *[[Жаир Куња|Куња]] {{goal|28}} *[[Игор Жезус (фудбалер 2001)|Игор Жезус]] {{goal|44}} |голови2 = *{{goal|75}} [[Кристијан Ролдан|К. Ролдан]] |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = 30.151<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10541/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Botafogo v. Seattle Sounders FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SWE}} [[Глен Ниберг]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019157 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Seattle Sounders FC}} |резултат = 1&ndash;3 |екипа2 = {{Fb team Atletico Madrid}} |голови1 = [[Алберт Руснак|Руснак]] {{goal|50}} |голови2 = *{{goal|11}}, {{goal|55}} [[Пабло Бариос (фудбалер)|Бариос]] *{{goal|47}} [[Аксел Витсел|Витсел]] |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = 51,636<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10542/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Seattle Sounders FC v. Atlético de Madrid |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 19, 2025 |access-date=June 19, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ARG}} Јаел Фалкон Перес |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019158 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|19|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Paris Saint-Germain}} |резултат = 0&ndash;1 |екипа2 = {{Fb team Botafogo}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|36}} [[Игор Жезус (фудбалер 2001)|Игор Жезус]] |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = 53.699<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10540/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Paris Saint-Germain v. Botafogo |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 19, 2025 |access-date=June 19, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|CAN}} [[Дру Фишер]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019156 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Seattle Sounders FC}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Paris Saint-Germain}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019159 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|23|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Atletico Madrid}} |резултат = - |екипа2 = {{Fb team Botafogo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019154 }} ---- ===Група Ц=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Bayern Munchen}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|NZL}} {{Fb team (N) Auckland City}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) Boca Juniors}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|POR}} {{Fb team (N) Benfica}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|15|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Bayern Munchen}} |резултат = 10&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Auckland City}} |голови1 = *[[Кингсли Коман|Коман]] {{goal|{{0}}6}}, {{goal|21}} *[[Саша Бој|Бој]] {{goal|18}} *[[Мајкл Олисе|Олисе]] {{goal|20}}, {{goal|45+3}} *[[Томас Милер|Милер]] {{goal|45}}, {{goal|89}} *[[Џамал Мусиала|Мусиала]] {{goal|67}}, {{goal|73|пен.}}, {{goal|84}} |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = 21.152<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10545/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: FC Bayern München v. Auckland City FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 15, 2025 |access-date=June 15, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|SEN}} Иса Си |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019161 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Boca Juniors}} |резултат = 2&ndash;2 |екипа2 = {{Fb team Benfica}} |голови1 = *[[Мигел Мерентиел|Мерентиел]] {{goal|21}} *[[Родриго Батаља|Батаља]] {{goal|27}} |голови2 = *{{goal|45+3|пен.}} [[Анхел Ди Марија|Ди Марија]] *{{goal|84}} [[Николас Отаменди|Отаменди]] |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = 55.574<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10546/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: CA Boca Juniors v. SL Benfica |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 16, 2025 |access-date=June 16, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|MEX}} [[Сесар Артуро Рамос|Сесар Рамос]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019162 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Benfica}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Auckland City}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Орландо Сити]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019165 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Bayern Munchen}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Boca Juniors}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами Гарденс]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019163 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 14:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Auckland City}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Boca Juniors}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019164 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Benfica}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Bayern Munchen}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Бенк оф Америка|Бенк оф Америка]], [[Шарлот]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019160 }} ---- ===Група Д=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Flamengo}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|TUN}} {{Fb team (N) Esperance Tunis}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Chelsea}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|USA}} {{Fb team (N) Los Angeles FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Chelsea}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Los Angeles FC}} |голови1 = *[[Педро Нето|Нето]] {{goal|34}} *[[Енцо Фернандес|Фернандес]] {{goal|79}} |голови2 = |стадион = [[Стадион Мерцедес-Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = 22.137<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10550/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Chelsea FC v. LAFC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 16, 2025 |access-date=June 16, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|VEN}} [[Хесус Валенсуела]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019166 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|16|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Flamengo}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Esperance Tunis}} |голови1 = *[[Хорхијан де Араскаета|Де Араскаета]] {{goal|17}} *[[Луис Араужо (фудбалер)|Араужо]] {{goal|70}} |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = 25.797<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10553/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Flamengo v. Espérance de Tunisie |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 16, 2025 |access-date=June 16, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|NED}} [[Дани Макели]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019169 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 14:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Flamengo}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Chelsea}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019170 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|20|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Esperance Tunis}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019167 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Los Angeles FC}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Flamengo}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019168 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|24|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Esperance Tunis}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Chelsea}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019171 }} ---- ===Група Е=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ARG}} {{Fb team (N) River Plate}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|JPN}} {{Fb team (N) Urawa Red Diamonds}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Monterrey}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Inter}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team River Plate}} |резултат = 3&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |голови1 = *[[Факундо Колидио|Колидио]] {{goal|12}} *[[Себастијан Дриуси|Дриуси]] {{goal|48}} *[[Максимилијано Меса (фудбалер 1992)|Меса]] {{goal|73}} |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = 11.974<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10561/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: CA River Plate v. Urawa Red Diamonds |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 17, 2025 |access-date=June 17, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|GER}} [[Felix Zwayer]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019177 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Monterrey}} |резултат = 1&ndash;1 |екипа2 = {{Fb team Inter}} |голови1 = *[[Серхио Рамос|Рамос]] {{goal|25}} |голови2 = *{{goal|42}} [[Лаутаро Мартинес|Л. Мартинес]] |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = 40.311<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10558/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: CF Monterrey v. FC Internazionale Milano |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 17, 2025 |access-date=June 17, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|BRA}} [[Вилтон Сампајо]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019174 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Urawa Red Diamonds}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019175 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team River Plate}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Monterrey}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019173 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Inter}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team River Plate}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Лумен Филд]], [[Сиетл]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019176 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−07:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Urawa Red Diamonds}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Monterrey}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Роуз Боул]], [[Лос Анџелес]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019172 }} ---- ===Група Ф=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|BRA}} {{Fb team (N) Fluminense}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|GER}} {{Fb team (N) Borussia Dortmund}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|KOR}} {{Fb team (N) Ulsan HD}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|RSA}} {{Fb team (N) Mamelodi Sundowns}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Fluminense}} |резултат = 0&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Borussia Dortmund}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = 34.736<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10562/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Fluminense FC v. Borussia Dortmund |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 17, 2025 |access-date=June 17, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|UZB}} Илгиз Танташев |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019178 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|17|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Ulsan HD}} |резултат = 0&ndash;1 |екипа2 = {{Fb team Mamelodi Sundowns}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|36}} [[Икрам Рајнерс|Рајнерс]] |стадион = [[Стадион Орландо Сити]], [[Орландо]] |гледачи = 3.412<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10567/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Ulsan HD v. Mamelodi Sundowns FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 17, 2025 |access-date=June 17, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|FRA}} [[Клеман Тирпен]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019183 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Mamelodi Sundowns}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Borussia Dortmund}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019181 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|21|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Fluminense}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Ulsan HD}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион МетЛајф|МетЛајф]], [[Ист Ратерфорд]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019179 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Borussia Dortmund}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Ulsan HD}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019180 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|25|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Mamelodi Sundowns}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Fluminense}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019182 }} ---- ===Група Г=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ENG}} {{Fb team (N) Manchester City}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|MAR}} {{Fb team (N) Wydad Casablanca}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|UAE}} {{Fb team (N) Al Ain FC}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Juventus}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Manchester City}} |резултат = 2&ndash;0 |екипа2 = {{Fb team Wydad Casablanca}} |голови1 = *[[Фил Фоден|Фоден]] {{goal|{{0}}2}} *[[Жереми Доку|Доку]] {{goal|42}} |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = 37.446<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10571/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Manchester City v. Wydad AC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 18, 2025 |access-date=June 18, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|BRA}} [[Рамон Абати]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019187 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al Ain FC}} |резултат = 0&ndash;5 |екипа2 = {{Fb team Juventus}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|11}}, {{goal|45+4}} [[Рандал Коло Муани|Коло Муани]] *{{goal|21}}, {{goal|58}} [[Франсиско Консеисао|Консеисао]] *{{goal|31}} [[Кенан Јилдиз|Јилдиз]] |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = 18.161<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10572/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Al Ain FC v. Juventus FC |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 18, 2025 |access-date=June 18, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|USA}} [[Тори Пенсо]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019188 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 12:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Juventus}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Wydad Casablanca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019186 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Manchester City}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al Ain FC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Мерцедес-Бенц|Мерцедес-Бенц]], [[Атланта]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019184 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Juventus}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Manchester City}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Кемпинг Ворлд|Кемпинг Ворлд]], [[Орландо]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019185 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Wydad Casablanca}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al Ain FC}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019189 }} ---- ===Група Х=== {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- !width=7%|{{Abbr|Поз.|Позиција}} !width=200|Екипа !width=20|{{Abbr|Бод|Бодови}} !width=20|{{Abbr|ОН|Одиграни натпревари}} !width=20|{{Abbr|П|Победи}} !width=20|{{Abbr|Н|Нерешени}} !width=20|{{Abbr|И|Изгубени}} !width=20|{{Abbr|ДГ|Дадени голови}} !width=20|{{Abbr|ПГ|Примени голови}} !width=25|{{Abbr|ГР|Гол-разлика}} |- bgcolor=ccffcc |1.|| align="left" |{{flagsport|ESP}} {{Fb team (N) Real Madrid}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- bgcolor=ccffcc |2.|| align="left" |{{flagsport|SAU}} {{Fb team (N) Al-Hilal}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |3.|| align="left" |{{flagsport|MEX}} {{Fb team (N) Pachuca}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |- |4.|| align="left" |{{flagsport|AUT}} {{Fb team (N) Salzburg}} |'''0'''||0||0||0||0||0||0||0 |} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Real Madrid}} |резултат = 1&ndash;1 |екипа2 = {{Fb team Al-Hilal}} |голови1 = [[Гонсало Гарсија (фудбалер 2004)|Г. Гарсија]] {{goal|34}} |голови2 = {{goal|41|пен.}} [[Рубен Невеш|Невеш]] |стадион = [[Стадион Хард Рок|Хард Рок]], [[Мајами]] |гледачи = 62.415<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10576/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: Real Madrid C. F. v. Al Hilal |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 18, 2025 |access-date=June 18, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ARG}} [[Факундо Тељо]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019192 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|18|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Pachuca}} |резултат = 1&ndash;2 |екипа2 = {{Fb team Salzburg}} |голови1 = [[Брајан Гонсалес (мексикански фудбалер)|Гонсалес]] {{goal|56}} |голови2 = *{{goal|42}} [[Оскар Глух|Глух]] *{{goal|76}} [[Карим Онисиво|Онисиво]] |стадион = [[Стадион ТКјуЛ|ТКјуЛ]], [[Синсинати]] |гледачи = 5.282<ref>{{cite web |url=https://fdp.fifa.org/assetspublic/ce233/r10575/pdf/FullTimeMatchReport-English.pdf |title=Match Report: CF Pachuca v. FC Salzburg |publisher=Fédération Internationale de Football Association|website=FIFA.com|date=June 18, 2025 |access-date=June 18, 2025}}</ref> |судија = {{flagsport|ALG}} [[Мустафа Горбал]] |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019191 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 15:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Real Madrid}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Pachuca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Стадион Бенк оф Америка]], [[Шарлот]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019190 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|22|df=y}} |време = 18:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Salzburg}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Al-Hilal}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Ауди Филд]], [[Вашингтон]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019195 }} ---- {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 20:00 [[UTC−05:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Al-Hilal}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Pachuca}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Џодис Парк]], [[Нешвил]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019193 }} {{Football box collapsible no.2 |nobars = 1 |дата = {{Start date|2025|6|26|df=y}} |време = 21:00 [[UTC−04:00]] |екипа1 = {{Fb-rt team Salzburg}} |резултат = &ndash; |екипа2 = {{Fb team Real Madrid}} |голови1 = |голови2 = |стадион = [[Линколн Фајненшел Филд]], [[Филаделфија]] |гледачи = |судија = |извештај = https://www.fifa.com/en/match-centre/match/10005/289175/289176/400019194 }} ---- == Нокаут фаза == ==== Резултати ==== {{Осмина-финале |style=white-space:nowrap|widescore=yes|bold_winner=high|3rdplace=no |RD1-seed1 = 1A |RD1-team1 = |RD1-score1 = |RD1-seed2 = 2B |RD1-team2 = |RD1-score2 = |RD1-seed3 = 1C |RD1-team3 = |RD1-score3 = |RD1-seed4 = 2D |RD1-team4 = |RD1-score4 = |RD1-seed5 = 1E |RD1-team5 = |RD1-score5 = |RD1-seed6 = 2F |RD1-team6 = |RD1-score6 = |RD1-seed7 = 1G |RD1-team7 = |RD1-score7 = |RD1-seed8 = 2H |RD1-team8 = |RD1-score8 = |RD1-seed9 = 1B |RD1-team9 = |RD1-score9 = |RD1-seed10 = 2A |RD1-team10 = |RD1-score10 = |RD1-seed11 = 1D |RD1-team11 = |RD1-score11 = |RD1-seed12 = 2C |RD1-team12 = |RD1-score12 = |RD1-seed13 = 1F |RD1-team13 = |RD1-score13 = |RD1-seed14 = 2E |RD1-team14 = |RD1-score14 = |RD1-seed15 = 1H |RD1-team15 = |RD1-score15 = |RD1-seed16 = 2G |RD1-team16 = |RD1-score16 = |RD2-team1 = |RD2-score1 = |RD2-team2 = |RD2-score2 = |RD2-team3 = |RD2-score3 = |RD2-team4 = |RD2-score4 = |RD2-team5 = |RD2-score5 = |RD2-team6 = |RD2-score6 = |RD2-team7 = |RD2-score7 = |RD2-team8 = |RD2-score8 = |RD3-team1 = |RD3-score1 = |RD3-team2 = |RD3-score2 = |RD3-team3 = |RD3-score3 = |RD3-team4 = |RD3-score4 = |RD4-team1 = |RD4-score1 = |RD4-team2 = |RD4-score2 = |RD4-team3 = |RD4-score3 = |RD4-team4 = |RD4-score4 = }} ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== {{commons category}} * {{Official website|https://www.fifa.com/en/tournaments/mens/club-world-cup/usa-2025}} * [https://inside.fifa.com/fifa-rankings/fifa-club-world-cup Рангирање на клубовите по конфедерации] – ФИФА [[Категорија:Светско клупско првенство во фудбал 2025]] [[Категорија:Изданија на Светското клупско првенство во фудбал|2025]] 4zur5750cbc84xrknyubs529drh8ggy Обновување на ресурси 0 1372178 5382070 5378559 2025-06-20T17:00:10Z P.Nedelkovski 47736 поправка на правопис - „пијалак“ наместо „пијалок“ 5382070 wikitext text/x-wiki '''Обновувањето на ресурсите''' — употреба на [[Отпад|отпадот]] како влезен материјал за создавање вредни производи како нови аутпути. Целта е да се намали количината на создаден отпад, со што ќе се намали потребата од простор за депонии и ќе се оптимизираат вредностите создадени од отпадот.<ref>{{Наведено списание|last=Iacovidou|first=Eleni|last2=Millward-Hopkins|first2=Joel|last3=Busch|first3=Jonathan|last4=Purnell|first4=Philip|last5=Velis|first5=Costas A.|last6=Hahladakis|first6=John N.|last7=Zwirner|first7=Oliver|last8=Brown|first8=Andrew|date=2017-12-01|title=A pathway to circular economy: Developing a conceptual framework for complex value assessment of resources recovered from waste|journal=Journal of Cleaner Production|volume=168|pages=1279–1288|bibcode=2017JCPro.168.1279I|doi=10.1016/j.jclepro.2017.09.002|issn=0959-6526|doi-access=free}}</ref> Обновувањето на ресурсите ја одложува потребата од користење [[Суровина|суровини]] во процесот на производство. Материјалите што се наоѓаат во [[Комунален цврст отпад|цврстиот комунален отпад]], [[Градежен отпад|градежниот]] отпад и отпадот од рушење,<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bbc.com/future/article/20211215-the-buildings-made-from-rubbish|title=The industry creating a third of the world's waste|last=Miller|first=Norman|date=2021-12-16|work=www.bbc.com|language=en|accessdate=2022-01-02}}</ref> комерцијалниот отпад и [[Индустриски отпад|индустрискиот отпад]] можат да се употребат за обновување на ресурсите за производство на нови материјали и производи. [[Пластика|Пластиката]], [[Хартија|хартијата]], [[Алуминиум|алуминиумот]], [[Стакло|стаклото]] и [[Метал|металот]] се примери за тоа каде може да се најде вредност во отпадот. Обновувањето на ресурсите оди подалеку од само управување со отпадот. Обновувањето на ресурсите е дел од кружна економија, во која екстракцијата на [[Природни ресурси|природните ресурси]] и создавањето отпад се минимизирани, а во која материјалите и производите се дизајнирани на поодржлив начин за издржливост, повторна употреба, поправливост, преработка и [[рециклирање]].<ref>{{Наведено списание|last=Velenturf|first=Anne P. M.|last2=Archer|first2=Sophie A.|last3=Gomes|first3=Helena I.|last4=Christgen|first4=Beate|last5=Lag-Brotons|first5=Alfonso J.|last6=Purnell|first6=Phil|date=2019-11-01|title=Circular economy and the matter of integrated resources|journal=Science of the Total Environment|volume=689|pages=963–969|bibcode=2019ScTEn.689..963V|doi=10.1016/j.scitotenv.2019.06.449|issn=0048-9697|pmid=31280177|doi-access=free}}</ref> Анализата на животниот циклус (АЖЦ) може да се употреби за споредување на потенцијалот за обновување на ресурсите на различни технологии за третман. Обновувањето на ресурсите може да биде цел и во контекст на санитаријата. Овде, терминот се однесува на пристапи за обновување на ресурсите што се содржани во [[Отпадни води|отпадните води]] и човечките екскрети ([[урина]] и фецес). Терминот „''тоалетни ресурси''“ започнал да се користи неодамна.<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.toiletboard.org/sanitation-economy|title=The Sanitation Economy|date=26 March 2018|work=Toilet Board Coalition}}</ref> Тие ресурси вклучуваат: хранливи материи ([[азот]] и [[фосфор]]), органска материја, енергија и вода. Овој концепт се нарекува и еколошка санитација. Одделувањето на тековите на отпад може да помогне во поедноставувањето на обновувањето на ресурсите. Примерите вклучуваат одвојување на урината од фецесот (како во тоалетите за пренасочување на урина) и одвојување на сивата и црната вода. == Извори на закрепнување == Обновувањето на ресурсите може да се овозможи преку промени во владините политики и регулативи, [[инфраструктура]] на кружната економија, како што е подобрена „''бин инфраструктура''“ за промовирање на [[Рециклирање|селекција на изворите]] и собирање отпад, повторна употреба и [[рециклирање]],<ref>{{Наведено списание|last=Purnell|first=Phil|date=2019-01-02|title=On a voyage of recovery: a review of the UK's resource recovery from waste infrastructure|journal=Sustainable and Resilient Infrastructure|volume=4|issue=1|pages=1–20|bibcode=2019SusRI...4....1P|doi=10.1080/23789689.2017.1405654|issn=2378-9689|doi-access=free}}</ref> иновативни кружни [[Бизнис модел|бизнис модели]],<ref>{{Наведено списание|last=Bocken|first=N. M. P.|last2=Short|first2=S. W.|last3=Rana|first3=P.|last4=Evans|first4=S.|date=2014-02-15|title=A literature and practice review to develop sustainable business model archetypes|journal=Journal of Cleaner Production|volume=65|pages=42–56|bibcode=2014JCPro..65...42B|doi=10.1016/j.jclepro.2013.11.039|issn=0959-6526|doi-access=free}}</ref> и вреднување на материјалите и производите во однос на нивните економски, но исто така и нивните социјални и еколошки трошоци и придобивки.<ref>{{Наведено списание|last=Velenturf|first=Anne P. M.|last2=Jopson|first2=Juliet S.|date=2019-01-15|title=Making the business case for resource recovery|journal=Science of the Total Environment|volume=648|pages=1031–1041|bibcode=2019ScTEn.648.1031V|doi=10.1016/j.scitotenv.2018.08.224|issn=0048-9697|pmid=30340251|doi-access=free}}</ref> На пример, органските материјали можат да се третираат со [[Компост|компостирање]] и анаеробно варење и да се претворат во енергија, [[компост]] или [[Гноиво|ѓубриво]].<ref>{{Наведено списание|last=Marshall|first=Rachel|last2=Sadhukhan|first2=Jhuma|last3=Macaskie|first3=Lynne|last4=Semple|first4=Kirk|last5=Velenturf|first5=Anne|last6=Jopson|first6=Juliet|date=2018-10-09|title=The organic waste gold rush: optimising resource recovery in the UK bioeconomy|url=https://www.researchgate.net/publication/328249576}}</ref> Слично на тоа, отпадот кој денес се складира на индустриски [[Депонија|депонии]] и околу стари [[Рударство|рудници]] може да се третира со биоиспитување<ref>{{Наведено списание|last=Gomes|first=Helena I.|last2=Funari|first2=Valerio|last3=Mayes|first3=William M.|last4=Rogerson|first4=Mike|last5=Prior|first5=Timothy J.|date=2018-09-15|title=Recovery of Al, Cr and V from steel slag by bioleaching: Batch and column experiments|journal=Journal of Environmental Management|volume=222|pages=30–36|bibcode=2018JEnvM.222...30G|doi=10.1016/j.jenvman.2018.05.056|issn=0301-4797|pmid=29800862|doi-access=free}}</ref> и инженерски создадени наночестички<ref>{{Наведено списание|last=Crane|first=R. A.|last2=Sapsford|first2=D. J.|date=2018-07-01|title=Towards "Precision Mining" of wastewater: Selective recovery of Cu from acid mine drainage onto diatomite supported nanoscale zerovalent iron particles|journal=Chemosphere|volume=202|pages=339–348|bibcode=2018Chmsp.202..339C|doi=10.1016/j.chemosphere.2018.03.042|issn=0045-6535|pmid=29574387|doi-access=free|hdl-access=free}}</ref> за да се обноват метали како што се [[литиум]], [[кобалт]] и [[ванадиум]] за употреба во технологии со ниска емисија на јаглерод, како што се електрични возила и [[Ветерна турбина|ветерни турбини]].<ref>{{Наведено списание|last=Marshall|first=Rachel|last2=Velenturf|first2=Anne|last3=Jopson|first3=Juliet|date=2018-05-29|title=Making the most of industrial wastes: strengthening resource security of valuable metals for clean growth in the UK|url=https://www.researchgate.net/publication/325416048}}</ref> Ограничувачки фактор за обновување на ресурсите претставува неповратната загуба на суровини поради зголемувањето на нивната [[ентропија]] во тековниот линеарен бизнис модел.<ref name="Lienig & Bruemmer 2017">{{Наведена книга|url=https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-319-55840-0|title=Fundamentals of Electronic Systems Design|last=Lienig|first=Jens|last2=Bruemmer|first2=Hans|publisher=Springer|year=2017|isbn=978-3-319-55839-4|pages=193–218|chapter=Recycling Requirements and Design for Environmental Compliance|doi=10.1007/978-3-319-55840-0_7|chapter-url=https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-319-55840-0_7}}</ref> Започнувајќи со производството на отпад во производството, ентропијата дополнително се зголемува со мешање и разредување на материјалите во нивниот производствен склоп, по што следува корозија и трошење за време на периодот на употреба. На крајот од животниот циклус, постои експоненцијално зголемување на нередот што произлегува од мешањето на материјалите на депониите. Како резултат на оваа насоченост на законот за ентропија, потенцијалите за обновување на ресурсите се намалуваат. Ова дополнително мотивира инфраструктура и бизнис модел на кружна економија. === Цврст отпад === [[Податотека:Steel_recycling_bales.jpg|десно|мини| Челик смачкан и балиран за [[рециклирање]]]] Рециклирањето претставува практика за обновување на ресурсите што се однесува на собирање и повторна употреба на фрлени материјали, како што се празни садови за пијалаци. Материјалите од кои се изработуваат предметите можат да се преработат во нови производи. Материјалот за рециклирање може да се собира одделно од општиот отпад преку употреба на наменски канти и возила за собирање, или да се сортира директно од мешаните текови на отпад. Најчестите производи за широка потрошувачка кои се рециклираат се [[Алуминиум|алуминиумот]] како што се лименки за пијалаци, [[бакар]] како што е жица, [[Челик|челични]] лименки за храна и аеросоли, стар челичен мебел или опрема, полиетиленски и пластични шишиња, [[Стакло|стаклени]] шишиња и тегли, картонски кутии, [[Весник|весници]], списанија и лесна хартија и кутии од брановиден фиберкартон. [[Поливинил хлорид|PVC]], LDPE, PP и [[Полистирен|PS]] се исто така рециклирачки. Овие предмети обично се составени од еден вид материјал, што ги прави релативно лесни за рециклирање во нови производи. Рециклирањето на сложени производи (како што се компјутери и електронска опрема) е потешко, поради дополнителното расклопување и одвојување што е потребно. Видот на прифатен материјал за рециклирање се менува во зависност од градот и земјата. Секој град и земја имаат различни програми за рециклирање кои можат да се справат со различните видови рециклирачки материјали. === Отпадни води и екскрети === Вредни ресурси можат да се извлечат од [[отпадни води]], канализациска тиња, фекална тиња и човечки екскрети.<ref name=":1">{{Наведена книга|url=http://www.iwmi.cgiar.org/publications/other-publication-types/books-monographs/iwmi-jointly-published/resource-recovery-from-waste/|title=Resource recovery from waste: business models for energy, nutrient and water reuse in low- and middle-income countries|last=Otoo|first=Miriam|last2=Drechsel|first2=Pay|publisher=Routledge - Earthscan|year=2018|location=Oxon, UK}}</ref> Овде спаѓаат вода, енергија и хранливи материи како ѓубрива [[азот]], [[фосфор]], [[калиум]], како и микронутриенти како што се [[сулфур]] и [[органска материја]]. Исто така, постои зголемен интерес за добивање други суровини од отпадни води, како што се биопластика и метали како што е среброто. Првично, системите за отпадни води биле дизајнирани единствено за отстранување на екскрети и отпадни води од урбаните средини. Водата се употребувала за плакнење на отпадот, кој често се испуштал во блиските водни тела. Од 1970-тите, постои зголемен интерес за третман на отпадните води за заштита на животната средина, а напорите се фокусирани првенствено на чистење на водата на крајот од цевката.Од околу 2003 година, се појавиле концептите за еколошка санитација и одржлива санитација со фокус на обновување на ресурсите од отпадните води. Од 2016 година, терминот „''тоалетни ресурси''“ стапил во употреба и поттикна поголемо внимание на потенцијалот за обновување на ресурсите од тоалетите. Следните ресурси можат да се обноват: * Вода: Во многу области со недостиг на вода, постои зголемен притисок за обновување на водата од отпадните води. Во 2006 година, [[Светска здравствена организација|Светската здравствена организација]], во соработка со [[Организација за храна и земјоделство на ООН|Организацијата за храна и земјоделство на Обединетите нации]] (ФАО) и [[Програма за животна средина на Обединетите нации|Програмата за животна средина на Обединетите нации]] (УНЕП), развиле упатства за безбедна употреба на отпадните води. Покрај тоа, многу национални влади имаат свои регулативи во врска со употребата на обновена вода. На пример, [[Сингапур]] има за цел да собере доволно вода од своите системи за отпадни води за да ги задоволи потребите за вода на половина од градот.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.dw.com/en/singapores-toilet-to-tap-concept/a-16904636|title=Singapore's 'toilet to tap' concept|date=2013-06-25|work=Deutsche Welle|access-date=2017-11-27}}</ref> Тие го нарекуваат ова NEWater. Друг поврзан концепт за повторна употреба на отпадни води е рударството од канализација. * Енергија: Производството на [[биогас]] од талог од отпадни води денес претставува вообичаена практика во постројките за третман на отпадни води . Покрај тоа, истражени се голем број методи во врска со употребата на талог од отпадни води и екскрети како извори на гориво.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.eawag.ch/fileadmin/Domain1/Abteilungen/sandec/publikationen/EWM/Treatment_Objectives/Production_Pellets_and_Electricity_from_FS.pdf|title=Production of Pellets and Electricity from Faecal Sludge|date=2015|work=SANDEC NEWS|access-date=2017-11-27}}</ref> * Ѓубрење на хранливи материи: Човечкиот екскрет содржи азот, фосфор, калиум и други микронутриенти кои се потребни за земјоделско производство. Овие можат да се обноват преку хемиски таложења или процеси на отстранување на отпадни води, или едноставно со употреба на отпадни води или канализациска талог. Сепак, повторната употреба на канализацискиот талог претставува ризик поради високите концентрации на непожелни соединенија, како што се тешки метали, перзистентни фармацевтски загадувачи во животната средина и други хемикалии. Бидејќи поголемиот дел од хранливите материи за ѓубрење се наоѓаат во екскретите, може да биде корисно да се одделат фракциите од екскретите на отпадните води (на пр. тоалетниот отпад) од остатокот од отпадните води.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=juicry4LaRgC|title=Source Separation and Decentralization for Wastewater Management|last=Larsen|first=Tove A.|last2=Udert|first2=Kai M.|last3=Lienert|first3=Judit|date=2013-02-01|publisher=IWA Publishing|isbn=9781843393481|language=en}}</ref> Ова го намалува ризикот од несакани соединенија и го намалува волуменот што треба да се третира пред да се применат обновените хранливи материи во земјоделското производство. Исто така, биле развиени и други методи за преобразба на отпадните води во вредни производи. Одгледувањето на црни војнички мушички во екскрети или органски отпад може да произведе ларви од мушички како протеинска храна.<ref>{{Наведено списание|last=Lalander|first=Cecilia|last2=Diener|first2=Stefan|last3=Magri|first3=Maria Elisa|last4=Zurbrügg|first4=Christian|last5=Lindström|first5=Anders|last6=Vinnerås|first6=Björn|year=2013|title=Faecal sludge management with the larvae of the black soldier fly (Hermetia illucens) — From a hygiene aspect|journal=Science of the Total Environment|volume=458-460|pages=312–318|bibcode=2013ScTEn.458..312L|doi=10.1016/j.scitotenv.2013.04.033|pmid=23669577}}</ref> Други истражувачи собираат [[Масна киселина|масни киселини]] од отпадни води за да произведат биопластика.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.wateronline.com/doc/revolutionary-tech-makes-plastic-from-wastewater-0001|title='Revolutionary' Tech Makes Plastic From Wastewater|date=2015-04-07|work=Water Online|access-date=2017-11-27}}</ref> === Органска материја === [[Податотека:Compost_Heap.jpg|десно|мини| Активна грамада од [[компост]]]] Отстранетите материјали кои се органски по природа, како што се растителен материјал, остатоци од храна и хартиени производи, може да се рециклираат со помош на биолошко компостирање и процеси на варење за разградување на органската материја. Добиениот органски материјал потоа се рециклира како прекривка или [[компост]] за земјоделски или пејзажни цели. Покрај тоа, отпадниот гас од процесот (како што е [[Метан|метанот]]) може да се зачува и да се употреби за производство на електрична енергија и топлина (когенерација) со што се максимизира ефикасноста. Намерата на биолошката обработка е да се контролира и забрза природниот процес на распаѓање на органската материја. Постои голем број методи и технологии за компостирање и дигестија, кои се разликуваат по сложеност, од едноставни домашни купишта компост, до дигестори за серии на ниво на мали градови, дигестија на мешан домашен отпад во затворен сад на индустриско ниво (погледнете [[механички биолошки третман]]). Методите на биолошко распаѓање се разликуваат на аеробни или анаеробни методи, иако постојат и хибриди од двата методи. Анаеробното дигестирање на органската фракција на [[Комунален цврст отпад|комуналниот цврст отпад]] (КЦО) се покажало како поефикасно за животната средина отколку депонирањето, спалувањето или пиролизата. Анализата на животниот циклус (АЖЦ) била користена за споредување на различни технологии. Сепак, добиениот биогас (метан) мора да се употреби за когенерација (електрична енергија и топлина по можност на или блиску до местото на производство) и може да се употреби со мало надградување во мотори со согорување на гас или турбини. Со понатамошно надградување на синтетички природен гас, тој може да се инјектира во мрежата за природен гас или дополнително да се рафинира до [[водород]] за употреба во стационарни когенеративни горивни ќелии. Неговата употреба во горивни ќелии го елиминира загадувањето од производите на согорување. Постои голем број методи и технологии за компостирање и дигестија, кои се разликуваат по сложеност, од едноставни домашни купишта компост, до дигестори за серии на ниво на мали градови, индустриско размерно дигестија на мешан домашен отпад во затворен сад (видете [[механички биолошки третман]] ). === Индустриски отпад === Валоризација на отпад, корисна повторна употреба, корисна употреба, обновување на вредноста или рекултивација на отпад<ref name=":2">{{Citation|last=Kabongo|first=Jean D.|title=Waste Valorization|date=2013|url=https://doi.org/10.1007/978-3-642-28036-8_680|encyclopedia=Encyclopedia of Corporate Social Responsibility|pages=2701–2706|editor-last=Idowu|editor-first=Samuel O.|place=Berlin, Heidelberg|publisher=Springer|language=en|doi=10.1007/978-3-642-28036-8_680|isbn=978-3-642-28036-8|access-date=2021-06-17|editor2-last=Capaldi|editor2-first=Nicholas|editor3-last=Zu|editor3-first=Liangrong|editor4-last=Gupta|editor4-first=Ananda Das|url-access=subscription}}</ref> е процес на валоризација на отпадни производи или остатоци од економски процес (со оглед на економската вредност), со повторна употреба или рециклирање со цел да се создадат економски корисни материјали.<ref>{{Cite web|title=Waste Valorization|url=https://www.aiche.org/topics/energy/waste-valorization|access-date=2021-06-17|website=www.aiche.org|language=en}}</ref><ref name=":2"/><ref name=":1">{{Cite web|date=2017-12-28|title=When a waste becomes a resource for energy and new materials|url=http://www.biogreen-energy.com/waste-valorization|access-date=2021-06-17|website=www.biogreen-energy.com|language=en}}</ref> Терминот доаѓа од практиките во одржливото производство и економија, индустриската екологија и управувањето со отпад. Терминот обично се применува во индустриските процеси каде што остатоците од создавање или преработка на едно добро се користат како суровина или енергетска суровина за друг индустриски процес..<ref name=":2"/><ref name=":1" /> Индустриските отпадоци, особено, се добри кандидати за валоризација бидејќи имаат тенденција да бидат поконзистентни и попредвидливи од другиот отпад, како што е отпадот од домаќинствата.<ref name=":2" /><ref name=":6">{{Cite journal|last1=Nzihou|first1=Ange|last2=Lifset|first2=Reid|date=March 2010|title=Waste Valorization, Loop-Closing, and Industrial Ecology|journal=Journal of Industrial Ecology|language=en|volume=14|issue=2|pages=196–199|doi=10.1111/j.1530-9290.2010.00242.x|s2cid=155060338|doi-access=free|bibcode=2010JInEc..14..196N }}</ref> Историски гледано, повеќето индустриски процеси ги третирале отпадните производи како нешто што треба да се отстрани, предизвикувајќи индустриско загадување освен ако не се ракува правилно. Сепак, зголемената регулација на преостанатите материјали и социоекономските промени, како што е воведувањето на идеи за одржлив развој и циркуларна економија во 1990-тите и 2000-тите години, го зголемиле фокусот на индустриските практики за обновување на овие ресурси како материјали со додадена вредност.<ref name=":3">{{Cite web|url=https://www.springer.com/journal/12649|title=Waste and Biomass Valorization|language=en|access-date=2021-06-17|website=Springer}}</ref><ref name=":4">{{Cite journal|last1=Arancon|first1=Rick Arneil D.|last2=Lin|first2=Carol Sze Ki|last3=Chan|first3=King Ming|last4=Kwan|first4=Tsz Him|last5=Luque|first5=Rafael|date=2013|title=Advances on waste valorization: new horizons for a more sustainable society|journal=Energy Science & Engineering|language=en|volume=1|issue=2|pages=53–71|bibcode=2013EneSE...1...53A|doi=10.1002/ese3.9|issn=2050-0505|doi-access=free}}</ref> Академиците се фокусираат на наоѓање економска вредност за намалување на влијанието врз животната средина и на други индустрии, на пример, развој на недрвни шумски производи за поттикнување на зачувувањето. == Методи за обновување == Во многу земји, собирањето отпад одвоено од изворот е еден метод за обновување на ресурсите. === Австралија === Во [[Австралија]], домаќинствата имаат неколку контејнери: еден за [[рециклирање]] (жолт капак), друг за општ отпад (обично црвен капак) и друг за градинарски материјали (зелен капак). Контејнерот за рециклирање во градината го обезбедува општината доколку се побара. Некои места имаат двоен тек на рециклирање, при што хартијата се собира во кеси или кутии, а сите други материјали се ставаат во канта за рециклирање. Во секој случај, обновените материјали се певезуваат со камиони до објект за обнова на материјали за понатамошна обработка. Општинскиот, комерцијалниот и индустрискиот отпад, како и отпадот од градежништво и рушење се фрла на депонии, а дел од него пак се рециклира. Материјалите за отстранување од домаќинствата се сегрегираат: рециклирачките материјали се сортираат и се претвораат во нови производи, а неупотребливиот материјал се фрла на депониите. Според Австралискиот завод за статистика (АЗС), стапката на рециклирање е висока и „''се зголемува, при што 99% од домаќинствата пријавуваат дека рециклирале или повторно употребиле во текот на изминатата година (''анкета од 2003 година)'', што е зголемување во споредба со 85% во 1992 година''“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/latestproducts/E1E64A4DB813BC8BCA25732C00207FF7?opendocument|title=Chapter - Household waste|last=Statistics|first=c=AU; o=Commonwealth of Australia; ou=Australian Bureau of|date=2007-08-07|work=www.abs.gov.au|language=en|accessdate=2022-01-25}}</ref> Во 2002–03 година, „''30% од материјалите од општините, 45% од комерцијалните и индустриските генератори и 57% од отпадот од градежништвото и рушењето''“ биле рециклирани. Производството на енергија е исто така дел од обновувањето на ресурсите: дел од депонискиот гас се собира за производство на гориво или електрична енергија, иако ова се смета за последно средство, бидејќи поентата на обновувањето на ресурсите е целосно избегнување на отстранување на депонија. == Одржливост == Обновувањето на ресурсите претставува клучна компонента во способноста на бизнисот да ја одржи акредитацијата ISO14001. Компаниите се охрабруваат да ја подобруваат својата еколошка ефикасност секоја година. Еден начин да се направи ова е преку промена на компанијата од систем за управување со отпад во систем за обновување на ресурси (како што е рециклирање: стакло, отпад од храна, хартија и картон, пластични шишиња итн.) [[Образование|Образованието]] и свеста во областа на обновувањето на ресурсите во современо време се сè поважни од глобална перспектива на управувањето со ресурсите. Декларацијата на Талоар претставува декларација за [[одржливост]], загрижена за невидениот обем и брзина на [[Загадување|загадувањето]] и деградацијата на животната средина, како и за осиромашувањето на [[Природни ресурси|природните ресурси]]. Локалното, регионалното и глобалното загадување на [[Атмосфера|воздухот]]; акумулацијата и распространување на [[отровен отпад]]; уништувањето и осиромашувањето на шумите, [[Почва|почвата]] и [[Вода|водата]]; осиромашувањето на [[Озонска обвивка|озонската обвивка]] и емисијата на „''стакленички''“ гасови го загрозуваат опстанокот на луѓето и илјадници други живи видови, интегритетот на земјата и нејзиниот [[Биоразновидност|биодиверзитет]], безбедноста на народите и наследството на идните генерации. Неколку универзитети ја спровеле Декларацијата на Талоар преку воспоставување програми за управување со животната средина и обновување на ресурсите. [[Универзитет|Универзитетското]] и стручното образование се промовираат од разни организации, на пр. [[WAMITAB]] и Chartered Institution of Wastes Management. Голем број на супермаркети ги охрабруваат клиентите да ги користат своите [[Откупомат|автомати за обратна продажба]] за да ги депонираат купените употребувани контејнери и да добијат поврат на средствата од надоместоците за рециклирање. Брендовите што произведуваат вакви машини се Tomra и Envipco. Во 2010 година, CNBC го емитувала документарецот ''Trash Inc: Тајниот живот на ѓубрето'' за отпадот, што се случува со него кога е „''фрлен''“ и неговото влијание врз светот. Обединетите нации поставиле 17 [[Цели за одржлив развој]] (ЦОР) во 2015 година. [[Цел за одржлив развој 12|ЦОР 12]], за „''одговорна потрошувачка и производство''“, го мери напредокот во однос на 11 цели со 13 индикатори. Целите 3, 4 и 5 се фокусираат на создавањето отпад од прехранбената индустрија и хемикалиите. === Проширена одговорност на производителот === Проширената одговорност на производителот (ПОП) е стратегија за одредување цени што промовира интегрирање на сите трошоци поврзани со даден производ во текот на неговиот животен циклус. Доколку пазарната цена ги одразува и „''трошоците за отстранување на крајот од животниот век''“ се поттикнува поголема точност во одредувањето на цените. Проширената одговорност на производителот има за цел да наметне одговорност во текот на целиот животен циклус на производите, од производство, до пакување, до транспорт и отстранување или повторна употреба. ЗЗП бара од фирмите што произведуваат, увезуваат и/или продаваат производи да бидат одговорни за тие производи во текот на целиот век на траење и за отстранувањето или повторната употреба на производите. == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Концепти за управување со отпад]] [[Категорија:Политика на производство]] [[Категорија:Управување со отпад]] assk49dvpk1wdllzb3q7e75pzvtomii Анаеробна декомпозиција 0 1372215 5382076 5378958 2025-06-20T17:05:19Z P.Nedelkovski 47736 поправка на правопис - „пијалак“ наместо „пијалок“ 5382076 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Biogasanlage_mit_Kompostierung.jpg|алт=Anaerobic digester system|мини| Анаеробен дигестерски систем во Германија]] '''Анаеробната декомпозиција''', наречена и '''анаеробна дигестија''' или '''анаеробно варење''', — низа процеси преку кои [[Микроорганизам|микроорганизмите]] го разградуваат [[Биоразградување|биоразградливиот]] материјал во отсуство на [[кислород]]<ref name="nnfcc">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.nnfcc.co.uk/publications/nnfcc-renewable-fuels-and-energy-factsheet-anaerobic-digestion|title=Anaerobic Digestion|series=NNFCC Renewable Fuels and Energy Factsheet|publisher=[[National Non-Food Crops Centre]]|accessdate=2011-11-22}}</ref> Процесот се користи за индустриски или домашни цели за управување со отпад или за производство на горива. Голем дел од [[Ферментација|ферментацијата]] што се користи индустриски за производство на храна и пијалаци, како и домашната ферментација, користи анаеробно дигестирање. Анаеробната дигестија се јавува природно во некои почви и во седиментите на езерските и [[Подводна котлина|океанските басени]], каде што обично се нарекува „анаеробна активност“.<ref>{{Наведено списание|last=Koyama, Tadashiro|year=1963|title=Gaseous metabolism in lake sediments and paddy soils and the production of atmospheric methane and hydrogen|journal=Journal of Geophysical Research|volume=68|issue=13|pages=3971–3973|bibcode=1963JGR....68.3971K|doi=10.1029/JZ068i013p03971}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Pamatmat, Mario Macalalag|last2=Bhagwat, Ashok M.|year=1973|title=Anaerobic metabolism in Lake Washington sediments|url=http://aslo.org/lo/toc/vol_18/issue_4/0611.pdf|journal=Limnology and Oceanography|volume=18|issue=4|pages=611–627|bibcode=1973LimOc..18..611P|doi=10.4319/lo.1973.18.4.0611|archive-url=https://web.archive.org/web/20131216221344/http://aslo.org/lo/toc/vol_18/issue_4/0611.pdf|archive-date=16 December 2013}}</ref> Ова е изворот на [[Метан|метан од мочуришниот гас]], откриен од [[Алесандро Волта]] во 1776 година.<ref>{{Наведена книга|url=https://archive.org/details/waterpollutionmi00mitc/page/349|title=Water Pollution Microbiology|last=Zehnder, Alexander J. B.|publisher=Wiley|year=1978|isbn=978-0-471-01902-2|editor-last=Mitchell, Ralph|volume=2|location=New York|pages=[https://archive.org/details/waterpollutionmi00mitc/page/349 349–376]|chapter=Ecology of methane formation|author-link=Alexander Zehnder|chapter-url=https://archive.org/details/waterpollutionmi00mitc}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=MacGregor, A. N.|last2=Keeney, D.R.|year=1973|title=Methane formation by lake sediments during in vitro incubations|journal=Journal of the American Water Resources Association|volume=9|issue=6|pages=1153–1158|bibcode=1973JAWRA...9.1153M|doi=10.1111/j.1752-1688.1973.tb05854.x}}</ref> Анаеробната декомпозиција се состои од четири фази: * [[Хидролиза]] * [[Ацидогенеза]] * [[Ацетогенеза]] * [[Метаногенеза]] Процесот на варење започнува со [[Бактерии|бактериска]] [[хидролиза]] на влезните материјали. Нерастворливите [[Полимер|органски полимери]], како што се [[Јаглехидрат|јаглехидратите]], се разградуваат на растворливи деривати кои стануваат достапни за други бактерии. Ацидогените бактерии потоа ги претвораат [[Шеќер|шеќерите]] и [[Аминокиселина|аминокиселините]] во јаглерод диоксид, [[водород]], [[амонијак]] и [[Органска киселина|органски киселини]]. Во ацетогенезата, бактериите ги претвораат овие добиени органски киселини во [[оцетна киселина]], заедно со дополнителен амонијак, водород и јаглерод диоксид, меѓу другите соединенија. Конечно, метаногените ги претвораат овие производи во метан и јаглерод диоксид.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.waste.nl/content/download/472/3779/file/WB89-InfoSheet(Anaerobic%20Digestion).pdf|title=Anaerobic digestion reference sheet|work=waste.nl|archive-url=https://web.archive.org/web/20111005194523/http://www.waste.nl/content/download/472/3779/file/WB89-InfoSheet(Anaerobic%20Digestion).pdf|archive-date=5 October 2011|accessdate=25 October 2007}}</ref> Популациите на метаногените [[археи]] играат неопходна улога во анаеробниот третман на отпадните води.<ref>{{Наведено списание|last=Tabatabaei|first=Meisam|year=2010|title=Importance of the methanogenic archaea populations in anaerobic wastewater treatments|url=http://psasir.upm.edu.my/id/eprint/15129/1/Importance%20of%20the%20methanogenic%20archaea%20populations%20in%20anaerobic%20wastewater%20treatments.pdf|journal=Process Biochemistry|volume=45|issue=8|pages=1214–1225|doi=10.1016/j.procbio.2010.05.017}}</ref> Анаеробното дигестирање се користи како дел од процесот за третирање на биоразградлив отпад и канализациска талог. Како дел од интегриран систем за управување со отпад, анаеробната дигестија ја намалува емисијата на депониски гас во атмосферата. Анаеробните дигестори можат да се хранат и со енергетски култури одгледувани за таа намена, како што е [[Пченка|пченката]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.clarke-energy.com/gas-type/biogas/agricultural-biogas/|title=Agricultural Biogas|work=clarke-energy.com|accessdate=8 November 2011}}</ref> Анаеробната дигестија е широко користена како извор на [[Обновливи извори на енергија|обновлива енергија]]. Процесот произведува [[биогас]], кој се состои од [[метан]], [[јаглерод диоксид]] и траги од други „загадувачки“ гасови.<ref name="nnfcc"/> Овој биогас може да се користи директно како гориво, во комбинирани мотори на гас за производство на топлина и енергија<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.clarke-energy.com/gas-engines/|title=Jenbacher Gas Engines|work=clarke-energy.com}}</ref> или да се надгради во биометан со квалитет на природен гас. Добиениот дигестат богат со хранливи материи може да се користи и како [[Гноиво|ѓубриво]]. Со повторната употреба на отпадот како ресурс и новите технолошки пристапи што ги намалија капиталните трошоци, анаеробната дигестија во последниве години привлече зголемено внимание кај владите во голем број земји, меѓу кои Обединетото Кралство (2011),<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.defra.gov.uk/publications/files/anaerobic-digestion-strat-action-plan.pdf|title=Anaerobic Digestion Strategy and Action Plan|work=defra.gov.uk|accessdate=19 January 2012}}</ref> Германија,  Данска (2011),<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://translate.google.com/translate?sl=auto&tl=en&js=n&prev=_t&hl=da&ie=UTF-8&layout=2&eotf=1&u=http%3A%2F%2Fjp.dk%2Findland%2Farticle2649820.ece|title=Jyllands-Posten|date=29 December 2011|accessdate=19 January 2012}}</ref> и Соединетите Американски Држави.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.epa.gov/agstar/agstar-data-and-trends|title=AgSTAR Data and Trends|date=2019-07-03|publisher=[[United States Environmental Protection Agency]]|language=en|accessdate=2019-10-18}}</ref> == Процес == Многу микроорганизми влијаат на анаеробното варење, вклучувајќи ги [[Бактерии|бактериите]] што формираат оцетна киселина (ацетогени) и [[Археи|археите]] што формираат метан (метаногени). Овие организми поттикнуваат голем број на хемиски процеси во претворањето на биомасата во [[биогас]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.nnfcc.co.uk/tools/evaluation-of-opportunities-for-converting-indigenous-uk-wastes-to-fuels-and-energy-report-nnfcc-09-012|title=Evaluation of Opportunities for Converting Indigenous UK Wastes to Fuels and Energy|publisher=[[National Non-Food Crops Centre]]|type=Report|id=NNFCC 09-012|archive-url=https://web.archive.org/web/20110720181907/http://www.nnfcc.co.uk/tools/evaluation-of-opportunities-for-converting-indigenous-uk-wastes-to-fuels-and-energy-report-nnfcc-09-012|archive-date=20 July 2011}}</ref> Гасовитиот кислород е исклучен од реакциите со физичко ограничување. Анаеробите користат електронски акцептори од други извори кои не вклучуваат кислороден гас. Овие акцептори можат да бидат самиот органски материјал или можат да бидат обезбедени од неоргански [[Оксид|оксиди]] од влезниот материјал. Кога изворот на кислород во анаеробен систем е изведен од самиот органски материјал, „средните“ крајни производи се првенствено [[Алкохол|алкохоли]], [[Алдехид|алдехиди]] и органски киселини, плус јаглерод диоксид. Во присуство на специјализирани метаногени, меѓупроизводите се претвораат во „конечни“ крајни производи од метан, јаглерод диоксид и траги од [[Сулфурводород|водород сулфид]].<ref>''Adapted from'' {{Наведена книга|title=Aqueous Wastes from Petroleum and Petrochemical Plants|title-link=Aqueous Wastes from Petroleum and Petrochemical Plants|last=Beychok, M.|publisher=John Wiley & Sons|year=1967|edition=First|lccn=67019834}}</ref> Во анаеробен систем, поголемиот дел од хемиската енергија содржана во почетниот материјал се ослободува од метаногените археи како метан. На популациите на анаеробни микроорганизми обично им е потребен значителен временски период за да се воспостават и да бидат целосно ефикасни. Затоа, вообичаена практика е да се воведат анаеробни микроорганизми од материјали со постоечки популации, процес познат како „сеење“ на дигесторите, што обично се постигнува преку додавање на канализациска тиња или кашеста маса од добиток.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.unu.edu/unupress/unupbooks/80434e/80434E0k.htm|title=The biogas plant|work=unu.edu|archive-url=https://web.archive.org/web/20101202051145/http://unu.edu/unupress/unupbooks/80434e/80434E0k.htm|archive-date=2 December 2010|accessdate=5 November 2007}}</ref> === Фази на процесот === [[Податотека:AD_Process_Flow.png|лево|мини| Тек на процесот на анаеробно дигестирање: Сите текови на процесот зависат од рамнотежата помеѓу протеините, јаглехидратите и мастите.]] Четирите клучни фази на анаеробна декомпозиција вклучуваат [[хидролиза]], ацидогенеза, ацетогенеза и метаногенеза.<ref name="Anaerobic digestion"/> Целокупниот процес може да се опише со хемиска реакција, каде што органскиот материјал како што е гликозата биохемиски се разградува во јаглерод диоксид (<sub>CO2</sub>) и метан (<sub>CH4</sub>) од страна на анаеробните микроорганизми.<div style="text-align: center; margin: 1em 10%; border: 1px solid; max-width: 450px;"> <sub>C6H12O6</sub> <sub>→</sub> <sub>3CO2</sub> <sub>+</sub> <sub>3CH4</sub> </div> === Конфигурација === [[Податотека:Comparison_of_common_biogas_technologies.jpg|алт=Comparison of common biogas technologies|мини| Споредба на вообичаени технологии за биогас.]] Анаеробните дигестори можат да бидат дизајнирани и конструирани да работат со користење на голем број различни конфигурации и можат да се категоризираат според тоа дали користат сериски наспроти континуиран процесен режим, мезофилни наспроти термофилни температурни услови, висок наспроти низок удел на цврсти материи и едностепени наспроти повеќестепени процеси. Континуираниот процес бара посложен дизајн, но сепак, може да биде поекономичен од серискиот процес, бидејќи серискиот процес бара повеќе почетни трошоци за изградба и поголем волумен на дигесторите (распоредени во неколку серии) за да се справи со истата количина отпад како дигесторот со континуиран процес.<ref>{{Наведено списание|last=A|first=Igoni Hilkia|last2=Abowei|first2=M. F. N.|last3=Ayotamuno|first3=M. J.|last4=Eze|first4=C. L.|date=2009-01-16|title=Comparative Evaluation of Batch and Continuous Anaerobic Digesters in Biogas Production from Municipal Solid Waste using Mathematical Models|url=http://www.cigrjournal.org/index.php/Ejounral/article/view/1160|journal=Agricultural Engineering International: CIGR Journal|language=en|issn=1682-1130}}</ref> Во термофилниот систем е потребна поголема топлинска енергија во споредба со мезофилниот систем, но термофилниот систем бара многу помалку време и има поголем капацитет за производство на гас и поголема содржина на метан, па затоа внимателно се разгледува овој компромис.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://aloki.hu/pdf/0903_293302.pdf|title=COMPARING OF MESOPHILIC AND THERMOPHILIC ANAEROBIC FERMENTED SEWAGE SLUDGE BASED ON CHEMICAL AND BIOCHEMICAL TESTS|publisher=aloki.hu|accessdate=23 February 2016}}</ref> За содржина од цврсти материи, ниската температура ќе се справи со содржина од цврсти материи до 15%. Над ова ниво се смета за висока содржина на цврсти материи и може да се нарече и суво дигестирање.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.theecoambassador.com/SolidAnaerobicDigestion.html|title=Low and High Solid Anaerobic Digestion Technology|work=www.theecoambassador.com|accessdate=2016-02-23}}</ref> Во еднофазен процес, еден реактор ги опфаќа сите четири чекори на анаеробна дигестија. Повеќестепениот процес користи два или повеќе реактори за дигестирање за да ги одвои фазите на метаногенеза и хидролиза.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.wtert.eu/default.asp?Menue=13&ShowDok=17|title=Anaerobic Digestion Systems|date=2008|work=www.wtert.eu|accessdate=2016-02-02}}</ref> == Апликации == [[Податотека:Schematic_of_the_Biogas_Reactor.jpg|мини| Шема на анаеробен дигестер како дел од санитарен систем. Произведува дигестирана кашеста маса (дигестат) што може да се користи како [[Гноиво|ѓубриво]] и [[биогас]] што може да се користи за енергија.]] Користењето на технологии за анаеробна дигестија може да помогне во намалувањето на емисијата на стакленички гасови на неколку клучни начини, и тоа преку: * Замена на [[Фосилно гориво|фосилни горива]] * Намалување или елиминирање на енергетскиот отпечаток на постројките за обработка на отпад * Намалување на емисијата на метан од депониите * Заменување на индустриски произведените хемиски ѓубрива * Намалување на движењето на [[Автомобил|возилата]] * Намалување на загубите во транспортот на електричната мрежа * Намалување на употребата на ЛП гас за [[готвење]] * Важна компонента на иницијативите [[Нулти отпад|„Нулти отпад“]]. Трите главни продукти на анаеробната дигестија се биогас, дигестат и вода.<ref name="eunomia.co.uk">[http://eunomia.co.uk/NI%20AD%20final%20report.pdf Feasibility study concerning anaerobic digestion in Northern Ireland], eunomia.co.uk, Retrieved 19.08.07. {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20071128093059/http://eunomia.co.uk/NI%20AD%20final%20report.pdf}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.e-wef.org/timssnet/products/tnt_products.cfm?primary_id=MOP1131&Action=LONG&subsystem=ORD|title=Operation of Municipal Wastewater Treatment Plants Manual of Practice-MOP 11 Fifth Edition (Abstract)|work=e-wef.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20070928121600/http://www.e-wef.org/timssnet/products/tnt_products.cfm?primary_id=MOP1131&Action=LONG&subsystem=ORD|archive-date=28 September 2007}}</ref> == Историја == [[Податотека:SGDL0001.JPG|мини| Гасна улична светилка.]] Пријавениот научен интерес за производство на гас произведен преку природното распаѓање на органска материја датира од 17 век, кога [[Роберт Бојл]] (1627-1691) и [[Стивен Хејлс]] (1677-1761) забележале дека нарушувањето на седиментот на потоците и езерата ослободува запалив гас. Во 1778 година, италијанскиот физичар [[Алесандро Волта]] (1745-1827), таткото на [[Електрохемија|електрохемијата]],<ref name="Trasatti-1999">{{Наведено списание|last=Trasatti|first=Sergio|date=1999-01-18|title=1799–1999: Alessandro Volta's 'Electric Pile': Two hundred years, but it doesn't seem like it|journal=Journal of Electroanalytical Chemistry|volume=460|pages=1–4|doi=10.1016/S0022-0728(98)00302-7|doi-access=}}</ref> научно го идентификувал тој гас како [[метан]].<ref name="Gijzen-2002">{{Наведено списание|last=Gijzen|first=H.J.|year=2002|title=Anaerobic digestion for sustainable development: a natural approach|url=http://wst.iwaponline.com/content/45/10/321|journal=Water Science and Technology|volume=45|issue=10|pages=321–328|bibcode=2002WSTec..45..321G|doi=10.2166/wst.2002.0364|pmid=12188565|url-access=subscription}}</ref> Во 1808 година, Сер Хамфри Дејви докажал присуство на метан во гасовите произведени од [[Домашно говедо|говедско]] ѓубриво.<ref name="Anaerobic digestion">[http://www.waste.nl/content/download/472/3779/file/WB89-InfoSheet(Anaerobic%20Digestion).pdf Anaerobic digestion] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20111005194523/http://www.waste.nl/content/download/472/3779/file/WB89-InfoSheet(Anaerobic%20Digestion).pdf}}, waste.nl. Retrieved 19.08.07.</ref> Првиот познат анаеробен дигестер бил изграден во 1859 година во колонија на лепрозни во [[Мумбај|Бомбај]], [[Индија]].<ref name="Marsh-2008">{{Наведено списание|last=Marsh|first=George|date=November–December 2008|title=Rise of the Anaerobic Digestor|journal=Renewable Energy Focus|volume=9|issue=6|pages=28–30|doi=10.1016/S1755-0084(08)70063-2}}</ref> Во 1895 година, технологијата била развиена во Ексетер, [[Англија]], каде што септичка јама се користела за производство на гас за ламбата за уништување на канализациски гас, еден вид осветлување на гас. Исто така, во Англија, во 1904 година, првиот резервоар со двојна намена за седиментација и обработка на тиња бил инсталиран во Хемптон, Лондон. [[Податотека:Emscherbrunnen.jpg|мини| Резервоарот Имхоф.]] До почетокот на 20 век, анаеробните системи за дигестирање почнале да личат на технологијата каква што е денес.<ref name="Klinkner-2014"/> Во 1906 година, Карл Имхоф го создал резервоарот Имхоф;<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://water.me.vccs.edu/courses/ENV149/Imhoff.htm|title=Course ENV&nbsp;149|work=Water.me.vccs.edu|archive-url=https://web.archive.org/web/20200413083033/https://water.me.vccs.edu/courses/ENV149/Imhoff.htm|archive-date=13 April 2020|accessdate=22 February 2010}}</ref> рана форма на анаеробен дигестер и модел на систем за пречистување на отпадни води во текот на почетокот на 20 век.<ref name="Grando-2017">{{Наведено списание|last=Grando|displayauthors=etal|date=December 2017|title=Technology overview of biogas production in anaerobic digestion plants: A European evaluation of research and development|url=http://ddd.uab.cat/record/196228|journal=Renewable and Sustainable Energy Reviews|volume=80|pages=44–53|bibcode=2017RSERv..80...44L|doi=10.1016/j.rser.2017.05.079}}</ref><ref>{{Наведено списание|last=Wagenhals|displayauthors=etal|year=1924|title=Sewage treatment in the United States: A report on the study of 15&nbsp;representative sewage treatment plants|journal=Public Health|volume=38|page=38|doi=10.1016/S0033-3506(24)80014-8}}</ref> По 1920 година, затворените резервоари почнале да ја заменуваат претходно вообичаената употреба на анаеробни лагуни - покриени земјени базени што се користеле за обработка на испарливи цврсти материи. Истражувањата за анаеробна дигестија започнале во 1930-тите години.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.epa.gov/agstar/documents/conf04/humenik.pdf|title=Agstar Conference 2004|last=Humenik, F.|year=2007|work=epa.gov|accessdate=14 July 2014|display-authors=etal}}</ref> Околу периодот на [[Прва светска војна|Првата светска војна]], производството со биогорива се забавило со зголемувањето на производството на нафта и идентификувањето на нејзината употреба.<ref name="Black">{{Наведени вести|url=http://theconversation.com/how-world-war-i-ushered-in-the-century-of-oil-74585|title=How World War I ushered in the century of oil|last=Black|first=Brian C.|work=The Conversation|access-date=2018-04-10|language=en}}</ref> Иако недостигот на гориво за време на [[Втора светска војна|Втората светска војна]] повторно ја популаризирало анаеробната дигестија, интересот за технологијата повторно се намалил по завршувањето на војната.<ref name="Klinkner-2014">{{Наведено списание|last=Klinkner|first=Blake Anthony|date=2014|title=Anaerobic Digestion as a Renewable Energy Source and Waste Management Technology: What Must be Done for This Technology to Realize Success in the United States?|url=https://scholarship.law.umassd.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1027&context=umlr|journal=UMass Law Review|volume=9|page=79}}</ref><ref name="Verma-2002">{{Наведена книга|title=Anaerobic Digestion of Biodegradable Organics in Municipal Solid Wastes|last=Verma|first=Shefali|publisher=Columbia University|year=2002|location=New York|page=12}}</ref> Слично на тоа, енергетската криза од 1970-тите години предизвикало интерес за анаеробната дигестија.<ref name="Klinkner-2014" /> Покрај високите цени на енергијата, факторите што влијаат врз усвојувањето на анаеробни системи за дигестија вклучуваат приемчивост кон иновации, казни за загадување, политички стимулации и достапност на субвенции и можности за финансирање.<ref>{{Наведено списание|last=Bishop, C.|last2=Shumway, C.|last3=Wandschneider, P.|year=2010|title=Agent heterogeneity in adoption of anaerobic digestion technology: Integrating economic, diffusion, and behavioral innovation theories|url=https://muse.jhu.edu/article/467630/summary|journal=Land Economics|volume=86|issue=3|pages=585–608|doi=10.3368/le.86.3.585|url-access=subscription}}</ref><ref name="Bangalore-2016">{{Наведено списание|last=Bangalore|displayauthors=etal|date=Nov 2016|title=Policy incentives and adoption of agricultural anaerobic digestion: A survey of Europe and the United States|journal=Renewable Energy|volume=97|pages=559–571|bibcode=2016REne...97..559B|doi=10.1016/j.renene.2016.05.062|via=Elsevier Science Direct|doi-access=free}}</ref> == Наводи == {{Наводи|25em}} == Надворешни врски == {{Commons category|Anaerobic digestion}} {{Div col|colwidth=25em}} * {{cite web |url=http://www.adbioresources.org/ |title=Official Website of the Anaerobic Digestion and Bioresources Association |publisher=Anaerobic Digestion and Bioresources Association (ADBA)}} * {{cite web |url=http://www.biogas-info.co.uk/ |title=UK's Official Information Portal on Anaerobic Digestion and Biogas}} * {{cite web |url=http://www.americanbiogascouncil.org/ |title=American Biogas Council |date=9 October 2018}} * {{cite web |url=http://www.extension.org/pages/Introduction_to_Biogas_and_Anaerobic_Digestion |title=Introduction to Biogas and Anaerobic Digestion], information from eXtension's Livestock and Poultry Environmental Learning Center |access-date=18 November 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101225093646/http://www.extension.org/pages/Introduction_to_Biogas_and_Anaerobic_Digestion |archive-date=25 December 2010}} {{Div col end}} [[Категорија:Анаеробно варење]] [[Категорија:Управување со отпад]] 30gsnksiphotkrbg1uj6jlwas24b8y2 Продолжена аерација 0 1372254 5382216 5378867 2025-06-20T23:15:16Z Chnitke 80568 5382216 wikitext text/x-wiki '''Продолжена аерација''' е метод на третман на отпадните води со употреба на модифицирани процедури за активирана тиња. Се претпочита за релативно мали количини отпад, каде што пониската оперативна ефикасност се компензира со механичка едноставност.<ref>[https://www.wwdmag.com/what-is-articles/article/33019132/what-is-extended-aeration/ What is extended aeration]</ref> ==Конвенционален третман на отпадни води== Механизираниот третман на отпадни води обично вклучува таложење во примарна бистрина, проследена со биолошки третман и секундарен бистреч. И двата бистречи произведуваат отпадна тиња низ која се води третман на тиња од отпадни води како и отстранување. Активната тиња ја разместува дел од тињата од секундарниот бистреч во отпадните води од примарниот бистреч. Преостанатата секундарна тиња и целата примарна тиња обично се извршува со варење пред отстранување. ==Модификација на процесот== Продолжената аерација го разместува целиот влезен отпад во тињата од еден бистреч. Комбинираната тиња започнува со поголема концентрација на инертни цврсти материи од типичната секундарна тиња, а подолгото време на мешање потребно за варење на примарните цврсти материи, покрај растворените органски материи, произведува стара тиња која бара поголем внес на енергија за мешање по единица оксидиран отпад.<ref>https://www3.epa.gov/npdes/pubs/package_plant.pdf/ </ref> ==Апликации== Продолжената аерација обично се користи во префабрикувани „постројки за пакување“ наменети за минимизирање на трошоците со проект за отстранување на отпад од мали заедници, туристички објекти или училишта. Во споредба со традиционалната активна тиња, подолгото време на мешање со стара тиња нуди стабилен биолошки екосистем, подобро прилагоден за ефикасно третирање на флуктуациите на оптоварувањето со отпад од ситуации на променлива зафатеност. Дополнително хранење со нешто како шеќер понекогаш се користи за одржување на популациите на тиња [[микробни]] за време на периоди на ниска зафатеност; но одговорот на популацијата на променливите карактеристики на храната е непредвидлив, а дополнителното хранење ги зголемува количините на отпадна тиња. Тињата може периодично да се отстранува со камиони за пумпање на септички јами како што волуменот на тињата се приближува до капацитетот за складирање.<ref>https://www.membranechemicals.com/water-treatment/extended-aeration-treatment-packages/ </ref> ==Поврзано== * [[Список на технологии за третман на отпадни води]] ==Наводи== {{наводи}} [[Категорија:Еколошко инженерство]] [[Категорија:Технологии за контрола на загадувањето]] [[Категорија:Санитација]] [[Категорија:Канализација]] [[Категорија:Канализациска инфраструктура]] [[Категорија:Технологија за третман на отпад]] [[Категорија:Третман на вода]] jsif5xz6ghzgjypddksrvfpfffcefbx Управување со отпад во Швајцарија 0 1372325 5382079 5381468 2025-06-20T17:06:08Z P.Nedelkovski 47736 поправка на правопис - „пијалак“ наместо „пијалок“ 5382079 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Tri_des_déchets_(cropped).jpg|мини|300x300пкс| Канти за собирање хартија, алуминиум, стакло, пластични шишиња и [[Комунален цврст отпад|отпад што може да се согорува]]]] [[Податотека:Recycling_bin_Lausanne_mp3h7756.jpg|мини| Штанд за урбано рециклирање во [[Лозана]]]] '''Управувањето со отпад во [[Швајцарија]]''' се базира на [[Принцип „Загадувачот плаќа“|принципот „загадувачот плаќа“]].<ref name="Skjellaug" /> [[Кеса за отпад|Кесите за ѓубре]] се оданочуваат со такси „плати по кеса“ во три четвртини од општините. Стапката на рециклирање се дуплирала за 20 години благодарение на оваа стратегија.<ref name="Skjellaug" /> Стапката на рециклирање на [[Комунален цврст отпад|комуналниот цврст отпад]] надминува 50% (со цел од 60 проценти во 2020 година<ref name="Skjellaug">{{In lang|fr}} Aïna Skjellaug, [https://www.letemps.ch/suisse/2016/09/06/lautre-or-suisse-dechets "L’autre or de la Suisse, ses déchets"], ''[[Le temps]]'', Tuesday 6 September 2016 (page visited on 6 September 2016).</ref>). Сепак, иако стапката на рециклирање од 54% е над европскиот просек од 28 проценти (2015 година), [[Швајцарија]] е меѓу најголемите производители на отпад во Европа (730 кг отпад по глава на жител во 2014 година). <ref name="Skjellaug"/> Во 2009 година, 2.801.285 тони отпад од домаќинствата и малите бизниси биле рециклирани, а 2.680.359 тони комунален отпад биле согорени. == Рециклирање == Во Швајцарија, се рециклираат следниве вообичаени отпадни материјали од домаќинството: алуминиумски и лимени конзерви, стари батерии, светилки, стакло, хартија, пластични шишиња, текстил, електрична и електронска опрема и друго. Отстранувањето на рециклиран отпад е претежно бесплатно, иако не секогаш се одвива како собирање од врата до врата. Дел од отпадот мора да се однесе на места за собирање (на пр. стакло, метал, текстил), дел се собира во супермаркети или продавници (на пр. батерии, пластични шишиња, стара електрична и електронска опрема). Седумте швајцарски организации за рециклирање: FERRO-Recycling (лимени конзерви), IGORA (алуминиум за домаќинство), INOBAT (батерии за домаќинство), PET-Recycling Switzerland (пластични шишиња за пијалаци), Фондацијата SENS (електрична и електронска опрема), TEXAID (текстил) и VetroSwiss (стакло) се обединети во чадор организацијата Swiss Recycling. „Ова здружение ги употребува комуникациските синергии што постојат меѓу поединечните организации за рециклирање преку обезбедување заедничка платформа за ширење информации за одделно собирање и соодветно рециклирање на материјали. Независноста и експертизата на здружението го прават клучен контакт за официјални тела, политичари, трговци на мало и училишта низ цела Швајцарија за сите прашања поврзани со рециклирањето.“<ref>[http://www.bafu.admin.ch/abfall/01495/01498/index.html?lang=en The Swiss Recycling Association]</ref> === Индивидуални стапки на рециклирање === Стапките на рециклирање на поединечните рециклирачки материјали достигнале во 2006 година просек од 76% од сите моментално рециклирачки предмети што се рециклираат.<ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.swissrecycling.ch/deutsch/wregel.htm |title=Recycling rules and figures for 2006 |accessdate=2025-06-08 |archive-date=2010-04-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100423183826/http://swissrecycling.ch/deutsch/wregel.htm |url-status=dead }}</ref> This has narrowly surpassed the Swiss government's 75% target, meaning that for the time being there will be no introduction of a recycling tax on glass bottles and jars, nor on clothes and textiles, plastic bottles, home-use batteries, light bulbs or paperware and card. ==Согорување на отпад== Од воведувањето на забраната за депонирање во Швајцарија на 1 јануари 2000 година, целиот нерециклиран запалив отпад мора да се согорува. Швајцарија има 30 постројки за согорување на општински цврст отпад (ноември 2018 година<ref>[http://www.bafu.admin.ch/abfall/01495/01496/index.html?lang=en Municipal solid waste incineration]</ref>) ==Комунален цврст отпад== Според Атласот за отпад во Швајцарија, во 2012 година биле произведени 5,5 милиони тони комунален цврст отпад (694 кг/лице/годишно), што е една од највисоките стапки во светот.<ref> [http://www.atlas.d-waste.com/ Waste Atlas](2012). Country data: Switzerland.</ref> == Отстранување на домашен отпад == На многу места во Швајцарија, отстранувањето и собирањето на домашен отпад претставува услуга што се плаќа. Домашниот отпад (освен опасни и гломазни предмети, батерии, софи, електрични апарати итн.) теоретски треба да се собира единствено доколку е во кеси на кои е прикачена налепница за плаќање, во службени кеси со доплата платена при купување на кесите или при мерење на централните контејнери за собирање. Сепак, во пракса, ова е тешко да се спроведе, од хигиенски причини и тешкотии во идентификувањето на сторителите. Сепак, тоа е финансиски стимул за рециклирање што е можно повеќе, бидејќи рециклирањето обично е бесплатно или поевтино, иако не секогаш се врши преку собирање од врата до врата. Швајцарските здравствени службеници и полицијата често отвораат ѓубре за кое не е платена таксата за отстранување. Тие бараат докази како што се стари банкноти што ја поврзуваат торбата со домаќинството/лицето од кое потекнуваат. Казните за неплаќање на надоместокот за отстранување денес можат да бидат до 10.000 швајцарски франци - во некои општини. Повторно, голем број на луѓе денес се свесни за ова и ги отстрануваат своите имиња и податоци од секоја документација што е нелегално отфрлена пред да ја фрлат во ѓубре, со што им станува невозможно и залудно на здравствените службеници да идентификуваат од каде доаѓа ѓубрето. Всушност, во некои области цената на налепниците за плаќање или официјалните вреќи за ѓубре малку се намалиле. Меѓутоа, таму каде што ова се случило, било воведено или повторно воведено, така да се каже, годишно оданочување на собирање отпад. Во некои вонредни случаи, неколку општини вовеле машини за мерење на отпад и електронски чип-картички кои треба да се „дополнат“ со пари, со што се наметнува плаќањето за отстранување на отпадот по тежина, а не по волумен. Повторно предизвикувајќи проблеми за постарите жители кои би морале некако да стигнат до најблиската точка за отстранување на отпад, евентуално пешачејќи по угорница или поминато значително растојание. Сите вакви методи се покажале како непопуларни низ цела Швајцарија, особено, како што било кажано, меѓу постарите швајцарски државјани на кои честопати им било тешко да се справат со сè наметнувачкиот технолошки период. Несоодветното или нелегално фрлање отпад и домашен отпад повлекува висока казна. == Наводи == {{наводи}} == Библиографија == * Stefano Carattini, Andrea Baranzini and Rafael Lalive, [http://www.lse.ac.uk/GranthamInstitute/publication/taxing-waste/ "Is taxing waste a waste of time? Evidence from a supreme court decision"], [[London School of Economics]], 2016. == Надворешни врски == * [http://www.bafu.admin.ch/abfall/01495/index.html?lang=en Federal Office of the Environment] * [http://www.swissrecycling.ch/ Swiss Recycling] * {{HDS|7862|Waste}} {{Европа по тема|Управување со отпад во }} [[Категорија:Економија на Швајцарија]] [[Категорија:Управување со отпад по земја|Швајцарија]] r81gtsufisn83ueaik1ttkms1q10gs4 Додаток:Квалификации за СП во фудбал 2026 УЕФА - резултати и состави (група Ј) 0 1372508 5382159 5380111 2025-06-20T21:02:01Z Carshalton 30527 5382159 wikitext text/x-wiki {{Врати се|Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026 - УЕФА}} Овој додаток ги содржи сите натпревари од [[Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026 (УЕФА) - група Ј|групата Ј]] на УЕФА квалификациите за Светското првенство 2026, прикажани во детали. ==Резултати и состави== ===1. коло=== ==== Лихтенштајн - Македонија ==== {{Football box no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Лихтенштајн - Македонија|Лихтенштајн - Македонија]] |id = Лихтенштајн - Македонија |дата = {{Start date|2025|3|22|df=y}} |време = 15:00 |екипа1 = {{fb-rt|LIE}} |резултат = 0&ndash;3 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044172/ |екипа2 = {{fb|MKD}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|{{0}}7}} [[Александар Трајковски|Трајковски]] *{{goal|42}} [[Висар Муслиу|Муслиу]] *{{goal|84}} [[Бојан Миовски|Миовски]] |стадион = [[Стадион Рајнпарк|Рајнпарк]] |локација = [[Вадуц]] |гледачи = 4.094 |судија = {{flagsport|UKR}} [[Микола Балакин]] }} {| width=92% |- |{{Football kit | pattern_la = _whiteborder | pattern_b = _lie24h | pattern_ra = _whiteborder | pattern_sh = | pattern_so = _whitetop | leftarm = 0000FF | body = 0000FF | rightarm = 0000FF | shorts = 0000FF | socks = 0000FF |title = Лихтенштајн }} |{{Football kit | pattern_la = _mkd23t | pattern_b = _mkd23t | pattern_ra = _mkd23t | pattern_sh = | pattern_so = | leftarm = 898987 | body = 000000 | rightarm = 898987 | shorts = 000000 | socks = 000000 |title = Македонија }} |} {| width="100%" |valign="top" width="40%"| {| style="font-size:90%" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1'''||[[Бенјамин Бухел]] |- |CB ||'''4'''||[[Ларс Трабер]] || {{yel|90+2}} |- |CB ||'''10''' ||[[Сандро Визер]] || || {{suboff|73}} |- |CB ||'''5'''||[[Јенс Хофер]] || {{yel|32}} |- |RWB ||'''20''' ||[[Сандро Волфингер]] || || {{suboff|73}} |- |LWB ||'''4''' ||[[Максимилијан Гепел]] || || {{suboff|55}} |- |CM ||'''17'''||[[Симон Лухингер]] |- |CM ||'''18'''||[[Николас Хаслер]] {{Капитен}} |- |CM ||'''8''' ||[[Арон Зеле]] || {{yel|38}} |- |CF ||'''22''' ||[[Вили Пици]] || || {{suboff|63}} |- |CF ||'''11'''||[[Денис Салановиќ]] || || {{suboff|63}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |MF ||'''13'''||[[Кени Киндле]] || || {{subon|55}} |- |FW ||'''9'''||[[Ферхат Саглам]] || || {{subon|63}} |- |FW ||'''7''' ||[[Фабио Луке Нотаро]] || || {{subon|63}} |- |DF ||'''2'''||[[Никлас Бек]] || || {{subon|73}} |- |MF ||'''23''' ||[[Емануел Зинд]] || || {{subon|73}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|{{flagsport|GER}} [[Конрад Финфстик]] |} |valign="top"| |valign="top" width="50%"| {| style="font-size:90%; margin:auto" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1''' ||[[Столе Димитриевски]] |- |RB ||'''5'''||[[Ѓоко Зајков]] |- |CB ||'''4'''||[[Никола Серафимов]] || {{yel|24}} || {{suboff|46}} |- |CB ||'''6'''||[[Висар Муслиу]] |- |LB ||'''8'''||[[Езѓан Алиоски]] || || {{suboff|63}} |- |RM ||'''11'''||[[Дарко Чурлинов]] || || {{suboff|80}} |- |CM ||'''16'''||[[Исник Алими]] || || {{suboff|46}} |- |CM ||'''10'''||[[Енис Барди]] {{Капитен}} |- |LM ||'''7''' ||[[Елиф Елмас]] |- |CF ||'''10'''||[[Бојан Миовски]] |- |CF ||'''9''' ||[[Александар Трајковски]] || || {{suboff|63}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |MF ||'''21''' ||[[Јани Атанасов]] || || {{subon|46}} |- |DF ||'''2'''||[[Бојан Илиевски]] || || {{subon|46}} |- |FW ||'''19''' ||[[Давид Тошевски]] || || {{subon|63}} |- |DF ||'''13''' ||[[Бојан Димоски]] || || {{subon|63}} |- |MF ||'''14'''||[[Кристијан Трапановски]] || || {{subon|80}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Благоја Милевски]] |} |} ==== Велс - Казахстан ==== {{Football box no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Велс - Казахстан|Велс - Казахстан]] |id = Велс - Казахстан |дата = {{Start date|2025|3|22|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|WAL}} |резултат = 3&ndash;1 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044167/ |екипа2 = {{fb|KAZ}} |голови1 = *[[Даниел Џејмс (фудбалер)|Д. Џејмс]] {{goal|{{0}}9}} *[[Бен Дејвис (фудбалер 1993)|Б. Дејвис]] {{goal|47}} *[[Раби Матондо|Матондо]] {{goal|90}} |голови2 = *{{goal|32|пен.}} [[Асхат Тагиберген|Тагиберген]] |стадион = [[Стадион Кардиф Сити|Кардиф Сити]] |локација = [[Кардиф]] |гледачи = 32.473 |судија = {{flagsport|LTU}} [[Донатас Румшас]] }} {| width=92% |- |{{Football kit | pattern_la = _wal24h | pattern_b = _wal24h | pattern_ra = _wal24h | pattern_sh = _wal24h | pattern_so = _wls24hl | leftarm = EF0000 | body = EF0000 | rightarm = EF0000 | shorts = EF0000 | socks = EF0000 | title = Велс }} |{{Football kit | pattern_la = _kaz23a | pattern_b = _kaz23a | pattern_ra = _kaz23a | pattern_sh = _kaz23a | pattern_so = | leftarm = 0060DD | body = 0060DD | rightarm = 0060DD | shorts = 0060DD | socks = 0060DD | title = Казахстан }} |} {| width="100%" |valign="top" width="40%"| {| style="font-size:90%" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1'''||[[Карл Дарлоу]] |- |RB ||'''14'''||[[Конор Робертс]] |- |CB ||'''6''' ||[[Џо Родон]] |- |CB ||'''4''' ||[[Бен Дејвис]] {{Капитен}} |- |LB ||'''3''' ||[[Нeко Вилијамс]] |- |CM ||'''15'''||[[Лиам Кулен]] |- |CM ||'''22'''||[[Џош Шихан]] |- |RW ||'''20'''||[[Даниел Џејмс (фудбалер)|Даниел Џејмс]] || || || || {{suboff|86}} |- |AM ||'''10''' ||[[Дејвид Брукс (фудбалер)|Дејвид Брукс]] || || || || {{suboff|62}} |- |CF ||'''22''' ||[[Сорба Томас]] |- |CF ||'''11'''||[[Бренан Џонсон]] || || || || {{suboff|62}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |FW ||'''18'''||[[Марк Харис (велшки фудбалер)|Марк Харис]] || || || || {{subon|62}} |- |MF ||'''17'''||[[Џордан Џејмс (фудбалер 2004)|Џордан Џејмс]] || || || || {{subon|62}} |- |FW ||'''7''' ||[[Раби Матондо]] || || || || {{subon|86}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Крег Белами]] |} |valign="top"| |valign="top" width="50%"| {| style="font-size:90%; margin:auto" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''15''' ||[[Александер Заруцки]] |- |RB ||'''16'''||[[Еркин Тапалов]] |- |CB ||'''3'''||[[Нурали Алип]] || |- |CB ||'''22'''||[[Александар Марочкин]] |- |CB ||'''4'''||[[Марат Бистров]] |- |LB ||'''11'''||[[Јан Вороговски]] |- |RW ||'''22'''||[[Ислам Чесноков]] || {{yel|61}} || {{suboff|86}} |- |CM ||'''8'''||[[Асхат Тагиберген]] {{Капитен}} |- |CM ||'''7''' ||[[Серикжан Мужиков]] || || {{suboff|62}} |- |LW ||'''10'''||[[Максим Самородов]] || {{yel|42}} || {{suboff|74}} |- |CF ||'''19''' ||[[Ајбар Жаксиликов]] || || {{suboff|74}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |MF ||'''14''' ||[[Георги Жуков]] || || {{subon|62}} |- |FW ||'''17'''||[[Абат Ајмбетов]] || || {{subon|74}} |- |FW ||'''18''' ||[[Дастан Сатпаев]] || || {{subon|74}} |- |MF ||'''9''' ||[[Галимжан Кенжебек]] || || {{subon|86}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Али Алиев (фудбалер)|Али Алиев]] |} |} ===2. коло=== ==== Лихтенштајн - Казахстан ==== {{Поднаслов-никулец}} ==== Македонија - Велс ==== {{Football box no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Македонија - Велс|Македонија - Велс]] |id = Македонија - Велс |дата = {{Start date|2025|3|25|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|MKD}} |резултат = 1&ndash;1 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044179/ |екипа2 = {{fb|WAL}} |голови1 = *[[Бојан Миовски|Миовски]] {{goal|90+1}} |голови2 = *{{goal|90+6}} [[Дејвид Брукс (фудбалер)|Брукс]] |стадион = [[Национална арена „Тоше Проески“]] |локација = [[Скопје]] |гледачи = 23.114 |судија = {{flagsport|FRA}} [[Жером Брисар]] }} {| width=92% |- |{{Football kit | pattern_la = _mkd23t | pattern_b = _mkd23t | pattern_ra = _mkd23t | pattern_sh = | pattern_so = | leftarm = 898987 | body = 000000 | rightarm = 898987 | shorts = 000000 | socks = 000000 |title = Македонија }} |{{Football kit | pattern_la = _wal24h | pattern_b = _wal24h | pattern_ra = _wal24h | pattern_sh = _wal24h | pattern_so = _wls24hl | leftarm = EF0000 | body = EF0000 | rightarm = EF0000 | shorts = EF0000 | socks = EF0000 |title = Велс }} |} {| width="100%" |valign="top" width="40%"| {| style="font-size:90%" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1'''||[[Столе Димитриевски]] |- |CB ||'''5'''||[[Ѓоко Зајков]] || || {{suboff|61}} |- |CB ||'''4''' ||[[Никола Серафимов]] || {{yel|45+2}} |- |CB ||'''6''' ||[[Висар Муслиу]] |- |RWB ||'''2'''||[[Бојан Илиевски]] || || {{suboff|87}} |- |CM ||'''16'''||[[Исник Алими]] || || {{suboff|61}} |- |CM ||'''18'''||[[Тихомир Костадинов]] |- |LWB ||'''8'''||[[Езѓан Алиоски]] |- |AM ||'''10''' ||[[Енис Барди]] {{Капитен}} || || {{suboff|90+2}} |- |CF ||'''20''' ||[[Бојан Миовски]] || {{yel|90+2}} || {{suboff|90+2}} |- |CF ||'''7'''||[[Елиф Елмас]] |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |MF ||'''21'''||[[Јани Атанасов]] || || {{subon|55}} |- |MF ||'''11'''||[[Дарко Чурлинов]] || || {{subon|63}} |- |FW ||'''13''' ||[[Бојан Димоски]] || || {{subon|63}} |- |DF ||'''15'''||[[Јован Манев]] || || {{subon|73}} |- |MF ||'''9''' ||[[Александар Трајковски]] || || {{subon|73}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Благоја Милевски]] |} |valign="top"| |valign="top" width="50%"| {| style="font-size:90%; margin:auto" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1''' ||[[Карл Дарлоу]] |- |RB ||'''3'''||[[Нико Вилијамс]] |- |CB ||'''6'''||[[Џо Родон]] || {{yel|80}} |- |CB ||'''2'''||[[Крис Мефам]] |- |LB ||'''4'''||[[Бен Дејвис (фудбалер 1993)|Бен Дејвис]] {{Капитен}} |- |CM ||'''22'''||[[Џош Шихан]] || || {{suboff|84}} |- |CM ||'''17'''||[[Џордан Џејмс (фудбалер 2004)|Џордан Џејмс]] || {{yel|90+4}} |- |RW ||'''20'''||[[Даниел Џејмс (фудбалер)|Даниел Џејмс]] || || {{suboff|64}} |- |AM ||'''23''' ||[[Нејтн Броудхед]] || || {{suboff|75}} |- |LW ||'''10'''||[[Сорба Томас]] |- |CF ||'''11''' ||[[Бренан Џонсон]] || || {{suboff|84}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |FW ||'''13''' ||[[Кифер Мур]] || || {{subon|64}} |- |MF ||'''10'''||[[Дејвид Брукс (фудбалер)|Дејвид Брукс]] || || {{subon|75}} |- |FW ||'''9''' ||[[Раби Матондо]] || || {{subon|84}} |- |MF ||'''7''' ||[[Џо Алан]] || || {{subon|84}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Крег Белами]] |} |} ===3. коло=== ==== Македонија - Белгија ==== {{Football box no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Македонија - Белгија|Македонија - Белгија]] |id = Македонија - Белгија |дата = {{Start date|2025|6|6|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|MKD}} |резултат = 1&ndash;1 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044188/ |екипа2 = {{fb|BEL}} |голови1 = *[[Езѓан Алиоски|Алиоски]] {{goal|86}} |голови2 = *{{goal|28}} [[Максим Де Кујпер|Де Кујпер]] |стадион = [[Национална арена „Тоше Проески“]] |локација = [[Скопје]] |гледачи = 23.070 |судија = {{flagsport|ENG}} [[Крис Кавана]] }} {| width=92% |- |{{Football kit | pattern_la = _mkd23h | pattern_b = _mkd23h | pattern_ra = _mkd23h | pattern_sh = | pattern_so = | leftarm = FF0000 | body = FF0000 | rightarm = FF0000 | shorts = FF0000 | socks = FF0000 |title = Македонија }} |{{Football kit | pattern_la = _bel24a | pattern_b = _bel24a | pattern_ra = _bel24a | pattern_sh = _bel24a | pattern_so =_bel24al | leftarm = 87CEEB | body = 87CEEB | rightarm = 87CEEB | shorts = AF5733 | socks = FFFFFF |title = Белгија }} |} {| width="100%" |valign="top" width="40%"| {| style="font-size:90%" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''23'''||[[Столе Димитриевски]] |- |CB ||'''4'''||[[Андреј Стојчевски]] || || {{suboff|57}} |- |CB ||'''5''' ||[[Ѓоко Зајков]] |- |CB ||'''6''' ||[[Висар Муслиу]] || {{yel|66}} |- |RWB ||'''2'''||[[Бојан Илиевски]] || {{yel|70}} || {{suboff|80}} |- |LWB ||'''8'''||[[Езѓан Алиоски]] |- |CM ||'''18'''||[[Тихомир Костадинов]] || || {{suboff|80}} |- |CM ||'''21'''||[[Јани Атанасов]] || {{yel|15}} || {{suboff|46}} |- |CM ||'''7'''||[[Елиф Елмас]] |- |CF ||'''20''' ||[[Бојан Миовски]] || || {{suboff|85}} |- |CF ||'''10''' ||[[Енис Барди]] {{Капитен}} || {{yel|76}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |MF ||'''17'''||[[Агон Елези]] || || {{subon|46}} |- |MF ||'''11'''||[[Дарко Чурлинов]] || || {{subon|57}} |- |DF ||'''3''' ||[[Стефан Ашковски]] || || {{subon|80}} |- |MF ||'''14'''||[[Димитар Митровски (фудбалер)|Димитар Митровски]] || {{yel|81}} || {{subon|80}} |- |FW ||'''19''' ||[[Милан Ристовски]] || {{yel|90+2}} || {{subon|85}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Благоја Милевски]] || {{yel|82}} |} |valign="top"| |valign="top" width="50%"| {| style="font-size:90%; margin:auto" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1''' ||[[Мац Селс]] |- |RB ||'''15'''||[[Томас Меније]] {{Капитен}} || {{yel|44}} || {{suboff|57}} |- |CB ||'''2'''||[[Зено Дебаст]] |- |CB ||'''4'''||[[Ваут Фас]] |- |LB ||'''5'''||[[Максим Де Кујпер]] || || {{suboff|78}} |- |CM ||'''22'''||[[Ханс Ванакен]] || || {{suboff|57}} |- |CM ||'''21'''||[[Никола Раскин]] |- |CM ||'''7'''||[[Кевин Де Бројне]] || || {{suboff|57}} |- |RW ||'''23''' ||[[Алексис Салемакерс]] |- |CF ||'''10'''||[[Ромелу Лукаку]] || || {{suboff|82}} |- |LW ||'''22''' ||[[Жереми Доку]] |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |MF ||'''6''' ||[[Амаду Онана]] || || {{subon|57}} |- |MF ||'''8'''||[[Јури Тилеманс]] || || {{subon|57}} |- |DF ||'''16''' ||[[Кони Де Винтер]] || || {{subon|57}} |- |DF ||'''3''' ||[[Артур Теат]] || || {{subon|78}} |- |FW ||'''9''' ||[[Лоис Опенда]] || || {{subon|82}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|{{flagsport|FRA}} [[Руди Гарсија]] |} |} ==== Велс - Лихтенштајн ==== {{Football box no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Велс - Лихтенштајн|Велс - Лихтенштајн]] |id = Велс - Лихтенштајн |дата = {{Start date|2025|6|6|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|WAL}} |резултат = 3&ndash;0 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044185/ |екипа2 = {{fb|LIE}} |голови1 = *[[Џо Родон|Родон]] {{goal|40}} *[[Хари Вилсон (фудбалер 1997)|Вилсон]] {{goal|65}} *[[Кифер Мур|Мур]] {{goal|68}} |голови2 = |стадион = [[Стадион Кардиф Сити|Кардиф Сити]] |локација = [[Кардиф]] |гледачи = 30.646 |судија = {{flagsport|GRE}} [[Анатасиос Папапетру]] }} {| width=92% |- |{{Football kit | pattern_la = _wal24h | pattern_b = _wal24h | pattern_ra = _wal24h | pattern_sh = _wal24h | pattern_so = _wls24hl | leftarm = EF0000 | body = EF0000 | rightarm = EF0000 | shorts = EF0000 | socks = EF0000 | title = Велс }} |{{Football kit | pattern_la = _lie24t | pattern_b = _lie24t | pattern_ra = _lie24t | pattern_sh = | pattern_so = | leftarm = FFFFFF | body = FFFFFF | rightarm = FFFFFF | shorts = FFFFFF | socks = FFFFFF | title = Лихтенштајн }} |} {| width="100%" |valign="top" width="40%"| {| style="font-size:90%" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1'''||[[Карл Дарлоу]] |- |RB ||'''14'''||[[Конор Робертс]] |- |CB ||'''6''' ||[[Џо Родон]] |- |CB ||'''4''' ||[[Бен Дејвис]] {{Капитен}} |- |LB ||'''3''' ||[[Нeко Вилијамс]] || || {{suboff|24}} |- |CM ||'''8'''||[[Хари Вилсон (фудбалер 1997)|Хари Вилсон]] || || {{suboff|74}} |- |CM ||'''5'''||[[Итан Ампаду]] || || {{suboff|64}} |- |RW ||'''11'''||[[Бренан Џонсон]] || || {{suboff|64}} |- |AM ||'''10''' ||[[Лиам Кулен]] |- |LW ||'''19''' ||[[Сорба Томас]] || || {{suboff|64}} |- |CF ||'''13'''||[[Кифер Мур]] |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |DF ||'''15'''||[[Џеј Дасилва]] || || {{subon|24}} |- |MF ||'''7'''||[[Дејвид Брукс (фудбалер)|Дејвид Брукс]] || || {{subon|64}} |- |MF ||'''22''' ||[[Џош Шихан]] || {{yel|83}} || {{subon|64}} |- |MF ||'''22''' ||[[Луис Кумас]] || || {{subon|64}} |- |MF ||'''17'''||[[Џордан Џејмс (фудбалер 2004)|Џордан Џејмс]] || || {{subon|74}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Крег Белами]] |} |valign="top"| |valign="top" width="50%"| {| style="font-size:90%; margin:auto" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1''' ||[[Бенјамин Бухел]] |- |RB ||'''4'''||[[Ларс Трабер]] |- |CB ||'''10'''||[[Сандро Визер]] |- |CB ||'''23'''||[[Јенс Хофер]] |- |RWB ||'''14'''||[[Ливио Мајер]] || || {{suboff|46}} |- |LWB ||'''3'''||[[Максимилијан Гепел]] |- |CM ||'''17'''||[[Симон Лухингер]] || || {{suboff|73}} |- |CM ||'''18'''||[[Николас Хаслер]] {{Капитен}} |- |CM ||'''8''' ||[[Арон Зеле]] || || {{suboff|90}} |- |CF ||'''9'''||[[Ферхат Саглам]] || || {{suboff|46}} |- |CF ||'''7''' ||[[Фабио Луке Нотаро]] || || {{suboff|70}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |FW ||'''22''' ||[[Вили Пици]] || {{yel|73}} || {{subon|46}} |- |MF ||'''13'''||[[Кени Киндле]] || {{yel|49}} || {{subon|46}} |- |DF ||'''6''' ||[[Андреас Малин]] || || {{subon|70}} |- |MF ||'''15''' ||[[Андрин Нецер]] || || {{subon|73}} |- |MF ||'''19''' ||[[Емануел Зинд]] || || {{subon|90}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|{{flagsport|GER}} [[Конрад Финфстик]] |} |} ===4. коло=== ==== Казахстан - Македонија ==== {{Football box no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Казахстан - Македонија|Казахстан - Македонија]] |id = Казахстан - Македонија |дата = {{Start date|2025|6|9|df=y}} |време = 16:00&nbsp;{{small|(19:00 [[UTC+05:00|UTC+5]])}} |екипа1 = {{fb-rt|KAZ}} |резултат = 0&ndash;1 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044202/ |екипа2 = {{fb|MKD}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|33}} [[Александар Трајковски|Трајковски]] |стадион = [[Астана Арена]] |локација = [[Астана]] |гледачи = 27.694 |судија = {{flagsport|SVK}} [[Филип Глова]] }} {| width=92% |- |{{Football kit | pattern_la = _kaz23h | pattern_b = _kaz23h | pattern_ra = _kaz23h | pattern_sh = _kaz23h | pattern_so = | leftarm = FFE000 | body = FFE000 | rightarm = FFE000 | shorts = FFE000 | socks = FFE000 | title = Казахстан }} |{{Football kit | pattern_la = _mkd23a | pattern_b = _mkd23a | pattern_ra = _mkd23a | pattern_sh = | pattern_so = | leftarm = FFFFFF | body = FFFFFF | rightarm = FFFFFF | shorts = FFFFFF | socks = FFFFFF | title = Македонија }} |} {| width="100%" |valign="top" width="40%"| {| style="font-size:90%" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''12'''||[[Мухамеџан Сејсен]] |- |RB ||'''22'''||[[Султанбек Астанов]] |- |CB ||'''2''' ||[[Сергеј Малиј]] || {{yel|50}} |- |CB ||'''3'''||[[Нурали Алип]] |- |CB ||'''4''' ||[[Марат Бистров]] || || {{suboff|73}} |- |LB ||'''11''' ||[[Јан Вороговски]] |- |RW ||'''9'''||[[Ислам Чесноков]] || || {{suboff|63}} |- |CM ||'''8'''||[[Асхат Тагиберген]] {{Капитен}} |- |CM ||'''5''' ||[[Исламбек Куат]] || {{yel|79}} |- |LW ||'''7''' ||[[Галимжан Кенжебек]] || || {{suboff|59}} |- |CF ||'''10'''||[[Максим Самородов]] |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |FW ||'''19'''||[[Дастан Сатпаев ]] || || {{subon|59}} |- |FW ||'''21'''||[[Алијар Мухамед]] || || {{subon|81}} |- |MF ||'''17''' ||[[Александар Зујев]] || || {{subon|86}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Али Алиев (фудбалер)|Али Алиев]] |} |valign="top"| |valign="top" width="50%"| {| style="font-size:90%; margin:auto" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''23''' ||[[Столе Димитриевски]] |- |CB ||'''2'''||[[Стефан Деспотовски]] || {{yel|81}} |- |CB ||'''5'''||[[Ѓоко Зајков]] |- |CB ||'''6'''||[[Висар Муслиу]] || {{yel|64}} |- |RWB ||'''11'''||[[Дарко Чурлинов]] || || {{suboff|53}} |- |LWB ||'''8'''||[[Езѓан Алиоски]] |- |CM ||'''10'''||[[Енис Барди]] {{Капитен}} |- |CM ||'''18'''||[[Тихомир Костадинов]] || || {{suboff|53}} |- |CM ||'''7''' ||[[Елиф Елмас]] || || {{suboff|67}} |- |CF ||'''20'''||[[Бојан Миовски]] || || {{suboff|67}} |- |CF ||'''9''' ||[[Александар Трајковски]] || || {{suboff|83}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |MF ||'''17''' ||[[Агон Елези]] || || {{subon|53}} |- |MF ||'''14'''||[[Димитар Митровски (фудбалер)|Димитар Митровски]] || || {{subon|53}} |- |DF ||'''3''' ||[[Стефан Ашковски]] || || {{subon|67}} |- |FW ||'''19''' ||[[Милан Ристовски]] || || {{subon|67}} |- |MF ||'''21'''||[[Јани Атанасов]] || || {{subon|83}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Благоја Милевски]] |} |} ==== Белгија - Велс ==== {{Football box no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Белгија - Велс|Белгија - Велс]] |id = Белгија - Велс |дата = {{Start date|2025|6|9|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|BEL}} |резултат = 4&ndash;3 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044199/ |екипа2 = {{fb|WAL}} |голови1 = *[[Ромелу Лукаку|Лукаку]] {{goal|15|пен.}} *[[Јури Тилеманс|Тилеманс]] {{goal|19}} *[[Џереми Доку|Доку]] {{goal|28}} *[[Кевин Де Бројне|Де Бројне]] {{goal|88}} |голови2 = *{{goal|45+7|пен.}} [[Хари Вилсон (фудбалер 1997)|Вилсон]] *{{goal|52}} [[Сорба Томас|Томас]] *{{goal|70}} [[Бренан Џонсон|Џонсон]] |стадион = [[Стадион Крал Бодуен]] |локација = [[Брисел]] |гледачи = 33,653 |судија = {{flagsport|BIH}} [[Ирфан Пељто]] }} {| width=92% |- |{{Football kit | pattern_la = _bel25aw | pattern_b = _bel25a | pattern_ra = _bel25aw | pattern_sh = _bel25aw | pattern_so = _bel25awl | leftarm = f2ee95 | body = f2ee95 | rightarm = f2ee95 | shorts = f2ee95 | socks = f2ee95 |title = Белгија }} |{{Football kit | pattern_la = _wal24h | pattern_b = _wal24h | pattern_ra = _wal24h | pattern_sh = _wal24h | pattern_so = _wls24hl | leftarm = EF0000 | body = EF0000 | rightarm = EF0000 | shorts = EF0000 | socks = EF0000 |title = Велс }} |} {| width="100%" |valign="top" width="40%"| {| style="font-size:90%" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1'''||[[Мац Селс]] |- |RB ||'''15'''||[[Томас Меније]] || || {{suboff|16}} |- |CB ||'''2''' ||[[Зено Дебаст]] || {{yel|45+2}} |- |CB ||'''4''' ||[[Ваут Фас]] |- |LB ||'''5'''||[[Максим Де Кујпер]] || || {{suboff|46}} |- |CM ||'''8'''||[[Јури Тилеманс]] {{Капитен}} || || {{suboff|61}} |- |CM ||'''6'''||[[Амаду Онана]] |- |RW ||'''22'''||[[Жереми Доку]] |- |AM ||'''7''' ||[[Кевин Де Бројне]] || || {{suboff|90+2}} |- |LW ||'''11''' ||[[Леандро Тросар]] || {{yel|90+2}} || {{suboff|46}} |- |CF ||'''10'''||[[Ромелу Лукаку]] |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |DF ||'''16'''||[[Кони Де Винтер]] || || {{subon|16}} |- |DF ||'''3'''||[[Артур Теат]] || || {{subon|46}} |- |FW ||'''14''' ||[[Доди Лукебакио]] || || {{subon|46}} || || {{suboff|75}} |- |MF ||'''21'''||[[Никола Раскин]] || || {{subon|75}} |- |MF ||'''23''' ||[[Алексис Салемакерс]] || || {{subon|89}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|{{flagsport|FRA}} [[Руди Гарсија]] |} |valign="top"| |valign="top" width="50%"| {| style="font-size:90%; margin:auto" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1''' ||[[Карл Дарлоу]] |- |RB ||'''3'''||[[Нико Вилијамс]] |- |CB ||'''6'''||[[Џо Родон]] || {{yel|80}} |- |CB ||'''2'''||[[Крис Мефам]] |- |LB ||'''4'''||[[Бен Дејвис (фудбалер 1993)|Бен Дејвис]] {{Капитен}} |- |CM ||'''22'''||[[Џош Шихан]] || || {{suboff|84}} |- |CM ||'''17'''||[[Џордан Џејмс (фудбалер 2004)|Џордан Џејмс]] || {{yel|90+4}} |- |RW ||'''20'''||[[Даниел Џејмс (фудбалер)|Даниел Џејмс]] || || {{suboff|64}} |- |AM ||'''23''' ||[[Нејтн Броудхед]] || || {{suboff|75}} |- |LW ||'''10'''||[[Сорба Томас]] |- |CF ||'''11''' ||[[Бренан Џонсон]] || || {{suboff|84}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |FW ||'''13''' ||[[Кифер Мур]] || || {{subon|64}} |- |MF ||'''10'''||[[Дејвид Брукс (фудбалер)|Дејвид Брукс]] || || {{subon|75}} |- |FW ||'''9''' ||[[Раби Матондо]] || || {{subon|84}} |- |MF ||'''7''' ||[[Џо Алан]] || || {{subon|84}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Крег Белами]] |} |} == Надворешни врски == *{{Official website|https://www.fifa.com/en/tournaments/mens/worldcup/canadamexicousa2026|Official FIFA World Cup website}} **[https://www.fifa.com/en/tournaments/mens/worldcup/canadamexicousa2026/qualifiers/uefa Квалификации за СП 2026 – УЕФА], FIFA.com *[https://www.uefa.com/european-qualifiers/ Европски квалификациии], UEFA.com [[Категорија:Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026 (УЕФА)|Група Ј - резултати и состави]] gp77o1t1d0823p700mdhnn2omad24tu 5382161 5382159 2025-06-20T21:12:13Z Carshalton 30527 /* Белгија - Велс */ 5382161 wikitext text/x-wiki {{Врати се|Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026 - УЕФА}} Овој додаток ги содржи сите натпревари од [[Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026 (УЕФА) - група Ј|групата Ј]] на УЕФА квалификациите за Светското првенство 2026, прикажани во детали. ==Резултати и состави== ===1. коло=== ==== Лихтенштајн - Македонија ==== {{Football box no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Лихтенштајн - Македонија|Лихтенштајн - Македонија]] |id = Лихтенштајн - Македонија |дата = {{Start date|2025|3|22|df=y}} |време = 15:00 |екипа1 = {{fb-rt|LIE}} |резултат = 0&ndash;3 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044172/ |екипа2 = {{fb|MKD}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|{{0}}7}} [[Александар Трајковски|Трајковски]] *{{goal|42}} [[Висар Муслиу|Муслиу]] *{{goal|84}} [[Бојан Миовски|Миовски]] |стадион = [[Стадион Рајнпарк|Рајнпарк]] |локација = [[Вадуц]] |гледачи = 4.094 |судија = {{flagsport|UKR}} [[Микола Балакин]] }} {| width=92% |- |{{Football kit | pattern_la = _whiteborder | pattern_b = _lie24h | pattern_ra = _whiteborder | pattern_sh = | pattern_so = _whitetop | leftarm = 0000FF | body = 0000FF | rightarm = 0000FF | shorts = 0000FF | socks = 0000FF |title = Лихтенштајн }} |{{Football kit | pattern_la = _mkd23t | pattern_b = _mkd23t | pattern_ra = _mkd23t | pattern_sh = | pattern_so = | leftarm = 898987 | body = 000000 | rightarm = 898987 | shorts = 000000 | socks = 000000 |title = Македонија }} |} {| width="100%" |valign="top" width="40%"| {| style="font-size:90%" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1'''||[[Бенјамин Бухел]] |- |CB ||'''4'''||[[Ларс Трабер]] || {{yel|90+2}} |- |CB ||'''10''' ||[[Сандро Визер]] || || {{suboff|73}} |- |CB ||'''5'''||[[Јенс Хофер]] || {{yel|32}} |- |RWB ||'''20''' ||[[Сандро Волфингер]] || || {{suboff|73}} |- |LWB ||'''4''' ||[[Максимилијан Гепел]] || || {{suboff|55}} |- |CM ||'''17'''||[[Симон Лухингер]] |- |CM ||'''18'''||[[Николас Хаслер]] {{Капитен}} |- |CM ||'''8''' ||[[Арон Зеле]] || {{yel|38}} |- |CF ||'''22''' ||[[Вили Пици]] || || {{suboff|63}} |- |CF ||'''11'''||[[Денис Салановиќ]] || || {{suboff|63}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |MF ||'''13'''||[[Кени Киндле]] || || {{subon|55}} |- |FW ||'''9'''||[[Ферхат Саглам]] || || {{subon|63}} |- |FW ||'''7''' ||[[Фабио Луке Нотаро]] || || {{subon|63}} |- |DF ||'''2'''||[[Никлас Бек]] || || {{subon|73}} |- |MF ||'''23''' ||[[Емануел Зинд]] || || {{subon|73}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|{{flagsport|GER}} [[Конрад Финфстик]] |} |valign="top"| |valign="top" width="50%"| {| style="font-size:90%; margin:auto" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1''' ||[[Столе Димитриевски]] |- |RB ||'''5'''||[[Ѓоко Зајков]] |- |CB ||'''4'''||[[Никола Серафимов]] || {{yel|24}} || {{suboff|46}} |- |CB ||'''6'''||[[Висар Муслиу]] |- |LB ||'''8'''||[[Езѓан Алиоски]] || || {{suboff|63}} |- |RM ||'''11'''||[[Дарко Чурлинов]] || || {{suboff|80}} |- |CM ||'''16'''||[[Исник Алими]] || || {{suboff|46}} |- |CM ||'''10'''||[[Енис Барди]] {{Капитен}} |- |LM ||'''7''' ||[[Елиф Елмас]] |- |CF ||'''10'''||[[Бојан Миовски]] |- |CF ||'''9''' ||[[Александар Трајковски]] || || {{suboff|63}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |MF ||'''21''' ||[[Јани Атанасов]] || || {{subon|46}} |- |DF ||'''2'''||[[Бојан Илиевски]] || || {{subon|46}} |- |FW ||'''19''' ||[[Давид Тошевски]] || || {{subon|63}} |- |DF ||'''13''' ||[[Бојан Димоски]] || || {{subon|63}} |- |MF ||'''14'''||[[Кристијан Трапановски]] || || {{subon|80}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Благоја Милевски]] |} |} ==== Велс - Казахстан ==== {{Football box no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Велс - Казахстан|Велс - Казахстан]] |id = Велс - Казахстан |дата = {{Start date|2025|3|22|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|WAL}} |резултат = 3&ndash;1 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044167/ |екипа2 = {{fb|KAZ}} |голови1 = *[[Даниел Џејмс (фудбалер)|Д. Џејмс]] {{goal|{{0}}9}} *[[Бен Дејвис (фудбалер 1993)|Б. Дејвис]] {{goal|47}} *[[Раби Матондо|Матондо]] {{goal|90}} |голови2 = *{{goal|32|пен.}} [[Асхат Тагиберген|Тагиберген]] |стадион = [[Стадион Кардиф Сити|Кардиф Сити]] |локација = [[Кардиф]] |гледачи = 32.473 |судија = {{flagsport|LTU}} [[Донатас Румшас]] }} {| width=92% |- |{{Football kit | pattern_la = _wal24h | pattern_b = _wal24h | pattern_ra = _wal24h | pattern_sh = _wal24h | pattern_so = _wls24hl | leftarm = EF0000 | body = EF0000 | rightarm = EF0000 | shorts = EF0000 | socks = EF0000 | title = Велс }} |{{Football kit | pattern_la = _kaz23a | pattern_b = _kaz23a | pattern_ra = _kaz23a | pattern_sh = _kaz23a | pattern_so = | leftarm = 0060DD | body = 0060DD | rightarm = 0060DD | shorts = 0060DD | socks = 0060DD | title = Казахстан }} |} {| width="100%" |valign="top" width="40%"| {| style="font-size:90%" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1'''||[[Карл Дарлоу]] |- |RB ||'''14'''||[[Конор Робертс]] |- |CB ||'''6''' ||[[Џо Родон]] |- |CB ||'''4''' ||[[Бен Дејвис]] {{Капитен}} |- |LB ||'''3''' ||[[Нeко Вилијамс]] |- |CM ||'''15'''||[[Лиам Кулен]] |- |CM ||'''22'''||[[Џош Шихан]] |- |RW ||'''20'''||[[Даниел Џејмс (фудбалер)|Даниел Џејмс]] || || || || {{suboff|86}} |- |AM ||'''10''' ||[[Дејвид Брукс (фудбалер)|Дејвид Брукс]] || || || || {{suboff|62}} |- |CF ||'''22''' ||[[Сорба Томас]] |- |CF ||'''11'''||[[Бренан Џонсон]] || || || || {{suboff|62}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |FW ||'''18'''||[[Марк Харис (велшки фудбалер)|Марк Харис]] || || || || {{subon|62}} |- |MF ||'''17'''||[[Џордан Џејмс (фудбалер 2004)|Џордан Џејмс]] || || || || {{subon|62}} |- |FW ||'''7''' ||[[Раби Матондо]] || || || || {{subon|86}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Крег Белами]] |} |valign="top"| |valign="top" width="50%"| {| style="font-size:90%; margin:auto" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''15''' ||[[Александер Заруцки]] |- |RB ||'''16'''||[[Еркин Тапалов]] |- |CB ||'''3'''||[[Нурали Алип]] || |- |CB ||'''22'''||[[Александар Марочкин]] |- |CB ||'''4'''||[[Марат Бистров]] |- |LB ||'''11'''||[[Јан Вороговски]] |- |RW ||'''22'''||[[Ислам Чесноков]] || {{yel|61}} || {{suboff|86}} |- |CM ||'''8'''||[[Асхат Тагиберген]] {{Капитен}} |- |CM ||'''7''' ||[[Серикжан Мужиков]] || || {{suboff|62}} |- |LW ||'''10'''||[[Максим Самородов]] || {{yel|42}} || {{suboff|74}} |- |CF ||'''19''' ||[[Ајбар Жаксиликов]] || || {{suboff|74}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |MF ||'''14''' ||[[Георги Жуков]] || || {{subon|62}} |- |FW ||'''17'''||[[Абат Ајмбетов]] || || {{subon|74}} |- |FW ||'''18''' ||[[Дастан Сатпаев]] || || {{subon|74}} |- |MF ||'''9''' ||[[Галимжан Кенжебек]] || || {{subon|86}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Али Алиев (фудбалер)|Али Алиев]] |} |} ===2. коло=== ==== Лихтенштајн - Казахстан ==== {{Поднаслов-никулец}} ==== Македонија - Велс ==== {{Football box no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Македонија - Велс|Македонија - Велс]] |id = Македонија - Велс |дата = {{Start date|2025|3|25|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|MKD}} |резултат = 1&ndash;1 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044179/ |екипа2 = {{fb|WAL}} |голови1 = *[[Бојан Миовски|Миовски]] {{goal|90+1}} |голови2 = *{{goal|90+6}} [[Дејвид Брукс (фудбалер)|Брукс]] |стадион = [[Национална арена „Тоше Проески“]] |локација = [[Скопје]] |гледачи = 23.114 |судија = {{flagsport|FRA}} [[Жером Брисар]] }} {| width=92% |- |{{Football kit | pattern_la = _mkd23t | pattern_b = _mkd23t | pattern_ra = _mkd23t | pattern_sh = | pattern_so = | leftarm = 898987 | body = 000000 | rightarm = 898987 | shorts = 000000 | socks = 000000 |title = Македонија }} |{{Football kit | pattern_la = _wal24h | pattern_b = _wal24h | pattern_ra = _wal24h | pattern_sh = _wal24h | pattern_so = _wls24hl | leftarm = EF0000 | body = EF0000 | rightarm = EF0000 | shorts = EF0000 | socks = EF0000 |title = Велс }} |} {| width="100%" |valign="top" width="40%"| {| style="font-size:90%" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1'''||[[Столе Димитриевски]] |- |CB ||'''5'''||[[Ѓоко Зајков]] || || {{suboff|61}} |- |CB ||'''4''' ||[[Никола Серафимов]] || {{yel|45+2}} |- |CB ||'''6''' ||[[Висар Муслиу]] |- |RWB ||'''2'''||[[Бојан Илиевски]] || || {{suboff|87}} |- |CM ||'''16'''||[[Исник Алими]] || || {{suboff|61}} |- |CM ||'''18'''||[[Тихомир Костадинов]] |- |LWB ||'''8'''||[[Езѓан Алиоски]] |- |AM ||'''10''' ||[[Енис Барди]] {{Капитен}} || || {{suboff|90+2}} |- |CF ||'''20''' ||[[Бојан Миовски]] || {{yel|90+2}} || {{suboff|90+2}} |- |CF ||'''7'''||[[Елиф Елмас]] |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |MF ||'''21'''||[[Јани Атанасов]] || || {{subon|55}} |- |MF ||'''11'''||[[Дарко Чурлинов]] || || {{subon|63}} |- |FW ||'''13''' ||[[Бојан Димоски]] || || {{subon|63}} |- |DF ||'''15'''||[[Јован Манев]] || || {{subon|73}} |- |MF ||'''9''' ||[[Александар Трајковски]] || || {{subon|73}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Благоја Милевски]] |} |valign="top"| |valign="top" width="50%"| {| style="font-size:90%; margin:auto" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1''' ||[[Карл Дарлоу]] |- |RB ||'''3'''||[[Нико Вилијамс]] |- |CB ||'''6'''||[[Џо Родон]] || {{yel|80}} |- |CB ||'''2'''||[[Крис Мефам]] |- |LB ||'''4'''||[[Бен Дејвис (фудбалер 1993)|Бен Дејвис]] {{Капитен}} |- |CM ||'''22'''||[[Џош Шихан]] || || {{suboff|84}} |- |CM ||'''17'''||[[Џордан Џејмс (фудбалер 2004)|Џордан Џејмс]] || {{yel|90+4}} |- |RW ||'''20'''||[[Даниел Џејмс (фудбалер)|Даниел Џејмс]] || || {{suboff|64}} |- |AM ||'''23''' ||[[Нејтн Броудхед]] || || {{suboff|75}} |- |LW ||'''10'''||[[Сорба Томас]] |- |CF ||'''11''' ||[[Бренан Џонсон]] || || {{suboff|84}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |FW ||'''13''' ||[[Кифер Мур]] || || {{subon|64}} |- |MF ||'''10'''||[[Дејвид Брукс (фудбалер)|Дејвид Брукс]] || || {{subon|75}} |- |FW ||'''9''' ||[[Раби Матондо]] || || {{subon|84}} |- |MF ||'''7''' ||[[Џо Алан]] || || {{subon|84}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Крег Белами]] |} |} ===3. коло=== ==== Македонија - Белгија ==== {{Football box no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Македонија - Белгија|Македонија - Белгија]] |id = Македонија - Белгија |дата = {{Start date|2025|6|6|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|MKD}} |резултат = 1&ndash;1 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044188/ |екипа2 = {{fb|BEL}} |голови1 = *[[Езѓан Алиоски|Алиоски]] {{goal|86}} |голови2 = *{{goal|28}} [[Максим Де Кујпер|Де Кујпер]] |стадион = [[Национална арена „Тоше Проески“]] |локација = [[Скопје]] |гледачи = 23.070 |судија = {{flagsport|ENG}} [[Крис Кавана]] }} {| width=92% |- |{{Football kit | pattern_la = _mkd23h | pattern_b = _mkd23h | pattern_ra = _mkd23h | pattern_sh = | pattern_so = | leftarm = FF0000 | body = FF0000 | rightarm = FF0000 | shorts = FF0000 | socks = FF0000 |title = Македонија }} |{{Football kit | pattern_la = _bel24a | pattern_b = _bel24a | pattern_ra = _bel24a | pattern_sh = _bel24a | pattern_so =_bel24al | leftarm = 87CEEB | body = 87CEEB | rightarm = 87CEEB | shorts = AF5733 | socks = FFFFFF |title = Белгија }} |} {| width="100%" |valign="top" width="40%"| {| style="font-size:90%" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''23'''||[[Столе Димитриевски]] |- |CB ||'''4'''||[[Андреј Стојчевски]] || || {{suboff|57}} |- |CB ||'''5''' ||[[Ѓоко Зајков]] |- |CB ||'''6''' ||[[Висар Муслиу]] || {{yel|66}} |- |RWB ||'''2'''||[[Бојан Илиевски]] || {{yel|70}} || {{suboff|80}} |- |LWB ||'''8'''||[[Езѓан Алиоски]] |- |CM ||'''18'''||[[Тихомир Костадинов]] || || {{suboff|80}} |- |CM ||'''21'''||[[Јани Атанасов]] || {{yel|15}} || {{suboff|46}} |- |CM ||'''7'''||[[Елиф Елмас]] |- |CF ||'''20''' ||[[Бојан Миовски]] || || {{suboff|85}} |- |CF ||'''10''' ||[[Енис Барди]] {{Капитен}} || {{yel|76}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |MF ||'''17'''||[[Агон Елези]] || || {{subon|46}} |- |MF ||'''11'''||[[Дарко Чурлинов]] || || {{subon|57}} |- |DF ||'''3''' ||[[Стефан Ашковски]] || || {{subon|80}} |- |MF ||'''14'''||[[Димитар Митровски (фудбалер)|Димитар Митровски]] || {{yel|81}} || {{subon|80}} |- |FW ||'''19''' ||[[Милан Ристовски]] || {{yel|90+2}} || {{subon|85}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Благоја Милевски]] || {{yel|82}} |} |valign="top"| |valign="top" width="50%"| {| style="font-size:90%; margin:auto" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1''' ||[[Мац Селс]] |- |RB ||'''15'''||[[Томас Меније]] {{Капитен}} || {{yel|44}} || {{suboff|57}} |- |CB ||'''2'''||[[Зено Дебаст]] |- |CB ||'''4'''||[[Ваут Фас]] |- |LB ||'''5'''||[[Максим Де Кујпер]] || || {{suboff|78}} |- |CM ||'''22'''||[[Ханс Ванакен]] || || {{suboff|57}} |- |CM ||'''21'''||[[Никола Раскин]] |- |CM ||'''7'''||[[Кевин Де Бројне]] || || {{suboff|57}} |- |RW ||'''23''' ||[[Алексис Салемакерс]] |- |CF ||'''10'''||[[Ромелу Лукаку]] || || {{suboff|82}} |- |LW ||'''22''' ||[[Жереми Доку]] |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |MF ||'''6''' ||[[Амаду Онана]] || || {{subon|57}} |- |MF ||'''8'''||[[Јури Тилеманс]] || || {{subon|57}} |- |DF ||'''16''' ||[[Кони Де Винтер]] || || {{subon|57}} |- |DF ||'''3''' ||[[Артур Теат]] || || {{subon|78}} |- |FW ||'''9''' ||[[Лоис Опенда]] || || {{subon|82}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|{{flagsport|FRA}} [[Руди Гарсија]] |} |} ==== Велс - Лихтенштајн ==== {{Football box no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Велс - Лихтенштајн|Велс - Лихтенштајн]] |id = Велс - Лихтенштајн |дата = {{Start date|2025|6|6|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|WAL}} |резултат = 3&ndash;0 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044185/ |екипа2 = {{fb|LIE}} |голови1 = *[[Џо Родон|Родон]] {{goal|40}} *[[Хари Вилсон (фудбалер 1997)|Вилсон]] {{goal|65}} *[[Кифер Мур|Мур]] {{goal|68}} |голови2 = |стадион = [[Стадион Кардиф Сити|Кардиф Сити]] |локација = [[Кардиф]] |гледачи = 30.646 |судија = {{flagsport|GRE}} [[Анатасиос Папапетру]] }} {| width=92% |- |{{Football kit | pattern_la = _wal24h | pattern_b = _wal24h | pattern_ra = _wal24h | pattern_sh = _wal24h | pattern_so = _wls24hl | leftarm = EF0000 | body = EF0000 | rightarm = EF0000 | shorts = EF0000 | socks = EF0000 | title = Велс }} |{{Football kit | pattern_la = _lie24t | pattern_b = _lie24t | pattern_ra = _lie24t | pattern_sh = | pattern_so = | leftarm = FFFFFF | body = FFFFFF | rightarm = FFFFFF | shorts = FFFFFF | socks = FFFFFF | title = Лихтенштајн }} |} {| width="100%" |valign="top" width="40%"| {| style="font-size:90%" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1'''||[[Карл Дарлоу]] |- |RB ||'''14'''||[[Конор Робертс]] |- |CB ||'''6''' ||[[Џо Родон]] |- |CB ||'''4''' ||[[Бен Дејвис]] {{Капитен}} |- |LB ||'''3''' ||[[Нeко Вилијамс]] || || {{suboff|24}} |- |CM ||'''8'''||[[Хари Вилсон (фудбалер 1997)|Хари Вилсон]] || || {{suboff|74}} |- |CM ||'''5'''||[[Итан Ампаду]] || || {{suboff|64}} |- |RW ||'''11'''||[[Бренан Џонсон]] || || {{suboff|64}} |- |AM ||'''10''' ||[[Лиам Кулен]] |- |LW ||'''19''' ||[[Сорба Томас]] || || {{suboff|64}} |- |CF ||'''13'''||[[Кифер Мур]] |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |DF ||'''15'''||[[Џеј Дасилва]] || || {{subon|24}} |- |MF ||'''7'''||[[Дејвид Брукс (фудбалер)|Дејвид Брукс]] || || {{subon|64}} |- |MF ||'''22''' ||[[Џош Шихан]] || {{yel|83}} || {{subon|64}} |- |MF ||'''22''' ||[[Луис Кумас]] || || {{subon|64}} |- |MF ||'''17'''||[[Џордан Џејмс (фудбалер 2004)|Џордан Џејмс]] || || {{subon|74}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Крег Белами]] |} |valign="top"| |valign="top" width="50%"| {| style="font-size:90%; margin:auto" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1''' ||[[Бенјамин Бухел]] |- |RB ||'''4'''||[[Ларс Трабер]] |- |CB ||'''10'''||[[Сандро Визер]] |- |CB ||'''23'''||[[Јенс Хофер]] |- |RWB ||'''14'''||[[Ливио Мајер]] || || {{suboff|46}} |- |LWB ||'''3'''||[[Максимилијан Гепел]] |- |CM ||'''17'''||[[Симон Лухингер]] || || {{suboff|73}} |- |CM ||'''18'''||[[Николас Хаслер]] {{Капитен}} |- |CM ||'''8''' ||[[Арон Зеле]] || || {{suboff|90}} |- |CF ||'''9'''||[[Ферхат Саглам]] || || {{suboff|46}} |- |CF ||'''7''' ||[[Фабио Луке Нотаро]] || || {{suboff|70}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |FW ||'''22''' ||[[Вили Пици]] || {{yel|73}} || {{subon|46}} |- |MF ||'''13'''||[[Кени Киндле]] || {{yel|49}} || {{subon|46}} |- |DF ||'''6''' ||[[Андреас Малин]] || || {{subon|70}} |- |MF ||'''15''' ||[[Андрин Нецер]] || || {{subon|73}} |- |MF ||'''19''' ||[[Емануел Зинд]] || || {{subon|90}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|{{flagsport|GER}} [[Конрад Финфстик]] |} |} ===4. коло=== ==== Казахстан - Македонија ==== {{Football box no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Казахстан - Македонија|Казахстан - Македонија]] |id = Казахстан - Македонија |дата = {{Start date|2025|6|9|df=y}} |време = 16:00&nbsp;{{small|(19:00 [[UTC+05:00|UTC+5]])}} |екипа1 = {{fb-rt|KAZ}} |резултат = 0&ndash;1 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044202/ |екипа2 = {{fb|MKD}} |голови1 = |голови2 = *{{goal|33}} [[Александар Трајковски|Трајковски]] |стадион = [[Астана Арена]] |локација = [[Астана]] |гледачи = 27.694 |судија = {{flagsport|SVK}} [[Филип Глова]] }} {| width=92% |- |{{Football kit | pattern_la = _kaz23h | pattern_b = _kaz23h | pattern_ra = _kaz23h | pattern_sh = _kaz23h | pattern_so = | leftarm = FFE000 | body = FFE000 | rightarm = FFE000 | shorts = FFE000 | socks = FFE000 | title = Казахстан }} |{{Football kit | pattern_la = _mkd23a | pattern_b = _mkd23a | pattern_ra = _mkd23a | pattern_sh = | pattern_so = | leftarm = FFFFFF | body = FFFFFF | rightarm = FFFFFF | shorts = FFFFFF | socks = FFFFFF | title = Македонија }} |} {| width="100%" |valign="top" width="40%"| {| style="font-size:90%" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''12'''||[[Мухамеџан Сејсен]] |- |RB ||'''22'''||[[Султанбек Астанов]] |- |CB ||'''2''' ||[[Сергеј Малиј]] || {{yel|50}} |- |CB ||'''3'''||[[Нурали Алип]] |- |CB ||'''4''' ||[[Марат Бистров]] || || {{suboff|73}} |- |LB ||'''11''' ||[[Јан Вороговски]] |- |RW ||'''9'''||[[Ислам Чесноков]] || || {{suboff|63}} |- |CM ||'''8'''||[[Асхат Тагиберген]] {{Капитен}} |- |CM ||'''5''' ||[[Исламбек Куат]] || {{yel|79}} |- |LW ||'''7''' ||[[Галимжан Кенжебек]] || || {{suboff|59}} |- |CF ||'''10'''||[[Максим Самородов]] |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |FW ||'''19'''||[[Дастан Сатпаев ]] || || {{subon|59}} |- |FW ||'''21'''||[[Алијар Мухамед]] || || {{subon|81}} |- |MF ||'''17''' ||[[Александар Зујев]] || || {{subon|86}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Али Алиев (фудбалер)|Али Алиев]] |} |valign="top"| |valign="top" width="50%"| {| style="font-size:90%; margin:auto" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''23''' ||[[Столе Димитриевски]] |- |CB ||'''2'''||[[Стефан Деспотовски]] || {{yel|81}} |- |CB ||'''5'''||[[Ѓоко Зајков]] |- |CB ||'''6'''||[[Висар Муслиу]] || {{yel|64}} |- |RWB ||'''11'''||[[Дарко Чурлинов]] || || {{suboff|53}} |- |LWB ||'''8'''||[[Езѓан Алиоски]] |- |CM ||'''10'''||[[Енис Барди]] {{Капитен}} |- |CM ||'''18'''||[[Тихомир Костадинов]] || || {{suboff|53}} |- |CM ||'''7''' ||[[Елиф Елмас]] || || {{suboff|67}} |- |CF ||'''20'''||[[Бојан Миовски]] || || {{suboff|67}} |- |CF ||'''9''' ||[[Александар Трајковски]] || || {{suboff|83}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |MF ||'''17''' ||[[Агон Елези]] || || {{subon|53}} |- |MF ||'''14'''||[[Димитар Митровски (фудбалер)|Димитар Митровски]] || || {{subon|53}} |- |DF ||'''3''' ||[[Стефан Ашковски]] || || {{subon|67}} |- |FW ||'''19''' ||[[Милан Ристовски]] || || {{subon|67}} |- |MF ||'''21'''||[[Јани Атанасов]] || || {{subon|83}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Благоја Милевски]] |} |} ==== Белгија - Велс ==== {{Football box no.2 |nobars = 1 |историја = [[Фудбалски натпревари Белгија - Велс|Белгија - Велс]] |id = Белгија - Велс |дата = {{Start date|2025|6|9|df=y}} |време = 20:45 |екипа1 = {{fb-rt|BEL}} |резултат = 4&ndash;3 |извештај = https://www.uefa.com/european-qualifiers/match/2044199/ |екипа2 = {{fb|WAL}} |голови1 = *[[Ромелу Лукаку|Лукаку]] {{goal|15|пен.}} *[[Јури Тилеманс|Тилеманс]] {{goal|19}} *[[Џереми Доку|Доку]] {{goal|28}} *[[Кевин Де Бројне|Де Бројне]] {{goal|88}} |голови2 = *{{goal|45+7|пен.}} [[Хари Вилсон (фудбалер 1997)|Вилсон]] *{{goal|52}} [[Сорба Томас|Томас]] *{{goal|70}} [[Бренан Џонсон|Џонсон]] |стадион = [[Стадион Крал Бодуен]] |локација = [[Брисел]] |гледачи = 33,653 |судија = {{flagsport|BIH}} [[Ирфан Пељто]] }} {| width=92% |- |{{Football kit | pattern_la = _bel25aw | pattern_b = _bel25a | pattern_ra = _bel25aw | pattern_sh = _bel25aw | pattern_so = _bel25awl | leftarm = f2ee95 | body = f2ee95 | rightarm = f2ee95 | shorts = f2ee95 | socks = f2ee95 |title = Белгија }} |{{Football kit | pattern_la = _wal24h | pattern_b = _wal24h | pattern_ra = _wal24h | pattern_sh = _wal24h | pattern_so = _wls24hl | leftarm = EF0000 | body = EF0000 | rightarm = EF0000 | shorts = EF0000 | socks = EF0000 |title = Велс }} |} {| width="100%" |valign="top" width="40%"| {| style="font-size:90%" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1'''||[[Мац Селс]] |- |RB ||'''15'''||[[Томас Меније]] || || {{suboff|16}} |- |CB ||'''2''' ||[[Зено Дебаст]] |- |CB ||'''4''' ||[[Ваут Фас]] |- |LB ||'''5'''||[[Максим Де Кујпер]] || {{yel|31}} || {{suboff|46}} |- |CM ||'''8'''||[[Јури Тилеманс]] {{Капитен}} |- |CM ||'''6'''||[[Амаду Онана]] |- |RW ||'''22'''||[[Жереми Доку]] |- |AM ||'''7''' ||[[Кевин Де Бројне]] || || {{suboff|89}} |- |LW ||'''11''' ||[[Леандро Тросар]] || {{yel|41}} || {{suboff|46}} |- |CF ||'''10'''||[[Ромелу Лукаку]] |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |DF ||'''16'''||[[Кони Де Винтер]] || || {{subon|16}} |- |DF ||'''3'''||[[Артур Теат]] || || {{subon|46}} |- |FW ||'''14''' ||[[Доди Лукебакио]] || || {{subon|46}} || || {{suboff|75}} |- |MF ||'''21'''||[[Никола Раскин]] || {{yel|90}} || {{subon|75}} |- |MF ||'''23''' ||[[Алексис Салемакерс]] || || {{subon|89}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|{{flagsport|FRA}} [[Руди Гарсија]] || {{yel|85}} || |} |valign="top"| |valign="top" width="50%"| {| style="font-size:90%; margin:auto" cellspacing="0" cellpadding="0" |- !width=25| !!width=25| |- |GK ||'''1''' ||[[Карл Дарлоу]] |- |RB ||'''14'''||[[Конор Робертс]] |- |CB ||'''6'''||[[Џо Родон]] |- |CB ||'''2'''||[[Крис Мефам]] || {{yel|79}} |- |LB ||'''4'''||[[Бен Дејвис (фудбалер 1993)|Бен Дејвис]] {{Капитен}} |- |CM ||'''5'''||[[Итан Ампаду]] || {{yel|17}} |- |CM ||'''17'''||[[Џордан Џејмс (фудбалер 2004)|Џордан Џејмс]] || || {{suboff|63}} |- |RW ||'''11'''||[[Бренан Џонсон]] |- |AM ||'''8''' ||[[Хари Вилсон (фудбалер 1997)|Хари Вилсон]] || {{yel|82}} |- |LW ||'''19'''||[[Сорба Томас]] || || {{suboff|90+3}} |- |CF ||'''7''' ||[[Дејвид Брукс (фудбалер)|Дејвид Брукс]] || || {{suboff|63}} |- |colspan=3|'''Замени:''' |- |FW ||'''18''' ||[[Марк Харис (велшки фудбалер)|Марк Харис]] || || {{subon|63}} |- |MF ||'''10'''||[[Лиам Кулен]] || || {{subon|63}} |- |FW ||'''9''' ||[[Раби Матондо]] || || {{subon|90+3}} |- |colspan=3|'''Селектор:''' |- |colspan=3|[[Крег Белами]] |} |} == Надворешни врски == *{{Official website|https://www.fifa.com/en/tournaments/mens/worldcup/canadamexicousa2026|Official FIFA World Cup website}} **[https://www.fifa.com/en/tournaments/mens/worldcup/canadamexicousa2026/qualifiers/uefa Квалификации за СП 2026 – УЕФА], FIFA.com *[https://www.uefa.com/european-qualifiers/ Европски квалификациии], UEFA.com [[Категорија:Квалификации за Светско првенство во фудбал 2026 (УЕФА)|Група Ј - резултати и состави]] k7r76kzlo6c68gxm9zrcje74tobrsnv Општина Држилово 0 1372518 5382080 5378757 2025-06-20T17:07:16Z Dandarmkd 31127 /* 1945-1952 */ 5382080 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Општина Држилово (1913-1915)<br />Месен народен одбор Држилово (1945-1952) |common_name = Месен народен одбор Држилово |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[Кралство Србија]] / [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Држилово]] |entities = [[Држилово]] (1913-1915, 1945-1952), [[Елово]] (1913-1915, 1950-1952), [[Малчиште]] (1913-1915), [[Патишка Река]] (1913-1915, 1947-1950), [[Умово]] (1913-1915), [[Цветово]] (1913-1915) и [[Црн Врв]] (1913-1915) |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[Кралство Србија]] (1913-1915), [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] (1945-1952)<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]] (1945-1952)<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]] (1913-1915, 1945-1947)<br /> Срез: [[Скопски Срез|Скопски]] (1913-1915)<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] (1945-1947), [[Скопска Околија|Скопска]] (1947-1952) |today = [[Општина Студеничани]] |year_start = 1913 |year_end = 1952 |event_start = Основање на Општина Држилово |date_start = |event_end = Укинување на МНО Држилово |date_end = |event1 = Основање на МНО Држилово |date_event1 = 1945 |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Јаболци |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |s2 = Општина Цветово |stat_year1 = [[Попис на населението во Македонија (1948)|1948]] |stat_area1 = |stat_pop1 = 1,347 |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Општина Држилово''', именувана и како '''Месен народен одбор Држилово''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1913-1915, меѓувоениот период и 1945-1952 година. ==Историја== ===1913-1915=== Општина Држилово за прв пат била основана во 1913 година, за време на [[Кралство Србија|Кралството Србија]]. Населени места во општината биле [[Држилово]], [[Елово]], [[Малчиште]], [[Патишка Река]], [[Умово]], [[Цветово]] и [[Црн Врв]]. Општината била дел од [[Скопски Срез|Скопскиот Срез]], [[Скопски Округ]].<ref>{{наведена книга |last1=Вујичиќ |first1=Милорад Ант. |authorlink1= |last2= |first2= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Речник места у ослобођеној области Старе Србије по службени подацима |url=https://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1914/pdf/G191411001.pdf?fbclid=IwAR1t8Bh7wvIKbfeY3N8EsTS32O9ZWXJixlEoxWCH39WNdkhq7N8ow8fSBk0 |format= |accessdate=10 јуни 2025 |edition= |series= |volume= |date= |year=1914 |month= |origyear= |publisher=Државна печатница на Кралство Србија |location= |language= |isbn= |oclc= |doi= |id= |page=132 |pages= |chapter= |chapterurl= |quote= |ref= |bibcode= |laysummary= |laydate= |separator= |postscript= |lastauthoramp=}}</ref> ===1945-1952=== Месниот народен одбор Држилово бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негово составно населено место било [[Држилово]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=155 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Држилово бил проширен на сметка на соседниот и укинат [[Општина Патишка Река|Месен народен одбор Патишка Река]] со неговото село [[Патишка Река]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Држилово бил проширен на сметка на укинатиот [[Општина Сушица (Маркова Река)|Месен народен одбор Сушица]] со неговото село [[Елово]], но истовремено МНО Држилово ја загубил Патишка Река која припаднала на [[Општина Јаболци|Месен народен одбор Јаболци]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=204 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, МНО Држилово бил укинат на сметка на Општина Јаболци која го добила селото Држилово, и [[Општина Цветово]] која го добила селото Елово.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101, 102 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> ==Население== Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Држилово имал 1,347 жители, односно вкупното население на [[Држилово]] и [[Патишка Река]]. Следува табела според народностите во пописот од 1948 година:<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 10 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 776 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 570 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 1 |} == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1913 година|Држилово]] [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Држилово]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1952 година|Држилово]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Држилово]] [[Категорија:Драчевска Околија]] 9k627xhmrszmjvx2pqzov358s2sjcvc Бараљевац 0 1372647 5382312 5381875 2025-06-21T11:37:04Z Marco Mitrovich 114460 5382312 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Бараљевац | native_name = Бараљевац | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 22 |lats = 31 |latNS = N | longd = 21 |longm = 53 |longs = 26 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Пчињски Управен Округ|Пчињски]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Бујановац]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 527 | population_footnotes = | population_total = 311 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 17524 | area_code_type = | area_code = 017 | registration_plate = BU }} '''Бараљевац''' е населено место во општината [[Бујановац]], [[Пчињски Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 311 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> Бугарски научник [[Васил Канчов]], 1900 година бележува дека во Бараљевац биле 340 [[Македонци]] христијани.<ref>{{cite web |last1=Кѫнчовъ |first1=Васил |title=Македония. Етнография и Статистика |url=https://macedonia.kroraina.com/vk/vk_2_29.htm |location=София |page=218 |date=1900}}</ref>{{efn|Канчов Словени во [[Македонија (регион)|Македонија]] прикажува како Бугари.}}{{efn|Српските научници Словени во Јужна Србија смеатат за Србите, иако се они шопско-македонско потекло (освен [[Куршумлија|Куршумлијско]]) и зборуваат [[Торлачки дијалекти|торлачки]].}} == Поврзано == * [[Бујановац]] * [[Пчињски Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Белешки == {{белешки}} == Наводи == {{наводи}} {{Општина Бујановац}} {{портал-кутија|Македонија}} [[Категорија:Бујановац]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] [[Категорија:Населени места во Вардарска Македонија]] ekf7xe8xkyiqk5i6zy8z0p8ubfmlz8v Богдановац (Бујановац) 0 1372651 5382315 5379482 2025-06-21T11:39:22Z Marco Mitrovich 114460 5382315 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Богдановац | native_name = Богдановац | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 24 |lats = 28 |latNS = N | longd = 21 |longm = 48 |longs = 12 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Пчињски Управен Округ|Пчињски]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Бујановац]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 580 | population_footnotes = | population_total = 33 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 17520 | area_code_type = | area_code = 017 | registration_plate = BU }} '''Богдановац''' е населено место во општината [[Бујановац]], [[Пчињски Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 33 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> Секретарот на Бугарска егзархија [[Димитар Мишев]], 1905 година бележува дека во Богдановац биле 240 [[Македонци]] христијани.<ref>{{cite book |last1=Brancoff |first1=D. M. |title=La Macédoine et sa Population Chrétienne : Avec deux cartes etnographiques |date=1905 |location=Paris |page=144}}</ref>{{efn|Мишев Словени во [[Македонија (регион)|Македонија]] прикажува како Бугари.}}{{efn|Српските научници Словени во Јужна Србија смеатат за Србите, иако се они шопско-македонско потекло (освен [[Куршумлија|Куршумлијско]]) и зборуваат [[Торлачки дијалекти|торлачки]].}} == Поврзано == * [[Бујановац]] * [[Пчињски Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Белешки == {{белешки}} == Наводи == {{наводи}} {{Општина Бујановац}} {{портал-кутија|Македонија}} [[Категорија:Бујановац]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] [[Категорија:Населени места во Вардарска Македонија]] tq3f8y7k74rb667wrjootylz81rkspo Божињевац 0 1372656 5382316 5379481 2025-06-21T11:40:03Z Marco Mitrovich 114460 5382316 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Божињевац | native_name = Божињевац | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 25 |lats = 34 |latNS = N | longd = 21 |longm = 45 |longs = 23 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Пчињски Управен Округ|Пчињски]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Бујановац]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 460 | population_footnotes = | population_total = 385 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 17520 | area_code_type = | area_code = 017 | registration_plate = BU }} '''Божињевац''' е населено место во општината [[Бујановац]], [[Пчињски Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 385 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> Бугарски научник [[Васил Канчов]], 1900 година бележува дека во Божињевац биле 170 [[Македонци]] христијани.<ref>{{cite web |last1=Кѫнчовъ |first1=Васил |title=Македония. Етнография и Статистика |url=https://macedonia.kroraina.com/vk/vk_2_29.htm |location=София |page=218 |date=1900}}</ref>{{efn|Канчов Словени во [[Македонија (регион)|Македонија]] прикажува како Бугари.}}{{efn|Српските научници Словени во Јужна Србија смеатат за Србите, иако се они шопско-македонско потекло (освен [[Куршумлија|Куршумлијско]]) и зборуваат [[Торлачки дијалекти|торлачки]].}} == Поврзано == * [[Бујановац]] * [[Пчињски Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Белешки == {{белешки}} == Наводи == {{наводи}} {{Општина Бујановац}} {{портал-кутија|Македонија}} [[Категорија:Бујановац]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] [[Категорија:Населени места во Вардарска Македонија]] ej1etycv9h4butre4b2au1saypn5xye Боровац (Бујановац) 0 1372658 5382317 5379480 2025-06-21T11:40:46Z Marco Mitrovich 114460 5382317 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Боровац | native_name = Боровац | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 24 |lats = 14 |latNS = N | longd = 21 |longm = 44 |longs = 31 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Пчињски Управен Округ|Пчињски]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Бујановац]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 538 | population_footnotes = | population_total = 42 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 17520 | area_code_type = | area_code = 017 | registration_plate = BU }} '''Боровац''' е населено место во општината [[Бујановац]], [[Пчињски Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 42 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> Бугарски научник [[Васил Канчов]], 1900 година бележува дека во Боровац биле 130 [[Македонци]] христијани.<ref>{{cite web |last1=Кѫнчовъ |first1=Васил |title=Македония. Етнография и Статистика |url=https://macedonia.kroraina.com/vk/vk_2_29.htm |location=София |page=218 |date=1900}}</ref>{{efn|Канчов Словени во [[Македонија (регион)|Македонија]] прикажува како Бугари.}}{{efn|Српските научници Словени во Јужна Србија смеатат за Србите, иако се они шопско-македонско потекло (освен [[Куршумлија|Куршумлијско]]) и зборуваат [[Торлачки дијалекти|торлачки]].}} == Поврзано == * [[Бујановац]] * [[Пчињски Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Белешки == {{белешки}} == Наводи == {{наводи}} {{Општина Бујановац}} {{портал-кутија|Македонија}} [[Категорија:Бујановац]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] [[Категорија:Населени места во Вардарска Македонија]] auwdtyp6953uvmtdihyqklpw6xot3lb Братоселце 0 1372660 5382318 5379479 2025-06-21T11:41:31Z Marco Mitrovich 114460 5382318 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Братоселце | native_name = Братоселце | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 20 |lats = 21 |latNS = N | longd = 21 |longm = 44 |longs = 34 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Пчињски Управен Округ|Пчињски]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Бујановац]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 534 | population_footnotes = | population_total = 23 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 17522 | area_code_type = | area_code = 017 | registration_plate = BU }} '''Братоселце''' е населено место во општината [[Бујановац]], [[Пчињски Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 23 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> Бугарски научник [[Васил Канчов]], 1900 година бележува дека во Братоселце биле 200 [[Македонци]] христијани.<ref>{{cite web |last1=Кѫнчовъ |first1=Васил |title=Македония. Етнография и Статистика |url=https://macedonia.kroraina.com/vk/vk_2_29.htm |location=София |page=218 |date=1900}}</ref>{{efn|Канчов Словени во [[Македонија (регион)|Македонија]] прикажува како Бугари.}}{{efn|Српските научници Словени во Јужна Србија смеатат за Србите, иако се они шопско-македонско потекло (освен [[Куршумлија|Куршумлијско]]) и зборуваат [[Торлачки дијалекти|торлачки]].}} == Поврзано == * [[Бујановац]] * [[Пчињски Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Белешки == {{белешки}} == Наводи == {{наводи}} {{Општина Бујановац}} {{портал-кутија|Македонија}} [[Категорија:Бујановац]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] [[Категорија:Населени места во Вардарска Македонија]] az4mf3d4yfryszxwrdsl4dxm9lfkpal Брњаре 0 1372662 5382319 5379474 2025-06-21T11:42:15Z Marco Mitrovich 114460 5382319 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Брњаре | native_name = Брњаре | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 23 |lats = 30 |latNS = N | longd = 21 |longm = 55 |longs = 01 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Пчињски Управен Округ|Пчињски]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Бујановац]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 585 | population_footnotes = | population_total = 51 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 17524 | area_code_type = | area_code = 017 | registration_plate = BU }} '''Брњаре''' е населено место во општината [[Бујановац]], [[Пчињски Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 51 жител.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> Бугарски научник [[Васил Канчов]], 1900 година бележува дека во Брњаре биле 327 [[Македонци]] христијани.<ref>{{cite web |last1=Кѫнчовъ |first1=Васил |title=Македония. Етнография и Статистика |url=https://macedonia.kroraina.com/vk/vk_2_29.htm |location=София |page=218 |date=1900}}</ref>{{efn|Канчов Словени во [[Македонија (регион)|Македонија]] прикажува како Бугари.}}{{efn|Српските научници Словени во Јужна Србија смеатат за Србите, иако се они шопско-македонско потекло (освен [[Куршумлија|Куршумлијско]]) и зборуваат [[Торлачки дијалекти|торлачки]].}} == Поврзано == * [[Бујановац]] * [[Пчињски Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Белешки == {{белешки}} == Наводи == {{наводи}} {{Општина Бујановац}} {{портал-кутија|Македонија}} [[Категорија:Бујановац]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] [[Категорија:Населени места во Вардарска Македонија]] 45ct2helttz3cu2fbpha4z0crnn7cr4 Кошарно 0 1372735 5382310 5379960 2025-06-21T11:35:34Z Marco Mitrovich 114460 5382310 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Кошарно | native_name = Кошарно | settlement_type = Населба | image_skyline = Košarno 3.jpg | image_alt = | image_caption = Кошарно | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 24 |lats = 19 |latNS = N | longd = 21 |longm = 49 |longs = 10 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Пчињски Управен Округ|Пчињски]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Бујановац]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 623 | population_footnotes = | population_total = 74 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 17520 | area_code_type = | area_code = 017 | registration_plate = BU }} '''Кошарно''' е населено место во општината [[Бујановац]], [[Пчињски Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 74 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> Цариградски скопски митрополит [[Фирмилијан]], 1902 година бележува дека во Кошарно биле 23 [[Македонци|македонски]] куќи.<ref>[[c:File:Izvestaj_od_skopskiot_mitropolit_za_brojot_na_kuci,_1902.pdf|Известие от скопския митрополит относно броя на къщите под негово ведомство]], 1902 г., сканирано от Македонския държавен архив.</ref>{{efn|Фирмилијан Словени во [[Македонија (регион)|Македонија]] прикажува како Срби.}} == Поврзано == * [[Бујановац]] * [[Пчињски Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Белешки == {{белешки}} == Наводи == {{наводи}} {{Општина Бујановац}} {{портал-кутија|Македонија}} [[Категорија:Бујановац]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] [[Категорија:Населени места во Вардарска Македонија]] ciz9zgdprs86b7f55j5dasmloiqqi9k Сибусисо Зума 0 1372747 5382239 5380096 2025-06-21T09:08:20Z Carshalton 30527 /* Хронологија на репрезентативните настапи */ 5382239 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography-retired | playername = Сибусисо Зума | image = [[Податотека:Arminia Krombachertrikot.JPG|220px]] | fullname = Сибусисо Вајсман Зума | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1975|6|23}} | cityofbirth = {{роден во|Дурбан|}} | countryofbirth = [[ЈАР]] | nationality = {{flagsport|RSA}} [[Јужноафриканска Република|Јужна Африка]] | height = {{height|m=1.80}} | position = [[Напад (фудбал)|напаѓач]] | currentclub = | clubnumber = | retired = 2015 | years1 = 1995-1998 | caps1 = 71 | goals1 = 29 | clubs1 = {{симбол2|600px vertical stripes Red HEX-FF0000 White.svg}} [[Африкан Вондерерс]] | years2 = 1998-2000 | caps2 = 70 | goals2 = 37 | clubs2 = {{Fb team Orlando Pirates}} | years3 = 2000-2005 | caps3 = 145 | goals3 = 40 | clubs3 = {{Fb team F.C. Copenhagen}} | years4 = 2005-2008 | caps4 = 69 | goals4 = 8 | clubs4 = {{Fb team Arminia Bielefeld}} | years5 = 2008-2009 | caps5 = 12 | goals5 = 1 | clubs5 = {{Fb team Mamelodi Sundowns}} | years6 = 2009-2010 | caps6 = 13 | goals6 = 1 | clubs6 = {{Fb team Nordsjaelland}} | years7 = 2010-2011 | caps7 = 27 | goals7 = 11 | clubs7 = {{симбол2|Sports flag icons - Black with white diagonal and red cross pattée.svg}} [[Васко да Гама (ЈАР)]] | years8 = 2011-2014 | caps8 = 39 | goals8 = 6 | clubs8 = {{Fb team SuperSport United}} | nationalyears1 = 1998-2008 | nationalcaps1 = 67 | nationalgoals1 = 13 | nationalteam1 = {{flagsport|RSA}} [[Фудбалска репрезентација на Јужна Африка|Јужна Африка]] }} '''Сибусисо Вајсман Зума''' (роден на [[23 јуни]] [[1975]] година, во [[Дурбан]]) — [[ЈАР|јужноафрикански]] поранешен [[фудбал]]ер, [[Напад (фудбал)|напаѓач]]. ==Биографија== Зума е роден во [[Дурбан]], [[Јужноафриканска Република|Јужноафриканската Република]], неговиот прекар за време на фудбалската кариера бил ''„Zuma the Puma“'' (превод на мак. „Зума Пумата“).<ref name="fck_68507">{{cite web | url = http://www.fck.dk/nyhed/2006/03/09/68507 | title = De tre største | language = da | publisher = fck.dk | date = 9 March 2006 | access-date = 15 December 2013}}</ref> Во едно интервју од 2002 година, Зума открил дека неговиот татко никогаш не ја поддржувал многу неговата фудбалска кариера, и никогаш не верувал во него, велејќи му дека никогаш нема да биде доволно добар. Тој, исто така, никогаш не доаѓал на неговите натпревари и секогаш работел наместо тоа.<ref>{{Cite web|title=Zuma the puma|url=https://www.dfi.dk/viden-om-film/filmdatabasen/film/zuma-puma|access-date=2 November 2020|website=www.dfi.dk|language=da}}</ref> Кога Зума се преселил во [[ФК Орландо Пајретс|Орландо Пајретс]] во 1998 година, неговиот татко му рекол дека „добрите играчи играат и во репрезентацијата“. Таткото на Зума починал еден ден пред неговиот син да го одигра својот прв натпревар за репрезентацијата на Јужна Африка. По завршувањето на фудбалската кариера, во 2010 година, тој отворил фондација за помош на мали деца заболени од [[ХИВ]] вирусот.<ref name="AYC-xNfzffU">{{cite web |date=22 March 2013 |title=F.C. København legenden: Zuma |url=https://www.youtube.com/watch?v=AYC-xNfzffU |access-date=15 December 2013 |publisher=F.C. København}}</ref> ==Технички карактеристики== Разноврсен фудбалер, кој можел да игра на неколку различни позиции во нападот: неговата примарна позиција била [[Напад (фудбал)|напаѓач]], но освен тоа бил користен и како [[Напад (фудбал)|втор напаѓач]], како [[Среден ред (фудбал)#Крило|крило]], и на двете страни од теренот, дури и како [[Среден ред (фудбал)#Офанзивен играч од среден ред|офанзивен играч за врска]]. Тој бил познат по својата брзина, техника, дриблинг, силен удар и добра завршница пред голот. Поради овие квалитети, обожавал да игра во ситуации еден на еден, каде имал многу успех минувајќи ги противниците и создавајќи опасни ситуации. Освен постигнувањето голови, тој бил корисен и со давање асистенции за соиграчите. Исто така, за време на кариерата често бил пофален од тренерите и медиумите за неговиот силен карактер, работна етика и способност да биде лидер на екипата. ==Клупска кариера== Зума ја започнал својата кариера во татковината играјќи за екипите од околината на неговиот роден град Мајти Па и [[Африкан Вондерерс]]. Откако со вторите го направил своето деби како професионален фудбалер и одиграл три сезони, во 1998 година, тој потпишал за еден од најпознатите јужноафрикански клубови [[ФК Орландо Пајретс|Орландо Пајретс]], каде се задржал две години. На почетокот на новиот милениум, во јануари 2000 година, тој се преселил во [[Европа]] потпишувајќи за [[Данска|данскиот]] клуб [[ФК Копенхаген|Копенхаген]].<ref>{{cite web|url=http://fck.dk/fck/historie/1999/ |title=FCK's history 1999–2000 |language=da |access-date=17 March 2008 |publisher=fck.dk |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071028132525/http://www.fck.dk/fck/historie/1999/ |archive-date=28 October 2007}}</ref> Дебитирал во данското првенство на 11 март 2000, влегувајќи како замена на полувремето во натпреварот на гостувањето кај [[ФК Олборг|Олборг]] кој завршил без голови. Откако оставил добар впечаток во првата полусезона со клубот постигнувајќи 4 гола, во сезоната 2000-2001, тој бил еден од најважните играчи на Копенхаген кој ја освоил титулата во [[Суперлига на Данска|Суперлигата на Данска]]. Зума одиграл 30 натпревари и постигнал 10 гола во првенството вклучително и еден во [[Дерби на Копенхаген|Копенхагенското дерби]] добиено со 3–1 во последното коло од сезоната, кога тој постигна гол со „ножички“, испраќајќи ја топката од волеј во горниот агол надвор од дофатот на голманот на Брондби, [[Могенс Крог]]. Голот подоцна бил прогласено за гол на годината во Данска,<ref name="hist00">{{cite web |title=Season 2000/01 – Winning the championship...at last |url=http://fck.dk/english/history/2000/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090215233726/http://fck.dk/english/history/2000 |archive-date=15 February 2009 |access-date=27 October 2007 |publisher=F.C. Copenhagen}}</ref> и бил прогласен за најдобар гол во Суперлигата на Данска за деценијата во декември 2009 година.<ref>{{cite web |date=1 May 2009 |title=Her er årtusindets bedste mål |url=http://tipsbladet.dk/nyhed/sas-liga/her-er-aartusindets-bedste-maal |access-date=15 December 2013 |publisher=Tipsbladet |language=da}}</ref> Носејќи го дресот на Копенхаген до 2005 година, тој забележал вкупно 188 настапи и 53 гола за клубот и освоил уште две првенствени титули, како и по еден Куп и Суперкуп на Данска. Во јули 2005, Зума потпишал за [[Германија|германската]] екипа [[ФК Арминија Билефелд|Арминија Билефелд]] во трансфер вреден 1 милион евра.<ref>{{cite web | url = http://fck.dk/nyhedsvisning/?newsid=794 | title = Zuma skifter til Arminia Bielefeld | language = da | date = 31 May 2005 | access-date = 15 December 2013 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20120226012817/http://fck.dk/nyhedsvisning/?newsid=794 | archive-date = 26 February 2012 | df = dmy-all}}</ref> Дебитирал во Бундеслигата на 6 август, во поразот со 5-2 од {{Fb team (N) Werder Bremen}}, во кој го постигнал и својот прв гол со кој го израмнил резултатот на моментални 2-2. И покрај тоа, што неговата статистика во Германија не била толку добра како во Данска, неговите технички квалитети го направиле омилен кај навивачите.<ref>{{cite web|url=https://www.spiegel.de/sport/fussball/interview-mit-zuma-ball-und-fuss-muessen-befreundet-sein-a-467226.html|title=Interview mit Zuma: "Ball und Fuß müssen befreundet sein"|publisher=spiegel.de|language=de|date=27 февруари 2007|access-date=14 јуни 2025}}</ref> Вкупно во Арминија Билефелд поминал три сезони во кои одиграл 72 натпревари и постигнал 10 гола. Во 2008 година, Зума ја напуштил [[Германија]] и се вратил во својата родна земја потпишувајќи со [[ФК Мамелоди Сандаунс|Мамелоди Сандаунс]]. По само една година во овој клуб се вратил во Данска каде една сезона настапувал за [[ФК Норшелан|Норшелан]], а потоа пак се вратил во Јужна Африка каде и ја завршил својата кариера играјќи за екипите на [[Васко да Гама (ЈАР)|Васко да Гама]] и [[ФК Суперспорт Јунајтед|Суперспорт Јунајтед]]. ==Репрезентативна кариера== Зума бил репрезентативец на [[Фудбалска репрезентација на Јужна Африка|Јужна Африка]] во периодот од 1998 до 2008 година, забележувајќи 67 настапи и 13 гола. Настапил на [[Светско првенство во фудбал 2002|Светското првенство 2002]] како и на четири изданија на [[Африкански куп на нации|Африканскиот куп на нации]] ([[Африкански куп на нации 2002|2002]], [[Африкански куп на нации 2004|2004]], [[Африкански куп на нации 2006|2006]] и [[Африкански куп на нации 2008|2008]]). === Хронологија на репрезентативните настапи === {{Репрезентативни настапи|RSA}} {{Cronopar|3-10-1998|Јоханесбург|RSA|1|0|ANG|-|Квал. за АФКОН|2000|13={{subon|56}}}} {{Cronopar|19-12-1998|Јоханесбург|RSA|2|1|EGY|-|Пријателска|13={{subon|80}}}} {{Cronopar|20-2-1999|Габороне|BOT|1|2|RSA|-|КОСАФА куп|1999|13={{subon|57}}}} {{Cronopar|20-6-1999|Луанда|ANG|2|2|RSA|-|Квал. за АФКОН|2000|13={{subon|70}}}} {{Cronopar|3-9-2000|Поант Ноар|CON|1|2|RSA|-|Квал. за АФКОН|2002|13={{suboff|64}}}} {{Cronopar|7-10-2000|Јоханесбург|RSA|0|0|FRA|-|Пријателска|13={{subon|52}}}} {{Cronopar|16-12-2000|Јоханесбург|RSA|2|1|LBR|-|Квал. за АФКОН|2002}} {{Cronopar|13-1-2001|Белевју|MUS|1|1|RSA|-|Квал. за АФКОН|2002|13={{suboff|76}}|14=Белевју Харел}} {{Cronopar|27-1-2001|Рустенбург|RSA|1|0|BFA|-|Квал. за СП|2002|13={{suboff|46}}}} {{Cronopar|25-2-2001|Блантајер|MWI|1|2|RSA|-|Квал. за СП|2002}} {{Cronopar|24-3-2001|Порт Елизабет|RSA|3|0|MUS|1|Квал. за АФКОН|2002|13={{suboff|68}}}} {{Cronopar|25-4-2001|Перуџа|ITA|1|0|RSA|-|Пријателска|13={{suboff|90}}}} {{Cronopar|5-5-2001|Јоханесбург|RSA|2|1|ZIM|-|Квал. за СП|2002}} {{Cronopar|17-6-2001|Дурбан|RSA|0|0|CON|-|Квал. за АФКОН|2002}} {{Cronopar|1-7-2001|Уагадагу|BFA|1|1|RSA|1|Квал. за СП|2002|13={{suboff|90}}}} {{Cronopar|14-7-2001|Дурбан|RSA|2|0|MWI|-|Квал. за СП|2002}} {{Cronofin|67|13}} ==Титули== ====ФК Копенхаген==== *'''[[Суперлига на Данска]]''' : 3 : 2000–2001, 2002–2003, 2003–2004 *'''[[Фудбалски куп на Данска|Куп на Данска]]''' : 1 : 2003–2004 *'''[[Суперкуп на Данска]]''' : 1 : 2001 ====Норшелан==== *'''[[Фудбалски куп на Данска|Куп на Данска]]''' : 1 : 2009–2010 ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Јужна Африка |image3= Flag of South Africa.svg }} *[https://int.soccerway.com/coaches/henrik-larsson/130141/ Сибусисо Зума на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/henrik-larsson/profil/spieler/3514 Сибусисо Зума на transfermarkt] *[https://fbref.com/en/players/1458ded2/Sibusiso-Zuma Сибусисо Зума на fbref] *[https://www.worldfootball.net/player_summary/sibusiso-zuma/ Сибусисо Зума на worldfootball.net] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Зума, Сибусисо}} [[Категорија:Јужноафрикански фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери од Бундеслигата]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Копенхаген]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Арминија Билефелд]] [[Категорија:Фудбалери на Светско првенство 2002]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 1975 година]] qc6nac47yn48564wlrcvv45908mkyy0 5382240 5382239 2025-06-21T09:09:07Z Carshalton 30527 /* Хронологија на репрезентативните настапи */ 5382240 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography-retired | playername = Сибусисо Зума | image = [[Податотека:Arminia Krombachertrikot.JPG|220px]] | fullname = Сибусисо Вајсман Зума | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|1975|6|23}} | cityofbirth = {{роден во|Дурбан|}} | countryofbirth = [[ЈАР]] | nationality = {{flagsport|RSA}} [[Јужноафриканска Република|Јужна Африка]] | height = {{height|m=1.80}} | position = [[Напад (фудбал)|напаѓач]] | currentclub = | clubnumber = | retired = 2015 | years1 = 1995-1998 | caps1 = 71 | goals1 = 29 | clubs1 = {{симбол2|600px vertical stripes Red HEX-FF0000 White.svg}} [[Африкан Вондерерс]] | years2 = 1998-2000 | caps2 = 70 | goals2 = 37 | clubs2 = {{Fb team Orlando Pirates}} | years3 = 2000-2005 | caps3 = 145 | goals3 = 40 | clubs3 = {{Fb team F.C. Copenhagen}} | years4 = 2005-2008 | caps4 = 69 | goals4 = 8 | clubs4 = {{Fb team Arminia Bielefeld}} | years5 = 2008-2009 | caps5 = 12 | goals5 = 1 | clubs5 = {{Fb team Mamelodi Sundowns}} | years6 = 2009-2010 | caps6 = 13 | goals6 = 1 | clubs6 = {{Fb team Nordsjaelland}} | years7 = 2010-2011 | caps7 = 27 | goals7 = 11 | clubs7 = {{симбол2|Sports flag icons - Black with white diagonal and red cross pattée.svg}} [[Васко да Гама (ЈАР)]] | years8 = 2011-2014 | caps8 = 39 | goals8 = 6 | clubs8 = {{Fb team SuperSport United}} | nationalyears1 = 1998-2008 | nationalcaps1 = 67 | nationalgoals1 = 13 | nationalteam1 = {{flagsport|RSA}} [[Фудбалска репрезентација на Јужна Африка|Јужна Африка]] }} '''Сибусисо Вајсман Зума''' (роден на [[23 јуни]] [[1975]] година, во [[Дурбан]]) — [[ЈАР|јужноафрикански]] поранешен [[фудбал]]ер, [[Напад (фудбал)|напаѓач]]. ==Биографија== Зума е роден во [[Дурбан]], [[Јужноафриканска Република|Јужноафриканската Република]], неговиот прекар за време на фудбалската кариера бил ''„Zuma the Puma“'' (превод на мак. „Зума Пумата“).<ref name="fck_68507">{{cite web | url = http://www.fck.dk/nyhed/2006/03/09/68507 | title = De tre største | language = da | publisher = fck.dk | date = 9 March 2006 | access-date = 15 December 2013}}</ref> Во едно интервју од 2002 година, Зума открил дека неговиот татко никогаш не ја поддржувал многу неговата фудбалска кариера, и никогаш не верувал во него, велејќи му дека никогаш нема да биде доволно добар. Тој, исто така, никогаш не доаѓал на неговите натпревари и секогаш работел наместо тоа.<ref>{{Cite web|title=Zuma the puma|url=https://www.dfi.dk/viden-om-film/filmdatabasen/film/zuma-puma|access-date=2 November 2020|website=www.dfi.dk|language=da}}</ref> Кога Зума се преселил во [[ФК Орландо Пајретс|Орландо Пајретс]] во 1998 година, неговиот татко му рекол дека „добрите играчи играат и во репрезентацијата“. Таткото на Зума починал еден ден пред неговиот син да го одигра својот прв натпревар за репрезентацијата на Јужна Африка. По завршувањето на фудбалската кариера, во 2010 година, тој отворил фондација за помош на мали деца заболени од [[ХИВ]] вирусот.<ref name="AYC-xNfzffU">{{cite web |date=22 March 2013 |title=F.C. København legenden: Zuma |url=https://www.youtube.com/watch?v=AYC-xNfzffU |access-date=15 December 2013 |publisher=F.C. København}}</ref> ==Технички карактеристики== Разноврсен фудбалер, кој можел да игра на неколку различни позиции во нападот: неговата примарна позиција била [[Напад (фудбал)|напаѓач]], но освен тоа бил користен и како [[Напад (фудбал)|втор напаѓач]], како [[Среден ред (фудбал)#Крило|крило]], и на двете страни од теренот, дури и како [[Среден ред (фудбал)#Офанзивен играч од среден ред|офанзивен играч за врска]]. Тој бил познат по својата брзина, техника, дриблинг, силен удар и добра завршница пред голот. Поради овие квалитети, обожавал да игра во ситуации еден на еден, каде имал многу успех минувајќи ги противниците и создавајќи опасни ситуации. Освен постигнувањето голови, тој бил корисен и со давање асистенции за соиграчите. Исто така, за време на кариерата често бил пофален од тренерите и медиумите за неговиот силен карактер, работна етика и способност да биде лидер на екипата. ==Клупска кариера== Зума ја започнал својата кариера во татковината играјќи за екипите од околината на неговиот роден град Мајти Па и [[Африкан Вондерерс]]. Откако со вторите го направил своето деби како професионален фудбалер и одиграл три сезони, во 1998 година, тој потпишал за еден од најпознатите јужноафрикански клубови [[ФК Орландо Пајретс|Орландо Пајретс]], каде се задржал две години. На почетокот на новиот милениум, во јануари 2000 година, тој се преселил во [[Европа]] потпишувајќи за [[Данска|данскиот]] клуб [[ФК Копенхаген|Копенхаген]].<ref>{{cite web|url=http://fck.dk/fck/historie/1999/ |title=FCK's history 1999–2000 |language=da |access-date=17 March 2008 |publisher=fck.dk |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071028132525/http://www.fck.dk/fck/historie/1999/ |archive-date=28 October 2007}}</ref> Дебитирал во данското првенство на 11 март 2000, влегувајќи како замена на полувремето во натпреварот на гостувањето кај [[ФК Олборг|Олборг]] кој завршил без голови. Откако оставил добар впечаток во првата полусезона со клубот постигнувајќи 4 гола, во сезоната 2000-2001, тој бил еден од најважните играчи на Копенхаген кој ја освоил титулата во [[Суперлига на Данска|Суперлигата на Данска]]. Зума одиграл 30 натпревари и постигнал 10 гола во првенството вклучително и еден во [[Дерби на Копенхаген|Копенхагенското дерби]] добиено со 3–1 во последното коло од сезоната, кога тој постигна гол со „ножички“, испраќајќи ја топката од волеј во горниот агол надвор од дофатот на голманот на Брондби, [[Могенс Крог]]. Голот подоцна бил прогласено за гол на годината во Данска,<ref name="hist00">{{cite web |title=Season 2000/01 – Winning the championship...at last |url=http://fck.dk/english/history/2000/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090215233726/http://fck.dk/english/history/2000 |archive-date=15 February 2009 |access-date=27 October 2007 |publisher=F.C. Copenhagen}}</ref> и бил прогласен за најдобар гол во Суперлигата на Данска за деценијата во декември 2009 година.<ref>{{cite web |date=1 May 2009 |title=Her er årtusindets bedste mål |url=http://tipsbladet.dk/nyhed/sas-liga/her-er-aartusindets-bedste-maal |access-date=15 December 2013 |publisher=Tipsbladet |language=da}}</ref> Носејќи го дресот на Копенхаген до 2005 година, тој забележал вкупно 188 настапи и 53 гола за клубот и освоил уште две првенствени титули, како и по еден Куп и Суперкуп на Данска. Во јули 2005, Зума потпишал за [[Германија|германската]] екипа [[ФК Арминија Билефелд|Арминија Билефелд]] во трансфер вреден 1 милион евра.<ref>{{cite web | url = http://fck.dk/nyhedsvisning/?newsid=794 | title = Zuma skifter til Arminia Bielefeld | language = da | date = 31 May 2005 | access-date = 15 December 2013 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20120226012817/http://fck.dk/nyhedsvisning/?newsid=794 | archive-date = 26 February 2012 | df = dmy-all}}</ref> Дебитирал во Бундеслигата на 6 август, во поразот со 5-2 од {{Fb team (N) Werder Bremen}}, во кој го постигнал и својот прв гол со кој го израмнил резултатот на моментални 2-2. И покрај тоа, што неговата статистика во Германија не била толку добра како во Данска, неговите технички квалитети го направиле омилен кај навивачите.<ref>{{cite web|url=https://www.spiegel.de/sport/fussball/interview-mit-zuma-ball-und-fuss-muessen-befreundet-sein-a-467226.html|title=Interview mit Zuma: "Ball und Fuß müssen befreundet sein"|publisher=spiegel.de|language=de|date=27 февруари 2007|access-date=14 јуни 2025}}</ref> Вкупно во Арминија Билефелд поминал три сезони во кои одиграл 72 натпревари и постигнал 10 гола. Во 2008 година, Зума ја напуштил [[Германија]] и се вратил во својата родна земја потпишувајќи со [[ФК Мамелоди Сандаунс|Мамелоди Сандаунс]]. По само една година во овој клуб се вратил во Данска каде една сезона настапувал за [[ФК Норшелан|Норшелан]], а потоа пак се вратил во Јужна Африка каде и ја завршил својата кариера играјќи за екипите на [[Васко да Гама (ЈАР)|Васко да Гама]] и [[ФК Суперспорт Јунајтед|Суперспорт Јунајтед]]. ==Репрезентативна кариера== Зума бил репрезентативец на [[Фудбалска репрезентација на Јужна Африка|Јужна Африка]] во периодот од 1998 до 2008 година, забележувајќи 67 настапи и 13 гола. Настапил на [[Светско првенство во фудбал 2002|Светското првенство 2002]] како и на четири изданија на [[Африкански куп на нации|Африканскиот куп на нации]] ([[Африкански куп на нации 2002|2002]], [[Африкански куп на нации 2004|2004]], [[Африкански куп на нации 2006|2006]] и [[Африкански куп на нации 2008|2008]]). === Хронологија на репрезентативните настапи === {{Репрезентативни настапи|RSA}} {{Cronopar|3-10-1998|Јоханесбург|RSA|1|0|ANG|-|Квал. за АФКОН|2000|13={{subon|56}}}} {{Cronopar|19-12-1998|Јоханесбург|RSA|2|1|EGY|-|Пријателска|13={{subon|80}}}} {{Cronopar|20-2-1999|Габороне|BOT|1|2|RSA|-|КОСАФА куп|1999|13={{subon|57}}}} {{Cronopar|20-6-1999|Луанда|ANG|2|2|RSA|-|Квал. за АФКОН|2000|13={{subon|70}}}} {{Cronopar|3-9-2000|Поант Ноар|CON|1|2|RSA|-|Квал. за АФКОН|2002|13={{suboff|64}}}} {{Cronopar|7-10-2000|Јоханесбург|RSA|0|0|FRA|-|Пријателска|13={{subon|52}}}} {{Cronopar|16-12-2000|Јоханесбург|RSA|2|1|LBR|-|Квал. за АФКОН|2002}} {{Cronopar|13-1-2001|Белевју|MUS|1|1|RSA|-|Квал. за АФКОН|2002|13={{suboff|76}}|14=Белевју Харел}} {{Cronopar|27-1-2001|Рустенбург|RSA|1|0|BFA|-|Квал. за СП|2002|13={{suboff|46}}}} {{Cronopar|25-2-2001|Блантајер|MWI|1|2|RSA|-|Квал. за СП|2002}} {{Cronopar|24-3-2001|Порт Елизабет|RSA|3|0|MUS|1|Квал. за АФКОН|2002|13={{suboff|68}}}} {{Cronopar|25-4-2001|Перуџа|ITA|1|0|RSA|-|Пријателска|13={{suboff|90}}}} {{Cronopar|5-5-2001|Јоханесбург|RSA|2|1|ZIM|-|Квал. за СП|2002}} {{Cronopar|17-6-2001|Дурбан|RSA|0|0|CON|-|Квал. за АФКОН|2002}} {{Cronopar|1-7-2001|Уагадагу|BFA|1|1|RSA|1|Квал. за СП|2002}} {{Cronopar|14-7-2001|Дурбан|RSA|2|0|MWI|-|Квал. за СП|2002}} {{Cronofin|67|13}} ==Титули== ====ФК Копенхаген==== *'''[[Суперлига на Данска]]''' : 3 : 2000–2001, 2002–2003, 2003–2004 *'''[[Фудбалски куп на Данска|Куп на Данска]]''' : 1 : 2003–2004 *'''[[Суперкуп на Данска]]''' : 1 : 2001 ====Норшелан==== *'''[[Фудбалски куп на Данска|Куп на Данска]]''' : 1 : 2009–2010 ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Јужна Африка |image3= Flag of South Africa.svg }} *[https://int.soccerway.com/coaches/henrik-larsson/130141/ Сибусисо Зума на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/henrik-larsson/profil/spieler/3514 Сибусисо Зума на transfermarkt] *[https://fbref.com/en/players/1458ded2/Sibusiso-Zuma Сибусисо Зума на fbref] *[https://www.worldfootball.net/player_summary/sibusiso-zuma/ Сибусисо Зума на worldfootball.net] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Зума, Сибусисо}} [[Категорија:Јужноафрикански фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери од Бундеслигата]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Копенхаген]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Арминија Билефелд]] [[Категорија:Фудбалери на Светско првенство 2002]] [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Родени во 1975 година]] n9drxkjpjpmpumz0ur7lti5jhwt2yzw Powerade 0 1372750 5382052 5379909 2025-06-20T16:46:46Z P.Nedelkovski 47736 поправка на правопис - „пијалак“ наместо „пијалок“ 5382052 wikitext text/x-wiki '''Powerade''' е [[спортски пијалак]] создаден во 1988 година и дистрибуиран од компанијата [[Кока-Кола компанија|Кока-Кола]]. Нејзин главен конкурент е [[Gatorade]], кој е во сопственост на PepsiCo од [[2001]] година. == Конкуренција == Главен конкурент на Powerade е Gatorade, кој го продава компанијата Quaker Oats, дел од PepsiCo. Gatorade, кој беше брендиран на [[Универзитетот во Флорида]] во [[1965]] година, беше првиот комерцијално достапен спортски пијалак во [[Соединетите Американски Држави]]. Сега држи доминантен удел на пазарот. Од [[2011]] година, Gatorade држеше 70% пазарен удел во споредба со 28,5% на Powerade.<ref name="AdAge Article">{{Наведена мрежна страница|url=http://adage.com/article/news/watch-spot-2-powerade-launches-underdog-campaign/233082/|title=Watch the Spot: No. 2 Powerade Launches 'Underdog' Campaign - News - Advertising Age|last=Shareen Pathak.|date=2 March 2012|work=adage.com|accessdate=6 April 2015}}</ref> All Sport е натпреварувач пласиран на пазарот од All Sport, Inc. и дистрибуиран од Jel Sert. All Sport беше пласиран на пазарот од PepsiCo сè до [[2001]] година, кога производителот на Gatorade, компанијата Quaker Oats, беше купен од PepsiCo. Набргу потоа, All Sport беше продаден на компанијата за пијалаци [[Компанија за пијалаци Монарх|Monarch]]. Powerade и All Sport се дистрибуирани преку сопствени канали за директна достава до продавниците.<ref>{{Наведено списание|last=Chen|first=Xinlei (Jack)|last2=John|first2=George|last3=Narasimhan|first3=Om|date=2008-05-01|title=Assessing the Consequences of a Channel Switch|journal=Marketing Science|volume=27|issue=3|pages=398–416|doi=10.1287/mksc.1070.0311|jstor=40057143}}</ref> Потоа беше купен од [[Гари Смит]], претседател и извршен директор на All Sport, Inc. од [[Остин (Тексас)|Остин]], Тексас. Надвор од Соединетите Американски Држави, [[Енергетски пијалак|енергетскиот пијалак]] Lucozade (произведен од [[1927]] година од фармацевтската компанија сега позната како ГлаксоСмитКлајн) се натпреварува со Powerade. Формулацијата на Lucozade се разликува по тоа што користи првенствено [[гликоза]] и содржи кофеин. Подиректен конкурент на Powerade и Gatorade е Lucozade Sport. == Наводи == <references />{{Пијалак-никулец}} 7mgjqoemc4h8uw9oborvbkru7bzoz72 Итан Ампаду 0 1372827 5382165 5380840 2025-06-20T21:18:10Z Carshalton 30527 /* Хронологија на репрезентативните настапи */ 5382165 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Итан Ампаду | image = [[File:Ethan Ampadu With Wales 2020.jpg|200px|]] | caption = | fullname = Итан Квами Колм Рејмонд Ампаду<ref>{{cite web|url=https://www.thefa.com/-/media/files/thefaportal/governance-docs/registrations/july-2017.ashx|title=List of Players Registered as Scholars in Accordance with Rule C.3 Between 01/07/2017 and 31/07/2017|access-date=26 September 2017|format=PDF|page=46|publisher=The FA}}</ref> | birth_date = {{birth date and age|df=y|2000|9|14}}<ref>{{cite web |url=https://www.premierleague.com/players/19731/Ethan-Ampadu/overview |title=Ethan Ampadu: Overview |publisher=Premier League |access-date=5 October 2018}}</ref> | birth_place = [[Ексетер]], [[Англија]] | nationality = {{flagsport|WAL}} [[Велс]] | height = {{height|m=1.84}}<ref>{{cite web |title=Ethan Ampadu |url=https://www.acspezia.com/en/teams/profile/ethan-ampadu.4314.html |publisher=Spezia Calcio |access-date=2 September 2022}}</ref> | currentclub = {{Fb team Leeds United}} | clubnumber = 4 | position = [[Одбрана (фудбал)|одбрана]], [[Среден ред (фудбал)|среден ред]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Exeter City}} | years1 = 2016-2017 | caps1 = 8 | goals1 = 0 | clubs1 = {{Fb team Exeter City}} | years2 = 2017-2023 | caps2 = 1 | goals2 = 0 | clubs2 = {{Fb team Chelsea}} | years3 = 2019-2020 | caps3 = 3 | goals3 = 0 | clubs3 = →{{Fb team RB Leipzig}} | years4 = 2020-2021 | caps4 = 25 | goals4 = 0 | clubs4 = →{{Fb team Sheffield United}} | years5 = 2021-2022 | caps5 = 29 | goals5 = 0 | clubs5 = →{{Fb team Venezia}} | years6 = 2022-2023 | caps6 = 31 | goals6 = 0 | clubs6 = →{{Fb team Spezia}} | years7 = 2024- | caps7 = 75 | goals7 = 0 | clubs7 = {{Fb team Leeds United}} | nationalyears1 = 2015-2016 | nationalcaps1 = 6 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{flagsport|WAL}} [[Фудбалска репрезентација на Велс под 17 години|Велс 17]] | nationalyears2 = 2016 | nationalcaps2 = 3 | nationalgoals2 = 0 | nationalteam2 = {{flagsport|WAL}} [[Фудбалска репрезентација на Велс под 19 години|Велс 19]] | nationalyears3 = 2017- | nationalcaps3 = 56 | nationalgoals3 = 0 | nationalteam3 = {{flagsport|WAL}} [[Фудбалска репрезентација на Велс|Велс]] }} '''Итан Ампаду''' (роден на {{роден на|14|септември|2000}} во {{роден во|Ексетер}}) — [[Велс|велшки]] [[фудбалер]], [[Одбрана (фудбал)|играч од одбраната]] или од [[Среден ред (фудбал)|средниот ред]] на [[ФК Лидс Јунајтед|Лидс Јунајтед]] и на [[Фудбалска репрезентација на Велс|велшката репрезентација]]. ==Биографија== Итан е син на поранешниот [[Ирска|ирски]] [[фудбалер]], со [[Гана|ганско]] потекло, [[Квами Ампаду]].<ref name=":0">{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calciomercato/2021/08/31/ampadu-venezia-calciomercato-chi-e|title=I dread, il doppio ruolo e il 'precedente' italiano: ecco Ampadu|access-date=28 септември 2021}}</ref> Државјанството на [[Велс]] го добил благодарение на корените на неговата мајка.<ref name=":0" /><ref>[http://www.walesonline.co.uk/sport/football/football-news/manchester-united-fc-target-ethan-11154499 Why Manchester United FC target Ethan Ampadu chose Wales over England] walesonline.com</ref> ==Клупска кариера== Ампаду е роден во [[Ексетер]], каде и ја започнал својата кариера во [[ФК Ексетер Сити|истоимениот клуб]].<ref>{{cite news |url=https://www.mirror.co.uk/sport/football/news/chelsea-teenager-ethan-ampadu-set-11519170 |title=Chelsea teenager Ethan Ampadu to be handed first Wales start – just a year after Exeter bow at 15|newspaper=Daily Mirror |date=14 November 2017|access-date=11 September 2018}}</ref> Дебитирал за првиот тим на Ексетер Сити на 9 август 2016, во победата со 1-0 над [[ФК Брентфорд|Брентфорд]] во првото коло на [[Лига куп на Англија 2016-2017|Лига купот]], играјќи ги сите 120 минути и бил прогласен за играч на натпреварот;<ref>{{cite news|title=Exeter City 1–0 Brentford|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/36949680|access-date=11 November 2017|work=BBC Sport|date=9 August 2016}}</ref> со тој настап, тој исто така, станал најмладиот дебитант на клубот (на возраст од 15 години и 10 месеци), со што го урнал претходниот рекорд на [[Клиф Бастин]], кој стоел 88 години.<ref>[http://www.walesonline.co.uk/sport/football/who-ethan-ampadu-wales-face-11729005 Who is Ethan Ampadu? Wales face tug-of-war with England over 15-year-old wonder dubbed a cross between Aaron Ramsey and Joe Allen] walesonline.com</ref> Една недела подоцна, тој го имал своето првенствено деби во [[Фудбалска лига на Англија Два|Лига Два]]. [[Податотека:Ethan Ampadu 2017.jpg|thumb|200px|left|Ампаду со Челси во 2017]] На 1 јули 2017 година, Ампаду потпишал за [[ФК Челси|Челси]],<ref>{{Cite web|url=https://www.exetercityfc.co.uk/news/2017/july/ethan-ampadu-signs-for-chelsea/|title=Exeter City in talks with Chelsea over fee for teenage star Ethan Ampadu|lаnguage=en|access-date=28 септември 2021}}</ref> за кого дебитирал на 20 септември, во натпреварот од [[Лига куп на Англија 2017-2018|Лига купот]] добиен со 5-1 против [[ФК Нотингем Форест|Нотингем Форест]], заменувајќи го [[Сеск Фабрегас]] во 56-тата минута; ова го направило деветтиот најмлад дебитант во историјата на ''„сините“'' и прв од [[2007]].<ref>[https://www.goal.com/en/news/ethan-ampadu-becomes-youngest-chelsea-player-in-over-a-decade/bc21v7w4akx81wegeigdlwkge ETHAN AMPADU BECOMES YOUNGEST CHELSEA PLAYER IN OVER A DECADE] goal.com</ref> Откако го продолжил договорот со Челси до 2023 година, не можејќи да добие многу простор во првиот тим, почнувајќи од 2019 година тој бил редовно испраќан на позајмици играјќи за {{Fb team (N) RB Leipzig}} во [[Прва Бундеслига (фудбал)|Бундеслигата]], за {{Fb team (N) Sheffield United}} во [[Премиер лига на Англија|Премиер лигата]], како и со [[Италија|италијанските]] клубови {{Fb team (N) Venezia}} и {{Fb team (N) Spezia}} во [[Серија А]], испаѓајќи од лигата и со двата клуба на крајот од сезоните. Играјќи за Специја, токму во баражот за опстанок против {{Fb team (N) Verona}} (1-3), го постигнал својот прв гол во кариерата. На 19 јули 2023 година, Ампаду потпишал четиригодишен договор со {{Fb team (N) Leeds United}}, кој за неговите услуги платил 7 милиони фунти.<ref>{{Cite web |date=2023-07-19 |title=Ethan Ampadu becomes first summer signing |url=https://www.leedsunited.com/news/team-news/31692/ethan-ampadu-becomes-first-summer-signing |access-date=2023-07-19 |website=www.leedsunited.com |language=en}}</ref> Во сезоната 2024-2025, Ампаду бил капитен на Лидс и со 29 настапи го предводел клубот до промоција во [[Премиер лига на Англија|Премиер лигата]], освојувајќи ја титулата во [[Фудбалска лига на Англија Чемпионшип 2024-2025|Чемпионшип]].<ref>{{Cite web |title=Plymouth Argyle 1-2 Leeds United: Leeds win Championship title as Pilgrims are relegated |url=https://www.bbc.com/sport/football/live/c14xy52vg71t |access-date=2025-05-09 |website=BBC Sport |language=en-GB}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Ампаду избрал на репрезентативно ниво да го претставува {{NazNB|FUrep|WAL}}, иако исто така имал право да игра и за {{NazNB|FUrep|ENG}}, {{NazNB|FUrep|IRL}} и {{NazNB|FUrep|GHA}}.<ref name="walesonline">{{cite web|url=http://www.walesonline.co.uk/sport/football/football-news/manchester-united-fc-target-ethan-11154499|title=Why Man Utd target Ethan Ampadu chose Wales over England|first=Gareth|last=Rogers|date=7 April 2016|work=WalesOnline.co.uk}}</ref> На 26 мај 2017 година, на 16-годишна возраст, Ампаду бил повикан во [[Фудбалска репрезентација на Велс|сениорската репрезентација на Велс]] пред нивниот квалификациски натпревар за Светското првенство против [[Фудбалска репрезентација на Србија|Србија]].<ref>{{cite news|title=Ethan Ampadu: Exeter City youngster included in Wales squad|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/40041499|work=[[BBC Sport]]|access-date=26 May 2017}}</ref> Тој бил повикан повторно на 1 ноември 2017 година во пресрет на пријателските натпревари против [[Фудбалска репрезентација на Франција|Франција]] и [[Фудбалска репрезентација на Панама|Панама]],<ref>{{cite news|last1=Byrom|first1=David|title=Chelsea starlet Ethan Ampadu included in Wales squad for November friendlies|url=http://www.devonlive.com/sport/football/football-news/chelsea-starlet-ethan-ampadu-included-712273|access-date=11 November 2017|publisher=Devon Live|date=1 November 2017}}</ref> и го направил своето деби на 17-годишна возраст, на 10 ноември 2017 година, против Франција на [[Стад де Франс]], влегувајќи како замена за [[Џо Ледли]] во 63-тата минута.<ref>{{cite news |url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/41854507 |title=France 2–0 Wales |work=BBC Sport |date=10 November 2017 |access-date=11 November 2017}}</ref> Во мај 2021 година, Ампаду бил избран во составот на Велс за одложениот турнир, [[Европско првенство во фудбал 2020|Европското првенство 2020]].<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/57301006|title=Uncapped Colwill in Wales Euro 2020 squad|work=BBC Sport }}</ref> На 20 јуни, во 55-тата минута од [[Европско првенство во фудбал 2020 - група А#Италија - Велс|поразот со 1–0]] од [[Фудбалска репрезентација на Италија|Италија]], тој добил директен [[Црвен картон (фудбал)|црвен картон]] за задоцнет старт над [[Федерико Бернардески]], со што станал најмладиот играч кој бил исклучен на Европското првенство.<ref>{{Cite news |title=Italy 1–0 Wales: Matteo Pessina seals win for hosts but Rob Page's side into Euro 2020 last 16 despite Ethan Ampadu red card |url=https://www.skysports.com/football/italy-vs-wales/report/421506 |archive-url=https://archive.today/20210620215119/https://www.skysports.com/football/italy-vs-wales/report/421506 |date=20 June 2021 |archive-date=20 June 2021 |work=Sky Sports |last=Peter |first=Smith |location=United Kingdom |language=en |access-date=20 June 2021 |url-status=live }}</ref> Во ноември 2022 година, тој бил повикан и за [[Светско првенство во фудбал 2022|Светското првенство 2022]] во [[Катар]],<ref>[https://www.bbc.co.uk/sport/football/63545011 2022 Wales World Cup squad]</ref> каде играл во сите три натпревари во групата, после која ''„змејовите“'' биле елиминирани. === Хронологија на репрезентативните настапи === {{Репрезентативни настапи|WAL}} {{Cronopar|10-11-2017|Сен Дени|FRA|2|0|WAL|-|Пријателска|13={{subon|64}}}} {{Cronopar|14-11-2017|Кардиф|WAL|1|1|PAN|-|Пријателска|13={{yel|21}} {{suboff|67}}}} {{Cronopar|6-9-2018|Кардиф|WAL|4|1|IRL|-|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза|13={{suboff|67}}}} {{Cronopar|9-9-2018|Орхус|DNK|2|0|WAL|-|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза|13={{suboff|71}}}} {{Cronopar|11-10-2018|Кардиф|WAL|1|4|ESP|-|Пријателска|13={{suboff|50}}}} {{Cronopar|16-11-2018|Кардиф|WAL|1|2|DNK|-|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза|13={{subon|50}} {{yel|86}}}} {{Cronopar|8-6-2019|Осиек|HRV|2|1|WAL|-|Квал. за ЕП|2020|13={{subon|66}}}} {{Cronopar|11-6-2019|Будимпешта|HUN|1|0|WAL|-|Квал. за ЕП|2020|13={{suboff|54}}}} {{Cronopar|6-9-2019|Кардиф|WAL|2|1|AZE|-|Квал. за ЕП|2020|13={{suboff|75}}}} {{Cronopar|10-10-2019|Трнава|SVK|1|1|WAL|-|Квал. за ЕП|2020|13={{yel|33}} {{suboff|58}}}} {{Cronopar|13-10-2019|Кардиф|WAL|1|1|HRV|-|Квал. за ЕП|2020|13={{suboff|50}}}} {{Cronopar|16-11-2019|Баку|AZE|0|2|WAL|-|Квал. за ЕП|2020|13={{yel|14}} {{suboff|88}}}} {{Cronopar|19-11-2019|Кардиф|WAL|2|0|HUN|-|Квал. за ЕП|2020|13={{subon|50}}}} {{Cronopar|3-9-2020|Хелсинки|FIN|0|1|WAL|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|6-9-2020|Кардиф|WAL|1|0|BGR|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|8-10-2020|Лондон|ENG|3|0|WAL|-|Пријателска|13={{yel|57}} {{suboff|62}}}} {{Cronopar|11-10-2020|Даблин|IRL|0|0|WAL|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|14-10-2020|Софија|BGR|0|1|WAL|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|15-11-2020|Кардиф|WAL|1|0|IRL|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|18-11-2020|Кардиф|WAL|3|1|FIN|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза|13={{yel|76}}}} {{Cronopar|24-3-2021|Левен|BEL|3|1|WAL|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|30-3-2021|Кардиф|WAL|1|0|CZE|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|5-6-2021|Кардиф|WAL|0|0|ALB|-|Пријателска|13={{suboff|46}}}} {{Cronopar|12-6-2021|Баку|WAL|1|1|CHE|-|Евро|2020|Прва фаза|13={{subon|90+3}}}} {{Cronopar|16-6-2021|Баку|TUR|0|2|WAL|-|Евро|2020|Прва фаза|13={{subon|73}}}} {{Cronopar|20-6-2021|Рим|ITA|1|0|WAL|-|Евро|2020|Прва фаза|13={{sent off|0|56}}}} {{Cronopar|1-9-2021|Хелсинки|FIN|0|0|WAL|-|Пријателска|13={{suboff|73}}}} {{Cronopar|8-9-2021|Кардиф|WAL|0|0|EST|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|8-10-2021|Прага|CZE|2|2|WAL|-|Квал. за СП|2022|13={{yel|26}}}} {{Cronopar|11-10-2021|Талин|EST|0|1|WAL|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|13-11-2021|Кардиф|WAL|5|1|BLR|-|Квал. за СП|2022|13={{yel|59}}}} {{Cronopar|24-3-2022|Кардиф|WAL|2|1|AUT|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|29-3-2022|Кардиф|WAL|1|1|CZE|-|Пријателска|13={{subon|61}}}} {{Cronopar|5-6-2022|Кардиф|WAL|1|0|UKR|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|11-6-2022|Кардиф|WAL|1|1|BEL|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза}} {{Cronopar|14-6-2022|Ротердам|NLD|3|2|WAL|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{yel|89}}}} {{Cronopar|22-9-2022|Брисел|BEL|2|1|WAL|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{yel|59}}}} {{Cronopar|21-11-2022|Ал Рајан|USA|1|1|WAL|-|Светско првенство|2022|Прва фаза|13={{suboff|90+5}}}} {{Cronopar|25-11-2022|Ал Рајан|WAL|0|2|IRN|-|Светско првенство|2022|Прва фаза|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|29-11-2022|Ал Рајан|WAL|0|3|ENG|-|Светско првенство|2022|Прва фаза}} {{Cronopar|25-3-2023|Сплит|HRV|1|1|WAL|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|28-3-2023|Кардиф|WAL|1|0|LAT|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|16-6-2023|Кардиф|WAL|2|4|ARM|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|19-6-2023|Самсун|TUR|2|0|WAL|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|7-9-2023|Кардиф|WAL|0|0|KOR|-|Пријателска|13={{suboff|46}}}} {{Cronopar|11-9-2023|Рига|LAT|0|2|WAL|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|15-10-2023|Кардиф|WAL|2|1|HRV|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|18-11-2023|Ереван|ARM|1|1|WAL|-|Квал. за ЕП|2024|13={{yel|55}}}} {{Cronopar|21-11-2023|Кардиф|WAL|1|1|TUR|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|21-3-2024|Кардиф|WAL|4|1|FIN|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|26-3-2024|Кардиф|WAL|0|0|POL|-|Квал. за ЕП|2024|11=dts|12=4 – 5}} {{Cronopar|9-6-2024|Трнава|SVK|4|0|WAL|-|Пријателска|13={{Капитен}} <ref>Постигнал автогол.</ref>}} {{Cronopar|6-9-2024|Кардиф|WAL|0|0|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|9-9-2024|Никшиќ|MNE|1|2|WAL|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|2}}}} {{Cronopar|6-6-2025|Кардиф|WAL|3|0|LIE|-|Квал. за СП|2026|13={{suboff|64}}|15=[[Додаток:Квалификации за СП во фудбал 2026 УЕФА - резултати и состави (група Ј)#Велс - Лихтенштајн|дет.]]}} {{Cronopar|9-6-2025|Брисел|BEL|4|3|WAL|-|Квал. за СП|2026|13={{yel|17}}|15=[[Додаток:Квалификации за СП во фудбал 2026 УЕФА - резултати и состави (група Ј)#Белгија - Велс|дет.]]}} {{Cronofin|56|0}} ==Статистика== === Клупска статистика === ''Статистиката е ажурирана на 27 мај 2024.'' {| class="wikitable center" style="text-align:center; font-size:90%" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || 2016-2017 || {{flagsport|ENG}} [[ФК Ескетер Сити|Ексетер Сити]] || [[Фудбалска лига на Англија Два 2016-2017|ФЛ2]] || 8 || 0 || [[ФА Куп 2016-2017|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2016-2017|ЛК]] || 1+2 ||0|| - || - || - || [[Трофеј на фудбалската лига на Англија 2016-2017|ТФЛ]] || 2 || 0 || 13 || 0 |- || [[ФК Челси сезона 2017-2018|2017-2018]] || rowspan="2"| {{flagsport|ENG}} [[ФК Челси|Челси]] || [[Премиер лига на Англија 2017-2018|ПЛ]] || 1 || 0 || [[ФА Куп 2017-2018|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2017-2018|ЛК]] || 3+3 ||0|| [[УЕФА Лига на шампиони 2017-2018|ЛШ]] ||0||0|| - || - || - ||7|| 0 |- |[[ФК Челси сезона 2018-2019|2018-2019]] || [[Премиер лига на Англија 2018-2019|ПЛ]] || 0 || 0 || [[ФА Куп 2018-2019|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2018-2019|ЛК]] || 2+0 || 0 || [[УЕФА Лига Европа 2018-2019|ЛЕ]] || 3 || 0 || [[ФА Комјунити Шилд 2018|КШ]] || 0 || 0 || 5 || 0 |- ! colspan="3" |Вкупно Челси || 1 || 0 || || 8 || 0 || || 3 || 0 || || 0 || 0 || 12 || 0 |- |[[РБ Лејпциг сезона 2019-2020|2019-2020]] || {{flagsport|GER}} [[РБ Лајпциг|РБ Лајпциг]] || [[Прва Бундеслига 2019-2020|БЛ]] || 3 || 0 || [[Фудбалски куп на Германија 2019-2020|КГ]] || 1 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2019-2020|ЛШ]] || 3 || 0 || - || - || - || 7 || 0 |- |[[ФК Шефилд Јунајтед сезона 2020-2021|2020-2021]] || {{flagsport|ENG}} [[ФК Шефилд Јунајтед|Шефилд Јунајтед]] || [[Премиер лига на Англија 2020-2021|ПЛ]] || 25 || 0 ||[[ФА Куп 2020-2021|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2020-2021|ЛК]] || 3+1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 29 || 0 |- | [[ФК Венеција сезона 2021-2022|2021-2022]] || rowspan=1|{{flagsport|ITA}} [[ФК Венеција|Венеција]] || [[Серија А 2021-2022|А]]|| 29 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2021-2022|КИ]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 30 || 0 |- |[[Специја Калчо сезона 2022-2023|2022-2023]] || {{flagsport|ITA}} [[Специја Калчо|Специја]] || |[[Серија А 2022-2023|А]] || 31+1<ref name=":2">Бараж за опстанок</ref> || 0+1<ref name=":2" /> || [[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 34 || 1 |- |[[ФК Лидс Јунајтед сезона 2023-2024|2023-2024]] || rowspan="2"| {{flagsport|ENG}} [[ФК Лидс Јунајтед|Лидс Јунајтед]] || [[Фудбалска лига на Англија Чемпионшип 2023-2024|ФЛЧ]] || 46+3<ref>Во плејофот.</ref>|| 0 ||[[ФА Куп 2023-2024|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2023-2024|ЛК]] || 3+2 || 2+0 || - || - || - || - || - || - ||54 || 2 |- |[[ФК Лидс Јунајтед сезона 2024-2025|2024-2025]] || [[Фудбалска лига на Англија Чемпионшип 2024-2025|ФЛЧ]] || 29 || 0 ||[[ФА Куп 2024-2025|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2024-2025|ЛК]] || 2+1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 32 || 0 |- ! colspan="3" |Вкупно Лидс Јунајтед || 75+3 || 0 || || 8 || 2 || || 0 || 0 || || 0 || 0 || 86 || 2 |- ! colspan="3" |Вкупно во кариерата || 172+4 || 1 || || 27 || 2 || || 6 || 0 || || 2 || 0 || 211 || 3 |} ==Титули== ===Клупски=== ====Челси==== *'''{{Трофеј-ФА куп}} [[ФА Куп]]''' : 1 : 2017-2018 *'''{{Трофеј-Куп на УЕФА}} [[Лига Европа]]''' : 1 : 2018-2019 *'''{{Трофеј-Суперкуп на Европа}} [[Суперкуп на УЕФА]]''' : 1 : 2021 ====Лидс Јунајтед==== *'''[[Фудбалска лига на Англија Чемпионшип]]''' : 1 : 2024-2025 ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Велс |image3=Flag of Wales.svg }} *[https://int.soccerway.com/players/ethan-ampadu/440094/ Итан Ампаду на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/ethan-ampadu/profil/spieler/392771 Итан Ампаду на transfermarkt] *[https://www.espn.co.uk/football/player/_/id/241317/ethan-ampadu Итан Ампаду на espn] *[https://www.whoscored.com/players/322418/show/ethan-ampadu Итан Ампаду на whoscored] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Ампаду, Итан}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Велшки фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Челзи]] [[Категорија:Фудбалери на РБ Лајпциг]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Шефилд Јунајтед]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Венеција]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Специја]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Лидс Јунајтед]] ehfvqflqzmyqavsrxemfzbo064gp3n4 5382168 5382165 2025-06-20T21:21:23Z Carshalton 30527 /* Хронологија на репрезентативните настапи */ 5382168 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Итан Ампаду | image = [[File:Ethan Ampadu With Wales 2020.jpg|200px|]] | caption = | fullname = Итан Квами Колм Рејмонд Ампаду<ref>{{cite web|url=https://www.thefa.com/-/media/files/thefaportal/governance-docs/registrations/july-2017.ashx|title=List of Players Registered as Scholars in Accordance with Rule C.3 Between 01/07/2017 and 31/07/2017|access-date=26 September 2017|format=PDF|page=46|publisher=The FA}}</ref> | birth_date = {{birth date and age|df=y|2000|9|14}}<ref>{{cite web |url=https://www.premierleague.com/players/19731/Ethan-Ampadu/overview |title=Ethan Ampadu: Overview |publisher=Premier League |access-date=5 October 2018}}</ref> | birth_place = [[Ексетер]], [[Англија]] | nationality = {{flagsport|WAL}} [[Велс]] | height = {{height|m=1.84}}<ref>{{cite web |title=Ethan Ampadu |url=https://www.acspezia.com/en/teams/profile/ethan-ampadu.4314.html |publisher=Spezia Calcio |access-date=2 September 2022}}</ref> | currentclub = {{Fb team Leeds United}} | clubnumber = 4 | position = [[Одбрана (фудбал)|одбрана]], [[Среден ред (фудбал)|среден ред]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Exeter City}} | years1 = 2016-2017 | caps1 = 8 | goals1 = 0 | clubs1 = {{Fb team Exeter City}} | years2 = 2017-2023 | caps2 = 1 | goals2 = 0 | clubs2 = {{Fb team Chelsea}} | years3 = 2019-2020 | caps3 = 3 | goals3 = 0 | clubs3 = →{{Fb team RB Leipzig}} | years4 = 2020-2021 | caps4 = 25 | goals4 = 0 | clubs4 = →{{Fb team Sheffield United}} | years5 = 2021-2022 | caps5 = 29 | goals5 = 0 | clubs5 = →{{Fb team Venezia}} | years6 = 2022-2023 | caps6 = 31 | goals6 = 0 | clubs6 = →{{Fb team Spezia}} | years7 = 2024- | caps7 = 75 | goals7 = 0 | clubs7 = {{Fb team Leeds United}} | nationalyears1 = 2015-2016 | nationalcaps1 = 6 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{flagsport|WAL}} [[Фудбалска репрезентација на Велс под 17 години|Велс 17]] | nationalyears2 = 2016 | nationalcaps2 = 3 | nationalgoals2 = 0 | nationalteam2 = {{flagsport|WAL}} [[Фудбалска репрезентација на Велс под 19 години|Велс 19]] | nationalyears3 = 2017- | nationalcaps3 = 56 | nationalgoals3 = 0 | nationalteam3 = {{flagsport|WAL}} [[Фудбалска репрезентација на Велс|Велс]] }} '''Итан Ампаду''' (роден на {{роден на|14|септември|2000}} во {{роден во|Ексетер}}) — [[Велс|велшки]] [[фудбалер]], [[Одбрана (фудбал)|играч од одбраната]] или од [[Среден ред (фудбал)|средниот ред]] на [[ФК Лидс Јунајтед|Лидс Јунајтед]] и на [[Фудбалска репрезентација на Велс|велшката репрезентација]]. ==Биографија== Итан е син на поранешниот [[Ирска|ирски]] [[фудбалер]], со [[Гана|ганско]] потекло, [[Квами Ампаду]].<ref name=":0">{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calciomercato/2021/08/31/ampadu-venezia-calciomercato-chi-e|title=I dread, il doppio ruolo e il 'precedente' italiano: ecco Ampadu|access-date=28 септември 2021}}</ref> Државјанството на [[Велс]] го добил благодарение на корените на неговата мајка.<ref name=":0" /><ref>[http://www.walesonline.co.uk/sport/football/football-news/manchester-united-fc-target-ethan-11154499 Why Manchester United FC target Ethan Ampadu chose Wales over England] walesonline.com</ref> ==Клупска кариера== Ампаду е роден во [[Ексетер]], каде и ја започнал својата кариера во [[ФК Ексетер Сити|истоимениот клуб]].<ref>{{cite news |url=https://www.mirror.co.uk/sport/football/news/chelsea-teenager-ethan-ampadu-set-11519170 |title=Chelsea teenager Ethan Ampadu to be handed first Wales start – just a year after Exeter bow at 15|newspaper=Daily Mirror |date=14 November 2017|access-date=11 September 2018}}</ref> Дебитирал за првиот тим на Ексетер Сити на 9 август 2016, во победата со 1-0 над [[ФК Брентфорд|Брентфорд]] во првото коло на [[Лига куп на Англија 2016-2017|Лига купот]], играјќи ги сите 120 минути и бил прогласен за играч на натпреварот;<ref>{{cite news|title=Exeter City 1–0 Brentford|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/36949680|access-date=11 November 2017|work=BBC Sport|date=9 August 2016}}</ref> со тој настап, тој исто така, станал најмладиот дебитант на клубот (на возраст од 15 години и 10 месеци), со што го урнал претходниот рекорд на [[Клиф Бастин]], кој стоел 88 години.<ref>[http://www.walesonline.co.uk/sport/football/who-ethan-ampadu-wales-face-11729005 Who is Ethan Ampadu? Wales face tug-of-war with England over 15-year-old wonder dubbed a cross between Aaron Ramsey and Joe Allen] walesonline.com</ref> Една недела подоцна, тој го имал своето првенствено деби во [[Фудбалска лига на Англија Два|Лига Два]]. [[Податотека:Ethan Ampadu 2017.jpg|thumb|200px|left|Ампаду со Челси во 2017]] На 1 јули 2017 година, Ампаду потпишал за [[ФК Челси|Челси]],<ref>{{Cite web|url=https://www.exetercityfc.co.uk/news/2017/july/ethan-ampadu-signs-for-chelsea/|title=Exeter City in talks with Chelsea over fee for teenage star Ethan Ampadu|lаnguage=en|access-date=28 септември 2021}}</ref> за кого дебитирал на 20 септември, во натпреварот од [[Лига куп на Англија 2017-2018|Лига купот]] добиен со 5-1 против [[ФК Нотингем Форест|Нотингем Форест]], заменувајќи го [[Сеск Фабрегас]] во 56-тата минута; ова го направило деветтиот најмлад дебитант во историјата на ''„сините“'' и прв од [[2007]].<ref>[https://www.goal.com/en/news/ethan-ampadu-becomes-youngest-chelsea-player-in-over-a-decade/bc21v7w4akx81wegeigdlwkge ETHAN AMPADU BECOMES YOUNGEST CHELSEA PLAYER IN OVER A DECADE] goal.com</ref> Откако го продолжил договорот со Челси до 2023 година, не можејќи да добие многу простор во првиот тим, почнувајќи од 2019 година тој бил редовно испраќан на позајмици играјќи за {{Fb team (N) RB Leipzig}} во [[Прва Бундеслига (фудбал)|Бундеслигата]], за {{Fb team (N) Sheffield United}} во [[Премиер лига на Англија|Премиер лигата]], како и со [[Италија|италијанските]] клубови {{Fb team (N) Venezia}} и {{Fb team (N) Spezia}} во [[Серија А]], испаѓајќи од лигата и со двата клуба на крајот од сезоните. Играјќи за Специја, токму во баражот за опстанок против {{Fb team (N) Verona}} (1-3), го постигнал својот прв гол во кариерата. На 19 јули 2023 година, Ампаду потпишал четиригодишен договор со {{Fb team (N) Leeds United}}, кој за неговите услуги платил 7 милиони фунти.<ref>{{Cite web |date=2023-07-19 |title=Ethan Ampadu becomes first summer signing |url=https://www.leedsunited.com/news/team-news/31692/ethan-ampadu-becomes-first-summer-signing |access-date=2023-07-19 |website=www.leedsunited.com |language=en}}</ref> Во сезоната 2024-2025, Ампаду бил капитен на Лидс и со 29 настапи го предводел клубот до промоција во [[Премиер лига на Англија|Премиер лигата]], освојувајќи ја титулата во [[Фудбалска лига на Англија Чемпионшип 2024-2025|Чемпионшип]].<ref>{{Cite web |title=Plymouth Argyle 1-2 Leeds United: Leeds win Championship title as Pilgrims are relegated |url=https://www.bbc.com/sport/football/live/c14xy52vg71t |access-date=2025-05-09 |website=BBC Sport |language=en-GB}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Ампаду избрал на репрезентативно ниво да го претставува {{NazNB|FUrep|WAL}}, иако исто така имал право да игра и за {{NazNB|FUrep|ENG}}, {{NazNB|FUrep|IRL}} и {{NazNB|FUrep|GHA}}.<ref name="walesonline">{{cite web|url=http://www.walesonline.co.uk/sport/football/football-news/manchester-united-fc-target-ethan-11154499|title=Why Man Utd target Ethan Ampadu chose Wales over England|first=Gareth|last=Rogers|date=7 April 2016|work=WalesOnline.co.uk}}</ref> На 26 мај 2017 година, на 16-годишна возраст, Ампаду бил повикан во [[Фудбалска репрезентација на Велс|сениорската репрезентација на Велс]] пред нивниот квалификациски натпревар за Светското првенство против [[Фудбалска репрезентација на Србија|Србија]].<ref>{{cite news|title=Ethan Ampadu: Exeter City youngster included in Wales squad|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/40041499|work=[[BBC Sport]]|access-date=26 May 2017}}</ref> Тој бил повикан повторно на 1 ноември 2017 година во пресрет на пријателските натпревари против [[Фудбалска репрезентација на Франција|Франција]] и [[Фудбалска репрезентација на Панама|Панама]],<ref>{{cite news|last1=Byrom|first1=David|title=Chelsea starlet Ethan Ampadu included in Wales squad for November friendlies|url=http://www.devonlive.com/sport/football/football-news/chelsea-starlet-ethan-ampadu-included-712273|access-date=11 November 2017|publisher=Devon Live|date=1 November 2017}}</ref> и го направил своето деби на 17-годишна возраст, на 10 ноември 2017 година, против Франција на [[Стад де Франс]], влегувајќи како замена за [[Џо Ледли]] во 63-тата минута.<ref>{{cite news |url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/41854507 |title=France 2–0 Wales |work=BBC Sport |date=10 November 2017 |access-date=11 November 2017}}</ref> Во мај 2021 година, Ампаду бил избран во составот на Велс за одложениот турнир, [[Европско првенство во фудбал 2020|Европското првенство 2020]].<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/57301006|title=Uncapped Colwill in Wales Euro 2020 squad|work=BBC Sport }}</ref> На 20 јуни, во 55-тата минута од [[Европско првенство во фудбал 2020 - група А#Италија - Велс|поразот со 1–0]] од [[Фудбалска репрезентација на Италија|Италија]], тој добил директен [[Црвен картон (фудбал)|црвен картон]] за задоцнет старт над [[Федерико Бернардески]], со што станал најмладиот играч кој бил исклучен на Европското првенство.<ref>{{Cite news |title=Italy 1–0 Wales: Matteo Pessina seals win for hosts but Rob Page's side into Euro 2020 last 16 despite Ethan Ampadu red card |url=https://www.skysports.com/football/italy-vs-wales/report/421506 |archive-url=https://archive.today/20210620215119/https://www.skysports.com/football/italy-vs-wales/report/421506 |date=20 June 2021 |archive-date=20 June 2021 |work=Sky Sports |last=Peter |first=Smith |location=United Kingdom |language=en |access-date=20 June 2021 |url-status=live }}</ref> Во ноември 2022 година, тој бил повикан и за [[Светско првенство во фудбал 2022|Светското првенство 2022]] во [[Катар]],<ref>[https://www.bbc.co.uk/sport/football/63545011 2022 Wales World Cup squad]</ref> каде играл во сите три натпревари во групата, после која ''„змејовите“'' биле елиминирани. === Хронологија на репрезентативните настапи === {{Репрезентативни настапи|WAL}} {{Cronopar|10-11-2017|Сен Дени|FRA|2|0|WAL|-|Пријателска|13={{subon|64}}}} {{Cronopar|14-11-2017|Кардиф|WAL|1|1|PAN|-|Пријателска|13={{yel|21}} {{suboff|67}}}} {{Cronopar|6-9-2018|Кардиф|WAL|4|1|IRL|-|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза|13={{suboff|67}}}} {{Cronopar|9-9-2018|Орхус|DNK|2|0|WAL|-|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза|13={{suboff|71}}}} {{Cronopar|11-10-2018|Кардиф|WAL|1|4|ESP|-|Пријателска|13={{suboff|50}}}} {{Cronopar|16-11-2018|Кардиф|WAL|1|2|DNK|-|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза|13={{subon|50}} {{yel|86}}}} {{Cronopar|8-6-2019|Осиек|HRV|2|1|WAL|-|Квал. за ЕП|2020|13={{subon|66}}}} {{Cronopar|11-6-2019|Будимпешта|HUN|1|0|WAL|-|Квал. за ЕП|2020|13={{suboff|54}}}} {{Cronopar|6-9-2019|Кардиф|WAL|2|1|AZE|-|Квал. за ЕП|2020|13={{suboff|75}}}} {{Cronopar|10-10-2019|Трнава|SVK|1|1|WAL|-|Квал. за ЕП|2020|13={{yel|33}} {{suboff|58}}}} {{Cronopar|13-10-2019|Кардиф|WAL|1|1|HRV|-|Квал. за ЕП|2020|13={{suboff|50}}}} {{Cronopar|16-11-2019|Баку|AZE|0|2|WAL|-|Квал. за ЕП|2020|13={{yel|14}} {{suboff|88}}}} {{Cronopar|19-11-2019|Кардиф|WAL|2|0|HUN|-|Квал. за ЕП|2020|13={{subon|50}}}} {{Cronopar|3-9-2020|Хелсинки|FIN|0|1|WAL|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|6-9-2020|Кардиф|WAL|1|0|BGR|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|8-10-2020|Лондон|ENG|3|0|WAL|-|Пријателска|13={{yel|57}} {{suboff|62}}}} {{Cronopar|11-10-2020|Даблин|IRL|0|0|WAL|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|14-10-2020|Софија|BGR|0|1|WAL|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|15-11-2020|Кардиф|WAL|1|0|IRL|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|18-11-2020|Кардиф|WAL|3|1|FIN|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза|13={{yel|76}}}} {{Cronopar|24-3-2021|Левен|BEL|3|1|WAL|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|30-3-2021|Кардиф|WAL|1|0|CZE|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|5-6-2021|Кардиф|WAL|0|0|ALB|-|Пријателска|13={{suboff|46}}}} {{Cronopar|12-6-2021|Баку|WAL|1|1|CHE|-|Евро|2020|Прва фаза|13={{subon|90+3}}}} {{Cronopar|16-6-2021|Баку|TUR|0|2|WAL|-|Евро|2020|Прва фаза|13={{subon|73}}}} {{Cronopar|20-6-2021|Рим|ITA|1|0|WAL|-|Евро|2020|Прва фаза|13={{sent off|0|56}}}} {{Cronopar|1-9-2021|Хелсинки|FIN|0|0|WAL|-|Пријателска|13={{suboff|73}}}} {{Cronopar|8-9-2021|Кардиф|WAL|0|0|EST|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|8-10-2021|Прага|CZE|2|2|WAL|-|Квал. за СП|2022|13={{yel|26}}}} {{Cronopar|11-10-2021|Талин|EST|0|1|WAL|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|13-11-2021|Кардиф|WAL|5|1|BLR|-|Квал. за СП|2022|13={{yel|59}}}} {{Cronopar|24-3-2022|Кардиф|WAL|2|1|AUT|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|29-3-2022|Кардиф|WAL|1|1|CZE|-|Пријателска|13={{subon|61}}}} {{Cronopar|5-6-2022|Кардиф|WAL|1|0|UKR|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|11-6-2022|Кардиф|WAL|1|1|BEL|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза}} {{Cronopar|14-6-2022|Ротердам|NLD|3|2|WAL|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{yel|89}}}} {{Cronopar|22-9-2022|Брисел|BEL|2|1|WAL|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{yel|59}}}} {{Cronopar|21-11-2022|Ал Рајан|USA|1|1|WAL|-|Светско првенство|2022|Прва фаза|13={{suboff|90+5}}|15=[[Светско првенство во фудбал 2022 - група Б#САД - Велс|дет.]]}} {{Cronopar|25-11-2022|Ал Рајан|WAL|0|2|IRN|-|Светско првенство|2022|Прва фаза|13={{suboff|77}}|15=[[Светско првенство во фудбал 2022 - група Б#Велс - Иран|дет.]]}} {{Cronopar|29-11-2022|Ал Рајан|WAL|0|3|ENG|-|Светско првенство|2022|Прва фаза|15=[[Светско првенство во фудбал 2022 - група Б#Велс - Англија|дет.]]}} {{Cronopar|25-3-2023|Сплит|HRV|1|1|WAL|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|28-3-2023|Кардиф|WAL|1|0|LAT|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|16-6-2023|Кардиф|WAL|2|4|ARM|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|19-6-2023|Самсун|TUR|2|0|WAL|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|7-9-2023|Кардиф|WAL|0|0|KOR|-|Пријателска|13={{suboff|46}}}} {{Cronopar|11-9-2023|Рига|LAT|0|2|WAL|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|15-10-2023|Кардиф|WAL|2|1|HRV|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|18-11-2023|Ереван|ARM|1|1|WAL|-|Квал. за ЕП|2024|13={{yel|55}}}} {{Cronopar|21-11-2023|Кардиф|WAL|1|1|TUR|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|21-3-2024|Кардиф|WAL|4|1|FIN|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|26-3-2024|Кардиф|WAL|0|0|POL|-|Квал. за ЕП|2024|11=dts|12=4 – 5}} {{Cronopar|9-6-2024|Трнава|SVK|4|0|WAL|-|Пријателска|13={{Капитен}} <ref>Постигнал автогол.</ref>}} {{Cronopar|6-9-2024|Кардиф|WAL|0|0|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|9-9-2024|Никшиќ|MNE|1|2|WAL|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|2}}}} {{Cronopar|6-6-2025|Кардиф|WAL|3|0|LIE|-|Квал. за СП|2026|13={{suboff|64}}|15=[[Додаток:Квалификации за СП во фудбал 2026 УЕФА - резултати и состави (група Ј)#Велс - Лихтенштајн|дет.]]}} {{Cronopar|9-6-2025|Брисел|BEL|4|3|WAL|-|Квал. за СП|2026|13={{yel|17}}|15=[[Додаток:Квалификации за СП во фудбал 2026 УЕФА - резултати и состави (група Ј)#Белгија - Велс|дет.]]}} {{Cronofin|56|0}} ==Статистика== === Клупска статистика === ''Статистиката е ажурирана на 27 мај 2024.'' {| class="wikitable center" style="text-align:center; font-size:90%" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || 2016-2017 || {{flagsport|ENG}} [[ФК Ескетер Сити|Ексетер Сити]] || [[Фудбалска лига на Англија Два 2016-2017|ФЛ2]] || 8 || 0 || [[ФА Куп 2016-2017|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2016-2017|ЛК]] || 1+2 ||0|| - || - || - || [[Трофеј на фудбалската лига на Англија 2016-2017|ТФЛ]] || 2 || 0 || 13 || 0 |- || [[ФК Челси сезона 2017-2018|2017-2018]] || rowspan="2"| {{flagsport|ENG}} [[ФК Челси|Челси]] || [[Премиер лига на Англија 2017-2018|ПЛ]] || 1 || 0 || [[ФА Куп 2017-2018|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2017-2018|ЛК]] || 3+3 ||0|| [[УЕФА Лига на шампиони 2017-2018|ЛШ]] ||0||0|| - || - || - ||7|| 0 |- |[[ФК Челси сезона 2018-2019|2018-2019]] || [[Премиер лига на Англија 2018-2019|ПЛ]] || 0 || 0 || [[ФА Куп 2018-2019|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2018-2019|ЛК]] || 2+0 || 0 || [[УЕФА Лига Европа 2018-2019|ЛЕ]] || 3 || 0 || [[ФА Комјунити Шилд 2018|КШ]] || 0 || 0 || 5 || 0 |- ! colspan="3" |Вкупно Челси || 1 || 0 || || 8 || 0 || || 3 || 0 || || 0 || 0 || 12 || 0 |- |[[РБ Лејпциг сезона 2019-2020|2019-2020]] || {{flagsport|GER}} [[РБ Лајпциг|РБ Лајпциг]] || [[Прва Бундеслига 2019-2020|БЛ]] || 3 || 0 || [[Фудбалски куп на Германија 2019-2020|КГ]] || 1 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2019-2020|ЛШ]] || 3 || 0 || - || - || - || 7 || 0 |- |[[ФК Шефилд Јунајтед сезона 2020-2021|2020-2021]] || {{flagsport|ENG}} [[ФК Шефилд Јунајтед|Шефилд Јунајтед]] || [[Премиер лига на Англија 2020-2021|ПЛ]] || 25 || 0 ||[[ФА Куп 2020-2021|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2020-2021|ЛК]] || 3+1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 29 || 0 |- | [[ФК Венеција сезона 2021-2022|2021-2022]] || rowspan=1|{{flagsport|ITA}} [[ФК Венеција|Венеција]] || [[Серија А 2021-2022|А]]|| 29 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2021-2022|КИ]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 30 || 0 |- |[[Специја Калчо сезона 2022-2023|2022-2023]] || {{flagsport|ITA}} [[Специја Калчо|Специја]] || |[[Серија А 2022-2023|А]] || 31+1<ref name=":2">Бараж за опстанок</ref> || 0+1<ref name=":2" /> || [[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 34 || 1 |- |[[ФК Лидс Јунајтед сезона 2023-2024|2023-2024]] || rowspan="2"| {{flagsport|ENG}} [[ФК Лидс Јунајтед|Лидс Јунајтед]] || [[Фудбалска лига на Англија Чемпионшип 2023-2024|ФЛЧ]] || 46+3<ref>Во плејофот.</ref>|| 0 ||[[ФА Куп 2023-2024|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2023-2024|ЛК]] || 3+2 || 2+0 || - || - || - || - || - || - ||54 || 2 |- |[[ФК Лидс Јунајтед сезона 2024-2025|2024-2025]] || [[Фудбалска лига на Англија Чемпионшип 2024-2025|ФЛЧ]] || 29 || 0 ||[[ФА Куп 2024-2025|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2024-2025|ЛК]] || 2+1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 32 || 0 |- ! colspan="3" |Вкупно Лидс Јунајтед || 75+3 || 0 || || 8 || 2 || || 0 || 0 || || 0 || 0 || 86 || 2 |- ! colspan="3" |Вкупно во кариерата || 172+4 || 1 || || 27 || 2 || || 6 || 0 || || 2 || 0 || 211 || 3 |} ==Титули== ===Клупски=== ====Челси==== *'''{{Трофеј-ФА куп}} [[ФА Куп]]''' : 1 : 2017-2018 *'''{{Трофеј-Куп на УЕФА}} [[Лига Европа]]''' : 1 : 2018-2019 *'''{{Трофеј-Суперкуп на Европа}} [[Суперкуп на УЕФА]]''' : 1 : 2021 ====Лидс Јунајтед==== *'''[[Фудбалска лига на Англија Чемпионшип]]''' : 1 : 2024-2025 ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Велс |image3=Flag of Wales.svg }} *[https://int.soccerway.com/players/ethan-ampadu/440094/ Итан Ампаду на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/ethan-ampadu/profil/spieler/392771 Итан Ампаду на transfermarkt] *[https://www.espn.co.uk/football/player/_/id/241317/ethan-ampadu Итан Ампаду на espn] *[https://www.whoscored.com/players/322418/show/ethan-ampadu Итан Ампаду на whoscored] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Ампаду, Итан}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Велшки фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Челзи]] [[Категорија:Фудбалери на РБ Лајпциг]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Шефилд Јунајтед]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Венеција]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Специја]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Лидс Јунајтед]] jw9y4vv8bnszgrinetnts5cl6pxo18x 5382170 5382168 2025-06-20T21:24:12Z Carshalton 30527 /* Хронологија на репрезентативните настапи */ 5382170 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | name = Итан Ампаду | image = [[File:Ethan Ampadu With Wales 2020.jpg|200px|]] | caption = | fullname = Итан Квами Колм Рејмонд Ампаду<ref>{{cite web|url=https://www.thefa.com/-/media/files/thefaportal/governance-docs/registrations/july-2017.ashx|title=List of Players Registered as Scholars in Accordance with Rule C.3 Between 01/07/2017 and 31/07/2017|access-date=26 September 2017|format=PDF|page=46|publisher=The FA}}</ref> | birth_date = {{birth date and age|df=y|2000|9|14}}<ref>{{cite web |url=https://www.premierleague.com/players/19731/Ethan-Ampadu/overview |title=Ethan Ampadu: Overview |publisher=Premier League |access-date=5 October 2018}}</ref> | birth_place = [[Ексетер]], [[Англија]] | nationality = {{flagsport|WAL}} [[Велс]] | height = {{height|m=1.84}}<ref>{{cite web |title=Ethan Ampadu |url=https://www.acspezia.com/en/teams/profile/ethan-ampadu.4314.html |publisher=Spezia Calcio |access-date=2 September 2022}}</ref> | currentclub = {{Fb team Leeds United}} | clubnumber = 4 | position = [[Одбрана (фудбал)|одбрана]], [[Среден ред (фудбал)|среден ред]] | youthyears1 = | youthclubs1 = {{Fb team Exeter City}} | years1 = 2016-2017 | caps1 = 8 | goals1 = 0 | clubs1 = {{Fb team Exeter City}} | years2 = 2017-2023 | caps2 = 1 | goals2 = 0 | clubs2 = {{Fb team Chelsea}} | years3 = 2019-2020 | caps3 = 3 | goals3 = 0 | clubs3 = →{{Fb team RB Leipzig}} | years4 = 2020-2021 | caps4 = 25 | goals4 = 0 | clubs4 = →{{Fb team Sheffield United}} | years5 = 2021-2022 | caps5 = 29 | goals5 = 0 | clubs5 = →{{Fb team Venezia}} | years6 = 2022-2023 | caps6 = 31 | goals6 = 0 | clubs6 = →{{Fb team Spezia}} | years7 = 2024- | caps7 = 75 | goals7 = 0 | clubs7 = {{Fb team Leeds United}} | nationalyears1 = 2015-2016 | nationalcaps1 = 6 | nationalgoals1 = 0 | nationalteam1 = {{flagsport|WAL}} [[Фудбалска репрезентација на Велс под 17 години|Велс 17]] | nationalyears2 = 2016 | nationalcaps2 = 3 | nationalgoals2 = 0 | nationalteam2 = {{flagsport|WAL}} [[Фудбалска репрезентација на Велс под 19 години|Велс 19]] | nationalyears3 = 2017- | nationalcaps3 = 56 | nationalgoals3 = 0 | nationalteam3 = {{flagsport|WAL}} [[Фудбалска репрезентација на Велс|Велс]] }} '''Итан Ампаду''' (роден на {{роден на|14|септември|2000}} во {{роден во|Ексетер}}) — [[Велс|велшки]] [[фудбалер]], [[Одбрана (фудбал)|играч од одбраната]] или од [[Среден ред (фудбал)|средниот ред]] на [[ФК Лидс Јунајтед|Лидс Јунајтед]] и на [[Фудбалска репрезентација на Велс|велшката репрезентација]]. ==Биографија== Итан е син на поранешниот [[Ирска|ирски]] [[фудбалер]], со [[Гана|ганско]] потекло, [[Квами Ампаду]].<ref name=":0">{{Cite web|url=https://sport.sky.it/calciomercato/2021/08/31/ampadu-venezia-calciomercato-chi-e|title=I dread, il doppio ruolo e il 'precedente' italiano: ecco Ampadu|access-date=28 септември 2021}}</ref> Државјанството на [[Велс]] го добил благодарение на корените на неговата мајка.<ref name=":0" /><ref>[http://www.walesonline.co.uk/sport/football/football-news/manchester-united-fc-target-ethan-11154499 Why Manchester United FC target Ethan Ampadu chose Wales over England] walesonline.com</ref> ==Клупска кариера== Ампаду е роден во [[Ексетер]], каде и ја започнал својата кариера во [[ФК Ексетер Сити|истоимениот клуб]].<ref>{{cite news |url=https://www.mirror.co.uk/sport/football/news/chelsea-teenager-ethan-ampadu-set-11519170 |title=Chelsea teenager Ethan Ampadu to be handed first Wales start – just a year after Exeter bow at 15|newspaper=Daily Mirror |date=14 November 2017|access-date=11 September 2018}}</ref> Дебитирал за првиот тим на Ексетер Сити на 9 август 2016, во победата со 1-0 над [[ФК Брентфорд|Брентфорд]] во првото коло на [[Лига куп на Англија 2016-2017|Лига купот]], играјќи ги сите 120 минути и бил прогласен за играч на натпреварот;<ref>{{cite news|title=Exeter City 1–0 Brentford|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/36949680|access-date=11 November 2017|work=BBC Sport|date=9 August 2016}}</ref> со тој настап, тој исто така, станал најмладиот дебитант на клубот (на возраст од 15 години и 10 месеци), со што го урнал претходниот рекорд на [[Клиф Бастин]], кој стоел 88 години.<ref>[http://www.walesonline.co.uk/sport/football/who-ethan-ampadu-wales-face-11729005 Who is Ethan Ampadu? Wales face tug-of-war with England over 15-year-old wonder dubbed a cross between Aaron Ramsey and Joe Allen] walesonline.com</ref> Една недела подоцна, тој го имал своето првенствено деби во [[Фудбалска лига на Англија Два|Лига Два]]. [[Податотека:Ethan Ampadu 2017.jpg|thumb|200px|left|Ампаду со Челси во 2017]] На 1 јули 2017 година, Ампаду потпишал за [[ФК Челси|Челси]],<ref>{{Cite web|url=https://www.exetercityfc.co.uk/news/2017/july/ethan-ampadu-signs-for-chelsea/|title=Exeter City in talks with Chelsea over fee for teenage star Ethan Ampadu|lаnguage=en|access-date=28 септември 2021}}</ref> за кого дебитирал на 20 септември, во натпреварот од [[Лига куп на Англија 2017-2018|Лига купот]] добиен со 5-1 против [[ФК Нотингем Форест|Нотингем Форест]], заменувајќи го [[Сеск Фабрегас]] во 56-тата минута; ова го направило деветтиот најмлад дебитант во историјата на ''„сините“'' и прв од [[2007]].<ref>[https://www.goal.com/en/news/ethan-ampadu-becomes-youngest-chelsea-player-in-over-a-decade/bc21v7w4akx81wegeigdlwkge ETHAN AMPADU BECOMES YOUNGEST CHELSEA PLAYER IN OVER A DECADE] goal.com</ref> Откако го продолжил договорот со Челси до 2023 година, не можејќи да добие многу простор во првиот тим, почнувајќи од 2019 година тој бил редовно испраќан на позајмици играјќи за {{Fb team (N) RB Leipzig}} во [[Прва Бундеслига (фудбал)|Бундеслигата]], за {{Fb team (N) Sheffield United}} во [[Премиер лига на Англија|Премиер лигата]], како и со [[Италија|италијанските]] клубови {{Fb team (N) Venezia}} и {{Fb team (N) Spezia}} во [[Серија А]], испаѓајќи од лигата и со двата клуба на крајот од сезоните. Играјќи за Специја, токму во баражот за опстанок против {{Fb team (N) Verona}} (1-3), го постигнал својот прв гол во кариерата. На 19 јули 2023 година, Ампаду потпишал четиригодишен договор со {{Fb team (N) Leeds United}}, кој за неговите услуги платил 7 милиони фунти.<ref>{{Cite web |date=2023-07-19 |title=Ethan Ampadu becomes first summer signing |url=https://www.leedsunited.com/news/team-news/31692/ethan-ampadu-becomes-first-summer-signing |access-date=2023-07-19 |website=www.leedsunited.com |language=en}}</ref> Во сезоната 2024-2025, Ампаду бил капитен на Лидс и со 29 настапи го предводел клубот до промоција во [[Премиер лига на Англија|Премиер лигата]], освојувајќи ја титулата во [[Фудбалска лига на Англија Чемпионшип 2024-2025|Чемпионшип]].<ref>{{Cite web |title=Plymouth Argyle 1-2 Leeds United: Leeds win Championship title as Pilgrims are relegated |url=https://www.bbc.com/sport/football/live/c14xy52vg71t |access-date=2025-05-09 |website=BBC Sport |language=en-GB}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Ампаду избрал на репрезентативно ниво да го претставува {{NazNB|FUrep|WAL}}, иако исто така имал право да игра и за {{NazNB|FUrep|ENG}}, {{NazNB|FUrep|IRL}} и {{NazNB|FUrep|GHA}}.<ref name="walesonline">{{cite web|url=http://www.walesonline.co.uk/sport/football/football-news/manchester-united-fc-target-ethan-11154499|title=Why Man Utd target Ethan Ampadu chose Wales over England|first=Gareth|last=Rogers|date=7 April 2016|work=WalesOnline.co.uk}}</ref> На 26 мај 2017 година, на 16-годишна возраст, Ампаду бил повикан во [[Фудбалска репрезентација на Велс|сениорската репрезентација на Велс]] пред нивниот квалификациски натпревар за Светското првенство против [[Фудбалска репрезентација на Србија|Србија]].<ref>{{cite news|title=Ethan Ampadu: Exeter City youngster included in Wales squad|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/40041499|work=[[BBC Sport]]|access-date=26 May 2017}}</ref> Тој бил повикан повторно на 1 ноември 2017 година во пресрет на пријателските натпревари против [[Фудбалска репрезентација на Франција|Франција]] и [[Фудбалска репрезентација на Панама|Панама]],<ref>{{cite news|last1=Byrom|first1=David|title=Chelsea starlet Ethan Ampadu included in Wales squad for November friendlies|url=http://www.devonlive.com/sport/football/football-news/chelsea-starlet-ethan-ampadu-included-712273|access-date=11 November 2017|publisher=Devon Live|date=1 November 2017}}</ref> и го направил своето деби на 17-годишна возраст, на 10 ноември 2017 година, против Франција на [[Стад де Франс]], влегувајќи како замена за [[Џо Ледли]] во 63-тата минута.<ref>{{cite news |url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/41854507 |title=France 2–0 Wales |work=BBC Sport |date=10 November 2017 |access-date=11 November 2017}}</ref> Во мај 2021 година, Ампаду бил избран во составот на Велс за одложениот турнир, [[Европско првенство во фудбал 2020|Европското првенство 2020]].<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/57301006|title=Uncapped Colwill in Wales Euro 2020 squad|work=BBC Sport }}</ref> На 20 јуни, во 55-тата минута од [[Европско првенство во фудбал 2020 - група А#Италија - Велс|поразот со 1–0]] од [[Фудбалска репрезентација на Италија|Италија]], тој добил директен [[Црвен картон (фудбал)|црвен картон]] за задоцнет старт над [[Федерико Бернардески]], со што станал најмладиот играч кој бил исклучен на Европското првенство.<ref>{{Cite news |title=Italy 1–0 Wales: Matteo Pessina seals win for hosts but Rob Page's side into Euro 2020 last 16 despite Ethan Ampadu red card |url=https://www.skysports.com/football/italy-vs-wales/report/421506 |archive-url=https://archive.today/20210620215119/https://www.skysports.com/football/italy-vs-wales/report/421506 |date=20 June 2021 |archive-date=20 June 2021 |work=Sky Sports |last=Peter |first=Smith |location=United Kingdom |language=en |access-date=20 June 2021 |url-status=live }}</ref> Во ноември 2022 година, тој бил повикан и за [[Светско првенство во фудбал 2022|Светското првенство 2022]] во [[Катар]],<ref>[https://www.bbc.co.uk/sport/football/63545011 2022 Wales World Cup squad]</ref> каде играл во сите три натпревари во групата, после која ''„змејовите“'' биле елиминирани. === Хронологија на репрезентативните настапи === {{Репрезентативни настапи|WAL}} {{Cronopar|10-11-2017|Сен Дени|FRA|2|0|WAL|-|Пријателска|13={{subon|64}}}} {{Cronopar|14-11-2017|Кардиф|WAL|1|1|PAN|-|Пријателска|13={{yel|21}} {{suboff|67}}}} {{Cronopar|6-9-2018|Кардиф|WAL|4|1|IRL|-|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза|13={{suboff|67}}}} {{Cronopar|9-9-2018|Орхус|DNK|2|0|WAL|-|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза|13={{suboff|71}}}} {{Cronopar|11-10-2018|Кардиф|WAL|1|4|ESP|-|Пријателска|13={{suboff|50}}}} {{Cronopar|16-11-2018|Кардиф|WAL|1|2|DNK|-|УЕФА Лига на нации|2018-2019|Прва фаза|13={{subon|50}} {{yel|86}}}} {{Cronopar|8-6-2019|Осиек|HRV|2|1|WAL|-|Квал. за ЕП|2020|13={{subon|66}}}} {{Cronopar|11-6-2019|Будимпешта|HUN|1|0|WAL|-|Квал. за ЕП|2020|13={{suboff|54}}}} {{Cronopar|6-9-2019|Кардиф|WAL|2|1|AZE|-|Квал. за ЕП|2020|13={{suboff|75}}}} {{Cronopar|10-10-2019|Трнава|SVK|1|1|WAL|-|Квал. за ЕП|2020|13={{yel|33}} {{suboff|58}}}} {{Cronopar|13-10-2019|Кардиф|WAL|1|1|HRV|-|Квал. за ЕП|2020|13={{suboff|50}}}} {{Cronopar|16-11-2019|Баку|AZE|0|2|WAL|-|Квал. за ЕП|2020|13={{yel|14}} {{suboff|88}}}} {{Cronopar|19-11-2019|Кардиф|WAL|2|0|HUN|-|Квал. за ЕП|2020|13={{subon|50}}}} {{Cronopar|3-9-2020|Хелсинки|FIN|0|1|WAL|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|6-9-2020|Кардиф|WAL|1|0|BGR|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|8-10-2020|Лондон|ENG|3|0|WAL|-|Пријателска|13={{yel|57}} {{suboff|62}}}} {{Cronopar|11-10-2020|Даблин|IRL|0|0|WAL|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|14-10-2020|Софија|BGR|0|1|WAL|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|15-11-2020|Кардиф|WAL|1|0|IRL|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза}} {{Cronopar|18-11-2020|Кардиф|WAL|3|1|FIN|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза|13={{yel|76}}}} {{Cronopar|24-3-2021|Левен|BEL|3|1|WAL|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|30-3-2021|Кардиф|WAL|1|0|CZE|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|5-6-2021|Кардиф|WAL|0|0|ALB|-|Пријателска|13={{suboff|46}}}} {{Cronopar|12-6-2021|Баку|WAL|1|1|CHE|-|Евро|2020|Прва фаза|13={{subon|90+3}}|15=[[Европско првенство во фудбал 2020 - група А#Велс - Швајцарија|дет.]]}} {{Cronopar|16-6-2021|Баку|TUR|0|2|WAL|-|Евро|2020|Прва фаза|13={{subon|73}}|15=[[Европско првенство во фудбал 2020 - група А#Турција - Велс|дет.]]}} {{Cronopar|20-6-2021|Рим|ITA|1|0|WAL|-|Евро|2020|Прва фаза|13={{sent off|0|56}}|15=[[Европско првенство во фудбал 2020 - група А#Италија - Велс|дет.]]}} {{Cronopar|1-9-2021|Хелсинки|FIN|0|0|WAL|-|Пријателска|13={{suboff|73}}}} {{Cronopar|8-9-2021|Кардиф|WAL|0|0|EST|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|8-10-2021|Прага|CZE|2|2|WAL|-|Квал. за СП|2022|13={{yel|26}}}} {{Cronopar|11-10-2021|Талин|EST|0|1|WAL|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|13-11-2021|Кардиф|WAL|5|1|BLR|-|Квал. за СП|2022|13={{yel|59}}}} {{Cronopar|24-3-2022|Кардиф|WAL|2|1|AUT|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|29-3-2022|Кардиф|WAL|1|1|CZE|-|Пријателска|13={{subon|61}}}} {{Cronopar|5-6-2022|Кардиф|WAL|1|0|UKR|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|11-6-2022|Кардиф|WAL|1|1|BEL|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза}} {{Cronopar|14-6-2022|Ротердам|NLD|3|2|WAL|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{yel|89}}}} {{Cronopar|22-9-2022|Брисел|BEL|2|1|WAL|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{yel|59}}}} {{Cronopar|21-11-2022|Ал Рајан|USA|1|1|WAL|-|Светско првенство|2022|Прва фаза|13={{suboff|90+5}}|15=[[Светско првенство во фудбал 2022 - група Б#САД - Велс|дет.]]}} {{Cronopar|25-11-2022|Ал Рајан|WAL|0|2|IRN|-|Светско првенство|2022|Прва фаза|13={{suboff|77}}|15=[[Светско првенство во фудбал 2022 - група Б#Велс - Иран|дет.]]}} {{Cronopar|29-11-2022|Ал Рајан|WAL|0|3|ENG|-|Светско првенство|2022|Прва фаза|15=[[Светско првенство во фудбал 2022 - група Б#Велс - Англија|дет.]]}} {{Cronopar|25-3-2023|Сплит|HRV|1|1|WAL|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|28-3-2023|Кардиф|WAL|1|0|LAT|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|16-6-2023|Кардиф|WAL|2|4|ARM|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|19-6-2023|Самсун|TUR|2|0|WAL|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|7-9-2023|Кардиф|WAL|0|0|KOR|-|Пријателска|13={{suboff|46}}}} {{Cronopar|11-9-2023|Рига|LAT|0|2|WAL|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|15-10-2023|Кардиф|WAL|2|1|HRV|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|18-11-2023|Ереван|ARM|1|1|WAL|-|Квал. за ЕП|2024|13={{yel|55}}}} {{Cronopar|21-11-2023|Кардиф|WAL|1|1|TUR|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|21-3-2024|Кардиф|WAL|4|1|FIN|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|26-3-2024|Кардиф|WAL|0|0|POL|-|Квал. за ЕП|2024|11=dts|12=4 – 5}} {{Cronopar|9-6-2024|Трнава|SVK|4|0|WAL|-|Пријателска|13={{Капитен}} <ref>Постигнал автогол.</ref>}} {{Cronopar|6-9-2024|Кардиф|WAL|0|0|TUR|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|9-9-2024|Никшиќ|MNE|1|2|WAL|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|2}}}} {{Cronopar|6-6-2025|Кардиф|WAL|3|0|LIE|-|Квал. за СП|2026|13={{suboff|64}}|15=[[Додаток:Квалификации за СП во фудбал 2026 УЕФА - резултати и состави (група Ј)#Велс - Лихтенштајн|дет.]]}} {{Cronopar|9-6-2025|Брисел|BEL|4|3|WAL|-|Квал. за СП|2026|13={{yel|17}}|15=[[Додаток:Квалификации за СП во фудбал 2026 УЕФА - резултати и состави (група Ј)#Белгија - Велс|дет.]]}} {{Cronofin|56|0}} ==Статистика== === Клупска статистика === ''Статистиката е ажурирана на 27 мај 2024.'' {| class="wikitable center" style="text-align:center; font-size:90%" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- || 2016-2017 || {{flagsport|ENG}} [[ФК Ескетер Сити|Ексетер Сити]] || [[Фудбалска лига на Англија Два 2016-2017|ФЛ2]] || 8 || 0 || [[ФА Куп 2016-2017|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2016-2017|ЛК]] || 1+2 ||0|| - || - || - || [[Трофеј на фудбалската лига на Англија 2016-2017|ТФЛ]] || 2 || 0 || 13 || 0 |- || [[ФК Челси сезона 2017-2018|2017-2018]] || rowspan="2"| {{flagsport|ENG}} [[ФК Челси|Челси]] || [[Премиер лига на Англија 2017-2018|ПЛ]] || 1 || 0 || [[ФА Куп 2017-2018|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2017-2018|ЛК]] || 3+3 ||0|| [[УЕФА Лига на шампиони 2017-2018|ЛШ]] ||0||0|| - || - || - ||7|| 0 |- |[[ФК Челси сезона 2018-2019|2018-2019]] || [[Премиер лига на Англија 2018-2019|ПЛ]] || 0 || 0 || [[ФА Куп 2018-2019|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2018-2019|ЛК]] || 2+0 || 0 || [[УЕФА Лига Европа 2018-2019|ЛЕ]] || 3 || 0 || [[ФА Комјунити Шилд 2018|КШ]] || 0 || 0 || 5 || 0 |- ! colspan="3" |Вкупно Челси || 1 || 0 || || 8 || 0 || || 3 || 0 || || 0 || 0 || 12 || 0 |- |[[РБ Лејпциг сезона 2019-2020|2019-2020]] || {{flagsport|GER}} [[РБ Лајпциг|РБ Лајпциг]] || [[Прва Бундеслига 2019-2020|БЛ]] || 3 || 0 || [[Фудбалски куп на Германија 2019-2020|КГ]] || 1 || 0 || [[УЕФА Лига на шампиони 2019-2020|ЛШ]] || 3 || 0 || - || - || - || 7 || 0 |- |[[ФК Шефилд Јунајтед сезона 2020-2021|2020-2021]] || {{flagsport|ENG}} [[ФК Шефилд Јунајтед|Шефилд Јунајтед]] || [[Премиер лига на Англија 2020-2021|ПЛ]] || 25 || 0 ||[[ФА Куп 2020-2021|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2020-2021|ЛК]] || 3+1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 29 || 0 |- | [[ФК Венеција сезона 2021-2022|2021-2022]] || rowspan=1|{{flagsport|ITA}} [[ФК Венеција|Венеција]] || [[Серија А 2021-2022|А]]|| 29 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2021-2022|КИ]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 30 || 0 |- |[[Специја Калчо сезона 2022-2023|2022-2023]] || {{flagsport|ITA}} [[Специја Калчо|Специја]] || |[[Серија А 2022-2023|А]] || 31+1<ref name=":2">Бараж за опстанок</ref> || 0+1<ref name=":2" /> || [[Фудбалски куп на Италија 2022-2023|КИ]] || 2 || 0 || - || - || - || - || - || - || 34 || 1 |- |[[ФК Лидс Јунајтед сезона 2023-2024|2023-2024]] || rowspan="2"| {{flagsport|ENG}} [[ФК Лидс Јунајтед|Лидс Јунајтед]] || [[Фудбалска лига на Англија Чемпионшип 2023-2024|ФЛЧ]] || 46+3<ref>Во плејофот.</ref>|| 0 ||[[ФА Куп 2023-2024|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2023-2024|ЛК]] || 3+2 || 2+0 || - || - || - || - || - || - ||54 || 2 |- |[[ФК Лидс Јунајтед сезона 2024-2025|2024-2025]] || [[Фудбалска лига на Англија Чемпионшип 2024-2025|ФЛЧ]] || 29 || 0 ||[[ФА Куп 2024-2025|ФАКуп]]+[[Лига куп на Англија 2024-2025|ЛК]] || 2+1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 32 || 0 |- ! colspan="3" |Вкупно Лидс Јунајтед || 75+3 || 0 || || 8 || 2 || || 0 || 0 || || 0 || 0 || 86 || 2 |- ! colspan="3" |Вкупно во кариерата || 172+4 || 1 || || 27 || 2 || || 6 || 0 || || 2 || 0 || 211 || 3 |} ==Титули== ===Клупски=== ====Челси==== *'''{{Трофеј-ФА куп}} [[ФА Куп]]''' : 1 : 2017-2018 *'''{{Трофеј-Куп на УЕФА}} [[Лига Европа]]''' : 1 : 2018-2019 *'''{{Трофеј-Суперкуп на Европа}} [[Суперкуп на УЕФА]]''' : 1 : 2021 ====Лидс Јунајтед==== *'''[[Фудбалска лига на Англија Чемпионшип]]''' : 1 : 2024-2025 ==Наводи== {{наводи}} ==Надворешни врски== {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Велс |image3=Flag of Wales.svg }} *[https://int.soccerway.com/players/ethan-ampadu/440094/ Итан Ампаду на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/ethan-ampadu/profil/spieler/392771 Итан Ампаду на transfermarkt] *[https://www.espn.co.uk/football/player/_/id/241317/ethan-ampadu Итан Ампаду на espn] *[https://www.whoscored.com/players/322418/show/ethan-ampadu Итан Ампаду на whoscored] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Ампаду, Итан}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Велшки фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Челзи]] [[Категорија:Фудбалери на РБ Лајпциг]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Шефилд Јунајтед]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Венеција]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Специја]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Лидс Јунајтед]] f9f5qcng9ehxelcxox7whsdgl3orka8 Општина Јаболци 0 1372948 5382287 5381255 2025-06-21T10:33:43Z Dandarmkd 31127 5382287 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Општина Јаболци (1952-1955)<br />Месен народен одбор Јаболци (1945-1952) |common_name = Месен народен одбор Јаболци |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Јаболци]] |entities = [[Држилово]] (1952-1955), [[Јаболци]] (1945-1955), [[Нова Брезница]] (1945-1955), [[Осинчани]] (1945-1947, 1950-1955), [[Патишка Река]] (1950-1955) |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]]<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]]<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]] (1945-1947)<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] (1945-1947), [[Скопска Околија|Скопска]] (1947-1955) |today = [[Општина Сопиште]], [[Општина Студеничани]] |year_start = 1945 |year_end = 1955 |event_start = Основање на МНО Јаболци |date_start = |event_end = Укинување на Општина Јаболци |date_end = |event1 = |date_event1 = |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Ракотинци |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = [[Попис на населението во Македонија (1948)|1948]] |stat_area1 = |stat_pop1 = 1,409 |stat_year2 = [[Попис на населението во Македонија (1953)|1953]] |stat_area2 = |stat_pop2 = 3,169 |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Општина Јаболци''', именувана и како '''Месен народен одбор Јаболци''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1945-1955 година. ==Историја== Месниот народен одбор Јаболци бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негови составни населени места биле [[Јаболци]], [[Нова Брезница]], и [[Осинчани]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=155 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Јаболци бил намален на сметка на новата [[Општина Сушица (Маркова Река)|Месен народен одбор Сушица]] кој го добил селото Осинчани.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Јаболци бил проширен на сметка на соседниот и укинат Месен народен одбор Сушица со неговото село Осинчани, и соседниот и променет [[Општина Држилово|Месен народен одбор Држилово]] со неговото село [[Патишка Река]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=204 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, сега со називот, Општина Јаболци била проширена на сметка на соседниот и укинат МНО Држилово со неговото село [[Држилово]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1955 година, Општина Јаболци била укината и нејзината општинска територија припаднала на [[Општина Ракотинци]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на околиите и општините во Народна Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305175641/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | work= | page=236 | issue=20 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=29 јуни 1955 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> ==Население== Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Јаболци имал 1,409 жители, односно вкупното население на [[Јаболци]], [[Нова Брезница]], и [[Осинчани]]. Од таа бројка, 1,235 биле Македонци, додека 174 биле [[Македонски Албанци|Албанци]].<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 17 јуни 2025}}</ref> Според [[Попис на населението во Македонија (1953)|пописот од 1953 година]], Општина Јаболци имала 3,169 жители, односно вкупното население на [[Држилово]], [[Јаболци]], [[Нова Брезница]], [[Осинчани]], и [[Патишка Река]]. Следува табела според народностите во пописот од 1953 година:<ref>{{нмс | author= | title=Укупно становништво по народности | url=https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20190403212649/https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | work= | publisher=Државен завод за статистика на Србија |page=65 | archivedate=3 април 2019 | date= | accessdate= 17 јуни 2025}}</ref><ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1953 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150629032157/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=29 јуни 2015 | date= | accessdate= 17 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 1,538 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 806 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 812 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 1 |- |Неопределени [[Југословени]] | 12 |} == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] *[[Список на општини во Македонија по население (1953)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Јаболци]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1955 година|Јаболци]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Јаболци]] [[Категорија:Драчевска Околија]] gt3w32eguj0fonswit9cp2w9g8jngoz 5382289 5382287 2025-06-21T10:35:01Z Dandarmkd 31127 /* Историја */ 5382289 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Општина Јаболци (1952-1955)<br />Месен народен одбор Јаболци (1945-1952) |common_name = Месен народен одбор Јаболци |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Јаболци]] |entities = [[Држилово]] (1952-1955), [[Јаболци]] (1945-1955), [[Нова Брезница]] (1945-1955), [[Осинчани]] (1945-1947, 1950-1955), [[Патишка Река]] (1950-1955) |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]]<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]]<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]] (1945-1947)<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] (1945-1947), [[Скопска Околија|Скопска]] (1947-1955) |today = [[Општина Сопиште]], [[Општина Студеничани]] |year_start = 1945 |year_end = 1955 |event_start = Основање на МНО Јаболци |date_start = |event_end = Укинување на Општина Јаболци |date_end = |event1 = |date_event1 = |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Ракотинци |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = [[Попис на населението во Македонија (1948)|1948]] |stat_area1 = |stat_pop1 = 1,409 |stat_year2 = [[Попис на населението во Македонија (1953)|1953]] |stat_area2 = |stat_pop2 = 3,169 |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Општина Јаболци''', именувана и како '''Месен народен одбор Јаболци''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1945-1955 година. ==Историја== Месниот народен одбор Јаболци бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негови составни населени места биле [[Јаболци]], [[Нова Брезница]], и [[Осинчани]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=155 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Јаболци бил намален на сметка на новиот [[Општина Сушица (Маркова Река)|Месен народен одбор Сушица]] кој го добил селото Осинчани.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Јаболци бил проширен на сметка на соседниот и укинат Месен народен одбор Сушица со неговото село Осинчани, и соседниот и променет [[Општина Држилово|Месен народен одбор Држилово]] со неговото село [[Патишка Река]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=204 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, сега со називот, Општина Јаболци била проширена на сметка на соседниот и укинат МНО Држилово со неговото село [[Држилово]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1955 година, Општина Јаболци била укината и нејзината општинска територија припаднала на [[Општина Ракотинци]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на околиите и општините во Народна Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305175641/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | work= | page=236 | issue=20 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=29 јуни 1955 | accessdate=17 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> ==Население== Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Јаболци имал 1,409 жители, односно вкупното население на [[Јаболци]], [[Нова Брезница]], и [[Осинчани]]. Од таа бројка, 1,235 биле Македонци, додека 174 биле [[Македонски Албанци|Албанци]].<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 17 јуни 2025}}</ref> Според [[Попис на населението во Македонија (1953)|пописот од 1953 година]], Општина Јаболци имала 3,169 жители, односно вкупното население на [[Држилово]], [[Јаболци]], [[Нова Брезница]], [[Осинчани]], и [[Патишка Река]]. Следува табела според народностите во пописот од 1953 година:<ref>{{нмс | author= | title=Укупно становништво по народности | url=https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20190403212649/https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | work= | publisher=Државен завод за статистика на Србија |page=65 | archivedate=3 април 2019 | date= | accessdate= 17 јуни 2025}}</ref><ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1953 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150629032157/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=29 јуни 2015 | date= | accessdate= 17 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 1,538 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 806 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 812 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 1 |- |Неопределени [[Југословени]] | 12 |} == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] *[[Список на општини во Македонија по население (1953)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Јаболци]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1955 година|Јаболци]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Јаболци]] [[Категорија:Драчевска Околија]] 5p6ngshxgez5i3330efcmrwbrzrq52m Томаш Суслов 0 1372950 5382082 5381278 2025-06-20T17:23:02Z Carshalton 30527 5382082 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Томаш Суслов | image = [[Податотека:SVK vs. SMR 2024 Slovakia Nr. 7 Suslov (cropped).jpg|220px]] | fullname = Томаш Суслов | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2002|6|7}} | cityofbirth = [[Спишка Нова Вес]] | countryofbirth = [[Словачка]] | height = {{height|m=1.70}} | nationality = {{flagsport|SVK}} [[Словачка]] | position = {{Football/MF}} | currentclub = {{Fb team Verona}} | clubnumber = 31 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|Flag of None.svg}} Спишка Нова Вес | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Tatran Presov}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Groningen}} | years1 = 2020-2023 |caps1 = 90 |goals1 = 5 |clubs1 = {{Fb team Groningen}} | years2 = 2023- |caps2 = 63 |goals2 = 3 |clubs2 = {{Fb team Verona}} | nationalyears1 = 2019-2020 |nationalcaps1 = 1 |nationalgoals1 = 0 |nationalteam1 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 15 години|Словачка 15]] | nationalyears2 = 2019-2020 |nationalcaps2 = 4 |nationalgoals2 = 1 |nationalteam2 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 16 години|Словачка 16]] | nationalyears3 = 2019-2020 |nationalcaps3 = 8 |nationalgoals3 = 2 |nationalteam3 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 17 години|Словачка 17]] | nationalyears4 = 2021 |nationalcaps4 = 3 |nationalgoals4 = 2 |nationalteam4 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 18 години|Словачка 18]] | nationalyears5 = 2021-2022 |nationalcaps5 = 2 |nationalgoals5 = 0 |nationalteam5 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 19 години|Словачка 19]] | nationalyears6 = 2023- |nationalcaps6 = 7 |nationalgoals6 = 3 |nationalteam6 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 21 година|Словачка 21]] | nationalyears7 = 2023- |nationalcaps7 = 40 |nationalgoals7 = 4 |nationalteam7 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка|Словачка]] }} '''Томаш Суслов''' (роден на [[7 јуни]] [[2002]] година) — [[Словачка|словачки]] [[фудбал]]ер, {{Football/MF/player}} на {{Fb team (N) Verona}} и на [[Фудбалска репрезентација на Словачка|словачката репрезентација]]. ==Технички карактеристики== Левоног [[Среден ред (фудбал)|офанзивен играч од средниот ред]], добар во ситуации еден на еден, брз во тесни простори и во забрзувањето со топката во нозе.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.worldfootballscouting.com/scheda-giocatore/tomas-suslov-talento-slovacco-classe-2002/|title=Tomas Suslov: talento slovacco classe 2002|access-date=2021-06-15}}</ref> Неговата визија за играта го прави клучен и во фазата на дистрибуција на топката и во давањето на асистенции, а знае да се уфрла и од втора позиција.<ref name=":0" /> Моќта на неговите удари му овозможува да биде опасен од средна дистанца.<ref name=":0" /> Надарен со силен карактер, тој може да се користи и како крилен напаѓач.<ref name=":0" /> ==Клупска кариера== Откако пораснал во младинскиот сектор на [[1. ФК Татран Прешов|Татран Прешов]], во август 2018 година, тој бил купен од {{Fb team (N) Groningen}} кои го додале во својот младински сектор.<ref>{{Cite web|url=http://www.1fctatran.sk/2018/08/10/dvaja-futbalisti-z-akademie-prestupuju-do-europskych-velkoklubov/|title=Dvaja futbalisti z akadémie prestupujú do európskych veľkoklubov|date=10 август 2018|language=sk}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/slowaaks-jeugdinternational-suslov-naar-fc-groningen/2|title=Slowaaks jeugdinternational Suslov naar FC Groningen|language=nl|access-date=2021-06-15|archivedate=7 giugno 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220607055128/https://www.fcgroningen.nl/nieuws/slowaaks-jeugdinternational-suslov-naar-fc-groningen/2|dead-link=yes}}</ref> На 22 август 2019 година, тој го обновил договорот до 2022 година,<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/nieuw-contract-tomas-suslov/2|title=Nieuw contract Tomas Suslov|date=22 август 2019|language=nl}}</ref> и на 22 февруари 2020 година го направил своето деби за првиот тим, играјќи ги последните минути од поразот со 1-0 на домашен терен од [[ВВВ Венло]].<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/debutant-suslov-mooiste-moment-tot-nu-toe/2|title=Debutant Suslov: ‘Mooiste moment tot nu toe’|date=23 февруари 2020|language=nl}}</ref> Промовиран во првиот тим пред почетокот на сезоната 2020-2021, тој го постигнал својот прв гол во кариерата на 13 септември, со кој го израмнил резултатот во поразот од 3-1 од {{Fb team (N) PSV}}.<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/fc-groningen-strijdt-maar-verliest-openingsduel-van-psv/2|title=FC Groningen strijdt, maar verliest openingsduel van PSV|date=13 септември 2020|language=nl}}</ref> Десет дена подоцна, тој ја обновил врската со ''„зелено-белите“'', продолжувајќи го својот договор до 2025 година.<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/fc-groningen-bindt-talent-suslov-nog-langer/2|title=FC Groningen bindt talent Suslov nog langer|date=23 септември 2020|language=nl}}</ref> На 1 септември 2023 година, тој бил позајмен на {{Fb team (N) Verona}}, со обврска за откуп.<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/fc-groningen-en-hellas-verona-akkoord-over-transfer-suslov/|titolo=FC Groningen en Hellas Verona akkoord over transfer Suslov|date=2023-09-01|language=nl|access-date=2023-09-02}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.hellasverona.it/news/tomas-suslov-e-un-nuovo-centrocampista-dellhellas-verona|title=Tomas Suslov è un nuovo centrocampista dell'Hellas Verona|access-date=2023-09-02}}</ref> На 18 септември 2020 година, тој го направил своето деби во [[Серија А 2023-2024|Серија А]], заменувајќи го својот сонародник [[Ондреј Дуда]] во 70-тата минута од домашниот натпревар против [[ФК Болоња|Болоња]], кој завршил нерешено 0-0. На 28 јануари 2024 година, тој го постигнал својот прв гол за клубот воедно и во првенството, реализирајќи [[Пенал (фудбал)|пенал]], со кој и донел водство на Верона во домашниот натпревар против [[Фрозиноне Калчо|Фрозиноне]], кој на крајот завршил нерешено 1-1.<ref>{{Cite web|url=https://www.sportmediaset.mediaset.it/calcio/seriea/serie-a-verona-frosinone-1-1-kaio-jorge-risponde-a-suslov_76631496-202402k.shtml|title=Serie A, Verona-Frosinone 1-1: Kaio Jorge risponde a Suslov|access-date=2024-01-29}}</ref> На 31 јануари 2024 година, тој бил целосно откупен од клубот од Венето.<ref>{{Cite web|url=https://www.hellasverona.it/news/ufficiale-tomas-suslov-riscattato-da-fc-groningen|title=Ufficiale: Tomas Suslov riscattato da FC Groningen|date=31 gennaio 2024|access-date=31 јануари 2024}}</ref> Во својата прва [[ФК Хелас Верона сезона 2023-2024|сезона]] во Италија, тој одиграл вкупно 32 првенствени натпревари, постигнал три гола и имал пет асистенции.<ref>{{Cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/lazio-sondaggio-per-suslov-lotito-vuole-un-centrocampista-alla-luis-alberto-1988371|title=Lazio, sondaggio per Suslov. Lotito vuole un centrocampista alla Luis Alberto|author=Andrea Losapio|date=10 luglio 2024|access-date=10 јули 2024}}</ref> ==Наводи== {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Словачка |image3=Flag of Slovakia.svg }} {{Ризница-врска|Tomáš Suslov}} *[https://int.soccerway.com/players/tom-s-suslov/577393/ Томаш Суслов на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/tomas-suslov/profil/spieler/540333 Томаш Суслов на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/301665/tomas-suslov Томаш Суслов на espn] *[https://www.whoscored.com/players/391047/show/tom%C3%A1s-suslov Томаш Суслов на whoscored] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Суслов, Томаш}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Словачки фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Гронинген]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Верона]] [[Категорија:Родени во 2002 година]] mtxcubzufbk3ek6qe6epf7q3oizqmwz 5382086 5382082 2025-06-20T17:37:14Z Carshalton 30527 5382086 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Томаш Суслов | image = [[Податотека:SVK vs. SMR 2024 Slovakia Nr. 7 Suslov (cropped).jpg|220px]] | fullname = Томаш Суслов | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2002|6|7}} | cityofbirth = [[Спишка Нова Вес]] | countryofbirth = [[Словачка]] | height = {{height|m=1.70}} | nationality = {{flagsport|SVK}} [[Словачка]] | position = {{Football/MF}} | currentclub = {{Fb team Verona}} | clubnumber = 31 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|Flag of None.svg}} Спишка Нова Вес | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Tatran Presov}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Groningen}} | years1 = 2020-2023 |caps1 = 90 |goals1 = 5 |clubs1 = {{Fb team Groningen}} | years2 = 2023- |caps2 = 63 |goals2 = 3 |clubs2 = {{Fb team Verona}} | nationalyears1 = 2019-2020 |nationalcaps1 = 1 |nationalgoals1 = 0 |nationalteam1 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 15 години|Словачка 15]] | nationalyears2 = 2019-2020 |nationalcaps2 = 4 |nationalgoals2 = 1 |nationalteam2 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 16 години|Словачка 16]] | nationalyears3 = 2019-2020 |nationalcaps3 = 8 |nationalgoals3 = 2 |nationalteam3 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 17 години|Словачка 17]] | nationalyears4 = 2021 |nationalcaps4 = 3 |nationalgoals4 = 2 |nationalteam4 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 18 години|Словачка 18]] | nationalyears5 = 2021-2022 |nationalcaps5 = 2 |nationalgoals5 = 0 |nationalteam5 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 19 години|Словачка 19]] | nationalyears6 = 2023- |nationalcaps6 = 7 |nationalgoals6 = 3 |nationalteam6 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 21 година|Словачка 21]] | nationalyears7 = 2023- |nationalcaps7 = 40 |nationalgoals7 = 4 |nationalteam7 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка|Словачка]] }} '''Томаш Суслов''' (роден на [[7 јуни]] [[2002]] година) — [[Словачка|словачки]] [[фудбал]]ер, {{Football/MF/player}} на {{Fb team (N) Verona}} и на [[Фудбалска репрезентација на Словачка|словачката репрезентација]]. ==Технички карактеристики== Левоног [[Среден ред (фудбал)|офанзивен играч од средниот ред]], добар во ситуации еден на еден, брз во тесни простори и во забрзувањето со топката во нозе.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.worldfootballscouting.com/scheda-giocatore/tomas-suslov-talento-slovacco-classe-2002/|title=Tomas Suslov: talento slovacco classe 2002|access-date=2021-06-15}}</ref> Неговата визија за играта го прави клучен и во фазата на дистрибуција на топката и во давањето на асистенции, а знае да се уфрла и од втора позиција.<ref name=":0" /> Моќта на неговите удари му овозможува да биде опасен од средна дистанца.<ref name=":0" /> Надарен со силен карактер, тој може да се користи и како крилен напаѓач.<ref name=":0" /> ==Клупска кариера== Откако пораснал во младинскиот сектор на [[1. ФК Татран Прешов|Татран Прешов]], во август 2018 година, тој бил купен од {{Fb team (N) Groningen}} кои го додале во својот младински сектор.<ref>{{Cite web|url=http://www.1fctatran.sk/2018/08/10/dvaja-futbalisti-z-akademie-prestupuju-do-europskych-velkoklubov/|title=Dvaja futbalisti z akadémie prestupujú do európskych veľkoklubov|date=10 август 2018|language=sk}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/slowaaks-jeugdinternational-suslov-naar-fc-groningen/2|title=Slowaaks jeugdinternational Suslov naar FC Groningen|language=nl|access-date=2021-06-15|archivedate=7 giugno 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220607055128/https://www.fcgroningen.nl/nieuws/slowaaks-jeugdinternational-suslov-naar-fc-groningen/2|dead-link=yes}}</ref> На 22 август 2019 година, тој го обновил договорот до 2022 година,<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/nieuw-contract-tomas-suslov/2|title=Nieuw contract Tomas Suslov|date=22 август 2019|language=nl}}</ref> и на 22 февруари 2020 година го направил своето деби за првиот тим, играјќи ги последните минути од поразот со 1-0 на домашен терен од [[ВВВ Венло]].<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/debutant-suslov-mooiste-moment-tot-nu-toe/2|title=Debutant Suslov: ‘Mooiste moment tot nu toe’|date=23 февруари 2020|language=nl}}</ref> Промовиран во првиот тим пред почетокот на сезоната 2020-2021, тој го постигнал својот прв гол во кариерата на 13 септември, со кој го израмнил резултатот во поразот од 3-1 од {{Fb team (N) PSV}}.<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/fc-groningen-strijdt-maar-verliest-openingsduel-van-psv/2|title=FC Groningen strijdt, maar verliest openingsduel van PSV|date=13 септември 2020|language=nl}}</ref> Десет дена подоцна, тој ја обновил врската со ''„зелено-белите“'', продолжувајќи го својот договор до 2025 година.<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/fc-groningen-bindt-talent-suslov-nog-langer/2|title=FC Groningen bindt talent Suslov nog langer|date=23 септември 2020|language=nl}}</ref> На 1 септември 2023 година, тој бил позајмен на {{Fb team (N) Verona}}, со обврска за откуп.<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/fc-groningen-en-hellas-verona-akkoord-over-transfer-suslov/|titolo=FC Groningen en Hellas Verona akkoord over transfer Suslov|date=2023-09-01|language=nl|access-date=2023-09-02}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.hellasverona.it/news/tomas-suslov-e-un-nuovo-centrocampista-dellhellas-verona|title=Tomas Suslov è un nuovo centrocampista dell'Hellas Verona|access-date=2023-09-02}}</ref> На 18 септември 2020 година, тој го направил своето деби во [[Серија А 2023-2024|Серија А]], заменувајќи го својот сонародник [[Ондреј Дуда]] во 70-тата минута од домашниот натпревар против [[ФК Болоња|Болоња]], кој завршил нерешено 0-0. На 28 јануари 2024 година, тој го постигнал својот прв гол за клубот воедно и во првенството, реализирајќи [[Пенал (фудбал)|пенал]], со кој и донел водство на Верона во домашниот натпревар против [[Фрозиноне Калчо|Фрозиноне]], кој на крајот завршил нерешено 1-1.<ref>{{Cite web|url=https://www.sportmediaset.mediaset.it/calcio/seriea/serie-a-verona-frosinone-1-1-kaio-jorge-risponde-a-suslov_76631496-202402k.shtml|title=Serie A, Verona-Frosinone 1-1: Kaio Jorge risponde a Suslov|access-date=2024-01-29}}</ref> На 31 јануари 2024 година, тој бил целосно откупен од клубот од Венето.<ref>{{Cite web|url=https://www.hellasverona.it/news/ufficiale-tomas-suslov-riscattato-da-fc-groningen|title=Ufficiale: Tomas Suslov riscattato da FC Groningen|date=31 gennaio 2024|access-date=31 јануари 2024}}</ref> Во својата прва [[ФК Хелас Верона сезона 2023-2024|сезона]] во Италија, тој одиграл вкупно 32 првенствени натпревари, постигнал три гола и имал пет асистенции.<ref>{{Cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/lazio-sondaggio-per-suslov-lotito-vuole-un-centrocampista-alla-luis-alberto-1988371|title=Lazio, sondaggio per Suslov. Lotito vuole un centrocampista alla Luis Alberto|author=Andrea Losapio|date=10 luglio 2024|access-date=10 јули 2024}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Откако ги минал сите младински селекции од под 15 до под 21 година, на 10 ноември 2020 година, го добил својот прв повик во сениорската репрезентација;<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/18-jarige-suslov-voor-het-eerst-opgeroepen-voor-a-selectie-slowakije/2|title=18-jarige Suslov voor het eerst opgeroepen voor A-selectie Slowakije|language=nl|access-date=2021-06-15}}</ref> дебитирал 8 дена подоцна во поразот од 2-0 од {{NazNB|FUrep|CZE}} во Лигата на нациите, заменувајќи го [[Алберт Руснак]] во 62-рата минута, со што станал најмладиот дебитант во историјата на репрезентацијата на возраст од 18 години и 164 дена, надминувајќи го претходниот рекорд кој го држел [[Силард Немет]].<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/strand-larsen-en-suslov-debuteren-als-a-internationals/2|titolo=Suslov en Strand Larsen debuteren als A-internationals - FC Groningen|language=nl|access-date=2021-06-15|archivedate=16 јуни 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210616043317/https://www.fcgroningen.nl/nieuws/strand-larsen-en-suslov-debuteren-als-a-internationals/2|dead-link=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://sport.aktuality.sk/c/470294/liga-narodov-futbal-slovensko-tomas-suslov-sa-stal-rekorderom-reprezentacie-marek-hamsik-sa-vyrovnal-martin-skrtel/|title=Tomáš Suslov sa stal rekordérom reprezentácie, Marek Hamšík sa vyrovnal Škrtelovi|language=sk|access-date=2021-06-15}}</ref> Бил повикан за [[Европско првенство во фудбал 2020|Европското првенство 2020]], и покрај неговата млада возраст и само неколкуте настапи за националниот тим пред турнирот, тој го носел дресот со број 10. Таму настапил два пати, во натпреварите против {{NazNB|FUrep|POL}} и {{NazNB|FUrep|ESP}} во [[Европско првенство во фудбал 2020 - група Е|групната фаза]], по која словаците и го завршиле настапот со една победа и два порази. На 3 јуни 2022 година, го постигнал својот прв гол за националниот тим, во победата од 0-1 над {{NazNB|FUrep|BLR}}.<ref>{{Cite web|url=https://futbalsfz.sk/muzi-a-vitazstvo-nad-bieloruskom-tesne-vydrete-ale-za-tri-body/|title=MUŽI A – Víťazstvo nad Bieloruskom: tesné, vydreté, ale za tri body. Tarkovič si ho veľmi cení|author=Peter Šurin|date=2022-06-03|language=sk|access-date=2022-06-08}}</ref> ==Наводи== {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Словачка |image3=Flag of Slovakia.svg }} {{Ризница-врска|Tomáš Suslov}} *[https://int.soccerway.com/players/tom-s-suslov/577393/ Томаш Суслов на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/tomas-suslov/profil/spieler/540333 Томаш Суслов на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/301665/tomas-suslov Томаш Суслов на espn] *[https://www.whoscored.com/players/391047/show/tom%C3%A1s-suslov Томаш Суслов на whoscored] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Суслов, Томаш}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Словачки фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Гронинген]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Верона]] [[Категорија:Родени во 2002 година]] k0a7we2h3t5t7r9238fd4krwwvnbmh7 5382095 5382086 2025-06-20T17:57:17Z Carshalton 30527 5382095 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Томаш Суслов | image = [[Податотека:SVK vs. SMR 2024 Slovakia Nr. 7 Suslov (cropped).jpg|220px]] | fullname = Томаш Суслов | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2002|6|7}} | cityofbirth = [[Спишка Нова Вес]] | countryofbirth = [[Словачка]] | height = {{height|m=1.70}} | nationality = {{flagsport|SVK}} [[Словачка]] | position = {{Football/MF}} | currentclub = {{Fb team Verona}} | clubnumber = 31 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|Flag of None.svg}} Спишка Нова Вес | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Tatran Presov}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Groningen}} | years1 = 2020-2023 |caps1 = 90 |goals1 = 5 |clubs1 = {{Fb team Groningen}} | years2 = 2023- |caps2 = 63 |goals2 = 3 |clubs2 = {{Fb team Verona}} | nationalyears1 = 2019-2020 |nationalcaps1 = 1 |nationalgoals1 = 0 |nationalteam1 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 15 години|Словачка 15]] | nationalyears2 = 2019-2020 |nationalcaps2 = 4 |nationalgoals2 = 1 |nationalteam2 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 16 години|Словачка 16]] | nationalyears3 = 2019-2020 |nationalcaps3 = 8 |nationalgoals3 = 2 |nationalteam3 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 17 години|Словачка 17]] | nationalyears4 = 2021 |nationalcaps4 = 3 |nationalgoals4 = 2 |nationalteam4 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 18 години|Словачка 18]] | nationalyears5 = 2021-2022 |nationalcaps5 = 2 |nationalgoals5 = 0 |nationalteam5 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 19 години|Словачка 19]] | nationalyears6 = 2023- |nationalcaps6 = 7 |nationalgoals6 = 3 |nationalteam6 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 21 година|Словачка 21]] | nationalyears7 = 2023- |nationalcaps7 = 40 |nationalgoals7 = 4 |nationalteam7 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка|Словачка]] }} '''Томаш Суслов''' (роден на [[7 јуни]] [[2002]] година) — [[Словачка|словачки]] [[фудбал]]ер, {{Football/MF/player}} на {{Fb team (N) Verona}} и на [[Фудбалска репрезентација на Словачка|словачката репрезентација]]. ==Технички карактеристики== Левоног [[Среден ред (фудбал)|офанзивен играч од средниот ред]], добар во ситуации еден на еден, брз во тесни простори и во забрзувањето со топката во нозе.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.worldfootballscouting.com/scheda-giocatore/tomas-suslov-talento-slovacco-classe-2002/|title=Tomas Suslov: talento slovacco classe 2002|access-date=2021-06-15}}</ref> Неговата визија за играта го прави клучен и во фазата на дистрибуција на топката и во давањето на асистенции, а знае да се уфрла и од втора позиција.<ref name=":0" /> Моќта на неговите удари му овозможува да биде опасен од средна дистанца.<ref name=":0" /> Надарен со силен карактер, тој може да се користи и како крилен напаѓач.<ref name=":0" /> ==Клупска кариера== Откако пораснал во младинскиот сектор на [[1. ФК Татран Прешов|Татран Прешов]], во август 2018 година, тој бил купен од {{Fb team (N) Groningen}} кои го додале во својот младински сектор.<ref>{{Cite web|url=http://www.1fctatran.sk/2018/08/10/dvaja-futbalisti-z-akademie-prestupuju-do-europskych-velkoklubov/|title=Dvaja futbalisti z akadémie prestupujú do európskych veľkoklubov|date=10 август 2018|language=sk}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/slowaaks-jeugdinternational-suslov-naar-fc-groningen/2|title=Slowaaks jeugdinternational Suslov naar FC Groningen|language=nl|access-date=2021-06-15|archivedate=7 giugno 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220607055128/https://www.fcgroningen.nl/nieuws/slowaaks-jeugdinternational-suslov-naar-fc-groningen/2|dead-link=yes}}</ref> На 22 август 2019 година, тој го обновил договорот до 2022 година,<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/nieuw-contract-tomas-suslov/2|title=Nieuw contract Tomas Suslov|date=22 август 2019|language=nl}}</ref> и на 22 февруари 2020 година го направил своето деби за првиот тим, играјќи ги последните минути од поразот со 1-0 на домашен терен од [[ВВВ Венло]].<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/debutant-suslov-mooiste-moment-tot-nu-toe/2|title=Debutant Suslov: ‘Mooiste moment tot nu toe’|date=23 февруари 2020|language=nl}}</ref> Промовиран во првиот тим пред почетокот на сезоната 2020-2021, тој го постигнал својот прв гол во кариерата на 13 септември, со кој го израмнил резултатот во поразот од 3-1 од {{Fb team (N) PSV}}.<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/fc-groningen-strijdt-maar-verliest-openingsduel-van-psv/2|title=FC Groningen strijdt, maar verliest openingsduel van PSV|date=13 септември 2020|language=nl}}</ref> Десет дена подоцна, тој ја обновил врската со ''„зелено-белите“'', продолжувајќи го својот договор до 2025 година.<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/fc-groningen-bindt-talent-suslov-nog-langer/2|title=FC Groningen bindt talent Suslov nog langer|date=23 септември 2020|language=nl}}</ref> На 1 септември 2023 година, тој бил позајмен на {{Fb team (N) Verona}}, со обврска за откуп.<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/fc-groningen-en-hellas-verona-akkoord-over-transfer-suslov/|titolo=FC Groningen en Hellas Verona akkoord over transfer Suslov|date=2023-09-01|language=nl|access-date=2023-09-02}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.hellasverona.it/news/tomas-suslov-e-un-nuovo-centrocampista-dellhellas-verona|title=Tomas Suslov è un nuovo centrocampista dell'Hellas Verona|access-date=2023-09-02}}</ref> На 18 септември 2020 година, тој го направил своето деби во [[Серија А 2023-2024|Серија А]], заменувајќи го својот сонародник [[Ондреј Дуда]] во 70-тата минута од домашниот натпревар против [[ФК Болоња|Болоња]], кој завршил нерешено 0-0. На 28 јануари 2024 година, тој го постигнал својот прв гол за клубот воедно и во првенството, реализирајќи [[Пенал (фудбал)|пенал]], со кој и донел водство на Верона во домашниот натпревар против [[Фрозиноне Калчо|Фрозиноне]], кој на крајот завршил нерешено 1-1.<ref>{{Cite web|url=https://www.sportmediaset.mediaset.it/calcio/seriea/serie-a-verona-frosinone-1-1-kaio-jorge-risponde-a-suslov_76631496-202402k.shtml|title=Serie A, Verona-Frosinone 1-1: Kaio Jorge risponde a Suslov|access-date=2024-01-29}}</ref> На 31 јануари 2024 година, тој бил целосно откупен од клубот од Венето.<ref>{{Cite web|url=https://www.hellasverona.it/news/ufficiale-tomas-suslov-riscattato-da-fc-groningen|title=Ufficiale: Tomas Suslov riscattato da FC Groningen|date=31 gennaio 2024|access-date=31 јануари 2024}}</ref> Во својата прва [[ФК Хелас Верона сезона 2023-2024|сезона]] во Италија, тој одиграл вкупно 32 првенствени натпревари, постигнал три гола и имал пет асистенции.<ref>{{Cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/lazio-sondaggio-per-suslov-lotito-vuole-un-centrocampista-alla-luis-alberto-1988371|title=Lazio, sondaggio per Suslov. Lotito vuole un centrocampista alla Luis Alberto|author=Andrea Losapio|date=10 luglio 2024|access-date=10 јули 2024}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Откако ги минал сите младински селекции од под 15 до под 21 година, на 10 ноември 2020 година, го добил својот прв повик во сениорската репрезентација;<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/18-jarige-suslov-voor-het-eerst-opgeroepen-voor-a-selectie-slowakije/2|title=18-jarige Suslov voor het eerst opgeroepen voor A-selectie Slowakije|language=nl|access-date=2021-06-15}}</ref> дебитирал 8 дена подоцна во поразот од 2-0 од {{NazNB|FUrep|CZE}} во Лигата на нациите, заменувајќи го [[Алберт Руснак]] во 62-рата минута, со што станал најмладиот дебитант во историјата на репрезентацијата на возраст од 18 години и 164 дена, надминувајќи го претходниот рекорд кој го држел [[Силард Немет]].<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/strand-larsen-en-suslov-debuteren-als-a-internationals/2|titolo=Suslov en Strand Larsen debuteren als A-internationals - FC Groningen|language=nl|access-date=2021-06-15|archivedate=16 јуни 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210616043317/https://www.fcgroningen.nl/nieuws/strand-larsen-en-suslov-debuteren-als-a-internationals/2|dead-link=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://sport.aktuality.sk/c/470294/liga-narodov-futbal-slovensko-tomas-suslov-sa-stal-rekorderom-reprezentacie-marek-hamsik-sa-vyrovnal-martin-skrtel/|title=Tomáš Suslov sa stal rekordérom reprezentácie, Marek Hamšík sa vyrovnal Škrtelovi|language=sk|access-date=2021-06-15}}</ref> Бил повикан за [[Европско првенство во фудбал 2020|Европското првенство 2020]], и покрај неговата млада возраст и само неколкуте настапи за националниот тим пред турнирот, тој го носел дресот со број 10. Таму настапил два пати, во натпреварите против {{NazNB|FUrep|POL}} и {{NazNB|FUrep|ESP}} во [[Европско првенство во фудбал 2020 - група Е|групната фаза]], по која словаците и го завршиле настапот со една победа и два порази. На 3 јуни 2022 година, го постигнал својот прв гол за националниот тим, во победата од 0-1 над {{NazNB|FUrep|BLR}}.<ref>{{Cite web|url=https://futbalsfz.sk/muzi-a-vitazstvo-nad-bieloruskom-tesne-vydrete-ale-za-tri-body/|title=MUŽI A – Víťazstvo nad Bieloruskom: tesné, vydreté, ale za tri body. Tarkovič si ho veľmi cení|author=Peter Šurin|date=2022-06-03|language=sk|access-date=2022-06-08}}</ref> === Хронологија на репрезентативните настапи === {{Репрезентативни настапи|SVK||M}} {{Cronopar|18-11-2020|Плзењ|CZE|2|0|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза|13={{subon|62}}}} {{Cronopar|27-3-2021|Трнава|SVK|2|2|MLT|-|Квал. за СП|2022|13={{suboff|72}}}} {{Cronopar|1-6-2021|Рид во Инкрајс|SVK|1|1|BGR|-|Пријателска|13={{subon|57}}}} {{Cronopar|14-6-2021|Санкт Петербург|POL|1|2|SVK|-|Евро|2020|Прва фаза|13={{subon|87}}}} {{Cronopar|23-6-2021|Севиља|SVK|0|5|ESP|-|Евро|2020|Прва фаза|13={{subon|69}}}} {{Cronopar|7-9-2021|Братислава|SVK|2|0|CYP|-|Квал. за СП|2022|13={{subon|79}}}} {{Cronopar|8-10-2021|Казањ|RUS|1|0|SVK|-|Квал. за СП|2022|13={{subon|80}}}} {{Cronopar|11-11-2021|Транава|SVK|2|2|SVN|-|Квал. за СП|2022|13={{subon|71}}}} {{Cronopar|14-11-2021|Та Кали|MLT|0|6|SVK|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|25-3-2022|Осло|NOR|2|0|SVK|-|Пријателска|13={{suboff|35}}}} {{Cronopar|3-6-2022|Нови Сад|BLR|0|1|SVK|1|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{subon|59}}}} {{Cronopar|6-6-2022|Трнава|SVK|0|1|KAZ|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{suboff|71}}}} {{Cronopar|10-6-2022|Баку|AZE|0|1|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{suboff|65}}}} {{Cronopar|13-6-2022|Астана|KAZ|2|1|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{subon|88}}}} {{Cronopar|17-11-2022|Подгорица|MNE|2|2|SVK|-|Пријателска|13={{subon|45+1}}}} {{Cronopar|20-11-2022|Братислава|SVK|0|0|CHL|-|Пријателска|13={{suboff|89}}}} {{Cronopar|23-3-2023|Трнава|SVK|0|0|LUX|-|Квал. за ЕП|2024|13={{suboff|73}}}} {{Cronopar|26-3-2023|Братислава|SVK|2|0|BIH|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|58}}}} {{Cronopar|17-6-2023|Рејкајавик|ISL|1|2|SVK|1|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|57}}}} {{Cronopar|20-6-2023|Вадуц|LIE|0|1|SVK|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|8-9-2023|Братислава|SVK|0|1|PRT|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|63}}}} {{Cronopar|13-10-2023|Порто|PRT|3|2|SVK|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|46}} {{yel|85}}}} {{Cronopar|16-10-2023|Луксембург|LUX|0|1|SVK|-|Квал. за ЕП|2024|13={{yel|90}}|14=Луксембург (град)}} {{Cronopar|16-11-2023|Братислава|SVK|4|2|ISL|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|65}}}} {{Cronopar|19-11-2023|Зеница|BIH|1|2|SVK|-|Квал. за ЕП|2024|13={{suboff|85}}}} {{Cronopar|23-3-2024|Братислава|SVK|0|2|AUT|-|Пријателска|13={{suboff|62}}}} {{Cronopar|5-6-2024|Винер Нојштат|SVK|4|0|SMR|1|Пријателска|13={{suboff|60}}}} {{Cronopar|9-6-2024|Трнава|SVK|4|0|WAL|-|Пријателска|13={{subon|71}}}} {{Cronopar|17-6-2024|Франкфурт на Мајна|BEL|0|1|SVK|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|70}}}} {{Cronopar|21-6-2024|Диселдорф|SVK|1|2|UKR|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|67}}}} {{Cronopar|26-6-2024|Франкфурт на Мајна|SVK|1|1|ROU|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|70}}}} {{Cronopar|30-6-2024|Гелзенкирхен|ENG|2|1|SVK|-|Евро|2024|Осминафинале|dts|13={{subon|61}} {{yel|120+2}}}} {{Cronopar|5-9-2024|Талин|EST|0|1|SVK|1|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|8-9-2024|Кошице|SVK|2|0|AZE|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{suboff|71}}}} {{Cronopar|11-10-2024|Братислава|SVK|2|2|SWE|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|51}} {{suboff|90}}}} {{Cronopar|14-10-2024|Баку|AZE|1|3|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|16-11-2024|Солна|SWE|2|1|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|19-11-2024|Братислава|SVK|1|0|EST|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|20-3-2025|Братислава|SVK|0|0|SVN|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Бараж}} {{Cronopar|23-3-2025|Љубљана|SVN|1|0|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Бараж|dts|13={{yel|100}}}} {{Cronofin|40|4}} ==Наводи== {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Словачка |image3=Flag of Slovakia.svg }} {{Ризница-врска|Tomáš Suslov}} *[https://int.soccerway.com/players/tom-s-suslov/577393/ Томаш Суслов на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/tomas-suslov/profil/spieler/540333 Томаш Суслов на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/301665/tomas-suslov Томаш Суслов на espn] *[https://www.whoscored.com/players/391047/show/tom%C3%A1s-suslov Томаш Суслов на whoscored] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Суслов, Томаш}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Словачки фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Гронинген]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Верона]] [[Категорија:Родени во 2002 година]] nlzysejbxwdab7kqke3o6v8c11phsdk 5382102 5382095 2025-06-20T18:11:55Z Carshalton 30527 5382102 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Томаш Суслов | image = [[Податотека:SVK vs. SMR 2024 Slovakia Nr. 7 Suslov (cropped).jpg|220px]] | fullname = Томаш Суслов | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2002|6|7}} | cityofbirth = [[Спишка Нова Вес]] | countryofbirth = [[Словачка]] | height = {{height|m=1.70}} | nationality = {{flagsport|SVK}} [[Словачка]] | position = {{Football/MF}} | currentclub = {{Fb team Verona}} | clubnumber = 31 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|Flag of None.svg}} Спишка Нова Вес | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Tatran Presov}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Groningen}} | years1 = 2020-2023 |caps1 = 90 |goals1 = 5 |clubs1 = {{Fb team Groningen}} | years2 = 2023- |caps2 = 63 |goals2 = 3 |clubs2 = {{Fb team Verona}} | nationalyears1 = 2019-2020 |nationalcaps1 = 1 |nationalgoals1 = 0 |nationalteam1 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 15 години|Словачка 15]] | nationalyears2 = 2019-2020 |nationalcaps2 = 4 |nationalgoals2 = 1 |nationalteam2 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 16 години|Словачка 16]] | nationalyears3 = 2019-2020 |nationalcaps3 = 8 |nationalgoals3 = 2 |nationalteam3 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 17 години|Словачка 17]] | nationalyears4 = 2021 |nationalcaps4 = 3 |nationalgoals4 = 2 |nationalteam4 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 18 години|Словачка 18]] | nationalyears5 = 2021-2022 |nationalcaps5 = 2 |nationalgoals5 = 0 |nationalteam5 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 19 години|Словачка 19]] | nationalyears6 = 2023- |nationalcaps6 = 7 |nationalgoals6 = 3 |nationalteam6 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 21 година|Словачка 21]] | nationalyears7 = 2023- |nationalcaps7 = 40 |nationalgoals7 = 4 |nationalteam7 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка|Словачка]] }} '''Томаш Суслов''' (роден на [[7 јуни]] [[2002]] година) — [[Словачка|словачки]] [[фудбал]]ер, {{Football/MF/player}} на {{Fb team (N) Verona}} и на [[Фудбалска репрезентација на Словачка|словачката репрезентација]]. ==Технички карактеристики== Левоног [[Среден ред (фудбал)|офанзивен играч од средниот ред]], добар во ситуации еден на еден, брз во тесни простори и во забрзувањето со топката во нозе.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.worldfootballscouting.com/scheda-giocatore/tomas-suslov-talento-slovacco-classe-2002/|title=Tomas Suslov: talento slovacco classe 2002|access-date=2021-06-15}}</ref> Неговата визија за играта го прави клучен и во фазата на дистрибуција на топката и во давањето на асистенции, а знае да се уфрла и од втора позиција.<ref name=":0" /> Моќта на неговите удари му овозможува да биде опасен од средна дистанца.<ref name=":0" /> Надарен со силен карактер, тој може да се користи и како крилен напаѓач.<ref name=":0" /> ==Клупска кариера== Откако пораснал во младинскиот сектор на [[1. ФК Татран Прешов|Татран Прешов]], во август 2018 година, тој бил купен од {{Fb team (N) Groningen}} кои го додале во својот младински сектор.<ref>{{Cite web|url=http://www.1fctatran.sk/2018/08/10/dvaja-futbalisti-z-akademie-prestupuju-do-europskych-velkoklubov/|title=Dvaja futbalisti z akadémie prestupujú do európskych veľkoklubov|date=10 август 2018|language=sk}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/slowaaks-jeugdinternational-suslov-naar-fc-groningen/2|title=Slowaaks jeugdinternational Suslov naar FC Groningen|language=nl|access-date=2021-06-15|archivedate=7 giugno 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220607055128/https://www.fcgroningen.nl/nieuws/slowaaks-jeugdinternational-suslov-naar-fc-groningen/2|dead-link=yes}}</ref> На 22 август 2019 година, тој го обновил договорот до 2022 година,<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/nieuw-contract-tomas-suslov/2|title=Nieuw contract Tomas Suslov|date=22 август 2019|language=nl}}</ref> и на 22 февруари 2020 година го направил своето деби за првиот тим, играјќи ги последните минути од поразот со 1-0 на домашен терен од [[ВВВ Венло]].<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/debutant-suslov-mooiste-moment-tot-nu-toe/2|title=Debutant Suslov: ‘Mooiste moment tot nu toe’|date=23 февруари 2020|language=nl}}</ref> Промовиран во првиот тим пред почетокот на сезоната 2020-2021, тој го постигнал својот прв гол во кариерата на 13 септември, со кој го израмнил резултатот во поразот од 3-1 од {{Fb team (N) PSV}}.<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/fc-groningen-strijdt-maar-verliest-openingsduel-van-psv/2|title=FC Groningen strijdt, maar verliest openingsduel van PSV|date=13 септември 2020|language=nl}}</ref> Десет дена подоцна, тој ја обновил врската со ''„зелено-белите“'', продолжувајќи го својот договор до 2025 година.<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/fc-groningen-bindt-talent-suslov-nog-langer/2|title=FC Groningen bindt talent Suslov nog langer|date=23 септември 2020|language=nl}}</ref> На 1 септември 2023 година, тој бил позајмен на {{Fb team (N) Verona}}, со обврска за откуп.<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/fc-groningen-en-hellas-verona-akkoord-over-transfer-suslov/|titolo=FC Groningen en Hellas Verona akkoord over transfer Suslov|date=2023-09-01|language=nl|access-date=2023-09-02}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.hellasverona.it/news/tomas-suslov-e-un-nuovo-centrocampista-dellhellas-verona|title=Tomas Suslov è un nuovo centrocampista dell'Hellas Verona|access-date=2023-09-02}}</ref> На 18 септември 2020 година, тој го направил своето деби во [[Серија А 2023-2024|Серија А]], заменувајќи го својот сонародник [[Ондреј Дуда]] во 70-тата минута од домашниот натпревар против [[ФК Болоња|Болоња]], кој завршил нерешено 0-0. На 28 јануари 2024 година, тој го постигнал својот прв гол за клубот воедно и во првенството, реализирајќи [[Пенал (фудбал)|пенал]], со кој и донел водство на Верона во домашниот натпревар против [[Фрозиноне Калчо|Фрозиноне]], кој на крајот завршил нерешено 1-1.<ref>{{Cite web|url=https://www.sportmediaset.mediaset.it/calcio/seriea/serie-a-verona-frosinone-1-1-kaio-jorge-risponde-a-suslov_76631496-202402k.shtml|title=Serie A, Verona-Frosinone 1-1: Kaio Jorge risponde a Suslov|access-date=2024-01-29}}</ref> На 31 јануари 2024 година, тој бил целосно откупен од клубот од Венето.<ref>{{Cite web|url=https://www.hellasverona.it/news/ufficiale-tomas-suslov-riscattato-da-fc-groningen|title=Ufficiale: Tomas Suslov riscattato da FC Groningen|date=31 gennaio 2024|access-date=31 јануари 2024}}</ref> Во својата прва [[ФК Хелас Верона сезона 2023-2024|сезона]] во Италија, тој одиграл вкупно 32 првенствени натпревари, постигнал три гола и имал пет асистенции.<ref>{{Cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/lazio-sondaggio-per-suslov-lotito-vuole-un-centrocampista-alla-luis-alberto-1988371|title=Lazio, sondaggio per Suslov. Lotito vuole un centrocampista alla Luis Alberto|author=Andrea Losapio|date=10 luglio 2024|access-date=10 јули 2024}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Откако ги минал сите младински селекции од под 15 до под 21 година, на 10 ноември 2020 година, го добил својот прв повик во сениорската репрезентација;<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/18-jarige-suslov-voor-het-eerst-opgeroepen-voor-a-selectie-slowakije/2|title=18-jarige Suslov voor het eerst opgeroepen voor A-selectie Slowakije|language=nl|access-date=2021-06-15}}</ref> дебитирал 8 дена подоцна во поразот од 2-0 од {{NazNB|FUrep|CZE}} во Лигата на нациите, заменувајќи го [[Алберт Руснак]] во 62-рата минута, со што станал најмладиот дебитант во историјата на репрезентацијата на возраст од 18 години и 164 дена, надминувајќи го претходниот рекорд кој го држел [[Силард Немет]].<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/strand-larsen-en-suslov-debuteren-als-a-internationals/2|titolo=Suslov en Strand Larsen debuteren als A-internationals - FC Groningen|language=nl|access-date=2021-06-15|archivedate=16 јуни 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210616043317/https://www.fcgroningen.nl/nieuws/strand-larsen-en-suslov-debuteren-als-a-internationals/2|dead-link=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://sport.aktuality.sk/c/470294/liga-narodov-futbal-slovensko-tomas-suslov-sa-stal-rekorderom-reprezentacie-marek-hamsik-sa-vyrovnal-martin-skrtel/|title=Tomáš Suslov sa stal rekordérom reprezentácie, Marek Hamšík sa vyrovnal Škrtelovi|language=sk|access-date=2021-06-15}}</ref> Бил повикан за [[Европско првенство во фудбал 2020|Европското првенство 2020]], и покрај неговата млада возраст и само неколкуте настапи за националниот тим пред турнирот, тој го носел дресот со број 10. Таму настапил два пати, во натпреварите против {{NazNB|FUrep|POL}} и {{NazNB|FUrep|ESP}} во [[Европско првенство во фудбал 2020 - група Е|групната фаза]], по која словаците и го завршиле настапот со една победа и два порази. На 3 јуни 2022 година, го постигнал својот прв гол за националниот тим, во победата од 0-1 над {{NazNB|FUrep|BLR}}.<ref>{{Cite web|url=https://futbalsfz.sk/muzi-a-vitazstvo-nad-bieloruskom-tesne-vydrete-ale-za-tri-body/|title=MUŽI A – Víťazstvo nad Bieloruskom: tesné, vydreté, ale za tri body. Tarkovič si ho veľmi cení|author=Peter Šurin|date=2022-06-03|language=sk|access-date=2022-06-08}}</ref> === Хронологија на репрезентативните настапи === {{Репрезентативни настапи|SVK||M}} {{Cronopar|18-11-2020|Плзењ|CZE|2|0|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза|13={{subon|62}}}} {{Cronopar|27-3-2021|Трнава|SVK|2|2|MLT|-|Квал. за СП|2022|13={{suboff|72}}}} {{Cronopar|1-6-2021|Рид во Инкрајс|SVK|1|1|BGR|-|Пријателска|13={{subon|57}}}} {{Cronopar|14-6-2021|Санкт Петербург|POL|1|2|SVK|-|Евро|2020|Прва фаза|13={{subon|87}}}} {{Cronopar|23-6-2021|Севиља|SVK|0|5|ESP|-|Евро|2020|Прва фаза|13={{subon|69}}}} {{Cronopar|7-9-2021|Братислава|SVK|2|0|CYP|-|Квал. за СП|2022|13={{subon|79}}}} {{Cronopar|8-10-2021|Казањ|RUS|1|0|SVK|-|Квал. за СП|2022|13={{subon|80}}}} {{Cronopar|11-11-2021|Транава|SVK|2|2|SVN|-|Квал. за СП|2022|13={{subon|71}}}} {{Cronopar|14-11-2021|Та Кали|MLT|0|6|SVK|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|25-3-2022|Осло|NOR|2|0|SVK|-|Пријателска|13={{suboff|35}}}} {{Cronopar|3-6-2022|Нови Сад|BLR|0|1|SVK|1|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{subon|59}}}} {{Cronopar|6-6-2022|Трнава|SVK|0|1|KAZ|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{suboff|71}}}} {{Cronopar|10-6-2022|Баку|AZE|0|1|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{suboff|65}}}} {{Cronopar|13-6-2022|Астана|KAZ|2|1|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{subon|88}}}} {{Cronopar|17-11-2022|Подгорица|MNE|2|2|SVK|-|Пријателска|13={{subon|45+1}}}} {{Cronopar|20-11-2022|Братислава|SVK|0|0|CHL|-|Пријателска|13={{suboff|89}}}} {{Cronopar|23-3-2023|Трнава|SVK|0|0|LUX|-|Квал. за ЕП|2024|13={{suboff|73}}}} {{Cronopar|26-3-2023|Братислава|SVK|2|0|BIH|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|58}}}} {{Cronopar|17-6-2023|Рејкајавик|ISL|1|2|SVK|1|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|57}}}} {{Cronopar|20-6-2023|Вадуц|LIE|0|1|SVK|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|8-9-2023|Братислава|SVK|0|1|PRT|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|63}}}} {{Cronopar|13-10-2023|Порто|PRT|3|2|SVK|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|46}} {{yel|85}}}} {{Cronopar|16-10-2023|Луксембург|LUX|0|1|SVK|-|Квал. за ЕП|2024|13={{yel|90}}|14=Луксембург (град)}} {{Cronopar|16-11-2023|Братислава|SVK|4|2|ISL|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|65}}}} {{Cronopar|19-11-2023|Зеница|BIH|1|2|SVK|-|Квал. за ЕП|2024|13={{suboff|85}}}} {{Cronopar|23-3-2024|Братислава|SVK|0|2|AUT|-|Пријателска|13={{suboff|62}}}} {{Cronopar|5-6-2024|Винер Нојштат|SVK|4|0|SMR|1|Пријателска|13={{suboff|60}}}} {{Cronopar|9-6-2024|Трнава|SVK|4|0|WAL|-|Пријателска|13={{subon|71}}}} {{Cronopar|17-6-2024|Франкфурт на Мајна|BEL|0|1|SVK|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|70}}}} {{Cronopar|21-6-2024|Диселдорф|SVK|1|2|UKR|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|67}}}} {{Cronopar|26-6-2024|Франкфурт на Мајна|SVK|1|1|ROU|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|70}}}} {{Cronopar|30-6-2024|Гелзенкирхен|ENG|2|1|SVK|-|Евро|2024|Осминафинале|dts|13={{subon|61}} {{yel|120+2}}}} {{Cronopar|5-9-2024|Талин|EST|0|1|SVK|1|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|8-9-2024|Кошице|SVK|2|0|AZE|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{suboff|71}}}} {{Cronopar|11-10-2024|Братислава|SVK|2|2|SWE|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|51}} {{suboff|90}}}} {{Cronopar|14-10-2024|Баку|AZE|1|3|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|16-11-2024|Солна|SWE|2|1|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|19-11-2024|Братислава|SVK|1|0|EST|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|20-3-2025|Братислава|SVK|0|0|SVN|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Бараж}} {{Cronopar|23-3-2025|Љубљана|SVN|1|0|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Бараж|dts|13={{yel|100}}}} {{Cronofin|40|4}} == Статистика == === Клупска статистика === ''Статистиката е ажурирана на 20 јуни 2025. '' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- | [[ФК Гронинген сезона 2019-2020|2019-2020]] || rowspan="5" |{{flagsport|NED}} {{Fb team (N) Groningen}} || [[Ередивиси 2019-2020|Е]] || 1 || 0 || [[Фудбалски куп на Холандија 2019-2020|КХ]] || 0 || 0 || || - || - || || - || - || 1 || 0 |- | [[ФК Гронинген сезона 2020-2021|2020-2021]] || [[Ередивиси 2020-2021|Е]] || 28+1<ref>Бараж за [[УЕФА Лига на конференции|Лига на конференции]]</ref>|| 2 || [[Фудбалски куп на Холандија 2020-2021|КХ]] || 1 || 0 || || - || - || || - || - || 30 || 2 |- | [[ФК Гронинген сезона 2021-2022|2021-2022]] || [[Ередивиси 2021-2022|Е]] || 29 || 1 || [[Фудбалски куп на Холандија 2021-2022|КХ]] || 3 || 0 || || - || - || || - || - || 32 || 1 |- | [[ФК Гронинген сезона 2022-2023|2022-2023]] || [[Ередивиси 2022-2023|Е]] || 30 || 1 || [[Фудбалски куп на Холандија 2022-2023|КХ]] || 1 || 0 || || - || - || || - || - || 31 || 1 |- | [[ФК Гронинген сезона 2023-2024|авг. 2023]] || [[Ерсте дивиси 2023-2024|ЕД]] || 2 || 1 || [[Фудбалски куп на Холандија 2023-2024|КХ]] || 0 || 0 || - || - || || - || - || 2 || 1 |- ! colspan="3" |Вкупно Гронинген || 91 || 5 || || 5 || 0 || || - || - || || - || - || 96 || 5 |- | [[ФК Хелас Верона 2023-2024|ago. 2023-2024]] || rowspan=2 | {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Verona|}} || [[Серија А 2023-2024|А]] || 32 || 3 || [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|КИ]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 33 || 3 |- | [[ФК Хелас Верона сезона 2024-2025|2024-2025]] || [[Серија А 2024-2025|А]] || 31 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2024-2025|КИ]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 32 || 0 |- ! colspan="3" |Вкупно Верона || 63 || 3 || || 2 || 0 || || - || - || || - || - || 65 || 3 |- ! colspan="3" |Вкупно во кариерата || 154 || 8 || || 7 || 0 || || - || - || || - || - || 161 || 8 |} ==Наводи== {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Словачка |image3=Flag of Slovakia.svg }} {{Ризница-врска|Tomáš Suslov}} *[https://int.soccerway.com/players/tom-s-suslov/577393/ Томаш Суслов на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/tomas-suslov/profil/spieler/540333 Томаш Суслов на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/301665/tomas-suslov Томаш Суслов на espn] *[https://www.whoscored.com/players/391047/show/tom%C3%A1s-suslov Томаш Суслов на whoscored] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Суслов, Томаш}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Словачки фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Гронинген]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Верона]] [[Категорија:Родени во 2002 година]] jjme9kul3q0cno7k2ns4j9blf8qzzxl 5382106 5382102 2025-06-20T18:23:06Z Carshalton 30527 5382106 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Томаш Суслов | image = [[Податотека:SVK vs. SMR 2024 Slovakia Nr. 7 Suslov (cropped).jpg|220px]] | fullname = Томаш Суслов | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2002|6|7}} | cityofbirth = [[Спишка Нова Вес]] | countryofbirth = [[Словачка]] | height = {{height|m=1.70}} | nationality = {{flagsport|SVK}} [[Словачка]] | position = {{Football/MF}} | currentclub = {{Fb team Verona}} | clubnumber = 31 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|Flag of None.svg}} Спишка Нова Вес | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Tatran Presov}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Groningen}} | years1 = 2020-2023 |caps1 = 90 |goals1 = 5 |clubs1 = {{Fb team Groningen}} | years2 = 2023- |caps2 = 63 |goals2 = 3 |clubs2 = {{Fb team Verona}} | nationalyears1 = 2019-2020 |nationalcaps1 = 1 |nationalgoals1 = 0 |nationalteam1 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 15 години|Словачка 15]] | nationalyears2 = 2019-2020 |nationalcaps2 = 4 |nationalgoals2 = 1 |nationalteam2 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 16 години|Словачка 16]] | nationalyears3 = 2019-2020 |nationalcaps3 = 8 |nationalgoals3 = 2 |nationalteam3 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 17 години|Словачка 17]] | nationalyears4 = 2021 |nationalcaps4 = 3 |nationalgoals4 = 2 |nationalteam4 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 18 години|Словачка 18]] | nationalyears5 = 2021-2022 |nationalcaps5 = 2 |nationalgoals5 = 0 |nationalteam5 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 19 години|Словачка 19]] | nationalyears6 = 2023- |nationalcaps6 = 7 |nationalgoals6 = 3 |nationalteam6 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 21 година|Словачка 21]] | nationalyears7 = 2023- |nationalcaps7 = 40 |nationalgoals7 = 4 |nationalteam7 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка|Словачка]] }} '''Томаш Суслов''' (роден на [[7 јуни]] [[2002]] година) — [[Словачка|словачки]] [[фудбал]]ер, {{Football/MF/player}} на {{Fb team (N) Verona}} и на [[Фудбалска репрезентација на Словачка|словачката репрезентација]]. ==Технички карактеристики== Левоног [[Среден ред (фудбал)|офанзивен играч од средниот ред]], добар во ситуации еден на еден, брз во тесни простори и во забрзувањето со топката во нозе.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.worldfootballscouting.com/scheda-giocatore/tomas-suslov-talento-slovacco-classe-2002/|title=Tomas Suslov: talento slovacco classe 2002|access-date=2021-06-15}}</ref> Неговата визија за играта го прави клучен и во фазата на дистрибуција на топката и во давањето на асистенции, а знае да се уфрла и од втора позиција.<ref name=":0" /> Моќта на неговите удари му овозможува да биде опасен од средна дистанца.<ref name=":0" /> Надарен со силен карактер, тој може да се користи и како крилен напаѓач.<ref name=":0" /> ==Клупска кариера== Откако пораснал во младинскиот сектор на [[1. ФК Татран Прешов|Татран Прешов]], во август 2018 година, тој бил купен од {{Fb team (N) Groningen}} кои го додале во својот младински сектор.<ref>{{Cite web|url=http://www.1fctatran.sk/2018/08/10/dvaja-futbalisti-z-akademie-prestupuju-do-europskych-velkoklubov/|title=Dvaja futbalisti z akadémie prestupujú do európskych veľkoklubov|date=10 август 2018|language=sk}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/slowaaks-jeugdinternational-suslov-naar-fc-groningen/2|title=Slowaaks jeugdinternational Suslov naar FC Groningen|language=nl|access-date=2021-06-15|archivedate=7 giugno 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220607055128/https://www.fcgroningen.nl/nieuws/slowaaks-jeugdinternational-suslov-naar-fc-groningen/2|dead-link=yes}}</ref> На 22 август 2019 година, тој го обновил договорот до 2022 година,<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/nieuw-contract-tomas-suslov/2|title=Nieuw contract Tomas Suslov|date=22 август 2019|language=nl}}</ref> и на 22 февруари 2020 година го направил своето деби за првиот тим, играјќи ги последните минути од поразот со 1-0 на домашен терен од [[ВВВ Венло]].<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/debutant-suslov-mooiste-moment-tot-nu-toe/2|title=Debutant Suslov: ‘Mooiste moment tot nu toe’|date=23 февруари 2020|language=nl}}</ref> Промовиран во првиот тим пред почетокот на сезоната 2020-2021, тој го постигнал својот прв гол во кариерата на 13 септември, со кој го израмнил резултатот во поразот од 3-1 од {{Fb team (N) PSV}}.<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/fc-groningen-strijdt-maar-verliest-openingsduel-van-psv/2|title=FC Groningen strijdt, maar verliest openingsduel van PSV|date=13 септември 2020|language=nl}}</ref> Десет дена подоцна, тој ја обновил врската со ''„зелено-белите“'', продолжувајќи го својот договор до 2025 година.<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/fc-groningen-bindt-talent-suslov-nog-langer/2|title=FC Groningen bindt talent Suslov nog langer|date=23 септември 2020|language=nl}}</ref> На 1 септември 2023 година, тој бил позајмен на {{Fb team (N) Verona}}, со обврска за откуп.<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/fc-groningen-en-hellas-verona-akkoord-over-transfer-suslov/|titolo=FC Groningen en Hellas Verona akkoord over transfer Suslov|date=2023-09-01|language=nl|access-date=2023-09-02}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.hellasverona.it/news/tomas-suslov-e-un-nuovo-centrocampista-dellhellas-verona|title=Tomas Suslov è un nuovo centrocampista dell'Hellas Verona|access-date=2023-09-02}}</ref> На 18 септември 2020 година, тој го направил своето деби во [[Серија А 2023-2024|Серија А]], заменувајќи го својот сонародник [[Ондреј Дуда]] во 70-тата минута од домашниот натпревар против [[ФК Болоња|Болоња]], кој завршил нерешено 0-0. На 28 јануари 2024 година, тој го постигнал својот прв гол за клубот воедно и во првенството, реализирајќи [[Пенал (фудбал)|пенал]], со кој и донел водство на Верона во домашниот натпревар против [[Фрозиноне Калчо|Фрозиноне]], кој на крајот завршил нерешено 1-1.<ref>{{Cite web|url=https://www.sportmediaset.mediaset.it/calcio/seriea/serie-a-verona-frosinone-1-1-kaio-jorge-risponde-a-suslov_76631496-202402k.shtml|title=Serie A, Verona-Frosinone 1-1: Kaio Jorge risponde a Suslov|access-date=2024-01-29}}</ref> На 31 јануари 2024 година, тој бил целосно откупен од клубот од Венето.<ref>{{Cite web|url=https://www.hellasverona.it/news/ufficiale-tomas-suslov-riscattato-da-fc-groningen|title=Ufficiale: Tomas Suslov riscattato da FC Groningen|date=31 gennaio 2024|access-date=31 јануари 2024}}</ref> Во својата прва [[ФК Хелас Верона сезона 2023-2024|сезона]] во Италија, тој одиграл вкупно 32 првенствени натпревари, постигнал три гола и имал пет асистенции.<ref>{{Cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/lazio-sondaggio-per-suslov-lotito-vuole-un-centrocampista-alla-luis-alberto-1988371|title=Lazio, sondaggio per Suslov. Lotito vuole un centrocampista alla Luis Alberto|author=Andrea Losapio|date=10 luglio 2024|access-date=10 јули 2024}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Откако ги минал сите младински селекции од под 15 до под 21 година, на 10 ноември 2020 година, го добил својот прв повик во сениорската репрезентација;<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/18-jarige-suslov-voor-het-eerst-opgeroepen-voor-a-selectie-slowakije/2|title=18-jarige Suslov voor het eerst opgeroepen voor A-selectie Slowakije|language=nl|access-date=2021-06-15}}</ref> дебитирал 8 дена подоцна во поразот од 2-0 од {{NazNB|FUrep|CZE}} во Лигата на нациите, заменувајќи го [[Алберт Руснак]] во 62-рата минута, со што станал најмладиот дебитант во историјата на репрезентацијата на возраст од 18 години и 164 дена, надминувајќи го претходниот рекорд кој го држел [[Силард Немет]].<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/strand-larsen-en-suslov-debuteren-als-a-internationals/2|titolo=Suslov en Strand Larsen debuteren als A-internationals - FC Groningen|language=nl|access-date=2021-06-15|archivedate=16 јуни 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210616043317/https://www.fcgroningen.nl/nieuws/strand-larsen-en-suslov-debuteren-als-a-internationals/2|dead-link=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://sport.aktuality.sk/c/470294/liga-narodov-futbal-slovensko-tomas-suslov-sa-stal-rekorderom-reprezentacie-marek-hamsik-sa-vyrovnal-martin-skrtel/|title=Tomáš Suslov sa stal rekordérom reprezentácie, Marek Hamšík sa vyrovnal Škrtelovi|language=sk|access-date=2021-06-15}}</ref> Бил повикан за [[Европско првенство во фудбал 2020|Европското првенство 2020]], и покрај неговата млада возраст и само неколкуте настапи за националниот тим пред турнирот, тој го носел дресот со број 10. Таму настапил два пати, во натпреварите против {{NazNB|FUrep|POL}} и {{NazNB|FUrep|ESP}} во [[Европско првенство во фудбал 2020 - група Е|групната фаза]], по која словаците и го завршиле настапот со една победа и два порази. На 3 јуни 2022 година, го постигнал својот прв гол за националниот тим, во победата од 0-1 над {{NazNB|FUrep|BLR}}.<ref>{{Cite web|url=https://futbalsfz.sk/muzi-a-vitazstvo-nad-bieloruskom-tesne-vydrete-ale-za-tri-body/|title=MUŽI A – Víťazstvo nad Bieloruskom: tesné, vydreté, ale za tri body. Tarkovič si ho veľmi cení|author=Peter Šurin|date=2022-06-03|language=sk|access-date=2022-06-08}}</ref> === Хронологија на репрезентативните настапи === {{Репрезентативни настапи|SVK||M}} {{Cronopar|18-11-2020|Плзењ|CZE|2|0|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза|13={{subon|62}}}} {{Cronopar|27-3-2021|Трнава|SVK|2|2|MLT|-|Квал. за СП|2022|13={{suboff|72}}}} {{Cronopar|1-6-2021|Рид во Инкрајс|SVK|1|1|BGR|-|Пријателска|13={{subon|57}}}} {{Cronopar|14-6-2021|Санкт Петербург|POL|1|2|SVK|-|Евро|2020|Прва фаза|13={{subon|87}}}} {{Cronopar|23-6-2021|Севиља|SVK|0|5|ESP|-|Евро|2020|Прва фаза|13={{subon|69}}}} {{Cronopar|7-9-2021|Братислава|SVK|2|0|CYP|-|Квал. за СП|2022|13={{subon|79}}}} {{Cronopar|8-10-2021|Казањ|RUS|1|0|SVK|-|Квал. за СП|2022|13={{subon|80}}}} {{Cronopar|11-11-2021|Транава|SVK|2|2|SVN|-|Квал. за СП|2022|13={{subon|71}}}} {{Cronopar|14-11-2021|Та Кали|MLT|0|6|SVK|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|25-3-2022|Осло|NOR|2|0|SVK|-|Пријателска|13={{suboff|35}}}} {{Cronopar|3-6-2022|Нови Сад|BLR|0|1|SVK|1|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{subon|59}}}} {{Cronopar|6-6-2022|Трнава|SVK|0|1|KAZ|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{suboff|71}}}} {{Cronopar|10-6-2022|Баку|AZE|0|1|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{suboff|65}}}} {{Cronopar|13-6-2022|Астана|KAZ|2|1|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{subon|88}}}} {{Cronopar|17-11-2022|Подгорица|MNE|2|2|SVK|-|Пријателска|13={{subon|45+1}}}} {{Cronopar|20-11-2022|Братислава|SVK|0|0|CHL|-|Пријателска|13={{suboff|89}}}} {{Cronopar|23-3-2023|Трнава|SVK|0|0|LUX|-|Квал. за ЕП|2024|13={{suboff|73}}}} {{Cronopar|26-3-2023|Братислава|SVK|2|0|BIH|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|58}}}} {{Cronopar|17-6-2023|Рејкајавик|ISL|1|2|SVK|1|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|57}}}} {{Cronopar|20-6-2023|Вадуц|LIE|0|1|SVK|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|8-9-2023|Братислава|SVK|0|1|PRT|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|63}}}} {{Cronopar|13-10-2023|Порто|PRT|3|2|SVK|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|46}} {{yel|85}}}} {{Cronopar|16-10-2023|Луксембург|LUX|0|1|SVK|-|Квал. за ЕП|2024|13={{yel|90}}|14=Луксембург (град)}} {{Cronopar|16-11-2023|Братислава|SVK|4|2|ISL|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|65}}}} {{Cronopar|19-11-2023|Зеница|BIH|1|2|SVK|-|Квал. за ЕП|2024|13={{suboff|85}}}} {{Cronopar|23-3-2024|Братислава|SVK|0|2|AUT|-|Пријателска|13={{suboff|62}}}} {{Cronopar|5-6-2024|Винер Нојштат|SVK|4|0|SMR|1|Пријателска|13={{suboff|60}}}} {{Cronopar|9-6-2024|Трнава|SVK|4|0|WAL|-|Пријателска|13={{subon|71}}}} {{Cronopar|17-6-2024|Франкфурт на Мајна|BEL|0|1|SVK|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|70}}}} {{Cronopar|21-6-2024|Диселдорф|SVK|1|2|UKR|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|67}}}} {{Cronopar|26-6-2024|Франкфурт на Мајна|SVK|1|1|ROU|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|70}}}} {{Cronopar|30-6-2024|Гелзенкирхен|ENG|2|1|SVK|-|Евро|2024|Осминафинале|dts|13={{subon|61}} {{yel|120+2}}}} {{Cronopar|5-9-2024|Талин|EST|0|1|SVK|1|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|8-9-2024|Кошице|SVK|2|0|AZE|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{suboff|71}}}} {{Cronopar|11-10-2024|Братислава|SVK|2|2|SWE|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|51}} {{suboff|90}}}} {{Cronopar|14-10-2024|Баку|AZE|1|3|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|16-11-2024|Солна|SWE|2|1|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|19-11-2024|Братислава|SVK|1|0|EST|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|20-3-2025|Братислава|SVK|0|0|SVN|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Бараж}} {{Cronopar|23-3-2025|Љубљана|SVN|1|0|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Бараж|dts|13={{yel|100}}}} {{Cronofin|40|4}} == Статистика == === Клупска статистика === ''Статистиката е ажурирана на 20 јуни 2025. '' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- | [[ФК Гронинген сезона 2019-2020|2019-2020]] || rowspan="5" |{{flagsport|NED}} {{Fb team (N) Groningen}} || [[Ередивиси 2019-2020|Е]] || 1 || 0 || [[Фудбалски куп на Холандија 2019-2020|КХ]] || 0 || 0 || || - || - || || - || - || 1 || 0 |- | [[ФК Гронинген сезона 2020-2021|2020-2021]] || [[Ередивиси 2020-2021|Е]] || 28+1<ref>Бараж за [[УЕФА Лига на конференции|Лига на конференции]]</ref>|| 2 || [[Фудбалски куп на Холандија 2020-2021|КХ]] || 1 || 0 || || - || - || || - || - || 30 || 2 |- | [[ФК Гронинген сезона 2021-2022|2021-2022]] || [[Ередивиси 2021-2022|Е]] || 29 || 1 || [[Фудбалски куп на Холандија 2021-2022|КХ]] || 3 || 0 || || - || - || || - || - || 32 || 1 |- | [[ФК Гронинген сезона 2022-2023|2022-2023]] || [[Ередивиси 2022-2023|Е]] || 30 || 1 || [[Фудбалски куп на Холандија 2022-2023|КХ]] || 1 || 0 || || - || - || || - || - || 31 || 1 |- | [[ФК Гронинген сезона 2023-2024|авг. 2023]] || [[Ерсте дивиси 2023-2024|ЕД]] || 2 || 1 || [[Фудбалски куп на Холандија 2023-2024|КХ]] || 0 || 0 || - || - || || - || - || 2 || 1 |- ! colspan="3" |Вкупно Гронинген || 91 || 5 || || 5 || 0 || || - || - || || - || - || 96 || 5 |- | [[ФК Хелас Верона 2023-2024|ago. 2023-2024]] || rowspan=2 | {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Verona|}} || [[Серија А 2023-2024|А]] || 32 || 3 || [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|КИ]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 33 || 3 |- | [[ФК Хелас Верона сезона 2024-2025|2024-2025]] || [[Серија А 2024-2025|А]] || 31 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2024-2025|КИ]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 32 || 0 |- ! colspan="3" |Вкупно Верона || 63 || 3 || || 2 || 0 || || - || - || || - || - || 65 || 3 |- ! colspan="3" |Вкупно во кариерата || 154 || 8 || || 7 || 0 || || - || - || || - || - || 161 || 8 |} === Репрезентативна статистика === {| class="wikitable" style="text-align:center" !Репрезентација!!Година!!Настапи!!Голови |- |rowspan="6"|{{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка|Словачка]] |2020||1||0 |- |2021||8||0 |- |2022||7||1 |- |2023||9||1 |- |2024||13||2 |- |2025||2||0 |- !colspan="2"|Вкупно!!40!!4 |} ==Наводи== {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Словачка |image3=Flag of Slovakia.svg }} {{Ризница-врска|Tomáš Suslov}} *[https://int.soccerway.com/players/tom-s-suslov/577393/ Томаш Суслов на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/tomas-suslov/profil/spieler/540333 Томаш Суслов на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/301665/tomas-suslov Томаш Суслов на espn] *[https://www.whoscored.com/players/391047/show/tom%C3%A1s-suslov Томаш Суслов на whoscored] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Суслов, Томаш}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Словачки фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Гронинген]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Верона]] [[Категорија:Родени во 2002 година]] p0gc83frp5cppkubf9c23p0w57v4wtx 5382110 5382106 2025-06-20T18:26:54Z Carshalton 30527 /* Репрезентативна кариера */ 5382110 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Томаш Суслов | image = [[Податотека:SVK vs. SMR 2024 Slovakia Nr. 7 Suslov (cropped).jpg|220px]] | fullname = Томаш Суслов | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2002|6|7}} | cityofbirth = [[Спишка Нова Вес]] | countryofbirth = [[Словачка]] | height = {{height|m=1.70}} | nationality = {{flagsport|SVK}} [[Словачка]] | position = {{Football/MF}} | currentclub = {{Fb team Verona}} | clubnumber = 31 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|Flag of None.svg}} Спишка Нова Вес | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Tatran Presov}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Groningen}} | years1 = 2020-2023 |caps1 = 90 |goals1 = 5 |clubs1 = {{Fb team Groningen}} | years2 = 2023- |caps2 = 63 |goals2 = 3 |clubs2 = {{Fb team Verona}} | nationalyears1 = 2019-2020 |nationalcaps1 = 1 |nationalgoals1 = 0 |nationalteam1 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 15 години|Словачка 15]] | nationalyears2 = 2019-2020 |nationalcaps2 = 4 |nationalgoals2 = 1 |nationalteam2 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 16 години|Словачка 16]] | nationalyears3 = 2019-2020 |nationalcaps3 = 8 |nationalgoals3 = 2 |nationalteam3 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 17 години|Словачка 17]] | nationalyears4 = 2021 |nationalcaps4 = 3 |nationalgoals4 = 2 |nationalteam4 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 18 години|Словачка 18]] | nationalyears5 = 2021-2022 |nationalcaps5 = 2 |nationalgoals5 = 0 |nationalteam5 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 19 години|Словачка 19]] | nationalyears6 = 2023- |nationalcaps6 = 7 |nationalgoals6 = 3 |nationalteam6 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 21 година|Словачка 21]] | nationalyears7 = 2023- |nationalcaps7 = 40 |nationalgoals7 = 4 |nationalteam7 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка|Словачка]] }} '''Томаш Суслов''' (роден на [[7 јуни]] [[2002]] година) — [[Словачка|словачки]] [[фудбал]]ер, {{Football/MF/player}} на {{Fb team (N) Verona}} и на [[Фудбалска репрезентација на Словачка|словачката репрезентација]]. ==Технички карактеристики== Левоног [[Среден ред (фудбал)|офанзивен играч од средниот ред]], добар во ситуации еден на еден, брз во тесни простори и во забрзувањето со топката во нозе.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.worldfootballscouting.com/scheda-giocatore/tomas-suslov-talento-slovacco-classe-2002/|title=Tomas Suslov: talento slovacco classe 2002|access-date=2021-06-15}}</ref> Неговата визија за играта го прави клучен и во фазата на дистрибуција на топката и во давањето на асистенции, а знае да се уфрла и од втора позиција.<ref name=":0" /> Моќта на неговите удари му овозможува да биде опасен од средна дистанца.<ref name=":0" /> Надарен со силен карактер, тој може да се користи и како крилен напаѓач.<ref name=":0" /> ==Клупска кариера== Откако пораснал во младинскиот сектор на [[1. ФК Татран Прешов|Татран Прешов]], во август 2018 година, тој бил купен од {{Fb team (N) Groningen}} кои го додале во својот младински сектор.<ref>{{Cite web|url=http://www.1fctatran.sk/2018/08/10/dvaja-futbalisti-z-akademie-prestupuju-do-europskych-velkoklubov/|title=Dvaja futbalisti z akadémie prestupujú do európskych veľkoklubov|date=10 август 2018|language=sk}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/slowaaks-jeugdinternational-suslov-naar-fc-groningen/2|title=Slowaaks jeugdinternational Suslov naar FC Groningen|language=nl|access-date=2021-06-15|archivedate=7 giugno 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220607055128/https://www.fcgroningen.nl/nieuws/slowaaks-jeugdinternational-suslov-naar-fc-groningen/2|dead-link=yes}}</ref> На 22 август 2019 година, тој го обновил договорот до 2022 година,<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/nieuw-contract-tomas-suslov/2|title=Nieuw contract Tomas Suslov|date=22 август 2019|language=nl}}</ref> и на 22 февруари 2020 година го направил своето деби за првиот тим, играјќи ги последните минути од поразот со 1-0 на домашен терен од [[ВВВ Венло]].<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/debutant-suslov-mooiste-moment-tot-nu-toe/2|title=Debutant Suslov: ‘Mooiste moment tot nu toe’|date=23 февруари 2020|language=nl}}</ref> Промовиран во првиот тим пред почетокот на сезоната 2020-2021, тој го постигнал својот прв гол во кариерата на 13 септември, со кој го израмнил резултатот во поразот од 3-1 од {{Fb team (N) PSV}}.<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/fc-groningen-strijdt-maar-verliest-openingsduel-van-psv/2|title=FC Groningen strijdt, maar verliest openingsduel van PSV|date=13 септември 2020|language=nl}}</ref> Десет дена подоцна, тој ја обновил врската со ''„зелено-белите“'', продолжувајќи го својот договор до 2025 година.<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/fc-groningen-bindt-talent-suslov-nog-langer/2|title=FC Groningen bindt talent Suslov nog langer|date=23 септември 2020|language=nl}}</ref> На 1 септември 2023 година, тој бил позајмен на {{Fb team (N) Verona}}, со обврска за откуп.<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/fc-groningen-en-hellas-verona-akkoord-over-transfer-suslov/|titolo=FC Groningen en Hellas Verona akkoord over transfer Suslov|date=2023-09-01|language=nl|access-date=2023-09-02}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.hellasverona.it/news/tomas-suslov-e-un-nuovo-centrocampista-dellhellas-verona|title=Tomas Suslov è un nuovo centrocampista dell'Hellas Verona|access-date=2023-09-02}}</ref> На 18 септември 2020 година, тој го направил своето деби во [[Серија А 2023-2024|Серија А]], заменувајќи го својот сонародник [[Ондреј Дуда]] во 70-тата минута од домашниот натпревар против [[ФК Болоња|Болоња]], кој завршил нерешено 0-0. На 28 јануари 2024 година, тој го постигнал својот прв гол за клубот воедно и во првенството, реализирајќи [[Пенал (фудбал)|пенал]], со кој и донел водство на Верона во домашниот натпревар против [[Фрозиноне Калчо|Фрозиноне]], кој на крајот завршил нерешено 1-1.<ref>{{Cite web|url=https://www.sportmediaset.mediaset.it/calcio/seriea/serie-a-verona-frosinone-1-1-kaio-jorge-risponde-a-suslov_76631496-202402k.shtml|title=Serie A, Verona-Frosinone 1-1: Kaio Jorge risponde a Suslov|access-date=2024-01-29}}</ref> На 31 јануари 2024 година, тој бил целосно откупен од клубот од Венето.<ref>{{Cite web|url=https://www.hellasverona.it/news/ufficiale-tomas-suslov-riscattato-da-fc-groningen|title=Ufficiale: Tomas Suslov riscattato da FC Groningen|date=31 gennaio 2024|access-date=31 јануари 2024}}</ref> Во својата прва [[ФК Хелас Верона сезона 2023-2024|сезона]] во Италија, тој одиграл вкупно 32 првенствени натпревари, постигнал три гола и имал пет асистенции.<ref>{{Cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/lazio-sondaggio-per-suslov-lotito-vuole-un-centrocampista-alla-luis-alberto-1988371|title=Lazio, sondaggio per Suslov. Lotito vuole un centrocampista alla Luis Alberto|author=Andrea Losapio|date=10 luglio 2024|access-date=10 јули 2024}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Откако ги минал сите младински селекции од под 15 до под 21 година, на 10 ноември 2020 година, го добил својот прв повик во сениорската репрезентација;<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/18-jarige-suslov-voor-het-eerst-opgeroepen-voor-a-selectie-slowakije/2|title=18-jarige Suslov voor het eerst opgeroepen voor A-selectie Slowakije|language=nl|access-date=2021-06-15}}</ref> дебитирал 8 дена подоцна во поразот од 2-0 од {{NazNB|FUrep|CZE}} во Лигата на нациите, заменувајќи го [[Алберт Руснак]] во 62-рата минута, со што станал најмладиот дебитант во историјата на репрезентацијата на возраст од 18 години и 164 дена, надминувајќи го претходниот рекорд кој го држел [[Силард Немет]].<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/strand-larsen-en-suslov-debuteren-als-a-internationals/2|titolo=Suslov en Strand Larsen debuteren als A-internationals - FC Groningen|language=nl|access-date=2021-06-15|archivedate=16 јуни 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210616043317/https://www.fcgroningen.nl/nieuws/strand-larsen-en-suslov-debuteren-als-a-internationals/2|dead-link=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://sport.aktuality.sk/c/470294/liga-narodov-futbal-slovensko-tomas-suslov-sa-stal-rekorderom-reprezentacie-marek-hamsik-sa-vyrovnal-martin-skrtel/|title=Tomáš Suslov sa stal rekordérom reprezentácie, Marek Hamšík sa vyrovnal Škrtelovi|language=sk|access-date=2021-06-15}}</ref> Бил повикан за [[Европско првенство во фудбал 2020|Европското првенство 2020]], и покрај неговата млада возраст и само неколкуте настапи за националниот тим пред турнирот, тој го носел дресот со број 10. Таму настапил два пати, во натпреварите против {{NazNB|FUrep|POL}} и {{NazNB|FUrep|ESP}} во [[Европско првенство во фудбал 2020 - група Е|групната фаза]], по која словаците и го завршиле настапот со една победа и два порази. На 3 јуни 2022 година, го постигнал својот прв гол за националниот тим, во победата од 0-1 над {{NazNB|FUrep|BLR}} во [[УЕФА Лига на нации 2022-2023|Лигата на нации]].<ref>{{Cite web|url=https://futbalsfz.sk/muzi-a-vitazstvo-nad-bieloruskom-tesne-vydrete-ale-za-tri-body/|title=MUŽI A – Víťazstvo nad Bieloruskom: tesné, vydreté, ale za tri body. Tarkovič si ho veľmi cení|author=Peter Šurin|date=2022-06-03|language=sk|access-date=2022-06-08}}</ref> === Хронологија на репрезентативните настапи === {{Репрезентативни настапи|SVK||M}} {{Cronopar|18-11-2020|Плзењ|CZE|2|0|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза|13={{subon|62}}}} {{Cronopar|27-3-2021|Трнава|SVK|2|2|MLT|-|Квал. за СП|2022|13={{suboff|72}}}} {{Cronopar|1-6-2021|Рид во Инкрајс|SVK|1|1|BGR|-|Пријателска|13={{subon|57}}}} {{Cronopar|14-6-2021|Санкт Петербург|POL|1|2|SVK|-|Евро|2020|Прва фаза|13={{subon|87}}}} {{Cronopar|23-6-2021|Севиља|SVK|0|5|ESP|-|Евро|2020|Прва фаза|13={{subon|69}}}} {{Cronopar|7-9-2021|Братислава|SVK|2|0|CYP|-|Квал. за СП|2022|13={{subon|79}}}} {{Cronopar|8-10-2021|Казањ|RUS|1|0|SVK|-|Квал. за СП|2022|13={{subon|80}}}} {{Cronopar|11-11-2021|Транава|SVK|2|2|SVN|-|Квал. за СП|2022|13={{subon|71}}}} {{Cronopar|14-11-2021|Та Кали|MLT|0|6|SVK|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|25-3-2022|Осло|NOR|2|0|SVK|-|Пријателска|13={{suboff|35}}}} {{Cronopar|3-6-2022|Нови Сад|BLR|0|1|SVK|1|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{subon|59}}}} {{Cronopar|6-6-2022|Трнава|SVK|0|1|KAZ|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{suboff|71}}}} {{Cronopar|10-6-2022|Баку|AZE|0|1|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{suboff|65}}}} {{Cronopar|13-6-2022|Астана|KAZ|2|1|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{subon|88}}}} {{Cronopar|17-11-2022|Подгорица|MNE|2|2|SVK|-|Пријателска|13={{subon|45+1}}}} {{Cronopar|20-11-2022|Братислава|SVK|0|0|CHL|-|Пријателска|13={{suboff|89}}}} {{Cronopar|23-3-2023|Трнава|SVK|0|0|LUX|-|Квал. за ЕП|2024|13={{suboff|73}}}} {{Cronopar|26-3-2023|Братислава|SVK|2|0|BIH|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|58}}}} {{Cronopar|17-6-2023|Рејкајавик|ISL|1|2|SVK|1|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|57}}}} {{Cronopar|20-6-2023|Вадуц|LIE|0|1|SVK|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|8-9-2023|Братислава|SVK|0|1|PRT|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|63}}}} {{Cronopar|13-10-2023|Порто|PRT|3|2|SVK|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|46}} {{yel|85}}}} {{Cronopar|16-10-2023|Луксембург|LUX|0|1|SVK|-|Квал. за ЕП|2024|13={{yel|90}}|14=Луксембург (град)}} {{Cronopar|16-11-2023|Братислава|SVK|4|2|ISL|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|65}}}} {{Cronopar|19-11-2023|Зеница|BIH|1|2|SVK|-|Квал. за ЕП|2024|13={{suboff|85}}}} {{Cronopar|23-3-2024|Братислава|SVK|0|2|AUT|-|Пријателска|13={{suboff|62}}}} {{Cronopar|5-6-2024|Винер Нојштат|SVK|4|0|SMR|1|Пријателска|13={{suboff|60}}}} {{Cronopar|9-6-2024|Трнава|SVK|4|0|WAL|-|Пријателска|13={{subon|71}}}} {{Cronopar|17-6-2024|Франкфурт на Мајна|BEL|0|1|SVK|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|70}}}} {{Cronopar|21-6-2024|Диселдорф|SVK|1|2|UKR|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|67}}}} {{Cronopar|26-6-2024|Франкфурт на Мајна|SVK|1|1|ROU|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|70}}}} {{Cronopar|30-6-2024|Гелзенкирхен|ENG|2|1|SVK|-|Евро|2024|Осминафинале|dts|13={{subon|61}} {{yel|120+2}}}} {{Cronopar|5-9-2024|Талин|EST|0|1|SVK|1|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|8-9-2024|Кошице|SVK|2|0|AZE|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{suboff|71}}}} {{Cronopar|11-10-2024|Братислава|SVK|2|2|SWE|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|51}} {{suboff|90}}}} {{Cronopar|14-10-2024|Баку|AZE|1|3|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|16-11-2024|Солна|SWE|2|1|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|19-11-2024|Братислава|SVK|1|0|EST|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|20-3-2025|Братислава|SVK|0|0|SVN|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Бараж}} {{Cronopar|23-3-2025|Љубљана|SVN|1|0|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Бараж|dts|13={{yel|100}}}} {{Cronofin|40|4}} == Статистика == === Клупска статистика === ''Статистиката е ажурирана на 20 јуни 2025. '' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- | [[ФК Гронинген сезона 2019-2020|2019-2020]] || rowspan="5" |{{flagsport|NED}} {{Fb team (N) Groningen}} || [[Ередивиси 2019-2020|Е]] || 1 || 0 || [[Фудбалски куп на Холандија 2019-2020|КХ]] || 0 || 0 || || - || - || || - || - || 1 || 0 |- | [[ФК Гронинген сезона 2020-2021|2020-2021]] || [[Ередивиси 2020-2021|Е]] || 28+1<ref>Бараж за [[УЕФА Лига на конференции|Лига на конференции]]</ref>|| 2 || [[Фудбалски куп на Холандија 2020-2021|КХ]] || 1 || 0 || || - || - || || - || - || 30 || 2 |- | [[ФК Гронинген сезона 2021-2022|2021-2022]] || [[Ередивиси 2021-2022|Е]] || 29 || 1 || [[Фудбалски куп на Холандија 2021-2022|КХ]] || 3 || 0 || || - || - || || - || - || 32 || 1 |- | [[ФК Гронинген сезона 2022-2023|2022-2023]] || [[Ередивиси 2022-2023|Е]] || 30 || 1 || [[Фудбалски куп на Холандија 2022-2023|КХ]] || 1 || 0 || || - || - || || - || - || 31 || 1 |- | [[ФК Гронинген сезона 2023-2024|авг. 2023]] || [[Ерсте дивиси 2023-2024|ЕД]] || 2 || 1 || [[Фудбалски куп на Холандија 2023-2024|КХ]] || 0 || 0 || - || - || || - || - || 2 || 1 |- ! colspan="3" |Вкупно Гронинген || 91 || 5 || || 5 || 0 || || - || - || || - || - || 96 || 5 |- | [[ФК Хелас Верона 2023-2024|ago. 2023-2024]] || rowspan=2 | {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Verona|}} || [[Серија А 2023-2024|А]] || 32 || 3 || [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|КИ]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 33 || 3 |- | [[ФК Хелас Верона сезона 2024-2025|2024-2025]] || [[Серија А 2024-2025|А]] || 31 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2024-2025|КИ]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 32 || 0 |- ! colspan="3" |Вкупно Верона || 63 || 3 || || 2 || 0 || || - || - || || - || - || 65 || 3 |- ! colspan="3" |Вкупно во кариерата || 154 || 8 || || 7 || 0 || || - || - || || - || - || 161 || 8 |} === Репрезентативна статистика === {| class="wikitable" style="text-align:center" !Репрезентација!!Година!!Настапи!!Голови |- |rowspan="6"|{{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка|Словачка]] |2020||1||0 |- |2021||8||0 |- |2022||7||1 |- |2023||9||1 |- |2024||13||2 |- |2025||2||0 |- !colspan="2"|Вкупно!!40!!4 |} ==Наводи== {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Словачка |image3=Flag of Slovakia.svg }} {{Ризница-врска|Tomáš Suslov}} *[https://int.soccerway.com/players/tom-s-suslov/577393/ Томаш Суслов на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/tomas-suslov/profil/spieler/540333 Томаш Суслов на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/301665/tomas-suslov Томаш Суслов на espn] *[https://www.whoscored.com/players/391047/show/tom%C3%A1s-suslov Томаш Суслов на whoscored] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Суслов, Томаш}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Словачки фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Гронинген]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Верона]] [[Категорија:Родени во 2002 година]] r6htcjs0a0r85x1gl8vvqxuccabe7ko 5382111 5382110 2025-06-20T18:27:52Z Carshalton 30527 /* Клупска статистика */ 5382111 wikitext text/x-wiki {{Infobox football biography 3 | playername = Томаш Суслов | image = [[Податотека:SVK vs. SMR 2024 Slovakia Nr. 7 Suslov (cropped).jpg|220px]] | fullname = Томаш Суслов | dateofbirth = {{birth date and age|df=yes|2002|6|7}} | cityofbirth = [[Спишка Нова Вес]] | countryofbirth = [[Словачка]] | height = {{height|m=1.70}} | nationality = {{flagsport|SVK}} [[Словачка]] | position = {{Football/MF}} | currentclub = {{Fb team Verona}} | clubnumber = 31 | youthyears1 = | youthclubs1 = {{симбол2|Flag of None.svg}} Спишка Нова Вес | youthyears2 = | youthclubs2 = {{Fb team Tatran Presov}} | youthyears3 = | youthclubs3 = {{Fb team Groningen}} | years1 = 2020-2023 |caps1 = 90 |goals1 = 5 |clubs1 = {{Fb team Groningen}} | years2 = 2023- |caps2 = 63 |goals2 = 3 |clubs2 = {{Fb team Verona}} | nationalyears1 = 2019-2020 |nationalcaps1 = 1 |nationalgoals1 = 0 |nationalteam1 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 15 години|Словачка 15]] | nationalyears2 = 2019-2020 |nationalcaps2 = 4 |nationalgoals2 = 1 |nationalteam2 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 16 години|Словачка 16]] | nationalyears3 = 2019-2020 |nationalcaps3 = 8 |nationalgoals3 = 2 |nationalteam3 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 17 години|Словачка 17]] | nationalyears4 = 2021 |nationalcaps4 = 3 |nationalgoals4 = 2 |nationalteam4 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 18 години|Словачка 18]] | nationalyears5 = 2021-2022 |nationalcaps5 = 2 |nationalgoals5 = 0 |nationalteam5 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 19 години|Словачка 19]] | nationalyears6 = 2023- |nationalcaps6 = 7 |nationalgoals6 = 3 |nationalteam6 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка под 21 година|Словачка 21]] | nationalyears7 = 2023- |nationalcaps7 = 40 |nationalgoals7 = 4 |nationalteam7 = {{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка|Словачка]] }} '''Томаш Суслов''' (роден на [[7 јуни]] [[2002]] година) — [[Словачка|словачки]] [[фудбал]]ер, {{Football/MF/player}} на {{Fb team (N) Verona}} и на [[Фудбалска репрезентација на Словачка|словачката репрезентација]]. ==Технички карактеристики== Левоног [[Среден ред (фудбал)|офанзивен играч од средниот ред]], добар во ситуации еден на еден, брз во тесни простори и во забрзувањето со топката во нозе.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.worldfootballscouting.com/scheda-giocatore/tomas-suslov-talento-slovacco-classe-2002/|title=Tomas Suslov: talento slovacco classe 2002|access-date=2021-06-15}}</ref> Неговата визија за играта го прави клучен и во фазата на дистрибуција на топката и во давањето на асистенции, а знае да се уфрла и од втора позиција.<ref name=":0" /> Моќта на неговите удари му овозможува да биде опасен од средна дистанца.<ref name=":0" /> Надарен со силен карактер, тој може да се користи и како крилен напаѓач.<ref name=":0" /> ==Клупска кариера== Откако пораснал во младинскиот сектор на [[1. ФК Татран Прешов|Татран Прешов]], во август 2018 година, тој бил купен од {{Fb team (N) Groningen}} кои го додале во својот младински сектор.<ref>{{Cite web|url=http://www.1fctatran.sk/2018/08/10/dvaja-futbalisti-z-akademie-prestupuju-do-europskych-velkoklubov/|title=Dvaja futbalisti z akadémie prestupujú do európskych veľkoklubov|date=10 август 2018|language=sk}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/slowaaks-jeugdinternational-suslov-naar-fc-groningen/2|title=Slowaaks jeugdinternational Suslov naar FC Groningen|language=nl|access-date=2021-06-15|archivedate=7 giugno 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220607055128/https://www.fcgroningen.nl/nieuws/slowaaks-jeugdinternational-suslov-naar-fc-groningen/2|dead-link=yes}}</ref> На 22 август 2019 година, тој го обновил договорот до 2022 година,<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/nieuw-contract-tomas-suslov/2|title=Nieuw contract Tomas Suslov|date=22 август 2019|language=nl}}</ref> и на 22 февруари 2020 година го направил своето деби за првиот тим, играјќи ги последните минути од поразот со 1-0 на домашен терен од [[ВВВ Венло]].<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/debutant-suslov-mooiste-moment-tot-nu-toe/2|title=Debutant Suslov: ‘Mooiste moment tot nu toe’|date=23 февруари 2020|language=nl}}</ref> Промовиран во првиот тим пред почетокот на сезоната 2020-2021, тој го постигнал својот прв гол во кариерата на 13 септември, со кој го израмнил резултатот во поразот од 3-1 од {{Fb team (N) PSV}}.<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/fc-groningen-strijdt-maar-verliest-openingsduel-van-psv/2|title=FC Groningen strijdt, maar verliest openingsduel van PSV|date=13 септември 2020|language=nl}}</ref> Десет дена подоцна, тој ја обновил врската со ''„зелено-белите“'', продолжувајќи го својот договор до 2025 година.<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/fc-groningen-bindt-talent-suslov-nog-langer/2|title=FC Groningen bindt talent Suslov nog langer|date=23 септември 2020|language=nl}}</ref> На 1 септември 2023 година, тој бил позајмен на {{Fb team (N) Verona}}, со обврска за откуп.<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/fc-groningen-en-hellas-verona-akkoord-over-transfer-suslov/|titolo=FC Groningen en Hellas Verona akkoord over transfer Suslov|date=2023-09-01|language=nl|access-date=2023-09-02}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.hellasverona.it/news/tomas-suslov-e-un-nuovo-centrocampista-dellhellas-verona|title=Tomas Suslov è un nuovo centrocampista dell'Hellas Verona|access-date=2023-09-02}}</ref> На 18 септември 2020 година, тој го направил своето деби во [[Серија А 2023-2024|Серија А]], заменувајќи го својот сонародник [[Ондреј Дуда]] во 70-тата минута од домашниот натпревар против [[ФК Болоња|Болоња]], кој завршил нерешено 0-0. На 28 јануари 2024 година, тој го постигнал својот прв гол за клубот воедно и во првенството, реализирајќи [[Пенал (фудбал)|пенал]], со кој и донел водство на Верона во домашниот натпревар против [[Фрозиноне Калчо|Фрозиноне]], кој на крајот завршил нерешено 1-1.<ref>{{Cite web|url=https://www.sportmediaset.mediaset.it/calcio/seriea/serie-a-verona-frosinone-1-1-kaio-jorge-risponde-a-suslov_76631496-202402k.shtml|title=Serie A, Verona-Frosinone 1-1: Kaio Jorge risponde a Suslov|access-date=2024-01-29}}</ref> На 31 јануари 2024 година, тој бил целосно откупен од клубот од Венето.<ref>{{Cite web|url=https://www.hellasverona.it/news/ufficiale-tomas-suslov-riscattato-da-fc-groningen|title=Ufficiale: Tomas Suslov riscattato da FC Groningen|date=31 gennaio 2024|access-date=31 јануари 2024}}</ref> Во својата прва [[ФК Хелас Верона сезона 2023-2024|сезона]] во Италија, тој одиграл вкупно 32 првенствени натпревари, постигнал три гола и имал пет асистенции.<ref>{{Cite web|url=https://www.tuttomercatoweb.com/serie-a/lazio-sondaggio-per-suslov-lotito-vuole-un-centrocampista-alla-luis-alberto-1988371|title=Lazio, sondaggio per Suslov. Lotito vuole un centrocampista alla Luis Alberto|author=Andrea Losapio|date=10 luglio 2024|access-date=10 јули 2024}}</ref> ==Репрезентативна кариера== Откако ги минал сите младински селекции од под 15 до под 21 година, на 10 ноември 2020 година, го добил својот прв повик во сениорската репрезентација;<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/18-jarige-suslov-voor-het-eerst-opgeroepen-voor-a-selectie-slowakije/2|title=18-jarige Suslov voor het eerst opgeroepen voor A-selectie Slowakije|language=nl|access-date=2021-06-15}}</ref> дебитирал 8 дена подоцна во поразот од 2-0 од {{NazNB|FUrep|CZE}} во Лигата на нациите, заменувајќи го [[Алберт Руснак]] во 62-рата минута, со што станал најмладиот дебитант во историјата на репрезентацијата на возраст од 18 години и 164 дена, надминувајќи го претходниот рекорд кој го држел [[Силард Немет]].<ref>{{Cite web|url=https://www.fcgroningen.nl/nieuws/strand-larsen-en-suslov-debuteren-als-a-internationals/2|titolo=Suslov en Strand Larsen debuteren als A-internationals - FC Groningen|language=nl|access-date=2021-06-15|archivedate=16 јуни 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210616043317/https://www.fcgroningen.nl/nieuws/strand-larsen-en-suslov-debuteren-als-a-internationals/2|dead-link=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://sport.aktuality.sk/c/470294/liga-narodov-futbal-slovensko-tomas-suslov-sa-stal-rekorderom-reprezentacie-marek-hamsik-sa-vyrovnal-martin-skrtel/|title=Tomáš Suslov sa stal rekordérom reprezentácie, Marek Hamšík sa vyrovnal Škrtelovi|language=sk|access-date=2021-06-15}}</ref> Бил повикан за [[Европско првенство во фудбал 2020|Европското првенство 2020]], и покрај неговата млада возраст и само неколкуте настапи за националниот тим пред турнирот, тој го носел дресот со број 10. Таму настапил два пати, во натпреварите против {{NazNB|FUrep|POL}} и {{NazNB|FUrep|ESP}} во [[Европско првенство во фудбал 2020 - група Е|групната фаза]], по која словаците и го завршиле настапот со една победа и два порази. На 3 јуни 2022 година, го постигнал својот прв гол за националниот тим, во победата од 0-1 над {{NazNB|FUrep|BLR}} во [[УЕФА Лига на нации 2022-2023|Лигата на нации]].<ref>{{Cite web|url=https://futbalsfz.sk/muzi-a-vitazstvo-nad-bieloruskom-tesne-vydrete-ale-za-tri-body/|title=MUŽI A – Víťazstvo nad Bieloruskom: tesné, vydreté, ale za tri body. Tarkovič si ho veľmi cení|author=Peter Šurin|date=2022-06-03|language=sk|access-date=2022-06-08}}</ref> === Хронологија на репрезентативните настапи === {{Репрезентативни настапи|SVK||M}} {{Cronopar|18-11-2020|Плзењ|CZE|2|0|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2020-2021|Прва фаза|13={{subon|62}}}} {{Cronopar|27-3-2021|Трнава|SVK|2|2|MLT|-|Квал. за СП|2022|13={{suboff|72}}}} {{Cronopar|1-6-2021|Рид во Инкрајс|SVK|1|1|BGR|-|Пријателска|13={{subon|57}}}} {{Cronopar|14-6-2021|Санкт Петербург|POL|1|2|SVK|-|Евро|2020|Прва фаза|13={{subon|87}}}} {{Cronopar|23-6-2021|Севиља|SVK|0|5|ESP|-|Евро|2020|Прва фаза|13={{subon|69}}}} {{Cronopar|7-9-2021|Братислава|SVK|2|0|CYP|-|Квал. за СП|2022|13={{subon|79}}}} {{Cronopar|8-10-2021|Казањ|RUS|1|0|SVK|-|Квал. за СП|2022|13={{subon|80}}}} {{Cronopar|11-11-2021|Транава|SVK|2|2|SVN|-|Квал. за СП|2022|13={{subon|71}}}} {{Cronopar|14-11-2021|Та Кали|MLT|0|6|SVK|-|Квал. за СП|2022}} {{Cronopar|25-3-2022|Осло|NOR|2|0|SVK|-|Пријателска|13={{suboff|35}}}} {{Cronopar|3-6-2022|Нови Сад|BLR|0|1|SVK|1|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{subon|59}}}} {{Cronopar|6-6-2022|Трнава|SVK|0|1|KAZ|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{suboff|71}}}} {{Cronopar|10-6-2022|Баку|AZE|0|1|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{suboff|65}}}} {{Cronopar|13-6-2022|Астана|KAZ|2|1|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2022-2023|Прва фаза|13={{subon|88}}}} {{Cronopar|17-11-2022|Подгорица|MNE|2|2|SVK|-|Пријателска|13={{subon|45+1}}}} {{Cronopar|20-11-2022|Братислава|SVK|0|0|CHL|-|Пријателска|13={{suboff|89}}}} {{Cronopar|23-3-2023|Трнава|SVK|0|0|LUX|-|Квал. за ЕП|2024|13={{suboff|73}}}} {{Cronopar|26-3-2023|Братислава|SVK|2|0|BIH|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|58}}}} {{Cronopar|17-6-2023|Рејкајавик|ISL|1|2|SVK|1|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|57}}}} {{Cronopar|20-6-2023|Вадуц|LIE|0|1|SVK|-|Квал. за ЕП|2024}} {{Cronopar|8-9-2023|Братислава|SVK|0|1|PRT|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|63}}}} {{Cronopar|13-10-2023|Порто|PRT|3|2|SVK|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|46}} {{yel|85}}}} {{Cronopar|16-10-2023|Луксембург|LUX|0|1|SVK|-|Квал. за ЕП|2024|13={{yel|90}}|14=Луксембург (град)}} {{Cronopar|16-11-2023|Братислава|SVK|4|2|ISL|-|Квал. за ЕП|2024|13={{subon|65}}}} {{Cronopar|19-11-2023|Зеница|BIH|1|2|SVK|-|Квал. за ЕП|2024|13={{suboff|85}}}} {{Cronopar|23-3-2024|Братислава|SVK|0|2|AUT|-|Пријателска|13={{suboff|62}}}} {{Cronopar|5-6-2024|Винер Нојштат|SVK|4|0|SMR|1|Пријателска|13={{suboff|60}}}} {{Cronopar|9-6-2024|Трнава|SVK|4|0|WAL|-|Пријателска|13={{subon|71}}}} {{Cronopar|17-6-2024|Франкфурт на Мајна|BEL|0|1|SVK|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|70}}}} {{Cronopar|21-6-2024|Диселдорф|SVK|1|2|UKR|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|67}}}} {{Cronopar|26-6-2024|Франкфурт на Мајна|SVK|1|1|ROU|-|Евро|2024|Прва фаза|13={{subon|70}}}} {{Cronopar|30-6-2024|Гелзенкирхен|ENG|2|1|SVK|-|Евро|2024|Осминафинале|dts|13={{subon|61}} {{yel|120+2}}}} {{Cronopar|5-9-2024|Талин|EST|0|1|SVK|1|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|8-9-2024|Кошице|SVK|2|0|AZE|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{suboff|71}}}} {{Cronopar|11-10-2024|Братислава|SVK|2|2|SWE|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{yel|51}} {{suboff|90}}}} {{Cronopar|14-10-2024|Баку|AZE|1|3|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|16-11-2024|Солна|SWE|2|1|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза}} {{Cronopar|19-11-2024|Братислава|SVK|1|0|EST|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Прва фаза|13={{suboff|77}}}} {{Cronopar|20-3-2025|Братислава|SVK|0|0|SVN|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Бараж}} {{Cronopar|23-3-2025|Љубљана|SVN|1|0|SVK|-|УЕФА Лига на нации|2024-2025|Бараж|dts|13={{yel|100}}}} {{Cronofin|40|4}} == Статистика == === Клупска статистика === ''Статистиката е ажурирана на 20 јуни 2025. '' {| class="wikitable" style="font-size:90%;width:99%;text-align:center;" |- ! rowspan="2" | Сезона ! rowspan="2" | Клуб ! colspan="3" | Првенство ! colspan="3" | Национален куп ! colspan="3" | Континентален куп ! colspan="3" | Останати купови ! colspan="2" | Вкупно |- ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Лига ! Наст ! Гол ! Наст ! Гол |- | [[ФК Гронинген сезона 2019-2020|2019-2020]] || rowspan="5" |{{flagsport|NED}} {{Fb team (N) Groningen}} || [[Ередивиси 2019-2020|Е]] || 1 || 0 || [[Фудбалски куп на Холандија 2019-2020|КХ]] || 0 || 0 || || - || - || || - || - || 1 || 0 |- | [[ФК Гронинген сезона 2020-2021|2020-2021]] || [[Ередивиси 2020-2021|Е]] || 28+1<ref>Бараж за [[УЕФА Лига на конференции|Лига на конференции]]</ref>|| 2 || [[Фудбалски куп на Холандија 2020-2021|КХ]] || 1 || 0 || || - || - || || - || - || 30 || 2 |- | [[ФК Гронинген сезона 2021-2022|2021-2022]] || [[Ередивиси 2021-2022|Е]] || 29 || 1 || [[Фудбалски куп на Холандија 2021-2022|КХ]] || 3 || 0 || || - || - || || - || - || 32 || 1 |- | [[ФК Гронинген сезона 2022-2023|2022-2023]] || [[Ередивиси 2022-2023|Е]] || 30 || 1 || [[Фудбалски куп на Холандија 2022-2023|КХ]] || 1 || 0 || || - || - || || - || - || 31 || 1 |- | [[ФК Гронинген сезона 2023-2024|авг. 2023]] || [[Ерсте дивиси 2023-2024|ЕД]] || 2 || 1 || [[Фудбалски куп на Холандија 2023-2024|КХ]] || 0 || 0 || - || - || || - || - || 2 || 1 |- ! colspan="3" |Вкупно Гронинген || 91 || 5 || || 5 || 0 || || - || - || || - || - || 96 || 5 |- | [[ФК Хелас Верона 2023-2024|авг. 2023-2024]] || rowspan=2 | {{flagsport|ITA}} {{Fb team (N) Verona|}} || [[Серија А 2023-2024|А]] || 32 || 3 || [[Фудбалски куп на Италија 2023-2024|КИ]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 33 || 3 |- | [[ФК Хелас Верона сезона 2024-2025|2024-2025]] || [[Серија А 2024-2025|А]] || 31 || 0 || [[Фудбалски куп на Италија 2024-2025|КИ]] || 1 || 0 || - || - || - || - || - || - || 32 || 0 |- ! colspan="3" |Вкупно Верона || 63 || 3 || || 2 || 0 || || - || - || || - || - || 65 || 3 |- ! colspan="3" |Вкупно во кариерата || 154 || 8 || || 7 || 0 || || - || - || || - || - || 161 || 8 |} === Репрезентативна статистика === {| class="wikitable" style="text-align:center" !Репрезентација!!Година!!Настапи!!Голови |- |rowspan="6"|{{flagsport|SVK}} [[Фудбалска репрезентација на Словачка|Словачка]] |2020||1||0 |- |2021||8||0 |- |2022||7||1 |- |2023||9||1 |- |2024||13||2 |- |2025||2||0 |- !colspan="2"|Вкупно!!40!!4 |} ==Наводи== {{наводи}} == Надворешни врски == {{Порталкутија |right=yes |boxwidth=200px |marign=0px |name1=Биографија |image1=P vip.svg |name2=Фудбал |image2=Soccer ball.svg |name3=Словачка |image3=Flag of Slovakia.svg }} {{Ризница-врска|Tomáš Suslov}} *[https://int.soccerway.com/players/tom-s-suslov/577393/ Томаш Суслов на soccerway] *[https://www.transfermarkt.com/tomas-suslov/profil/spieler/540333 Томаш Суслов на transfermarkt] *[https://www.espn.com/soccer/player/_/id/301665/tomas-suslov Томаш Суслов на espn] *[https://www.whoscored.com/players/391047/show/tom%C3%A1s-suslov Томаш Суслов на whoscored] {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Суслов, Томаш}} [[Категорија:Живи луѓе]] [[Категорија:Словачки фудбалери]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Гронинген]] [[Категорија:Фудбалери на ФК Верона]] [[Категорија:Родени во 2002 година]] k7agzeybj4m5ujeain0t5d4zygg6lbu Општина Палиград 0 1372964 5382207 5381401 2025-06-20T22:53:28Z Dandarmkd 31127 5382207 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Месен народен<br />одбор Палиград |common_name = Месен народен одбор Палиград |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Палиград]] |entities = [[Алдинци]] (1947-1950), [[Палиград]] (1945-1950), [[Тисовица]] (1945-1950) |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]]<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]]<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]] (1945-1947)<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] (1945-1947), [[Скопска Околија|Скопска]] (1947-1950) |today = [[Општина Зелениково]], [[Општина Студеничани]] |year_start = 1945 |year_end = 1950 |event_start = Основање на МНО Палиград |date_start = |event_end = Укинување на МНО Палиград |date_end = |event1 = |date_event1 = |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Горно Количани |s2 = Општина Гумалево |s3 = Општина Студеничани |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = [[Попис на населението во Македонија (1948)|1948]] |stat_area1 = |stat_pop1 = 1,418 |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Месен народен одбор Палиград''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1945-1950 година. ==Историја== Месниот народен одбор Палиград бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негови составни населени места биле [[Палиград]] и [[Тисовица]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=156 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=18 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, месниот одбор припаднал под [[Скопска Околија|Скопската Околија]], и бил проширен со селото [[Алдинци]], на сметка на соседниот и укинат [[Општина Драчевица|Месен народен одбор Драчевица]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=18 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Палиград бил укинат на сметка на соседниот [[Општина Горно Количани|Месен народен одбор Горно Количани]] кој го добил селото Алдинци, [[Општина Гумалево|Месен народен одбор Гумалево]] кој го добил селото Тисовица, и [[Општина Студеничани|Месен народен одбор Студеничани]] кој го добил селото Палиград.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=204, 205 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=18 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> ==Население== Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Палиград имал 1,418 жители, односно вкупното население на [[Алдинци]], [[Палиград]], и [[Тисовица]]. Од 1,418 жители, 1,200 биле [[Македонци]], 217 биле [[Македонски Албанци|Албанци]], додека 1 бил [[Македонски Срби|Србин]].<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 18 јуни 2025}}</ref> == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Палиград]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1950 година|Палиград]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Палиград]] [[Категорија:Драчевска Околија]] cdtfeh4r8u7we31g7rxx7qe2i4wcchf Општина Ракотинци 0 1372974 5382092 5381456 2025-06-20T17:48:37Z Dandarmkd 31127 /* Население */ 5382092 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Општина Ракотинци (1913-1915, 1952-1965)<br />Месен народен одбор Ракотинци (1945-1952) |common_name = Месен народен одбор Ракотинци |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[Кралство Србија]] / [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Ракотинци]] |entities = [[Барово (Скопско)|Барово]] (1952-1965), [[Варвара (Скопско)|Варвара]] (1913-1915, 1945-1947, 1950-1965),{{efn|Во административната поделба од 1945, 1947, 1950, 1955 година, Варвара не било спомнато како населено место, односно само неговиот атар како територија припаѓал на МНО/Општина Ракотинци.}} [[Говрлево]] (1952-1965), [[Горно Соње]] (1913-1915, 1952-1965), [[Добри Дол (Скопско)|Добри Дол]] (1913-1915, 1945-1965), [[Долно Соње]] (1913-1915, 1952-1965), [[Држилово]] (1955-1965), [[Елово]] (1955-1965), [[Јаболци]] (1955-1965), [[Малчиште]] (1955-1965), [[Маркова Сушица]] (1913-1915, 1945-1947, 1950-1965), [[Нова Брезница]] (1955-1965), [[Осинчани]] (1955-1965), [[Патишка Река]] (1955-1965), [[Ракотинци]] (1913-1915, 1945-1965), [[Света Петка (Скопско)|Света Петка]] (1952-1965), [[Сопиште]] (1913-1915, 1947-1965), [[Умово]] (1955-1965), [[Усје]] (1952-1955), [[Цветово]] (1955-1965), [[Црн Врв]] (1955-1965), [[Чифлик (Општина Сопиште)|Чифлик]] (1952-1965), |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[Кралство Србија]] (1913-1915), [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ/СФРЈ]] (1945-1965)<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР/СР Македонија]] (1945-1965)<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]] (1913-1915, 1945-1947)<br /> Срез: [[Скопски Срез|Скопски]] (1913-1915)<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] (1945-1947), [[Скопска Околија|Скопска]] (1947-1965) |today = [[Општина Сопиште]], [[Општина Студеничани]] |year_start = 1913 |year_end = 1965 |event_start = Основање на Општина Ракотинци |date_start = |event_end = Укинување на Општина Ракотинци |date_end = |event1 = Основање на МНО Ракотинци |date_event1 = 1945 |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Кисела Вода |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |s2 = |stat_year1 = [[Попис на населението во Македонија (1948)|1948]] |stat_area1 = |stat_pop1 = 1,061 |stat_year2 = [[Попис на населението во Македонија (1953)|1953]] |stat_area2 = |stat_pop2 = 5,176 |stat_year3 = [[Попис на населението во Македонија (1961)|1961]] |stat_area3 = |stat_pop3 = 9,506 |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Општина Ракотинци''', именувана и како '''Месен народен одбор Ракотинци''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1913-1915, меѓувоениот период и 1945-1965 година. ==Историја== ===1913-1915=== Општина Ракотинци за прв пат била основана во 1913 година, за време на [[Кралство Србија|Кралството Србија]]. Населени места во општината биле [[Варвара (Скопско)|Варвара]], [[Горно Соње]], [[Добри Дол (Скопско)|Добри Дол]], [[Долно Соње]], [[Ракотинци]], [[Сопиште]] и [[Маркова Сушица|Сушица]]. Општината била дел од [[Скопски Срез|Скопскиот Срез]], [[Скопски Округ]].<ref>{{наведена книга |last1=Вујичиќ |first1=Милорад Ант. |authorlink1= |last2= |first2= |editor1-first= |editor1-last= |editor1-link= |others= |title=Речник места у ослобођеној области Старе Србије по службени подацима |url=https://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1914/pdf/G191411001.pdf?fbclid=IwAR1t8Bh7wvIKbfeY3N8EsTS32O9ZWXJixlEoxWCH39WNdkhq7N8ow8fSBk0 |format= |accessdate=19 јуни 2025 |edition= |series= |volume= |date= |year=1914 |month= |origyear= |publisher=Државна печатница на Кралство Србија |location= |language= |isbn= |oclc= |doi= |id= |page=133 |pages= |chapter= |chapterurl= |quote= |ref= |bibcode= |laysummary= |laydate= |separator= |postscript= |lastauthoramp=}}</ref> ===1945-1965=== Месниот народен одбор Ракотинци бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негови составни населени места биле [[Добри Дол (Скопско)|Добри Дол]], [[Ракотинци]] и [[Маркова Сушица|Сушица]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=155 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=19 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Ракотинци бил проширен на сметка на соседниот и укинат [[Општина Сопиште|Месен народен одбор Сопиште]] со неговото село [[Сопиште]]. Истовремено, МНО Ракотинци ја загубил Сушица, на сметка на новиот [[Општина Сушица (Маркова Река)|Месен народен одбор Сушица]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=19 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Ракотинци бил проширен на сметка на соседниот и укинат Месен народен одбор Сушица со неговото село Маркова Сушица.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=205 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=19 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, сега со називот, Општина Ракотинци била проширена на сметка на укинатиот [[Општина Долно Соње|Месен народен одбор Долно Соње]] со неговите села [[Барово (Скопско)|Барово]], [[Говрлево]], [[Горно Соње]], [[Долно Соње]], [[Света Петка (Скопско)|Света Петка]] и [[Чифлик (Општина Сопиште)|Чифлик]]. Истовремено, Општина Ракотинци го добила селото [[Усје]] кое дотогаш припаѓало на [[Општина Драчево]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=101 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=10 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1955 година, Општина Ракотинци била проширена бидејќи [[Општина Јаболци]] била укината и нејзините села [[Држилово]], [[Јаболци]], [[Нова Брезница]], [[Осинчани]], и [[Патишка Река]]. Тогаш, Општина Ракотинци била проширена и со територијата на укинатата [[Општина Цветово]] со нејзините населени места [[Елово]], [[Малчиште]], [[Умово]], [[Цветово]], и [[Црн Врв]]. Исто времено, Општина Ракотинци го изгубила селото Усје, на сметка на [[Општина Кисела Вода]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на околиите и општините во Народна Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305175641/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | work= | page=236 | issue=20 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=29 јуни 1955 | accessdate=19 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Според Законот за подрачјата на општините од 1965 година, Општина Ракотинци била укината и нејзината територија била припоена кон Општина Кисела Вода.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на општините во Социјалистичка Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/313D92D7E05E4442B0BCAC88B481AB1B.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185843/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/313D92D7E05E4442B0BCAC88B481AB1B.pdf | work= | page=21 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Социјалистичка Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=25 јануари 1965 | accessdate=19 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> ==Население== Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Ракотинци имал 1,601 жител, односно вкупното население на [[Добри Дол (Скопско)|Добри Дол]], [[Ракотинци]] и [[Сопиште]]. Следува табела според народностите во пописот од 1948 година:<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 19 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 1,582 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 18 |- |[[Македонски Црногорци|Црногорци]] | 1 |} Според [[Попис на населението во Македонија (1953)|пописот од 1953 година]], Општина Ракотинци имала 5,176 жители, односно вкупното население на [[Барово (Скопско)|Барово]], [[Варвара (Скопско)|Варвара]], [[Говрлево]], [[Горно Соње]], [[Добри Дол (Скопско)|Добри Дол]], [[Долно Соње]], [[Ракотинци]], [[Света Петка (Скопско)|Света Петка]], [[Сопиште]], [[Усје]] и [[Чифлик (Општина Сопиште)|Чифлик]]. Следува табела според народностите во пописот од 1953 година:<ref>{{нмс | author= | title=Укупно становништво по народности | url=https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20190403212649/https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | work= | publisher=Државен завод за статистика на Србија |page=65 | archivedate=3 април 2019 | date= | accessdate= 19 јуни 2025}}</ref><ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1953 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150629032157/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=29 јуни 2015 | date= | accessdate= 19 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 4,226 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 51 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 827 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 41 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 20 |- |[[Македонски Хрвати|Хрвати]] | 3 |- |[[Македонски Црногорци|Црногорци]] | 2 |- |Неопределени [[Југословени]] | 2 |- |Останати Словени | 4 |} Според [[Попис на населението во Македонија (1961)|пописот од 1961 година]], Општина Ракотинци имала 9,506 жители, односно вкупното население на [[Барово (Скопско)|Барово]], [[Говрлево]], [[Горно Соње]], [[Добри Дол (Скопско)|Добри Дол]], [[Долно Соње]], [[Држилово]], [[Елово]], [[Јаболци]], [[Малчиште]], [[Нова Брезница]], [[Осинчани]], [[Патишка Река]], [[Ракотинци]], [[Света Петка (Скопско)|Света Петка]], [[Сопиште]], [[Умово]], [[Цветово]], [[Црн Врв]] и [[Чифлик (Општина Сопиште)|Чифлик]]. Следува табела според народностите во пописот од 1961 година:<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1961 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic1961.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160316065932/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic1961.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=16 март 2016 | date= | accessdate= 19 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 5,463 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 1,256 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 28 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 37 |- |[[Муслимани (народ)|Муслимани]] | 2 |- |[[Македонски Словенци|Словенци]] | 1 |- |[[Македонски Црногорци|Црногорци]] | 2 |- |[[Југословени]] | 6 |- |Останати | 2,711 |} == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] *[[Список на општини во Македонија по население (1953)]] *[[Список на општини во Македонија по население (1961)]] == Забелешки == {{notes}} == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1913 година|Ракотинци]] [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Ракотинци]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1965 година|Ракотинци]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Ракотинци]] [[Категорија:Драчевска Околија]] jenwj9vinr23pvfi3micmbwe8q3dkoe Диклофенак 0 1372998 5381964 5381547 2025-06-20T12:27:35Z Buli 2648 5381964 wikitext text/x-wiki {{Infobox drug | Verifiedfields = changed | Watchedfields = changed | verifiedrevid = 443636249 | image = Diclofenac.svg | image_class = skin-invert-image | width = 250 | alt = | caption = Structure of diclofenac with ball and stick model | image2 = Diclofenac-from-xtal-3D-bs-17.png | image_class2 = bg-transparent | width2 = 250 | alt2 = <!-- Clinical data --> | pronounce = {{IPAc-en|d|aɪ|'|k|l|oʊ|f|ə|n|æ|k}}<ref name=tn /> or {{IPAc-en|d|ɪ|k|l|ɒ|'|f|ɛ|n|æ|k}}<ref>{{cite book|title=[[Mosby's Dictionary of Medicine, Nursing & Health Professions]]| veditors = O'Toole MT |page=536 |edition=10th |year=2017 |publisher=Elsevier|location=|isbn=978-0-323-22205-1}}</ref> | tradename = Voltaren, [[#trade names|others]]<ref name=tn/> | Drugs.com = {{drugs.com|monograph|diclofenac-epolamine}} | MedlinePlus = a689002 | DailyMedID = Diclofenac | pregnancy_AU = C | pregnancy_AU_comment = <ref name="Drugs.com pregnancy">{{cite web|title=Diclofenac Use During Pregnancy|website=Drugs.com|date=16 January 2000|url=https://www.drugs.com/pregnancy/diclofenac.html|access-date=18 February 2024}}</ref> | routes_of_administration = [[Oral administration|Orally]], [[Rectal administration|rectal]], [[intramuscular]], [[intravenous]], [[Topical medication|topical]], [[Ophthalmic drug administration|ophthalmic]] | class = [[Нестероидни антиинфламаторни лекови]] | ATC_prefix = D11 | ATC_suffix = AX18 | ATC_supplemental = {{ATC|M01|AB05}}, {{ATC|M02|AA15}}, {{ATC|S01|BC03}} <!-- Legal status --> | legal_AU = S4 | legal_AU_comment = /&nbsp;S3&nbsp;/&nbsp;S2 | legal_BR = <!-- OTC, A1, A2, A3, B1, B2, C1, C2, C3, C5, D1, D2, E, F1, F2, F3, F4 --> | legal_BR_comment = | legal_CA = Rx-only | legal_CA_comment = <ref>{{cite web | title=Product monograph brand safety updates | website=[[Health Canada]] | date=6 June 2024 | url=https://www.canada.ca/en/health-canada/services/drugs-health-products/drug-products/drug-product-database/label-safety-assessment-update/product-monograph-brand-safety-updates.html | access-date=8 June 2024}}</ref> | legal_DE = <!-- Anlage I, II, III or Unscheduled --> | legal_DE_comment = | legal_NZ = <!-- Class A, B, C --> | legal_NZ_comment = | legal_UK = POM | legal_UK_comment = /&nbsp;P&nbsp;/&nbsp;GSL | legal_US = Rx-only | legal_US_comment = /&nbsp;OTC<ref name="Voltaren FDA label">{{cite web | title=Voltaren Arthritis Pain- diclofenac sodium gel; Voltaren Arthritis Pain- diclofenac sodium kit | website=DailyMed | date=13 March 2024 | url=https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=30a94282-0892-442a-aa10-6525cbd4fe88 | access-date=13 October 2024}}</ref><ref name="Cambia FDA label">{{cite web | title=Cambia- diclofenac potassium powder, for solution | website=DailyMed | date=25 April 2024 | url=https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=d249ced1-4ca0-4f57-adcb-23440f58f659 | access-date=13 October 2024}}</ref><ref name=FDAswitch>{{cite web|title=FDA Approves Three Drugs for Nonprescription Use Through Rx-to-OTC Switch Process|website=U.S. [[Food and Drug Administration]] (FDA) |date=14 February 2020|url=http://www.fda.gov/news-events/press-announcements/fda-approves-three-drugs-nonprescription-use-through-rx-otc-switch-process|archive-url=https://web.archive.org/web/20200215012930/https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/fda-approves-three-drugs-nonprescription-use-through-rx-otc-switch-process|url-status=dead|archive-date=15 February 2020|access-date=18 February 2024}} {{PD-notice}}</ref> | legal_EU = | legal_EU_comment = | legal_UN = <!-- N I, II, III, IV / P I, II, III, IV --> | legal_UN_comment = | legal_status = Rx-only <!-- Pharmacokinetic data --> | bioavailability = | protein_bound = More than 99% | metabolism = Liver, oxidative, primarily by [[CYP2C9]], also by [[CYP2C8]], [[CYP3A4]], as well as conjugative by [[glucuronidation]] ([[UGT2B7]]) and [[sulfation]];<ref>{{cite web|url=http://www.medicinereviews.ooo/2018/08/diclofenac-oral-uses-dosage-side.html|title=Diclofenac Oral Uses, Dosage, Side Effects And Composition|publisher=Medicine Reviews Agency | vauthors = Sayyed M|date=23 August 2018|access-date=18 February 2024|archive-date=24 August 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180824135214/https://www.medicinereviews.ooo/2018/08/diclofenac-oral-uses-dosage-side.html|url-status=dead}}</ref> no active metabolites exist | metabolites = | onset = Within 4 hours (gel), 30 min (non-gel)<ref name=AHFS2018/> | elimination_half-life = 1.2–2 [[hour|h]] (35% of the drug enters enterohepatic recirculation) | duration_of_action = | excretion = 35% [[bile]], 65% [[urine]]<ref>{{cite book|vauthors=Williams BS, Buvanendran A|chapter=Nonopioid analgesics: NSAIDs, COX-2 inhibitors, and acetaminophen|date=1 January 2011|chapter-url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9781437722420000262|title=Essentials of Pain Medicine|edition=3|pages=130–139|veditors=Benzon HT, Raja SN, Liu SS, Fishman SM|publisher=W.B. Saunders|doi=10.1016/b978-1-4377-2242-0.00026-2|isbn=978-1-4377-2242-0|access-date=10 January 2023|archive-date=10 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230110202200/https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9781437722420000262|url-status=live}}</ref> <!-- Identifiers --> | CAS_number_Ref = {{cascite|correct|??}} | CAS_number = 15307-86-5 | PubChem = 3033 | IUPHAR_ligand = 2714 | DrugBank_Ref = {{drugbankcite|correct|drugbank}} | DrugBank = DB00586 | ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}} | ChemSpiderID = 2925 | UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}} | UNII = 144O8QL0L1 | KEGG_Ref = {{keggcite|correct|kegg}} | KEGG = D07816 | ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | ChEBI = 47381 | ChEMBL_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | ChEMBL = 139 | NIAID_ChemDB = | PDB_ligand = DIF | synonyms = <!-- Chemical and physical data --> | IUPAC_name = [2-(2,6-Dichloroanilino)phenyl]acetic acid <!-- the locant '2' for acetic acid is not cited, see P-14.3.4.3 Nomenclature of Organic Chemistry – IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013 (Blue Book) --> | C = 14 | H = 11 | Cl = 2 | N = 1 | O = 2 | SMILES = O=C(O)Cc1ccccc1Nc2c(Cl)cccc2Cl | StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChI = 1S/C14H11Cl2NO2/c15-10-5-3-6-11(16)14(10)17-12-7-2-1-4-9(12)8-13(18)19/h1-7,17H,8H2,(H,18,19) | StdInChI_comment = | StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChIKey = DCOPUUMXTXDBNB-UHFFFAOYSA-N | density = | density_notes = | melting_point = | melting_high = | melting_notes = | boiling_point = | boiling_notes = | solubility = | sol_units = | specific_rotation = }} <!-- Definition and medical uses --> '''Диклофенак''' е [[нестероиден антиинфламаторен лек]] (НСАИЛ) кој се користи во третманот на [[болка]] и [[инфламаторни болести]], како што е [[гихт]].<ref name="Voltaren FDA label" /><ref name=AHFS2018>{{cite web|title=Diclofenac epolamine Monograph for Professionals|website=[[Drugs.com]] |url=https://www.drugs.com/monograph/diclofenac-epolamine.html|access-date=18 February 2024}}</ref> Може да се зема перорално (преку уста), ректално во вид на [[супозиторија]], [[интрамускулно]], [[интравенски]], аплициран топикално на кожата, или во вид на капки за очи.<ref name=AHFS2018/><ref name=inject>{{cite journal | vauthors = Chung CH | title = The use of Injectable Nonsteroidal Anti-Inflammatory Drugs in Local Accident & Emergency Practice | journal = Hong Kong Journal of Emergency Medicine | volume = 9 | issue = 2 | pages = 65–71 | year = 2017 | doi = 10.1177/102490790200900201 | s2cid = 74032271 }}</ref><ref>{{Cite web |date=2016-07-15 |title=Diclofenac Ophthalmic |url=https://medlineplus.gov/druginfo/meds/a606003.html |access-date=2024-10-08 |website=medlineplus.gov}}</ref> Намалувањето на болката може да трае до осум часа.<ref name=AHFS2018/> Достапен е и во вид на фиксно-дозна комбинација [[диклофенак/мисопростол]] со цел заштита на желудникот; сепак, [[Инхибитор на протонската пумпа|инхибиторите на протонската пумпа]] како што е [[Омепразол|омепразолот]] вообичаено се прва линија на лекови за гастропротекција бидејќи се ефикасни како и мисопростолот, но со подобра подносливост.<ref>{{cite web | title=Arthrotec- diclofenac sodium and misoprostol tablet, film coated | website=DailyMed | date=16 August 2023 | url=https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=600fe842-45d9-4d68-9ef2-456dbbebaa11 | access-date=13 October 2024}}</ref><ref name=BNF74/><ref>{{cite journal |vauthors=Tai FW, McAlindon ME |title=Non-steroidal anti-inflammatory drugs and the gastrointestinal tract |journal=[[Clinical Medicine (journal)|Clinical Medicine]] |volume=21 |issue=2 |pages=131–134 |date=March 2021 |pmid=33762373 |pmc=8002800 |doi=10.7861/clinmed.2021-0039 }}</ref> <!-- Side effects and mechanism --> Чести несакани ефекти се [[абдоминална болка]], [[гастроинтестинално крварење]], наузеа, вртоглавице, главоболка, и оток.<ref name=AHFS2018/> Сериозни несакани ефекти вклучуваат [[срцева болест]], [[мозочен удар]], бубрежни нарушувања, и [[чир на желудникот]].<ref name=BNF74/><ref name=AHFS2018/> Не се препорачува негова употреба во текот на третото тромесечје од бременоста.<ref name=AHFS2018/> Веројатно е безбеден во текот на [[Доење|доењето]].<ref name=BNF74/> Се смета дека диклофенакот делува преку намалување на создавањето на [[Простагландин|простагландини]], како и другите лекови во оваа класа.<ref>{{cite book|title=Mosby's Drug Reference for Health Professions|year=2017|publisher=Elsevier Health Sciences|location=|isbn=978-0-323-56682-7|page=398|url=https://books.google.com/books?id=KOM2DwAAQBAJ&pg=PA398}}</ref> <!-- History and culture --> Во 2022, е 51ви најмногу пропишуван лек во САД, со повеќе од 12 милиони рецепти.<ref>{{cite web | title=The Top 300 of 2022 | url=https://clincalc.com/DrugStats/Top300Drugs.aspx | website=ClinCalc | access-date=30 August 2024 | archive-date=30 August 2024 | archive-url=https://web.archive.org/web/20240830202410/https://clincalc.com/DrugStats/Top300Drugs.aspx | url-status=live }}</ref><ref>{{cite web | title = Diclofenac Drug Usage Statistics, United States, 2013 - 2022 | website = ClinCalc | url = https://clincalc.com/DrugStats/Drugs/Diclofenac | access-date = 30 August 2024 }}</ref> Во 2024, е единаесетти најчесто пропишуван лек во Македонија, со повеќе од 778.000.<ref>{{cite web|url=https://e-zdravstvo.mk/mk/reports|title=Извештаи|website=Е-здравство|access-date=2025-06-16}}</ref> Достапен е во вид на две соли, како диклофенак натриум или калиум.<ref name=BNF74>{{cite book|title=British national formulary: BNF 74|year=2017|publisher=British Medical Association|isbn=978-0-85711-298-9|pages=1033–1035|edition=74}}</ref> == Наводи == {{наводи}} {{Антиинфламаторни производи}} [[Категорија:Нестероидни антиинфламаторни лекови]] mfbj6tkk28zvqns9n4vc3m3rii3jz86 5381967 5381964 2025-06-20T12:29:40Z Buli 2648 5381967 wikitext text/x-wiki {{Infobox drug | Verifiedfields = changed | Watchedfields = changed | verifiedrevid = 443636249 | image = Diclofenac.svg | image_class = skin-invert-image | width = 250 | alt = | caption = Structure of diclofenac with ball and stick model | image2 = Diclofenac-from-xtal-3D-bs-17.png | image_class2 = bg-transparent | width2 = 250 | alt2 = <!-- Clinical data --> | pronounce = {{IPAc-en|d|aɪ|'|k|l|oʊ|f|ə|n|æ|k}}<ref name=tn /> or {{IPAc-en|d|ɪ|k|l|ɒ|'|f|ɛ|n|æ|k}}<ref>{{cite book|title=[[Mosby's Dictionary of Medicine, Nursing & Health Professions]]| veditors = O'Toole MT |page=536 |edition=10th |year=2017 |publisher=Elsevier|location=|isbn=978-0-323-22205-1}}</ref> | tradename = Voltaren, [[#trade names|others]]<ref name=tn/> | Drugs.com = {{drugs.com|monograph|diclofenac-epolamine}} | MedlinePlus = a689002 | DailyMedID = Diclofenac | pregnancy_AU = C | pregnancy_AU_comment = <ref name="Drugs.com pregnancy">{{cite web|title=Diclofenac Use During Pregnancy|website=Drugs.com|date=16 January 2000|url=https://www.drugs.com/pregnancy/diclofenac.html|access-date=18 February 2024}}</ref> | routes_of_administration = [[Oral administration|Orally]], [[Rectal administration|rectal]], [[intramuscular]], [[intravenous]], [[Topical medication|topical]], [[Ophthalmic drug administration|ophthalmic]] | class = [[Нестероидни антиинфламаторни лекови]] | ATC_prefix = D11 | ATC_suffix = AX18 | ATC_supplemental = {{ATC|M01|AB05}}, {{ATC|M02|AA15}}, {{ATC|S01|BC03}} <!-- Legal status --> | legal_AU = S4 | legal_AU_comment = /&nbsp;S3&nbsp;/&nbsp;S2 | legal_BR = <!-- OTC, A1, A2, A3, B1, B2, C1, C2, C3, C5, D1, D2, E, F1, F2, F3, F4 --> | legal_BR_comment = | legal_CA = Rx-only | legal_CA_comment = <ref>{{cite web | title=Product monograph brand safety updates | website=[[Health Canada]] | date=6 June 2024 | url=https://www.canada.ca/en/health-canada/services/drugs-health-products/drug-products/drug-product-database/label-safety-assessment-update/product-monograph-brand-safety-updates.html | access-date=8 June 2024}}</ref> | legal_DE = <!-- Anlage I, II, III or Unscheduled --> | legal_DE_comment = | legal_NZ = <!-- Class A, B, C --> | legal_NZ_comment = | legal_UK = POM | legal_UK_comment = /&nbsp;P&nbsp;/&nbsp;GSL | legal_US = Rx-only | legal_US_comment = /&nbsp;OTC<ref name="Voltaren FDA label">{{cite web | title=Voltaren Arthritis Pain- diclofenac sodium gel; Voltaren Arthritis Pain- diclofenac sodium kit | website=DailyMed | date=13 March 2024 | url=https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=30a94282-0892-442a-aa10-6525cbd4fe88 | access-date=13 October 2024}}</ref><ref name="Cambia FDA label">{{cite web | title=Cambia- diclofenac potassium powder, for solution | website=DailyMed | date=25 April 2024 | url=https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=d249ced1-4ca0-4f57-adcb-23440f58f659 | access-date=13 October 2024}}</ref><ref name=FDAswitch>{{cite web|title=FDA Approves Three Drugs for Nonprescription Use Through Rx-to-OTC Switch Process|website=U.S. [[Food and Drug Administration]] (FDA) |date=14 February 2020|url=http://www.fda.gov/news-events/press-announcements/fda-approves-three-drugs-nonprescription-use-through-rx-otc-switch-process|archive-url=https://web.archive.org/web/20200215012930/https://www.fda.gov/news-events/press-announcements/fda-approves-three-drugs-nonprescription-use-through-rx-otc-switch-process|url-status=dead|archive-date=15 February 2020|access-date=18 February 2024}} {{PD-notice}}</ref> | legal_EU = | legal_EU_comment = | legal_UN = <!-- N I, II, III, IV / P I, II, III, IV --> | legal_UN_comment = | legal_status = Rx-only <!-- Pharmacokinetic data --> | bioavailability = | protein_bound = Повеќе од 99% | metabolism = Liver, oxidative, primarily by [[CYP2C9]], also by [[CYP2C8]], [[CYP3A4]], as well as conjugative by [[glucuronidation]] ([[UGT2B7]]) and [[sulfation]];<ref>{{cite web|url=http://www.medicinereviews.ooo/2018/08/diclofenac-oral-uses-dosage-side.html|title=Diclofenac Oral Uses, Dosage, Side Effects And Composition|publisher=Medicine Reviews Agency | vauthors = Sayyed M|date=23 August 2018|access-date=18 February 2024|archive-date=24 August 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180824135214/https://www.medicinereviews.ooo/2018/08/diclofenac-oral-uses-dosage-side.html|url-status=dead}}</ref> no active metabolites exist | metabolites = | onset = Within 4 hours (gel), 30 min (non-gel)<ref name=AHFS2018/> | elimination_half-life = 1.2–2 [[hour|h]] (35% of the drug enters enterohepatic recirculation) | duration_of_action = | excretion = 35% [[bile]], 65% [[urine]]<ref>{{cite book|vauthors=Williams BS, Buvanendran A|chapter=Nonopioid analgesics: NSAIDs, COX-2 inhibitors, and acetaminophen|date=1 January 2011|chapter-url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9781437722420000262|title=Essentials of Pain Medicine|edition=3|pages=130–139|veditors=Benzon HT, Raja SN, Liu SS, Fishman SM|publisher=W.B. Saunders|doi=10.1016/b978-1-4377-2242-0.00026-2|isbn=978-1-4377-2242-0|access-date=10 January 2023|archive-date=10 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230110202200/https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9781437722420000262|url-status=live}}</ref> <!-- Identifiers --> | CAS_number_Ref = {{cascite|correct|??}} | CAS_number = 15307-86-5 | PubChem = 3033 | IUPHAR_ligand = 2714 | DrugBank_Ref = {{drugbankcite|correct|drugbank}} | DrugBank = DB00586 | ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}} | ChemSpiderID = 2925 | UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}} | UNII = 144O8QL0L1 | KEGG_Ref = {{keggcite|correct|kegg}} | KEGG = D07816 | ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | ChEBI = 47381 | ChEMBL_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | ChEMBL = 139 | NIAID_ChemDB = | PDB_ligand = DIF | synonyms = <!-- Chemical and physical data --> | IUPAC_name = [2-(2,6-Dichloroanilino)phenyl]acetic acid <!-- the locant '2' for acetic acid is not cited, see P-14.3.4.3 Nomenclature of Organic Chemistry – IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013 (Blue Book) --> | C = 14 | H = 11 | Cl = 2 | N = 1 | O = 2 | SMILES = O=C(O)Cc1ccccc1Nc2c(Cl)cccc2Cl | StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChI = 1S/C14H11Cl2NO2/c15-10-5-3-6-11(16)14(10)17-12-7-2-1-4-9(12)8-13(18)19/h1-7,17H,8H2,(H,18,19) | StdInChI_comment = | StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChIKey = DCOPUUMXTXDBNB-UHFFFAOYSA-N | density = | density_notes = | melting_point = | melting_high = | melting_notes = | boiling_point = | boiling_notes = | solubility = | sol_units = | specific_rotation = }} <!-- Definition and medical uses --> '''Диклофенак''' е [[нестероиден антиинфламаторен лек]] (НСАИЛ) кој се користи во третманот на [[болка]] и [[инфламаторни болести]], како што е [[гихт]].<ref name="Voltaren FDA label" /><ref name=AHFS2018>{{cite web|title=Diclofenac epolamine Monograph for Professionals|website=[[Drugs.com]] |url=https://www.drugs.com/monograph/diclofenac-epolamine.html|access-date=18 February 2024}}</ref> Може да се зема перорално (преку уста), ректално во вид на [[супозиторија]], [[интрамускулно]], [[интравенски]], аплициран топикално на кожата, или во вид на капки за очи.<ref name=AHFS2018/><ref name=inject>{{cite journal | vauthors = Chung CH | title = The use of Injectable Nonsteroidal Anti-Inflammatory Drugs in Local Accident & Emergency Practice | journal = Hong Kong Journal of Emergency Medicine | volume = 9 | issue = 2 | pages = 65–71 | year = 2017 | doi = 10.1177/102490790200900201 | s2cid = 74032271 }}</ref><ref>{{Cite web |date=2016-07-15 |title=Diclofenac Ophthalmic |url=https://medlineplus.gov/druginfo/meds/a606003.html |access-date=2024-10-08 |website=medlineplus.gov}}</ref> Намалувањето на болката може да трае до осум часа.<ref name=AHFS2018/> Достапен е и во вид на фиксно-дозна комбинација [[диклофенак/мисопростол]] со цел заштита на желудникот; сепак, [[Инхибитор на протонската пумпа|инхибиторите на протонската пумпа]] како што е [[Омепразол|омепразолот]] вообичаено се прва линија на лекови за гастропротекција бидејќи се ефикасни како и мисопростолот, но со подобра подносливост.<ref>{{cite web | title=Arthrotec- diclofenac sodium and misoprostol tablet, film coated | website=DailyMed | date=16 August 2023 | url=https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=600fe842-45d9-4d68-9ef2-456dbbebaa11 | access-date=13 October 2024}}</ref><ref name=BNF74/><ref>{{cite journal |vauthors=Tai FW, McAlindon ME |title=Non-steroidal anti-inflammatory drugs and the gastrointestinal tract |journal=[[Clinical Medicine (journal)|Clinical Medicine]] |volume=21 |issue=2 |pages=131–134 |date=March 2021 |pmid=33762373 |pmc=8002800 |doi=10.7861/clinmed.2021-0039 }}</ref> <!-- Side effects and mechanism --> Чести несакани ефекти се [[абдоминална болка]], [[гастроинтестинално крварење]], наузеа, вртоглавице, главоболка, и оток.<ref name=AHFS2018/> Сериозни несакани ефекти вклучуваат [[срцева болест]], [[мозочен удар]], бубрежни нарушувања, и [[чир на желудникот]].<ref name=BNF74/><ref name=AHFS2018/> Не се препорачува негова употреба во текот на третото тромесечје од бременоста.<ref name=AHFS2018/> Веројатно е безбеден во текот на [[Доење|доењето]].<ref name=BNF74/> Се смета дека диклофенакот делува преку намалување на создавањето на [[Простагландин|простагландини]], како и другите лекови во оваа класа.<ref>{{cite book|title=Mosby's Drug Reference for Health Professions|year=2017|publisher=Elsevier Health Sciences|location=|isbn=978-0-323-56682-7|page=398|url=https://books.google.com/books?id=KOM2DwAAQBAJ&pg=PA398}}</ref> <!-- History and culture --> Во 2022, е 51ви најмногу пропишуван лек во САД, со повеќе од 12 милиони рецепти.<ref>{{cite web | title=The Top 300 of 2022 | url=https://clincalc.com/DrugStats/Top300Drugs.aspx | website=ClinCalc | access-date=30 August 2024 | archive-date=30 August 2024 | archive-url=https://web.archive.org/web/20240830202410/https://clincalc.com/DrugStats/Top300Drugs.aspx | url-status=live }}</ref><ref>{{cite web | title = Diclofenac Drug Usage Statistics, United States, 2013 - 2022 | website = ClinCalc | url = https://clincalc.com/DrugStats/Drugs/Diclofenac | access-date = 30 August 2024 }}</ref> Во 2024, е единаесетти најчесто пропишуван лек во Македонија, со повеќе од 778.000.<ref>{{cite web|url=https://e-zdravstvo.mk/mk/reports|title=Извештаи|website=Е-здравство|access-date=2025-06-16}}</ref> Достапен е во вид на две соли, како диклофенак натриум или калиум.<ref name=BNF74>{{cite book|title=British national formulary: BNF 74|year=2017|publisher=British Medical Association|isbn=978-0-85711-298-9|pages=1033–1035|edition=74}}</ref> == Наводи == {{наводи}} {{Антиинфламаторни производи}} [[Категорија:Нестероидни антиинфламаторни лекови]] sdkd3acvra8spw6dvpb5t0b7723s7ya Барелиќ 0 1373009 5382314 5381602 2025-06-21T11:38:39Z Marco Mitrovich 114460 5382314 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Барелиќ | native_name = Барелић | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 27 |lats = 50 |latNS = N | longd = 22 |longm = 02 |longs = 43 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Пчињски Управен Округ|Пчињски]] | subdivision_type2 = Град | subdivision_name2 = [[Врање]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 1.325 | population_footnotes = | population_total = 45 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 17508 | area_code_type = | area_code = 017 | registration_plate = VR }} '''Барелиќ''' ({{lang-sr|Барелић}}) е населено место во градот [[Врање]], [[Пчињски Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 45 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> Цариградски скопски митрополит [[Фирмилијан]], 1902 година бележува дека во Барелиќ биле 15 [[Македонци|македонски]] куќи.<ref>[[c:File:Izvestaj_od_skopskiot_mitropolit_za_brojot_na_kuci,_1902.pdf|Известие от скопския митрополит относно броя на къщите под негово ведомство]], 1902 г., сканирано от Македонския държавен архив.</ref>{{efn|Фирмилијан Словени во [[Македонија (регион)|Македонија]] прикажува како Срби.}} == Поврзано == * [[Врање]] * [[Пчињски Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Белешки == {{белешки}} == Наводи == {{наводи}} {{портал-кутија|Македонија}} [[Категорија:Врање]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] [[Категорија:Населени места во Вардарска Македонија]] sygu59jxhjzz14g95gf9aaove60gx4x Брајан Вилсон 0 1373098 5381932 2025-06-20T12:01:45Z BosaFi 115936 Создадено преведувајќи ја страницата „[[:en:Special:Redirect/revision/1296433746|Brian Wilson]]“ 5381932 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија за личност}} '''Брајан Даглас Вилсон''' (20 јуни 1942 - 11 јуни 2025) бил американски музичар, текстописец, пејач и продуцент кој е ко-основач на [[The Beach Boys|Beach Boys]]. Често го нарекувале гениј поради неговите нови пристапи кон поп-компонирањето и совладувањето на техниките за снимање. Тој е широко признат како еден од најиновативните и најзначајните текстописци на 20 век. Неговото најпознато дело се одликува со високи продукциски вредности, сложени [[Хармонија|хармонии]] и оркестрации, вокална слоевитост и интроспективни или наивни теми. Вилсон бил познат и по својот разновиден глас. Формативни влијанија на Вилсон ги вклучувале [[Џорџ Гершвин]], [[Фил Спектор]] и [[Берт Бакерак]]. Во 1961 година, ја започнал својата професионална кариера како член на Beach Boys, каде што бил текстописец, продуцент, ко-водечки вокал, басист, клавијатурист и ''де факто'' лидер на бендот. Откако фрупата потпишала договор со [[Capitol Records|„Капитол рекордс“]] во 1962 година, тој станал првиот поп-музичар на кого му се припишува пишување, аранжирање, продуцирање и изведување на свој материјал. Тој, исто така, бил продуцент и за изведувачи како што се „Ханис“ и „Американ Спринг“. До средината на 1960-тите, напишал или бил коавтор на повеќе од дваесетина хитови од американските топ 40, како на пример хитовите ''Сурф Сити (анг: Surf City) (1963), Ај гет араунд (анг: I Get Around) (1964), Хелп ми, Ронда (анг: Help Mе, Rhonda) (1965) и Гуд вајбрејшнс (анг: Good Vibrations) (1966)''. Тој се смета за еден од првите музички продуценти- ''автори'' и првите рок продуценти кои го примениле студиото како инструмент. Вилсон се соочувал со [[Душевно растројство|ментални болести]] целиот свој живот и ова кулминирало со [[Душевно растројство|нервен слом]] кон крајот на 1964 година. Од тогаш се откажал од редовните концертни турнеи за да се фокусира на пишување песни и продуцирање, што довело до дела како што се ''Пет Саундс (''анг: ''Pet Sounds)'' заедно со Бич Бојс и неговото прво соло издание, ''Керолајн Ноу'' (анг: ''Caroline, No'') (двете од 1966 година), како и недовршениот албум ''Смајл'' (анг: ''Smile)''. До крајот на 1960-тите, неговата продуктивност и ментално здравје значително се намалиле, што довело до периоди обележани со изолација, прејадување и злоупотреба на супстанции. Неговиот прв професионален камбек го донел речиси соло албумот ''Д'' ''Бич бојс лав ју (анг: The Beach Boys Love You)'' (1977). Во 1980-тите, тој формирал контроверзно креативно и деловно партнерство со својот психолог, Јуџин Ленди, и ја обновил својата соло кариера со албумот ''Брајан Вилсон'' (1988). Вилсон се одвоил од Ленди во 1991 година и редовно одел на турнеи од 1999 до 2022 година. Тој ја завршил верзијата на Смајл во 2004 година, што му донело најголемо признание како соло изведувач. Најавувајќи го признавањето на популарната музика како уметничка форма, достигнувањата на Вилсон како продуцент помогнале да се започне ера на невидена креативна автономија за изведувачите кои имале потпишано договор со издавачки куќи. Тој се смета за важна фигура за многу музички жанрови и движења, вклучувајќи го Калифорнија звукот, арт-попот, психоделијата, камерниот поп, прогресивната музика, [[Панк-рок|панкот]], аутсајдер и др. Од 1980-тите, неговото влијание се проширило на стилови како што се [[Постпанк|пост-панк]], [[инди-рок]], [[емо]], дрим поп, ''Шибуја-кеи'' и чилвејв. Вилсон добил бројни награди од индустријата, вклучувајќи две [[Награди Греми|Греми награди]] и наградата „Кенеди Центар“, како и номинации за [[Награди Златен глобус|наградата Златен глобус]] и наградата „Прајмтајм Еми“. Бил примен во [[Куќата на Славните на Рокенролот|Куќата на славните на рокенролот]] во 1988 година и во [[Куќа на славата на текстописците|Куќата на славните на текстописците]] во 2000 година. Биографскиот филм ''[[Љубов и милост]]'' од 2014 година бил базиран на неговиот живот и кариера. Вилсон починал во 2025 година од непозната причина. == Поврзано == * Список на луѓе со апсолутен глас * Список на луѓе со биполарно растројство * Список на осаменици * Список на необјавени песни снимени од Beach Boys * ''Проекти за миленици: Продукцијата на Брајан Вилсон'' * ''Репродукција: Антологијата на Брајан Вилсон'' == Наводи == {{Наводи|20em}} == Библиографија == {{Refbegin|30em}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/beachboysdefinit0000badm|title=The Beach Boys: The Definitive Diary of America's Greatest Band, on Stage and in the Studio|last=Badman|first=Keith|publisher=Backbeat Books|year=2004|isbn=978-0-87930-818-6|url-access=registration}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=RuzukX6xOBIC|title=Paul McCartney: Now and Then|last=Barrow|first=Tony|last2=Bextor|first2=Robin|publisher=Hal Leonard Corporation|year=2004|isbn=978-0-634-06919-2}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/darkmirrorpathol0000brac/|title=Dark Mirror: The Pathology of the Singer-Songwriter|last=Brackett|first=Donald|date=2008|publisher=Praeger|isbn=9780275998981|location=Westport, Connecticut|pages=27–39|chapter=The Dream Teller: Brian Wilson|chapter-url=https://archive.org/details/darkmirrorpathol0000brac/page/26/|url-access=registration}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=eYyovo_AbqAC|title=Catch a Wave: The Rise, Fall, and Redemption of the Beach Boys' Brian Wilson|last=Carlin|first=Peter Ames|publisher=Rodale|year=2006|isbn=978-1-59486-320-2|author-link=Peter Ames Carlin}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=fydjCgAAQBAJ&pg=PR15|title=Songs in the Key of Z: The Curious Universe of Outsider Music|last=Chusid|first=Irwin|publisher=Chicago Review Press|year=2000|isbn=978-1-55652-372-4|author-link=Irwin Chusid}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=hO-KQ4o_B2MC|title=Temples of Sound: Inside the Great Recording Studios|last=Cogan|first=Jim|last2=Clark|first2=William|publisher=Chronicle Books|year=2003|isbn=978-0-8118-3394-3}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=O9xtRMht6sgC&pg=PA102|title=Awopbopaloobop Alopbamboom: The Golden Age of Rock|last=Cohn|first=Nik|publisher=Grove Press|year=1970|isbn=978-0-8021-3830-9|author-link=Nik Cohn}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/fiftysidesofbeac0000dill/|title=Fifty Sides of the Beach Boys: The Songs That Tell Their Story|last=Dillon|first=Mark|publisher=ECW Press|year=2012|isbn=978-1-77090-198-8|url-access=registration}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/electricshockfro0000dogg_d7a6/|title=Electric Shock: From the Gramophone to the iPhone: 125 years of Pop Music|last=Doggett|first=Peter|date=2016|publisher=Vintage|isbn=9780099575191|location=London|author-link=Peter Doggett|url-access=registration}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=TQPXAQAAQBAJ|title=Music in American Life: An Encyclopedia of the Songs, Styles, Stars, and Stories that Shaped our Culture|publisher=ABC-CLIO|year=2013|isbn=978-0-313-39348-8|editor-last=Edmondson|editor-first=Jacqueline}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/heroesvillainsth00gain|title=Heroes and Villains: The True Story of The Beach Boys|last=Gaines|first=Steven|publisher=Da Capo Press|year=1986|isbn=0306806479|location=New York|author-link=Steven Gaines|url-access=registration}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/wouldntitbenice00char|title=Wouldn't It Be Nice: Brian Wilson and the Making of the Beach Boys' Pet Sounds|last=Granata|first=Charles L.|date=2003|publisher=A Cappella Books|isbn=9781556525070|url-access=registration}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/backtobeachbrian0000unse|title=Back to the Beach: A Brian Wilson and the Beach Boys Reader|last=Holdship|first=Bill|date=1997|publisher=Helter Skelter|isbn=978-1-900924-02-3|editor-last=Abbott|editor-first=Kingsley|edition=1st|location=London|pages=205–212|chapter=Bittersweet Insanity: The Fight for Brian Wilson's Soul|orig-year=1991|chapter-url=https://archive.org/details/backtobeachbrian0000unse/page/205/|url-access=registration}} * {{Наведена книга|title=Rock and Other Four Letter Words: Music of the Electric Generation.|last=Highwater|first=Jamake|publisher=Bantam Books|year=1968|isbn=0-552-04334-6|author-link=Jamake Highwater}} * {{Наведена книга|url={{google books |plainurl=y |id=w7oB2UKVxgQC}}|title=Waiting for the Sun: A Rock 'n' Roll History of Los Angeles|last=Hoskyns|first=Barney|publisher=Backbeat Books|year=2009|isbn=978-0-87930-943-5|author-link=Barney Hoskyns}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=O0VMAgAAQBAJ|title=Sonic Alchemy: Visionary Music Producers and Their Maverick Recordings|last=Howard|first=David N.|date=2004|publisher=Hal Leonard|isbn=978-0-63405-560-7|edition=1|location=Milwaukee, Wisconsin}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=-QI3BAAAQBAJ|title=1965: The Most Revolutionary Year in Music|last=Jackson|first=Andrew Grant|publisher=St. Martin's Publishing Group|year=2015|isbn=978-1-4668-6497-9}} * {{Наведена книга|url={{google books |plainurl=y |id=rdC3n62ArX8C}}|title=The Rock Canon: Canonical Values in the Reception of Rock Albums|last=Jones|first=Carys Wyn|publisher=Ashgate Publishing, Ltd.|year=2008|isbn=978-0-7546-6244-0}} * {{Наведена книга|title=The Dark Stuff: Selected Writings on Rock Music|last=Kent|first=Nick|publisher=Da Capo Press|year=2009|isbn=9780786730742|chapter=The Last Beach Movie Revisited: The Life of Brian Wilson|author-link=Nick Kent|chapter-url=https://books.google.com/books?id=bPMO0CtuBAsC&pg=PA12}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=7XsZAQAAIAAJ|title=Inside the Music of Brian Wilson: the Songs, Sounds, and Influences of the Beach Boys' Founding Genius|last=Lambert|first=Philip|publisher=Continuum|year=2007|isbn=978-0-8264-1876-0|author-link=Philip Lambert}} * {{Наведена книга|url=https://www.fulcrum.org/concern/monographs/nv935376j|title=Good Vibrations: Brian Wilson and the Beach Boys in Critical Perspective|last=Lambert|first=Philip|publisher=University of Michigan Press|year=2016|isbn=978-0-472-11995-0|editor-last=Lambert|editor-first=Philip|chapter=Brian Wilson's Harmonic Language}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/beachboyscalifor00leaf|title=The Beach Boys and the California Myth|last=Leaf|first=David|publisher=Grosset & Dunlap|year=1978|isbn=978-0-448-14626-3|location=New York|author-link=David Leaf|url-access=registration}} * {{Наведена книга|title=God Only Knows: The Story of Brian Wilson, the Beach Boys and the California Myth|last=Leaf|first=David|date=2022|publisher=Omnibus Press|isbn=9781913172756|edition=3rd|author-link=David Leaf}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=ioG0CwAAQBAJ|title=Good Vibrations: My Life as a Beach Boy|last=Love|first=Mike|publisher=Penguin Publishing Group|year=2016|isbn=978-0-698-40886-9|author-link=Mike Love}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=iFoxDwAAQBAJ&pg=PA138|title=Phil Spector: Sound of the Sixties|last=MacLeod|first=Sean|publisher=Rowman & Littlefield Publishers|year=2017|isbn=978-1-4422-6706-0}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=CCLyCgAAQBAJ|title=Avant Rock: Experimental Music from the Beatles to Bjork|last=Martin|first=Bill|publisher=Open Court Publishing Company|year=2015|isbn=978-0-8126-9939-5}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=wmphDgAAQBAJ&pg=PA86|title=The Words and Music of Brian Wilson|last=Matijas-Mecca|first=Christian|publisher=ABC-CLIO|year=2017|isbn=978-1-4408-3899-6}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=knTtDwAAQBAJ|title=Listen to Psychedelic Rock! Exploring a Musical Genre|last=Matijas-Mecca|first=Christian|date=2020|publisher=ABC-CLIO|isbn=9781440861987}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=PZ0R4_Oxr-4C|title=The Producer as Composer: Shaping the Sounds of Popular Music|last=Moorefield|first=Virgil|publisher=MIT Press|year=2010|isbn=978-0-262-51405-7|author-link=Virgil Moorefield}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=273eCQAAQBAJ|title=Becoming the Beach Boys, 1961-1963|last=Murphy|first=James B.|publisher=McFarland|year=2015|isbn=978-0-7864-7365-6}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=FC0_AwAAQBAJ|title=The Beach Boys' Smile|last=Sanchez|first=Luis|publisher=Bloomsbury Publishing|year=2014|isbn=978-1-62356-956-3}} * {{Наведена книга|title=Exotica: Fabricated Soundscapes in a Real World: Fabricated Soundscapes in the Real World|last=Toop|first=David|date=1999|publisher=Serpent's Tail|isbn=978-1852425951|edition=1st|location=London|author-link=David Toop}} * {{Наведена книга|url={{google books |plainurl=y |id=gzl1lBFXKhQC|page=2}}|title=The Album: A Guide to Pop Music's Most Provocative, Influential, and Important Creations|last=Perone|first=James E.|date=2012|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-0-313-37907-9}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=8XG9CgAAQBAJ|title=The 100 Greatest Bands of All Time: A Guide to the Legends Who Rocked the World|last=Perone|first=James E.|date=2015|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-4408-0340-6|editor-last=Moskowitz|editor-first=David V.|chapter=The Beach Boys}} * {{Наведена книга|url={{google books|plainurl=y|id=81YIAQAAMAAJ}}|title=Smile: The Story of Brian Wilson's Lost Masterpiece|last=Priore|first=Domenic|publisher=Sanctuary|year=2005|isbn=1860746276|location=London|author-link=Domenic Priore}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/americanpopularm0000star_k8g4/|title=American Popular Music: From Minstrelsy to MP3|last=Starr|first=Larry|date=2007|publisher=Oxford University Press|isbn=9780195300536|edition=2nd|location=New York|author-link=Larry Starr|orig-year=first published in 2006|url-access=registration}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/denniswilsonreal0000steb/|title=Dennis Wilson: The Real Beach Boy|last=Stebbins|first=Jon|publisher=ECW Press|year=2000|isbn=978-1-55022-404-7|author-link=Jon Stebbins|url-access=registration}} * {{Наведена книга|title=The Beach Boys FAQ: All That's Left to Know About America's Band|last=Stebbins|first=Jon|date=2011|publisher=Backbeat Books|isbn=9781458429148|author-link=Jon Stebbins}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/wallofpainbiogra0000thom|title=Wall of Pain: The Biography of Phil Spector|last=Thompson|first=Dave|publisher=Sanctuary|year=2004|isbn=978-1-86074-543-0|edition=Paperback|location=London|author-link=Dave Thompson (author)|url-access=registration}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/nearestfarawaypl0000whit/|title=The Nearest Faraway Place: Brian Wilson, the Beach Boys, and the Southern Californian Experience|last=White|first=Timothy|date=1996|publisher=Macmillan|isbn=0333649370|author-link=Timothy White (writer)|url-access=registration}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/wouldntitbenicem00wils|title=Wouldn't It Be Nice: My Own Story|last=Wilson|first=Brian|last2=Gold|first2=Todd|publisher=HarperCollins|year=1991|isbn=978-0-06018-313-4|location=New York|author-link=Brian Wilson|url-access=registration}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=9CmiBQAAQBAJ|title=I Am Brian Wilson: A Memoir|last=Wilson|first=Brian|last2=Greenman|first2=Ben|publisher=Da Capo Press|year=2016|isbn=978-0-306-82307-7|author-link=Brian Wilson|author-link2=Ben Greenman}} {{Refend}} == Надворешни врски == * {{Матична}} * {{Allmusic}} * {{discogs artist}} * {{Imdb име}} * {{Musicbrainz artist}} [[Категорија:Добитници на Греми]] [[Категорија:Глуви музичари]] [[Категорија:Американски рок пејачи]] [[Категорија:Американци со ирско потекло]] [[Категорија:Американци со германско потекло]] [[Категорија:Американци со холандско потекло]] [[Категорија:Починати во 2025 година]] [[Категорија:Родени во 1942 година]] [[Категорија:Статии со текст на јапонски]] [[Категорија:Статии со hCards]] [[Категорија:Статии со краток опис]] 8esixm52nbv66af2ej8x4g71uqjxc5b 5381946 5381932 2025-06-20T12:15:36Z BosaFi 115936 /* Поврзано */ 5381946 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | image = Brian Wilson of the Beach Boys in West Los Angeles 1990 photographed by Ithaka Darin Pappas.jpg | caption = Вилсон во 1990 | alt = | birth_name = Брајан Даглас Вилсон | birth_date = {{birth date|1942|06|20}} | birth_place = [[Калифорнија]], САД | death_date = {{death date and age|2025|06|11|1942|06|20}} | death_place = [[Беверли Хилс]], [[Калифорнија]], САД | occupation = {{hlist|музичар|пејач|текстописец|продуцент}} | years_active = 1961–2024 | spouse = {{Unbulleted list|{{marriage|[[Мерилин Ровел]]|December 7, 1964|1979|end=div}}|{{marriage|[[Мелинда Ледбетер]]|February 6, 1995|January 30, 2024|reason=died}}}} | father = [[Мури Вилсон]] | relatives = {{Unbulleted list|[[Денис Вилсон]] (брат)|[[Карл Вилсон]] (брат)|[[Мајк Лав]] (братучед)|[[Стен Лав]] (братучед)}} | children = [[Карни Вилсон]], [[Венди Вилсон]], и посвоени | website = {{URL|brianwilson.com}} | signature = Brian Wilson signature.svg | module = {{Infobox musical artist| embed=yes | origin = [[Hawthorne, California]], U.S. | genre = {{hlist|Rock|pop}}<!-- Do not add unsourced genres --> | instrument = {{hlist|Vocals|keyboards|bass}} | label = {{hlist|[[Capitol Records|Capitol]]|[[Brother Records|Brother]]|[[Reprise Records|Reprise]]|[[Caribou Records|Caribou]]|[[Sony Music|CBS]]|[[Sire Records|Sire]]|[[Giant Records (Warner)|Giant]]|[[Nonesuch Records|Nonesuch]]|[[Walt Disney Records|Walt Disney]]}} | current_member_of = | past_member_of = {{hlist| | [[The Beach Boys]] | [[California Music]] | [[Hale & the Hushabyes]] | [[Kenny & the Cadets]] | The Survivors }} }} }} '''Брајан Даглас Вилсон''' (20 јуни 1942 - 11 јуни 2025) бил американски музичар, текстописец, пејач и продуцент кој е ко-основач на [[The Beach Boys|Beach Boys]]. Често го нарекувале гениј поради неговите нови пристапи кон поп-компонирањето и совладувањето на техниките за снимање. Тој е широко признат како еден од најиновативните и најзначајните текстописци на 20 век. Неговото најпознато дело се одликува со високи продукциски вредности, сложени [[Хармонија|хармонии]] и оркестрации, вокална слоевитост и интроспективни или наивни теми. Вилсон бил познат и по својот разновиден глас. Формативни влијанија на Вилсон ги вклучувале [[Џорџ Гершвин]], [[Фил Спектор]] и [[Берт Бакерак]]. Во 1961 година, ја започнал својата професионална кариера како член на Beach Boys, каде што бил текстописец, продуцент, ко-водечки вокал, басист, клавијатурист и ''де факто'' лидер на бендот. Откако фрупата потпишала договор со [[Capitol Records|„Капитол рекордс“]] во 1962 година, тој станал првиот поп-музичар на кого му се припишува пишување, аранжирање, продуцирање и изведување на свој материјал. Тој, исто така, бил продуцент и за изведувачи како што се „Ханис“ и „Американ Спринг“. До средината на 1960-тите, напишал или бил коавтор на повеќе од дваесетина хитови од американските топ 40, како на пример хитовите ''Сурф Сити (анг: Surf City) (1963), Ај гет араунд (анг: I Get Around) (1964), Хелп ми, Ронда (анг: Help Mе, Rhonda) (1965) и Гуд вајбрејшнс (анг: Good Vibrations) (1966)''. Тој се смета за еден од првите музички продуценти- ''автори'' и првите рок продуценти кои го примениле студиото како инструмент. Вилсон се соочувал со [[Душевно растројство|ментални болести]] целиот свој живот и ова кулминирало со [[Душевно растројство|нервен слом]] кон крајот на 1964 година. Од тогаш се откажал од редовните концертни турнеи за да се фокусира на пишување песни и продуцирање, што довело до дела како што се ''Пет Саундс (''анг: ''Pet Sounds)'' заедно со Бич Бојс и неговото прво соло издание, ''Керолајн Ноу'' (анг: ''Caroline, No'') (двете од 1966 година), како и недовршениот албум ''Смајл'' (анг: ''Smile)''. До крајот на 1960-тите, неговата продуктивност и ментално здравје значително се намалиле, што довело до периоди обележани со изолација, прејадување и злоупотреба на супстанции. Неговиот прв професионален камбек го донел речиси соло албумот ''Д'' ''Бич бојс лав ју (анг: The Beach Boys Love You)'' (1977). Во 1980-тите, тој формирал контроверзно креативно и деловно партнерство со својот психолог, Јуџин Ленди, и ја обновил својата соло кариера со албумот ''Брајан Вилсон'' (1988). Вилсон се одвоил од Ленди во 1991 година и редовно одел на турнеи од 1999 до 2022 година. Тој ја завршил верзијата на Смајл во 2004 година, што му донело најголемо признание како соло изведувач. Најавувајќи го признавањето на популарната музика како уметничка форма, достигнувањата на Вилсон како продуцент помогнале да се започне ера на невидена креативна автономија за изведувачите кои имале потпишано договор со издавачки куќи. Тој се смета за важна фигура за многу музички жанрови и движења, вклучувајќи го Калифорнија звукот, арт-попот, психоделијата, камерниот поп, прогресивната музика, [[Панк-рок|панкот]], аутсајдер и др. Од 1980-тите, неговото влијание се проширило на стилови како што се [[Постпанк|пост-панк]], [[инди-рок]], [[емо]], дрим поп, ''Шибуја-кеи'' и чилвејв. Вилсон добил бројни награди од индустријата, вклучувајќи две [[Награди Греми|Греми награди]] и наградата „Кенеди Центар“, како и номинации за [[Награди Златен глобус|наградата Златен глобус]] и наградата „Прајмтајм Еми“. Бил примен во [[Куќата на Славните на Рокенролот|Куќата на славните на рокенролот]] во 1988 година и во [[Куќа на славата на текстописците|Куќата на славните на текстописците]] во 2000 година. Биографскиот филм ''[[Љубов и милост]]'' од 2014 година бил базиран на неговиот живот и кариера. Вилсон починал во 2025 година од непозната причина. == Поврзано == * [[Список на луѓе со биполарно растројство]] == Библиографија == {{Refbegin|30em}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/beachboysdefinit0000badm|title=The Beach Boys: The Definitive Diary of America's Greatest Band, on Stage and in the Studio|last=Badman|first=Keith|publisher=Backbeat Books|year=2004|isbn=978-0-87930-818-6|url-access=registration}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=RuzukX6xOBIC|title=Paul McCartney: Now and Then|last=Barrow|first=Tony|last2=Bextor|first2=Robin|publisher=Hal Leonard Corporation|year=2004|isbn=978-0-634-06919-2}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/darkmirrorpathol0000brac/|title=Dark Mirror: The Pathology of the Singer-Songwriter|last=Brackett|first=Donald|date=2008|publisher=Praeger|isbn=9780275998981|location=Westport, Connecticut|pages=27–39|chapter=The Dream Teller: Brian Wilson|chapter-url=https://archive.org/details/darkmirrorpathol0000brac/page/26/|url-access=registration}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=eYyovo_AbqAC|title=Catch a Wave: The Rise, Fall, and Redemption of the Beach Boys' Brian Wilson|last=Carlin|first=Peter Ames|publisher=Rodale|year=2006|isbn=978-1-59486-320-2|author-link=Peter Ames Carlin}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=fydjCgAAQBAJ&pg=PR15|title=Songs in the Key of Z: The Curious Universe of Outsider Music|last=Chusid|first=Irwin|publisher=Chicago Review Press|year=2000|isbn=978-1-55652-372-4|author-link=Irwin Chusid}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=hO-KQ4o_B2MC|title=Temples of Sound: Inside the Great Recording Studios|last=Cogan|first=Jim|last2=Clark|first2=William|publisher=Chronicle Books|year=2003|isbn=978-0-8118-3394-3}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=O9xtRMht6sgC&pg=PA102|title=Awopbopaloobop Alopbamboom: The Golden Age of Rock|last=Cohn|first=Nik|publisher=Grove Press|year=1970|isbn=978-0-8021-3830-9|author-link=Nik Cohn}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/fiftysidesofbeac0000dill/|title=Fifty Sides of the Beach Boys: The Songs That Tell Their Story|last=Dillon|first=Mark|publisher=ECW Press|year=2012|isbn=978-1-77090-198-8|url-access=registration}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/electricshockfro0000dogg_d7a6/|title=Electric Shock: From the Gramophone to the iPhone: 125 years of Pop Music|last=Doggett|first=Peter|date=2016|publisher=Vintage|isbn=9780099575191|location=London|author-link=Peter Doggett|url-access=registration}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=TQPXAQAAQBAJ|title=Music in American Life: An Encyclopedia of the Songs, Styles, Stars, and Stories that Shaped our Culture|publisher=ABC-CLIO|year=2013|isbn=978-0-313-39348-8|editor-last=Edmondson|editor-first=Jacqueline}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/heroesvillainsth00gain|title=Heroes and Villains: The True Story of The Beach Boys|last=Gaines|first=Steven|publisher=Da Capo Press|year=1986|isbn=0306806479|location=New York|author-link=Steven Gaines|url-access=registration}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/wouldntitbenice00char|title=Wouldn't It Be Nice: Brian Wilson and the Making of the Beach Boys' Pet Sounds|last=Granata|first=Charles L.|date=2003|publisher=A Cappella Books|isbn=9781556525070|url-access=registration}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/backtobeachbrian0000unse|title=Back to the Beach: A Brian Wilson and the Beach Boys Reader|last=Holdship|first=Bill|date=1997|publisher=Helter Skelter|isbn=978-1-900924-02-3|editor-last=Abbott|editor-first=Kingsley|edition=1st|location=London|pages=205–212|chapter=Bittersweet Insanity: The Fight for Brian Wilson's Soul|orig-year=1991|chapter-url=https://archive.org/details/backtobeachbrian0000unse/page/205/|url-access=registration}} * {{Наведена книга|title=Rock and Other Four Letter Words: Music of the Electric Generation.|last=Highwater|first=Jamake|publisher=Bantam Books|year=1968|isbn=0-552-04334-6|author-link=Jamake Highwater}} * {{Наведена книга|url={{google books |plainurl=y |id=w7oB2UKVxgQC}}|title=Waiting for the Sun: A Rock 'n' Roll History of Los Angeles|last=Hoskyns|first=Barney|publisher=Backbeat Books|year=2009|isbn=978-0-87930-943-5|author-link=Barney Hoskyns}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=O0VMAgAAQBAJ|title=Sonic Alchemy: Visionary Music Producers and Their Maverick Recordings|last=Howard|first=David N.|date=2004|publisher=Hal Leonard|isbn=978-0-63405-560-7|edition=1|location=Milwaukee, Wisconsin}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=-QI3BAAAQBAJ|title=1965: The Most Revolutionary Year in Music|last=Jackson|first=Andrew Grant|publisher=St. Martin's Publishing Group|year=2015|isbn=978-1-4668-6497-9}} * {{Наведена книга|url={{google books |plainurl=y |id=rdC3n62ArX8C}}|title=The Rock Canon: Canonical Values in the Reception of Rock Albums|last=Jones|first=Carys Wyn|publisher=Ashgate Publishing, Ltd.|year=2008|isbn=978-0-7546-6244-0}} * {{Наведена книга|title=The Dark Stuff: Selected Writings on Rock Music|last=Kent|first=Nick|publisher=Da Capo Press|year=2009|isbn=9780786730742|chapter=The Last Beach Movie Revisited: The Life of Brian Wilson|author-link=Nick Kent|chapter-url=https://books.google.com/books?id=bPMO0CtuBAsC&pg=PA12}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=7XsZAQAAIAAJ|title=Inside the Music of Brian Wilson: the Songs, Sounds, and Influences of the Beach Boys' Founding Genius|last=Lambert|first=Philip|publisher=Continuum|year=2007|isbn=978-0-8264-1876-0|author-link=Philip Lambert}} * {{Наведена книга|url=https://www.fulcrum.org/concern/monographs/nv935376j|title=Good Vibrations: Brian Wilson and the Beach Boys in Critical Perspective|last=Lambert|first=Philip|publisher=University of Michigan Press|year=2016|isbn=978-0-472-11995-0|editor-last=Lambert|editor-first=Philip|chapter=Brian Wilson's Harmonic Language}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/beachboyscalifor00leaf|title=The Beach Boys and the California Myth|last=Leaf|first=David|publisher=Grosset & Dunlap|year=1978|isbn=978-0-448-14626-3|location=New York|author-link=David Leaf|url-access=registration}} * {{Наведена книга|title=God Only Knows: The Story of Brian Wilson, the Beach Boys and the California Myth|last=Leaf|first=David|date=2022|publisher=Omnibus Press|isbn=9781913172756|edition=3rd|author-link=David Leaf}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=ioG0CwAAQBAJ|title=Good Vibrations: My Life as a Beach Boy|last=Love|first=Mike|publisher=Penguin Publishing Group|year=2016|isbn=978-0-698-40886-9|author-link=Mike Love}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=iFoxDwAAQBAJ&pg=PA138|title=Phil Spector: Sound of the Sixties|last=MacLeod|first=Sean|publisher=Rowman & Littlefield Publishers|year=2017|isbn=978-1-4422-6706-0}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=CCLyCgAAQBAJ|title=Avant Rock: Experimental Music from the Beatles to Bjork|last=Martin|first=Bill|publisher=Open Court Publishing Company|year=2015|isbn=978-0-8126-9939-5}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=wmphDgAAQBAJ&pg=PA86|title=The Words and Music of Brian Wilson|last=Matijas-Mecca|first=Christian|publisher=ABC-CLIO|year=2017|isbn=978-1-4408-3899-6}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=knTtDwAAQBAJ|title=Listen to Psychedelic Rock! Exploring a Musical Genre|last=Matijas-Mecca|first=Christian|date=2020|publisher=ABC-CLIO|isbn=9781440861987}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=PZ0R4_Oxr-4C|title=The Producer as Composer: Shaping the Sounds of Popular Music|last=Moorefield|first=Virgil|publisher=MIT Press|year=2010|isbn=978-0-262-51405-7|author-link=Virgil Moorefield}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=273eCQAAQBAJ|title=Becoming the Beach Boys, 1961-1963|last=Murphy|first=James B.|publisher=McFarland|year=2015|isbn=978-0-7864-7365-6}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=FC0_AwAAQBAJ|title=The Beach Boys' Smile|last=Sanchez|first=Luis|publisher=Bloomsbury Publishing|year=2014|isbn=978-1-62356-956-3}} * {{Наведена книга|title=Exotica: Fabricated Soundscapes in a Real World: Fabricated Soundscapes in the Real World|last=Toop|first=David|date=1999|publisher=Serpent's Tail|isbn=978-1852425951|edition=1st|location=London|author-link=David Toop}} * {{Наведена книга|url={{google books |plainurl=y |id=gzl1lBFXKhQC|page=2}}|title=The Album: A Guide to Pop Music's Most Provocative, Influential, and Important Creations|last=Perone|first=James E.|date=2012|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-0-313-37907-9}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=8XG9CgAAQBAJ|title=The 100 Greatest Bands of All Time: A Guide to the Legends Who Rocked the World|last=Perone|first=James E.|date=2015|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-4408-0340-6|editor-last=Moskowitz|editor-first=David V.|chapter=The Beach Boys}} * {{Наведена книга|url={{google books|plainurl=y|id=81YIAQAAMAAJ}}|title=Smile: The Story of Brian Wilson's Lost Masterpiece|last=Priore|first=Domenic|publisher=Sanctuary|year=2005|isbn=1860746276|location=London|author-link=Domenic Priore}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/americanpopularm0000star_k8g4/|title=American Popular Music: From Minstrelsy to MP3|last=Starr|first=Larry|date=2007|publisher=Oxford University Press|isbn=9780195300536|edition=2nd|location=New York|author-link=Larry Starr|orig-year=first published in 2006|url-access=registration}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/denniswilsonreal0000steb/|title=Dennis Wilson: The Real Beach Boy|last=Stebbins|first=Jon|publisher=ECW Press|year=2000|isbn=978-1-55022-404-7|author-link=Jon Stebbins|url-access=registration}} * {{Наведена книга|title=The Beach Boys FAQ: All That's Left to Know About America's Band|last=Stebbins|first=Jon|date=2011|publisher=Backbeat Books|isbn=9781458429148|author-link=Jon Stebbins}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/wallofpainbiogra0000thom|title=Wall of Pain: The Biography of Phil Spector|last=Thompson|first=Dave|publisher=Sanctuary|year=2004|isbn=978-1-86074-543-0|edition=Paperback|location=London|author-link=Dave Thompson (author)|url-access=registration}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/nearestfarawaypl0000whit/|title=The Nearest Faraway Place: Brian Wilson, the Beach Boys, and the Southern Californian Experience|last=White|first=Timothy|date=1996|publisher=Macmillan|isbn=0333649370|author-link=Timothy White (writer)|url-access=registration}} * {{Наведена книга|url=https://archive.org/details/wouldntitbenicem00wils|title=Wouldn't It Be Nice: My Own Story|last=Wilson|first=Brian|last2=Gold|first2=Todd|publisher=HarperCollins|year=1991|isbn=978-0-06018-313-4|location=New York|author-link=Brian Wilson|url-access=registration}} * {{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=9CmiBQAAQBAJ|title=I Am Brian Wilson: A Memoir|last=Wilson|first=Brian|last2=Greenman|first2=Ben|publisher=Da Capo Press|year=2016|isbn=978-0-306-82307-7|author-link=Brian Wilson|author-link2=Ben Greenman}} {{Refend}} == Надворешни врски == * {{Матична}} * {{Allmusic}} * {{discogs artist}} * {{Imdb име}} * {{Musicbrainz artist}} [[Категорија:Добитници на Греми]] [[Категорија:Глуви музичари]] [[Категорија:Американски рок пејачи]] [[Категорија:Американци со ирско потекло]] [[Категорија:Американци со германско потекло]] [[Категорија:Американци со холандско потекло]] [[Категорија:Починати во 2025 година]] [[Категорија:Родени во 1942 година]] [[Категорија:Статии со текст на јапонски]] [[Категорија:Статии со hCards]] [[Категорија:Статии со краток опис]] mjzrrz9colstvv8k4nuvl7jfwctgg51 Ерол Флин 0 1373099 5381957 2025-06-20T12:23:41Z BosaFi 115936 Создадено преведувајќи ја страницата „[[:en:Special:Redirect/revision/1294855288|Errol Flynn]]“ 5381957 wikitext text/x-wiki '''Ерол Лесли Томсон Флин''' (20 јуни 1909 - 14 октомври 1959) бил австралиски и американски актер кој постигнал светска слава за време на [[Златна ера на Холивуд|Златната ера на Холивуд]]. Тој бил познат по своите романтични улоги на авантурист, честите партнерства со [[Оливија де Хавиланд]] и репутацијата на женкар и хедониста во личениот живот. Неговите најзначајни улоги се [[Робин Худ]] во ''Авантурите на Робин Худ'' (1938), кој подоцна бил именуван од [[Американски филмски институт|Американскиот филмски институт]] како 18-ти најголем херој во историјата на американскиот филм, главната улога во ''Крвавиот капетан'' (1935), мајорот Џефри Викерс во ''Нападот на лесната бригада“''(1936) и херојот во голем број вестерни филмови како што се ''Доџ Сити'' (1939), ''Санта Фе патека'', ''Вирџинија Сити'' (двата 1940) и ''Сан Антонио'' (1945). Флин постхумно бил награден со две ѕвезди на [[Холивудска патека на славните|Холивудската патека на славните]] за неговиот придонес во филмската и телевизиската индустрија во 1960 година.<ref name="wal">{{Наведена мрежна страница|url=https://walkoffame.com/errol-flynn/|title=Hollywood Walk of Fame|date=25 October 2019|accessdate=13 April 2024}}</ref> == Библиографија == * Адланд, Фиренца. ''Големата Љубов .'' Лос Анџелес: [http://spurleditions.com/the-big-love Изданија на Сперл], 2018. . * ''Краеви на греди'' (1937) * ''Пресметка'' (1946) * Флин, Ерол. ''Моите злобни, зли патишта: Автобиографијата на Ерол Флин'' . Вовед. од Џефри Мејерс. Њујорк: Купер Сквер Прес, 2003. Репутација на ''Моите злобни, зли патишта'' . Њујорк: Синовите на Г.П. Путнам, 1959;{{ISBN|978-0-8154-1250-2}} . * Флин, Ерол, ''„Потрагата по Оскар“'' од Џејмс Туриело, „БеарМенор Медиа“, Данкан, Оклахома. 2012 година;{{ISBN|978-1-59393-695-2}} . * Брет, Дејвид. ''[https://www.amazon.co.uk/Errol-Flynn-Hellraiser-David-Bret/dp/1906779538 Ерол Флин: Господинот што го крева пеколот]'' (2014) <nowiki>ISBN 978-1-78101-170-6</nowiki>. == Наводи == {{Наводи|20em}} == Надворешни врски == * {{Imdb име|1224}} * [http://nla.gov.au/nla.party-880227 Flynn, Errol (1909–1959)] National Library of Australia, ''Trove, People and Organisation'' record for Errol Flynn * [http://colsearch.nfsa.afc.gov.au/nfsa/search/summary/summary.w3p;adv=yes;group=;groupequals=;page=0;parentid=;query=Number%3A360461%20%7C%20Number%3A353658%20%7C%20Number%3A355510;querytype=;resCount=10 Errol Flynn at the National Film and Sound Archive] {{Семарх}} * [http://www.inlikeflynn.com/flynn.html Errol Flynn's official web site], owned by daughter Rory Flynn * [http://www.theerrolflynnblog.com/ The Errol Flynn Blog] Discussions about Flynn * {{TCMDb name}} * [http://nla.gov.au/nla.cat-vn3527967 Programs and related material in the National Library of Australia's PROMPT collection] * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/8298582.stm Errol Flynn's Cuban Adventures] by BBC News * [https://www.examiner.com.au/story/6226095/reflecting-on-errol-flynn-110-years-after-his-birth/?cs=12 Remembering Flynn], 2019 article by Nick Thomas in ''Launceston Examiner'' [[Категорија:Натурализирани Американци]] [[Категорија:Американци со ирско потекло]] [[Категорија:Американски филмски глумци]] [[Категорија:Починати во 1959 година]] [[Категорија:Родени во 1909 година]] 0ltrantzebv8nccohmo1mlrg1ovynph 5381969 5381957 2025-06-20T12:29:49Z BosaFi 115936 5381969 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Ерол Флин | image = Errol Flynn 1936.jpg | caption = Флин во 1936 | birthname = Ерол Лесли Томсон Флин | birth_date = {{birth date|1909|6|20|df=y}} | birth_place = [[Батери појнт]], Австралија | death_date = {{death date and age|1959|10|14|1909|6|20|df=y}} | death_place = [[Ванкувер]], [[Канада]] | nationality = {{hlist|Австралиско}} | resting_place = [[Форест Лон Меморијален Парк]], САД | awards = [[Холивудска улица на славните]] | years_active = 1932–1959 | occupation = глумец | spouse = {{plainlist| * {{marriage|[[Лили Дамита]] |1935|1942|end=divorced}} * {{marriage|[[Нора Едингтон]] |1943|1949|end=divorced}} * {{marriage|[[Патрис Вајмор]] |1950}} }} | father = [[Теодор Томсон Флин]] | children = 4, вклучувајќи го [[Шон Флин]] }} '''Ерол Лесли Томсон Флин''' (20 јуни 1909 - 14 октомври 1959) бил австралиски и американски актер кој постигнал светска слава за време на [[Златна ера на Холивуд|Златната ера на Холивуд]]. Тој бил познат по своите романтични улоги на авантурист, честите партнерства со [[Оливија де Хавиланд]] и репутацијата на женкар и хедониста во личниот живот. Неговите најзначајни улоги се [[Робин Худ]] во ''Авантурите на Робин Худ'' (1938), кој подоцна бил именуван од [[Американски филмски институт|Американскиот филмски институт]] како 18-ти најголем херој во историјата на американскиот филм, главната улога во ''Крвавиот капетан'' (1935), мајорот Џефри Викерс во ''Нападот на лесната бригада“''(1936) и херојот во голем број вестерни филмови како што се ''Доџ Сити'' (1939), ''Санта Фе патека'', ''Вирџинија Сити'' (двата 1940) и ''Сан Антонио'' (1945). Флин постхумно бил награден со две ѕвезди на [[Холивудска патека на славните|Холивудската патека на славните]] за неговиот придонес во филмската и телевизиската индустрија во 1960 година.<ref name="wal">{{Наведена мрежна страница|url=https://walkoffame.com/errol-flynn/|title=Hollywood Walk of Fame|date=25 October 2019|accessdate=13 April 2024}}</ref> == Библиографија == * Адланд, Фиренца. ''Големата Љубов .'' Лос Анџелес: [http://spurleditions.com/the-big-love Изданија на Сперл], 2018. . * ''Краеви на греди'' (1937) * ''Пресметка'' (1946) * Флин, Ерол. ''Моите злобни, зли патишта: Автобиографијата на Ерол Флин'' . Вовед. од Џефри Мејерс. Њујорк: Купер Сквер Прес, 2003. Репутација на ''Моите злобни, зли патишта'' . Њујорк: Синовите на Г.П. Путнам, 1959;{{ISBN|978-0-8154-1250-2}} . * Флин, Ерол, ''„Потрагата по Оскар“'' од Џејмс Туриело, „БеарМенор Медиа“, Данкан, Оклахома. 2012 година;{{ISBN|978-1-59393-695-2}} . * Брет, Дејвид. ''[https://www.amazon.co.uk/Errol-Flynn-Hellraiser-David-Bret/dp/1906779538 Ерол Флин: Господинот што го крева пеколот]'' (2014) <nowiki>ISBN 978-1-78101-170-6</nowiki>. == Наводи == {{Наводи|20em}} == Надворешни врски == * {{Imdb име|1224}} * [http://nla.gov.au/nla.party-880227 Flynn, Errol (1909–1959)] National Library of Australia, ''Trove, People and Organisation'' record for Errol Flynn * [http://colsearch.nfsa.afc.gov.au/nfsa/search/summary/summary.w3p;adv=yes;group=;groupequals=;page=0;parentid=;query=Number%3A360461%20%7C%20Number%3A353658%20%7C%20Number%3A355510;querytype=;resCount=10 Errol Flynn at the National Film and Sound Archive] {{Семарх}} * [http://www.inlikeflynn.com/flynn.html Errol Flynn's official web site], owned by daughter Rory Flynn * [http://www.theerrolflynnblog.com/ The Errol Flynn Blog] Discussions about Flynn * {{TCMDb name}} * [http://nla.gov.au/nla.cat-vn3527967 Programs and related material in the National Library of Australia's PROMPT collection] * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/8298582.stm Errol Flynn's Cuban Adventures] by BBC News * [https://www.examiner.com.au/story/6226095/reflecting-on-errol-flynn-110-years-after-his-birth/?cs=12 Remembering Flynn], 2019 article by Nick Thomas in ''Launceston Examiner'' [[Категорија:Натурализирани Американци]] [[Категорија:Американци со ирско потекло]] [[Категорија:Американски филмски глумци]] [[Категорија:Починати во 1959 година]] [[Категорија:Родени во 1909 година]] cex4jhd6b5zh9438w0s1wobsurhcpfo 5382007 5381969 2025-06-20T15:01:17Z Andrew012p 85224 5382007 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Ерол Флин | image = Errol Flynn 1936.jpg | caption = Флин во 1936 | birthname = Ерол Лесли Томсон Флин | birth_date = {{birth date|1909|6|20|df=y}} | birth_place = [[Батери појнт]], Австралија | death_date = {{death date and age|1959|10|14|1909|6|20|df=y}} | death_place = [[Ванкувер]], [[Канада]] | nationality = {{hlist|Австралиско}} | resting_place = [[Форест Лон Меморијален Парк]], САД | awards = [[Холивудска улица на славните]] | years_active = 1932–1959 | occupation = глумец | spouse = {{plainlist| * {{marriage|[[Лили Дамита]] |1935|1942|end=divorced}} * {{marriage|[[Нора Едингтон]] |1943|1949|end=divorced}} * {{marriage|[[Патрис Вајмор]] |1950}} }} | father = [[Теодор Томсон Флин]] | children = 4, вклучувајќи го [[Шон Флин]] }} '''Ерол Лесли Томсон Флин''' (20 јуни 1909 — 14 октомври 1959) — австралиски и американски глумец што постигнал светска слава за време на [[Златна ера на Холивуд|Златната ера на Холивуд]]. Тој бил познат по своите романтични улоги на авантурист, честите партнерства со [[Оливија де Хавиланд]] и репутацијата на женкар и хедониста во личниот живот. Неговите најзначајни улоги се [[Робин Худ]] во ''Авантурите на Робин Худ'' (1938), кој подоцна бил именуван од [[Американски филмски институт|Американскиот филмски институт]] како 18-ти најголем херој во историјата на американскиот филм, главната улога во ''Крвавиот капетан'' (1935), мајорот Џефри Викерс во ''Нападот на лесната бригада“''(1936) и херојот во голем број вестерни филмови како што се ''Доџ Сити'' (1939), ''Санта Фе патека'', ''Вирџинија Сити'' (двата 1940) и ''Сан Антонио'' (1945). Флин постхумно бил награден со две ѕвезди на [[Холивудска патека на славните|Холивудската патека на славните]] за неговиот придонес во филмската и телевизиската индустрија во 1960 година.<ref name="wal">{{Наведена мрежна страница|url=https://walkoffame.com/errol-flynn/|title=Hollywood Walk of Fame|date=25 October 2019|accessdate=13 April 2024}}</ref> == Библиографија == * Адланд, Фиренца. ''Големата Љубов .'' Лос Анџелес: [http://spurleditions.com/the-big-love Изданија на Сперл], 2018. . * ''Краеви на греди'' (1937) * ''Пресметка'' (1946) * Флин, Ерол. ''Моите злобни, зли патишта: Автобиографијата на Ерол Флин'' . Вовед. од Џефри Мејерс. Њујорк: Купер Сквер Прес, 2003. Репутација на ''Моите злобни, зли патишта'' . Њујорк: Синовите на Г.П. Путнам, 1959;{{ISBN|978-0-8154-1250-2}} . * Флин, Ерол, ''„Потрагата по Оскар“'' од Џејмс Туриело, „БеарМенор Медиа“, Данкан, Оклахома. 2012 година;{{ISBN|978-1-59393-695-2}} . * Брет, Дејвид. ''[https://www.amazon.co.uk/Errol-Flynn-Hellraiser-David-Bret/dp/1906779538 Ерол Флин: Господинот што го крева пеколот]'' (2014) <nowiki>ISBN 978-1-78101-170-6</nowiki>. == Наводи == {{Наводи|20em}} == Надворешни врски == * {{Imdb име|1224}} * [http://nla.gov.au/nla.party-880227 Flynn, Errol (1909–1959)] National Library of Australia, ''Trove, People and Organisation'' record for Errol Flynn * [http://colsearch.nfsa.afc.gov.au/nfsa/search/summary/summary.w3p;adv=yes;group=;groupequals=;page=0;parentid=;query=Number%3A360461%20%7C%20Number%3A353658%20%7C%20Number%3A355510;querytype=;resCount=10 Errol Flynn at the National Film and Sound Archive] {{Семарх}} * [http://www.inlikeflynn.com/flynn.html Errol Flynn's official web site], owned by daughter Rory Flynn * [http://www.theerrolflynnblog.com/ The Errol Flynn Blog] Discussions about Flynn * {{TCMDb name}} * [http://nla.gov.au/nla.cat-vn3527967 Programs and related material in the National Library of Australia's PROMPT collection] * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/8298582.stm Errol Flynn's Cuban Adventures] by BBC News * [https://www.examiner.com.au/story/6226095/reflecting-on-errol-flynn-110-years-after-his-birth/?cs=12 Remembering Flynn], 2019 article by Nick Thomas in ''Launceston Examiner'' [[Категорија:Натурализирани Американци]] [[Категорија:Американци со ирско потекло]] [[Категорија:Американски филмски глумци]] [[Категорија:Починати во 1959 година]] [[Категорија:Родени во 1909 година]] gxljt0fv3tr7s54j7dw96h9dqkrhq0h Нестероидни антиинфламаторни лекови 0 1373100 5381966 2025-06-20T12:28:46Z Buli 2648 Пренасочување кон [[Нестероиден антиинфламаторен лек]] 5381966 wikitext text/x-wiki #пренасочување [[Нестероиден антиинфламаторен лек]] nrw0v8j038nu08qdgi1hgp15hjhbbat Категорија:Кучево 14 1373101 5381971 2025-06-20T12:31:12Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: [[Категорија:Градови во Србија]] [[Категорија:Општини во Србија]] 5381971 wikitext text/x-wiki [[Категорија:Градови во Србија]] [[Категорија:Општини во Србија]] 4psag1tnzw4ux9qkzf5yhkvrt7hhehp Сојуз за водени спортови на Малта 0 1373102 5381991 2025-06-20T13:07:34Z Zvakazvaka 121292 Создадена страница со: '''Сојузот за водни спортови на Малта''' е управно тело за [[Синхронизирано пливање|уметничко пливање]], [[Пливање (спорт)|пливање]] и [[ватерполо]] во [[Малта]]. Организацијата е поврзана со [[LEN]], [[FINA]] и COMEN. Претседател на Сојузот е Карл Изо, а генерален сек... 5381991 wikitext text/x-wiki '''Сојузот за водни спортови на Малта''' е управно тело за [[Синхронизирано пливање|уметничко пливање]], [[Пливање (спорт)|пливање]] и [[ватерполо]] во [[Малта]]. Организацијата е поврзана со [[LEN]], [[FINA]] и COMEN. Претседател на Сојузот е Карл Изо, а генерален секретар е Џорџ Фаруџа.<ref>{{cite web |title=https://maltasport.mt/malta-waterpolo/meridianbet-becomes-main-partner-of-asa-of-malta/|url=https://maltasport.mt/malta-waterpolo/meridianbet-becomes-main-partner-of-asa-of-malta/|website=maltasport.mt|access-date=20 јуни 2025}}</ref> Седиштето се наоѓа во спортскиот комплекс Тал-Крок, каде што е сместен и ''Националниот базенски комплекс'', во населбата Тал-Крок, [[Гзира]]. Сојузот соработува со компанијата Meridianbet во рамките на комерцијално партнерство, кое вклучува и воспоставување на национален куп натпревар под нивен бренд, познат како ''Meridianbet Супер Куп''.<ref>{{cite web |title=Meridianbet Seals Sponsorship Deal with Aquatic Sports Association of Malta (ASA)|url=https://uk.finance.yahoo.com/news/meridianbet-seals-sponsorship-deal-aquatic-175000474.html|website=uk.finance.yahoo.com|access-date=20 јуни 2025}}</ref> ==Историја== Основана во [[1925]] година како '''Аматерски пливачки сојуз на Малта''', ASA првично имала за цел да го овозможи учеството на [[Машка ватерполо репрезентација на Малта|малтешките ватерполисти]] на [[Летни олимписки игри|Олимписките игри]], инспирирана од амбициите на тогашниот гувернер [[Херберт Пламер|Лорд Пламер]]. Малта се натпреварувала на [[Летни олимписки игри 1936|Олимписките игри во Берлин]] во [[1936]] година, што претставувало рана меѓународна пресвртница за ватерполото и атлетиката. По своето основање, ASA се приклучила на истакнати меѓународни организации како FINA и LEN, со што се прошириле можностите за малтешките пливачи и ватерполисти да се натпреваруваат на глобално ниво. Во [[2000]] година, организацијата официјално го добила името '''Асоцијација за водни спортови на Малта''', со цел подобро да ја одрази својата проширена надлежност во пливањето, ватерполото, уметничкото пливање и дисциплините на отворени води. Значајна пресвртница се случила во [[1993]] година, кога Малта била домаќин на [[Игрите на малите држави на Европа]] и го отворила комплексот базени со олимписки стандарди во Тал-Крок, зацврстувајќи ја националната спортска инфраструктура. Денес, ASA останува национално управно тело за водните спортови на Малта — ја надгледува активноста во пливање, ватерполо, уметничко пливање и дисциплини на отворени води, и организира национални првенства и меѓународни натпревари.<ref>{{cite web |title=ASA History(ASA)|url=https://asaofmalta.eu/asa-history-full/|website=asaofmalta.eu|access-date=20 јуни 2025}}</ref> ==Натпреварувања== ;Пливање *Национални првенства на долги и кратки патеки ;Ватерполо *Енемед куп *Летна лига *Зимска лига *Женска лига *Натпревари по возрасни категории == Наводи == {{наводи}} ==Надворешни врски== * [https://asaofmalta.eu/ Официјална веб-страница] [[Категорија:Спортски организации во Малта]] knibqze40y6eoj7tzmv42jn5xmdhmk2 5381995 5381991 2025-06-20T13:13:52Z Zvakazvaka 121292 5381995 wikitext text/x-wiki '''Сојузот за водни спортови на Малта''' ([[Англиски јазик|англиски]]: Aquatic Sports Association of Malta, скратено: ASA; [[Малтешки јазик|малтешки]]: Assoċjazzjoni Maltija tal-Isport Akwatiku) е управно тело за [[Синхронизирано пливање|уметничко пливање]], [[Пливање (спорт)|пливање]] и [[ватерполо]] во [[Малта]]. Организацијата е поврзана со [[LEN]], [[FINA]] и COMEN. Претседател на Сојузот е Карл Изо, а генерален секретар е Џорџ Фаруџа.<ref>{{cite web |title=https://maltasport.mt/malta-waterpolo/meridianbet-becomes-main-partner-of-asa-of-malta/|url=https://maltasport.mt/malta-waterpolo/meridianbet-becomes-main-partner-of-asa-of-malta/|website=maltasport.mt|access-date=20 јуни 2025}}</ref> Седиштето се наоѓа во спортскиот комплекс Тал-Крок, каде што е сместен и ''Националниот базенски комплекс'', во населбата Тал-Крок, [[Гзира]]. Сојузот соработува со компанијата Meridianbet во рамките на комерцијално партнерство, кое вклучува и воспоставување на национален куп натпревар под нивен бренд, познат како ''Meridianbet Супер Куп''.<ref>{{cite web |title=Meridianbet Seals Sponsorship Deal with Aquatic Sports Association of Malta (ASA)|url=https://uk.finance.yahoo.com/news/meridianbet-seals-sponsorship-deal-aquatic-175000474.html|website=uk.finance.yahoo.com|access-date=20 јуни 2025}}</ref> ==Историја== Основана во [[1925]] година како '''Аматерски пливачки сојуз на Малта''', ASA првично имала за цел да го овозможи учеството на [[Машка ватерполо репрезентација на Малта|малтешките ватерполисти]] на [[Летни олимписки игри|Олимписките игри]], инспирирана од амбициите на тогашниот гувернер [[Херберт Пламер|Лорд Пламер]]. Малта се натпреварувала на [[Летни олимписки игри 1936|Олимписките игри во Берлин]] во [[1936]] година, што претставувало рана меѓународна пресвртница за ватерполото и атлетиката. По своето основање, ASA се приклучила на истакнати меѓународни организации како FINA и LEN, со што се прошириле можностите за малтешките пливачи и ватерполисти да се натпреваруваат на глобално ниво. Во [[2000]] година, организацијата официјално го добила името '''Асоцијација за водни спортови на Малта''', со цел подобро да ја одрази својата проширена надлежност во пливањето, ватерполото, уметничкото пливање и дисциплините на отворени води. Значајна пресвртница се случила во [[1993]] година, кога Малта била домаќин на [[Игрите на малите држави на Европа]] и го отворила комплексот базени со олимписки стандарди во Тал-Крок, зацврстувајќи ја националната спортска инфраструктура. Денес, ASA останува национално управно тело за водните спортови на Малта — ја надгледува активноста во пливање, ватерполо, уметничко пливање и дисциплини на отворени води, и организира национални првенства и меѓународни натпревари.<ref>{{cite web |title=ASA History(ASA)|url=https://asaofmalta.eu/asa-history-full/|website=asaofmalta.eu|access-date=20 јуни 2025}}</ref> ==Натпреварувања== ;Пливање *Национални првенства на долги и кратки патеки ;Ватерполо *Енемед куп *Летна лига *Зимска лига *Женска лига *Натпревари по возрасни категории == Наводи == {{наводи}} ==Надворешни врски== * [https://asaofmalta.eu/ Официјална веб-страница] [[Категорија:Спортски организации во Малта]] nsu1k4ife9jbjx7wuzzn5u6ivkqu28c Алексине 0 1373103 5381998 2025-06-20T13:33:44Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Алексине | native_name = Алексине | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 58 |lats... 5381998 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Алексине | native_name = Алексине | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 58 |lats = 25 |latNS = N | longd = 22 |longm = 17 |longs = 14 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 364 | population_footnotes = | population_total = 13 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16212 | area_code_type = | area_code = 017 | registration_plate = VL }} '''Алексине''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 13 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] bx3vzzmfnmz0tqai7zgaaxam29o0jov 5382034 5381998 2025-06-20T15:58:17Z Marco Mitrovich 114460 5382034 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Алексине | native_name = Алексине | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 58 |lats = 25 |latNS = N | longd = 22 |longm = 17 |longs = 14 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 364 | population_footnotes = | population_total = 13 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16212 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Алексине''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 13 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] rxpo24g55zhm8cd92zmiry9po13f6yr Батуловце 0 1373104 5381999 2025-06-20T13:41:25Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Батуловце | native_name = Батуловце | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 58 |l... 5381999 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Батуловце | native_name = Батуловце | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 58 |lats = 15 |latNS = N | longd = 22 |longm = 04 |longs = 19 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 243 | population_footnotes = | population_total = 696 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 1621о | area_code_type = | area_code = 017 | registration_plate = VL }} '''Батуловце''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 696 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] s6qk9a7nrgj48cf1u2sdl78ut8rvtla 5382033 5381999 2025-06-20T15:57:41Z Marco Mitrovich 114460 5382033 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Батуловце | native_name = Батуловце | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 58 |lats = 15 |latNS = N | longd = 22 |longm = 04 |longs = 19 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 243 | population_footnotes = | population_total = 696 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 1621о | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Батуловце''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 696 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] 42f8wb1j70qydb9xjv0lt8djgbnqp49 Бољаре (Власотинце) 0 1373105 5382009 2025-06-20T15:13:03Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Бољаре | native_name = Бољаре | settlement_type = Населба | image_skyline = Boljare-800x600.jpg | image_alt = | image_caption = Бољаре | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd... 5382009 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Бољаре | native_name = Бољаре | settlement_type = Населба | image_skyline = Boljare-800x600.jpg | image_alt = | image_caption = Бољаре | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 58 |lats = 17 |latNS = N | longd = 22 |longm = 09 |longs = 26 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 273 | population_footnotes = | population_total = 794 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 017 | registration_plate = VL }} '''Бољаре''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 794 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] 59z4sy5d9hpffz4qaw8ph1g5r4kej8j 5382031 5382009 2025-06-20T15:57:07Z Marco Mitrovich 114460 5382031 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Бољаре | native_name = Бољаре | settlement_type = Населба | image_skyline = Boljare-800x600.jpg | image_alt = | image_caption = Бољаре | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 58 |lats = 17 |latNS = N | longd = 22 |longm = 09 |longs = 26 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 273 | population_footnotes = | population_total = 794 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Бољаре''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 794 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] h9uuh0eieo02h7gwx57dw67rcvfjoh1 Борин До 0 1373106 5382010 2025-06-20T15:21:38Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Борин До | native_name = Борин До | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 59 |lats =... 5382010 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Борин До | native_name = Борин До | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 59 |lats = 17 |latNS = N | longd = 22 |longm = 14 |longs = 08 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 348 | population_footnotes = | population_total = 50 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16212 | area_code_type = | area_code = 017 | registration_plate = VL }} '''Борин До''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 50 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] enk56431zdmoceyq4ru70x8yjn5vkv7 5382030 5382010 2025-06-20T15:56:29Z Marco Mitrovich 114460 5382030 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Борин До | native_name = Борин До | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 59 |lats = 17 |latNS = N | longd = 22 |longm = 14 |longs = 08 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 348 | population_footnotes = | population_total = 50 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16212 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Борин До''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 50 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] r82obhuuqlrtqb22mnn8azfhfw1fq5d Бичкија 0 1373107 5382011 2025-06-20T15:26:09Z P.Nedelkovski 47736 нова страница 5382011 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Scieurs de long vers 1900.jpg|мини|Бичкиџии бичат трупец, околу 1900]] '''Бичкија'''<ref>{{ДРМЈ|бичкија}}</ref><ref>{{ОДРМЈ|бичкија}}</ref> — рачна [[пила]] за бичење [[трупец|трупци]]. ==Опис== Изработена е од метален дел – челичен лист со остри запци од едната страна и дрвена конструкција – рамка. Се користела на тој начин што на претходно направено [[скеле]] на одредена висина се поставувал [[трупец]]от кој претходно бил обележан со прави црти за да се означат местата по кои треба да се движи пилата. Оддалеченоста на линиите зависела од тоа колку дебела требало да биде избичената штица.<ref name=BA>{{наведена книга |title=ЛЕТ НАД УРНАТИТЕ ГНЕЗДА: СПОМЕНИ И СЕЌАВАЊА ЗА ВРАЊЕВЦИ |last=Андоновски |first=Божин |authorlink= |author= |year=2016 |publisher=Графопром Битола |location=Битола |isbn= |page= |pages= |url= |accessdate=}}</ref> ==Постапка на бичење== Еден од бичкаџиите стоел на скелето, а друг (понекогаш двајца) бил долу на земја. Потоа со двете раце, обајцата, ја движеле пилата по вертикална линија (горе-долу). Бичкаџијата што стои на скелето бил одговорен за водење на пилата по обележената црта.<ref name=BA/> ==Наводи== {{наводи}} [[Категорија:Алати]] [[Категорија:Дрводелство]] [[Категорија:Турцизми]] 6q2l6uhvbfnax2ew5sngpmowr1m18tn 5382014 5382011 2025-06-20T15:34:09Z P.Nedelkovski 47736 илустрирање 5382014 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Mauerbach-Sägen 7548.JPG|мини|Германска бичкија.]] [[Податотека:Scieurs de long vers 1900.jpg|мини|Бичкиџии бичат трупец, околу 1900]] '''Бичкија'''<ref>{{ДРМЈ|бичкија}}</ref><ref>{{ОДРМЈ|бичкија}}</ref> — рачна [[пила]] за бичење [[трупец|трупци]]. ==Опис== Изработена е од метален дел – челичен лист со остри запци од едната страна и дрвена конструкција – рамка. Се користела на тој начин што на претходно направено [[скеле]] на одредена висина се поставувал [[трупец]]от кој претходно бил обележан со прави црти за да се означат местата по кои треба да се движи пилата. Оддалеченоста на линиите зависела од тоа колку дебела требало да биде избичената штица.<ref name=BA>{{наведена книга |title=ЛЕТ НАД УРНАТИТЕ ГНЕЗДА: СПОМЕНИ И СЕЌАВАЊА ЗА ВРАЊЕВЦИ |last=Андоновски |first=Божин |authorlink= |author= |year=2016 |publisher=Графопром Битола |location=Битола |isbn= |page= |pages= |url= |accessdate=}}</ref> ==Постапка на бичење== Еден од бичкаџиите стоел на скелето, а друг (понекогаш двајца) бил долу на земја. Потоа со двете раце, обајцата, ја движеле пилата по вертикална линија (горе-долу). Бичкаџијата што стои на скелето бил одговорен за водење на пилата по обележената црта.<ref name=BA/> ==Наводи== {{наводи}} [[Категорија:Алати]] [[Категорија:Дрводелство]] [[Категорија:Турцизми]] p3gakc0adkneze6s4kmxshl0h10nt9e Разговор:Бичкија 1 1373108 5382012 2025-06-20T15:26:23Z P.Nedelkovski 47736 Создадена страница со: {{СЗР}} 5382012 wikitext text/x-wiki {{СЗР}} 111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx Брезовица (Власотинце) 0 1373109 5382013 2025-06-20T15:29:51Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Брезовица | native_name = Брезовица | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 57 |l... 5382013 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Брезовица | native_name = Брезовица | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 57 |lats = 05 |latNS = N | longd = 22 |longm = 10 |longs = 26 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 675 | population_footnotes = | population_total = 29 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 017 | registration_plate = VL }} '''Брезовица''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 29 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] eqko34jeq9isy4x355f2lnqaag5m4e6 5382029 5382013 2025-06-20T15:55:53Z Marco Mitrovich 114460 5382029 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Брезовица | native_name = Брезовица | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 57 |lats = 05 |latNS = N | longd = 22 |longm = 10 |longs = 26 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 675 | population_footnotes = | population_total = 29 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Брезовица''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 29 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] 2zteeqb33ao5pji5jibbub9ucafau5v Гложане (Власотинце) 0 1373110 5382016 2025-06-20T15:36:22Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Гложане | native_name = Гложане | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 57 |lats = 3... 5382016 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Гложане | native_name = Гложане | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 57 |lats = 34 |latNS = N | longd = 22 |longm = 03 |longs = 01 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 250 | population_footnotes = | population_total = 577 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 017 | registration_plate = VL }} '''Гложане''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 577 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] tnklvogsk056r2tm0wnwj857yzbaevc 5382028 5382016 2025-06-20T15:55:16Z Marco Mitrovich 114460 5382028 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Гложане | native_name = Гложане | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 57 |lats = 34 |latNS = N | longd = 22 |longm = 03 |longs = 01 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 250 | population_footnotes = | population_total = 577 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Гложане''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 577 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] nup6l3av27k2vbmoodpx6h48klmgiza Горна Ломница 0 1373111 5382022 2025-06-20T15:46:30Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Горна Ломница | native_name = Горња Ломница | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 43... 5382022 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Горна Ломница | native_name = Горња Ломница | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 43 |latm = 00 |lats = 15 |latNS = N | longd = 22 |longm = 08 |longs = 26 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 289 | population_footnotes = | population_total = 33 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 017 | registration_plate = VL }} '''Горна Ломница''' ({{lang-sr|Горња Ломница}}) е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 33 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] fudkk0a72z34q6r5eq9bvlkzqdj9ig5 5382027 5382022 2025-06-20T15:54:41Z Marco Mitrovich 114460 5382027 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Горна Ломница | native_name = Горња Ломница | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 43 |latm = 00 |lats = 15 |latNS = N | longd = 22 |longm = 08 |longs = 26 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 289 | population_footnotes = | population_total = 33 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Горна Ломница''' ({{lang-sr|Горња Ломница}}) е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 33 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] pn4cgtghv9zymnpnjwjzbt2gutjkisf Константа на коника 0 1373112 5382023 2025-06-20T15:49:51Z P.Nedelkovski 47736 Создадено преведувајќи ја страницата „[[:en:Special:Redirect/revision/1270139285|Conic constant]]“ 5382023 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Conic_constant.svg|алт=Ten different conic sections which open to the right from a common intersection point, at which point they have a common radius of curvature|мини|420x420пкс| Илустрација на различни константи на коники]] Во [[Геометрија|геометријата]], '''константа на коника''' (или '''Шварцшилдова константа''',<ref>{{Наведено списание|last=Rakich|first=Andrew|date=2005-08-18|editor-last=Sasian|editor-first=Jose M|editor2-last=Koshel|editor2-first=R. John|editor3-last=Juergens|editor3-first=Richard C|title=The 100th birthday of the conic constant and Schwarzschild's revolutionary papers in optics|url=https://www.spiedigitallibrary.org/conference-proceedings-of-spie/5875/587501/The-100th-birthday-of-the-conic-constant-and-Schwarzschilds-revolutionary/10.1117/12.635041.short|journal=Novel Optical Systems Design and Optimization VIII|publisher=International Society for Optics and Photonics|volume=5875|pages=587501|bibcode=2005SPIE.5875....1R|doi=10.1117/12.635041}}</ref> по [[Карл Шварцшилд]]) е величина што ги опишува [[Конусен пресек|конусните пресеци]] и се претставува со буквата ''K.'' Константата е дадена со: <math display="block">K = -e^2, </math> каде што {{Мат|''e''}} е [[Ексенцентричност (математика)|ексцентричноста]] на конусниот пресек. Равенката за конусен пресек со врв во [[Координатен почеток|координатиот почеток]] и [[допирка]] на y-оската е: <math display="block">y^2-2Rx+(K+1)x^2 = 0</math> или изразено преку ''x'':<math display="block"> x = \dfrac{y^2}{R+\sqrt{R^2-(K+1)y^2}}</math> каде што ''R'' е [[Радиус на закривеност (оптика)|радиусот на закривеност]] при {{Мат|1=''x'' = 0}} . Оваа формулација се користи во [[Геометриска оптика|геометриската оптика]] за да се специфицираат [[Сфероид|сплоснати елиптични]] ( {{Мат|''K'' > 0}} ), [[Сфера|сферични]] ( {{Мат|1=''K'' = 0}} ), [[Сфероид|издолжени елиптични]] ( {{Мат|0 > ''K'' > −1}} ), [[Параболоид|параболични]] ( {{Мат|1=''K'' = −1}} ) и [[Хиперболоид|хиперболични]] ( {{Мат|''K'' < −1}} ) површини на [[Леќа (оптика)|леќи]] и [[Огледало|огледала]]. Кога [[Паракцијална апроксимација|параксијалната апроксимација]] е валидна, оптичката површина може да се третира како сферична површина со ист полупречник. == Наводи == [[Категорија:Геометриска оптика]] [[Категорија:Конусни пресеци]] [[Категорија:Математички константи]] n70atzt9ul2rf94gq665flz7728sqbo 5382024 5382023 2025-06-20T15:50:41Z P.Nedelkovski 47736 ситна поправка 5382024 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Conic_constant.svg|алт=Ten different conic sections which open to the right from a common intersection point, at which point they have a common radius of curvature|мини|420x420пкс| Илустрација на различни константи на коники]] Во [[Геометрија|геометријата]], '''константа на коника''' (или '''Шварцшилдова константа''',<ref>{{Наведено списание|last=Rakich|first=Andrew|date=2005-08-18|editor-last=Sasian|editor-first=Jose M|editor2-last=Koshel|editor2-first=R. John|editor3-last=Juergens|editor3-first=Richard C|title=The 100th birthday of the conic constant and Schwarzschild's revolutionary papers in optics|url=https://www.spiedigitallibrary.org/conference-proceedings-of-spie/5875/587501/The-100th-birthday-of-the-conic-constant-and-Schwarzschilds-revolutionary/10.1117/12.635041.short|journal=Novel Optical Systems Design and Optimization VIII|publisher=International Society for Optics and Photonics|volume=5875|pages=587501|bibcode=2005SPIE.5875....1R|doi=10.1117/12.635041}}</ref> по [[Карл Шварцшилд]]) е величина што ги опишува [[Конусен пресек|конусните пресеци]] и се претставува со буквата ''K.'' Константата е дадена со: <math display="block">K = -e^2, </math> каде што {{Мат|''e''}} е [[Ексенцентричност (математика)|ексцентричноста]] на конусниот пресек. Равенката за конусен пресек со врв во [[Координатен почеток|координатиот почеток]] и [[допирка]] на y-оската е: <math display="block">y^2-2Rx+(K+1)x^2 = 0</math> или изразено преку ''x'':<math display="block"> x = \dfrac{y^2}{R+\sqrt{R^2-(K+1)y^2}}</math> каде што ''R'' е [[Радиус на закривеност (оптика)|радиусот на закривеност]] при {{Мат|1=''x'' = 0}} . Оваа формулација се користи во [[Геометриска оптика|геометриската оптика]] за да се специфицираат [[Сфероид|сплоснати елиптични]] ( {{Мат|''K'' > 0}} ), [[Сфера|сферични]] ( {{Мат|1=''K'' = 0}} ), [[Сфероид|издолжени елиптични]] ( {{Мат|0 > ''K'' > −1}} ), [[Параболоид|параболични]] ( {{Мат|1=''K'' = −1}} ) и [[Хиперболоид|хиперболични]] ( {{Мат|''K'' < −1}} ) површини на [[Леќа (оптика)|леќи]] и [[Огледало|огледала]]. Кога [[Паракцијална апроксимација|параксијалната апроксимација]] е валидна, оптичката површина може да се третира како сферична површина со ист полупречник. == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Геометриска оптика]] [[Категорија:Конусни пресеци]] [[Категорија:Математички константи]] 9iv6fpy3ssssbzqw35dj5fekix2hnsk Разговор:Константа на коника 1 1373113 5382025 2025-06-20T15:50:55Z P.Nedelkovski 47736 Создадена страница со: {{СЗР}} 5382025 wikitext text/x-wiki {{СЗР}} 111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx Горна Лопушња 0 1373114 5382026 2025-06-20T15:53:11Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Горна Лопушња | native_name = Горња Лопушња | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42... 5382026 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Горна Лопушња | native_name = Горња Лопушња | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 53 |lats = 28 |latNS = N | longd = 22 |longm = 11 |longs = 22 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 1.047 | population_footnotes = | population_total = 21 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Горна Лопушња''' ({{lang-sr|Горња Лопушња}}) е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 21 жител.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] f0kx0xtq8lyscipktv3tmz8bkn4xsv9 Шварцшилдова константа 0 1373115 5382036 2025-06-20T16:03:35Z P.Nedelkovski 47736 Пренасочување кон [[Константа на коника]] 5382036 wikitext text/x-wiki #пренасочување [[Константа на коника]] pafsbotdkuoo1esjw97x72c73j8uyhs Горни Дејан 0 1373116 5382037 2025-06-20T16:08:23Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Горни Дејан | native_name = Горњи Дејан | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm =... 5382037 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Горни Дејан | native_name = Горњи Дејан | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 57 |lats = 29 |latNS = N | longd = 22 |longm = 14 |longs = 16 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 659 | population_footnotes = | population_total = 39 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16212 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Горна Дејан''' ({{lang-sr|Горња Дејан}}) е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 39 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> Во селото е роден Славиша Стојановиќ, словеначки фудбалски тренер и поранешен фудбалерот. == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] 8y9hpaov1anc80f5kjtz4eprkn53fr3 5382038 5382037 2025-06-20T16:08:54Z Marco Mitrovich 114460 5382038 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Горни Дејан | native_name = Горњи Дејан | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 57 |lats = 29 |latNS = N | longd = 22 |longm = 14 |longs = 16 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 659 | population_footnotes = | population_total = 39 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16212 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Горна Дејан''' ({{lang-sr|Горњи Дејан}}) е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 39 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> Во селото е роден Славиша Стојановиќ, словеначки фудбалски тренер и поранешен фудбалерот. == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] 101y8w1otwsyupnx0vxkt5tp04zef3c Горни Орах 0 1373117 5382040 2025-06-20T16:15:01Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Горни Орах | native_name = Горњи Орах | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 58... 5382040 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Горни Орах | native_name = Горњи Орах | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 58 |lats = 05 |latNS = N | longd = 22 |longm = 18 |longs = 18 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 645 | population_footnotes = | population_total = 142 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16212 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Горна Орах''' ({{lang-sr|Горњи Орах}}) е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 142 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] gombnboaxaujv1txr8wcrppl4tc4gzq Горни Присјан 0 1373118 5382041 2025-06-20T16:23:24Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Горни Присјан | native_name = Горњи Присјан | settlement_type = Населба | image_skyline = Горњи Присјан Заплање куће 01 10 2015 Светлана Златковић.jpg | image_alt = | image_caption = Горни Присјан | nickname = | pushpin... 5382041 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Горни Присјан | native_name = Горњи Присјан | settlement_type = Населба | image_skyline = Горњи Присјан Заплање куће 01 10 2015 Светлана Златковић.jpg | image_alt = | image_caption = Горни Присјан | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 43 |latm = 03 |lats = 26 |latNS = N | longd = 22 |longm = 13 |longs = 20 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 494 | population_footnotes = | population_total = 79 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16212 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Горна Присјан''' ({{lang-sr|Горњи Присјан}}) е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 79 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] 64g4tfs298mtaulyidoca4eociy518c Градиште (Власотинце) 0 1373119 5382043 2025-06-20T16:38:35Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Градиште | native_name = Градиште | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 55 |lats... 5382043 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Градиште | native_name = Градиште | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 55 |lats = 26 |latNS = N | longd = 22 |longm = 08 |longs = 27 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 592 | population_footnotes = | population_total = 105 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Градиште''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 105 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> Во селото е роден Илија Стреља, војвода во [[Прво српско востание|Првото српско востание]]. == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] jcj903o6jtrmlm715qgnk8lp85ninn3 Разговор:Пегла 1 1373120 5382045 2025-06-20T16:42:33Z P.Nedelkovski 47736 Создадена страница со: {{СЗР}} 5382045 wikitext text/x-wiki {{СЗР}} 111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx Гуњетина 0 1373121 5382047 2025-06-20T16:44:22Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Гуњетина | native_name = Гуњетина | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 43 |latm = 02 |lats... 5382047 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Гуњетина | native_name = Гуњетина | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 43 |latm = 02 |lats = 26 |latNS = N | longd = 22 |longm = 08 |longs = 33 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 768 | population_footnotes = | population_total = 25 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Гуњетина''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 25 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] ivgai92nixw5mhiflutjshsfqs392e9 Добровиш 0 1373123 5382077 2025-06-20T17:05:25Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Добровиш | native_name = Добровиш | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 57 |lats... 5382077 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Добровиш | native_name = Добровиш | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 57 |lats = 05 |latNS = N | longd = 22 |longm = 21 |longs = 15 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 646 | population_footnotes = | population_total = 19 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16212 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Добровиш''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 19 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] pgp9zeaqq9b4u5jlrxjwdgftm966yrv Долна Ломница 0 1373124 5382081 2025-06-20T17:14:36Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Долна Ломница | native_name = Доња Ломница | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |l... 5382081 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Долна Ломница | native_name = Доња Ломница | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 59 |lats = 20 |latNS = N | longd = 22 |longm = 07 |longs = 17 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 280 | population_footnotes = | population_total = 447 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Долна Ломница''' ({{lang-sr|Доња Ломница}}) е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 447 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] 7fgeysu90s10tzwrclyw479zkv4rlp3 Долна Лопушња 0 1373125 5382083 2025-06-20T17:27:04Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Долна Лопушња | native_name = Доња Лопушња | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |l... 5382083 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Долна Лопушња | native_name = Доња Лопушња | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 55 |lats = 24 |latNS = N | longd = 22 |longm = 10 |longs = 35 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 896 | population_footnotes = | population_total = 64 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Долна Лопушња''' ({{lang-sr|Доња Лопушња}}) е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 64 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] pamymko4pqnm6qadig7mdspopx4jxfu 5382085 5382083 2025-06-20T17:36:16Z Marco Mitrovich 114460 5382085 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Долна Лопушња | native_name = Доња Лопушња | settlement_type = Населба | image_skyline = Brdo Morič kod Vlasotinca.jpg | image_alt = | image_caption = Долна Лопушња | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 55 |lats = 24 |latNS = N | longd = 22 |longm = 10 |longs = 35 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 896 | population_footnotes = | population_total = 64 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Долна Лопушња''' ({{lang-sr|Доња Лопушња}}) е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 64 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] lc1d3a00lm9ffjft76nmzi94s836gdn Долно Гаре 0 1373126 5382084 2025-06-20T17:33:28Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Долно Гаре | native_name = Доње Гаре | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 56 |l... 5382084 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Долно Гаре | native_name = Доње Гаре | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 56 |lats = 14 |latNS = N | longd = 22 |longm = 17 |longs = 27 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 438 | population_footnotes = | population_total = 48 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16212 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Долно Гаре''' ({{lang-sr|Доње Гаре}}) е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 48 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] aclsg59hfup1nzph3elkp9phsb0etwr Долни Дејан 0 1373127 5382093 2025-06-20T17:55:18Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Долни Дејан | native_name = Доњи Дејан | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 5... 5382093 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Долни Дејан | native_name = Доњи Дејан | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 58 |lats = 18 |latNS = N | longd = 22 |longm = 13 |longs = 12 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 448 | population_footnotes = | population_total = 193 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16212 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Долни Дејан''' ({{lang-sr|Доњи Дејан}}) е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 193 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] 1rssjduoqnujpnwycrygq0drwd8h0hr Долни Присјан 0 1373128 5382100 2025-06-20T18:03:27Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Долни Присјан | native_name = Доњи Присјан | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 43 |la... 5382100 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Долни Присјан | native_name = Доњи Присјан | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 43 |latm = 03 |lats = 12 |latNS = N | longd = 22 |longm = 12 |longs = 02 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 397 | population_footnotes = | population_total = 110 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16212 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Долни Присјан''' ({{lang-sr|Доњи Присјан}}) е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 110 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] j99awhrfegrps03b4nytrflhhpguint Кири (единица) 0 1373129 5382104 2025-06-20T18:18:40Z P.Nedelkovski 47736 Создадено преведувајќи ја страницата „[[:en:Special:Redirect/revision/1292146519|Curie (unit)]]“ 5382104 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Cobalt-60.jpg|мини| Примерок од [[кобалт-60]] што емитира 1 μCi (микрокири) радиоактивност; т.е. 37.000 распаѓања во секунда.]] '''Кири''' (симбол '''Ci''') - единица за [[радиоактивност]] која не е во [[Меѓународен систем на мерни единици|SI]] системот, првично дефинирана во 1910 година. Според едно известување во ''„Природа“'' од тоа време, требало да биде именувано во чест на [[Пјер Кири]],<ref name="Nature1910">{{Наведено списание|last=Rutherford|first=Ernest|date=6 October 1910|title=Radium Standards and Nomenclature|url=https://archive.org/stream/nature841910lock/nature841910lock_djvu.txt|journal=Nature|volume=84|issue=2136|pages=430–431|bibcode=1910Natur..84..430R|doi=10.1038/084430a0|doi-access=free}}</ref> но барем некои го сметале за именувано и во чест на [[Марија Кири|Марија Склодовска-Кири]],<ref name="How the Curie Came to Be">{{Наведено списание|last=Frame|first=Paul|date=1996|title=How the Curie Came to Be|url=http://www.orau.org/ptp/articlesstories/thecurie.htm|journal=Health Physics Society Newsletter|archive-url=https://web.archive.org/web/20120320124750/http://www.orau.org/ptp/articlesstories/thecurie.htm|archive-date=20 March 2012|access-date=3 July 2015}}</ref> а во подоцнежната литература се смета дека е именувано по двајцата.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=7fUrAAAAIAAJ&pg=RA5-PA93|title=Semiannual Report of the Atomic Energy Commission, Volume 9|last=[[United States Atomic Energy Commission]]|year=1951|page=93}}</ref> Првично бил дефиниран како „количина или маса на [[Радон|еманација на радиум]] во рамнотежа со еден грам [[радиум]] (елемент)“,<ref name="Nature1910">{{Наведено списание|last=Rutherford|first=Ernest|date=6 October 1910|title=Radium Standards and Nomenclature|url=https://archive.org/stream/nature841910lock/nature841910lock_djvu.txt|journal=Nature|volume=84|issue=2136|pages=430–431|bibcode=1910Natur..84..430R|doi=10.1038/084430a0|doi-access=free}}</ref> но денес е дефиниран како 1&nbsp;Ci = {{Вред|3.7}} [[Радиоактивност|распада]] во [[секунда]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bipm.org/en/CGPM/db/12/7/|title=Resolution 7 of the 12th CGPM|date=1964|publisher=[[International Bureau of Weights and Measures]] (BIPM)|archive-url=https://web.archive.org/web/20210219084448/https://www.bipm.org/en/CGPM/db/12/7|archive-date=2021-02-19}}</ref> по поточни мерења на активноста на {{Гинд|226}}Ra (кој има специфична активност од {{val|3.66|e=10|u=Bq/g}}<ref>{{Наведено списание|last=Delacroix|first=D.|date=2002|title=Radionuclide and Radiation Protection Data Handbook 2002|url=http://rpd.oxfordjournals.org/content/98/1/1|journal=Radiation Protection Dosimetry|publisher=Nuclear Technology Publishing|volume=98|page=147|doi=10.1093/oxfordjournals.rpd.a006705|pmid=11916063|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305114238/http://rpd.oxfordjournals.org/content/98/1/1|archive-date=2016-03-05}}</ref> ). Во 1975 година, [[Генерална конференција за тегови и мерки|Генералната конференција за тежини и мерки]] му го дала на [[Бекерел|бекерелот]] (Bq), дефиниран како едно нуклеарно распаѓање во секунда, официјалниот статус како [[Меѓународен систем на мерни единици|единица за активност во SI системот]].<ref>{{Наведено списание|date=1975|title=SI units for ionizing radiation: becquerel|url=http://www.bipm.org/en/CGPM/db/15/8/|journal=Resolutions of the 15th CGPM|issue=Resolution 8|access-date=3 July 2015}}</ref> Затоа: : 1 Ci = {{Вред|3.7|e=10|u=Bq}} = 37 GBq и : 1 Bq ≅ {{Вред|2.703}} ≅ 27 pCi Иако неговата употреба се обесхрабрува од Националниот институт за стандарди и технологија (НИСТ)<ref>{{Наведен извештај|access-date=22 March 2016}}</ref> и други тела, кирито сè уште е широко користено во владата, индустријата и медицината во Соединетите Американски Држави како и во други земји. На состанок во 1910 година, првично била дефинирана вредноста на кирито. Било предложено таа да биде еквивалентна на 10 [[Нано-|нанограми]] [[радиум]] (практична количина). Но, Марија Кири, откако првично го прифатила ова, се предомислила и настојувала на еден грам радиум. Според Бертрам Болтвуд, Марија Кири сметала дека „употребата на името „кири“ за толку бесконечно мала количина од што било е сосема несоодветна“.<ref name="How the Curie Came to Be">{{Наведено списание|last=Frame|first=Paul|date=1996|title=How the Curie Came to Be|url=http://www.orau.org/ptp/articlesstories/thecurie.htm|journal=Health Physics Society Newsletter|archive-url=https://web.archive.org/web/20120320124750/http://www.orau.org/ptp/articlesstories/thecurie.htm|archive-date=20 March 2012|access-date=3 July 2015}}</ref> Моќноста емитирана при радиоактивно распаѓање што одговара на еден кири може да се пресмета со множење на [[Распадна енергија|енергијата на распаѓање]] со приближно 5,93 [[Ват|mW]]/[[Електронволт|MeV]]. Апарат за [[Адаптивна радиотерапија|радиотерапија]] може да има приближно 1000 Ci [[радиоизотоп]], на пример како што се [[цезиум-137]] или [[кобалт-60]]. Оваа количина на радиоактивност може да предизвика сериозни здравствени ефекти само со неколку минути изложеност на блиско растојание, без заштита. [[Радиоактивно распаѓање|Радиоактивното распаѓање]] може да доведе до емисија на честички или електромагнетно зрачење. Внесувањето во организмот дури и мали количини на некои [[Радионуклид|радионуклиди]] што емитуваат честички може да биде кобно. На пример, [[Средна смртоносна доза|средната смртоносна доза]] (LD-50) за внесен [[полониум]]-210 е 240 μCi - околу 53,5 нанограма. Типичното човечко тело содржи приближно 0,1 μCi (14 mg) природно присутен [[калиум-40]]. Човечко тело кое содржи 16 кг јаглерод (видете ''[[Состав на човечкото тело]]'') исто така би имало околу 24 нанограми или 0,1 μCi на [[јаглерод-14]]. Заедно, ова би резултирало со вкупно приближно 0,2 μCi или 7400 распаѓања во секунда во телото на човекот (главно од [[бета-распаѓање]], но некои од [[гама-распаѓање]]). == Како мерка за количина == Единиците за активност (кири и [[бекерел]]) исто така се однесуваат на количина на радиоактивни атоми. Бидејќи веројатноста за распаѓање е фиксна физичка величина, за познат број на атоми на одреден [[радионуклид]], во дадено време ќе се распадне предвидлив број атоми. Бројот на распаѓања што ќе се појават во една секунда кај еден грам атоми на одреден радионуклид е познат како [[специфична активност]] на тој радионуклид. Заради распаѓањето, активноста на примерокот се намалува со текот на времето. Правилата на [[Радиоактивност|радиоактивно распаѓање]] може да се користат за претворање на активноста во стварен број на атоми. Тие наведуваат дека 1 Ci на радиоактивни атоми би го следел изразот : ''N'' (атоми) × ''λ'' (s {{Гинд|−1}}) = 1 Ci = 3,7 × 10 {{Гинд|10}} Bq, и така : ''N'' = 3,7 × 10 {{Гинд|10}} Bq / ''λ'' , каде што ''λ'' е константата на распаѓање во s <sup>−1</sup>. Еве неколку примери, подредени според полуживотот: == Поврзано == * [[Гајгеров бројач]] == Наводи == [[Категорија:Радиум]] [[Категорија:Единици за радиоактивност]] [[Категорија:Радиоактивност]] [[Категорија:Единици вон SI]] fx9ellx077m6i5qkm076u6izppv2h6q 5382114 5382104 2025-06-20T18:33:41Z P.Nedelkovski 47736 5382114 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Единица | bgcolour = | назив = Кири | слика = Radium226.jpg | опис = Примерок радиум, елементо што првично се користиел при одредувањето на кирито. | стандард = | величина = | симбол =Ci | максимбол = | нареченапо =[[Пјер Кири]] и [[Марија Кири]] | другаставка = | другподаток = | единици1 =[[Радерфорд (единица)|радерфорди]] | воединици1 ={{val|37000|u=[[Радерфорд (единица)|Rd]]}} | единици2 =[[SI изведена единица]] | воединици2 ={{val|37|u=[[бекерел|GBq]]}} | единици3 =[[SI основна единица]] | воединици3 ={{val|3.7e10|u=[[секунда|s]]{{sup|−1}}}} | единици4 = | воединици4 = | единици5 = | воединици5 = }} [[Податотека:Cobalt-60.jpg|мини| Примерок од [[кобалт-60]] што емитира 1 μCi (микрокири) радиоактивност; т.е. 37.000 распаѓања во секунда.]] '''Кири''' (симбол '''Ci''') — единица за [[радиоактивност]] која не е во [[Меѓународен систем на мерни единици|SI]] системот, првично дефинирана во 1910 година. Според едно известување во ''„Природа“'' од тоа време, требало да биде именувано во чест на [[Пјер Кири]],<ref name="Nature1910">{{Наведено списание|last=Rutherford|first=Ernest|date=6 October 1910|title=Radium Standards and Nomenclature|url=https://archive.org/stream/nature841910lock/nature841910lock_djvu.txt|journal=Nature|volume=84|issue=2136|pages=430–431|bibcode=1910Natur..84..430R|doi=10.1038/084430a0|doi-access=free}}</ref> но барем некои го сметале за именувано и во чест на [[Марија Кири|Марија Склодовска-Кири]],<ref name="How the Curie Came to Be">{{Наведено списание|last=Frame|first=Paul|date=1996|title=How the Curie Came to Be|url=http://www.orau.org/ptp/articlesstories/thecurie.htm|journal=Health Physics Society Newsletter|archive-url=https://web.archive.org/web/20120320124750/http://www.orau.org/ptp/articlesstories/thecurie.htm|archive-date=20 March 2012|access-date=3 July 2015}}</ref> а во подоцнежната литература се смета дека е именувано по двајцата.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=7fUrAAAAIAAJ&pg=RA5-PA93|title=Semiannual Report of the Atomic Energy Commission, Volume 9|last=United States Atomic Energy Commission|year=1951|page=93}}</ref> Првично бил дефиниран како „количина или маса на [[Радон|еманација на радиум]] во рамнотежа со еден грам [[радиум]] (елемент)“,<ref name="Nature1910">{{Наведено списание|last=Rutherford|first=Ernest|date=6 October 1910|title=Radium Standards and Nomenclature|url=https://archive.org/stream/nature841910lock/nature841910lock_djvu.txt|journal=Nature|volume=84|issue=2136|pages=430–431|bibcode=1910Natur..84..430R|doi=10.1038/084430a0|doi-access=free}}</ref> но денес е дефиниран како 1&nbsp;Ci = {{Вред|3.7}} [[Радиоактивност|распада]] во [[секунда]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bipm.org/en/CGPM/db/12/7/|title=Resolution 7 of the 12th CGPM|date=1964|publisher=International Bureau of Weights and Measures (BIPM)|archive-url=https://web.archive.org/web/20210219084448/https://www.bipm.org/en/CGPM/db/12/7|archive-date=2021-02-19}}</ref> по поточни мерења на активноста на {{Гинд|226}}Ra (кој има специфична активност од {{val|3.66|e=10|u=Bq/g}}<ref>{{Наведено списание|last=Delacroix|first=D.|date=2002|title=Radionuclide and Radiation Protection Data Handbook 2002|url=http://rpd.oxfordjournals.org/content/98/1/1|journal=Radiation Protection Dosimetry|publisher=Nuclear Technology Publishing|volume=98|page=147|doi=10.1093/oxfordjournals.rpd.a006705|pmid=11916063|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305114238/http://rpd.oxfordjournals.org/content/98/1/1|archive-date=2016-03-05}}</ref> ). Во 1975 година, [[Генерална конференција за тегови и мерки|Генералната конференција за тежини и мерки]] му го дала на [[Бекерел|бекерелот]] (Bq), дефиниран како едно нуклеарно распаѓање во секунда, официјалниот статус како [[Меѓународен систем на мерни единици|единица за активност во SI системот]].<ref>{{Наведено списание|date=1975|title=SI units for ionizing radiation: becquerel|url=http://www.bipm.org/en/CGPM/db/15/8/|journal=Resolutions of the 15th CGPM|issue=Resolution 8|access-date=3 July 2015}}</ref> Затоа: : 1 Ci = {{Вред|3.7|e=10|u=Bq}} = 37 GBq и : 1 Bq ≅ {{Вред|2.703}} ≅ 27 pCi Иако неговата употреба се обесхрабрува од Националниот институт за стандарди и технологија (НИСТ)<ref>{{Наведен извештај|access-date=22 March 2016}}</ref> и други тела, кирито сè уште е широко користено во владата, индустријата и медицината во Соединетите Американски Држави како и во други земји. На состанок во 1910 година, првично била дефинирана вредноста на кирито. Било предложено таа да биде еквивалентна на 10 [[Нано-|нанограми]] [[радиум]] (практична количина). Но, Марија Кири, откако првично го прифатила ова, се предомислила и настојувала на еден грам радиум. Според Бертрам Болтвуд, Марија Кири сметала дека „употребата на името „кири“ за толку бесконечно мала количина од што било е сосема несоодветна“.<ref name="How the Curie Came to Be">{{Наведено списание|last=Frame|first=Paul|date=1996|title=How the Curie Came to Be|url=http://www.orau.org/ptp/articlesstories/thecurie.htm|journal=Health Physics Society Newsletter|archive-url=https://web.archive.org/web/20120320124750/http://www.orau.org/ptp/articlesstories/thecurie.htm|archive-date=20 March 2012|access-date=3 July 2015}}</ref> Моќноста емитирана при радиоактивно распаѓање што одговара на еден кири може да се пресмета со множење на [[Распадна енергија|енергијата на распаѓање]] со приближно 5,93 [[Ват|mW]]/[[Електронволт|MeV]]. Апарат за [[Адаптивна радиотерапија|радиотерапија]] може да има приближно 1000 Ci [[радиоизотоп]], на пример како што се [[цезиум-137]] или [[кобалт-60]]. Оваа количина на радиоактивност може да предизвика сериозни здравствени ефекти само со неколку минути изложеност на блиско растојание, без заштита. [[Радиоактивно распаѓање|Радиоактивното распаѓање]] може да доведе до емисија на честички или електромагнетно зрачење. Внесувањето во организмот дури и мали количини на некои [[Радионуклид|радионуклиди]] што емитуваат честички може да биде кобно. На пример, [[Средна смртоносна доза|средната смртоносна доза]] (LD-50) за внесен [[полониум]]-210 е 240 μCi - околу 53,5 нанограма. Типичното човечко тело содржи приближно 0,1 μCi (14 mg) природно присутен [[калиум-40]]. Човечко тело кое содржи 16 кг јаглерод (видете ''[[Состав на човечкото тело]]'') исто така би имало околу 24 нанограми или 0,1 μCi на [[јаглерод-14]]. Заедно, ова би резултирало со вкупно приближно 0,2 μCi или 7400 распаѓања во секунда во телото на човекот (главно од [[бета-распаѓање]], но некои од [[гама-распаѓање]]). == Како мерка за количина == Единиците за активност (кири и [[бекерел]]) исто така се однесуваат на количина на радиоактивни атоми. Бидејќи веројатноста за распаѓање е фиксна физичка величина, за познат број на атоми на одреден [[радионуклид]], во дадено време ќе се распадне предвидлив број атоми. Бројот на распаѓања што ќе се појават во една секунда кај еден грам атоми на одреден радионуклид е познат како [[специфична активност]] на тој радионуклид. Заради распаѓањето, активноста на примерокот се намалува со текот на времето. Правилата на [[Радиоактивност|радиоактивно распаѓање]] може да се користат за претворање на активноста во стварен број на атоми. Тие наведуваат дека 1 Ci на радиоактивни атоми би го следел изразот : ''N'' (атоми) × ''λ'' (s {{Гинд|−1}}) = 1 Ci = 3,7 × 10 {{Гинд|10}} Bq, и така : ''N'' = 3,7 × 10 {{Гинд|10}} Bq / ''λ'' , каде што ''λ'' е константата на распаѓање во s <sup>−1</sup>. Еве неколку примери, подредени според полуживотот: == Поврзано == * [[Гајгеров бројач]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Радиум]] [[Категорија:Единици за радиоактивност]] [[Категорија:Радиоактивност]] [[Категорија:Единици вон SI]] nje0uyhgzk1mdokt7zs9f2uygcoajq9 5382129 5382114 2025-06-20T18:59:47Z P.Nedelkovski 47736 дополнување 5382129 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Единица | bgcolour = | назив = Кири | слика = Radium226.jpg | опис = Примерок радиум, елементо што првично се користиел при одредувањето на кирито. | стандард = | величина = | симбол =Ci | максимбол = | нареченапо =[[Пјер Кири]] и [[Марија Кири]] | другаставка = | другподаток = | единици1 =[[Радерфорд (единица)|радерфорди]] | воединици1 ={{val|37000|u=[[Радерфорд (единица)|Rd]]}} | единици2 =[[SI изведена единица]] | воединици2 ={{val|37|u=[[бекерел|GBq]]}} | единици3 =[[SI основна единица]] | воединици3 ={{val|3.7e10|u=[[секунда|s]]{{sup|−1}}}} | единици4 = | воединици4 = | единици5 = | воединици5 = }} [[Податотека:Cobalt-60.jpg|мини| Примерок од [[кобалт-60]] што емитира 1 μCi (микрокири) радиоактивност; т.е. 37.000 распаѓања во секунда.]] '''Кири''' (симбол '''Ci''') — единица за [[радиоактивност]] која не е во [[Меѓународен систем на мерни единици|SI]] системот, првично дефинирана во 1910 година. Според едно известување во ''„Природа“'' од тоа време, требало да биде именувано во чест на [[Пјер Кири]],<ref name="Nature1910">{{Наведено списание|last=Rutherford|first=Ernest|date=6 October 1910|title=Radium Standards and Nomenclature|url=https://archive.org/stream/nature841910lock/nature841910lock_djvu.txt|journal=Nature|volume=84|issue=2136|pages=430–431|bibcode=1910Natur..84..430R|doi=10.1038/084430a0|doi-access=free}}</ref> но барем некои го сметале за именувано и во чест на [[Марија Кири|Марија Склодовска-Кири]],<ref name="How the Curie Came to Be">{{Наведено списание|last=Frame|first=Paul|date=1996|title=How the Curie Came to Be|url=http://www.orau.org/ptp/articlesstories/thecurie.htm|journal=Health Physics Society Newsletter|archive-url=https://web.archive.org/web/20120320124750/http://www.orau.org/ptp/articlesstories/thecurie.htm|archive-date=20 March 2012|access-date=3 July 2015}}</ref> а во подоцнежната литература се смета дека е именувано по двајцата.<ref>{{Наведена книга|url=https://books.google.com/books?id=7fUrAAAAIAAJ&pg=RA5-PA93|title=Semiannual Report of the Atomic Energy Commission, Volume 9|last=United States Atomic Energy Commission|year=1951|page=93}}</ref> Првично бил дефиниран како „количина или маса на [[Радон|еманација на радиум]] во рамнотежа со еден грам [[радиум]] (елемент)“,<ref name="Nature1910">{{Наведено списание|last=Rutherford|first=Ernest|date=6 October 1910|title=Radium Standards and Nomenclature|url=https://archive.org/stream/nature841910lock/nature841910lock_djvu.txt|journal=Nature|volume=84|issue=2136|pages=430–431|bibcode=1910Natur..84..430R|doi=10.1038/084430a0|doi-access=free}}</ref> но денес е дефиниран како 1&nbsp;Ci = {{Вред|3.7}} [[Радиоактивност|распада]] во [[секунда]]<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.bipm.org/en/CGPM/db/12/7/|title=Resolution 7 of the 12th CGPM|date=1964|publisher=International Bureau of Weights and Measures (BIPM)|archive-url=https://web.archive.org/web/20210219084448/https://www.bipm.org/en/CGPM/db/12/7|archive-date=2021-02-19}}</ref> по поточни мерења на активноста на {{Гинд|226}}Ra (кој има специфична активност од {{val|3.66|e=10|u=Bq/g}}<ref>{{Наведено списание|last=Delacroix|first=D.|date=2002|title=Radionuclide and Radiation Protection Data Handbook 2002|url=http://rpd.oxfordjournals.org/content/98/1/1|journal=Radiation Protection Dosimetry|publisher=Nuclear Technology Publishing|volume=98|page=147|doi=10.1093/oxfordjournals.rpd.a006705|pmid=11916063|url-access=subscription|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305114238/http://rpd.oxfordjournals.org/content/98/1/1|archive-date=2016-03-05}}</ref> ). Во 1975 година, [[Генерална конференција за тегови и мерки|Генералната конференција за тежини и мерки]] му го дала на [[Бекерел|бекерелот]] (Bq), дефиниран како едно нуклеарно распаѓање во секунда, официјалниот статус како [[Меѓународен систем на мерни единици|единица за активност во SI системот]].<ref>{{Наведено списание|date=1975|title=SI units for ionizing radiation: becquerel|url=http://www.bipm.org/en/CGPM/db/15/8/|journal=Resolutions of the 15th CGPM|issue=Resolution 8|access-date=3 July 2015}}</ref> Затоа: : 1 Ci = {{Вред|3.7|e=10|u=Bq}} = 37 GBq и : 1 Bq ≅ {{Вред|2.703}} ≅ 27 pCi Иако неговата употреба се обесхрабрува од Националниот институт за стандарди и технологија (НИСТ)<ref>{{Наведен извештај|access-date=22 March 2016}}</ref> и други тела, кирито сè уште е широко користено во владата, индустријата и медицината во Соединетите Американски Држави како и во други земји. На состанок во 1910 година, првично била дефинирана вредноста на кирито. Било предложено таа да биде еквивалентна на 10 [[Нано-|нанограми]] [[радиум]] (практична количина). Но, Марија Кири, откако првично го прифатила ова, се предомислила и настојувала на еден грам радиум. Според Бертрам Болтвуд, Марија Кири сметала дека „употребата на името „кири“ за толку бесконечно мала количина од што било е сосема несоодветна“.<ref name="How the Curie Came to Be">{{Наведено списание|last=Frame|first=Paul|date=1996|title=How the Curie Came to Be|url=http://www.orau.org/ptp/articlesstories/thecurie.htm|journal=Health Physics Society Newsletter|archive-url=https://web.archive.org/web/20120320124750/http://www.orau.org/ptp/articlesstories/thecurie.htm|archive-date=20 March 2012|access-date=3 July 2015}}</ref> Моќноста емитирана при радиоактивно распаѓање што одговара на еден кири може да се пресмета со множење на [[Распадна енергија|енергијата на распаѓање]] со приближно 5,93 [[Ват|mW]]/[[Електронволт|MeV]]. Апарат за [[Адаптивна радиотерапија|радиотерапија]] може да има приближно 1000 Ci [[радиоизотоп]], на пример како што се [[цезиум-137]] или [[кобалт-60]]. Оваа количина на радиоактивност може да предизвика сериозни здравствени ефекти само со неколку минути изложеност на блиско растојание, без заштита. [[Радиоактивно распаѓање|Радиоактивното распаѓање]] може да доведе до емисија на честички или електромагнетно зрачење. Внесувањето во организмот дури и мали количини на некои [[Радионуклид|радионуклиди]] што емитуваат честички може да биде кобно. На пример, [[Средна смртоносна доза|средната смртоносна доза]] (LD-50) за внесен [[полониум]]-210 е 240 μCi - околу 53,5 нанограма. Типичното човечко тело содржи приближно 0,1 μCi (14 mg) природно присутен [[калиум-40]]. Човечко тело кое содржи 16 кг јаглерод (видете ''[[Состав на човечкото тело]]'') исто така би имало околу 24 нанограми или 0,1 μCi на [[јаглерод-14]]. Заедно, ова би резултирало со вкупно приближно 0,2 μCi или 7400 распаѓања во секунда во телото на човекот (главно од [[бета-распаѓање]], но некои од [[гама-распаѓање]]). == Како мерка за количина == Единиците за активност (кири и [[бекерел]]) исто така се однесуваат на количина на радиоактивни атоми. Бидејќи веројатноста за распаѓање е фиксна физичка величина, за познат број на атоми на одреден [[радионуклид]], во дадено време ќе се распадне предвидлив број атоми. Бројот на распаѓања што ќе се појават во една секунда кај еден грам атоми на одреден радионуклид е познат како [[специфична активност]] на тој радионуклид. Заради распаѓањето, активноста на примерокот се намалува со текот на времето. Правилата на [[Радиоактивност|радиоактивно распаѓање]] може да се користат за претворање на активноста во стварен број на атоми. Тие наведуваат дека 1 Ci на радиоактивни атоми би го следел изразот : ''N'' (атоми) × ''λ'' (s {{Гинд|−1}}) = 1 Ci = 3,7 × 10 {{Гинд|10}} Bq, и така : ''N'' = 3,7 × 10 {{Гинд|10}} Bq / ''λ'' , каде што ''λ'' е константата на распаѓање во s <sup>−1</sup>. Еве неколку примери, подредени според полуживотот: {| class="wikitable" ! Нуклид !! [[Атомска маса|Изотопска маса]] ([[Далтон (единица)|Da]]){{AME2020 II|ref}} !! Број на атоми во 1 грам !! [[Период на полураспад|Полуживот]]{{NUBASE2020|ref}}{{efn|NUBASE2020 ја користи тропската година за конвертирање помеѓу години и други временски единици, а не [[грегоријански календар|грегоријанската година]]. Врската помеѓу годината и други временски единици во NUBASE2020 е како што следува: {{nowrap|1=1 година = 365,2422 дена = 31 556 926 s}} }} !! Специфична активност (Ci/g) !! Маса на 1 кири |- | [[бизмут-209|<sup>209</sup>Bi]] || 208,9803986 || 2,8816773×10<sup>21</sup> || 2,01×10<sup>19</sup> години || 8,51×10<sup>−17</sup> || 11,7 милијарди тони |- | [[платина-190|<sup>190</sup>Pt]]|| 189,9599498 || 3,1702160×10<sup>21</sup> || 4,83×10<sup>11</sup> години || 3,90×10<sup>−9</sup> || 257 тони |- | [[самариум-147|<sup>147</sup>Sm]]|| 146,9149044 || 4,0990673×10<sup>21</sup> || 1,066×10<sup>11</sup> години || 2,28×10<sup>−8</sup> || 43,8 тони |- | [[ториум-232|<sup>232</sup>Th]] || 232,0380536 || 2,5953246×10<sup>21</sup> || 1,405×10<sup>10</sup> години || 1,10×10<sup>−7</sup> (0,110 μCi/g) || 9,12 тони |- | [[ураниум-238|<sup>238</sup>U]] || 238,0507876 || 2,5297714×10<sup>21</sup> || 4,468×10<sup>9</sup> години || 3,36×10<sup>−7</sup> (0,336 μCi/g) || 2,98 тони |- | [[калиум-40|<sup>40</sup>K]] || 39,96399817 || 1,50689146×10<sup>22</sup> || 1,248×10<sup>9</sup> години || 7,18×10<sup>−6</sup> (7,17 μCi/g) || 140 kg |- | [[ураинум-235|<sup>235</sup>U]] || 235,0439281 || 2,5621342×10<sup>21</sup> || 7,038×10<sup>8</sup> години || 2,16×10<sup>−6</sup> (2,16 μCi/g) || 463 kg |- | [[јод-129|<sup>129</sup>I]] || 128,9049836 || 4,6717672×10<sup>21</sup> || 1,614×10<sup>7</sup> години || 1,72×10<sup>−4</sup> (172 μCi/g) || 5,82 kg |- | [[технециум-99|<sup>99</sup>Tc]] || 98,90624968 || 6,0887363×10<sup>21</sup> || 2,111×10<sup>5</sup> години || 1,71×10<sup>−4</sup> || 58,4 g |- | [[плутониум-239|<sup>239</sup>Pu]] || 239,0521616 || 2,5191744×10<sup>21</sup> || 2,411×10<sup>4</sup> години || 6,20×10<sup>−2</sup> || 16,1 g |- | [[плутониум-240|<sup>240</sup>Pu]] || 240,0538117 || 2,5086628×10<sup>21</sup> || 6561 години || 0,227 || 4,41 g |- | [[јаглерод-14|<sup>14</sup>C]] || 14,00324199 || 4,30053323×10<sup>22</sup> || 5700 години || 4,48 || 223 mg |- | [[радиум-226|<sup>226</sup>Ra]] || 226,0254082 || 2,6643645×10<sup>21</sup> || 1600 години || 0,989 || 1,01 g |- | [[америциум-241|<sup>241</sup>Am]] || 241,0568273 || 2,4982245×10<sup>21</sup> || 432,6 години || 3,43 || 292 mg |- | [[плутониум-238|<sup>238</sup>Pu]] || 238,0495582 || 2,5297845×10<sup>21</sup> || 87,7 години || 17,1 || 58,4 mg |- | [[цезиум-137|<sup>137</sup>Cs]] || 136,9070893 || 4,3987063×10<sup>21</sup> || 30,04 години || 86,9 || 11,5 mg |- | [[стронциум-90|<sup>90</sup>Sr]] || 89,9077279 || 6,6981347×10<sup>21</sup> || 28,91 години || 138 || 7,27 mg |- | [[плутониум-241|<sup>241</sup>Pu]] || 241,0568497 || 2,4982243×10<sup>21</sup> || 14,329 години || 104 || 9,66 mg |- | [[тритиум|<sup>3</sup>H]] || 3,016049281320 || 1,996698393×10<sup>23</sup> || 12,32 години || 9,62×10<sup>3</sup> || 104 μg |- | [[радиум-228|<sup>228</sup>Ra]] || 228,0310686 || 2,6409299×10<sup>21</sup> || 5,75 години || 273 || 3,67 mg |- | [[кобалт-60|<sup>60</sup>Co]] || 59,93381554 || 1,00479849×10<sup>22</sup> || 5,2714 години || 1,13×10<sup>3</sup> || 884 μg |- | [[полониум-210|<sup>210</sup>Po]] || 209,9828737 || 2,8679200×10<sup>21</sup> || 138,376 дена || 4,49×10<sup>3</sup> || 223 μg |- | [[јод-131|<sup>131</sup>I]] || 130,9061264 || 4,6003506×10<sup>21</sup> || 8,0249 дена || 1,24×10<sup>5</sup> || 8,05 μg |- | [[јод-123|<sup>123</sup>I]] || 122,9055898 || 4,8998103×10<sup>21</sup> || 13,2232 часа || 1,93×10<sup>6</sup> || 519 ng |- | [[олово-212|<sup>212</sup>Pb]] || 211,9918959 || 2,8407410×10<sup>21</sup> || 10,627 часа || 1,39×10<sup>6</sup> || 719 ng |- | [[франциум-223|<sup>223</sup>Fr]] || 223,0197342 || 2,7002726×10<sup>21</sup> || 22,00 минути || 3,83×10<sup>7</sup> || 26,1 ng |- | [[полониум-212|<sup>212</sup>Po]] || 211,9888680 || 2,8407816×10<sup>21</sup> || 294,4 наносекунди || 1,81×10<sup>17</sup> || 5,53 ag |} == Поврзано == * [[Гајгеров бројач]] ==Белешки== <references group="б"/> == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Радиум]] [[Категорија:Единици за радиоактивност]] [[Категорија:Радиоактивност]] [[Категорија:Единици вон SI]] dpe8rtep6brnf20otz79v1qmax38d11 Предлошка:Fb team Tatran Presov 10 1373130 5382109 2025-06-20T18:25:59Z Carshalton 30527 Создадена страница со: [[File:Bianco e Verde (Strisce Orizzontali).svg|20px|Татран Прешов]] {{fb team |t=Татран Прешов |tan=ФК Татран Прешов |tc=SVK |abb={{#if:{{{abb|}}}|TPR}} |oc={{#if:{{{oc|}}}|{{{oc}}} }} }}<!-- --><noinclude>[[Категорија:Fb_team_предлошки Словачка|Татран Прешов]] </noinclude> 5382109 wikitext text/x-wiki [[File:Bianco e Verde (Strisce Orizzontali).svg|20px|Татран Прешов]] {{fb team |t=Татран Прешов |tan=ФК Татран Прешов |tc=SVK |abb={{#if:{{{abb|}}}|TPR}} |oc={{#if:{{{oc|}}}|{{{oc}}} }} }}<!-- --><noinclude>[[Категорија:Fb_team_предлошки Словачка|Татран Прешов]] </noinclude> p1uau80yit7aagtvxmknjm4mkjawbzp Златиќево 0 1373131 5382112 2025-06-20T18:30:50Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Златиќево | native_name = Златићево | settlement_type = Населба | image_skyline = Zlatićevo.jpg | image_alt = | image_caption = Златиќево во зима | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_... 5382112 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Златиќево | native_name = Златићево | settlement_type = Населба | image_skyline = Zlatićevo.jpg | image_alt = | image_caption = Златиќево во зима | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 57 |lats = 22 |latNS = N | longd = 22 |longm = 15 |longs = 19 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 705 | population_footnotes = | population_total = 54 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16212 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Златиќево''' ({{lang-sr|Златићево}}) е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 54 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] 9gjzur9fylhqmcqio8jwzs011e1mgwj Јаворје (Србија) 0 1373132 5382115 2025-06-20T18:41:45Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Јаворје | native_name = Јаворје | settlement_type = Населба | image_skyline = Paysage près de Javorje (Vlasotince).jpg | image_alt = | image_caption = Јаворје | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin... 5382115 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Јаворје | native_name = Јаворје | settlement_type = Населба | image_skyline = Paysage près de Javorje (Vlasotince).jpg | image_alt = | image_caption = Јаворје | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 56 |lats = 05 |latNS = N | longd = 22 |longm = 14 |longs = 34 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 1.057 | population_footnotes = | population_total = | population_as_of = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16212 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Јаворје''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година немало жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] [[Категорија:Пусти населени места во Србија]] espo095q382fu0pk2p9ub4sstus4p8e Ацеви 0 1373133 5382117 2025-06-20T18:44:04Z Gurther 105215 Нова статија 5382117 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Mirče Acev.jpg|мини|[[Мирче Ацев]] — меѓу најзначајните членови во семејството]] '''Ацеви''' — значајно револуционерно семејство во [[Историја на македонскиот народ|историјата на македонскиот народ]]. Просветителни и револуционерни активни со 160 годишен постојаност. По потекло од [[Ореовец (Прилепско)|селото Ореовец]], [[Прилепско]]. Родоначалник на семејството е Аце Хаџи Константинов кој потекнува од семејството Симоновци, староседелско семејство во селото со седум куќи според [[Јован Трифуноски]].<ref>{{Наведена книга|url=http://worldcat.org/oclc/469501519|title=Битољско-Прилепска котлина : антропогеографска проучавања (1914-1997)|last=Трифуноски Ф.|first=Јован|publisher=Српска академија наука и уметности|year=1998|isbn=8670252678|oclc=469501519}}</ref> Во [[Борба за Македонија|борбата за Македонија]] прв пат се пријавиле во предилинденскиот период. Кога била формирана [[Македонската револуционерна организација]] различни членови од семејството се приклучиле.<ref>{{Наведена книга|title=[[Македонска енциклопедија]]|last=Ристовски|first=Блаже|publisher=[[МАНУ]]|year=2009|location=[[Скопје]]|pages=105-106|author-link=Блаже Ристовски}}</ref> Во семејството три биле војводи, двајца [[Список на народни херои на Југославија од Македонија|народни херои на Македонија]] и една [[Градоначалник на Град Скопје|градоначалничка на градот Скопје]]. Сѐ вкупно семејството дало 14 жртви и шест генерации на борци за [[Македонско национално движење|македонското национално движење]].<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/Li%C4%8Dnosti_od_Makedonija/g4kXAQAAIAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=%22%D0%90%D1%86%D0%B5%D0%B2%D0%B8%22+%E2%80%9E%D1%81%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D1%98%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE%E2%80%9E&dq=%22%D0%90%D1%86%D0%B5%D0%B2%D0%B8%22+%E2%80%9E%D1%81%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D1%98%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE%E2%80%9E&printsec=frontcover|title=Личности од Македонија|last=Андоновски|first=Христо|publisher=Mi-An|year=2002|isbn=9789989613289|location=[[Скопје]]|pages=35}}</ref> == Историја == Семејството Ацеви е изданок на родот Симоновци. Родоначалник на родот Симоновци е Симон, неговиот татко бил кмет на селото [[Ореовец (Прилепско)|Ореовец]] меѓу крајот на [[XVIII век]] и почетокот на [[XIX век]]. Кога починал татко му Симон станал главен организатор на востаничка група покрај [[Прилепско|прилепскиот крај]]. После долготрајни активности Симон бил ликвидиран од турскиот башибозук. Неговиот едиствен син Хаџи Костадин Симонов ги наследил неговите функции и продолжи да се бори за [[Отоманска Македонија|ослободувањето на Македонија од турска робија]]. Хаџи Костадин, исто како татко му ја доживеал истата судбина. Хаџи Костадин имал шест деца: Јонче, Иле, Диме, Тасе, Ристе и Аце. Последното дете именуван Аце Хаџи Константинов се смета за родоначалник на семејството Ацеви.<ref name=":0">{{Наведена книга|url=https://www.zirm.mk/wp-content/uploads/2022/02/IST-1978.1.02.-Temelkovski-B.-35-godini-od-ubistvoto-na-Mirche-Acev.pdf|title=35 години од убиството на Мирче Ацев|last=Темелкоски|first=Борко|publisher=Здружение на историја на Република Македонија|year=1978|pages=12-13}}</ref> Аце Хаџи Константинов како неговите предци доживеал сурова судбина, предаден и убиен од [[торбеши]] кои соработувале со [[Отоманското Царство]] во [[Тиквешија|тиквешкото село]] [[Сирково]].<ref name="Адамов 5">{{cite journal|last=Адамовъ|first=Тод. попъ|authorlink=|year=1940|title=Прилепъ въ революционнитѣ борби|url=http://macedonia.kroraina.com/podporuchik/il_il/illustration_ilinden_year_12_issue_5.pdf|format=|journal=Илюстрация Илиндень|location=София|publisher=|volume=XII|issue=5 (115|pages=5|doi=|id=|accessdate=}}</ref> Аце Хаџи Константинов имал четири сина, најстариот бил [[Мирче Ацев - Оровчанецот|Мирче Ацев]] ([[1859]] — [[1901]]) познат по псевдонимот '''Оровчанец''' поради неговото потекло'''.''' Мирче соработувал со [[Македонската револуционерна организација]] и во битката кај [[Уланци|селото Упанци]] бил ликвидиран од турски аскери. Вториот најстар син бил [[Петар Ацев]] ([[1877]] — [[1939]]) познат по псевдонимот '''Дедо Петар'''. Соработувал со МРО како неговиот постар брат, учествува во [[Илинденското востание]] и подоцна во крвавата [[битка на Ножот]]. После востанијата и војните Петар се преселува во [[Бугарија]] каде што соработува со [[Илинденската организација]] и [[Македонците во Бугарија]] сѐ до неговата смрт.<ref name=":0" /> Третиот син е [[Ѓорѓи Ацев]] ([[1883]] — [[1906]]), познат како '''Гога''' во некои постари историски трудови. Матурант од [[Скопско педагошко училиште|Скопското педагошко училиште]] и војвода за МРО. Редовно се судирал со претставници од [[Странски пропаганди во Македонија|странските пропаганди во Македонија]]. Учесник во Илинденското востание, трагично загинал во судир кај [[Крапа|селото Крапа]] со четата на [[Србомани|србоманот]] [[Глигор Соколов|Григор Соколовиќ]]. Голем дел од документацијата во [[Бугарска историографија|Бугарската]] и [[Македонска историографиjа|Македонската историографија]] наведуваат дека Аце Хаџи Костантинов имал само три сина, но всушност тој имал четири. Последниот и најнепознатиот е Донче или Доне Ацев, тој бил едиствениот од браќата кој имал деца. Донче Ацев помогнал во снабдувањето на неговите постари браќа.<ref name=":0" /> Дончо Ацев заедно со неговата жена [[Пара Ацева]] имале седум деца, пет женски и два машки. Од тие седум деца пет од нив го доживеале нивното детство и тие се Цветанка, Менка, [[Вера Ацева]], Димче и [[Мирче Ацев]].<ref>{{Наведена книга|url=https://muzejbitola.mk/wp-content/uploads/2021/04/12_belchevski_ZBORNIK_NUZMB_2019-13.pdf|title=Вера Ацева - Хероина во ген|last=Белчески|first=Рубинчо|publisher=Зборник на трудови|year=2019|location=[[Битола]]|pages=118-119}}</ref> Мирче Ацев ([[1915]] — [[1943]]), меѓу најзначајниот претставник на семејството. Македонски партизан и учесник во [[НОБ|народноослободителната војна во Македонија]]. Член на [[Сојуз на комунистите на Југославија|Комунистичката партија на Југославија]], после [[Втората светска војна]] Мирче Ацев е прогласен за [[Орден на народен херој|народен херој на Македонија]]. Доживеал сурова судбина кога бил мачен од [[Бугарија во Втората светска војна|бугарските фашистички окупатори]]. Вера Ацева ([[1919]] — [[2006]]) еден од седумте жени прогласани за народни херои на Југославија, учесник во Втората светска војна и секретарка на [[Методија Шаторов-Шарло|Методија Шаторов Шарло]]. Димче Ацев бил помладиот брат во семејството, загинал за време на [[февруарскиот поход]] во состав на [[Прва македонско-косовска ударна бригада|Првата македонско-косовска ударна бригада]].<ref name=":0" /> За време на војната Дончо и Пара биле интернирани во [[Бугарија]].<ref>{{Наведени вести|url=https://skopskoeho.mk/dostojna-na-svoeto-herojsko-semejstvo-vera-aceva-go-krevashe-vostanieto-vo-1941-godina-beshe-gradonachalnik-na-skopje-i-minister-koj-se-zalagashe-i-za-otvoranje-na-detski-gradinki/|title=Достојна на своето херојско семејство: Вера Ацева го креваше востанието во 1941 година, беше градоначалник на Скопје и министер кој се залагаше и за отворање на детски градинки|last=СкопскоЕхо|date=10 ноември 2023|work=Скопско Ехо}}</ref> == Наводи == <references /> kuwzyq6ub46k21q9rm49q5tqyvul0z6 5382119 5382117 2025-06-20T18:44:31Z Gurther 105215 додадена [[Категорија:Ацеви]] користејќи го [[:en:Wikipedia:HotCat|HotCat]] 5382119 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Mirče Acev.jpg|мини|[[Мирче Ацев]] — меѓу најзначајните членови во семејството]] '''Ацеви''' — значајно револуционерно семејство во [[Историја на македонскиот народ|историјата на македонскиот народ]]. Просветителни и револуционерни активни со 160 годишен постојаност. По потекло од [[Ореовец (Прилепско)|селото Ореовец]], [[Прилепско]]. Родоначалник на семејството е Аце Хаџи Константинов кој потекнува од семејството Симоновци, староседелско семејство во селото со седум куќи според [[Јован Трифуноски]].<ref>{{Наведена книга|url=http://worldcat.org/oclc/469501519|title=Битољско-Прилепска котлина : антропогеографска проучавања (1914-1997)|last=Трифуноски Ф.|first=Јован|publisher=Српска академија наука и уметности|year=1998|isbn=8670252678|oclc=469501519}}</ref> Во [[Борба за Македонија|борбата за Македонија]] прв пат се пријавиле во предилинденскиот период. Кога била формирана [[Македонската револуционерна организација]] различни членови од семејството се приклучиле.<ref>{{Наведена книга|title=[[Македонска енциклопедија]]|last=Ристовски|first=Блаже|publisher=[[МАНУ]]|year=2009|location=[[Скопје]]|pages=105-106|author-link=Блаже Ристовски}}</ref> Во семејството три биле војводи, двајца [[Список на народни херои на Југославија од Македонија|народни херои на Македонија]] и една [[Градоначалник на Град Скопје|градоначалничка на градот Скопје]]. Сѐ вкупно семејството дало 14 жртви и шест генерации на борци за [[Македонско национално движење|македонското национално движење]].<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/Li%C4%8Dnosti_od_Makedonija/g4kXAQAAIAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=%22%D0%90%D1%86%D0%B5%D0%B2%D0%B8%22+%E2%80%9E%D1%81%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D1%98%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE%E2%80%9E&dq=%22%D0%90%D1%86%D0%B5%D0%B2%D0%B8%22+%E2%80%9E%D1%81%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D1%98%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE%E2%80%9E&printsec=frontcover|title=Личности од Македонија|last=Андоновски|first=Христо|publisher=Mi-An|year=2002|isbn=9789989613289|location=[[Скопје]]|pages=35}}</ref> == Историја == Семејството Ацеви е изданок на родот Симоновци. Родоначалник на родот Симоновци е Симон, неговиот татко бил кмет на селото [[Ореовец (Прилепско)|Ореовец]] меѓу крајот на [[XVIII век]] и почетокот на [[XIX век]]. Кога починал татко му Симон станал главен организатор на востаничка група покрај [[Прилепско|прилепскиот крај]]. После долготрајни активности Симон бил ликвидиран од турскиот башибозук. Неговиот едиствен син Хаџи Костадин Симонов ги наследил неговите функции и продолжи да се бори за [[Отоманска Македонија|ослободувањето на Македонија од турска робија]]. Хаџи Костадин, исто како татко му ја доживеал истата судбина. Хаџи Костадин имал шест деца: Јонче, Иле, Диме, Тасе, Ристе и Аце. Последното дете именуван Аце Хаџи Константинов се смета за родоначалник на семејството Ацеви.<ref name=":0">{{Наведена книга|url=https://www.zirm.mk/wp-content/uploads/2022/02/IST-1978.1.02.-Temelkovski-B.-35-godini-od-ubistvoto-na-Mirche-Acev.pdf|title=35 години од убиството на Мирче Ацев|last=Темелкоски|first=Борко|publisher=Здружение на историја на Република Македонија|year=1978|pages=12-13}}</ref> Аце Хаџи Константинов како неговите предци доживеал сурова судбина, предаден и убиен од [[торбеши]] кои соработувале со [[Отоманското Царство]] во [[Тиквешија|тиквешкото село]] [[Сирково]].<ref name="Адамов 5">{{cite journal|last=Адамовъ|first=Тод. попъ|authorlink=|year=1940|title=Прилепъ въ революционнитѣ борби|url=http://macedonia.kroraina.com/podporuchik/il_il/illustration_ilinden_year_12_issue_5.pdf|format=|journal=Илюстрация Илиндень|location=София|publisher=|volume=XII|issue=5 (115|pages=5|doi=|id=|accessdate=}}</ref> Аце Хаџи Константинов имал четири сина, најстариот бил [[Мирче Ацев - Оровчанецот|Мирче Ацев]] ([[1859]] — [[1901]]) познат по псевдонимот '''Оровчанец''' поради неговото потекло'''.''' Мирче соработувал со [[Македонската револуционерна организација]] и во битката кај [[Уланци|селото Упанци]] бил ликвидиран од турски аскери. Вториот најстар син бил [[Петар Ацев]] ([[1877]] — [[1939]]) познат по псевдонимот '''Дедо Петар'''. Соработувал со МРО како неговиот постар брат, учествува во [[Илинденското востание]] и подоцна во крвавата [[битка на Ножот]]. После востанијата и војните Петар се преселува во [[Бугарија]] каде што соработува со [[Илинденската организација]] и [[Македонците во Бугарија]] сѐ до неговата смрт.<ref name=":0" /> Третиот син е [[Ѓорѓи Ацев]] ([[1883]] — [[1906]]), познат како '''Гога''' во некои постари историски трудови. Матурант од [[Скопско педагошко училиште|Скопското педагошко училиште]] и војвода за МРО. Редовно се судирал со претставници од [[Странски пропаганди во Македонија|странските пропаганди во Македонија]]. Учесник во Илинденското востание, трагично загинал во судир кај [[Крапа|селото Крапа]] со четата на [[Србомани|србоманот]] [[Глигор Соколов|Григор Соколовиќ]]. Голем дел од документацијата во [[Бугарска историографија|Бугарската]] и [[Македонска историографиjа|Македонската историографија]] наведуваат дека Аце Хаџи Костантинов имал само три сина, но всушност тој имал четири. Последниот и најнепознатиот е Донче или Доне Ацев, тој бил едиствениот од браќата кој имал деца. Донче Ацев помогнал во снабдувањето на неговите постари браќа.<ref name=":0" /> Дончо Ацев заедно со неговата жена [[Пара Ацева]] имале седум деца, пет женски и два машки. Од тие седум деца пет од нив го доживеале нивното детство и тие се Цветанка, Менка, [[Вера Ацева]], Димче и [[Мирче Ацев]].<ref>{{Наведена книга|url=https://muzejbitola.mk/wp-content/uploads/2021/04/12_belchevski_ZBORNIK_NUZMB_2019-13.pdf|title=Вера Ацева - Хероина во ген|last=Белчески|first=Рубинчо|publisher=Зборник на трудови|year=2019|location=[[Битола]]|pages=118-119}}</ref> Мирче Ацев ([[1915]] — [[1943]]), меѓу најзначајниот претставник на семејството. Македонски партизан и учесник во [[НОБ|народноослободителната војна во Македонија]]. Член на [[Сојуз на комунистите на Југославија|Комунистичката партија на Југославија]], после [[Втората светска војна]] Мирче Ацев е прогласен за [[Орден на народен херој|народен херој на Македонија]]. Доживеал сурова судбина кога бил мачен од [[Бугарија во Втората светска војна|бугарските фашистички окупатори]]. Вера Ацева ([[1919]] — [[2006]]) еден од седумте жени прогласани за народни херои на Југославија, учесник во Втората светска војна и секретарка на [[Методија Шаторов-Шарло|Методија Шаторов Шарло]]. Димче Ацев бил помладиот брат во семејството, загинал за време на [[февруарскиот поход]] во состав на [[Прва македонско-косовска ударна бригада|Првата македонско-косовска ударна бригада]].<ref name=":0" /> За време на војната Дончо и Пара биле интернирани во [[Бугарија]].<ref>{{Наведени вести|url=https://skopskoeho.mk/dostojna-na-svoeto-herojsko-semejstvo-vera-aceva-go-krevashe-vostanieto-vo-1941-godina-beshe-gradonachalnik-na-skopje-i-minister-koj-se-zalagashe-i-za-otvoranje-na-detski-gradinki/|title=Достојна на своето херојско семејство: Вера Ацева го креваше востанието во 1941 година, беше градоначалник на Скопје и министер кој се залагаше и за отворање на детски градинки|last=СкопскоЕхо|date=10 ноември 2023|work=Скопско Ехо}}</ref> == Наводи == <references /> [[Категорија:Ацеви]] ej7eaiy7zdanqjky413d5t9h6psk5f0 5382123 5382119 2025-06-20T18:50:50Z Gurther 105215 5382123 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Mirče Acev.jpg|мини|[[Мирче Ацев]] — меѓу најзначајните членови во семејството]] '''Ацеви''' — значајно револуционерно семејство во [[Историја на македонскиот народ|историјата на македонскиот народ]]. Просветителни и револуционерни активни со 160 годишен постојаност. По потекло од [[Ореовец (Прилепско)|селото Ореовец]], [[Прилепско]]. Родоначалник на семејството е Аце Хаџи Константинов кој потекнува од семејството Симоновци, староседелско семејство во селото со седум куќи според [[Јован Трифуноски]].<ref>{{Наведена книга|url=http://worldcat.org/oclc/469501519|title=Битољско-Прилепска котлина : антропогеографска проучавања (1914-1997)|last=Трифуноски Ф.|first=Јован|publisher=Српска академија наука и уметности|year=1998|isbn=8670252678|oclc=469501519}}</ref> Во [[Борба за Македонија|борбата за Македонија]] прв пат се пријавиле во предилинденскиот период. Кога била формирана [[Македонската револуционерна организација]] различни членови од семејството се приклучиле.<ref>{{Наведена книга|title=[[Македонска енциклопедија]]|last=Ристовски|first=Блаже|publisher=[[МАНУ]]|year=2009|location=[[Скопје]]|pages=105-106|author-link=Блаже Ристовски}}</ref> Во семејството три биле војводи, двајца [[Список на народни херои на Југославија од Македонија|народни херои на Македонија]] и една [[Градоначалник на Град Скопје|градоначалничка на градот Скопје]]. Сѐ вкупно семејството дало 14 жртви и шест генерации на борци за [[Македонско национално движење|македонското национално движење]].<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/Li%C4%8Dnosti_od_Makedonija/g4kXAQAAIAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=%22%D0%90%D1%86%D0%B5%D0%B2%D0%B8%22+%E2%80%9E%D1%81%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D1%98%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE%E2%80%9E&dq=%22%D0%90%D1%86%D0%B5%D0%B2%D0%B8%22+%E2%80%9E%D1%81%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D1%98%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE%E2%80%9E&printsec=frontcover|title=Личности од Македонија|last=Андоновски|first=Христо|publisher=Mi-An|year=2002|isbn=9789989613289|location=[[Скопје]]|pages=35}}</ref> == Историја == Семејството Ацеви е изданок на родот Симоновци. Родоначалник на родот Симоновци е Симон, неговиот татко бил кмет на селото [[Ореовец (Прилепско)|Ореовец]] меѓу крајот на [[XVIII век]] и почетокот на [[XIX век]]. Кога починал татко му Симон станал главен организатор на востаничка група покрај [[Прилепско|прилепскиот крај]]. После долготрајни активности Симон бил ликвидиран од турскиот башибозук. Неговиот едиствен син Хаџи Костадин Симонов ги наследил неговите функции и продолжи да се бори за [[Отоманска Македонија|ослободувањето на Македонија од турска робија]]. Хаџи Костадин, исто како татко му ја доживеал истата судбина. Хаџи Костадин имал шест деца: Јонче, Иле, Диме, Тасе, Ристе и Аце. Последното дете именуван Аце Хаџи Константинов се смета за родоначалник на семејството Ацеви.<ref name=":0">{{Наведена книга|url=https://www.zirm.mk/wp-content/uploads/2022/02/IST-1978.1.02.-Temelkovski-B.-35-godini-od-ubistvoto-na-Mirche-Acev.pdf|title=35 години од убиството на Мирче Ацев|last=Темелкоски|first=Борко|publisher=Здружение на историја на Република Македонија|year=1978|pages=12-13}}</ref> Аце Хаџи Константинов како неговите предци доживеал сурова судбина, предаден и убиен од [[торбеши]] кои соработувале со [[Отоманското Царство]] во [[Тиквешија|тиквешкото село]] [[Сирково]].<ref name="Адамов 5">{{cite journal|last=Адамовъ|first=Тод. попъ|authorlink=|year=1940|title=Прилепъ въ революционнитѣ борби|url=http://macedonia.kroraina.com/podporuchik/il_il/illustration_ilinden_year_12_issue_5.pdf|format=|journal=Илюстрация Илиндень|location=София|publisher=|volume=XII|issue=5 (115|pages=5|doi=|id=|accessdate=}}</ref> Аце Хаџи Константинов имал четири сина, најстариот бил [[Мирче Ацев - Оровчанецот|Мирче Ацев]] ([[1859]] — [[1901]]) познат по псевдонимот '''Оровчанец''' поради неговото потекло'''.''' Мирче соработувал со [[Македонската револуционерна организација]] и во битката кај [[Уланци|селото Упанци]] бил ликвидиран од турски аскери. Вториот најстар син бил [[Петар Ацев]] ([[1877]] — [[1939]]) познат по псевдонимот '''Дедо Петар'''. Соработувал со МРО како неговиот постар брат, учествува во [[Илинденското востание]] и подоцна во крвавата [[битка на Ножот]]. После востанијата и војните Петар се преселува во [[Бугарија]] каде што соработува со [[Илинденската организација]] и [[Македонците во Бугарија]] сѐ до неговата смрт.<ref name=":0" /> Третиот син е [[Ѓорѓи Ацев]] ([[1883]] — [[1906]]), познат како '''Гога''' во некои постари историски трудови. Матурант од [[Скопско педагошко училиште|Скопското педагошко училиште]] и војвода за МРО. Редовно се судирал со претставници од [[Странски пропаганди во Македонија|странските пропаганди во Македонија]]. Учесник во Илинденското востание, трагично загинал во судир кај [[Крапа|селото Крапа]] со четата на [[Србомани|србоманот]] [[Глигор Соколов|Григор Соколовиќ]]. Голем дел од документацијата во [[Бугарска историографија|Бугарската]] и [[Македонска историографиjа|Македонската историографија]] наведуваат дека Аце Хаџи Костантинов имал само три сина, но всушност тој имал четири. Последниот и најнепознатиот е Донче или Доне Ацев, тој бил едиствениот од браќата кој имал деца. Донче Ацев помогнал во снабдувањето на неговите постари браќа.<ref name=":0" /> Дончо Ацев заедно со неговата жена [[Пара Ацева]] имале седум деца, пет женски и два машки. Од тие седум деца пет од нив го доживеале нивното детство и тие се Цветанка, Менка, [[Вера Ацева]], Димче и [[Мирче Ацев]].<ref>{{Наведена книга|url=https://muzejbitola.mk/wp-content/uploads/2021/04/12_belchevski_ZBORNIK_NUZMB_2019-13.pdf|title=Вера Ацева - Хероина во ген|last=Белчески|first=Рубинчо|publisher=Зборник на трудови|year=2019|location=[[Битола]]|pages=118-119}}</ref> Мирче Ацев ([[1915]] — [[1943]]), меѓу најзначајниот претставник на семејството. Македонски партизан и учесник во [[НОБ|народноослободителната војна во Македонија]]. Член на [[Сојуз на комунистите на Југославија|Комунистичката партија на Југославија]], после [[Втората светска војна]] Мирче Ацев е прогласен за [[Орден на народен херој|народен херој на Македонија]]. Доживеал сурова судбина кога бил мачен од [[Бугарија во Втората светска војна|бугарските фашистички окупатори]]. Вера Ацева ([[1919]] — [[2006]]) еден од седумте жени прогласани за народни херои на Југославија, учесник во Втората светска војна и секретарка на [[Методија Шаторов-Шарло|Методија Шаторов Шарло]]. Димче Ацев бил помладиот брат во семејството, загинал за време на [[февруарскиот поход]] во состав на [[Прва македонско-косовска ударна бригада|Првата македонско-косовска ударна бригада]].<ref name=":0" /> За време на војната Дончо и Пара биле интернирани во [[Бугарија]].<ref>{{Наведени вести|url=https://skopskoeho.mk/dostojna-na-svoeto-herojsko-semejstvo-vera-aceva-go-krevashe-vostanieto-vo-1941-godina-beshe-gradonachalnik-na-skopje-i-minister-koj-se-zalagashe-i-za-otvoranje-na-detski-gradinki/|title=Достојна на своето херојско семејство: Вера Ацева го креваше востанието во 1941 година, беше градоначалник на Скопје и министер кој се залагаше и за отворање на детски градинки|last=СкопскоЕхо|date=10 ноември 2023|work=Скопско Ехо}}</ref> == Семејство == *Таткото на Симон :*Симон ::* Хаџи Костадин Симонов :::*Јонче Хаџи Константинов :::*Иле Хаџи Константинов :::*Диме Хаџи Константинов :::*Тасе Хаџи Константинов :::*Ристе Хаџи Константинов :::*Аце Хаџи Константинов ::::*[[Мирче Ацев - Оровчанецот|Мирче Ацев]] ::::*[[Петар Ацев]] ::::*[[Ѓорѓи Ацев]] ::::*[[Дончо Ацев]] (во брак со [[Пара Ацева]]) :::::*[[Мирче Ацев]] :::::*[[Вера Ацева]] :::::*[[Димче Ацев]] :::::*Цветанка Ацева :::::*Менка Ацева == Наводи == {{reflist}} [[Категорија:Ацеви]] sbaymlr1fpskbm2520ephjz5c387v95 5382131 5382123 2025-06-20T19:01:31Z Gurther 105215 додадена [[Категорија:Македонски семејства]] користејќи го [[:en:Wikipedia:HotCat|HotCat]] 5382131 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Mirče Acev.jpg|мини|[[Мирче Ацев]] — меѓу најзначајните членови во семејството]] '''Ацеви''' — значајно револуционерно семејство во [[Историја на македонскиот народ|историјата на македонскиот народ]]. Просветителни и револуционерни активни со 160 годишен постојаност. По потекло од [[Ореовец (Прилепско)|селото Ореовец]], [[Прилепско]]. Родоначалник на семејството е Аце Хаџи Константинов кој потекнува од семејството Симоновци, староседелско семејство во селото со седум куќи според [[Јован Трифуноски]].<ref>{{Наведена книга|url=http://worldcat.org/oclc/469501519|title=Битољско-Прилепска котлина : антропогеографска проучавања (1914-1997)|last=Трифуноски Ф.|first=Јован|publisher=Српска академија наука и уметности|year=1998|isbn=8670252678|oclc=469501519}}</ref> Во [[Борба за Македонија|борбата за Македонија]] прв пат се пријавиле во предилинденскиот период. Кога била формирана [[Македонската револуционерна организација]] различни членови од семејството се приклучиле.<ref>{{Наведена книга|title=[[Македонска енциклопедија]]|last=Ристовски|first=Блаже|publisher=[[МАНУ]]|year=2009|location=[[Скопје]]|pages=105-106|author-link=Блаже Ристовски}}</ref> Во семејството три биле војводи, двајца [[Список на народни херои на Југославија од Македонија|народни херои на Македонија]] и една [[Градоначалник на Град Скопје|градоначалничка на градот Скопје]]. Сѐ вкупно семејството дало 14 жртви и шест генерации на борци за [[Македонско национално движење|македонското национално движење]].<ref>{{Наведена книга|url=https://www.google.mk/books/edition/Li%C4%8Dnosti_od_Makedonija/g4kXAQAAIAAJ?hl=mk&gbpv=1&bsq=%22%D0%90%D1%86%D0%B5%D0%B2%D0%B8%22+%E2%80%9E%D1%81%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D1%98%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE%E2%80%9E&dq=%22%D0%90%D1%86%D0%B5%D0%B2%D0%B8%22+%E2%80%9E%D1%81%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D1%98%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE%E2%80%9E&printsec=frontcover|title=Личности од Македонија|last=Андоновски|first=Христо|publisher=Mi-An|year=2002|isbn=9789989613289|location=[[Скопје]]|pages=35}}</ref> == Историја == Семејството Ацеви е изданок на родот Симоновци. Родоначалник на родот Симоновци е Симон, неговиот татко бил кмет на селото [[Ореовец (Прилепско)|Ореовец]] меѓу крајот на [[XVIII век]] и почетокот на [[XIX век]]. Кога починал татко му Симон станал главен организатор на востаничка група покрај [[Прилепско|прилепскиот крај]]. После долготрајни активности Симон бил ликвидиран од турскиот башибозук. Неговиот едиствен син Хаџи Костадин Симонов ги наследил неговите функции и продолжи да се бори за [[Отоманска Македонија|ослободувањето на Македонија од турска робија]]. Хаџи Костадин, исто како татко му ја доживеал истата судбина. Хаџи Костадин имал шест деца: Јонче, Иле, Диме, Тасе, Ристе и Аце. Последното дете именуван Аце Хаџи Константинов се смета за родоначалник на семејството Ацеви.<ref name=":0">{{Наведена книга|url=https://www.zirm.mk/wp-content/uploads/2022/02/IST-1978.1.02.-Temelkovski-B.-35-godini-od-ubistvoto-na-Mirche-Acev.pdf|title=35 години од убиството на Мирче Ацев|last=Темелкоски|first=Борко|publisher=Здружение на историја на Република Македонија|year=1978|pages=12-13}}</ref> Аце Хаџи Константинов како неговите предци доживеал сурова судбина, предаден и убиен од [[торбеши]] кои соработувале со [[Отоманското Царство]] во [[Тиквешија|тиквешкото село]] [[Сирково]].<ref name="Адамов 5">{{cite journal|last=Адамовъ|first=Тод. попъ|authorlink=|year=1940|title=Прилепъ въ революционнитѣ борби|url=http://macedonia.kroraina.com/podporuchik/il_il/illustration_ilinden_year_12_issue_5.pdf|format=|journal=Илюстрация Илиндень|location=София|publisher=|volume=XII|issue=5 (115|pages=5|doi=|id=|accessdate=}}</ref> Аце Хаџи Константинов имал четири сина, најстариот бил [[Мирче Ацев - Оровчанецот|Мирче Ацев]] ([[1859]] — [[1901]]) познат по псевдонимот '''Оровчанец''' поради неговото потекло'''.''' Мирче соработувал со [[Македонската револуционерна организација]] и во битката кај [[Уланци|селото Упанци]] бил ликвидиран од турски аскери. Вториот најстар син бил [[Петар Ацев]] ([[1877]] — [[1939]]) познат по псевдонимот '''Дедо Петар'''. Соработувал со МРО како неговиот постар брат, учествува во [[Илинденското востание]] и подоцна во крвавата [[битка на Ножот]]. После востанијата и војните Петар се преселува во [[Бугарија]] каде што соработува со [[Илинденската организација]] и [[Македонците во Бугарија]] сѐ до неговата смрт.<ref name=":0" /> Третиот син е [[Ѓорѓи Ацев]] ([[1883]] — [[1906]]), познат како '''Гога''' во некои постари историски трудови. Матурант од [[Скопско педагошко училиште|Скопското педагошко училиште]] и војвода за МРО. Редовно се судирал со претставници од [[Странски пропаганди во Македонија|странските пропаганди во Македонија]]. Учесник во Илинденското востание, трагично загинал во судир кај [[Крапа|селото Крапа]] со четата на [[Србомани|србоманот]] [[Глигор Соколов|Григор Соколовиќ]]. Голем дел од документацијата во [[Бугарска историографија|Бугарската]] и [[Македонска историографиjа|Македонската историографија]] наведуваат дека Аце Хаџи Костантинов имал само три сина, но всушност тој имал четири. Последниот и најнепознатиот е Донче или Доне Ацев, тој бил едиствениот од браќата кој имал деца. Донче Ацев помогнал во снабдувањето на неговите постари браќа.<ref name=":0" /> Дончо Ацев заедно со неговата жена [[Пара Ацева]] имале седум деца, пет женски и два машки. Од тие седум деца пет од нив го доживеале нивното детство и тие се Цветанка, Менка, [[Вера Ацева]], Димче и [[Мирче Ацев]].<ref>{{Наведена книга|url=https://muzejbitola.mk/wp-content/uploads/2021/04/12_belchevski_ZBORNIK_NUZMB_2019-13.pdf|title=Вера Ацева - Хероина во ген|last=Белчески|first=Рубинчо|publisher=Зборник на трудови|year=2019|location=[[Битола]]|pages=118-119}}</ref> Мирче Ацев ([[1915]] — [[1943]]), меѓу најзначајниот претставник на семејството. Македонски партизан и учесник во [[НОБ|народноослободителната војна во Македонија]]. Член на [[Сојуз на комунистите на Југославија|Комунистичката партија на Југославија]], после [[Втората светска војна]] Мирче Ацев е прогласен за [[Орден на народен херој|народен херој на Македонија]]. Доживеал сурова судбина кога бил мачен од [[Бугарија во Втората светска војна|бугарските фашистички окупатори]]. Вера Ацева ([[1919]] — [[2006]]) еден од седумте жени прогласани за народни херои на Југославија, учесник во Втората светска војна и секретарка на [[Методија Шаторов-Шарло|Методија Шаторов Шарло]]. Димче Ацев бил помладиот брат во семејството, загинал за време на [[февруарскиот поход]] во состав на [[Прва македонско-косовска ударна бригада|Првата македонско-косовска ударна бригада]].<ref name=":0" /> За време на војната Дончо и Пара биле интернирани во [[Бугарија]].<ref>{{Наведени вести|url=https://skopskoeho.mk/dostojna-na-svoeto-herojsko-semejstvo-vera-aceva-go-krevashe-vostanieto-vo-1941-godina-beshe-gradonachalnik-na-skopje-i-minister-koj-se-zalagashe-i-za-otvoranje-na-detski-gradinki/|title=Достојна на своето херојско семејство: Вера Ацева го креваше востанието во 1941 година, беше градоначалник на Скопје и министер кој се залагаше и за отворање на детски градинки|last=СкопскоЕхо|date=10 ноември 2023|work=Скопско Ехо}}</ref> == Семејство == *Таткото на Симон :*Симон ::* Хаџи Костадин Симонов :::*Јонче Хаџи Константинов :::*Иле Хаџи Константинов :::*Диме Хаџи Константинов :::*Тасе Хаџи Константинов :::*Ристе Хаџи Константинов :::*Аце Хаџи Константинов ::::*[[Мирче Ацев - Оровчанецот|Мирче Ацев]] ::::*[[Петар Ацев]] ::::*[[Ѓорѓи Ацев]] ::::*[[Дончо Ацев]] (во брак со [[Пара Ацева]]) :::::*[[Мирче Ацев]] :::::*[[Вера Ацева]] :::::*[[Димче Ацев]] :::::*Цветанка Ацева :::::*Менка Ацева == Наводи == {{reflist}} [[Категорија:Ацеви]] [[Категорија:Македонски семејства]] j3t9xsbs12lsunesn0txbfgq174ibf9 Јаковљево 0 1373134 5382122 2025-06-20T18:48:51Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Јаковљево | native_name = Јаковљево | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 56 |l... 5382122 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Јаковљево | native_name = Јаковљево | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 56 |lats = 34 |latNS = N | longd = 22 |longm = 16 |longs = 22 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 548 | population_footnotes = | population_total = 199 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16212 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Јаковљево''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 199 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] gb1qysbb7qsbcxcp0jyjmyask7qlcvi Јастребац (Власотинце) 0 1373135 5382128 2025-06-20T18:59:10Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Јастребац | native_name = Јастребац | settlement_type = Населба | image_skyline = Selo Jastrebac 5.jpg | image_alt = | image_caption = Јастребац | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_capt... 5382128 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Јастребац | native_name = Јастребац | settlement_type = Населба | image_skyline = Selo Jastrebac 5.jpg | image_alt = | image_caption = Јастребац | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 56 |lats = 28 |latNS = N | longd = 22 |longm = 08 |longs = 19 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 534 | population_footnotes = | population_total = 333 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Јастребац''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 333 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] iv3m2357e4wsjn0g096ij82uxx1rzlv Разговор:Кири (единица) 1 1373136 5382130 2025-06-20T19:00:24Z P.Nedelkovski 47736 Создадена страница со: {{СЗР}} 5382130 wikitext text/x-wiki {{СЗР}} 111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx Гулабарник 0 1373137 5382132 2025-06-20T19:04:31Z Andrew012p 85224 Создадена страница со: [[Податотека:Dovecote at Nymans Gardens, West Sussex, England May 2006 3.JPG|мини|Гулабарник во паркот Nymans Gardens, Западен Сасекс, Англија]] '''Гулабарник''' — просторија или куќичка (најчесто дрвена) за чување и размножување [[Гулаб|гулаби]] (вклучително и за [[месо]]). Изградбата на и... 5382132 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Dovecote at Nymans Gardens, West Sussex, England May 2006 3.JPG|мини|Гулабарник во паркот Nymans Gardens, Западен Сасекс, Англија]] '''Гулабарник''' — просторија или куќичка (најчесто дрвена) за чување и размножување [[Гулаб|гулаби]] (вклучително и за [[месо]]). Изградбата на имоти често вклучувала гулабарник во вид на повеќекатна кружна кула на издигнато место (обично на столб). == Историја == Правото на поседување гулабарник ([[Француски јазик|фр]]. ''droit du colombіer'') во феудалните општества на [[Европа]] претставувало благородничка привилегија, покрај другите „права на земјиште“: право на приоритетно користење на шумите и лов на туѓи земјишта. Во средновековната француска архитектура, самостојните гулабарници биле знак на висок статус и затоа биле многу впечатливи градби. Во [[Среден век|средниот век]], во Европа се граделе гулабарници — одделни објекти во кои се одгледувале гулаби. Гулабарниците со право се сметале за „живи [[Склад|складови]]“, каде што се чувал извор на месо за неочекувани гости, а освен тоа, продажбата на вишокот птици носела дополнителен приход. Колонистите ги вовеле гулабарниците во навиките на жителите на [[Јужна Америка]] и [[Африка]].<ref>''Hansell, Jean.'' Dovecotes <small>(неопр.)</small>. — Osprey Publishing, 2001. — Т. 213. — С. 6. — <nowiki>ISBN 978-0-7478-0504-5</nowiki>.</ref><ref>''Canova, Jane.'' Monuments to the Birds: Dovecotes and Pigeon Eating in the Land of Fields <small>(англ.)</small> // Gastronomica : journal. — Vol. 5, no. 2. — P. 50—59. — doi:10.1525/gfc.2005.5.2.50.</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Commons category|Dovecotes}} * [http://www.pigeoncote.com/dovecote/dovecote.html The Pigeon Cote; compiled by John Verburg / Includes an annotated edition of ''A Book of Dovecotes'' and much more information on British dovecotes] * [https://web.archive.org/web/20121007001028/http://www.saudiaramcoworld.com/issue/201102/castles.of.the.fields.htm Castels of the Fields] pigeon towers near Isfahan * [https://www.youtube.com/watch?v=X67TEgWqFh0 Commentary and video on the Eglinton Dovecote] * [https://www.youtube.com/watch?v=hO0YcOBhEUw Commentary and examples of Scottish Doocots] [[Категорија:Земјоделски градби]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ qmu76wjbjhxsxhz4e3rzu5dbsytdw04 5382134 5382132 2025-06-20T19:06:41Z Andrew012p 85224 5382134 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Dovecote at Nymans Gardens, West Sussex, England May 2006 3.JPG|мини|Гулабарник во паркот Nymans Gardens, Западен Сасекс, Англија]] '''Гулабарник''' — просторија или куќичка (најчесто дрвена) за чување и размножување [[Гулаб|гулаби]] (вклучително и за [[месо]]).<ref>{{ОДРМЈ|гулабарник}}</ref><ref>{{ДРМЈ|гулабарник}}</ref> Изградбата на имоти често вклучувала гулабарник во вид на повеќекатна кружна кула на издигнато место (обично на столб). == Историја == Правото на поседување гулабарник ([[Француски јазик|фр]]. ''droit du colombіer'') во феудалните општества на [[Европа]] претставувало благородничка привилегија, покрај другите „права на земјиште“: право на приоритетно користење на шумите и лов на туѓи земјишта. Во средновековната француска архитектура, самостојните гулабарници биле знак на висок статус и затоа биле многу впечатливи градби. Во [[Среден век|средниот век]], во Европа се граделе гулабарници — одделни објекти во кои се одгледувале гулаби. Гулабарниците со право се сметале за „живи [[Склад|складови]]“, каде што се чувал извор на месо за неочекувани гости, а освен тоа, продажбата на вишокот птици носела дополнителен приход. Колонистите ги вовеле гулабарниците во навиките на жителите на [[Јужна Америка]] и [[Африка]].<ref>''Hansell, Jean.'' Dovecotes <small>(неопр.)</small>. — Osprey Publishing, 2001. — Т. 213. — С. 6. — <nowiki>ISBN 978-0-7478-0504-5</nowiki>.</ref><ref>''Canova, Jane.'' Monuments to the Birds: Dovecotes and Pigeon Eating in the Land of Fields <small>(англ.)</small> // Gastronomica : journal. — Vol. 5, no. 2. — P. 50—59. — doi:10.1525/gfc.2005.5.2.50.</ref> == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == {{Commons category|Dovecotes}} * [http://www.pigeoncote.com/dovecote/dovecote.html The Pigeon Cote; compiled by John Verburg / Includes an annotated edition of ''A Book of Dovecotes'' and much more information on British dovecotes] * [https://web.archive.org/web/20121007001028/http://www.saudiaramcoworld.com/issue/201102/castles.of.the.fields.htm Castels of the Fields] pigeon towers near Isfahan * [https://www.youtube.com/watch?v=X67TEgWqFh0 Commentary and video on the Eglinton Dovecote] * [https://www.youtube.com/watch?v=hO0YcOBhEUw Commentary and examples of Scottish Doocots] [[Категорија:Земјоделски градби]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ 1ipk0oi8u2b40u4v2oaz3xxfhtcfq3t Разговор:Гулабарник 1 1373138 5382133 2025-06-20T19:04:42Z Andrew012p 85224 Создадена страница со: {{СЗР}} 5382133 wikitext text/x-wiki {{СЗР}} 111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx Гулабарници 0 1373139 5382137 2025-06-20T19:07:54Z Andrew012p 85224 Пренасочување кон [[Гулабарник]] 5382137 wikitext text/x-wiki #ПРЕНАСОЧУВАЊЕ [[Гулабарник]] 15d91skmy3c4b8bil4wjzugth7evymk Козило 0 1373140 5382139 2025-06-20T19:08:30Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Козило | native_name = Козило | settlement_type = Населба | image_skyline = Коzilo.jpg | image_alt = | image_caption = Козило | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |l... 5382139 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Козило | native_name = Козило | settlement_type = Населба | image_skyline = Коzilo.jpg | image_alt = | image_caption = Козило | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 55 |lats = 07 |latNS = N | longd = 22 |longm = 14 |longs = 26 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 1.398 | population_footnotes = | population_total = 2 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16212 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Козило''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 2 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] qiswcku9squpa7uielcut9661bdtyab 5382140 5382139 2025-06-20T19:09:07Z Andrew012p 85224 5382140 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Козило | native_name = Козило | settlement_type = Населба | image_skyline = Коzilo.jpg | image_alt = | image_caption = Козило | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 55 |lats = 07 |latNS = N | longd = 22 |longm = 14 |longs = 26 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 1.398 | population_footnotes = | population_total = 2 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16212 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Козило''' — населено место во Општина [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 2 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] 26dbiwo2ero6j9o09bjefhvquc09quw 5382143 5382140 2025-06-20T19:12:12Z Marco Mitrovich 114460 5382143 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Козило | native_name = Козило | settlement_type = Населба | image_skyline = Коzilo.jpg | image_alt = | image_caption = Козило | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 55 |lats = 07 |latNS = N | longd = 22 |longm = 14 |longs = 26 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 1.398 | population_footnotes = | population_total = 2 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16212 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Козило''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 2 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] qiswcku9squpa7uielcut9661bdtyab Комарица (Србија) 0 1373141 5382144 2025-06-20T19:18:13Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Комарица | native_name = Комарица | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 43 |latm = 03 |lats... 5382144 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Комарица | native_name = Комарица | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 43 |latm = 03 |lats = 32 |latNS = N | longd = 22 |longm = 09 |longs = 05 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 566 | population_footnotes = | population_total = 72 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Комарица''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 72 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] bpfijimmzvpxddy5ea48hvmu1503vsj Сооднос 0 1373142 5382149 2025-06-20T19:40:16Z P.Nedelkovski 47736 Создадено преведувајќи ја страницата „[[:hr:Special:Redirect/revision/6213064|Omjer]]“ 5382149 wikitext text/x-wiki '''Сооднос''' - [[математички израз]] во облик ''a'' : ''b'' (читај: ''a'' спрема ''b''), {{Мат|''b'' &ne; 0}}, каде што ''a'' и ''b'' се [[Рационален број|рационални броеви]]. Соодносот може да се запише и како '''[[дропка]]''': <math> a : b = \frac{a}{b}, b \ne 0</math> Во '''проширен сооднос''', важи следново: <math>a_1 : a_2 : ... : a_n = b_1 : b_2 : ... : b_n \iff a_1 : b_1 = a_2 : b_2 = ... = a_n : b_n</math> Еднаквоста на соодносите ја нарекуваме [[сразмерност]]. == Поедноставување на соодносот == Го поедноставуваме соодносот така што го изразуваме како дропка, а потоа го скратуваме: <math>6x : 9x^2 = \frac{6x}{9x^2} = \frac{2 \cdot \cancel{3x}}{3x \cdot \cancel{3x}} = \frac{2}{3x} = 2 : 3x</math> == Мерни единици == Во соодносите ги изоставуваме мерните единици бидејќи тие се кратат при поедноставување на соодносите. На пример, да го одредиме односот од 2 см спрема 3 см: <math>2 cm : 3 cm = \frac{2 cm}{3 cm} = \frac{2\; \cancel{cm}}{3\; \cancel{cm}} = \frac{2}{3} = 2 : 3</math> == Поврзано == * [[Дропка]] * [[Делење]] * [[Размер (картографија)]] [[Категорија:Аритметика]] 7vefz9yijkacmqnwhexcyb44xsvp6hl 5382151 5382149 2025-06-20T19:42:05Z P.Nedelkovski 47736 ситна поправка 5382151 wikitext text/x-wiki '''Сооднос''' — [[математички израз]] во облик ''a'' : ''b'' (читај: ''a'' спрема ''b''), {{Мат|''b'' &ne; 0}}, каде што ''a'' и ''b'' се [[Рационален број|рационални броеви]]. Соодносот може да се запише и како '''[[дропка]]''': <math> a : b = \frac{a}{b}, b \ne 0</math> Во '''проширен сооднос''', важи следново: <math>a_1 : a_2 : ... : a_n = b_1 : b_2 : ... : b_n \iff a_1 : b_1 = a_2 : b_2 = ... = a_n : b_n</math> Еднаквоста на соодносите ја нарекуваме [[сразмерност]]. == Поедноставување на соодносот == Го поедноставуваме соодносот така што го изразуваме како дропка, а потоа го скратуваме: <math>6x : 9x^2 = \frac{6x}{9x^2} = \frac{2 \cdot \cancel{3x}}{3x \cdot \cancel{3x}} = \frac{2}{3x} = 2 : 3x</math> == Мерни единици == Во соодносите ги изоставуваме мерните единици бидејќи тие се кратат при поедноставување на соодносите. На пример, да го одредиме односот од 2 см спрема 3 см: <math>2 cm : 3 cm = \frac{2 cm}{3 cm} = \frac{2\; \cancel{cm}}{3\; \cancel{cm}} = \frac{2}{3} = 2 : 3</math> == Поврзано == * [[Дропка]] * [[Делење]] * [[Размер (картографија)]] [[Категорија:Аритметика]] q94ms9jxmpdc9341adtq83ei98x86rp Разговор:Сооднос 1 1373143 5382150 2025-06-20T19:40:34Z P.Nedelkovski 47736 Создадена страница со: {{СЗР}} 5382150 wikitext text/x-wiki {{СЗР}} 111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx Категорија:Општини во Македонија основани во 1952 година 14 1373144 5382204 2025-06-20T22:45:48Z Dandarmkd 31127 Создадена страница со: [[Категорија:Општини во Македонија по година на основање| ]] [[Категорија:Појавено во 1952 година во Македонија]] 5382204 wikitext text/x-wiki [[Категорија:Општини во Македонија по година на основање| ]] [[Категорија:Појавено во 1952 година во Македонија]] 38z5euf56ayye748t518c7eixpj0x70 Карта на Винланд 0 1373145 5382208 2025-06-20T22:58:13Z Andrew012p 85224 Создадена страница со: [[Податотека:Vinland Map HiRes.jpg|мини|271x271пкс|[[Винланд]] е прикажан во горниот лев агол на картата.]] '''Карта на [[Винланд]]''' — вешт фалсификат од [[20 век|XX век]], создаден на [[пергамент]] од [[15 век|XV век]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.yale.edu/2021/09/01/analysis-unlocks-... 5382208 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Vinland Map HiRes.jpg|мини|271x271пкс|[[Винланд]] е прикажан во горниот лев агол на картата.]] '''Карта на [[Винланд]]''' — вешт фалсификат од [[20 век|XX век]], создаден на [[пергамент]] од [[15 век|XV век]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.yale.edu/2021/09/01/analysis-unlocks-secret-vinland-map-its-fake|title=Analysis unlocks secret of the Vinland Map — it’s a fake {{!}} Yale News|last=Cummings|first=Mike|date=2021-09-01|work=news.yale.edu|language=en|accessdate=2025-06-20}}</ref> До 2021 г., дел од истражувачите ја сметале за најран географски приказ на [[Нов Свет|Новиот Свет]], на која во XV век бил прикажан дел од брегот на [[Северна Америка]] југозападно од [[Гренланд]]. Таа била откриена од научници од Јејлскиот универзитет во 1965 г., кога била објавена и монографија за неа, напишана од [[Библиотекар|книжничари]] и куратори од истиот универзитет. Нејзиното откритие изгледало покажувало дека Норвежаните биле првите Европејци што стигнале до Новиот Свет, слетувајќи во [[Америка]] многу пред првото патување на [[Кристофер Колумбо|Колумбо]]. == Историја == Во 1957 г., картата дошла до рацете на вработените од Јејлскиот универзитет како документ од [[15 век|XV век]], наводно заснован на оригинал од [[13 век|XIII век]]. Поради нејзината значителна вредност и сомнежите во автентичноста, раководството на универзитетот се обратило до алумнито Пол Мелон (син на филантропот Ендру Мелон). Тој не само што се согласил да ја купи картата, туку и ги вклучил стручњаците од Британскиот музеј во нејзиното истражување. До 1965 г., постоењето на картата не било објавувано во јавноста. Во 1960 г., станало познато за откривањето на населба на [[Викинзи]] на брегот на [[Њуфаундленд]] (Ланс-о-Медоуз), што го поттикнало интересот за норманската колонизација на Америка и додало аргументи во прилог на целосноста на картата. Во 1965 г., научниците што ја истражувале картата конечно го објавиле нејзиното постоење, и набргу потоа во Смитсоновскиот институт се одржала посебна конференција на оваа тема. Во следните години, Јејлскиот универзитет, откако добил многу понуди за продажба на картата, ја продал за 10 милиони долари на Библиотеката на Конгресот на САД — најбогатата [[библиотека]] во светот. Во 1996 г., картата била осигурена на 25 милиони долари.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/1996/02/13/science/disputed-medieval-map-called-genuine-after-all.html|title=Disputed Medieval Map Called Genuine After All|last=Wilford|first=John Noble|date=1996-02-13|work=The New York Times|access-date=2025-06-20|language=en-US|issn=0362-4331}}</ref> == Автентичност == [[Аналитичка хемија|Хемиската анализа]] на мастилото и другите научни испитувања извршени на картата не дале конечен одговор. Некои научници тврделе дека докажале дека картата е фалсификат, дури и го именувале наводниот автор. Други настојувале дека картата може да е вистинска. Во 2021 г., научниците од Јејлскиот универзитет, користејќи современ спектроскопски метод на истражување, докажале дека картата на [[Винланд]], претставена како најстара карта на [[Америка]], е фалсификат направен во [[20 век|XX век]]. Фаличниот предмет бил изработен на [[пергамент]] од XV век, но сите линии и натписи на картата се направени со мастило што содржи анатаз, облик на титаниум диоксид, појавена на почетокот на минатиот век. Рентгенската [[Флуоресценција|флуоресцентна]] спектрометрија потврдила дека такво мастило е присутно во сите линии и натписи на картата, иако претходните истражувања пронашле траги од титаниум само на одредени точки. Средновековните писари обично пишувале со мастило од железо-гален орев, кое се состои од железен сулфат, прашкасти галени ореви и врзувачко средство, чии траги практично ги нема на картата на Винланд. Во исто време, рентгенската флуоресцентна анализа на картата на Винланд практично не покажала присуство на железо, [[сулфур]] или бакар. Наместо тоа, скенирањето покажало присуство на титаниум во целото мастило на картата. Истражувачите исто така утврдиле дека измамата со картата била намерна. На задната страна имало средновековен запис од книговезец (упатства за составување), кој подоцна бил препишан со современо мастило. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.informaworld.com/smpp/content~content=a741574814 Review of a book thesis with alleged connection of the fraud with the German jesuit Josef Fischer in the 1930ties] [[Категорија:Карти]] [[Категорија:Претколумбовска Америка]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ ichsja2dv4i787ivljjqjsk5z3zafpn 5382232 5382208 2025-06-21T08:29:33Z Andrew012p 85224 5382232 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Vinland Map HiRes.jpg|мини|271x271пкс|[[Винланд]] е прикажан во горниот лев агол на картата.]] '''Карта на [[Винланд]]''' — вешт фалсификат од [[20 век|XX век]], создаден на [[пергамент]] од [[15 век|XV век]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.yale.edu/2021/09/01/analysis-unlocks-secret-vinland-map-its-fake|title=Analysis unlocks secret of the Vinland Map — it’s a fake {{!}} Yale News|last=Cummings|first=Mike|date=2021-09-01|work=news.yale.edu|language=en|accessdate=2025-06-20}}</ref> До 2021 г., дел од истражувачите ја сметале за најран географски приказ на [[Нов Свет|Новиот Свет]], на која во XV век бил прикажан дел од брегот на [[Северна Америка]] југозападно од [[Гренланд]]. Таа била откриена од научници од Јејлскиот универзитет во 1965 г., кога била објавена и монографија за неа, напишана од [[Библиотекар|книжничари]] и куратори од истиот универзитет. Нејзиното откритие изгледа покажувало дека Норвежаните биле првите Европејци што стигнале до Новиот Свет, слетувајќи во [[Америка]] многу пред првото патување на [[Кристофер Колумбо|Колумбо]]. == Историја == Во 1957 г., картата дошла до рацете на вработените од Јејлскиот универзитет како документ од [[15 век|XV век]], наводно заснован на оригинал од [[13 век|XIII век]]. Поради нејзината значителна вредност и сомнежите во автентичноста, раководството на универзитетот се обратило до алумнито Пол Мелон (син на филантропот Ендру Мелон). Тој не само што се согласил да ја купи картата, туку и ги вклучил стручњаците од Британскиот музеј во нејзиното истражување. До 1965 г., постоењето на картата не било објавувано во јавноста. Во 1960 г., станало познато за откривањето на населба на [[Викинзи]] на брегот на [[Њуфаундленд]] (Ланс-о-Медоуз), што го поттикнало интересот за норманската колонизација на Америка и додало аргументи во прилог на целосноста на картата. Во 1965 г., научниците што ја истражувале картата конечно го објавиле нејзиното постоење, и набргу потоа во Смитсоновскиот институт се одржала посебна конференција на оваа тема. Во следните години, Јејлскиот универзитет, откако добил многу понуди за продажба на картата, ја продал за 10 милиони долари на Библиотеката на Конгресот на САД — најбогатата [[библиотека]] во светот. Во 1996 г., картата била осигурена на 25 милиони долари.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/1996/02/13/science/disputed-medieval-map-called-genuine-after-all.html|title=Disputed Medieval Map Called Genuine After All|last=Wilford|first=John Noble|date=1996-02-13|work=The New York Times|access-date=2025-06-20|language=en-US|issn=0362-4331}}</ref> == Автентичност == [[Аналитичка хемија|Хемиската анализа]] на мастилото и другите научни испитувања извршени на картата не дале конечен одговор. Некои научници тврделе дека докажале дека картата е фалсификат, дури и го именувале наводниот автор. Други настојувале дека картата може да е вистинска. Во 2021 г., научниците од Јејлскиот универзитет, користејќи современ спектроскопски метод на истражување, докажале дека картата на [[Винланд]], претставена како најстара карта на [[Америка]], е фалсификат направен во [[20 век|XX век]]. Фаличниот предмет бил изработен на [[пергамент]] од XV век, но сите линии и натписи на картата се направени со мастило што содржи анатаз, облик на титаниум диоксид, појавена на почетокот на минатиот век. Рентгенската [[Флуоресценција|флуоресцентна]] спектрометрија потврдила дека такво мастило е присутно во сите линии и натписи на картата, иако претходните истражувања пронашле траги од титаниум само на одредени точки. Средновековните писари обично пишувале со мастило од железо-гален орев, кое се состои од железен сулфат, прашкасти галени ореви и врзувачко средство, чии траги практично ги нема на картата на Винланд. Во исто време, рентгенската флуоресцентна анализа на картата на Винланд практично не покажала присуство на железо, [[сулфур]] или бакар. Наместо тоа, скенирањето покажало присуство на титаниум во целото мастило на картата. Истражувачите исто така утврдиле дека измамата со картата била намерна. На задната страна имало средновековен запис од книговезец (упатства за составување), кој подоцна бил препишан со современо мастило. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.informaworld.com/smpp/content~content=a741574814 Review of a book thesis with alleged connection of the fraud with the German jesuit Josef Fischer in the 1930ties] [[Категорија:Карти]] [[Категорија:Претколумбовска Америка]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ hp8pu1mll4kpham938ik8aarhcd1cpe 5382235 5382232 2025-06-21T08:35:09Z Andrew012p 85224 5382235 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Vinland Map HiRes.jpg|мини|271x271пкс|[[Винланд]] е прикажан во горниот лев агол на картата.]] '''Карта на [[Винланд]]''' — вешт фалсификат од [[20 век|XX век]], создаден на [[пергамент]] од [[15 век|XV век]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://news.yale.edu/2021/09/01/analysis-unlocks-secret-vinland-map-its-fake|title=Analysis unlocks secret of the Vinland Map — it’s a fake {{!}} Yale News|last=Cummings|first=Mike|date=2021-09-01|work=news.yale.edu|language=en|accessdate=2025-06-20}}</ref> До 2021 г., дел од истражувачите ја сметале за најран географски приказ на [[Нов Свет|Новиот Свет]], на која во XV век бил прикажан дел од брегот на [[Северна Америка]] југозападно од [[Гренланд]]. Таа била откриена од научници од Јејлскиот универзитет во 1965 г., кога била објавена и монографија за неа, напишана од [[Библиотекар|книжничари]] и куратори од истиот универзитет. Нејзиното откритие изгледа покажувало дека Норвежаните биле првите Европејци што стигнале до Новиот Свет, слетувајќи во [[Америка]] многу пред првото патување на [[Кристофер Колумбо|Колумбо]]. == Историја == Во 1957 г., картата дошла до рацете на вработените од Јејлскиот универзитет како документ од [[15 век|XV век]], наводно заснован на оригинал од [[13 век|XIII век]]. Поради нејзината значителна вредност и сомнежите во автентичноста, раководството на универзитетот се обратило до алумнито Пол Мелон (син на филантропот Ендру Мелон). Тој не само што се согласил да ја купи картата, туку и ги вклучил стручњаците од [[Британски музеј|Британскиот музеј]] во нејзиното истражување. До 1965 г., постоењето на картата не било објавувано во јавноста. Во 1960 г., станало познато за откривањето на населба на [[Викинзи]] на брегот на [[Њуфаундленд]] (Ланс-о-Медоуз), што го поттикнало интересот за норманската колонизација на Америка и додало аргументи во прилог на целосноста на картата. Во 1965 г., научниците што ја истражувале картата конечно го објавиле нејзиното постоење, и набргу потоа во Смитсоновскиот институт се одржала посебна конференција на оваа тема. Во следните години, Јејлскиот универзитет, откако добил многу понуди за продажба на картата, ја продал за 10 милиони долари на Библиотеката на Конгресот на САД — најбогатата [[библиотека]] во светот. Во 1996 г., картата била осигурена на 25 милиони долари.<ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/1996/02/13/science/disputed-medieval-map-called-genuine-after-all.html|title=Disputed Medieval Map Called Genuine After All|last=Wilford|first=John Noble|date=1996-02-13|work=The New York Times|access-date=2025-06-20|language=en-US|issn=0362-4331}}</ref> == Автентичност == [[Аналитичка хемија|Хемиската анализа]] на мастилото и другите научни испитувања извршени на картата не дале конечен одговор. Некои научници тврделе дека докажале дека картата е фалсификат, дури и го именувале наводниот автор. Други настојувале дека картата може да е вистинска. Во 2021 г., научниците од Јејлскиот универзитет, користејќи современ спектроскопски метод на истражување, докажале дека картата на [[Винланд]], претставена како најстара карта на [[Америка]], е фалсификат направен во [[20 век|XX век]]. Фаличниот предмет бил изработен на [[пергамент]] од XV век, но сите линии и натписи на картата се направени со мастило што содржи анатаз, облик на титаниум диоксид, појавена на почетокот на минатиот век. Рентгенската [[Флуоресценција|флуоресцентна]] спектрометрија потврдила дека такво мастило е присутно во сите линии и натписи на картата, иако претходните истражувања пронашле траги од титаниум само на одредени точки. Средновековните писари обично пишувале со мастило од железо-гален орев, кое се состои од железен сулфат, прашкасти галени ореви и врзувачко средство, чии траги практично ги нема на картата на Винланд. Во исто време, рентгенската флуоресцентна анализа на картата на Винланд практично не покажала присуство на железо, [[сулфур]] или бакар. Наместо тоа, скенирањето покажало присуство на титаниум во целото мастило на картата. Истражувачите исто така утврдиле дека измамата со картата била намерна. На задната страна имало средновековен запис од книговезец (упатства за составување), кој подоцна бил препишан со современо мастило. == Наводи == {{наводи}} == Надворешни врски == * [http://www.informaworld.com/smpp/content~content=a741574814 Review of a book thesis with alleged connection of the fraud with the German jesuit Josef Fischer in the 1930ties] [[Категорија:Карти]] [[Категорија:Претколумбовска Америка]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ lvzm4jns8msgni7yoenkn86g0tz7ybz Разговор:Карта на Винланд 1 1373146 5382209 2025-06-20T22:58:23Z Andrew012p 85224 Создадена страница со: {{СЗР}} 5382209 wikitext text/x-wiki {{СЗР}} 111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx Општина Умово 0 1373147 5382211 2025-06-20T23:02:53Z Dandarmkd 31127 Создадена страница со: {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Месен народен<br />одбор Умово |common_name = Месен народен одбор Умово |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym... 5382211 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Месен народен<br />одбор Умово |common_name = Месен народен одбор Умово |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Умово]] |entities = [[Умово]] (1945-1950), [[Цветово]] (1947-1950) |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]]<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]]<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]] (1945-1947)<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] (1945-1947), [[Скопска Околија|Скопска]] (1947-1950) |today = [[Општина Зелениково]], [[Општина Студеничани]] |year_start = 1945 |year_end = 1950 |event_start = Основање на МНО Умово |date_start = |event_end = Укинување на МНО Умово |date_end = |event1 = |date_event1 = |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Цветово |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = [[Попис на населението во Македонија (1948)|1948]] |stat_area1 = |stat_pop1 = 1,689 |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Месен народен одбор Палиград''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1945-1950 година. ==Историја== Месниот народен одбор Палиград бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негово составно населено место било [[Умово]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=156 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=21 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, месниот одбор припаднал под [[Скопска Околија|Скопската Околија]], и бил проширен со селото [[Цветово]], на сметка на соседниот и укинат [[Општина Цветово|Месен народен одбор Цветово]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=21 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Умово бил укинат на сметка на соседниот [[Општина Цветово|Месен народен одбор Цветово]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=205 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=21 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> ==Население== Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Умово имал 1,689 жители, односно вкупното население на [[Умово]] и [[Цветово]]. Од 1,689 жители, 1,609 биле [[Македонци]], 21 биле [[Македонски Албанци|Албанци]], додека 59 биле [[Македонски Турци|Турци]].<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 21 јуни 2025}}</ref> == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Умово]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1950 година|Умово]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Умово]] [[Категорија:Драчевска Околија]] axc83e1m8whzijbic4b6ktiw3flg3hj 5382212 5382211 2025-06-20T23:03:32Z Dandarmkd 31127 5382212 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Месен народен<br />одбор Умово |common_name = Месен народен одбор Умово |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Умово]] |entities = [[Умово]] (1945-1950), [[Цветово]] (1947-1950) |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]]<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]]<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]] (1945-1947)<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] (1945-1947), [[Скопска Околија|Скопска]] (1947-1950) |today = [[Општина Студеничани]] |year_start = 1945 |year_end = 1950 |event_start = Основање на МНО Умово |date_start = |event_end = Укинување на МНО Умово |date_end = |event1 = |date_event1 = |event2 = |date_event2 = |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Цветово |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = [[Попис на населението во Македонија (1948)|1948]] |stat_area1 = |stat_pop1 = 1,689 |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Месен народен одбор Палиград''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1945-1950 година. ==Историја== Месниот народен одбор Палиград бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негово составно населено место било [[Умово]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=156 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=21 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, месниот одбор припаднал под [[Скопска Околија|Скопската Околија]], и бил проширен со селото [[Цветово]], на сметка на соседниот и укинат [[Општина Цветово|Месен народен одбор Цветово]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=21 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Умово бил укинат на сметка на соседниот [[Општина Цветово|Месен народен одбор Цветово]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=205 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=21 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> ==Население== Според [[Попис на населението во Македонија (1948)|пописот од 1948 година]], Месен народен одбор Умово имал 1,689 жители, односно вкупното население на [[Умово]] и [[Цветово]]. Од 1,689 жители, 1,609 биле [[Македонци]], 21 биле [[Македонски Албанци|Албанци]], додека 59 биле [[Македонски Турци|Турци]].<ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1948 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20240811201114/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1948.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=11 август 2024 | date= | accessdate= 21 јуни 2025}}</ref> == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1948)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Умово]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1950 година|Умово]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Умово]] [[Категорија:Драчевска Околија]] amssfzd86vw654kp1jk3rtv63av60za Конопница (Србија) 0 1373148 5382223 2025-06-21T06:27:27Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Конопница | native_name = Конопница | settlement_type = Населба | image_skyline = Wiki.Južnije III Konopnica (Vlasotince) 1086.jpg | image_alt = | image_caption = Конопница | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt... 5382223 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Конопница | native_name = Конопница | settlement_type = Населба | image_skyline = Wiki.Južnije III Konopnica (Vlasotince) 1086.jpg | image_alt = | image_caption = Конопница | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 59 |lats = 12 |latNS = N | longd = 22 |longm = 05 |longs = 25 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 278 | population_footnotes = | population_total = 685 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Конопница''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 685 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] 9rokfbtpuoc8wly0s9gouqfh3voh63n Крушевица (Власотинце) 0 1373149 5382224 2025-06-21T06:35:12Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Крушевица | native_name = Крушевица | settlement_type = Населба | image_skyline = Vocnjak-krusevica3.jpg | image_alt = | image_caption = Крушевица | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_ca... 5382224 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Крушевица | native_name = Крушевица | settlement_type = Населба | image_skyline = Vocnjak-krusevica3.jpg | image_alt = | image_caption = Крушевица | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 59 |lats = 28 |latNS = N | longd = 22 |longm = 10 |longs = 24 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 375 | population_footnotes = | population_total = 339 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Крушевица''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 339 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] q44khschxsogn4vwyawizcp1w9bmal6 Кукавица (Власотинце) 0 1373150 5382225 2025-06-21T06:43:19Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Кукавица | native_name = Кукавица | settlement_type = Населба | image_skyline = Selo Kukavica 1.jpg | image_alt = | image_caption = Кукавица | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption... 5382225 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Кукавица | native_name = Кукавица | settlement_type = Населба | image_skyline = Selo Kukavica 1.jpg | image_alt = | image_caption = Кукавица | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 56 |lats = 25 |latNS = N | longd = 22 |longm = 05 |longs = 08 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 372 | population_footnotes = | population_total = 375 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Кукавица''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 375 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] 1122w41degj6qppe1wnjz4d327jgwcs Ладовица 0 1373151 5382226 2025-06-21T06:52:15Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Ладовица | native_name = Ладовица | settlement_type = Населба | image_skyline = Selo Ladovica 1.jpg | image_alt = | image_caption = Ладовица | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption... 5382226 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Ладовица | native_name = Ладовица | settlement_type = Населба | image_skyline = Selo Ladovica 1.jpg | image_alt = | image_caption = Ладовица | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 56 |lats = 08 |latNS = N | longd = 22 |longm = 03 |longs = 35 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 463 | population_footnotes = | population_total = 669 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Ладовица''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 669 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] ojr5hlr4ct6bk0rfc3r5l2yktjb4mx3 Липовица (Власотинце) 0 1373152 5382227 2025-06-21T07:56:36Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Липовица | native_name = Липовица | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 43 |latm = 01 |lats... 5382227 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Липовица | native_name = Липовица | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 43 |latm = 01 |lats = 30 |latNS = N | longd = 22 |longm = 06 |longs = 18 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 196 | population_footnotes = | population_total = 187 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Липовица''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 187 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] gana30a6iu55xqrdgwzaasck4catwur Орашје (Власотинце) 0 1373153 5382228 2025-06-21T08:03:40Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Орашје | native_name = Орашје | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 57 |lats = 05 |... 5382228 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Орашје | native_name = Орашје | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 57 |lats = 05 |latNS = N | longd = 22 |longm = 05 |longs = 26 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 343 | population_footnotes = | population_total = 728 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Орашје''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 728 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] 0s6q0t5t2uj1sexkb2wjec6a6u8vrqy Острц 0 1373154 5382229 2025-06-21T08:13:58Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Острц | native_name = Острц | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 54 |lats = 45 |latN... 5382229 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Острц | native_name = Острц | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 54 |lats = 45 |latNS = N | longd = 22 |longm = 09 |longs = 57 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 762 | population_footnotes = | population_total = 47 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Острц''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 47 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] s63sd3fvgjx4thu1fw2uigdqzezrnim Пржојне 0 1373155 5382230 2025-06-21T08:21:08Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Пржојне | native_name = Пржојне | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 58 |lats =... 5382230 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Пржојне | native_name = Пржојне | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 58 |lats = 24 |latNS = N | longd = 22 |longm = 18 |longs = 09 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 542 | population_footnotes = | population_total = 11 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16212 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Пржојне''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 11 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] isyyrtzo9jj8vj0gnlb8kjp0yv257kq Прилепац 0 1373156 5382231 2025-06-21T08:27:57Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Прилепац | native_name = Прилепац | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 57 |lats... 5382231 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Прилепац | native_name = Прилепац | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 57 |lats = 26 |latNS = N | longd = 22 |longm = 02 |longs = 28 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 260 | population_footnotes = | population_total = 375 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Прилепац''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 375 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] 9usq0gk2lvzinw2xexvusilwaqdmphz Равна Гора (Власотинце) 0 1373157 5382234 2025-06-21T08:34:53Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Равна Гора | native_name = Равна Гора | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 55... 5382234 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Равна Гора | native_name = Равна Гора | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 55 |lats = 25 |latNS = N | longd = 22 |longm = 11 |longs = 28 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 1.115 | population_footnotes = | population_total = 21 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Равна Гора''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 21 жител.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] rl9hejd0mqln7qc8o6ah0n1t51k4fgg Равни Дел (Власотинце) 0 1373158 5382236 2025-06-21T08:40:42Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Равни Дел | native_name = Равни Дел | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 58 |la... 5382236 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Равни Дел | native_name = Равни Дел | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 58 |lats = 03 |latNS = N | longd = 22 |longm = 11 |longs = 19 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 543 | population_footnotes = | population_total = 60 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Равни Дел''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 60 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] jyxlxydjd3wsipew589rueulil50sd4 Самарница 0 1373159 5382237 2025-06-21T08:49:46Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Самарница | native_name = Самарница | settlement_type = Населба | image_skyline = Samarnica village.jpg | image_alt = | image_caption = Самарница | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_ca... 5382237 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Самарница | native_name = Самарница | settlement_type = Населба | image_skyline = Samarnica village.jpg | image_alt = | image_caption = Самарница | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 56 |lats = 13 |latNS = N | longd = 22 |longm = 10 |longs = 22 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 753 | population_footnotes = | population_total = 73 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Самарница''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 73 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] j1uixz77fffmo9vh3h2l57ozthmtm1z Своѓе 0 1373160 5382238 2025-06-21T09:02:20Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Своѓе | native_name = Свође | settlement_type = Населба | image_skyline = Svodje-800x600.jpg | image_alt = | image_caption = Своѓе | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |l... 5382238 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Своѓе | native_name = Свође | settlement_type = Населба | image_skyline = Svodje-800x600.jpg | image_alt = | image_caption = Своѓе | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 58 |lats = 22 |latNS = N | longd = 22 |longm = 15 |longs = 32 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 318 | population_footnotes = | population_total = 189 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16212 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Своѓе''' ({{lang-sr|Свође}}) е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 189 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] 3wjjwlm7a65puuij9ao5tlflcsquqwq Корисник:Иван Симочкин 2 1373161 5382242 2025-06-21T09:11:41Z Turkmen 69497 Turkmen ја премести страницата [[Корисник:Иван Симочкин]] на [[Корисник:Іван Сімочкін]]: Автоматски преместена страницата при преименување на корисникот „[[Special:CentralAuth/Иван Симочкин|Иван Симочкин]]“ во „[[Special:CentralAuth/Іван Сімочкін|Іван Сімочкін]]“ 5382242 wikitext text/x-wiki #пренасочување [[Корисник:Іван Сімочкін]] 3xdrtoymn58y9qgsl74cv7543yyz9xd Разговор со корисник:Иван Симочкин 3 1373162 5382244 2025-06-21T09:11:41Z Turkmen 69497 Turkmen ја премести страницата [[Разговор со корисник:Иван Симочкин]] на [[Разговор со корисник:Іван Сімочкін]]: Автоматски преместена страницата при преименување на корисникот „[[Special:CentralAuth/Иван Симочкин|Иван Симочкин]]“ во „[[Special:CentralAuth/Іван Сімочкін|Іван Сімочкін]]“ 5382244 wikitext text/x-wiki #пренасочување [[Разговор со корисник:Іван Сімочкін]] 46issihl82boqyv813ve6xrf0exllow Скрапеж 0 1373163 5382246 2025-06-21T09:18:46Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Скрапеж | native_name = Скрапеж | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 43 |latm = 00 |lats = 0... 5382246 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Скрапеж | native_name = Скрапеж | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 43 |latm = 00 |lats = 08 |latNS = N | longd = 22 |longm = 06 |longs = 09 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 669 | population_footnotes = | population_total = 104 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Скрапеж''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 104 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] kehw614u2u81qkjzdu95p1ecq6p2gv7 Доџико 0 1373164 5382247 2025-06-21T09:20:13Z Andrew012p 85224 Создадена страница со: [[Податотека:Wikipe-tanCrazy.gif|мини|Википе-тан составува 3D-сложувалка]] '''Доџико''' ({{Lang-ja|ドジっ娘}}) — во поимите на поткултурата [[отаку]], се однесува на исклучително несмасна девојка („доџи“ на јапонски значи „промашување“, „грешка“). Доџико се користи к... 5382247 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Wikipe-tanCrazy.gif|мини|Википе-тан составува 3D-сложувалка]] '''Доџико''' ({{Lang-ja|ドジっ娘}}) — во поимите на поткултурата [[отаку]], се однесува на исклучително несмасна девојка („доџи“ на јапонски значи „промашување“, „грешка“). Доџико се користи како стандарден архетип во јапонските [[Лесен роман|лесни романи]], [[аниме]] и [[манга]].<ref>''Kazuma Shinjō.'' ライトノベル「超」入門 <small>(неопр.)</small>. — SoftBank Creative<sup>[англ.]</sup>, 2006. — стр. 150. — <nowiki>ISBN 4797333383</nowiki>.</ref> Зборот може да се напише и како „ドジっ子“. Во тој случај, може да се однесува и на машки ликови. [[Податотека:Dojikko.png|мини|261x261пкс|Доџико истура чинија со октопод и салата]] Како по правило, таквата девојка е убава и привлечна, или толку симпатична, невина и безопасна што читателот/гледачот треба да ја засака. Неволји ѝ се случуваат одново и одново во секојдневните дејности и на училиште, како на пример при домашни работи, учество во спортски натпревари, па дури и само додека пешачи. Таа често паѓа, удира во нешто или се сопнува од најниски пречки. И покрај тоа што се разочарува и дразни од своите незгоди, доџикото секогаш ја покажува својата најдобра страна и жали што им прави непријатности на другите и создава неред. Примери за несмасни ситуации што ѝ се случуваат на доџико вклучуваат: лизгање на скали, истурање пијалак, кршење чинија додека опслужува муштерии, како и други слични комични ситуации.<ref>{{cite book|title=Shōjo manga kara manabu ren'aigaku : Kanzen ren'ai hisshō manyuaru|last1=Kyōsuke|first1=Kagami|last2=Kajima|first2=Kawana|date=2007|publisher=Shinkō Myūjikku Entateimento|isbn=978-4401630905|location=Tokyo|page=67}}</ref><ref>{{cite book|title=Otaku yōgo no kiso chishiki = Basic knowledge of otaku term|last1=Kenkyūkai|first1=Otaku Bunka|date=2006|publisher=Magajin Faibu|isbn=4434073966|edition=Shohan.|location=Tōkyō|page=87}}</ref> Иако во аниме, [[Видеоигра|видеоигри]] и други дела што се дел од поткултурата отаку, симпатичната несмасност е една од својствата на ликовите на стилот мое наменети за машката публика да се вљуби во нив, главните ликови од шоџо-мангите (т.е. манги за девојки) исто така често се доџико; примери се Хироми Ока во ''Aim for the Ace!'' и Усаги Цукино во ''Sailor Moon''. Привлечноста кон ликовите доџико се нарекува доџико-мое (јап. ''ドジっ娘萌え'').<ref>''Keishi, Aoki.'' Sekai wa gomibako no naka ni : makku no gomibako kara hajimaru nettowākujō no haipā tekisutōku bunkaron <small>(неопр.)</small>. — Sagamihara: Gendai Tosho, 2005. — С. 115. — <nowiki>ISBN 4434056786</nowiki>.</ref> == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Поими во аниме и манга]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ 3n8vhej3twrikums59rp492cmipyjb3 5382249 5382247 2025-06-21T09:21:33Z Andrew012p 85224 5382249 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Wikipe-tanCrazy.gif|мини|Википе-тан составува 3D-сложувалка]] '''Доџико''' ({{Lang-ja|ドジっ娘}}) — во терминологијата на поткултурата [[отаку]], се однесува на исклучително несмасна девојка („доџи“ на јапонски значи „промашување“, „грешка“). Доџико се користи како стандарден архетип во јапонските [[Лесен роман|лесни романи]], [[аниме]] и [[манга]].<ref>''Kazuma Shinjō.'' ライトノベル「超」入門 <small>(неопр.)</small>. — SoftBank Creative<sup>[англ.]</sup>, 2006. — стр. 150. — <nowiki>ISBN 4797333383</nowiki>.</ref> Зборот може да се напише и како „ドジっ子“. Во тој случај, може да се однесува и на машки ликови. [[Податотека:Dojikko.png|мини|261x261пкс|Доџико истура чинија со октопод и салата]] Како по правило, таквата девојка е убава и привлечна, или толку симпатична, невина и безопасна што читателот/гледачот треба да ја засака. Неволји ѝ се случуваат одново и одново во секојдневните дејности и на училиште, како на пример при домашни работи, учество во спортски натпревари, па дури и само додека пешачи. Таа често паѓа, удира во нешто или се сопнува од најниски пречки. И покрај тоа што се разочарува и дразни од своите незгоди, доџикото секогаш ја покажува својата најдобра страна и жали што им прави непријатности на другите и создава неред. Примери за несмасни ситуации што ѝ се случуваат на доџико вклучуваат: лизгање на скали, истурање пијалак, кршење чинија додека опслужува муштерии, како и други слични комични ситуации.<ref>{{cite book|title=Shōjo manga kara manabu ren'aigaku : Kanzen ren'ai hisshō manyuaru|last1=Kyōsuke|first1=Kagami|last2=Kajima|first2=Kawana|date=2007|publisher=Shinkō Myūjikku Entateimento|isbn=978-4401630905|location=Tokyo|page=67}}</ref><ref>{{cite book|title=Otaku yōgo no kiso chishiki = Basic knowledge of otaku term|last1=Kenkyūkai|first1=Otaku Bunka|date=2006|publisher=Magajin Faibu|isbn=4434073966|edition=Shohan.|location=Tōkyō|page=87}}</ref> Иако во аниме, [[Видеоигра|видеоигри]] и други дела што се дел од поткултурата отаку, симпатичната несмасност е една од својствата на ликовите на стилот мое наменети за машката публика да се вљуби во нив, главните ликови од шоџо-мангите (т.е. манги за девојки) исто така често се доџико; примери се Хироми Ока во ''Aim for the Ace!'' и Усаги Цукино во ''Sailor Moon''. Привлечноста кон ликовите доџико се нарекува доџико-мое (јап. ''ドジっ娘萌え'').<ref>''Keishi, Aoki.'' Sekai wa gomibako no naka ni : makku no gomibako kara hajimaru nettowākujō no haipā tekisutōku bunkaron <small>(неопр.)</small>. — Sagamihara: Gendai Tosho, 2005. — С. 115. — <nowiki>ISBN 4434056786</nowiki>.</ref> == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Поими во аниме и манга]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ aoe56k8c7vy3uz842ybi3dvhgfxz4vy 5382250 5382249 2025-06-21T09:22:31Z Andrew012p 85224 5382250 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Wikipe-tanCrazy.gif|мини|Википе-тан составува 3D-сложувалка]] '''Доџико''' ({{Lang-ja|ドジっ娘}}) — во терминологијата на поткултурата [[отаку]], се однесува на исклучително несмасна девојка („доџи“ на јапонски значи „промашување“, „грешка“). Доџико се користи како стандарден архетип во јапонските [[Лесен роман|лесни романи]], [[аниме]] и [[манга]].<ref>''Kazuma Shinjō.'' ライトノベル「超」入門 <small>(неопр.)</small>. — SoftBank Creative<sup>[англ.]</sup>, 2006. — стр. 150. — <nowiki>ISBN 4797333383</nowiki>.</ref> Зборот може да се напише и како „ドジっ子“. Во тој случај, може да се однесува и на машки ликови. [[Податотека:Dojikko.png|мини|261x261пкс|Доџико истура [[послужавник]] со октопод и салата]] Како по правило, таквата девојка е убава и привлечна, или толку симпатична, невина и безопасна што читателот/гледачот треба да ја засака. Неволји ѝ се случуваат одново и одново во секојдневните дејности и на училиште, како на пример при домашни работи, учество во спортски натпревари, па дури и само додека пешачи. Таа често паѓа, удира во нешто или се сопнува од најниски пречки. И покрај тоа што се разочарува и дразни од своите незгоди, доџикото секогаш ја покажува својата најдобра страна и жали што им прави непријатности на другите и создава неред. Примери за несмасни ситуации што ѝ се случуваат на доџико вклучуваат: лизгање на скали, истурање пијалак, кршење чинија додека опслужува муштерии, како и други слични комични ситуации.<ref>{{cite book|title=Shōjo manga kara manabu ren'aigaku : Kanzen ren'ai hisshō manyuaru|last1=Kyōsuke|first1=Kagami|last2=Kajima|first2=Kawana|date=2007|publisher=Shinkō Myūjikku Entateimento|isbn=978-4401630905|location=Tokyo|page=67}}</ref><ref>{{cite book|title=Otaku yōgo no kiso chishiki = Basic knowledge of otaku term|last1=Kenkyūkai|first1=Otaku Bunka|date=2006|publisher=Magajin Faibu|isbn=4434073966|edition=Shohan.|location=Tōkyō|page=87}}</ref> Иако во аниме, [[Видеоигра|видеоигри]] и други дела што се дел од поткултурата отаку, симпатичната несмасност е една од својствата на ликовите на стилот мое наменети за машката публика да се вљуби во нив, главните ликови од шоџо-мангите (т.е. манги за девојки) исто така често се доџико; примери се Хироми Ока во ''Aim for the Ace!'' и Усаги Цукино во ''Sailor Moon''. Привлечноста кон ликовите доџико се нарекува доџико-мое (јап. ''ドジっ娘萌え'').<ref>''Keishi, Aoki.'' Sekai wa gomibako no naka ni : makku no gomibako kara hajimaru nettowākujō no haipā tekisutōku bunkaron <small>(неопр.)</small>. — Sagamihara: Gendai Tosho, 2005. — С. 115. — <nowiki>ISBN 4434056786</nowiki>.</ref> == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Поими во аниме и манга]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ qsienh5end1t0nyhwi9ehu4an4500vg 5382253 5382250 2025-06-21T09:24:57Z Andrew012p 85224 5382253 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Wikipe-tanCrazy.gif|мини|Википе-тан неуспешно составува 3D-сложувалка]] '''Доџико''' ({{Lang-ja|ドジっ娘}}) — во терминологијата на поткултурата [[отаку]], се однесува на исклучително несмасна девојка („доџи“ на јапонски значи „промашување“, „грешка“). Доџико се користи како стандарден архетип во јапонските [[Лесен роман|лесни романи]], [[аниме]] и [[манга]].<ref>''Kazuma Shinjō.'' ライトノベル「超」入門 <small>(неопр.)</small>. — SoftBank Creative<sup>[англ.]</sup>, 2006. — стр. 150. — <nowiki>ISBN 4797333383</nowiki>.</ref> Зборот може да се напише и како „ドジっ子“. Во тој случај, може да се однесува и на машки ликови. [[Податотека:Dojikko.png|мини|261x261пкс|Доџико истура [[послужавник]] со октопод и салата]] Како по правило, таквата девојка е убава и привлечна, или толку симпатична, невина и безопасна што читателот/гледачот треба да ја засака. Неволји ѝ се случуваат одново и одново во секојдневните дејности и на училиште, како на пример при домашни работи, учество во спортски натпревари, па дури и само додека пешачи. Таа често паѓа, удира во нешто или се сопнува од најниски пречки. И покрај тоа што се разочарува и дразни од своите незгоди, доџикото секогаш ја покажува својата најдобра страна и жали што им прави непријатности на другите и создава неред. Примери за несмасни ситуации што ѝ се случуваат на доџико вклучуваат: лизгање на скали, истурање пијалак, кршење чинија додека опслужува муштерии, како и други слични комични ситуации.<ref>{{cite book|title=Shōjo manga kara manabu ren'aigaku : Kanzen ren'ai hisshō manyuaru|last1=Kyōsuke|first1=Kagami|last2=Kajima|first2=Kawana|date=2007|publisher=Shinkō Myūjikku Entateimento|isbn=978-4401630905|location=Tokyo|page=67}}</ref><ref>{{cite book|title=Otaku yōgo no kiso chishiki = Basic knowledge of otaku term|last1=Kenkyūkai|first1=Otaku Bunka|date=2006|publisher=Magajin Faibu|isbn=4434073966|edition=Shohan.|location=Tōkyō|page=87}}</ref> Иако во аниме, [[Видеоигра|видеоигри]] и други дела што се дел од поткултурата отаку, симпатичната несмасност е една од својствата на ликовите на стилот мое наменети за машката публика да се вљуби во нив, главните ликови од шоџо-мангите (т.е. манги за девојки) исто така често се доџико; примери се Хироми Ока во ''Aim for the Ace!'' и Усаги Цукино во ''Sailor Moon''. Привлечноста кон ликовите доџико се нарекува доџико-мое (јап. ''ドジっ娘萌え'').<ref>''Keishi, Aoki.'' Sekai wa gomibako no naka ni : makku no gomibako kara hajimaru nettowākujō no haipā tekisutōku bunkaron <small>(неопр.)</small>. — Sagamihara: Gendai Tosho, 2005. — С. 115. — <nowiki>ISBN 4434056786</nowiki>.</ref> == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Поими во аниме и манга]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ 6ar8935lt52jyfylsnm453cwnv9i5dv 5382255 5382253 2025-06-21T09:25:55Z Andrew012p 85224 5382255 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Wikipe-tanCrazy.gif|мини|Википе-тан неуспешно составува 3D-сложувалка]] '''Доџико''' ({{Lang-ja|ドジっ娘}}) — во терминологијата на поткултурата [[отаку]], се однесува на исклучително несмасна девојка („доџи“ на јапонски значи „промашување“, „грешка“). Доџико се користи како стандарден архетип во јапонските [[Лесен роман|лесни романи]], [[аниме]] и [[манга]].<ref>''Kazuma Shinjō.'' ライトノベル「超」入門 <small>(неопр.)</small>. — SoftBank Creative<sup>[англ.]</sup>, 2006. — стр. 150. — <nowiki>ISBN 4797333383</nowiki>.</ref> Зборот може да се напише и како „ドジっ子“. Во тој случај, може да се однесува и на машки ликови. [[Податотека:Dojikko.png|мини|261x261пкс|Доџико истура [[послужавник]] со октопод и салата]] Како по правило, таквата девојка е убава и привлечна, или толку симпатична, невина и безопасна што читателот/гледачот треба да ја засака. Неволји ѝ се случуваат одново и одново во секојдневните дејности и на училиште, како на пример при домашни работи, учество во спортски натпревари, па дури и само додека пешачи. Таа често паѓа, удира во нешто или се сопнува од најниски пречки. И покрај тоа што се разочарува и дразни од своите незгоди, доџикото секогаш ја покажува својата најдобра страна и жали што им прави непријатности на другите и создава неред. Примери за несмасни ситуации што ѝ се случуваат на доџикото вклучуваат: лизгање на скали, истурање пијалак, кршење чинија додека опслужува муштерии, како и други слични комични ситуации.<ref>{{cite book|title=Shōjo manga kara manabu ren'aigaku : Kanzen ren'ai hisshō manyuaru|last1=Kyōsuke|first1=Kagami|last2=Kajima|first2=Kawana|date=2007|publisher=Shinkō Myūjikku Entateimento|isbn=978-4401630905|location=Tokyo|page=67}}</ref><ref>{{cite book|title=Otaku yōgo no kiso chishiki = Basic knowledge of otaku term|last1=Kenkyūkai|first1=Otaku Bunka|date=2006|publisher=Magajin Faibu|isbn=4434073966|edition=Shohan.|location=Tōkyō|page=87}}</ref> Иако во аниме, [[Видеоигра|видеоигри]] и други дела што се дел од поткултурата отаку, симпатичната несмасност е една од својствата на ликовите на стилот мое наменети за машката публика да се вљуби во нив, главните ликови од шоџо-мангите (т.е. манги за девојки) исто така често се доџико; примери се Хироми Ока во ''Aim for the Ace!'' и Усаги Цукино во ''Sailor Moon''. Привлечноста кон ликовите доџико се нарекува доџико-мое (јап. ''ドジっ娘萌え'').<ref>''Keishi, Aoki.'' Sekai wa gomibako no naka ni : makku no gomibako kara hajimaru nettowākujō no haipā tekisutōku bunkaron <small>(неопр.)</small>. — Sagamihara: Gendai Tosho, 2005. — С. 115. — <nowiki>ISBN 4434056786</nowiki>.</ref> == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Поими во аниме и манга]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ 19iolnfeuirl0lembsyxldwrpud7h14 5382290 5382255 2025-06-21T10:35:42Z Andrew012p 85224 5382290 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Wikipe-tanCrazy.gif|мини|Википе-тан неуспешно составува 3D-сложувалка]] '''Доџико''' ({{Lang-ja|ドジっ娘}}) — во терминологијата на поткултурата [[отаку]], се однесува на исклучително несмасна девојка („доџи“ на јапонски значи „промашување“, „грешка“). Доџико се користи како стандарден архетип во јапонските [[Лесен роман|лесни романи]], [[аниме]] и [[манга]].<ref>''Kazuma Shinjō.'' ライトノベル「超」入門 <small>(неопр.)</small>. — SoftBank Creative<sup>[англ.]</sup>, 2006. — стр. 150. — <nowiki>ISBN 4797333383</nowiki>.</ref> Зборот може да се напише и како „ドジっ子“. Во тој случај, може да се однесува и на машки ликови. [[Податотека:Dojikko.png|мини|261x261пкс|Доџико истура [[послужавник]] со октопод и салата]] Како по правило, таквата девојка е убава и привлечна, или толку симпатична, невина и безопасна што читателот/гледачот треба да ја засака. Неволји ѝ се случуваат одново и одново во секојдневните дејности и на училиште, како на пример при домашни работи, учество во спортски натпревари, па дури и само додека пешачи. Таа често паѓа, удира во нешто или се сопнува од најниски пречки. И покрај тоа што се разочарува и дразни од своите незгоди, доџикото секогаш ја покажува својата најдобра страна и жали што им прави непријатности на другите и создава неред. Примери за несмасни ситуации што ѝ се случуваат на доџикото вклучуваат: лизгање на скали, истурање пијалак, кршење чинија додека опслужува муштерии, како и други слични комични ситуации.<ref>{{cite book|title=Shōjo manga kara manabu ren'aigaku : Kanzen ren'ai hisshō manyuaru|last1=Kyōsuke|first1=Kagami|last2=Kajima|first2=Kawana|date=2007|publisher=Shinkō Myūjikku Entateimento|isbn=978-4401630905|location=Tokyo|page=67}}</ref><ref>{{cite book|title=Otaku yōgo no kiso chishiki = Basic knowledge of otaku term|last1=Kenkyūkai|first1=Otaku Bunka|date=2006|publisher=Magajin Faibu|isbn=4434073966|edition=Shohan.|location=Tōkyō|page=87}}</ref> Иако во аниме, [[Видеоигра|видеоигри]] и други дела што се дел од поткултурата отаку, симпатичната несмасност е една од својствата на ликовите на стилот мое наменети за машката публика да се вљуби во нив, главните ликови од [[Шоџо|шоџо-мангите]] (т.е. манги за девојки) исто така често се доџико; примери се Хироми Ока во ''Aim for the Ace!'' и Усаги Цукино во ''Sailor Moon''. Привлечноста кон ликовите доџико се нарекува доџико-мое (јап. ''ドジっ娘萌え'').<ref>''Keishi, Aoki.'' Sekai wa gomibako no naka ni : makku no gomibako kara hajimaru nettowākujō no haipā tekisutōku bunkaron <small>(неопр.)</small>. — Sagamihara: Gendai Tosho, 2005. — С. 115. — <nowiki>ISBN 4434056786</nowiki>.</ref> == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Поими во аниме и манга]] __СОСОДРЖИНА__ __ИНДЕКС__ 582q782kbjmdedrkus7e8ehccddbe3z Разговор:Доџико 1 1373165 5382248 2025-06-21T09:20:23Z Andrew012p 85224 Создадена страница со: {{СЗР}} 5382248 wikitext text/x-wiki {{СЗР}} 111pu1atb524tq4kzd5jua5n9t24clx Агенција за квалитет и акредитација на здравствени установи 0 1373166 5382251 2025-06-21T09:24:06Z Buli 2648 Создадена страница со: '''Агенцијата за квалитет и акредитација на здравствени установи''' согласно Законот за здравствената заштита е основана во 2013 година, од страна на Владата на Република Северна Македонија како независен орган на државната управа, а со работа започн... 5382251 wikitext text/x-wiki '''Агенцијата за квалитет и акредитација на здравствени установи''' согласно Законот за здравствената заштита е основана во 2013 година, од страна на Владата на Република Северна Македонија како независен орган на државната управа, а со работа започна во јули 2014 година. Основни информации == Дејност == Основната дејност на Агенцијата за квалитет и акредитација на здравствени установи се состои од вршење на стручни и развојни работи поврзани со постапката на акредитација и постојано унапредување на квалитет на здравствена заштита како што се: развивање на стандарди за акредитација, проценка на квалитетот на работење на здравствените установи (акредитација), издавање на сертификати на акредитирани здравствени установи и нивна евиденција. n0yd6ddxx66lbhf2f1hqzfn769uorm6 5382252 5382251 2025-06-21T09:24:41Z Buli 2648 /* Дејност */ 5382252 wikitext text/x-wiki '''Агенцијата за квалитет и акредитација на здравствени установи''' согласно Законот за здравствената заштита е основана во 2013 година, од страна на Владата на Република Северна Македонија како независен орган на државната управа, а со работа започна во јули 2014 година. Основни информации == Дејност == Основната дејност на Агенцијата за квалитет и акредитација на здравствени установи се состои од вршење на стручни и развојни работи поврзани со постапката на акредитација и постојано унапредување на квалитет на здравствена заштита како што се: развивање на стандарди за акредитација, проценка на квалитетот на работење на здравствените установи (акредитација), издавање на сертификати на акредитирани здравствени установи и нивна евиденција. {{Органи на Владата на РМ}} fksufsqmwa8e0s9zszo7shzsu1lfjvy 5382256 5382252 2025-06-21T09:26:52Z Buli 2648 5382256 wikitext text/x-wiki {{Владина Агенција | agency_name = Агенција за квалитет и акредитација на здравствени установи | nativename = | nativename_a = | nativename_r = | logo = | logo_width = | logo_caption = | seal = | seal_width = | seal_caption = | formed = | preceding1 = | preceding2 = | dissolved = | superseding = | jurisdiction = [[Влада на Република Македонија|Влада на РМ]] | headquarters = [[Скопје]], {{МКД}} | employees = 5<ref>{{нмс | title= Извештај за следењето на примената на начелото на соодветна и правична застапеност за 2022 година | url= https://ombudsman.mk/CMS/Upload/NarodenPravobranitel/upload/documents/SPZ/Izvestaj-SPZ-2022-etnicka.pdf | publisher= Народен правобранител на Република Македонија | date= септември 2023 | accessdate= 21 ноември 2024}}</ref> (2022) | budget = | minister1_name = | minister1_pfo = | minister2_name = | minister2_pfo = ... etc. | chief1_name = | chief1_position = | chief2_name = | chief2_position = ... etc. | parent_agency = | child1_agency = | child2_agency = ... etc. | website = [https://akazum.gov.mk/ akazum.gov.mk] | footnotes = }} '''Агенцијата за квалитет и акредитација на здравствени установи''' согласно Законот за здравствената заштита е основана во 2013 година, од страна на Владата на Република Северна Македонија како независен орган на државната управа, а со работа започна во јули 2014 година. Основни информации == Дејност == Основната дејност на Агенцијата за квалитет и акредитација на здравствени установи се состои од вршење на стручни и развојни работи поврзани со постапката на акредитација и постојано унапредување на квалитет на здравствена заштита како што се: развивање на стандарди за акредитација, проценка на квалитетот на работење на здравствените установи (акредитација), издавање на сертификати на акредитирани здравствени установи и нивна евиденција. == Наводи == {{наводи}} {{Органи на Владата на РМ}} h9mewhjzdaae3eg8aijdm3gu7swipko 5382257 5382256 2025-06-21T09:28:59Z Buli 2648 /* Наводи */ 5382257 wikitext text/x-wiki {{Владина Агенција | agency_name = Агенција за квалитет и акредитација на здравствени установи | nativename = | nativename_a = | nativename_r = | logo = | logo_width = | logo_caption = | seal = | seal_width = | seal_caption = | formed = | preceding1 = | preceding2 = | dissolved = | superseding = | jurisdiction = [[Влада на Република Македонија|Влада на РМ]] | headquarters = [[Скопје]], {{МКД}} | employees = 5<ref>{{нмс | title= Извештај за следењето на примената на начелото на соодветна и правична застапеност за 2022 година | url= https://ombudsman.mk/CMS/Upload/NarodenPravobranitel/upload/documents/SPZ/Izvestaj-SPZ-2022-etnicka.pdf | publisher= Народен правобранител на Република Македонија | date= септември 2023 | accessdate= 21 ноември 2024}}</ref> (2022) | budget = | minister1_name = | minister1_pfo = | minister2_name = | minister2_pfo = ... etc. | chief1_name = | chief1_position = | chief2_name = | chief2_position = ... etc. | parent_agency = | child1_agency = | child2_agency = ... etc. | website = [https://akazum.gov.mk/ akazum.gov.mk] | footnotes = }} '''Агенцијата за квалитет и акредитација на здравствени установи''' согласно Законот за здравствената заштита е основана во 2013 година, од страна на Владата на Република Северна Македонија како независен орган на државната управа, а со работа започна во јули 2014 година. Основни информации == Дејност == Основната дејност на Агенцијата за квалитет и акредитација на здравствени установи се состои од вршење на стручни и развојни работи поврзани со постапката на акредитација и постојано унапредување на квалитет на здравствена заштита како што се: развивање на стандарди за акредитација, проценка на квалитетот на работење на здравствените установи (акредитација), издавање на сертификати на акредитирани здравствени установи и нивна евиденција. == Наводи == {{наводи}} {{Органи на Владата на РМ}} [[Категорија:Управување со Македонија]] 0vl1bhcwi0zcv36yzayt81pl7dzw5l8 Средор 0 1373167 5382254 2025-06-21T09:25:38Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Средор | native_name = Средор | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 43 |latm = 00 |lats = 28 |l... 5382254 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Средор | native_name = Средор | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 43 |latm = 00 |lats = 28 |latNS = N | longd = 22 |longm = 07 |longs = 34 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 504 | population_footnotes = | population_total = 120 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Средор''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 120 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] tvnfkqdvrosqvscemmaao6xy5witrc7 Стајковце (Власотинце) 0 1373168 5382258 2025-06-21T09:33:26Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Стајковце | native_name = Стајковце | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 59 |l... 5382258 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Стајковце | native_name = Стајковце | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 59 |lats = 09 |latNS = N | longd = 22 |longm = 03 |longs = 22 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 281 | population_footnotes = | population_total = 1.463 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Стајковце''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 1.463 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] 75ikk14kq36x1hsac1m3tv348l5o3p6 Страњево 0 1373169 5382263 2025-06-21T09:41:12Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Страњево | native_name = Страњево | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 57 |lats... 5382263 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Страњево | native_name = Страњево | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 57 |lats = 06 |latNS = N | longd = 22 |longm = 20 |longs = 11 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 587 | population_footnotes = | population_total = 12 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16212 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Страњево''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 12 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] crwixoo6h4c8t8j9dvztpbo9x4p9ipb Ангелина Илиќ - Димитрова 0 1373170 5382267 2025-06-21T09:54:28Z Forbidden History 89259 Основна страна 5382267 wikitext text/x-wiki '''Ангелина Илиќ - Димитрова''' ({{Роден на|||1923|}} во {{роден во|Скопје}} — ) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]].<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Жените на Македонија во НОВ 1941-1945|last=Весковиќ-Вангели|first=д-р. Вера|last2=Јовановиќ|first2=Марија|publisher=Институт за Национална Историја|year=1976|isbn=|location=Скопје|pages=1073}}</ref> == Животопис == Делувала во [[Скопје]] и учествувала во демонстрациите по повод 27 март 1941 година. По овој настан веднаш била примена за член на [[СКОЈ]]. Заедно со група напредни шивачи на кои им припаѓала, формирала шивачка работилница „Колектив“ чии простории биле ползувани за одржување на партиски состаноци, чување оружје и материјали за партизанските одреди. Во јули-август 1942 година дејноста на „Колектив“, била откриена и Ангелина преминaлa во илегалност. Во пролетта 1943 година задругата била повторно обновена и делувала до мај 1944 година. Дејноста на Ангелина била тесно поврзана со постоењето на оваа задругa. Во октомври 1944 година заминала во партизани во базата кај [[Горно Количани - партизанска база|Горно Количани]], Скопско, но, била вратена во Скопје за воспоставување на врски. По [[Ослободување на Скопје|ослободувањето на градот]] активно работела во организацијата [[АФЖ]].<ref name=":0" /> == Наводи == {{Наводи}} {{Македонија-био-никулец}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Илиќ - Димитрова, Ангелина}} [[Категорија:Учесници во НОБ]] [[Категорија:Жени во НОБ]] 4q8ixfxt479kbwwumczzbwhzadw2m14 Горно Количани - партизанска база 0 1373171 5382269 2025-06-21T09:55:31Z Forbidden History 89259 Основна страна 5382269 wikitext text/x-wiki '''Горно Количани''' — партизанска база во скопското село [[Горно Количани]].<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Жените на Македонија во НОВ 1941-1945|last=Весковиќ-Вангели|first=д-р. Вера|last2=Јовановиќ|first2=Марија|publisher=Институт за Национална Историја|year=1976|isbn=|location=Скопје|pages=1073}}</ref> == Наводи == {{Наводи}}{{Македонија-никулец}} [[Категорија:Македонија во Втората светска војна]] [[Категорија:Партизански бази во Македонија]] ma51jx332cawbscetky5soj177sz969 Тегошница 0 1373172 5382272 2025-06-21T09:58:12Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Тегошница | native_name = Тегошница | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 57 |l... 5382272 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Тегошница | native_name = Тегошница | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 57 |lats = 01 |latNS = N | longd = 22 |longm = 18 |longs = 10 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 455 | population_footnotes = | population_total = 3 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16212 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Тегошница''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 3 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] 4c4l1rzpyeuj5asvkk2kvyfjr1r4mim Леонардо Араухо 0 1373173 5382275 2025-06-21T10:01:56Z Carshalton 30527 Carshalton ја премести страницата [[Леонардо Араухо]] на [[Леонардо Араужо]] 5382275 wikitext text/x-wiki #пренасочување [[Леонардо Араужо]] elba3g9rwltwiop9zibb5egr1nr9sg1 Разговор:Леонардо Араухо 1 1373174 5382277 2025-06-21T10:01:56Z Carshalton 30527 Carshalton ја премести страницата [[Разговор:Леонардо Араухо]] на [[Разговор:Леонардо Араужо]] 5382277 wikitext text/x-wiki #пренасочување [[Разговор:Леонардо Араужо]] jdbevg6wlhc12r7g9esv9lbtrks592p Драгица Илинчиќ-Ѓуровиќ 0 1373175 5382278 2025-06-21T10:04:01Z Forbidden History 89259 Основна страна 5382278 wikitext text/x-wiki '''Драгица Илинчиќ-Ѓуровиќ''' ({{Роден на|||1925|}} во {{роден во|Ракош|Пеќ|Косово и Метохија}} — ) — учесник во [[Народноослободителна војска на Македонија|НОВ на Македонија]] и носител на [[Партизанска споменица 1941|Партизанска споменица од 1941 година]].<ref name=":0">{{Наведена книга|title=Жените на Македонија во НОВ 1941-1945|last=Весковиќ-Вангели|first=д-р. Вера|last2=Јовановиќ|first2=Марија|publisher=Институт за Национална Историја|year=1976|isbn=|location=Скопје|pages=1073}}</ref> == Животопис == [[Податотека:Partizanska_spomenica_1941,_eksponat_u_muzeju_u_Beloj_Crkvi.jpg|десно|мини|200x200пкс|Драгица Илинчиќ-Ѓуровиќ е носител на Партизанската споменица 1941.]] Учествувала во [[НОД]] од 1941 година како член на [[СКОЈ]]. Во октомври 1941 година, заедно со родителите отишла во Копаничкиот партизански одред. Во акцијата па рудникот Бело Брдо била заробена со својата десетина од [[Четници|четниците]] и одведена во затворот во Куршумлија, од каде ги ослободиле борците на Пасјачкиот партизански одред и стапила како борец во Јабланичкиот партизански одред. Во октомври 1943 година, со група борци дошла на [[Козјак (планински врв)|Козјак]], каде војувала против [[Бугарски окупатор|окупаторот]] и неговите соработници. Во новоформираниот Косовски одред 1944 година била раководител на [[СКОЈ]], заменик комесар на чета, подоцна и на баталјон. Била борец и во во прешевската бригада и борец на [[Сремски фронт|Сремскиот фронт]]. Носител е на Партизанска споменица 1941 и повеќе други одликувања.<ref name=":0" /> == Наводи == {{Наводи}} {{Македонија-био-никулец}} {{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Илинчиќ-Ѓуровиќ Драгица}} [[Категорија:Учесници во НОБ]] [[Категорија:Жени во НОБ]] [[Категорија:Носители на Партизанска споменица од 1941]] qe12sflabb16oyp7ppe7ueyouojfaao Црна Бара (Власотинце) 0 1373176 5382281 2025-06-21T10:05:43Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Црна Бара | native_name = Црна Бара | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 43 |latm = 01 |lat... 5382281 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Црна Бара | native_name = Црна Бара | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 43 |latm = 01 |lats = 01 |latNS = N | longd = 22 |longm = 09 |longs = 33 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 684 | population_footnotes = | population_total = 49 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Црна Бара''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 49 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] sgzrl96y1j8thwwdojuumo0johqlhyo Црнатово (Србија) 0 1373177 5382285 2025-06-21T10:14:27Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Црнатово | native_name = Црнатово | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 59 |lats... 5382285 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Црнатово | native_name = Црнатово | settlement_type = Населба | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 59 |lats = 43 |latNS = N | longd = 22 |longm = 09 |longs = 12 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 301 | population_footnotes = | population_total = 70 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Црнатово''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 70 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] 2gg2h0bfakbbchlo26xr3s0jmqdd2ea Шишава 0 1373178 5382288 2025-06-21T10:33:55Z Marco Mitrovich 114460 Создадена страница со: {{Инфокутија Населено место | name = Шишава | native_name = Шишава | settlement_type = Населба | image_skyline = Sisava2-800x600.jpg | image_alt = | image_caption = Шишава | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd... 5382288 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Шишава | native_name = Шишава | settlement_type = Населба | image_skyline = Sisava2-800x600.jpg | image_alt = | image_caption = Шишава | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 59 |lats = 13 |latNS = N | longd = 22 |longm = 07 |longs = 01 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 302 | population_footnotes = | population_total = 949 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Шишава''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 949 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] hnx937hkjxvodu5euuxu7k6g3p60bnq 5382291 5382288 2025-06-21T10:37:02Z Marco Mitrovich 114460 5382291 wikitext text/x-wiki {{Инфокутија Населено место | name = Шишава | native_name = Шишава | settlement_type = Населба | image_skyline = Sisava2-800x600.jpg | image_alt = | image_caption = Шишава | nickname = | pushpin_map = Serbia | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 59 |lats = 13 |latNS = N | longd = 22 |longm = 07 |longs = 01 |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = Држава | subdivision_name = [[Србија]] | subdivision_type1 = Управен Округ | subdivision_name1 = [[Јабланички Управен Округ|Јабланички]] | subdivision_type2 = Општина | subdivision_name2 = [[Власотинце]] | dimensions_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 302 | population_footnotes = | population_total = 949 | population_as_of = 2022 | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[Средноевропско време|CET]] |utc_offset = +1 | utc_offset1 = | timezone1_DST = [[Средноевропско летно време|CEST]] |utc_offset_DST = +2 | utc_offset1_DST = | postal_code_type = Пошт. бр. | postal_code = 16210 | area_code_type = | area_code = 016 | registration_plate = VL }} '''Шишава''' или '''Шишаве''' е населено место во општината [[Власотинце]], [[Јабланички Управен Округ]], [[Србија]]. Според пописот од 2022 година имало 949 жители.<ref>[http://pop-stat.mashke.org/serbia-census.htm All places: 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, 2011, 2022 censuses] pop-stat.mashke.org </ref> == Поврзано == * [[Власотинце]] * [[Јабланички Управен Округ]] * [[Јужна Србија]] == Наводи == {{наводи}} [[Категорија:Власотинце]] [[Категорија:Населени места во Јужна Србија]] oxyfsy0llygrv0a7hobp9lt0ik8dwt0 Општина Цветово 0 1373179 5382294 2025-06-21T10:55:13Z Dandarmkd 31127 Создадена страница со: {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Општина Цветово (1952-1955)<br />Месен народен одбор Цветово (1945-1947, 1950-1952) |common_name = Месен народен одбор Цветово |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = СР Македонија|ДФ... 5382294 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Општина Цветово (1952-1955)<br />Месен народен одбор Цветово (1945-1947, 1950-1952) |common_name = Месен народен одбор Цветово |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Цветово]] |entities = [[Елово]] (1952-1955), [[Малчиште]] (1945-1947, 1950-), [[Умово]] (1950-), [[Цветово]] (1945-1947, 1950-), [[Црн Врв]] (1945-1947, 1950-) |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]]<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]]<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]] (1945-1947)<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] (1945-1947), [[Скопска Околија|Скопска]] (1950-1955) |today = [[Општина Студеничани]] |year_start = 1945 |year_end = 1955 |event_start = Основање на МНО Цветово |date_start = |event_end = Укинување на Општина Цветово |date_end = |event1 = Укинување на МНО Цветово |date_event1 = 1947 |event2 = Основање на МНО Цветово |date_event2 = 1950 |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = Општина Умово |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Умово |s2 = Општина Ракотинци |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = [[Попис на населението во Македонија (1953)|1953]] |stat_area1 = |stat_pop1 = 3,704 |stat_year2 = |stat_area2 = |stat_pop2 = |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Општина Цветово''', именувана и како '''Месен народен одбор Цветово''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1945-1947 и 1950-1955 година. ==Историја== Месниот народен одбор Цветово бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негови составни населени места биле [[Малчиште]], [[Цветово]] и [[Црн Врв]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=155 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=21 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Цветово бил намален на сметка на соседната и проширена [[Општина Умово|Месен народен одбор Умово]] кој го добил селото Цветово, и новиот [[Општина Сушица (Маркова Река)|Месен народен одбор Сушица]] кој ги добил селата Малчиште и Црн Врв.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=21 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Цветово бил обновен на сметка на соседниот и укинат Месен народен одбор Сушица со неговите села Малчиште и Црн Врв, и соседниот и укинат [[Општина Умово|Месен народен одбор Умово]] со неговите села [[Умово]] и Цветово.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=205 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=21 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, сега со називот, Општина Цветово била проширена на сметка на соседниот и укинат [[Општина Држилово|МНО Држилово]] со неговото село [[Елово]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=102 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=21 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1955 година, Општина Цветово била укината и нејзината општинска територија припаднала на [[Општина Ракотинци]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на околиите и општините во Народна Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305175641/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | work= | page=236 | issue=20 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=29 јуни 1955 | accessdate=21 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> ==Население== Според [[Попис на населението во Македонија (1953)|пописот од 1953 година]], Општина Цветово имала 3,704 жители, односно вкупното население на [[Елово]], [[Малчиште]], [[Умово]], [[Цветово]] и [[Црн Врв]]. Следува табела според народностите во пописот од 1953 година:<ref>{{нмс | author= | title=Укупно становништво по народности | url=https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20190403212649/https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | work= | publisher=Државен завод за статистика на Србија |page=65 | archivedate=3 април 2019 | date= | accessdate= 21 јуни 2025}}</ref><ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1953 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150629032157/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=29 јуни 2015 | date= | accessdate= 21 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 272 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 506 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 2,902 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 6 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 1 |- |Неопределени [[Југословени]] | 17 |} == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1953)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Цветово]] [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1950 година|Цветово]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1947 година|Цветово]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1955 година|Цветово]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Цветово]] [[Категорија:Драчевска Околија]] mzjwoqokt9r6g0svtyuqfuc5wioagvx 5382303 5382294 2025-06-21T11:09:40Z Dandarmkd 31127 5382303 wikitext text/x-wiki {{Infobox former subdivision |_noautocat = |native_name = |conventional_long_name = Општина Цветово (1952-1955)<br />Месен народен одбор Цветово (1945-1947, 1950-1952) |common_name = Месен народен одбор Цветово |subdivision = [[Општини во Македонија|Општина]] |nation = [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]], [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]] |demonym = |status_text = |government_type = |title_leader = |title_deputy = |leader1 = |year_leader1 = |deputy1 = |year_deputy1 = |legislature = |house1 = |house2 = |type_house1 = |type_house2 = |capital = [[Цветово]] |entities = [[Елово]] (1952-1955), [[Малчиште]] (1945-1947, 1950-1955), [[Умово]] (1950-1955), [[Цветово]] (1945-1947, 1950-1955), [[Црн Врв]] (1945-1947, 1950-1955) |coordinates = |motto = |anthem = |political_subdiv = Држава: [[СФРЈ|ДФЈ/ФНРЈ]]<br /> Република: [[СР Македонија|ДФ/НР Македонија]]<br /> Округ: [[Скопски Округ|Скопски]] (1945-1947)<br /> Околија: [[Драчевска Околија|Драчевска]] (1945-1947), [[Скопска Околија|Скопска]] (1950-1955) |today = [[Општина Студеничани]] |year_start = 1945 |year_end = 1955 |event_start = Основање на МНО Цветово |date_start = |event_end = Укинување на Општина Цветово |date_end = |event1 = Укинување на МНО Цветово |date_event1 = 1947 |event2 = Основање на МНО Цветово |date_event2 = 1950 |event3 = |date_event3 = |event4 = |date_event4 = |event5 = |date_event5 = |life_span = |era = |event_pre = |date_pre = |event_post = |date_post = <!-- Images --> |image_flag = |image_border = |flag_type = |flag = |image_coat = |symbol_type = |symbol = |image_map = |image_map_caption = |p1 = Општина Умово |flag_p1 = |border_p1 = |image_p1 = |s1 = Општина Умово |s2 = Општина Ракотинци |flag_s1 = |border_s1 = |image_s1 = |stat_year1 = [[Попис на населението во Македонија (1953)|1953]] |stat_area1 = |stat_pop1 = 3,704 |stat_year2 = |stat_area2 = |stat_pop2 = |area_lost1 = |lost_to1 = |area_lost_year1 = |area_gained1 = |gained_from1 = |area_gained_year1 = |Status = |Government = |Arms = |arms_caption = |Civic = |civic_caption = |HQ = |CodeName = |Code = |DivisionsNames = |DivisionsMap = |divisions_map_caption = |membership_title1 = |membership1 = |membership_title2 = |membership2 = |membership_title3 = |membership3 = |membership_title4 = |membership4 = |membership_title5 = |membership5 = |footnotes = }} '''Општина Цветово''', именувана и како '''Месен народен одбор Цветово''' ― поранешна [[Општини во Македонија|општина]] во [[Македонија]], која постоела во периодот 1945-1947 и 1950-1955 година. ==Историја== Месниот народен одбор Цветово бил основан во 1945 година. Тој бил дел од [[Драчевска Околија|Драчевската Околија]], [[Скопски Округ]], и негови составни населени места биле [[Малчиште]], [[Цветово]] и [[Црн Врв]].<ref>{{наведено списание | author= | title=За определуене на бројот, територијалните подрачја и седиштата на околијите и месните народни одбори | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305114603/http://slvesnik.com.mk/issues/561d856cacde47a384149ddccf5d5599.pdf | work= | pages=155 | issue=24 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Федерална Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=27 ноември 1945 | accessdate=21 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1947 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Цветово бил намален на сметка на соседната и проширена [[Општина Умово|Месен народен одбор Умово]] кој го добил селото Цветово, и новиот [[Општина Сушица (Маркова Река)|Месен народен одбор Сушица]] кој ги добил селата Малчиште и Црн Врв.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон на административна територијална подела на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/561D856CACDE47A384149DDCCF5D5599.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305185452/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/E950034FC16F478CB808167652814213.pdf | work= | pages=30 | issue=2 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=30 јануари 1947 | accessdate=21 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Во 1950 година, според новата административна поделба, Месниот народен одбор Цветово бил обновен на сметка на соседниот и укинат Месен народен одбор Сушица со неговите села Малчиште и Црн Врв, и соседниот и укинат [[Општина Умово|Месен народен одбор Умово]] со неговите села [[Умово]] и Цветово.<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за административно-територијална поделба на Народна Република Македонија | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/8B26576D69D1402BBBCA27F6D77F927D.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304171445/http://slvesnik.com.mk/issues/8b26576d69d1402bbbca27f6d77f927d.pdf | work= | pages=205 | issue=28 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-04 | date=26 септември 1950 | accessdate=21 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1952 година, сега со називот, Општина Цветово била проширена на сметка на соседниот и укинат [[Општина Држилово|МНО Држилово]] со неговото село [[Елово]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за поделбата на Народна Република Македонија на околии, градски општини и општини | url=https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305051732/https://www.slvesnik.com.mk/Issues/54F2C51F94F54EF391CB544FA57E7D57.pdf | work= | pages=102 | issue=13 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=28 април 1952 | accessdate=21 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> Согласно административната поделба од 1955 година, Општина Цветово била укината и нејзината општинска територија припаднала на [[Општина Ракотинци]].<ref>{{наведено списание | author= | title=Закон за подрачјата на околиите и општините во Народна Република Македонија | url=http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305175641/http://www.slvesnik.com.mk/Issues/EE7E1FDE9B7E460CB736F91D11227E30.pdf | work= | page=236 | issue=20 | publisher=[[Службен весник на Република Македонија|Службен весник на Народна Република Македонија]] | archivedate=2016-03-05 | date=29 јуни 1955 | accessdate=21 јуни 2025 | url-status=live }}</ref> ==Население== Според [[Попис на населението во Македонија (1953)|пописот од 1953 година]], Општина Цветово имала 3,704 жители, односно вкупното население на [[Елово]], [[Малчиште]], [[Умово]], [[Цветово]] и [[Црн Врв]]. Следува табела според народностите во пописот од 1953 година:<ref>{{нмс | author= | title=Укупно становништво по народности | url=https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | archiveurl=https://web.archive.org/web/20190403212649/https://publikacije.stat.gov.rs/G1953/Pdf/G19534001.pdf | work= | publisher=Државен завод за статистика на Србија |page=65 | archivedate=3 април 2019 | date= | accessdate= 21 јуни 2025}}</ref><ref>{{нмс | author= | title=Ethnic Composition of Yugoslavia 1953 | url=http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150629032157/http://pop-stat.mashke.org/yugoslavia-ethnic-oldcomm1953-macedonia.htm | work= | publisher=pop-stat.mashke.org | archivedate=29 јуни 2015 | date= | accessdate= 21 јуни 2025}}</ref> {| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" | '''Народност''' | '''Вкупно''' |- | [[Македонци]] | 272 |- |[[Македонски Албанци|Албанци]] | 506 |- |[[Македонски Турци|Турци]] | 2,902 |- |[[Македонски Роми|Роми]] | 6 |- |[[Македонски Срби|Срби]] | 1 |- |Неопределени [[Југословени]] | 17 |} == Поврзано == *[[Список на општини во Македонија по население (1953)]] == Наводи == {{наводи}} {{Драчевска Околија}} [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1945 година|Цветово]] [[Категорија:Општини во Македонија основани во 1950 година|Цветово]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1947 година|Цветово]] [[Категорија:Општини во Македонија укинати во 1955 година|Цветово]] [[Категорија:Поранешни општини во Македонија|Цветово]] [[Категорија:Драчевска Околија]] 99hsvbcp7rjdowpd1ge7308iyybuv88 Категорија:Општини во Македонија основани во 1950 година 14 1373180 5382296 2025-06-21T10:55:47Z Dandarmkd 31127 Создадена страница со: [[Категорија:Општини во Македонија по година на основање| ]] [[Категорија:Појавено во 1950 година во Македонија]] 5382296 wikitext text/x-wiki [[Категорија:Општини во Македонија по година на основање| ]] [[Категорија:Појавено во 1950 година во Македонија]] p75stvkx6mnc8zr8b7izerv7iws8csg Предлошка:ChartDisplay 10 1373181 5382307 2025-06-21T11:19:57Z Buli 2648 Создадена страница со: <onlyinclude><includeonly><!-- -->{{#ifeq:{{{align|{{{2|}}}}}}|center|<div class="center">}}<!-- -->{{#if:{{{thumb|{{{1|}}}}}} |<div class="thumb {{#switch:{{{align|{{{2|}}}}}}|center|none=tnone|left=tleft|right|#default=tright}}" {{#if:{{{width|{{{3|}}}}}}||style="width: 100%"}}><div class="thumbinner" {{#if:{{{width|{{{3|}}}}}}|style="width: fit-content;"}}><div class="thumbimage enwiki-chart"<!-- -->|<div class="enwiki-chart {{#switch:{{... 5382307 wikitext text/x-wiki <onlyinclude><includeonly><!-- -->{{#ifeq:{{{align|{{{2|}}}}}}|center|<div class="center">}}<!-- -->{{#if:{{{thumb|{{{1|}}}}}} |<div class="thumb {{#switch:{{{align|{{{2|}}}}}}|center|none=tnone|left=tleft|right|#default=tright}}" {{#if:{{{width|{{{3|}}}}}}||style="width: 100%"}}><div class="thumbinner" {{#if:{{{width|{{{3|}}}}}}|style="width: fit-content;"}}><div class="thumbimage enwiki-chart"<!-- -->|<div class="enwiki-chart {{#switch:{{{align|{{{2|}}}}}}|right=floatright|left=floatleft|#default=floatnone}}" <!-- -->}}<!-- -->{{#if: {{{width|{{{3|}}}}}}{{{style|}}}{{{border|}}} | style="{{#if: {{{width|{{{3|}}}}}}| width:{{{width|{{{3}}}}}};}}<!-- -->{{#ifeq: {{{border|}}}| 1 | border-style:solid;}}<!-- -->{{#if: {{{style|}}}|{{{style}}};}}"<!-- -->}}><!-- --><div class="enwiki-chart-content"><!-- -->{{#if: {{{data|}}} | {{#chart:{{{chart|{{{definition|}}}}}}|data={{{data|}}}}}<!-- -->| {{#chart:{{{chart|{{{definition|}}}}}}}}<!-- -->}}<!-- --></div><!-- -->{{#if:{{{thumb|{{{1|}}}}}}|</div><div class="thumbcaption">|<div class="center"><small>}}<!-- -->{{{caption|{{{4|{{#if:{{{title|}}}|{{{title}}}.}}}}}}}} <!-- -->{{#if: {{{hideSource|}}} ||<!-- -->See or edit {{#if: {{{source|{{{data|}}}}}} | [[c:Data:{{{source|{{{data|}}}}}}|source data]]. | [[c:Data:{{{chart|{{{definition|}}}}}}|chart definition]]. }}{{#if:{{{thumb|{{{1|}}}}}}|</div>|</small>}}</div><!-- -->}}</div><!-- -->{{#ifeq:{{{align|{{{2|}}}}}}|center|</div>}}<!-- -->{{#if:{{{thumb|{{{1|}}}}}}||<div style="clear:both;"></div>}}</includeonly></onlyinclude> {{Documentation}} kwo6d4moyx5k7p2xc09hmygmjlnndq3 5382321 5382307 2025-06-21T11:50:49Z Buli 2648 5382321 wikitext text/x-wiki <onlyinclude><includeonly><!-- -->{{#ifeq:{{{align|{{{2|}}}}}}|center|<div class="center">}}<!-- -->{{#if:{{{thumb|{{{1|}}}}}} |<div class="thumb {{#switch:{{{align|{{{2|}}}}}}|center|none=tnone|left=tleft|right|#default=tright}}" {{#if:{{{width|{{{3|}}}}}}||style="width: 100%"}}><div class="thumbinner" {{#if:{{{width|{{{3|}}}}}}|style="width: fit-content;"}}><div class="thumbimage enwiki-chart"<!-- -->|<div class="enwiki-chart {{#switch:{{{align|{{{2|}}}}}}|right=floatright|left=floatleft|#default=floatnone}}" <!-- -->}}<!-- -->{{#if: {{{width|{{{3|}}}}}}{{{style|}}}{{{border|}}} | style="{{#if: {{{width|{{{3|}}}}}}| width:{{{width|{{{3}}}}}};}}<!-- -->{{#ifeq: {{{border|}}}| 1 | border-style:solid;}}<!-- -->{{#if: {{{style|}}}|{{{style}}};}}"<!-- -->}}><!-- --><div class="enwiki-chart-content"><!-- -->{{#if: {{{data|}}} | {{#chart:{{{chart|{{{definition|}}}}}}|data={{{data|}}}}}<!-- -->| {{#chart:{{{chart|{{{definition|}}}}}}}}<!-- -->}}<!-- --></div><!-- -->{{#if:{{{thumb|{{{1|}}}}}}|</div><div class="thumbcaption">|<div class="center"><small>}}<!-- -->{{{caption|{{{4|{{#if:{{{title|}}}|{{{title}}}.}}}}}}}} <!-- -->{{#if: {{{hideSource|}}} ||<!-- -->Погледнете ги или уредете ги {{#if: {{{source|{{{data|}}}}}} | [[c:Data:{{{source|{{{data|}}}}}}|source data]]. | [[c:Data:{{{chart|{{{definition|}}}}}}|chart definition]]. }}{{#if:{{{thumb|{{{1|}}}}}}|</div>|</small>}}</div><!-- -->}}</div><!-- -->{{#ifeq:{{{align|{{{2|}}}}}}|center|</div>}}<!-- -->{{#if:{{{thumb|{{{1|}}}}}}||<div style="clear:both;"></div>}}</includeonly></onlyinclude> {{Documentation}} hcdhe81lh5kvbpiz0ala2nnoldvolh6 5382322 5382321 2025-06-21T11:51:41Z Buli 2648 5382322 wikitext text/x-wiki <onlyinclude><includeonly><!-- -->{{#ifeq:{{{align|{{{2|}}}}}}|center|<div class="center">}}<!-- -->{{#if:{{{thumb|{{{1|}}}}}} |<div class="thumb {{#switch:{{{align|{{{2|}}}}}}|center|none=tnone|left=tleft|right|#default=tright}}" {{#if:{{{width|{{{3|}}}}}}||style="width: 100%"}}><div class="thumbinner" {{#if:{{{width|{{{3|}}}}}}|style="width: fit-content;"}}><div class="thumbimage enwiki-chart"<!-- -->|<div class="enwiki-chart {{#switch:{{{align|{{{2|}}}}}}|right=floatright|left=floatleft|#default=floatnone}}" <!-- -->}}<!-- -->{{#if: {{{width|{{{3|}}}}}}{{{style|}}}{{{border|}}} | style="{{#if: {{{width|{{{3|}}}}}}| width:{{{width|{{{3}}}}}};}}<!-- -->{{#ifeq: {{{border|}}}| 1 | border-style:solid;}}<!-- -->{{#if: {{{style|}}}|{{{style}}};}}"<!-- -->}}><!-- --><div class="enwiki-chart-content"><!-- -->{{#if: {{{data|}}} | {{#chart:{{{chart|{{{definition|}}}}}}|data={{{data|}}}}}<!-- -->| {{#chart:{{{chart|{{{definition|}}}}}}}}<!-- -->}}<!-- --></div><!-- -->{{#if:{{{thumb|{{{1|}}}}}}|</div><div class="thumbcaption">|<div class="center"><small>}}<!-- -->{{{caption|{{{4|{{#if:{{{title|}}}|{{{title}}}.}}}}}}}} <!-- -->{{#if: {{{hideSource|}}} ||<!-- -->Погледнете ги или уредете ги {{#if: {{{source|{{{data|}}}}}} | [[c:Data:{{{source|{{{data|}}}}}}|изворните податоци]]. | [[c:Data:{{{chart|{{{definition|}}}}}}|chart definition]]. }}{{#if:{{{thumb|{{{1|}}}}}}|</div>|</small>}}</div><!-- -->}}</div><!-- -->{{#ifeq:{{{align|{{{2|}}}}}}|center|</div>}}<!-- -->{{#if:{{{thumb|{{{1|}}}}}}||<div style="clear:both;"></div>}}</includeonly></onlyinclude> {{Documentation}} 7xoq7pc6dta8oro1mdt7gzb4yoh688f Предлошка:Fb team Virescit Boccaleone 10 1373182 5382323 2025-06-21T11:53:18Z Carshalton 30527 Создадена страница со: [[Податотека:Viola.svg|20px|Вирешит Бокалеоне]] {{fb team |t=Вирешит Бокалеоне |tan=ФК Вирешит Бокалеоне |tc=ITA |abb={{#if:{{{abb|}}}|VBC}} |oc={{#if:{{{oc|}}}|{{{oc}}} }} }}<!-- --><noinclude>[[Категорија:Fb_team_предлошки Италија|Вирешит Бокалеоне]] </noinclude> 5382323 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Viola.svg|20px|Вирешит Бокалеоне]] {{fb team |t=Вирешит Бокалеоне |tan=ФК Вирешит Бокалеоне |tc=ITA |abb={{#if:{{{abb|}}}|VBC}} |oc={{#if:{{{oc|}}}|{{{oc}}} }} }}<!-- --><noinclude>[[Категорија:Fb_team_предлошки Италија|Вирешит Бокалеоне]] </noinclude> n2thbc185trpy2zho28gwi6jerf18hk Предлошка:Fb team Montichiari 10 1373183 5382324 2025-06-21T11:55:32Z Carshalton 30527 Создадена страница со: [[Податотека:Viola.svg|20px|Монтикјари]] {{fb team |t=Монтикјари |tan=Волунтас Монтикјари |tc=ITA |abb={{#if:{{{abb|}}}|MCH}} |oc={{#if:{{{oc|}}}|{{{oc}}} }} }}<!-- --><noinclude>[[Категорија:Fb_team_предлошки Италија|Монтикјари]] </noinclude> 5382324 wikitext text/x-wiki [[Податотека:Viola.svg|20px|Монтикјари]] {{fb team |t=Монтикјари |tan=Волунтас Монтикјари |tc=ITA |abb={{#if:{{{abb|}}}|MCH}} |oc={{#if:{{{oc|}}}|{{{oc}}} }} }}<!-- --><noinclude>[[Категорија:Fb_team_предлошки Италија|Монтикјари]] </noinclude> a23sv8xwp33tarhn8sh5g21vj34jwn2 5382325 5382324 2025-06-21T11:55:51Z Carshalton 30527 5382325 wikitext text/x-wiki [[Податотека:600px HEX-0000FF HEX-FF0000.svg|20px|Монтикјари]] {{fb team |t=Монтикјари |tan=Волунтас Монтикјари |tc=ITA |abb={{#if:{{{abb|}}}|MCH}} |oc={{#if:{{{oc|}}}|{{{oc}}} }} }}<!-- --><noinclude>[[Категорија:Fb_team_предлошки Италија|Монтикјари]] </noinclude> f0iv0ca6osl1br0wy0exvalr4n1l8nk Предлошка:Fb team Alzano Virescit 10 1373184 5382326 2025-06-21T11:57:28Z Carshalton 30527 Создадена страница со: [[Податотека:600px chequered White Black.svg|20px|Алцано Вирешит]] {{fb team |t=Алцано Вирешит |tan=Виртус Бергамо 1909 |tc=ITA |abb={{#if:{{{abb|}}}|ALZ}} |oc={{#if:{{{oc|}}}|{{{oc}}} }} }}<!-- --><noinclude>[[Категорија:Fb_team_предлошки Италија|Алцано Вирешит]] </noinclude> 5382326 wikitext text/x-wiki [[Податотека:600px chequered White Black.svg|20px|Алцано Вирешит]] {{fb team |t=Алцано Вирешит |tan=Виртус Бергамо 1909 |tc=ITA |abb={{#if:{{{abb|}}}|ALZ}} |oc={{#if:{{{oc|}}}|{{{oc}}} }} }}<!-- --><noinclude>[[Категорија:Fb_team_предлошки Италија|Алцано Вирешит]] </noinclude> 5vx2sjcpg5l6lkelrdp5nry9nc010r8