ဝဳကဳပဳဒဳယာ mnwwiki https://mnw.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%AF%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%9C%E1%80%AD%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%99%E1%80%BA MediaWiki 1.45.0-wmf.8 first-letter မဳဒဳယာ တၟေင် ဓရီုကျာ ညးလွပ် ညးလွပ် ဓရီုကျာ ဝဳကဳပဳဒဳယာ ဝဳကဳပဳဒဳယာ ဓရီုကျာ ဝှာင် ဝှာင် ဓရီုကျာ မဳဒဳယာဝဳကဳ မဳဒဳယာဝဳကဳ ဓရီုကျာ ထာမ်ပလိက် ထာမ်ပလိက် ဓရီုကျာ ရီု ရီု ဓရီုကျာ ကဏ္ဍ ကဏ္ဍ ဓရီုကျာ ပါင်မုက် ပါင်မုက် ဓရီုကျာ TimedText TimedText talk မဝ်ဂျူ မဝ်ဂျူ ဓရီုကျာ Event Event talk 10 147 45924 41608 2025-07-07T17:04:53Z Htawmonzel 25 45924 wikitext text/x-wiki {{Navbox |name  = Mon inscriptions |title = [[Image:Flag of Mon State (2018).svg|28px]] လိက်တၟအ်မန်ဂမၠိုင် |image = [[Image:Trap-inscription-1.jpg|50px]] |state = {{{state<includeonly>|autocollapse</includeonly>}}} |listclass = hlist |above = လိက်တၟအ်မန် နူဒေသနာနာ နကဵုခေတ် |group1= [[လိက်ပတ်မန်|လိက်မန်တြေံ (Old Mon)]] |list1 = * [[ထီုနရာဲ|လိက်တၟအ်ထီုနရာဲ]] * [[ထီုရသိ|လိက်တၟအ်ထီုရသိ]] * [[ဖြပထုံ၊ လိက်တၟအ်|လိက်တၟအ်ဖြပထုံ]] * [[ၜါတ်တလာတ်၊ လိက်တၟအ်|လိက်တၟအ်ၜါတ်တလာတ်]] * [[လိက်တၟအ်ၜင်ကဴ]] * [[ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်၊ လိက်တၟအ်|လိက်တၟအ်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်]] * [[သီကလျာဏဳ ဍုၚ်သဓီု၊ လိက်တၟအ်|လိက်တၟအ်သီကလျာဏဳ ဍုင်သဓီု]] * [[တြာပ်၊ လိက်တၟအ်|လိက်တၟအ်တြာပ်]] * [[ပဏ္ဍိတ်၊ လိက်တၟအ်|လိက်တၟအ်ပဏ္ဍိတ်]] * [[ကအ်ဂေါန်၊ ထီု|လိက်တၟအ်ကအ်ဂေါန်]] * [[ကျွန်းတော်ကျွန်း၊ လိက်တၟအ်|လိက်တၟအ်ကျွန်းတော်ကျွန်း]] * [[က္လောက်သယောက်၊ လိက်တၟအ်|လိက်တၟအ်က္လောက်သယောက်]] * [[ယှိုဲသဳခုင်၊ လိက်တၟအ်|လိက်တၟအ်ယှိုဲသဳခုင်]] * [[ကၟာမြကာန်၊ လိက်တၟအ်|လိက်တၟအ်မြကာန်]] * [[မ္လစ်သာ၊ လိက်တၟအ်|လိက်တၟအ်မ္လစ်သာ]] * [[လိက်တၟအ် စေတဳတဇုအ်တၠရာမ်]] |group2= [[လိက်ပတ်မန်|လိက်မန်လဒေါဝ် (Middle Mon)]] |list2 = * [[ကျာ်ထပှ်၊ လိက်တၟအ်|လိက်တၟအ်ကျာ်ထပှ်]] * [[မြံၚ်မြ၊ လိက်တၟအ်|လိက်တၟအ်မြံင်မြ]] * [[သုပ္ပတိဋ္ဌ|လိက်တၟအ်သုပ္ပတိဋ္ဌ]] * [[အဇပါလ|လိက်တၟအ်အဇပါလ်]] * [[ကအ်လၟု၊ လိက်တၟအ်|လိက်တၟအ်ကအ်လၟု]] |group3= [[လိက်ပတ်မန်|လိက်မန်တၟိ (Modern Mon)]] |list3 = * [[လိက်ခၞိင် ကျာ်ယှိုဲသဳခုင်|လိက်ခၞိင်ကျာ်ယှိုဲသဳခုင်]] * [[လိက်ခၞိၚ် ကျာ်မုတ္ထဳ|လိက်ခၞိင် ကျာ်မုတ္ထဳ]] |group4= [[လိက်ပတ်မန်|လိက်မချူလဝ် နကဵုဂကူမန်]] |list4 = * [[ဖာဗြ၊ ပွိုင်ဍုင်လှာဒကှ်|လိက်တိထီုဖာဗြ]] }}<noinclude> [[Category:!Main category]] </noinclude> sl9m5dnqt64mmnl3u6ihan38xyxcexp 0 6530 45925 44881 2025-07-08T05:10:48Z Minorax 18 ([[c:GR|GR]]) [[File:King Rama IX Royal Cypher Medal (Thailand) ribbon.png]] → [[File:King Rama IX Royal Cypher Medal (Thailand) ribbon.svg]] vva 45925 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = အာနာန် ဗညာရဆုန် | native_name = อานันท์ ปันยารชุน | image = Anand Panyarachun.jpg | caption = Anand Panyarachun in 2010 | honorific-suffix = MPCh, MWM, TChW, OMRI, KmstkNO | nationality = [[Thailand|Thai]] | office = 18th [[Prime Minister of Thailand]] | monarch1 = [[Bhumibol Adulyadej]] | term_start1 = 2 March 1991 | term_end1 = 23 March 1992 | predecessor1 = [[Chatichai Choonhavan]] | successor1 = [[Suchinda Kraprayoon]] | monarch = [[Bhumibol Adulyadej]] | term_start = 10 June 1992 | term_end = 22 September 1992 | predecessor = [[Meechai Ruchuphan]] {{small|(Acting)}} | successor = [[Chuan Leekpai]] | office2 = [[Siam Commercial Bank|Governor of Siam Commercial Bank]] | term_start2 = 2 October 1992 | term_start3 = 30 June 1984 | term_end3 = 1 March 1991 | office4 = [[Ambassador|Ambassador of Thailand]] | term_start4 = to '''[[West Germany]]''' 1979 | term_end4 = 1984<br>to the '''[[United States]]''' 1972 – 1976<br>to '''[[Canada]]''' 1967 – 1972<br>to the '''[[United Nations]]''' 1964 – 1976 | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1932|8|9}} | birth_place = [[Bangkok]], Krung Thep, Siam (now Bangkok, Thailand) | death_date = | death_place = | spouse = M.R. Sodsri Panyarachun (née Chakrabandhu) | signature = ลายเซ็น อานันท์ ปันยารชุน ภาษาอังกฤษ.png | alma_mater = [[Trinity College, Cambridge]] | profession = [[Diplomat]] }} '''အာနာန် ဗညာရချုန်''' ({{lang-en|Anand Panyarachun}}, {{lang-th|อานันท์ ปันยารชุน}}, {{IPA-th|ʔāː.nān pān.jāː.rā.t͡ɕʰūn|pron}}) က္တဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲ သၞာံ ၁၉၃၂ ဂိတုအဝ်ဂေတ် ၉ ဒှ်တၞောဝ်ဒတောဝ်သၟိင်တၠမန်၊ သကိုပ်ဝန်ဇၞော် ရးနိဂီုသေံ ၜါအလန်၊ အလန်ပထမ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၁ -၁၉၉၂ တုဲ မွဲအလန်ပၠန် ပ္ဍဲကဝက်သၞာံ ၁၉၉၂။ ညးဝွံ ဒှ်မၞိဟ် မပလေဝ်ပခိုဟ်ပတိုန်လဝ် သၞောတ်ပရေင်ပိုန်ဒြပ် ကေုာံ သၞောတ်ပရေင်ဍုင်ကွာန် ဍုင်သေံ၊ တုဲပၠန် ဒှ်မၞိဟ် မဓဇက်ချူလဝ် သၞောဝ်ဥပဒေသဇိုင် ညးဍုင်ကွာန် ရးနိဂီုသေံတုဲ ဥပဒေသဇိုင်ဂှ် စဒ္ဂေတ်ဗက် လမျီုလုပ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၇ တုဲ ဒးဒုင်ပလီုထောအ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၀၆။ နာဲအာနာန် က္လိဂွံ လာပ် Ramon Magsaysay Award ဟိုတ်နူ မယိုက်ဂၠေင်လဝ် ဂလေင်ဍုင် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၇။ ပ္ဍဲအခိင် မဒှ် ကလုတ်ရးနိဂီုသေံ ပ္ဍဲကုလသမဂ္ဂဂှ် ညးအုပ်ကာနာနာ ဦးသန့်ဟီု ဂကူမန်ကၠေအ်ကၠက်အိုတ်အာရဂှ် ညးကလေင်ဟီုကဵု ဦးသန့် "That is not true. I am Mon." မအရေဝ်ဏအ်ဂှ် ပြာကတ်ဒၟံင် အကြာမန်သေံကီု သီုကဵု မန်ဍုင်မန်ရ။ == ပရေင်ပညာ၊ ကဆံင် ကေုာံ ပရေင်ပိုန်ဒြပ် == နာဲအာနာန်ဂှ် ဒှ်ကောန်ဒဒေအ် ပ္ဍဲကောန်သီုဖအိုတ် ၁၂<ref>{{Cite web |url=https://www.un.org/News/dh/hlpanel/panyarachun-bio.htm |title=Biography of Anand Panyarachun |access-date=28 June 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303234213/http://www.un.org/News/dh/hlpanel/panyarachun-bio.htm |archive-date=3 March 2016 |url-status=dead }}</ref> နူမိမ သေဋ္ဌဳ အပါဂှ် ဒှ်ဂကူမန် တုဲ မိဂှ် ဒှ် ကြုက်သေံစာတ်([[Hokkien]]<ref>{{cite book|title=A History of Thailand|author=[[Chris Baker (writer)|Chris Baker]], [[Pasuk Phongpaichit]]|date=20 April 2005|publisher=Cambridge University Press|pages=[https://archive.org/details/historyofthailan00bake/page/154 154 and 280]|isbn=0-521-81615-7|url=https://archive.org/details/historyofthailan00bake/page/154}}</ref>)<ref>[http://216.109.125.130/search/cache?p=anand+%22chinese+family%22&ei=UTF-8&fr=yfp-t-501&fl=0&fp_ip=SG&x=wrt&meta=0&u=www.anandp.in.th/en_speech/e020005.html&w=anand+%22chinese+family%22&d=ZiSHAvmdOexo&icp=1&.intl=us PAVING THE WAY]{{dead link|date=October 2016 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref name=Proud>[http://www.kaowao.org/PROUD%20TO%20BE%20MON%20SAYS%20FORMER%20THAI%20PM.php PROUD TO BE MON SAYS FORMER THAI PM] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071026140520/http://www.kaowao.org/PROUD%20TO%20BE%20MON%20SAYS%20FORMER%20THAI%20PM.php |date=26 October 2007 }}</ref> အပါညး နာဲသောန် (เสริญ ปันยารชุน)၊ အပါနော်ညး พระยาเทพประชุน ဂှ် ဒှ်ကောန်မၞိဟ်တၞောဝ်ဒတောဝ် သၟိင်တၠ ဂကူမန် ပ္ဍဲလက်ထက်သၟိင်ရာမမသုန်<ref name=monstudie/> ။အပါညး အာတိုန်ဘာ ပ္ဍဲအေန္ဂလာန် နကဵု ထံက်ပင်ပညာ ဨကရာဇ်၊ တုဲ ဗွဲကြဴ ဒှ်ညးမကောပ်ကာဲ ဘာမရာဇ် (royal school) ပ္ဍဲဍုင်သေံဖအိုတ်၊ နူဂှ် မွဲကဆံင် ဂွံဒှ် ညးတၠပိုန်ဒြပ် ဇၞော် ပ္ဍဲကဵု သၞာံ ၁၉၃၀တအ်ရ။<ref name=monstudie>{{Cite web |url=https://www.facebook.com/plugins/post.php?href=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2FRamannMon%2Fposts%2Fpfbid027x5NKECAHkwQRnjrFT8f4QAuYwcT6cTzV4ypEXwn3YLEw4MG5ugX1uf1q6W4FhCal&show_text=true&width=500" |title="ไอแอมมอญประโยคเดียวสั้นๆ ของนายอานันท์ ปันยารชุน"|access-date=9 August 2023 |archive-date=11 August 2023 |url-status=active }}</ref><ref name="MR-2019">{{cite journal |last1=Wedel |first1=Paul |title=Direct line; Review of ''Anand Panyarachun and the Making of Modern Thailand'' |journal=Mekong Review |date=March 2019 |url=https://mekongreview.com/direct-line/ |access-date=29 April 2020}}</ref> အပါနော်ညး သြိုင်ဘာလကျာ်မန် ပ္ဍဲရာဇ်ချ်ပူရဳ မကော်ဂး ဝါတ်ခဴချောန်ဖြာန် (Wat Khao Chon Phran)။<ref name=Proud/> အတိုင် နာဲအာနာန် မလဴထ္ၜးမ္ဂး မိနော် လပါ်မိညးဂှ် ဒှ်ညးမဂွံလဝ် နာမ်သကုလ် (ယၟုဗဳဇ) လူ Lau ({{zh|c=刘}})။<ref>{{cite book|title=泰国华侨华人研究|author=[泰国] 洪林, 黎道纲主编|publisher=香港社会科学出版社有限公司|date=April 2006|pages=185|isbn=962-620-127-4}}</ref> ဇုဇညးတအ် လုပ်ကၠုင် ရးနိဂီုသေံ ပ္ဍဲခေတ်လဒေါဝ်၁၈ ဗွဝ်ကၠံ၊ တုဲ ဗွဲကြဴ ဒှ်ဂကောံသ္ၚိကၟိန်ကြုက် ကိစ္စဇၞော်မွဲ ပ္ဍဲကဵု ရးနိဂီုသေံဂှ်ရ။ သၟာပရေင်ဍုင်သေံ (Korn Chatikavanij) ဂှ် ဒှ်မၞိဟ်တၞောဝ်ဒတောဝ်ညးတအ်မွဲကီုရ။<ref>{{cite news |last1=Bisalputra |first1=Pimpraphai |title=King Taksin and Thailand's Chinese roots |url=https://www.nationthailand.com/opinion/30297153 |access-date=29 April 2020 |work=The Nation |date=10 October 2016}}</ref> နာဲအာနာန် တိုန်ကဝ်လိက် Dulwich College ပ္ဍဲလာန်ဒါန် တုဲ ဗွဲကြဴ ဂွံဆက်တိုန် ကဝ်လိက် Trinity College, Cambridge တုဲ ဘာတုဲ ကလိဂွံဗြမဟိမု ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၅၅။ နာဲအာနာန် ယိုက်ဂၠေင် ကေင်ကာသၟိင် ပ္ဍဲဍုင်သအာင် နဒဒှ် ကလုတ်ဍုင်သေံ မပ္တံကဵု ပ္ဍဲရုင်ကုလသမဂ္ဂ၊ ကနေဒါ၊ သဟရးအမေရိကာန် ကေုာံ ဂျာမနဳပလိုတ် သီုဖအိုတ် ပွိုင် ၂၃ သၞာံရ။<ref name=Angels/> ပ္ဍဲအဃော ညးမယိုက်ဂၠေင်ဒၟံင် တာလျိုင် နဒဒှ် ကလုတ်ဍုင်သေံ ပ္ဍဲကုလသမဂ္ဂ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၇၀ ပ္ဍဲ သဘင်သဳကၠဳစပ်ကဵု ကောန်ဂကူဂမၠိုင် ပ္ဍဲရးနိဂီုဗၟာ (Conference on the minorities in Burma) ပ္ဍဲတ္ၚဲဒုတိယ ဂှ် ညးအုပ်ကာနာနာ ကုလသမဂ္ဂ ဦးသန့် ဟီု မန်လက်ကြဴအိုတ်ဂှ် ကၠက်အာရ "The last Mon is dead" တုဲ လဝါဲဂှ်ဟေင် နာဲအာနာန် ကတဵုဟီု "အရေဝ်ဂှ် ဟွံဍာံ၊ အဲဂကူမန်ရ "That is not true. '''I am Mon'''."။<ref>{{cite journal |last1=Tan |first1=Vanchai |title=Anand Panyarachun |journal=Feature Magazine Volume 90|date=8 August 1992 |url= |access-date=29 April 2020}}</ref><ref name=monstudie/> စပ် ကုကိစ္စဏအ်တုဲ [[ဖိသာန် ပလှာတ်သိင်၊ နာဲ|နာဲဖိသာန်]] လဴထ္ၜးဂှ် ကတဵုဒဒှ်ဏအ်ဂှ် ဒှ်လဝ် ပ္ဍဲ ကောန်ဖရေန်ဂှ် ဟွံသေင်၊ ဒှ်လဝ် ပ္ဍဲအခိင်ဇူ ဒၞာဲ ညးစၞးဍုင်တအ် မဇူ သုင်ဒၟံင် ဍာ်လက်ဖက်၊ မၞိဟ်စၞး နူဍုင်မွဲ သၟာန် ဦးသန့် ပရူ ဂကူမန်တုဲ ဦးသန့် ဟီု၊ နာဲအနာန် နွံဗဒါဲဂှ်တုဲ ကလေင်ဟီု ကု ဦးသန့်။ တုဲ ညး ပသောင်ကလး ပရူဂကူမန် နွံဒၟံင် ဂလိုင်လဵု၊ သီုကဵု ပ္ဍဲဍုင်သေံရ။<ref name=interview3>{{cite interview |last=ปลัดสิงห์ |first=พิสัณห์ |subject-link= |interviewer=ขนิษฐา คันธะวิชัย |title=သၟာန်ဇာန် နာဲဖိသာန် |work= |date=October 27, 2020 |publisher= Mon Voice Journal, Issue 52|location= |url=https://www.facebook.com/plugins/post.php?href=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2Fmonyouthbangkok%2Fposts%2Fpfbid0wvQTEbKnwR1CRb47sjvVabizckyoZdW9HAiwDj98MyKjFYrjqp7YWPhoTyhGFh6il&show_text=true&width=500"|access-date=2 August 2024}}</ref> ဂိတုဇာန္နဝါရဳ ၁၉၇၆ ဂှ် ညးဂွံခပတိုန် နဒဒှ် ညးအုပ်ကာနာနာ ဌာနဝန်ဇၞော်ကာဍုင်သအာင် ထာဝရ၊ တုဲ သွက်ဒပ်ပၞာန်အမေရိကာန် ဂွံနုက်တိတ်အာ နူရးနိဂီုသေံဂှ် ဒှ်မၞိဟ် မဖန်ဇန်လဝ် အဓိကမွဲရ။ ဗွဲကြဴ ပ္ဍဲအခိင်ပၞာန်သီအဝဵု ဂိတုအံက်တဝ်ဗါဂှ် နာဲအာနာန် ဒးဒုင်စၟတ်သမ္တီ နဒဒှ် သၟာကောန်မျူနေတ်မွဲတုဲ<ref name=Angels>{{cite book|title=Angels and Devils|author=David Murray|publisher=White Orchid Press (1996)}}</ref> စကာ သြဇာဇကု နူဌာနဝန်ဇၞော်ကာဍုင်သအာင်တုဲ ဆက်စၠောအ်ဒၟံင် ကလုတ်သမာန် အကြာ ရးနိဂီုသေံ ကဵု ရးနိဂီုကြုက်။ ညးဒးဒုင်စၟဳစၟတ်တုဲ ဒးဒုင်ပလံင်စွံ ပ္ဍဲကဵု ဒၞာဲဌာနလျိုင် ကိစ္စဟွံဇၞော် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၇၉ ဂှ်တုဲ ဗွဲကြဴ ညးတိတ်ထောအ် နူကမၠောန်သၟိင်တၠတုဲ လုပ်ကမၠောန်ပုဂ္ဂလိကရ။<ref>Far Eastern Economic Review, 19 December 1991</ref> ညးဂွံဒှ် ဒု-ဥက္ကဋ္ဌ ဂကောံသမဂ္ဂသဟ Saha-Union Group ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၇၉ တုဲ ဗွဲကြဴ သၞာံ ၁၉၉၁ ဂှ် ဂွံဒှ် ဥက္ကဋ္ဌ ဂကောံဗေါတ် ဒါရိုက်တာဂမၠိုင်ရ။ စတမ်နူ သၞာံ ၁၉၈၄ ဂှ် ညးဂွံဒှ် ဒါရိုက်တာ ဘာဏ်သဳယာမ်ကောမ္မရှေယ် (Siam Commercial Bank)။<ref name="Anand-Bio">{{cite web|title=Biography|url=http://www.anandp.in.th/en_bio.html|website=Anand Panyarachun|access-date=4 November 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303165824/http://www.anandp.in.th/en_bio.html|archive-date=3 March 2016|url-status=dead}}</ref> == အလန်ပထမ ကမၠောန်ပရေင်အုပ်ဓုပ် == [[File:นายกรัฐมนตรีร่วมงานถวายเลี้ยงพระกระยาหารค่ำแด่สมเด็จพร - Flickr - Abhisit Vejjajiva (34).jpg|thumb|နာဲအာနာန် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၀]] ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၁ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၃ နကဵု ဂဥုပ်ဗိုလ် ဌာနပၞာန် သုန်ဓန် ခေါင်သောမ်ပေါင် (Sunthorn Kongsompong) ကေုာံ သကိုပ်ဂဥုပ်ဗိုလ်ဇၞော် သုချိန္ဒာ (Suchinda Kraprayoon) သီအဝဵုဍုင်တုဲ ဖျေဟ်ထံင် သကိုပ်ဝန်ဇၞော် ချတိချာဲ (Chatichai Choonhavan) မညးဒှ် က္ဍိုပ်သကိုပ် မဂွံဒုင်ရုဲစှ် နကဵု သၞောတ်ဒဳမဝ်ကရေသဳရ။ ပၞာန်သီအဝဵုဍုင်တုဲ ဒက်ပ္တန် ကံင်သဳပညိင်ဝတ်ဍုင် (National Peace Keeping Council - NPKC) သွက်ဂွံ ဆက်ပကင်ရင်အာ ဍုင်ရ။ နကဵု ပၞာန် သွက်ပယျေဝ်မုက်ဇကု ကေုာံ သွက်က္လိဂွံ ဓဝ်ပတှ်ေ နူဨကရာဇ်ဘုမ္မိဗောလ် တုဲ ခပတိုန် နာဲအာနာန် နဒဒှ် ဝန်ဇၞော်ကာလအကြာ ရ။<ref>{{cite book|title=The King Never Smiles|author=Paul M. Handley|publisher=Yale University Press (2006)}}</ref> နကဵု နာဲအာနာန်ဂှ် ဒှ်မၞိဟ် မစုက်လုက်ကြပ်ကြပ် ကုဗွိုင်နန် တုဲပၠန် ဒှ်မၞိဟ်မဂွံဒုင်ရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ နူကဵု ဂကောံသၟိင်တၠဂမၠိုင်ကီု သီုကဵု သၟာပရေင်ပိုန်ဒြပ်ဂမၠိုင်၊ တုဲပၠန် နကဵု လပါ်ညးဍုင်ကွာန်ကီု သီုကဵု လပါ်ဍုင်သအာင်ဂှ် ညးဂွံဒှ် မၞိဟ်ညးဂမၠိုင်မဒုင်တဲမွဲရ။ ညးဂှ် ဒှ်မၞိဟ် မဂွံဒုင်ထိုင်သး မၞိဟ်မနွံကဵု အစောန်စရာဲ၊ မၞိဟ်မယဵုလဂူတပ်တး၊ တုဲပၠန် စပ်ကဵု ပရေင်စလာပ်ဗဇဴ၊ ယှုက်ထုဲ ပရေင်လှုဲလှာ်တအ်ဂှ် မွဲလှ်ေ ဟွံကေင်နွံကၠုင်လဝ်ရ။<ref name=autogenerated3>Murray</ref> ပ္ဍဲအခိင် နာဲအာနာန် မဒုင်တဲ ကဆံင် သကိုပ်ဝန်ဇၞော်တုဲ နကဵု နာဲအာနာန် ဟီုပသောင်ကလး နကဵုညး ဒုင်တဲ စှ်ေစိုတ် အရာဒပ်ပၞာန် မကၠောန်ပလဝ် သီုဖအိုတ် ဟွံသေင်၊ ညးဆက်ကၠောန်အာ ဗွဲမဗၠးၜးရ။ ညးကဵု ဒြဟတ်ဒမြိုဟ် ကုကံင်သဳပညိင်ဝတ်ဍုင် ညံင်ဂွံ ဗလးကဵု သကိုပ်ဝန်ဇၞော်တြေံ နာဲချတိချာဲ ဗွဲမပြဟ်ရ။<ref>''Bangkok Post'', 3 March 1991</ref> === ပွမဒက်ပ္တန် === သၞောဝ်ဥပဒေသဇိုင် ကာလအကြာဂှ် ပဒတန် ပ္ဍဲ ဂိတုမာတ် ၁၊ ၁၉၉၁၊ ကံင်သဳပညိင်ဝတ်ဍုင်ဂှ် က္လေင်ပဒတန် နဒဒှ် မထိင်ဒဝ်ဍုင်ရ။<ref>''The Nation'', 11 March 1991</ref> ဆဂးဂှ်၊ နာဲအာနာန် ဂွံအခေါင် ရုဲစှ် ခပတိုန် မၞိဟ်ကောန်ဂကောံအလဵုအသဳ (cabinet) အတိုင်ပၟိက်ဆန္ဒညးရ။ ပ္ဍဲကဵု မွဲဒမြိပ် ဘဝသကိုပ်ဝန်ဇၞော်ညးဂှ် က္ဍိုပ်သကိုပ်ပၞာန်တအ် ကဵုဒြဟတ်ဒမြိုဟ် ကုနာဲအာနာန် အဆက်အဆက် သွက်ဂွံ ပ္တိတ်ကဵု လှုဲကုဒပ်ပၞာန်ဂၠိုင်ဂၠိုင်ရ။<ref name=autogenerated1>Handley</ref> ဂကောံအလဵုအသဳ နာဲအာနာန်ဂှ် မဂွံအထိုင်အသး ညးဂမၠိုင် နဒဒှ် ဂကောံတၠပညာ၊ မနွံကဵု အစောံစရာဲ ကေုာံ မဟွံမဲ ကုပရေင်အုပ်ဓလီု ဗွဲမတေင်ဂြတ်ရ။ လိက်ပရိုင်တအ် ချူဟီု ပ္တိုန်စ ဒဒှ်ရ ဂကောံအလဵုအသဳ နာဲအာနာန်တအ်ဂှ် ဒှ်ဂကောံအလဵုအသဳ ခိုဟ်အိုတ် ဗီုဂှ် နကဵု ရးနိဂီုသေံ မလှ်ေ ဟွံကေင်ဂွံလဝ်ဏီရ။<ref>''Bangkok Post'', 7 March 1991</ref><ref>''The Nation'', 7 March 1991</ref> ပၞောဝ်ကဵု ဂကောံအလဵုအသဳဂမၠိုင်ဂှ် နာဲပြေမ် တိန်သုလနောန္ဒ (Prem Tinsulanonda) တအ် ပါလုပ်ရ။<ref name=autogenerated3 /> မၞိဟ် နာဲအာနာန် မရုဲစှ်လဝ် ဗွဲမဂၠိုင် ဂွံဆက်ဒှ် မၞိဟ်မကဵု ကသပ် ပရေင်ပိုန်ဒြပ် ကေုာံ ပရေင်ဍုင်နာနာ ပ္ဍဲကဵု လက်ထက် သကိုပ်ဝန်ဇၞော်ပြေမ်ဂှ်ရ။ တုဲပၠန် လ္ၚဵုဂွံဆက်ဒှ် ဝန်ဇၞော်ကာဍုင်သအာင်ရ။ ဂကောံအလဵုအသဳဂှ် ပလီုဖအိုတ်ထောအ် အရာမဖေက်လကိုတ်ဒၟံင် ကမ္မဏဳဗလိုက်တမ်ရိုဟ် နူကဵု ဍုင်သအာင်ဂမၠိုင်ရ။<ref name=Praagh-1996>{{cite book|title=Thailand's Struggle for Democracy|url=https://archive.org/details/thailandsstruggl00vanp|url-access=registration|author=David van Praagh|year=1996 |publisher=Holmes & Meier (1996)|isbn=9780841913219 }}</ref> === ပရေင်ပလေဝ်ပလေတ်ဂမၠိုင် === ဂကောံအလဵုအသဳ နာဲအာနာန်တအ်ဂှ် ဂ္စာန်ကမၠောန် ဂၠိုင်နူ အလဵုအသဳကိုပ်ကၠာနူညးဏီရ။<ref name=autogenerated3 /> နကဵု ဂကောံအလဵုအသဳဂှ် ပ္တိတ်စရင်ဂၠိင်ဂၠိင်မွဲ မဒှ်စရင် ဒၞာဲမသ္ဒးကလေင်ပလေဝ်တအ်ရ။ ပ္ဍဲကဵု စရင်ဂှ် စပ်ကဵု ပရေင်ပညာ၊ ပရေင်ထတ်ယုက် ညးဍုင်ကွာန်၊ ပရေင်ပတိတ်ကပေါတ်၊ ကမၠောန်ဗ္ၚ (တဵုလွဳ)၊ ကမၠောန်ကွတ်စက်၊ ပွဳပွူသဘာဝ တုဲ သွက်ဂွံ သၠုင်ပ္တိုန် ကဆံင်ဘဝမံင်စံင်မၞိဟ်တအ်ရ။ နကဵု ဌာနပရိုင် ကံက်ပၟိက်လညာတ် ညးဍုင်ကွာန် ပ္ဍဲ ကၞောတ်ဂိတုဂျူလာင် ၁၉၉၁ဂှ် ညးဍုင်ကွာန် ၆၁ တၟအ်ကၠမ်လပါ်လတူဂှ် နွံဓဝ်ပတှ်ေ အလဵုအသဳ နာဲအာနာန် ဂၠိုင်နူ အလဵုအသဳ မရုဲစှ်လဝ် နကဵုမာဲ ကိုပ်ကၠာဂှ်ဏီရ။<ref>''Bangkok Post'' Weekly Review, 2 August 1991</ref> ပၞောဝ်ကဵု တင်ပလေဝ်ပလေတ်ဂမၠိုင်ဂှ် တင်ပလေဝ်ပလေတ် သၞောတ်အကံက်အခေါန်ဂှ် တၟေင်တၞဟ်ခြာအာ ဗွဲမဂၠိုင်၊ မသၞောတ် နွံကဵု သၞောတ်အခေါင်င္ၚာင် (Value added tax – VAT) တုဲ ဖျအ်ဖျေဟ် အခေါန်ကမၠောန် (corporate taxation) ကေုာံ အခေါန်သြန်လုပ် (income taxation) တအ်ရ။ အရာဗွဲမဂၠိုင်ဂှ်လေဝ် ဖန်ဗဒှ် နကဵု င္ၚုဟ် သၟးသၟးရ။ ကောန်ဍုင်သေံတအ်လေဝ် နွံအခေါင် ဗလိုက်တမ်ရိုဟ် ဍုင်သအာင် သီုဟွံဒး ကေတ်အခေါင် နူကဵု ဘာဏ်သေမ်။ ဘာဏ်ဍုင်သအာင်လေဝ် အခေါင်ပံက် ဘာဏ်ပ္ဍဲသေံဂွံ၊ တုဲပၠန် ညံင်ဘာဏ် ဍုင်မ္ၚး ဂွံကၠုင်ပံက် ပ္ဍဲဍုင်ဇကုဂှ်လေဝ် ဖန်ကဵုလဝ် နာနာသာ်ကီုရ။<ref>''The Nation'', 16 April 1992</ref> တုဲပၠန် အခေါင်မပံက်ကမ္မဏဳ၊ မစကမၠောန်တၟိတအ်ဂှ်လေဝ် ဖန်ဇန်လဝ် ညံင်ဂွံလောဲသွာ၊ တုဲပၠန် စပ်ကဵု အခေါန်ပၠန်လေဝ် ဟွံတေင်ဂြတ် ဖန်လဝ် ဗွဲမလောဲသွာကီုရ။ လပါ်ဒြဟတ်လလဳလေဝ် မထိင်လဝ် င္ၚုဟ်ဂှ်လေဝ် ဖျအ်ဖျေဟ်ကီုရ။ ပရေင်ကမၠောန် လဒက်ပ္တန်ဆက်စၠောအ် (infrastructure project) မစဖန်လဝ် နူကဵုအလဵုအသဳချတချာဲ ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ်လေဝ် နကဵုအလဵုအသဳဏအ် ဆက်ကၠောန်ပတုဲမာန်ကၠုင် ဗွဲမဂၠိုင်ဂၠေင်ကီုရ။ ဗွဲမဂၠိုင် ကမၠောန်လဒက်ပ္တန်ဆက်စၠောအ်တအ်ဂှ် ဗလးကဵု ကုမ္မဏဳဂမၠိုင်ရ။ ပရေင်ကမၠောန် နကဵုအလဵု အလဵုအသဳမကၠောန်တအ်ဂှ်လေဝ် ကဵုကၠောန် ဗွဲမဗၠးၜးတုဲ ကဵုအေဂျေန်သဳ မ္ၚးအလဵုအသဳ ဒှ်မၞိဟ်မစၟဳစၟတ်ကမၠောန်ရ။ တင်ရန်တၟအ် မဂွံကၠောန် ဗီုဏအ်ဂှ် တၞဟ်နမဂွံဖအောန်ဖျေဟ် ပရေင်စလာဘ်ပရဲတအ်ရ။ ရန်တၟအ်ကဵု ပရေင်ပိုန်ဒြပ်ဍုင် ဂွံဇၞော်မောဝ်တိုန်တုဲ၊ ညးမဒုင်ကာညးဍုင်ကွာန်တအ်ဂှ် သၠုင်ပ္တိုန်ကဵု သြန်ဂိတု ၂၃ တၟအ်ကၠံ၊ သွက်ကောန်ကမၠောန်အလဵုအသဳတအ်ဂှ် သၠုင်ပ္တိုန်ကဵု သြန်ဂိတု ၂၀ တၟအ်ကၠံ၊ တုဲပၠန် င္ၚုဟ်ကမၠောန်သဝ်အိုတ်ဂှ် သၠုင်ပ္တိုန်ကဵု ၁၅ တၟအ်ကၠံရ။<ref name=autogenerated3 /> တုဲပၠန် အလဵုအသဳ နာဲအာနာန်ဂှ် ဖျေဟ်ကဵု ဗာတ်ဂျေတ်ဍုင် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၂ ကုကွာန်ဂမၠိုင် ပ္ဍဲကဵု ကမၠောန်ဇၞော်မောဝ်ကွာန်ညး ဗီုပၟိက်စိုတ်ညးမနွံ ညးဒေသကွာန်တအ် ကၠောန်ကေတ်ကေတ်ရ။ အရာကိစ္စဇၞော် အလဵုအသဳနာဲအာနာန် မကၠောန်လဝ်တအ် မပ္တံ ကု - * ဒက်ပ္တန်ပ္တိုန် ဒၞာဲဨရိယျာ ဗၞိက်ဗၠးၜးအာသဳယာန် (ASEAN Free Trade Area)<ref name="NAR-20181111">{{cite news |last1=Faulder |first1=Dominic |title=A low-key meeting in 1991 gave rise to the ASEAN Free Trade Area |url=https://asia.nikkei.com/Politics/International-Relations/A-low-key-meeting-in-1991-gave-rise-to-the-ASEAN-Free-Trade-Area |access-date=2018-11-12 |work=Nikkei Asian Review |date=11 November 2018}}</ref> * ဖျေဟ်ဗီုပြင်ကမၠောန် မဗတိုက်စဵုဒၞာယဲအေဒ်သ် (AIDS/HIV policy) ဗွဲမစိုပ်တရဴ။<ref>{{cite web |title=HIV and AIDS in Thailand |url=http://www.avert.org/aidsthai.htm |website=AVERT |access-date=12 November 2018}}</ref> * ဗွဝ်ဖျာဒြဟတ်လလဳ ဂှ် ပလေဝ်ပလေတ်လဝ် ပ္ဍဲဒၞာဲဏအ်ဂှ် ဒက်ပ္တန် ကမၠောန်ပ္တိတ်ဒြဟတ်လလဳဗွဲမဗၠးၜး ကေုာံ အပ္ဍဲပွိုင် ၁၀ သၞာံ ကမၠောန်ဒြဟတ်လလဳ ညးဂွံဒှ် ဗွဲမဗၠးၜး ကေုာံ ပအပ်ကဵု ကမ္မဏဳပူဂိုလ်။ သမဂ္ဂသဟ (ဗွဲကြဴ နာဲအာနာန် မဒှ်ဥက္ကဋ္ဌ) ဂှ် က္လိဂွံအခေါင် သြိုင်ခၞံ ရုင်ပ္တိတ်ဒြဟတ်လလဳ နကဵု တၟအ်ချးဂၠိုင်အိုတ်။<ref>{{cite web |url=http://www.eprf.ca/probeint/mekong/reports/EGAT.htm |title=The rise and fall of EGAT: From monopoly to marketplace? |last=Ryder |first=Gráinne |access-date=5 April 2006 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070929033350/http://www.eprf.ca/probeint/mekong/reports/EGAT.htm |archive-date=29 September 2007 |accessdate=10 August 2023 |archivedate=29 September 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070929033350/http://www.eprf.ca/probeint/mekong/reports/EGAT.htm }}</ref> * ဖျေဟ်ပ္တိတ်ကဵု သြန်ၜါတ်ဂၠိုင်ကဵုဗဳလဳယာန် ကုကမ္မဏဳ တေလေကောမ် အေရှ (Telecom Asia) (လၟုဟ် ကော်ကေတ် ကမ္မဏဴဳ True) သွက်ဂွံ သြိုင် ကေုာံ ကၠောန်လာင်ဖုင် ၜါမဳလဳယာန် ပ္ဍဲဍုင်ၜင်ကံက်။<ref>{{Cite web |url=http://www.anandp.in.th/en_speech/e020003.html |title=นายอานันท์ ปันยารชุน<!-- Bot generated title --> |access-date=5 April 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120204071802/http://www.anandp.in.th/en_speech/e020003.html |archive-date=4 February 2012 |url-status=dead }}</ref> ပ္ဍဲကဵု ကမ္မဏဳဏအ် သကိုပ်ပၞာန်မသီအဝဵုဍုင် တုဲ မခပတိုန် နာဲအာနာန် နဒဒှ် သကိုပ်ဝန်ဇၞော် ကြဴနူ ညးဒေါအ်ဇူ နူကမၠောန်ဍုင်တုဲ ဂွံဒှ် ဥက္ကဋ္ဌ ပ္ဍဲကဵုကမ္မဏဳဏအ်။<ref>{{cite web |url=http://www.dcita.gov.au/crf/papers98/lewis.doc |title=The Asian Economic Crisis and Thai Communications Policy |last=Lewis |first=Glen |access-date=2006-04-05 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060919065617/http://www.dcita.gov.au/crf/papers98/lewis.doc |archive-date=19 September 2006 |df=dmy-all |accessdate=2023-08-10 |archivedate=2006-09-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060919065617/http://www.dcita.gov.au/crf/papers98/lewis.doc }}</ref> * ပဒေါအ်ဇူထောအ် ပရေင်ကမၠောန်မသြိုင်ဂၠံင်ကွဳပၟတ်လတူကျာ မအာကဵု သၞေဟ်ၜင်ကျာ။ <ref>[http://www.nationmultimedia.com/search/page.arcview.php?clid=3&id=50326&usrsess= Bangkok's Independent Newspaper<!-- Bot generated title -->] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051111210822/http://www.nationmultimedia.com/search/page.arcview.php?clid=3&id=50326&usrsess=|date=11 November 2005}}</ref> === ကာဍုင်သအာင် === ပ္ဍဲကဵု ဍုင်သအာင်လေဝ် နာဲအာနာန် က္လိဂွံ မုက်လပါ်ခိုဟ်ကီုရ။ အခိင်ပၞာန်သီအဝဵုတၟိတၟိဂှ် ၜိုန်ရ ဍုင်သအာင်ဂမၠိုင် ဒစဵုဒစးပါ်ပါဲကီုလေဝ် ဗွဲမပြဟ်ဂှ် နာဲအာနာန် ဖန်ဇန်တုဲ ကလေင်ခိုဟ်အာပၠန်ရ။ နာဲအာနာန် အာဝေင် ရးနိဂီုကြုက် ပ္ဍဲဂိတုသေပ်တေမ္ဗာ ၁၉၉၁၊ ရးနိဂီုဇပါန် ပ္ဍဲဒဳဇြေမ္ဗာ ၁၉၉၁၊ တုဲ ဂွံဆဵုဂဗ ကုသမ္မတအမေရိကာန် ဂျောဒ် အုက် ဒဗျူ ဗုသ် (George H. W. Bush) ပ္ဍဲသဟရးအမေရိကာန်။<ref name=autogenerated3 /> ပ္ဍဲကဵု ဍုင်ဝုတ်ဒိုဟ်တအ်လေဝ် ညးကလိဂွံ ဆက်ဆောမ်ခိုဟ်ကွေဟ်ကီုရ။ ပရေင်ဆက်ဆောံ ကုရးနိဂီုလဴဂှ် ခိုဟ်တိုန် ဗွဲမလောန်၊ နကဵု သေံ ဗာတ်ဂျေတ်သွက်ရီုဍုင်သအာင် ၂၀၀ မဳလဳယာန်ဂှ် ကဝက်ဂှ် ကဵုထံက်ပင်ဏာ လဴ။<ref>''Bangkok Post'', 20 February 1992</ref> ပ္ဍဲအခိင်ကာလ နာဲအာနာန်ဂှ် နကဵု သေံ ဂွံပါလုပ် ပ္ဍဲအရာမကလေင်ပ္တန် ပရေင်ၜိုဟ်လလံ ပ္ဍဲဍုင်ကမ္ဗောဒဳယျာ ဒၞာဲကိစ္စဇၞော်၊ တုဲပၠန် ပရေင်ဆက်ဆောမ် ကုဍုင်ဝဳယေတ်နာမ်လေဝ် စဒက်ပ္တန် ဓဝ်ပတှ်ေ ရေင်သကအ်ရ။ နကဵုအလဵုအသဳသေံ လက်ထက် နာဲအာနာန် ကိစ္စဍုင်သအာင် ဟွံခိုဟ် ပရေအ်ဂၠိုင်တိုန်ဂှ် ကုအလဵုအသဳပၞာန်ဗၟာရ။<ref name=autogenerated3 /> === အရာမဟွံတုပ်စိုတ် ကု ကံင်သဳပညိင်ဝတ်ဍုင် === နာဲအာနာန် ဟွံတုပ်စိုတ် သွက်ဂွံ ဂလိုင်ပတိုန် ဗာတ်ဂျေတ် သွာင်ပၞာန်။ နူကဵု ဒပ်ပၞာန် အာတ်မိက် သွက်ဂွံပ္တိတ်ကဵု ဗာတ်ဂျေတ် သီုဖအိုတ် သြန်ၜါတ် ၅၃ ဗဳလဳယာန်ဂှ် နကဵု နာဲအာနာန် တးပါဲ။<ref name=autogenerated3 /> ဂကောံတၠအဝဵုပၞာန် သကိုပ်ပၞာန်ကျာ ကသေတ် ရောဇန္နိလ် (Kaset Rojananil) ပါ်ပါဲ လတူအလဵုအသဳ နာဲအာနာန် ဒဒှ်ရ ကၠောန်ကမၠောန် ဟွံစိုပ်တရဴ၊ ဟွံမာန်ကမၠောန်တုဲ အာတ်မိက် ကဵုနုက်တိတ်ရ။<ref>''Bangkok Post'', 2 October 1991</ref> နကဵု သူချိန္ဒာ ပသောင်ကလး ဒဒှ်ရ သၟာပၠန်ဂတးကောန်မျူနေတ် နွံဒၟံင် ပ္ဍဲကဵု ဒေသအေန္ဒောချာင်နာဏီဂှ်ရ နကဵု ရးနိဂီုသေံ နွံပၟိက်ဒၟံင် ဒြဟတ်ပၞာန်ဇၞော်ဇၞော်ဏီရ။<ref name=autogenerated3 /> ဂိတုနဝ်ဝေမ္ဗာ ဂှ် နာဲအာနာန် ပသောင်ကလး လညာတ်ညး ပရေင်ဂီုကၠီုဍုင်ဂှ် နွံတန်တဴဒၟံင် ပ္ဍဲကဵု ဒြဟတ်ပၞာန် ဟွံသေင်၊ ပရေင်ဂီုကၠီုဍုင်ဂှ် နွံပ္ဍဲ ပရေင်ဇၞော်မောဝ် ပရေင်ပိုန်ဒြပ် ကဵု ပရေင်ဍုင်ကွာန်။ ပ္ဍဲအခိင်ကာလလၟုဟ်ဂှ် "ဒြဟတ်ပၞာန်ဂှ် ဒုင်လျိုင် သွက်ဂီုကၠီုဍုင် ဟွံမာန်ရ။ လုကဴ ညးဍုင်ကွာန်တအ် ဟွံဂွံအခေါင်ဟီုဂး ကၠောန် ပရေင်ဍုင်ကွာန် ဗွဲမဗၠးၜးဏီ ကဵု အခေါင်အရာ မဂွံဂျိုင်တန်တဴ ဘဝ မနွံကဵု င္ၚုဟ်မးဏီမ္ဂး ဍုင်လဵုလေဝ် ဟွံဂွံဒုင်စသိုင် ဂီုကၠီုရ။" "Military might is no longer a guarantee of national security. No nation can feel secure as long as its citizens are deprived of freedom of political expression and of the opportunities for a better and more meaningful life."<ref>''The Nation'', 5 November 1991</ref> သၞောဝ်ဥပဒေသဇိုင် နကဵု ဒပ်ပၞာန်မဓဇက်လဝ်ဂှ် နာဲအာနာန် ဟွံတုပ်စိုတ်ကီုရ၊ ဆဂး သၞောဝ်ဥပဒေသဇိုင်ဂှ် လလောင်တြး ပဏာဒတန်အတိုင်ဂှ်ရ။ ဗွဲကိုပ်ကၠာအိုတ် ညးဟွံတုပ်စိုတ် ဒဒှ်ရ သၞောဝ်ဥပဒေသဇိုင်ဂှ် ဓဇက်လဝ် နကဵု မၞိဟ်သကိုပ်ပၞာန်မရုဲစှ်လဝ်ဂှ်ဟေင်၊ ပဏာဒတန်အတိုင်ဂှ်။ <ref name=autogenerated3 /> တုဲပၠန် ပ္ဍဲကဵု ၁၆ နဝ်ဝေမ္ဗာ ဂှ် နာဲအာနာန် ဟီုလဴထ္ၜး ဒၞာဲတင် ညးဟွံဒုင်တဲ ပ္ဍဲကဵု သၞောဝ်ဥပဒေသဇိုင် မချူလဝ် ပ္ဍဲကဵု စၠတ်ဓရ်လတူ မၞိဟ်စၞး နူကဵု ဒပ်ပၞာန်မခပတိုန်လဝ် ၃၆၀ တၠ မတုပ်ကဵု လၟိဟ် မၞိဟ်စၞး နူကဵု ညးဍုင်ကွာန် မရုဲစှ်လဝ် နကဵုမာဲ ပ္ဍဲကဵု စၠတ်ဓရ်သၟဝ် ဂှ်ရ။ စၞးဂှ် နကဵု နာဲအာနာန် ကဵုကသပ် ပ္ဍဲစၠတ်ဓရ်လတူ ဂှ် ဖအောန်ဖျေဟ်မၞိဟ်။ ရုင်ဗစာသၞောဝ်ဥပဒေသဇိုင် ဒပ်ပၞာန်မဓလီုလဝ်ဂှ် တးပါဲ လညာတ်ညးရ။ <ref name=autogenerated1 /> စပ််ကဵု ကိစ္စဂှ် နာဲအာနာန် ကလေင်ဟီု ဆ မအရေဝ် "အဲစိုတ်လီု" "I'm disappointed".<ref>''The Nation'', 22 November 1991</ref> == အလန်ဒုတိယ ပ္ဍဲအလဵုအသဳ== လတူအလဵုအသဳ သုချိန္ဒာဂှ် ညးဍုင်ကွာန်တအ် ထ္ၜးဆန္ဒတုဲ နကဵုဒပ်ပၞာန် ရပ်စပ် ဗွဲမသကာတ်မြဟ် ရာန်သကိုတ်တုဲ နကဵု ဨကရာဇ်လေဝ် ဒးလုပ်ပသောင်ကီုတုဲ ပ္ဍဲဂိတုမေ ၂၄၊ ၁၉၉၂ ဂှ် သုချိန္ဒာ နုက်တိတ် နူတာလျိုင် သကိုပ်ဝန်ဇၞော်ရ။ ၜိုန်ရ ဗော်ဒစဵုဒစးတအ် အာတ်မိက် ပလီုကၠေအ် အလဵုအသဳကီုလေဝ် နကဵု မသုန်ဗော် မပံင်ကောံတုဲ ဒက်ပ္တန်လဝ် အလဵုအသဳပံင်ကောံဂှ် ဆက်တုဲ မိက်ဂွံဆက်ထိင်လဝ် အဝဵုဏီဖိုဟ်ရ။<ref name="Praagh-1996" /> ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ညးတအ် ဟီု ကုအာထိတ် ဥရာဲရာဇ် ညးအခေါင်မဟီုဂး စၠတ်ဓရ် သွက်ဂွံ ခပတိုန် သောမ်ဗောန် (Somboon) သွက်ဂွံ ခပတိုန် သကိုပ်ဝန်ဇၞော်ရ။<ref name=autogenerated3 /> ဆဂး ကြဴနူ အာထိတ် မချပ်ဂၞန် ကုကံင်သဳလာ ပြေမ် တုဲ ညးတေအ် မင်လ္ဇထောအ်ရ။<ref name=autogenerated3 /> တုဲဂှ် ညးလလောင်တြး စဵုကဵု ပရေင်ပလေဝ်ပလေတ် မဆေင်ကဵု သၞောဝ်ဥပဒေသဇိုင် ဟွံတုဲဒှ်ဏီ စဵုကဵု ဂိတု ဂျောန် ၁၀ ၁၉၉၂ ဂှ်၊ ညးလဵုမွဲလေဝ် ညးဟွံရုဲစှ်ဏီ။ တုဲပၠန် ညးဟီု သကိုပ်ဝန်ဇၞော် အလန်ဏအ်ဂှ် သ္ဒးဒှ် ညးဍုင်ကွာန် (ပၞာန်ဟွံသေင်) ရ။ ပ္ဍဲ ဂိုတဂျောန် ၁၀၊ ၁၉၉၂ ဂှ် စၞးမရုဲစှ် သောမ်ဗောန်ဂှ် ညးရုဲစှ်ဏာ နာဲအာနာန် သွက်ဂွံလုပ်ဒုင်လျိုင် ပ္ဍဲတမ်ဇိုင် သၟိင်တၠတိ/ဨကရာဇ်ရ။ တင်လလောင်တြးဂှ် ပါဲနူ ဂကောံဗော်အလဵုအသဳပံင်ကောံတအ်တုဲ မၞိဟ်ဗွဲမဂၠိုင် တုပ်စိုပ် ပေင်တြပ်စိုတ်အိုတ်တုဲ ဟီုဂး ကုအာထိတ် နဒဒှ် မၞိဟ်ဖံက်သစ္စ ကုညးတအ်ရ။<ref name="Praagh-1996" /> ကြဴနူ နာဲအာနာန် မဂွံဒုင်ရုဲစှ် နဒဒှ် သကိုပ်ဝန်ဇၞော်တုဲ ညးလလောင်တြး ဂကောံအလဵုအသဳညး ပ္ဍဲဂှ် မၞိဟ်ညးဂမၠိုင်မရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ မၞိဟ်မနွံကဵု အစောံစရာဲ ၂၀ တၠ နူကဵု အခိင်အလဵုအသဳညးကိုပ်ကၠာတေအ် ပါလုပ်ဒၟံင်ရ။<ref name=autogenerated3 /> ပရေင်ကမၠောန် အဓိက အလဵုအသဳအာနာန်ဂှ် သွက်ဂွံ ကလေင်ပခိုဟ်ပတိုန် ပရေင်ပိုန်ဒြပ်၊ သွက်ဂွံ ကၠောန်ဗဒှ် သဘင်မာဲ မနွံကဵု ဗၠးၜး ကေုာံ စှ်ေကဵု ဗဗွဲဓဝ်၊ တုဲပၠန် သွက်ဂွံ ပ္တိတ်ထောအ် သကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော်ဇၞော်လ္ၚဵု နူကဵု တာလျိုင်ရ။ သၞောဝ်ပညိင်ၜိုဟ်လလံ ကာလအကြာ မဒှ်သၞောဝ် မကဵုအခေါင် ပၞာန်ဒစဵုဒစး ညးထၜးဆန္ဒတအ်ဂှ် နုက်ပလီုထောအ် ပ္ဍဲ ဂိတုဂျူလာင် ၂၉၊ ဂိတုအဝ်ဂေတ် ၁ ဂှ် ညးနုက်ပ္တိတ်ထောအ် သကိုပ်ပၞာန်ကျာ မာရှလ်ကသေတ် (Marshal Kaset)၊ သကိုပ်ဗိုလ် ဣဿရပေါင် (General Issarapong)၊ ကေုာံ သကိုပ်ဗိုလ်ချာဲနရောင် (General Chainarong)။ သၞာံ ၁၉၉၂ လပါ်အိုတ်ဂှ် ညးကၠောန်သဘင်မာဲတုဲ ဂွံရုဲစှ်ပ္တိုန် သကိုပ်ဝန်ဇၞော် Chuan Leekpai ရ။ == ကမၠောန် ကြဴနူ ပရေင်ဍုင်ကွာန် == ကြဴနူ သဘင်မာဲ ၁၉၉၂ တုဲ နာဲအာနာန် က္လေင် လုပ်ကၠောန် ပ္ဍဲ ဂကောံသမဂ္ဂသဟ။ ညးဒေါအ်ဇူ နူကဵု ဂကောံသမဂ္ဂသဟ သၞာံ ၂၀၀၂။ === သဘင်သဳကၠဳ ချူသၞောဝ်ဥပဒေသဇိုင် === သၞာံ ၁၉၉၆ နာဲအာနာန် မဂွံဒုင်ရုဲစှ်ပ္တိုန် ပ္ဍဲဂကောံ သဘင်သဳကၠဳချူသၞောဝ်ဥပဒေသဇိုင် တုဲ မဂွံဒုင် ခပတိုန် နဒဒှ် ဥက္ကဋ္ဌ ကမ္မတဳချူသၞောဝ်ဥပဒေသဇိုင် ရ။ သၞောဝ်ဥပဒေသသဇိုင် ညးဂှ် မဂွံဒုင်ကော်စ သၞောဝ်ဥပဒေညးဍုင်ကွာန် သၞာံ ၁၉၉၇ ("Peoples' Constitution" of 1997)။ သၞောဝ်ဥပဒေဂှ် ကြဴနူ ပၞာန်သီအဝဵု အလဵုအသဳတက်သိန် ရှိန္နဝါတ္တြ (Thaksin Shinawatra) ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၀၆ တုဲ သၞောဝ်ဂှ်လီုအာရ။ သၞောဝ်ဥပဒေညးဍုင်ကွာန်ဂှ် ပလေဝ်ပလေတ်လဝ် တင်ကိစ္စဇၞော် နွံတၟာဂလိုင်၊<ref>{{cite web |url=https://www.cdi.anu.edu.au/CDIwebsite_1998-2004/thailand/thailand_downloads/Niyom_ThaiUpdate%20Apr03.rtf |title=The 1997 Constitution: the path of reform; A Presentation for the Thai Update 2003 Conference in Canberra |access-date=4 November 2016 |format=PDF |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120320082620/http://www.cdi.anu.edu.au/CDIwebsite_1998-2004/thailand/thailand_downloads/Niyom_ThaiUpdate%20Apr03.rtf |archive-date=20 March 2012 |accessdate=11 August 2023 |archivedate=20 March 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120320082620/http://www.cdi.anu.edu.au/CDIwebsite_1998-2004/thailand/thailand_downloads/Niyom_ThaiUpdate%20Apr03.rtf }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.towardfreedom.com/home/content/view/804/65/ |title=Recent Trends in the Politics of Thailand: Perspectives on Thaksin Shinawatr |date=27 April 2006 |last=Satasut |url-status=dead |first=Prakirati |archive-url=https://web.archive.org/web/20060527170104/http://towardfreedom.com/home/content/view/804/65/ |archive-date=27 May 2006 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.kpi.ac.th/kpi/en/democratization.htm |title=Unknown }}{{Dead link|date=November 2016}}</ref> မပ္တံ ကု - * အလဵုအသဳ ဗဟဵုရပ်ဇုက် ဟွံသေင်၊ ဗီုကဵု ကာလရုဲစှ် ဂကောံအုပ်ဓုပ်ဒေသ ကေုာံ ဂကောံအုပ်ဓုပ်ခရိုင်ဂမၠိုင်မ္ဂး ရုဲစှ် ပ္ဍဲဒေသညး ကဵုညး။ ပရေင်အုပ်ဓုပ်ဘာလေဝ် ဟွံမဲ ကုပရေင်ဗဟဵုရပ်ဇုက်၊ ဆဂး ဂကောံကေင်ကာ ပရေင်ပညာတအ် သီုဗၟံက်ရုပ်ရဴ ကမၠောန်ဟွံဂတာပ်။ * ဒက်ပ္တန် အေရှေန်သဳအလဵုအသဳ ဗွဲမဗၠးၜး ဗွဲမဂၠိုင် မပ္တံကဵု ကမ္မရှေန်မာဲ၊ ဂကောံစၟဳစၟတ်စရင်သြန် (the Auditor-General) ကေုာံ ကမ္မရှေန်အခေါင်အရာမၞိဟ်ဍုင်။ * ဍာ်ဒကေဝ် မၞိဟ်မဒုင်ရုဲမာဲ သွက်ပါလဳမာန်တအ်ဂှ် အောန်အိုတ် ကဆံင်ပညာ သ္ဒးနွံ ကဆံင်ဗာတ်ချ်လာဒဳဂရဳ (bachelor's degree)။ * ညံင်ဗော်ဒြဟတ်ဇၞော်မွဲမွဲ ဟွံဂွံ ဓလီုဏာ ဗော်ဒြဟတ်ဍောတ်တ်တုဲ ဖန်ဗဒှ်လဝ် ညံင်ဂွံဒှ် သၞောတ်အလဵုသဳပံင်ကောံ။ === ကမ္မရှေန် ပညဳပညပ် ကောန်ဂကူ === စတမ်နူ ဂိတုမာတ် ၂၀၀၅ နာဲအာနာန် ယိုက်ဂၠေင်လဝ် တာလျိုင် ဥက္ကဋ္ဌ ကမ္မရှေန်ပညဳပညပ်ကောန်ဂကူ သွက်ဂွံ က္လေင်ဒက်ပ္တန် ပရေင်ၜိုဟ်လလံ ပ္ဍဲရးနိဂီုသေံဒေသသကုတ်သၠုင်ကျာရ။ ပရေင်ဟွံၜိုဟ်လလံ ပ္ဍဲကဵု ဒေသသကုတ်သၠုင်ကျာဂှ် နကဵု သၟိင်သေံ ရပ်စပ် နကဵု နဲကဲတေင်တေင်တုဲ ပရေင်ကတံင်ကတဴဂှ် က္တဵုဒှ် ဂၠိုင်တိုန်ခဍင်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးပါ်ပါဲ လတူဗီု အလဵုအသဳတက်သိန် မရပ်စပ် ကိစ္စဂှ်ရ။<ref>{{cite web |url=http://www.bangkokpost.net/News/21Mar2006_news14.php |title=Unknown}}{{Dead link|date=November 2016}}</ref> ကၞောတ်တဲ နာဲအာနာန် ပ္တိတ်လညာတ် ပ္ဍဲ ဂိတုဂျောန် ၅၊ ၂၀၀၆ မပ္တံ ကု -<ref>{{cite web |url=http://bangkokpost.net/News/06Jun2006_news01.php |title=Unknown}}{{Dead link|date=November 2016}}</ref> Among them were * ကၠောန်ဗဒှ်ကဵု သၞောဝ်အေဿလာမ် * ဖန်ကဵု အရေဝ်ဘာသာယဝဳ နဒဒှ် အရေဝ်မစကာရုင် ပ္ဍဲကဵု ဒေသ။ * ဒက်ပ္တန် ဂကောံမင်မဲၜိုဟ်လလံ မဟွံရပ်လွဟ်သေနာတ်။ * ဒက်ပ္တန် ဌာနပရေင်အုပ်ဓုပ် ဗွဲမၜိုဟ်လလံ ပ္ဍဲကဵု ဒေသပယျဵု လပါ်သၠုင်ကျာ။ တင်ပ္တိုန်ထ္ၜးဂှ် နကဵု ကံင်သဳဖြေမ် တးပါဲ။ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး နကဵု သေံမွဲ နဲကဲလဵုလေဝ် ဒုင်တဲဟွံမာန် လတူတင်ပတိုန်ထ္ၜးဂှ်ရ။ နကဵု ကံင်သဳဂှ်ဟီု ဍုင်ပိုယ်ဍုင်သေံ အရေဝ်ပိုယ် အရေဝ်သေံ ပိုယ်ဒးကေတ်ဂုဏ်စရာဲ ပိုယ်ဂွံဒှ် ဂကူသေံ တုဲပၠန် အရေဝ်သေံ မဒှ်အရေဝ် စကာရုင်။<ref>{{cite web |url=http://nationmultimedia.com/2006/06/25/headlines/headlines_30007268.php |title=Prem disagrees with proposed use of Malay as official language |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110605044334/http://nationmultimedia.com/2006/06/25/headlines/headlines_30007268.php |archive-date=5 June 2011 |accessdate=11 August 2023 |archivedate=5 June 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110605044334/http://nationmultimedia.com/2006/06/25/headlines/headlines_30007268.php }}</ref> === တာလျိုင်တၞဟ် === နာဲအာနာန် ဂကောံဗွဲသၟဝ်ဝွံလေဝ် ပါလုပ်လဝ် နကဵု ဒၞာဲအဓိကကီုရ။ * Trilateral Commission * International Advisory Board of American International Group (AIG) * Carlyle Group * Carlyle Group <ref>''The Nation'', [http://members.tripod.com/thanong/03072001.htm Anand outlines ties to group of giants], 7 March 2001</ref> နဒဒှ် ကလုတ်ရးနိဂီုသေံ ပ္ဍဲကဵု ဂကောံ UNICEF ဂှ် ညးယိုက်ဂၠေင်လဝ် နူသၞာံ ၁၉၉၆။ ပ္ဍဲကာလ နဝ်ဝေမ္ဗာ ကဵု ဒဳဇြေမ္ဗာ ၂၀၀၄ ဂှ် နာဲအာနာန် မဂွံဒုင် ခပတိုန် နကဵု ညးအုပ်ကာနာနာ ကဝ်ဖဳအာနာန် သွက်ဂွံဒှ် ဥက္ကဋ္ဌ ပ္ဍဲ High-Level Panel on Threats, Challenges and Change [http://www.globalpolicy.org/un-reform/un-reform-initiatives/highlevel-panels/32369.html] [http://www.globalpolicy.org/component/content/article/150/32629.html] of the United Nations. == တဆိပ်တြာ မရာဇ် == နာဲအာနာန် ဂွံဒုင်ကေတ် တဆိပ်တြာ မရာဇ် နူကဵု သၞောတ်မအဲပရဲ ရးနိဂီု <ref name=decorations>[http://www.anandp.in.th/en_bio_details.html Biographical data of Mr. Anand Panyacharun] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180319154146/http://www.anandp.in.th/en_bio_details.html |date=19 March 2018 }}. Retrieved on 30 January 2009.</ref> * 1991 - [[File:Order of the White Elephant - Special Class (Thailand) ribbon.svg|80px]] Knight Grand Cordon (Special Class) of the Most Exalted [[Order of the White Elephant]] * 1988 - [[File:Order of the Crown of Thailand - Special Class (Thailand) ribbon.svg|80px]] Knight Grand Cordon (Special Class) of The Most Noble [[Order of the Crown of Thailand]] * 2003 - [[File:Order of the Direkgunabhorn 1st class (Thailand) ribbon.svg|80px]] Knight Grand Cross (First Class) of the Most Admirable [[Order of the Direkgunabhorn]] * 1991 - [[File:Order of Chula Chom Klao - 2nd Class upper (Thailand) ribbon.svg|80px]] Knight Grand Commander (Second Class, higher grade) of the Most Illustrious [[Order of Chula Chom Klao]] * 1967 - [[File:King Rama IX Royal Cypher Medal (Thailand) ribbon.svg|80px]] [[Bhumibol Adulyadej|King Rama IX]] Royal Cypher Medal (Third Class) === တဆပ်တြာ နူရးနိဂီုသအာင်ဂမၠိုင် === * 1961 - [[File:Commendatore OMRI BAR.svg|80px]] Commander of the [[Order of Merit of the Italian Republic]] (Third Class) * 1970 - [[File:Order of Diplomatic Service Merit (Class 1) Grand Gwanghwa Medal ribbon.gif|80px]] [[Order of Diplomatic Service Merit]] Grand Gwanghwa Medal (First Class), [[South Korea|Republic of Korea]] * 1971 - [[File:Bintang Jasa Utama rib.svg|80px]] [[Orders, decorations, and medals of Indonesia|Star of Merit]] 1st Class, [[Indonesia]] * 1990 - [[File:BEL Kroonorde Grootofficier BAR.svg|80px]] Grand Officer of the [[Order of the Crown (Belgium)|Order of the Crown]] (Second Class), [[Belgium]] * 1991 - [[File:JPN Kyokujitsu-sho 1Class BAR.svg|80px]] Grand Cordon of the [[Order of the Rising Sun]], [[Japan]] * 1996 - [[File:Order of the British Empire (Civil) Ribbon.svg|80px]] Honorary Knight Commander of the Civil Division of the Most Excellent [[Order of the British Empire]] (KBE), [[United Kingdom]] * 2007 - [[File:Order of the Polar Star (after 1975) - Commander Grand Cross.svg|80px]] Commander Grand Cross of the Royal [[Order of the Polar Star]], [[Sweden]]<ref name=decorations /> == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:အတ္ထုပ္ပတ္တိ]] [[ကဏ္ဍ:BEHM]] 03nvc0b1zwztke6kqepgja01cfizqy7 0 6992 45916 2025-07-07T16:34:50Z Htawmonzel 25 ခၞံကၠောန်လဝ် မုက်လိက် နကဵု "'''လိက်တၟအ်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်''' ဝွံ ဒှ် လိက် မချူလဝ် နကုဘာသာသံသကြိုတ် ကု ဘာသာမန်တြေံ၊ ဂွံဆဵုကေတ် နူ ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ် တုဲ လၟုဟ် ထ္ၜးပျးလဝ် ပ္ဍဲ ဒတန်အာဲကၟာဲယ..." 45916 wikitext text/x-wiki '''လိက်တၟအ်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်''' ဝွံ ဒှ် လိက် မချူလဝ် နကုဘာသာသံသကြိုတ် ကု ဘာသာမန်တြေံ၊ ဂွံဆဵုကေတ် နူ ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ် တုဲ လၟုဟ် ထ္ၜးပျးလဝ် ပ္ဍဲ ဒတန်အာဲကၟာဲယေန်သၞာင် သြဳထေပ် (Si Thep Historical Park)။ == ဒၞာဲမူလ == အတိုင် လိက်စဳရေင် Fine Arts Office 4 မ္ဂး လိက်တၟအ်ဝွံ ဂွံဆဵုကေတ် နူ သၞာံ ၂၀၁၀ ဂိတုဒဳဇြေမ္ဗာ ၁၇၊ ပ္ဍဲ ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်၊ ပွိုင်ဝင်ကဝင်၊ ခရိုင်ဏာမ်နေဲ၊ တွဵုရးဖေတ်ချ်ပုန်၊ ရးမရာဇ်သေံ (Ban Dong Khlo, Village No. 6, Wang Kwang Subdistrict, Nam Nao District, Phetchabun Province)၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ထ္ၜးပြးလဝ် ပ္ဍဲဒေသဂှ်တုဲ စတမ် နူ သၞာံ ၂၀၂၃ ဂိတုဒဳဇြေမ္ဗာ ၁ ဂှ် ပြံင်စွံ ဒၞာဲအာဲကၟာဲယေန်သၞာင်သြဳထေပ်ရ။ == ဗ္ၜတ် == လိက်တၟအ်ဝွံ အနာံ နွံ ၅၃ သေန္ဒဳမဳတာ၊ သမၠုင် ၁၄၆ သေန္ဒဳမဳတာ၊ သတီု ၁၂ သေန္ဒဳမဳတာ။ ပ္ဍဲတၟအ်ဂှ် ချူလဝ် လိက်မွဲကရေက် သီုဖအိုတ် နွံ (၈) ပၞောန်၊ ၄ ပၞောန်ဂှ် ကိုပ်ကၠာဂှ် ချူလဝ် ဘာသာသံင်သကြိုတ်၊ သၟေဟ် ၄ ပၞောန်ဂှ် ချူလဝ် နဘာသာမန်တြေံ နအက္ခရ်ပလ္လဝ။ == အဓိပ္ပါယ် == တၠပညာသေံ နူဌာနလိက်တြေံ တိုက်ဗွဟ်လိက် ဗှ်လဝ် “ศรีมาโสชาคยการติง (ชื่อคน) ผู้รักษาทรัพย์อันมีค่าตลอดเวลาที่มีพระจันทร์ส่องสว่าง ในการที่พระเจ้าแผ่นดินได้บริจาคทรัพย์อันมีค่าแก่สามัญทั่วไป คนหูหนวกซึ่งเร่ร่อนไปในที่ต่างๆ บุญนี้ผู้อาวุโสกระทำด้วยความรัก ในบริเวณเสมาเจดีย์ เพื่อให้อยู่ร่วมกันด้วยความสวัสดี .....” လိက် မကၠာဲလဝ် နဘာသာသေံဂှ် နာဲသုန်ဓန် ကလေင်ကၠာဲကဵု လဝ် ဗတ်မန် ဗီုဏအ် သြဳမာသောဇာဂယကာတိင်(ယၟုမၞိဟ်) ညးမင်မွဲဒြပ်မၞုံၚုဟ်မးလၟိုန်ကာလ အခိင်ဂိတုတၟး ပ္ဍဲအရာဨကရာဇ်ကဵုဒါန်ဒြပ်မၞုံၚုဟ်မးကုမၞိဟ်သာမညဂမၠိုင် မၞိဟ်ကတောဝ်ဍိုင်ကြင်ကြောဝ်အာဒၞာဲတၞဟ်ဟ် ကုသဵုဏအ်မၞိဟ်အာယုက်ဇမၞော်တအ်ကၠောန်သ္ပနကဵုဓဝ်ဆာန် ပ္ဍဲဗဒါဲသီ(သေမာ) စေတဳ သွက်ဂွံမံင်ညးသကအ်မွဲစွံဗွဲတသိုက် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ လ္ၚတ်တုဲ ဗှ်လဝ် ဗီုဏအ် śrī maheṣī Cau Tātoṅṅa (ၐြဳ မဟေၑဳ စောတာတောင္င) Translation: "The glorious great queen Cau Tātoṅṅa" Word explanation: • The line begins with a decorative floral symbol, commonly used to mark the beginning of sacred or royal inscriptions. • "śrī" (ၐြဳ) is clearly legible. This honorific Sanskrit prefix means “glorious” or “auspicious” and is commonly used in Southeast Asian inscriptions to introduce royal figures. • "maheṣī" (မဟေၑဳ) means “great queen.” This compound comes from mahā (great) + īśī (female lord or queen). The spacing between ma (မ) and he (ဟေ) is unusually tight, which might lead to paleographic confusion with māse or māso. The final ṣī is legible but resembles jā in form, requiring cautious interpretation. • "Cau" (စော) is the Mon royal title equivalent to “lord” or “ruler,” here used for a female royal, which is significant as it reflects early usage of the Mon female title. • "Tātoṅṅa" (တာတောင္င) is the personal name of the queen. The double nasal ṅṅa (င္င) is clearly marked. Line 2 Transliteration: taya guna-ganani ciya candra (တယ ဂုနဂနနိ စိယ စန္ဒြ) Translation: “She, having countless virtues, is like the moon” Word explanation: • "taya" (တယ) appears to be a form of tāya (she), possibly with Mon or Prakrit influence. • "guna-ganani" (ဂုနဂနနိ) is a compound: guṇa means “virtue” or “quality” (Sanskrit), and ganani may derive from gaṇa (group, number) with the suffix -nī suggesting “countless” or “possessing many.” • "ciya" (စိယ) likely means “like” or “as,” possibly cognate with Sanskrit iva or Mon ci, suggesting simile. • "candra" (စန္ဒြ) is the Sanskrit word for “moon.” It is often used in poetic praise for queens, denoting beauty, serenity, and radiance. Line 3 Transliteration: vase byarupaṁ vyāgā smarā (ဝသေ ဗျရုပံ ဝျာဂါ သ္မရာ) Translation: “Embodied in form, strength, and love” Word explanation: • "vase" (ဝေသ) may derive from Sanskrit vāsa (abode) or vapu (form), but could also be a local variant. The form is uncertain. • "byarupaṁ" (ဗျရုပံ) possibly a compound of māyā-rūpaṁ, referring to a mystical or ideal form. • "vyāgā" (ဝျာဂါ) is problematic. It may intend vīrya (strength). • "smarā" (သ္မရာ) is reminiscent of Sanskrit smara (love, desire), often associated with Kāmadeva, the god of love. It might connote passion or grace in poetic terms. Line 4 Transliteration: Badhirāma rāja gana jaga vāsthāna (ဗဓိရာမ ရာဇ ဂန ဇဂ ဝါသ္ထာန) Translation: “At the royal abode of King Badhirāma, lord of the world” Word explanation: • "Badhirāma" (ဗဓိရာမ) appears to be a royal name. The name could derive from baddha (bound, noble) and rāma (pleasure, rest), a common Sanskrit-derived royal component. • "rāja" (ရာဇ) means “king” (Sanskrit). • "gana" (ဂန) can mean “group” or “assembly,” perhaps referencing the king’s council or court. • "jaga" (ဇဂ) might represent jagat (world) or jāga (gathered). Its form is abbreviated but legible. • "vāsthāna" (ဝါသ္ထာန) possibly derived from vastu-sthāna (place, site), implying a sacred or important location. Line 5 Transliteration: Avo’ puñ piyāy kundav (အဝေါအ် ပုည် ပိယာယ် ကုန္ဒဝ်) Translation: “This is the merit of the chief queen” Word explanation: • "Avo’" (အဝေါအ်) is a deictic marker meaning “this” in Old Mon; the final glottal (’) is marked with a suppressor. • "puñ" (ပုည်) corresponds to Pali/Sanskrit puñña, meaning “merit” or “good deed.” • "piyāy" (ပိယာယ်) means “great or chief”; in modern Mon still used to mean “mother”. • "kundav" (ကုန္ဒဝ်) means “queen or wife”. In the rubbing, it visually resembles kundaṅ. Part of the va glyph may be eroded. Usually, this word is written as kandav. “Piyāy kundav” is a compound word in Old Mon equivalent to the Sanskrit “maheṣī.” Piyāy means “great” (equivalent to mahā in Sanskrit), and kundav means “female lord” (equivalent to īśī). Line 6 Transliteration: simoḥ Cau Tātoṅ (da) – ko – (သိမေား စောတူတောင် (ဒ/အ ဓိ) ကော(ဇာ)—) Translation: “Named Cau Tātoṅ” Word explanation: • "simoḥ" (သိမေား) is partially certain. From the rubbing, it might appear as simāḥ, but the e is not clearly visible. Normally, this word is written as imo’ (ဣမောအ်) or simo’ (သိမောအ်). This is the first time I’ve seen a vowel suppressor written in shorthand as ḥ. It is usually used only for a vowel suppressor h. It could also reflect the local Old Mon pronunciation simoh (သိမောဟ်). • "Cau Tātoṅ” (စောတာတောင်) is a repetition of the queen’s name and title, reinforcing her identity as the merit-donor. Lines 7–8 (Fragmentary) Transliteration: (smaṅ -o —i —nor)sasā(r je lnay) (သ္မင် -ေါ -ိ နောရ်) သသာ(ရ် ဇေ လၞယ်) —w(sar ‘ā -e-)māsa/manas (pajara —) (သရ် အာ -ေ-) မာသ/မနသ် (ပဇရ - - -) These lines are fragmentary and largely unreadable due to damage and erosion. However, traces of the words "nor” (mean from), “sasār" (likely from saṃsāra) are faintly visible. Based on this, it is plausible that the text may have referred to the queen's aspiration or prayer to be liberated from the cycle of rebirth (saṃsāra), a theme often found in inscriptions involving acts of merit. (1) The glorious great queen, Cau Tātonna, (2) whose multitude of virtues is like the moon, (3) possessing divine beauty, strength, and love, (4) resides at the royal abode of King Badhirāma, lord of the world. (5) This is the merit of the chief queen, (6) named Cau Tātoṅ… (7-8) (who prays for liberation) from the cycle of rebirth (saṃsāra) … 436nqggvhlqjfwfc07x2sx16sm60exs 45917 45916 2025-07-07T16:49:42Z Htawmonzel 25 45917 wikitext text/x-wiki '''လိက်တၟအ်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်''' ဝွံ ဒှ် လိက် မချူလဝ် နကုဘာသာသံသကြိုတ် ကု ဘာသာမန်တြေံ၊ ဂွံဆဵုကေတ် နူ ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ် တုဲ လၟုဟ် ထ္ၜးပျးလဝ် ပ္ဍဲ ဒတန်အာဲကၟာဲယေန်သၞာင် သြဳထေပ် (Si Thep Historical Park)။ == ဒၞာဲမူလ == အတိုင် လိက်စဳရေင် Fine Arts Office 4 မ္ဂး လိက်တၟအ်ဝွံ ဂွံဆဵုကေတ် နူ သၞာံ ၂၀၁၀ ဂိတုဒဳဇြေမ္ဗာ ၁၇၊ ပ္ဍဲ ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်၊ ပွိုင်ဝင်ကဝင်၊ ခရိုင်ဏာမ်နေဲ၊ တွဵုရးဖေတ်ချ်ပုန်၊ ရးမရာဇ်သေံ (Ban Dong Khlo, Village No. 6, Wang Kwang Subdistrict, Nam Nao District, Phetchabun Province)၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ထ္ၜးပြးလဝ် ပ္ဍဲဒေသဂှ်တုဲ စတမ် နူ သၞာံ ၂၀၂၃ ဂိတုဒဳဇြေမ္ဗာ ၁ ဂှ် ပြံင်စွံ ဒၞာဲအာဲကၟာဲယေန်သၞာင်သြဳထေပ်ရ။<ref name=SAC>{{cite web |last= |first= |date=December 6, 2023 |title=สำนักศิลปากรที่ ๔ ลพบุรี ทำการเคลื่อนย้ายจารึกบ้านดงคล้อ ๑ และจารึกบ้านดงคล้อ ๒ ไปเก็บรักษาที่อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์ |url=https://db.sac.or.th/inscriptions/blog/detail/27144 |website=The Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre |location= |publisher=Open |access-date=July 7, 2025}}</ref> == ဗ္ၜတ် == လိက်တၟအ်ဝွံ အနာံ နွံ ၅၃ သေန္ဒဳမဳတာ၊ သမၠုင် ၁၄၆ သေန္ဒဳမဳတာ၊ သတီု ၁၂ သေန္ဒဳမဳတာ။ ပ္ဍဲတၟအ်ဂှ် ချူလဝ် လိက်မွဲကရေက် သီုဖအိုတ် နွံ (၈) ပၞောန်၊ ၄ ပၞောန်ဂှ် ကိုပ်ကၠာဂှ် ချူလဝ် ဘာသာသံင်သကြိုတ်၊ သၟေဟ် ၄ ပၞောန်ဂှ် ချူလဝ် နဘာသာမန်တြေံ နအက္ခရ်ပလ္လဝ။<ref name=SAC/> == အဓိပ္ပါယ် == တၠပညာသေံ နူဌာနလိက်တြေံ တိုက်ဗွဟ်လိက် ဗှ်လဝ် “ศรีมาโสชาคยการติง (ชื่อคน) ผู้รักษาทรัพย์อันมีค่าตลอดเวลาที่มีพระจันทร์ส่องสว่าง ในการที่พระเจ้าแผ่นดินได้บริจาคทรัพย์อันมีค่าแก่สามัญทั่วไป คนหูหนวกซึ่งเร่ร่อนไปในที่ต่างๆ บุญนี้ผู้อาวุโสกระทำด้วยความรัก ในบริเวณเสมาเจดีย์ เพื่อให้อยู่ร่วมกันด้วยความสวัสดี .....”<ref name=SAC/> လိက် မကၠာဲလဝ် နဘာသာသေံဂှ် နာဲသုန်ဓန် ကလေင်ကၠာဲကဵု လဝ် ဗတ်မန် ဗီုဏအ် သြဳမာသောဇာဂယကာတိင်(ယၟုမၞိဟ်) ညးမင်မွဲဒြပ်မၞုံၚုဟ်မးလၟိုန်ကာလ အခိင်ဂိတုတၟး ပ္ဍဲအရာဨကရာဇ်ကဵုဒါန်ဒြပ်မၞုံၚုဟ်မးကုမၞိဟ်သာမညဂမၠိုင် မၞိဟ်ကတောဝ်ဍိုင်ကြင်ကြောဝ်အာဒၞာဲတၞဟ်ဟ် ကုသဵုဏအ်မၞိဟ်အာယုက်ဇမၞော်တအ်ကၠောန်သ္ပနကဵုဓဝ်ဆာန် ပ္ဍဲဗဒါဲသီ(သေမာ) စေတဳ သွက်ဂွံမံင်ညးသကအ်မွဲစွံဗွဲတသိုက် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ လ္ၚတ်တုဲ ဗှ်လဝ် ဗီုဏအ် စမၠောအ်အက္ခရ် śrī maheṣī Cau Tātoṅṅa (ၐြဳ မဟေၑဳ စောတာတောင္င)<br> taya guna-ganani ciya candra (တယ ဂုနဂနနိ စိယ စန္ဒြ)<br> vase byarupaṁ vyāgā smarā (ဝသေ ဗျရုပံ ဝျာဂါ သ္မရာ)<br> Badhirāma rāja gana jaga vāsthāna (ဗဓိရာမ ရာဇ ဂန ဇဂ ဝါသ္ထာန)<br> Avo’ puñ piyāy kundav (အဝေါအ် ပုည် ပိယာယ် ကုန္ဒဝ်)<br> simoḥ Cau Tātoṅ (da) – ko – (သိမေား စောတူတောင် (ဒ/အ ဓိ) ကော(ဇာ)—)<br> (smaṅ -o —i —nor)sasā(r je lnay) (သ္မင် -ေါ -ိ နောရ်) သသာ(ရ် ဇေ လၞယ်) <br> —w(sar ‘ā -e-)māsa/manas (pajara —) (သရ် အာ -ေ-) မာသ/မနသ် (ပဇရ - - -) <br><ref name=monzel>{{cite web |last=Monzel |first=Nai Bee Htaw |date=July 6, 2025 |title= Reading Ban Dong Khlo Inscription 1: A Philological and Historical Analysis |url=https://www.academia.edu/130353660/Reading_Ban_Dong_Khlo_Inscription_1_A_Philological_and_Historical_Analysis |website= |location= |publisher=Open |access-date=}}</ref> ကမၠာဲဘာသာအေင်္ဂလိက် (1) The glorious great queen, Cau Tātonna, (2) whose multitude of virtues is like the moon, (3) possessing divine beauty, strength, and love, (4) resides at the royal abode of King Badhirāma, lord of the world. (5) This is the merit of the chief queen, (6) named Cau Tātoṅ… (7-8) (who prays for liberation) from the cycle of rebirth (saṃsāra) …<ref name=monzel/> (၁) သဳရဳမဟေသဳစောတာတောင် (၂)ညး မနွံ ကုဂုဏ်ဗွဲမဂၠိုင် မတုပ် ညံင်ရဴသၟိင်ဂိတု မနွံ ကုစြးစရာဲမဆာဲ၊ သြဇာ၊ ဇြဟာန် (၃) ပ္ဍဲ ဇရေင် နန်သၟိင်ဗဓိရာမ မ ညး ပကင်ရင် ဂၠးတိ။ (၅) ဣဝွံ ဒှ် ကုသိုလ် ပိယာယ်ကန္ဒဝ် (ဂၞကျာ်ဇၞော်) (၆) မနွံယၟုစောတာတောင် (ညးမရာဒနာ သၟိက်တိတ်ဗၠး နူ သံသာ)။ == နိဿဲ == {{Reflist}} earn9356zjpdshs51zyiazr1948xajh 45918 45917 2025-07-07T16:50:45Z Htawmonzel 25 [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ဂှ် စကာမ္ဂး [[Category:လိက်ပတ်မန်]]ဂှ် ပံင်စုတ်လဝ်ရ 45918 wikitext text/x-wiki '''လိက်တၟအ်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်''' ဝွံ ဒှ် လိက် မချူလဝ် နကုဘာသာသံသကြိုတ် ကု ဘာသာမန်တြေံ၊ ဂွံဆဵုကေတ် နူ ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ် တုဲ လၟုဟ် ထ္ၜးပျးလဝ် ပ္ဍဲ ဒတန်အာဲကၟာဲယေန်သၞာင် သြဳထေပ် (Si Thep Historical Park)။ == ဒၞာဲမူလ == အတိုင် လိက်စဳရေင် Fine Arts Office 4 မ္ဂး လိက်တၟအ်ဝွံ ဂွံဆဵုကေတ် နူ သၞာံ ၂၀၁၀ ဂိတုဒဳဇြေမ္ဗာ ၁၇၊ ပ္ဍဲ ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်၊ ပွိုင်ဝင်ကဝင်၊ ခရိုင်ဏာမ်နေဲ၊ တွဵုရးဖေတ်ချ်ပုန်၊ ရးမရာဇ်သေံ (Ban Dong Khlo, Village No. 6, Wang Kwang Subdistrict, Nam Nao District, Phetchabun Province)၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ထ္ၜးပြးလဝ် ပ္ဍဲဒေသဂှ်တုဲ စတမ် နူ သၞာံ ၂၀၂၃ ဂိတုဒဳဇြေမ္ဗာ ၁ ဂှ် ပြံင်စွံ ဒၞာဲအာဲကၟာဲယေန်သၞာင်သြဳထေပ်ရ။<ref name=SAC>{{cite web |last= |first= |date=December 6, 2023 |title=สำนักศิลปากรที่ ๔ ลพบุรี ทำการเคลื่อนย้ายจารึกบ้านดงคล้อ ๑ และจารึกบ้านดงคล้อ ๒ ไปเก็บรักษาที่อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์ |url=https://db.sac.or.th/inscriptions/blog/detail/27144 |website=The Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre |location= |publisher=Open |access-date=July 7, 2025}}</ref> == ဗ္ၜတ် == လိက်တၟအ်ဝွံ အနာံ နွံ ၅၃ သေန္ဒဳမဳတာ၊ သမၠုင် ၁၄၆ သေန္ဒဳမဳတာ၊ သတီု ၁၂ သေန္ဒဳမဳတာ။ ပ္ဍဲတၟအ်ဂှ် ချူလဝ် လိက်မွဲကရေက် သီုဖအိုတ် နွံ (၈) ပၞောန်၊ ၄ ပၞောန်ဂှ် ကိုပ်ကၠာဂှ် ချူလဝ် ဘာသာသံင်သကြိုတ်၊ သၟေဟ် ၄ ပၞောန်ဂှ် ချူလဝ် နဘာသာမန်တြေံ နအက္ခရ်ပလ္လဝ။<ref name=SAC/> == အဓိပ္ပါယ် == တၠပညာသေံ နူဌာနလိက်တြေံ တိုက်ဗွဟ်လိက် ဗှ်လဝ် “ศรีมาโสชาคยการติง (ชื่อคน) ผู้รักษาทรัพย์อันมีค่าตลอดเวลาที่มีพระจันทร์ส่องสว่าง ในการที่พระเจ้าแผ่นดินได้บริจาคทรัพย์อันมีค่าแก่สามัญทั่วไป คนหูหนวกซึ่งเร่ร่อนไปในที่ต่างๆ บุญนี้ผู้อาวุโสกระทำด้วยความรัก ในบริเวณเสมาเจดีย์ เพื่อให้อยู่ร่วมกันด้วยความสวัสดี .....”<ref name=SAC/> လိက် မကၠာဲလဝ် နဘာသာသေံဂှ် နာဲသုန်ဓန် ကလေင်ကၠာဲကဵု လဝ် ဗတ်မန် ဗီုဏအ် သြဳမာသောဇာဂယကာတိင်(ယၟုမၞိဟ်) ညးမင်မွဲဒြပ်မၞုံၚုဟ်မးလၟိုန်ကာလ အခိင်ဂိတုတၟး ပ္ဍဲအရာဨကရာဇ်ကဵုဒါန်ဒြပ်မၞုံၚုဟ်မးကုမၞိဟ်သာမညဂမၠိုင် မၞိဟ်ကတောဝ်ဍိုင်ကြင်ကြောဝ်အာဒၞာဲတၞဟ်ဟ် ကုသဵုဏအ်မၞိဟ်အာယုက်ဇမၞော်တအ်ကၠောန်သ္ပနကဵုဓဝ်ဆာန် ပ္ဍဲဗဒါဲသီ(သေမာ) စေတဳ သွက်ဂွံမံင်ညးသကအ်မွဲစွံဗွဲတသိုက် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ လ္ၚတ်တုဲ ဗှ်လဝ် ဗီုဏအ် စမၠောအ်အက္ခရ် śrī maheṣī Cau Tātoṅṅa (ၐြဳ မဟေၑဳ စောတာတောင္င)<br> taya guna-ganani ciya candra (တယ ဂုနဂနနိ စိယ စန္ဒြ)<br> vase byarupaṁ vyāgā smarā (ဝသေ ဗျရုပံ ဝျာဂါ သ္မရာ)<br> Badhirāma rāja gana jaga vāsthāna (ဗဓိရာမ ရာဇ ဂန ဇဂ ဝါသ္ထာန)<br> Avo’ puñ piyāy kundav (အဝေါအ် ပုည် ပိယာယ် ကုန္ဒဝ်)<br> simoḥ Cau Tātoṅ (da) – ko – (သိမေား စောတူတောင် (ဒ/အ ဓိ) ကော(ဇာ)—)<br> (smaṅ -o —i —nor)sasā(r je lnay) (သ္မင် -ေါ -ိ နောရ်) သသာ(ရ် ဇေ လၞယ်) <br> —w(sar ‘ā -e-)māsa/manas (pajara —) (သရ် အာ -ေ-) မာသ/မနသ် (ပဇရ - - -) <br><ref name=monzel>{{cite web |last=Monzel |first=Nai Bee Htaw |date=July 6, 2025 |title= Reading Ban Dong Khlo Inscription 1: A Philological and Historical Analysis |url=https://www.academia.edu/130353660/Reading_Ban_Dong_Khlo_Inscription_1_A_Philological_and_Historical_Analysis |website= |location= |publisher=Open |access-date=}}</ref> ကမၠာဲဘာသာအေင်္ဂလိက် (1) The glorious great queen, Cau Tātonna, (2) whose multitude of virtues is like the moon, (3) possessing divine beauty, strength, and love, (4) resides at the royal abode of King Badhirāma, lord of the world. (5) This is the merit of the chief queen, (6) named Cau Tātoṅ… (7-8) (who prays for liberation) from the cycle of rebirth (saṃsāra) …<ref name=monzel/> (၁) သဳရဳမဟေသဳစောတာတောင် (၂)ညး မနွံ ကုဂုဏ်ဗွဲမဂၠိုင် မတုပ် ညံင်ရဴသၟိင်ဂိတု မနွံ ကုစြးစရာဲမဆာဲ၊ သြဇာ၊ ဇြဟာန် (၃) ပ္ဍဲ ဇရေင် နန်သၟိင်ဗဓိရာမ မ ညး ပကင်ရင် ဂၠးတိ။ (၅) ဣဝွံ ဒှ် ကုသိုလ် ပိယာယ်ကန္ဒဝ် (ဂၞကျာ်ဇၞော်) (၆) မနွံယၟုစောတာတောင် (ညးမရာဒနာ သၟိက်တိတ်ဗၠး နူ သံသာ)။ == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:လိက်ပတ်မန်]] 34a3eum2b7f0bxvf2cjt1uaza20ke4p 45919 45918 2025-07-07T16:53:13Z Htawmonzel 25 45919 wikitext text/x-wiki {{Infobox artifact | name = လိက်တၟအ် ၜါန်ဍောင်ခၠဝ် | native_name = | native_name_lang = | image = | image_size = | alt = ဗီုရုပ် လိက်တၟအ် | image2 = | image2_size = | alt2 = | image_caption     = | material = တၟအ် | size = |height = |width = |weight = |long = | writing = န ဘာသာသံင်သကြိုတ်၊ ဘာသာမန် | symbols = | created = နူအေဒဳ ၉ ဗွဝ်ကၠံ | discovered = ၂၀၁၀ | discovered_place  = ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်၊ ပွိုင်ဝင်ကဝင်၊ ခရိုင်ဏာမ်နေဲ၊ တွဵုရးဖေတ်ချ်ပုန်၊ ရးမရာဇ်သေံ | discovered_coords = | discovered_date   = | discovered_by = | location = | classification = | culture = စၟတ်သမ္တီ မဒါန် | id = | map = {{Location map|Thailand |relief = 1 |width = 250 |float = central |caption = ဒၞာဲကွာန်ၜင်ကဴ မၞုံ |alt = |label = ကွာန်ၜင်ကဴ |mark = Blue_pog.svg |marksize = 9 |lat_deg = 16 |lat_min = 22 |lat_sec = 14 |lat_dir = N |lon_deg = 101 |lon_min = 57 |lon_sec = 05 |lon_dir = E }} }} '''လိက်တၟအ်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်''' ဝွံ ဒှ် လိက် မချူလဝ် နကုဘာသာသံသကြိုတ် ကု ဘာသာမန်တြေံ၊ ဂွံဆဵုကေတ် နူ ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ် တုဲ လၟုဟ် ထ္ၜးပျးလဝ် ပ္ဍဲ ဒတန်အာဲကၟာဲယေန်သၞာင် သြဳထေပ် (Si Thep Historical Park)။ == ဒၞာဲမူလ == အတိုင် လိက်စဳရေင် Fine Arts Office 4 မ္ဂး လိက်တၟအ်ဝွံ ဂွံဆဵုကေတ် နူ သၞာံ ၂၀၁၀ ဂိတုဒဳဇြေမ္ဗာ ၁၇၊ ပ္ဍဲ ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်၊ ပွိုင်ဝင်ကဝင်၊ ခရိုင်ဏာမ်နေဲ၊ တွဵုရးဖေတ်ချ်ပုန်၊ ရးမရာဇ်သေံ (Ban Dong Khlo, Village No. 6, Wang Kwang Subdistrict, Nam Nao District, Phetchabun Province)၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ထ္ၜးပြးလဝ် ပ္ဍဲဒေသဂှ်တုဲ စတမ် နူ သၞာံ ၂၀၂၃ ဂိတုဒဳဇြေမ္ဗာ ၁ ဂှ် ပြံင်စွံ ဒၞာဲအာဲကၟာဲယေန်သၞာင်သြဳထေပ်ရ။<ref name=SAC>{{cite web |last= |first= |date=December 6, 2023 |title=สำนักศิลปากรที่ ๔ ลพบุรี ทำการเคลื่อนย้ายจารึกบ้านดงคล้อ ๑ และจารึกบ้านดงคล้อ ๒ ไปเก็บรักษาที่อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์ |url=https://db.sac.or.th/inscriptions/blog/detail/27144 |website=The Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre |location= |publisher=Open |access-date=July 7, 2025}}</ref> == ဗ္ၜတ် == လိက်တၟအ်ဝွံ အနာံ နွံ ၅၃ သေန္ဒဳမဳတာ၊ သမၠုင် ၁၄၆ သေန္ဒဳမဳတာ၊ သတီု ၁၂ သေန္ဒဳမဳတာ။ ပ္ဍဲတၟအ်ဂှ် ချူလဝ် လိက်မွဲကရေက် သီုဖအိုတ် နွံ (၈) ပၞောန်၊ ၄ ပၞောန်ဂှ် ကိုပ်ကၠာဂှ် ချူလဝ် ဘာသာသံင်သကြိုတ်၊ သၟေဟ် ၄ ပၞောန်ဂှ် ချူလဝ် နဘာသာမန်တြေံ နအက္ခရ်ပလ္လဝ။<ref name=SAC/> == အဓိပ္ပါယ် == တၠပညာသေံ နူဌာနလိက်တြေံ တိုက်ဗွဟ်လိက် ဗှ်လဝ် “ศรีมาโสชาคยการติง (ชื่อคน) ผู้รักษาทรัพย์อันมีค่าตลอดเวลาที่มีพระจันทร์ส่องสว่าง ในการที่พระเจ้าแผ่นดินได้บริจาคทรัพย์อันมีค่าแก่สามัญทั่วไป คนหูหนวกซึ่งเร่ร่อนไปในที่ต่างๆ บุญนี้ผู้อาวุโสกระทำด้วยความรัก ในบริเวณเสมาเจดีย์ เพื่อให้อยู่ร่วมกันด้วยความสวัสดี .....”<ref name=SAC/> လိက် မကၠာဲလဝ် နဘာသာသေံဂှ် နာဲသုန်ဓန် ကလေင်ကၠာဲကဵု လဝ် ဗတ်မန် ဗီုဏအ် သြဳမာသောဇာဂယကာတိင်(ယၟုမၞိဟ်) ညးမင်မွဲဒြပ်မၞုံၚုဟ်မးလၟိုန်ကာလ အခိင်ဂိတုတၟး ပ္ဍဲအရာဨကရာဇ်ကဵုဒါန်ဒြပ်မၞုံၚုဟ်မးကုမၞိဟ်သာမညဂမၠိုင် မၞိဟ်ကတောဝ်ဍိုင်ကြင်ကြောဝ်အာဒၞာဲတၞဟ်ဟ် ကုသဵုဏအ်မၞိဟ်အာယုက်ဇမၞော်တအ်ကၠောန်သ္ပနကဵုဓဝ်ဆာန် ပ္ဍဲဗဒါဲသီ(သေမာ) စေတဳ သွက်ဂွံမံင်ညးသကအ်မွဲစွံဗွဲတသိုက် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ လ္ၚတ်တုဲ ဗှ်လဝ် ဗီုဏအ် စမၠောအ်အက္ခရ် śrī maheṣī Cau Tātoṅṅa (ၐြဳ မဟေၑဳ စောတာတောင္င)<br> taya guna-ganani ciya candra (တယ ဂုနဂနနိ စိယ စန္ဒြ)<br> vase byarupaṁ vyāgā smarā (ဝသေ ဗျရုပံ ဝျာဂါ သ္မရာ)<br> Badhirāma rāja gana jaga vāsthāna (ဗဓိရာမ ရာဇ ဂန ဇဂ ဝါသ္ထာန)<br> Avo’ puñ piyāy kundav (အဝေါအ် ပုည် ပိယာယ် ကုန္ဒဝ်)<br> simoḥ Cau Tātoṅ (da) – ko – (သိမေား စောတူတောင် (ဒ/အ ဓိ) ကော(ဇာ)—)<br> (smaṅ -o —i —nor)sasā(r je lnay) (သ္မင် -ေါ -ိ နောရ်) သသာ(ရ် ဇေ လၞယ်) <br> —w(sar ‘ā -e-)māsa/manas (pajara —) (သရ် အာ -ေ-) မာသ/မနသ် (ပဇရ - - -) <br><ref name=monzel>{{cite web |last=Monzel |first=Nai Bee Htaw |date=July 6, 2025 |title= Reading Ban Dong Khlo Inscription 1: A Philological and Historical Analysis |url=https://www.academia.edu/130353660/Reading_Ban_Dong_Khlo_Inscription_1_A_Philological_and_Historical_Analysis |website= |location= |publisher=Open |access-date=}}</ref> ကမၠာဲဘာသာအေင်္ဂလိက် (1) The glorious great queen, Cau Tātonna, (2) whose multitude of virtues is like the moon, (3) possessing divine beauty, strength, and love, (4) resides at the royal abode of King Badhirāma, lord of the world. (5) This is the merit of the chief queen, (6) named Cau Tātoṅ… (7-8) (who prays for liberation) from the cycle of rebirth (saṃsāra) …<ref name=monzel/> (၁) သဳရဳမဟေသဳစောတာတောင် (၂)ညး မနွံ ကုဂုဏ်ဗွဲမဂၠိုင် မတုပ် ညံင်ရဴသၟိင်ဂိတု မနွံ ကုစြးစရာဲမဆာဲ၊ သြဇာ၊ ဇြဟာန် (၃) ပ္ဍဲ ဇရေင် နန်သၟိင်ဗဓိရာမ မ ညး ပကင်ရင် ဂၠးတိ။ (၅) ဣဝွံ ဒှ် ကုသိုလ် ပိယာယ်ကန္ဒဝ် (ဂၞကျာ်ဇၞော်) (၆) မနွံယၟုစောတာတောင် (ညးမရာဒနာ သၟိက်တိတ်ဗၠး နူ သံသာ)။ == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:လိက်ပတ်မန်]] 7ybl2q4zf001ht8212ne0y62lxibd3y 45920 45919 2025-07-07T16:55:12Z Htawmonzel 25 45920 wikitext text/x-wiki {{Infobox artifact | name = လိက်တၟအ် ၜါန်ဍောင်ခၠဝ် | native_name = | native_name_lang = | image = Ban Dong Khlo Inscription 1.jpg | image_size = | alt = ဗီုရုပ် လိက်တၟအ် | image2 = | image2_size = | alt2 = | image_caption     = | material = တၟအ် | size = |height = |width = |weight = |long = | writing = န ဘာသာသံင်သကြိုတ်၊ ဘာသာမန် | symbols = | created = နူအေဒဳ ၉ ဗွဝ်ကၠံ | discovered = ၂၀၁၀ | discovered_place  = ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်၊ ပွိုင်ဝင်ကဝင်၊ ခရိုင်ဏာမ်နေဲ၊ တွဵုရးဖေတ်ချ်ပုန်၊ ရးမရာဇ်သေံ | discovered_coords = | discovered_date   = | discovered_by = | location = | classification = | culture = စၟတ်သမ္တီ မဒါန် | id = | map = {{Location map|Thailand |relief = 1 |width = 250 |float = central |caption = ဒၞာဲကွာန်ၜင်ကဴ မၞုံ |alt = |label = ကွာန်ၜင်ကဴ |mark = Blue_pog.svg |marksize = 9 |lat_deg = 16 |lat_min = 22 |lat_sec = 14 |lat_dir = N |lon_deg = 101 |lon_min = 57 |lon_sec = 05 |lon_dir = E }} }} [[ဝှာင်:Ban Dong Khlo Inscription 1.jpg|thumb]] '''လိက်တၟအ်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်''' ဝွံ ဒှ် လိက် မချူလဝ် နကုဘာသာသံသကြိုတ် ကု ဘာသာမန်တြေံ၊ ဂွံဆဵုကေတ် နူ ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ် တုဲ လၟုဟ် ထ္ၜးပျးလဝ် ပ္ဍဲ ဒတန်အာဲကၟာဲယေန်သၞာင် သြဳထေပ် (Si Thep Historical Park)။ == ဒၞာဲမူလ == အတိုင် လိက်စဳရေင် Fine Arts Office 4 မ္ဂး လိက်တၟအ်ဝွံ ဂွံဆဵုကေတ် နူ သၞာံ ၂၀၁၀ ဂိတုဒဳဇြေမ္ဗာ ၁၇၊ ပ္ဍဲ ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်၊ ပွိုင်ဝင်ကဝင်၊ ခရိုင်ဏာမ်နေဲ၊ တွဵုရးဖေတ်ချ်ပုန်၊ ရးမရာဇ်သေံ (Ban Dong Khlo, Village No. 6, Wang Kwang Subdistrict, Nam Nao District, Phetchabun Province)၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ထ္ၜးပြးလဝ် ပ္ဍဲဒေသဂှ်တုဲ စတမ် နူ သၞာံ ၂၀၂၃ ဂိတုဒဳဇြေမ္ဗာ ၁ ဂှ် ပြံင်စွံ ဒၞာဲအာဲကၟာဲယေန်သၞာင်သြဳထေပ်ရ။<ref name=SAC>{{cite web |last= |first= |date=December 6, 2023 |title=สำนักศิลปากรที่ ๔ ลพบุรี ทำการเคลื่อนย้ายจารึกบ้านดงคล้อ ๑ และจารึกบ้านดงคล้อ ๒ ไปเก็บรักษาที่อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์ |url=https://db.sac.or.th/inscriptions/blog/detail/27144 |website=The Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre |location= |publisher=Open |access-date=July 7, 2025}}</ref> == ဗ္ၜတ် == လိက်တၟအ်ဝွံ အနာံ နွံ ၅၃ သေန္ဒဳမဳတာ၊ သမၠုင် ၁၄၆ သေန္ဒဳမဳတာ၊ သတီု ၁၂ သေန္ဒဳမဳတာ။ ပ္ဍဲတၟအ်ဂှ် ချူလဝ် လိက်မွဲကရေက် သီုဖအိုတ် နွံ (၈) ပၞောန်၊ ၄ ပၞောန်ဂှ် ကိုပ်ကၠာဂှ် ချူလဝ် ဘာသာသံင်သကြိုတ်၊ သၟေဟ် ၄ ပၞောန်ဂှ် ချူလဝ် နဘာသာမန်တြေံ နအက္ခရ်ပလ္လဝ။<ref name=SAC/> == အဓိပ္ပါယ် == တၠပညာသေံ နူဌာနလိက်တြေံ တိုက်ဗွဟ်လိက် ဗှ်လဝ် “ศรีมาโสชาคยการติง (ชื่อคน) ผู้รักษาทรัพย์อันมีค่าตลอดเวลาที่มีพระจันทร์ส่องสว่าง ในการที่พระเจ้าแผ่นดินได้บริจาคทรัพย์อันมีค่าแก่สามัญทั่วไป คนหูหนวกซึ่งเร่ร่อนไปในที่ต่างๆ บุญนี้ผู้อาวุโสกระทำด้วยความรัก ในบริเวณเสมาเจดีย์ เพื่อให้อยู่ร่วมกันด้วยความสวัสดี .....”<ref name=SAC/> လိက် မကၠာဲလဝ် နဘာသာသေံဂှ် နာဲသုန်ဓန် ကလေင်ကၠာဲကဵု လဝ် ဗတ်မန် ဗီုဏအ် သြဳမာသောဇာဂယကာတိင်(ယၟုမၞိဟ်) ညးမင်မွဲဒြပ်မၞုံၚုဟ်မးလၟိုန်ကာလ အခိင်ဂိတုတၟး ပ္ဍဲအရာဨကရာဇ်ကဵုဒါန်ဒြပ်မၞုံၚုဟ်မးကုမၞိဟ်သာမညဂမၠိုင် မၞိဟ်ကတောဝ်ဍိုင်ကြင်ကြောဝ်အာဒၞာဲတၞဟ်ဟ် ကုသဵုဏအ်မၞိဟ်အာယုက်ဇမၞော်တအ်ကၠောန်သ္ပနကဵုဓဝ်ဆာန် ပ္ဍဲဗဒါဲသီ(သေမာ) စေတဳ သွက်ဂွံမံင်ညးသကအ်မွဲစွံဗွဲတသိုက် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ လ္ၚတ်တုဲ ဗှ်လဝ် ဗီုဏအ် စမၠောအ်အက္ခရ် śrī maheṣī Cau Tātoṅṅa (ၐြဳ မဟေၑဳ စောတာတောင္င)<br> taya guna-ganani ciya candra (တယ ဂုနဂနနိ စိယ စန္ဒြ)<br> vase byarupaṁ vyāgā smarā (ဝသေ ဗျရုပံ ဝျာဂါ သ္မရာ)<br> Badhirāma rāja gana jaga vāsthāna (ဗဓိရာမ ရာဇ ဂန ဇဂ ဝါသ္ထာန)<br> Avo’ puñ piyāy kundav (အဝေါအ် ပုည် ပိယာယ် ကုန္ဒဝ်)<br> simoḥ Cau Tātoṅ (da) – ko – (သိမေား စောတူတောင် (ဒ/အ ဓိ) ကော(ဇာ)—)<br> (smaṅ -o —i —nor)sasā(r je lnay) (သ္မင် -ေါ -ိ နောရ်) သသာ(ရ် ဇေ လၞယ်) <br> —w(sar ‘ā -e-)māsa/manas (pajara —) (သရ် အာ -ေ-) မာသ/မနသ် (ပဇရ - - -) <br><ref name=monzel>{{cite web |last=Monzel |first=Nai Bee Htaw |date=July 6, 2025 |title= Reading Ban Dong Khlo Inscription 1: A Philological and Historical Analysis |url=https://www.academia.edu/130353660/Reading_Ban_Dong_Khlo_Inscription_1_A_Philological_and_Historical_Analysis |website= |location= |publisher=Open |access-date=}}</ref> ကမၠာဲဘာသာအေင်္ဂလိက် (1) The glorious great queen, Cau Tātonna, (2) whose multitude of virtues is like the moon, (3) possessing divine beauty, strength, and love, (4) resides at the royal abode of King Badhirāma, lord of the world. (5) This is the merit of the chief queen, (6) named Cau Tātoṅ… (7-8) (who prays for liberation) from the cycle of rebirth (saṃsāra) …<ref name=monzel/> (၁) သဳရဳမဟေသဳစောတာတောင် (၂)ညး မနွံ ကုဂုဏ်ဗွဲမဂၠိုင် မတုပ် ညံင်ရဴသၟိင်ဂိတု မနွံ ကုစြးစရာဲမဆာဲ၊ သြဇာ၊ ဇြဟာန် (၃) ပ္ဍဲ ဇရေင် နန်သၟိင်ဗဓိရာမ မ ညး ပကင်ရင် ဂၠးတိ။ (၅) ဣဝွံ ဒှ် ကုသိုလ် ပိယာယ်ကန္ဒဝ် (ဂၞကျာ်ဇၞော်) (၆) မနွံယၟုစောတာတောင် (ညးမရာဒနာ သၟိက်တိတ်ဗၠး နူ သံသာ)။ == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:လိက်ပတ်မန်]] 2gplg5a8zj2tanjl3oxiwwjbtu2c258 45921 45920 2025-07-07T16:57:34Z Htawmonzel 25 45921 wikitext text/x-wiki {{Infobox artifact | name = လိက်တၟအ် ၜါန်ဍောင်ခၠဝ် | native_name = | native_name_lang = | image = Rubbing of Ban Dong Khlo Inscription 1.png | image_size = | alt = ဗီုရုပ် လိက်တၟအ် | image2 = | image2_size = | alt2 = | image_caption     = | material = တၟအ် | size = |height = |width = |weight = |long = | writing = န ဘာသာသံင်သကြိုတ်၊ ဘာသာမန် | symbols = | created = နူအေဒဳ ၉ ဗွဝ်ကၠံ | discovered = ၂၀၁၀ | discovered_place  = ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်၊ ပွိုင်ဝင်ကဝင်၊ ခရိုင်ဏာမ်နေဲ၊ တွဵုရးဖေတ်ချ်ပုန်၊ ရးမရာဇ်သေံ | discovered_coords = | discovered_date   = | discovered_by = | location = | classification = | culture = စၟတ်သမ္တီ မဒါန် | id = | map = {{Location map|Thailand |relief = 1 |width = 250 |float = central |caption = ဒၞာဲကွာန်ၜင်ကဴ မၞုံ |alt = |label = ကွာန်ၜင်ကဴ |mark = Blue_pog.svg |marksize = 9 |lat_deg = 16 |lat_min = 22 |lat_sec = 14 |lat_dir = N |lon_deg = 101 |lon_min = 57 |lon_sec = 05 |lon_dir = E }} }} [[ဝှာင်:Ban Dong Khlo Inscription 1.jpg|thumb]] '''လိက်တၟအ်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်''' ဝွံ ဒှ် လိက် မချူလဝ် နကုဘာသာသံသကြိုတ် ကု ဘာသာမန်တြေံ၊ ဂွံဆဵုကေတ် နူ ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ် တုဲ လၟုဟ် ထ္ၜးပျးလဝ် ပ္ဍဲ ဒတန်အာဲကၟာဲယေန်သၞာင် သြဳထေပ် (Si Thep Historical Park)။ == ဒၞာဲမူလ == အတိုင် လိက်စဳရေင် Fine Arts Office 4 မ္ဂး လိက်တၟအ်ဝွံ ဂွံဆဵုကေတ် နူ သၞာံ ၂၀၁၀ ဂိတုဒဳဇြေမ္ဗာ ၁၇၊ ပ္ဍဲ ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်၊ ပွိုင်ဝင်ကဝင်၊ ခရိုင်ဏာမ်နေဲ၊ တွဵုရးဖေတ်ချ်ပုန်၊ ရးမရာဇ်သေံ (Ban Dong Khlo, Village No. 6, Wang Kwang Subdistrict, Nam Nao District, Phetchabun Province)၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ထ္ၜးပြးလဝ် ပ္ဍဲဒေသဂှ်တုဲ စတမ် နူ သၞာံ ၂၀၂၃ ဂိတုဒဳဇြေမ္ဗာ ၁ ဂှ် ပြံင်စွံ ဒၞာဲအာဲကၟာဲယေန်သၞာင်သြဳထေပ်ရ။<ref name=SAC>{{cite web |last= |first= |date=December 6, 2023 |title=สำนักศิลปากรที่ ๔ ลพบุรี ทำการเคลื่อนย้ายจารึกบ้านดงคล้อ ๑ และจารึกบ้านดงคล้อ ๒ ไปเก็บรักษาที่อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์ |url=https://db.sac.or.th/inscriptions/blog/detail/27144 |website=The Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre |location= |publisher=Open |access-date=July 7, 2025}}</ref> == ဗ္ၜတ် == လိက်တၟအ်ဝွံ အနာံ နွံ ၅၃ သေန္ဒဳမဳတာ၊ သမၠုင် ၁၄၆ သေန္ဒဳမဳတာ၊ သတီု ၁၂ သေန္ဒဳမဳတာ။ ပ္ဍဲတၟအ်ဂှ် ချူလဝ် လိက်မွဲကရေက် သီုဖအိုတ် နွံ (၈) ပၞောန်၊ ၄ ပၞောန်ဂှ် ကိုပ်ကၠာဂှ် ချူလဝ် ဘာသာသံင်သကြိုတ်၊ သၟေဟ် ၄ ပၞောန်ဂှ် ချူလဝ် နဘာသာမန်တြေံ နအက္ခရ်ပလ္လဝ။<ref name=SAC/> == အဓိပ္ပါယ် == တၠပညာသေံ နူဌာနလိက်တြေံ တိုက်ဗွဟ်လိက် ဗှ်လဝ် “ศรีมาโสชาคยการติง (ชื่อคน) ผู้รักษาทรัพย์อันมีค่าตลอดเวลาที่มีพระจันทร์ส่องสว่าง ในการที่พระเจ้าแผ่นดินได้บริจาคทรัพย์อันมีค่าแก่สามัญทั่วไป คนหูหนวกซึ่งเร่ร่อนไปในที่ต่างๆ บุญนี้ผู้อาวุโสกระทำด้วยความรัก ในบริเวณเสมาเจดีย์ เพื่อให้อยู่ร่วมกันด้วยความสวัสดี .....”<ref name=SAC/> လိက် မကၠာဲလဝ် နဘာသာသေံဂှ် နာဲသုန်ဓန် ကလေင်ကၠာဲကဵု လဝ် ဗတ်မန် ဗီုဏအ် သြဳမာသောဇာဂယကာတိင်(ယၟုမၞိဟ်) ညးမင်မွဲဒြပ်မၞုံၚုဟ်မးလၟိုန်ကာလ အခိင်ဂိတုတၟး ပ္ဍဲအရာဨကရာဇ်ကဵုဒါန်ဒြပ်မၞုံၚုဟ်မးကုမၞိဟ်သာမညဂမၠိုင် မၞိဟ်ကတောဝ်ဍိုင်ကြင်ကြောဝ်အာဒၞာဲတၞဟ်ဟ် ကုသဵုဏအ်မၞိဟ်အာယုက်ဇမၞော်တအ်ကၠောန်သ္ပနကဵုဓဝ်ဆာန် ပ္ဍဲဗဒါဲသီ(သေမာ) စေတဳ သွက်ဂွံမံင်ညးသကအ်မွဲစွံဗွဲတသိုက် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ လ္ၚတ်တုဲ ဗှ်လဝ် ဗီုဏအ် စမၠောအ်အက္ခရ် śrī maheṣī Cau Tātoṅṅa (ၐြဳ မဟေၑဳ စောတာတောင္င)<br> taya guna-ganani ciya candra (တယ ဂုနဂနနိ စိယ စန္ဒြ)<br> vase byarupaṁ vyāgā smarā (ဝသေ ဗျရုပံ ဝျာဂါ သ္မရာ)<br> Badhirāma rāja gana jaga vāsthāna (ဗဓိရာမ ရာဇ ဂန ဇဂ ဝါသ္ထာန)<br> Avo’ puñ piyāy kundav (အဝေါအ် ပုည် ပိယာယ် ကုန္ဒဝ်)<br> simoḥ Cau Tātoṅ (da) – ko – (သိမေား စောတူတောင် (ဒ/အ ဓိ) ကော(ဇာ)—)<br> (smaṅ -o —i —nor)sasā(r je lnay) (သ္မင် -ေါ -ိ နောရ်) သသာ(ရ် ဇေ လၞယ်) <br> —w(sar ‘ā -e-)māsa/manas (pajara —) (သရ် အာ -ေ-) မာသ/မနသ် (ပဇရ - - -) <br><ref name=monzel>{{cite web |last=Monzel |first=Nai Bee Htaw |date=July 6, 2025 |title= Reading Ban Dong Khlo Inscription 1: A Philological and Historical Analysis |url=https://www.academia.edu/130353660/Reading_Ban_Dong_Khlo_Inscription_1_A_Philological_and_Historical_Analysis |website= |location= |publisher=Open |access-date=}}</ref> ကမၠာဲဘာသာအေင်္ဂလိက် (1) The glorious great queen, Cau Tātonna, (2) whose multitude of virtues is like the moon, (3) possessing divine beauty, strength, and love, (4) resides at the royal abode of King Badhirāma, lord of the world. (5) This is the merit of the chief queen, (6) named Cau Tātoṅ… (7-8) (who prays for liberation) from the cycle of rebirth (saṃsāra) …<ref name=monzel/> (၁) သဳရဳမဟေသဳစောတာတောင် (၂)ညး မနွံ ကုဂုဏ်ဗွဲမဂၠိုင် မတုပ် ညံင်ရဴသၟိင်ဂိတု မနွံ ကုစြးစရာဲမဆာဲ၊ သြဇာ၊ ဇြဟာန် (၃) ပ္ဍဲ ဇရေင် နန်သၟိင်ဗဓိရာမ မ ညး ပကင်ရင် ဂၠးတိ။ (၅) ဣဝွံ ဒှ် ကုသိုလ် ပိယာယ်ကန္ဒဝ် (ဂၞကျာ်ဇၞော်) (၆) မနွံယၟုစောတာတောင် (ညးမရာဒနာ သၟိက်တိတ်ဗၠး နူ သံသာ)။ == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:လိက်ပတ်မန်]] r8jeixthiwy4nbeq6n9yv68sbch2fkj 45922 45921 2025-07-07T17:01:26Z Htawmonzel 25 45922 wikitext text/x-wiki {{Infobox artifact | name = လိက်တၟအ် ၜါန်ဍောင်ခၠဝ် | native_name = | native_name_lang = | image = Rubbing of Ban Dong Khlo Inscription 1.png | image_size = | alt = ဗီုရုပ် လိက်တၟအ် | image2 = | image2_size = | alt2 = | image_caption     = | material = တၟအ် | size = |height = |width = |weight = |long = | writing = န ဘာသာသံင်သကြိုတ်၊ ဘာသာမန် | symbols = | created = နူအေဒဳ ၉ ဗွဝ်ကၠံ | discovered = ၂၀၁၀ | discovered_place  = ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်၊ ပွိုင်ဝင်ကဝင်၊ ခရိုင်ဏာမ်နေဲ၊ တွဵုရးဖေတ်ချ်ပုန်၊ ရးမရာဇ်သေံ | discovered_coords = | discovered_date   = | discovered_by = | location = | classification = | culture = စၟတ်သမ္တီ မဒါန် | id = | map = {{Location map|Thailand |relief = 1 |width = 250 |float = central |caption = ဒၞာဲကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ် မၞုံ |alt = |label = ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ် |mark = Blue_pog.svg |marksize = 9 |lat_deg = 16 |lat_min = 58 |lat_sec = 46 |lat_dir = N |lon_deg = 101 |lon_min = 37 |lon_sec = 04 |lon_dir = E }} }} [[ဝှာင်:Ban Dong Khlo Inscription 1.jpg|thumb]] '''လိက်တၟအ်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်''' ဝွံ ဒှ် လိက် မချူလဝ် နကုဘာသာသံသကြိုတ် ကု ဘာသာမန်တြေံ၊ ဂွံဆဵုကေတ် နူ ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ် တုဲ လၟုဟ် ထ္ၜးပျးလဝ် ပ္ဍဲ ဒတန်အာဲကၟာဲယေန်သၞာင် သြဳထေပ် (Si Thep Historical Park)။ == ဒၞာဲမူလ == အတိုင် လိက်စဳရေင် Fine Arts Office 4 မ္ဂး လိက်တၟအ်ဝွံ ဂွံဆဵုကေတ် နူ သၞာံ ၂၀၁၀ ဂိတုဒဳဇြေမ္ဗာ ၁၇၊ ပ္ဍဲ ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်၊ ပွိုင်ဝင်ကဝင်၊ ခရိုင်ဏာမ်နေဲ၊ တွဵုရးဖေတ်ချ်ပုန်၊ ရးမရာဇ်သေံ (Ban Dong Khlo, Village No. 6, Wang Kwang Subdistrict, Nam Nao District, Phetchabun Province)၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ထ္ၜးပြးလဝ် ပ္ဍဲဒေသဂှ်တုဲ စတမ် နူ သၞာံ ၂၀၂၃ ဂိတုဒဳဇြေမ္ဗာ ၁ ဂှ် ပြံင်စွံ ဒၞာဲအာဲကၟာဲယေန်သၞာင်သြဳထေပ်ရ။<ref name=SAC>{{cite web |last= |first= |date=December 6, 2023 |title=สำนักศิลปากรที่ ๔ ลพบุรี ทำการเคลื่อนย้ายจารึกบ้านดงคล้อ ๑ และจารึกบ้านดงคล้อ ๒ ไปเก็บรักษาที่อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์ |url=https://db.sac.or.th/inscriptions/blog/detail/27144 |website=The Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre |location= |publisher=Open |access-date=July 7, 2025}}</ref> == ဗ္ၜတ် == လိက်တၟအ်ဝွံ အနာံ နွံ ၅၃ သေန္ဒဳမဳတာ၊ သမၠုင် ၁၄၆ သေန္ဒဳမဳတာ၊ သတီု ၁၂ သေန္ဒဳမဳတာ။ ပ္ဍဲတၟအ်ဂှ် ချူလဝ် လိက်မွဲကရေက် သီုဖအိုတ် နွံ (၈) ပၞောန်၊ ၄ ပၞောန်ဂှ် ကိုပ်ကၠာဂှ် ချူလဝ် ဘာသာသံင်သကြိုတ်၊ သၟေဟ် ၄ ပၞောန်ဂှ် ချူလဝ် နဘာသာမန်တြေံ နအက္ခရ်ပလ္လဝ။<ref name=SAC/> == အဓိပ္ပါယ် == တၠပညာသေံ နူဌာနလိက်တြေံ တိုက်ဗွဟ်လိက် ဗှ်လဝ် “ศรีมาโสชาคยการติง (ชื่อคน) ผู้รักษาทรัพย์อันมีค่าตลอดเวลาที่มีพระจันทร์ส่องสว่าง ในการที่พระเจ้าแผ่นดินได้บริจาคทรัพย์อันมีค่าแก่สามัญทั่วไป คนหูหนวกซึ่งเร่ร่อนไปในที่ต่างๆ บุญนี้ผู้อาวุโสกระทำด้วยความรัก ในบริเวณเสมาเจดีย์ เพื่อให้อยู่ร่วมกันด้วยความสวัสดี .....”<ref name=SAC/> လိက် မကၠာဲလဝ် နဘာသာသေံဂှ် နာဲသုန်ဓန် ကလေင်ကၠာဲကဵု လဝ် ဗတ်မန် ဗီုဏအ် သြဳမာသောဇာဂယကာတိင်(ယၟုမၞိဟ်) ညးမင်မွဲဒြပ်မၞုံၚုဟ်မးလၟိုန်ကာလ အခိင်ဂိတုတၟး ပ္ဍဲအရာဨကရာဇ်ကဵုဒါန်ဒြပ်မၞုံၚုဟ်မးကုမၞိဟ်သာမညဂမၠိုင် မၞိဟ်ကတောဝ်ဍိုင်ကြင်ကြောဝ်အာဒၞာဲတၞဟ်ဟ် ကုသဵုဏအ်မၞိဟ်အာယုက်ဇမၞော်တအ်ကၠောန်သ္ပနကဵုဓဝ်ဆာန် ပ္ဍဲဗဒါဲသီ(သေမာ) စေတဳ သွက်ဂွံမံင်ညးသကအ်မွဲစွံဗွဲတသိုက် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ လ္ၚတ်တုဲ ဗှ်လဝ် ဗီုဏအ် စမၠောအ်အက္ခရ် śrī maheṣī Cau Tātoṅṅa (ၐြဳ မဟေၑဳ စောတာတောင္င)<br> taya guna-ganani ciya candra (တယ ဂုနဂနနိ စိယ စန္ဒြ)<br> vase byarupaṁ vyāgā smarā (ဝသေ ဗျရုပံ ဝျာဂါ သ္မရာ)<br> Badhirāma rāja gana jaga vāsthāna (ဗဓိရာမ ရာဇ ဂန ဇဂ ဝါသ္ထာန)<br> Avo’ puñ piyāy kundav (အဝေါအ် ပုည် ပိယာယ် ကုန္ဒဝ်)<br> simoḥ Cau Tātoṅ (da) – ko – (သိမေား စောတူတောင် (ဒ/အ ဓိ) ကော(ဇာ)—)<br> (smaṅ -o —i —nor)sasā(r je lnay) (သ္မင် -ေါ -ိ နောရ်) သသာ(ရ် ဇေ လၞယ်) <br> —w(sar ‘ā -e-)māsa/manas (pajara —) (သရ် အာ -ေ-) မာသ/မနသ် (ပဇရ - - -) <br><ref name=monzel>{{cite web |last=Monzel |first=Nai Bee Htaw |date=July 6, 2025 |title= Reading Ban Dong Khlo Inscription 1: A Philological and Historical Analysis |url=https://www.academia.edu/130353660/Reading_Ban_Dong_Khlo_Inscription_1_A_Philological_and_Historical_Analysis |website= |location= |publisher=Open |access-date=}}</ref> ကမၠာဲဘာသာအေင်္ဂလိက် (1) The glorious great queen, Cau Tātonna, (2) whose multitude of virtues is like the moon, (3) possessing divine beauty, strength, and love, (4) resides at the royal abode of King Badhirāma, lord of the world. (5) This is the merit of the chief queen, (6) named Cau Tātoṅ… (7-8) (who prays for liberation) from the cycle of rebirth (saṃsāra) …<ref name=monzel/> (၁) သဳရဳမဟေသဳစောတာတောင် (၂)ညး မနွံ ကုဂုဏ်ဗွဲမဂၠိုင် မတုပ် ညံင်ရဴသၟိင်ဂိတု မနွံ ကုစြးစရာဲမဆာဲ၊ သြဇာ၊ ဇြဟာန် (၃) ပ္ဍဲ ဇရေင် နန်သၟိင်ဗဓိရာမ မ ညး ပကင်ရင် ဂၠးတိ။ (၅) ဣဝွံ ဒှ် ကုသိုလ် ပိယာယ်ကန္ဒဝ် (ဂၞကျာ်ဇၞော်) (၆) မနွံယၟုစောတာတောင် (ညးမရာဒနာ သၟိက်တိတ်ဗၠး နူ သံသာ)။ == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:လိက်ပတ်မန်]] av7thguttxr22p2h6otp4h727prgz7s 45923 45922 2025-07-07T17:02:17Z Htawmonzel 25 45923 wikitext text/x-wiki {{Infobox artifact | name = လိက်တၟအ် ၜါန်ဍောင်ခၠဝ် | native_name = | native_name_lang = | image = Rubbing of Ban Dong Khlo Inscription 1.png | image_size = | alt = ဗီုရုပ် လိက်တၟအ် | image2 = | image2_size = | alt2 = | image_caption     = | material = တၟအ် | size = |height = |width = |weight = |long = | writing = န ဘာသာသံင်သကြိုတ်၊ ဘာသာမန် | symbols = | created = နူအေဒဳ ၉ ဗွဝ်ကၠံ | discovered = ၂၀၁၀ | discovered_place  = ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်၊ ပွိုင်ဝင်ကဝင်၊ ခရိုင်ဏာမ်နေဲ၊ တွဵုရးဖေတ်ချ်ပုန်၊ ရးမရာဇ်သေံ | discovered_coords = | discovered_date   = | discovered_by = | location = | classification = | culture = စၟတ်သမ္တီ မဒါန် | id = | map = {{Location map|Thailand |relief = 1 |width = 250 |float = central |caption = ဒၞာဲကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ် မၞုံ |alt = |label = ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ် |mark = Blue_pog.svg |marksize = 9 |lat_deg = 16 |lat_min = 58 |lat_sec = 46 |lat_dir = N |lon_deg = 101 |lon_min = 37 |lon_sec = 04 |lon_dir = E }} }} [[ဝှာင်:Ban Dong Khlo Inscription 1.jpg|thumb]] '''လိက်တၟအ်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်''' ဝွံ ဒှ် လိက် မချူလဝ် နကုဘာသာသံသကြိုတ် ကု ဘာသာမန်တြေံ၊ ဂွံဆဵုကေတ် နူ ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ် တုဲ လၟုဟ် ထ္ၜးပျးလဝ် ပ္ဍဲ ဒတန်အာဲကၟာဲယေန်သၞာင် သြဳထေပ် (Si Thep Historical Park)။ == ဒၞာဲမူလ == အတိုင် လိက်စဳရေင် Fine Arts Office 4 မ္ဂး လိက်တၟအ်ဝွံ ဂွံဆဵုကေတ် နူ သၞာံ ၂၀၁၀ ဂိတုဒဳဇြေမ္ဗာ ၁၇၊ ပ္ဍဲ ကွာန်ၜါန်ဍောင်ခၠဝ်၊ ပွိုင်ဝင်ကဝင်၊ ခရိုင်ဏာမ်နေဲ၊ တွဵုရးဖေတ်ချ်ပုန်၊ ရးမရာဇ်သေံ (Ban Dong Khlo, Village No. 6, Wang Kwang Subdistrict, Nam Nao District, Phetchabun Province)၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ထ္ၜးပြးလဝ် ပ္ဍဲဒေသဂှ်တုဲ စတမ် နူ သၞာံ ၂၀၂၃ ဂိတုဒဳဇြေမ္ဗာ ၁ ဂှ် ပြံင်စွံ ဒၞာဲအာဲကၟာဲယေန်သၞာင်သြဳထေပ်ရ။<ref name=SAC>{{cite web |last= |first= |date=December 6, 2023 |title=สำนักศิลปากรที่ ๔ ลพบุรี ทำการเคลื่อนย้ายจารึกบ้านดงคล้อ ๑ และจารึกบ้านดงคล้อ ๒ ไปเก็บรักษาที่อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์ |url=https://db.sac.or.th/inscriptions/blog/detail/27144 |website=The Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre |location= |publisher=Open |access-date=July 7, 2025}}</ref> == ဗ္ၜတ် == လိက်တၟအ်ဝွံ အနာံ နွံ ၅၃ သေန္ဒဳမဳတာ၊ သမၠုင် ၁၄၆ သေန္ဒဳမဳတာ၊ သတီု ၁၂ သေန္ဒဳမဳတာ။ ပ္ဍဲတၟအ်ဂှ် ချူလဝ် လိက်မွဲကရေက် သီုဖအိုတ် နွံ (၈) ပၞောန်၊ ၄ ပၞောန်ဂှ် ကိုပ်ကၠာဂှ် ချူလဝ် ဘာသာသံင်သကြိုတ်၊ သၟေဟ် ၄ ပၞောန်ဂှ် ချူလဝ် နဘာသာမန်တြေံ နအက္ခရ်ပလ္လဝ။<ref name=SAC/> == အဓိပ္ပါယ် == တၠပညာသေံ နူဌာနလိက်တြေံ တိုက်ဗွဟ်လိက် ဗှ်လဝ် “ศรีมาโสชาคยการติง (ชื่อคน) ผู้รักษาทรัพย์อันมีค่าตลอดเวลาที่มีพระจันทร์ส่องสว่าง ในการที่พระเจ้าแผ่นดินได้บริจาคทรัพย์อันมีค่าแก่สามัญทั่วไป คนหูหนวกซึ่งเร่ร่อนไปในที่ต่างๆ บุญนี้ผู้อาวุโสกระทำด้วยความรัก ในบริเวณเสมาเจดีย์ เพื่อให้อยู่ร่วมกันด้วยความสวัสดี .....”<ref name=SAC/> လိက် မကၠာဲလဝ် နဘာသာသေံဂှ် နာဲသုန်ဓန် ကလေင်ကၠာဲကဵု လဝ် ဗတ်မန် ဗီုဏအ် သြဳမာသောဇာဂယကာတိင်(ယၟုမၞိဟ်) ညးမင်မွဲဒြပ်မၞုံၚုဟ်မးလၟိုန်ကာလ အခိင်ဂိတုတၟး ပ္ဍဲအရာဨကရာဇ်ကဵုဒါန်ဒြပ်မၞုံၚုဟ်မးကုမၞိဟ်သာမညဂမၠိုင် မၞိဟ်ကတောဝ်ဍိုင်ကြင်ကြောဝ်အာဒၞာဲတၞဟ်ဟ် ကုသဵုဏအ်မၞိဟ်အာယုက်ဇမၞော်တအ်ကၠောန်သ္ပနကဵုဓဝ်ဆာန် ပ္ဍဲဗဒါဲသီ(သေမာ) စေတဳ သွက်ဂွံမံင်ညးသကအ်မွဲစွံဗွဲတသိုက် နာဲဗဳထဝ်မန်ဇြာ လ္ၚတ်တုဲ ဗှ်လဝ် ဗီုဏအ် စမၠောအ်အက္ခရ် śrī maheṣī Cau Tātoṅṅa (ၐြဳ မဟေၑဳ စောတာတောင္င)<br> taya guna-ganani ciya candra (တယ ဂုနဂနနိ စိယ စန္ဒြ)<br> vase byarupaṁ vyāgā smarā (ဝသေ ဗျရုပံ ဝျာဂါ သ္မရာ)<br> Badhirāma rāja gana jaga vāsthāna (ဗဓိရာမ ရာဇ ဂန ဇဂ ဝါသ္ထာန)<br> Avo’ puñ piyāy kundav (အဝေါအ် ပုည် ပိယာယ် ကုန္ဒဝ်)<br> simoḥ Cau Tātoṅ (da) – ko – (သိမေား စောတူတောင် (ဒ/အ ဓိ) ကော(ဇာ)—)<br> (smaṅ -o —i —nor)sasā(r je lnay) (သ္မင် -ေါ -ိ နောရ်) သသာ(ရ် ဇေ လၞယ်) <br> —w(sar ‘ā -e-)māsa/manas (pajara —) (သရ် အာ -ေ-) မာသ/မနသ် (ပဇရ - - -) <br><ref name=monzel>{{cite web |last=Monzel |first=Nai Bee Htaw |date=July 6, 2025 |title= Reading Ban Dong Khlo Inscription 1: A Philological and Historical Analysis |url=https://www.academia.edu/130353660/Reading_Ban_Dong_Khlo_Inscription_1_A_Philological_and_Historical_Analysis |website= |location= |publisher=Open |access-date=}}</ref> ကမၠာဲဘာသာအေင်္ဂလိက် (1) The glorious great queen, Cau Tātonna, (2) whose multitude of virtues is like the moon, (3) possessing divine beauty, strength, and love, (4) resides at the royal abode of King Badhirāma, lord of the world. (5) This is the merit of the chief queen, (6) named Cau Tātoṅ… (7-8) (who prays for liberation) from the cycle of rebirth (saṃsāra) …<ref name=monzel/> (၁) သဳရဳမဟေသဳစောတာတောင် (၂)ညး မနွံ ကုဂုဏ်ဗွဲမဂၠိုင် မတုပ် ညံင်ရဴသၟိင်ဂိတု မနွံ ကုစြးစရာဲမဆာဲ၊ သြဇာ၊ ဇြဟာန် (၃) ပ္ဍဲ ဇရေင် နန်သၟိင်ဗဓိရာမ မ ညး ပကင်ရင် ဂၠးတိ။ (၅) ဣဝွံ ဒှ် ကုသိုလ် ပိယာယ်ကန္ဒဝ် (ဂၞကျာ်ဇၞော်) (၆) မနွံယၟုစောတာတောင် (ညးမရာဒနာ သၟိက်တိတ်ဗၠး နူ သံသာ)။ == နိဿဲ == {{Reflist}} [[Category:BEHM]] [[Category:လိက်ပတ်မန်]] {{Mon inscriptions}} ge1ggfu0o04n8fscdnpe78fjyigl1jz