Ruġġieru I ta' Sqallija

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="mt">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipedija</sitename>
    <dbname>mtwiki</dbname>
    <base>https://mt.wikipedia.org/wiki/Il-Pa%C4%A1na_prin%C4%8Bipali</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.8</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Medja</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Speċjali</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Diskussjoni</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Utent</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Diskussjoni utent</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikipedija</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Diskussjoni Wikipedija</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Stampa</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Diskussjoni stampa</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Diskussjoni MediaWiki</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Mudell</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Diskussjoni mudell</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Għajnuna</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Diskussjoni għajnuna</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Kategorija</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Diskussjoni kategorija</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">Portal</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">Diskussjoni portal</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Module talk</namespace>
      <namespace key="1728" case="first-letter">Event</namespace>
      <namespace key="1729" case="first-letter">Event talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Ruġġieru I ta' Sqallija</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1138</id>
    <revision>
      <id>323852</id>
      <parentid>273258</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T23:15:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>78.133.1.126</ip>
      </contributor>
      <comment>Spelling and oriġinal title of count roger band in malta</comment>
      <origin>323852</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7227" sha1="30f9urufdtbo3d4x2tkn6cctayj4p7f" xml:space="preserve">{{Infobox bijografija}}

'''Ruġġieru I ta' Sqallija''' (1031-1101), li kien l-iżġħar iben ta' [[Tankredi ta' Altavilla|Tankredi ta' Hauteville fi Franza]].

[[Goffredu Malaterra]], is-segretarju u bijografu ta' Ruġġieru I, kiteb fuq il-Konti Ruġġieru hekk: &quot;Kien żaġħżuġħ mibni sabiħ u għaref fil-kliem u l-pariri li jagħti, iħares lejn il-futur, u gwerrier qalbieni.&quot;

Ruġġieru u ħuh Robert Giscard, bħala gwerriera u espansjonisti tas-saltna tagħhom, kienu ilhom jattakkaw u jaħkmu belt wara l-oħra fl-Italja, sakemm, fl-1055 waslu fl-Italja ta' Isfel. Wara li fl-1057 kienu  attakkaw u ħakmu lill-ħakmu l-Kalabrija fl-105hom il-ħsieb li jaqsmu l-istrett ta' Messina u jinvadu lil Sqallija. Dak iż-żmien, din il-gżira kienet immexxija mill-Għarab Musulmani, waqt li l-popolazzjoni kienet fil-biċċa l-kbira magħmula minn Insara Biżantini Griegi. Sa dan iż-żmien, il-kbarat [[Għarab]] kienu saru indipendenti mis-sultan ta’ [[Tunis]]. F'Mejju 1061, l-aħwa de Hauteville, Robert u Roger, qasmu minn Reggio għal Messina biex jibdew jaħkmu partijiet mit-teritorju Sqalli. F'Ġunju 1063, Ruġġieru għeleb armata Musulmana fil- battalja ta' Cerami. Fl-1068, kiseb rebħa oħra fil-battalja ta' Misilmeri. F’Jannar tal-1072, l-aħwa ħadu taħt idejhom Palermo. Ħafna mis-suċċessi militari ta’ Robert kienu dovuti għall-appoġġ ta’ ħuh Ruġġieru. F’dan il-punt, Robert Guiscard, bħala sużeran, investa lil ħuh Ruġġieru bħala Konti ta' Sqallija. Robert żamm [[Palermo]], nofs [[Messina]], u l-parti tal-Grigal (il-Val Demone).

Fl-1085, Ruġġieru beda bil-mod il-mod jaħkem partijiet oħra ta' Sqallija, waħda wara l-oħra, f’kampanja militari kontinwa li baqgħet sejra għal bosta żmien b’konkwista wara l-oħra. F’Marzu 1086, [[Sirakusa]] ġiet mirbuħa, u fi Frar 1091, [[Noto]]. B’hekk wieħed jista’ jgħid li issa, Sqallija kollha kienet taħt il-ħakma tan-Normanni. Il-ħakma ta’ Ruġġieru fi Sqallija saret aktar assoluta u libera minn dik ta’ Robert Guiscard fl-Italja. Barra minn hekk, minħabba l-immigrazzjoni mill-[[Lombardi]] u n-[[Normanni]], il-[[Kristjaneżmu]] Latin gradwalment issostitwixxa t-twemmin tat-tradizzjoni Biżantina Griega.

Matul il-ħakma tiegħu Ruġġieru, bħala kap suprem, sar ukoll il-’mexxej’ tal-knisja Nisranija ta’ Sqallija. Il-Papa, kien bi pjaċir kbir irrikonoxxa lil Ruġġieru b’dan it-titlu, minħabba li dan kien irnexxielu jaħtaf ill-Sqallija minn mexxejja ta’ twemmin Musulman u tar-rit Biżantin. Fl-1098, il-Papa ta lil Ruggieru u lill-eredi tiegħu l-Legat Apostoliku ta’ Sqallija. Ruġġieru ħoloq isqfijiet tar-rit Latin, f'Sirakusa, Girgenti u bnadi oħra, hu kellu s-setgħa li jinnomina lill-isqfijiet il-ġodda, filwaqt li biddel l-Arċisqof ta' Palermo f'sede tad-djoċesi.

Fl-istess ħin, il-Konti Ruġġieru, żamm fit-tmexxija tiegħu sens ta’ tolleranza lejn dawk il-popli ta’ twemmin ieħor, bħal ma kienu l-[[Griegi Ortodossi]] u l[[-Għarab]] [[Musulmani]]. Saħansitra, Ruġġieru anki għen finanzjarjament il-bini ta ' aktar minn tnax-il monasteru Grieg fir-reġjun ta' Val Demone. Fl-ibliet, il-Musulmani, kienu kisbu dawn l-istess drittijiet u żammew il-moskej tagħhom, u l-libertà tal-kummerċ. Biss l-istatus tagħhom issa kien sar dak ta’ servi. Paradossalment, Ruġġieru kien ġabar il-massa tal-infanterija tiegħu mill-poplu Musulman.  Sant Anselmu jgħid li meta żar lill-Konti Ruġġieru waqt l-assedju ta’ Kapua, fl-1098, innota “numru kbir ta’ tined kannella tal-Għarab”. Fl-istess żmien, il-Lombardi u nies oħra mill-Italja ta’ Fuq kienu bdew jimigraw lejn in-Nofsinhar tal-Italja u Sqallija. Dan it-taħliet ta’ nies kompla naqqas il-qawwa u l-influenza Għarbija Musulmana fi Sqallija.

== Konti Ruġġieru u Malta ==
Jeżistu bosta leġġendi dwar il-miġja tal-Konti Ruġġieru f’Malta. Fost dawn il-leġġendi hemm dik li tgħid li l-Konti Ruġġieru żbarka bl-armata tiegħu f’Miġra l-Ferħa, sisien li huma impossibbli li wieħed jitla’ magħhom mil-livell tal-baħar. Skont xi wħud, il-Konti Ruġġieru feda l-poplu [[Kristjaneżmu|Nisrani]] [[Maltin|Malti]] mill-ħakma Għarbija Musulmana. Illum nafu li l-Insara li kien hawn f’Malta dak iż-żmien kienu x’aktarx barranin u meqjusa bħala lsiera. Fil-parti l-kbira tagħha, il-popolazzjoni ta’ Malta kienet Musulmana. Leġġenda oħra tgħid li l-Konti Ruġġieru rregala parti mill-kuluri tal-bandiera tiegħu lill-poplu Malti. Ħafna jsostnu li kien il-Konti Ruġġieru li reġa’ saħħaħ il-Kristjaneżmu f’Malta u anki stabbilixxa l-isqfijiet Insara wara ż-żmien tal-jasar Musulman. Ħafna minn dawn l-istejjer ġew mogħtija xeħta fattwali mill-ewwel [[Kittieb|kittieba]] tal-istorja ta’ Malta, fosthom [[Ġan Anton Vassallo]] (''Storia di Malta'', 1854). Nistgħu ngħidu li l-Konti Ruġġieru spiċċa elevat bħala l-aktar feddej importanti tal-Maltin wara [[Pawlu l-Appostlu|San Pawl]], tant li sa ftit żmien ilu fil-Katidral tal-Imdina, kull 4 ta’ Novembru, kien isir talb għal ruħu. Fir-[[Rabat (Malta)|Rabat]], wieħed mill-każini tal-banda hu msemmi għall-Konti Ruġġieru. Fil-[[Birgu]], fl-1990 kienu saru tifkiriet mit-twaqqif tal-parroċċa għax, skont bosta, kien mal-wasla ta’ dan il-gwerrier li l-Birgu kien sar parroċċa.

Illum nafu li wara li żbarka f’Malta, dan ġiegħel il-mexxeja tal-gżira juru l-alleanza tagħhom lejh, u wara salpa immedjatament lejn [[Għawdex]] u dlonk irritorna lejn Sqallija. Fil-ftit żmien li l-Konti Ruġġieru dam f’Malta ma biddel xejn mill-amministrazzjoni u l-ħajja ta’ kuljum tal-Maltin.

Leġġenda Maltija tgħid kif meta niżel l-art il-Konti Ruġġieru sab xi Maltin jilqgħuh u li riedu jgħinuh jikseb il-gżejjer u talbuh jagħtihom bandiera. Il-Konti qabad l-istandard tieghu li jingħad li kien jikkonsisti f'kaxxi bojod u ħomor, qasam biċċa minnu u rregalaha lil Maltin. Jingħad ukoll li dak ir-raġel li ħa l-bandiera kien jismu Ben Said. Fir-[[Rabat]] il-banda ċittadina u popolari tas-[[Soċjetà Mużikali ta' San Pawl|Soċjetà ta' San Pawl]] hi msemmija għall-Konti Ruġġieru.

Ruggieru miet fit-22 ta’ Ġunju 1101, f’Mileto, fl-Italja ta' Isfel, u ġie midfun fl-Abbazija Benedittina tas-Santissima Trinità. Mal-mewt ta’ Ruggieru, ibnu, Simon ta’ Hauteville, sar il-Konti ta’ Sqallija, b’ommu, Adelaide del Vasto, taġixxi bħala r-reġent tiegħu. Fit-28 ta’ Settembru 1105, fl-età ta’ 12-il sena, Simon miet, u t-titlu ta’ konti għadda lil ħuh iż-żgħir, Roger, li iventwalment sar Ruġġieru II ta’ Sqallija, b’Adelaide tkompli bħala reġent.

== &lt;big&gt;Biblijografija&lt;/big&gt; ==

* Cassar Carmel, ''Society, Culture and Identity in Early Modern Malta''.
*Chiarelli Leonard C., ''A History of Muslim Sicily''. Midsea Books. 2010.
*Dalli Charles,  ''Malta - The Medieval Millennium''. Midsea Books Ltd. 2006. 
*Vassallo  G.A., S''torja ta’ Malta'' ta’ Ġ.A. Vassallo, 1862;
*Wettinger Godfrey, ‘The Norman Heritage of Malta’,''Treasures of Malta'', Summer 1995, Vol. 1 n. 3.
[[Kategorija:Storja ta' Malta]]
[[Kategorija:Normanni]]
[[Kategorija:Twieldu fl-1031]]
[[Kategorija:Mietu fl-1101]]</text>
      <sha1>30f9urufdtbo3d4x2tkn6cctayj4p7f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Innijiet ta' Dun Karm Psaila</title>
    <ns>0</ns>
    <id>16384</id>
    <revision>
      <id>323853</id>
      <parentid>270513</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T03:02:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>46.11.130.91</ip>
      </contributor>
      <comment>/* L-Innu ta' Filgħodu */</comment>
      <origin>323853</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5714" sha1="kaa9lr7qjvc1tuzxxwbljrm8v0oylp8" xml:space="preserve">== Innu Ewkaristiku (''T’Adoriam Ostia Divina'') ==

Fost il-bosta innijiet reliġjużi li kiteb [[Dun Karm Psaila|Dun Karm]], wieħed li sar popolari anke barra minn Malta kien: “T’Adoriam Ostia Divina” jew “Nadurawk ja Ħobż tas-Sema”. Is-Surmast [[Ġużeppi Caruana]] kien talbu jikteb innu għall-okkażjoni tal-Kungress Ewkaristiku li sar f’Malta fl-1913. L-innu tant intgħoġob mill-isqfijiet preżenti għall-Kungress li ħaduh magħhom u xerrduh mad-dinja kollha, tant li llum dan l-innu huwa maqlub f’diversi lingwi, pereżempju bl-Ingliż għandu t-titlu &quot;Host Divine, we bow in worship &quot;. Inqaleb għall-Malti mill-istess poeta fl-1924.

T'adoriam, Ostia divina,&lt;br&gt; 
t'adoriam, Ostia d'amor.&lt;br&gt;
Tu dell'angelo il sospiro,&lt;br&gt;
tu dell'uomo sei l'onor. 

'''T'adoriam, Ostia divina,'''&lt;br&gt;
'''t'adoriam, Ostia d'amor.'''

T'adoriam, Ostia divina,&lt;br&gt;
t'adoriam, Ostia d'amor.&lt;br&gt;
Tu dei forti la dolcezza,&lt;br&gt;
tu dei deboli il vigor. 

'''T'adoriam, Ostia divina,''' &lt;br&gt;
'''t'adoriam, Ostia d'amor.'''

''(l-ewwel żewġ strofi bit-Taljan)''


Nadurawk, ja Ħobż tas-sema,&lt;br&gt;
Frott l-imħabba l-iżjed bnin;&lt;br&gt;
Jalla d-dinja tagħraf tħobbok,&lt;br&gt;
Fik il-qlub huma henjin.

'''Nadurawk, ja Ħobż tas-sema,'''&lt;br&gt;
'''Frott l-imħabba l-iżjed bnin.''' 

Nadurawk, ja Ħobż tas-sema,&lt;br&gt;
Frott l-imħabba l-iżjed bnin,&lt;br&gt;
Insellmulek, Alla moħbi,&lt;br&gt;
Inti biss taħkem is-snin.

'''Nadurawk, ja Ħobż tas-sema,'''&lt;br&gt;
'''Frott l-imħabba l-iżjed bnin.'''

''(l-aħħar żewġ strofi maqlubin għall-Malti)''

== L-Innu ta' Filgħodu u l-Innu ta' Filgħaxija ==

=== L-Innu ta' Filgħodu ===

Reġa’ sebaħ, ja Mulejja,&lt;br&gt;
Għati tiegħek dan il-Jum:&lt;br&gt;
Lejk nittajjar bil-ħsieb tiegħi&lt;br&gt;
Kull filgħodu malli nqum.&lt;br&gt;
Fix-xemx jiddi l-ġmiel ta’ wiċċek,&lt;br&gt;
Inti ssebbaħ il-ħolqien;&lt;br&gt;
Isellmulek l-art u s-sema&lt;br&gt;
Kull filgħodu bl-ogħla lsien.

Rit:&lt;br&gt;
'''Ja Mulejja niżżikħajr,'''&lt;br&gt;
'''Għaliex int tal-ħajja s-Sid:'''&lt;br&gt;
'''Fik is-setgħa, fik il-ħniena,'''&lt;br&gt;
'''Int fawwara ta’ kull ġid.'''

F’dan il-lejl li għadda fuqi&lt;br&gt;
Int ħaristni, Alla ħanin;&lt;br&gt;
Int wennistni minn kull biżgħa,&lt;br&gt;
Warrabt minni l-ħolm ħażin.&lt;br&gt;
Bħal missier f’telfa ta’ mħabba&lt;br&gt;
It-taħbit ta’ qalbi smajt;&lt;br&gt;
Xħitt is-saħħa ġewwa sidri&lt;br&gt;
Ma’ kull nifs li jiena tajt. 

Rit:

F’dan il-jum tħallix, Mulejja,&lt;br&gt;
Li jitnissel f’qalbi d-dnub;&lt;br&gt;
Inti taf li l-għadu tagħna&lt;br&gt;
Għandu x-xbiek dejjem minsub.&lt;br&gt;
Tini l-Omm tal-Iben tiegħek&lt;br&gt;
Biex tħarisni mit-tiġrib,&lt;br&gt;
U tgħallimni b’imħabbitha&lt;br&gt;
Kif inħaddan is-salib.

Rit:

=== L-Innu ta' Filgħaxija ===

Riesaq il-lejl, Mulejja,&lt;br&gt;
Bil-wegħda tal-mistrieħ;&lt;br&gt;
Ġa beda s-sema jħammar&lt;br&gt;
Fi nżul ix-xemx sabiħ:

Dalwaqt jixirfu l-kwiekeb,&lt;br&gt;
Fil-għoli tas-smewwiet;&lt;br&gt;
Dalwaqt il-ħajja torqod,&lt;br&gt;
Kull ħoss imut fis-skiet.

Rit: &lt;br&gt;
'''Inti, li dejjem tgħammar,'''&lt;br&gt;
'''Fis-sebħ ta’ jum bla tmiem,'''&lt;br&gt;
'''Fid-dlam tal-lejl ħarisna,'''&lt;br&gt;
'''Xerred ġo qlubna s-sliem.'''

Temmejna l-jum, Mulejja,&lt;br&gt;
Imqassam ħidma u serħ,&lt;br&gt;
Xi waqt miksur bin-niket;&lt;br&gt;
Mogħni xi waqt bil-ferħ.

Kollox mit-tieba tiegħek,&lt;br&gt;
Għax int Missier ħanin,&lt;br&gt;
Li trid il-ħlejjaq kollha&lt;br&gt;
Bi mħabbtek biss henjin. 

Rit:

Ieqaf, Mulej, mal-fqajjar,&lt;br&gt;
’Tih l-għata, ’tih l-għajxien,&lt;br&gt;
Sabbar lil min hu mibki,&lt;br&gt;
Serraħ lil min għajjien.

Iġbed bil-ħlewwa l-midneb,&lt;br&gt;
Li regħxek mingħajr jedd,&lt;br&gt;
Tħalli lil ħadd fil-biża’,&lt;br&gt;
Tal-ħaqq imur jimtedd. 

Rit:

== Innu lill-Madonna (Fil-Ħlewwa ta' Mejju) ==

Fil-ħlewwa ta’ Mejju, Omm tagħna Marija&lt;br&gt;
O kemm idoqq ħlejju dak ismek sabiħ&lt;br&gt;
Kemm toħroġ qawwija dil-kelma minn qalbna&lt;br&gt;
Bit-tama li talbna jagħtik l-akbar ġieħ.


'''Rit:''' 
'''Int l-għaxqa tas-sema'''&lt;br&gt;
'''Ix-xemx tal-ħolqien'''&lt;br&gt;
'''Int l-omm ta’ min ħalqek'''&lt;br&gt;
'''Bik mimli kull żmien.'''


Jekk tiftaħ fil-ġonna il-warda Maltija&lt;br&gt;
Tfakkarna o Madonna fil-lewn ta’ ħaddejk&lt;br&gt;
Jekk tidħak id-dija tal-kwiekeb irżina&lt;br&gt;
Tfakkarna o ħanina fid-dawl ta’ għajnejk. '''Rit:'''


Minn dejjem bint Alla, nadifa mill-ħtija&lt;br&gt;
Infrixt bħal qawsalla fuq ras il-bnedmin&lt;br&gt;
Int ftaħt o Marija l-għejun ta’ kull ħniena&lt;br&gt;
Fuq l-aħwa ħosbiena, fuq l-aħwa ħatjin. '''Rit:'''


Għalhekk ja sultana tal-ħlewwa Marija&lt;br&gt;
Int biss tama tagħna, int qawwa tar-ruħ&lt;br&gt;
Bil-grazzja mimlija kull waqt insellmulek&lt;br&gt;
Bil-ħrara ngħajtulek fis-siegħa tad-dmugħ. '''Rit:'''

== Innu lill-Qalb ta' Ġesù (Tina l-Ħlewwa) ==

Tina l-ħlewwa tal-ilsna tas-sema&lt;br&gt;
Biex il-ġieħ li jixraqlek nagħtuk,&lt;br&gt;
Qalb ħanina li taħfer li tagħder,&lt;br&gt;
Kif ħabbejtna nixtiequ nħobbuk. 

'''Rit:'''&lt;br&gt;
'''Qalb imqaddsa ta' Ġesù'''&lt;br&gt;
'''Li berikt lit-tfal ċkejknin'''&lt;br&gt;
'''Kebbes fina n-nar ta' mħabbtek'''&lt;br&gt;
'''Żommna miegħek imħaddnin.'''

Biex tifdina mill-jasar ewlieni,&lt;br&gt;
ta' missierek l-għamara ħallejt&lt;br&gt;
Int li tgħaxxaq is-sema bi ġmielek,&lt;br&gt;
ta' suritna fil-faqar inħbejt.

'''Rit:'''

L-aħħar qatra ta' demmek tajthielna,&lt;br&gt;
Meta b'daqqa ta' lanza nifduk,&lt;br&gt;
Int għallimtna tan-niket il-hena,&lt;br&gt;
Int għallimtna fil-hemm inberkuk.  

'''Rit:'''

== Innu tal-Papa (Għalxejn l-għedewwa jridu...) ==

Oh Kbir Sultan tas-Slaten&lt;br&gt; 
Mill-għoli tas-Smewwiet&lt;br&gt;
San Pietru jmexxi d-dgħajsa&lt;br&gt; 
Fil-koroh dlamijiet.

U fuq it-tron ta' Pietru &lt;br&gt;
Isaltan Re Divin&lt;br&gt;
Le qatt ma niċħdu lilu&lt;br&gt;
Dan huwa r-re Divin.

Għalxejn l-għedewwa jridu&lt;br&gt;
Iġarrfu il-ħitan&lt;br&gt;
Tal-Belt tiegħek imqaddsa&lt;br&gt; 
Il-belt tal-Vatikan.

[[Kategorija:Kristjaneżmu]]
[[Kategorija:Letteratura bil-Malti]]
[[Kategorija:Innijiet reliġjużi]]</text>
      <sha1>kaa9lr7qjvc1tuzxxwbljrm8v0oylp8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>FK Riteriai</title>
    <ns>0</ns>
    <id>24199</id>
    <revision>
      <id>323855</id>
      <parentid>317914</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T07:36:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Makenzis</username>
        <id>12206</id>
      </contributor>
      <origin>323855</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7901" sha1="npaf1l7dvn50a01uqum7s8bziao8fp3" xml:space="preserve">{{Infobox Tim tal-Futbol
|isem  = FK Riteriai
|stampa = 
|ismijiet_oħra = Riteriai
|isem_sħiħ  = Futbolo klubas Riteriai
|grawnd = [[Grawnd LFF]], [[Vilnius]]
|jesa'  = 5,000
|fundazzjoni = 2005 (FK Trakai)
|president  = {{flagicon|LTU}} Janas Nevoina
|kowċ  = Gintautas Vaičiūnas
|kampjonat = [[A lyga]]
|sit_elettroniku = http://www.fkriteriai.lt/

| pattern_la1=
|pattern_b1=
|pattern_ra1=
|leftarm1=FFFF00
|body1=FFFF00
|rightarm1=FFFF00
|shorts1=FFFF00
|socks1=FFFF00
|pattern_la2=
|pattern_b2=
|pattern_ra2=
|leftarm2=282146
|body2=282146
|rightarm2=282146
|shorts2=282146
|socks2=282146
}}
'''Futbolo klubas Riteriai''' huwa [[klabb tal-futbol]] [[Litwanja|Litwan]], mill-belt ta [[Vilnius]].

Il-klabb twaqqaf fl-2005.

==Unuri==
* '''[[A lyga]]'''
** '''Rebbieħa (0)''': 
** '''Runners-up (2)''': 2015, 2016

* '''[[Tazza Litwana]]'''
** '''Rebbieħa (0)''': 
** '''Runners-up (1)''': 2016

* '''[[Super Cup Litwana]]'''
** '''Rebbieħa (0)''': 
** '''Runners-up (2)''': 2016, 2017

== Parteċipazzjoni fil-Kampjonat Litwan ==

{| class=&quot;wikitable&quot; align=&quot;centre&quot;
|- align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#dfdfdf&quot;
| '''Staġun'''
| '''Livell'''
| '''Diviżjoni'''
| '''Pożizzjoni'''
| '''Web'''
|- 
| bgcolor=&quot;#FFFFDD&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2010'''
| bgcolor=&quot;#FFFFDD&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''3.'''
| bgcolor=&quot;#FFFFDD&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''Antra lyga''' 
| bgcolor=&quot;#F5f5F5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''4.''' 
| &lt;ref&gt;http://almis.sritis.lt/ltu10lyga2s.html&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2011'''
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2.'''
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''Pirma lyga''' 
| bgcolor=&quot;#F5F5F5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''4.''' 
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2011.html#1lyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2012'''
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2.'''
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''Pirma lyga''' 
| bgcolor=&quot;#F5F5F5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''4.''' 
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2012.html#1lyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2013'''
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2.'''
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''Pirma lyga''' 
| bgcolor=&quot;#F5F5F5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''3.''' 
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2013.html#1lyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2014'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''A lyga'''
| bgcolor=&quot;#F5F5F5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''4.''' 
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2014.html#alyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2015'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''A lyga'''
| bgcolor=&quot;#BBBBBB&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2.''' 
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2015.html#alyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2016'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''A lyga'''
| bgcolor=&quot;#BBBBBB&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2.''' 
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2016.html#alyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2017'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''A lyga'''
| bgcolor=&quot;#F5F5F5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''3.''' 
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2017.html#alyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2018'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''A lyga'''
| bgcolor=&quot;#F5F5F5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''3.''' 
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2018.html#alyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2019'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''A lyga'''
| bgcolor=&quot;#F5F5F5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''3.'''
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2019.html#alyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2020'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''A lyga'''
| bgcolor=&quot;#F5F5F5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''6.'''
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2020.html#alyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2021'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''A lyga'''
| bgcolor=&quot;#f5f5f5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''6.'''
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2021.html#alyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2022'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''A lyga'''
| bgcolor=&quot;#f5f5f5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''5.'''
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2022.html#alyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2023'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''[[A lyga]]'''
| bgcolor=&quot;#F5F5F5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''10.''' 
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2023.html#alyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2024'''
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2.'''
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''[[Pirma lyga]]''' 
| bgcolor=&quot;#FFDD00&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.''' 
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2024.html#1lyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2025'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''[[A lyga]]'''
| bgcolor=&quot;#F5F5F5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''.''' 
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2025.html#alyga&lt;/ref&gt;
|-
|}

==Plejers notevoli==
;Litwanja {{flagicon|Litwanja}} 

*{{flagicon|LIT}} [[Valdemar Borovskij]]
*{{flagicon|LIT}} [[Deividas Česnauskis]]
*{{flagicon|LIT}} [[Arūnas Klimavičius]]
*{{flagicon|LIT}} [[Linas Klimavičius]]
*{{flagicon|LIT}} [[Martynas Dapkus]]
*{{flagicon|LIT}} [[Paulius Grybauskas]]
*{{flagicon|LIT}} [[Tadas Labukas]]
*{{flagicon|LIT}} [[Vytautas Lukša]]
*{{flagicon|LIT}} [[Darius Miceika]]
*{{flagicon|LIT}} [[Marius Rapalis]]
*{{flagicon|LIT}} [[Vaidotas Šilėnas]]
*{{flagicon|LIT}} [[Nerijus Valskis]]

;Ewropa

*{{flagicon|RUS}} [[Diniyar Bilyaletdinov]] 
*{{flagicon|ARM}} [[David Arshakyan]]
*{{flagicon|BLR}} [[Alyaksandr Bychanok]]
*{{flagicon|BLR}} [[Yury Kendysh]]   
*{{flagicon|CYP}} [[Giorgos Pelagias]]
*{{flagicon|MDA}} [[Eugen Zasavițchi]]                  
*{{flagicon|RUS}} [[Yuri Mamaev]]

;Afrika

*{{flagicon|LBR}} [[Oscar Dorley]]

== Staff tekniku ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Kariga !! Isem
|-
|'''Kowċ''' || {{flagicon|ESP}} ?
|-
|'''Ass. Kowċ''' ||{{flagicon|LTU}} 
|-
|'''Kowċ tal-Fiżika''' ||{{flagicon|LTU}} 
|-
|'''Kowċ tat-tieni tim &amp; Ass. Kowċ''' ||{{flagicon|LTU}} 
|-
|'''Ass. Kowċ tat-tieni tim''' ||{{flagicon|LTU}} 
|-
|}

==Referenzi==
{{Reflist}}

==Ħoloq esterni==
* [http://www.fkriteriai.lt/ Sit Uffiċjali tal-FK Riteriai (Bil-Litwan)]
* [https://www.facebook.com/FKRITERIAI/ facebook FK Riteriai]
* [http://www.soccerway.com/teams/lithuania/trak-fk/ SOCCERWAY]
* [https://www.sofascore.com/team/football/fk-riteriai/310557 SOCCERWAY]
* [https://www.flashscore.com/team/riteriai/Cpqd5uFj/ FLASHSCORE]
* [https://www.transfermarkt.com/fk-riteriai/startseite/verein/32832 Transfermarkt]
* [https://globalsportsarchive.com/team/soccer/fk-riteriai/15849/ Globalsportsarchive]

{{A lyga}}

[[Kategorija:Klabbs tal-futbol Litwani|Riteriai]]
[[Kategorija:Klabbs tal-futbol stabbiliti fl-2005|Riteriai]]</text>
      <sha1>npaf1l7dvn50a01uqum7s8bziao8fp3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>323856</id>
      <parentid>323855</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T07:37:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Makenzis</username>
        <id>12206</id>
      </contributor>
      <comment>/* Staff tekniku */</comment>
      <origin>323856</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7921" sha1="o1wb58aspsinfk15jqe7yiq290v488f" xml:space="preserve">{{Infobox Tim tal-Futbol
|isem  = FK Riteriai
|stampa = 
|ismijiet_oħra = Riteriai
|isem_sħiħ  = Futbolo klubas Riteriai
|grawnd = [[Grawnd LFF]], [[Vilnius]]
|jesa'  = 5,000
|fundazzjoni = 2005 (FK Trakai)
|president  = {{flagicon|LTU}} Janas Nevoina
|kowċ  = Gintautas Vaičiūnas
|kampjonat = [[A lyga]]
|sit_elettroniku = http://www.fkriteriai.lt/

| pattern_la1=
|pattern_b1=
|pattern_ra1=
|leftarm1=FFFF00
|body1=FFFF00
|rightarm1=FFFF00
|shorts1=FFFF00
|socks1=FFFF00
|pattern_la2=
|pattern_b2=
|pattern_ra2=
|leftarm2=282146
|body2=282146
|rightarm2=282146
|shorts2=282146
|socks2=282146
}}
'''Futbolo klubas Riteriai''' huwa [[klabb tal-futbol]] [[Litwanja|Litwan]], mill-belt ta [[Vilnius]].

Il-klabb twaqqaf fl-2005.

==Unuri==
* '''[[A lyga]]'''
** '''Rebbieħa (0)''': 
** '''Runners-up (2)''': 2015, 2016

* '''[[Tazza Litwana]]'''
** '''Rebbieħa (0)''': 
** '''Runners-up (1)''': 2016

* '''[[Super Cup Litwana]]'''
** '''Rebbieħa (0)''': 
** '''Runners-up (2)''': 2016, 2017

== Parteċipazzjoni fil-Kampjonat Litwan ==

{| class=&quot;wikitable&quot; align=&quot;centre&quot;
|- align=&quot;center&quot; bgcolor=&quot;#dfdfdf&quot;
| '''Staġun'''
| '''Livell'''
| '''Diviżjoni'''
| '''Pożizzjoni'''
| '''Web'''
|- 
| bgcolor=&quot;#FFFFDD&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2010'''
| bgcolor=&quot;#FFFFDD&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''3.'''
| bgcolor=&quot;#FFFFDD&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''Antra lyga''' 
| bgcolor=&quot;#F5f5F5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''4.''' 
| &lt;ref&gt;http://almis.sritis.lt/ltu10lyga2s.html&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2011'''
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2.'''
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''Pirma lyga''' 
| bgcolor=&quot;#F5F5F5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''4.''' 
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2011.html#1lyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2012'''
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2.'''
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''Pirma lyga''' 
| bgcolor=&quot;#F5F5F5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''4.''' 
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2012.html#1lyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2013'''
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2.'''
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''Pirma lyga''' 
| bgcolor=&quot;#F5F5F5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''3.''' 
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2013.html#1lyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2014'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''A lyga'''
| bgcolor=&quot;#F5F5F5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''4.''' 
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2014.html#alyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2015'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''A lyga'''
| bgcolor=&quot;#BBBBBB&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2.''' 
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2015.html#alyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2016'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''A lyga'''
| bgcolor=&quot;#BBBBBB&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2.''' 
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2016.html#alyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2017'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''A lyga'''
| bgcolor=&quot;#F5F5F5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''3.''' 
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2017.html#alyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2018'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''A lyga'''
| bgcolor=&quot;#F5F5F5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''3.''' 
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2018.html#alyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2019'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''A lyga'''
| bgcolor=&quot;#F5F5F5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''3.'''
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2019.html#alyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2020'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''A lyga'''
| bgcolor=&quot;#F5F5F5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''6.'''
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2020.html#alyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2021'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''A lyga'''
| bgcolor=&quot;#f5f5f5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''6.'''
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2021.html#alyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2022'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''A lyga'''
| bgcolor=&quot;#f5f5f5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''5.'''
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2022.html#alyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2023'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''[[A lyga]]'''
| bgcolor=&quot;#F5F5F5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''10.''' 
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2023.html#alyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2024'''
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2.'''
| bgcolor=&quot;#F4DC93&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''[[Pirma lyga]]''' 
| bgcolor=&quot;#FFDD00&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.''' 
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2024.html#1lyga&lt;/ref&gt;
|-
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''2025'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''1.'''
| bgcolor=&quot;#ddffdd&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''[[A lyga]]'''
| bgcolor=&quot;#F5F5F5&quot; style=&quot;text-align:center;&quot;| '''.''' 
| &lt;ref&gt;http://www.rsssf.com/tablesl/lito2025.html#alyga&lt;/ref&gt;
|-
|}

==Plejers notevoli==
;Litwanja {{flagicon|Litwanja}} 

*{{flagicon|LIT}} [[Valdemar Borovskij]]
*{{flagicon|LIT}} [[Deividas Česnauskis]]
*{{flagicon|LIT}} [[Arūnas Klimavičius]]
*{{flagicon|LIT}} [[Linas Klimavičius]]
*{{flagicon|LIT}} [[Martynas Dapkus]]
*{{flagicon|LIT}} [[Paulius Grybauskas]]
*{{flagicon|LIT}} [[Tadas Labukas]]
*{{flagicon|LIT}} [[Vytautas Lukša]]
*{{flagicon|LIT}} [[Darius Miceika]]
*{{flagicon|LIT}} [[Marius Rapalis]]
*{{flagicon|LIT}} [[Vaidotas Šilėnas]]
*{{flagicon|LIT}} [[Nerijus Valskis]]

;Ewropa

*{{flagicon|RUS}} [[Diniyar Bilyaletdinov]] 
*{{flagicon|ARM}} [[David Arshakyan]]
*{{flagicon|BLR}} [[Alyaksandr Bychanok]]
*{{flagicon|BLR}} [[Yury Kendysh]]   
*{{flagicon|CYP}} [[Giorgos Pelagias]]
*{{flagicon|MDA}} [[Eugen Zasavițchi]]                  
*{{flagicon|RUS}} [[Yuri Mamaev]]

;Afrika

*{{flagicon|LBR}} [[Oscar Dorley]]

== Staff tekniku ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Kariga !! Isem
|-
|'''Kowċ''' || {{flagicon|LTU}} Gintautas Vaičiūnas
|-
|'''Ass. Kowċ''' ||{{flagicon|LTU}} 
|-
|'''Kowċ tal-Fiżika''' ||{{flagicon|LTU}} 
|-
|'''Kowċ tat-tieni tim &amp; Ass. Kowċ''' ||{{flagicon|LTU}} 
|-
|'''Ass. Kowċ tat-tieni tim''' ||{{flagicon|LTU}} 
|-
|}

==Referenzi==
{{Reflist}}

==Ħoloq esterni==
* [http://www.fkriteriai.lt/ Sit Uffiċjali tal-FK Riteriai (Bil-Litwan)]
* [https://www.facebook.com/FKRITERIAI/ facebook FK Riteriai]
* [http://www.soccerway.com/teams/lithuania/trak-fk/ SOCCERWAY]
* [https://www.sofascore.com/team/football/fk-riteriai/310557 SOCCERWAY]
* [https://www.flashscore.com/team/riteriai/Cpqd5uFj/ FLASHSCORE]
* [https://www.transfermarkt.com/fk-riteriai/startseite/verein/32832 Transfermarkt]
* [https://globalsportsarchive.com/team/soccer/fk-riteriai/15849/ Globalsportsarchive]

{{A lyga}}

[[Kategorija:Klabbs tal-futbol Litwani|Riteriai]]
[[Kategorija:Klabbs tal-futbol stabbiliti fl-2005|Riteriai]]</text>
      <sha1>o1wb58aspsinfk15jqe7yiq290v488f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sirja</title>
    <ns>0</ns>
    <id>24920</id>
    <revision>
      <id>323854</id>
      <parentid>322806</parentid>
      <timestamp>2025-07-04T04:27:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Sapp0512</username>
        <id>19770</id>
      </contributor>
      <origin>323854</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5597" sha1="qp6ksmeiwti9fou9sri3ivz11n0c76r" xml:space="preserve">{{stub|ġeografija}}
{{Infobox Pajjiż
|isem_twil_konvenzjonali     = Sirja
|isem_nattiv                 = سُورِيَا&lt;br /&gt;''Sūriyā''
|isem_komuni                 = Sirja
|stampa_bandiera             = Flag of the Syrian revolution.svg
|stampa_emblema              = Emblem of Syria (2025–present).svg
|stampa_mappa                = Syria - Location Map (2013) - SYR - UNOCHA.svg
|deskrizzjoni_mappa          =
|ħolqa_bandiera              = Bandiera tas-Sirja
|ħolqa_emblema               = Emblema tas-Sirja
|ħolqa_demografija           = Demografija tas-Sirja
|mottu_nazzjonali            =
|innu_nazzjonali             = 
|lingwi_uffiċjali            = [[Lingwa Għarbija|Għarbi]]
|gruppi_etniċi               = 
|kapitali                    = [[Damascus]]
|l-ikbar_belt                = [[Damascus]]
|latd=33 |latm=30 |latNS=N |lonġd=36 |lonġm=18 |lonġEW=E
|tip_gvern                   = [[Gvern transitorju]]
|titlu_kap1                  = [[President tas-Sirja|President]]
|titlu_kap2                  = [[Prim Ministru tas-Sirja|Prim Ministru]]
|titlu_kap3                  = [[Viċi Presidenti tas-Sirja|Viċi Presidenti]]
|titlu_kap4                  = 
|isem_kap1                   = (Vakanti)
|isem_kap2                   = [[Mohammed al-Bashir]]
|isem_kap3                   = (Vakanti)
|isem_kap4                   = 
|żona_kklassifika            = 87
|poż_erja                    = 87 &lt;!--pożizzjoni bbażata fuq l-istati sovrani biss--&gt;
|erja_km2                    = 185,180
|erja_mi_kw                  = 71,500
|perċentwal_ilma             = 1.1
|sena_stima_popolazzjoni     = Lulju 2020
|stima_popolazzjoni          = {{decrease}} 19,398,448&lt;ref name=&gt;{{ċita web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sy.html|titlu=Syria — The World Factbook|pubblikatur=CIA|data-aċċess=2020-05-02|lingwa=Ingliż|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20171229122345/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sy.html|arkivju-data=2017-12-29|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|poż_stima_popolazzjoni      = 65 &lt;!--pożizzjoni bbażata fuq l-istati sovrani biss--&gt;
|ċensiment_popolazzjoni      = 21,018,834
|sena_ċensiment_popolazzjoni = 2010
|densità_popolazzjoni_km2    = 118.3
|densità_popolazzjoni_mi_kw  = 306.4
|poż_densità_popolazzjoni    = 70 &lt;!--pożizzjoni bbażata fuq l-istati sovrani biss--&gt;
|sena_PGD_PSX                = 2015
|PGD_PSX                     = $50.28 biljun&lt;ref name=&quot;CIA&quot;&gt;{{ċita web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sy.html|titlu=Syria|pubblikatur=Fond Monetarju Internazzjonali|lingwa=Ingliż|data-aċċess=2020-05-02|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20171229122345/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sy.html|arkivju-data=2017-12-29|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
|poż_PGD_PSX                 = 
|PGD_PSX_per_capita          = $2,900&lt;ref name=&quot;CIA&quot;/&gt;
|poż_PGD_PSX_per_capita      = 
|sena_IŻU                    = 2018
|IŻU                         = {{increase}} 0.549&lt;ref name=&quot;HDI&quot;&gt;{{ċita web|url=http://hdr.undp.org/en/content/2019-human-development-index-ranking|titlu=Human Development Report 2019|lingwa=Ingliż|data=2019-12-10|pubblikatur=United Nations Development Programme|format=pdf}}&lt;/ref&gt;
|poż_IŻU                     = 154
|kategorija_IŻU              = &lt;span style=&quot;color:#e0584e;white-space:nowrap;&quot;&gt;bax&lt;/span&gt;
|tip_sovranità               = Stabbiliment
|avveniment_stabbilit1       = Ir-Renju Għarbi tas-Sirja
|data_stabbilit1             = 8 ta' Marzu 1920
|avveniment_stabbilit2       = Stat tas-Sirja taħt mandat Franċiż
|data_stabbilit2             = 1 ta' Diċembru 1924
|avveniment_stabbilit3       = Ir-Repubblika Sirjana
|data_stabbilit3             = 14 ta' Mejju 1930
|avveniment_stabbilit4       = Indipendenza ''De jure''
|data_stabbilit4             = 24 ta' Ottubru 1945
|avveniment_stabbilit5       = Indipendenza ''De facto''
|data_stabbilit5             = 17 ta' April 1946
|avveniment_stabbilit6       = Ħalla r-Repubblika Għarbija Magħquda
|data_stabbilit6             = 28 ta' Settembru 1961
|avveniment_stabbilit7       = Partit Ba'ath jieħu l-poter
|data_stabbilit7             = 8 ta' Marzu 1963
|avveniment_stabbilit8       = Ir-reġim Baathist twaqqa'
|data_stabbilit8             = 8 ta' Diċembru 2024
|valuta                      = [[Lira Sirjana]]
|kodiċi_valuta               = SYP
|żona_ħin                    = [[Ħin tal-Ewropa tal-Lvant|ĦEL]]/[[Ħin tas-Sajf Ewropew tal-Lvant|ĦSEL]]
|differenza_ħku              = +2/+3
|żona_ħin_legali             = 
|differenza_żona_ħin_legali  =
|cctld                       = .sy سوريا.
|kodiċi_telefoniku           = +963
|sena_PGD_nominali           = 2014
|PGD_nominali                = $24.6 biljun&lt;ref name=CIA/&gt;
|poż_PGD_nominali            = 167
|PGD_nominali_per_capita     = $831&lt;ref name=CIA/&gt;
|poż_PGD_nominali_per_capita = 
|nota1                       
}}
[[File:(Banyas demonstration) مظاهرات بانياس جمعة الغضب - 29 نيسان 2011.jpg|daqsminuri|Dimostrazzjoni fil-belt ta' Banyas, is-Sirja fil-Ġimgħa ta' rabja fid-29 ta' April, 2011.]]
Is-'''Sirja''' ([[Lingwa Għarbija|Għarbi]]: سوريا‎ ''Sūriyā'') huwa pajjiż fl-Asja tal-Punent bil-belt kapitali tagħha tkun Damascus. Il-popolazzjoni tal-pajjiż hija stmata li tikkonsisti 19-il miljun ċittadin. Huwa l-akbar tmenin seba-il pajjiż fid-dinja, it-territorju tiegħu jkopri erja ta' 185,180 kilometru kwadru (71,500 mi kw).

== Referenzi ==
{{Referenzi}}

{{Asja}}

[[Kategorija:Sirja| ]]</text>
      <sha1>qp6ksmeiwti9fou9sri3ivz11n0c76r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Speaker tal-Kamra tar-Rappreżentati ta' Malta</title>
    <ns>0</ns>
    <id>31435</id>
    <revision>
      <id>323850</id>
      <parentid>303362</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T20:41:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2001:7E8:C80D:C700:6D87:8A08:487B:B087</ip>
      </contributor>
      <origin>323850</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1936" sha1="qr0e1y3n18wvfvq1uwgfjvcy3q8m74f" xml:space="preserve">L-i'''[[Speaker (politika)|Speaker]] tal-Kamra tad-Deputati''' huwa l-[[President|uffiċjal li jippresiedi]] l-[[Kamra tad-Deputati ta' Malta|Kamra tad-Deputati ta ' Malta]]. L-Ispeaker huwa responsabbli biex jikkontrolla l-andament tax-xogħol tal-Kamra u jaġixxi bħala &quot;referee&quot; waqt id-dibattiti. Huwa d-dmir tal-Ispeaker li jiżgura li r-regoli tal-Kamra għat-tmexxija tax-xogħol tagħha jiġu segwiti u li l-Membri kollha tal-Kamra jkollhom l-opportunità li jieħdu sehem fid-dibattiti.&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://parlament.mt/13th-leg/political-groups/speaker-farrugia-anglu/|titlu=Speaker of the House of Representatives|data=2017-06-26|sit=Parliament of Malta|lingwa=en|data-aċċess=2021-11-01}}&lt;/ref&gt; L-ibbilanċjar tad-dritt tal-maġġoranza li tmexxi n-negozju mad-dritt tal-minoranza li tinstema’ huwa wieħed mill-aktar kompiti diffiċli tal-Ispeaker. Għax hu essenzjali li l-Ispeaker jidher li huwa 'l fuq mill-politika tal-partit, hu/hi ma jiħux sehem fid-dibattitu jew fil-votazzjoni, sakemm ma jkunx hemm vot indaqs bejn iż-żewġ naħat. Meta jkun hemm parità, il-vot deċiżiv jintuża konvenzjonalment b'mod li jippromwovi aktar diskussjoni fil-kamra aktar milli biex itemm id-dibattitu. 

Ir-rimarki kollha li jsiru fil-Kamra għandhom ikunu indirizzati lill-Ispeaker, u l-ebda Membru ma jista’ joqgħod bilqegħda meta l-Ispeaker ikun bilwieqfa.

== Kwalifikazzjoni ==
L-Ispeaker jista’ jew jinħatar minn fost il-Membri tal-Kamra jew minn barra l-Kamra. Kelliema li mhumiex membri tal-Kamra għandhom ikunu kwalifikati biex iservu bħala membru tal-[[Kamra tad-Deputati ta' Malta]]. Il-kelliema maħtura minn wieħed mill-membri tal-Kamra jitilfu d-dritt li jivvutaw fi ħdan il-Kamra.

== Ara ukoll ==
* [[Lista ta' Presidenti tal-Kamra tad-Deputati ta' Malta]]

== Referenzi ==
{{Referenzi}}


[[Kategorija:Presidenti tal-Kamra tad-Deputati - Speakers (Malta)|*]]
[[Kategorija:Gvern ta' Malta]]</text>
      <sha1>qr0e1y3n18wvfvq1uwgfjvcy3q8m74f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Porto Alegre</title>
    <ns>0</ns>
    <id>32120</id>
    <revision>
      <id>323851</id>
      <parentid>308419</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T21:13:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>257</id>
      </contributor>
      <comment>[[c:COM:CDC|Bot]]: sostituzzjoni tal-istampa minn Brasao_portoalegre_rs_brasil.svg għal Coats_of_arms_of_Porto_Alegre.svg</comment>
      <origin>323851</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5309" sha1="1zbj372lijarop4u129houxv5d79h6w" xml:space="preserve">{{Infobox city|name=Porto Alegre&lt;Br&gt;
''Leal e Valerosa Cidade de Porto Alegre''|image=[[File:Vistas de Porto Alegre (cropped).jpg|245px]]|country=Brażil|flag=Bandeira de Porto Alegre.svg|coatofarms=Coats of arms of Porto Alegre.svg|year=2020|population=1 488 252|web=https://www.prefeitura.poa.br}}

'''Porto Alegre''' hija l-kapitali tal-istat ta ' Rio Grande do Sul, [[Brażil|il-Brażil]], li tinsab bejn ir -Rio Guaíba u l-gżejjer numerużi tagħha, u diversi ''morros'' (għoljiet) miksija bil-veġetazzjoni, u magħmula minn erbgħa u tmenin distrett. Il-belt hija mżejna b'parks (disa' parks urbani kbar) u toroq miksija bis-siġar (aktar minn miljun siġra mħawla), partikolarment fil-viċinanzi qodma taċ -Cidade Baixa . Barra minn hekk, il-muniċipalità għandha riżerva bijoloġika, madwar il-bajja fid-distrett ta 'Lami, fuq ix-xmara, li tagħtiha waħda mill-akbar konċentrazzjonijiet urbani ta' għasafar fil-pajjiż. Ismu litteralment ifisser “ Il-Port it-Tajjeb &quot;.

Hija l-għaxar l-akbar belt fil-popolazzjoni fil-Brażil, u tirrappreżenta 0.1848 % tal-wiċċ tal-Istat ta' Rio Grande do Sul u 0.0058 % ta' dak tat-territorju Brażiljan. Il-popolazzjoni tagħha kienet {{Unité|1332845|habitants}} fiċ-ċensiment tal-2022 &lt;ref name=&quot;autogenerated1&quot;&gt;{{Ċita web|url=https://cidades.ibge.gov.br/?codmun=431490&amp;r=2|titlu=Porto Alegre|sit=cidades.ibge.gov.br|pubblikatur=[[Institut brésilien de géographie et de statistiques|IBGE]]|data-aċċess=2023-11-24}}.&lt;/ref&gt; . Il -muniċipalità tkopri {{unité|495 km2}}  &lt;ref name=&quot;autogenerated1&quot; /&gt; . Ir -reġjun metropolitan tiegħu huwa magħmul minn 31 belt.

Il-belt kienet amministrata għal 16-il sena mill- Partit tal-Ħaddiema (PT). Mill-1988, Olívio Dutra, Tarso Genro, Raul Pont, Tarso Genro ( {{2e|mandat}} ), imbagħad João Verle, id-deputat ta’ Genro, kienu suċċessivament sindki.Elett fl -2004, José Fogaça, kandidat tal -Partit Popolari Soċjalista (PPS), ilu jokkupa l-kariga ta' sindku mill {{1er|janvier}} 2005 . Minn dakinhar huwa mar għall -PMDB . F'April 2010, huwa rriżenja mill-pożizzjoni tiegħu biex jikkontesta għal gvernatur tal-istat ta 'Rio Grande do Sul fl-elezzjonijiet ta' dik l-istess sena. Hu qed jiġi sostitwit minn José Fortunati, il-viċi-sindku tiegħu. Fl-2012, Fortunati ġie elett sindku u temm il-mandat tiegħu fl-2016.Mill-2017, Nelson Marchezan Jr, iben eks-politiku Brażiljan, kien sindku mill- PSDB .

Fl -2001, Porto Alegre ospita l-ewwel Forum Soċjali Dinji, avveniment {{incise|aujourd'hui itinérant}} li jiddiskuti l-kwistjonijiet soċjali tad-dinja moderna. Il-belt kienet il-kwartieri ġenerali tal-Forum fl -2002, 2003 u 2005. Fl-2014, Porto Alegre kienet belt ospitanti għat-Tazza tad-Dinja tal-FIFA.

Il-belt tinsab fuq delta li tirriżulta mill-junction ta 'ħames xmajjar, uffiċjalment imsejħa Lake Guaíba (imsejħa wkoll xmara). Il-belt tmur minn nofs is-seklu 18, meta settlers mill-Azores, gżejjer fl-Oċean Atlantiku li huma parti mill-Portugall, stabbilixxew fir-reġjun, sponsorjati mill-kolonja Portugiża. Il-belt ġiet stabbilita uffiċjalment fl-1742.


Hija l-għaxar l-akbar belt fil-popolazzjoni fil-Brażil, u tirrappreżenta 0.1848 % tal-wiċċ tal-Istat ta' Rio Grande do Sul u 0.0058 % ta' dak tat-territorju Brażiljan. Il-popolazzjoni tagħha kienet {{Unité|1332845|habitants}} fiċ-ċensiment tal-2022 &lt;ref name=&quot;autogenerated1&quot;&gt;{{Ċita web|url=https://cidades.ibge.gov.br/?codmun=431490&amp;r=2|titlu=Porto Alegre|sit=cidades.ibge.gov.br|pubblikatur=[[Institut brésilien de géographie et de statistiques|IBGE]]|data-aċċess=2023-11-24}}.&lt;/ref&gt; . Il -muniċipalità tkopri {{unité|495 km2}}  &lt;ref name=&quot;autogenerated1&quot; /&gt; . Ir -reġjun metropolitan tiegħu huwa magħmul minn 31 belt.

Il-belt kienet amministrata għal 16-il sena mill- Partit tal-Ħaddiema (PT). Mill-1988, Olívio Dutra, Tarso Genro, Raul Pont, Tarso Genro ( {{2e|mandat}} ), imbagħad João Verle, id-deputat ta’ Genro, kienu suċċessivament sindki.Elett fl -2004, José Fogaça, kandidat tal -Partit Popolari Soċjalista (PPS), ilu jokkupa l-kariga ta' sindku mill {{1er|janvier}} 2005 . Minn dakinhar huwa mar għall -PMDB . F'April 2010, huwa rriżenja mill-pożizzjoni tiegħu biex jikkontesta għal gvernatur tal-istat ta 'Rio Grande do Sul fl-elezzjonijiet ta' dik l-istess sena. Mibdul huwa José Fortunati, il-viċi-sindku tiegħu. Fl-2012, Fortunati kien elett sindku u temm il-mandat tiegħu fl-2016.Mill-2017, Nelson Marchezan Jr, iben eks politiku Brażiljan, kien sindku mill- PSDB .

Fl -2001, Porto Alegre ospita l-ewwel Forum Soċjali Dinji, avveniment {{incise|aujourd'hui itinérant}} li jiddiskuti l-kwistjonijiet soċjali tad-dinja moderna. Il-belt kienet il-kwartieri ġenerali tal-Forum fl -2002, 2003 u 2005. Fl-2014, Porto Alegre kienet belt ospitanti għat-Tazza tad-Dinja tal-FIFA.

L-isem antik tal-gżira huwa Thera, kif ukoll il-belt antika mwaqqfa fil-perjodu Arkajku. Skont l-awturi tal-qedem, l-ewwel isem tagħha kien ikun Kallisté, bil-Franċiż “l-isbaħ ħafna” jew “l-isbaħ”, dan huwa wkoll l-isem li taħtu tiġi ppreżentata n-ninfa li se ssir il-gżira fil-mitoloġija. Kienet tissejjaħ Thera fil-perjodu Arkajku, f'ġieħ il-kolonizzatur Dorjan Theras, iben Autésion, eroj mitiku Teban u dixxendent ta' Kadmu.</text>
      <sha1>1zbj372lijarop4u129houxv5d79h6w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Trenitalia</title>
    <ns>0</ns>
    <id>32621</id>
    <revision>
      <id>323842</id>
      <parentid>323838</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T16:26:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JovalQC</username>
        <id>21720</id>
      </contributor>
      <origin>323842</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3915" sha1="97wsckvmq3ooia4ohw4t63vxz74172z" xml:space="preserve">{{Infobox|title={{abjad|Trenitalia}}|image=[[File:Trenitalia logo.svg|100px]]|image2=[[File:Sede Centrale FS.jpg|245px]]|caption2=Uffiċċju prinċipali|label1={{abjad|Ħolqien}}|data1=1 ta’ Ġunju 2000|label2={{abjad|Status legali}}|data2=Stabbiliment pubbliku ta' natura industrijali u kummerċjali|label3={{abjad|Uffiċċju prinċipali}}|data3={{Flagicon|ITA}} [[Ruma]] ([[Italja]])|label4={{abjad|Attività}}|data4=Trasport bil-ferrovija|label5={{abjad|Kumpanija prinċipali}}|data5=[[Ferrovie dello Stato Italiane]]|label6={{abjad|Sussidjarji}}|data6=[[Cisalpino]]&lt;Br&gt;
[[Trenitalia France]]&lt;Br&gt;
[[Trenord]]|label7={{abjad|VAT Ewropea}}|data7=IT05403151003|label8={{abjad|Websajt}}|data8=https://www.trenitalia.com/trenitalia-france.html|titlestyle=background :  #006A6A|headerstyle=background :  #006A6A|labelstyle=background: #006A6A}}

'''Trenitalia''' hija kumpanija tal-ferroviji [[Italja|Taljana]], sussidjarja kollha kemm hi % tal-grupp ferrovjarju statali {{Lang|it|[[Ferrovie dello Stato Italiane]]}} (FS).

== Storiku ==
Trenitalia twieldet fl-1 ta’ Ġunju 2000 biex tirrispetta l-obbligu ta’ separazzjoni legali u organika tal-attivitajiet tas-servizz tat-trasport (passiġġieri u merkanzija) minn dak tal-ġestjoni tan-netwerk, impost mil-leġiżlazzjoni [[Ewropa|Ewropea]]&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://www.ledauphine.com/transport/2022/04/05/trenitalia-a-transporte-150-000-voyageurs-en-trois-mois-sur-son-paris-lyon|titlu=Transports. Trenitalia a transporté 150 000 voyageurs en trois mois sur son Paris-Lyon|sit=www.ledauphine.com|lingwa=FR-fr|data-aċċess=2024-09-08}}&lt;/ref&gt;. 

Il-kumpanija reġgħet stabbilixxiet il-kontijiet tagħha fl-2002, u spiċċat l-ewwel sena finanzjarja tal-kumpanija l-ġdida bi profitt ta’ 30 miljun ewro għal fatturat totali ta’ 5.114 biljun ewro, inklużi 2.842 biljun fi dħul kummerċjali u 1.746 biljun f’kontribuzzjonijiet mill-Istat u r-reġjuni bħala parti minn “kuntratti ta’ servizz” (missjonijiet ta’ servizz pubbliku).

'''&lt;big&gt;Wasla fi Franza&lt;/big&gt;''' 

Fl-aħħar tal-2019, Trenitalia ħabbret il-wasla tagħha fis-suq Franċiż, bil-għan li tikkompeti mal-[[SNCF]] fuq ir-rotta [[Pariġi-Lyon]]. L-idea ta’ Trenitalia hija li tikkummerċjalizza żewġ vjaġġi bir-ritorn ta’ kuljum bejn [[Pariġi-Gare-de-Lyon]] u [[Milan]] minn Ġunju 2020. Minħabba l-kriżi tas-saħħa tal-virus [[Covid-19]], it-twaqqif tal-kumpanija Taljana fi [[Franza]] ġie pospost sa tmiem il- 2021&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://www.capital.fr/entreprises-marches/la-sncf-veut-deployer-des-trains-en-europe-face-a-louverture-a-la-concurrence-en-france-1402679|titlu=}}&lt;/ref&gt;. 

L-operatur tal-ferroviji Taljan iddeċieda li jniedi marka kummerċjali speċifika għall-istabbiliment tiegħu fi [[Franza]], imsejħa “Trenitalia France”5. Fit-18 ta’ Diċembru 2021, Trenitalia Franza tibda “żewġ vjaġġi bir-ritorn ta’ kuljum bejn [[Pariġi]] u [[Milan]] permezz ta’ [[Lyon]], [[Chambéry]], Modane u [[Turin]]”, imbagħad iżżid tliet vjaġġi bir-ritorn ta’ kuljum bejn [[Pariġi]] u [[Lyon]], u b’hekk in-numru totali ta’ vjaġġi jġib għal ħamsa kuljum bejn iż-żewġt ibliet. Il-biljetti ta’ Trenitalia jinbiegħu fuq il-websajt ta’ Trenitalia, fuq Kombo u Trainline&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://www.lefigaro.fr/flash-eco/lignes-a-grande-vitesse-trenitalia-confirme-son-arrivee-prochaine-en-france-20191210|titlu=Lignes à grande vitesse: Trenitalia confirme son arrivée prochaine en France|data=2019-12-10|sit=Le Figaro|lingwa=fr|data-aċċess=2024-09-08}}&lt;/ref&gt;. 

L-[[SNCF]] ħabbret li mhux se tqassam il-biljetti tal-kompetitur Taljan tagħha.

== Rolling stock ==
&lt;gallery mode=&quot;packed&quot;&gt;
Stampa:Venezia SL ETR400-49.jpg|Frecciarossa 1000
Stampa:J33 745 Triebzug Hitachi Rock.jpg|Hitachi Rock
Stampa:Roma - stazione Termini - ETR.425.jpg|ETR 324/425/526
Stampa:FS TAF 64.jpg|TAF 
&lt;/gallery&gt;

== Referenzi ==</text>
      <sha1>97wsckvmq3ooia4ohw4t63vxz74172z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rai</title>
    <ns>0</ns>
    <id>33703</id>
    <revision>
      <id>323839</id>
      <timestamp>2025-07-03T15:52:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JovalQC</username>
        <id>21720</id>
      </contributor>
      <comment>Maħluqa bit-traduzzjoni tal-paġna &quot;[[:fr:Special:Redirect/revision/225234519|Rai (audiovisuel)]]&quot;</comment>
      <origin>323839</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11941" sha1="iibv2f4svc339qzvnf8ruwi0i47ckly" xml:space="preserve">{| class=&quot;wikitable&quot;
|+Stazzjonijiet tar-radju
! scope=&quot;col&quot; | Logo
! scope=&quot;col&quot; | Stazzjon
! scope=&quot;col&quot; | Data tal-ħolqien
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Radio_1_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Radio_1_-_Logo_2017.svg|107x107px]]
| '''Radju Rai 1'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Stazzjon ġenerali, li joffri pawżi reġjonali.
|{{date-|6 octobre 1924}}
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Radio_2_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Radio_2_-_Logo_2017.svg|110x110px]]
| '''Radju Rai 2'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Stazzjon tal-mużika.
|{{date-|21 mars 1938}}
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Radio_3_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Radio_3_-_Logo_2017.svg|109x109px]]
| '''Rai Radju 3'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Stazzjon kulturali/mużikali klassiku.
|{{date-|1er octobre 1950}}
|}
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+Stazzjonijiet tar-radju
! scope=&quot;col&quot; | Logo
! scope=&quot;col&quot; | Stazzjon
! scope=&quot;col&quot; | Data tal-ħolqien
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Radio_1_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Radio_1_-_Logo_2017.svg|107x107px]]
| '''Radju Rai 1'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Stazzjon ġenerali, li joffri pawżi reġjonali.
|{{date-|6 octobre 1924}}
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Radio_2_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Radio_2_-_Logo_2017.svg|110x110px]]
| '''Radju Rai 2'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Stazzjon tal-mużika.
|{{date-|21 mars 1938}}
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Radio_3_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Radio_3_-_Logo_2017.svg|109x109px]]
| '''Rai Radju 3'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Stazzjon kulturali/mużikali klassiku.
|{{date-|1er octobre 1950}}
|}

=== Radju ===
La '''Rai''' jew '''Rai − Radiotelevisione italiana Sp''' '''GĦANDU.''' ( {{litt.}} ''Radju u Televiżjoni Taljana'', Kumpanija Konġunta) hija l-grupp ewlieni tax-xandir pubbliku [[Lingwa Taljana|Taljan]] .

Kumpanija privata b'ishma konġunti, Rai hija kkontrollata b'99.55 % mill-Istat Taljan (Ministeru tat-Teżor Taljan) u b'0.45 % mis- Soċjetà Taljana tal-Awturi u l-Pubblikaturi ( ''Società Italiana degli Autori ed Editori'' ), soċjetà responsabbli biex tiggarantixxi d-drittijiet tal-awturi.

Membru tal-Unjoni Ewropea tax-Xandir, huwa azzjonist ta' Euronews.

== Storja ==
Rai huwa l- akronimu, ippronunzjat {{IPA|/'ra.i/}}, għal Radio Audizioni Italiane, il-kumpanija li xandret ir-radju mill-1944 sal-1954. Preċedentement, l-istabbiliment kien jissejjaħ EIAR (Ente Italiano Audizioni Radiofoniche), u kien ixandar biss programmi tar-radju. Fit {{Data|3|janvier|1954}}, wara diversi esperimenti fiż-żona [[Turin|ta' Turin]], ir-Rai bdiet it-trażmissjonijiet televiżivi tagħha fuq skala nazzjonali.

Kien grazzi għat-tagħmir ta’ teknoloġija għolja donat mill-familja ta’ Antonio Bernocchi li fil- {{date-|11 septembre 1949}}, bdiet l-ewwel xandira ta’ programmi televiżivi sperimentali bit-trażmissjoni tal- Mużew tat-Triennale f’Milan . Kien il-bidu ta’ era li ppermettiet lit-Taljani li jitkellmu l-istess lingwa jifhmu lil xulxin.

Madankollu, ix-xandir pubbliku Taljan huwa soġġett għal superviżjoni dubjuża u għażliet teknoloġiċi. Ir-RAI huwa mġiegħel jikkonforma ma' dawn id-deċiżjonijiet amministrattivi u politiċi fir-rigward tal-adozzjoni u t-tnedija tal-kulur.

Fl-Italja, trid tistenna{{Data|1 fév. 1977}} Madankollu, diversi għexieren ta’ kanali privati lokali, l-aktar kummerċjali, diġà ħadu r-riskju u ilhom jużaw l-istandard PAL mill-1976  .

Matul dan il-perjodu, ir-residenti tal-fruntiera biss jistgħu jistennew li jirċievu kanali Franċiżi u Monakas, jew xi mkien ieħor, kanali Żvizzeri.

Dak iż-żmien, is-Senatur Repubblikan Ugo La Malfa saħansitra kellu mistoqsija parlamentari diskussa għal &quot; jipprevjenu l-abbandun tal-abjad u l-iswed sobri, favur skrin bil-kulur vanituż u konsumista &quot;.

Mill-bidu tas-snin sebgħin, il-kumpanija Taljana Indesit, f'kollaborazzjoni mal-grupp pubbliku SEIMART (Société Exercice d'Entreprises Industrielles Radio et TV), ilha tiżviluppa l-istandard tal-kulur tagħha stess. Imsejjaħ I.S.A. jew &quot;ISA&quot; (Identification à Suppression Alternée), l-għan ewlieni huwa li jiġi evitat il-ħlas ta' liċenzji/brevetti lid-disinjaturi tal-istandards Sécam u PAL. Madankollu, se tibqa' fl-istadju sperimentali.

Fil-15 ta' Lulju 1976, il-monopolju tal-istat fuq it-televiżjoni Taljana ġie abbandunat ħesrem. Lakuna fil-liġi tippermetti l-liberalizzazzjoni tal-mewġ tar-radju u t-televiżjoni madwar l-Italja kollha. Malajr dehru eluf ta’ stazzjonijiet tar-radju lokali, akkumpanjati minn mijiet ta’ stazzjonijiet tat-televiżjoni, l-aktar kummerċjali, li kienu adottaw il-PAL għax-xandir tagħhom  .

Fi tmiem is-snin sebgħin u fil-bidu tad-deċennju ta’ wara, gruppi taw lil ċerti imprendituri l-opportunità li jiffurmaw netwerks reġjonali u mbagħad nazzjonali. [[Silvio Berlusconi]] huwa wieħed mill-arkitetti u l-benefiċjarji ewlenin ta’ din is-sitwazzjoni.

Fl-2007, Rai ħadet l-inizjattiva li tiddiġitalizza l-kanali kollha tagħha. It-tranżizzjoni damet sal-2012, l-aħħar sena tax-xandir terrestri analogu. Billi l-qawwa tat-trasmettituri diġitali hija ħafna aktar dgħajfa milli dik analoga, dan jirriżulta fit-tmiem tax-xandir ta' Rai 1 f'UHF fit- [[Tuneżija]] .

{{date-|novembre 2014}}, 30.5 % tas-sussidjarja tagħha Rai Way hija elenkata fis-suq tal-ishma, bir-Rai żżomm il-kapital li jifdal.

== Identità viżwali ==
&lt;gallery&gt;
Stampa:Logo_of_RAI_(1954-1983).svg|ħolqa=Fichier:Logo_of_RAI_(1954-1983).svg|alt=Logo de la Rai du 3 janvier 1954 au 2 octobre 1983.| (3 ta' Jannar, 1954 - 2 ta' Ottubru, 1983) 
Stampa:Logo_of_RAI_(1988-2000).svg|ħolqa=Fichier:Logo_of_RAI_(1988-2000).svg|alt=Logo de la Rai du 3 octobre 1983 au 16 mars 2000.| (3 ta' Ottubru, 1983 - 16 ta' Marzu, 2000)
Stampa:Logo_of_RAI_(2000-2010).svg|ħolqa=Fichier:Logo_of_RAI_(2000-2010).svg|alt=Logo de la Rai du 16 mars 2000 au 18 mai 2010.| (16 ta' Marzu, 2000 - 18 ta' Mejju, 2010)
Stampa:Rai_-_logo_(Italy,_2010-2016).svg|ħolqa=Fichier:Rai_-_logo_(Italy,_2010-2016).svg|alt=Logo de la Rai du 18 mai 2010 au 11 septembre 2016.| (18 ta' Mejju, 2010 - 11 ta' Settembru, 2016)
Stampa:Rai_-_Logo_2016.svg|ħolqa=Fichier:Rai_-_Logo_2016.svg|alt=Logo de la Rai depuis le 12 septembre 2016.| Il-logo tar-Rai mit-12 ta' Settembru 2016
&lt;/gallery&gt;

== Attivitajiet ==

=== Televiżjoni ===
Ir-Rai għandha 5 kanali tat-televiżjoni ġenerali, inklużi 2 kanali semi-ġenerali. Rai 5 HD, Rai Movie HD, Rai Gulp HD, Rai Yoyo HD, Rai News 24 HD, Rai Storia HD u Rai Scuola HD jixxandru esklussivament fuq is-satellita, Rai 4 HD u Rai Premium HD ftit li xejn jixxandru fuq it-televiżjoni terrestri.
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+Kanali ġenerali u semi-ġenerali (HD)
! scope=&quot;col&quot; | Logo
! scope=&quot;col&quot; | Katina
! scope=&quot;col&quot; | Data tal-ħolqien
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_1_-_Logo_2016.svg|ħolqa=Fichier:Rai_1_-_Logo_2016.svg|46x46px]]
|'''Rai 1'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal ġenerali.
|3 ta' Jannar, 1954
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_2_-_Logo_2016.svg|ħolqa=Fichier:Rai_2_-_Logo_2016.svg|49x49px]]
|'''Rai 2'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal ġenerali.
|4 ta' Novembru, 1961
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_3_-_Logo_2016.svg|ħolqa=Fichier:Rai_3_-_Logo_2016.svg|48x48px]]
|'''Rai 3'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal ġenerali.
|15 ta' Diċembru, 1979
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_4_-_Logo_2016.svg|ħolqa=Fichier:Rai_4_-_Logo_2016.svg|49x49px]]
|'''Rai 4'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal semi-ġeneralista ffukat fuq il-finzjoni.
|14 ta' Lulju, 2008
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_5_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_5_-_Logo_2017.svg|49x49px]]
|'''Rai 5'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal semi-ġeneralista ffokat l-aktar fuq divertiment, dokumentarji u rapporti.
|31 ta' Lulju, 2003
|}
Imbagħad jiġu l-kanali tematiċi tal-grupp, prinċipalment mill-eks sussidjarja ''RaiSat'' :
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+Kanali tematiċi
! scope=&quot;col&quot; | Logo
! scope=&quot;col&quot; | Katina
! scope=&quot;col&quot; | Data tal-ħolqien
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Premium_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Premium_-_Logo_2017.svg|124x124px]]
|'''Rai Premium''' &lt;small&gt;(HD)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tematiku ddedikat għal produzzjonijiet Rai (serje, telenovelas, eċċ.).
|
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_News_24_logo_(2022).svg|ħolqa=Fichier:Rai_News_24_logo_(2022).svg|117x117px]]
|'''Aħbarijiet Rai 24'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tal-aħbarijiet kontinwu.
|
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Gulp_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Gulp_-_Logo_2017.svg|85x85px]]
|'''Rai Gulp'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tematiku mmirat lejn tfal u adolexxenti.
|
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Yoyo_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Yoyo_-_Logo_2017.svg|82x82px]]
|'''Rai Yoyo'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tematiku mmirat lejn tfal bejn 0 u 8 snin.
|{{date-|1er novembre 2006}}
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Sport_-_Logo_2022.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Sport_-_Logo_2022.svg|87x87px]]
|'''Rai Sport''' &lt;small&gt;(HD)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tematiku ffukat fuq l-isports.
|{{date-|1er février 1999}}
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Storia_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Storia_-_Logo_2017.svg|94x94px]]
| '''Rai Storia''' &lt;small&gt;(qabel '''Rai Edu 2''' ) (HD)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tematiku ffukat fuq l-istorja.
|{{date-|17 juin 2002}}
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Movie_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Movie_-_Logo_2017.svg|97x97px]]
| '''Film Rai''' &lt;small&gt;(HD)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tematiku ffukat fuq iċ-ċinema, li jxandar l-aktar films Taljani.
|{{date-|1er juillet 1999}}
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Scuola_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Scuola_-_Logo_2017.svg|102x102px]]
| '''Rai Scuola''' &lt;small&gt;(ex '''Rai Edu 1''' ) (HD)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tematiku li joffri programmi edukattivi.
|{{date-|1er octobre 2000}}
|}
Rai għandha wkoll tliet kanali tat-televiżjoni reġjonali b'lingwi barranin :
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+Kanali reġjonali f'lingwi barranin
! scope=&quot;col&quot; | Logo
! scope=&quot;col&quot; | Katina
! scope=&quot;col&quot; | Data tal-ħolqien
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Südtirol_-_Logo_2019.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Südtirol_-_Logo_2019.svg|116x116px]]
| '''Rai Tirol t'Isfel'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal reġjonali li jxandar fir-reġjun awtonomu ta' Trentino-Alto Adige .&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; &lt;small&gt;Ixxandar bil- [[Lingwa Ġermaniża|Ġermaniż]] .&lt;/small&gt;
|{{date-|7 février 1966}}
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_3_Bis_FJK_2016.png|ħolqa=Fichier:Rai_3_Bis_FJK_2016.png|48x48px]]
| '''Rai 3 Bis'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal reġjonali li jxandar fir-reġjun awtonomu ta' Friuli-Venezia Giulia .&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; &lt;small&gt;Ixxandar bis- Sloven .&lt;/small&gt;
| 1995
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Vallée_d'Aoste.png|ħolqa=Fichier:Rai_Vallée_d'Aoste.png|110x110px]]
| '''Rai Vd'A'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal reġjonali li jxandar fir-reġjun awtonomu tal-Wied ta' Aosta .&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; &lt;small&gt;Ixxandar bil- [[Lingwa Franċiża|Franċiż]] .&lt;/small&gt;
| 1968
|}

=== Radju ===
Ir-Rai għandha 3 stazzjonijiet tar-radju nazzjonali :
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+Stazzjonijiet tar-radju
! scope=&quot;col&quot; | Logo
! scope=&quot;col&quot; | Stazzjon
! scope=&quot;col&quot; | Data tal-ħolqien
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Radio_1_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Radio_1_-_Logo_2017.svg|107x107px]]
| '''Radju Rai 1'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Stazzjon ġenerali, li joffri pawżi reġjonali.
|{{date-|6 octobre 1924}}
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Radio_2_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Radio_2_-_Logo_2017.svg|110x110px]]
| '''Radju Rai 2'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Stazzjon tal-mużika.
|{{date-|21 mars 1938}}
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Radio_3_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Radio_3_-_Logo_2017.svg|109x109px]]
| '''Rai Radju 3'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Stazzjon kulturali/mużikali klassiku.
|{{date-|1er octobre 1950}}
|}
[[Kategorija:Pages with unreviewed translations]]</text>
      <sha1>iibv2f4svc339qzvnf8ruwi0i47ckly</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>323840</id>
      <parentid>323839</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T16:21:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JovalQC</username>
        <id>21720</id>
      </contributor>
      <comment>Infobox create</comment>
      <origin>323840</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11907" sha1="hv7a1pxggslcxqdouz5e1ij32264b20" xml:space="preserve">{{Infobox|title=Rai|titlestyle=background: #66FFCC|image1=[[File:Logo of RAI (2016).svg|100px]]|image2=[[File:Rai Roma viale mazzini.JPG|300px]]|caption2=Rai Via Mazzini Roma|label1=Ħolqien|data1=1924 : Unione radiofonica italiana (URI)&lt;br&gt;
1944 : Radio Audizioni Italiane (RAI)&lt;br&gt;
1954 : Radiotelevisione Italiana|label2=Fundatur|data2=[[Gvern tal-Italja]]|label3=Status legali|data3=Kumpanija azzjonarja ta' dritt privat|label4=Slogan|data4=Rai. Per te, per tutti. (Rai. Għalik, għal kulħadd.)|label5=Headquarter|data5=[[Ruma]] ({{Flagicon|ITA}} [[Italja]])|label6=Direzzjoni|data6=Marcello Foa, President &lt;br&gt;
Mario Orfeo, Direttur Maniġerjali, Roberto Sergio, CEO|label7=Prodotti|data7=Radju, televiżjoni u pubblikazzjoni|label8=Sussidjarji|data8=Rai Cinema&lt;br&gt;
Rai Way&lt;br&gt;
Sipra&lt;br&gt;
Rai Net|label9=Effettiv|data9=11,378 (2017)|label10=Websajt|data10=https://www.rai.it}}

Il-'''Rai''' jew '''Rai − Radiotelevisione italiana Sp''' '''GĦANDU.''' ( {{litt.}} ''Radju u Televiżjoni Taljana'', Kumpanija Konġunta) hija l-grupp ewlieni tax-xandir pubbliku [[Lingwa Taljana|Taljan]] .

Kumpanija privata b'ishma konġunti, Rai hija kkontrollata b'99.55 % mill-Istat Taljan (Ministeru tat-Teżor Taljan) u b'0.45 % mis- Soċjetà Taljana tal-Awturi u l-Pubblikaturi ( ''Società Italiana degli Autori ed Editori'' ), soċjetà responsabbli biex tiggarantixxi d-drittijiet tal-awturi.

Membru tal-Unjoni Ewropea tax-Xandir, huwa azzjonist ta' Euronews&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=http://www.raitalia.itdl/PortaliRai/Page-ab48738e-506a-4d73-8abb-09248a9db82b.html|titlu=Rai Italia - Home Page|sit=www.raitalia.itdl|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

== Storja ==
Rai huwa l- akronimu, ippronunzjat {{IPA|/'ra.i/}}, għal Radio Audizioni Italiane, il-kumpanija li xandret ir-radju mill-1944 sal-1954. Preċedentement, l-istabbiliment kien jissejjaħ EIAR (Ente Italiano Audizioni Radiofoniche), u kien ixandar biss programmi tar-radju. Fit {{Data|3|janvier|1954}}, wara diversi esperimenti fiż-żona [[Turin|ta' Turin]], ir-Rai bdiet it-trażmissjonijiet televiżivi tagħha fuq skala nazzjonali.

Kien grazzi għat-tagħmir ta’ teknoloġija għolja donat mill-familja ta’ Antonio Bernocchi li fil- {{date-|11 septembre 1949}}, bdiet l-ewwel xandira ta’ programmi televiżivi sperimentali bit-trażmissjoni tal- Mużew tat-Triennale f’Milan . Kien il-bidu ta’ era li ppermettiet lit-Taljani li jitkellmu l-istess lingwa jifhmu lil xulxin.

Madankollu, ix-xandir pubbliku Taljan huwa soġġett għal superviżjoni dubjuża u għażliet teknoloġiċi. Ir-RAI huwa mġiegħel jikkonforma ma' dawn id-deċiżjonijiet amministrattivi u politiċi fir-rigward tal-adozzjoni u t-tnedija tal-kulur.

Fl-Italja, trid tistenna{{Data|1 fév. 1977}} Madankollu, diversi għexieren ta’ kanali privati lokali, l-aktar kummerċjali, diġà ħadu r-riskju u ilhom jużaw l-istandard PAL mill-1976  .

Matul dan il-perjodu, ir-residenti tal-fruntiera biss jistgħu jistennew li jirċievu kanali Franċiżi u Monakas, jew xi mkien ieħor, kanali Żvizzeri.

Dak iż-żmien, is-Senatur Repubblikan Ugo La Malfa saħansitra kellu mistoqsija parlamentari diskussa għal &quot; jipprevjenu l-abbandun tal-abjad u l-iswed sobri, favur skrin bil-kulur vanituż u konsumista &quot;.

Mill-bidu tas-snin sebgħin, il-kumpanija Taljana Indesit, f'kollaborazzjoni mal-grupp pubbliku SEIMART (Société Exercice d'Entreprises Industrielles Radio et TV), ilha tiżviluppa l-istandard tal-kulur tagħha stess. Imsejjaħ I.S.A. jew &quot;ISA&quot; (Identification à Suppression Alternée), l-għan ewlieni huwa li jiġi evitat il-ħlas ta' liċenzji/brevetti lid-disinjaturi tal-istandards Sécam u PAL. Madankollu, se tibqa' fl-istadju sperimentali.

Fil-15 ta' Lulju 1976, il-monopolju tal-istat fuq it-televiżjoni Taljana ġie abbandunat ħesrem. Lakuna fil-liġi tippermetti l-liberalizzazzjoni tal-mewġ tar-radju u t-televiżjoni madwar l-Italja kollha. Malajr dehru eluf ta’ stazzjonijiet tar-radju lokali, akkumpanjati minn mijiet ta’ stazzjonijiet tat-televiżjoni, l-aktar kummerċjali, li kienu adottaw il-PAL għax-xandir tagħhom  .

Fi tmiem is-snin sebgħin u fil-bidu tad-deċennju ta’ wara, gruppi taw lil ċerti imprendituri l-opportunità li jiffurmaw netwerks reġjonali u mbagħad nazzjonali. [[Silvio Berlusconi]] huwa wieħed mill-arkitetti u l-benefiċjarji ewlenin ta’ din is-sitwazzjoni.

Fl-2007, Rai ħadet l-inizjattiva li tiddiġitalizza l-kanali kollha tagħha. It-tranżizzjoni damet sal-2012, l-aħħar sena tax-xandir terrestri analogu. Billi l-qawwa tat-trasmettituri diġitali hija ħafna aktar dgħajfa milli dik analoga, dan jirriżulta fit-tmiem tax-xandir ta' Rai 1 f'UHF fit- [[Tuneżija]] .

F'Novembru 2014, 30.5 % tas-sussidjarja tagħha Rai Way hija elenkata fis-suq tal-ishma, bir-Rai żżomm il-kapital li jifdal&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/gurnalisti-tar-rai-fmalta-jaqsmu-l-hiliet-u-l-esperjenzi-taghhom-mal-gurnalisti-ta-tvmnews/|titlu=Ġurnalisti tar-RAI f'Malta jaqsmu l-ħiliet u l-esperjenzi tagħhom mal-ġurnalisti ta' TVMnews|data=2023-06-21|lingwa=en-US|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

== Identità viżwali ==
&lt;gallery&gt;
Stampa:Logo_of_RAI_(1954-1983).svg|ħolqa=Fichier:Logo_of_RAI_(1954-1983).svg|alt=Logo de la Rai du 3 janvier 1954 au 2 octobre 1983.| (3 ta' Jannar, 1954 - 2 ta' Ottubru, 1983) 
Stampa:Logo_of_RAI_(1988-2000).svg|ħolqa=Fichier:Logo_of_RAI_(1988-2000).svg|alt=Logo de la Rai du 3 octobre 1983 au 16 mars 2000.| (3 ta' Ottubru, 1983 - 16 ta' Marzu, 2000)
Stampa:Logo_of_RAI_(2000-2010).svg|ħolqa=Fichier:Logo_of_RAI_(2000-2010).svg|alt=Logo de la Rai du 16 mars 2000 au 18 mai 2010.| (16 ta' Marzu, 2000 - 18 ta' Mejju, 2010)
Stampa:Rai_-_logo_(Italy,_2010-2016).svg|ħolqa=Fichier:Rai_-_logo_(Italy,_2010-2016).svg|alt=Logo de la Rai du 18 mai 2010 au 11 septembre 2016.| (18 ta' Mejju, 2010 - 11 ta' Settembru, 2016)
Stampa:Rai_-_Logo_2016.svg|ħolqa=Fichier:Rai_-_Logo_2016.svg|alt=Logo de la Rai depuis le 12 septembre 2016.| Il-logo tar-Rai mit-12 ta' Settembru 2016
&lt;/gallery&gt;

== Attivitajiet ==

=== Televiżjoni ===
Ir-Rai għandha 5 kanali tat-televiżjoni ġenerali, inklużi 2 kanali semi-ġenerali. Rai 5 HD, Rai Movie HD, Rai Gulp HD, Rai Yoyo HD, Rai News 24 HD, Rai Storia HD u Rai Scuola HD jixxandru esklussivament fuq is-satellita, Rai 4 HD u Rai Premium HD ftit li xejn jixxandru fuq it-televiżjoni terrestri.
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+Kanali ġenerali u semi-ġenerali (HD)
! scope=&quot;col&quot; | Logo
! scope=&quot;col&quot; | Katina
! scope=&quot;col&quot; | Data tal-ħolqien
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_1_-_Logo_2016.svg|ħolqa=Fichier:Rai_1_-_Logo_2016.svg|46x46px]]
|'''Rai 1'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal ġenerali.
|3 ta' Jannar, 1954
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_2_-_Logo_2016.svg|ħolqa=Fichier:Rai_2_-_Logo_2016.svg|49x49px]]
|'''Rai 2'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal ġenerali.
|4 ta' Novembru, 1961
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_3_-_Logo_2016.svg|ħolqa=Fichier:Rai_3_-_Logo_2016.svg|48x48px]]
|'''Rai 3'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal ġenerali.
|15 ta' Diċembru, 1979
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_4_-_Logo_2016.svg|ħolqa=Fichier:Rai_4_-_Logo_2016.svg|49x49px]]
|'''Rai 4'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal semi-ġeneralista ffukat fuq il-finzjoni.
|14 ta' Lulju, 2008
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_5_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_5_-_Logo_2017.svg|49x49px]]
|'''Rai 5'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal semi-ġeneralista ffokat l-aktar fuq divertiment, dokumentarji u rapporti.
|31 ta' Lulju, 2003
|}
Imbagħad jiġu l-kanali tematiċi tal-grupp, prinċipalment mill-eks sussidjarja ''RaiSat'' :
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+Kanali tematiċi
! scope=&quot;col&quot; | Logo
! scope=&quot;col&quot; | Katina
! scope=&quot;col&quot; | Data tal-ħolqien
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Premium_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Premium_-_Logo_2017.svg|124x124px]]
|'''Rai Premium''' &lt;small&gt;(HD)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tematiku ddedikat għal produzzjonijiet Rai (serje, telenovelas, eċċ.).
|31 ta' Lulju, 2003
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_News_24_logo_(2022).svg|ħolqa=Fichier:Rai_News_24_logo_(2022).svg|117x117px]]
|'''Aħbarijiet Rai 24'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tal-aħbarijiet kontinwu.
|26 ta' April, 1999
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Gulp_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Gulp_-_Logo_2017.svg|85x85px]]
|'''Rai Gulp'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tematiku mmirat lejn tfal u adolexxenti.
|1 ta' Ġunju, 2007
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Yoyo_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Yoyo_-_Logo_2017.svg|82x82px]]
|'''Rai Yoyo'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tematiku mmirat lejn tfal bejn 0 u 8 snin.
|1 ta' Novembru, 2006
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Sport_-_Logo_2022.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Sport_-_Logo_2022.svg|87x87px]]
|'''Rai Sport''' &lt;small&gt;(HD)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tematiku ffukat fuq l-isports.
|1 ta' Frar, 1999
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Storia_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Storia_-_Logo_2017.svg|94x94px]]
| '''Rai Storia''' &lt;small&gt;(qabel '''Rai Edu 2''' ) (HD)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tematiku ffukat fuq l-istorja.
|17 ta' Ġunju, 2002
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Movie_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Movie_-_Logo_2017.svg|97x97px]]
| '''Film Rai''' &lt;small&gt;(HD)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tematiku ffukat fuq iċ-ċinema, li jxandar l-aktar films Taljani.
|1 ta' Lulju, 1999
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Scuola_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Scuola_-_Logo_2017.svg|102x102px]]
| '''Rai Scuola''' &lt;small&gt;(ex '''Rai Edu 1''' ) (HD)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tematiku li joffri programmi edukattivi.
|1 ta' Ottubru, 2000
|}
Rai għandha wkoll tliet kanali tat-televiżjoni reġjonali b'lingwi barranin :
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+Kanali reġjonali f'lingwi barranin
! scope=&quot;col&quot; | Logo
! scope=&quot;col&quot; | Katina
! scope=&quot;col&quot; | Data tal-ħolqien
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Südtirol_-_Logo_2019.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Südtirol_-_Logo_2019.svg|116x116px]]
| '''Rai Tirol t'Isfel'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal reġjonali li jxandar fir-reġjun awtonomu ta' Trentino-Alto Adige .&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; &lt;small&gt;Ixxandar bil- [[Lingwa Ġermaniża|Ġermaniż]] .&lt;/small&gt;
|7 ta' Frar, 1966
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_3_Bis_FJK_2016.png|ħolqa=Fichier:Rai_3_Bis_FJK_2016.png|48x48px]]
| '''Rai 3 Bis'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal reġjonali li jxandar fir-reġjun awtonomu ta' Friuli-Venezia Giulia .&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; &lt;small&gt;Ixxandar bis- Sloven .&lt;/small&gt;
| 1995
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Vallée_d'Aoste.png|ħolqa=Fichier:Rai_Vallée_d'Aoste.png|110x110px]]
| '''Rai Vd'A'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal reġjonali li jxandar fir-reġjun awtonomu tal-Wied ta' Aosta .&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; &lt;small&gt;Ixxandar bil- [[Lingwa Franċiża|Franċiż]] .&lt;/small&gt;
| 1968
|}

=== Radju ===
Ir-Rai għandha 3 stazzjonijiet tar-radju nazzjonali :
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+Stazzjonijiet tar-radju
! scope=&quot;col&quot; | Logo
! scope=&quot;col&quot; | Stazzjon
! scope=&quot;col&quot; | Data tal-ħolqien
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Radio_1_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Radio_1_-_Logo_2017.svg|107x107px]]
| '''Radju Rai 1'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Stazzjon ġenerali, li joffri pawżi reġjonali.
|6 ta' Ottubru, 1924
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Radio_2_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Radio_2_-_Logo_2017.svg|110x110px]]
| '''Radju Rai 2'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Stazzjon tal-mużika.
|21 ta' Marzu, 1938
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Radio_3_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Radio_3_-_Logo_2017.svg|109x109px]]
| '''Rai Radju 3'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Stazzjon kulturali/mużikali klassiku.
|1 ta' Ottubru, 1950
|}

== Sehem tas-suq ==
Is-sehem medju tas-suq tar-Rai huwa ta' 45.4% (televiżjoni). Fl-2002, il-wiri medju tal-kanali tar-Rai kien ta' aktar minn 9 miljun telespettatur kuljum (żieda ta' 2% fuq l-2001).
[[Kategorija:Pages with unreviewed translations]]</text>
      <sha1>hv7a1pxggslcxqdouz5e1ij32264b20</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>323841</id>
      <parentid>323840</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T16:21:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JovalQC</username>
        <id>21720</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;Referenzi&quot; joħolqu</comment>
      <origin>323841</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11924" sha1="h1lm8vwyeojczmk5n1ojg4mkhzdo6yx" xml:space="preserve">{{Infobox|title=Rai|titlestyle=background: #66FFCC|image1=[[File:Logo of RAI (2016).svg|100px]]|image2=[[File:Rai Roma viale mazzini.JPG|300px]]|caption2=Rai Via Mazzini Roma|label1=Ħolqien|data1=1924 : Unione radiofonica italiana (URI)&lt;br&gt;
1944 : Radio Audizioni Italiane (RAI)&lt;br&gt;
1954 : Radiotelevisione Italiana|label2=Fundatur|data2=[[Gvern tal-Italja]]|label3=Status legali|data3=Kumpanija azzjonarja ta' dritt privat|label4=Slogan|data4=Rai. Per te, per tutti. (Rai. Għalik, għal kulħadd.)|label5=Headquarter|data5=[[Ruma]] ({{Flagicon|ITA}} [[Italja]])|label6=Direzzjoni|data6=Marcello Foa, President &lt;br&gt;
Mario Orfeo, Direttur Maniġerjali, Roberto Sergio, CEO|label7=Prodotti|data7=Radju, televiżjoni u pubblikazzjoni|label8=Sussidjarji|data8=Rai Cinema&lt;br&gt;
Rai Way&lt;br&gt;
Sipra&lt;br&gt;
Rai Net|label9=Effettiv|data9=11,378 (2017)|label10=Websajt|data10=https://www.rai.it}}

Il-'''Rai''' jew '''Rai − Radiotelevisione italiana Sp''' '''GĦANDU.''' ( {{litt.}} ''Radju u Televiżjoni Taljana'', Kumpanija Konġunta) hija l-grupp ewlieni tax-xandir pubbliku [[Lingwa Taljana|Taljan]] .

Kumpanija privata b'ishma konġunti, Rai hija kkontrollata b'99.55 % mill-Istat Taljan (Ministeru tat-Teżor Taljan) u b'0.45 % mis- Soċjetà Taljana tal-Awturi u l-Pubblikaturi ( ''Società Italiana degli Autori ed Editori'' ), soċjetà responsabbli biex tiggarantixxi d-drittijiet tal-awturi.

Membru tal-Unjoni Ewropea tax-Xandir, huwa azzjonist ta' Euronews&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=http://www.raitalia.itdl/PortaliRai/Page-ab48738e-506a-4d73-8abb-09248a9db82b.html|titlu=Rai Italia - Home Page|sit=www.raitalia.itdl|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

== Storja ==
Rai huwa l- akronimu, ippronunzjat {{IPA|/'ra.i/}}, għal Radio Audizioni Italiane, il-kumpanija li xandret ir-radju mill-1944 sal-1954. Preċedentement, l-istabbiliment kien jissejjaħ EIAR (Ente Italiano Audizioni Radiofoniche), u kien ixandar biss programmi tar-radju. Fit {{Data|3|janvier|1954}}, wara diversi esperimenti fiż-żona [[Turin|ta' Turin]], ir-Rai bdiet it-trażmissjonijiet televiżivi tagħha fuq skala nazzjonali.

Kien grazzi għat-tagħmir ta’ teknoloġija għolja donat mill-familja ta’ Antonio Bernocchi li fil- {{date-|11 septembre 1949}}, bdiet l-ewwel xandira ta’ programmi televiżivi sperimentali bit-trażmissjoni tal- Mużew tat-Triennale f’Milan . Kien il-bidu ta’ era li ppermettiet lit-Taljani li jitkellmu l-istess lingwa jifhmu lil xulxin.

Madankollu, ix-xandir pubbliku Taljan huwa soġġett għal superviżjoni dubjuża u għażliet teknoloġiċi. Ir-RAI huwa mġiegħel jikkonforma ma' dawn id-deċiżjonijiet amministrattivi u politiċi fir-rigward tal-adozzjoni u t-tnedija tal-kulur.

Fl-Italja, trid tistenna{{Data|1 fév. 1977}} Madankollu, diversi għexieren ta’ kanali privati lokali, l-aktar kummerċjali, diġà ħadu r-riskju u ilhom jużaw l-istandard PAL mill-1976  .

Matul dan il-perjodu, ir-residenti tal-fruntiera biss jistgħu jistennew li jirċievu kanali Franċiżi u Monakas, jew xi mkien ieħor, kanali Żvizzeri.

Dak iż-żmien, is-Senatur Repubblikan Ugo La Malfa saħansitra kellu mistoqsija parlamentari diskussa għal &quot; jipprevjenu l-abbandun tal-abjad u l-iswed sobri, favur skrin bil-kulur vanituż u konsumista &quot;.

Mill-bidu tas-snin sebgħin, il-kumpanija Taljana Indesit, f'kollaborazzjoni mal-grupp pubbliku SEIMART (Société Exercice d'Entreprises Industrielles Radio et TV), ilha tiżviluppa l-istandard tal-kulur tagħha stess. Imsejjaħ I.S.A. jew &quot;ISA&quot; (Identification à Suppression Alternée), l-għan ewlieni huwa li jiġi evitat il-ħlas ta' liċenzji/brevetti lid-disinjaturi tal-istandards Sécam u PAL. Madankollu, se tibqa' fl-istadju sperimentali.

Fil-15 ta' Lulju 1976, il-monopolju tal-istat fuq it-televiżjoni Taljana ġie abbandunat ħesrem. Lakuna fil-liġi tippermetti l-liberalizzazzjoni tal-mewġ tar-radju u t-televiżjoni madwar l-Italja kollha. Malajr dehru eluf ta’ stazzjonijiet tar-radju lokali, akkumpanjati minn mijiet ta’ stazzjonijiet tat-televiżjoni, l-aktar kummerċjali, li kienu adottaw il-PAL għax-xandir tagħhom  .

Fi tmiem is-snin sebgħin u fil-bidu tad-deċennju ta’ wara, gruppi taw lil ċerti imprendituri l-opportunità li jiffurmaw netwerks reġjonali u mbagħad nazzjonali. [[Silvio Berlusconi]] huwa wieħed mill-arkitetti u l-benefiċjarji ewlenin ta’ din is-sitwazzjoni.

Fl-2007, Rai ħadet l-inizjattiva li tiddiġitalizza l-kanali kollha tagħha. It-tranżizzjoni damet sal-2012, l-aħħar sena tax-xandir terrestri analogu. Billi l-qawwa tat-trasmettituri diġitali hija ħafna aktar dgħajfa milli dik analoga, dan jirriżulta fit-tmiem tax-xandir ta' Rai 1 f'UHF fit- [[Tuneżija]] .

F'Novembru 2014, 30.5 % tas-sussidjarja tagħha Rai Way hija elenkata fis-suq tal-ishma, bir-Rai żżomm il-kapital li jifdal&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/gurnalisti-tar-rai-fmalta-jaqsmu-l-hiliet-u-l-esperjenzi-taghhom-mal-gurnalisti-ta-tvmnews/|titlu=Ġurnalisti tar-RAI f'Malta jaqsmu l-ħiliet u l-esperjenzi tagħhom mal-ġurnalisti ta' TVMnews|data=2023-06-21|lingwa=en-US|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

== Identità viżwali ==
&lt;gallery&gt;
Stampa:Logo_of_RAI_(1954-1983).svg|ħolqa=Fichier:Logo_of_RAI_(1954-1983).svg|alt=Logo de la Rai du 3 janvier 1954 au 2 octobre 1983.| (3 ta' Jannar, 1954 - 2 ta' Ottubru, 1983) 
Stampa:Logo_of_RAI_(1988-2000).svg|ħolqa=Fichier:Logo_of_RAI_(1988-2000).svg|alt=Logo de la Rai du 3 octobre 1983 au 16 mars 2000.| (3 ta' Ottubru, 1983 - 16 ta' Marzu, 2000)
Stampa:Logo_of_RAI_(2000-2010).svg|ħolqa=Fichier:Logo_of_RAI_(2000-2010).svg|alt=Logo de la Rai du 16 mars 2000 au 18 mai 2010.| (16 ta' Marzu, 2000 - 18 ta' Mejju, 2010)
Stampa:Rai_-_logo_(Italy,_2010-2016).svg|ħolqa=Fichier:Rai_-_logo_(Italy,_2010-2016).svg|alt=Logo de la Rai du 18 mai 2010 au 11 septembre 2016.| (18 ta' Mejju, 2010 - 11 ta' Settembru, 2016)
Stampa:Rai_-_Logo_2016.svg|ħolqa=Fichier:Rai_-_Logo_2016.svg|alt=Logo de la Rai depuis le 12 septembre 2016.| Il-logo tar-Rai mit-12 ta' Settembru 2016
&lt;/gallery&gt;

== Attivitajiet ==

=== Televiżjoni ===
Ir-Rai għandha 5 kanali tat-televiżjoni ġenerali, inklużi 2 kanali semi-ġenerali. Rai 5 HD, Rai Movie HD, Rai Gulp HD, Rai Yoyo HD, Rai News 24 HD, Rai Storia HD u Rai Scuola HD jixxandru esklussivament fuq is-satellita, Rai 4 HD u Rai Premium HD ftit li xejn jixxandru fuq it-televiżjoni terrestri.
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+Kanali ġenerali u semi-ġenerali (HD)
! scope=&quot;col&quot; | Logo
! scope=&quot;col&quot; | Katina
! scope=&quot;col&quot; | Data tal-ħolqien
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_1_-_Logo_2016.svg|ħolqa=Fichier:Rai_1_-_Logo_2016.svg|46x46px]]
|'''Rai 1'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal ġenerali.
|3 ta' Jannar, 1954
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_2_-_Logo_2016.svg|ħolqa=Fichier:Rai_2_-_Logo_2016.svg|49x49px]]
|'''Rai 2'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal ġenerali.
|4 ta' Novembru, 1961
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_3_-_Logo_2016.svg|ħolqa=Fichier:Rai_3_-_Logo_2016.svg|48x48px]]
|'''Rai 3'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal ġenerali.
|15 ta' Diċembru, 1979
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_4_-_Logo_2016.svg|ħolqa=Fichier:Rai_4_-_Logo_2016.svg|49x49px]]
|'''Rai 4'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal semi-ġeneralista ffukat fuq il-finzjoni.
|14 ta' Lulju, 2008
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_5_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_5_-_Logo_2017.svg|49x49px]]
|'''Rai 5'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal semi-ġeneralista ffokat l-aktar fuq divertiment, dokumentarji u rapporti.
|31 ta' Lulju, 2003
|}
Imbagħad jiġu l-kanali tematiċi tal-grupp, prinċipalment mill-eks sussidjarja ''RaiSat'' :
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+Kanali tematiċi
! scope=&quot;col&quot; | Logo
! scope=&quot;col&quot; | Katina
! scope=&quot;col&quot; | Data tal-ħolqien
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Premium_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Premium_-_Logo_2017.svg|124x124px]]
|'''Rai Premium''' &lt;small&gt;(HD)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tematiku ddedikat għal produzzjonijiet Rai (serje, telenovelas, eċċ.).
|31 ta' Lulju, 2003
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_News_24_logo_(2022).svg|ħolqa=Fichier:Rai_News_24_logo_(2022).svg|117x117px]]
|'''Aħbarijiet Rai 24'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tal-aħbarijiet kontinwu.
|26 ta' April, 1999
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Gulp_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Gulp_-_Logo_2017.svg|85x85px]]
|'''Rai Gulp'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tematiku mmirat lejn tfal u adolexxenti.
|1 ta' Ġunju, 2007
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Yoyo_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Yoyo_-_Logo_2017.svg|82x82px]]
|'''Rai Yoyo'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tematiku mmirat lejn tfal bejn 0 u 8 snin.
|1 ta' Novembru, 2006
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Sport_-_Logo_2022.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Sport_-_Logo_2022.svg|87x87px]]
|'''Rai Sport''' &lt;small&gt;(HD)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tematiku ffukat fuq l-isports.
|1 ta' Frar, 1999
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Storia_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Storia_-_Logo_2017.svg|94x94px]]
| '''Rai Storia''' &lt;small&gt;(qabel '''Rai Edu 2''' ) (HD)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tematiku ffukat fuq l-istorja.
|17 ta' Ġunju, 2002
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Movie_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Movie_-_Logo_2017.svg|97x97px]]
| '''Film Rai''' &lt;small&gt;(HD)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tematiku ffukat fuq iċ-ċinema, li jxandar l-aktar films Taljani.
|1 ta' Lulju, 1999
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Scuola_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Scuola_-_Logo_2017.svg|102x102px]]
| '''Rai Scuola''' &lt;small&gt;(ex '''Rai Edu 1''' ) (HD)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal tematiku li joffri programmi edukattivi.
|1 ta' Ottubru, 2000
|}
Rai għandha wkoll tliet kanali tat-televiżjoni reġjonali b'lingwi barranin :
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+Kanali reġjonali f'lingwi barranin
! scope=&quot;col&quot; | Logo
! scope=&quot;col&quot; | Katina
! scope=&quot;col&quot; | Data tal-ħolqien
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Südtirol_-_Logo_2019.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Südtirol_-_Logo_2019.svg|116x116px]]
| '''Rai Tirol t'Isfel'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal reġjonali li jxandar fir-reġjun awtonomu ta' Trentino-Alto Adige .&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; &lt;small&gt;Ixxandar bil- [[Lingwa Ġermaniża|Ġermaniż]] .&lt;/small&gt;
|7 ta' Frar, 1966
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_3_Bis_FJK_2016.png|ħolqa=Fichier:Rai_3_Bis_FJK_2016.png|48x48px]]
| '''Rai 3 Bis'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal reġjonali li jxandar fir-reġjun awtonomu ta' Friuli-Venezia Giulia .&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; &lt;small&gt;Ixxandar bis- Sloven .&lt;/small&gt;
| 1995
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Vallée_d'Aoste.png|ħolqa=Fichier:Rai_Vallée_d'Aoste.png|110x110px]]
| '''Rai Vd'A'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Kanal reġjonali li jxandar fir-reġjun awtonomu tal-Wied ta' Aosta .&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; &lt;small&gt;Ixxandar bil- [[Lingwa Franċiża|Franċiż]] .&lt;/small&gt;
| 1968
|}

=== Radju ===
Ir-Rai għandha 3 stazzjonijiet tar-radju nazzjonali :
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+Stazzjonijiet tar-radju
! scope=&quot;col&quot; | Logo
! scope=&quot;col&quot; | Stazzjon
! scope=&quot;col&quot; | Data tal-ħolqien
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Radio_1_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Radio_1_-_Logo_2017.svg|107x107px]]
| '''Radju Rai 1'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Stazzjon ġenerali, li joffri pawżi reġjonali.
|6 ta' Ottubru, 1924
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Radio_2_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Radio_2_-_Logo_2017.svg|110x110px]]
| '''Radju Rai 2'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Stazzjon tal-mużika.
|21 ta' Marzu, 1938
|-
| align=&quot;center&quot; |[[Stampa:Rai_Radio_3_-_Logo_2017.svg|ħolqa=Fichier:Rai_Radio_3_-_Logo_2017.svg|109x109px]]
| '''Rai Radju 3'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;&lt;br /&gt; Stazzjon kulturali/mużikali klassiku.
|1 ta' Ottubru, 1950
|}

== Sehem tas-suq ==
Is-sehem medju tas-suq tar-Rai huwa ta' 45.4% (televiżjoni). Fl-2002, il-wiri medju tal-kanali tar-Rai kien ta' aktar minn 9 miljun telespettatur kuljum (żieda ta' 2% fuq l-2001).

== Referenzi ==
[[Kategorija:Pages with unreviewed translations]]</text>
      <sha1>h1lm8vwyeojczmk5n1ojg4mkhzdo6yx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Queensland</title>
    <ns>0</ns>
    <id>33704</id>
    <revision>
      <id>323843</id>
      <timestamp>2025-07-03T16:39:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JovalQC</username>
        <id>21720</id>
      </contributor>
      <comment>Maħluqa bit-traduzzjoni tal-paġna &quot;[[:fr:Special:Redirect/revision/226375433|Queensland]]&quot;</comment>
      <origin>323843</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17523" sha1="a0v50ghlz31w4l4wvdyjw8qinw5sci1" xml:space="preserve">* Brisbane
* Far North Queensland (Cairns, Port Douglas, The Daintree)
* Kosta tad-Deheb
* il- [[Skoll il-Kbir tal-Qroll|Gran Barriera Sikka]]
* Bajja ta' Hervey / [[Gżira ta' Fraser|Gżira Fraser]]
* Queensland tat-Tramuntana (Townsville, Magnetic Island)
* Il-Gżira ta' Stradbroke tat-Tramuntana u [[Sud de Stradbroke Island|l-Gżira ta' Stradbroke tan-Nofsinhar]]
* Kosta tax-Xemx
* il-Gżejjer Whitsunday (Airlie Beach, Whitehaven Beach, Hamilton Island, Daydream Island, Hayman Island)
{{Infobox État ou territoire d'Australie|nom=Queensland|nom anglais=|drapeau=Flag of Queensland.svg|légende drapeau=[[Drapeau du Queensland|Drapeau]]|blason=Coat of Arms of Queensland.svg|légende blason=[[Armoiries du Queensland|Armoiries]]|imageloc=Queensland in Australia.svg|légende imageloc=Localisation du Queensland (en rouge) à l'intérieur de l'Australie.|statut=[[États et territoires de l'Australie|État]]|capitale=[[Brisbane]]|gouverneur=[[Jeannette Young]]|premier=[[David Crisafulli]] ([[Parti libéral national du Queensland|LNP]])|sièges chambre=28|sièges sénat=12|superficie=1852642|rang superficie=2|superficie terre=1730648|point culminant=[[mont Bartle Frere]]|alt maxi=1622|population=5160023|rang population=3|année_pop=2020|pib=357044|rang pib=3|date pib=2018-19|rang pib par habitant=5}}

'''Queensland''' {{MSAPI|/ˈkwiːnzlænd/}} '''t-''' tieni l-akbar stat tal [[Awstralja|-Awstralja]] skont l-erja u t-tielet l-akbar skont il-popolazzjoni. Jinsab fit-tramuntana ta ' New South Wales, fil-grigal ta ' South Australia u fil-lvant tat-Territorju tat-Tramuntana . L-istat huwa mdawwar mill- Baħar Arafura u l- Baħar tal-Qroll .

[[Belt kapitali|Il-kapitali]] tagħha hija Brisbane . Huwa l-uniku stat Awstraljan b'parlament unikamerali .

L-ewwel nies li għexu fir-reġjun kienu l- Aboriġini Awstraljani u l- Gżejjer tat-Torres Strait . It-tekniki tad-datazzjoni jistmaw li l-wasla tagħhom seħħet bejn {{formatnum:40000}} u {{nombre|65000|ans}}  . Ftit mijiet ta' sekli wara, Queensland saret kolonja tal-kuruna [[Renju Unit|Brittanika]], u sseparat minn New South Wales fis {{Data|6|juin|1859}}, data li tiġi ċċelebrata kull sena bħala ''Jum Queensland'' . Iż-żona tal-lum tal-belt ta ' Brisbane tikkorrispondi għal dik tal- kolonja penali ta' Moreton Bay, fejn kienu jinżammu dawk li nstabu ħatja ta' reat ripetut waqt li kienu qed jiskontaw is-sentenza tagħhom fi New South Wales. Aktar tard, l-istat ħeġġeġ l-istabbiliment ħieles ta' individwi f'dan ir-reġjun.

Illum, l-ekonomija ta' Queensland hija ddominata mis-setturi tal-agrikoltura, it-turiżmu u r-riżorsi naturali.


Il-popolazzjoni hija kkonċentrata l-aktar fix-Xlokk ta' Queensland. Dan jinkludi l-kapitali Brisbane, Logan City, Ipswich, Toowoomba, Gold Coast, u r-reġjun ta' Sunshine Coast. Bliet ewlenin oħra fl-istat jinkludu Cairns, Townsville, Mackay, Rockhampton, Bundaberg, Hervey Bay, u Mount Isa. Queensland spiss jingħata l-laqam ta' ''Sunshine State'', minħabba l-klima sħuna tiegħu u l-post tiegħu primarjament fit-tropiċi. In-nies ta' Queensland huma magħrufa b'mod kollokjali bħala &quot;Banana Benders&quot; minħabba l-bosta pjantaġġuni tal-banana, jew &quot;Canetoads,&quot; biex jirreferu għad-diżastru ekoloġiku li seħħ meta ġew introdotti r-rospi tal-kannamieli biex jikkontrollaw il-ħanfusa tal-kannamieli taz-zokkor.

== Etimoloġija ==
L-istat jaf ismu lir [[Victoria (Reġina)|-Reġina Victoria]]  tal -Gran Brittanja li ffirmat il-proklamazzjoni li tifred lil Queensland minn New South Wales fis {{date-|6 juin 1859}} . Dak iż-żmien, ir-Reġina Victoria kienet popolari u kienet tippreferi dan l-isem għal dak ta' &quot; Cooksland &quot;, propost mill-ministru Presbiterjan John Dunmore Lang ad unur in-navigatur Ingliż [[James Cook]]  {{,}}  . L-istat Awstraljan ta’ Victoria huwa msemmi wkoll għaliha.

== Ġeografija ==
Queensland hija mdawra fit-tramuntana mit- Torres Strait, bil -Gżira Boigu ' l barra mill-kosta ta' New Guinea tkun l-aktar punt popolat fit-tramuntana fit-territorju. Il-Peniżola ta' Cape York, li tipponta lejn New Guinea, hija l-iktar parti tat-tramuntana tal-kontinent. Il-kosta tal-punent tal-peniżola hija mdawra mill- Golf ta' Carpentaria, fil -Baħar ta' Arafura, filwaqt li l-kosta tal-lvant hija mdawra mill- Baħar tal-Qroll, baħar li jmiss mal- [[Oċean Paċifiku]] . Lejn il-punent, Queensland hija mdawra mat- Territorju tat-Tramuntana, fil- lonġitudni &lt;nowiki&gt;&lt;span about=&quot;#mwt23&quot; data-cx=&quot;[{&amp;amp;quot;adapted&amp;amp;quot;:false,&amp;amp;quot;targetExists&amp;amp;quot;:false}]&quot; data-mw=&quot;{&amp;amp;quot;parts&amp;amp;quot;:[{&amp;amp;quot;template&amp;amp;quot;:{&amp;amp;quot;target&amp;amp;quot;:{&amp;amp;quot;wt&amp;amp;quot;:&amp;amp;quot;Unité&amp;amp;quot;,&amp;amp;quot;href&amp;amp;quot;:&amp;amp;quot;./Modèle:Unité&amp;amp;quot;},&amp;amp;quot;params&amp;amp;quot;:{&amp;amp;quot;1&amp;amp;quot;:{&amp;amp;quot;wt&amp;amp;quot;:&amp;amp;quot;138&amp;amp;quot;},&amp;amp;quot;2&amp;amp;quot;:{&amp;amp;quot;wt&amp;amp;quot;:&amp;amp;quot;°&amp;amp;quot;}},&amp;amp;quot;i&amp;amp;quot;:0}}]}&quot; data-ve-no-generated-contents=&quot;true&quot; id=&quot;mwgA&quot; style=&quot;cursor:help&quot; title=&quot;2,408&amp;amp;nbsp;554 rad&quot; typeof=&quot;mw:Transclusion&quot;&gt;138&lt;/span&gt;&lt;/nowiki&gt;  E, u lejn il-lbiċ mal-parti tal-grigal tal -Awstralja t'Isfel .

Fin-nofsinhar, il-fruntiera hija maqsuma fi tliet setturi : il-parti tal-punent bejn {{Interlanguage link}} u x-Xmara Dumaresq, li tikkorrispondi għall-baċir tax-Xmara Dumaresq ; il-porzjon ċentrali ffurmat mis-sodod suċċessivi tax-Xmara Dumaresq, ix-Xmara Macintyre u x-Xmara Barwon ; il-parti hija ffurmata mid- &lt;nowiki&gt;&lt;abbr about=&quot;#mwt25&quot; class=&quot;abbr&quot; data-cx=&quot;[{&amp;amp;quot;adapted&amp;amp;quot;:false,&amp;amp;quot;targetExists&amp;amp;quot;:false}]&quot; data-mw=&quot;{&amp;amp;quot;parts&amp;amp;quot;:[{&amp;amp;quot;template&amp;amp;quot;:{&amp;amp;quot;target&amp;amp;quot;:{&amp;amp;quot;wt&amp;amp;quot;:&amp;amp;quot;29e&amp;amp;quot;,&amp;amp;quot;href&amp;amp;quot;:&amp;amp;quot;./Modèle:29e&amp;amp;quot;},&amp;amp;quot;params&amp;amp;quot;:{},&amp;amp;quot;i&amp;amp;quot;:0}}]}&quot; data-ve-no-generated-contents=&quot;true&quot; id=&quot;mwjQ&quot; title=&quot;Vingt-neuvième&quot; typeof=&quot;mw:Transclusion&quot;&gt;&lt;sup&gt;29&lt;/sup&gt;&lt;/nowiki&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;/abbr&gt;&lt;/nowiki&gt; parallel fin-nofsinhar b'xi invażjonijiet minn Queensland lejn New South Wales.

Il-kapitali tal-istat, Brisbane, tinsab fuq il-kosta {{Unité|100|km}}  fit-tramuntana tal-fruntiera ma' New South Wales. Il-ħames l-akbar belt fid-dinja, Mount Isa, tinsab fi Queensland. L-erja tal-belt taqbeż l- {{unité|40000|km|2}}  . L-istat huwa maqsum f'diversi reġjuni uffiċjali. Reġjuni ġeografiċi iżgħar ta' min jinnota huma l- Atherton Tablelands, il- {{Interlanguage link}}, u l {{Interlanguage link}} lejn il-lbiċ.

Queensland għandha diversi żoni ta’ sbuħija naturali, inklużi l-Kosti ta’ Sunshine u Gold, li għandhom uħud mill-isbaħ bajjiet tal-istat, il-Park Nazzjonali tal-Muntanji Bunya u l-Great Dividing Range bil -kaskati tagħha, il -Park Nazzjonali ta’ Carnarvon, Darling Downs, il-Park Nazzjonali ta’ Diamantina, il -Gżejjer Whitsunday u l-Gżira ta’ Hinchinbrook .

=== Klima ===
[[Stampa:Mossman_Gorge_02.jpg|daqsminuri| Foresta tropikali f'Mossman Gorge.]]
In-nofsinhar tal-istat għandu klima subtropikali umda u t-tramuntana għandha klima tropikali . Iżda minħabba d-daqs tiegħu hemm varjazzjonijiet sinifikanti fil-klima madwar l-istat. Ix-xita u s-sjuf sħan huma tipiċi tal-punent intern, staġun tal-monsuni bix-xita fit-tramuntana, u kundizzjonijiet temperati sħan tul l-istrixxa kostali. L-inqas temperaturi huma rreġistrati fl-intern u fin-nofsinhar. Il-klima kostali hija influwenzata minn ilmijiet sħan tal-oċean, li jipprevjenu varjazzjonijiet eċċessivi fit-temperatura filwaqt li jkunu umdi biżżejjed biex jippermettu xita regolari  .

== Storja ==
L-ewwel nies li għexu fir-reġjun kienu l- Aboriġini Awstraljani u t- Torres Strait Islanders, li waslu bejn {{nombre|40000|ans|et=65000}}  . Queensland aktar tard saret kolonja tal-kuruna [[Renju Unit|Brittanika]] li ġiet separata minn New South Wales fl- 1859 . Fl-1901, il-kolonja saret stat tal-federazzjoni [[Awstralja|Awstraljana]] .

L-eqdem evidenza ta’ insedjament tmur lura għal madwar {{nombre|60000-50000|ans}} meta n-nies Aboriġinali stabbilew ruħhom fiż-żona tal-Queensland tal-lum wara li qasmu l- Istrett ta’ Torres bid -dgħajsa jew b’pont tal-art &lt;ref&gt;{{Ċita harvard bla parenteżi|Evans|2007}}&lt;/ref&gt; .

=== Kolonizzazzjoni Ewropea ===
[[Stampa:Territory_of_Papua.png|daqsminuri| Queensland u t- Territorju ta' Papua ġew annessi mill-1883 sal-1884.]]
Queensland huwa t-territorju Awstraljan fejn il-kunflitti bejn l-kolonizzaturi Brittaniċi u l-popolazzjonijiet indiġeni kienu l-aktar fatali . Ir-raġuni ewlenija hija li Queensland kien l-aktar territorju popolat fl-Awstralja ta’ qabel il-kuntatt ara Gwerer tal-Fruntieri fl-Awstralja#Queensland .

Fl-1824, il- Kolonja Penali ta' Moreton Bay ġiet stabbilita f'Redcliffe . Dan ġie mċaqlaq lejn in-nofsinhar fl-1825 u twaqqfet il-belt ta' Brisbane. Kien fl-1839 li waqfet id-deportazzjoni penali tal-kundannati  . Fl-1842, il-kolonizzazzjoni ħielsa ġiet permessa. Dan se jippermetti l-formazzjoni tal-kolonja ta' Queensland fl-1859.

Fl-1862, Queensland għaddiet minn bidla fil-konfini tal-punent tagħha minn 141° Lvant għal 138° Lvant.

L-ewwel Prim Imħallef, Sir James Cockle, inħatar fl-1863.


Is-sena 1864 saret ''annus horribilis'' għal Queensland. F’Marzu, għargħar kbir fix-Xmara Brisbane ħakem iċ-ċentru tal-belt. F’April, nar qered in-naħa tal-punent ta’ Queen Street (iċ-ċentru ewlieni tax-xiri). U f’Diċembru, nar ieħor (l-agħar wieħed li qatt ra Brisbane) faqqa’ u qered il-bqija ta’ Queens Street u t-toroq tal-madwar.

Fis-sena 1865 waslet l-ewwel ferrovija bil-fwar (minn Ipswich sa Bigge's Camp, issa Grandchester ) fi Queensland.

Fl-1867, il-Kostituzzjoni ta' Queensland ġiet emendata mil-leġiżlazzjoni eżistenti ( {{Lang|en|''Constitution Act 1867''}} ). Fl-istess sena ġie skopert id-deheb f'Gympie .

Fl-1883, Queensland annessat it -territorju ta' Papua (annessjoni aktar tard miċħuda mill-gvern Brittaniku).

Fl {{Data|10|03|1899}}, iċ-Ċiklun Mahina laqat iż-żona ta' Bathurst Bay, u qatel aktar minn {{nombre|400|personnes}} .

=== ''Merli iswed'' ===
Bejn is-snin 1860 u l-bidu tas {{S-|XX}}, għexieren ta' eluf ta' Melanesjani ġew importati, ħafna drabi bil-forza, biex jaħdmu fi pjantaġġuni tal-qoton u tal-kannamieli. Il-kundizzjonijiet tal-għajxien u tax-xogħol tagħhom kienu simili għal dawk tal-iskjavitù &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Ċita web|url=https://www.lecourrieraustralien.com/le-blackbirding-une-pratique-australienne-sapparentant-a-lesclavage/|titlu=Le « Blackbirding » : une pratique australienne s'apparentant à l'esclavage|kunjom=Arguillère|isem=Karine|sit=Courrier Australien|lingwa=fr-FR|data-aċċess=2021-11-23}}&lt;/ref&gt; .

Fl-1901, bħala parti mill-politika razzjali tal-White Australia, il- ''Pacific Islands Labourer Act'' temm il-prattika tal ''-blackbirding'' fil-pajjiż, u pprovda għar-ripatrijazzjoni furzata tal-Melanesjani lejn il-gżejjer tagħhom.

=== Stat ta' Queensland ===
Il-Federazzjoni tal-Awstralja nħolqot fl-1901 u Queensland ġiet inkorporata.

In-nisa ngħataw id- dritt tal-vot fl- 1904 .

Fl -1920, Qantas twaqqfet biex taqdi l- outback ta' Queensland.

Fl -1922, il- kamra superjuri tal -Parlament, il- Kunsill Leġiżlattiv ta' Queensland, ġiet abolita.

Fl -1928, ir- Royal Flying Doctor Service għamel l-ewwel titjira tiegħu, minn Cloncurry u fl-istess sena l-avjatur Sir Charles Kingsford Smith niżżel is- ''Southern Cross'' fi Brisbane, u b'hekk temm l-ewwel titjira trans-Paċifika.

Fl -1982, il- Logħob tal-Commonwealth saru fi Brisbane. Fl -1988, il- World Expo saret ukoll fi Brisbane. U fl -2001, il- ''Logħob tar-Rieda'' Tajba saru fi Brisbane.


Fl-2019, nirien massivi fil-boskijiet ħakmu partijiet mill-istat, u ġiegħlu eluf ta’ nies jabbandunaw djarhom. Għargħar sussegwenti, b’żewġ jew tliet metri ta’ xita, ikkawża l-mewt ta’ bejn 300,000 u 500,000 baqra.

== Popolazzjoni u soċjetà ==
[[Stampa:Townsville_qld_au_view_over_cdb.jpg|daqsminuri| Queensland għandha popolazzjoni inqas ċentralizzata minn stati oħra. Din hija Townsville.]]
Il-popolazzjoni ta' Queensland hija inqas ċentralizzata minn dik ta' stati Awstraljani oħra. {{date-|juin 2004}}, il-kapital kien jirrappreżenta 45.7 % tal-popolazzjoni ; għall-pajjiż kollu, il-bliet kapitali jirrappreżentaw 63.8 % tal-popolazzjoni totali.

=== Reliġjonijiet ===

* Kristjani : 70.9 %:
** Kattoliċi 24.9 %
** Anglikani 22.3 %
** Knisja Magħquda 8.4 %
** Luterani 2.1 %
** oħrajn 13.2 %
* Dawk li mhumiex Kristjani 2.3 %
** [[Buddiżmu]] 1.1 %
** [[Iżlam|l-Islam]] 0.4 %
** [[Ħinduiżmu|Induiżmu]] 0.3 %
** [[Ġudaiżmu]] 0.1 %
** oħrajn 0.4 %
* Mingħajr reliġjon 14.8 %
* Mhux mitkellem 12.0 %

=== Edukazzjoni ===

==== Universitajiet ====
[[Stampa:Bond_University.jpg|daqsminuri|300x300px| L-Università ta' Bond f'Robina .]]

* Università Kattolika Awstraljana (Kampus ta' Brisbane)
* Università ta' Bonds
* [[Central Queensland University|Università Ċentrali ta' Queensland]]
* Università ta' Griffith
* Università ta' James Cook
* Università tat-Teknoloġija ta' Queensland
* Università ta' Queensland
* [[University of Southern Queensland|Università ta' Queensland tan-Nofsinhar]]
* [[University of the Sunshine Coast|Università tal-Kosta tax-Xemx]]

=== Drittijiet Aboriġinali ===
Fl -1988, [[UNESCO|l-UNESCO]] ddikjarat it-Tropiċi Umidifikati ta' Queensland bħala Sit ta' Wirt Dinji. il-muntanji, l-irdumijiet u l-bajjiet tagħhom li jdawru Cape Tribulation, fil-Peniżola ta' Cape York, huma wieħed mill-aktar eżempji għonja ta' bijodiversità. Iżda din il-miżura injorat id-drittijiet tal- Kuku Yalanji tal-lvant. F'Diċembru [[2007]], it- ''Tribunal Nazzjonali tat-Titoli Nattivi'' finalment irrikonoxxa d-drittijiet tagħhom għal dan ir-reġjun, kif ukoll għall-ilmijiet u l-art bejn Port Douglas u Cooktown, jiġifieri {{formatnum:126900}} ettaru. Il-poplu Aboriġinali issa għandu rwol sinifikanti fil-ġestjoni tal -Park Nazzjonali ta' Daintree .

== Ekonomija ==
L-ekonomija ta' Queensland esperjenzat żieda qawwija fl-industriji tat-turiżmu u tal-minjieri matul dawn l-aħħar għoxrin sena. Il-wasla ta’ migranti minn stati oħra u minn barra l-pajjiż u l-investiment mill-gvern federali żiedu l-għadd ta’ żviluppi ta’ depożiti u wasslu wkoll għal tkabbir fis-settur aerospazjali, u b’hekk żguraw li dan l-istat se jibqa’ l-ekonomija bl-aktar tkabbir mgħaġġel fl-Awstralja fil-futur prevedibbli.

Bejn l-1992 u l-2002, it-tkabbir tal-PDG ta' Queensland qabeż dak ta' stati u territorji oħra. Matul dan il-perjodu żdied b'5.0 % kull sena, filwaqt li l-PDG tal-Awstralja kiber bi 3.9 % fis-sena. Il-kontribuzzjoni ta' Queensland għall-PDG Awstraljan żdiedet b'10.4 % matul dan il-perjodu  .


Fl-2001, Queensland kellha prodott domestiku gross ta’ 115.53 biljun dollaru Awstraljan (A$), li huwa ekwivalenti għal 31,000 A$ per capita. Dan huwa t-tielet l-aktar baxx fl-Awstralja wara t-Tasmanja u l-Awstralja t’Isfel.

Fl-2003, l-għoli tal-ħajja fi Brisbane kien l-aktar baxx fost il-bliet kapitali Awstraljani kollha. Fi tmiem l-2005, Brisbane kienet it-tielet l-aktar belt kapitali għalja għad-djar wara [[Sydney]] u [[Canberra]] u eżatt qabel Melbourne.

Il-konglomerat Indjan Adani qed jippjana li jibni l-akbar minjiera tal-faħam fid-dinja fi Queensland : kważi {{unité|447|kilomètres}}, jiġifieri erba' darbiet l-erja tal-wiċċ ta' Pariġi. Minkejja d-dubji tat-Teżor ta’ Queensland dwar il-vijabbiltà finanzjarja tal-proġett, il-gvern ta’ Campbell Newman u mbagħad dak ta’ Annastacia Palaszczuk taw l-appoġġ tagħhom lill-konglomerat. Għall-perjodu 2017-2018, ir-royalties tal-faħam ikkontribwew biss 6.4% għad-dħul tal-gvern ta' Queensland. %, ċifra li għandha tinżel għal 4.6 % fl-2021-2022  .

=== Turiżmu ===
[[Stampa:Part_of_Great_Barrier_Reef_from_Helicopter.jpg|daqsminuri|200x200px| Il [[Skoll il-Kbir tal-Qroll|-Gran Barrier Reef]] .]]
[[Stampa:Towers_of_Chevron_Renaissance_in_the_GC_HWY.jpg|daqsminuri|313x313px| Gold Coast hija l-belt turistika ewlenija.]]
It-turiżmu huwa l-industrija ewlenija tas-servizzi ta' Queensland, b'miljuni ta' viżitaturi minn postijiet differenti u minn barra l-pajjiż li jattendu r-reġjun kull sena. Queensland huwa stat ta’ kuntrasti, b’reġjuni kostali tropikali xemxin, foresti tropikali lush u reġjuni interni niexfa.

Id-destinazzjonijiet turistiċi ewlenin ta' Queensland huma :

* Brisbane
* Far North Queensland (Cairns, Port Douglas, The Daintree)
* Kosta tad-Deheb
* il- [[Skoll il-Kbir tal-Qroll|Gran Barriera Sikka]]
* Bajja ta' Hervey / [[Gżira ta' Fraser|Gżira Fraser]]
* Queensland tat-Tramuntana (Townsville, Magnetic Island)
* Il-Gżira ta' Stradbroke tat-Tramuntana u [[Sud de Stradbroke Island|l-Gżira ta' Stradbroke tan-Nofsinhar]]
* Kosta tax-Xemx
* il-Gżejjer Whitsunday (Airlie Beach, Whitehaven Beach, Hamilton Island, Daydream Island, Hayman Island)

== Politika ==
Il- kostituzzjoni ġiet adottata fl-2001, u rrevokat il-biċċa l-kbira tad-diversi [[Loi du Parlement (Australie)|atti tal-Parlament]] li kienu jieħdu post il-kostituzzjoni. Daħal fis-seħħ fis {{Data|6|juin|2002}}, l-anniversarju tal-formazzjoni tal-kolonja indipendenti ta' Queensland meta r-Reġina Victoria ffirmat il- Privattiva tal-Ittri fl-1859.
[[Stampa:QueenslandBuilding0005.jpg|daqsminuri| Is-sede tal-Parlament ta' Queensland fi Brisbane.]]

[[Kategorija:Pages with unreviewed translations]]</text>
      <sha1>a0v50ghlz31w4l4wvdyjw8qinw5sci1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>323844</id>
      <parentid>323843</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T17:02:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JovalQC</username>
        <id>21720</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;Storja&quot; create.</comment>
      <origin>323844</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20935" sha1="8ouhkble59qqnte471i9cgzzznpbulu" xml:space="preserve">'''Queensland'''  t'''-'''tieni l-akbar stat tal [[Awstralja|-Awstralja]] skont l-erja u t-tielet l-akbar skont il-popolazzjoni. Jinsab fit-tramuntana ta ' [[New South Wales]], fil-grigal ta ' South Australia u fil-lvant tat-Territorju tat-Tramuntana . L-istat huwa mdawwar mill- Baħar Arafura u l- Baħar tal-Qroll .

[[Belt kapitali|Il-kapitali]] tagħha hija [[Brisbane]] . Huwa l-uniku stat Awstraljan b'parlament unikamerali .

L-ewwel nies li għexu fir-reġjun kienu l- Aboriġini Awstraljani u l- Gżejjer tat-Torres Strait . It-tekniki tad-datazzjoni jistmaw li l-wasla tagħhom seħħet bejn {{formatnum:40000}} u {{nombre|65000|ans}}  . Ftit mijiet ta' sekli wara, Queensland saret kolonja tal-kuruna [[Renju Unit|Brittanika]], u sseparat minn New South Wales fis {{Data|6|juin|1859}}, data li tiġi ċċelebrata kull sena bħala ''Jum Queensland'' . Iż-żona tal-lum tal-belt ta ' Brisbane tikkorrispondi għal dik tal- kolonja penali ta' Moreton Bay, fejn kienu jinżammu dawk li nstabu ħatja ta' reat ripetut waqt li kienu qed jiskontaw is-sentenza tagħhom fi New South Wales. Aktar tard, l-istat ħeġġeġ l-istabbiliment ħieles ta' individwi f'dan ir-reġjun.

Illum, l-ekonomija ta' Queensland hija ddominata mis-setturi tal-agrikoltura, it-turiżmu u r-riżorsi naturali.


Il-popolazzjoni hija kkonċentrata l-aktar fix-Xlokk ta' Queensland. Dan jinkludi l-kapitali [[Brisbane]], Logan City, Ipswich, Toowoomba, Gold Coast, u r-reġjun ta' Sunshine Coast. Bliet ewlenin oħra fl-istat jinkludu Cairns, Townsville, Mackay, Rockhampton, Bundaberg, Hervey Bay, u Mount Isa. Queensland spiss jingħata l-laqam ta' ''Sunshine State'', minħabba l-klima sħuna tiegħu u l-post tiegħu primarjament fit-tropiċi. In-nies ta' Queensland huma magħrufa b'mod kollokjali bħala &quot;Banana Benders&quot; minħabba l-bosta pjantaġġuni tal-banana, jew &quot;Canetoads,&quot; biex jirreferu għad-diżastru ekoloġiku li seħħ meta ġew introdotti r-rospi tal-kannamieli biex jikkontrollaw il-ħanfusa tal-kannamieli taz-zokkor.

== Etimoloġija ==
L-istat jaf ismu lir [[Victoria (Reġina)|-Reġina Victoria]]  tal -Gran Brittanja li ffirmat il-proklamazzjoni li tifred lil Queensland minn New South Wales fis {{date-|6 juin 1859}} . Dak iż-żmien, ir-Reġina [[Victoria (Reġina)|Victoria]] kienet popolari u kienet tippreferi dan l-isem għal dak ta' &quot; Cooksland &quot;, propost mill-ministru Presbiterjan John Dunmore Lang ad unur in-navigatur Ingliż [[James Cook]]. L-istat Awstraljan ta’ [[Victoria (Reġina)|Victoria]] huwa msemmi wkoll għaliha.

== Ġeografija ==
Queensland hija mdawra fit-tramuntana mit- Torres Strait, bil -Gżira Boigu ' l barra mill-kosta ta' [[New Guinea]] tkun l-aktar punt popolat fit-tramuntana fit-territorju. Il-Peniżola ta' Cape York, li tipponta lejn New Guinea, hija l-iktar parti tat-tramuntana tal-kontinent. Il-kosta tal-punent tal-peniżola hija mdawra mill- Golf ta' Carpentaria, fil -Baħar ta' Arafura, filwaqt li l-kosta tal-lvant hija mdawra mill- Baħar tal-Qroll, baħar li jmiss mal- [[Oċean Paċifiku]] .

Il-kapitali tal-istat, Brisbane, tinsab fuq il-kosta {{Unité|100|km}}  fit-tramuntana tal-fruntiera ma' New South Wales. Il-ħames l-akbar belt fid-dinja, Mount Isa, tinsab fi Queensland. L-erja tal-belt taqbeż l- {{unité|40000|km|2}}  . L-istat huwa maqsum f'diversi reġjuni uffiċjali. Reġjuni ġeografiċi iżgħar ta' min jinnota huma l- Atherton Tablelands.

Queensland għandha diversi żoni ta’ sbuħija naturali, inklużi l-Kosti ta’ Sunshine u Gold, li għandhom uħud mill-isbaħ bajjiet tal-istat, il-Park Nazzjonali tal-Muntanji Bunya u l-Great Dividing Range bil -kaskati tagħha, il -Park Nazzjonali ta’ Carnarvon, Darling Downs, il-Park Nazzjonali ta’ Diamantina, il -Gżejjer Whitsunday u l-Gżira ta’ Hinchinbrook&lt;ref&gt;{{Ċita aħbar|data=2025-06-30|titlu='Sad day' as $14 billion green hydrogen export project axed|url=https://www.abc.net.au/news/2025-06-30/central-queensland-green-hydrogen-project-cqh2-dumped-gladstone/105476564|lingwa=en-AU|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

== Klima ==
[[Stampa:Mossman_Gorge_02.jpg|daqsminuri| Foresta tropikali f'Mossman Gorge.]]
In-nofsinhar tal-istat għandu klima subtropikali umda u t-tramuntana għandha klima tropikali . Iżda minħabba d-daqs tiegħu hemm varjazzjonijiet sinifikanti fil-klima madwar l-istat. Ix-xita u s-sjuf sħan huma tipiċi tal-punent intern, staġun tal-monsuni bix-xita fit-tramuntana, u kundizzjonijiet temperati sħan tul l-istrixxa kostali. L-inqas temperaturi huma rreġistrati fl-intern u fin-nofsinhar. Il-klima kostali hija influwenzata minn ilmijiet sħan tal-oċean, li jipprevjenu varjazzjonijiet eċċessivi fit-temperatura filwaqt li jkunu umdi biżżejjed biex jippermettu xita regolari&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://www.frasercoast.qld.gov.au/news/article/2353/councils-unite-to-tackle-climate-challenges|titlu=Councils unite to tackle climate challenges|kunjom=Council|isem=Fraser Coast Regional|sit=Fraser Coast Regional Council|lingwa=en|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=http://theconversation.com/warmer-seas-are-fuelling-the-dangerous-weather-bomb-about-to-hit-nsw-260070|titlu=Warmer seas are fuelling the dangerous ‘weather bomb’ about to hit NSW|kunjom=Turton|isem=Steve|data=2025-06-30|sit=The Conversation|lingwa=en-US|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

== Storja ==
L-ewwel nies li għexu fir-reġjun kienu l- Aboriġini Awstraljani u t- Torres Strait Islanders, li waslu bejn {{nombre|40000|ans|et=65000}}  . Queensland aktar tard saret kolonja tal-kuruna [[Renju Unit|Brittanika]] li ġiet separata minn New South Wales fl- 1859 . Fl-1901, il-kolonja saret stat tal-federazzjoni [[Awstralja|Awstraljana]] .

L-eqdem evidenza ta’ insedjament tmur lura għal madwar {{nombre|60000-50000|ans}} meta n-nies Aboriġinali stabbilew ruħhom fiż-żona tal-Queensland tal-lum wara li qasmu l- Istrett ta’ Torres bid -dgħajsa jew b’pont tal-art &lt;ref&gt;{{Ċita harvard bla parenteżi|Evans|2007}}&lt;/ref&gt; .

=== Kolonizzazzjoni Ewropea ===
[[Stampa:Territory_of_Papua.png|daqsminuri| Queensland u t- Territorju ta' Papua ġew annessi mill-1883 sal-1884.]]
Queensland huwa t-territorju Awstraljan fejn il-kunflitti bejn l-kolonizzaturi Brittaniċi u l-popolazzjonijiet indiġeni kienu l-aktar fatali . Ir-raġuni ewlenija hija li Queensland kien l-aktar territorju popolat fl-Awstralja ta’ qabel il-kuntatt ara Gwerer tal-Fruntieri fl-Awstralja#Queensland .

Fl-1824, il- Kolonja Penali ta' Moreton Bay ġiet stabbilita f'Redcliffe . Dan ġie mċaqlaq lejn in-nofsinhar fl-1825 u twaqqfet il-belt ta' Brisbane. Kien fl-1839 li waqfet id-deportazzjoni penali tal-kundannati  . Fl-1842, il-kolonizzazzjoni ħielsa ġiet permessa. Dan se jippermetti l-formazzjoni tal-kolonja ta' Queensland fl-1859.

Fl-1862, Queensland għaddiet minn bidla fil-konfini tal-punent tagħha minn 141° Lvant għal 138° Lvant.

L-ewwel Prim Imħallef, Sir James Cockle, inħatar fl-1863.


Is-sena 1864 saret ''annus horribilis'' għal Queensland. F’Marzu, għargħar kbir fix-Xmara Brisbane ħakem iċ-ċentru tal-belt. F’April, nar qered in-naħa tal-punent ta’ Queen Street (iċ-ċentru ewlieni tax-xiri). U f’Diċembru, nar ieħor (l-agħar wieħed li qatt ra [[Brisbane]]) faqqa’ u qered il-bqija ta’ Queens Street u t-toroq tal-madwar.

Fis-sena 1865 waslet l-ewwel ferrovija bil-fwar (minn Ipswich sa Bigge's Camp, issa Grandchester ) fi Queensland.

Fl-1867, il-Kostituzzjoni ta' Queensland ġiet emendata mil-leġiżlazzjoni eżistenti. Fl-istess sena ġie skopert id-deheb f'Gympie .

Fl-1883, Queensland annessat it -territorju ta' [[Papua|Papwa]] (annessjoni aktar tard miċħuda mill-gvern Brittaniku).

Fl {{Data|10|03|1899}}, iċ-Ċiklun Mahina laqat iż-żona ta' Bathurst Bay, u qatel aktar minn {{nombre|400|personnes}} .

=== ''Merli iswed'' ===
Bejn is-snin 1860 u l-bidu tas {{S-|XX}}, għexieren ta' eluf ta' Melanesjani ġew importati, ħafna drabi bil-forza, biex jaħdmu fi pjantaġġuni tal-qoton u tal-kannamieli. Il-kundizzjonijiet tal-għajxien u tax-xogħol tagħhom kienu simili għal dawk tal-iskjavitù &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Ċita web|url=https://www.lecourrieraustralien.com/le-blackbirding-une-pratique-australienne-sapparentant-a-lesclavage/|titlu=Le « Blackbirding » : une pratique australienne s'apparentant à l'esclavage|kunjom=Arguillère|isem=Karine|sit=Courrier Australien|lingwa=fr-FR|data-aċċess=2021-11-23}}&lt;/ref&gt; .

Fl-1901, bħala parti mill-politika razzjali tal-White Australia, il- ''Pacific Islands Labourer Act'' temm il-prattika tal ''-blackbirding'' fil-pajjiż, u pprovda għar-ripatrijazzjoni furzata tal-Melanesjani lejn il-gżejjer tagħhom.

=== Stat ta' Queensland ===
Il-Federazzjoni tal-Awstralja nħolqot fl-1901 u Queensland ġiet inkorporata.

In-nisa ngħataw id- dritt tal-vot fl- 1904 .

Fl -1920, Qantas twaqqfet biex taqdi l- outback ta' Queensland.

Fl -1922, il- kamra superjuri tal -Parlament, il- Kunsill Leġiżlattiv ta' Queensland, ġiet abolita.

Fl -1928, ir- Royal Flying Doctor Service għamel l-ewwel titjira tiegħu, minn Cloncurry u fl-istess sena l-avjatur Sir [[Charles Kingsford Smith]] niżżel is- ''Southern Cross'' fi [[Brisbane]], u b'hekk temm l-ewwel titjira trans-Paċifika.

Fl -1982, il- Logħob tal-Commonwealth saru fi Brisbane. Fl -1988, il- World Expo saret ukoll fi Brisbane. U fl -2001, il- ''Logħob tar-Rieda'' Tajba saru fi [[Brisbane]].


Fl-2019, nirien massivi fil-boskijiet ħakmu partijiet mill-istat, u ġiegħlu eluf ta’ nies jabbandunaw djarhom. Għargħar sussegwenti, b’żewġ jew tliet metri ta’ xita, ikkawża l-mewt ta’ bejn 300,000 u 500,000 baqra.

== Popolazzjoni u soċjetà ==
[[Stampa:Townsville_qld_au_view_over_cdb.jpg|daqsminuri| Queensland għandha popolazzjoni inqas ċentralizzata minn stati oħra. Din hija Townsville.]]
Il-popolazzjoni ta' Queensland hija inqas ċentralizzata minn dik ta' stati Awstraljani oħra. {{date-|juin 2004}}, il-kapital kien jirrappreżenta 45.7 % tal-popolazzjoni ; għall-pajjiż kollu, il-bliet kapitali jirrappreżentaw 63.8 % tal-popolazzjoni totali.

=== Reliġjonijiet ===

* [[Kristjaneżmu|Kristjani]] : 70.9 %:
** [[Kattoliċiżmu|Kattoliċi]] 24.9 %
** [[Anglikani]] 22.3 %
** Knisja Magħquda 8.4 %
** [[Luterani]] 2.1 %
** oħrajn 13.2 %
* Dawk li mhumiex Kristjani 2.3 %
** [[Buddiżmu]] 1.1 %
** [[Iżlam|l-Islam]] 0.4 %
** [[Ħinduiżmu|Induiżmu]] 0.3 %
** [[Ġudaiżmu]] 0.1 %
** oħrajn 0.4 %
* Mingħajr reliġjon 14.8 %
* Mhux mitkellem 12.0 %

=== Edukazzjoni ===

==== Universitajiet ====
[[Stampa:Bond_University.jpg|daqsminuri|300x300px| L-Università ta' Bond f'Robina .]]

* Università Kattolika Awstraljana (Kampus ta' Brisbane)
* Università ta' Bonds
* [[Central Queensland University|Università Ċentrali ta' Queensland]]
* Università ta' Griffith
* Università ta' James Cook
* Università tat-Teknoloġija ta' Queensland
* Università ta' Queensland
* [[University of Southern Queensland|Università ta' Queensland tan-Nofsinhar]]
* [[University of the Sunshine Coast|Università tal-Kosta tax-Xemx]]

=== Drittijiet Aboriġinali ===
Fl -1988, [[UNESCO|l-UNESCO]] ddikjarat it-Tropiċi Umidifikati ta' Queensland bħala Sit ta' Wirt Dinji. il-muntanji, l-irdumijiet u l-bajjiet tagħhom li jdawru Cape Tribulation, fil-Peniżola ta' Cape York, huma wieħed mill-aktar eżempji għonja ta' bijodiversità. Iżda din il-miżura injorat id-drittijiet tal- Kuku Yalanji tal-lvant. F'Diċembru [[2007]], it- ''Tribunal Nazzjonali tat-Titoli Nattivi'' finalment irrikonoxxa d-drittijiet tagħhom għal dan ir-reġjun, kif ukoll għall-ilmijiet u l-art bejn Port Douglas u Cooktown, jiġifieri {{formatnum:126900}} ettaru. Il-poplu Aboriġinali issa għandu rwol sinifikanti fil-ġestjoni tal -Park Nazzjonali ta' Daintree .

== Ekonomija ==
L-ekonomija ta' Queensland esperjenzat żieda qawwija fl-industriji tat-turiżmu u tal-minjieri matul dawn l-aħħar għoxrin sena. Il-wasla ta’ migranti minn stati oħra u minn barra l-pajjiż u l-investiment mill-gvern federali żiedu l-għadd ta’ żviluppi ta’ depożiti u wasslu wkoll għal tkabbir fis-settur aerospazjali, u b’hekk żguraw li dan l-istat se jibqa’ l-ekonomija bl-aktar tkabbir mgħaġġel fl-Awstralja fil-futur prevedibbli&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://mining.com.au/mining-supplies-assembled-in-new-queensland-hub/|titlu=Mining supplies assembled in new Queensland hub|kunjom=Elliott|isem=Maddison|data=2025-07-02|lingwa=en-AU|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

Bejn l-1992 u l-2002, it-tkabbir tal-PDG ta' Queensland qabeż dak ta' stati u territorji oħra. Matul dan il-perjodu żdied b'5.0 % kull sena, filwaqt li l-PDG tal-Awstralja kiber bi 3.9 % fis-sena. Il-kontribuzzjoni ta' Queensland għall-PDG Awstraljan żdiedet b'10.4 % matul dan il-perjodu  .


Fl-2001, Queensland kellha prodott domestiku gross ta’ 115.53 biljun dollaru Awstraljan (A$), li huwa ekwivalenti għal 31,000 A$ per capita. Dan huwa t-tielet l-aktar baxx fl-[[Awstralja]] wara t-Tasmanja u l-[[Awstralja t’Isfel]]&lt;ref&gt;{{Ċita aħbar|data=2025-06-30|titlu='Sad day' as $14 billion green hydrogen export project axed|url=https://www.abc.net.au/news/2025-06-30/central-queensland-green-hydrogen-project-cqh2-dumped-gladstone/105476564|lingwa=en-AU|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

Fl-2003, l-għoli tal-ħajja fi Brisbane kien l-aktar baxx fost il-bliet kapitali Awstraljani kollha. Fi tmiem l-2005, [[Brisbane]] kienet it-tielet l-aktar belt kapitali għalja għad-djar wara [[Sydney]] u [[Canberra]] u eżatt qabel [[Melbourne]].

Il-konglomerat Indjan Adani qed jippjana li jibni l-akbar minjiera tal-faħam fid-dinja fi Queensland : kważi {{unité|447|kilomètres}}, jiġifieri erba' darbiet l-erja tal-wiċċ ta' [[Pariġi]]. Minkejja d-dubji tat-Teżor ta’ Queensland dwar il-vijabbiltà finanzjarja tal-proġett, il-gvern ta’ Campbell Newman u mbagħad dak ta’ Annastacia Palaszczuk taw l-appoġġ tagħhom lill-konglomerat. Għall-perjodu 2017-2018, ir-royalties tal-faħam ikkontribwew biss 6.4% għad-dħul tal-gvern ta' Queensland. %, ċifra li għandha tinżel għal 4.6 % fl-2021-2022&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://www.queenslandconservation.org.au/hydrogen_project_collapse_major_blow_gladstones_economic_future|titlu=Hydrogen project collapse a major blow for Gladstone's economic future|kunjom=June 2025|isem=Emma Smith Published 30|sit=Queensland Conservation Council|lingwa=en|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

=== Turiżmu ===
[[Stampa:Part_of_Great_Barrier_Reef_from_Helicopter.jpg|daqsminuri|200x200px| Il [[Skoll il-Kbir tal-Qroll|-Gran Barrier Reef]] .]]
[[Stampa:Towers_of_Chevron_Renaissance_in_the_GC_HWY.jpg|daqsminuri|313x313px| Gold Coast hija l-belt turistika ewlenija.]]
It-turiżmu huwa l-industrija ewlenija tas-servizzi ta' Queensland, b'miljuni ta' viżitaturi minn postijiet differenti u minn barra l-pajjiż li jattendu r-reġjun kull sena. Queensland huwa stat ta’ kuntrasti, b’reġjuni kostali tropikali xemxin, foresti tropikali lush u reġjuni interni niexfa.

Id-destinazzjonijiet turistiċi ewlenin ta' Queensland huma :

* Brisbane
* Far North Queensland (Cairns, Port Douglas, The Daintree)
* Kosta tad-Deheb
* il- [[Skoll il-Kbir tal-Qroll|Gran Barriera Sikka]]
* Bajja ta' Hervey / [[Gżira ta' Fraser|Gżira Fraser]]
* Queensland tat-Tramuntana (Townsville, Magnetic Island)
* Il-Gżira ta' Stradbroke tat-Tramuntana u [[Sud de Stradbroke Island|l-Gżira ta' Stradbroke tan-Nofsinhar]]
* Kosta tax-Xemx
* il-Gżejjer Whitsunday (Airlie Beach, Whitehaven Beach, Hamilton Island, Daydream Island, Hayman Island)

== Politika ==
Il- kostituzzjoni ġiet adottata fl-2001, u rrevokat il-biċċa l-kbira tad-diversi [[Loi du Parlement (Australie)|atti tal-Parlament]] li kienu jieħdu post il-kostituzzjoni. Daħal fis-seħħ fis {{Data|6|juin|2002}}, l-anniversarju tal-formazzjoni tal-kolonja indipendenti ta' Queensland meta r-Reġina Victoria ffirmat il- Privattiva tal-Ittri fl-1859.
[[Stampa:Queensland Parliament House.jpg|nofs|daqsminuri|396x396px|Is-sede tal-Parlament ta' Queensland fi Brisbane.]]
Ir-Re [[Karlu III]] huwa rappreżentat bħala kap tal-istat mill-Gvernatur ta’ Queensland, pożizzjoni okkupata mill-2021 minn Jeannette Young. Il-kap tal-gvern huwa l-Premier, li jinħatar mill-Gvernatur iżda jrid ikollu l-appoġġ tal-Assemblea Leġiżlattiva. Huwa jifforma l-gvern tiegħu (il-Kunsill Eżekuttiv), li l-ministri tiegħu jinħatru mill-Gvernatur minn fost il-membri tal-Assemblea Leġiżlattiva fuq ir-rakkomandazzjoni tal-Premier&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/il-pm-u-s-sinjura-muscat-jiltaqghu-mal-komunita-maltija-fi-brisbane/|titlu=Il-PM u s-Sinjura Muscat jiltaqgħu mal-komunità Maltija fi Brisbane|kunjom=Newsroom|isem=minn TVM|data=2018-04-04|lingwa=en-US|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

Il-Parlament ta' Queensland ilu unikamerali mill-1922, meta l-Kunsill Leġiżlattiv ta' Queensland ġie abolit. Huwa l-uniku stat Awstraljan unikamerali.

L-infurzar tal-liġi ta’ kuljum huwa r-responsabbiltà tal-Pulizija ta’ Queensland, iżda l-Pulizija Federali għandha wkoll ġurisdizzjoni fuq kwistjonijiet li jikkonċernawhom.

== Trasport ==
Queensland hija servuta minn diversi Awtostradi Nazzjonali, bix-Xlokk tal-istat partikolarment konnessi tajjeb, b'awtostradi ta' kwalità għolja bħall-M1.

Is-servizzi ferrovjarji huma pprovduti minn Queensland Rail u Pacific National, primarjament tul portijiet ewlenin, inkluż il-Port ta' Brisbane, u portijiet sekondarji bħal Gladstone u Townsville&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://www.thedcn.com.au/news/queensland-transport-minister-pushes-coastal-shipping-reform|titlu=Queensland transport minister pushes coastal shipping reform|sit=www.thedcn.com.au|lingwa=en-au|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

L-Ajruport Internazzjonali ta' Brisbane huwa l-ajruport domestiku u internazzjonali ewlieni tal-istat. L-Ajruporti ta' Gold Coast u Cairns huma ż-żewġ ajruporti l-akbar wara Brisbane, it-tnejn li huma jservu titjiriet internazzjonali. Ajruporti reġjonali oħra jinkludu l-Ajruport ta' Great Barrier Reef, l-Ajruport ta' Hervey Bay, l-Ajruport ta' Mackay, l-Ajruport ta' Mount Isa, l-Ajruport ta' Whitsunday Coast, l-Ajruport ta' Rockhampton, l-Ajruport ta' Sunshine Coast, u l-Ajruport ta' Townsville.

Ix-Xlokk ta' Queensland hija mmexxija minn sistema integrata ta' trasport pubbliku, TransLink, li tipprovdi karozzi tal-linja, trammijiet u laneċ&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://www.brisbanetimes.com.au/national/queensland/a-new-metro-and-a-huge-bus-route-overhaul-start-today-here-s-what-you-need-to-know-20250629-p5mb2d.html|titlu=A new Metro and a huge bus route overhaul start today. Here’s what you need to know|kunjom=Read|isem=Cloe|data=2025-06-29|sit=Brisbane Times|lingwa=en|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://www.railway.supply/en/queensland-says-goodbye-to-its-iconic-emu-train-fleet/|titlu=}}&lt;/ref&gt;.

== Sport ==
L-istat ta’ Queensland għandu timijiet fil-kompetizzjonijiet sportivi nazzjonali kollha tal-Awstralja u jospita diversi avvenimenti sportivi reġjonali u internazzjonali. L-isport kellu rwol soċjali importanti għal aktar minn 100 sena. Kważi 1,000 klabb komunitarju jeżistu fi Queensland, liċenzjati biex iservu l-alkoħol (mill-2008), li wħud minnhom ilhom joperaw għal aktar minn 100 sena.

Il-Queensland Maroons, it-tlettax-il tim rappreżentattiv tal-istat fil-klassifika, jilagħbu kontra New South Wales f’turnew State of Origin ta’ tliet rawnds, peress li r-reġjun tal-oriġini, apparti l-abbiltà sportiva u n-nazzjonalità, huwa l-uniku kriterju tal-għażla.

Il-golf jintlagħab l-aktar madwar żoni urbani u kiber b’mod sinifikanti mill-1990ijiet grazzi għal sussidji tal-gvern u tnaqqis fit-taxxa għall-kostruzzjoni ta’ korsijiet tal-golf ġodda, bi problemi ta’ telf u żamma tal-plejers. L-għadd ta’ plejers tal-golf irreġistrati fil-klabbs ta’ Queensland naqas minn aktar minn 75,000 fl-2008 għal 73,800 fl-2010, minkejja l-isforzi biex tiżdied iż-żamma mill-klabbs u l-federazzjonijiet tagħhom.

L-għawm huwa wkoll sport popolari fi Queensland. Fl-Olimpjadi tas-Sajf tal-2008, l-għawwiema ta’ Queensland rebħu sitta mill-14-il midalja tad-deheb tal-Awstralja. Fost l-għawwiema, tlieta kienu nisa minn Queensland, li tnejn minnhom rebħu d-deheb.

It-timijiet ta’ Queensland jinkludu:

* [[Futbol]]: [[Queensland Roar FC]], [[North Queensland Fury FC]], u [[Gold Coast United Football Club]]

* [[Futbol Awstraljan]]: [[Brisbane Lions]]

* [[Baseball]]: [[Brisbane Bandits]]

* [[Basketball]]: Brisbane Bullets, Cairns Taipans, u l-Gold Coast Blaze

* [[Cricket]]: Queensland Bulls

* Netball: Queensland Firebirds

* Rugby League: Queensland Maroons, Brisbane Broncos, Gold Coast Titans, u n-North Queensland Cowboys

* Rugby Union: Queensland Reds

== Referenzi ==
[[Kategorija:Pages with unreviewed translations]]</text>
      <sha1>8ouhkble59qqnte471i9cgzzznpbulu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>323845</id>
      <parentid>323844</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T19:58:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JovalQC</username>
        <id>21720</id>
      </contributor>
      <comment>Infobox create</comment>
      <origin>323845</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21947" sha1="tu08mn2mscxk9ihdm5oyzn9i5ixi8tl" xml:space="preserve">{{Infobox|title=Queensland|titlestyle=background-color: #ccffcc|headerstyle=background-color: #ccffcc|image=[[File:Flag of Queensland.svg|140px|left]][[File:Coat of Arms of Queensland.svg
|83px|right]]|header1=Amministrazzjoni|label2=Pajjiż|data2={{Flagicon|AUS}} [[Awstralja]]|data3=[[Brisbane]]|label4=Dħul fil-Konfederazzjoni|data4=1 ta' Jannar, 1901|label5=Gvernatur|data5=[[Jeannette Young]]|label6=Prim Ministru|data6=[[David Crisafulli]] ([[Partit Nazzjonali Liberali ta' Queensland|LNP]])|label7=Leġiżlatura|data7=[[Parlament ta' Queensland]]|header8=Demografija|label9=Popolazzjoni|data9=5,160,023 (2020)|label10=Densità|data10=2.8 abitanti/km2|label3=Kapital|header11=Ġeografija|label12=Żona|data12=1,852,642 km2|header14=Mixxellanji|label15=Ismijiet oħra|data15=The Sunshine State, The Smart State|label16=Mottu|data16=''Audax at Fidelis''
([[Malti]]: Kuraġġuż iżda Fidil)|header17=Mappa|header18=[[File:Queensland in Australia.svg|245px]]|label19=Websajt|data19=https://www.qld.gov.au}}

'''Queensland'''  t'''-'''tieni l-akbar stat tal [[Awstralja|-Awstralja]] skont l-erja u t-tielet l-akbar skont il-popolazzjoni. Jinsab fit-tramuntana ta ' [[New South Wales]], fil-grigal ta ' South Australia u fil-lvant tat-Territorju tat-Tramuntana . L-istat huwa mdawwar mill- Baħar Arafura u l- Baħar tal-Qroll .

[[Belt kapitali|Il-kapitali]] tagħha hija [[Brisbane]] . Huwa l-uniku stat Awstraljan b'parlament unikamerali .

L-ewwel nies li għexu fir-reġjun kienu l- Aboriġini Awstraljani u l- Gżejjer tat-Torres Strait . It-tekniki tad-datazzjoni jistmaw li l-wasla tagħhom seħħet bejn {{formatnum:40000}} u {{nombre|65000|ans}}  . Ftit mijiet ta' sekli wara, Queensland saret kolonja tal-kuruna [[Renju Unit|Brittanika]], u sseparat minn New South Wales fis {{Data|6|juin|1859}}, data li tiġi ċċelebrata kull sena bħala ''Jum Queensland'' . Iż-żona tal-lum tal-belt ta ' Brisbane tikkorrispondi għal dik tal- kolonja penali ta' Moreton Bay, fejn kienu jinżammu dawk li nstabu ħatja ta' reat ripetut waqt li kienu qed jiskontaw is-sentenza tagħhom fi New South Wales. Aktar tard, l-istat ħeġġeġ l-istabbiliment ħieles ta' individwi f'dan ir-reġjun.

Illum, l-ekonomija ta' Queensland hija ddominata mis-setturi tal-agrikoltura, it-turiżmu u r-riżorsi naturali.


Il-popolazzjoni hija kkonċentrata l-aktar fix-Xlokk ta' Queensland. Dan jinkludi l-kapitali [[Brisbane]], Logan City, Ipswich, Toowoomba, Gold Coast, u r-reġjun ta' Sunshine Coast. Bliet ewlenin oħra fl-istat jinkludu Cairns, Townsville, Mackay, Rockhampton, Bundaberg, Hervey Bay, u Mount Isa. Queensland spiss jingħata l-laqam ta' ''Sunshine State'', minħabba l-klima sħuna tiegħu u l-post tiegħu primarjament fit-tropiċi. In-nies ta' Queensland huma magħrufa b'mod kollokjali bħala &quot;Banana Benders&quot; minħabba l-bosta pjantaġġuni tal-banana, jew &quot;Canetoads,&quot; biex jirreferu għad-diżastru ekoloġiku li seħħ meta ġew introdotti r-rospi tal-kannamieli biex jikkontrollaw il-ħanfusa tal-kannamieli taz-zokkor.

== Etimoloġija ==
L-istat jaf ismu lir [[Victoria (Reġina)|-Reġina Victoria]]  tal -Gran Brittanja li ffirmat il-proklamazzjoni li tifred lil Queensland minn New South Wales fis {{date-|6 juin 1859}} . Dak iż-żmien, ir-Reġina [[Victoria (Reġina)|Victoria]] kienet popolari u kienet tippreferi dan l-isem għal dak ta' &quot; Cooksland &quot;, propost mill-ministru Presbiterjan John Dunmore Lang ad unur in-navigatur Ingliż [[James Cook]]. L-istat Awstraljan ta’ [[Victoria (Reġina)|Victoria]] huwa msemmi wkoll għaliha.

== Ġeografija ==
Queensland hija mdawra fit-tramuntana mit- Torres Strait, bil -Gżira Boigu ' l barra mill-kosta ta' [[New Guinea]] tkun l-aktar punt popolat fit-tramuntana fit-territorju. Il-Peniżola ta' Cape York, li tipponta lejn New Guinea, hija l-iktar parti tat-tramuntana tal-kontinent. Il-kosta tal-punent tal-peniżola hija mdawra mill- Golf ta' Carpentaria, fil -Baħar ta' Arafura, filwaqt li l-kosta tal-lvant hija mdawra mill- Baħar tal-Qroll, baħar li jmiss mal- [[Oċean Paċifiku]] .

Il-kapitali tal-istat, Brisbane, tinsab fuq il-kosta {{Unité|100|km}}  fit-tramuntana tal-fruntiera ma' New South Wales. Il-ħames l-akbar belt fid-dinja, Mount Isa, tinsab fi Queensland. L-erja tal-belt taqbeż l- {{unité|40000|km|2}}  . L-istat huwa maqsum f'diversi reġjuni uffiċjali. Reġjuni ġeografiċi iżgħar ta' min jinnota huma l- Atherton Tablelands.

Queensland għandha diversi żoni ta’ sbuħija naturali, inklużi l-Kosti ta’ Sunshine u Gold, li għandhom uħud mill-isbaħ bajjiet tal-istat, il-Park Nazzjonali tal-Muntanji Bunya u l-Great Dividing Range bil -kaskati tagħha, il -Park Nazzjonali ta’ Carnarvon, Darling Downs, il-Park Nazzjonali ta’ Diamantina, il -Gżejjer Whitsunday u l-Gżira ta’ Hinchinbrook&lt;ref&gt;{{Ċita aħbar|data=2025-06-30|titlu='Sad day' as $14 billion green hydrogen export project axed|url=https://www.abc.net.au/news/2025-06-30/central-queensland-green-hydrogen-project-cqh2-dumped-gladstone/105476564|lingwa=en-AU|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

== Klima ==
[[Stampa:Mossman_Gorge_02.jpg|daqsminuri| Foresta tropikali f'Mossman Gorge.]]
In-nofsinhar tal-istat għandu klima subtropikali umda u t-tramuntana għandha klima tropikali . Iżda minħabba d-daqs tiegħu hemm varjazzjonijiet sinifikanti fil-klima madwar l-istat. Ix-xita u s-sjuf sħan huma tipiċi tal-punent intern, staġun tal-monsuni bix-xita fit-tramuntana, u kundizzjonijiet temperati sħan tul l-istrixxa kostali. L-inqas temperaturi huma rreġistrati fl-intern u fin-nofsinhar. Il-klima kostali hija influwenzata minn ilmijiet sħan tal-oċean, li jipprevjenu varjazzjonijiet eċċessivi fit-temperatura filwaqt li jkunu umdi biżżejjed biex jippermettu xita regolari&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://www.frasercoast.qld.gov.au/news/article/2353/councils-unite-to-tackle-climate-challenges|titlu=Councils unite to tackle climate challenges|kunjom=Council|isem=Fraser Coast Regional|sit=Fraser Coast Regional Council|lingwa=en|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=http://theconversation.com/warmer-seas-are-fuelling-the-dangerous-weather-bomb-about-to-hit-nsw-260070|titlu=Warmer seas are fuelling the dangerous ‘weather bomb’ about to hit NSW|kunjom=Turton|isem=Steve|data=2025-06-30|sit=The Conversation|lingwa=en-US|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

== Storja ==
L-ewwel nies li għexu fir-reġjun kienu l- Aboriġini Awstraljani u t- Torres Strait Islanders, li waslu bejn {{nombre|40000|ans|et=65000}}  . Queensland aktar tard saret kolonja tal-kuruna [[Renju Unit|Brittanika]] li ġiet separata minn New South Wales fl- 1859 . Fl-1901, il-kolonja saret stat tal-federazzjoni [[Awstralja|Awstraljana]] .

L-eqdem evidenza ta’ insedjament tmur lura għal madwar {{nombre|60000-50000|ans}} meta n-nies Aboriġinali stabbilew ruħhom fiż-żona tal-Queensland tal-lum wara li qasmu l- Istrett ta’ Torres bid -dgħajsa jew b’pont tal-art &lt;ref&gt;{{Ċita harvard bla parenteżi|Evans|2007}}&lt;/ref&gt; .

=== Kolonizzazzjoni Ewropea ===
[[Stampa:Territory_of_Papua.png|daqsminuri| Queensland u t- Territorju ta' Papua ġew annessi mill-1883 sal-1884.]]
Queensland huwa t-territorju Awstraljan fejn il-kunflitti bejn l-kolonizzaturi Brittaniċi u l-popolazzjonijiet indiġeni kienu l-aktar fatali . Ir-raġuni ewlenija hija li Queensland kien l-aktar territorju popolat fl-Awstralja ta’ qabel il-kuntatt ara Gwerer tal-Fruntieri fl-Awstralja#Queensland .

Fl-1824, il- Kolonja Penali ta' Moreton Bay ġiet stabbilita f'Redcliffe . Dan ġie mċaqlaq lejn in-nofsinhar fl-1825 u twaqqfet il-belt ta' Brisbane. Kien fl-1839 li waqfet id-deportazzjoni penali tal-kundannati  . Fl-1842, il-kolonizzazzjoni ħielsa ġiet permessa. Dan se jippermetti l-formazzjoni tal-kolonja ta' Queensland fl-1859.

Fl-1862, Queensland għaddiet minn bidla fil-konfini tal-punent tagħha minn 141° Lvant għal 138° Lvant.

L-ewwel Prim Imħallef, Sir James Cockle, inħatar fl-1863.


Is-sena 1864 saret ''annus horribilis'' għal Queensland. F’Marzu, għargħar kbir fix-Xmara Brisbane ħakem iċ-ċentru tal-belt. F’April, nar qered in-naħa tal-punent ta’ Queen Street (iċ-ċentru ewlieni tax-xiri). U f’Diċembru, nar ieħor (l-agħar wieħed li qatt ra [[Brisbane]]) faqqa’ u qered il-bqija ta’ Queens Street u t-toroq tal-madwar.

Fis-sena 1865 waslet l-ewwel ferrovija bil-fwar (minn Ipswich sa Bigge's Camp, issa Grandchester ) fi Queensland.

Fl-1867, il-Kostituzzjoni ta' Queensland ġiet emendata mil-leġiżlazzjoni eżistenti. Fl-istess sena ġie skopert id-deheb f'Gympie .

Fl-1883, Queensland annessat it -territorju ta' [[Papua|Papwa]] (annessjoni aktar tard miċħuda mill-gvern Brittaniku).

Fl {{Data|10|03|1899}}, iċ-Ċiklun Mahina laqat iż-żona ta' Bathurst Bay, u qatel aktar minn {{nombre|400|personnes}} .

=== ''Merli iswed'' ===
Bejn is-snin 1860 u l-bidu tas {{S-|XX}}, għexieren ta' eluf ta' Melanesjani ġew importati, ħafna drabi bil-forza, biex jaħdmu fi pjantaġġuni tal-qoton u tal-kannamieli. Il-kundizzjonijiet tal-għajxien u tax-xogħol tagħhom kienu simili għal dawk tal-iskjavitù &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Ċita web|url=https://www.lecourrieraustralien.com/le-blackbirding-une-pratique-australienne-sapparentant-a-lesclavage/|titlu=Le « Blackbirding » : une pratique australienne s'apparentant à l'esclavage|kunjom=Arguillère|isem=Karine|sit=Courrier Australien|lingwa=fr-FR|data-aċċess=2021-11-23}}&lt;/ref&gt; .

Fl-1901, bħala parti mill-politika razzjali tal-White Australia, il- ''Pacific Islands Labourer Act'' temm il-prattika tal ''-blackbirding'' fil-pajjiż, u pprovda għar-ripatrijazzjoni furzata tal-Melanesjani lejn il-gżejjer tagħhom.

=== Stat ta' Queensland ===
Il-Federazzjoni tal-Awstralja nħolqot fl-1901 u Queensland ġiet inkorporata.

In-nisa ngħataw id- dritt tal-vot fl- 1904 .

Fl -1920, Qantas twaqqfet biex taqdi l- outback ta' Queensland.

Fl -1922, il- kamra superjuri tal -Parlament, il- Kunsill Leġiżlattiv ta' Queensland, ġiet abolita.

Fl -1928, ir- Royal Flying Doctor Service għamel l-ewwel titjira tiegħu, minn Cloncurry u fl-istess sena l-avjatur Sir [[Charles Kingsford Smith]] niżżel is- ''Southern Cross'' fi [[Brisbane]], u b'hekk temm l-ewwel titjira trans-Paċifika.

Fl -1982, il- Logħob tal-Commonwealth saru fi Brisbane. Fl -1988, il- World Expo saret ukoll fi Brisbane. U fl -2001, il- ''Logħob tar-Rieda'' Tajba saru fi [[Brisbane]].


Fl-2019, nirien massivi fil-boskijiet ħakmu partijiet mill-istat, u ġiegħlu eluf ta’ nies jabbandunaw djarhom. Għargħar sussegwenti, b’żewġ jew tliet metri ta’ xita, ikkawża l-mewt ta’ bejn 300,000 u 500,000 baqra.

== Popolazzjoni u soċjetà ==
[[Stampa:Townsville_qld_au_view_over_cdb.jpg|daqsminuri| Queensland għandha popolazzjoni inqas ċentralizzata minn stati oħra. Din hija Townsville.]]
Il-popolazzjoni ta' Queensland hija inqas ċentralizzata minn dik ta' stati Awstraljani oħra. {{date-|juin 2004}}, il-kapital kien jirrappreżenta 45.7 % tal-popolazzjoni ; għall-pajjiż kollu, il-bliet kapitali jirrappreżentaw 63.8 % tal-popolazzjoni totali.

=== Reliġjonijiet ===

* [[Kristjaneżmu|Kristjani]] : 70.9 %:
** [[Kattoliċiżmu|Kattoliċi]] 24.9 %
** [[Anglikani]] 22.3 %
** Knisja Magħquda 8.4 %
** [[Luterani]] 2.1 %
** oħrajn 13.2 %
* Dawk li mhumiex Kristjani 2.3 %
** [[Buddiżmu]] 1.1 %
** [[Iżlam|l-Islam]] 0.4 %
** [[Ħinduiżmu|Induiżmu]] 0.3 %
** [[Ġudaiżmu]] 0.1 %
** oħrajn 0.4 %
* Mingħajr reliġjon 14.8 %
* Mhux mitkellem 12.0 %

=== Edukazzjoni ===

==== Universitajiet ====
[[Stampa:Bond_University.jpg|daqsminuri|300x300px| L-Università ta' Bond f'Robina .]]

* Università Kattolika Awstraljana (Kampus ta' Brisbane)
* Università ta' Bonds
* [[Central Queensland University|Università Ċentrali ta' Queensland]]
* Università ta' Griffith
* Università ta' James Cook
* Università tat-Teknoloġija ta' Queensland
* Università ta' Queensland
* [[University of Southern Queensland|Università ta' Queensland tan-Nofsinhar]]
* [[University of the Sunshine Coast|Università tal-Kosta tax-Xemx]]

=== Drittijiet Aboriġinali ===
Fl -1988, [[UNESCO|l-UNESCO]] ddikjarat it-Tropiċi Umidifikati ta' Queensland bħala Sit ta' Wirt Dinji. il-muntanji, l-irdumijiet u l-bajjiet tagħhom li jdawru Cape Tribulation, fil-Peniżola ta' Cape York, huma wieħed mill-aktar eżempji għonja ta' bijodiversità. Iżda din il-miżura injorat id-drittijiet tal- Kuku Yalanji tal-lvant. F'Diċembru [[2007]], it- ''Tribunal Nazzjonali tat-Titoli Nattivi'' finalment irrikonoxxa d-drittijiet tagħhom għal dan ir-reġjun, kif ukoll għall-ilmijiet u l-art bejn Port Douglas u Cooktown, jiġifieri {{formatnum:126900}} ettaru. Il-poplu Aboriġinali issa għandu rwol sinifikanti fil-ġestjoni tal -Park Nazzjonali ta' Daintree .

== Ekonomija ==
L-ekonomija ta' Queensland esperjenzat żieda qawwija fl-industriji tat-turiżmu u tal-minjieri matul dawn l-aħħar għoxrin sena. Il-wasla ta’ migranti minn stati oħra u minn barra l-pajjiż u l-investiment mill-gvern federali żiedu l-għadd ta’ żviluppi ta’ depożiti u wasslu wkoll għal tkabbir fis-settur aerospazjali, u b’hekk żguraw li dan l-istat se jibqa’ l-ekonomija bl-aktar tkabbir mgħaġġel fl-Awstralja fil-futur prevedibbli&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://mining.com.au/mining-supplies-assembled-in-new-queensland-hub/|titlu=Mining supplies assembled in new Queensland hub|kunjom=Elliott|isem=Maddison|data=2025-07-02|lingwa=en-AU|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

Bejn l-1992 u l-2002, it-tkabbir tal-PDG ta' Queensland qabeż dak ta' stati u territorji oħra. Matul dan il-perjodu żdied b'5.0 % kull sena, filwaqt li l-PDG tal-Awstralja kiber bi 3.9 % fis-sena. Il-kontribuzzjoni ta' Queensland għall-PDG Awstraljan żdiedet b'10.4 % matul dan il-perjodu  .


Fl-2001, Queensland kellha prodott domestiku gross ta’ 115.53 biljun dollaru Awstraljan (A$), li huwa ekwivalenti għal 31,000 A$ per capita. Dan huwa t-tielet l-aktar baxx fl-[[Awstralja]] wara t-Tasmanja u l-[[Awstralja t’Isfel]]&lt;ref&gt;{{Ċita aħbar|data=2025-06-30|titlu='Sad day' as $14 billion green hydrogen export project axed|url=https://www.abc.net.au/news/2025-06-30/central-queensland-green-hydrogen-project-cqh2-dumped-gladstone/105476564|lingwa=en-AU|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

Fl-2003, l-għoli tal-ħajja fi Brisbane kien l-aktar baxx fost il-bliet kapitali Awstraljani kollha. Fi tmiem l-2005, [[Brisbane]] kienet it-tielet l-aktar belt kapitali għalja għad-djar wara [[Sydney]] u [[Canberra]] u eżatt qabel [[Melbourne]].

Il-konglomerat Indjan Adani qed jippjana li jibni l-akbar minjiera tal-faħam fid-dinja fi Queensland : kważi {{unité|447|kilomètres}}, jiġifieri erba' darbiet l-erja tal-wiċċ ta' [[Pariġi]]. Minkejja d-dubji tat-Teżor ta’ Queensland dwar il-vijabbiltà finanzjarja tal-proġett, il-gvern ta’ Campbell Newman u mbagħad dak ta’ Annastacia Palaszczuk taw l-appoġġ tagħhom lill-konglomerat. Għall-perjodu 2017-2018, ir-royalties tal-faħam ikkontribwew biss 6.4% għad-dħul tal-gvern ta' Queensland. %, ċifra li għandha tinżel għal 4.6 % fl-2021-2022&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://www.queenslandconservation.org.au/hydrogen_project_collapse_major_blow_gladstones_economic_future|titlu=Hydrogen project collapse a major blow for Gladstone's economic future|kunjom=June 2025|isem=Emma Smith Published 30|sit=Queensland Conservation Council|lingwa=en|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

=== Turiżmu ===
[[Stampa:Part_of_Great_Barrier_Reef_from_Helicopter.jpg|daqsminuri|200x200px| Il [[Skoll il-Kbir tal-Qroll|-Gran Barrier Reef]] .]]
[[Stampa:Towers_of_Chevron_Renaissance_in_the_GC_HWY.jpg|daqsminuri|313x313px| Gold Coast hija l-belt turistika ewlenija.]]
It-turiżmu huwa l-industrija ewlenija tas-servizzi ta' Queensland, b'miljuni ta' viżitaturi minn postijiet differenti u minn barra l-pajjiż li jattendu r-reġjun kull sena. Queensland huwa stat ta’ kuntrasti, b’reġjuni kostali tropikali xemxin, foresti tropikali lush u reġjuni interni niexfa.

Id-destinazzjonijiet turistiċi ewlenin ta' Queensland huma :

* Brisbane
* Far North Queensland (Cairns, Port Douglas, The Daintree)
* Kosta tad-Deheb
* il- [[Skoll il-Kbir tal-Qroll|Gran Barriera Sikka]]
* Bajja ta' Hervey / [[Gżira ta' Fraser|Gżira Fraser]]
* Queensland tat-Tramuntana (Townsville, Magnetic Island)
* Il-Gżira ta' Stradbroke tat-Tramuntana u [[Sud de Stradbroke Island|l-Gżira ta' Stradbroke tan-Nofsinhar]]
* Kosta tax-Xemx
* il-Gżejjer Whitsunday (Airlie Beach, Whitehaven Beach, Hamilton Island, Daydream Island, Hayman Island)

== Politika ==
Il- kostituzzjoni ġiet adottata fl-2001, u rrevokat il-biċċa l-kbira tad-diversi [[Loi du Parlement (Australie)|atti tal-Parlament]] li kienu jieħdu post il-kostituzzjoni. Daħal fis-seħħ fis {{Data|6|juin|2002}}, l-anniversarju tal-formazzjoni tal-kolonja indipendenti ta' Queensland meta r-Reġina Victoria ffirmat il- Privattiva tal-Ittri fl-1859.
[[Stampa:Queensland Parliament House.jpg|nofs|daqsminuri|396x396px|Is-sede tal-Parlament ta' Queensland fi Brisbane.]]
Ir-Re [[Karlu III]] huwa rappreżentat bħala kap tal-istat mill-Gvernatur ta’ Queensland, pożizzjoni okkupata mill-2021 minn Jeannette Young. Il-kap tal-gvern huwa l-Premier, li jinħatar mill-Gvernatur iżda jrid ikollu l-appoġġ tal-Assemblea Leġiżlattiva. Huwa jifforma l-gvern tiegħu (il-Kunsill Eżekuttiv), li l-ministri tiegħu jinħatru mill-Gvernatur minn fost il-membri tal-Assemblea Leġiżlattiva fuq ir-rakkomandazzjoni tal-Premier&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/il-pm-u-s-sinjura-muscat-jiltaqghu-mal-komunita-maltija-fi-brisbane/|titlu=Il-PM u s-Sinjura Muscat jiltaqgħu mal-komunità Maltija fi Brisbane|kunjom=Newsroom|isem=minn TVM|data=2018-04-04|lingwa=en-US|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

Il-Parlament ta' Queensland ilu unikamerali mill-1922, meta l-Kunsill Leġiżlattiv ta' Queensland ġie abolit. Huwa l-uniku stat Awstraljan unikamerali.

L-infurzar tal-liġi ta’ kuljum huwa r-responsabbiltà tal-Pulizija ta’ Queensland, iżda l-Pulizija Federali għandha wkoll ġurisdizzjoni fuq kwistjonijiet li jikkonċernawhom.

== Trasport ==
Queensland hija servuta minn diversi Awtostradi Nazzjonali, bix-Xlokk tal-istat partikolarment konnessi tajjeb, b'awtostradi ta' kwalità għolja bħall-M1.

Is-servizzi ferrovjarji huma pprovduti minn Queensland Rail u Pacific National, primarjament tul portijiet ewlenin, inkluż il-Port ta' Brisbane, u portijiet sekondarji bħal Gladstone u Townsville&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://www.thedcn.com.au/news/queensland-transport-minister-pushes-coastal-shipping-reform|titlu=Queensland transport minister pushes coastal shipping reform|sit=www.thedcn.com.au|lingwa=en-au|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

L-Ajruport Internazzjonali ta' Brisbane huwa l-ajruport domestiku u internazzjonali ewlieni tal-istat. L-Ajruporti ta' Gold Coast u Cairns huma ż-żewġ ajruporti l-akbar wara Brisbane, it-tnejn li huma jservu titjiriet internazzjonali. Ajruporti reġjonali oħra jinkludu l-Ajruport ta' Great Barrier Reef, l-Ajruport ta' Hervey Bay, l-Ajruport ta' Mackay, l-Ajruport ta' Mount Isa, l-Ajruport ta' Whitsunday Coast, l-Ajruport ta' Rockhampton, l-Ajruport ta' Sunshine Coast, u l-Ajruport ta' Townsville.

Ix-Xlokk ta' Queensland hija mmexxija minn sistema integrata ta' trasport pubbliku, TransLink, li tipprovdi karozzi tal-linja, trammijiet u laneċ&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://www.brisbanetimes.com.au/national/queensland/a-new-metro-and-a-huge-bus-route-overhaul-start-today-here-s-what-you-need-to-know-20250629-p5mb2d.html|titlu=A new Metro and a huge bus route overhaul start today. Here’s what you need to know|kunjom=Read|isem=Cloe|data=2025-06-29|sit=Brisbane Times|lingwa=en|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://www.railway.supply/en/queensland-says-goodbye-to-its-iconic-emu-train-fleet/|titlu=}}&lt;/ref&gt;.

== Sport ==
L-istat ta’ Queensland għandu timijiet fil-kompetizzjonijiet sportivi nazzjonali kollha tal-Awstralja u jospita diversi avvenimenti sportivi reġjonali u internazzjonali. L-isport kellu rwol soċjali importanti għal aktar minn 100 sena. Kważi 1,000 klabb komunitarju jeżistu fi Queensland, liċenzjati biex iservu l-alkoħol (mill-2008), li wħud minnhom ilhom joperaw għal aktar minn 100 sena.

Il-Queensland Maroons, it-tlettax-il tim rappreżentattiv tal-istat fil-klassifika, jilagħbu kontra New South Wales f’turnew State of Origin ta’ tliet rawnds, peress li r-reġjun tal-oriġini, apparti l-abbiltà sportiva u n-nazzjonalità, huwa l-uniku kriterju tal-għażla.

Il-golf jintlagħab l-aktar madwar żoni urbani u kiber b’mod sinifikanti mill-1990ijiet grazzi għal sussidji tal-gvern u tnaqqis fit-taxxa għall-kostruzzjoni ta’ korsijiet tal-golf ġodda, bi problemi ta’ telf u żamma tal-plejers. L-għadd ta’ plejers tal-golf irreġistrati fil-klabbs ta’ Queensland naqas minn aktar minn 75,000 fl-2008 għal 73,800 fl-2010, minkejja l-isforzi biex tiżdied iż-żamma mill-klabbs u l-federazzjonijiet tagħhom.

L-għawm huwa wkoll sport popolari fi Queensland. Fl-Olimpjadi tas-Sajf tal-2008, l-għawwiema ta’ Queensland rebħu sitta mill-14-il midalja tad-deheb tal-Awstralja. Fost l-għawwiema, tlieta kienu nisa minn Queensland, li tnejn minnhom rebħu d-deheb.

It-timijiet ta’ Queensland jinkludu:

* [[Futbol]]: [[Queensland Roar FC]], [[North Queensland Fury FC]], u [[Gold Coast United Football Club]]

* [[Futbol Awstraljan]]: [[Brisbane Lions]]

* [[Baseball]]: [[Brisbane Bandits]]

* [[Basketball]]: Brisbane Bullets, Cairns Taipans, u l-Gold Coast Blaze

* [[Cricket]]: Queensland Bulls

* Netball: Queensland Firebirds

* Rugby League: Queensland Maroons, Brisbane Broncos, Gold Coast Titans, u n-North Queensland Cowboys

* Rugby Union: Queensland Reds

== Referenzi ==
[[Kategorija:Pages with unreviewed translations]]</text>
      <sha1>tu08mn2mscxk9ihdm5oyzn9i5ixi8tl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>323846</id>
      <parentid>323845</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T19:59:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JovalQC</username>
        <id>21720</id>
      </contributor>
      <origin>323846</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21946" sha1="4v3fljhnv852pkx6jh3b2gfuino466c" xml:space="preserve">{{Infobox|title=Queensland|titlestyle=background-color: #ccffcc|headerstyle=background-color: #ccffcc|image=[[File:Flag of Queensland.svg|140px|left]][[File:Coat of Arms of Queensland.svg|83px|right]]|header1=Amministrazzjoni|label2=Pajjiż|data2={{Flagicon|AUS}} [[Awstralja]]|data3=[[Brisbane]]|label4=Dħul fil-Konfederazzjoni|data4=1 ta' Jannar, 1901|label5=Gvernatur|data5=[[Jeannette Young]]|label6=Prim Ministru|data6=[[David Crisafulli]] ([[Partit Nazzjonali Liberali ta' Queensland|LNP]])|label7=Leġiżlatura|data7=[[Parlament ta' Queensland]]|header8=Demografija|label9=Popolazzjoni|data9=5,160,023 (2020)|label10=Densità|data10=2.8 abitanti/km2|label3=Kapital|header11=Ġeografija|label12=Żona|data12=1,852,642 km2|header14=Mixxellanji|label15=Ismijiet oħra|data15=The Sunshine State, The Smart State|label16=Mottu|data16=''Audax at Fidelis''
([[Malti]]: Kuraġġuż iżda Fidil)|header17=Mappa|header18=[[File:Queensland in Australia.svg|245px]]|label19=Websajt|data19=https://www.qld.gov.au}}

'''Queensland'''  t'''-'''tieni l-akbar stat tal [[Awstralja|-Awstralja]] skont l-erja u t-tielet l-akbar skont il-popolazzjoni. Jinsab fit-tramuntana ta ' [[New South Wales]], fil-grigal ta ' South Australia u fil-lvant tat-Territorju tat-Tramuntana . L-istat huwa mdawwar mill- Baħar Arafura u l- Baħar tal-Qroll .

[[Belt kapitali|Il-kapitali]] tagħha hija [[Brisbane]] . Huwa l-uniku stat Awstraljan b'parlament unikamerali .

L-ewwel nies li għexu fir-reġjun kienu l- Aboriġini Awstraljani u l- Gżejjer tat-Torres Strait . It-tekniki tad-datazzjoni jistmaw li l-wasla tagħhom seħħet bejn {{formatnum:40000}} u {{nombre|65000|ans}}  . Ftit mijiet ta' sekli wara, Queensland saret kolonja tal-kuruna [[Renju Unit|Brittanika]], u sseparat minn New South Wales fis {{Data|6|juin|1859}}, data li tiġi ċċelebrata kull sena bħala ''Jum Queensland'' . Iż-żona tal-lum tal-belt ta ' Brisbane tikkorrispondi għal dik tal- kolonja penali ta' Moreton Bay, fejn kienu jinżammu dawk li nstabu ħatja ta' reat ripetut waqt li kienu qed jiskontaw is-sentenza tagħhom fi New South Wales. Aktar tard, l-istat ħeġġeġ l-istabbiliment ħieles ta' individwi f'dan ir-reġjun.

Illum, l-ekonomija ta' Queensland hija ddominata mis-setturi tal-agrikoltura, it-turiżmu u r-riżorsi naturali.


Il-popolazzjoni hija kkonċentrata l-aktar fix-Xlokk ta' Queensland. Dan jinkludi l-kapitali [[Brisbane]], Logan City, Ipswich, Toowoomba, Gold Coast, u r-reġjun ta' Sunshine Coast. Bliet ewlenin oħra fl-istat jinkludu Cairns, Townsville, Mackay, Rockhampton, Bundaberg, Hervey Bay, u Mount Isa. Queensland spiss jingħata l-laqam ta' ''Sunshine State'', minħabba l-klima sħuna tiegħu u l-post tiegħu primarjament fit-tropiċi. In-nies ta' Queensland huma magħrufa b'mod kollokjali bħala &quot;Banana Benders&quot; minħabba l-bosta pjantaġġuni tal-banana, jew &quot;Canetoads,&quot; biex jirreferu għad-diżastru ekoloġiku li seħħ meta ġew introdotti r-rospi tal-kannamieli biex jikkontrollaw il-ħanfusa tal-kannamieli taz-zokkor.

== Etimoloġija ==
L-istat jaf ismu lir [[Victoria (Reġina)|-Reġina Victoria]]  tal -Gran Brittanja li ffirmat il-proklamazzjoni li tifred lil Queensland minn New South Wales fis {{date-|6 juin 1859}} . Dak iż-żmien, ir-Reġina [[Victoria (Reġina)|Victoria]] kienet popolari u kienet tippreferi dan l-isem għal dak ta' &quot; Cooksland &quot;, propost mill-ministru Presbiterjan John Dunmore Lang ad unur in-navigatur Ingliż [[James Cook]]. L-istat Awstraljan ta’ [[Victoria (Reġina)|Victoria]] huwa msemmi wkoll għaliha.

== Ġeografija ==
Queensland hija mdawra fit-tramuntana mit- Torres Strait, bil -Gżira Boigu ' l barra mill-kosta ta' [[New Guinea]] tkun l-aktar punt popolat fit-tramuntana fit-territorju. Il-Peniżola ta' Cape York, li tipponta lejn New Guinea, hija l-iktar parti tat-tramuntana tal-kontinent. Il-kosta tal-punent tal-peniżola hija mdawra mill- Golf ta' Carpentaria, fil -Baħar ta' Arafura, filwaqt li l-kosta tal-lvant hija mdawra mill- Baħar tal-Qroll, baħar li jmiss mal- [[Oċean Paċifiku]] .

Il-kapitali tal-istat, Brisbane, tinsab fuq il-kosta {{Unité|100|km}}  fit-tramuntana tal-fruntiera ma' New South Wales. Il-ħames l-akbar belt fid-dinja, Mount Isa, tinsab fi Queensland. L-erja tal-belt taqbeż l- {{unité|40000|km|2}}  . L-istat huwa maqsum f'diversi reġjuni uffiċjali. Reġjuni ġeografiċi iżgħar ta' min jinnota huma l- Atherton Tablelands.

Queensland għandha diversi żoni ta’ sbuħija naturali, inklużi l-Kosti ta’ Sunshine u Gold, li għandhom uħud mill-isbaħ bajjiet tal-istat, il-Park Nazzjonali tal-Muntanji Bunya u l-Great Dividing Range bil -kaskati tagħha, il -Park Nazzjonali ta’ Carnarvon, Darling Downs, il-Park Nazzjonali ta’ Diamantina, il -Gżejjer Whitsunday u l-Gżira ta’ Hinchinbrook&lt;ref&gt;{{Ċita aħbar|data=2025-06-30|titlu='Sad day' as $14 billion green hydrogen export project axed|url=https://www.abc.net.au/news/2025-06-30/central-queensland-green-hydrogen-project-cqh2-dumped-gladstone/105476564|lingwa=en-AU|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

== Klima ==
[[Stampa:Mossman_Gorge_02.jpg|daqsminuri| Foresta tropikali f'Mossman Gorge.]]
In-nofsinhar tal-istat għandu klima subtropikali umda u t-tramuntana għandha klima tropikali . Iżda minħabba d-daqs tiegħu hemm varjazzjonijiet sinifikanti fil-klima madwar l-istat. Ix-xita u s-sjuf sħan huma tipiċi tal-punent intern, staġun tal-monsuni bix-xita fit-tramuntana, u kundizzjonijiet temperati sħan tul l-istrixxa kostali. L-inqas temperaturi huma rreġistrati fl-intern u fin-nofsinhar. Il-klima kostali hija influwenzata minn ilmijiet sħan tal-oċean, li jipprevjenu varjazzjonijiet eċċessivi fit-temperatura filwaqt li jkunu umdi biżżejjed biex jippermettu xita regolari&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://www.frasercoast.qld.gov.au/news/article/2353/councils-unite-to-tackle-climate-challenges|titlu=Councils unite to tackle climate challenges|kunjom=Council|isem=Fraser Coast Regional|sit=Fraser Coast Regional Council|lingwa=en|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=http://theconversation.com/warmer-seas-are-fuelling-the-dangerous-weather-bomb-about-to-hit-nsw-260070|titlu=Warmer seas are fuelling the dangerous ‘weather bomb’ about to hit NSW|kunjom=Turton|isem=Steve|data=2025-06-30|sit=The Conversation|lingwa=en-US|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

== Storja ==
L-ewwel nies li għexu fir-reġjun kienu l- Aboriġini Awstraljani u t- Torres Strait Islanders, li waslu bejn {{nombre|40000|ans|et=65000}}  . Queensland aktar tard saret kolonja tal-kuruna [[Renju Unit|Brittanika]] li ġiet separata minn New South Wales fl- 1859 . Fl-1901, il-kolonja saret stat tal-federazzjoni [[Awstralja|Awstraljana]] .

L-eqdem evidenza ta’ insedjament tmur lura għal madwar {{nombre|60000-50000|ans}} meta n-nies Aboriġinali stabbilew ruħhom fiż-żona tal-Queensland tal-lum wara li qasmu l- Istrett ta’ Torres bid -dgħajsa jew b’pont tal-art &lt;ref&gt;{{Ċita harvard bla parenteżi|Evans|2007}}&lt;/ref&gt; .

=== Kolonizzazzjoni Ewropea ===
[[Stampa:Territory_of_Papua.png|daqsminuri| Queensland u t- Territorju ta' Papua ġew annessi mill-1883 sal-1884.]]
Queensland huwa t-territorju Awstraljan fejn il-kunflitti bejn l-kolonizzaturi Brittaniċi u l-popolazzjonijiet indiġeni kienu l-aktar fatali . Ir-raġuni ewlenija hija li Queensland kien l-aktar territorju popolat fl-Awstralja ta’ qabel il-kuntatt ara Gwerer tal-Fruntieri fl-Awstralja#Queensland .

Fl-1824, il- Kolonja Penali ta' Moreton Bay ġiet stabbilita f'Redcliffe . Dan ġie mċaqlaq lejn in-nofsinhar fl-1825 u twaqqfet il-belt ta' Brisbane. Kien fl-1839 li waqfet id-deportazzjoni penali tal-kundannati  . Fl-1842, il-kolonizzazzjoni ħielsa ġiet permessa. Dan se jippermetti l-formazzjoni tal-kolonja ta' Queensland fl-1859.

Fl-1862, Queensland għaddiet minn bidla fil-konfini tal-punent tagħha minn 141° Lvant għal 138° Lvant.

L-ewwel Prim Imħallef, Sir James Cockle, inħatar fl-1863.


Is-sena 1864 saret ''annus horribilis'' għal Queensland. F’Marzu, għargħar kbir fix-Xmara Brisbane ħakem iċ-ċentru tal-belt. F’April, nar qered in-naħa tal-punent ta’ Queen Street (iċ-ċentru ewlieni tax-xiri). U f’Diċembru, nar ieħor (l-agħar wieħed li qatt ra [[Brisbane]]) faqqa’ u qered il-bqija ta’ Queens Street u t-toroq tal-madwar.

Fis-sena 1865 waslet l-ewwel ferrovija bil-fwar (minn Ipswich sa Bigge's Camp, issa Grandchester ) fi Queensland.

Fl-1867, il-Kostituzzjoni ta' Queensland ġiet emendata mil-leġiżlazzjoni eżistenti. Fl-istess sena ġie skopert id-deheb f'Gympie .

Fl-1883, Queensland annessat it -territorju ta' [[Papua|Papwa]] (annessjoni aktar tard miċħuda mill-gvern Brittaniku).

Fl {{Data|10|03|1899}}, iċ-Ċiklun Mahina laqat iż-żona ta' Bathurst Bay, u qatel aktar minn {{nombre|400|personnes}} .

=== ''Merli iswed'' ===
Bejn is-snin 1860 u l-bidu tas {{S-|XX}}, għexieren ta' eluf ta' Melanesjani ġew importati, ħafna drabi bil-forza, biex jaħdmu fi pjantaġġuni tal-qoton u tal-kannamieli. Il-kundizzjonijiet tal-għajxien u tax-xogħol tagħhom kienu simili għal dawk tal-iskjavitù &lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Ċita web|url=https://www.lecourrieraustralien.com/le-blackbirding-une-pratique-australienne-sapparentant-a-lesclavage/|titlu=Le « Blackbirding » : une pratique australienne s'apparentant à l'esclavage|kunjom=Arguillère|isem=Karine|sit=Courrier Australien|lingwa=fr-FR|data-aċċess=2021-11-23}}&lt;/ref&gt; .

Fl-1901, bħala parti mill-politika razzjali tal-White Australia, il- ''Pacific Islands Labourer Act'' temm il-prattika tal ''-blackbirding'' fil-pajjiż, u pprovda għar-ripatrijazzjoni furzata tal-Melanesjani lejn il-gżejjer tagħhom.

=== Stat ta' Queensland ===
Il-Federazzjoni tal-Awstralja nħolqot fl-1901 u Queensland ġiet inkorporata.

In-nisa ngħataw id- dritt tal-vot fl- 1904 .

Fl -1920, Qantas twaqqfet biex taqdi l- outback ta' Queensland.

Fl -1922, il- kamra superjuri tal -Parlament, il- Kunsill Leġiżlattiv ta' Queensland, ġiet abolita.

Fl -1928, ir- Royal Flying Doctor Service għamel l-ewwel titjira tiegħu, minn Cloncurry u fl-istess sena l-avjatur Sir [[Charles Kingsford Smith]] niżżel is- ''Southern Cross'' fi [[Brisbane]], u b'hekk temm l-ewwel titjira trans-Paċifika.

Fl -1982, il- Logħob tal-Commonwealth saru fi Brisbane. Fl -1988, il- World Expo saret ukoll fi Brisbane. U fl -2001, il- ''Logħob tar-Rieda'' Tajba saru fi [[Brisbane]].


Fl-2019, nirien massivi fil-boskijiet ħakmu partijiet mill-istat, u ġiegħlu eluf ta’ nies jabbandunaw djarhom. Għargħar sussegwenti, b’żewġ jew tliet metri ta’ xita, ikkawża l-mewt ta’ bejn 300,000 u 500,000 baqra.

== Popolazzjoni u soċjetà ==
[[Stampa:Townsville_qld_au_view_over_cdb.jpg|daqsminuri| Queensland għandha popolazzjoni inqas ċentralizzata minn stati oħra. Din hija Townsville.]]
Il-popolazzjoni ta' Queensland hija inqas ċentralizzata minn dik ta' stati Awstraljani oħra. {{date-|juin 2004}}, il-kapital kien jirrappreżenta 45.7 % tal-popolazzjoni ; għall-pajjiż kollu, il-bliet kapitali jirrappreżentaw 63.8 % tal-popolazzjoni totali.

=== Reliġjonijiet ===

* [[Kristjaneżmu|Kristjani]] : 70.9 %:
** [[Kattoliċiżmu|Kattoliċi]] 24.9 %
** [[Anglikani]] 22.3 %
** Knisja Magħquda 8.4 %
** [[Luterani]] 2.1 %
** oħrajn 13.2 %
* Dawk li mhumiex Kristjani 2.3 %
** [[Buddiżmu]] 1.1 %
** [[Iżlam|l-Islam]] 0.4 %
** [[Ħinduiżmu|Induiżmu]] 0.3 %
** [[Ġudaiżmu]] 0.1 %
** oħrajn 0.4 %
* Mingħajr reliġjon 14.8 %
* Mhux mitkellem 12.0 %

=== Edukazzjoni ===

==== Universitajiet ====
[[Stampa:Bond_University.jpg|daqsminuri|300x300px| L-Università ta' Bond f'Robina .]]

* Università Kattolika Awstraljana (Kampus ta' Brisbane)
* Università ta' Bonds
* [[Central Queensland University|Università Ċentrali ta' Queensland]]
* Università ta' Griffith
* Università ta' James Cook
* Università tat-Teknoloġija ta' Queensland
* Università ta' Queensland
* [[University of Southern Queensland|Università ta' Queensland tan-Nofsinhar]]
* [[University of the Sunshine Coast|Università tal-Kosta tax-Xemx]]

=== Drittijiet Aboriġinali ===
Fl -1988, [[UNESCO|l-UNESCO]] ddikjarat it-Tropiċi Umidifikati ta' Queensland bħala Sit ta' Wirt Dinji. il-muntanji, l-irdumijiet u l-bajjiet tagħhom li jdawru Cape Tribulation, fil-Peniżola ta' Cape York, huma wieħed mill-aktar eżempji għonja ta' bijodiversità. Iżda din il-miżura injorat id-drittijiet tal- Kuku Yalanji tal-lvant. F'Diċembru [[2007]], it- ''Tribunal Nazzjonali tat-Titoli Nattivi'' finalment irrikonoxxa d-drittijiet tagħhom għal dan ir-reġjun, kif ukoll għall-ilmijiet u l-art bejn Port Douglas u Cooktown, jiġifieri {{formatnum:126900}} ettaru. Il-poplu Aboriġinali issa għandu rwol sinifikanti fil-ġestjoni tal -Park Nazzjonali ta' Daintree .

== Ekonomija ==
L-ekonomija ta' Queensland esperjenzat żieda qawwija fl-industriji tat-turiżmu u tal-minjieri matul dawn l-aħħar għoxrin sena. Il-wasla ta’ migranti minn stati oħra u minn barra l-pajjiż u l-investiment mill-gvern federali żiedu l-għadd ta’ żviluppi ta’ depożiti u wasslu wkoll għal tkabbir fis-settur aerospazjali, u b’hekk żguraw li dan l-istat se jibqa’ l-ekonomija bl-aktar tkabbir mgħaġġel fl-Awstralja fil-futur prevedibbli&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://mining.com.au/mining-supplies-assembled-in-new-queensland-hub/|titlu=Mining supplies assembled in new Queensland hub|kunjom=Elliott|isem=Maddison|data=2025-07-02|lingwa=en-AU|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

Bejn l-1992 u l-2002, it-tkabbir tal-PDG ta' Queensland qabeż dak ta' stati u territorji oħra. Matul dan il-perjodu żdied b'5.0 % kull sena, filwaqt li l-PDG tal-Awstralja kiber bi 3.9 % fis-sena. Il-kontribuzzjoni ta' Queensland għall-PDG Awstraljan żdiedet b'10.4 % matul dan il-perjodu  .


Fl-2001, Queensland kellha prodott domestiku gross ta’ 115.53 biljun dollaru Awstraljan (A$), li huwa ekwivalenti għal 31,000 A$ per capita. Dan huwa t-tielet l-aktar baxx fl-[[Awstralja]] wara t-Tasmanja u l-[[Awstralja t’Isfel]]&lt;ref&gt;{{Ċita aħbar|data=2025-06-30|titlu='Sad day' as $14 billion green hydrogen export project axed|url=https://www.abc.net.au/news/2025-06-30/central-queensland-green-hydrogen-project-cqh2-dumped-gladstone/105476564|lingwa=en-AU|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

Fl-2003, l-għoli tal-ħajja fi Brisbane kien l-aktar baxx fost il-bliet kapitali Awstraljani kollha. Fi tmiem l-2005, [[Brisbane]] kienet it-tielet l-aktar belt kapitali għalja għad-djar wara [[Sydney]] u [[Canberra]] u eżatt qabel [[Melbourne]].

Il-konglomerat Indjan Adani qed jippjana li jibni l-akbar minjiera tal-faħam fid-dinja fi Queensland : kważi {{unité|447|kilomètres}}, jiġifieri erba' darbiet l-erja tal-wiċċ ta' [[Pariġi]]. Minkejja d-dubji tat-Teżor ta’ Queensland dwar il-vijabbiltà finanzjarja tal-proġett, il-gvern ta’ Campbell Newman u mbagħad dak ta’ Annastacia Palaszczuk taw l-appoġġ tagħhom lill-konglomerat. Għall-perjodu 2017-2018, ir-royalties tal-faħam ikkontribwew biss 6.4% għad-dħul tal-gvern ta' Queensland. %, ċifra li għandha tinżel għal 4.6 % fl-2021-2022&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://www.queenslandconservation.org.au/hydrogen_project_collapse_major_blow_gladstones_economic_future|titlu=Hydrogen project collapse a major blow for Gladstone's economic future|kunjom=June 2025|isem=Emma Smith Published 30|sit=Queensland Conservation Council|lingwa=en|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

=== Turiżmu ===
[[Stampa:Part_of_Great_Barrier_Reef_from_Helicopter.jpg|daqsminuri|200x200px| Il [[Skoll il-Kbir tal-Qroll|-Gran Barrier Reef]] .]]
[[Stampa:Towers_of_Chevron_Renaissance_in_the_GC_HWY.jpg|daqsminuri|313x313px| Gold Coast hija l-belt turistika ewlenija.]]
It-turiżmu huwa l-industrija ewlenija tas-servizzi ta' Queensland, b'miljuni ta' viżitaturi minn postijiet differenti u minn barra l-pajjiż li jattendu r-reġjun kull sena. Queensland huwa stat ta’ kuntrasti, b’reġjuni kostali tropikali xemxin, foresti tropikali lush u reġjuni interni niexfa.

Id-destinazzjonijiet turistiċi ewlenin ta' Queensland huma :

* Brisbane
* Far North Queensland (Cairns, Port Douglas, The Daintree)
* Kosta tad-Deheb
* il- [[Skoll il-Kbir tal-Qroll|Gran Barriera Sikka]]
* Bajja ta' Hervey / [[Gżira ta' Fraser|Gżira Fraser]]
* Queensland tat-Tramuntana (Townsville, Magnetic Island)
* Il-Gżira ta' Stradbroke tat-Tramuntana u [[Sud de Stradbroke Island|l-Gżira ta' Stradbroke tan-Nofsinhar]]
* Kosta tax-Xemx
* il-Gżejjer Whitsunday (Airlie Beach, Whitehaven Beach, Hamilton Island, Daydream Island, Hayman Island)

== Politika ==
Il- kostituzzjoni ġiet adottata fl-2001, u rrevokat il-biċċa l-kbira tad-diversi [[Loi du Parlement (Australie)|atti tal-Parlament]] li kienu jieħdu post il-kostituzzjoni. Daħal fis-seħħ fis {{Data|6|juin|2002}}, l-anniversarju tal-formazzjoni tal-kolonja indipendenti ta' Queensland meta r-Reġina Victoria ffirmat il- Privattiva tal-Ittri fl-1859.
[[Stampa:Queensland Parliament House.jpg|nofs|daqsminuri|396x396px|Is-sede tal-Parlament ta' Queensland fi Brisbane.]]
Ir-Re [[Karlu III]] huwa rappreżentat bħala kap tal-istat mill-Gvernatur ta’ Queensland, pożizzjoni okkupata mill-2021 minn Jeannette Young. Il-kap tal-gvern huwa l-Premier, li jinħatar mill-Gvernatur iżda jrid ikollu l-appoġġ tal-Assemblea Leġiżlattiva. Huwa jifforma l-gvern tiegħu (il-Kunsill Eżekuttiv), li l-ministri tiegħu jinħatru mill-Gvernatur minn fost il-membri tal-Assemblea Leġiżlattiva fuq ir-rakkomandazzjoni tal-Premier&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/il-pm-u-s-sinjura-muscat-jiltaqghu-mal-komunita-maltija-fi-brisbane/|titlu=Il-PM u s-Sinjura Muscat jiltaqgħu mal-komunità Maltija fi Brisbane|kunjom=Newsroom|isem=minn TVM|data=2018-04-04|lingwa=en-US|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

Il-Parlament ta' Queensland ilu unikamerali mill-1922, meta l-Kunsill Leġiżlattiv ta' Queensland ġie abolit. Huwa l-uniku stat Awstraljan unikamerali.

L-infurzar tal-liġi ta’ kuljum huwa r-responsabbiltà tal-Pulizija ta’ Queensland, iżda l-Pulizija Federali għandha wkoll ġurisdizzjoni fuq kwistjonijiet li jikkonċernawhom.

== Trasport ==
Queensland hija servuta minn diversi Awtostradi Nazzjonali, bix-Xlokk tal-istat partikolarment konnessi tajjeb, b'awtostradi ta' kwalità għolja bħall-M1.

Is-servizzi ferrovjarji huma pprovduti minn Queensland Rail u Pacific National, primarjament tul portijiet ewlenin, inkluż il-Port ta' Brisbane, u portijiet sekondarji bħal Gladstone u Townsville&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://www.thedcn.com.au/news/queensland-transport-minister-pushes-coastal-shipping-reform|titlu=Queensland transport minister pushes coastal shipping reform|sit=www.thedcn.com.au|lingwa=en-au|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;.

L-Ajruport Internazzjonali ta' Brisbane huwa l-ajruport domestiku u internazzjonali ewlieni tal-istat. L-Ajruporti ta' Gold Coast u Cairns huma ż-żewġ ajruporti l-akbar wara Brisbane, it-tnejn li huma jservu titjiriet internazzjonali. Ajruporti reġjonali oħra jinkludu l-Ajruport ta' Great Barrier Reef, l-Ajruport ta' Hervey Bay, l-Ajruport ta' Mackay, l-Ajruport ta' Mount Isa, l-Ajruport ta' Whitsunday Coast, l-Ajruport ta' Rockhampton, l-Ajruport ta' Sunshine Coast, u l-Ajruport ta' Townsville.

Ix-Xlokk ta' Queensland hija mmexxija minn sistema integrata ta' trasport pubbliku, TransLink, li tipprovdi karozzi tal-linja, trammijiet u laneċ&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://www.brisbanetimes.com.au/national/queensland/a-new-metro-and-a-huge-bus-route-overhaul-start-today-here-s-what-you-need-to-know-20250629-p5mb2d.html|titlu=A new Metro and a huge bus route overhaul start today. Here’s what you need to know|kunjom=Read|isem=Cloe|data=2025-06-29|sit=Brisbane Times|lingwa=en|data-aċċess=2025-07-03}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://www.railway.supply/en/queensland-says-goodbye-to-its-iconic-emu-train-fleet/|titlu=}}&lt;/ref&gt;.

== Sport ==
L-istat ta’ Queensland għandu timijiet fil-kompetizzjonijiet sportivi nazzjonali kollha tal-Awstralja u jospita diversi avvenimenti sportivi reġjonali u internazzjonali. L-isport kellu rwol soċjali importanti għal aktar minn 100 sena. Kważi 1,000 klabb komunitarju jeżistu fi Queensland, liċenzjati biex iservu l-alkoħol (mill-2008), li wħud minnhom ilhom joperaw għal aktar minn 100 sena.

Il-Queensland Maroons, it-tlettax-il tim rappreżentattiv tal-istat fil-klassifika, jilagħbu kontra New South Wales f’turnew State of Origin ta’ tliet rawnds, peress li r-reġjun tal-oriġini, apparti l-abbiltà sportiva u n-nazzjonalità, huwa l-uniku kriterju tal-għażla.

Il-golf jintlagħab l-aktar madwar żoni urbani u kiber b’mod sinifikanti mill-1990ijiet grazzi għal sussidji tal-gvern u tnaqqis fit-taxxa għall-kostruzzjoni ta’ korsijiet tal-golf ġodda, bi problemi ta’ telf u żamma tal-plejers. L-għadd ta’ plejers tal-golf irreġistrati fil-klabbs ta’ Queensland naqas minn aktar minn 75,000 fl-2008 għal 73,800 fl-2010, minkejja l-isforzi biex tiżdied iż-żamma mill-klabbs u l-federazzjonijiet tagħhom.

L-għawm huwa wkoll sport popolari fi Queensland. Fl-Olimpjadi tas-Sajf tal-2008, l-għawwiema ta’ Queensland rebħu sitta mill-14-il midalja tad-deheb tal-Awstralja. Fost l-għawwiema, tlieta kienu nisa minn Queensland, li tnejn minnhom rebħu d-deheb.

It-timijiet ta’ Queensland jinkludu:

* [[Futbol]]: [[Queensland Roar FC]], [[North Queensland Fury FC]], u [[Gold Coast United Football Club]]

* [[Futbol Awstraljan]]: [[Brisbane Lions]]

* [[Baseball]]: [[Brisbane Bandits]]

* [[Basketball]]: Brisbane Bullets, Cairns Taipans, u l-Gold Coast Blaze

* [[Cricket]]: Queensland Bulls

* Netball: Queensland Firebirds

* Rugby League: Queensland Maroons, Brisbane Broncos, Gold Coast Titans, u n-North Queensland Cowboys

* Rugby Union: Queensland Reds

== Referenzi ==
[[Kategorija:Pages with unreviewed translations]]</text>
      <sha1>4v3fljhnv852pkx6jh3b2gfuino466c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Brisbane</title>
    <ns>0</ns>
    <id>33705</id>
    <revision>
      <id>323847</id>
      <timestamp>2025-07-03T20:12:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JovalQC</username>
        <id>21720</id>
      </contributor>
      <comment>Maħluqa bit-traduzzjoni tal-paġna &quot;[[:fr:Special:Redirect/revision/225552307|Brisbane]]&quot;</comment>
      <origin>323847</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16267" sha1="bg3wwlwi2e5k09pv9o10y0yy7085vz8" xml:space="preserve">
'''Brisbane''' {{MSAPI|/bʁizban/}} &lt;small&gt;bl-Ingliż :&lt;/small&gt; {{MSAPI|/ˈbɹɪzbən/}}  {{,}}  {{Awdjo|En-au-Brisbane.oga}} l-belt kapitali u l-aktar belt popolata tal- istat ta' [[Queensland]], [[Awstralja|l-Awstralja]] .

Jinsab {{Unité|731|kilomètres}} fit-tramuntana-grigal ta' [[Sydney]], {{Unité|1375|kilomètres}} fil-grigal ta' [[Melbourne]], {{Unité|1601|kilomètres}} fil-grigal tal-lvant ta' [[Adelaide (l-Awstralja)|Adelaide]] u {{Unité|3608|kilomètres}} fil-lvant ta' Perth.


Jmiss max-Xmara Brisbane u jestendi tul art mistagħdra mdawra b'għoljiet, imdawra minn Moreton Bay u l-għoljiet tal-Great Dividing Range. Ftit kilometri miċ-ċentru tal-belt, Mount Coot-Tha fih pjattaforma tal-osservazzjoni, planetarju, u ġonna botaniċi.

Is-sit ta' Brisbane jissejjaħ &quot; Mian-Jin » mill-Aboriġini Turrbal, li tfisser “ Il-post jaqta’ » &lt;ref name=&quot;mian-jin&quot;&gt;{{Ċita web|url=http://www.brisbites.com/indigehistory2.asp|titlu=Indigenous History - Overview Aboriginal History|awtur=Annabel Lloyd [http://www.brisbites.com/aboutus.asp et. al.]|pubblikatur=BRISbites|lingwa=en|data-aċċess=5 01 2008}}.&lt;/ref&gt; . It-tielet l-akbar belt fl-Awstralja skont il-popolazzjoni, fl-2016 kellha {{Unité|1131155 habitants}} &lt;ref name=&quot;2016_quickstats.censusdata.abs.gov.au&quot;&gt;{{Ċita web|url=https://quickstats.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2016/quickstat/LGA31000?opendocument|titlu={{langue|en|2016 Census QuickStats}}|sit=[[Bureau australien des statistiques]]|lingwa=en|data-aċċess=2020-11-11}}.&lt;/ref&gt; u {{unité|2270800}} fiż-żona urbana . Il-belt hija msemmija għal Sir Thomas Brisbane, il- Gvernatur ta' New South Wales mill-1821 sal-1825. Imwaqqfa fl-1824 f'Redcliffe, {{unité|28|kilomètres}} miċ-ċentru tal-belt preżenti, il-kolonja penali ta' Brisbane aktar tard ġiet imċaqalqa kontra x-xmara għal ċirku tax-Xmara Brisbane. L-ewwel nies ħielsa setgħu joqogħdu fi Brisbane fl-1842, ftit wara li għalqet il-kolonja penali. Fl-1859, id-diviżjoni tat-tramuntana ta' New South Wales wasslet għall-ħolqien ta' [[Queensland]], li Brisbane saret il-belt kapitali tagħha.

Il-belt kellha rwol ewlieni għall- [[Alleati tat-Tieni Gwerra Dinjija|forzi Alleati]] matul [[it-Tieni Gwerra Dinjija]] u serviet bħala l- kwartieri ġenerali tal-Ġeneral Douglas MacArthur, li kien jikkmanda l-forzi Alleati fil- [[Oċean Paċifiku|Paċifiku]] tal-Lbiċ. Aktar reċentement, Brisbane ospitat il- Logħob tal-Commonwealth tal-1982, l-Expo '88, u l- Logħob tar-Rieda Tajba tal-2001.


L-ekonomija ta’ Brisbane hija bbażata fuq l-industriji petrokimiċi, metallurġiċi, agroalimentari, u mekkaniċi. Il-port tagħha jesporta r-riżorsi naturali tal-istat (faħam, fidda, ċomb, żingu). Il-belt hija wkoll ċentru kulturali u turistiku ewlieni, ftit 'il bogħod mir-resorts kostali tax-Sunshine Coast u l-Gold Coast. Wara Melbourne fl-1956 u Sydney fl-2000, Brisbane se tkun it-tielet belt Awstraljana li tospita l-Logħob Olimpiku fl-2032.

== Storja ==
[[Stampa:StateLibQld_1_102504_Kings_Holm_Estate,_Highgate_Hill,_looking_towards_Brisbane,_ca.1889.jpg|xellug|daqsminuri| Żona ta' kolonizzazzjoni agrikola u urbana.]]
Qabel il-kolonizzazzjoni Brittanika, ''Brisbane'' kienet tissejjaħ 'Mian-jin' mit-tribù {{Interlanguage link}}, li l-antenati tagħhom kienu emigraw lejn ir-reġjun mill- Istrett ta' Torres .{{Bżonn refererenza|date=12 avril 2023}}
[[Catégorie:Article à référence nécessaire]]
Fl-1823, l-esploratur John Oxley esplora r-reġjun ta' Moreton Bay, skopra x-Xmara Brisbane, li segwa għal madwar għoxrin kilometru sal-belt tal-lum ta' [[Goodna]] . Fl-1824, l-amministrazzjoni tal-ħabs iddeċidiet li tistabbilixxi kolonja penali f'Redcliffe . Iżda minħabba nuqqas ta' provvista suffiċjenti ta' ilma fir-reġjun, sena biss wara l-insedjament ġie mċaqlaq lejn in-nofsinhar minn Redcliffe għal [[North Quay]] fuq ix-Xmara Brisbane, li issa hija parti miċ-ċentru ta' Brisbane. L-ewwel abitanti Ewropej waslu fiż-żona fl-1838.{{Bżonn refererenza}}
[[Catégorie:Article à référence nécessaire]]
Il-missjunarji Ġermaniżi stabbilew ruħhom ''f'Zions Hill'', [[Nundah]], sa mill-1837, ħames snin qabel ma Brisbane ġiet iddikjarata uffiċjalment bħala żona ta' insedjament. Fost dawn il-missjunarji kien hemm [[Christopher Eipper]] (1813–1894) u [[Carl Wilhelm Schmidt]], kif ukoll ''Haussmann'', ''Johann Gottried Wagner'', ''Niquet'', ''Hartenstein'', ''Zillman'', ''Franz'', ''Rode'', ''Doege'' u ''Schneider'' . &lt;ref&gt;{{Ċita ktieb|kunjom=Lybaek|isem=Lena|sena=2004|titlu=Gemeinschaft der Kirchen und gesellschaftliche Verantwortung|format=poche|lingwa=de|edizzjoni=LIT|post=Münster|paġna=p114|paġni=563|isbn=978-3-8258-7061-4}}.&lt;/ref&gt; Huma rċevew is-sjieda ta’ 260 ettaru ta’ art li żviluppaw u li saru l- ''Istazzjon Ġermaniż'' &lt;ref&gt;{{Ċita web|url=http://www.pelicanwaters.com/pelicanwaters-streetsigns.php|titlu=Christopher Eipper (1813 - 1894)|pubblikatur=Pelican Waters Shire Council|lingwa=en|data-aċċess=20 12 2007}}.&lt;/ref&gt; .

Waslu nies oħra li kienu jgħixu hemm matul il-ħames snin ta’ wara, u sa tmiem l-1840, l-esploratur Robert Dixon kien beda jfassal l-ewwel pjanijiet għall-istabbiliment tal-belt. 


Fl-aħħar, fl-1842, iż-żona ġiet iddikjarata uffiċjalment miftuħa għall-insedjament ħieles, filwaqt li l-kolonja penali ngħalqet.

[[Queensland]] ġiet proklamata kolonja indipendenti minn New South Wales fl {{Data|10|décembre|1859}} bi Brisbane bħala l-belt kapitali tagħha, għalkemm il- ''belt'' ma ġietx inkorporata qabel l-1902. Aktar minn għoxrin muniċipalità u shire żgħar ingħaqdu fl-1925 biex jiffurmaw il-Belt ta' Brisbane preżenti &lt;ref&gt;{{Ċita web|url=http://www.brisbane.qld.gov.au/BCC:STANDARD:827799619:pc=PC_95|titlu=Organisation chart|pubblikatur=Brisbane City Council|lingwa=en|data-aċċess=2007-12-20}}.&lt;/ref&gt; {{,}} &lt;ref&gt;{{Ċita web|url=http://www.adb.online.anu.edu.au/biogs/A090501b.htm|titlu=Jolly, William Alfred (1881 - 1955)|pubblikatur=Australian Dictionary of Biography|lingwa=en|data-aċċess=20 12 2007}}.&lt;/ref&gt; .

Il -Mitħna tar-Riħ ta' Wickham Park u l-Old General Store huma l-eqdem żewġ bini fil-belt. It-tnejn inbnew minn priġunieri fl-1828.


Oriġinarjament, il-mitħna tar-riħ kienet tintuża biex titħan il-qamħ u kienet kastig għall-priġunieri li kellhom jitħnu l-qamħ bl-użu tal-enerġija tagħhom stess. Aktar tard, u ftit nies jafu dan, kien minn hawn li saru l-ewwel testijiet tas-sinjali tat-televiżjoni fl-emisferu tan-nofsinhar f'April 1934. Dawn it-testijiet komplew sal-Tieni Gwerra Dinjija.
[[Catégorie:Article à référence nécessaire]]
Il-maħżen ġenerali l-qadim inizjalment kien jintuża parzjalment għall -ħażna tal-qamħ, imbagħad bħala lukanda biex jakkomoda immigranti ġodda qabel ma ntuża għall-ħażna tal-arkivji. Mibni bit -tufa mill-irdumijiet ta' Kangaroo Point fil-qrib u ġebel ramli minn barriera ħdejn il-korsa tat-tiġrijiet ta' Albion Park tal-lum, issa fih ir-Royal Brisbane Historical Society. Fiha mużew u tista' tinkera għal riċevimenti żgħar &lt;ref&gt;{{Ċita ktieb|kunjom=Statham-Drew|isem=Pamela|sena=1990|titlu=The Origin of Australia's Capital Cities|format=poche|lingwa=en|edizzjoni=[[Cambridge University Press]]|post=Cambridge|paġna=257|paġni=388|isbn=978-0-521-40832-5}}.&lt;/ref&gt; {{,}} &lt;ref&gt;{{Ċita ktieb|kunjom=Pike|isem=Jeffrey|sena=2006|titlu=Australia|format=poche|lingwa=en|edizzjoni=Insight|post=Singapour|isbn=978-981-23-4799-2}}.&lt;/ref&gt; {{,}} &lt;ref&gt;{{Ċita web|url=http://www.queenslandhistory.org.au/comm.html|titlu=The Commissariat Stores|lingwa=en|data-aċċess=2008-02-24}}.&lt;/ref&gt; .

Matul [[it-Tieni Gwerra Dinjija]], truppi [[Stati Uniti|Amerikani]] kienu stazzjonati fil-belt, li saret il-kwartieri ġenerali tal-Ġeneral Douglas MacArthur, il-kmandant tal- [[Alleati tat-Tieni Gwerra Dinjija|forzi Alleati]] fiż-żona tal-Paċifiku tal-Lbiċ, li stabbilixxa l-kwartieri ġenerali tiegħu fil- ''McArthur Central'' tal-lum u l- ''Bini T &amp; G.'' &lt;ref&gt;{{Ċita web|url=http://home.st.net.au/~dunn/ausarmy/hiringsno1lofc.htm|titlu=Hirings Section|awtur=Peter Dunn|data={{Date|2|mars|2005}}|pubblikatur=Australia @ War|lingwa=en|data-aċċess=7 01 2008}}.&lt;/ref&gt; Madwar miljun suldat Amerikan għaddew mill-Awstralja &lt;ref&gt;{{Ċita web|url=http://www.quartermaster.army.mil/OQMG/professional_bulletin/1999/spring1999/QM%20Supply%20in%20the%20Pacific%20During%20WWII.htm|titlu=QM Supply in the Pacific during WWII|data=Spring 1999|pubblikatur=Quartermaster Professional Bulletin|lingwa=en|data-aċċess=7 01 2008}}.&lt;/ref&gt; . Fl-1942, seħħ kunflitt serju fi Brisbane bejn Amerikani u Awstraljani. ħalla mejta waħda u diversi midruba ( {{Interlanguage link}} ) &lt;ref&gt;{{Ċita web|url=http://home.st.net.au/~dunn/ozatwar/bob.htm|titlu=The Battle Of Brisbane — 26 &amp; 27 November 1942|awtur=Peter Dunn|data={{Date|27|août|2005}}|pubblikatur=Australia @ War|lingwa=en|data-aċċess=2008-01-07}}.&lt;/ref&gt; .

Il-belt se tospita l-Logħob [[Logħob Olimpiku|Olimpiku]] u Paralimpiku tas- Sajf fl-2032 &lt;ref name=&quot;lequipe.fr&quot;&gt;{{Ċita web|url=https://www.lequipe.fr/Tous-sports/Actualites/Brisbane-australie-organisera-les-jeux-olympiques-d-ete-en-2032/1271785|titlu=Brisbane (Australie) organisera les Jeux Olympiques d'été en 2032|sit=L'Équipe|lingwa=fr|data-aċċess=2021-07-21}}&lt;/ref&gt; .

== Ġeografija ==
Brisbane tinsab fix-Xlokk ta' Queensland. Il-belt tinsab tul ix-Xmara Brisbane, u s-subborgi tagħha jmorru tul ix-xtut tal-Bajja ta' Moreton . Il-biċċa l-kbira ta' Brisbane tinsab fuq il-pjanura kostali fil-Lvant tal- Great Dividing Range .
[[Stampa:Brisbane_map_of_city_cbd.png|xellug|daqsminuri| Mappa tas- CBD ta' Brisbane.]]
[[Stampa:Aerial_view_of_the_Brisbane_CBD_(5275318079).jpg|daqsminuri| Veduta mill-ajru ta' Brisbane.]]
Brisbane għandha klima subtropikali umda b'xita abbundanti flimkien ma' xemx annwali għolja ħafna, ix-xtiewi huma moderatament sħan b'temperaturi li jaqbżu {{tmp|20|°C}} matul il-ġurnata u s-sjuf huma sħan u umdi ħafna, b'temperaturi li faċilment jaqbżu {{tmp|35|°C}}, akkumpanjat minn livell għoli ta' umdità. Jista' jkun hemm xita tropikali sħuna u qasira.

== Demografija ==
{| class=&quot;wikitable droite&quot;
|+
! Pajjiż tat-twelid
! Popolazzjoni (2021)
|-
| 
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:1726655}}
|-
| {{Nouvelle-Zélande}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:111649}}
|-
| {{Angleterre}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:95284}}
|-
| {{Inde}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:51650}}
|-
| {{Chine}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:41978}}
|-
| {{Philippines}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:27907}}
|-
| {{Afrique du Sud}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:26918}}
|-
| {{Viêt Nam}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:20308}}
|-
| {{Corée du Sud}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:13305}}
|-
| {{Taïwan}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:12826}}
|-
| {{Écosse}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:11956}}
|-
| {{Malaisie}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:11826}}
|-
| {{Fidji}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:10800}}
|-
| {{États-Unis}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:10530}}
|-
| {{Hong Kong}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:9799}}
|}
Il-popolazzjoni tal-belt ta' Brisbane hija stmata għal {{formatnum:1600000}} . Flimkien maż-żoni tal-gvern lokali tal-madwar, Brisbane għandha popolazzjoni metropolitana stmata ta' {{formatnum:1733200}} fl-2003.

Il-Kunsill tal-Belt ta' Brisbane huwa l-aktar Żona ta' Gvern Lokali popolata fl-Awstralja u waħda mill-akbar bliet fid-dinja skont l-erja tal-art.

Brisbane għandha l-ogħla rata ta' tkabbir minn kwalunkwe belt kapitali fl-Awstralja. Il-popolazzjoni metropolitana żdiedet b'10.5 % bejn l-1998 u l-2003.

Fl-2009, ''Brisbane'' kienet ikklassifikata {{16e|ville}}l-aktar  abitabbli fid-dinja minn The Economist  .

== Ekonomija ==
[[Stampa:275GeorgeStreet.jpg|daqsminuri| Bini 275 Triq George fis- CBD ta' Brisbane.]]

== Il-politika u l-amministrazzjoni ==
[[Stampa:Brisbane_Town_Hall.jpg|daqsminuri| Il-Muniċipju, li fih il-Mużew ta’ Brisbane u l-Kunsill tal-Belt.]]
Brisbane hija żona ta' gvern lokali bl -istess isem, maqsuma f'26 żona, li kull waħda minnhom hija rappreżentata minn membru tal-Kunsill tal-Belt li jiġi elett għal mandat ta' erba' snin, kif ukoll il- Lord Mayor .

== Edukazzjoni ==
Brisbane għandha diversi universitajiet :

* l -Università ta' Queensland, l-ewwel università fi Queensland imwaqqfa fl-1912,
* Università tat-Teknoloġija ta' Queensland ( ''QUT'' ),
* Università ta' Griffith .

== L-isports ==

* Brisbane Lions, imwaqqfa fl-1996 wara l-għaqda bejn il-Brisbane Bears u l-Fitzroy Lions. Huma jilagħbu fil-Gabba Stadium. Il-klabb kien champion fl-2001, l-2002, l-2003 u l-2024.{{Bżonn refererenza|date=12 avril 2023}}

* Kampjonat tar-Rugby Brisbane Broncos, imwaqqfa fl-1988. Huma jilagħbu fis-Suncorp Stadium. Il-klabb kien champion 6 darbiet fl-1992, l-1993, l-1997, l-1998, l-2000 u l-2006 u rebaħ il-World Club Challenge fl-1992 u l-1997.
* Unjoni tar-Rugby Queensland Reds imwaqqfa fl-1882. Huma jilagħbu fis-Suncorp Stadium u kultant fil-Ballymore Stadium. Il-klabb kien champion fl-1992, l-1994, l-1995 u l-2011.

* Il-Brisbane Roar Football Club, imwaqqaf fl-1957 bħala Hollandia Inala Soccer Club, imbagħad ingħata l-isem ġdid ta' Queensland Roar fl-2005 u mbagħad Brisbane Roar fl-2009. Huma jilagħbu fis-Suncorp Stadium. Il-klabb kien champion fl-2011, l-2012 u l-2014.

Kull sena, Brisbane tospita turnament professjonali tat-tennis, il- Brisbane International, li huwa parti mill- kategorija 250 tal-ATP Tour .

=== Ġemellaġġ ===
Brisbane għandha ħdax-il belt ġemellata &lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://www.brisbane.qld.gov.au/about-council/governance-and-strategy/business-in-brisbane/growing-brisbanes-economy/international-business/brisbane-sister-cities|titlu=Brisbane Sister Cities – Brisbane City Council|lingwa=en|data-aċċess=7 juillet 2024}}&lt;/ref&gt; :

* {{Flagicon|UAE}} [[Abu Dhabi (belt)|Abu Dhabi]] ([[Emirati Għarab Magħquda|Émirats arabes unis]])
* {{Flagicon|NZL}} [[Auckland]] ([[New Zealand|Nouvelle-Zélande]])
* {{Flagicon|CHN}} [[Chongqing]] ([[Ċina|Chine]])
* {{Flagicon|KOR}} [[Daejeon]] ([[Korea t'Isfel|Corée du Sud]])
* {{Flagicon|IND}} [[Hyderabad]] ([[Indja|Inde]])
* {{Flagicon|TWN}} [[Kaohsiung]] ([[Tajwan|Taïwan]])
* {{Flagicon|JPN}} [[Kōbe|Kobe]] ([[Ġappun|Japon]])
* {{Flagicon|JPN}} [[Sapporo]] ([[Ġappun|Japon]])
* {{Flagicon|USA}} [[Seattle]] ([[Stati Uniti|États-Unis]])
* {{Flagicon|IDN}} [[Semarang]] ([[Indoneżja|Indonésie]])
* {{Flagicon|CHN}} [[Shenzhen]] ([[Ċina|Chine]])

== Personalitajiet marbuta ma' Brisbane ==

* Ethel Raybould (1899-1987), matematika Awstraljana, twieldet hemmhekk.
* Lidia Morawska (1952-), fiżika Pollakka-Awstraljana, tgħix hemm.
* Miranda Otto, imwielda fil-15 ta' Diċembru 1967 fi Brisbane (l-Awstralja), hija attriċi Awstraljana. Interpretat lil Éowyn f'The Lord of the Rings, Chilling Adventures of Sabrina, u The Clearing.
* Craig Gaudion (1975-), produttur, direttur u kittieb tal-iskripts Awstraljan.

== Gallerija u panorama ==
[[Stampa:Vue_panoramique_de_Brisbane.jpg|nofs|daqsminuri|&lt;center&gt; Brisbane : ix-xmara u ċ-ċentru tal-belt.&lt;/center&gt;]]
&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; heights=&quot;150&quot;&gt;
Stampa:BrisbaneWide.jpg|ħolqa=Fichier:BrisbaneWide.jpg|alt=Les gratte ciel de Brisbane, vus de Kangaroo Point (en).| Il-bini għoli ta' ''Brisbane'', jidher minn {{Interlanguage link|Kangaroo Point}} .
Stampa:Brisbane_Aerial_From_Satellite.jpg|ħolqa=Fichier:Brisbane_Aerial_From_Satellite.jpg|alt=Vue satellite de la métropole de Brisbane.| Veduta bis-satellita taż-żona metropolitana ta ''&lt;nowiki/&gt;' Brisbane'' .
Stampa:Brisbane_skyline_bluesky.jpg|ħolqa=Fichier:Brisbane_skyline_bluesky.jpg|alt=La métropole de Brisbane, centrée sur le fleuve Brisbane.| Il-metropoli ta' ''Brisbane'', iċċentrata fuq ix-Xmara Brisbane .
Stampa:Australie,_Queensland,_Brisbane,_night_view,_from_the_Victoria_Bridge.jpg|ħolqa=Fichier:Australie,_Queensland,_Brisbane,_night_view,_from_the_Victoria_Bridge.jpg|alt=Vue de Brisbane de nuit, depuis le Victoria Bridge.| Veduta ta' Brisbane bil-lejl, mill -Pont Victoria .
&lt;/gallery&gt;
[[Kategorija:Artikli tal-Wikipedija b'informazzjoni għall-kontroll tal-awtorità]]
[[Kategorija:Pages with unreviewed translations]]</text>
      <sha1>bg3wwlwi2e5k09pv9o10y0yy7085vz8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>323848</id>
      <parentid>323847</parentid>
      <timestamp>2025-07-03T20:25:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JovalQC</username>
        <id>21720</id>
      </contributor>
      <comment>Infobox city create</comment>
      <origin>323848</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16979" sha1="pvuijqv4aq5370sv4e6uyz9cgwyn90p" xml:space="preserve">{{Infobox city}}

'''Brisbane''' {{MSAPI|/bʁizban/}} &lt;small&gt;bl-Ingliż :&lt;/small&gt; {{MSAPI|/ˈbɹɪzbən/}}  {{,}}  {{Awdjo|En-au-Brisbane.oga}} l-belt kapitali u l-aktar belt popolata tal- istat ta' [[Queensland]], [[Awstralja|l-Awstralja]] .

Jinsab {{Unité|731|kilomètres}} fit-tramuntana-grigal ta' [[Sydney]], {{Unité|1375|kilomètres}} fil-grigal ta' [[Melbourne]], {{Unité|1601|kilomètres}} fil-grigal tal-lvant ta' [[Adelaide (l-Awstralja)|Adelaide]] u {{Unité|3608|kilomètres}} fil-lvant ta' Perth.


Jmiss max-Xmara Brisbane u jestendi tul art mistagħdra mdawra b'għoljiet, imdawra minn Moreton Bay u l-għoljiet tal-Great Dividing Range. Ftit kilometri miċ-ċentru tal-belt, Mount Coot-Tha fih pjattaforma tal-osservazzjoni, planetarju, u ġonna botaniċi.

Is-sit ta' Brisbane jissejjaħ &quot; Mian-Jin » mill-Aboriġini Turrbal, li tfisser “ Il-post jaqta’ » &lt;ref name=&quot;mian-jin&quot;&gt;{{Ċita web|url=http://www.brisbites.com/indigehistory2.asp|titlu=Indigenous History - Overview Aboriginal History|awtur=Annabel Lloyd [http://www.brisbites.com/aboutus.asp et. al.]|pubblikatur=BRISbites|lingwa=en|data-aċċess=5 01 2008}}.&lt;/ref&gt; . It-tielet l-akbar belt fl-Awstralja skont il-popolazzjoni, fl-2016 kellha {{Unité|1131155 habitants}} &lt;ref name=&quot;2016_quickstats.censusdata.abs.gov.au&quot;&gt;{{Ċita web|url=https://quickstats.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2016/quickstat/LGA31000?opendocument|titlu={{langue|en|2016 Census QuickStats}}|sit=[[Bureau australien des statistiques]]|lingwa=en|data-aċċess=2020-11-11}}.&lt;/ref&gt; u {{unité|2270800}} fiż-żona urbana . Il-belt hija msemmija għal Sir Thomas Brisbane, il- Gvernatur ta' New South Wales mill-1821 sal-1825. Imwaqqfa fl-1824 f'Redcliffe, {{unité|28|kilomètres}} miċ-ċentru tal-belt preżenti, il-kolonja penali ta' Brisbane aktar tard ġiet imċaqalqa kontra x-xmara għal ċirku tax-Xmara Brisbane. L-ewwel nies ħielsa setgħu joqogħdu fi Brisbane fl-1842, ftit wara li għalqet il-kolonja penali. Fl-1859, id-diviżjoni tat-tramuntana ta' New South Wales wasslet għall-ħolqien ta' [[Queensland]], li Brisbane saret il-belt kapitali tagħha.

Il-belt kellha rwol ewlieni għall- [[Alleati tat-Tieni Gwerra Dinjija|forzi Alleati]] matul [[it-Tieni Gwerra Dinjija]] u serviet bħala l- kwartieri ġenerali tal-Ġeneral Douglas MacArthur, li kien jikkmanda l-forzi Alleati fil- [[Oċean Paċifiku|Paċifiku]] tal-Lbiċ. Aktar reċentement, Brisbane ospitat il- Logħob tal-Commonwealth tal-1982, l-Expo '88, u l- Logħob tar-Rieda Tajba tal-2001.


L-ekonomija ta’ Brisbane hija bbażata fuq l-industriji petrokimiċi, metallurġiċi, agroalimentari, u mekkaniċi. Il-port tagħha jesporta r-riżorsi naturali tal-istat (faħam, fidda, ċomb, żingu). Il-belt hija wkoll ċentru kulturali u turistiku ewlieni, ftit 'il bogħod mir-resorts kostali tax-Sunshine Coast u l-Gold Coast. Wara Melbourne fl-1956 u Sydney fl-2000, Brisbane se tkun it-tielet belt Awstraljana li tospita l-Logħob Olimpiku fl-2032.

== Storja ==
[[Stampa:StateLibQld_1_102504_Kings_Holm_Estate,_Highgate_Hill,_looking_towards_Brisbane,_ca.1889.jpg|xellug|daqsminuri| Żona ta' kolonizzazzjoni agrikola u urbana.]]
Qabel il-kolonizzazzjoni Brittanika, ''Brisbane'' kienet tissejjaħ 'Mian-jin' mit-tribù {{Interlanguage link}}, li l-antenati tagħhom kienu emigraw lejn ir-reġjun mill- Istrett ta' Torres .{{Bżonn refererenza|date=12 avril 2023}}
[[Catégorie:Article à référence nécessaire]]
Fl-1823, l-esploratur John Oxley esplora r-reġjun ta' Moreton Bay, skopra x-Xmara Brisbane, li segwa għal madwar għoxrin kilometru sal-belt tal-lum ta' [[Goodna]] . Fl-1824, l-amministrazzjoni tal-ħabs iddeċidiet li tistabbilixxi kolonja penali f'Redcliffe . Iżda minħabba nuqqas ta' provvista suffiċjenti ta' ilma fir-reġjun, sena biss wara l-insedjament ġie mċaqlaq lejn in-nofsinhar minn Redcliffe għal [[North Quay]] fuq ix-Xmara Brisbane, li issa hija parti miċ-ċentru ta' Brisbane. L-ewwel abitanti Ewropej waslu fiż-żona fl-1838.{{Bżonn refererenza}}
[[Catégorie:Article à référence nécessaire]]
Il-missjunarji Ġermaniżi stabbilew ruħhom ''f'Zions Hill'', [[Nundah]], sa mill-1837, ħames snin qabel ma Brisbane ġiet iddikjarata uffiċjalment bħala żona ta' insedjament. Fost dawn il-missjunarji kien hemm [[Christopher Eipper]] (1813–1894) u [[Carl Wilhelm Schmidt]], kif ukoll ''Haussmann'', ''Johann Gottried Wagner'', ''Niquet'', ''Hartenstein'', ''Zillman'', ''Franz'', ''Rode'', ''Doege'' u ''Schneider'' . &lt;ref&gt;{{Ċita ktieb|kunjom=Lybaek|isem=Lena|sena=2004|titlu=Gemeinschaft der Kirchen und gesellschaftliche Verantwortung|format=poche|lingwa=de|edizzjoni=LIT|post=Münster|paġna=p114|paġni=563|isbn=978-3-8258-7061-4}}.&lt;/ref&gt; Huma rċevew is-sjieda ta’ 260 ettaru ta’ art li żviluppaw u li saru l- ''Istazzjon Ġermaniż'' &lt;ref&gt;{{Ċita web|url=http://www.pelicanwaters.com/pelicanwaters-streetsigns.php|titlu=Christopher Eipper (1813 - 1894)|pubblikatur=Pelican Waters Shire Council|lingwa=en|data-aċċess=20 12 2007}}.&lt;/ref&gt; .

Waslu nies oħra li kienu jgħixu hemm matul il-ħames snin ta’ wara, u sa tmiem l-1840, l-esploratur Robert Dixon kien beda jfassal l-ewwel pjanijiet għall-istabbiliment tal-belt. 


Fl-aħħar, fl-1842, iż-żona ġiet iddikjarata uffiċjalment miftuħa għall-insedjament ħieles, filwaqt li l-kolonja penali ngħalqet.

[[Queensland]] ġiet proklamata kolonja indipendenti minn New South Wales fl {{Data|10|décembre|1859}} bi Brisbane bħala l-belt kapitali tagħha, għalkemm il- ''belt'' ma ġietx inkorporata qabel l-1902. Aktar minn għoxrin muniċipalità u shire żgħar ingħaqdu fl-1925 biex jiffurmaw il-Belt ta' Brisbane preżenti &lt;ref&gt;{{Ċita web|url=http://www.brisbane.qld.gov.au/BCC:STANDARD:827799619:pc=PC_95|titlu=Organisation chart|pubblikatur=Brisbane City Council|lingwa=en|data-aċċess=2007-12-20}}.&lt;/ref&gt; {{,}} &lt;ref&gt;{{Ċita web|url=http://www.adb.online.anu.edu.au/biogs/A090501b.htm|titlu=Jolly, William Alfred (1881 - 1955)|pubblikatur=Australian Dictionary of Biography|lingwa=en|data-aċċess=20 12 2007}}.&lt;/ref&gt; .

Il -Mitħna tar-Riħ ta' Wickham Park u l-Old General Store huma l-eqdem żewġ bini fil-belt. It-tnejn inbnew minn priġunieri fl-1828.


Oriġinarjament, il-mitħna tar-riħ kienet tintuża biex titħan il-qamħ u kienet kastig għall-priġunieri li kellhom jitħnu l-qamħ bl-użu tal-enerġija tagħhom stess. Aktar tard, u ftit nies jafu dan, kien minn hawn li saru l-ewwel testijiet tas-sinjali tat-televiżjoni fl-emisferu tan-nofsinhar f'April 1934. Dawn it-testijiet komplew sal-Tieni Gwerra Dinjija.
[[Catégorie:Article à référence nécessaire]]
Il-maħżen ġenerali l-qadim inizjalment kien jintuża parzjalment għall -ħażna tal-qamħ, imbagħad bħala lukanda biex jakkomoda immigranti ġodda qabel ma ntuża għall-ħażna tal-arkivji. Mibni bit -tufa mill-irdumijiet ta' Kangaroo Point fil-qrib u ġebel ramli minn barriera ħdejn il-korsa tat-tiġrijiet ta' Albion Park tal-lum, issa fih ir-Royal Brisbane Historical Society. Fiha mużew u tista' tinkera għal riċevimenti żgħar &lt;ref&gt;{{Ċita ktieb|kunjom=Statham-Drew|isem=Pamela|sena=1990|titlu=The Origin of Australia's Capital Cities|format=poche|lingwa=en|edizzjoni=[[Cambridge University Press]]|post=Cambridge|paġna=257|paġni=388|isbn=978-0-521-40832-5}}.&lt;/ref&gt; {{,}} &lt;ref&gt;{{Ċita ktieb|kunjom=Pike|isem=Jeffrey|sena=2006|titlu=Australia|format=poche|lingwa=en|edizzjoni=Insight|post=Singapour|isbn=978-981-23-4799-2}}.&lt;/ref&gt; {{,}} &lt;ref&gt;{{Ċita web|url=http://www.queenslandhistory.org.au/comm.html|titlu=The Commissariat Stores|lingwa=en|data-aċċess=2008-02-24}}.&lt;/ref&gt; .

Matul [[it-Tieni Gwerra Dinjija]], truppi [[Stati Uniti|Amerikani]] kienu stazzjonati fil-belt, li saret il-kwartieri ġenerali tal-Ġeneral Douglas MacArthur, il-kmandant tal- [[Alleati tat-Tieni Gwerra Dinjija|forzi Alleati]] fiż-żona tal-Paċifiku tal-Lbiċ, li stabbilixxa l-kwartieri ġenerali tiegħu fil- ''McArthur Central'' tal-lum u l- ''Bini T &amp; G.'' &lt;ref&gt;{{Ċita web|url=http://home.st.net.au/~dunn/ausarmy/hiringsno1lofc.htm|titlu=Hirings Section|awtur=Peter Dunn|data={{Date|2|mars|2005}}|pubblikatur=Australia @ War|lingwa=en|data-aċċess=7 01 2008}}.&lt;/ref&gt; Madwar miljun suldat Amerikan għaddew mill-Awstralja &lt;ref&gt;{{Ċita web|url=http://www.quartermaster.army.mil/OQMG/professional_bulletin/1999/spring1999/QM%20Supply%20in%20the%20Pacific%20During%20WWII.htm|titlu=QM Supply in the Pacific during WWII|data=Spring 1999|pubblikatur=Quartermaster Professional Bulletin|lingwa=en|data-aċċess=7 01 2008}}.&lt;/ref&gt; . Fl-1942, seħħ kunflitt serju fi Brisbane bejn Amerikani u Awstraljani. ħalla mejta waħda u diversi midruba ( {{Interlanguage link}} ) &lt;ref&gt;{{Ċita web|url=http://home.st.net.au/~dunn/ozatwar/bob.htm|titlu=The Battle Of Brisbane — 26 &amp; 27 November 1942|awtur=Peter Dunn|data={{Date|27|août|2005}}|pubblikatur=Australia @ War|lingwa=en|data-aċċess=2008-01-07}}.&lt;/ref&gt; .

Il-belt se tospita l-Logħob [[Logħob Olimpiku|Olimpiku]] u Paralimpiku tas- Sajf fl-2032 &lt;ref name=&quot;lequipe.fr&quot;&gt;{{Ċita web|url=https://www.lequipe.fr/Tous-sports/Actualites/Brisbane-australie-organisera-les-jeux-olympiques-d-ete-en-2032/1271785|titlu=Brisbane (Australie) organisera les Jeux Olympiques d'été en 2032|sit=L'Équipe|lingwa=fr|data-aċċess=2021-07-21}}&lt;/ref&gt; .

== Ġeografija ==
Brisbane tinsab fix-Xlokk ta' Queensland. Il-belt tinsab tul ix-Xmara Brisbane, u s-subborgi tagħha jmorru tul ix-xtut tal-Bajja ta' Moreton . Il-biċċa l-kbira ta' Brisbane tinsab fuq il-pjanura kostali fil-Lvant tal- Great Dividing Range .
[[Stampa:Brisbane_map_of_city_cbd.png|xellug|daqsminuri| Mappa tas- CBD ta' Brisbane.]]
[[Stampa:Aerial_view_of_the_Brisbane_CBD_(5275318079).jpg|daqsminuri| Veduta mill-ajru ta' Brisbane.]]
Brisbane għandha klima subtropikali umda b'xita abbundanti flimkien ma' xemx annwali għolja ħafna, ix-xtiewi huma moderatament sħan b'temperaturi li jaqbżu {{tmp|20|°C}} matul il-ġurnata u s-sjuf huma sħan u umdi ħafna, b'temperaturi li faċilment jaqbżu {{tmp|35|°C}}, akkumpanjat minn livell għoli ta' umdità. Jista' jkun hemm xita tropikali sħuna u qasira.

== Demografija ==
{| class=&quot;wikitable droite&quot;
|+
! Pajjiż tat-twelid
! Popolazzjoni (2021)
|-
| {{Flag|AUS}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:1726655}}
|-
| {{Flag|NZL}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:111649}}
|-
| {{Flag|ENG}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:95284}}
|-
| {{Flag|IND}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:51650}}
|-
| {{Flag|CHN}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:41978}}
|-
| {{Flag|PHI}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:27907}}
|-
| {{Flag|ZAF}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:26918}}
|-
| {{Flag|VIE}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:20308}}
|-
| {{Flag|KOR}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:13305}}
|-
| {{Flag|TWN}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:12826}}
|-
| {{Flag|SCO}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:11956}}
|-
| {{Flag|MYS}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:11826}}
|-
| {{Flag|FJI}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:10800}}
|-
| {{Flag|USA}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:10530}}
|-
| {{Flag|HKG}}
| align=&quot;right&quot; | {{formatnum:9799}}
|}
Il-popolazzjoni tal-belt ta' Brisbane hija stmata għal {{formatnum:1600000}} . Flimkien maż-żoni tal-gvern lokali tal-madwar, Brisbane għandha popolazzjoni metropolitana stmata ta' {{formatnum:1733200}} fl-2003.

Il-Kunsill tal-Belt ta' Brisbane huwa l-aktar Żona ta' Gvern Lokali popolata fl-Awstralja u waħda mill-akbar bliet fid-dinja skont l-erja tal-art.

Brisbane għandha l-ogħla rata ta' tkabbir minn kwalunkwe belt kapitali fl-Awstralja. Il-popolazzjoni metropolitana żdiedet b'10.5 % bejn l-1998 u l-2003.

Fl-2009, ''Brisbane'' kienet ikklassifikata {{16e|ville}}l-aktar  abitabbli fid-dinja minn The Economist  .

== Ekonomija ==
Is-settur tas-servizzi jinkludi t-teknoloġija tal-informazzjoni u l-komunikazzjoni (eż., Halfbrick), is-servizzi finanzjarji, l-edukazzjoni għolja, u l-amministrazzjoni tas-settur pubbliku, ġeneralment ikkonċentrati fiċ-ċentru tal-belt u madwaru. Ġew stabbiliti wkoll parks tal-uffiċċji fis-subborgi.

Is-settur tal-manifattura jinkludi r-raffinar taż-żejt, il-produzzjoni tal-karozzi (vetturi tqal tal-merkanzija tal-Grupp Volvo), it-tbaħħir, l-imtieħen tal-karta, il-metallurġija, u l-workshops tal-ferrovija QR; il-post ġeografiku tagħhom jikkorrispondi max-xmara Brisbane t'isfel u ż-żoni industrijali ġodda fil-periferija. 

Brisbane hija dar għal madwar ħamsin skyscraper.[[Stampa:275GeorgeStreet.jpg|daqsminuri| Bini 275 Triq George fis- CBD ta' Brisbane.]]

== Il-politika u l-amministrazzjoni ==
[[Stampa:Brisbane_Town_Hall.jpg|daqsminuri| Il-Muniċipju, li fih il-Mużew ta’ Brisbane u l-Kunsill tal-Belt.]]
Brisbane hija żona ta' gvern lokali bl -istess isem, maqsuma f'26 żona, li kull waħda minnhom hija rappreżentata minn membru tal-Kunsill tal-Belt li jiġi elett għal mandat ta' erba' snin, kif ukoll il- Lord Mayor .

== Edukazzjoni ==
Brisbane għandha diversi universitajiet :

* l -Università ta' Queensland, l-ewwel università fi Queensland imwaqqfa fl-1912,
* Università tat-Teknoloġija ta' Queensland ( ''QUT'' ),
* Università ta' Griffith .

== L-isports ==

* Brisbane Lions, imwaqqfa fl-1996 wara l-għaqda bejn il-Brisbane Bears u l-Fitzroy Lions. Huma jilagħbu fil-Gabba Stadium. Il-klabb kien champion fl-2001, l-2002, l-2003 u l-2024.{{Bżonn refererenza|date=12 avril 2023}}

* Kampjonat tar-Rugby Brisbane Broncos, imwaqqfa fl-1988. Huma jilagħbu fis-Suncorp Stadium. Il-klabb kien champion 6 darbiet fl-1992, l-1993, l-1997, l-1998, l-2000 u l-2006 u rebaħ il-World Club Challenge fl-1992 u l-1997.
* Unjoni tar-Rugby Queensland Reds imwaqqfa fl-1882. Huma jilagħbu fis-Suncorp Stadium u kultant fil-Ballymore Stadium. Il-klabb kien champion fl-1992, l-1994, l-1995 u l-2011.

* Il-Brisbane Roar Football Club, imwaqqaf fl-1957 bħala Hollandia Inala Soccer Club, imbagħad ingħata l-isem ġdid ta' Queensland Roar fl-2005 u mbagħad Brisbane Roar fl-2009. Huma jilagħbu fis-Suncorp Stadium. Il-klabb kien champion fl-2011, l-2012 u l-2014.

Kull sena, Brisbane tospita turnament professjonali tat-tennis, il- Brisbane International, li huwa parti mill- kategorija 250 tal-ATP Tour .

=== Ġemellaġġ ===
Brisbane għandha ħdax-il belt ġemellata &lt;ref&gt;{{Ċita web|url=https://www.brisbane.qld.gov.au/about-council/governance-and-strategy/business-in-brisbane/growing-brisbanes-economy/international-business/brisbane-sister-cities|titlu=Brisbane Sister Cities – Brisbane City Council|lingwa=en|data-aċċess=7 juillet 2024}}&lt;/ref&gt; :

* {{Flagicon|UAE}} [[Abu Dhabi (belt)|Abu Dhabi]] ([[Emirati Għarab Magħquda|Émirats arabes unis]])
* {{Flagicon|NZL}} [[Auckland]] ([[New Zealand|Nouvelle-Zélande]])
* {{Flagicon|CHN}} [[Chongqing]] ([[Ċina|Chine]])
* {{Flagicon|KOR}} [[Daejeon]] ([[Korea t'Isfel|Corée du Sud]])
* {{Flagicon|IND}} [[Hyderabad]] ([[Indja|Inde]])
* {{Flagicon|TWN}} [[Kaohsiung]] ([[Tajwan|Taïwan]])
* {{Flagicon|JPN}} [[Kōbe|Kobe]] ([[Ġappun|Japon]])
* {{Flagicon|JPN}} [[Sapporo]] ([[Ġappun|Japon]])
* {{Flagicon|USA}} [[Seattle]] ([[Stati Uniti|États-Unis]])
* {{Flagicon|IDN}} [[Semarang]] ([[Indoneżja|Indonésie]])
* {{Flagicon|CHN}} [[Shenzhen]] ([[Ċina|Chine]])

== Personalitajiet marbuta ma' Brisbane ==

* Ethel Raybould (1899-1987), matematika Awstraljana, twieldet hemmhekk.
* Lidia Morawska (1952-), fiżika Pollakka-Awstraljana, tgħix hemm.
* Miranda Otto, imwielda fil-15 ta' Diċembru 1967 fi Brisbane (l-Awstralja), hija attriċi Awstraljana. Interpretat lil Éowyn f'The Lord of the Rings, Chilling Adventures of Sabrina, u The Clearing.
* Craig Gaudion (1975-), produttur, direttur u kittieb tal-iskripts Awstraljan.

== Gallerija u panorama ==
[[Stampa:Vue_panoramique_de_Brisbane.jpg|nofs|daqsminuri|&lt;center&gt; Brisbane : ix-xmara u ċ-ċentru tal-belt.&lt;/center&gt;]]
&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; heights=&quot;150&quot;&gt;
Stampa:BrisbaneWide.jpg|ħolqa=Fichier:BrisbaneWide.jpg|alt=Les gratte ciel de Brisbane, vus de Kangaroo Point (en).| Il-bini għoli ta' ''Brisbane'', jidher minn {{Interlanguage link|Kangaroo Point}} .
Stampa:Brisbane_Aerial_From_Satellite.jpg|ħolqa=Fichier:Brisbane_Aerial_From_Satellite.jpg|alt=Vue satellite de la métropole de Brisbane.| Veduta bis-satellita taż-żona metropolitana ta ''&lt;nowiki/&gt;' Brisbane'' .
Stampa:Brisbane_skyline_bluesky.jpg|ħolqa=Fichier:Brisbane_skyline_bluesky.jpg|alt=La métropole de Brisbane, centrée sur le fleuve Brisbane.| Il-metropoli ta' ''Brisbane'', iċċentrata fuq ix-Xmara Brisbane .
Stampa:Australie,_Queensland,_Brisbane,_night_view,_from_the_Victoria_Bridge.jpg|ħolqa=Fichier:Australie,_Queensland,_Brisbane,_night_view,_from_the_Victoria_Bridge.jpg|alt=Vue de Brisbane de nuit, depuis le Victoria Bridge.| Veduta ta' Brisbane bil-lejl, mill -Pont Victoria .
&lt;/gallery&gt;
[[Kategorija:Artikli tal-Wikipedija b'informazzjoni għall-kontroll tal-awtorità]]
[[Kategorija:Pages with unreviewed translations]]</text>
      <sha1>pvuijqv4aq5370sv4e6uyz9cgwyn90p</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>